Google
This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individual
personal, non-commercial purposes.
and we request that you use these files for
+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
a[nttp: //books . google. con/]
Google
Über dieses Buch
Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Regalen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfügbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde.
Das Buch hat das Urheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch,
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist.
Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei — eine Erin-
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat.
Nutzungsrichtlinien
Google ist stolz, mit Bibliotheken in partnerschaftlicher Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nichtsdestotrotz ist diese
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch
kommerzielle Parteien zu verhindern. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen.
Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien:
+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche für Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese
Dateien nur für persónliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden.
+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgend welcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials für diese Zwecke und können Ihnen
unter Umständen helfen.
+ Beibehaltung von Google-Markenelementen Das "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht.
+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein,
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben.
Über Google Buchsuche
Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser Welt zu entdecken, und unterstützt Autoren und Verleger dabei, neue Zielgruppen zu erreichen.
Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter|'http: / /books . google. conjdurchsuchen.
mper
G 63:16. 2[
HARVARD COLLEGE
LIBRARY
FROM THE BBQUEST OF
JOHN AMORY LOWELL
CLASS OP 1815
PUBLIKATIONEN
DER
|
| GESELLSCHAFT FÜR RAEINISCHE GESCHICHTSKUNDE XXIII.
Tee
URKUNDEN UND REGESTEN
ZUR
GESCHICHTE DER RHEINLANDE
AUS DEM
VATICANISCHEN ARCHIV
VIERTER BAND,
BEARBEITET
VON
HEINRICH VOLB. SAUERLAND.
BONN
P. HANSTEINS VERLAG
PUBLIKATIONEN
DER
GESELLSCHAFT
FÜR
RHEINISCHE GESCHICHTSKUNDE
XXIII.
URKUNDEN UND REGESTEN ZUR GESCHICHTE
DER RHEINLANDE
AUS DEM VATIKANISCHEN ARCHIV
VIERTER BAND
BONN
P. HANSTEIN'S VERLAG
1907
URKUNDEN UND REGESTEN
ZUR
GESCHICHTE DER RHEINLANDE
AUS DEM
VATIKANISCHEN ARCHIV .
GESAMMELT UND BEARBEITET
VON
HEINRICH VOLBERT SAUERLAND
————————— d
VIERTER BAND
1353—1362
BONN
P. HANSTEIN’S VERLAG
1907
[N
S
EP 19 192
LiisAnY
eue fl.
(IE)
eg
«s
1
Stifter und Patrone
der
Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde.
Nach dem Stande vom Ende Oktober 1%7.
Seine Majestät der Kaiser und König als Patron.
Seine Königliche Hoheit der Grossherzog Friedrich II.
von Baden als Patron.
Ihre Königliche Hoheit die Prinzessin Adolf zu Schaum-
put
*
p» go Po
nme
burg-Lippe, Prinzessin von Preussen, als Patronin.
Der Rheinische Provinzialverband.
I. Stifter:
Herr Geh. Kommerzienrat Dr. iur. et phil. Gustav von Mevissen,
Köln (1881); T 1899 Aug. 13.
» Adolph von Carstanjen, Majoratsherr, Berlin (1893); t 1900 Juni 24.
» Geh. Kommerzienrat Emil vom Rath, Köln (1894).
Die Dr. Joh. Friedr. Böhmer’schen Nachlass-Administratoren und
Testaments-Exekutoren, Frankfurt a. M. (1898).
Frau Paul Stein, Elise, geb. von Mevissen, Kóln (1900).
Herr Geh. Kommerzienrat Gust. Michels, Kóln (1900).
Frau Geh. Kommerzienrat Dr. Gust. von Mevissen, Therese geb. Lei-
den, Köln (1900); t 1901 Nov. 10.
Herr Arthur v. Osterroth-Schönberg, Schloss Schönberg (1905).
» Geh. Kommerzienrat Gust. Selye, Bonn (1907).
II. Patrone:
Die Stadt Aachen (1881).
Herr Geh. Kommerzienrat Otto Andreae, Kóln (1889).
Se. Durchlaucht der Prinz Johann von Arenberg, Haus Pesch bei
Krefeld (1907).
Die Stadt Barmen (1881).
Herr Kommerzienrat Friedr. Bayer, Fabrikbesitzer, Elberfeld (1907).
» Geh. Kommerzienrat Louis Beissel, Aachen (1906).
» Geh. Kommerzienrat Rud. Bücking, Halbergerhütte (1907).
» Herr Geh. Regierungsrat Dr. Henry Theod. v. Böttinger, Land-
tagsabgeordneter, Elberfeld (1907).
, BaronJ.W. v. Boetzelaer, Kaufmann, Bockum bei Krefeld (1901).
Die Stadt Bonn (1881).
Frau Rittmeister E. Braun, geb. Freiin von Stumm, Saarbrücken (1902).
Herr Professor Dr. Rud. Ernst Brünnow, Bonn (1907).
„ Geh. Kommerzienrat Arthur Camphausen, Bankier, Köln (1893).
„ Amtsgerichtsrat a. D. Eduard Carp, Düsseldorf (1901).
„ Rob. v. Carstanjen, Majoratsherr, Plittersdorfer Aue (1906).
» Kommerzienrat Paul Charlier, Fabrikant, Mülheim a. Rh. (1905).
Die Stadt Coblenz (1888).
Herr Kommerzienrat J. Cüpper, Tuchfabrikant, Aachen-Burtscheid(1893).
„ Karl Theod. Deichmann, Bankier, Köln (1906).
, Kommerzienrat Otto Deichmann, Bankier, Köln (1902)
» Wilh. Theod. Deichmann, Bankier, Köln (1902).
» Geh. Kommerzienrat Dr. ing. Karl Delius, Aachen (1889).
Die Stadt Düren (1891).
Die Stadt Düsseldorf (1881).
Die Stadt Duisburg (1881).
Herr Geh. Regierungsrat Ebbinghaus, Kurator der Universität, Bonn
(907)
Die Stadt Elberfeld (1881).
Herr Justizrat Karl Eltzbacher, Rechtsanwalt u. Bankier, Köln (1896).
Das 6räflich Eltzische Oberrentamt, Moselkern (1907).
Der Landkreis Essen (1892).
Die Stadt Essen (1896). u
Herr Geh. Justizrat Robert Esser, Köln (1896).
„ Alois Fritzen, Landesrat a. D., Düsseldorf (1891).
Justizrat Steph. Fröhlich, Notar, Köln (1904).
Gisbert Graf von Fürstenberg-Stammheim, Excellenz, Königl.
Kammerherr und Schlosshauptmann von Coblenz, Mitglied des
Herrenhauses, Stammheim b. Mülheim (1889).
Die Stadt M.-Gladbach (1902).
Herr Matthias H. Göring, Honnef (1881).
„ Wilh. Grevel, Rentner, Düsseldorf (1907).
Frau Kommerzienrat Dr. Hermann Grüneberg, Emilie, geb. Schmidt-
born, Rentnerin, Köln (1894).
Herr Charles Eugéne Günther, Kaufmann, London E. C. (1906).
Frau Kommerzienrat Franz Karl Guilleaume, Antonie, geb. Gründ-
gens, Köln (1893).
Herr Arnold v. Guilleaume, Köln (1896).
, Kommerzienrat Max v. Guilleaume, Köln (1892).
Kommerzienrat Theodor v. Guilleaume, Fabrikbesitzer, Köln (1889).
» Kommerzienrat Franz Hagen, Fabrikbesitzer, Konsul von Peru,
Kóln (1907).
„ Kommerzienrat Louis Hagen, Bankier, Köln (1896).
Geh. Kommerzienrat Franz Haniel, Fabrikbesitzer, Mitglied des
Herrenhauses, Düsseldorf (1895).
» Geh. Kommerzienrat Joh. N. Heidemann, Köln (1900).
Frau Geh. Kommerzienrat August Heuser, Eugenie, geb. Nicolovius,
Kóln (1904).
Herr Karl von der Heydt, Bankier, Berlin (1889).
vn
Herr Alfred Freiherr v. Hilgers, Landgerichtspräsident, Trier (1895).
, KarlEugen Graf und Marquis von und zu Hoensbroech, Kónigl.
Kammerherr, Schloss Türnich, Kr. Bergheim (1889).
, Eberhard Hoesch, Düren (1891).
„ Kommerzienrat Wilhelm Hoesch, Fabrikbesitzer, Düren (1900).
Die Fürstl. Hohenzollern’sche Hofbibliothek, Sigmaringen (1881).
Herr Justizrat Franz Jansen, Rechtsanwalt und beig. Bürgermeister
a. D., Kóln (1895).
Frau Aug. Joest, Fanny, geb. Camphausen, Kóln (1894).
Herr Kommerzienrat Louis Kannengiesser, Kgl. Württemberg. Konsul,
Mülheim-Ruhr (1907).
„ Heinrich Kellner, Kaufmann, Köln (1899).
» Geh. Kommerzienrat Adolf Kirdorf, Aachen-Burtscheid (1904).
» Geh. Kommerzieurat Emil Kirdorf, Streithof, Mülheim-Ruhr (1907).
; Kommerzienrat Ferd. Knops, Tuchfabrikant, Aachen-Burtscheid
(1901).
Seine Eminenz der Kardinal-Erzbischof von Köln, Dr. Antonius Fischer,
Kóln (1908).
Die Stadt Köln (1881).
Frau Ernst Koenigs, Johanna geb. Bunge, Kóln (1906).
Die Stadt Krefeld (1881).
Herr Geh. Regierungsrat Dr. Herm. v. Krüger, Schloss Eller bei Düssel-
dorf (1905).
„ Dr.Gustav Krupp von Bohlen und Halbach, Hügel bei Essen (1906).
, $QGeorg Küppers-Loosen, Kaufmann, Köln (1899).
, Heinr. C. Kuetgens, Rentner und Gutsbesitzer, Kóln-Sülz (1904).
» Gottlieb Langen, Rittergutsbesitzer, Burg Zieverich (1897).
„ Hans Karl Leiden, Köln (1895).
» Kommerzienrat Karl Leverkus sen., Fabrikbesitzer, Köln (1907).
„ Hans Leyendecker, Kaufmann, Köln (1902).
Frau Freifrau Theod. von Liebleg, Angelika, geb. Clemens, Schloss
Gondorf bei Coblenz und Reichenberg (Böhmen) (1891).
Herr Dr. jur. Heinr. v. Loesch, Rittergutsbesitzer, Ober-Stephansdorf
(Schles.) (1905).
„ Dr. jur. Gustav von Mallinckrodt, Stadtverordneter, Köln (1892).
, Dr. Paul von Mallinckrodt, Rittergutsbesitzer, Schloss Wachen-
dorf (1899).
» Wilh. von Mallinckrodt, Bankier, Antwerpen (1906).
, Justizrat Dr. jur. Karl Mayer-Leiden, Rechtsanwalt, Brühl (1894).
Frl. Mathilde von Mevissen, Köln (1893).
„ Melanie von Mervissen, Köln (1899).
Herr Geh. Kommerzienrat Gustav Michels, Mitglied des Herrenhauses,
Köln (1881).
» Graf Wilhelm von Mirbach-Harff, Fideikommissbesitzer, Kais.
Legationsrat in Paris, Mitgl. des Herrenhauses, Schloss Harff (1901).
Die Stadt Mülheim a. Rh. (1881).
Die Stadt Mülheim a. d. Ruhr (1906).
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
Herr Kommerzienrat Dr. jur. Jos. Neven-DuMont, Stadtverordneter,
Köln (1898).
Frau Emil Oelbermann, Laura, geb. Nickel, Köln (1897).
Herr Karl Ohligschlaeger, Bankier, Aachen (1907).
„ Albert Frh. v. Oppenheim, Kgl.süchs. Generalkonsul, Köln (1888)
„ Eduard Freiherr von Oppenheim, K. K. österr.-ungar. General-
konsul a. D., Köln (1889).
, Kommerzienrat Dr. jur. Emil Frh. von Oppenheim, Kgl. Ital.
Generalkonsul, Bankier, Kóln (1906).
„ Kommerzienrat Wilh. Oswald, Coblenz (1896).
Frau Rob. Peill, Paula, geb. Korte, Kóln (1901).
Herr Geh. Regierungsrat Ludwig Pelzer, Oberbürgermeister a. D.,
Aachen (1896).
Eugen Pfeifer, Gutsbesitzer, Köln (1892).
Kommerzienrat Valentin Pfeifer, Fabrikbesitzer, Köln (1889).
Kommerzienrat Karl Poensgen, Düsseldorf (1907).
Geh.Kommerzienrat Emil vom Rath, Stadtverordneter, Köln(1881).
„ Adolf Ratjen, Oberlandesgerichtspräsident, Köln (1881).
Der Kreis Rees (1897).
Herr Karl Reichensperger, Landgerichtspräsident, Coblenz (1896).
Die Stadt Remscheid (1902).
Herr Geh. Kommerzienrat Karl Röchling, Saarbrücken (1895).
Der Kreis Saarbrücken (1892).
Se. Durchlaucht der Fürst Alfred zu Salm-Reifferscheid, Schloss
Dyck (1902).
Herr Kommerzienrat Karl Scheibler, Fabrikbesitzer, Kgl. Nieder-
ländischer Konsul, Köln (1896).
Frau Geh. Kommerzienrat Wilh. Scheidt, Auguste geb. Holthaus,
Kettwig a. d. Ruhr (1899).
Herr Herm. Schelleckes, Kaufmann, Krefeld (1902).
, Emil Schleicher, Messingfabrikant, Stolberg (Rhld.) (1905).
Kommerzienrat Friedr. Schmalbeln, Stadtverordneter, Kóln
(1907).
, Kommerzienrat Dr. jur. Rich. Schnitzler, Kgl. Schwed. Konsul,
Kóln (1906).
Frau Alexander Schoeller, Adele, geb. Carstanjen, Düren (1892).
Herr Kommerzienrat Arnold Schoeller, Düren (1905).
, Rudolf Schoeller, Düren (1906).
Dr. Klemens Freiherr v. Schorlemer, Excellenz, Kgl. Kammer-
herr, Oberpräsident der Rheinprovinz, Mitglied des Herren-
hauses, Coblenz (1899).
, Kommerzienrat Mor. Seligmann, Bankier, Köln (1906).
, Graf Franz von Spee, Excellenz, Kgl. Kammerherr und Schloss-
hauptmann von Düsseldorf, Mitglied des Herrenhauses, Schloss
Heltorf (1885).
Frau Paul Stein, Elise, geb. von Mevissen, Köln (1888).
Herr Hugo Stinnes, Hüttenbesitzer, Mülheim a. d. Ruhr (1905).
IX
Frau Hugo Stinnes-Coupienne, Mülheim a. d. Ruhr (1905).
Herr Kommerzienrat Heinr. Stollwerck, Stadtverordneter, Kóln (1907).
, George Talbot, Fabrikbesitzer, Aachen (1907).
, Aug. Thyssen, Hüttenbesitzer, Haus Landsberg (1905).
Der Herr Bischof von Trier, Dr. Felix Korum, Trier (1886).
Die Stadt Trier (1831).
Herr Louis Vopelius, Glashüttenbesitzer, Sulzbach b. Saarbrücken
(1903).
» Kommerzienrat Fritz Vorster, Fabrikbesitzer, Köln-Marienburg
(1906).
, Peter Werhahn, Kaufmann, Neuss (1907).
» Geh. Kommerzienrat Jullus Vorster, Fabrikbesitzer, Köln (1892).
„ Karl Wahlen, Fabrikbesitzer, Köln (1898).
Geh. Kommerzienrat Julius Wegeler, Coblenz (1881).
Herr Kommerzienrat Hans Zanders, Fabrikbesitzer, Berg.-Gladbach
(1900).
Frau Rich. Zanders, Anna geb. v. Siemens, Haus Leerbach (1907).
Herr Kommerzienrat Eug. van der Zypen, Fabrikbesitzer, Köln (1907).
» N. N. (1900).
Verstorbene Patrone:
Ihre Majestät die Kaiserin und Königin Augusta (1881), + 1890 Jan. 7.
Ihre Majestät die Kaiserin und Königin Friedrich (1895), t 1901 Aug. 5.
1.
2.
Se. Durchlaucht der Prinz Philipp von Arenberg, Geistl. Rat, Eich-
stätt (1881), 1 1906 Aug. 11.
Herr Wirkl. Geheimrat Dr. von Bardeleben, Excellenz, Oberpräsident
a. D., Berlin (1881), t 1890 Jan. 8.
, Professor Dr. Julius Baron, Bonn (1892), + 1898 Juni 9.
» Friedr. Wilh. Blees, kais. Bergmeister, Queuleu bei Metz (1895),
+ 1895 Aug. 16.
Frau F. W. Blees, Queuleu (1895), T 1898 Juni 16.
Herr Geh. Kommerzienrat Eugen von Boch, Mettlach (1889) + 1898
Nov. 19.
, Peter von Carnap, Elberfeld (1881), T 1904 Aug. 18.
, Adolph von Carstanjen, Berlin (1888), t 1900 Juni 24.
Frau Adolph von Carstanjen, Berlin (1900), + 1905 Mürz 18.
Herr Dr. med. H. J. R. Claessen, Köln (1881), t 1883 Okt. 17.
„ Geheimrat Dr. Karl Ad. Ritter von Cornelius, München (1881),
+ 1903 Febr. 10.
» Wirkl. Geheimrat Dr. Heinrich von Dechen, Excellenz, Bonn
(1881), T 1889 Febr. 5.
Frau Geheimrat Lila Deichmann-Schaaffhausen, Köln (1881), } 1888
Juli 7.
Herr Kommerzienrat Theodor Deichmann, Köln (1881), 1 1896 Juli 28.
48.
49.
Frau
Herr
"d w. wg do 3 3 3 uu
gw S d [3 4 4
i$
».
Theodor Deichmann, Köln (1895), T 1901 April 7.
Jakob Graf und edler Herr von und zu Eltz, Vukovár (1900),
T 1906 Juni 2b. .
Karl Graf und edler Herr von und zu Eltz, Eltville (1881),
T 1900 Mai 96.
August Elven, Köln (1889), t 1891 April 28.
Ludwig Levin Frh. von Elverfeldt, Elberfeld (1881), t 1885 Mai 28.
Johann Maria Farina, Köln (1889), + 1892 Febr. 26.
Heinr. Foerster, Kempen (1892), 7 1904 Mai 16.
Geh. Kommerzienrat Karl Friederichs, Remscheid (1897), + 1906
April 22.
Freiherr Theodor von Geyr zu Schweppenburg, Kgl. Kammerherr,
beigeordneter Bürgermeister, Aachen (1881), 1 1882 Juli 3.
Wilh. Gobbers sen., Krefeld (1900), 1 1906 April 27.
Friedr. Grillo, Essen (1895), t 1904 April 20.
Kommerzienrat Dr. Herm. Grüneberg, Köln (1890), T 1894 Juni 7.
Geh. Kommerzienrat Emil Haldy, St. Johann (1889), + 1901 Nov.25.
Geh. Kommerzienrat Hugo Haniel, Ruhrort (1881), 1 1893 Dez. 15.
Geh. Kommerzienrat Alex. von Heimendahl, Krefeld (1888), 1 1890
Dez. 99.
Geh. Kommerzienrat Aug. Heuser, Köln (1894), 1 1903 Aug. 24.
Geh. Kommerzienrat Leop. Hoesch, Düren (1889), + 1899 April 21.
Geh. Justizrat Prof. Dr. Herm. Hüffer, Bonn (1897), + 1905 März 15.
Otto Jordan, Coblenz (1895), t 1900 April 9.
Ernst Koenigs, Köln (1898), T 1904 Juli 24.
Kommerzienrat F. W. Königs, Köln (1881), 1t 1882 Okt. 6.
Kardinal-Erzbischof Dr. Phil. Krementz, Köln (1886), 1 1899 Mai 6.
Wirkl. Geheimrat Dr. F. A. Krupp, Excellenz, Bredeney (1884),
1 1902 Nov. 22.
Geh. Kommerzienrat Eugen Langen, Köln (1881), T 1895 Okt. 2.
Ernst Leyendecker, Köln (1893), T 1902 Febr. 6.
Kommerzienrat Wilhelm Leyendecker, Köln (1889), t 1891 Juni 18.
Theodor Freiherr von Liebieg, Schloss Gondorf (1889), 1 1891 Sept. 8.
Ludwig von Lilienthal, Elberfeld (1881), + 1893 Juni 1.
Geh. Justizrat Prof. Dr. Hugo Loersch, Professor, Bonn (1890),
+ 1907 Mai 10.
Geh. Kommerzienrat Gust. v. Mallinckrodt, Köln (1896), + 1904
Mürz 6.
Kommerzienrat Julius Marcus, Köln (1889), + 1893 Jan. 4.
Geh. Kommerzienrat Dr. Gustav von Mevissen, Köln (1881), 1 1899
Aug. 13.
Frau Geh. Kommerzienrat Dr. Gustav von Mevissen, Kóln(1899), 1 1901
Herr
Nov. 10.
Graf Ernst von Mirbach-Harff, Schloss Harff (1882), 1 1901 Mai 29.
Graf Wilh. von Mirbach-Harff, Schloss Harff (1881) | 1882
Juni 19.
50.
51.
XI
Herr Geh. Medizinalrat Prof. Dr. Albert Mooren, Düsseldorf (1881),
us wx d 9
T 1899 Dez. 31.
Hermann von Mumm, Kgl. Dän. General-Konsul, Köln (1881),
T 1887 Juli 16.
August Neven-DuMont, Köln (1889), + 1896 Sept. 7.
Emil Oelbermann, Köln (1893), + 1897 Mai 1.
Geh. Regierungsrat Dagobert Oppenheim, Köln (1881), t 1889 Juli25.
Wilh. Peill, Köln (1896), + 1901 April 4.
Kommerzienrat Emil Pfeifer, Köln (1881), t 1889 Sept. 20.
Eduard Puricelli, Trier (1881), 1 1893 Dez. 4.
Frau Ed. Puricelli, Trier (1893), 1 1899 Febr. 5.
Fanny Puricelli, Rheinbüllerhütte (1881), + 1896 Nov. 16.
Herr Arthur vom Rath, Köln (1897), + 1901 Aug. 23.
Kommerzienrat Eugen Rautenstrauch, Köln (1891), 1 1900 Mai 18.
Frau Kommerzienrat Eugen Rautenstrauch, Kóln (1901), 1 1908 Dez. 30.
Herr Kommerzienrat Yal. Rautenstrauch, Trier (1881), 1 1884 Okt. 19.
Wirkl. Geheimrat Dr. Franz von Rottenburg, Bonn (1897), + 1907
Febr. 14.
Geh. Kommerzienrat Wilh. Scheidt, Kettwig (1894),} 1896 März 27.
Weihbischof Dr. Herm. Jos. Schmitz, Köln (1895), 1 1899 Aug. 21.
Alexander Schöller, Düren (1890), + 1892 Febr. 26.
Beigeordneter Ludw. Friedr. Seyffardt, Krefeld (1888), + 1901
Jan. 26.
Erzbischof Dr. Hubert Simar, Köln (1900), 1 1902 Mai 24.
Graf August von Spee, Königl. Kammerherr, Schlosshauptmann
von Brühl, Schloss Heltorf (1881), 1 1882 Aug. 25.
Kommerzienrat Konrad Startz, Aachen (1889), 4 1893 Sept. 30.
Frau Kommerzienrat Konrad Sturtz, Aachen (1893), 1 1907 Okt. 16.
Herr Lebrecht Stein, Langenberg (1889), + 1903 Mai 14.
»
»
Kommerzienrat Pet. Jos. Stollwerck, Köln (1900), + 1906 März 17.
Landgerichts-Referendar Adolf Wekbeker, Düsseldorf (1881),
T 1882 Nov. 16.
Kommerzienrat Victor Wendelstadt, Köln (1881), t 1884 Juli 15.
Se. Durchlaucht der Fürst Wilh. zu Wied (1881), t 1907 Okt. 22.
Herr Ernst Zais, München, t 1903 Juli 7 (Vermächtnis).
Richard Zanders, Berg.-Gladbach (1893), t 1906 Mürz 98.
Vorstand der Gesellschaft
(bis zum 31. Dezember 1909):
Prof. Dr. Joseph Hansen, Archivdirektor, Kóln-Lindenthal, Lindenburger
Allee 35, Vorsitzender.
Geh. Regierungsrat Dr. Moriz Ritter, Professor, Bonn, Riesstrasse 6, stell-
vertretender Vorsitzender.
Geh. Regierungsrat Dr. Aloys Schulte, Professor, Bonn, Buschstrasse 81,
Schriftführer.
XII
Archivrat Dr. Theod. Ilgen, Archivdirektor, Düsseldorf, Capellstrasse 28,
stellvertretender Schriftführer.
Dr. jur. Gustav von Mallinckrodt, Kóln, Sachsenring 77, Schatzmeister.
Geh. Kominerzienrat Emil vom Rath, Köln, Kaiser-Wilhelm-Ring 15, stell-
vertretender Schatzmeister.
Geh. Regierungsrat Dr. v. Bezold, Professor, Bonn.
Geh. Regierungsrat Dr. v. Böttinger, Elberfeld.
Dr. Clemen, Provinzialkonservator, Professor, Bonn.
Landgerichtspräsident Frhr. v. Hilgers, Trier.
Marx, Oberbürgermeister, Düsseldorf.
Geh. Kommerzienrat Michels, Köln.
Geh. Regierungsrat Dr. Nissen, Professor, Bonn.
Geh. Regierungsrat Pelzer, Oberbürgermeister a. D., Aachen.
Geh. Archivrat Dr. Reimer, Archivdirektor, Coblenz.
Dr. Stutz, Professor, Bonn.
Geh. Kommerzienrat Wegeler, Coblenz.
Vertreter des Provinzialverbandes im Vorstande:
Herr Graf von Fürstenberg-Stammheim, Excellenz, Königl. Kammerherr
und Schlosshauptmann von Coblenz, Mitglied des Herrenhauses, Stamm-
heim, |
Ehrenmitglieder des Vorstandes:
Ratjen, Oberlandesgerichtspräsident, ‚Köln.
Geh. Hofrat Dr. Gothein, Professor, Heidelberg.
Satzungen
der
Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde.
(Gegründet am 1. Juni 1881, mit den Rechten einer juristischen Person
ausgestattet durch Allerhöchsten Erlass vom 9. August 1889.)
$ 1.
Die Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde
hat den Zweck, die Forschungen über die Geschichte der Ehein-
lande dadurch zu fördern, dass sie Quellen der rheinischen Ge-
schichte in einer den Forderungen der Wissenschaft entsprechenden
Weise herausgibt.
Der Sitz der Gesellschaft ist Köln.
8 2.
1. Stifter der Gesellschaft sind diejenigen, welche wenig-
stens eintausend Mark in die Kasse der Gesellschaft einzahlen.
2. Patrone der Gesellschaft sind diejenigen, welche einen
Jahresbeitrag von mindestens einhundert Mark auf drei Jahre zu
zahlen sich verpflichten.
3. Mitglieder der Gesellschaft sind diejenigen Forscher auf
dem Gebiete der rheinischen Geschichte oder auf verwandten Ge-
bieten, welche entweder
a) bei Gründung der Gesellschaft als Mitglieder beigetreten
sind, oder
b) später auf Vorschlag des Vorstandes durch die Gesellschaft
in ihren Hauptversammlungen ernannt werden.
83.
Die für ihre Zwecke erforderlichen Geldmittel entnimmt die
Gesellschaft:
XIV
1l. dem Kapitalbestande, welcher am 1. Januar 1889 Mark
29 986,96 betrug,
2. der Stiftung des Geh. Kommerzienrats Dr. jur. G. von
Mevissen in der Hóhe von Mark 3000 und zukünf-
tigen Stiftungen,
3. den Beiträgen der Patrone,
4. den von der Staatsregierung und der Provinz zu erbit-
tenden Zuschüssen, |
5. dem Verkauf der Publikationen.
Die einmal bewilligten Beitráge unter 3 werden forterhoben,
80 lange sie nicht abgemeldet sind; mit ihrem Wegfall hórt das
Patronat auf.
8 4.
Die Beiträge der Stifter bilden einen bleibenden Vermógens-
bestand, dessen Zinserträge jährlich den laufenden Einnahmen
überwiesen werden.
Im übrigen ist für die Vermögensverwaltung der $ 39 der Vor-
mundschaftsordnung vom 5. Juli 1875 massgebend.
Die der Gesellschaft gehörigen Inhaberpapiere sind beim Er-
werbe durch den Vorsitzenden oder dessen Stellvertreter ausser
Kurs zu setzen.
8 5.
Den Stiftern und Patronen sowie den Mitgliedern des Vor-
standes werden die Publikationen der Gesellschaft unentgeltlich ge-
liefert. Den Mitgliedern der Gesellschaft wird jede einzelne Publi-
kation für zwei Drittel des Ladenpreises geliefert.
8 6.
Ein aus 19 Personen bestehender Vorstand leitet die Ge-
sellschaft und vertritt sie Behörden und Privatpersonen gegenüber
mit dem Rechte der Substitution in allen Angelegenheiten, ein-
schliesslich derjenigen, welche nach den Gesetzen einer besonderen
Vollmacht bedürfen.
Der Vorstand wird durch die Hauptversammlung aus den
Stiftern, Patronen und Mitgliedern der Gesellschaft gewählt.
Das Amt der Vorstandsmitglieder erlischt durch Tod, Nieder-
legen und Verlassen des Gesellschaftsgebietes, als welches in dieser
Hinsicht die Provinzen Rheinland, Westfalen und der Regierungs-
bezirk Wiesbaden anzusehen sind.
XV
Dem Minister für geistliche, Unterrichte- und Medizinal-An-
gelegenheiten und dem Provinzialverbande der Rheinprovinz wird vor-
behalten, den Vorstand durch je ein weiteres Mitglied zu verstärken,
so lange die Arbeiten der Gesellschaft aus Mitteln des Staates,
bezw. der Provinz unterstützt werden.
Zur Legitimation des Vorstandes nach aussen dient eine Be-
scheinigung des Bürgermeisteramtes der Stadt Köln, welchem die
jedesmaligen Wahlverhandlungen sowie die Ernennungen des Staates
und der Provinz mitzuteilen sind.
8 T.
Der Vorstand kann seine Befugnisse für einzelne Angelegen-
heiten oder bestimmte Geschäfte einzelnen seiner Mitglieder oder
aus seiner Mitte gewühlten Kommissionen übertragen.
An der Bestimmung des 8 8 über die Urkunden, welche die
Gesellschaft vermögensrechtlich verpflichten, wird hierdurch nichts
geändert.
8 8.
Der Vorstand wählt aus seiner Mitte auf je drei vom 1. Januar
1889 ab laufende Jahre einen Vorsitzenden, einen Schatz-
meister, einen Schriftführer und für jeden derselben einen
Stellvertreter. Wird eines dieser Ämter erledigt, so wird ein Er-
satzmann für den Rest der Amtszeit gewählt.
Urkunden, welche die Gesellschaft vermögensrechtlich ver-
pflichten, sind unter deren Namen vom Vorsitzenden oder dessen
Stellvertreter und ausserdem von einem anderen Vorstandsmitgliede
zu vollziehen.
8 9.
Der Vorsitzende leitet die Verhandlungen des Vorstandes sowie
der Hauptversammlung.
Er beruft den Vorstand, so oft dies die Lage der Gesellschaft
erfordert, auch sobald drei Mitglieder des Vorstandes dies bean-
tragen. Die Einladung erfolgt schriftlich unter Mitteilung der Tages-
ordnung.
8 10.
Zur Beschlussfähigkeit des Vorstandes ist die Anwesenheit
von neun Vorstandsmitgliedern, zu Beschlüssen die absolute Stimmen-
XVI
mehrheit der anwesenden Vorstandsmitglieder erforderlich. Bei
Stimmengleichheit entscheidet der Vorsitzende.
Über die Verhandlungen nimmt der Schriftführer ein Proto-
koll auf, welches von ihm und dem Vorsitzenden vollzogen und
gleich den übrigen Akten vom Vorsitzenden aufbewahrt wird.
8 11.
Der Schatzmeister führt und verwahrt die Kasse der Gesell-
schaft. Er hat dem Vorstande jährlich eine mit Belegen versehene
Übersicht des Vermögensbestandes einzureichen, welche zu den Akten
genommen wird. Diese Übersicht umfasst das abgelaufene Geschäfts-
jahr, welches vom 1. Januar bis 31. Dezember gerechnet wird, und
wird in der ersten Vorstandssitzung des neuen Jahres vorgelegt.
8 12.
Zum Geschäftskreise der Hauptversammlung, in welcher
jeder persönlich erscheinende Stifter, Patron oder Mitglied der Ge-
sellschaft Stimmrecht hat, — die Städte, welche Stifter oder Patrone
sind, werden vertreten durch ihre Bürgermeister, andere Korpora-
tionen oder Vereine durch die von ihnen Beauftragten, — gehört:
1. die Wahl und Ergänzung des Vorstandes ($ 6),
2. die Wahl von Mitgliedern der Gesellschaft nach $ 2
Nr. 3, b,
3. die Entgegennahme des Berichtes, welchen der Vorstand
über die Arbeiten des letzten und den Arbeitsplan des
nächsten Jahres erstattet,
4. die Entlastung des Schatzmeisters wegen der Rechnung
über das abgelaufene Jahr,
. jede Änderung der Satzungen,
. die etwaige Auflösung der Gesellschaft und die Ver-
fügung über das bei der Auflösung vorhandene Vermögen.
8 13.
Die Hauptversammlung findet jährlich in den ersten drei Mona-
ten statt.
Der Vorstand stellt die Tagesordnung fest. Der Vorsitzende
ladet die Stifter, Patrone und Mitglieder durch Zuschrift unter Mit-
teilung der Tagesordnung ein.
Ausserordentliche Hauptversammlungen finden statt, so oft der
Vorstand dies für erforderlich hält, sowie wenn 20 stimmberechtigte
OQ» Q
XVII
Personen schriftlich beim Vorstande einen hierauf gerichteten mit
Gründen versehenen Antrag stellen, und zwar im letzteren Falle
binnen sechs Wochen.
8 14.
Zur Beschlussfähigkeit der Hauptversammlung ist die Anwesen-
heit von 15 stimmberechtigten Personen, einschliesslich der Vor-
standsmitglieder, erforderlich.
Hat eine Hauptversammlung wegen Beschlussunfähigkeit ver-
tagt werden müssen, so ist eine neue Hauptversammlung beschluss-
fähig ohne Rücksicht auf die Zahl der Anwesenden, sofern auf diese
Folge bei der Einberufung ausdrücklich hingewiesen ist.
Abgesehen von dem Falle der Stimmengleichheit, bei welcher
der Vorsitzende entscheidet, und von einem etwaigen Auflösungs-
beschluss, für welchen Zweidrittel-Mehrheit der Anwesenden erfor-
derlich ist, werden die Beschlüsse nach einfacher Mehrheit gefasst.
Über die Form der Abstimmung entscheidet die Versammlung.
Über die Verhandlung nimmt der Schriftführer ein Protokoll
auf, welches von ihm, dem Vorsitzenden und drei anderen An-
wesenden zu vollziehen ist.
8 15.
Änderungen der Satzungen, welche den Sitz, den Zweck und
die äussere Vertretung der Gesellschaft betreffen, sowie Beschlüsse,
welche die Auflösung der Gesellschaft zum Gegenstande haben, be-
dürfen landesherrlicher Genehmigung. Sonstige Änderungen der
Satzungen sind von der Zustimmung des Oberpräsidenten der Rhein-
provinz abhängig.
8 16.
Diese Satzungen treten mit dem 1. Januar 1889 in Kraft.
Nach Massgabe derselben führt der Vorstand, welcher auf
Grund der früheren Bestimmungen gewählt ist, sein Amt weiter.
Publikationen
der
Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde.
II.
III.
VII.
VIII.
Kölner Schreinsurkunden des 12. Jahrhunderts,
Quellen zur Rechts- und Wirtschaftsgeschichte der Stadt Köln,
herausgegeben von Robert Hoeniger. Bonn, Weber (Julius
Flittner). Bd.I, 1884—1888, Ladenpreis br. Mk. 21.45. Bd. II, 1,
1893, Ladenpreis br. Mk. 17.50. Bd. II, 2, 1894. Mit einer
Erklärung der deutschen Wörter von Prof. Dr. J. Franck und
1 photolith. Beilage. Ladenpreis br. Mk. 22.—.
Briefe von Andreas Masius und seinen Freunden
1538—1573, herausgegeben von Max Lossen. Leipzig,
Dürr, 1886. Ladenpreis br. Mk. 11.40, geb. Mk. 12.50.
Das Buch Weinsberg, Kölner Denkwürdigkeiten aus dem
16. Jahrhundert, bearbeitet von Konstantin Höhlbaum.
Bd. I, 1518—1551. Leipzig, Dürr, 1886. Ladenpreis br.
Mk. 9.—, geb. Mk. 10.—.
Dasselbe. Bd. II, 1552—1577. Leipzig, Dürr, 1887. Laden-
preis br. Mk. 10.—, geb. Mk. 11.—.
Der Koblenzer Mauerbau, Rechnungen 1276--1289, be-
arbeitet von Max Bär. Leipzig, Dürr, 1888. Ladenpreis
br. Mk. 3.60, geb. Mk. 4.50.
. Die Trierer Ada-Handschrift, bearbeitet und heraus-
gegeben von K. Menzel, P. Corssen, H. Janitschek,
A. Schnütgen, F. Hettner, K. Lamprecht. Leipzig,
Dürr, 1889. Ladenpreis kart. Mk. 80.—, geb. Mk. 86.—.
Die Legende Karls des Grossen im 11. und 12. Jahr-
hundert, herausgegeben von Gerh. Rauschen. Mit einem
Anhang über Urkunden Karls des Grossen und Friedrichs I.
für Aachen von Hugo Loersch. Leipzig, Duncker & Hum-
blot, 1890. Ladenpreis br. Mk. 4.80, geb. Mk. 5.60.
Die Matrikel der Universität Köln 1389 bis 1559, be-
arbeitet von Dr. Hermann Keussen. Bonn, Behrendt. Bd. 1.
1389—1466. Erste Hälfte unter Mitwirkung von Dr. Wilhelm
Schmitz, 1892. Zweite Hälfte, 1892. Ladenpreis br. Mk.
18.—, geb. Mk. 21.—.
IX.
XIX
Kólnische Künstler in alter und neuer Zeit. Johann
Jacob Merlos neu bearbeitete und erweiterte Nachrichten von
dem Leben und den Werken Kölnischer Künstler, herausgeg.
von Dr. Eduard Firmenich-Richartz unter Mitwirkung
von Dr. Hermann Keussen. Mit zahlreichen bildlichen Bei-
lagen. Düsseldorf, L. Sehwann, 1895. Lpr. br. Mk. 45.—.
X. Akten zur Geschichte der Verfassung und Verwal-
XII.
XIII.
XIV.
tung der Stadt Kóln im 14. und 15. Jahrhundert, be-
arbeitet von Dr. Walther Stein. Bonn, Behrendt, 1893. 95.
Bd. I. Ladenpreis br. Mk. 18.—. Bd. II mit Registern
zu beiden Bänden. Ladenpreis br. Mk. 16.—.
Landtagsakten von Jülich-Berg, 1400—1610, heraus-
gegeben von Georg von Below. Erster Band. 1400— 15062.
Zweiter Band 1563—1589. Düsseldorf, L. Voss & Cie.,
1895. 1907. Ladenpreis br. 1 Mk. 15.—, II Mk. 24.—
Geschiehtlicher Atlas der Rheinprovinz, im Auftrage
des Provinzialverbandes herausgegeben von der Gesellschaft
für Rheinische Geschichtskunde. Bonn, Behrendt, 1894—1903.
1. Karte der Rheinprovinz unter französischer Herr.
schaft im Jahre 1813, entworfen und gezeichnet von K on-
stantin Schulteis. Massstab 1:500000. Ladenpreis Mk. 4.50.
2. Karte der politischen und administrativen Ein-
teilung der heutigen Rheinprovinz im Jahre 1789, be-
arbeitet und entworfen von Dr. Wilhelm Fabricius, gezeichnet
von Georg Pfeiffer. 7 Blätter. Massstab 1: 160000. Übersicht
der Staatsgebiete. Massstab 1:500000. Ladenpreis Mk. 34.50.
3. Die Rheinprovinz im Jahre 1789. Übersicht der Kreis-
einteilung, bearbeitet und entworfen von Dr. W. Fabricius.
Massstab 1:500000. Ladenpreis Mk. 4.50
4. Karte der Rheinprovinz unter preussischer Ver-
waltung im Jahre 1818, entworfen und gezeichnet von
Konst. Schulteis. Massstab 1:500000. Ladenpreis Mk. 4.50.
5. Erläuterungen zum Geschichtlichen Atlas der Rheinprovinz.
Erster Band: Die Karten von 1813 und 1818 von Konst.
Schulteis. Ladenpreis br. Mk. 4.50, geb. Mk. 5.50. Zweiter
Band: Die Karte von 1789 von Dr. W. Fabricius. Laden-
preis br. M. 18.—, geb. Mk. 20 —. Dritter Band: Das Hoch-
ericht Rhaunen von Dr. W. Fabricius. Vierter Band:
as Fürstentum Prüm von Herm. Forst. Ladenpreis für
III und IV je br. Mk. 4.80, geb. Mk. 5.80.
6. Kirchliche Organisation und Verteilung der Kon-
fessionen im Bereich der heutigeu Rheinprovinz um
das Jahr 1610, bearbeitet von Dr. W. Fabricius. 4 Blütter.
Massstab 1:250000. Ladenpreis Mk. 18.—.
Geschichte der Kólner Malerschule. 131 Lichtdruck-
tafeln mit erklärendem Text, herausgegeben von Lud wig
Seheibler und Karl Aldenhoven. Lübeck, Joh.
Nöhring, 1902. Ladenpreis Mk. 160.— ; Text allein Mk. 12.— .
Rheinische Akten zur Geschichte desJesuitenordens
1542—1582, bearbeitet von Joseph Hansen. Bonn, Beh-
rendt, 1896. Ladenpreis Mk. 20.—.
XX
XV.Die Kólner Stadtrechnungen des Mittelalters mit
einer Darstellung der Finanzverwaltung, bearbeitet von Ri-
chard Knipping. Erster Band. Die Einnahmen und die
Entwicklung der Staatsschuld. Zweiter Band. Die Ausgaben.
Bonn, Behrendt, 1897. 98. Lpr. br. I Mk. 18.—, II Mk.22.—.
XVI.Das Buch Weinsberg. Bd. III, 1578—1587, Bd. IV,
1588—1597, bearbeitet von Friedr. Lau. Bonn, Hanstein,
1897. 98. Ladenpreis III br. Mk. 10.—, geb. Mk. 11.—,
IV br. Mk. 9.—, geb. Mk. 10.—.
XVILUrkunden und Akten zur Geschichte der Verfas-
sung und Verwaltung der Stadt Koblenz bis zum
Jahre 1500, bearbeitet von Max Bär. Bonn, Behrendt,
1897. Ladenpreis br. Mk. 6.—.
XVIII.Die Weistümer der Rheinprovinz. Erste Abteilung:
Die Weistümer des Kurfürstentums Trier. Bd. I: Oberamt
Boppard, Hauptstadt und Amt Koblenz, Amt Bergpflege, her-
ausgegeben von Hugo Loersch. Bonn, Behrendt, 1900.
Ladenpreis kart. Mk. 9.—.
XIX.Uebersicht über den Inhalt der kleineren Archive
der Rheinprovinz. Bd.I, bearbeitet von Armin Tille,
Bd. II, bearbeitet von Armin Tille und Joh. Krudewig.
Bonn, Behrendt, 1899. 1904. Ladenpreis br. je Mk. 6.—.
XX.Rheinische Urbare. Sammlung von Urbaren und anderen
Quellen zur rheinischen Wirtschaftsgeschichte. Erster Band:
Die Urbare von S. Pantaleon in Köln, herausgegeben von Benno
Hilliger. Bonn, Behrendt, 1902. Ladenpreis br. Mk. 18.—.
Zweiter Band: Die Urbare der Abtei Werden a. d. Ruhr, her-
ausgegeben von Rud. Kótzschke. A: Die Urbare vom 9.—13.
Jhdt., Bonn, Behrendt, 1906. Ladenpreis br. Mk. 15.—.
XXI. Die Regesten der Erzbischöfe von Köln im Mittel-
alter. Zweiter Band: 1100—1205, bearbeitet von Richard
Knipping. Bonn, P. Hanstein, 1901. Ladenpreis kart. Mk. 22.—,
geb. in Leinen Mk. 23.50, halbfranz Mk. 25.50.
XXII.Die Kölner Zunfturkunden nebst anderen Kölner Ge-
werbeurkunden bis zum Jahre 1500, bearbeitet von Heinr.
von Loesch. 2 Bäude. Bonn, P. Hanstein, 1907.
XXIII. Urkunden und Regesten zur Geschichte der Rhein-
lande aus dem Vatikanischen Archiv. Erster Band:
1294—1326, gesammelt und bearbeitet von Heinr. Volb.
Sauerland. Bonn, P. Hanstein, 1902. Ladenpreis br. M. 14.—,
geb. in Leinen Mk. 15.—, halbfranz Mk. 16.—. Zweiter
Band: 1327—1342. Bonn, 1902. Lpr. br. Mk. 17.—, geb.
Mk. 18.—, bzw. 19.—. Dritter Band: 1342—1352. Bonn,
1905. Lpr. br. Mk. 15.50, geb. Mk. 16.50 bzw. 17.50. Vierter
Band: 1353— 1362. Bonn, 1907.
XXIV.
XXV.
XXVI.
XXVII.
XXI
Der Buchdruck Kölns bis zum Ende des fünf-
zehnten Jahrhunderts. Ein Beitrag zur Inkunabel-
bibliographie von Ernst Voulliéme. Bonn, Behrendt, 1903.
Lpr. br. Mk. 25.—, geb. Mk. 26.—.
Die romanischen Wandmalereien der Rheinlande,
von Paul Clemen. Tafelband (64 Tafeln) Düsseldorf,
Schwann, 1905. Lpr. geb. Mk. 75.—.
Kölnische Konsistorialbeschlüsse. Presbyterial-
Protokolle der heimlichen Kölnischen Gemeinde, 1572— 1596,
bearbeitet von Eduard Simons. Bonn, P. Hanstein,
1905. Lpr. br. Mk. 18.—, geb. Mk. 19.—.
Rheinische Siegel. I. Die Siegel der Erzbischöfe von
Köln (948—1795). 32 Lichtdrucktafeln mit erläuterndem
Text, bearbeitet von Wilh. Ewald. Bonn, P. Hanstein,
1906. Lpr. in Mappe Mk. 12.50.
XXVIII. Jülich-Bergische Kirchenpolitik am Ausgange des
XXIX.
Mittelalters und in der Reformationszeit, von Otto R.
Redlich. I. Urkunden und Akten, 1400— 1553. Bonn,
P. Hanstein, 1907. Lpr. br. Mk. 20.—, geb. Mk. 21.—
Quellen zur Rechts- und Wirtschaftsgeschichte
der rheinischen Städte. Bergische Städte. I. Sieg-
burg, bearbeitet von Friedr. Lau. Bonn, P. Hanstein,
1907. Lpr. br. Mk. 12.—, geb. Mk. 13.—.
»
Vorbemerkungen.
ee A
Der Druck des vorliegenden Bandes wurde im Anfang des
Jahres 1906 begonnen, dann aber durch meine zweimalige längere
Erkrankung unterbrochen. Diese Erkrankung hat mir auch die
Druckkorrektur sehr erschwert. Von den Textfehlern sei hier von vorn-
herein auf einen in Nr. 19 dreimal wiederkehrenden hingewiesen,
wo zwischen nepoti und sui die Worte suo et filio ausgelassen
und zu ergänzen sind. Wegen dieses durch Krankheit verursachten
Missstandes darf ich von seiten der Benutzer und Beurteiler des
Bandes milde Nachsicht erhoffen.
Bei dieser Gelegenheit sei bezüglich der in sämtlichen vier
Bänden massenhaft erscheinenden fehlerhaften Form der Personen- und
Ortsnamen noch die Bemerkung gestattet, dass eben diese Fehler den Vor-
lagen im vatikanischen Archiv eignen, deren Schreiber gerade in diesen
Namen sich arger Nachlässigkeit schuldig gemacht haben. Ein recht
anschauliches Bild dieser Nachlässigkeit hat mir der vatikanische Text
der Urkunde III, 909 geliefert, welcher das Wittum der Pfarrei
Sinzig im einzelnen angibt. Eine Vergleichung dieser im vatikanischen
Registerbande 211 enthaltenen Abschrift mit dem im Düsseldorfer
Staatsarchiv in zwei Exemplaren aufbewahrten Originaltexte, welche
Vergleichung für mich zu besorgen Herr Archivar Dr. Knipping
die Güte hatte, hat ergeben, dass die im Texte enthaltenen zahl-
reichen Personen- und Ortsnamen vom Hersteller des Registertextes
fast regelmässig fehlerhaft geschrieben sind, so dass der Register-
text über hundert Fehler enthält.
Nach dem Tode Klemens VI. (6. Dez. 1352) wählte das Kardinal-
kollegium aus seiner Mitte zu dessen Nachfolger Innocenz VI. (18. Dez.).
Auf den prunksüchtigen, verschwenderischen und dem Nepotismus
Vatikan. Regesten IV. a
Il Vorbemerkungen.
fröhnenden Papst!) folgte nun ein einfacher, sparsamer, gerechter
und sittenstrenger Herr?). Zwar wird auch gegen diesen der Vor-
wurf der Geldgier und des Nepotismus erhoben?). Aber sein Nepo-
tismus*) war jedenfalls sehr geringfügig gegenüber demjenigen seines
Vorgängers?). Und was seine angebliche Geldgier betrifft, so ist zu
berücksichtigen, dass er während seiner fast zehnjährigen Regierung
aussergewöhnlich grosser Geldmittel bedurfte, um seinen auch endlich
gelungenen Plan der Wiederherstellung des Kirchenstaates vermittels der
Söldnerheere unter Kardinal Albornoz ins Werk zu setzen®) und durchzu-
führen. Doch hatte dieser Plan keineswegs bloss politische Beweggründe,
I) Welche unsittlichen Zustände zur Zeit Klemens VI. im Bereiche der
päpstlichen weltlichen Herrschaft und auch sogar am Sitze der päpstlichen
Kurie in Avignon geherrscht haben, darüber gibt uns Innocenz in einer Kon-
stitution vom 29. Juli 1353 Aufschluss. Darin klagt dieser Papst: „Ad
audientiam nostram pervenit, quod in nonnullis provinciis et civitatibus
nobis et eidem ecclesiae (Romanae) immediate subiectis . . . observetur, quod
.... Officiales ipsi stipendiis propriis non contenti . . . a prostitibus publice
meretricibus, quae de infami propriorum corporum quaestu vivunt, septi-
manis singulis .. . exigunt et propriis commodis ... applicant unum grossum."
Registr. Vatic. 285 (Innoc. VI epist. secretae a. I) fol. 141.
In noch düsterer Darstellung beschreibt ein westfülischer Zeitgenosse,
der Dominikaner Heinrich von Herford, in seiner Chronik die unsittlichen
Zustände der Kurie unter Klemens VI.: ,Heresis eliam symoniaca tantum
invaluit in clero et tam exuberanter inundavit, ut quilibet. quanticunque
status . . . et qualiscunque, scilicet secularis vel religiosus, et quomodolibet,
etiam manifeste, emeret et venderet spirituale quodcunque nec verecundaretur
nec a quoquam corriperetur vel reprehenderetur, non dico puniretur; ut
dominus vendentes el ementes de templo non iam eiecisse quam eos in templo
conclusisse videri potuisset et symonia non iam heretica sed ecclesiastica
catholica et sancta $udicari. Prebendas etiam et personatus et dignitates
ecclesiasticas alias omnes, ecclesias parochiales capellas vicarias et altaria pro
pecunia, pro mulieribus et quandocunque pro concubinis commutabant, in
ludo tazillorum ezxponebant perdebant et acquirebant .. .* Henrici de Hervor-
dia Chron. ed. Potthast pg. 268.
2) Vgl. seine Viten bei Baluze, Vitae paparum Avin. t. I und bei
Muratori, Scriptores rer. Italic. t. IIl ps. II; ausserdem die Annalen Heinrichs
von Rebdorf in Bühmers Fontes rerum Germanicarum IV, 563.
38) Loserth, Gesch. des späteren Mittelalters S. 312.
4) Von den 15 Kardindlen, welche Innocenz ernannt hat, waren 3 seine
Nepoten. |
5) Vgl. Muratori, Rer. Ital. Scriptores III, II, 756, 757. — Eine Anzahl
nepotistischer Bullen Klemens VI., die ich gesammelt habe, gedenke ich dem-
nächst zu veröffentlichen. Unter den von ihm ernannten 25 Kardinälen
finden sich 6 Nepoten.
6) Vgl. IV, 268, 295, 811—315, insbesondere 831 und 856. Im Jahre 1358
liess Innocenz, um seinem Legaten Albornoz die nötigen Gelder für dessen
Söldnerheer zur Bekämpfung der in die Romagna eingedrungenen beiden
Vorbemerkungen. III
sondern vielmehr viel höhere und reinere religiöse. Sein Vorgänger
Klemens VI. hatte am 9. Juli 1348 die Stadt und das Gebiet von Avignon
von Johanna I., der Königin von Neapel und Beherrscherin der Provence,
für 80000 Goldgulden gekauft!) und dann am 9. August seinen
Kämmerer Stephan Aldebrandi angewiesen, diese Summe der Königin
und ihrem Gemahl, dem Fürsten Ludwig von Tarent, auszuzahlen?).
Dies war ein deutliches Zeichen, dass der Papst beabsichtigte Avignon
zur dauernden Residenz der Kurie zu machen und endgültig auf die
Rückverlegung derselben nach Rom zu verzichten. Auch in dieser
Sache stellte sich sein Nachfolger zu ihm in schroffen und wohl an-
zuerkennenden Gegensatz. Der Plan Innocenz VI. der Wiederher-
stellung der päpstlichen Herrschaft in Rom und Mittelitalien durch
Albornoz und dessen Söldnerheer hatte als letzten Zweck die Er-
möglichung der Rückkehr der Kurie nach Rom?). Gleich nach seinem
Regierungsantritte reinigte er die lasterhafte Kurie von allem aus-
schweifenden Luxus, suchte die prunkvollen fürstlichen Hofhaltungen
der Kardinäle durch eine Verfügung unter Androhung von hohen
Geldstrafen einzuschränken‘) und schickte die zuchtlosen Prälaten
von der Kurie fort zu ihren Sitzen’). Die Ausgaben der Hofhaltung
schränkte er ein und war in der Verleihung kirchlicher Gnaden-
bezeugungen viel massvoller als sein Vorgänger®).
Diese Minderung der Gnadenmassenspendungen tritt dann auch
in dem Urkundenmaterial des vorliegenden Bandes zutage.
Während Klemens in seinem ersten Pontifikatsjahre für 13
Priestersöhne der Kölner Diözese!) und für 7 Priestersöhne der
grossen Söldnerscharen (4000 Reiter mit zahlreichem Fussvolk) liefern zu
können, Massen von goldenen und silbernen Geräten und Kleinodien aus den
Schatzkammern der Avignoner Papstburg hervorholen und für 25930 Gold-
gulden verkaufen. Archiv. Vatican. Introit. et Exit. 284 f. 58—57. Zwei Jahre
später sah er sich genötigt bei 13 Kardinälen Anleihen im Gesamtbetrage
von 15500 Goldgulden zu machen. Werunsky, Excerpta ex registris Clementis VI
et Innocentii VI nr. 322.
I) Muratori Antiquitates VI, 143; Lünig Codex Ital. diplom. II, 182.
2) Reg. 142 f. 42 nr. 186.
8) Dies bekennt Innocenz ausdrücklich in seiner Beantwortung einer
an ihn gerichteten Supplik der Römer vom J. 1860. Leider ist der betreffende
Wortlaut während meiner letzten Krankheit für mich durch Schuld Unbe-
rufener verloren gegangen.
4) Reg. Vatican. 282 f. inr 5.
5) Gregorovius, Gesch. des St. Rom im M. A. VI, 322. — Am 10. Januar
1857 erliess Innocenz eine den Luxus und Prunk der Kardinäle einschrünkende
Verfügung. Registr. Vatican. 282 f. 1 nr. 5.
6) Loserth a. a. O.
7) III, 84—40, 42, 175—179.
IV Vorbemerkungen.
Trierer Diözese!) Dispensen zum Empfang der Weihen und einer
Pfründe bewilligt hatte, ist von Innocenz in seinem ersten Pontifikata-
jahre eine solche Dispens weder für die eine noch für die andere
Diözese vergeben worden.
Klemens hatte in seinem ersten Pontifikatsjahre für beide
Diözesen 46 Expektanzen bewilligt?), von denen aber eine (III, 71)
über eine künftige Pfründenmasse verfügte, die zwar weit über die
Grenzen der beiden Diözesen hinausging, indem sie drei Kirchen-
provinzen, die Kölner, Trierer und Mainzer, umfasste, aber in ihrem
Werte mindestens 40 gewöhnlichen Expektanzen gleich kam?). Da-
gegen hat Innocenz in seinem ersten Pontifikatsjahre im Bereiche
beider Diözesen nur 13 Excpektanzen vergeben*). Da die Pontifikats-
dauer bei den Päpsten ungefähr die gleiche ist — Klemens regierte
101!|, Jahre lang, Innocenz fast 9°], Jahre lang — so lässt sich auch
die Pfründenspendung beider Päpste in jenen beiden Diözesen in Ver-
gleichung stellen. Das Ergebnis dieser Vergleichung ist dann fol-
gendes:
Klemens hat in der Diözese Köln 55 Expektanzen für Laien-
pfründen, beneficia sine cura und beneficia cum cura verliehen; ausser-
dem aber hat er noch einmal dem Erzbischof Walram Vollmacht zur
Verleihung einer Anzahl Expektanzen für Laienpfründen gegeben).
In der Diözese Trier hat er 19 Expektanzen für Laienpfründen, bene-
ficia sine cura und beneficia cum cura gespendet. Die Summe der Ez-
pektanzen dieser Art beträgt also für beide Diözesen weit über 74.
Innocenz hat in der Diözese Köln 29, in der Diözese Trier 10,
also in beiden Diözesen 39 Expektanzen der vorgenannten Art ver-
liehen.
Die Summe der Expektanzen- Verleihungen dieser Art beträgt also
wührend der zwanzigjührigen Dauer der beiden Pontifikate für die
Diözese Köln über 84 und für die Diözese Trier 29, somit für beide
zusammen über 113.
Klemens hat in der Diözese Köln 116 und in der Diözese
Trier 45 Expektanzen für Kanonikatspfründen, Dignitäten, Personate
und Offizien an Kollegiatkirchen verliehen. Ausserdem aber hat er
dem Kölner Erzbischofe Walram am 1. Oktober 1345 Vollmacht
1) III, 45—48, 50, 51, 181.
2) III, 5—7, 10, 11, 13, 21—26, 31, 71,75,78—81, 85,86, 98, 99, 101, 114 — 116,
118, 127, 180, 132—185, 145, 147, 150 (2x), 164, 172, 174.
8) Vgl. III, 71 mit IIL 787, 838, 856, 868, 880, 891, 895, 904, 914, 917, 923,
928, 950.
4) IV, 11, 18, 16, 19 (2x), 28, 25, 26, 29, 80, 38, 46, 69.
5) III, 500.
Vorbemerkungen. y
gegeben, in jeder mit Kanonikerpfründen ausgestatteten Kirche der
Provinz je eine Kanonikatsexpektanz zu vergeben!); am 28. Mai 1350
hat er Walrams Nachfolger Wilhelm dieselbe Vollmacht nicht nur
für die Kölner Diözese, sondern auch für die ganze Kölner Kirchen-
provinz mit ihren fünf Suffragandiözesen verliehen‘). Dem Trierer
Erzbischofe Baldewin hat er am 16. Juli 1343 Vollmacht zur Ver-
leihung einer Kanonikatsexpektanz in sämtlichen Kollegiatkirchen der
Diözese gegeben?), am 20. April 1844 hat er demselben nochmals die
gleiche Vollmacht für ebendieselben Kirchen einschliesslich der Dom-
kirche verliehen‘). Fünfeinhalb Jahre später gab er ihm aufs neue
dieselbe Vollmacht und erweiterte diese für die ganze drei Suffragan-
diözesen umfassende Trierer Kirchenpróvinz?). Und schon nach
kaum 7 Monaten wiederholte er für Baldewin dieselbe Vollmacht
für den Umfang der Trierer Diözese?).
Selbstverständlicherweise haben diese sechs Massenvollmachten zur
Erteilung von Kanonikatsexpektanzen in bezug auf die kleineren Kol-
legiatkirchen, die nur wenige Kanonikatspfründen hatten, wenige oder
äusserst geringe Bedeutung gehabt, dagegen grosse in bezug auf Kol-
legiatkirchen mit grösserer Zahl von Kanonikatspfründen, in denen
wegen dieser grösseren Zahl öfters eine Pfründenvakanz eintrat”). Be-
rechnen wir nun die Zahl solcher Kollegiatkirchen mit grösserer Kano-
nikatspfründenzahl in jeder der beiden Diözesen auch nur auf 30, was
sicher nicht zu hoch veranschlagt ist und wohl von manchem als viel zu
niedrig beurteilt werden mag, so gibt jede von jenen zwei den Kölner Erz-
bischöfen verliehenen Massenvollmachten diesen für ihre Diözese die
Befugnis zur Erteilung von 30 wirksamen Kanonikatsezpektanzen und
1) III, 499.
2) III, 880.
8) III, 213.
4) III, 848. — Ausserdem erhielt Baldewin vom Papste auch noch die
Befugnis, in die (25) Mannsklöster und (24) Frauenklöster seiner Diözese je
eine Person seiner Wahl einzuschieben. III, 341, 342.
5) III, 1157b.
6) III, 850. Vgl. III S. LIX.
7T) Ein Kanonikat konnte man im XIV. Jahrhundert schon in den
Kinderjahren erwerben. Beispielsweise verlieh Klemens dem 10 jährigen
Adolf von der Mark ein Kanonikat an der Lütticher Domkirche und ein
halbes Jahr später auch noch ein zweites an der Kölner Domkirche. (Vgl. III,
77 u. 187 mit IV, 449). Unter solchen Umständen darf man die Dauer des Be-
sitzes einer Kanonikatspfründe doch durchschnittlich auf 80 Jahre veran-
schlagen. Wenn also an einer Kollegiatkirche nur 4—6 Kanonikatspfründen
waren, so wurde eine solche durchschnittlich erst alle 5-6 Jahre erledigt.
Waren dieser Pfründen aber etwa 25, so trat eine Erledigung durchschnitt-
lich schon fast jedes Jahr einmal ein.
VI Vorbemerkungen.
ebenso jede von jenen vier dem Trierer Erzbischofe verliehenen Massen-
vollmachten. Rechnen wir nun diese 60 Kanonikatsexpektanzen für
die Kölner Diözese zu den obengenannten von Klemens innerhalb
derselben Diözese gespendeten 116 Einzelewpektanzen und ebenso
diese 120 Kanonikatsexpektanzen für die Trierer Diözese zu den oben-
genannten von Klemens innerhalb derselben Diözese gespendeten
45 Einzelexpektanzen, so ergibt sich, dass Klemens für die Kölner
Diözese 176, für die Trierer 165, also für beide zusammen 341
Kanonikatsexpektanzen gespendet hat.
Innocenz hat dann während seiner Regierung, soweit meine
Kunde reicht, dem Trierer Erzbischofe nur einmal eine ähnliche
Massenvollmacht verliehen (IV, 459). Von ihm lassen sich für die
Kölner Diözese 55 und für die Trierer 14, also für beide zusammen
69 Kanonikatsexpektanzen nachweisen.
Für die zwanzigjährige Dauer der beiden Pontifikate berechnet
sich demnach die Zahl dieser Kanonikatsexpektanzen in der Kölner
Diözese auf 231, für die Trierer auf 179 und, für beide zusammen
auf 410.
Klemens hat in der Kölner Diözese 30, in der Trierer 14,
also in beiden Diözesen 44 erledigte Pfarrpfründen verliehen. Von
jenen 30 sind 24, von diesen 14 sind 10 eigentliche Pfarreien
gewesen. Von jenen 24 Pfarreien der Kölner Diözese sind 14, von
diesen 10 Pfarreien der Trierer Diözese sind 4 kanonisch erledigt
und der päpstlichen Verleihung vorbehalten worden, weil ihre Inhaber
sich gröblich gegen eine Vorschrift des dritten Laterankonzils oder
der Konstitution Execrabilis vergangen und dadurch ipso facto die
Pfarrei kirchenrechtlich verloren hatten*). Augenscheinlich sind die
vom Papst dann mit diesen Pfarreien versorgten neuen Inhaber die
Denunzianten oder Günstlinge der Denunzianten der Vorinhaber ge-
wesen. Innocenz hat dann in der Kölner Diözese 11, in der Trierer 17,
also in beiden Diözesen 28 erledigte Pfarrpfründen verliehen. Von
jenen 11 sind 9, von diesen 17 sind 13 eigentliche Pfarreien gewesen.
Von jenen 9 sind 3, von diesen 13 sind 3 aus dem so eben erwähnten
Grunde der päpstlichen Verleihung vorbehalten worden. Während
der zwanzigjährigen Regierung beider Päpste sind demnach von
diesen beiden in der Kölner Diözese 41 Pfarrpfründen, worunter
33 eigentliche Pfarreien, in der Trierer 31 Pfarrpfründen, worunter
23 eigentliche Pfarreien, in beiden Diözesen zusammen also 72 Pfarr-
pfründen, worunter 56 eigentliche Pfarreien, verliehen. Die Zahl
der infolge von Denunziationen verliehenen betrug in jener Diözese 17,
in dieser 7, somit in beiden zusammen 24.
1) Vgl. III, S. LX—LXI.
Vorbemerkungen. VII
Klemens hat in der Kölner Diözese 40, in der Trierer 9 und
somit in beiden zusammen 49 erledigte Stiftskirchenpfründen ver-
liehen; Innocenz in jener 26, in dieser 24 und somit in beiden zu-
sammen 50 erledigte Kanonskatspfründen. Während der zwanzig-
jährigen Regierung beider Päpste sind also von diesen beiden in der
Kölner Diözese 66, in der Trierer 33 und ın beiden zusammen 99
erledigte Kanonikatspfründen vergeben worden.
Klemens hat in der Kölner Diözese 26, in der Trierer 4 und
somit in beiden zusammen 30 erledigte höhere Pfründen (Dignitäten,
Personate, Offizien an den Dom- und Kollegiatkirchen) verliehen;
Innocenz in jener 10, in dieser 10 und somit in beiden zusammen
20 erledigte höhere Pfründen. Während der zwanzigjährigen Re-
gierungszeit beider Päpste sind also von diesen in der Kölner Diözese 36,
in der Trierer 14 und somit in beiden zusammen 50 höhere Pfründen
vergeben worden.
Einschub einzelner Personen in monasteria canonicorum et
monachorum sowie in monasteria canonicarum et monacharum ist
sowohl von dem einen als auch von dem anderen Papste nur in sehr
wenigen Fällen geübt worden. Klemens hat aber für Einschübe je
einer Person in sämtliche der Kölner Diözese angehörende monasteria
canonicorum et monachorum dem Kölner Erzbischofe Walram am
1. Oktober 1345!) und dann nach dessen Tode dem Nachfolger Wilhelm
zweimal — am 28. Mai 1350 und am 23. Juli 1351 — dieselbe Voll-
macht bewilligt *). Er hat dem Trierer Erzbischofe Baldewin eine gleiche
Massenvollmacht für sämtliche in der Trierer Diözese gelegenen mo-
nasteria canonicorum et monachorum dreimal — am 20. April 1344,
zu Anfang November 1349 und am 31. Mai 1850 — ausgestellt?). Für
sämtliche monasteria canonicarum et monacharum ihrer Diözesen sind
den genannten Erzbischöfen gleichzeitig dreimal Massenvollmachten
bewilligt worden*). Zwei gleiche Massenvollmachten sind von Innocenz
dem neuernannten Trierer Erzbischofe Boemund verliehen worden?).
Die während beider Pontifikate in den beiden Diözesen erledigten
Abtpfründen sind nicht durch Wahl, sondern bei dauernder systema-
fischer Suspension des Wahlrechts durch püpstliche Provision ver-
liehen worden. Ein gleiches gilt von den erzbischöflichen Stühlen
von Köln und Trier.
1) III, 495, 497.
2) III, 881, 952.
8) III, 841, 1057c, 861.
4) III, 495, 497, 832, 958, 842, 1057c, 851.
5) IV, 850, 851.
VIII Vorbemerkungen.
Von den obenbesprochenen Expektanzen für Laienpfründen,
beneficia sine cura und beneficia cum cura vel sine cura, deren Zahl
während der beiden Pontifikate über 112 betragen hat, sind 84 Ez-
pektanzen für beneficia cum cura vel sine cura gewesen.
Dagegen beträgt die Zahl der während derselben Zeit von den
beiden Päpsten verliehenen Kanonikatsexpektanzen in den beiden
Diözesen, wie oben in sehr niedriger Abschätzung nachgewiesen ist,
410. Es sind also rund fünfmal mehr Kanonikatsexpektanzen als
Expektanzen für einfache beneficia cum cura vel sine cura bewilligt
worden. Nehmen wir nunmehr einmal an, dass in beiden Diözesen
die Zahl der Stiftskirchen „circa 80" und die der Pfarreien
„circa 1600" gewesen sei!) und dass die Zahl der Kanonikate in
jenen durchschnittlich etwa 15 gewesen sei, was doch wohl sicher
nicht zu gering veranschlagt ist, so haben wir in beiden Diözesen 1200
Kanonikatspfründen und 1600 Pfarreipfründen. Obschon dann also die
Zahl der Kanonikatspfründen um ein Viertel geringer wäre als die
Zahl der Pfarreipfründen, so ist dann doch die Zahl der an der
Kurie erbettelten Kanonikatspfründen-Expektanzen fünfmal so gross
gewesen als die Zahl der ebendort erbettelten Pfarreipfründen-
Expektanzen. Der Grund dieses fünfach grösseren Werbens um
Kanonikatspfründen ist leicht zu finden. Die Pfarreien erforderten
kirchenrechtlich Residenz ihrer Inhaber. Und ferner war der Besitz
einer Pfarrei samt einer zweiten oder samt einem anderen beneficium
curatum ohne päpstliche Dispens kirchenrechtlich strenge untersagt
und mit schweren kirchlichen Strafen bedroht. Dagegen waren die
Kanonikatepfründen schon vor Anfang des XIV. Jahrhunderts zu
Sinecuren geworden, die nicht zur Residenz verpflichten und deren
man mehrere erwerben und besitzen durfte?).. Die an der Kurie
1) Dr. H. Schäfer in der Römischeu Quartalschrift, Jahrg. 1906, S. 137.
2) Noch im XIII. Jahrhunderte war man bemüht, die Residenzpflicht
der Kanoniker aufrecht zu erhalten, beziehungsweise wieder herzustellen. Im
Jahre 1229 erliess der päpstliche Kardinallegat, welcher Lothringen bereiste
und in Metz sich durch den Augenschein überzeugt hatte, dass in der dortigen
Domkirche, welche 57 Kanonikate und 60 Pfründen hatte, der Matutin ausser
dem Dechanten oft kaum 6 oder 7 Kanoniker beiwohnten, kraft päpstlicher
Autorität die Vorschrift, dass jeder Kanonikatspfründenbesitzer, der die
Hälfte des Jahres hindurch keine Residenz übe und am Chorgottesdienst
nicht teilnehme, den ganzen Jahrertrag der Pfründe verlieren solle, und dass
dieser Jahresertrag dann unter die residierenden und am Chorgottesdienste
teilnehmenden Kanoniker verteilt werden solle. Gregor IX. bestätigte am 14.
November 1282 diese Vorschrift. Metz, Bez. Archiv. G. 498. nr. 4u.6. Ein
ähnliches Statut des Trierer Domkapitels wurde von Innocens IV. am 10. Mai
1249 bestätigt. Mittelrheinisches Urk.-Buch III. nr. 1008.
Vorbemerkungen. IX
weilenden oder zur Kurie eilenden Pfründenbettler aber waren wie
die Bettler aller Orte und aller Zeiten gewesen sind. Nur äusserst
wenige von diesen suchen Arbeit und Geld; bei weitem die meisten,
ja fast alle verlangen Geld ohne Arbeit. Und eben solches ver-
langten auch die meisten Pfründenbettler und erhielten es in Aus-
sicht durch die Kanonikatspfründen- Expektanzen.
Aus eben diesem Grunde wäre es denn auch sehr verfehlt, wenn
man, wie es schon geschehen ist, jene Zahl der 410 in 20 Jahren
erteilten Kanonikatspfründen- Expektanzen in eine einjährige Durch-
schnittszahl umwandelte und dann folgenden Schluss daraus zöge:
410 Kanonikatspfründen in 20 Jahren ergeben durchschnittlich
für jedes Jahr 20. Und da der Kanonikatskirchen circa 80 waren,
so ergibt sich für jede Kanonikatskirche durchschnittlich nur alle
vier Jahre je eine Expektanz.
Ein solcher Schluss wäre grundfalsch; denn die Pfründenbettler
an der Kurie zogen den Expektanzen für ungünstig gelegene und
ärmere Stiftskirchen die Expektanzen für günstig gelegene und
reichere Stiftskirchen vor. Diese wurden deshalb viel eifriger und
öfter begehrt und erbeten als jene. Das mag hier an fünf Beispielen
nachgewiesen werden.
Zu Bonn am Ufer des Rheines lag in herrlicher Umgebung
die altberühmte und reiche St. Cassius-Stiftskirche. Ihre Ka-
noniker sind im liber valoris mit einer Zehntabgabe von 60 Mark
Silber eingetragen!). Während der zwanzigjährigen Dauer der beiden
Pontifikate sind für diese Stiftskirche 17 Expektanzen für Kanonikats-
pfründen erteilt worden?). Unter den Personen, die sie erwirkt
haben, befinden sich König Johann von Bóhmen?), Kardinäle*), der
Prokurator des Bruders Klemens VI.5), der Erzbischof von Köln‘),
der Bischof von Münster"), ein Lütticher Archidiakon und Kuriale?).
Unter den Empfängern sind Abkömmlinge des höheren und niederen
Adels?).
Am Ufer des Rheines lag ebenso die berühmte und reiche
St. Viktors- Stiftskirche zu Xanten. Ihre Kanoniker sind im
1) Binterim und Mooren, Die alte und neue Erzdiözese Köln I, 75.
2) III, 5, 11, 59, 78, 122, 543, 654, 860 k, 893, 961; IV, 275, 460, 529, 643,
667, 678, 799.
8) IIl, 78, 543.
4) II, 5; IV, 799.
5) III, 654.
6) I1I, 860 k.
7) IV, 460 f.
8) IV, 275, 678.
9) 1V, 460; III, 543, 860 k; IV, 275, 667.
X Vorbemerkungen.
liber valoris mit einer Zehntabgabe von 48 Mark Silber eingetragen).
Während der beiden Pontifikate sind für diese Stiftskirche 12 Ex-
pektanzen für Kanonikatspfründen erteilt worden?).
In stiller Einsamkeit lag zwischen Köln und Düren die Stifts-
kirche von Kerpen. Die Kanoniker derselben sind im liber valoris
mit einer Zehntabgabe von 12 Mark Silber eingetragen?). Während
der 20 Jahre jener beiden Pontifikate sind für diese Stiftskirche
zwei Expektanzen für Kanonikatspfründen vergeben worden*).
Dicht an der nordwestlichen Grenze der Kölner Diözese in
ländlicher Abgeschiedenheit lag die Stiftskirche von Zyfflich.
Ihre Kanoniker sind im liber valoris mit nur 4 Mark Silber ein-
getragen *). Während der beiden Pontifikate Klemens VI. und
Innocenz VI. sind nur zwei Expektanzen für dortiye Kanonikate be-
willigt worden*).
Nahe der Ostgrenze der Kölner Diözese im oberen Ruhrtale,
von grossen Wäldern umgeben, lag die uralte Stiftskirche von
Meschede, über 100 Kilometer weit vom Rheintale und von der
Hauptstadt der Diözese entfernt. Das Stift hatte 15 Kanonikats-
pfründen*). Man darf also annehmen, dass im Laufe von 20 Jahren
doch etwa zehnmal eine Pfründe erledigt worden ist. Indes sind jene
15 Pfründen im liber valoris mit einer Zehntabgabe von nur 6 Mark
Silber eingetragen. So wird es denn leicht begreiflich, dass in den
20 Jahren jener beiden Pontifikate für dieses Stift auch nicht
einmal eine einzige Kanonikatspfründen-Expektanz an der Kurie
erbeten worden ist.
Ebenso wie mit den Stiftskirchen-Expektanzen verhält es sich
auch mit den päpstlichen Provisionen für erledigte Stiftskirchen-
pfründen. Von den 64 Provisionen für solche Stiftskirchenpfründen
in der Kölner Diözese gehören 15 der Bonner Stiftskirche*), 7 dem
Kölner Margradenstifte?), 6 der Kölner Domkirche!?), 5 dem Kölner
Andreasstifte!!), 6 der Xantener Stiftskirche), 3 dem Kölner Aposteln-
1) Binterim u. Mooren I, 77.
2) III, 147, 172, 828, 580b, 728, 751; IV, 857, 286, 889, 520, 717, 764.
8) Binterim u. Mooren I, 76.
4) III, 488; IV, 234.
5) Binterim u. Mooren I, 77.
6) III, 265, 827.
7) III, 1060.
8) III, 64, 65, 119, 121, 169, 173, 280, 808, 474,691,899, 928 ; IV, 443, 761,824.
9) III, 383, 740, 866, 1047 ; IV, 3, 456, 570.
10) III, 482, 804, 814; IV, 322, 564, 719.
11) III, 84, 739, 795, 955, 967.
12) III, 108, 675; IV, 854, 858, 764, 818.
Vorbemerkungen. XI
Stifte*), 3 dem Kölner Severinstifte*), 3 dem Kölner Georgstifte?),
3 der Kaiserswerther Stiftskirche*), 3 der Zyfflicher Stiftskirche),
2 der Stiftskirche in Rees‘), 2 dem Kölner Gereonsstifte"), 2 der
Essener Stiftskirche®), und je 1 dem Kölner Kunibertstifte?), der
Kerpener Stiftskirche 19), der Münstereifeler Stiftskirche!!), der Soester
Stiftskirche!?) und der Dietkirchener Stiftskirche‘) an.
Dasselbe Verhältnis zeigt sich endlich auch wieder in den
während jener 20 Jahre von seiten der beiden Püpste verliehenen
höheren Stiftspfründen der Kölner Diözese. Von diesen 36 gehören
6 der Bonner Stiftskirche‘), 5 dem Kölner Andreasstift!,
je 4 der Domkirche!‘) und der Xantener Stiftskirche"),
3 der Zyffücher Stiftskirche!?), je 2 der Kölner Severinskirche'?), der
Stiftskirche von Rees?) und der von Soest?!) und je 1 dem Kölner
Apostelnstifte*?), dem Kölner Kunibertstifte??), dem Kölner Margraden-
stifte**) und der Kaiserswerther Stiftskirche”) an. Die übrigen
sind von der Providenz der beiden Päpste verschont geblieben.
Auf die Frage, wie es denn gekommen sei, dass diese (64+36=)
100 Stiftskirchenpfründen von der Kurie statt von den ordentlichen
Kollatoren derselben vergeben worden seien, erhalten wir Aufschluss,
wenn wir nach den Vorbesitzern dieser Pfründen forschen.
1) III, 162, 264; IV, 469d.
2) III, 76; IV, 40, 82.
8) III, 886 ; IV, 819, 500.
4) IV, 55, 763, 818.
5) III, 88, 265, 327.
6) III, 888; IV, 437.
7) III, 892, 717.
8) III, 287; IV, 773.
9) III, 530.
10) IV, 116
11) IV, 504b.
12) 1V, 820.
13) III, 148.
14) III, 66, 753, 758, 921: IV, 485a, 862.
15) III, 28/29, 854, 508 ; IV, 14, 176.
16) III, 433, 712, 1014; IV, 318.
17) II, 847 ; IV, 400, 405, 709.
18) III, 520, 574, 802.
19) III, 757, 982.
20) III, 128, 486.
21) III, 941; IV, 640.
22) III, 129.
23) III, 170.
24) III, 719.
25) IV, 448.
XII Vorbemerkungen.
Inhaber der Bonner Dechantei, der Propstei von Rees, der
Thesaurarie des Kölner Apostelnstiftes, der Thesaurarie der Diet-
kirchener Stiftskirche, der 4 Kanonikatspfründen von Bonn, Xanten
und Dietkirchen und von St. Aposteln in Köln, des Zehnten vom
Dorfe Dottendorf bei Bonn, der Bonner Stiftshöfe zu Dattenfeld und
Leimersdorf sowie des Bonner Kellereiamtes war „Johann von
Bonn" gewesen!) Dass er eine solche Fülle von Pfründen auf seine
Person gehäuft hatte, kann nicht auffallen; denn Johann entstammte der
Klever Grafenfamilie und war Blutsverwandter der Virneburger Grafen-
familie. Dass er uneheliches Kind und im Ehebruch erzeugt war, ist kein
Hindernis weder für seine Pfründenhäufung?) noch auch für seine
Ernennung zum päpstlichen Ehrenkaplan gewesen?). Er war Priester‘)
und lebte und starb in seiner rheinischen Heimat’). Weiteres Vor-
teilhaftes oder Nachteiliges ist mir über seinen Charakter und seine
Tätigkeit nicht bekannt geworden. Da er püpstlicher Ehrenkaplan
gewesen war, waren die durch seinen Tod erledigten Pfründen gemäss
der Konstitution Benedikts XII. der päpstlichen Verleihung vorbehalten.
Wie hat man nun aber an der Kurie, die fern vom Niederrhein war,
seinen Tod und die Erledigung seiner Pfründen und die Tatsache,
dass sie der päpstlichen Verleihung vorbehalten waren, erfahren?
Dort wohnte der Kardinal-Bischof Johann von Porto, der unter
anderen Pfründen auch die Bonner Propstei genoss‘). Er hatte
in Bonn seinen Offizial Johann (von Aix oder von Aachen)"), der
ihn als den Inhaber der Propstei und des Archidiakonats vertrat,
und seinen Bevollmächtigten Roger von Thogesio, einen Franzosen,
der die Verwaltung der Propsteigüter führte und deren Einkünfte
an den Kardinal befürderte?). So wurde es diesem leicht, schon bald
zu erfahren, dass Johanns Pfründen erledigt und der päpstlichen
Verleihung kirchenrechtlich vorbehalten seien. Für die Bonner
Dechantei, die bisher von einem einheimischen Priester adeliger Her-
kunft verwaltet worden war, einen fern vom Rheine weilenden Ku-
rialen beim Papste in Vorschlag zu bringen, scheute er sich doch aus
guten Gründen, zumal da das Kapitel inzwischen schon den Wilhelm
Schilling. einen Bonner Kanonikus und Höfling des Erzbischofs Walram,
1) III, 64, 65, 66, 103, 119, 121, 128, 129, 148|9, 169, 303.
2) I, 265; II, 1462 — 1464, 1502, 1514.
8) II, 1848.
4) II, 1444.
b) III, 64.
6) II, 2224.
7) III, 64.
8) III, 808.
Vorbemerkungen. XIII
zum Dechanten postuliert hatte*). Allem Anscheine nach erhielt Wilhelm
auf Verwendung seines erzbischöflichen Gónners die Bonner Dechantei
und bald darauf auch noch die Thesaurarie der Kölner Apostelnkirche
zu den 3 Kanonikatspfründen, welche er in der Diözese bereits
besass?). Walram ist es auch gewesen, der an der Kurie erwirkt hat,
dass die Propstei von Rees dem Heinrich von Genepe, dem Oheim
seines vertrauten Rates und späteren Nachfolgers Wilhelm von Genepe,
verliehen wurde°). Den zur Bonner Stiftskirche gehörenden Hof von
Leimersdorf vergab der Papst auf Empfehlung des Kardinalbischofs
Johann dem hierzu wahrscheinlich seine beiden obengenannten Beamten
in Bonn geraten hatten, an den Kölner Offizial Gotfried von S. Ku-
nibert, der in den Rheinlanden schon 4 Stiftspfründen und dazu
noch eine Pfarrei besass*) Sieben Pfründen Johanns aber und
wahrscheinlich auch noch die achte, die Kanonikatspfründe der
Kölner Apostelkirche®), wurden eine Beute der Kurialen: die The-
saurarie der Dietkirchener Stiftskirche mit einem taxierten Jahres-
einkommen von 120 Kammergoldgulden empfing Dietrich von Brakel,
ein Bedienter des Kardinalbischofs Johann in Avignon®); die Bonner
Kanonikats-Priesterpfründe erhielt der schon mit zwei Lütticher
Kanonikatspfründen ausgestattete Kleriker der päpstlichen Kapelle
Nikolaus Martini, obgleich er keine höhere Weihe und auch noch
fünf Monate später das gesetzliche Alter zum Empfang der Priester-
weihe nicht erreicht hatte’); die Xantener Kanonikatspfründe erhielt
Jordan von Isendike aus Wesel, ein Bedienter des Kardinalbischofs
Hannibal Gaetani?); die Dietkirchener Kanonikatspfründe der oben-
genannte Dietrich von Brakel, Bedienter des Kardinalbischofs
Johann’); den zur Bonner Stiftskirche gehörenden Zehnten von
Dottendorf‘?) der obengenannte Bonner Offizial des Kardinalbischofs
Johann); den Bonner Stiftshof in Dattenfeld und das Bonner .
1) III, 66; vgl. II, 1530.
2) III, 129.
8) III, 128; cf. III, 280, 126; II, 2299; Niederrhein. Annalen. 1857. II,
Cronica presulum et archiepiscoporum Colon. eccl. S. 225: (Wilhelmus) fuit
namque sui predecessoris Walramis toto tempore sui regiminis familiaris et
consiliarius . ..
4) III, 119.
5) III, 162.
6) III, 148|9 — 120 Kammergoldgulden entsprechen in ihrer damaligen
Kaufkraft einer heutigen Summe von 3600 Mark.
7) III, 121, 155, 173.
8) III, 103; cf. II, 2221.
9) I1, 148/9.
10) Dottendorf hat eine Feldmark von 384 Hektar.
11) III, 64, 308.
XIV Vorbemerkungen.
Stiftskellereiamt Bruno von Füssenich, Bedienter des Kardinal-
bischofs Johann. So waren nunmehr von den zehn in der Kölner
Diözese gelegenen Pfründen Johanns von Bonn, die dieser, im Inlande
wohnend, genossen hatte, sieben an Kurialen verliehen. Vor diesen
sieben war aber nur ein einziger päpstlicher Bediensteter; die anderen
sechs standen im Dienst von Kardinälen und fünf von ihnen
wiederum im Dienst vom Kardinalbischof Johann, der Inhaber der
Bonner Propstei war und deren Einkünfte sich nach Avignon zur
Kurie liefern liess. Dass eine so hochgradige Ausnutzung der Ein-
künfte einer der reichsten und günstigst gelegenen Stiftskirchen der
Kölner Diözese für ausländische Zwecke Missstimmung und Wider-
stand erregen konnte, ist selbstverständlich: dass sie solches erregt
hat, sehen wir aus der Tatsache, dass der obengenannte Offizial des
Kardinalbischofs und Propsteiinhabers gar nicht in den Besitz des
Zehnten von Dottendorf gelangt ist. Diesen erhielt nämlich ein ein-
heimisches Mitglied des Stiftskapitels, Heinrich von Bentheim, der
entweder dürch das Stiftskapitel als der nach den Stiftsstatuten Nächts-
berechtigte die Pfründe empfangen oder sich selbst kurzweg in
deren Besitz gesetzt hat. Als dann der Offizial schon wenige Monate
nach der vom Papste ihm gewordenen Pfründeverleihung gestorben
war, vergab der Papst jene Zehntpfründe an den Generalbevoll-
müchtigten des Kardinalbischofs und Propsteiinhabers Roger de
Thogesio, einen Franzosen!). Ob es diesem gelungen, sie dem Heinrich
von Bentheim zu entreissen, steht dahin.
Am Sitze der Kurie war gestorben Dietrich von Essen, ein
Priestersohn?) und Inhaber einer Kanonikatspfründe und der Scho-
lastrie des Kölner Andreasstiftes, einer Kanonikatspfründe des
Zyffiicher Stiftes und einer Kanonikatspfründe des Kölner Stiftes
- €. Mariae in Capitolio samt der hierzu gehörenden Pfarrei in Hö-
ningen. Eben weil er am Sitze der Kurie gestorben war, war die
Verleihung seiner Benefizien gemäss der Konstitution: Ad regimen
dem Papste vorbehalten. Auf Bitten der verwitweten Gräfin Elisabeth
von Jülich, der Mutter des Kölner Erzbischöfs, verlieh der Papst
die Scholastrie des Andreasstiftes dem Hermann vom Höchsten, einem
Arzte, der bereits eine Kanonikatspfründe dieses Stiftes besass?).
Fast 2 Jahre später aber hatte ein Kuriale, Heinrich Sudermann,
dessen Eifer und Erfolg im Pfründensammeln wir weiter unten wür-
digen werden, erkundet, dass die Scholastrie nicht erst durch Dietrichs
1) III, 803; vgl. III, 1180.
2) Vgl. II, 1812 u. III, 354.
3) III, 28/29.
Vorbemerkungen. XV
Tod erledigt worden sei, sondern dass dieser sie in kirchenrechts-
widriger Weise erworben habe, weshalb sie schon längst vor seinem
Tode der päpstlichen Verleihung vorbehalten gewesen sei. Daraufhin
verlieh dann Klemens VI. dieselbe dem Heinrich Suderman!). Doch
scheint nicht er in den Besitz gelangt zu sein, sondern der oben-
genannte Günstling der Jülicher Gräfin, da dieser nach Jahren die
Annate für die Pfründe an den päpstlichen Kollektor bezahlt hat?).
Die durch Dietrich Tod erledigte Kanonikatspfründe des
Andreasstiftes verlieh Klemens VI. dem Raimund Ameli, der, nach
seinem Namen zu schliessen, Nichtdeutscher und höchst wahrscheinlich
Kuriale gewesen ist?). Die Zyfflicher Kanonikatspfründe Dietrichs
vergab der Papst an Gerhard von Mere*); ob derselbe Kuriale ge-
wesen sei oder nicht, lässt sich nicht nachweisen. Endlich die Ka-
nonikatspfründe von St. Maria im Kapitol samt der Pfarrei von
Höningen?) erhielt auf Bitten des Erzbischofs Walram dessen Hof-
geistlicher, der Priester Johann Hanepman°).
Reinald von Westerburg, Abkömmling einer bekannten
rheinischen Adelsfamilie, hatte eine Kanonikatspfründe am Kölner
Dom und eine zweite an der Bonner Stiftskirche besessen. Da er
päpstlicher Ehrenkaplan gewesen war, so waren bei seinem Tode
beide Pfründen der päpstlichen Verleihung vorbehalten. Die erste
erwirkte der Kölner Erzbischof für seinen Neffen, den Virneburger
Grafensohn Gerard’), die zweite der Lütticher Bischof Adolf, ein
Bruder des Grafen von der Mark, für seinen Kaplan und Bevoll-
mächtigten Nikolaus von Neuss?®).
Heinrich von Jülich, ein wnehelicher Sohn des Grafen
Gerhard (VI.) von Jülich?) und Ehrenkaplan des Papstes!?), war
im Sommer des Jahres 1343 am Sitze der Kurie gestorben!!). Die
Benefizien, die durch seinen Tod erledigt wurden, waren also aus
zwei Gründen der päpstlichen Verleihung vorbehalten. Eines von
diesen, die Propstei der Kölner Kunibertskirche, hatte Klemens VI.
1) III, 854; vgl. II, 2058.
2) IV, 631, S. 247.
d) III, 84; vgl. III, 739 uw. 14.
4) III, 88.
5) Die ordentliche Collatric war die Abtissin von St. Maria im Ka-
pitol. Vgl. Binterim und Mooren, Die alte u. neue Erzdiüz. Köln, I, S. 347.
6) III, 131.
7) III, 482.
8) LII, 474.
9) I1, 1619, 1620, 2059.
10) III, 170.
11) Vgl. III, 170 u. 199.
XVI Vorbemerkungen.
dem Konstantin de Cornu, einem Kölner Patriziersohne, verliehen.
Als dann dieser vom Papste anstatt jener Propstei die der Kölner
Margradenkirche empfing, verlieh der Papst jene einem französischen
Kurialen, dem Magister Wilhelm Vaquiers?). Die zweite in der
Kölner Diözese gelegene Pfründe Heinrichs, eine Bonner Kanonikats-
pfründe, verlieh derselbe einem Günstlinge Karls IV., dem Priester
Winand Richarz von Deutz?). In den Besitz einer dritten, der
Thesaurarie vom Kölner St. Georgsstifte, war Robert von Deutz,
Prokurator der Kinder des Grafen Wilhelm von Beaufort, des Bruders
Klemens VI.?), gelangt. Fünfzehn Jahre nach dem Tode Heinrichs
von Jülich und fast fünf Jahre nach dem Tode Klemens VI., machte
der Kuriale Heinrich Suderman, der ein ebenso eifriger und erfolg-
reicher Pfründensammler war wie Robert von Deutz und mit diesem
jahrelang wegen des Lütticher Archidiakonats von Famenna an der
Kurie prozessierte*‘), dem Papste die Meldung, dass Robert im kirchen-
rechtswidrigen Besitze der St. Georgs- T hesaurarie sei, und erbat die-
selbe für seinen Neffen Johann Suderman?). Dass es ihm aber dann
gelungen sei, seinem Gegner diese Pfründe zu entreissen, scheint mir
sehr fraglich; denn Robert war Sekretär und Vertrauensmann des
Kölner Erzbischofs Wilhelm®).
Johannvon Histfeld (Husevelt), ein unehelicher Stief bruder des
Grafen Dietrich (VIII. von Kleve und päpstlicher Kaplan hatte eine
Kanonikatspfründe und dann durch päpstliches Indult die Dechantei
der Xantener Stiftskirche”), später auch noch eine Kanonikatspfründe
an der Stiftskirche von Rees erlangt. Als im Jahre 1347 sein Stief-
bruder Graf Dietrich gestorben war, trat Johann, der während des
25jährigen Genusses der Einkünfte der Xantener Dechantei, die doch
eine dignitas curata war, keine Veranlassung gefunden hatte, die
hóheren Weihen zu empfangen, aus dem geistlichen Stande aus, über-
nahm die Regierung der Grafschaft Kleve und heiratete Mechtildis,
die Tochter des Herzogs Rainald (II.) von Geldern. Der Papst
Klemens VI., der am 12. März 1346 die Verleihung sämtlicher durch
einen solchen Austritt aus dem geistlichen Stande erledigten Pfründen
sich vorbehalten hatte®), vergab die Xantener Dechantei an Gerard
1) III, 663. Vgl. 798.
2) III, 691.
3) III, 654.
4) III, 445, 654 ; IV, 865, 700.
5) IV, 500.
6) IV, 214.
7) II, 374 ; III, 675.
8) III, 888.
Vorbemerkungen. XVII
von Vlodorp, den Angehörigen einer Adelsfamilie im Hochstift Lüttich‘),
die Xantener Kanonikatspfründe an einen Kölner Priester und
Pfarrer?) und die Kanonikaispfründe von Rees an einen Kleriker
aus der Umgegend von Kees?).
Eine ähnliche päpstliche Verleihung geschah unter Innocenz VI.
Gilles de Seycourt, ein französischer Adeliger, der nur die niederen
Weihen, ja vielleicht auch nur die Tonsur empfangen hatte, war in
den Laienstand zurückgetreten und, wie es scheint, in den französischen
Heerdienst eingetreten. Infolgedessen war eine Kölner Domherrn-
pfründe, die er sich zu verschaffen gewusst hatte, erledigt und nach
der eben erwähnten Konstitution Klemens VI. der päpstlichen Ver-
leihung vorbehalten. Auf Bitten des französischen Königs vergab
Innocenz dieselbe an einen Rat des Bittstellers, der schon drei nord-
französische Kanonikatspfründen samt einem Archidiakonate besass*).
Johann von Virneburg, ein Sohn des Grafen Robert, scheint
schon in jungen Jahren die Propstei von Kerpen erlangt zu haben?).
Als Mitglied einer Gesandtschaft des Herzogs Albrecht von Oesterreich
und Steiermark an der Kurie weilend, war er von Johann XXI.
zum päpstlichen Ehrenkaplan ernannt worden‘). Der Neuernannte
machte dann drei Monate später dem Papste das Gestáündnis, dass
er in kirchenrechtswidriger Weise unvereinbare Pfründen, darunter
eine Pfarrei, auf seine Person gehäuft und auch nach Erlangung dieser
Pfarrei nicht binnen Jahresfrist die höheren Weihen empfangen habe,
dass er eben hierdurch kirchenrechtlich sich den Verlust aller Pfründen
und die Strafe der Inhabilität und Infamie zugezogen habe. Der
Bitte seines neuen Ehrenkaplans gemäss hob der Papst diese Strafe
auf, setzte ihn wieder in den kirchenrechtlichen Besitz jener Pfründen
und gestattete ihm auch, die unvereinbaren unter diesen bis auf
Widerruf forizubesitzen"). Zu diesen gehörte auch die Xantener
Propstei. Von einem Widerruf dieser Gestattung durch Johann XXII.
oder einen seiner Nachfolger ist nichts bekannt. Tatsächlich erscheint
Johann auch 25 Jahre später noch im Besitz dieser Propstei und
zwar im besten Einverständnisse einerseits mit dem Xantener Stifts-
kapitel und anderseits mit dem Kölner Erzbischofe?). Auch noch
1) III, 847.
2) III, 675; vgl. II, 1798.
3) III, 888.
4) IV, 564.
5) Vgl. I, 1049, 1058, 1061; II, 1126.
6) I, 1068; vyl. 1049.
7) II, 1122—26.
8) III, 1000.
Vatikan. Regesten 1V. b
XVIII Vorbemerkungen.
gegen Anfang des Jahres 1356 erscheint er im unbestrittenen Besitz
der Xantener Propstei und des damit verbundenen Archidiakonats!).
Nach Johanns Tode aber, der im Laufe desselben Jahres oder gegen
Anfang des nüchstfolgenden eingetreten sein muss, bat ein anderer
Angehöriger des hohen Adels, Reinard von Hanau, der von den mehr
als 40 Jahre früher geschehenen kirchlichen Vergehen Johanns, nicht
aber von der diesem vom Papste damals bewilligten Verzeihung und
Begnadigung Kunde hatte, um die der päpstlichen Verleihung vor-
behaltene Propstei. Der Papst willfahrte seiner Bitte und gab ihm
die Propstei zu den vier anderen Pfründen, die derselbe bereits in
den vier Diözesen von Mainz, Bamberg, Prag und Olmütz besass.
Auch Reinard war päpstlicher Ehrenkaplan?).
Wie wenig vorsichtig die Kurie mit ihren Vergebungen ver-
fahren ist, zeigen drei Fülle aus den letzten Regierungsjahren
Klemens VI.
Am 22. Januar 1351 gab dieser die seiner Verleihung vor-
behaltene sehr einträgliche Pfarrei von Andernach?) dem Gerard von
Montenaken, der schon zwei Kanonikatspfründen in Maastricht und
Bonn besass*). Vierzehn Monate später verlieh er auf Bitten des
Trierer Erzbischofs Baldewin einem Kaplane desselben ebendieselbe
Pfarrei auf Grund desselben Vorbehalts®).
Um Mitte des Jahres 1351 erfuhr der Kölner Erzbischof
Wilhelm, dass Johann von Syburg, Inhaber einer Kanonikatspfründe
des Kölner Andreasstiftes, Mönch im Kloster Altenberg geworden
sei und demnächst dort Profess ablegen werde. Er bat den Papst,
die dann hierdurch in Erledigung kommende Pfründe dem Gerard
von Holzweiler zu reservieren, was dann am 23. Juli auch geschah®).
Drei Wochen später reservierte der Papst dieselbe Pfründe dem
Sekretär des Markgrafen von Jülich, als dessen Gesandter jener sich
damals am Sitze der Kurie befand!). Der Sekretär scheint dann
die Pfründe erlangt zu haben; denn Gerard erscheint vier Jahre
später nicht als deren Besilzer?).
Am 23. Februar 1851 hat der Papst. die durch Todesfall
1) IV, 807.
2) IV, 899, 400.
3) Ihre Jahreseinkünfte waren auf 30 Mark Silber (—150 Goldgulden)
eingeschätzt.
4) III, 917.
5) III, 1008.
6) III, 955.
7) III, 967, 971.
8) IV, 286.
Vorbemerkungen. XIX
erledigte und seinen Verleihung vorbehaltene Propstei von Münster-
maifeld dem Kardinal Pastor verliehen‘). Zwei Tage später erklärte
er die vom Stiftskapitel geschehene und vom Erzbischof Baldewin
bestätigte Wahl Heinrichs von Spanheim zum Propste für gültig?),
ohne jene Verleihung für ungültig zu erklären oder rückgängig zu
machen. Denn wie wir weiter unten sehen werden, bemühte der
Kardinal sich jahrelang, freilich ohne Erfolg, in den Besitz der
Pfründe zu gelangen.
Die masslose Ausartung des Pfründenbettelns an der Kurie
unter beiden Pontifikaten wird uns recht anschaulich werden, wenn
wir die betreffende Tätigkeit einiger besonders eifriger und erfolg-
reicher Pfründenjäger während der beiden Pontifikate näher ins
Auge fassen.
Johann, König von Böhmen und Grafvon Luxemburg,
der Neffe des Trierer Erzbischofs Baldewin, hat zwar selbst-
verständlich nicht für sich selbst vom Papste Pfründen erbeten, um
so eifriger aber für seine Günstlinge. Nachdem er am 26. Juni 1342
seinen Frieden mit Klemens IV. gemacht hatte?) und für diesen ein
hochgeschätzter Bundesgenosse zum Sturze des Kaisers Ludwig des
Bayern geworden war, hat er im Laufe der nächsten vier Jahre für
seine Günstlinge in bezug auf Pfründen der Kölner und Trierer
Diözese vom Papste erbeten: 1 Expektanz für eine Kanonikats-
pfründe samt Dignität oder Personat oder Offizium der Trierer
Domkirche*), 4 Expektanzen für Kanonikatspfründen der Trierer
Domkirche*?), 2 Expektanzen für Kanonikatspfründen der Bonner
Stiftskirche‘), je eine Expektanz für Kanonikatspfründen an fol-
genden 7 Stiftskirchen: S. Severin, S. Gereon und S. Maria im
Kapitol zu Köln, S. Simeon zu Trier, S. Patroklus zu Soest,
S. Martin und Severus in Münstermaifeld, S. Castor in Karden"?).
Ausserdem hat er noch drei Klerikern aus der Trierer Diözese und
einem aus der Kölner, die sich gröblich gegen die Konstitution
Execrabilis vergangen, dadurch ihre Benefizien de iure verloren
und sich die kirchlichen Strafen der Inhabilität und Infamie
1) III, 922.
2) III, 924.
8) III, 14.
4) III, 164.
6) HII, 25, 145, 316, 521.
6) III, 78, 543,
7) III, 21, 26, 269, 23, 546, 22, 24.
XX Vorbemerkungen.
zugezogen hatten, die Rehabilitation und Wiedereinseizung in den
kanonischen Besitz ihrer Pfründen verschafft‘). Für einen anderen
aus der Trierer Diözese stammenden Günstling erwirkte er die
päpstliche Verleihung der Propstei von Frankfurt und einer Ex-
pektanz für eine Kanonikatspfründe an der Mainzer Domkirche?).
Ferner verschaffte er Günstlingen derselben Diözese Kanonikats-
expektanzen für die Domkirchen von Worms, Toul, Lüttich und
Speier, eine Kanonikatspfründe der Lütticher Domkirche und die
Pfarrpfründe von Sankt Vith?). Im Pfründenerbitten hat er aus-
geharrt bis in seine letzten Lebenstage, so dass eine dieser Bitten um
eine Laienpfründe der Bonner Stiftskirche für einen Angehörigen
der Lütticher Diözese erst fünf Wochen nach seinem Tode (1346
August 26) befriedigt worden ist*).
Ein anderer Günstling und Vertrauensmann des Luxemburger
Hauses war Boemund von Saarbrücken’). Er war in den Besitz
mehrerer Pfründen gelangt, war aber dabei ebenso, wie wir es eben
bei Johann von Virneburg gesehen haben, mit dem kanonischen Rechte
in scharfen Widerspruch geraten, so dass er gerade wie Johann die
Pfründen nicht mehr kirchenrechtlich, sondern nur faktisch besass
und der kirchlichen Infamie und Inhabilität verfallen war. Als er
nun zusammen mit dem Trierer Weihbischofe Daniel von Wichterich
als Botschafter und Bevollmächtigter Baldewins dessen Versöhnung
mit dem Papste vollbracht hatte und so in die päpstliche Gunst
gelangt war, dass er vom Papste sofort zum päpstlichen Ehren-
kaplan ernannt wurde‘), benutzte er die günstige Gelegenheit, um
von ihm Verzeihung, Rehabilitierung und kanonische Wiedereinsetzung
in seine Pfründen zu erlangen”). Als ihm dieses gelungen war, erbat
er auch sofort für sich eine Expektanz auf eine Kölner Domkano-
nikatspfründe und für seinen gleichnamigen Neffen eine Expektanz
auf eine Kanonikatspfründe der Kölner Gereonskirche®). Als er dann
nach dem Tode des Trierer Erzbischofs Baldewin zu dessen Nach-
folger gewählt und auf Fürsprache Karls IV. von Innocenz VI. er-
1) III, 55, 56, 57 ; 74a; 591; 572.
2) III, 53, 54.
8) III, 19, 20,333, 74b, 317, 477.
4) III, 617.
6) Er ist kein Mitglied der Grafenfamilie von Saarbrücken, sondern
gehört dem niederen Adel an.
6) Vgl. III, 70, 82, 87.
7) III, 92—97, 156.
8) LII, 101, 98.
Vorbemerkungen. XXI
nannt worden war!), erbat er für seinen Bruder Robert und für
Walter von Amance, welche beide durch kirchenrechtswidrigen
Pfründenbesitz der kirchenrechtlichen Inhabilität und Infamie ver-
fallen waren, von Innocenz Verzeihung und Wiedereinsetzung in den
kanonischen Besitz ihrer Pfründen?). Zugleich erwirkte er für den-
selben Bruder auch noch die Verleihung der Propstei und einer
Kanonikatspfründe des Trierer Paulinsstiftes?), für seinen Bediensteten
Albert von Sapogne Verleihung einer Kanonikatspfründe und des
Aumonier-Amtes an der Metzer Domkirche*), für seinen Hauskaplan,
den Priester Nikolaus von Steinsel, die Expektanz für eine Sinekure®),
für den adeligen Trierer Kleriker Johann von Hammerstein eine
Expektanz für eine Kanonikatspfründe der Trierer Domkirche®),
für den adeligen Trierer Kleriker Wilhelm von Berwart eine Ex-
pektanz für eine Kanonikatspfründe der Mainzer Domkirche"), für
den Trierer Kleriker Reicholf Zachariae eine Expektanz für eine
Kanonikatspfründe der Koblenzer Kastorkirche*), für seinen Neffen
Arnold von Saarbrücken das Trierer Archidiakonat?) Ein halbes
Jahr später kam er dem Papste mit drei neuen Bitten und erhielt
von ihm für drei Trierer Kleriker, wovon zwei Adelige waren, Ex-
vektanzen für je eine Kanonikatspfründe der Trierer Domkirche,
der Koblenzer Florinkirche und der Trierer Paulinkirche!°).
Als er dann nach Erledigung des Kardener Archidiakonats an
der Trierer Domkirche seinem Bruder Robert auch diese Pfründe
verliehen hatte, aber begründete Zweifel hegte, ob die Vereinigung
derselben mit der Trierer Paulinpropstei kanonisch statthaft sei,
holte er dafür die päpstliche Bestätigung ein!!). Später erwarb er
noch vom Papste für drei Kleriker der Trierer Diözese eine Ex-
pektanz für ein Sinecura-Benefizium, und zwei Expektanzen für je
eine Kanonikatspfründe an der Trierer Simeonskirche und an der
Koblenzer Kastorkirche!?). Ausser diesen Bewilligungen für einzelne
1) IV, 86a, 122, 147.
2) IV, 132c und e.
8) IV, 182d und 186.
4) IV, 132f.
5) IV, 132^, 188.
6) IV, 182g, 137.
7) IV, 144, vgl. 150.
8) IV, 145, vgl. 150.
9) IV, 146, 184.
10) IV, 187, 189.
11) IV, 468, 473.
12) IV, 664—666.
XXII Vorbemerkungen.
Pfründen aber wusste sich Boemund von Innocenz gerade wie sein
Vorgünger von Klemens auch dreimal Massenvollmachten zur Pfründen-
erteilung zu verschaffen?). Am 7. Oktober 1356 erhielt er die Be-
fugnis in vier Frauenklöstern des Augustiner-Ordens und in sechs
Mannsklöstern des Benediktiner-Ordens je einer Person Aufnahme
zu verschaffen’). Am 28. November 1357 aber empfing er noch die
viel weitergehende Vollmacht, für sämtliche Kollegiatkirchen der
Trierer Kirchenprovinz je einer Person eine Expektanz für eine
Kanonikatspfründe zu verleihen’). Rechnen wir die Zahl der Kollegiat-
kirchen der vier Diözesen, welche die Trierer Kirchenprovinz wum-
fasst, auch nur auf 60, was sicherlich zu niedrig gegriffen ist, so
enthielt diese Massenvollmacht die Befugnis zur Erteilung von 60 Ka-
nonikatspfründen- Expektanzen.
Zu den Günstlingen des Luxemburger Hauses gehörte die Ad els-
familie Beier von Boppard.
Für Johann, den Sohn des Heinrich Beier, einen Kleriker und
Bediensteten des Böhmenkönigs Johann, erwirkte dieser, da sich jener
wider die Vorschrift der Konstitution Ezsxecrabilis vergangen hatte,
die päpstliche Verzeihung, Rehabilitierung und Wiedereinsetzung
in den kanonischen Besitz seiner Pfründen‘),, Durch des Königs
Verwendung erhielt ein anderer Diener desselben, der Kleriker
Heinrich Beier, zu seinen vier Pfründen gleichzeitig die Propstei der
Frankfurter Bartholomäuskirche und eine Kanonikatspfründe der
Mainzer Domkirche°).
Im Jahre 1342 erscheint in den päpstlichen Urkunden zum
erstenmale Dietrich Beier, der Sohn Simons und Bruder Reimbolds,
der spätere Bischof von Worms und Metz. König Johann von
Böhmen verschaffte ihm von Klemens VI. eine Expektanz für eine
Kanonikatspfründe des Wormser Domes*). Elf Jahre später finden
wir ihn im Besitze zweier Kanonikatspfründen der Trierer und
Wormser Domkirche sowie einer Ecpektanz für eine Kanonikats-
pfründe der Mainzer Domkirche. Dazu verlieh ihm dann InnocenzIV.
noch die Speierer Dompropstei*), deren Besitznahme ihm jedoch von
1) Vgl. S. VI u. VII.
2) IV, 850, 851.
3) IV, 459.
4) III, 55, 52, 56, 51.
5) III, 58, 54. — Ob zwei andere Heinrich Baier, der eine ein Höfling
des Kölner Erzbischofs Walram, der andere ein Höfling des Mainzer Erz-
bischofs Heinrich, derselben Familie angehört haben, ist fraglich. | Vgl. III,
180, 347, 848, 957; 708, 998.
6) III, 19.
7) IV, 18.
Vorbemerkungen. XXIII
anderer Seite streitig gemacht wurde!) Vier Jahre später ist er
im Besitz der Mainzer Domkantorei und weilt am Sitze der
Kurie als Gesandter des Kaisers Karl IV.*). Dort erwirbt er für
einen Trierer Kleriker eine Kanonikatspfründe und die Kantorei
der Koblenzer Florinskirche, für einen Mainzer Kleriker eine
Pfarrei der Mainzer Diözese®). Wenige Wochen vorher hatte Kaiserin
Anna für Dietrichs Bruder Reimbold eine Pfründe beim Papste
erbeten‘). Sie erwirkte für denselben dann auch die Verleihung
einer Wormser Kanonikatsprübende und der Weilburger Probstei 5).
Einige Monate später erbat Dietrich, der wieder als Gesandter des
Kaisers am Sitze der Kurie weite, für seinen Bruder Reimbold
eine Kanonikatspfründe und die Kantorei der Wormser Andreas-
kirche‘) und der Kaiser für dessen Verwandten Heinrich Beier von
Sterneberg bei Kamp am Rhein eine Trierer Domkanonikatspfründe?).
Wieder einige Monate später, im Frühlinge des Jahres 1358, finden
wir Dietrich, vermutlich auch diesmal im kaiserlichen Auftrage, am
Sitze der Kurie. Vom Papste zum päpstlichen Ehrenkaplan ernannt,
erbittet er für seinen Verwandten Otto von Schönenberg, Propst von
Oberwesel, eine erledigte Trierer Domkanonikatspfründe®). Er ist
es denn auch wohl gewesen, der wenige Wochen später seinem Bruder
Reimbold eine Kanonikatspfründe der Wormser Domkirche und
wiederum wenige Wochen später auch eine Kanonikatspfründe der
Bamberger Domkirche verschafft hat?). Im Herbste desselben Jahres
begegnen wir wieder einer Supplik der Kaiserin, worin sie für
2 Personen der Familie Beier um neue Pfründen bittet. Sie erwirkt
vom Papste für Reimbold eine Expektanz für eine höhere Trierer
Domkanonikatspfründe 9).
Bald darauf eröffnet sich für Dietrich der Zugang zur Prä-
latur. Der Mainzer Erzbischof Gerlach (von Nassau) verklagte
seinen Suffraganen Salmann von Worms, der freilich ein Bischof
von der traurigen Gestalt war, wegen dessen Unfähigkeit in der
Amtsführung beim Papste. Innocenz gab dem Mainzer Vollmackt,
dem Wormser einen Koadjutor beizugeben. (Gerlach von Nassau er-
1) IV, 558.
2) IV, 425, 429, 450b.
3) IV, 415a, 425.
4) IV, 409.
5) IV, 424.
6) IV, 450b.
7) IV, 150a.
8) IV, 499.
9) IV, 509, 515.
10) IV, 526a und c.
XXIV Vorbemerkungen.
nannte dazu den Dietrich, und dieser begab sich zur Kurie, um die
päpstliche Bestätigung einzuholen, die er am 16. April. des Jahres 1359
erhieli!). Gleich am nächstfolgenden Tage stattete er dem Mainzer
für seine Beförderung seinen Dank ab, indem er für zwei Verwandte
desselben um Esxpektanzen für kirchliche Pfründen bat?) Da
Salmann gleich nach Dietrichs Ernennung auf sein Bistum ver-
zichtete und starb, verlieh der Papst dem vier Wochen vorher neu-
ernannten Koadjutor das Bistum?) Dieser scheint inzwischen die
Kurie gar nicht verlassen zu haben oder wenigstens, sobald er
Salmanns Verzicht erfahren hatte, dahin zurückgekehrt zu sein;
denn am Tage seiner Ernennung zum Bischofe war er dort und
erwirkte vom Papste zwei Pfründengnaden: seinem Bruder Reimbold
wurde die Speierer Dompropstei*), einem Kleriker aus seiner rheini-
schen Heimat eine Mainzer Expektanz verliehen). Zweieinhalb
Jahre später finden wir Dietrich wiederum in Avignon‘). Dort er-
bittet er für den jüngeren Heinrich Beier eine Kanonikatspfründe
der Wormser Domkirche und für seinen Bruder Reimbold eine
Dispens, die diesem den Erwerb und Fortbesitz zweier nach dem
kanonischen Rechte unvereinbarer Pfründen gestattet!). Dietrich ist es
denn auch sicher noch gewesen, der nach einem halben Jahre dem-
selben Bruder noch eine Kanonikatspfründe der Mainzer Domkirche
verschafft hat, in deren Besitze er selber bis dahin gewesen war*).
Als Kaiser Karl IV. im Jahre 1365 nach Avignon gekommen war,
um mit Papst Urban über sehr wichtige Angelegenheiten des Reiches
und der Kirche zu verhandeln, finden wir auch Dietrich ebendort.
Der Umstand, dass er mit dem Speierer Bischofe Lampert bei der
päpstlichen Kammer eine gemeinsame Anleihe im bedeutenden Be-
trage von 2500 Kammergoldgulden gemacht hat?), lässt deutlich er-
kennen, dass er sich im amtlichen Gefolge des Kaisers befunden
und längere Zeit dort an der Kurie sich aufgehalten hat. Sicher
ist es denn auch der Kaiser gewesen, der gemäss dem von ihm mit
dem Papste getroffenen Übereinkommen?) bei diesem die Beförderung
1) IV, 545, 546, 547, 549, 550 —558.
2) IV, 548b und c.
8) IV, 557.
4) IV, 558a. Vgl. Vatikanische Urkunden und Regesten zur Gesch.
Lothringens II, 1323.
5) IV, 558b.
6) IV, 783.
7) IV, 780, 781.
8) IV, 814.
9) Vatikanische Urkunden und Regesten zur Gesch. Lothringens II, 1512.
10) Vgl. Steinherz in den Mitteilungen des Instituts für österreichische
Gesch. X XI, 626.
Vorbemerkungen. XXV
auf den Metzer Bischofsstuhl erwirkt hat, die am 18. August
erfolgte).
Auf die drei genannten Pfründenjäger, deren Familien der
Trierer Diözese angehörten, lasse ich einen vierten aus der Kölner
Diözese folgen, der freilich die Pfründenjagd an der Kurie mit viel
yrösserem Eifer und Erfolge betrieben hat, als jene drei zusammen-
genommen. Es ist dies der einer adeligen Dortmunder Patrizier-
familie angehörende Dr. legum Heinrich Suderman. In den
vatikanischen Urkunden werden vier Brüder, Bertram, Johann,
Arnold und Hildebrand, sowie eine Schwester desselben erwähnt,
die mit (dem Dortmunder Patriziersohne) von Wikede vermählt
war. Heinrich war Sekretär und Vertrauter des Kölner Erzbischofs
Walram. Dieser befand sich in steten Finanznöten?); so wird es
begreiflich, dass Walram bei seinem Sekretär, dem Patriziersohne
con Dortmund, das sich damals auf der Höhes eines finanziellen Wohl-
standes befand, eine bedeutende Anleihe (500 Goldgulden) machte und
ihm hierfür die bedeutenden Höfe der Kölmischen Kirche zu Hagen
und Schwelm samt der dortigen erzbischöflichen Gerichtsgewalt ver-
pfändete?). Im September des Jahres 1337 sandte der Erzbischof,
1) Vatikanische Urkunden und Regesten zur Gesch. Lothringens II,
1502. — Dietrichs Versetzung von Worms nach Metz ist keineswegs bloss der
persönlichen Gunst des Kaisers zuzuschreiben, sondern auch dessen politischen
Absichten. Durch die 3 letzten von den Avignoner Pilpsten ernannten Metzer
Bischöfe, welche südfranzösische Sendlinge waren, war der Verband des
Metzer Bistums mit dem Deutschen Reiche und mit der deutschen Metropole
Trier ganz erheblich gelockert worden, so dass es wieder eines deutschen
Bischofs bedurfte, um diesen Verband zu kräftigen. Freilich hat Dietrich
nicht bis an sein Ende den Absichten und Hoffnungen seines kaiserlichen
Gönners entsprochen. Während dieser und seine Söhne im wohlverstandenen
Reichsinteresse treu zu Urban VI. standen, fertigte der französische Gegen-
papst Klemens VII. schon 20 Tage nach seiner Krönung und 9 Tage vor
dem Tode Karls VI. drei Privilegien für Dietrich aus. Und wenn diese
auch nicht beweisen, dass er dieselben erbeten hat, da der Gegenpapst sie
vielleicht motu proprio ausgefertigt hat, um ihn zu seiner Partei herüberzu-
ziehen, so lassen sie doch erkennen, dass der Gegenpapst wenigstens diese
Hoffnung hegte. Diese ist denn auch erfüllt worden; denn im Juni des nächst- .
folgenden Jahres stand Dietrich samt dem Metzer Domkapitel einträchtig
auf seiten Klemens VII.
2) Vgl. Niederrhein. Annalen II. Chronica praesulum et archiepisco-
porum Colon. S. 222.
3) II, 2403. — Diese Verpfändung ist der Anfang der allmählichen Los-
lösung der beiden Höfe aus dem Verbande des Kölner Kurstifts und ihr
allmählicher Uebergang in das Territorium der Grafschaft Mark, der sich
dann noch vor Ende des Jahrhunderts endgültig vollzog. Vgl. II, 2404; III,
17, 945 ; 1V,195, 284, 410, 430, 465, 613; Lacomblet III, nr. 968 Anm 3.
XXVI Vorbemerkungen.
den Papst Benedikt aufgefordert hatte, zur Kurie zu kommen, drei
Bevollmächtigte dorthin, um sein Nichterscheinen zu entschuldigen.
Unter ihnen befand sich Heinrich Suderman, und noch am
20. Oktober finden wir ihn mit seinen beiden (Genossen dort an-
wesend!). Am 8. Juni des nächstfolgenden Jahres erscheint er wieder
dort als Abgesandter des Kölner Erzbischofs, um mit den Gesandten
mehrerer anderer deutschen Bischöfe eine Versöhnung zwischen Papst
und Kaiser zu vermitteln?), ein Versuch, der indes an dem Starr-
sinn des noch neuerdings wegen seiner „Milde und grossen Friedens-
liebe" *) gepriesenen Papste scheiterte. Heinrich Suderman scheint
diesen Misserfolg dem Erzbischof durch Boten gemeldet zu haben,
aber selber an der Kurie verblieben zu sein*), um weitere Schritte
der deutschen geistlichen und weltlichen Fürsten in derselben An-
gelegenheit abzuwarten. Inzwischen war schon im Vorjahre das
Bündnis zwischen dem Kaiser und Könige Eduard III. von England
zustande gekommen; am 16. Juli 1338 hatte der Kurverein zu
Rense seine für die Reichsverfassung und für das Verhältnis des
Reiches zu den päpstlichen Ansprüchen so äusserst wichtigen Be-
schluss gefasst, worauf dann am 6. August auf dem Frankfurter
Reichstage zwei im gleichen Sinne gehaltene Reichsgesetze gefolgt
waren. Und am 5. September hatte in Koblenz die feierliche Zu-
sammenkunft zwischen dem Kaiser und dem Könige von England
stattgefunden. Die Stimmung der grossen Mehrzahl der deutschen
Fürsten gegenüber der Kurie war immer drohender geworden. Erz-
bischof Walram hatte seinem schwächlichen Charakter gemäss
schon gleich nach dem Frankfurter Reichstage beschlossen, eine neue
Gesandtschaft zur Kurie zu schicken. Vermutlich hatte dieselbe die
Bestimmung, dem Papste die Beschlüsse von Rense und Frankfurt
mitzuteilen und den Papst zum Einlenken zu bestimmen. Der Erz-
bischof gab den drei von ihm dafür gewählten Personen den Heinrich
Sudermann als viertes Mitglied bei und erwirkte am 11. November
für diese einen päpstlichen Geleitsbrief?). Über die Ankunft, den
Aufenthalt und die Rückreise dieser Gesandtschaft haben wir keine
Nachricht. Sicher ist nur, dass der Papst bereits im November den
Kölner Erzbischof an erster Stelle unter den Bischöfen des Reiches
nennt, die er für Gegner des Bündnisses zwischen dem Kaiser und
dem englischen Könige hält und die er zur Bildung eines Gegen-
1) II, 2299, 2801.
2) II, 9881. Vgl. 2339.
3) Pastor, Gesch. der Päpste I, 87.
4) Vgl. II, 28335 u. 2347.
5) II, 2348.
Vorbemerkungen. XXVII
bundes auffordert!). In den beiden nächstfolgenden Jahren ist
Heinrich Suderman noch zweimal als erzbischöflicher Gesandter zur
Kurie gewandert?). Gegen Ende des Jahres 1540 aber finden wir
ihn wieder am erzbischöflichen Hoflager zu Lechenich?).
So erscheint Heinrich Suderman während der Kegierung
Benedikts XII. viermal als erzbischöflicher Gesandter an der Kurie.
’elche Pfründen hat er nun wührenddem von dieser erwirkt? Für
sich eine einzige, die Expektanz für eine Kannonikatspfründe und
eine höhere Pfründe an der Lütticher Domkirche*). Sein Bruder
Bertram empfängt eine Expektanz für eine Kanonikatspfründe der
Kölner Severinskirche, die im folgenden Jahre zu einer Expektanz
für eine höhere Pfründe derselben Kirche erweitert wird9). Und
Heinrich Landsmann und familiaris Fverhard von Asseln erhält
eine Expektanz für eine Kanomikatspfründe und ein Offizium der
Bonner Casiuskirche®). Das ist wenig, sehr wenig, was auch den
strengsten Sittenrichter noch nicht berechtigt, ihn der Benefizienjagd
anzuschuldigen.
Aber Benedikt XII. war ja „tenax in conferendis" "). Sehen wir
also nach, wie sich Sudermann unter Benedikt Nachfolger Clemens
verhalten hat, der wie in manchen anderen Stücken so auch in der
Pfründenspendung das schärfste Gegenteil von seinem Vorgänger war.
Auf Grund der ihm von Benedikt im Jahre 1838 verliehenen
Expektanz für eine höhere Pfründe der Lütticher Domkirche?) hatte
Sudermann Ansprüche auf das an dieser Kirche erledigte Archi-
diakonat von Famenna geltend gemacht. Ihm hatte sich aber ein
anderer Bewerber entgegengestellt, der Thesaurar der Kölner
Georgskirche Robert von Deutz. Zwischen beiden kam es zu einem
Rechtsstreite an der Kurie, der über sechs Jahre lang gedauert und
beiden Teilen ohne Zweifel grosse Kosten verursacht hat?) Der
Rechtsstreit scheint erst gegen Ende des Pontifikats Klemens VI.
zugunsten Sudermans entschieden zu sein 1?).
1) II, 2852. Charakteristisch ist, dass von den 18 Bischöfen, von denen
der Papst die Bildung des Gegenbundes erhofft, nur fünf, der Kölner,
Baseler, Strassburger, Utrechter und Münsterer, im deutschen Sprachgebiet
wohnen.
2) II, 2365, 2315.
8) III, 2378.
4) LI, 2347.
5) II, 2285, 2385.
6) I1, 2309; vgl. III, 289.
7) Baluze, Vitae paparum Avinion, I, 240.
8) II, 2347.
9) III, 354, 445, 659, 809; IV, 69.
10) Robert von Deutz wird in den Urkunden Innocenz VI. mehrfach er-
AXVII Vorbemerkungen.
Welche Pfründen erwarb nun Suderman für sich während
der zehnjührigen Regierung des freigebigsten Pfründenspenders
Klemens VI.? Dass er an der Kurie für seine Hagener Kaplanei,
die ihm wahrscheinlich zugefallen war, weil er Pfandinhaber des
kurkölnischen Hofes Hagen war), eine Wormser Kanonikatspfründe
ertauschte?), kann man keinen Pfründenerwerb und keine Pfründen-
verleihung nennen. Hiervon also mit Recht abgesehen, hat ihm
Klemens nichts anderes verliehen, als eines Kanonikatswohnung, eine
Kanonikatspfründe und die Scholastrie der Kölner Andreaskirche?).
Viel reichlicher aber hat Suderman seinen Einfluss benutzt, um für
andere zu sorgen. Seinem Bruder Bertram, der inzwischen Priester
geworden war, verschaffte er eine Expektanz für eine Kamonikats-
pfründe und für eine höhere Pfründe der Kölner Andreaskirche und
durch Vermittelung des Erzbischofs eine priesterliche Kanonikats-
pfründe der Kölner Domkirchet). Für einen ausserehelich geborenen
Neffen Hermann Suderman erwirkte er püpstliche Dispens zum
Empfang der Weihen und einer Pfründe9) | Ebendemselben ver-
schaffte er eine Esxpektanz für eine Kanonikatspfründe der
Mauritiuskirche von Münster und einem anderen Neffen Johann
Sudermann eine Expektanz für eine Kanonikatspfründe der Soester
Patroklikirche®). Für den in seinen Diensten stehenden Everhard
von Asseln, dem er schon unter dem vorigen Papste eine Expektanz
für eine Bonner Kanonikatspfründe verschafft hatte, erwirkte er von
Klemens die Erlaubnis eine zweite Pfründe zu erwerben und zu-
gleich die Verleihung der erledigten Pfarrstelle von Aplerbeck?),
für einen Kleriker aus der Diözese Halberstadt, der wohl ein
Studienfreund seines Bruders Bertram in der Universität Bologna
gewesen zu sein scheint, die Verleihung der Pfarrstelle von Unna*).
Auch unter dem so freigebigen Pontifikate Klemens VI. tritt zutage,
dass Heinrichs Eifer im Pfründenerwerb für seine eigene Person
sehr bescheiden und für ihm Nahestehende noch sehr gemässigt
gewesen ist.
wähnt, aber niemals als Archidiakon von Famenna bezeichnet, wohl aber
Suderman. Vgl. IV, 99, 195, 196, 228, 249 u. 700.
1) Vgl. II, 2408, 2404; III, 17.
2) III, 945.
8) III, 18, 854.
4) III, 288, 398.
5) III, 323.
6) III, 626.
7) III, 289, 290; vgl. II, 2309.
8) III, 291; vgl. II, 2285.
Vorbemerkungen. XXIX
Gerade in letzter Beziehung aber ändert sich sein Verhalten
unter Innocenz VI.
ZuWalrams Nachfolger, Wilhelm von Genepp, scheint Suderman
nicht in quten Beziehungen gestanden zu haben. Dies erklärt sich genü-
gend aus der Tatsache, dass Sudermans langjähriger Widersacher in
der Lütticher Archidiakonatsangelegenheit Robert von Deutz der Ver-
trauensmann Wilhelms gewesen ist!). Suderman wanderte also von
Köln nach Avignon, trat dort als erfahrener Rechtsgelehrter in den
Dienst der Kurie, und zwar, wie es scheint, als päpstlicher Notar?).
Von dort ist er in wichtigen Finanzangelegenheiten der püäpst-
lichen Kammer von Innocenz viermal nach Deutschland entsandt
worden. Das erstemal im Anfange des Jahres 1354 hatte er den
Auftrag, den beweglichen Nachlass des am 21. Januar gestorbenen
Trierer Erzbischofs Baldewin, den die Kurie schon vor mehr
als 81!|, Jahren vor dessen Tode sich vorbehalten hatte?), für die
Kurie einzuheimsen*). Ob Suderman, den wir am 15. Februar noch
in Avignon finden®), nach Trier gereist ist, um dort seinen Auftrag
auszuführen, ist aus dem Urkundenmateriale nicht zu ersehen.
Jedenfalls aber wurde sein Auftrag bald gegenstandslos. Denn
Baldewins Nachfolger reiste zu Ende März zur Kurie®) und einigte
sich mit dieser über Baldewins Nachlass, indem er ihr hierfür eine
Abfindungssumme von 40000 Kammergoldgulden versprach”). Einen
zweiten Auftrag für Deutschland erhielt Suderman vom Papste
zu Ende desselben Jahres?), einen dritten im Herbste des nächst-
folgenden Jahres?), einen vierten und letzten, der auch einen längeren
Aufenthalt in Deutschland zur Folge hatte, im Sommer des Jahres
135119). Der Zweck dieser dreimaligen Sendung war, den west-
deutschen Klerus zur Zahlung der neuen, ihm vom Papste auf-
erlegten Steuern su bestimmen).
Als Vertrauensmann des Papstes in so hochwichtigen Finanz-
angelegenheiten der Kurie hat Suderman während der zehnjährigen
2) IV, 214.
2) IV, 485d.
3) III, 463— 466.
4) IV, 91, 93, 96, 99.
5) IV, 101.
6) IV, 110.
7) IV, 130.
8) IV, 196.
9) IV, 342—844.
10) IV, 483; vgl. 411, 506b,—508a.
11) Das Nähere hierüber siehe unten bei Besprechung des päpstlichen
Fiskalismus.
XXX Vorbemerkungen.
Regierung desselben für seine eigene Person von ihm noch drei
Pfründen erhalten: die Propstei von Haslach nebst einem dazu ge-
hörenden Hofe im Niederelsass, eine Kanonikatspfründe nebst einem
sogenannten ferculum der Xantener Stiftskirche und eine Kanonikats-
pfründe der Stiftskirche von Maastricht !).
So finden wir also am Ende des Pontifikats Innocenz VI.
Suderman im Besitze der Pfründen von Lüttich, Haslach, Maastricht,
Xanten und S. Andreas in Köln. Berechnen wir die Einkünfte der
ersten auf 40°), der zweiten auf etwa 30, der dritten auf etwa 20,
der vierten und fünften auf etwa je 15 Mark Süber, so betrug
das Gesamteinkommen desselben etwa 120 Mark Silber. Berechnen
wir ferner den Wert einer Mark Silber auf 5 Kammergoldgulden,
den Goldwert eines Kammergoldguldens auf fast 10 Mark und setzen
wir die damalige Kaufkraft des Geldes auf das 2—3fache der
heutigen, was mir auf Grund meiner letzten zehnjährigen Studien
im vatikanischen Archive das Richtige zu sein scheint, so hatte
Suderman aus seinen Pfründen eine Jahreseinnahme, die einer
heutigen von 12—18000 Mark entspricht — eine Summe, die wahr-
lich nicht berechtigt, einen rechtskundigen, einer Stadtadelsfamilie
entsprossenen Kurialen, der zu wichtigen Gesandtschaften benützt
wurde, einen gierigen Pfründenjäger zu schelten.
Ganz anders aber ist Sudermans Verhalten bei der Pfründen-
Jagd für seine Verwandten, Mitarbeiter und Diener. Für diese begibt
er sich während des zehnjährigen Pontifikats Innocenz VI. nicht nur
öfters auf die Benefizienjagd, sondern veranstaltete mehrmals —
man gestatte mir das vergleichende Bild! — wahre Benefizien- Treib-
jagden. Das eine Mal erbittet er Pfründen beziehungsweise Pfründen-
expektanzen für 6 Neffen und 2 Diener*), das andere Mal für 3
unehelich geborne Neffen je eine Expektanz für eine höhere Pfründe*),
ein drittes Mal Pfründen und Pfründenexpektanzen für 5 Verwandte?),
ein viertes Mal 5 Pfründen und 2 Pfründenexpektanzen für
7 Neffen?); ein fünftes Mal Pfründen und Pfründenexpektanzen
für 6 Verwandte, Gehilfen und Diener"); ein sechstes und letztes
Mal nach Beendigung seiner letzten Gesandtschaftsreise 11 Pfründen-
expektanzen für 11 Neffen?). Im ganzen zähle ich 56 von Suder-
1) IV, 158. 858, 497.
2) Vgl. II, 2347 u. III, 354.
à) IV, 375—277.
4) IV, 888—891.
5) IV, 435.
6) IV, 500—502.
7) IV, 504, 505, 606b.
8) IV, 678-688.
Vorbemerkungen. XXXI
man für andere während der Kegierungszeit Innocenz VI. erwirkte
päpstliche Verleihungen von Pfründen und .Ecpektamzen. Unter
den Pfründen befinden sich: die Propstei von St. Martin in Münster,
die Dechantei von Münstereifel, die Thesaurarie von St. Georg in
Köln, die Scholastrie von St. Cassius in Bonn, die Scholastrie von
Neuhausen bei Worms, je eine Kanonikatspfründe in Bonn, Neu-
hausen, Münstereifel, St. Georg, St. Marien in Aachen, St. Marien
und St. Servatius in Maastricht, in Ruttes, in Nassow und in Huy.
Unter den Kanonikatspfründen- Expektanzen befinden sich 3 für
St. Servatius in Maastricht, 3 für St. Martin in Münster, je 2 für
St. Cassius in Bonn, für St. Andreas in Köln, für St. Paul in
Lüttich, je eine für St. Croix, für St. Denys, für St. Pierre, St. Jean,
St. Bartholome in Lüttich, für St. Severin in Köln, für die Dom-
kirchen von Köln, Münster und Metz, für St. Paul, St. Martin und
St. Mauritz von Münster, für St. Marien in Aachen, für Fosses und
Huy. So zeigt sich uns in Heinrich Suderman das Musterbild
eines vornehmen Kurialen der Avignoner Papstzeit, der für sich
nur wenige, aber recht einträgliche Pfründen erwirbt, aber möglichst
viele für seine Verwandten und Diener zu erwerben trachtet und
versteht.
Als hervorragende Pfründenjäger an der Kurie seien an letzter
Stelle aus der Kölner Diözese die Mitglieder der Familie der
Grafen von der Mark genannt.
Als der deutsche Kaiser Heinrich VII. im Herbste des Jahres
1310 seine Romfahrt begann, befand sich unter seinen Begleitern
auch der Lütticher Bischof T'heobald von Bar. Nach dem Einzuge
Heinrichs in Rom (1312 Mai 7) wurde Theobald in einem Strassen-
kampfe mit den antikaiserlichen Welfen verwundet und gefangen
genommen. An den Folgen seiner Wunden starb er am 13. Mai
und wurde dann in St. Peter begraben!). Ungefähr zur selben Zeit,
ala die Nachricht von Theobalds Tode zur Kenntnis der Kurie in
Avignon gelangte, befand sich ebendort Adolf von der Mark, der
jüngere Bruder des Grafen Engelbert II. Er war schon in seinem
zwölften Jahre in den Besitz der Propstei von St. Martin in Worms
gelangt, welche ein beneficium curatum war, hatte dann auch dazu
noch die Propstei von St. Severin in Köln und die Pfarrei Breisig
in der Kölner Diözese eine Zeit lang besessen; ausser jener Wormser
Propstei war er, obschon nur im Besüze der sogenannten niederen
Weihen, zur Zeit auch noch Inhaber der Domkantorei in Münster,
einer Kaplanei von Loen, die beide ebenfalls beneficia curata waren,
I) Chapeaville, II Johannis Hocsemii Gesta Pontificum Leod. pg. 854.
XXXII Vorbemerkungen.
und einer Domkanonikatspfründe von Köln, welche Pfründen ihm
eine Jahreseinnahme von etwa 200 Kammergoldgulden 1) eintrugen.
Durch den Erwerb und Fortbesitz der genannten beneficia curata
ohne püpstliche Dispens bezüglich des defectus aetatis und der
Pluralität der beneficia curata stand er seit Jahren im schroffsten
Konflikt mit den Vorschriften des kanonischen Rechts und hatte
sich dadurch den kirchenrechtlichen Verlust seiner Pfründen und
die kirchlichen Strafen der Inhabilität und Infamie zugezogen?).
Von Nevers, wo er als Student an der dorthin zeitweilig verlegten
Universität von Orleans weilte?), begab er sich im Frühlinge des
Jahres 1312 zur Kurie und bat den als leichtfertigen Gnadenspender
bekannten Papst Klemens V. um kirchliche Rehabilitierung zum
Pfründenempfang, um Nachlass der zu Unrecht vereinnahmten
Pfründen und um kanonische Wiedereinsetzung in seine Pfründen,
was ihm dann alles bereitwilligst gewährt wurde. Als dann Adolf
die Nachricht von der Erledigung des Lütticher Bistums‘) erfuhr,
regte sich in ihm das Verlangen, dieses zu erwerben; er verschaffte
sich durch seine Freunde einen Empfehlungsbrief des bei der Kurie
höchst einflussreichen Franzosenkönigs und mit Hilfe dieser Em-
pfehlung gelang es ihm, in Avignon über einen sehr mächtigen
Mitbewerber den Sieg davonzutragem,
Am 4. April des Jahres 1313 ernannte ihn der Papst im Kon-
sistorium zum Bischofe von Lüttich. Vier Tage später — am Palm-
sonntage — weihte der Papst selber den Neuernannten, der bis
dahin nur die vier sogenannten niederen Weihen empfangen hatte,
zum Subdiakon. Am Charsamstage empfing er durch den Kardinal-
bischof Wilhelm Mandagoz die Diakonatsweihe. Vom Ostermontage
wurde dann die Ernennungsbulle datiert. Durch diese spätere Da-
tierung der 12 Tage früher geschehenen Ernennung wurde es er-
möglicht, den Neuernannten in der für die Öffentlichkeit bestimmten
Bulle ala Diakon zu bezeichnen und so das anstössige Öffentliche
Eingeständnis zu vermeiden, dass man einen so jungen Mann, dem
noch jede heilige Weihe mangelte, zum Bischofe ernannt habe. Am
2. Juni erteilte ihm der ebengenannte Kardinalbischof die Priester-
1) Nach heutigem Geldwerte etwa 6000 Mark.
2) I, 278, 358.
3) Chapeaville II, 864.
4) Dasselbe war sehr bedeutend; seine Servitientaxe betrug 7200 K. ammer-
goldgulden; seine Jahreseinkünfte waren also in der päpstlichen Kammer
auf 21600 Kammergoldgulden — nach heutigen Geldverhältnissen etwa 630000
Mark — abgeschältzt.
Vorbemerkungen. XXXIII
weihe und acht Tage später der Kardinalbischof Berengar von
Tuskulum die Bischofs-Konsekration').
Am 2. Juli fertigte er in der päpstlichen Kammer die Urkunde
aus, worin er sich zur Zahlung des servitium commune im Betrage
von 7200 Kammergoldgulden für Papst und Kardinäle und der 5
servitia minuta im Betrage von (rund) 1385 Kammergoldgulden für
Bedienstete des Papstes und des Kardinalkollegiums bis zum nächsten
Osterfeste verpflichtete?), worauf er dann auch sofort die päpstliche
Erlaubnis zur Abreise von der Kurie in seine Diözese erhielt?).
Doch hat Adolf von jener päpstlichen Erlaubnis zur Abreise in
seine Diözese keineswegs schon bald Gebrauch gemacht. Noch am
11. Oktober erwirkte er für sich vom Papste die Befugnis, die übrigen
von ihm bis zu seiner Bischofsweihe besessenen Pfründen, mit Aus-
nahme der Wormser Propstei, an beliebige Personen zu vergeben).
Erst zu Anfang November hat er dann seine Heimreise endlich an-
getreten und am Weihnachtsfeste seinen feierlichen Einzug in Lüttich
gehalten®). Der lange Aufenthalt an der Kurie hat ihm ohne Zweifel
bedeutende Geldausgaben verursacht. Um diese zu bestreiten und
sicher auch um den Beförderern seiner Ernennung an der Kurie
die üblichen reichlichen Geldspenden zuwenden zu können, hatte er
bereits vor seiner Bischofsweihe bei einem florentinischen Bankhause
in Avignon eine Anleihe von 5000 Kammergoldgulden gemacht‘), so
dass er also in seine Diözese einzog belastet mit einer neuen Schuld
von 13585 Kammergoldgulden. Wohl um diese Anleihesumme zurück-
erstatten und die Servitien bezahlen zu können, verpfändete er mit
päpstlicher Genehmigung die Stadt Mecheln an den Grafen von
Hennegau für ein Darlehen von 15000 Goldgulden, die er binnen fünf
Jahren zurückzuzahlen versprach). Die Wormser Propstei St. Martin,
welche durch Adolfa Konsekration, die an der Kurie und vor dem 2. Juli
erfolgt ist, frei wurde, hatte der Papst, dem deren Verleihung, weil die
Konsekration am Sitze der Kurie geschehen war, vorbehalten war,
bereits am 2. Juli dem 22jährigen Konrad von der Mark, einem
I) Chapeaville I, 864. — I, 384.
2) Eodem die [Il. m. iulii a. MCCCXIII] Adulphus episcopus Leod
promisit pro communi servitio pape et collegii XXVI cardinalium VIIMIIC
flor. auri et V servitia consueta solvere hinc ad festum resurrectionis domini
proxime venturum. — Solvit. — Arch. Vatic. Obligat. et Solut. t. I f. 56.
8) I, 387.
4) 1, 394.
5) Chapeaville II, 364.
6) 1, 292, 293.
7) Chapeaville a. a. O.
Vatikan. Regesten IV. c
XXXIV Vorbemer kungen.
Bruder Adolfs, verliehen‘). In der Folgezeit sehen wir dann Konrad
auch im Besitze der Kölner Domkantorei sowie von Kanonikats-
pfründen an den Domkirchen von Köln, Lüttich und Münster. Aber
schon im Jahre 1326 beabsichtigte der damals 3öjährige, nachdem
er während der letzten 13 Jahre ohne Empfang einer heiligen Weihe
geblieben war, aus dringenden diskreten Gründen?) in den Laien-
stand zurückzutreten und zu heiraten und verzichtete deshalb auf
seine genannten drei Pfründen?). Er heiratete Elisabeth von Brederode,
die Tochter des Grafen Dietrich Loef von Hülchrath, eines Bruders
des gleichnamigen Grafen Dietrich (VIII.) von Cleve*).
Im Jahre 1325 hatte Johann XXII. dem Engelbert, einem ille-
gitimen Sprösslinge derselben Familie und Sohne des Grafen Eber-
hard, nachdem er schon vorher püäpstliche Dispens wegen seiner
unehelichen Geburt und dann eine Kanonikatspfründe an der
Lütticher Martinskirche erlangt hatte, auch noch die Anwartschaft
auf eine zweite Kanonikatspfründe sowie auf eine höhere Stifts-
kirchen- oder Dompfründe verliehen?).
Die Anwartschaft auf die durch Konrads Rücktritt in den
Laienstand und dessen Verheiratung zu erledigende Lütticher Dom-
kanonikatspfründe verlieh der Papst dem Everhard, einem Neffen
Konrads und Sohne des Grafen Engelbert (11.)9); einem anderen
und anscheinend älteren Sohne dieses Grafen, der gleichen Namens
mit seinem Vater war und damals schon Anwartschaften auf ein
Lütticher Domkanonikat und auf eine höhere Pfründe im Lütticher
Bistum hatte, gab derselbe Papst gleich nach Konrads Verzicht drei
1) I, 889.
2) Vgl. II, 1832.
8) I, 961, 965.
4) Die Ehe blieb kinderlos. Im Jahre 1389 gründeten beide das
Klarissinnen-Kloster Klarenberg in Hoerde, dessen Bau im Jahre 1341 voll-
endet wurde und die kirchliche Weihe erhielt. Im Jahre 1844 trat Konrad
in den Minoritenorden und seine Gemahlin in den Klarissenorden. Beiden
gestattete im nachfolgenden Jahre der Papst Klemens VI., sich in der Kloster-
kirche von Klarenberg die Grabstätte zu wählen. Konrad ist dann im Jahre
1358 und Elisabeth im Jahre 1361 gestorben. II, 2856 ; III, 478, 479. Münster,
Staatsarchiv: Clarenberg nr. (112) 11a. Levoldi a Northof, Chronicon comitum
de Marka et Altena (ed. H. Meibom) pg. 30.
5) 1,776. — In der päpstlichen Urkunde heisst der gestorbene Vater
und Graf Engelbert. Da dieser aber damals schon vor 48 Jahren gestorben
war, so liegt in der Urkunde offenbar eine Namensverwechslung vor, und
es ist als sicher anzunehmen, dass nicht der 1277 gestorbene Graf Engel-
bert (I.), sondern der 1308 gestorbene Graf Eberhard der Vater Engelberts
gewesen sei.
6) I, 961.
Vorbemerkungen. XXXV
von dessen Pfründen, nämlich die Wormser Propstei S. Martini, die
Kölner Domkantorei und eine Kölner Domkanonikatspfründe!). Gleich-
zeitig verlieh er Konrads Bruder, dem schon vorgenannten Lütticher
Bischofe Adolf, die Vollmacht, die vierte Pfründe Konrads, ein Münsterer
Kanonikat, an eine beliebige geeignete Person zu vergeben?). Wiederum
im nächstfolgenden Jahre (1327) gab derselbe dem neuen Wormser
S. Martinipropste zu dessen Pfründen noch eine Anwartschaft auf
eine Trierer Domkanonikatspfründe?); Zwei Jahre später erhielt der
unehelich geborene Johann von der Mark die püpstliche Erlaubnis,
zu seiner Kanonikatspfründe an der Lütticher Johanniskirche noch
eine zweite Pfründe zu erwerben‘). Im Jahre 1330 finden wir den
ebengenannten Eberhard im Rechtsstreit wegen der Trierer Dom-
propstei?), die er wahrscheinlich auf Grund einer vom Papste ver-
liehenen Expektanz beansprucht, aber nicht errungen hatte. Im Jahre
1332 gab derselbe Papst dem Engelbert die erledigte Lütticher Dom-
propstei®) und bewilligte ihm auf Bitten seines Oheims, des Lütticher
Bischofs, im nächstfolgenden Jahre, wenn derselbe am Orte einer
von seinen Pfründen wohne oder an irgend einer Universität studiere
oder im Dienste seines Oheims tätig sei, für die nächsten drei Jahre
Dispens von der Residenzpflicht*). Von dem nächsifolgenden Papste
Benedikt XII. kann ich keine Pfründenverleihung an ein Mitglied
der Familie nachweisen, was ganz gut zu der Nachricht stimmt,
dass dieser Papst die Pfründenspenden in sehr erheblichem Masse
eingeschränkt habe’). Günstigere Aussichten auf Pfründenerwerb er-
öffneten sich für die Familie wieder seit dem Regierungsantritte des
in jeder Richtung verschwenderischen Nachfolgers, der sich in be-
deutungsvoller Weise wieder Klemens nannte. Gleich in seinem ersten
Regierungsjahre verlieh dieser dem Adolf von der Mark, dem neun-
jährigen Söhnlein des Grafen Adolf II., eine Expektanz für eine
Lütticher Domkanonikatspfründe?) und gab einige Wochen später
dessen Halbbruder, dem Lütticher Domscholaster Johann von der
Mark, dem unehelichen Sohne des gestorbenen Grafen Engelbert II.
und einer ungenannten hochadeligen Dame der Diözese Köln, die
1) I, 988, 987, 989.
2) I, 986.
3) I1, 1199.
4) II, 1769.
5) II, 1899.
6) 11, 2125.
7) II, 2162.
8) Haller, Papsttum und Kirchenreform I, 122 n. 3.
9) III, 77; vgl. IV, 449.
XXXVI Vorbemerkungen.
Erlaubnis, zu seiner Scholagtrie noch zwei andere Pfründen zw er-
werben!) Wahrscheinlich hat der Lütticher Bischof Adolf beiden,
dem Grossneffen und dem Neffen, diese beiden päpstlichen Gnaden-
erweise verschafft. Er ist es denn auch gewesen, der dem Knaben
Adolf ein halbes Jahr später noch eine Expektanz für eine Kölner
Domkanonikatspfründe erwirkte?). Als dann Adolf am 3. November
des Jahres 1344 gestorben war?), und dann Klemens VI. am 18. No-
vember — also entweder gleich nach Empfange der Todesnachricht
oder vielleicht schon vor deren Empfang und infolge der Kunde von
dessen nahe bevorstehendem Tode — die Ernennung des Nachfolgers
dem päpstlichen Stuhle vorbehalten hatte*), beeilte sich sein Neffe, der
Lütticher Dompropst Engelbert, sich die Nachfolge zu verschaffen.
Er schlug dazu dieselben Wege ein, die der eben verstorbene Oheim
vor 31 Jahren mit Erfolg eingeschlagen hatte. Er verschaffte sich
wie dieser eine Empfehlung des Franzosenkónigs an den Papst und
reiste zur Kurie. Und schon am 23. Februar erhielt der neunund-
dreissigjährige Besitzer der Lütticher Dompropstei, welcher, obschon
die Propstei eine dignitas curata war?) und er diese bereits über
12 Jahre besass, noch immer keine Veranlassung gefunden hatte,
die Diakonats- und Priesterweihe zu empfangen, seine Ernennung
zum Bischofe von Lüttich®). Begleiter auf der Reise zur Kurie
scheinen zwei Verwandte gewesen zu sein, sein Bruder Eberhard,
Dompropst von Münster, und sein Oheim, der Ritter Engelbert von
der Mark. Jener erhielt vom Papste zu seiner Propstei und zu
seinen drei Kanonikatspfründen der Dome von Münster, Köln und
Lüttich auch noch die Domkantorei von Köln). Dem Kaplane
Eberhards verlieh der Papst zu der Pfarrei, die derselbe besass,
noch eine Kanonikatspfründen-Expektanz an der Paderborner Dom-
kirche?) und dem Kaplane des Ritters Engelbert zu dessen Pfarrei
noch eine Expektanz für eine Kanonikatspfründe der Stiftskirche
von Kerpen?) Dem schon früher erwähnten, unehelich geborenen
Johann von der Mark gestattetle er, zu seiner Kanonikatspfründe
an der Lütticher Johanniskirche noch andere Pfründen in beliebiger
Zahl, wovon freilich nur ein beneficium curatum sein durfte, zu
1) IH, 138.
2) III, 187.
3) Chapeaville, Gesta Pontificum Leodiensium II, 475.
4) III, 410 u. 411.
5) II, 1712. Chapeaville II, 478.
6) III, 427.
7) III, 433.
8) III, 439.
9) III, 437, 438.
Vorbemerkungen. XXXVII
erwerben, und entband ihn von der Pflicht, in künftigen an den Papst
zu richtenden Bitten um Pfründen den Mangel ehelicher Geburt zu
erwühnen!). Engelbert hat nach seiner Ernennung zum Bischofe nicht wie
sein Oheim und Vorgänger noch längere Zeit an der Kurie verweilt;
bald nach dem 4. März ist er heimgekehrt und am 12. April wieder in
Lüttich angelangt?). Im Sommer des nächsten Jahres sandte er seinen
Sekretär Menrich Galli mit Aufträgen an die Kurie. Für den unehelich
geborenen Engelbert von der Mark wurde die Gnade erbeten, dass
er zwei Pfründen, darunter eine höhere an einer Kollegiatkirche, er-
werben dürfe und in künftig an den Papst zu richtenden Bittschriften
seine uneheliche Geburt nicht mehr zu erwähnen brauche?). Engel-
berts Sekretär aber erbat für 2 Kleriker der Kölner Diözese je eine
Expektanz für eine Kanonikatspfründe mit einem ferculum an den
Stiftskirchen von S. Severin in Köln und S. Viktor in Xanten‘).
Zu Anfang des Jahres 1347 starb Graf Adolf II. und hinterliess 4
Söhne, Engelbert, Adolf, Dietrich und Everhard, von denen der
älteste und Erbe der Grafschaft erst 14 Jahre alt war. Die drei
jüngeren wurden von den Verwandten, unter denen wohl an erster
Stelle der Oheim und Bischof von Lüttich tätig gewesen ist, zum
geistlichen Stande bestimmt, um so durch Kirchenpfründen ihre Ver-
sorgung zu finden. Noch im selben Jahre erhielt dann auch der
ältere von diesen dreien, Adolf, dem der Papst, wie wir oben gesehen
haben, schon vor 5 Jahren eine Expektanz für eine Lütticher Dom-
kanonikatspräbende verliehen hatte, durch die Bemühungen des
Lütticher Domkanonikus Levold von Northof, der ein eifriger An-
hänger der Grafenfamilie gewesen und deren Geschichtschreiber ge-
worden ist, eine Kanonikatspräbende der Kölner Domklrche, für
welche ihm der Papst vor 4 Jahren eine Expektanz verliehen hatte®).
Im nächstfolgenden Jahre verlieh Klemens — wohl sicher auf Bitten
des Lütticher Bischofs — einem unehelich geborenen Angehörigen der
Grafenfamilie, dem 20 jährigen Engelbert von Altena, trotz des
Mangels des kanonischen Alters eine erledigte Pfarre in der Lütticher
Diözese‘). Im Jahre 1349 sandte Bischof Engelbert seinen Sekretär
Galli aufs neue zur Kurie und erwirkte dort für diesen, der bereits
die Propstei von Zyfflich, die Soester Thomaspfarre und drei Kano-
nikatspfründen der Lütticher Paulskirche, der Kölner Andreaskirche
1) III, 435.
2) Chapeaville I1, 478; Levold von Northof pg. 81.
3) III, 579.
4) III, 580, 581.
5) Levold von Northof pg. 32. Vgl. III, 187.
6) III, 731; vgl. 780, 781.
XXXVIII Vorbemerkungen.
und der Soester Patroklikirche besass, die Verleihung einer erledigten
Kanonikatspfründe der Lütticher Domkirche!). Galli scheint sich
mit Aufträgen seines Bischofs längere Zeit an der Kurie aufgehalten
zu haben. Denn wohl kein anderer als er hat es erwirkt, dass der
Papst 6 Wochen später dem unehelich geborenen Engelbert von der
Mark gestattete, zwei Pfründen zu erwerben?). Vielleicht ist dieser
Engelbert identisch mit dem so eben genannten Engelbert von Altena.
Falls dieses zutrifft, so ergibt sich, dass der zuletzt genannte päpst-
liche Gnadenerweis für die Familie aus irgend einem formellen oder
materiellen Grunde für mangelhaft erachtet worden ist. Denn 2!j,
Monate später erzielte eine von dem Lütticher Bischof an den Papst
gerichtete und diesem wohl von Galli überbrachte Supplik einen päpst-
lichen Gnadenbrief, wodurch dem Engelbert von Altena gestattet
wurde, zu seiner Pfarre noch drei Pfründen zu gewinnen?) Im
Jahre 1350 liess Bischof Engelbert seine drei Neffen Adolf, Diet-
rich und Eberhard zu sich nach Lüttich kommen. Er vertraute sie
der Obhut Levolds von Northof an, der für deren Erziehung und
Unterricht sorgte*). Dieser erwirkte dann auch im nächstfolgenden
Jahre bei der Kurie für den kaum 18jährigen Adolf die Verleihung
einer erledigten und der päpstlichen Vergebung vorbehaltenen Lütticher
Domkanonikatspfründe?) zu der ihm vor 4 Jahren erteilten Kölner
Domkanonikatspfründe.
Hiermit schliesst die Reihe der von Klemens VI. der gräflichen
Familie bewilligten Pfründen. Prüfen wir nunmehr, wie dessen
wegen seiner Strenge und gewissenhaften Vorsicht in der Pfründen-
bewilligung so hochgepriesener Nachfolger sich in diesem Punkte
gegenüber der märkischen Grafenfamilie verhalten hat.
Schon drei Monate nach dem Regierungsantritte Innocenz VI.
liess der Lütticher Bischof dem Papste eine Supplik für seine drei
jungen Neffen behündigen. Er bat darin für den 20jährigen‘)
Adolf um eine Expektanz für eine Kanonikatspfründe der Münsterer
Domkirche, für den 16 jührigen") Dietrich um eine Expektanz für
eine Kanonikatspfründe der Lütticher Domkirche und für den
11jührigen?) Everhard um eine Expektanz für eine Kanonikatspfründe
1) III, 754.
2) III, 762.
8) III, 780b, 781.
4) Levold von Northof pg. 32.
5) Levold von Northof pg. 32. — III, 942, 943; vgl. 77.
6) Vgl. 1V, 198, 449.
7) Vgl. IV, 457a.
8) Vgl. IV, 578, 586.
Vorbemerkungen. XXXIX
der Kölner Gereonskirche. Der Papst bewilligte alles’). Wieder drei
Monate später bat derselbe im Verein mit seinen beiden Verwandten,
dem Markgrafen von Jülich und dem Grafen von Berg, den Papst,
seinem Vetter Johann von Wesemaél eine Expektanz für eine Kanoni-
katspfründe an der Domkirche von Lüttich oder Utrecht zu erteilen;
der Papst bewilligte die Bitte?). Wiederum drei Monate später wurde
dem Papste eine Supplik des Bischofs und seines gleichnamigen
Neffen, des etwa 21 Jahre alten Grafen Engelbert von der Mark,
überreicht?). Darin wurde gebeten, dem Adolf, dem zwanzigjährigen*)
Bruder des Grafen, zu dessen zwei Kanonikatspfründen von Lüttich
und Köln und zu der Ecpekianz für eine Kanonikatspfründe von
Münster auch noch eine Expektanz für eine höhere Lütticher Dom-
pfründe, ferner dem damals 11jührigen?) Bruder Everhard zu
seiner Expektanz für eine Kanonikatspfründe der Kölner Gereons-
kirche auch noch eine Expektanz für eine Kanonikatspfründe der
Lütticher Domkirche zu geben. Der Papst willfahrte auch dieser
Bitte*). Gegen Anfang des folgenden Jahres sandte der Bischof
seine 3 Neffen in Begleitung ihrer Lehrer von Lüttich zur Uni-
versität von Montpellier"). Der Weg führte sie über Avignon. Hier
finden wir dieselben am 23. März; sie bitten den Papst, ihrem Be-
gleiter Lubert von Rodenberg eine Expektanz für eine von ihrem
Oheim zu vergebende Sinekure zu verleihen, was dann auch vom
Papste geschieht?). Zwei Wochen später sind sie noch ebendort.
Sie erklären dem Papst, dass sie Rechtsstudien zu machen beab-
sichtigen, und bitten den Papst, zweien von ihren Lehrern, welche
Inhaber einer Pfarrei waren, zu gestatten, dass diese von ihren
Pfarreien abwesend bei ihnen bleiben und Vorlesungen über Zivil-
recht hören dürfen. Auch dies wird ihnen vom Papste bewilligt?).
Dieser gab dann vier Monate später dem Dietrich noch eine am
Sitze der Kurie erledigte und darum seiner Verleihung vorbehaltene
Kanonikatspfründe der Lütticher Domkirche!?.. Am selben Tage
1) IV, 19, 20.
2) IV, 44.
8) Wahrscheinlich war der Ueberbringer Graf Engelbert selber, der
sich damals anschickte, eine Reise in den Orient anzutreten. Levold von
Northof pg 33.
4) Vgl. IV, 193, 449.
5) Vgl. IV, 578b, 586.
6) IV, 738—165.
7) Levold von Northof pg. 38; vgl. IV, 112. 288.
8) IV, 108.
9) IV, 112.
10) IV, 171.
XL Vorbemerkungen.
erwirken die drei Brüder!) durch eine dem Papste eingereichte
Supplik, dass ihrem Lehrer Heinrich Kerl vom Papste zu dessen
Soester Pfarrei und drei Kanonikatspfründen auch noch eine Expektanz
für eine Kanonikatspfründe der Osnabrücker Domkirche gegeben
wird?) Vier Wochen später empfängt der Papst eine Supplik des
Lütticher Bischofs für dessen beide jüngste Neffen Dietrich und
Everhard. Für Dietrich wünscht er die Verleihung der wegen Ver-
stosses gegen die Konstitution Execrabilis längst kirchenrechtlich
erledigten Scholastrie samt einer Kanonikatspfründe der Domkirche
von Münster, für Everhard die Verleihung einer aus gleichem
Grunde erledigten Kanonikatspfründe samt Obedienz der Domkirche
von Bremen. Die Erfüllung der ersten Bitte wird vom Papste ab-
gelehnt, die der zweiten von ihm zugesagt?). Einen Monat später
gab dieser dem ältesten der drei Brüder, dem damals 20 jährigen
Adolf, zu dessen 2 Kanonikatspfründen und 2 Expektanzen die
Propstei von Schildesche in der Diözese Paderborn‘). Hierauf tritt
für die Pfründenjagd der Familie eine fast einjährige Pause ein.
Im November des Jahres 1355 aber sehen wir die Studenten von
Montpellier wieder in eifriger Tätigkeit an der Kurie zu Avignon.
Heinrich Kerl erwirkt für sich einen Tausch: statt der Expektanz
für eine Kanonikatspfründe der Osnabrücker Domkirche empfängt
er eine erledigte Kanonikatspfründe der Kölner Apostelnkirche*).
Die drei Brüder erbitten für ihren anderen Lehrer Johann Kalthof,
der Student des kanonischen Rechts ist, eine Expektanz für ein
vom Lütticher Bischofe zu vergebendes Benefizium oder Offizium®).
Für sich selbst aber erlangen dieselben vier erledigte Pfründen:
Adolf die Scholastrie und eine Kanonikatspfründe der Domkirche
von Speier, Dietrich eine Kanonikatspfründe der Domkirche von
Worms und Everhard eine Kanonikatspfründe der Domkirche von
Lüttich”). Alsdann ruht die Pfründenerwerbstätigkeit der gräflichen
Familie fast zwei Jahre lang?), um darauf aber wieder um so leb-
hafter zu erwachen.
1) Avignon ist von Montpellier nur etwa 60 Kilometer entfernt.
2) IV, 172.
3) IV, 188.
4) IV, 193.
5) IV, 288.
6) IV, 288.
7) IV, 286.
8) Adolf erbat für sich am 14. Februar 1357 die Bestätigung der von
ihm auf Grund der im Jahre 1853 verliehenen Expektanz (IV, 19a) er-
worbenen Kanonikatspfründe der Domkirche von Münster (IV, 882). Aber
diese Bestätigung war keine Pfründenverleihung.
Vorbemerkungen. XLI
Am 18. August des Jahres 1357 war der Bischof von Münster
Ludwig von Hessen gestorben. Das Domkapitel hatte darauf den
damals 24jährigen Adolf von der Mark zu seinem Nachfolger ge-
wählt, und zwar, da dieser noch nicht das für einen Bischof vom
kanonischen Rechte vorgeschriebene Alter hatte, in Form einer an
den Papst gerichteten Postulation; es hatte dann zwei seiner Mit-
glieder, den Offizial und Baccalaureus in iure canonico Lubert
von Ramesberg und den Licentiatus in artibus et medicina Heinrich
von Unna zur Kurie entsandt, um dort Adolfs Wahl in beglaubigter
Form zu melden und um dessen Ernennung zu bitten. Diese beiden
Abgeordneten setzten auch Adolf von der Sachlage in Kenntnis, und
dieser, der inzwischen den akademischen Grad eines Baccalaureus
in decretis in Montpellier erworben hatte, kam zu Anfang Oktober
von dort zur Kurie, um zur Durchseizung seiner Ernennung mit-
zuwirken. Die Angelegenheit war vom Papste einer Kommission
von drei Kardinälen anvertraut worden, und es dauerte längere
Zeit, bis sich diese im günstigen Sinne entschieden hatte!). Endlich
am 6. November erfolgte die Ernennung’). Nun begannen auch
sofort die Bitten des Neuernannten um Pfründen für die Seinigen.
Seinem jüngsten Bruder Everhard verschaffte er eine Kanonikats-
pfründe der Lütticher Domkirche?), seinem Bruder Dietrich die
Propstei von Schildesche‘), dem Sekretär seines ältesten Bruders,
des Grafen Engelbert (III), eine Kanonikatspfründe der Domkirche
von Münster’). Diese drei Pfründen besass zur Zeit Adolf selber.
Ihre Erledigung irat erst dann ein, wenn er die Bischofsweihe
empfing, und war desfalls dem Papste deren Vergebung vorbehalten?).
Für seinen Sekretär Gottfried Northof — offenbar einen Verwandten
des Lütticher Kanonikers und Geschichtschreibers seiner Familie —
erwarb Adolf die Scholastrie und eine Kanonikatspfründe der
Domkirche von Speier?*), für Lubert von Ramesberg eine Expektanz
für eine Kanonikatspfründe samt einem Offizium und Supplementum
der Domkirche von Utrecht, für Heinrich von Unna eine Expektanz
für eine Kanonikatspfründe der Soester Patroklikirche, für Ever-
1) Levold von Northof ed. Meibom pg. 85.
2) IV, 449.
3) IV, 455.
4) IV, 457a.
6) IV, 457c.
6) II, 2125. — Aus diesen drei Bitten Adolfs geht hervor, dass er damals
noch die Absicht hatte, später die Bischofsweihe zu empfangen, also an Rück-
tritt in den Laienstand und an Heirat noch nicht dachte.
7) 1V, 457b.
XLII Vorbemerkungen.
hard Borchardi von Küchelheim eine Expektanz für eine vom
Lütticher Bischof zu vergebende Pfründe, für Dietrich von Eren-
bertinghofen eine Expektanz für eine vom Kapitel der Aachener
Marienkirche zu vergebende Pfründe, für seinen und seiner Brüder
Lehrer Johann Kalthof, der in Montpellier zugleich Student des
kanonischen Rechtes war, eine Expektanz für eine vom Xantener
Stiftskapitel zu vergebende Pfründe, für den Lehrer seiner Brüder,
den Baccalaureus im kanonischen Rechte Alexander von Meining-
hausen, eine Expektanz für eine Kanonikats- und höhere Pfründe
der Bonner Stiftskirche‘)... Unmittelbar nach Erwirkung dieser
Gnaden reiste Adolf mit seinen Begleitern ab. Am Weihnachtsfeste
finden wir ihn bei seinem bischöflichen Oheim auf dessen Burg in
Huy. Mit diesem reiste er am 21. Januar 1358 nach Westfalen
und hielt am 4. Februar seinen feierlichen Einzug in Münster?).
Nach diesen erfolgreichen Leistungen ruhte wiederum eine Zeit
lang die Pfründenerwerbstätigkeit der Familie. Zuerst wieder auf
dem Plane erscheint Adolf schon am 8. Oktober desselben Jahres.
Doch bittet er diesmal um keine Pfründen, sondern für seinen älteren
Bruder, den Grafen Engelbert, und dessen Gemahlin Ruhardis von
Jülich um Gestattung eines Tragaltars, auf welchem diese beiden
in ihrer eignen und ihrer Dienerschaft Gegenwart die Messe lesen
lassen durften?).
Adolfs beide jüngere Brüder Dietrich und Everhard sind nach
seiner Abreise in Montpellier verblieben, um dort ihre Studien fort-
zusetzen. Sie scheinen erst im Anfange des Jahres 1861 von dort
abgereist und in ihre deutsche Heimat zurückgekehrt zu sein. Am
30. Juni des Jahres 1359 erwirkten sie vom Papste für sich zwei
Expektanzen, Dietrich für eine höhere Pfründe der Kölner Dom-
kirche und Everhard für eine von seinem bischöflichen Oheim zu
vergebende höhere Pfründe*). Im nächstfolgenden Jahre sind dem
Papste von denselben vier Suppliken behändigt worden. Am 19. März
erwirkten sie die Erteilung einer Expektanz für einen ihrer
Freunde, am 5. September für ihren Lehrer, den Juristen Anton
de Fies, eine Expektanz für eine Kanonikats- und höhere Pfründe
der Domkirche von Utrecht. Dietrich verschaffte sich am 25. Sep-
tember statt der Expektanz für die Propstei von Schildesche die er-
ledigte Propstei von Xanten. Everhard erwarb am 15. Dezember
1) IV, 460, 461.
2) Levold von Northof pg. 85.
3) IV, 528.
4) IV, 578.
Vorbemerkungen. XLII
noch eine erledigte Kanonikatspfründe samt einigen Pfründenbeigaben
der Kölner Domkirche*). Endlich am 5. Februar des nächstfolgenden
Jahres verschafft Dietrich seinem Kaplan Lubert von Rodemberg,
Dechanten ‚der Ludgeruskirche, der schon vor sieben Jahren Begleiter
der drei Brüder auf ihrer Reise nach Montpellier gewesen war und
vermutlich mit ihnen dort die folgenden Jahre hindurch die Uni-
versität besucht hatte, zu dessen beiden Pfründen noch eine Expektanz
für eine Kanonikatspfründé der Domkirche von Münster?).
Hiermit schliesst die Reihe der Pfründen- und Expektanzen-
Spenden Innocenz VI. an Mitglieder der märkischen Grafenfamilie
sowie an deren Angehörige, Diener und Günstlinge. Unter diesem
Papste erscheint dann nur noch ein einziges Mal ein Glied derselben
Familie im vatikanischen Urkundenmaterial, aber durchaus nicht
als Pfründenempfänger oder Pfründeninhaber. Es ist das Eberhard
(der Aeltere), der schon im vorstehenden mehrfach erwähnte Bruder
des Bischofs Engelbert. In seiner Knabenzeit hatte er im Jahre
1326, als sein Oheim Konrad aus dem Klerikerstande austrat und
heiratete, zwei Kanonikaispfründen desselben, die eine am Kölner,
die andere am Lütticher Dome, empfangen?). Dann hatten ihn sein
Oheim, der Lütticher Bischof Adolf, bei dem er seine Jugendjahre
zugebracht zu haben scheint, und seine Lehrer dnrch Zureden und
schwere Drohungen bestimmt, zu den sogenannten niederen Weihen auch
die Subdiakonatsweihe — offenbar um so zum Empfange höherer
Pfründen geeignet zu werden — zu empfangen. Wahrscheinlich steht
dieser erzwungene Empfang in ursachlichem Zusammenhange mit seiner
Beförderung zum Dompropst von Münster. Als dann nach dem Tode
des Bischofs Adolf (1344) Engelbert, der Bruder Eberhards, den
Lütticher Bischofsstuhl. erhalten hatte, war seinem Bruder Eberhard,
wie wir oben“) gesehen haben, durch päpstliche Huld zu seiner Propstei
und zu seinen Domkanonikatspfründen auch noch die Kölner Dom-
kantorei, auf welche Engelbert bei seiner Ernennung zum Bischofe
verzichtet hatte, zuteil geworden’). In der Folgezeit fasste Eber-
hard, von der Ansicht ausgehend, dass sein Empfang der Subdia-
konatsweihe erzwungen und darum kanonisch ungültig sei, den Ent-
schluss, wie vordem sein Oheim Konrad aus dem Klerikerstande
auszutreten und zu heiraten. Er führte diesen Entschluss aus und
vermählte sich mit Maria, der Tochter des Grafen Wilhelm von Looz
1) IV, 622, 701, 709, 719.
2) IV, 741; vgl. 108.
3) I, 989; vgl. 986.
4) S. XXXVI.
5) III, 483; vgl. 439.
XLIV Vorbemerkungen.
und Neufchatel. Nachdem er jahrelang in dieser Ehe gelebt hatte,
wandte er sich zwei Jahre nach dem Tode seiner Gattin — offenbar
zur Sicherung der legitimen Geburt seiner Kinder — an den Papst
mit einer Bittschrift, worin er diesem den Sachverhalt darlegte und
ihn bat, die Ehe für gültig zu erklären. Der Papst gab drei Nachbar-
bischöfen den Auftrag, den Sachverhalt zu untersuchen und dann
nach Befund zu entscheiden‘). Die Entscheidung ist, wie wir aus
späteren Tatsachen schliessen dürfen, günstig für Eberhard ausge-
fallen. Er ist der Stammvater mehrerer Familien des hohen und
höchsten Adels, darunter der Herzöge von Aremberg, geworden.
Ungefähr zur selben Zeit, als die drei von Papste dazu bestellten
Bischöfe sich für die Gültigkeit der Heirat Eberhards entschieden
haben, fasste dessen Neffe Adolf den Plan, dem Beispiele seines
Oheims zu folgen. Zwar war er schon drei Jahre lang Propst von
Schildesche und dann auch bereits fünf Jahre Bischof von Münster
gewesen, aber irgend eine höhere Weihe hatte er noch immer nicht
empfangen, obschon er gegen Ende des Jahres 1362 bereits 29 Jahre
alt war. Gerade um diese Zeit aber stand sein Plan schon fest, dem
klerikalen Stande zu entsagen?). Dieser Entschluss hat ihn dann
aber doch nicht gehindert, noch um Mitte des folgenden Jahres seine
Versetzung auf den erzbischöflichen Stuhl von Köln anzunehmen und
die Verwaltung des Erzbistums und Kurstiftes noch ?|, Jahre lang
hindurch zu führen?) Im Jahre 1369 war er bereits verheiratet.
Wenige Jahre später ahmte Adolfs jüngerer Bruder Dietrich, Propst
von Xanten und Inhaber von Kanonikatspfründen der Domkirchen
con Köln, Trier und Lüttich, dem Beispiele Adolfs nach; er ver-
heiratete sich mit Elisabeth von Sponheimt).
1) IV, 821.
2) Den urkundlichen Beweis werde ich im fünften Bande erbringen.
3) Am 21. Juni 1363 wurde er von Münster nach Köln versetzt; einige
Zeit vor dem 15. April 1364 verzichtete er in Avignon durch zwei dorthin
gesandte Bevollmächtigte auf das Erzbistum; an diesem Tage wurde sein
Oheim Engelbert von Lüttich nach Köln versetzt. "V, 168, 252. Vgl. Cronica
praesulum et archiepiscoporum Colon. in Annalen des hist. Vereins für den
Niederrhein II, 1857, S. 228.
4) Cohn, Stammtafeln. — Es würde eine recht interessante Aufgabe sein,
die Geldsumme zu berechnen, welche Konrad, Eberhard, Adolf und Dietrich
aus kirchlichen, geistlichen Stiftungen vereinnahmt haben. — Der Studien-
gang der drei Brüder Adolf, Dietrich und Everhard von der Mark zeigt uns
noch eine sehr kennzeichnende Seite des klerikalen Strebertums während
des Avignoner Papsttums. Von den drei um Pfründen an der Kurie wer-
benden Grafensöhnen und ihren gleichfalls nach Pfründen strebenden fünf
Lehrern und Begleitern, die im Frühlinge des Jahres 1354 zur Universität
nach Montpellier wanderten und sich dort Studien halber jahrelany auf-
Vorbemerkungen. XLV
Die im Vorstehenden dargelegten Beispiele werden zur Genüge,
ja vielleicht für manchen zur Uebergenüge erweisen, in welcher Art
und in welchem Masse während der Pontifikate Klemens VI. und
Innocenz VI. an der Kurie einerseits die Pfründenjagd und ander-
seits die Pfründenspendung betrieben worden ist; dieselben werden
auch erkennen lassen, dass eine irgendwie erhebliche Besserung
und Einschränkung dieses Unwesens unter Innocenz VI. nicht ein-
getreten ist. Mag dieser immerhin soches ehrlich beabsichtigt haben;
aber das überkommene System des stets wachsenden Zentralismus
war stärker als die Person, die nicht mehr gegen den schwellenden
Strom zu schwimmen vermochte. Dies zeigt sich so recht schon
in einer auf jene Einschränkung und Besserung abzielenden Mass-
regel Innocenz VI. aus dessen erstem Pontifikatsjahre: er wider-
rief alle von seinem Vorgänger gespendeten Kommenden-Verlei-
hungen — mit Ausnahme der den Kardinälen verliehenen
Kommenden!). Und gerade diese waren im XIV. Jahrhunderte
und noch lange darüber hinaus die allerärgsten Pfründensammler,
die Haifische im Pfründenmeere. Unter Klemens VI. erscheinen
zuerst Fälle, dass der Papst einem Kardinal zu den Pfründen, die
dieser bereits besitzt, auch noch eine Massenexpektanz bewilligt, kraft
deren er in einer oder in mehreren Kirchenprovinzen künftig erledigte
Pfründen bis zu einem bestimmten, sehr bedeutenden Jahresertrage
sich anzueignen berechtigt war. Von diesen Fällen betrifft einer
auch die Kirchenprovinzen von Trier und Köln. Am 20. September
1342 hatte Klemens VI. den bisherigen Erzbischof von Lyon, Guido
von Boulogne, zum Kardinal gemacht. Vier Wochen später verlieh er
ihm die Anwartschaft auf künftig erledigte Pfründen in den Kirchen-
provinzen von Köln, Trier und Mainz bis zu einem Gesamt-Jahres-
hielten, hat auch nicht ein einziger Theologie, sondern alle acht haben iura
studiert, zum Teil ius canonicum, zum Teil ius civile, zum Teil jus utrumque.
Vgl. IV, 112, 288, 460e u. f, 701. — Eine ganz ähnliche Erscheinung tritt zutage,
wenn wir in den 2083 Urkunden und Regesten des dritten und vierten Bandes
die Zahl der darin erscheinenden Kleriker tiberschauen, welche akademische
Grade erreicht haben. Es finden sich dort während der 20jührigen Dauer
der beiden Pontifikate Klemens VI. und Innocenz VI.: 1 magister in poetica,
1 professor iuris utriusque, 1 baccalarius in artibus, 1 licentiatus in iure
canonico, 2 licentiati in artibus, 8 baccalarii in iure civili, 3 baccalarii in
ture canonico, 8 baccalarii in decretis, 8 licentiati in iure utroque, 3 licentiati
in decretis, 4 baccalarii in legibus, 6 magistri in medicina, 24 magistri in
artibus und nur 1 baccalarius in theologia, welcher Karmelitermönch ist,
sowie nur 1 professor theologiae, welcher Dominikanermünch und inquisitor
haereticae pravitatis isl.
1) Vgl. Raynald, Annal. eccl. 1853 $ 31. — Denselben Widerruf mit der-
selben Ausnahme hatte vor ihm schon Benedikt XII. geleistet, Vgl. III, 291.
XLVI Vorbemerkungen.
ertrage von 1000 Mark Süber!).. Da der Wert einer Mark Silber
im XIV. Jahrhundert zwischen 4 und 5!|, Kammergoldgulden
schwankt?), der Goldgehalt eines Kammergoldguldens dem eines Zehn-
markstückes nahekommt und die damalige Kaufkraft des Goldes
ungefähr die dreifache der heutigen ist, so bedeutete die dem neuen
Kardinal erteilte Massenexpektanz eine Anwartschaft auf Pfründen-
erwerb in den drei Kirchenprovinzen bis zum Gesamtertrage einer
heutigen Summe von etwa 120000 Mark. Da Innocenz also die
Pfründenmassen der Kardindle ungemindert gelassen hat, so kann
es nicht überraschen, wenn wir später nach dem Tode dieses an-
geblich „strengen“ und „ausgezeichneten“ *) Papstes und während der
Pontifikate des ,heiligmássigen" Urban V. und des „durch Klugheit
ausgezeichneten" *) Gregor XI. noch Kardinäle im Fortbesitze höchst
bedeutender Pfründenmassen finden. So ergibt sich aus einer Quittung
des von Klemens VI. am 17. Dezember 1350 zum Kardinal ernannten
Raymund von Canillac, dass dieser von den Erträgen seiner deutschen
Pfründen von seinem dortigen vicarius in spiritualabus et tempo-
ralibus Bertrand de Masello aus der Zeit vom Jahre 1364 bis zum
März des Jahres 1368 die Summe von 7940 Kammergoldgulden
empfangen hat’). Unter Raymunds deutschen Pfründen befand sich
auch die Patrokli-Propstei und die Petri-Pfarrei von Soest‘) und,
wie ich aus noch unedierten Quellen weiss, auch die sehr be-
deutende, mit herrlichen Weingütern und reichlichen Weinzehnten
ausgestattete Mainzer Dompropstei, die er gegen Anfang 1364 em-
pfangen hatte. Diese hat ihm gleich im ersten Jahre, obgleich das-
selbe ein sehr schlechtes Weinjahr war, einen Reinertrag von 787
Kammergoldgulden, im nächstfolgenden Jahre aber, welches ein sehr
günstiges Weinjahr war, einen Reinerirag von 2554 Kammergold-
gulden verschafft.
Dem Kardinal Aegidius Rigaud, der im Besitze der Abtei
St. Denys gewesen war, verschaffte Klemens VI. im Jahre 1352, nach
dessen Erhebung zur Kardinalswürde eine Jahresrente von 1000
Pfund Pariser Denare aus den Erträgen dieser Abtei’). Drei
1) III, 71. Vgl. III Vorbemerkungen S. LII.
2) Kirsch, Finanzverwaltung des Kardinalkollegiums S. 71, 90. Introit.
et Exit. 149 f. 4. Registr. Vatican. 114 pars II f. 168 nr. 1660. Registr. Vatic.
115 pars I f. 85 nr. 494. Obligat. et Solut. 4 (310) f 9'. Introit. et Exit. 272 f 218.
3) Pastor, Gesch. der Päpste I*, 95.
4) Pastor, Gesch. der Päpste I*, 101, 102.
5) Kirsch, die päpstlichen Kollektorien in Deutschland während des XIV.
Jahrhunderts S. 387.
6) III, 864; IV, 864, 488.
7) Arch. Vatican. Clem. VI Supplic. t. XXII f. 20*.
Vorbemerkungen. XLVII
Jahre später überwies Kaiser Karl IV. dem Kardinalbischofe Peter
Bertrand von Ostia, der ihn kurz vorher im Auftrage Innocenz VI.
in Rom gekrönt katte, aus der von der Republik Florenz an ihn
zu zahlenden Reichssteuer eine Jahresrente von 1000 Goldgulden!).
Wenige Jahre später — am 3. Mai 1372 — verlieh Gregor XI.,
der Neffe Klemens VI., dem von ihm ein Jahr vorher zum Kardinal
ernannten Jakob Orsini eine Massenexpektanz für künftig erledigte
Pfründen in den Patriarchaten Aquileja und Grado und in der
Mainzer Kirchenprovinz bis zu einem taxmässigen Jahresertrage von
4000 Kammergoldgulden?), eine Summe, deren damalige Kaufkraft
der einer heutigen Summe von über 100000 Mark entspricht.
Weiche Pfründenmassen vier Kardinäle beim Ausbruche des abend-
ländischen Schismas (1378) lediglich in England besessen haben, darüber
gibt uns einer von ihnen, Wilhelm d' Aigrefeuille, gute Kunde:
»Ipse dominus" — das ist Wilhelm — „recipiebat in Anglia
tunc pacifice et quiete de beneficiis, quae ibi habebat, tria milia
florenorum annuatim vel cirva et dominus Pictaviensis?) circa duo
milia et dominus Albanensis*) circa quinque milia et dominus de
Vernhio?) circa duo milia et dominus S. Eustachii?) magnam pecuniae
quantitatem et quamplures ali cardinales gallici^*). Also bezogen
die vier erstgenannten Kardinäle jährlich aus englischen Pfründen
zwölftausend Kammergoldgulden, denen eine heutige Summe von
rund 350000 Mark an Kaufkraft gleichkommt?).
1) Böhmer — Huber, Regesten des Kaiserreichs unter Karl IV. nr. 2078.
— 1000 Goldgulden entsprechen in ihrer damaligen Kaufkraft einer heutigen
Summe von etwa 30000 Mark.
2) Paris, Biblioth. Nationale, Collection: Moreau cod. 1282 f. 497—9500.
(Ex Biblioth. Vatic. 7024 f. 301.)
3) Kardinal Guy de Malesset.
4) Kardinal Anglicus Grimoard, Bruder Urbans V.
5) Kardinal Pierre de Vergne.
6) Kardinal Pierre Flandrin.
7) Gayet, Le grand schisme d’Occident t. II, Pióces justificatives pg. 71.
8) Aus der Zeit des nüchstfolgenden Pontifikats Urbans VI. sind uns
keine Hegisterbünde mit Dotationsurkunden für die Kardinäle erhalten.
Von den Registerbänden Bonifaz IX., des Nachfolgers von Urban VI. (1889
bis 1404), enthält schon ein einziger aus dem zweiten Pontifikatsjahre ein paar
Dutzende solcher Dotationsurkunden, welche vermuten lassen, dass unter
Bonifaz IX. die Pfründenspendungen an die Kardinäle womöglich noch
reichlicher ausfielen als in der Avignoner Papstperiode. Zum Beweise führe
ich drei Proben an: Am 80. Juni 1891 verlieh der Papst dem Kardinal
Bartholomaeus Uliari eine Jahresrente von 1000 Kammergoldgulden aus den
Einkünften des Bistums Padua und zweier Benediktiner-Klöster im Bistum
Padua. Am 80. August 1391 ermeuerte derselbe für den Kardinal Angelo
Acciajoli die Befugnis, in den Kirchenprovinzen von Köln und Mainz er-
XLVII Vorbemerkungen.
England ist nächst Frankreich das Hauptausbeutungsfeld für
die Avignoner Kurie gewesen. Für diese haben die Pfründen
Deutschlands und insbesondere Norddeutschlands viel
weniger Anziehungskraft bewiesen. Die Gründe hierfür sind leicht
findbar. Dieselben hatten meist viel geringere Einkünfte und ihre
Verwaltung beruhte damals noch fast völlig auf der Naturalwirt-
schaft. Hierfür habe ich ein sehr lehrreiches Beispiel in einem
von dem schon obengenannten Bertrandus de Masello um das Jahr
1367 angefertigten Verzeichnisse der Einkünfte der Mainzer
Dompropstei, also einer Pfründe in einer Gegend Deutschlands,
wo man doch schon ein teilweises Eindringen der Geldwirtschaft
voraussetzen sollte. In Wirklichkeit aber waren die Geldeinkünfte
dieser Dompropstei gegenüber ihren Naturaleinkünften nur sehr
geringfügig. Bezüglich der letzteren teile ich hier mit, dass sich
darunter im Jahre 1364 vorfinden: 2202 Malter Roggen, von denen
811 an Berechtigte verabfolgt, 754 verkauft, 162 teils in der Propstei
zu Mainz verbraucht, teils zu Löhnungen für Bedienstete verwendet
wurden und 340 nach Jahresabschluss noch immer nicht eingeliefert
waren; 2088 Malter Weizen, von denen 219 an Berechtigte verabfolgt
und 23 in der Propstei verbraucht wurden; 434 Sack Hafer, von
denen 276 verkauft, 82 verbraucht wurden und 76 nach Jahresabschluss
von den Pflichtigen noch nicht eingeliefert waren; 59 Fuder Wein,
von denen über 19 in der zur Propstei gehörenden Weinschänke in
Mainz verzapft und verkauft worden waren. Da aber das Jahr
1364 ganz aussergewöhnlich geringe Weinerträge geliefert hatte),
80 hatte die Propsteiverwaltung sich sogar zu bedeutenden Wein-
Ankäufen genötigt gesehen, um die Ansprüche der Berechtigten auch
nur zum Teil befriedigen zu können. Diese gesamten Natural-Ein-
künfte aber waren zu erheben in fast 500 Ortschaften, die über die
ganze Diözese vom Donnersberge und Hunsrücken bis zu den Quellen
der Lahn und Sieg, bis zum Rhöngebirge und Spessart verstreut
waren. Ueberdies klagt der Verfasser des Verzeichnisses wieder-
ledigte Pfründen bis zum Jahresertrage von 2000 Kammergoldgulden sich
anzueignen. Und dem berüchtigten Kardinale Pileus de Prata gab derselbe
am 8. Juli die Laurenzi-Pfarrei zu Leibnitz (Diözese Salzburg) mit einem
Maximal-Jahresertrage von 200 Kammergoldgulden, am 28. September die
Dompropstei von Wells mit einem Maximal-Jahresertrage von 200 Mark
Sterling (=800 Kammergoldgulden) und reservierte ihm am 8. November 1391
die mit einem Maximal-Jahreseinkommen von 500 Kammergoldgulden einge-
schätzte Dompropstei ven Erlau, deren Erledigung bevorstand. Registrum
Lateranense tom. 18 f. 171, 249, 252, 254, 250".
1) Gleich im nächstfolgenden Jahre erbrachten die Einkünfte der
Propstei über 208 Fuder Wein.
Vorbemerkungen. IL
holt, dass manche Einkünfte wegen Kriegswirren oder weil sie von
Mitgliedern des Landadels widerrechtlich in Besitz genommen seien,
gar nicht vereinnahmt werden könnten. Ähnliche Zustände wie hier
am Mittelrhein und am unteren Main werden auch an der unteren
Mosel und am Niederrhein obgewaltet haben. Und so begreift sich
wohl, dass in den Kardinälen und Höflingen von Avignon keine
besondere Begierde rege war nach solchen Pfründen im fernen
Deutschland, deren Erträge einzusammeln, zu verwalten und zu ver-
kaufen mit so grossen Schwierigkeiten verknüpft war. Zudem waren
die adeligen Kleriker der Rhein- und Mosellande und deren Familien
nachweislich auch gar nicht geneigt, den Pfründensammlern der
Kurie die Vorwegnahme der besten heimischen Pfründen gutwillig
zu gestalten.
Am 20. Januar 1306 hatte Kardinal Richard Petroni die wenige
Tage vorher durch Verzicht erledigte und darum der päpstlichen
Verfügung vorbehaltene Kölner Dompropstei samt dem damit
verbundenen Archidiakonate — eine recht fette Pfründe, deren Ein-
künfte auf 100 Mark Silber geschätzt wurden!) — seinem sienesischen
Landsmanne und Vetter, dem päpstlichen Notar Bindus als Zugabe
zu dessen 4 Pfründen in Italien und Frankreich verschafft?). Der
fünffach Bepfründete verblieb natürlich bei der Kurie, deren
Beamter er war. Im Jahre 1318 gestattete der Papst den beiden
Vettern einen zweijährigen Aufenthalt in ihrer italienischen Heimat?).
Dass Bindus nach Ablauf dieser Zeit sich wieder bei der Kurie
eingefunden, seines Amtes dort weiter gewaltet und ebendort die
Einkünfte seiner 5 Pfründen weiter fortgenossen hat, wird uns durch
zwei päpstliche Urkunden aus den Jahren 1316 und 1317 ausdrück-
lich bezeugt‘). Am 20. Juni 1820 fertigte Papst Johann XXII. für
Bindus ein sogenanntes Konservatorium aus’). Aus diesem ergibt
sich die Tatsache, dass dem Bindus der Genuss seiner Pfründen-
einkünfte strittig gemacht wurde, weshalb der Papst für ihn 3 Konser-
vatoren bestellte, welche die Vollmacht erhielten, gegen geistliche und
1) Vgl. Binterim u. Mooren, Die alte und neue Erzdiözese Köln I S. 53.
2) I, 170.
8) I, 891.
4) I, 425, 448.
5) I, 553. Ich habe den Text der Urkunde in ziemlich ausgiebigem
Masse exzerpiert, um den Benutzern meiner Bände das Verständnis für die
vielen späteren Konservatorien zu erleichtern. Wer M. Tangls Päpstliche
Kanzleiordnungen zur Hand hat, vergleiche zu meinem Exzerpt die darin
befindliche Formel nr. 129 S. 321, deren Bestimmungen sich mit der für
Bindus ausgestellten Urkunde decken, und deren Wortlaut auch zum guten
Teile mit dem Wortlaute dieser übereinstimmt.
Vatikan. Regesten IV. d
L Vorbemerkungen.
weltliche Personen, die den Bindus am Genusse seiner Pfründen-
einkünfte hinderten, nötigenfalls mit kirchlichen Strafmitteln ein-
zuschreiten. Der erste von den 3 Konservatoren ist der Bischof
Jakob Alberti von Castello, ein Kardinalsneffe und Pfründensammler,
der auch in den Diözesen Florenz und Pistoja Pfründen besass!)
und allem Anscheine nach Kuriale war. Dieser sollte offenbar, falls
die Schädiger der Pfründeneinkünfte des Bindus sich nicht fügen
würden, an der Kurie verschärfte Massregeln erwirken?). Der zweite
Konservator ist der Prior eines Klosters bei Siena. Er hatte die
Aufgabe, gegen diejenigen einzuschreiten, welche Bindus im Genusse
der Einkünfte seiner beiden in und bei Siena gelegenen Pfründen?)
behinderten. Der dritte Konservator endlich war Archidiakon der
Diözese Lüttich, der Nachbardiözese von Köln, wo Bindus Inhaber
der Tompropstei war; er sollte gegen Widersacher des Bindus im
Genusse der Kölner Dompropsteieinkünfte auftreten. Etwa neun
Monate später verrät uns auch eine Urkunde vom 3. März 1321*),
wer dieser Widersacher gewesen ist. Es war das der Kölner Dom-
scholastikus Gerhard von Virneburg, an den Bindus vor mehr als
drei Jahren die Einkünfte der Kölner Dompropstei verpachtet hatte,
und mit dem sich dessen Bruder Heinrich, der Propst des Bonner
Cassiusstiftes und spätere Mainzer Erzbischof, sowie deren Vetter,
der Münsterische Dompropst Eberhard von Tomburg, für Zahlung
der Pachtsumme verbürgt hatte. Seit drei Jahren war aber keine
Pacht bezahlt worden, und auch die Exkommunikation, welche in-
folge der von Bindus bei der Kurie erhobenen Klage gegen die
Säumigen geschleudert worden war, hatte nichts genützt. Nunmehr
bestellte der Papst drei kölnische Geistliche als Exekutoren, welche
jene drei zur Zahlung der Pachtsummen zwingen sollten. Doch
auch dieser päpstliche Auftrag scheint wenig oder gar keinen
Erfolg gehabt zu haben. Denn zwei Jahre später schloss der
Bevollmächtigte des Bindus mit dem Kölner Domkapitel einen Vertrag,
worin er diesem die Erträge der Dompropstei und die Ausnutzung
der damit verbundenen Berechtigungen gegen Zahlung einer jährlichen
Pachtsumme überliess®). Im Laufe der beiden ndchstfolgenden Jahr-
zehnte wird dann Bindus wiederholt als Inhaber der Kölner Dom-
propstei genannt, dem der Papst wegen dessen Kränklichkeit mehr-
mals die Entfernung von der Kurie und den Aufenthalt in Italien
1) Vgl. Eubel, Hierarchia catholica medii aevi S. 178 n. 4.
2) Vgl. I S. V.
3) Vgl. I, 170.
4) 11, 2894. (I, 571b).
5) IV, 839.
Vorbemerkungen. LI
gestattet hat!). Im Jahre 1345 erscheint er wieder als Kölner
Dompropst und zugleich als Erbauer eines Klosters in seiner heimat-
lichen Diözese?). Im Jahre 1351 endlich vertauschte er die Kölner
Dompropstei mit der Thesaurarie und einer Kanonikatspfründe des
Kanonissenstifts Dietkirchen bei Bonn®). Da diese Pfründe offenbar
bei weitem nicht so einträglich gewesen ist wie die Kölner Dom-
propstei, so ergibt sich, dass Bindus fast ein halbes Jahrhundert
hindurch mit den Pächtern seiner Propsteieinkünfte recht missliche
Erfahrungen gemacht haben muss. Gegen Anfang des Jahres 1354
ist er dann im Besitz seiner Dietkirchener Pfründe fern vom Rheine,
den er wohl nimmer gesehen, und fern von der Kurie, also wahr-
scheinlich in seiner sienesischen Heimat gestorben*).
Zu den einträglichsten und angesehensten Pfründen der Kölner
Diözese zählte die Propstei des Bonner Cassiusstiftes*), womit
ebenfalls ein Archidiakonat verbunden war. Imhaber der Propstei
war bis zum Februar 1329 Heinrich von Virneburg, der Neffe des
gleichnamigen Kölner Erzbischofs. Papst XXII hatte am 11. Oktober
1328 den Bonner Propst Heinrich zum Erzbischof von Mainz er-
nannt*) und dann drei Tage später einem rheinischen Pfründenjäger
Heidenreich von Essen?) die Anwartschaft auf die Bonner Propstei
verliehen®). Heidenreich sollte in deren Besitz treten, sobald Heinrich
die Konsekration erhalten habe, was denn auch im Februar des
nüchstfolgenden Jahres geschehen ist?), er ist dann aber schon nach
2 Jahren in der Gegend des Niederrheines gestorben!”).. Da durch
seinen Tod die Bonner Propstei samt einer dortigen Kanonikats-
pfründe, dem Zehnten „anme Sternchen“ und mehreren Stiftshöfen
erledigt waren, und da diese Pfründen, weil er päpstlicher Ehren-
kaplan gewesen war), der päpstlichenVerfügung vorbehalten waren, so
verlieh Johann XXIl am 16. Juni 1331 die Kanonikatspfründe mit dem
1) Vgl. II S. 591 unter: Bindus.
2) II1, 446.
3) III, 896.
4) IV, 157.
5) Vgl. Binterim und Mooren, Die alte und neue Erzdiözese köln I S.
15—19 und oben S. IX.
6) II, 15565.
7) Vgl. über ihm II S. 613 unter: Heidenreich von Essen. Er war unehe-
liches Kind von unzweifelhaft hochadeligen Eltern. Über die Beziehungen
Heidenreichs zur Kurie vgl. II, 2396.
8) II, 1563.
9) Vgl. II, 1668 u. 1672.
10) Vgl. II, 2049, 2050.
41) I, 919,
Lil Vorbemerkungen.
Zehnten und den Stiftshöfen dem päpstlichen Notar Bernard Stephani!)
und bat dann am 8. August den Mainzer Erzbischof, jenem zur Besitz-
nahme der Pfründen behilflich zu sein?). Nun war aber die Lage
des neuen Mainzer Erzbischofs schon seit seiner Ernennung eine
sehr missliche und klägliche. Das Mainzer Domkapitel hatte, noch
ehe es seine Ernennung erfuhr, aber im bewussten und beabsichtigten
Gegensatze hierzu, weil es einer voraussichtlichen päpstlichen Er-
nennung gegenüber sein Wahlrecht behaupten wollte, den mächtigen
und klugen Trierer Erzbischof Baldewin am 12. Oktober 1328 zum
Administrator des Mainzer Erz- und Kurstiftes gewählt’). Dieser
hatte die Wahl angenommen. Auf seiner Seite standen das Dom-
kapitel, die Vasallen, die Amtleute, und mit Ausnahme der Stadt
Mainz, die sich für den vom Papste ernannten erklärte, auch der
grösste Teil des Kurstiftes. Heinrich war also ein Hirt ohne Herde
und, was für ihn noch viel empfindlicher war, ein Erzbischof ohne
erzbischöfliche Einkünfte. So wird es begreiflich, dass er auch nach
seiner Konsekration*) die Bonner Propstei und die damit verbundenen
Einkünfte nicht an Heidenreich abgetreten, sondern festgehalten hat*).
Wie ich vermute, hat er Heidenreich —. dieser war ja ein Sohn der
Kölner Diözese und in dieser mehrfach bepfründet, und der Kölner
Erzbischof war ja Heinrichs Oheim — bewogen, ihm den Fort-
genuss der Bonner Propsteieinkünfte gegen eine müssige jährliche
Pachtsumme zu überlassen.
Nach Heidenreichs Tode wandte sich dann Erzbischof Heinrich
von Mainz an den Papst mit der Bitte, dem Bernard Stephani auch
noch die Bonner Propstei zu verleihen. Die Bitte war nicht ohne
Arglist gestellt. Denn offenbar hoffte der Erzbischof mit Stephani,
der ja nicht in Bonn residieren, sondern an der Kurie als deren
Beamter verbleiben würde, einen ähnlichen Vertrag wie mit dem
eben gestorbenen Heidenreich so auch mit Stephani wegen der Ein-
1) II, 2049, 2050. — Als erfolgreicher Pfründenjäger erscheint derselbe
in einer Urkunde vom Jahre 1334, welche erweist, dass er damals Pfründen
in Deutschland, Frankreich, Kastilien und Aragonien besass IV, 846.
2) II, 2064.
3) Vgl. E. Vogt, Die Reichspolitik des Erzbischofs Balduin von Trier
(Gotha, 1901.) S. 6 ff. Schrohe, Beiträge zur Geschichte des Erzbischofs Hein-
rich III. von Mainz. (Bensheimer Gymnasial-Programm. 1902.)
4) im Februar 1829. Vogl. II, 1668 u. 1672.
5) II, 2094; IV, 848. — Auf die Urkunden IV, 843—848, die nicht in
der Serie der vatikanischen, sondern in der Serie der Avignoner Register-
bände enthalten sind, hatte mich nachträglich Dr. H. Schäfer aufmerksam ge-
macht, worauf ich sie sofort den Supplementa des vierten Bandes einverleibt
habe. — Vgl. Bd. I S. III—IV.
Vorbemerkungen. LIII
künfte der Bonner Propstei abschliessen zu können. Der Papst
ging ahnungslos auf die Bitte des Erzbischofs ein, ernannte
den Bernard Stephani zum Propst von St. Cassius und bat dazu
noch ganz arglos den Erzbischof, jenem zur Besitznahme der Propstei
Hilfe zu leisten!) Stephani sandte alsdann den RKadulf de Rupe
als seinen bevollmächtigten Verwalter nach Bonn, um für ihn in den
Besitz der dortigen Pfründen einzutreten. Radulf fand den Erz-
bischof im Besitze der Propstei und ihrer Einkünfte und wurde
durch diesen bewogen, ihm den Fortgenuss derselben — offenbar
gegen eine bestimmte Jahrespacht — zu übertragen, wozu er frei-
lich von Stephani nicht bevollmächtigt war. Diesem verheimlichte
demnach Radulf bei seiner Rückkehr nach Avignon den Abschluss
der Verpachtung, sah sich aber dann bald, von Stephani gedrängt,
genötigt, die Wahrheit zu gestehen, und bekannte, dass er durch
ernste Bedrohungen von seiten des Erzbischofs genötigt worden sei,
diesem den Fortgenuss der Propstei und ihre Einkünfte zu über-
tragen. Stephani liess nun durch einen notariellen Akt feststellen,
dass sein Bevollmächtigter nach dessen eigenem Eingeständnis nicht
befugt gewesen sei zu einer Überweisung der Propsteieinkünfte an
den Erzbischof, dass er diese missbillige und für ungültig erkläre,
und dass derselbe den neuen Bevollmächtigten Stephanis und dessen
'erwandten?) Arnold du Puy beauftrage, den Erzbischof von dieser
Ungültigkeit in Kenntnis zu setzen?). Wenige Tage darauf — am
ö. September 1332 — ernannte Stephani den Arnold als seinen neuen
bevollmächtigten Verwalter der Bonner Propstei und der anderen
ihm dort durch den Papst verliehenen Pfründen und beauftragte
gleichzeitig denselben insbesondere noch, die dort von Radulf
geschehenen Verpachtungen zu widerrufen und für ungültig zu
erklären‘). Arnold hat dann einen Unterbevollmächtigten Johann
Vidrinas nach Bonn gesandt, und diesem ist es gelungen, ein von
Stephani gebilligtes Einvernehmen mit dem Erzbischof und einen
neuen Vertrag mit diesen zu erzielen. Als dann Johann im Frühlinge
des Jahres 1334 die in Bonn angesammelten Erträge der dortigen
Pfründen Stephanis diesem nach Avignon übersenden wollte, sandte
Stephani, da jener die Gelder selber zu überbringen wegen der Un-
sicherheit der Wege Bedenken trug, einen anderen Verwandten an den
Niederrhein, um für ihn das Geld in Empfang zu nehmen und ihm
1) II, 2076.
2) IV, 845.
8) IV, 648.
4) IV, 844.
LIV Vorbemerkungen.
nach Avignon zu bringen") Bald darauf ernannte er neue Be-
vollmächtigte zur Ausnutzung seiner in vier Ländern gelegenen
Pfründen?) | Um diese Zeit verlieh ihm der Papst noch ein Archi-
diakonat der Diözese Cahors mit der Verpflichtung, dafür die Bonner
Propstei abzutreten?). Selbstverständlicher Weise behielt er indes
die anderen obengenannten Nebenpfründen der Bonner Stiftskirche.
Stephani hat dann auch tatsächlich auf die Bonner Propstei ver-
zichtet; in einer Urkunde vom 3. Dezember 1334 erscheint er nicht
mehr als Bonner Propst, sondern nur als Inhaber einer dortigen
Kanonikatspfründe und mehrerer Stiftshöfe®).. Dass er aber der
Einkünfte dieser Pfründen sich nicht sicher wusste, zeigt die von
ihm erwirkte päpstliche Ernennung von drei Exekutoren, die ihn
kraft päpstlicher Auktoritdt im Besitz und Genusse seiner Pfründen
schützen sollten, und von denen einer der Kölner Dompropst war*).
Stephani muss dann im Laufe der nächsten Monate durch seinen
in Bonn weilenden Bevollmächtigten Nachricht erhalten haben, dass
das Bonner Stiftskapitel ihm den Genuss der ihm verbliebenen Stifts-
pfründen versperre. Denn am 3. Dezember desselben Jahres richtete
auf seine Klage und seinen Antrag ein anderer von den drei Exe-
kutoren, der in Avignon als Höfling weilende Bischof Hugo von
Carpentras, ein Schreiben an den Kölner Erzbischof, an den
(künftigen) Propst und das Kapitel der Bonner Stiftskirche, worin
er unter Androhung der schwersten Kirchenstrafen diese aufforderte,
den Stephani ungesdumt in den Genuss seiner Pfründen der Bonner
Stiftskirche zu setzen9). Gleich darauf ernannte dann auch der neue
Papst Benedikt XII für die erledigte Bonner Propstei einen Mann,
von dessen hohem kirchlichem Range sich hoffen liess, dass mit
Rücksicht hierauf man in Bonn sowohl diesem die Einkünfte der
Bonner Propstei als auch dem Stephani die Einkünfte der letzterem
verbliebenen Bonner Pfründen ungehindert überlassen werde. Es
war das der Kardinalbischof Johann von Porto"), ein Südfranzose.
Jene Hoffnung ist denn auch nicht getäuscht worden. Denn Johann
erscheint im Laufe des nächsten Jadrzehnts in einer Reihe von
Urkunden?), welche deutlich erkennen lassen, dass er sich $m un-
2) IV, 845.
2) IV, 846.
3) Vgl. II, 2224.
4) IV, 848.
5) IV, 847.
6) IV, 848.
7) II, 2224.
8) III, 1105, 1118, 1130, 64, 65, 119, 122, 148, 149, 152, 169, 1148, 485.
Vorbemerkungen LV
bestrittenen Besitze der Bonner Propstei befunden hat. Auch seinem
nach Bonn entsandten Bevollmächtigten und Landsmanne Rogerus
de Thogesio scheint in der Verwaltung der Propstei und Einsammlung
der Erträge kein Widerstand begegnet zu sein!) Johann scheint
dann auch den Stephani im Besitze seiner Bonner Kanonikats-
pfründe geschützt zu haben, in deren Besitze dieses ja nachweislich
bis zu seinem Tode verblieben ist?.. Nach Johanns Tode verlieh
KlemensVI. am 16. Februar 1349 die Propstei wieder einem Kardinal,
nämlich seinem Neffen Nikolaus?), und gab dann auch die erledigte
Bonner Thesaurarie einem Höflinge und Hausgenossen des Neffen,
dem Nordfranzosen Bertrand von Provins. Doch ist dieser in seinen
Ansprüchen auf die Pfründe in Bonn auf Widerstand gestossen,
den der päpstliche Neffe durch die damals gewöhnliche Androhung
von Kirchenstrafen zu brechen versuchtet).
Während die drei genannten Kardindle in der Kölner Diözese
in den ruhigen Besitz der beiden Propsteien gelangt sind, ist dies
in der Trierer Diözese einem anderen Kardinale mit der Propstei
von Münstermaifeld völlig misslungen. Für diese hatte sich
Klemens VI. schon zu Lebzeiten des Propstes Elias die Ernennung
des Nachfolgers vorbehalten. Trotz diesem Vorbehalte aber hatte
das Stiftskapitel nach dem Tode des Elias den Heinrich von Span-
heim, also einen Abkömmling des rheinischen hohen Adels, zum
Nachfolger gewählt und hatte ihn als solchen der Erzbischof Baldewin
bestätigt. Da aber diese Wahl und Bestätigung kanonisch ungültig
waren, so suchte Heinrich vom Papste ein sogenanntes „Perinde
valere" zu erwirken, wodurch eine ursprünglich unkanonische Wahl
oder Ernennung nachträglich zu einer kanonisch gültigen gemacht
wurde. Dieses bewilligte ihm Klemens VI. am 27. Februar 1851,
nachdem er zwei Tage vorher dem Kardinal. Pastor die Propstei
ron Münstermaifeld verliehen hatte’). Die sich hieraus ergebende
Tatsache, dass Papst, Vicecancellarius und Praesidens Cancellariae
nach zwei Tagen schon nicht mehr wussten, dass man zwei Tage
vorher eine Propstei und noch dazu an einen Kardinal verliehen
hatte und dieselbe nun auch noch einem Zweiten verlieh, ist sehr
bezeichnend für das damalige kuriale Engros-Geschäft in Provisionen.
Kardinal Pastor hat sich dann im Laufe der nächstfolgenden Jahre
1) II, 1130, 169.
2) IV, 824.
8) IIl, 753.
4) IV, 104.
5) III, 922, 924. Vgl. S. XIX.
LVI Vorbemerkungen.
vergebens bemüht, mit Hife der für ihn vom Papste ernannten
Exekutoren und deren Subexekutoren sich in den Besitz der Propstei
zu setzen und diese dem Sponheimer zu entreissen!) Nach vier-
jährigem Misserfolge verzichtete er auf die Propstei, und diese wurde
dann von Innocenz VI. dem Godfried von Sinzig verliehen, der schon
ein Kanonikat im nahen Koblenz besass?). Aber auch Godfried hatte
denselben Misserfolg wie Pastor. Innocenz hatte dem Kölner Erz-
bischof Wilhelm den Auftrag erteilt, dem Godfried zur Besitz-
ergreifung Beistand zu leisten, und der Erzbischof hatte dann seinem
Offizial denselben Auftrag übertragen. Aber Heinrich trotzte auch
diesem, und als derselbe wider ihn die Exkommunikation verkündigt
hatte, appellierte er an den päpstlichen Stuhl. Fast 1!|, Jahre
nach Godfrieds Ernennung sah sich Innocenz veranlasst, für diesen
drei Exekutoren, darunter wiederum den Kölner Erzbischof, zu
bestellen, welche Heinrich nötigenfalls auch „mit Hüfe des weltlichen
Armes“ zwingen sollten, dem Besitze der Propstei zu entsagen und
diese an Godfried auszuliefern?). Dass in diesem langjährigen
Streite der Dekan und das Stiftskapitel von Münstermaifeld auf
seiten Heinrichs gestanden haben, und dass deswegen auf Godfrieds
Antrag über den Dekan die Exkommunikation und über das Kapitel
die Suspension verhängt worden ist, geht aus einer späteren Urkunde
vom 3. März 1363 hervor*).
Die schlimmen Erfahrungen, welche die genannten Kardinäle
und die anderen päpstlichen Höflinge mit den Propsteipfründen in
den Rhein- und Mosellanden gemacht haben, wird sie und ihre
Kollegen natürlich veranlasst haben, mit Vorliebe Verleihung von
Pfründen in solchen Ländern zu erwirken, wo Widerstand gegen
die Besitznahme der Pfründen und den Genuss ihrer Einkünfte viel
weniger oder gar nicht zu befürchten war. In der Tat begegnet
man denn auch in den vatikanischen und avignonesischen Register-
bänden des XIV. Jahrhunderts viel zahlreicheren Kardinals- und
Höflingspfründen im Gebiet von Aragonien, Frankreich und England,
insbesondere aber im südöstlichen Frankreich, wo ja der Sitz der
Kurie war, und wo also die Besitznahme, die Verwaltung und Aus-
nützung der ihnen dort so nahe gelegenen Pfründen den Kardinälen,
den Papstvettern und Papstneffen und deren tonsurierten Bedienten-
schwärmen viel leichter war, als in den fern gelegenen Ländern am
Niederrhein und an der Mosel. Ein recht deutliches Beispiel haben
1) III, 922, Provenienznotiz. 2) IV, 287. 8) IV, 845.
4) V, 91. — Über diesen fünfjührigen Streit um den Besitz der Propstei
von Münstermaifeld enthält das Koblenzer Staatsarchiv (Stift Münstermai-
feld nr. 113—380) eine ganze Reihe interessanter Urkunden.
Vorbemerkungen. LVII
wir an dem schon oben!) genannten Kardinal Guido, dem KlemensVI.
im Jahre 1342 eine Generalanwartschaft auf Pfründen in den
Kirchenprovinzen Köln, Trier und Mainz bis zum Jahresertrage von
1000 Mark Silber verliehen hatte. Im Laufe der nächsten 20 Jahre
hat er zwar in der Kölner Kirchenprovinz und dicht an der Grenze
der Kölner Diözese — in Lüttich — zwei Pfründen erworben und
in der Trierer Diözese noch eine dritte?), aber in.der Kölner Diözese
keine einzige. Und was wohl zu beachten ist, es lagen diese drei
von ihm erworbenen Pfründen nicht im deutschen, sondern im
französischen Sprachgebiete. In den deutschsprachlichen Teilen der
Trierer Diözese, welche ungefähr 5|, ihres Gebietes ausmachen, er-
scheint er eben so wenig als Pfründeninhaber wie in der Kölner
Diözese. Die gleiche Beobachtung machen wir schon einige Jahr-
zehnte früher bei dem Kardinal Bernard de Garvo. Klemens V.,
der erste avignonesische Papst, hatte diesem seinem Neffen in dessen
Jugendjahren bereits eine stattliche Reihe guter Pfründen verliehen?).
Am 12. Dezember 1310, an dem Tage, an welchem er den vierund-
zwanzigjährigen Jüngling, der damals noch keine heilige Weihe hatte,
zum Kardinal ernannte, gab er ihm dazu noch die Anwartschaft
auf eine Metzer Domkanonikatspfründe*), die demselben im Laufe
der nächsten 1!|, Jahre den Besitz einer solchen?) und später auch
den freilich nicht unangefochtenen Besitz eines Archidiakonats in
der Metzer Diözese verschaffte®). Auch die Dompropstei von Lüttich
hat er in späterer Zeit bis zu seinem Tode besessen"). Doch auch
alle Pfründen Bernards liegen mit einziger Ausnahme des Archi-
diakonats von Brügge im französischen Sprachgebiete.
Während des Pontifikats Klemens’ VI. finden sich als Pfründen-
besitzer in unseren beiden Diözesen Köln und Trier von Kardinälen
ausser den vorgenannten Guido, Johann, Nikolaus, Pastor und
Raymund noch Peter Bertrandi und Peter de Cros. Guido besass
den Priorat von Stenay?) Johann und Nikolaus besassen nach-
einander die Bonner Propstei, Raimund erwarb die Soester Propstei?)
I) S. XLV—XLVI v. IV.
2) III, 394, 317, 784.
8) Vgl. meine Vatikanische Urkunden und Regesten zur Geschichte
Lothringens I, 193.
4) A. u. O. I, 179.
6) A. a. O, I, 193,
6) A. a. O. I, 502.
7) II 7112.
8) III, 784.
9) III. 941, 1161.
LVIII Vorbemerkungen.
und Pastor versuchte — freilich mit Misserfolg --- sich in den
Besitz der Propstei von Münstermaifeld zu setzen. Peter Bertrandi
war Inhaber der Wormser Martinspropstei samt der damit unierten
Pfarrkirche von Boppard!), wegen deren er auch einmal in Streit
mit dem Trierer Archidiakon von Karden geriet?), und Peter de
Cros, ein Neffe Klemens’ VI, empfing von diesem die Kustodie
(Thesaurarie) der Kölner Stiftskirche S. Severin samt einer dortigen
Kanonikatspfründe und einem sogenannten Ferculum (SGtiftshofe)?).
Unter Innocenz VI. sind Guido (f 1373), Nikolaus (f 1369),
Raymund (f 1873), Peter de Cros (T 1361) und Peter Bertrandi
(T 1361) im Fortbesitze ihrer oben erwähnten Pfründen. Der letzte
verpachtete die seinige im Jahre 1353 an seinen „liebsten Freund",
den Trierer Erzbischof Baldewin, in dessen Diözese ja Boppard
lag, für einen Jahreszins von 600 Goldgulden*). Dieser hatte durch
die Pachtung Aussicht auf ein recht vorteilhaftes Geschäft gewonnen;
denn als er schon wenige Monate darauf starb, übergab derselbe
Kardinal die Pfründe dem Godfried von Sinzig, dem Kantor der
Koblenzer Kastorkirche, der wohl identisch ist mit dem oben er-
wähnten Propstei-Prätendenten von Münstermaifeld, für einen Jahres-
zins von 700 Goldgulden?). Peter de Cros war bis zu seinem Tode
Inhaber einer Kanonikatspfründe von Xanten‘) und machte ausser-
dem auch Ansprüche auf die dortige Scholastrie*). Pastor erhielt
von Innocenz als Entschädigung für die ihm gewaltsam vorenthaltene
Propstei von Münstermaifeld die Pfarrei Rens?) Kardinal Peter
de Monteruc, ein Neffe Innocenz VI, war durch diesen im Besitze
der Domdechantei von Köln. Im Jahre 1360 ertauschte er für diese
die dortige Domscholastrie?).
Ausser dem Ertrage ihrer in den verschiedenen Ländern der
abendländischen Christenheit gelegenen Pfründen hatten die Kardinäle
auch noch die Einkünfte ihrer römischen Titelkirchen, ferner die
Hälfte der aus verschiedenen Ländern an den päpstlichen Stuhl zu
1) III, 606.
2) III, 759.
3) III, 982.
4) IV, 59, 60.
5) Koblenzer Staatsarchiv: Boppard. Wormser Propstei St. Martin nr.55.
6) IV, 818.
7) IV, 888.
8) IV, 239.
9) IV, 687. — Wegen der Aachener Scholastrie prozessierte er jahrelang
mit dem Aachener Kanonikus Johann von Brandenburch, der einem Luxem-
burger Adelsgeschlechte entstammte. IV, 708.
Vorbemerkungen. LIX
zahlenden Zensusabgaben!), die Hälfte der servitia communia?) und
Einnahmen aus dem Ertrage der visitationes reales mancher Prä-
laten®) sowie Anteil an mehreren anderen Einkünften des päpstlichen
Stuhles*). Zur Zeit Klemens’ VI. und Innocenz VI. mögen immer-
hın die Einkünfte aus jenen Titelkirchen wegen der gleichzeitigen
unruhigen politischen Zustände Mittelitaliens gering und unsicher
gewesen sein. Und zur selben Zeit sind denn auch die Zensus-
betrdge von den grossen Lehnsträgern des päpstlichen Stuhles, wie
zum Beispiel von den Beherrschern Neapels und der Insel Sizilien®),
wie ich bei Durchforschung der betreffenden vatikanischen Kameral-
akten zu erkunden Gelegenheit hatte, oftmals nicht eingeliefert
worden. Ganz anders aber steht es mit den servitia communia, zu
deren Zahlung die neuernannten oder neu bestätigten Bischöfe und
Äbte sich zu verpflichten gezwungen waren. Im Jahre 1336 betrug
die von der päpstlichen Kammer vereinnahmte Hälfte derselben über
30792 Kammergoldgulden*), im nächstfolgenden Jahre 23946"), im
ersten Pontifikatsjahre Klemens’ Vl. über 316259), im zweiten
über 59904°), im dritten über 5586719), im vierten über 46679), im
fünften über 32608'?), im sechsten über 50609'?), im siebenten über
44599 14), im achten über 529605) und im neunten über 55151 Kammer-
goldgulden'5$). In den genannten neun Jahren belief sich also die
Gesamtsumme der an die päpstliche Kammer gezahlten Hälften der
1) Obligat. et Solut. 13 f. 106. Bibliotheca Angelica in Rom mscr. 627f.
31. Kirsch, Finanzverwaltung des Kardinalkollegiums S. 71. Baumgarten,
Untersuchungen und Urkunden über die Camera collegii cardinalium S.
CXXVI—CXLIII.
2) Baumgarten a. a. O. S. XCVII—CXXVI.
3) Baumgarten a. a. 0.8. CXXI-CXXVI
4) Baumgarten a, a. O. S. CXLIII—CLII.
5) Die Beherrscher Neapels schuldeten einen Jahreszensus von 8000
Unzen Gold (= 40000 Kammergoldgulden), die Beherrscher der Insel Sizilien
einen solchen von 8000 Unzen Gold (= 15000 Kammergoldgulden).
6) Introit. et. Eat. 150f. 15.
7) Ebendort 161 f. 11.
8) Ebendort 202 f. 15.
9) Ebendort 209 f. 28.
10) Ebendort 227.
11) Ebendort 286 f. 20 und 242 f. 22.
12) Ebendort 250 f. 20.
13) Ebendort 250 f. 20°.
14) Ebendort 210 f. 19.
15) Ebendort 260 f. 2%.
16) Ebendort 261 f. 28'. — Zu den angebenen Beträgen kommen dann
noch gewöhnlich kleinere in anderen Geldmünzen, die ich wegen deren Belang-
losigkeit ungenannt lasse.
LX Vorbemerkungen.
servitia communia auf rund 430000 Kammergoldgulden, oder eine
jährliche Durchschnittssumme von etwa 48000 Kammergoldgulden.
Und da mun das Kardinalkollegium eine gleich grosse Summe zu
beanspruchen hatte und während der Pontifikatszeit Klemens’ VI.
durchschnittlich etwa 25 Kardinäle am Sitze der Kurie anwesend
waren und darum bei Verteilung dieser Hälfte gleichberechtigt waren,
so ergibt sich, dass jeder von diesen in den genannten neun Jahren
von den servitia communia eine durchschnittliche Jahreseinnahme
von über 1900 Kammergoldgulden gehabt hat.
Viel geringer sind die Einnahmen der päpstlichen Kammer
aus den Servitiengeldern während des Pontifikats Innocenz! VI.
gewesen, was wohl seinen Grund besonders darin hatte, dass der
Episkopat durch die immer zunehmenden päpstlichen Steuerauflagen
(Zehnten und Prokurationen) missvergnügt geworden, zu immer
kleineren Teilzahlungen des servitium commune überging und mit Be-
rufung auf seine wirkliche oder angebliche finanzielle Notlage sich die
Zahlungsfristen mehrfach verlängern liess, so dass mancher Bischof
10, 15 Jahrelang und noch länger im Amte war und bei seinem Tode
doch noch immer nicht das ganze servitium commune bezahlt hatte').
1) Bischof Ademar von Metz, der über 38 Jahre regierte (1327—1361),
hatte auch nach seiner 33jährigen Amtszeit noch nicht sein ganzes servitium
commune bezahlt. Am 31. Oktober 1361 wurde ihm die Bezahlungsfrist des
Restes bis zum 29. September 1362 verlängert. Da er aber schon am 12.
Mai dieses Jahres starb, hinterliess er bei seinem Tode noch eine Restschuld
an die päpstliche Kammer. | Vgl. meine Vatikanischen Urkunden und Re-
gesten zur Geschichte Lothringens II, 1364. — Erzbischof Boemund von Trier
(1854 —1362) hinterliess seinem Nachfolger Kuno eine ganz bedeutende Ser-
vitienschuld. Von der der päpstlichen Kammer gebührenden Hälfte des ser-
vitium commune im Betrage von 3500 Kammergoldgulden hatte er bei seinem
Tode 1598, von der dem Kardinalkollegium gebührenden anderen Hälfte 1668
Kammergoldgulden noch nicht bezahlt. IV, 880. — Dietrich Beier von
Boppard, der über 17 Jahre (1865—18883) Bischof von Metz war, hatte bei
seinem Tode weder das eigene servitium commune völlig bezahlt noch auch
die ihm hinterlassene Restschuld seines letzten Vorgängers. Obligat. et Solut.
43 f. 90. In diesem letzten Kameralbande finden sich sogar Fälle, dass die
9, 4, 5 letzten Vorgänger eines neuernannten Bischofs ihr servitium commune
bei ihrem Tode noch nicht völlig bezahlt hatten, so dass der Neuernannte
sich zur Bezahlung nicht nur seines eigenen servitium commune, sondern auch
noch zur Zahlung der Restschulden dieser seiner Vorgänger verpflichten
musste. Am 5. März 1384 verpflichtete sich der neuernannte Bischof Savinus
von Toul in Avignon nicht nur zur Zahlung seines eigenen servitium commune
(2500 Kammergoldgulden), sondern auch noch zur Zahlung der rückständigen
Servitienschulden seiner vier letzten Vorgänger Bertrand de la Tour (1353—
1361), Peter de la Barrére (1861-1368), Johann de Heu (1368—1872) und
Johann de Neufchätel (1872—1384). Obligat. et Solut.43f.8%. Registr. Avinion,
279 f. 150' (CY").
Vorbemerkungen. LXI
Im ersten Pontifikatsjahre Innocenz’ VI. vereinnahmte der
päpstliche Kämmerer an Servitiensgeldern über 51945!), im zweiten
über 54332?) im dritten über 39174°), im vierten 32145*), im
fünften über 23079°), im sechsten über 39533°), im siebenten über
26319"), im achten über 26 293?) und im neunten über 8197 Kammer-
goldgulden?). Somit betrug die Gesamteinnahme der päpstlichen
Kammer aus den Servitienzahlungen dieser neun Jahre eine Summe
über 301070 Kammergoldgulden, was für jedes Jahr eine Durch-
schnitissumme von über rund 33450 Kammergoldgulden ergibt.
Und weil das Kardinalkollegium auf die gleichen Summen Anspruch
hatte und die Zahl der am Sitze der Kurie weilenden Kardinäle
unter Innocenz im Durchschnitt 22 betrug!?), so hat jeder von diesen
in den genannten neun Jahren aus Servitiengeldern eine Jahres-
einnahme von durchschnittlich etwa 1500 Kammergoldgulden gehabt.
Wenn wir das in vorstehendem Gesagte über die Einkünfte
der Kardinäle überschauen, so ist wohl kein Zweifel daran möglich,
dass das Jahreseinkommen der einzelnen während der Regierung
Klemens’ VI. und Innocenz' VI. auf mindestens 4000—5000 Kammer-
goldgulden abzuschätzen ist, eine Summe, die in ihrer damaligen
Kaufkraft einer heutigen Summe von 120000—150000 Mark gleich-
kommt. Mancher von ihnen wird aber jährlich eine doppelt oder
dreifach so grosse Summe vereinnahmt haben. Dies erweist sich
beispielsweise aus dem uns erhaltenen Nachlassinventar eines von
ihnen. Es ist das der Bruder Klemens’ VI., Huyo Roger, der von
jenem am 20. September 1342 zum Kardinal ernannt worden und
am 21. Oktober 1363 gestorben ist, also 21 Jahre lang Kardinal
gewesen ist. Nach seinem Tode hat man in seinem roten, eisen-
beschlagenen Geldkoffer 179186 Goldmünzen und über 8000 Silber-
münzen verschiedenen Gepräges gefunden!) also eine Geldmasse,
deren damalige Kaufkraft einer heutigen Summe von etwa 6 Millionen
Mark gleichkommt. Dem Oheim Hugo hat dessen Neffe Peter, der
mit 17 Jahren Kardinal und mit 39 Jahren Papst (Gregor XI.)
wurde, erfolgreich nachgeeifert. Sein Nachlass enthielt ausser dem
Gold- und Silbergerät in barem Gelde 140503 Goldgulden, deren
Haupterbe sein naher Verwandter Raymond de Turenne wurde.?)
1) Introit. et Exit. 270 f. 5 sq. 2) Ebendort 272 f. 22.
8) Ebendort 277 f. 21. 4) Ebendort 278 f. 21.
5) Ebendort 282 f. 18. 6) Ebendort 284 f. 2 sq.
7) Ebendort 288 f. 9. 8) Ebendort 288 f. 16.
9) Ebendort 295 f. 5 sq.
10) Vgl. IV, 125, 307, 496, 560, 568, 590, 880.
11) Baluze, Vitae paparum Avenionensium II, 762 nr. 172.
12) Papon, Histoire générale de Provence III, 257.
LXII Vorbemerkungen.
Ein neuerer Bearbeiter der Geschichte der Päpste rühmt eine
Äusserung Innocenz’ VI. „Die kirchlichen Würden müssen der Lohn
der Tugend und nicht der Geburt sein“ und verbindet damit die
Behauptung: „Die Benefizien wurden unter ihm nur dem Verdienste
zuteil.‘‘!) Dass jenes so schön klingende Wort keine leere Prunk-
redensart Innocenz' VI. gewesen, sondern aus seinem Herzen gesprochen
ist, dürfen wir bei dem frommen und streng kirchlichen Charakter
dieses Papstes annehmen. Aber es ist doch ganz selbstverständlich,
dass ein Mensch, und wäre er auch der klügste, gewissenhafteste
und arbeitskräftigste gewesen, mitten in der Hochflut der Tausende
von Pfründenbettlern, mitten im täglichen Andrange von Bittschriften
geistlicher und weltlicher Grossen, die für ihre Verwandten oder
Günstlinge oder Diener um Pfründen baten, solche nicht immer für
Würdige und Befähigte bewilligt hat und bewilligen konnte. Wie
wäre es ihm denn möglich gewesen, sich der sittlichen Würdigkeit
aller dieser zu versichern! Und was die für die Verwaltung eines
Kirchenamtes erforderliche Vorbildung anbetrifft, so ist von mir
schon im vorigen Bande darauf hingewiesen, wie misslich es schon
unter Klemens VI. mit der betreffenden Prüfung der Bewerber bestellt
gewesen ist?) Unter Innocenz VI. ist aber in diesem Punkte keine
Änderung und Besserung eingetreten?). Ja, wir finden unter ihm
als Examinator der nach Avignon gekommenen und dort um Pfründen-
verleihung sub forma pauperum bittenden deutschen Kleriker einen
Mann, dessen sittliche Integrität gerade im Pfründenwesen sehr
zweifelhaft ist. Es ist das Rudolf Losse, ein aus der Markgrafschaft
Meissen stammender adliger*) Günstling des Luxemburger Hauses ?).
Noch am 1. November 1350 erscheint er als Offizial des Trierer Erz-
bischofs Baldewin; aber schon am 18. Juni 1853, also bereits vor
Baldewins Tode, finden wir ihn in jenem Kurialamte zu Avignon.
Die Fähigkeit dieses Mannes steht zwar ausser Zweifel; aber ganz
ungünstig wird das Urteil über sein Verhalten im Erwerb und Besitz
von Pfründen. Denn in dieser Beziehung gehórt er zu jener schlimmen
Klasse von Pfründenjägern, die sich jahrelang über die strengsten
Vorschriften und Strafen des kanonischen Rechtes hinweggesetzt
1) Pastor, Geschichte der Päpste I*, 95.
2) III S. LVIII—LIX.
8) Vgl. IV, 44, 142, 146, 150, 187, 420, 504, 506, 518, 788.
4) Orig. Urkunde des Trierer Erzbischofs Baldewin vom 1. Novem-
ber 1850. Trier, Stadtbibliothek nr. 2168 Capsula R. nr. 8.
5) Vgl. über ihn die Angaben im Index personarum et locorum in
Band II—IV. Von ihm stammt die von mir in Band II S. II—III besprochene,
sehr wichtige Handschrift des Darmstüdter Staatsarchivs.
Vorbemerkungen. LXIII
haben und dadurch den ipso facto über sie gekommenen Strafen der
kirchlichen Infamie und Inhabilität zum Pfründenerwerb und zum
Pfründenbesitz verfallen waren!).
Durch die von Klemens IV., einem Vorläufer des Avignoner
Papsttums?), im Jahre 1265 gegebene Konstitution: Licet war der
Kreis der der päpstlichen Verleihung vorbehaltenen Pfründen fest-
gestellt worden?). Durch die um das Jahr 1317 von Johann XXII.
gegebene Konstitution: Ex debito war dieser Kreis erheblich erweitert
worden*). Eine neue Erweiterung schuf derselbe Papst durch die
um dieselbe Zeit gegebene Konstitution: .Ececrabilis?). Wiederum
eine neue sehr bedeutende Erweiterung machte im Jahre 1335 Bene-
dikt XII. durch die von ihm gegebene Konstitution: Ad regimen,
wodurch das dem Papste vorbehaltene Verleihungsrecht ausgedehnt
wurde auf alle Pfründen, die erledigt waren und deren letzte Besitzer
püpstliche Beamte irgend welcher Art, einschliesslich der in der
Folgezeit immer zahlreicher werdenden päpstlichen Kapläne und der
Kollektoren der päpstlichen Kammer in den verschiedenen Kirchen-
provinzen, gewesen waren*).
Diese ins kirchliche Rechtsbuch (Corpus iuris canonici) auf-
genommenen päpstlichen Pfründen-Reservationen hat dann Klemens VI.
am 12. März 1345 noch durch eine neue vermehrt, indem er
alle Pfründen, welche durch den Rücktritt von Klerikern in den
Laienstand zur Zeit erledigt waren oder künftig erledigt werden
würden, der päpstlichen Verleihung vorbehielt?). Da diese Kleriker
meist dem Adel oder gar dem hohen Adel angehörten und als solche
meist mit recht fetten Pfründen ausgestattet waren), so tritt zutage
1) III, 215. Vgl. III S. LX—LXIV.
2) Klemens IV. war wie sein nächster Vorgänger Urban IV. ein Franzose.
Beide sind Vorläufer der französischen Püpste von Avignon in deren Kirchen-
und Staatspolitik. Recht bezeichnend für den ersten Avignoner Papst ist
dann auch, dass er sich den Namen Clemens beilegte und dadurch andeutete,
dass er mit dem Schifflein Petri im Kielwasser Klemens’ IV. nachsteuern
wolle. Vogl. Haller, Papstium und Kirchenreform I, 97.
8) Corpus iuris canonici Libri sexti liber III tit. 4. — Haller I, 31.
4) Corp. iur. can. Extravag. communes, lib. I tit. 3 cap. 4. — Haller I, 97.
5) Corp. iur. can. Extravagantes Johannis XXII tit. III. — Haller I, 99.
6) Corp. iur. can. Extravagantes communes, lib. III tit. 2 cap. 13 —
Haller I, 125,
7) III, 888.
8) Vgl. im Index rerum quarundem notabiliorum der Bünde I—IV:
Clerici, qui se laicaverunt vel cingulum militare sumpserunt vel matrimonia
contraxerunt.
LXIV Vorbemerkungen.
die Absicht der Kurie durch diese neue Konstitution eine Erweiterung
der päpstlichen Verfügung gerade über solche recht einträgliche
Pfründen zu schaffen. Das System des hochgesteigerten Zentralismus
der Kurie in der Pfründenspendung ist aber unter Innocenz dasselbe
gewesen wie unter seinem letzten Vorgänger Klemens VI. Wenn
unter jenem die Zahl der von ihm verliehenen erledigten Pfründen
in den beiden Diözesen Köln und Trier geringer ist als die der von
Klemens VI. verliehenen!), so ist Ursache der Verminderung nicht ein
Systemwechsel, sondern lediglich der zufällige Umstand, dass unter
ebenjenem weniger der päpstlichen Verleihung kirchenrechtlich vor-
behaltene Pfründen in den beiden Bistümern erledigt waren als unter
Klemens VI. Wenn dann ferner auch die Zahl der von Innocenz
verliehenen Pfründen- Anwartschaften geringer ist als die der von
Klemens verliehenen?), so ist auch hier Ursache dieser Minderung
kein Systemwechsel, sondern die durch den Charakter Innocenz' er-
klärbare Milderung des überkommenen und unter diesem sowie auch
unter seinen nächsten Nachfolgern fortdauernden hyperzentralistischen
Systems.
Ebendieses System dauert dann unter Innocenz auch fort in
der Besetzung der ins Verzeichnis der Servitien-Taxen?) eingetragenen
Bischofs- und Abtstühle. Bonifaz VIII. hatte die Besetzung der
Erzstühle von Trier, Köln und Mainz, ehe diese erledigt waren, dem
päpstlichen Stuhle vorbehalten‘). Unter den ersten Avignoner Päpsten
wurde dann der päpstliche Vorbehalt der Ernennung zu den Bischofs-
und Abtstühlen immer mehr zur Regel und die Belassung der Dom-
kapitel und Abteikonvente in ihrem althergebrachten Wahlrecht immer
mehr zur Ausnahme. Unter dem Pontifikate Klemens’ VI. wurde
dieser Vorbehalt schon fast ausnahmslos angewandt’). Bezüglich der
Erzstühle von Köln und Trier machte ihn dieser Papst vor dem
Tode Walrams von Köln und Baldewins von Trier 5). Und bezüglich
des letzteren geschah dieser Vorbehalt schon mehr als 10 Jahre vor
dessen Tode, so dass er erst unter Innocenz zum Vollzuge gelangte”).
Jene Vorbehalte von seiten Bonifaz' VIII. sowie auch die Johanns
XXII., Benedikts XII. und Klemens’ VI. darf und wird man, soweit
1) Vgl. oben S. VI- VI.
2) Vgl. oben S. IV—VI.
3) Vgl. III S. XLII—XLV.
4) Vgl. I, 81, 165, 187 ; III, Vorbemerkungen S. LIV.
5) Vgl. in den Indices rerum notabiliorum von Bd. II—IV: Provisiones
reservatae.
6) III, 807, 243,
7) IV, 122.
Vorbemerkungen. LXV
sie Praelaturen innerhalb des Deutschen Reiches betrafen, vom kirchen-
politischen Standpunkte des spätmittelalterlichen Papsttums aus als
erklärlich und begründet erachten. Denn zur Zeit dieser Vorbehalte
befand sich das Papsttum im Konflikte mit den gleichzeitigen Inhabern
der deutschen Königs- beziehungsweise Kaiserkrone; und darum lag
es gar sehr in seinem Interesse, auf die Stühle der Erzbischöfe,
Bischöfe und Äbte des Deutschen Reiches Männer zu bringen,
von denen es als sicher voraussah, dass sie in jenem Konflikte auf
seiner Seite und wider den deutschen König beziehungsweise Kaiser
stehen würden. Unter Innocenz war dieser Grund zu solchen päpst-
lichen Vorbehalten nicht mehr vorhanden, denn während seines Pon-
tifikats befand sich das deutsche Königtum beziehungsweise Kaiser-
tum in qutem Einvernehmen mit dem Papsitum. Aber trotzdem
blieb auch unter ihm eben jener Vorbehalt auch im Deutschen Reiche
die fast ausnahmslose Regel). Um ihr altes Wahlrecht, soweit es
noch möglich war, zu retten, begannen die Domkapitel und Abtei-
konvente bei eingetretener Bistumserledigung es in Form der soge-
nannten Postulation auszuüben, indem sie zur Wahl schritten und
dann den Papst um Provision des Gewählten baten?). Oder sie igno-
rierten den Vorbehalt, schritten zur Wahl und baten dann unter
dem Vorgeben, dass sie des Vorbehalts unkundig gewesen seien, den
Papst um Ernennung des kanonisch ungültig Gewdhlten?).
Nun wird zwar kein Kenner der spätmittelalterlichen Kirchen-
geschichte das Wahlrecht der damaligen deutschen Domkapitel als
eine einwandfreie und, vorzügliche Einrichtung erkennen und preisen.
Was insbesondere die beiden Domkapitel der Rheinlande anbetrifft,
so waren die Stellen des Kólner Domkapitels den Abkómmlingen des
hohen Adels und die des Trierer Domkapitels dem Adel rechtlich
vorbehalten. Und da die Ergänzung der Mitjliederzahl beider nicht
etwa durch Wahl seitens einer Vertretung des Gesamiklerus oder
der Laienbevólkerung der Diözese oder beider, sondern durch Kooptation
innerhalb der Domkapitel geschah, so war es im gewöhnlichen Laufe
der Dinge ganz matürlich, dass bei der von solchen Domkapiteln
geübten Wahl eines Erzbischofs nicht die Interessen der ganzen
Diözese, sondern die enger adeliger Familienkreise im Vordergrunde
standen und geltend gemacht wurden. Aber indem das Avignoner
1) Vgl. IV, 90.
2) Loserth, Gesch. des späteren Mittelalters S. 805. — Wenn der Gewählte
nicht das vom kanonischen Rechte vorgeschriebene Alter hatte, trat auch
dann, wenn kein päpstlicher Vorbehalt vorhanden war, die Postulation um
Provision an Stelle der Bitte um Bestätigung. | Vgl. I, 223; IV, 449.
8) Vgl. IV, 122, 894, 467, 484, 516, 576.
Vatikan. Regesten IV. e
LXVI Vorbemerkungen.
Papsttum an Stelle der Bischofswahlen der Domkapitel die dem Papst-
tum vorbehaltene Provisionen setzte, schuf es an Stelle eines mangel-
haften Rechtes ein noch viel mangelhafteres. Bei den damaligen
schwierigen Verkehrsverhältnissen war für die päpstliche Kurie eine
genaue und zuverlässige Kunde über die Verhältnisse und hierfür
geeignete Bistumskandidaten fernliegender Kirchenprovinzen und
Diözesen nicht vorhanden, und es war darum die Kurie bei Er-
ledigung der dortigen Bischofssitze und Abteien bei der päpstlichen
Provision entweder auf die dann nach Avignon eilenden, sich um
diese Prälaturen bewerbenden Streber oder auf die nach Avignon
gesandten Empfehlungen von Günstlingen von seiten der bei der Kurie
einflussreichen Fürsten oder auf beides angewiesen. Da die Vorberatung
über die Provision für solche erledigte Prälaturen vom Papste in
der Regel einer Kommission von — gewöhnlich drei — Kardinälen
anvertraut wurde, da dann im Konsistorium vom Papste gemäss
dem Rate der darin versammelten Kardinäle (‚de consilio venera-
bilium fratrum nostrorum‘“) über die Provision Beschluss gefasst und
dieser feierlich ausgesprochen wurde, und da damals die Kardinäle bei
ihrer luxuriösen, fürstlichen Hofhaltung und ihrer stark verweltlichten
Richtung für reiche Geldspenden nicht unempfänglich zu sein pflegten, so
bedurften die Bewerber in der Regel, um Erfolg zu haben, grosser Geld-
summen, zumal da sie auch die grossen Kosten für die Hin- und Rückreise
und für einen längeren Aufenthalt an der Kurie zu tragen hatten.
So sehen wir nach dem Tode des Kölner Erzbischofs Wikbold (26.
März 1304) den von einem Teil des Domkapitels im Mai desselben Jahres
zum Nachfolger gewählten Dompropst Heinrich vonVirneburg zur Kurie
eilen, um dort seine Provision zu erzielen, und an der Kurie verweilen, bis
die Provision endlich am 22. Januar 1306, also nach mehr als 11], Jahren
erfolgte‘), worauf er dann noch ebendort die Konsekration empfing?).
Über seine dortigen grossen Ausgaben bringt die Cronica archiepisco-
porum Coloniensium eine ganz glaubhafte Nachricht?). Dass übrigens
für Heinrichs Provision die Befürwortung von seiten des damaligen
Königs von Frankreich tätig und wirksam gewesen ist, ergibt sich
wohl mit Sicherheit aus der Tatsache, dass jener am 19. Dezember
1805 —- also 5 Wochen vor seiner päpstlichen Provision für Köln
1) I, 166—168. Cronica praesulum et archiepiscoporum Colon. (ed.
Eckertz.) in Niederrhein. Annalen Jahrgang 1857. II S. 217.
2) I, 172.
3) Quanta autem idem Henricus archiepiscopus in curia Romana pro
sua electione obtinenda expenderit donaverit et ad sumptus exposuerit,
exactiones postea per ipsum factae in clerum lucide manifestaverunt. Nieder-
rhein. Annalen II, 217. — Über die Provisionskosten an der Kurie vgl. Haller,
Papsttum und Kirchenreform I, 146.
Vorbemerkungen. LXVII
in Lyon, wo sich damals Papst und Kurie befanden, dem Könige
Treue und Beistand gegen jedermamn, ausgenommen das deutsche
Reich und die Kölnische Kirche, geschworen hat).
Nach dem Tode des Trierer Erzbischofs Diether (22. November
1307) eilte Graf Heinrich von Luxemburg, als die Mehrheit
des Trierer Domkapitels — in seiner Gegenwart und unter seinem
Einflusse — rasch schon am 7. Dezember 1307 seinen in Paris an
der dortigen Universität studierenden jüngeren Bruder, den Trierer
Dompropst Baldewin, der damals 22 Jahre zählte, zum Nachfolger
gewählt hatte, diese Wahl dann — wegen des das Wahlrecht
suspendierenden päpstlichen Vorbehalts und des mangelnden kano-
nischen Alters des Gewählten — durch Bevollmächtigte dem Papste
anmeldete und in Form der Postulation um Baldewins Ernennung
bat, mit diesen Bevollmächtigten zum Papste, der sich damals mit
seiner Kurie in Poitiers befand. Und hier gelang es ihm, die Er-
nennung seines Bruders zu erwirken, die am 12. Februar erfolgte.
Laut dem Texte der Ernennungsurkunde gestattete der Papst dem
jungen Neuernannten von der Kurie abwesend zu bleiben und in
Paris seine Studien vorerst fortzusetzen. Aber dieser eilte schon
bald von Paris zur Kurie nach Poitiers, wo er — damals erst
noch Diakon — vom Papste selber die Priesterweihe und dann
am 11. März die Bischofsweihe empfing. Er scheint dann noch
längere Zeit am Sitze der Kurie verblieben zu sein; denn erst
am 2. Juni feierte er seinen Einzug in Trier?) Dass auch für
Baldewins päpstliche Ernennung der Einfluss des französischen
Königs tätig und wirksam gewesen ist, ldsst sich mit Grund ver-
muten, wenn man in Rücksicht zieht, dass dieser damals auf den
Papst den grössten Einfluss hatte, und dass zu ihm eben damals
das mit der französischen Königsfamilie verschwägerte Luxem-
burger Grafenhaus in freundschaftlichem Verhältnisse stand. Auch
über die gewaltigen Kosten, welche diesem Hause die Erwirkung der
päpstlichen Ernennung Baldewins gemacht haben muss, gibt ausser
dem ganzen Verlaufe dieser Angelegenheit eine von Baldewin am
21. März 1308 in Poitiers vollzogene Urkunde einen recht deutlichen
Fingerzeig. Darin verzichtet er nämlich zugunsten seines Bruders
Heinrich in Anbetracht der von diesem ihm erwiesenen grossen Wohl-
taten und der ihm von eben diesem verschafften grossen Ehren zu
dessen Gunsten auf seine sämtlichen Luxemburgischen Erbansprüche?).
1) Knipping, Niederrheinische Archivalien in der Nationalbibliothek
und dem Nationalarchiv zu Paris, S. 68 Nr. 10.
2) Vgl. I, 228 — 244; Görz, Regesten der Erzbischöfe zu Trier S. 64.
3) I, 231.
LXVI Vorbemerkungen.
Der Kölner Erzbischof Heinrich starb am 5. Januar 1332. Das
Domkapitel enthielt sich einer Neuwahl, da Papst Johann XXII. sich
zweimal die Ernennung eines Nachfolgers vorbehalten hatte'), es
beantragte in Form der Postulation beim Papste die Translation
des schon oben?) erwähnten Lütticher Bischofs Adolf von der Mark
auf den Kölner Erzstuhl, den dann auch der König von Frankreich
dem Papste empfahl®). Aber die Bevollmächtigten des Domkapitels
und der empfehlende Brief des Königs gelangten zu spät zur Kurie.
Am 28. Januar empfing der Papst das Empfehlungsschreiben*), und
schon tags zuvor hatte er im Konsistorium einen Nachfolger Heinrichs
durch Provision ernannt’). Da vom Tode Heinrichs in der Kölner
Diözese bis zur Ernennung seines Nachfolgers in Avignon nur eine
kurze Zwischenzeit von drei Wochen gewesen ist, so ist es ganz un-
möglich, dass an der Kurie die Beratungen über den Nachfolger
erst seit dem Eintreffen der Todesnachricht begonnen haben. Denn
diese kann frühstens erst 8—10 Tage vor der Ernennung des Nach-
folgers eingetroffen sein. In Wirklichkeit finden sich denn auch
deutliche Anzeichen, dass Verhandlungen und Beratungen über den
Nachfolger Heinrichs schon lange vor dessen Tode an der Kurie
gepflogen sind. Schon etwa drei Jahre vor Heinrichs Tode hatte
König Philipp (VI. von Frankreich für ihn beim Papste einen
Nachfolger in Vorschlag gebracht und ihn diesem empfohlen®).
Und am 15. November 1331, also etwa sieben Wochen vor Heinrichs
Tode, erneuerte der Papst den schon lange vorher verfügten Vor-
behalt der Ernennung jenes Nachfolgers’), eine Erneuerung, die
sicher nicht ohne einen gerade damals obwaltenden besonderen Grund
geschehen ist. Heinrichs körperliches Befinden muss also in seinen
letzten Lebensjahren derartig gewesen sein, dass sein baldiger Tod
in Aussicht stand. Und da ist es denn Graf Wilhelm von Jülich,
der Nejfe des Franzosenkönigs?), gewesen, der schon geraume Zeit
vor Heinrichs Tode zur Kurie nach Avignon gereist ist und dort
unter Aufwendung bedeutender Geldmittel die Ernennung des von
ihm empfohlenen Kandidaten zum Erzbischof von Köln vorbereitet
und endlich nach dem Eintreffen der Nachricht von Heinrichs Tode
1) Vgl. II, 1697 u. 2078.
2) S. XXXI—XXXIII.
8) Cronica praesulum Colon. in Niederrhein. Annalen II. 1857. S. 219.
4) 1, 2093.
5) I, 2086, 2097. — Notae Colon. Monum. Germ. Spriptores X XIV, 865.
6) II, 1687.
7) 1I, 2078 vgl. 169.
8) II, 2093
Vorbemerkungen. LXIX
sofort erzielt hat. Dieser von ihm mit Erfolg empfohlene Kandidat
für den Kölner Erzsiuhl war sein eigener jüngerer Bruder Walram.
Sein Vorleben und die Umstände vor und bei seiner Ernennung
kennzeichnen den neuen Erzbischof und überhaupt die damaligen
kirchlichen Zustände.
Walram hatte um das Jahr 1315 als zwölfjähriger Knabe eine
Kölner Domkanonikatspfründe, schon ehe ihm die erste Tonsur erteilt
war, empfangen und dazu dann in seinem dreiundzwanzigsten Lebens-
jahre die Propstei der Maastrichter Stiftskirche S. Servatü, eine
Sinekure, sowie die Thesaurarie der Kölner Domkirche, obschon er
damals für diese beiden Würden noch nicht das kanonische Alter
hatte. Nachdem er dieses erreicht hatte, verlieh ihm der Papst
auch noch die Propstei der Lütticher Domkirche, eine Kurat-Dignität,
samt einer dortigen Domkanonikatspfründe und gestattete ihm den
Fortbesitz der Maastrichter Propstei!,. Da er für die beiden erst-
genannten Dignitdlen keine kanonisch vorgeschriebene Dispens wegen
mangelnden Alters eingeholt hatte, war er eben diesetwegen der
kirchlichen Strafe der Infamie und der Unfähigkeit zum Erwerb
und Besitz kirchlicher Pfründen verfallen. Am 30. September 1330
— also zu einer Zeit, wo er etwa 26 Jahre alt war und der baldige
Tod des Kölner Erzbischofs Heinrich schon in Aussicht gestellt war
— erwirkte man für ihn — wahrscheinlich durch den zur Jülicher
Grafenfamilie gehörenden, ausserehelich geborenen Propst der Kölner
Margraden-Stiftskirche Heinrich von Jülich, den wir bald als
päpstlichen Geschäftsträger an der Kurie vorfinden — die pápstliche
Lossprechung von jenen Kirchenstrafen und kanonische Wieder-
einsetzung in die oben genannten Kirchenpfründen. Zugleich aber
schrieb ihm der Papst vor, bis zum nächsten Osterfeste (1331) die für
die Lütticher Dompropstei kanonisch erforderliche Subdiakonatsweihe
und dann binnen drei Jahren die dafür ebenso erforderlichen Diakonats-
und Priesterweihen sich erteilen zu lassen. Walram versdumte die
erstgenannte Frist und genügte gleichzeitig auch bis dahin der für
die Lütticher Dompropstei vorgeschriebenen Residenpflicht nicht.
Deshalb verfiel er aufs neue den vorgenannten Kirchenstrafen. Von
diesen erwirkte man für ihn am Ostermontage des Jahres 1331 die
päpstliche Lossprechung und zugleich die Erlaubnis, den Empfang
der Diakonats- und Priesterweihe noch drei Jahre lang aufzuschieben *).
Jene erste grobe Verfehlung gegen das Kirchenrecht war in
früheren Jahren nicht zur Kunde des Papstes gelangt; denn sonst
1) II, 1712.
2) II, 1971, 2029.
LXX Vorbemerkungen.
würde dieser wohl schwerlich am 21. Oktober 1328 den damals
dreiundzwanzigjährigen Walram den Ehrentitel und die kirchlichen
Vorrechte eines päpstlichen Kaplans verliehen haben!) Die Ver-
leihung war ohne Zweifel von dem Bruder Walrams, dem Grafen
Wilhelm, der den Papst brieflich und in Form eines urkundlich
abgefassten eidlichen Versprechens seiner grössten Treue und Ergeben-
heit gegen den päpstlichen Stuhl in dessen Kampfe gegen Ludwig
den Baiern und dessen Anhänger versichert hatte, durch den von
ihm zur Kurie gesandten und mit ihm verwandten Kölner Stifts-
propst von Margraden, Heinrich von Jülich, erbeten und erwirkt
worden?). Die Ernennung Walrams für Köln erfolgte in dessen
Abwesenheit am 27. Januar 13329). Er hatte jahrelang die Uni-
versitäten von Paris und Orleans besucht*) und scheint auch noch
zur Zeit seiner Ernennung dort geweilt zu haben. Sein Bruder
Wilhelm hatte es aber unterlassen, dem Papste zu melden, dass
Walram noch nicht das vom kanonischen Rechte für einen Bischof
geforderte Alter habe, und infolgedessen war die Ernennungsurkunde,
welche diesen Mangel unerwähnt liess und hierfür keine Dispens
enthielt, ungültig5). Graf Wilhelm erwirkte also eine neue gültige Aus-
fertigung, die vom nächstfolgenden Tage datiert ist, und worin
gemeldet wird, derselbe habe jene Meldung unterlassen, weil er
geglaubt habe, dass sein Bruder das erforderliche Alter besitze‘).
Der Papst gab dann dem Neuernannten, der erst nur noch die
sogenannten niederen Weihen hatte, die Erlaubnis, die drei höheren
Weihen von einem beliebigen Bischofe sich erteilen zu lassen’), und
nahm dann am nächstfolgenden Tage von Graf Wilhelm als Entgelt
für seine Bereitwilligkeit in der Ernennungsangelegenheit das eidliche
Versprechen entgegen, dass er dem päpstlichen Stuhle zeitlebens treu
und ergeben und ein Widersacher Ludwigs des Baiern und anderer
Gegner des päpstlichen Stuhles sein werde?). Wo und von wem
dann Walram die drei heiligen Weihen empfangen habe, ist ungewiss.
—
—
1) II, 1566.
2) II, 1569.
8) II, 2086, 2087,
4) Cronica praesulum Col. in Niederrhein. Annalen Il, 219. — Diese
Chronik meldet, dass er ebendort ,gradum licentiati in decretis baccularii
obtinuit. Der Wortlaut ist verderbt und vielleicht entstanden aus einer ur-
sprünglichen Form: licentiati in artibus et baccalarii in decretis.
5) Das kanonische Recht fordert für einen Bischof ein Alter von 30
Jahren, und Walram zählte deren erst 28.
6) II, 2088.
7) II, 2089.
8) II, 2090.
Vorbemerkungen. LXXI
Aber drei Monate nach seiner Ernennung finden wir ihn am Sitze
der Kurie und noch ohne Bischofs-Konsekration!), die ihm dann
höchstwahrscheinlich ebendort und vor dem 18. Juni erteilt ist?).
Die ganze Ernennungsangelegenheit aber hatte seinen Bruder die
gewaltige Summe von 40000 Goldgulden gekostet, die ihm dann der
Erzbischof während seiner Regierungszeit aus den Erträgen der
erzbischöflichen Zolistätten zurückerstattet hat?). Natürlich wird
Walram sich bemüht haben, ihm diese Summe aus den Mitteln des
Erzstiftes zu ersetzen. Aller Wahrscheinlichkeit nach wird das ihm
vom Papste am 1. Juli bewilligte, von dem ganzen Klerus der Kölner
Kirchenprovinz einzufordernde „subsidium caritativum" diesem Ersatz-
zwecke gedient haben‘). Das Ende der unter so hochbedenklichen
Umständen begonnenen siebzehnjährigen Verwaltung des Kölner
Erzstifts durch Walram entsprach dann auch ganz dessen Anfange.
Er verliess aus Ersparungsgründen das von hoher Schuldenlast ge-
drückte und in seinen wichtigsten Besitzungen verpfündete Erzstift,
überliess dessen Verwaltung gewissen fremden Personen, wanderte
mit wenigen Begleitern nach Frankreich, wo er in Paris am 14. August
1349 gestorben ist*).
Nach Walrams Tode bemühte sich Karl IV., nachdem er seiner
beiden Gegner, Ludwigs des Baiern durch dessen Tod und Günthers
von Schwarzburg durch friedlichen Vertrag, ledig geworden war, auf
den Kölner Erzstuhl einen Mann seines Vertrauens und seiner Wahl
zu bringen. Er befürwortete bei Klemens VI., der schon bei Walrams
Lebzeiten sich die Ernennung des Nachfolgers vorbehalten hatte, die
Provision seines Kanzlers, des Olmützer Domdechanten Nikolaus
von Prag, zu erwirken. Aber seine Bemühungen waren ohne Erfolg®).
Der Papst providierte für Köln den Soester Stiftspropst und Kölner
Domthesaurar Wilhelm von Genepe, der Walrams vertrauter Rat
gewesen ar?) und nach dessen dortigem Tode zur Kurie geeilt war,
um hier seine Ernennung zu erwirken?), die am 18. Dezember 1349
1) II, 9115.
2) II, 2125.
8) Lacomblet, Urkundenbuch f. die Geschichte des Niederrheins IIInr.479.
4) II, 2136. — Vgl. Cronica praesulum a. a. O.
5) Cronica praesulum S, 222. — Notae Colon. in Monum. German. Script.
XXIV, 865.
6) Matthias von Neuenburg in Bühmers Fontes rerum Germanicarum IV,
272. Vgl. Loserth Geschichte des späteren Mittelalters S. 305.
7) Cronica praesulum Colon. in Niederrhein. Annalen II, 228 : fuit nam-
que sui predecessoris Walrami toto tempore sui regiminis familiaris et con-
siliarius. — II, 2299; III, 126.
8) Vgl. III, 807 u. 808. — Cronica praesulum a. a. O: in Romana curia
presens fuit in Coloniensem archiepiscopum ordinatus.
LXXII Vorbemerkungen.
erfolgte‘). In seinem Wirken als erzbischöflicher Rat muss Wilhelm
sich ausgezeichnet haben; denn der Rat der in der Kölner Diözese
gelegenen Reichsstadt Dortmund hatte ihn dem Papste aufs wärmste
als geeigneten Nachfolger Walrams empfohlen?). Vermutlich werden
sich auch das Kölner Domkapitel und auch noch andere angesehene
Institute und Personen der Diözese aus gleichen Gründen bei der
Kurie für Wilhelms Ernennung bemüht haben?). Und endlich scheint
auch noch hierfür tätig gewesen zu sein der Einfluss des französischen
Königs, zu dem er in vertrauten freundschaftlichen Beziehungen
stand‘). Wilhelm, der bei seiner Ernennung erst Diakon war*), hat
dann den Empfang der Bischofs-Konsekration längere Zeit auf-
geschoben; sie ist ihm dann erst nach mehr als viermonatlichem
Aufschub am Sitze der Kurie, die ihm damals eine ganze Reihe
von Suppliken bewilligte, erteilt worden®). Der neuernannte Erz-
bischof hat dann auch den Hoffnungen, die man auf ihn in der
Diözese gesetzt hatte, entsprochen. Er ist ein fähiger, sorgsamer
und sparsamer Verwalter der Kölner Kirche gewesen, der diese von
der grossen Schuldenlast und den Verpfändungen, die er bei seinem
Regierungsantritte vorgefunden hatte, befreit hat"). Freilich hat er
dies nur erreicht, indem er seinem Klerus häufig die Zahlung eines
Zehnten auflegte und an seinen Zollstätten hohe Zölle erhob. Dahin-
gegen suchte er den Klerus vor Geldansprüchen der püpstlichen
Kammer möglichst zu schützen?) Wie gross die Geldsumme gewesen
sei, die Wilhelm selber für Erwirkung seiner Ernennung, während
seines Aufenthaltes an der Kurie und für Hin- und Rückreise veraus-
gabt hat, darüber ist keine Nachricht vorhanden. Sicher aber wird
sie sehr bedeutend gewesen sein. Vielleicht ist aber die Summe von
30000 Goldgulden, zu deren Zahlung er sich dem Papste Klemens VI.
verpflichtet, die er aber auch noch im Sommer des Jahres 1354 nicht
1) III, 807. Notae Colon. a. a. O.
2) III, 1156,
3) Der Geschichtsschreiber Matthias von Neuenburg meldet, der Papst
habe vom Kölner Domkapitel für Wilhelms Ernennung viel „Geld“ empfangen.
Bühmer Fontesrerum Germac. IV, 272.
4) apud regem Francorum, qui ipsius familiarem habeat notitiam,
plurimum honoratus erat. Cronica praesulum Colon. in Niederrhein. Annalen
II, 224.
5) III, 807.
6) Vgl. III, 828 (W. electo) und 829—845 (W. archiepiscopus).
7) Cronica praesulum Colon. a. a. O. S. 228,
8) Cum ipse theloneis ee. exactiomibus exquisitis tam in subditos quam
extraneos nimium abuteretur, multum contra se odium provocabat, Cronica
praesulum Colon. S. 224; vgl. 225. — IV, 815.
Vorbemerkungen. LXXIII
bezahlt hatte!), das sogenannte servitium secrelum gewesen, welches
Klemens VI. sich wie so oft sein gleichnamiger und ähnlicher Vor-
günger Klemens V. bei den Ernennungsverhandlungen hat versprechen
lassen. Er scheint dann zur allmähligen Abzahlung dieser Schuld-
summe, die damals der Papst von ihm einforderte, vom Papste Teil-
zahlungsfristen erbeten zu haben; denn zwei Jahre später versprach
er dem Papste Zahlung von 20000 Kammergoldgulden?), von denen
am Weihnachtsfeste desselben Jahres 5000 fällig waren?). Wilhelm
ist dann drei Tage mach dem Tode Innocenz VI. gestorben; der
Bericht über die päpstliche Ernennung seines Nachfolgers fällt also
in den Bereich des nüchstfolgenden fünften Bandes.
Während der Versuch Karls IV. einem seiner Günstlinge den
Kölner Erzstuhl zu verschaffen im Jahre 1349 an dem Wider-
stande Klemens’ VI. gescheitert war, zeigte sich der nächstfolgende
Papst Innocenz VI. bei dessen ähnlichem Versuche bezüglich des er-
ledigten Trierer Erzstuhles im Jahre 1354 willfährig. Erzbischof
Baldewin von Trier, des Kaisers Grossoheim, war am 21. Januar 1354
gestorben*). Schon 10 Jahre vor seinem Tode hatte Klemens VI.
die Ernennung seines Nachfolgers dem päpstlichen Stuhle vorbehalten).
Doch dieser Papst war früher gestorben als der Erzbischof.
Innocenz VI. der Nachfolger Klemens’ VI., hatte dann auf die
Nachricht von Baldewins Tode‘) sich beeilt, den Vorbehalt der
Ernennung eines Nachfolgers Baldewins zu erneuern; er tat das
schon am 6. Februar, am sechzehnten Tage nach Baldewins Tode").
Aber das Trierer Domkapitel erwies sich in dieser Angelegenheit
dem Papste an Eile noch hoch überlegen, so dass der neue päpstliche
Vorbehalt seinen Zweck völlig verfehlte. Ohne sich um den früheren
Vorbehalt vom Jahre 1343, der ja noch kirchenrechtliche Geltung
hatte und von welchem wenigstens der erste Würdenträger des Dom-
kapitels, der Dompropst Johann von Soleuvre, amtliche Kenntnis
hatte?), zu kümmern, bestimmte es schon am dritten Tage nach
Baldewins Tode den 3. Februar zur Wahl eines Nachfolgers und
1) IV, 173.
2) IV, 369.
3) IV, 356.
4) Wyttenbach et Müller, Gesta Trevirorum II, 268.
5) III. 243, 246.
6) Wahrscheinlich hatte ihm ein Bote des Trierer Abtes Otto von St.
Maximin die Todesnachricht überbracht. Vgl. IV. 98.
7) IV, 90.
8) Vgl. IV, 86a, 105 und III, 246.
LXXIV Vorbemerkungen.
lud seine abwesenden Mitglieder dazu ein!) An diesem Tage fand
denn auch die Wahl statt: der Erkorene war ein Mitglied des Dom-
kapitels, der schon hochbejahrte Trierer Archidiakon Boemnnd von
Saarbrücken, der gerade damals von Trier abwesend war und sich
mit wichtigen Aufträgen Karls IV. in Metz befand’). Drei Tage
nach der Wahl datierte das Domkapitel das amtliche Schreiben,
wodurch es den (Grewählten von der mit Einstimmigkeit auf ihn
gefallenen Wahl benachrichtigte und ihn zugleich bat, dieselbe an-
zunehmen und davon das Domkapitel durch den Überbringer des
Schreibens zu benachrichtigen?). Dieser aber fand ihn wohl nicht
mehr in Metz vor, kehrte darum nach Trier zurück, wo Boemund
inzwischen wieder eingetroffen war, überreichte hier am 10. Februar
dem Gewählten in dessen Domkurie und in Gegenwart von Zeugen
das amtliche Schreiben des Domkapitels und bat ihn um Annahme
der Wahl. Boemund bat sich Bedenkzeit aus, erklärte, dass er
innerhalb der vom Kirchenrechte vorgeschriebenen Frist sich über
Annahme oder Nichtannahme der Wahl erklären werdet), und reiste
dann nach Metz zurück. Hier entschied er sich dann am 8. März
— also zu einer Zeit, in welcher er und das Domkapitel wohl sicher
schon Nachricht von dem erneuerten päpstlichen Vorbehalte hatten,
in Gegenwart von Zeugen und in notariell beglaubigter Form für
Annahme der Wahl’). Am 17. März fertigte dann das Domkapitel
das amtliche Schreiben aus, worin es den Papst von der Wahl und
deren Annahme von seiten Boemunds benachrichtigte, ihm mitteilte,
dass es zwei namentlich genannte Mitglieder als Bevollmächtigte
mit dem Wahlprotokoll zu ihm sende, und um rasche und günstige
Erledigung der Angelegenheit bat‘).
Obschon das Domkapitel so den Papst um Beeilung bat, hat
es sich doch selber mit Absendung seiner Bevollmächtigten nicht
beeilt; denn wir finden diese noch am 31. März mit Boemund in
Metz im Begriffe von dort zur Kurie abzureisen!). Offenbar ist die
Ursache dieser Verzögerung das Eintreffen der Bulle vom 13. Februar
gewesen, worin der Papst seinen Anspruch auf den ganzen Nachlass
Baldewins geltend machte?) und worüber im Nachstehenden an einer
geeigneteren Stelle ausführlich gehandelt werden wird.
1) IV, 86,
2) IV, 86a; vgl. IV, 103.
8) IV, 89.
4) IV, 97.
5) IV, 108.
6) IV, 105.
7) IV, 110.
8) IV, 99.
Vorbemerkungen. LXXV
Die Wahl Boemunds ist von seiten des Domkapitels mit klugem
Vorbedacht geschehen. Dieses musste voraussehen, dass der Papst
auf Grund der beiden Vorbehalte die Wahl als kanonisch ungültig
ansehen und behandeln werde, dass also, wennes nichtdem Papste einen
diesem sehr genehmen und von einflussreichster Seite empfohlenen
Mann als einstimmig gewählt für den Trierer Erzstuhl vorstelle,
der Papst irgend einem anderen dem Domkapitel minder genehmen
oder gar durchaus ungenehmen Streber für Trier ernennen werde.
Boemund aber war der Kurie einerseits als langjähriger Vertrauens-
mann des gestorbenen Erzbischofs Baldewin, der ihn wiederholt in
wichtigen Angelegenheiten zur Kurie entsandt hatte, die derselbe
dann auch stets in einer sowohl die Kurie als auch seinen Auftrag-
geber befriedigender Weise erledigt hatte, auf das vorteilhafteste
bekannt; er war auch schon vor Jahren von dem vorigen Papste
mit der Würde eines päpstlichen Kaplans beehrt worden!) Und
andererseits war er Günstling und Vertrauensmann Karls IV. und
dessen Empfehlung beim Papste sicher?), der gerade damals der
Beihilfe des deutschen Königs zur Durchführung der Wiederherstellung
des Kirchenstaates zur Bewilligung von dazu erforderlichen Geld-
mitteln seitens des deutschen Klerus dringend bedurfte. In wie hohem
Grade der Gewählte dem Papste genehm gewesen ist, zeigt sich
dann auch deutlich in der Fülle der päpstlichen Gnadenbewilli-
gungen, die ihm gleich nach seiner Ernennung gemäss den von ihm
an den Papst gestellten Bitten zuteil geworden sind?). Diese
Ernennung geschah am 2. Mai*) An einem der nächstfolgenden
Tage®) erteilte ihm der Papst selber die Bischofs-Konsekration®).
Boemund hatte sich in früheren Jahren als fühiger Diplo-
mat bewährt; aber als Reichsfürst zeigte sich der greise Mann als
den schwierigen Verhältnissen seines Kurstiftes nicht gewachsen.
Nach dem Tode Baldewins, der es verstanden hatte, mit Macht den
niederen Adel innerhalb des Kurstifts und den höheren an dessen
Grenzen zu friedlichem Verhalten zu zwingen, begann ebendieser
Adel wieder mit trotzigen Angriffen gegen den Kurstaat, deren sich
1) Vgl. in Band II und III den Inhalt der im Index personarum et
locorum unter dem Stichworte Saarbrücken, beziehungsweise Saraponte an-
geführten Urkunden über Boemund.
2) Vgl. IV, 147 v. 126.
8) Vgl. IV, 182 —188, 142, 146.
4) IV, 122.
5) Vor dem 17. Mai. Vgl. IV, 181, 132.
6) Matthias von Neuenburg in Böhmers Fontes rerum Germanicarum
IV, 288.
LXXVI Vorbemerkungen.
Boemund nicht zu erwähren verstand!) Er sah sich deshalb nach
einem Manne um, der durch seine Tatkraft und kriegerische Tätig-
keit imstande wäre ihm mit Erfolg. zur Seite zu stehen, der schwie-
rigen Verhältnisse Meister zu werden und den trotzigen und begehrlichen
Adel niederzuhalten oder niederzuzwingen. Er fand einen solchen in
Kunovon Falkenstein, der sich als jugendlicher, kriegerischer Vorkämpfer
des von Klemens VI. abgesetzten Mainzer Erzbischofs Heinrich und als
dessen Verwalter des Mainzer Kurstifts während der Jahre 1346 bis
1354 bewährt hatte?) und der damals noch im kräftigen Mannesalter
stand’). Nachdem Erzbischof Heinrich am 21. Dezember 1353 ge-
storben war, hatte Kuno schon gleich darauf am 3. Januar 1354
seinen Frieden mit dem deutschen Könige Karl IV. gemacht und
dann ein Jahr später durch die von ihm erbetene Vermittelung des
Königs Johann von Frankreich sich auch wegen seines Vorlebens
mit dem Papste ausgesöhnt und von diesem die Lossprechung von
den über ihn verhängten Kirchenstrafen erhalten‘). Wiederum ein
Jahr später sehen wir ihn schon in hoher Gunst beim Papste wegen
seiner Bereitwilligkeit zur Einsammlung des vom Papste eingeforderten
Zehntens in der Mainzer Diözese’). Etwa 2 Jahre später wurde
Kuno vom Erzbischofe Boemund mit Zustimmung des Domkapitels
nach Trier berufen, wo er eine Domkanonikatspfründe erhielt und
dann auch sogleich seine kriegerische Tüchtigkeit erprobte, indem er
über mehrere Bedränger des Kurstifts Siege errang‘). Wiederum
zwei Jahre später, im Jahre 1359, beschloss dann Boemund seinen
Helfer zu seinem Koadjutor zu machen. Nachdem er dafür die
Zustimmung des Domkapitels erhalten hatte, fertigte er die urkundliche
Berufung Kunos als Koadjutors am 4. April 1360 aus?) und bat dann
auch den Papst um dessen kanonische Ernennung. Kuno war inzwischen
in der päpstlichen Gunst hoch gestiegen und hatte sogar seine Erhebung
zur Würde und zu den Privilegien eines päpstlichen Ehrenkaplans
erlangt. So folgte denn auch schon bald die erwünschte Ernennung
1) Gesta Trevirorum II, 272. — IV, 662.
2) Vgl. III Vorbemerkungen S. XXXIX—XLI und IV, 54, 68, 215.
Ausser der dort erwähnten früheren Promotions-Arbeit von Fr. Ferdinand
ist neuerdings über Kuno’s Tätigkeit innerhalb des Mainzer Erzstifts während
der Jahre 1854 — 1858 in den Mitteilungen des Oberhessischen Geschichtsvereins
(Neue Folge. XIV S. 1-48) erschienen: F'. Vigener, Kuno von Falkenstein und
Erzbischof Gerlach von Mainz.
3) Kuno war um das Jahr 1821 geboren. Vgl. Gesta Trevirorum II
cap. CCLXIII pg. 278.
4) IV, 215—218. 5) IV, 316.
6) Gesta Trevirorum II cap. CCLX pg. 278—274.
7) Görz, Regesten der Erzbischüfe zu Trier S. 96 als Koadjutor.
Vorbemerkungen. LXXVII
von seiten des Papstes am 12. Juli*). Der neuernannte Koadjutor
gab auch sofort eine recht deutliche Probe seines entschiedenen
Eifers für strenge Beobachtung des Kirchenrechts durch eine Hand-
lung, die freilich zugleich auch gar sehr seinem eigenen finanziellen
Vorteil diente. Sechs Wochen nach seiner Ernennung denunzierte
er den langjährigen?) Trierer Domprobst Johann von Soleuvre
wegen kirchenrechtswidrigen Besitzes zweier Kuratpfründen, der
Trierer Dompropstei und der Pfarrei von Niederkerschen?). Johann
hatte sich vor vielen Jahren arg gegen das Kirchenrecht durch Er-
werb und gleichzeitigen Besitz mehrerer Kuratpfründen vergangen und
sich dadurch ipso facto die kirchenrechtlichen Strafen des Pfründen-
verlustes, der Infamie und der Unfähigkeit zum Erwerb und Besitz
von Kirchenpfründen zugezogen. Johann, König von Böhmen und
Graf von Luxemburg, hatte dann beim Papste für den Übeltäter,
der einer der angesehensten Adelsfamilien der Grafschaft Luxemburg
entstammte, Lossprechung von jenen Kirchenstrafen und Einsetzung
in den kirchenrechtlichen Besitz von drei Trierer Pfründen erwirkt.
Zugleich hatte ihm der Papst auch die beiden Pfarreien von Soleuvre
und Oberkerschen, die er bis dahin widerrechtlich besessen hatte, in
Form von Kommenden zurückgegeben‘). Innocenz VI. hatte dann
aber zu Anfang seines Pontifikats die Verleihung aller Kommenden
mit Ausnahme derer der Kardinale widerrufen. Hierdurch war der
Trierer Domprobst auch seiner beiden Kommenden kirchenrechtlich
verlustig geworden. Tatsächlich aber besass er im Jahre 1360 ausser
seiner Dompropstei auch noch die Pfarrei Niederkerschen, die er
vermutlich für die von Oberkerschen eingetauscht hatte, und war
durch diesen gleichzeitigen Besitz wiederum den ebengenannten (durch
die Konstitution: Esxecrabilis verfügten) Kirchenstrafen verfallen *).
Als solchen denunzierte ihn der neue Koadjutor dem Papste und
bat diesen zugleich um Verleihung der kirchenrechtlich erledigten
Dompropstei, die er dann auch erhielt®). Vielleicht zählte die Fa-
milie der Edlen von Soleuvre, welcher der nunmehr abgesetzte Dom-
propst angehörte, zu jenen Adelskreisen, deren Feindseligkeiten dem
greisen Erzbischofe und neuerdings auch seinem Koadjutor so viel
1) IV, 662.
2) Vgl. III, 245, 246.
8) Im Luxemburgischen Teile der Trierer Diözese.
4) III, 591.
5) Vgl. III, Vorbemerkungen S. LXI.
6) IV, 695. — Doch ist es sicher, dass die päpstliche Verleihung ent-
weder nicht urkundlich angefertigt oder nicht tatsächlich ausgeführt ist;
denn Kuno wird in der Provisionsbulle vom 27. Mai 1362 nicht als Dom-
propst, sondern als einfacher Domkanoniker bezeichnet. IV, 822.
LXXVIII Vorbemerkungen.
zu schaffen machte. In diesem Falle würde das Vorgehen Kunos
gegen Johann auch einen politischen Beweggrund gehabt haben.
Dass der altersschwache Erzbischof schon zu der Zeit, als er
sich Kuno zu seinem Koadjutor erkor, sich seinem Lebensende nahe
glaubte, zeigen seine Gewissensskrupeln, die ihn um diese Zeit
beunruhigten, und wegen deren er sich eben damals vom Papste einen
von diesem besonders bevollmächtigten Beichtvater erbat!). Wohl in der-
selben Stimmung richtete er dann gegen Ende des Jahres 1361 an den
Papst ein Schreiben, worin er diesem mitteilte, dass er ,wegen seiner
Altersschwäche, wegen der Böswilligkeit des ihm anvertrauten Volkes
und aus noch anderen vernünftigen Gründen" auf die Verwaltung
des Erzstiftes verzichten wolle und hierfür wm die püpstliche
Genehmigung bitte. Der Papst beauftragte dann am 27. Januar 1362
den Erzbischof Ernst von Prag und den Bischof Johann von Strassburg
sich persönlich zum Trierer Erzbischofe und zur Trierer Kirche zu
begeben, sich dort genau über den dortigen Sachverhalt und über
Boemunds Beweggründe zu erkundigen und dann das Ergebnis ihrer
Erkundigungen dem Papste in einer von ihnen abgefassten und ver-
siegelten Urkunde zuzusenden?). Diese beiden müssen darauf in
Trier Boemunds Beweggründe zu seinem Rücktritte als wirklich
und ausreichend befunden und in diesem Sinne dem Papste darüber
Bericht erstattet haben. Denn Innocenz ernannte, nachdem Boemund
durch zwei Bevollmächtigte an der Kurie auf die Verwaltung des
Erzstiftes verzichtet und der Papst diesen Verzicht genehmigt hatte,
am 27. Mai Kuno zu dessen Nachfolger?) Da die Erledigung des
Erzstifles durch den an der Kurie vollzogenen Verzicht auch an
der Kurie und nicht etwa in Trier eingetreten war, 30 war auch
bei dieser Erledigung in Kraft der Konstitution Klemens’ IV. das
Wahlrecht des Domkapitels suspendiert und die Neubesetzung des
Erzstuhls der päpstlichen Provision vorbehalten‘). Auffallend ist
übrigens, dass uns bezüglich der von Innocenz geschehenen Provi-
sionen Boemunds und Kunos irgend eine Nachricht oder auch nur
Andeutung über die dadurch den Providierten verursachten Kosten,
wie bei den vor Innocenz’ Providierten nicht überliefert ist; vielleicht
hat dieser sittenstrenge und sparsame Papst auch in diesem Punkte
Einschränkungen eintreten lassen.
Gleich nach der Provision Kunos hat dann der Papst dem
Bischofe von Strassburg und dem Abt von St. Mathias bei Trier
1) IV, 663.
2) IV, 807.
3) IV, 822.
4) Vgl. III Vorbemerkungen S. LV und oben S. LXIII.
Vorbemerkungen. LXXIX
Auftrag und Vollmacht gegeben, eine standesgemässe Versorgung des
ron der Erzstiftverwaltung zurückgetretenen greisen Mannes zu
beschaffen, was dann auch in reichlichem Masse geschehen ist).
Derselbe hat diesem dann auch noch zwei dessen bischöflichem
Standescharakter entsprechende Ehrenrechte verliehen?).. Boemund
starb am 10. Februar 1367 und fand sein Grab im Trierer Dome?).
. . Kumo hatte zur Erwirkung seiner Provision sich nicht persön-
lich zur Kurie begeben‘). Ihm hatte der Papst gleich nach der Provision
die Erlaubnis gegeben, die Priesterweihe — Kuno war erst Diakon —
und die Bischofskonsekration von einem beliebigen Bischofe, also
ausserhalb der Kurie, wo damals die Konsekrationen der New.
providierlen in der Regel stattfanden, zu empfangen?) Den
Empfang der Konsekration hat Kuno noch längere Zeit aufgeschoben®),
und ist ihm diese Weihe dann von seinem Vorgänger vor dem
25. März 1363 erteilt worden. Kunos lange und ruhmvolle erz-
bischöfliche und kurfürstlichke Tätigkeit fällt in die Zeit der
Pontifikate Urbans V., Gregors XI. und Urbans VI., liegt also
ausserhalb der zeitlichen Umgrenzung des vorliegenden Bandes.
Wie in der Vergebung der niederen, mittleren und hohen Kirchen-
ämter und Kirchenpfründen, so zeigt sich auch in der kirchlichen
Rechtspflege während der Avignoner Papstperiode eine gesteigerte
Zentralisation. Nicht nur die causae maiores wie im früheren
Mittelalter werden vor dem püpstlichen Gericht verhandelt und von
diesem entschieden, sondern auch kleinste und ganz unbedeutende
kirchliche Rechtsstreitigkeiten. Sobald der von seinem Ordinarius
Verurteilte oder eine der vor dem von den beiden vor das geistliche
Gericht des Ordinarius geladenen Parteien das Zauberwort: ,Peto
1) IV, 825 mit n. 1.
2) IV, 826, 827.
8) Gesta Trevirorum II, 276.
4) Vgl. IV, 880, 821.
5) IV, 828. |
6) Noch am 21. September 1862 urkundet er in Pfalzel als ,electus", also
noch vor Empfang der Bischofs-Konsekration. IV 826 n. 2. Görz, Regesten
der Ergbischüfe zu Trier S. 98. Auch noch am 13. Dezember erscheint er
in der Bulle, worin ihm der Papst die Übersendung des für ihn bestimmten
Palliums anzeigt, als ,electus*, (V, 59.), dagegen in mehreren am 27. März
datierten päpstlichen Urkunden (V, 115—119) als „archiepiscopus“, also als
im Besitze der Bischofskonsekration. Hiermit stimmt die zweimalige Angabe
der Gesta Trevirorum (II, 276 u. 288) welche diese durch Boemund vorge-
nommene Konsekration dem Jahre 1362 zuweist, dessen Schlusstag nach da-
maliger Trierischer Jahresberechnung der 24. Mürz 1362 nach unserer
heutigen Zeitrechnung gewesen ist. .
LXXX Vorbemerkungen.
apostolos" ausgesgrochen hat, ist die Richtergewalt des Ordinarius
und des Metropoliten mattgestellt. Der Papst ernennt dann entweder
in der Peripherie der abendländischen Kirche einen Richter, der die
Rechtssache auctoritate apostolica appellatione remota untersuchen
und entscheiden soll, oder die Rechtssache geht an das päpstliche
Hofgericht, die später sogenannte Rota Romana, wo dieselbe durch
vom Papste dazu beauftragte auditores causarum sacri ypalitü
apostolici in mehreren Instanzen verhandelt und entschieden werden
kann!) Die dort geführten Prozesse betrafen meistens unbedeutende
Benefizialsachen?), die dort oft jahrelang dauerten), so dass oft
einer der beiden Prozessierenden vor der Entscheidung starb*), worauf
dann in der Regel ein Dritter an Stelle des Gestorbenen vom Papste
surrogiert und dann der Prozess weiter fortgeführt wurde. Diese
Prozesse wurden dort vielfach nicht von dem Kläger und Verklagten
persönlich, sondern durch die von diesen bevollmächtigten, am Sitze
der Kurie wohnenden Sachwalter (procuratores) geführt*). Im einen
wie àn andern Falle mussten so die Kosten bedeutend werden.
ı Der Zentralisation auf richterlichem Gebiete ganz entsprechend
1) Über das püpstliche Hofgericht (Rota Romana), das schon zur Zeit
Innocenz’ III, bestanden hat, und dessen Einrichtung von Johann X XII. durch
die Konstitution: Ratio iuris exigit (1326. Bullarum privilegiorum et diplo-
matum Romanorum pontificum amplissima collectio t. III ps. II. Romae. 1741.
pg. 195—199) neu geregelt worden ist, vgl. Philipps Kirchenrecht VI, 450 u.
471, Hinschius, Das Kirchenrecht der Katholiken und Protestanten I, 896 und
Sägmüller in Tübinger Quartalschrift (1895) XXVII, 108 —120. — Sügmüller
irrt aber, wenn er der Bulle Klemens’ V. vom 18. Januar 1307 (Registrum
Klementis V. nr. 2262) eine Wichtigkeit in der Fortentwickelung des püpst-
lichen Hofgerichts zuerkennt. Dieselbe gibt einem päpstlichen Kaplan und
auditor sacri palaetii apostolici den Auftrag, Prozesse wegen päpstlicher
Gnadenverleihungen von Benifizien aus dem ersten Pontifikatsjahre Kle-
mens’ V. summarisch zu entscheiden. Solche summarische Entscheidungen
waren aber niemals Aufgaben des päpstlichen Hofgerichts. — Mir liegen vor
zwei püpstlich bestätigte Erkenntnisse des püpstlichen Hofgerichts: Das eine
vom 81. August 1318 betrifft die Verleihung der Pfarrei Budberg und beweist,
dass die Streitsache vom päpstlichen Hofgericht sogar in vier Instanzen ver-
handelt und entschieden worden ist. (Düsseldorf. Staatsarchiv. St. Cunibert-
Stift nr. 148. Vgl. 1, 499). Das zweite vom 2. August 1382 betrifft die Ver-
leihung der Scholastrie des Aachener Marienstiftes und erweist, dass die
Streitsache vom päpstlichen Hofgericht in drei Instanzen verhandelt und ent-
schieden worden ist. (II, 2137). — Im Jahre 1378 gab es 10 auditores causa-
rum sacri palatii mit einem prior. Vgl. Baluze, Vitae paparum Avin. I, 1136;
Migne tom. XLI: Dictionaire des manuscrits II, 136.
2) Vgl. III u. IV: Index rerum notabiliorum. Lites.
3) Vgl. III, 810; IV, 525, 817, 838.
4) Vgl. IV, 765, 768, 771, 817, 888.
5) Vgl. IV, 861.
Vorbemerkungen. LXXXI
erscheint dann endlich während der Avignoner Papstperiode herrschend
gewordene Zentralisation auf dem Gebiete der kirchlichen Privilegien,
Indulte und Dispensen!). In der Avignoner Kurie ist zur ersten
und vollen Entwickelung und Ausbildung gelangt eine kirchliche
Bureaukratie.
Neben dem Zentralismus in Spendung von Ämternund Pfründen,
in der Rechtspflege und in Verleihung von Privilegien, Indulten und
Dispensen steigerte sich im gleichen Masse auch der Fiskalismus
der Arignoner Kurie. Wie hoch dieser während der Regierung des
prunkliebenden und verschwenderischen und darum auch stets geld-
bedürftigen Papstes Klemens VI. gewesen ist, wurde bereits in den
Vorbemerkungen unseres dritten Bandes nachgewiesen?). Unter
seinem sparsamen und sittenstrengen Nachfolger Innocenz VI. blieben
die hochgesteigerten finanziellen Anforderungen der Kurie an den
Klerus nicht bloss fortbestehen, sondern sie steigerten sich noch mehr
wegen der grossen und wohlbegründeten Geldbedürfnisse dieses Papstes
für die Erstrebung und Erreichung seines grossen Zieles, der Wieder-
herstellung des Kirchenstaates und der erst hierdurch zu ermöglichenden
Zurückverlegung der Kurie von Avignon nach Rom?).
Die Servitien*) wurden unter Innocenz in der von seinen
Vorgängern überkommenen Weise bei der Ernennung der Bischöfe
und Äbte beansprucht, die Neuernannten, die in der Regel dann an
der Kurie anwesend waren, in der hergebrachten Form zu deren
Zahlung verpflichtet, und dann die Summen gemäss der Verpflichtungen
in den vorher bestimmten Terminen eingefordert. Wurden diese
aber nicht eingehalten, so musste der Verpflichtete entweder zeitig
vorher eine Frisiverldngerung erbitten®) oder er verfiel vom Tage
der Frist an den in seiner Verpflichtungsformel von ihm selber über
sich herabgerufenen schweren Kirchenstrafen®.. Den neu zu
ernennenden oder neu ernannten Äbten wurde die Reise zur Kurie, um
sich zur Zahlung der Servitien zu verpflichten, gewöhnlich erlassen,
1) Vgl. III u. IV: Index rerum notabiliorum : Defectus, Dispensationes,
Beneficiorum cumwulatio.
2) S. XLII—LI.
8) Vgl. S. II—11I.
4) Über diese vgl. III S. XLII—XLV. — Auf S. XLII Zeile 15 ist ein
sehr sinnstörender Schreib- oder Druckfehler zu berichtigen; anstatt: „fünf
servitia communia" ist dort zu setzen: „fünf servitia minuta".
5) Vgl. im Index rerum notabiliorum: Servitiorum solutio prorogata.
6) Vgl. ebendort: Excommunicationis vel suspensionis vel interdicti
sententiae latae propter pecunias camerae apostolicae debitas sed non solutas.
Vatikan, Regesten IV. f
LXXXII Vorbemerkungen.
und diese wurden in deren Diözesen durch Bevollmächtigte verpflichtet.
Mit welcher Vorsicht diese dabei verfahren mussten und dass sie
dem Neuernannten die Ernennungsurkunde erst dann übergeben
durften, wenn derselbe sich zur Zahlung schriftlich und feierlich
verpflichtet hatte, ergibt sich aus der für die Bevollmächtigten von
dem Kämmerer des Papstes und dem Kämmerer des Kardinal-
kollegiums gemeinsam ausgestellten Urkunde).
Ebenso wie Klemens VI. hat auch Innocenz VI. Ansprüche auf
die Spolien, d. i. auf den beweglichen Nachlass solcher Bischöfe
gemacht, wenn man an der Kurie Grund zu der Annahme hatte
oder zu haben glaubte, dass derselbe erheblich sei*). Klemens hatte
dem apostolischen Stuhle die Verfügung über den beweglichen Nach-
lass des Trierer Erzbischofs Baldewin zu dessen Lebzeiten vorbe-
halten?) — ein Euphemismus, der in verschleierter Form die künftige
Konfiskation des Nachlasses für die päpstliche Kammer bedeutete.
Er hatte gleichzeitig höhere Geistliche in Trier mit Ausführung
dieses Vorbehalts, beziehungsweise dieser Konfiskation beauftragt *).
Zwei Jahre später hatte er auf die Nachricht von einer ernstlichen
Erkrankung Baldewins jenen Vorbehalt und diesen Auftrag erneuert).
Ähnlich hatte er über den Nachlass des Kölner Weihbischofs Johann
verfügt). Nachdem Baldewin gestorben war, erneuerte Innocenz
schleunigst den von seinem Vorgänger schon vor Jahren verfügten
Vorbehalt über den Nachlass des Erzbischofs. Doch begründete er
diesen seinen neuen Vorbehalt nicht nur durch den Hinweis auf den
Vorbehalt seines Vorgängers, sondern auch durch die Behauptung,
dass Baldewin grosse Geldsummen durch Einsammlung des früher
von Klemens zweimal ausgeschriebenen Türkenzehnten vereinnahmt
habe, die derselbe vor seinem Tode der päpstlichen Kammer nicht
habe überweisen können!). Nun hatte zwar Klemens VI. wirklich
zweimal einen solchen Zehnten — am 1. Dezember 1343 einen drei-
jährigen und am 12. Dezember 1345 einen zweijährigen — aus-
geschrieben, dessen Ertrag angeblich?) zum Schutze der Christen
gegen die Türken verwendet werden sollte). Er hatte mit Ein-
1) IV, 521; vgl. IV, 590.
2) Vgl. III S. XLVIII—XLIX.
3) III, 244.
4) III, 245.
5) III, 468, 465.
6) III, 817,
7) IV, 98, 94, 96.
8) Vgl. III S. LI.
9) III, 298, 515.
Vorbemerkungen. LXXXIII
forderung dieser beiden Zehnten in mehreren Kirchenprovinzen, dar-
unter auch in der Trierer, den päpstlichen Kollektor Gerard d' Arbent
beauftragt und den Erzbischöfen und Bischöfen seiner Kollekterie,
darunter auch dem Trierer Erzbischofe Baldewin, befohlen, diese
Zehnten in ihren Diözesen einzusammeln!). Aber d’Arbent hatte
mit seinem Auftrage in der Trierer Diözese Misserfolg. In der
Trierer Diözese weigerte man sich entschieden, den Zehnten zu zahlen,
und so gelang es dem Erzbischofe, auch nachdem ihn der Papst
wegen seiner Lässigkeit im Einsammeln scharf getadelt hatte?), nur
einen Teil der beiden Zehnten einzutreiben, den er dann freilich weder
an den päpstlichen Kollektor, noch auch an die päpstliche Kammer
abgeliefert zu haben scheint?). Jedenfalls aber scheint der Betrag
nicht so bedeutend gewesen zu sein, wie ihn der päpstliche Spolien-
vorbehalt vom 7. Februar 1354 darstellt. Die Kurie hat dann auch
die grösste Vorsicht angewendet, damit ihr von dem Nachlasse
Baldewins, den sie für sehr bedeutend hielt, nichts vorenthalten
werde. sie beauftragte drei Vertrauensmänner, den Kurialen
Heinrich Suderman*), den Metzer Princier Fulco Bertrand, der
bald darauf püäpstlicher Kollektor in der Trierer Kirchenprovinz
wurde°), und den Trierer Archidiakon Boemund von Saarbrücken,
sich genau über den Nachlass Baldewins zu erkundigen, denselben
einzufordern, davon ein doppeltes genaues Verzeichnis anzufertigen
und hiervon das eine an die püpstliche Kammer einzusenden*). An
den zweiten und dritten Vertrauensmann sandte sie noch besondere
Briefe, worin sie dieselben zur sorgfältigen Ausführung ihres Auftrags
ermahnte?*). Und endlich bat sie auch noch den Grossneffen des
Verstorbenen, den deutschen König Karl IV., jenen dreien mit seiner
Hilfe und Gunst Beistand zu leisten®). Aber die drei Beauftragten
kamen gar nicht zur Ausführung ihres Auftrags. Denn schon vor
1) III, 432, 487, 490, 567.
2) III, 827; vgl. 516.
3) D’Arbent meldet in seinem um das Jahr 1850 oder 1851 an die
püpstliche Kammer eingelieferten Berichte: „De decimis civitatis et dioecesis
Basiliensis nichil. computo, quia eas omnino solvere contradicunt .....
dominus archiepiscopus, prout intellexi, quando fui Treveris, aliquam partem
ipsius decime levavit, et tamen nec camere nec michi aliquid assignavit . . .“
Kirsch, Die päpstlichen Kollektorien in Deutschland während des XIV. Jahr-
hunderts S. 188. Vgl. III, 568.
4) Vgl. oben S. XXV—XXXI.
5) IV, 128.
6) IV, 99.
7) IV, 94, 95.
8) IV, 93.
LXXXIV Vorbemerkungen.
der Zeit, in welcher der eine von ihnen, der päpstliche Höfling Suder-
man, mit den genannten Aufträgen und Briefen in Trier angelangt
sein wird!) war der dritte von den dreien, Boemund von Saar-
brücken, vom Domkapitel zum Nachfolger Baldewins gewählt worden,
und ungefähr zur Zeit der Ankunft Sudermans in der Trierer Kirchen-
provinz befand sich der Neugewählte in Metz, wo er am 8. März die
auf ihn gefallene Wahl annahm?) und sich zur Reise nach Avignon
vorbereitete, um dort mit dem Papste wegen seiner Ernennung und
zugleich wegen des Nachlasses seines Vorgängers zu verhandeln. Am
31. März trat er dann die Reise an?), am 2. Mai folgte dort seine
Ernennung*), und bald darauf — wahrscheinlich am 17. Mai —
schloss Boemund mit der päpstlichen Kammer einen Vertrag, wodurch
ihm diese den ganzen Nachlass Baldewins für eine an sie zu zahlende
Summe von 40000 Kammergoldgulden überliess und sich zu deren
Zahlung in einer bestimmten Frist eidlich verpflichtete®). Der Papst
genehmigte diesen Vertrag am 17. Mai; doch wurde in der hierüber
ausgestellten Urkunde nur gesagt, dass er jenem die Verfügung
über den Nachlass Baldewins überlassen habe und dabei in schlauer
Sorgfalt verschwiegen, dass diese Überlassung gegen das Versprechen
der Zahlung jener Geldsumme geschehen sei*).
Boemund hat zweimal Teilzahlungen dieser seiner Schuldsumme
geleistet. Am 30. Oktober empfing die päpstliche Kammer von ihm
12200 und zu einer späteren Zeit 3000 Kammergoldgulden"). In-
zwischen aber überzeugte er sich, dass Baldewins Nachlass viel
geringer war, als er zur Zeit seiner Verpflichtung zur Zahlung von
40000 Kammergoldgulden vorausgesetzt hatte. Er meldete dieses
dem Papste und bat ihn um eine Herabminderung der Schuldsumme
und um Lossprechung von der Exkommunikation, der er wegen
Nichtzahlung der versprochenen Schuldsumme innerhalb der ver-
einbarten Frist verfallen war. Der Papst, welcher Grund halte,
dem Trierer Erzbischofe gerade in dieser Geldangelegenheit nicht
aufs Wort zu glauben?), beauftragte den Kölner Erzbischof Wilhelm,
den Sachverhali auf Grund eidlich erhärteter Zeugenaussagen fest-
1) Am 15. Februar war derselbe noch nicht abgereist. Vgl. IV, 101.
2) IV, 108.
3) IV, 110.
4) IV, 122.
5) IV, 130, 183, 250, 348.
6) IV, 131.
7) IV, 183, 848.
8) Vgl. die von Boemund versprochene Summe mit dem von ihm und
dem Domkapitel über Baldewins Nachlass an den Papst gerichteten Angabe.
IV, 109.
Vorbemerkungen. LXXXV
zustellen, und wenn er hierdurch gefunden habe, dass Boemunds
Angaben der Wahrheit entsprächen, ihn loszusprechen, inzwischen
aber die über denselben verhängte Exkommunikation bis zum nächsten
Weihnachtsfeste zu suspendieren!.. Wilhelm muss dann gefunden
und dem Papste gemeldet haben, dass Boemunds Angabe richtig
gewesen sei. Denn der Papst erliess diesem am 29. September die
noch unbezahlte Restschuld im Betrage von 26800 Kammergoldgulden?).
An der päpstlichen Kurie hat man auch Einnahme und Nachlass
der Kölner Weihbischöfe hoch zu schätzen Grund. gehabt. Denn ebenso
wie Klemens VI. den Nachlass des Weihbischofs Johann bei dessen
Lebzeiten der päpstlichen Kammer vorbehalten und dann nach dessen
Tode für diese beansprucht hatte?), so tat dies auch Innocenz vor
und nach dem Tode des gleichnamigen nächstfolgenden Weihbischofs *).
Schon unter Benedikt XII. und Klemens VI. waren die
Annaten, d.i. die Inanspruchnahme und Einforderung der halben
Einkünfte des ersten Jahres für die püpstliche Kammer?°), eine
ständige Einrichtung geworden9); sie blieben dies auch unter
Innocenz VI.) Aus seiner Zeit haben wir insbesondere ein von
dem päpstlichen Kollektor Florenz von Wevelinghofen angefertigtes
Verzeichnis der von diesem innerhalb der Kölner Diözese ver-
einnahmten Annaten®).
Während gegen die Inanspruchnahme der Servitien, Spolien
und Annaten durch die päpstlic Kammer ein Widerstand des
Klerus der rheinländischen Diözesen sich nicht erhoben hat und sich
auch nicht erheben konnte, weil die Kammer diese Abgaben nicht
com Klerus in dessen Gesamtheit und dann zur selben Zeit, sondern
von einzelnen Klerikern in vereinzelten Zeitpunkten einforderte, hatte
die Einforderung der von Klemens VI. ausgeschriebenen Zehnten
Widerstand von seiten der grossen Masse des Klerus der Trierer
Diözese?) und vermutlich auch von seiten des Kölner Diözesanklerus
gefunden"). In gewissem Grade kann man diesen Widerstand
1) IV, 250, 251.
2) IV, 348.
3) III, 817.
4) IV, 206; vgl. 182.
5) Vgl. II, 1808.
6) Vgl. III S. XLVI.
7?) Vgl. II, III u. IV im Index rerum notabiliorum : Annatae.
8) IV, 631.
9) Vgl. oben S. LXXXIII «. IIl S. L1.
10) Ich vermute dies, weil ich nirgends im vatikanischen Archiv An-
gaben über empfangene Zehntabgaben der Kölner Diözese aus der Zeit
Klemens VI. gefunden habe.
LXXXVI Vorbemerkungen.
mit Rücksicht auf die verschwenderische Finanzwirtschaft Klemens’ VI.,
der die von ihm vereinnahmten Geldmassen zum grossen Teile zu
unkirchlichen oder ausserkirchlichen Zwecken verausgabte’), wohl
erklärlich und begründet finden. Diese Stimmung des rheinländischen
Klerus gegen die päpstlichen Zehntforderungen hat dann auch unter
Innocenz VI. fortgedauert, ja sich noch verstärkt und weiter aus-
gebreitet, obschon dieser Papst, wie bereits wiederholt im Vorstehenden
dargelegt ist, von seinem Vorgänger im Charakter grundverschieden
war und der Zehntgelder dringend zu wichtigen Zwecken bedurfte,
die von seiten des rheinländischen Klerus sowohl aus kirchlichen
wie aus nationalen Gründen warme Zustimmung verdienten. Aber
das unter Klemens einmal wachgewordene Misstrauen gegen die
kuriale Finanzwirtschaft dauerte und wirkte weiter fort.
Innocenz bedurfte zur Wiedereroberung des Kirchenstaates durch
den von ihm am 30. Juni 1353 zum Legaten und Generalvikar der
päpstlichen Provinzen ernannten Kardinal Albornoz und dessen Söldner-
heer bedeutender Geldmittel. Aber die päpstlichen Kassen waren durch
seinen verschwenderischen Vorgänger geleert worden. Und so sah er
sich genötigt zur Ausschreibung eines neuen Zehnten zu schreiten.
Damals aber rüsteten sich England und Frankreich zum Kriege gegen-
einander. Somit musste die Auflage eines Zehnten auf den Klerus
dieser beiden Länder als untunlich erkannt werden. Also richtete
der Papst seine Zehntansprüche an den deutschen Klerus. Am
15. Mai 1355 datierte er ein Rundschreiben an die Erzbischöfe
und Bischöfe des Deutschen Reiches, worin er diesen befahl, den
dreijährigen Zehnten selber zu zahlen, ihn von dem untergebenen
Klerus einzufordern und diesen nötigenfalls durch Beschlagnahme
der Pfründen und Pfründeneinkünfte zur Zahlung zu nötigen?).
Aber schon ehe dieses Rundschreiben zu Händen des Kölner Erz-
bischofs gelangt war und von diesem veröffentlicht wurde, hatte das
Kölner Domkapitel Kunde von den neuen Geldansprüchen der Kurie
erhalten. Ihm war gemeldet worden, dass der Papst beabsichtige,
sowohl neue Zehnten von dem gesamten Klerus einzufordern, als
auch Annaten von allen Pfründen zu beanspruchen, welche von
Klemens VI. verliehen oder bestätigt worden seien oder welche künftig
von päpstlicher Seite verliehen oder bestätigt werden würden. Auch
war zum Domkapitel noch das Gerücht gedrungen, dass der Papst
beabsichtige, den Nachlass aller Kleriker für die päpstliche Kammer
in Anspruch zu nehmen?) Das Kölner Domkapitel geriet durch
1) III, S. LI— LII. 2) IV, 231.
3) Eine Mainzer Chronik meldet zum Jahre 1859, dass eine solche
päpstliche Verfügung wirklich erlassen, aber dann zurückgenommen sei.
Vorbemerkungen. LXXXVII
diese Nachrichten in Entrüstung und beschloss, den neuen püpst-
lichen Geldansprüchen nicht bloss selber zu widerstehen, sondern
dagegen auch den Widerstand des gesamten rheinischen Klerus wach-
zurufen. Am 17. Juni richtete es an die Domkapitel und den Klerus
von Mainz und Trier Briefe, worin es diese von den ihm gemeldeten
Nachrichten und Gerüchten über die neuen päpstlichen Auflagen,
die es als unerhört bezeichnete, in Kenntnis setzte, sie ersuchte, diesen
einen vereinten Widerstand entgegenzusetzen und zur gemeinsamen
Beratung und Beschlussfassung hierüber Bevollmächtigte zu wählen
und für den 6. Juni nach Koblenz zu senden. Auch machte es in
diesen Briefen noch die Mitteilung, dass es über die päpstlichen An-
sprüche und die von ihm selber geplanten Gegenmassregeln bereits die
Suffragan- Kirchen der Kölner Kirchenprovinz (Lüttich, Utrecht, Münster
und Osnabrück) benachrichtigt habe und auf deren Beistand rechne').
Was in der Koblenzer Tagung am 6. Juni beschlossen worden
sei, ist aus dem über die Angelegenheit handelnden Material mit
toller Sicherheit nicht zu ermitteln. Höchstwahrscheinlich aber sind
deren Ergebnis zwei für die Öffentlichkeit bestimmte Schriftstücke,
in welchem ,,Kleriker der deutschen Nation“ feierlich erklären, dass
sie zur Zahlung des von Innocenz ausgeschriebenen dreijährigen
Zehnten nicht verpflichtet seien, und dagegen Berufung an den püpst-
lichen Stuhl einlegen?). Als Vertreter des Klerus der Trierer Diözese
wurde Johann, der Scholastikus der Pfalzeler Stiftskirche, gewählt
und nach Avignon gesandt; er erhielt den Auftrag, den Papst zu
bitten, von der Auflage des Zehnten abzustehen, und die Bitte mit
dem Hinweis auf die Armut des Trierer Klerus zu begründen?).
Den gleichen Auftrag erhielten für die Kölner Diözese der Scho-
lastikus der Kölner Gereonskirche Heinrich von Soest und der Kölner
Domkanonikus Florenz von Wevelinghofen*) und für die Mainzer
Diözese der Mainzer Dompropst Rudolf, der Dekan der Mainzer
Stephanskirche Gotfrid und der Mainzer Domkanonikus Johann
„Eo lempore exit edictum a papa, ut omnia bona post mortem clericorum
beneficiatorum relicta, exceptis bonis patrimonialibus. tenentur domino
pape; wed dimittebatur.“ Deutsche Stüdtechroniken. Chron. Magunt. II, 164.
Auch Heinrich von Herford meldet um das Jahr 1855: Requirebat decimas
plures de clericis et rebus eorum, proventus omnes omnium beneficiorum
tacantium et quiquid relinquerent clerici quicunque decedentes; sed huic
singulari novitati clerus (otus statim in initio sui occurrendum existimans,
nichil dare decreverunt. H. de Hervordia Chron. ed. Potthast S. 286.
1) IV, 232. 2) IV, 256, 257.
3) IV, 254, 255, 269. — Die Kosten seiner Reise wurden ihm durch
vereinbarte Beiträge der einzelnen Kirchen ersetzt. Vgl. IV, 886.
4) IV, 268.
LXXXVIII Vorbemerkungen.
Schenk). Aber ihre Bemühungen an der Kurie waren erfolglos. Innocenz
wies sie ab und erklärte ihre Einreden gegen den Zehnten für frivol.
Am 26. Oktober aber richtete er unter Hinweis auf diese Abweisung und
Erklärung an die deutschen Erzbischöfe die Mahnung, den Klerus
zur Zahlung des Zehnten zu bestimmen, und an den Kaiser Karl IV.
die Bitte, zu demselben Zwecke auf den höheren und niederen Klerus
des Reiches einzuwirken?).
Der Kaiser hat dann der päpstlichen Bitte entsprochen und
gegen Anfang des Jahres 1356 auf dem Reichstage zu Nürnberg
die dort anwesenden drei rheinischen Erzbischöfe ermahnt, dem
wohlbegründeten Befehle des Papstes zu willfahren und diesem ihre
Bereitwilligkeit zur Zahlung und Einsammlung des Zehnten brief-
lich zu erklären?). Aber die Zureden des Kaisers blieben erfolglos.
Die deutschen Erzbischöfe und Bischöfe beharrten in ihrem Wider-
stande und liessen die päpstlichen Befehle zur Zahlung und Ein-
sammlung des Zehnten unausgeführt. Ja, in den niederrheinischen
Landen erklärten sich auch mehrere der bedeutendsten Fürsten, der
Herzog von Geldern, der Markgraf von Jülich und die Grafen von
Looz, von Kleve und von der Mark, offen als Gegner des Zehnten
und baten den Papst, von dessen Einforderung abzustehen*). Solchem
vereinten Widerstande gegenüber enthielt sich der Papst in weiser
Besonnenheit, zu den äussersten geistlichen Machtmitteln zu greifen;
er suchte einzulenken und erliess in der Zehntangelegenheit eine
neue, seine frühere Forderung erheblich mildernde Verfügung, indem
er anordnete, dass die Zehntpflichtigen, wenn sie nicht imstande seien,
die ganze in der Zehnttaxe festgesetzte Summe zu zahlen, dann nur
zur Zahlung der ihren Verhältnissen entsprechenden Teilsumme ver-
pflichtet sein sollten®). Zugleich aber forderte er nunmehr auf Grund
dieser Milderung von den deutschen Erzbischöfen und Bischöfen mit
aller Entschiedenheit, dass sie binnen 14 Tagen die päpstlichen Ver-
fügungen über den Zehnten veröffentlichen und dessen Entrichtung ihrem
Klerus anbefehlen sollten®). An den Kaiser aber richtete er gleich-
zeitig die erneute Bitte, die drei rheinischen Erzbischöfe zur Zahlung
und Einforderung des Zehnten zu bestimmen"). Als seine Boten sandte
er in dieser Angelegenheit zwei Kurialen, den Bischof Bertrand von
I) Werunsky nr. 347.
2) IV, 271. — Überbringer der drei päpstlichen Briefe an die rheinischen
Erzbischöfe war der westfälische Kuriale Heinrich Suderman. Vgl. IV, 297, 342.
8) IV, 295. 4) IV, 814.
5) Vgl. IV, 814 u. 821.
6) IV, 811, 812, 318.
a) IV, 815.
Vorbemerkungen. LXXXIX
Apt und den Abt Androin von Clugny, nach Deutschland!). Hier
scheint sich damals bei einzelnen Klerikern eine günstigere Auf-
fassung über die päpstliche Zehntforderung angebahnt zu haben. So
sehen wir in der Mainzer Diözese, dass der Mainzer Domkanonikus
Kuno von Falkenstein, der frühere mächtige Hauptgegner des Mainzer
Erzbischofs Gerlach und spätere Erzbischof von Trier, den päpst-
lichen Zehntboten freundlich aufgenommen und durch diesen sich
dem Papste bereit erklärt hat, den Zehnten in der Mainzer Diözese
einzufordern, wenn er vom Papste damit beauftragt werden würde?).
Und auch der Kölner Domkanonikus Florenz von Wevelinghofen,
einer der drei Abgeordneten des Kölner Klerus, die im Jahre 1355
nach Arignon entsandt worden waren, um gegen die Einforderung
des Zehnten zu protestieren), ist zweifellos zu einer günstigen Auf-
fassung über diesen Zehnten bekehrt worden. Dies wird erwiesen
durch die ihm vom Papste gewordene Beförderung als Subdekan
der Kölner Domkirche*), worauf dann in späterer Zeit noch seine
Ernennung zum päpstlichen Kollektor in der Kölner Diözese und
manche Beweise der päpstlichen Gunst gefolgt sind®). Aber Kuno
und Florenz arbeiteten in ihrem Gesinnungswechsel vergebens gegen
den Strom. Der deutsche Episkopat samt dem ihm wuntergebenen
Klerus verweigerte die Zahlung des Zehnten auch in der neuerdings
vom Papste bewilligten gemilderten Höhe. Auch die Bemühungen
des Heinrich Suderman, den der Papst am 13. September als seinen
Boten an die drei rheinischen Erzbischöfe und mehrere deutsche
Bischöfe entsandt hatte, um sie von seiner Finanznot zu überzeugen
und zur Zahlung und Eintreibung des Zehnten zu bestimmen?),
blieben gänzlich erfolglos. Als dann der Kaiser sich nach Metz
begeben hatte, um den dahin ausgeschriebenen Reichstag abzuhalten,
1) Das päpstliche Ausschreiben eines neuen dreijährigen Zehnten vom
22. September 1857 (IV, 838) ist wohl sicher ein nicht zur Ausführung ge-
langter Entwurf.
2) IV, 316. — Vielleicht hat Kuno für Durchführung der päpstlichen
Ansprüche sich damals nur deshalb so eifrig gezeigt, um den Papst, der vor einem
Jahre seine Ansprüche auf die Mainzer Dompropstei so schroff abgewiesen
hatte, für sich umzustimmen und so seinem künftigen Emporkommen in der
kirchlichen Hierarchie die Wege anzubahnen. | Vgl. nr. 240 u. Vigener in Mit:
teilungen des Oberhessischen Geschichtsvereins. Neue Folge. XIV. 1906. S. 14.
8) Vgl. S. LXXXVII. 4) IV, 318.
5) IV, 647, 674, 785, 788. — Später pries er sich selber in einem an den
nachfolgenden Papst gerichteten Pfründenbittgesuche wegen seines uneigen-
nützigen Eifers in Verwaltung des Kollektorieamtes und erreichte denn auch
hierdurch, dass er bereits nach 15 Monaten vom Papste zum Bischofe von
Münster ernannt wurde. V, 64, 258 ; vgl. 241.
6) IV, 342, 844.
XC Vorbemerkungen.
und dort am 19. November eingetroffen war), erschienen dort auch
als päpstliche Gesandte der Kardinalbischof Tallayrand von Albano
und der Abt Androin von Clugng?) um die ebendort anwesenden
drei rheinischen Erzbischöfe, sowie mehrere dort ebenfalls anwesende
deutsche Bischöfe und Prälaten zur Zahlung und Einsammlung des
Zehnten zu bestimmen. Aber diese blieben weigerlich und begrün-
deten ihre Weigerung durch den Hinweis auf die schlimmen
Zeiten, wegen deren sie selber und der ihnen untergebene Klerus
ausserstande seien, den päpstlichen Zehntforderungen zu genügen.
Dagegen erklärten sie sich bereit, dem Papste ein zweijähriges Sub-
sidium von derselben Höhe zu bewilligen, welche durch die päpst-
liche Konstitution Vas electionis den vom Erzbischofe visitierten
Dom- und Stiftskirchen und den vom Archidiakon visitierten Pfarr-
kirchen und anderen Kirchen und kirchlichen Pfründen als dem
Erzbischof beziehungsweise dem Archidiakon zu zahlende Procuratio
vorgeschrieben sei?). Sie baten den Abt, den Papst zur Annahme
dieses Anerbietens zu bestimmen. Derselbe reiste dann mit den
Briefen der drei rheinischen Erzbischöfe, worin diese dem Papste
jenes Anerbieten wiederholten, und mit einem Briefe des Kaisers,
worin dieser dem Papste empfahl, darauf einzugehen, zur Kurie,
und es gelang ihm dort, den Papst zur Annahme jenes Vorschlag»
zu bestimmen. Schon am 10. Juni ernannte er den Bischof Paul
von Gurk zu seinem Boten (nuncius) und beauftragte ihn mit der
Einsammlung der beiden Prokurationen innerhalb der Salzburger
1) Heinrich von Dissenhofen in Bühmers Fontes rerum German. IV, 106.
2) Heinrich von Rebdorf in Böhmers Fontes rerum German. IV, 566.
3) Der betreffende Wortlaut in der 1386 von Benedikt XII. gegebenen
Konstitution ist folgender: „In Alemaniae quoque Angliae Hungariae ...
regnis . . . archiepiscopi . .. cum personaliter visitabunt, . .. a suis vel
suffraganeorum suorum ecclesiis cathedralibus et personis earum pro pro-
curatione unius diei sive in victualibus sive a volentibus in pecunia ulíra
320, a monasteriis vero et aliis ecclesiis, prioratibus saecularibus vel regula-
ribus habentibus collegium 12 vel plurium personarum ultra 260, ab aliis
vero monasteriis et ecclesiis seu prioratibus minus collegium habentibus, aliis
quoque ecclesiis, prioratibus et locis ultra 220, . . . archidiaconi vero ultra
50... turonensium argenti valorem recipere non praesumant. Si vero
iidem archiepiscopi . . . ex privilegio apostolico per alios visitare ei procu-
rationes recipere valeant in pecunia numerata, dicti archiepiscopi . .. ultra
100 . . . archidiaconi ultra 80 turonensium argenti valorem pro procuratione
unius diei recipere non praesumant. Corpus iuris canonuici. Exchravagantes
communes lib. III tit. X cap. unicum: De censibus, exactionibus, et procura-
tionibus. — In dieser Konstitution war die Höhe der für die Erzbischüfe
festgesetzten Prokuratio je nach den verschiedenen Ländern von verschiedener
Höhe. Während sie für Deutschland und die nördlich und östlich davon
gelegenen Lünder 320 Turnosen betrug, war sie für Frankreich auf 300, für
Vorbemerkungen. XCI
Kirchenprovinz. Die Einsammlung der erstjührigen Prokuration
sollte er schon am 24. Juni des laufenden Jahres beginnen und die
der zweitjährigen im Laufe des nüchstfolgenden Jahres ausführen).
Am 22. Juni entsandte er zu demselben Zwecke einen seiner Hoöf-
linge, den Bischof Philipp von Cavaillon, als seinen Boten zu den
übrigen Kirchenprovinzen des Deutschen Reiches?) und stellte ihm
dann hierfür am 1..Juli die entsprechende Vollmacht aus?). Am
11. Juli fertigte er an die Erzbischöfe dieser Kirchenprovinzen ein
Rundschreiben aus, worin er ihnen die Annahme des ihm gemachten
Anerbietens erMärte und sie benachrichtigte, dass er als seinen be-
vollmächtigten Boten zur Einsammlung der zweijährigen Prokuration
den Bischof Philipp entsende*). Einen an den Herzog Wenzel von
Luxemburg und Brabant gerichteten päpstlichen Empfehlungsbrief
erhielt der pänstliche Bote dann noch am 24. Juli). Sein ihm als
des Landes und der Landessprache kundiger Begleiter scheint der
Dortmunder Patriziersohn und Avignoner Kuriale Heinrich Suder-
man gewesen zu sein, den der Papst um dieselbe Zeit in Geld-
angelegenheiten nach Deutschland entsandte*).
Bischof Philipp ist dann nachweislich seit dem Herbste des
Jahres 13577) bis etwa zum Schlusse des Jahres 13599) als päpst-
licher Bote zur Eintreibung der zwei Prokurationen in den Kirchen-
provinzen von Trier, Köln, Bremen und Magdeburg tätig gewesen?).
Zu Einsammlern der beiden Prokurationen hat er für die Diözese
Trier den Johann von Luxemburg, einen Günstling Karls IV., für
die Kölner Diözese den Heinrich von Suderland, den Scholastiker
der Kölner Gereonskirche, ernannt '?). Natürlich wurden dann beide
mit Pfründen reichlich versorgt. Ebenso erkenntlich erwies sich
Bischof Philipp denen gegenüber, die ihm während seiner Tätigkeit
als päpstlicher Bote in den Rheinlanden Dienste erwiesen hatten!!).
Spanien auf 140 und für Italien und Slavonien auf 60 Turnosen bemessen. —
Der Turnose galt !|,, eines Kammergoldguldens.
I) Werunsky, Excerpta ex registris Clementis VI et Innocentii VInr. 436.
2) IV, 411, 412. 8) IV, 417.
4) IV, 419. 5) IV, 428.
6) Vgl. IV, 433, 506, 511.
7) Werunsky nr. 466. Vgl.: pecunias collectas et colligendas. Die so-
genannte Chronik Dietrichs von Nieheim und die Vita secunda Innocentii VI
(Baluze I, 851) nennen den 14. Oktober als Tag seiner Absendung nach
Deutschland.
8) Vgl. IV, 602, 603. Vielleicht war er auch noch àm Frühsommer des
Jahres 1360 dort. Vgl. Werunsky nr. 532.
9) Seine drei Begleiter und Beamten sind in IV. 588 genannt.
10) Vgl. über beide den Index personarum et locorum.
11) Vgl. IV, 601,675, 676.
XCII Vorbemerkungen.
Wie gross die Summen gewesen sind, die er als Einnehmer der
beiden Prokurationen in den beiden Diözesen Köln und Trier em-
pfangen hat, darüber sind keine Nachrichten vorhanden, weil er
nicht, wie es sonst bei den päpstlichen Kollektionen die Regel war,
die gesammelten Gelder unmittelbar der päpstlichen Kammer zu-
geführt hat, sondern gemäss der ihm vom Papste gegebenen Weisungen!)
gewissen in den Niederlanden wohnenden Vertretern päpstlicher Hof-
bankiers übergeben musste?) An Gegnern der Einforderung auch
dieser Abgabe hat es in den Rheinlanden nicht gefehlt. Auf die von
Philipp und von Heinrich Suderman gesammelten Gelder scheinen
es „die Söhne des Verderbens“ abgesehen zu haben, von denen der
Papst in seinem Schreiben vom 25. Juni 1359 redet und vor deren
Anschlägen der Kölner Erzbischof Wilhelm jene beiden auf ihrer
Wanderung nach Köln gewarnt und beschützt hatte’). Ernsteren
Widerstand gegen die Einforderung der beiden Prokurationen hat
Bischof Philipp in der Trierer Kirchenprovinz gefunden. Schon
der Wortlaut der Einladung zu einer zweiten wegen dieser Ein-
forderung in Koblenz anberaumten Versammlung in Koblenz verrät
deutlich, dass man im Trierer Klerus gegen Zahlung der Prokurationen
sich gesträubt hat*). Und fast ein Jahr nach diesen Versammlungen
teilt der Papst seinem Boten und Geldeinsammler mit, er habe er-
fahren, dass einige Prälaten, Kapitel und Konvente von Kirchen
und Klöstern, sowie Welt- und Ordensgeistliche der Trierer Kirchen-
provinz die Zahlung der Prokurationen verweigert und auch den
ihnen von Philipp angedrohten und dann über sie verhängten Kirchen-
strafen durch Appellationen und andere frivole Ausflüchte zu ent-
schlüpfen suchen. Deshalb beauftragt ihn der Papst, gegen diese
weiter vorzugehen?). |
Vielleicht ist dieser Widerstand der Grund gewesen, dass der
von Philipp für die Diözese Trier ernannte Einsammler Johann von
Luxemburg die von ihm eingesammelten Prokurationsgelder erst in
den Jahren 13860 und 1361, also zu einer Zeit an die päpstliche
Kammer gezahlt hat, als Philipp bereits Deutschland oder wenigstens
I) Werunsky nr. 466; IV, 869, 870, 608.
2) Der Einsammler der beiden Prokurationen in der Salzburger Kirchen-
provinz erhielt sogar vom Papste am 28. Januar 1359 den Befehl, die dort
gesammelten Gelder an den Kriegszahlmeister des Kardinallegaten Albornoz,
den Bischof Aimericus von Volterra (guerrarum in partibus Italiae thesau-
rarius generalis) in Italien abzuliefern. Werunsky nr. 479.
8) IV, 571, 572.
4) IV, 523.
5) IV, 577.
Vorbemerkungen. XCII
die Rheinlande verlassen hatte!). Er übergab der päpstlichen Kammer
in vier Teilzahlungen insgesamt 2100 Goldgulden?).
Ausser dem Auftrage der Einsammlung der Prokurationsgelder
hat Bischof Philipp gleich den übrigen von den Avignoner Päpsten
entsandien Boten vom Papste auch noch eine Fülle von sehr weit-
gehenden kirchlichen Vollmachten und Privilegien erhalten?). Be-
sondere Wichtigkeit hat von diesen die Vollmacht, durch welche er
das Recht erhalten, die Domkapitel in den fünf Kirchenprovinzen zu
risitieren und zu reformieren*). Mit Berufung auf diese Vollmacht
hat derselbe dann am 11. September 1359 in Köln die früher von
einem Trierer Erzbischof und zwei Kölner Erzbischöfen verfügte In-
korporation von 3 Pfarreien in das Kölner Andreasstift und mehrere
von dem Stifiskapitel geschehene Güterkäufe bestätigt®).
In Vorstehendem ist ausführlich über den kurialen Centralis-
mus in Pfründen- und Ämterverleihung und über den kurialen
Fiskalismusin Einforderungvon Zehntenund Prokurations-
Subsidien während der Regierung Innocenz’ VI. gehandelt worden.
Es konnten und mussten diese beiden Seiten der Einwirkung des
Papsttums auf die beiden rheinischen Diözesen Köln und Trier uus-
führlich besprochen werden, weil eben in der centralisierten Pfründen-
und Ämterverleihung und in den finanziellen Anforderungen an
den Klerus die hauptsächlichste Tätigkeit der damaligen päpstlichen
—
1) Am 1. Dezember 1859 gab der Papst ihm die Vollmacht, in den
fünf Kirchenprovinzen, zu denen er entsandt war, päpstliche Kollektoren zu
ernennen, zu versetzen, abzusetzen und andere an Stelle der Abgesetzten zu er-
nennen. (IV, 602), was vermuten lüsst, dass man damals an der Kurie seine
baldige Rückkehr aus Deutschland nach Avignon in Aussicht hatte.
2) IV (479), 645, 657, 744, 745. Noch später als der Trierer Einsammler
hat der Metzer über die von ihm gesammelten Prokurationsgelder bei der päpst-
lichen Kammer, nämlich am 20. November 1861, Rechnung abgelegt, und zwar
über einen Betrag von 1729 Goldgulden und 3'|, Turnosen. Seine sehr sorg-
fültig ausgearbeitete und bis ins einzelne gehende Abrechnung liefert übrigens
den Beweis, dass die früher von deutschen Erzbischöfen und Bischöfen gegen
die von Innocenz verlangten Zehnten geltend gemachten Bedenken wegen
der grossen Armut ihres Klerus keineswegs leere Ausflüchte gewesen sind.
Vgl. Vatikanische Urkunden und Regesten zur Geschichte Lothringens II,
8. VIII. wu. S. 208.
8) Hic habuit omnem potestatem, quam summus poenitentiarius papae
solet habere et maiorem super omnes dispensationes . . . . Chroniken der
deutschen Städte: Mainz. II, 162.
4) IV, 439.
5) IV, 588.
XCIV Vorbemerkungen.
Kurie in bezug auf die Rheinlande zu erkennen ist. Um so kürzer
aber kann und darf hier über die Tätigkeit und Wirksamkeit ge-
handelt werden, welche das Papsttum als oberster Lehrer und
Wächter der Sitten und des Glaubens während eben jener Zeit
in den Rheinlanden bekundet hat.
Schon oben ist erwähnt worden, dass Innocenz seinen zu den
Kirchenprovinzen West- und Norddeutschlands entsandten Boten,
den Bischof Philipp von Cavaillon, auch als Visitator und Refor-
mator der dortigen Kirchen bevollmächtigt hat. Aber die einzige
Nachricht, die ich über ihn in Ausübung dieser Vollmacht im Ge-
biete der beiden Diözesen Köln und Trier gefunden habe, zeigt ihm
nicht als Reformator auf sittlichem Gebiete, sondern als Bestätiger
der finanziellen Verhältnisse einer Kölner Stiftskirche‘). Und in
Ausübung einer anderen Vollmacht hat er am 6. Mai 1359 in Köln
der Tochter eines rheinischen Adeligen Aufnahme in die Benediktine-
rinnen-Abtei in Schwarz-Rheindorf zu verschaffen gesucht?).
Die damaligen sittlichen Misstände im deutschen Welt- und
Ordensklerus, insbesondere aber im Klerus der reichen Dom- und
Stiftskirchen, bedurften sicherlich einer reformatorischen Tätigkeit
des Papstes. Aber was Innocenz in dieser Beziehung für Deutsch-
land im allgemeinen und für die Rheinlande im besondern geleistet
hat, ist doch in Wirklichkeit sehr geringfügig. Er hat am 29. April 1359
an die fünf Erzbischöfe West- und Norddeutschlands ein Rund-
schreiben gerichtet, worin er sie auffordert, gegen die arg verwelt-
lichten Sitten ihres Klerus einzuschreiten und ihre Suffraganbischöfe
zu gleichem Einschreiten anzumahnen. In diesem Rundschreiben
sagt er demselben, dass in betreff dieser Angelegenheit der päpst-
liche Bote Bischof Philipp ihnen durch päpstliche Briefe und der
Propst der Mainzer Mauritiuskirche, der Überbringer des Rund-
schreibens, mündlich weiteres mitteilen werde’). Aber der zwei
Tage später vom Papste an den Bischof Philipp gerichtete Brief*)
1) Die spätmittelalterliche Nachricht, dass der Kaiser im Jahre 1859
zu Köln, wo er eine Unterredung mit den drei rheinischen Erzbischöfen ge-
habt habe, den päpstlichen Boten ermahnt habe, „ut cleri reformandis moribus
potius quam colligendis pecuniis operam daret" (Gesta Trevirorum II, 278
n. e), verdient keinen Glauben; denn für eine solche Zusammenkunft des
Kaisers mit den drei Erzbischöfen und dem päpstlichen Boten ist in den
Regesten des Kaisers für jenes Jahr kein Raum. Wohl aber finden wir
diesen Boten während desselben Jahres wiederholt im Mai und im September
in Köln.
2) Düsseldorf Staatsarchiv. Schwarz-Rheindorf nr. 26.
8) IV, 554.
4) Werunsky nr. 490.
Vorbemerkungen. XCV
lässt deutlich erkennen, dass die gegen die arg verweltlichten Sitten
des deutschen Klerus gerichteten Mahnschreiben des Kaisers, von
denen uns zwei — das eine an den Mainzer Erzbischof‘), das andere
an das Konstanzer Domkapitel?) — vorliegen, die Veranlassung zu jenem
päpstlichen Rundschreiben gewesen sind. Zugleich aber verrät schon
der Wortlaut dieses Briefes, dass der Papst fürchtet, dass von seiten
der weltlichen Obrigkeit Massregeln gegen die sittlichen Ausschreitungen
des Klerus ergriffen werden könnten und dass hierdurch der „kirch-
lichen Freiheit“ Abbruch geschehen könnte (ne forte libertati eccle-
siasticae in aliquo derogetur). Also ist es nicht der Sitteneifer des
Papstes oder des von ihm nach Deutschland gesandten und bevoll-
müchtigten welschen Hofbischofs gewesen, der den deutschen Kaiser
angeregt hat, den Ausschreitungen des verweltlichten deutschen Klerus
mit ernsten Mahnungen entgegenzutreten, sondern vielmehr umgekehrt:
diese Tätigkeit des Kaisers hat den Papst zu dessen Nachahmung
angeregt. Freilich aber ist über die Wirkungen dieser kaiserlichen
und päpstlichen Tätigkeit wenigstens in den Rheinlanden keine Nach-
richt überliefert.
Die Mahnungen des Kaisers und des dann in dessen Fussstapfen
wandelnden Papstes waren, wie sich aus deren Inhalte ergibt, gegen
die Ausschreitungen des deutschen Weltklerus gerichtet. Dass aber
auch in deutschen Klöstern Zustände vorhanden waren, die einer
sittlichen Reform bedurften, davon finden sich in den beiden rhein-
ländischen Diözesen Spuren. In dem Benediktinerkloster Beatus-
berg bei Koblenz war schon zu Anfang des XIV. Jahrh. eine solche
Zucht- und Sittenlosigkeit herrschend geworden, dass der junge und
kraftvolle Erzbischof Baldewin sich veranlasst gesehen halte, die
Mönche einfach auszutreiben und an deren Stelle Kanoniker zu setzen?).
Aus denselben Gründen hatte er das Augustinerkloster Schiffenburg
(in Marburg), dem Deutschordenshause in Marburg inkorporiert*).
Ein Schreiben des Papstes Johann XXII. vom 17. Juni 1327°) und
ein späteres des Papstes Klemens VI. vom 25. März 1345 belehrt
uns, dass damals in der Deutzer Benediktinerabtei ein jämmerlicher
Niedergang von Zucht und Sitte stattgefunden hatte‘). Und noch
1) Guden Cod. dipl. III, 488; Harzheim Concilia German. IV, 858. —
Böhmer — Huber, Regesta Imperii VIII nr. 2920.
2) Heinr. von Dissenhofen in Böhmers Fontes rer. Germ. IV, 114. —
Bóhmer — Huber nr. 2919.
8) I, 478; III, 1066. Günther, Codex. diplom. Morsell. III, 165. Vgl. Göre,
Regesten der Erzb.zu Trier S. 69. (1320 April 29).
4) Gürz S. 70. (1323 August 14.) — III, 1046.
5) II, 1201.
6) III, 447.
XCVI Vorbemerkungen.
viel schlimmere Zustände sind es, die in der Benediktinerabtei
München-Gladbach durch eine Urkunde ihres Abtes Wilhelm aufge-
deckt wurden!) Dass Mönche und Nonnen aus ihren Klöstern aus-
gesprungen sind und dann nach Aufgeben der Ordenskleidung und Or-
denszucht als Weltleute gelebt haben, davon zeigen sich in unserem
Urkundenmaterial mehrere Fälle‘); und wenn sich darin nur fünf
Fälle vorfinden, so hat dies seinen Grund darin, dass es eben nur
solche Fülle sind, in denen diese Ordenspersonen später ihre Flucht
aus dem Kloster bereut, die Wiederaufnahme in dieses begehrt und
hierfür die Fürsprache und Hilfe des Papstes in Anspruch genommen
haben. Dass sich übrigens solche Fälle in jener Zeit häufig ereignet
haben, dafür zeugt die Tatsache, dass für ebensolche Papst Bene:
dikt XII. eine besondere Konstitution erlassen hat?). Gegen die Nach-
lässigkeit und den Trotz der Vikare. des Soester Patroklusstiftes
richtet sich eine Verfügung des Erzbischofs Wilhelm an den Stifts-
dekan*). Und die Klagen der Abtissim des Kölner Cücilienstifts
über den Ungehorsam und die Vergehungen der Stiftskanoniker und
Stiftskleriker sind die Veranlassung gewesen, dass Innocenz den
Kölner Domdekan beauftragt hat, dagegen einzuschreiten?).
Die Wirksamkeit des Papstes Innocenz für die christliche Glaubens-
lehre beschränkt sich in den Eheinlanden auf einen einzigen Punkt. Es
ist das die Einführung der römischen Inquisition. Schon vor
dem Jahre 1331 sehen wir den Kölner Kanonikus Rainer und den
Kölner Minoritenlektor Albert von Mailand als Ketzerrichter in
Tätigkeit®). Auch wird uns berichtet, dass im Jahre 1336 ein ge-
wisser Walter in Köln als Ketzer verbrannt worden ist?*). Aber im
ersten Falle ist es sicher nachweislich und im zweiten höchst wahr-
scheinlich, dass diese Tätigkeit der Ketzerrichter im Auftrage des
Kölner Erzbischofs stattfand. An die deutschen Erzbischöfe und
Bischöfe wendete sich Klemens VI. im Jahre 1349 mit dem Auftrage,
gegen die Flagellanten vorzugehen und diese von ihrem Irrwahn ab-
zubringen®). Doch schon vorher, am 1. Mai 1348, hatte er die Ein-
führung der römischen Inquisition in Deutschland beschlossen und
den Dominikanermönch Johann Schadelant zum päpstlichen Inquisitor
1) Lacomblet III, 571.
2) III, 1057, 451, 452, 710; IV 539.
3) III, 710; IV, 589. — Schon im XII. Jahrh. hatte Gregor VIII. eine
ühnliche Verfügung erlassen. III, 1057.
4) Düsseldorf. Staatsarch. Soest. St. Patroklus nr. 140.
5) IV, 194.
6) 11, 2030.
7) Annal. Agrippin. in Monum. German. Scriptores XVI, 737.
8) III, 798.
Vorbemerkungen. XCVII
für Deutschland ernannt. Als dieser ihm dann gemeldet, dass es
ihm in Deutschland an Räumen für das geheime Verhór der wegen
Ketzerei Verdächtigen, an Kerkern für diese und an den notwendigen
Geldmitteln mangele, befahl der Papst am 23. Juni 1349 dem Trierer
Erzbischofe Baldewin, für Beschaffung dieser Räume, Kerker und
Geldmittel in seiner Diözese Sorge zu tragen‘). Aber Baldewin ist
dem päpstlichen Befehle nicht nachgekommen. Infolge der Klagen
Schadelants erneuerte dann Innocenz am 15. Juli 1353 den von seinem
Vorgänger an Baldewin ergangenen Befehl und richtete diesen zu-
gleich auch an die beiden anderen rheinischen Erzbischüfe?). Am
selben Tage erging an sämtliche Erzbischöfe und Bischöfe sowie
auch an alle Fürsten, Herzöge, Markgrafen, Grafen und weltliche
Obrigkeiten des deutschen Reiches die Aufforderung und der Befehl
des Papstes, dem Inquisitor Schadelant „in Ausführung des Glaubens-
geschäftes“ mit Rat und Tat Beistand zu leisten und demselben ihre
Kerker zur Verfügung zu stellen, bis für besondere Inquisitionskerker
gesorgt sein würde?) Die geforderten Räume zum geheimen Verhör
und zur Einkerkerung der wegen Ketzerei Verdächtigen scheint man
dann dem Inquisitor in Deutschland zur Verfügung gestellt zu haben,
nicht aber die zu seinem und seiner Gehilfen Unterhalte notwendigen
Geldmittel. Deshalb erging am 15. Juli 1355 an die sechs Erzbischöfe
des deutschen Reiches der Befehl des Papstes, dem Schadelan, so
lange er das Amt eines Inquisitors in Deutschland verwaltet), jähr-
lich eine Summe von 580 Goldgulden zu zahlen, zu welcher der
Mainzer Erzbischof 40, seine Suffraganbischöfe und der ewximierte
Bischof von Bamberg 210, der Kölner Erzbischof 50, seine. Suffragan-
bischöfe 100, der Trierer Erzbischof 20°), der Salzburger Erzbischof 40,
seine Suffraganbischöfe 40, der Magdeburger Erzbischof 20, seine
Suffraganbischöfe 20, der Bremer Erzbischof 15 und seine Suffra-
ganbischöfe 25 Goldgulden beitragen sollten®).
Trier, den 31. Juli 1907.
Heinrich Volbert Sauerland.
1) III, 777.
2) IV, 66.
3) IV, 67.
4) Schon bald darauf, am 10. Dez. 1359, wurde Schadelant zum Bischof
von Kulm ernannt.
5) Auffallend ist, dass die Suffraganbischüfe von Trier nicht zu den
Kosten herangezogen sind. Vermutlich waren die Bistümer Mete, Toul und
Verdun im Amtsbezirke eines französischen Inquisitors.
6) IV, 258.
Vatikan. Regesten IV. g
Nr.
Emendanda et addenda.
. 49 linea 2 et 6 et 9 loco: nepoti sui fratris legatur: nepoti suo et filio fratris.
. 60 linea ultima loco: 153 ponatur: 158.
. 62 linea ultima addatur: Innocentii VI suppl. t. I. (28) f. 211.
. 67 linea ultima addatur: — Raynaldi annal. eccl. 1853 $ 26.
. 80 linea ultima addatur: Conf. III, 1046.
105 linea 19 loco: Vilmor legatur: Vilmar.
Pag. 74 linea 8 loco: MCCCLIIIII legatur: MCCCLIIII.
Nr
. 183 linea 1 loco: LXXX legatur: XXX.
Pag. 76 linea 10 loco: X1m. legatur: XIIm.
Nr.
Nr.
Nr.
188 linea 4 loco: detumerat legatur: detinuerat.
201 linea ultima loco: Orig. legatur: Oblig.
278 linea 2 loco: Colon. legatur: Traiect.
. 870 linea 2 loco: indebete legatur: indebite.
. 997 linea 8 loco: Monasteris legatur: Monasterio.
. 400 linea 4 loco: capellanur legatur: capellanus.
. 417 linea 4 addatur: (Conf. Werunsky nr. 436.)
. 417 linea 6 loco: numero legatur: nuncio.
Nr.
Nr.
418 deleatur.
431 linea 1 loco: Thouaalonis legatur: Thoualonis.
Pag. 164 linea 7 loco: veterio legatur: veteris.
Nr.
Nr.
Nr.
. 440 deleatur.
. 441 linea ultima addatur: W. nr. 464.
. 448 linea 3 loco: non legatur: non obstante.
439 loco: October 1 legatur: September 22.
439 linea 10 loco: kl. legatur: X kl.
439 linea 12 loco: XIX legatur: XI.
. 446 linea 1 loco: Imelcri legatur: Imeleri.
. 446 linea 2 loco: Swikesi legatur: Swikeri.
. 446 linea 3 loco: decane legatur: decano.
. 461 loco: December 7 legatur: December 8.
. 466a linea ultima addatur: Introit. et Exit. 284 f. 8.
. 472 linea 1 loco: temperator legatur: imperator.
. 474 linea 38 loco: Buremondensi legatur: Ruremondensi.
. 475 linea 7 loco: muras legatur: muros.
. 477 linea 7 loco: Schine legatur: Schive.
. 477 linea 12 addatur: (Conf. nr. 463.)
. 479 linea 13 loco: Orone legatur: Crove.
. 484 linea 3 loco: conventus ignorantis legatur: conventu ignorante.
. 488 linea 6 loco: Sasato legatur: Sosato.
. 490 linea 2 loco. decanus legatur: decanis.
. 494 linea 3 loco: inobidientias legatur: inobedientias.
. 496 linea penultima addatur: (Conf. nr. 407.)
Emendanda et addenda. XCIX
Pag. 188 linea 3 post: Aquensis addatur: vacantibus ut supra.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
504 linea 2 loco
von Dissenhofen
dipl. III, 483.
. 573 linea 7 loco:
624 linea 3 loco
624 linea 8 loco
640 linea 8 loco
642 linea 7 loco:
: serum legatur: rerum.
. 506 linea 8 loco: persecutione legatur: prosecutione.
. 608a linea 4 loco: Cavallecensi legatur: Cavallicensi.
. 608a linea 5 loco: Trimonia legatur: Tremonia.
. 611 linea 18 loco: Gilcheri legatur: Galtheri.
. 615 linea 5 loco:
. 518 linea 8 loco:
. 519 linea 3 loco:
. 519 linea 7 loco:
. 588 linea 9 loco
. 541 linea 1 loco:
. 554 linea ultima addatur: Conf.: Raynaldi annal. eccl. 1359 $ 12; Heinr.
ist legatur: is.
camerarius legatur: camerariis.
civile legatur: civili.
annum legatur: annuum.
: Jereonis legatur: Gereonis.
curia legatur: curie.
in Bühmers Fontes rer. German. IV, 114; Guden Cod
: defactum legatur: defectum.
. 685 linea 11 loco: Agricolo legatur: Agricoli.
. 691 linea 5 loco
. 621 linea 1 loco
: Gebelini legatur: Gobelini.
: Innocentia legatur: Innocentio.
: probitum legatur: per obitum.
: Cerotecarii legatur: Cirotecarii.
: prius legatur: Prins.
Excirabilis legatur: Execrabilis.
Pag. 260 linea 11 loco: dam legatur: dum.
Pag. 263 linea 19 loco: recervantes legatur: reservantes.
Pag. 270 linea 4 loco: quod legatur: quod Cuno.
Nr. 725 linea 4 loco: etiam legatur: etiam si.
Nr.
Nr.
731 linea 8 loco:
732 linea 1 loco
conferant legatur: conferant de novo.
: Arnoldo legatur: Arnoldi.
NT. 745 linea 6 loco: spectaliter legatur: specialiter.
Pag.
Pag.
Pag.
Pag.
Pag.
Pag.
Pag.
Pag.
Pag.
Pag.
Pag.
Pag.
877 col. 2 linea
. 864 linea penultima addatur : (Conf. III, 1161.)
839 linea 16 post: 531. addatur: coadiutor Wormat. 545.
859 linea 84 loco: 499 legatur: 449.
861 col. 2 linea 48 post: 659 addatur: 612.
369 col. 1 linea 16 post: 69. addatur: 70.
869 col. 2 linea 20 post: consanguinei addatur : 69 b.
869 col. 2 linea 25 post: 637 addatur: 861.
375 col. 1 addatur: Beneficia impetrantium multitudo 288.
375 col. 2 linea 9 addatur: 399. 408. 413. 414. 709.
376 col. 1 linea 20 deleatur: 548.
376 col. 1 linea 22 post: onere addatur: oppressa seu gravata.
876 col. 1 linea 26 post: 385. addatur: 297. 645. 657. 744. 146.
penultima post: 174. addatur: 958.
Innocentius VI.
13531362.
1. 1353 Januar 9. Avignon.
Innocentius VI Iohannem de Casleto eanonieum Leod. deputat apo-
stolice sedis nuncium in provincia Colon. eique concedit, quod qui-
buseumque apostolicis et camere apostolice litteris sibi directis uti et ea
exequi valeat. '
Cum sicut fidedigne . . . Dat. Avin. V idus ianuarii a. primo.
Heg. 235 f. 15' (et f. 38 sub data: nonas februarii a. primo).
2. 1353 Januar 10. Avignon.
Innocentius VI Gerardo de Arbento apostolice sedis nuncio in
Viennensi Lugdunensi Bisuntina Tarantasiensi et Treverensi provinciis a
Clemente VI deputato concedit, quod quibuscumque litteris apostolicis
et gentium camere apostolice ipsi ipsiusque predecessoribus nunciis in
dictis provinciis destinatis in quibuseunque negotiis libere uti et ea
exequi valeat.
Cum sieut fidedigne . . . Dat. Avin. IIII idus ianuarii a. primo.
Reg. 242 f. 11' et f. 15°.
3. 1363 Januar 18. Avignon.
Innocentius Eremberto Munter de Tremonia confert eecl. B. Marie
ad gradus Colon. eanonicatum et prebendam vacantes de iure per obi-
tum Iohannis de Oytghenbach, qui ante VIII idus decembris anni MCCCLI
diem clausit extremum, et occupatos deinde indebite primo per Rulle-
mannum de Orsoye et subsequenter per Cristianum Ruffum eiusdem
ecel. eanonicos.
Rationi congruit et convenit . . . Dat. Avin. XV kl. februarii
a. primo.
In e. m. SS. Apostolorum et S. Severini Colon. decanis ac sacriste
Avin. eccl.
Reg. 221 f. 390' nr. 700.
Vatikan. Regesten IV. 1
2 1853 Januar 18.
4. 1353 Januar 18. Avignon.
Innocentius VI Thome de Dalen (de novo) confert eccl. Bunnensis
eanonieatum et prebendam de iure vacantes et dispositioni papali reser-
vatos ex eo, quod Wynandus Richardi, eui Clemens VI post obitum
Henrici de Juliaco vacantes contulerat, mortuus est apud sedem apo-
stolicam, antequam vacantium possessionem est adeptus.
Rationi congruit et convenit . . . Dat. Avin. XV kl. februarii
a. primo.
In e. m. S. Georgii et SS. Apostolorum Colon. decanis ac archi:
diacono Mediolan. eccl.
Reg. 244 f. 219.
5. 1353 Januar 18. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Payl confert eccl. B. Marie Aquensis
Leod. dioc. eanonicatum et prebendam vacantes per obitum Alexandri
de Enatten, non obstante quod is in S. Johannis Nideegensis et in
S. Servatii Traiect. et in S. Petri Namurcensis ecel. canonicatus et
prebendas ae parrochialem ecclesiam de Geirdenrode Colon. et Leod.
dioc. obtinet. Fructus dicte prebende S. Marie excedunt s. t. d. viginti
quinque marcharum summam.
Rationi congruit et convenit . . . Dat. Avin. XV kl. februarii
a. primo.
In e. m. SS. Apostolorum Colon. et decano S. Crucis Leod. ac
sacriste Avin. eccl.
Reg. 219 f. 250/ nr. 187 et Reg. 244 f. 400 nr. 186.
6. 1353 Januar 18. Avignon.
Innocentius VI Theoderico de Hamerstein confert eccl. Trever.
eanonieatum et prebendam vacantes ex eo, quod Gerardus de Ern-
brethenstein eos per Iohannem de Leye suum clericum in curia Romana
resignavit, non obstante quod is preposituram S. Florini in Confluentia
et parrochialem eccl. in Hamersteyn obtinet.
Rationi congruit et convenit . . . Dat. Avin. XV kl. februarii
a. primo.
In e. m. decano et thesaurario S. Castoris in Confluentia ac
sacriste Avin. eccl.
Reg. 221 f. 114' nr. 220; Reg. Avin. 121 f. 82.
1853 Januar 18. 8
@. 1353 Januar 18. Avignon.
Innocentius VI Petro de Hornbach confert eccl. SS. Severi et
Martini Monasteriensis in Meynevelt canonicatum et prebendam vacantes
per obitum Iohannis de Montestellarum capellani Petri tit. S. Susanne
presbiteri eardinalis.
Rationi congruit et convenit . . . Dat. Avin. XV kl. februarii
a. primo.
Reg. 219 f. 255 nr. 195 et Reg. 244 f. 406 nr. 194.
8. 1353 Januar 18. Avignon.
Innocentius VI Hugoni de Engolisma confert eccl. S. Symeonis
Trever. canonicatum et prebendam ac decanatum vacantes per obitum
Iohannis Iakelini.
Rationi congruit et convenit . . . Dat. Avin. XV kl. februarii
a. primo.
Reg. 244 f. 238.
9. 1353 Januar 21. Avignon.
Innocentius VI Alberto Plateren et Elizabeth eius uxori Colon.
dioc. eoneedit plenariam peccatorum remissionem semel tantum in
mortis articulo.
Provenit ex tue devotionis affectu . . . Dat. Avin. XII kl. februarii
a. primo.
Reg. 222 f. 451! nr. 13.
10. 1353 Januar 25. Avignon.
Innocentius VI Elizabeth relicte quondam Bernardi Trost mulieri
Colon. dioc. concedit plenariam peccatorum remissionem semel tantum
in mortis articulo.
Provenit ex tue devotionis affectu ... Dat. Avin. VIII kl. febru-
arii a. primo.
Reg. 222 f. 457 nr. 5.
11. 1353 Februar 7. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Hardevust, dicto de Boten magistro in
artibus elerieo Colon. dioc. reservat beneficium eeclesiastieum cum eura
4 1853 Februar 7.
vel sine cura, cuius fructus, si cum cura, viginti quinque, si vero sine
eura fuerit, decem et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum
non excedunt, consuetum ab olim clericis secularibus assignari, spectans
ad dispositionem prepositi eccl. Colon.
Honestatis et scientie meritis . . . Dat. Avin. VII idus februarii
a. primo.
In e. m. SS. Apostolorum et S. Georgii Colon. decanis ac sacriste
Avin. eccl.
Reg. 222 f. 64! nr. 149.
12. 1353 Februar 7. Avignon.
Innocentius VI Iohanni dieto Resdail clerico Leod. dioc. magistro
in artibus reservat beneficium ecelesiastieum eum eura vel sine eura,
euius fructus, si eum eura, viginti quinque, si vero sine cura fuerit,
decem et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum non excedunt,
spectans ad dispositionem decani et capituli eecl. S. Adalberti Aquensis
Leod. dioc.
Honestatis et scientie meritis . . . Dat. Avin. VII idus februarii
a. primo.
In e. m. preposito S. Marie Traiect. et decano S. Marie Aquensis
Leod. dioe. ac sacriste Avin. eec].
lteg. 224 f. 268 nr. 579.
13. 1353 Februar 8. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Stock rectori parrochialis eccl. in Slidese
Magunt. dioc. reservat beneficium ecclesiasticum cum cura vel sine cura,
euius fruetus, si cum eura, viginti quinque, si vero sine cura fuerit,
decem et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum non exce-
dunt, spectans ad dispositionem decani et capituli eccl. S. Paulini
Trever. Tamen huiusmodi beneficium euratum assecutus, dimittat dictam
eccl. parrochialem.
Nobilitas generis, vite... Dat. Avin. VII idus februarii a. primo.
In e. m. Epternacensi et Fuldensi Trever. et Herbipolensis dioc.
monasteriorum abbatibus ac sacriste eccl. Avin.
Reg. f. 224 f. 242 nr. 485.
14. 1353 Februar 9. Avignon.
Innocentius VI abbati Tuitiensi et preposito Nideggensis ac decano
Bunnensis ecclesiarum ınandat, quatinus Conrado de Leythen canonico
1353 Februar 12. b
eecl. S. Andree Colon. conferant huius eccl. decanatum de iure vacan-
tem. — Iohannes XXII Heinrico de Vleuke (Vlerike?) canonico eccl.
S. Andree concesserat in commendam ecclesiam parrochialem de Unna
eidemque contulerat decanatum predictum, que est dignitas. Postea Bene-
dietus XII commendas huiusmodi revocarat, et Clemens VI intellecto,
quod Heinricus dietam ecclesiam et dietum decanatum contra ius insi-
mul detinebat, decreverat III kl. decembris anno undecimo dictum
decanatum prefato Conrado conferri; sed litteris super hae collatione
non confectis erat mortuus papa.
Rationi congruit et convenit . . . Dat. Avin. V idus februarii
a. primo.
Reg. 221 f. 109 nr. 211.
15. 1353 Februar 12. Avignon.
Innocentius VI Gertrudi dicte de Anglia moniali monasterii apud
Paradisum ord. S. Bened. Colon. dioc. concedit plenariam peccatorum
remissionem semel tantum in mortis articulo.
Provenit ex tue . . . Dat. Avin. II idus februarii a. primo.
Reg. 222 f. 458' nr. 89.
16. 1353 Februar 17. Avignon.
Innocentius VI Heinrico de Saraponte consideratione Johannis
regis Francie pro eo supplicantis confert eccl. Colon. canonicatum sub
expectatione prebende, non obstante quod is in Virdunensi canonicatum
et prebendam et in S. Germani Montisfalconis Remensis dioc. ecclesiis
vigore litterarum Clementis VI canonicatum obtinet et prebendam
expectat.
Nobilitas generis aliaque . .. Dat. Avin. XIII kl. marcii a.
primo.
In e. m. abbati monasterii S. Mánsueti extra muros Tullenses ac
archidiacono de Riperia in eccl. Virdun. ac officiali Colon.
Heg. 220 f. 286 nr. 58; Innoc. VI Suppl. t. I (28) f. XLVI.
17. 1353 Februar 25. Avignon.
Supplieat Sanctitati Vestre devotus familiaris vester Henricus
Suderman de Tremonia archidiaconus Leodiensis, quatinus sibi in per-
sonam dileeti sibi Henrici de Wickede filii sororis sue gratiam spe-
6 1353 März 1.
cialem faeientes, eidem de canonicatu ecclesie S. Dyonisii Leodiensis
dignemini providere, prebendam vero ... dicto Henrico ... reser-
vantes, non obstante quod canonicatum et prebendam in ecclesia
S. Servatii Traiect. Leod. dioc. ac ecclesiam parrochialem S. Reynoldi
Tremoniensis Colon. dioec. obtinet . .. Fiat G.
Item supplicat, quatinus sibi similem gratiam facientes in per-
sonam dilecti sibi Henriei Suderman de Tremonia nati Iohannis Suder-
man fratris sui ... eidem de canonicatu et prebenda eecl. S. Servatii
Traieet. Leod. dioec. dignemini providere . . . Fiat G.
Innoc. VI Suppl. t. I (23) f. LXVIII.
18. 1363 März 1. Avignon.
Innocentius VI decano S. Germani extra muros Spirenses et ipsius
ac S. Trinitatis Spirensis scolasticis ecclesiarum mandat, quatinus
Theoderico nato nobilis viri Symonis dieti Beyre de Bopardia militis
conferant preposituram eccl. Spirensis, non obstante quod idem cano-
nieatus et prebendas in Trever. et Wormatiensi eccl. obtinet et quod
olim sibi de canonicatu et prebenda eccl. Magunt. per litteras aposto-
licas est provisum.
Rationi congruit et convenit... Dat. Avin. kl. martii a. primo.
Reg. 219 f. 101 nr.3.
19. 1353 März 8. Avignon.
Innocentio VI supplieat Engilbertus episcopus Leod.:
quatinus Adolpho de Marcha nepoti sui fratris comitis de Marcha
provideatur de canonicatu eccl. Monaster. sub expectatione prebende,
non obstante quod in Colon. et Leod. eccl. canonicatus et prebendas
obtinet . . . Fiat G.
quatinus Theoderico de Marka nepoti sui fratris dicti comitis
provideatur de canonicatu et prebenda eccl. Leod.... Nimis est gra-
vata, sed fiat in eccl. Treverensi. G.
quatinus Everardo de Marka nepoti sui fratris predicti comitis
provideatur de canonicatu et prebenda eccl. S. Gereonis Coloniensis,
eum Clemens VI ei similem gratiam fecerit in eccl. Colon.; sed propter
Statutum noviter iuratum tres fratres ibidem canonici esse non possunt.
Fiat G.
Innoc. VI Supplic. t. I (23) f. XCII.
1853 März 8. 7
20. 1353 Adrz 8. Avignon.
Innocentius VI abbati monasterii S. Iacobi Leod. mandat, quatinus
Everardo de Marka clerico Colon. dioe. conferat eccl. S. Gereonis
Colon. canonicatum sub expectatione prebende.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. VIII idus marcii
a. primo.
Heg. 223 f. 168 nr. 806.
*21. 1353 März 11. Avignon.
Innocentius VI decano eccl. Xanctensis petentibus abbatissa et
conventu monasterii in Dusseren! ord. Cisterc. Colon. dioc. mandat,
quatinus ea, que de bonis ipsius monasterii alienata invenerit illicite
vel distracta, ad ius et proprietatem eiusdem legitime revocare procuret.
Dileetarum in Christo... Dat. Avin. V idus martii p. n. a. primo.
Or. membr. cum filo cannab. et plumbo pend. ; in plica ad dextr: B. de
Carpineto; in dorso: Heinricus de Embrica. — Düsseldorf. Arch. reg.
Kloster Düssern nr. 66.
22. 1353 März 19. Avignon. .
Innocentio VI supplicat Baldewinus archiepiscopus Treverensis,
quatinus sibi concedantur diversa indulta; item quatinus confirmetur
incorporatio parrochialis eeclesie de Elmtze in mensam capitularem
eccl. Cardonensis; item quatinus Iohanni de Arenceyo presbitero Trever.
dioc. provideatur de beneficio curato vel non curato spectante com-
muniter vel divisim ad dispositionem abbatis et conventus monasterii
S. Maximini; item quatinus Andree de Frankenhusen clerico Magunt.
dioc. provideatur de canonicatu et prebenda ecel. S. Crueis in Northu-
sen dicte dioc., non obstante quod ecclesiam parrochialem in Ute-
leyben dicte dioe. obtinet; item quatinus Rodolfo de Biscoverode
clerico Magunt. dioc. provideatur de canonicatu et prebenda eccl.
S. Paulini Trever. — Annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. I (28) f. CX'*.
23. 1353 März 19. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopo Maguntino mandat, quatinus Ro-
dulpho de Biscoverode clerico Magunt. dioc., pro quo supplieat Balde-
1) in Duisburg.
8 1353 März 23.
winus archiepiscopus Trever., conferat eccl. S. Florini in Confluentia
canonicatum sub expectatione prebende.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. XIIII kl. aprilis
&. primo.
Reg. 220 f. 463' nr. 395.
*24. 1353 März 23. Avignon.
Innocentius VI petentibus abbatissa et conventu monasterii S.
Iohannis in Porceto ord. Cisterc. Colon. dioc. mandat decano eccl.
B. Marie Aquensis, quatinus clericos et ecclesiasticas personas necnon
duces comites etc. Leod. civitatis et diocesis, qui castra villas efc.
sub annuo censu seu redditu a monasterio tenent, compellat, ut censum
seu redditum predietum abbatisse et conventui integre exhibeant.
Ex parte dileetarum ... Dat. Avin. X kl. aprilis p. n. a. primo.
Or. membr. cum filo cannab. et plumbo pend.; sub plica ad sinistr.: —
et inferius: M. Paschalis; in plica ad dexir.: Io. de Mannubaco. —
Düsseldorf. Arch. reg. Burtscheid nr. 161.
25. 1353 März 27. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopo Colon. mandat, quatinus Arnoldo
nato nobilis viri Guerardi de Blankenhem domini de Castenbergh clerico
Colon. dioc. conferat ecel. S. Gereonis Colon. canonicatum sub ex-
pectatione prebende et dignitatis vel officii.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. VI kl. aprilis
a. primo.
Heg. 228 f. 8 nr. 11.
26. 1353 März 27. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopo Colon. mandat, quatinus Guerrardo
nato nobilis viri Guerardi de Blankenheim domini de Castembergh
clerico Colon. dioe. conferat eccl. Colon. canonicatum sub expectatione
prebende.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. VI kl. aprilis
a. primo.
Reg. 223 f. 125' nr. 220. Reg. Avin. 124 f. 87.
1353 April 16. 9
27. 1353 April 16. Avignon.
Innocentio supplicat Adolphus de Medemon (corr: Medeman) clericus
Colon. dioc. licentiatus in decretis, quatinus sibi provideatur de cano-
nicatu sub expectatione prebende eccl. Leod., non obstante quod par-
rochialem ecelesiam Ercherode Colon. dioc. obtinet et quod Clemens VI
ei concessit gratiam de beneficio ecclesiastico eccl. Werdensis, quam
gratiam dimittere est paratus. — Fiat in eccl. Werdensi Colon. dioc.
de canonicatu sub expectatione prebende seu beneficio cum cura vel
sine cura ete. G....
Innoc. VI Supplic. t. I (23) f. CLXIIII.
28. 1353 April 16. Avignon.
Innocentius VI Adolpho de Medeman licentiato in deeretis con-
fert eccl. Werdensis canonicatum sub expectatione prebende, non
obstante quod is parrochialem ecclesiam dietam Ercherode Colon. dioc.
obtinet.
Litterarum scientia, morum ... Dat. Avin. XVI kl. maii a. primo.
In e. m. preposito S. Cuniberti ac decano S. Gereonis Colon.
ac sacriste Ávin. eecl.
Heg. Avin. 147 f. 527.
29. 1353 April 21. Avignon.
Innocentius VI Theodorico Pavonis canonico non prebendato eccl.
S. Andree Colon. reservat in eadem eccl. officium.
Vite ac morum honestas ... Dat. Avin. XI kl. maii a. primo.
In e. m. episcopo Camerac. et decano Atrebat. ac archidiacono
Antwerp. Camerac. dioc. eccl.
Reg. 228 f. 17 nr. 25; Reg. Avin. 124 (Innoc. VI t. IV) f. 95'.
30. 1353 April 24. Villeneuve (!).
Innocentius VI Henrico dicto vam Halvenhus clerico Colon. dioc.
reseryat beneficium, cuius fructus, si cum eura, XXV, si vero sine
eura fuerit, XVIII marcharum argenti valorem annuum non excedant,
spectans ad dispositionem capituli eecl. Colon.
Exigentibus probitatis et virtutum ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. VIII kl. maii a. primo.
10 1363 April 26.
In e. m. abbati monasterii S. Pantaleonis Colon. et preposito
S. Marie ad gradus Colon. ac saeriste Avin. eccl.
Heg. Avin. 123 f. 489 nr. 348.
31. 1353 April 26. Avignon.
Innocentius VI abbati monasterii S. Martini Trever. et decano
B. Marie de Palatiolo ac sacriste Avin. eccl. mandat, quatinus Thome
de S. Iohanne licentiato in utroque iure conferant eccl. S. Simeonis
Trever. canonicatum et prebendam de iure vacantes, non obstante quod
is parrochialem eccl. de Tumbis Leod. dioc. et ecclesie S. Marie in
Palatiolo Trever. dioc. canonicatum sub expectatione prebende obtinet.
— Dudum quondam Iobannes Iakelonis olim decanus eccl. S. Simeonis
parrochialem eeclesiam de Vertonno Trever. dioc. obtinens decanatum
eecl. S. Simeonis, qui dignitas existit, assecutus, utrumque beneficium
eontra constitutionem lohannis XXII detinuit, quo facto effectus
est inhabilis. Ac deinde Egidius de Gyvengneyo olim canonicus
S. Simeonis prebendatus in manibus Baldewini archiepiscopi Trever.
canonicatum et prebendam resignavit, quos Baldewinus contulit
Johanni quamvis inhabili, qui eos detinuit usque ad mortem, quare
iidem de iure vacant et sunt reservati dispositioni sedis apostolice.
(Conf. III, 1042 et IV, 8.)
Litterarum scientia et alia . . . Dat. Avin. VI kl. maii a. primo.
Heg. 221 f. 161! nr. 300.
32. 1353 April 26. Avignon.
Innocentius iisdem atque in nr. immediate precedente mandat, qua-
tinus Thome de S. Iohanne conferant decanatum eccl. S. Simeonis Trever.
Reg. 221 f. 161’ nr. 301.
+32. 1353 April 27. (Köln.)
Decanus et capitulum maioris ecclesie Coloniensis atque prelati
seu priores ecclesiarum Coloniensium petente Wilhelmo archiepiscopo
Coloniensi conveniunt in hoc, quod. universus clerus civitatis et dio-
cesis Coloniensis dicto archiepiscopo teneatur ad solvendum bis tres
decimas.
Universis has litteras inspecturis decanus et capitulum maioris necnon
prelati seu priores ecclesiarum Coloniensium salutem cum noticia veritatis.
1353 April 27. 11
Ex reverendi patris et domini nostri domini Wilhelmi Coloniensis
archiepiscopi relatione et facti veritate* evidentis scimus et nos-
cimus manifesta, quod dum olim Coloniensi ecelesie tune ex morte
Walrami predecessoris sui vacanti de ipsius domini archiepiscopi per-
sona fuerit provisum ipseque ipsius prossessionem ecclesie apprehendit,
ipsam adeo aggravatam invenit oneribus debitorum, munitiones et
castra redditusque et proventus ad ipsius mensam spectantes sub ypo-
tece et pigneris tytulo apud diveraos creditores magnos et potentes
alienatos et alienata, quod nullatenus verisimile putabatur ipsam Colo-
niensem ecclesiam ab huiusmodi oneribus posse inter longa tempora
relevari, et quamvis divina adiuvante gratia idem reverendus pater et
dominus sua sagacitate solicitudine et industria in breviori, quam
sperabatur, tempore in parte non modica debita huiusmodi persolverit,
impignerata seu ypoteca redemerit et quoad hoc rem utiliter ipsius
ecelesie gesserit evidenter, quia tamen relevationes pro ipsa ecclesia
hac (?) sie exacte non suffieiunt usquequaque, quinymmo, nisi sibi
überius suceurratur, esset probabiliter metuendum processu medii
temporis huiusmodi pestis periculosius, propter quod dominus noster
archiepiscopus predictus a nobis nostro et totius cleri tam secularium
quam religiosorum utriusque sexus Coloniensis civitatis et diocesis
nomine peciit in carritativo subsidio moderato sibi et prefate sue
eeclesie pro^ supplemento horum onerum et debitorum pro hoc
tempore subveniri, presertim quia sue mense pro nunc non sufficiunt
faeultates: nos peticione? huiusmodi intellecta, quia negare non
potuimus nec possumus, quin premissa sint vera publica et manifesta,
convenimus pluries in capitulo Coloniensi et alias, ubi videbatur ex-
pedire, de premissis tractantes insimul, prefatam peticionem inter nos
ponentes. Finaliter itaque omnibus et singulis, qui voluerunt et po-
tuerunt et debuerunt interesse, presenti die in loco capitulari Co-
loniensi ad hoc prefixo presentibus consentientibus et nullo discrepante
concorditer et unanimiter convenimus in hoc, scilicet quod prefati do-
mini nostri peticioni nostro* et tocius eleri tam secularium quam re-
ligiosorum utriusque sexus civitatis Coloniensis et dyocesis nomine
tanquam rationabili duximus annuendum, cum hoc scilieet moderamine
quod omnes et singule ecclesie monasteria capitula et conventus et
omnes singula elerici tam seculares quam religiosi utriusque sexus,
euiuscunque status dignitatis condicionis status existant, earundem
civitatis et dyocesis, qui vel que hactenus ad subsidia carritativa
a) veritatis in ms. b) media in mas. c) quod in ms.
d) petitum in ms. e) nostre in ms.
12 1353 April 29.
archiepiscopis Coloniensibus pro tempore seu sue ecclesie predictis*
tenebantur et tenentur contribuere de consuetudine vel de iure, in
festo nativitatis D. Marie virginis proximo tres decimas et in eodem
festo post annum immediate sequentem totidem decimas, prout in
civitate et dyocesi Coloniensi solvi hactenus consueverunt, solvere omni
oceasione postposita teneantur. Consentimus etiam et nobis placet,
quod ipse dominus noster archiepiscopus prefatas easdem ecclesias
monasteria capitula et conventus neenon omnes et singulos clericos
tam seculares quam religiosos utriusque sexus, que et qui contrarii
hiis fuerint et rebelles, per censuram ecclesiasticam corrigat et com-
pescat, prout hoc exegerit? ordo iuris. In cuius rei testimonium
nos decanus et capitulum Colon. prefati nostro et prefatorum prela-
torum nomine ad eorum peticionem sigillum nostrum maius duximus
apponendum in testimonium premissorum. Datum a. d. MCCCLIII
sabbato post dominicam Cantate.
Transsumptum in litteras datas a Wilhelmo archiepiscopo d. XXV m.
iunii a. MCCCLIII. — Düsseldorf. Arch. reg. Köln. Apostelstift. Liber al-
bus. a. fol. 116' — 178.
88. 1353 April 29. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Gerlacus de Capella alias de Wesalia
eanonieus prebendatus eccl. S. Severini Colon., quatinus sibi pro-
videatur de supplemento seu mensa prebendali officio ac obedientia
dicte ecclesie.
Innoc. VI Supplic. t. I (28) f. 147.
84. 1353 April 30. Avignon.
Innocentius VI Gerlaco archiepiscopo Magunt. et Argentinensi ac
Spirensi episcopis mandat, quatinus ad pacem reducant Ropertum du-
cem Bavarie et suos ex una parte et Walramum comitem de Spanhem
et suos ex altera, qui nonnullis ex causis et presertim occasione
quorumdam locorum ecel. Wormaciensis bellum gerunt, quo ecclesia
Wormatiensis maxima pertulit detrimenta.
Ex commissa nobis . . . Dat. Avin. II kl. maii a. primo.
Heg. 224 f. 484 nr. 1446.
a) predicti in ms. b) proxime in ms.
c) exigerit in ms.
1858 Mai 4. 18
+35. 1353 Maid. Köln.
Johannes episcopus ccelesie Scopiensis Guillelmi Coloniensis
eeclesie arehiepiscopi vices gerens concedit ecelesie sanctimonialium
ordinis heremitarum B. Augustini ad S. Agatham et certis altaribus in
ea constructis pro devotis visitantibus et certis diebus festis indul-
gentias non plenarias.
. . . Datum a. d. MCCCLIII dominiea tercia post festum pasche,
Düsseldorf. Arch. reg. Manuscr. B. 86a. Köln: S. Agatha a. fol. Il.
36. 1353 Mai 5. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Baldewinus arehiepiscopus Trever.:
quatinus sibi coneedatur facultas dispensandi super impedimento
quarti gradus consanguinitatis et affinitatis. — Fiat de sex. G.
quatinus duodecim clericis seu domesticis et familiaribus conce-
datur indultum, ut ipsius obsequiis insistendo fructus beneficiorum
suorum ecelesiasticorum non residentes in eis integre percipere va-
leant. — Fiat de octo. G.
quatinus concedantur indulgentie (non plenarie) ecclesie mo-
nasterii sanctimonialium ordinis S. Clare in Epternacho in honorem
gloriose virginis Marie de novo constructe. — Fiat ad decennium. G.
quatinus clerico suo domestico et familiari Thome de S. Johanne
in artibus et utroque iure licentiato Trever. provideatur de canonicatu
sub expectatione prebende in eccl. S. Pauli Leod., non obstante quod
is eeclesiam parrochialem de Tumbis Leod. dioc. et canonicatum sub
expeetatione prebende in eecl. B. Marie de Palatiolo Trever. dioc.
obtinet. — Fiat in dieta eccl. B. Marie de Palatiolo Trever. dioc. (!) G.
(Conf. nr. 31 et 32.)
quatinus elerico suo Alberto de Sapongnya licentiato in legibus
et baeealario in iure canonico presbitero Trever. dioc. provideatur de
eanonieatu et prebenda in eecl. B. Marie Magdalene Virdun., non ob-
stante quod in eecl. Virdun. canonicatum obtinet et in Romana curia
super prebenda sumptuose litigat — Fiat G.
quatinus Gerardo Colini de Basthonia clerico Leod. dioec. provi-
deatur de canonicatu et prebenda in eccl. S. Iohannis Leod., non ob-
stante quod in eccl. S. Georgii de Limpurgh Trever. dioc. canoni-
catum sub expectatione prebende obtinet. — Fiat in dicta eccl. S.
Georgii Trever. dioc. G.
Innoc. VI Supplic. t. 1 (23) f. 154'.
14 1853 Mai 7.
37. 1353 Mai 7. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Alianora ducissa Ghelrensis et domina
de Lue:
quatinus sibi concedatur altare portatile. — Fiat G.
quatinus sibi et Raynaldo duci Ghelrie filio suo concedatur fa-
eultas faciendi celebrari et audire missam ante diem tempore necessi-
tatis seu maxime infirmitatis. — Fiat G.
quatinus possit intrare ad moniales S. Clare eum quatuor domina-
bus. — Fiat, dum tamen non pernoctet. G.
quatinus domino Stephano de Bynine militi, Iohanni Bierwisch
armigero familiari suo, Elisabet de Brocchusen ae Aleydi de Leyen-
bereh domicellabus suis neenon fratri Hermanno ord. Minorum con-
fessori Suo concedatur pleraria peceatorum absolutio in articulo mortis.
— Fiat G.
Sequuntur quatuor alie supplicationes, quibus annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. I (23) f. 157.
38. 1353 Mai 10. Villeneuve.
Innocentius VI Iohanni Crusellerii rectori parrochialis eccl. de
Triis Trever. dioc. in Romana curia presenti in subdiaconatus ordine
eonstituto, qui tenetur in proxime instantibus ordinum temporibus ad
diaconatus ordinem promoveri et propter locorum distantiam nequit
ordinem recipere à suo ordinario, concedit facultatem recipiendi dietum
ordinem a quoeumque maluerit antistite.
Personis ecclesiasticis libenter . .. Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. VI idus maii a. primo.
Reg. 224 f. 485 nr. 1450; Reg. Avin. 122 f. 163.
*89. 1353 Mai 14. Avignon.
Innocentius VI decano eccl. S. Severini Colon. mandat, quatinus
ea, que de bonis monasterii S. Beati iuxta Confluentiam per priorem
soliti gubernari ord. Cartus. per concessiones illicitas invenerit alienata
vel distraeta, ad ius et proprietatem eius revocare procuret.
Ad audientiam nostram . . . Dat. Avin. II idus maii p. n. a.
primo.
Or. membr. cum sig. pend.; sub plica ad sinistr.: = el inferius:
M. Paschalis; in plica ad dextr: P. de Velletro; in dorso: A. de Novi-
magio. — Koblenz. Arch. reg. Carthause Beatusberg nr. 88.
1853 Mai 15. 15
40. 1353 Mai 15. Villeneuve.
Innocentius VI SS. Apostolorum et S. Georgii Colon. decanis
ae saeriste Avin. ecel. mandat, quatinus Eremberto Munter de Tre-
monia clerico Colon. dioe. conferant ecel. S. Severini Col. canoni-
catum et prebendam cum supplemento alias mensa prebendali nuneu-
pato vacantes per obitum Conradi Houschilt, qui nuper extra Ro-
manam curiam diem elausit extremum, non obstante qnod Eremberto,
ut asserit, de certis canonicatibus et prebendis in S. Marie ad gradus
Colon. et in Bunnensi dicte Col. dioc. ecclesiis tune vacantibus aucto-
ritate apostolica provisum extitit, quorum possessionem pacificam non-
dum est assecutus.
Vite ac morum honestas . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. idus maii a. primo.
Reg. 221 f. 408 nr. 780.
41. 1353 Mai 20. Villeneuve.
[Innocentius VI] Ottoni de Cygenhan canonico Maguntino.
Sedes apostolica pia . . . Exhibita siquidem pro parte tua nobis
nuper petitio continebat, quod tu olim in Maguntina et Coloniensi
ecclesiis canonicatus et prebendas obtinens, prout obtines, pre-
posituram curatam eeclesie Fritzlariensis primo ac deinde parrochialeın
ecel. in Treyse Magunt. dioc.. . . . assecutus fuisti ipsasque preposi-
turam et ecclesiam insimul absque dispensatione canonica omnique
impedimento cessante legitimo per viginti annos, in presbiterum etiam
non promotus, tenuisti pacifice, fruetus et proventus, quorum valor
viginti quinque marcharum argenti s. t. d. summam annuam non ex-
cedit, percipiens ex eisdem. Quare pro parte tua fuit nobis humiliter
supplieatum, ut providere tibi, qui, ut asseris, multa dampna pro eo,
quod ecclesie Romane hactenus obediens ac . . . Gerlaco archiepiscopo
Maguntino assistens extiteras contra intrusum in ecclesia Maguntina,
sustinuisti, super hiis de benignitate apostolica dignaremur. Nos
itaque . . . consideratione . . . Iohannis regis Francorum illustris pro
te nobis super hoc humiliter supplieantis . . . omnem inhabilitatis
et infamie maculam sive notam per te premissorum occasione contractam
auctoritate apostolica penitus abolemus. Volumus autem, quod prepo-
situram ac parrochialem ecclesiam predictas exnunc realiter et omnino
dimittas . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioe. XIII kl. iunii a,
primo.
Reg. Avin. 147 f. 516.
16 1853 Mai 20.
49. 1353 Mai 20. Villeneuve.
Innocentius VI scolastico eccl. S. Stephani Magunt. mandat,
quatinus Ottoni de Cygenhain canonico Magunt. conferre et assignare
procuret preposituram curatam eccl. Fritzlariensis et parroehialem ecel.
in Treyse Magunt. dioc.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XIII kl. iunii a. primo.
Reg. Avin. 147 f. 524.
48. 1353 Mai 25. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Iohannes de S. Iohanne Trever. clericus,
quatinus sibi provideatur de canonicatu et prebenda eecl. S. Paulini
extra muros Trever. vacantes per obitum Iohannis Iakelonis mortui in
Romana curia, non obstante quod ecclesiam parrochialem de Gegyn in
lite obtinet. — Fiat G. (Conf. nr. 36.)
Innoc. VI Supplic. t. I (23) f. 173.
44. 1353 Juni 8. Villeneuve.
Innocentio VI supplicant episcopus vicedecanus et capitulum
Leod. ac marchio Iuliacensis et comes de Montibus, quatinus
lohanni nato nobilis et potentis viri Guillelmi domini de Wezemale
militis clerico Leod. dioc. predictorum episcopi et principum avunculo
provideatur de canonicatu et prebenda eccl. Leod. vel eccl. Traiect.
eum supplemento. — Fiat G. Item quod examen remittatur ad
partes. G.
Innoc. VI Swupplic. t. I (23) f. 188.
45. 1353 Juni 8. Tilleneuve.
Innocentio VI. supplicat Arnaldus episcopus Soren., quatinus
familiari suo Henrieo de Novavilla nato quondam Iohannis Galli militis
canonico prebendato eccl. S. Marie Aquensis de milite et coniugata
illegitime genito indulgeatur, ut preter dictum beneficium duo alia
beneficia sibi invicem compatientia recipere et retinere valeat. — Fiat
de uno beneficio. G.
Innoc. VI Supplic. t. I (23) f. 198.
1853 Juni 10. 17
Innocentius VI Henrico supradieto concedit petita.
Apostolice sedis eunctis... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. VI
idus iunii a. primo.
Reg. Avin. 125 f. 458! nr. 258.
46. 1353 Juni 10. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Karolus Romanorum et Boemie rex:
quatinus Henrico de Wesalia iuris civilis baccalareo Trever. dioc.
de novo provideatur de canonicatu et prebenda dignitate personatu vel
offieio in Monasterio de Meinevelt et de uno ex sex maioribus bene-
fieiis eeclesiasticis, prebende sacerdotales vulgariter appellatis, in eccl.
Spirensi, non obstante quod canonicatum et prebendam S. Florini in
Confluentia et vicariam perpetuam in Coverna Trever. dioc. eccl. ob-
tinet, quam vicariam dimittere est paratus, dum unum dictorum bene-
fieiorum fuerit assecutus. — Fiat G. (Conf. III, 848, 854, 791, 792).
quatinus Hertroico (corr: Hartwico) de Burgen clerico Trever. dioc.
subnotario suo provideatur de eanonieatu et prebenda eccl. S. Castoris
in Confluentia, non obstante quod ei est provisum de canonicatu et
prebenda ecel. SS. Martini et Severi monasterii in Meynevelt Trever.
dioe, — Fiat G.
Innoc. VI. Supplic. t. I (28) f. 200.
4%. 1353 Juni 12. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Iohannes Petri de Nidechen clericus Colon.
dioc. non eoniugatus nec in sacris ordinibus constitutus ac familiaris
magistri Petri de Tumone lapicide servitoris papalis, quatinus sibi pro-
videatur de officio tabellionatus. — Fiat G.
Innoc. VI Supplic. t. I (23) f. 184.
+48. 1353 Juni 12. Köln.
Prepositus decanus et capitulum ecclesie S. Severini Coloniensis
de consensu archiepiscopi et capituli ecclesie Coloniensis statuunt,
quod fercula ecclesie S. Severini competant et debeantur antiquioribus
ecclesie ipsorum canonicis actu prebendatis fercula non habentibus.
Universis presentes litteras visuris prepositus, Hilgerus decanus
totumque eapitulum ecelesie S. Severini Colon. ...
Cum nonnisi pacis in tempore bene colatur pacis aetor, summe
congruit, ut inter ecclesiasticos et divino cultui dedicatos unanimitas
Vatikan. Regesten IV. 2
18 1353 Juni 12.
et concordia proeur[entur disco]rdieque prorsus evitentur, consideranter
igitur attendentes quorundam certorum reddituum ecclesie nostre dis-
tinetorum et separatorum fereula nuncupatorum collationis occasione
graves et perieulosas in ecclesia nostra discordias frequenter hactenus
fore subortas posseque, prout experientia nos edocuit, verisimiliter im-
posterum suboriri, insuper dieta fercula improvide minusque canonice
conferri, eapropter nos, huiusmodi periculis dampnis et scandalis ob-
viare et de oportunis remediis, in quantum possumus, providere cupien-
tes, ad hoc pariter in nostro capitulo vocatis evocandis debite congre-
gati, tractatu et deliberatione diligentibus et maturis super hiis inter
nos prehabitis, utilitate ecclesie nostre in hoc precipue pensata et
attenta, consensu etiam et auctoritate ... Wilhelmi dei gracia archi-
episcopi et capituli ecclesie Coloniensis intervenientibus, taliter super
hiis duximus concorditer ordinandum et statuendum ac statuimus et
ordinamus, quod dieti redditus ecclesie nostre predicte, qui fercula vul-
gariter et communiter nuncupantur et vocantur, antiquioribus canonicis
nostre ecclesie actu prebendatis fercula non habentibus iuxta sue recep-
tionis ordinem, cum ipsa fercula vacare contigerit, deinceps competant
et debeantur, sic quod antiquiores canonici ibidem fereula non habentes
secundum eorum receptionem, dummodo sint in perceptionis fructuum
probendarum suarum possessione, huiusmodi redditus seu fercula eligere
Bibi poterunt, si voluerint, et optare et percipere et levare, et quod
nullus eeclesie nostre canonicus nisi actu prebendatus et in perceptione
fruetuum sue prebende existens huiusmodi redditus seu fercula eligere
seu optare et percipere possit vel levare. Hec autem sic per nos uti-
liter, ut speramus, statuta iuramus ad sancta dei evangelia nos firmiter
et inviolabiliter observaturos, omnesque et singuli in eiusdem ecclesie
canonicos imposterum recipiendi ibidem iurare tenebuntur. Et nos
Wilhelmus dei gratia sancte Coloniensis ecclesie archiepiscopus ... et
eapitulum Coloniense premissa omnia et singula fore vera statutumque
et ordinationem suprascriptas pro dicte ecclesie utilitate de consensu
et auctoritate nostris rite fuisse et esse factas attestamur ea omnia
et singula confirmantes et approbantes. In quorum testimonium et ınu-
nimen sigilla nostra una cum sigillis prepositi et capituli ecclesie S.
Severini prediete pro eis presentibus duximus apponenda. Et nos
Gerardus prepositus, Hilgerus decanus et totum capitulum ecelesie
S. Severini predieti presentibus protestamur, quod nos Gerardus pre-
positus predietus sigillum nostrum et Hilgerus decanus et capitulum
sigillum capituli nostri una cum sigillis ... Wilhelmi archiepiscopi et
capituli Coloniensis presentibus apposuimus in testimonium premis-
1353 Juni 12. 19
sorum. Datum Colonie anno d. MCCCLIII duodecima die men-
sius iunii.
Insertum in litteras confirmatorias ab Innocentio VI d. XXXI m. iulii
a. MCCCLIV datas. — Düsseldorf. Arch. reg. Köln: St. Severin nr. 124.
— Reg. 226 f. 223 nr. 274.
*49. 1353 Juni 12. Kóln.
Prepositus decanus et capitulum ecclesie S. Severini Colon. de
consensu archiepiscopi et capituli ecclesie Colon. tollunt officiwm cel-
lerarie sue ecclesie eiusque cellerarie redditus assignant dispositioni
capituli sue ecclesie.
Universis presentes litteras inspecturis Gerardus prepositus, Hil-
gerus decanus totumque capitulum ecclesie S. Severini Coloniensis salu-
tem in domino et rei subscripte noscere veritatem.
Dignum quidem et iuri consonum arbitramur, si prius utiliter
ordinata, que deinde ex variatione tempornm plus obesse quam prodesse
comperta fuerint, revocentur et in melius convertantur*. Cum igitur
celerarie officium in ecclesia nostra predicta olim forsan provide insti-
tutum uni ex eanonieis eiusdem ecclesie annaliter consuetum assignari
experientia docente didicerimus nobis et ecclesie nostre nequaquam
fore necessarium nec utile, quinymmo potius dampnosum et onerosum
colloeationisque seu assignationis eiusdem occasione graves admodum
et periculosas discordias in eadem ecelesia fuisse plerumque subortas
ac verisimiliter posse frequenter imposterum suboriri, premissis obviare
et de remedio competenti providere volentes, in nostro propter hoc
capitulo vocatis evocandis eongregati, tractatu deliberationeque maturis
ac diligentibus super hiis prehabitis, ecclesie nostre utilitate etiam
precipue pensata, de consensu et auctoritate cxpressis reverendi in
Christo patris ac domini domini Wilhelmi archiepiscopi et capituli
Coloniensis concorditer et unanimiter omnibus rite actis ipsum cele-
rarie officium sustulimus et exnune tollimus omnino statuentes et ordi-
nantes, quod dictum celerarie officium in ecclesia nostra memorata
ulterius non existat quodque redditus fructus et proventus eiusdem
offieii universi in dispositione capituli nostri descetero sint et maneant
pro oneribus nobis et eeclesie nostre communiter incumbentibus suppor-
tandis. Has autem statutum et ordinationem iuramus. . . (Cetera ut in nr.
immediate precedenti). Datum anno MCCCLILI duodecima die mensis iunii.
Insertum in litteras confirmatorias ab Innocentio VI d. XXXI m. iulii
a. MCCCLIV datas. Düsseldorf. Arch. reg. Köln: S. Severin nr. 124. —
Reg. 226 f. 224 nr. 274.
a) convertentur ?n ms.
20 1353 Juni 13.
*30. 1353 Juni 13. Avignon.
Innocentius VI preposito eccl. B. Marie Palatiolensis dyoc. Trever.
mandat, quatinus ea, que de bonis monasterii monialium de Macra
ord. Cistere. Trever. dioc. per concessiones alienata invenerit illicite vel
distracta, ad ius et proprietatem eius legitime revocare procuret.
Ad audientiam nostram ... Dat. Avin. idus iunii p. n. a. primo.
Insertum in prepositi litteras executorias dat. d. XXVII m. octobris
a. MCCCLIV. — Coblenz. Arch. reg. Abtei Machern nr. 153.
51. 1353 Juni 15. Avignon.
Stephanus eamerarius pape testatur, quod Oto abbas monasterii
S. Maximini extra muros Trever. solvi fecit pro parte partis sui
communis servicii camere apostolice LXXX flor. auri et pro parte
partis IIII servieiorum X flor. auri per manus magistri Iohannis de
Syberg canonici S. Andree Colon., quod ipse Stephanus eidem ad sol-
vendum eomplementum servicii communis et IIlI serviciorum terminum
usque ad festum purificationis B. Marie proxime venturum prorogavit
et insuper eum absolvit et cum eo super irregularitate dispensavit.
Universis ete. Stephanus ... Dat. Avin. d. XV. m. iunii a.
[MCCCLIII] ...
Oblig. et Solut. 26 (380) f. 247 et 28 (232) f. 127, brevius Obligat. et
Solut. 24 (331) f. 18' et Introit. et Exit. 262 f. 92.
52. 1353 Juni 18. Villeneuve.
Supplieat Sanctitati Vestre devotus vir Rodolphus dietus Losse
de militari prosapia genitus decanus Maguntinus Sanctitatis Vestre
capellanus examinator elericorum pauperum de Alamania, quatinus sibi
de eeclesia parrochiali in Kytzingen Herbipolensis dioc. pro eo et ex
eo, quod Bertholdus de Grunbach clericus ecclesiam parrochialeın in
Rugeheym diete dioc. optinens predictam ecclesiam de Kytzingen
assecutus ipsas simul post et contra constitutionem ... Execrabilis...
tenuit occupatas ... dignemini providere, non obstante quod ipse
Rodolphus in Trever. Nuenburg et in S. Florini et S. Castoris Con-
fluent. et Cardonensi eccl. Trever. dioc. canonicatus et prebendas ob-
tinet et quod sibi ... est provisum de canonicatu et prebenda ac
decanatu ecel. Maguntine, quorum tamen possessionem non habet domino
Gerlaco archiepiscopo Magunt. possessione et fructibus eorum gaudente.
... Fiat G.
1353 Juni 18. | 21
533. 1353 Juni 18. Villeneuve.
Innocentius VI magistro Wilhelmo de Monte legum doctori con-
fert ecel. Leod. canonicatum sub expectatione prebende.
Nobilitas generis, litterarum ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XIIII kl. iulii a. primo.
In e. m. abbati monasterii S. Laurentii prope muros Leod. ac
S. Dionysii ae S. Bartholomei Leod. cantoribus ecclesiarum.
Reg. 220 f. 341! nr. 161.
54. 1353 Juni 21. Villeneuve.
Signifieat Sanctitati Vestre devotus vir Engelbertus de Puteo,
quod propter obedientiam per eum sancte Romane eeclesie exhibitam
fructibus prebende sue ecclesie Magunt. per Henricum archiepiscopali
dignitate diete Maguntine ecclesie privatum et Conradum de Valkensten
eius vicarium ac complices eorum sex annis extitit spoliatus et adhuc
de die in diem spoliatur, supplicans eidem Sanctitati Vestre, quatinus
sibi... de canonicatu et prebenda ecclesie Werdensis Colon. dioc. vacan-
tibus per obitum Iohannis dicti Syde de Xanctis ... qui anno iubileo
proxime preterito in itinere Romano decessit, .. . dignemini providere,
non obstante quod ... canonicatus S. Severini Colon. sub expectatione
fereuli et S. Vietoris extra muros Magunt. eccl. sub expectatione pro-
bendarum auetoritate gracie per fe. re, Clementem papam VI...
Engelberto facte quodque idem predecessor beneficium ecclesiasticum
eum eura vel sine eura spectans communiter vel divisim ad collationem
ete. episcopi prepositi decani et capituli singulorumque canonicorum
ecel. Leod. dieto Engelberto conferendum reservavit, noscitur obtinere.
.... Fiat nisi fuerit alteri ius quesitum. G. ....
Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. XI kl. iulii a. primo.
Innoc. VI Supplic. t. I (23) f. 218.
55. 1353 Juni 21. Villeneuve.
Innocentius VI SS. Apostolorum et S. Severini Colon. prepositis
ac sacriste Avin. eecl. mandat, quatinus Engelberto de Puteo cano-
nico ecel. Magunt. conferat eccl. Werdensis canonicatum et prebendam
vacantes per obitum Iohannis dicti Syde, qui anno MDCCCL in Urbe
peregrinans pro obtinenda peccatorum remissione plenaria mor-
tuus egt.
22 1363 Juni 25.
Multiplieium dona virtutum ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XI kl. iulii a. primo.
Reg. 219 f. 245’ nr. 177.
*56. 1353 Juni 25. Köln.
Wilhelmus archiepiscopus Coloniensis universo civitatis et diocesis
clero imponit tres decimas bis solvendas, ad quas exigendas deputat
Godefridum de S. Cuniberto subcustodem ecclesie Coloniensis et Til-
mannum sigilliferum suum canonicum SS. Apostolorum Colon.
Wilhelmus dei gracia sancte Coloniensis archiepiscopus
abbatibus decanis capitulis monasteriis, decanis christianitatum, plebanis
ecclesiarum parrochialium, capellarum reetoribus ac universis benefi-
ciatis clericis Colon. civitatis et dyocesis, quos infrascriptum negotium
tangere poterit, salutem in domino sempiternam.
Quomodo felicis* recordationis dominus Clemens papa VI, dum
eeclesie nostre Coloniensi auctoritate apostolica de nostra dignatus fuit
providere persona, in nostre? ereationis exordio, vel etiam qualiter, dum
bone memorie Walramus noster predecessor diem clausit postreinum
ipsamque nostram ecclesiam reliquit gravissimorum debitorum oneribus
aggravatam, pie^ considerans ad horum relevationem debitorum ali-
qualem, ut4 a nostris ecclesiis monasteriis et clericis non exemptis sub-
sidium exigere caritativum possemus, concessit auctoritate apostolica
et indulsit®!, quod quidem subsidium etsi per vos ut in pluribus
sacre obediencie et devote fuerit retroactis temporibus persolutum,
nobis tamen seeundum ipsorum exigentiam debitorum nullatenus est
subventum; quinymno lieet nos omni modo, quo potuimus, de redditibus
mense nostre proventibus et obventionibus addiderimus in horum solu-
tionem debitorum, quantum potuimus, huiusmodi debita in toto, lieet in
aliqua parte sustulerimus, non potuimus amovere. Super quo hiis die-
bus vobisenm decano et eapitulo nostro necnon cum prelatis sive prio-
ribus ecclesiarum Coloniensium decrevimus habere collationem ipsisque
referre ea, que nobis de hoc constabant. Vosque decanus capitulum
et prelati habitis inter vos super hiis collatione et consilio maturo ve-
stras litteras patentes sub sigillo maiori vestri capituli sigillatas nobis
destinare amastis sub hac forma: (Sequuntur littere date d. XXVII
a) feliciter in ms. b) nostra in ms. e) pre in ms.
d) dü ut in ms. e) indulusit n ms. f) quam in ms,
1) Cont. III nr. 834.
1353 Juni 26. 23
m. aprilis nr. 32. Deinde pergitur). Vobis igitur universis et sin-
gulis in nostra civitate et dyocesi constitutis in virtute sancte obedi-
encie et sub penis excommunicationis et suspensionis, quas in vestrum
quemlibet, necnon interdicti, quod in vestras ecclesias singulas moni-
tione* termini infrascripti premissa ferimus in his scriptis, si non fece-
ritis, quod mandamus, districte precipimus, quatinus in festo nativitatis
B. Marie virginis proximo venturo tres decimas et in eodem festo post
amum immediate sequentem totidem decimas, prout in civitate et in
dyocesi Coloniensi solvi hactenus consueverunt, dilectis nobis Godifrido
dicto de S. Cuniberto subcustodi et canonico ecclesie Coloniensis et
Tilmano canonico SS. Apostolorum curie nostre sigillifero, quos collec-
tores" harum decimarum ordinamus et facimus tenore presencium, ut
vice nostra earundem decimarum solutiones recipiant et solventes quitent
et faciant, quod cirea premissa fuerint oportuna, nomine caritativi sub-
sidii integre et absque diminutione aliqua persolvatis^. Mandamus
itaque vobis christianitatum decanis sub penis prefatis, quas similium
terminorum monieione premissa in vestrum quemlibet ferimus in hiis
scriptis, si circa hec fueritis negligentes vel remissi, quatinus infra
sui decanatus terminos colligatis? seu colligere procuretis suis tempo-
ribus decimas supradictas et prefatis nostris collectoribus® presentetis
seu remittatis. Nostras etiam presentes litteras apud eosdem vestros
subditos executioni debite, sic quod ad eorum noticiam valeant veri-
similiter pervenire, quantocius poteritis, demandetis, et quiequid circa
premissa feceritis, nobis vestris litteris vestro sigillo sigillatis! liquide
rescribatis. Dat. a. d. MCCCLIII crastino post nativitatem B. Iohannis
Baptiste.
Düsseldorf. Arch. reg. Küln: Apostelstift. a. Liber albus (saec. XV)
fol. 176-178.
57. 1353 Juni 26. Villeneuve.
Innocentius VI archiepiscopo Maguntino mandat, quatinus Ro-
dolfo de Bischoverode canonico nondum prebendato eccl. S. Florini
Confluent. conferat ecelesie S. Marie Ysnacensis Magunt. dioc. cano-
nieatum et prebendam vacantes per resignationem Rodolphi dicti Losse
apud sedem apostolicam factam.
Dignum arbitramur et congruum... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioec. VI kl. iulii a. primo.
Reg. 219 f. 253’ nr. 192 et 244 f. 404 nr. 191.
a) monitioni in ms. b) collatores in ms. e) persolvat $n ms.
d) collegatis in ms. e) collatoribus in ms. f) sigillatas in ms.
24 1353 Juli 3.
58. 1353 Juli 3. Avignon.
Egidius miseratione divina tit. S. Clementis presbiter cardinalis
permittit sub lege auctoritate pape, cuius penitenciarie curam gerit,
Baldewino archiepiscopo Treverensi seneetute ac debilitate gravato,
ut tam in quadragesimalibus quam aliis diebus ieiunialibus ovorum et
lacticiniorum cibis utatur.
Exhibita nobis pro parte... Dat. Avin. V nonas iulii p. d. Inno-
centii VI a. primo.
Or. membr. cum fragmento sigillà pendentis. — Koblenz. Arch. reg. Kur-
trier. — Gürz, Regesten der Trierer Erzbischüfe pg. 90.
+59. 1353 Juli 9. Hautmont.
Petrus Ostiensis et Velletrensis episcopus cardinalis ac prepositus
ecclesie S. Martini Wormatiensis facit constituit et ordinat Balde-
winum archiepiscopum Treverensem, amicum suum carissimum, suum
verum et legitimum procuratorem actorem factorem negotiorum gestorem
et vicarium specialem ad regendum gubernandum et administrandum
suo nomine et pro se preposituram suam dicte ecclesie S. Martini
Wormatiensis et ecclesiam Bopardiensem Trever. dioc. eidem pre-
positure sue unitam cum suis iuribus singulariter enarratis et perti-
nenciis univerBis, revocans omnes et singulos procuratores suos per se
hactenus ad prescripta constitutos et promittens, quod dictum archi-
episcopum, quamdiu vixerit et sibi annis singulis de sexcentis florenis
auri boni et legitimi ponderis, prout se ipsi Petro in suis patentibus
litteris astricturus est, debite satisfecerit, non velit nec debeat ali-
qualiter revocare.
Noverint universi presentes. .. Datum et actum in domo nostra
Montisalti prope Avinionem sub anno a nat. d. MCCCLIII indictione
sexta die nona mensis iulii...
Or. membr. cum pend. fragmento sigilli. — Koblenz. Arch. reg. Stifter
u. Klöster. Boppard, Wormser Propstei S. Martin. — Apogr. coeva
sine anno in Manuscr. HR. Losse f. 127—128 (140—141). Darmstadt.
Arch. Hassiacum.
*60. 1353 nach Juli 9.
Obligatio Baldewini, quod preposito S. Martini Wormat. velit
quotannis dare pensionem VIO flor. de prefata prepositura.
Baldewinus dei et apostolice sedis gratia archiepiscopus Treve-
rensis notum facimus universis, quod cum reverendissimus pater et
dominus dominus Petrus dei gratia Ostiensis et Velletrensis episcopus
1353 Juli 5. 25
5. Romane ecclesie cardinalis ac prepositus ecclesie S. Martini Wor-
matiensis nobis dederit et concesserit ad fermam omnes et singulos
fruetus redditus proventus census decimas obventiones et omnia et
singula emolumenta et iura dicte prepositure sue S. Martini ad ipsum
dominum cardinalem spectantes et spectantia in quibuseunque pro-
venientes et provenientia, quamdiu idem dominus cardinalis [et] nos
fuerimus in humanis, pro pensione annua VIC flor. auri boni et legitimi
ponderis solvendorum et assignandorum dicto domino cardinali vel
eius certo nuntio in Romana curia vel ubicunque pro tempore fuerit,
annis singulis in festo purificationis B. Marie virginis, nos ... pro-
mittimus bona fide eidem domino cardinali, ... quod hine ad festum
purifieationis B. Marie virginis proxime futurum VIC florenos auri boni
et legitimi ponderis et deinceps singulis annis in eodem festo . . .
prefato domino cardinali vel eius certo nuncio in Romana curia vel
ubieunque pro tempore fuerit, cum effectu et integraliter persolvemus
nosque nostra dictaque archiepiscopatus nostri ae prepositure bona
omnia et singula eidem domino cardinali solenniter et efficaciter obli-
gamus. In cuius rei testimonium ete. Dat. etc.
Manuscr. R. Losse f. 128' (142). Darmstadt. Arch. Hassiacum.
61. 1353 Juli 5. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Iohannes Brubach diaconus Trever. dioc.,
quatinus sibi de novo conferatur quoddam altare eccl. B. Marie Trever.
ipsi a preposito decano thesaurario archidiacono et capitulo eccl.
Trever. de facto collatum post obitum Iohannis laqueleti, qui in curia
decessit. — Annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. II (24) f. 10.
62. 1353 Juli 5. Villeneuve.
Innocentio VI supplieat Tilmannus de Leychlinghen presbiter
Colon. dioe. quatinus sibi de novo conferatur parrochialis eecl. in
Gelstorp Colon dioc., quam sibi de facto contulit Wilhelmus archi-
episcopus Colon. vigore presentationis ab abbate monasterii S. Bertini
in S. Audomaro et decano capituloque ecclesie S. Audomari Mori-
nensis dioc. patronis facte. Dicte eccl. parochialis collatio devoluta erat
ad sedem apostolicam ex eo, quod Adam de Leching (sic!) eandem eum
eccl. de Dernowe Colon. dioe. tres per annos et plus detinuerat ad
sacerdotium non promotus.
Innoc. VI Supplic. t. II (24) f. 10.
26 1353 Juli 5.
68. 1353 Juli b. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Conradus de Legginich, quatinus sibi de
novo conferatur parrochialis ccel. in Bertinstorp Colon. dioc., cuius
fructus annui valorem octoginta florenorum habent, cum dubitet, quod
collatio sibi faeta post obitum Lamberti de Heinbergh sit vitiosa. —
Annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. II (24) f. 10.
64. 1353 Juli 14. Villeneuve.
Innocentius VI Hermanno de Tuitio confert ecelesie SS. Martini
et Severi de Monasterio Meinevelt canonicatum et prebendam vacantes
per obitum Iohannis de Leyge apud sedem apostolicam mortui, non
obstante quod is expectat beneficium ecclesiasticum sine cura spectans
ad dispoaitionem decani ecclesie S. Cuniberti Colon.
Probitatis meritis, super quibus . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. II idus iulii a. primo.
In e. m. SS. Apostolorum et S. Georgii Colon. decanis ac sacriste
Avin. eecl.
Reg. 219 f. 208 nr. 94.
65. 1353 Juli 15. Villeneuve.
Innocentius VI confirmat ineorporationem prepositure ecclesie
S. Castoris in Confluentia et ecclesie parrochialis de Werle (Merl)
Trever. dioc. factam in favorem capituli ecclesie S. Castoris a Balde-
wino archiepiscopo Treverensi. Transsumpte sunt littere, quibus Wil-
helmus de Helfinstein prepositus S. Castoris incorporationi consentit
(IIInr.659) necnon littere, quibus Baldewinus incorporationem exequitur
(III nr. 674).
Rationi congruit et convenit... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. idus iulii a. primo.
Reg. 224 f. 423'; Reg. Avin. 125 f. 188.
66. 1353 Juli 15. Villeneuve.
Innocentius VI Maguntino et Coloniensi et Treverensi archi-
episcopis commotus querelis Iohannis Schadelant inquisitoris mandat,
quatinus inquisitoribus provideant de carceribus et stipendiis. (Conf.
III nr. 777.)
1353 Juli 15. 91
[Innocentius VI] Maguntino et Coloniensi ae Treverensi archi-
episcopis.
Dudum pro parte dilecti filii Iohannis Schadelant ord. fratrum
Predieatorum sacre theologie professoris inquisitor[is] heretiee pravitatis
per Alamanniam auctoritate apostolica deputati exposito felieis recor-
dationis Clementi pape VI ... quod officium inquisitoris pravitatis
huiusmodi per Alemanniam locis aptis pro examinationibus secrete cum
suspeetis vel notatis de huiusmodi crimine aut alias super illo faciendis
neenon carceribus ad carcerandorum propterea custodiam oportunis
omnino carebat et quod inquisitoribus pravitatis eiusdem stipendia,
sine quibus officium ipsum non poterat tute ac commode, ut expedit,
exerceri, nulla erant deputata, et super hiis pro parte dicti inquisitoris
ab eodem predecessore de oportuno providere remedio humiliter suppli-
eato, dictus predecessor tibi, frater archiepiscope Treverensis, per suas
dedit litteras in mandatis, ut si esset ita, officio super modo, per
quem commodius et habilius, neenon de loco ad examinationes faciendas
huiusmodi et carcerandorum custodiam oportunis et inquisitori pre-
dietis de stipendiis, que pro suis ac familie sue necessariis sufficere
viderentur, provideri valeret, habita deliberatione matura loea officio
et stipendia huiusmodi inquisitori predietis auctoritate apostoliea de-
putare curares, faciens iuxta deputationem huiusmodi eidem inquisitori
prefata loca libere assignari et de stipendiis huiusmodi eum integritate
ac sine diminutione aliqua responderi, prout in ipsis litteris plenius
continetur. Nos itaque ... fraternitati vestre ... mandamus, qua-
tinus ... si premissa eidem predecessori exposita veritate nitantur,
officio et inquisitori predictis in et de premissis omnibus diligenter
providere curetis iuxta dictarum predecessoris eiusdem continentiam
litterarum, contradictores, etiam si pontificali dignitate prefulgeant,
anetoritate nostra appellatione postposita compescendo ... Dat. apud
Villamnovam Avin. dioc. idus iulii a. primo.
Reg. 222 f. 852/ nr. 165; Reg. Avin. 125 f. 424 nr. 165.
67. 1353 Juli 15. Villeneuve.
Innocentius VI universis archiepiscopis etc. et principibus etc.
per Alemanniam constitutis mandat, quatinus Iohanni Schadelant
inquisitori assistant.
[Innocentius Vl] universis archiepiscopis et episcopis et ...
principibus ducibus marchionibus comitibus civitatum ae locorum do-
minis et communitatum rectoribus per Alemanniam constitutis.
28 1353 August 1.
Iniunete nobis cirea gregem . . . Cum itaque, sicut accepimus,
huiusmodi (scilicet: heretice pravitatis) pestifera rabies specialiter illo-
rum, qui Beekardi vocantur, in Alemanvie partibus . . . exarcisse (!)
dieatur, nos eupientes, quod pestis ipsa de caulis fidelium propellatur
et quod officium inquisitionis dilecto filio Iohanni dieto Schadelant . . .
commissum nostris temporibus ad profectum fidei et animarum salutem
auctore domino prosperetur, universitatem vestram rogamus et hortamur
attente per apostolica vobis scripta in virtute sancte obedientie firmiter
precipiendo mandantes, quatinus ... ipsi inquisitori favorabiliter assi-
stentes ei in prosecutione dicti negotii fidei consilium auxilium et
favorem totis viribus, tota mente omnique occasione postposita effica-
citer impendatis, prestantes eidem vestros carceres, quibus in eisdem
partibus carere dicitur officium inquisitionis huiusmodi, donec officio
predicto de eertis carceribus sit provisum... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. idus iulii a. primo.
Heg. 223 f. 858 nr. 167; Heg. Avin. 125 f. 424' nr. 167.
68. 1353 August 1. Villeneuve.
Innocentius VI Argentin. et Spir. ac Herbipol. episcopis mandat,
quatinus Henrieum de Virneburg olim archiepiscopum Maguntinum et
Cunonem de Falkensten pro canonico Maguntino 8e gerentem eorumque
complices, qui, sieut Gerlaci archiepiscopi et cleri ac populi habet
gravis conquestio, Gerlacum et obedientes ei clerum ac populum in-
vadere et variis offensionibus persequi, beneficiorum suorum fructibus
bonisque patrimonialibus spoliare, quam plurimos ex eis in captivitatem
abducere, alios nequiter trucidare et nonnullos submergere impie pre-
sumpserunt, moneant, ut ab huiusmodi iniuriis desistant.
Pridem pro parte... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. kl.
augusti a. primo.
Reg. Avin. 125 (Innoc. VI t. V) f. 117.
69. 1353 August 11. Villeneuve.
Supplicat Sanctitati Vestre devotus servitor Vester Henricus de
Tremonia archidiaconus Leod., quatinus eum in eccl. Colon. sint pre.
bende illustrium personarum et alique presbiterales, quc per clericos
communes honeste vite obtineri consueverunt, dilecto consanguineo suo
Wilhelmo de Reys presbitero, qui sex annis et ultra moratus fuit in
prosecutione litis archidiaconatus sui in curia, de aliqua dictarum pre-
13863 August 11. 29
bendarum presbiteraliun, etiam si canonicatus dictis prebendis sit
annexus ... dignemini providere ... non obstante quod idem Wil-
helmus ecclesiam parrochialem in Marnhese Leod. dioc. obtinet, euius
patronus est laieus . . . Fiat G.
Item supplieat, quatinus Hildebrando Langhe clerico consanguineo
suo de canonicatu et prebenda eccl. Monaster. dignemini providere . ..
vel ... de canonicatu et prebenda eccl. Paderborn. . . . Fiat G.
Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. Ill idus augusti a. primo.
Innoc. VI Supplic. t. II (24) f. 49.
@O. 1353 August 11. Villeneuve.
Innocentius VI Wilhelmo de Reys reservat eccl. Colon. prebendam
presbiteralem, non obstante quod is obtinet ecclesiam parrochialem in
Marnbese Leod. dioc., cuius patronus est laicus.
Vite ac morum deeor... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. III
idus augusti a. primo.
In e. m. S. Gereonis et S. Georgii Colon. decanis ac sacriste
Avin. eccl.
Reg. 223 f. 141 nr. 252.
"71. 1353 August 19. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Wynandus de Berghem presbiter, quatinus
ad cautelam sibi de novo provideatur ecclesia parrochialis in Pinstorp
Colon. dioe. ab ipso obtenta vigore litterarum Clementis VI. —
Annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. I1 (24) f. 66'.
Innocentius VI Wynando de Berghem concedit supradictum petitum.
Vite ae morum honestas . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XIV kl. septembris a. primo.
Heg. Avin. 125 f. 204.
@2. 1353 August 19. Villeneuve.
Innocentio VI supplieat Godefridus de Nersdom, quatinus sibi ad
cautelam de novo conferatur ecclesia de Bieveren Trever. dioe. ab ipso
obtenta post mortem Iohannis de Berperth. — Annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. IL (24) f. 65 et 68 (bis).
30 1353 Septeinber 3.
78. 1353 September 3. Villeneuve.
Innocentio VI supplicant Engelbertus de Marka episcopus Leod.
eiusque nepos Engelbertus comes de Marka, quatinus Adulpho nepoti
episcopi et germano comitis provideatur de beneficio ecclesiastico,
etiamsi dignitas personatus vel officium cum cura vel sine cura sit,
spectans ad dispositionem episcopi, non obstante quod Adulphus in
Colon. et Leod. canonicatus et prebendas et in Monasteriensi eccl.
canonicatum sub expectatione prebende obtinet et quod patitur de-
fectum in etate constitutus in vigesimo anno. — Annuit papa.
lidem supplieant, quatinus Everhardo germano comitis provi-
deatur de canonicatu sub expectatione prebende in eccl. Leod., non
obstante quod in eccl. S. Gereonis Colon. canonicatum sub expectatione
prebende obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. II (24) f. 80.
7/4. 1353 September 3. Villeneuve.
Innocentius VI abbati monasterii S. Iacobi Leod. mandat, quatinus
Adulpho de Marka nepoti Engelberti episcopi Leod. in vicesimo etatis
anno constituto canonico eccl. Leodiensis reservet in dieta ecclesia
dignitatem vel personatum seu officium cum cura vel sine cura
pertinens ad dispositionem episcopi Leod., non obstante quod is in
Leod. et Colon. cum prebendis et in Monaster. eccl. sub expectatione
prebende auetoritate litterarum apostoliearum canonicatus obtinet.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioe. III nonas septembris a. primo.
Heg. 219 f. 141! nr. 24 et 244 f. 261.
VU. 1353 September 3. Villeneuve.
Innocentius VI abbati monasterii S. Iacobi Leod. mandat,
quatinus Everhardo de Marka canonico ecel. S. Gereonis Colon.
nepoti Engelberti epioscopi Leod. conferat canonicatum sub expec-
tatione prebende in eccl. Leod., euius eeclesie prebendarum collatio
ad episcopum Leod. de antiqua et approbata consuetudine pertinet.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioe. III nonas septembris a. primo.
Reg. 220 f. 873’ nr. 221.
1353 September 30. 31
46. 1353 September 30. Villeneuve.
Innocentio VI supplicant Iohannes de Marka et Henricus dictus
Kumer de Essendia, quatinus provideatur Iohanni de canonicatu et
prebenda eccl. Werdensis et Henrico de parrochiali ecel. de Ketwie
Colon. dioc., non obstante quod lohannes in S. Iohannis Leod. et
Hugardensi eccl. canonicatus et prebendas et in ipsa S. Iohannis
custodiam ac S. Marie in Hanef et S. Nicolai in Gorsen parrochialibus
eecl. altarium sitorum perpetuas capellanias sine cura obtinet. Canoni-
eatum et prebendam eccl. Werdensis Henricus et parrochialem eccl.
de Ketwie Iohannes antea permutationis causa in curia regsignarunt per
proeuratores. — Annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. II (24) f. 89.
@4. 1353 September 30. Villeneuve.
Innocentius VI Iobanni de Marcha confert eccl. Werdensis canoni-
catum et prebendam vacantes ex eo, quod et Iohannes parrochialem
eeclesiam de Ketwic et Henricus dictus Kume de Essendia canonicatum
et prebendam eccl. Werdensis causa permutationis apud curiam
Romanam per procuratores resignaverunt.
Apostolice sedis eircumspecta . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. II kl. octobris a. primo.
In e. m. S, Agrieoli Avin. et S. Andree Colon. ac S. Crucis
Leod. ecel. decanis.
Reg. 219 f. 239 nr. 164.
78. 1353 September 30. Villeneuve.
Innocentius VI Henrico dicto Kume de Essendia confert parro-
chialem ecclesiam de Ketwie Colon. dioc. vacantem, ex eo, quod et
Henricus canonicatum et prebendam eecl. Werdensis et Iohannes de
Marka dietam eccl. parrochialem causa permutationis apud curiam
Romanam per procuratores resignaverunt.
Apöstolice sedis eircumspecta . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. II kl. octobris a. primo.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Andree Colon. ac S. Iohannis
Leod. decanis eccl.
Reg. 220 f. 599 nr. 245.
32 1353 October 29.
*79. 1353 October 29. Avignon.
Innocentius VI conquerentibus abbate et conventu monasterii S.
Salvatoris in Prumia, quod Wilhelmus comes de Weyda Trever.
dioc. super quibusdam annuis redditibus, pecuniarum summis, terris
possessionibus et rebus aliis iniuriatur monasterio, mandat abbati
monasterii S. Marie ad martires extra muros Trever., quatinus partibus
convocatis audiat causam et appellatione remota debito fine decidat.
Conquesti sunt nobis . . . Dat. Avin. IIII kl. novembris p. n. a. primo..
Or. membr. cum filo cannab. et plumbo; in plica ad dextr.: R et inferius:
Calcedonius; in dorso: Iohannes de Mintzenberg. — Coblenz. Arch. reg.
Prim. I. C. a. nr. 782.
80. 1353 October? Avignon.
Henricus lantgravius Hassie et Ludovicus episcopus Monaste-
riensis eius patruus supplicant pape, quatinus confirmet incorpo-
rationem monasterii de Sciffinburg ord. S. Augustini in domum
B. Marie Theutonicorum in Marburg.
Significant Sanctitati Vestre devoti viri nobilis princeps Henricus
lantgravius terre Hassie ac Ludowicus episcopus Monasteriensis patruus
eiusdem lantgravii, quod . . . B. archiepiscopus Treverensis atten-
dens, quod monasterium de Setffenborch domus B. Marie Theutonicorum,
tune ordinis S. Augustini Trever. dioc., que in spiritualibus reflorere
ac temporalibus habundare solebat, propter guerrarum turbines et pre-
donum insultus ac maxime propter vitam detestabilem et dissolutionem
canonicorum ipsius monasterii ad obprobrium desolationis devenerat et
quodammodo defecerat in utroque, et quod dietum monasterium etiam
situm in medio nationis perverse non sperabatur posse in suo ordine
reformari, post diversos tractatus et prudentum consilia super hiis
mature prebabitis, tandem providendo statui canonieorum ipsius
monasterii, qui tunc erant, prefatum monasterium etiam de consensu
eapituli ecclesie Treverensis domui de Marboreh B. Marie Theutoui-
eorum Magunt. dioc. imperpetuum annexerat et univit ipsumque
monasterium reformans salubriter preceptorem et duodecim sacerdotes
et clericum in sacris pro divino cultu celebrando et animarum eura
regenda exceptis aliis fratribus laicis milicie ordinis prefati ordinavit,
prout in litteris inde confectis! dictorum archiepiscopi et capituli
1) d. XIV m. augusti a. MCCCXXIII. Görz, Regesten der Trierer Erz-
bischöfe pg. 10, ubi ımonasterium appellatur Schiffinburg.
1353 November 3. 33
sigillis munitis plenius continetur. Cum autem prefatum monasterium
ex unione et ordinatione huiusmodi sit in spiritualibus et temporalibus
laudabiliter reformatum, ipsique episcopus et Henricus, in quorum
dominio domus de Marborch, in qua corpus B. Elizabet eorum
progenitricis venerabiliter requiescit, consistere noscitur, ad defensionem
dieti monasterii et bonorum et augmentum ipsius reddantur ex hoc
precipue obligati, et iam per triginta annos vel circa a tempore
unionis predicte sit salubriter gubernatum, humiliter supplicant? dieti
fratres, quatinus que super hiis per dietum archiepiscopum facta sunt,
dignemini auctoritate apostolica ex certa scientia confirmare vel in
partibus illis committere, qui veris existentibus premissa confirmet . . . .
Fiat R. — Exhibeantur in cancellaria unio et alia, que faeta sunt per
archiepiscopum, et si rationabilia fuerint, confirmentur. G.
Addita sunt in margine hec:
Ista supplieatio fuerat signata per dominum C. VI et registrata
libro XI anni fo. CVI', et verba ultima: Exhibeantur etc. fuerunt
addita in eadem supplieatione per dominum Innocentium sine data.
Innoc. VI Supplic. t. II (24) f. 104.
81. 1353 November 3. Avignon.
Innocentius VI Francisco de S. Maximo archidiacono Beneventano
notario papali et Xanctensis ac Reyssensis Colon. dioc. decanis eccl.
mandat, quatinus Iohanni dicto Pasch de Mensel (vel Meusel) clerico
Colon. dioe. conferant de iure parrochialem ecclesiam in Oytwilre dicte
dioc. spectantem ad dispositionem prepositi et decani et capituli eccl.
Colon. et vacantem per obitum Wilhelmi, quam Iohannes obtinet iam
de facto vigore quarundam litterarum Clementis VI, per quas ipsi fuit
reservatum beneficium ecclesiasticum cum eura vel sine cura.
Suffragantia dilecto filio ... Dat. Avin. III nonas novembris
anno primo.
Reg.221 f. 398 nr.718. — Iohannis suppl. in Innoc. VI Suppl. t. II(24) f.116".
$98. 1353 November 15. Avignon.
Innoeentius VI Gotschalco de Dalen parocho ecclesie S. Helene
de Dalen Leod. dioc. confert eccl. S. Severini Colon. canonicatum et
prebendam vacantes per obitum Hermanni dicti Hardevust apud sedem
apostolicam mortui.
a) supplicant et in ms.
Vatik. Regesten IV. 8
34 1353 November 23.
Morum et vite decor . . . Dat. Avin. XVII kl. decembris a.
primo.
In e. m. preposito Nideckensis Colon. dioc. et thesaurario S. Geor-
gii Colon. ae Alberto de Ferrariis canonico Pergamensis eccl.
Reg. 219 f. 250 nr. 186 et Reg. 244 f. 399! nr. 185.
83. 13658 November 23. Speier.
Karolus IV Innocentium VI certiorem facit. de reliquiis a se
noviter collectis et ad urbem Pragensem transmittendis.
Sanetissime pater et domine reverendissime. Nuper nobis hiis
diebus proxime transactis per Alamannie partes transeuntibus, dum ad
eerta loca religiosorum et venerabilium monasteriorum et ecclesiarum
aliarum causa devotionis et orationis faciende accessissemus, ad instan-
tiam precum nostrarum infrascripte reliquie sanctorum, primo videlicet
pars tunice domini inconsutilis, item de veste purpurea domini, qua
indutus fuit per Pylatum, item de alba veste domini, qua fuit illusus
ab Herode, item de pannis domini, quibus fuit in presepio involutus,
item de alio panno, quo* fuit in presepio coopertus, item de presepio
domini, item de sudario domini, item de duobus cingulis S. Marie, item
de lacte eiusdem, item de eapite S. Bartholomei, item de capite
S. Gregorii pape magni, item de capite et brachium S. Odalriei epi-
scopi Augustensis ... nobis donate fuerunt ... Quas quarumque par-
tes ... ad ecclesiam Pragensem firmiter proponimus transmittere ....
Dat. Spire XXIII die mensis novembris regnorum nostrorum anno
octavo ...
Sanetitatis Vestre devotus filius Karolus dei gratia Romanorum
rex augustus et Boemie rex.
Innoc. VI Supplic. t. III (25) f. 21.
84. 1354 Januar 2. Avignon.
Anno domini MCCCLIIII ... die II ianuarii recepti fuerunt a
domine Gerardo de Arbento obedientiario S. Iusti Lugdun. ac collec-
tore fruetuum beneficiorum ecclesiasticorum vacantium ad cameram apo-
stolicam pertinentium in provinciis Vienn. Tarantas. Lugdun. Bisuntin.
et Trever. de pecuniis per eum receptis ... ipso manualiter solvente
M.IIIcVIII flor.
LXII scut. cugni regis Philippi.
a) que in ms.
1354 Januar 18. 36
Quorum florenorum sunt CXCVIII ponderis sentencie, VeXXXIIII boni
ponderis, VeLXVII Pedemontis parvi ponderis et VIIII de Cameraco
et grosso auro.
Introit. et Exit. 272 f. 43. Kirch p. 252.
85. 1354 Januar 18. Avignon.
Innocentius VI Seberto dicto Snabel clerico Trever. dioc. concedit,
quod provisio ei vigore litterarum Clementis VI facta de canonicatu
et prebenda eccl. S. Castoris in Confluentia, quos is obtinuit post obi-
tum Wiperti de Scheyde canonici S. Castoris, qui mortuus est d. VI m.
maii a. MCCCLIII, perinde valeat.
Vite ac morum honestas ... Dat. Avin. XV kl. februarii a.
secundo.
Reg. 226 f. 160! nr. 5. — Seberti suppl. in Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 12°,
*f6. 1354 Januar 24. (Trier.)
Decanus et eapitulum eccl. Trever. Iohanni de Sarwarde, Iohanni
Brumzer, Rudolpho ecclesie Moguntine decano et Frederico de Scho-
nenbureh eiusdem ecclesie canonicis nunciant, quod post obitum Balde-
wini archiepiscopi diem crastinum post festum purificationis B. Marie
virginis proxime futurum prefixerunt ad electionem futuri pontificis
celebrandam, eisque mandant, quatinus dicta die mane hora capituli
ad capitulum eccl. Trever. accedant.
Cum recollende memorie ... Datum ... a. d. M.CCC. quinqua-
gesimo tercio feria quinta proxima ante festum conversionis B. Pauli
apostoli.
Or. membr. cum sig. pend. — Koblenz. Arch. reg. Erzstift Trier. Dom-
kapitlel. 664. — Görz, Regesten der Erzb. zu Trier pg. 90.
*f6a. 1354 Februar 3. (Trier.)
Iohannes de Celobrio prepositus, Nicolaus decanus et alii eccl.
Trever. canonici capitulares diem III m. februarii constituerunt ad
eleetionem futuri archiepiscopi Trever. Convenientibus igitur in dicto
termino Iobanne preposito, Nicolao decano, Godefrido de Brandinberg
archidiacono, Ludolpho de Hoilvels custode, Theoderico de Duna,
Egidio de Malberch, Herbrando de Dyfferdingen, Roperto cantore,
Iohanne de Sarwerden, Arnoldo de Saraponte, Iohanne Brymzer, Sy-
—M————— ee cum e - Te -* -
86 1354 Februar 8.
mone de Lussei, Waltero de Amancia et Theoderico de Hamersteyn
eccl. Trever. canonicis fratribus capitularibus, Lambertus de Arluno
elerieus de iussu prepositi decani et canonicorum fratrum capitularium
monuit omnes excommunicatos suspensos etc., quod recederent de capi-
tulo, alios eligere libere permittentes. His peractis nulloque alio trac-
tatu interveniente, omnes subito et repente in Boemundum de Sara-
ponte archidiaconum Trever. pro tune absentem consenserunt et eum
elegerunt in suum archiepiscopum.
... Acta sunt hec ... presentibus magistris Iohanne de Pala-
tiolo, Alberto de Sapognya advocatis, Iohanne de Gronlo, Thilmanno
de Vilmar publicis tabellionibus ...
Instr. or. membr. notarile a Gerardo quondam Petri de Wichterich,
Ecberto quondam Everhardi de Ecberche Monaster. dioc. Thilmanno
Iohannis de Vilmar notariis confectum. — Koblenz. Arch. reg. Trier.
Domkapitel nr. 666.
87. 1854 Februar 3. Avignon.
Innocentius VI tribus executoribus mandat, quatinus lite in curia
de ecclesia parrochiali B. Marie Indulgentiarum Coloniensi pendente,
dictam ecclesiam committant regendam alicui idonee persone.
[Innocentius VI] S. Crucis et S. Iohannis* ae S. Castoris in Con-
fluentia Trever. dioc. decanis ecel.
Exhibita nobis pro parte dilecti filii Iohannis de Limrecke cano-
nici secularis eecl. XIm Virginum Colon. peticio continebat, quod dudum
vacante parroehiali ecelesia B. Marie Indulgenciarum Colon. . . . abba-
tissa et capitulum diete ecelesie Undecim-milium-virginum, in qua preter
canonicas ipsius ecelesie eapitulum facientes certus canonicorum numerus
fore dinoscitur, iure patrone ipsius eeclesie S. Marie Indulgentiarum dic-
tum lohannem ad eandem ecclesiam S. Marie ... decano ecelesie Colo-
niensis, ad quem institutio rectoris eiusdem ecelesie S. Marie de antiqua
et approbata et haetenus pacifice observata consuetudine pertinet,
infra tempus legitimum canonice presentarunt, quodque ... Katherina
de Nuwenare gerens se pro canonica dicte ecclesie SS. Virginum ad
inductionem ... Winandi de Esch clerici Colon. dioc. capellani . . .
Guillelmi archiepiscopi Colon. minus veraciter pretendens, se in dieti
Iohannis presentatione fuisse contemptam et propterea presentationem
ipsam non tenere, ortaque propterea inter dictos Iohannem et Kathe-
rinam super presentatione et pretenso contemptu predictis materia
— —MMÓMÀ €—— M ———
a) Omissum videtur: Leod. dioc. b) canonice in reg.
1354 Februar 4. 87
questionis et causa huiusmodi ad Romanam curiam introducta et inter
easdem partes in palatio apostolico diutius agitata, interim lite sic pen-
dente prefatus archiepiscopus et decanus in preiudieium dieti lohannis
presentati et preter voluntatem dictarum abbatisse et capituli supra-
dicto Wynando aspiranti ad dictam ecclesiam B. Marie ac parciali et
suspecto et dietis abbatisse et canonicabus minus grato eandem eccle-
siam eum omnibus suis fructibus et redditibus in ipsius presentati preiu-
dicium commiserunt. Qui Winandus eidem eeclesie S. Marie nititur
per alium deservire. Cum autem, sieut eadem petieio subiungebat,
reetor diete ecclesie S. Marie de simili consuetudine teneatur et de-
beat... abbatisse et canonicabus diete ecclesie Undecim milium Vir-
ginum, que sunt pro tempore, ministrare eeclesiastica sacramenta et
earum eorpora, cum decedunt, tradere ecclesiastice sepulture, quodque
honestum est decens, quod dicta ecclesia et eius eura committatur
alieui persone ydonee ipsis . . abbatisse et canonicabus ac Iohanni etiam
non suspecte, fuit nobis pro parte Iohannis predicti humiliter suppli-
catum, ut providere super hiis paterna solicitudine dignaremur. Nos
itaque ... diseretioni vestre ... mandamus, quatinus ... si invene-
ritis ita esse, predictam ecclesiam S. Marie ... amoto exinde dicto
Winando alicui ad hoc ydonee et honeste persone, que .. abbatisse et
capitulo ac Iohanni predictis non suspecta existat, regendam et guber-
nandam ... donec dieta lis nunc pendens in curia terminetur, com-
mittatis ... Dat. Avin. III nonas februarii a. secundo.
Reg. 227 f. 388 nr. 1028.
+88. 1354 Februar 4. Avignon.
Innocentius VI episcopo Leodiensi mandat, quatinus locum
quendam in urbe Aquensi situm assignet ordini Carmelitarum ad
monasterium ibi construendum.
Innocentius [VI] .. . episcopo Leodiensi.
Exhibita nobis pro parte dilectorum filiorum prioris provincialis
et fratrum ordinis B. Marie de Monte Carmelo provincie Alamannie
inferioris ... peticio continebat, quod dudum per quondam Gerardum
dietum de Pomerio (Bungart) militem tue Leod. dioc. in opido Aquensi
diete dioc. fuit inceptus edificari quidam locus ad honorem B. et glo-
riose virginis Marie et S. Clare pro monasterio duodecim monialium
... qui locus lieet iam consecratus extiterit, in eo tamen adhue non
fuit aliqua monialis, sed indotatus omnino est per impotentiam, ut
communiter existimatur, nec perficitur neque in eo amplius edificatur,
38 1854 Februar 6.
sed relinquitur ac deperit, et quod ad profanos usus redeat, verisimi-
liter dubitatur. Propter que prior et fratres predicti, [ut] ad dictum
locum obtenta super hoe licentia nostra recipiantur per te ac dilectos
filius Gerardum Wilhelmum Godefridum Eustachium natos et dilectam
in Christo filiam Gertrudem! relictam dieti Gerardi et alias devotas
personas quam plurimum invitantur. Quare pro parte dictorum prioris
et fratrum fuit nobis humiliter supplicatum, ut cum ipsi in dieto opido
aliquem loeum neque etiam prope illum ad unam dietam habeant, eis
recipiendi locum predictum ad usum fratrum eiusdem ordinis ibique
oratorium eum campana et campanili cimiterio et aliis officinis con-
struendi lieentiam ipsique loco, postquam per eos sic receptus fuerit,
et fratribus, qui in eo degent pro tempore, quod omnibus libertatibus
privilegiis, quibus gaudent ceteri fratres et loca dicti ordinis, perpetuo
gaudeant, concedere ... dignaremur. Nos itaque ... fraternitati tue
. mandamus, quatinus ... auctoritate nostra in premissis ordines,
quod rationabiliter fuerit faciendum faciens ... Dat. Avin. II nonas
februari p. n. a. seeundo
= Io. Bellch q.
Bartholomeus Rta
Io. de Midons.
Apogr. saec. XVIII in libro copiario Carmelit. Aquens. pg. 11 nr. 6. —
Düsseldorf. Arch. reg. Manuscr. B. 160 pg. 11 nr. 6. — Reg. Avin. 127
f. 560. — Quia, Gesch. des Carmel. Klosters in A. pg. 99.
+89. 1354 Februar 6. ( Trier.)
Prepositus decanus et capitulum eecl. Trever. Boemundo archi-
dyacono Treverensi in archiepiscopum eccl. Trever. electo nunciant,
quod die tercia m. februarii eum unanimiter et canonice elegerunt in
archiepiscopum, eumque rogant, quatinus electioni per Walterum de
Redelinga presbiterum capellanum altaris S. Erasmi siti in eccl. Trever.
presentium exhibitorem consensum adhibeat.
... Datum sub sigillis nostrorum prepositi et decani, quibus
1) Gertrudis de consensu liberorum suorum donat supradictum locum
fratribus ord. Carmelit. litteris d. X m. novembris a. MCCCLIII datis. L. cit.
pg. 5 nr. 3. Gertrudis supplicat Innocentio VI, ut confirmet donationem. L. cit.
pg.9mr.4eL5. Gertrudis et Gerardus B. Marie Aquensis canonicus, Wilbel-
mus B. Marie Traiect. canonicus, Godefridus et Eustachius armigeri, filii legi-
timi Gerardi et Gertrudis, supplicant Innocentio super eodem. L.cit. pg. 3 nr. 2.
1354 Februar 6. 39
utimur in hac parte, a. d. MCCC quinquagesimo tercio secundum stilum
scribendi in civitate Trever. die sexta mensis februarii.
Or. membr. sigillis deperditis. — Koblenz. Arch. reg. Erzstift Trier.
Domkapitel. 667.
90. 1354 Februar 6. Avignon.
Innocentius VI eapitulo ecclesie Trever. nunciat, quod provisionem
diete ecclesie vacantis per obitum Baldwini ea vice reservavit sedi
apostolice.
Bone memorie Baldwino ... Dat. Avin. VIII idus februarii
a. Secundo.
Reg. 286 f. 19, W. 290.
91. 1354 Februar 7. Avignon.
[Innoeentius VI] eapitulo eeclesie Treverensis.
Molesta nobis insinuatio fidedigna quorumdam ad apostolatus nostri
perduxit auditum, quod bone memorie Baldwinus . . . migravit ad Christum.
De cuius... obitu... dolentes... Henricum de Tremonia ... et Ful-
eonem Bertrandi... quibus et dilecto filio Boemundo de Saraponte
archidiacono Treverensi aliqua referenda vobis pro parte nostra oretenus
super hiis et quibusdam aliis imposuimus, ad partes ipsas providimus
destinandos. Ideoque discretionem vestram attente requirimus et roga-
mus, quatinus dictorum Boemundi et Henrici ac Fulconis aut aliorum
vel alius eorum relatibus adhibita plena fide sic ipsos oportunis diri-
gatis consiliis et auxiliis atque favoribus faveatis, quod nos devotionem
vestram commendare possumus... Dat. Avin. VII idus februarii a.
secundo.
Reg. 286 f. 19.
92. 1354 Februar 7. Avignon.
Innocentius VI]... Karolo regi Romanorum.
Antieipantibus tuas, fili carissime, super hoc scriptiones pre-
eurrentis fame relatu et insinuatione fidedigna quorumdam percepimus,
quod bone memorie Baldwinus archiepiscopus Treverensis patruus tuus
in domino, euius adhue vivens fuit verus minister et pontifex, succisa
tela vite quiescit. In cuius velut honorabilis ecclesie dei membri lamen-
tabili obitu etsi 3alvo dispositionis divine beneplacito doleamus et con-
40 1354 Februar 7.
doleamus magnitudini tue, que dolore compellitur in subtraetione ac
destitutione talis tantique patrui, quem pro dignitatis honore, commu-
nione sanguinis, etatis reverentia et excellentia meritorum venerabaris
ut patrem cuiusque in confluentibus undique ad tribunal cesareum nego-
tiorum turbinibus salutaribus dirigebaris consiliis et efficacibus auxiliis
iuvabaris, tamen attendentes, quod plenus dierum in senectute bona
solutus vineulis corruptibilis carnis vivit in Christo et cum sanctis et
electis domini eterne glorie premia consecutus exultat, petimus, ut tu
quoque, fili, hec regia meditatione consideraus et attendens etiam, quod
eommune omnibus iudieium mortis exemptionis privilegium non admittit,
ipsius archiepiscopi vocationem equanimiter toleres et in eo, qui dedit
et abstulit, consoleris. Dat. Avin. VII idus februarii a. secundo.
Reg. 286 f. 18; W. 291.
98. 1354 Februar 7. Avignon.
Innocentius VI Karolum Romanorum regem precatur, quatinus
Henrico de Tremonia eiusque collegis assistat in exigendis et colli-
gendis bonis a Baldewino archiepiscopo Treverensi mortuo relictis.
[Innocentius VI]... Karolo regi Romanorum illustri.
Dudum felicis recordationis Clemens papa VI predecessor noster
intelleeto per eum, quod bone memorie Baldewinus archiepiscopus 'Tre-
verensis gravi tunc infirmitate corporis laborabat, bona mobilia neenon
debita et eredita, que idem archiepiscopus haberet vel pertinerent ad
eum tempore mortis sue, dispositioni apostolice reservavit in suppor-
tationem onerum gravium expensarum, quibus Romana ecclesia preme-
batur. Cum autem, fili carissime, predicta ecclesia huiusmodi oneri-
bus augmentatis et redditibus in magna parte diminutis ipsius plus solito
egeat idemque archiepiscopus eeclesie memorate in magnis pecuniarum
quantitatibus, quas recepit de triennali et biennali decima imposita per
eundem predecessorem in subsidium christianorum fidelium Romanie
partium contra Turkos hostes christiane fidei teneretur, nosque de tuis
precipue auxilio et favore eonfisi pro recipiendis bonis debitis et creditis
huiusmodi dilectum filium Henricum de Tremonia archidiaconum in
ecclesia Leodiensi familiarem nostrum latorem presentium honoris tui
sincerum et fervidum relatorem una cum certis aliis eius in hae parte
collegis duxerimus deputandos, serenitatem tuam attente rogamus, qua-
tinus ineumbentium nobis onerum huismodi sarcinam diligenter con-
siderans et nobis filiali affectione compaciens super illa magistro Hen-
rico et eollegis predictis in exactione et receptione bonorum debitorum
1854 Februar 8. 41
et ereditorum ipsorum sie nostre interventionis obtentu auxilieris et
faveas* sicque presidia tua impertiaris eisdem, quod ipsi tua suffulti
potentia commissa eis negotia utiliter et favorabiliter exequantur ...
Dat. Avin. VII idus februarii a. seeundo.
Reg. 226 f. 18'; W. 292.
94. 1354 Februar 8. Avignon.
Innocentius VI] Boemundo de Saraponte archidiacono Treverensi.
Nosti, fili, quod felicis recordacionis Clemens papa VI predecessor
uoster dudum reservavit sedi apostolice dispositionem bonorum necnon
debitorum et ereditorum, que bone memorie Baldwinus archiepiscopus
Treverensis haberet tempore mortis sue, nec ignorare te credimus, quod
idem archiepiscopus de triennali et biennali decima, quam idem prede-
cessor imposuit in subsidium et favorem christianorum fidelium Romanie
partium et contra Turkos... magnas pecuniarum quantitates habuit
et recepit, quas morte preventus camere nostre assignare nequivit. Cum
autem super bonorum debitorum et creditorum ac pecuniarum huius-
modi receptione te una cum certis aliis duxerimus deputandos, dis-
eretionem tuam, de qua, licet tibi super hoc collegas dederimus, spe-
eialiter confidimus, attente rogamus, quatinus sic super hiis te geras
favorabiliter, ut speramus, quod inde commendari valeas et a nobis
digna tibi proveniat actio gratiarum. Dat. Avin. VI idus februarii a.
gecundo.
Reg. 236 f. 20.
95. 1354 Februar 8. Avignon.
Innocentius VI] Fulconi Bertrandi primicerio ecelesie ‚Metensis.
Licet exactionem et receptionem bonorum mobilium necnon cre-
ditorum et debitorum bone memorie Baldwini archiepiscopi Treverensis
tibi et quibusdam aliis per alias nostras litteras committamus, cum tamen
de industria solicitudine ac favore tuis specialiter confidamus^ in hae
parte, discretionem tuam attente rogamus, quatinus sic in exactione et
receptione huiusmodi te geras favorabiliter, ut speramus, quod inde
valeas commendari merito ae nostram et apostolice sedis gratiam ube-
rius promereri. Dat. ut supra (— Avin. VI idus februarii a. secundo).
Reg. 236 f. 20.
a) faveris in ms. b) confidimus in ms.
42 1354 Februar 8.
96. 1354 Februar 8. Avignon.
[Innocentius VI] Willermo archiepiseopo Coloniensi.
Felieis recordationis Clemens papa VI predecessor noster, dum
viveret, dispositionem bonorum mobilium ac debitorum et creditorum,
que bone memorie Baldwinus archiepiscopus Treverensis haberet vel
pertinerent ad eum tempore mortis sue, sedi apostolice reservavit, idem-
que archiepiscopus magnas pecuniarum quantitates de triennali et
biennali decima imposita per eundem predecessorem in subsidium
Christianorum fidelium Romanie partium contra Turkos exegit, quas
morte preventus camere nostre assignare nequivit. Cum autem nos
super receptione bonorum ac debitorum et creditorum neenon peeu-
niarum huiusmodi dilectos filios Boemundum de Saraponte Treverensis
et Henrieum de Tremonia Leodiensis archidiaconos ac Fulconem Ber-
trandi primicerium Metensis ecclesiarum omnes et singulos duxerimus
per alias nostras litteras deputandos, fraternitatem tuam attente requi-
rimus et rogamus, quatinus hiis, que ipsi aut duo vel unus eorum tibi
Super hiis pro parte nostra retulerit, credas indubie et eis sic faveas
et assistas sicque tua impertiaris illis auxilia et favores, quod habe-
amus, unde tibi ad gratiarum aetiones debitas assurgamus. Dat. Avin.
VI idus februarii a. secundo.
In e. m. mutatis mutandis abbati monasterii S. Maximini Trever.
ord. S. Bened.
Reg. 286 f. 19.
+97. 1354 Februar 10. Trier.
Walterus de Redelinga presbiter capellanus altaris S. Erasmi siti
in eccl. Trever. nuneius et procurator a preposito decano et capitulo
eecl. Trever. specialiter ad infrascripta constitutus presentibus testibus
Roberto cantore eccl. Trever., magistro Alberto de Sapongnes advocato
Trever., Dytmaro vieario in dieta ecelesia 'Trever., Nicolao pastore
eccl. S. Michaelis in Luccemburg, Reimboldo de Sareponte armigero,
Wilhelmo officiali curie archidiaconalis Treverensis anno MCCCLIII
iuxta stilum scribendi in civitate Treverensi mensis februarii die decima
in ultima hora diei in crepusculo in curia habitationis Boemundi archi-
diaconi Trever. nuper in archiepiscopum Trever. electi in camera, qua
ipse dormire consuevit, presentat Boemundo instrumentum sigillis muni-
tum continens processum electionis de ipso Boemundo celebrate petit-
que instanter, ut ipse electioni consensum adhibeat; ad que Boemundus
1354 Februar 11. 48
respondit, quod quia hec res ardua foret, deliberare vellet et respondere
infra tempus a iure constitutum.
Instr. notarile cum signeto notarili. — Koblenz. Arch. reg. Erzstift Trier.
Domkapitel. 668.
98. 1354 Februar 11. Avignon.
Stephanus camerarius pape testatur, quod Otto abbas monasterii
S. Maximini extra muros Trever. pro parte partis sui communis servicii
LXXXV flor. auri camere apostolice et pro parte partis quatuor ser-
vieiorum familiarium XV flor. clericis camere per manus Tilmanni de
Nussia proeuratoris in euria Romana solvi fecit, quod ei terminus solu-
tionis prorogatus est usque ad festum B. Johannis Baptiste proxime
venturum et quod absolutus est a censuris, quas incurrerat propter non
factam tempore debito solutionem.
Universis etc. . . . Dat. Avin. die undecima mensis februarii
a. ... MCCCLIII...
Oblig. et Solut. 80 f. 17. Reg. Avin. 122 f. 860°. Brevius Introit. et Eoi.
272 f. 9' et Introit. et Exit. 362 f. 28.
99. 1354 Februar 13. Avignon.
Innocentius VI archidiacono Treverensi et Henrico de Tremonia
ac Fulconi Bertrandi primicerio Metensi mandat, quatinus exigant
bona a Baldewino archiepiscopo Treverensi mortuo relicta.
[Innocentius VI] dilectis filiis . .. Treverensis et Henrico de Tre-
monia Leodiensis archidiaconis ac Fuleoni Bertrandi primicerio Metensis
eeclesiarum salutem etc.
Dudum felicis recordationis Clemens papa VI predecessor noster
ex certis causis rationabilibus dispositionem bonorum mobilium ac debi-
torum et creditorum, que bone memorie Baldwinus archiepiscopus Tre-
verensis haberet tempore sui obitus vel pertinerent quomodolibet ad
eundem, sedi apostolice reservavit, decernens ex nunc irritumn et inane,
quiequid contra reservationem huiusmodi contingeret quomodolibet
attemptari, non obstante si bona huiusmodi fabrice ecclesie Treverensis
aut quibuslibet aliis operibus vel usibus ex consuetudine statuto vel
privilegio iuramento confirmatione apostolica vel alia quaeumque firmi-
tate vallatis aut alias quomodolibet deputari aut applicari deberent,
etiam si de statuto consuetudine vel privilegio huiusmodi et totis eorum
44 1354 Febr. 13.
tenoribus de verbo ad verbum esset in reservatione huiusmodi specialis
et expressa mentio facienda. Cum autem, sieut accepimus, idem archi-
episcopus rebus fuerit humanis exemptus, discretioni vestre ... manda-
mus, quatinus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu
alios bona debita et credita huiusmodi, quecumque sint et in quibus-
eumque aut ubicumque consistant ac per quoscumque detineantur seu
etiam debeantur, de quibus vos, si necesse fuerit, summarie simpliciter
et de plano ac sine strepitu ac figura iudicii informetis, petere exigere
ac recipere integre studeatis, non obstantibus omnibus supradictis ...
Volumus autem, quod de receptione bonorum debitorum et creditorum
huiusmodi duo confici faciatis publiea consimilia instrumenta, quorum
uno penes vos retento reliquum ad nostram cameram evestigio trans-
mittatis. Nos enim vobis absolvendi plenarie et quitandi eos, a quibus
bona debita et credita receperitis, de hiis duntaxat, que recipere vos
continget, plenam vobis tenore presentium concedimus potestatem. Dat.
Avin. idus februarii a. secundo.
Reg. 236 f. 19.
100. 1354 Februar 13. Avignon.
Innocentius XVI Magdeburg. Prag. Colon. Trever. Salzeburg. Brem.
et Rigensi archiepiscopis eorumque suffraganeis mandat, festum lancee
et elavorum domini annis singulis feria sexta post octavam resurrec-
. tionis domini celebrent et ab aliis celebrari faciant!.
In redemptoris nostri ... Dat. Avin. idus februarii a. secundo.
Reg. 226 f. 255 nr. 412; Heg. Avin. 126 f. 553 nr. 412.
101. 1354 Februar 15. Avignon.
Innocentio V1 supplicat Henricus de Tremonia archidiaconus
Leod., quatinus Bertranno Suderman nato quondam Arnaldi Suderman
fratris sui germani provideatur de canonicatu sub expectatione pre-
bende in eccl. S. Servatii Traiect. Leod. dioc. et Arnoldo Suderman
nato Iohannis Suderman fratris sui germani de canonicatu sub ex-
peetatione prebende in eecl. S. Pauli Leod. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. III (25) f. 36°.
1) Similiter Magunt. archiepiscopo. Reg. Avin. 126 f. 548 nr. 402.
1354 Februar 15. 45
102. 1354 Februar 15. Avignon.
Innocentio VI supplicat Wilhelmus archiepiscopus Colon., quatinus
nepoti suo Nicholao de Septemfontibus nobili provideatur de canonicatu
sub expectatione prebende in eccl. Monaster., non obstante quod cano-
nicatum et prebendam ac custodiam, que est simplex officium, in eccl.
Colon. obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 40.
*3208. 1354 März 8. Metz.
Boemundus de Sareponte archidiaconus Trever. et elemosinarius
Met. ecclesiarum presentibus testibus magistris Alardo cantore, Galtero
eancellario ecel. Metensis in utroque iure liceutiatis, Iohanne Gronasii
eiusdem eccl. Metensis et magistro Iohanne Anselini eccl. S. Salvatoris
Met. canonicis ac Godefrido Werneri de Gorzia clerico publico curie
Met. notario asserens ad suam noticiam pervenisse, quod nuper post
obitum Baldewini prepositus decanus et capitulum eccl. Trever. ipsum
Boemundum tunc in civitate Metensi pro quibusdam arduis negotiis
Karolum Romanorum regem et statum patrie tangentibus personaliter
existentem in archiepiscopum concorditer elegerunt, asserens insuper,
quod procurator predictorum prepositi decani et capituli sibi eleetionem
huiusmodi presentaverat eiusque consensum requisierat, deliberatione
super hoe prehabita diligenti consentit diete electioni ... anno...
MCCCLIII ind. septima mense marcii die octava cirea noctis crepu-
seulum ... Actum Metis in aula domus elemosinarie ecclesie Metensis,
que domus hospitale clericorum vulgariter nuncupatur.
Instrum. notarile a Symone Petri dicto Vendehanep de Metis clerico
apostolica et imperiali auctoritate publico et curie Metensis notario
confectum eiusque signeto munitum. — Koblenz. Arch. reg. Erzstift
Trier. Domkapitel. 672.
104. 1354 März 10. Avignon.
Nicolaus S. Marie in via lata diaconus cardinalis vigore duorum
privilegiorum ipsi a Clemente VI concessorum archiepiscopo Colon. et
decano et capitulo singulisque canonicis et personis eccl. Bunnensis
mandat, quatinus Bertrando de Prohinis capellano eontinuo commensali
suo et thesaurario et canonico eecl. Bunnensis fruetus redditus et pro-
ventus thesaurarie et canonicatus assignent et assignari faciant eosque,
id nisi faciant, declarat suspensos et excommunicatos. Ceterum ad
executionem huiusmodi ulterius faciendam Asplano canonico eccl. S.
46 1354 März 17.
Georgii Colon., Roberto de Tuicio scolastico eccl. Bunn., S. Remigii
Bunn. Kuchenheim Witterslich ecclesiarum parrochianis, S. Barbare
S. Lamberti S. Cyriaci altarium rectoribus ecclesie Bunnensis ac
omnibus aliis et singulis curatis etc. sub excommunicationis pena man-
dat, quatinus a Bertrando requisiti infra sex dies hunc processum et
eonfenta in eo publicent.
Or. membr. instrum. notarile cum filo viridi serico et magno sigillo
cereo cardinalis. — Dilsseldorf. Arch. Reg. Bonn. Cassiusstift nr. 106.
"305. 1354 März 17. Trier.
Innocentio VI nuuciant Iohaunes de Celobrio prepositus, Nicolaus
de Pittinga decanus, Godefridus de Brandinberg archidiaconus in
ecclesia Treverensi, Ludolphus de Holvels custos, Ropertus cantor,
Herbrandus de Dyfferdingen, Arnoldus de Saraponte, Iohannes Brymzer,
Symon de Lussey, ecclesie Treverensis canonici capitulum facientes,
quod post obitum Baldewini archiepiscopi Boemundum de Saraponte
archidiaconum Treverensem eoncorditer elegerunt in pastorem et pon-
tifieem eccl. Trever., quodque ad informandum papam de electione
huiusmodi eiusque circumstantiis duos Concanonicos, qui electione inter-
fuerunt, Walterum de Amancia et 'l'heodericum de Hamersteyn pre-
positum eecl. S. Florini Confluentine procuratores suos constituunt et
ad papam cum litteris processu et deereto electionis destinant suppli-
cantes, ut papa negotium eleetionis huiusmodi tam celeriter quam
favorabiliter expedire dignetur.
. . . Actum et datum Treveris in aula habitacionis dicti Iohannis
prepositi sub anno inc. d. MCCCLIII ind. sexta iuxta stilum scribendi
in civitate Trever. die XVII mensis marcii ... presentibus honestis
viris magistris Iohanne scolastico de Palatiolo, Alberto de Sapognya
iurisperitis, Thilmanno de Vilmor et Ecberto de Ecberge curie Trever.
et publicis imperiali auetoritate notariis . . .
Instrum. notarile a Gerardo quondam Petri de Wichterich Colon. dioc.
publíco imperiali auctoritate notario confectum et signeto notarii eius-
dem necnon sigillo capituli magno munitum. — Koblenz. Arch. reg.
Erzstift Trier. Domkapitel. 673. — Görz I. cit. pg. 90.
106. 1354 März 18. Avignon.
Innocentius VI scolastico eecl. S. Gereonis Colon. mandat, qua-
tinus Iohanni Cleppineh clerico Colon. dioc. conferat eccl. Bremensis
canonicatum sub expectatione prebende,
1854 März 18. 41
Dignum arbitramur et congruum... Dat. Ávin. XV kl. aprilis
a. secundo.
Reg. Avin. 147 f. 563.
107. 1354 März 18. Avignon.
Innocentius VI Cristiano Muylgin de Lamberstorp clerico Colon.
dioe. reservat beneficium ecclesiasticum eum eura vel sine cura, cuius
fruetus, si eum eura, viginti quinque, si vero fuerit sine cura, decem
et oeto mareharum argenti s. t. d. valorem annuum non excedant,
spectans ad dispositionem archiepiscopi Colon.
Vite ae morum honestas... Dat. Avin. XV kl. aprilis a. secundo.
In e. m. S. Severini et S. Georgii Colon. ae S. Agricoli Avin.
ecel. decanis.
Reg. Avin. 141 f. 547.
108. 1354 März 23. Avignon.
Innocentio VI supplicant Adolphus Theodericus et Everhardus
fratres de Marka nepotes episcopi Leod., quatinus Luberto de Roden-
berg elerico et socio et familiari ipsorum reservetur beneficium eccle-
siasticum sine cura spectans ad collationem episcopi Leod., cuius
fructus s. t. d. XX marcharum argenti valorem annuum non excedunt,
non obstante quod quartam partem parrochialis ecclesie in Camene
Colon. dioc., que per quatuor rectores est solita gubernari, obtinet. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. ?0.
*309. 1354 März 26. (Trier.)
Capitulum ecclesie Treverensis rescribit Innocentio VI, Balde-
winum archiepiscopum non reliquisse tantum pecuniarum thesaurum
quantum pape sit delatum, sed preter iocalia fuisse solummodo
quinque milia flor. inventos, qui pene totaliter sint erogati pro
sumptibus funeralium et diversis aliis necessariis expenais.
Sanetissimo in Christo patre ac domino suo domino Innocentio
sacrosancte et universalis ecclesie summo pontifici eius humiles et de-
voti . . prepositus decanus et capitulum ecclesie sue Treverensis cum
filiali reverentia devota pedum oscula beatorum.
Nuper ad quorundam ex nobis pervenit auditum, Sanctitatem
48 1804 März 26.
Vestram fore, licet salva semper debita reverentia — minus veraciter
informatam, recolende memorie dominum nostrum Baldewinum archi-
episcopum Treverensem multas presertim ratione quarundam collec-
tionum* auctoritate apostoliea, ut dieitur, faetarum per ipsum pecunias
reliquisse. Super quibus veritatem patefaciendo clementie Vestre
eupimus fore notum, quod nullas nobis scientibus auetoritate apostolica
pecunias recollegit. Et licet prefatus dominus noster archiepiscopus
pecuniosus et dives reputaretur a multis, hec nimirum existimatio non
tam ratione altitudinis sui generis quam mire sue providentie et dis-
cretionis virtute processit, quia velut alteruter loseph temporibus de-
bitis scivit recolligere et recollecta oportuno ac necessitatis tempore
magnifiee exponere, ut et fecit, quemadmodum faeti evidentia mani-
festat et declarat, dum se et ecclesiam Treverensem ad mandatum
ecelesie potentissimo Bavaro suisque principibus et amicis serenissimum
dominum nostrum dominum Karolum Romanorum regem semper augustum
eontra dictum Bavarum viventem eligendo coronando edueando et ad
civitates Coloniensem Aquensem et alias non absque comitiva nobili
ad suas et ecclesie Treverensis expensas proprias deducendo et alias
exponere non expavit. Et novissimis temporibus memorato domino
nostro rege per plures annos^ stante in Boemia et nonnullis potentibus
quamvis? perversis et iniquis contra ecclesiam Treverensem se temere
erigentibus et cedes et strages hominum neenon spolia multa et in-
eendia eeclesiarum et monasteriorum die et etiam nocte committere
non paventibus, memoratus dominus noster archiepiscopus castra
quamvis? multorum reputatione inexpugnabilia et fortissima, videlicet
Moncler Vetzberg Liesheym Hoseilbach Erkerhusin et alia plura post
longissimas obsidiones non absque expensarum profluviis et immensis
peeuniarum elargitionibus pro nobilium servitorum et pugnantium con-
quisitione viriliter expugnavit et aliqua ex ipsis ad terram proiecit *.
Per que quidem facta magnalia thesaurus eius fuit in valore trecen-
torum millium florenorum et ultra exhaustus. Et ipsius et eeclesie Tre-
verensis redditus annui per mortalitatem communem et stragem Iudeorum
et theloneorum diversorum multiplicitatem sunt ultra partem mediam
minuti. Quare revera, Pater Sanctissime, ultra quedam iocalia ad
eapellam mensam et statum tanti principis Romani imperii electoris
spectantia non invenimus de pecuniis suis nec thesauro ultra summam
quinque millium florenorum iam in sumptibus funerum et etiam pro
a) collationem in ms. b) amicos in ms. c) quevis in ms.
d) proiecerit in ms.
1354 März 31. 49
treugis et pace, quibus hoc presertim tempore vacationis eeclesie Tre-
verensis indiguimus, pene totaliter erogatam. Nec certe predicta
iocalia sufficerent pro sumptibus electionis prosequende et servitio
camere apostolice faciendo. Unde Sanctitati Vestre supplicamus humi-
liter et devote, quatinus electum nostrum nos et ecclesiam nostram
Treverensem ex paternali gratia recommendatos habere velitis in vis-
ceribus pietatis et dicte Vestre viduate ecclesie de persona per nos
eleeta ex speciali gratia providere. Sanctissimam personam Vestram
sanam et incolumem dignetur altissimus longissime conservare pro
regimine sue ecclesie sacrosancte. Datum sub sigillo capituli nostri
anno domini MCCCLIIII in erastino annunciationis virginis gloriose.
Apogr. saec. XVIII in Capituli eccl. Trever. tom. VI pg. 761—764. —
Koblenz. Arch. Trever. — Görz, Regesten der Erzb. zu Trier S. 90.
*110. 1354 März 31. Metz.
Boemundus de Sareponte archidiaconus Trever. et elemosinarius
Met. eccl. a preposito decano et capitulo eccl. Trever. in archiepi-
scopum concorditer eleetus eundi ad sedem apostolicam ad confirma-
tionem electionis ab Innocentio VI petendam et obtinendam una cum
Theoderico de Hamerstein preposito eccl. S. Florini Confluentine et
Waltero de Amancia canonieis prebendatis eccl. Trever. instructoribus
deputatis in negotio electionis ad equitandum et iter faciendum dis-
positis et cum alia comitiva et familia sua iter arripuit.
. anno inc. eiusdem MCCCLIV ind. VII mensis mareii die
ultima mane circa auroram . . .. Acta sunt hec Metis in domo officii
elemosinarie diete Met. ecclesie, que dicitur domus hospitalis B. Ni-
colai pauperum clericorum . . . presentibus ... magistro Iohanne An-
selini canonico eccl. S. Salvatoris Metensis olim officiali Metensi,
Therrico de Vineolis et Symone de Bucvilleirs presbiteris habitatoribus
Metensibus . . .
Instr. notar. a Symone quondam Petri dicti Vendehanep publico
apostolica et imperali auctoritate et curie Metensis notario confectum
eiusque signeto munitum. — Koblenz. Arch. reg. Erzstift Trier. Dom-
kapitel. 674. — Görz, |. cit. pag. 90.
111. 1354 April 4. Avignon.
Innocentius VI petente Arnoldo Gobelini de Dorslair elerieo Colon.
dioc. renovat litteras ab eo deperditas, quibus Clemens VI Arnoldum de
Vatikan. Regesten IV. 4
50 1354 April 7.
soluto et soluta genitum et non facta mentione de hoc defectu natalium
canonicatum sub expectatione prebende in eccl. SS. Apostolorum asse-
eutum sub data: VI idus decembris pont. a. nono habilitavit et cum
eo dispensavit, ut ad omnes ordines promoveri et quecunque et quot-
eunque beneficia compatibilia obtinere valeat.
Tenorem quarundam litterarum . .. Dat. Avin. II nonas aprilis
a. secundo. (Conf. III nr. 912.)
Reg. 226 f. 186 nr. 120.
112. 1354 April 7. Avignon.
Innocentio VI supplicant Adolphus Theodoricus et Everhardus
fratres. de Marcha, nepotes episcopi Leod., quatenus, cum ipei in
legibus studere intendant et habeant duos pedagogos et informatores
in ordine sacerdotii constitutos Henricum dietum Kerl Sosatiensis et
Petrum dietum Brebechon de Chaynees parrochialium ecclesiarum
Colon. et Leod. dioc. rectores, concedatur, ut in assistendo ipsis in
studio dietus Henricus et Petrus possint usque ad triennium iura civilia
audire. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 74.
113. 1354 April 7. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopo Colon. mandat, quatinus cum nobili
viro Emundo Berkelini milite et nobili muliere Bela nata nobilis viri
Henrici de Speculo militis eivibus Coloniensibus, qui ignorantes, quod
inter eos existebat impedimentum exortum ex eo, quod quondam
Iohannes de Benesis civis Colon. primus Bele maritus Emundo in quarto
consanguinitatis gradu attinebat, matrimonium per verba de presenti
elandestine, presentibus tamen nonnullis eorum consanguineis et amicis,
eontraxerunt et consummaverunt, dispenset, ut in eodem remanere
valeant, prolem susceptam et suscipiendam legitimam declarando.
Exhibita nobis pro parte ... Dat. Avin. VII idus aprilis a.
secundo.
Reg. 226 f. 202 nr. 169; Reg. Avin. 126 f. 467 nr. 162.
114. 1354 April 15. Avignon.
Innocentius VI Iacobo nato quondam Gerlaci Copkini de Xanetia
confert eccl. Colon., in qua preter alias prebendas octo prebende sacer-
1854 April 15. 51
dotales existunt, canonicatum sub expectatione unius de dictis pre-
bendis sacerdotalibus.
Vite ac morum decor... Dat. Avin. XVII kl. maii a. secundo.
In e. m. Xanctensis et Werdensis Colon. dioc. ac S. Agricoli
Avin. ecel. decanis.
Reg. Avin. 117 f. 556'.
115. 1354 April 15. Avignon.
Innocentius VI Arnoldo Gobelini de Dorslair, pro quo familiari
suo supplicat Petrus tit. S. Martini in montibus presbiter cardinalis,
eonfert ecel. B. Marie Aquensis canonieatum et prebendam vacantes per
obitum Roydwini de Colonia, quos Roydwinus de facto, non de iure
obtinuerat vigore litterarum Clementis VI.
Vite ac morum honestas... Dat. Avin. XVII kl. maii a. secundo.
Reg. 227 f. 381 nr. 988.
116. 1354 April 15. Avignon.
Innocentius VI Arnoldo Gobelini de Dorslar . . . confert eccl.
S. Martini in Kerperia (!) Colon. dioc. canonicatum et prebendam vacantes
per obitum Willelmi de Welze, quos Wilhelmus de facto, non de iure
obtinuerat vigore litterarum Clementis VI.
Vita ac morum honestas... Dat. Avin. XVII kl. maii a. secundo.
Reg. 227 f. 381 nr. 989.
117. 1354 April 16. Avignon.
Die XVI mensis aprilis [a. 1354] recepta fuerunt a domino
lohanne de Casleto canonico Leod. collectore fructuum beneficiorum
ecclesiasticorum vacantium ad eameram apostolicam pertinentium in
provineia Coloniensi auetoritate apostoliea deputato de pecuniis per
eum seu eius subeolleetores in dieta collectoria sua receptis ... sol-
vente manualiter MXXXVII scuta antiqua
CXXXI regales
IIII pavalhon
XIIII flor. de Cameraco
IITI€ scuta Philippi;
quorum seutorum antiquorum IXC LXXXIIII boni ponderis, XXII mi-
62 1354 April 94.
noris ponderis, XXXI contrafact. boni ponderis, scutorum Philippi sunt
IIIC XXXVII boni ponderis et LXIII contrafact. boni ponderis.
Intr. et Exit. 272 f. 40; Kirsch pg. 294.
118, 1354 April 24. Avignon.
Innocentio VI significat Iohannes Leonis de Duren canonicus
prebendatus ecel. S. Marie Aquensis, quod ipse nuper parrochialem
ecel. in Aylmesheym Colon. dioc. cum Iohanne Payl ad canonicatum
et prebendam eecl. S. Petri Namurcensis Leod. dioe. permutavit.
Supplieat, quatinus, cum dubitet, an collatio dicte eecl. parrochialis
Bit devoluta ad sedem apostolicam, predicta permutatio confirmetur,
non obstante quod canonicatum et prebendam et thesaurariam ecelesie
Monasterii Eiflie Colon. dioc. obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 94' et 96.
119. 1354 April 29. Villeneuve.
Innocentius VI nobili viro Karsilio de Morode (!) militi et nobili
mulieri Nelle eius uxori Colon. dioc. concedit altare portatile, quo in
loeis ad hoe congruentibus et honestis possint per sacerdotem missam
et alia divina officia in ipsorum vel alterius ipsorum presentia facere
celebrari.
Sincere devotionis affectus . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. III kl. maii a. secundo.
Reg. 226 f. 283 nr. 18.
120. 1354 Mai 1. Villeneuve.
Innocentius VI Willelmo archiepiscopo Coloniensi apostolice sedis
nuneio in civitate diocesi ac provincia Colon. mandat, quatinus legata
in ultimis voluntatibus facta vel facienda inantea ecclesie Romane in
Terre Sanete subsidium ab eorundem detentoribus quibuseumque tam
testamentorum executoribus quam heredibus exigat et recipiat.
Ad audientiam nostram pervenit... Dat. apud Villamnovam
Avinionensis dioc. kl. maii a. secundo.
In e. m. Gerlaco archiepiscopo Maguntino apostolice sedis nuncio
in civitate diocesi ac provineia Magunt.
Reg. 242 f. 45.
1354 Mai 2. 53
122. 1354 Mai 2. Villeneuve.
Innocentius providet eeclesie Treverensi, cuius provisionem Bal-
dewino adhue vivo papa sibi reservavit, de persona Boemundi Tre-
verensis eccl. archidiaconi, eapellani papalis, in sacerdotio constituti,
quem capitulum diete reservationis ignarum in archiepiscopum eoneor-
diter elegit.
Divina clementia disponente ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. VI nonas maii &. secundo. .
In e. m. capitulo eccl. Trever., elero civit. et. dioc. Trever., populo
eivit. et dioc. Trever., universis vassallis eccl. Trever., universis suffra-
ganeis eccl. Trever., Karolo regi Romanorum illustri.
Reg. 225 f. 89 nr. 29, Reg. Avin. 126 f. 50 n. 29, Göre, Regesten der
Erzb. zu Trier S. 90.
128. 1354 Mai 5. Avignon.
Camerarius pape testatur, quod Otto abbas monasterii S. Maxi-
mini solvit camere apostolice pro complemento sui communis servicii
triginta flor. auri et pro complemento quatuor serviciorum familiarium
quatuor flor. quindecim solidos et duos denarios monete currentis
clerieis eamere per manus Tilmanni de Nussia procuratoris in Romana
curia.
Reg. Avin. 122 f. 369.
194. 1354 Mai 8. Villeneuve.
Innocentius VI Wilhelmo de Greveroid, pro quo servitore suo
Johannes S. Georgii ad velum aureum diaconus cardinalis supplicat,
confert eccl. Werdensis Colon. dioc. canonicatum et prebendam vacantes
per obitum Henrici de Iuliaco dicte eccl. canonici et eapellani papalis,
qui Clemente VI vivo diem clausit extremum apud sedem apostolicam,
non obstante quod Wilhelmus beneficium ecclesiasticum spectans ad
dispositionem decani et capituli eccl. S. Marie ad gradus Colon.
expeetat.
Honestas morum et vite... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
In e. m. archidiacono Tridentine et S. Gereonis ac S. Andree
Colon. decanis ecel.
Reg. 297 f. 71! nr. 151. — Iohannis suppl. pro servitore suo Wilhelmo
in Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 101.
54 1354 Mai 9.
125. 1354 Mai 9. (Avignon.)
Servicium ecclesie Treverensis. XXII card.
Eisdem anno [MCCCLIIII] indict. et pont. die IX m. maii in hos-
pitio domini eardinalis Albi . .. dominus Boemundus electus Treverensis
promisit pro suo communi servicio VII" flor. auri et V servieia con-
sueta solvendos medietatem a festo ascensionis domini proxime venturo
ad annum et aliam medietatem in eodem festo anno revoluto. Quod
nisi etc. et iuravit etc.
Oblig. et Solut. 22 f. 155. Oblig. et Solut. 27 (308) f. 90. Oblig. et Solut
29 (388) f. 97.
126. 1354 Mai 9. Villeneuve.
Innocentio VI supplieat Karolus Romanorum et Boemie rex, qua-
tinus, cum ipse noviter habuerit quandam particulam baeuli S. Petri
apostoli, quem idem apostolus donavit B. Materno, dietam particulam
in quodam baeulo pastorali, quem . . . facere fabricari proponit, in
Pragensi ecelesia locare intendat, papa concedat dicte eeclesie pro
nonnullis festis indulgentias. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 110.
127. 1354 Mai 10. Avignon.
Stephanus pape camerarius testatur, quod Otto abbas monasterii
S. Maximini extra muros Trever. per Tilmannum de Nussia procura-
torem in Romana curia solvi fecit pro complemento sui communis ser-
vici XXX flor. auri camere papali et pro complemento quatuor servi-
cioram minutorum IIII flor. XV sol. et II den. clericis camere.
Universis etc. ... Dat. Avin. die X mensis maii a. LIIII ...
Reg. Avin. 122 f. 36%. Oblig. et Solut. 80 f. 38.
128. 1354 Mai 10. Villeneuve.
Innocentius VI Fulconi Bertrandi primicerio eecl. Met. nunciat,
quod eum deputat apostolice sedis nuncium et collectorem fructuum
eamere apostolice in provincia Trever.
Attendentes merita probitatis ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. VI idus maii a. secundo.
In e. m. Boemundo archiepiscopo Trever. pro provincia Trever.
et Wilhelmo archiepiscopo Colon. pro provineia Colon.
Reg. 242 f. 110 et 112.
1354 Mai 12. 65
129. 1354 Mai 12. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Geraldus dietus Moyrs subdiaconus Colon.
dioc. studens in Monte Pessulano in iure canonico, quatenus collatio
ecel. parrochialis in Esehwylre Colon. dioe. sibi faeta post mortem
Johannis ultimi rectoris, qui in peregrinatione Romana anno iubileo
diem clausit extremum, confirmetur et fructus iniuste percepti sibi
remittantur. — „Fiat G. et fructus indebite perceptos restituat aut
cum camera conveniat. G."
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 110.
130. 1354 Mai. Avignon.
Dominus Bernardus (!) archiepiscopus "Treverensis eodem anno
(MCCCLIIII) et mense [maii] composuit pro bonis domini Balduini
predecessoris sui in XL^ flor.
Complevit totum in XXXIII. fol. anni IIII domini Innocentii,
ubi etiam continetur remissio totius reste.
Obl. et Sol. 232, (300) f. 28'. Conf. inferius nr. 182 et 848.
181. 1354 Mai 17. Villeneuve.
[Innocentius VI] Boemundo archiepiscopo Treverensi.
Merita probitatis et cireumspectionis . . . Cum itaque peticionem
exactionem et receptionem bonorum mobilium necnon debitorum et
creditorum, que ad bone memorie Balduvinum archiepiscopum Treve-
rengem predecessorem tuum tempore sui obitus quomodolibet pertinerent
... tibi et quibusdam aliis duxerimus committendam, nos... fraterni-
tati tue de bonis debitis et creditis ipsis, non obstante reservacione et
eommissione huiusmodi, libere disponendi et ordinandi plenam conce-
dimus tenore presentium facultatem et volumus, quod ad reddendum
de dispositione et ordinatione huiusmodi rationem seu computum
minime tenearis. Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. XVI kl. iunii
a. secundo.
Reg. 286 f. 99; W. 299.
132. 1354 Mai 17. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Boemundus provisus consecratus Trever.,
quatinus in locis interdictis coram se et familia sua possit divina officia
celebrare et facere celebrari et quatinus missam ante diem possit cele-
56 1354 Mai 17.
brarc et facere celebrari necnon cimiteria per simplicem idoneum sacer-
dotem possit ad triennium facere conciliari. — Annuit papa.
Item supplicat, quatinus triginta personis nominandis plenam
absolutionem in mortis articulo concedere valeat. — Annuit papa pro
quindecim.
Item signifieat pape, quod Robertus de Saraponte ipsius frater
canonicatus et prebendas Trever. et S. Gereonis ecclesiarum obtinens
et diaconus existens parrochialem eccl. de Linzeriis Trever. dioc. ad
presentationem patronorum laicorum pertinens assecutus, deinde infra
tempus debitum ad sacerdotium non promotus preposituram eccl. S. Ste-
phani Wysinburgensis dicte (!) dioc. et subsequenter cantoriam eccl.
Trever. que simplex est officium, adeptus extitit ac parrochialem
ecclesiam, cuius fructus sexaginta, per septemdecim et preposituram,
euius fructus quinquaginta florenorum auri valorem annuum non exce-
dunt, per sedecim annos et cantoriam aliquamdiu tenuit fructus perci-
piens ex eisdem, quodque Robertus nuper parrochialem eccl. et pre-
posituram realiter et de facto dimisit et paratus est cantoriam remittere.
Supplicat, quatinus Robertus rehabilitetur fruetusque percepti eidem
remittantur. — „Fiat et de fructibus indebite perceptis ordinet idem
archiepiscopus supplicans, quod in piis usibus in totum vel in partem
iuxta ipsius arbitrium expensantur. G."
Item supplicat, quatinus Roberto provideatur de canonicatu et
prebenda ac prepositura eccl. S. Paulini extra muros Trever. necnon
de arehidiaeonatu Trever., cuius archidiaconatus fructus valorem annuum
septuaginta florenorum auri non excedunt, quos Boemundus ipse obtine-
bat quique per eius consecrationem vacant, non obstante quod canoni-
catus et prebendas Trever. et S. Gereonis eccl. obtinet. — Annuit
papa quoad canonicatum et prebendam ac preposituram, non autem
quoad archidiaconatum.
Item exponit, quod Waltherus de Amancia canonicus Trever. in
decimo nono etatis anno obtinuit parrochialem eecl. de S. Eliphio Tull.
ad presentationem patronorum laicalium pertinentem, quam permutavit
pro canonicatu et prebenda eccl. S. Georgii de Nanceyo dicte dioc.,
quas assecutus erat; quam eccl. parrochialem per sex annos tenuit
fructusque ex ea percepit ad sacerdotium non promotus. Supplicat,
quatinus Waltherus rehabilitetur et eidem dicta eccl. de novo confe-
ratur fructusque percepti remittantur, non obstante quod canonicatum
et prebendam in eccl. Trever. obtinet. — Fiat, sed restituat fructus
indebite perceptos camere nostre vel ordinet ipse archiepiscopus ut
supra. G.
1354 Mai 17. 57
Item supplicat pro Alberto de Sapegnya presbitero Trever. dioc.
lieentiato in iure civili et baccalario in iure canonico clerico suo, qui
vigore gratie Clementis VI assecutus est ecclesie Verdun. canonicatum
et prebendam, quos per tres annos et ultra pacifice obtinuit et pro
quibus litigans multos labores et expensas habuit, quatinus Alberto
conferatur canonicatus et prebenda ac officium elemosinarie eecl. Met.
vacantes per conseerationem Boemundi, non ohstante quod Albertus
vigore gratie Innocentii VI obtinet canonicatum sub expeetatione pre-
bende in eeel. B. Marie Magdalene Virdun. — Fiat in eccl. Virdun.
de canonieatu et prebenda vacante vel vacatura. G.
Item supplicat, quatinus Johanni nato Johannis burggravii de
IIamersteyn militis clerico Trever. dioec. provideatur de canonicatu et
prebenda eccl. Trever. — Annuit papa.
Item supplicat, quatinus Nicolas iunioris Arnoldi de Steynsel suo
capellano domestico presbitero Trever. dioe. reservetur beneficium
ecclesiasticum sine eura spectans communiter vel divisim ad disposi-
tionem prepositi decani et custodis eccl. Trever. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 117.
133. 1354 Mai 17. Villeneuve.
Innocentius VI Boemundo archiepiscopo Trev. indulget, ut in
locis interdicto suppositis liceat ei in familiarium suorum domesticorum
presentia divina officia celebrare ac sibi per idoneum sacerdotem
facere celebrari.
Devotionis tue sinceritas . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XVI kl. iunii a. secundo.
Reg. Avin. 126 f. 479' nr. 200.
134. 1354 Mai 17. Villeneuve.
Innocentius V! Boemundo archiepiscopo Trever. concedit, ut
missam, antequam illucescat dies, circa tamen diurnam lucem, cum
qualitas negotiorum pro tempore ingruentium id exegerit, liceat ei
celebrare aut per proprium vel alium sacerdotem facere celebrari.
Sineere devotionis affectus . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XVI kl. iunii a. secundo.
Reg. 226 f. 282! nr. 13.
58 1354 Mai 17.
135. 1354 Mai 17. Villeneuve.
Innocentius VI Boemundo archiepiscopo Trever. concedit facultatem
faciendi reconciliari ecelesias et cimiteria dioc. Trever. violata per
aliquem idoneum sacerdotem, aqua prius per antistitem aliquem, ut
est moris, benedicta.
Tue devocionis precibus . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XVI kl. iunii a. secundo.
Reg. 226 f. 209 nr. 199; Reg. Avin. 126 f. 479 nr. 199.
186. 1354 Mai 17. Villeneuve.
Innocentius VI Roberto de Saraponte confert eccl. S. Paulini
Trever. canonicatum et prebendam ac preposituram vacantes per
promotionem et conseerationem Boemundi archiepiscopi Trever. nuper
apud sedem apostolicam de mandato pape factam, non obstante quod
Robertus in Treverensi et in S. Gereonis Colon. canonicatus et pre-
bendas quodque cantoriam eccl. Trever. obtinet, quam dimittere papa
ei hodie precepit.
Nobilitas generis, vite . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XVI kl. iunii a. secundo.
In e. m. preposito Palatiolensis Trever. dioc. et thesaurario
maioris ac scolastico S. Simeonis Trever. eccl.
Reg. 225 f. 98' nr. 57; Reg. Avin. 126 f. 186 nr. 57.
137. 1354 Mai 17. |. Villeneuve.
Innocentius VI abbati monasterii S. Mathie extra muros Trever.
mandat, quatinus lohanni nato Iohannis burgravii de Hamersteyn
militis clerico Trever. dioc., pro quo etiam Boemundus archiepiscopus
Trever. supplicavit, conferat eccl. Trever. canonicatum sub expectatione
prebende.
Dignum arbitramur et eongruum ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XVI kl. iunii a. secundo.
Reg. 225 f. 280 nr. 15.
188. 1354 Mai 17. Villeneuve.
Innocentius VI Nicolao iunioris Arnoldi de Steynsel in pres-
biteratus ordine constituto rectori parrochialis ecclesie S. Michaelis in
Lutzilemburg, pro quo suo eapellano domestico Boemundus archiepi-
1354 Mai 17. 59
scopus Trever. supplicat, reservat beneficium ecclesiasticum sine cura,
euius fructus decem et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum
non excedant, spectans ad dispositionem prepositi decani et custodis
ecel. Trever.
Vite ac morum honestas . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XVI kl. iunii a. secundo.
In e. m. S. Mathie et S. Martini extra muros Trever. mona-
steriorum abbatibus ac preposito eccl. B. Marie Palatiolensis Tre-
ver. dioc.
Heg. 227 f. 250 nr. 543.
139. 1354 Mai 17. Villeneuve.
Innocentio VI signifieat Iohannes de Ryvenacho rector parro-
chialis eccl. in Widergeis Trever. dioc. de coniugato et soluta genitus,
quod vigore dispensationis parrochialem eccl. in Hildegerode Trever.
dioc. obtinuit eamque per aliquos annos tenuit ad sacerdotium non
promotus et deinde sine dispensatione cum eccl. parrochiali in Widergeis
permutavit. Supplicat, quatinus hanc eecl. retinere valeat et cum alio
beneficio curato permutare et fructus indebite percepti remittantur
sibi. — Fiat, dum tamen restituat fructus indebite perceptos vel conve-
niat eum eamera. G.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 116.
140. 1354 Mai 17. Villeneuve.
Innocentius VI a Iohanne de Ryvenacho clerico Trever. de
coniugato et soluta genito abolet omnem infamie et inhabilitatis
maculam, quam is incurrerat ex eo, quod primo eeelesiam in Hilde-
gerode Trever. dioec. assecutus eam per aliquos annos detinuit et
deinde eandem via resignationis mutue cum ecclesia parrochiali in
Widergeis Trever., cuius rector fuerat Franko Zacharie permutavit,
quam adhue detinet dispensatione non obtenta (super non recepto
presbiteratus ordine).
Matris ecclesie copiosa . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XVI kl. iunii a. secundo.
Reg. 227 f. 383 nr. 1001.
60 1354 Mai 17.
141. 1354 Mai 17. Villeneuve.
Innocentius VI decano et cantori S. Florini ac scolastico S.
Castoris eccl. Confluent. Trever. dioc. mandat, quatinus Iohanni de
Ryvenacho clerico Trever. dioc. de coniugato et soluta genito, quem
canonice infamem papa rehabilitavit, (de novo) conferant parrochialem
ecclesiam in Widergeis diete dioc. Quam de facto, non de iure
assecutus erat ex eo, quod et idem dispensatione non obtenta parro-
chialem ecclesiam in Hildegerode ab ipso canonice occupatam et Franco
Zacharie parrochialem eccl. in Undergeis ex causa permutationis
resignaverant.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XVI kl. iunii a. secundo.
Reg. 227 f. 188' nr. 411.
149. 1354 Mai 18. Villeneuve.
Sanetissime Pater! Placeat Vobis mandare, ut littere Roberti de
Saraponte cantoris Trever., quoad prebendam et preposituram ecel. S
Paulini extra muros Trever. sibi de novo collatas in Vestre Sanctitatis
eancellaria absque examine transeant et expediantur ex eo maxime,
eum dietus Robertus ad presentem Romanam curiam propter Trever.
eccl. negotia commode venire non valeat. — Fiat G.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 116'.
143. 1354 Mai 18. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Theodericus de Houcheringa miles in
ambaxiata regis Romanorum pro archiepiseopatu Trev., quatinus con-
sanguineo suo Wilhelmo nato Iohannis de Berwart iilitis clerico
Trever. dioc. provideatur de canonicatu et prebenda eecl. Leod. —
„ad primam papa non respondet".
vel saltem de canonicatu et prebenda in ecel. Tull. — „nec ad
istam respondet".
vel in eccl. Magunt. — Fiat G.
Item supplicat, quatinus Richolpho Zacharie de Confluentia clerico
Trever. dioc. provideatur de canonicatu et prebenda eccl. S. Florini
in Confluentia. — Fiat. G.
Innoc. VI Supplic. t. III (25) f. 120.
1354 Mai 18. 61
144. 1354 Mai 18. Villeneuve.
Innocentius VI archiepiscopo Magunt. mandat, quatinus Wilhelmo
nato lohannis de Berboart militis clerico Trever. dioc. conferat eccl.
Magunt. canonicatum sub expectatione prebende.
Dignum arbitramur et congruum .. . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XV kl. iunii a. secundo.
Reg. 225 f. 227 nr. 70.
145. 1354 Mai 18. Villeneuve.
Innocentius VI archiepiscopo Trever. mandat, qnatinus Richolpho
Zacharie de Confluentia clerico Trever. dioc. conferat eccl. S. Florini
in Confluentia canonicatum sub expectatione prebende.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XV kl. iunii a. secundo.
Reg. 225 f. 228 nr. 71.
146. 1354 Mai 19. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Boemundus provisus eccl. Trever., qua-
tinus Arnoldo nato quondam nobilis viri Iofridi militis de Saraponte
fratris ipsius Boemundi diacono provideatur de archidiaconatu eccl.
Trever. vacante per provisionem archiepiscopatus Trever., non obstante
quod Arnoldus canonicatus et prebendas in eccl. Colon. et Argentin.
obtinet. Item quatinus examinatio Arnoldi ad partes committatur. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 119.
147. 1354 Mai 19. Villeneuve.
[Innocentius VI] Karolo regi Romanorum illustri.
Credimus, carissime fili, quod venerabilis frater noster Boemundus
archiepiscopus Treverensis apud te nostra vel alterius recommendatione
non eget, quem ipsius virtutes et merita sic tibi carum et acceptum
reddiderunt ac reddunt, nt pro eo ad tune vacantem ecclesiam Treve-
rensem promovendo nos suppliciter et cum instantia fueris deprecatus
... Ceterum quia memoratus archiepiscopus pro eo, quod certis trac-
tatibus* inter te et dilectos filios nobilem virum Wenceslaum ducem
Lueemburgensem germanum et capitulum Treverense habitis, quorum
vigore tibi et eidem duci de certis eastris et terris, quorum aliqua bone
a) tractibus in reg.
“= 0 — - -wr com
62 1854 Mai 19.
memorie Baldwinus archiepiscopus Treverensis obligata tenebat et reli-
qua eidem Treverensi ecclesie acquisiverat, perpetuo habitis assensisse
dicebatur, eoram nobis in consistorio de alienatione bonorum ipsius
ecclesie fuit delatus, precibus nostris adicimus, ut super huiusmodi
tractatibus nichil innoves et per eundem ducem nichil etiam innovari
permittas, cum intendamus super hiis, quod iustum fuerit, si de bene-
placito tuo fuerit, ordinare. Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. XIIII
kl. iunii a. secundo.
Reg. 2586 f. 100; W. 301.
148. 1354 Mai 19. Villeneuve.
[Innocentius VI] Wenceslao duci Lucemburgensi.
Venerabilis frater noster Boemundus archiepiscopus Treverensis
pro eo, quod certis traetatibus inter te et dilectos filios capitulum
eeclesie Treverensis habitis prestitisse dicebatur assensum, coram nobis
in consistorio de alienatione bonorum ipsius ecclesie fuit delatus. Cum
autem traetatus huiusmodi in preiudicium ipsius ecclesie redundare
dicantur, nobilitatem tuam attente rogamus, quatinus pro indempnitate
ipsius eeclesie, quam apostolico favore prosequimur, super ipsis tracta-
tibus nil attemptes, cum intendamus sie super hiis, si de... Karoli
regis Romanorum illustris beneplacito fuerit, auctore deo taliter ordi-
nare, quod et tu iuris tui consecutione leteris et eadem ecelesia non
ledatur. Dat. apud Villamnovam Avin. dioc, XIIII kl. iunii a. secundo.
Reg. 286 f. 100.
149. 1354 Mai 19. Villeneuve.
[Innocentius VI] Willermo archiepiscopo Coloniensi.
Intelleximus, quod tua et Maguntinensis et Treverensis ecclesie
propter unitatem et earitatem, que inter prelatos earum viguerunt, hac-
tenus a multis preservate fuerunt incommodis et multe utilitates acere-
verunt eisdem. Propter quod cupientes, ut inter te ac ... Iohannem*
Maguntinum et Boemundum Treverensem archiepiscopos illa caritas et
unitatis vinculum instaurentur, per que tibi et eis ac tue et ipsorum
ecclesiis predictis utilitas et favor accrescat, fraternitatem tuam attente
rogamus, quatinus cum eisdem archiepiscopis pro ipsum ecclesiarum
iuribus et libertatibus custodiendis utilius specialem habeas unitatem
Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. XIIII kl. iunii a. secundo.
a) corr.: Gerlacum.
1854 Mai 19. 63
In e. m. mutatis mutandis venerabili fratri Iohanni archiepiscopo
Maguntino.
Reg. 286 f. 99—100; W. 300.
*149a. 1354 Mai 19. Villeneuve.
Innocentius VI Boemundo archiepiscopo eoncedit licentiam abeundi
a curia.
Görz, Hegesten der Erzb. zu Trier S. 91.
150. 1354 Mai 20. Villeneuve.
Sanctissime Pater! Placeat Vobis examina Iohannis de Hammer-
sten quoad canonicatum sub expectatione prebende in eccl. Treverensi,
Wilhelmi de Berrewart quoad canonicatum sub expectatione pre-
bende in eccl. Magunt, Richolphi Zacharie quoad canonicatum sub
expectatione prebende in eccl. S. Florini in Confluentia et Nicolai
iunioris Arnoldi de Stensel Trever. dioc. quoad collationem prepositi
decani et thesaurarii eccl. Trever. per Sanctitatem ad instanciam archi-
episcopi Trever. de novo collatos ad partes committere, maxime cum
dieti ... ad presentem Romanam curiam propter viarum discrimina
commode venire non possint. — Fiat G.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 121.
151. 1354 Mai 23. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Iohannes de Casleto canonicus Leod.
collector eamere apostolice pro duobus clericis cognatis.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 122.
*152. 1354 Mai 24. (Lüttich.)
Engelbertus episcopus Leodiensis cantori et Iohanni dicto Wam-
brys canonico ecel. B. Marie Aquensis committit executionem litterarum
ab Innocentio VI d. IV m. februarii a. MCCCLIV in favorem mona-
sterii Carmelitarum in urbe Aquensi fundandi datarum, quarum tenor
est transsumptus in litteras episcopi.
... Dat. sub sigillo nostro ad causas anno a nat. d. MCCCLIV
mensis maii vicesima quarta. (Conf. nr. 88.)
Düsseldorf. Arch. reg.Aachen: Carmeliter. Manuscr. B. 160 pg. 14 nr. 7. —
Quix, Gesch. des Carmel. Al. pg. 98.
64 1354 Mai 26.
153. 1354 Mai 26. Villeneuve.
Innocentio VI supplicant Wilhelmus quondam Henrici de domo
fermentaria de Xanctis et Henricus de Unna, quatinus Willelmo con-
feratur capellania seu vicaria BB. Bartholomei et Mathei apostolorum
ac Trium Magorum in eccl. Hervordensi Paderburn. dioc. et Henrico
eccl. parrochialis in Waeldorp Colon. dioc., non obstante quod Hen-
rieus obtinet canonieatum et prebendam eccl. S. Andree Colon. Dicte
eecl. parroehialis et capellania ex eo vacabant, quod uterque per:
mutationis causa per procuratores in curia resignavit. — Annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. III (25) f. 127.
154. 1354 Mai 30. Villeneuve.
Supplicat Sanctitati Vestre devotus filius Vester Karolus Roma-
norum et Boemie rex, quatinus, cum ipse de novo in civitate Trever.
habuerit terciam quasi partem pepli Beate Marie virginis, quod S. Elena
cum certa parte reperta in ea vivifice crucis et uno ex clavis, eum
quibus salvator noster eidem cruci fuit affixus, et corpore B. Mathie
apostoli de Ierusalem ad dictam civitatem Treverensem, ubi originem
babuerat et maritum, dignemini omnibus visitantibus ecclesiam seu ca-
pellam, in qua dicta tereia pars eiusdem pepli fuerit, aliquam amplam
indulgentiam elargiri, scientes, Pater Sanctissime, quod relique due
partes dicti pepli 'Treverensis de septennio dumtaxat in septennium
ostenduntur, ad quod maxima fidelium confluit multitudo, eum assera-
tur, quod eandem indulgentiam consequuntur ibidem, que visitantibus
interulam eiusdem domine nostre Aquisgran. existentem dicitur esse
concessa. — Fiat de tribus annis et tribus quadragenis de septennio
in septennium, quando ostendetur ut supra. G.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 133.
155. 1354 Junt 1. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Tilmannus de Nussia clerieus Colon. dioc.,
quatinus sibi conferatur rectoria parrochialis ecel. in Unkele Colon.
dioc. vaeans per resignationem Henriei de Oppenhem in curia per pro-
curatorem faetam, non obstante quod Tilmannus canonicatum et pre-
bendam ae fereulum eecl. Xanetensis obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 135.
1354 Juni 2. 65
186. 1354 Juni 2. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Gerardus natus quondum Adolfi comitis
Holzatie custos Mindensis, quatinus sibi provideatur de eccl. Colon.
canonicatu sub expectatione prebende cum dignitate personatu vel
officio, non obstante quod canonicatus et prebendas in Mindensi et
Padelborn. eccl. obtinet. — Annuit papa.
Eidem supplieat Symon filius dieti comitis archidiaconus in
Ösen in eccl. Minden., quatinus sibi concedatur similis gratia in eecl.
S. Gereonis Colon., non obstante quod canonicatus et prebendas in
Minden. et Hamburg. eccl. obtinet. — Annuit papa.
Sequuntur due similes supplicationes Bernhardi et Adolfi, filio-
rum supradicti comitis.
Innoc. VI Supplic. t. IIl (25) f. 144.
157. 1354 Juni 3. Villeneuve.
Innocentius VI Nicolao Iohannis de Esteyo in presbiteratus ordine
constituto ac litterarum apostolicarum abbreviatori confert ecclesie
monasterii in Deythkirken Colon. dioc. canonicatum et prebendam ac
thesaurariam vacantes per obitum Bindi de Senis, qui nuper extra
Romanam curiam diem clausit extremum, non obstante quod Nicolaus
parrochialem ecclesiam de Bary Atrebatensis dioc. obtinet.
Honestas morum et vite . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
III nonas iulii a. secundo.
In e. m. archiepiscopo Tholosano et episcopo Palentino ac offi-
eiali Colon.
Reg. 225 f. 89 nr. 38; Reg. Avin. 126 f. 121/ nr. 38. Nicolai suppl. in
Innoc. VI Suppl. t. 1II (25) f. 148.
158. 1354 Juni 3. Villeneuve.
Innocentius VI episcopum Argentinensem rogat, quatinus Hen-
ricum de Tremonia prepositum ecclesie Haselacensis defendat in
possessione curtis in Kircheyna a nobilibus de Ochsenstein.
[Innocentius VI] episcopo Argentinensi.
Dileeti filii Henrici de Tremonia prepositi ecclesie Haselahensis
tue diocesis familiaris nostri habet querela (I) expositio facta nobis,
quod licet curtis seu curia in Kireheyn cum iuribus et pertinenciis
suis diete diocesis ad prepositum ipsius ecelesie, qui est pro tempore,
pertineat pleno iure ipseque prepositus de fructibus redditibus et pro-
Vatikan. Regesten IV. b
66 1854 Juni 10.
ventibus curtis seu curie predicte habeat dilectis filiis capitulo ipsius
ecelesie in vite necessariis certo tempore providere, tamen nobiles viri
Rodolfus et Otto Magnus de Ohsenstein ac ipsorum filii et nepotes cum
pluribus eorum in hac parte sequacibus curtim seu curiam ipsam —
diu est — occuparunt et occupant ae detinuerunt et detinent oceu.
patam, bona et iura illius dilapidantes et consumentes indebite
eaque propriis usibus applicantes, in gravem divine maiestatis offensam,
divini eultus preiudicium et iacturam ac dampnum prepositi et capituli
predictorum, sententias excommunicationis in eos? predictorum occasione
auctoritate apostolica prolatas dampnabiliter incurrendo et sustinendo
animis induratis. Ideoque fraternitatem tuam attente requirimus et
rogamus, quatinus attendens, quod super hiis nulla nostra solicitacione
commonitus providere teneris, illud super eis pro nostra et apo-
stolice sedis reverentia et ex debito officii pastoralis studeas cum
omni solicitudine remedium favorabiliter adhibere, per quod hec con-
quiescant et similia de cetero non contingant sicque dieti prepositus
et capitulum dei serviciis commodius intendere valeant ab oınni molestia
tuo presidio liberati. Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. III nonas
iunii a. secundo.
Reg. 986 f. 105.
159. 1354 Juni 10. Villeneuve.
Innocentius VI episcopo Mindensi mandat, quatinus Gerbardo
nato: quondam Adolfi comitis Holzatie conferat eccl. Colon. canoni-
eatum sub expectatione prebende, non obstante quod is in Mindensi
eum officio custodie ac in Padeburnensi eccl. canonicatus et pre-
bendas obtinet.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. IIII idus iunii a. secundo.
Reg. 227 f. 210' nr. 458.
160. 1354. Juni 10. Villeneuve.
Innocentius VI episcope Mindensi mandat, quatinus Symoni
nato quondam Adolfi comitis Holzatie conferat eccl. S. Gereonis
Colon. canonicatum sub expectatione prebende, non obstante quod is
in Mindensi cum archidiaconatu in Osen ac in Hamburgensi Bremensi
dioc. eccl. canonicatus et prebendas obtinet.
a) eis ?n ms.
1354 Juni 16. 61
Dignum arbitramur et congruum . .. Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. IIII idus iunii &. secundo.
Reg. 227 f. 211 nr. 459.
161. 1354 Juni 15. Villeneuve.
Innocentius VI Arnaldo nato quondam Goffineti de Villariaturre
militis monacho monasterii S. Willebrordi in Epternaco, pro quo
Karolus Romanorum et Boemie rex supplieat, confert dicti monasterii
offieium camerarie vacans per promotionem Iohannis de Novavilla
abbatis.
Religionis zelus, vite . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XVII kl. iulii a. secundo.
In e. m. Trever. et S. Agricoli Avin. eccl. decanis ac officiali
Trever.
Reg. 227 f. 68 nr. 145. — Karoli suppl. in Innoc. VI Suppl. t. 111 (25)
f. 143°.
162. 1354 Juni 25. Villeneuve.
Innocentius VI ecclesie Hildesemensi de iure vacanti post mortem
Erieij quem Iohannes XXII post resignationem Ottonis episcopi de
dieta ecclesia providerat, providet de persona Henrici, quem capi-
tulum post dietam resignationem de facto, cum de jure non posset,
concorditer in episcopum elegerat et quem deinde Baldewinus archie-
piscopus Trever. se gerens eo tempore pro administratore ecclesie
Maguntine confirmarat.
Providentia regis eterne. . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
VII kl. iulii a. secundo.
Heg 297 f. 15' nr. 34.
163. 1354 Juli 1. Villeneuve.
Innocentius VI Wilhelmum archiepiscopum Colon. deputat apo-
stolice sedis nuneium et collectorem fructuum camere apostolice in
provincia Colon.
Quamquam tibi attendentes . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. kl. iulii a. seeundo.
Reg. 242 f. 118' et Reg. 236 f. 135.
68 1854 Juli 7.
*164. 1354 Juli 7. Avignon.
Ricardus Nazarenus, Galfridus Damascenus et Iacobus Neo-
patrensis archiepiscopi, Dominicus Gallipolensis, Gregorius Dunensis,
Petrus Botrentonensis, Walterus Nichopolensis, B"*. Insularum Fortune,
Iohannes Tribuniensis, Ang[el|us Distillariensis, Iohannes Clonensis,
Petrus Valonensis, lohannes Diacovariensis, Adam Perpenensis et
Franciscus Avariensis episcopi concedunt indulgentias (non plenarias)
parrochiali eeclesie de Beecke Traiect. dioc., dummodo diocesani voluntas
ad id accesserit.
Splendor paterni luminis . . . Dat. Avin. VII d. m. iulii a. d.
MCCCLIII ....
Or. membr., cuius sigilla partim sunt perdita partimque violata cuique
additae sunt litterae transfixae d. IX m. iulii a. MCCCLXXXI datae,
quibus Florentius episcopus Traiect. dat assensum. — Düsseldorf.
Arch. reg. Eccl. coll. Emmerich nr. 72.
165. 1354 Juli 14. Avignon.
Die XIIII m. iulii [a. MCCCLIIII] camerarius pape testatur, quod
mille floreni, quos Gerardus de Arbento obedienciarius S. Iusti Lug-
dun. et eolleetor camere in provincia Lugdun. mutuaverat Bertrando
de Channaco quondam clerico camere, sunt restitute camere.
Introit. et Exit. 272 f. 48. Kirsch p. 253.
166. 1354 Juli 28. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Karolus Romanorum et Boemie rex, qua-
tinus Hermanno filio nobilis viri Philippi baronis de Schoneckin Trever.
dioc. provideatur de canonicatu et prebenda eccl. Magunt. — Annuit
papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 2 bis.
167. 1354 Juli 30. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Henrieus dictus Busch clericus Colon. dioc.,
quatinus sibi conferatur rectoria parrochialis eccl. in Unkele dicte dioc.
vacans pro resignationem Tilmanni de Nussia in curia factam, non
obstante quod Henricus canonicatum et prebendam ac ferculum eccl.
S. Severini Colon. obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV (25) f. 180".
1354 Juli 31. 69
#168. 1354 Juli 31. Villeneuve.
Innocentius VI petentibus preposito decano et capitulo eccl.
S. Severini Colon. confirmat duo statuta ab eis d. XII m. iunii a.
MCCCLIII ordinata (Conf. nr. 48 et 49), quorum tenorem in hasce
litteras papales verbotenus transsumit.
Sane dilectorum filiorum ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
II kl. augusti p. n. a. secundo.
Or. membr. cum filo serico et plumbo pend.; sub plica ad sinistr.:
L
B. de Trasmons
Tho. de Adria Firminus; in dorso: R. — Düsseldorf. Arch. reg. Köln:
S. Severin nr. 124. — Reg. 226 f. 228! nr. 274. — Prepositi decani et
capitulà supplic.: Innoc. VI Suppl. t. III (25) f. 7 bis.
; sub plica ad dexir.: B. 8t.; in plica ad dextr.: pro
169. 1354 August 2. Villeneuve.
Innocentius VI nobili viro Thiderico de Dale domicello Colon.
dioc. concedit plenariam peccatorum remissionem semel tantum in
mortis articulo. |
Provenit ex tue devotionis ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioe. IIII nonas augusti a. secundo.
Heg. 226 f. 800 nr. 520.
170. 1354 August 5. Villeneuve.
Innocentius VI Wernero Egberti confert eccl. Sozatiensis cano-
nicatum sub expectatione unius ex prebendis maioribus, non obstante
quod ei est sub forma pauperum reservatum beneficium ecclesiasti-
eum eum cura vel sine eura spectans ad dispositionem decani et capi-
tuli eccl. Bramescensis Osnaburg. dioc. Que reservatio sit irrita, post-
quam adeptus fuerit dietam prebendam.
Laudabilia tue probitatis ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
nonas augusti a. secundo.
In e. m. preposito S. Iohannis Osnaburg. et decano S. Martini
Mindensis ac sacriste Avin. eccl.
Reg. 225 f. 274 nr. 156.
171. 1354 August 10. Villeneuve.
Innocentius VI Theoderico de Marka confert eccl. Leod. canoni-
catum et prebendam vaeantes per promotionem et consecrationem Re-
70 1854 August 10.
ginaldi episcopi Palentini, non obstante quod is in Colon. cum pre-
benda et in Trever. sub expeetatione prebende canonicatus obtinet.
Exigentibus probitatis et virtutum ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. IIII idus augusti a. secundo.
In e. m. decano et cantori S. Martini Leod. ac sacriste Avin. eccl.
Reg. 225 f. 169' nr. 111. — Suppl. pro Theoderico in Innoc. VI Suppl.
t. III (25) f. 19 bis.
| 172. 1354 August 10. Villeneuve.
Innocentio VI supplicant Adulphus Theodoricus et Everhardus de
Marka nepotes episcopi Leod., quatinus Henrico dicto Kerl ipsorum
magistro provideatur de canonicatu et prebenda maiori in eecl. Osna-
burg., non obstante quod is in S. Cuniberti Colon., S. Martini Leod. et
S. Patroeli cum eccl. parrochiali S. Thome Susaciensi Colon. dioc. eccl.
canonicatus et prebendas obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) p. II f. 19.
173. 1354 August 29. Villeneuve.
Innocentius VI Wilhelmo archiepiscopo Coloniensi sub excom-
municationis pena precipit, quatinus triginta milia florenorum, in
quibus Clementi VI tenebatur, infra certos terminos camere aposto-
lice solvat.
[Innocentius VI] Willelmo archiepiscopo Coloniensi.
Novit, sicut non ambigimus, fraternitas tua ... qualiter tyranni
quidam magnam, imo maiorem partem terrarum ecclesie Romane oceu-
parunt iam hactenus et adhue detinent occupatam, nec latere te potest,
quod ex hoc redditibus ipsius ecelesie admodum diminutis nos ad re-
euperationem earundem terrarum, ad quam misso iam ad partes Italie
eum magnis gentis armigere copiis legato sedis apostolice incessanter
enitimur, et ad supportanda onera inevitabilium sumptuum, quibus im-
portabiliter premimur, reddimur impotentes. Propter quod miramur et
merito, quomodo tu ad petram, de qua scissus es, non attendens sic
debite ... compassionis affectum prorsus extinxeris* et gratitudinis
deposueris memoriam sie omnino, ut ... de triginta milibus florenis
auri, in quibus felicis recordationis Clementi pape VI predecessori
nostro tenebaris, prout nobis et eidem teneris ecclesie, satisfacere negli-
a) extinseris in reg.
1354 September 1. 71
genter omiseris et omittas ... Fraternitatem tuam monemus requi-
rimus hortamur et rogamus tibique ... sub exeommunicationis pena,
quam te, si mandatis nostris in hac parte non parueris, cum effectu
ineurrere volumus ipso facto, districte precipiendo mandamus, quatinus
de medietate infra nativitatis dominice futurum proximo et de reliqua
medietate huiusmodi triginta milium florenorum ... infra sequens extunc
immediate proximo resurrectionis dominice festa nobis et eidem ecelesie
satisfacere ac in civitate Avinionensi assignari facere non postponas.
... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. IIII kl. septembris a. secundo.
Reg. 286 f. 154. W. 807.
174. 1354 September 1. Villeneuve.
Innocentius VÍ attendens, quod nonnulli ex archiepiscopis et epi-
scopis pro ecclesiarum suarum tuitione vel recuperatione iurium a suis
ecelesiis abesse compulsi sunt et compelluntur, multi vero in propriis
ecclesiis residentes propter guerras eorum civitateg exire formidarunt
et formidant et aliis iustis impedimentis prepediti sunt, quominus
visitationis officium exequantur, concedit plurimis archiepiscopis ac:
episcopis et inter eos Maguntino Coloniensi Treverensi neenon Metensi
Virdunensi et Tullensi facultatem visitandi ecclesias et clerum dioce-
sium suarum per personas idoneas et exigendi a visitatis procurationes
solitas. Quorum tamen visitatorum facultates ad solvendas procurationes
non suppetant, ultra suarum facultatum exigentiam solvere non tene-
antur; quique nichil solvere possint, ad solutionem nullatenus com-
pellantur.
Licet venerabilibus fratribus ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. kl. septembris a. secundo.
Reg. 236 f. 161—167.
175. 1354 September 8. Villeneuve.
Innocentius VI Karolo Romanorum regi notum fecit, quod nuper
Colon. Magunt. et Trever. archiepiscopos usque ad apostolice sedis
beneplacitum deputavit in eorum civitatibus diocesibus et provinciis
eollectores proventuum ad cameram apostolicam pertinentium, eumque
rogat, quatinus illis et decano eccl. Wissegradensis apostolice sedis
nuncio (i. e. Johannes Paduanus) in colligendis dictis proventibus
auxilium et favorem impertiatur. ...
T9 1854 September 9.
... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. VI idus septembris
a. seeundo.
Reg. 286 f. 169. W. 309.
176. 1354 September 9. Villeneuve.
Innocentius VI episcopo Cameracensi et decano Atrebatensis ac
archidiacono Antwerpiensis Camerac. dioc. eccl mandat, quatinus
Theoderico Pavonis conferant eccl. S. Andree Colon. canonicatum et
prebendam ac thesaurariam vacantes de iure per obitum Guillelmi
Durandi, non obstante quod is canonicatum et prebendam cum simplici
offiieio scolastrie parvi valoris ecelesie Eyken Leod. dioc. ac capel-
laniam S. Salvatoris iuxta Castell Camerac. dioc. obtinet. Dictos tamen
canonicatum et prebendam ac thesaurariam assecutus dimittat prefatam
eapellaniam.
Suffragantia dileeto filio ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
V idus septembris a. secundo.
Reg. 225 f. 176 nr. 125.
*177. 1354 September 10. Trier.
Boemundus archiepiscopus Treverensis Nicolaum | episcopum
Acconensem constituit suum in pontificalibus vicarium per civitatem et
diocesim Treverensem.
Nos Nicolaus dei gratin Achonensis ecelesie episcopus tenore pre-
sentium recognoscimus et constare volumus universis, quod reverendus
in Christo pater et dominus noster dominus Boemundus sancte Treve-
rensis eeclesie archiepiscopus nos suum in pontificalibus dumtaxat per
Suas civitatem et dyocesim Trever. constituit et ordinavit vicarium
iuxta omnem modum et formam litterarum suarum nobis traditarum
desuper, quarum tenor de verbo ad verbum sequitur in hune modum:
Nos Boemundus dei gracia sancte Treverensis ecclesie archiepi-
Scopus sacri imperii per Galliam archicancellarius. Notum facimus
universis, quod nos venerabilem in Christo patrem fratrem Nicolaum
episcopum Áchonensem nostrum in pontificalibus dumtaxat per nostras
civitatem et diocesim Trever. fecimus et constituimus et in hiis ordi-
namus et facimus vicarium, dantes et concedentes eidem auctoritatem
consecrandi vice nostra ecclesias capellas oratoria altaria portatilia et
alia cimiteria et pia loca de novo constructas seu fundatas ac etiam
construendas seu construenda, dum huiusmodi ecclesie capelle et alta-
1854 September 10. 13
ria, si in collegiatis ecclesiis consistant, que sic consecrande per eum
fuerint, prius sufficienter dotate sint certis annuis et perpetuis reddi.
tibus pro sustentatione congrua personarum successu temporis deservire
debentium in eisdem et de dotacione huiusmodi constet nobis per litteras
auttenticas aut testimonium aliud, quod cirea hoc ydoneum reputetur.
Item damus dicto episcopo potestatem reconciliandi ecclesias et cimi-
teria, ubi per effusionem sanguinis vel seminis seu commissam violen-
tiam in eisdem vel alias fuerint violata, necnon reconsecrandi easdem
ecclesias cimiteria et pia loca, si fuerint execrata. Damus insuper
eidem episcopo potestatem crisma oleum sanetum et infirmorum statuto
ad hoc tempore benedicendi et consecrandi, christifidelibus sacramentum
eonfirmationis et alia ecclesiastica sacramenta, si necesse fuerit mini-
strandi, sanctimoniales virgines velandi, clericos legitime natos nulli
servituti obnoxios, litteratura etate et alias ad hoc idoneos tonsurandi
et benedicendi ac eos ad omnes maiores et minores ordines per ma-
nuum suarum impositionem promovendi, calices et alia vasa ad divi-
num cultum deputata et indumenta sacerdotalia atque pallas benedi.
eendi, quociens et quando id fuerit oportunum. Proviso ante omnia,
quod ipse episcopus nequaquam debeat ecclesias capellas altaria cimi-
teria aut quevis alia pia loca de novo erectas erigendas et specialiter
altaria in eisdem collapsa seu lesa in aliqua sui parte quocumque casu
eonsecrare aut execratas reconsecrare sive violatas reconciliare sine
eonsensu et requisitione eorum manifesta, quorum interest principaliter,
utputa abbatum prepositorum priorum decanorum et aliarum personarum
utriusque sexus in ipsis ecclesiis seu monasteriis, ubi hee fieri debent,
presidentium, in aliis vero ecclesiis seu capitulis ruralibus ac ceteris
id fieri volumus de consensu et ad requisitionem presbiterorum ipsorum
locorum, in quibus per ipsum episcopum talia fuerint facienda. Nec
debebit ipse episcopus aliquem seu aliquos ad hoe compellere seu artare
vel, ubi necessitas non fuerit, inducere. Quociens etiam et quando
sacros ordines celebrare debuerit, hoc faciet in locis sibi per nos depu-
tandis. Nec aliquos clericos ad quoscunque maiores ordines admittet,
nisi si fuerint beneficiati sufficienter beneficiis ecclesiasticis, in quo-
rum ipsi sint possessione pacifiea et quieta et sint litterati sufficienter
et de litteratura huiusmodi examinati diligentius et admissi per clericos
nostros iuratos vel alios, quibus per nos fuerit hoc commissum. Nullos
etiam clericos nostrarum civitatis et diocesis unquam admittere debebit
ad saeros ordines absque nostris litteris dimissoriis eo pretextu, quod
ipse noster est vicarius vel alias, quociens et quando ipsum in aliena
diocesi contigerit ordines celebrare. Preterea damus et concedimus
74 1354 September 20.
memorato nostro vieario auctoritatem dandi quadraginta dierum indul-
gentias omnibus christifidelibus contritis et confessis, qui celebracioni-
bus ordinum clericorum aut consecrationibus vel reconsecrationibus seu
reconciliationibus ecclesiarum capellarum aut aliorum piorum locorum
vel eciam velationibus virginum interfuerint in locis, in quibus noster
dictus vicarius tales actus fecerit seu exercuerit in nostris civitate et
diocese Treverensi, presentibus post nostram revocationem minime vali-
turis. Datum Treveris a. d. MCCCLIIIII die X m. septembris. In euius
rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum.
Datum anno et die predictis.
Koblenz. Arch. reg. Diplomatarium Boemundis II, Cunonis et Werneri.
M. C. Ila. — A. I. 1. nr. 7 nr. 218 et M. C. Il. — A.I. 1. nr. 8 f. 6. —
Hontheim, Hist. dipl. Trev. II, 181. — Görz, Regesten der Erzb. zu
Trier pg. 91.
*1v78. 1354 September 20. Trier.
Theodericus dietus Beier et Remboldus fratres canonici eccl. Tre-
ver. propter multimodas promotiones ipsis tam coniunetim quam divisim
a preposito decano et capitulo eccl. Trever. favorabiliter impensas et
ob certas alias nobiles causas resignant pro se suisque heredibus et
successoribus in manibus dictorum prepositi decani et capituli curiam
Wiskirehen nuncupatam in civitate Treverensi inter duos arcus, cum
itur de palatio Treverensi ad ecclesiam maiorem, situatam, quam tenent
et hactenus tenuerunt ab eccl. Trever. iure domorum claustralium eius-
dem ecclesie.
. . . Datum a. d. MCCC quinquagesimo quarto vigilia B. Mathei
apostoli.
Or. membr. del. sig. — Koblenz. Arch. reg. Erzstift Trier: Domkapitel 678.
*179. 1354 September 24.
Gerlaeus Magunt. Wilhelmus Colon. et Boemundus Trever. archi-
episcopi ineunt fedus.
Hontheim Hist. Trevir. dipl. II. nr. 696 pg. 199.
180. 1354 Oktober 16. Avignon.
Innocentio VI supplicat Alexander de Meyninchusen subdiaconus
Colon. dioe., quatinus confirmetur collatio canonicatus et prebende ecel.
1354 October 22. 75
S. Andree Colon. sibi facta a decano et capitulo eccl. post obitum
Wilhelmi de Duren. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) p. II f. 68.
181. /354 October 22. Avignon.
Innocentius VI S. S. Apostolorum et S. Gereonis Colon. decanis
ac scolastico eiusdem S. Gereonis eccl. mandat, quatinus Henrico de
Wanle presbitero et vicario perpetuo eccl. S. Andree Colon. (de novo)
conferant canonicatum et prebendam ecel. S. Andree de iure vacantes. —
Pridem Arnoldus de Vlasvort predictos canonicatum et prebendam et
Remboldus de Birten parrochialem eccl. in Novimagio et Johannes de
Eyderen quandam perpetuam vicariam de Eyderen Colon. dioc. in
manibus officialis Colon. a Walramo ad id deputato ex causa permu-
tationis resignaverant, quo facto dictus officialis Arnoldo parochialem
ecclesiam et Reinoldo vicariam, et Johanni canonicatum cum prebenda
eontulerat. Predicta autem permutatio ex eo, quod Johannes tempore
resignationis dictam vicariam una cum parrochialibus ecclesiis de Kasler (!)
et de Barmen diete dioc. absque dispensatione contra constitutionem
Johannis XXII retinuerat, fuerat invalida. — Papa tamen precipit, ut
Henrieus eanonicatum et prebendam assecutus dimittat eiusdem eccl.
vicariam.
Exigentibus probitatis et virtutum . . .' Dat. Avin. XI kl. no-
vembris a. secundo.
Reg. 227 f.99' nr. 214. — Henrici suppl. in Innoc. VI Suppl. t. III (26)
p. II. f. 7f.
182. 1354 October 22. Avignon.
Innocentius ecclesie Scopiensi vacanti per obitum Johannis epi-
scopi providet de persona Johannis de Syberg monachi monasterii
Veterismontis Cistere. ord. Colon. dioe. in sacerdotio constituti in sacra
theologia baccalarii.
Officii nostri debitum . . . Dat. Avin. XI kl. novembris a.
secundo.
Reg. 227 f. 18 nr. 37. Reg. Avin. 127 f. 50.
183. 1354 October 30. Avignon.
Die eadem LXXX mensis octobris cum bona mobilia debita et
eredita domini Baldomi (!) quondam archiepiscopi Treverensis ante ipsius
T6 1854 October 81.
obitum essent per sedem apostolicam specialiter reservata et super ipsis
bonis per cameram apostolicam fuisset faeta composicio cum reverendo
patre in Christo domino Boemundo nunc dicte ecclesie "Treverensis
archiepiscopo in XL”. flor. auri boni ponderis camere solvendis per
eum dicte camere in certis terminis sibi assignatis, prout in quodam
instrumento per dominum Johannem Palaysini notarium dicte camere
super hoc recepto plenius continetur, prefatus dominus archiepiscopus
in diminutionem dicte summe die qua supra per manus domini Heinrici
de Paffendof (!) custodis ecelesie S. Castoris in Confluencia Trever.
dioc. solvi et assignari fecit predicte camere — XI”. II*. flor. (Conf.
nr. 130, 131, 148.)
Instr. et Exit. 272 f. 86.
184. 1354 October 31. Avignon.
Innocentius VI officiali Treverensi mandat, quatinus Arnoldo nato
Iofridi de Saraponte militis nepoti Boemundi archiepiscopi Trever.,
qui pro eodem supplicat, conferat eccl. Trever. archidiaconatum vacan-
tem per consecrationem Boemundi, non obstante quod Arnoldus in Trever.
et Colon. ac Argentinensi eanonicatus et prebendas obtinet.
Dignum arbitramur et congruum . .. Dat. Avin. II kl. novembris
a. secundo.
Reg. 227 f. 98 nr. 210.
185. 1354 November 7. Avignon.
Supplicat Sanctitati Vestre devotus vir Godefridus comes de
Arnsbergh, quatinus dilecto nepoti suo Wilhelmo filio nobilis comitis
de Oldemburgh . .. de canonicatu eccl. Colon. dignemini providere
... Fiat G.
Innoc. Suppl. t. III (25) p. II f. 80*.
186. 1354 November 7. Avignon.
Innocentius VI Wilhelmo nato quondam Iohannis comitis de
Aldenburgh confert ecel. Colon. canonicatum sub expectatione prebende.
Nobilitas generis, vite . . . Dat. Avin. VII idus novembris a.
secundo.
In e. m. preposito S. Pauli Wormatiensis et decano Susatiensis
Colon. dioc. ac sacriste Magalonenses eec].
Reg. 227 f. 233' nr. 506,
1354 November 8. 11
187. 1354 November 8. Avignon.
Innocentio VI supplicat Boemundus archiepiscopus Trever., qua-
tinius Gerhardo nato domini di Pittinga clerici Trever. dioc. provideatur
de canonicatu sub expectatione prebende in eccl. Trever. quatinus
Gerlaco de Paffindorf canonico prebendato eccl. S. Florini in Con-
fluentia reservetur in eadem dignitas personatus vel officium cum cura
vel sine eura, quatinus Henrico filio Johannis de Rupe militis clerico
Trever. dioe. provideatur de canonicatu sub expectatione prebende in
eecl. S. Paulini extra muros Trever. et quatinus predictorum trium
examen committatur ad partes. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) p. II f. 85.
188. 1354 November 8. Avignon.
Innocentio VI supplieat E. episcopus Leod., quatinus Theoderico
nepoti suo conferatur canonicatus et prebenda ac scolastria eccl.
Monaster. ex eo vacantes, quod quondam Lodowicus de Waldecke
eam contra decretalem: Execrabilis eos diu detumerat occupatos. —
„Ad primam papa non respondet."
Item supplieat, quatinus Everhardo suo nepoti fratri Theoderici
conferatur canonicatus et prebenda ac obedientia eccl. Bremensis, quos
dietus Lodowicus obtinuerat, per dictam decretalem simili modo vacantes,
non obstante quod in Leod. et S. Gereonis Colon. eccl. canonicatus et
prebendas obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) p. II f. 76'.
189. 1354 November 8. Avignon.
Innocentius VI officiali Trever. mandat, quatinus Henrico nato
Johannis de Rupe militis clerico Trever. dioc., pro quo Boemundus
archiepiscopus Trever. supplicat, conferat eccl. S. Paulini extra muros
Trever. eanonicatum sub expectatione prebende.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. Vl idus novembris
a. secundo.
Reg. 225 f. 269 nr. 147.
190. 1354 November 18. Avignon.
Innocentio VI supplicat Johannes de Syberg presbiter, quatinus
sibi confirmetur collatio parrochialis eccl. Bacheracensis Trever. dioc.
18 1854 November 22.
Sibi faeta, non obstante quod in S. Andree Colon. canonicatum et in
Sosatiensi eccl. canonicatum et prebendam obtinet et super canonicatu
et prebenda eccl. S. Petri extra muros Magunt. in curia litigat. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) p. II f. 94'.
191. 1354 November 22. Avignon.
Innocentius VI Johanni dicto Bols canonico prebendato eecl.
S. Johannis Traiect. reservat perpetuam vicariam altaris B. Marie in
eripta siti in eecl. S. Andree Colon. vacaturam ex eo, quod papa
contulit Henrieo de Wanle canonieatum sub expectatione prebende in
dieta eccl. addito precepto, ut Henrieus dictos canonicatum et preben-
dam assecutus dimitteret dietam vicariam.
Vite ac morum honestas . . . Dat. Avin X kl. decembris a.
secundo.
In e. m. SS. Apostolorum et S. Georgii Colon. ac S. Agricoli
Avin. decanis eccl.
Reg. 226 f. 70 nr. 1650.
192. 1354 November 25. Avignon.
[Innocentius VI] archiepiscopo Coloniensi.
Exigit venerabilis fratris . . . [Theoderici Mindensis] episcopi
peticio continebat, quod tam propter guerras, quas predecessores sui ...
habuerant, quam etiam propter malum regimen aliquorum ex dietis
antecessoribus, qui etiam bona ad mensam suam episcopalem Mindensem
spectantia dilapidasse noscuntur, bona predicta sunt pro maximis pecu-
niarum summis certis personis, qui ea tenent et possident, obligata
quodque residua bona eiusdem mense sunt adeo diminuta etiam et
consumpta, quod de dictorum bonorum obligatorum recuperatione et
reformatione status ipsius mense spes haberi non potest, nisi per apo-
stolice sedis clementiam succuratur eidem. Nos igitur... fraternitati
tue... mandamus, quatinus... de statu et condieionibus mense pre-
dicte ac aliis premissis diligentius te informes et, si... inveneris ita
esse, ... facias prefato episcopo semel dumtaxat ab omnibus personis
ecclesiasticis civitatis et diocesis Mindensis... de caritativo moderato
subsidio providere ... Dat. Avin. VII kl. novembris a. secundo.
Reg. 226 f. 251 nv. 892; Reg. Avin. 126 f. 547 nr. 892.
1353 December 9. 19
193. 1354 December 7. Avignon.
Innocentius VI officiali Magalonensi mandat, quatinus Adolpho
de Marcha conferat preposituram ecclesie in Schildaschen Padeburn.
dioc. vacantem per obitum Ludovici de Waldecke, non obstante quod
Adolphus in Colon. et Leod. cum prebendis ac in Monasterensi sub
expeetatione prebende canonicatus obtinet ac in Leod. eccl. dignitatem
aut personatum vel officium expectat. aut quod idem patitur defectum etatis
in vicesimo primo etatis anno constitutus. Diete tamen littere expec-
tative Leod. sint casse, simulac is fuerit assecutus dictam preposituram.
Dignum arbitramur et congruum . .. Dat. Avin. VII idus decem-
bris a. secundo.
Reg. 227 f. 167! nr. 861.
194. 1354 December 9. Avignon.
Innocentio VI supplicat Pastor tit. SS. Marcellini et Petri pres-
biter cardinalis, quatinus familiari suo domestico et continuo commen-
sali Henrico de Blidelinetorpe clerico Colon. dioc. de novo provideatur
de eccl. Bunnensis canonicatu et prebenda ei collatis post mortem
Wilhelmi de Duren, qui olim preposituram eccl. S. Andree Colon. et
parrochialem eecl. de Duren per annum et amplius, ut dieitur, insimul
tenuit et postea dictam preposituram pro dictis canonicatu et prebenda
eum Godfrido d. Huontpas permutavit. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl t. III (25) p. II f. 104.
195. 1354 December 10. Avignon.
[Innocentius VI] Engelberto episcopo Leodiensi.
Cum dilecto filio Henrico de Tremonia archidiacono Leodiensi
familiari nostro, sicut eo exponente percepimus, in certa quantitate
peeunie ex quibusdam causis rationabilibus tenearis, fraternitatem tuam
attente requirimus, quatinus eidem Henrico, quem pro meritis suis
apostolieo favore prosequimur pro nostra et apostolice sedis reverentia
de huiusmodi quantitate pecunie mandes et facias satisfactionem
debitam et integram exhiberi. Dat. Avin. IIII idus decembris a. secundo.
Reg. 286 f. 219. |
196. 1364 December 13. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopis Germanie nunciat, quod Hen-
80 1854 December 14.
ricum de Tremonia deputat ad eos nuncium apostolice sedis pro
arduis camere apostolice negotiis.
[Innocentius VI] Willermo arehiepiscopo Coloniensi.
Confluentia negotia undique ae emergentia indesinenter onera
sumptuum et camere nostre diminutionem reddituum attendentes ac
perquirentes solicite vias, quibus necessarie supportationi huiusmodi
onerum et presertim circa terrarum ecclesie Romane recuperationem,
ad quam sieut potenter sic utiliter deo favente intenditur, utrumque
sufficere valeamus, consulta cum fratribus nostris nuper deliberatione
habita, certum modum, per quem ab ipsis aliqualiter speramus oneribus
relevari, duximus eligendum, sicut a dilecto filio Henrico de Tremonia
archidiacono Leodiensi familiari nostro latore presentium, quem ad
partes ipsas propterea sub tui presertim auxilii et favoris fiducia pre-
sentialiter destinamus, audies plenius viva voce. Et ideo fraternitatem
tuam attente requirimus et rogamus tibi nichilominus expressius iniun-
gentes, quatinus eundem Henricum pro nostra et apostolice sedis
reverentia benigne recipias et hiis, que tibi pro parte nostra retulerit,
intellectis sic illa favorabiliter prosequaris sicque in eis nostris bene-
placitis effectualiter acquiescas, quod, sicut in partem solicitudinis es
assumptus, sic etiam nostrorum partem onerum et portandam suscipias
et suscipiendam aliis indices verbo pariter et exemplo. Dat. Avin.
idus decembris a. secundo.
In e. m. B. archiepiscopo Treverensi, Gerlaco archiepiscopo
Maguntine, archiepiscopo Bremensi, archiepiscopo Salzeburgensi, archi-
episcopo Magdeburgensi.
Reg. 286 f. 219'. W. 320.
197. 1354 December 14. Avignon.
Innocentio VI supplieat Petrus quondam Jobannis de Wilre, qua-
tinus sibi confirmetur prebende canonicalis collatio ecel. SS. Aposto-
lorum Colon. sibi facta post mortem Hermanni de Burenheyn canonici
et scolastici diete eccl. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. III (25) p. II f. 116°.
198. 1354 December 15. Avignon.
Innocentius VI Lamberto de Lisendorp confert capellaniam in
Wellenborne Colon. dioc. vacantem ex eo, quod et Lambertus parro-
1354 December 15. 81
ebialem eccl. de Steynborne per Tilmannum de Nussia et Petrus de
Wilre dietam capellaniam in Wallenborne per Johannem de Brunsheym
apud euriam Romanam causa permutationis resignaverunt, non obstante
quod is obtinet canonicatum et prebendam eccl. S. Servacii Traiect.
Leod. dioc.
Apostolice sedis cireumspecta ... Dat. Avin. XVIII kl. ianuarii
a. secundo.
In e. m. S. Gereonis Colon. et S. Servacii Traiect. Leod. dioc.
decanis ac cantori eiusdem S. Servacii eccl.
Reg. 225 f. 880 nr. 206. — Lamberto et Petri suppl. in Innoc. VI Suppl.
t. III (25) ps. f. 115.
199. 1354 December 15. Avignon.
Innocentius VI Petro de Wilre confert eccl. parrochialem de
Steynborne Colon. dioc. vacantem ex causa in nr. 198 notata.
Apostoliee sedis eireumspecta ... Dat. Avin. XVIII kl. ianuarii
a. secundo.
In e. m. executoribus in sub nr. 198 notatis.
Reg. 225 f. 380' nr. 207.
200. 1354 December 16. Avignon.
Innocentius VI universis commendat Henricum de Tremonia a
papa pro quibusdam negotiis curie Romane ad certas Alamannie
paríes destinatum.
[Innocentius VI] patriarchis archiepiscopis et episcopis ac abba-
tibus ete. ete., ad quos presentes littere pervenerint.
Cum dilectum filium de Tremonia archidiaconum Leodiensem
legum. doetorem familiarem nostrum latorem presentium ad certas partes
Alamanie pro quibusdam negociis per nos sibi commissis presentialiter
destinemus, nos volentes ipsum eum familia sua in eundo morando et
ad nos redeundo plena securitate gaudere, universitatem vestram requi-
rimus et hortamur, quatinus eundem Henricum, eum per passus terras
et loca vestra transitum fecerit, benigne recommendatum habentes,
pülam eidem et familie sue predicte in personis vel rebus eorum
inferatis iniuriam vel offensam nec ab aliis, quantum in vobis fuerit,
permittatis inferri, sed ei potius de securo conductu, si a vobis illum
petierit, sic libere providere pro nostra et apostoliee sedis reverentia
Vatikan. Regesten IV. 6
82 1355 Januar 19.
studeatis, quod vestra possit exinde apud nos devotio merito commen-
dari. Dat. Avin. XVII kl. ianuarii a. secundo.
Reg. 286 l. secr. f. 239.
201. 1355 Januar 19. (Avignon.)
Item XIX die [m. ianuarii a. MCCCLV] solvit dominus Gerlacus
archiepiscopus Maguntinus pro parte partis IIII serviciorum [famili-
arium pape] IIICL flor.
Oblig. et Solut. 24 (331) f. 62. Introit. et Exit. 262 f. 85.
Item XIX die archiepiscopus Maguntinus solvit pro sigillo XIIII flor.
Orig. et Solut. 24 (381) f. 70.
*202. 1355 Januar 26.
Godefridus de Spainheim tit. S. Agathe in Longwion archidia-
conus in eccl. Trever. notum facit, quod Boemundo archiepiscopo
Trever. prestitit iuramentum obedientie coram fratribus suis Johanne
comite de Spainheim et Henrico preposito eccl. Monasterii in Meynefelt.
Or. membr. cum tribus sigillis cereis pend. Godefridi Iohannis et Hen-
rici.— Koblenz. Arch. Reg. Kurtrier nr. 284. — Copia sc. XVIII, ibid.
Capituli eccl. Trever. tom. V pg. 757.
208. 1355 Januar 28. Avignon.
Innocentius VI episcopo Leod. mandat, quatinus Luberto de Dale
presbitero provideat de eccl. Susatiensis canonicatu sub expectatione
prebende maioris, non obstante quod is parrochialem eccl. de Dale
Colon. dioc. neenon eccl. Monasteriensis canonicatum sub expectatione
prebende obtinet.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. V kl. februarii
a. tercio.
Reg. 280 f. 176 nr. 57, Reg. Avin. 129 f. 355 nr. 67.
404. 1355 Januar 28. Avignon.
Innocentius VI episcopo (!) Colon. mandat, quatinus Theoderico
nato quondam Robini de Starkenbergh clerico Colon. dioc. reservet
beneficium ecclesiasticum cum eura vel sine cura, euius fructus, si cum
cura, viginti quinque, si vero sine cura fuerit, decem et octo marcha-
1355 Januar 30. Ä 88
rum argenti s. t. d. valorem annuum non excedant, spectans ad dispo-
sitionem prepositi decani et capituli eccl. SS. Apostolorum Colon.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. V kl. februarii
a. tercio.
Reg. 229 f. 110' nr. 900; Heg. Avin. 131 f. 48l'.
205. 1355 Januar 30. Avignon.
Innocentius VI scolastico eccl. S. Gereonis Colon. mandat, qua-
tinus Gobelino de Berka, pro quo notario suo Willelmus arehiepiscopus
Colon. supplicat, reservet Bunnensis eccl. dignitatem personatum vel
officium cum eura vel sine cura, non obstante quod is in dieta Bun-
nensi et in Monasterio Eiflie eccl. canonicatus et prebendas obtinet.
Dignum arbitramur et congruum .. . Dat. Avin. III kl. februarii
a. tereio.
Heg. 280 f. 94 nr. 18; Reg. Avin. 129 f. 281 nr. 13. — Wilhelmi archi-
episcopi suppl. pro Gobelino in Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 18°.
206. 1355 Januar 30. Avignon.
[Innocentius VI] Willelmo archiepiscopo Coloniensi.
Dudum ex certis causis rationabilibus dispositionem bonorum
mobilium ae debitorum et creditorum bone memorie Iohannis ultimi
episcopi Seopiensis ... nobis duximus reservandam. Ideoque fraterni-
tati tue . . . mandamus, quatinus . . . bona debita et credita huius-
modi . . . de et super quibus, si necesse fuerit, summarie simpliciter
et de plano sine strepitu et figura iudicii te informes, petere exigere
ae recipere cum integritate procures... Volumus autem, quod de hiis,
que exinde recipies, ac de compositionibus huiusmodi cameram nostram
per instrumentum seu instrumenta publiea certifices indilate. Dat.
Avin. III kl. februarii a. tercio.
Reg. 287 f. 16 et f. 88' (bis); Reg. 242 f. 189.
207. 1355 Januar 31. Avignon.
Innocentius VI scolastico eccl. S. Gereonis Colon, mandat, qua-
tinus Henrieo nato Wichmanni de Fovea clerico Colon. dioc. reservet
benefieium ecclesiasticum eum cura vel sine cura, cuius fructus, si cum
eura, viginti quinque, si vero sine cura fuerit, decem et oeto mareharum
argenti s. t. d valorem annuum non excedant, spectans communiter vel
84 1356 Januar 81.
divisim ad dispositionem decani et capituli eccl. de Monasterio Meyne-
veld Trever. dioc.
Dignum arbitramur et eongruum .... Dat. Avin. II kl. februarii
a. tercio.
Reg. Avin. 181 f. 88' nr. 102. — Wilhelmi archiepiscopi Colon. suppl.
pro Henrico in Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 18.
208. 1355 Januar 31. Avignon.
Innocentius VI scolastico eccl. S. Gereonis Colon. mandat, qua-
tinus Adolfo de Titzervelde, pro quo Wilhelmus archiepiscopus suppli-
eat, reservet beneficium ecclesiasticum curatum vel non euratum, cuius
fructus, si euratum, viginti quinque, si vero fuerit non curatum, decem
et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum non excedant,
spectans communiter vel divisim ad dispositionem prepositi decani et
capituli eccl. Colon. non obstante quod Adolfus canonicatum et pre-
bendam eecl. in Duzeldorp obtinet et quod ei est provisum de parro-
chiali eecl. in Beselden Colon. dioc. Tamen dictum curatum beneficium
assecutus dimittat predictam eccl. parrochialem.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. II kl. februarii
a. tercio.
Reg. 281 f. 121' nr. 103; Reg. Avin. 131f. 8$ nr. 104. — Wilhelmi
suppl. in Innoc. VI Suppl t. IV (26) f. 18'.
209. 1355 Januar 31. Avignon.
Innocentius VI seolastico eccl. S. Gereonis Colon. mandat, qua-
tinus Iohanni dieto de Populo de Xanetis cantori eccl. S. Severini
Colon., qui ecel. parrochialem in Kuninxveld Colon. dioc. per septem
annos tenuit ad sacerdotium non promotus et pro quo Wilhelmus
archiepiscopus Colon. supplicat et quem papa rehabilitavit, (de novo)
conferat dietam parrochialem eecl.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. II kl. februarii
&. tereio.
Reg. Avin. 180 f. 122! nr. 182. — Wilhelmi suppl. pro reddituario suo
Iohanne in Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 18'.
210. 1355 Januar 31. Avignon.
Innocentius VI scolastico eccl. S. Gereonis Colon. mandat, qua-
tinus Iohanni Colve provideat de eccl. S. Marie in Capitolio Colon.
1355 Januar 31. 8b
eanonieatu sub expectatione prebende, non obstante quod is quandam
perpetuam capellaniam curatam in eccl. S. Georgii Colon. obtinet.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. II kl. februarii
a. tercio.
Reg. 230 f. 207' nr. 115; Reg. Avin. 129 f. 896 nr. 116.
211. 1355 Januar 31. Avignon.
Innocentius VI scolastico eccl. S. Gereonis Colon. mandat, qua-
tinus Conrado de Leehele conferat ecclesie Susatiensis, in qua maiores
mediocres et minores prebende existunt, canonicatum sub expectatione
unius de maioribus prebendis, non obstante quod is in eecl. S. Andree
Colon. decanatum ac in eadem et in Geyseke Colon. dioc. ecclesiis
canonicatus et prebendas obtinet.
Dignum arbitramur et congruum .... Dat. Avin. II kl. februarii
a. tercio.
Heg. 229 f. 32' nr. 720; Reg. Avin. 181 f. 885. — Theoderici episcopi
Mindensis suppl. pro Conrado de Lechele in Innoc. VI Suppl. t. IV
(26) f. 16'.
212. 1355 Januar 31. Avignon.
Innocentius VI Henrico de Oss rectori parrochialis eccl. in Much
Colon. dioc. magistro in artibus et in medicina baccalario, pro quo
supplieat Wilhelmus archiepiscopus Colon., reservat beneficium ecelesi-
astieum cum eura vel sine cura, euius fructus, si cum cura, viginti
quinque, si vero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti
8. t. d. valorem annuum non excedant, spectans communiter vel divisim
ad dispositionem deeani et capituli eccl. SS. Apostolorum Colon. Tamen
predietum beneficium curatum assecutus dimittat dictam eccl. parro-
chialem.
Litterarum scientia, vite... Dat. Avin. II kl. februarii a. tercio.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Gereonis ac S. Georgii Colon.
ecel. decanis.
Reg. Avin. 131 f. 9% nr. 109. Wilhelmi suppl. pro Henrico in Innoc. VI
Suppl. t. IV (26) f. 18'.
213. 1355 Januar 31. Avignon.
Innocentio VI supplicat Willelmus archiepiscopus Colon., quatinus.
Egidio de Oss reservetur beneficium ecclesiasticum spectans ad dis-
86 1855 Januar 31.
positionem capituli eecl. S. Servatii Traieet. Leod. dioc., non obstante
quod parrochialem ecel. in Oyen Leod. dioe. obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. IV (26) f. 18.
214. 1355 Januar 31. Avignon.
Innocentio VI supplicat Robertus de Tuicio secretarius et nuncius
Wilhelmi archiepiscopi Colon., quatinus nepoti suo Iohanni de Titzer-
veld Parisius in canonico iure studenti canonico prebendato eccl.
S. Marie ad gradus Colon. reservetur heneficium vel officium spectans
ad dispositionem episcopi Leod. — Annuit papa.
Item quatinus familiari suo Iohanni Colve presbitero Colon. dioc.
provideatur de canonicatu sub expectatione prebende ac obedientie in eccl.
S. Marie in Capitolio Colon., non obstante quod quandam curatam capel-
laniam in eccl. S. Georgii Colon. obtinet. — Annuit papa. (Conf. nr. 210.)
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 19.
215. 1355 Februar 28. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohannes rex Francie pro Cunone de
Falkenstein.
Signifieat Sanctitati Vestre devotus filius Vester Iohannes rex
Francorum, quod nobilis Cuno de Falkensteyn subdiaconus canonicus
prebendatus et capitularis eecl. Magunt. nomine quondam Henrici de
Virnebrug (!) olim archiepiscopi Magunt. ac capituli ipsius eccl. Magunt.
et ex commissione ipsorum sibi super hoe facta officiales et iudices
constituit seculares in singulis locis et fortaliciis, ubi iurisdictio tem-
poralis ad archiepiscopum pro tempore pertinere noscitur*, et eisdem
officialibus et iudicibus pro conservatione iurium et honoris ipsius eccl.
Magunt. iniunxit, ut in iurisdietionibus predictis . . . iusticiam cuilibet
facerent . . . quorum quidem officialium et iudicum nonnulli ex com-
missione predicta citra et usque ad penam sanguinis et etiam mortis
. . . proeesserunt; quodque idem Cuno pro conservatione et defensione
iurium et honoris ecclesie Magunt. prefate multis exercitibus armatus
interfuit, ubi homicidia mutilationes membrorum incendia et rapine
perpetrata fuerunt, ipse tamen Cuno aliqua homicidia seu mutilationes
membrorum non commisit, nisi quod desiderabat hostes succumbere et
partem suam victoriam reportare. Quare supplicat . . . rex, quatinus
a) noscatur constituit in iibro suppl.
18565 Februar 28. 87
cum diete Cunone super irregularitate, si quam et quam occasione
premissorum contraxit, et quod non obstantibus predictis possit in
susceptis ordinibus ministrare et ad ulteriores sacros ordines et ad
omnes honores ecclesiasticos promoveri et ecclesiastica beneficia ob-
tinere, dignemini miserieorditer dispensare . . . Fiat de primo, si sit ita,
et de secundo, si deffensio ecclesie erat iusta et alias in predictis culpa-
bilis non existat. G.
Item significat Sanctitati Vestre idem rex, quod nobilis Cuno
predietus preposituram Northimensem* Magunt. dioc. curatam primum
et demum ecclesiam parrochialem in Wiszele dicte diocesis, cuius ius
patronatus ad ipsius Cunonis fratrem pertinet germanum, aasecutus,
ipsas pluribus annis simul dispensatione legitima super hoc non obtenta
detinuit prout detinet fructus percipiens ex eisdem, ad subdiaconatus
dumtaxat ordinem promotus. Quare supplicat . . . rex, quatinus...
eundem Cunonem dignemini ad ulteriores sacros ordines et beneficia
ecclesiastica habilitare ... et fructus ex dictis prepositura et ecelesia
pereeptos remittere eique de prepositura et ecclesia predictis . . . provi-
dere quodque preposituram et ecclesiam predictas simul retinere valeat,
eum eodem Cunone... dispensare^ ..... Habilitamus eundem et provi-
demus eidem de prepositura predicta, si non fuerit in ea alteri ius
quesitum. G.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 48.
216. 1355 Februar 23. Avignon.
Innocentius VI decano S. Stephani Maguntine et sacriste Magalo-
nensis et Iohanni de Sorwerde (!) canonico Trever. eccl. mandat, qua-
tinus cum Cunone de Falkenstein (de quo narrantur eadem atque in
sro. 215) super irregularitate, si quam contraxerit, et quod in susceptis
ordinibus ministrare ac ad diaconatus et presbiteratus ordines statutis
& iure temporibus et ad omnes honores ecclesiasticos promoveri et
eeclesiastica beneficia obtinere valeat, dispensent.
Apostoliee sedis cireumspecta . . . Dat. Avin. VII kl. marcii
3. tercio.
Reg. Avin. 130 f. 465.
217. 1355 Februar 23. Avignon.
Innocentius VI tribus executoribus mandat, quatinus Cunonem
de Falkenstein rehabilitent.
a) Northuneü in libro suppl. b) dispensantes in libro suppl.
88 1355 Februar 23.
[Innocentius VI] decano S. Stephani Maguntine et sacriste Maga-
lonensis ac Iohanni de Sandewerde (!) canonico Trever. ecclesiarum.
Miserieordis Christi vicarii . . . Hodie siquidem pro parte dileeti filii
Cunonis de Falkensten... Et deinde nobis pro parte dieti Cunonis
exposito, quod ipse dudum nomine quondam Henrici de Virnenburg olim
archiepiscopi Maguntini ac dilectorum filiorum eapituli eiusdem ecelesie
Maguntine ac ex eorum commissione . . . constituerat officiales et iudi-
ces seculares in singulis locis et fortaliciis, ubi iurisdoctio temporalis
pertinere ad archiepiscopum Maguntinum, qui fuerit pro tempore, con-
suevit ac eisdem officialibus et iudicibus pro conservatione iurium et
honorum ecclesie Maguntine prefate mandaverat, ut in locis et forta-
lieiis ipsis iusticiam omnibus facerent in causis et negotiis quibuseum-
que ae alias procederent secundum iuris exigentiam, quodque nonnulli
offieialium et iudicum eorundem pretextu constitutionis et mandati
huiusmodi contra delinquentes aliquos citra et usque ad penam san-
guinis et mortis etiam, quemadmodum delicta et excessus exigebant
eorundem delinquentium, processerant, nos vobis dedimus in mandatis,
ut... cum dieto Cunone super irregularitate et quod in susceptis ordini-
bus ministrare et ad diaconatus et presbiteratus ordines . . . et ad
honores ecclesiasticos promoveri ac beneficia ecclesiastica obtinere
valeret, . .. dispensaretis . . . Postmodum vero pro parte ipsius Cunonis
fuit nobis expositum, quod idem Cuno pro conservatione predicta et
defensione honorum et iurium eorundem armatus multis exercitibus
interfuit, in quibus homicidia mutilationes membrorum et rapine per-
petrata et commissa fuerant, et quod licet ipse homicidiorum et mutila
tionum huiusmodi aliqua non commiserit, tamen desiderabat hostes
eius succumbere et partem, quam fovebat, victoriam habere. Quare
pro parte sua fuit nobis humiliter supplicatum . . .. Nos Iohannis regis
Franeorum illustris nobis super hoc humiliter supplicantis ac huius-
modi ipsius Cunonis supplicationibus inclinati discretioni vestre . . .
mandamus, quatinus . . . cum dieto Cunone... dispensetis. Dat. Avin. VII
kl. marcii a. tercio.
Reg. Avin. 130 f. 464.
418. 1355 Februar 23. Avignon.
[Innocentius VI] Cunoni de Falkenstein canonico Maguntino.
Sedis apostoliee eircumspecta . . . Porrecta siquidem nobis pro
parte tua peticio continebat, quod olim tu in subdiaconatus ordine
constitutus, canonicatum et prebendam Magunt. obtinens preposituram
1355 März 4. 89
euratam Northimensem Magunt. dioc. ecclesiarum per obitum quondam
lohannis dieti Underschop de Constancia . . . primo et deinde par-
rochialem ecclesiam in Wiszele dicte dioc. . . . tune vaeantes . . .
fuisti pacifice assecutus illasque pluribus annis tenuisti prout tenes
indebite occupatas, fructus percipiens ex eisdem, dispensatione . . .
non obtenta, etiam ad sacerdotium non promotus. Quare pro parte
tua fuit nobis humiliter supplicatium . . . Nos igitur . . . com
sideratione . . . Iohannis regis Francorum illustris nobis super hoe
humiliter supplicantis . . . ae tuis supplieationibus inelinati omnem
inhabilitatis et infamie maculam . . . penitus abolemus teque habili-
tamns ... Volumus autem, quod preposituram et ecclesiam parro-
chialem predictas realiter et omnino dimittas . . . Dat. Avin. VII kl.
marcii a. tercio.
Heg. Avin. 130 f. 464.
219. 1355 März 4. Avignon.
Innoeentio VI supplicant Iohannes de Griffone et Petrus dictus
Birkelyn, quatinus Iohanni conferatur canonicatus et prebenda eccl.
Monasterii Eiflie et Petro canonicatus et prebenda eccl. SS. Apostolorum
Colon., non obstante quod Iohannes canonicatum et prebendam eccl.
S. Marie ad gradus Colon. et Petrus canonicatum et prebendam eccl.
S. Cecilie Colon. obtinet. — Annuit papa.
Canonicatum et prebendam Monasterii Eiflie Petrus per Til-
mannum de Nussia et canonicatum et prebendam SS. Apostolorum
Iohannes per Henricum de Heimerzeym permutationis causa in curia
resignaverunt.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 66.
220. 1355 März 5. Avignon.
Innocentius VI Iohanni comiti et Gilete comitisse de Saraponte
eius uxori concedit altare portatile.
Eisdem indulget, ut missam, antequam illuceseat dies, sibi et
ipsorum alteri per proprium sacerdotem idoneum facere celebrari valeant.
Sincere devotionis affectus . . . Dat. Avin. III nonas marcii
a. tercio.
Reg. Avin. 180 f. 508.
90 1355 März 5.
221. 1355 Mürz 5. Avignon.
Innocentius VI episcopo Virdunensi mandat, quatinus Symoni
nato nobilis viri Guerardi de Blainquenheym domini castri de Kestem-
bereh militis elerico Colon. dioc. conferat ecel. Colon, eanonieatum sub
expectatione prebende.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. III nonas marcii
a. tercio.
Reg. 229 f. 52/ nr. 760; Reg. Avin. 131 f. 409.
222. 1355 März 7. Avignon.
[Innocentius VI] Boemundo archiepiscopo Treverensi.
Sieut audivimus, bune memorie Baldewinus archiepiscopus Tre-
verensis castrum de Castras (), quod ad eeclesiam Metensem pleno
iure pertinet, hactenus occupavit et, quamdiu vixit, detinuit occupatum
tuque post illum castrum ipsum diceris detinere. Quocirca fraternitatem
tuam attente rogamus, quatinus dictum castrum .. . Ademaro episcopo
Metensi... restituas et dimittas ... Dat. Avin. nonas marcii a. tercio.
Reg. 287 f. 59.
223. 1365 März 15. Avignon.
Innocentius VI Gobelino Engelberti de Gymnich clerico Colon.
reservat beneficium ecclesiasticum cum cura vel sine cura, cuius
fruetus, si cum eura, viginti quinque, si vero sine cura fuerit, decem
et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum non excedant,
spectans communiter vel divisim ad dispositionem decani et capituli
eccl. S. Cassii Bunnensis.
Vite ac morum honestas. . . Dat. Avin. idus marcii a. tercio.
In e. m. S. Gereonis et S. Georgii Colon. decanis ac sacriste
Avin. ecel.
Reg. Avin. 131 f. 428. — Engelberti suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IV
(26) f. 78.
224. 1355 März 22. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohanna de Hannonia marchionissa Iulia-
censis, quatinus Iohanni quondam Gerardi de Novaecclesia canonico
prebendato in eecl. monasterii B, Marie in Capitolio Colon. ord. S.
1866 März 23. 91
Bened. reserventur una de parrochialibus ecclesiis et una de domibus
ad dispositionem abbatisse et conventus pertinentibus et consuetis ca-
nonicis prebendatis dicte eccl. assignari. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 9t'.
225. 1355 März 23. Avignon.
Innocentius VI episcopo Traiectensi mandat, quatinus nobilem
virum Suederum de Vianen domicellum et nobilem mulierem Mathildem
dominam castri de Beverwerde Traiect. dioc., qui scientes se esse
quarto consanguinitatis gradu coniunctos matrimonium per verba de
presenti clandestine contraxerunt et consummaverunt, absolvat a pena
excommunicationis et cum eis ad tempus separatis dispenset, ut matri-
monium invicem de novo contrahere valeant, prolem susceptam et
suscipiendam legitimam declarando.
Exhibita nobis pro parte... Dat. Avin. X kl. aprilis a. tercio.
Heg. 229 f. 180 nr. 1166.
226. 1355 April 9. Villeneuve.
Innocentius VI Iohanni de Grifone confert eccl. Monasterii Eiflie
Colon. dioc. eanonicatum et prebendam vacantes exeo, quod et is SS.
Apostolorum Colon. per Henricum de Heymerzeym presbiterum Colon.
et Petrus dictus Birkelin Monasterii Eiflie canonicatus et prebendas
per Tilmannum de Nussia eorum procuratores in Romana curia ex causa
permutationis resignarunt, non obstante quod Iohannes eccl. S. Marie
ad gradus Colon. eanonicatum et prebendam obtinet.
Apostolice sedis cireumspecta ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. V idus apostolis a. tercio.
In e. m. S. Georgii Colon. et S. Agricoli Avin. et S, Servacii
Traiect. Leod. dioc. decanis eccl. (Conf. nr. 219.)
Reg. 228 f. 70' nr. 189.
227. 1366 April 9. Villeneuve.
Innocentius VI Petro dicto Birkelin confert eccl. SS. Aposto-
lorum Colon. canonicatum et prebendam vacantes (ex eodem, quod
notatur sub nro. immediate precedente), nou obstante quod is canoni-
eatum et prebendam eccl. S. Cecilie Colon. ac parrochialem ecclesiam
in Herganden (!) Colon. dioc. obtinet.
93 1355 April 14.
Apostolice sedis cireumspecta . .. Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. V idus aprilis a. tercio.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Georgii Colon. et S. Servatii
Traieet. Leod. dioe. decanis eccl. (Conf. nr. 219.)
Reg. 228 f. 70 nr. 188. — Petri Birkelin et Iohannis de Grifone suppl.
in Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 98.
228. 1356 April 14. Villeneuve.
[Innoeentius VI] Willelmo archiepiscopo Coloniensi.
Diebus hiis non longe preteritis scripsimus tibi et certis aliis pre-
latis Alamanie per alias nostras litteras super quibusdam negotiis. que
multum ineident(!) eordi nobis, et propter negotia ipsa dilectum filium
Henrieum de Tremonia archidiaconum Leodiensem ad te ipsosque pre-
latos alios duximus destinandum. Cum autem huiusmodi negotiorum
executio propter absentiam tuam de tuis civitate ac diocesi dilata sit
et preiudicialiter differatur, fraternitatem tuam attente rogamus, quatinus
ad ecelesiam tuam, quamcitius poteris, referre te non postponas, nego-
tiorum ipsorum expeditioni prospere favorabiliter, sicut de te plene
confidimus, vaeaturus. Dat. ut supra (= XVIII kl. maii a. tercio).
Heg. 237 f. 77.
229. 1355 April 27. Villeneuve.
Innocentius VI cum Everardo de Marka de soluto et soluta genito,
canonico prebendato ecel. Lobiensis Cameracensis dioc., quocum papa
iam bis dispensavit, de novo dispensat, ut preter duo beneficia non
eurata et unum curatum etiam quartum curatum vel non curatum reci-
pere valeat eademque cum similibus permutare.
Multiplicia probitatis et virtutum ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. V kl. maii a. tercio.
Reg. Avin. 129 f. 466' nr. 134.
*230. 1355 Mai 9. Avignon.
Reginaldus episcopus Palentinus thesaurarius pape notum facit,
quod Caterina abbatissa et capitulum ecclesie secularis Assindensis cen-
sum pro octo annis preteritis et terminatis in kl. mareii proxime pre:
1355 Mai 15. 98
teritis in XVI florenis auri boni ponderis camere apostolice per manus
lohannis de Ratingen canonici dicte ecclesie solvi fecit.
. .. Dat. Avin. die nona maii a. d. MCCCLVV indictione VII...
Or. membr. cum pend. Reginaldi sig. cereo. — Düsseldorf. Arch. reg.
Stift Essen. Suppl. nr. 15.
231. 1355 Mai 15. Avignon.
Innoeentius V1 Maguntino Salzeburgensi Coloniensi Treverensi
Magdeburgensi et Bremensi archiepiscopis eorumque suffraganeis man-
dat, quatinus decimam triennalem a papa nuper pro recuperatione et
defensione terrarum et iurium eeclesie Romane, universo prenotatarum
provineiarum et diocesium clero, exceptis cardinalium beneficiis et ordi-
nibus S. Iobannis et S. Marie Theotonicorum, impositam solvant et ab
aliis exigant, eos per eensuram eeclesiasticam et etiam per sequestra-
tionem fruetuum et benefieiorum ecelesiasticorum compellendo.
Inter multiplices, quibus ... Dat. Avin. idus maii a. tercio.
Heg. 230 f. 19' nr. 34. Reg. 287 f. 132/ —135. — Reg. 242 f. 170-172!
et 189—191?', — Reg. Avin. 129 f. 53 nr. 34. W 337.
Predicte littere misse sunt ad supradictos d. XV m. februarii a,
MCCCLVI per Lambertum de Burne camerarium Neowillarensem Argen-
tin. dioc. ord. S. Bened.
Reg. 242 f. 191'.
*939. (1355) Mai 17. (Köln.)
Capitulum ecclesie Coloniensis invitat capitulum ecclesie Magun-
tine ad eligendum deputandos, qui conveniant Confluentie eum depu-
tandis a capitulis Coloniensis et Treverensis ecclesiarum ad obviandum
exactioni decime (triennalis) et annatarum ab Innocentio VI clero
Alamannie noviter impositarum vel imponendarum !.
Convocatio prima per Colon. super decima et oneribus in Con-
fluentia convenire debentium.
Domini venerabiles amici in Christo dilectissimi.
Quia vestras conscientias presertim in defendendis et manutenendis
vestris ac ecclesiarum vestrarum libertatibus animosa novimus stabili-
tate subsistere, eapropter dilectiones vestras nosse cupimus, quod sumus
informati certitudinaliter, quod dominus noster summus pontifex a clero
et ecclesiis Almanie quasdam exactiones insolitas et in biis partibus
hactenus inauditas, puta decimas beneficiorum quorumeunque neenon
o —— — — MM —À
1) Quoad aunum conf. nr. 255—298.
94 1855 Mai 17.
fruetus primi anni beneficiorum vacantium per ipsum dominum papam
et, ut eredimus verisimiliter, per ipsius predecessorem collatorum vel
de cetero conferendorum neenon beneficiorum, quorum collationes per
ipsorum alterum sunt confirmate vel imposterum confirmabuntur vel
que in euria Romana temporibus ipsorum dominorum summorum ponti-
fieum permutata fuerunt vel permutabuntur inantea, exigere intendit.
Et super hiis iam litteras suas direxit ad has partes reverendis patribus
dominis Coloniensi Moguntino et Treverensi archiepiscopis collectoribus
deputatis. Rumore etiam perducente percepimus, quod idem dominus
papa hiis gravaminibus precurrentibus maiora cumulabit, quia videlicet
dicitur, quod bona clericorum decedentium camere sue confiscabit. Quia
vero per premissa gravamina, immo per ipsorum quodlibet, si processum
habuerint, ecclesiarum predictarum, ipsis sic servituti subiectis, obpro-
briogum exterminium conspicimus finaliter eventurum et ob hoe eum
capitulis ecclesiarum nostrarum iam incepimus hiis gravaminibus pro
posse nostro viis obviare oportunis, quod faciliter domino cooperante
nos effecturos speramus, si vobiscum in votis fuerimus unanimes in con-
siliisque concordes vestraque assistencia efficaci: quam ob rem dilec-
tiones vestras sanctissimas rogamus attente, quatinus premissa in exacte
considerationis reducatis examen consiliisque maturis super hiis pre-
habitis aliquos ex vobis, quos ad hoc noveritis ydoneos sufficienter
instructos et cum pleno mandato tractandi faciendi et terminandi, que
ad obviandum gravaminibus et periculis prescriptis fuerint quomodolibet
oportuna, destinare velitis, ut sabbato proximo post octavas penthe-
costes! sint Confluentie certitudinaliter constituti, ad quem locum et
diem similiter aliquos ex nobis domino annuente curabimus destinare,
scientes, quod similes litteras venerabilibus viris dominis capitulo totique
clero Treverensi per presentem nuncium videlicet dominum Everhardum
de Spaynheim rectorem capelle S. Lamberti Coloniensis latorem presen-
cium transmisimus, eui in premissis vobis referendis fidem per vos
adhiberi petimus vestrasque voluntates nobis rescribi per eundem,
scientes etiam, quod propter viarum pericula nuncios magis solempnes
ad vos transmittere non audebamus, de quo nos habeatis excusatos.
Insuper super hiis litteras nostras nos ad ecclesias suffraganeas*
ecclesie Coloniensis direxisse noveritis, que, ut pro constanti habemus,
nobis assistent in premissis. Datum sub sigillo ad causas capituli
ecclesie Coloniensis, quo ad presens ex causa utimur, XVII die mensis maii.
Manuscr. R. Losse f. 66 (69). — Darmstadt. Arch. Hassiacum.
a) suffraganiis in ms.
1) i. e. d. VI m. iunii.
1865 Mai 22. 95
+233. 1355 Mai 22. (Küln.)
Frater lohannes episcopus eccl. Scopiensis vices gerens in ponti-
ficalibus Wilhelmi archiepiscopi Colon. notum facit, quod hodie scil.
a. MCCCLV feria sexta ante festum penthecostes capellam in domo
dominorum de Hemmelrode Colonie, que domus sita est in vico, qui
Vilsegrave vulgariter nuncupatur, super ripam in honorem B. Marie
virginis, SS. Petri et Pauli ete. dedicavit dicteque capelle concessit
indulgentias (non plenarias).
Or. membr. cum sigillo pend. — Koblenz. Arch. reg. Himmerode I. D.
XVIII. nr. 1096.
234. 1355 Mai 22. Avignon.
Innocentius VI Arnoldo Gobelini de Dorslair, pro quo familiari
suo Petrus tit. S. Martini in montibus presbiter cardinalis (Autisiodo-
rensis) supplicat, confert eccl. SS. Apostolorum Colon. eanonicatum
et prebendam vacantes per obitum Roydwini de Colonia eiusdem eccl.
canonici et decani, non obstante quod Arnoldus super canonicatu et
prebenda eccl. B. Marie Aquensis Leod. dioc. litigat et quod ei est
provisum de eccl. Kerpensis Colon. dioc. canonicatu sub expectatione
prebende.
Vite ae morum honestas ... Dat. Avin. XI kl. iunii a. tercio.
In e. m. S. Agricoli et S. Georgii Colon. ac S. Adelberti extra
muros Áquenses Leod. dioc. eccl. decanis.
Heg. 280 f. . . . — Petri suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 119.
285. 1355 Mai 22. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Mulrepesch confert ecel. SS. Apostolorum
Colon. canonicatum et prebendam vacantes ex eo, quod et is eecl.
Xanetensis canonicatum et prebendam cum ferculo alias dicto comple-
mento per lohannem de Ratingen eccl. Assindensis canonicum et
Gerardus de Hoylwilre eccl. SS. Apostolorum Colon. canonicatum et
prebendam per Tilmannum de Nussia clericum Colon. dioc. ex causa
permutationis apud sedem apostolicam resignarunt, non obstante quod
lohannes parrochialem ecclesiam S. Columbe Colon. obtinet.
Apostoliee sedis eircumspecta . . . Dat. Avin. XI kl. iunii
a. tercio. |
In e. m. preposito S. Dionisii Leod. et S. Gereonis Colon. ac
S. Agricoli Avin. decanis eccl.
Reg. 280 f. 114 nr. 41; Reg. Avin. 129 f. 264' nr. 41.
96 1355 Mai 99.
236. 1355 Mai 22. Avignon.
Innocentius VI Gerardo de Hoylzwilre confert eccl. Xanctensis
canonicatum et prebendam ac fereulum vacantia (ex causa notata sub
nro. 235), non obstante quod is in eccl. S. Andree Colon. canonicatum
et prebendam obtinet.
Apostolice sedis cireumspecta . . . Dat. Avin. XI kl. iunii
a. tercio.
Reg. 280 f. 118 nr. 48. — Iohannis Mulrepesch et Gerardi de Hoilwilre
suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 119.
237. 1355 Mai 23. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopo Colon. mandat, quatinus Godefrido
de Synzege conferat preposituram eccl. SS. Severi et Martini de Mo-
nasterio in Meynevelt vacantem per resignationem Pastoris tit. SS. Mar-
cellini et Petri presbiteri cardinalis, non obstante quod is canonicatum
et prebendam eeel. S. Florini in Confluentia obtinet.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. X kl. iunii
a. tercio.
Reg. 230 f. 69' nr. 24; Reg. Avin. 129 f. 191 nr. 24.
238. 1355 Mai 23. Avignon.
Innocentius VI Petro Ludenstorp confert ecel. S. Castoris in Con-
fluentia canonicatum et prebendam vacantes ex eo, quod Godefridus de
Synzege per Willermum Paris canonicam ecel. S. Pauli Leod. apud
sedem apostolicam eos resignavit.
Exigentibus probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. X kl. iunii
a. tercio.
In e. m. decano SS. Apostolorum et scolastico S. Gereonis Colon.
eccl. ac officiali Carpentoratensi.
Reg. 280 f. 119 nr. 49; Reg. Avin. 129 f. 270 nr. 49.
239. 1355 Mai 23. Avignon.
Innocentius VI Pastori tit. SS. Marcellini et Petri presbitero car-
dinali confert eccl. parrochialem in Rense Trever. dioc. vacantem per
resignationem Petri de Ludenstorp apud sedem apostolicam factam.
Exquisitam tue circumspectionis . . . Dat. Avin. X kl. iunii
a. tercio.
1355 Mai 26. 97
In e. m. decano S. Agricoli Avin. et sacriste Carpentoracensis
ac scolastico S. Gereonis Colon. eccl.
Reg. 280 f. 30 nr. 11; Reg. Avin. 130 f. 519 nr. 11.
240. 1355 Mai 26. Avignon.
[Innocentius VI] Karolo imperatori Romanorum.
. magister Guillelmus Pinchon prepositus eccl. Maguntin. obtulit
nobis seripturas quasdam continentes certa conventiones et pacta habita
et inita inter Gerlaeum archiepiscopum Maguntin. et Cunonem de Falke-
stein tunc occupatorem ipsius eeclesie ex altera, que in parte ipsum quo-
que prepositum respicere dinoscuntur, petens nomine tuo, ut conventionibus
et paetis huiusmodi apostolice confirmationis robur adicere dignare-
mur. ... Nos Guidoni episcopo Portuensi ... mandavimus, ut scrip-
turas ipsas recipiat et nobis relationem faceret de eisdem. Cum autem
paeta et conventiones huiusmodi sanctionibus canonicis et divino iuri
eontradieunt, molestum non habeas, si in confirmationis eiusdem
negotio votis tuis non duximus annuendum ... Dat. Avin. VII kl. iunii
a. tercio.
Reg. 237 f. 107; W. 388.
241. 1345 Juli 20—1355 Mai 29. Avignon.
Gerardus de Arbento obedienciarius eccl. S. Iusti Lugdun. sedis
apostolice nuncius et camere apostolice collector in Lugdun. Vienn.
Tarantas. Bisuntin. et Trever. provinciis reddit rationem de pecu-
niis a die XX m. iulii a. MCCCXLV usque ad diem XXIX m. maü
a. MCCCLV receptis et expensis ab ipso.
Collectoriarum 65 f. 1, 301-354, 368', 371—376, 408; Kirsch p. 187,
196—250.
242. 1355 Juni 9. Avignon.
Innocentio VI supplieat Wilhelmus archiepiscopus Colon.:
quatinus XII personis suis et eccl. Colon. serviciis insistentibus,
quas usque ad decennium elegerit, indulgeatur, ut fructus omnium bene-
fieiorum, quotidianis distributionibus dumtaxat exceptis, non residentes
in eisdem integre percipere valeant. — Annuit papa de octo per trien-
nium. |
quatinus consanguineo 8uo Thome de Septemfontibus provideatur
Vatikan. Regesten IV. T
98 1355 Juni 9.
de canonicatu sub expectatione prebende et dignitatis personatus vel
officii cum cura vel sine cura in ecel. Leod., non obstante quod in
Colon. et Trever. eecl. canonicatus et prebendas obtinet. — Annuit papa.
quatinus visitantibus ecel. Colon. quibusdam festis diebus conce-
dantur indulgentie III annorum et III quadragenarum. — Annuit papa
pro uno anno et una quadragena.
quatinus confirmet collationem preceptorie domus hospitalis
S. Antonii Colon. ord. S. August. vacantis per obitum Poncii Menfredi
factam a fratre Wilhelmo de Turri preceptore domus S. Antonii in Ro-
storp dieti ord. Magunt. dioc. — Annuit papa.
quatinus confirmet electionem et confirmationem Tilmanni de
Girlo in decanum eecl. SS. Apostolorum Colon. factam post obitum
Bendowini ultimi decani, non obstante quod Tilmannus in dicta eccl.
et in Werdensi eecl. Colon. dioc. canonicatus et prebendas obtinet. —
Annuit papa.
quatinus examen ad partes committatur. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 128.
243. 1355 Juni 9. Avignon.
Innocentius VI Wilhelmo archiepiscopo Colon. indulget, ut octo
capellani vel clerici eius familiares commensales fruetus suorum bene-
fieiorum ecclesiasticorum, etiamsi dignitates personatus vel officia exi-
stant et curam habeant animarum, dummodo post pontificiales in cathe-
dralibus maiores seu in collegiatis ecclesiis principales dignitates non
existant, integre, cotidianis distributionibus dumtaxat exceptis, percipere
valeant per triennium et interim ad residendum in eis non teneantur.
Sincere devocionis affectus ... Dat. Avin. V idus iunii a. tercio.
Reg. 281 f. 164' nr. 16.
244. 1355 Juni 9. Avignon.
Innocentius VI scolastico eccl. S. Gereonis Colon. mandat, qua-
tinus Thome de Septemfontibus de nobili genere nato provideat de
eccl. Leod. canonicatu sub expectatione prebende, non obstante quod
is in Colon. et Trever. eccl. canonicatus et prebendas obtinet.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. V idus iunii
a. tercio.
Reg. 280 f. 208' nr. 117.
1855 Juni 9. 99
245. 1355 Juni 9. Avignon.
Innocentius VI concedit omnibus vere penitentibus et confessis
visitantibus devote in quibusdam anni festis Coloniensem ecclesiam
cathedralem S. Petri indulgentias unius anni et quadraginta dierum.
Splendor paterne glorie ... Dat. Avin. V idus iunii a. tercio.
Reg. Avin. 180 f. 508°.
246. 1355 Juni 9. Avignon.
Innocentius VI "Theoderico de Ousheim canonico monasterii S. An-
toni ord. S. August. Viennensis diocesis, cui preceptoriam domus
S. Antonii Coloniensis ord. S. August. a monasterio S. Antonii dieti
ordinis Viennensis diocesis dependentem et per obitum Pontii Menfredi
vacantem contulit Willelmus de Turri preceptor domus S. Antonii in
Rostorp et confirmavit Petrus abbas dicti monasterii Viennensis dio-
cesis, concedit, quod dieta collatio et confirmatio perinde valeat.
Religionis zelus, vite ... Dat. Avin. V idus iunii a. tercio.
Reg. Avin. 1830 f. 504.
247. 1365 Juni 9. Avignon.
Innocentius VI petente Tilmanno de Gerlo (?) canonico prebendato
in ecel. SS. Apostolorum Colon. et Werdensi decernit, quod non ob-
stante reservatione papali eius electio in decanum eccl. SS. Apostolorum
Colon. a capitulo facta eiusque confirmatio a Wilhelmo archiepiscopo
Colon. perinde valeat.
Laudabilia probitatis et virtutum ... Dat. Avin. V idus iunii
a. tercio.
Heg. Avin. 129 f. 580 nr. 297.
248. 1355 Juli 12. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopo Colon. mandat, quatinus Iohanni de
Titzervelde, qui beneficium ecclesiasticum cum eura vel sine eura ad
dispositionem archiepiscopi Colon. expectabat et hane expectationem in
pape manibus resignavit, conferat capellaniam non curatam S. Martini
extra muros Ándernacenses Trever. dioc., cuius fructus summam viginti
quuque marcharum argenti non excedunt, vacantem per obitum Ernesti
de Oytgenbach. Quo mortuo Rodulphus de Fridbergh primo et deinde
Henrieus de Borsa clerici Trever. et Herbipolensis dioc. per duos
100 1355 Juni 14.
menses ante provisionem de eadem capellania a Clemente VI Roberto
de Tuitio factam et deinde continue eandem de facto detinuit. Noviter
vero Robertus dietam provisionem in pape manibus resignavit.
Dignum arbitramur et congruum . . .. Dat. Avin. II idus iunii
a. tercio.
Reg. 281 f. 29' nr. 67; Reg. Avin. 130 f. 60 nr. 67. — Roperti de Tuitio
secretarii Wilhelmi archiepiscopi Colon. suppl. pro nepote suo Iohanne
in Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 138.
249. 1355 Juni 14. Avignon.
[Innocentius VI] Willermo archiepiseopo Coloniensi.
Dileetum filium Rupertum de Tuitio elerieum et nuncium tuum
latorem presentium et litteras tuas exhibitas nobis per eundem benigne
recepimus et que huiusmodi littere continebant idemque Rupertus nobis
exposuit viva voce, diligentius intellectis, ad ea tibi per ipsum Ruper-
tum respondendum duximus et aliqua sibi referenda tibi per eum im-
posuimus, sicut audies plenius ab eodem. Tu ergo, frater, habens
nostra et ecclesie Romane negotia et specialiter illa, pro quibus dilec-
tum filium Henrieum de Tremonia archidiaconum Leodiensem ad partes
ipsas diebus non longe preteritis misimus, sieut incepisti, favorabiliter
commendata, sic eis operam favorabilis prosecutionis impendas . . . Dat.
Avin. XVIII kl. iulii a. tercio.
Reg. 287 f. 119.
250. 1355 Juni 24. Avignon.
Innocentius VI Willermo archiepiscopo Colon. mandat, quatinus
Boemundum archiepiscopum sub iuramento examinet de valore bo-
norum a Baldewino archiepiscopo Trever. mortuo rehctorum et,
si repererit valorem non ascendere ad tantam summam, ad quantam
solvendam camere apostolice Boemundus se obligaverat, absolvat eum
ab excommunicatione, quam incurrit propter non solutam tempore
debito summam predictam.
[Innocentius VI] Willermo archiepiscopo Coloniensi.
Scire te volumus, quod Boemundus archiepiscopus Treverensis
dudum apud sedem apostolicam constitutus promisit venerabilibus fra-
tribus Stephano archiepiscopo Tholosano camerario et Reginaldo epi-
scopo Palentino thesaurario nostris recipientibus nomine camere apo-
stolice, quod ipse pro bonis mobilibus ac debitis et creditis, que bone
memorie Baldewinus archiepiscopus Treverensis predecessor suus tem-
1355 Juni 28. 101
pore obitus eius habuerat vel pertinuerant ad eundem, dispositioni
apostolice reservatis solveret dietis archiepiscopo et episcopo in certo
termino iam elapso quandam pecunie quantitatem, interposito per eum
super hoc iuramento, quodque dieti camerarius et thesaurarius in eun-
dem Boemundum archiepiscopum volentem et consentientem extunc
excommunicationis sentenciam protulerunt, si eandem quantitatem
peeunie in huiusmodi termino non solvisset, et quod idem Boemundus
archiepiscopus nobis noviter intimavit, quod de bonis debitis et creditis
ipsis faeta indagatione solerti non reperit illa ad huiusmodi ascendere
peeunie quantitatem, humiliter supplicans, ut cum eo in hae parte
benigne agere dignaremur. Ideoque fraternitati tue per apostolica
Scripta mandamus, quatinus per te vel alium seu alios tam ab eodem
arehiepiscopo quam aliis, qui de valore bonorum debitorum et credi-
torum huiusmodi babent noticiam, recepto ab eorum quolibet iuramento
inquiras super hoc diligentius veritatem, et si repereris ita esse, huius-
modi excommunicationis sentenciam, quam propter ipsius pecunie solu-
tionem non factam in eodem termino Boemundus archiepiscopus memo-
ratus incurit, suspendas usque ad diem (lacuna) mensis proximo secuturi
ac ipsum a reatu periurii absolvas in forma ecelesie consueta iniungendo
ei penitentiam salutarem ac omnem infamie maculam sive notam, quam
dietus Boemundus archiepiscopus premissorum occasione contraxit, abo-
leas et abstergas. Dat. Avin. VIII kl. iulii a. tereio. (Conf. nr. 130.)
Reg. 237 f. 120.
251. 1355 Juni 28. Avignon.
Innocentius VI Wilhelmo archiepiscopo Colon. mandat fere eadem
atque sub nr. 250.
Innocentius (VI) ... Wilhelmo archiepiscopo Colon.
Olim Boemundus archiepiscopus Treverensis promisit .. . Stephano
archiepiscopo Tholosano camerario et Reginaldo episcopo Palentino the-
saurario nostris ... quod ipse pro bonis mobilibus et debitis et cre-
ditis; que bone memorie Baldewinus archiepiscopus Trever. predecessor
suus tempore sui obitus habuerat vel pertinuerant ad eundem, dispositioni
apostolice reservatis solveret dictis camerario et thesaurario in quibusdam
terminis iam elapsis certam pecunie quantitatem, per ipsum Boemundum
super hoc interposito iuramento. Ipsique camerarius et thesaurarius
in eundem Boemundum archiepiscopum volentem et consentientem
extune excommunicationis sententiam promulgarunt, si eandem pecunie
quantitatem in huiusmodi terminis non solvisset. Cum itaque idem
102 1355 Juni 30,
Boeinundus intimaverit nuper nobis, quod facta per eum indagatione
solerti de bonis mobilibus et debitis et creditis ipsis non repperit illa
ad quantitatem ascendere supradietam et humiliter supplicaverit, ut
eum eo in hae parte benigne agere dignaremur, fraternitati tue ...
mandamus, quatinus ... predictam excommunicationis sententiam . ..
usque ad festum nativitatis dominice proximo futurum ... suspendas
ac ipsum Boemundum archiepiscopum absolvas ... ac nichilominus tam
ab ipso Boemundo quam aliis, quos de bonis debitis et creditis ipsis
noveris habere noticiam ac eorundem bonorum valore, recepto ab eorum
quolibet super hoc iuramento diligentius te informes et ea, que . ..
repereris, nobis ... intimare procures. Volumus autem, quod si huius-
modi bona necnon debita et credita ultra huiusmodi quantitatem fue-
rint valere comperta, idem Boemundus iuxta promissionem et obliga-
tionem huismodi non satisfecerit de illa eamere memorate, prefatus
Boemundus archiepiscopus in eandem sententiam incidat eo ipso. Dat.
Avin. IIII kl. iulii a. tercio.
Reg. 242 f. 160.
252. 1355 Juni 30. Avignon.
Innocentio VI supplicat Hydenrieus de Hagenborch, clericus
Colon. dioc. quatinus rehabilitetur et sibi de novo conferatur eecl. in
Hilleshem Colon. dioc., cuius ius patronatus ad marchionem Iuliacensem
pertinet quamque Heydenricus per septem annos tenuit ad sacerdotium
non promotus. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 146.
253. 1355 Juli 15. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopis Germanie precipit, quanta sti-
pendia annua ipsi el ceteri Germanie episcopi lohanni Schadelant
inquisitori per Germaniam deputato solvant.
[Innocentius VI] Maguntino Coloniensi Treverensi Salzeburgensi
Magdeburgensi ac Bremensi archiepiscopis.
Quanto magis negotium fidei ... Cum itaque, sieut ex dilecti
filii Iohannis Schadelant ordinis fratrum Predicatorum professoris in
sacra theologia magistri inquisitoris heretice pravitatis per Alamaniam
auctoritate apostolica deputati insinuatione percepimus, ipse propter
necessariorum defectum commissum sibi per sedem ipsam inquisitionis
officium utiliter exereere non possit, nos volentes, quod tam pium
1855 August 7T. 103
ganctumque negotium, quod in illis partibus fore percepimus plurimum
oportunum, ex defectu huiusmodi negligatur, ac sperantes, quod vos
et venerabiles fratres nostri episcopi per Alamanniam constituti, quibus
etiam onus prosecutionis eiusdem negotii imminet, ... ad subvenien-
dum eidem debeatis prompti et favorabiles inveniri, quingentos et
oetuaginta florenorum auri stipendia dicto Iohanni pro suis ac socii
notariorum et aliorum pro ipso officio exequendo expensis necessariis
annis singulis, quamdiu prefato institerit officio, per vos et episcopos
eosdem solvenda auctoritate apostoliea eidem inquisitori duximus ordi-
nanda, volentes, quod de dicta summa per te Maguntinum quadra-
ginta et per tuos una cum ... episcopo Bambergensi nobis et apo-
stolice sedi immediate subiecto ducenti et decem et per te Coloniensem
quinquaginta ac tuos centum et per te Treverensem viginti ac per te
Salzeburgensem quadraginta et per tuos alii quadraginta, per te vero
Magdeburgensem viginti et per tuos alii viginti ac per te Bremensem,
fratres archiepiscopi, quindecim et per tuos suffraganeos episcopos
antedietos per Alamanniam constitutos viginti quinque floreni auri
annis singulis persolvantur ... Quocirea fraternitatem vestram horta-
mur... quatinus ordinationi nostre ... obtemperantes ... prefatas
quantitates ... eidem inquisitori ... annis singulis in duobus compe-
tentibus terminis liberali promptitudine persolvatis ... Dat. Avin. idus
iulii a. tercio.
Reg. 229 f. 233' nr. 1413; Reg. Avin. 181 f. 501.
254. 1355 August 7. ( Trier.)
Prepositus decanus et capitulum eccl. Trever. decanis ecclesiarum
S. Florini et Castoris Confluent. nunciat, quod ipsi tam pro se quam
pro elero ecclesiis et monasteriis civitatis et diocesis Trever. pro decli-
nanda decima apostolica apud papam exeusationibus legitimis laborare
et in hoe cum capitulis Colon. et Magunt. unanimes esse intendunt et
in hoc negotio cum eis de procedendi modo concordaverunt, et quod ipsi
magistrum Iohannem scolasticum eecl. B. Marie de Palatiolo tam pro ipsis
quam pro clero ecclesiis et monasteriis predictis ad curiam mittendum
deputaverunt. Verum quia huiusmodi negotium commune existit et con-
tributionem illorum requirit, quos communiter tangit, illos rogant, ut
pro huiusmodi negotio abbates decanos tam christianitatum quam ecele-
siarum collegiatarum districtus iurisdictionis officialitatis Confluentine
ad certum locum Confluent. ad diem competentem per ipsorum nun-
eum latorem presentium convocent et ab his convocatis nomine ipsorum
104 1355 August 16.
inquirant, an velint ipsis in hoc parte adherere et ipsis huiusmodi con-
tributionem facere, et ut ipsis super hoc rescribant infra festum B. Marie
virginis.
Vobis sieut alias ... Dat. ... a. d. MOCCLV septima die m.
augusti.
Transsumpt. in litt. sub nr. 255 notatis.. — Koblenz. Arch. reg. S. Castor
nr. 194.
"25685. 1355 August 16. (Koblenz.)
Decani SS. Florini et Castoris ecclesiarum Confluentinarum abba.
tibus monasteriorum monachorum, prepositis et prioribus monialium
necnon decanis et capitulis ecclesiarum collegiatarum et eristianitatum
decanis et camerariis et archipresbitero Wetslarie in terminis (?) offi-
cialitatis curie Confluentine constitutis notum faciunt, se recepisse litteras
& preposito decano et capitulo ecclesie Treverensis sequentis tenoris:
,Prepositus decanus et capitulum eccl. Trever . . . Vobis sicut
alias... Dat.... a. d. MCCCLV septima die mensis augusti."
Quarum litterarum pretextu supradictos hortantur, quatinus feria
secunda proxima post diem decollationis B. Iohannis Baptiste ad refec-
torium eccl. S. Florini veniant vel aliquos ex suis eum procuratoriis
sufficientibus mittant ac concordandum et deliberandum super contentis
in litteris antedictis.
Noveritis nos litteras . . . Dat. . . . feria secunda post festum
assumptionis B. Marie virginis a. d. MCCCL quinto.
Or. membr. cum duobus sig. pend. — Koblenz Arch. reg. S. Castor nr. 194.
256. (1355 um August)‘.
Clerici nationis Germanice quidam publice declarant se non esse
obligatos ad solvendum decimam triennalem ab Innocentio ipsis im-
positam.
Inscriptio: In causa cleri Alamanie.
Coram vobis ego ete. nomine meo proprio...
Manuscr. E. Losse f. 46—49 (47—50). Darmstadt. Arch. Hassiacum. —
Winkelmann, Acta imperii inedita II nr. 1181 pg. 886—841.
257. (1355 um August)!.
Clerici nationis Germanice interponunt appellationem publicam ab
1) Quoad annum nrorum. 266 et 257 conf. nr. 232, 264, 255, 268, 270, 271.
1355 August 23. 105
exeentore decime triennalis ab Innocentio VI ipsis imposite ad sedem
apostolicam.
Inscriptio: In causa cleri.
Manuscr. HR. Losse f. 45 (46) — Darmstadt. Arch. Hassiacum. —
Winkelmann, Acta imperii inedita II nr. 1182 pg. 842—848.
258. 1355 August 23. Villeneuve.
Innocentius VI archiepiscopo Trever. mandat, quatinus per se vel
per alium seu alios faciat visitationem generalem omnium ecclesiarum,
monasteriorum et personarum ecclesiasticarum civitatis diocesis et pro-
vincie Treverensis, recepturus ratione huiusmodi visitationis iuxta
formam constitutionis Benedicti XII procurationes in pecunia numerata.
Licet universaliter omnibus . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. X kl. septembris a. tercio.
In e. m. Wilhelmo archiepiseopo Colon.
Reg. 242 f. 168! et 164'.
259. 1355 September 2. Villeneuve.
Innocentio VI supplicant [Katerina de Marka] abbatissa et capi-
tulum secularis eccl. Assindensis, quatinus sibi deputentur conservatores
ad quatuor annos. — Annuit papa.
Item supplicat Katerina, quatinus ipsi cum tribus honestis matro-
nis elaustra et monasteria sororum ord. S. Clare semel in anno ingredi
lieeat, — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 199.
460. 1355 September 2. Villeneuve.
Innocentius VI Katerine abbatisse secularis ecclesie Assindensis
indulget, ut eum tribus matronis honestis monasteria religiosarum inelu-
sarum ord. S. Clare in civitate et dioc. Colon. consistentia semel in
anno dumtaxat ingredi valeat, dummodo earum, que monasteriis ipsis
prefuerint, ad id accedat assensus et abbatissa dieteque matrone ibidem
non eomedant nec etiam pernoctent.
Devotionis tue sinceritas . .. Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
III nonas septembris a. tercio.
Beg. 231 f. 252 nr. 271; Heg. Avin. 129 f. 521 nr. 271.
106 1855 September 7.
261. 1355 September 7. Villeneuve.
Innocentius VI Gerardo de Monte, pro quo capellano suo Walde-
marus rex Dacie supplicat, reservat in eccl. Verdensi canonicatum et
prebendam ac archidiaconatum de Bevensen vacaturas in brevi, non
obstante quod is canonicatum et prebendam in eccl. Mindensi ac archi-
diaconatum in Lo in eadem eccl. obtinet. Tamen assecutus illum
dimittat hune archidiaconatum.
Nobilitate generis et aliis... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
VII idus septembris a. tercio.
In e. m. archiepiscopo Rigensi et preposito S. Anscharii Bremensis
ac scolastico Mindensis eccl.
Reg. 280 f. 90! nr. 7.
262. 1355 September 11. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat (de novo) Heydenricus de Hagenberg
cler. Colon., quatinus rehabilitetur et sibi de novo conferatur eccl. in
Hillesheim Colon. dioe. (Conf. nr. 252.) — Annuit papa.
Innoc. VI Suppi. t. IV (26) f. 203.
2068. 1355 September 30. Villeneuve.
Innocentius VI episcopo Tullensi mandat, quatinus Henrico de
Lucemburg clerico Tornacensis dioc., pro quo consanguineo suo Karolus
Romanorum imperator supplicat, provideat de eccl. Colon. canonicatu
sub expectatione prebende.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. II kl. octobris a. tercio.
Reg. 230 f. 175' nr. 56; Reg. Avin. 129 f. 855 nr. 56.
264. 1355 September 30. Villeneuve.
Innocentius VI episcopo Tullensi mandat, quatinus Iohanni de
Lucemburg clerico Tornacensis dioc. de nobilitate generis commendato,
pro quo suo consanguineo Karolus Romanorum imperator et Boemie
rex supplicat, provideat de eecl. Trever. canonicatu sub expectatione
prebende.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat, apud Villamnovam Avin.
dioc. II kl. octobris a. tercio.
Reg. 229 f. 82 nr. 719,
1855 September 30. 107
265. 1355 September 30. Villeneuve.
Innoeentius VI Henrico de Unna alias dicto van Herne magistro
in artibus et medicina confert (ad cautelam de novo) canonicatum et
prebendam eeel. Monaster. vacantes per obitum Theoderici de Waldecke.
Litterarum scientia, vite... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
II kl. oetobris a. tercio.
Reg. 281 f. 265’ nr. 327.
266. 1355 September 30. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Iohannes de Konixwinter clericus Colon.
dioc. famulus Remundi magistri hostiarii servitoris, quatinus sibi reser-
vetur beneficium sine eura spectans ad dispositionem decani et capituli
ecel. Colon. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 228’ et 223' et 259 (bis).
267. 1355 October 3. Avignon.
Innocentio VI significant prior et conventus monasterii S. Albani
extra muros Trever., quod olim abbas et conventus monasterii S. Mathie
eapellam S. Albani extra muros Trever. cum suis attinentiis bo. me.
Baldewino archiepiscopo Trever. donaverunt et deinde ad id aecedente
decani et capituli eecl. Trever. consensu prefatus archiepiscopus in
capella et loco huiusmodi monasterium S. Albani ad usum fratrum
ordinis Cartusiensium cum necessariis officinis construi fecit et dotavit,
addita tamen conditione, quod si dietam domum a Cartusianis quo-
cunque easu destitui vel ad desolationem sine sua vel successorum
suorum culpa pervenire contingeret, quod extune illa domus cum per-
tinenciis ad archiepiscopi dispositionem devolvetur. Supplicant, quatinus
papa dietam donationem confirmet. — Annuit papa, sublata tamen
dieta conditione.
Item supplicant, quatinus papa confirmet incorporationem eccl.
parrochialis in Nikendich prope Andernacum, cuius collatio ad archi-
episcopum pertinuit, in dietum monasterium S. Albani. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 226°.
268. 1355 October 26. Avignon.
Innocentius VI Willelmo archiepiscopo Colon. exponit, quod ad
eripiendam hereditatem principis apostolorum manibus occupantium
108 1355 October 26.
Egidium tit. S. Clementis presbiterum cardinalem apostolice sedis lega-
tum eum magno gentis armigere numero destinavit in Italiam, et cum
ad perficiendam recuperationem terrarum ecclesie facultates camere
apostoliee non iam suppetierint, Wilhelmo et quibusdam aliis archi
episcopis eorumque suffraganeis et personis ecclesiasticis decimam
triennalem imposuit. Post hec autem venerunt ad sedem apostolicam
Henrieus de Susato scolasticus S. Gereonis et Florentius de Wevelkove
eanonieus maioris Colon. eccl. et se nuncios cleri Colon. dioc. asserentes,
quamquam ab eo mandatum, ut dicebant, aliquod non haberent, ac
eleri paupertatem et inopiam allegantes pape supplicarunt, ut ab exac-
tione decime quoad clerum eundem desistat. Papa archiepiscopo pre-
cipit, cum nunciorum allegationes reputet frivolas, quatinus clerum
monitis et exhortacionibus indueat ac solvendum.
Dudum in assumptionis nostre... Dat. Avin. VII kl. novembris
a. tercio.
Similis tenoris sunt altere eiusdem littere eidem Wilhelmo desti-
natie. Dilecti filii Henricus . .. Dat. Avin. VII kl. novembris a. tercio.
Reg. 237 f. 207.
269. 1355 October 26. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopo Treverensi significat, quod ad ipsum
venit Iohannes scolasticus ecel. S. Marie in Palatiolo se nuncium celeri
civitatis et diocesis Trever. asserens, quamquam ab eo mandatum, ut
dicebat, aliquod non haberet, ac cleri dieti inopiam et paupertatem
allegans ipsi supplicavit, ut ab exactione decime triennalis desisteret;
precipit eidem, ut clerum ad solvendum inducat.
Dudum in assumptionis nostre... Dat. Avin. VII kl. novembris
a. tercio.
Reg. 287 f. 227; W. 348.
270. 1355 October 26. Avignon.
Innocentius VI Bremensi Magdeburgensi Coloniensi et Salzebur-
gensi archiepiscopis precipit, ut clerum ad solvendum decimam trien-
nalem inducant.
Dudum in assumptionis nostre ... Dat. Avin. VII kl. novembris
a. tercio.
Reg. 287? f. 227°,
1355 October 26. 109
271. 1355 October 26. Avignon.
Innocentius VI Karolum imperatorem Romanorum precatur, qua-
tinus arehiepiscopos et episcopos neenon prelatos et personas eeclesia-
sticas partium Alamanie ad solvendum decimam triennalem exhortacio-
nibus et monitis oportunis efficaciter inducat.
Dudum in assumptionis nostre . .. Dat. Avin. VII kl. novembris
a. tercio.
Reg. 28? f. 228; W. 349.
272. 1355 October 30. Avignon.
Anno domini MCCCLV ... die XXX m. octobris, cum dominus
lohannes de Casleto canonicus Leod. collector camere in provincia
Colon. teneretur camere de finali computo per eum facto cum camera
... de receptis per eum a die VIII m. aprilis a. LI usque ad XXII
d. dieti mensis a. LIIII in VCXXXVII scut. eum dimidio Philippi,
CXXX seut. Iohannis, CXLVIII scut. eum dimidio Brebaneie, C seut.
antiquis, IICXCVIII flor. XXI libr. V sol. VI den. parve monete Leod.,
LIII sol. parve monete Brebancie, XXII sol. parve monete Traiect.,
idem collector in deductionem summe diete reste per manus domini
Iohannis de Fres rectoris parrochialis ecclesie de Loveniel Leod. dioc. solvit
IIIICXCVII scut. ultimos Philippi
CXXX seut. Iohannis ultimos
IICXCVIII flor. Pedemontis parvi ponderis
IICXC scut. antiquos
XLII sol. V den. monete Avin.
Introit. et Exit. 277 f. 50; Kirsch p. 294.
273. 1355 November 4. Avignon.
Innocentius VI Willermum marchionem Iuliacensem rogat, qua-
tinus Iohannem de Roma et Colinum Lombardi cursores papales latores
presentium ad certas Alamanie partes pro quibusdam ecelesie negotiis
destinatos suscipiat commendatos.
Licet devotionis tue ... Dat. Avin. II nonas novembris a. tercio.
Reg. 237 f. 220.
274. 1355 November 8. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohannes de Conixwinter, quatinus tenor
gratie sibi d. 30 m. septembris coucesse commutetur ita, ut loco: „ad
num. -..
110 18565 November 9.
dispositionem decani et eapituli eccl. Colon.“ ponatur: „in eccl. eathe-
drali vel alias.^ — Annuit papa. (Conf. nr. 260.)
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 259.
275. 1355 November 9. Avignon.
Innocentio VI supplicat Henricus Suderman de Tremonia arehi-
diaconus Leod. pro suis nepotibus:
quatinus Hermanno Suderman provideatur de canonicatu eccl.
S. Mauritii extra muros Monaster. sub expectatione prebende maioris.
— Annuit papa.
quatinus Arnoldo Suderman provideatur de canonicatu eccl. Susa-
tiensis sub expectatione unius de mediis prebendis. — Annuit papa.
quatinus Bertramo Suderman reservetur beneficium ecclesiasticum
eum cura vel sine cura spectans ad dispositionem abbatis et conventus
monasterii S. Huperti ord. S. Bened. Leod. dioc. — Annuit papa.
quatinus Andree Suderman clerico Colon. dioc. reservatur bene-
ficium sine cura spectans ad dispositionem episcopi Traiect. —
Annuit papa.
" quatinus Iohanni de Braken provideatur de canonicatu eccl. S. Ser-
vatii Traiect. Leod. dioc. sub expectatione prebende. — Annuit papa.
quatinus Arnoldo Rike provideatur de canonicatu eccl. Bunnensis
sub expectatione prebende. — Annuit papa.
Eidem supplieat idem pro suis servitoribus:
quatinus Wernero Haselbeke de Essendia clerico Leod. dioc.
reservetur beneficium in ecel. Traieet. preter canonicatus et prebendas
et beneficium spectans ad dispositionem decani et capituli eccl. Bun-
nensis. — Annuit papa.
quatinus Henrico Woleman clerico reservetur beneficium in eccl.
Leod. et beneficium spectans ad dispositionem decani et capituli eccl.
S. Severini Colon. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV. (26) f. 243.
276. 1355 November 9. Avignon.
Innocentius VI Hermanno Suderman confert eecl. S. Mauritii
extra muros Monasterienses canonicatum sub expectatione unius de
maioribus prebendis.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. V idus novembris
a. tercio.
1355 November 9. 111
In e. m. Monasteriensis et S. Marie ad gradus Colon. et S. Agri-
coli Avin. eccl. decanis.
Reg. 230 f. 200' nr. 108; Reg. Avin. 129 f. 387 nr. 108.
277. 1355 November 9. Avignon. \
Innocentius Vl Arnoldo Suderman confert eccl. Susaciensis cano-
nieatum sub expectatione unius de mediis prebendia.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. Avin. V idus novembris
a. tercio.
In e. m. S. Marie ad grodus Colon. et S. Mauritii extra muros
Monasterienses ac S. Agricoli Avin. decanis eccl.
Reg. 280 f. 200 nr. 102; Reg. Avin. 129 f. 386 nr. 102.
278. 1356 November 9. Avignon.
Innocentio VI significat Henricus de Unna, dietus de Herne, quod
eapellam curatam in Bedinchusen Colon. dioc., et Theodericus dictus
Distel, quod canonicatum et prebendam minorem eccl. Zusatiensis in
euria permutationis causa resignarunt, et supplicant, quatinus conferatur
Henrieo dictus canonicatus cum prebenda et Theoderico dicta capella,
uon obstante quod Henricus canonicatum et prebendam ecel. Mo-
naster. et "Theodericus capellaniam hospitalis S. Spiritus in Unna obti-
net. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 258.
279. 1365 November 9. Avignon.
Innocentius VI Henrico de Unna dicto de Herne confert eccl.
Zusatensis canonicatum et prebendam minorem vacantes ex eo, quod
et is capellam euratam in Bedinchusen Traiect. dioc. per se ipsum et
Theoderieus dictus Distel dictos canonicatum et prebendam per Thide-
reum Seal elericum apud curiam permutationis causa resignarunt, non
obstante quod Henricus canonicatum et prebendam eccl. Monasteriensis
obtinet.
Apostolice sedis circumspecta ... Dat. Avin. V idus novembris
a. tercio.
In e. m. preposito veteris eecl. S. Pauli Monaster. et decano
S. Agricoli Avin. ac cantori maioris Monaster. eccl.
Heg. Avin. 129 f. 316 nr. 124.
112 138556 November 9.
280. 1355 November 9. Avignon.
Innocentius VI Nicolao de Dordraco licentiato in legibus providet
de ecel. Colon. eanonieatu sub expectatione prebende, non obstante
quod is in Traiect. cum supplemento ac in S. Waldetrudis Montis-
annonis eccl. canonicatus et prebendas ac preposituram Montis-Odilie
Camerae. et Leod. dioe. obtinet.
Litterarum scientia ac multiplicia . . . Dat. Avin. V idus novembris
a. tercio.
In e. m. S. Marie Traiect. et S. Georgii Colon. ae S. Agricoli
Avin. eccl. decanis.
Reg. 230 f. 210 nr. 121.
281. 1355 November 14. (Avignon.)
Cunchenus natus Ludovici militis de Arnsperg rector eccl. in
Muckensheim Argentin. dioc. XIIII die novembris eiusdem anni [LV]
composuit pro fructibus per ipsum indebite perceptis ad C flor.
Oblig. et Solut. 23a (800) f. 29.
282. 1355 November 14. Avignon.
Die XIIII m. novembris [a. MCCCLV] recepti fuerunt et domino
Iohanne de Casleto olim collectore provineie Colon. pro resta compu-
torum suorum, in qua camere tenebatur, solvente per manus domini
Iohannis de Fres dyoc. Leod. X scut. Philippi ultimi cugni.
Introit. et Exit. 277 f. 50; Kirsch p. 2965.
283. 1355 November 18. Avignon.
Innocentio VI supplicat Henrieus dictus Kerl socius et magister
dominorum de Marka studentium in Monte Pessulano, quatinus papa
gratiam, quam ipsi anno secundo concessit de canonicatu et prebenda
maiori in eccl. Osnaburgensi, commutet in aliam eique provideat de
canonicatu et prebenda in eccl. SS. Apostolorum Colon. vacantibus per
obitum Bodewini decani, non obstante quod in S. Martini Leod. S. Cuni-
berto Colon. et S. Patrocli in eccl. parrochiali S. Thome in Susato eccle-
siis canonicatus et prebendas obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 26b.
1856 November 22. 118
284. 13556 November 22. Avignon.
[Innocentius VI] Engelberto episcopo Leodiensi.
Dilecti filii Henriei Suderman de Tremonia archidiaconi Leod.
querula expositione percepimus, quod licet tu in certis pecuniarum
quantitatibus tenearis eidem ipseque, ut sibi exinde satisfaceres, te
duxerit requirendum, tamen satisfactionem a te inde habere nequivit.
Et ideo fraternitatem tuam attente requirimus et rogamus, quatinus
sie prefatum Henricum de huiusmodi pecuniis studeas contentare . . .
Dat. Avin. X kl. decembris a. tercio. |
Idem vicedecanum et capitulum eccl. Leod. rogat, quatinus
Engelbertum episcopum inducant, quod Henrico de pecunia satisfaciat.
Reg. 237 f. 240.
285. 1355 November 30. Avignon.
Innocentius VI motu proprio providet:
Adulpho de Marka canonico Leod. de canonicatu et prebenda ac
scolastria ecel. Spirensis vacantibus per obitum Othonis de Sconenburg
prepositi Wormatiensis;
Everhardo de Marka canonico Leod. de prebenda Leod. eccl.
vacante per obitum Iacobi de Senogiis.
Theoderico de Marka canonico Leod. de canonicatu et prebenda
eccl. Wormat. vacantibus per obitum Othonis de Sconenburg.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 270.
286. 1355 November 30. Avignon.
Innocentius VI S. Pauli et S. Iohannis ac S. Crucis Leod. eccl.
decanis mandat, quatinus Everhardo de Marka, cui providerat papa de
eec. Leod. canonicatum sub expectatione prebende, conferat eiusdem
eecl. canonicatum et prebendam vacantes per obitum Iacobi de Senogiis
Dieta autem prebenda obtenta, irrita sit prefata provisio.
Nobilitas generis, vite ... Dat. Avin. II kl. decembris a. tercio.
Reg. Avin. 129 f. 306’ nr. 110.
287. 1355. November 30. Avignon.
Innocentius VI Theoderico de Marka confert eecl. Wormatiensis
canonicatum et prebendam vacantes per obitum Othonis de Sconenburg
prepositi ecel. Wormat.
Vatikan. Regesten IV. 8
114 1855 November 80.
Nobilitas generis, vite ... Dat. Avin. II kl. decembris a. tercio.
In e. m. preposito S. Mauritii Magunt. et decano S. Pauli Wor-
mat. ae Martino de S. Petro Veteri canonico Camerac. eccl.
, Reg. Avin. 129 f. 317’ nr. 126.
2388. 1355 November 30. Avignon.
Innocentio VI supplicant Adolphus Thidericus et Everhardus
fratres de Marka, quatinus eorum familiari Iohanni Calthof scolari in
iure canonico informatori Thiderici et Everhardi reservetur beneficium
vel officium spectans ad dispositionem avunculi eorum episcopi Leod.,
qui dudum providisset eidem, nisi quod obstitit impetrantium multitudo,
non obstante quod lohannes obtinet altare S. Begge in eecl. de Bru-
giley Leod. dioc., quod dimittere est paratus. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 270.
289. 1355 December 14. Avignon.
Innocentius VI Tilmanno Iohannis de Greveroyde presbitero Colon.
dioc. reservat beneficium ecclesiasticum cum cura vel sine cura spectans
ad dispositionem abbatisse et capituli secularis ecclesie in Gherysheym
Colon. dioc., cuius fractus, si cum cura, viginti quinque, si vero sine
eura fuerit, decem et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annum
non excedant, non obstante quod is super canonicatu et prebenda eccl.
Werdensis in Romana curia litigat.
Laudabile testimonium, quod ... Dat. Avin. XVIIII kl. ianuarii
a. tercio.
In e. m. S. Georgii Colon. et Werdensis Colon. dioc. decanis ac
sacriste Avin. eccl.
Reg. 229 f. 107 nr. 892. — Tilmanni suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IV
(26) f. 285.
290. 1355 December 18. Avignon.
[Innocentius VI] ad perpetuam rei memoriam.
Hiis, que pro . . . Sane petitio dilectorum filiorum . . prepositi
decani et capituli ecclesie S. Servatii Traiectensis Leod. dioc. nobis
exhibita continebat, quod . . . Carolus imperator semper augustus
tune rex Romanorum probibuit, ne quis, cuiuscunque dignitatis status
conditionis aut nobilitatis foret, de aliquibus bonis et.iuribus predicto-
1855 December 18. 115
rum prepositi decani et capituli et ecclesie in villa Gulse prope Con-
fluentiam Treverensis diocesis et eius confinibus sitis, in quibuscunque
rebus consisterent, precariam talliam thelonium aut aliquam aliam
exactionem ordinariam aut extraordinariam, quocunque nomine nun-
euparentur, extorquere vel quovis alio modo recipere directe vel indirecte
aliquibus viis aut modis presumeret, sed bona et iura predicta plena
auetoritate regia gauderent in premissis, prout in ipsius regis litteris
continetur... Nos itaque... prohibitionem huiusmodi ratam habentes
et gratam, illam auctoritate apostoliea ... confirmamus . . . Dat. Avin.
XV kl. ianuarii a. tercio.
Reg. Avin. 130 f. 494.
291. 1355 December 18. Avignon.
[Innocentius VI.] Ad perpetuam rei memoriam.
Hiis, que pro... Exhibita siquidem pro parte dilectorum filio-
rum . . prepositi . . decani et capituli eeclesie S. Servacii Traiect.
Leod. dioe. peticio continebat, quod dudum bone memorie Walramus
archiepiscopus Colon. de consensu dilectorum filiorum capituli eeclesie
Colon. voluit, quod dieta ecclesia S. Servacii per omnia loca thelo-
niorum dicti archiepiscopi tam per terram quam per aquam ubilibet
iam eonstitutorum et provenientium in futurum in bonis suis, seilicet
vino et blado et aliis quibuseumque de cremento eiusdem ecelesie
S. Servacii consistentibus, que ad usum et nomine dicte ecelesie
8. Servacii per familiam seu nuncios ipsius ecelesie Servacii, non tamen
negociationis vel mercacionis causa per loca et districtus diete ecclesie
Coloniensis deduci contingeret, foret perpetuo libera et exempta, prout
in litteris inde confectis dictorum archiepiscopi et capituli ecelesie
Coloniensis sigillis munitis continetur . . . Nos igitur . . . huiusmodi
voluntatem et alia premissa rata habentes et grata, illa . . . confir-
mamus . . . Dat. Avin. XV kl. ianuarii a. tercio.
Reg. 281 f. 257 nr. 290; Reg. Avin. 129 f. 528 nr. 290.
292. 1355 December 20. Avignon.
Innocentio VI supplicat Godefridus de Gardape clericus Colon.
dioc., quatinus sibi provideatur de canonicatu et prebenda ecel. SS. Petri
et Andree Padeborn. vacantibus per obitum Gotfridi de Benwordisen,
non obstante quod de parrochiali eccl. in Hedemer diete dioc. vigore
litterarum Innocentii VI ei est provisum a collatore abbate et conventu
116 1366 Februar 4.
monasterii in Graschap ord. S. Bened. Colon. dioc., super qua sperat
litem sibi moveri. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IV (26) f. 285.
*298. 1356 Februar 4. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopum Magunt. et episcopum Traiect. ae
decanum ecel. S. Severini Colon. deputat conservatores ordinis Car-
tusiensis. |
Militanti ecelesie licet . . . Dat. Ávin. II nonas februarii p. n.
a. quarto.
Or. membr. cum filo cannab. et plumbo; sub plica ad sinistr.: G et in-
ferius: Jo. de Seduno; sub plica ad dextr.: Jo. de Honor; in plica
ad dextr.: dupplicata Firminus; in dorso: pnt. Jo. Huels de Brede Leod.
dioc. et: Halberstad pro Cartusiensibus. — Düsseldorf. Arch. reg. Köln.
Karthäuser nr. 51.
294. 1356 Februar 6. Avignon.
Innocentius VI Willermo archiepiscopo Coloniensi.
Fraternitatis tue litteras et informationem quandam super certis
negotiis, quas dilectus filius camerarius monasterii Novillarensis ord.
S. Bened. Argentin. dioc. nuncius tuus lator presencium nohis tulit,
placide grateque recepimus et tam eis, que huiusmodi littere contine-
bant, quam hiis, que idem camerarius nobis exposuit, . . . diligentius
intellectis, devotionis tue zelum ... commendamus. Super quibus idem
eamerarius, cui plenius locuti sumus et . . . quem tibi velut beneme-
ritum eommendamus, respondebit tibi plenius et seriosus viva voce.
Dat. Avin. VIII idus februarii a. quarto.
Reg. 238 f. 17.
295. 1356 Februar 8. Avignon.
[Innocentius VI] Gerlaco archiepiscopo Maguntino.
Carissimus in Christo filius noster Karolus imperator . . . scripsit
nobis per litteras suas nuper, quod receptis per eum litteris nostris,
quas ei miseramus super negotio decime, quam tibi et prelatis ac per-
sonis ecclesiasticis Alamanie ac aliarum quarundam partium urgenti
et vehementiori necessitate compulsi duximus imponendam, huiusmodi
litteras presentibus te ae . . . Coloniensi et Treverensi archiepiscopis
legi fecit et quod te ac eos requisivit attente, ut vos necessitatem
1356 Februar 17. 117
huiusmodi attendentes nobis et eidem ecclesie compati et manum auxilii
porrigere ac rescribere intencionem vestram super hoc curaretis. In
quo etsi eidem imperatoris devotionis sincere propositum commendemus,
de vestra tamen devotione . . . quodammodo admirari compellimur, quod
nobis super hoc aliquid non rescripsistis*. Et ideo fraternitatem
tuam . .. rogamus, quatinus. ..in huiusmodi negotio te favorabiliter
habeas . . . Dat. Avin. VI idus februarii a. quarto.
In e. m. Willermo archiepiscopo Colon. et Boemundo archiepi-
scopo Trever.
Reg. Avin. 238 f. 16; W. 351.
296. 1356 Februar 17. Avignon.
Innocentius petente Paulo Frederici de Urdinghen decernit, quod
provisio ei facta de parrochiali eccl. de Lewen Colon. dioc. perinde
valeat. — Paulus vigore litterarum Innocentii dictam ecclesiam vacantem,
ut eredebatur, per obitum Henrici de Weytkensten assecutus erat. Postea
vero comperit, nonnullos predecessores eandem tenuisse ad sacerdotium
infra tempus legitimum non promotos.
Laudabilia probitatis et virtutum . .. Dat. Avin. XIIII kl. marcii
a. quarto.
Reg. Avin. 182 f. 530.
297. 1356 Februar 24. Avignon.
[Innocentius VI] Gerlaco archiepiscopo Maguntino.
Ex tenore litterarum tuarum, quas nuper de manu dilecti filii
Henrici de Tremonia archidiaconi de Famenna in eccl. Leod. recepimus
ioecundanter, fraternitatis tue solicitudinem cireumspectam ac zelum
fervidum ad ea, que publicum bonum respiciant, diligenter notavimus
et affiximus cordi nostro . . . Ex hiis itaque te dignis laudibus attol-
lentes super missione nuncii nostri ad presentiam . . . Caroli Roma-
norum imperatoris . . . et ad parlamentum generale, quod dictus
imperator disposuit in opido Norembergensi facere celebrari, tuum
providum sequentes consilium . . . Petrum episcopum Ulixbonensem
hodie deliberavimus de proximo destinare, quem, enm ad te pervenerit,
per tuam circumspectionem volumus et rogamus de agendis per eum
dirigi et iuvari. Datum Avin. VII kl. mareii a. IIII.
Heg. 220 f. 244 nr. 255.
a) rescripsit in reg.
118 1356 Februar 24.
+298. 1356 Februar 24. Trier.
Boemundus archiepiscopus Trever. decano christianitatis in Ochten-
ding mandat, quatinus ad monasterium B. Marie Lacensis accedat ibique
generale proclamationis edictum proponat, quod omnes et singuli sua
interesse credentes aut se electioni vel Wilhelmo priori dicti monasterii
post obitum Wygandi abbatis in eius successorem electo opponere
volentes sabbato proximo ante dominieam, qua cantatur: Qculi, nune
venturam hora prime coram Boemundo compareant proposituri, si quid
contra electionem seu electum eis competat proponendum, cum inti-
matione, quod sive venerint sive non, Boemundus ad confirmationem
procedet!.
Or. membr. cum sig. pend. secreto archiepiscopi. — Koblenz. Arch. reg.
Abtei Laach nr. 212, 213.
299. 1356 Februar 25. Avignon.
Innocentius VI Colon. archiepiscopo mandat, quatinus pecunias
ab ipso pro camera apostolica collectas assignet et tradat certis
mercatoribus.
Innocentius (VI) Wilhelmo archiepiscopo Coloniensi apostolice
sedis nuncio.
Fraternitati tue per apostolica seripta mandamus, quatinus per
te vel alium seu alios omnes pecuniarum et rerum aliarum quarum-
libet quantitates et summas per te in civitate ac diocesi et provincia
Coloniensi, in quibus nuncius apostolice sedis existis, iam collectas et
inantea colligendas dilectis filiis Laurentio Spinelli et Bancho Davan-
cini ac Perozzo Corsini civibus et mercatoribus Florentinis sociis
Societatis Albertorum antiquorum de Florencia Brugis et Bruxelle
Tornacensis diocesis commorantibus vel uni aut duobus eorum seu
proeuratori aut proeuratoribus ipsorum vel duorum aut unius ex eis ad
hoe sufficiens mandatum habentibus tradere et assignare cum integritate
proeures, certificaturus cameram apostolicam indilate, quociens et quando
eis aliquid tradideris de hiis, que ipsis duxeris assignanda. Socii enim
diete societatis Avinione morantes se ac dictos Laurentium Banchum
et Perozzum dictamque societatem eorumque bona ad reddendum et
resignandum diete camere ea, que ipsis tradideris, efficaciter obligarunt.
Nos etiam dietis Laurencio Bancho et Perozzo quittandi et absolvendi
1) Affixae sunt litterae Christiani decani capituli in Ochtending datae
d. XIX m. martii a. MCCCLVI munitae sigillo.
1306 Februar 3. 119
te de hiis dumtaxat, que ipsis, ut premittitur, assignaveris, plenam
concedimus per alias nostras litteras facultatem. Dat. Avin. VI kl.
marcii pont. n. a. quarto.
In e. m. Willermo archiepiscopo Coloniensi.
Reg. 288 f. 26'; Reg. 242 f. 194'. W. 858.
300. 1356 Februar 25. Avignon.
Innocentius VI Laurentio Spinelli et Bancho Davantini ac Perozzo
Corsini nunciat, quod Willermo archiepiscopo Colon. et Boemundo
archiepiscopo Trever. mandavit, ut omnes pecuniarum et rerum aliarum
quarumlibet quantitates ad apostolicam cameram pertinentes per 608
in suis civitate et diocesi ac provincia collectas et colligendas ipsis
tradere et assignare cum integritate procurent, ipsisque concedit facul-
tatem easdem exigendi et recipiendi et assignantes quitandi et ab-
solvendi. '
Venerabili fratri nostro . . . Dat. Avin. VI kl. marcii a. quarto.
Reg. 288 f. 26.
301. 1356 März 5. Avignon.
Innocentius VI Hermanno Doth de Rekelinchusen canonico eccl,
Werdensis prebendato declarat, quod provisio ei facta de dieto cano-
nicatu perinde valeat.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. III nonas martii
a. quarto.
Reg. Avin. 183 f. 254 nr. 129.
802. 1356 März 6. Avignon.
Innocentius VI concedit indulgentias (non plenarias) omnibus
manus adiutrices porrigentibus ad restaurandum et consummandum
ecclesiam S. Martini Embricensem.
Innocentius VI. Universis christifidelibus presentes litteras in-
Bpecturis.
Ecclesiarum fabrieis . . . Cum itaque sicut accepimus, ecclesia
8. Martini de opido Embricensi Traiectensis diocesis nuper cum non-
nulis eius ornamentis ad divinum cultum spectantibus et omnibus quasi
hospieiis canonicorum et vicariorum ac clericorum eiusdem ecclesie
casuali incendio, quod etiam quartam partem ipsius opidi coneremavit,
120 1856 März 11.
totaliter sit consumpta eiusque corruerint testudines atque turris, adeo
quod divina ibi non possunt officia commode celebrari, et propterea..
decanus et capitulum eiusdem ecclesie ipsam eeclesiam reedificare et
construi facere ceperint et ad consumationem ipsius operis eorum,
nisi piis fidelium suffragiis adiuventur, non suppetunt facultates, pre-
sertim eum propter guerras, que in illis partibus diutius viguerunt,
eorum redditus sint adeo diminuti, quod inde non possunt commode
sustentari, . . . nos . . . omnibus vere penitentibus et confessis, qui
manus ad premissa porrexerint adiutrices, duos annos et duas quadra-
genas de iniunctis eis penitenciis misericorditer relaxamus; presentibus
post biennium minime valituris, quas mitti per questuarios districtius
inhibemus, eas, si secus actum fuerit, carere viribus decernentes. Datum
Avinione Il nonas marcii anno quarto.
Reg. Avin. 182 f. 469.
808. 1356 März 11. Avignon.
Die eadem ultima [m. mareii a. MCCCLVI recepti sunt] ab archi-
episcopo Maguntino pro complemento IIII servieiorum predecessoris sui.
LXVI flor. XVIg.
Item ab eodem pro parte partis IIII serviciorum familiarium per
ipsum debitorum. CIIII flor.
Oblig. et Solut. 24 (331) f. 77. Introit. et Exit. 262 f. 37.
304. 1356 April 20. Avignon.
Anno a. nat. d. MCCCLVI ... die XX aprilis recepti fuerunt
a domino Hermanno de Xantis Leod. preposito S. Petri Leod. ac
subeollectore in dioc. Leod. per... Guillermum archiepiscopum Colon.
eolleetorem fructuum beneficiorum ecclesiasticorum vacantium ad
cameram apostolicam pertinentium in provincia Colon. auctoritate
apostoliea deputatum in dieta dioc. deputato de pecuniis beneficiorum
vacantium in dicta subcollectoria per eum receptis . . . solvente per
manus domini Rotberti de Tuitio thesaurarii eccl. S. Georgii Colon.
CLXVII scuta.
Introit. et Exit. 278 f. 46. Kirsch pg. 364.
*808. 1356 April 22. Saarbrücken.
„Johan grave zuo Sarbruken unde herre zuo Commercy^ notum
facit, votum peregrinationis ad S. Iacobum in Gallia sibi ab Inno-
1356 April 23. 121
centio VI esse commutatum in obligationem fundandi et dotandi in
aliquo suorum castrorum unum altare S. Iacobi cum uno vicario per-
petuo, qui quaque septimana ibi ter missam celebret. Itaque exequitur
dietam obligationem de consensu Gyle de Barro uxoris sue assignando
altari eiusque vicario certos redditus.
ne + » brief . . . wart geben, so man zalte van christi geburte
drizenhondert ses unde vuonfzich iar des osterabendes of sante Geor-
gien dag."
Or. membr. duobus sig. del. — Koblenz. Arch. reg. Deutschordens-Ballei
Lothringen. IV. A. Comthurei Saarbrücken nr. 46.
306. 1356 April 23. Avignon.
Stephanus camerarius pape testatur, quod Boemundo archiepiscopo
Trever. terminus solvendi prorogatus est usque ad festum S. Johannis
Baptiste proxime venturum.
Universis etc. . .. Dat. Avin. die XXIII mensis aprilis a.
[MCCCLVI] . ..
Oblig. et Solut. 30 f. 107. Reg. Avin. 122 f. 484.
807. 1356 April 29. Avignon.
Innocentius VI abbati monasterii Tuitiensis Colon. dioc. et decano
S. Georgii Colon. ac sacriste Avin. eccl. mandat, quatinus Giselero
dieto Rump clerico Colon. dioc. (de novo) conferant eccl. parrochialem
in Swerte Colon. dioc. Quam eccl. parrochialem vacantem, ut credebatur,
per obitum Goswini Sabbe (!) elerici contulerat Giselero Iohannes de
Virnebergh prepositus et archidiaconus Xanctensis in eccl. Colon., ad
quem eccl. parrochialis in Swerte collatio et provisio pertinet. Revera
autem de iure vacavit ex eo, quod quondam Engelbertus de Wickede
eandem per annum et amplius tenuerat ad sacerdotium non promotus.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. III kl. maii
a. quarto.
Reg. Avin. 182 f. 292%.
*808. 1356 Mai 2. Avignon.
Innocentius VI decano eccl. S. Gereonis Colon. mandat, quatinus
lohanni de Muldenshem celerieo Colon. dioc. reservet beneficium eccle-
Biastieum cum cura vel sine eura, euius fructus, si cum cura, viginti
122 1356 Mai 10.
quinque, si vero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti
8. t. d. valorem annuum non excedant, spectans communiter vel divisim
ad dispositionem prepositi decani et capituli eccl. Colon.
Dignum arbitramur et eongruum . . . Dat. Avin. VI nonas maü
a. quarto.
Reg. Avin. 132 f. 879.
309. 1356 Mai 10. Avignon.
[Innocentius VI] Willermo archiepiscopo Coloniensi.
Dilectum filium Robertum de Tuicio thesaurarium ecclesie S. Georgii
Colon. nuneium tuum latorem presentium et litteras tuas nobis exhibitas
per eundem consideratione tua benigne recepimus, et que idem nuncius
pro parte tua nobis prudenter et provide reseravit, intelleximus diligenter.
Super quibus predieto nuncio respondendum duximus, sicut ab eo
plenius audies viva voce. Dat. Avin. Vlidus maii a. quarto.
Reg. 288 f. 62'.
810. 1356 Mai 15. Avignon.
Innocentius VI episcopo Scopiensi mandat, quatinus Henrieo nato
quondam Ottonis comitis de Nassauwe clerico Trever. dioc. provideat
de eccl. Colon. canonicatu sub expectatione prebende.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. idus maii a.
quarto.
Reg. Avin. 134 f. 588.
311. 1356 Mai 16. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopum Coloniensem eiusque suffraganeos
valde vituperat, quod pape litteras super subsidii decimalis collectione
eis destinatas exequi distulerunt, eisque precipit, quatinus easdem
Binguli in singulis suis dioecesibus post quindecim dies a presentatione
litterarum presentium computandas exequantur.
Si necessitatum vehementium .... Dat. Avin XVI kl. iunii
a. quarto.
In e. m. Salzeburgensi, Bremensi et Magdeburgensi archiepiscopis
eorumque suffraganeis.
Reg. 288 f. 66'; Reg. 242 f. 216 et 157. — W. 361.
1356 Mai 16. 128
812. 1356 Mai 16. Avignon.
Innocentius VI Wilhelmum archiepiscopum Colon. vituperat, quod
litteras de subsidio decimali a papa clero imposito archiepiscopo
missas et ab eodem receptas neque sit executus neque suffraganeis
transmiserit, eumque hortatur, quatinus interiectam dilationem — ne
dieatur negligentiam — debita solertia redimat; nunciat eidem, quod
ad idem negotium promovendum mittit Bertrandum episcopum Apten-
sem et Androinum abbatem Cluniacensem.
Sperabamus, frater, quod . . . Dat. Avin. XVII kl. iunii
a. quarto !).
In e. m. Boemundo archiepiscopo Trever.
Reg. 244 F nr. 222; Reg. 288 f. 67.
818. 1366 Mai 16. Avignon.
Innoeentius VI archiepiscopo Trever. eiusque suffraganeis scribit
se multorum fidedigna relatione percepisse, quod litteras de subsidio
deeimali clero a papa imposito ipsis missas et ab archiepiscopo re-
eeptas exequi distulerunt, eisque mandat, quatinus easdem post dies
quindecim a presentium presentatione computandas exequentes clerum
moneant ac sub excommunicationis suspensionis et interdicti sentenciis
ab ipsis ferendis hortentur, ut persolvant.
Si necessitatum vehementium . . . Dat. Avin. XVII kl. iunii
a. quarto.
Reg. 244 F' nr. 73 et Reg. 288 f. 78.
In e. m. archiepiscopo Maguntino.
Reg. 238 f. 79.
314. 1356 Mai 16. Avignon.
Innocentius VI Willelmo marchioni Iuliacensi, qui pape suppli-
cavit, nt ad evitandum scandalum in partibus Alamanie pape ab exac-
tione decime supersedeat, respondet, quod litteras super impositione
decime temperavit, eumque rogat, quatinus apud prelatos et elerum ad
subveniendum pape det operam efficacem.
Timens ex exactione ... Dat. Avin. XVII kl. iunii a. quarto.
In e. m. eomiti Losensi, Engelberto comiti de Marcha, Iohanni
comiti Clevensi, Raynero duci Ghelrie.
Heg. 244 F' nr. 205 et Reg. 238 f. 77.
1) Dat. Avin. XII kl. iunii a. quarto. Reg. 288.
124 1356 Mai 16.
315. 1356 Mai 16. Avignon.
Innocentius VI Carolo imperatori gratias agit, quod super sol-
venda decima erga Coloniensem et Maguntinum ac Treverensem archi-
episcopos favorabiliter institit; ei nunciat, quod iidem archiepiscopi illam
solvere non curarunt excusationem de paupertate ac timore inobedientie
cleri eis subditi pretendentes, eum ipse referentibus nunciis cleri civi-
fatis et diocesis Coloniensis et ipso clero scribente audiverit, archi-
episcopum Coloniensem, qui a clero suo unam tantum decimam exigere
non posse se dieat pro ecelesia Coloniensi, re vera pro eadem aut pro
ge ipso undecim decimas et amplius exegisse; eidem ostendit, se tan-
tum eos ad integram decime solutionem obligasse, qui ad eam suffi-
cerent, eundemque rogat, quatinus dictos archiepiscopos eorumque
suffraganeos ad solvendum et exigendum decimam inducat.
Quam ingens et quam vehemens ... Dat. Avin. XVII kl. iunii
a. quarto.
Reg. 288 f. 76; W. 362.
816. 1356 Mai 16. Avignon.
[Innocentius VI] Chunoni de Falehestain canonico Maguntino.
Dilectus filius Lampertus abbas monasterii B. Marie in Ghenghe-
bach ... quem nuper ad partes ipsas pro negotio decime ... trans-
misimus, predie(!) retulit nobis, quod tu ipsum benigne recipiens gratis
eum fuisti prosecutus favoribus et favorabilibus ei auxiliis astitisti sibi
liberaliter offerens et promittens, quod tu litteras super ipsius decime
impositione et exactione confectas executioni debite demandares, si id
tibi per nostras litteras mandaremus ... Discretionem tuam ... hor-
tamur illam attentius deprecantes, quatinus in collectione et exactione
ipsius decime in civitate et diocese Maguntina sic velut minister fidelis
et prudens nobis et Romane coopereris ecclesie, quod per interposi-
tionis tue studium ex impositione hniusmodi consequamur sperata sub-
sidia ... Super quo ea, que ... Bertrandus episcopus Aptensis et
... Androinus abbas monasterii Cluniacensis vel alter eorum tibi pro
parte nostra verbo retulerint aut per nuncium seu litteras intimarint,
credas indubie et ad optate consumationis perducas effectum. Dat.
Avin. XVII kl. iunii a. quarto.
Reg. 258 f. 80'; W. 863.
1356 Mai 29. 125
317. 1356 Mai 29. Avignon.
Innocentius reservat camere apostolice fruetus primi anni ad
novum biennium.
Dudum felicis recordationis . . . Dat. Avin. XIIII kl. iunii
a. quarto.
Reg. 238 f. 25%.
318. 1356 Mai 25. Villeneuve.
Innocentius VI Florencio de Wevelkoven confert ecel. Colon.
subdecanatum vacantem per obitum Henrici de Rennenbergh, non ob-
stante quod is in Colon. eecl. canonicatum et prebendam ac parrochi-
alem eccl. in Gorstorp de patronatu laicali existentem Colon. dioc. ob-
tinet. Tamen subdecanatum assecutus dimittat ecel. parrochialem.
Nobilitas generis, vite ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
VIII kl. iunii a. quarto.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Andree ac. S. Severini Colon.
eccl. decanis.
Reg. Avin. 184 f. 126! nr. 17.
319. 1356 Mai 27. Villeneuve.
Innocentius VI Arnoldo Kale confert ecel. S. Georgii Colon. cano-
nieatum et prebendam vacantes per resignationem Iohannis Ducis de
Kalker apud curiam factam.
Vite ac morum honestas ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
VI kl. iunii a. quarto.
In e. m. archiepiscopo Rigensi et subdecano Colon. ae sacriste
Àvin. eecl.
Reg. Avin. 182 f. 147.
320. 1356 Mai 29. Villeneuve.
[Innocentius VI] Androino abbati monasterii Cluniacensis.
Nuper tibi per alias nostras litteras scripsimus teque rogavimus,
ut te disponeres ad eundum Metis ad ... Carolum imperatorem ...
qui ibi cum certis principibus suis ecclesiasticis et secularibus disposi-
turus imperii sui negotia debebat prout debet in proximo convenire.
litteras nostras, quas tibi mitteremus, imperatori delaturus eidem. Cum
autem dilectum filium Lampertum abbatem monasterii B. Marie in
126 1356 Mai 29.
Gengenbagh ord. S. Bened. Argentinensis dioc. et Arnaldum de Mo-
leriis canonicum Turonensem utriusque iuris professorum latores pre-
sentium plenarie informatos de negotiis, que apud eundem imperatorem
et quosdam alios promoturus es, ad te presencialiter destinemus, dis-
cretionem tuam ... rogamus, quatinus ad eundem imperatorem te qua-
libet dilatione summota personaliter conferens negotia ipsa iuxta infor-
mationem ... predietorum vel alterius eorundem . .. favorabiliter pro-
sequaris. Dat. ut supra. (= apud Villamnovam Avin. dioc. IIII kl. iunii
a. quarto).
Reg. 288 f. 16.
321. 1356 Mai 29. Villeneuve.
Innocentius [VI] dilectis filiis clero civitatis et diocesis Colon.
Ne lingua tercia, que puris multum surripere mentibus consuevit,
devotionem vestram in negotio decime, quam vobis sieut nonnullis aliis
personis ecclesiasticis vehementi et extrema necessitate compulsi pro
supportandis oneribus, que humeris nostris incumbunt, duximus hactenus
imponendam, prudentiam vestram circumvenire possit, scire vos facer-
mus, quod intentio nostra fuit et est, quod huiusmodi decima ab illis,
qui eam integre, integraliter, ab illis vero, qui eam non integre sed
pro parte possunt solvere, pro ea parte tantummodo persolvantur, sieut
in litteris super ipsius decime impositione confectis plenius eontinetur
et a venerabili fratre nostro Bertrando episcopo Aptensi et dilecto
filio Androyno abbate monasterii Cluniacensis Matisconensis dioc. vive
vocis oraculo audietis ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioec. IIII kl.
iunii p. n. a. quarto.
In e. m. clero Maguntinensi et Treverensi.
Reg. 242 f. 208. Reg. 338 f. 80. Heg. 244 F. nr. 34.
322. 1356 Mai 30. Villeneuve.
Innocentius VI scolastico eccl. S. Gereonis Colon. mandat, qua-
tinus Rudolpho de Limpurg canonico prebendato eccl. Herbipolensis
eonsanguineo Wilhelmi archiepiscopi Colon. conferat eccl. Colon. cano-
nicatum et prebendam vacantes per obitum Henrici de Rennenberg
quondam subdecani eccl. Colon.
Dignum reputamus et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. III kl. iunii a. quarto.
Reg. Avin. 184 f. 286 nr. 160.
.1856 Mai 80, 127
828. 1356 Mai 30. (Villeneuve? Avignon?).
[A. LVI p. a. IIIL] Florentius de Wevelkoven subdiaconus eccl.
Colon. obligavit se pro vacante dicti subdiaconatus eodem anno et
plt (penultima?) maii in LXXX flor.
Complevit totum XXIX die ianuarii anni VI domini Innocentii.
Oblig. et Solut. 23a (300) f. 81.
324. 1356 Mai 30. Villeneuve.
Innocentius VI monasterio S. Willibrordi Epternacensi vacanti per
obitum Iohannis abbatis providet de persona Iohannis monachi et
camerarii eiusdem monasterii in sacerdotio constituti, quem conventus
reservationis papalis ignarus in abbatem elegit et Balduinus archiepi-
Scopus Trever. confirmavit.
Summi dispositione rectoris ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. III kl. iunii a. quarto.
In e. m. conventui monasterii, universis vassallis monasterii,
archiepiscopo Trever.
Reg. Avin. 184 f. 86 nr. 43.
325. 1356 Juni 9. Villeneuve.
Innocentius VI Carolo imperatori nunciat, quod ad tollendam dis-
eordiam inter Wenceslaum filium Iohannis regis Boemie Lucemburgi
et Brabantie ducem fratrem imperatoris et Ludovicum comitem Flan-
drie exortam Petro episcopo Cameracensi mandavit, ut se efficaciter
interponat, precaturque imperatorem, ut dieto episcopo consiliis et
auxiliis assistat.
Nosti, fili carissime ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. V
idus iunii a. quarto.
In e. m. Theoderico de Horne militi domino de Parwiec, Iacobo
de Agimone militi, Henrico Bertout militi domino de Duffle, comitisse
Flandrie, Philippo episcopo Tornacensi.
Beg. 244 F nr. 283.
326. 1356 Juni 23. Avignon.
Camerarius pape testatur, quod Boemundo archiepiscopo Trever.
terminus solvendi prorogatus est usque ad festum Omnium sanctorum
proxime venturum.
128 1356 Juni 30.
Universis ete. ... Dat. Avin. die XXIII mensis iunü a.
[MCCCLVVI] ...
Oblig. et Solut. 30 f. 115'. Reg. Avin. 132 f. 523.
327. 1356 Juni 30. Villeneuve.
Innocentius VI cum Adolpho de Marka de soluto et soluta genito
ad quatuor ordines promoto et canonicatum cum prebenda eccl. Fossensis
Leod. dioc. assecuto dispensat, ut ad alios ordines promoveri et unum
aliud beneficium ecclesiasticum, etiam si curatum aut dignitas vel per-
sonatus seu officium vel canonicatum cum prebenda in eccl. cathedrali
existat, recipere valeat.
Multiplicia probitatis merita ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. II kl. iulii a. quarto.
Reg. Avin. 182 f. 523.
328. 1356 Juli 2. Villeneuve.
Innocentius V1 Goswino de Duysborg confert ecel. Traiect. cano-
nicatum et prebendam vacantes per obitum Iohannis Moliert, non ob-
stante quod is in eecl. Bopardiensi canonicatum et prebendam obtinet
et super eccl. parochiali de Wolfrade Colon. dioc. in curia litigat.
Multiplieia probitatis et virtutum ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. VI nonas iulii a. quarto.
In. e. m. S. Marie Traiect. et S. Agricoli Avin. decanis ac sco-
lastico S. Gereonis Colon. eccl.
Reg. Avin. 184 f. 250 nr. 103.
Iterum eidem confertur idem canonicatus d. 7. m. octobris.
L. cit. f. 483! nr. 114.
*829. 1356 Juli 3.
Iohannes episcopus Scopiensis Wilhelmi archiepiscopi Colon. in
pontifiealibus vices gerens omnibus et singulis sororibus monasterii in
Hereke Colon. dyoc. ac ceteris christifidelibus vere penitentibus con-
tritis et confessis, qui reliquias dieti monasterii, cum aperiuntur, suis
devotionibus frequentaverint tam diebus dominicis quam festivis, imper-
titur indulgentias (non plenarias).
Ut devotis devotio augeatur . . . Dat. a. d. MCCCLVI dominica tertia
post festum penthecostes, quo eantatur: Respice in me et miserere mei.
Or. membr. sine filo el sig. — Münster. Arch. reg. Herdecke. 18.
1356 Juli 12. 129
330. 1356 Juli 12. Villeneuve.
Innocentius VI petente lohanne de Monasterio in Eyflia presbitero
Trever. dioc. decernit, quod collatio ei facta de ecel. parrochiali in
Winninghen perinde valeat. — Iohannes olim eccl. parrochialem in
Wilre Trever. dioc. et Gerardus de Virduno eccl. parrochialem in
Winninghen Trever. dioc. permutationis causa in manibus Iohannis
Jekel clerici et sigilliferi bone memorie Baldewini archiepiscopi Trever.
resignaverant.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioe. IIII idus iulii a. quarto.
Reg. Avin. 133 f. 306' nr. 296.
381. 1356 August 3. Villeneuve.
Innocentius VI Petro episcopo Cameracensi concedit facultatem
inducendi treugas inter Wenceslaum Lucemburgi et Brabancie ducem
et Ludovicum Flandrie comitem.
Quanto nos perfudit ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. III
nonas augusti a. quarto.
Reg. 288 f. 146; W. 375.
332. 1356 August 3. Villeneuve.
Innocentius VI Wenceslaum Lucemburgi et Brabancie ducem hor-
tatur, quatinus discordie inter ipsum et comitem Flandrie existentis
pericula gravia considerans episcopi Cameracensis relatibus super hoc
indubie credat et in eis pape beneplacitis condescendat.
Quanto nos perfudit ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. III
nonas augusti a. quarto.
In e. m. Ludovico comiti Flandrie.
Reg. 238 f. 146; W. 8174.
839. 1356 August 19. Villeneuve.
Innocentius VI Everhardumde Lapidea-via presbiterum Coloniensem
rehabilitat eique precipit, ut canonicatum et prebendam eccl. S. Cecilie
Colon. realiter dimittat. — Everhardus de presbitero et soluta genitus
dispensatione obtenta ad omnes ordines promotus et canonicatum pre-
bendamque eccl. Assindensis eanonice assecutus erat. Postea tanquam
Vatikan. Regesten IV. 9
130 1356 August 27.
simplex et iuris ignarus eccl. Assindensis canonicatum et prebendam
et Tilmannus de Lublar eccl. S. Cecilie canonicatum et prebendam et
Theodericus de Leten eeclesiam in Bacheim Colon. dioc. permutationis
causa in manibus Godefridi de S. Cuniberto presbiteri officialis Colon.
resignaverunt. Quo facto Godefridus (de facto) Everhardo eecl. S. Ce-
cilie canonicatum et prebendam, Theoderico eccl. Assindensis canoni-
eatum et prebendam et Tilmanno ecclesiam in Bacheim contulit.
Sedes apostolica, pia ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XIIII kl. septembris a. quarto.
Reg. Avin. 182 f. 52%.
884. 1356 August 27. Villeneuve.
Innocentius VI Marie ducisse Ghelrie indulget, ut cum tribus
matronis honestis loca et monasteria religiosarum inclusarum quorum-
eunque ordinum, semel in anno dumtaxat, ingredi valeat.
Devotionis tue sinceritas . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
VI kl. septembris a quarto.
In e. m. Marie nate quondam Raynaldi ducis Ghelrie.
Reg. Avin. 183 f. 283! nr. 224 et 225.
385. 1356 August 27. Villeneuve.
Innocentius VI ecclesie hospitalis pauperum de Novimagio Colon.
dioc. concedit indulgentias (non plenarias).
Licet is, de cuius... Dat. apudVillamnovam Avin. dioc. VI kl.
septembris a. quarto.
Reg. Avin. 188 f. 288 nr. 226.
886. 1356 August 31. Villeneuve.
Innocentius VI Wenceslao de Boemia Lucemburgi et Brabancie
duci nunciat, magno esse se affectum gaudio, quod is pape exhorta-
eionibus annuens in negotio discordie inter Wenceslaum et Ludovicum
comitem Flandrie exorte consensit; super quo Petro episcopo Camera-
censi se scripsisse aliqua per eum duci oretenus referenda.
Quanta leticia quantoque gaudio . .. Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. II kl. septembris a. quarto.
Reg. 244 F. nr. 322.
1856 August 81. | 131
337. 1356 August 31. Villeneuve.
Innocentius VI cum Iohanne nato Iohannis de Brandenburgh
licentiato in artibus clerico Leod. dioc, quocum iam bis est dispen-
satum, ut non obstante defectu natalium, quem patitur de soluto et
soluta genitus, ad omnes sacros ordines promoveri et beneficium eccle-
siastieum, etiam si euram animarum baberet, obtinere valeret, et deinde
ut duo beneficia ecclesiastica adinvicem compatibilia, etiam si alterum
euratum existeret, recipere valeret, de novo dispensat ut in ecel.
B. Marie Aquensi, in qua Iohannes de Brandenburgh eius pater existit
canonicus prebendatus, canonicatum et prebendam, dummodo non sint
illii quos pater eius obtinet, recipere valeat.
Litterarum scientia, arte... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
II kl. septembris a. quarto.
Beg. Avin. 133 f. 278’ nr. 208.
338. 1356 September 11. Villeneuve.
Innocentius VI Heyndenrieum de Hagenberg rehabilitat, qui par-
rochialem eccl. de Hilleshem Colon. dioc., cuius ius patronatus ad
marchionem Juliacensem pertinet, per septem annos tenuit et tenet ad
sacros ordines non promotus. Tamen eam realiter et de facto
dimittat !,
Matris ecclesie copiosa . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
III idus septembris a. quarto.
Reg. Avin. 182 f. 465.
339. 1356 September 12. Villeneuve.
Innocentius VI decano ecel. B. Marie ad gradus Colon. mandat,
quatinus Andree Suderman clerico Colon. dioc. provideat de eccl.
veteris S. Pauli Monasteriensis canonieatu sub expectatione unius
maioris prebende, non obstante quod is vigore litterarum apostolicarum
beneficium ecclesiasticum sine eura spectans ad dispositionem episcopi
Traiect. expectat. Tamen illam prebendam assecutus dimittat dictum
beneficium.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. II idus septembris a. quarto.
Reg. Avin. 184 f. 340' nr. 66.
1) Conf. nr. 252 et 262.
132 1356 September 12.
340. 1356 September 12. Villeneuve.
Innocentius VI Hildebrando Lange reservat beneficium eccle-
siasticum cum cura vel sine cura, cuius fructus, si cum cura, viginti
quinque, si vero sine eura fuerit, decem et octo mareharum argenti
8. t. d. valorem annuum non excedant, spectans communiter vel divisim
ad dispositionem prepositi decani et capituli ecel. Xanctensis, non
obstante quod Hildebrandus canonicatum in eccl. Padeburnensi obtinet
et minorem prebendam in ea acceptavit.
Exigentibus probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. II idus septembris a. quarto.
In e. m. decano S. Martini Leod. et sacriste Magalonensis ac
subdecano Colon. eecl.
Reg. Avin. 132 f. 370.
941. 1356 September 12. Villeneuve.
Innocentius VI decano ecel. S. Martini Leod. mandat, quatinus
Alvino de Braken reservet beneficium ecclesiasticum cum eura vel sine
eura, cuius fructus, si cum cura, viginti quinque, si vero sine cura
fuerit, decem et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum non
excedant, spectans communiter vel divisim ad dispositionem prepositi
decani et capituli eccl. B. Marie Aquensis Leod. dioc., non obstante
quod papa ei providit de canonicatu sub expectatione prebende eccl.
Padeburnensis; que provisio sit cassa, simulac Alvinus assecutus fuerit
dictum beneficium.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud. Villamnovam
Avin. dioc. II idus septembris a. quarto.
Reg. Avin. 132 f. 364'.
842. 1356 September 13. Villeneuve.
Innocentius VI Willelmo archiepiscopo Colon. nunciat, quod Hen-
rieum de Tremonia archidiaconum Leod. familiarem suum latorem pre-
sentium ad eum denuo remittit, qui eundem commoveat ad succurendum
pape per subsidia.
Inter ceteros prelatos . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
idus septembris a. quarto.
In e. m. Gerlaco archiepiscopo Magunt.
In e. m. Boemundo archiepiscopo Trever.
Reg. 244 F. nr. 334 et Reg. 238 f. 178; W. 380.
1356 September 13. 133
348. 1356 September 13. Villeneuve.
[Innocentius VI] Iohanni episcopo Argentinensi.
Pro quibusdam nostris et ecclesie Romane negotiis, que multum
insident coram nobis, .. . Henricum de Tremonia archidiaconum
Leodiensem latorem presentium ad te ac partes ipsas denuo providimus
remittendum. Et ideo fraternitatem tuam attente rogamus, quatinus
auditis hiis, que idem Henricus tibi pro parte nostra retulerit, . . .
circa votivam felicem et celerem promotionem eorum impendas, sicut
laudabiliter incepisti, . . . efficacia auxilia et favores. Datum apud
Villamnovam Avin. dioc. idus septembris a. quarto.
In e. m. episcopo Basiliensi.
Similiter episcopo lldesemensi.
Reg. 244 F. epist. 335 et Reg. 288 f. 178; W. 380, 381, 882.
844. 1356 September 13. Villeneuve.
[Innocentius VI] Engelberto episcopo Leodiensi.
Mirari cogimur, quod licet tibi per multiplicatas litteras nostras
scripserimus, ut dileeto filio Henrico Suderman de Tremonia familiari
nostro de pecunia, in qua sibi teneri diceris, satisfactionem debitam
exhiberes, tu tamen nec ei satisfacere nec nobis quiequam rescribere
euravisti . . . Et ideo fraternitatem tuam attente requirimus et hor-
lamur .. . quatinus sic prefatum Henrieum de huiusmodi debita sibi
peeunia omnino contentes . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
idus septembris a. quarto.
Reg. 244 F. nr. 886 et Reg. 288 f. 179; W. 883.
345. 1356 September 26. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopo Colon. et abbati monasterii S. Pan-
taleonis Colon. ac decano eccl. S. Agricoli Avin. mandat, quatinus
procedant invocato ad id, si opus fuerit, brachio seculari contra Hen-
rieum de Spaynhem contumacem detentorem prepositure eccl. SS. Severi
et Martini de Monasterio in Menevelt, quam vacantem per resignationem
Pastoris tit. SS. Marcellini et Petri presbiteri cardinalis, archiepiscopus
Colon. de mandato Innocentii per officialem suum Godefrido de Sintzighe
contulit. In Henricum renitentem dictus officialis iam promulgaverat
excommunicationis sententiam, a qua is appellaverat ad sedem apostolicam.
Exhibita nobis pro parte... Dat. Avin. VI. kl. octobris a. quarto.
Reg. Avin. 138 f. 277 nr. 200.
134 1356 September 28.
346. 1356 September 28. Avignon.
Stephanus camerarius pape testatur, quod Boemundus archiepi-
scopus Trever. pro parte partis sui communis servicii CCX flor. auri
camere apostolice necnon pro parte partis quatuor serviciorum fami-
liarium XL flor. auri clericis camere per manus Henrici de Paffindorf
eustodis eccl. S. Castoris in Confluentia solvi fecit et quod ei terminus
solvendi prorogatus est usque ad festum penthecostes proxime ven-
turum.
Universis etc. . . . Dat. Avin. die XXVIII mensis septembris a.
[MCCCLVI] ...
Oblig. et Solut. 30 f. 123; Reg. Avin. 122 f. 447’. Partim Introit. et
Exit, 262 f. 38.
847. 1356 September 28. Avignon.
Anno domini MCCCLVI die XXVIII mensis septembris .. . fuit
facta commissio per dominos camerarios collegii et domini nostri
pape... archiepiscopo Treverensi apostolice sedis nuncio, quod, . . .
informet se de valore monasterii S. Willibrordi Epternacensis .. . cui
monasterio tune vacanti per obitum ultimi abbatis eiusdem provisum est
per dominum nostrum papam de persona fratris Iohannis tunc eiusdem
monasterii monachi et camerarii, et quod obligationem de communi
gervicio recipiat et remittat et ad solvendum unum annum assignet,
prout in litteris commissionum huiusmodi per ... cardinalem Alba-
nensem et Stephanum archiepiscopum Tholosanum dicto domino archi-
episcopo missis cum litteris apostolicis provisionum dieti abbatis per
magistrum Iohannem Gernegroys notarium curie Treverensis, qui iuravit
et promisit eas portare et fideliter presentare dicto domino archiepi-
8copo, antequam dictus abbas habeat eas, continetur.
Oblig. et Solut. 30 fol. penultimo.
+348. 1356 September 29. Avignon.
Innocentius . . . Boemundo archiepiscopo Treverensi . . .
Dudum pro bonis mobilibus necnon debitis et creditis, que bone
memorie Bald[ewinus] archiepiscopus Trever. predecessor tuus tempore
obitus eius habuerat et pertinuerant ad eundem et que fuerunt dispo-
sitioni apostolice reservata, cum gentibus camere nostre nomine dicte
camere componentibus teeum composuisti in quadraginta milibus flore-
norum auri, et deinde tu duodecim milia florenorum et ducentos florenos
1356 September 29. 13
auri ac postmodum tria milia florenorum auri per nuncios tuos eisdem
gentibus diete camere nomine nostro et ipsius camere recipientibus
persolvisti. Nos igitur ea, que per gentes ipsas super hiis acta sunt,
rata et grata habentes et volentes tecum agere favorabiliter in hae
parte, te ac heredes successores ac bona tua de predietis quatuordecim
milibus florenorum et ducentis florenis auri per te solutis, ut pre-
mittitur, liberamus absolvimus et quitamus, ac insuper tibi viginti quin-
que milia florenorum et octingentos florenos auri restantes ad solvendum
eamere memorate tibi remittimus et donamus de gratia ampliori. Nulli
ergo . . . Dat. Avin. III kl. octobris p. n. a. quarto !.
Koblenz. Arch. reg. M. C. II*. — A. I. f. nr. 7 f. 2 nr. 24, — Reg. 244 F.
nr. 857 et Reg. 358 f. 192. — W. 387.
349. 1356 September 29. Emmerich.
Innocentio VI supplieant oratores eccl. Embertensis(!) Traiect. —
dioc., quatinus Iohanni de Hoerne canonico eccl. Colon. conferatur dicte
eccl. prepositura vacans per obitum domini Jacobi de Edincheym.
Dieta prepositura in terra nationis perverse consistens aliquibus tem-
poribus transaetis crudelitate tirannorum et predonum ineursibus hiis
temporibus plus solito invalescentibus oppressa est et opprimitur, iura
res et bona eiusdem incendiis et rapinis perversorum invasa continuis
vastantur in tantum, quod nisi ei de celeri sueeurratur remedio ac de
persona forti et potenti provideatur, sine dubio non poterit resurgere. —
Annuit papa Avinione d. 16 m. februarii a. MCCCLVII.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 5t.
350. 1356 October 7. Avignon.
Innocentius VI Boemundo archiepiscopo Trever. petenti concedit
facultatem in S. Marie prope Andernacum ac in S. Barbare in Valendir
et in de Castro S. Marie et in S. Marie prope Bopardiam monasteriis
SS. August. et Bened. ord., in singulis videlicet eisdem singulas puellas
litteratas cupientes inibi domino famulari, si sint idonee aliudque cano-
nieum non obsistat, faciendi recipi in moniales.
Personam tuam nobis . . . Dat. Avin. nonas octobris a. quarto.
Reg. Avin. 132 f. 415.
1) Conf. nr. 130, 131 et 183,
136 1356 October 7.
351. 1356 October 7. Avignon.
Innocentius VI Boemundo archiepiscopo Treverensi petenti con-
cedit facultatem in S. Maximini S. Mathie S. Martini et S. Marie ad
martires extra muros Trever. et S. Willibrordi Epternacensi ac S. Marie
Lacensi monasteriis ord. S. Bened., in singulis videlicet eisdem singulos
elericos eupientes in eisdem domino famulari, si sint idonei et aliud
eanonicum non obsistat, faciendi recipi in monachos.
Personam tuam nobis . . . Dat. Avin. nonas octobris a. quarto.
Reg. Avin. 132 f. 415.
852. 1356 October 7. Avignon.
Innocentius VI Boemundo archiepiscopo Trever. concedit per
triennium facultatem, quod ecclesias et cimiteria per effusionem san-
guinis vel seminis violata reconciliare valeat per idoneum sacerdotem,
aqua prius per ipsum vel alium antistitem benedicta.
Tue devotionis precibus ... Dat. Avin. nonas oetobris a. quarto.
Reg. Avin. 182 f. 520".
888. 1356 October 7. Avignon.
Innocentius VI Iohanni dieto Ramesach de Confluentia clerico
Boemundi archiepiscopi Trever. reservat beneficium ecclesiasticum sine
eura spectans eommuniter vel divisim ad dispositionem prepositi decani
et custodis eccl. Trever., cuius fructus decem et octo marcharum argenti
8. t. d. valorem annuum non excedant.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. nonas octobris
a. quarto.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Florini ae S. Castoris in Con-
fluentia decanis eccl.
Reg. Avin. 133 f. 50 nr. 84.
354. 1356 October 7. Avignon.
[Innocentius VI] Willermo archiepiscopo Coloniensi.
Pro quibusdam negotiis magnis et arduis, que universaliter
honorem et commodum christiani populi et particulariter ecelesie
Romane respiciunt interesse, dilectum filium Androinum abbatem mona-
sterii Cluniacensis . . . latorem presentium ad . .. Carolum Roma-
norum imperatorem semper augustum providimus destinandum. Et ideo
fraternitatem tuam attente rogamus, quatinus ea, que memoratus abba
1356 October 8. 137
tibi pro parte nostra retulerit, credas indubie illisque promotionis
oportune operam favorabiliter studeas adhibere. Dat. Avin. nonas
octobris a. quarto. |
ltem in e. m. Boemundo archiepiscopo Trever. Gerlaco archi-
episcopo Magunt. Iohanni episcopo Argentino Arnesto archiepiscopo
Prag. episcopo Olomuc. Iohanni episcopo Luthomusl. cancellario impe-
ratoris, Ottoni duci Saxonie, consilio et comuni civitatis Metensis,
Ademario episcopo Metensi.
Heg. 288 f. 205; W. 390.
855. 1356 October 8. Avignon.
Innoeentius VI Androino abbati monasterii Cluniacensis apostolice
sedis nuncio concedit facultatem clericos, qui in Colon. Maguntin. Trever.
Salzeburg. et Bremensi provinciis decimam triennalem solvere reeusa-
rint et huiusmodi confederationes iniverint, citandi, ut infra certum
terminum apostolico conspectui se representent, dissolvendi huiusmodi
confederationes et solventes decimam post satisfactionem factam a penis
ecclesiasticis absolvendi.
Dudum excertis . . . Dat. Avin. VIII idus octobris a. quarto.
Reg. 244 F. nr. 232 et Reg. 288 f. 204; W. 391.
356. 1356 October 8. Avignon.
[Innocentius VI.] Willelmo archiepiscopo Colon.
Tot tantisque indesinenter importabilibus quodammodo gravamur
oneribus, ut vix defessos possumus erigere humeros, vix ad expliea-
tionem emergentium undique agendorum sufficere valeamus. Et ideo
ad te, ut nobis tantis pressionibus manum levaminis porrigas, recur-
rentes fraternitatem tuam attente requirimus et fiducialiter ac affec-
tüose precamur, quatinus quinque milia florenorum auri, quos nobis
solvere in festo nativitatis dominice proximo futuro teneris, anticipans,
illa, si aliquo modo possis, ante huiusmodi festum dilectis filiis Lau-
rencio Spinelli et Bancho Davantini ac Perozzo Corsini civibus et mer-
eatoribus Florentinis sociis societatis Albertorum antiquorum Florenti-
nensium Brugis Tornacensis diocesis commorantibus aut uni vel duobus
ex eis seu proeuratori aut procuratoribus eorum facias assignari. Quod
ita nobis acceptum erit et gratum, acsi eos de tuo proprio liberaliter
nobis dares. Dat. Avin. VIllidus octobris a. quarto.
Reg. 244 F. nr. 286 et Heg. 238 f. 212.
138 1356 October 8.
357. 1356 October 8. Avignon.
Innocentius VI Laurentio Spinelli et Bancbo Davantini ac Perozzo
Corsini civibus et mercatoribus Florentinis concedit potestatem recipiendi
a Willermo archiepiscopo Colon. quinque milia florenorum auri ad pon-
dus camere eisque mandat, quatinus recepta tradant Iterio Laiarrossa
decano S. Aredii Lemovicensis dioc. et Gaufrido David archidiacono
Tirachie Laudunensis dioc.
Gerentes de fidelitate . .. Dat. Avin. VlIIL idus octobris a. quarto.
Reg. 2838 f. 213.
358. 1356 October 10. Avignon.
Innocentius VI Henrico Suderman confert eccl. Xanctensis canoni-
catum et prebendam ac fereulum alias supplementum nuncupatum
vacantia per obitum Iohannis Moliart, cuius beneficiorum dispositionem
papa sibi reservavit iam ante eiusdem mortem.
Vite et morum honestas . . . Dat. Avin. VI idus octobris a. quarto.
In e m. S. Martini Leod. et S. Marie ad gradus Colon. decanis
ac sacriste Avin. eccl.
Reg. Avin. 132 f. 223.
359. 1356 October 10. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Brunelli clerico capelle et familiari Iohannis
tit. S. Georgii ad velum aureum diaconi eardinalis confert eccl. Mona-
sterii Meinevelt canonicatum et prebendam vacantes per obitum Johannis
Iohannis (!) de Huten (Husen?) familiaris eiusdem cardinalis.
Laudabilia tue probitatis... Dat. Avin. VI idus octobris a. quarto.
In e. m. decano S. Castoris in Confluentia et scolastico S. Gereonis
Colon. ac Bernardo Guinerii canonico Agennensis eccl.
Reg. Avin. 132 f. 268.
360. *1356 October 15.
Innocentius VI Karolo IV imperatori nunciat se ad eum trans-
mittere litteras, quibus condemnavit quedam heretica et scismatica in
speculo Saxonum, eumque rogat, quatinus eas publicet.
[Innocentius VI] Carolo Romanorum imperatori.
Fili carissime! Iam longum est tempus preteritum, quod de erro-
ribus et exeerabilitate quorundam scriptorum detestabilium, que leges
1356 October 19. 139
seu speculum Saxonum appellantur, quibus nonnulli de partibus tuorum
imperii ac regni et terrarum Boemie uti seu potius abuti dicebantur,
per fidedignas et intelligentes personas fuimus informati, et petitum
fuit a nobis, ad quos spectat in talibus providere, ut super eis ad
galutem animarum provisionem adhibere congruam dignaremur, nosque
seripta ipsa mature vidimus et per nonnullos tam fratres nostros sancte
Romane eeclesie cardinales quam alios in sacra theologia solennes
magistros et utriusque iuris doctores examinari fecimus diligenter et
illa ex eis, que falsa temeraria iniqua iniusta et in quibusdam heretica
et seisgmatiea et contra bonos existentia [mores] periculosaque nimium
animabus fore repperimus, auctoritate apostoliea reprobavimus damna-
vimus ac decrevimus irrita et inania ac carere omni robore firmitatis,
prout in litteris nostris inde confectis, quarum tenorem mittimus pre-
sentibus interelusum quasque venerabilibus fratribus nostris... Magun-
tino . . Coloniensi . . Bremensi . . Magdeburgensi . . Pragensi et
Rigensi archiepiscopis eorumque suffraganeis dirigimus, videre poteris
plenius contineri. Quare devotam excellentiam tuam, que sancta iusta
et honesta veneratur et colit et contraria detestatur, requirimus et
rogamus attentius, quatinus in publicatione dictarum litterarum et ut
pareatur contentis in eis, digneris pro reverentia dei ac sacre sedis et
nostra dictaque animarum salute et reformatione morum jmperialis et
regalis potestatis favorem efficaciter impertiri. Dat. Avin. idus octobris
a. quarto.
Reg. 244 F. nr. 310.
361. 1356 October 19. Avignon.
Innocentius VI Petro episcopo Cameracensi nunciat se comperisse
inter Lucemburgensem et Brabantie ducem et comitem Flandrie novam
discordiam esse exortam, mittit eidem litteras duci et comiti a se in
hoe negotio destinatas eique mandat, quatinus papales litteras tam
priores quam presentes utrique presentet.
Tamquam leo rugiens... Dat. Avin. XIIII kl. novembris a. quarto.
Reg. 288 f. 224. Reg. 244 F. nr. 373. Raynoldi annal. eccl. $ 12. W. 395.
362. 1356 October 19. Avignon.
Innocentius VI Ludovieum comitem Flandrie hortatur ad concor-
diam reformandam inter ipsum et Wenceslaum ducem Lucemburgensem
et Brabantie.
140 1356 October 19.
Pro concordia inter te... Dat. Avin. XIIII kl. novembris
a. quarto.
In e. m. Wenceslao duci Lucemburgensi et Brabantie.
Reg. 288 f. 224. Reg. 244 F. nr. 877. Raynaldi annal. eccl. $ 12. W. 396.
363. 1356 October 19. Avignon.
Innocentius VI Carolum imperatorem precatur, quatinus ea, que
Petrus episcopus Cameracensis ei quoad tollendam discordiam inter
Wenceslaum Lucemburgensem et Brabancie ducem et Ludovicum co-
mitem Flandrie exortam retulerit, credat indubie et illa ad consuma-
tionis effectum perducat.
Quanta, fili carissime . .. Dat. Avin. XIIII kl. novembris
a. quarto.
Reg. 244 F. nr. 872.
364. 1356 October 20. Avignon.
[Innocentius Vl] Boemundo archiepiscopo Trever.
Dudum tibi per alias litteras nostras scripsisse recolimus, ut
castrum de Castres ad mensam episcopalem eccl. Met. ... pertinens,
quod tu tunc temporis detinebas, ... Ademaro episcopo Met. restitueres
eum effectu. Sed tu, prout habet ipsius episcopi expositio ... castrum
ipsum ... restituere non solum non curasti, imo ... illud in ... co-
mitem Valdensem ... transtulisti ... Fraternitatem tuam attente mo-
nemus tibi... mandantes, quatinus castrum ipsum ad manus tuas
revoeans illud eidem episcopo restituas cum effectu ... Dat. Avin.
XIII kl. novembris a. quarto.
Reg. 244 F. nr. 118 et Reg. 288 f. 225°.
365. 1356 October 23. Avignon.
Innocentius VI episcopo Leod. mandat, quatinus Iohanni dicto
Sleps presbitero conferat eccl. SS. Apostolorum Colon. canonieatum et
prebendam vacantes per resignationem Iohannis de Brandenborgh apud
curiam per Everardum de Marea canonicum eccl. Lobiensis Camerac.
dioc. factam, non obstante quod Iohannes parrochialem eccl. S. Adal-
berti Aquensem ac perpetuam capellaniam capelle S. Gregorii site in
immunitate ecel. B. Marie Aquensis necnon altare S. Eligii situm in
ecclesia hospitalis leprosorum Aquensi obtinet.
1856 November 80. 141
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. X kl. novembris
a. quarto.
Reg. Avin. 134 f. 252/ nr. 107°.
866. 1356 November 30. Avignon.
Innocentius VI Iohanni de Brandenburgh seniori confert eecl. B.
Marie Aquensis scolastriam ex eo vacantem, quod nuper et is officium
nonas nuncupatum diete eccl. per Iohannem de Brandenburgh licen-
tiatum in artibus et Gobelinus dietus de Drenhusen officium scolastrie
eiusdem eccl. per Lambertum de Cosenberg Gobelini substitutum et per
Arnoldum de Parvisio clericos Leod. dioc. apud curiam permutationis
eausa resignarunt, non obstante quod Iohannes (senior) S. Andree
Colon. preposituram et canonicatum et prebendam ecel. B. Marie Aquen-
sis obtinet.
Apostolice sedis cireumspecta . . . Dat. Avin. II kl. decembris
&. quarto.
In e. m. S. Agricoli Avin. et B. Marie Traiect. Leod. dioc. de-
eanis et eiusdem B. Marie cantori eccl.
Similiter papa Gobelino de Drenhusen canonico prebendato eccl.
B. Marie confert eiusdem eccl. nonas.
Heg. Avin. 132 f. 249 et 250.
867. 1356 December (?). Avignon.
Innocentius VI S. Gereonis et S. Georgii Colon. decanis ac sa-
eriste Avin. eecl. mandat, quatinus conferant (de novo) parrochialem
eecl. in Borghe Colon. dioc. Henrico de Budelenberg presbitero Colon.
dioc, qui illam eccl. per obitum Engelberti de Burdaberg assecutus
per aliquos annos tenuit ad sacerdotium non promotus, quemque papa
rehabilitavit.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. Avin. XI! ... decembris
a. quarto.
Reg. Avin. 134 f. 478 nr. 187.
*86f5. 1356 December 20. Avignon.
Innocentius VI preposito et conventui monasterii de Wedinchusen
1) Lacuna!
142 1356 December 22.
per prepositum soliti gubernari Premonstrat. ord. Colon. dioc. petentibus
confirmat, quod Godefridus de Rudenberg armiger Colon. dioc. ius
patronatus capelle S. Marie Magdalene in Berstrace diete dioc. necnon
eurtim sitam in dicto loco in Berstrace ad eundem armigerum tune
pleno iure spectantia illis et illorum monasterio donavit.
Cum a nobis petitur ... Dat. Avin. XIII kl. ianuarii p. n.
a. quarto.
Or. membr. cum filo serico et plumbo pend., sub plica ad sinistr.: — et
inferius: Io. Bellil; in plica ad dextr.: Rt^ et: Germanus; in dorso:
Hinricus de Bulleren. — Münster. Arch. reg. Weddinghausen nr. 199. —
Conf. instr. venditionis d. XV d. m. aprilis a. 1840. Seibertz Urk.-B.
zur Landes- u. Rechts-Gesch. Westfalens II nr. 672.
865a. 1356 December 22. Avignon.
Die XXII m. decembris [a. MCCCLVI] cum dominus Floreneius
de Welencoven subdecanus eccl. Colon. teneretur camere apostolice pro
fructibus dicti subdecanatus ad cameram apostolicam pertinentibus
pro annali solvendis in duobus terminis, prout in instrumento per d.
Iohannem Palaysini notarium ipsius camere super hoc recepto plenius
eontinetur, dietus d. Florencius per manus Henrici de Wimle rectoris
eccl. Heyenberg Colon. dioc. pro primo termino solvi fecit
XL flor. sentencie.
Introit. et Exit. 278 f. 46'. Kirsch pq. 885.
369. 1356.
Dominus Guillelmus archiepiscopus Coloniensis composuit cum
camera apostolica ex certis causis in XXm flor.
Complevit totum in XXXV fol. anni IIII domini Innocentii.
Oblig. et Solut. 23a (800) f. LXXXV. Conf. nr. 856 et 857.
870. 1356.
Tilmannus de Lechalingue vicarius perpetuus eccl. Colon. com-
posuit pro quibusdam fructibus per eum iudebete perceptis in
LX flor.
Solvit XX flor. in XXXIX fol. anni IIII domini Innocentii.
Obliy. et Solut. 23a (300) f. 84'.
1357 Januar 19. 143
371. 1357 Januar 19. Avignon.
Innocentio VI supplieat Wenszeslaus de Boemia dux et Iohanna
ducissa Lussenburgensis et Brabantie, quatinus sibi indulgeatur, ut
missas ante diem coram se possint facere celebrari. — Annuit papa.
Item supplicat Iohanna ducissa, quatinus sibi liceat cum XII
mulieribus sibi servientibus intrare monasterium monialium S. Clare
prope Bruxellam et ibidem audire missas et alia divina officia. —
Annuit papa.
Eadem supplicat, quatinus cum Henrico de Bruxella fratre suo
naturali de soluto et moniali professa genito dispensetur, ut possit
promoveri ad omnes sacros ordines et obtinere unum beneficium, etiam
si sit curatum. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 20.
372. 1357 Januar 19. Avignon.
Innocentius VI Wenceslas duci et Iohanne eius uxori ducisse
Lussemburgensi concedit altare portatile.
Sincere devotionis affectus . . . Dat. Avin. XIIII kl. februarii
a. quinto.
Reg. 256 f. 50.
373. 1357 Januar 20. Avignon.
Significat Sanetitati Vestre Rupertus comes de Nassaue frater ...
G. archiepiscopi Maguntini, quatinus cum ... ipse audito, quod Crafto
[rater suus in nuper peracto bello regis Francie iuxta ipsius regis
latus ceciderat viriliter dimicando, ... a suis propinquis revocatus
intendat ad presens repatriare et credat, quod licet hactenus fuerit
elericus et longo satis tempore in Monte Pessulano studens, oportebit
eum ob dicti fratris sui mortem et suorum persuasione parentum
laycalem habitum reassumere et in subsidium dicti regis Francie
respeetu multiplici sperat se postmodum reversurum, et eum habeat
, Infraseriptos familiares et servitores, qui sibi tam in studio quam alibi
tempore servierunt, eosque, cum sint eleriei, remunerare non possit nisi
per Vestre clementiam Sanctitatis, dignetur eadem Sanctitas Vestra
eidem .... providere.
(Sequuntur supplicationes speciales attingentes personas et res
neque Colonienses neque Treverenses.)
. Innoc. VI (Suppl. t. V (27) f. 22°.
144 1857 Januar 920.
374. 1357 Januar 20. Avignon.
Innocentio VI supplicat Robertus natus Gerlaci comitis de Nas-
sawe frater archiepiscopi Magunt., quatinus consanguineo auo lohanni
nato quondam Bopponis comitis de Ebirstein provideatur de canonicatu
sub expeetatione prebende in eccl Argentinensi, non obstante quod
eanonieatum et prebendam eecl. Magunt. obtinet et super canonicatu
et prebenda eecl. Spir. in euria litigat. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (24) f. 25.
375. 1357 Januar 21. Avignon.
Innocentius VI Gerlaco archiepiscopo Magunt. gratias agit, quod
negotia ecclesie sicut sua propria prosecutus est, sicut ex eius litteris
et Henrici de Tremonia archidiaconi Leod. relatione intellexit.
... Dat. Avin. XII kl. februarii a. quinto.
Reg. 289 f. 12; W. 407.
376. 1357 Januar 28. Avignon.
Innocentius archiepiscopo Trever. mandat, quatinus cum Wilhelmo
nato Wilhelmi comitis Katzenelenbogen scolari Trever. dioc. de coniu-
gato et soluta genito, si sit alias idoneus, dispenset, ut ad omnes sacros
ordines promoveri et beneficium ecclesiasticum, etiam si sit curatum,
obtinere valeat.
Ex parte dilecti ... Dat. Avin. V kl. februarii a. quinto.
Reg. Avin. 135 f. 370.
377. 1357 Januar 28. Koblenz.
Gerlacus Magunt. Wilhelmus Colon. et Boemundus Trever. archi-
episcopi renovant fedus d. 24 m. septembris a. MCCCLIIII initum.
Hontheim Hist. Trevir. diplom. II nr. 696 pg. 199.
378. 1357 Februar 3. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohannes de Horne, quatinus sibi, quem
eapitulum eccl. Embricensis concorditer postulavit prepositum, provi-
deatur de dicte ecel. prepositura vacante per obitum Iacobi de Edinghen,
non obstante quod in Colon. et Xanctensi eccl. canonicatus et preben-
das obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 40. Conf. nr. 349.
1857 Februar 10. 14b
379. 1357 Februar 10. Avignon.
Innocentio VI supplicat Karolus Romanorum imperator pro Theo-
derico de Steghen clerico Colon. dioc., qui altare B. Virginis mona-
sterii Vilicensis Colon. dioc. obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 4t'.
380. 1357 Februar 14. Avignon.
Innocentio VI supplicant Karolus Romanorum imperator et Talay-
randus episcopus Albanensis cardinalis et Karolus dux Normannie dal-
phinus Viennensis ac primogenitus regis Francie necnon Gerlacus
Magunt. Boemundus Trever. Wilhelmus Colon. archiepiscopi ac Ludo-
vicus Romanus Bran[den]burgensis et Lusacie marchio, comes Palatinus
Reni Bavarie dux archicamerarius Romani imperii, Radolphus Saxonie
dux archimarsciallus Romani imperii, Ruppertus senior dux Bavarie
comes Palatinus Rheni archicamerarius Romani imperii (super rebus et
personis neque Colon. neque Trever.).
Innac. VI Suppl. t. V (27) f. 47.
881. 1357 Februar 20. Avignon.
Innocentius VI supplicat Karolus Romanorum imperator, quatinus
eapellano sno et domestico familiari Iohanni de Lucemburg presbitero
eonferatur eccl. S. Symeonis Trever. canonicatus et prebenda ac
eantoria, que est dignitas electiva, vacantes per obitum Iohannis de
Duna, non obstante quod ille canonicatum et prebendam eccl. S. Paulini
extra muros Trever. et parrochialem eecl. in Osprim Trever. dioc.
obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 49.
882. 1357 Februar 14. Avignon.
Innocentio VI supplicat Adolphus de Marka studens in Monte
Pessulano, quatinus confirmetur sibi collatio prebende in eccl. Monaster.
vacantis per obitum Bernardi de Hovele. — Annuit papa.
Innoc. VI. Suppl. t. V (27) f. #5.
383. 1357 Februar 20. Avignon.
Innocentio VI supplicat Meffridus de Vassenacho clericus Trever.
Vatikan. Regesten IV. 10
148 1357 März 10.
providit, dispensat, ut eodem defeetu non obstante unum aliud bene-
ficium ecclesiasticum, etsi dignitas vel personatus aut officium fuerit
et curam habeat animarum, recipere et una cum canonicatu et prebenda
ac fereulo et alio residuo beneficio predictis retinere necnon canoni-
eatum et prebendam et ferculum predicta et alia duo beneficia supra-
dieta semel dumtaxat ex eausa permutationis dimittere et loco ipsorum
tria alia beneficia ecclesiastica compatibilia assequi et retinere valeat,
et eum eo dispensat, ut in dictis gratiis impetrandis non teneatur facere
mentionem de predicto defectu.
Vite ae morum decor. . . . Dat. Avin. VI idus martii a. quinto.
Reg. 282 f. 389 nr. 190; Reg. Avin. 136 f. 536' nr. 190.
890. 1357 März 10. Avignon.
Innocentius VI cum Bertramo dieto Suderman clerico Coloniensi,
quocum tune scolari olim fuit dispensatum, ut non obstante defectu
natalium, quem patitur de soluto genitus et soluta, ad omnes ordines
promoveri et duo beneficia ecclesiastica ad invicem compatibilia, etiam
si alterum ipsorum euram haberet animarum, obtinere posset cuique
idem papa providit de beneficio ecclesiastico ad dispositionem abbatis
et conventus monasterii S. Huberti in Ardenna ord. S. Bened. Leod.
dioc. pertinente, dispensat, ut unum aliud beneficium ecclesiasticum,
etiamsi dignitas vel personatui aut officium sit et curam habeat ani-
marum, recipere et una cum aliis duobus beneficiis supradictis retinere
dictaque beneficia semel dumtaxat ex causa permutationis dimittere
et loco ipsorum alia tria beneficia compatibilia assequi et retinere valeat,
et eum eo dispensat, ut in dictis gratiis impetrandis non teneatur facere
mentionem de predicto defectu.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. VI idus marcii
a. quinto.
Reg. 282 f. 389 nr. 191; Reg. Avin. 186 f. 537 nr. 191.
391. 1357 März 10. Avignon.
Innocentius VI cum Hermanno dicto Suderman canonico preben-
dato eccl. S. Mauritii extra muros Monasterienses, quocum tunc scolari
olim fuit dispensatum, ut non obstante defectu natalium, quem patitur
de soluto et soluta genitus, posset ad omnes sacros ordines promoveri
et duo beneficia adinvicem compatibilia, etiamsi alterum ipsorum
euratum existeret, obtinere cuique postmodum papa providit de cano-
1357 April 20. 149
nieatu ecel. S. Mauritii cum reservatione unius de maioribus prebendis,
dispensat, ut praeter duo dieta beneficia tercium recipere, etiam si
illud dignitas vel personatus aut officium fuerit et curam habeat ani-
marum, et illa tria cum similibus compassibilibus permutare valeat, et
cum eo dispensat, ut in dictis gratiis impetrandis non teneatur facere
mentionem de predicto defectu.
Vite ae morum honestas ... Dat. Avin. Vl idus marcii a. quinto.
Reg. Avin. 185 f. 452.
392. 1357 April 20. Avignon.
Innocentius VI Wenceslao duei Luxemburg. et Brabancie expressius
iniungit, quatinus ea, que episcopus Cameracensis ipsi super reformanda
pace inter ipsum et comitem Flandrie pro parte pape retulerit, eredat
indubie et effectu operis impleat.
Paeis inter te . . . Dat. Avin. XII kl. maii a. quinto.
In e. m. Ludovico comiti Flandrie.
Reg. 289 f. 58'; W. 421.
+393. 1357 April 26. Avignon.
Innocentius VI petentibus iudicibus scabinis consulibus et uni-
versitate civitatis Coloniensis mandat archiepiscopo Treverensi, quatinus
faciat inviolabiliter observari constitutionem a Bonifacio VIII editam,
qua providetur, ut nulla provincia civitas castrum villa locus territorium
vel distrietus auctoritate ordinaria vel delegata supponatur ecclesia-
stico interdicto pro pecuniario debito vel pro cuiusvis monete vel
peeunie quantitate, pro eo maxime quod ipsorum domini rectores seu
officiales aut incole statutis vel statuendis terminis huiusmodi debitum
non solvissent.
Sincere devotionis affectus . .. Dat. Avin. VI kl. maii a. quinto.
Or. membr. cum pend. plumbo. Sub plica ad sinistr.: X et: B. de Valle;
in plica ad dextr.: Io. de Angicuria; in dorso: R. et: Godefridus de
Iandraco. — Köln. Arch. civit. nr. 2195. — Ennen, Quellen zur Gesch.
der Stadt Köln IV pg. 217 nr. 880. — Reg. Avin. 185 f. 377.
*894. 1357 April 29. Avignon.
Innocentio VI supplicant Guillermus dux Iuliacensis et Gertrudis
domina de Lymburgh, quatinus cum Florentio de Wevelkoven eorum
consanguineo, eui papa providit de subdecanatu eccl. Colon., dispen-
150 1357 April 29.
setur, ut, eum dictum subdecanatum fuerit assecutus, eundem retinere
valeat una cum eccl parrochiali de Goistorp Colon. dioc, ad quam
Gertrudis tamquam patrona eum dudum presentavit, non obstante quod
idem canonicatum et prebendam eccl. Colon. obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (25) f. 91.
395. 1357 April 29. Avignon.
Innocentius VI cum Florentio de Wevelkoven de nobilibus pro-
creato, pro quo consanguineo suo etiam Gertrudis domina castri de
Lymburgh Leod. dioc. patrona ecclesie parrochialis de Goistorp Colon.
dioe. supplicat, dispensat, ut dictam parrochialem ecclesiam valeat
retinere una cum subdecanatu eccl. Coloniensis, cuius possessionem
nondum est assecutus, non obstante quod canonicatum et prebendam in
ecel. Colon. obtinet.
Nobilitas generis, vite . . . Dat. Avin. III kl. maii a. quinto.
Reg. Avin. 135 f. 386'.
396. 1357 April 30. Avignon.
Innocentius VI S. Marie ad gradus Colon. et S. Gereonis ac S. Ge-
orgii Colon. eccl. decanis mandat, quatinus Petro de Lunreke clerico
Colon. dioe. (de novo) conferant parrochialem eccl. de Pyrne Colon.
dioc. Quam ecclesiam vacantem, ut credebatur, per obitum Rolandi de
Gotzchalsberge obtinuerat Petrus vigore litterarum apostolicarum. Re-
vera autem de iure vaeabat et dispositioni papali reservata erat ex eo,
quod Ernestus de Rennenberg quondam decanus eccl. Colon. eandem
obtinuerat et una cum decanatu, qui est dignitas, per plures annos
ante Rolandum tenuerat.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. II kl. maii
a. quinto.
Reg. Avin. 137 f. 604/. — Petri de Lunrike suppl. in Innoc. VI Suppl. t. V.
(21) f. 92.
897. 1357 April 30. Avignon.
Innocentius VI Petro de Horubach confert parrochialem eccl. in
Mendich Inferiori Trever. dioc. vacantem ex eo, quod et Petrus cano-
nicatum et prebendam eccl. SS. Severi et Martini in Monasteris Mene-
velt, de quibus Clemens VI providerat Petro, quorum tamen possesaio-
1357 Mai b. 161
nem is nondum assecutus est, et Iohannes natus quondam Walteri dicti
Heynehin de Monasterio Meinevelt parrochialem eccl. dietam apud
euriam resignaverunt. Vult autem papa, ut Petrus dictam eccl. asse-
cutus dimittat parrochialem eccl. de Bernolio Ambianensis dioc., quam
obtinet.
Apostolice sedis cireumspecta ... Dat. Avin. II kl. maii a. quinto.
In e. m. priori B. Marie de Montealto prope Avinionem et S. Flo-
rini ac S. Castoris in Confluentia Trever. dioc. eccl. decanis.
Reg. Avin. 137 f. 618°.
Similiter papa Iohanni supradicto confert canonicatum et pre-
bendam eccl. in Monasterio Meinevelt.
Reg. Avin. 187 f. 627.
*898. 1357 Mai 5. Avignon.
Gerwicus Balecensis, Lucas Auximanus, Garsias Conchensis,
Raymundus Aleriensis, Bonifacius Sibiniezensis, Gerardus Ariensis,
Bertrandus Aliphanensis, Gregorius Elphinensis, Gregorius Alphinensis,
lulianus Cardicensis, Bertrandus Assisii, Petrus Othanensis, Bernardus
Sagonensis, Petrus Valonensis, Raphael Archadiensis, Rychardus Bisa-
nensis, Bernardus Milcoviensis, Iohannes Carniensis et Paulus Evallo-
nensis episcopi concedunt eccl. collegiate S. Florini site in opido
Confluentia Trever. dioc. indulgentias (non plenarias), dummodo diocesani
voluntas ad id accesserit.
Splendor paterne glorie... Dat. Avin. a. d. MCCCLVII ind. X
d. V m. mai .. . .!.
Or. membr. cum sigillis pend. et littera initiali magna bene picta. —
Koblenz. St. Florin nr. 200.
899. 1357 Mai 7. Pont-Sorge.
Innocentio VI supplieat vir nobilis Reynhardus de Hanow sedis
apostolice capellanus custos et canonicus prebendatus eccl. Magunt.,
quatinus sibi conferatur eccl. Xanctensis prepositura cum archidiaco-
natu Xanctensi in eccl. Colon. vacans de iure ex eo, quod Iohannes
de Verneburg apostolice sedis capellanus eam una cum quibusdam aliis
1) Additae sunt littere or. mem. transfixae sigillo magno archiepiscopi
minatae, datae Confluentiae d. V m. maii a. MCCCLIX, quibus Boemundus con-
cessis indulgentiis dat assensum. L. cit. nr. 201.
152 1957 Mai 7.
dignitatibus et ecclesiis parrochialibus invicem incompatibilibus per
plures annos tenuit ad sacerdotium non promotus, non obstante quod
Reynhardus in Bambergensi Brunnensi ac Saezoensi Pragensis et Olo-
mucensis dioc. ecclesiis canonicatus et prebendas obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 111.
400. 1357 Mai 7. Pont-Sorge.
Innocentius VI Reynardo de Hanow capellano papali confert
preposituram ecel. Xanctensis et archidiaconatum Xanetensem in eccl.
Colon. vacantes et dispositioni papali reservatos ex eo, quod Iobannes
de Verneburg olim prepositus eccl. Xanctensis et capellanur papalis
dietos preposituram et arcbidiaconatum auctoritate apostolica ipsi col-
latos una cum prepositura Carpensi et capplaria Colon. eccl, que
dignitas existit, ac parrochiali eccl. de Cisse Leod. dioc. per plures
annos absque dispensatione tenuit, non obstante quod Reynardus in
Maguntina cum custodia, que est dignitas, et in Bambergensi Brun-
nensi ac in Satzcensi Pragensis et Olomucensis dioc. ecclesiis canoni-
eatus et prebendas obtinet.
Nobilitas generis, vite... Dat. apud Pontem Sorgie Avin. dioc.
nonas maii a. quinto.
Reg. Avin. 137 f. 647.
401. 1357 Mai 10. Pont-Sorge.
Innocentio VI supplicat Conradus Conradi de Tusca clericus
Colon. dioc. de subdiacono et soluta genitus, quatinus secum dispen-
setur super defectu natalium. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 109.
402. 1357 Mai 10. Pont-Sorge.
Innocentio VI supplicat Gotscaldus de Verda clericus Colon. dioc.
de subdiacono et soluta genitus, quatinus secum dispensetur super
defectu natalium. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 116'.
408. 1357 Mai 15. Villeneuve.
Innocentius VI cum Siffrido de Bopardia presbitero perpetuo
beneficiato in eccl. Bopardiensi Trever. dioc. de soluto et soluta genito
1357 Mai 20. 153
dispensat, ut non obstante defectu natalium preter altare sine cura
B. Marie Magdalene situm in eccl. Bopardiensi valeat unum aliud bene-
fiium eecclesiastieun cum eura vel sine cura obtinere et utrumque
semel cum simili permutare.
Laudabilia probitatis et virtutum ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. idus maii a. quinto.
Reg. Avin. 135 f. 8391. — Siffridi suppl. in Innoc. VI Suppl. t. V (27)
f. 126.
404. 1357 Mai 20. Avignon.
Stephanus Camerarius pape testatur, quod Boemundus archiepi-
scopus Treverensis pro parte partis sui communis servicii IIIIC XXIII
flor. auri eamere apostolice necnon pro parte partis quatuor servieiorum
familiarium XX flor. auri clericis camere solvi fecit, quod ei terminus
solvendi prorogatus est usque ad festum nativitatis domini proxime
venturum et quod absolutus est a censuris, quas ineurrerat propter non
faetam tempore debito solutionem.
Universis etc. ... Dat. Avin. die XX mensis maii a. [MCCCLVVII] ...
Oblig. et Solut. 30 f. 148; Reg. Avin. 122 (Innoc. VI t. II) f. 468.
*404a. 1357 Mai 20. (Trier.)
Innocentio VI prepositus decanus ac totum capitulum eecl. Trever.
nunciat, quod magistros Dominicum de Frankavilla, Iohannem de Ze-
landia, Iohannem de Aquis, Iohannem de Ulmonte et Richardum de
Anglia in curia Romana commorantes constituit suos procuratores nego-
tiorum gestores et nuncios speciales.
In euria sanctitatis vestre ... Dat. a. d. MCCC quinquagesimo
septimo mensis maii die vicesima.
Or. membr. cum pend. sigillo. In dorso: Godefridus de Nersdom tradidit
presens procuratorium magistro Iohanni de Ulmonte et ipse acceptavit
cum pro... (Cetera illegibilia) Koblenz. Arch. reg. Erzstift Trier.
Domkapitel. 691.
405. 1357 Mai 22. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat lohannes dietus Lols canonieus eccl.
Xanctensis baccalarius in decretis, quatinus sibi provideatur de deca-
natu dicte ecel. vacante per obitum Ottonis de Olpen. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 1833".
154 1357 Mai 24.
406. 1357 Mai 24. Villeneuve.
Innocentius VI petente Henrico Bitter de Embrica clerico Traiect.
dioc. concedit, quod collatio parrochialis ecel. S. Aldegundis Embri-
censis vigore litterarum apostolicarum ei faeta post obitum Wilhelmi
Gruwel a decano et capitulo eccl. S. Martini Embricensis, ad quos
presentatio rectoris eccl. S. Aldegundis spectat, perinde valeat.
Laudabilia probitatis et virtutum ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. VIIII kl. iunii a. quinto.
Reg. Avin. 135 f. 450.
407. 1357 Juni 2. Avignon.
Servicium monasterii S. Willibrordi. XXII card.
Eisdem anno [MCCCLVII] indiet. et pont. die II m. iunii fuit
presentatum camere apostolice quoddam publicum instrumentum manu
et signo magistri Tilkini de Gernegroys clerici Trever. publici aucto-
ritate imperiali notarii seriptum et signatum in effectu continens, quod
... dominus frater Iohannis abbas monasterii S. Willibrordi de Epter-
nac. ... die XXIX m. ianuarii a. domini MCCCLVI promisit pro suo
communi servicio per Isenbardum de Triemereyo clerieum curie Trever.
notarium procuratorem suum IIIC flor. auri et V servicia consueta sol-
vendos a data presencium ad annum. Quod nisi etc. et iuravit etc.
Oblig. et Solut. 22 f. 203.
408. 1357 Juni 13. Villeneuve.
Innocentius VI S. Petri et S. Martini prepositis ac decano S. Pauli
[Leod.] ecel. mandat, quatinus Wolframo de Dulken perpetuo vicario
in eecl. monasterii in Dietkirchen ord. S. Bened. Colon. dioc. con-
ferant parrochialem eccl de Erklens Leod. dioc. vacantem de iure ex
eo, quod Godefridus de Loyn elerieus diete dioc. preposituram eccl.
B. Marie Traiect. Leod dioc. assecutus primo et deinde dictam parro-
chialem, utramque insimul etiam ad sacerdotium non promotus deti-
nuit et detinet, non obstante quod Wolframus predictam vicariam obtinet
et super ecel. parrochiali de Reinstorp Colon. dioc. litigat. Tamen
ecclesiam de Erklens assecutus dimittat ecclesiam de Reinstorp.
Meritis probitatis et virtutum ... Dat. Apud Villamnovam Avin.
dioc. idus iunii a. quinto.
Reg. 238 f. 248 nr. 119. — Nicolai S. Marie in via lata diaconi cardinalis
suppl. pro suo clerico Wolframo in Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 146".
1357 Juni 17. 155
409. 1357 Juni 17. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Anna Romanorum imperatrix et Boemie
regina pro Reymboldo nato Symonis dieti Beyer de Bopardia.
Item supplicat, quatinus Iohanni dieto Lebuschs monacho expresse
professo et presbitero monasterii S. Michaelis in Syberg ord. S. Bened.
Colon. dioc. provideatur de prepositura prioratus conventualis B. Marie
in Hirzinawe Trever. dioc. vacante per obitum Iohannis de Sterrenborg.
non obstante quod obtinet altare S. Nicolai in Gulse in curia dieta
Fronhoven Trever. dioc., quod dimittere est paratus. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 158.
410. 1357 Juni 18. Villeneuve.
Innocentius VI Engelberto episcopo Leodiensi mandat, quatinus
Henrico Suderman de Tremonia archidiacono Leodiensi familiari papali de
peeuniis eidem ab episcopo debitis sic effectualiter et celeriter satisfaciat,
quod papa non cogatur ad id episcopum per oportuna remedia artare.
Miramur admodum et vehementer ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XIIII kl. iulii a. quinto.
Reg. 239 f. 113*.
A411. 1357 Juni 22. Villeneuve.
Innocentius VI Boemundo archiepiscopo Trever. exponit, quantis
expensarum oneribus laboret camera apostolica, eumque precatur, qua-
tinus Philippo episcopo Cavallicensi latori presentium super hiis in-
dubie eredat, sibique reseribat, quid et quantum eidem episcopo, sed
verius ipsi pape subsidialiter conferat.
Non potest latere ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. X kl.
iulii a. quinto.
In e. m. Gerlaeo archiepiscopo Magunt. Willelmo archiepiscopo
Colon. Ademaro episcopo Met. episcopo Tull. episcopo Virdun. et plu-
ribus aliis Germanie archiepiscopis et episcopis.
Reg. 289 f. 118—119'; W. 439.
419 1357 Juni 22. Villeneuve.
Innocentius VI Philippo episcopo Cavallicensi apostolice sedis
nuncio mandat, quatinus Trever. Magunt. Colon. Magdeburg. et Bre-
mensi archiepiscopis et episcopis illarum Alamanie partium necessitates
eamere apostolice exponat eosque hortetur, ut ad huiusmodi onera per-
ferenda manus porrigant adiutrices.
156 1367 Juni 22.
Nosti, frater, et experientia didicisti ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. X kl. iulii a. quinto.
Reg. 289 f. 128; Reg. 243 f. 124.
413. 1357 Juni 22. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Martialis Woster de Wosheron clericus
Leod. dioc., quatinus sibi provideatur de parrochiali eccl. de Erkeline
Leod. dioe. vacante de iure ex eo, quod Godefredus de Heinsbergh
olim eius rector eam per annum et ultra tenuit ad sacerdotium non
promotus, lieet de facto teneat eandem occupatam Henricus de Kude-
koven presbiter diete dioc. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 162.
414. 1357 Juni 22. Villeneuve.
Innocentio VI significat Henrieus Suderman junior, quod in eccl.
S. Servatii Traiect. Leod. dioc. canonicatum et prebendam vacantes
per obitum Iohannis de Ruppe, quas vigore litterarum pape acceptavit,
non est assecutus, eum papa de eisdem sue dispositioni reservatis alteri
providerit, et supplieat, quatinus sibi provideatur de canonicatu et
prebenda eisdem vacantibus de novo per obitum Tilmanni de Elre-
borne. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl.t. V (27) f. 157.
"418. 1357 Juni 29. Avignon.
Garsias Conchensis, Raymondus Aleriensis, Iulianus Cardicensis,
Petrus Ottanensis, Petrus Calliensis, Alnardus Scurrensis*, Petrus Ber-
niventonensis®, Petrus Vallonensis, Paulus Evallonensis, Iohannes Car.
minensis?, Bertrandus Mileoviensis et Girardus Ariensis episcopi conce-
dunt, indulgentias (non plenarias) capelle altaris S. Nicholai in hos-
pit[ali] monasterii Lacensis, dummodo diocesani voluntas ad id accesserit.
Splendor paterne glorie . . . Dat. Avin. a. d. MCCCLVII die XXIX
m. iunii p. d. Innocentii pape VI a. quinto !.
Or. membr. cum XII sigillis cereis pend. episcoporum — Koblens. Arch
reg. Abtei Laach nr. 214, 215.
a) corr.: Lascurrensis. b)corr.: Beneventensis. c) corr.: Caminensis.
1) Affixae sunt litterae confirmatoriae Boemundi archiepiscopi Trever.
datae Confluentiae d. X m. septembris a. MCCCLVIII munitae eiusdem sigillo.
1357 Juli 29. 157
415a. 1357 Juni 29. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Theodericus Bauri ( de Bopardia cantor
eccl. Magunt., quatinus Theoderico de Gulse dieti de Burgedor magi-
stro in artibus Trever. dioc. provideatur de canonicatu et prebenda ac
eantoria eccl, S. Florini in Confluentia vacantibus per mortem Rolemanni
de Hachinberg. — Annuit papa.
Idem supplieat, quatinus Wolframo nato quondam Bertoldi Plets-
weke de Pingwia clerico Magunt. dioc. provideatur de parrochiali eccl.
in Medersheim Magunt. dioc. vacante ex eo, quod Iohannes dietus de
Virnburg eam per annum et amplius tenuit et adhue tenet in presbi-
terum non promotus, non obstante quod Wolframus expectat beneficium
spectans ad dispositionem capituli eccl. S. Marie ad gradus Magunt. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 169.
416. 1357 Juni 29. Villeneuve.
Innocentio VI supplieat Sebertus dietus Snabel canonicus preben-
datus eccl. S. Castoris in Confluentia, quatinus sibi provideatur de
parrochiali eccl. in Superiori Mendich cuius fructus valorem annuum
XX marcharum argenti non excedunt, vacante per resignationem Theo-
deriei de Gunderstorf. — Annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. V (27) f. 167.
417. 1357 Juli 1. Villeneuve.
Innocentius VI Philippum episcopum | Cavallicensem | deputat
apostolice sedis nuncium, qui in Alamannie partibus subsidium dua-
rum procurationum loco decime imposite ab Alamannie prelatis pro-
missum colligat.
[Innocentius VI] Philippo episeopo Cavallicensi apostolice sedis
numero.
Dudum in assumptionis nostre primordiis ... Treverensi et Ma-
guntino ac Coloniensi neenon Bremensi et Magdeburgensi ac Salzebur-
gensi archiepiscopis eorumque suffraganeis ae prelatis et personis
eeclesiasticis eorum civitatum et diocesum decimam ecelesiasticorum
reddituum ... usque ad triennium ... duximus imponendam ... Tan-
dem eum huiusmodi [littere] archiepiscopis et transumpta eorum suffra-
ganeis eisdem presentata fuissent ipsique circa exaetionem et collectio-
nem ipsius decime minus intenderent diligenter, ymmo eorum aliqui in
158 1357 Juli 4.
voeem appellationis frivole prorupissent, nos ... Ándroinum abbatem
monasterii Cluniacensis ... ad Treverensem Maguntinum et Coloniensem
archiepiscopos aliosque prelatos Alamanie, qui convenerant cum...
Carolo imperatore ... in civitate Metensi ... duximus destinandum,
ut eosdem archiepiscopos et prelatos alios hortaretur ad impendendum
nobis huiusmodi subsidium decimale. Et cum idem abbas, sicut eo
referente percepimus, postquam ad dietam civitatem Metensem appli-
cuit, dietos Treverensem Maguntinum et Coloniensem archiepiseopos
ac nonnullos episcopos aliosque prelatos suffraganeos et subditos
eorum ibidem apud imperatorem inventorum eundem alloqueretur, ut
. nobis et eidem ecelesie ad supportanda commodius manus porri-
gerent adiutrices, iidemque . . . quamquam in huiusmodi onerum suppor-
tatione tam gravium compassionis affectum erga nos demonstrarent,
pretendentes tamen se ac ... subditum illis clerum propter malitiam
temporis ad subveniendum nobis pro tunc sufficere minus plene, apud
abbatem predictum tam pro se quam per imperatorem eundem insta-
rent, ut ipse abbas apud nos intercederet, quod nos contenti subsidio,
quod ad duas integras procurationes duorum annorum archiepiscopo
cathedrales et collegiatas suorum civitatum et diocesium ac archidia-
cono parrochiales et alias ecclesias et beneficia ecclesiastica archidia-
eonatus sui visitantibus personaliter in Alamannia debitas iuxta for
mam constitutionis fe. re. Benedicti pape XII ... que incipit: Vas
electionis! . .. quod offerebant se nobis et eidem ecclesie soluturos, ab
huiusmodi solutione decime. liberare ... dignaremur, prefatus abbas
ad nos rediens, Treverensis Maguntini et Coloniensis archiepiscoporum
neenon imperatoris predictorum litteras detulit, per quas iidem archie-
piscopi huiusmodi duarum procurationum subsidium obtulerunt nobis .. .
Nos autem .. . huiusmodi subsidium duarum procurationum
duximus acceptandum ... Quocirca fraternitati tue ... mandamus,
quatinus ad partes illas personaliter te conferens ... huiusmodi subsi-
dium ... petere exigere et recipere cum integritate procures ... Dat.
apud Villamnovam Avin. dioc. kl. iulii a. quinto.
Reg. 248 f. 121.
*418. 1357 Juli 4. Villeneuve.
Innocentius VI universis vassallis monasterii Sibergensis ord.
S. Bened. Colon. dioc. notum facit, quod dieto monasterio vacanti per
obitum Reynardi abbatis, quo adhue vivo provisionem monasterii sibi
-—— —— Do —— —
]) Extravagantes communes lib. III tit. X cap. unicum.
1357 Juli 11. 169
reservarat, providit de persona Nicolai monachi ipsius monasterii et
sacerdotis, quem conventus dicte reservationis, ut dicitur, ignarus in
abbatem elegerat et Wilhelmus archiepiscopus confirmarat.
Ad statum prosperum ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
IV nonas iulii p. n. a. sexto.
2 Or. membr. cum filo canab. et plumbo pend.; sub plica ad sinistr.:
X
X
Calcedonius
Hermannus Hake eí : R. — Düsseldorf. Arch. reg. Siegburg nr. 259 a et b.
; in plica ad dextr.: A. Raynaldi et: A. de Luca; in dorso:
419. 1357 Juli 11. Villeneuve.
Innocentius VI Boemundo archiepiscopo Trever. nunciat, quod
ipsius Boemundi et aliorum archiepiscoporum neenon Caroli imperatoris
supplicationibus inclinatus impositam decimam triennalem commutavit
in subsidium, quod ad duas procurationes duorum annorum ascenderet,
quodque ad exigendum huiusmodi subsidium Philippum episeopum Ca-
vallieensem deputavit.
Quamquam cause, propter quas ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. V idus iulii a. quinto.
In e. m. Gerlaco archiepiscopo Magunt. Willelmo archiepiscopo
Colon. et Magdeburg. et Bremensi archiepiscopis.
Reg. 289 f. 120; W. 445.
420. 1357 Juli 11. Villeneuve.
Innocentio VI supplicatur, quatinus examen filiorum quondam
Ottonis eomitis de Nassauwe, videlicet Henrici, cui papa providit de
eanonieatu sub expectatione prebende in eccl. Colon. et Ottonis, cui
papa de canonicatu sub expectatione prebende in eccl. Magunt. pro-
vidit, committatur ad partes. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 169'.
421. 1357 Juli 16. Avignon.
Innocentio VI supplicat Hainrieus episcopus Constantiensis, qua-
tinus suo consanguineo Conrado nato Eberhardi comitis de Nellenburg
provideatur de canonicatu in eccl. Argentinensi. — „Fiat in eccl.
Trever. G.“
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 178.
160 1857 Juli 18.
422. 1357 Juli 18. Avignon.
Innocentius VI Iohanni de Griphone confert. eccl. Vilicensis Colon.
dioc. canonieatum et prebendam vacantes ex eo, quod et is capellaniam
perpetuam capelle S. Laurentii site in eccl. B. Marie in Capitolio
Colon. per Thomam de Huse in Wulfrade Colon. dioc. et Rutgerus de
Gynghoven parrochialem eccl. in Hermail Leod. dioc. per Petrum de
Limrike (vel Lunrike) in Prone rectores ecel. parrochialium et Henricus
Ruffus canonicatum et prebendam eccl. Vilicensis per Ioliannem de
Nussia in Romana curia ex eausa permutacionis resignarunt, non ob-
stante quod Iohannes in S. Marie ad gradus Colon. et in Monasterii
Eiflie eccl. canonicatus et prebendas obtinet.
Apostolice sedis cireumspecta . .. Dat. Avin. XV kl. augusti a. quinto.
Reg. 282 f. 187’ nr. 83.
428. 1357 Juli 18. Avignon.
Innocentius VI Girardo de Pontemoncionis monacho monasterii
S. Vitoni Virdun. ord. S. Bened. concedit, quod perinde valeat provisio
ipsi facta ab Erardo abbate monasterii de prioratu de Muno ord.
S. Bened. Trever. dioc. vacante per obitum Theobaldi et a dieto mo-
nasterio dependente.
Religionis zelus, vite ... Dat. Avin. XV kl. augusti a. quinto.
Reg. 232 f. 464' nr. 80.
424. 1357 Juli 20. Avignon.
Innocentio VI supplieat Anna Romanorum imperatrix et Boemie
regina, quatinus Reymboldo nato Symonis dicti Beyer de Bopardia
militis provideatur de ecel. Wormat. canonicatu et prebenda vacantibus
per obitum Nicolai de Appenheyn necnon de prepositura eecl. in Wile-
borg Trever. dioc. uni de canonicis eccl. Wormat. consueta conferri et
vacante per obitum Sygilonis dieti Rode, cuius prepositure fructus
XL flor. auri valorem aunuum non excedunt, non obstante quod Reym-
boldus eanonieatum et prebendam eccl. Trever. obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. V (27) f. 182.
425. 1357 Juli 20. Avignon.
Innocentio VI supplieat Theodericus natus Symonis dieti Beyer
militis de Bopardia cantor eccl. Magunt. et eiusdem et Trever. et Wor-
1857 Juli 20. 161
mat. ecel. canonieus, quatinus cum ipso in serviciis Karoli Romanorum
imperatoris existente dispensetur, ut fructus beneficiorum suorum integre,
cotidianis distributionibus dumtaxat exceptis, percipere valeat. — Annuit
papa ad triennium.
Item supplicat, quotinus Wolframo nato quondam Bertoldi Plecs-
weke de Pingwia clerico Magunt. divo. provideatur de eccl. parrochiali
in Medersheim Magunt. dioc. vacante de iure ex eo, quod lohannes
dietus de Virnburg eam per annum et amplius tenuit et adhuc tenet
in presbiterum non promotus. — Annuit papa. (Conf. nr. 415.)
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 177.
426. 1357 Juli 20. Avignon.
Innocentius VI Hermanno Sudermann presbitero confert ecclesie
collegiate Nuhusensis extra muros Wormaciensis canonicatum et pre-
bendam ac scolastriam vacantes per obitum Emelrici de Sassenhusen,
non obstante quod Hermannus ecel. S. Mauricii extra muros Monaster.
eanonicatum sub expectatione maioris prebende obtinet.
Laudabilia probitatis et virtutum ... Dat. Avin. XIII kl. augusti
a. quinto.
Reg. 232 f. 84/ nr. 37. Reg. Avin. 186 f. 131 nr. 37. — Henrici de Tremo-
nia archidiaconi Leod. suppl. pro nepote suo Hermanno in Innoc. VI
Suppl. t. V (27) f. 182.
427. 1357 Juli 23. Avignon. — ,
Iunocentio VI supplicat Henrieus de Tremonia pro suis familia-
ribus licet:
quatenus Henrico dieto Moerder clerico provideatur de beneficio
in eecl. Monaster. et Bernardo de Warendorp de eccl. S. Martini Mo-
naster. canonieatu sub expectatione prebende maioris. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl.t. V (27) f. 182.
428. 1357 Juli 24. Avignon.
Innocentius VI Wenceslaum ducem Lucemburg. et Brabancie
rogat, quatinus Philippum episcopum Cavallicensem apostolice sedis
nuncium ad partes Alamannie destinatum benigne recipiens ei circa
favorabilem expeditionem negotiorum eidem a papa commissorum assi-
stat et de securo corductu provideat.
Cum venerabilem fratrem. . . Dat. Avin. VIIII kl. augusti a. quinto.
Vatikan. Regesten IV. 11
162 1857 Juli 25.
In e. m. duci Bavarie, duci Iuliacensi, duci Guelrie, duci Hano-
nie, magistris sbabinis et consulibus civitatis Colon. Trever. et Magunt.,
rectoribus et iuratis civitatis Met. ınagistris et iuratis civitatis Leod.,
Broquardo gubernatori ducatus Lothoringie.
Reg. 289 f. 164; W. 451.
429. 1357 Juli 25. Avignon.
Innocentius VI Karolo imperatori nunciat se recepisse eius litteras
per Theodericum Bavari cantorem eccl. Magunt. sibi presentatas.
Magnitudinis tue litteras ... Dat. Avin. VIII kl. augusti a. quinto.
Reg. 289 f. 159; W. 453.
480. 1357 Juli 30. Avignon.
Supplicat Sanetitati Vestre devotus Vester servitor Henricus
Sudermann de Tremonia arehidiaconus Leod., quatinus causam et causas,
quam vel quas movet seu movere intendit contra . . . Engelbertum
episcopum Leod. super quibusdam pecuniarum summis pensionibus bladi
quantitatibus terris possessionibus et rebus aliis ac dampnis expensis
et interesse seu predictorum occasione, committere dignemini alicui de
. eardinalibus audiendas decidendas et fine debito terminandas
summarie simpliciter et de plano sine strepitu et figura iudicii ...
presertim cum non speret idem Henrieus propter dicti domini episcopi
potentiam posse in partibus consequi iusticie complementum. — Com-
mittatur per vicecancellarium. G.
Dat. Avin. III kl. augusti a. quinto.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 182°.
481. 1357 August 2. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohannes Hugonis de Thouaalonis pres-
biter Trever. dioc., quatinus sibi provideatur de parrochiali ecel. de
Menton diete dioc., euius fructus XXV librarum turonensium parvorum
valorem annuum non excedunt, vacante ex eo, quod Willermus de Lucey
canonicus eccl. B. Marie de Yvodio eam per plures annos tenuit et
adhuc tenet in presbiterum non promotus, non obstante quod Iohannes
obtinet in predieta eccl. quandam perpetuam capellaniam, cuius fructus
XV librarum turonensium parvorum valorem annuum non excedunt. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 194.
1357 August 7. 163
432. 1357 August 7. Avignon.
Innocentio VI supplicat Wiricus de Bynsvelt clericus Colon. dioc.
non eoniugatus nec in sacris ordinibus constitutus, quatinus sibi con-
cedatur officium tabellionatus. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 204'.
433. 1357 August 17. Avignon.
Innocentius VI patriarchis archiepiscopis et episcopis etc. com-
mendat Henricum de Tremonia archidiaconum Leod. legum doctorem
familiarem papalem latorem presentium, quem ad certas partes Alamanie
pro quibusdam negotiis per papam ei commissis presentialiter destinat.
Cum dilectum filium . . . Dat. Avin. XVI kl. septembris a. quinto.
Reg. 248 f. 49.
484. 1357 August 22. Avignon.
Innocentius VI S. Gereonis et SS. Apostolorum ac S. Georgii
Colon. ecel. decanis mandat, quatinus Tilmanno Danielis de Legnich
elerico Colon. dioc. conferant eccl. parochialem in Berghe boven Vrys-
heym dicte dioc. de iure ex eo vacantem, quod Wernerus dictus
Luscus eam ultra annum tenuit et adhuc detinet ad sacerdotium non
promotus. Dicte autem ecclesie possessionem assecutus dimittat litteras
gratie, quibus papa ei reservavit beneficium ecclesiasticum cum cura vel
sine eura spectans ad dispositionem decani et capituli ecclesie Werdensis,
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. XI kl. septembris
a. quinto.
Reg. 233 f. 221' nr. 56. Reg. Avin. 186 f. 194 nr. 56. (Conf. nr. 870.)
488. 1357 August 26. Avignon.
Innocentio VI supplicat Henricus Suderman de Tremonia archi-
diaconus Leod:
quatinus Bertramo nato quondam Hildebrandi Suderman fratris
sui germani provideatur de eccl. Bunnensis canonicatu et prebenda ac
scolastria, que est officium simplex, vacantibus per obitum Godescalei
de Kirpergh olim prepositi eccl. S. Severini Colon., non obstante quod
Robertus de Tisservelde illos occupat iniuste et quod Bertramus ex-
164 1357 September 3.
pectat beneficium spectans ad dispositionem abbatis monasterii S. Huberti
ord. S. Bened. Leod. dioc.
quatinus Hildebrando nato quondam Arnoldi Suderman fratris sui
germani provideatur de beneficio sine cura spectante ad dispositionem
episcopi Leod.
quatinus Hildebrando nato Iohannis Suderman fratris sui germani
provideatur de eccl. veterio S. Pauli Monaster. canonicatu sub expec-
tatione maioris prebende.
quatinus consanguinco suo Conrado Sconeweder olim in librata
pape seeum commoranti provideatur de eccl. S. Andree Colon. cano-
nieatu et prebenda maiori, non obstante quod is obtinet canonicatum
sub expectatione prebende in eccl. S. Servatii Traiec. Leod. dioc.
quatinus consanguineo suo Alberto nato Henrici dicti Wale pro-
videatur de eccl. S. Iohannis Osnaburg. canonicatu et prebenda
maiori..— Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 213.
436. 1357 September 3. Avignon.
Innocentio VI supplicat Henricus de Tremonia archidiaconus
Leod., quatinus Henrico Cleppingh nato avunculi sui provideatur de
canonicatu sub expeetatione prebende eccl. Monaster. ac prepositura
ecel. Martini Monaster. curata por canonieos eccl. Monaster. solita
gubernari, vacante ex eo, quod olim Lubertus de Langhen eam cum
decanatu eccl. Monaster. pluribus annis tenuit et nunc Godefridus de
S. Cuniberto eandem cum parrochiali eecl. B. Marie Aquensi Leod.
dioc. que plebania sive archipresbiteratus appellatur, detinet iniuste
oecupatam. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 218.
437. 1357 September 10. Avignon.
Innocentio VI supplicat Franciscus de S. Maximo notarius papalis,
quatinus suo scriptori et familiari commensali Theoderico de Wavellart
de Randenroede clerico Colon. provideatur de eccl. Reysensis canoni-
catu et prebenda vacantibus per obitum Everardi de Bortberg, non
obstante quod is expectat beneficium spectans ad dispositionem decani
et capituli eccl. S. Severini Colon. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 230°.
1357 September 22. 165
438. 1357 September 22. Avignon.
Innocentius universo clero plurium provinciarum et inter eas
Treverensis quoque imponit ad reprimendam Turchorum audaciam et
ad reeuperationem et custodiam terrarum Romane ecclesie denuo deci-
mam triennalem in festo nativitatis domini proxime venturo inchoandam.
Ad futuram rei memoriam Pastoralis. officii debitum . . . Dat.
Avin. X kl. octobris a. quinto.
Reg. 282 f. 8' nr. 14; 243 f. 74.
*489. 1357 October 1. Avignon.
Innocentius VI Philippum episcopum Cavallicensem apostolice
sedis nuncium destinat ad Trever. Magunt. Colon. Brem. et Magdeburg.
civitates et dioceses ac provincias pro quibusdam negotiis per aposto-
licam sedem ipsi coinmissis eique mandat, quatinus Trever. Magunt.
Colon. Brem. et Magdeburg. ac eis suffraganeas cathedrales ecclesias
earumque personas tam in capitibus quam in membris auctoritate apo-
stolica personaliter visitet, et qualiter omnia geruntur in eis subiecta
re oculis considerans et examinans diligenter, quecunque approbanda
repererit, approbet, reformanda reformet.
Inter cetera, quibus . . . Dat. Avin. kl. octobris a. quinto.
Insertum in litteras Philippi decano ut capitulo eccl. S. Andreae Colon.
destinatas et datas Colonie d. XIX m. septembris a. MCCCLVIIII., que
iterum transsumpte sunt in litteras confirmatoris a Gregorio XI datas
d. XXII m. septembris a. MCCCLXXV. — Düsseldorf. Arch. reg. Küln.
St. Andreas. 163. (195.)
Reg. 289 f. 224; W. 4638.
440. 1357 October 1. Avignon.
Innocentius VI Trever. Maguntin. Colon. Brem. Magdeburg. et
Salzeburg. archiepiscopos eorumque suffraganeos necnon abbates pre-:
positos priores decanos archidiaconos archipresbiteros ac alios prelatos:
et elericos ac personas ecclesiasticas seculares et regulares, cum ipsi
pridem subsidium, quod ad duas procurationes ascenderet, de proventibus
et redditibus suis ecclesiasticis sibi concesserint, ab omni procuratione
solvenda sedi apostolice usque ad biennium absolvit eisque districte
inhibet, ut huiusmodi durante biennio ab ommi visitatione ac petitione
et exactione euiuseunque procurationis et cuiuslibet subsidii desistant.
. Dat. ut supra (— Avin. kl. octobris a. quinto.)
Reg. 239 f. 226; W. 464.
166 1357 October 8.
441. 1357 October 8. Avignon.
Innocentius VI Trever. Magunt. Colon. Bremens. Magdeburg. et
Salzeburg. archiepiscopis eorumque suffraganeis necnon prepositis ete.
ac personis ecclesiasticis harum provinciarum nunciat, quod eos omnes
et singulos ab omni procuratione cuiuscunque visitationis et alio quo-
eunque subsidio solvendo et imponendo absolvit et liberat, donee ab
illis promissum subsidium, quod ad duas procurationes ascendet, inte-
graliter et pacifice sit solutum.
Cum pridem compacientes .. . Dat. Avin. VIII idus octobris
a. quinto. |
Reg. 248 f. 130.
442. 1357 October 15. Avignon.
Innocentius VI cum Iohanne de Brandenburg licentiato in artibus
filio illegitimo Iohannis de Brandenbur canonici prebendati in ecel. B.
Marie Aquensis, qui dispensatione obtenta capellam S. Anne sitam in
eccl. monasterii Porchetensis ord. Cisterc. Colon. dioe. assecutus est
et super canonicatu et prebenda eccl. S. Servatii Traiect. Leod. dioc.
litigat, dispensat, ut huiusmodi beneficia cum similibus vel dissimilibus,
etiam si unum eorum dignitas vel personatus aut officium et in eccl.
cathedrali fuerit et curam habeat animarum, permutare valeat.
Litterarum scientia, vite . . . Dat. Avin XVIII novembris a.
quinto.
Reg. Avin. 185 f. 436'.
443. 1357 October 17. Avignon.
Innocentius VI Balduino Buillon alias de Wissant confert eccl.
S. Cassii Bunnensis canonicatum et prebendam vacantes per obitum
Borgardi de Camen alias de Unna scolastici eccl. Susatiensis, non
quod Hisdunensem cum cantoria et de Villeriis canonicatus et preben-
das obtinet et quod ei de canonicatu et prebenda parva seu dimidia
S. Audomari Morinensis dioc. et provisum. "Tamen assecutus posses-
sionem canonicatus et prebende S. Cassii, prefatam dimittat cantoram.
Vita ac morum honestas . . . Dat. Avin. XVI kl. novembris a.
quinto.
In e. m. episcopo Barchinonensi et facriste Avinionensi, ac Hugoni
de Bours canonico Colon. eccl.
Reg. 233 f. 184 nr. 76.
1357 October 22. 167
444. 1357 October 22. Avignon.
Innocentius VI Wernero Ecberti clerico Osnaburg. concedit, quod
perinde valeat provisio de (canonicatu et) prebenda eccl. Zosatiensis
post obitum Borghardi de Clottingen alias de Camen illi vigore litte-
rarum apostolicarum faeta, non obstante quod idem expectat benefi-
cium ecclesiasticum spectans ad dispositionem prepositi et capituli eccl.
Bravesten. Osnaburg. dioc.
Reg. 232 f. 377 nr. 128. Reg. Avin. 136 f. 520 nr. 128. — Werneri suppl.
in Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 247°.
445. 1357 October 22. Avignon.
Innocentio VI supplicat H. cardinalis Tutellensis, quatinus fami-
liari suo eontinuo et antiquo servitori Iohanni de Serenocampo clerico
Leod. dioc. prevideatur de eccl. S. Cassii Bonnensis canonicatu et
prebenda vocantibus per obitum Borgardi de Camen alias de Unna.
quondam canonici prebendati et scolastiei eccl. Sosatiensis, non obstante
quod is beneficium spectans ad dispositionem capituli ecel. Leod. ex-
pectat. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 256.
446. 1357 October 23. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Imeleri de Limpurg confert eccl. Lim-
purgensis canonicatum et prebendam vacantes per oblitum Swikesi dicti
Mende decane dicte eccl, non obstante quod is parrochialem eecl. in
Debem Trever. dioc. obtinet.
Vite ae morum honestas ... Dat. Avin. X kl. novembris a. quinto.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Victoris prope muros Magunt.
et S. Stephani infra muros Magunt. decanis eccl.
Heg. 282 f. 125/ nr. 58.
44'7. 1357 October 26. Avignon.
Innocentius VI, qui dudum Iohanni Albi de Embrica contulit
ecclesiam parrochialem in Darsten Colon. dioc. vacantem per obitum
lohannis de Holt apud curiam mortui, testatur illi, quod dicta collatio
valeat.
Laudabilia tue probitatis ... Dat. Avin. V1I kl. novembris a. quinto.
Heg. Avin. 136 f. ödi nr. 207.
168 1357 November 4.
448. 1357 November 4. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohannes de Goch presbiter canonicus
prebendatus eecl. Werdensis, quatinus sibi provideatur de diete eccl.
scolastria, que dignitas electiva est, consueta canonicis prebendatis
diete eccl. assignari, cuiusque fructus XX flor. auri valorem annuum
non excedunt, vacante per obitum "Theoderici de Yisheym (!), non
obstante quod Iohannes canonicatum et prebendam in eadem eccl.
obtinet et quod Godefridus de S. Cuniberto eandem scolastriam per
annum et ultra detinuit et detinet indebite occupatam. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (25) f. 262.
»448Sa. 1357 November 4. (Heisterbach.)
Johannes abbas monasterii de Himmerode auctoritate apostolica
restringit monasterii de Heisterbach numerum monachorum ad tri-
ginta novem et conversorum ad quindecim.
Nos frater Iohannes abbas monasterii de Hymmenroede .. .
abbati et conentui monasterii de Heisterbach salutem.
Cum ex officii nostri debito nobis incumbat iuxta novella . . .
Benedicti pape XII statuta ac etiam summorum pontificum — licet
heu minime in locis plurimis observata — vobis et vestro monasterio
indicere et taxare certum et determinatum ac taxatum numerum per-
Sonarum iuxta vires et facultates possessionum reddituum et obventio-
num eiusdem vestri monasterii, quibus eedem persone commode et sine
qualibet difficultate servata ordinis disciplina possent sustentari, nos
igitur ipsius domini apostolici mandata tam rationabilia quam ordinis
conservativa nolentes aure surda preterire, vobis et cuilibet vestrum
virtute sanete obediencie et sub pena excommunicationis districte pre-
eipimus et mandamus, quatenus numerum monachorum vestrorum dein -
ceps a data presencium ad triginta novem et numerum conversorum
vestrorum deinceps ad quindecim sine difficultate et contradietione
quibuslibet restringatis, quem vobis et vestro monasterio consideratis
taxatis et pensatis fructibus proventibus et obventionibus eiusdem vestri
monasterii auctoritate ipsius domini summi pontificis indicimus [ef]
taxamus secundum vestra corporalia iuramenta in manus nostras pre-
stita et precipimus observandum, nullam omnino de cetero personam,
cuiuscunque status aut condicionis existat, nisi primitus locus vacet,
ad ordinis unitatem recipientes aut alieui promissionem de prima
prebenda vacatura vel eius exhibitione nisi per modum iam expressum
1367 November 6. 169
facientes. Sı qua vero domus vestre persona contra huiusmodi nostram,
imo verius domini summi pontifieis et ordinis inhibitionem et mandatunı
tam salubre per receptionem personarum, quam ut sic dominus papa
reputat esse nullam, aut etiam per promotionem et consensum venire
presumpserit, excomınunicationis sentenciam se noverit incidisse, et
nichilominus a nobis se sciat graviter puniendam. In cuius rei testi-
monium sigillum nostrum presentibus duximus apponendum.
Nos insuper frater Iohannes abbas et conventus monasterii de
Heisterbach predicti, quia omnia et singula premissa per nos et a nobis
in presentia reverendi patris nostri domini Iohannis abbatis monasterii
de Hymmenroede predieti, cui ex ordine in filiatione immediate sub-
jieimur, in omnem modum et formam, prout superius et expressum,
sunt facta, ideo in testimonium et maiorem certitudinem huiusmodi man-
dati nobis per ipsum facti et a nobis acceptati sigilla nostra una cum
sigillo ipsius hiis litteris duximus apponenda. Datum a. d. MCCCLVII
erastino Malachie episcopi.
Copiar, Heisterbach. a. (Pars prima.) pg. 14. — Düsseldorf. Arch. reg.
B. 11T.
449. 1357 November 6. Avignon.
Innocentius VI ecclesie Monasteriensi vacanti per obitum Ludo-
wiei episcopi, euius provisionem papa iam ante Ludowici mortem sibi
reservavit, providet de persona Adolphi de Marka in minoribus ordi-
nibus et in vicesimo quinto etatis anno constituto, canonici Monaster.
baccalarii in decretis, quem decanus et capitulum in episcopum postu-
larunt.
Offieii nostri debitum . .. Dat. Avin. VIII idus novembris
a quinto.
In e. m. eapitulo eccl. Monaster., clero civit. et dioc., archiepi-
scopo Colon., Carolo imperatori Romanorum.
Heg. Avin. 127 f. 260. Reg. Avin. 137 f. 259' (?).
450. 1357 November 9. Avignon.
Innocentio VI supplicat Karolus Romanorum imperator, quatinus
Henrico nato Henrici dicti Beyer de Campo alias de Sterenberg pro-
videatur de eccl. Trever. canonicatu et prehenda vacantibus per mortem
lohannis dicti Brumcer quondam canonici prebendati Trever. et can-
toris eccl. Nuhus. extra muros Wormat. — Annuit papa.
170 1357 November 9.
Eidem supplicat Theodericus dictus Beyer cantor eccl. Magunt.
nuncius Karoli imperatoris, quatinus fratri suo Reynboldo nobilis viri
Simonis dieti Beyer de Bobardia militis filio provideatur de eccl.
S. Audree Wormat. canonicatu et prebenda ac cantoria, que est dignitas
eleetiva, vacantibus per mortem Henrici de Crumpack, non obstante,
quod Reynboldus in Trever. et Wormat. eccl. canonicatus et prebendas
obtinet. — Annuit papa. (Conf. nr. 424.)
Innoc. VI Suppl. t. S (27) f. 268 (et f. 258°).
*A81. 1357 November 9. Avignon.
Innocentius VI Gerlaeo archiepiscopo Magunt. mandat, quatinus
Henrico nato Henriei dieti Beyer de Campe alias de Sterenberg
elerieo Trever. dioc., pro quo Carolus Romanorum imperator supplicat,
conferat canonicatum et prebendam eccl. Trever. vacantes per obitum
Iohannis dieti Brumcer cantoris eccl. Nahusensis extra inuros Wor-
matienses.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. V idus novem-
bris a. quinto.
Reg. 232 f. 151 nr. 109.
452. 1357 November 9. Avignon.
Innocentio VI supplieat Theodericus dictus Beyer cantor eccl.
Magunt. nuneius imperatoris pro Nicolao Hermanni dieti Hilegen de
Lorgha militis filio, pro suo familiari domestico Wolframo de Pingwia
et pro familiari suo lohanne Wasmodi de Oppinheim filio. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 261.
453. 1357 November 9. Avignon.
Innocentio VI supplicat Theodericus dictus Beyer cantor eccl.
Magunt. nuncius imperatoris, quatinus XX personis in cancellaria a se
nominandis concedatur plena peccatorum remissio semel in mortis arti-
eulo. — Annuit papa de decem.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 267°.
454. 1357 November 9. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohannes (Scadelant) sacre theologie pro-
fessor inquisitor Alamanie, quatinus archiepiscopis Maguntino Coloniensi
1357 November 10. 171
et Treverensi transmittantur littere exhortatorie super provisione com-
petentis stipendii per eos inquisitori singulis annis persolvendi. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 27t'.
455. 1357 November 10. Avignon.
Innocentius VI Everhardo de Marka confert. eccl. Leod. pre-
bendam vacaturam per consecrationem Adolphi electi Monasteriensis,
non obstante quod ei est provisum de eccl. Leod. canonicatu sub
expeetatione prebende et quod obtinet eccl. S. Gereonis Colon. cano-
nicatum et prebendam.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. Avin. IIII idus novembris
a. quinto.
In e. m. S. Petri et S. Crucis Leod. decanis ac Nicolao de Secia
canonico Paduane eccl.
Reg. Avin. 187 f. 634. — Suppl. pro Everhardo in Innoc. VI Suppl. t. V
( 21) f. 264'.
4856. 1357 November 13. Avignon.
Innocentius VI Iohanni de Serenocampo confert eccl. S. Marie
ad gradus Colon. canonicatum et prebendam vacantes per obitum
Borchardi de Camen alias de Unna seolastiei eccl. Sosatiensis, cuius
beneficiorum dispositionem papa iam ante eius mortem sibi reservavit.
Vite ac morum honestas ... Dat. Avin. idus novembris a. quinto.
In e. m. sacriste Avin. et Helie de Vondto Foroluliensis ac Hugoni
de Bours Colon. eccl. canonicis.
Reg. Avin. 137 f. 627.
457. 1357 November 18. Avignon.
Innocentio VI supplicat Adulphus de Marka electus Monasteriensis,
quatinus germano suo Theoderico de Marka provideatur de prepositura
eecl. Schildescensis Paderburn. dioc. vacatura per consecrationem ipsius
eleeti, nou obstante quod Theoderieus in Colon. Trever. et Leod. eccl.
canonieatus et prebendas obtinet et quod patitur in etate defectum in
vieesimo etatis anno vel cirea constitutus. — (Annuit papa d. 29. m.
deceinbris. fol. 321.)
ltem supplicat, quatinus Godefrido Northof secretario suo provi-
172 1357 November 21.
deatur de ecel. Spirensis canonicatu et prebenda ac scolastria vacantibus
per obitum Ottonis de Schonenbergh, non obstante quod is scolastriam
S. Petri et canonicatum et prebendam ac cantoriam S. Martini Leod.
eecl. obtinet, quam cantoriam est dimittere paratus. — Annuit papa.
Item supplieat, quatinus suo et fratris sui comitis de Marca secre-
tario Godescaleo dicto Veulenspit provideatur de eccl. Monaster. cano-
nieatu et probenda vacaturis per electi consecrationem, non obstante
quod is altare S. Nicolai in eecl. de Wischaven Leod. dioc. obtinet. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 280.
458. 1357 November 21. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Henrici Barbitonsoris canonico S. Castoris
in Confluentia coneedit, quod perinde valeat collatio canonicatus et
prebende eccl. S. Castoris ipsi a Iacobo decano eccl. S. Florini in
Confluentia facta, postquam et Iohannes capellam S. Michaelis sitam
in eimiterio parrochialis eeclesie Andernacensis et Rodulphus dictus
Losse predictos canonicatum et prebendam in manibus dicti Iacobi
habentis super hiis ab archiepiscopo Trever. specialem potestatem causa
permutationis resignaverunt.
Laudabilia probitatis et virtutum ... Dat. Avin. XI kl. decembris
a. quinto.
Heg. 232 f. 885' nr. 174.
459. 1357 November 28. Avignon.
Innocentius VI Boemundo archiepiscopo Trever. concedit facul-
tatem reservandi sue donationi hac vice pro una persona idonea, quam
duxerit cligendam, etiamsi duo beneficia ecclesiastica obtineat, cano-
nicatum et prebendam aut unum aliud beneficium, etiam si simplex
offieium existat, in una ecclesiarum provineie Trever. consuetum aliis
quam eanonicis ipsius eeclesie assignari.
Personam tuam nobis ... Dat. Avin. IIII kl. decembris a. quinto.
Heg. Avin. 283 f. 385 nr. 170; Reg. Avin. 186 f. 581 nr. 170.
In e. m. Willermo archiepiscopo Colon. In e. m. Gerlaco archi-
episcopo Magunt.
Reg. Avin. 137 f. 596.
1357 December 7. 178
460. 1357 December 7. Avignon.
Innocentio VI supplicat Adolphus de Marka electus Monaster.:
quatinus Luberto nato quondam Gerardi de Ramesberghe miilitis
baccalario in decretis provideatur de canonicatu sub expectatione pre-
bende in eccl. Traiect. cum officio vel supplemento, non obstante quod
canonicatum et prebendam cum perpetuo officio dicto gaste eccl. Mo-
naster. et parrochialem eecl. in Borken Monaster. dioc. obtinet.
quatinus Henrieo de Herne alias de Unna in artibus et medicina
magistro provideatur de eccl. Zuzatiensis canonicatu sub expectatione
maioris prebende, non obstante quod canonicatum et prebendam in
eecl. Monaster. obtinet. — Annuit papa.
quatinus Everardo Borchardi de Kukelsem reservetur beneficium
spectans ad dispositionem episcopi Leod. — Annuit papa.
quatinus Theoderico de Erenbertinchoven reservetur beneficium
spectans ad dispositionem capituli eccl. B. Marie Aquensis, non obstante
quod expectat beneficium spectans ad dispositionem abbatis et con-
ventus monasterii Indensis Colon. dioc. — Annuit papa.
quatinus suo et fratrum suorum familiari Iohanni dicto Calthof
scolari in iure canonico reservetur beneficiorum spectans ad dispositio-
nem capituli eccl. Xanctensis, non obstante quod expectat beneficium
spectans ad dispositionem episcopi Leod. et quod obtinet altare
S. Begghe in eecl. de Brugiley Leod. dioc., quod dimittere est para-
tus. — Annuit papa.
quatinus Alexandro de Meninchusen baccalario in iure canonico
fratrum suorum magistro provideatur de ecel. Bunnensis canonicatu sub
expectatione prebende ac dignitatis personatus vel officii, non obstante
quod canonicatum et prebendam eccl. S. Andree Colon. ac capellam
S. Mathie in Sosato obtinet. — Annuit papa.
quatinus Gerwino de Volmesteyn provideatur de eccl. Monaster.
canonicatu sub expectatione prebende. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. V (27) f. 308.
461. 1357 December 7. Avignon.
Innocentius VI Iohanni dieto Calthof perpetuo capellano altaris
S. Begghe siti in eccl. de Brugiley Leod. dioc. et scolari in iure
canonico reservat beneficium eum cura vel sine cura, cuius fructus,
si eum eura, viginti quinque, si vero sine cura fuerit, decem et octo
marcharum argenti s. t. d. valorem annuum non excedant, spectans ad
174 1357 December 7.
dispositionem prepositi decani et capituli eccl. Xanetensis, non obstante
quod simile benefieium spectans ad dispositionem episcopi Leod. expectat.
Quas litteras expectivas cassat papa.
Probitatis tue merita... Dat. Avin. VI idus decembris a. quinta.
In e. m. S. Crucis et S. Iohannis Leod. decanis ac Nicolao de
Secia canonico Paduane eccl.
Reg. 282 f. 292 mr. 108.
462. 1357 December 7. Avignon.
Innoeentio VI supplieat Berwicus Iohannis dictus Kavesak de
Monthabür clericus Trever. dioc., quatinus sibi provideatur de ecel.
S. Georgii Lympurg. canonicatu et prebenda vacantibus per mortem
Swykeri quondam decani, non obstante quod in curia litigat super
canonicatu et prebenda eecl. S. Lubentii in Dytkirchen Trever. dioc. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. V (27) f. 821.
463. 1358 Januar 12. Avignon.
Innocentio VI supplieatur:
quatinus Henrieo Waltman familiari Henrici de Tremonia archi-
diaconi Leod. confirmetur seu de novo conferatur canonicatus et pre-
benda ecel. S.'Severini Colon. vacantes per obitum Gerardi de
Aldenhoven, non obstante quod is canonicatum et prebendam in eccl.
S. Vietoris extra muros Magunt. obtinet. — fol. 40.
quatinus confirmetur collatio Wigando Tilmanni de Duszenauwe
clerico Trever. dioc. facta de canonicatu et prebenda eccl. S. Georgii
Lympurgensis. — fol. 40*.
quatinus confirmetur collatio per archiepiscopum Trever. Jacobo
de Dipach canonico eecl. S. Georgii Lympurch. facta de decanatu
diete eccl. cuius fruetus X marcharum argenti valorem annuum non
excedunt.
quatinus Jacobo dicto de Morstorp confirmetur collatio canoni-
catus et prebende ecel. in Karden, quos obtinuit permutatione pro
eapella in Enzen Colon. dioc. a Lufardo de Erinberg, qui olim eccl.
parrochialem in Wynningen Trever. dioc. in XXIIII etatis anno con-
stitutus obtinuit eamque cum dietis canonicatu et prebenda permu-
tavit. — fol. 41".
quatinus Wernero Haselbeke de Essendia clerico Henriei de
1358 Januar 12. 175
Tremonia confirmetur provisio ei faeta de altari SS. Cosme et Damiani
in ecel. Leod.
quatinus Henrico de Batenbruech elerieo Colon. dioc. confirmetur
collatio canonicatus et prebende eccl. Reyssensis Colon. dioe. vacantium
per obitum Theoderici de Noviomagio cantoris dicte eccl. — f. 45.
quatinus Tilmanno de Greverode presbitero Colon. dioc. con-
firmetur eollatio canonicatus et prebende eccl. Werdensis, de quibus
Tilmannus diu in curia litigavit contra Engilbertum de Puteo iam
defunctum. — f. 47".
quatinus lohanni de Susato confirmetur collatio eccl. parrochialis
Nussiensis vacantis de iure ex eo, quod Reynardus dietus Sehive
predecessor eum per annum et amplius tenuit in presbiterum non pro-
motus. — f. 47.
Innoc. VI Suppl. t. VII (27) Confirmationes Allemannorum f. 40-51.
464. 1358 Januar 12. Avignon.
Innoeentius VI Jordano de Helpoze scolastico eccl. S. Castoris
Confluent. concedit plenariam peccatorum remissionem semel tantum in
mortis articulo.
Provenit ex tue devotionis affectu . . . Dat. Avin. II idus ianuarii
a. sexto.
Reg. 233 f. 505 nr. 23.
In e. m. Iohanni Henrici canonico eccl. S. Castoris Confluent.
L. cif . nr. 26.
*465. 1358 Januar 20. (Lüttich?)
Engelbertus episcopus Leodiensis receptori suo Leodiensi epi-
scopali nunciat, quod Henrico de Tremonia archidiacono de Famenna
in ecclesia Leodiensi ratione conductionis curtium Henrici in Schwelm
et Hagen assignavit certos annuos redditus mense episcopalis.
Engelbertus dei gratia Leodiensis episcopus dileeto nobis in Christo
nostro episcopatus nostri Leodiensis receptori salutem.
Cum nos ratione euiusdam coneordie noviter inter nos ex una
parte ac venerabilem virum dominum Henricum de Tremonia archi-
diaconum de Famenna in ecclesia nostra Leodiensi legum professorem
ex altera facte et pronunciate occasione accense seu conductionis
eurtium ipsius domini Henrici in Swalmen et in Haghen vulgariter
116 1858 Januar 21.
nuneupatarum earumque decimarum iurium iurisdictionum et obventio-
num omnium et singularum teneamur eidem domino Henrico in tribus
milibus et ducentis florenis regalibus aureis et boni ac legalis ponderis
exsolvendis dieto domino Henrico ex parte nostra infra deeem annos
Statim et continue post datam presentium litterarum affuturos, videlieet
quolibet primorum novem annorum dieti decennii trecentis huiusmodi
regalibus florenis et in ultimo seu decimo anno dicti totalis decennii
residuis quingentis florenis regalibus prius declaratis, solutioque dicti
totalis debiti pro tercia parte sit assignata facienda per vos dictum
dominum nostrum . . receptorem et pro alia tercia parte per.. sigil-
liferum curie nostre Leodiensis et pro tercia reliqua parte per..
villieum nostrum Leodiensem, quieunque fuerint pro tempore, quolibet
dictorum decem annorum pro media parte in festo nativitatis S. Iohannis
Baptiste et pro alia media parte in festo dominice nativitatis, prout
hec et alia in literis super dicta concordia confectis plenius et liqui-
dius continetur, hoc est quod nos vobis predicto nostro . . resceptori
mandamus, quatinus eidem domino Henrico seu suo proeuratori legitimo
aut alii ius in hoc ab eo habenti exnunc quolibet dictorum novem
annorum pro media parte in dicto festo nativitatis S. Iohannis Baptiste
et pro alia parte media in festo dominice nativitatis nostro nomine in
deductionem dicti debiti centum florenos regales et in decimo seu
ultimo anno predicti totalis decennii in eisdem terminis terciam partem
quingentorum florenorum regalium vel aliam equivalentem monetam de
bonis nostris seu diete nostre receptorie absque alio mandato super
hoc a nobis habenda et absque quavis contradictione persolvatis. . . .
Aetum et datum anno d. nativitatis MCCC quinquagestimo octavo mensis
ianuarii die vicesima.
Or. membr. sig. del; in plica: . . Theocus per dominum in suo con-
silio. — Düsseldorf. Arch. reg. Kurköln nr. 802.
*466. 1358 (?) Januar 21. Trier.
Wenceslaus Lutzemburgensis et Brabantie dux . . . Andoyno tit.
SS. Iohannis et Pauli presbitero cardinali ,amico nostro dilecto" nun-
ciat, quod Boemundus archiepiscopus Trever. arehidiaconatum S. Castoris
[in] Cardono in eccl. Trever. tamquam collator ordinarius contulit suo
germano fratri Roperto de Saraponte amico Wenceslai speciali, rogat-
que ex intimis Androynum, quatinus ipsum Ropertum et supplicationes,
quas pro eo in dicto negotio Wenceslaus ipse pape facit, promoveat.
Or. cartac. cum sigilli fragmentis. — Koblenz. Arch. reg. Trier. Dom-
kapitel nr. 692.
1368 Januar 29. 177
+466a. 1358 Januar 29. (Avignon.)
Anno a nat. d. MCCCLVIIL . .. d. XXIX m. ianuarii, cum d.
Floreneius de Wewelcovon subdecanus Colon. teneretur camere apo-
stolice pro fructibus dicti subdecanatus pro annali ad cameram ipsam
pertinentibus iuxta compositionem factam per eum cum dieta camera
super eisdem in LXXX florenis auri, . . . idem dominus subdecanus
pro complemento dicte summe per manus magistri Iohannis Aurriti de
Zelandia legum doctoris solvit XL flor. camere.
Introit. et Exit. 286 f. 47. Kirsch pg. 385.
467. 1358 Januar 29. Avignon.
Innocentius VI monasterio S. Mathie prope muros Trever. vacanti
post obitum Walteri abbatis, cuius manasterii provisionem Waltero
adhue vivo papa sibi reservavit, providet de persona Iohannis monachi
dicti monasterii in sacerdotio constituti, quem conventus dietam reser-
vationem ignorans concorditer elegit et Boemundus archiepiscopus Trever.
confirmavit.
Suscepti eura regiminis . . . Dat. Avin. IIII kl. februarii a. sexto.
In e. m. conventui monasterii, archiepiscopo Trever.
Reg. Avin. 138 f. 291.
468. 1358 Februar 3. Avignon.
Innocentio VI supplicat Boemundus archiepiscopus Trever., qua-
tinus eonfirmetur eollatio ab ipso Roberto fratri suo facta de archi-
diaconatu S. Castoris in Cardona in eccl. Trever. vacante per obitum
Godefridi de Brandeberg, non obstante quod Robertus in S. Paulini
extra muros Trever. cum prepositura, que est dignitas. et in eadem
Trever. ac in Gereonis Colon. eccl. canonicatus eum prebendis obtinet. —
Annuit papa !.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 10.
469. 1358 Februar 8. Avignon.
Innocentio VI supplicat Harchembaudus de Comborio miles, qua-
tinus servitori suo Henrico Egidii Fabri de Malmundario laico Colon.
—— — —
1) Eadem suppl. renovatur et iterum conceditur d. 12 m. febr. L. cit. f. 36'.
Vatikan. Regesten 1V. 19
178 1358 Februar 8.
dioe. reservetur officium seu prebenda laicalis spectans ad dispositionem
capituli eccl. Colon. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VIL (29) f. 34.
470. 1358 Februar 8. Avignon.
Innocentius eum Johanne de Brandenburg licentiato in artibus de
soluto et soluta genito, qui canonicatum et prebendam eccl. S. Marie Aquen-
sig Leod. dioc., in qua Johannes de Brandeburg eius pater erat et est
eanonieus prebendatus, et postmodum capellam S. Anne sitam in eccl.
monasterii Porchetensis Cisterc. ordinis ac deinde canonicatum et pre-
bendam eccl. S. Servatii Leod. assecutus fuit, dispensat, ut unum aliud
beneficium ecclesiasticum, etiamsi dignitas etc. et in eccl. cathedrali
existat, recipere et retinere et obtenta cum aliis permutare valeat, eique
eoncedit, ut in quibuscumque gratiis inantea impetrandis non teneatur
de predicto defectu natalium facere mentionem.
Litterarum scientia, vite . .. Dat. Avin. VI idus februarii a. sexto.
Reg. 283 f. 490 nr. 366; Heg. Avin. 138 f. 719 nr. 366.
4'71. 1358 Februar 9. Avignon.
Innocentius VI abbati monasterii S. Mathie Trever. et S. Agricoli
Avin. ac. S. Georgii Colon. eccl. decanis mandat, quatinus Iohanni nato
quondam Wilhelmi de Rueremonde clerico Leod. dioc. denuo conferant
parrochialem eccl. de Schonenbergh T'rever. dioc. de iure vacantem
ex eo, quod Ludolphus de Hoilveiltz clericus diete dioc. ipsam obtinens
parrochialem ecel. de Loendorf diete dioec. assecutus, utramque per
plures annos detinuit oceupatos, licet postmodum priorem realiter dimisit.
Attributa dilecto filio ... Dat. Avin. V idus februarii a. sexto.
Reg. 238 f. 209 nr. 17. — Iohannis suppl. in Innoc. VI t. VII (29) f. 3t'.
472. 1358 Februar 10. Avignon.
Innocentio VI supplieat Karolus temperator, quatinus Theoderico
de Steghen clerico Colon. dioc. provideatur de eccl. Aschaffenburgensis
canonicatu sub expectatione prebende, non obstante quod super canonicatu
et prebenda eccl. S. Petri extra muros Magunt., in qua cantoriam obtinet,
in curia litigat et quod altare B. Virginis monasterii Vilicensis Colon.
dioc. obtinet. — Quam cantoriam Theodoricus est dimittere paratus. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 38.
1358 Februar 12. 179
473. 1358 Februar 12. Avignon.
Innocentius VI abbati monasterii S. Mathie extra muros Trever.
mandat, quatinus Roberto de Saraponte, pro quo suo fratre germano
supplieat Boemundus archiepiscopus, conferat de iure archidiaconatum
de Cardono in eccl. Trever. vacantem per obitum Godefridi de Branden-
berg, non obstante quod is in eccl. Trever. et S. Paulini extra muros
Trever. cum prepositura, que dignitas sine eura existit, ac in S. Gere-
ouis Colon. eccl. canonicatus et prebendas obtinet. Dietum archidia-
eonatum dispositioni papali ab Innocentio VI reservatum Boemundus
huius reservationis ignarus contulerat de facto Roberto fratri.
Dignem arbitramur et congruum ... Dat. Avin. II idus februarii
a. getto. |
Reg. 233 f. 65 nr. 24. Reg. Avin. 188 f. 169' nr. 24.
474. 1358 Februar 12. Avignon.
Innocentius VI Henrico Zeckelyn confert ecclesiam parrochialem
de Wassenberg Leod. dioc. vacantem ex eo, quod et Henricus per se
ipsum capellam de Novacuria Reginarum de opido Buremondensi et
lohannes Cawe per procuratorem dietam parrochialem eccl. ex causa
permutationis in curia resignarunt.
Apostolice sedis eircumspecta . . . Dat. Avin. II idus februarii
a. Sexto.
In e. m. eonfert Iohanni Cawe supradictam capellam.
Reg. 238 f. 209 nr. 18 et 19; Heg. Avin. 138 f. 282 nr. 18 et 19. — Henrici
et Iohannis suppl. in Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 51.
475. 1358 Februar 12. Avignon.
Innocentius VI cantori S. Paulini extra muros Trever. et eiusdem
ae S. Marie Palaciolensis Trever. dioc. scolasticis ecclesiarum mandat,
quatinus Henrico dieto Chabot de Lutermenges presbitero Leod. dioc.
conferant (de novo) ecclesiam parrochialem de Anliers Trever. dioc. —
Henricus in vicesimo etatis anno constitutus ecclesiam parrochialem de
Pure et Clemency Trever. dioc. assecutus eandem et quondam Jacobus
de Metis canonicatum et prebendam eccl. S. Paulini extra muras Trever.
in manibus bo. me. Balduini archiepiscopi Trever. permutationis causa
resignaverant. Subsequenter Henricus dietum canonicatum cum pre-
benda assecutus etiam parrochialem ecclesiam de Anliers in vicesimo
fereio etatis anno constitutus obtinuit eamque detinuit usque bodie.
180 1358 Februar 12.
Papa eum hodie rehabilitavit eidem precipiendo, ut ecclesiam de
(H)anliers realiter et omnino dimitteret.
Multiplieia probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. II idus februarii
a. sexto.
Reg. 233 f. 105' nr. 18. Reg. Avin. 139 f. 115 nr. 18.
476. 1358 Februar 12. Avignon.
Innocentius VI priori generali et fratribus ord. D. Marie de Monte-
Carmeli nunciat, quod Guillelmo duci Iuliacensi petenti elargitur licen
tiam fundandi et construendi de suis bonis ipsisque recipiendi et inha-
bitandi iuxta oppidum ducis, quod Duren vocatur, unum loeum pro
fratribus dieti ordinis eum oratorio campanili cimiterio et aliis necessa-
riis officinis, dummodo idem locus sit congruus et honestus et ibidem
saltem duodecim fratres dicti ordinis valeant decenter sustentari.
Saere vestre religionis ... Dat. Avin. II idus februarii a. sexto.
Heg. 233 f. 402 nr. 10.
477. 1358 Februar 12. Avignon.
Innocentius VI SS. Apostolorum Colon. et Werdensis Colon. dioc.
decanis ac Winando de Esch canonico Colon. eccl. mandat, quatinus Iohanni
de Sosato conferant (de novo) ecclesiam parrochialem Nussiensem Colon.
dioc., non obstante quod is in Susatiensi et Reyssensi eccl. canonicatus
et prebendas obtinet et super eccl. parrochiali in Aspach Colon. dioc.
litigat. Tamen ecelesiam Nussiensem assecutus dimittat Aspachensem.
Quam eecl. Nussiensem post obitum Reynardi de Schine, ut credeba-
tur, vacantem Katerina abbatisse monasterii S. Quirini Nussiensis ord.
S. Benedicti Iohanni contulerat et de eadem providerat. Postmodum
vero Iohannes comperit provisionem eiusdem esse ad sedem apostolicam
ex eo devolutam, quod Reynardus eandem ultra annum tenuerat ad
sacerdotium non promotus.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. II idus februarii
a. sexti.
Reg. Avin. 188 f. 848'.
478. 1358 Februar 12. Avignon.
Innocentius VI officiali Colon. mandat, quatinus Iacobo dicto de
Morstorp presbitero Colon. conferat (de novo) canonicatum et preben-
13858 Februar 15 181
dam in Karden Trever. dioc. — Dictus Iacobus pridem capellaniam
in Euzen Colon. dioc. et Lufardus de Erinberg predictos canonicatum
et prebendam in manibus Trever. et Colon. archiepiscoporum permu-
tationis causa resignaverant et permutata beneficia obtinuerant. Post-
modum vero lacobus comperit, quod Lufardus dudum ante predictam
permutationem in vicesimo quarto etatis anno constitutus parrochialem
eecl. in Wynningen Trever. dioc. assecutus erat absque dispensatione
eamque aliquamdiu possidens eum quondam Gerardo de Virduno per-
mutaverat pro predictis canonicatu et prebenda.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. II idus februarii
a. sexto.
Reg. Avin. 138 f. 192! nr. 132.
479. 1358 Februar 15. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohannes de Lucenbourg presbiter et
eolleetor camere apostolice in civit. et dioc. Trever.
quatinus sibi provideatur de canonicatu sub expeetatione prebende
neenon dignitatis vel officii seu administrationis cum eura vel sine cura
in eecl. Leod. spectantis ad dispositionem episcopi Leod., non obstante
quod is Metensis et S. Paulini extra muros Trever. et S. Simeonis
Trever. eccl. canonieatus et prebendas et eccl. parrochialem in Oisperim
Trever. dioc. obtinet. „Fiat G. — Dat. Avin. IIII kl. marcii a. sexto."
quatinus nepoti suo Petro nato quondam Hennequini de Lon-
scheyd de Lucembourg clerico Trever. dioc. provideatur de canonicatu
sub expectatione prebende in eccl. Met. — Annuit papa.
quatinus nepoti suo Iohanni nato quondam Hennequini de Lucen-
bourg clerico Trever. dioc. provideatur de ecel. parrochiali in Orone
Trever. dioc. vacante ex eo, quod Conradus dictus Kerelus eius reetor
ipsam per plures annos tenuit ad sacerdotium non promotus, non
obstante quod Iohannes in eccl. B. Marie Trever. canonicatum et pre-
bendam obtinet. — Annuit papa.
quatinus Riehardo de Schoys presbitero Trever. dioc. provideatur
de canonicatu et prebenda eccl. SS. Apostolorum Colon. vacantibus
per mortem Wilhelmi dieti Schilline dicte eccl. canonici et scolastiei
in eecl. Carpensi, non obstante quod Riehardus eccl. parrochialem in
Nummerin Trever. dioc. obtinet. — Annuit papa.
quatinus cum Petro Ysinbardi clerico "rever. dioc. de soluto et
soluta genito dispensetur, ut preter unum beneficium curatum vel non
182 1868 Februar 15.
euratum duo alia beneficia compatibilia insimul recipere et retinere
valeat. — Annuit papa.
quatinus ipsi Iohanni eum aliis sex personis ab ipso in cancellaria
nominandis concedatur plena remissio peccatorum semel in mortis arti-
eulo. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 53.
480. 1868 Februar 15. Avignon.
Stephanus archiepiscopus Tholosanus pape camerarius testatur,
quod Boemundus archiepiscopus Trever. solvit pro parte partis sui
communis servitii ducentos quinquaginta quatuor florenos auri camere
papali et pro parte partis quatuor servitiorum familiarium pape qua-
draginta sex florenos auri clericis camere per manus Gassini canonici
Bopardiensis et quod ei prorogatus est terminus solvendi complementum
usque ad festum Omnium Sanetorum proxime venturum.
Oblig. et Solut. 82 (836) f. 8'; brevius Obligat. et 24 (331) f. 23 et Intro.
et Exit. 262 f. 41.
481. 1368 Februar 15. Avignon.
Innocentius VI nobili viro Henrico domino castri in Mailbergh et
Lyse eius uxori concedit plenariam peccatorum remissionem semel
tantum in mortis articulo.
Provenit ex vestre devotionis affectu ... Dat. Avin. XV kl. marcii
a. gexto.
In e. m. nobili viro Iohanni domino opidi di Usildingin domicello
et Yrmezende eius uxori Trever. dioc.
In e. m. Iohanni de Montzdorf laico Trever. dioc.
In e. m. Berardo de Bastonia cantori ecel. S. Paulini Trever.
In e. m. Iohanni de Lucemburg canonico eccl. S. Paulini Trever.
In e. m. Alisette Moretetz mulieri Metensi.
Reg. 288 f. 514! nr. 851—956
482. 1358 Februar 15. Avignon.
Innocentius VI officiali Trever. mandat, quatinus Iohanni nato
quondam Bartholomei Husonis de Lucembourg canonico ecel. B. Marie
Trever. conferat parrochialem eccl. in Crove Trever. dioc. vacantem
1358 Februar 16. 183
ex eo, quod Conradus dietus Kerelus eam per plures annos possidens
se non fecit infra tempus a iure statutum ad sacerdotium promoveri.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. XV kl. marcii
as sexto.
Reg. Avin. 188 f. 581.
488. 1358 Februar 15. Avignon.
Innocentius VI Iohanni nato nobilis viri Tederici Zoller militis
confert sub expectatione prebende eccl. Trever. cantoriam vacentem
per resignationem Roberti de Saraponte admissam a Nicolao de Pittin-
gen decano et capitulo eecl. Trever., non obstante quod Iohanni de
parrochiali eecl. in Kleckilberg a papa est provisum et quod in Wisen-
burgensi Argentinensis et Spirensis dioc. et in Spirensi et Wormatiensi
eccl. eanonieatus et prebendas obtinet.
Nobilitas generis, vite ... Dat. Avin. XV kl. marcii a. sexto.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Wydonis Spirensis ae S. Paulini
extra muros Trever. eecl. decanis.
Reg. Avin. 188 f. 560.
484. 1358 Februar 21. Avignon.
Innocentius VI monasterio S. Willibrordi Epternacensi vacanti
per mortem Iohannis abbatis providet de persona Willelmi. Qui a
conventus ignorantis, quod papa provisionem monasterii Iohanne adhue
vivo sibi reservarat, maiore et saniore parte in abbatem electus et a
Boemundo archiepiscopo Trever. dicte reservationis item ignaro con-
firmatus se administrationi monasterii ingessit et deinde predicta reser-
vatione comperta huiusmodi negotium proponi fecit in consistorio
eoram papa.
Suscepti cura regiminis ... Dat. Avin. VIIII kl. marcii a. sexto.
In e. m. eonventui monasterii, archiepiscopo Trever.
Reg. 238 f. 19 nr. 7; Reg. Avin. 138 f. 104.
485. 1358 Februar 22. Avignon.
Innocentio VI supplicatur, quatinus provideatur Gerardo Foet de
canonicatu et prebenda eccl. S. Martini Embricensis et Goswino de
Duisborgh de canonicatu et prebenda sacerdotali eccl. Colon. et Ger-
184 1358 Februar 22.
ardo Theoderici de canonicatu et prebenda ac supplemento in eccl.
Traiectensi, postquam primus beneficium Colon., secundus beneficium
Traiect. et tertius beneficium Embric. permutationis causa per procu-
ratores in euria resignarunt, non obstante quod Gerardus Foet. in
Traiect. et Monaster. et S. Salvatoris Traiect. canonieatus et prebendas
eum supplementis et in dieta S. Salvatoris decanatum seu quod Gos-
winus in Bopardiensi canonicatum et prebendam obtinet et super parro-
chiali eccl. in Wolfrode Colon. dioc. litigat. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII ( 29) f. 56.
486. 1358 Februar 22. Avignon.
Innocentius VI Goswino de Duisborgh confert eccl. Colon. cano-
nieatum et prebendam sacerdotalem vacantes ex eo, quod et is eccl.
Traieet. canonicatum et prebendam cum supplemento per Tilmannum
de Nussia canonicum Xanct. et Gerardus Foet. eccl. Colon. canonicatum
et prebendam per Willelmum de Yissen decanum Werdensem et Gerar-
dus Theoderici eccl. S. Martini Embricensis canonicatum et prebendam
per Thomam de Husen rectorem parrochialis eccl. in Wulfrode Colon.
dioc. permutationis causa apud curiam resignaverunt, non obstante quod
Goswinus in Bopardiensi eccl. canonicatum et prebendam obtinet et
super dicta Wulfrodensi litigat.
Apostolice sedis circumspecta . . . Dat. Avin. VIII kl. marcii
a. Sexto.
In e. m. S. Georgii Colon. et S. Florini ac S. Castoris in Con-
fluentia eccl. decanis.
Reg. Avin. 138 f. 388°.
Eadem die idem Gerardio Foet confert ecel. S. Martini Embri-
censis canonicatum et prebendam vacantes ex causa supradieta.
In. m. S. Gereonis et S. Andree ac SS. Apostolorum Colon. eccl.
decanis.
Reg. Avin. 138 f. 40t'.
487. 1358 Februar 23. (Avignon.)
Anno domini MCCCLVIII die XXIII mensis februarii fuit facta
commissio per dictos dominos camerarios domino archiepiscopo Tre-
verensi super valore monasterii 5. Mathie prope muros Trever. ... de
quo tune vacante per obitum domini fratris Walteri ... fuit provisum
1358 Februar 24. 185
fratri Iobanni tune dieti monasterii monacho ete., que commissio cum
litteris apostolicis fuit tradita Lamberto de Arluno procuratori in curia
Treverensi, qui iuravit eas presentare dicto domino, priusquam utatur
eisdem litteris etc.
Oblig. et Solut. 30 (sine fol. nr.).
ASS. 1358 Februar 24. Avignon.
Innocentius VI abbati monasterii de Graschap et decano Fritz-
lariensis Colon. et Magunt. dioc. ac sacriste Magolonensis ecel. mandat,
quatinus Iohanni de Derse rectori parrochialis eccl. in Brunscapelle
Colon. dioe. procuratori Raymundi tit. S. Crucis in Ierusalem presbiteri
cardinalis conferant eccl. parrochialem S. Petri in Sosato consuetam
eanonieis eecl. S. Patrocli de Sasato prebendam maiorem obtinentibus
assignari vacantem per obitum Burghardi de Kamen. Tamen ecclesiam
in Susato assecutus dimittat alteram de Brunseapelle.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. VI kl. marcii a. sexto.
Reg. Avin. 138 f. 306: nr. 61.
489. 1358 Februar 24. Avignon.
Innocentius VI Willelmo abbati monasterii S. Willibrordi Epter-
nacensis concedit facultatem, ut a quoeumque maluerit catholieo anti-
stite munus benedictionis recipere valeat, qui ab eo solitum recipiat
iuramentum, cuius formam mittit interelusam.
Cum nos pridem ... Dat. Avin. VI kl. marcii a. sexto.
Reg. 288 f. 411 nr. 56.
490. 1358 Februar 24. Avignon.
Innocentius VI S. Gereonis et S. Georgii ac Kuniberti Colon.
eccl. decanus mandat, quatinus Iohanni de Lovenich clerico Colon.
dioc. conferant parrochialem ecel. de Lunrike Colon. dioc. vacantem
de iure ex eo, quod quondam Fredericus de Vyrnemborgh eam una
eum propositura eccl. S. Kuniberti Colon. per plures annos tenuit, licet
Reynardus de Tyze, qui pro presbitero diete dioc. se gerit, eandem
de facto detineat accupatam.
Honestas morum et vite . . . Dat. Avin. VI kl. marcii a. sexto.
Reg. Avin. 138 f. 296' nr. 48.
186 1358 März 10.
491. 1358 Mürz 10. Avignon.
Innocentius VI S. Gereonis et S. Georgii ac S. Kunibertı Colon.
ecel. decanis mandat, quatinus Johanni de Lovenich clerico Colon.
dioc. conferant parrochialem eccl. de Lunrike Colon. dioc. de iure
vacantem ex eo, quod quondam Fredericus de Virnenbergh ecclesiam
ipsam una cum prepositura eccl. S. Kuniberti Colon. absque dispen-
satione per plures annos detinuit, licet Reynardus de Tytze, qui pro
presbitero diete dioc. se gerit, eandem de facto detineat occupatam.
Honestas morum et vite . . . Dat. Avin. VI idus marcii a. sexto.
Reg. 238 f. 220' nr. 48. — Suppl. pro Iohanne in Innoc. VI Suppl. t. VII
(29) f. 84. (w 490 cum altera data.)
492. 1358 März 10. Avignon.
Innocentio VI supplicatur, quatinus Gobelino de Addemande clerico
Colon. dioec. provideatur de altari S. Iohannis sito in ecel. S. Marie
Trever. vacante per mortem lohannis Jakelonis decani eccl. S. Simeonis
Trever. qui in Romana curia diem clausit extremum. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 84'.
493. 1358 März 10. Avignon.
Innocentius VI abbati monasterii S. Martini et preposito de Palzil
Trever. dioc. ac decano eccl. S. Agricoli Avin. mandat, quatinus Her-
manno nato lohannis Nael de Monasterio Meynevelt clerico Trever.
dioc. conferant eccl. parrochialem de Monasterio Meynevelt vacantem
ex eo, quod Conradus quondam Geynerp eam una cum decanatu col-
legiate ecel. Monasterio Meynevelt, que dignitas est, detinuit per decem
annos, prout adhue detinet indebite occupatam.
Exigunt probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. VI idus martii
a. Sexto.
Reg. Avin. 188 f. 498'.
*494. 1358 März 11. Avignon.
Innocentius VI commotus abbatisse secularis eccl. S. Cecilie
Colon. querela, quod cum ipsa plerumque canonicas suos(!) ac clericos
sue iurisdictioni subiectos propter inobidiencias et culpas eorum officio
beneficioque suspendat, iidem confisi ex eo, quod eadem eos excom-
municare non potest, suspensiones huiusmodi non observant, propter
1358 März 18. 187
quod ipsorum excessus remanent incorrecti, mandat decano eccl. Colon.,
quatinus canonicas ac clerieos prefatos, ut dicte abbatisse obedientiam
et reverentiam debitas impendentes eius monita mandata observent,
per censuram ecelegiasticam appellatione remota compellat.
Sua nobis dilecta . . . Dat. Avin. V idus marcii p. n. a. sexto.
R'* Jo. de Angicuria.
Copiariwm eccl. S. Caeciliae Colon. saec. XV. f. 77. — Düsseldorf. Arch.
reg. (B. 66. b.)
+495. 1358 März 18.
Godefridus de Jandraco in Romana curia procurator fatetur se
recepisse nomine iudieum scabinorum consulum et universitate (!) civi-
tatis Colon. per manus Everhardi de Lapidea — via duodecim florenos
de Florentia ratione pensionis sue.
Or. membr. cum sig. cereo rubro pendente — Arch. civit. Colon. nr. 2224.
496. 1358 März 22. (Avignon)
Servicium monasterii S. Wilibrordi. XXIII card.
Dieta die [XXII m. marcii a. MCCCLVIII) dominus frater Guil-
lelmus abbas monasterii S. Wilibrordi Epternacensis . . . in Alamania
promisit pro sno communi servicio per dominum Henricum archidia-
conum de Abdernaco eius procuratorem IIIC flor. et V servicia con-
sueta solvendos terminis supradictis!. Quod nisi etc. et iuravit ete.
Per suprascripta ducta est linea transversa et addita est in
margine hec notitia.
Attende quod de mandato domini cardinalis Albi et ex ordinacione
faeta. Debet tamen solvere recognitum pro domino Iohanne predecessore
Suo scriptum supra in folio IICXLIII et nichil pro se.
Oblig. et Solut. 22 f. 216.
497. 1368 April 3. Avignon.
Innocentio VI supplicat Henricus Suderman de Tremonia legum
doctor, quatinus sibi provideatur de canonicatu et prebenda eccl.
S. Servatii Traiect. Leod. dioc. vacantibus per mortem . . . Blancart
decani eccl. B. Marie Aquensis. — Annuit papa.
1) i. e. medietatem a festo resurrectionis domini proxime venturo ad
anuum et aliaın medietatem in simili festo anno revoluto.
188 1358 April 6.
Item quatinus provideatur Bertramo Suderman nato quondam
Arnoldi Suderman fratris. germani de canonicatu et prebenda eccl.
B. Marie Aquensis, non obstante quod is canonicatum sub expectatione
prebende ecel. S. Servatii predicte obtinet. — Annuit papa.
[tem quatinus Henrico Suderman nepoti ex fratre provideatur de
eanonieatu et prebenda de Ructis Leod. dioc. vacantibus ut supra, non
obstante quod is canonicatum sub expectatione prebende in eccl. S. Ser-
vatii supradieta obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 106'.
498. 1358 April 6. Avignon.
Innocentius VI preposito Pinguensis Magunt. dioc. et sacriste
Avin. ac thesaurario Magunt. eccl. mandat, quatinus "Theoderico Bauri (!)
de Bopardia cantori ecel. Magunt. eapellano papali conferant eccl.
Spirensis canonicatum et prebendam vacantes per obitum Godefridi de
Randecke prepositi ecel. collegiate S. Trinitatis Spirensis et reservatos
dispositioni papali adhue vivo Godefrido, non obstante quod Theodericus
in Magunt, eun cantoria ac in Treverensi et Wormaciensi eccl. cano-
nicatus et prebendas obtinet et eidem sit provisum de vacante prepo-
situra eccl. Spirensis.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. VIII idus aprilis
a. Bexto.
Reg. 233 f. 107 nr. 20'; Reg. Avin. 139 f. 117 nr. 21. — Theoderici suppl.
in Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 105.
499. 1358 April 6. Avignon.
Innocentius VI decano eccl. S. Marie ad gradus Magunt. mandat,
quatinus Ottoni de Sconembergh preposito eccl. S. Martini Wesaliensis
Trever. dioc. conferat eccl. Trever. canonicatum et prebendam vacantes
per obitum Godefridi de Brandebergh. archidiaconi eccl. S. Castoris in
Cardono Tvever. dioe., non obstante quod Otto in dieta eccl. S. Martini
preposituram et in Magunt. eccl. canonicatum et prebendam sacerdo-
talem obtinet.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. VIII idus aprilis
a sexto.
Reg. 283 f. 139' nr. 87; Reg. Avin. 189 f. 163' nr. 87. — Theoderici Bavari
(Bayer) de Bopardia capellani papalis et cantoris eccl. Magunt. suppl.
pro consanguineo suo Ottone in Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 105.
1358 Mai 5. 189
500. 1358 Mai 5. Avignon.
Innocentio VI supplicat Henieus Suderman de Tremonia archi-
diaconus Leod. pro nepotibus suis:
quatinus Andree Suderman provideatur de canonicatu et prebenda
ecel. S. Servatii Traiect. Leod. dioc. vacantibus per mortem Hugonis
de Mirabello sedis apostolice, ut dicitur, capellani in curia defuncti,
non obstante quod is canonicatum sub expectatione prebende maioris
veteris ecel. S. Pauli Monaster. obtinet. — Annuit papa.
quatinus Wilhelmo Suderman provideatur de canonicatu et prebenda
ecel. B. Marie Traiect. vacantibus ut supra, non obstante quod is ex-
peetat beneficium spectans ad dispositionem capituli eecl. SS. Aposto-
lorum Colon. et quod dudum cum eo de soluto et soluta genito est
dispensatum, ut possit ad omnes ordines promoveri et duo beneficia
eompatibilia obtinere. — Annuit papa.
quatinus Henrico Suderman provideatur de custodia eccl. Nasso-
viensis dicte dioc. vacante ut supra, non obstante quod canonicatum
et prebendam eccl. Xanctensis obtinet. — Annuit papa.
quatinus lohanni Suderman provideatur de canonicatu et pre-
benda ac thesauraria, que est simplex officium sine cura, eccl. S. Georgii
Colon. vacantibus per mortem Henrici de Juliaco sedis apostolice, ut
dicitur, capellani in euria defuncti, non obstante quod Robertus de
Tisservelde eos dudum occupavit et occupat iniuste. — Annuit papa.
quatinus Henrico Suderman nato Iohannis provideatur de cano-
nicatu sub expectatione prebende eccl. B. Marie Aquensis Leod. dioc.
et de nona, que est simplex officium, in eadem vacante per mortem
Gobelini de Drinhusen in curia defuneti, non obstante quod ei est
provisum de canonicatu et prebenda eccl. in Ructis et de canonicatu
sub expectatione prebende eccl. S. Servatii Traiect. dicte dioc. —
Ánnuit papa.
quatinus Árnoldo Sudermann reservetur beneficium spectans ad
dispositionem episcopi Leod., obstante quod canonicatum eccl. Sosa-
tiensis sub expectatione prebende medie expectat. — Annuit papa.
quatinus Hildebrando Suderman provideatur de canonicatu sub
expeetatione prebende eecl. Met., non obstante quod is canonicatum
veteris eccl. S. Pauli Monaster. sub expectatione maioris prebende
obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 124.
190 1358 Mai 5.
501. 1358 Mai 5. Avignon.
Innocentius VI Henrico Suderman nato Iohannis Suderman confert
ecel. B. Marie Aquensis perpetuum officium nona vulgariter nuneupatum
sub expectatione prebende vacans per obitum Gobelini de Drimhusen
canonici apud curiam mortui, non obstante quod de Ructis cum pre-
beuda et de S. Servatii Traiect. Leod. dioc. sub expectatione prebende
ecclesiarum canonicatibus Henrico et provisum.
Laudabilia tuarum virtutum ... Dat. Avin. III nonas maii a. sexto.
In e. m. S. Martini Leod. et S. Marie ad gradus Colon. decanis
ac sacriste Magalonensis eccl.
Reg. Avin. 138 f. 459.
502. 1358 Mai 5. Avignon.
Innocentius VI Arnaldo filio Arnaldi Suderman canonico eccl.
Susacensis reservat beneficium ecclesiasticum spectans ad dispositionem
episcopi Leod., non obstante quod is eccl. Susat. canonicatam sub
expectatione prebende medie obtinet.
Laudabilia probitatis et virtutum . .. Dat. Avin. III nonas maii
a. Sexto.
In e. m. S. Marie ad gradus Colon. et S. Servatii Traiect. Leod.
dioc. decanis ac sacriste Magolonensis eccl.
Reg. 288 f. 832! nr. 129; Reg. Avin. 138 f. 469 nr. 129.
503. 1358 Mai 5. Avignon.
Innocentius VI Iobanni Moliart confert eccl. Limpurgensis cano-
nicatum et prebendam vacantes per obitum Craftonis de Rodenhusen
scolastiei diete eccl.
Multiplieia probitatis merita... Dat. Avin. III nonas maii a. sexto.
In. e. m. arehidiacono Turon. et sacriste Avin. eccl. ac officiali
Trever.
Reg. Avin. 138 f. 417.
504. 1358 Mai 15. Avignon.
Innocentio VI supplicat Henricus de Tremonia archidiaconus Leod.
pro infrascriptis in negotio eccl. Romane serum eollaborantibus:
quatinus Alvino de Braken servitori et consanguineo suo provi-
deatur de canonicatu et prebenda ac decanatu ecel. Monasterii Eflie
1358 Mai 15. 191
dudum vacantibus per mortem Thideriei de Arwilre, non obstante quod
Robertus de Tisservelde illos occupavit et occupat iniuste, aut quod
Alvino est provisum de beneficio spectante ad dispositionem capituli
eccl. B. Marie Aquensis. — Annuit papa.
quatinus Ber[nar?]do de Braken servitori et consanguineo suo
provideatur de canonicatu et prebende eccl. Monasterii Eflie vacantibus
pro mortem Wilhelmi dicti Sehilling de Busvelde. — Annuit papa.
quatinus Iobanni Swarte provideatur de eecl. S. Martini Mona-
ster. canonicatu et prebenda maiori. — Annuit papa.
quatinus Wernero Haselbeke notario suo et servitori diutino
canonico prebendato eccl. Bunnensis provideatur de eiusdem eccl. obe-
dientia, non obstante quod canonieatum et prebendam predictos et
vieariam SS. Cosme et Damiani in ecel. Leod. obtinet, quorum fruc-
tuum perceptionem nondum habet, et beneficium sine cura in eccl.
Traiect. expectat. — Annuit papa.
Item supplicat pro lacobo Martini clerico Argentinensi famulo
suo. — Annuit papa.
Item supplicat, quatinus Ber[nar|di et lohannis examen commit-
tatur ad partes. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 139.
505. 1358 Mai 15. Avignon.
Innocentius VI S. Cuniberti et S. Gereonis decanis ac scolastico
eiusdem S. Gereonis eccl. Colon. mandat, quatinus Alvino de Braken
elerieo Colon. dioc. conferant eccl. de Monasterio Eiflie decanatum
vacantem per obitum Thideriei de Arwilre, licet Robertus de Tisser-
velde clericus diete dioc. illum detinuerit et adhue detineat indebite
occupatum, non obstante quod Alvino est reservatum beneficium eccle-
siasticum spectans communiter vel divii ad dispositionem prepositi
decani et capituli eccl. B. Marie Aquensis.
Dignum arbitramur et congruum . .. Dat. Avin. idus maii
a. Sexto.
Reg. Avin. 188 f. 214 nr. 63.
506. 1358 Mai 15. Avignon.
Innocentio VI supplieatur pro pluribus, qui episcopo Cavallicensi
apostoliee sedis nuncio et Henrieo de Tremonia archidiacono Leod. in
perseeutione negotiorum camere apostolice fideliter astiterunt:
192 1358 Mai 15.
quatinus Geraldo nato illustris viri Iohannis domini de Sumbreffe
nepoti Florentii de Wevelkoven subdecani Colon. provideatur de cano-
nicatu sub expectatione prebende ecel. Colon. — Annuit papa.
quatinus Egidio de Toreno canonico prebendato eccl. Met., qui
Henricum de 'lremonia hospicio recepit, provideatur de eiusdem eccl.
elemosinaria, euius fruetus valorem annuum II marcarum argenti non
excedunt, vacante per consecrationem B(oemundi) nunc archiepiscopi
Trever. — Annuit papa.
quatinus cum Everardo de Lapideavia presbitero de presbitero et
soluta genito capellano Arnoldi de Palatio scabini Colon., qui vigore
dispensationis canonicatum et prebendam eccl. Assindensis assecutus
eos pro canonicatu et prebenda eccl S. Cecilie Colon. permutavit et
altare SS. XI milium virginum in eecl. B. Marie in Capitolio sibi
eollatum aliquamdiu tamquam iuris ignarus tenuit et postea dimisit,
dispensetur, ut unum alterum beneficium compassibile obtinere et
utramque pro simili commutare possit. — Annuit papa.
Item quatinus predictorum examen committatur ad partes. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (22) f. 183.
507. 1358 Mai 15. Avignon.
Innocentius VI Isaac dieto Sceper laico et Bele eius uxori civibus
Colon. elargitur plenariam peccatorum remissionem semel utrique tan-
tum in mortis articulo.
Provenit ex vestre devocionis ... Dat. Avin. idus maii a sexto.
Reg. 288 f. 510 nr. 205.
508. 1358 Januar 20. Avignon.
Innocentius VI Egidio Salhes capellano et continuo commensali
Nicolai tit. S. Marie in via lata diaconi cardinalis confert ecel. Wetz-
lariensis canonicatum et prebendam vacantes per obitum Craftonis de
Rodenhusen seolastiei et reservatos dispositioni papali iam vivo Craf-
tone, non obstante quod Egidius in maiori S. Georgii et in parrochiali
S. Severini Leod. eccl. S. Antonii sita altaria, quorum fruetus decem
marcharum argenti s. t. d. valorem annuum non excedunt, obtinet et
super parrochiali eccl. de Nedericten Leod. dioc. apud curiam litigat.
Tamen predictos canonicatum et prebendam assecutus dimittat dietum
altare S. Antonii.
1358 Mai %. 193
Probitatis et virtutum merita ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioe. XIII kl. iunii a. sexto.
In e. m. decano S. Martini Leod. et cantori S. Paulini extra
muros Trever. ac Waltero de Hementines eanonieo Leod. eccl.
Reg. Avin. 138 f. 489.
508a. 1358 Mai 25. (Avignon.)
Die XXV maii [a. MCCCLVIII] soluti fuerunt ... pro seribendo
et copiando plures minutas et extrahendo beneficia de regestris a tem-
pore domini Clementis (V7) et domini nostri (Innocentii VI) collata
in Álamannia pro mittendo episcopo Cavallecensi et domino Henrico
de Trimonia ... XV floreni.
Introit. et Eit. 286 f. 286. Kirsch pq. 420.
509. 1358 Mai 28. Villeneuve.
Innocentius VI Reinboldo nato nobilis viri Symonis dicti Beyer
de Bopardia militis confert eccl. S. Andree Wormatiensis canonicatum
et prebendam vacantes per obitum Henrici de Grumpach cantoris dicte
eecl, non obstante quod Reinboldus Wilburgensis Trever. dioc. pre-
posituram et Trever. et Wormatiensis eecl. canonicatus et prebendas
obtinet.
Nobilitas generis, morum decor ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. V kl. iunii a. sexto.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Marie ad gradus et S. Petri
extra muros Magunt. eccl. decanis.
Reg. 233 f. 134 nr. 75; Reg. Avin. 189 f. 156 nr. 76.
510. 1358 Mai 31. Avignon.
Anno MCCCLVIII die ultima maii camerarius pape testatur, quod
Gerardus de Arbento collector camere apostolice in Vienn. Tarantas.
Lugdun. Bisuntin. et Trever. provinciis de mandato camere assignavit
Stephano Vitalis cursori C flor. auri
et expendit pro usibus diversis palatii apostolici
III" IIIIO V flor. XLV sol. III den. monete Avin.
Introit. et Exit. 286 f. 50; Kirsch p. 254—256.
Vatikan. Regesten IV, 18
194 1358 Juni 1.
511. 1358 Juni 1. Villeneuve.
Innocentio VI supplicatur, quatinus Brunoni de Wesalia canonico
prebendato eccl. Xanetensis de novo provideatur de eiusdem eccl. cano-
nicatu et prebenda ac fereulo seu supplemento vacante per obitum
Iohannis de Ysendike.
Item quatinus Gerdongho de Lantorp de novo provideatur de
parroehiali ecel. in Goch Colon. dioc. vacante ex eo, quod quondam
Wolramus de Murze eam per plures annos tenuit cum prepositura eccl.
Embricensis.
Item quatinus Willelmo Alberti de Roede subdiacono Colon. dioc.
de novo provideatur de parrochiali eccl. de Heppendorp Colon. dioc.
Item quatinus Iohanni de Luccenbourch presbitero Trever. dioc.
de novo provideatur de eccl. Met. canonicatu et prebenda vacantibus
per obitum Gilcheri ipsius ecel. canonici et cancellarii, non obstante
quod is S. Paulini extra muros Trever. et S. Symeonis Trever. eccl.
canonicatus et prebendas ac eccl. parrochialem in Oisperim Trever.
dioc. obtinet et quod ei est provisum de canonicatu sub expectatione
prebende eccl. Leod. neenon dignitatis personatus vel officii spectan-
tium ad dispositionem episcopi Leod.
Item quatinus Petro de Hornbach de novo provideatur de parro-
chiali ecel. in Mendich Inferiori, quam obtinuerat via permutationis a
Iohanne Walteri pro canonicatu et prebenda SS. Severi et Martini
Monaster. Menevelt.
Item quatinus Conrado de Cocheme presbitero Trever. dioc. de
novo provideatur de parrochiali eccl. de Edegrey Trever. dioc. obtenta
ab eo via permutationis.
Item quatinus Iohanni Iohannis de Revenache presbitero de coniu-
gato et soluta genito de novo provideatur de parrochiali eccl. in Mon-
thabur, quam accepit permutando ab Henrico de Stimperich pro altari
S. Iohannis Evangeliste in eccl. parrochiali de Andernaco, quod Hen-
rieus obtinuerat permutando cum Henrico de Ordorf pro ecel. parrochiali
in Escin Trever. dioc.
Item quatinus Geraldo nato Arnoldi de Palatio de novo provi-
deatur de ecel. SS. Apostolorum Colon. thesauraria, eui eura eiusdem
ecclesie, que est parrochialis, est annexa, quamque obtinuit presentatus
a decano et capitulo post obitum Willelmi Seillingh, non obstante quod
in dieta SS. Apostolorum et in Lossensi ac Heynsbergensi Leod. dioc.
eccl. canonicatus et prebendas obtinet.
Item quatinus Ebehardo dieto Rode de Wetzlaria de novo provi-
1358 Juni 1. 195
deatur de eccl. B. Marie Wetzlariensis canonicatu et prebenda obtentis
ab eo post obitum Craftonis de Rudenhusen.
Item quatinus Iohanni de Goch presbitero de novo provideatur
de ecel. Werdensis scolastria, cuius fructus valorem annuum XX flor.
auri non excedunt quamque obtinuit post obitum Theoderici de Yissem. —
Papa annuit. |
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 179—187.
512. 1358 Juni 1. Villeneuve.
Innocentius VI petente Arnaldo de Palatio canonico prebendato
SS. Apostolorum Colon. Lossensis et Heinsbergensis Leod. dioc. eccle-
siarum decernit ad cautelam perinde valere, quod prepositus SS. Apo-
stolorum mortuo Wilhelmo Scellingh dicte eccl. thesaurario Arnoldum
decano et capitulo ipsius ecclesie presentavit thesaurarium et quod
decanus et capitulum eum in thesaurariam instituit.
Suffragantia tibi probitatis ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
kl. iunii a. sexto.
Reg. 233 f. 427 nr. 126.
5183. 1358 Juni 2. Villeneuve.
Innocentius VI preposito S. Deodati Tull. dioc. et Geraldo de
Podiosuleonis canonico eccl. ac officiali Trever. mandat, quatinus Wy-
derico Iohannis de Sancto Deodato clerico Tull. dioc. conferant parro-
ehialem eccl. in Rense Trever. dioc. vacantem per obitum Pastoris tit.
SS. Marcellini et Petri presbiteri cardinalis.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. IIII nonas iunii a. sexto.
Reg. 283 f. 288 nr. 77; Reg. Avin. 138 f. 316' nr. 77.
514. 1358 Juni 29. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Iohannes de Lucembourch collector fructuum
beneficiorum camere apostolice debitorum in civit. et dioc. Trever., quatinus
sibi de novo provideatur de canonicatu eccl. Leod. sub ex pectatione pre-
bende necnon dignitatis vel personatus seu officii vel administrationis.
Item quatinus provisio facta suo nepoti Iohanni de parrochiali
eecl. de Crove Trever. dioc. corrigatur ponendo loco nominis Hennekini
nomen Bertholomei.
196 1358 Juni 29.
Item supplicat Iohannes Iohannis dicti Mavais de Breus clericus
Trever. dioc. notarius collectoris predicti, quatinus sibi provideatur de
beneficio non curato spectante ad dispositionem capituli eecl. Trever.,
non obstante quod ei est provisum de beneficio spectante ad disposi-
tionem abbatis et conventus monasterii Aureevallis ord. Cisterc.
dicte dioc. — Annuit papa.
Innoc. VI Supplic. t. VII (29) f. 202.
515. 1358 Juni 29. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Remboldus Bavri de Bopardia, quatinus
Bibi provideatur de eccl. Bambergensis canonicatu et prebenda vacan-
tibus per resignationem Wilhelmi nati domini Spintonis baronis regni
Boemie de Hasenberg factam in curia per procuratorem, non obstante quod
ist preposituram eccl. Wileburgensis et in Trever. et Wormat. et S. Andree
Wormat. eccl. canonicatus et prebendas obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 202°.
*316. 1358 Juli 4. Villeneuve.
Innocentius VI conventui monasterii Sibergensis nunciat, quod
monasterio per obitum Reynardi abbatis vacanti providit de persona
Nicolai monachi professi eiusdem monasterii in sacerdotio constituti,
quem conventus reservationis papalis, ut dicitur, ignarus in abbatem
concorditer elegit.
Ad statum prosperum ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. IIII
nonis iulii p. n. a. sexto !).
In e. m. conventui monasterii, archiepiscopo Coloniensi.
Or. membr. cum filo connab. et plumbo; sub plica ad sinistr.: X et inferius:
Calcedonius; in plica ad dextr.: A. Reynaldi; in dorso: Hermannus Hake
et: R. — Düsseldorf. Arch. reg. Siegburg nr. 969a (8018). — Reg. Avin.
188 f. 318. j
517. 1358 Juli 19. Avignon.
Innocentio VI supplicat Borchardus dominus de Brocke laicus
Colon. dioc., quatinus Ludolpho de Zantbomele presbitero Traiect. dioc.
1) In e. m. universis vassallis monasterii Sybergensis. Or. membr. cum
filo connab. et plumbo ; sub plica ad sinistr.: x et inferio: Calcidonius; in plica
ad dextr.: A. de Luca; in dorso: Hermannus Hake et: R. L. cit. nr. 259 b.
(301 b.)
1858 Juli 26. 197
provideatur de eccl. parrochiali de Woylfrode Colon. dioc., cuius ius patro-
natus speetat ad Borchardum, vacante ex eo, quod Theodericus de
Woylseulen elerieus Colon. dioc. eam multo tempore detinuit ad sacer-
dotium non promotus, non obstante quod Ludolphus canonicatum et
prebendam in eccl. Bomelensi ac eccl. parrochialem de Kertwice Traiect.
dioc. obtinet, quam dimittere est paratus. — Annuit papa.
Innoc VI Suppl. t. VI1 (29) f. 159.
518. 1358 Juli 26. S. Mathias.
Officialis Treverensis camerariis. pape et collegii cardinalium
reddit rationem de redditibus monasterie S. Mathie Treverensis ad
mensam abbatis spectantibus.
»Officialis curie archiepiscopalis Trever., cui Boemundus archi-
episcopus inquisitionem super universis redditibus monasterii S. Mathie
ad mensam abbatis spectantibus ipsi mandatam a Guilhelmo episcopo
Tuseulano collegii cardinalium et Stephano archiepiscopo Tholosano
pape camerarius commisit per litteras Treveri die VII mensis iulii
datas conficit instrumentum notarile ab Hartleno de Nussia curie Tre-
verensis notario scriptum et signatum, quod continet testimonia iurata
de predictis redditibus.
Primus testis Cono de Monfort prior monasterii dicit, quod ad
mensam non spectant aliqui certi redditus specialiter deputati ad
hoc, sed ipse dominus abbas recipiat omnes redditus spectantes ad
ipsum monasterium S. Mathie exceptis illis redditibus, qui spectant
ad officia, quos redditus reeipiunt officiati, de quibus redditibus
officiati ipsi subeunt certa onera; et si quid illis officiatis residui
superest ultra illa onera, hoc non venit ad mensam ipsius domini
abbatis, sed ipse abbas de omnibus aliis redditibus ipsius monasterii
S. Mathie habet dare monachis eiusdem monasterii eorum prebendas
et alia necessaria eis multa ministrare, et illud, quod ipsi abbati pre-
bendis et necessariis ministratis superest, hoc spectat ad mensam
ipsius domini abbatis. Et dicit ipse testis, quod nuper pluribus vicibus
ipse testis et alii seniores de conventu convocaverunt collectores reddi-
taum dieti monasterii, et cum omni sollicitudine et diligentia, qua
poterant, computaverunt et caleulaverunt redditus et prebendas et
exponenda necessaria circa monachos, et invenerunt, quod uno anno
eum alio computato et satisfacto ipsis monaehis de eorum prebendis
ad mensam ipsius domini abbatis vix possunt spectare et spectant
quadringenti et quinquaginta floreni parvi auri de Florentia et non
198 1358 August 8.
ultra et sepius minus quam tantum, de quibus ipse abbas mensam
habeat tenere, edificia reformare, hospites recipere, episcopalia subsidia
solvere et tot et tanta onera supportare, quod in annis non fertilibus
nullo modo potest illis oneribus de illis redditibus satisfacere, ymo
necessario oportet ipsum abbatem pro ipsis oneribus supportandis mutuo
magnas summas recipere, quandoque quingentas, quandoque quadrin-
sentas libras, quandoque magis, quandoque minus, ita quod ipsum
monasterium per quadraginta annos fuit pluribus oneribus debitorum
pregravatum et eurtis ipsorum in Poliche pro duobus milibus librarum
turonensium parvorum obligata permansit, ita quod ipsum monasterium
interim nunquam potuit de illo debito et aliis pluribus liberari. Et
dicit ipse testis requisitus per suum iuramentum, quod ipse nee luero
nec propter damnum nec amore vel favore redditus huiusmodi expressit
vel exprimere omisit, deposuit vel deponere omisit. Dicit etiam requi-
situs, quod ipse testis non sciat particulariter et in specie ipsos redditus
monasterii S. Mathie exprimere vel specificare et quod ipse testis non
eollegit ipsos, sed ipse cum custode cellerario infirmario camerario et
collectoribus ipsorum reddituum iam tribus vicibus interfuit, ubi diligens
computatio facta fuit de redditibus huiusmodi universis . . ."
Similia sunt testimonia Iohannis de Ottring. custodis, Wilhelmi
eamerarii, Winriei de Berga cellerarii, Friderici de Heinzinberch in-
firmarii, Iohannis pastoris ecclesie parrochialis in Nenniche capellani
et notarii abbatis et Rulkini in vico caligarum civis Treverensis, qui
fuerat duorum abbatum tempore per undecim annos continuos cellera-
rius abbatis.
»... Acta sunt hec in camera prefati domini abbatis S. Mathie
sub anno... MCCCLVIII... mensis vero iulii die vicesima sexta."
Instrum. miscell. a. 1358.
519. 1358 August 3. Villeneuve.
Innoeentius VI Henrieo Tonemanni rectori quarte partis parro-
chialis ecelesie de Clotinghe per tres solite gubernari rectores in cano-
nieo iure licentiati et in civile iure baccalario, per lectionum exercitium
iuris canonici et civilis studio insudanti, reservat beneficium ecelesia-
sticum cum eura vel sine cura, cuius fructus, si cum cura, viginti
quinque, si vero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti
8. t. d. valorem annum non excedant, spectans communiter vel divisim
ad dispositionem decani et capituli eccl. Reyssensis Colon. dioc.
1358 August 6. 199
Honestatis et scientie meritis... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioec. III nonas augusti a. sexto.
Reg. 233 f. 324 nr. 101; Reg. Avin. 138 f. 458' nr. 102.
520. 1358 August 6. Villeneuve.
Innocenz VI Theoderico de Steghen providet de eccl. Xanctensis
canonicatu sub expectatione prebende, non obstante quod ei est provi-
sum de S. Petri prope muros Magunt. et de Aschaffenburgensis eccl.
canonicatibus sub expectatione prebendarum.
Vite ac morum honestas . .. Dat. apud. Villamnovam Avin. dioc.
VIII idus aufiusti a. sexto.
In e. m. SS. Apostolorum Colon. et Werdensis Colon. dioc. ac
S. Agricoli Ávin. eccl. decanis.
Reg. 233 f. 174! nr. 34; Reg. Avin. 138 f. 216’ nr. 84.
521. 1358 August 7. Avignon.
Camerarii pape et collegii cardinalium mandant duobus exe-
cutoribus, quatinus Nicolaum abbatem monasterii Siegburg inducant,
ut se obliget sub certis penis ecclesiasticis ad solvendum servitia.
Miseratione dei Guillelmus episcopus Tusculanus cardinalis sacri
eollegii reverendorum patrum dominorum sanete Romane ecclesie car-
dinalium et Stephanus archiepiscopus Tholosanus domini nostri pape
camerarii venerabilibus et discretis viris dominus . . preposito Xanc-
tensis et.. decano Bunnensis ecclesiarum Colon. dioc. salutem in filio
virginis benedicte.
Dudum monasterio Sybergensi ord. S. Bened. dicte Colon. dioc.
per obitum bone memorie domini fratris Reynardi quondam abbatis
monasterii predieti et virtute reservationis per sanctissimum patrem
et dominum nostrum dominum Innocentium divina providentia papam
sextum facte apud sedem apostolieam vacante, idem dominus noster
papa ad provisionem ipsius monasterii felicem et celerem intendens,
quam de preficiendo eidem monasterio personam utilem ac etiam
fructuosam cum fratribus suis dominis sancte Romane ecclesie cardi-
nalibus habuit diligentem, demum ad venerabilem et religiosum virum
fratrem Nieholaum eiusdem monasterii monachum ac in sacerdotio
constitutum convertit oculos sue mentis ac de persona ipsius Nicholai
eidem monasterio de dictorum fratrum suorum consilio auetoritate
200 1888 August 7.
apostolica providit ipsumque illi monasterio prefecit in abbatem, curam
et administrationem ipsius monasterii in spiritualibus et temporalibus
plenarie committendo, prout hec et alia in apostolicis litteris super
hoe confeetis plenius continentur. Verum quia prelati, qui per sedem
apostolicam vel ipsius auctoritate promoveri noscuntur, sicut vobis in-
cognitum non credimus, eamere domini nostri pape et collegio memo-
ratis certam summam pecunie, videlicet pro suo communi servitio
neenon ipsorum familiaribus et officialibus quinque alia servivia con-
sueta, de commissorum eisdem ecclesiarum et monasteriorum proven-
tibus de laudabili et antiqua consuetudine offerre atque promittere
necnon ad illa effectualiter persolvenda se sub certis penis et senten-
ciis obligare tenentur, nos volentes iniuneti nobis officii peragere
debitum, quibus ex ipso competit oblationes promissiones et obligationes
exhigere et recipere pro camera collegio familiaribus et officialibus
antedictis, ne pretermittentes hoc de alicuius nota negligentie redar-
gui valeamus, diseretionibus vestris, de quibus plenam in domino
fiduciam obtinemus, tenore presentium committimus ac districte ea,
qua in hae parte fungimur, auctoritate mandamus, quatinus vos vel alter
vestrum ab eodem fratre Nicholao abbate aut procuratore ipsius ad
hoe specialiter et legitime «constituto, primitus eidem coram vobis
exposito, quod a domino nostro summo pontifice et sede predictis pro
omnibus et singulis infrascriptis obligandi se et successores suos et
monasterii sui predieti Sybergensis bona mobilia et immobilia, preseentia
et futura, neenon submittendi et subiciendi eo modo et forma, quibus
exprimetur inferius, plenam et liberam habeat potestatem de omnibus
et singulis predieti monasterii fructibus redditibus proventibus et ob-
ventionibus universis ad mensam dieti abbatis spectantibus, annuatim
undecumque provenientibus, nullis deductis expensis, per diligentem et
Bolertem inquisitionem per vos vel alium informatione recepta, si fructus
redditus et proventus ipsius monasterii unius anni centum florenorum
auri summam vel ultra communi extimatione valere noscantur, illius
summe pecunie pro dieto communi servicio eisdem camere apostolice
et collegio persolvende, quam tercia pars valuerit eorundem, necnon
et ultra summam ipsam quinque aliorum serviciorum familiarium et
offieialium domini nostri pape et dominorum cardinalium predictorum,
que solutionis tempore iuxta ratam ipsius venient declaranda, oblatio-
nem promissionem et obligationem sub penis et sentenciis, que sub-
stancialiter inferius annotantur et que per nos in similibus consueverunt
eontraetibus adhiberi, hac vice auctoritate nostra nomine camere et
collegii familiarium et officialium predietorum per instrumentum publi-
1358 August 7. 201
eum sollempniter exigere et recipere studeatis, ita videlicet quod
dietus frater Nicholaus aut eius procurator preffatus promittat per
stipulationem sollempnem sub fide iuramenti corporaliter prestandi per
eum, qnod predictas summas pecuniarum pro dietorum camere et
eollegii communi servicio et quinque alia servicia familiarium et offi-
eialium supradicta per ipsum sie oblata liberaliter ac promissa infra
unum annum a die oblationis promissionis et obligationis huiusmodi
inantea computandum immediate sequentem eisdem camere collegio
familiaribus et officialibus sive nobis vel aliis recipientibus pro eisdem
in Romana curia, ubiqumque fuerit, integraliter et sine diminutione
qualibet assignabit propter que infallibiliter observanda et plenarie
adimplenda idem frater Nicholaus aut procurator prefatus habens ab
eo ad omnia et singula supra et infra scripta expressum et speciale
mandatum se suosque successores dieti sui monasterii futuros abbates
ac eiusdem monasterii bona mobilia et immobilia, presentia et futura,
et sub excommunieationis maioris, interdicti ab ingressu ecclesie, sus-
pensionis ab exequtione sui officii et ab administratione spiritualium
et temporalium monasterii prelibati penis et sentenciis, quas auctoritate
nostra, quam vobis tenere presencium in hac parte concedimus, extune
feratis et promulgetis in ipsum eo ipso easdem, si in predicto termino
a dieta solutione vel in aliquo predictorum aeu inferius dicendarum
deffecerit, ineussurum, sub eisdem penis et senteneiis iniungentes eidem,
ut infra quatuor menses prefatum annum, infra quem eum contingeret
a predietorum solutione et observacione defficere, immediate sequen-
tem (), eoram nobis, si sie deffecerit predicta non implens, in Romana
curia personaliter se presentet, de illa sine nostra speciali licentia
nullatenus dicessurus (), donec de predicta summa pecunie pro dicto
communi servicis camere et collegio ac dictis quinque serviciis famili-
arium et offieialium antedictis integraliter fuerit satisfactum ipseque
alias a nobis absolutionis beneficium, quod nobis tantummodo reservamus,
meruerit obtinere, ceterasque penas condiciones et pacta recepta ab
ipso renunciatione plenaria omnium privilegiorum beneficiorum apella-
tionis, auxiliorum et deffensionum quarumlibet iuris canonici et civilis,
per que eontra predicta vel ipsorum aliquod unquam se posset deffen-
dere vel tueri, in eodem contractu apponere studeatis, que vobis ne-
cessaria visa fuerint ad maiorem firmitatem predictorum vel etiam
oportuna. Quodsi forte premissa, que vobis in hac parte committimus
et auetoritate apostolica mandamus, non adimpleveritis et ea infra
triginta dierum spacium a die receptionis presencium immediate com-
putandorum, quorum decem pro primo, decem pro secundo et reliquos
202 1368 August 8.
decem pro tercio et perhemptorio termino ac monicione canonica, exe-
qutioni non mandaveritis cum effeetu vel contrarium feceritis, in vos
et quemlibet vestrum excommunicationis sentenciam ferimus in hiis
scriptis. Volumus insuper, quod etiam ipse frater Nicholaus se suosque
guccessores et bona predieta iurisdictioni nostre nostrumque cuiuslibet
alte et basse sponteque submittat ipsamque tam suo quam eorundem
Suecessorum suorum nomine, ut contra eos, si inobedientes fuerint,
gravius procedere valeamus, proroget. Instrumentum autem preffatum
super huiusmodi oblatione promissione et obligatione confectum per
fidelem nuncium, quanto citius poteritis destinetis. Demum dieta obli-
gatione recepta litteras provisionis sue, quas vobis mittimus per exhi-
bitorem presentium, qui de presentando vobis vel vestrum alteri una
eum presentibus in nostris manibus prestitit corporaliter iuramentum,
eidem abbati vel procuratori suo restituatis, mandatum et commissio-
nem nostram huiusmodi taliter exequentes, quod merito vos possimus
de bono obediencie comendare. In quorum testimonium presentes
litteras fieri fecimus et sigillorum nostrorum appensione muniri. Datum
Avinione die VII mensis augusti anno a nativitate domini MCCCL
octavo ind. XI pont. dni. Innocentii pape VI sexto.
Or. membr. cum pend. sigillis duobus cereis rubris, Guillelmi illaeso,
Stephani fracto. — Düsseldorf. Arch. reg. Siegburg nr. 302 (ex Nr. 259).
522. 1358 August 8. ( Avignon.)
Anno domini MCCCLVIIII die VIII mensis augusti fuit facta
commissio per supradietos camerarios dominis ... preposito Xanctensis
et decano Bunnensis ecclesiarum ... super informatione facienda de
valore monasterii Sybergensis ... de quo tune vacante per obitum
fratris Reynardi ... fuit provisum fratri Nicolo monacho dieti mona-
sterii ordinem ipsum expresse professo et in presbiteratus ordine con-
stituto; que commissio una cum litteris apostolicis ... fuit tradita dicta
die ... lobanni de Ratinghen canonico eccl. Assindensis ... qui
iuravit eas presentare dietis commissariis ... priusquam utatur dietus
abbas litteris antedictis. Aetum in camera thes[aurarii] presentibus
dominis Bernardo de Nexonio clerico camere apostolice et Iohanne
Palaysinii scriptoris domini pape testibus etc.
Oblig. et Solut. 30. (sine fol. nro.)
323. 1358 August 21. (Koblenz.)
Venerabilibus et religiosis viris monasteriorum abbatibus . . . abba-
1358 September 4. 203
tissis . . . prepositis et ... prioribus necnon honorabilibus viris . . .
decanis et capitulis ecclesiarum collegiatarum, christianitatum
decanis et camerariis ac ... archipresbitero Wetslarie in terminis offi-
eialitatis Confluentine curie constitutis decani et capitula ecclesiarum
SS. Castoris et Florini in Confluentia ...
Cum alias super decimis et procurationibus papalibus petitis in
refectorio eccl. S. Florini predicte pro deliberando super premissis con-
venerimus et nune de novo super huiusmodi decimis et procurationibus
per nos dandis mandata supervenerint, quorum quidem novorum man-
datorum pretextu vos omnes et singulos ... exhortamur, quatinus in
erastino decollationis Iohannis Baptiste proximo hora prime ad refec-
torium eecl. S. Florini ... venire velitis aut aliquos ex vobis cum
procuratoriis sufficientibus mittatis ad eoncordandum una nobiscum ...
Dat. ... feria tercia post festum assumptionis B. virginis Marie a. d.
MCCCLVIII.
Or. membr. sig. del. — Koblenz. Arch. reg. S. Castor nr. 196. — Conf.
nr. 282, 264—258, 885.
524. 1358 September 4. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Hardevust de Rocen (vel Boven) confert
ecel. Colon. canonicatum et prebendam sacerdotalem vacantes ex eo,
quod et is eum supplemento Traiectensis per se ipsum et Gerardus de
Zile S. Bartholomei Leodiensis per Henricum de Blidenlinedorpe cano-
nieum Zoesaciensem et Willelmus de Zile Coloniensis eccl. canonicatus
et prebendas per eundem Henricum procuratores suos apud sedem
apostolicam ex causa permutationis resignaverunt.
Apostoliee sedis cireumspecta ... Dat. Avin. II nonas septembris
a. sexto.
In e. m. S. Georgii Colon. et S. Marie ad gradus Colon. ac
S. Agricoli Avin. eccl. decanis.
Reg. 233 f. 123 nr. 56.
525. 1358 September 5. Avignon.
Innocentius VI officiali Colon. mandat, quatinus Godefridum de
Vrankenhoven clericum Colon. dioc. familiarem Raynaldi S. Adriani
diaconi cardinalis inducat in possessionem parrochialis eccl. de Korin-
sich diete dioc., de qua diu est litigatum apud curiam,
204 1858 September 12.
Multiplicia merita probitatis ... Dat. Avin. nonas septembris
a. Bexto.
Reg. 283 f. 256' nr. 132; Reg. Avin. 188 f. 346' nr. 132.
526. 1358 September 12. Avignon.
Innocentio VI supplicat Anna Romanorum imperatrix, quatinus
Reymboldo nato Symonis dicti Beyer militis de Bopardia canonico
Trever. provideatur de dignitate personatu vel officio cum eura vel
sine cura eiusdem eccl, non obstante quod maioris et S. Andree Wor-
mat. ac Bambergensis canonicatus et prebendas neenon preposituram
Wilborgensis Trever. dioc. eccl. obtinet, quam dimittere est paratus. —
Annuit papa !.
Item quatinus Rodolpho nato Iohannis dieti Rulen de Fridebergh
notario imperatoris provideatur de canonieatu sub expectatione pre-
bende eccl. S. Victoris extra muros Magunt., non obstante quod pre-
posituram Wetzlariensis eccl. et canonicatus prebendasque S. Florini
et S. Castoris in Confluentia ac canonicatum sub expectatione prebende
Wormat. eccl. obtinet et de canonicatu et prebende eecl. S. Petri extra
muros Magunt. litigat, et est paratus alterum de predictis beneficiis
dimittere. — „Fiat et dimittat. G."
Item quatinus Henrico Henrici dicti Beyer de Bopardia militis
provideatur de canonicatu sub expectatione prebende eccl. Magunt.,
non obstante quod canonicatum et prebendam eccl. Trever. obtinet. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 274.
527. 1358 October 6. Avignon.
Innocentius VI Godefrido de Gardape confert eccl. S. Severini
Colon. canonicatum sub expectatione prebende, non obstante quod is
canonicatum et prebendam eccl. SS. Petri et Andree Padeburn. et eccl.
parrochialem in Hedemere Colon. dioc. obtinet.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. II nonas octobris
a. Sexto.
In e. m. abbati monasterii Veteris montis Colon. dioc. et decano
S. Agricoli Avin. ae scolastieo S. Gereonis Colon. eccl.
Reg. Avin. 188 f. 267' nr. 186".
1) 1858 Nov. 18 in altera suppl. notatur, quod Reimboldus etiam pre-
bendam eccl. Trever. obtinet. L. cit. f. 310°.
1368 October 8. 205
528. 1358 October 8. Avignon.
Innocentia VI supplicat Adolphus de Marka electus Monasteriensis,
quatinus germano suo Engelberto comiti de Marka et Richardi eius
conthorali concedatur, ut possint habere altare portatile et ipsis facere
celebrari (missam) ante diem. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 296.
529. 1358 October 14. Avignon.
Innocentius VI Wirico Iohannis de Bynsvelt providet de eccl.
S. Cassii Bunnensis canonicatu sub expectatione prebende.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. II idus octobris
a. Sexto.
In e. m. preposito Avin. et B. Marie ad gradus Colon. ac. S. Se-
verini Colon. decanis eccl.
Rev. Avin. 188 f. 268 f. 127.
530. 1358 October 16. Avignon.
Innocentio VI supplicat Otto quondam Lamperti militis de Scho-
nenburg clericus Trever. dioc., quatinus sibi provideatur de eccl. B. Marie
extra muros Wesalienses diete dioc. decanatu, cui cura imminet ani-
marum, vacante ex eo, quod Fridericus dietus Fry eundem una cum
parrochiali ecel. in Landenburg Wormat. dioc. insimul pluribus annis
detinuit et detinet occupatum. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 306".
531. 1358 October 18. Avignon.
Innocentio VI supplicat capellanus papalis Theoderieus Bauri de
Bopardia cantor ecel. Maguntin., quatinus suo fratri germano Ph[i-
lipplo nato Symonis dieti Beyer de Bopardia militis monacho S. Maxi-
mini extra muros Trever. reservetur beneficium cum cura vel sine eura,
etiam si personatus administratio vel officium existat, spectans ad
collationem abbatis dicti monasterii. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VII (29) f. 811.
532. 1358 October 23. Avignon.
Innocentius VI Gerlaeo archiepiscopo Maguntino mandat, quatinus
206 1858 October 27.
cum Salmannus episeopus Wormaciens propter senium et valitudinem
corporalem, quibus iam diu gravatus existit, administrationem sue
ecclesie utiliter exercere non possit, aliquam personam idoneam Sal-
manno in coadiutorem deputet, que tamen ab alienatione bonorum
ecclesie Wormatiensis omnino obstineat.
Inter solicitudines varias ... Dat. Avin. X kl. novembris a. sexto
Reg. 283 f. 461! nr. 252.
533. 1358 October 27. Avignon.
Innocentius VI Iohanni nato quondam Bopponis comitis de Ebir-
stein confert eccl. Colon. canonicatum et prebendam vacantes per
resignationem Ottonis de Zyginhayn apud curiam per Iohannem de
Montabur perpetuum viearium in eccl. B. Marie extra muros Wesa-
liensis Trever. dioc. factam, non obstante quod is in eccl. Magunt.
canonicatum et prebendam obtinet quodque ei de canonicatu et pre-
benda eccl. Argentin. est provisum.
Nobilitas generis, vite ... Dat. Avin. VI kl. novembris a. sexto.
In e. m. S. Iereonis et S. Georgii Colon. decanis ae saeriste Ma-
galonensis eccl.
Reg. Avin. 188 f. 594.
534. 1358 October 31. Avignon.
Die ultima m. oetobris a. MCCCLVIII camerarius pape testatur,
quod Gerardus de Arbento collector camere apostolice in Lugdun.
Vienn. Tarantas. Bisuntin. et Trever. provinciis expendit de mandato
camere pro usibus palatii apostolici
VO LXXXIX flor. XIX sol. VI den.
Introit. et Exit. 286 f. 50; Kirsch p. 255.
535. 1358 October 31. Avignon.
Stephanus pape camerarius testatur, quod Bremundus (!) archi-
episcopus Trever. solvit pro parte partis sui communis servicii ducentos
quinquaginta florenos auri camere papali et pro parte partis quatuor
servitiorum familiarium pape quinquaginta florenos auri clericis camere
per manus Iohannis Bonini (?) canoniei Lemburgensis capellani sui
et quod eidem prorogatus est terminus solvendi usque ad festum
resurrectionis domini proxime ventarum.
Oblig. et Solut. 32 (336) f. 31°.
1358 December 11. 207
536. 1358 December 11. Avignon.
Innocentius VI S. Gereonis Colon. et Werdensis ac Reyssensis
Colon. dioc. decanis mandat, quatinus Godefrido de Nersdom conferant
ecclesiam parrochialem de Reyndorp Colon. dioe. de iure vacantem
ex eo, quod Fredericus Gisekini de Noviomogo olim eius rector eam
assecutus pluribus annis detinuit, prout detinet, ad sacerdotium non
promotus absque dispensatione, non obstante quod Godefridus perpetuam
eapellaniam in ecel. Sutphana Traiect. dioc. obtinet.
Vite ac morum decor. ... Dat. Avin. III idus decembris a. sexto.
Reg. 283 f. 276' nr. 181; Reg. Avin. 138 f. 815 nr. 181.
337. 1358 December 29. Avignon.
Innocentius VI Frederico de Franchavilla confert ecclesiam parro-
chialem S. Brieii Trever. dioc. vacantem ex eo, quod et Fredericus per
procuratorem eccl. parrochialem de Marvilla et Nicolaus de Tyacuria
per se ipsum parrochialem ecel. S. Bricii et perpetuam capellaniam de
Amoth. Trever. dioc. ex causa permutationis in curia resignaverunt.
Apostolice sedis cireumspecta ... Dat. Avin. IIII kl. ianuarii
a. Sexío.
In e. m. decano S. Agricoli Avin. et primicerio Met. eccl. ac
officiali Trever.
Similiter confert Nicolao de Tyacuria ecclesiam parrochialem de
Marvilla Trever. dioc., eui dantur executores decanus S. Agricoli Avin.
et cantor Met. eccl. ac officialis Trever.
Reg. 283 f. 285 nr. 203 et 204; Reg. Avin. 138 f. 387 nr. 203 et 204.
538. 1358 December 29. Avignon.
Innocentius VI S. Agricoli Avin. et S. Gereonis Colon. decanis
ac Bernardo Stephani canonico Elnensis eccl. mandat, quatinus Con-
rado Potteri de Novimago elerico Colon. dioc. conferant parrochialem
eecl. de Bieveren Trever. dioc. vacantem per resignationem Godefridi
de Nersdom apud curiam factam, non obstante quod Conrado est reser-
vatum beneficium ecclesiasticum sine cura spectans communiter vel
divisim ad dispositionem decani et capituli Reyssensis.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. Avin. lIII kl. ianuarii
a. gexto.
Reg. Avin. 138 f. 597. — Suppl. pro Conrado in Innoc. VI Suppl. t. VII
(29) f. 847.
208 1359 Januar 17.
539. 1359 Januar 17. Avignon.
Innocentius VI S. Gereonis et S. Georgii Colon. decanis ac eius-
dem S. Gereonis scolastico eecl. mandat, quatinus seeundum Bene-
dicti XII constitutionem priorissam et conventum monasterii in Stopen-
berghe ord. S. Augustini Colon. dioc. commoveant, ut Alheidem de
Schadelike portatricem presentium litterarum, monialem, que olim certis
ex causis pape expositis dietum monasterium dimisso habitu eiusdem
ordinis absque superioris licentia exivit et incessit et incedit per secu-
lum evagando, absolvant et in monasterium recipiant.
Dudum felicis recordationis . . . Dat. Avin. XVI kl. februarii
a. Septimo.
Reg. Avin. 141 f. 62%.
540. 1359 Januar 23. Avignon.
[Innocentius VI] universis presentes litteras inspecturis salutem etc.
Ad noticiam vestram deferimus, quod dilectus filius Suderman de
Tremonia familiaris noster ... Engelberto episcopo Leodiensi et ...
nepotibus eius apud nos et sedem apostolicam obsequiosum se prebuit
et honorem ac utilitatem eorum cum quanta potuit diligentia procura-
vit et in omnibus, in quibus scivit eiusdem episcopi agi vel tangi
negotium, sieut in faetis propriis solicite laboravit. Cum autem, sicut
miranter ac displicenter audivimus, quidam prave mentis homines ipsius
Henrici bona opera in contrarium retorquentes sibi apud episcopum
prefatum detraxerunt et quod idem Henrieus, quiequid potuerat, contra
episcopum predictum et suos fecerat, astruere sint conati, nos ad huius-
modi confutanda mendacia, ipsum Henricum ab huiusmodi sibi impo-
sitis innocentem esse vobis omnibus intimamus. Dat. Avin. X kl.
februarii p. n. a. septimo.
Reg. 243 f. 148.
*541. 1359 Februar 9. (Köln.)
Officialis curia Coloniensis universis litteras visuris et audituris
salutem in domino.
Interdieta observata in civitate Coloniensi primo ex eo, quod
quidam malefactor seu homicida quondam Iohannem dictum Roismunt
presbiterum infra emunitatem ecclesie S. Cecilie Coloniensis occidit,
item ex eo quod quidam de scabinis et consilio civitatis Coloniensis
quondam Hilgerum van der Steissen in domo domini Gotschalei
1359 Februar 90. 209
dicti Overstoltz canonici ecelesie SS. Apostolorum Coloniensis sita in
emunitate diete eeclesie SS. Apostolorum eaptivarunt et captivum
de dieta emunitate deduxerunt, que nos de mandato reverendi in
Christo patris et domini nostri domini Wilhelmi archiepiscopi Colo-
niensis in .... (lacuna illegibilis) in totum; et interdietum in dieta
vivitate Coloniensi observatum pro eo, quod quidam malefactores domi-
num Henricum de Unna (?) proeuratorem ecclesie S. Andree Colon.
usque ad sanguinis effusionem graviter vulnerarunt, quod nos de con-
sensu dieti domini Henrici usque ad octabas festi pasche inclusive
relaxamus, relaxata, ut prefertur, teneatis et publice nuncietis. Datum
anno domini millesimo CCC=° quinquagesimo nono sabbato proximo
post diem B. Agathe virginis. .. Io. de Muldro.
Or. membr. sig. del. — Arch. civit. Colon. nr. 2255.
542. 1359 Februar 20. Avignon.
Innocentius VI Willermum archiepiscopum Coloniensem, qui se
per Robertum de Tuitio decanum ecclesie Monasterii Eiflie penes
papam super nonnullis reprehensibilibus excusavit, rogat, quatinus in
negotiis apostolicis infra provinciam Coloniensem peragendis se prebeat
solicitum et attentum.
Nuper dilectus filius . .. Dat. Avin. X kl. marcii a. septimo.
Reg. 240 pars I f. 45; W. 481.
543. 1359 April 12. Avignon.
Stephanas pape camerarius testatur, quod Boemundus archiepi-
scopus Trever. solvit pro parte partis sui communis servitii ducentos
decem florenos auri camere papali et pro parte partis quatuor servi-
tiorum familiarium pape quadraginta florenos auri clericis camere per
manus lohannis Bonini et quod ei prorogatus est terminus solvendi
usque ad festum Omnium Sanctorum proxime venturum.
Oblig. et Solut. 32 (386) f. 45; ex parte Introit. et Exit. 262 f. 44'.
544. 1359 April 15. Avignon.
Innocentius VI petenti Iohanne de Brandenburgh licentiato in arti-
bus canonico eecl. S. Servatii Traiect. Leod. dioc. concedit, quod perinde
valeat collatio archipresbiteratus parrochialis eccl. B. Marie Aquensis
Leod. dioc. eidem faeta a Philippo episcopo Cavallicensi apostolice
Vatikan. Regesten IV. 14
210 1359 April 16.
sedis nuncio extra curiam Romanam. Idem Iohannes tune obtinens
eapellam S. Anne in Porceto Colon. dioc. et Godefridus de S. Cuni-
berto tune obtinens dictum archipresbiteratum utrumque beneficium in
manus dicti Philippi ex eausa permutationis resignaverunt.
Litterarum scientia, vite ... Dat. Avin. XVII kl. maii a. septimo.
Reg. 284 f. 262! nr. 119.
545. 1359 April 16. Avignon.
Innocentius VI confirmat Theodericum Beyer coadiutorem Sal-
manni episcopi Wormatiensis. -
[Innocentius VI] Theoderico Beyer ... Salmanni episcopi Worma-
tiensis coadiutori familiari nostro.
Inter solicitudines varias ... Dudum siquidem ... Gerlacus
archiepiscopus Maguntinus comperiens prefatum episcopum Wormatien-
sem suffraganeum suum per aliquamdiu suam ecclesiam Wormatiensem
minus utiliter gubernasse volensque eidem ecclesie, ne ulterius dispendia
male administrationis incurreret, benigna solicitudine ex mandato apo-
stolica precavere, ad coadiutoris dationem celerem et felicem solicitis
studiis perintendens ... demum ad te cantorem ecclesie Maguntine
. dirigens oculos sue mentis, auctoritate apostolica eidem demandata
te dedit et constituit coadiutorem episcopo supradicto, cuiusmodi onus
spontaneus subivisti. Nos igitur eandem coadiutoris dationem . . .
eonfirmamus ... Dat. Avin. XVI kl. maii a. septimo.
Reg. 241 pars I f. 46'; Reg. Avin. 141 f. 50.
Idem mutatis mutandis notificat supradicta decano et capitulo
ecclesie ac clero civitatis et diocesis Wormatiensis neenon consulibus
et universitati ac populo civitatis et diocesis Wormatiensis.
L. cit. f. 47 et f. 51.
546. 1359 April 16. Avignon.
Innocentius VI petente Salmanno episcopo Wormatiensi, ut sibi
pro sustentatione certa reddituum portio ecclesie Wormatiensis assi-
gnetur, mandat Gerlaco archiepiscopo Maguntino, quatinus de his se
informet et pape deinde referat.
Ex parte venerabilis ... Dat. Avin. XVI kl. maii a. septimo.
Heg. 241 pars I f. 50.
1359 April 17. 211
547. 1359 April 17. Avignon.
Innocentius VI Rupertum seniorem ducem Bavarie comitem Pala-
tinum Reni itemque Rupertum iuniorem hortatur, quatinus Theoderico
Beyer eoadiutori Salmanni episcopi Wormatiensis assistant pro restau-
ratione eeclesie Wormatiensis ad collapsionem fere irreparabilem redacte.
De multis, que ... Dat. Avin. XV kl. maii a. septimo.
Reg. 241 pars I f. 49.
548. 1359 April 17. Avignon.
Innocentio VI supplicat Theodericus Beyer de Bopardia capellanus
papalis et coadiutor episcopi Wormat., quatinus sibi indulgeatur, ut in
officio dieta coadiutorie insistendo et eo durante fructus beneficiorum
suorum integre percipere valeat. — Annuit papa.
Item quatinus Iohanni de Nassauwe nato Gerlaci comitis de
Nassauwe clerico Trever. dioc. provideatur de canonicatu sub expec-
tatione prebende eccl. Fritzlar. Magunt. dioc. — Annuit papa.
Item quatinus Gerardo Conradi de Nassau clerico Trever. dioc.
reservetur beneficium eum eura vel sine cura spectans ad dispositionem
archiepiscopi Trever. et quod examen committatur ad partes. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VIII (30) f. 49.
549. 1359 April 17. Avignon.
Innocentius VI Carolo imperatori commendat Theodericum Beyer
eoadiutorem Salmanni episcopi Wormatiensis eumque rogat, quatinus
ad relevamen et restaurationem ecclesie Wormatiensis valde collapse
intendens Walramum de Spanhem et Frederieum de Lyningen comites
et alios barones ac nobiles necnon et alias ecclesiasticas et seculares
personas eastra opida villas bona ad eandem ecelesiam pertinentia
detinentes personaliter ad se vocet et ad illorum restitutionem inducat.
Coadiutoris dationem nuper . .. Dat. Avin. XV kl. maii
a. Septimo.
Reg. 241 pars I f. 48. W. 488.
350. 1359 April 17. Avignon.
[Innocentius VI] Walramo comiti de Spanhem.
Sua dona virtutum ... Cum itaque ... Salmannus episcopus
912 1359 April 17.
Wormatiensis, dum administratione prelibate ecclesie presidebat, tibi
velut vassallo, ut dicitur, eiusdem ecclesie et fideli exhibens* confi-
dentiam specialem castri et opidi Laudemburg cum suis pertineneiis
ad mensam Wormaciensis ecclesie pertinencium custodiam et admini-
strationem absque sui consensu capituli sub quadam simplicitate, quoad
viveret, ut fertur, duxerit comunisisse necnon et castrum de Lapide
propter quandam summam in pignore assignasse, cuius siquidem pecunie
summe tibi pars aliqua dieitur persoluta, ex cuiusmodi castrorum et
opidi» deteneione diuturna ecclesia sepefata collapsa et quasi suis
destituta iuribus universis nimium lederetur imposterum et est lesa ...
nobilitatem tuam rogamus ... quatinus ... Theoderico Beyer coad-
iutori eeclesie prelibate capellano nostro. . . castrum et opidum Laudem-
burg visis presentibus indilate et reliquum castrum de Lapide post
restitutionem residue pecunie, si qua extet, cum suis iuribus et perti-
nenciis universis reddere restituere et liberare eidemque coadiutori et
suis assistere ... studeas ... Dat. Avin. XV kl. maii a. septimo.
Reg. 241 pars I f. 47'; W. 486.
551. 1359 April 17. Avignon.
Innocentius VI Fredericum comitem de Lyningen, cui Sal-
mannus episcopus Wormatiensis castrum Dirmestein ad ius et proprie-
tatem ecelesie Wormatiensis pertinens commisit, hortatur, quatinus
dietum castrum cum suis iuribus et pertinenciis universis visis presen-
tibus indilate restituat "Theoderico Beyer coadiutori ecclesie Worma-
tiensis capellano papali.
Sua dona virtutum ... Dat. ut supra (= Avin. XV kl. maii
a. Septimo).
Iteg. 241 pars I f. 48; W. 487.
552. 1359 April 17. Avignon.
Innocentius VI Gerlaco archiepiscopo Maguntino nunciat, quod
Theoderieum Beyer coadiutorem Wormatiensis ecclesie confirmat, quem
eidem commendat.
Suffragantia merita probitatis .. . Dat. Avin. XV kl. maii
a. septimo.
Reg. 241 pars I f. 48.
a) exhibenti in reg. b) opidis 2n reg.
1369 April 17. 218
553. 1359 April 17. Avignon.
Innocentius VI consulibus consilio et comuni civitatis Maguntine
nunciat, quod ad instantiam nonnullorum deformationem Wormatiensis
eeclesie deplorantium dationem coadiutoris commisit Gerlaco archiepi-
scopo Maguntino, qui vocatis, qui fuerant evocandi, Theodericum
Boyer capellanum papalem Salmanno episcopo Wormatiensi de putavit
eoadiutorem, eosque rogat, ut consules universitatem et populum
eivitatis Wormatiensis inducant, ut huic faveant eumque protegant ac
defendant.
Nuper ad instantiam . . . Dat. ut supra (= Avin. XV kl. maii
a. septimo).
In e. m. consulibus consilio et comuni civitatis Spirensis.
Heg. 241 pars I f. 49.
554. 1359 April 29. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopo Treverensi nunciat se comperisse,
quod nonnulli clerici et ecclesiastice persone non solum in minoribus
gradibus consistentes sed etiam ad fastigium pastoralis dignitatis erecti
vitam suam quibusdam secularibus actibus contra sacrorum canonum
probibitiones immiscent in ludis hastiludiis torneamentis ac aliis mili-
taribus et prohibitis eis actibus neenon in deferendis vestibus sutella-
ribus et aliis quibusdam a iure prohibitis ornamentis, dilapidantes bona
pauperum et patrimonium Ihesu Christi. Mandat eidem, quatinus sibi
subiectos, si quos in talem lasciviam invenerit incidisse, ut a talibus
abstineant, coerceat et episcopis suis suffraganeis mandet, ut circa sub-
ditos sibi clericos similem curam adhibeant. Addit, quod de predictis
eum Philippus episcopus Cavallicensis apostolice sedis nuncius per
litteras papales et Conradus prepositus ecclesie S. Mauritii Maguntine
lator presentium viva voce plenius informabunt.
Etsi de eunetorum ... Dat. Avin. III kl. maii a. septimo.
In e. m. Willelmo Colon. Gerlaco Maguntin. necnon Bremensi
Salzeburgensi et Magdeburgensi archiepiscopis.
Reg. 240 pars I f. 32°.
555. 1359 Mai 15. Avignon.
Innocentius VI Godefrido de Herispach reservat beneficium ecele-
siasticum cum eura vel sine cura, cuius fructus, si cum cura, viginti
214 1869 Mai 15.
quinque, si vero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti
8. t. d. valorem annuum non excedant, spectans ad dispositionem de-
cani et capituli ecel. S. Cassii Bunnensis, non obstante quod canoni-
catum et prebendam eccl. Castoris in Confluentia obtinet.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. Avin. idus maii a. septimo.
In e. m. decano et cantori ac scolastico eccl. S. Florini in Con-
fluentia.
Reg. 284 f. 168 nr. 10. — Godefridi suppl. in Innoc. VI t. VIII (30)
f. 58°.
556. 1359 Mai 15. Avignon.
Innocentio VI supplicat Henricus dietus Wynbuch de Monasterio
Meinevelt clericus Trever. dioc., quatinus sibi reservetur beneficium
spectans ad dispositionem decani et capituli ecel. SS. Apostolorum
Colon. non obstante quod canonicatum et prebendam eccl. S. Castoris
in Confluentia obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VIII (30) f. 58'.
557. 1359 Mai 15. Avignon.
Innocentius VI Theoderico dieto Beyer electo Wormatiensi signi-
ficat, quod de persona ipsius canonici ecclesie Wormaciensis et capel-
lani papalis in dioconatus ordine constituti providet eeclesie Worma-
ciensi vacanti ex eo, quod bone memorie Salmannus episcopus olim
Wormaciensis per Brieium de Calamelle thesaurarium dicte eccl. apud
sedem apostolicam sponte cessit.
Pastoralis officii debitum . . . Dat. Avin. idus maii a. septimo.
In e. m. eapitulo eccl. Wormat. populo civit. et dioc. Wormat.
elero eivitat. et dioc. Wormat. archiepiscopo Magunt. Karolo Roma-
norum imperatori.
Reg. 284 f. 31 nr. 22; Reg. Avin. 140 f. 101' nr. 22.
558. 1359 Mai 15. Avignon.
Innocentio VI supplicat Theodericus electus Wormat., quatinus
germano suo Reymboldo nato Symonis dicti Beyer de Bopardia pro-
videatur de ecel. Spirensis prepositura vacante ex eo, quod Conradus
de Kirkil parrochialem eccl. de Rofach Basil, dioc. obtinens eam cum
dieta prepositura per multos annos tenuit, super qua sibi a papa collata
1359 Mai 16. 215
Theodericus in curia cum Iohanne dieto Kemneter litigat — non obstanti-
bus pluribus beneficiis et graciis a Reymboldo obtentis. — Annuit papa.
Item quatinus Mathie nato quondam Henrici de Rense reservetur
beneficium in ecel. Magunt, non obstante quod ei est reservatum bene-
fieium spectans ad collationem decani et capituli eecl. S. Symeonis
Trever. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VIII (30) f. 58.
5539. 1359 Mai 16. Avignon.
Stephanus papa camerarius testatur, quod Guillermus abbas mo-
nasterii S. Willebrordi Epternacensis pro parte sui communis servicii
septuaginte quinque florenos auri camere apostolice et pro parte qua-
tuor servitiorum familiarium pape quindecim florenos auri clericis
eamere per manus lohannis Robini canonici Limpurgensis solvi fecit.
Oblig. et Solut. 82 (336) f. 47.
560. 1359 Mai 21. ( Avignon.)
Servicium eeclesie Wormaciensis .., XXII card.
Eisdem anno [MCCCLIX] indict. et pont. die XXI m. maii ...
dominus Thedericus electus Wormaciensis ... recognavit pro communi
servicio domini Salamoni predecessoris sui prommisso et non soluto
VIIIC flor. et quinque servicia integra.
Item promisit pro sao communi servicio mille flor. et V servicia
consueta, solvendos tereiam partem omnium recognitorum et promisso-
rum a festo pentecostes proximo ad annum et aliam terciam partem
in simili festo anno resoluto et reliquam terciam partem in alio simili
festo tune secuturo anno revoluto. Quod nisi etc. et iuravit etc.
Oblig. et Solut. 22 f. 286.
561. 1359 Mai 21. Avignon.
Innocentius VI Theoderico electo Wormat, concedit, ut a quo-
cumque maluerit catholico antistite presbiteratus ordinem et postmodum
ab eodem vel alio ascitis et assistentibus duobus vel tribus episcopis
catholicis munus consecrationis recipere valeat.
Cum nos pridem Wormaciensi ... Dat. Avin. XII kl. iunii
a. septimo.
Reg. 284 f. 252! nr. 70; Reg. Avin. 140 f. 648! nr. 70.
216 1359 Mai 26.
562. 1359 Mai 26. Avignon.
Innocentius VI cum Roberto de Vernenboug (!) clerico Colon.
dioc. de soluto et soluta genito dispensat, ut preter unum beneficium
eeclesiastieum cum cura vel sine cura etiam unum aliud compatiens,
etiamsi canonicatus et prebenda in eccl. cathedrali existat, recipere et
retinere valeat.
Vite ac morum honestas ... Dat. Avin. VII kl. iunii a. septimo.
Reg. 284 f. 296' nr. 268.
$68. 1359 Juni 3. Avignon.
Innocentius VI Cunoni de Falkinstein canonico Magunt, concedit
absolutionem plenariam semel tantum in mortis articulo.
Prevenit ex tue devotionis . . . Dat. Avin. III nonas iunii
a. septimo.
Reg. Avin. 141 f. 532.
564. 1359 Juni 8. Villeneuve.
Innocentius VI consideratione Iohannis regis Francorum pro Gue-
rardo de Danville consiliario suo supplicantis decano eccl. Cameracensis
mandat, quatinus Guerardo conferat eccl. Colon. canonicatum et pre-
bendam vacantes ex eo, quod Egidius de Seycourt miles ipsos canoni-
eatum et prebendam obtinens se transferens ad vota laicalia cingulum
militare suscepit et se sevis immiscuit, non obstante quod Guerardus
in Noviomensi cum archidiaconatu ac Parisiensi Atrebatensi de Sancto
Quintino et in de Perona Novionensis dioc. eccl. canonicatus et pre-
bendas obtinet.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. VI idus iunii a. septimo.
Reg. 234 f. 97? nr. 25. — Iohannis regis suppl. pro suo consiliario ma-
gistro Gerardo in Innoc. VI Suppl. t. VIII (30) f. 74.
565. 1359 Juni 10. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Carolus Romanorum imperator, quatinus
Theoderico de Steghen provideatur de supplemento ac officio seu per-
sonatu aut dignitate eccl. Xanctensis, non obstante quod is canonicatum
et prebendam eccl. S. Petri extra muros Magunt. obtinet et quod ei
1359 Juni 10. 217
est provisum de canonicatu et prebenda eccl. Xanctensis, de qua pre-
benda litigat, ac etiam de eanonicatu sub expectatione prebende in eccl.
Aschaffenburg. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl.t. VIII (80) f. 8t'.
366. 1359 Juni 10. Villeneuve.
Innocentius VI Lamberto de Orsoy confert eccl. SS. Apostolorum
Colon. eanonieatum sub expectatione prebende et officii simplieis con-
sueti canonicis ipsius ecelesie assignari, non obstante quod is in eecl.
Xanctensi canonieatum et prebendam obtinet et supplementum expectat.
Laudabilia tue probitatis ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
IIII idus iunii a. septimo.
In e. m. S. Agricoli Avin. et Reyssensis ac Werdensis Colon.
ecel decanis.
Reg. Avin. 140 f. 296 nr. 59.
567. 1359 Juni 15. Avignon.
Stephanus pape camerarius testatur, quod lohannes abbas mona-
sterii S. Mathie extra muros Trever. pro parte partis sui communis
servicii sexaginta florenos auri camere apostolice et pro parte partis
quatuor serviciorum familiarium pape duodecim florenos auri elericis
camere solvi fecit et quod ei prorogatus est terminus solvendi usque
ad festum S. Michaelis proxime venturum.
Oblig. et Solut. 32 (886) f. 49; ex parte Introit. et Excit. 262 f. 4D.
568. 1359 Juni 21. (Avignon.)
Servicium monasterii S. Mathie propre muros Trever.
XXII card.
Dieta die [XXI m. iunii a. MCCCLIX] fuit camere apostolice
presentatum quoddam publicum instrumentum in effectu continens, quod
anno domini MCCCXLVIII indiet. XI die XXVI mensis iulii...
dominus frater Iohannes abbas monasterii S. Mathie prope muros Tre-
ver. ... promisit pro suo communi servicio centum quinquaginta flor.
auri et V servicia consueta, solvendos totum a die obligationis ad
annum. Quod nisi etc. et iuravit etc.
Oblig. et Solut. 22 f. 237.
218 1359 Juni 8.
569. 1359 Juni 25. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Gobelinus de Berka elerieus Colon. dioc.
de soluto et soluta genitus, quatinus sibi ad cautelam de novo provi-
deatur de eccl. Bunnensis subthesauraria, quam obtinuit vacantem per
obitum vel resignationem quondam Tilmanni de Unna. — Annuit papa.
Eidem supplieat Gerardus Gyr clerieus Colon. dioc., qui per per-
mutationem parrochialem eccl. in Nyenkirken in der Vlünem diete dioc.
pro ecel. parrochiali in Hükingen dicte dioc. obtinuit a Iohanne de
Mürse, quatinus sibi ad sibi cautelam de novo provideatur de dicta
ecel. — Annuit papa.
Eidem supplicat Wernerus Haselbeke clericus Colon. dioc., qua-
tinus sibi ad cautelam de novo provideatur de altari B. Marie virginis
Sito in eccl. monasterii Vilicensis Colon. dioc. — Annuit papa.
Eidem supplieat lohannes de Brandenburgh iunior archipresbiter
eccl. parrochialis B. Marie Aquensis, quatinus sibi ad cautelam de novo
provideatur de dieto archipresbiterato, non obstante quod canonicatum
et prebendam eccl. S. Servatii Traiect. Leod. dioc. obtinet. —
Annuit papa.
Eidem supplicat Nicolaus Iohannis scriptor papalis, quatinus sibi
ad cautelam de novo provideatur de ecel. B. Marie ad gradus cano-
nieatu et prebenda, quam obtinuit post resignationem quondam Her-
manni de Lisenkirken. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VIII (30) f. 109' et 111.
570. 1359 Juni 25. Villeneuve.
Innocentius VI archiepiscopo Auxitano et Geraldo de Podioful-
conis canonieo Lemovicensi ac officiali Colon. mandat, quatinus ma-
gistro Nicolao Iohannis conferat canonicatum et prebendam eccl. B.
Marie ad gradus Colon. vacantes per obitum Hermanni de Lysenkarken
alias de Colonia camerarii ecel. S. Servatii Traiect Leod. dioc., non
obstante quod Nicolaus canonicatum et prebendam ac thesaurariam in
Deyckinhan (Deytkirchen?) Colon. dioc. et parrochialem eccl. de Bayri
Atrebat. dioc. obtinet.
Grata dilecti filii ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. VII kl.
iulii a. septimo.
Reg. Avin. 140 f. 261 nr. 103.
571. 1359 Juni 25. Villeneuve.
Innocentius VI Willelmo archiepiscopo Colon. agit gratias, quod
1359 Juni 26. 219
Philippum episcopum Cavallicensen apostolice sedis nuncium et Hen-
ricum archidiaconum Leodiensem, quibus insidiabantur hostiliter qui-
dam perditionis filii, cautos et securos reddidit quodque ad concordiam
et pacem inter comitem de Wede et archidiaconum prefatum pro viri-
bus tetendit; rogat eundem, quatinus eidem episcopo in commissis ipso
per papam negotiis assistat et arcbidiaconum et comitem ad unitatem
et pacem revocef.
Quam solicitam, quam devotam ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. VII kl. iulii a. septimo.
Reg. 240 pars I f. 58; W. 496.
572. 1359 Juni 25. Villeneuve.
Innocentius VI consulibus et consilio civitatis Coloniensis gratias
agit, quod Philippum episcopum Cavallicensem apostolice sedis nuneium
ab insidiantium manibus, in quas incautus inciderat, presidiis et favo-
ribus Willelmi archiepiscopi Coloniensis liberatum honore, quo decuit,
ad suam civitatem divertentem susceperunt.
Que de devotione ... Dat. ut supra (= apud Villamnovam Avin.
dioc. VII kl. iulii a. septimo).
Reg. 240 pars I f. 59; W. 497.
573. 1359 Juni 30. Villeneuve. N
Innocentio VI supplicant Theodericus et Everbardus de Marka
fratres in Monte Pessulano studentes, quatinus Theoderico canonico
prebendato eecl. Colon. provideatur de eiusdem eccl. dignitate, non
obstante quod in "rever. et Leod. eccl. canonicatus et prebendas ob-
tinet et de prepositura in Scildascen (Schildesche) Padeburn. dioc. et
de canonicatu et prebenda eccl. Wormat., quorum possessionem nondum
est adeptus, ei est provisum et quod patitur defactum in etate in
XXIII etatis anno vel cirea constitutus. — Annuit papa.
Item quatinus Everhardo canonico prebendato eccl. Leod. provi-
deatur de dignitate spectante ad dispositionem sui patrui episcopi Leod.,
non obstante quod in eccl. S. Gereonis Colon. canonicatum et preben-
dam obtinet et quod patitur in etate defectum in XVIII etatis anno
vel cirea constitutus. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VIII (30) f. 97.
220 1359 Juli 4.
574. 1359 Juli 4. Villeneuve.
Innocentius VI Tilemanno dicto Lopupenhalder clerico Colon. dioc.
reservat beneficium ecclesiasticum sine cura, cuius fructus decem et
octo mareharum argenti s. t. d. valorem annuum non excedant, spec-
tans communiter vel divisim ad dispositionem prepositi decani et capi-
tuli eccl. Colon.
Laudabilia probitatis et virtutum ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. IIII monas iulii a. septimo.
In e. m. episcopo Tergestino et decano S. Severini ac scolastico
S. Gereonis Colon. eecl.
Reg. Avin. 140 f. 330' nr. 128 (Innoc. VI Suppl. t. VIII (30) f. 116').
575. 1359 Juli 8. Villeneuve.
Innocentius VI episcopo Osnaburgensi mandat, quatinus Lucgardim
de Hamersteine canonissam eccl. secularis Gandersemensis Romane
ecelesie immediate subiecte, si eam repererit idoneam, alias autem aliam
personam preficiat in abbatissam diete ecclesie, cuius preposita Sophia
et capitulum post obitum Iutte abbatisse primo Ermgardim de Swalen-
berge canonissam eiusdem ecclesie et deinde, cum hec ante confirma-
tionem vel reprobationem electionis esset mortua, Lucgardim elegerunt.
Ex suscepte servitutis officio ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. VIII idus iulii a. septimo.
Reg. 284 f. 45! nr. 50; Reg. Avin. 140 f. 121 nr. 50.
576. 1359 Juli 12. Villeneuve.
Innocentius VI monasterio Bruwilrensi ord. S. Bened. Colon. dioc.
vaeanti per obitum Frederici abbatis, cuius monasterii provisionem Fre-
derico adhue vivo sibi reservarat, providet de persona Arnoldi monachi
et thesaurarii et in sacerdotio constituti dicti monasterii quem conventus
dicte reservationis ignarus concorditer in abbatem elegit et Guillermus
archiepiscopus Colon. confirmavit.
Apostolice solicitudinis studium ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. IIII idus iulii a. septimo.
In e. m. conventui monasterii, universis vassallis monasterii,
archiepiscopo Colon.
Reg. Avin. 141 f. 72.
1359 Juli 14. 221
577. 1359 Juli 14. Villeneuve.
Innocentius Vl Philippo episcopo Cavallicensi apostolice sedis
nuncio scribit se comperisse, quod nonnulli ecclesiarum et monasterio-
rum prelati eapitula conventus et clerici ae ecclesiastice persone secu-
lares et regulares ordinum diversorum provincie Trever. impositionem
eniusdam decime seu subsidium biennale ab ipsis exigendum solvere
contempnentes ac ab illis et processibus et sententiis per Philippum
inde factis per appellationes et alia frivola subterfugia se eximere mo-
liuntur. Quocirea eidem mandat, quatinus predictos ad solvendum
compellat.
Celestis oeulus providencie . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. II idus iulii a. septimo.
Reg. 241 f. 88; W. 498.
578. 1359 Juli 14. Villeneuve.
Innocentio VI supplieat Wilhelmus archiepiscopus Colon., quatinus
confirmetur electio Iohannis de Xanctis canonici eccl. S. Severini Co-
lon. eolleetoris reddituum archiepiscopalium ad decanatum dicte eccl.
vacantem per obitum seu resignationem quondam Hildegeri de Harde-
vuyst, non obstante quod is in Bunnensi et Kerpensi eccl. canonicatus
et prebendas obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl t. VIII (30) f. 139.
579. 1359 Juli 19. Villeneuve.
Innocentius VI supplicat P. tit. S. Martini in montibus presbiter
eardinalis, quatinus suo servitori Theoderico de Malborgh clerico Colon.
dioc. reservetur benefieium ad dispositionem capituli eccl. Colon.
spectans, euius fructus, si curatum, XXV, si vero non fuerit curatum,
XX marcharum argenti valorem annum non excedunt, non obstante
quod ei est reservatum beneficium spectans ad dispositionem abbatie
et conventus monasterii Valliseomitis Cistere. ord. Colon. dioc. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VIII (80) f. 113.
580. 1359 Juli 19. Villeneuve.
Innocentius VI episcopo Metensi mandat, quatinus lacobo nato
Iacobi de Ravilla militis clerico Met. dioc., pro quo consanguineo suo
222 1359 Juli 26.
Boemundus archiepiscopus supplieatur, conferat eccl. Trever. canoni-
eatum et prebendam vaeantes ex eo, quod Brunequinus de Vinstinga eos
per Geraldum dietum Sandelz de Spinallo canonicum S. Deodati Tull.
dioc. apud euriam apostolicam resignavit.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XIIII kl. augusti a. septimo.
Reg. Avin. 140 f. 221 nr. 39. — Boemundi suppl. in Innoc. VI. Suppl. t.
VIII (80) f. 112°.
581. 1359 Juli 25. Villeneuve.
Innocentio VI supplieat Iohannes Leonis de Bopardia presbiter
Trever. dioc., quatinus sibi provideatur de sexta parte parrochialis eccl.
de Bopardia per sex rectores gubernari solite vacante de iure ex eo,
quod Rodulphus de Westfalia olim eiusdem sexte partis rector eandem
una cum parrochiali eccl. de Esch Trever. dioc. per annum et amplius
detinuit indebite occupatam, non obstante quod per alium detineatur
occupata. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VIII (30) f. 139.
582. 1359 Juli 29. Villeneuve.
Innocentius VI nobili viro Henrieo dicto Hartfust militi et Bele
euius uxori Colon. concedit absolutionem plenariam semel tantum in
mortis articulo.
Provenit ex vestre devotionis... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. IIII kl. augusti a. septimo.
Reg. Avin. 141 f. 534'.
*5$53. 1359 August 2. Villeneuve.
Innocentius VI ecclesie monasterü S. Cornelii Indensis concedit
indulgentias.
[Innocentius VI] universis christifidelibus presentes litteras in-
specturis salutem etc.
Splendor paterne glorie . . . Cupientes igitur, ut ecclesia monasterii
S. Cornelii Indensis ord. S. Bened. Colon. dioc., in qua, ut asseritur,
sindo munda, in qua corpus domini nostri Ihesu Christi, postquam de
eruce depositum extitit, positum, et linteum, quo idem dominus noster
in cena sua pedes discipulorum suorum torsit, ipsiusque S. Cornelii
1859 August 15. 228
eaput et brachium dextrum et plures alie sanctorum reliquie fore nos-
euntur, propter quas ad monasterium ipsum de diversis mundi partibus
et precipue de septennio in septennium, quo ibidem ipse reliquie osten-
duntur, et etiam annis singulis, XVI videlicet kl. augusti, magna con-
fluit populi multitudo, congruis honoribus frequentetur, et ut christi-
fideles eo libentius causa devotionis ad eandem accedant, quo ibidem
dono celestis gratie uberius conspexerint se refectos, de omnipotentis
dei miserieordia et Beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctori-
tate eonfisi omnibus vere penitentibus et confessis, qui in nativitatis
resurreetionis eiusdem domini ac pentecostes sancte trinitatis, in singulis
quatuor principalibus B. Marie virginis, nativitatis B. Iohannis Baptiste,
predieti S. Cornelii et dedicationis eiusdem ecclesie festivitatum et
earundem XVI kl. augusti diebus ecclesiam ipsam devote visitaverint,
annuatim unam annum et quadraginta dies de iniunctis eis penitenciis,
singulis videlicet diebus predictis, quibus ecclesiam ipsam visitaverint,
ut prefertur, misericorditer relaxamus. Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. IIII nonas augusti a. septimo !.
Or. membr. cum filo serico et plumbo pend.; sub plica ad sinisir.: X et
inferius: Io. Bellil; in pica ad dextr.: lo. Morelli; n dorso: Wilhelmus
de Dorp. pro cur. — Düsseldorf. Arch. reg. Cornelymünster nr. 45. —
Reg. Avin. 141 f. 589.
584. 1359 August 15. Villeneuve.
Innocentius VI Arnoldo de Hoern licentiato in artibus confert eccl.
Colon. canonicatum sub expectatione prebende.
Nobilitas generis, litterarum scientia ... Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XVIII kl. septembris a. septimo.
In e. m. preposito S. Gereonis et 5. Georgii Colon. ac S. Agricoli
Avin. decanis eccl.
Heg. Avin. 140 f. 298 nr. 61.
1) Supplicatio eodem die data incipit hıs verbis: Significant Sanctitati
Vestre devoti oratores Vestri abbas et conventus monasterii S. Cornelii
Indensis ord. S. Bened. Colon. dioc, quod — iam sunt plures anni
elapsi — ipsum monasterium et omnia eius privilegia ac littere indul-
gentiarum in pso monasterio existentes fuerunt per Aquenses Leod.
dioc. igne conservante (corr. concremata) et postea per eosdem ipsum
monasterium solenniter rehedificatum existit, in quo sunt reliquie
sanctorum infrascripte . . . Innoc. Suppl. t. VIII (30) f. 151'.
224 1859 August 29.
585. 1559 August 29. Avignon.
Innocentius VI Theoderico de Marka reservat eccl. Colon. digni-
tatem, etiam si ad eam per electionem quis assumatur ac etiam si
eidem cura immineat animarum, non obstante quod is in Colon. et
Trever. ac Leod. eccl. canonicatus et prebendas obtinet quodque de
prepositura in Schildeschen Padeburn. dioe. et canonicatu et prebenda
Wormat. eccl. ei est provisum, quorum possessionem nondum est adep-
tus, quodque patitur in etale defectum in vicesimo tercio anno vel
circiter constitutus. "Tamen dignitatem Colon. assecutus dimittat pre-
dietam preposituram.
Nobilitas generis, morum ... Dat. III kl. septembris a. septimo.
In e. m. Monasteriensis et S. Gereonis Colon. ee S. Agricolo
Avin. decanis.
Reg. 284 f. 80 nr. 13; Heg. Avin. 140 f. 186' nr. 18.
586. 1359 August 29. Avignon.
Innocentius VI Everhardo de Marka in Montepessulano litterarum
studio insistenti reservat dignitatem eccl. Leod. spectantem ad dispo-
sitionem episcopi Leod., non obstante quod is in Leod. et S. Gereonis
Colon. eccl. canonicatus et prebendas obtinet quodque defectum patitur
in etate in decimo octavo etatis anno constitutus.
Exigentibus nobilitate generis . .. Dat. Avin. IIII kl. septembris
a. Septimo.
Reg. 234 f. 79 nr. 12.
587. 1359 September 1. (Werden.)
Frater Rodolphus episcopus Constantianensis ac Wilhelmi archi-
episcopi Colon. in pontifiealibus vicarius notum facit, quod hodie
quoddam altare constructum in honore B. Marie virginis in veteri
monasterio elaustri ord. S. Bened. in Werdina consecravit et ad preces
abbatis et collegii dedicationem ipsius monasterii, que usque ad id
tempus in crastino B. Kiliani peragebatur, transposuit in dominicam
festum nativitatis B. Marie immediate precedentem; Insuper concedit
monasterio indulgentias (non plenarias).
Or. membr sig. del. — Düsseldorf. Stift Werden nr. 134.
1359 September 11. 995
"$853. 1359 September 11. Köln.
Philippus Cavallicensis episcopus ad Trever. Magunt. Colon. Brem.
et Magdeburg. civitates et dioceses ac provincias apostolice sedis nuncius
destinatus litterarum ab Innocentio VI (nr. 439), quarum tenorem trans-
sumit, auctoritate nisus, postquam nudiustercius relatu decani et capituli
eccl. S. Andree Colon. et aliorum fidedignorum invenit, antiquo tempore
eandem eccl. S. Andree debitis fuisse defraudatam serviciis in divinis
propter distributionum et aliorum necessariorum ad sustentationem
canonicorum et aliorum ecelesie servitorum manifestum defectum, con-
firmat, quod ad dietum supplendum defectum antiquo tempore Her-
mannus Coloniensis et Bruno Treverensis archiepiscopi ecclesiam de
Bacharach Trever. dioc. et decimas maiores et minores ac novalia
pertinentia ad eandem et Conradus archiepiscopus Coloniensis ecclesiam
in Durremagen Colon. dioc. eum decimis minoribus et maioribus et
iurisdictionibus ac novalibus ad ipsam ecelesiam pertinentibus et alii
archiepiscopi Colonienses ecclesias in Esch et in Glene Colon. dioc.
incorporaverunt dicte ecclesie S. Andree, et quod priores decani et
eapitulum eeclesie S. Andree pro sustentatione predicta in divini cultus
augmentum acquisiverunt in oppido de Bacharach et in Dytbach et in
Mannenbach et certis aliis villis bona certa in publieo instrumento
distinetius annotata.
». .. Dat. et act. Colonie in hospicio habitationis nostre sito infra
elaustrum eiusdem ecclesie S. Andree anno nat. d. MCCCLIX die un-
decima mensis septembris . . . presentibus . . . Conrado de Spingelberg (!)
preposito eccl. S. Mauritii Magunt., Henrico scolastico 5. Gereonis
Colon., Philippo Cavallerii canonico Massiliensi, Rosselino Gauterii priore
eccl. S. Trinitatis de Insula Cavallieensis diocesis, Bertrando Fulconis
et Guillelno Isnardi armigeris de Callion. testibus . . ."
Instrum. notarile membr. a Matheo Scorne clerico Clusine dioc. et
Henrico de Lyntorp clerico Colon. dioc. notariis confectum cum signo
notarili flo serico viridi et pendente sig. rubro nuncii, cuius est cir-
cumscriptio: S. PHILIPPI........ AVALLICEN. APLICE SEDIS
NVCIVS. — Insertum in litteras confirmatorias a Gregorio XI datas
d. XXII m. septembris a. MCCCLXXV. — Düsseldorf. Arch. reg. Köln:
S. Andreas nr. 137.
589. 1359 September 12. Avignon.
Innocentius VI Maguntino et Treverensi archiepiscopis ac sacriste
ecclesie Avinionensis mandat, quatinus compellant cives Wormatienses,
Vatikan. Regesten IV. 15
226 1359 September 80.
ut Theodericum episcopum in ipsorum urbem recipiant, et vassallos
ecclesie Wormatiensis, ut eidem fidelitatem et servitia debita prestent.
[Innocentius VI] Maguntino et Treverensi archiepiscopis ac sacriste
ecel. Avin.
Nuper ecclesie Wormatiensi . . . de persona venerabilis fratris
Theoderici episcopi Wormatiensis tune apud dictam sedem [scil. aposto-
licam] constituti . . . duximus providendum . . . Cum autem, sieut
exhibita nobis postmodum pro parte ipsius episcopi petitio continebat,
prefatus Theodericus episcopus ad partes illas se transferens . . .
civitatem intrare et ad ecclesiam suam accedere vellet, nonnulli cives
dicte civitatis se nomine communitatis eiusdem civitatis id facere pre-
tendentes impedire et prohibere de facto, quominus idem episcopus
civitatem intrare et ad ecclesiam sepedictas accedere potuerit atque
possit, nisi episcopus ipsis quasdam cum eis prius iniret et faceret
illieitas pactiones, presumpserunt nequiter et presumunt. Et nonnulli
etiam ex vassallis . . . prefato episcopo huiusmodi fidelitatem ac ser-
vicia . . . et iura sibi ab eis debita exhibere sibi contra iusticiam
eontradixerunt et etiam contradieunt . . . Nos itaque . . . discretioni
vestre. . . mandamus, quatinus . . . prefatos cives atque vassallos, ut
ab huiusmodi impedimentis . . . desistant dictumque episcopum . . .
devote recipiant . . . ipsumque episcopum pacifica ipsius ecelesie
suorumque iurium et bonorum administratione gaudere permittant,
auctoritate nostra per censuram ecclesiasticam appellatione postposita
compellatis, invocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii secularis . . .
Dat. Avin. II idus septembris a. septimo.
Reg. 234 f. 269 nr. 150; Reg. Avin. 140 f. 668! nr. 150.
590. 1359 September 30. Avignon.
Servicium monasterii Sybergensis. XXIII card.
Anno domini MCCCLIX indicet. XII die XXIIII m. septembris
fuit presentatum camere apostolice quedam littera aperta sigillata in
pendenti duobus sigillis . . . sive quoddam publieum instrumentum
scriptum et signatum manu et signo magistri Iohannis de Vrymarshemi
eleriei Colon. dioc. publici auctoritate imperiali notarii in effeetu con-
tinens, quod dominus frater Nicolaus abbas monasterii Sybergensis anno
domini MCCCLIX promisit pro suo communi servicio IIC. LXX flor.
auri et V servicia consueta, solvendum totum a die obligationis ad
annum. Quod nisi etc. et iuravit etc.
Oblig. et Solut. 22 f. 248°.
1369 October 2. 997
591. 1359 October 2. Avignon.
Stephanus pape camerarius testatur, quod lobannes abbas mona-
sterii S. Mathie extra muros Trever. pro complemento sui communis
servicii decem florenos auri camere apostolice et pro complemento
quatuor servieiorum familiarium pape unum florenum et sexdecim solidos
monete Avin. clericis camere per manus Gebelini de Hensbergh solvi fecit.
Oblig. et Solut. 32 (336) f. 57'.
+592. 1359 October 5. Avignon.
Stephanus archiepiscopus Tholosanus et pape camerarius testatur,
quod frater Nicolaus abbas monasterii Sybergensis ord. S. Ben. pro
eomplemento sui communis servieii CX XXV flor. auri camere apostolice
neenon pro complemento quatuor serviciorum familiarium XXII flor.
auri XlI sol. monete Avin. clericis camere per manus Hermanni Hake
solvi fecit, et quod ipse Nieolaum ab excommunicationis suspensionis
et interdicti sentenciis et reatu periurii, quas incurrit propter solutionem
non in termino prefixo factam, absolvit et cum eodem super irregularitate
dispensavit !.
Or. membr. cum sigillo cereo camerarii; in plica ad sinistr.: Guillelmus
de Benevento. — Düsseldorf. Arch. reg. Siegburg. nr. 700 (304). —
Oblig. et Solut. 32 (336) f. 58.
593. 1359 October 11. Avignon.
Iohannes Bellin penitenciarius pape nunciat episcopo Carpen-
toratensi, quod Theodericum de Broeke laicum Coloniensis diocesis,
qui presbiterum quendam interfecit, absolvit ab excommunicationis
sententia eidemque iniunzit penitentiam gravissimam.
Venerabili in Christo patri dei gracia . . episcopo Carpentoratensi
vel eius vicario in spiritualibus frater Iohannes Bellin domini pape
penitenciarius. Salutem in domino.
Nobilem virum Theodericum de Broeke laieum Coloniensis dio-
cesis latorem presencium, qui olim, prout laicus vobis exponet, insti-
gante diabolo presbiterum interfecit, a generali excommunicationis sen-
tencia, quam propter hoc incurrit, ac huiusmodi homicidii reatu, ad
1) Eiusdem apochae alterum exemplar d. 1 m. octobris datum, cui
appensa est sigillum camerarii et in cuius plica ad sinistram inscribitur:
Guillelmus de Fonte, invenitur |. cit. nr. 308.
298 1359 October 11.
vog, cum diocesanum suum habeat in hac parte suspectum, auetoritate
domini pape remittimus iuxta formam ecelesie absolutum, mandantes
ei inter alia sub debito prestiti iuramenti, ut per omnes maiores ecclesias
vestre civitatis nudus et discalceatus, brachis (! dumtaxat retentis,
virgam ferens in manibus et corrigium circa collum, si secure poterit,
incedat, et ante fores ecclesiarum ipsarum a presbiteris earundem psal-
mum peniteneialem dicentibus se faciat verberari, quando maior in eis
erit populi multitudo, suum publice confitendo reatum. Ecclesie autem,
si cui dietus occisus presbiter serviebat, si non satisfecit, satisfaciat
competenter. Et si aliquod feudum ab ipsa ecclesia tenuit vel ius
patronatus obtinet in eadem, ipse ac eius heredes illis perpetuo sint
privati. Et ne minus vindiete quam excessus memoria prorogetur, filii
descendentes ab eo inhabiles sint propter hoc ad ecclesiasticum bene-
fieium obtinendum, nisi cum eis fuerit per sedem apostolicam miseri-
corditer dispensatum. Vos autem culpa ipsius diligenter considerata
iniungatis inde sibi auctoritate predicta penitenciam, que sibi sit ad
salutem et aliis ad terrorem. Ceterum si, que mandantur, facere forte
contempserit, in eandem sentenciam ipso iure noverit se relapsum.
Dat. Avin. V idus octobris pont. d. Innocentii pape VI anno septimo.
Sy. de Bares
Litteris precedentibus sunt affixe littere transfixe:
Universis et singulis presentes inspecturis. Stephanus Tacharelli
in decretis licentiatus in spiritualibus et temporalibus vicarius generalis
reverendi in Christo patris et domini domini Iohannis dei et apostolice
sedis gratia Carpentoratensis episcopi. Salutem in domino sempiternam
et presentibus plenariam adhibere fidem.
Universitati vestre tenore presencium deducimus manifestum, quod
nobilis vir Theodoricum de Broeken laycus Coloniensis diocesis peni-
tenciam sibi iniunctam per venerabilem et religiosum virum fratrem
Iohannem Belin domini nostri pape penitenciarium /secundum] formam
et continentiam litterarum eiusdem domini penitenciarii nobis directarum,
quibus hec nostre presentes sunt annexe, peregit fecit et debite adimplevit
sibique iniunximus penitenciam pro premissis salutarem. In cuius rei
testimonium presentes litteras fieri fecimus ct sigilli nostri officialatus
officii munimine roborari. Datum Carpen[torati] die XIII mensis
oetobris a. d. MCCCLIX. . . M. Iohannis p. p. II. s.
Duo or. membr. cum pend. fragmento sigilli rubri. — Düsseldorf.
Arch. reg. Domstift Köln. 612.
1359 October 21. 229
594. 1359 October 21. Avignon.
Innocentius VI abbati monasterii B. Marie Lucemburgensis mandat,
quatinus Wernhero Arnoldi rectori parrochialis eccl. de Modenort Trever.
dioe. conferat parrochialem eecl. de Dalem dicte dioc. reservatam de
iure dispositioni sedis apostolice ex eo, quod quondam Abricus Pigonis
ecclesiam S. Michaelis in Lucemburg obtinens, eandem de Dalem asse-
eutus, utramque per plures annos detinuit. Postea eandem ecclesiam
obtinuit de facto Iohannes Phiplonis, quo mortuo ab ecclesie patronis
presentatus eandem de facto accepit Wernherus. — Papa huic precipit,
ut dictam de Dalem assecutus dimittat alteram de Modenort.
Dignum arbitramur et congruum . . Dat. Avin. XII kl. novembris
a. septimo.
Reg. Avin. 140 f. 434' nr. 68. — B. S. Eustachii diaconi cardinalis
suppl. pro suo familiari Wernero capellano ducis Lucemburgi et
Brabantie in Innoc. VI Suppl. t. VIII (80) f. 196°.
*598. 1359 October 26. Avignon.
Stephanus archiepiscopus Tholosanus camerarius pape officialibus
Trever. Colon. Met. eorumque locumtenentibus ac abbatibus archidia-
conis ete. notum facit, quod suspendit excommunicationis et interdicti
sententias a Iohanne de Nalnyro procuratore fiscali pape et camere
apostolice in Ottonem abbatem et conventum monasterii S. Maximini
Trever. et Geraldum de Pavone decanum eccl. S. Georgii Colon. con-
servatorem privilegiorum apostolicorum abbati et monasterio eoncesso-
rum prolatas ex eo, quod "Theodericus rector parrochialis eccl. in
Monheym Met. dioc. pro se et nomine procuratorio Arnoldi de Thyonis-
villa rectoris parrochialis eccl. in Husinga Met. dioc. dictos abbatem
monasterium et conservatorem in curia accusaverant super abusu dic-
forum privilegiorum. — Accusatorum et citatorum procurator in curia
erat magister Tilmannus de Nussia.
Or. membr. cum sigillo pend. — Koblenz. Arch. reg. Abtei S. Maximin.
I. D. nr. 380.
*596. 1359 October 29. Avignon.
Innocentius VI deputat tres iudices, qui decidant litem inter
capitulum eccl. S. Adalberti Aquensis et Iohannem de Bolant vicarium
ecclesie parrochialis de One exortam de decimis parrochie de One.
230 1359 November 4.
Innocentius... abbati monasterii S. Iacobi et . . preposito S. Pauli
ac decano S. Martini eccl. Leod. . ..
Sua nobis dilecti filii .. decanus et capitulum ecel. S. Adalberti
Aquensis peticione monstrarunt, quod licet perceptio omnium decimarum
grossorum et etiam duarum partium decimarum minutorum fructuum
exerescentium infra limites parrochie ecclesie de One Leod. dioc. eisdem
decano capitulo et ecclesie S. Adalberti canonice unite ad eosdem
decanum et capitulum . . . pertineret, . . . ac reliqua pars earundem
decimarum dietorum minutorum fructuum et alie obventiones dicte
eeclesie de One ad viearium perpetuum ipsius ecclesie de One pro
. tempore existentem dumtaxat pertinerent ipseque vicarius ex illis con-
grue sustentari, iura episcopalia solvere, hospitalitatem tenere et alia
onera ei incumbentia supportare valeret, quia tamen Iohannes de
Bolant perpetuus vicarius diete eeclesie de One, qui huiusmodi reliquam
partem et obventiones cum integritate percipiebat, parrochianis eiusdem
ecclesie de One publice in facie eiusdem ecclesie propria temeritate
inhibuerat et inhibebat, ne ipsi nomine dictorum decani et capituli de
prefatis decimis grossis et duabus partibus dictarum decimarum minu-
torum fructuum se intromitterent neque ad illas manus apponerent
ac quasdam ex huiusmodi decimis dietorum grossorum fructuum tune
expressis contra iusticiam receperat et asportaverat .. ipsisque decano
et capitulo multas alias turbationes molestationes et impedimenta super
ipsis decimis . . . intulerat et inferre non cessabat, iidem decanus et
capitulum eundem vicarium . . . coram . . officiali Leodiensi non ex
delegatione apostolica traxerunt in causam idemque officialis perperam
in eausa ipsam (!) procedens eundem vicarium ab impetitione eorundem
decani et capituli .. . absolvit... A qua quidem sentencia pro parte
dietorum decani et capituli fuit ad sedem apostolicam appellatum.
Quocirca discretioni vestre . . . mandamus, quatinus... quod iustum
fuerit, appellatione remota decernatis . . . Dat. Avin. IIII kl. novembris
p. n. a. septimo.
Or. membr. cum filo cannab. et plumbo pend.; sub plica ad sinistr.:
V et inferius: Yo. Bellil; in plica ad dextr.: R. St. de Salucis; in dorso:
Henricus Bierwisch e£ inferius: R. bull. B. de Berne pro sall e£: R. bull.
G. de Iandraco pro comp. — Düsseldorf. Arch. reg. Aachen St. Adelbert
nr. 16. — Apogr. in copiar. saec. XVIII pg. 66. Düsseldorf. Arch. reg.
B. 101.
597. 1359 November 4. Avignon.
Stephanus pape camerarius testatur, quod Raymundus (!) archi-
episcopus Trever. solvit pro parte partis sui communis servicii ducentos
1359 November 5. . 231
florenos auri camere apostolice et pro parte partis quatuor servitiorum
familiarium pape quinquaginta florenos auri clericis camere per manus
Iohannis Bonini (?) capellani sui et quod eidem prorogatus est termi-
nus solvendi complementum usque ad festum Omnium Sanetorum pro-
xime venturum.
Oblig. et Solut. 32 (836) f. 60.
598. 1359 November 5. Avignon.
Innocentius VI Boemundo archiepiscopo Trever. concedit, quod
ecclesias et cimiteria per effusionem sanguinis vel seminis violata recon-
ciliare valeat per aliquem sacerdotem idoneum, aqua prius per ipsum
vel alium antistitem, ut moris est, benedicta
Tue devotionis precibus... Dat. Avin. nonas novembris a. septimo.
Reg. 234' f. 293 nr. 253; Reg. Avin. 140 f. 702 nr. 253.
599. 1359 November —. Avignon.
Innocentio VI supplicatur, quatinus Iohanni Hays clerico Constan-
ciensis dioc. confirmetur provisio de canonicatu et prebenda eccl.
S. Severini Colon. ei facta per episcopum Cavallicensem in illis partibus
apostolice sedis nuncium, non obstante quod ei est reservatum bene-
fieium eum eura vel sine cura spectans ad collationem episcopi Con-
stantiensis. — Annuit papa.
Eidem supplieat Theodericus de Steghen, quatinus sibi confir-
metur collatio prebende et supplementi eccl. Xanetensis sibi facta post
resignationem lohannis de Morse nunc militis, non obstante quod sibi
est provisum de canonicatu sub expectatione prebende eccl. Aschaffen-
burg. et quod dignitatem vel personatum seu officium in dicta eccl.
Xanctensi expectat. — Annuit papa.
Eidem supplicat Petrus de Lunrike clericus Colon. dioc., quatinus
sibi de novo provideatur de parrochiali eccl. de Pirne Colon. dioc.,
super qua litigavit in curia cum Andrea de Brische usque ad Andree
obitum. — Annuit papa.
Eidem supplieatur, quatinus Wynando de Esch de novo provi-
deatur de eccl. parrochiali in Boitberghe Colon. dioc. ei facta per
episcopum Cavallicensem apostolice sedis nuncium vacante ex eo,
quod Gerardus Preut primo et deinde Gotfridus de Glinde illam per
plures annos detinuerunt in presbiteros non promoti, non obstante quod
232 1869 November 18.
Wynandus in Colon. et Meschedensi eccl. canonicatus et prebendas
obtinet. — Annuit papa.
Eidem supplieatur, quatinus Iohanni Wilhelmi de Ruremunde
clerico Leod. dioc. de novo provideatur de parrochiali eccl. in Sconen-
bergh Trever. dioc., ut credebatur, ex eo vacante, quod Ludolphus
de Hoilveltz eam una cum parrochiali ecel. in Loensdorf per plures
annos detinuit occupatam. — Annuit papa.
Eidem supplicat Iohannes dictus Visiis de Aldenhoven, quatinus
sibi confirmetur provisio de parrochiali eecl. in Kyrbergh Colon. dioc. —
Annuit papa.
Eidem supplieatur, quatinus confirmetur permutatio facta per
Theodericum Momme de eccl. de Angherlo pro decanatu eccl. colle-
giate S. Martini Embricensis cum Iohanne Thome de Hoesden. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. VIII (30) f. 286 —238.
600. 1359 November 18. Avignon.
Innocentius VI Winando de Esch in Coloniensi et Meschedensi
ecclesiis canonicatus et prebendas obtinenti concedit, quod collatio
eeclesie parrochialis in Boitbergh Colon. dioc. a Philippo episcopo
Cavallicensi tune in partibus Alamanie sedis apostolice nuncio ipsi facta
per inde valeat. — Dictam ecclesiam parrochialem olim ex eo vacantem,
ut eredebatur, quod Gerardus dietus Preut primo et deinde Gotfridus
Glinde clerici eiusdem rectores illam per plures annos detinuerant in
presbiteros non promoti, Wilhelmus archiepiscopus Colon. auctoritate
ordinaria Winando contulerat. Postea vero Winandus dubitansde va-
lore huius collationis ecclesiam parrochialem in manibus resignaverat
Philippi.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. XIIII kl. de-
cembris a. septimo.
Reg. 234 f. 296' nr. 267; Reg. Avin. 140 f. 708 nr. 267.
601. 1359 November 23. Avignon.
Innocentio VI supplicat Philippus episcopus Cavallicensis, quatinus
Conrado de Leyten preposito S. Cuniberti Colon. qui toto tempore,
quo is in Colonia morabatur, propriam habitationem «deserens eidem
gratuite concessit eandem ac negotia apostolica fideli servitio conti-
" nuo prosecutus est, reservetur dignitas seu officium in eecl. S. Andree
1359 December 1. 233
Colon., in qua is est canonicus prebendatus, non obstante quod in dicta
S. Cuniberti preposituram, cuius fructus quatuor mareharum argenti
valorem annuum non excedunt, et in dicta S. Cuniberti necnon in
Geyseke cum prebenda ac in Susatensi eccl. sub expectatione prebende
canonicatus obtinet. — „Fiat et dimittat preposituram et prebendam
S. Cuniberti. G."
Item supplicat, quatinus Henrico de Suderlande licentiato in
decretis et in legibus baccalario colleetori subsidii apostolici per
eivitatem et diocesim Colon. canonico Sosatiensi provideatur de eccl.
Leod. canonicatu sub expectatione prebende et dignitatis vel personatus
seu officii, non obstante quod is in S. Gereonis scolastriam ac in eadem
et S. Cuniberti Colon. eccl canonicatus et prebendas obtinet. —
Nimis est onerata, sed fiat de canonicatu et prebenda in eccl.
S. Andree Colon. G."
Innoc. VI Suppl. t. VII (30) f. 288 et 238.
602. 1359 December 1. Avignon.
Innocentius VI Philippo episcopo Cavallicensi apostolice sedis
nuncio ad nonnullas Alamannie partes destinato concedit facultatem
nuneios apostolicos collectores vulgariter nuncupatos in omnibus et
singulis civitatibus diocesibus et provinciis, ubi is est nuncius aposto-
lieus deputatus, creandi seu transferendi ac illis alios subrogandi.
. . . Dat. Avin. kl. decembris a. septimo.
Reg. 241 f. 165; W. 508.
603. 1359 December 9. Avignon.
Innocentius VI Philippo episcopo Cavallicensi mandat, quatinus
summas ad cameram apostolicam pertinentes Ludovico de Ponzanno
et Ludovico Malbechiis Astensis ac Manueli Bota de Savilihano Tau-
rinensis neenon Petro de Furno Vercellensis dioc., Anthonii et Guidonis
Malabaile civium Astensium mercatorum Romanum curiam sequentium
factoribus in Francie Flandrie et Brabancie partibus persistentibus
integraliter tradat et assignet.
. . . Dat. Avin. V idus decembris a. septimo.
Reg. 241 f. 266; W. 509.
604. 1359 December 16. Avignon.
Innocentius VI Arnaldo abbati monasterii Bruwilrensis ord. S. Bened.
Colon. dioc., volens eius in patrie partibus commorantis parcere labo-
234 1360 Januar 2.
ribus et expensis, concedit, ut a quocumque maluerit catholico antistite
munus benedictionis reciperc valeat.
Cum nos pridem . . . Dat. Avin. XVII kl. ianuarii a. septimo.
Reg. Avin. 141 f. 607'.
605. 1360 Januar 2. Avignon.
Innocentius VI officiali Treverensi mandat, quatinus Hesseto de
Ex nobili clerico Trever. dioc. conferat eccl. Trever. canonicatum et
prebendam vacantes ex eo, quod Bertramnus de Wolmeringa eos per
Geraldum dietum Homo prepositum S. Deodati Tull. dioc. in curia
resignavit.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. IIII nonas ia-
nuarii a. octavo.
Reg. Avin. 143 f. 172 nr. 89. — Gaucherii de Montilio militis (el con-
sanguinei Ademarii episcopi Met.) suppl. pro Hesseto in Innoc. VI
Suppl. t. IX (81) f. 2.
606. 1360 Januar 7. Avignon.
Innocentio VI supplieat (Johannes Schadelant) Culmensis episco-
pus pro infrascriptis, qui pluribus annis, quibus inquisitionis vacavit
officio ae novissime negociis apostolicis intendebat, secum innumeros
labores tollerarunt, videlicet pro lohanne dicto de Maguntia notario
suo, pro Cristiano dicto Stiggelink, pro Hermanno dicto Stilkin de
Schadelant cognato suo, pro Wernero de Brocha.
Item quatinus Wilhelmo de Stella clerico Colon. provideatur de
canonicatu sub expectatione prebende in eccl. Monasterii Eiflie. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 8.
607. 1360 Januar 7. Avignon.
Innocentius VI Iohanni dicto de Maguntia de presbitero et soluta
genito clerico Colon. dioc. magistro in artibus reservat beneficium eccle-
siasticum cum cura vel sine cura, cuius fructus, si cum cura, viginti
quinque, si vero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti
8. t. d. valorem annuum non excedant, spectans ad dispositionem pre-
positi decani et capituli eecl. Colon. communiter vel divisim.
Litterarum scientia, vite... Dat. Avin. VII idus ianuarii a. octavo.
1360 Januar 7. 235
In e. m. episcopo Culmensi et preposito S. Cuniberti Colon. ac
decano S. Agricoli Avin. eccl.
Reg. Avin. 142 f. 38t'.
608. 1360 Januar 7. Avignon.
Innocentius VI preposito ecel. S. Cuniberti Colon. mandat, quatinus
Cristiano dicto Stiggelink clerico Colon., qui, ut asserit, in negotiis
apostolicis multipliciter laboravit, reservet beneficium ecclesiasticum
eum cura vel sine eura, cuius fructus, si curatum, viginti quinque, si
vero non curatum fuerit, decem et octo mareharum argenti s. t. d.
valorem annuum non excedant, spectans communiter vel divisim ad
dispositionem prepositi decani et capituli eccl. S. Severini Colon.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. VII idus ianuarii
a. octavo.
Reg. Avin. 143 f. 582 nr. 129.
609. 1360 Januar 7. Avignon.
Innocentius VI decano ecel. S. Gereonis Colon. mandat, quatinus
Hermanno dicto Stilkin de Scadelant canonico eccl. S. Georgii Colon.,
qui, ut asserit, in negotiis apostolicis multipliciter laboravit, reservet
eiusdem eecl. S. Georgii dignitatem vel personatum aut officium cum
eura vel sine cura.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. VII idus ianuarii
a. octavo.
Reg. Avin. 143 f. 166 nr. 24.
610. 1360 Januar 7. Avignon.
Innocentius VI Wernero de Brocha plebano plebis S. Iohannis de
Rivoalto de Venetiis, qui in negotiis apostolicis multipliciter laboravit
ac super eanonieatu et prebenda eccl. Monasterii Eiflie Colon. dioc.,
quibus est spoliatus, in euria litigat, reservat eiusdem eccl. dignitatem
vel officium, etiam si sit curatum. Tamen predictam dignitatem asse-
eutus dimittat prefatum plebanatum.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. VII idus ianuarii
a. octavo.
In e. m. S. Crucis Leod. et S. Gereonis ac S. Georgii Colon.
eccl. decanis.
Reg. Avin. 143 f. 165 nr. 23.
286 1360 Januar 8.
611. 1360 Januar 8. Avignon.
Innocentius VI Iacobo de Codolis canonico prebendato in eccl.
Tongrensi confert eecl. S. Adalberti Aquensis scolastriam vacantem ex
eo, quod et is per se ipsum canonieatum et prebendam S. Petri Leod.
et Iohannes de Sclavis per procuratorem dictam scolastriam ex causa
permutationis in curia resignaverunt.
Apostolice sedis circumspecta . . . Dat. Avin. VI idus ianuarii
a. octavo.
In e. m. preposito S. Crucis et decano ac cantori S. Petri Leod. eccl.
Reg. Avin. 142 f. 78.
612. 1360 Januar 13. Avignon.
Innocentius VI Iohanni de Brandenburg preposito eccl. S. Andree
Colon. concedit plenariam peccatorum remissionem semel tantum in
mortis articulo.
Provenit ex tue devotionis . .. Dat. Avin. idus ianuarii a. octavo.
Reg. Avin. 144 f. 481’ nr. 27.
*618. 1360 Januar 17. (Lüttich?)
Engelbertus episcopus Leodiensis Henrico de Tremonia ratione
concordie inter ipsum et Henricum super conductione curtium de
Schwelm et Hagen facte assignat centum regales aureos annuatim
recipiendos ex emolumentis assisie Traiectensis (Maestricht) usque ad
plenariam satisfactionem trium. milium ducentorum florenorum.
Nos Engelbertus dei gratia Leodiensis episcopus notum facimus
universis, quod cum nos ratione concordie pridem inter nos ac vene-
rabilem virum dominum Henricum de Tremonia . . . super accensa et
conductione curtium de Swelmen et de Haghen sic vulgariter nun-
cupatarum ipsarumque decimarum iurium iurisdictionum et obventio-
num eidem domino Henrico in tribus milibus et ducentis regalibus
aureis fuissemus efficaciter obligati . . . nos ipsi domino Henrico ac
eius heredibus et successoribus assignamus centum regales aureos reci-
piendos et levandos ac habendos singulis annis terminis infrascriptis
usque ad plenariam satisfactionem dictorum trium milium et ducentorum
regalium aureorum ad et supra omnia et singula emolumenta firmitatis
Seu assisie rerum venalium noviter in opido nostro Traiectensi in-
stitut[e] . . . quolibet anno in festo nativitatis Iohannis Baptiste quin-
quaginta et in festo nativitatis dominice proximo sequenti quinquaginta
18360 Januar 98. 287
huiusmodi regalium aureorum nomine nostro et in deductionem sive
discomputationem dieti debiti . . . anno domini MCCC sexagesimo
mensis ianuarii die XVII.
. . Georgius p. consil. domini . .
Or. membr. cum filo membr. et sigilli fragmentis cerei. — Düsseldorf.
Arch. reg. Kurköln nr. 828.
614. 1360 Januar 28. Avignon.
Innocentio VI supplieat E. episcopus Sabinensis, quatinus familiari
suo Giselberto de Bolendorp clerico Colon. dioc. reservetur beneficium
eum cura vel sime cura spectans ad dispositionem abbatisse et capituli
secularis ecel. SS. Undecim — milium Virginum Colon. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 29.
615. 1360 Februar 4. Avignon.
Innocentius VI Wernero Haselbeke canonico eccl. S. Cassii Bun-
nensis concedit facultatem in aliqua de ecclesiis opidi Assindensis, unde
is se asserit oriundum, fundandi altare ad honorem S. Martini idque
dotandi perpetuis annuis redditibus valoris viginti florenorum auri
eidemque eiusque heredibus et successoribus reservat ius presentandi
perpetuum eapellanum ad id altare.
Pia vota fidelium . . . Dat. Avin. II nonas februarii &. octavo.
Reg. Avin. 144 f. 520".
616. 1360 Februar 5. Avignon.
Innocentius VI decano S. Agricoli Avin. et scolastico S. Gereonis
Colon. ae officiali Monasteriensi mandat, quatinus Alberto dicto Durich-
man de Blankenstein clerico Colon. dioc. conferant ecclesiam parro-
chialem in Swelme Colon. dioc. — Dietam eccl. parrochialem post
obitum Willelmi de Volmesteyn, alias de Heyrke, Willelmus archi-
episeopus Colon. contulit Alberto, qui eam per quatuor menses vel
eirea quiete possedit. Cum autem postmodum ad Alberti noticiam
pervenisset, quod Willelmus de Volmesteyn defectum natalium patiens
dispensatione obtenta, ut beneficium, etiamsi esset curatum, obtinere
posset, altare situm in eccl. Volmesteyne et deinde dispensatione non
obtenta parrochialem ecclesiam in Wettere ab ordinario assecutus erat
et postea dictum altare et ecclesiam parrochialem in Wettere pro
238 1360 Februar 29.
ecclesia parrochiali in Swelme cum quondam Hermanno Wisch coram
quondam Godefrido de S. Cuniberto officiali archiepiscopi permutaverat,
intellexit Albertus hanc permutationem fuisse de iure invalidam dictam-
que ecclesiam de Swelme de iure tanto tempore iam vacare, ut eius
eollatio de iure dispositioni papali esset reservata.
Laudabilia probitatis et virtutum . .. Dat. Avin. nonas februarii
a. nono!.
Reg. Avin. 143 f. 439.
617. 1360 Februar 29. Avignon.
Die ultima m. februarii à. MCCCLX camerarius pape testatur,
quod Geraldus de Arbento collector eamere apostolice in Lugdun.
Vienne Tarantas. Bisuntin. et Trever. provinciis assignavit manualiter
Stephano Vitalis cursori pro usibus palatii apostolici. | LXXX flor.
Introit, et Exit. 298 f. 47; Kirsch p. 258.
618. 1360 März 8. Avignon.
Innocentius VI Erwino? nato nobilis viri Luttheri dicti Fleisch
militis providet de eccl. Wetzlariensis canonicatu sub expectatione
prebende, non obstante quod parrochialem eccl. in Oberndorf Trever.
dioc. obtinet.
Nobilitas generis, vite ... Dat. Avin. VIII idus marcii a. octavo.
In e. m. abbati monasterii Selboldeü Magunt. et decano Xanctensis
Colon. dioc. ac cantori S. Andree Wormat. eccl.
Reg. Avin. 142 f. 856'.
619. 1360 März 10. Avignon.
Innocentius VI Iacobo Conradi de Villarioturre clerico Trever.
dioc. de soluto et soluta genito, familiari continuo commensali Bernardi
S. Eustachii diaconi cardinalis, cuius obsequiis is iam per novem annos
astitit, reservat ecclesiam parrochialem de Modenort Trever. dioc.
vacaturam ex eo, quod papa nuper Wernhero Arnaldi eius rectori
eontulit ecclesiam parrochialem de Dalem Trever. dioc.
1) Corr: octavo, quia idem volumen est anni octavi.
2) Pro quo consanguineo suo supplicant Conradus de Buches miles et
Greta eius uxor. Innoc. VI Suppl. f. IX (81) f. 49.
1860 März 14. 289
Laudabilia tue probitatis... Dat. Avin. VI idus marcii a. octavo.
In e. m. abbati monasterii B. Marie Lucemburgensis et Trever. ac
S. Petri Avin. decanis ecclesiarum.
Heg. Avin. 142 f. 98.
620. 1360 März 14. Avignon.
Innocentius VI Henrico de Girbierode clerico Colon. dioc. reservat
beneficium ecclesiasticum — consuetum clericis secularibus assignari,
cuius fruetus, si curatum, viginti quinque, si vero sine cura fuerit,
deeem et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum non excedant,
spectans ad dispositionem abbatisse et conventus monasterii B. Marie
in Capitolio Colon.
Merita probitatis, super quibus . . . Dat. Avin. II idus martii
a. octavo.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Gereonis decanis ac subdecano
maioris Colon. eecl.
Reg. Avin. 148 f. 474 nr. 14.
621. 1360 März 15. Avignon.
Innocentia VI supplicant Henricus de Ysenburg dominus de
Budingen ae Alheidis eius uxor, quatinus Ditmaro de Walen provi-
deatur de eanonieatu sub expectatione prebende maioris in eccl. Susa-
tiensi. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 40.
6:22. 1360 Mürz 19. Avignon.
Innocentio VI supplicant Theodericus et Everhardus de Marka
fratres in Monte Pessulano studentes pro dilecto suo Hermanno Snetberg
alias de Vrekenhorst.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 5t.
623. 1360 März 24. Avignon.
Die XXIIII marcii [a. MCCCLX] recepti fuerunt a domino Gerardo
de Arbento . . . collectore apostolico in provinciis Lugdun. Vienn.
Tarantas. Bisuntin. et Trever. . . . de pecuniis per cum receptis . . .
solvente per manus domini Dominici Olerici canonici Met. capellani sui
V? flor. fort.
Introit. et Exit. 298 f. 47; Kirsch p. 256.
240 1360 März SO.
624. 1360 März 30. Avignon.
Innocentio VI supplicatur, quatinus Hermanno dicto Dothz clerico
Colon. de novo provideatur de parrochiali eccl. de Rekelinchusen vacante
probitum Gosswine de Barneghe.
Item quatinus Tilmanno dieto Winbuch de Monasterio Meinevelt
de novo provideatur de canonicatu et prebenda eccl. S. Florini in Con-
fluentia, quam accepit permutando a Rudolpho dicto Losse decano
eccl. Magunt.
Item quatinus Sandero Cerotecarii de Duysburg de novo pro-
videatur de eccl. S. Georgii canonicatu et prebenda vacantibus per
obitum Gerardi de Pavone.
Item quatinus [Iohanni de Brandenburg licentiato in artibus de
novo provideatur de eccl. S. Marie Aquensis canonicatu et prebenda
ab codem ex causa permutationis obtenta, non obstante quod canonicatum
et prebendam eccl. S. Servatii Traiect. et archipresbiteratum diete
eccl. Aquensis obtinet.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 70'—74'.
625. 1360 März 30. Avignon.
Innocentius VI petenti Johanni de Brandenburg licentiato in
artibus canonicatum et prebendam eccl. S. Servatii Traiectensis et
arehipresbiteratum eccl. parrochialis B. Marie Aquensis Leod. dioc.
obtinenti decernit, quod perinde valeat collatio ei facta de dictis
canonicatu et prebenda, postquam et is altare S. Katherine in capella
S. Salvatoris supra montem et Conradus Bauspomt (?) altare S. Eligii
in eeclesia domus S. Lazari alias Leprosorum prope Aquas et Wilhelmus
Bauspomt canonicatum et prebendam B. Marie Aquensis Leod. dioc.
et Iohannes dietus Slep canonicatum et prebendam ecel. SS. Aposto-
lorum Colon. ex causa permutationis resignaverunt in manibus Tilmanni
de Cirlo decani eccl. SS. Apostolorum ad hoe deputati ab archiepiscopo
Colon. et decano capituloque ecel. S. Marie et Remboldo de Vlodorp
reetore capelle S. Salvatoris et Iacobo dicto Smende rectore ecclesie
domus S. Lazari.
Litterarum scientia, vite... Dat. Avin. III kl. aprilis a. octavo.
Reg. Avin. 144 f. 302 nr. 200.
626. 1360 März 30. Avignon.
Innocentius VI Gerlaco Ovelacker confert eccl. parrochialem in
1360 März 30. 241
Holzwilre Colon. dioc. vacantem ex eo, quod et is S. Albani Colon.
et Hermannus Limborgh de Rekelinehusen in Holzwilre ecclesias
parrochiales ex causa permutationis in curia resignarunt, non obstante
quod Gerlacus in eccl. Monaster. canonicatum et prebendam obtinet
et quod ei de canonicatu et prebenda vacantibus eccl. Assindensis est
provisum.
Apostolice sedis eircumspecta . . . Dat. Avin. III kl. aprilis a.
oetavo.
In e. m. preposito S. Cuniberti et S. Gereonis Colon. ac S. Agricoli
Avin. decanis eccl.
Reg. Avin. 142 f. 116. (Suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 80).
627. 1360 März 30. Avignon.
Innocentius VI Hermanno Lymburgh de Rekelinchusen confert
eccl. parrochialem S. Albani Colon. vacantem. (Conf. nr. 626.)
Apostolice sedis cirmumspecta . . . Dat. Avin. III kl. aprilis
a. octavo.
In e. m. S. Petri Avin. et B. Marie ad gradus Colon. decanis ac
scolastico S. Gereonis Colon. eccl.
Reg. Avin. 142 f. 126.
628. 1360 März 30. Avignon.
Innocentius VI Henrico de Viele monacho monasterii S. Huberti
in Ardenna ord. S. Bened. Leod. dioc. petenti decernit, quod collatio
prioratus de Cons ord. S. Bened. Trever. dioc. dependentis a dicto
monasterio facta eidem ab Henrico abbate post translationem Henrici
de Almanscoz ad prioratum de Periers dieti ord. Remensis dioc.
perinde valeat. |
Religionis zelus, vite . . . Dat. Avin. III kl. aprilis a. octavo.
Reg. Avin. 144 f. 288 nr. 142.
629. 1360 März 30. Avignon.
Innocentius VI petenti Sandero Cirotecarii de Duysburg clerico
Colon. dioc. decernit, quod perinde valeat ecel. S. Georgii Colon.
canonicatus et prebende vacantium per obitum Gerardi de Pavone
eollatio illi facta vigore litterarum apostolicarum.
Probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. III kl. aprilis a. octavo.
Vatikan. Regesten IV. 16
242 1360 März 80
630. 1360 März 30. Avignon.
Innocentio VI supplicat Petrus Theoderici de Ruermunde, quatinus
sibi confirmetur collatio eanonieatus et prebende eccl. S. Paulini extra
muros Trever. non obstante quod eecl. parrochialem in Epternacho
obtinet. — Ludolphus de Hoilveltz parrochialem eccl. in Sehonenbergh
una eum eccl. parrochiali in Manbren Trever. dioc. tenuerat in pres-
biterum non promotus et postea pro hac eccl. parrochiali permutando
a Nicolao dicto Efficax obtinuerat dietos canonicatum et prebendam,
quos usque ad suum obitum possederat.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 67.
631. 1360 April 18. (Kóln.)
Hec sunt recepta et collecta per me Florencium de Wevelkoven
subdecanum Coloniensem apostolice sedis nuncium et collectorem per
civitatem et diocesim Colon. fructuum primi anni beneficiorum racione
convencionum provisionum confirmacionum et permutacionum camere
apostolice conpeteneium et debitorum usque in hune diem sub anno
domini MCCCLX decima octava die mensis aprilis . . .
Wissenkirchin. — |n primis recepi a domino Iohanne rectore
parrochialis ecel. in Wissenkirchin ratione nove provisionis sibi facte
de dieta sua ecclesia pro mediis fructibus primi anni, et ostendit qui-
tanciam sub sigillo domini scolastici ecel. S. Gereonis Colon. de II
marcis argenti ratione conventionis XIX florenos.
Bowilre. — Item recepi a Remaro de Nomenich rectore parro-
ehialis ecel. in Dowilre racione nove provisionis dicte eeclesie sibi
facte pro mediis fructibus primi anni XVIII flor.
Hügelhoven. — Item recepi ab Adolfo de Lang rectore parro-
chialis ecclesie in Hügelhoven racione nove provisionis sibi facte de
dicta ecclesia sua pro mediis fructibus primi anni, et ostendit quitanciam
domini Cavallicensis episcopi sub eius sigillo de XII flor. ponderis
racione convencionis XVIII flor.
Ketwich. — Item recepi a Iohanne de Brakel rectore parrochialis
eeclesie in Kettwich racione nove provisionis sibi facte de dicta sua
ecelesia pro mediis fructibus primi anni eiusdem XXXVI flor.
Item de conventione de indebite perceptis eiusdem ecclesie XX flor.
Nuenkirchen. — Item recepi a Iohanne de Sancto Martino rectore
parrochialis eeclesie in Nuenkirchen prope castrum Hilkerode racione
nove provisionis dicte ecclesie sue sibi faete pro mediis fructibus
primi anni VIII flor.
Item de conventione de indebite perceptis XV flor.
Scholere. — Item recepi ab Adolpho de Monte rectore parro-
ehialis eeclesie in Seholere racione nove provisionis sibi facte de mediis
fruetibus primi anni XXII flor.
Witterslig. — Item recepi a Godefrido de Molendorp rectore
parroehialis ecelesie 4n Witterslig racione permutacionis per ipsum
facete pro mediis fructibus primi anni ad bonam (!) computatis VIII flor.
Kürthen. — Item recepi a Bernhardo de Haselbeke rectore
parrochialis eeclesie in Kürthen racione nove provisionis sibi facte pro
mediis fruetibus primi anni diete sue ecclesie VI flor.
Vicaria in Ouskirchin. — Item recepi ab Adolpho de Ouskirchin
rectore perpetue viearie ibidem racione permutationis facte per ipsum
pro mediis fructibus primi anni dicte vicarie XX flor.
Erlepe. — Item recepi ab Adolpho dicto Olenbrüch rectore
parroehialis eeclesie in Erlepe racione nove provisionis sibi facte pro
mediis fructibus diete eeclesie primi anni ad bonam (!) computatis
VI flor.
Leo de Düren canonicus Monasterii Eyflie. — ltem recepi a
Leone de Düren canonico ecclesie Monasterii Eyflie racione nove pro-
visionis sibi facte de canonicatu et prebenda sua ibidem pro mediis
fructibus eorundem, et ostendit quitanciam sub sigillo doniini scolastico
S. Gereonis Coloniensis de XX flor. pro fructibus indebite perceptis
XXVIII flor.
Bech. — Item recepi a Johanne de Bure rectore parrochialis
eeclesia in Bech racione nove provisionis sibi facte de dicta sua
ecclesia pro mediis fructibus primi anni VIII flor.
Vicaria SS. Apostolorum. — Item recepi a Theoderico de
Sesslich rectore viearie in ecelesia SS. Apostolorum Colon. pro nova
provisione sibi faeta de mediis fructibus dicte vicarie sue X flor.
Item de conventione de indebite perceptis X flor.
Kalle. — Item recepi ab Henrico dieto Hake rectore parrochialis
eeclesie in Kalle racione nove provisionis sibi facte de dicta sua ecclesia
pro mediis fructibus primi anni ad bonam (!) computatis. VI flor.
Upladin. — ltem recepi a Theoderico de Leten rectore parro-
ehialis ecelesie in Upladen racione permutacionis facte per ipsum de
mediis fructibus diete sue ecclesie XI flor.
Stralen. — ltem recepi a Waltero de Voishem rectore parro-
chialis eeclesie in Stralen racione nove provisionis sibi facte de dicta
sua eeelesia pro fructibus indebite perceptis XXX flor.
944 1860 April 18.
Item pro mediis fructibus eiusdem ecclesie sue de primo anno
XX flor.
Hülse. — Item recepi a Goswino dicto Spede rectore parrochialis
eeclesie in Hülse ratione provisionis de novo sibi facte pro mediis fruc-
tibus primi anni dicte sue ecclesie XVI flor.
Rolinkusen. — ltem recepi a Wynando dicto Hase canonico in
Rolinkusen racione nove provisionis sibi facte pro mediis fructibus
primi anni dictorum canonicatus et prebende suorum XVIII flor.
Bya. — Item recepi ab Heydenrico Pryntz rectore parrochialis
eeclesie in Bya racione nove provisionis dicte eeclesie sibi facte pro
mediis fructibus primi anni eiusdem XVI flor.
Esselne. — ltem recepi a Rutgero dieto Spring rectore parro-
chialis ecelesie in Esselne racione nove provisionis diete ecclesie sue
Bibi facte pro mediis fructibus primi anni eiusdem XV flor.
Werenboltzkirchin. — Item recepi a Petro de Reinbach rectore
parrochialis ecelesie in Werenboltzkirchin racione nove provisionis
dicte ecclesie sibi facte pro mediis fructibus eiusdem primi anni VIII flor.
Item de convencione de fructibus indebite perceptis X flor.
Abbas S. Cornelii. — ltem recepi a domino abbate Monasterii
S. Cornelii ord. S. Bened. de confirmatione sua II^ flor.
XI Milia Virgines. — Item recepi a Johanne de Lumike canonico
SS. XI Milium Virginum racione nove provisionis sibi facete de dietis
eanonieatu et prebenda suis ibidem pro mediis fructibus primi anni
X flor.
Item pro fructibus indebite perceptis eorundem X flor.
Dattenvelt. — Item recepi a Hermanno de Unna rectore parro-
ehialis ecclesie in Dattenvelt, racione nove provisionis sibi facte de
dicta sua ecclesia pro mediis fructibus primi anni XXV flor.
Item de conventione pro fructibus indebite perceptis XVI flor.
Canonicus Assindensis lohannes de Vorsthusen. — ltem recepi
a Iohanne de Vorsthusen canonico ecclesie Ássindensis racione nove
provisionis sibi facte de canonicatu et prebenda sua ibidem pro mediis
fruetibus primi anni et de conventione eorundem pro fructibus indebite
perceptis XIX flor.
Minchart. — Item recepi a Iohanne de Ketwich rectore parro-
ehialis ecelesie in Ketwich (!) ratione nove previsionis sibi facte pro
mediis fructibus primi anni X flor.
Syntzich. — Item recepi a Henrieo Bauro (corr.: Bavaro) rectore
ecclesie parrochialis in Syntzieh racione nove provisionis dicte ecclesie
sibi facte pro mediis fructibus primi anni XXV flor.
1360 April 18. | 245
Item pro conventione de indebite perceptis XX flor.
Lambertus de Reys canonicus S. Kunberti. — ltem recepi a
Lamberto de Reys canonico ecclesie S. Kunberti Coloniensis racione
nove provisionis sibi facte de canonicatu et prebenda sua ibidem pro
mediis fructibus primi anni eorundem XX flor,
Reymarus de Brüla canonicus ad gradus. — Item recepi a
Reymaro de Brole canonico B. Marie ad gradus Coloniensis racione
permutacionis facte per ipsum pro mediis fructibus ac de indebite
pereeptis XXIV flor.
Heilden. — Item recepi a Gerhardo de Heilden rectore parro-
chialis ecclesie in Heilden racione nove provisionis sibi facte pro mediis
fructibus primi anni eiusdem ecclesie XV flor.
Capella in Vrauwenrode. — Item recepi a Gobelino de Lange-
nache rectore capelle in Vrauwenrode ratione permutacionis facte per
ipsum pro mediis fructibus primi aunj eiusdem ac de indebite per-
ceptis XXII flor.
Vrechen. — Item recepi ab Hermanno de Breydemar rectore
parrochialis eeclesie in Vrechen racione nove provisionis sibi facte pro
mediis fructibus primi anni eiusdem XXII flor.
Canonicus S. Georgii. — Item recepi a Marquardo de Susato
canonico S. Georgii Coloniensis racione nove provisionis sibi facte de
canonicatu et prebenda sua ibidem pro mediis fructibus eorundem
XX flor.
Vrechin. — ltem recepi ab Ada de Aldenrode nune rectore
parrochialis ecelesie in Vrechen racione permutacionis faete per ipsum
pro mediis fructibus eiusdem XXXV flor.
Dromele. — Item recepi ab Adolpho de Meschedin reetore parro-
chialis eeclesie in Dromele racione nove provisionis sibi facte de dieta
ecelesia pro mediis fructibus primi anni et de indebite perceptis
XXV flor.
In prato. — ltem recepi a Roperto de Tilia rectore parrochialis
ecel. In prato racione nove provisionis sibi facte de dieta eeclesia pro
mediis fructibus primi anni eiusdem ecelesie VIII flor.
Stu[m]bele. — Item recepi a rectore parochialis ecelesie in
Stumbele racione cuiusdam provisionis olim facte Iohanni de Lubeke
pro mediis fruetibus eiusdem ecelesie VIII flor.
Wamel. — Item recepi ab Ánania de Berka rectore parrochialis
eeclesie in Wamel racione confirmationis dicte ecelesie sibi facte pro
mediis fructibus primi anni eiusdem XXXV flor.
Decanus S. Andree Coloniensis. — Item recepi a domino decano
246 1360 April 18.
ecclesie S. Andree Coloniensis racione permutacionis dieti decanatus
per ipsum facte pro mediis fructibus eiusdem LX flor.
Prepositura Kunberti. — Item recepi ab eodem racione provi-
sionis sibi facte de prepositura canonicatu et prebenda ecclesie S. Kun-
berti Coloniensis pro mediis fructibus primi anni eorundem XLV flor.
Prebenda S. Andree. — Item recepi ab eodem racione provisionis
canonicatus et prebende ecclesie S. Andree Coloniensis sibi facte pro
mediis fructibus primi anni eorundem XXV flor.
Bertisdorp. — ltem recepi a Conrado de Legnich olim rectore
parrochialis ecelesie in Bertisdorp racione nove provisionis dicte ecclesie
Sibi facete pro convencione fructuum indebite perceptorum eiusdem
ecelesie ad bonam (^) computatorum XXV flor.
Prepositura ad gradus. — ltem recepi a domino Thoma de
Septemfontibus preposito ecclesie B. Marie ad gradus Coloniensis ra-
cione provisionis sibi facte de eadem pro mediis fructibus primi anni
eiusdem prepositure C flor.
Syberg. — Item recepi a Iohanne de Pafferode rectore parro-
chialis ecelesie in Syberg racione nove provisionis dicte ecclesie sibi
facete pro mediis fructibus primi anni eiusdem ecclesie LX flor.
Et ostendit quitanciam sub sigillo scolastici S. Gereonis de XX flor.
racione conveneionis super fructibus indebite perceptis.
Nuenkirchin in der Vlunen. — ltem recepi a Gerhardo Gyr
reetore parrochialis ecclesie in Nüenkirchen in der Vlünen racione nove
provisionis diete ecclesie sibi facte pro mediis fructibus eiusdem ecelesie
primi anni XXII flor.
Goch. — Item recepi à Gerdungho rectore parrochialis ecclesie in
Goch racione nove provisionis dicte ecclesie sibi facte pro mediis
fructibus primii anni eiusdem eeclesie LVIII flor.
Marie Tulpetensis. — Item recepi a domino Iohanne dieto Pail
reetore parrochialis eeclesie S. Marie Tulpetensis racione nove pro-
visionis sibi facte pro mediis fructibus primi anni eiusdem
XXXVI flor.
Constantinus de Cornu prepositus ad gradus. — Item recepi ab
executoribus quondam domini Constantini de Cornu prepositi B. Marie ad
gradus, quos ipse in testamento suo eamere apostolice legavit III flor.
Moerse. — Item recepi a Theoderico de Astberg rectore parro-
chialis eeclesie in Moerse racione nove provisionis dicte ecclesie sibi
facte pro mediis fructibus primi anni eiusdem XXXVI flor.
Bertholdus de Swansbüle canonicus Assindensis. — Item recepi
a Bertholdo de Swausbüle canonico ecclesie Assindensis racione pro-
1360 April 18. 247
visionis sibi facte de canonicatu et prebenda sua ibidem pro mediis
fruetibus primi anni eorundem XV flor.
Henricus Büsch canonicus S. Severini Coloniensis. — Item recepi
a Henrico dicto Büsch canonico S. Severini Coloniensis racione provi-
sionis seu eonfirmacionis sibi facte de canonicatu prebenda ac ferculo
ibidem pro mediis fructibus eorundem XXXVI flor.
Capella in Bedenkusen. — Item recepi a rectore capelle in
Bedenkusen racione provisionis dicte capelle sibi facte pro mediis
fructibus primi anni eiusdem II flor.
Hergardin. — ltem recepi & Margmanno rectore parrochialis
eeclesie in Hergardin racione permutacionis per ipsum facte pro mediis
fructibus primi anni dicte ecclesie XXVIII flor.
Riquinus Upenorde canonicus SS. Apostolorum Coloniensis. —
Item recepi a Ryquino Upenorde canonico SS. Apostolorum Coloniensis
racione provisionis sibi facte de canonicatu et prebenda sua ibidem
pro mediis fructibus primi anni eorundem XVIII flor.
Lomern. — Item recepi a Iohanne Advocati rectore parrochialis
ecelesie in Lomern sibi facete pro mediis fructibus primi anni eiusdem
ecelesie XXII flor.
Erkerode. — Item recepi ab Adolpho rectore parrochialis eeclesie
in Erkerode racione provisionis sibi facte de dicta ecclesia pro mediis
fruetibus primi anni eiusdem XXV flor.
Prepositus S. Kunberti. — Item recepi a domino Conrado de
Leten preposito S. Kunberti Coloniensis racione permutacionis facte
per ipsum pro mediis fructibus primi anni eiusdem prepositure XLV flor.
Episcopus Colmensis. — ltem recepi a domino episcopo Col-
mensi, quos ipse sustulit camere apostolice competentes, videlieet a
domino Iohanne dicto Loils decano Xanctonensi racione provisionis
dieti decanatus sui pro mediis fructibus primi anni XX flor.
Item idem dominus Colmensis presentavit michi ex parte Marsilii
canonici ecelesie S. Georgii Coloniensis pro mediis fructibus canonicatus
et prebende eiusdem XX flor.
Item idem dominus Colmensis presentavit michi ex parte rectoris
parroehialis [eeclesie] in Benrode racione permutacionis facte per ipsum
rectorem de dicta sua ecclesia pro mediis fructibus primi anni eiusdem
ecelesie ... XXX flor.
Scolasticus S. Andree Coloniensis. — Item recepi a Hermanno
de Summo scolastico ecelesie S. Andree Coloniensis racione provisionis
sibi facte pro mediis fructibus primi anni eiusdem scolastrie VII flor.
lohannes de Xantis canonicus S. Severini. — ltem recepi a
248 1860 April 18.
Iohanne de Xantis canonico S. Severini Coloniensis racione confirma-
cionis sibi faete de canonicatu et prebenda suis ibidem pro mediis
fructibus primi anni XXV flor.
Decanus S. Severini. — Item recepi a Iohanne de Xantis olim
decano eeclesie S. Severini Coloniensis ratione dicti sui decanatus sibi
facete pro mediis fructibus primi anni eiusdem XXV flor.
Cunizvelt. — ltem recepi a Iohanne de Populo rectore parro-
chialis ecclesie in Cunixvelt racione nove provisionis sibi facte de dicta
ecclesia pro mediis fructibus primi anni eiusdem ecclesie XXX flor.
Thesaurarius ecclesie S. Andree. — ltem recepi a Theoderico
de Pavone thesaurario ecel. S. Andree Colon. ratione provisionis sibi
facte pro mediis fructibus primi anni canonicatus prebende et thesau-
rarie sui (!) ibidem LX flor.
Vicaria S. Stephani in ecclesia Coloniensi. — Item recepi ab
Arnoldo dieto Buschman rectore vicarie S. Stephani ecclesie Colon.
racione confirmacionis sibi facte de dicta vicaria pro mediis fructibus
eiusdem XIII flor.
Horne. — ltem recepi a Gerhardo rectore parrochialis ecclesie
in Horne raeione provisionis olim facte Gobelino de Berka tune eius-
dem eeclesie rectori pro mediis fructibus eiusdem XIV flor.
Berghe prope Vryshem. — Item recepi a Telmanno Danielis
rectore parrochialis eeclesie in Berghe prope Vryshem racione provi-
sionis sibi facte de dicta ecclesia sua pro mediis fructibus primi anni
eiusdem XXVI flor.
Berge prope Nidechin. — ltem recepi a domino Wynando de
Hengebach rectore parrochialis ecclesie in Berge prope Nydechin racione
nove provisionis sibi facte de dieta sua ecclesia pro mediis fructibus
primi anni eiusdem ecclesie XXVII flor.
Pinstorp. — Item recepi a Winando de Berghem ecclesie parro-
chialis eeclesie in Pinstorp racione confirmacionis diete ecclesie sibi
faete pro mediis fructibus primi auni eiusdem XII flor.
Decanus Bunnensis. — Item recepi a domino Wilhelmo Schilling
decano ecelesie S. Cassii Bunnensis racione provisionis decanatus sui
facte sibi pro mediis fruetibus primi anni eiusdem decanatus XL flor.
lohannes de Essendia. — ltem recepi a Iohanne de Essendia
alias de Fossa canonico ecclesie B. Marie ad gradus Coloniensis racione
provisionis sibi facte de canonicatu et prebenda ibidem pro mediis
fructibus primi anni eorundem XVI flor.
Summa usque hac II? XV flor.
1360 April 90. 249
631a. 1360 April 20. Avignon.
Innocentius VI providet monasterio S. Martini Colon. vacanti per
resignationem a Iohanne olim eius abbate in manibus Wilhelmi archi-
episeopi Colon. factam de persona Theoderici eiusdem monasterii
monachi, quem ignarus reservationis papalis conventus in abbatem ele-
gerat et archiepiscopus confirmarat.
Inter solieitudines varias... Dat. Avin. XII kl. maii a. octavo.
In e. m. conventui monasterii, Wilhelmo archiepiscopo.
Reg. Avin. 142 f. 68".
632. 1360 April 20. Avignon.
Innocentius VI Lodovico Have laico Trever. dioc. concedit ple-
narium peccatorum remissionem semel tantum in mortis articulo.
Provenit ex tue devotionis... Dat. Avin. XII kl. maii a. octavo.
In e. m. Iohanni de Wilginstourf custodi eccl. Wetzlariensis.
Reg. Avin. 142 f. 524.
633. 1360 April 24. ( Avignon.)
Die XXIIII dieti mensis [aprilis a. MCCCLX] recepti fuerunt a
domino fratre Guillelmo abbate monasterii Willebrordi ord. S. Bened.
Trever. dioc. pro complemento cominunis servitii domini fratris Iohannis
predecessoris sui solvente per manus Iohannis Bomm canonici Limpur-
gensis dicte dioc. LXXV flor.
Introit. et Exit. 298 f. 19".
634. 1360 April 26. Avignon.
Innocentius VI Treverensi et Maguntino archiepiscopis pluribus-
que aliis Alamanie principibus nunciat se destinare ad Carolum impera-
torem Egildium episcopum Vincentinum, qui imperatorum commoveat,
ut Bernabovi de Vicecomitibus Mediolanensi precipiat, ne amplius castra
et loca districtus Bononiensis oceupet, eosque hortatur, quatinus super
predictis apud imperatorem intercedant.
Etsi singulorum Christifidelium ... Dat. Avin. VI kl. maii a. octavo.
Reg. 240 pars II f. 59.
635. 1360 April 30. Avignon.
Die ultima aprilis a. MCCCLX Gerardus de Arbento collector
250 1360 April 80.
camere apostolice in Lugdun. Vienn. Tarantas, Bisuntin. et Trever.
provinciis solvit de mandato camere pro usu palatii apostolici
VIICIIII flor. fort. XXIII sol. II den.
Introit. et Exit. 293 f. 47; Kirsch p. 256.
636. 1360 April 30. Avignon.
Die XXX m. aprilis a. MCCCLX Gerardus de Arbento colleetor
camere apostolice in Lugdun. Vienn. Tarantas. Bisuntin. et Trever.
provinciis assignat de mandato camere Iobanni Rosseti canonico Cabilo-
nensi pro usibus panhote IIICL flor.
et Ysnardo Porchalhe mereatori pro usu palatii apostolici
CLXII flor. XXI sol.
Introit. et Exit. 292 f. 47'; Kirsch p. 256.
637. 1360 Mai 9. Avignon.
Innocentius VI Iohanni de Virneburgh confert eccl. Colon. deca-
natum, qui dignitas curata est et ad quem quis consuevit per electionem
assumi, vacantem ex eo, quod et is per Eghardum de Derse prepositum
S. Pauli Wormatiensis scolastriam eccl. Colon. et Fridericus de Bare
per Wilbelmum de Reys canonieum S. Severini Colon. decanatum
S. Iohannis Leod. et Petrus tit. S. Anastasie presbiter cardinalis deca-
natum ecel. Colon. permutationis causa in curia resignaverunt, non
obstante quod Iohannes in dicta eccl. eanonicatum et prebendam obtinet.
Apostolice sedis cireumspecta . . . Dat. Avin. VlI idus maii a. octavo.
In e. m. preposito S. Pauli Wormatiensis et decano S. Gereonis
Colon. ac Bernardo de Serris eanonieo Aquensis eccl.
Reg. Avin. 143 f. 115 nr. 8.
Idem confert Friderico de Bare scolastriam eecl. Colon. ex supra-
dicta causa vacantem, non obstante quod is in Coloniensi et S. Iohannis
Leod. eccl. canonicatus et prebendas obtinet.
Apostolice sedis circumspecta . . . Dat. ut supra.
In e. m. iisdem executoribus quibus supra.
L. cit. f. 115' nr. 9. — Trium suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IX (31) f. 94.
638. 1360 Mai 10. Villeneuve.
Innocentio VI supplicatur, quatinus de novo provideatur Leoni de
Monte presbitero Monaster. dioc. de vicaria perpetua S. Dionisii in
1360 Mai 10. 261
ecel. S. Gereonis Colon. obtenta vigore permutationis a Gerhardo
Hagedorn, qui de coniugato genitus et soluta eam sine dispensatione
possederat. |
Item quatinus de novo provideatur Bertoldo de Swansbole de
eccl. secularis Assindensis canonicatu et prebenda, quas obtinuit vigore
permutationis pro vicaria S. Petri in ecel. S. Andree Colon. ab Ottone
de Campana, qui illegitime natus eos sine dispensatione possederat.
Item quatinus de novo provideatur Conrado de Leytene de eecl.
Sosatiensis canonicatu et prebenda vacantibus per obitum Willelmi Pryns
decani, non obstante quod is preposituram eccl. S. Cuniberti Colon. ac
canonieatus et prebendas in dicta S. Cuniberti et S. Andree Colon. sub
expectatione simplicis officii in eadem et in Geyseke ecclesiis obtinet.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 106'— 10".
639. 1360 Mai 10. Villeneuve.
Innocentius VI petenti Conrado de Leytene in eccl. S. Andree
Colon. sub expectatione simplicis officii et in Susato et in Geyseke
Colon. dioc. ecclesiis canonicatus et prebendas obtinenti decernit, quod
perinde valeat collatio canonicatus et prebende ac prepositure eccl.
S. Cuniberti Colon. ei faeta a Philippo episcopo Cavallicensi apostolice
sedis nuncio, postquam et Conradus decanatum S. Andree et Bernardus
Vaquerii canonicatum et prebendam ac preposituram S. Cuniberti ex
eausa permutationis in manibus Philippi resignaverunt.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. VI idus maii a. octavo.
Reg. Avin. 144 f. 888' nr. 981. Conradi suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IX
(81) f. 107.
640. 1360 Mai 10. Villeneuve.
Innocentius VI Coloniensi et S. Agricoli Avinionensis decanis ac
Luberto de Remesberghe canonico Monaster. eecl. mandat, quatinus
Antonio dieto Spyring presbitero Colon. dioc. baccalario in iure cano-
nieo, qui, ut asserit, iura canonica in Romana curia et in studio Montis-
pessulani per quatuor annos continue legit, conferant ecclesie Susa-
tiensis canonieatum ac decanatum, cuius fructus decem et octo mar-
charum argenti valorem annuum non excedunt. — Dudum Wilhelmus
prius clerizus ecelesiam parrochialem in Vallebracht Colon. dioc. obtinens
decanatum eccl. Meschedensis, qui dignitas curata existit, assecutus
252 1360 Mai 12.
fuit et utrumque beneficium contra constitutionem: Execrabilis diu
insimul detinuit sic inhabilitatis maculam incurrendo. Deinde idem
Wilhelmus canonicatum et prebendam eecl. Meschedensis et quondam
Henrieus dietus Gocha (?) decanatum eccl. Susatiensis, qui dignitas
eurata existit, ad quam quis consuevit per electionem assumi, in mani-
bus archiepiscopi Coloniensis ex causa permutationis resignaverunt, quo
facto idem archiepiscopus Wilhelmo decanatum de facto et Henrico
canonieatum et prebendam prefatos contulit, et demum uterque mor-
tuus est. —
Litterarum scientia, vite... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
Vl idus maii a. octavo.
Reg. Avin. 143 f. 117 nr. 11. Suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IX (31) f. MW.
641. 1360 Mai 12. Villeneuve.
Innocentius VI decano eccl. S. Marie ad gradus Colon. mandat,
quatinus Hermanno Munter de Tremonia clerico Colon. dioc., pro quo
Nicolaus tit. S. Marie in Vialata supplicat, provideat de eccl. Aquensis
Leod. dioc. canonicatu sub expectatione prebende.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. IIII idus maii a. octavo.
Reg. Avin. 148 f. 844 nr. 148.
642. 1360 Mai 20. Villeneuve.
Innocentius VI petenti Thoma de Septemfontibus canonico Colon.
decernit, quod perinde valeat eius electio a Wilhelmo archiepiscopo
Colon. confirmata in prepositum eccl. B. Marie ad gradus facta post
obitum Constantini de Cornu, cum Thomas dubitet, an dicta electio
fuerit invalida propter detentionem minus canonicam dicte prepositure
ex parte aliquorum predecessorum Constantini contra lohannis XXH
constitutionem: Excirabilis.
Nobilitas generis, vite . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XIII kl. iunii a. octavo. (Conf. nr. 656.)
Reg. Avin. 144 f. 393 nr. 494. Wilhelmi archiep. Colon. pro suo nepote
Thoma suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 116".
643. 1360 Mai 21. Villeneuve.
Innocentius VI Henrico de Winda providet de eccl. Bunnensis
canonicatu sub expectatione prebende.
1360 Mai 23. 263
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioe. XIIkl. iunii a. octavo. |
In e. m. decano S. Petri de Burlacio Castrensis dioc. et Guillelmo
Bertilhonis eanonico Abulensis ecel. ac officiali Colon.
Reg. Avin. 142 f. 805.
644. 1360 Mai 23. Avignon.
Die XXIII maii (a. MCCCLX] recepti fuerunt a Gerardo de Arbento
eollectore apostolico in Vienn. Lugdun. Tarantas. Bisuntin. et Trever.
provinciis de pecuniis receptis et recollectis per eum vel subcollec-
tores Su08 . . . M flor. fort.
Introit. et Exit. 298 f. 47’; Kirsch p. 256.
645. 1360 Juni 7. Avignon.
Die eadem [XVII iunii a. MCCCLX] recepte fuerunt a. domino.
Iohanne de Lucembourch ad petendum et exigendum subsidium bien-
nale proeuratorium loco decimarum in civitate et diocesi Trever. pro
recuperatione et defensione terrarum eeclesie . . . impositum .
deputato ... M flor. fort.
Introit. et Exit. 298 f. 88°.
646. 1360 Juni 23. Villeneuve.
Innocentio VI supplicatur, quatinus Mauritio de Oldenborgh nato
quondam lohannis de Oldenborgh provideatur de canonicatu sub ex-
pectatione prebende eccl. Colon., non obstante quod canonicatum et
prebendam ac decanatum cum obedientia eccl. Bremensis obtinet. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (31) f. 178.
647. 1360 Juni 23. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Florentius de Wevelkoven subdecanus
Colon. et camere apostolice collector, quatinus consanguineo suo ger-
mano Florentio de Roggendorp presbitero provideatur de canonicatu
ecel. Colon. sub expectatione prebende sacerdotalis.
Item quatinus familiari suo domestico Philippo de Werdena clerico
reservetur beneficium spectans ad dispositionem capituli eccl. Colon.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 17%.
254 1360 Juni 28.
648. 1360 Juni 23. Villeneuve.
Innocentius VI Iohanni dieto de Yliartzhoven de Aquis providet
de eccl. B. Marie Aquensis canonicatu sub exspectatione prebende, non
obstante quod is parrochialem ecel. S. Iohannis Wormatiensis et canoni-
catum sub expectatione prebende in Wormaciensi et thesaurariam in
Buezowen Zwerinensis dioc. ecclesiis obtinet et super canonicatu et
prebenda eccl. S. Victoris extra muros Magunt. et quadam perpetua
vicaria Zwerinensis eccl. litigat aut quod ei papa hodie providit de
decanatu predicte eccl. B. Marie. "Tamen predictos decanatum et
prebendem et canonicatum B. Marie assecutus dimittat canonicatum
et prebendam S. Vietoris et perpetuam vicariam predictos.
Attributa tibi merita . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
VIIII kl. iulii a. octavo.
In e. m. preposito Wormat. et decano SS. Apostolorum Colon. ac
sacriste Avin. eccl.
Reg. Anvin. 143 f. 324 nr. 116. Iohannis suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IX
(31) f. 142.
649. 1360 Juni 23. Villeneuve.
Innocentius VI preposito et decano ac cantori eecl. S. Marie Tra-
iect. Leod. dioe. mandat, quatinus Iohanni de Yliarthoven de Aquis
conferant eccl. S. Marie Aquensis Leod. dioc. decanatum vacantem ex
eo, quod Hermannus dictus Blankart eum una cum parrochiali eccl. in
Olfe Colon. dioe. pluribus annis in presbiterum non promotus detinuit
et detinet occupatum, non obstante quod lohannes parrochialem eccle-
siam S. Iohannis Wormatiensis et cauonicatum sub expectatione prebende
in Wormaciensi et thesaurariam in Butzowen Zwerinensis dioc. ecclesiis
obtine& et super canonicatu et prebenda S. Victoris extra muros Magunt.
et perpetua summa vicaria Zwerinensis eccl. litigat. Tamen dictum
decanatum assecutus dimittat thesaurariam et parroehialem ecclesiam
necnon canonicatum et prebendam S. Victoris ae perpetuam summam
vicariam predictos.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XIIII kl. iulii a. octavo.
Reg. Avin. 142 f. 249.
650. 1360 Juni 23. Villeneuve.
Innocentius VI decano eccl, S. Severini Colon. mandat, quatinus
Philippo de Werdenia clerieo Colon. dioc. reservet beneficium eccle-
1860 Juni 25. 255
siasticum, cuius fructus, si curatum, viginti quinque, si. vero non fuerit
curatum, decem et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum
non excedant, spectans ad dispositionem prepositi decani et capituli
eccl. Colon. communiter vel divisim.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. VIIII kl. iulii octavo.
651. 1360 Juni 25. Villeneuve.
Innocentius VI Wilhelmo archiepiscopo Colon. indulget, ut aliquem
idoneum presbiterum in suum possit eligere confessorem.
Benigno sunt tibi... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. VII kl.
iulii a. octavo.
Reg. Avin. 144 f. 886 nr. 875.
652. 1360 Juni 25. Villeneuve.
Innocentius VI petenti Goswino de Reys rectori parrochialis eccl.
in Vrisheim Colon. dioe. decernit, quod perinde valeat collatio cano-
cicatus et prebende presbiteralis eccl. Colon. vacantis per obitum
Godefridi de S. Cuniberto sed reservate dispositioni papali ex eo,
quod Godefridus fuerat capellanus papalis.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. VII kl. iulii a. octavo.
Reg. Avin. 144 f. 360 nr. 841. Goswini capellani episcopi cardinalis
Ostiensis suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 129.
658. 1360 Juni 25. Villeneuve.
Innocentius VI Herinanno dicto Dach, pro quo suo familiari do-
mestico commensali et notario Wilhelmus archiepiscopus Colon. supplicat,
providet de eccl. S. Andree Colon. canonicatu sub exspectatione pre-
bende, non obstante quod is in eccl. Werdensi canonicatum et prebendam
obtinet et super parroehiali eccl. in Rekelinchusen in palatio aposto-
lico litigat.
Vite ac morum decor . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
VIT kl. iulii octavo.
In e. m. S. Gereonis et S. Severini ae SS. Apostolerum Colon.
eecl. decanis.
Reg. Avin. 142 f. 364'.
256 1360 Juni 2%.
654. 1360 Juni 27. Villeneuve.
Innocentius VI Hermanno Arnoldi de Cochme presbitero Trever.
dioc. quoddam altare in hospitali S. Spiritus et Elizabeth in Cocheme
obtinenti concedit, quod perinde valeat collatio canonicatus et prebende
ecel. S. Castoris Cardonensis ipsi facta per Iohannem officialem Tre-
verensem, cuius in manibus et Hermannus altare S. Crucis situm in
parrochiali eccl. de Bildstein et Rodolphus dietus Losse apostolice
sedis capellanus dietos canonicatum et prebendam ex causa permu-
tationis resignaverunt.
Probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
V kl. iulii a. octavo.
Reg. Avin. 144 f. 644'. — Suppl. pro Hermanno in Innoc. VI Suppl. t.
IX (81) f. 170. — Altera suppl. pro eodem sub data d. XXIII m.
iulii 1. cit. f. 180.
655. 1360 Juni 27. Villeneuve.
Innocentius VI Iordano de Holptze licentiato in legibus canonico
eccl. S. Castoris in Confluentia concedit, quod perinde valeat collatio
eeclesie S. Florini Confluentine canonicatus et prebende vacantium per
obitum Constantini de Colonia ipsi facta a decano et capitulo, non
obstante quod in S. Castoris Confluentina cum scolastria et in Ditzensi
eccl. Trever. dioc. canonicatus et prebendas obtinet.
Litterarum scientia, vite... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
V kl. iulii a. octavo.
Reg. Avin. 144 f. 567. — Suppl. pro Iordano in Innoc. VI Suppl. t. IX
(81) f. 172.
656. 1360 Juni 27. Villeneuve.
Innocentio VI supplicatur, quatinus de novo provideatur Henrico
de Suderlande licentiato in decretis et in legibus baccalario camere
apostolice collectori in dioc. Colon. de thesauraria eccl. S. Cuniberti
Colon. vacante, ut credebatur, per obitum Constantini de Cornu, qui
quondam plura beneficia incompatibilia tenuisse dicitur, non obstante
quod Henrieus in S. Gereonis cum scolastria et in S. Cuniberti Colon.
et in Sosatiensi eum prebenda ac in S. Andree Colon. sub expectatione
prebende canonicatus obtinet.
Item quatinus de novo provideatur Hermanno Lymborch de Holtz-
1360 Juli 2. 267
wilre Colon. dioe. de ecel. parochiale S. Albani Colon. quam permu-
tando accepit a Gerlaco Ovelacker subdiacono Colon. dioc.
Item quatinus de novo provideatur Alvino de Braken presbitero
de canonicatu et prebenda eccl. S. Marie Aquensis nuper vacantibus
per mortem Godefridi de S. Cuniberto.
Item supplicat Wilhelmus archiepiscopus Colon., quatinus con-
firmetur electio Thome de Septemfontibus nepotis sui ad preposituram
eccl. B. Marie ad gradus Colon. vacantem per obitum seu resignatio-
nem quondam Constantini de Cornu, non obstante quod Thomas in
Colon. eum thesauraria et in Trever. canonicatus et prebendas necnon
in Leod. eccl. canonicatum sub expectatione prebende obtinet. (Conf.
nr. 642.)
Item quatinus de novo provideatur Hildebrando nato Arnoldi
Suderman de canonicatu et prebenda eccl. S. Iohannis Leod.
Item quatinus de novo provideatur Arnoldo Suderman de cano-
nieatu et prebenda ecel. Bartholomei Leod.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 170—172".
657. 1360 Juli 2. Avignon.
Die II m. iulii (a. MCCCLX) recepti fuerunt à domino Iohanne
de Lucemboureh canonico Met. collectore fructuum beneficiorum va-
eantium in civitate et dioc. Trever. ... deputato... ITI flor.
Introit. et Exit. 298 f. 47'. Kirsch pg. 388.
658. 1360 Juli 4. Villeneuve.
Innocentius VI Tilmanno dieto Lopuppenhalder clerico Colon.
dioe. reservat beneficium ecclesiasticum sine eura, euius fruetus decem
et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum non excedunt,
spectans communiter vel divisim ad dispositionem prepositi decani et
eapituli eecl. Colon.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. IIII nonas iulii a. octavo.
In e. m. decano et scolastico S. Gereonis Colon. ac sacriste
Magalonensis eccl.
Reg. Avin. 148 f. 513° nr. 1065.
659. 1360 Juli 10. Villeneuve.
Innocentio VI supplieat Iohannes de Lucemboureh camere apo-
Vatikan. Regesten 1V. 11
*
268 1360 Juli 10.
stolice collector in eivit. et dioc. Trever. presbiter, quatinus cum ipso
dispensetur, ut dignitatem vel personatum sine cura obtinere et retinere
valeat, non obstante quod in SS. Paulini et Symeonis Trever. eecl.
canonicatus et prebendas et parrochialem eccl. in Osper in Trever.
dioc. obtinet et quod de canonicatu et prebenda eccl. Met. sit in lite
quodque canonicatum et prebendam ac dignitatem etc. spectantes ad
dispositionem episcopi Leod. expectat. — Annuit papa.
Item quatinus clerico suo Iohanni de Breus Trever. dioc. provi-
deatur de eccl. S. Symeonis Trever. canonicatu et prebenda vacantibus
de iure per obitum Theoderici de Elze, de quibus est provisum de
facto Ludovico de Lucembourch presbitero tunc existenti inhabili
ex eo, quod de Brisingin et de Steynsel parrochiales eccl. Trever. dioc.
pluribus annis absque dispensatione tenuit, non obstante quod Iohannes
expectat benefieium cum eura vel sine cura spectans ad dispositionem
eapituli eccl. Trever. — Annuit papa.
Innoc. VI Svppl t. X (31) f. 168.
660. 1360 Juli 10. Villeneuve.
Innocentius VI decano et cantori ac Walthero de Amancia cano-
nico eccl. Trever. mandat, quatinus Iohanni de Breus clerico Trever.
dioc. conferant ecel. S. Simeonis Trever. canonicatum et prebendam
vacantes per obitum Theoderici de Elze iam tam diu, quod eius collatio
devoluta est ad sedem apostolicam, licet eos Ludovicus de Lucemburg
presbiter Trever. de facto detinet occupatos.
Honestas morum et vite... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
Vlidus iulii a. octavoo.
Reg. Avin. 142 f. 205.
661. 1360 Juli 11. Avignon.
Die XI iulii [a. MCCCLX] recepti fuerunt a domino Geraldo de
Arbento collectore camere apostolice in Lugdun. Vienn. Tarantas
Bisuntin. et Trever. provinciis . . . C flor. fort.
Introit. et Exit. 293 f. 47’; Kirsch p. 257.
662. 1360 Juli 12. Villeneuve.
Innocentius VI Cunonem de Falkenstein apostolice sedis capel-
lanum constituit coadiutorem Boemundo archiepiscopo Treverensi.
1360 Juli 22. 269
[Innocentius VI] Cunoni de Falkenstein canonico Treverensi
eapellano nostro. |
Inter solicitudines varias . .. Sane nuper pro parte... Boemundi
archiepiscopi Treverensis propositum fuit in consistorio coram nobis,
quod ecclesia sua Treverensis multiplicibus guerris et excogitatis mali-
eiis plurimorum potentium nobilium et innobilium undique inhumaniter
opprimebatur et quod ipse archiepiscopus senio et debilitate gravatus
et ex aliis causis huiusmodi guerris et maliciis resistere non valens
ipsam ecclesiam eiusque bona et iura ab illis tueri et defensare ab illis
nequibat, et quod tu, qui ad defencionem ecclesiarum monasteriorum
et aliorum piorum locorum et personarum eeclesiasticarum Treverensis
diocesis strenuitate fideli non minus corpus quam bona potenter ex-
ponebas, propter tuam providentiam et discretionem necnon potentiam,
quam in partibus illis habes, non solum posses ipsam ecclesiam eius-
que bona et iura a premissis salubriter defensare, sed ei etiam afferre
multimoda incrementa, ae nobis humiliter supplicatum, ut pro ipsius
Boemundi pace et quiete et eiusdem ecclesie utilitate te in coadiutorem
eidem archiepiscopo deputare ... dignaremus!, Nos igitur. . . te...
eoadiutorem dieti archiepiscopi ordinamus constituimus et deputamus
. ita quod interim ab eadem ecelesia sumptus recipere valeas mo-
deratos. Volumus tamen, quod ab alienatione qualibet de bonis eccle-
siasticis dicti archiepiscopi vel diete ecclesie quomodolibet facienda
penitus abstineas et quod de gestis et administratis per te in huius-
modi coadiutorie officio tenearis iuxta constitutionem fe. re. Bonifacii
pape VIII .. . reddere rationem, quodque antequam huiusmodi eoad-
iutorie officium exercere incipias, prestes in manibus . . . magistri
Nicolai de Franchavilla archidiaconi de Riparia in ecclesia Virdunensi
scriptoris nostri, quem ad partes illas propterea destinamus, sub forma,
quam sub bulla nostra per eundem Nicolaum transmittimus, iuramen-
tum . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. IIII idus iulii a. octavo.
In e. m. capitulo eccl. Trever., clero civit. et dioc. Trever., populo
civit. et dioc. Trever., universis vassallis eccl. Trever., universis suffra-
ganeis eecl. Trever., Carolo Romanorum imperatori.
Reg. Avin. 144 f. 284 nr. 145.
668. 1360 Juli 22. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Boemundus archiepiscopus Trever., quati-
nus sibi indulgeatur, ut aliquem idoneum sibi valeat eligere confessorem,
1) Conf.Görz, Regesten der Erzbischöfe zu Trier pg. 96: 1360 April 4. Trier.
260 1360 Juli 22.
qui ipsum auctoritate apostolica super eo, quod aliquando a personis
ecclesiastieis tam religiosis quam secularibus sue diocesis de confir-
mationibus abbatum, subsidiorum collectione ultra forsitan et contra
eonstitutionem Benedieti XII, permutationibus, absolutionibus, sacrorum
ordinum administratione seu format., receptione fructuum primorum
&nnorum pretextu provisionum apostolica auctoritate in communi forma
faetarum ac reconciliatione ecclesiarum et cimiteriorum aliquas pecu-
niarum summas expost facto nullisque conventionibus prehabitis recepit
seu a suis recipi permisit et habuit, quas quidem pecunias in usum
ecclesie sue convertit, necnon aliis peccatis suis absolvat. — „Fiat in
forma, dam tamen restituat dictas pecunias illis, a quibus habuit. G."
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 188.
664. 1360 Juli 22. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Boemundus archiepiscopus Trever., qua-
tinus Symoni filio Petri dieti Pelzht de Bopardia clerico Trever. dioc.
reservetur beneficium sine cura spectans ad dispositionem decani et
eapituli ecel. S. Florini in Confluentia. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 187.
665. 1360 Juli 22. Villeneuve.
Innocentius VI officiali Trever. mandat, quatinus Henrico de
Paffindorf! provideat de ecel. S. Symeonis Trever. canonicatu sub
expectatione prebende, non obstante quod Henricus canonicatum et
prebendam ac custodiam, que simplex officium est, in eccl. S. Castoris
in Confluentia et parrochialem ecel. in Leye Trever. dioc. obtinet.
Dignum arbitramur et eongruum ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XI kl. augusti a. octavo.
Reg. Avin. 143 f. 333 nr. 182.
666. 1360 Juli 22. Villeneuve.
Inocentius VI preposito ecel. S. Marie Palatiolensis Trever. dioc.
mandat, quatinus Gerlaco de Paffindorf, pro quo Boemundus archi-
episcopus Trever. supplicat, provideat de eccl. S. Castoris in Con-
fluentia canonicatu sub expectatione prebende, non obstante quod
1) Pro quo ad papam per Boemundum destinato supplicat Boemundus
archiepiscopus Trever. Innoc. VI Suppl. t. LX (31) f. 187 et 187".
1360 Juli 22. 261
Gerlacus in eccl. S. Florini in Confluentia canonicatum et prebendam
cum cantoria obtinet.
Dignum arbitramur et eongruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XI kl. augusti a. octavo.
Reg. Avin. 143 f. 330 nr. 129.
667. 1360 Juli 22. Villeneuve.
Innocentius VI decano eccl. S. Castoris in Confluentia mandat,
quatinus Safrido nato Conradi de Broelbruch militis Colon. dioc. pro-
videat de eecl. Bunnensis canonicatu sub expectatione prebende.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XI kl. augusti a. octavo.
Heg. Avin. 148 f. 845 nr. 149. Conradi de Spigelberg prepositi eccl.
S. Mauritii Magunt. suppl. pro Safrido in Innoc. VI Suppl. t. IX (81)
f. 119.
668. 1360 Juli 24. Villeneue.
Innocentio VI supplicatur, quatinus de novo provideatur Henrico
dicto Busch de eccl. S. Severini canonicatu et prebenda, quos obtinuit
ante decem annos, cum vacabant per mortem Gontzalci de Kailgin,
non obstante quodis rectoriam parrochialis eccl. Buckele Colon. dioc.
obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. IX (81) f. 180".
669. 1360 Juli 28. Villeneuve.
Innocentius VI Pernette abbatisse secularis eccl. Undecim Milium
Virginum Colon. concedit plenariam peccatorum remissionem semel
tantum in mortis articulo.
Provenit ex tue devotionis . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. V kl. augusti a. octavo.
In e. m. Alheyde comitisse de Nassowe vidue Trever. dioc.
In e. m. Helene de Wevilkoven domicelle Colon. dioc.
Heg. Avin. 142 f. 529.
670. 1360 August 6. Villeneuve.
Innocentius VI Bele relicte quondam Iohannis Sudermau vidue
262 1360 August 9.
Colon. dioc. concedit plenariam pecatorum remissionem semel tantum
in mortis articulo.
Provenit ex tue devotionis . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. VIII idus augusti a. octavo.
Reg. Avin. 142 f. 529.
671. 1360 August 9. Villeneuve.
Innocentius VI magistro Henrico de Tremonia legum datori fami-
liari papali indulget, ut in locis interdicto suppositis possit sibi et suis
familiaribus domesticis missam et alia divina officia facere celebrari.
Devotionis tue simeritas . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
V idus augusti a. octavo.
Reg. 241 pars II f. 48°.
672. 1360 August 14. Villeneuve.
Innocentius VI S. Martini Trever. et S. Mathie extra muros
Trever. monasteriorum abbatibus ac sacriste eccl. Avin. mandat, qua-
tinus Theoderico de Fonte canonico eccl. B. Marie de Villapinensi*
Trever. dioc. conferant dicte ecel. preposituram vacantem ex eo, quod
quondam Gheraerdus de Sconcke eandem una cum parrochiali ecel. in
Osperin dicte dioc. pluribus annis tenuit, non obstante quod Theoderi-
eus parrochialem eccl. in Alve Leod. dioc. obtinet, quam dimittat,
simulac dicte prepositure possessionem assecutus est.
Laudabilia probitatis et virtutem . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XVIIII kl. septembris a. octavo.
Heg. Avin. 142 f. 200°. — Theoderici suppl. in Innoc. VI Suppl. t. IX
(31) f. 219.
678. 1360 August 14. Villeneuve.
Innocentius VI Henrico Suderman de Tremonia legum doctori
concedit facultatem constituendi et dotandi sex capellanias.
[Innocentius VI] nobili viro Henrico dieto Suderman legum doctori
Colon. dioc.
Desideria pia fidelium, que presertim salutis operibus obsequuntur
ac divini cultus inerementa respiciunt, libenter apostolieo favore pro-
sequimur et eis, quantum cum deo possumus. gratiosum prebemus
u a) villa piriensi in suppl.
1360 August 16. 263
assensum. Sane peticio pro parte tua nobis nuper exhibita continebat,
quod tu . . . ad omnipotentis dei laudem et gloriam et pro tue et
parentum tuorum animarum salute sex perpetuas capellanias instituere
ac ipsarum singulas de singulis viginti florenis auri annui et perpetui
redditus pro sustentatione singulorum perpetuorum capellanorum insti-
tuendorum canonice in eisdem de bonis tuis dotare proponis. Quare
nobis humiliter supplicasti, ut ordinariorum et archidiaconorum seu
patronorum locorum licentia vel assensu minime requisitis instituendi
simul vel successive capellanias easdem in locis honestis diocesis et
provincie Colon. ac dotandi, sieut premittitur, dummodo ecclesiarum
ipsarum rectorum ad id accedant assensus, licentiam concedere necnon
ius presentandi capellanos ad easdem capellanias locorum ordinariis
tam hae vice primaria quam deinceps, quociens ipsas vacare contigerit,
tibi ac heredibus et successoribus tuis imperpetuum reservare auetoritate
apostolica dignaremur. Nos igitur tuum huiusmodi laudabile prepositum
multiplieiter in domino commendantes, huiusmodi supplicationibus in-
elinati, tibi auctoritate predicta tenore presentium licentiam concedimus
postulatam, prefatum ius tibi ac eisdem heredibus et successoribus
imperpetuum recervantes. Nulli ergo ete. nostre concessionis et reser-
vationis infringere etc. Dat. apud Villamnovam Avin. dioc. XVIIII kl.
septembris a. octavo.
Reg. Avin. 144 f. 520.
674. 1360 August 16. Villeneuve.
Innocentius VI Iohannem de Hoyo primicerium ecclesie Met. de-
putat colleetorem camere apostolice in civitatibus et diocesibus Met.
Virdun et Tull. cum facultate deputandi succollectores.
Obsequiorum gratitudo tuorum . .. Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XVII kl. septembris a. octavo.
In e. m. Thiderico de Essendia preposito eccl. SS. Petri et Andree
Apostolorum in Bustorpe pro Padeburnensi, Hermanno de Xanctis
preposito eecl. S. Petri Leod. pro Leodiensi, Iohanni de Sarwerde
archidiacono de Marsallo in eecl. Met. pro Spirensi, Florencio de Wevel-
koven subdecano ecel. Colon. pro Coloniensi civit. et dioc.
Reg. 241 pars II f. 50'—52.
675. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentio VI commendat (Philippus) episcopus Cavallicensis apo-
264 1360 August 17.
stolice sedis nuncius Conradum de Leytene, qui in negotiis apostolice
sedis magna et utilia servicia fecit et facit incessanter, quique suppli-
cat, quatinus sibi provideatur de canonicatu sub expectatione prebende
et dignitatis ecel. S. Severini Colon., non obstante quod eccl. S. Cuni-
berti preposituram et canonicatum ac prebendam, quos dimittere est
paratus, postquam dignitatem huiusmodi in eccl. S. Severini est adeptus,
et canonicatus et prebendas S. Andree Colon. sub expectatione officii
et Susatiensis et Geysekensis ecclesiarum obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 268*.
676. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentio VI commendat (Philippus) episcopus Cavallicensis apo-
stolice sedis nuncius Iohannem de Vrysmersheim clericum Colon. dioc.
notarium Henrici de Suderlande in dioc. Colon. collectoris camere
apostolice, quatinus ei reservetur beneficium cum eura vel sine cura
spectans ad dispositionem ecel. S. Marie ad gradus Colon., non ob-
stante quod simile beneficium eccl. S. Cuniberti Colon. expectat. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 264'.
677. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI Arnaldo Quenteler! providet de ecclesiastico bene-
ficio sine cura in eccl. Maguntina, non obstante quod is parrochialem
eccl. in Gelstenkirchen (!) Colon. dioc. obtinet.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XVI kl. septembris a. octavo.
In e. m. preposito S. Mauritii Maguntini et S. Gereonis ac SS.
Apostolorum Colon. scolasticis eccl.
Reg. Avin. 142 f. 417.
678. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Henricus Sudermann de Tremonia legum
doctor archidiaconug Leod., quatinus suo ex sorore nepoti Iohanni de
Wikede provideatur de eccl. Bunnensis canonicatu sub expectatione
prebende. — Annuit papa.
1) clerico et notario Gerhardi de Vivario collectoris Maguntini. Innoc. VI
Suppl. t. IX (81) f. 264.
1360 August 17. 265
Item quatinus suo ex sorore nepoti Henrico de Wickede reser-
vetur ete. (Conf. nr. 679.)
Item quatinus Conrado Sconeweder suo consanguineo de novo
provideatur de canonicatu sub expectatione prebende maioris in eccl.
S. Andree Colon. — Annuit papa. (Conf. nr. 435.)
Innoc. VI Suppl. t. IX (31) f. 265 — 266.
679. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI Henrico de Wickede reservat officium sine cura in
eccl. S. Servatii Traiect. Leod. dioc., non obstante quod is in dieta
et in S. Dyonisii Leod. ecel. canonicatus et prebendas ac parrochialem
eeclesiam S. Reynaldi Tremoniensem obtinet.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XVI kl. septembris a. octavo.
In e. m. preposito S. Cuniberti Colon. et decano S. Agricoli
Avin. ae cantori S. Dyonisii Leod. ecel.
Reg. Avin. 143 f. 514 nr. 107.
680. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI cantori eccl. S. Dyonisii Leod. mandat, quatinus
Hildebrando Suderman provideat de eccl. B. Marie Hoyensis Leod. dioc.
canonicatu sub expectatione prebende, non obstante quod is Metensis
et Veteris S. Pauli Monasteriensis sub expectatione maioris prebendarum
canonicatus obtinet.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc, XVI kl. septembris a. octavo.
Heg Avin. 142 f. 36%.
681. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI preposito eccl. S. Cuniberti mandat, quatinus Hilde-
brando nato quondam Arnaldi Suderman provideat de canonicatu eccl.
S. Petri Leod. sub expectatione prebende, non obstante quod is cano-
nieatum et prebendam in eccl. S. Iohannis Leod. obtinet.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XVI kl. septembris a. octavo.
Reg. Avin. 142 f. 859.
266 1360 August 17.
682. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI cantori eecl. S. Dionysii Leod. mandat, quatinus
Andree Suderman provideat de eccl. S. Crucis Leod. canonicatu sub
expectatione prebende, non obstante quod in S. Servatii Traiect. Leod.
dioc. cum prebenda et in Veteris S. Pauli Monasteriensi ecel. sub
expectatione prebende canonicatus obtinet.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XVI kl. septembris a. octavo.
Reg. Avin. 142 f. 360.
683. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI preposito eccl. S. Cuniberti Colon. mandat, quatinus
Alberto Suderman clerico Colon. dioc. reservet beneficium ecclesiasticum
sine eura, cuius fruetus decem et octo marcharum argenti s. t. d. valorem
annum non excedant, spectans ad dispositionem episcopi Leod.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XVI kl. septembris a. octavo.
Reg. Avin. 142 f. 432.
684. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI Henrico Suderman providet de eccl. S. Iohannis
Leod. canonicatu sub expectatione prebende, non obstante quod in
Xanctensi canonieatum et prebendam cum ferculo et in Nassomensi
Colon. et Leod. dioc. ecclesiis custodiam obtinet.
Attributa tibi probitatis . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XVI kl. septembris a. octavo.
In e. m. preposito S. Cuniberti Colon. et decano S. Agricoli Avin.
ac cantori S. Dyonisii Leod. eccl.
Reg. Avin. 142 f. 354'.
685. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI Arnoldo Suderman nato Iohannis Suderman confert
eecl. S. Bartholomei Leod. canonicatum sub expectatione prebende, non
obstante quod in eccl S. Pauli Leod. canonicatum et prebendam
obtinet.
Probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XVI kl. septembris a. octavo.
1360 August 17. 267
In e. m. preposito S. Cuniberti Colon. et decano S. Petri Avin.
ac cantori S. Dionisii Leod. eccl.
Reg. Avin. 148 f. 849' nr. 162.
686. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI Iohanni Suderman nato Iohannis Suderman providet
de eecl. Fossensis Leod. dioec. canonicatu sub expectatione prebende.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XVI kl. septembris a. octavo.
In e. m. preposito S. Cuniberti Colon. et decano S. Agricoli Avin.
ac eantori S. Dyonisii Leod. eccl.
Reg. Avin. 148 f. 323° nr. 115.
687. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI Bertramo Suderman nato Iohannis Suderman clerico
Colon. dioe. reservat beneficium ecclesiasticum sine cura, euius fructus
decem et octo mareharum argenti s. t. d. valorem annuum non exce-
dant, spectans ad dispositionem episcopi Leod.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XVI kl. septembris a. octavo.
In e. m. preposito S. Cuniberti Colon. et decano S. Agricoli Avin.
ac eantori S. Dyonisii Leod.
Reg. Avin. 442 f. 420.
688. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI Bertramo Suderman confert eccl. S. Pauli Leod.
canonicatum sub expectatione prebende, non obstante quod canonicatum
sub expectatione prebende in eccl. S. Servatii Traiectensi obtinet.
Attributa tibi probitatis ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
dioc. XVI kl. septembris a. octavo.
In e. m. preposito S. Cuniberti Colon. et decano S. Agricoli Avin.
ac cantori S. Dionisii Leod. eccl.
Reg. Avin. 143 f. 345' nr. 152.
689. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat procurator Bertrami (nati) Hildebrandi
Suderman canonici Bunnensis, quatinus causa, que vertitur inter Ber-
268 1360 August 17.
tramum ex parte una et Robertum de Tisservelde alias de Tuitio
clerieum Colon. dioc. ex alia super canonicatu et prebenda ac scolastria
eccl. Bunnensis committatur audienda et decidenda alicui ex auditoribus
sacri palatii. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (31) f. 258.
690. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI Henrico de Suderlande licentiato in decretis, qui
Philippi episcopi Cavallicensis tunc in partibus Alamannie sedis apostolice
nuncii ad colligendum subsidium biennale pro camera apostolica duarum
proeurationum per civitatem et diocesim Colon. commissarius extitit,
providet de canonicatu eccl. Leod. sub expectatione prebende, non
obstante quod in S. Gereonis cum scolastria, que dignitas non curata
existit, cuius valor annuus decem marchas argenti s t. d., ut is asserit,
non excedit, et in S. Cuniberti cum thesauraria, que simplex officium
existit, ae in Sozatiensi Colon. dioc. etiam eum prebendis et in S. Andree
Colon. ecclesiis sub expectatione prebende canonicatus obtinet. Tamen
canonicatum et prebendam ecel. Leod. assecutus dimittat canonicatum
et prebendam eccl. Sozatiensis.
Litterarum scientia, vite... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XVI kl. septembris a. octavo.
In e. m. S. Gereonis et SS. Apostolorum Colon. et S. Martini
Leod. eccl. decanis.
Keg. Avin. 143 f. 383 nr. 181. Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 268.
691. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI Hermanno dieto Lymborgh providet de eccl. B. Marie
ad gradus Colon. eanonicatu sub expectatione prebende, non obstante
quod ei est provisum nuper de eccl. parrochiali S. Albani Colon.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. apud Villamnovam
Avin. dioc. XVI kl. septembris a. octavo.
In e. m. Monasteriensis et S. Agricoli Avin. decanis ac schola-
stico S. Gereonis Colon. eecl.
Rey. Avin. 142 f. 388.
692. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI Iohanni Cruse baccalario in legibus providet de
136U August 17. 269
ecel. Xanetensis eanonicatu sub expectatione prebende ae supplementi
seu ferculi, non obstante quod ei de perpetua vicaria altaris S. Crucis
siti in ecel. S. Georgii Colon. auctoritate ordinaria est provisum.
Litterarum scientia, morum ... Dat. apud Villamnovam Avin. dioc.
XVI kl. septembris a. octavo.
In e. m. preposito S. Cuniberti et decano S. Severini Colon. ae
Iohanni Mesterii canonico Engolismensi.
Reg. Avin. 142 f. 368'.
693. 1360 August 17. Villeneuve.
Innocentius VI Hermanno dicto Ripe clerieo Colon. dioc. reservat
beneficium ecclesiasticum sine cura, cuius fructus decem et octo mar-
eharum argenti s. t. d. valorem annuum non excedant, spectans ad
dispositionem abbatisse secularis eccl. Assindensis.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XVI kl. septembris a. octavo.
Reg. Avin. 143 f. 541! nr. 147.
694. 1360 August 21. Avignon.
Innocentius VI Coloniensis et B. Marie ad gradus Colon. ecel.
decanis ac officiali Monasteriensi mandat, quatinus Conrado de Leytene
preposito ecel. S. Cuniberti Colon., cuius prepositure redditus quatuor
marcharum argenti 8. t. d. valorem annuum non excedunt, concedant
usque ad octo anuos a data presentium computandos obedientiam in
Neyle Colon. dioc. consuetam canonicis eiusdem eccl. in perpetuum
benefieium ecclesiasticum assignari, vacantem per obitum Constantini
de Cornu, non obstante quod Conradus predictam preposituram neenon
in eadem et S. Andree Colon. ac in Sosaciensi et in Geyseke Colon.
dioc. eum prebendis ae in S. Severini Colon. sub expectatione prebende
eanonieatus [obtinet] et in dieta S. Andree eeclesiis officium simplex
sine cura expectat.
Exposeit dileeti filii... Dat. Avin. XII kl. septembris a. octavo.
Reg. Avin. 142 f. 116'.
695. 1360 August 23. Villeneuve.
Innocentio VI supplicat Cuno de Falkenstein canonicus eccl.
Trever. et capellanus sedis apostolice, quatinus sibi provideatur de
270 1360 August 23.
eccl. Trever. prepositura, que est dignitas electiva et curata, vacans
ex eo, quod Iohannes de Zelobrio eam et ecclesiam parrochialem in
Inferiori-Kerse Trever. dioc. iam pluribus annis simul tenuit et tenet,
non obstante quod eanonieatum et prebendam in eecl. Magunt. et pre-
posituram in Northusen Magunt. dioec. obtinet. Super qua prepositura
litigat eamque resignare est paratus. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (31) f. 202*.
696. 1360 August 23. Avignon.
Innocentio VI significat Everhardus Pravek de Osnaburg, quod
ipse parrochialem eccl. de Urio Trever. dioc. pro parrochiali ecel. de
Cuose Trever. dioc. eum Conrado de Angustial. permutavit eamque
tenuit atque tenet, postea autem, cum comperisset, quod quondam
Iohannes de Duona predecessor Conradi eandem eccl. de Cuose una
cum parrochiali eccl. de Pileh Trever. dioc. pluribus annis tenuit ad
sacerdotium non promotus, ipse eandem in manibus Philippi episcopi
Cavallicensis tune in partibus Alamannie apostolice sedis nuncii resi-
gnavit et de fructibus perceptis cum eodem composuit ac collectori
camere apostolice iuxta compositionem satisfecit. Supplicat, quatinus
sibi de novo provideatur de eadem, non obstante quod canonicatum et
prebendam ac scolastriam ecel. S. Symeonis Trever. obtinet quodque
ei est provisum de canonicatu et prebenda eccl. S. Castoris Cardon. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (8f) f. 268.
697. 1360 August 24. Villeneuve.
Innocentio VI supplicatur, quatinus Wilhelmo de Heirreke presbi-
tero Colon. dioc. de soluto et soluta genito confirmetur provisio ei
facta de eccl. parrochiali de Sweline, quam obtinuit permutando pro
ecel. parrochiali in Kareweter (vel: Karelbeter) Colon. dioc.
Item quatinus Iohanni de Essendia dicto de Fossa presbitero
eonfirmetur provisio de canonieatu et prebenda eccl. B. Marie ad
gradus Colon. vacantibus per mortem Segeslappi de Barle, de quibus
Iohannes in curia litigavit eum Walthero de Tynemont clerico. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 241! et 242.
1360 August 24. 271
698. 1360 August 24. Avignon.
Innocentio VI significat Nicholaus de Lucembourch diaconus Trever.
dioc. in utroque iure licentiatus, quod ipse eccl. parrochialem de Clottin
Trever. dioe. per annum et amplius tenuit ad sacerdotium non promotus
ac eam deinde pro canonicatu et prebenda eccl. B. Marie Palatiolensis
eum quondam Theoderico de Sarkes permutavit, quos de facto obtinet ;
supplicat, quatinus habilitetur et dieti canonicatus et prebenda sibi de
novo eonferantur, non obstante quod in SS. Paulini et Symeonis Trever.
ac Martini et Severi in Monasterio Meynevelt canonieatus et prebendas
obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (31) f. 268.
699. 1360 August 24. Avignon.
Innocentio VI significat Albertus Remigii de Ulmo clericus Tull.
dioc., quod ipse nuper ad parrochialem eccl. de Lozebruch Trever.
dioe. vacantem, ut credebatur, ex eo, quod Symon de Celebrio, qui
se gerebat pro ipsius reetore, matrimonium contraxit per verba de
presenti et consummavit, ab ipsius eccl. patronis fuit presentatus,
postea vero ad eius noticiam venit, quod Iohannes (de Celobrío)
prepositus ecel. Trever. illam cum prepositura dieta ae parrochialibus
ecel. S. Martini et de Celobrio dicte dioc. per plures annos tenuit,
et post resignationem Symonis ipse Albertus eandem per plures annos
tenuit etiam ad sacerdotium non promotus. Quare supplicat, quatinus
sibi de novo provideatur de eccl de Lozebruch. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 268°.
700. 1360 August 29. Avignon.
Innocentius VI preposito S. Cuniberti Colon. et Monasteriensis
ac S. Castoris Confluent. eccl. decanis mandat, quatinus deputati per
quinquennium conservatores non permittant Henricum de Tremonia
archidiaconum de Famenna in eccl. Leod. a quibuscunque super bonis
et iuribus sui archidiaconatus molestari.
Militanti ecelesie licet . . . Dat. Avin. IIII kl. septembris a. octavo,
Reg. Avin. 142 f. 496.
701. 1360 September 5. Avignon.
Innocentio VI supplieant Theodericus et Everhardus fratres ger-
. 272 1860 September 5.
mani comitis de Marka, quatinus suo informatori Antonio de Fies in
utroque iure approbato provideatur de eccl. Traiect. canonicatu sub
expectatione prebende dignitatis aut officii cum cura vel sine cura,
non obstante quod canonicatum et prebendam eccl. Tongrensis Leod.
dioc. obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 259.
702. 1360 September 5. Avignon.
Innocentius VI Reynardo de Tycze presbitero reservat beneficium
ecclesiasticum sine eura, cuius fructus decem et octo marcharum argenti
valorem annuum 8. t. d. excedant, spectans communiter vel divisim ad
dispositionem decani et capituli eecl S. Gereonis Colon., non obstante
quod is in eccl. Undecimmilium Virginum Colon. quoddam perpetuum
beneficium, Epistolare nuncapatum, sine eura obtinet et super parro-
ehiali ecel. in Linnich Colon. dioc. in curia litigat.
Laudabilia probitatis et virtutum — Dat. Avin. nonas septembris
a. Octavo.
In e. m. SS. Apostolorum et S. Severini Colon. ac S. Agrieoli
Avin. eccl. decanis.
Reg. Avin. 148 f. 512 nr. 101. Reynardi suppl. Innoc. VI Supplic. t. IX
(81) f. 25%.
708. 1360 September 12. Avignon.
Innocentio VI supplicatur, quatinus Henrico de Luecemboureh de
novo provideatur de canonicatu et prebenda eccl. SS. Martini et Severi
in Monasterio Meynevelt, quam obtinuit vacantem, ut credebatur, per
obitum Iohannis Phipelonis Madenardi de Luccembourch, qui per plures
annos parrochialem eecl. in Dailhem dicte dioc. tenuerat in presbiterum
non promotus. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (831) f. 289.
"704. 1360 September 12. Avignon.
Innocentius VI Iacobo Wetzelonis presbitero Trever. confert de
iure parrochialem ecclesiam de Nürin Trever. dioc. ei olim post obitum
Nicolai de Epternacho a Iohanne de Celobrio preposito ecel. Trever.
de facto collatam, sed de iure iam antea vacantem et sedis apo-
stolice dispositioni reservatam ex eo, quod quondam Thicardus (?) de
1360 September 17. 273
Ulmona eandem per plures annos tenuit fructus percipiens ex eadem,
ad sacerdotium non promotus.
Laudabilia tuarum probitatis . . . Dat. Avin. II idus Septembris
p. n. a. octavo.
Or. membr. cum filo serico et plumbo; sub plica ad sinistr.: X et in-
ferius: Io. Bellil; in plica ad dextr.: A. Raynaldi; 2n dorso: R. et: Thi-
dericus de Puteo. — Koblenz. Arch. reg. Trier. Domkapitel nr. 715. —
Reg. Avin. 144 f. 346 nr, 818. — Suppl. pro lacobo in Innoc. VI Suppl.
t. IX (81) f. 290.
705. 1360 September 17. Avignon.
Innocentius VI Lamberto dieto Deyn confert ecel. in Kerpen.
Colon. dioc. canonicatum et prebendam vacantes per obitum Iohannis
de Vernemborgh sedis apostolice capellani, non obstante quod Lambertus
in eecl. S. Catherine in Oppinhem Magunt. dioc. canonicatum et pre-
bendam ac scolastriam obtinet.
Vite ae morum decor . . . Dat. Avin. XV kl. oetobris a. octavo.
In e. m. preposito S. Cuniberti et decano S. Gereonis Colon. ae
sacriste Avin. eccl.
Reg. Avin. 143 f. 215/ nr. 57.
706. 1360 September 18. Avignon.
Innocentius VI Petro de Ferreriis confert ecclesie S. Florini in
Confluentia canonicatum et prebendam vacantes per obitum Tilmanni
dieti Winbuch, qui nuper apud sedem apostolicum diem obiit supre-
mum, non obstante quod Petrus canonicatum et prebendam ecelesie
Ceimatensis Leod. dioc. obtinet.
Attributa tibi merita . . . Dat. Avin. XIIII kl. octobris a. octavo.
In e. m. abbati monasterii S. Martini Trever. et S. Castoris Con-
fluent. Trever. ae S. Agricoli Avin. decanis eccl.
Reg. Avin. 142 f. 179.
707. 1360 September 21. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Bidentis confert eccl. Bunnensis canoni-
eatum et prebendam ac obedientias vacantes per obitum Iohannis de
Virnburch capellani papalis, non obstante quod is alia beneficia eccle-
siastica in Hispania et Francia sita obtinet.
Vatikan. Regesten IV. 18
214 1360 September 22.
Vite ae morum honestas... Dat. Avin. XI kl. octobris a. octavo.
In e; m. archiepiscopo Rigensi et sacriste eccl. Avin. ac offi-
eiali Leod.
Reg: Avin. 142 f. 178.
708. 1360 September 22. Avignon.
Innocentius VI episcopo Leodiensi mandat petente Petro tit.
S. Anastasie presbitero cardinali, quatinus seolastrie in ecel. S. Marie
Aquensis Leod. dioc. fructus triennales, quos Iohannes de Branden-
boreh dicte eccl. canonicus iniuste percepit, sequestrari procuret, donee
lis diuturna de dicta scolastria inter dictos Petrum et Iohannem orta
fuerit decisa.
Petitio dilecti filii . . . Dat. Avin. X kl. octobris a. octavo.
Gratis pro domino card.
Reg. Avin. 143 f. 56° nr. 14.
709. 1360 September 25. Avignon.
Innocentius VI Theoderico de Marcha! confert eccl. Xanctensis
canonieatum et prebendam ac preposituram vacantes per obitum Iohannis
de Verneburch prepositi et sedis apostolice capellani, qui nuper extra
euriam Romanam diem obiit supremum, non obstante quod Theodericus
in Coloniensi Treverensi Leodiensi et Wormatiensi ecclesiis canonicatus
et prebendas obtinet et quod de prepositura ecclesie monasterii monia-
lium in Schildesche Padeburnensis dioc. ei est provisum, cuius posses-
sionem nondum est adeptus, et quod in dicta Coloniensi vel extra
eam vigore litterarum apostolicarum dignitatem expectat. Tamen pre-
posituram Xanctensem assecutus dimittat preposituram monasterii in
' Sehildesche.
Nobilitatem generis, elegantiam morum . ... Dat. Avin. VII kl.
octobris a. octavo.
In e. m. preposito SS. Apostolorum et scolastico S. Gereonis eccl.
Colon. ae officiali Leod.
Reg. Avin. 148 f. 130 nr. 26.
710. 1360 September 28. Avignon.
Die XXVIII m. septembris [a. MCCCLX] recepti fuerunt a domino
1) studenti in Monte Pessulano. Innoc. VI Suppl. IX (31) f. 292".
1360 October 10. 275
Gerardo de Arbento collectore camere apostolice in Lugdun. Vienn.
Tarantas. Bisuntin. et Trever. provinciis XCVII flor. fort. III sol.
Introit. et Exit 298 f. 48; Kirsch p. 257.
711. 1360 October 10. Avignon.
Innocentius VI scolastico eccl. B. Marie Palatiolensis Trever. dioc.
mandat, quatinus Alardo de Bastonia in diaeonatus ordine constituto
perpetuo eapellano altaris S. Iohannis Baptiste in ecel. S. Paulini extra
muros Trever., cuius fructus decem florenorum auri valorem annuum
non excedunt, conferat eccl. S. Symeonis Trever. canonicatum et pre-
bendam vaeantes per liberam resignationem Petri tit. S. Martini in
montibus presbiteri cardinalis.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. VI idus octobris
a. Octavo.
Heg. Avin. 143 f. 228 nr. 74.
712. 1360 October 10. Avignon.
Innocentius VI cantori eecl. S. Paulini extra muros Trever. mandat,
quatinus Henrico Kempe in diaconatus ordine constituto conferat eecl.
S. Symeonis Trever. preposituram et quasdam pensiones vacantes per
resignationem Petri tit. S. Martini in montibus presbiteri cardinalis,
non obstante quod Henrieus in eadem et in S. Marie Palatiolensis
Trever. dioc. ecclesiis cum eantoria, que simplex officium existit, ca-
nonicatus et prebendas obtinet.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. VI idus octobris
a. oetavo.
Reg. Avin. 142 f. 240'. Innoc. VI Suppl. t. IX (31) f. 309.
*713. 1360 October 11. Avignon.
Innocentius [VI]... decano ecclesie B. Marie ad gradus Colon. ...
Ad audientiam nostram pervenit, quod tam . .. decanus et
eapitulum ecelesie S. Severini Colon. quam predecessores eorum decimas
terras domos possessiones efc. ipsius ecclesie . . . nonnullis clericis et
laicis, aliquibus eorum ad vitam, quibusdam vero ad non modicum
tempus et aliis perpetuo, ad firmam vel sub censu annuo concesserunt,
quorum aliqui dieuntur super hiis confirmationis litteras in forma com-
muni a sede apostolica impetrasse ... Discretioni tue... mandamus,
216 1960 October 11.
quatinus ea, que de bonis ipsius ecclesie per concessiones huiusmodi
alienata inveneris illieite vel distracta .. . ad ius et propietatem eius-
dem ecclesie legitime revocare procures . . . Dat. Avin. V idus octobris
p. n. a. octavo.
Or. membr. cum flo cannab. et plumbo; sub plica ad sinistr.:
Calcedonius
Reynbach ef inferius: R. bull. G. de Ianduno pro al. — Düsseldorf. Arch.
reg. S. Severin-Köln nr. 135.
; in plica ad dextr.: Calcedonius; in dorso: lohannes de
714. 1360 October 11. Avignon.
Innocentius VI decano eccl. Werdensis mandat, quatinus Iohanni
Herme de Steghen reservet beneficium ecclesiasticum cum cura vel
sine eura, cuius fructus, si curatum, viginti quinque, si vero sine eura
fuerit, decem et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum non
excedant, spectans communiter vel divisim ad dispositionem prepositi
decani cantoris scolastici et capituli eccl. Magunt., non obstante quod
Iohanni nuper de canonicatu et prebenda eccl. S. Andree Colon. est
provisum, quorum possessionem is nondum est assecutus.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. V idus octobris
a. octavo.
Reg. Avin. 148 f. 584' nr. 134.
7185. 1360 October 12. Avignon.
Innocentius VI Conrado de Spigelberg collectori fructuum camere
apostolice confert eccl. Trever. canonicatum et prebendam vacantes
per obitum Iohannis de Virneburg sedis apostolice capellani, non ob-
stante quod is in Aschaffenburgensi et Wormaciensi et St. Stephani
Magunt. ecclesiis canonicatus et prebendas ac in S. Mauritii Magunt. "
eecl. preposituram obtinet.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. IIII idus octobris
a. octavo.
In e. m. S. Marie in campis extra muros Magunt. et S. Castoris
in Confluentia decanis ac sacriste Avin. eccl.
Reg. Avin. 148 f. 216' nr. 59. Innoc. VI Suppl. t. IX (31) f. 308.
716. 1360 October 12. Avignon.
Innocentio VI supplicatur, quatinus Arnoldo de Dinslaken presbi-
1360 October 22. 277
tero Colon. dioc. conferatur eccl. parrochialis de Crove Trever. dioc.
vacans ex eo, quod Conradus dictus Kerpus eam per plures annos
tenuit ad sacerdotium non promotus, non obstante quod Arnoldus eccl.
parrochialem in Vlaswylre Trever. dioc. obtinet, quam paratus est
dimittere. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. IX (81) f. 317.
717. 1360 October 22. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Cruse baccalario in legibus providet de
ecel. Xanetensis eanonieatu sub exspectatione prebende ac supplementi
seu ferculi, non obstante quod ei auctoritate ordinaria est provisum de
perpetua vicaria altaris C. Crucis in eecl. S. Georgii Colon.
Litterarum scientia, morum . . . Dat. Avin. XI kl. novembris
a. octavo.
In e. m. preposito S. Cuniberti et decano S. Severini Colon. ac
lohanni Mercerii canonico Engolismensis ecel. (Conf. nr. 692.)
Reg. Avin. 148 f. 848° nr. 160.
*718. 1360 November 5. Trier.
Boemundus archiepiscopus Treverensis Nicolaum episcopum
Acconensem deputat suum per civitatem et diocesim Treverensem in
pontificalibus vicarium.
Nos Nicholaus dei et apostolice sedis gratia sancte Achonensis
eeclesie episeopus notum facimus universis, quod reverendus in Christo
pater et dominus noster dominus Boemundus archiepiscopus Treverensis
nos suum viearium per suos civitatem et diocesim Treverensem in
pontifiealibus dumtaxat usque ad suam revocationem deputavit, prout
in litteris eiusdem domini nostri Treverensis desuper confectis plenius
continetur, quarum tenor sequitur in hec verba:
Boemundus dei ete. Notificamus universis quod ... (Sequitur idem
fere tenor atque in nro. 177 Deinde pergitur): Est insuper adiectum,
quod idem episcopus debebit collationes ordinum, confirmationes in
fronte, velationes virginum sanctimonialium, erismatis, olei sacri et in-
firmorum, ealieum et aliorum vasorum ad divinum cultum spectantium,
indumentorum sacerdotalium, pallarum et aliorum ornamentorum ad
altaris ministerium pertinentium benedictiones seu consecrationes ac
omnia et singula alia, que ad predictum vicariatus spectant officium, .
gratis ministrare facere et exercere nec eorundem occasione pecuniam
278 1360 December 15.
seu quiequam aliud temporale a quoquam exigere vel etiam extorquere,
excepto quod in consecrationibus reconsecrationibus et reconciliationibus
ecclesiarum cimiteriorum et aliorum piorum locorum procurationem
recipere poterit, prout et in quantum iura permittunt. Attendentes
igitur fore rationi conveniens et honestum, ut dieto episcopo, quem ad
premissa onera subeunda assumpsimus, aliquo temporalis subsidio, quo
mediante ad dictum officium melius et diligentius attendere et vacare
valeat, succurramus, eidem episcopo ex nune inantea, quamdiu pre-
dietum vicariatus officium a nobis habuerit, constituimus et deputamus
singulis ieiuniis quatuor temporum in suarum subsidium expensarum
XXV parvos florenos de Florentia per cellerarium palatii nostri Tre-
verensis assignandos, ita sane quod si, quod absit, eundem episcopum et
suos familiares pro executione dicti officii incedentes aut alias eiusdem
officii occasione capi seu eisdem in corpore vel in rebus quevis
dampna vel iniurias inferri per quoseumque contingat communiter vel
divisim, nos nostri successores et ecclesia nostra Treverensis non tene-
bimur nec obligati erimus ipsos a dicta captione redimere seu quitos
facere aut ipsis de dictis dampnis in toto vel in parte satisfacere seu
ipsis eadem aliqualiter resarcire. Debebimus tamen apud huiusmodi
capientes dampna et iniurias inferentes ad redemptionem nostris litteris,
prout bono et convenienti modo poterinus, laborare. In euius rei testi-
monium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Treveri
a. d. MCCCLX die V mensis novembris.
Et nos Nicolaus Achonensis episcopus antedictus promisimus bona
fide et promittimus in hiis scriptis dieto nostro Treverensi archiepiscopo
omnia et singula premissa sub omnibus modis et condicionibus, prout
de nobis superius conscripta sunt seu nobis facienda incumbunt, firmiter
observare et fideliter facere et peragere nec contra ea seu eorum aliqua
umquam per nos vel alios seu alium facere vel venire nec etiam ex-
cedere formam in premissis litteris expressatam. Datum anno et die,
ut in dietis litteris continetur.
Koblenz. Arch. reg. M. G. I1 « — A. I. 1. ur. 7 nr. 415 el M. G. II. — A. 1. 1.
no.8 nr. 282. — Görz, Regesten der Erzb. zu Trier pg. 96.
719. 1360 December 15. Avignon.
Innocentius VI Everhardo de Marka! confert eccl. Colon. eanoni-
eatum et prebendam ac perpetuum beneficium capellaria nuncupatum
nn — ——————À— — —
1) studenti in Monte Pessulano. Innoc. VI Suppl t. IX (81) f. 384.
1360 December 14. 279
eum quibusdam obedientiis eccl. Colon. quos quondam lohannes de
Verueboreh eanonieus eiusdem eccl. et sedis apostolice capellanus
obtinebat, non obstante quod in Leod. et S. Gereonis Colon. canonicatus
et prebendas obtinet et dignitatem spectantem ad dispositionem episcopi
Leod. expectat seu quod patitur in etate defectum in vicesimo etatis
anno constitutus. Tamen predictum beneficium assecutus dimittat pre-
fatam dignitatis vel officii curati expeetantiam.
Nobilitas generis, morum ... Dat. Avin. XVIII kl. ianuarii a. octavo.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Martini Leod. eccl. decanis ac
officiali Monaster. |
Reg. Avin. 143 f. 139' nr. 35.
720. 1360 December 14. Avignon.
[Innocentius VI] Iohanni decano ecelesie Coloniensis.
Ad dilectum filium Theodericum de Bersen prepositum ecclesie
Reyssensis Colon. dioc., qui super eanonicatu nt prebenda ac preposi-
tura ipsius ecclesie coram eertis auditoribus in palatio apostolico
diutius litigavit non absque magnis laboribus et expensis et in dicto
palatio pro se tres diffinitivas sentencias exigente iusticia reportavit
ac super executione sententiarum ipsarum nostras ad te et quosdam
alios sub certa forma litteras impetravit... intuitum apostolicum dirigentes
diseretionem tuam rogamus... quatinus... ad executionem dictarum
sentenciarum procedas . . . Dat. Avin. XVIIII kl. ianuarii a. octavo.
Reg. 241 pars II f. 70.
721. 1360 December 24. Avignon.
Die XXIIII decembris (a. MCCCLX] eum ... esset mandatum per
dietam cameram [apostolicam] domino Gerardo de Arbento collectori
Lugdun. et Tarantas. et Bisuntin. provinciarum, ut de pecuniie neces-
sariis provideret dicto Iohanni [Bosseti] idemque Iohannes . . . retulit
se recepisse et habuisse a dicto collectore M flor.,... ideo fuerunt
positi in receptis dicti collectoris dictos (!) IX® flor.
Intr. et Exit. 293 f. 48; Kirsch p. 257.
7232. 1361 Januar 2. Avignon.
Stephanus pape camerarius testatur, quod Beomundus (!) arcbi-
episcopus Trever. solvit pro parte partis gui communis servitii ducentos
280 1361 Januar 10.
florenos auri camere papali et pro parte partis quatuor servitiorum
familiarium pape triginta duos florenos auri clericis camere per manus
Galhardi de Lemovicinio thesaurarii sui, et quod ei prorogatus est
termines solvendi usque ad festum pasche proxime venturum.
Oblig. et Solut. 32 (886) f. 91’; brevius Introit. et Exit. 295 f. 5.
723. 1361 Januar 10. Avignon.
Innocentius VI nobili mulieri Else de Lysura civi Trever. concedit
plenariam peccatorum remissionem semel tantum in mortis articulo.
Provenit ex tue devotionis . . . Dat. Avin. IIII idus ianuarii
8. nono.
Reg. Avin. 145 f. 513 nr. 16.
724. 1361 Januar 11. Avignon.
Innocentius VI episcopo Leodiensi mandat, quatinus, si Irme-
gardin de Broka, post mortem Katherine in abbatissam ecclesie
Assindenses electam invenerit ad dicte ecclesie regimen esse idoneam,
eius electionem confirmet.
[Innocentius VI] episcopo Leodiensi.
Attenta meditatione pensantes . . . Dudum siquidem ecclesia se-
eulari Assindensi . . . per obitum quondam Katherine ipsius ecclesie
abbatisse . . . vacante dilecti filii decanus et canonici ac dilecte in
Christo filie preposita et canonice eiusdem ecclesie unum capitulum
facientes . . . convenientes in unum tandem deliberaverunt in huius-
modi electionis negotio per formam procedere compromissi et super
hiis in... Odam de Mulsberg prepositam dicte ecclesie compromittere
euraverunt dantes ei plenam generalem et liberam potestatem eligendi
futuram abbatissam dicte ecelesie . . . Eademque preposita hniusmodi
compromisso suscepto . . . Irmegardim de Broka eiusdem ecelesie ca-
nonicam et decanam in eiusdem ecclesie abbatissam elegit ac deinde
huiusmodi electione per dictos capitulum approbata et demum etiam
solempniter publicata, ipsa Irmegardis diete electioni sibi presentate
consensit et tandem huiusmodi electionis negotium coram nobis proponi
fecit ac peti per nos eleetionem huiusmodi confirmari, in hiis omnibus
Statutis a iure temporibus observatis. Nosque... Petro tit. S. Martini
in montibus presbitero cardinali oraculo vive vocis commisimus, ut se
de huiusmodi electione et ipsius electe meritis informaret et que super
hiis inveniret, nobis postmodum referre curaret. Ac deinde huiusmodi
1361 Januar 18. 281
informatione per dictum eardinalem recepta, licet per relationem ipsius
eardinalis nobis super hiis in consistorio factam invenerimus huiusmodi
electionem ex sui forma canonice fuisse celebratam, quia tamen per
eandem informationem aut etiam alias de ipsius electe meritis et ydo-
neitate ad regimen dicte eeclesie certam noticiam non habemus, frater-
nitate tue... mandamus, quatinus de huiusmodi electe meritis et
ydoneitate te informans, si eam ydoneam ad ipsius ecclesie regimen
inveneris. . . electionem ipsam auctoritate apostolica confirmes et de
persona eiusdem Irmegardis eidem ecclesie provideas . . . Volumus
autem, quod ab eadem Irmegarde, si de ea eidem ecclesie provideris,
nostro et Romane ecelesie predicte nomine recipias fidelitatis debite
solitum iuramentum . . . Per hoc autem earundem abbatisse et prepo-
site ac canonicarum statum ordinem seu regulam nolumus nee inten-
dimus approbare. Dat. Avin. Ill idus ianuarii a. nono.
Heg. Avin. 145 f. 364.
725. 1361 Januar 13. Avignon.
Innocentius VI cum Willelmo Schotte presbitero Colon. dioe. de
soluta genito dispensat, ut prebendam subdiaconalem in ecel. S. Cecilie
Colon., euius fructus decem florenorum auri valorem annuum in uni-
verso non excedunt, retinere et duo alia beneficia ecclesiastica, etiam
unum sit euratum, obtinere valeat.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. Avin. idus ianuarii a. nono.
Reg. Avin. 145 f. 356! nr. 5. |
726. 1361 Januar 21. Avignon.
Innocentius VI Iohanni de Bredenscheyd legum doctori et Paule
eius uxori Colon. dioc. concedit plenariam percatorum remissionem
semel tantum in mortis articulo.
Provenit ex vestre devotionis . . . Dat. Avin. XII kl. februarii
a. novo.
Reg. Avin. 145 f. 516' nr. 81.
727. 1361 Januar 22. Avignon.
Innocentio VI supplieat Wilhelmus dux Iuliacensis et comes de
Valkenburch pro nepote suo Wilhelmo de Wede clerico.
Item supplicat, quatinus suo secretario Wynando de Henigbaclı
282 1361 Januar 21.
presbitero de novo provideatur de eccl. Kerpensis prepositura, ad quam
vacantem, ut credebatur, per obitum Iohanuis de Virneburch, qui eandem
una cum aliis beneficiis incompatibilibus per plures annos tenuerat,
dux patronus dietum Wynandum loci ordinario presentavit, non obstante
quod Wynandus cauonicatus et prebendas in ecclesiis S. Marie Aquensis
et B. Marie Traiect. Leod. dioc. et Monasterii Eiflie et in Nidechgen
una cum íhesauraria obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (82) f. 17.
728. 1361 Januar 21. Avignon.
Innoeentius VI officiali Leod. mandat, quatinus Wynando de
Hembaeh presbitero (de novo) conferat preposituram eccl. Kerpensis
Colon. dioc. non obstante quod Wynandus in eccl. B. Marie Aquensi
et in B. Marie '"l'raieet. Leod. dioe. ac in Monasterii Eyflie et in
Nideehgen eccl. cum thesauraria, que simplex officium existit, Colon.
dioc. canonicatus et prebendas obtinet. Dictum Wynandum pro predicta
prepositura post obitum Iohannis de Virneburg, ut credebatur, vacantem
Willermus dux Juliacensis patronus eiusdem Wilhelmo archiepiscopo
Colon. presentavit, qui eum in preposituram instituit. Revera autem
presentatio et institutio iuribus non subsistebant ex eo, quod Iohannes
eandem una cum prepositura ecel. Xanetensis pluribus annis detinuit
contra canonicas sanctiones.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. XI kl. februarii
a. nono.
Heg. Avin. 177 f. 292 nr. 67.
7439. 1361 Januar 25. Avignon.
Innocentius VI largitur eeclesie collegiate S. Georgii Lympurgensi
Trever. dioc. indulgentias (non plenarias).
Splendor paterne glorie ... Dat. Avin. VIII kl. februarii a. nono.
Reg. Avin. 145 f. 359.
730. 1361 Januar 30. Avignon.
Innocentio VI denuo supplieat Albertus Remigii de Ulmis clerieus
Tull. dioc. super eadem eausa ae d. 24. Aug. 1360. (Conf. nr. 699.)
Innoc. VI Suppl. t. X (82) f. 8b.
1361 Januar 80. 283
*791. 1361 Januar 30. Avignon.
Innocentius VI decano et thesaurario ac Walthero de Amantia
canonico eecl. Trever. mandat, quatinus Alberto Remigii de Ulmis
clerico Tull. dioc. conferant parrochialem eecl. de Lozebruch Trever.
dioc. de iure vacantem et dispositioni papali reservatam. Dietam eccl.
parrochialem Symon de Celebrio (!) elerieus Trever. dioc. tenuerat. Qui
eum postea ad laicalia vota se transferens matrimonium contraxisset,
abbatissa monasterii S. Petri Met. ipsius eccl. patrona putans dictam
eecl. ex matrimonio contraeto vacare Albertum officiali archidiaconi
S. Agathes de Longuion presentavit, qui eundem instituit in rectorem
ecel. de Lozebruch. Postmodum vero ad Alberti notitiam pervenit,
quod hec ecclesia non premisso modo vacavit, sed ex eo quod [ohannes
de Celebrio (!) prepositus eccl. Trever. preposituram eccl. Trever. ob-
tinens dietam eccl. parrochialem assecutus, hanc cum prepositura ultra
mensem et deinde etiam cum de Martinskruch, de Superiori-Keise ae
eum de Celebrio et cum de Berschau parrochialibus ecclesiis Trever.
et Leod. dioec. contra eonstitutionem: Execrabilis tenuit et possedit,
fructus percipiens ex eisdem, ad sacerdotium non promotus, et quod
postmodum prefatus Symon prefatam ecclesiam de Lozebruch a dicto
Iohanne preposito dimissam occupans, illam per plures annos tenuit ad
sacerdotium etiam non promotus.
Laudabile testimonium, quod . .. Dat. Avin. III kl. februarii
p. n. a. nono.
Reg. Avin. 145 f. 119.
732. 1361 Januar 31. Avignon.
Innocentius VI cum Nicolao Arnoldo rectore parrochialis ecclesie
de Edingin Trever. dioc. de soluta genito familiari Bernardi S. Eustachii
diaconi cardinalis dispensat, ut dictam parrochialem ecclesiam semel
eum alio beneficio permutare valeat.
Vite ae morum decor . . . Dat. Avin. II kl. februarii a. nono.
Reg. Avin. 145 f. 886 nr. 88.
733. 1361 Februar I. Avignon.
Innocentius VI magistro Bernardo Soltani decano eccl. Tirasonensis
capellano papali et causarum palatii apostoliei auditori mandat, quati-
nus Rutgerum Pistoris de Embrica canonicum eccl. S. Walburgis de
Arnhem Traiect. dioc. surroget in omni iure et ad omne ius, quod
284 1361 Februar 1.
competebat in eccl. S. Aldegundis de Embrica Iohanni Hectoris noviter
mortuo, qui super dicta eccl. parrochiali in curia litigavit cum Iohanne
de Noviomago clerico diete dioc.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. Avin. kl. februarii a. nono.
Heg. Avin. 145 f. I14'. (Innoc. VI Suppl. t. X (82) f. 6t.
34. 1361 Februar 1. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohannes de Brandenburch licentiatus in
artibus, quatinus sibi confirmetur collatio canonicatus et prebende eccl.
S. Marie Aquensis, quos obtinuit permutando, non obstante quod cano-
nicatum et prebendam eccl. S. Servatii Traiect. Leod. dioc. ac archi-
presbiteratum parrochialis eccl. S. Marie Aquensis predicte obtinet. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (82) f. 61.
735. 1361 Februar 1. Avignon.
Innocentio VI supplicatur, quatinus Iohanni Huberti de Kemehe
elerico Leod. dioc. de novo provideatur de canonicatu et prebenda
eccl. B. Marie Aquensis, quos obtinuit post mortem Hermanni Blankart. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. 10 (32) f. 65°.
736. 1361 Februar 1. Avignon.
Iunocentio VI supplieat Henrieus dictus Winbuch, quatinus sibi
confirmetur collatio canonicatus et prebende eccl. S. Castoris in Con-
fluentia sibi facta post mortem Cononis de Helfensteyn, cum dubitet,
an Cono eos canonice obtinuerit, non obstante quod Henricus bene-
ficium spectans ad dispositionem eccl. S. Apostolorum Colon. expectat. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (82) f. 64'.
737. 1361 Februar 1. Avignon.
Innocentio VI supplieat Arnoldus Kael, quatinus sibi confirmetur
eollatio parrochialis ecel. in Asbach Colon. dioc. ex eo vacantis, quod
Iohannes de Sosato ultimus eius rector infra tempus a iure statutum
se non fecit ad sacros ordines promoveri. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (80) f. 67.
1861 Februar 1. 285
788. 1361 Februar 1. Avignon.
Innocentio VI supplicat Albertus dietus Durichman de Blanken-
steyn clericus Colon. dioc., quatinus sibi confirmetur collatio eccl. par-
rochialis in Welme (!) Colon. dioc, cum eius predecessor defectum
patiens natalium cum permutationibus aliorum beneficiorum absque
dispensatione eandem eccl. per plures annos possederit. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (32) f. 64.
"989. 1361 Februar 5. Avignon.
Innocentio VI supplicat Albertus dictus Durichman clericus Colon.
dioc., quatinus sibi de novo provideatur de parrochiali ecel. in Swelme,
quam ante quatuor fere menses obtinuit, cum eius predecessor eam per
plures annos possedisset defectum patiens natalium et pluralitatis bene-
fieiorum incompatibilium. — Annuit papa. (Conf. nr. 738.)
Innoc. VI Suppl. t. X (82) f. 24.
740. 1361 Februar 5. Avignon.
Innocentius VI Iohanni de Bredenscheid laico Colon. dioc. legum
doctori concedit licentiam habendi altare portatile.
Sincere devotionis affectus... Dat. Avin. nonas februarii a. nono.
Reg. Avin. 145 f. 508 nr. 20.
741. 1361 Februar 5. Avignon.
Innocentio VI supplicat Theodericus de Marka frater germanus
comitis de Marka prepositus eccl. Xanctensis, quatinus capellano et
familiari suo Luberto de Rodembergh decano eccl. S. Ludgeri Monaster.
ex utroque parente militari provideatur de canonicatu sub expectatione
prebende ecel. Monaster. non obstante quod decanatum canonicatum
et prebendam eccl. S. Iohannis Leod. obtinet — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (32) f. 28.
742. 1361 März 9. (Avignon.)
Collector Coloniensis.
Die IX m. marcii [a. MCCCLXI] . . . recepti fueruut a domino
2B6 1361 März 12.
Eubrardo de Luncor decano eccl. Roystensis [Rees] Colon. dioe. pro
fructibus dieti decanatus ad cameram pertinentibus pro annali ratione
vacationis eiusdem iuxta compositionem faetam cum camera ipso ma-
nualiter solvente. XX flor. fortes.
Introit. et Exit. 295 f. 42.
"749. 1361 März 12. Avignon.
Franciscus tit. S. Marci presbiter cardinalis decano eccl. S. Marie
ad gradus committit, quatinus decanum canonicos et capitulum ae pres-
biteros et clericos eccl. S. Cassii Bunnensis, postquam Thome de Dalen
satisfecerint, absolvat ab excommunicatione et cirea eorum ecelesiam
interdietum relaxet, quarum penarum sententias -protulerat in eos Symon
de Sudbiria auditor causarum palatii occasione sentencie diffinitive pro
dieto Thoma, qui de canonicatu et prebenda diete ecclesie litem mo-
verat contra Godefridum de S. Cuniberto.
Ex parte decani . . . Dat. Avin. IV idus mareii p. d. Innocentii
pape VI a. nono.
Or. membr. cum filo serico violaceo et pend. sig. cereo; sub plica ad
sinistr.: G. duodecim tres. Gerardi; in plica ad dextr.: Pro Iac. de
Valle. Io. Clementis; in dorso: Paulus de Argent. — Düsseldorf. Arch.
reg. Bonn: Cassiusstift nr. 128 (165).
744. 1361 März 15. Avignon.
Die XV m. mareii anno . . . [MCCCLXT] recepti fuerunt a d.
Iohanne de Lucenbourch canonico eccl. S. Paulini extra muros Trever.
succolleetore per dominum archiepiscopum Trever. sedis apostolice
nuncium deputato in civitate et diocesi Trever. de pecuniis per ipsum
receptis et recollectis in dieta sua collectoria ad cameram apostolicam
pertinentibus ipso manualiter assignante II flor. sentencie.
Introit. et Exit. 295 f. 45. Kirsch pg. 889.
745. 1361 März 15. (Avignon.)
Die XV m. marcii (a. MCCCLXI] recepti fuerunt a domino lo-
hanne de Lucenbourch canonico eccl. S. Paulini extra muros Trever.
suecolleetore ad levandum et recipiendum subsidium biennale procura-
tionum loeo decimarum a prelatis et personis ecclesiasticis dictorum
civitatis et diocesis Trever. commissario per dominum Philippum epi-
seopum Cavallicensem tune apostolice sedis nuncium spectaliter deputato
1361 März 17. 287
de pecuniis per ipsum succolleetorem receptis ratione dieti subsidii in
dieta suo collectoria ipso manualiter assignante VI? flor. fortes.
Introit. et Exit. 295 f. 96.
7446. 1361 März 17. Avignon.
"Theodoricus episcopus Wormatiensis pro parte partis communium
servieiorum predecessorum suorum et sui quadraginta * flor. auri camere
apostolice neenon pro parte partis quatuor serviciorum familiarum decein
flor. auri elericis camere manualiter solvit.
Oblig. et Solut. 32 f. 95'. — Brevius Introit. et Exit. 294 f. 7 et Introit.
et Exit. 295 f. 6".
747. 1361 April 8. Avignon.
Innocentius VI cum Gobelino Gobelini de Lonstein scolari Trever.
dioe. de presbitero et soluta genito dispensat, ut ad omnes ordines
promoveri et beneficium ecclesiasticum, etiam si curam habeat ani-
marum, recipere valeat.
Illegitime genitos, quos . . . Dat. Avin. VI idus aprilis a. nono.
Reg. Avin. 145 f. 881'.
748. 1361 April 23. Avignon.
Innocentio Vl. supplicat Engilbertus de Marka episcopus Leod.
pro Hermanno de Hovele deeano eccl. Monaster. collectore camere
apostolice.
Innoc. VI Suppl. t. X (82) f. 76°.
749. 1361 April 24. Avignon.
Innocentius VI nobili viro Henrico dieto Beyer de Bopardia militi
et Lyse eius uxori concedit absolutionem plenariam semel tantum in
mortis articulo.
Provenit ex vestre devotionis . .. Dat. Avin. VIII kl. maii a. nono.
Reg. Avin. 145 f. 544.
a) quadraginta duos Introit. Exit. 294.
N
288 1361 April 28.
*750. 1361 April 28. Köln.
Iohannes de Gryfone decanus eccl. B. Marie ad gradus Colon.
commissarius a Francisco tit. S. Marie presbitero cardinali domini pape
penitencario et ipsius penitenciarie curam gerente deputatus exequitur
eoram procuratore decani et canonicis et presbiteris ac clericis eccl.
S. Cassii Bunnensis, quorum singula nomina inibi sunt enumerata,
litteras d. XII m. marcii a. MCCCLXI a Fraueisco in favorem decani
et canonicorum et presbiterorum ac elericorum eccl. S. Cassii confectas.
. Acta sunt hec in domo habitacionis nostre, quam intra
emunitatem eecl. B. Marie ad gradus Colon. predicte inhabitamus ...
sub a. d. MCCCLXI antepenultima die mensis aprilis hora vesperarum
vel quasi. (Conf. nr. 743.)
Or. membr. cum lohannis sig. pend. Düsseldorf. Arch. reg. Bonn:
Cassiusstif! nr. 123 (169).
"51. 1361 April 10. Avignon.
Innocentio VI supplicat Carolus IV imperator, quatinus Henrico
de Wessalia notario et secretario suo de novo provideatur de preposi-
tura eccl. Cortensis (/Carpensis?) Colon. dioc.,, non obstante quod in
S. Florini de Confluentia et in S. Marie Wetslariensi cum prebendis et
in S. Severi de Monasterio in Meynvelt et in Spirensi sub expectatione
prebendarum canonicatus et in eadem Spirensi eccl. prebendam sacer-
dotalem obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (32) f. 50°.
752. 1361 April 30. Avignon.
Innocentius VI Sygehardo nato Guntheri comitis in Swartzburgh
eonfert eccl. Colon. canonicatum sub expectatione prebende et dignitatis
aut officii seu obedientie, non obstante quod is in Magdeburgensi Nuem-
burgensi et Herbipolensi ecclesiis canonicatus et prebendas obtinet et
quod ei nuper auetoritate apostolica de canonicatu eccl. Magunt. est
provisum.
Nobilitas generis, vite . . . Dat. Avin. II kl. maii a. nono.
In e. m. abbati monasterii Pigaviensis Merseburg. dioc. et decano
S. Gereonis Colon. ae sacriste Avin. eccl.
Reg. Avin. 147 f. 298 nr. 3.
1361 Mai 4. 289
753. 1361 Mai 4. Avignon.
Innoeentio VI significant Boemundus archiepiscopus Trever. ac
prepositus eapituli S. Paulini extra muros Trever. et Iohannes de
Lucembourg canonieus eccl. S. Paulini ac in civitate et dioc. Trever.
eolleetor camere apostolice, quod nuper post obitum Iohannis dieti
Haller decani S. Paulini prepositus et capitulum concorditer elegerunt
prefatum Iohannem in diete eccl. decanum. Cum autem postea com-
pererint, quod quondam Nicolaus Ordolphi parrochialem eccl. de Lyne
Trever. dioc. una eum dicto decanatu pluribus annis tenuit, supplicant,
quatinus papa dietam electionem confirmet vel dieto Iohanni de decanatu,
que dignitas curata existit et euius redditus XL floren. auri valorem
annuum non excedunt, de novo provideat, non obstante quod in S. Paulini
et S. Simeonis Trever. cum prebendis et in Leod. eccl. sub expectatione
prebende ac dignitatis ete. canonicatus et parrochialem eecl. de Osperim
Trever. dioc. obtinet et quod super canonicatu et prebenda eccl. Met.
litigat. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (32) f. 43.
"54. 1361 Mai 5. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohannes Wilhelmi de Ruremunde cleri-
eus Leod. dioc., quatinus sibi confirmetur collatio parrochialis eccl.
in Sehonenbergh (vel Schovenbergh) Trever. dioc., quam obtinuit va-
eantem ex eo, quod Ludolphus de Hoilveltz clerieus Trever. dioc. eam
una cum parrochiali eccl. in Loensdorf Trever. dioc. per plures annos
detinuerat. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (32) f. 70.
"7885. 1361 Mai 5. Avignon.
Innocentius VI Iordano de Helepze (!) canonico prebendato eecl.
S. Castoris in Confluentia licentiato in legibus concedit, quod collatio
et provisio de canonieatu et prebenda eecl. S. Florini post obitum
Constantini de Colonia, qui Henrico dicto Beyer successerat, lordano
facta a decano et capitulo S. Florini perinde valeat.
Litterarum scientia, morum ... Dat. Avin. III nonas maii
a. nono.
Reg. Avin 146 f. 593.
Vatikan. Regesten IV. 19
290 1861 Mai 5.
756. 1361 Mai 5 Avignon.
Innocentius VI Iohanni Gryn eonfert eecl. parrochialem de Hal-
male Leod. dioe. ex eo vacantem, quod Arnoldus de Riperia eam in
euria resignavit, non obstante quod is in eccl. Xanetensi eanonieatum
et prebendam obtinet.
Attributa tibi virtutum . . . Dat. Avin. IIII nonas maii a. nono.
Reg. Avin. 145 f. 139'. Innoc. VI Suppl. t. X (82) f. 82".
757. 1361 Mai 10. Avignon.
Innoeentius VI nobili viro Conrado Vammerode (!) militi et Lise
eius uxori Colon. dioc. concedit absolutionem plenariam semel tantum
in mortis articulo.
Provenit ex vestre devotionis... Dat. Avin. VI idus mai a. nono.
Reg. Avin. 145 f. 549.
758. 1361 Juni 1. Avignon.
Innocentio VI supplieat Hermannus Lynberch, quatinus sibi con-
firmetur collatio canonicatus et prebende eccl. B. Marie ad gradus
Colon., quos obtinuit vacantes per uxorationem Iacobi Heut, non obstante
quod parrochialem eccl. S. Albani Colon. obtinet. — Annuit papa.
(Conf. nr. 691.)
Innoc. VI Suppl. t. X (82) f. 102°.
709. 1361 Juni 1. Avignon.
Innoeentio VI supplieat Poncius de Stabulis Trever. dioc., qua-
tinus sibi confirmetur collatio parrochialis ecel. de Grandifailleyo
Trever. dioc., quam accepit permutando cum Iohanne de Altari pro
parrochiali ecel. de Stabulis Trever. dioc., cum compererit, quod Io-
hannes dietam eccl. infra XVI etatis annum constitutus assecutus fuerat
eamque tenuerat sine dispensatione. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (82) f. 105.
760. 1361 Juni 18. Avignon.
Stephanus pape caimerarius testatur, quod Boermundus (!) archi-
episeopus Trever. solvit pro parte partis sui communis servitii ducentos
florenos auri camere papali et pro parte partis quatuor servitiorum
1361 Juni 23. 291
familiarum pape quinquaginta florenos auri clericis camere per manus
Conradi de Spigelberg prepositi ecel. S. Mauritii Magunt. et quod ei
prorogatus est terminus solvendi complementum usque ad festum Om-
nium Sanctorum proxime venturum.
Oblig. et Solut. 32 (886) f. 101’; brevius Introit. et Exit. 295 f. 10.
"761. 1361 Juni 28. Avignon.
Innocentius VI officiali Lemovicensi mandat, quatinus Guillermo
de Fonte clerico Lemovicensis dioc. conferat eccl. Bunnensis canoni-
eatum et prebendam vacantes per obitum Iohannis Bidentis nuper apud
curiam mortui, non obstante quod papa dudum providit Guillermo de
canonicatu et prebenda eccl. S. Crucis Cameracensis tune vacantibus,
super qua quidem gratia is ex eo litteras fieri non fecit, quod dicti
canonicatus et prebenda per quendam detinentur indebite occupati, aut
quod papa eundem Guillermum in omni iure et ad omne ius surrogavit,
quod dieto Iohanni in quibusdam obedientiis seu curtibus dicte ecclesie
Bunnensis, super quibus in palatio apostolico litigabat, quomodolibet
competebat.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. VIIII kl. iulii a. nono.
Reg. Avin 146 f. 44t'.
762. 1361 Juni 30. Avignon.
Innocentio VI supplicat Cristianus dictus Rumel de Hetzingen
elerieus Colon. dioc. de militaribus procreatus, quatinus sibi eonfirmetur
collatio canonicatus et prebende ac ferculi eccl. Xanetensis, que ob-
tinuit vaeantia per obitum Iohannis de Isendie capellani papalis. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (32) f. 109.
768. 1361 Juli 14. Avignon.
Innocentio VI supplicat N. S. Marie in via lata diaconus cardi-
nalis, quatinus familiari et continuo commensali suo Ionato clerico
Leod. dioc. provideatur de canonicatu et prebenda eccl. Werdenais
vaeantibus per obitum Wilhelmi de Greveroide familiaris et continui
commensalis eiusdem cardinalis, qui extra curiam diem clausit extre-
mum. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. X (32) f. 140.
292 1361 Juli 26.
764. 1361 Juli 26. Avignon.
Innocentius VI Servatio de Ove familiari commensali Francisci
tit. S. Marci presbiteri eardinalis confert canonicatum et prehendam
eum fereulo seu supplemento ecel. Xanctensis vacantes per obitum
Brunonis de Sarbrughen familiaris et domestici commensalis eiusdem
cardinalis.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. VII kl. augusti
a. nono.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Andree et S. Georgii Colon.
eccl. decanis.
Reg. Avin. 146 f. 323.
765. 1361 September 4. Avignon.
Innocentio VI supplicat Everhardus de Landorpe decanus et ca-
nonieus eecl. Reyssensis, quatinus subrogetur in omni iure et ad omne
ius, quod competebat quondam "Theoderico de Steghen in et super
canonicatu et prebenda ae supplemento eccl. Xanctensis, super quibus
hie diutius in curia litigabat, qui recedendo de curia infra duas dietas
prope curiam decessit. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (83) f. 21%.
766. 1361 September 24. Avignon.
Innocentius VI preposito S. Cuniberti Colon. et eiusdem ac S. Petri
Avin. ecel. decanis mandat, quatinus Arnoldo dicto Stecke clerico
Colon. dioc. conferant eecl. S. Adelberti extra muros Aquenses canoni-
eatum et prebendam vacantes per obitum Iacobi de Wisschel, qui apud
gedem apostolicam diem clausit extremum.
Nobilitas generis et alia... Dat. Avin. VIII kl. octobris a. nono.
Heg. Avin. 147 f. 427’ nr. 195.
767. 1361 September 25. Avignon.
Innoeentio VI supplieat Iohannes quondam Iohannis de Stega
elericus Trever. dioc., quatinus sibi confirmetur collatio perpetue vicarie
altaris S. Pauli in ecel. Limpurgensi. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (83) f. 221.
1861 September 25. 293
768. 1361 September 25. Avignon.
Innocentio VI supplicat Nicolaus Iohannes scriptor papalis, qua-
tinus subrogetur in omni iure et ad omne ius, quod competebat super
canonicatu et prebenda eccl. B. Marie ad gradus Colon. quondam
Guillelmo de Graverode, qui de dicto beneficio vacante per obitum
Hermanni de Lisenkarken alias de Colonia in palatio apostolico cum
Nicolao litigabat et infra duas dietas legales extra curiam nuper de-
cessit, non obstante quod Nicolaus thesaurariam et canonicatum ac
prebendam in monasterio de Deytkirchen Colon. dioc. ae parrochialem
eecl. de Bari nostre domine Atrebat. dioc. obtinet et super parrochiali
eecl. de Esteys in Vepria Tull. dioc. litigat. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (83) f. 287.
769. 1361 September 25. Avignon.
Innocentio VI supplicat Bernardus quondam Arnoldi de Puteo
elerieus, quatinus sibi provideatur de novo de eccl. Bunnensis canoni-
eatu et prebenda vacantibus per obitum Bernardi Stephani in Romana
euria defuncti. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (33) f. 232.
770. 1361 September 25. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohannes Cruse clericus Colon. dioc., qua-
tinus sibi confirmetur collatio canonicatus et prebende ac ferculi eccl.
S. Severini Colon., que assecutus est permutando a Conrado Hauschilt
pro altari SS. Maurorum in monasterio S. Marie ad ortum Colon. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (83) f. 220.
441. 1361 September 25. Avignon.
Innocentio VI supplicat Wilhelmus Rost de Holtzwilre elericus
Colon. dioc., quatinus subrogetur in omni iure et ad omne ius, quod
competebat in parrochiali ecel. de Lympe Colon. dioe. quondam Con-
rado nato quondam Henrici de Fossa de Tuitio, qui in curia decessit,
eum litigaret de dicta eccl. cum Henrico de Novocastro alias dicto
Russelpaffe presbitero et Hermanno dicto Rode. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (83) f. 226.
294 1861 September 25.
7423. 1361 September 25. Avignon.
Innocentio VI supplicat Henricus dictus Reyp! canonicatus et
prebendas in Monasteriensi eum officio et in Padeburnensi cum obe-
dientiis eccl. obtinens, quatinus sibi de novo provideatur de eccl.
S. Georgii Colon. canonicatu et prebenda vacantibus per obitum Arnoldi
dieti Kael infra duas dietas de curia se absentando defuneti, non ob-
stante quod eidem de canonicatibus et prebendis ecclesiarum S. Mauritii
extra muros Monasterienses et S. Martini Monaster. ac de canonicatu
et prebenda ae fereulo et personatibus in cancellaria apostolica expri-
mendis est provisum. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (38) f. 237.
"48. 1361 September 25. Avignon.
Innocentio VI supplicat Henrieus de Reyp consanguineus quon-
dam Everardi de Reyp collectoris camere apostolice, quatinus sibi
provideatur de canonicatu et prebenda eecl. Assindensis vacantibus per
obitum Everardi, non obstante quod sibi est provisum de canonicatu
et prebenda ac officio in Gronhover nuncupatis eccl. Monasteriensis. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (83) f. 225.
774. 1361 October 14. Avignon.
Innocentius VI Irmingarde de Gymmenich moniali monasterii in
Oren Trever. ord. S. Bened. concedit absolutionem plenariam semel
tantum in mortis articulo.
Provenit ex tue devotionis... Dat. Avin. II idus octobris a. nono.
Reg. Avin. 146 f. 541.
745. 1361 October 22. Avignon.
Innocentius VI cum lohanne dicto de Maguntia clerico Colon. de
presbitero et soluta genito, magistro in artibus et notario negotiorium
eamere apostolice, cui papa iam reservavit beneficium ecclesiasticum
eum eura vel sine eura spectans ad dispositionem prepositi decani et
capituli eecl. Colon., dispensat, ut unum aliud beneficium ecclesiasti-
1) Idem denuo supplicat de eodem d. 28 m. octobris. L. cit. f. 250.
[4
1861 October 28. 295
cum sine cura, etiam si in eccl. cathedrali fuerit, recipere et cum priori
altero retinere valeat.
Litterarum scientia, vite... Dat. Avin. XI kl. novembris a. nono.
Reg. Avin. 145 f. 450’ nr. 260.
446. 1361 October 28. Avignon.
Innocentio Vl supplicat. Menricus dietus Kebe, quatinus sibi de
novo provideatur de parrochiali eccl. in Holtzwilre Colon. dioec. vacante
per obitum Gerlaci dicti Ovelaker, qui infra duas dietas legales prope
Romanam curiam decessit, non obstante quod is canonicatum et pre-
bendam eccl. Assindensis obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (83) f. 250". .
"44. 1361 October 23. Avignon.
Innocentio VI supplicat Iohannes dictus Stok canonicus eccl.
S. Paulini extra muros Trever., quatinus sibi confirmetur collatio eccl.
parrochialis in Flastat Magunt. dioc., non obstante quod preposituram
ecel. S. Crueis in Hunefelt Magunt. dioc. obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (88) f. 248. |
448. 1361 October 30. Avignon.
Innocentius VI Eremberto dieto Munter de Tremonia presbitero
consideratione Nicolai S. Marie in via lata diaconi cardinalis pro dileeto
suo supplieantis confert. eccl. Osnaburg. canonicatum et prebendam
vacantes per obitum Tideriei Bersen familiaris commensalis dicti car-
dinalis, non obstante quod Erembertus in ecel. B. Marie ad gradus
Colon. canonicatum et prebendam obtinet et quod ei est provisum de
eecl. S. Severini Colon. canonicatu et prebenda et ferculo, quibus est
spoliatus.
Exigentibus tue probitatis ... Dat. Avin. III kl. novembris a. nono.
In e. m. S. Marie ad gradus Colon. et S. Agricoli Avin. decanis
ac Henrieo Wustinch canonico Traiect. eccl.
Reg. Avin. 146 f. 367.
"749. 1361 November 10. Avignon.
Innocentius VI Hermanno dieto Zeppenfelder de Sigin clerico
296 1361 November 16.
Magunt. dioc. reservat beneficium ecclesiasticum cum eura vel sine cura,
euius fructus, si curatum, viginti quinque, si vero non fuerit curatum,
decem et octo marcharum argenti s. t. d. valorem annuum non ex-
cedant, spectans communiter vel divisim ad dispositionem decani et
eapituli eecl. S. Georgii in Limpurg. Trever. dioc.
Probitatis et virtutum tuarum ... Dat. Avin. IIII idus novembris
à. nono.
In e. m. abbati monasterii in Arnsteyn Trever. dioc. et decano
S. Petri extra muros Magunt. ac archidiacono Taracon. llerdensis eccl.
Reg. Avin. 145 f. 85.
@8S0. 1361 November 16. Avignon.
Innoeentio VI supplicat Theodericus episcopus Wormatiensis, qua-
tinus consanguineo suo Henrico filio Henrici Bavri militis de Bopardia
provideatur de canonicatu et prebenda eecl. Wormat. vacantibus per
obitum Henrici dicti Kazzeman in curia defuncti. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (33) f. 288*.
7581. 1361 November 16. Avignon.
Innocentius VI cum Raymboldo dicto Beyer! dispensat, ut is, qui
in Trever. sub expectatione dignitatis personatus vel officii et in
S. Andree Wormatiensi ecclesiis canonicatus et prebendas obtinet ac
super eanonieatibus et prebendis Spirensis et Bambergensis ecclesiarum
in palatio apostolico litigat, custodiam ecclesie Wormatiensis, que est
dignitas sine cura, et preposituram ecclesie Spirensis recipere et retinere
valeat. Tamen dictam preposituram assecutus dimittat predictam pro-
visionem de dignitate personatu vel officio.
Nobilitas generis ac laudabilia . .. Dat. Avin. XVI kl. decembris
8. nono.
Reg. Avin. 146 f. 591'.
482. 1361 November 12. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopo Colon. mandat, quatinus Rolekinum
natum Rolekini de Honore et nobilem mulierem Godam natam nobilis
1) Pro quo supplicat eiusdem frater Theodericus episcopus Wormat.
Innoc. VI Suppl. t. XI (338) f. 283.
1361 November 20. 297
viri Sanderi Iudei militis domicellam Colonienses, qui, licet aliqualiter
audivissent se invicem quarto consanguinitatis gradu fore coniunctos,
nullum tamen impedimentum existere inter eos, quominus possent matri-
monialiter copulari, insimul recordantes, matrimonium inter se contra-
xerunt et prolem procrearunt, postmodum vero, cum ad dieti matri-
monii solennizationem in facie ecclesie procedere vellent, certiores
facti sunt se dicto gradu invicem esse coniunctos, primitus abinvicem
ad tempus separatos absolvat ab excommunicatione et, si ei expediens
videatur, cum eisdem dispenset, ut matrimonium de novo contrahere
valeant, prolem susceptam et suscipendam legitimam decernendo. Vult
autem papa, quod quicunque ipsorum alteri supervixerit, innuptus
perpetuo debeat remanere.
Exbibita nobis pro parte... Dat. Avin. XIII kl. decembris a. nono.
Reg. Avin. 146 f. 597.
"88. 1361 November 20. (Avignon.)
Die eadem [XX m. novembris a. MCCCLXI] recepti fuerunt a
domino Teodorieo episcopo Wormat. pro parte partis sui communis
servicii ipso manualiter solvente XLII flor. camere
Introit. et Exit. 297 f. 15.
@84. 1361 December 1—29. ( Avignon.)
[Gaucelinus. abbas monasterii Psalmodiensis ord. S. Bened. Nemau-
sensis dioc. thesaurarius pape] recepit . . . a domino Gerlaco archi-
episcopo Magunt. CXXXI flor. . ..
Introit. et Exit. 296 f. 15
785. 1361 December 2. Avignon.
Anno [MCCCLXI]. . . d. II m. decembris recepti fuerunt a do-
mino Florentio de Wevelinchoven subdecano eccl. Colon. ae collectore
apostolico in civit. et dioc. Colon. . . . ipso collectore manualiter
assignante. . . . .. . . M.VIICXV flor.
et per manus Lamberti Lambertisqui de societate
Albertorum antiquorum de Florentia habitatoris
Avinionensis solvente . . . . . . . . . . III? flor.
Et sie sunt in summa. . . . . . 5. 5. 52 IIPXV flor.
Introit. et Exit. 294 f. 27; Kirsch p. 334. Brevius Introit. et Exit. 296
f. 17 et 297 f. 19.
298 1861 December 18.
@86. 1361 December 13. Avignon.
Innocentio VI supplicat Wilhelmus archiepiscopus Colon., quatinus
consanguineo suo Rotgero de Maesacker clerico Colon. dioc. de illustri
prosapia procreato reservetur canonicatus et prebenda cum ferculo
officio vel dignitate eecl. S. Severini Colon. — Annuit papa.
Item quatinus Henrieo de Oss . . . (Conf. nr. 787.)
Innoc. VI Suppl. t. XI (33) f. 291.
487. 1361 December 13. Avignon.
Innocentius VI Henrieo de Oss in artibus et medicina magistro
eapellano eontinuo et commensali Wilhelmi archiepiscopi Colon. reservat
benefieium ecclesiasticum cum cura vel sine cura, euius fructus, si
cum eura, viginti quinque, si vero sine cura fuerit, decem et octo mar-
eharum argenti s. t. d. valorem annuum non excedant, spectans com-
muniter vel divisim ad dispositionem prepositi decani et capituli
Xanctensis, non obstante quod is parrochialem ecclesiam in Eglissouwe
Colon. (!) dioc. et altare S. Silvestri situm in eccl. Colon. obtinet.
Litterarum scientia, vite . . . Dat. Avin. idus decembris a. nono.
In e. m. preposito S. Kuniberti et SS. Apostolorum Colon. ac
S. Agricoli Avin. eccl. decanis.
Reg. Avin. 145 f. 262 nr. 73.
7585. 1361 December 13. Avignon.
Innocentio VI supplicat Florentinus de Wevelkoven subdecanus
Colon. ab utroque parente illustris ac camere apostolice in civit. et
dioc. Colon. colleetor, quatinus sibi reservetur in dicta eccl. Colon.
dignitas vel officium, non obstante quod in eadem canonicatum et
prebendam ac subdecanatum et preposituram, que simplex est officium,
in eccl. de Nydecken necnon parrochialem eccl. in Goistorp Colon.
dioc. obtinet.
Item quatinus provideatur infrascriptis, qui in officio collectorie
laboraverunt et adhue laborant:
Fratri suo germano Godefrido de Wevelkoven de canonieatu sub
expectatione prebende in eccl. Monaster., non obstante quod obtinet
eanonieatum et prebendam ecel. Colon. et parrochialem eccl. in Lou-
uerke Colon. dioc.
Iacobo de Sumbresse nato quondam illustris Iohannis domini de
1361 December 18. 299
Sumbresse clerico Leod. dioc. filio sororis Florentii de canonicatu sub
expectatione prebende in ecel S. Gereonis Colon.
Constantino de Bunna clerico Colon. dioc. de canonicatu sub ex-
pectatione prebende in eccl. S. Andree Colon.
Henrieo dicto Caput presbitero de canonicatu sub expectatione
prebende in eecl. S. Georgii Colon., non obstante quod parrochialem
eccl. in Vriestorp Colon. dioc. obtinet.
Siberto de Rystorp clerico Colon. dioc. de parrochiali eccl. in
Keyenburgk Colon. dioc. vacante per mortem Henrici de Wanle sub-
collecteris camere apostolice in civit. et dioc. Colon. non obstante
quod obtinet offieium scolarium in eccl. Colon., quod dimittere est
paratus.
Gerardo de Synsteden presbitero de canonicatu sub expectatione
prebende in eccl. Werdensi, non obstante quod obtinet capellaniam
altaris S. Katerine in eccl. parrochiali de Beidbure, quam dimittere
est paratus.
Iohanni dieto Hirtzelin clerico Colon. dioc. de canonicatu sub
expeetatione prebende in eccl. B. Marie ad gradus Colon.
Item supplicat, quatinus mandetur recipi Iustina filia Petri dicti
Prichamer civis Colon. puella litterata in monasterio monialium S. Ger-
trudis sub cura et regula fratrum ordinis Predicatorum in Colonia
viventium.
Item quatinus examen predietorum committatur ad partes. —
Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (83) f. 294.
489. 1361 December 13. Avignon.
Innocentius VI Iohanni dicto Hirtzelin confert eccl. S. Marie ad
gradus canonicatum sub expectatione prebende.
Probitatis et virtutum merita . .. Dat. Avin. idus decembris
a. nono.
In e. m. Theoderico de Genepe et Winando de Esche ac Gois-
wino de Duysburgh canonicis eccl. Colon.
Reg. Avin. 147 f. 483 nr. 48.
790. 1361 December 17. Avignon.
Innocentius VI episcopo Argentinensi mandat, quatinus Alberto
de Dorenstete presbitero Argent. dioc. conferat parrochialem eecl. in
300 1361 December 17.
Oysperen Trever. dioc. vacantem per mortem Iohannis de Luezelnburg,
qui nuper apud sedem apostolicam diem clausit extremum.
Dignum arbitramur et congruum ... Dat. Avin. XVI kl. ianuarii
&. nono.
Reg. Avin. 145 f. 225! nr. 230.
791. 1361 Decembris 17. Avignon.
Innocentius VI monasterio Bruwilrensi ord. S. Bened. Colon. dioc.,
euius provisionem sibi reservavit Arnaldo abbate vivo, providet de
persona Hermanni monachi et cellerarii dieti monasterii et in sacer-
dotio constituti, quem predicte forsan reservationis ignarus conventus
elegit et arehiepiscopus Colon. confirmavit.
Apostolice solieitudinis studium .. . Dat. Avin. XVI kl. ianuarii
8. DONO.
In e. m. conventui monasterii, vassallis monasterii, archiepiscopo
Colon.
Reg. Avin. 146 f. 99.
792. 1361 December 17. Avignon.
Innocentio VI supplicat Lampertus collector superioris Alamanie
generalis abbas monasterii in Gengenbach ord. S. Bened. Argentin.
dioc., quatinus familiari suo Wylhelmo Boule de Holzwilre clerico Colon.
dioc. reservetur beneficium sine cura spectans ad collationem eccl.
S. Severini Colon., non obstante quod parrochialem eccl. de Hergarden
Colon. dioc. obtinet. — Annuit papa.
Innoc. VI Suppl. t. XI (80) f. 275.
798. 1361 December 24. Avignon.
Innocentius VI Reymboldo dicto Beyer confert eccl. Wormatiensis
eanonieatum et prebendam vacantes ex eo, quod et is per se ipsum
canonicatum et prebendam eccl. S. Andree Wormat. et Iohannes dictus
Kamik (?) per procuratorem canonicatum et prebendam eccl. Wormat.
permutationis causa resignarunt, non obstante quod Reymboldus Trever.
canonicatum et prebendam et Wylburgensem Trever. dioc. preposituram
obtinet et quod super canonicatibus et prebendis Spirensi et Bam-
bergensi in curia litigat et quod papa eidem providit de prepositura
eccl. Spirensis et in Treverensi dignitatem vel officium reservavit.
1361 December 24. 801
Apostolice sedis circumspecta . . . Dat. Avin. VIIII kl. ianuarii
a. nono.
In e. m. deeano S. Agricoli Avin. et thesaurario S. Pauli Wormat.
ae scolastico Aschaffenburgensis eccl.
Reg. Avin. 146 f. 426'.
794. 1361 December 24. Avignon.
Innocentius VI Geraldo de Vivario confert eccl. S. Martini Wesa-
liensis Trever. dioc. preposituram vacantem ex eo, quod et Geraldus
scolastriam eccl. Magunt. per lohannem de Cervo canonicum eccl.
S. Severini Colon. et Otto de Sconenborg dietam preposituram per Ram-
boldum dictum Baurus (!) prepositum Wylburgensem in curia permu-
tationis eausa resignarunt, non obstante quod Geraldus in Leod. et in
SS. Apostolorum cum prepositura, que dignitas curata existit, et in
S. Severini Colon. et in Heinsberg Leod. dioc. canonicatus et prebendas
obtinet et quod eidem papa hodie de canonicatu et prebenda eccl.
S. Vietoris extra muros Magunt. vacantibus providit.
Apostolice sedis cireumspecta . . . Dat. Avin. VIIII kl. ianuarii
a. nono.
In e. m. preposito S. Petri Leod. et S. Agricoli Avin. ac S. Marie
ad gradus Colon. decanis eccl.
Reg. Avin. 146 f. 439.
798. 1361 December 24. Avignon.
Innocentius VI Thedderico dieto de Nyle confert ecclesiam par-
rochialem in Wincherin Trever. dioc. vaeantem ex eo, quod et is ca-
nonicatum et prebendam eeel. S. Simeonis Trever. per Henricum
rectorem parrochialis eeclesie in Setwilre Trever. dioc. et Hermannus
de Flamersheim parrochialem eecl. in Wincherin per Lambertum de
Orsoye permutationis causa in curia resignarunt.
Apostolice sedis cireumspeeta .. . Dat. Avin.VIIII kl. ianuarii a. nono.
In e. m. S. Iohannis Leod. et SS. Apostolorum Colon. ac S. Petri
Avin. eccl. decanis.
Reg. Avin. 146 f. 411.
4796. 1361 December 24. Avignon.
Innocentius VI Hermanno de Flamerscheym confert eccl. S. Simeonig
809 1861 December 94.
Trever. canonicatum et prebendam vacantes per resignationem predictam.
(Conf. nr. 795.)
Apostolice sedis eircumspecta . . . Dat. Avin. VIIII kl. ianuarii
A. nono.
In e. m. S. Thome Argentin. et S. Pauli Leod. et S. Petri Avin.
eecl. decanis.
Reg. Avin. 146 f. 471’.
79'47. 1361 December 24. Avignon.
Innocentius VI petenti Iohanni Tilmanni Bemge clerico Trever.
dioc. decernit, quod provisio ei facta vigore litterarum apostoliearum
de ecclesie Monasterii Meinevelt canonicatu et prebenda vacantibus
per obitum Theoderici de Rinecke perinde valeat.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. VIIII kl. ianuarii
à. nono.
Reg. Avin. 145 f. 465’ nr. 315.
798. 1361 December 24. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Nase confert eccl. parrochialem in Erwete
Colon. dioc. vacantem ex eo, quod et is per se ipsum ecclesiam par-
rochialem in Kerberg Padeburn. dioc. et Henrieus de Riven per Hen-
ricum Kosvenhovet rectorem parrochialis eccl. in Ruden permutationis
eausa in curia resignarunt.
Apostolice sedis eircumspecta . . . Dat. Avin. VIIII kl. ianuarii
à. nono.
In e. m. preposito monasterii sanctimonialium de Lippia Colon.
dioc. et Colon. ac Monaster. eccl. scolasticis.
Reg. Avin. 146 f. 467.
799. 1361 December 27. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Schumer (?) consideratione Nicolai S. Marie
in via lata diaconi cardinalis pro eo supplicantis confert eccl. Bunnensis
eanonieatum sub expectatione prebende, non obstante quod in Mona-
steriensi et in S. Cuniberti Colon. ac in Monasterii in Menevelt Trever.
dioc. eecl. canonicatus et prebendas obtinet.
Vite ac morum honestas. . . Dat. Avin. VI kl. ianuarii a. nono.
1362 Januar 2. 803
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Cuniberti Colon. decanis ac sco-
lastico S. Gereonis Colon. eecl.
Reg. Avin. 141 f. 480' nr. 38.
800. 1362 Januar 2. Avignon.
Innocentius VI Hermanno Zeppenfelder de Sigin confert ecel.
S. Simeonis Trever. canonieatum et prebendam vacantes per obitum
Iohannis de Lutzellenburch, qui in civitate et diocesi Trever. fructuum
eamere apostolice debitorum collector existens nuper apud sedem
apostolieam diem clausit extremum, non obstante quod is vigore
litterarum apostolicarum beneficium ecclesiasticum pertinens ad dispo-
sitionem decani et capituli eccl. Limpurgensis expectat.
Probitatis tue merita . .. Dat. Avin. IIII nonas ianuarii a. decimo.
In e. m. Treverensis et S. Castoris in Confluentia decanis ae
archidiacono Taracon. Ilerdensis ecclesiarum.
Reg. Avin. 149 f. 258.
801. 1362 Januar 20. Avignon.
Innocentius VI decano et cantori ecel. Trever. et officiali Trever.
mandat, quatinus Henrico Winbuch conferant eccl. S. Florini in Con-
fluentia canonicatum et prebendam vacantes per obitum Petri Ferrerii
apud sedem apostulicam mortui, cui papa post mortem Tilmanni dicti
Winbuch dictos canonicatum et prebendam contulit, licet Iohannes
Schonehals eosdem detinuit et detinet iniuste occupatos, non obstante
quod Henrieus in S. Castoris in Confluentia cum prebenda et in SS,
Apostolorum Colon. ecel. sub expectatione prebende canonicatus obtinet.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. XIII kl. februarii
a. decimo.
Reg. Avin. 148 f. 261 nr. 101.
302. 1362 Januar 22. Avignon.
Innocentius VI preposito S. Iohannis apostoli extra muros Ni-
deckenses et decano S. Crisanti Monast. in Eiflia ac sacriste Avin.
eccl. mandat, quatinus Cristiano Rummel de Herzinghen conferant ecel.
B. Marie Aquensis Leod. dioe. eanonicatum et prebendam vacantes per
obitum Rutgeri Calvi, non obstante quod Cristianus canonicatum et
prebendam predicte ecel. Nideckensis obtinet et quod papa ei providi
304 1362 Januar 929.
nuper de eccl. Xanetensis canonicatu et prebenda et fereulo, quorum
possessionem nondum est assecutus. Tamen eecl. Aquensis canonicatum
et prebendam assecutus dimittat ius predietum quoad eccl. Xanctensem.
Exigunt probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. X kl. februarii
a. decimo.
Heg. Avin. 149 f. 247.
803. 1362 Januar 22. Avignon.
Innocentius VI abbati monasterii S. Mathie Trever. et decano
S. Petri Avin. ac scolastico S. Gereonis Colon. ecel. mandat, quatinus
Everardo de Wyttene clerico Colon. dioe. conferant eccl. S. Symeonis
Trever. canonicatum et prebendam vacantes per obitum Ruymboldi
dicti Seaep apud sedem apostolicam mortui.
Nobilitas generis, vite... Dat. Avin. XI kl. februarii a. decimo.
Reg. Avin. 149 f. 235.
804. 1362 Januar 22. Avignon.
Innocentius VI rehabilitat Iohannem natum quondam Henrici de
Hernen presbiterum Colon. dioc., quem defectum etatis patientem, in
vicesimo secundo scilicet etatis anno constitutum, nobilis vir Iohaunes
de Ghenpe miles patronus eccl. parrochialis in Ghenpe Colon. dioc.
post mortem Adulphi de Kempen ad eandem ecclesiam officiali quon-
dam lohannis de Verneborg prepositi eccl. Xanctensis, ad quem
prepositum institutio rectoris diete eccl. parrocbialis pertinet, presenta-
vit et quem dietus officialis in eandem instituit. Vult autem papa, quod
Iohannes exnune eandem eccl. realiter et omnino dimittat.
Sedes apostolica, pia . . . Dat. Avin. XI kl. februarii a. decimo,
Reg. Avin. 148 f. 607' nr. 81.
8085. 1362 Januar 22. Avignon.
Innoeentius VI maioris et S. Lutgeri Monaster. ac S. Petri Avin.
eccl. decanis mandat, quatinus lohanni de Visbeke clerico Osnaburg.
dioe. eonferant ecel. S. Patrocli Sosatiensis perpetuam vicariam vacan-
tem per obitum Iohannis Monteloye apud sedem apostolicam mortui.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. Avin. XI kl. februarii a. decimo.
Reg. Avin. 149 f. 234'.
1362 Januar 22. 805
806. 1362 Januar 22. Avignon.
Innocentius VI decano S. Agricoli Avin. et S. Stephani Maguntin.
ac S. Gereonis Colon. ecel. scolasticis mandat, quatinus Wernero
Haselbeke conferant capellaniam altaris B. Marie virginis siti in eccl.
monasterii Vilicensis vacantem de iure post assecutionem canonicatus
et prebende et cantorie eccl. S. Petri prope muros Magunt. ex parte
Thideriei de Steghen, non obstante quod Wernerus canonicatum et
prebendam sub expectatione obedientie in ecel. Bunnensi et altare
SS. Cosme et Damiani situm in eccl. Leod. obtinet et beneficium eccle-
siasticum sine cura in Traiect. eccl. expectat et quod ei de eccl. par-
rochiali in Loen Colon. dioc. canonice est provisum.
Laudabilia probitatis et virtutum ... Dat. Avin. XI kl. februarii
a. decimo.
Reg. Avin. 148 f. 843! nr. 126.
+807. 1362 Januar 27. Avignon.
Innocentius VI Arnesto archiepiscopo Pragensi et Iohanni epi-
scopo Argentinensi mandat, quatinus Treverim profecti se informent
de valetudine Boemundi archiepiscopis T'reverensi, qui vult resignare.
Innocentius (VI) Arnesto archiepiscopo Pragensi ac Iohanni epi-
scopo Argentinensi.
Venerabilis frater noster Boemundus archiepiscopus Trever. per
diversas litteras ac per dilectos filios Conradum S. Mauricii Magunt.
et Iohannem de Ruremunde S. Marie in Palatiolo Trever. dioc. eecle-
siarum prepositos nuneios suos nobis reverenter significare curavit,
quod propter debilitatem corporis provenientem ex senio ac plebis sibi
commisse maliciam et alias rationabiles causas, citra tamen criminis
conscientiam sive notam, non sufficit ad pastoralis officii onera sup-
portanda, propter que . . . ferventer gerit in votis cedere loco archi-
episcopali dicte Trever. ecclesie, non tamen ordini seu etiam dignitati
... Nos autem . . . fraternitati vestre . . . mandamus, quatinus ...
ad dietos archiepiscopum et Treverensem ecclesiam personaliter acce-
dentes ab eodem archiepiscopo primum secreto et deinde palam in
presentia illorum, de quibus cireumspectioni vestre videbitur, de predicta
voluntate huiusmodi cessionis, si fuerit et sit spontanea vel forte ex
eircumventione aut timore processerit et si perseveret in ea, et de
predictis causis et aliis circumstanciis universis neenon a capitulo
dicte eeclesie Treverensis seu ab aliquibus canonicis eiusdem ecclesie,
quos zelum sui boni status credatis habere, si cessionem ipsam expedire
Vatikan. Regesten IV. 20
306 1869 Februar 23.
eredant eidem ecelesie Treverensi, per iuramenti prestationem et alias,
prout expediens fore videritis, vos informare plenarie studeatis, et
quicquid per informationem huiusmodi repereritis, nobis per vestras
litteras vestris sigillis clausas vel per publica instrumenta notificare
curetis . . . Dat. Avin. VI kl. februarii p. n. a. decimo.
Or.membr. sine fllo et plumbo. Sub plica ad sinistr.: P. Estacii? ^" plica ad
dextr.: pro P. Radulphi R. de Valle; in dorso: R. et superius: Hein-
ricus de Hachinberg. — Koblenz. Arch. reg. Erzb. Staatsarch. nr. 717.
808. 1362 Februar 23. Avignon.
Innocentius VI archiepiscopo Trever. mandat, quatinus cum Petro
nato Petri Martini et Greta nata quondam Hermanni dicti Clusten de
Wesalia Trever. dioc., qui ignorantes se esse quarto consanguinitatis
gradu coniunctos, matrimonium per verba de presenti bannis iuxta
morem patrie editis bina vice in facie ecclesie invicem contraxerunt,
dispenset, ut in eodem remanere valeant, prolem susceptam et susci-
piendam legitimam declarando.
Peticio dilecti fili... Dat. Avin. VII kl. marcii a. decimo.
Reg. Avin. 148 f. 496 nr. 36.
*809. 1362 Februar 24. Avignon.
Innocentius VI petentibus abbatissa et conventu monasterii S. Qui-
rini Nussiensis ord. S. Bened. confirmat omnes libertates et immunitates
a Romanis pontificibus eis earumque monasterio concessas necnon liber-
tates et exemptiones secularium exactionum a regibus et principibus et
aliis christifidelibus eis earumque monasterio indultas.
Solet annuere sedes... Dat. Avin. VI kl. marcii p. n. a. decimo.
Or. membr. cum filo serico, plumbo del.; sub plica ad sinistr.: À. de
Fabrica; in plica ad dexir.: Io. de Angicuria; in dorso scripta sunt
erasa. — Düsseldorf. Arch. reg. Quirin zu Neuss nr. 27 bis.
810. 1362 März 15. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Symonis de S. Laurentio confert ecelesiam
parrochialem de Tintigneyo Trever. dioc. vacantem per obitum Martini
Iohannis, non obstante quod parrochialem eccl. de Parvovergnolio dicte
dioc. obtinet, quam tamen dimittat assecutus illam.
1362 April 9. 807
Vite ae morum honestas . . . Dat. Avin. idus martii a. .decimo.
In e. m. abbati monasterii S. Agerici Virdun. et archidiacono de
Vicello in eecl. Tull. ae officiali Trever.
Reg. Avin. 149 f. 291'.
$11. 1362 April 9. Avignon.
Dominus frater Hermannus abbas monasterii S. Nicholai Bruwil-
rensi8 . . . promisit pro suo communi servicio CL flor. et V servicia
consueta per magistrum Hermannum Helie procuratorem suum. —
XIX card.
Obligat. et Solut. 35 (589) f. 24.
812. 1362 April 30. Avignon.
Camerarius pape testatur, quod Boemundus archiepiscopus solvi
feeit per manus Geraldi Boveti servientis armorum pape pro parte
partis sui communis servicii centum sexaginta quinque florenos auri
camere et pro parte partis quatuor serviciorum minutorum triginta
quinque florenos auri clericis et quod ei prorogatus est terminus sol-
vendi usque ad festum B. Michaelis de mense septembri.
Oblig. et Solut. 34 f. 49. Brevius Introit. et Exit. 296 f. 39.
$18. 1362 Mai 4. Avignon.
Innocentius VI Iohanni Sluter, qui in negotiis apostolice camere
per Henrieum Biscop prepositum eccl. Bremensis nuncium apostolicum
ad regna Suecie et Norwegie destinatum sibi commissis insistens a
nonnullis sedi apostolice rebellibus captus et crudeliter vinculis alligatus
et carceri mancipatus diu et multum ob prosecutionem negotiorum
ipsorum corporaliter passus est, confert eecl. Xanetensis canonicatum
et prebendam ae fereulum vacantia per obitum Petri tit. S. Martini in
montibus presbiteri cardinalis.
Vite ac morum honestas... Dat. Avin. IIII nonas maii a. decimo.
In e. m. preposito Bremensis et S. Gereonis Colon. ac Reyssensis
Colon.: dioe. decanis.
Reg. Avin. 148 f. 285 nr. 48.
814. 1362 Mai 5. Avignon.
Innocentius VI Reymboldo dicto Beyer de Bopardia confert eccl.
308 1362 Mai D.
Magunt. canonicatum et prebendam vacantes per resignationem Theo-
derici episcopi Wormatiensis per Iohannem de Monthabuer clericum
Trever. dioc. licentiatum in decretis procuratorem in curia factam,
non obstante quod Reymboldus in Spirensi et Treverensi ac Worma-
tiensi canonicatus et prebendas et in Wormatiensi eccl. thesaurariam
obtinet et quod super prepositura Spirensis ae canonicatu et prebenda
Bambergensis eccl. in palatio apostolico litigat et quod dignitatem vel
personatum aut officium in Trever. eccl. auctoritate litterarum apostoli-
carum expectat.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. III nonas maii
a. decimo.
In e. m. S. Agricoli Avin. et S. Pauli Wormat. ac S. Castoris in
Confluentia eccl. decanis.
Reg. Avin. 148 f. 237' nr. 54.
$18. 1362 Mai 5. Avignon.
Innocentius VI Mathie Berthini de Winingin subdiacono Trever.
dioc. reservat beneficium ecclesiasticum cum cura vel sine cura, cuius
fructus, si eum cura, viginti quinque, si vero sine cura fuerit, decem
et octo mareharum argenti s.t. d. valorem annuum non excedant,
Spectans communiter vel divisim ad dispositionem abbatisse et con-
ventus monasterii de Orreyo. ord. S. August. Trever. dioc.
Vite ac morum honestas... Dat. Avin. III nonas maii a. decimo.
In e. m. abbati monasterii S. Mathie prope muros Trever. et
cantori ac scolastico eccl. Trever.
Reg. Avin. 148 f. 871! nr. 122.
$816. 1362 Mai 7. Avignon.
Innocentius VI Balduino de S. Servatio confert scolastriam
S. Adalberti Aquensis vacantem ex eo, quod et is canonieatum et
prebendam eccl. S. Petri Leod. per Alexandrum de Eure canonicum
S. Martini Leod. et Everhardus natus nobilis viri Petri de Blehem
militis dictam scolastriam per Iacobum de Rezyes canonicum S. Petri
Leod. permutationis causa in curia resignarunt.
Apostolice sedis cireumspecta ... Dat. Avin. nonas maii a. decimo.
In e. m. S. Martini et S. Bartholomei Leod. eccl. decanis ac
officiali Leod.
Reg. Avin. 149 f. 868.
1862 Mai 12. 809
817. 1362 Mai 12. Avignon.
Innocentius VI magistro Petro de Sortenaco legum doctori capel-
lano papali auditori causarum palatii apostolici mandat, quatinus
Iohannem de Loe clerieum Colon. dioc. surroget in omni iure et ad
omne ius, quod competebat Hermanno de Doyreche alias de Rekelinc-
husen apud sedem apostolicam mortui in eccl. parrochiali de Rekelinc-
husen pridem vacante per obitum Goswini de Hadnegge, de qua
parrochiali Hermannus cum Tilemanno de Welze diu in curia litigabat.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. IIII idus maii
a. decimo.
Reg. Avin. 148 f. 552! nr. 268.
818. 1362 Mai 12. Avignon.
Innocentius VI abbati monasterii in Werdena Colon. dioc. mandat,
quatinus Iohanni dieto Reyp clerico Colon. dioc. conferat eccl. Wer-
densis canonicatum et prebendam vacantes per obitum Hermanni
Doyteche alias de Rekelinchusen nuper apud sedem apostolicam mortui.
Dignum arbitramur et congruum . . . Dat. Avin. IIII idus maii
a. decimo.
Reg. Avin. 148 f. 246 nr. 71.
819. 1362 Mai 12. Avignon.
Innocentius VI S. Petri Avin. et S. Martini Wesaliensis Trever.
dioc. ecel. decanis ac officiali Trever. mandat, quatinus Arnoldo de
Dinslaken presbitero et rectori eccl. parrochialis in Vlaswilre Trever.
dioc. conferant eccl. S. Guaris Trever. dioc. canonicatum et prebendam
vacantes per obitum Iohannis de Venday nuper in curia mortui. Dictam
tamen prebendam assecutus dimittat prefatam eccl. parrochialem.
Exigunt probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. IIII idus maii
a. decimo.
Reg. Avin. 148 f 270! nr. 118.
820. 1362 Mai 19. Avignon.
Innocentius VI episcopo Carpentoratensi et decano S. Agricoli
Avin. ac scolastico S. Gereonis Colon. mandat, quatinus Iohanni Schumer
baccalario in decretis conferant eccl. Sosatiensis canonicatum et pre-
bendam vacantes ex eo, quod Henricus de Suderlande loco dictorum
810 1362 Mai 28.
assecutus est vigore litterarum apostolicarum canonicatum et prebendam
eccl. Leod., non obstante quod lohannes in Monasterii Meinevelt
et in S. Cuniberti Colon. eum prebendis et in Bunnensi Treverensis
et Coloniensis dioc. eeclesiis sub expectatione prebendarum canonicatus
obtinet. | | |
Litterarum scientia, vite... Dat. Avin. XIIII kl. iunii a. decimo.
Reg. Avin. 149 f. 881.
821. 1362 Mai 25. Avignon.
Innocentius VI Padeburnensi et Osnaburgensi ac Wormatiensi
episcopis mandat, quatinus declarent matrimonium Everhardi de
Marka domini de Arsberg et Marie de Loes esse validum.
[Innocentius VI] Padeburnensi et Osnaburgensi ac Wormatiensi
episcopis.
Petitio pro parte dilecti filii nobilis viri Everhardi de Marka
domini de Arsbergh domicelli Colon. dioc. continebat, quod olim ipse
existens in etate minus legitima ac sacrorum ordinum onus et vinculum
ignorans per quosdam instructores suos inductus et compulsus necnon
propter minas ac terrores, quos ipsi instructores et bone memorie
Adulphus episcopus Leodiensis patruus suus sibi inferebant, et alias
per vim et metum, qui verisimiliter cadere poterunt in constantem,
invitusque ae renitens ad ordinem fuit subdiaconalem promotus; quam
quidem promotionem idem Everhardus nunquam ratam habuit nec
approbavit nec in ordine ipso ministravit, quinimo metu ac terroribus
huiusmodi cessantibus sevis et bellicis actibus se immiscuit, in quibus
omicidia, membrorum mutilationes, incendia et alia mala quam plurima
commissa fuerunt; ac tandem non credens huiusmodi ordinis vinculo
se ligari cum . . . nobili muliere nata quondam Lodovici de Loes
baronis Leod. dioc. matrimonium publice per verba de presenti contraxit
illudque postmodum carnali copula consummavit; dictique Everhardus
et Maria prolem invieem procrearunt et extune ut veri coniuges insimul
annis pluribus cohabitarunt. Quare dictus Everhardus nobis humiliter
supplieavit . . . Nos igitur . . . discretione vestre . . . mandamus,
quatinus . . . 8i premissa inveneritis ita esse,et ex hoc alias nullum
scandalum generari, super quo conscientias vestras oneramus, auctori-
tate nostra declaretis, prefato Everhardo matrimonium huiusmodi,
susceptione prefati ordinis non obstante, contrahere licuisse ipsumque
in dieto matrimonio, dumtamen alias legitime contractum fuerit, rema-
nere libere ac licite potuisse et posse, prolem susceptam et suscipien-
1862 Mai 27. 311
dam ex huiusmodi matrimonis legitimam nunciando. Dat. Avin. VIII kl.
junii a. decimo.
Reg. Avin. 148 f. 525’ nr. 155.
822. 1362 Mai 27. Avignon.
Innocentius VI ecclesie Treverensi vacanti ex eo, quod Boemundus
episcopus olim archiepiscopus Treverensis regimini Treverensis ecelesie
in manibus Iohannis tit, S. Marci presbiteri et Guillermi S. Georgii
ad velum aureum diaconi cardinalium per Conradum S. Mauricii Ma-
guntine et Iohannem S. Marie in Palaciolo Trever. dioc. ecclesiarum
prepositos procuratores suos apud sedem apostolicam cessit, providet
de persona Cunonis de Falkinstein ipsius ecclesie canonici in diaconatus
ordine constituti.
Apostolatus officium quamquam ... Dat. Avin. VI kl. iunii
a. decimo.
In e. m. capitulo eccl. Trever., clero civit. et dioc. Trever., populo
eivit. et dioc. Trever., universis vassallis eccl. Trever., universis suffra-
ganeis eccl. Trever., Carolo Romanorum imperatori.
Reg. Avin. 148 f. 116' nr. 78.
823. 1361 Mai 30. Avignon.
Innocentius VI Cunoni electo 'Treverensi in diaconatus ordine
eonstituto concedit facultatem, ut a quocunque maluerit catholico anti-
stite presbiteratus ordinem statutis a iure temporibus et ab eodem
vel alio catholico antistite assistentibus duobus vel tribus catholicis
episcopis consecrationis munus recipere valeat.
Cum nos pridem . . . Dat. Avin. III kl. iunii p. n. a. decimo.
Or. membr. filo et plumbo del. Sub plica ad sinistram: P E aei
in plica ad dextr.: Io. de Midous; in dorso: R. et superius: Henricus
de Hachinburg. — Koblenz. Arch. reg. Erzbischöfliches Staatsarchiv
nr. (21. — Reg. Avin. 148 f. 529 nr. 173.
824. 1362 Mai 30. Avignon.
Innocentius VI Hugoni tit. S. Marie in porticu diacono cardinali
confert eccl. Bunnensis canonicatum et prebendam et obedientiam
vacantes per obitum Bernardi Stephani notarii sedis apostoliei apud
euriam mortui.
312 1862 Juni 1.
Dum ad personam tuam . . . Dat. Avin. III kl. iunii a. decimo.
In e. m. episcopo Rivensi et Avin. ac Colon. officialibus.
Reg. Avin. 149 f. 417".
*825. 1362 Juni 1. Avignon.
Innocentius VI Argentinensi episcopo et abbati monasterii S. Mathie
prope muros Trever. mandat, quatinus Boemundo olim archiepiscopo
Treverensi, qui pro bono pacis et utilitate diete eccl. cessionem fecit,
pro sua et familie sue habitacione aliqua loca et castra ad episco-
palem mensam Trever. spectantia necnon pro incumbentibus sibi et
statui suo necessitatibus et expensis tot annuos redditus, sive in theo-
loniis sive in aliis quibuscumque emolumentis bonis et iuribus ipsius
mense consistant, quod ex iis idem iuxta ipsorum arbitrium decenter
et sufficienter tenere valeat statum suum, tenenda habenda et per-
cipienda per eum, quamdiu vitam duxerit, assignare et realiter assig-
nari facere procurent !.
Sieut ex iniuncto nobis . . . Dat. Avin. kl. iunii a decimo.
Or. membr. sine filo et plumbo. Sub plica ad sinistr.: % et inferius:
P. Estacii; in plica ad dextram: P. Estacii; in dorso: R. et superius:
Heinricus de Hachinberg. — Koblenz. Erzbischöfliches Staatsarchiv
nr. 481a. — Reg. Avin. 148 f. 538' nr. 200.
826. 1362 Juni 24. Avignon.
Innocentius VI Boemundo episcopo olim archiepiscopo Treverensi
supplicanti indulget, ut in civitate et diocesi Treverensi ei liceat, con-
gruis tamen loeo et temporibus, quociens ei placuerit, in pontificalibus
celebrare et post celebrationem huiusmodi populum benedicere.
Sincere devotionis affectus . . . Dat. Avin. VIII kl. iulii p. n. a.
decimo ®,
1) Que loca ad habitandum quosque redditus (usque ad summam
VIII, florenorum ascendentes! Boemundus petiverit, apparet in cedula
duobus sigillis munita. Koblenz. loco cit. nr. 721. — Die vero VII m. augusti
Iohannes abbas monasterii S. Mathie et Ropertus prepositus S. Paulini Tre-
verensis per Iohannem episcopum Argentinensem deputatus nunciant per
litteras Cunoni, que loco ad habitandum quosque redditus (scil. VIm flore-
norum) annuos Boemundo assignaverint. (,Actum et datum in domo archi-
episcopali ecclesie Treverensis Ad baptismum prope muros Treverenses.“)
Loco cit. nr. 726.
2) Eidem Boemundo d. XXI m. septembris Cuno electus in archiepi-
1362 Juni 28. 813
Or. membr. filo et plumbo del. Sub plica ad sinistr.: Io. de Angicuria!
in plica ad dextr.: Vivianus; in doso: R. et superius: E. de Puteo. —
Koblenz. Arch. reg. Erzbischöfliches Staatsarchiv nr. 723. — Reg. Avin.
148 f. 588 nr. 197.
"8427. 1362 Juni 28. Avignon.
Innocentius VI Boemundum episcopum olim archiepiscopum Tre-
verensem supplicantem cum omnibus eius bonis in proprium et in spe-
cialem eeclesie Romane subiectum recipit et ab ommi iurisdictione
dominio et potestate archiepiscopi Treverensis et quorumlibet aliorum
ordinariorum eximit.
Meritis tue devotionis .. . Dat. Avin. VIII kl. iulii p. n. a.
decimo.
Or. membr. filo et plumbo del. Sub. plica ad sinistr.: Io. de Angicuria!
in plica ad dextr.: Vivianus; in dorso: R. et superius : E. de Puteo. —
Koblenz. Arch. reg. Erzbischöfliches Staatsarchiv nr. 724. — Reg. Avin.
148 f. 588 nr. 199.
828. 1362 Juni 28. Avignon.
Innocentius nobili mulieri Margarete de Falkensteyn domicelle
Magunt. dioc. concedit absolutionem plenariam semel tantum in mortis
articulo.
Provenit ex tue devotionis . . . Dat. Avin. IIII kl. iulii a. decimo.
In e. m. Schonette de Falkensteyn moniali monasterii in Padens-
husen Cisterc. ord. Magunt. dioc.
Reg. Avin. 148 f. 618.
$229. 1362 Juni 29. Avignon.
Innocentius VI Iohanni de Mude licentiato in decretis confert eecl.
S. Castoris in Cardono Trever. dioc. canonicatum sub expectatione
prebende, non obstante quod obtinet in Aschaffenburgensi canonicatum
et prebendam et in B. Marie Wesaliensi eecl. Trever. dioc. quandam
perpetuam vicariam sine cura. Tamen prebendam in Cardono asse-
cutus dimittat predictam vicariam.
scopum Trever. concedit facultatem exercendi pontificalia in civitate et dioc.
Trever. Koblens. L. cit. nr. 727.
.914 1862 Juli 2.
Litterarum seientia, vite . . . Dat. Avin. III kl. iulii a. decimo.
In e. m. Wormatiensis et S. Agricoli Avin. et S. Florini in Con-
fluentia decanis eccl.
Reg. Avin. 148 f. 306 nr. 62.
830. 1362 Juli 2. Avignon.
Servicium archiepisepi Treverensis. XIX card.
Dominus Cuno archiepiscopus Trever. promisit pro Suo communi
servicio VII? flor. et V servicia consueta.
Item recognovit pro communi servicio domini Boemundi prede-
cessoris sui collegio M. VI* LXVIII flor. et pro familiaribus CLIX
flor. II sol. II den. — XXII card.
ltem camere apostolice M. V^ XCVIII flor. et pro quatuor ser-
viciis pro rata per dominum Conradum S. Mauritii et dominum
Iohannem B. Marie in Palaciolo dioc. Magunt. et Trever. prepositis.
Cuius predecessoris obligatio facta fuit die IX madii de anno domini
MCCCLIIII.
Solvendo totum recognitum et medietatem promissi in festo an-
nunciationis B. Marie proxime venturo et aliam medietatem in festo
nativitatis domini extune proxime secuturo. Alioquin etc.
Oblig. et Solut. 35 (589) f. 31.
851. 1362 Juli 5. Avignon.
Camerarius! pape testatur, quod Cuno archiepiscopus Trever.
solvi fecit per Conradum Spegelberg prepositum S. Mauritii Magunt.
pro parte partis communis servitii Boemundi predecessoris sui tre-
centos triginta novem florenos auri camere papali et pro parte partis
quatuor servitiorum minutorum sexaginta unum flor. auri clericis camere
et quod ei prorogatus est terminus solvendi usque ad festum annun-
ciationis B. Marie proxime venturum.
Oblig. et Solut. 34 f. 57’. Reg. Avin. 149 f. 85’.
$82. 1362 Juli 19. Avignon.
Innocentius VI Michaeli nato Michaelis de Novavilla considera-
1) Pro camerario recepit Gaucelinus abbas monasterii Psaimodiensis
thesaurarius papalis. Aeg. Avin. |. cit.
1362 August 3. | 815
tione Raynoldi tit. S. Adriani diaconi cardinalis pro familiari suo sup-
plieantis confert eccl. B. Marie Aquensis Leod. dioc. canonieatum et
prebendam vacantes per obitum Johannis de Brandenburg iunioris
apud euriam mortui.
Laudabilia probitatis et virtutum . .. Dat. Avin. XIIII kl. augusti
a. decimo.
In e. m. S. Servatii et B. Marie Traiect. Leod. dioc. ac S. Agri-
coli Avin. eccl. decanis.
Reg. Avin. 149 f. 373.
838. 1362 August 3. Avignon.
Innocentius VI Lambertum de Orsoy presbiterum surrogat in omni
iure et ad omne ius, quod bone memorie Petro tit. S. Martini in
montibus presbitero cardinali competebat in ecel. Xanetensis seolastria,
de qua pridem per obitum Everhardi de Hagedorne vacante dictus
Petrus eum Iohanne de Morse dicte eccl. canonico diu in curia litigabat,
non obstante quod Lamberto de predicte Xanctensis cum prebenda et
supplemento et per Innocentii litteras de Traiectensis cum prebende
necnon de SS. Apostolorum Colon. ecclesiarum cum prebende et officii
reservatione canonicatibus est provisum. Tamen post assecutionem
scolastrie sint irrite predicte littere quoad eccl. Traiect.
Laudabilia probitatis et virtutum . . . Dat. Avin. III nonas
augusti a. decimo.
Reg. Avin. 148 f. 555! nr. 278.
316 1310 Mai 18,
Supplementa.
——
Vol. I.
*834 (I.3101a). 1310 Mai 18.
Henrieus archiepiscopus Colon. S. Walburgis ecclesiam dictam
Meschede sub numero viginti canonicarum secularium ex utroque pa-
rente nobilium seu ingenuarum et decem canonicorum institutam et
per abbatissam, que prefato numero includebatur, gubernari solitam
commutat in eeclesiam collegiatam quindecim eanonicatuum, quorum in
numero suut dignitates personatus et officia, scilicet prepositus decanus
scolasticus thesaurarius et cantor.
Inter alia quibus. . . Áctum et datum a. inc. d. MCCCX. XY kl.
iunii ind. VIII regnante serenissimo domino Henrico Romanorum rege
semper augusto. (Conf. II, 2391.)
J. S. Seibertz, Urk.-B. zur Landes- und Rechtsgesch. des Herzogt. West-
falen, Il pg. 59 nr. 535. (Ex or.) — Transsumptum in litteras or. datas
aa Urbano VI. d. 1 m. octobris a. MOCCLXXXVI. — Münster. Arch.
reg. Meschede. 92.
+835 (I. 337a). 1311 März 17. Köln.
Iohannes episcopus Scopulensis in spiritualibus vices gerens Hen-
rici archiepiscopi Colon. decano et capitulo eccl. Xanctensis vive vocis
oraculo et presentibus litteris concedit facultatem, ut altare chori anti-
quum dissolvere sive frangere et sigillum ac reliquias in eodem recon-
ditas sollempniter extrahere et in locum debite reverentie collocare per
manus Henrici de Halen thesaurarii eccl. Xant. valeant.
Ut altare chori ... Datum Colonie feria quarta post dominicam:
Oculi a. d. MCCC undecimo sub sigillo nostro secreto.
Or. membr. cum sig. pend. — Düsseldorf. Arch. reg. Stift Xanten. 10.
"836 (I. 338a), 1311 Mai 15. Avignon.
Clemens (V) priore et fratribus domus S. Crucis Colon. ord.
S. Augustini petentibus personas eorum et locum, in quo sunt, cum
1319 August 11. 817
omnibus bonis, que possident vel adipisccentur, sub B. Petri et sua
proteetione recipit. "
Cum a nobis petitur . . . Dat. Avin. idus maii p. n. a. sexto.
(Conf. II, 2332.)
Gelenius, Farrayines I, 171. — Arch. Civit. Colon. A. III. 11 ex: Ma-
nuscr. A. 54l/, Kreuzkrüder in Köln (saec. XVI) 14 B. Nr. 4. vol. XIV.
837 (I. 534a). 1319 August 11. Bonn.
Henrieus archiepiscopus Colon. de capituli Colon. consensus in-
corporat ecclesias in Helevelde decanatui, in Calle scolastrie, in
Remelinchusen cantorie et in Esleve thesaurarie eccl. collegiate Mesche-
densi neenon eeclesias in Hornen Melderike Meschede Reyste et in
Eversperge, in quibus olim abbatissa Meschedensis habuit ius presen-
tandi, deputat preposito Meschedensi, ut presentet ad easdem seu eas
conferat.
Inter alia que . . . Actum et datum Bunne a. d. MCCCXVIIII
erastino B. Laurentii martiris.
J. S. Seibertz, Urk.-B. zur Landes- und Rechisgesch. des Herzogt. West-
falen II S. 158 nr. 576 (ex or). — Transsumptum in litteras or. datas
ab Urbuno VI d, 1, m. octobris a. MCCCLXXXVI. — Münster. Arch.
reg. Meschede. 92.
*885. (I. 5902). 1321. Avignon.
Egidius Alexandrie patriarcha, Matheus Durac., Baldewinus Colloc.
archiepiscopi, Petrus Narniensis, Egidius S. Iusti, Guillelmus ad partes
Tartarorum, Iordanus Ascernensis, Egidius Andrinopolensis, Franciscus
Senecensis, Zacharias Suacinenis, Andreas Terraeinensis et Stephanus
Lubucensis monasterio B. Marie virginis in Heysterbach ord. Cisterc.
Colon. dioc. largiuntur indulgentias (non plenarias), dummodo diocesani
voluntas ad id accedat.
Splendor paterne glorie . . . Dat. Avin. a. d. MCCCXXI.
Or. membr. cum Henrici archiepiscopi Colon. litteris transfixis datis
Bunne d. XXIV. m. iunii a. MCCCXXI et cum pend. XIII sigillis
partim lesis. — Düsseldorf. Arch. reg. Heisterbach. 68.
859 (I. 624a). 1323 Februar 18. (Köln.)
Capitulum Coloniense notum facit, quod cum consensu Henriei archi-
episcopi Colon. redditus proventus ae vetera emolumenta et emergentia
818 1823 September 16.
eum totis suis iuribus prepositure et archidiaconatus maioris ecclesie
Coloniensis eum potestate conferendi obedieucias, quarum collatio ad
prepositum pertinet, dum vacant, a Byndo eiusdem ecclesie preposito
et archidiacono eum eerta pensione annua ipsi solvenda ad aliquot
annos conducere decreverunt, prout inter capitulum ex una parte et
Iohannem de Paperonibus rectorem eeclesie S. Pilgrini Senensis socium
eapellanum Byndi prepositi eiusque procuratorem ex altera hiis diebus
super hae materia pluries est tractatum.
... Datum et actum a. d. MCCCXXIII in sexta feria post domi-
hicam, qua cantatur: Invocavit me etc.
Düsseldorf. Arch. reg. Manuscr. B. 9 (Domstift A.) f. 248'.
+840 (I. 639a). 1323 September 16. Soest.
Henrieus dei gratia S. Coloniensis [ecclesie] archiepiscopus sacri
imperii per Italiam archicancellarius confirmat indulgentias Engelberti
Osnabrugensis, Godefridi Myndensis, Henrici Wratislaviensis et Iohannis
Scopulenses episeoporum omnibus penitentibus vere et confessis con-
cessas quadraginta dierum, qui ad monasterium S. Walburgis extra
muros Susacienses causa devotionis accesserint et imaginem argenteam
ibidem in honorem B. Marie virginis pro conventu factam portaverint
seu eam cum devotis orationibus et decenti processione secuti fuerint !.
Indulgentias venerabilium patrum ... Datum Susati a. d. MCCC
vieesimo tertio feria sexta post festum exaltationis S. Crucis.
Münster. Arch. reg. Ms. IA. 219. Pars II f. 4.
Vol. II.
341 (11.1174a). 1327 April 8. (Bonn.)
Decanus et capitulum eccl. S. Cassii Bunnensis concedunt vica-
riis ecclesie sue et altaris in hospitali Bunnensi rectori annum gratie
a die obitus eorum computandum.
In nomine domini. Amen. Universis presentes litteras inspecturis
. . decanus et . . capitulum ecclesie Bunnensis Coloniensis diocesis.
Salutem et rei geste cognoscere veritatem.
Quia vicarii perpetui et altarium in ecclesia nostra predieta ac
1) Processo fiebat pro die B. Walburgis ad villam Lon prope Susatum.
Conf. 1. cit. f. 8'.
1323 Februar 18. 919
altaris in hospitali Bunnensi rectores, quorum redditus plerumque de-
pendent a vineis, annos gratie sui redditus beneficiorum suorum per
unum annum post eorum obitum hactenus non habuerunt, pecunias pro
eultu earundem vinearum suarum et conservatione reddituum beneficiorum
suorum eorundem necessitate quandoque quibusdam ex ipsis ob eorum
inopiam instante conquirere mutuo minime valuerunt, ex quo conse-
quenter dieta beneficia et verius beneficiati de eisdem in suis redditi-
bus receperunt et verisimiliter recipere possent in futurum gravius
detrimentum, nos huiusmodi detrimentum precavere et sibi, in quantum
possumus, resistere capienies, deliberatione provida inter nos super hoc
habita et ecelesie nostre utilitate in hoec sane pensata, et ut etiam
dicti vicarii ac altarium rectores eo devotius in missis dicendis ac in
choro ferventius domino famulentur dietorumque benefieiorum suorum
vinee et agri debito modo colantur et ipsorum redditus conserventur
et meliorentur, ipsis omnibus et singulis gratiam facere volentes, pro-
vide duximus statuendum et ordinandum. Ordinavimus et statuimus
per presentes, quod dieti vicarii ae altarium rectores omnes et singuli
annum gratie ex nunc habebunt, ita quod cuilibet eorum post obitus
sui diem per unum annum integrum a die obitus sui computandum
omnes redditus sui beneficii et proventus quieunque ratione huiusmodi
beneficii provenientes, quocunque nomine censeantur, libere cedent et
absque ulla diminutione, hoc excepto quod vicarii redditus refectorii
et granarii ecclesie nostre habentes huiusmodi redditibus refectorii et
granarii post eorum obitum dumtaxat carebunt, salvis tamen eis aliis
eorum redditibus iuxta formam et gratiam antedietam. Volumus tamen
et statuimus, quod vicario vicarie illius, que spectat ad summum altare
eeclesie nostre, ad quam quidem vicariam pauci redditus alii preter-
quam redditus unius refectorii integri pertinent, huiusmodi redditus
refectorii una cum aliis suis redditibus post eius obitum per unum
annum integre cedant secundum gratiam et formam suprascriptam, ut
ex hiis redditibus et proventibus cuiuslibet ex ipsis defunctis debita,
que contraxit, per suos manufideles seu eius testamenti executores
persolvantur vel alias pro salute anime ipsius defuncti seeundum ulti-
mam eius voluntatem convertantur. Et ne ex huiusmodi gratia ipsis
vieariis rectoribusque altarium predictis per nos facta divinus cultus
minuatur vel etiam ipsa altaria officiacione debita et consueta defrau-
dentur, volumus precipue et statuimus per presentes, quod manufideles
seu testamenti executores defuncti ante omnia debitam officiationem
de redditibus defuncto cedentibus, prout necesse fuerit ac onus bene-
ficii vel altaris huiusmodi requisierit, per successorem defuncti, si sacer-
320 1329 Januar 93.
dos fuerit et mercede, qua alter sacerdos ydoneus contentaretur, con-
tentari voluerit, vel alias per ydoneum sacerdotem accedente ad hoe
consensu decani pro tempore existentis procurabunt. Cui siquidem
successori vel officianti cottidiane distributiones, que presentia nuncu-
pantur, si eas modo debito et consueto deservire voluerit, dabuntur,
prout aliis sacerdotibus vicariis et altarium reetoribus choro nostro
astrictis dari consueverunt, et eas distributiones seu presentiam sibi
dari volumus et statuimus tempore solito per ebdomedarium seu pre-
sencie nostre distributorem anno gratie defuncti perdurante, ut eo
diligentius huiusmodi officiationem peragat ac fidelius defuncti debitum
exequatur. Si quis vero vicarius seu rector altaris cuiuscunque ecclesie
nostre predicte in cultura vincarum agrorum aut in conservatione red-
dituum beneficii notabiliter negligens fuerit vel remissus, hie ob hoc
per decanum pro tempore existentem correctione debita et quoad hoc
oportuna corrigetur. In quarum ordinationum seu statutorum nostrorum
testimonium et perpetuam firmitatem rogavimus reverendum in Christo
patrem et domioum nostrum Henricum archiepiscopum sancte Colo-
niensis ecelesie sacri imperii per Italiam archicancellarium, ut hiis
litteris super premissis ordinationibus et statutis nostris conscriptis in
Signum sue auctorizationis et consensus sigillum suum appendere digna-
retur, quibus et nos sigillum capituli nostri duximus appendendum in
testimonio et munimine predictorum. Et nos Henricus dei gratia sancte
Coloniensis eeclesie archiepiscopus... approbamus... Actum et datum
anno d. MCCCXXVII feria quarta post festum B. Ambrosii episcopi.
Transsumptum in litteras confirmatorias a Gregorio XI datas d. XIX
m. augusti a. MCCCLX XVI. — Düsseldorf. Arch. reg. Bonn: Kassius-
stift. 163 (226).
842 (II. 1732a). 1329 Juni 23. Avignon.
XX -
[Iohannes XXII] Leonardo de Villa providet de eccl. SS. Aposto-
lorum Colon. canonicatu sub expectatione prebende et dignitatis per-
zonatus seu officii cum cura vel sine cura, dummodo dignitas non
fuerit principalis in dieta eccl, non obstante quod obtinet canonicatum
et prebendam in eccl. Mindensi et quandam capellam in Wedenbergh
Mindensis dioc.
Probitatis tue merita... Dat. Avin. VIIII kl. iulii a. terciodecimo.
In e, m. S. Andree et S. Severini Colon. decanis ae seolastico
Tull. eccl.
Reg. Avin. 268 f. 460 nr. 3210.
1332 August 27. ' 391
848 (II, 2138a). 1332 August 27. Avignon.
Coram Bernardo Stephani notario papali et preposito ecclesie
Bunnensis et testibus confitetur Radulphus de Rupe canonicus Zamo-
rensis, se procuratorem et vicarium generalem dicti Bernardi con-
cessisse quidem Henrico archiepiscopo Maguntino facultatem per-
cipiendi redditus prepositure Bunnensis, recepisse autem nunquam a
Bernardo potestatem id faciendi; ipseque Bernardus Arnoldo de
Podio mandat, quatinus diclo Henrico nunciet predictam concessionem
esse irritam et inanem ac nullius valoris. (Conf. II, 2076.)
In nomine domini. Amen. Noverint universi et singuli hoc pre-
sens publieum instrumentum inspecturi et audituri, quod anno nat.
dom. MCCCXXXII indietione XV die XXVII mensis augusti pont. gs.
patris et domini domini Iohannis... XXII anno XVI wagister Radul-
phus de Rupe canonicus Zamorensis constitutus coram venerabili viro
domino Bernardo Stephani domini pape notario et ecclesie Bunnensis
Colon. dioc. preposito ae me notario publico et testibus infrascriptis
exposuit, quod idem prepositus ipsum magistrum Radulphum olim ad
partes Alamanie pro quibusdam suis negotiis prosequendis et expli-
eandis duxerat transmittendum et quod existens in loco predicto Bunne
ut proeurator et vicarius generalis dieti domini Bernardi reverendo
patri in Christo domino Henrico archiepiscopo Maguntino agros ipsius
prepositure Bunnensis et vineas colendi fruetus percipiendi et omnia
alia et singula faciendi et servicia debita a vassallis et servis, que
iuris erunt, recipiendi, que facere seu exigere usque ad diem ipsius
eoneessionis idem dominus Maguntinus consueverat usque ad bene-
placitum dieti domini Bernardi Stephani prepositi et etiam, dum in hoc
sit voluntas eiusdem domini Bernardi Stephani, facultate alienandi bona
mobilia ipsius prepositure et impignorandi dumtaxat excepta, conces-
serat facultatem. Quibus omnibus expositis prefatus dominus prepositus
interrogavit dictum magistrum Radulphum, numquid ipse dominus
prepositus eidem Radulpho, antequam ad dictas partes accederet, in-
hibuerat etiam expresse, ut concessionem vel donationem aliquam de
bonis vel fructibus sive redditibus prefate prepositure faceret quocun-
que titulo domino archiepiscopo prefato vel alii euiquam et si tempore,
quo dixit concessionem fecisse predictam, sciebat vel credebat se eam
facere posse sive ad eam faciendam mandatum vel eommissionem ab
eodem domino Bernardo unquam habuisse. Et dictus magister Radulphus
respondit, quod verum erat, quod dictus dominus prepositus sibi fecerat
inhibitionem predictam et quod tempore, quo fecit concessionem ipsam,
Vatikan. Regesten IV. 91
822 1832 August 27.
ipse Radulphus credebat atque sciebat, quod minime facere poterat
concessionem eandem et quod ad eam faciendam mandatum aliquod seu
aliquam commissionem, quod seiret, verbo vel scripto nunquam rece-
perat ab eodem; ymmo credebat firmiter etiam dicto tempore, quod
dicta concessio displiceret dicto domino Bernardo preposito, quam eito
ad eius noticiam perveniret. Interrogatus igitur idem magister Radul-
phus per dietum dominum Bernardum, cur concessionem fecisset pre-
dietam, et quare tanto tempore et usque in presens eam sibi occulta-
verat et sibi nusquam revelaverat eandem, respondit, quod eam fecerat
dubitans vehementer ex verissimilibus coniecturis et ex aliquibus verbis
per aliquos in theutonico tunc prolatis et per suum interpretem fide-
dignum sibi expositis, quod nisi fecisset eandem, aliqua sibi conti-
gissent preiudicialia et periculosa etiam in persona; sed pro eo ipsam
sibi occultaverat et eam usque in presens minime revelarat, quia sciebat
eam nullam fuisse pro eo, quod ipsam nequaquam potuerat facere de
iure, et quia firmiter credebat, quod idem dominus B. ea audita tur-
baretur vehementer contra ipsum Radulphum; nichilominus tamen ipsam
nune sibi revelabat ad hoc, quod idem dominus B., si ei preiudieialis
saltem de facto existeret vel dampnosa, posset sibi de oportuno reme-
dio providere, petens humiliter ab ipso domino B. veniam de premissis.
Quibus expositis et auditis idem dominus B. in continenti dixit et
protestatus fuit, quod nullo unquam tempore sue extitit voluntatis, quod
prefatus magister Radulphus supradieto domino archiepiscopo conces-
sionem faceret prelibatam vel similem eidem, nec unquam sue inten-
cionis fuit per aliquod mandatum seu aliquam commissionem per ipsum
factum seu factam eidem ipsi concedere, quod concessionem posset
facere memoratam, et quod nunquam huiusmodi concessioni suum bene-
placitum accessit, et quod si credidisset, quod dictus Radulphus fac-
turus fuisset, eum ad dictas partes minime transmisisset. Et ideo idem
dominus B. asserens supradicta ad se noviter pervenisse concessionem
memoratam, quam primum scivit de ea, penitus improbavit et expresse
contradixit eidem ipsamque omni iure et modo, quibus melius potuit,
revocavit cassavit et anullavit; et insuper commisit atque mandavit
discreto viro domino Arde de Podio Caturcensis diocesis ibidem pre-
senti et acceptanti et recipienti, quod quam cito comode poterit, pro-
testationem improbationem contradictionem cassationem et anullationem
huiusmodi in noticiam deducat domini archiepiscopi supradicti. In
quorum omnium testimonium huic publico instrumento per me infra-
—. ——
1) In margine: grossatum.
1332 September 5. 328
scriptum notarium dieti domini prepositi requisitione confectum (!)
idem dominus prepositus suum fecit appendi sigillum presentibus et
per me vocatis et rogatis testibus ad premissa, videlicet venerabilibus
et discretis viris domino Bartolmino de Carcano canonico Mediolanensi
et domino Ard° de Podio diocesis Caturcensis. Et fuit datum et actum
Avinione anno ut supra. Rogavit me notarium infrascriptum predictus
dominus prepositus, quatinus de premissis confieiam unum vel plura
publica instrumenta. Ego vero P. de Mossaco clericus Caturcensis
diocesis publieus apostolica ete. huie protestationi improbationi contra-
dietioni et cassationi et annullationi et aliis omnibus et singulis supra-
dietis una cum dietis testibus presens interfui et omnia et singula
supradicta recepi anno indictione die et mense pontificatu et loco
predictis et de predietis confessi (!) hoc publicum instrumentum meo-
que signo etc. vocatus specialiter et rogatus. Grossatum est.
Reg. Avin. 42 f. 294.
$44 (II. 2139a). 1332 September 5. Avignon.
Bernardus Stephani prepositus eccl. Bunnensis Colon. dioc. ac
sedis apostolice notarius 'Ar[nol]Jdum de Podio Caturcensis dioc. con-
stituit ratione canonicatus prebende prepositure vel obedienciarum seu
eurtium et decimarum suorum prefate Bunnensis eeclesie suum per-
petuum fructuum reddituum et proventuum proeuratorem et vicarium
in spiritualibus et temporalibus generalem et salva potestate revocandi
concedit eidem potestatem plenariam revocandi concessiones et loea-
tiones quaseunque de bonis et iuribus sive fructibus et proventibus
canonicatus prebende prepositure decimarum et obedieneiarum seu
eurtium suarum factas.
Reg. Avin. 42 f. 295.
$43 (II. 2198a). 1334 Mai 12. Avignon.
Bernardus Stephani notarius papalis et prepositus Bunnensis
Galhardum de Vernolio servientem armorum regium constituit. suum
procuratorem ad recipiendum pecunias et res alias a Iohanne Vidri-
nas, quem Arnaldus de Podio dictus Verollus canonicus de Vicuno
et vicarius Bernardi ab hoc ad partes Alamannie et prepositure
Bunnensis pro exigendis pecuniis et redditibus dicte prepositure misit.
Universis et singulis presentes litteras seu instrumentum publicum
inspecturis Bernardus Stephani domini pape notarius prepositus Bun-
894 1884 Juni 16.
nensis Colon. dioc. . . . Noverint universi, cum ex ordinatione nostra
venerabilis vir dominus Ar[nal]dus de Podio alias dictus Verollus cano-
nicus de Vicuno nosterque consangineus ac vicarius pro nobis in dicta
nostra prepositura Bunnensi pridem remisisset de civitate Avinionensi,
ubi nobiscum manebat, Iohannem dietum Vidrinas ad partes Alamannie
ac prepositure prefate pro recolligendis et exhigendis certis fructibus
et proventibus nobis debitis pro prepositura predicta et in pecunia
nobis per eum deferenda, prout melius et utilius posset fieri, conver-
tendis dietusque Iohannes cum pecunia huiusmodi vel parte ipsius
redeundo de dictis partibus Alamanie eamque nobis perferendo, prout
intelleximus, in itinere constitutus existat vereamurque propter viarum
perieula et suspiciones varias, que contra portantes pecunias consue-
verunt oriri, quod dictus Iohannes in eodem itinere occasionibus ali-
quibus detineri seu impediri valeret, nos volentes huiusmodi impedi-
mentis et suspicionibus, quantum poterimus, obviare, fecimus consti-
tuimus et etiam ordinamus nobilem virum Galhardum de Vernolio
servientem armorum regium consanguineumque nostrum dilectum pro-
euratorem nostrum specialem ad procurandum pro nobis et nomine
nostro relaxationem prefati Iohannis et peeuniarum et aliarum rerum,
quas nobis ferendas de fructibus predietis recepit quomodolibet vel
exhegit (!), neenon ad recipiendum dictas pecunias et alia premissa nostro
nomine nobisque eas fideliter defferendam et ad testificandum et con-
fitendum pro nobis, quod prefatus Iohannes negotia prefata gerendo
nobis huiusmodi pecunias et alia adportabat, unum vel plures pro-
curatorem seu procuratores pro se super hiis sustituendi et sustitutos
revoeandi, qui similem, quam ipse sibi procurator idem dederit, po-
testatem habeat vel habeant in premissis... Actum Avinione in ho-
spicio habitacionis reverendi patris in Christo domini B. S. predicti
constituentis sub anno a nativitate domini MOCCXXXIIII in diet.
secunda die XII mensis madii...
Reg. Avin. 42 f. 306.
846 (II. 2201a). 1334 Juni 16. Avignon.
B[ernardus| Stephani notarius pape constituit plures personas
suos vicarios generales et speciales procuratores actorum syndicos et
nuncios speciales ac negotiorum gestores, concedens eisdem et eorum
euilibet in solidum plenam potestatem fructus exitus redditus et pro-
ventus ete. universorum et singulorum et beneficiorum, que babet
13834 Juli T. . 826
in Alamanie Francie Castelle et Aragonum regmis et terris, colligendi
levandi percipiendi arrendandi vendendi distrahendi etc.
... Acta fuerunt hec Avinione in hospicio habitacionis prefat
domini constituentis . . .
Heg. Avin. 42 f. 308.
847 (II. 22138). 1334 Juli 7. Avignon.
lohannes XXII deputat tres executores, qui faciant. Bernardo
Stephani notario papali pro toto tempore, quo obsequiis Romane
ecclesie insistit et insistet, fructus beneficiorum ab ipso obtentorum
integre ministrari.
Iohannes [XXII] . . episcopo Carpentoratensi et . . abbati
monasterii de Martilhaco Caturcensis diocesis ac. . preposito ecclesie
Coloniensis.
Cum iam dudum ordinaverimus et voluerimus et velimus, quod
clerici nostris et ecclesie Romani insistentes obsequiis fructus redditus
et proventus beneficiorum suorum ecclesiasticorum, que nunc obtinent
et eos contigerit dante domino imposterum obtinere, etiam si perso-
natus dignitates existant et curam habeant animarum, cum ea integri-
tate, quamdiu dictis insistant obsequiis, percipiant cotidianis distribu-
tionibus dumtaxat exceptis, cum qua illos perciperent, si in ecclesiis,
in quibus beneficia ipsa existunt, personaliter residerent, quodque
interim ad residendum in illis personaliter minime [teneantur]* . . .
proviso quod eadem beneficia debitis interim non fraudentur obsequiis
et animarum cura in eis, quibus illa imminet, nullathenus negligatur,
sed per bonos et sufficientes vicarios, quibus de beneficiorum ipsorum
proventibus necessaria congrue ministrentur, diligenter exerceatur et
deserviatur inibi laudabiliter in divinis, discretioni vestre . . . man-
damus, quatinus . . . magistro Bernardo Stephani archidiaeono Figia-
censi in ecclesia Caturcensi notario nostro nostris et ipsius Romane
ecclesie obsequiis insistenti pro toto tempore, quo obsequiis eisdem
insistit, videlicet a kalendis aprilis pontificatus nostri anni quinti nunc-
usque, et eum insistere contigerit infuturum, fructus redditus et pro-
ventus archidiaconatus Figiacensis . . . et aliorum beneficiorum suo-
rum .. . cum ea faciatis integritate ministrari libere cotidianis distri-
butionibus dumtaxat exceptis, cum qua illos deberet recipere seu etiam
a) Hoc loco lacuna.
826 1334 December 3.
recepisse, si in eisdem ecclesias residentiam fecisset personalem . . .
Dat. Avinione kl. iulii p. n. a. decimo octavo.
Insertum in litteras ab Hugone episcopo Carpentoratensi executore a
papa deputato destinatas Coloniensi archiepiscopo et preposito capi-
tuloque ecclesie Bunnensis et datas Avinione d. III m. decembris a.
MCCCXX XIV. (nr. 848.) — Reg. Avin. 42 f. 816.
848 (II. 2214a). 1334 December 3. Avignon.
Hugo episcopus Carpentoratensis executor ad infrascripta a sede
apostolica specialiter deputatus Coloniensi archiepiscopo ac preposito
ac capitulo eccl. Bunnensis, citatis litteris a Iohanne XXII ipsi et
duobus aliis executoribus die VII m. iulii à. MCCCXXXIV destinatis
(nr. 847) notum facit, quod pro parte Bernardi Stephani notarii, cum
ipse Bernardus canonicatum et prebendam cum obedienciis seu cur-
tibus in dieta ecclesia Bunnensi obtinere noscatur, fuit cum instantia
requisitus, ut ad executionem dicti mandati apostoliei super solutione
fructuum et reddituum sibi ratione dieti beneficii curtium seu obe-
dieneiarum debitorum iuxta rationem rescripti eiusdem apostolici
proeedat. Dictis archiepiscopo et preposito ac capitulo mandat, qua-
tinus infra unum mensem a die denunciationis notificationis et publi-
eationis presentium computandum de omnibus et singulis fructibus
redditibus et proventibus canonicatus et prebende Bunnensis et obedi-
entiarum, que obtinet ab ipsa ecclesia Bunnensi in ipsa diocesi Co-
loniensi, eidem notario et concanonico debitis et restantibus eidem
notario vel eius procuratori respondeant et satisfaciant; si moniti pre-
missa non fecerint, archiepiscopo Coloniensi ingressum ecclesie inter-
dicit, et si per octo dies prefatum mensem immediate sequentes huius-
modi interdictum sustinuerit, archiepiscopum suspendit a divinis; si
vero predictas interdicti et suspensionis sententias per alias octo dies
immediate sequentes sustinuerit animo indurato, in archiepiscopum
et prepositum ac in omnes et singulos canonicos ac etiam in personas
de dicto capitulo in dieta Bunnensi ecclesia dignitates personatus ad-
ministrationes seu quecunque officia habentes, qui in premissis vel
premissorum aliquo culpabiles fuerint, singulariter in singulos excom-
municationis, in capitulum vero ecclesie Bunnensis suspensionis et in
ipsam ecclesiam interdicti sententias ferit et promulgat. Ceterum cum
ad executionem huiusmodi ulterius faciendam non potest quoad presens
in dieta ecclesia personaliter interesse, committit vices suas pluribus
subexecutoribus, decano S. Georgii Colon. et Xanetensis Colon. dioc.
1338 Januar 28. 827
preposito B. Marie ad gradus Colon., plebano S. Brigide Colon., Hen-
rico de Essende scolastico eccl. Bremensis, Arnaldo Regis canonico
B. Marie ad gradus Colon., Iohanni de Agnis (ve? Aquis) vicario in eccl.
Bunnensi Colon. dioc.
... Datum et actum Avinione in hospicio apostolico anno a nat.
domini MCCCXXXIV indiet. secunda die tercia mensis decembris...
presentibus ... vocatis specialiter et rogatis. Et ego P. de Mossaco
clericus Caturcensis dioe. auctoritate apostolica notarius . ..
Reg. Avin. 42 f. 376—818.
$49 (II. 2309a). 1338 Januar 28. Avignon.
Benedictus [XII] precibus abbatis et conventus monasterii Vallis-
S. Petri in Heisterbach ord. Cisterc. Colon. dioc. inclinatus confirmat
omnes libertates et immunitates a papis monasterio concessas neenon
libertates et exemptiones secularium exactionum a regibus et princi-
pibus et aliis dicto monasterio indultas.
Solet annuere sedes... Dat. Avin. V kl. februarii p. n. a. quarto.
Kopiar. Heisterbach, a. pg 10. — Düsseldorf. Arch. reg. B. 117.
+850. (II. 2380a). 1341 März 1. Düren.
Iohannes episcopus Scopiensis in pontificalibus vices gerens Wal-
rami archiepiscopi Colon. notum facit, quod eadem die in capella
gloriosissimi sacramenti sita extra muros oppidi Durensis duo altaria,
unum videlicet in honore S. dei genitricis ac virginis Marie ac Om-
nium Sanctorum, alterum vero in honore S. Crucis, S. Michaelis arch-
angeli, S. Stephani prothomartiris, SS. Agnetis et Cecilie virginum
atque martirum consecravit et quod preterea in festivitatibus omnibus
B. virginis necnon festivitatibus Apostolorum, S. Crucis, Michaelis et
SS. predictorum diebus dedicationum altarium predictorum, que in al-
taribus B. virginis et Apostolorum erit dominica proxima ante festum
Omnium Sanctorum et in altari S. Crucis et aliorum sanetorum pre-
seriptorum in die B. Marie Magdalene, in cuius vigilia corpus sacra-
tissimum Ihesu Christi in eodem loco fait inventum, quod a furibus
de ecclesia Durensi fuit deportatum, et per octavas eorundem dedi-
eationum quolibet ipsorum dierum omnibus vere penitentibus et con-
fessis, qui locum ipsum pie visitaverint aut aliquid sive multum sive
parvum in elemosinam ad ipsam capellam tam ad structuram quam ad
luminaria seu ornamenta ipsius aut etiam in extrema sua voluntate
328 1348 Januar 16.
legaverint, et etiam illis, qui dictam capellam devote circuiverint pater
noster cum ave maria dicendo, XL dies indulgentiarum relaxat.
Notum facimus universis . . . anno nat. d. MCCCXLI quinta feria
post dominicam: Invocavit ...
Or. membr. cum sigillo pend. — Düsseldorf. Arch. reg. Düren. Kar-
meliter, 4.
Yol. IIl.
$51 (III. 695a). 1348 Januar 16. Mainz.
Carolus Romanorum rex Baldewino archiepiscopo Trever. imper-
titur suum consensum, ut abbatia regalis monasterii S. Salvatoris in
Prumia incorporetur ecclesie et mense archiepiscopali Trever. per
Sedem apostolicam.
Grata est in conspectu...
Trier. Bibl. civit. manuscr. 2141 pg. 758.
852 (IIT. 151a). 1349 Januar 31. Avignon.
Clemens VI confert Gerardo Foet canonico Colon. de novo cano-
nicatum et prebendam sacerdotalem eccl. Colon. vacantes per obitum
Iohannis de Polle, quos Gerardus vigore litterarum Clementis obtinuit
ignorans eosdem esse reservatos dispositioni Clementis.
Litterarum scientia, vite . . . Dat. Avin. II kl. februarii a.
septimo.
In e. m. preposito SS. Apostolorum et decano S. Severini Colon.
ac sacriste Avin. eccl.
Reg. Avin. 241 f. 493! nr. 219.
858 (III. 754a). 1349 März 11. Avignon.
Clemens VI Iohanni Thome de Huesden magistro in artibus pro-
videt de eccl. S. Martini Embricensis Traiect. dioc. decanatu vacante
per obitum Alberti dieti Hovel, qui propter exiguitatem reddituum
summam octo marcharum argenti non excedentium iam diu vacavit.
Litterarum scientia, vite .. . Dat. Avin. V idus mareii a. septimo.
In e. m. preposito S. Marie et S. Iohannis Traiect. ac Parisiensis
eccl. decanis.
Reg. Avin. 241 f. 307' nr. 159.
1350 Mai 29. 829
854 (III. 943a). 1350 Mai 29. Avignon.
Clemens VI preposito S. Petri Leod. et sacriste Avin. eecl. ac
officiali Colon. mandat, quatinus Gerardo de Vlodorp canonico eccl.
Xanctensis conferant in eadem eccl. perpetuum beneficium ecclesiasti-
cum fereulum vulgariter nuneupatum vacans per obitum lohannis de
Hystfele canonici eiusdem eccl, non obstante quod Gerardus obtinet
eanonieatum et prebendam ac thesaurariam eccl. S. Servatii Traiect.
ac parrochialem eccl. in Gronsele Leod. dioc. et quod ei papa hodie
providit de canonicatu et prebenda ac decanatu eccl. Xanctensis.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. IIIT kl. iunii a. nono.
Reg. Avin. 249 (Clem. VII!) f. 64.
S55 (III. 857a). 1350 Mai 31. Avignon.
Clemens VI Gerlaco Sylonis dicti Scademan de Confluentia, pro
quo Baldewinus archiepiscopus Trever. supplicat, providet de eccl.
S. Florini in Confluentia canonicatu sub expectatione prebende.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. Avin. II kl. iunii a. nono.
In e. m. decano S. Georgii Colon. et archidiacono Trever. ae
sacriste Ávin. eccl.
Reg. Avin. 250 (Clem. VII a. IX ps. IV) f. 106'.
856 (III. 870a). 1350 Juni 1. Avignon.
Clemens VI Constantino nato Ludolphi de Cornu, pro quo Wil-
lelmus archiepiscopus Colon. supplicat, providet de eccl. S. Georgii
Colon. eanonieatu sub expectatione prebende.
Vite ac morum honestas ... Dat. Avin. kl. iunii a. nono.
In e. m. preposito S. Marie ad gradus et eiusdem ac S. Cuni-
berti Colon. eccl. decanis.
Heg. 250 f. 158' nr. 109.
$857 (III. 883a). 1350 Juli 21. Avignon.
Clemens VI Gerlaco de Udem providet de eccl. Xanctensis ca-
nonicatu sub expectatione prebende.
Probitatis et virtutum merita . . . Dat. Avin. XII kl. augusti
a. nono.
830 1850 August 9.
In e. m. S. Andree et S. Georgii Colon. decanis ae archidiacono
Benevent. eccl.
Reg. Avin. 250 f. 100 nr. 27.
858 (III. 891a). 1350 August 9. Avignon.
Clement VI Godefrido de Berka, pro quo Willelmus archiepiscopus
Colon. supplicavit, providet de eecl. Monasteriensis Eyflie Colon. dioc.
canonicatu sub expectatione prebende, non obstante quod in S. Boni-
faeii Susaeiensi quandam et altaris S. Nicolai in Werdensi Colon. dioc.
eccl. perpetuas capellanias obtinet.
Vite ac morum honestas ... Dat. Avin. V idus augusti a. nono.
In e. m. decano S. Ilarii Pietav. et archidiacono London. ac
Simoni de Sudbiria canonico Lincoln. eccl. capellano papali.
Reg. Avin. 250 f. 182 nr. 146.
$59 (III. 901a). 1350 October 4. Avignon.
Clemens VI Wedekindo nato nobilis viri Wedekindi domini de
Monte, quem tunc thesaurarium eccl. Mindensis capitulum eiusdem
eccl. post obitum Hinriei de Woldeghe prepositi per formam compro-
missi concorditer in prepositum elegit et episcopus Mindensis confir-
mavit quique timet, quod ipsa prepositura tempore electionis forsan
erat reservata dispositioni sedis apostolice, concedit, quod huiusmodi
electio perinde valeat.
Nobilitas generis, vite . . . Dat. Avin. IIII nonas octobris a.
octavo*. (Conf. III, 860.)
Reg. Avin. 250 f. 345! nr. 52.
860 (III. 902a). 1350 October 28. Avignon.
[Clemens VI] Iohanni Walteri ante Aureamvallem Trever. dioc.
Si errantium ex malitia culpis ignoscere soleat apostolice sedis
benignitas copiosa, decet nos utique eum eis misericorditer agere, qui
ex simplicitate potius quandoque delirant. Cum itaque, sicut pro parte
tua fuit nobis expositum, dilectus filius Iohannes Maurelli prepositus
eecl. S. Crucis Leod. auditor curie camere nostre te pro eo, quod
pridem in nos non ex malicia sed ex causa cuiusdam supplicationis
a) Cum omnes aliae eiusdem voluminis provisiones sunt datae anno
nono, haec quoque provisio esse videtur attribuenda eodem anno.
1351 Mai 9. 831
nobis exhibende simpliciter irruisti, ad standum in seala publice coram
populo et ad quedam alia peragenda penitencialiter condempnarit,
licet condempnationem huiusmodi postmodum temperarit, tuque pretextu
condempnationis eiusdem ante portas palatiorum nostrorum Avinionen-
sium in scala positus fueris more illorum, qui graviora erimina com-
miserunt, nos ... tuis in hac parte supplicationibus inclinati omnem
infamiam sive notam, quam propterea incurristi, abstergimus et penitus
abolemus teque habilitamus . .. Dat. Avin. VIIII kl. novembris a. nono.
Reg. Avin. 250 f. 438 nr. 370.
*$61 (III. 931a). 7351 Mai 9. Avignon.
Symon de Sudbiria legum doctor canonicus Lincolniensis capel-
lanus papalis sacrique palatii auditor presentibus magistris Willelmo
Paris, Wilelmo de Reis, Detlevo Stormer et Tilmano de Nussia in
Romana euria procuratoribus necnon Petro Petri Iohannis de Itro de
Traieeto, Willelmo de Neuton et Egidio de Cokrianmont Gaietan.
Lichefeld. et Camerac. dioc. clericorum notariorum publicorum decernit
provisionem a decano et capitulo eccl. S. Georgii Limpurgensis factam
Wernhero de Marpurg de eccl. Limpurgensis canonicatu et prebenda
vacantibus per obitum Henrici de Velde esse canonicam et Ebirhardum
Rode de Wetslaria, qui vigore litterarum provisus fuit apostolicarum
de dietis canonicatu et prebenda et hos obtinuit, ab iisdem esse amo-
vendum.
... Avinione in palatio apostolico . . . sub anno a nat. d. MCCCLI
ind. IV die lune IX m. maii...
Instr. notar. cum sigillo et signeto notari Rikardi de Hemsby clerici
Norwicensis dioc. — Wiesbaden. Arch. reg. Stift Limburg. 306.
862 (III. 933a). 1351 Mai 16. Villeneuve.
Clemens VII Lamberto de Heynsherch consideracione Willelmi
archiepiscopi Colon. pro capellano et familiari suo supplicantis confert
eecl. Bunnensis cantoriam vacantem per obitum Gerardi de Virrem-
burch, non obstante quod Lambertus in dicta Bunnensi et S. Severini
Colon. ac in Heynsbergensi Leod. dioc. ecclesiis canonicatus et pre-
bendas obtinet.
Probitatis et virtutum merita... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XVII kl. iunii a. nono.
832 1361 Mai 16.
In e. m. preposito SS. Apostolorum et decano S. Georgii Colon.
ac sacriste Avin. eccl.
Reg. Avin. 249 (Clem. VII!) f. 159.
863 (III. 933b). 1351 Mai 16. Villeneuve.
Clemens VI Thome de Dalen confert eccl. parrochialem de Duren
Colon. dioc. vacantem de iure ex eo, quod Wilhelmus de Duren eam
una eum prepositura eccl. S. Andree Colon. quam ei Iohannes XXII
contulit et Wilhelmus deinde Benedicti XII tempore assecutus est, adhue
de facto detinet occupatam.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. apud Villamnovam Avin.
dioc. XVII kl. iunii a. nono.
In e. m. S. Georgii et SS. Apostolorum Colon. decanis ae sa-
eriste Avin. eecl.
Reg. Avin. 249 (Clem. VII!) f. 158.
864 (III. 946a). 1351 Juni 5. Avignon.
Clemens VI Raymundo tit. S. Crucis in lerusalem presbitero
eardinali providet de eccl. S. Patrocli Sosatiensis canonicatu et pre-
benda ac prepositura vacaturis ex eo, quod papa Wilhelmo nunc
archiepiscopo tunc electo Coloniensi et infra tempus de consecrandis
episcopis a canonibus diffinitum existenti concessit, ut quecunque quot-
cunque et qualiacunque beneficia ecclesiastica cum cura et sine cura
etiam post suscipiendum ab eodem consecrationis munus usque ad
triennium nondum elapsum retinere ipsorumque fructus percipere va-
leret; dispensatque cum Raymundo, ut predictos canonicatum et pre-
bendam ac preposituram una cum ceteris beneficiis, que obtinet vel
expectat, retinere valeat.
Exposeit tuorum excellentia . . . Dat. Avin. IIII idus iunii a.
decimo.
In e. m. decano S. Georgii Colon. et sacriste Magalon. ac Mar-
tino Beven canonico Leod. eccl.
Reg. Avin. 255 f. 34'.
865 (III. 979a) 1351 October 20. Avignon.
Clemens VI Henrico Suderman de Tremonia confert eccl. SS. Apo-
stolorum Colon. canonicatum et prebendam vacantes ex eo, quod et Hen-
1352 April 2. 338
rieug canonicatum et prebendam eccl. Wormat. et Nicolaus Drueken
de Dacia canonicatum et prebendam eccl. SS. Apostolorum in curia
permutationis causa resignarunt. non obstante quod Henricus archi-
diaconatum de Famenna et canonicatum et prebendam in Leodiensi
et preposituram in Haselacensi eccl. Argentin. dioc., super quibus
litigat, obtinet.
Apostolice sedis cireumspecta ... Dat. Avin. XIII kl. novembris
a. decimo.
In e. m. S. Marie ad gradus Colon. et S. Bartholomei Leod.
decanis ac eantori eiusdem S. Bartholomei Leod. eecl.
Reg. Avin. 255 f. 268. 7
866 (III. 10042). 1352 April 2. Avignon.
Clemens VI Theoderico dicto Mule, qui cantoriam eccl. S. Castoris
Cardonensis Trever. dioc. obtinet, providet de eiusdem eccl. canonicatu
sub expectatione prebende.
Probitatis et virtutum merita ... Dat. Avin. IIII nonas aprilis
a. decimo.
In e. m. decano et preposito in Monasterio Meynevelt Trever.
dioc. ac sacriste Avin. eccl.
Reg. Avin. 255 f. 56t'.
*867 (III. 10382). 1352 August 10. Brühl.
Nos Iohannes dei gracia electus Scopiensis . . . Wilhelmi archi-
episcopi Colon. pont[ificalium] vicegerens notum facimus universis pu-
bliee profitentes, nobis infulam quandam et baculum pastoralem ab
honorabilibus viris dominis . . preposito . . decano et capitulo Coloniensi
gratanter fore concessa. Que non deteriorare, ymmo meliorare, quam-
diu ea in usu nostrum (!) habuerimus, et ipsis, cum requisiti fuerimus,
restituere bona fide promisimus per presentes. In cuius testimonium
sigillum . .. archiepiscopi predicti ad peticionem nostram est appensum.
Et nos Wilhelmus dei gratia archiepiscopus predictus sigillum nostrum
ad instanciam electi et vicarii nostri antedicti appendi fecimus in
testimonium premissorum. Datum Brule ipso die Laurentii martiris
a. d. MCCC quinquagesimo secundo.
Or. membr. sig. del. — Düsseldorf. Arch reg. Kurköln. 72712.
334 1354.
Vol. IV.
868 (IV. 200a). 1354 Citeaux.
Noverint universi presentes litteras inspecturi, quod nos fratres
Guido de Miratorio, Thomas de Longoponte et Iohannes de Maceriis
monasteriorum abbates collectores contributionum pro anno presenti
per generale capitulum deputati recepimus a venerabili patre domino
abbate de Loco-Sancte-Marie triginta unum florenos de Florencia duos
solidos et duos denarios pro contributione sibi et suo monasterio im-
posita anno quinquagesimo tereio in presenti capitulo persolvendos; de
qua peeunie summa nomine totius ordinis tenemus nos plenarie pro
pagatis. Dat. Cystercii sub sigillo contributionum a. d. MCCCLIIII
tempore eapituli generalis.
Or. membr. cum fragm. sigilli pendente. — Wiesbaden. Abtei Marien-
statt. 895.
869 (IV. 577a). 1359 Juli 12. Villeneuve.
[Innocentius VI] Philippo episcopo Cavallicensi apostolice sedis
nuncio.
Cum dileetus filius Pierus Bini mercator Florentinus Romanam
sequens curiam factor et procurator sociorum societatis Albertinorum
antiquorum de Florentia omnes et singulas pecuniarum summas quali-
tates et leges per te vel alium seu alios hine ad annum dilectis filiis
Perrochio Corsini et Bancho Damansini mercatoribus Florentinis in
partibus Flandrie eommorantibus factoribus et procuratoribus dictorum
Societatis sociorum seu alteri aut certo mandato ipsorum in Leodio
vel alibi in partibus Alamanie assignandis infra mensem numerandum
a notifieatione assignationis cuiusque gentibus nostre camere faciende
suis periculis et expensis se et societatem predictam ad hec efficaciter
obligando promiserit assignare, fraternitati tue... mandamus, quatinus
per te vel alium seu alios de proventibus ad cameram previam per-
tinentibus in partibus, ubi es nuncius apostolicus deputatus, collectis
vel in antea colligendis omnes et singulas pecuniarum summas infra
annum previum occurrentes eisdem Perrochio et Bancho seu alteri aut
certo mandato ipsorum, quibus huiusmodi pecuniarum summas reci-
piendi et de receptis quitandi per alias litteras concedimus facultatem,
absque morositate quocunque tradas liberes et assignes . . . Datum
apud Villamnovam Avin. dioc. III[ idus iulii a. septimo.
Reg. 241 f. 86".
1359 Juli 12. 885
$70 (bib) 1359 Juli 12. Villeneuve.
[Innocentius VI] Philippo episcopo Cavallicensi apostolice sedis
nuneio.
Cum dilecti filii Rico Guerardi et Criaco (!) Guarnerii mercatores
Florentini Romanam euriam sequentes socii et factores societatis Alber-
tinorum novorum de Florentia quinque milia florenorum auri [boni]
ponderis tradendorum per te in Leodio dilectis filiis Petro Bergonhoni
et Iohanni Bonagida ac Luche Dini mercatoribus in Brucellis sociis
et faetoribus societatis prelibate infra octo dies a noticia munerationis
prediete per te gentibus nostre camere facienda suis periculis et ex-
pensis se et societatem predictam ad hec efficaciter obligando pro-
miserint assignare, fraternitati tue . . . mandamus, quatinus . . . de
proventibus ad cameram pertinentibus antefatam in partibus, ubi es
nuncius destinatus, collectis seu inantea colligendis dictam quinque
milium florenorum auri boni ponderis summam dieto Petro Iohanni et
Luche vel alteri aut eorum certo mandato, quibus huiusmodi summam
recipiendi et de receptis quitandi per alias litteras concedimus facul-
tatem . . . indilate tradas liberes et assignes... Datum apud Villam-
novam Avin. dioe. IITI idus iulii a. septimo.
Reg. 241 f. 87.
Indices.
I. Index personarum et locorum.
(K,k=C,c Y,y=lLi V-—F. ae-a. oe-—o. ue=u.)
Sigla.
abb. — abbas.
abba. — abbatissa.
alt. = altarista.
ap. = apostolicus, a, um.
archid. = archidiaconus.
archiep. = archiepiscopus.
bacc. — baccalarius.
bo. me. — bonae memoriae.
cam. — camera.
can. — canonicus
cana. == canonica.
cant. — cantor.
cap. = capellanus.
capit. = capitulum.
card. = cardinalis.
civ. — civitas.
cl. == clericus.
Col. — Coloniensis.
coll. — collector.
Conf. = Conferatur.
d. = dioecesis.
dec. = decanus.
deca. = decana.
dom. = dominus.
domest. = domesticus.
eccl. = ecclesia.
ep. — episcopus.
f. — filius.
fa. — filia.
fam. — familiaris.
fe. re. — felicis recordationis.
fr. — frater.
illeg. — illegitimus.
Kirsch. = Kirsch, Die päpstlichen
Kollektorien in Deutschland w&h-
rend des XIV. Jahrhunderts.
Kr. — Kreis.
lic. — licentiatus.
mag. — magister.
merid. — meridionalis.
mon. — monachus.
mona. — monacha, monialis.
monast. — monasterium.
NoFr. — Nordost- Frankreich
(Terra gallica Trever. dioec.).
not. — notarius.
off. — officialis.
pap. — papalis.
par. — parochus.
paroch. = parochialis.
pr. —- presbyter.
praep. — praepositus.
praepa. — praeposita.
proc. — procurator.
prov. — provincia.
publ. — publicus.
schol. = scholasticus.
septentr. — septentrionalis.
8. t. d. = secundum taxationem
decimae.
thes. — thesaurarius.
Trev. — Treverensis.
v. — vide.
vic. — vicarius.
W.= Werunsky, Excerpta ex re-
gistris Clementis VI et Inno-
centii VI.
Nomina desinentia in: ensis sunt abbreviata.
Index personarum et locorum.
A.
Aachen v. Aquisgranum.
Abdernaco Henricus archid. de — proc.
in curia Romana 495b.
Abulensis (Avila in Hispania) eccl.
can. 643.
Acconensis ep. Nicolaus 177. 718.
Addemandc (?) Gobelinus de — cl. Ool. d.
yon S. Iohannis in eccl. B. Mariae Trev.
Adria Tho. de — (curialis) 168.
Advocati Iohannes par. in Lomern (?)
Col. d. 631.
Agenensis(Francia merid)eccl. can. 359.
Agnis Iohannes de — vic. eccl. Bunn. 848.
S. Agerici monast. Virdun. abb. 810.
Agimone Iacobus de — miles 325.
Ayimesheim (Hillesheim Kr. Daun?)
8.
Albi Iohannes de Emmerich par. in Dor-
sten 447
Alardus lic. in utroque iure, cant. eccl.
Met. 103.
Albertinorum antiquorum de Florentía
mercatorum societas 299. 869. 870. 7885.
Aldenburg v. Oldenburg.
Aldenhofen (AltenhovenKr.Neuwied)
Gerardus de — can. S. Severini Col. 463.
Aldenrode (Aldenrath Landkr. Köln)
Adam de — par. in Frechen (Landkr.
Köln) 631.
Alexandriae patriarcha Aegidius 838.
Aliphanensis (AlifeinItaliainferiore)
ep. Bertrandus 398.
Almanscoz Henricus de — prior ord.
S. Bened. in Cons-Lagrandeville (N o Fr.)
Trev. d.; prior in Periers Rem. d. 628.
Alphinensis v. Elphinensis.
Altari Iohannes de — par. in Grand-Failly
(NoFr.) Trev. d. 759.
Alve (Alf Kr. Zell) eccl. paroch. Trev.
d. 672.
Amancia (Amance in NoF r.) Walterus
de — can. Trev. 86a. 105. 110. par.
de S. Eliphio Tull; can. 8. Georgii de
Nanceyo (Nancy) 132. 731.
Amoth (Almeroth in Belg. Luxem-
burg?) capellania Trever. d. 537.
Andernacensis (Áándernach Kr. Mayen)
eed paroch. altare S. Iohannis Evang.)
11.
— eccl paroch. capella S. Michaelis in
cimiterio 458.
— capella 8. Martini extra muros 248.
— monast. monialium 8. Mariae prope
A. 850.
Andrinopolensis (?) ep. Aegidius 838.
Angicuria Io. de — (curialis) 393. 494.
809. 826. 827.
Vatikan. Regesten IV.
331
Anglia Gertrudis de — mona. monast.
Paradisi (Kr. Soest) 15.
— Richsrdus de — mag. (curialis) 409a.
Angustial (?) Conradus de — par. in Euren
(Landkr. Trier) par. in Kues (Kr.
Bernkastel) 696.
Anliers (Anlier in Belg. Luxemburg)
eccl. paroch. Trev. d. 475.
Anselini Iohannes can. S. Salvatoris Met.
108. olim off. Met. 110.
Antwerpiensis (Antwerpen) eccl. archid.
Camerac. (Cambrai) d. 29. 176.
Appenhein (Oppenheim?) Nicolaus de —
can. Wormat. 424.
Aptensis (Apt in Francia merid.) ep.
Bertrandus nuncius pap. 312. 316. 821.
Aquensis (Aix in Francia merid.)
eccl. can. 637.
Aquis (Aix) Iohannes de — mag. (cu-
rialis) 404a.
Aquisgranum (Aquensis urbs, Aachen)
Leod. d.
— eccl. B. Mariae capit. 341. 460. 504.
506. 625.
— — dec. 12. 24. Hermannus Blancart
497. 649. Iohannes de Yliartzboven
(Eckartshoven) 649.
— — gchol. Gobelinus de Drenhusen.
Iohannes (senior) de Brandenburg 866.
108. Petrus card. 708.
— — substitutus scholastici 366.
— — cant. 152. offiedium nonae 366.
500. 501.
— — archipresbyter Godefridus de S. Cu-
niberto 436. Iohannes (iunior) de Bran-
denburg 544. 569. 624. 626. 734.
— — can. Db. 115. 152. 934. 837. 365.
366. 449. 470. 497. 500. 624. 625. 641.
648. 656. 727. 128. 134. 785. 802. 832.
— — capella S8. Gregorii in immunitate
S. Mariae 365.
— eccl. S. Adalberti capit. 12. dec. 284.
Iohannes de Sclavis. Iacobus de Codolis
611. Everhardus de Blehem 816.
can. 766.
— — paroch. eccl. 36b.
— eccl. hospitalis 8. Lazari alias lepro-
sorum altare S. Eligii 365. 625.
— capellae S. Salvatoris supra montem
altare S. Catharinae 625.
Arbento Gerardus de — nuncius sedis ap.
et collector cam. ap. in prov. Trev.
Vienn. Lugdun. Bisuntin. et Tarantas.
2. 84. obedientiarius eccl. Lugdun. 2.
84. 165. 241. 510. 534. 617. 623. 63b.
636. 644. 661. 710. coll. cam. ap. in
prov. Lugdun. Tarantas. et Bisuntin.
121.
— eius cap. 623.
22
838 Index personarum et locorum
Archadiensis (Arkadi in Creta) ep.
Raphael 398.
S8. Aredii Lemovic (Limoges) d. dec.
Iterius Laiarossa 357.
Aremberg (Kr. Adenau) dominus de —
821.
Arenceyo (Arrancy in NoFr.) Iohannes
de — pr. Trev. d. 22
Argentinensis (Strassburg) ep. 34. 157.
343. Iohannes 354. 790. 807. 826.
— eccl. can. 184.
— eccl. S. Thomae dec. 796.
— Paulus de A. (curialis) 748.
Ariensis (Ario in Creta) ep. Gerhardus
898. 415.
Arnheim (Niederlande) eccl. S. Walbur-
gis de — can. 738.
Arluno (Arlon in Belgien) Lambertus
de — cl. 86a. proc. in curia Trev. 487.
Arnoldi Wernerus fam. Bernardi card., cap.
ducis Lucemburg. et Brabantiae, par.
de Modenort Trev. d. 594. 619.
Arnsberg Godefridus comes de — 18b.
Wilhelmus de Oldenburg eius nepos
can. Col. 185. 186.
Arnsperg Ludovicus miles de —.
chenus eius f. par.
Argentin. d. 281.
Amstein (Unterlahnkr.) monast. Trev.
d. abb. 779.
Arwilre (Ahrweiler) Thidericus de —
dec. Monasterii Eifliae 504. 506.
Ascernensis (?) ep. Iordanus 838.
Aschaffenburgensis eccl. schol. 798. can.
412. 520. 565. 829.
Aspach (Asbach Kr. Neuwied) eccl.
paroch. Col. d. 477. 787.
Asplanus can. S. Georgii Col. 104.
Assindensis (Essen) v. Essendia.
Assisii (in Italia media) ep. Bertran-
dus 898.
Astberg Theodericus de — par. in Mörs631.
Astenses (Asti in Italia superiore)
cives: Ántonius et Guido Malabaile mer-
catores curiam Romanum sequentes 603.
Atrebatensis (Arras) eccl. dec. 29. 176.
can. 564.
Aureaevallis (Orval in Belg. Luxem-
burg) monast. ord. Cisterc. Trev. d.
614. Iohannes Walteri ante A. 860.
Aurriti Iohannes de Zelandia doctor legum
466a.
Auximanus (Osimo in Italia media)
ep. Lucas 398.
Auxitanus (Auch in Francia merid.)
archiep. 570.
Avariensis (?) ep. Franciscus 164.
Avinionensis eccl. praep. 599. off. 824.
— sacrista 852. 854. . 862. 863. 866.
8. 6. 6. 11. 12. 18. 28. 80. 81. 82. 40.
Cun-
in Muckensheim
55. 64. 70. 170. 171. 293. 239. 289.
807. 819. 367. 443. 406. 498. 503. 589.
648. 672. 705. 707. 115. 752. 802.
Avinionensis eccl. S. Agricoli dec. 77. 18.
107. 114. 161. 191. 212. 226. 227. 234.
235. 276. 277. 279. 280. 318. 328. 345.
366. 386. 446. 483. 493. 509. 520. 524.
527. 581. 538. 566. 584. 607. 616. 620.
626. 640. 684. 686. 687. 688. 691. 702.
106. 719. 764. 778. 198 794. 799. 806.
814. 820. 829. 832.
— eccl. S. Petri dec. 619. 627. 685. 766.
195. 796. 803. 805. 819.
— prior B. Mariae de Montealto prope
Avinionem 397.
— Monsaltus prope Avinionem 59.
Bacharach (Kr. St. Goar) eccl. paroch.
Trev. d. 190. 588.
Bacheim (B achem Landkr. Köln) eccl.
paroch. 333.
Balecensis (Balezo in Montenegro)
ep. Gerwicus 398.
Bambergensis ep. 253. eccl. can. 399. 400.
515. 526. 781. 814.
Bar Gila (Gileta) de — uxor Iohannis
comitis de Saraponte-Commerceyo 220.
30b.
Barbitonsoris Henricus. Iohannes eius f.
cap. S. Michaelis in cimiterio eccl. pa-
roch. Andernac. can. S. Castoris in
Confluentia 458.
Barchinonensis (Barcelona) ep. 443.
Bare Fridericus de — dec. S. Iohannis
Leod. et can. schol. Col. 687.
Bari (Bary) eccl. paroch. Atrebat. (Arras)
d. 157. 570. 768.
Barle Segestappus de — can. B. Mariae
ad gradus Col. 697.
Barmen eccl. paroch. Col. d. 181.
Barneghe Goswinus de — par. de Reck-
linghausen 624.
Bartholomaeus (curialis) 88.
Bastonia (Bastogne in Belgien) Alar-
dus de — cap. in eccl. S. Paulini Trev.
can. 8. Simeonis Trev. 111.
— gprardus de — cant. S. Paulini Trev.
81.
(Bastonia) Gerardus Colinide — cl. Leod.
d. can. S, Georgii in Limburg Trev. d.
et 8. Iohannis Leod. 26.
Baanbrusch Henricus de — can. Reyss.
63.
Bauri, Bavri, Bavari v. Beyer.
Bauspompt Conradus alt. S. Eligii in eccl.
domus 8. Lazari alias leprosorum prope
Aquas 62b.
— Wilhelmus can. 8. Mariae Aquensis 62b.
Index personarum et locorum.
Bavariae dux Ropertus 34. 428.
Bech (?) eccl. paroch. Col. de 631.
Beckardi (Begarden) haeretici 67.
Bedinchusen capella in — Traiect. d. 218.
279. 631.
Beeck eccl. paroch. Traiect. d. 164.
Beidburc(Bedburg Kr.Bergheim) eccl.
paroch. altare S. Catharinae) 788.
Beyer (Baier, Bauri, Bavari) de Boppardia:
— Simon miles 18. 178. 409. 424. 450.
— "Theodericus Simonis f. can. Trev. et
Wormat. et Magunt. praep. Spir 18.
178. cant. Magunt. 415a. existens in
servitiis Caroli IV 425. nuncius Caroli
IV 429. 450. 452. 453 can. Spir. cap.
pap. 498. 499. 531. diac. electus Wor-
mat. 567. Conf. Wormat. ep.
— — Theoderici fam. 415a 425. 452.
— Philippus Theoderici fr. mon. 8. Maxi-
mini 531.
— Reinboldus Theoderici fr. can. Trev.
178. 409. can. Wormat. et praep. in
Weilburg (Oberlahnkr.) 424. cant.
S. Andreae Wormat. 450. 509. can.
Bamberg. 515. 526. praep. Spir. 558.
cust. Wormat. 781. 793. 794. can. Ma-
gunt. 814.
— Henricus can. S. Florini in Confluen-
tia 55.
— Henricus miles. Lysa eius uxor. 749.
— — Henriens Henrici f. can. Wormat.
180.
— Henricus par. in Sinzig 631.
— Henricus de Campo (Kamp Kr. St.
Goarshausen) alias de Sterneburg.
Henricus eius f. can. Trev. 450. 451.
can. Magunt. 526.
Belich Io. (curialis) 88.
Bellil Io. (curialis) 368. 583. 596. 704.
Bellin Iohannes poenitentiarius pap. 593.
Bemge Iohannes Tilmanni can. Monasterii
Meinevelt 797.
Bendowinus (Bodevinus) dec. SS. Aposto-
lorum Col. 242. 283.
Benesis Iohannes de — civis Col. Bela
de Speculo eius uxor 113.
Beneventensis (Benevento in Italia
inferiore) ep. Petrus 41b. archid.
857. 81.
Benevento Guillelmus de — (curialis)
592.
Benrode (Benrath Landkr. Düssel-
dorf) eecl. paroch. 681.
Benwordissen Gotfridus de — can. SS.
Petri et Andreae Paderborn. 292.
Berka (Rheinberg Kr. Mörs) Ananias
de — par. in Wamele (?) Col. d. 631.
— Godefridus de — cap. S. Bonifacii
Sosat. et cap. Werdensis et can. Mona-
sterii Eifliae 858.
439
Berka Gobelinus de — not. Wilhelmi archi-
epi. Col. can. Bunn. et Monasterii
Eifliae 205. f. illeg. subthes. Bunn. 569.
par. in Horn (Kr. Lippstadt) Col.
d. 631.
Berkelini Emundus civis Col. Bela de
Speculo eius uxor 113.
Berga Winricus de — cellerarius monast.
S. Mathiae Trev. 518.
Berge (Berghe) boven Vrysheim (Fries-
heim Kr. Euskirchen) eccl. paroch.
Col. d. 434. 631.
Berge prope Nideggen (BergKr.Düren)
eccl. paroch. 631.
Berghem Wynandus de — pr. par. in Pings-
dorf (Landkr. Köln) 71. 631.
Bergonhoni Petrus mercator factor Alber-
tinorum antiquorum in Bruxellis 870.
Berne B. de — (curialis) 596.
Bernolio eccl. paroch. de — Ambian.
(Amiens) d. 397.
Berperth (Berperch) Iohann de — par.
in Biwer (Luxemburg) 72.
Berselden (?) eccl. paroch. Col. d. 208.
Bersen Tidericus can. Osnaburg. 778.
Berstrate (Bergstrasse?) capella 8.
Mariae Magdalenae et curtis 368.
Bertilhonis Guillelmus can. Abulensis
(Avilain Hispania) (curialis) 643.
Bertinstorp (Berzdorf Landkr. Köln)
eccl. par. Col. d. 63. 631.
Bertout (?) Henricus miles dominus de
Duffle 325.
Bertrandi Fulco primicerius Met. et col-
lector cam. ap. in prov. Trev. 91. 95.
96. 99. 128.
Berwart (Berboart, BerburginLuxem-
burg?) Iohannes de — miles. Wilhel-
mus eius f. cl. Trev. d. can. Magunt.
143. 144. 150.
Beven Martinus can. Leod. 864.
Beverwerde castrum Traiect. d. 225.
Bya (?) eccl. paroch. Col. d. 681.
Bidentis Iohannes obtinens plura bene-
ficia ecclesiastica, can. Bunn. 707. 161.
Bierwisch Iohannes armiger et fam. Alia-
norae ducissae Gelriae 37.
— Henricus 596.
Bieveren (Biwer in Luxemburg) eccl.
paroch. Trev. d. 72. 538.
Bildstein (Beilstein Kr. Zell) altare
S. Crucis in eccl. paroch. 654.
Byndus v. Senis.
Bingen v. Pingwia.
Bini Pierus mercator Florentinus Roma-
nam curiam sequens factor societatis
Albertinorum antiquorum 869.
Binine Stephanus de — miles et fam.
Alianorae ducissae Gelriae 37.
340 Index personarum et locorum.
Bynsvelt (Binsfeld Kr. Düren) Wiri-
cus de — cl. Col. d. tabellio 432.
— Winricus Iohannis de — can. Bunn.529.
Birkelin Petrus can. Monasterii Eifliae.
par. in Hergarten (Kr. Schleiden) et
can. SS. Apostolorum et S$. Caeciliae
Col. 219.
Birten (Kr. Mörs) Remboldus de — par.
in Noviomagio, vic. S. Andreae Col. 181.
Bisanensis (?Bidinensis, Widdin in Bul-
garia?) ep. Rychardus 398.
Biscop Henricus praep. Brem. nuncius in
negotiis camerae ap. ad regna Sueciae
et Norwegiae destinatus 813.
Biscoverode Rodolfus de — cl. Magunt.
d. cam. 8. Florini in Confluentia 22.
23. 57.
Bisuntinae (Besancon) provinciae coll.
cam. ap. Gerardus de Arbento v. Ar-
bento.
Blancart (Hermannus) dec. B. Mariae
Aquensis et can. 9. Servatii in Maa-
stricht et in Ructis Leod. d. par. in
Olfe (?) Col. d. 649. 735.
Blankenheim (Kr. Schleiden) Gerardus
de — dominus de Kastenberg (Kassel-
burg (Kr. Daun) vir nobilis 25. 26.
221. Arnoldus eius f. can. 8. Gereonis.
Col. 26.
— Gerardus Gerardi f. can. Col. 26.
— Symon Gerardi f. can. Col. 221.
Blankenstein (Kr. Hattingen) Albertus
Duricbman de — par. in Schwelm 738.
Blehem Petrus de — miles. Everhardus
eius f. can. S. Petri Leod. schol. S. Adal-
berti Aquensis 816.
Blidelinctorpe (?) Henricus de -- fam.
Pastoris card. can. Bunn. can. Sosat.524.
Boemiae rex v. Romanorum reges et
imperatores.
Bolant Iohannes de — vic. eccl. paroch.
de One Leod. d. 596.
Boitberghe (Budberg Kr. Mürs) eccl.
paroch. 599. 600.
Bolendorp (Bollendorp Kr. Bitburg)
Giselbertus de — cl. Col. d. fam. Aegi-
dii card. 614.
Bols Iohannes can. S. Iohannis Traiect.
vic B. Mariae iu eccl. 8. Andreae
Col. 191.
Bonn lohannes can. Limburg. Trev. d.
Bonagida Iohannes mercator factor Alber-
tinorum antiquorum in Bruxellis 870.
Bonini v. Robini.
Bonn v. Bunnensis.
Bopardiensis (Boppard Kr. St. Goar)
$9 o0 unita eccl. S. Martini Wormat.
Bopardiensis eccl. paroch. per sex rec-
tores (qui sunt sex praebendarii)
gubernari solita 581.
— eccl. can. (iidem sunt atque rec-
tores praedicti) 328. 480. 485. 486.
eccl par. Iohannes Leonis 581.
— monast. S. Mariae (Marienberg)
prope B. 350.
— Bauri (Bavari, Baier) de Bopardia. v.
Beyer.
— Sifridus de f. illeg. pr. cap. B. Mariae
Magdalenae in eccl. B. 408.
— Simon f. Petri Pelzht de B. cl. Trev.
d. 664.
Borken (Kr. Borken) eccl. paroch. Mo-
naster. d. 460.
Borchardi Everardus de Kuckelsem
(Küchelheim Kr. Altena) cl. 460.
Borghe (Burg Kr.Lennep?)eccl. paroch.
Col. d. 361.
Borsa Henricus de — can. Herbipol. d. 248.
Bortberg Everhardus de — can. Reyss. 431.
Bosseti Iohann (curialis) 791.
Botrentonensis (Butrinto in Epiro) ep.
Petrus 164.
Bours Hugo can. Col. 443. 456.
Boule Wilhelmus par. in Hergarden Col.
d. et fam. Lamperti abbatis monast.
Gengenbach 792.
ui Geraldus serviens armorum pap.
812.
Bowilre (?) eccl. paroch. Col. d. 631.
Brabantiae dux. v. Lucemburgensis.
— ducissa Iohanna uxor Wenceslai ducis
Lucemburg. 371. 872.
— — eius fr. illeg. Henricus de Bru-
xella 371.
Brakel (Brakel Kr. Iserlohn od.
Landkr. Dortmund) Iohannes de —
par. in Kettwig (Landkr. Essen) 631.
Braken Alvinus de — can. Paderborn.
941. dec. Monasterii Eifliae 504. 506.
can. Aquensis Leod. d. 656.
— Bernardus de — can. Monasterii Eif-
liae 504.
— lohannes de — can. S. Servatii in
Maastricht 275.
Bramescensis (Bravestensis) eccl. Osna-
burg. d. capit. 170. 444.
Brandinberg (Brandenburg inLuxem-
burg) Godefridus de — archid. Cardon.
in eccl. Trev. 86a. 106. 468. 478.
— lohannes (senior) de — can. Aquen-
sis Leod. d. 337. praep. S. Andrae Col.
ean. SS. Apostolorum Col. schol. Aquen-
sis Leod. d. 365. 366. 470.
— Iohannes (iunior) Iohannis (senioris)
f. illeg. lic. in artibus cl. Leod. d. 337.
866. can. Aquensis Leod. d. et capi
S. Annae in Burtscheid. can. 8. Servati.
Index personarum et locorum.
in Maastricht 442. 470. archipr. paroch.
S. Mariae Aquensis 544. 069. 612. 624.
625. 184. 832 (1).
Brandenburgensis et Lusatiae marchio
Ludovicus Romanus 3950.
Bravestenensis v. Bramescenensis.
Brebechon Petrus par. in Chaynees Leod. d.
et paedagogus nobilium de Marka 112.
Bredenscheid (Brenscheid od. Bren-
schedein Westfalen)Iohannes de —
legum doctor. Paula eius uxor Col. d.
126. 140.
Breydemar Hermannus de — par. in
Frechen (Landkr. Köln) 631.
Bremensis archiep. 196. 231. 253. 270.
911. 360. 419. 440. 441.
— prov. 355. 417. 439. 588.
— eccl. praep. Henricus Biscop. 813.
schol. Henricus de Essende 848. can.
106. 188.
— eccl. S. Anscharii praep. 261.
Breus (Breux in NoFr.) Iohannes Ma-
vais de — cl. Trev. d. et not. collectoris
cam. ap 514 can. 8. Bimeonis Trev.
659. 660. .
Brische Andreas de — par in Pirne (?)
Col. d. 599.
Brisingen (?) eccl. paroch. Trev. d. 659.
Broka Irmegardis de — deca. Essend.
' praepa. Essend. 724.
Brocha Wernerus de — plebanus 8. Io-
hannis de Rivoalto de Venetiis et can.
Monasterii Eifliae, servitor inquisitoris
haereticae pravitatis 610.
Brochusen Elisabeth de — domicella Alia-
norae ducissae Gelriae 37.
Broeke Theodericus de — nobilis vir
598. 594.
Broelbruch Conradus de — miles. Sifridus
eius f. can. Bunn. 667.
Brubach lohannes vic. eccl S. Mariae
Trev. 61.
Brugae (Brügge) 299. 356.
Brüla (Brühl) Reymarus de — can. B.
Mariae ad gradus Col. 631.
Brugiley eccl. de — Leod. d. altare 8.
Beggae 288. 460. 461.
Brumzer (Brömser) Iohannes can. Ma-
gunt. et Trev. 86. 86a. 105. can. Nuhus.
prope Wormatiam 450. 451.
Brunelli Iohannes cl. capellae et fam.
Iohannis card. can. Monasterii Moine-
velt 359.
Brunnensis (Brünn) eccl. can. 399. 400.
Brunskappel (Kr. Brilon) eccl. paroch.
Col. d. 488.
Brunsheim Iohannes de — (curialis) 198.
Bruwilrense (Brauweiler Landkr.
Köln) monast. ord. S. Bened. abb.
Fredericus 576 (1). Arnoldus 576. 604.
841
791 (f) Hermannus 791. 811. Her.
mannus Heliae proc. abbatis 811.
Bruxellae (Brüssel) 870.
Bukele v. Unkel.
Buches Conradus de — miles. Greta eius
uxor 618.
Bucvilleirs Symon de — pr. Met. 110.
Budingen (Büdding Landkr. Hagen)
Heinricus de Ysenburg dominus de —.
Alheidis eius uxor 621.
Budelenberg (?) Henricus de — pr. Col.
d. par. in Borghe Col. d. 367.
Bulleren (Buldern Kr. Koesfeld?)
Hinricus de — (curialis) 368.
Bunnensis (Bonn) eccl. S. Cassii capit.
841. 104. 223. 275. 555. 743. 750.
— praep. Bernardus Stephani (conf. II)
843. 844. 84b. 846. 847. 848. 824 (1).
praepositurae redditus 843—846.
— dec. 14. 521. 522. Wilhelmus Schilling
681.
— cant. Gerardus de Virneburg 862 (t).
Lambertus de Heinsberg 863.
— thes. Bertrandus de Prohinis(curialis)
104. subthes. Tilmannus de Unna D69(1).
Gobelinus de Berka 569.
— schol. Robertus de Thnitio alias de
Titzervelde 104. 43h. Godescalcus de
Kirberg. Bertramus Suderman 435.
— can. 862. 4. 40. 194. 206. 275. 443.
445. 460. 504. 529. 578. 643. 667. 618.
707. 743. 761. 769. 799. 806. 820. 824.
— altaris S. Barbarae rector. altaris 8.
Cyriaci rector. altaris S. Lamberti
rector. 104.
— viearii perpetui et altarium rectores
841. 818.
— hospitalis altaris rector 841.
— eccl. S. Remigii par. 104.
— Constantinus de Bunna cl. Col. d. can.
S. Andreae Col. 788.
Burdaberg (?) Engelbertus de — par. in
Borghe (Burg Kr. Lennep) Col. d.367.
Bure Iohannes de — par. in Bech (?)
Col. d. 631.
Burenhein (?) Hermannus de — schol.
SS. Apostolorum Col. 197.
Burgedor Theodericus de — de Güls
(Landkr. Koblenz) mag. in artibus,
cant. S. Florini in Confluentia 415a.
Burgen (Kr. Mayen?) Hartwicus de —
can. Monasterii Meinevelt et S. Castoris
in Confluentia 46.
Burlacio dec. 8. Petri de — Castrensis d.
(curialis) 643.
Burne Lambertus de — camerarius monast.
Neowillar. Argentin. d. 231.
Burtscheid (Porcetum) monast. S. Iohannis
monial. ord. Cisterc. Col. d. 24.
— cap. 8. Annae 442. 470. 544.
842
Busch Henricus can. S. Severini Col. et
par. in Unkel (Kr. Neu wied) Col. d.
167. 631. 668.
Buschman Arnoldus vic. S. Stephani in
eccl. Col. 631.
Busvelde Wilhelmus Schilling de — can.
Monasterii Eifliae 504
Butzowen (Bützow in Mecklenburg)
eccl. in — Schwerin. d. thes. 648. 649.
€, K.
Kael Arnoldus par. in Asbach Col. d. 737.
can. 8. Georgii Col. 772.
Kailgin Gotschalcus can. S. Severini Col.
668
Kaiserswerth (Landkr. Düsseldorf) v.
Werdensis eccl.
Calamelle Bricius de — thes. Wormat. 557.
Calcedonius (curialis) 79. 516. 713.
Kalle (Kr. Meschede) eccl. paroch.
831. 631.
Calvi Rutgerus can. Aquensis 802 (1).
Calthof Iohannes scholaris in iure cano-
nico, informator nobilium de Marka,
obtinens altare S. Beggae in eccl. de
Brugiley Leod. d. 288. 460. 461.
Camen (Kr. Hamm) eccl. paroch. quarta
pars. 108.
— Borgardus de — alias de Unna schol.
Sosat. et can. Bunn. 443. 444. 445.
can. S8 Mariae ad gradus Col. 456. 488.
par S. Petri Sosat. 488.
Cameracensis (Cambrai) eccl. ep. 29.
176. Petrus 325. 381. 382. 361. 363.
887. 392. Iohannes 598. epi. vic. Ste-
phanus Tacharelli 593. — eccl. S. Crucis
can. 761. eccl. 8. Petri veteris can. 287.
Kamik Iohannes can. Wormat. can. 8.
Andreae Wormat. 793.
Caminensis (Carniensi, Cammin in
Pommern) ep. Iohannes 898. 415.
Campana Otto de — f. illeg. can. Essend.
vic. 8. Petri in eccl. 8. Andreae Col. 638.
Caput Henricus pr. par. in Friesdorf Col.
d. can. 8. Georgii Col. 788.
Carcano Bartolminus de — can. Mediolan.
Cardicensis (Cardica in Graecia) ep.
Iulianus 398. 415.
Cardonensis (Karden Kr. Kochem)
archidiaconatus in eccl, Trev. 466. 468.
— eccl 22. eccl. can. 52. 463. 478.
696. 829.
Kareweter (?) eccl. paroch. Col. d. 697.
Carniensis v. Camminensis.
Carpensis v. Kerpensis.
Carpentoratensis (Carpentras in Fran-
ciamerid.) ep. 847. 848. 820. off. 238.
sacrista 239.
Index personarum et locorum
Carpineto (in Italia media) B. de —
(eurialis) 21.
Caster (Kaster Kr. Bergheim?) eccl.
paroch. Col. d. 181.
Casleto Iohannes de — nuncius sedis
pap. (et coll. camere ap. in prov. Col.)
can. Leod. 1. 117. 151. 289. 272 282.
Castell Camerac. d. cap. 176.
Kastenberg (Kr. Lennep) 25.
Castres castrum de — (Blieskastel in
Rheinpfalz) eccl. Met. 222. 364.
Castrum 8. Mariae (Marienburg Kr.
Zell) monast. monial Trev. d. 350.
Caturcensi (Cahors in Francia merid.)
archid. Figiac. in eccl. — 847.
Katzenelenbogen Wilhelmus comes de —.
Wilhelmus eius f. illeg. 376.
Cavallerii Philippus can. Massiliensis
(curialis) 588.
Cavallicensis (Cavaillon in Francia
merid.) ep. Philippus nuncius pap. ad
exigendam decimam vel procurationem
biennalem deputatus 411. 412. 417. 428.
439. 506. 508a. 544. 554. 571. 572.
577. 869. 810. 588. 599. 600. 601. 602.
603. 681. 639. 675. 676. 690. 696. 745.
Kavesak Iohannes de Montabaur (U nter-
westerwaldkr.). Berwicus eius f. can.
in Dietkirchen et in Limburg (Kr.
Limburg) 462.
Cawe Iohannes par. in Wassenberg (Kr.
Heinsberg) Leod. d. cap. in Roer-
monde 474.
Kazzeman Henricus (curialis) can. Wor-
mat. 780.
Kebe Menricus par. in Holzwilre Col.
d. 776.
Keyenburg (Keyenberg Kr. Erkelenz)
eccl. paroch. 788.
Ceimaticensis eccl. Leod. d. can. 706.
Kemeke lohannes Huberti de — can.
Aquensis Leod. d. 738.
Kempe Henricus can. et cant. Palatiol.
praep. 8. Simeonis Trev. 712.
Kempen Adulphus de — off. archid.
Xanctensis 804.
Celobrio (Zolwer,SoleuvreinLuxem-
burg) eccl. paroch. Trev. d. 699.704. 731.
— Iohannes de — praep. Trev. 86a. 105.
par. in Martinskruch et de Superiori-
Keise et de Celobrio Trev. et de Ber-
schau Leod. d. 699. 704. 731.
— Nicolaus de — praep. Trev. 86a. 106.
6
Kerberg (?) eccl. paroch. Paderborn. d. 798.
Kerclus (Kerpus) Conradus par. in Crove
(Kröv Kr. Wittlich) Trev. d. 479.
482. 716.
Kerl Henricus par. in Sosato et paeda-
gogus nobilium de Marka 112. can.
4
S. Cuniberti Col. et S. Patrocli Sosat.
par. 8. Thomae Sosat. 172. can. SS.
Apostolorum Col. 283.
Kerpen (Carpensis, zwischen Köln
und Düren) eccl. S. Martini praep.
Iohannes de Virneburg 399. 400. 705.
121 (T). 128. Winandus de Henigbach
(Hembach) 727. 728. schol. Wilhelmus
Schilline 479. can. 116. 234. 078. 705.
patronus: dux Iuliacensis 728.
Cervo Iohannes de — can. S. Severini Col.
194.
Kettwig (Landkr. Essen) eccl. paroch.
16. 77. 18. 631 (2x).
— Iohannes de — par. in — 631.
Chabot Henricus de Lutermenges pr. par.
in Pure et Clemency (NoF r) Trev. d.
can. S. Paulini Trev. et par. de Anliers
(Anlier in Belg. Luxemburg) Trev.
d. 415.
Chaynees eccl. paroch. Leod. d. 112.
Channaco Bertrandus de cl. cam. ap. 165.
Cigenhan v. Ziegenhain.
Kirkil (Kirkel in Unterelsass) Con-
radus de — praep. Spir. et par. in
Ruffach (Oberelsass) 558.
Kircheyn (? in Unterelsass) curtis in —
Cirlo v. Gerlo.
Cirotecarii Sanderus de Duysburg can.
S. Georgii Col. 624. 629.
Kirperg (Kirberg) Godescalcus de —
praep. S. Severini Col. schol. Bunn. 435.
Cisse (?) eccl. paroch. Leod. d. 400.
Kitzingen eccl. paroch. Herbipol. d. 52.
Kleckilberg eccl. paroch. Argentin. d. 483.
Clementis Io. (curialis) 743.
Clepping Henricus can. Monaster. et praep.
S. Martini Monaster. 436.
— Iohannes can. Bremensis 106.
Clevensis (Kleve) comes Iohannes 314.
Clonensis (Cloyne in Hibernia) ep. Io-
hannes 164.
Clottin (Klotten Kr. Kochem) eccl.
paroch. Trev. d. 698.
Clottingen (Klotingen Kr. Soest) Bor-
ghardus de — alias de Camen alias de
Unna schol. Sosat. et can. Bunn. 443.
444. 44b.
Clotinghe eccl. paroch. per tres rectores
gubernata 519.
Cluniacensis (Clugny) monasterii abbas
Androinus nuncius pap. 312. 316. 320.
321. 354. 355. 417. card. 466.
Clusten Hermannus, Greta eius f. de We-
salia Trev. d. 808.
Cobern (Landkr. Koblenz) vicaria per-
petua in — 46
Index personarum et locorum.
348
Cocheme (Kochem) Conradus de — par.
in Ediger (Kr. Kochem) 511.
— Hermannus Arnoldi de — alt. in eccl.
par. Beilstein Trev. d. can. S. Castoris
in Confluentia 654.
Cokrianmont Aegidius de — cl. Camerac.
d. not. 861.
Codolis Iacobus de — can. S. Petri Leod.
can. Tungrensis Leod. d. schol. 8. Adal-
berti Aquensis 611.
Colini Gerardus de Bastonia (Bastogne
in Belg. Luxemburg) cl. Leod. d.
can. S. Georgii in Limburg Trev. d. et
S. Iohannis Leod. 36.
Colocensis (Calocza in Ungaria) eccl.
archiep. Baldewinus 838.
Coloniensis (Köln) provincia 355. 417.
439. 588.
— provinciae collector camerae apostoli-
cae: Iohannes de Casleto can. Leod. 1.
117. 151. 232. 272. 282. Wilhelmus
archiep. Col. 190. 128. 163. 175. 299.
300. Wilhelmi subcollector in Leod. d.
Hermannus de Xanctis 304.
— diocesis collector subsidii ab Inno-
centio VI impositi: Henricus de Suder-
lande schol. S. Gereonis Col. 601.
Florentius de Wevelinghoven 674.
— — collector annatarum: Florentius de
Wevelinghoven 631.
— — collector camerae apostolicae: Flo-
rentius de Wevelinghoven 785. 788.
eius subcollector: Henricus de Wanle
788.
— — ecclesiarum praelati seu priores 32.
— — clerus 321.
— civitas supposita interdicto, quod re-
laxatur 541.
— civitatis iudices scabine consules et
universitas 893. 498. 495 541. 572.
— ecclesiae archidiaconatus 839.
— archiepiscopus: Hermannus 588. Con-
radus 588. Henricus (de Virneburg)
834. 835. 886. 839. 840. 841. Walra-
mus 32. 56. Wilhelmus de Genepe 856.
858. 864. 867. 2D. 26. 32. b6. 96. 102.
104. 107. 108. 118. 120. collector cam.
ap. 128. 149. 163. 173 (!) 179. 192.
196. 205—209. 212. 213. 228. 231. 237.
242. 243. 24' € —251. 253. 258. 268. 270.
294. 295. 298—300. 309. 311. 312. 316.
322. 329. 342. 345. 354. 856 (!). 3567.
360. 369 (!). 377. 380. 411. 417. 419.
440. 441. 454. 459. 541. 542. 654. 571.
572. 576. 578. 687. 600. 616. 631a.
640. 642. 651. 653. 656. 782. 786. 787.
— — eius nepotes: Nicolaus de Septem-
fontibus (Siebenborn in Luxem-
burg) can. Monaster. et Col. 102. 'Tho-
mas de Septemfontibus praep. B. Mariae
344
ad gradus Col. 656. eiusdem consan-
guinei: 322. 786.
Coloniensis archiepiscopi vicarius generalis
in pontificalibus (Weihbischof): Io-
hannes ep. Scopulensis 835. Iohannes
ep. Scopiensis 850. 867. 35. 182 (1).
206. Iohannes de Syberg (Siegburg).
ep. Scopiensis 182. 238. 329. 587.
— archiepiscopi officialis 854. 16. 157.
181. Godefridus de S. Cuniberto 333.
345. 478. 525. 570. 541. 616. 643. 824.
— — sigillifer: Tilmannus 56. secretarius
et nuncius: Robertus de Tuitio (alias
de Titzervelde) 214. capellani: Lam-
bertus de Heinsberg 862. Winandus
de Esch 97. notarius: 205. 653. eius
servitiis insistentes et familiares 862.
242. 243. 653. 787. eius reddituarius:
209. Iohannes de Xanctis 578. eius
decimae undecim dioecesanae 315.
— eccl. cathedralis 242. 245. capit. 837.
839. 867. 469. 574. 607. 650. 658. 775.
statutum novum 19.
— — praep: Bindus de Senis 839. 847. 11.
— — dec: 87. Ernestus de Rennenberg
396. 494. Petrus card. Iohannes de
Verneburg 637. 640. 694. Iohannes 720.
subdec: Henricus de Rennenberg 318
(T) Florentius de Wevelinghoven 318.
319. 322. 323. 340. 620. 631.
— — schol. Iohannes de Virneburg 637.
Fridericus de Bare 63T. 799.
— — thes. Constantinus de Cornu 656 (1).
Thomas de Septemfontibus 656.
— — subcustos: Godefridus de S. Cuni-
berto 56.
— — archid. Xanetensis in — 399. 400.
Iohannes de Virneburg 804 (d). eius
officialis: Adulphus de Kempen 804.
— — capellarius: Iohannes de Virneburg
399. 719 (T). Everhardus de Marka 719.
— — can. 852. 19. 26. 41. 73. 74. 102.
156. 159. 184. 221. 242. 244. 263. 268.
280. 310. 322. 378. 456. 457. 477. 506.
524. 564. 585. 599. 637. 642. 709. 719.
752. 788.
— — praebendae illustrium personarum
69. praebendae octo sacerdotales seu
presbyterales, quae per clericos com-
munes honestae vitae obtinentur 852.
69. 70. 114. 485. 486. 652.
— — vie. 8. Stephani 631. altare 8. Sil-
vestri 787. offieium scholarium 788.
iocalia 867.
— ecclesiae 8. Andreae capit: 180. 588.
praep: Wilhelmus de Duren 863.
194 (1). Godefridus de Huontpas 194.
Iohannes de Brandenburg 366. dec:
842. 857. Henricus de Vlerike 14. Con-
radus de Leythen 14. 77. 78. 124. 318.
Index personarum et locorum.
486. 631. 639 (T). Bernardus Vaquerii
637. 164. schol: Hermannus de Summo
631. thes. Wilhelmus Durandi 176 (1).
Theodericus Pavonis (de Pavone) 116.
631. vie. 181. vic. 8. Petri 638. altare
B. Mariae in crypta 191. eccl. proc.
Henricus de Unna 541.
Coloniensis ecclesia SS. Apostolorum
capit. 204. 212. 500. 556. 736. praep : 852.
862. 65. 709. Geraldus de Vivario 794.
dec : 863. 3. 4. 11. 40. 64. 181. 238. Ben-
dowinus. Tilmannus de Gerlo (Cirlo) 942.
247. Bodewinus 283. 386. 434. 477.
486. 520. 625. 648. 653. 6%. 702. 787.
thes: Wilhelmus Schilling 511 (T). Ge-
raldus de Palatio 511. 512. schol: Her-
mannus de Burenheyn 197. 677. can.
842. 865. 97. 219. 226. 227. 234. 235.
283. 365. 479. 541. 625. 631. 801. 833.
eccl. paroch. unita thesaurariae 011. 512.
vic. 631. emunitas 541.
— ecclesia S. Cuniberti capit. 576. praep:
28. Fredericus de Virneburg 490(1). 491.
Conradus de Leyten 601. 607. 626. 681.
638.639. Bernardus Vaquerii 639. Con-
radus de Leyten 675. 679. 681. 683—
688. 694. 700. 705. 7117. 766. 787.
dec: 856. 64. 490. 505. 766. 799.
thes: Constantinus de Cornu 656 (1).
Henricus de Suderlande 656. 690. 700.
can. 172. 283. 601. 631. 656. 199. 820.
obedientia in Neyle 694.
— — 'Theodericus de S. Cuniberto pr.
off. Col. 383.
— — (Godefridus de S. Cun. subcustos
eccl. Col. 56. praep. 8. Martini Monast.
et archipr. S. Mariae Aquensis 436.
schol. Werdensis 448. cap. S8. Annae in
Burtscheid 544. off. Col. 333. 616. cap.
pap. 652. 656. 743.
848. 855. 857.
— eccl. S. Georgii. dec:
869—864. 4. 11. 40. 64. 70. 107. 223.
280. 289. 307. 367. 396. 434. 846. 490.
594. 533. 539. 684. Geraldus de Pa-
vone 595. 609. 610. 764. thes: Henricus
de Iuliaco 500 (T). 82. Robertus de
Tuitio (alias de Titzervelde) 304. 500.
Iohannes Suderman 500. can. 856. 104.
606. 609. 624. 629. 631 (2x). 772. 788.
vic. S. Crucis 692. T17. cap. 210. 214.
— eccl. 8. Gereonis. capit. 702. praep:
D84. dec: 28. 70. 124. 181. 198. 223. 238.
808. 367. 896. 434. 486. 490. 505. 533.
536. 538. 539. 585. 620. 626. 637. 603.
658. 6%. 705. 752. schol: 106. 181.
207—211. 238. 239. 244. Henricus de
Susato 268. 898. 359. 605. 527. 530.
574. 588. Henricus de Suderlande 601.
616. 627. 631. 656. 658. 677. 690. 691.
409. 799. 808. 860. 820. can. 19. 20.
Index personarum et locorum.
95. 73. 75. 156. 160. 188. 455. 468.
Fi 586. 719. 788. 813. vic. S. Dionysii
Coloniensis eccl. B. Mariae ad gradus
capit. 124. 676. praep: 848. 856. 30.
Constantinus de Cornu 631 (1). 642. 656.
Thomas de Septemfontibus 631. 642.
dec: 856. 86b. 276. 277. 339. 396. 501.
502. 524. 529. 641. 694. 713. 743. Io-
hannes de Gryphone 750. 778. 794.
can. 848. 3. 40. 219. 226. 422. 456.
569. 570. 631 (2x). 691. 697. 758.
— eccl. S. Severini. capit. 48. 168. 275.
437. 608. 718. 792. praep. 55. dec: 842.
852. 3. 39. 107. 293. 318. 529. 574.
Hildegerus de Hardevust 578 (T).
Iohannes de Xanctis 578. 631. 650.
cant. 209. can. 862. 40. 54. 82. 167.
463. 527. 518. 599. 631 (3x). 637. 668.
675. 694. 778. 786. 794. cellerariae
offieium tollitur 49. ferculum 167. 770.
186. fercula debentur antiquioribus ca-
nonicis 48. supplementum alias mensa
praebendalis nuncupatum 40.
— eccl. saecularis S. Caeciliae. abba.
canonicae et clerici 494. can. 219. 227.
333. 606. praebenda subdiaconalis 725.
emunitas 541.
— eccl.S. Mariaein Capitolio. abba. et
conventus 224. 620. can. 210. 214. 224.
obedientia 214. capella S. Laurentii 422.
altare XIm virginum 506.
— — saecularis X Im virginum. abba. et
capit. 614. abba: Pernetta 669. can. 631.
beneficium epistolare 702.
— domus hospitalis S. Antonii ord. 8. Au-
ustini praeceptor: Pontius Menfredi
42. Theodericus de Ousheim 246.
— domus 8. Crucis ord. S. Augustini prior
et fratres 886.
— ecclesia parochialis S. Albani 626. 627.
656. 691. 757.
— ecclesiae S. Brigidae plebanus 848.
— ecclesia parochialis 8. Columbae 235.
— ecclesia parochialis B. Mariae indul-
gentiarum 87. par. 87. patrona: abba-
tissa et capit. ecclesiae XI, virginum
Col. 87.
— capella in domo dominorum de Him-
merode (ord. Cisterc. Trev. d.) sita in
vico Vilsegrave 233.
— capella 8. Lamberti 232.
— capella monialium 8. Gertrudis sub
cura et regula fratrum ord. Praedica-
torum viventium 788.
— monasterii S. Martini abb. 386. Iohan-
nes 631a (d). Theodericus 631a.
— monasterii S. Pantaleonis abb. 30. 345.
— monast. monialium 8. Agathae ord.
S. August. 3b.
345
Coloniensis monasterii monialium 8. Mariae
ad hortum altare SS. Maurorum 770.
— civitatis cives:
— Benesis Iohannes de —. Bela de Spe-
culo eius uxor 113.
— Berkelini Emundus. Bela de Speculo
eius uxor 113.
— Cornu Constantinus de — praep. 8.
Mariae ad gradus 631 (1). thes. S. Cuni-
berti Col. 656. 694.
— — Constantinus f. Ludolphi de — can.
S. Georgii Col. 696.
— Honore Rolekinus de — Holekinus
eius f. 789.
— Iudei Sander miles. Goda eius fa.
uxor Rolekini de Honore domicella 782.
— Lapidea-via Everhardus de — f. illeg.
pr. Col. can. Assind. can. 8S. Caeciliae
Col. 333. 495. cap. Arnoldi de Palatio.
alt. in eccl. S. Caeciliae Col. 506.
— Leytene Conradus de — v. Leytene.
— Lisenkirken Hermannus de — can.
S. Mariae ad gradus Col. 609. can.
S. Servatii in Maastricht 570. 768.
— Overstoltz Gotschalcus can. SS. Apo-
stolorum Col. 541.
— Palatio Arnoldus de — scabinus 506.
Geraldus eius f. thes. SS. Apostolorum
Col. et can. in Looz et in Heinsberg
511. 512.
— Pavone Gerardus de — dec. S. Georgii
Col. 595. 624. 629.
— — Theodericus de — can. S. Andreae
Col. 29. schol. eccl. Eyken Leod. d.
cap. S. Salvatoris iuxta Castell Camerac.
thes. 8. Andreae Col. 176. 631.
— Prichamer Petrus 788.
— Sceper Isaac. Bela eius uxor 507.
— Speculo Henricus de — miles 113.
— Stessen Hilgerus von der — 541.
Colonia Constantinus de — can. 8. Florini
in Confluentia 655. 755.
Colve Iohannes pr. fam. Roberti de Tuitio.
cap. S. Georgii Col. et can. 8. Mariae in
Capitolio Col. 210. 214.
Comborio Harchembaudus de — miles 469.
Conchensis (Cuenca in Hispania) ep.
Garserius 398. 415.
Confluentia (Koblenz).
ecclesiae S. Castoris capit 38b. praep:
Wilhelmus de Helfinstein. 65. 700. dec:
6. 87. 254. 255. 353. 359. 397. 486. 667.
106. 715. 800. 801. 814. schol: 141. Ior-
danus de Helpoze 464. cant: Theodericus
Mule 866. thes. (alias custos): 6. Hen-
ricus de Paffindorf 163. 346. 665. can.
866. 46. 52. 85. 238. 458. 526. 555.
556. 654. 665. 665. 786. 755 praepo-
situra incorporata capitulo 6b.
346
Confluentia. ecclesia S. Florini 398. 523.
capit. 528. 664. praep: Theodericus de
Hammerstein 6. 105. 110. dec: 141. 254.
255. 353. 397. Iacobus 458. 486. 555.
829. cant: 141. Rolemannus de Hachen-
burg 415a (f). Theodericus de Burge-
dor de Güls 415a. 655. Gerlacus de
Paffindorf 666. schol. 555. can. 855.
23. 52. 57. 143. 144. 237. 526. 624.
655. 666. 706. 751. 765. 801.
— offieialitas Confluentina 523.
— monasterium 8. Beati ord. Cartus. 39.
— Ramesach Iohannes de Confluentia cl.
Boemundi archiep. Trev. 148. 145.
— Scademan Gerlacus de C. can. S. Flo-
rini in — 866.
— Zacharie Richolphus de C. can. S. Flo-
rini in — 143. 145.
Konixwinter (Königswinter Siegkr.)
Iohannes de — famulus 266. 274.
Cons (Cons-Lagrandeville in NoFr.)
prioratus ord. 8. Bened. Trev. d. 628.
Constantia (Konstanz) Iohannes Under-
schop de — praep. Nordhus. 218.
Constantianensis (in Phoenicia) ep. Ra-
dolphus, vic. in pontificalibus Wilhelmi
archiep. Col. 587.
Constantiensis (Konstanz) ep. 599.
Copkini Iacobus Gerlaci de Xanctis can.
Col. 114.
Corinsich (?) eccl. paroch. Col. d. 525.
S. Cornelii ad Indam (Kornelimünster
Landkr. Aachen) monast. ord. S.
Bened. abb. et conventus 386. 460. 583.
abb. 631. eccl. reliquiae 583.
Cornu Constantinus f. Ludolphi de —
can. S. Georgii Col. 856.
— Constantinus de — praep. B. Mariae
ad gradus Col. 631. thes. S. Cuniberti
Col. 656. 694.
Corsini Perozzus (vel Perrochius) mer-
cator Florentinus factor societatis Alber-
tinorum antiquorum in partibus Flan-
driae 869. 299. 300. 356. 357.
Cosenberg (KusenbergKr. Mettmann)
Lambertus de — substitutus scholastici
Aquensis 366.
Cosvenhovet Henricus par. in Rüthen
(Kr. Lippstadt) Col. d. 798.
Cortensis (5) eccl. Col. d. praep. Henricus
de Wesalia 751.
Crove (KrövKr. Wittlich) ecel. paroch.
Trev. d. 479. 482. 716.
Cruse lohannes bacc. in legibus, vic. S.
Crucis in eccl. S. Georgii Col. et can.
Xanctensis 692. 717. alt. SS. Maurorum
in eccl. monast. monial. 8. Mariae ad
hortum Col. can. S. Severini Col. 770.
Cruselerii Iohannes subdiac. par. d. Treis
(Kr. Kochem) 38.
nn III HH —
Index personarum et locorum.
Kukelsem (Kückelheim Kr. Altena)
Borchardus de —. Everardus eius f. cl.
460.
Kuchenheim (Kr. Rheinbach) eccl.
paroch. Col. d. 104.
Kudekoven Henricus de — par. in Erke-
lenz 413.
Culmensis (K ul m Prov.Westpreussen)
ep. Iohannes Schadelant 606. 607. 631.
Kumer Henricus de Essendia can. Wer-
densis, par. in Kettwig 76. 78.
de 8. Cuniberto v. sub Colonia.
Kuninxvelt(K ónigsfeldKr.Ahrweiler)
eccl. paroch. Col. d. 209. 631.
Kürten (Kürten Kr. Wipperfürth)
eccl. paroch. Col. d. 631.
D.
Dach Hermannus not. Wilhelmi archiepi.
Col. et cau. Werdensis et par. in Reck-
linghausen et can. S. Andreae Col. 653.
Daciae (D&ne m ar k)rexW aldemarus 261.
Dale Thidericus de — domicellus Col.
d. 169.
— Lubertus de — par. in — Col. d. et
can. Monaster. et Sosat. 203.
Dalem (Dahlem Kr. Wittlich) eccl.
paroch. Trev. d. 594. 619. 708.
Dalen eccl. paroch. S. Helenae Col. d.
82. 203.
Dalen Gotschalcus de — par. S. Helenae
in — can. S. Severini Col. 82.
— Thomas de — par. de Düren 863.
can. S. Cassii Bunn. 4. 743.
Damascenus (Damaskus) archiep. Gal-
fridus 164.
Danielis Telmannus par. in Berghe prope
Friesheim (Kr. Euskirchen) 631.
Danville Gerardus de — consiliarius Io-
hannis regis Franciae, archid. Noviom.
et can. Paris. et Noviom. et S. Quintini
et de Perona Noviom. d. et Col. 564.
Darsten v. Dorsten.
Dattenfeld (Kr. Waldbröl) eccl. paroch.
Col. d. 631.
David Gaufridus archid. Tirachiae Laudun.
(Laon) d. 357.
Davancini Banchus mercator Florentinus,
factor societatis Albertinorum antiquo-
rum 869. 299. 300. 356. 357.
Debem (Dalem?) eccl. paroch. Trev.
d. 446.
Deyn Lambertus schol. S. Catharinae in
Oppenheim. can. in Kerpen 706.
Deythkerken v. Dytkirchen.
Dernowe (Dernau Kr. Ahrweiler)
eecl. paroch. Col. d. 62.
Derse Eghardus de — praep. S. Pauli
Wormat. 637.
Index personarum et locorum.
Derse Iohannes de — proc. Raymundi
card. par. in Brunskappel. par. S. Petri
Sosat. 488.
Destillariensis (in insula Sporadum)
ep. Angelus 164.
Deutz v. Tuitium et Titzervelt.
Diacovariensis ep. Iohannes 164.
Dietz (Unterlahnkr.) eccl. in — can. 655.
Differdingen (in Luxemburg) Herbran-
dus de — can. Trev. 86a. 105-
Dinslaken (Kr. Ruhrort) Arnoldus de —
pr. Col. d. par. in Flaxweiler (Luxem-
burg) par. in Krów (Kr. Wittlich).
can. in St. Goar 819.
Dipach (Dippach Kr. Gersfeld) Iaco-
bus de — dec. Limburg. 463.
Dirmestein castrum Wormat. eccl. 551.
Distel Theodericus cap. hospitalis S. Spiri-
tus in Unna. cap. in Bedinchusen
Traiect. d. can. Sosat. 278.
Dytbach 588.
Dytkirchen (Deytkirchen, Dietkirchen
bei Bonn) monast. monial. ord. S. Be-
ned. thes. et can: Bindus deSenis 157 (1).
Nicolaus Iohannis de Esteyo 157. 570.
168. eccl. vic. 408.
Dytkirchen (Dietkirchen Kr. Lim-
burg) eccl. S. Lubentii can. 462.
Dytmarus vic. eccl. Trev. 97.
Doyreche (Deyteche, conf. Doth) Her-
mannus par. in Recklinghausen 817.
can. Werdensis 818.
Domo-frumentaria (Kornhaus) Henricus
de — de Xanctis Wilhelmus eius f.
par. in Waeldorp (W aldorfKr.Bonn).
cap. in ecel. Hervord. Paderborn. d. 158.
Dordraco(Dordrechti. Niederlanden)
Nicolaus de — lic. in legibus. can. Tra-
iect. et S. Waldetrudis Montisannonis
et Col. et praep. Montis Odiliae Leod.
d. 280.
Dorenstede Albertus de — pr. Argentin.
d. par. in Ospern Trev. d. 790.
Dorp. Wilhelmus de — (curialis) 583.
Dorslair Arnoldus Gobelini de -- f. illeg.
can. S8. Apostolorum Col 111. fam.
Petri card. can. 8. Mariae Aquensis 116.
can. in Kerpen 116. 234.
Dorsten (Kr. Recklinghausen) eccl.
paroch. Col. d. 447.
Doth Hermannus de Recklinghausen can.
Werdensis 301. par. in Recklinghausen
624. (conf. 817.)
Drenhausen (Drinhausen Kr. Geilen-
kirchen) Gobelinus de — schol.Aquen-
sis 366. 500.
Dromele (?) eccl. paroch. Col. d. 631.
Drueken Nicolaus can. S8. Apostolorum
Col. can. Wormat. 865.
Duffle (in Belgien) dominus de — 326.
347
Duisburg. Düssern monast. monial. ord.
Cisterc. in — 21.
— Cirotecarii Wernerus de — can. S. Ge-
orgii Col. 624. 629.
— Gosuwinus de — par. in Wolfrade (?)
Col. d. can. Bopard. et Traiect. can.
Col. 485. 486. 789.
Dulken (Dülken Kr. Kempen) Wolf-
ramus de — vic. in eccl. monast. monial.
in Dietkirchen (bei Bonn) et par. in
Erkelenz et par. in Rheindorf (Landkr.
Solingen) 408.
Duna (Duona, Daun Kr. Daun) Theo-
dericus de — can. Trev. 86a.
— Iohannes de — par. in Kues et in
Pillich Trev. d. 696.
Dunensis (Do wn in Hibernia) ep. Gre-
gorius 164.
Duracensis (Durazzo in Epirus) eccl.
archiep. 838.
Duandi Wilhelmus thes. 8. Andreae Col.
Duren (Düren). eccl. paroch. in — 863.
— Leo de — can. Monasterii Eifliae 631.
— Iohannes Leonis de — par. in Ayl-
mesheym. can. S. Mariae Aquensis et
thes. Monasterii Eifliae. can. S. Petri
Namurc. 118.
— Wilhelmus de — praep. S. Andreae
Col. par. in Düren 863. can. 8. Andreae
Col. 180. can. Bunn. 194.
— monast. ord. Carmelit. iuxta — 476.
— capella S. Sacramenti extra muros 850.
Durichman Albertus par. in Schwelm
Col. d. 738. 739.
Duszenauwe (?) Tilmannus de —. Wi-
gandus eius f. cl. Trev. d. can. in
Limburg 463.
Duzeldorp (Düsseldorf) eccl in —
can. 208
E.
Ebirstein Boppo comes de —. Iohannes
eius f. can. Magunt. et Spir. et Árgen-
tin. 374. can. Col. 538.
Ecberche (?) Ecbertus quondam
hardi de — not. 86a. 1065.
Eckartzhof (Yliartzhoven, Kr. Erkelenz)
Iohannes de — de Aquis par. S. Iohan-
nis Wormat. et thes. in Butzowen
Schwerin. d. et can. Wormat. et S.
Victoris Wormat. et vic. Schwerin. can.
Aquensis. dec. Aquensis 648. 649.
Edigrey (Ediger Kr. Kocbem) eccl.
paroch. Trev. d. 511.
Edincheym (Edinghen)Iacobus de — praep.
Embric 349. 3/8.
Edingen (Landkr. Trier) eccl. paroch.
192.
Ever-
948
Efficax Nicolaus can. 8. Paulini Trev. et
par. in Mamer (Luxemburg) 630.
Egberti Wernerus cl. Osnaburg. d. can.
Sosat. 170. 444.
Eglissouwe (?) eccl. paroch. Col. d. 787.
Eyken eccl. Leod. d. schol. 176.
Eyderen (?) vicaria Col. d. 181.
— lohannes de — vic. can. 8. Andreae
Col. 181.
Eynatten (Enatten Kr. Eupen) Alexan-
der de — can. B. Mariae Aquensis 5.
Elmtze (Ellenz Kr. Kochem) eccl.
paroch. Trev. d. 22.
Elphinensis (Elphin in Hibernia) ep.
Gregorius 398.
Elreborne Tilmannus de — can. S. Servatii
in Maastricht 414.
Elze (Eltz Kr. Mayen) "Theodericus
de — can. S. Bimeonis Trev. 659. 660.
Embricensis (Em merich) eccl. S. Martini
302. praep: Iacobus de Edincheym
349 (T). Iohannes de Horne 349. 318.
Wolramus de Mörs 511 (T). dec: Alber-
tus Hovel 853 (1). Thomas de Huesden
853. can. 485. 486.
— eccl. S. Aldegundis 733.
— Heinricus de Embrica 21.
— a annes de Embrica par. in Dorsten
Engolismensis (Angoulóme) eccl. can.
— Hugo de Engolisma can. S. Simeonis
Trev. 8
Enzen (Kr. Euskirchen) capella in —
463. 478.
Epternacense (Echternach in Luxem-
burg) monast. ord. 89. Bened. Trev.
d. 351. abb. 13. Iohannes 324. 437.
407. 484(T) Willelmus 484. 489. 496.
559. 633. camerarius: 161. 324. 347.
— monast. monial S. Mariae ord. S.
Clarae 36.
— eccl. paroch. 630.
— Nicolaus de Epternaco par. in Nürin (?)
Trev. d. 704.
Erkerhusin (?) castrum 109
Escherode (Erkrath Kr. Düsseldorf)
eccl. paroch. 27. 28. 631.
Erklens (Erkelenz) eccl. paroch. Leod.
d. 408. 418.
Eronbertinchoven Theodericus de — cl.
460.
Erinberg (Ehrenberg Kr. Neuwied)
Lufardus de — can. Cardon. (Kr.
Kochem). par. inWinningen (Landkr.
Koblenz). cap. in Enzen (Kr. Eus-
kirchen) 463. 478.
Erlepe(?ArloffKr.Rheinbach ??,Erpel
Kr.Neuwied?) eccl. paroch. Col. d. 681.
|
Index personarum et locorum.
Ernbrethenstein (Ehrenbreitstein)Ge-
rardus de — can. Trev. 6.
Erwete (Erwitte Kr. Lippstadt) eccl.
paroch. Col. d. 798.
Esch eccl. paroch. Col. d. 588.
— — — Trev. d. 768.
— Winandus de — cap. Wilhelmi archiepi.
Col. par. S. Mariae indulgentiarum
Col. 87. can. Col. 477. can. Mesched.
et par. in Budberg (Kr. Mörs) 599.
600. 789.
Eschwylre (Eschweiler) eccl. paroch.
Col. d. 129.
Escin (?) eccl. paroch. Trev. d. 511.
Esleve (Eslohe Kr. Meschede) eccl.
paroch. Col. d. 837.
Esselne (?) eccl. paroch. Col. d. 631.
Essendensis (Assindensis, Essen) eccl.
saecularis abba: et capit, 230. 259.
724. abba. Katerina de Marka 259.
260 693. 724 (1). Irmegardis de Broka.
praeposita: Oda de Mulsberg 724.
decana: Irmegardis de Broka 724.
can. 230. 235. 333. 506 522. 631.
(3x). 773.
— oppidi ecclesiae 615.
— Henricus de Assindia schol. Brem. 848.
— lohannes de A. alias de Fossa can.
S. Mariae ad gradus Col. 631. 697.
— Thidericus de A. praep. SS. Petri et
Andreae in Bustorpe Paderborn. coll.
cam. ap. in d. Paderborn. 674.
— Wernerus Haselbeke de A. servitor
Henrici Suderman 275. Conf. Hasel-
beke.
— Henricus Kumer de A. can. Werdensis
par. in Kettwig Col. d. 76. '(8.
Estacii P. (curialis) 823. 825.
Esteyo eccl. paroch. de — Tull. d. 768.
— Nicolaus Iohannis de — abbreviator
pap. thes. monast. monial. Dietkirchen
(bei Bonn) par. de Bary Atrebat. d.
scriptor pap. can. B. Mariae ad gradus
Col. 569. 570. 768.
Eure Alexander de — can.
Leod. 816.
Evallonensis (?) ep. Paulus 398. 415.
Eversperg (Kr. Meschede) eccl. paroch
Col. d. 831.
Ex (Esch?) Hessetus de — can. Trev. 605.
S. Martini
EF, V.
Fabri Aegidius de Malmedy. Henricus
eius f. laicus Col. d. 469.
Fabrica À. de — (curialis) 809.
Valdensis v. Veldensis.
Valanensis (Valonensis, in Turkmania)
ep. Petrus 164. 398.
Valkenburg comes de — 727.
Index personarum et locorum.
Valkenstein Cuno (Conradus) de — (conf.
vol. III.) vicarius Henrici depositi ar-
chiepi. Magunt. 54. 68. subdiac praep.
in Northusen Magunt. d. par. in Wiszele
Magunt. d. 215—218. 240. collector
decimae pap. 316. 563. cap. pap. can.
Trev. coadiutor Boemundi archiepi.
Trev. 662. can. Magunt. praep. Trev.
695. diac. electus Trev. v. Treverensis
archiep.
— Margareta de — domicella Magunt.
d. 828.
— Schonetta (Iohannetta?) de — mo-
nialis monast. in Padenshusen Cisterc.
ord. Magunt. d. 828.
Valle B. de — (curialis) 393.
Valle Iacobus de — (curialis) 743.
Vallebracht (ValbertKr. Altena)eccl.
paroch. Col. d. 640.
Vallendar (Landr. Koblenz) monast.
monial. S. Barbarae in — 350.
Vallis-comitis (Grevendael, Gräfental
Kr. Kleve) monast. ord. Cisterc. 579.
Vaquerii Bernardus praep. S. Cuniberti,
dec. S. Andreae Col. 639.
Vassenacho (W assenach Kr. Mayen)
Meffridus de — cl. Trev. d. 388. 384.
Velde Henricus de — can. 8. Georgii
Limburg. 861.
Veldensis (Veldenz Kr. Bernkastel
comes 364.
Velsberg (Vetzberg,
castrum 109.
Venday Iohannes de — can. 8. Goaris 819.
Vendehanep Symon Petri not. curiae
Met. 103. 110.
Venetia (Venedig) eccl. S. Iohannis de
Rivoalto in — plebanus 610.
Verda Gotschalcus de — f. illeg. cl. Col.
d. 402.
Verdensis (V erden) archid. de Bevensen:
Gerardus de Monte 261.
— eccl. can. 261.
Vernolio Galhardus de — serviens ar-
morum regis Franciae 845.
Ferraris Albertus de — can. Pergam. 82.
Ferreriis Petrus de — can. Ceimatic. (?)
Leod. d. can. S. Florini in Confluentia
106. 801 (1).
Veteris-montis(Altenberg Kr.Mülheim
am Rhein) monast. ord. Cisterc. abbas.
527. mon. 182.
Vertunno (Virton in NoFr.) eccl. paroch.
in — Trev. d. 31.
Veulenspit Godescalcus secretarius Engel-
berti comitis de Marka. alt. S. Nicolai
in eccl. de Wischaven Leod. d. can.
Monaster. 457.
Vianen (Vianden in Luxemburg?)
Suederus de — domicellus. Mathildis
Kr. Saarlouis)
949
domina castri de Beverwerde eius
uxor .
Vidrinas Iohannes 845.
Viele Henricus de — prior ord. S. Bened.
in Cons (Cons-Lagrandeville in
NoFr.) 628.
Viennensis (Vienne) delphinus Carolus
— provinciae coll. cam. ap. Gerardus de
Arbento 2. 84. 165. 241. 510. 534. 617.
623. 635. 636. 661. 710.
— monast. 8, Antonii abb. Petrus 246.
mon. 246.
Fies Antonius de — informator nobilium
de Marka 701.
Vilicensis (Vilich bei Bonn) monast.
monial. eccl. can. 422.
— altare B. Mariae virginis 379. 472. 569.
806.
Villa Leonardus de — can. Mindensis et
SS. Apostolorum Col. et cap. in Weden-
berg Mindensis d. 842.
Villapiniensis (Villa Piriensis, Weilburg?)
ecel. Trev. d. praep. et can. Theoderi-
cus de Fonte 672.
Villaria-Turre (Weiler zum Turm in
Luxemburg) Goffinetus de — miles.
Arnaldus eius f. mon. et camerarius
monast. Epternac. 161.
Villeriis eccl. de — Morin. (Terouane
in Francia septentr.) d. can. 448.
Vilmar (Villmar Oberlahnkr.) Thil-
mannus de — not. 86a. 106.
Vincentinus (Vicenza in Italia supe-
riore) ep. Aegidius nuncius pap. 634.
Vincolis Therricus de — pr. Met. 110.
Finstinga (Finstingen in Deutsch-
Lothringen) Brunequinus de — can.
Trev. 580.
Virdunensis (Verdun) eccl. ep. 221. 411.
can. 16. 36. 182.
— dioc. coll. cam. ap.Iohannes de Hoyo674.
— eccl. B. Mariae Magdalenae can. 36.
— monast. S. Vitoni abb. Erardus 423.
mon. 423.
Firminus (curialis) 168.
Virneburg (Virenburg, Kr. Adenau)
Fredericus de — praep. 8. Cuniberti
Col. et par. in Lunreke (Longerich
bei Köln) 49€. 708.
— Gerardus de — cant. Bunn. 862 (1).
— Iohannes de — praep. et archid.
Xanctensis 307. cap. sedis ap. praep.
Kerpensis. capellarius Col. et par. in
Cisse Leod. d. 399. 400. par. in Meders-
heim Magunt. d. 415a. 425. 706. can.
Bunn. 707. 719. 727. 728. 804 (1).
— Robertus de — f. illeg. cl. Col. d. 562.
Visbeke Iohannes de — cl. Osnaburg. d.
vic. 8. Patrocli Sosat. 80b.
850
Visconti Bernabo dominus Mediolan. 634.
Vitalis Stephanus cursor pap. 510.
Vivario Gerardus de — coll cam. ap.
in Magunt. d. 677 schol. Magunt. et
praep. SS. Apostolorum Col. et can. in
Leod. et in S. Severini Col. et in Heins-
berg et in 8. Victoris Magunt. praep.
S. Martini Wesal. 794.
Vivianus (curialis) 826. 827.
Flamersheim Hermannus de — par. in
Wincheringen Trev. d. can 8. Simeonis
Trev. 795. 796.
Flandriae partes 870. comes Ludovicus (II).
eius uxor (Margarita de Brabantia) 325.
331. 332. 386. 361. 362. 363. 387. 392.
Flastat eccl. paroch. Magunt. d. 777.
Vlasvort(FlassrathK r.Grevenbroich?)
Arnoldus de — can. S. Andreae Col.
par. eecl. in Noviomago Col. d. 181.
Vlaswilre (FlaxweilerinLuxemburg)
eccl. paroch. Trev. d. 716. 819.
Fleisch Lutherus miles. Erwinus eius
f. par. in Oberndorf. (Kr. Wetzlar)
can. Wetzlar. 618.
Vlerike (Vleuke, Flerke Kr. Soest)
Henrikus de — par. in Unna. dec. 8.
Andreae Col. 14.
Vlodorp (bei Roermonde in Nieder-
landen) Gerardus de — thes. 8S. Ser-
vatii in Maastricht et par. in Gronsale
Leod. d. et can. Xanctensis 854.
— Remboldus de — rector capellae 8.
Salvatoris supra montem prope oppi-
dum Aquense 625.
Foet Gerardus can. Col. 852. can. Traiect.
et Monaster. et dec. S. Salvatoris Tra-
iect. can. S. Martini Embric. 485. 486.
Voishem (Friesheim Kr. Euskirchen
oder Vossem Kr. Erkelenz?) Wal-
terus de — par. in Straelen (Kr. Gel-
dern) 631.
Volmesteyn (Volmarstein Landkr.
Hagen) Wilhelmus de — alias de
Herdeke f. illeg. par. inWetter(Landkr.
Hagen). par. in Schwelm 616.
— altare in ecel. paroch. de — 616.
Fonte Guillermus de — cl. Lemovic. can.
S. Crucis Camerac. can. Bunn. 761.
Fonte Theodericus de — par. in Alf
(Kr. Zell) Trev. d. praep. B. Mariae
de y illapinensi (Weilburg?) "Trev.
d. 672.
Fondto (?) Helias de — can. Foroiuliensis
(Fréjus in Francia meridion.) 456.
Foroiuliensis (Fréjus in Francia me-
ridion) eccl. can. 456.
Fossa Henricus de Tuitio (Deutz) par.
in Lympe (?) Col. d. 771.
Fossensis eccl. Leod. d. can. 327. 686.
Index personarum et locorum.
Fovea Wichmannus de —. Henricus eius
f. el. Col. d. 207.
Vorsthusen Iohannes de — can. Essend.
631.
Francavilla (Francheville in NoFr.)
Dominicus de — mag. (curialis) 404a.
— Fredericus de — par. de Marvilla.
par. S. Bricii Trev. d. 531.
Frankenhoven (Frankeshoven Kr.
Bergheim) Godefridus de — cl. Col.
d. fam. Raynaldi card. par. de Korin-
sich (?) Col. d. 525.
Frankenhusen Andreas de — cl. Magunt.
d. can. S. Crucis in Nordhausen 22.
Franciae rex lohannes 16. 41. 215. 217.
218. 373. 564.
— eius primogenitus: Karolus dux Nor-
manniae, delphinus Viennensis 380.
— eiusdem consiliarius: Gerardus de Dan-
ville archid. Noviom. et can. Paris. et,
Noviom. et Atrebat. et 8. Quintini et
in Perona et Col. 564.
Vrauwenrode (FrauenrathKr.Jülich?)
capella in — 631.
Vrechen (Frechen Landkr. Köln) ecel.
paroch. 631 (2x).
Fres Iohannes de — par. in Loveniel
Leod. d. 282. 282.
Fry Fridericus dec. S. Martini Wesal. 530.
Fridberg Rodulphus de — cl. Trev. d.
not. Caroli IV. praep. Wetzlar. can.
S. Castoris et 8. Florini in Confluentia
et Wormat. et S. Petri et S. Victoris
Magunt. 526.
Friesdorf (Landkr. Bonn) eccl. paroch.
188.
Vrymarschem(Vrysmersheym, Friemers-
heim Kr. Mórs) Iohannes de — cl.
Co d. 590. not. Henrici de Suderlande
616.
Vryshem (Friesheim Kr. Euskirchen)
eccl. paroch. Col. d. 652.
Fritzlariensis eccl. praep: Otto de Ziegen-
hain 41. 42. dec. 488. can. 548.
Fulconis Bertrandus armiger 588.
Fuldense monast. ord. S. Bened. Herbi-
pol. d. abb. 13.
Furno Petrus de — factor mercatorum
Romanam curiam sequentium 608.
&.
Galli Iohannes de Novavilla miles. Hen-
ricus de — eius f. illeg. can. 8. Mariae
Aquensis 45.
Gallipolitanus (Gallipoli in Italia in-
feriore) ep. Dominicus 164.
Galterus lic. in utroque iure cancellarius
et can. eccl. Met. 103. 611 (1).
Index personorum et locorum.
Gandersemensis(Gandersheim)ecclesiae
saecularis abba: Iutta 575 (T1). Erm-
gardis de Swalenberg. Lutgardis de
Hamersteine 575. praeposita Sophia 575.
Gardape (?) Godefridus de — cl. Col. d.
par. in Hemmerde. can. SS. Petri et
Andreae Paderborn. 292. can. 8. Seve-
rini Col. 527.
Gassinus can. Boppard. 480.
Gauterii Rosselinus prior eccl. S. Trini-
tatis de de Insula Cavallic. d. 588.
Gegyn (?) eccl. paroch. Trev. d. 48.
Geynerp Conradus dec. et par. Monasterii
Meinevelt 498.
Geyseke (Geseke Kr. Lippstadt) eccl.
in — can. 211. 601. 638. 639. 675. 694.
Gelria (Geldern) Rainaldus (II) dux
Gelriae 334.
— Rainaldus (III) dux G. 37. 314.
— Alionora (de Anglia) mater Rainaldi
(III) ducissa et domina de Lue (?) 37.
eius familiares et domicellae et con-
fessor 31.
— Maria (de Brabantia) uxor Rainaldi
(III) 334.
— Maria fa. Rainaldi (II) 334.
Gelsdorp (Gelsdorp Kr. Ahrweiler)
eccl. par. Col d 62. eccl. patronus:
monast. S. Bertini in S. Audomaro
int Omer in Francia septentrion.)
62.
Gelsenkirchen eccl. paroch. Col. d. 677.
Genepe (Gennep an der Maas in Nie-
derlanden) Wilhelmus de — v. Colo-
niensis archiep.
— Iohannes de — miles 804.
— "Theodericus de — can. Col. 789.
— eccl paroch. in — 804.
Gengenbach monast. ord. S. Bened. Ar-
gentin. d. abb. Lambertus nuncius pap.
320. collector generalis Germaniae
superioris. 792. «eius fam. Wilhelmus
Boule par. in Hergarden Col. d. 792.
Gerardi (curialis) 743.
Gerdungus par. in Goch (Kr. Kleve) 631.
Gerlo (Girlo) Tilmannus de — can. S8.
Apostolorum Col. et Werdensis. dec.
SS. Apostolorum Col. 242. 247. 625.
Germanus (curialis) 868.
Gernegroys Iohannes mag. not. curiae
Trev. 347.
— Tilkinus mag. not. Trev. 407.
Gherysheym (Gerresheim Landkr.
Düsseldorf) eccl. saecularis abba. et
capit. 289.
Gymmenich(G y mnichKr.Euskirchen)
Engelbertus de — cl. Col. d. 223.
— Irmingardis de — mona. in Trev. mo-
nast. de Horreo 774.
851
Gynghoven Rutgerus de — par. in Her-
mail Leod. d. 422.
Geyr Gerardus par. in Huckingen(Lan d kr.
D üsseldorf). par.in Nyenkirken(Neu-
kirchen) Col. d. 569. 6831.
Girbicrode (Gerderath Kr. Erkelenz?)
Henricas de — cl. Col. d. 620.
Gyvengneyo v. Iuvegneyo.
Glene (Glehn Kr. Neuss oder Kr.
Schleiden) eccl. paroch. Col. d. 588.
Glinde Gotfridus par. in Budberg 599. 600,
Goch (Kr. Kleve) eccl. par. Col. d. 621.
— lohannes de — can. et schol. Wer-
densis 448. 511.
Mi Henricus dec. Sosat. can. Mesched.
0.
Goistorp (Gorstorp) eccl. paroch. Col. d.
318. 394. 395. 788.
Gorzia(Gorze bei Metz) Wernerus de —
cl. curiae Met. 103.
Gotzchalsberge Rolandus de — par. in
Pyrne (?) Col. d. 396.
Grandi-Failleyo (Grand-Failly in
NoF r.) eccl. paroch. de — Trev. d. 759.
Graschap (Grafschaft Kr. Meschede)
monast. ord. S. Bened. 292. abb. 488.
Greveroid (Graverode, Grefrath Kr.
Kempen oder Kr. Neuss od. Solin-
gen?) Tilmannus lohannis de — pr.
Col. d. can. Werdensis 289. 463.
— Wilhelmus de — servitor Iohannis
card. can. Werdensis 124. 763. can.
Bunn. 768.
Gryn Iohannes can. Xanctensis par. de
Halmale Leod. d. 756.
Griphone (Griffone) Iohannes de — can.
SS. Apostolorum Col. can. S. Mariae ad
gradus Col. et Monasterii Eifliae 219.
226. can. in Vilich (bei Bonn). cap.
S. Laurentii in eccl. B. Mariae in Ca-
pitolio Col. 422. dec. S. Mariae ad gradus
Col. 750.
Gronasii Iohannes can. Met. 103.
Gronlo Iohannes de — not. 86a.
Gronsele eccl. paroch. Leod. d. 854.
Grumpach Henricus de — cant. S. Andreae
Wormat. 509.
Grunbach Bertholdus de — par. in Kitzin-
gen 52.
St. Guaris (St. Goar) eccl. can. 819.
Guarnerii Cyriacus mercator Florentinus
Romanam curiam sequens factor Alber-
tinorum antiquorum 870.
Guerardi Ricus mercator Florentinus
Romanam curiam sequens factor Alber-
tinorum antiquorum 870.
Guinerii Bernardus (curialis) can. Age-
nensis (Francia meridion.) 359.
Gulse (Gtils Landkr. Koblenz) villa
cum thelonio 290.
352
Gulse altare 8. Nicolai in curia Fronhofen
in — .
— "Theodericus Burgedor de — mag. in
artibus cant. S. Florini in Confluentia
415a.
Gunderstorf (Guntersdorf Dillkreis)
Theodericus de — par. in Obermendig
Trev. d. 416.
Hake Henricus par. in Kalle (Kr. Me-
schede) 631.
— Hermannus (curialis) 516. 592.
Hachenburg (Hachenborg, Oberwester-
waldkr.) Heidenricus de — par. in
Hillesheim (Kr. Daun) 252. 262. 338.
— Heinricus de — (curialis) 823. 826.
— Rolemannus de — cant. S. Florini in
Confluentia 415a.
Hadnegge (Hattingen) Goswinus de —
par. in Recklinghausen 817.
Hagedorn Everhardus de — schol. Xanc-
tensis 833
— Gerardus f. illeg. vic. 8. Dionysii in
eccl. 8. Gereonis Col. 638.
Hagen curtis Henrici Suderman in —
465. 613.
Hays Iohannes cl. Constant. d. can. S.
Severini Col. 599.
Haller Iohannes dec. 8. Paulini Trev. 763.
Halmale (conf. Hermail) eccl. paroch.
Leod. d 766.
Halvenhus Heinricus vam — cl. Col. d. 30.
Hamburgensis eccl. can. 156. 160.
Hammerstein (Kr. Neuwied) eccl. pa-
roch. Trev. d. 6.
— Iohannes burggravius de —. Iohannes
eius f. can. Trev. 132. 137. 150
— "Theodericus de — par. in — praep.
ecel. 8. Florini in Confluentia et can.
Trev. 6. 105. 110.
— Lutgardis de — abba. eccl. saecularis
Gandersheim 575.
Hannoniae (Hennegau, Hainaut) dux
428.
— Iohanna de — uxor Wilhelm (I) mar-
chionis Iuliac. 224.
Hanow (Hanau) Reynardus de — cap.
sedis ap. cust. Magunt. can. in Bam-
berg et in Brünn Prag. d. et in Saaz
Olmutz. d. praep. Xanctensis 399. 400.
Hardevust Henricus miles, Bela eius
uxor 582.
— Hermannus — can. 8, Severini Col. 82.
— Hildegerus de — dec. 8. Severini
Col. 578.
Index personarum et locorum.
Hardevust Iohannes dictus de Boten mag.
in artibus 11. can. Traiect. can. Col. 524.
Hase W ynandus can. eccl. saec. in Relling-
hausen (bei Esssen) Col. d. 631.
Haselacensis (Haslach im Unter-
elsass) eccl. praep. Henricus (Suder-
man) de Tremonia 865. 158.
Haselbeke (Hasselbek) Wernerus de
Essendia cl. Leod. d. not. et servitor
Henrici Suderman 275. alt. SS. Cesmae
et Damiani in eccl. Leod. 463. can.
Bunn. alt. in eccl. monast. Vilich (bei
Bonn) 569. 615. par. in Loen 806.
— Bernhardus de — par. in Kürten
(Kr. Wipperfürth) Col. d. 631.
Hasenberg Spinto baro de — in regno
Boemiae. Wilhelmus eius f. can. Bam-
berg. 515.
Hassiae lantgravius Henricus (II) 80. eius
patruus: Ludovicus ep. Monaster. 80.
— lantgravia: Sta. Elisabath 80.
Have Lodevicus laicus Trev. d. 632.
Hectoris Iohannes par. S. Aldegundis in
Embrica 733.
Hedemer (Hemmerde Kr. Hamm oder
Hemer Kr. Iserlohn) eccl. paroch.
Col. d. 292. 527.
Heyenberg (P?) eccl. paroch. Col. d. 368a.
Heilden (Hilden Ldkr. Düsseldorf
oder Helden Kr. Olpe) eccl. paroch.
Col. d. 681. Gerardus de — par. 631.
Heimerzheim (Kr Rheinbach) Henricus
de — (curialis) 219. 226.
Heinberg (Rheinberg?) Gobelinus de —
(curialis) 591.
— Lambertus de — par. in Bertinstorp
(Berzdorf Kr. Köln) 63.
Heynchin Walterus de Monasterio Meine-
velt par. in Untermendig, can. Mona-
sterii Meinevelt 397. 511.
Heinsbergensis (H einsberg) eccl. Leod.
d. can. 862. 511. 512. 794.
— Godefridus de H. par. in Erkelenz
Leod. d. 413. (conf. 408.)
— Lambertus de H. cap. et fam. Wilhelmi
archiepi. Col. can. Bunn. et S. Severini
Col. et Helnsberg. cant. Bunn. 862.
Heinzinberg (Heinzenberg Kr. Kreuz-
nach) Fridericus de — infirmarius
monast. S. Mathiae Trev. 518.
Heisterbach (Siegkr.) monast. B. Mariae
et S. Petri ord. Cisterc. 838. 849. 448a.
Helfenstein (bei Koblenz) Cono de —
can. S. Castoris in Confluentia 736.
— Wilhelmus de — praep S. Castoris in
Confluentia 65.
Heleveld (Hellefeld Kr. Arnsberg)
eccl. paroch. Col. d. 837.
Index personarum et locorum.
Heliae Hermannus proc. abbatis Bru-
wilar. 811.
Helpoze v. Holptze.
Hemetines Walterus de — can. Leod. 508.
Hemmelrode v. Himmerode.
Hemsby Ricardus de — cl. Norvic. d.
not. 861.
Hengebach (?) Wynandus de — par. in
Berg (Kr. Düren) 631.
Henigbach (Hembach) Wynandus de —
pr. secretarius Wilhelmi ducis Iuliac.
praep. Kerpensis et can. Aquensis et
. Mariae in Maastricht et Monasterii
Eifliae et in Nideggen 727. 728.
Henrici Iohannes can. S. Castoris in Con-
fluentia 464.
Heppendorf (K r.Bergheim) eccl. paroch. .
Col. d. 611
Herbipolensis. (Würzburg) eccl. can.
322. 762.
Hereke (Heyrke, Herdeke Landkr.
Hagen) monast. monial. 829. 616.
— Wilhelmus de — f. illeg. pr. par. in
Kareweter Col. d. par. in Schwelm Col.
d. 691.
Hergarten (Hergardin, Kr. Schleiden)
eccl. paroch. Col. d. 227. 631. 792.
— Margmannus par. in — 631.
Hermail eccl. paroch. Leod. d. 422.
Hermannus ord. Minor. confessor Alianorae
ducissae Gelriae 37.
Herne (Kr. Recklinghausen) Henri-
eus de — alias de Unna can. Monaster.
265. cap. in Bedinchusen Traiect. d.
can. Sosat. 278. 279. 460.
Hernen Iohannes Henrici de — pr. Col.
d. par. in Gennep Col. d. 804.
Herresbach Godefridus de — can. 8. Ca-
storis in Confluentia 555.
Hervordiensis (Herford) eccl vicaria
SS. Bartholomaei, Mathaei et Trium
Magorum 158.
Hetzingen (Herzingen, Kr. Düren) Chri-
stianus Rumel de — can. Xanctensis
762. can. Nidegg. et Aquensis 802.
Heut Iacobus can. B. Mariae ad gradus
Col. 758.
Hilkerode (Hülchrath Kr. Greven-
broich) castrum 681.
Hildeshemensis (Hildesheim) ep. Otto.
Ericus (f). Henrlcus 162.
Hildegerode (Hilgenroth Kr. Alten-
kirchen) eccl. paroch. Trev.d. 139.140.
Hillesheim (Aylmesheym? Kr. Daun)
eccl. paroch. Col. dioc., cuius patronus
marchio Iuliac. 252. 262. 338.
Himmerode (Hemmelrode, K r. Wittlich)
monast. ord. Cisterc. abb. Iohannes 448a.
monasterii domus in Colonia 289,
Vatikan. Regesten IV.
868
Hirzelin Iohannes cl. Col. d. can. B. Mariae
ad gradus Col. 788. 789.
Hirzenawe (Hirzenach Kr. 8t. Goar)
prioratus ord. 8. Bened. praep. Iohannes
deo Sterrenborg (T). Iohannes Lebuschs
Hisdunensis eccl. Morinensis (Terouane
in Gallia septentr.) d. can. 448.
Hoyensis (H uy inBelgien) eccl. can. 680.
Hoylzwilre(HolzweilerKr.Ahrweiler)
eccl. paroch. Col. d. 626. 627. 776.
— Gerardus de — can. S8. Apostolorum
Col. can. Xanct. 236.
— Wilhelmus Boule de — par. de Her-
garten Col. d. et fam. collectoris ge-
neralis Germaniae superioris 792.
Hoylvels (Hohlenfels inLuxemburg)
Ludolphus de — cust. Trev. 86a. 106.
par. in Schünberg (Luxemburg) et in
Loendorf Trev. d. 471 par. in Mamer
(Luxemburg) 630. 154.
Hoyo (d’Heu) Iohannes de — primicerius
eccl. Met. coll. cam. ap. in Met. Tull.
et Virdun. d. 674.
Holptze (Helpoze) Iordanus de — lic. in
legibus. schol. S. Castoris in Confluen-
tia 464. can. et schol. S. Castoris et
can. S. Florini in Confluentia et can.
in Dietz (Unterlahnkr.) Trev. d. 656.
165.
Holsatiae (Holstein) comes Adolphus
(VII) 166. Adolphus eius f. 156. Ber-
nardus eiusdem f. 156. Gerardus eius-
dem f. cust. Mindensis et can. Pader-
born. et Col. 156. Symon eiusdem f.
can. Hamburg. et Mindensis et 8. Ge-
reonis Col. 156. 160.
Holt Iohannes de — par. in Dorsten
(Kr. Recklinghausen) Col. d. 447.
Honore Rolekinus de —. Goda eius uxor,
fa. Sanderi Iudei, domicella, cives Col.
182.
Hoern Arnoldus de — lic. in artibus can.
Col. 584.
Hornbach (Rheinpfalz) Petrus de —
can. Monasterii Meinevelt 7. par. in
Bernolio Ambian. (Amiens) d. par. in
Niedermendig Trev. d. 397. 511.
Horne(HornKr.Lippstadt) eccl. paroch.
Col. d. 837. 631.
Horne Iohannes de — praep. Embric. 349.
can. Col. et Xanct. 878.
— Theodericus de — miles, dominus de
Parwiec 325.
Hoseilbach castrum 109.
Houcheringa (Hercheringa, H erserange
in NoFr?) Theodericus de — miles in
ambaxiata Caroli IV 148.
Houschilt Conradus can. 8. Severini Col. 40.
Hovel Albertus dec. Embric. 863.
28
354
Hovele Bernardus de — can. Monaster. 882.
— Hermannus de — dec. Monaster. coll.
cam. ap. in Monaster. d. 748.
Huckingen (Landkr. Düsseldorf) eccl.
paroch. 569.
Hugardensis (Hougaerden in Brabant)
eccl. Leod. d. 76.
Hügelhoven (Hüchelhoven Kr. Berg-
heim) eccl. paroch. Col. d. 631.
Hüls (Kr. Kempen) eccl. paroch. Col.
d. 681.
Hunefelt (Hünfeld) eecl. 8. Crucis in —
praep: Iohannes Stock 777.
Huontpas Gotfridus can. Bunn. praep.
S. Andreae Col. 194.
S. Huperti (Belgien) monast. ord. 8.
Bened. Leod. d. 275. 890. 438.
Huesden Iohannes Thomae de — dec.
Embric. 85
Huse (Husen) Thomas de — par. in Wulf-
rade (?) Col. d. 492. 486.
Husinga eccl. paroch. Met. d. 5%.
X.
Iakelonis (Iakelinus, Iaqueleti) Iohannes
(conf. vol. III) can. 8. Simeonis Trev. 8.
dec. 8. Simeonis Trev. et par. in Virton
(NoFr) Trev. d. 31. can. 8. Paulini
OV 43 viec. eccl. 8. Mariae Trev. 61.
492.
Iandraco Godefridus de — (curialis) 393.
proc. in Romana curia 494. 596.
Janduno G. de — (curialis) 718.
Iekel (idem atque Iakelonis?) Iohan-
nes cl. et sigillifer Baldewini archiepi.
Trev. 330.
Ilerdensis (Lerida in Hispania) eccl.
archid. Taraconensis (curialis) 779.
800.
Yliarthoven v. Eckartzhof.
Imeleri Iohannes de Limburg can. Lim-
burg. par. in Debem (?) Trev. d. 446.
Indam monasterium ad — v. S. Cornelii
ad Indam monast.
Inferior-Kerse (?) eccl. paroch. Trev. d. 695.
Insula eccl. 8. Trinitatis de — prior 588.
Insularum fortunatarum (i. e. Canarien-
siu m) ep. B[ernard]us 164.
Iohannes par. in Eschweiler 129.
Iohannes Paduanus dec. eccl. Wissegrad.
Prag. et sedis ap. nuncius 175.
Iohannis Martinus par. in Tintigny (Belg.
Luxemburg) Trev. d. 810.
Iohannis Nicolaus v. Esteyo.
Ionatus cl Leod. d. fam. Nicolai card.
can. Werdensis 763.
Ysenburg (Kr. Altena) Henricus de —
dominus de Büdding (Landkr.Hagen).
Alheidis eius uxor 621.
Index personarum et locorum.
Isendic (Ysendike) Iohannes de — can.
Xanct, 611. cap. pap. 762.
Ysinbardi Petrus f. illeg. cl. Trev. d. 479.
Ysnacensis (Eisenach) eccl. Magunt. d.
can. 57.
Isnardi Guillermus armiger 588.
Yssen (Yissen, Issum, Kr. Geldern)
Wilhelmus de — dec. Werdensis 486.
— 'Theodericus de — schol. Werdensis
448 (1). D11.
Iudei Sanderus miles. Goda eius fa. uxor
Rolekini de Honore. cives Col. 782.
Iuliacensis (Jülich) marchio (Wilhel-
mus I) 44. 259. 278. 314. 338. 394. dux
195. 416. dux et comes de Valkenburg
27.
— ]Iohanna de Hannonia (Henegau,
$94 naut) marchionissa Wilhelmi uxor
— Wilhelmi nepos: Wilhelmus de Weda
(Wied) el. 727.
— Wilhelmi secretarius: Wynandus de
Henigbach praep. Kerpensis et can.
Aquensis et B. Mariae in Maastricht et
Monasterii Eifliae et in Nideggen 727.
Iuliaco (Iülich) Henricus de — (conf.
vol. II et III) can. eccl. Bunn. 4 (1).
cap. pap. can. Werdensis 124. thes.
8. Georgii Col. 500.
Iuvegneyo (Gyvengneyo, Iuvigny in
NoFr.) Aegidius de — can. 8. Simeonis
Trev. 31.
L.
Lacense (Laach Kr. Mayen) monast.
ord. 8. Bened. 851. abb: Wygandus 298.
prior: Wygandus 298. hospitalis capella
S. Nicolai 415.
Lahnstein (Kr. St. Goarshausen) Go-
belinus Gobelini de — f. illeg. scholaris
Trev. d. 747.
Laiarossa Iterius dec. 8. Aredii Lemovic.
(Limoges) d. 857.
Lamberstorp (Lammersdorf Kr. Mont-
joie) Cristianus Muylgin de — cl. Col.
d. 107.
Lambertisqui Lambertus mercator Roma-
nam curiam sequens 788.
Landenburg (Ladenburg in Baden)
eccl. paroch. Wormat. d. 530. 550.
Landorpe (Lantorp, Lang dorf Kr. Gel-
dern) Everardus de — can. Reyss. 765.
— Gerdunghus de — par. in Goch D11.
Lang Adolphus de — par. in Hüchel-
hoven (Kr. Bergheim) 681.
Lange Hildebrandus can. Paderborn 840.
1
Langenache (?) Gobelinus de — cap. in
Vrauwenrode 6831.
Index personarum et locorum.
Langhen Lubertus de — dec. Monaster.
praep. S. Martini Monaster. 486.
Lascurrensis (Lescar in Francia me-
rid.) ep. Alnardus 415.
Lebuschs Iohannes mon. monast. &8ieg-
burg (Siegkr.) alt. in Güls (Landkr.
Koblenz) prior in Hirzensch (Kr.
St. Goar) 409.
Legginich (Lechenich Kr. Euskir-
chen) Conradus de — par. in Bertins-
dep (Bertsdorf Landkr. Köln) 63.
— Tilmannus Danielis de — par. in
Berge boven Vrysheim 434.
Leichlingen (Leching, Landkr. Solin-
en) Adam de — par. in Gelstorp
(Geisdorf, Kr. Ahrweiler). par. in
Dernowe (DernauKr. Ahrweiler) 62.
— Tilmannus de — par. in Gelsdorp
(Gelsdorf Kr. Ahrweiler) 62. 870.
Leye (Lay Landkr. Koblenz) eccl.
paroch. 665.
Leye Iohannes de — cl. praepositi eccl.
8. Florini in Confluentia 6.
Leyenberch Aleidis de — domicella Alia-
norae ducissae Gelriae 37.
Leyge lohannes de — can. Monasterii
Meinevelt 64.
Leythen Conradus de — can. et dec. 8.
Andreae Col. 14. praep. S. Cuniberti
Col. can. Sosat. et in Geseke 601.
631 (3x). 638. 689. can. 8. Severini
Col. 675. 694. (conf. Lethen.)
Lemovicensis (Limousin in Francia
merid.) can. 570. off. 761.
Lemovicinio Galhardus de — thes. cam.
ap. 722.
Leodiensis (Lüttich) ep. Engelbertus
: (de Marka) 19. 44. 73. 88. 159. 188.
195. 203. 214. 284. 844. 365. 410. 430.
485. 460. 461. 465. 500. 509. 511. 540.
659. 688. 687. 708. 719. 748. eius ne-
potes 19. 540. et v. sub Marka. eius off.
101. 709. 816. eius receptor 465.
— eccl. cathedralis 275. capit. 44. D4.
284. 445. vicedec: 44. 984. can. 864.
865. 1. 19. 58. 73—75. 188. 242. 944.
986. 986. 455. 457. 479. 608. 611. 614.
58b. 586. 656. 690. 709. 719. 753. 194.
altare 88. Cosmae et Damiani 463. 806.
altare S. Georgii 008.
— archid. de Famenna v. Suderman Hen-
ricus.
— eccl. 8. Bartholomaei dec: 865. 814.
cant. 865. 53. can. 624. 656. 6865.
— eccl. 8. Crucis dec: D. 77. 87. 286.
455. 610. can: 682.
— eccl. 8..Dionysii praep: 235. cant: 53.
619. 680. 682 684—688. can: 17. 679.
355
Leodiensis eccl. 8. Iohannis dec: 78. 87.
286. Petrus card. 637. Fridericus de
Bare 687. Lubertus de Rodemberg 741.
28. cust: 76. can: 86. 76. 666. 684.
41.
— eccl. 8. Mariae can. 708.
— eccl. 8. Martini praep: 408. dec: 171.
840. 341. 501. 508. 596. 690. 719. 816.
cant: Godefridus Northof 457. can:
172. 288 816.
— eccl. S. Pauli praep: 596. dec: 286.
408. 611. 7%. cant: 611. can. 101.
238. 685.
— eccl. 8. Petri praep: 854. Hermannus
de Xanctis 304. 408. 674. 194. dec:
456. can. 457. 611. 681. 816.
— eccl. 8. Laurentii abb: 53.
— eccl. parochialis 8. Severini altare
S. Antonii 508.
— monasterii S. Iacobi abb. 20. 296.
— civitatis iurati 428.
Leonis Iohannes de Bopardia pr. par. de
Bopardia 581.
Leonis Iohannes de Duren can. S. Mariae
Aquensis. thes. Monasterii Eifliae et
par. in Aylmesheym Col. d. 118.
Lethen (conf. Leythen) Theodericus de —
par. in Bachem (Landkr. Köln) can.
Essend. 338. par. in Upladen (Opladen
Landkr. Solingen) 631.
Lewen (?) eccl. paroch. Col. d. 296.
Liblar (Lublar, Kr. Euskirchen) Til-
mannus de — can. 8, Caeciliae Col.
par. in Bachem (Landkr. Köln) 833.
Liesheim castrum 109.
Limborgh (Lymberch) Hermannus de
Recklinghausen, par. in Holzweiler
(Kr. Ahrweiler) par. S. Albani Col.
626. 627. 656. can. S. Mariae ad gradus
Col. 691. 758.
Limburgensis ecclesiae S. Georgii Trev.
d. capit: 779.800. dec: Swikerus Mende
446 (t). 463. Iacobus de Dippach 468.
can. 861. 36. 446. 462. 463. 503. 585.
688. vic. altaris 8. Pauli 767.
Lymburgh castri Leod. d. domina: Ger-
trudis, patrona eccl. paroch. de Gois-
torp Col. d. 394. 39b.
Limpurg Rudolphus de — consanguineus
Wilhelmi archiepi. Col, can. Herbipol.
et Col. 322.
Limrecke (Longerich bei Köln) Iohan-
nes de — can. SS. XIm Virginum Col,
par. S. Mariae indulgentiarum Col. 87.
can. eiusdem eccl. 681.
Limrike (Lunnke. Longerich Stadt-
kr. Köln.) Petrus de — par. in Prone
Col. d. 422.
Lincolnensis (Anglia) eccl. can. (curi-
alis) 868.
356 Index personarum et locorum.
Lyne (Linz Kr. Neuwied?) eccl. paroch.
Trev. d. 753.
Lyningen (Leiningen) Fredericus comes
de -- 549. 5651.
Linnich (Kr. Jülich) eccl paroch. Col.
d. 109.
Lyntorp Henricus de — cl. Col. not. 588.
Linzeriis (?Linz Kr. Neuwied oder
Lieser Kr. Bernkastel? eccl. pa-
roch. de — Trev. d. 139.
Lippia (Lippstadt)monast. monial. de —
Col. d. praep. 798.
Lisendorp (LissendorfKr. Daun) Lam-
bertus de — can. 8. Servatii in Maas-
tricht. par. in Steynborne (?). cap. in
Wallenborn Col. d. 198.
Lisenkirken Hermannus de — can. 8. Ma-
riae ad gradus Col. 569. camerarius
S. Servatii in Maastricht 570. 768.
Lysura (Lieser Kr. Bernkastel) Elsa
de — mulier nobilis 728.
Lobiensis (Lobbes) eccl. Camerac. d. can.
229. 365.
Locus 8. Mariae v. Marienstatt.
Loe Iohannes de — cl. Col. d. par. in
Recklinghausen 817.
Loen (Lohne Kr. Soest) eccl. paroch.
Col. d. 806.
Loyn Godefridus de — cl. Col. d. praep.
S. Mariae in Maastricht par. in Erke-
lenz Leod. d. 408. (conf. 413.)
Lols Iohannes bacc. in decretis dec.
Xanctensis 405. 631.
Lombardi Colinus cursor pap. 278.
Lomern (?) eccl. paroch. Col. d. 631.
Londoniensis archid. 858.
Loendorf (?) eecl. paroch. Trev. d. 471.
164
Longoponte Thomas abb. de — Cisterc.
ord. 868.
Longwion (Longuyon in NoFr.) eccl.
S. Agathae in — Trev. d. 202.
Lonnerke (Lunreke, Longerich Stadt-
kr. Köln) eccl paroch. Col. d. 490.
198.
Lonscheid (Lascheid Kr. Prüm?) Hen-
nequinus de — de Luxemburg. Petrus
eius f. can. Met. 479.
Lonstein v. Lahnstein.
Lopnpenhalder Tilemannus cl. Col. 574.
Lorgba (Lorch Rheingaukr.) Herman
nus Hilegen de — miles. Nicolaus
eius f. 452.
Losensis (Lossensis, Looz in NoFr.)
comes 314. Ludovicus 821. (Maria) eius
fa., uxor Eberhardi de Marka domini de
Aremberg 821.
— eccl. Leod. d. can. 511. 512.
Losse Rudolphus (conf. vol. II et III) de
militari prosapia genitus. cap. pap. et
examinator clericorum pauperum de
Alamannia dec. Magunt. can. Trev. et
Naumburg. et S. Castoris et 8. Florini
in Confluentia. par. in Kitzingen Herbi-
pot d. 52. can. Isnacensis (Eisenach)
cap. S. Michaelis in cimiterio eccl.
paroch. Andernac. 468. 624. alt. in eccl.
paroch. Beilstein (Kr. Zell) 664.
Lotharingiae ducatus gubernator Bro-
quardus 428.
Loevenich Iohannes de — par. de Lunrike
(Longerich Stadtkr. Köln?) 490.
Loveniel eccl. paroch. Leod. d. 2729.
Lozebruch (Loisbruken, Selange, Selin-
gen in Belg. Luxemburg) eocl. pa-
roch. Trev. d. 699. 730. 781.
Lubeke(Lübbecke inWestfalenoder
Lübeck) Iohannes de — par. in Stom-
meln (Land kr. Köln) 631
Lublar v. Liblar.
Lubucensis (Lebus in Prov. Branden-
burg ep. Stephanus 838.
Luca A. de — (curialis) 516.
Luccemburgensis (Luxemburg) dux:
Wenceslaus 147. 148. Lucemburgi et
Brabantiae dux 325. 331. 332. 886. 361
—863. 371. 372. 387. 392. 428. 466.
Iohanna eius uxor 371. ducis cap. 594.
Luccemburgum (Luxemburg).
— eccl. 8. Michaelis pastor: Nicolaus 97.
188. Abricus Pigonis 594.
— monasterii B. Mariae abb. 594. 619.
— Henricus de — cl. Tornac. (Tour-
nay) eccl consanguineus Caroli IV.
can. Col. 263. can. Trev. 264.
— Iohannes de — pr. et fam. Caroli IV.
par. in Ospern (in Luxemburg) Trev.
d. et can. S. Paulini et 8. Simeonis
Trev. 381. coll. cam. a . Met. et
Leod. 479. 481. 511. b. t 645. 659.
660. 744. 745. dec. 8. Paulini Trev.
158. 790 (1). 800. eius nepotes 479.
482. 514. eius fam. 514 659. 660.
— Nicolaus de — lic. in utroque iure.
par. in Klotten (Kr. Kochem) can.
Palatiol. (Landkr. Trier)et S. Paulini
et 8. Simeonis Trev. et Monasterii
Meinevelt 698.
— Hennequinus de —. Petrus eius f.
cl. Trev. 479. 482. 514. Iohannes eius-
dem f. can. B. Mariae Trev. et par. in
Kröv (Kr. Wittlich) 479. 482.
— Ludovicus de — pr. can. 8. Bimeonis
Trev. par. in Brisingen et in Bteinsel
(Luxemburg) 659. 660.
Ludenstorp (LeutesdorfKr.Neuwied)
Petrus de — can. 8. Castoris in Con-
Index personarum et locorum.
finentia 288. par. in Rhens (Landkr.
Koblenz) 289.
erar (L y on) provinciae coll. cam.
Gerardus de Arbento 2. 84. 165.
941. 510. 534. 617. 623. 686. 686. 661.
710. 721.
— eccl. S. Iusti obedientiarius 165.
Lumike v. Limrecke et Lomerke.
Luncor Ebrardus de — can. Reyss. 742.
Lunreke (conf. Limrecke) Petrus de —
cl. Col.d. par. in Pirne (?) Col. d. 396. 599,
Lussey (Luzy in NoFr.) Symon de —
can. Trev. 86a. 105.
Luthomuslensis (Leithomischlin Boe-
mia) ep. Iohannes, cancellarius Ca-
roli IV 354.
Maastricht (Traiectum Leod. d.).
— eccl 8. Servatii capit. 213. 290.
291. dec: 198. 226. . 502. 832.
cant. 198. thes: Gerardus de Vlodorp.
camerarius: Hermannus de Lisenkir-
chen 570. can. b. 17. 101. 198. 276.
414. 435. 442. 470. 497. 500. 501. 544.
569. 624. 620. S78. 679. 682. 784.
— eccl 8. Mariae praep. 649. dec. 866.
649. 882. cant. 866. 649. can. 727. 728.
— assisiae emolumenta 613.
Maceriis lohannes abb. monast. de —
ord. Cisterc. 868.
Macra (Machern Kr. Bernkastel)
monast. monial. ord. Cisterc.
Maesacker Rotgerus consanguineus Wil-
helmi archiepi. Col. can. S. Severini
Col. 786
Magalonensis (Maguelonne bei Mont-
ellier) eccl. sacrista (curialis) 864.
16. 840. 488. 501. 502. 658. can. 752.
off. 193.
Magdeburgensis archiep. 196. 231. 258.
0. 811. 860. 417. 419. 440. 441. 564.
prov. 417. 489. 588.
Maguntinensis (Mainz) archiepiscopus:
Henricus (de Virneburg) 843. depositus
54. 68. 215—218. eius vic. Cuno de
Falkenstein 54. 68. 215—218. 240.
eiusdem complices 68.
— Gerlacus de Nassau 23. 34. 41. 52. 67.
68. 120. 144. 149. 179. 196. 201. 281.
240. 253. 293. 295. 297. 308. 313. 315.
342. 354. 360. 373— 3756. 377. 380. 411.
417. 419. 440. 441. 451. 454. 469. 532.
545. 646. 654. 589. 684. 784.
— eccl. administrator: Baldewinus archiep.
Trev. 162.
— provincia 355. 417. 489. 588. provin-
ciae coll. cam. ap: Gerlacus archiep.
175. 282. Cuno de Falkenstein 316.
367
Gerardus de Vivario 677. Conradus de
Spigelberg 715.
Maguntinensis civitatis magistri scabini
et consules 498. 658.
— eccl. capit. 558. 714. praep: Guillel-
mus Pinchon 240. dec: Rudolphus Losse
52. 86. 624. cant: Theodericus Beier
415a schol: Geraldus de Vivario. Otto de
Sconemburg 794. cust: Heynardus de
Hanau 400. can. 18. 41. 54. 86. 148.
144. 166. 215. 218. 499. 526. 696. 762.
814. praebenda sacerdotalis 499.
— eccl. 8. Mariae ad gradus capit. 415a.
dec. 509.
— eccl. S. Mariae in campis dec. 715.
— eccl. 8. Mauritii praep. 287. Conradus
de Spigelberg . 588. 715. 760.
— eccl. 8. Petri dec. 509. 779. cant:
Theodericus de Steghen 479. 465. 806.
can. 190. 472. 520. 526.
— eccl. 8. Victoris dec. 446. can. 54.
468. 526. 648. 649. 794.
— Iohannes de Maguntia f. illeg. mag.
in artibus. not. inquisitoris haereticae
pravitatis 606. 607. 775.
Malbechiis Ludovicus Astensis (Asti in
Italia superiore) factor mercatorum
Romanam curiam sequentium 608.
Malberch (Kr. Bitburg) Aegidius de —
can. Trev.
— Henricus dominus castri in —. Lysa
eius uxor .
Malborch Theodericus de — cl.
servitor Petri card. 579.
Malmundarium (Malmedy) 469.
Manbren (Mamern, Mamer in Luxem-
burg) eccl. paroch. Trev. d. 680.
Mannenbach 588.
Mannubaco Ioh. de — (curialis) 24.
Marburg domus ord. B. Mariae Theotoni-
corum in — 890.
— Wernherus de — can. 8. Georgii Lim-
burg. 861.
Marka (Mark) Adolphus de — ep. Leod.
patruus (Adolphi II comitis et) Ever-
hardi de -— domini de Arsberg (Arem-
berg) 821.
— Everbardus de — subdiac. dominus
de Arsberg (Aremberg). Maria (comi-
tissa) fa. Ludovici de Looz, uxor Ever-
hardi 821.
— Adolphus (II) comes de — 19.
— Engelbertus de — ep. Leod. 19. 44.
18—'15. 108.
— Engelbertus (III) comes de — f. Adol-
hi (II) et nepos Engelberti epi. Leod.
3. 314. 451. Richardis eius uxor 528.
— Adolphus de — f. Adolphi (II) comitis
et nepos Engelberti epi. Leod. et fr.
Col. d.
368
Engelberti (III) comitis de — can. Col.
et Leod. et Monaster. 19. 73. 74. 108.
112. 172. praep. in Schildesche 193.
283. schol. Spir. 285. 288. studens in
Monte-Pessulauo 382. in minoribus or-
dinibus constitutus. bacc. in decretis.
ep. Monaster. 449. (postea archiep. Col.
postea uxoratus.) v. Monaster. ep.
Marka Everhardus de — f. Adolphi (II)
comitis de — et nepos Engelberti epi.
Leod. can. 8. Gereonis Col. 19. can.
Leod. 73. 75. 108. 112. 172. can. Bre-
mensis 188. 283. 285. 286. 288. 45D.
studens in Monte-Pessulano 573. stud.
ibidem 586. stud. 622 701. stud. can.
et capellarius Col. 719.
— "Theodericus de — f. Adolphi (II) co-
mitis de — et nepos Engelberti epi.
Leod. can. Leod. 19. 108. 112. 172.
schol. Monaster. 188. 283. can. Wormat.
285. 287. 288. can. Col. et Trev. praep.
de Schildesche 457. stud. in Monte-
Pessulano 573 et 585 et 622 et 701 et
709. praep. Xanctensis 709. 741. eius
cap. et fam. 741.
— lohannes de — can. et cust. S. Io-
hannis Leod. et can. ín Hougaerde (in
Brabant) Leod. d. et cap. in Hanef
et in Gorsen. par. in Kettwig Col. d.
can. Werdensis 76. 77.
— Adolphus de — f. illeg. can. Fossensis
Leod. d. 327.
— Everhardus de — f. illeg. can. Lob-
biensis Camerac. d. 229. 365.
— Katerina de — abba. Essendensis 259.
260 (t).
-— nobilium de — magistri 112. 288. 460.
Marienstatt (in Nassau) monast. ord.
Cisterc. Trev. d. abb. 868.
Marnhese eccl. paroch. Leod. d. 69. 70.
Marsilius can. 8. Georgii Col. 631.
Massiliensis (Marseille) can. 588.
Martilhaco monast. de — Caturc. (Cahors
in Francia merid.) d. abb. 847.
Martini Iacobus cl. Argentin. 504.
Martini Petrus de Wesalia. Greta eius
uxor. 808.
Martinskruch (8. Martini eccl, Martin-
court in NoFr.) eccl. paroch. Trev.
d. 781.
Maurelli Iohannes praep. 8. Crucis Leod.
auditor curiae cam. ap. 860.
S8. Maximo Franciscus de — not. pap. 437.
Medeman (Mettmann?) Adolphus de —
cl. Col. d. lic. in decretis par. in Erk-
rath (Landkr. Düsseldorf). can.
Werdensis 27. 28. 631.
Medersheim eccl. paroch. Magunt. d. 41ba.
Index personarum et locorum.
Mediolanensis (Mailand) dominus: Ber-
nabo de Vicecomitibus 684.
— eccl. archid. 4.
Medus praebendatus S. Mariae Trev.
Meyninchusen (Meininghausen Kr.
Schwelm) Alexander de — bacc. in
iure can. subdiac. can. 8S. Andreae Col.
180. cap. 8. Mathiae in Sosato. can.
Bunn. 460. 461.
Melderike (Mellrich Kr. Lippstadt)
eccl. paroch. Col. d. 837.
Mende Swikerus de Limburg. 446.
Mendich-Inferior (Niedermendig Kr.
Mayen) eccl. paroch. Trev. d. 397. 511.
Mendich-Superior (Obermendig Kr.
Mayen) eccl. paroch. Trev. d. 416.
Menfredi Pontius praeceptor domus 8. An-
tonii Col. 242. 2406.
Mensel (Menzelen Kr. Mörs?) Iohannes
Pasch de — par. in Oytwilre (?) Col.
d. 81.
Menton (?) eccl. paroch. Trev. d. 431.
Mercerii Iohannes can. olim. (An-
goulöme. curialis) Dui
Merl (Kr. Zell) eccl. paroch. Trev. d.
incorporata capitulo 8. Castoris in Con-
fluentia 65.
Meschedensis eccl. saecularis S. Walbur-
commutata in eccl. collegiatam 834.
Ea. dec: Wilhelmus Prins 640. can.
599. 640. eccl. paroch. 837.
— Adolphus de — par. in Dromele (?)
Col. d. 631.
Metensis (Metz) ep: Ademarus 222. 354.
864. 411. eius consanguinus: Gauche-
rius de Montilio 605.
— curiae not. 108. — curiae cl. 108.
— eccl. cathedralis primicerius: Fulco
Bertrandi 91. 95. 96. 99. 537. Iohannes
de Hoyo (d'Heu) 674. cancellarius:
Galterus 103. 511. cant. Alardus 103.
637. elemosynarius: Boemundus de
Saraponte 108. 132. Aegidius de To-
reno 506. can. 103. 479. 800. 506. 511.
623. 659. 680. 753.
— dioecesis coll. cam. ap: Iohannes de
Hoyo (d'Heu) 674.
— eccl. 8. Salvatoris can. 103.
— monast. S. Petri abba. patrona eccl.
paroch. in Lozebruch (Luxemburg)
Trev. d. 781.
— civitatis consilium et commune 354.
rectores et iurati 428.
— Jacobus de Metis, can. 8. Paulini Trev.
ae par. in Anlier (Belg. Luxemburg)
— Symon Petri Vendehanep de Metis
not. curiae — 103.
Index personarum et locorum.
Midons (v (vel Midous) Io. de — (curialis)
Milcoviensis (Milkow in Rumenia) ep.
Bernardus 898. Bertrandus 415.
Mindensis (Minden) eccl. ep. Godefridus
840. 159. 160. 192. Theodericus 211.
mensa episcopalis 192.
— ecel. cathedr. praep: Henricus de
Waldeck 859 (1). Wedekindus de Monte
859. thes. Wedekindus de Monte 859.
schol. 261. cust. 156. 159. can. 842. 261.
— archid. in Lo 261. archid. in Osen
156. 160.
— eccl. 8. Martini dec: 170.
Minzenberg Iohannes de — (curialis) 79.
Mirabello Hugo de — cap. pap. can. S.
Servatii in Maastricht Bo:
Miratorio monast. de — ord. Cisterc. abb.
Guido 868.
Modenort (Mutfort in Luxemburg)
eccl. paroch. Trev. d. 594. 619. 708.
pp Geraldus subdiac. par. in Eschweiler
Molendorp (Müllendorf Kr. Geilen-
kirchen) Godefridus de — par. in
Witterschlick (Landkr. Bonn) 681.
Moleriis Arnaldus de — prof. iuris utrius-
que, can. Turon. nuncius pap. 320
Moliart Iohannes can. Traiect. 828. can.
Xanctensis 858. can. Limburg. 508.
Monasteriensis ep: Ludovicus patruus
Henrici (II) lantgravii Hassiae 80.
449 (1) Adolphus de Marka electus
499. 456. 457. 460. 528. Adolphi fam.
288. 460.
— off. 616. 719. coll cam. ap: Herman-
nus de Hovele 748. 778
— (Münster) eccl. cathedralis praep. 700.
dec: Lubertus de Langhen 486. 58b.
. cant: 279. Hermannus de Hovele
. Schol. 188. 798. can. 19. 73. 74.
109. 203. 265. 278. 279. 882. 436. 449.
. 460. 485. 640. 741. 772. 788. 799.
. obedientia 772. officium in Gron-
dorer 713. beneficium ecclesiasticum
— eccl 8. Ludgeri dec:
Rodemberg 741. 806.
— eccl. 8. Martini praep: Lubertus de
Langhen. Godefridus de 8. Cuniberto.
Honrieus Clepping 486. can. 427. 504.
eccl. 8. Mauritii dec. 277. can. 275.
- 916. 891. 772.
— eccl. veteris 8. Pauli praep. 279. can.
889. 485. 460. 500. 680. 689.
Monasterii Eifliae (Münstereifel) eccl.
dec: Thidericus de Ahrweiler (1). Ro-
bertus de Tisservelde (alias de Tuitio).
Alvinus de Braken 504. 506. 542. 802
Lubertus de
359
thes: Iohannes Leonis de Düren 118.
can. 858. 205. 219. 422. 504. 606. 610.
631. 727. 728.
Monasterii Eifliae Iohannes de Monasterio
Eifliae pr. Trev. d. par. in Wilre Trev.
d. par. in Winningen Trev. d. 330.
Monasterii Meinevelt(M ünstermaifeld
K r. May en) eccl. 88. Severi et Martini
capit. 207. 384. praep: 866. Henricus
de Spanheim 202. Pastor card. Gode-
fridus de Sinzig 281. 845. dec: 866.
Conradus Geyner 498. can. 7. 46. 64.
859. 897. 511. 698. 703. 761. 797. 199.
820. praebendae sacerdotales maiores
sex 46. eccl. paroch. 498.
— [Iohannes Nael de —. Hermannus eius
f. cl. Trev. d. par. in — 498
— Henricus Winbuch de — can. 8. Ca-
storis in Confluentia 556. 624.
Monheim eccl. paroch. Met. d. Theoderi-
cus par. 595.
Montabur (Montabaur Unterwester-
waldkr.)
— Iohannes Kavesak de — can. 8. Luben-
tii in Dietkirchen (bei Limburg) et
8. Georgii Limburg. 462
— lohannes de — vic. S. Martini Wesa-
liensis 533.
Montclair castrum 109.
Monte (Berg) Wedekindus dominus de —.
Wedekindus eius f. thes. Mindensis.
praep. Mindensis 869.
— Adolphus de — par. in Scholere
(Schöller Kr. Mettmann) 631.
— Gerardus de — cap. Waldemari regis
Daciae. can. Mindensis. archid. in Loin
in eccl. Mindensi. can. Verdensis archid.
de Bevensen in eccl. Verdensi 261.
—- Leo de — vic. 8. Dionysii in eccl.
S. Gereonis Col. 638.
— Wilhelmus de — doctor legum, can.
Leod. 53.
Monteloye Iohannes (curialis) vic. 8.
Patrocli Sosat. 805
Montestellarum(SternebergKr.M a y en?)
Iohannes de — can. Monasterii Meine-
velt, cap. Petri card. 7.
Montibus (Bergen-op-Zoom i. d. Nie-
derlanden) comes de — 44.
Montfort Cono de — prior monast. 8.
Mathiae Trev. 518.
Montilio (Montélimar in Francia me-
rid.) Gaucherius de — miles, consan-
guineus epi. Met. 600.
Montisannonis eccl &8. Waldetrudis Ca-
merac. d. can. 280.
Montisfalconis (M o ntfaucon) eccl. 8. Ger-
mani Rem. d. can. 16.
Montisodiliae eccl. Leod. d. praep. 280.
360
Montis-Pessulani (Montpellier) studium
283. 373. 382. 640.
Montzdorf (Moestroffin Luxemburg)
Iohannes de — laicus Trev. d. 48
Moerder Henricus cl. fam. Henrici Suder-
man 427.
Moretetz Alisetta mulier Met. 481.
Morelli Io. (curialis) 583.
Moers (Moerse, Morse, Murze) eccl. pa-
roch. Col. d. 631.
-— lohannes de — par. in Nyenkirken
in der Vlünen Col. d., par. in Huckingen
(Landkr. Düsseldorf) 569. can.
Xanctensis, miles 599. schol. Xancten-
sis
— Wolramus de — praep. Embric. et
par. in Goch 511.
Morstorp Iacobus de — cap. in Enzen
(Kr. Euskirchen) Col. d. can. Cardon.
Trev. d. 468. 478.
Mossaco P. de — (curialis) cl. Caturc.
d. not. 843. 848.
Muckenzheim (P) eccl. paroch. Argentin.
d
Much (Siegkr.) eccl. paroch. Col. d. 212.
Mude Iohannes de — lic. in decretis, vic.
S. Mariae Wesal. Trev. d. et can.
Aschaffenburg. can. Cardon. 829.
Muylgin Christianus de Lamberstorp
(Lammersdorf Kr. Montjoie) cl.
Col. d. 107.
Muldensheim Iohannes de — cl. Col. d. 808.
Mule Theodericus can. et cant. S. Castoris
in Confluentia 866
Mulrepesch Iohannes can. Xanct. par.
S. Columbae Col. et can. S8. Aposto-
lorum Col. 285.
ur wo Oda de — praeposita Essend.
Muno (Belg. Luxemburg) prioratus
de — ord. 8. Bened. Trev. d. 423.
Munter Erembertus de Tremonia (Dort-
mund) can. eccl. B. Mariae ad gradus
Col. 3. can. Bunn. et 8. Severini Col. 40.
— Hermannus de Tremonia fam. Nicolai
card. can. Aquensis 641.
N.
Nael Iohannes de Monasterio Meinevelt.
ermannus eius f. par. Monasterii
Meinevelt 493.
Nalnyro Iohannes de — proc. fiscalis pa-
pae et cam. ap. 595.
Namurionsis (Namur) eccl. 8. Petri can.
Nanceyo (Nancy) eccl. 8. Georgii can.
Index personarum et locorum.
Narniensis (Narni in Italia media)
ep. Petrus 838.
Nase Iohannes par. in Kerberg (?) Pader-
born. d. par. in Erwitte (Kr. Lipp-
stadt) Col. d. 798.
Nassau (Nassawe, Nassowe, Nassauwe).
— Otto comes de — (Siegen-Dillen-
burg) 310 (1) 420. Henricus eius f.
can. Col. 310. 420. Otto eiusdem f. 420.
Alheidis comitissa (eiusdem) vidua 669.
— Rupertus comes de — (Wiesbaden)
373. 874. Gerlacus eius fr. archiep.
Magunt. 373. Crafto eiusdem fr. cl.
studens in Monte Pessulano 313.
— Johannes de — f. Gerlaci comitis de —
et fr. Ruperti comitis de — can. Fritz-
lar. 548. (Postea comes de Nassau-
Weilburg et uxoratus.)
— Conradus de —. Gerardus eius f. cl.
Trev. d. 548.
Nassowiensis eccl. Leod. d. cust: Hen-
ricus Suderman 500. 684.
Nazarenus (Nazareth) archiep. Ricar-
dus 164.
Nedericten eccl. paroch. Leod. d. 508.
No obedientia eccl. S. Cuniberti Col.
Nellenburg Eberhardus comes de —. Con-
radus eius f. can. Trev. 421.
Nennig (Kr. Saarburg) eccl. in — Trev.
d. par: Iohannes, cap. et not. abbatis
monast. S. Mathiae Trev. 518.
Neopatrensis (Novae Patrae, Patra-
djik inGraecia) archiep. Iacobus 164.
Neowillarensis (Neu weiler im Unter-
elsass) monast. ord. 8. Benedicti ca-
merarius, nuncius Wilhelmi archiepi.
Col. 294.
Nersdom Godefridus de — (curialis) par.
in Biwer (Luxemburg) 72. 404a. 538.
par. in Rheindorf Col. d. et cap. in
eccl. Sutphana (Zlüitphen in Nie-
derlanden) Traiect. d. 536.
Neuton Willelmus de — cl. Lichefeld.
d. not. 861.
Nexonio Bernardus de — cl. cam. ap. 022.
Nikendich (Nikenich Kr. Mayen) eccl.
paroch. Trev. d. 267.
Nicolaus par. 8. Michaelis in Luxem-
burg 91.
Nicopolensis (Nicopoli in Bulgaria)
ep. Walterus 164
Nidecgensis (Nideggen Kr. Düren)
eccl. 8. Iohannis praep: 14. 82. 631.
Florentius de Wevelinghoven 788. 802.
can. D. 721. 128. 802.
— Iohannes Petri de Nideggen fam. ma-
gistri lapicidae pap. 47.
Nyenkirken (Nuenkirchin) in der Vlünem
eccl. paroch. Col. d. 669. 681.
Index personarum et locorum.
Nyle Theodericus de — can. S. Simeonis
Trev. par. in Wincheringen (Kr. Saar-
burg) Trev. d. 795.
Nomenich Remarus de — par. in Bo-
wilre (?) Col. d. 631.
Northof Godefridus secretarius Adolphi
de Marka electi Monaster. schol. 8.
Petri Leod. et cant. 8. Martini Leod.
can. Spir. 457.
Normanniae dux Carolus 380.
Northusensis (Northim. Northun. Nord-
hausen Prov. Sachsen) eccl. S. Cru-
cis praep: Iohannes Underschop de
Constantia 218 ($1). Cuno de Falken-
stein 215. 218. 695. can. 22
Novaecclesia Gerardus de —. Iohannes
o f. can. B. Mariae in Capitolio Col.
Novavilla Iohannes Galli de — miles.
Henricus eius f. illeg. can. S. Mariae
Aquensis 4b.
— Michael Michaelis de — fam. Ray-
naldi card. can. 8. Mariae Aquensis 832.
Novavilla (La Neuville sur Meuse
in NoFr.) Iohannes de — mon. et
camerarius monast. Epternac. 161.
Noviomagio (Nymwegen) eccl. hospi-
talis pauperum de — .
— Conradus Potteri de — cl. Col. d. par.
de Biwer (in Luxemburg) 538.
— Fredericus Gisekini de — par. in
Rheindorf Col. d. 536.
— Iohannes de — par. 8. Aldegundis in
Embrica 738.
— "Theodericus de — can. Reyss. 463.
Novillarensis v. Neowillarensis.
Noviomensis (Noyon in Fraucia sep-
tentr.) archid: Gerardus de Danville
564
Nuenburgensis (Naumburg) eccl. can.
52. 752
Nuenkirchen (Neukirchen Kr. Gre-
venbroich) eccl. paroch. Col. d. 631.
Nuhusensis (Neuhausen) eccl. prope
Wormatiam can. 460. 451.
Nummerin (Nommern inLuxemburg)
eccl. paroch. Trev. d.
Nürin (?) eccl. paroch. Trev. d. 704.
Nussiensis (Neuss) eccl. paroch. 463. 477.
— monast. S. Quirini monial. ord. 8. Bened.
abba. et conventus 809. abba: Kate-
rina 477.
erg rtlonus de Nussia not. curiae Trev.
— lIohannes de —. (curialis) 422.
— Tilmannus de N. proc. in Romana
euria 861. 98. 197. can. Xanctensis et
par. in Unkel (Kr. Neuwied) Col. d.
155. 167. 198 219. 226. 286. 486. 595.
861
Nuwenare (Neuenahr Kr. Ahrweiler)
Katherina de — cana. eccl. SS. XIm
Virginum Col. 87.
9.
Oberndorf (Kr. Wetzlar) eccl. paroch.
Trev. d. 618.
Ohsenstein (Ochsenstein im Elsass)
Rodolphus et Otto Magnus nobiles de —
158.
Oyen eccl. paroch. Leod. d. 218.
Oytgenbach Iohannes de — can. B. Mariae
ad gradus Col. 3.
Oytwilre (?) eccl. paroch. Col. d. 81.
Oldenburg Iohannes comes de —. Wil-
helmus eius f. can. Col. 185. 186.
Mauritius eiusdem f. can. Col. 646.
Olenbruch Adolfus par. in Erpel (Kr.
Neuwied) Col. 631.
Olerici Dominicus cap. collectoris cam.
ap. can. Met. 623.
Olfe (Olpe?) eccl. paroch. Col. d. 649.
Olmucensis (Olmütz) ep. 354.
Olpen Otto de — can. Xanctensis 40D.
One ecel. paroch. Leod. d. 596.
Oppenheim eccl. 8. Catharinae in —
Magunt. d. schol. 70b.
— Iohannes Wasmodi de — fam. Theo-
derici Beier de Bopardia 452.
— Nicolaus de — can. Wormat. 424.
Ordolphi Nicolaus par. in Lins Trev. d.
et dec. S. Paulini Trev. 753.
Ordorf (Kr. Bitburg) Henricus de —
alt. in ecc. paroch. Andernac. par. in
Escin (?) Trev. d. 511.
Orone v. Crove.
Orsoy (Kr. Moers) Rullemanus de — can.
B. Mariae ad gradus Col. 3. schol.
Xanctensis 838.
— Lambertus de — can. Xanctensis et
SS. Apostolorum Col 566. 79%. can.
Traiect. 883.
Osnaburgensis (Osnabrück) ep: Engel-
bertus 840. 575. 821.
— eccl. can. 172. 283. 778.
— eccl. S. Iohannis praep. 170 can. 48b.
— Eberhardus Pravek de O. v. Pravek.
Osperim (Ospern in Luxemburg) eccl.
paroch. 'Trev. d. 381. 479. 511. 669.
163. 7%.
Oss Henricus de — mag. in artibus et
bacc.in medicina, par. inMuch(Siegkr.)
212. cap. Wilhelmi archiepi. Col. par.
in Eglisauwe (?) Col. d. et alt. 8. Sil-
vestri in eccl. Col. 787.
— Aegidius de — par. in Oyen (?) Leod.
d. 213.
Otbanensis (Ottana in Sardinia) ep.
Petrus 398. 415. .
362
Ottring Iohannes de — cust. monast. 8.
Mathiae Trev. 518.
Ousheim Theodericus de — can. monast.
S. Antonii Vienn. praeceptor domus
S. Antonii Col. 246.
Ouskirchin (Euskirchen?) vicaria Col.
d. Adolphus de — vic. 681.
Ovelacker Gerlacus par. S. Albani Col. et
can. Monaster. et Essend. par. in Holz-
weiler (Kr. Ahrweiler). subdiac. 626.
656. 776.
Overstoltz Gotschalcus can. S8. Aposto-
lorum Col. 541.
P.
Padelbornensis (Paderborn) ep. 821.
— eccl. can. 156. 159. 340. 772. obe-
dientia 772,
— eccl. S8. Petri et Andreae in Bu-
storpe praep: Thidericus de Essendia
614. can. 292. 527.
Paduanae (Padua) ecel. can. 46b.
Paffendorf(PfaffendorfLandkr. Kob-
lenz) Gerlacus de — can. 8. Florini
in Confluentia 187. cant. 8. Florini et
can. 8. Castoris in Confluentia 666.
— Henricus de — cust. 8. Castoris in
Confluentia 183. 846. par. in Leye (Lay
Landkr. Koblenz). can. 8. Simeonis
Trev. 666.
Pafferode (P affrath) Iohannes de — par.
in Syberg 681.
Pail Iohannes can. eccl. 8. Iohannis in
Nideggen (Kr. Düren) et eccl. S. Ser-
vatii in Maastricht et eccl. 8. Petri in
Namur et eccl. 8. Mariae Aquensis
(Aachen) et par. in Geirdenrode D.
par. in Aylmesheym Col. d. 118.
— Iohannes par. 8. Mariae in Zülpich
(Kr. Euskirchen) 681.
Palaysini Iohannes not. cam. ap. 188.
868a. cl. cam. ap. 522.
Palatinus (Pfalz) Rheni et Bavariae dux:
Rupertus senior, archicamerarius Ro-
mani imperii 880. 547. Rupertus iunior
Palatiolo (Pfalzel bei Trier) eccl. B.
Mariae de — praep: 50. 188. 483. Io-
hannes de Ruremunde 807. 822. 830.
dec. 31. 82. cant: Henricus Kempe 712.
schol: Iohannes iurisperitus 106. 254.
269. 476. 711. can. 31. 86. 698.
— lohannes de — 86a.
Palatiolo Arnoldus de — scabinus Col. 506.
Geraldus eius f. thes. et par. 88. Apo-
stolorum Col. can. eccl. Loss. et Heins-
berg. Leod. d. 511. 519.
Palentinus (Palencia in Hispania) ep:
157. Reginaldus thes. pap. 280.
Index personarum et locorum.
Paradisus (Paradies Kr. Soest) monast.
monial, ord. 8. Bened. Col. d. 1b.
Paris Willermus can. S. Pauli Leod. 238.
proc. in Romana curia 861.
Parisiensis (P aris) eccl. dec. 858. can. 564.
Parvo-Vergnolio (V erneuil-le-Petitin
NoFr.) eccl. paroch. de — Trev. d. 810.
Pasch Iohannes de Mensel par. in Oyt-
wilre Col. d. 81.
Paschalis M. (curialis) 24.
Pavone Gerardus de — can. 8. Georgii
Col. 596. 624. 629.
— Theodericus de — thes. 8. Andreae
Col. 631.
Pavonis (conf. Pavone) Theodericus can.
S. Andreae Col. 29. schol. eccl. Eyken
Leod. d. cap. 8. Salvatoris iuxta Castell.
Camerac. thes. Andreae Col. 176.
Pergamensis (Bergamo in Italia su-
periore) eccl. can. 82.
Periers prioratus ord. 8. Bened. Remensis
d. 628.
Perona eccl. de — Noviom. d. can. 564.
Perpenensis (?) ep. Adam 164.
Petri Iohannes de Nideggen cl. Col. d.
fam. magistri lapicidae pap. not. 4T.
Petrus abb. monast. 8. Antonii Vienn. 246.
Phiplonis Iohannes (de Lucembourg) par.
de Modenort Trev. d. 594. 708.
Pictavensis (Poitiers) eccl. dec. 858.
Pigaviensis (Pegau) monast. Merseburg.
d. abb. 752.
Pigonis Abricus par. 8. Michaelis in
Luxemburg et par. in Modenort Trev.
d. 594.
Pilch (Pillig Kr. Mayen) eccl. paroch.
Trev. d. 66.
Pingwia (Bingen) eccl, de — praep. 498.
— Bertoldus Pletzweke de —. Wolframus
eius f. cl. Magunt. d. par. in Meders-
heim Magunt. d. 41ba. 496. 452.
Pinstorp (Pingsdorf Landkr. Köln)
ecc]. paroch. 71. 631.
Pyrne (?) eccl. paroch. Col. d. 896. 599.
Pistoris Rutgerus de Embrica can. 8. Wal-
burgis in Arnheim, par. 8. Aldegundis
in Embrica Traiect. d. 733.
Pittinga (Pittingen in Luxemburg)
Gerardus de — can. Trev. 187.
— Nicolaus de — dec. Trev. 86a. 105.
Plateren Albertus, Elisabeth eius uxor,
Col. d. 9.
Podio Arnaldus de — Caturcensis d. not.
pap. 848 —840D.
Podiofuleonis (Podiosulconis) Geraldus
de — can. Lemovic. (Limoges) (cu-
rialis) 513. 670.
Poliche (Polch Kr. Mayen?) curtis
monast. 8. Mathiae Trev. 618.
Polle Iohannes de — can. Col. 862.
Index personarum et locorum.
Pomerio (Bongartz, Bungart) Gerar-
dus de — miles Leod. d. fundator mo-
nast. 8. Clarae Aquensis 88. Gertrudis
eius vidua 88. Gerardus, Wilhelmus,
Godefridus, Eustachius eiusdem filii 88.
Ponte-Moncionis (Pont-à-Mousson in
Lothringen) Girardus de — mon.
monast. S. Vitonis Vidun., prior de
Muno ord. S. Bened Trev. d. (in Belg.
Luxemburg) 423.
Ponzanno Ludovicus factor mercatorum
Romanam curiam sequentium 608.
Populo Iohannes de — par. in Königs-
feld (Kr. Ahrweiler) 631.
Porcetum v. Burtacheid.
Potteri Conradus de Noviomagio cl. Col.
d. par. de Biwer (in Luxemburg) 538.
Pragensis (Prag) archiep: Arnestus 356.
. 807. eccl. 126.
-— ecel. Wissegradensis dec:
Paduanus 175.
Pravek Everhardus de Osnaburgo (Osna-
brück) par. deKues(K r. Bernkastel
Trev. d. par. de Urio (Euren Landkr.
Trier) et schol. 8. Simeonis Trev. et
can. in Karden (Kr. Kochem) 6%.
Preut Gerardus par. in Budberg Col. d.
599. 600.
Prichamer Petrus civis Col, Iustina eius
f. monial. monast. 8. Gertrudis Col. 788.
Pryns Willelmus dec. Sosat. 638. par. in
Vallebracht (Valbert Kr. Altena) et
dec. in Meschede 640.
Pryntz Heydenricus par. in Bya (?) Col.
d
Prohinis Bertrandus de — cap. et fam.
Nicolai card., thes. Bunn. 104.
Prone (?) eccl. paroch. Col. d. 422.
Prumia (Prüm) monast. S. Salvatoris
in — ord. 8. Bened. 851. 79.
Psalmodiense monast. ord. 8. Bened.
Nemaus. (Nimes in Francia merid.)
d. 784. 831.
Pure et Clemency (in NoFr.) eccl. pa-
roch. Trev. d. 475.
us Bernardus Arnoldi de — can. Bunn.
Iohannes
— Engelbertus de — can. Magunt. et
8. Victoris Magunt. et S. Severini Col.
et Werdensis (Landkr. Düsseldorf)
54. DD. 463. 826. 827.
— Thidericus de — (curialis) 704.
Q.
Quenteler Arnaldus par. in Gelsenkirchen
1.
S Quintini (St. Quentin) eccl. Noviom.
(Noyon) d. can. 564
363
Ramesach Iohannes de Confluentia cl.
Boemundi archiepi. Trev. 353.
Ramesberghe (Remesberghe, Ramsberg
Kr. Ahaus) Gerardus de — miles.
Lubertus eius f. bacc. in decretis, can.
Monaster. et par. in Borken (Kr. Bor-
Eon) can. Monaster. et Traiect. 460.
Randecke Godefridus de — praep. S. Tri-
nitatis Spir. 498.
Randenroede (Randerath Kr. Geilen-
kirchen) 486.
Ratingen (Batinghen, Landkr. Düssel-
2 auro Io Iohannes de — can. Essend. 230.
nr Iacobus de — cl. Met. can. Trev.
Rekelinchusen (Recklinghausen) eccl.
paroch. Col. d. 624. . 817. 818.
— Hermannus Doth de — can. Werden-
sis 801. par. de — 624.
— Hermannus Limborgh de — par. in
Holzweiler. par. 8. Albani Col. 626.
Redelinga (Rehlingen Kr. Saarburg
oder Kr. Saarlouis) Walterus de —
pr. cap. 8. Erasmi in eccl. Trev. 89. 97.
Regis Arnaldus can. B. Mariae ad gradus
Col. 848.
Beinbach Iohannes de — (curialis) 718.
-— e de — par. in Wermelskirchen
Reynaldi A. (curialis) 516. 704.
Reingestorf (?) eccl. Trev. d. 888.
Reinstorp (Rheindorf Landkr. 8o-
lingen) eccl. paroch. Col. d. 408. 586.
Reyp Everhardus de — can. Essend. coll.
cam, ap. in Monaster. d. 778.
— Henricus de — can. Monaster. et
Paderborn. et S. Mauritii et 8. Martini
Monaster. et S. Georgii Col. et Essend.
112. 118.
— lohannes de — can. Werdensis 818.
Heyssensis (Rees) eccl. capit. 519. praep:
Theodericus de Bersen 720. dec: 81.
536. 566. Ebrardus de Luncor 742.
Everardus de Landorpe 765. 818. can.
491. 468. 477.
— Goswinus de Reys cap. Petri card. et
par. in Friesheim et can. Col. 652.
— Lambertus de — can. 8. Cuniberti
Col. 631.
— Wilhelmus de — pr. par. in Marn-
hese Leod. d., obtinens praebendam
sacerdotalem eccl. Col. 69. 70. can. 8.
Severini Col. 637. proc. in curia Ro-
mana 861.
Reiste (Kr. Meschede) eccl. paroch.
Col. d. 837.
364
Remelinchusen (Remlinghausen Kr.
Meschede) eccl. paroch. Col. d. 837.
Remundus servitor magistri ostiarii pap.
66.
Renneberg (Rennenberg) Ernestus de —
dec. Col. par. in Pyrne Col. d. 396.
— Henricus de — subdec. Col. 318. 822.
Rense (Rhens, Landkr. Koblenz) eccl.
paroch. 239. 513.
— Mathias f. Henrici de — cl. 558.
Resdail Iohannes cl. Leod. d. mag. in
artibus 12.
RezyesIacobus de — can. S. Petri Leod.816.
Rike Arnoldus can. Bunn. 275.
Richardi Winandus can. Bunn. 4.
Rigensis (Riga) archiep. 261.819. 860. 707.
Rineke (Rheineck Landkr. Koblenz)
Theodericus de -— can. Monasterii
Meinevelt 797.
Ripe Hermannus cl. Col. d. 698.
Riperia Arnoldus de — par. de Halmale
Hermale) Leod. d. 186.
Rystorp (?) Sibertus de — par. d. Keyen-
berg Col. d. et obtinens officium schola-
rium eccl. Col. 788.
Riven Henricus de — par. in Erwitte
(Kr. Lippstadt) par. in Kerberg (?)
Paderborn. d. 798.
Rivenacho (Revenache, Rübenach
Landkr. Koblenz) Iohannes Iohannis
de — par. in Escin (?) Trev. d., alt.
in eccl. paroch. Andernac., par. in
Montabaur Trev. d. 511.
— Iohannes de — par. in Widergais (?).
par. in Hilgenroth (Kr. Altenkirchen)
189—141.
Rivensis (Rieux in Francia merid.)
ep. (curialis) 824.
Robertus cant. Trev. 86a. 97.
Robini (Bonini) Iohannes can. Limburg.
et cap. Boemundi archiepi. Trev. 585.
543. 559. 597.
Rode Conradus vamme — miles, Lisa
eius uxor, Col. d 767.
— Eberhardus de Wetzlar can. 8. Georgii
Limburg. 861. can. Wetzlar. 511.
— Hermannus 771.
— Sygilo praep. eccl. Weilburg. (Ober-
lahnkr.) 424.
— Wilhelmus Alberti de — subdiac. par.
in Heppendorf (Kr. Bergheim) 511.
Rodemberg (Rodenberg, Romberg) Lu-
bertus de — par. in Kamen (Kr.Hamm)
et fam. nobilium de Marka 108. cap.
et fam. Theoderici de Marka, dec. S.
Iohannis Leod. et S. Ludgeri Monaster.
et can. Monaster. 741.
Rodenhusen (Rodenhausen Kr. Mar-
burg) Crafto de — can. Limburg. 508.
schol. Wetzlar. 508. 511.
Index personarum et locorum.
Rofach (Ruffach im Elsass) eccl. pa-
roch. Basil. d. 558.
Roggendorp Florentius de — nepos Flo-
ama de Wevelinghoven, pr. can. Col.
Roydwinus de Colonia can. 8. Mariae
Aquensis 115.
Roismunt Iobannes pr. Col. 541.
Rolinchusen (Bellinghausen b. Essen)
eccl. saec. Col. d. can. 631.
Roma Iohannes de — cursor pap. 273.
Romana curia: cardinales:
Aegidius (Albornoz) tit. S. Clementis
pr. card, poenitentiarius pap.
sedis ap. legatus 268. ep. Sabinensis
Androinus tıt. 88. Iohannis et Pauli
pr. card. 466.
Bernardus tit. S. Eustachii diac. card.
594. 618. 782.
Franciscus tit. S. Marci
nitentiarius pap. 748.
Guido ep. Portuensis 240.
Guillelmus (Curte) ep. Albiensis (in
Francia merid.) ep. Tusculanus
515 camerarius collegii cardinalium
Hugo tit. S. Mariae in porticu diac.
card. 824.
Hugo (Rogerii) tit. 8. Laurentii in Da-
maso, card. Tutellensis 445.
Iohannes tit. 8. Georgii ad velum au-
reum diac. card. 124.
Nicolaus tit. S. Mariae in via lata diac.
card. 104. 508. 641. 768. 778. 799.
Pastor tit. S8. Marcellini et Petri pr.
card. 194. praep. Monasterii Meine
velt 237. par. in Rhens (Landkr.
Koblenz) 239. 845. 513.
Petrus Ostiensis et Velletrensis ep. 59.
60. 652.
r. card., poe-
50. 764.
Petrus tit. S. Anastasiae pr. card., dec.
Col., dec. 8. Iohannis Leod. 637. 708.
Petrus tit. S. Martini in montibus pr-
card. 115. 234. 579. 724. 813. .
Petrus 8. Susannae pr. card. 7.
Raymundus tit. S. Crucis in Ierusalem
pr. card. 864. 488.
Raynaldus tit. S. Adriani diac. card.
595. 832.
Talayrandus ep. Albanensis 380.
— Cardinalium beneficia ecclesiastica 864.
59. 60 (!). 237. 239. 346. 618. 637. 708.
T11. 813. 894. 833.
— Cardinalium collegii camerarius 847.
481. 518. 521. 522.
— Vicecancellarius 430.
Camerarius pap: Stephanus archiep.
Tholosanus b1. 98. 127. 157. 166.
260. 261. 347. 404. 480. 487. 610.
Index personarum et locorum.
618. 521. 535. 543. 569. 667. 696.
697. 617. 831.
Camerarius collegii cardinalium: 347.
481. 518. 521.
Thesaurarius camerae apostolicae: Re-
ginaldus ep. Palentinus 230. 250. 251.
Galbardus de Lemovicinio 722. Gau-
celinus abb. Psalmodiensis 831.
Poenitentiarius: 58. 593. 743. 750.
Examinator clericorum pauperum de
Alamannia: Rudolphus Losse 52.
Auditor causarum palati apostolici:
861. 733. 743. 817.
— F oonrator fiscalis camerae apostolicae
5
Procurator 861. 595.
Notarius 81. 587.
Capellanus sedis apostolicae v. Indicem
rerum quarundam notabiliorum.
Serviens armorum 812.
Magister lapicida, eius fam. 47
Magister ostiarius 266.
Cursor 213. 510. 617.
— Cancellariae apostolicae abbreviator
157. scriptor 569. 768.
Librata papalis 48b.
Cardinalium familiares, capellani et ser-
vitores 7. 104. 115. 124. 194. 234.
859. 445. 488. 608. 524. 626. 579.
594. 614. 618. 648. 652. 732. 768.
764. 178. 799. 832.
Curialium superiorum familiares, capel-
lani et servitores 45. 266. 275. 427.
481. 456.
Expensae pro recuperandis terris eccle-
siae Romanae 173. 281. 268. 438. 644.
Romanorum reges et imperatores.
— Henricus VII 834.
— Ludovicus de Bavaria 109.
— Carolus IV 851. 46. 88. 92. 98. 103.
109. 126. 143. 147. 148. 154. 161.
166. 175. 240. 268. 264. 271. 290.
295. 297. 816. 320. 325. 354. 360.
363. 379—881. 417. 419. 429. 450.
451. 472. 549. 666. 634. 751.
lector reliquiarum 83. 126. 154. eius
uxor Anna 409. 424. 526. eius can-
cellarius: Iohannes ep. Luthomusl.
(Leitomischl in Böhmen) 854.
eius familiares, servitores et capel-
lani 46. eius notarius 526. et secre-
tarius 751
Rostorp domus 8. Antonii ord. 8. August.
in — Magunt. d. praeceptor 242. 246.
Ructie eccl. de — Leod. d. can. 497. 500.
1.
Ruden (Rüthen Kr. Lippstadt) eccl.
parocb. Col. d. 798.
Rudenberg (conf. Rodenberg) Godefridus
de — armiger Col. d. 868.
col- .
86b
Ruffach (im Elsass) v. Rofach.
Ruffus Christianus can. B. Mariae ad
gradus Col. 3.
— Henricus can. Vilicensis (Vilich bei
Bonn) 422.
Rumel Christianus de Hetzingen can.
Xanet 162. can. Nidegg. et Aquensis
Rump Giseler par. in Schwerte 307.
Rupe Iohannes de — miles. Henricus
eius f. can. S. Paulini Trev. 187. 189.
— Radulphus de — can. Zamor. 843.
Ruppe Iohannes de — can. 8. Servatii in
Maastricht 414.
Ruremonde (Ruermonde, Roermonde in
Niederlanden) Petrus "Theoderici
de — par. Epternac. can. S. Paulini
Trev. 630.
— Wilhelmus de —. Iohannes eius f. cl.
Leod. d. par. in Schoenberg (inLuxem-
burg) 471. 754. praep. Palatiol. 807.
822. 830.
— sapella de Novacuria Reginarum in —
Runneipaf Henricus de Novocastro pr.
l.
8.
Sabbe (Sobbe?) Goswinus par. in Schwerte
801.
Sagonensis (Bagona in Corsica) ep.
Bernardus 398.
Salhes Aegidius cap. Nicolai card., alt. in
. eccl. Leod. et in eccl. paroch. 8. Severini
Leod. et par. in Nedericten Leod. d.,
can. Wetzlar. 508.
Salucis (Saluzzoin Italia superiore)
St. de — (curialis) 596.
Salzburgensis provincia 855. 417. archiep.
196. 231. 263. 270. 311. 417. 564.
Sancti Agerici monast. Virdun. abb. 810.
Sancti Brictii (Kues Kr. Bernkastel?)
eccl. paroch. Trev. d. 537.
Sancti Cornelii ad Indam v. Cornelii.
Sancti Deodati (St. Dié dép. Vosges)
Tull. d. praep: 513 Geraldus Homo 600.
can: Geraldus Sandelz de Spinalo 580.
— Widericus Iohannis de 8. D. cl. Tull.
d. par. in Rense Trev. d. 518.
Sancti Guaris (St. Goar) eccl. Trev. d.
can. 819.
Sancti Huberti (St. Hubert in Belgien)
monast. ord. S. Bened. abb: Henricus
628. mon. 628.
Sancti Martini eccl. v. Martinskruch.
Sancto Audomaro (8t. Omer, Francia
septentr. monast. 8. Bertini de —
patronus ecclesiae paroch. Gelsdorf Col,
d. 62. can. 448.
866
Sancto Cuniberto Godefridus de — v.
Coloniensis.
Sancto Iohanne (St. Iohann) Thomas
de — lic. in iure utroque, par. in Tum-
bis Leod. d. et can. Palatiol. et 8. Si-
meonis Trev. 31. 32. domesticus et fam.
Baldewini archiepi. Trev., can. 8. Pauli
Leod. 86.
Sancto Laurentio (St. Laurentin NoFr.)
Iohannes Symonis de — par. in Parvo-
Vergnolio (Verneuil-le-Petit in
NoFr.) Trev. d., par. in Tintigneyo
(Tintigny in Belg. Luxemburg)
Trev. d. 810.
Sancto Martino Iohannes de — par. in
Neukirchen (Kr. Grevenbroich) 631.
Sancto Maximo Franciscus de — archid.
Benevent. not. pap. 81. 437.
Sancto Quintino eccl. de -- Noviom.
(Noyon) d. can. 564.
Sancto Servatio Balduinus de — schol.
S. Adalberti Aquensis, can. 8. Petri
Leod. 816.
Sandelz Geraldus de Spinalo can. 8. Deo-
dati Tull. d. 580.
Sapongnya (Sapogne in NoFr.) Alber-
tus de — bacc. in iure canonico et lic.
in legibus, cl. Baldewini archiepi. Trev.,
can. Virdun. et B. Mariae Magdalenae
Virdun. 86. 86a. advocatus Trev. 97.
106. cl. Boemundi archiepi. Trev. 132.
Saraponte (Saarbrücken) Iohannes co-
mes de —, Gileta eius uxor 220. Io-
hannes comes de — et dominus de
Sos erceyo, Gyla de Barro eius uxor
— Boemundus de — archid. Trev. elec-
tus Trev. archiep. Trev. v. Treverensis.
— Bruno de — fam. Francisci card.,
can. Xanct. 764.
— Henricus de — can. Virdun. et 8. Ger-
mani Montisfalconis (Remensis d.) et
Col. 16.
— Iofridus de — frater Boemundi archiepi.
Arnoldus eius f. can. Trev. 86a. 106.
can. Col et Argentin. archid. Trev.
146. 184.
— Robertus de — frater Boemundi ar-
chiepi, can. Trev. et 8. Gereonis Col.,
par. in Linz Trev. d., praep. 8. Stephani
in Weissenburg Spir. d., cant. Trev.
praep. 8. Paulini Trev. 182. 136.
archid. Cardon. in eccl. Trev. 466. 468.
418. 488.
— altare 8. Iacobi in eccl. de — 306.
Sarwerden (Sarwarde, Saar-Union in
Deutsch-Lothringen)lobannesde—
can. Trev. et Magunt. 86. 86a. 216.
archid. in Marsal Met. d, collector cam.
ap. in Spir. d. 674.
Index personarum et locorum.
Barkes (Sierk in Deutsch-Lothrin-
gen?) Theodericus de — can. Palatiol.
par. in Klotten (Kr. Kochem) 698.
Sassenhusen (Sachsenhausen bei
Frankfurt) Emelricus de — schol.
eccl. Nuhus. prope Wormatiam 426.
Satzcensis (Saaz) eccl. Olmuc. d. can.
899. 400.
Savilihano Manuelis Bota de — factor
mercatorum Romanam curiam sequen-
tium 608.
Saxoniae dux Otto 354. dux Radolphus
archimarsciallus Romani imperii 880.
Saxonum speculum (Sachsenspiegel)
Scadelant (Schadelant) Hermannus Stil-
kin de — cognatus Iohannis inquisitoris
can. S. Georgii Col. 606. 609.
— Iohannes ord.Praedicatorum, prof. theol.,
inquisitor haereticae pravitatis in prov.
Colon Trev. et Magunt. 66. 67. 263.
454. ep. Culmensis (Kulm in West-
preussen) 606. eius not. 606.
Scademan Gerlacus Sylonis de Confluen-
tia can. 8. Florini de Confluentia 86b.
Scaep Ruymboldus can. 8. Simeonis Trev.
808 (1).
Scal Thidericus cl. (curialis) 279.
Sceper Isaac, Bela eius uxor, cives Col
Schadelike Alheidis de — monialis per
saeculum vagabunda 5839.
Scheyde Wipertus de — can. 8. Castoris
in Confluentia 86.
Schiffenberg (Setffenborch, Saffenborch,
Kr. Giessen) monast. quondam ord.
S. August., domus ord. B. Mariae Theo-
tonicorum (Conf. III. 1046) 80.
Schildesche (Landkr. Bielefeld) eccl.
de — praep: Ludovicus de Waldecke
198 (T). Adolphus de Marka 198. Theo-
dericus de Marka 457. 709.
Schilline Wilhelmus de Busvelde schol.
Carpensis et can. S8. Apostolorum Col.
479. can. Monasterii Eifliae 504. thes
et par. 88. Apostolorum Col. 511. 512.
dec. S. Cassii Bunn. 631.
Schive Reynardus par. in Neuss 468. 477.
Schoys (Schussy, Suxy in Belg. Lu-
xemburg?) Hichardus de — par. in
Nommern (Luxemburg) can. 88. Apo-
stolorum Col. 479.
Scholere (Schöller Kr.
eccl paroch. Col. d. 681.
Schoneckin (Schünecken Kr. Prüm)
Philippus baro de —. Hermannus eius
f. can. Magunt. 166.
— Gerardus de — praep. in Villapinensi (?)
et par. in Oepern Trev. d. 672.
Mettmann)
Index personarum et locorum.
Bchonehals Iohannes intrusus can. S. Flo-
rini in Confluentia 801.
Schonenburg (Schünburg bei Ober-
wesel) Lampertus miles de —. Otto
eius f. cl. Trev. dec. B. Mariae Wesa-
liensis 530.
Schonenbusch Fredericus de — can. Ma-
gunt. et Trev. 86.
Schotte Wilhelmus f. illeg. pr. Col. d.
praebendatus 8. Caeciliae Col. 725.
Schumer Iohannes fam. Nicolai card. can.
Monaster. et 8. Cuniberti Col. et Mo-
nasterii Meinevelt et Bunn. 799. bacc.
in decretis, can. Sosat. 820.
Boh werinensis eccl vicaria summa 648.
Sclavis Iohannes de — schol. 8. Adal-
berti Aquensis, can. 8. Petri Leod. 611.
Sconenberg (Schönberg in Luxem-
bar g) eccl. paroch. Trev. d. 471. 680.
164.
Sconenburg (Sconembergh) Otto de —
raep. Wormat. schol. Spir. 285. 287.
1. praep. 8. Martini Wesal. et can.
Magunt. et Trev. 499. conf. Sconenberg.
Sconeweder Conradus consanguineus Hen-
rici Suderman, can. 8. Servatii in Maa-
stricht et 8. Andreae Col. 43b. 618.
Scopiensis (Uesktib in Albania) ep.
Iohannes vic. generalis in pontificalibus
Wilhelmi archiepi. Col. 850. 867. 3b.
182 (t). 206. Iohannes de Syberg 182.
283. 810. 829. Conf. Schonenberg.
Scopulensis (Bcopulo Sporadum in-
sula) ep. Iohannes vic. generalis in
pontificalibus Henrici archiepi. Col. 886.
Scorne Mathaeus cl. Clusinae (Chiusi
in Italia media) d. not. 588.
Selbodensis monast. Magunt. d. abb. 618.
Selingen (Selange) v. Lozebruch.
Senecensis (?) ep. Franciscus 888.
Senensis (Siena) eccl. 8. Pilgrini 839.
— Bindus de Senis (conf. II et III) praep.
et archid. Col. 889. thes. in Dietkirchen
(bei Bonn) 157.
Beno iis Iacobus de — can. Leod. 286.
Septemfontibus(Siebenborn inLuxem-
burg) Nicolaus de — nepos Wilbelmi
(de Genepe) archiepi. Col. can. Col. et
Monaster. 102.
— Thomas de — nepos Wilhelmi archi-
epi. Col. can. Col. et Trev. et Leod.
249. 244. praep. 8. Mariae ad gradus
Col. 681. 642. thes. Col. 656.
Serenocampo lohannes de — cl. Leod. d.
servitor Hugonis card. can. Bunn. 44b.
can. 8. Mariae ad gradus Col. 456.
361
Serris Bernardus de — can. Aquensis
(Aix in Francia merid.) (curialis)
Sesslich Theodericus de — vic. 88. Apo-
stolorum Col. 631.
Setffenberg v. Schiffenberg.
Setwilre (?) eccl. paroch. Trev. d. 796.
Henricus par. 7%.
Syberg (Hohen-Syburg Kr. Hoerde)
eccl. paroch. Col. d. 681.
Syberg (Siegburg Siegkr. monast.
8. Michaelis ord. 8. Bened. abb: Rey-
nardus 516 (f) Nicolaus 516. 521.
522. 590. 592. mon. 409. monasterii
valor annuus 521. 522.
Syberg (Siegburg oder Hohensy-
burg) Iohannes de — mon. monast.
Veterismontis (Altenberg Kr. Mtl-
heim am Rhein) ep. Scopiensis 182.
233. 810. 829.
— Iohannes de — pr. can. S. Andreae
Col. 51. par. in Bacharach, can. Sosat.
et 8. Petri Magunt. 1%. can. 8. Ca-
storis in Confluentia 238.
Sibnicensis (Sebenico in Dalmatia)
ep. Bonifacius 898.
Syde Iohannes de Xanctis can. Wer-
densis 54. 56.
Sigin (Siegen) Hermannus Zeppenfelder
de — cl. Magunt. d. 779.
Synsteden Gerardus de — pr. alt. S. Ca-
tharinae in eccl. paroch. de Bedburg,
can. Werdensis 758.
Synzege (Sinzig Kr. Ahrweiler) Hen-
ricus Beier par. in — 631.
— Godefridus de — can. 8. Florini in
Confluentia et praep. Monasterii Meine-
velt 287. 846.
Sleps (Slep) Iobannes par. 8. Adalberti
Aquensis, cap. S. Gregorii Aquensis et
eap. S. Eligii in eccl, hospitalis lepro-
sorum Aquensis et can. S. Mariae
Aquensis, can. S8. Apostolorum Col.
865. 620.
Sluter Iohannes in servitiis cam. ap. can.
Xanctensis 818.
Smende Iacobus rector eccl. domus 8. La-
zari alias leprosorum prope oppidum
Aquense 625.
Snabel Sebertus can. 8. Castoris in Con-
fluentia 85. par. in Obermendich (Kr.
Mayen) 4lba.
Snetberg Hermannus fam. nobilium de
Marka 622
Soltani Bernardus cap. pap. auditor pa-
latii ap. dec. Tirason. 738.
Sorrensis (Sorra in Sardinia) ep. Ar-
naldus 4b.
868
Sosatensis (Susatiensis, Soest) eccl. 8. Pa-
trocli praep: Wilhelmus de Genepe
(archiep. Col. 864. Raimundus card.
864. dec: 186. Wilhelmus Pryns 638(1).
640, Henricus Gocha. Antonius Spyring
640. schol: Borchardus de Camen 443.
444. 456. 488. can. 170. 172. 190. 208.
211. 275. 277. 288. 444. 460. 477. 500.
502. 524. 601. 621. 638. 639. 656. 675.
690. 694. 820. vic. 805.
— eccl. paroch. (B. Mariae) in prato 631.
— eccl. paroch. 8. Petri 488.
— eccl. paroch. S. Thomae 112. 172. 283.
— capella 8. Bonifacii 858. capella 8. Ma-
thiae 460.
— monast. S. Walburgis extra muros
— Henricus de Susato schol. 8. Gereonis
Col. 268.
— lohannes de Susato par. in Neuss
463. par. in Asbach (Kr. Neuwied)
can. in Susato et in Rees 477. 731.
— Marquardus de Susato can. 8. Ge-
orgii Col. 681.
Spanheim (Sponheim) Iohannes comes
de — 202.
— Walramus comes de — 34. 549. 550.
— Everhardus de — cap. 8. Lamberti
Col. 282.
— Godefridus de — archid. 8. Agathae
a Longuyon (in NoF' r.) in eccl. Trev.
— Henricus de — praep. Monasterii Mei-
nevelt 202. 346.
Speculo Henricus de — miles, civis Col.,
Bela eius fa. 118.
Spede Goswinus par. in Htils (Kr. K em-
pen) 681.
Spigelberg Conradus de — praep. S. Mau-
riti Magunt. 554. 588. 667. collector
cam. ap. can. 8. Stephani Magunt. et
Aschaffenburg. et Wormat. et Trev.
715. 760. 822. 830. 831.
Spinal (Epinal) Geraldus Sandelz de —
can. 8. Deodati Tull. d. 580.
Spinelli Laurentius mercator Florentinus
299. 300. 856. 857.
Spirensis (Speier) ep. 34
— civitatis consules, consilium et com-
mune 5658.
— eccl praep. Theodericus Beyer de
Bopardia 18. 498. 568. Conradus de
Kirkel 658. Reymboldus Beyer de
Bopardia 558 781. 793. 814. schol:
18. Otto de Sconenburg 285 (1). 457.
Adulphus de Marka Godefridus
Northof 457. can. 985. 483. 498. 751.
— eccl. 8, Germani dec. 18. schol. 18.
Index personarum et locorum
Spirensis eccl. 8. Trinitatis praep: Gode-
fridus de Randecke 498
— eccl. S. Widonis dec. 488.
Spyring Antonius pr. Col. d. bacc. in iure
canonico dec. Sosat. 640.
Spring Rutgerus par. in Esselne (Eslohe
Kr. Meschede) Col. d. 631.
Stabulis (Etalle in Belg. Luxemburg)
eccl. paroch. Trev. d. 159.
— Pontius de — par. in —, par. in
Grand-Failly (in No Fr.) Trev. d. 759.
Starkenberg (Kr. Mettmann) Robinus
de —. Theodericus eius f. cl. Col. d.
204.
Btecke Arnoldus de — cl. Col. d. can.
S. Adalberti Aquensis 766.
Stega Iohannes Iohannis de — cl. Trev.
d. vic. 8. Pauli in eccl. Limburg. 167.
Steghen Iohannes Herme de — can. 8.
Andreae Col. 714.
— Theodericus de — cl. Col d. cap.
B. Virginis in eccl. monast. Vilicensis
(Vilich bei Bonn) 879. can. 8. Petri
Magunt. can. Aschaffenburg. can. Xanc-
tensis 520. 565. 599. 765. 806.
Steinborn ecel. paroch. Col. d. 198. 199.
Steinsel (in Luxemburg)Arnoldus de —.
Nicolaus eius f. pr. cap. Boemundi
archiepi. Trev. 132. par. 8. Michaelis
in Luxemburg 138. 150.
Stella Wilhelmus de — cl. Col. servitor
inquisitoris haereticae pravitatis, can.
Monasterii Eifliae 606.
Stephani Bernardus (conf. vol. II) (curi-
alis) not. pap. praep. Bunn.843—84Db.
obtinens plura beneficia 846. archid.
Figiacensis 847. 848. dec. Elnensis 538.
can. Bunn. 769 (T). 824.
Sterrenborg (Sterrenberg Kr. Ober-
wesel) Henricus de — v. Beyer.
-— lohannes de — praep. in Hirzenach
(Kr. St. Goar) 409.
van der Stessen Hilgerus civis Col. D41.
Stiggelink Christianus cl. Col. servitor
inquisitoris haereticae pravitatis 606.
Stimperich (Sterpenich in Belg. Lu-
remburg?) Henricus de — par. in
Escin (?). Trev. d. par. in Montabaur.
alt. in eecl. paroch. Andernac. 511.
Stock Iohannes par. in Blidese Magunt.
d. 13. praep. S. Crucis in Hünfeld et
par. in Flastat Magunt. d. et can.
S. Paulini Trev. 777.
Stoppenberg (Landkr. Essen) monast.
monial. ord. 8. August. priorissa, con-
ventus, monialis 539.
Stormer Detlevus proc. in Romana curia
Index personarum et locorum.
Straelen (Kr. Geldern) eccl. paroch.
Col. d. 631.
Stumbele (Stommeln Landkr. Köln)
eccl. paroch. 631.
Sudbiria Simon de — cap. pap. can. Lin-
coln. 858. legum doctor 861. auditor
causarum palatii ap. 743.
Suderland Henricus de — lic. in decretis
et bacc. in legibus, collector cam. ap.
in Col. d. schol. S. Gereonis Col. can.
Sosat. et S. Cuniberti Col. et 8. An-
dreae Col. 601. thes. 8. Cuniberti Col.
656. can. Leod. 690. 820. eius not. 676.
Suderman Henricus de Tremonia (conf.
vol. II et III) archid. (de Famenna in
eccl.) Leod. 17. 69. 91. can. Leod. et
Wormat. et praep. Haselac (im Elsass)
et ean. SS. Apostolorum Col. .
fam. pap. 93. 96. 99. 101. praep. in
Hasslach (im Elsass) 158. 195. nun-
cius pap. 196. 200. 228. 249. 275. 284.
297. 342—344. can. Xanctensis 358.
375. 388—391. fam. pap. 410. 426.
427. 430. legum doctor, nuncius pap.
433. olim in lihrata papali commorans
43b. 436. 463. 465. can. S. Servatii in
Maastricht 497. 500. 504. 506. 508a.
540. 571. 613. fam. pap. 671. 673 (I).
678. 700.
— Iohannes Henrici frater 17. Bela Io-
hannis vidua 670.
— — Arnoldus Iohannis f. can. 8. Pauli
Leod. 101. can. Sosat. 275. 277. can.
S. Bartholomaei Leod. 685.
— -- Bertramus Iohannis f. cl. Col. d.
687. can. S. Servatii in Maastricht et
S. Pauli Leod. 688.
-- — Henricus Iohannis f. can. S. Ser-
vatii in Maastricht 17. 414. can. de
Ructis Leod. d. 497. can. 8. Mariae
Aquensis 500. 501.
— — Hildebrandus Iohannis f. can. eccl.
veteris S. Pauli Monaster. 435. 500. can.
S. Bartholomaei Leod. 656.
— — ]ohannes Iohannis f. can. Fossensis
Leod. d. 6806.
— Arnaldus Henrici frater 101 (T).
— — Bertrannus Arnaldi f. can. S. Ser-
vatii in Maastricht 101. can. S. Mariae
Aquensis 497.
— — Hildebrandus Arnaldi f. 435. can.
veteris S. Pauli Monaster. can. Met.
DOO. can. 8. Iohannis Leod. 656. can.
Hoyensis et S. Petri Leod. 680. 681.
— Hildebrandus 43b.
— — Bertramus Hildebrandi f. Henrici
nepos, f. illeg. can. Xanctensis 388.
390. schol. Bunn. 485. 689.
— Andreas Henrici nepos cl. Col. d. 275.
can. veteris S. Pauli Monaster. 339.
Vatikan. Regesten IV.
869
can. S. Servatii in Maastricht 500.
can. 8. Crucis Leod. 682. .
Suderman Henricus f. illeg. can. Xanc-
tensis 383. 389. custos Nassow. Leod.
d. 500. can. S. Iohannis Leod. 684.
— Hermannus Henrici nepos, f. illeg.
can. 8. Mauritii Monaster. 276. 276.
can. Xanctensis 891. can. Nuhus. prope
Wormatiam 426.
— Albertus cl. Col. d. 688.
— Iohannes thes. S. Georgii Col. 500.
— Wilhelmus f. illeg. can. S. Mariae
Traiect. 000.
— Henrici nepos ex sorore: Henricus de
Wikede par. 8. Reinoldi Tremon. can.
8. Dionysii Leod. et S. Servatii in
Maastricht 678. 679.
— Henrici nepos ex sorore: Iohannes de
Wikede can. Bunn. 618.
— Henrici consanguinei 436. 436. 500.
504. 678. 619.
— Henrici familiares 275. 427. 463. 504.
— Henrici consanguineus et proc. in
Romana curia: Wilhelmus de Rees 69.
70. 687.
Sumbreffe (vel Sumbresse) Iohannes do-
minus de — 506. 788. Geraldus eius
f. ean. Col. 506. Iacobus eiusdem f.
can. S. Gereonis Col. 788.
Summo (am Höchsten bei Hoerde?)
Hermannus de — schol. S. Andreae
Col. 631.
Superior-Keise (Superior-Kara, Ober-
kornoderOberkerscheninLuxe m-
burg?) eccl. paroch. Trev. d. 731.
Susatensis v. Sosatensis.
Swalenberg (Schwalenberg in Lippe-
Detmold) Lutgardis de — abba. eccl.
saecularis Gandersheim 575.
Swansbole (Swansbule, Schwansbell
Landkr. Dortmund) Bertholdus de
— can. Essend. 631. vic. S. Petri in
ecel. S. Andreae Col. 638.
Swarte Iohannes can. B8. Martini Monast.
504
Swartzburg (Sch warzburg) Guntherus
comes de —. Sygehardus eius f. can.
Magdeburg. et Naumburg. et Würz-
burg. et Magunt. et Col. 102.
Swelme (Swalmen, Welme, Schwelm)
eccl. paroeh. Col. d. 616. 697. 738. 739.
— curtis Henriei Suderman in — 405.
618.
Swerte (Schwerte Kr. Hoerde) eccl.
paroch. Col. d. 307.
T.
Tacharelli Stephanus lic. in decretis, vic.
generalis epi. Carpentorat. 593.
24
370
Tarantasiensis (Tarantaisein Francia
merid.) prov. coll. cam. ap. Gerardus
de Arbento 2. 84. 165. 241. 610. 634.
617. 623. 635. 686. 661. 710. 721.
Taraconensis (Tarontonus) archid. in eccl.
Ilerdensi (Lerida in Hispania) (cu-
rialis) 779.
Tartarorum ep. Guillelmus 838.
Tergestinus (Triest) ep. 574.
Terracinensis (Terracina in Italia
media) ep. Andreas 838.
Theobaldus prior deMuno (Belg.Luxem-
burg) ord. S. Bened. 423.
Theoderici Gerarduscan. 8. Martini Embric.
can. Traiect. 486. 486.
Theonisvilla (Thionisvilla, Tbionvilla,
Diedenhofen) Arnoldus de — par.
in Husinga Met. d. 595.
Tholosanus (Toulouse) archiep. Stepha-
nus v. Romana curia.
Thoualonis (Thonalonga, Thonne-la-
Long in NoFr. Iohannes Hugonis
de — cap. et par. in Menton(?) Trev.
d. 431.
Tyacuria (Thiaucour in NoFr.) Nico-
laus de — par. 8. Briccii et cap. in
Amoth Trev. d. 587.
Tilia Ropertus de — par. (S. Mariae) in
prato Sosat. 631.
Tinemont Walterus de — can. B. Mariae
ad gradus Col. 697.
Tintigneyo (Tintigny in Belg.Luxem-
burg) eccl. paroch. de — Trev. d. 810.
Tirachiae Laudunensis (Laon) d. archid.
Gaufridus David 357.
Tirasonensis (Tarazona in Hispania)
eccl. dec. Bernardus Soltani (curialis)
133.
Titze (Deutz) Reynardus de — par.
de Lunrike (Longerich bei Köln)
490. beneficiatus in eccl. XIm Virginum
Col. 102.
Titzervelde (c» Tuitio, Deutz) Robertus
de — schol. Bunn. 104. secretarius et
nuncius Wilhelmi archiepi. Col. 214.
cap. S. Martini extra muros Andernac.
Trev. d. 248. 249. thes. S. Georgii Col.
304. 309. 435. 500. dec. Monasterii
Eifliae 504. 505. 542. 689.
— [Iohannes de — nepos Roberti de —
studens Parisis in iure canonico. can.
B. Mariae ad gradus Col. 214. cap. S.
Martini extra muros Andernac. 248,
— Adolphus de — par. in Beselden (?)
Col. d. et can. in Düsseldorf 208.
Tonemanni Henricus lic. in iure canonico
et bacc. in iure civili, par. de Clotinghe
519.
Tongrensis (Tungrensis Tongern in
Belgien) eccl. can. 611. 701.
Index personarum et locorum.
Toreno Aegidius de — can. Met. elemo-
sinarius Met. 506.
Tornacensis (Tournay in Belgien) ep.
Philippus 326.
Trajectensis (Utrecht) ep. 225. 275. 298.
— eccl. 275. 504. 806. can. 280. 328. 460.
485. 486. 524. 833.
— eccl. 8. Iohannis dec. 858. can. 191.
— ecel. S. Mariae praep. 12. dec. 853.
280. 328. can. 500.
— eccl. 8. Salvatoris dec. 485. can. 486.
— Petrus Petri Iohannis de Itro de Tra-
iecto not. 861.
Traiectum Leod. d. v. Maastricht.
Trasmons B. de — (curialis) 168.
Treyse (Trey sa Kr. Ziegenhain) eccl.
paroch. Magunt. d. 41. 42.
Tremonia (Dortmund) 673.
— eccl. paroch. S8. Reinoldi 17. 679.
— Hoenricus (Suderman) de — v. Suder-
man.
— Erembertus Munter de — can. B.
Mariae ad gradus Col. 3. 40. fam. Nico-
lai card. can. S. Severini Col. can.
Osnaburg. 778.
Treverensis (Trier) provincia 356. 417.
439. 588.
— provinciae collector camerae ap: Ge-
rardus de Arbento 2. 84. 241. 510.
584. 617. 623. 635. 636. 661. 710.
Fulco Bertrandi 128. 232. Boemundus
archiep. Trev. 128. 175. 299. 300. 347.
144.
— civitatis et dioecesis collector camerae
ap: Iohannes de Lucemburg 479. 514.
(subsidii biennalis) 64b. (annatarum)
657. 696. 744. 745. 753. 790. 800.
— civitatis magistri, scabini et conanles
428.
— archiepiscopi:
— — Bruno 588.
— — Baldewinus 851. 22. 23. 31. 36. se-
nectute ac debilitate gravatus 58. proc.
Petri card. 59. 60. 65. 86(}). 90— 96.
99. 105. 109. 130. 181. 147. 162. 222.
267. 475. eius domestici ot familiares
et clerici 36. eiusdem spolia (conf. IIT,
244 et 245.) 91. 93—96. 99. 109. 130.
131. 183. 250. 251. 348.
— — Boemundus (de Saraponte) electus
86a. 89. 94. 96. 97. 99. 108. 105. 11U.
122. 125. archiep. 128. 180 —136. (143.)
145—150. 178. 179. 183. 184. 187. 189.
196. 299. 231. 250. 251. 253. 258. 269.
295. 298—300. 306. 312. 813. 315. 326.
342. 346—348. 350 - 352. 360. 364. 376.
377. 380. 398. 398. 404. 411. 412. 417.
419. 454. 469. 463. 466 — 468. 473. 480.
484. 487. 606. 018. 543. 564. 589. 597.
Index personarum et locorum. 871
598. 634. 662 —666. 718. 722. 753. 160.
807 (!). 808. 813. 892. 825 —821. 830.
eius coadintor: Cuno de Falkenstein
662. eiusdem vicarius generalis in pon-
tifiealibus: Nicolaus ep. Accon. 177.
718. eiusdem sigillifer 330. eiusdem
curiae officialis: 161. 189. 503. 513.
518. 537. 605. Iohannes 654. 801. 810.
819. eiusdem cap: 132. 535. 543. 559.
597. eiusdem el. 132. 330. 353. eius-
dem pensio annua 825. eiusdem curiae
not. 347. 407. 518. eiusdem proc. 487.
— — Cuno de Falkenstein: electus 822.
823. 825. 826. 830. 831.
— eccl cathedr. capit. 86. 86a. 89. 90.
105. 109. 110. 132. 178. 253—265. 385.
404a. 514, praep: Iohannes de Celobrio
86a. 105. 695. 699. 704. Cuno de
Falkenstein 695 (!). dec: Nicolaus de
Pittinga 86a. 105. I61. 619. 731. 800.
801. cant: Ropertus (de Saraponte) 86a.
97. 105. 132. 136. 801. 815. cust. vel.
thes: Ludolphus de Hoylvels 86a. 105.
731. schol. 815. can. 6. 18. 52. 86. 86a.
105. 139. 178. 184. 187. 242. 244. 264.
421. 450. 451. 457. 468. 473. 498. 499.
509. 515. 526. 580. 581. 605. 656. 709.
181. 781. 793. 814.
— — archid. Trev. in — Boemundus de
Saraponte 855. 86a. 89. 94. 96. 97. 99.
nuncius Caroli IV, elemosinarius eccl.
Met. 103. 105. 110. pr. cap. pap. 122.
praep. S. Paulini Trev. 182. 186. —
v. Trev. archiep. Boemundi officialis:
Wilhelmus97. — Arnoldus de Saraponte
146. 184.
— — archid. S. Agathae in Longuyon
(in NoFr.) in — Godefridus de Span-
heim 202. eius officialis 731.
— -— Arch. Cardon. in —: Godefridus de
Brandinberg 86a. 106. 499 (4). Ropertus
de Saraponte 466. 468. 418.
— — vic. 97. altare S. Erasmi 89. 97.
curia Wiskirchen 178.
— eccl. 8. Mariae vic. 61. praebendatus
985. altare S. Iohannis 499.
— eccl. 8. Paulini capit. 753. praep:
Boemundus de Saraponte 132. Robertus
de Saraponte eius frater 132. 136. 468.
473. 163. 825. dec: 483. Nicolaus Or-
dulphi 758 (T). Iohannes Haller 758 (1).
Iohannes de Luxemburg 753. cant:
476. Berardus de Bastonia 481. 508.
112. schol. 476. can. 22. 43. 187. 189.
381. 479. 481. 511. 630. 769. 698. 744.
145. 777. cap. altaris S. Iohannis Bap-
tistae 711.
— eccl 8. Simeonis capit. 558. praep:
Petrus card. 712. Henricus Kempe 712.
dec: Iohannes Iakelinus 31. 492. schol:
Everhardus Pravek 696. can. 8. 31.
32. 381. 479. 511. 659. 665. 698. 711.
119. 163. 795. 800. 808.
Treverensis monast. S. Mariae ad mar-
tyres 351. abb. 79.
— monast. 8. Martini 351. abb. 31. 32.
188. 493. 672. 706.
— monast. S. Mathiae abb, et conventus
267. abb: 137 188. 351. Walterus
467 (T). Iohannes 467. 487. 518. 567.
568. 591. 672. 808. 815. 825. prior:
Cono de Montfort 518. custos, cellera-
rius, infirmarius 518. abbatis capellanus,
notarius 518. redditus mensae abbatialis
481. 518. (568.)
— monast. S. Maximini 22. 351. abb:
Otto 51. 98. 127. 595.
— monast. S. Albani ord. Cartus 267.
— monast. monialium ord. S. Bened. in
Oren (Horreo) abba. et conventus 815.
monial. 774.
— civitatis reliquiae sanctae 154.
— — palatium 177.
— civis: Rulkinus de vico caligarum,
cellerarius abbatis monast. S. Mathiae
Trev. 518.
Tribuniensis (Trebinje-Mrkanj in
Herzegovina) ep. Iohannes 164.
Tridentinus (Trient) archid. 124.
Triemereyo (Tintigneyo, Tintigny in
Belg. Luxemburg?) Isenbardus de
— cl. not. curiae Trev. 407.
Tris (Treis Kr. Kochem) eccl. paroch.
Trev. d. 38.
Trost Bernardus, Elisabeth eius vidua,
Col. d. 10.
Tuitiense (Deutz) monast. ord. 8. Bened.
abb. 14. 307.
— Hermannus de Tuitio can. Monasterii
Meinevelt 74.
— Robertus de T. v. Titzervelde.
Tullensis (T o ul) dioec. collector cam. ap:
Iohannes de Hoyo 614.
— ep. 268. 264. 411.
— eccl. cathedr. schol. (curialis) 842.
archid. de Vicello 810. archid. de
Riperia 16. can. 16.
— eccl. paroch. 8. Eliphii 132.
— monast. 8. Mansueti abb. 16.
Tulpetensis (Zülpich Kr. Euskirchen)
eccl. paroch. S. Mariae 631.
Tumbis eccl. paroch. de — Leod. d. 31. 36.
Tumone Petrus de — magister lapicida
pap. 47.
Turchi 488.
Turonensis (Tours) eccl. archid. 503.
can. 320.
Turri Willelmus de — praeceptor domus
S antonii in Rostorp Magunt. d. 242.
872
U.
Ulixbonensis (Lissabon) ep: Petrus
nuncius pap. 297.
Ulmo (Ulmen Kr. Kochem?) Albertus
Remigii de — cl. Tull. d. par. iu Loze-
bruch Trev. d. 699.
Ulmona (Ulmen Kr. Kochem?) Thi-
cardus de — par. de Nürin (?) Trev. d.
704.
Ulmonte Iohannes de — mag. (curialis)
404 a.
Unkel (Kr. Neuwied) eccl. paroch.
Col. d. 155. 167. 668.
Undergeis v. Widergais.
Underschop Iohannes de Constantia praep.
Northus. Magunt. d. 218.
Unna (Kr. Ham m) eccl. paroch. Col d. 14.
— hospitalis S. Spiritus in — cap. 278.
— Borgardus de — schol. Susat. et can.
Bunn. 443—446.
— Gobelinus de — subthes. Bunn. 569.
— Henricus de — proc. eccl. S. Andreae
Col. 541.
— Henricus de par. in Waldorf
(Landkr. Bonn) vic. in Herford. 153.
— Henricus de — mag. in artibus et
medicina, can. Monaster. 265. par. in
Bedinchusen 'Traiect. d. can. Sosat.
278. 279.
— Hermannus de — par. in Dattenfeld
Col. d. 681.
Upenorde Riquinus can. 88. Apostolorum
Col. 631.
Upladen (Opladen Landkr. Solingen)
eccl. paroch. 631.
Urdinghen (Uerdingen Landkr. Kre-
feld) Paulus Frederici de — par. de
Lewen (?) Col. d. 296.
Urio (Euren Landkr. Trier) eccl.
paroch. 696.
Usildingin (Useldingen in Luxem-
burg) Iohannes dominus oppidi de —,
Irmesindis eius uxor 481.
W.
Waldecke (Woldeghe) Henricus de —
praep. Mindensis 859 (1).
— Lodovicus de — schol. Monaster. can.
Bremensis. can. Leod. et S. Gereonis
Col. 188. praep. in Schildesche 193.
— "Theodericus de — can. Monaster. 265.
Wale Henricus. Albertus eius f. can.
8. Iohannis Osnaburg. 455.
Walen Ditmarus de — can. Sosat. 621.
Wallenborn (Wellenborne) capellania in
— Col. d, 198.
Walteri Iohannes aute Aureamvallem 860.
Index personarum et locorum.
Waltman Henricus, fam. Henrici Suder-
man, can. 8. Victoris Magunt. et S. Se-
verini Col. 463.
Wamele (?) eccl. paroch. Col. d. 631.
Wanle (Wanlo Kr. Grevenbroich?)
Henricus de — pr. et vic. B. Mariae in
eccl. S. Andreae Col., can. 8. Andreae
Col. et S. Iohannis Traiect. 181. 191.
Warendorp (Warendorf) Bernardus de
— fam. Henrici Suderman, can. 8. Mar-
tini Monaster. 427.
Wassenberg (Kr. Heinsberg) eccl. par.
Leod. d. 474.
Wavellart Theodericus de — de Rande-
rath (Kr. Geilenkirchen) can. Reyss.
437.
Wede (Wied) Wilhelmus de — nepos
Wilhelmi ducis Iuliac. cl. 727.
Wedenberg capella in — Mindensis d. 842.
Wedinchusen (Arnsberg) monast. ord.
Praemonstrat. praep. et conventus 368.
Weytkensten (Wittgenstein) Henricus
de — par. in Lewen (?) Col. d. 296.
Welme v. Schwelm.
Welz (Welze, Kr. Jülich) Tilmannus
de — par. in Recklinghausen 817.
— Wilhelmus de — can. Kerpensis 116.
Werdensis (Werden an der Ruhr)
monast. ord. S. Bened. abb. 818. eccl.
altare B. Mariae virginis 587.
— Philippus de Werdena cl. Col. d. fam.
Florentii de Wevelinghoven 647. 650.
Werdensis (Kaiserswerth Landkr.
Düsseldorf) eccl. capit. 434. dec:
114. 989. 477. Wilhelmus de Yissem
(Yisheim) 486. 520. 536. 566. 714.
schol: Theodericus de Yissem (Yisheim)
448 (t). Godefridus de S. Cuniberto.
Iohannes de Goch 448. 511. can. 27.
98. 54. 55. 16 —'8. 194. 242. 247. 989.
801. 463. 658. 763. 788. 818. altare
8. Nicolai 858.
Werenboltzkirchin (Wermelskirchen
Kr. Lennep) eccl. paroch. 631.
Wesalia (Wesel) Bruno de — can.
Xanctensis 511.
— Gerlacus de Capella alias de — can.
S8. Severini Col. 38.
Wesaliensis (Oberwesel) eccl. S. Mar-
tini praep: Otto de Sconembergh 499.
194. Geraldus de Vivario 794. dec:
Fridericus Fry 580. Otto de Schonen-
burg 530. 819. vic. 583.
— eecl. S. Mariae vic. 829.
— Henricus de Wesalia (conf. III, 791,
199, 849. 854.) bacc. iuris civilis, not.
et secretarius Caroli IV et Baldewini
archiepi. Trev., can. 8. Florini in Con-
fluentia et vic. in Kobern (Landkr.
Koblenz), can. Monasterii Meinevelt
Index personarum et locorum.
46. praep. Kerpensis. can. Wetzlar. et
Spir. 751.
Wesaliensis Petrus Martini et Greta eius
uxor de —
Westfalia Rodulphus de — par. de Bo-
pardia et de Esch Trev. d. 581.
Wetter (Landkr. Hagen) eccl. paroch.
Col. 4. 616.
Wetzelonis Iacobus pr. par. in Nürin (?)
Trev. d. 704.
Wetzlariensis eccl. S. Marine praep: Ru-
dolfus f. lohannis Rulen de Friedberg
626. cust: Iohannes de Wilginstourf 682.
schol: Crafto de Rodenhusen 508. 511.
archipresbiter 523. can. 508. 511.
618. 7561.
— Eberhardus Rode de Wetzlaria can.
Limburg. 861.
Wevelkoven (Wevelinghoven Kr.
Geldern) Florentius de — can. Col.
268. par. de Gorstorp (?) Col. d., sub-
dec. Col. 318. i23. 368a. 394. 395.
466 a. 506. collector cam. ap 647. 614.
186. eius nepotes 506. 647. 788. eius-
dem fam. 647. 788.
— Godefridus de — frater Florentii de
— can. Col. par. in Goistorp (Gorstorp)
Col. d., can. Monaster. 688
— Helena de — domicella 669.
Wezemale (Wesemaöl bei Löwen,
Louvain) Guillelmus dominus de —,
Iohannes eius f. avunculus Wilhelmi I
marchionis Iuliac. et Engelberti de
Marka epi Leod. et comitis de Mon-
tibus, can. Leod. vel Traiect. 44.
Wikede (Wickede Kr. Ham m) Engel-
bertus de —- par. in Schwerte 307.
— Henrieus de — consanguineus Hen-
rici Suderman, par. S. Reinoldi Tre-
moniensis, can. S. Servatii in Maastricht
et 8. Dionysii Leod. 17. 619.
— Iohannes de — nepos ex sorore Hen-
rici Suderman, can. Bunn. 618.
Wichterich (Kr. Euskirchen) Gerardus
quondam Petri de — not. 86a. 105.
Widergeis (?) eccl. paroch. Trev. d. 139.
140.
Wileborg (Weilburg Oberlahnkr.)
eccl. de — praep: Sigilo Rode 424 (1).
Reinboldus Beier de Bopardia 424. 509.
515. 526. (672?) 793. 794. cant: Hen-
ricus de Grumpach 509.
Wilginstourf (?) Iohannes de — cust.
Wetzlar. 632
Wilhelmus off. archidiaconi Trev. 97.
Wilre (?) eccl. paroch. Trev. d. 330.
— Petrus quondam Iohannis de — can.
SS. Apostolorum Col. 197. cap. in
Wallenborne 198. par. in Steinborne 199.
873
Wimle (?) Henricus de — rector eccl.
Heyenberg (?) Col. d. 368a.
Winbuch Henricus — de Monasterio Mei-
nevelt can. 8. Castoris in Confluentia
556. can. 8. Florini in Confluentia 624.
(curialis) 706. 756. 801.
— Tilmannus can. S. Florini in Conflu-
entia 801 (1).
Wincherin (Wincheringen Kr. Saar-
burg) eccl. paroch. Trev. d. 7%.
Winda (?) Henricus de — can. Bunn.
643. (Wied?)
Winningen (Landkr. Koblenz) eccl.
paroch. 330. 463. 478.
Wischaven eccl. Leod. d. altare 8. Ni-
colai 451.
Wischel Iacobus de — can. S. Adalberti
Aquensis 766.
Wisinburgensis (Weissenburg) eccl.
S. Stephani Spir. d. praep: Robertus
de Saraponte 132. (473. 483.)
Wissenkirchen (Wisskirchen Kr. Eus-
kirchen) eccl. paroch. Iohannes par.
631.
Wiszele eccl. paroch. Magunt. d. 215. 218.
Wyttene (Witten Landkr. Bochum)
Everhardus de — cl. Col. d, can.
S. Simeonis Trev. 803.
Witterslich (Witterslig, Witterschlick
Landkr. Bonn) eccl. paroch. 631.
Woylseulen (Wolfskaul) Theodericus
de — par. in Wülfrath 517.
Woleman Henricus cl, servitor Henrici
Suderman 275.
Wolfrade (Wolfrode,Woylfrode,Wulfrade,
Wülfrath Kr. Mettmann) eccl.
paroch. Col. d. 328. 485. 486. 517.
Wolmeringe (Wormeringen, Wormel-
dingeninLuxemburg) Bertramnus
de — can. Trev. 605.
Wormatiensis (Worms) ep. Salmannus
532. 646 — 650. 553. eius coadiutor: 532.
Theodericus Beier de Bopardia 545.
663. 657. 560.
— ep. electus: Theodericus Beier de Bo-
ardia 557. 568. 560. 561. 589. 7406.
80. 781. 814. 821.
— eccl. praep: Otho de Sconenburg 28b.
287. 648. dec. 829. cust. vel thes:
Bricius de Calamelle 557. Reymboldus
Beier de Bopardia 781. 814. can. 865.
18. 287. 424. 488. 498. 515. 526. 585.
648. 649. 709. 715. 780. 793.
— eccl. S. Andreae cant: Henricus de
Crumpach 450 (d) Reymboldus Beyer
de Bopardia 450. 509. 515. 526. 618.
181. can. 798.
— eccl. S. Martini praep: Petrus card.
59. 60. eius proc: Baldewinus archiep.
Trev. 59, 60.
374
Wormatiensis eccl. S. Pauli praep: 186.
Eghardus de Derse 637. 814. thes. 793.
— eccl Nuhusensis prope Wormatiam
cant: Iohannes Brumcer 450. 451.
schol. 426.
— eccl. S. Iohannis par. 648. 649.
— civitatis cives 589.
Woster Martialis de Wosheron par. in
Erkelenz 413.
Wratislaviensis (Breslau) ep. Henricus
Würzburg v. Herbipolensis.
Wustinch Henricus can. Traiect. 778.
X.
Xanctensis (X anten) eccl. capit. 885. 340.
460. 461. 787. praep. et archid: Io-
hannes de Virneburg 307. 399. 400.
109 (1). 804. Reynardus de Hanow
399. 400. 521. 522. "Theodericus de
Marka 709 741. dec.: 848. Gerardus
de Vlodorp 854. 81. 114. Otto de Olpen
405 (T). Iohannes Lols 406. 618. thes:
Henricus de Halen 835 schol.: Ever-
hardus de Hagedorne 833 (1). Iohannes
de Moers. Petrus card. Lambertus de
Orsoy 833. can. 854. 857. 55. 235. 236.
358. 378. 388. 389. 405. 486. 500. 511.
520. 565. 566. 599. 631. 717. 756. 762.
164. 765. 802. 813. 833. ferculum seu
supplementum 864. 936. 236. 358. 388.
Er 665. 599. 717. 764. altare chori
— Henricus de Domo-fermentaria de
Xanctis. Wilhelmus eius f. par. in
Walsdorf (Landkr. Bonn), vic. in
Herford 153.
— Hermannus de X. praep. 8. Petri Leod.
auccollector cam. ap. in Leod. d. 304.
|
|
|
|
Index personarum et locorum.
Xantensis Iacobus f. Gerlaci Copkini de
X. can. Col. 114.
— Iohannes de X. can. 8. Severini Col.
et Bunn. et Kerpensis. dec. 8. Severini
Col. collector reddituum archiepisco-
palium Col. 578. 681.
— Iohannes de Populo de X. par. in
Königsfeld (Kr. Ahrweiler) et cant.
S. Severini Col. 209.
X.
Yisheim (Yissem) v. Friesheim.
Zachariae Franco par. in Widergais (?)
par. in Hilgenroth Trev, d. 140. 141.
— Richolfus de Confluentia can. S. Florini
in Confluentia 143. 145. 150.
Zamorensis (in Hispania) can. 843.
Zantbomele Ludolphus de — can. in
Bomele et par. in Kertice (Katwyk?)
Traiect. d. par. in Wülfrath Col. d. 617.
Zeckelin Henricus cap. in Roermonde, par.
in Wassenberg (Kr. Heinsberg) 474.
Zelandia Iohannes de — mag. (curialis)
404a doctor legum 466a.
Zeppenfelder Hermannus de Siegen cl.
Magunt. d. can. S. Simeonis Trev. 800.
Ziegenhain Otto de — can. Magunt. et
Col., praep. Fritzlar. et par in Treysa
(Kr. Ziegenhain) 41. 42. 533.
Zile Gerardus de — can. S. Bartholomaei
Leod. 524.
— Wilhelmus de — can. Col. 524.
Zoller (Belg. Luxemburg) Theodericus
miles. Iohannes eius f. par. in Klekil-
berg et can. Weissenburg. et Spir. et
Wormat. 483.
Zwerinensis v. Swerinensis.
Index rerum quarundam notabiliorum
375
II. Index rerum quarundam notabiliorum.
Abbatialis mensae redditus 518 (conf. 487
et 568). 690 (conf. 521. 522).
Academicos gradus obtinentes:
— Baccalarii in decretis 449. 460. 820.
— — in iure canonico 36. 460. 640.
— — in iure civili 46. 519.
— — in legibus 601. 656. 692. 717.
— Doctores legum 53. 466a. 726. 817.
— Licentiati in artibus 337. 442. 544.
584. 625. 134.
— -— in decretis 27. 28. 601. 656. 690.
829.
— — in iure canonico 519.
— — in iure utroque 31. 103 (bis).
— — in legibus 36. 280. (155. 756.
— Magistri in artibus 853. 11. 12. 265.
415a. 460. 607. 115. 787.
— — in medicina 265. 460. 787.
— Professor iuris utriusque 320.
— Professores theologiae 66. 67. 253.
— Scholares in iure canonico 288. 460.
461.
Annatae seu fructus primi anni 84. 117.
232. 304. 317. 323. 868a. 466a. 508a.
631. 657. 742.
Annus gratiae post obitum vicariorum et
altaristarum 841.
S Augustini ordo et monasteria 35. 242,
246. 836.
Beneficia ecclesiastica cardinalium v. Ro-
mana curia in indice personarum et
locorum.
Beneficia ecclesiastica impetrantium mul-
titudo 288.
Beneficia ecclesiastica indebite occupata
3. 845. 500.
Beneficiorum ecclesiasticorum cumulatio
854. 5. 16-19. 31. 40. 41. 42 (D. 52 (!).
04. 13. 74. 16. 77. 146. 156. 172. 184.
188. 193 (!). 229. 234. 250 283. 285.
365. 366. 381. 388—391. 399. 400. 422.
450. 456 (conf. 443). 460. 468. 470. 473.
477. 479. 485. 498—500. 504. 509. 511.
515 (f). 526. 533. 658. 564 (!) 585.
686. 601. 638. 639 648. 649. 653. 655.
656. 659. 682. 681. 690. 694. 728 (?).
751. 762 (N. 753. 112 et 7789 (!). 781.
188. 793. 799 801. 806. 814.
Beneficiorum ecelesiasticorum valor an-
nuus 858. 5. 11—13. 41. 59. 60. 63.
108. 132. 207. 908. 212. 223. 989. 508.
323. 340. 341. 303. 386. 416. 424. 431.
448. 461. 463. 487. 506. 508. 518. 519.
522. 555. 514. 6779. 607. 615. 631 (?).
610. 658. 673. 687. 690 (D. 694 (!).
711. 714. 725. 763 (t). 779. 781. 815.
Beneficium idem eodem tempore collatum
duobus 443 et 444 (conf. 170). 443 et
446. 446 et 462. 482 et 716.
Camera apostolica 127. 128. 183. 196.
206. 272. 282. 303. 304. 369. 810. 404.
407. 466a. 480. 506. 508a. 510 521.
534. 6559. 567. 590—592. 597. 617. 623.
635. 636. 644. 645. 667. 661. 710. 721.
122.. 742. 744—746. 760. 783—785.
811—813. 830. 831. (Conf. Theoderici
de Nyem Nemus unionis III, 37.)
— Camerarius: Stephanus archiepiscopus
Tholosanus b1. 98. 127. 157. 165. 250.
251. 347. 401. 480. 487. 518. 521. 522.
634. 559. 567. 591. 592. 595. 597. 617.
122. 760. 812.
— Camerarius collegii cardinalium v. sub
Romana curia in indice personarum
et locorum.
— Collectores seu succollectores cam. ap
1. 2. 84. 117. 120. 128. 151. 163. 165.
176. 241. 272 282. 304. 510. 484. 869.
870. 601. 602. 617. 623. 631. 635. 636.
644. 645. 647. 656 657. 659. 661. 674.
690. 696 (!). 710. 715. 721. 742. 744.
14b. 148. 758. 773. 185. Collectores
seu succollectores cam. ap. captivati
seu spoliati 571. 572. 813.
— Thesaurari cam. ap: Galhardus de
Lemovicinio 722. Gaucelinus abbas
monast. Psalmodiensis 154.
— Mercatores camerae ap. seu mercatores
Romanam curiam sequentes (i. e. Päpst-
liche Hofbanquiers) 299. 300. 356. 357.
869. 870. 603. 185.
— Auditor cam. ap. 860.
— Clerici cam. ap. 165. 522.
Qai cam. ap. 183. 368a. 775. 606.
0T.
— Procurator fiscalis cam. ap. 595.
Capellani sedis apostolicae (i. e. papales):
Rudolphus Losse 52. Boemundus de
Saraponte 122. Henricus de Iuliaco
124. 500. Iohannes de Virneburg 399.
705. 109. Reynardus de Hanow 399.
400. "Theodericus Beier de Bopardia
498. Hugo de Mirabello 500. Gode-
fridus de S. Cuniberto 652. Cuno de
376
Falkenstein 662.
733. Johannes de Isendic 762. Petrus
de Sortenaco 817. Simon de Sudbiria
858.
Capellani et familiares et servitores car-
dinalium v. sub: Romana curia in in-
dice personarum et locorum.
Carmelitarum ordo et monasteria
159. 416.
Carthusianorum ordo et monasteria 39.
267. 293.
Census, qui debetur camerae apostolicae
230.
88.
Cisterciensium ordo et monasteria 21. 24.
60. 233. 868.
S. Clarae ordo et monasteria 37. 88. 259.
960. 311.
Clerici nobiles, qui se laicaverunt, cin-
gulum militare sumpserunt, matrimo-
nium contraxerunt 378. 648. 564. 699.
699. 731. 758. 891 (!).
Debitorum onere episcopatus vel capitula
vel monasteria 32. 56. 518.
Decima a papa imposita clero 93. 94. 96.
231. 255. 254. 265. 956. 267. 268-271.
295. 299. 311 — 316. 321. 342. 355. 385.
altera nova triennalis 438. 593.
Decima a papa imposita et commutata
in subsidium duarum procurationum
417. 419. 439. 441. 523. 577 (!).
Decimae colleetores sunt episcopi 231.
Decima, quae solvi debet episcopo 32.
56. 315
Decimae parochiales 596.
Defectum aetatis patientes clerici 45. 73.
14. 193. 333. 337. 371. 449 (!). 451.
463. 470. 478. 500. 573 (bis) 585.
586. 719. 804.
Defectum natalium patientes clerici 111.
139. 229. 327. 316. 401— 403. 442. 479.
506. 511. 562. 569. 607. 616. 638 (bis).
125. 132. 738. 189. 747. 159. 775.
Defectus natalium mentio non est facienda
in gratiis futuro tempore impetrandis
388— 391. 410.
Denuncians impetrat beneficium eccle-
siasticum denunciati 52. 185. 408. 415a.
425. 431. 436. 479. 493. 530. ^36. 558.
Dispensationes super defectu natalium
189. 333. 337. 371. 376. 401—403. 479.
562, 616. 725. 747. 775.
Dispensationes super matrimonio 36. 113.
225. 782 (!). 808.
Dispensationes super residendo 36. 112.
242. 243. 425. 847 (!).
Electiones episcoporum, abbatum, abba-
tissarum 86, 86a. 89. (90) 97. 103. 105.
2. 418. 484. 616. 631 (Cornelimünster).
124.
Bernardus Soltani |
Index rerum quarundam notabilium.
Episcoporum auxiliariorum (i. e. vicario-
rum generalium in pontificalibus) officia,
facultates, stipendia 177. 718.
— mensalia bona oppignorata 192.
— spolia v. Treverensis archiepi Balde-
wini spolia in indice personarum et
locorum.
Examen beneficiandorum committitur ad
partes (i.e. personis habitantibus in
patria beneficiandorum) 44. 146. 150.
187. 420. 504. 506. 548. 788.
Examen remittitur beneficiando 142.
Examinator papalis clericorum pauperum
de Alamannia: Rudolphus Losse 52,
Exc municatio 848. 104. 925. 595. 743.
Excommunicationis vel suspensionis vel
interdicti sententiae latae propter pe-
cunias camerae apostolicae debitas sed
non solutas 51. 98. 250. 251. 393. 404.
521 (N). 592 (!).
Extravagantes communes (iuris canonici):
Execrabilis (Extrav. Iohannis XXII tit.
III) (i.e. de imcopatibilitate plurium
beneficiorum ecclesiasticorum curato-
rum): 863. 14. 31. 41. 42. 52. 182. 181.
188. 215 — 218. 394. 395. 396. 399. 400.
408. 436. 471. 490. 493. 511. 530. 658.
594. 630. 640. 642 (!). 649. 656. 659.
696 728. 730. 731 (). 739. 753. 154.
— Vas electionis (lib. III tit. X cap.
unicum) (i. e do procurationibus in
numerata pecunia solvendia): 174. 258.
417. 440. 441. 718. 745.
Festum lanceae et clavorum 100.
Franciae rex commendat papae pronıo-
vendos ad beneficia ecclesiastica Ala-
manniae 16. 41. 215. 217. 218. 564.
Haereses 360.
Haereticae pravitatis inquisitio v: Inqui-
sitio et Inquisitor.
S. Helena: 153.
Imperii comitia v: Parlamentum.
Incorporationes ecclesiarum parochialinm
837. 65.
Indulgentiae plenariae in mortis articulo.
9. 10. 15. 37. 132. 169. 383. 453 ().
464. 4 9. 481. 507. 568. 582. 612. 669.
670. 723. 726. 149. 151. 774.
Indulgentiae non plenariae concessae A
papa 86. 154 242. 945. 302. 336. 683. 729.
Indulgentiae non plenariae concessae ab
episcopis 838. 840. 850. 35. 164. 329.
898. 415. 587.
Infames et inhabiles clerici 14. 31. 41.
62. 199. 133. 189. 140. 181. 209. 216
—918 252. 262. 388. 367. 399. 400.
408. 415a. 425. 436. 471. 416. 490.
493. 611. 530. 658. 694. 599. 040.
642 (^. 656 669. 696.
Index rerum quarundam notabiliorum.
Infames et inhabiles clerici a papa reha-
bilitati 41. 129. 132. 140. . 215 —
218. 252. 262. 476. 698. 804.
Inquisitio et inquisitor haereticae pravi-
tatis 66. 67. 253. 454. 606. 607—610.
eius carceres et stipendia 66. 67. 253.
454. eius not. 606.
Intercalares fructus beneficiorum eccle-
siasticorum reservati camerae aposto-
licae (173).
Interdictum 848. 595. 748. 750.
Intrusi in beneficia ecclesiastica 87. 248.
413. 435. 448. 761. 801.
Iubilaei annus et indulgentiae 54. 55. 129.
S8. Iohannis ordo 231.
Lites diuturnae super beneficiis eccle-
siasticis pendentes in Romana curia
861. 865. 36. 87. 234. 289. 328. 462.
463. 417. 485. 486. 508. 625. 526. 558.
565. 599. 610. 648. 649. 653. 659. 689.
697. 708. 720. 733. 753. 765. 768.
Tl (5. 781. 814. 817. 833.
Monacha per saeculum evagans 539.
Monachi praebendati
Monachorum numerus certus unius mo-
nasterii 448a.
Mores dissoluti in monasterio ord. S. Au-
gustini (conf. III, 1046). 80.
Mores dissoluti clericorum Alamanniae
Parlamentum generale (i. e. Reichstag)
in oppido Norembergensi 297. in oppido
Metensi 320. 417.
Parochi ad sacerdotium non promoti 41.
62. 199. 132. 2915. 216. 218. 252. 262.
296. 307. 388. 367. 408. 413. 415. 425.
431. 434. 463. 475. 477. 479. 482. 599.
630. 649. 698. 699. 703. 716. 737. 759.
Parochianus — parochus 104.
Parochi non residentes in suis parochiis
41. 42. 52. 70. 112. 157.
Peregrinatio ad 8. Iacobum in Gallia 306.
Perinde valere decernentes litterae pa-
pales 61-63. 71. 72. 85. 118. 129.
246. 247. 266. 296. 301. 367. 382. 447.
463 (octies). 468. 471. 511. 594. 599
(septies). 624 (quater). 629. 630. 631
(quadragies et bis). 638 (ter). 689. 652.
66. "Hd (sexies). 678. 699. 703. 704.
730. 184—189. 751. 753-755. 769.
162. 767. 169. 770. 772. 776. 777. 191.
Poenitentia gravissima 598. 594.
377
Postulat capitulum ecclesiae cathedralis
episcopum a papa 44
Procurationes solvendae in pecunia nu-
merata (conf. Extravagantes communes:
Vas electionis) 174. 258. 417. 419. 440.
441. 523. 145.
Provisiones abbatiarum reservatae dispo-
eitioni papali 824. 467. 484. 616. 622.
Provisiones episcopatuum reservatae dis-
positioni papali 90. 449. 557. 829.
Reliquiarum rarissimarum collector Ca-
rolus IV 83. 126. 154.
Saxonum speculum (Sachsenspiegel)
continens quaedam haeretica et scis-
matica et contra bonos mores existen-
tia 360.
Servitia communia et minuta 51. 98. 125.
127. 201. 308. 347. 404. 407. 496.
521. 535. 543. 569. 560. 567. 568.
590—592. 597. 631 (Cornelimünster).
633. 722. 746. 760. 783. 811. 812.
830. 831.
Servitiorum solutio prorogata 98. 306.
346. 404. 480. 535. 543. 567. 597.
122. 760. 812. 8831.
Servitiorum solvendorum obligatio faci-
enda extra Romanam curiam 521.
Spolia episcopi reservata camerae aposto-
licae 939—906. 99. 109. 130. 131. 188.
206. 250. 251. 848.
Spolia clericorum reservata camerae
apostolicae 232.
Studium Montis-Pessulani (Montpellier)
283. 373. 382. 640. 709. 719.
Subsidium duarum procurationum clero
& papa impositum 417. 577. 869. 870.
601. 645. 690. 746.
Subsidium clero a papa impositum et
destinatum camerae apostolicae 868.
342. 577. 601. 645. 690. 746.
Subsidium clero dioecesis a papa impo-
situm et destinatum episcopo 192.
Suspensio 848. 104. 596.
Thelonea 290. 291.
Theotonicorum ordo 8. Mariae et domus
80. 231.
Vicarii generalis in pontificalibus (W eih-
bischof) officia et iura 177. 718.
Visitationes ecclesiarum et cleri faciendae
ab episcopos per deputatos 174. faci-
endae a nuncio papali 439.
Carl Georgi, Universitáts-Buchdruckerei in Bonn.
Im Verlage von Peter Hanstein in Bonn erschienen früher:
an» on m
Hesse, Werner, Geschichte der Stadt Bonn während der fran-
z„ösischen Herrschaft (1792— 1815). 1879
Ropertz, Quellen und Beiträge zur Geschichte der Benediktiner-
Abtei des hl. Vitus in M.-Gladbach. 1877.
. Schwann, Sanitätsrat Dr. Fr. J., Der Godesberg u. d. Ara Ubiorum
des Tacitus in ihrer Beziehung zu den Castra Bonnensia. 1880,
— Wo war das Lager der ersten und zwanzigsten Legion zur
Zeit des Germanicus? 1881. .
. Scheibler, Dr. J., Die anonymen Meister und Werke der Kölner
Malerschule von 1460— 1560. 1880. (Vergriffen.)
Hesse, Der grosse Brand des kurfürstlichen Schlosses zu Bonn
am 15. Januar 1777. 2. Aufl. 1882.
. Floss Prof. Dr. H. J., Zum Clevisch-Mürkischen Kirchenstreit.
(Eine Erinnerung aus der früheren Geschichte des Kultur-
kampfes.) 1883. |
Der Zug der Freischärler unter Kinkel, Schurz und Annecke,
behufs Plünderung des Zeughauses in Siegburg. Nebst Kinkels .
. Auf
Verteidigungsrede vor den Assisen in Köln. l. Bonn 1886.
Eiflia sacra oder Geschichte der Klöster u. geistlichen Stiftungen
etc. der Eifel, zugleich Fortsetzung resp. Schluss der Eiflia
illustrata von Schannat-Baersch. Bearbeitet von Carl Schorn.
2 Bde. Mit Karte der Eifel und Registerband. Bonn 1887/92.
Schorn, C., Geschichte der Probstei Apollinarisberg bei Remagen.
(Sep.-Abdr. a. Eiflia sacra.) Bonn 1888.
. Drouven, G., Die Reformation in d. Köln. Kirchenprovinz zur Zeit
des Erzbischofs u. Kurfürsten Hermann V., Grafen zu Wied. 1876.
Birck, Der Kölner Erzbischof Dietrich Graf von Moers und
Papst Eugen IV. 1889.
Plönnis, Die Geschichte des Stiftes Münstereifel sowie der
übrigen Kirchen und Klöster der Stadt. 1891.
Bonner Archiv, Monatsschrift für die Geschichte Bonns und Um-
egend. V. Jahrg. 1893. Jährlich 12 Nummern.
rkundenbuch des Stiftes St. Gereon zu Köln, v. Dr. P. Joerres.
Mit vier Abbildungen und Karte. 1896.
Scheins, Dr. (Kgl. Gymnasialdirektor) Urkundliche Beiträge
zur Geschichte der Stadt Münstereifel u. ihrer Umgebung. I. Bd.
in 2 Teilen. 1895.
. Koenen, C., Gefässkunde der vorrömischen, römischen und frän-
kischen Zeit in den Rheinlanden, mit 590 Abbg. 1895. 6.—, geb.
. Rheinische Geschichtsblütter. Zeitschrift für Geschichte, Sprache
u. Altertümer d. Mittel- u. Niederrheins, herausg. v. Const. Koenen
u. Dr. F. Hauptmann. Monatsschritt. 1.— VIII. Jahrgang. Jährlich
Norrenberg, Dr. P., Die hl. Irmgardis von Süchteln. Mit Porträt
und Biographie des Verfassers. 1894.
. Nolten-Chorus, Archäologische Beschreibung der Münster- und
Krónungskirche in Aachen nebst einem Bericht über die Lage
des Palastes Karls des Grossen. Neuer Bericht mit Zusatz von
Chorus. 1886.
Becker, J., Die Eifel vom histor. und kirchl. Standpunkte. 1898.
. Becker, J., Geschichte der Pfarreien des Dekanates Blanken-
heim. 1893.
Waeles, Nikol. Becker, „Der Dichter des Rheinliedes“, 1896.
. Schmitz, Der Neusser Krieg. 1896.
. Dirksen, Volkstümliches aus Meiderich (Niederrhein) 1896.
. Sehmitz, Volkstümliches vom Siebengebirge. 1900.
. Kaufmann, P., Zur Geschichte der Familie Kaufmann aus Bonn
und von Pelzer aus Köln; Beiträge zur rheinischen Kultur-
eschichte. 1897.
ecker, J., Geschichte des Dekanates Münstereifel. 1900.
. Lefranc und Lentzen, Geschichte des Dekanates Krefeld. 1889.
. Keussen, Herm, Beiträge zur Geschichte Krefelds und des
Niederrheins. Mit Bildnis des Verfassers. 1898.
Publikationen aus der rheinischen Geschichte.
A
6.—
9.—
"1500:
—.50
30
1.20
18.—
Im Verlage von Peter Hanstein in Bonn erschienen ferner:
||]
81. Schorn, Lebeuserinnerungen. Beitrag zur Geschichte des Rhein- «4
landes im 19. Jahrhundert. 2 Bde. 1898. M4 10.—, geb. 12.— |
39. Gürtler, Die Prospekte und Plüne der Stadt Kóln. 1899. —.60
83. Müller, J., Untersuchungen zur Lautlehre d. Mundart v. Aegidien-
berg. 1901. 1.50
34. Maassen, Gesch. d. Dekanates Bonn. II. Teil: Bonn-Land. 1899. 5.—
35. Kuhl, Der Jülicher Kirchenstreit im 15. u. 16. Jahrhundert. 1902. 2.—
36. Joesten, Geschichte der Familie Joesten. 1902. / 1.50
81. Joesten, Erinnerungen an Bonn und das Siebengebirge. 'Ein |
Liederstrauss für den Freund der Natur und heimatlichen
Dichtung. 1903. 1.—
38. Fogen, M, Kleine Heimatskunde. Geschichte der West-Eifel,
insonderheit d. Ortschaften d. Amtsgerichtsbez. Waxweiler. 1900. 1.—
89. Wiepen, Ed., Prof. Dr., Palusonntagsprozession u. Palmesel. Eine
Kultur- und Kunstgeschichtlich-Volkskundliche Abhandlung zum
Kölner Palmesel der kunsthistorischen Ausstellung zu Düsseldorf.
1902. (Sammlung Schnütgen.) 1.—
40. Greving, Dr. J., Wohnungs- u. Besitzverhältnisse der einzelnen
Bevölkerungsklassen im Kölner Kirchspiel St. Kolumba vom
13. bis 16. Jahrhundert. 1904. 1.—
41. Kemp, J., Dr., Die Wohlfahrtspflege des Kölner Rates in dem
Jahrhundert nach der grossen Zunftrevolution. 1905. 1.—
Publikationen der Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde.
Das Buch Weinsberg, Kólner Denkwürdigkeiten aus dem 16. Jahr-
hundert. 1lII. und IV. Band mit Plan von Köln, bearbeitet
von Friedr. Lau. 1898/99. A 19.—, geb. 21.—
Regesten der Erzbischöfe von Köln, 1I. Band (1100—1205), heraus-
gegeben-von Dr. Knipping. 1901. 49. .4 22.—, geb. in Lein-
wand .4 2360, geb. in eleg. Halbtranzband A 25.—. (Das
Werk wird in 5 Bänden komplett; Band III ist im Druck,
Band I erscheint später.)
Urkunden und Regesten zur Geschichte der Rheinlande. Aus
dem Vatikanischen Archiv bearbeitet v. Sauerland. I. Band.
(1294—1326.) 1902. «# 14.—, geb. in Leinwand 4 15.—, geb.
in eleg. Halbfranzband «4 16.50. II. Band (1327—1342), 1908.
A 17.—; geb. in Lwd. «A 18.—; geb. in eleg. Halbfranzband
«4 19.—. III. Band (1342—1558), 1906. «#4 15.50; geb. in Lwd.
“A 16.50, in eleg. Halbfranzbd. A 18.50.
Kölnische Konsistorial-Beschlüsse, Presbyterial-Protokolle der heim-
lichen .Kólnisehen Gemeinde. 1572—159. Herausgegeben
von E. Simons. 1905. «4 18.—, geb. in Leinwand 19.—
Kölner Zunfturkunden, herausgegeben von H. von Loesch. (Zwei
Bände, sind im Druck.)
Rheinische Siegel, herausgegeb. von Wilh. Ewald. I. Die Siegel
der Erzbischöfe v. Cóln (948 —1795). Mit 32 Lichtdrucktafeln
und erläuterndem Text. In Mappe. 4°, 12.50
Jülich-Bergische Kirchenpolitik aın Ausgange des Mittelalters und in
der Reformationszeit von Otto R. Redlich. I. Band, Urkunden
und Akten 1400-1553. Bonn 1907. «4 20.—, geb. in Leinwand 21.—
Quellen zur Rechts- und Wirtschaftsgeschichte der rheinischen
Städte. Bergische Städte, I: Siegburg. Herausgegeben von
Dr. Lau. 1907. «# 12.—, geb. in Leinwand 13.—
Fórstemann, E., Altdeutsches Namenbuch. I. Br1d Personennamen.
| 2. vollst. umgearb. Aufl. 1901. gr. 49. 4 55.—. Eleg. geb. .« 58.—.
Joachimsohn, P., Die humanistische Geschichtschreibung in Deutsch-
| land. I. Teil: Die Antüuge. Sigism. Meisterlin. 1895. 10.—
Dürrwüchter, A, Die Gesta Caroli Magni der Regensburger Schotten-
lexende. Zum erstenmal ediert und kritisch untersucht. 1897. 6.—
Urkundenbücher der geistlichen Stiftungen des Niederrheins. Erste
Abteilung: Herzogtum Berg. 1. Baud. Kaiserswerth, bearbeitet
von Dr. Kelleter. 1905. # 24.—, geb. in Leinwand 25.—
Langenberg, Quellen und Forschungen zur Geschichte der deutschen
Mystik. 1901. Enthaltend unedierte niederrh. Handschriften. 6.—
—
Cari Georgi, Universitäts-Buchdruckerei in Boun.