ETT C mM E. 1605 (x (0 dim Y. H4w1 (omell university 3p vaty BOUGHT WITH THE INCOME FROM THE SAGE EN e uia d FUND HE GIFT OF utes dB0. Sane xS89x [876 PACA SPAN rin a ERE ornell University Library ann 2 ACA E: ARE ^ ies v e | : [MALI dE 44S O N'O U GU ONPNEOTETIONZE :-: EXPOSITIONEM MONOGRAPHI- CAM APUM BOREALIUM, AUCTORE / OIN WILLIAM NYLANDER. - (Societ. Scient. exhib. die 6 Dec, 1847.) * rsessgeipes m —— E D 1 Ges Linnzanum ;Zpis Hymenopterorum continet species formis Ow longe diversis variantes, per transitus vero a forma alia ad aliam » invicem ad Familiam unam na!uralem characteribus et habitu com- muni conjuuctas, remotis tamen speciebus binis, quze accuratius d examinatze ad. Familias alias referendze sunt, — 4pern. clavicornem igitur ad Sapygidas et roszratam ad Sphegidas delegaverunt. Au- €lores seriores. Ápes cetere a Liunezo adumbratz. fundamentum constitunpt primum cognitionis systematicee familie Apidarum *): comprehendit Fauna ejus Suecica species earum 34, sed tres ibi bis *) Animadversionem, finem nominum familiarum -ida pl.-id:e,utpote grz- cce origins verbis latinis haud adfigendum esse, levioris habeo momenti, quia jam modo ipso scribendi lalinizalus est, quare vix ullum evadat discrimen, utrum vocabulo originarie greco vel latino adnectatür, i 166 H^. NYLANDER obveniunt, mas et femina: t$ub. idivébsis nominibus, quare revera haud restant plures quam 31), que postea in plura digesta sunt genera **). Quum plus quam quadruplo majorem pro Europa boreali cognitum jam hábeo numerum, haud inutile duxi exposi- tionem. earum mouographicam periclitari. Subsidia Apidarum Scan- dinavicarum benignissima in hoc conamine Domino Doctoi Dahl- bom et Celeberrimo Professori Boheman debeo. Atque ut di- stributio geographica, quantum mihi fieri posset, hic latius illustra- retur, etiam venia benigna e collectione Domini Doctoris R. F. Sahlberg adnotavi, quae iufra pro Sibiria et America boreali- Occidentali citantur. L- Apida respectu habito modi vitam ageudi in dnas semet se- jungunt divisiones majores; altera earum, quarum. feminz (vel ope- rariw) ipse nidos.construunt pabuloque prolem suam prospiciunt, altera earum, quae fecundatze nidos preecedentium — paratos. quzeren- tes in. cellis pabulo ab illis implendis ova deponunt, ubi tum lar- ve excluse e copiis iis vivunt. Tllarum femine, przter eas generis *) pis rufa mas est Dcornís, enea ceerulescentis, quadridentata conice, Apis cariosa Faun. Suec, 1708 mihi ignota est vixque hujus Familie. Idem valet de 4Zpe F. Su. 2308. Accedit vero e genere alio SpAex gzbba F. Su. 1658. **) Illustr, Lepeletier de Saint-Fargeau hec genera sub sequentes disjunxit familias: Jpiarítes, Bombides, Podilegides, Merilegides, Ga- sirilegides | Psithyrides , -Dimorphides et IMonomorphides; quce tamen distributio variis laborat difficultatibus, Omnia in unam complecli fami- liam hie preluli, dum melius ullum nescio. "pes Boreales. 167 Apis, et operari (quibus adsunt) assiduitate fatigari nescia pollen ei nectar florum pfo cellis suis, quae singulae uni destinat: sunt ovo, colligunt, harum id numquam curantes cellas, quas possunt, cognatarum suarum laboriosarum ovis inficiunt.. Sed pendere banc diversitatem etiam e structura organorum patet; itaque individua fe- minina Apidarum laboriosarum vel nidificantium apparatibus, qui- buscum pabulum pro uidis congerunt, variis muniuntur, parasitze uibus desütutg sunt. lode ausa distributionum | minorum — hujus Familie. Ne vero, nutriments larvarum propriarum devoraüs a pullis alienis. furtim 1n incunabulis suggestis, omnis pereat proge- nies nidificanium, íecunditate gaudent, observante lll. Lepele- ter de Saint-Fargeau multo majori quam parasite *), cur semper tanto plures sint celle, ut nonnisi pars exigua earum infe- ctione parasitica destrui possit. Sunt praterea species illarum lon- ge numerosiores; sic boreales lic tractatee 97, parasite autem ea- rumdem solum 41 singuleque numero individuorum longe parciori. pide nidificantes suut vel sociales h. e. in societatibus communibus mulüs individuis cohabitantes vel soZitarice h. e.; quarum feminz siugule nidum habent solitarium. — Apide so- cides aque ac Formicide evolutüone instüuctus naturalis eximia ia excellus, ut in ea re vix ullum. animalium. ceterorum etiam superiorum "magis sit admiraudum. — ludividua Apidarum socia- lium, sicut aliorum. Hymenopterorum socialium , Formicidarum *) CL. ZZymeénopt, 2, pag, 421, 168 AH. NYLANDER et Vesparum, e tribus sunt formis, feminarum, marium et ope- rariarum .seu femünarum ovarüs binis inexplicaus. — Observatum est, larvas femiuinas masculinasque melle mero putriri, neutras vero polline melle in. massam comnuiixto, Nidificantes sociales iterum. dichotomice separantur: a) Perennes, quae iusünctum, maxime in hac Familia cvolu- tum mauifestantes in societatibus perenuibus degunt monogyuzco- craticis h. e. ubi femina unica in quavis regina; nidos archi- tectura regulari cellis hexagonoprismaticis cereis conficiunt; femina organis pollinigeris nullis. Emigrationes (examina) quavis sestate femina quadam duce e nidis fiunt, ne incole mimis augeantur. Species hujus subdivisionis notissima iu terris borcalibus uni- ca, pis mellifica, vix nisi cula obveniens, e Grecia for- san originaria et inde cum cultura alia sub decursu temporum per. Europam divulgata, ad Faunam hanc proprie haud nume- randa. b) .4nnuc, quie iu societatibus polygynaecocraticis, plures in quavis: feminz, solum zesüvalibus vivunt, autumno se dispergentes et pereuntes przter feminas tum fecundatas, que vere sequente re- viviscentes, colonias movas condunt; nidi haud regulares, cella e cera impurissima cylindrico-ovales ; operaric feminis externe omui- no similes przter maguitudinem minorem. Sunt feminze vel majo- res vel minores, ille ova procreantes feminioa, neutra et nasculi- " zpes Boreales. 169 na, hz solum neutra et masculina. Huc pertinet genus boreale in hac familia maximum prz ceterisque magnitudine individuorum insigne, Bombus. Apidz nidificantes solitarie ab Ill. Lepeletier de Saint- [ P Fargeau in subdivisionibus tribus sequentibus disponuntur, qua- rum genera borealia hic" pro quavis afferam. a) Podolegidee *), ubiüs posücis; cum metatarsis extus pilis muniüs, organis pollen colligeodi nullis alis, cum generibus 7Ze- gilla, Macropis, Eucera ev Kirbya. b) lMerolegide, qus in tibiis, femoribus et coxis pedum posticorum, in metapleuris et in lateribus segmenti primi abdo- minis pilis pollinigeris plus minus instruuntur, Sunt Merolegi- da tribuum trium: ««) quz pilos pollimigeros subdivisionis praecedentis in. metatarsis posticis retinent, Panurgus et Dasypoda. Lingua earum satis longa fere linearis. bb) et cc) qua pilis is desttute sunt, ille lingua apice nonnihil deplanato lanceolato, cum generibus 24z- EC e t TESI MEN *) Denominationes Jodegides, JMerilegides, Gastrilegides derivationem Grecam respiciens mutavi in Jodo/egide , JMerolegidee et Gasterole- gide, PU &. 170 JY. NYLANDER drena ev Halictus, he lingua valde dilatata, cordifor- mi vel biloba, cum genere solo Co//etes. c) Gasterolegide, quibus in pedibus posticis nulla sunt or- gana pollioigera, solum scopule solite in facie iuteriori (iufera) metatarsorum, pili vero. sub ventre densi pro retinendo polline. Hujus subdivisionis sunt genera: Osmia, MegacAile, nthidium. ev Zeríades. Apidze parasite *) in terris borealibus genera habent Epeo- dus, Nomada, Prosopis, Sphecodes, Panurginus, Psithyrus, Ste- lis ev Coelioxys. Feminig. nidificantium.solitariarum sxpissime in terra vel in foraminibus tiuncorüm et parietum cellas parant, Iu terra canales circa. spitbamam et ulwa profundas effodiunt, in quarum fuudo cellas pro pullis singulis formant vel e particulis terre vel czementi canalis excavatee. conglutinatis (Podolegidz, uibus aa, bb, Merole- gidarum et Gasterolegidz, preter genus Megachile) vel e materia gluüinosa (Colletes) vel demum e segmentis foliorum maudibulis exseciüis (Megachile). Forma cellarum in universum cst cyliudrico- oblonga et magnitudine iusecü. adulu. Copia implentur tanta pa- ,*) lll. Lepel, de S:t Fargeau eas in tres dividit familias; ZsitAyrides (genere Psi4Ayro), Dimorphides (generibus borealibus Zpeolo, Nomada, Coelioxy et Stelide) et MMonomorphides (generibus borealibus Zrosopz et Sphecode) has binas posteriores characteribus parüum oris difficilibus disjuniclas, haee? "fpes Boreales. 171 buli, quanta necessatia sit larve usque ad maturitatem et meta- morphosiu. Ovis depositis fere undecim przterlabuntur | menses priusquam declaratur imago, (in socíaLbus hec evolutio bre- viori exigitur tempore). Apide parasuc siwiliter unum depo- nunt ovum iu cella singula, sepissime jam in tantum inchoata; larvae ex ovis ort alimenta domicilii illius, ut supra. dictum, lai- vis originariis serius provenientbius subripientes, stadia metamorpho- seos alioquin sicut pracedentes peragunt. At babent Apidz ni- diicantes etiam parasitas ejusmodi inter lusecta alia; tales sunt inter. Hymenoptera Chryside ev JMutillide , ner Coleoptera Cleri, inter Diptera. ZMtogramme et T'achine vonnulle, om- nes ova sua clam in cellas ingerentes, ut larve ibi viclitent et explicenter *). — Quum vero a proposto punc abest, historiam Apidarum | biologicam conscribere, lis animadversionibus paucis promissis, rei tractandze adgredior, expositioni specierum. Apum borealium mihi cogboitarum. Disposiio generum nostrorum 24 supra leviter adumbrata, quantum et primo visu placeat, eo adplicata offendit, quod characte- ribus singularibus feminarnm solum inuitatur, habitu. cominuni aíf- finia late disjiciens, dissimilia congerens; parasitz simillimz — ple- OIGjj|í-————À *) Ill. Lepel, de Saint-Fargeau ombylos et 4nthraces interdum in nidos Anthophorarum intrare observat, autumans eos ibi solum mel cel- larum investigare; verisimilius tamen est, eos ova ihi deposituros se viis tam insolitis conferre, — Obiter hic quoque indigitare licet analogiam habitus et colorum, qua inler Cleros et feminas Mutillidarum exstat, 172 JF.NvLANDER rumque nidificantibus, quas infestant, ibi omnino seorsim segrega- ue sunt, Sed series systematica cohsrens ita plane turbatur. Quis enim non Psithyros prope Bombos. loco naturali quiereret, Steles prope Heriades vel alias Gasterolegidas, Nomadas ad Halictos e. s p.? Hauo alia ordiuis, qualiscunque sit, genernm in expositione sequente, affiuia fuit. affinibus per seriem totam aduectere, ita vero ut ad formas et ceconomiam maxime explicaüs et perfectis locus medius adtibueretur, formis ioferioribus utrinque ordine affinita- tum, quantam in Fauna special patuit, collocatis. Sie vitium sy- stematum s. d. naturalium | maximum effugere conatus sum, quod in ds forms disponende uno tenore ab iufimis ad perfectissimas vel vice versa ordinentur, respectu non habito, quid tum sequatur vel quomodo trausitus ad series alias existant systemaüici, Sunt igtur hzc systemata isolatoria, qu: intra se continnam quidem of- Íerre possunt seriem sed utrinque. abrupte terminaotur ct iuitio et fine, neque continuittem etiam invicem obvenientem serierum naturalium — exprimunt, — Ut apices tales et anguli (quoad fieri possit) evitentur optimum natureque consenüenüssimum babeo, perfectiora serierum. singularum in centro. ponere et inferiora in alis. *) cM *) Censeo equidem, dispositioni entium naturalium methodice vim seriem eorum cohibentem et ad tenorem quendam necessarium cogentem nullam reverà inesse posse, nisum tamen e nexubus formarum invicem affinium ordine quodam se sponte jubente eas omnes exponendi. Quod si huic nisui vere conferat methodus supra indicata, cujus speeimen exiguum in iractalione presente dalur, nonnisi in majori adhibita ambilu demon- strare valet, ^ y "-—-— hxc E dra o o Less t br or d ^ ^.pes Boreales. : 173 Hic vero non locus est id lauus evolvendi, ^ Apidis conterminz mihi videntur ab altera parte Sapygide, ab altera Chrysidz. " Cogoiio certa specierum difficultates, praesertim in quibusdam generibus, offendit majores in hac, quam in [forsan ulla Familia alia Hymenopterorum, ob similitudinem, affinium | et sculpturá et pilositate et. directione. nervorum in alis, szepe etiam ob hirsuüiem densam partes corporis externas obtegentem et occultantem, restan- übus solum noüs coloris et magnitudiuis fillacibus | cauteque adhibendis. lta color hirsutiei niger in individuis state provectio- ribus sepe in fuscum abit, rufus in pallidum vel cinerascentem, flavus in album et s. p., quod fons fuit multorum. nominnm | spe-, cialium superfluorum. — Difficultates adbuc ali; oriuntur euam hic e diversitate feminarum (operariarum) et marium, qua in re sa— pissime cgre patet, quaenam individua uni perünent speciei nisi in nido vel in copula capta sunt. In sequenübus notas pluiores ad species ante minus cogoitas vel novas synonymiamque solum quie maximi momenfi mihi visa est, attuli, Diswibutio geographica sin- gularum, praeter borcalem et expressis verbis allatam, ex operibus citatis partim elucet, precipue Anglice ex opere cognito classico Kirbyi, Gallice ex opere Illustrissimi. Lepeletier de Saint- Fargeau. Numerus ante indescriptarum est saltem. 32. ^ 174 IV. NYLANDER Jf. Epeolus. Law. Fabr. Jur. Zet. — Sx Farg. 1. E. variegatus Lair. Cr. los 4, 171. Fabr. Piez. 388, 1. S:t Farg. Hym. 2, 462, 2. pis variegata Linu. F. Su. 1699. Kirb. 2, 292, 30, tab. 16 fis. 6. Noma- da varieg. Panz. 61, 20. Var. a) Major, pedibus totis et scutello rufis, fascia basali segmenti abdominalis primi albida in medio interrupta, 9. Var. b) Sspissime minor, femoribus nigris, fascia basalis se- gmenti ejusdem integra vel subintegra. In Fennia tota usque ad Uleáüborg, ubi solum var 5 obvia mibi fuii, haud rarus, E Suecia (Scan. Ostrogoth. et. Oclondia) a DD. Dahlbom et Boheman. Individua majora varietaüs b fe- moribus haud totis nigris occurrnnt. — Varietates ambe e Sibiria a D. Doctore Sahlberg reportatz. 2. E. pictus ». sp. Punctatus niger, ore, tegulis, scutello pedibusque rufis, pro- noti margine pleuris et fasciis marginum segmentorum abdominis e tomento depresso albido, segmentis illis ceteroquin versus margines plus minus rufis, 9 d. Var. b. Abdomine toto rufo, fasciis tantum | pubescentie | al- bidae ut in iorma ty pica. "fpes Boreales. 175 E Sibiria D. Sahlberg. Similis magnitudine et habitu praecedenti. Clypei margo inlerus et os rufa, facies maris, ut solet, argenleo depresso pubescens; antennz articulis basalibus tribus antice rufo maculaltis, in var, b tolis rufis. Thorax fere o- mnino ut in pracederite, in mare pleuris, pectore et coxis pubescentia albida (subargenlea) depressa vestitis, Alz anliee ut in eodem, antice 51—6 millim. longze. Pedes toti rufi, spinze tibiarum posticarum apicales concolores. Ab- domen creberrime punciatum nigrum, segmentis margines versus plus minus rufis, ipsis marginibus membranaceis late albido-fasciatis e pubescentia densa, fasciis his in medio interrup!is vel subinlerruptis, in segmento primo fascia preterea media obsoletior in lateribus cum marginali coherens; venter fere totus rufus, 2. WVomencdea. Latr. Fabr. Panz. Jur. Zetu, Herr. Scháff. S:t Farg. 1. N. succincefta Panuz. 51, 21. Herr. Sch. Nomad. 987, 30*). pis Goodeniona Kirb. 2, 180, 4. N. fulvicor- nis E'a bv, Pivz.*393; 12. , Fascie segmeutorum. abdominis marginales flavz, prima. paulo interrupta; dimidia pars basalis aotennze. fulvo-ferrngineze supra ni- gra; macula magna mesopleurarum antica flava, d. — Unicum specimen e Scania a D. Dahlbom obuünui. 9. N. Jacobes H. Sch. Nom. 286, 97, 89. S:t Farg. Hym. 2, 479, 15. 4pis Jac. Kirb. 2, 201, 20, dg. Panz: 72, 90. N. Solidaginis Fabr. Piez. 392, 7. *) In. Zeitschrift für die Entomologie von Germar, 1, 267 seqq. 176 IH. NYLANDER Sentellum. flavo. bipunctatum, segmentum. abdominis" primum utninque flavo maculatum (vel faseia interrupta flava); pedes toti rufi in Q, femora postica basi late nigra in d. In Fenuia meridionali parcius. E. Suecia australiori DD. Bo- heman et Dahlbo m. 3$. N. Solidaginis H. Sch. Nom. 284, 23, $9. S:t Farg. Hym. 2, 472, 8. Panz. 72, 21 et 96, 22. /fpis "ISoli- dag. Kirb. 204, 22. N. rufipes Fabr. Piez. 391, 5. Scutellum. macula una tausversa dilute flava; segmentum ab- domiuis primum baud flavo maculatum. — Color picture albescens subeburnea, nec sulphurea ut in precedente. Variat 9 femoribus posucis totis rufis. Ad Helsingfors m. Aug. passim sat frequenter, E Suecia auswaliori DD. Dahlbom et Boheman. A. N. migella n» sp. 9: vigra, subnuda, mandibulis übisque anterioribus latere antico rufis, macula supra anum al- bida, fronte inter antennas acute cristato, longitudine corporis fere 5 millmetr, — d: niger, parce breviter albido pilosulus, ore cum clypeo late, scapo infra, prothoracis margine, tuberculis, tegulis, maculis pedum et segmentorum 2, 3 abdominis sulphureis, flagel- lis infra pallidis, valvula anali dorsali apice parum obtuse sinuato, longitudine corporis 5 millim. "pes Boreales. 177 Minima mihi cognitarum bujus generis. Unius verisimiliter sunt speciei sexus diversi. E Sibiria D. Sahlberg. Q. Caput et thorax subnitida crebre punctata: clypeus margine infero piceo-rufo; antennc Íusce infra pallide, carinula solita inter radices earum acuta. 'lubercula et tegula piceo-rufescentia. (Scutellum in specimine unico ab acu lesum, sed ut videtur totum rufum). Ala ant. 4 millim. longa, areis cubitalibus solum tribus, Pedes fusci, postici articulationibus et articulis 4 ultimis tarsorum, anteriores femorum apice, libiis antice et tarsis rufis, femo- ribus anticis antrorsum fere omnino rufis. Abdomen undique Íusco-nigrum nitidum, macula segmenti quinti dorsali albida. — d. Magnitudine et habitu similis feminz, picfurà alia, Clypeus cum facie infra utrinque et scapis süb- tus sulphureis. Prothoracis margo anguste interrupteque, tubercula et tegula flavescentia; metathorax apice ad petiolum levis nitidus et ale sicut in S* Pedes nigri, postici geniculis et tibiis apice flavis, articulis tarsorum ultimis rufis, anteriores flavi, coxis, trochanteribus et femorum tibiarumque latere po- stico fuscis, Abdomen undique fusco nigrum, maculis oblongis sulphureis in latere segmentorum 2 et 3, punclum adhuc ejusdem coloris in segmen- to 4. 5. N. MEarshamella H. Sch. 285, 25, Qd. Apis M. Kirb. 188, 10. .4. subcornuta 192, 12. .4. cornigera 190, 11, var. 44. caprec 193, 13, var. minor? Feminas forme subcornutde Kirb. cepit in Karelia (paroec. Walkjürvi d. 25 m. Maj) D. Appelberg, iu Tavastia D. Ke- koni (Mus. Feu. E Scania D. Dahlbom. Differt tantum a descripiione Kirbyi segmento abdominis quarto integre flavo fa- sciato, nec solum bimaculato, et mesopleuris rufo maculaus. Ia 23 178 JF. NYLANDER speciminibus Fennicis articuli autennarum 2 basales supra nigri, Segmenta abdominis 2 et 3 in medio paulo rufo üucta. G6. N. obscura Zett. Ios. Lapp. 470, 3. Femina habit et, magnitudine. (N. Solidaginis. "Thorax et caput cinerasceutia e pilositate sat deusa. — Antennz obscure ferru- ginem, articulo primo nigro. Femora supra pubDescentia. Segimen- ta abdominis 2 prima dorso rufo bimaculata; maculi august mar- ginales (fasciam. dorsalem pauxillum interruptam: piogentes) segmen- u quarü, interdum. obsolete. —- Mense Junio parcius ad. Uleüborg. In Lapponia Cel. Zetterstedt (l. c). Huic pertinentem credo marem ad Uleüborg parcissime captuum, cujus note sunt sequentes: caput et thorax cinerascenti pilosa ni- grà, ore cum margine infero clypei et scapis iufra albo flavis, fla- gellis et pedibus rufis, illis basi superne. nigris, femoribus, ut in. fe- miua, posticis fere tous, anterioribus iufra nigris, tegulis saltem. mar- gine rufis; abdomeu fusco rufescens maculis segmentorum 2 et 3 eburaeo flavescentibus ut in. 9, segmentoruin. 5 er 6 obsoleuoribus valvula anali dorsali apice obsolete siuuatula, ventre obscure rufo. fusco-fasciato; longido corporis 61 milli. 7. Fiobertjeotana Pauz. 72, 21. Fabr. Piez. 391, 6. H.Sch. 283, 19, Q. - «pes. Boreales.. 179 Marem prope Helsingfors in medio m. Julii deprehendi, E Scania et Smolaodia DD. Dahlbom et Boheman. — E Sibi- ria australi exemplaria. masculina latius picta habet D. D:r Sahl- berg, alias subsinilia. o? &S. N. flava Panz. 53, 21. Fabr. Piez. 391, 4. H. Sch. 283, 18. Su Farg. Hym, 488, 21. pis flava Kirb. 186, 8, d. 4. rufiventris Kirb. 187, 9, 9 (sec. Herr Scháff). Marem e Scania et Holmia a DD. Dahlbom et Bohe- manu obüunui Segmenta abdominis 2— 6 basi late flavo-fascia- ta, fascia. segmenti secundi subinterrupta, 3:ti ceteris tenuior. Fe- minam haud vidi. Erit in. ea sec. Auct. pictura hac subsimilis. 9. N. ochrostoma Zett. Ios. Lapp. 470, 2, 9*5. In individuis illesis caput thoraxque tenuiter cinerascenti pi- losa; femora sat longe supra pilosa. — In Fennia praserüm bo- reali m. Junio sat frequenter, in Alandia D. J. M. J. af Teng- stróm. ln Suecia e Scania ad Holmiam sec. specimina a. DD. Dahlbom et Boheman uissa. In Lapponia D. Zetter- stedt (l. c.). Mas, quem hujus habeo, est omnino similis mari sub AN. ob- scura adumbrato, differt solum abdomine fere ut in Q rufo et fla- *) Nomen hoc quidem antea a Kirby usurpatum, sed solum mari cujus- dam s[eciei, (nisi bujus) verisimiliter sequentis, quare non obstare mibi visum est, quin pro praesente retineatur, 180 IV.NvYLANDER vo colorato ; macule flavze segmenti secundi magne subtriangula- res; interdum major et tum ventre flavo maculato. Hic mas eti- am affinis est N. /lave d, pictura vero abdominis diversa et scu- iello nigro concolore. Occurrit saltem in Fennia (ad Uleüborg mi- hi, in Alandia Ad. Nylander) mas alius valde affinis (nisi hic idem) maculis abdominis flavis minoribus et scapo subtus rufo, alias simillimus, przeter quod parcius sit pilosa et in specimine quo- dam scutello puncüs binis rufis. Formam letus coloratan 9 d' e Sibiria habet D. Sahlberg, 9 scilicet pedibus totis rufis (excepüs coxis postice et. femorum anteriorum basi) pleuris late rufo maculatis, &' et 9 fuscescentia in marginibus segmentorum abdominis nulla, segmento primo tamen basi nigro. — Verisimihiter diversa species. 10. N. ruficornis Panuz. 55, 18. Fabr. Piez. 390, 2. H. Sch. 279, 9. 4. ruficorn. Liun. F. Su. 1707. Kirb. 2, 910, 27. N. striata Fabr. Piez. 392, 9, var. 44. Hillana Kirb. 2, 208, 25, à? Femina, Similima est precedenti 9 nec distincte discer- nenda nisi colore rufo capitis thoracisque ditiori femoribusque su- pra brevius decumbenti- pilosulis. — Ad Helsiogfors d. 25 m. Junii semel. E Scania a D. Dahlbom, ex Holmia a D. Bo- heman. "pes Boreales. — 181 Tamquam marem hujus specimen Holmiense benigne misit Cal Prof Boheman simillimum descriptioni .N. ochrostoma Kirb. 2, 209, 206, sed Scapo toto nigro (quod verbis ?Anten- nz rufz, supra basi dimidiato nigra" haud convenit) nec "femori- bus posticis totis nigris," sed apice et parte superiori antica; rufis ; longitudine corporis fere 11 millim., valvula anali dorsali apice distincte emarginato. Est fere omnino conveniens .4. Hi/lanc Kirb., at etiam articulis 4 primis flagellorum supra nigris. 11. N. borealis Zett. Ins. Lapp. 470, 1, 9. Clypei margine anguste rufo, mesonoto toto nigro, margini- bus segmentorum late nigro fuscis maculisque segmenti secundi flavis magnis ovatis praecipue a precedentibus binis dignota. Ma- cula parva rufa in parte orbitze oculi supera. Variat trochanteribus fere totis rufis, — Ad Uleáborg m. Junio parcius, ad Helsingfor; m. Majo. In Tavasiia D. Kekonui. * mez huic forte referendum est, habitu simile feminz, nigrum sub- nudum, margine clypei infero flavo, antenuz fusce infra tote ru- fe; margo pronoti interrupte, tubercula et tegulz ferruginea, scu- tellum. rufo bipunctatum; pedes rufi, femoribus ad partem, übiis in medio postice fusco nigris metatarsisque posticis fuscis; abdo- men fuscum segmento primo rufo-bipunctato, ceteris fere ut in 9 flavo maculatis; longitudo corporis 83 millim. — — Vel an rectius Individuum quoddam masculinum Helsingforsiense collectionis COUR 182 JF. NYLANDER mas hujus verus sub illis, quos XN. ocArostomee dubius subjunxi querendus sit? In hoc genere diflicillino summas objiciunt diffi- cultates mares. 129. N. cincticornis » sp. — Femina: nigra, capite thoraceque supra breviter rufescenti hirüs, infra et in clypeo pleuris coxisque posticis deusius albo pi- losa, labro cornutulo, ore cum margine clypei infero anguste, an- tennis (przter scopum supra et annulum antcapiealem), prothoracis margine, scutello, tuberculis, tegulis, pedibus (prater coxas, tro- chanteres femoraque ad partem iufra) abdomineque rufis, segmento hujus primo basi late nigro, 2, 3 ct 4 utrivque. et. quioto. supra plus minus flavo maculatis, longitudine corporis fere 12 millim. — Mas similis feminz, sed. nudior, antennarum | flagellis totis fulyo rufis, scapo toto nigro, ore flavo- picto, valvula ani dorsali apice profunde sinuato. E Karelia (paroec. Sakkola) D. Appelberg (Mus. Fenn.). E Scania D. Dahlbom, e Smolanàia D. Bohemau. A proxime praecedentibus diagnosi jam data satis distincta, licet iis affi- nis. Q: Clypeus, meso-, melapleura el coxc posliez longius dense albo pilo- sa. Caput nigrum ore, margine clypei anguste maculaque orbit: oculorum una supera vel etiam allera frontali rufis, frons inter antennas in 9 alte cri- slala; antennz. rulz, scapo supra vel in medio undique et annulo in articulis tribus penultimis nigris, articulis 8 et 7 etiam supra fuscescenlibus, Scultel- ]um et poslscutellum rufa, Ale dilute fuscescentes apice füsciori, antice 9 millim, longe. Pedes ut in diagnosi (in specimine Fennico femora anteriora tota rufa); melatarsi et latus posterius tibiale posticorum fÍuscescentia, Ab- 4omen maculis flavis interdum obsolelioribus vel in segmentis ullimis nullis, " 4"fpes .Boreales. 183 d: (a Cel, Dabhlbom e Scania communicatus) mandibulis rufis in medio flavo maculatis; margo inferus clypei angustissime rufo, facies latius pilis albo- argenleis veslila ; abdomen maculis lateralibus segmentorum 2—5 flavis dislin- clioribus; reliqua ut in 9. 13. N. ferruginata H.Scb. 275, 1. pis ferru- gin. Kirl. 2, 218, 34, tab. 10 fig. 4, d. N. germanica Fab r. Piez. 394, 18. S:t Farg. Hyn. 2, 477, 13. N. Stigma Fabr. Piez. 393, 11, var. Habitn et magnitudine similis N. ocAhrostom«e, coloribus alis, Labrum maris fuscescens, margo clypei inferus angustissime | rufus, scapus autennarum (in speciminibus lustratis) !otus niger, articuli flagellorum sequentes. fere ad. ultinum supra fuscescentes, valvula analis dorsalis. apice integro. — E Scania et Suolandia a DD. Dahlbom et Boheman. 14. N. Eabhriciana H. Sch. "/pms Pabriciana Liun. Syst. Nat. 2, 955, 17. 4. Fabricella Kirb. 2, 213, 29, tab. 16 fig. 3, y. 74. 4-notata Kirb. 2, 214, 30, g." Species mibi ignota, sec. Linné Upsali;e obvia (sin sint nomi- ní Linuoi et Kirb yi identica)., Iu Dauia sec. Cel. Schiódte *). Species Kirbyana. diagnosi notatur "atra, antennis rníis, nigro aunu- latis, abdomine ferrugineo maculis duabus flavis" et in descriptione de pedibus dicitar: "pedes nig übiis antrorsum, femoribus anu- cis apice digitisque. ferrugineis," ——— *) Ut videtur e Kroeyer, Naturhistorisk "Tidskr, 2 D, 4 II. pag. 371, 184 JH.NvLANDER 15. N. minuta Fabr. Piez. 394, 9. H. Sch. 278, 7. Apis flavoguttata Kirb. 215, 31, d. 4. rufocincta Kirb. 216, 32, 9. N. furva Panz. 55, 23. Varietas feminz magis picta mesonotum habet rufo-4-lineatum et interdum eundem colorem loco maculae metapleurorum albo pi- lose. — E Scania, Westrogothia et Smolandia DD. Dahlbom et Boheman. Varietas obscurior e Tavastia, D. Kekoni. Specimen hoc discolor Tavastense habet mesonotum totum nigrum, lineolam rufescentem interruptam marginis pronoti, scutellum rufo bimaculatum, abdo- men rufescens basibus segmentorum fuscis macula flavescente in secundo ter- tioque utrinque et in quinto dorsali majori, marginibus segmentorum undique late membranaceis; pedes fusci, gemiculis tibiarum apicibus, tarsis et tibiis anterioribus lateribus anticis rufis. Magnitudo sequentis, 16. N. obtusifrons n. sp. Femina: migra breviter parcius pilosula, mandibulis, tegulis, pedibus et abdomine rufis, hoc utrinque bis vel ter et praeterea: su- pra anum albido maculato, coxis trochanteribusque fuscis, femori- bus posticis totis, anterioribus postice fuscescentibus, fronte inter antennas late obtuse elevata, longitudine corporis fere 63 millim. — Mas similis feminze, mandibulis vero et| clypei margine (hoc subinterrupte) flavis, pedibus magis rufis. E Scania et Ostrogothia a. Cel. Dahlbom mihi missa, 9. Mas in Karelia (paroec. Uguniemi d. 7 Aug.) captus a D. Ap- pelberg (Mus. Fenn.). : Mél s ^. dh EE Lon, PL zApes Boreales, 185 Precedente magnitudine et formis similis, sed illico diserepans processu frontis obtuso (nec acute carinato, ut in praecedentibus), colore elypei et ma- cula anali distincta, Labrum fuscum obsoletius tuberculatum; clypeus mar- gine lanlum summo obsolete rufescente, genz rufescentes; impressio tenuis nitida nulla, qualis in 9 praecedentis partem orbitarum oculorum internam comitatur ad clypeum descendens; antennze quoque paulo breviores, fuscze infra saltem flagello rufescentes vel rufz; frons spalio inter radices antenna- rum late elevato, antice plano. Alc anlice fere 55 millim. longe, Pedes iusco rufescentes, postici tibiis tarsisque diluüoribus, anteriores femorum api- ce parteque magna lateris anlici, tibiis antice et tarsis pallide rufis, 4ebdomen rufum basi segmenti primi nigra, segmentis ultimis fuscescenlibus, 2, 3 et 4 (nec solum prioribus) utrinque, 5 in dorso macula eburnea pictis, maeula hae ultima magna, venter rufus, — d' flavedine marginis clypei inferi in medio subinterrupta (in specimine unico viso) processus oblusus frontis sicut in Q, lineola flava iu margine pronoti utrinque, tegulo et nervi radicum alarum lerruginel, pedes rufi coxis, et trochanteribus nigris, femoribus poslicis ad maximam partem, anterioribus basi, tibiis posticis in medio latissime, anterio- iibus ibidem postice fuscescentibus, abdomen fuscescens marginibus segmen- iorum late pallescentibus et membranaceis, maculis in segmentis 2—5 utrin- que flavescentibus, posterioribus sensim miuoribus, maculaque ejusdem colo- ris transversa in 6;lo, valvula analis dorsalis pallescens apice integro, 17. N. fuscicornis vo. :. Femina nigra, parce breviter pilosula, mandibulis, tuberculis, tegulis, tibiis, tarsis et. cingulis segmentorum abdominis rufis, fron- te inter antennas fuscas mediocriter cristata, longitudine corporis 6 millun, — Mas similis feminz, densius pilosnlus, segmentis abdo- münis 2 et 3 utrinque flavo maculaus, valvula anali dorsali apice truncato. 156 IH/. NYLANDER E paroecia Karelie australis Sakkola m. Julio D. J. G. A p- pelberg (Mus. Fenn.). : O, Sat similis precedenti, at nolis allatis distincta. Antenne ut in eadem, sed tolze fusce obsoletius subtus rufescentes; clypeus margine summo piceo rufescente, Facies pilis decumbentibus albis adspersa, carina acuta so- lita inter antennas; macula parva flavescens in vertice ad orbitam utrinque. Ale anticz 53 millim, longz, Pedes postici nigri, tibiis rufis postice et apice fuscis, tarsis rufis melatarsis ad partem maximam fuscis; anteriores libiis tar- sisque' tolis, et femoribus anticis fere totis, mediis apice rufis. Abdomen un- dique rufum segmentis anlice et poslice nigro-fuscis, pilis niveis fimbriatis decumbenlibus ante margines segmentorum 2—4 distinctioribus, — cf. Similis. mari N, minute, sed antennis distincte brevioribus picturaque alia et valvula anali apice integro. (nec angulatim emarginato) Caput nigrum, mandibulis flavis, facie pilositate albo-argentea vestita, punctum flavescens in verlice ad orbitam ulrinque, antennis uL in 9, forte subtus nonnihil dilutioribus. Alc anl. 5 millim. longe. Pedes fere ut in 9, sed latius infuscati, tibiis posterio- ribus poslice fuscis, Abdomen colore ruío diffusiore quam in 9. 18. N. truncata ». sp. Femina nigra, puauctata, brevissime cinerascenti pilosula, mandibulis, tuberculis, tegulis, articulationibus pedum et abdomine rufis, hoc maculis segmeotorum 2—5 e pube strata densa alba, segmento sexto ullra anum paulo extenso, apice truncato angulis utrinque rectis, alis fusco hyalinis areis cubitalibus tribus, longitu- diue corporis 5 inillim. In Tavastia rarissime D. Kekoni (Mus. Fenn.). Caput nigrum, mandibulis rufis; clypeus infra oculos nonnihil descen- dens, prominulus, totus crasse punctatus eque ac labrum, hoc absque tuber- aes ww "Lo (WV -—.— C - wv Ww uc j 4d pes Boreales. . 187 culo: ullo, protuberantia longitudjnalis inter radices antennarum clypeum infra adüngens; antennz breves (vix 2 millim, longc) totz nigra, scapo vix longi- tudine articulorum 2 sequentium, pedicello snborbienlato, arliculo 4 ceteris breviori, '"Thorax subnitidus crasse punclatus; sculellum in medio prolunde longitudinaliler impressum; metathorax in medio longitudinaliter acule cari- nulatus, meltanolum subtiliter rugulosum, ruga elevaliori ulrinque convergen- ler poslice in carinulam mediam. eunte, Alc brunnescentes, antice 5 millim, longs, areis cubitalibus tantum tribus, tertia incomplela indicata, media ma- gna uervo exlerno Lransversali cum neryo arez discoidalis mediz /specularis) externo cogunte. Pedes depresso pubescentes geniculis, tibiis basi et apice, larsis pósterioribus articulationibus, anlicis totis rufis, Abdomen punctatum subnitidum! segmentis marginibus levibus, ante margines tumidulis, primo basi ima, secundo macula obsoleta utrinque, ceteris basi et margine fuscescentibus, 2.et 3 macula albo-tomentosa ulrinque, 4:to maculis talibus quattuor, 5:to ta- libus 3 (media obsoletiori), 6:to subangulatim fornicato apice recta truncato breviter ciliato; venter rufus segmentis in medio infuscatis, valvula anali pla- na apice truncato. — Fere proprii generis. 3. Prosopis:"). Fabr. Jur. Ilig S: Farg. inobebuns; tmwani —- 4. Pr. annulata Fabr. Piez. 203, 1. pis annis sos ^T^ iaa Linn EASQ 12705: Sphex annulata Panz. 53, 1. JMe- | litta annulata Kirb. 2, 30,3, tab. 15 fig. 3, 9; Append. pag. 375, d. *) Nisi nomen ZZyicus tam vage usurpatum esset, monilionem Lic se- quens Celeberimi Zetterstedt, quod ,Zrosopis (Prosopis spicige- ra) apud Willdenov Spec, Plantar. est arbor leguminifera, quare no- men regno vegelabili jam vindicatum, in animali non adhibendum," id recepissem, 188 IV. NYLANDER Puncta thoracis creberrima magna, determinata hanc speciem pracipue denotant. Variat femina vel thorace toto nigro vel squa- mulis vel tegulis flavis, pedibus übiis anterioribus. vel totis. nigris vel basi extus ffavo-maculatis; mas facie sulphurea, clypeo plus mi- nus nigro-marginato, vel clypeus niger fere totus macula subly- rata tectus, supra clypeum versus protuüberantiam inter radices an- tennarum macula subtriaongularis limite nigro infra lateribusque dis- creta et pictura laterum faciei flava apice acutiusculo, pedes me- tatarsis posterioribus flavis (vel rare fuscis tantuin. basi pallidis), ti- biis anterioribus extus basi plus minus flavo-maculatis (anticis inter- dum latissime flavo-rufescentibus), rarissime macula parva flava in Scapis antennarum infra. lo Fennia australi frequenter; e Scama et Ostrogothia D. Dahlbom. — Synonyma omnia dubia sunt. Sub varietatibus Kirbyi l. c. aliz verisimiliter etiam. species latent. antakofos T. - ovato MAT 2. Pr. dilatata (Jta) Kirb. 39, 5, tab. 15 fig. AM Eugen d. Hyleus annulatus Z eut. Ins. Lopp. 463, 1,? ws Species precedenti valde affinis, punctura vero thoracis subti- hori minus crebra (przserüim i» mesopleuris) diguoscenda, mas preterea pictura et forma faciei scapique antennarum alia. Fe- mina macula faciei ad orbitam utrinque angusta intus zequaliter convexiuscnla albo-flava, sepissime apicibus subacuus (in prace- dente plerumque hac macula supra obtusa et latere interno supe- "pes Boreales. 189 ' riori versus radicem antennarum sinuatüum paulum emarginata). Mas facie flavescenti-alba; scapi antennarum paulo latiores quam in mare przcedentis; extus in latere infero rmacula magna ejusdem coloris subtriangulavis apice deorsum verso a margine paululum divergente; albedo faciei apice utrinque supra radices antennarum incurvatula; facies tota infra antennas subparallela vel versus os pauxillum angustior (in precedente d versus os distincte angustior et punctura crassiori); flagella antennarum nigra. — Meta- thorax supra et apice in sexu utroque tenuius rugosus quam in pracedente, rugositas metanoti subclathrata. — Pictura pedum ut in precedente, at potius alba dicenda et parum varians, 9 tibiis an- terioribus sepissime totis nigris, rarius macula minuta flavescente ad geniculum, d tibis omnibus et metatarsis posterioribus albo- flavescenti pictis. In floribus totius Fiulandix frequenter, in boreali fere frequen- üor; e Suecia D. Dah]bow. — Ex Ochosk D. Sahlberg, iua on aad -9. Pr. armillata ». sp. A". Femina nigra, copite thoraceque. crasse punctatis, macula gra, P , faciei utrinque pallide flava, flagellis antennarum subtus allidis». . q )! , [4 P AR ILSTTP T margine prothoracis interrupte, tuberculis, tegulis et tibiis omnibuszusg» jwes basi sulphureis, matanoto subreticulatim rugoso, in margine se- P , , 8 gmenti abdominalis primi pilis parvis densis depressis albis utrin- que, longitudine. corporis 53 —6 millim. — Mas niger, capite tho- 190 IV.NYLANDER raceque crasse punctaüs, facie pallide. flava versus os angustiori, flagellis antennarum subtus flavo testaceis, tibiis omuibus flavo ma- culaüs, tarsis flavis apice rufescenübus, loogitudine corporis 54 millim. In Scania, Blelingia Osuogothia sec. Cel. Dahlbom (missa sub nomine amnularis? Kirb. quse vero im Q maculas habebit faciei "infra antenuas" vel "instead of beiog close to the eyes, are : separated from them, and placed just below the base of the an- tennz)." E Smolandia Cel. Bchema un. Species P. annulate similis prater maculam tomenti abdominis utrin- que, picluram et rugositatem metanoli aliam, In 9 forma maculze facialis eadem, colore vero pallidiori, antennarum scapus et articuli 2 primi flagello- rum toti nigri, celeri infra testaceo pallidi. Apex metathoracis truncatus haud ita crasse marginatus et rugosus ul in annulata, Alo hyalinzg obsolelissime fuscescentes, anticz 4 mullim. longs. Tibie postice basi annulo, anteriores extus macula flavis, — c' scapo et pedicello antennarum totis nigris, tubercu- lis et tegulis flavo maculatis, flavedine faciei utrinque ad orbitas acute ad- scendente, versus antennas parum emarginata. "ibiz posteriores annulo ba- sali et macula externa apicali, antice latere antico toto flavis; tarsi flavi, po- steriores arliculis 2 ullimis fuscis, anlici 3 ultimis rufis, Abdomen politum punctulatum pilositate depressa nivea in latere segmenti primi utrinque multd te c& Va Lu rariori quam in 95 linea transversalis impressa profunda in parte tertia pri" * ma segmenti secundi. an nul eno Ju eril ses l- 4. Pr. signata (Jetta) Kirb. 2, 41, 6. Affinis praecedenti et P. dilatata abdomine fere illius, d. fa- cie fere hujus, ab omnibus pubescentia corporis paulo crebriori et sepe magnitudine majori discedens. Purbctura minus crassa quam "pes Boreales. 191 in pracedente, Metanotum longitudinaliter crasse rugosum. Fe- mina macula faciei utrinque albo flava triangular, latere versus ra- dicem antenne sito breviore quam clypeari et orbitali, hoc. ceteris longiore, angulo interno subrecto; clypeus ad marginem inferum interdum obsolete rufescens; antennze sepissime versus apicem infra fusce; prothoracis margo interrupte flavus; pedes tibiis posticis basi flavo-annulatis, anterioribus vel totis nigris vel basi flavo maculatis ; abdomen ut in pracedente, paulo crebrius puhescens, pubescentia hsc ante margines segmentorum longiori, in margine segmenti primi utrinque pubescentia depressa densa alba. Mas facie subparallela albo flavescente, flavedine hac supra utrinque obliqua bisinuata (nec in apicem intus curvatum adscendente, ut in d//atata d), scapo an- tennarum (angustiori quam in eodem) linea latiuscula flava in la- tere inferiori, flagellis, preter articulos 2 primos, subtus pallide testaceis, pedibus tibiis posticis annulo basali, intermediis macula baseos externa, anticis latere antico flavis, metatàrsis posterioribus flavis apice et articulis. sequentibus tarsorum nigris anticis fusco rufescentbus *). In Fennia minus frequenter, septentrionem versus usque ad G:la Carleby (ibi a D. F. Hellstróm observata) E Suecia au- siralioi à DD. Boheman et Dablbom. *) Male species diversas hujus generis collective sub sua 2, szgnata conje- cit Ill, Lepel, de Saint-Fargeau (Hyménopt, 2, 537, 4), 192 JP. NYLANDER 4, Sphecodes. Lau. Wesm. S: Farg. Zetu, 1$. Sph. similis Wesim. Obs. Sphecod. 6, 2. Femina longitudine corporis circa 9. millim.5 mesonotum et scutellum crassissime sparse puuctata, metanotum longitudinaliter irregulariter elevato rugosum versus pleura et apicem ruga elevata lunaüm marginatum, metathorax de cetero subreüiculatim — elevato- rugosus; ale dilutissime fuscescentes, anticze 7 milli. longi, ner- vis et stigmate fuscis; pedes nigri tibiis ferrugineo vel pallide spi- nulosis praeter pilositatem — cimerascentem, articulis tarsorum ulünis rufescentibus; abdomen fere omnino impunctatum, glaberrimum (solum in segmentis ultimis punctula pro iuserüonibus pilorum spar- sa evidentiora) Mas circ. 71 millim.; caput et thorax pilis albidis vel cinerascentibus breviusculis sat crebre obsita, in facie depressis densioribns; antennz tote nigre; mesothorax antice abrupte ver- sus prothoracem truncatus, metathorax crassius rugosus quam in 9 (at fere eodem modo); ala ant. fere 6 millim. longa, obsoletissi- me fuscescens; abdomen, nigrum (in nostris) segmentis 1 lateribus et margine, 2 toto 3-tioque lateribus vel fere toto rubro-rufis, segmentum primum impunctatum, cetera (prater margines) pro in- serüonibus pilorum sparse tenue punctulata. "pes .Boreales. 193 . Per totam Feuniam usque ad Ule&borg- passim, tota sestate ; sexus ambos ad Helsingforsiam adhuc in medio m. Septembris. E Suecia D. Dahlbom. — E Sibiria D. Sah lberg. 9. Sph. gibbus lllig. SpAex gibba Linn. F. Su. 1658. Melitta sphecoides Kirb. 9, 46,9, pun M. picea Kirb. 2, 48, 11, d. Sphecod. piceus W esm. Obs. 9, 7. Femina similis precedenü, at verüce crassiori (nec pone ocellos mox deflexo), alis brunnescentibus apice obscurioribus ner- vis et stigmate ferrugineis, mesonoti et scutelli puuctis crassissimis paulo rarioribus, metanoto haud (vel saltem uon distincte) lunatim marginato, lateribus metathoracis irregulariter elevatiusculo lineatis, apice truncato supra evidentius elevato-marginato, abdomine se- gmentis omnibus sparse distincte puuctulatis. Mas dilfert a mare precedeuüs characteribus iisdem ac feminas harum specierum in- vicem; caput et thorax mediora, margo mesonoti anticus forsi- tan Obiusior; ale apice fuscescente, ceterum obsoletissime fuscescen- tes, antice 6 millim. longe ; pedes fusci, geniculis tarsisque. rufe- scentibus. In Fennia australi passim. E Suecia D. Dahlbom. E Sibina D. Sahlberg. — Varietatem puuctulis segmenti primi abdominis absoletis in. Karelia inveni. *) lt is the genuine SpZex gibba of Linneus, as appears from the re- mains of the authentic specimen in the Linnean cabinet, Kirby l, c, 25 194 IV. NYLANDER 3. Sph. Geoftvellus Wesm Obs. 7, 3. St Farg. ^ Hym. 2, 544, 4. M. Geoffrella Kirb. 2, 45, 8,9. JM. divisa 2, 49, 12 (saltem varr. 0, e), d. Sphecod. maculatus S:x Farg. 2, 545, 5, d. Species simillima. omnibus partibus SpA. simil sed minor, mesonoto et scutello nitidioribus, punctüs miuoribus. rarioribus et colore pedum marisque abdominis alio. Femina 5-fere 7 mil- lim. longa, flagellis versus apicem subtus rufescenübus, gepiculis pedum, tibiis anticis antice et tarsis pallide rufescentibus, in spe- ciminibus majoribus metatarsis saltem posterioribus fuscescentibus. Mas 41—0 wmillim. longus, parcius pilosulus, autennz flagellis subtus fuscis vel (in minoribus) pallidis; pedes fere ut in 9, abdo- meu sicut in SpA. simili d, sed macula magna transversa segmen- Qi secundi nigro- fusca (abdomen igiter quasi bis vel.ter rufo-fascia- tum). Rugositas metanoti nonnihil variaus, jam subclathrata, jam magis longitudinalis. In Fennia australi passim; € Suecia australlon. DD. Bohe- man et Dahlbom. — E Sibiria D. Sahlberg. Obs. Marem ex Ostrobottnia boreali (paroec. Paldamo) habeo, qui ut varietas hnjus forte considerandus sit. Est in eo abdomen sicut in 9 coloratum, segments tribus primus totis rubro-rufis. "pes Boreales. 195 4. Sph. Latreillii Wesm. Obs. 8, 5. In Sibiria obvius secundum collectionem | Henningianam, ubi adest specimen femineum, descripüovi Cel. Wesmaeli sat bene congruum. Longiudo corporis ejusdem fere 12 millim., caput et ,Whorax opaca, atra crebre crassissiume. punctata, metanoium lunatim submarg' natum, crassissime sublougitudinaliter. elevayo-rugosum, me- tapleura versus mesopleura suigulosa, ale bruuoneze apice. obscurio- res sügmate fusco-rulescente, annce fere 10 millim. longz, pedes nigri femoribus nitidis, tarsis rufescentibus; abdomen rubro-rufum apice summo nigricante, segmentis omnibus puuctulatis. — (In Belgia D. Wesmael). 6. NEPl«elictoide s. n. g. Genus habitu ZZ«//c£j, lingua angusta lineari-subulata, areis cubitatbus tribus, tertia aperta; Q zmero/legida, pilis pollinigeris solum in übis femoribusque pedum posticorum distinctis, rima denudata segmenti abdominalis quinti nulla; d ore baud descen- dente, antennarum flogellis submoniliformibus. 13. NE. dentiventris ». sp. Femina wigra fuscesceus, fusco cinerascenti pilosula, clypeo brevi, alis areis cubitalibus tribus, pedibus validiusculis, abdomine 196 JV. NYLANDER marginibus segmentorum lauuscule pallescentibus, segmento abdo- miuis quiato absque rima denudata, longitudine corporis 7 millim. Mas niger, pallide cinerascenti rigidiuscule pilosus, capite et tho- race creberrime punctulatis. opacis, antennis moniliformibus, se- gmento ventris quarto margiue utrinque dente acutangulo postice verso, longitudine corporis 7—8 millim. Marem cepit in Karelia (paroec. Rautus in fiue m. Juni) D. D: Appelberg, in Tavasia D. Kekoni (Mus. Fenn) E Smolandia D. Prof. Boheman. Inter Apidas Scandinavicas alias unicum specimen femineum hnjus Smolaudense a Cel. Prof. B o- heman benigne missum. Ex omni analogia unius sunt speciei. Q. Leviter inspecta similis Z/al/cto rufitarsi 9, capite vero alio pedibusque crassioribus, Caput clypeo nitidiusculo infra oculos haud descendente, pun- ctis nonnullis crassis adsperso, scapi antennarum longe pilosi, flagella subtus rufescenlia; oculi intus ne minime quidem emarginati, Methathorax fere sicut in Halte rufitarsi Q, marginibus nullis. Ale ant. fere 6 millim. longe areis cu- bitalibus tribus, ultima, at solet, tantum indicata, nervis et stigmate fuscis. Tibic et metatarsi pedum posticorum compressi, dilatati, densissime fusco cinera- scenti hirsutuli, Abdomen nitidum apice crebrius fuscescenli pilosulum, absque canalicula longitudinali characteristica sequentes generis, — d. Caput ab antico visum transversim ovato-rohundatum, pilosum, pili antice immixti fusci, cly- pei subporrecli brevis omnes densi cinerascentes rigidiusculi; palpi maxil- lares 6-articulati, labiales 4-articulati, lingua tenuis linearis longiuscula valvule lanceolato-subulat: apice acutissimo; mandibule apice; bidenta- tz, dente exteriore majore, sowpissime rufescente; antennc 13-articulata (prater radiculam) longitudine circ. 4 millim., scapo pilose longitudine arliculorum tertii et quarti simul sumtorum, 6:tus et sequenles curvatuli (antice tumiduli) ut moniliformes appareaut, preterea punclulum minu- "fpes Boreales. 197 lissimum impressiusculum inlra (paululum antice) omnes axrliculos flagelli, silu certo subargenteo nitens. 'Thorax densius pallide cinerascenti pilosus, melanotum et pleure convexe in apicem transeuntia, illud subtilissime irre- gulariter longitudinaliter ruguloso-striatulum. Ale ant, 51—6 millim, longae obsolete fuscescenles, nervis et stigmate fuscis, areis ut in Q (el fere ut in ge- nere JMacropi), Pedes cinerascenti pilosi, tibiz postice compresse. Abdomen sub- nilidum xigidiuscule fuscescenti pilosulum, marginibus late levibus nudis, pilis ani et ventris cinerascentibus; segmentum ventris primum margine medio ele- vato, emarginalo, valvula anali ventrali nitido inzquali, tuberculis binis mediis obsoletis et teria versus anum subdidyma, in margine segmenti quarti (preter dentes laterales) lobus adpressus medius nitidus, Obs. Pili hujus speciei plurimi microscopice visi parce bre- viter subplumat, nec simplices. Pilositas talis subplumatim. ramu - losa in fere omuibus JZpidis nidificantibus, salem in metathorace vel femoribus posticis, praesertim apud feminas, obvenit. $. EE. inermis ». sp. Mas similis omuino przcedenti, sed partibus tumidis articu- lorum flagellarium brevioribus, abdomine pro inserüonibus pilorum evidentius punctulato, segmente primo ventrali margine medio pa- rum elevatiusculo et obsolete emarginato, dentibus in segmento quarto ventris nullis, valvula anali ventrali tantum. tuberculis. ap- proximatis binis versus anum. E Sibira D. Sahlberg. 198 IH. NYLANDER 6. H atiíctus. Lat. Walken. Zett St Farg. 1 EE. quadrieinetus (Ja) Kirb. 2, 51, 13. Hyleus quadricinctus v abr. Piez. 319, 2? Hal. sexcmnctus S:t Farg. Hym. 2. 268, 4. Mandibula basi dilatatze precipuam in bac specie exhibent notam, monente acutissimo Kirby l. c. — Marem in Scania ca- pum misit D. Dahlbom. 9. BE. rubicumndus (Mea) Kirb. 2, 53, 14. H. nidulans (Walken. S:t Farg. Hym. 2, 209, 5, 9, (haud g, qui forte est przecedentis). Metanotum subcoriaceo rugulosum limite nullo elevato vel in ? obsoletissimo marginatum. (in precedente lunatim distincte), Abdomen fasciis 4 angustis e tomento brevi depresso albo in mar- ginibus summis segmentorum 1 et 2, in d fere omnibus, interru- pus. Femina geniculis omnibus, tibiis tarsisque posterioribus lu- teo rufis, tibiis mediis antice a basi pone medium fuscis, anticis apice et arüculis quattuor ulümis tarsorum anticorum luteo-rufis ; longitudine. corporis circ. 11 millim. Mas tibüs tarsisque flavis, ilis paulo rufescentibus macula fusca plerumque utrioque (inter- dum postice connexa); sequenti zqualis vel major. "pes Boreales. 199 Per totam Fenniam sat frequenter a vere ad finem m. Au- gusü; e Suecia australori D. Dahlbom. — E Sibiria D. Sahlberg. 9. NE. leucozonius S: Farg. Hym. 2, 275, 13. "pis leucoz. Schrank, Ius. Austr. 819. — Melitta leucozonia Kirb. 2, 76, 33, 9 d. Exemplaria nostra determinationibus Kirbyi bujus speciei optime congruunt, przter colorem pubescentie dense depressz ba- salis segmentorum 3 intermediorum albo cinerascentem nec nive- um. Femioa longitudine corporis 91, ale ant. 7, Mas 81, ale ant, O millim. Femina in Tavastia capta a D. F. Hellstróm; Q4. eScania a D. Dahlbom. — E Sibiria D. Sahlberg. 4. NEZ. fulvo-cinctus (Jetta) Kirb. 9, 68, 28, Qd. .4pis bicincta Schr. Ins. Ausw. 820, d. M. abdominalis Kirb. 2, 73, 30, id. var, Zy/eus abdominalis Pauz. 53, 18, Apis albipes Panz. 7, 15. Melitta albipes Kirb. 2, 71, 29, d, var. Z4aL a/hipes S:t Farg. Hym. 2, 287, 31. Hal. cylin- dricus Z eit. Ins. Lapp. 4062, 1, d. Sub formis mascnlinis magnitudine et colore variantibus unam tantum nunc videre possum speciem. Metanotum crassiuscule. ru- gosum. Femina et mas 8— 10 nüllim. longi; illa hirsutie tenui 200 JT. NYLANDERK corporis vel rufescente vel (in minoribus sepissime) cinereo flave - scente, segmentis abdominalibus pallide marginatis; hic mar- ginibus iidem pallescentibus vel adhuc segmentis 1 ei 2 versus margines praserüm 1n lateribus rufescenübus' vel quoque segmento 3:i0 basi utrimque rufescente vel segmento 1 margine late (in la- teribus laüus) 2 et 3 tous rufis (relictis macula trausversa in dor- SO et puncto minuto utrinque nigro fuscis) Pedes maris tibiis omnibus basi et apice parum [flavo maculatis, poscis basi annula- um, anterioribus guttula antice, vel geniculis et übiis flavis, his in medio utrinque aut subannuulatim late fusco-maculatis; tarsis flavis articulis. ulümis rufescentüibus. Abdomen maris pube depres- sa albida in basibus segmentorum 2 et 3 plus minus densa, iu minoribus sepe obsoleta. Femina rare in segmento primo obsole- Qus rufo-bipunctata vel in lateribus segmeatorum primorum obso- lete. rufescens. In tota fere Fennia tota zstate sat frequenter, in boreali par- cius. E Suecia australiori et media DD. Dablbom et Bohe- man. ln Lapponia D. Zetterstedt, E Sibiria D. Sahlberg. Varietates maris abdomine rufo-picto in Feunia boreali numquam mihi obvie fuerunt. 5. EE. subfasciatus mihi. Z./evis (Kirb) S:t Farg. Hym. 2, 277, 16, 9,? JM. fulvicornis Kirb. 2, 67, 27, d,? H. morio Zett, los. Lapp. 462, 2, 9? -—c —U "fpes Boreales. 201 Dorsum thoracis creberrime puuctulatum opacum; metathorax. apice -truncato undique acutiuscule marginato, in 9 levi preeter diogonalem impressam solitam, in g obsolete rugoso, metanotum rivülato rugulosum, rugositate hac in C crassiore. Abdomen tenui- ter pubescens fascus obsoleus situ certo visibilibus e pube cine- rascepte, in Q9 in margine segmentorum 1 ^et 2, iu.d in basi segmentorum 2 et 3. MHirsuties tenuis corporis et pedum bre- vis, femine cinereo flavescens. Lougitudo corporis femine 7—8» alie ant. 6 imillim.; mas longitudine corporis 8 millim., anten- ne subtus flavescenti pallide 5J imillim., ale ant. 6 millim. Mas pedibus migris übiis anticis antice et tarsis omnibus pallide vel flavescenti rufis, tibie interdum posteriores basi extus (in nostris obsoletissime fantum) flavo guttate vel plerumque nigrae. | Femina abdomine toto subconcolore nigriore nitidiore, quam in 9 prace- denüs, cui arcte est affinis. Per Fenniam totam haud infrequenter. | E Suecia. australiori D. Dahlbom, e media et Lapponia D. Boheman. 6G. EE. rufitarsis Zetc Ios. Lapp. 462, 3. JH. niti- diuscula Kirb. 2, 64, 23 var. f, d. Precedenti maxime affinis et similis, nudior tamen, punctura dorsi thoracis saepissime minus crebra, metathoracis apice tantum lateribus ad partem. marginato et abdomine vestigiis vix ullis fascia- rum pubescenüz crebrioris (ut in. praecedente. situ. certo. conspici- 26 TATUM E ETED 202 IV.NYLANDER untur. Femina 6 — fere 7 milli. longa, ala ant. 5—5J mil- lim. ; mesonotum. seutellumque sepissime nitidiora et parcius pun- ciulata quam in precedente, metanotum crebre rugulosum supra visum sublunare (nec postice utrinque angulatum, ut in eadem), apex metathoraeis truncatus obsolete rugulosus marginibus nullis elevaus, nisi lateribus inferius utrinque; abdomen adbuc fere puri- us nigrum quam in precedente, nitidissimum parcius cinerascenti pubescens. Mas 6 millim., ala aot. 5, antenna 33 millim. louga, hzc flagello subtus pallido (interdum obsoletins); metathorax ut io Q, sed nonnihil crassius rugulosus (minus vero crasse quam in mare precedentis), pedes crebrius flavido pilosuli quam iu d hoc eodem, übis omuibus totis nigris, tarsis cum tibiarum apice summo palli- de rufis (in unico a me viso fuscescentibns), metatarsis anticis basi fuscanis; abdomen 23 millim. loogum nigrum nitüdissimum | par- ce pubescens. Per totam Fenniam passim. In. Lapponia Cel. Zetterstedt. Nomen illius hue pertinere, saltem. mari, testantar. determinationes "antenne longitudiue thoracis" et coloris pedum. 7. NA. minutus (Melita) Kivb. 2, 61, 20, 9. Simillima pracedenti, at crebrius pubescens, abdomine distin- cte crebre punctulato. Longitudo corporis 5I millim., ale ant. 5 millim., metathorax fere ut in. praecedente. 9, mcetanotum luna- tum margine levi vel sublevi; abdomen fusco nigrum pubescentia ZIpes Boreales. 203 monnihil nitens, crebre punctulatum, marginibus segmentorum sub- 1nembranaceo pallescentibus. — £ Suecia austaliori D. Dahlbom. Specimen quoddam masculinum | mihi e Suecia benigne misit D. Dahlbom sub nomine ZZ, fulvicormis lllig., descriptioni tamen saltem Kirbyi (2, 67, 27) haud accurate conveniens, sunt enim in specimiue misso üibiz cum geuiculis et tarsis flavze, illarum posticae annulo lato fusco, anteriores extus late fusco ma- culaue, Suspicor hunc marem prasenüs esse speciei. — Longitudo corporis ejus 9 millim., ale ant. 41, antennz circ. 3, flagellis infra pallide flavesceutibus; metathorax apice truncato et margine ob- tusissimo metanoti nitidiusculis; abdomen fuscum subuülissime pun- ctulatum, apice nigrius, Kirby l. c. marem describit sui. ZZ. ;ni- auti, qui ahus videtur, quam hic adumbratus. $. HH. seladomius Lar. Cr. Ins. 4, 154. S:t Farg. Hym. 2, 280, 20. Melitta seladonía Kirb. 2, 57, 10, Q.— pis subaurata Pauz. 50, 4,1d. JMegilla subaurata Fabr. Piez. 333, 22. M. flavipes Kirb. 2, 55, 15, G. Hyleus flavipes Fabr. Piez. 321, 7, id. ; | Corpus nigrum zenescens vel virescens, metathorace obscuriore abdomine creberrime punctulato, metanoto confuse confertim rugu- loso, apice truucato metathoracis supra et lateribus superius subele- vato-terminato. Femina 7 uillim. looga, ala ant, 5—53 millim., fascia abdominis quattuor e pube densa depressa cinerascente vel . .904 HW. NYLANDER albida in marginibus summis segmeutorum. Mas 6—7 millim. longus, antenna fere 5 millim., flagellis subtus preter articulos 2 ultimos pallide flavescenübus; pedes flavi, medio femorum tibia- rumque fulvescente, coxis, trochanteribus et femorum basi (in au- terioribus anguste, in posücis latius) nigris. ' In Finlandia australi et media haud rarus, in. Ostrobottnia boreali-orientali rarius. — E Suecia austaliori D. Dahlbom, e media D. Boheman. — E California 9 et e Sibiria d in colle- ctione Domini Sahl ber g. Obs. pis tumulorum Linu. F. Su, 1685 species esse vi- detur huic. proxima, Secundum descripüonem ejusdem a. Kirby l c. pagg. 96 et 57 est "corpus atrum glabriusculum, statura fere JMMelittce flavipedis. Caput pube pallida. Maxille, Labium et NNasi apex lutei. Antennz; thorace longiores, mgr subtus fulva, arüculis 3 extimis fuscis. Squamule pallide. Ale fuscescentes. Pedes flavi, femoribus anticis basi litura fusca. Abdomen lineare, imaculatum ? 9, EE. morio S:: Farg. Hym. 2, 284, 20. Zyleus morio Fab r. Piez. 321, 8. |. /[M. morio Kirb. 2, 60, 19. Caput et thorax virescentia, metathorax. (cum pleuris) in. 9 coerulescens; abdomen fusco nigrum, pubescentia cinerascenti mi- cans, fasciis tenuibus pubis illius certo situ. visibilibus, preter. inar- gines segmentorum leves subtiliter. punctulatum. | Fepiina 5 mil- "pes .Boreales. 205 lim. longa, ala ant. 4 willim., metanoto. longitudinaliter. ruguloso, apice meélathoracis, ut in precedente, levi, ano densius pallide ci- nerascenü-pilosulo. Mas 51 millim., antenna circ. 3, flagello toto subtus pallide flavescente, ala ant. 4 millim. ; metathorax utin femina, sed magis et totus rugulosus obscurior; pedes fusci, geni- culis summis obsolete pallescentibus; abdomen angustum 3 millim. longum, basibus segmentorum intermediorum parce depresso pu- bescentibus, saltem utrinque. — E Suecia australiore D. Dahl- bom. De femina haud certe scio, annon scquent sit identica. 10. ES. leucopus (Jetta) Kirb. 2, 59, 18. Femina hujus speciei, quam in copula cum mare cepi, cger- rime a przcedente dignoscenda, adeo est simillima, solum abdomi- ne nigriore nudiore, fasciis pubescentie tenuissimis obsoletioribus, pleuris suescentibus concoloribus. Mas a praecedente dg facile distinctus, nitidior, 5 millim. longus, antenna 2 millim. flagello toto sübtus pallide ffavescente, ala ant. 4 millim.; metathorax mi- nus rugulosus, obscure iu metanoto et interdum in pleuris omnibus coerulescens; pedes fusco nigri geniculis, tibiarum. apicibus suumis ep tarsis pallidis, metatarsis albidis; abdomen 21 millim. longum. [ P D 3 B nigrum nitidum, segmenus basi obsolete depressiusculis. (m praece- dente d distngte), fasciis pubis. cinerascenüis nullis. visibilibus. In Fennia australi passim, 1n Tavastia D. O. Hjelt (Mus. l'enn.), in Ostobottnia orientali (paroec, Sotkamo) ipse. E Smo- landia D. Prof. Boheman. 206 IPV.NYLANDER v. Colletes. Law. S: Farg. f. C. succineta Latr. Cr. Ins. 4, 149. S$:t Farg. Hym. 2, 297, 2. 4pis succincta Liun. F. Su. 1694. 4nudrena succ. Fabr. Piez. 323, 8. JM. succ. Kirb. 2, 32, 1. Differt secundum specimen femineum e Scania (etiam sub hoc nomine) a D. Dahlbom missum a sequente magnitudiue paulu- lum minore, punctura abdominis crebriori, confertüssima et fasciis tomenü depressi latioribus (flavido cinerascenübus, nec albis, ut apud Auctores dicuntur), Corpus 8l millim. longum, ala aut. , 6 millim. 9. €. fodiemns Lair. Cr. Ins. 4, 149. S:t Farg. Hym. 2, 298, 3. JM. fodiens Kirb. 2, 34, 2, tab. 15 fig. 1 et 2, 9.8, Femina fere 11 millim. longa, ala ant. 8 millim.; caput thoraxque supra pallide rufescenü, subtus et in lateribus cinera- scenti hirta; abdomen subnitidum, (in precedente opacum), cre- bre punctatum, segmento primo margine rufescente utrinque cine- rascenti depresso-tomentoso, 2 basi (indistinctius) et margine, 3 et 4 marginibus e tomento tali fasciatiss Mas fere 81 millim., ala ant. fere 61 millim,, hirsuüe dorsi thoracis szpe pallidiori quam in 9, colore interdum cinerascente, fascia tomenti marginis segmen- "fpes Horeales. 207 t! primi integra vel subiutegra. — Fascie abdominales interdum albida. In Fennia fere tota, in australiori passim frequenter, przser- tim mm, Julio et Augusto; ad Ga Carleby d. 2 Julii Mag. F. HMellstróm, ad Uleàborg ipse. E Suecia australiori et media DD. Dahlbom ct Boheman. — E Sibiria D. Sahlberg. Obs. Sub nomine CoZ. constricta, Ccdl. Dahlbom spe- cunina bina misi, qua ex mea sententia solum varietatem. exhi- lent C. fodientis. Sunt mogciudine maris hujus speciei, sed alias femiuze similes, abdomine vero nudiore, fasciis tomenti obso- leüoribus, Ad Helsingfors et Uleüborg quoque forma talis obvia. Etüam maris occurrit varietas fasciis his minus densis et maguitu- dine corporis nonnihil minore (ex Uleàborg). $. €. cunicularia (pis) Linn. F. Su. 1698, 4. JMelitta cunicularia Kirh. 2, 106, not. Femina lovgitudine corporis latiusculi 123 millim., ala ant. fere 11 millim. obsoletissime brunnescentes, nervis et stigmate fu- scis; caput, thorax et pedes fusco ferrugineo hirta, abdomen ni- grum pilositate ejusdem coloris vel fuscioris, hirsutes thoracis. den- sissima; abdomen 62 millim. longum, 5 millim. laaum. Mas 12 milim lougus, ala aot. circ. 103, subvitres, hirsuties corporis cincrascenti pallescens, — — Habitus, 7/ndrence, gene vero (vel spatium inter oculos iufra et mandibulas) longiores. et subüliter stiia- D--——' ToU 208 JH.NYLANDER tule, quod in Andrenas haud cadit. Partes oris quoque diversa. — Colletes hirta S:& Farg. valde affinis videtur. Ad Helsingfors in floribus Salicum | certis ver'bus haud in- frequens. Ex Holimia etiam sub hoc nomine Cel. Bohemau. $9. 4ndren «ctt. Fabr. Lau. Zet. Su Farg. f. A. EBattorfiana Fobr. Pie. 325, 14. S:t Farg. Hym. 2, 254, 25. 4ndr. A4-punctata Fabr. Piez. 324, 11. .4. equestris Panz. 64, 17. Femina 13-fere 15 millim. longa, flagella subtus rufe- scentia; thorax supra parce pilosulus, subnitidus, puuctulatus; metatliorax creberrime subcoriaceo-rugulosus, metanoto in me- dio longitudinaliter obsolete carinulato; femora postica et tibie pestce intus anticeque (scopa) pilis cinerascenübus hirta, u- bie esdem extus et tarsi flavesceoti hirti, bi rufi; ale pallide brannescenti hyalinz, apice obscuriores, nervis et stigmate fer- rugineis, antice 11 millim. longe; abdomen sparse punctula- tum seginenüs 2 primis rufis, primo basi secundoque puncto utrinque uigriS, 2, 3 et 4 margine membranaceo utrinque ci- nerascenti depresso-pilosulo, 5 margine et ano utrinque rufe- scenti-hirüs. — Mas fere maguitndiue femiow et eidem si- milis, thorace supra (in illesis) pallide bhirto, clypeo ebarueo, Zfpes Boreales. 209 puncüs 4 nigris; ale ant. 103 millim. longe; pedes posüci simpli- cius et parcius cinerascenti pilosi; abdomen vel totum. nigrum vel segments 3 primis margiue rufo-fasciatis, ano. paliide piloso. In Karelia (paroec. Rautus in fine m. Jun.) D. Appelberg; e Suecia australiori D. Dahlbom, e media D. Boheman. 2. A. marginata Fabr. Piez 320, 20. Pauz. 72, 15. S:tFarg. Hym. 2, 255, 26. Melitta. Schrantella Kirb. 2, 90, 42. Feminam unam ex alpibus Norvegicis misit D. Boheman alteram e Scania. D. Dahlbom. Longitudo corporis 9—10 mil- lim.; thorax supra pallide cinerascenti hirtus; pedes fusci cinera- scenü bir; abdomen zequale pallide rufum segmento primo ad maximam partem nigro, in specimine alpino nigrum segmento 1 margine, 2, 3 totis et 4 basi utioque pallide rufis (in eodem specimine puncta bina flavescentia in clypeo). — In Museo Hen- uingiano adest Mas hujus valde affinis et similis mari. 4ndr. cin- gulatce, at major, (longitudo. corporis 103, ala aut. 8 millim), clypeo cum lateribus faciei infra pallescenti-flavis, pilositate corpo- ris pedumque pallida, thoracis dorsali rufescente, antennarum íla- gellis totis nigris, stigmate alarum dilute rufescente; margo se- gmenti primi et 2 sequentia rufa, in margimibus 3: 4i et 3:i pili breves tenues pallide cinerascentes, in O:o cum ano insiguio- ves fülvescentes, (Unicum specimen). Le ims | "Tw" vup——Ó ÁN 9*o JV. NYLANDER 3. A. cingulata (JeZta) Kivb. 2,88, 41, 9g. Nomada cingul. Fabr. Piez. 394, 17, 9. pis sphegoides Panz. 50, 24, 0. Andr. labiata Fabr. Piez. 324, 10, d. Apis albi- labris Pauz. 56, 23, id. Femina circ. 81 millim. longa, ala ant. 6 millim.,, simi- lis precedenti, sed paulo miuor, nudior; flagella subtus (przter basi) pallida; abdomen nigrum segmentis 2 et 3 tots undique rufis, 4 et 5 margine cinerascenti-depresso-pilosa. Mas circ. 7 millim,, ala ant. fere 6 millim., magis albido cinerascenti pi- losa pubescensque quam femina, clypeo et facie infra utrin- que eburoeis; abdomen fere ut in 9, segments 2 et 3 rufis, ceteris marginibus membranaceo-pallescentibus. E Scania D. Dahlbom. — ndr. cingulatam S8:v Farg. Hym. 2, 257, 29, huc quoque retulissem, nisi 51 lineas longa di- ceretur, quod nimium est speciel nostrae. 4. A. pilipes Fabr. Piez. 322, 2. S:t Farg. Hym. 2, 236, 3. JM. pilipes Kirb. 2, 96, 46. Ldnudr. aterrima Pauz. 64, 19. Femina longitudine corporis fere 15 iillim., tota atra, pilis intermixtis einerascentibus in thorace antice; clypeus linea media longinudinali angusta impunctata nmitidiuscula situ certo presertim visibili; ala fusco hyalinz violaceo nitentes apice obscuriores, basi viwez, antice 12 millim.; pedes posüci femoribus übisque lateri- "pes Boreales. 211 bus anticis nitide cinerascenti-hirtis; abdomen sparse punctulatua, apice. fusco-pilosum. E Karelia (paroec. Walkjàrwi) D. Appelberg (Mus. Fenn.); ? Scania D. Dahlbom. 5. A. pratensis (Jetta) Kirb. 2, 100, 48. /4ndr. nilida S:X Farg. Hym. 2, 237, 5? d Femina circ. 13 millim. longa; clypeus zqualiter. punctatus, caput fusco hirtum, pilis in occipite mixtis albidis; thorax. albido cinerasceuti hirsutus. Ala ant. obsoletissime fuscescens, in apice obscu- mor, fere 12 millim. longa, stigmate ferrugineo; pedes postice flocculis et femorum hirsutie antica albido cinerascente, sicut pili in basi abdomiois utrinque, tibie et metatarsi fusco hirsuti, articuli extmi tarsorum ferruginei; abdomen nitüdissimum nigrum punctu- lis sparsis obsoletissimis. Mas habitu similis femine, 113 millim, longus, atér, occipite et thorace albido-cinerascenti-hirtis, birsu- ües faciei atra stigma dilute ferrugineum. In Fennia australi parcius. E. Suecia meridionali D. Dahl- bom, ex Helsingia D. Boheman. 6. A. cineraria Fabr. Piez 323, 5. S:t Farg. Hym. 2, 238, 0. .4pis cineraría Lin». F. Su, 1688. 4M. cine- raria Kirb. 2, 98, 47. 219 JP. NY LAN DER Femina circ. 121 millim, ale ant. 10 millim. fuscescenui fuümate violaceo nitentes, basi late vitreze, fascia hirsutiei thoracis interalari atra distincta; mas fere 10 millim., ale aut. 8 millim., dilutiores quam feminze, fascize duplolatias vitreze, thoracis vix ullum vestigium. Abdomen igro coerulescens. Pedes in 9 vigro hirti femora antica infra albo cinerascenu hirta; in d pili cinerascentes in femoribus omnibus infra. Sügma fuscum. In Fennia ausuali et media passim. E Suecia austaliori D. Dahlbom. 9. A. Clarkella (J4eiit/a) Kirb. 2, 130, 69,9. ndr: dispar Zeit los. Lapp. 460, 2,94. .4. bicolor S:t Farg. Hym. 2, 243, 12. Longiudo feminz fere 13, ale ant. 101 müllim. nervis et sügmate bruuneo ferrugineis; corpus uigro-hirtum, hirsutie dorsi thoracis vel fulvo- vel pallide-rufo: tibi; tarsique postidi rufi, ille basi anguste fuscescentes. Mas 93— 12 millim. longus, bhir- sutie vel pilis intermixtis cinerascenübus vel fere tota cinerascente, in thorace snpra rufescentibus vel pallescentibus; tbiz postca ver- sus apicem ad magnam partem et tarsi. pallide rufescentes. Io tota Fennia frequens, inter nuntios , veris Insectorum primos. Helsingforsie anno 1846 jam in medio m. Aprilis in arenosis vo- lians. — E Lapponia et Holmia a DD. Dahlbom et Bo- hneman. Zfpes Boreales..- 213 $. A. Gwynana (elita) Kirb. 2, 120, 60. Femina similis priori, at sepissime paulo minor et abdomi- ne nonnihil nudiore basique pallide piloso; thorax, pedes postici et segmenta 2 prima abdominis rufescenüi hirta, tibi; postice ru- fescentes, metatarsi fusci. Mas simillimus mari prioris et vix differens nisi genis infra ad mandibulas (basi dilatatas) postice subangulatis, hirsutie pallidiore, abdomine nudiore, nervis alarum et tegulis pallidis. -— E Suecia australi et media DD. Dahlbom et Boheman. Obs. Sub nomine Jp. Aelvola in Museo Linnzano sec. Kirby l| c. mixta erit cum. individuis, quibus hoc nomen reti- nuit Monographus Anglicus, specie eas Melittas distinguens. 9. A. variams (Jetta) Kirb. 2, 117, 58, 9. Andr. lapponica Zett. Ins. Lapp. 460, 4. JV. armata Kirb.. 2, 124, 64, d, 1 tab. 4 fig. 7 (maudibula). Femina simillima" przcedeuti, sed. euam copite pilis palle- sceutibus obsito pedibnsque posticis totis fusco nigris, tantum arti- culis ultimis tarsorum rufescentibus, pedes postci flocculis, barba femorum et laterum. internorum tibiarum albido cinerascentibus; clypeus punctatus nitidus, in medio longitudinaliter. impunctatus. Mas 91 millim. longus, ala ant. fere 8 millim. subvitrea apice ob- soleussime fuscescens, stigmate ferrugineo; mandibule basi iufra dente triangulari armate, occiput profuündissime exscavatum, genae 214 IV. NYLANDER a latere vise postice angulo recto (cf. Kirb. 1, tab. 4 fig. 13); corpus cinerascenti pilosum, thorax supra pallescenti hirsutus; pe- des fusco nigri, cinerascenti pilosi; abdomen fere ut in preceden- ie d, fere minus nudum. ; Per totam Fenniam passim, E Lapponia et Suecia media DD. Dahlbom et Boheman. — E Sibiiia D. Sahlberg. 10. A. fulva S: Farg. Hy. 2, 145, 14:— pis fulva Schr. Tos. Austr. 805. 74. f/u/va Kivb. 2, 128, 68. Zndr. vestila Fabr, Piez. 323, 4. Panz. 55, 9. Femina circ. 10 millim. longa, ala ant. fere 8! millim. ; flagella antennarum subtus rufescentia, vertex cum occipite, thorax supra, metapleurz et margines segmentorum abdominalium 4 pri- morum late fulvo-ruto birti; (segmenta 2 prima hirsutie ejus colo- ris fere tota obsita); pedes fusco nigri, barba femorum posticorum antice rufescens, articuli extimi tarsorum rufi, Color hirsutiei sspe pallescit... Marem huic a Cel. Dahlbom obünui qui feminà paulo est minor, hirsutie fere omni cinerascente, in abdomine fa- sciatim in marginibus segmentorum 2—— disposita albidior, ano pallescente; facies densissime lürsuta, flagella subtus rufescentia; ala ant. 61 millim. longa, stigmate pallido. In Karelia (paroec. Sakkola) D. Appelberg (Mus. Fenn.). E Suecia ausualion et media DD. Dahlbom et Boheman, (in Holmia quoque m. Junio ipse). "fpes Boreales. 215 113. A. albicans S: Farg. Hym. 242, 10. M. a/- bicans Kirb. 2, 94, 45. Femina cinerascenti pilosa, magnitudine prioris, ala ant. 9 millim.; thorax supra et anus fulvo-rufo hirü, abdomen undique crebre punctatum, supra subuudum vel denudatum, basi, lateribus marginibusque segmentorum ventris (his anguste pallescenübus) cinerascenti pilosis. Mas fere 9 millim. longus, ala ant. 8 mil- lim. tegulis et stigmate pallide: ferrugineis, birsutie. corporis ejus- dem coloris, ano fulvo piloso, abdomen fere ut in y punctulatum; sed minus crebre et magis pubesceus (pubescentia pallida), tibiz et tarsi pedum posticorum pallidi, ille intus iu. medio maculá fu- scescente obsoleta, tarsi abteriores etiam pallidi. Per Fenniam totam usque ad Uleáborg passim. Ex Holmia Cel. Boheman. — E Sibiria D. D:r Sahlberg. 19. A. clypearis v. sp. Femina: nigra cinerascenti pilosa, occipite et thorace supra pallide rufescenü hirtis, abdomine supra subnudo apice fusco-pilo- so, übiis tarsisque pedum posticorum pallide fuscis; clypeo mar- gine infero utrinque augulatim producto; longitudine corporis fere 12. millim. In Fennia passim, ad lHelsingfors ipse, in Tavastia D. Ke- koni, in Ostrobottnia ad G:la Carleby D. Mag. F. Hellstróm (Mus. Fenn.). E Suecia D. D:r Dahlbom. PO us 216 ZI. NYLANDER Subsimilis precedenti Q, sed (inter alia) abdomine impunclalo, minus nudo, colore hirsuliei supernz thoracis pallidiore illico distinc!la, Clypeus subüilissime coriaceus, sparsim punctatus, in medio longitudinaliter saltem inferius anguste impunctalus, in illesis pilosus, margiue infero sursum paulo arcualim truncato, utrinque angulato-prominulo, Antenne nigre, "Thorax in dorso minus dense pallescenti-hirsutus ; ale obsoletissime fuscescenles, ter- tia parle apicali obscuriori, antice 81—9 millim. longe, Pedes fusco nigri, tibiis tarsisque posticis pallide fuscis flavido cinerascenti hirtis, flocculis albi- do cinerascentibus, tarsis anterioribus quoque pallide fuscis. Abdomen basi cinerascenli pilosuu, in dorso parcius fuscopilosulum, segmento 5 margine et ano fusco-pilosis, pygidio (l. spatiolo denudato) lateribus utrinque anguste depressiusculis ; venter marginibus segmentorum cinerascenti -pilosis, — Marem quoque ex Ostrobottnia habet EF. Hellstróm, qui huc probabiliter pertinet, Est fere 10 millim, longus, similis mari przcedeutis, at clypeo albo flavescente (supra sinu parvo nigredinis utrinque intrante) et tibiis tarsisque Íusco nigris; corpus pallescenti pubescens et hirtum ala, an!. 71 millim Mas alius simillimus in Fennia obvenit, tantum clypeo nigro immaculato. Subsi- milis Gwynanc cf, at genis et mandibulis simplicioribus, pedibus posteriori- bus totis obscuris, abdomine basi nudiori. 13. A. cinerascens n. sp. Femina valde affinis praecedenti, hirsutie. vero trunci omni cinerascente et parciore, flagellis antenuarum infra rufescentibus, clypeo squaliter. punctato angulis infra utrinque haud ita promi- nentibus, abdomine supra minus levi et ano pallide flavescenti- piloso, pygidio toto cqualiter. plano. Longitudo corporis 10 mil- lim, alie ant. 8 millim,, tota obsoletissime fuscescentes, sugmate ferrugineo. Pedes ut in priori. — Mas (verisimiliter hujus) feminà nounihil minor, habitu. et colore similis. Affinissimus mari przce- denüs,sed capite ab autico viso miuore et hirsutie ejusdem, praeter "fpes Boreales. 217 'occpitalem et mentalem ciuerascentem, wigricante, — E Scauia Cel. Dahlbom. 14. A. ruficrus mihi. J4. rufitarsis Zett. Ins. Lapp. 4061, 6, 2 3 *). Femina: nigra pallide cimerascenti pilosa, abdomine supra subnndo, apice fusco piloso, tibiis tarsisqne. pedum posticorum fulvo rufis, longitudine corporis fere 91 millim. In Feunia passim, in Karelia D. D:r J, G. Appelberg (Mus. Fenu.); ad Helsingfors et ad Uleüborg ipse, In Lapponia €t Suecia boreali Cel. Z etterstedt. Affinis binis precedentibus, a eZvpeari diflert magnitudine minori, ely- peo zqualiter punctato absque angulis illius, et ab ambis colore pedum po- sticorum, Corpus pallide cinerascenti pilosum, in capite pili intermixti nigri, in dorso thoracis pili pallide rufescentes (interdum obsolete rufescentes), Alo ut in precedente, anticz 8 millim. longs. Pedes nigri; postiei femori- bus antice flavescenti barbatis, tibiis tarsisque fulvis (vel pallide fulvis) fulvo hirtis; tavsi anteriores fusco rufescentes, intermedii fulvescenti hirti, meta- tarsis mediis interdum rufis, Abdomen nigrum nitidum, basi et marginibus segmentorum ventralium cinerascenti pilosis, supra pili breviusculi adspersi, ad anum longiores fusci; pygidion lateribus latius depressis, — Mas minor albido cinerascenti pilosus, pilis in facie utrinque immixtis nigricanlibus, pe- des poslici tibiis apice vel fere totis et tarsis rufis. Similis mari 4. Clar- belle, solum minor abdomineque nudiore. An vere diversus et hujus? *) Nomen rufitarsis jam alii speciei hujus generis datum est a Kirby. 28 218 HW. NYLANDER f5. A. cehrysosceles (Jta) Kirb. 2, 143, 82. JM. xanthura Kirb. 2, 164, 105. Femina 10—12 millim longa, ala ant. 8—9 millim.; pedes posuci sicut in precedente, abdomen segmentis tribus intermediis margine e pilis brevibus depressis albis fasciaus (9 anterioribus in- terrupte), ano pallide rufescenti-piloso. Mas (a Cel. Boheman missus) 81 millim. longus, ala ant. 7 millim,; cinerascenti pilosus et hirsutus, pedes toti nigri, tarsi postici rufi, abdomen punctulatum cinerascenti pubescens, fasciis fere ut in femina. (E Karelia habeo specimen masculinoum, quod huc referre vellem. — Est simillimum mari citato, at hirsnüe thoracis superna sordide pallesceute et ti- bis tarsisque pedum posticorum pallide ferrugineis, illis in medio intus fuscescenti-maculaus). E Suecia australiori et media DD. Dahlbom et Bohe- man. — E Sibiria. D. Sahlberg. 16. A. barbatula Zett— Is. Lapp. 461, 5, d. 4. barbatula Kirb, 2, 152, 92, id. .4. a/bocincta Zett. Ius. Lapp. 460, 3, 9. 74. combinata Kirb. 2, 152, 94, id.,? A Femina similis femine praecedentis, sed pedibus et pilosi- tati api aliter. coloratis, fere 11 millim. longa, ala ant. 8 willim.; hirsuües corporis pallide rufescens (magis in vertice et tergo: tho- racis), fasciis abdominis albidis fere ut. in priori, at tenuioribus, interdum pallescentibus; pedes nigri cinerascenti hirti, tibiis tarsis- "fpes Boreales. 219 que posticorum pallide fuscis. Mas 9 millim. loogus, ala ant. 7 müllim., pilositate corporis omni albido-cinerascente, interdum in dorso thoracis obsolete pallescente; tibie tarsique posticorum fu- sci; abdomen cinerascenti pubesceus plerumque situ saltem certo fasciis interruptis e pilis decumbentibus visibilibus. In tota Fennia haud rara, ad Uleàborg initio m. Junii fre- quens (ibi etiam a me in copula pluries observata), ad Helsingfors fine m. Maji; e Suecia D. Dahlbom; in Lapponia D. Zetter- stedt, — E Sibiria D. Sahlberg. 1?. A. Listerella (Jetta) Kirb. 2, 137, 76. Femina fere 12 millim. longa, ala ant. 8 millim.; cinera- scenüi pilosa, vertice dorsoque thoracis atro-pilosis; pedes fusco mgri polositate tibiarum posticarum cum tarsorum rufescente; ab- domen fasciis marginum segmentorum 3 intermediorum albidis la- uusculis, ano fusco-piloso. Mas longitudine 81 millim., ala ant. 61 millim, mandibulis basi postice dilatatis, capite majore quam solito in hoc genere; albo cinerascenti hirtus, vertice et disco dor- si thoracis nigro-pilosis, abdomen fasciis tribus ut in femina, at angusüs, primaque interrupta, articuli extimi tarsgrum sque ac in femina rufis Per omnem Fenniam ad Uleàborg parcius. E Westrogo- hia et Holmia DD. Dahlbom et Boheman. 220 JV. NYLANDER 19. A. cineta mihi. JZ. fuscipes Kirb. 2, 136, 75? Femina: cinerascenü pilosa, hirsutie thoracis superna rufa, metapleurorum pallide rufescente, segmentis 3 intermediis abdomi- uis fasciis lauusculis e pilis. cinerascentibus depressis; longitudine corporis 9 millim. Mas cinerascenti pilosus, thoracis dorso pallesceniü-hirsuto, segmentis abdominis 2—3 margivibus fasciatim cinerascenüi pilosis; longitudine corporis 8-fere 9 millim, Ad Helsingfors ineunte m. Augusto 1845 in ericosis frequen- ter. E Suecia D. Dahlbou. Q. Subsimilis priori, coloribus vero aliis, Caput pilositate pallide cine- rascente, in vertice rufescente; clypeus punelatus in medio s;pissime longi- tudinaliler plaga angusla impunctatus ; arliculus antennarum ultimus subLus rufescens (vel 2 ultimi), "Thorax hirsutie subtus cum barba femorum et floc- culis cinerascenlibus, supra rufa, in melapleuris, plerumqne pallidiore, ala ant. 7 millim. longa, apice paulo fuscescens, stigmate fusco; pedes [fusco ni- gri, tibiis fusco hirtis (pilis lateris interioris pallescentibus), tarsis rufescenti pilosulis, articulis ultimis rufis; abdomen segmento primo pilositate pallide rulescente obsitae, 2—4 marginibus late depresso cinerascen!i pilosis, 5 et ano decumbénti-fusco-pilosis, in marginibus segmenlorum ventralium pili decum- bentes cinerascentes. (ndr. fulvc haud mullum dissimilis), d. Femine habitu similis, pilositate corporis magis cinerascente (inter- dum pallescente); ala ant. 6—7 millim. longa; pilositas femorum tibiarnmque cinerascens, larsorum rufescens, horum articuli extimi rufi; pili ani flavido cinerascenles, Est mare 4. f/ulec supra memorato minor, anguslior, minus hirsutus, fasciis abdominis pilorum minus distinctis, angustioribus, facie lalio- re, flagellis totis obscuris, "pes Boreales. 221 Obs. In JM. fauscipede Kirb, fascie abdominis dicuntur tomen- toso-alba. 19. A. nana (Melitta) Kirb. 2, 161, 102, 9. 77. Coi- tana Kirb. 2, 147, 86, d. Femina 6—71 millim. longa, ala ant. 6 millim.; corpus in ilesis cinerascentüi pilosulum; antennz vel totz nigra vel subtus rufescentes; pedes fusci postici tibiis cinerascenti hirüis, articulis tarsorum ultimis pallescentibus; abdomen nitidissimum, punctulis minutissimis adspersum, segments intermediis tribus margine (in- terdum obsoletius) parcius depresso albo pilosulis (2 anterioribus : " Cub Ares : interrupte), ano fuscescenti-piloso. Mas similis feminz, at. clypeo et "angulis fronts" (Kirb.) osseo-albis, illo puncus binis nigris. In Finlandia passim; e Karelia D. Appelberg, e Tavastia D. O. Hjelt (Mus. Fenn), iun Ostrobotia boreali-orientaht (par. Sotkamo) ipse. Ex Holhwia D. Boheman, e Scania D. Dahlbom. 90. A. subopaca n. sp. Femina pallide cinerascenti pilosula, simillima praecedenti, sed paulo miünor, corpore magis opaco (prasertim in abdomine) e rugulositate subülissima coriacea; clypeus ita coriaceus et puncta- tus, antennz nigrae; abdomen totum aequaliter confertissime micro- scopice coriaceum subnitidum, pilis marginum | segmentorum fere obsoletioribus quam in pracedeute; cetera ut in eadem, Mas si- M sahbd 222 IV. NYLAN DER wilis feminz, paulo minor, circ. 51 millim, longus, flagellis infra fuscis, abdomine subnitido subülissime coriaceo, segmentis 2 et 3 utrinque, 4 et 5 margine toto parce albido-pilosulis. In Fennia passim; ad Helsingfors iniuüo m. Juli et in. Ka- relia (paroec. Üguaiemi) in medio m. Junii ipse, ad G:la Car- leby initio m. Augusti D. Hellstróm (Mus. Feno.). Ex Hol- mia D. Boheman, e Scania D. Dahlbom. — E Sibiria D. Sahlberg. 94. A.nanula ». sp. Femina pallide ciuerascenti pilosula, anteunarum flagellis subtus et apice articulisque. ultimis tarsorum rufis, abdomine niti- diusculo subüliter punctulato, longitudine corporis 9 millim. Mas plerumque paulo minor, similis sed albido pilosulus, flagellis solum subtus rufis. Ex Hoelsingforsia Dom. J. M. J. a£ Tengstróm. E Suecia Dahlbom. — E Sibiria D. Sahlberg. Q. Similis nanc, at multo minor, flagellis infra et apice rufis, basi eti- am infra fuscis vel nigris, alis ant. 4—4J1 millim, longis nervis et sligmate pallidis; pedes cinerascenti pilosuli, pilis tibiarum posticarum silu certo sub- argenleo-nilentibus, melatarsis posticis fuseis; abdomen subtilissime punctula- ium (przter segmentorum margines latiuscule), pilositate albida in marginibus fere ut in precedente, — c facie et clypeo nigris albo-pilosis, articulis 2 pri- mis flagellorum infra nigris, 4 ultimis tarsorum, ut in 9, rufis, (Individua Si- birica minora et solum 4 millim, longa vel paululum ullra), "pes Boreales. 223 22. A. ínrsata n, Sp. Mas: niger nitidus cinerascenti pilosus, clypeo albo, tarsis posticis totis, anterioribus articulis extimis rufis, longitudine cor- poris 73 millim. Ad Helsingfors ipsé, in Tavastia D. O. Hjelt, in Karelia (Rautus in medio m. Jun) D. Appelberg, (Mus. Fenn.). Similis mari 44. nanc» (Coitane Kirb.) sed clypeo solum albo (nec ad- huc angulis frontis), tarsis posticis rufis et strigis segmentorum abdominis in- termediorum e pilis parvis albis obsoletioribus. Clypeus albo pilosus, pun- clis duobus nigris inlra colorem album, Ala apice levissime fuscescentes, anticce 6 millim, longe. Feminam ignoro. 9. Punwurginus. n. 8g f. P. niger ». sp. Femina nigra nitida, capite thoraceque sparse punctu- laus, flagellis subtus pallide rufescentibus, longitudine . corporis 5 millim. E Sibiria D. D: Sahlberg. — Antennzg 412-arüculatze (preter radiculam), | pilositas capitis antica sparsa et pygidion val- vulz analis dorsalis triangulare sexum. femineum indicanty defectus pilositatis densioris polligineree vitam parasiticam, quare distiuctio a genere affini Pánurgo facienda erat. 294 IV.NNYLANDER Habitu similis Punwrgo lobato. Corpus sparse cinerasceni pilosulum, pili pedum crebriores. Caput thorace vix lalius, verlice angusliore quam in eodei, facies clypeusque sparse pilosula, flagella przter articulos 3 primos infra rufa, Alm anticz fere 4 millim, longe, nervis et stigmale fuscis, area radiali modo in Genere Panurgo solito appendiculata, Pedes simplices, tan- tum lobulo minuto coxarum posticarum sicut in P Zobato d, libie postica compresse, Abdomen apice cinerascenti pilosulum. 10. EPunrmwurgetes. Law. Spin. S4 Farg. 1. EP. ater Lat. Enc. 8, 720, 5. S:t Farg. Hym. 2, 926, 4. "rachusa atra Panz. 90, 19. 4pis ursina Kivb. 2, 178, 1, var. a, Q. 4. .Banksiana Kirb. 2, 179, 3, Gg. Femina 91 millim. longa, nigra, fusco-nigro pilosa, pedibus posticis tibiis tarsisque pallide rufis, ilis et metatarsis usdem longe pallide fulvo hirsutis, femoribus poscis et pedibus anterioribus pallescenti pilosis, tarsis anterioribus articulis ultimis rufis, ano fusco-piloso; alc obsolete fuscescentes apice obscuriores, anticz 8j millim. longe. Mas magnitudine, et habita similis feminze pedi- bus autem omnibus concoloribus fuscis, tantum articulis tarsorum ultümis rufis; tibi; postice rufz squaliter pallide fuscescentüi pilo- sg (ut pedes omnes). E Suecia answaliot DD. Bohemau et Dahlbom. "fpes Boreales. 225 9. P. lobatus La:r. Eoc. 8, 719, 3. S:t Farg. 2, 224, 3. D«sypoda lobata Vabr. Piez. 336, 3, d. 4ndrena lobata Pauz. 72, 16. pis Linnceella Kirb. 2, 179, 2, tab. 16 fig. 2, id. Femina fere 7 willim. longa, ala ant. fere 6 millim., simil- lima precedenti, sed minor nudior et pedibus omvibus fuscis con- coloribus, tibiis metatarsisque posticorum hirsutie cinerascente mi- nusque densa. Mas a mare precedenus longius distat maguitudi- ne paulo minore (8 millim. longus), corpore nudiore nigro nitido, femoribus posticis infra in medio subrectangulariter. lobatis, tibiis posticis compressis extrorsum curvatulis apicem versus dilatatis (Kirb. 1,tab. 4 fig. 14) ante medium iotus fasciculo pilorum lon- glorum, tarsi$ posticis tots, anterioribus arüculis ulümis fusco pallescentibus; antenoz vel flagellis ad maximam partem rufis vel nigris subtus rufescentbus; ale pure hyalinz, ant. 6 mil- lim. longe ; lobulus parvulus etiam in latere posteriore apicis coxa postica. 43. BDusypode. Lat Fabr. S:t Farg. 1. B. hirtipes Latr. Cr. Ins. 4, 152. Fabr. Piez. .939, 1, 9. D. hirta Fabr. Piez. 336, 2, d. Adrena plumipes 29 IA 296 IV. NYLANDER Panz. 46, 106, 9. pis farfarisequa Panz. 55, 14. Melitta Swainmerdammella Kirb. 2, 174, 111. Femina 13 millim. longa, ala ant. fere 11. millim,, abdomi- ne fasciis marginum 3 infermediorum latiusculis e pilis densis de- pressis albis vel albidis, anterioribus in medio paulo interruptis, tbüs metatarsisque pedum postücorum longissime et densissime ferrugineo : hirsuis.. Mas feminá paulo minor subtus albido, su- pra flavido cinerascenü hirsutus, fasciis preterea segmentorum 2—6 in marginibus minus distinctis quam in Q. Flagella antenna- rum fusca. In Suecia australiori, "Ostrogothia. — Scania, heic certis an- nis in floribus Cichorie Aug. — Sept. copiose; sed post annum 1835 a me non ulterius visa" (Dahlb. iu litter. 1846). 22. Apis. Auctorum. 14. Apis mellifiem Lios cet Auctorum cetero- rum. Species notissima, utilissima. In Fennia his temporibus parum culta. Cultura hac jucunda sub zvo catholico in pa- tria sat frequens fuit, dein fere interüt, donec novissime iterum ad Aboam, ut videtur, efflorescere conatur. Copiam cere hic, comparata ratione Rossiz, parcissimam, licet bonz indolis dari ob- servavit experientissimus Pharmacop. Dom. E. Julin. In.Suecia "fpes Boreales, 2297 "rarius fera, supra Angermanniam versus boream hodie sgre coli- tur? (Zett. Ins. Lapp. p. 476). — Mares officio fecundationis pe- racto ab operariis necat ejiciuntur. A3. Hombres. Fabr. Law. S: Farg. Drews. et Schiódte. A. '"Phorax supra hirsuüe tota rufa vel flavescente. (B. lullianus thorace flavo-hirsuto, in subdivisione scquente.) 8. E3. NHuscorume Fabr. Piez 349, 32. Dahlb. Bomb. Scand. 46, 27. Drews. et Sch. Bomb. Psith. 107, 1 *). Apis muscorum Linn. F. Su. I4 oeixbs 2,97 74 ^3. pyrgmaous Fabr. Piez. 358, 54, $. minor. B. senilis Fabr. Piez. 352, 50, var. pallidior, cinerascens. Hirsuties corporis flavescens, thoracis ferrugineo-rufa. In Fennia sat frequens. "Per Sueciam et Norwegiam vulga- ris; in Lapponia autem nondum visus" Dahlb. Ll c. In Sibiria (Mus. Henning) — Species bujus generis a nostratibus bodie ma- xime Mehilàinén, Mettiàinen dicuntur, que denomina- üones (et Kimalainen) etam .J4pi me/fice iu hungua verna- cula dantur. *) ,Fortegnelse over de danske Arter af Slegterne Bombus och JPsithyrus af Chr. Drewsen og J. Schiódte,, in Króyer, Naturhistorisk Tid- skrift 2 B,, 2 H., 1838, UOCWE- 228 H.NYLANDER 9. EP. arcticus Zet. Ios Lapp. 470, 13. Dahlb. B. Sc. 50, 32. | "Hirsutus ater, thorace abdomineque supra flavo-fulvis, hoc basi anguste nigro Q UJ." In Lapponia Norvegica Cel. Zetterstedt. 3. ES. HEypnorum ) Fabr. Piez. 319, 33. Dahlb. B. Seaud. 50, 31. Drews. et Sch. 110, 6. 5. apricus Fabr. Piez. 348, 29. Zett. Ins. Lapp. 475, 12. S:t Farg. Hym. 1, 465, 10. Zpis àypnorum Linn. F. Su. 1715. Hirsuties atra, dorsalis thoracis basalisque abdominis rufo ful- va, ani alba, d hirsutie baseos abdominis latiori. Iu Fennia tota haud infrequenter. "Per totam Sueciam et Norwegiam parce" (Dahlb. 1. c.). In Lapponia D. D:r Blank. 4. N$. agrorum» Fabr. Pie. 348, 30. Dahlb. B. Sc. 47, 28. Drews. et Sch. 108, 2. .4pis agrorum Kirb. 2, 320, 81. Bremus agrorum Pauz. 85, 20. Hirsuties atra, thoracis superna et ani ferrugineo rufa, pili in basi! abdominis flavescentes, (raro hirsutie abdominis fere tota rufa, 5). Per omnem Fiulandiam frequens. Etiam in Suecia tota. E Lapponia Cel. Boheman. "pes Boreales. 9229 i$. EP. consobrinus Dahlb. B. Sc. 49, 30, 2. Hirsuües albo flavescens, in facie, vertice, pedibus, segment tertii dimidia parte posteriori lateribusque secuudi nigra, in dorso thoracis, segmentis 2 primis abdomiuis et basi tertii ferrugineo rufa ; os descendens. In Karelia (Sordavala in fine m. Julii) D. D:r Appelberg (Mus. Fenn.) Ex alpe Norvegica Dowre (m. Julio) a Cel. Prof. Bobeman. E Sibiria D. Dr Sahlberg. Femina 19 millim. (ala ant. 17), operaria 113 muüllim., mas 17 millim. longus — Mesopleurz — pilis flavescentübus vel albidis. Abdominis segmenta 2 prima bhirsutie plus minus intense rufe- scente vel fülvescente, (in primó iuterdum flavescente), in secundo lateribus. atra. B. "Thorax supra birsutie bicolori. (In |.B. Zulliano flava.) G. ER. fragramns Ólig. Magaz. 5, 165, 10. Dahlb. B. Sc. 46, 26. S:t Farg. Hym. 1, 464, 9. Drews. et Sch. 121, 17. B. pratorum Fabr. 349, 36. pis fragrans Kirb. 7, 329, 83. | Hirsuties flava vel flavescens, in thorace inter alas late nigra. In tota Fennia passim, haud rare. 1n Suecia australiori "non frequens" (Dahlb. l. c). In Sibiria (Mus. Henning.) 230 IH. NYLANDER ?. EB. equestris Drews. et Sch. 110, 5, tab. 2 fig. c. Fabr. Ent Syst, 2, 320, 23; Syst. Piez. 347, 22"). "Hirsuto flavo-cinereus thorace inter alas abdomineque sub- tus atris." . In Dania inter rariores, secundum tractationem monographi- cam citatam. lade quoque descripuonem hujus speciei minus co- guite hic adnectere liceat: ,Slatura et proportio partium fere Bombi sylvarum, sed major. Caput atrum, facie et vertice flavo-hirtis, "Thorax hirsutie flavescenti-cinerea, dor- so parum saturatiori, inter alas late atra, Alc fuscohyaline apice infuscate nervis obscuris, Pedes atri femoribus corbiculisque flavociliatis tarsis omni- bus tibiisque anterioribus pallide ferrugineo-hirtis, Abdominis segmenta dor- salia intermedia obsolete nigro-cingulata; venter ater." $. ES hyperboreus Schónh. Act. Holm. 1809, 57, tab. 3 fig. 2. Zett.. Ins. Lapp. 475, 11. Dahlb. B. Sc. 42, 19, 9. Hirsutes atra, thoracis supra antice, scutelli et segmentorum 2 primorum abdominis fulvescenti flava, fascia illa thoracis antica in humeris angustior desinens (nec in pleuris continuata); femina 20 millim. longa, mas 14; hic hirsujie verücis quoque fulve- scent flava. In Lapponia boreali rarissime. A Cel. Boheman marem et feminam obtüinui. "fpes Boreales. : i 231 9. EX. pleuralis ». sp. Magnuitudine aliisque notis similis priori, sed ore magis de- scendente, hirsuue thoracis antica flava et quoque pleuras occu- pante, (etiam hirsutie scutelli et segmentorum 2 primorum abdo- minis flava); d hirsutie preterea flava faciei, pilis immixtis flave- scentübus in ventre iisque scutelli fere omnibus nigris. — E Sitka D. D:r Sahlberg. 10. EB. "CTunstallamus Drews. et Sch. 119, 14. pis Tunstallana Kirb. 346, 94. Hirsutües nigra, thoracis superna fulvo-rufa in medio fascia- üm nigra, ani olba. "Mas pleuris abdominisque segmento basila- ri sulphureis? (Drews. et Sch. l1. c.). E Fennia hujus speciei habeo feminam, sed locum haud ad- notavi. £3. ED. hortorum Illig. Magaz. 5, 166, 17. Dahlb. B. Sc. 38, 12. Drews. et Sch. 120, 15. Apis hortorum Linn. F.MSu. 1710. Kirb. 2, 339, 91. JB. ruderatus Fabr. Piez. 344, 6. Hirsuties atra, in thorace antice, scutello et segmento primo abdominis sulphureo-flava, ani alba, os descendens. (Variat 9 d (flavedine thoracis fere nulla? Drews. Sch. et Kirb. ll. cc). 232 IP. NYLANDER In tota Fennia haud infrequens. Iu Lapponia D. D:r Blank (Mus. Fenn). In Suecia australiori passim frequenter (Dahl- bom l. c... Iu Sibiria (Mus, Henuing.). 12. ES. Scrimshiranus lllig. Mog. 5, 166, 18. Dahlb. 39, 13, 9 9. Drews. et Sch. 118, 13, 99d. pis Scrimshirana Kirb. 2, 342, 92, 9 3. B. lucorum Dahlb. B. Sc. 42, 20. 3. Similis priori, sed minor et facie breviori, ore minus descen- dente; bhirsuties maris lauus flava. — Hic circ. 11 millim. longus, ala ant. 10 millim. Per patriam totam sat frequeus. In Lapponia D. Blank. In Suecia auswaliori rarius (sec. Dahlb. l. c.. Iu Dauia rarissi- me. -— Ex Ochotsk D. Sahlberg. 13. EP. terrestris Fabr. Piez. 343, 4. Zeit, Ins. Lapp. 473, 4. Dahlb. B. Sc. 34, 5. S:t Farg. Hym, 1, 467, 13. Drews. et Sch. 118, 12. /4pis terrestris Linn. F. Su. 1709. Kirb. 2, 350, 97. B. cryptarum Fabr. Piez. 344, 9, 9 var. Hirsuties. atra, in thorace supra antice et fascia abdominis flaya, in ano alba, In regiosibus omoibus borealibus Europz frequentissime, sub terra nidificans, — E Sibiria D, Sahlberg. "pes Boreales. 233 14. EX. virginalis "Illig. Mag. 5, 167, 20. 4pis virginalis Kirb. 2, 349, 96." Dahlb. B. Sc. 35, 6, 9 à. "Ata, hirsuta, ano albo; thoracis cingulo abdominisque se- gmenüs duobus antücis flavis? (Kirb. l. c.).. f Ta Suecia australiori "passim. miuus frequens? (Dablb. l. c.). — A przcedente prater colorem hirsutüei segmenti primi abdo- miuis discedet "palpis exterioribus acutus" (Kirb. l1. c.). — Ex Helsingforsia habeo marem, quem hujus esse existimo; est (mare JB. Serimshirani duplo major) 15 millia. longus, ala ant fere 14, birsuties wigra, faciei parce, occipits, cinguli thoracis antici cir- cumdanotüs segmentorumque 2 primorum abdominis flava, 5: et 6:ti alba, pilis nonnullis flavescentibus in apice scutelli, hirsuties | pe- ctoris quoque flavescens, Arcte accedit ad sequentem. 15. EP. sporadicus ». sp. Hirsuües awa, in thorace supra antice, scuiello postice se- gmentisque abdominis duobus primis ílava; mas scutello apice parce flavo piloso. ln Ostrobottnia 9 ad Gia Carleby a. D. Hellstróm et 9 c ad Uleàborg a me m. Aug. inventus. Mabitu et densitate hirsutiei affinis JB. terrestri, Longitudo corporis: Q 16 milim, 9 minor (vel 2?) 13, c? 141; fascia ihoracis antica flava in hu- meris desinens. A 5. Serimshirano Q differt, colore hirsutiei abdominis in segmentis 2 primis flava, in 3 et 4 nigra, in margine quarti et sequentium supra alba, (4. nivalis Q est major, latior, minus dense hirsutus, et hirsutie ani fulvescente). Mas quoque hirsulie faciei el verticis nigra. 30 y. 234 JV. NYLANDER 16. I$. patagiatus v. sp. Hisuües albida vel albo-flavescens, Sdbticis, fasciee latissime thoracis (io. metapleuris descendentis ibique angustioris) et segmen- üoterti abdominis atra, pedum nigra vel in femoribus saltem basi albida, corbicularum cilius fuscis vel- obscure fulvescentibus; os de- scendens; longitudo corporis fere 20 millim., 9. E Sibiria D. Sahlberg. Ab affinibus mox distinguitur colore bhirsutiei ecollaris et scutelli alba vel albida et ore prolracto. Ala ant, fere 16 millim. longa, Hirsuties saltem segmenti secundi abdominis flavescens vel eliam analis. Pilositas corporis in- ira alba vel albida, 19. I5. mivalis Zett Ins Lapp. 474, 7. Dahlb. B. Sc. 40, 16, Q..B. balteatus Dablb. 36, 8,7 Hirsuties atra, in thorace supra antice, scutello. segmentisque duobus primis abdomiuis flava, ani flava vel fulvescens; longitudo femine fere 16 millim., operarie circ. 11. millim. Statura illius so- lito nonnihil latior in hoc genere. Exemplaria 9$ e Lapponia boreali benignissime misi, Cel. Boheman. $9. ES. ILLatreillellus "Illig. Mag. 5, 165, 11. Dahlb. B. Sc. 39, 14. .4pis Latreillella Kirb. 2, 330, 84." Drews. et Sch. 120, 16, d. "pes Boreales. 235 "Hwsntus ater supra flavus, thorace inter alas abdomiuisque cingulis duobus atris," In Suecia australiori rarissime (Dahlb. l. c). In Dania haud rarus erit, sed femina ibi non inventa (Dre ws. et Sch. l. c.). 19, EP. Sitl.ensis D. Sp. liivsuties flava, in segmentis 3 et 4 nigricans, pilis 1u capite dorsoque thoracis immixtis nigricantüibus, cilia corbicularum vel fusca vel fulvescentia, d bhirsutie flava puriori, fasciis abdomi- nis subtribus angustis et pilis dorsi medii thoracis imiixtis nigris. E Sika D. Dir Sahlberg. Inter minores; Q 17 millim., ala ant. 14; Q 10.14, ala ant, 9—12; in hac fascia hirsutiei nigra abdominis transversim plerumque, divisa e pilis marginis segmenti 3 flavis; d? 12 millim. longus, alis fere paululum adhuc longioribus, hirsutie angusta fasciala in segmento abdominali tertio basi, in quarto et quinto fere totis nigra, ani flavo-fulvescente. Pedes nigro pilosi in Q 9, flavo pilosi in cf. $0. EP. lapponicus Fabr. Piez. 345, 11. Ahrens F. Eur. 10, 18. Zeit. Ins. Lapp. 474, 10. Dahlb. B. Sc. 41, 18. S:t Farg. Hym. 459, f. Hirsuties atra, in thorace supra antice et in scutello flava, in abdomine fulva (sempe apice flavescens), c^ adhuc pilis frontis, verücis et baseos abdominis flavis, talibusque iu thorace uberio- ribus quam iu 9 et 9$. 236 IU. NY LANDER In Lapponia D. Blauk (Mus. Fenn.), ide etiam a Cel. Boheman missus. (In Pyrenzis et circa Parisios Ill. Com. Le- pel. de 8:t Fargeau l. c). — In collectione D:ni D:is Sahl- berg e Sitka adest mas speciei huic simillima, sed birsuüe se- gmentorum 2 vel 3 ulümorum abdominis nigricante. Designetur hic nomine B. me/lanopyge. Wlirsuües ejus flava, pilis in. capite dorsoque thoracis, inter alas subfasciatim, intermüxtis nigricantibus, in segmentis abdominis 2, 3 et basi 4: fulvo rufa, sequentium ni- gricante, corpus subtus flavo pilosum ; longitudo corporis aleque ant. 11 millim. 921. IE. lullianus «v. sp. Hirsuties flava, media abdominis fasciatim nigra, ant fulvo rufa, longitudo corporis 10 millim., d. E Fennia hane speciem pulchram babeo, sed locum nescio, sin sit, ut credo, ex vicinis Ulaburgi. Magnitudo et forma maris JB. Serimshireni. Caput flavo hirsutum; barba mandibularum fulvo rufa, pili immixti nigricantes in facie utrinque. Hirsuties thoracis flava, in metapléuris fuscescens, pili imumixti fusci in scu- tello, Ala ant. 11 millim. Pedes pilis fuscis, tibiarum rufescentibus. Abdo- men segmentis duobus primis supra flavo hirsulis, tertii eL quarti lürsuties nigra, ceterorum fulva. 22. EX. sylvarum lllig. Mag. 5, 164, 9. Dahlb. B. Sc. 44, 24. S:t Farg. fIym. 1, 463, 8. Drews. et Sch. 109, 4. ;4pis svivarum Liun. F. Su, 1719. Kirb. 2, 326, a É "fpes Boreales. ' 237 89, iab. 17 fig. 15, 160, Qd. B. veteranus Fabr. Piez. 352, 52, 3. Hirsuües flava, thoracis inter alàs et abdominis cingulaum nigra, ani fulva vel rufescens. In Fennia australi et. media parce. Ín Scandinavia meridio- nali frequens (Da hlb. l. c.). 23. ER pratorum. 1llig. Mag. 5, 168, 27. Dahlb. B. Sc. 36, 9, d$. Drews. et Sch. 111, 7, 93 Y. — Jdpis pratorum Linn. F. Su. 1711. Kirb. 2, 360, 103. B. ephip- pium Zett. Los. Lapp. 473, 6. Dahlb. 37, 10, 9 major. B. subinterruptus Dahlb. B. Sc. 35, 7, var. S:t Farg. Hym. ' 461, 5, id. .4pis subinterrupta Kirb. 2, 356, 99, tab. 18 fig. 5, 9. Hirsutes atra, in thorace supra anüce sulphureo-flava, ani fulva vel fulvo-rufa; varians hirsutie segmenti secundi abdominis fasciatim integre vel subinterrupte flava. Per totam Fenniam passim frequens; idem in Suecia austra- hor. In Lapponia Cel, Zetterstedt *). *) Hic adjiciatur Bombus sibzricus Fabr, Piez. 349, 34, (quem haud vidi), ,Hirsutus flavus, thoracis fascia anoque fulvis, — Habitat in Sibiria Mus. Dom, Danks, — Caput uti tolum corpus atrum, "Thorax flavo hirtus fa- scia magna fulva inter alas. Abdomen flavo hirtum ano fülvo,, (Ent. Syst, 2, 392, 33), 238 I. NYLANDER C. "Thorax supra nigro vel fusco. hirsutus. — 24. E. alpinus Fabr. Pie. 343, 2. Ah. F. Eur. 10, 17. Zett. Ins Lapp. 472, 2. Dahlb, B. Sc. 32, 2. "pis alpina Linn. F. Su. 1719. Hirsuties. atra, abdomiais (preter segmenti primi) fulva vel flavesceus, pili thoracis anüce scuteliique immixü flavescentes $96 : In Lapponia in floribus salicum "sat. vulgaris? (Zett. l. c.), In Mus. Fenn. a. D. Blank. Omnes sexus a Cel. Boheman benigne missi. 25. E. lapidarius Fabr. Piez. 347, 25. Dahlb. B. Sc. 30, 1. S:t Farg. Hym. 460, 3. Drews. et Sch. 116, 10. pis lapidaria Linn. F. Su. 1712. Kirb. 2, 363, 106. JB. arbustorum Fabr. Piez. 347, 93, gd. Bremus truncorum Panz. 85, 21, id. Hirsuties atra, ani fulvo rubra, maris in facie et thorace anti- ce pulchre flava. ; In terris borealibus frequens, tamen septentrionem versus ra- vescens. [In Ostrobottnia boreali mihi haud obvia. 26. ES. HEtaiellus Illig. Mag. 5, 169, 31. Dahlb. B. Sc. 33, 4, 9. Drews. et Sch. 115, 9. "Apis Aaie//a Kirb. 2, 307, 107. B. Derhamellus Dahlb. 44, 283, $ V. pss iIDerham. Kirb. 2, 363, 105, g. "fpes Boreales. 239 Hirsuties atra, pilis immixtis fuscis, ani et corbicularum fulvo- rufa; opérarie in segmento abdominis secundo fasciatim obsolete cinerascens; maris in thorace antice, scutello segmentisque duobus abdominis primis cinereo-flavescens, ia tibis posticis pili fusco rufescentes. In Fenuia australi et media minus frequens; idem in Suecia. In Lapponia (Dahlb. l. c. pag. 44). Q7. E5. subterrameus Fabr. Piez. 350, 39. Dahlb. B. Sc. 33, 3. Dow et Sch. 116, 11. .4pis subterraneus Liun. F. Sa. 1718. Kirb. 2, 371, 102. B. Sorozasis Zett | Tos. Lapp. 473, 2, ? var. Dahlb. 38, 11, id. "Hirsutus ater, ano fusco," varians "thoracis antico utrinque flavescente" vel "thoracis antüco scutellique apice flavescentibus"? (Drews. et Sch. 1. c.). In Finlandia secundum Cel. Dahlbom l. c. Iu Suecia au- staliori minus frequens (ibid. — Huc forsan referendum est specimen a D. Blank e Lapponia reportatum femineum, fere ma- guitudine D. Japidarii 9, colore hirsutiei fusco nigro, segmento- rum abdominis 4— 06 flavescente. 9289. JB. Soroeensis "Fabr. Piez 345, 10. S:t Farg. Hym.. 1, 468, 14. Kirb. 2, 354, 98. B. néuter Fabr. Piez. 347, 24, 5. S:t Farg. Hym. 1, 469, 15. 4pis "neutra 240 JI. NYLANDER Pauz. 83, 18... sylvarum Fabr. Piez. 348, 28, var. d. Bre- mus sylvarum Pauz. 85, 19. B. Burellanus (Apis) Kir b. 2, 358, 101. Dahlb. 43, 22. S:t Farg. 1, 462, 6, id? Drews. et Sch. 112, 8, tab. 2 fig. 7, e. f. (varietates). "Hirsutus ater, ano albo; d ano roseo albo, pleuris hirsutie flavescenüi-pallida." Dein variaus hirsutüe thoracis antice et se- gmentüi secundi abdominis plus minus flavescente, ani [ulvescente, sec. DD. Drewsen et Schiódte l. c., ubi plures adumbrau- tur formze. In fageüs Danim vulgaris, nidificans sub terra, (l. c). In Suecia australiori rarius (Dahlb. l1. c. sub JBurell.). D] 29. EP. mniorum "Fabr. Piez. 350, 40? Drews. et Sch. 108, 3, tab. 2 fig. a, b. "Ater birsuto-cinerascens, thorace fusco-nigro; ano rufescen- » te," varians birsutie thoracis plus minus "fusco ferrugiuea," Q 5d; hic hirsutie anali vel flavo-cinerea vel ferruginea. — "Statura Bom- bi Agrorum." In Dania inter Bombos frequenüssimos. Nidum supra ter- ram in gramine construit (l. c.). Apes. Boreales. 241 14. Psithymrewus. S: Farg. Drews. Schi. Dahlb. 1. E?s. rupestris S:t Farg. Anv. Soc. Ent, 1, 375, 1. Hyménopt 2, 426, 1. Drews,. et Sch. 125, 5. Apis ru- pestris Fabr. Ent. Syst, 2. 320, 26. Kirb, 2, 369, 108, Hom- bus rupestris Fabr. Piez. 348, 20. Dahlb. B. Sc. 51, 33. Hirsoües atra, ani fulvo rufa, ale fusco migricantes; varians hirsutie thoracis supra antice, vcl adhuc pilis intermixüs scutelli flavis. In Fennia australi rarus; io Karelia D. Appelberg (Mus. Fenn.), adHelsingfors ipse. Io. Suecia australi et media "passim plus minusve frequ.^ (Dahlb. l. c). In Sibia (Mus. Henning.). 2. Es. Franciscanus "(pis) Kirb. 2, 334, 87." Drews. et Sch. 125, 4, tab. 2, fig. g. ?Hirsutus ater, ano utrinque penicillo flavo-virescente." Rarissimus Psithyrorum Daniz (l. c.). 29. Ws. egestivalis Drews. et Sch. 124, 3. .Bornbus etivalis Pauz. 89, 10. Apis vestalis Kir b. 2, 347, 95, tab. 18, fig. 3 31 Bad ^de ch 242 IPy. NYLANDER et 4, d Q. Bombus vestalis Dahlb. 51, 34. .4pis Barbutella Kirb. 2, 343, 93. Bombus saltuum (.fpis) Panz. 75, 21. Dahlb. 53, 360, var. PszAyrus vestalis S:t Favg. Hym. 2, 430, 3. Hirsuties atra, thoracis superna anüce flava, anali alba; vari- ans hirsutie scutelli quoque flava. Per totam Fenniam passim; sque io Suecia et in. Lappouia (Dahlb. 1. c.). A. Ps. campestris S: Farg. Ann. Soc. Eut 1, 379, 4. Drews. et Sch. 123, 2. 4pis campestris Pauz. 74, 11. Kirb. 2, 335, 88, tab. 18 fig. 2. Bombus campestris Fabr. Piez. 344, 7. Dahlb. B. Sc. 52, 35. Hirsuties atra, thoracis supra antice, scutelli anique flava. Va- riat scutelli pilis flavis paucioribus vel fere obsoletis et iis segmen- t abdominis terti margine fulvescenübus, quint utrinque fulvis vel iis in segmentis 2—35 omnibus fulvescentibus. In Fennoia przserüm australiori passim. In Suecia et Lappo- nia rar, (Dahlb. l. c.). $. Es.Htossiellus Drews. et Sch. 123, 1. pis Rossiella Kirb. 2, 331, 85, tab. 18, fig. 1. "pes Boreales. 243 Hirsuties corporis supra flava, subtus, inter alas et in se- gmento abdominis secundo atra, pili flavi etiam inter nigros im- mix, capitis (praeter verticis) aterrimi, pedes nigro pilosi, In Fennia ad Uleüborg parce; ad Helingfors D. D:r Appel- berg. Flavedo hirsutiei segmentorum. 3—6 abdominis in nostris dilutior, albescens. Huc versimiliter tamquam varietas pertiuet forma maris ex Uleüborg, differens solum segmento quinto nigro- hirsnto, sexto et tibiis tarsisque pilis inspersis rufescentibus. 45. Moegilla. Fahr. Zett. 1. WM. retusa (Zpis) Linn. F. Su. 1689. Kirb. 2, 296, 69. 4. acervorum Fabr. Pwez. 328, 9. .4nthophora acervorum Lar. Cr. Ins. 4, 190. J4nthophora retusa S:t Farg. Hym. 2, 69. 38. Femina circ. 15 millim. longa, ala ant. 10; hirsuties corpo- ris nigri fusco nigricans brevis, iu lateribus anticis tibiarum tarso- rumque pedum posticorum flavo fulva, scopule *) fulvze; pili mandibularum fulvescentes; pilositas abdominis in marginibus se- gmentorum Supra subtisque anguste fasciatim. densior et longior. *) Sensu. Kirbyano (l. c, 1, 38): ,scopa parva seterum rigidiuscularum, qui plantas intus veslit, precipue poslicas., - K " m m 244 IP.NYLANDER In Suecia in Goulandia, Wesuwogotbia et Scania D. Dahl- bom (in lit). Marem haud vidi. S. M. parietina Fabr. Piez 329, 31, 9. 4ntho- phora parietina L atr. Enc. X, 798, 1, 9G. S:t Farg. Hym. 2, 79, 406, id. Femina 14 millim. longa, ala ant. 11 millim.: hirsuties cor- poris nigia, in segmentis abdominis 3 et 4 flavo ferragiuea, pili ejusdem coloris etiam in segmento secundo immixü; pilositas ab- dominis longior, quam in priori et zequalis, venuis parcior nigra; sicut etiam. pedum posucorum. Mas 101 millim. longus. ala ant. 91 millim.; corpus nigrum, labro, clypeo et linea transversa supra eundem albo-flavescente; hirsuties flavescenti cinerea, ani late. ni- gra, metatarsi scopulis fulvis (in d haud «que pure). E Suecia auswalioi DD. Boheman et Dahlbom. d. NE. quadrimaculata Fabr. Piez. 331, 14. Apis 4-maculata P auz. 56, 7. (L4nthophora) 8:v F arg. Hym. 2,84,51,8. Femina fere 13 millim. longa, ala ant. fere 9 millim.; cor- pus pallide cinerascenti hirsutum, pilis in vertice thoraceque iuter- müxüs fuscis; in abdomiuis segmeutis 2—4 pili parciores brevio- res, in marginibus eorumdem anguste membranaceo | pallescentibus fascie tenues e pilis cinerascentibus, in segmento 5 pili breves ri- gidiusculi; — Mas 10 millim. longus, ala aut. 8 iillin.; alias sat "fpes Boreales. 245 similis feming, sed macula mandibularum longitudinali, labrum, (pratér marginem anguste et maculam parvam marginis superioris utwinque nigros) [acies infra antennas cum clypeo (prater macu- lam majorem ad marginem superiorem clypei utriuque nigram) et scapi latere inferiori alba vel.flavida, (colore hoc interdum diluus- sime in roseum vergente); tarsi articulis quattuor ulümis rufis, pili pedum albido cinere; valvula analis dorsalis apice concava den- üculo obtusiuseulo utrinque. In Suecia e Scania ad Wermlaudiam sec. D. Dahlbom (in lit). Eüam a D. Bohemau e Sinolandia. missa. A. WE. furcaía (4p) Kirb. 2, 288, 64, tab. 17 fig. 5, 6, 9 d. — Jnthophora furcata Si Farg. Hym. 2, 82, 49. Femina longitudine feminz praecedentis, ala ant. 8 millim., pili corporis albido cinerascentes, oris et labri fulvescentes, faciei fusco rufe- scentes, verticis dorsique medii thoracis nigricantes, ani et apicis meta- tarsorum posticorum (soliti! compresse fasciculati, setformes) externe pulchre fulvi; pili übiarum. metatarsorunique latere posteriore pedum posticorum cinerascentes, situ certo subargenteo-nitentes, scopulze po— sca fulv;e *); pili in dorso abdoniinis fuscescentes parciures quam ali- bi, in segmento primo et lateribus uberiores. albido-cinerascentes' Mas quoque magnitudine maris praccedeuuüs, prater differentias hujus *) Situ solum certo ,nigricantes,, ut dicuntur apud Kirby l. c, 246 IV. NYLANDER generis sexuales, habitu feminz similis, pilis corporis ssepius paulo pallescentibus, faciei flavidis, dorsi thoracis nigricantibus obsolets, ani nullis fulvis, praterea labro, facie infra antennas et linea iuter- rupta lateris inferioris scapi antennarum flavescentibus; angulus subacutus coloris nigri infra radicem antennze utriusque in flave- dinem faciei descendit; valvula aui dorsalis apice subtrectangula- tim emarginata, ut. dentes bini patuli formentur (v. Kirb. 1, tab. 11 fig. 19 e). — Obiter inspecta femina subsimilis est Kirbyc chrysure S: Farg. Iun Fennia australiori passim; in boreali rara, in Ostrobottnia ad G:la Carleby D. Mag. Hellstróm, ad Uleàborg ipse. 146. Hirbya. S: Farg. 4. Ei. chrysura S:t Farg. Hym. 2, 140, 2. 7Te/itta chrysura Kirb. 2, 172, 110. S:t Farg. Hym. 2, 214, 2. 7dn- drena haemorrhoidalis Fabr. Piez. 327, 24. PDauz. 65, 20, Zett. Ins Lapp. 459, 1. Femina nigra, albido vel flavido hirsutula, pilis in vertice et in dorso thoracis nigris, in tibiis tarsisdue pedum postico- rum et ani fulvis, pilis brevibus albis depressis in margmibus se- gmentorum trium intermediorum (in illasis), flagellis antennarum subtus fuscescentibus, longitudine corporis 123, ale ant. fere 9 "fpes .Boreales. 247 milim. — Mas 9 millim. loogus, ala ant. 7, antennz tote migrz, articulis subitus coucaviusculis, ultimo oblique truucato *), hirsutie corporis magis cinerascente et longiore, ejusdem coloris etiam in tibiis tarsisque posticorum, ani solum fulvescente, fimbrüs nullis depressis albis in segmentis abdominis intermediis; pili iutermixti fusci in vertice ev in dorso thoracis. Iu Fennia parcius. In Lapponia passim (Zett. l c) E Suecia austaliori D. D:i:. Dahlbom, ex Holmia D. Prof. Bo- heman. Obs. Mirum sane videtar, quod Illustr. Lepel de S:t Fargeau ll cc. sub diversis nominibus diversisque generibus hanc speciem bis tractaverit simul cum alia (JMeZitta tricincta Kirb. 2, 171, 109), ambis in utroque loco eadem allegans sy- nonyma, 49. J"uacropis. Pauz. Podolegida areis cubitalibus tribus, dispositione nervorum sub- simili ac in genere ZZa/ictoide, abdomine nitido; 9 tibiis metatar- sisque pedum posticorum pilis breviusculis densis pollimigeris exi- mie instructis, d' femoribus tibiisque posticorum incrassatis. *) Figura antenne apud Kirby Ap. Angl 1 tab, 4 fig. 17 articulos. an tepenultimos infra magis excavalos ostendit, quam in noslris. 948 IH?V.^— NYLANDER 4. WE. lablafa Panz. 107, 10, c. Femina 9 millim. longa, ela ant. 71— 8; corpus nigrum, capite et thorace fusco vel cinerascenü-hirsutulis | crebre punctatis, hoc pleuris et metathorace apice levioribus, nitidiusculis; flagella antennarum subtus rufescentia; pili femorum minores parci fusci, tibiarum tarsorumque densi flavescentes vel fnlvescentes, hirsuties lateris externi tibiarum saltem posticarum. albida vel flavescens, ejusdem lateris vel utrisque metatarsorum brevis fusca (pilis Ion- gioribus nonnullis fulvescentibus 1n parte antica); abdomen uiti- dum (vcl punctus obsoletioribus vel distnctis sparsis) pilis sparsis raris in dorso, segmenta 3 et 4 margine anguste fasciato e tomen- to depresso albo-argenteo, fascia illa anterior late interrupta, pili densiores ani et margivum segmentorum ventris fusci. — Mas 71 —8 millim. longus, ala ant. 7—73; caput thoraxque pallide cine- rascenti hirsutula, opaca, punctata ut 1n 9, facie infra antennas cum clypeo flavida; antenne circ. $ millim. longe, flagellis infra rufescentibus; pili pedum — cinerascentes, femora tibieque postico- rum crassa, punctata; abdomen viüdiusculum sparse punctatum; segmento tertio utrinque, 4—6 marginibus, albido depresso tomento- sis. Ale apice paulo fuscescentes, nervis fuscis, stigmate ferrugi- neo, areis cubitalibus tribus, tertia solum indicata. Palpi exterio- res articulis 6, interiores articulis 4; lingua breviuscula apice acu- tiusculo; valvule cornez lanceolate apice fulvescenti-ciliatze. 'Mpes Boreales. 249 In Fennia tota usque ad Uleüborg parce. la floribus Z;si- machic vulgaris semel loco hoc d.21 m. Julii ambos cepi sexus . ju copula. A Cel. Prof Boheman specimen maris ex Oelandia obtinui. — E Sibiria D. D: Sahlberg. Obs. Different puncturze abdominis colorisque pilositatis pedum apud feminas descriptas species binas diversas suspicari quidem licent, nimis vero leves he disüncüones hucusque appa- ruere. Formam femine scopulis fulvis abdomineque subimpun- ctato e Fennia australi possideo. 48. Ewcerce. Law. Fabr. Pauz Zeit S: Farg. 14. E. longicornis Lat. Cr. Ins. 3, 374, 9 d. Fabr. Piez. 382, 4. S:: Farg. Hym. 3, 118, 3. pis longicornis Linn. F. Su. 1684, d. Kirb. 2, 278, 59, 9 d. pis tuber- culatà Fabr. Ent. Syst. 2, 334, 84, 9. Pauz. 78, 19, id. Eu- cera linguaria Fabr. Piez. 383, 0, var. Panz. 64, 22. S:t Farg. Hym. 122, 6. pis linguaria Kivb. 2, 282, 60, id. Femina 12—14 millim. longa, ala ant. circ. 10; pili cor- poris pallide cinerascentes, hirsuties dorsi thoracis ferrugineo rufa, pedes pilis cinereo flavescentibus, "scopulis fulvis; abdomen basi et in marginibus segmentorum venwis pallide pilosis, dorso pilis 32 w— vw "fis ala dC 250 4ANYLANDER sparsis raris fuscis, margines segmentorum 4 et 5 cum ano tomen- to depresso cinerascente vel rufescente obsit. Mas preter cha- racteres generis sexuales subsimilis feminz, nonnihil angustior, Ia- bro et clypeo flavis, segmentis abdominis 2 primis pallide pilosis, sexto margine pallide derpresso-tomentoso. In forma hirsuüe di- lutiore, cinerascente, cui nomen Zigguaria ab auctoribus datum est, nonnisi varietatem video. In Fennia australi sat rara. 1n paroec. lungo D. Mag. J. Simelius; ad Helsingfors D. Chirurg. Candid. J. M. J. af Teng- stróm; in Karelia (paroec. Uguoiemi initio m. Junii) ipse. In Suecia a Scania ad Smolaudiam secundum exemplaria a DD. Dahl- bom et Boheman. 49. C€oelioogys *). Law. Su Farg. Zett. f. €. acuta ». sp. Longitudo corporis d. 10, ? 103 milim., ale ant. apice fu- scescentüis 71—8 millim.; oculi hirti; scutellam *'margine — postico — *j Generi huic diflicili segre locus aptus naturalis in Fauna boreali inve- nitur, quum foruxe hialus seriei. utrinque implentes hie desint, iu terris australioribus quirende, — Speciem, quam vidi e Sibiria, unam vel al- téram geueris — JMelectte Fabr. ob insuffieientiam exemplarium hic in- serere nequeo, suntque, credo, e Sibiria australiori el ieitur. proposito noslro proprie alien. De Crocisa seutellari ( Melecta Fabr,), gro Si- ibiria allata, vide S:t Farg. Hym, 2, 453, 7. "pes. Boreales. 951 (obtuse subangulatim) couvexo, utrinque dente spiniformi subrecto; fasciae tomenti. albi abdomiuis tenues integro vel subintegrze ; femina margine clypei infero setulis pallidis oblique iuserüs, valvula anali dorsali subhorizontali subopaca punctulata, sensim versus apicem angustiore, tota supra tenuiter longindinalter acute carinulata, ipso apice obtuso, valvula ventrali exteriore subülissime creberrime pun- ctulata, interiore apice oblongo-lanceolato-appendiculato ; mas val- vula illa dorsali postice 5-spinosa, ita ut spinz medie quattuor in processibus biuis sitze sint, spioze binze in singulo, altera. fere di- midio brevior supra alteram, ceteroquiu in latere segment quinti utrinque. tuberculum parvum dentiforme postice vergens. Facies maris et pleurze in ambis sexubus albido hirte, caput feminz an- tice densississime subdepresso cinerascenti pilosulum. In Fennia septentrionem versus usque ad Uleàborg saltem sat frequeus. Ex Oelandia D. Boheman. 29. €. hebescems nihi. Zpis conica Kirb. 2, 224, 37, var. tab. 16 fig. 7, 8, 9 g. Similis priori, differt solum femina, punctura thoracis cras- I P , sissima magis zwquali, alis fere totis dilutissime brunnescentibus, basi solum pure hyalima, dentibus scutelli spiniformibus apice intus parum curyatulis; valvula anali dorsali crassius crebriusque. pun- 'ctata, carinula mediana tenuiori neqne acuta, tertia parte apicali humiliori depressiuscula, valvula ventrali, sicut. venter ceterus, sub- 252 JV.NYxLANDER viida sparse punctata, valvula interiori (breviore, quam in pre- cedente) margine apicali convexo-obtuso. Mas differt a mare praecedenüs pilositate magis pallescente, spinis scutelli et alis ut iu 9, atque armatura apicis abdominis; segmentum quintum tu- bereulo minori obsoletiori utrinque et spinz sexti omnes minores, posteriores 4 subdenuformes. Caput maris antice pallide cinera- scepnti hirtum. E Suecia australiori DD. Boheman et Dahlbom. Varie- tatem. bujus habeo specimen femineum e vicinis Ulaburgi (insula Hai-luoto. d. 12 m. Aug.) valvulà v. inter. subparallela obtuse- angulatim apiculata et scutello fere similiter in medio obsolete api- culato. -- E Sibiria D. Sahlberg (forma media). Obs. Synonyma neque huic neque ceteris borealibus hujus generis certa ulla inven. Nomina Linnsmi zZpis conica et qua- dridentata collecüva speciei ulli definite adtribui vix possunt. : Neque Kirby insectum. Musei. Linpzeani (the authentic specimen ot 44. conica preserved in the Linnean cabinet") cujus menüo- nemi facit, accuratius determinavit, ut eluceret, quanam Scandina vicarum hujus generis esset. 38. €. mandibularis ». sp. Femina longitudine corporis 11 millim., ala aot. 8 millim. ; hirsuties brevis capiüs et thoracis supra pallide flavascens, thora— cis de cetero cinerascens; mandibule ante medium extus subre- ctangulatim. geniculatz, pilis brevissimis flavescentibus. depressis ob- "fpes Boreales. 253. sitae, apice Dudo; antenuz fere crassiores quam in binis proceden- tibus; oculi densi hir; scutellum fere ut in C. acu£a, at denti- bus spiniformibus paulo minoribus; ala ant. preter basin dilute P ? p brunnescentes apice obscuriores; abdomen macula tomenu depres- I ) P si albi densi in segmento primo wiangulari (ut in prioribus) utrin- que et aliis lateralibus marginum trium sequentium lineari-lanceo- laus, valvula ani dorsali punctulata, parte. dimidia posteriori paulo ? I ) I P humiliori obsoletissime carinulata, valvula ventrali exteriore creber- rime subülisime punuctulata, apice latiuscule emarginato, interiori aequaliter lineari-semi-lanceolata. E Karelia (paroec. Sakkola initio m. Julii) Dom. J. G. Ap- pelberg (Mus. Fenn.) E Suecia australiori D. Dahlb om. A. €. temporalis n. Sp. Femina fere 141 millim. longa ala ant. fere 10, pilositas 'capiüis thoracisque parcior quam in precedente et albido ciuera- scens, in pleuris alba, in margine clypei iufere pili breves densi ferruginei, mandibula et antenna; ut in. C. /ebescente, spatium. la- tusculum pone oculos (alütudine radicum antennarum) in. tempo- ribus tomento depresso albo vestitum, fasciculus parvus pilorum brevium. albidorum pone tegulas in margine laterali mesonou, spi- ng scutelli denüformes rect et paolo longiores quam in ulla pra- cedentium, margo scutelli posticus in medio paulo emarginatus ; macule albw tomenü in abdomiue, ut in praecedente, sed prima qe | 954 IV. NYLANDER quadrangula et cetere quattuor utrinque (nec tres), posteriores sen- sim miuores, stripge tomenü talis in. ventre quattuor. utrinque. ma- cülaque in medio marginis segmenti ventralis primi; valvula ana- lis dorsalis fere ut in. C. acuta , veuwalis exterior basi punctata, versus apicem subtilissime creberrime punctulata, iuterior lata se- nilanceolata apice subacutiusculo. E Suecia australio D. D:xr Dablbom. 5$. €. tridenftaíta v. sp. Femina loogitudine corporis crebre punctauü fere 6 millim., ale ant. fere 5; ab omnibus przcedenübus discedens inter alis, longe minor, nudior, eculis nudis, punctura abdominis crebriori, scutello et apice abdominis alis; clypeus tumidulus margine infero summo depressiusculo subreflexo integro, labram punctatum lineari- rectangulare ; scutellum dente depressiusculo utrinque et in medio inferius dens ráinor, spinuliformis, oblique sursum directus; area cubitalis prima parallela, secuuda latere costz adverso duplo sal- tem breviori quam latus oppositum; abdomen cingulis angustis marginum e tomento subtüli depresso albo, valvulz anales late depressiuscule subsemiovales, sque longs, marginibus apicalibus in medio paululum emarginats, inferiori (ventrali), sicut ceterum abdomen crebre punctata, plana, longitudinaliter foveolata. E Karelia (exeunte m. Junio in paroecia Sahkola ad Ladoga) D. D: Appelberg (Mus. Fenn.). "pes Boreales. 255 90. ?"egeuachite. Lat. Sx Farg. 1. WF. lagopoda (Apis) Linn. F. 80.1702, d. Kirb. 2, 236, nou id. ZutAophora logonoda Panz, $5, 7. Eabr. Piez. 374, 9. Zett. Ius. Lapp. 464, 1. /4ntAophora rufiven- tris. Fabr. Piez. 378, 90, 9. MegacAile pyrina S:t Farg. Hym. 2, 334, 8, G9. pis maritima Kirb. 2.242, 43. 0, (mandibula, 1 tab, 8 fig. 13). Femina 15 millim. longa, ala ant. fere 12; hirsuties capi- Us, thoracis et segmenti. primi. abdominis pallide rufescens, in. pe- ctore pleurisque. cinerascens, segmenta abdominis 3—5 breviter nigro pilosa, pilis brevibus ipsorum , marginum segmentorum 2— 5 densio- ribus pallidis, ani supra depressis nigris, scopa ventrali fulvo ru- bra; pili interdum. verücis fusci et. mesonoti immixti fuscescentes, pedes sat deuse pilis breviusculis pallide cinerascentibus vestiri. Mas 131 xuillim. longus. ala ant, 101; hirsuties corporis densior pallidior quam in 9, et supra fere totum. abdomen quoque obsita, in segmento 5 pili fuscescentes, pili pallidi ut in Q in marginibus segmentorum abdominis densiores, faciei densi albidi, in clypeo depressi; coxw antiez crasse oblique antrorsum miucronatz; pedes antüci nigri femoribus pallide flavidis relictis linea antica angusta et latere postico. nigris, hoc molliter. dense albido-cinerascenti bar- bato, übiarum ajice tarsisque dilataus albidis, his postice margine ts 256 JV. NYLANDER dense albo-piloso, pone pilositatem hauc albam fimbriz nigrican- tes; mietatarsi intermedii flavido pilosi; tübie postice valide, in medio femoribus crassiores, extus convexe; valvula analis dorsalis margine apicali in medio sinuatim obtuse emarginato, utrinque denticulato, denüculis irregularibus, inzequalibus. In Fennia australi Dom. C. B. Sjóberg. Ex Holmia Cel. Boheman. o. WM. Willughbhbiela (pi) Kirb. 2, 233, 41. Apis ligniseca ibid. 2, 243, 44, Q,? Jnthophora julviventris Zeit. Ins. Lapp. 465, 2, 9 (et d var.). Femina longitudine corporis 13 millim. vel paulo plus vel minus, ale ant. 9—10 millim/; sat similis pracedenti 9, sed mi- nor, hirsutie multo parciore et colore albido- vel flavido-cinera- scente, pilis nullis densioribus im marginibus segmentorum abdo- minis, at in marginibus 3—9 utrinque pubescentia alba obsoleta depressa, segmentis in medio transversim | elevatiusculis. (quod in precedente obsolete conspicitur); abdomen 41— 5 millim. latum. Mas 10—13 millim. longus, a mare praecedentis illico distinctus pilositate | parciori magis albida vel ciuerascente, antennarum arti- culo ulümo compresso ceteris paulo latiore (Kirb. 1 tab. 8, fig: 8) tibis posticis crassiusculis. (nec validissimis ut in illo), valvula anali dorsali apice profunde emarginato, margine utrinque ina- quali (Kirb. 1, tab. 8 fig. 24); pedes antice dilute pallide flave- "pes Boreales. 257 scentes coxis intus cum mucrone, linea femorum interna integra tesque ali& a basi latere infero exeuntes, ante medium desinentes, teria parte apicali extus et tibiarum latere externo ad partem ma- ximam cum linea lateris iuterpi fusco nigricantibus; tarsi antici di- Jatati albi barba ut in priori alba, pone eundem vero fimbrice fulvo ferrugineze. Ad Helsingfors ambos sexus simul in floribus frequenter in fine m. Juli legi. "lamquam eidem perünentes speciei etiam a Cel. Boheman sub hoc nomine missi ex Holmia. — Verisimi- liter solum varietas est maris forma, quam in Karela inveni, pi- lositate longiore densiore pedibusque anticis preter tarsos ad ma- ximam partem nigris mucrone coxarum anticarum fere breviore, Talem quoque ex Holmia Domino Bohemanu debeo. Femiux formam, cujus abdomen supra fere omnino leve, nec elevationibus ullis disünctis transversis segmentorum, a D. Mag. Hellstróm reportatum e G:la Carleby in Museo Fennico asservatur. — (Fe- mina Megachiles e Chili Americe meridionalis in collectione est D:ni Sahlberg, differens a presente solum pilositate pedum bre- vi atra, quum in nosta pallescit). $. NE. apicalis Bohem. (in lit). Femina longitudine corporis 11 millim ; hirsutes albido vel flavido cinerasceus, in vertice dorsoque thoracis fuscescenti immix- 33 258 IV. NYLANDER ta, pilositas segmentorum abdominis 4 et 5 nigricans, ulümum supra pubescentia densa depressa cinerascente vestitum; abdomen longitudine 6, latitudine 4J millim., scopa veutralis fulvo rubra. — Mas (hujus?) 101 millim. longus, ala ant. 8 millim.; lhirsuties superna corporis pallide fulvo rufa unicolor, abdominis zequalis fere zque densa ac thoracis, faciei albo flavescens, pili pectoris et pedum albidi; pedes migri, antici femoribus infra versus apicem übiarumque apicibus extus dilute pallidis, tarsis paulo dilataus, articulis 3. primis albido flavescentibus, ceteris rufis, pili pedum anticorum postice albis; margo valvulae ani dorsalis apice depresso lacero-inzquali, ventrali widentata, dente medio majore. Ad Uleáborg femina sat frequenter m. Julio obvia *); ibi- dem etiam marem adumbratum initio mensis ejusdem inveni, ne- scius tamen bucusque sum, an vere huic perüneat teminz. — Specimen 9 e Westrogothia benigue sub nomine allato misit Cel. Boheman. A. NN. centunecularis Lar. Ins. 3, 383. S:t Farg. Hym. 337, 12. .4pis centuncularis Fabr. Piez. 378, 25. Zett. Ins. Lapp. 465, 3. Femina longitudine precedentis, abdomine 63 millim. lon- go, 4 millim. lato; similis'alias preecedentübus, nudior vero pre- *) Ibi CArysis ignita, integra, unicolor (Dahlb.), Tachina sanno, elegantu- d e L S , 2 ) i1 la, campestris, Miltogramma convexula, hilarella inter alia iisdem locis arenosis libenter obveniunt, ubi femine hujus Megachiles nidos habent, "pes .Boreales. 259 sertim in abdomine, segmentis 3—5: margine summo tomento bre- vi depresso albo, in 3 et 4 tantum'strigatim utrinque, in 5 sub- interrupte, segmento 6:to supra opaco, crebre tenuiter coriaceo. — Mas 81—10 millim. loogus, ala ant. 71—8 millim,, niger» thorace albido-cinerascenü-hiito, pilis im vertice et iu dorso tho- racis immixts fuscescentibus, birsntie | faciei et clypei flavescente; segmenta abdominis 2 prima cinerascenti parcius pilosa, margini- bus summis segmentorum 2—5, íere ut in Q, anguste albo to- mentosis, anterioribus duobus utrinque, posterioribus integre; val- vula analis dorsalis margine apicali depresso, vel integro vel crenu- lato-inzequali (in nonnullis a me visis sinuatim sat late emargina - to); pedes anüci simplices, absque dilatatione ulla tarsorum, femo- ra eorum apice infra pallescentia. In terris borealibus Europe frequentissime. — | E Sibiria 9 d, D. D: EF. Sahlberg (mas valvula anali sinuatim emarginata). 24. Osmia. Law. St Farg. 1. O. hbicornis Latr. Eoc. 8, 576, 3. S Farg: Hym. 2, 314, 2. .4pis bicormis Linum. F. Su. 1691, v. Kirb. 2, 271, 57, 9G. .nthophora bicornis Fabr, Piez. 375, 10. Zett. Ios. Lapp. 466, 5. Apis cornigera Panz. 55, 15. pis rufa Linn, F. Su. 1690, d. Panz. 56, 10, id. 260 IT. NYLANDER Longitudo corporis feminz 10 millim, alz ant. fere 9; caput thorax et pedes nigra; abdomen neum, birsuties capitis dorsique thoracis nigro fusca, thoracis ceteroquin. et pedum ferru- ginea, anticorum fuscescens, abdominis vel tota cum scopa ven- wali fulvo ferruginea vel iu segmentis dorsalibus ultimis nigricans; color capitis niger paulo coerulesceus,, cornu clypei infra utrinque porrectum | validum nitidum apice oblique truncato; inter cor- nua ill in medio marginis inferi clypei processus parvus oblique exsertus apice emarginatus. Mas subsimilis paulo minor, hirsutie capiüs et thoracis dorsi pallescente, faciei et clypei albida; clypeus inermis. — Color hirsutiei pro ctate variat, vel intensius ferrugi- neus vel cinerascens. "In Suecia media et meridionali vulgaris tempore verno; quum Ornithogalum floret" (Dahlb. in litt). A DD. Bohe- man et Dahlbom missa. — Sub formis vel hirsutie abdominis toto rufo vel apice nigro vix diverse latent species. Forsan Os- mia fronticornis et tricornis Latr. et S:« Farg. ll. cc. huic speciei synonyma sunt 2. OQ. nigriventris (CZnhophora) Zett. Ins. Lapp. 465, 4. .4nthophora inermis Zett. lus. Lapp. 460, 6, var. minor, Longitudo corporis feminsz 8— 412 millim., aloe ant. 7—10; corpus nigrum, hirsutües capitis, thoracis et segmentorum 2 pri- "pes .Boreales. 261 morum abdominis fulvo-rufa (in illaesis et junioribus), pili capitis infra pleurorum, sterni et femorum anticorum cinerascentes, pedes posteriores pilis nigris; segmenta abdominis subnitidi dorsalia 3—5 et venter Lotus (scopa) nigro birsuta, segmentum 6 dorsale pube- scentia depressa cinerascente vestitum j hirsuties capitis dorsalisque abdominis minus densa quam im dorso thoracis; clypeus iner- mis. — Mas minor facie et thorace subtus cum pedibus et basi abdominis albido-cinerascenti-pilosis, ani pubescentia cinera- scente. nulla. In Fennia boreali et orientali passim; ad Uleüborg ipse, ad Ga Cadleby Dom. Hellstróm, in Karelia D:x Appelberg. E Lappona Cel. Boheman. la Lapponia NNorwegica et in Gott- landia *) a Cel. Zetterstedt detecta. Forsan euam .4nthopAo- ra angustula Zett. Ins. Lapp. 466, 7 huc referenda forma ab- domine magis extenso, qualis in Ostrobotnia capta est a D. Hellstróm (Mus. Fenn.). *) ,Nidum, e cellulis 22 ovalo-cylindricis in argila rufa aggregalis, seu conglutinalis constantem, sub lapide ad Kjellunge Gottlandie d. 26 Julii 1819 inveni, [n his cellulis, quas omnes aperiebam, imagines seu indi- vidua utriusque sexus hujus certe speciei completa et exclusioni parata jacebant, scilicet individuum in singula cellula. In una vero harum cel- lularum specimen vivum et completum Chrysis austriace Fabr. depre- hendebam,, Zett, l. c, — AÀ Cel. Dahlbom individua parva obtinui, ut videlur nuper exclusa, una cum folliculis eorumdem brunneis sat tenu- ibus subopacis, apice anali late albido papyraceo; intus nitidis, x 262 IT. NYLANDER 8. QO. Leniana (Apis) Kirb. 2, 263, 54. O. fulvi- ventris S:t Farg. Hym. 2, 319, 9? — Zpis fulviventris Panuz. 56, 18, id? Femina longitudine corporis 10, alze ant. 8 millim.; nigra punctatissima, abdomine coerulescente vel nigro-zneo nitidiusculo, pili capitis, thoracis, pedum] et baseos| abdominis cinerascentibus, iis marginis clypei, maudibularum antice depressis scopularum et scopae ventralis fulvo ferrugineis; clypeus margine infero in medio tuberculis binis parvis deorsum posiüs (in specie Il. S:v Far- geaui citata clypeus dicitur "in medio dente parvo instructus"). Femora et tibia: pedum posticorum antice crasse punctata. E Scania D. Dir Dahlbom, ex Holmia D. Prof Bo- heman. 4. OQ. coerulescens Latr. Enc. 8, 581, 12. S:t Farg. Hym. 2, 325, 16. 4pis ccrulescens Linn. F. Su. 1696, Q. Kirb. 2, 264, 55, 9d. J4ndrena corulescens Panz. 63, 18, 9. Fabr. Piez 323, 7, id. .4pis «nea Linn. F. Su. 1695, gd. Pauz. 50,3. .nthophora «nea Fabr. Piez. 381, 40 1d. Femina longitudine corporis fere 8 millim., alze ant. 6 mil- lim; nigro cyanea crebre punctata, pilis corporis brevibus albido cinerascentibus, scopa ventris nigra; clypeus margine infra inermis pedes nigri pilis cinerascentibus. — Mas' nonnihil minor colore -fpes Boreales. 263 eneo, birsutie pallide 'cinerascente (multo densiore et longiore quam in femina), segmentum sextum apice emargipato. Iu Suecia ex "Ostrogothia ad Scaniam frequens" (Dahlb. in lit.) Ex Holmia Cel, Boheman, — Nomen a Linnao femine datum speciei huic retnendum, quia idem pro sexubus ambis usurpatum est jam a Kirby. 5. O. leucomelana (Apis) Kirb. 2, 260, 52. Femina maguitudine atque statura prioris 9; nigra punctata, pilis. corporis brevibus cinerascentibus, abdomine subniüdo se- gmentis 1—4 margine utrinque pubescentia depressa densa alba; clypeus in medio marginis inferi late sinuatim (vel lunatim) leviter emarginatus; scopule posticee flavescentes; segmentum abdominis sextum (l valvula analis dorsalis) margine postice zqualiter con- vexo, supra late depressiusculo. In Fennia rara, in Tavastia Dom. F. Hellstróm, in Karelia Dom. J. G. Appelberg. — E Scania et Holmia DD. Dahl- bom et Boheman. 6. O. tuberceulata ». sp. Femina longitudine corporis 9 millim., ale ant. 7; simills. omnino prior sed abdomiue paulo longiore, pilositas capius tho- racisque densior et pallide cinerascens, abdomen minus distincte 26041 IH. NYLANDER punctatuim, paulo crebrius et longius fusco pilosuluni, pubescentia alba in imarginibus segmentorum 4 primorum obsoletior, scopa ventis et scopule postice pallide flavescentes, clypeus margine in- fero adhuc latius sinuatus, valvula analis dorsalis margine late de- presso, ventralis basi taberculo subdenuformi armata. In Ostrobotnia ad G:la Cadleby Dom. lellstróm in fine m. Julii (Mus. Fenn.). 2. O. Serratulee (7rachusa) Panz. 86, 15, .4n- thophora leporina Fabr. Piez. 374, 7,? Femina 91 mill, longa, ala aut. fere 81; nigra puncta- üssima, hirsuties capitis, thoracis, abdominis basalis et ventris. cine rascens, verticis et dorsi thoracis densa pallide rufa, pedes tibiis extus densissime depresso rigide pubescentibus, pubescent illa cinerascens situ certo albido-nitens, scopule pallide flavesceutes; abdomen 5 millim, longum et fere omnino zque latum, supra te- nuiter cinerascenti hirsutum, hirsuties illa certo situ rufescens, val- vula analis dorsalis depresso-cinerascenü-pubescens apice subtrun- cato (obsoletissime convexiusculo), segmenta abdominis 2—5 mar- gine summo pallido vel rufescente; diameter fronti-occipitalis ca- pius multo brevior quam idem in O. bicorni, spatium pone ocu- los (tempora) latitudine oculi haud lauus (in O. bicormi et migri- ventri fero duplo laüus). -— Mas fere 9 millim. longus, ala ant. 8 millim.; similis notis allaüs femine, pilositate segmentorum ab- "pes Boreales. 265 dominis 4 iotermediorum breviuscula distinctius plerumque rufe- sceute vel fulvescente, in marginibus eorumdem densiore sepe co- loris similis; mandibule (prater apicem), clypeus totus et frons utrinque pallide flava; valvula aui dorsalis supra visa forms fere ac in femina. Ale dilute fuscauz/ tote. — Pilositas fere omnis in hac specie microscopice subplumata (vide supra pag. 197), quod iusolium est iu genere presente, a quo tamen vix satis secedat, ut limitibus genericis sibi privis bene discerni possit, Ha- bius paulo femina; Jucerce Jongicornis. In Karelia (ad lacum Ladoga m. Julio) D. Appelberg. — E Westrogothia D. Dahlbom, ex Holmia (ut species novi Ge- nens) D. Boheman. — E Sibiria D. Sahlberg. 92. Anthidiwuan. Law. Fabr Zeu. Sa Farg. . 1. A. manicatum ) Fabr. Piez. 364, 1. Sz Farg. Hym. 2, 355, 4. "pis manicata Linn. F. Su. 1701, d. Kirb. 2, 248, 47, tab. 16 fig. 12 et 13, Qd. Panz. 55, 11. Femina circ. 10 millim. longa, ala ant. 8; margo clypei inferus crenulato inzqualis, macula mandibularum et clypei utrin- que infra magna cohzreus cum macula alia faciei utrinque | paulo majori flavis (veJ, si mavis, facies cum clypeo flava macula magna 34 266 JH NYLANDER media nigra inferne angustata) punctum flavum ad occiput uuin- que (atin scutello nullum, in nostris) macule flavae abdominis u- trinque vel ovales, in segmento antepenulümo 4, vel in. pluribus 4, vel confluentes et tum transversze. majores. Mas feminà major, ala ant. fere 10 millim.' longa, macule abdominis utinque sub- quadrate, in segmento antepenulümo vel in duobus antepenulü- müs 4, (raro confluentes); segmentum abdominis sextum utrinque dente exserto apice parum postice curvato, valvula analis dorsalis mucronibus tribus, quarum media minor tenuior e carina obsoleta exit, laterales subparallele paulo divaricatz. In floribus et folis hirtis Labiatarum et stirpium familiarum aliarum przcipue aromatice fragrantium in horüs Fennim australis passim frequens; ia "Tavasia D. Hellstróm. — E Suecia D. Dahlboim. — Cellulas tomento e plantis mandibulis abraso intus obducit femina *). 9. A. minus ». sp. Femina fere 7 millim. longa, ala ant. 51—6, quasi py- gmaeus praecedentis, sed facie et clypeo totis nigris, hoc margine infero concaviusculo crebrius crenulato, pedibus totis nigris solum tarsis albo flavescentibus (nec ut in priori femoribus posterioribus rufo- et tibiis omnibus flavo -pictis), abdomine. nudiore punctura *) Cf. Kirb, l c. et S:t Farg, Hym, 2, 306, "pes .Boreales. 967 disüncüore, puncto Íílavo ad latera in segments 3 primis et nia- culis parvis linearibus transversis in. disco segmentorum 3— 45, iu singulo liuis, flavis, sexto iummaculato; punctum flavum ad occi- put, ut in priori, utrinque; scopa ventralis albida. Maas. magni- tudine femina, hirsutie verticis et thoracis pallide rufa; clypeus cum facie iufra, scapi infra et macula parva ad occiput flava, pi- ctura abdominis fere ut in femina, sed maculis saltem lateralibus paulo majoribus et talibus in segmentis 4 primis, similiter quoque 4 paribus macularum dorsalium transversarum, scilicet. in se- gmenüs 3—0; segmentum sextum margine in medio concavyiu- sculo, versus latera elevatiusculo et supra crenulato, ipso latere utrinque dente postice verso; valvula analis dorsalis in medio obsolete carinata, margine in medio ia spinulam et utrinque in dentem subacute angulatum depressiusculum (longitudine spinu- la) producta. In Karelia (paroec. Salkola initio m. Juli) D. Appelberg, in Fennia australi alibi D. Sjóberg. Feminam e Wadstena abdomine supra toto nigro, alias femine hujus simillimam, sub nomine Osrmia globosa Zeit. benigne communicavit D. Dahl- bom; varietatem. solum in ca videre possua. 268 Jy. NY LAN DER 9223. INeriuedes. Lat, Ze. 14. EE. maxillosa Zett. Ios. Lapp. 407, 2. "pis maxillosa Linn Sys. Nat. 954, 115, 9. Kirb. 2, 251, 48, id. (tab. 9 fig. 1—12). 44pis Jlorisomnis Linn. F. Su. 1704, d. Kirb. 2, 253, 49, id. 4nthophora truncorum var. f. Fabr. Piez. 379, 29. Hyleus florisomnis Panz. 40, 13. Fibr. Piez 319, 3. .H. manxillosus Pan Z. 03, 17. Chelostoma maxillosa Latr. Cr. Ins. 4, 162. S:t Farg. Hym. 2, 407, 1. Femina circ. 10 millim. longa, ala ant. 7; mandibule niü- diuscula longs, arcuata, apice bidentatm, intus fulvescenti barbatze, labrum elongatum lineare apice truncatum, clypeus brevis margine infero medio lobulo laminiformi transverso. subliorizontaliter exser- to, caput pone oculos et ocellos paulo tumidulum, flagella arti- culis tribus penultimis anüce rufescentibus, margines segmentorum abdoniuis 4 primorum breviter. plus minus integre depresso albo tomenlosis, scopa ventris pallide flavescens. — Mas paulo longior, capite thoraceque supra pallide cinerascenti-, thorax ceteroquiu et abdomen cinerascenu pilosa, mandibulie iüfra pilis. lougis. fimbria- üs flavidis, fasciculus densus e pilis brevibus albis in. tnberculo ge- narum infra utinque, flagella artennarum | infra. rufescentia ibideni- que in medio subdeutata, tomeutnm | album nullum in. marginibus "pes Boreales. 269 segmentorum abdominis at pili crebriores cinerascentes; valvula analis dorsalis profumde foveata, apice lobis binis truncatis, inter quos margo semicirculatim sinuatus; gibbus ventralis segmenti se- cundi antrorsum. versus, superficie inferiore obliqua (posterior) con- caviuscula; forcipes geuitalium. exserti, paulo recurvi. In Fennia australi parcius. In Suecia e Scania ad Ostrogo- thiam vulgaris (sec, D. DahLEbo m in litt.) ^ Obs. Differentiz palporum minutz, quibus proserüm disün- cta sunt genera CZelostoma «et JTeriades, minoris momenti ni- misque difficiles apparuere, quam ut tam alioquin affinia apte iis separentur, quare ambo iterum hic conjunxi. 9. NH. nigricornis ». sp. Femina precedente. sepissime paululum. minor, punctura crassiori disunctiori, mandibulis mediocribus validiusculis- intus haud barbatis, apice tridentatis, dentibus interioribns obtusissimis, labro rectangulari, imarginoto, clypeus mediocris et spatium inter anten- nas tumidiuscula, hic margine solum parum crenulato (processu * nullo medio), rugositas metancti minus crassa et confusior quam i prior, abdomen ut iu illa, sed punctis majoribus, caput quo- que dissimile, pone oculos et ocellos brevius quam in eadem. Mas similis mari prioris, at paulo nudior, mandibulis infra parce pilosis, fasciculo nullo uiveo genarum; mentum utinque dense al- * 270 HPD.NYLANDER bido barbatum, hirsuties faciei et clypei pallide rufescens, flagella squalia tota nigra, articulis infra haud tumidis, abdoinen in mar- giuibus segmentorum pilis brevibus depressis pallide. cinerascenti- bus utrinque, valvula analis dorsalis disco foveato, margine tota latitudine subwruncato (paulo concaviusculo) utrinque subacute an- gulato; gibbus segmenti secundi ventris transversim. subpyramidalis, iufra spectans, margo segmenti ventralis penulümi latiuscule albido- membranaceus in medio fissus. In Fennia tota passim satis frequenter, in boreali rarius. In Suecia e Scania et Oswogothia D. Dahlbom. 9. NM. robusta n. Sp. Femina longiudine corporis circ. 7 millim. (ab ano ad frontem), ale ant. 5j, laütudine capitis 23 millim.; corpus bre- vius quam iu prioribus, supra punctatum, in capite praeter clypeum crebrius, caput supra visum subquadratum, mandibule validae su- pra et subtus sinuatim emarginatz, apice latiores, intus pilis parcis, margine apicali extus dentibus binis subacutis, de cetero incquali, labrum lioguifonrme margine summo supra undique pilis breviu- sculis rigidiusculis erectis obsito, clypei brevis margo inferas in me- dio processu parvo latiusculo obtusangulo supra carinulato, clypeus in medio longitudinaliter canaliculatus; thorax eque ac caput al- lido cinerasceniüi pilosus, tergo nudiori, inter puncturam subniti- dusculo, metatlioras opacus; abdomen subülius punctatum, sub- "fpes Boreales. 271 nitidum, iu marginibus segmentorum summis saltem utrinque pu- bescentia depressa parca alba, sextum totum albido densius pube- scens, venter scopa albido flavescente, — M as feminá paulo minor, parcius cinerascenti pilosus, capite minori antice pilositate densa albida subnitente, flagella antennarum subtus sequalia rufescentia, ala ant. fere 53 millim. longa, metathorax canali media longitudi- nali ad postscutellum adscendente, s&que ut in y, (in precedente haud metanotum adtingente et magis foveiformi), abdomen subni- üdum punctura subtiliori, pilis brevibus tenuibus; valvula analis dorsalis dentibus obtusis quattuor, quorum laterales paulo anterius si; processus nullus in basi ventris, Feminam ad Helsingfors d. 8 m. Julii cepi; ibidem mas in- ventus est a Dom. J. M, J. af Tengstróm. A. EH. truncorum: Spinol Ins Lig: f 2, 9. Latr. Cr. Ins. 4, 163. Zett. Ins. Lapp. 407, 1,? S:t Farg. Hym. 2, 404, 1. .4pis truncorum Liun. F. Su. 1692. Kirb. 2, 258, COUVSd* ntiophora "trugtorum Fabr. Piez. 379, 29. — Hylcus truncorum Panz. 64, 15. Femina fere 8 millim. ab ano ad frontem, ala aut. circ. 51 millim.,, basi pure hyalina, dein fuscescens; tota crasse creberrime punctata, mandibule extus bicarinate, carinis versus apicem con- vergentibus, apice bidentate, dente iuteriore minore obtusiore, in litere anteriore dentes bipi majores obtusi spatio lunatim emargi- 972 JT. NYLANDER nato invicem remotus, labrum supra loügitudinaliter. crasse. gibbo- . sum apice depresso paulo angustiore subquadrato; clypeus brevis à , qubereulo parvo marginis iuferi in medio emarginatulo (l. didymo); basis abdominis superna retusa sublevis concaviuscula linea trans- versa elevaüuscula postice limitata, margires summi Scegmentorum tomento depresso albo plus minus integre anguste cincti; scopa ventris pallide flavescens. Mas brevior münor, punctura crassa disüncia sicut in 9, capite antice zque ac in femina praecedentis pi- loso; caput thoraxque cinerascenti pilosa, mandibule extus carinis binis tenuioribus, flagella infra fusca; ala ant. 4— fere 5 mullim. longa, diluüor quam in $9; abdomen fere ut femine, valvula analis dorsalis margine late depressiusculo, iu medio elevatiori subcari- nulato (in uno specmine a me viso rufesceute), venter albo-cinera- scenti pilosus. In Fennia australi haud infreqnenter. E Scania D. Dahl- bom, ex Holmia D. Boheman. 5. EN. breviusceula v. sp. 94 445 fonts suben, C. f Vp Mas longitudine 5 millim., ala ant, fere 4; creberrime pun- clatà, punctura in capite confertssima, mandibule apice saltem tridentatee, labrum. subrectapgulatiin lineare subnitidum parcius pun- ctatum, clypeus mediocris margine infero integro, abdomen basi et segmento primo fere ut in praecedente, valvula analis dorsalis mar- gine integro (haud depressus neque in medio elevaws); venter " -fpes Boreales. 273 haud pilosus, segmento penultimo late albido-membranacco. Ccte- ra fere ut in. preecedeute. E Scania D. D:r Dahlbom. 6. EF. Campanularum S:t Farg. Hym. 2, 405, 2. Apis Campanularum Kirb. 2, 256, 50, iab. 16 fig. 14 gt 19, 5 d. Femina fere 51millim. longa, ala aut. 4 millim. vel paulo ultra ; corpus elongatulum, punctulatum, in capite crebrius; maudibule api- ce bidentatze, extus a medio ad apicem canaliculatze, canalicula alia in- ferius minore obsoleuore fere a basi in dentem longiorem ducta, la- brum subrectangulare apice supra iucrassato, clypeus tumidulus inferius longitudinaliter. obsoleüssime (nec nisi situ. certo. visibiliter) foveo- lato, margine infero integro ; metanotum longitudinaliter minus re- gulariter striatum, metathorax apice medio et basis abdominis sub- nitidi subimpuuctata, in medio fovea longitudinali instructa, segmeu- tum primum supra aequale uec liuea ulla elevata, scopa ventis fla- vescens. Mas similis (preter notas sexuales) femine, pilis vero brevibus capiüs thoracisque pallidis plurioribus atque etiam in fa- cie cum clypeo obsius, valvula analis dorsalis apice longius biden- tato, dentibus parallelis. Ale dispositione nervorum fere omnino ut in ZZer, nigricorni. 39 274 I.NYLANDER In Fennia australi parce, ad Aboam Dom. Pippingskóld, ad Helsingfors Dom. J. M. J. af Tengstróm. E Suecia meri- dionali ev media a DD. Dahlbom et Boheman. 94. Stelis. Latr. S: Farg. 1.. St. phseoptera Latr. Cr. Ios. 4, 164. Enc. X, 487. S:t Farg. Hym. 2, 527, 2. 4pis pheoptera Kirb. 2, 932, 40. Femina corpore nigro S- fere 9 millim. longo, ala ant. 6-—7 millim.; punctura crebra crassa, pilositas cinerascens ; mau- dibule late apice subniüido tridentats, clypeus margime infero integro; ale antice fuscescentes apice obscuriores, dimidia par- te arez radialis externa. adhuc obscuriore; abdomen basi supra retusum, pilis subdepressis tenuibus minoribus parcis albis in. mar- ginibus segmentorum uuinque, interdum obsoletis, valvula analis dorsalis apice subrectangula, Mas (mihi iguotus) secundum lll. Lepel. de S:t Farg. l. c. "segmentum sextum utrinque emargi- . nato dentatum" habebit. In Fennia australi; D. Sjóberg; 10 Karelia (Walamo d. 21 Jun. 1844) ipse. Ex Ostrogothia D. Dahlbom. — SteZides parasitas esse JMegachilum Osmiarumque observavit Ill. Lepel. de S:t Fargeau. "pes. Boreales. 215 9. wt. nterrima Latr. Cr. Ins. 4, 163. Enc. X, 481. S:t Farg. Hym. 527, 1. pis aterrima Panuz. 56, 17. ÀMegilla aterrima Fabr. Piez. 331, 15. «pis punctulatissima Kirb. 2,231, 39, tab. 16 fig. 9. Femina fere 91 millim. longa, ala ant. 7 millim.; similis precedenti, sed robustior nudior, pilis brevioribus, scutellum apice subemarginatum, abdomen basi disünctius retusa superae linea fere elevatiuscula discreta, margines segmentorum 4 primorum supra albido fasciat, valvula analis dorsalis margine magis rotuudato. (Color "testaceo lucidus" marginum segmentorum abdominis in fi- gura Panzeri citata omissus). Unicum solum lustrare mihi contigit specimen Suecicum a D. Dahlbom benigue missum. lbi a Scania ad Ostrogothiam obvia erit (in litt.). Inserendus est supra pag. 204 inter ZZa/ictum se/ladonium et morioner : Wialictus fasciatus ». sp. Femina 6 millim. longa, ala ant. 5 millim.; simillima femi- ne Jlalcti seladonii, sed fasciis marginum segmentorum abdomi- nalium quattuor primorum e pube strata. albido-cinerascente, 1 et 2 interruptis. vel subinterruptis, 3 et 4 laüiusculis integris, (hz fasciw in illa sunt. obsoletüiores vel in summis marginibus), nervis alarum 276 IV. NYLA4NDER basi forte adhuc pallidioribus; clypeus violaceo niger, flagella in- fra pallescentia; metathorax paulo cyanescens, geniculi et articuli extümi tarsorum pallidi. — Mas longitudine feminz, ala ant. 51 millim.; etsi; habitu maris Z7. se/adonib, tamen staüm disünctus flagellis infra tous ochraceis (nec articulis 2. vel 3 ulti- mis omnino nigris vel fuscis) pube corporis vel pilositate brevi albicante, pedibus totis (prater coxas) flavis, abdominis fasciis quinque latusculis e tomento depresso cineraceo (in illesis); color corporis interdum paulo cyanescens (etiam in femina), szpius in metathorace et in pleuris, pédes flavi femoribus ad partem ma- gnam et tibiis saltem in medio fulvescentibus, coxis (exceptis api- cibus) et trochanteribus supra plus minus obscuris. Margines segmentorum abdominis pallidi; in femina obsoletius, in mare di- stincüus, Ratio hujus speciei ad 7ZaZictum seladonium est invicem fere sicut 77. Zeucozonii ad fulvo-cinctum. Femina difficillima nec mihi clara. Femina "e California". pag. 204 memorata pertinet H. leucopo, quod hic corrigere liccat. E Suecia australiore DD. Dahlbom et Boheman. Conspectus specierum supra eaxpositarum. 4. Epeotwus. 1. E. variegatus 2, E, pictus n, sp. (Abdomen bicolor) Jew 4, N. 5. N. 6. N. (Abdomen tricolor) 7. N. Marshamella 8. N. obscura 9. N. Robertjeetana . N. flava . N. ochrostoma ZAVVomvacta. succincta Jacobez Solidaginis nigella n. sp N. ruficornis N. borealis . N, ferruginata . N. Fabriciana . N. minuta N. obtusifrons n. sp. N. fuscicornis n. sp. N. truncata n. sp. 3. Prosopis. 21. Pr. annulata 22. Pr. dilatata 23. Pr. armillata n, sp. 24. Pr. signata - N. cincticornis n, sp. SE Si. S.F. R.L.- D.S.F. Si? D.S.F. S.F.L.Si? S.F. F.L.Si. S.F, S. D.S. 4. Sphecodes. 95. Sph. similis S,F.. Si, 96. Sph. gibbus S:B. SL 27. Sph. Geofrellus S.C 98. Sph. Lareillii Si. 5. Nialictoides, 29. H. dentiventris n. sp. — S.F. 30. H. inermis n. sp. Si. 6. IE alictus. 3t: H. quadricinctus D.S. 32. H. rubicundus * D.S.F. Si. 33. H. leucozonius S.F. Si. 34. H. fulvocinctus S.F.L.Si. 35. H. subfasciatus mihi S.E.L. - 36. H. rufitarsis ED. 37. H. minutus S. 98. H. seladonius D.S.F. Si. 39. H. fasciatus n. sp. S. 40. H. morio DS 41. H. leucopus S.F. 7. C€olletes. 49. C. succincta S. 43. C. fodiens S.F. Si. 44. C. cunicularia S.F. S. Andrena. 45. A. Hattorfiana S;F. 46. À, marginata S.F L. 208. 209. 47. A. cingulata S. 48. A. pilipes S.F. 49. A. pratensis S.F. 50. A. cineraria S.F. 51. A. Clarkella S.F.L. 59. A, Gwynaua S. 53. À. varians S.L.F.Si, 54. A. fulva S.F. 55. A. albicans S.F.. Si 56. A. clypearis n. sp. S.F. 57. A. cinerascens n. sp. S. 58. A. ruficrug. mihi S.F.L. 59. A. chrysosceles D.S. Si. 60. A. barbauia S.F.L.Si. 61. A. Listerella SF. 69. Á.' cincta n. sp. S.F. 63. A. nana D.S.F. 64. A, subopaca n, sp. S.F. Si. 65. A. nanula n. sp. SI. Si 66. À. tarsata. n. sp. Eis 9». Punwurginwus. 67. P. niger n. sp. Si. 40. Panurgts. 68. P. ater S. 69. P. lobatus S.F. 124. BDasypocda. 70. D. hirtipes S. 12. Apis. 71. À. mellifica TuS, S 43. NH omóbws. 79. B. muscorum D.S.F. Si, 13. B. arcticus L. 74. B. bypnorum D.S.F.L, 75. B. agrorum D.S,F.L. IP. NYL4NDER Paz. 210. 223. 290. "76. 71. 78. 79. 80. 81. . B. hortorum J 100. 101. 102. 103. 101. 105. 106. 107. B. consobrinus B. fragrans D. equestris B. hyperboreus B. pleuralis n. sp. B. "Tuustallanus - B. Scrimshiranus . D. terrestris « B. virginalis j. B. sporadicus m. sp. . B. patagiatus n. sp. . B. nivalis . D. Latreillellus . D. Sitkensis n. sp. . B. lapponicus . B, melanopyge n. ep. . B. lulliauus m, sp. . B. sylvarum . B. pratorum . D. sibiricus * B. alpinus - B. lapidarius . D. Raiellus B. subterraneus B. Soroeeusis B. mniorum A. D. E. D.S.F.F.Si. D.S.F.L.Si, D,S.F.L.Si. S.F? fe D, 424. JI"silynrws. Ps. rupestris Ps, Franciscanus Ps. :estivalis Ps, campestris Ps. Rossiellus 45. Hegilla. 4108. M, retuia 109. M, parietina D.S.F. Si. D. D.S.F.L. D.S.F.L. D.S.F.j 8. S, zfpes Boreales. 279 Pag. 94. Osmia. 110. M. 4- maculata S. 244. Pag. 411. M. fürcata SF, 245. 124. O. bicornis S. 259. 125. O. nigriventris S.F.L. 260. ,16. Niirbye. 196. O, Leaiana S, 269. 112. K. chrysura . D.S.F.L.Si. 246. 127. O. coerulescens S. -— 128. O, leucomelana S.F. 263. 142. JWacropis. 129. O, tuberculata m, sp. x. — 113. M. labiata D.S.P. Si. 948, .130. O. Serratule S.. Si- 204. Ir Ewonne. 92. Anthidium. 114. E. longicornis S.F. 249, [31-14 omeditoxfim. S.F. 965. 49. Coelioxys. 132. A. minus n, sp. SF. 266. 115. C. acuta n. sp. S.F. 250. ?3. NHIeriades. 116. C. hebescens mihi S.F... 81. ^ 951; 1933 H:-maxilpum S.F. 967. 117. C. mandibularism.sp. — S.F. 20 134. H. nigricornis n. sp. — S.E.2 269. 118. C. temporalis v. sp. — S. 253. AA SURE RAD, F. 970. 119: C. tridentata n. sp. P E Rrd: 136. H. truncorum S.F. 271. ?0. JKegachile. 137. H. breviuscula m. sp. — S. 272. 138. H. campanularum SF. 273. 1920. M, lagopoda S.F.L. 255. , 421. M. Willugbbiella S.F.L. 256. 9?4. Siclis. 122. M, apicalis SF. 257. 139. St. phxoptera S.F. 274. 123. M. centuncularis S.F.L.Si. 958. 140. St. aterrima S. 275. Obs. Ut distributio per regiones boreales cognita hic simul cum speciebus oculis sub- jiceretur. litera D. signare volui Daniam, S. Sueciam, F, l'inlandiam, L. Lapponiam, Si, Sibiriam et A. Americam Borealem. — Pauca illa pro Dauia ex operibus Fabricii, Schüdtei et Drewsni collecta sunt. Pro Fennia australi hic postea secundum colle- cionem D;ni R, E, Sahlberg addere contigit Nomad. flavam et 44ndren. marginatar (similis formo Suecicz, pag. 209); pro Sibiria Nom. borealem. 280 H^ NYLANDER Corrigence. lin. 14 explicenter l. explicentur — 16 Goodeniona l. Goodeniana — 29 absolctis 1l. obsoletis — 21 sequentes l. sequentis — 9 9]. 2 velv8 — O fascie duplolatias vitrez,l. duplo lauus vi- trece, fascice — 2] polhgiuerz ]l. pollinigerze — 17 adde: In Fenuia australiore m. Julio par- cius; ex eadem parte Suecic: DD. Dahlb. et: Bohem. — 21 Adrena l. Andrena — 17 flava; l. flava, ani alba; -— 98 densi l. dense — 23 fero l. fere In tractatione. JMutillide, Scolüde et Sapygidcee 9 lio. —— 19 supra pagg. 7—30 exstante. 14 adde: In Tavastia Dom. Hjelt (Mus. Fenn.). 22 whem l. when 18 Affirm. l. Affin. 88lL94g. — paulo l. d. paulo 27 ambabus l. ambis 6 constructum ]l. constrictum — 20 Dahlbom l. Dahlbom- Alia leviora L. B. ipse corrigat. Ó—MÁ——M OVES € (p C9 Mo * c 00 Eh oM - OQ EA m x Hu» "QO 2 L2 SACO C Explicatio Tabulo EFE. Ala ant. Nomadvce truncata Q. Id. Zalicloidis dentiventris Q. Id. Panurgini nigri Q. Id. Megile furcate à. Id. JMacropis labiatee Q. Id. CoeZoxys tridentatee Q. Id. Zeriadis nigricornis d. Id. Heriadis robustee Q. Id. Heriadis breviuscule d. . Valvula analis interior CoeZi^xys acute 9. . Id. CueZioxys Aebescentis Q: a speciminis Suecici, 5 spe- ciminis Fennici (vide pag. 252). . Id. Coelioxys mandibularis Q. . Id. Coelioxys temporalis 9. . Segmentum abdominis quintum et valvala analis. dorsalis Coelioxys tridentata Q. . Id. CoeZioxys acute d. . Id. Coeztoxys hebescentis d. . Margo segmenti sexti et valvula analis dorsalis da£Ai- dii minoris d. 30 282 A. NYLANDER —. 18. Segmentum sextum cum valvula eadem ZZeriadis max- lose d. — 19. Id. Heriadís nigricornis d. — 20. Id. Heriadis robuste d. — 94. Mandibula Zleríadis robustce y. — 22.]d. Zeriadis truncorum 9. — 23. Segmentum abdominis quintum cum valvola anah dorsali Osmic Serratulce d supra visum. Obs. Omnes hz figure maguitudine plus minusve au- cte sunt. Sub figura 11 « et b dus latere videntur Coezoxys e speciminibus postea in collectione mea ex Üleàborg (i. Julio) re- perüs feminc et maris, unde individua supra memorata Fennica et Sibirica (pag. 252) novam formarent speciem a (C. hebescente scutello posüce in medio paululum angulato (nec ut in. Ziebescente subrotundato) et femiua praeterea valvulà ut fig. b. Ulterius ob- servanda est. NNomiüetur hic. C. apiculata. LP Fg t Fu Ayr?) PI o NA pe T Teo 1 Ns É W. NL. det 4AAABAAAAARAAARAAAAAAA 13A1AAAAAAAVAAAZUTAAA AAA AA AAA AAA VAAAAAAAAAALA TAAARAAAAAAAAVA SUPPLEMENTUM ADNOTATIONUM IN EXPOSI- TIONEM APUM BOREALIUM, AUCTORE WILLIAM NYLANDER. (Societ. Scient. exhib. die 18 Nov. 1850.) s familiam Apidarum extricatu difficillimam. adnotationibus: in precedente fasciculo datis animadversiones sequentes, addita- menta et correctiones continentes, subjungere liceat. Sunt hac ad maximam partem. adnotata in Museo lolmiensi ditissimo de Apidis Suecicis facta. Nomada .fabriciana Wolmis capta est a. Cel. Boheman. Femina abdomen. habet ferrugineum, segmentis 2—4 margine membranaceo fuscescentibus, pedibus totis nigris, exceptis tibiis anticis antice pallidis. Nomada truncata est, ut suspicatus sum (Fasc. Ll. 187), alius generis et forma PAZeremi punctati Lat. S: Farg. Hym. 2. 513. 2). Cel. Bolheman utriusque sexus speci- 94 JV. NYLANDEnR " mina in Smolandia cepit. Mas colore abdominis obscuriore a femina differt, preter differentias forme sexuales, quales sunt generis Nomade. Hzc eadem species Berolini obvenit (Mus. Berol.). Nomen genericum Prosopis, utpote in regno vegetabili ad- hibitum, rejiciendum est et ZZyZeus preferendum. Hyleus annulatus meus alia videtur esse quam species hu- jus nominis D:ni Smith in Trans. Ent. Soc. — Synonymon Kirbyi quoque delendum. Hyleus borealis nominetur species, quam Prosopim di- latatam adpellavi; nam hoe nomen Kirbyi ad aliam pertinet speciem magis meridionalem, mostra vero unica hujus generis in Lapponia inventa est et versus regiones arclicas magis magisque frequenter occurrit. Hyleus dilatatus Sith. "Trans. Ent. Soc. 1V. 31. 4. d. Differt a mare precedentis dilatatione patelliformi antennarum multo majore transversim -oblongo-ovata, flagellis fulvorufis supra nigricantibus, abdomine subopaco punctatissimo. E Vestrogo- thia et Gotllandia D. Boheman. Forsan huc referenda est fe- mina, qui maculas faciales habet infra radices fere antennarum harumque flagella, preter basim, infra pallida, abdomen magis politum subtilius et rarius punctatum quam maris. Capta est cum mare in Gottlandia a D. Boheman. Hyleus armillatus. colorem facialem. normalem verisimi- liter. eundem ac eeterz species affines habet flavum, licet va- "fpes boreales. 95 riat pallescens. Punctura in abdomine (segmento primo praser- lim) et color antennarum simul in femina observetur, ut distin- guatur ab ZZy/«o signato. Hyleus brevicornis nu. sp. similis Zy/co armillato sed differt femina antennis paulo brevioribus, punctura abdominis quasi smescentis tenuiori; mas facie paullo breviore, antennis brevioribus et puncture diversitate similiter ac femina. Prxterea est minor, scapo compresso subtriangulariter dilatato, nigro, pi- ctura faciei apud marem albescens. Pimbrie obsoletz pilorum depressorum in latere segmenti abdominis primi. Longitudo fere 9 mm., ale antice 31 mm. — E Bohusia, Vestrogothia et Smolandia D. Boheman. — Femina nigra, capite thoraceque crasse punctatis, macula faciei angusta flava, antennarum. flagellis prater articulos duos primos rufescentibus, tuberculo, macula tegularum et tibiis posticis basi flavis, tibiis anticis macula basali obsoleta, metanoto subclathrato-Crugoso. Mas niger capite thora- ceque crasse punctatis, abdomine subtiliter punctato, antennis bre- vibus, facie latiuscula alboflava, hac flavedine utrinque acute adscendente ad orbitam, scapis sursum. dilatatis triangularibus ni- gris, flagellis infra rufis, tibiis anticis antice fulvoflavis, interme- dis basi extus macula et posticis annulo metatarsisque flavis, larsis alioquin. pallide rufis. Hyleus pictipes n. sp. E Museo Dalmanni verisim;. literque e Vestrogothia. Femina nigra capite thoraceque crasse punctatis, abdomine subtiliter punctato, macula faciei majuscula 96 JT. NYLAN DER oblonga utrinque flava, antennis piceis flagellis subtus palli-- dis, margine prothoracis interrupte, tuberculis et tibiis. omnibus basi sulphureis, metanoto rugoso-scabro, in margine segmenti. primi abdominis pilis parcis minutis albis utrinque obsoletis; lon- git 9 mnm., ala ant. 31 mm. — Mas niger capite thoraceque crasse punctatis, abdomine subtiliter punetato, antennis breviuscu- lis, facie alboflava versus os angustiore, flavedine supra radicem antennarum utrinque obliqua, scapo antennarum compressiusculo sursum vix dilatato antice flavo-maculato, scapis infra pallide tes- laceis, tibiis omnibus et tarsis flavis, illis postice fusconigro-ma- enlatis, his apice rufescentibus; longit. ut feminw. — Est valde affinis. ylco brevicorni at disünguitur femina macula faciali majuseula -oblonga, punctura .crebriori conspicuiorij antennis ni- grioribus, sed conveniunt colore abdominis sub:znescente, quo mox recedunt ab ZZy/c&o armillato. Ut sunt mares hujus generis fa- ciliores distinctu, quod contra se habet in aliis sicut in Andrenis, ila etiam mas presentis speciei staüm agnoscitur facie longiore infra angustiore, scapo equali (nec sursum dilatato) et flavo-ma- culato, flavedine faciei supra radicem antennarum oblique trun- cala (nec infra radicem hanc directe ad orbitam oblique adscen- dente), tibiarum colore &cet. Species dux, quas sub nomine generico novo Halictoides ,exposui, verisimiliter referenda sunt ad genus Jap/utes Spinola. Halictus villosulas (Melita) Kirb. 2. 62. 21. Mas mag- mütudine fere Zalicti rufitarsis sed brevior, robustior, antennis VY Apes boreales. 97 brevioribus, cinerascenti-pilosus, niger, flagellis infra rufis, tarsis pallidis, clypeus apice immaculatus, metathorax levis nitidus me- tanoto longitudinaliter (radiatim) striato. E VVestrogothia sec. Mus. Dalmanni. Alia species ex eodem Museo videtur esse. Halictus sexnotatus VValk. Mem. Halict. 72. S: Farg. Hym. 273. 11. Femina magnitudine prope ZZa/icti leucozonii, nigra capite thoraceque cinerascenti-pilosis, in segmentis abdomi- nis 2 et 3 basi utrinque macula transversa intus acuta e pilis adpressis albis, in segmento 4:to etiam macula ejusmodi, in mor- tuis sepe sub margine segmenti 3:tii suboccultata, in segmento ultimo pilositas fuscana; metanotum longitudinaliter subundula- to-striatum margine acuto terminatum; ale hyaline apice vix obsolete infuscate. lc eadem quoque in Germania boreali obvia est (Milde, Stein). Vix vero est species Kirbyi (2. 82. Ll aeg ieri ce iara" 37), de qua dicitur "alis apice nigris. Colletes succincta, que forsan non est species Latreil- lei, differt corpore magis opaco, sculptura crebriori, fasciis abdo- minis integris latis e tomento depresso albido, a CoZlete fodiente nostra, cujus abdomen nitidum, fasciis tenuioribus, in femina sepe subinterruptis. —Colletes succincta magnitudine variat, in- terdum Co. fodrentern excedens; femina usque ad 11 mm,., ala ant. 8 mm. In provinciis australioribus Suecie haud infrequens videtur. 13 98 HW. NYLANDER Andrena thoracica Vabr. Piez. 322. 3. St. Farg. Hym. 2. 239. 7. Melitta. Kirb. 2. 101. 49. In Suecia meridionali. Nigrohirta, hirsutie dorsi thoracis fulvorufa; longit. 14 mm., ale ant. 11 1 mm. pauloque obscuriores quam in A. Clarkella, à qua mox differt pedibus posticis totis atrohirtis et magnitudine nonnihil majore, abdomine subnudo. Mas characteribus fere iis- dem differt et tarsis posticis nigris. — Variat femina hirsutie thoracis etiam infra et femorum pallescente. An diversa? -"ndrena Gwynana est 10 mm. longa, ala ant. 7 mm. 'Thoracis hirsuties superna tantum et pedum posticorum . fulvo- rufa. — In Gotüandia cepit D. Boheman specimen femine magnitudine 7Zndrene tibialis, (paulo major quam C/arke//a), colore hirsutiei. omnino cum Gzyzana conveniens, preter quod in thorace etiam infra pallescit; metatarsus posticus fusconiger; pilositas abdominis pallida segmenta 2 prima basinque terüii oc- cupat. An varietas vel propria species? — Mas facie atropilosa. Andrena tibialis (Melitta) Kirb. 2. 107. 52. 9. Femi- na pallide cinerascenti-pilosa, hirsutie thoracis superna fulvorufa, tibiis tarsisque posticis pallide rufis, scopula ejusdem coloris ni- tida, abdomine punctulato apice nigropilosa; longit. fere 13 mmo., ale ant. 10 1 mm. Tibie tarsique intermedii rufescentes. — Pili faciei pallescentes, verticis nigri. — Mas verisimiliter hujus ru- fescenti-pilosus totus, capite antice nigro-piloso, pilis pallidis ad antennas, tibiis tarsisque posticis pallidis, illis intus macula majus- eula fusca, tibiis intermediis apice et tarsis iisdem quoque palli- "pes boreales. 99 dis. Alae nervis et stigmate dilute pallidis. In Suecia Dalman. Feminam in Ostrogothia legit Cel. Boheman, marem in Oelan- dia D. Riddarbjelke. "ndrena fulvago Sx Farg. Hym. 2. 243. 11. JMelitta Kirb. 2. 93. 44. Femina pallide rufescenti-hirsuta abdomine supra subnudo nitido, punctato, apice pallide flavescenti-piloso , tarsis omnibus et tibiis posticis pallide rufis, margines segmen- torum abdominis fimbriis pilorum pallescentibus subcincti; longit. 10 mm., ake ant. 7 mm. Flagella antennarum infra rufescentia. In Ostrogothia Cel. Boheman. Differt ab 74. cinerascente co- lore hirsutiei dorsi thoracis magis rufescente, tibiis tarsisque po- sticis letius coloratis, abdomine punctato subfasciatimque in mar- ginibus segmentorum pilosulo. Mas similis admodum feminz hirsutie similiter colorata et distributa, tarsis ommibus tibiisque posticis pallide rufis, antennarum flagellis infra submoniliformi- bus (ita in medio tumiduli sunt articuli), abdomine punctato, saltem in lateribus segmentorum 3 intermediorum pilis adpressis nitidis pallide rufis, quales etiam densius in segmentis ultimis. Est plerumque minor quam femina. Zndrena nígriceps (Melita) Kirb. 2. 134. 73, 9d, est eadem, quam sub nomine .4. f/u/va exposui, quare hoc nomen cum synonymis allatis delendum est. Andrena helvola. Kabr. Piez. 326. 21. AMe/itta Kirb. 2. 119. 59, 9g. J4pis L. F. Su. 1693. Femina albocinerascenti- 100 JJ. NYLANER pilosa, thorax supra et pars media segmentorum abdominis 2 primorum hirsutie fulvorufa, anali fuscescente, melatarsi posti- ci rufescentes, hirsuties tibiarum posticarum albo-flavescens, ab- domen supra e pilis sat crebris decumbentibus canescens (prater basim densioribus fulvis); longit. 103 mm., ale ant. 8 mm. In Suecia australi et media. Variat pilositate media segmentorum etiam 2 primorum abdominis concolore cinerascente. "Indrena chrysosceles nostra duas complectitur species, quarum huic nomini pertinet mas, qui intra parenthesim (p. 218) e Karelia memoratur, at altera sequenti. Est in .4. chrysoscele abdomen nitidum subtilissime coriaceorugulosum. — Altera est.' "ndrena xanthura (Melitta) Kirb. 2. 164. 105. Femina similis femine pr«cedentis, sed paulo minor, 9 mm. longa, ala ant. 73 mm., abdomine opaco punctato. Sculptura metanoti quoque rudius granuloso punctata. Mares itidem diversitatibus sculpture iisdem inter se differunt, mas xanthurce prwterea tibiis posticis nigris tantum apice pallescentibus. — (Mas huie similli- mus in Museo Holmiensi, antennis vero distincte brevioribus mihi incertus). -"Indrena clypearis satis convenit cum ZMelitta nitida Kirb. 2. 104. 51, sed scopa dicitur "supra nigra, subtus albida; certo situ versicolore," quod nostre alienum est. In insecto in- tegro color hirsutiei letior est, magis rufescens, tibiis tarsisque pedum posticorum pallide testaceis, illae sordidiores. Zfpes boreales. 101 -ndrena tarsata in Suecia per Bahusiam, Vestrogo- thiam, Smolandiam, Oelandiam adest. Femina tarsis posticis cum apice tibiarum earumdem et tarsis anterioribus articulis 4 extimis pallide testaceis, abdominis nitidi cingulis tenuibus fim- briarum e pilis parvis albis, primis 2 interrupts; pili faciei et thoracis cinerascentes, in vertice dorsoque thoracis parci nigri. Magnitudo maris. Cepi eam in Karelia australi ineunte mense Julio. Ad ceteras generis Andrenz species addatur: 27. albicans mas in quodam specimine a me viso habet maculam tibiarum posticarum distinctam. 4. varíans mas rarius magnitudinem adüngit fere femine habetque in statu integro colorem hirsutiei ejusdem in thorace et basi abdominis. .4ndrena marginata fe- mina variat abdomine nigro segmentis 1 et 2 pallide marginatis; obvenit hzc species in Suecia australi et media &que ac 77. pi- lpes. Jfndrena nana usque in Dalecarliam et in Norvegia capta est a D. Boheman. Ad Psithyrum | Rossiellum. animadvertatur eam. ex mea sententia marem continere. PsZ//yri campestris. Kirbya melanura n. sp. Femina nigra albido-hirsutula, pilis in vertice et in dorso thoracis nigris, in tibiis tarsisque pedum posteriorum flavescenti-argenteis, ani nigris, pilis brevibus albis depressis in marginibus segmentorum trium intermediorum, fla- gellis. antennarum subtus pallescentibus; magnitudo eadem ac 102 IH. NYLANDER Kirbyc chrysura. Antennis brevioribus obtusis, pilositate bre- viore rigidiore, basi abdominis truncata mox recedit ab Andrenis, quibus nonnullis colore subsimilis est hzc species nova. Kirbya tricincta S: Farg. Hym. 2. 145. 1. Melitta Kirb. 2. 171. 109. S:t Farg. Hym. 2. 213. 1. Femina hirsu- tula, hirsutie subtus cinerascente, thoracis superna basisque abdo- minis pallide ferruginea, pilis pallescentibus depressis in margini- bus segmentorum 3 intermediorum, cingula latiuscula formanti- bus; magnitudine fere Kirbyc chzysure. Ex Ystad Scanie in Museo Holmiensi. JMMegachile ligniseca (Apis) Kirb. 2. 243. 44. Femina longitudine corporis 131 mm., ale ant. 10 mm., hirsuties capitis infra, thoracis, segmentorum 2 primorum abdominis et femorum albidocinerascens, thoracis superna pallide rufescens, ceteri abdo- minis nigra, capitis antice fusco-nigra; mandibule nmigrz totze antice linea impressa marginem dentalem sequente et sulcu exte- riore insculptwe; segmenta abdominis in medio transversim eleva- tiuscula. E Westrogothia (Mus. Dalmanni). Mandibule antice vise in hac specie linea impressa cinguntur extus latiori sulci- formi. Latitudo abdominis est 54 mm. Pili cinerascentes etiam in basi segmenti 3:tii abdominis. Pilositas tibiarum nigra, at in speciminibus Germanicis visis pilositas pedum totorum cinerascens et in quodam linea impressa mandibularum marginis) dentalis deficiens. "pes boreales. 103 ]Megachile circumcincta S: Farg. Hym. 2. 335. 9. Kirb. 2. 246. 45. Femina longitudine corporis fere 12 mm., ale ant. fere 9 mm.; hirsuties flavido-cinerascens in capite infra, in tho- race et segmentis 3 primis abdominis, in segmentis, ceteris nigra, in capite antice fusconigra, in pedibus cinerascens (prxter scopu- lam fulvam); mandibule apice (saltem dente extimo) rufze mar- gine apicali levigato (absque ulla linea impressa, tantum antice ad marginem exteriorem sulcu versus sinum inter dentem exti- mum et proximum interiorem producta). Latitudo abdominis 47 mm. 1n Suecia australiori Cel. Boheman. Osrmia bicolor Lat. Enc. Meth. VIII. 580. 10. /Zpis Kirb. 2. 977. 58. Q. 4. fusca Pz. 56. 11. ;4nthophora fusca Fabr. Piez. 377. 20. Femina capite thoraceque nigris nigro-hirsutis, tarsis posticis rufis, clypeo inermi ; longit. fere 10 mm., ale ant. 8 mm. E Museo Dalmanni. Osmia aurulenta Panz. Rev. Hym. 232. Latr. Enc. Meth. VIII. 584. 19. Apis tunensis Kirb. 2. 269. 56. Femina sta- tura fere et magnitudine Osmice inermis, nigra paulo znescens, thorace supra et basi abdominis fulvorufo-pilosis, abdomine de cetero pilositate breviore tenuiore ejusdem coloris, in marginibus segmentorum albido-cinerascens fasciata, in segmento 1:mo et 2:do interrupta, scopa ventris fulva; longit. 9 mm., ale ant. 6 mm. E Gottlandia D. Prof. Boheman. — Huc verisimiliter pertinet mas, e pupis exclusus in concha Z7e/icis Aortensis ibidem obviis 104 JI. NYLANDER (Boheman Vet. Akad. Fórh. 1849), differt vero a femina eo quod fascis abdominis in segmentis 2—5 e pilis constant fulvis et longioribus, ut abdomen parte dimidia posteriore fulvum adpa- real, quales pili etiam in segmento ventrali penultimo adsunt. Osmia nigriventris Zelt. est O. fuciformis Latr. Enc. Meth. VIII. 579, quod nomen utut prius retinendum est, illud delendum. Adest e Germania boreali in Museo Berolinensi; ad Paris eandem invenit Latreille. Osmia inermis Zett. diversa est species a praecedente, ma- gnitudine minore et abdomine in femina breviore magis globoso distincta, Osmia angustuía quoque distincta est. species abdomine longiore quam in O. inermi et fere sicut in. O. fuciformi sed nudiore. Est 8 mm. longa, ala ant. 61 mm. Mas valvula anali ventrali apice bidentata, segmento 6:00 margine subreflexo in me- dio pauxillum emarginatulo. In O. fuciformi mare segmentum 6:tum margine subreflexum quoque obsolete emarginatulum et valvula analis dorsalis emarginata, at abdomen versus segmentum illud dilatatum, in O. angustu/a «qualiter oblongum nudius. Hzc e Bahusia et Gottlandia adest in Museo Holmiensi. Variat obscure coerulescens (nigro-coerulescens) nudior, thorace supra et basi abdominis pallide pilosis. E provincüs varis Suecie D. Bo- heman. "pes boreales. 105 Osmia fulviventris Latr. Gen. Crust. et Ins. 4. 165. Enc. Meth. VIIL 578. est synonymon Osmic Ledianc. In Osmic coerulescentis mari segmentum Ó6:tum in medio pauxillum vel vix emarginatulum. Osmic leucomelance veferendus videtur mas elongatus vultu fere lleriadis, cui generi transitum ab hoc indicat, seg- mentis abdominis striga pilorum adpressorum utrinque, valvula anali dorsali supra visa subtriangulari fovea impressa in medio, segmento 6:to utrinque in margine dente parvo; thorace capite- que pallide pilosis; longit. cirea 10 mm., ala ant. 6 mm. — (Fe- mina Osmic leucomelanc variat clypeo infra subintegro ). Sed adest in Museo llolmiensi ex lolmia et DBottnia se- plentrionali mas alius sat similis precedenti, fere major, differens pilositate pallida abdominis mon adpressa et subfasciata, fovea valvule analis dorsalis minus profunda planiore, thorace et occi- pite fulvo-pilosis in integris. Osmic tuberculate noswe forsan est mas, qui preser- tim. disünguitur valvula anali dorsali producta in. apicem latiuscu- lum truncatum nitidum, basi fovea impressa sub segmento 6:to suboccultata (in mortuo). —Oeteroquin pilositate cinerascente, in verüice et thorace supra rufa vel rufescente, in abdomiüne parca cinerascente, in marginibus segmentorum subfumbriata albida, 14 106 IV. NYLANDER Subsimilis mari O. angustulc, sed differt fasciis fimbriarum marginum segmentorum abdominalium (Hcet indisinetis), abdo- mine basi nudiore, apice omnino alio. E Gotlandia et Oelan- dia. — Femina O. tuberculatee verisimiliter. variat absque tu- berculo ventrali vel forsan fortuita erat im specimine descripto. E Gottlandia, Smolandia, Alp. Dovre, D. Boheman. Osmic Serratule femina est identica cum | Anthophora byssina Fabr. Piez. 378. 28. -Anthidii species pro regionibus nostris borealibus nova, quam in Alaudia invenit D. Stud. Lund' verisimiliter est 24/.- thidium punctatum Law, ad Berolinum quoque obvium (Mus. Berol. ). Stelis. breviuscula e Smolandia, Gotlandia, llolmia, Cel. Boheman. Gener Heiadi non pertinet, ut anle, mare tantuni cognito, habuimus. Femina similis mari praeter differentias se- xuales , caput robustius. Nec vestigium fimbriarum in margin.bus segmentorum abdominis, que obsolete adsunt in mare. Ab 7Ze- riade truncorum staüm differt mas segmento abdominis primo basi supra convexo-truncato (nec linea elevata ulla). Stelis ornatula. Klug. (sub hoc nomine in Mus. Holm.) Femina uigra crasse punclata, cinerascenti-pilosula, clypei mar- gine infero subintegro recto, abdomine-nitido apice depresso, ro- tundato, segmentis 4 anticis macula laterali transversa flava vel "fpes boreales. 107 alboflava; longit. 61 mm., ale ant. 5 mm. Mas similis omnino femine at abdomine apice incurvo, segmentis duobus ultimis scilicet fornicatis, — Hc species similis est SteZidi pAwecpterce prater magnítudinem minorem, alas paulo dilutiores et praesertim maculas flavas abdominis. Mas segmenta ultima formata habet ut mas ejusdem, nec "sextum utrinque emarginato dentatum" (St. Farg. l. c., quod aliam indicat speciem). Eodem modo mas Stelidis aterrim« segmento illo integro instructus est. Szels or- natula e Gotilandia et Holmia, Cel. Boheman. Qus adhuc de formis nostris borealibus non liquent et que eam ob caussam nunc omittere satius duxi, studiis connua- tis forte clarius percipientur, pusdenm feriae opea Po dee inu etim aho ctsbasle -CinsiSuqi meoibert visio hone Eg io CANIS VA ates adit ott. descr TL nodi: re MT ier t za n BR (oargeimmo dott 59 mo m tifutaffte) -5 "t. E VEA T f» » Wudipil fton edsod PiHson ivl 3b "ilz *» NIAE sog itti LEN NL -eninio» abf .ixun sms T9 IIO Orudt EAITESD d diea Som kw L. M T EB &. rw ule ;48 av ^q 1 3i sit req PUTEM 411 dit * t QW 14 EE | ran V ow ripa co | LI -— — " v ekcsdi ud tie adum i ' ! " m IL E Aog ; t t P3 a d'a, Sy H yai pt Ac s : iow vli "T8