zoe mpecnn — rM 2s acid a ef. agio Les e mni gii Ren nm etit 3 ^ onm «de ojo clita: Qm. giam de A 2 - y s. Voi outta 2c OI V LT Po " — xn The Dibner Library of the History of Science and Technology SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES T A [ d u AT" MÀ (fà pvscvm —Ó—— - FUTT ; Z " w- "E » Cer ; M IW * E ve " * " M m ^ : ^ CM - * ^" r et E] p : ad ' , ü Cat ; TUUS i d v «i ! . ! z : CONRADI GESNERI . medici Tigurini Hiftoriz Anima | lium Lib. I. de Quadr leis c uadru C pedibus uiurparis, O P y s Philofophís, Medicis, Grammaticis, Philoloeís, Poétís, SX omnibus X 3*. rerum línguarumq uaríarum ftudio(ís,utiliffimum fis mul íucundiflimumd futurum. AD LECTOREM, HÁABEBIS inboc Volumine optime Lector, toi folum fimplicem animalium biftoriam , fed etiam ueluti coria mentarios copiofos, es cafligationes plurimas im ueterum ac recentiorum de animalibus fcripta que uidere bactenus nobis licuit omria:precipue ueró in Ariftctelis, Plinij, Aelian, Oppiam; autboruni rei vuflice, Alberti Magni,ez'c, de anialibus lucubrationes, — Tuum crit;candide Lector , diligentifiniuni x laboriofiféimuii Opus , quod riori minori tempore quán quidam de elephantis fabulantur, conceptum efformatumás nobis , diuino auxilio iunc tatidenitiri lucem edinus , nori ntoda botii confülere, fed etiam tantis conatibus (ut alterum quoq; Tomus citius e alacrius abfoluamus) ex animo fauere ac bez tie precari;e* Domino Deo bomorum omnium autbori feruatoriq;, qui tot tantasq; ves ad Vniuevfi ornatum, e uarios bos inim ufus ereauit,ac nobis ut ea conteniplavemur uibem, ualetuditren,otium c» ingenium donauit, gratias agere maxitas ; TIGYRI APVD CHRIST, FROSCHOVERVYM, py ( r | AMPLISSIMIS ET MA« ! —» . GNIFICIS VIRIS PIETATE PRVDENTIA omnid uirtutum genere fpedatiffimis, Confulibus & Senatoribus Reipub, Tigurine , DDomínis fuís uenerandis , Conradus Gefnerus Tigurinus S, D, P, j «rv ERSA quide Philofophia, Ampliffimi uiri, undíquaqs occafio er ina | optima & pulcherrima, omnibus fuí partibus amore cultug ercmentun Oe EZ mortalium,ceu clíentum & amatorum; díoni(Tima eft, uc optí ** RM mi & fapientiffimi quique omnibus feculís iudícarunt, Sed 3| quoníam íngeníahominum difTident, & multas in nobis opí nionum uarietates,educatio,conuerfatio,confuetudo, & uitze 8| uictusq; commoditas, & aliz for(itan complures caufze, efficis Add teer E unt que fuis plerunc praíudicijs mentes humanas,non in lí (eS, Sci teris tantum religione,fed feré nufquam nó occupant : híne . adeo fitutalij alíam partem líterarum fequantur,quam fcilicet uel omníno,uel pro occae fione & ftatu rerum prafenti commodiorem fibi ftatuerint. — Sicfactum eft utipfeà puero,à cognato reí medícz ftudiofo educatus, profeffionis iftius amore ab adolefcenz tíaimbiberiím, Ec quanquam progreffu zetatis uaríarum rerum cognítionem degufta- rem,nonnullís etíam íimmoratus rem medícam plus quàm par erat relinquerem, redij ta men poftea,requirenteid etíam rei domefticae cura, ad medicínz ftudiu. Cum ueró maz ximam huíus fcíentize cum naturali philofophia cognatíonem anímaduerterem , nec ule lum egregium aut certe doctum medicum haberi, qui non altius príma methodi medenz di rudimenta ex librís denatura tanquam fonte haufiffet, coepi X ipfe philofophorum quí derebus naturalibus commentati funt fcripta cognofcere ; In quibus illa femper in prímis medelectabant, quz de metallis, plantis & animalibus tractata reperiebam. Id ig duplici nomíne;Primum,quia certior de iftis fcientia haberi poteft,quàm de meteorís, 8E alijs quibufdam, uel nimium fubtilibus & argutís,ac proculà fenfu remotis, uel eiufmoz diut firmam eorum cognítionem necratione necfeníu fatís fperareliceat, Deinde quód nonfolumad medícínam , fed rem familiarem quoqj adminiftrandam & alias artes, mul to utilior X propemodum neceífaria, mediocris faltem íftarum rerum contemplatio iiie deretur,Itag; plurimum hoc ín ftudío temporis pofuí,íta ut fuccifiuis horís (quibus uufz gushomínu, & literati etíam multi,otiofé abutuntur, deambulant,ludunt,cópotant ) & quotiefcungg ab alijs ftudijs aut negotíjs recrearí defíderabam, ad iftos tanquam amores meos cupide multís íamannís deflexerím, Et quanquá de plantís permulta obferuarim, - alijsante menon anímaduerfa,certe in lucemà nemine me príore prodita, (indicio fuerit Catalogus plantarum nofter quatuor linguís , uelutirudímentum quoddam & progym nafmaiuftí aliquando uoluminis parandi, ante decennium edítus : & paílim hoc ipfo in Operediereffiones) mínus tamen neceffarium uidebatur ín prefentía de eís confcribea re,cum multí hodie erudíté & utiliter de plantis fcripferint & etíamnum fcribant, ut de metallís etià doctiffime utiliffimeq Gre, Agrícola, uir uel eo nomine multa laude dignifz fimus. Quamobrem ad anímalíum hiftoríam perpaucis nofttí feculi , & feré per partes tantum tractatam,animumadiíeci, —Hiccumuiderem parum me praefüiturum, ni(i dos mefticis ftudijs € lectionibus peregrinationes quoque adiungerem,aliquot Germaníae loca(non multa quídem illa) primum adij, mox etíam]talize pauca, non hoc rantum no» mine,(ed infuper Bibliothece noftra, quam turn ín manibus habebam, ut omne fcripto rum genus enumerarem,locupletandz, Ouódfi Mleccenas aliquis contíciffet,uel maior fortuna mea fuiffet,multa profecto maris terraecg remotifTima loca;animalium in pritnis hiftoriz, deínde plantarum paríter alíarumq rerü cognítionís pofteritati tradenda grae ; pe & M [pi (tola tia,etf non firm valetudinis homo, [Deo fecundante,fam peraerüffem, Id quoniam nó licebat, fecí quod potut, aliquot ín díuerfis Buropa regionibus mihí comparaui amicos, qui benigne,candide,liberaliter,multas anímantíu omne genus eftigiesad uiuumreprae fentatas,quarundá etiam nomína in díuer(islíneguis & hiftorías, mecum cómunicarunt, Ego interim nonfolum àuulgo,& quibufuís perceríinis,quíi ex uaríjs nationibus ad nos uentítabant,aut hacforté rran(ibant,pluríma fubinde quz(itaannotaui ; & fimul omnia ueterum acrecentiorum,quaecung de animalibus multis & díuer(islinguis, fiue ex proz feíTo, (iue etíam obiter edíta poteram nancifci, conferebam dilígenter & in unum quafi corpü$ componebam. |. Itapaulatim creuít opus , magno quídem & diuturno labore ' meo, necpartio pro meís fortunis fumptu, Hoccum ad iuftam magnitudinem tandem - aliquando perueniffeiam uideretur (quamuis opus prope infinitu appareret, X cui fem "peraccedere multa pofTent)excolere tandem quicquíd haberem & publícare decreui; ne. fi diutius differrem , plura potíusínquírendo quàm quz adeptus effem perficiendo oce ' cupatus, humanitus aliquid mihi accideret,ac tot tantíq) labores noftriperirent. V olui Prucue e ope repretüum. Ad rem nedicá. Ad apparatum eiborutit. autem prímo loco Librum de quadrupedibus uiuíparís (quze non ouum;fed perfectum anímal & concipiunt & in lucem edunt ) emittere : qui fimul maximus, fimul caeterorum utilíffimus uídetur,poftulante id etiam ipforum anímalium dienitate.funt enim haeccaes— terís (ine dubio digniora, perfectiora, & homini tü corporís partibus & affectibus, tum - animi facultatibusac moribus propinquíora, De reliquis omnibus (hoc eft quadrupedi bus ouiparis,auibus,pifcibus,ferpentibus & ínfeciis) alterum T omumbhuic,ut coníjcío, magnitudine parem futurum, fi díuinafauerint, breui dabo, materíam enim omnem in promptuíamhabeo. — Flzcde Operis príma occafione,íncremeto edítíoned dixerim, (| Sed mirabíturforté non nemo,& quos fructus, quantum operzpretíum, tantu uo lumen,tantilabores fecum ferantinquiret, |^ Cuirefponderím:Prímumbhanc naturalís philofophíe partem plurímum prodefTe medicínz,idd uaríjs modis. V no, in genere fee ré círcapleraícg animantes, quoníam plurímz uelínteora, uel ex parte aliqua in cibo fuz muntur,autad medicamenta intra extráue corpus humanum requíruntur.altero, príuae tim círca quadrupedes uiuiparas, qux propter (imilitudinem temperamenti & corporis humani multos eofdem cum homine morbos patiuntur, quos in pecoribus armentís íue mentísq paftores acueterinarij curant, fed & animalium quzdà feipfa, multa enim mor borüauxilía ab eís ínuenta conftat. hinc multa ad hominis quog falutem medícus non indoctus transferre poteft. lam ferpentium & lacertorü feré oenus, & infecta que dà, &€ quadrupedes etíam nonnullz,praíertím in rabíe,nec non pifces,morfu fuo ictüue, aut fi in cibo fumantur, feu quauis, feu certa aliqua partefui, homine aut uehementer la dunt, | autinterímunt,híc maxíma medicorum dilígentía opus eft.neq? ením par omniu curan diratío. Praeterea circa i:bum,potu;fomntü,uígilíiam, motum, quietem & animi affectus, alíasqg res naturales, quarirufu decente fanitas conferuatur, fecus corrumpitur, plurima paffim à brutorum exemplis in ufum hominis eftderiuare,Ego certe maxímà medicinae parté ínter príma huíus artis rudimenta à brutis tranfumpta uideo,tum ab ijs rebus quas illa per naturam facíebant,autfortuito patiebantur, tum illis quas hominesín ipfis expea riebantur, Nam tuto & cítra impíetaté perículum remedij nouí dubijue in beftiafacere conceditur, in homine non item. Poftremó cum uaría medicamenta ex plerifq? ( ut dixi) animalibus habeantur,quaz nos ín (ingulorum hiftorijs uno in loco ordine recenfemus, haccómoditate fruetur medícus , ut cum aliquod animal ad manus eius peruenerit, quas nam eíus partes precipue ad ufum medicureferuare debeat, infpecia illa ex partibus fine gulis remediorü enumeratione, ínrelli gat, ldem & coquus ín uníufcuiufg hiftoria Ica cent,que nam ad cibü & quomodo, quo apparatu, & quàm falubríter ueníant. — Quod Adwarias rles fifingulatim confiderarelibet,permultz feofferentad uitamhomini fuftinendá necefTaz ülitcra'as. riz artes,quae omnes circa animalia earümue partes occupantur,Nempe cibi oratía pifca tores omneaquatilíü genus uenátur,partím fibi,partim ut uedant, Rei pecuarie ftudiofi, omne pecorugenus emunt,alunt,díuendunt; X qui Lactarij uocantur,cafeos,butyru,&£ ^ [ alía — ————À A-8585 iNuncupatoria. aliaexlacte pecorüopera cóficitint,qui maximus moftanze Heluetíse £mó necefTarius ufs ctus & quacftus eft, hicfcientía de curandis bobus,ouibus & caprísrequiritur.in alíjs qui demregionibusaliaeetiam animantes,equí,afini,alces,rangiferi, cameli,lactis & qui inde fiunt ciborum gratía nutriuntur, Venatores feras capiunt diuerfas, Sunt quí corpus mu níendi caufa coría X pelles elaborant,alutarfj,pelliones,coríarij, calteolarij, & quí thora ces alíasqy pellíceas ueftes, S qui ephippiía,marfupía, X huiufmodi eoficiunt, Cuidam ue na cur pilis díüerfarum quadrupedi pelles ad ueftimenta hyberna parant, Alij lanas & pilos tondent curantg, fimiliter ad ueftes & ftragula,ut ouium, capraru, cameloru. Bo2 bus & iumentis agricolae utuntur, lumentoru quidem ufus,praefertim equoru, latiffime patet, neceffaríus aerícolis, ut dixi,ad arandi : ijfdem & alijs hominibus ad uecturas, ad ítinera ín pace bellog cóficienda, Eft enim equitatus res in pace ciuitatibus € príncipie bus decora;ín bello neceffaria,terríbilis,& ubi camporü planícies patet,plané magní mo menti, Sunt & in edificijs,& alijs operibus multa,ubi nifi iumenta uehendí aliosqg labo res obírent, (equos díco,mulos,;a(inos,camelos,elephantos, alces & rangiferos, )nónné homínü opera, nec fatísfactura tamen, pro beftíjs requírereturz lam canum Gp multiplex fit utilitas quis nefcit? [)omos;pecora,homines,cuftodiunt, defendunt,amát, Venantur ijdem,& feras aut fugant;aut retinent,aut occídunt, Sed quíd ín fingulís hareo,in re mía níme obícuráSat fuerít ín fumma affirmaffe,ad multas & díuerfas artes multoru anima lium magnü ímo neceffaríum ufum effe , poffe tractari unumquodg melius , € ad uz fumfclicius conuerti,ab eo qui naturá eius tum alijs ín rebus,tum fjs quas naturales(ut dí xi)mediciappellant,plené perfpectáhabuerit, | Sedínípfo Opere quí nam € fingulis animantibus homini uíus contingere poffintad remediía, ad cibum, ad ueftes, ad uectuz ram, ad prognoftíca témpeftatu, ad uoluptate & ludos, ad alía diuería, fatis ín fingulorü hiftoria explicatur, nec opus eft minutatim in praefentía perfequi omnia, & quati obtrue dereLectorí, |Quinetía mores acuirtutes in homine formandi exempla & documenta Ad philofopbi? abanimalibus abunde fuppetunt, quod quidem cum alij quídá eruditi,tum lenge doctif deimerius. fimusille Theodorus Gazaubiín Axiftotelis de animalibus librosà fe conuerfos pracfa tur, copiofe X eloquenter declarat, Vnde nos eius uerba prafationi noftre ad Lectorem fubíjciemus, ^ Caecerumad ceconomiciinftitutione, quantum conferat animalium hiz Adecosoiiicz ftoría,(ipluríbus demonftrarem,merito prolixius & uerbofus exíftimarer, nam cum iam antea aorícultureereirufticas pecuaríz & coquínaríze, utíta uocem, quibus res familiaris coferuatur fimul GC augetur, longe utiliffimam hanc co gnítionem efle docierím, eadem operaceconomiz utilem elTe oftendi, | € Porró quanquam non magnz nec multz utilitates ab animalibus ad homine redi bizrita e io rent,ezQ tanto maíores,quanto qui utitur eis naturae ipforum peritior eft: non parua ta SE JURO men ín eorü contemplatione uoluptas, homini bene ac liberaliter inftítuto , tam uaría & RNUS miraanimaliu difcrimína inter fe con(ideranti oboritur: (iue eain corpore;fiue animo & ,. irent utriufg actionibus fpectes, Quidadmirandu magís quarundam auícularu extermporae operi Dei, neo cantu? cuius fuauitaté ne numerofifTimus quide IMuficorum hominu uocibus fimul & inftrumétis quibufuis fumma arte utentíiu chorus nelongo quídeé interuallo attigerit, Quantus eft inuníus lufcinize admirationefummus ille & exquifitee ín huíufmodi rebus docirínzeuír Plinius? Quis formíicularu mirífica & apicularu corpufcula;ingenia opera; & intantillis membrís tantas animas, fatis diste uel admíretur uel przedícet? Atqui nullu eftanimalín quo non aliquid futi illuftre;raru:imo non aliquid, utítà dicam, diuinitatis Ípectetur, Quamobieíneptus fim,fi pluribus in praefatione ea tracté, quz paffim ín fpIo. opere copiofifTime refero, Aríftoieles illephilofophoru princeps, inter ceeteta genero(t & liberalis animi areumenta,hoc etía ponítanimalibus,praecipue ráti,ucundiautadmi2 randi quippíá praeferentibus,oblectari. liberalis hercle & fordiídus eft animus, quifquís ubíg: utilitate S lucru fpectat. Quàm plurima ením & pulcherríma nullum defe emoluz méntüafferunt po(fideniti , fed ipfa fuí pülchrítudíne fola placent, & animos fibi deuítia €lunt, Síc gemma pretíofiflimz, adamantes, topazij, hyacínthijfinaragdi, chryfolithi& 8 5 jo Epiftola alia innumerz,nor quód morbos geftatz autalia quedam perícula auertant, (quod qai dam fuperftítiofene dictimpie credut,)fed fola ílla fplendorís & luminis ín quocug cos lore puríffima pulchrítudíne,quà ín mínimo eode folidiffimo corporeillibatà ppetuoó feruare uídentur,tandj cceleftís materize quaedà partícula aut ftellae quedá terrenze,ín ho mínum thefauros ueniunt,& ipfe (ibí pretíum funtnecalíum defe fructit praebent. Intez rim faxauulgaria edifictjs, molares piftrinis, cotes ferro acuendo, quauis non utilem tan tum fed neceffarii uítze ufum preftent,ftupidiffimus tamen habeatur & gallo Aefopi fi milís,qui ea gemmis nobílítate aut preetulerít aut etíà zquárít, Atqui hecinanímata funt corpora, ímmobilía, ignaua , inertía, Longeplus admirationis animalibus debetur : X inter animalía plurímu illis, quz ín anguftiffimo corporetam multiplex organorum oe2 nus,quaéad motus X actiones corporis requiruntur,conclufum habent, Nam & praeda viartífices ingenij uímin exigua magis quàm ampla matería oftentant, Alexander IVlaz enus(ut Solinus refert) Ilíadem ita fubtiliter ín membranis fcriptam habuit, ut tefta nue cis clauderetur, IVlyrmecidze Milefrj & Callicratis Lacedaemont] opera (ut Ícribít Aeliaz nus)propter nímia exilitatem ín admiratione habentur.quadrígas ením fecerüt qua fub mufca poffentabfcondi,S ín fefamo diftichon elegeium literis aureís infcripferunt, Soli nus Callicrate formícas ex ebore ita fcalpfiffe fcribit , ut portío earuà czeterís fecerní nez quíuerít, Sic natura ín paruis quibufdam & ínutilibus(utuideturjanimalculís,maíori ni fa & cótentione quantü praeftare poffit, & experiri ipfa & nobis oftetareuidetur, [Nam in omníre quz ex matería etforma coponítur,praftatior huíus,uilíorillius díenítas eft, Atcorpus materíz ratione habet;anima ueró eíusqy fentiendi,mouendi,& agendi facule tas,formze, quare ubi eedé omnes fecundu formá & anímá facultates,motus, actionesQ fueríntín mínimo & propé nullo corpore,qualeformicarü,apicularum & fimiliti eft, nae turam fe quantü fierí potuítà matería abftrahere uoluifTe, & ueluti nudá oftentando for mam,fi nó utile opus,dignti tamen admiratione cótemplationetg efficere, omníno ueriz fimileeft, Hi tanquáludí quidam nature nó cótemnendínobis fed fpectandi proponun tur, Quód (ihomíné miramur , qui paruo corpore omnii in natura reru ímaeine oerat, anímo ueró patrís & opificis Dei, pximo certe pofthomíne loco ín admiratione animae lía ueníient,qua & corporis partibus & animzefacultatibus homine imitantur, Certe na tura rertomnium parens,(ut ínquít Plínius,non recté natur pro Deo nomínans)nullu animalad hoc tantu ut paíceretur , aut alía fatíaret, nafci uoluit, artesqp falutares ínferuit & uifceribus,quíppe cum furdis etíà rebus inferuerít, lam fi que animaliu homini utilía funt,ut pecora,íumenta,X alía multa, ín illis non tantü cotemplabimur naturze imo Dei fapientia ac potentía, fed infuper gratias apemus benígnitati eius quitam uarías animan tes ín ufus humanos produxerít,earüty fpecies perpetuo conferuet, Sí qux uero inutilia uídebuntur,ín illís tantu admírationi accedere, quanti utilítati decedit, exiftimare debea mus,Nlon enim cómunes folum aními corporísq motus, uires & fenfus,in mínutis illís anímalculís habetur omnibus,nó mínus dj ín boueaut elephanto,quod ipfum per fefae tis magná admírationé mereretur:fed infuper ín quibufda eoruülonge excellentíora inge fiij opera, dj in ullís maenís reperíátur beftíjs, Vide cj mirifice domicilía fua parentapes et fimilía eis genera, etformícze. quantü induftríze quantuartis in illa cóoferunt? Quz obz fecro eloquentia fatís ínfectorü iftorum affiduitate, prouídentiam, & cíuile illam ac pera petuó concordé unius operís admíni(tratione , aliasqp uirtutes, fiue à ratione alíqua proe fectas, fiue naturales potíus,edifferat ? ING eftauté quod ideo mínus aliquis admirationi habendahzec anímalcula putet,(i uírtutes íftze àon proprízehoc eftjnon ex tatíone € uo luntate ipforum oríri uideátur:neg: enim ídeo minus mirabímur opera Dei, quibus per naturam índidit, ut illius fponte eadem multa prrficíát, quze homínes uix longo tempore dodctiexercitatitp przrftare poffunt, Luculéta certe haec omnía diuinitatís nihil non ubígs replentís teftímonia funt: & mirabilis eft Dominus Deus in operibus fuis,fiue per natue ram,fiue perration£aut uoluntatem, (quzcutrag etíam ab ipfo pendent, ) fiue nulloiínz tercedente medio moueat, Quomodo ueró ufquamabeflent potentía, fapientia & boni - ! tas di2 L Nuhcupatoria. . tas diuíina,uel quomodo üfquam ín mundo ceffarent;nedum in homine; quiin contefiü pritfimis iftis & mínimis corpufculis)fepe tantillís ut uifum fallát,mecabfunt;nec cefTant, fedilluftría pracfentizefuze indicia edunt? INam quód mouentur & agunt, potentia eft quodfen(ibusutuntur,& inde utilia fibi coeníta fequuntur,contraría uítant;cirod domí €ilia ftruunt,quod prouident de uíctu;fapientize eft: quód fcetus fouent & alunt, quiód fe inuicem amant autamare uídentur,dum degunt oregatim,dum omnes ad unü opus cori fentíunt, dum hoftes autfures coiunctís uiribus repelluntbonitatis,Harum uírtutu, aut "quomodocungappelles, primu & perfectiffimum exemplum,aut ut philofophiloquun tur,prímaidea,cauía & orígo in Deo eft. Haecioitur tam miranda ín uiliffimíis etía& fx peexputredíne nafcentibus anímalculis Deum opt. max, non fortuito aut temere nobís €xhibuiffe credemus, fed uthocargumeto nobís conftaret, omnía diuínitatis efTe plená, (cumnepatferculus quide ullus fit caius non memínerít, aut qui cítrà noluntatem ipfius - in humum cadat,) & ueré quamuis ethnícit poétam Aratum Ícrípfiffe, mss 4E Aue zioni &ywh, — W&ras dU ciÜparmoy &yntde,ussn d£ 9&Aose. INon poffum hic mihi temperare, quín Aríz Ítotelis uerba ex prímo de partibus aním, libro , quoníà optime huc faciunt, adícribamz neq uítio mihi dabitaliquís,G quid recte quanquamalíenis uerbis protulerím non eníni tam fpectádum eft quis dícat, quàm quíd dicatur,quamQg cómode & opportune, Sicioíz - tur fcribit: In ijs etíam quz in animantium genere mínus grata noftro occurruntfenfui, 5s natura parens € author omniu miras excítatuoluptates hominibus, qui intelligunt càuz» fas,atg ingenue philofophantur, abfurdum ením,nullag ratione probandum eft,fi ima» oínes quidem rerum naturaliunon fine delectatione propterea infpectamus, quod inge» níumunacontemplamur quod íllas condiderít , íd eft, arté píngendiaut fingendií. I&eru s aute ipfarü naturz ingenío,mírad folertía conftitutaru contemplatione non magís petz.; fequamuratg exofculemur,modo caufas perípicere ualeamus, Cyuà ob rem uilioru ani- »» malíum difputatione perpenfionemg faftídio puerili quodá fpreuiffe, molefteg tulifle 5 dionünequadg eft, cum nulla res fit naturg,ín qua non miranda aliquid índitir habeatur. »; Et quod Heraclitu dixifTe feruntad eos, quí cum alloqui cum uellent, quod forté ín cafa furnaría quadácalorís gratía fedente uídifTent;accedere remperarunt, íngredi eninm eos 5; fidenteriu(Tit,quoníam,inquít,ne huícquidem1oco dij defuntímmortales, Hocidemín s indasanda quocp natura animantiü faciendu eft, Aeeredi ením quz fine ullo pudore ;; debemus, citín omnibus nature numen, & honeftu, pulchrumg ínfit íngeníu, C)uippe »s cum naturze operibus iunctuillud pracípue fit, ubí nihil temere, uicedp fortuíta comittaz »s tur,fedalicuius pratía omnía agantur.finís aute,cuíus gratía quícij uel conftat, uel condi dítü eft boni,honeftigg obtínetrationem, Atuero (i quís caeteroru animalium cotempla ss tionemignobile,abiectamQ putat, iam híc de (e quoqg idem arbitrari debet, Non enims fieri potelt,utea fine magnaabomínaríone ínfpicíamus, ex quibus corpus conftat huma; num,ut fanguine, carne, offa, uenas, reliqua generís eiufde, Omnirio ita cenfendi, ut qui; de quauis corporis parte,aut deuafealiquo difputat,nó de matería,aut eíus materiz ora- »; tía doceat;fed forme totíus ratione, (icut & cum de sedibus agitur, nó delateribus, no de;; luto,nó delignis, fed deforma ipfarü dium docemus, Pari ratione, quí de natura agít, 5; de cópofitione,totag fubftantia tractet,nó de1js, quae nunquá euenit ut à fubflátía fepaz s rentur, Hacex Ariftotele;prolixé quide, fed non przeter inftitutu noftrum,qui omnía ilz ; Jiusdeanimalibusfcriptain hoc Opus cógerenda ppofui, quamobre ea etíam quae praez fationís loco ad comendationem totíus Hiftoríz pertínebant, nequa£j omittenda duxi; Hiec cii íta fe habeát, (i ngulas anímalíü híftorías,fineulos quafi hymnos zeftímabimus dí uínz fapientiz & bonitatís,à qua tanquá perenni & puriflima fcaturieine,quicqd ufquàa bene;pulchre,& fapiéter fitemanat,per mentes prímu cceleftes & fpírituu angelorug of diínes,deindehomínu animos, à preftátifTimis ad ínfímos progredíen do, (nam in homi nibusetía donom Dei & excellentíze non unatatío eft) & ab homine defcedendo per dí uerfos anímalíi gradus ad zoophyta & plantas ad ínaniriata ufgg corpora ; itaut inferio ia femper ad imitatione fuperíorü tanquam umbrz quadà quodámodo comporiantüt, & x "Teflimonia fa cra, Fpiftola Sic quide diuinitas in restum fupra naturá itas tum naturales defcendit:nos ueró ad eíus contemplatione uíce uera per eofdem eradus cofcendimus.Ipfaínterim díuínítas perpe tuó una eademQ & fibi nunquá non fimilis perfeuerat, necin feipía decrefcit:ifedin core poribus rand? fpeculis p rnateríz formarud díuerfitate magís mín ásue lucídis alíteratgg - alítet refulget, Sicín corporibus noftris aníma,lícet tota toti infit corpori,neculla pars ea careat,illuftrius tamen facultates alías in alijs exercet partibus, V ert anima íta conexa eft corporí, ida; mouetacperficít, ut alíquid ab eo uiciffim patíatur, & damna eius nónulla fentíat,& corporefuo ceuloco & domícilio círcufcribatur, quon nihil ín D'eu cadit: qui ita omnibus fe cómunicat,ut neg fubftantia neg pars eorum ulla fit, necafficíatur ab eís quícquà,neg includatur,fed ita (itubíq; && omnia ín omníbus ut extra omnía emíneat,et mundüuníuerfum acccelos omnes fuperíorípfe terminetac cocludat, V eruhecneg uer bis neg cogitatione humana, fatís exprím£aut cogitari poffunt, no ideo tamen ab omní cótemplatioe abfterrerf & abítínere nos couenít, Quin potíus aliquoufg cotemplando progreffos,potentía eius humiliter agnofcere,infirmítate noftram boni confulendo:fas píentíá eíus admirari, noftram inícítíam emendando : deníg bonitati eius pratías agere; malítii noftram deprecando oportet, Cyuod fiítaaffecti, circa inferiora ifta & uelutípos fteríora Dei, pío & fimplícíanimo uerfemur, omnía hzc diuinitus nobis producta cum oratiam actione agnofcentes,necimmoremur tamen, (ed fubindead ipfum opífice erígaa mur, & rebusalijsomnibus occafioriístantu GC admonitionis locoaut tandgftimulis GC calcaribus deauthore ipfarü cogitandi utamur, qníam ralesfurnus ínhoc mundi theatro utadmonerí &íncitaríad cotemplationé rerum díuinarum femper indíigearmus : relíciis pauló poftautcerte pofthanc mortale uitam externis iftis G& inferioribus € pofterioria bus,per gratíà D'ei patris duce domíno noftrolefu Chrifto,qui primus & unus hanc uíà nobis mortefua preparauítc& oftendit, ad ineffabilis illiusintimi, fummi & prímiboni confortíü admíttemur. Atg hiceft finis & fcopus tum rerum omniu naturaliu confidez ratiónís,tumuníuerfze homínuuíte, ^ Sed nefortaffisquifquaarbitretur, nottra hec tanti aut philofophori gentílium dicta effe,nec ullis Sacra fcripturze teftimonijs defenz dí pauca quadam ex facris literis mibf adferenda funt, Prímumíoitur ín ipfo mundi exe ordio,D'eus homínem creaturus;qui in hocmundo quafi theatro quodam fpeciaretom nía,oninibus uteretur, omne príus animalium genus produxit, utín domicilium undis quag'ínftructum & abfolutü homo ingrederetur, Deínde omnibus anínmalibus ad eum adductís,nominafingulis abeoimponi uoluít.& quanquam credímus nó anímalia tane tum fed reliqua etiam omnía ab liomíne,fuo quodqj nomine duraturoir pofterum, ape pellata, Scriptura tamen per excellentiam quaridans de folis anímalibus hoc praedicat, Exprímit etíam diferte,omneanímaliun gerius, pifces, aues, Decora fiue quadrupedes, & reptilía,in eum finem productum efle;uthominisimperio, (non fruftrafícilicet, neciriue tili, yfabijceretur.ldem mox ín benedictione,quam Deus ín hominem confert,repetitur,, Etíterum poft diluuiunrin benedictione Noa & filiorum eíus : T'ímore( inquít Deus) & metuueftti affícietur omne animal, terrenum & uolucre, € quodcung terra produe citautín mari degit, Omnía iurísueftrí funt, Ciuicquid mouetur & uíuít, ad ci:bum uo» bís permittitur, Etíam inftantediluuío iuffus eft Nloas omne animalium genus, quod in aqua uitam degere ron poteft,in arcam inducere, de auibus quidem Gc animalibus pu rís,(eptena fingulorum coníugía,de ímpuris uero firnigula,nimitirut fpecies eorum cone feruarentur, quas homínis caufa Deus produxerat. Vbi illud animaduertendum ima pura etíam animalía , non contemptafuiíTe,! Porro inhiftoría Regum de Salomone e» gimus, contuliffe ei Deum tantam fapientízefacultatemi, ut doctiffimos quofg & cele« berrímos uíroslongoàfeínteruallo relínqueret. mox ínter fructus & opetafapieritíae ila liuscommemorantur Parabolarum tría míllía, Carmína quínquefupra mille, Hiftoria plantarum cedro ufqp ad hyffopum,poftremó Hiftoría animalium,auium,reptilium & -pifdum, ^ Quídefthomo(ínquit Dauid Pfalmo 8.)ut memoríam eíus habeascPraefee ciftiillum operibus manuum tuarum, & omnía fubíecifti pedibus eius: oues & boues & nhe. | animalia ellentía híftoríae animalium: quibus ubi fubiecero clariffímorüu uirorum círca eandem "s Nuncupato ria. apimalia ruris,uolucres quoque & pifces maris, quícquid per aequor tranfit, Etrure fus Pfalmo i48, Laudate Dominum de terra, dracones € omnesabyf(Ti , ferze & cuncta pecora,reptilia &auesalate,Gc, ^ Atquibeftíe D'eumagnoflcereuellaudarenon pofz funt:nos igitur admonemur, Deum propter illas laudare, & oratías ei agere, bonitate & fapientíam eiusín omnibus íftís rebus quas ad uníuerfi ornatum, noftrumQ ufum proe duxit agnoícen tes,Hínceft quod D.Paulusad Romanos fcribit,ethnicos etíam ínexcue fabiles effe, quod cum Deum agnoucrínt ex operibus eíus, quantum índefcilícethomíni cognofcere datur, non tamen ut Deum coluerínt, neg eratífuerínt, Siquidem que funt inui(ibilia D'eí(inquit)ex creatione mundí,dum per opera íntelliguntur,peruídentur,ip- fatp eterna eius potentíaacdiuinitas. ^ Poftremó locus extatcopiofiffimus & luculenz megram bune tus de prouídentía Dei,quaanímalíabruta dignatur ac profequitur, híftoriz lobi capite loeum poft pre 58, 39. quem nefim prolixior hocínloco omittam. | Haechactenus de dignitate & ex m TM ftudij exempla , ut non modo homine liberali , fed príncipe etiam dignam, ímó regíam hanc cognitionem efTe appareat, finem praefandi faciam, «| Alexandro Magnoregeinflammato cupidine animalium naturas nofcendi , delez Exenptacaife gatat hac comentatíone Aríftoteli, (ümmo ín omní doctrína uíro, aliquot millia homi form uires num ín totíus A(iae Gireeciaegy tractu paréreiuffa,omnium quos uenatus, aucupía, pifca» (tion tusqp alebant:quibusq uíuaria, armenta, aluearía, pifcínae, auíaría ín cura erant : ne quíd. S ies js ulquam genítum (aliás,gentíum ) ípnorareturab co : quos percontando, quínquaoínta | fermé uoluminailla przeclara de animalibus condidit: quaeà me collecta (inquit Plinius) inarcium cumijs quz ignorauerat, quz'fo ut leoentes boní cófulant , ín uníuerfis rerum naturz operibus,mediod clarífIimi reou omniu de(iderío cura noftra breuiter peregri nantes,Hacille, —— Alexander Macedo Ariftoteli hiftoriam anímalium eí offerenti fee ptíngenta;uel utínquít Achenzeus(libro nono Dípnofophift,zewvzeaevGy zexyseráey hoc Ariítotelis opusappellans)octingenta talenta rependít. Regium ením munus eam ideo exiftimauit,quod ínter pluríma regía quzehic traduntur, precipue colligi poffint, & equi tandi, X uenandí,X aucupandi ratíones,quaz funtregiz exercítationes,NNiphus, ^ Alea xander Magnus dono dedit Aríftotelí octopínta, ( Víues etíam octoginta legit, malím octingenta cum Nípho,ex nono Athenzi ubi óxfeseu legitur: fed apparet ex pretij eeftía matíone,quz mox fubijcítur, erratum effe libraríj non authoris, quód octogíntahoclos co lcgitur) talenta ( aurí , ) quadríngentís octooínta coronatorum millibus zeítímanda. Hecautem zeftímatio íta collíoítur : Centum enim talenta Attíca ex abaco ualentfexae ginta coronatorum millía : qua: multíplícata ogdoade, numerum conítítuunthocloco , repofitum,Robertus Cenalis,Eadem Guil. Budzi xítimatío eft libro fecundo de Affe, Quodfihodieuiueret Alexander,intelligeret profecto & míraretur ínter ínnumera eíus recía opera , nullius merito tantam ad pofteros eloríam & famam ipfius tranfmiffam, quantam ex hoc uno apud uuleus homínum contempto opere, Orbemferé terrarum uicit, ampliffíma regna fubegit, urbes ineentes condidit, (ed regnum eíus ín multas parz tes eo defuncto díuifum, in poteftatem Romanorum, aliorumQy regum uenit. urbes aut deletze,aut mutatis nomínibus,aut barbarís incolis habitatze literarum & hiftoríarum o2 mnium imperitis, condítorem fuum non agnofcunt. Interciderunt etíam quàm plurimi Ícriptores, qui gefta cíus líterís mandarunt, ut uíx unus aut alter ex poítremís extet, Ac anímalíum hiíftoría, cura & fumptu eíus perfcripta,conferuata tot hactenus feculis,annis feré mille nongentis , maxímo femper apud omnes bonos & eruditos ín pretío fuit , & magnae Íempert oloría cum ipfiregi tum conditori eius Arifto teli, Nonfolum uero glos ría maior ex hacin philofophum regis liberalitate ad pofteritatem manauít,fed etíam fru cius longéuberior, quàm ex multísillis uictorijs & regnis ab eo partís. quíd ením índe adiuuarí pofteri potuiffent, quod illius etíam feculi homines ueheméter fibi damnofum experiebantur, Multa homínum millía ut fuum pro libidíneimperium unus Alexander propagaret fubinde occídebantur , refpublicee mutabantur , uaftabantur regiones , & Dedicatio. Epiftola afía multa publica príaatagg mala,utfolentín bellis, multis maenisq regnis obteniebát, Nihil igitur tamhoneftum & gloríofum,níhil tam utile quod ad noftram durárít memo ríam,rex illereeum perfecit, quàm quod elegantiffimosíllos de animalibus libros cons (cribendiliberalifTimus author Aríftoteli fuit. |. Omnem fere animaliühiftoríam ( íns quít Petrus Giillius ) uel à regibus ftudiofeanimaduerfam, uelab íjs qui hanc ipfam cons fcripiffentijfdem relioiofe dicatam & confecratam uideo, INam ut omittam alios nobis liffimos reges,non optimos folum & diligenti ffimos pecuaríos habitos,uerum etíam cu riofosín exquirendiís anímalium naturis fuiffe:luba, Hieron, Attalus, Philometor, Ara. chelaus reges de uí natura anímalíum diligenter perfcripferunt,Hacille,C)uzeueró no ftrafuperregumiftorum Ícriptis fententía (it, exponam ín fine Catalogi ueterum nó exe tantium,qui deanimalibus Ícripferunt, ^ Oppíanus Anazarbenfis poétalongé doctif fimus,cum fua de animalibus poémata Antoníno imperatori Seueri filio Romgobtulifz fct, poftulare íuffus quod uellet, nonredítum modo patris exulantis, quemfolumpetez bat,facileimpetrauit,fed etíam pro fingulis uerfibus fingulosanumos aureos accepit, quo donoexhilaratus poemata fua aureis líterís exarauit, ut merito aurea appellentur. Sunt autemduorum eius poématum,de pífcibus & de uenatione, quorum utrüq ad Antonis num fcripfit, circiter quinquíes mille & octíngenti uerfus, | C. Plínius Secundus Hifto ríam mundi,ín qua czttera breuiter,plantas & animalia copiofi ÍTime tractat, V efpafiano imperatorí dedícauit, cui chariffimus & familiariserat. ^ Auicenna uírinre medica & ómni fcientiarum genereexcellens V ziro Perfarumreei à conf(ilijs fuit, à qua dignitate plerígyeum príncipem nomínarunt, non dubitauittamen aliquot deanímalibus libros edere, & multa de ijfdem Ariftotelis fcripta ínterpretarí, | Non míruns autem maíus olim cognitionis anim alium actotíus eorum naturze ftudiumfuiffe: fiquidem(ut Varro Ícribitlib.a. dereruft. ) deantiquis illuftriffimus quifque paftor erat,ut oftendit Greca « L.atínalín gua, ueteres poéte, qui alios uocant emAvapras, alios zrAvpAhasS alios ze Av zue, quí ipfas pecudes propter caritatem aureas habuiffe pelles tradiderunt, ut Aroís Atreus, utin Colchide Aectes, &c, Romanorum ueró populum à paftoribus effe ortum quís non dicíit?quis Fauftulum nefcit paftorem fuiffe nutrícíum, qui Romulum & Remum educauít? non ipfos quoque fuifTe paftores obtinebit, quod Parilibuspotiffimum cone didére urbem?non ídem, quod mulcta etiamnum ex uetere inftituto bubus & ouibus dicitur: & quód zs,antiquiffimum quod conflatum, pecore eftnotatum? Et quód nomi na multa habemusab utrog pecore£à maiore, & à mínore, ut funt, Porcius, Ouíníus, Caprilíus,Equitius, T aurus:item cognomina, ut Ànnij Caprz, Statilij Tauri, Pompoe nij VítuliHzcile. ^n facris quidem literis Abrahamum pecoris ditiffimum fuiffele gimus, & Dauídem patrís fuígreges pauiffe, — Hucpertínetetíamquod proditum eft, Íummos olím uíros anatomes, hoc eft diffectíonis partium corporis humani perquam ftudiofos fuiffe, & pueros etiamnum inter prima mathemata literarum ín ea exercuifTe, Petebantauteni cognitionem illam partium corporis noftri, nonex ípfis flatim humae nis corporibus, fed alíarum animantium, ut fímiarum , porcorum, canum , G aliarum quadrupeduminfpectis, uthís rudímentis imbuti , promptius deíndeac certius ín diffes cando humano corpore uerfarentur, In prímís autem Marcus Romanorum imperator; corporum confectíonís,& (inreularum partium naturae perítusfuiffe memoratur, Aeoy ptij reges fuis ipfi manibus anatomen adminiftrare non dubitarunt, lam Boéthus & Paulus Sergius Romanorum confules, & alij quidam príncipes uirí, Galeno animalia diffecanti (zepeadfuifTeleguntur, "i | € Hocigitur & huiuímodi Opus, & tantorum uirorum ftudijs nobilitatum, Hiftoe riamínquamanimalíum cum elaborarem, & primam eíus partem de quadrupedibus uis uiparis hoctempore ín publicum darem, Excellentize ueftrze clariffimi & prudentiffimi uírí,omnino multis decaufis confecrandum exiftimaui, Prímum publico nomíne,quod omnes bonas líteras fauore ueftro dignemini , ftudia tum facra, tum quzillis fubfer« uiuntlinguarum & philofophiz, liberaliterin repub. ueftraíuuetis atque promoeueatis, Deinde | | i Nuncupatoria. Deinde meo priuatim, quód cíuís fum uefter, quód Academiz ueftrze puero afumnus, & nuncín eade philofophíz naturalís profefTor,quód hzec omnía in ciuitaté ueftra mule tís (ubinde beneficijs peruos affectus, confcrípfi € zedenda curaui. Has omnes ob caufas zequiffimum uidebatur,ut Opus meorum operum;,nifi fallor,preftantiffimum, fub noz minís ueftri aufpício in lucem ueniret. Vos pro beneuolentía ueftra & humanitate ,ità accipietis hanc dedícationem, (qua utuobís honefta & oloríofa eflet, quantum íngenío | &labore efficere potui, nihil feré intermifi) ut externi etiam homines quí pietatem, pruz dentíam & fortítudínem ueftram mirantur, propenfumanímum ueftrum ín bonas lítee ras quoque earuimq cultores patrocinium non uulgare intellioant. Quod fifecerítís, &£ me amplitudini ueftrez commendatum habebítis , ad relíquos etiam animalium . hiftorizlibros maioreanimo & alacritate abfoluendos accedam, — Valete, T iourianno Salutís 3, D, LI. Menfe Augufto, TYPOGRAPHYS LECTÓRTIDS Epítome huíus Operís, | A BI M v $ breui,fi deo placuerit, Epitomen huíus Operis, omiífis fcilicet ijs quae ad Philos D logíam & Línguas pertínent,ut íllis etíam quorum tenuior efl fortuna, ac fis quí occupatíores funt alíjs grauioribus ftudijs, quàm ut ín iflís oblectarí eis líceataut libeat; per nos confulaátur. Et,ué hoc obíter dícam,dediffemus forte etíam prími Tomi Bibliotheca ex officína noftra fi uperíoríbus an nís püblícatz Epitomen,nifi am à nefcio quo ín(cíjs nobís id fierí audiremus. qui noftrís ín com pen díum redactís,aut potíus plurímís qua ín uolumine noftro erant, (ut funt prafationes,ceníurz,at« gumenta, Kc. omí(Tis,alíquot authorum nomina adíecit,que quídem per fe xdí & paucís folijs comi prehendí potuerant. V erum nos eadem omnía feoríim cum alijs quamplurímís ueterum recentíos rumég Ícripterum nomínibus,prímo quoq; tempore ín lucem dabím us,quod ad hoc ufg tempus df fiulimus ut eo copíoficrem A ppendícem iftam colligeremus, Vale, & faue illis potíus quí magnis fumptibus prímí ín publicum alícuíus operís aedendi authores extiterunt,quám quí lucri fpe belfuia no morealiena ínuolant, preter hominis Chriftíani officium, (quo quídem inter nos,fi boni uírí effe« mus,uelcitraieges & príuilegía fponte nos utíoportebat: )quali in tanta rerum &€ literarum copía pe Fu Ais lucrí ratío & occafio defit, nifi quae cum íníutía & damno aliorum fuícípitur, terum Yale — ? 9 QVAE ANTE OPERIS INGRESSVM (0 TRACTANTVR, SIRO DE Operis ions ad edes admonitío, | De prouídentía Dei círca "ou hiftoría obi, ; Defructu ex animali hiftoria petcipiendo,ex Theodori Gaza praffationein cone uerfionem fuam Aríftotelis deanímalibuslibrorum, —— ! Catalogus ueterum non extan tíum;quií deanímalibus fcripferunt, Catalogilibrorum extantíum, quibus ad hoc Opus ufi fumus, Catalogus doctorum uirorum no ftri fzeculi,qui aliquid ad anímaliu hiftoríam(ima cines,nomína in diuer(islínguis,defcriptiones)nobifcum communicarunt,eta Qa LU AM A ! titudínís ergo ínftitutus, | Ordinis ratío, quem per fingulas fert animalium hiftorias iri capitum partitione fee cuti fumus, | : | | Enumeratío quadrupedum uíuiparori,eo ordíne quo ín hocuolumíne defcribune tur,cum numeris pagínarum, : E da Eorundem copiofior index alphabeticus, i — Eorundemindices aliquotalphabeticiin diuerfis linouis, Hebraica, Chaldaica, Ara bica;Perfica, Girzeca;ltalica;Hifpaníca, Gallica, Germanica, Anglica, lllyrica, | IN OPERIS FINE Paralipomena quaedam cum figuris aliquot. Additiones & caftigationes, CONRADVS GESNERVS » CANDIDIS LECTORIBVS S N epiftola nuncupatoría,qua occafione ad hoc Opus accefferím, quantum in eo efabaras uerím,quí índe fructus fperarípoffint,& quanto ftudio tum reges & príncipes,tum mult magni X doctiffimí uíri animalium hífloríam excoluerínt, fatís mílií íam explicatum eft, à ? Hic reliqua de quíbus admonendum Lectorem ín Operis ingreffu duxí,feparatim propo nam.negením ín dedícatíone ad R'eip.nofttz uiros príncipes duse olcaorem me eífe decebat, Et quoníam ípfa librí magnitudo, antequam legatur quicquam, de prolíxítate apud multos me pyaliviras ege accufatura uidetur, hzc ante omnía mibí excufanda fuerít, ^— Prímum igítur non mírum eft ma. cufatur, num euafiíffe Volumen, ín quod omnía omnium, quotquot haberepotui ante nos de animalibus uon fummo ftudio referre conatus fim : ueterum ínquam & recentíorum, philofophorum, medís corum,grammatícorum,poétarum,híftorícorum, & cuíufuís omníno authorü generis; nec eorum duntaxat quí Latíneaut Girzce, fed quorundam etíam quí Germanice, Gallicé aut Italice lucubras tíones fuas edíderunt:Et diligentiffíme quidem illorum, quí de anímalibus ex profeflo alíquíd fcríe píere,mínorí uero cura alíorum quí óbíter tantum,ut hiftoríci & poéte nonunquam de íjídem me. mínerunt, Hís plurimas obferuatíones proprías adíecí,cum nullo pudore à quibufuis,doctís,índo, Cís,ciuibus,peregrinís,uenatoríbus,pílcatoribus,aucupibus, paftoríbus, & omní homíntü genere, multa fubinde ínterrogando collígerem,Per líteras etíam ab hominibus doctís, quas íllíex díuerfís regionibus ad me dederuntnon pauca cognoui. Imagínes quog anímantíum, operís molem auxes runt, Pracípueueró prímus liber,quem nunc damus, de quadrupedibus uíuíparis,excreuit ímmoe dice,quoníam hocanímalíü genus,uthomíni familiaríus,íta notíus (precipue noflro orbi) & utilius. & multi de fingulís libellos aut etíam líbros íuftos Ícripferunt, ut de equis Hippiatri Grace, Latine, & aljsín linguis recentíores, € c.De canibus etíam multí multa prodíderunt:de pecoribus & armen tís,bubus,caprís, ouibus, fuibus, plurima reí ruftice condítores Gracé LatíneQ, ^ Dicat aliquis non fuifle ex omnibus fed ex optímís tantum líbrís confcribendam hiftoríam. Ego ueró nullius fcrí pta contemnere ucluí£,cum nullus tam malus fitliber,ex quo non alíquíd haurire boni fíceat, (í quis iudícíum adhíbeat:quod potíffimum fit,collatís melíorís notz fcriptoribus, Ciracis cum Latinís,tues teríbus cum nouís.Itag; lícet nullum genus fcríptorum praterierím , & à barbaris etiam & obfcurís in díuerfís línguís non pauca excerpíerím,non temere tamen ídfecí;ítaut neque neglícentíor íudi carí polfim,quí temere fídem quíbufuis habuerím: neq; arrogans aut parum modeftus, qui ullíus lucubrationes conrempferím,Ea fane qua falfa aut quouís modo abfurda occurrebant, uel prorfus omifí,uel íta pofuí üt arguerem:taut fí quando íd non fecí,ftue per ígnoratíam,fiue aliam ob caufam, quod tamen raríus commiffum puto, (praterquám ín fjs que ad medícina pertínent,ubi fepe multa ium fal(a tum fuperftitíofa rettilimus, ut amuleta forte & alía, qux eiufmodi funt, utà medíocríter etíam erudítís uírís bonís facile agnofcantur ) ex ipfo authorís nomine quantum quída fidei merea tur fere iudicabit Lector.necp ením ego fidem meat übíg, aftríngo,contentus alíórum uerba & fen tentías recítaffe. Quamobrem dilígeter & relígiofe caui,ne ufquam nomen authorís omittere, quari quam ín paruís etíam & uulgo notis rebus:ut lícet dubítatíonis nihil rebus ineff: ec de uerbís tamen & locutionibus conftaret,à quo proficiícerentur authore,(i quís imítarí uellet, Itagj copiofior fepe fui,ut non folum rer cognítíone prodeffem : fed ijs etiam quí (oluta aut numerofa oratione Girzcé Latíneue differere aut fcribere uellent, (yluamuocabulorutm locutíonum$a fuppedítarem,Ceterum utomnía Latine & puré fctiberetur fieri fatis cómodé non potuit,cum quxdà ex barbarís deíumpta fj(de pene uerbis recítárím, praefertim (Í quz obfcura uel dubía eranttreliqua ueró ab íllís defcripta, ad mediocrem língua Latínze ufum deflexí, non quod melíus non poffem, fed quod tales authores talís elocutío magís decere uíderetur, Qua uero ex bonís & Latinís authoríbus tra nfcripfi, illorum nihil mutaui, Demeo quídem fiilo,non alid dicam, quam hoc prac pué mihí curafuíffe, ut fi non eleganter & grauíter,nec ad ueteris alícuíus imitationem, mediocríter tame Latine & clare dícerem, [Nam neg; otium erat filum excolendí,cum ín rebus ipfís ram uaríjs tam ínnumeris occtipati(Timus e(fem:& fere ad prelum defcriberem ea quz annis aliquot príus congefta repofueram, ut (i excudí contíngeret, non res amplíus ínquírendze admodum,fed fcripto fere rant, A ordo, & cura ne quíd fruftra repeteretur,me detinerent.Ouín & argumentumoperis non grauem & ornatum ftiluim, fed perípícuum & medíocrem requírebar,& plerungy grammatícum,hoc eft interpretationi aptá, Non enim recitare tantum uerba authorum uolui, (ed plerüg etíam, ubí opus uídebatur, explicatíonetr adieci,íta uthoc Volumen n6 tantum Hifloría fít aninralium,fed etiam expofitionís loco ín M omnes qui de animalibus alíquid prodiderunt, futurum. Nam quí librum aliquem explicandum fu fcipiunt, duo przcípue curant;utuerba & fenfus authorís declarent,& aliorum fimiles locos confe; tác. quorum pofteríus quoníam ín hoc opere (ummo ftadío perfecí, collatis tum aliorum tum utiíus authoris eadem dere díuerfis inlocís dícta,minus operepretium fuít pluríbus declarati authorum uerba,cum ipfi iriter fe locí tam diligenter collatí mutuam lucem afferant, Sicubí tamen pr uidea eT : * Praefatio batur,uerba ctíam & fententías pro medíocrítate mea;tum alías,tum per parentheles,ut uocant;exe pofuí, Accedit praterea quod natura à nimío fili cultu & ómníaffeciatióne (im alientis, hac cura il lis rclícta quibus uerba magis quàm res funt cordi, Sed ut copíofíus dícta paucis repetar; prolixum hunc librum fierí oportuit, primum quod ex ínnumeris authoribus confectus eft; deinde quod fxpe multa de meo declarandicaufaadíec, ^ Poterattamen fic quoqp multó breuíor effe,fi Philologtam - monattigiffem, in qua menímíum fuíffe fateor;fed hanc quog diligentíam; fi nó admodum utilem, íücundam tamen grammaticis & alijs quibufdam fore fpero. mihí certe magno labore, multís uígíz Iijs conftítit, Philologíam autem appello, quícquid ad grammatícam,& línguas díuerfas, proserbía; fimílíajapologos, poetarum dícta,denícy ad uerba magis quàm res ipfas pertínet, Hac & buíufmodi magna ex parte ad octauum fiue ultíémum de unoquoc animante caputreíeci : alíquotíes tamen ín príora etíam capita írrepferunt, partím quod ego uoluptate quadam ad digreffiones eíufmodí leui occafione ínuítabar,partím quod lucis nonnihil authorum locís commode illic recitatís afferre uídes renturtut cum alibi tum fecundo capíte;ubí de partibus animalium fcríbebam;ex grammarícís, me^ dicis & alíjs fepe plufcula attuli.In tertío, ubí de cíbís animalium & morbis agendum erat, fxpe ad plantas(quíbus illa uel nutríuntur falubríter,uel fortuíto guftatís laduntur aut etíam necantur) co^ piofíus defcríbendas diuerti:& fimiliter ín quínto capite, (quz tales erant ftirpes, ut ijs pet uenato« rescumalíqua efca obiectis anímalía perírent.Ex profeffo ueró ín ípfa philología, plantas illas nomi nare & interdum multis defcríbere folitus fum, quae quouís modo nomen fuum ab alíquo anímali traxerunt.lam capite feptímo, quod eft de remedijs exanímalibus, && noxis quas morfu í&cuueaut ín cibo fumpta ínferre folent curandís,non raro multa altus repeto,rei medícze illuftrádae ftudío, Eft "ubíiloca authorum deprauata & reflítuenda,digrediendi occafione prebuerunt, Breuíter,ubícungg rarum alíquid,aut alijs índíctum,fe offerebat,quod explícatum communes literas ílluftrare uiderez tur, facilius ad íd enarrandum ab ínflítuto decefli. [Nam cum à puero ín grammatícae & philologíze ftudijs Graecis Latínís&p educatus fim, & adolefcens adhuc eadem profiteri coeperím:;donec adultus ad maturíorem philofophiz prafertím naturalis € rei medícz profeffionem acceíTi, quanquam ex illis quoq; phílologiam non parum auxí ac folídiorem effeci:& auídi(Time femper uarijs lectionibus me exercuerím, pofTe mealíquid amplíus ín rerum & dictionum uaríarum explícatíonibus quàm uulgus ftudíoforum prafertim atate inferiorum, & alíjs occupatorum ftudijs, mihí perfuaferam, Quamobrem liberíus fzpe & copiofius multa fcrípfi, ueteres ac recentíores reprehendi, nullo pros fecto uel obtrectandí alíena,uel mea oftentandí anímo,fed candíde & fimplíciter,ut quantum ín me e(Tet publíca ftudía promouerem, Quod finemo ímprobat íllorum libros,quí nullo ordíne ut quídqs ín mentem uenerít,uaríorum authorum uerba & locutiones ín utragp língua enucleant,utapud ue« teres Macrobius, Gellius, Caffiodorus, & quicungy uaría fcripferunt,quorum plurímos ín fecunda Biblíothecz noftra parte recenfuí:& apud recentiores cum alij multi,tam pracípue Guil,Budaus, Cxlíus Rhodiginus & Calcagnínus,Politíanus,Erafmus Rot, &c.fed tanquam optímemerítís quí» cung; uír bonus & uel medíocriter doctus,magnas agít eratías:non uídeo quo iure uítuperetur no» fler híc labor,ín quo multa quídem ab alijs dicta, fed confufe, multa à me prímum prodita, íta digeffi & difpofuí,ut propemodum níhil non fuoloco reddítum fit, Síquídem omníum non folum fuafunt capíta,fed capítü etíam partes, certí ordínes,priores,pofleríores,medía, uno fert & perpetuo per uníuerfum Opusordíneferuato. | Etquoníam non rarenter incidebat,ut aliquid diuerfos ínlocos ex illis quos ínftítueram referrí poffe uideretur,ne nímíus effemxepetendo,feré ab unoloco ad alte: rum lectorem remífi, nifi res tota paucís repetí poffet. Hzc & alia quaedam (ut díuerforum author& uerba, & ftilí uaríetas) ínzquale,interruptum,& falebrofum ut íta dícam Opus, &(ut aliquis forte obfjciet) fcopís fimile díffolutís reddíderüt: quod uítium ego etfíanímaduerterem,commiíttere tame nonrecufauí,dum íta prodeffem.Erít autem hoc quícquíd eft uitfj multó mínus,fi quís fecum reptra tetme ifla omníanon eo ínftítuto compofuí(fe, ut contínua lectionis ferie cognofcerentur à ftudioa fis:fed íta temperaffe,ut quícquídalíquís fuper quouís anímante noffe defyderátit,id fuo ftatím loco repertum,per fe etíam legere € clare intelligere poffit, Itacp fi quístantum ad ínquirendum per ína terualla hoc Opere utí uoluerít, quí Dictíonaríorum & aliorum huíufmodí communium librorum ufus eft,hocredé facere poterít,quod fi perpetuó feré nobís obferuatí ordinis non memínerit, índía cem alphabetícum coníulat,quem ín totíus Opexjs;id eft fíne fecundi 'Tomí, utríc; Tomo commues nem zdemus,f(i níhil ínterím aliud,uthomínes fumus,accíderít. Idem ferePlíníus ín INaturz hifto« ríacauít:nam ín praefatione ad Vefpafianum , Quía occupationibus tuísánquiít) publico bono parz cendum erat,quíd fíngulís contíneatur librís huíc epiftola: fubíunx, f. umma$g curane perlegendos. hos libros haberes operam dedi. "Tu per hoc & alijs praeftabís ne perlegant:fed ut quífcp defiderauea rít aliquíd,id tantum quzrat,& fcíat quo loco ínueníat , Floc ante me fecit ín líterís V aleríus Soraa nusínlíbrís quos Ézezid'op ínfcripfit,ElecPlíníus. — Quiínartegrammatica proficere cupiunt, & alícuíus linguz ufum fibi comparare;íllíab optímís grammatícis qui metbodo compofitíua(ut uo. cant)artem tradunt líterís & fyllabís ad diciíones & octo fermonis partes, & poflremo fermonem ipfum, & fyntaxín progreffi,artis notítíam petunt,interím tamen Lexícorum( ín quibus fingulz dís ctíones locutionesqy enumerantur longe alíter quam ín preceptis artís, ubi nec omnáía fingíllatim nec . eodem ordíne recenícbantur ) utilítatem non neglígít, non ut à príncipíoad finem perlegat, quod. ^ Opetüa Ad Le&orem. eperofius quàm utilius fieret, fed ut confulfat ea per ínterualla,lta quí animalium hiftoríamm càghiítiia rus eft, & contínua feríe perlecturus,petat illam ab Ariftotele, & íi quí fimiliter fcrípferunt ; noftro uero Volumine tanquam Onomaftíco aut Lexico utatur , [Non ením me latet quod Aríftoteles dos cet de partíbus anímalíum r, 4, multo praftare ( ad philofophicam defcríptíonem ) & eruaditíus effe, de animalíbus íta (cribere,uttum partes tum affectus pluribus communes fímul tra&entur, per los cos quofdam communes explícata eorum híftoría, primum ea perfequendo qua communiíffima funt,ac paulatím ad mínus communía, poflremoad ea quz certís tantum generibus ac fpeciebus ítia fimís propría fuerínt,deícendendo.nam fi ín fingulis animalíbus partes & affectus alíquís fingulas . | tím confideret,multa fubínde repetenda erunt,quod perabfurdum(inquít)& prolixum fuerít. Hoc ego difcrímen quamuís(ut dixi)animaduerterem,uoluitamé anímalíum hiftoríam fingulatim pere fequi, quod íd noftro tempore, quo nomína plurímorum non amplíus intelliguntur, multo utilius futurum ífudícarem: & nonnulla frequentius repetí mínus abfurdum putarem, propter ordínem eiufmodi ínflítutum,ut ínquifitioní magis quàm contínuz lectíoní feruíat hoc Opus,nó tamen oma nía que communiter alícuí generí iníunt, ín fingulis etíam animalibus pofuí, tum quod quxdam nullí non nota fínt,ut communiffimae quadrupedi partes : tum quod ín quibufdam fí quís dubitas uerit,facile ad Aríftotelís locos,ín quíbus generatím illa tractantur, recurrere poffit, & fortaffís nos etíam aliquando de anímalibus fecundum genera & fpecies nónihílcommentabímur, Adde quod .commodíus erat per fíngula anímalía hiftoriam à nobís condi eo etiam nomine, quod non phyfice aut philofophíce tantum,fed tnedícé etíam & grammatice de unoquog, tractare flatueram, INec caa ret tractatío ifla exemplís erudítorum.de plantís ením uíx unus aut alter, ut Theophraftus, Ruels líus,iuxta methodum illam qua cómunibus partibus & affectibus plantas fingulas fubíjcit, aliquíd prodiídit;fingulas uero feparatím plurímí defcripferunt & olim & noftro feculo, precípué medici, Vnus Kuellíus fere in utrog elaborauít,ut Galenus quogp, fed in facultatíbus tantum defcríbedis, Fateor equídem potuílle me quamuís ínftituto meo manente, ín'multísmulió breuíorem effe,nifi prater cetera exquífítum etíam iftud diligentize meze fludium me oblectaffet. V bí ín mentem uenít Líuij illud quodam uolumine fic orfí;Tam fibi fatís eloríze quafitum, & potuiffe fe definere,nifi ani- mus ínquies pafceretur opere, Quanquam,ut inquít Plínius,maíus merítü effet,operís amore(quod ipfum non fuz fed Komani nomínis eloríz: compofuiffe decuít)no aními caufa perfeueraffe: & hoc populo Romano praftítífle non fibi. Ego quamuis Líuium non folum uelanimí gratia uel quzrena da (ibí gloríz, fed magis etíam híftoríz uerítatís & populi Rom. íllufirandi caufa, fcribendi labores fuftinuilfe exiftímo:modeftíus tamen dixiffe iudico, íta ut dixítine fí eo modo quem Pliníus requírít díxifet,arrogantior uíderí potuíffet,ut qui clariffimo totius orbís populo & gentium ui&orí ornaz mentíquíppíam fuís fcriptis acceffurum defe preedícaffet. Ego fimiliter etfi totum hoc Opus quale cung eft,non míhi fed R eíp.& Academia noftra moderatoribus(quí meà puero (ua liberalitate fo uerunt,fouentóá5 etíamnt,etad ea que coepíalacríter perficíenda hortantur)uaiuerfüm deberi uolo, ac fi quíd indegloría naící poteft, adillos potiffimum recídere : modeflíius tamen, ni fallor, hacres tíceo,X aliorum relinquo íudícijs; an laudis & eloríofa: famae ex opere quanquam non íllaudabilí, Senatuí & Academíx multo íam tempore multís nomínibus píetatís, doctrinae & uaríarü uirtutum Clariffímis,accedere quicquam poffit, y fT ul (Sed nimium forte hic etíam prolixus fum,dum Operis prolízítatem excufo,quanquam obiter fimulalía quedam egí,ut commodiítates quafdam eíus oftenderem;ac flylum noft:um qualemcungg excufarem, — Pergoadrelíqua.Et quanquam de ímmenfo labore noftro ex antedictis fatis coftare poffit,ac ipfa Voluminís tum magnítudo,tum uatíetas & dífficultas explicatarum ín eo rerum pro meloquatur,addam tamen nonnulla fi íta fortaffis equiores ac benigniores mihi cenfores contíns ganthomínes doctí, (nam de índoctís parum curz; ) fícubi tne offendifTe anímaduerterint, Magní enim & arduí conatus,etíí non per omnia réfpondeant, ueniam merentur: (ut ille ait) opere in mas gnofaseftobreperefomnum, ^ Plíníusfe naturalem híflotíam fuam confecilfe fcribit ex exquifi. tis authoríbus centum;adiectís rebus plurímis,quas autígnorauerüt,aut poflea ínueneratuíia : nec dubítamus(ínquít)multa effeque & nos praterierínt.Eadem de hoc noftro uolumine accipi üelíim; quamuis non folum ex authoríbus centum,fed multo pluribus íd mihiconcinnatum fit,ut facile eft computare ex catalogo eorum quem ínfra pofuí, Erat autem prímo perquam laboríofum omnía día ligenter X cum íudicio legere, deinde excerpere,& ad fuos redigere ordínes ; ac rurfus ínter Opus fcriberidi conferre,cum permultí eadem dícerent,alij ab alíjs mutuatí expreffis authorum nomínís bus,alíj fuffurati fuppreffis, Quam uero & dífficile & tzdío plenum fítauthorum Ícrípta fic inter fe conferre;ut omnía ín ununi quafi córpus redígantur,níhil omíttatur,níhil repetatur temere, nemo facile íntelligít nííi expertus. hoc quídem íta contingit,uel duos aut tres tantum libros conferendo; multó maximé uero complures ut nos fecímus:íddy tam diligenter,ut ad alios authores fuper fj(dem rebus míníme poflhac fit recurrendum, fed quí Volumen noftrum habuerít,omnía de tjfdem fcripta habere fe perfttafus effe debeat;unum fcilícet pro bíbliotheca,unum sro dvzetioy £p. Hoc cum ante nos Petrus Gillíus fecí(Tet,fed in paucís authoribus, Grzcos, inquit, quí de ahímalibus fcrí pfes runt,non modo Latínosfecímus,quod facillimum fuiffet:fed Díony(ium étíam Caffium; quí Mago nem conuertít,imítati,ordinem & íudiciut adhibuimus,Sed hac ego multo iuftius de noftris dixes 3 2 P ' oC Praefatio tim,qui & ordinem multo commodiorem fequutus fím, & longe plutà contnlerím ínter authorum Ícrípta,tum alia(utfupra dixótum pleraq ex Gracís translata, & ab alijs € ab ipfo CGillio, Itac faa (us Grzca appofuf,ubí ucl interpretes lapíi uidebatur; att uocabula loquutíonesué rarum aliquid: aut pulchrum;aut reí prefentí peculíare contínebant,lVlulta etíam ipfe conuertí,uel quod translata hacienus non effent,uel quod obuíum ín Grzcís locum ípfe potíus transferre, quàm apud interpre tem díutíus ínquírereuolebam, — Ex Germaniícis etíam, Gallicís, & Italicis quadam Latína fec, Hos lucubrandi labores,legendo,colligendo,conferendo, tranfícríbendo, multis annís fuftínuf ; quí certe quales & quanti fuerínt,non facile credí poteft, nifi ab expertís. etfí an quifquam rem fimilem tentárít,utomnía omníum, quotquot haberí poffent uníus argumenti Ícríptores, ín unum corpus redíoerernon facile dixerím,nam quítex multís quedam conícrípferint quofdam nouí, quí ex oma nibus nemínem , Quamobrem poffum íllud de laboribus meís dicere, quod Ariftídes deelegantía Smyrnz urbís, quam nemo nifiquí uíderít cogitatione poffit affequí ; Aoxs «t ip wot me X) doyua móSE atay vrovisedhoz dorso Toy N299 7. tyi true qai zrhwygee poni sea Vriqui A&yeip &AK d ásis zretreigeouiévre máx 4 4 yroMes tgAoy idivzi uova woIvoUd may uA TI ys UTI, | | (Quod ad flilum attínet,etfi ín precedentibus quzdam díxerim,obíter digreffus híc príuatím quzdam adíjcíam. V fus fum ígitur díctíone humili & míníme affectata, ob caulas fuperius enumes ratas.Nam ín hís fcríptis ín quibusrerum cognítio quzrítur (ut Maffarius ínquít ín fimili argumen" to,)non luculenta otatíonis lepos,fed incorrupta uerítas exprimenda eft, Certe huíufmodi lucubra tiones(ut cum Plínío dícam)nec ingenij funtcapaces, quod alioqui nobís perquam medíocre etat: nec admíttunt exceffüs aut orationes, fermonésue, aut cafus mirabiles, uel euentus uaríos, aut alía iucunda dí&u,aut legentibus blanda.Sterilí matería rerum natura, hoc eft uita narratur, & hac for didíffima quoque fui parte,ut plurimarum rerum aut ruftícís uocabulís autexternís, ímó barbaris; etíam cum honorís praefatione ponendis, Hac Plíníus, Quod fi ille homo doctifiímus (demé& ori iudicio eloquentíffimus,quítp caftitatem lingua Latinze cum lacte hauferat,& alfjs com modítatibus ufus,& unde plurímum excitarí feruor íngenij poterat Mecoenate adíutus imperatore V efpaííano, de ftilíanguftia & ruditate, ín fimili fere argumeto excufatíonem ínftítuere uoluit; multó caufacíus ipfe hoc facerem multas ob caufas, quasne fim prolixior non enumero, — Cur quzdam paffim ín. hoc Opere diuerfis ín locis reperantur,ratíonem reddidi (am ante, nempe quod íta poftularet inftiz tutusà nobísordo,& capítum partíumg ín fíngulís díuifiotut non neoligentize noftra,fed accirate potíus curíofe&p interdum diligentia id adícribendum fit, ^ Sed repetuntur quzdam alíquando eodem ínloco,quz uíderí eadem poffunt obíter cognofcentí:fí quis ueró preffíus confideret, nonní hil (quantulumcungpínterefle intelliget,uel inre,uel ín uerbís. namloquutío quandocg; peculíarís, autelegantía uerborum,ut íd facerem, ínuítabat:ut haberet etiam quod dícendo ímítarerur, fi quís eadem de re alíquid quouís modo dícereaut fcribereconaretur, ^— Parentbefes quogs(ut uocant grammatíci)ad fiium perünent,qua paffim fn toto Opere pluríma funt, íd&p plutes ob caufas,aut quía uaría erat lectío;aut Ícríbendímodus diffidebat,aut noflra alíorumue caftígatío addebatur,aut utinterpretarer,aut ut de meo explerem, fi quíd deeffetzaut ut Grrzca adderem, fiue quod elegantía fua placerent,aut peculíaríter ad rem praefentem facerent,fitre qnod Latína ex eís non fatís benered díta uiderentur: deníg fimpliciter ad claríorem íntellectum illorum quibus ínterferuntur, Quan; tum ad orthographíam, non femper eadem uocabula eodem modo fcripfi,fed (ecundum authores quorum uerba recítabam nonnunquam uaríaui, 4| Hac de ftílo & elocutione, Quod ad res ípfas,earum(t ueritatem & certitudine, fidem meam in plurímís non aftríngo, authorum(penes quos ea eflo)nomina pofuiffe contentus,Ea certe magna ex parte fídem merentur,qua multorum & erudítorum multís íam feculís confenfu muníuntur, ut hacetíam gratía authores à nobís complures nomínatos,& quzdam fortaíffis non magno alíoquí fru ctu repetíta non fitpoenitendum, A multís ením tefibus res una fi uerbís fjfdem dicatur, eo fide dí: nioreft, Fateor nonnulla leuícula effe, ( ut Gillius etíam ín Aelíano fuo, quem nos ín noftrum Opus tranftulímus, )fed ea non multa funt, & cum alíjs ínfinítís grauibus & dociís compenfantur: actanquam nzui ín artículo pueri delectabunt Alceos, hoceft non ftultos aliení operis aftimato- res, Ego uítilítigatores non curo.tales ením potíffimum funt,ut Cato pronuncíat,homínes uera lau dísexpertes, Quodfínonad plenum fatísfecerím, ( utor tj(dem uerbís, quibus ín fua de pifcibus fcripta Maffaríus)non erit culpa defiderij mei,quod fane ardentiffíimum eft, (ed quod plus facere hoc tempore non potuí, Aequílectores boni cofulent tam diffufz materíz quam fufcepimus maximam partem à nobís traditam effe, neg ením tantz reí fatísfacturi meunquam fperaui, Quin prius quan tum nos ín íuuandis bonís artíbus fecímus,alij tantum quocp facíant,ac deinde blaterenc.INec enía animoferemus;íníquo,fíad hanc ímmenfam difficillimami a nobís fufceptam prouíncíam in auxía lium perítiores aduenerínt,nosQp etíam fuperauerínt, Paedaretum ferür egregium illum uirum, quí uum ín trecentorum numero lectus non effet, quí ordo apud Lacedzmoníos honore praeftabar, abiretG hílarís ac fubrídens,reuocatur ab Ephorís:ínterrogatusqp quíd ríderet,refpodít: Quoniam equídem ciuitati gratulor, quz cíues trecentos habeat meipío meliores. — Iam etfí profefíus fum. omnía fere omníum hactenus qua ad manus meas peruenerunt de animalibus (cripta,ín nofirís lu. cubrationibus comprehendí;nó tamen ídcírco fuperfluos aut ínutíles pofthacaliorum libros haberi uelím, -mc.-w Ad Le&orem. uelim,neg ením id utefficerem unquam cogítauí,Quín omnibus fuum locum, fiam honorem mae nere & equum eft,cum prode(fe omnes uoluerint, X ipfe omníno cupío, Meretur ením alíj propter antiquítatem,religíofe ut obferuentur:alij etíam propter methodum philofophícam & díalectícam, autalíam à noftra diuerfam, ali propter elocutíonem, quídam propter hec omnía, Grecos fané íms primis língua ipforum fzuentes obferuabímus. — Sunt quí Aríftotelem, Plíníum, & alíos ueteres nquítGillius)omnem anímalíum naturam fcríptís comprehendíffe pradícabunt, à quíbus adeo difTentío,utab eís preclaré ínchoatam multam anímalium uím,non plané perfectam audeam dicere, Cur ením tot tantístp relígíofiffimis authoribus de ui & natura animalium extinctís, non ampltm : locumhornínibus mínime ínertíbus ad nouam commentatíonem relíctum efTe arbitremur?cum fex centís apíum fcriptoribus nondum perdítís, Ariflarchum Solenfem conftet duodequadragínta ana hos fiibil alíud egiffe, quàm earum mores tum obferuaffe,tum fcríptís mandaffe. |» QResardua (cumPlinio loquor)uetuftís nouítatem dare, nouís authorítatem, obfoletís níto. rem,obfcuris lucem,fafiidítís gratíam,dubijs fílem;omnibus ueró naturam, & naturz fuz omnia, Itag; etíam non affecutís,uoluiffe, abunde pulchrum atqs magnificum eft, Certe peculíatís ín ftudijs caufa eorum efi;qui difficultatibus uíctís,utilitatem iuuandi pratulerunt gratíz placedí, Quid ueró Epilogils, laudabilíus ex omní buimanítatís fludío quam fufcípere tam liberale tamQlaudabíle munüs reno. uandz uetuftatis, uel ab ínterítu potius uendícandze,& nomínarebus, res nomínibus reddendi? Magna debetur gratía ijs quí ufas publícas curant/fternunt,muniíunt,repurgant, aperíunt,complas nant,explent,diírígunt,ut faciles uíatoribus,irmentís & curribus fínt,ac fine impedímentiís fine pea rículó péragantur:et(i non omnía illi ímpedimenta, fed maíora tantum füftulerínt, INec parum ín te literaríamerentur,quí Opus aliquod publice utilítatis ergó fufceptum íta excolunt,ut relíquís ít - eodem argumento níhíl aut mínímum difficultatis in pofterum fit futurum, Quod cgo fícírca ínfiís tutam meum,ut uolebam fum confequutus,ualde gaudeo: firi mínus, alíquíd efl magnam me pare tem precftítíffe,ut non magno negotio excítatíd nobis homines doctí quod reliquum eft aliquando abíoluant, —Faueteigitur optími & zquíffimí Lectores Operilaboríofo, honefto, íucundo, utilí, trarío; X Deo opt. max, gratías agite, & orate ut (í diutius ín hac mortalí uíta degendá fít,quoníam otíari non prodeft ín naturz potíus índagatíone & operum Deíac patrís noftrigrata celebratíone, quám alijs quibuíuís quz uel ambítio uel auarítía dictat ftudíjs, fancte píe& uerfemur,& multo con quifíta labore pofterítatícommunícemus,Interím obfecro bonos & fludíofos omnes, fi quí habue: tínt quícquam quod ad huius Operís perfectionem momenti aliquíd afferre poffit,ut funt, cuiufuís generís animalium ímagiínes, aut híftoríz,hoc eft quicquíd ad earum naturam pleníus cognofcenas dam facit;aut reprehenfiones eorum in quibus nos hallucínati fumus, qua certe multa efle, quího. imo fim,non dubito,ingenue & candide nobifcum ut communicent, & tanquam publícum Opus ac ín medio pofitum illuflrent;qua res & ípfis eloríofa,& mihi iucunda, & hominibus ftudiofis pers petuo utilis eft futura , Certe Operís egregij, quantulumcung íuuerís, partícípem fuiffe, ín gloría ducetur,Ego etfiín paucíffimís ueluna tantum ín re, aut admonítus de errore, fuero,carndíde mox emendaboraut aliquid nout edoctus; adíjcíam, fiue ad fectidum de reliquís animalibus Tomum, fiue feorítm ín Appendice:Etne ingratus ín íllos uídear qui aliquíd contulerínt,prater amorem quo il« los perpetuo profequat. fi aliud nihil (ut tenuis eft fortuna noftra) beneficij ín ecs referre dabitur, candída faltem commemoratione nominibus ípforum ín catalogo illorum per quos profecí enumes ratis,animum meum declarabo, Quod fí qui uel deftituti occafíone ad nos (críbendí míttendíue alía quid,aut alía caufa affe&üue ímpulfi, publice etíam errata aliqua nofira caftíigare uoluerínt, quod fcio multos facere poffe grauiter fimul & docte, atqs utfacíant opto, illís quot gratías habebo, hoc unum oro,ut candide & modefte fcribant, quícquíd aduerfum me fcribere uilüm fuerít, atcs íta ut tempub.líteraríam promouendi magís, quàm uel fuam ambíendí gloríam , uelnos reprehendendi caufa id fecíffe,ut uiros decet magnanimos,ueré uídeantur,Ego omníno ex quorumuis iuftís caftís gatíonibus mea emendare, nec fua laude quenquam priuare paratus fum, Spero ením, abfit ínuí« día,ad omnem poflerítatem dutatutum hunc laborem noftrum,non quídem doctrinae nofitz,quae exigua efi;fed diligente meríto, quz tot tantasty lucubrationes ex innumerís authoribus ín unurni quafi thefaurum accuratífTimé coniunxit, Valete, d " $ DE CVRA ET PROVIDENTIA QVÀ DEVS BESTIAS RATIONIS EXPERTES . dignatur & profequítur,locus lectu dígníffi- mus ex [obi capitibus 38. 39, | Cap. 58, V'm tu uenaberis L & o x 1 predam, & paftüm catulis eíus fuppeditabis?e Quisc o R Y o de cíbo profpícit,cum pulli eíus farelíci ad Deum clamantes oberrant? Bat Cap, 39. INoflínetempusquo c APR AB FER AE ínrupibus paríunte An obferuafli partum C E R^ V AR Y M,autnumerum menfíium quos ímplent,& parturiendítempus ? Submittunt fe íllz,iris curuata& fcetum magnís doloríbus edunt, 'Tumhínnuli adolefcunt,& pabulo íam confírmati rea lictamatre nonredeunt. Quís A s1N v M fylueftrem(pero)liberum dímifit,autquis o N A GR f (arid, Hebrei tim pere tum arud afin ferum interpretantur) uincula foluíte Ego domicilium eíts ín folitudíne poa - A a fui,& cubile ín loco fterílí. Itagy ridetturbam oppídanam,nec audit clamores agafonís, Pafeua fibí . in montibus dí(quírít,& ftírpes omne genus uírentes fectatur, Voltne Mo NOCER O 5 tibi feruíre,aut morarí ad przfepe tuii? An loro ipfum uíncíes,ut fequendo tefulcos aratro imprimere, aut glebas frangere uelít Aufisne illi credere, tantoty robore pra'ftanti tuum permíttere laborem? Sperabísne meílem tuam ab eo conuebendá,ut condatur ín horreum? En pulcherrímas s T R. v T HI O KI S (panonis fecundum alios,«ut galli flucftris alas, quant fuperantpennas,& alas € 1 C ON I AE? (Quidam uertit: Án [dedflii]alas plaufibiles pauonibus,aut pennas ciconie es* pluna?)Sed deferítin terra oua fua,utín pul uere foueantur:nec cogítat pedibus ea díffipari,& à beftíjs conculcarí poffe.Ita ímmítis eft in pullos fuos, ac fifi non effent; & íta pro eís folícita nó eft,ut peperiffe fruftra uideatur, Nullam ením mei. tem aut intelledtum díuínítus accepit, Quo tempore uero füblímís euolat, rídet equ& fimul & equis tem, Tüne E Qv o dabísutgenero(us & bellator fíteut alta ceruíce ferocíat,& hinnítum adatz An fperes te íllum excitareaut terrere poffe ínflar locuftcA tquí nares eíus ferociam fpirant:calci bus folum fodícat,& fortitudine fua fuperbus armatís occurrít. Metum omnem contemnit, nófran gítur anímo,non expauefcít micantem gladíum.INon pharetra foníitum,non haftam uíbratam,non lanceam aut cufpidem curat, Dum fremitus & tumultus cíetur,terram fodít, nec tuba fono moa uetur,Claffico tubz fígno anímoféadhinnír, ac eminus praelium, & ducum clamorem tumultumds tanquam odorans percípit, — INum per tuam fapientíamfit, ut A C C1 P 1 T E R. uolans alas fuas uentíscommíttat? —Tuoneíuffufublíimis A Q v LL A fertur, & nidumín alto ftruit ? Incolitilla CVultur incolit petras erc. LX X. Sed cadaueribus pafci Matthei ctiam cap.x 4.. aquilae mon wulturi adfcribitur) petras, & ínacceffas rupíum uelutí arces: índe fibi de efca prouídet, longe latet perfpicaciffima círcumípectans, Pullá eius fanguínem forbent:ipfa cadaueribus ubícung fuerínt, aduolat. DE FRVCTV EX ANIMALIVM HISTORIA PERCIPIENDO, EX THEODOR! GAZAE prafatione ín conuerfionem fuam Aríftotelís de anímalibus librorum. phficus quoe Minis philofophandi ratio naturalis, ubí à primis illis naturz ínítijs, materiam díco, formam, . modo uerfctur fínem,agens,& motum(ut íta loquar)emerferít,híc uerfatur,ac díutifTimeimmoratuür;híc fuas in bifloria ani. rites exercet,atcp multiplícem,uaríam,& admírabilem rerum conftítutioneni ampliífíme explicat, maliueris Perfequiturordíne dí(crímína omnía,quiíbus natura fuas anímantes dífferre inter fe uoluit; colligit fümmagenera,relíqua figíllatim exponít: partítur ín fpecies genera:& fíngula , que círcíter quína 'genta numeto ín hís contínentur libris, defcribit: pergit quae explanans,quemadmodum eríátur, fiue terreftría,fiue aquatícatquibus nam conftent membris, quibus uefcantur alimentís,quibus affía -cíantur rebus;quibus moríbus przdíta fint,quantum uíuendi (pacíum datum cuíq eít,quanta cor porís magnítudo,quod maxímum,quod mínimum eft ; que forma,quis color,qua uox,quz ínges nía,quz offícía:deníg níhil omíttít, quod ín animalium genere natura gígnat,alat, augeat, & tueaz tur, Qua omnía eó fpeclant,ut, quod fandtífimus quocp author ille, quem deus fibi uelutí fuppellea clem quandam precíofam elegerat,admonet,ex íjs, qu'à natura proueniunt, deum ímmortalem, ex quo ípfa pendet natura;íntellígamus,admíremur, atgg colamus:qua re nihíl pulcbríus, níhil graa "im ani uius, nihil dígniushomíni efTe poteft, ^ 'antusfructus borumlibrorum eft.INec audíendí funt,quí£ malium contem ínquiüt: Multa Aríftoteles de mufca,de apícula,de uermículo,pauca de deo, Permulta enim de deo platio non [per 15 tractat,qui doctrína rer& conditarü exquifitíffima,condítore ipfum declarat: necuero müfca,nee uermículus omíttedus eft ubi de natutze mía folertía agitur. V t ením artíficis cuiufuís, (ic nature in. quem finem, Minuto tenda. Caufarii cogni genium ín mínutíffimís potius contemplandü ef. ^ Quinetíam cum rerü caufas cognofcere pula tio quàm fos cherrím& fit(hac ením una cognitione;homo perfíci,abfoluidp poteft, ut deo immortali ftmilís, quoa bilis, ad eíus fieri poteft ,euadat)his fane líbrís plene docemus, cur quacp resin animalium genere íta fi? planed felicitatem affequímur íllam nobílioreim,qua in actione animi coníifiít,quam fapíens quogs | poéta poeta przedicans : Felíx, inquit, qui rerum pótuít cópholcere caufas, |^ Quid deaníimaloquar, de qua totíes publice,prítiatímd dífputaturz INufquam fuorum librorum, tam aperte philofophus híc fuamopínionem exponit, quàm ín híslibrís, quíd aníma (ít, undedp ín corpusrecipitur, ^ Ad bac viiliai bifto- mores ílli, & uirtutum officia, quibus uírum appellamus bonum , la udeg profequímur , longe meerieaninaiz ad lius híncaccipí poffunt, di uelàrhetore ; quem Grací fophiftam uocant , uelá przdicatoce, nomíne morés e üirii iam tríto Latinis auribus, lís ením (»penumero uíta dífcrepata praeceptis, & melíus hortantür alíós, turofficia, quàm ípfi officío fungantur: ut ínterdü fruftra illa uírtutís egregía laus recitata fít, prolixa& eorum preeceptío uacet, & iaceat, cum exempla defiderentur uítae preceptorís & aüthorítas, quam quírea fpicit facilius & mouetur ad uírtutem , & ín officío tenetur. At uero ín contemplandís anímalium moribus exempla fuppetunt omníum offícíorum , & effigies offeruntur uírtutum fumma cum aus "thorítate naturae omníum parentís , non fímulatze , non commentítíz , nón ínconftantes € labiles? fed uereíngenuz atq; perpetuz, Quiís ením tam peruerfa natura hoftís fuí generis eft, quín emen, - detur, & mítígetur,cum nullum anímal occidía fuí generís beftía uideatur /Quiís tam in parentes íni pius, ne cum cíconíz auís, aut meropís pietatem erga parentes íntellieat, píentíor efficiatur ? Cruis adeo ínhumanus, illíberalísip eft, quem offifragze benignítas ín pullos aquilze non faciat benigníós rem cQuís tam píger,íners,X (egnís eft,quín excitetur ad uítas munera,cum formícarum, aut apum Tabores;atque índuflríam intuetur ' Quem non pudeat per metum peccare, cuim nón folum leonis -anímum ínuíctum cogítat, fed etíam regulí auículz , qua cum aquila pugnat, certaté& de imperío? Quiís príncípem bonum non colatatqp obferuet, cum fi rex apü ín ítínere aberrauerit, omnes eum ínquirere,odoratud fagací perfequí,donec ínuenerint,cognitum habeat geflari; etiam regem à ples be,cumuolare non poteft, X (í períerít, omnes dífcedere ? Nunquid parum exemplíad boní princía pis fíue defiderium, fiue obferuantíam datur e Quuís prínceps non ad clemetíam facile (nuitetur, cum -reges apum armarí quídem aculeo, fed eo niiquam uf intelligat? Quz fides,quís amor ín canibus? Quanta ín elephantís manfuetudorQua ín anfere uerecundía? Quantum ftudium ornatus, ac po- "litura ín pauone? Quanta opera uocis amcenz, fuauísc ín lufcinía? Quid de fuftítià apiim dícam, qua colligunt quidem ex íjs quibus aliquid dulcedínis ínefi,fed fine ullo fructuii detrímentozQuíd de caftítate elephantís, quí quam ímpleuerít coítu,eam rurfus non tangít? Aut columbz, que neq coírecum pluribus patítur,necs coniugium íam indeà prímo ortu inítum deferít,nífi uídua,aut coz "lebseDiciplinaautem & erudítio elephanti, quem non facíat fludíofíorem? ^ Omninonullapars — — — uítz humanz efl, quas non fuorum officiorum exempla commodilffime hínc accípíat, INam, t omíte Ad ualetüditélil tamartes ílliberales,quz & íp(z ingenijs animali non parum iuuantur, ualetudínis exempla quae. tuenda. fo unde commodíus petí,quam ex anímalibus poffintcloca pro temporís conditione folent illa mus tare; non plusedunt, aut bibunt, quam fibi falubre fit: non diutius dormíunt, quàm ratío ualecudíz nís poftulat:modü mouendí,quíefcendít feruant; nouit fua quodqp medicamentatuiuít fua quodi forte contentum, X gaudet. hec latea medicís precipiuntur, At uero exempla, ín quíbus uís maíor, — 3 quam ín praeceptis eft,ab animalibus certiora praebetur. — Addourílítatem,qua ín dicéndí faculta: Ad dicendi faa te ex hac anímalíum ratíone afferrí poteft. Comparatíones ením, affimilat(onesd illa, quas Grací cultatem. parabolas uocant, quz plurímum oratíonem exornant,audítoremQ tenent, hínc uaríe, cópíofe, aps tífimeQ accípí poffunt: ut (iue oras, fiue cómunem partirís cum alijs fermóném , eloquens, aptus, fuauístpeffepolfis, ^ Pocta uero undenam pulchrius fua illa rara & míra accípíat, qudm ex hís lís A4 pocticaiz; brís,qui natura arcana rímantur,enarrant,aperíunte — Medícusautem , quod fatetur, fefua índe Aqdranmec; r4 ordírí,ubi phlofophus definít, nufquam pleníus , quàm híc uiderit: quod& à Galeno medícorüm propier aja; príncípe tradítur, Aríftotelem prímum anatomen , hoc eft, membrorum diffectionem fcripfilTe, híc roges, — agnofcet; & quod idem & prímus, & optímus fuerítauthor, percipiet. Iam & phílofophinoftrz 44 prüná phya eetatís, quí quadrífaríam rerum cau(am ex príma ílla librorum naturalís aufcultationís ínftítutíoneé, fice paran de "accipiunt quídem communí quadam ratíone:fed quemadmodum his natura utatur, ín conflítutío- caufis, ne,generatíonety anímalium,parum,authore Aríftotele, uident, ínopía fcilícet exemplarís Ariftore- lici quodlegere poflint, híc uidífTe aliquando gaudebunt, & Phyficí,quos fe appellant, dígníus dé cae tero profitebuntur,Ratíones ením ídeo quarimus uníuerfales, ut demum res partícufares, & fenfis lesteneamus, — Accedítad hacuoluptas, qua íuuarí, ac perficí quamuis actionem A rífloteles ait, Voliphi& quam ín contemplandís rebus natura auídilfime capímus, Nam ft pictor nos uehementer oblectat, | cum anímalícíte pínxetít : quanto uehementíus natura ípfa afficíet uoluptate, cum eíus tam multa & uaria anímalía, míra membrorum conueníentía,inaudítaG moderatíone & elegantía facta cerna muscCum hoslegímus líbros,cótemplamur profecto quàm uaríus,ac pulcherrímus fru&ushorum librorum,& utilitas amplíor,quám utuerbís exprímí poffit, Hacc Theodorus Gaza, | Cacal ogl CATALOGVS VETERVM NON EXTANTIVM, QyI deanimalibus fcrípferunt, SinIS TOTELIS librum (»iby sé i3 iylvey, Athenzus alícubí cítat,non pez P XS culíarem ullum puto libr& quo carea- 355: mus intellíigens,fed partem aliquam hi flori animalium, ín qua de pifcibus tractatur, Nam & libro feptímo Aríftotelís uerba de piíce anthía cítatex libro 9x (wey aldy, quac tamen as | pud Ariflotelem leguntur hiftoríe anímalíuml]iz bro 9.cap.37.quod caput Gaza aut alíus Latíne inícripfít de íngenío marínorum & fluuíatilium pifcium pro ratione commodioris uítz, Circa fí- nemquidem libri feptími Athenzus,ex Aríftote lis libro quínto híftoríz anímalium uerba baecre citat, Opoies tox 7 iylvd (oy óc zÀ6isa ioa prierovaw,, Oioy ét zo), 9t og] derua a exc rok, poU gute N-nafa uv vG- S c.qua uerba eo ín libro, capíte nono apud Axifietelem inuenio, Alibi tame eodem íp libro Bihenzus cítat Aríftotelis uerba quz legantur &p Gd «$9 Qutoy alpheften píícem efle wavaxsutoy vols sujjop, quise nos apud. Aríftotelem nufqua reperis mus, ut fufpícemur quada ipfius de animalibus fcripta,prarfertim de pífcibus,nobís amí(fa, Pli níuslibrooctauo Aríftotelem quínquaginta prae clara uolumína de anímalibus condídiffe affire mat, atquí Theodorus Gaza libros de anímalíe bus octodecím effe aít, nouem fcilicet de hífloría anímalíum,quatuor de partibus,quíng; de gene tatione, his PlíniumTibros etíam deaníma,& par tia naturalía (ut uocant ) adnumerafle apparet, (ic ením omnes erit quinquaginta, Níphus, INí candrí Scholíaftesín Alexipharmacis ín aconiti métione,Ariftotelís ex libro decímonono de aní- malibus uerba cítat de panthera,quod fumpto a« coníto ad excrementum humanum ín arbore fu (penfum à uenatoribus affultando tanquam ad remedíum exhaufta tandem extínguatur, Quod Axiftoteles nó alibí quàm nono libro cap.6. hífto ríc animalium refert,quamuis etíam ín Mirabilí bus memínerít, Díogenes Laécttíus author eft fcripfiffe Aríftorelem;etíam de compofítis aníma libus libr& unum, ítem de fabulofis animalibus librum r.& Anatoemícos octo, & Selectum anato tomícum unum, hí omnes nobis íntercíderunt, Caterum cópofíta anímalía íntellexerim,que ex parentibus genereaut fpecie diuerfis nafcuntur, q| Alexandrí Myndij liber de animalibus, & his floría íumentorü,memorantur ab Athenazo, qj Antipatri librum de anímalibus citat Plutar^ chus ín libro de caufis nat. probl.58. Antiphorbetor fcripfit depa uenib.Atheneus, €] Archeflratus de uarijs anímalíbus ad cibum aptis,eorumt ad gulam & uoluptatem appa ratu carmínibus fcrípfit, quae perfzpe recítat Athénzus, ] Cacus Argíuus de pifcibus fcripfit carmine, - Athenzus. qj Callífthenis librum tertium de uenatíone citat Putarchus in libro de fluutjs, «| Epícharmus Syracufanus pecudum medicíz nas dilízentíffíme confcripfit, Columella, € Leconiídes Byzantíus fcrípíit de píícibus oratio ne foluta, A thenzeus. , «| Numen librum Theríacum cítant Scholía ín INícandrum, | Po «| Numeníus Heracleotes de pifcibus poéma coa dídít, Athenzus, ] ^ ([Petríchí Ophíaca adducít Scholíftes INícane drí, qjPancratius Arcas Halieutíca relíquit carmínez ítem Pofídoníus Corínthíus, Athenaeus, Seleucus 'Tarfenfís Halíeutica eedídír profa, As thenaeus, «[Softratus fcripfit de natura aniímalitt, ut Athes nzus & Nicandri Scholíaftes citat, Eíufdem fecundum de uenatíone librii cítatStobaeus íniSermone quo V enus uituperatur,. | Strato Lampfacenus phyficus fcrípfit de eene ratione anímali&.item de animalíbus,de quia bus dubítatur, & de fabulofís animalibus, Laértíaus,. ^— —— «| I heophraftus Ereffíus ( Laértío tefte) fcripfit de díuer(ítate tn'ocís anímalíum eiufdem gene rísliba, —Deanímalibusquzfapere dicuns tur,unum, | Déhísqua in ficco morantur; duos, Deanímalibusfeptem, Déehís quae coloresimmutantjunum. | De hísquz latís bulafaciunt,unum, | Deautomatís (fiícpua to uocat, quz non ex coítu, fed ex putredís nenafcuntur)anímalibus,unum, Compens díj ex Aríftotele deanímalibuslibrose6, De anímalium prudentía € moribus,unü, De * . fructibus & anímalibus uerfus mílle centum & octogíntaduos, Ferun nonnullos etíà Athenzuscítat nempe cu a4 Quy, zi 7 ip Gd Eno» eer Bé roy (atop, vé. 7. cA vorzen, qT60L 3 were Baovroy 796 3005, item vrébs 7 elixe vy xoà DAwzIRGV, €| Xenocratis librum de utilitate quz ab anímaa libus capitur cítat Gialenus libro1e,cap, 4. de fíimplícibus. ! | €j Auguftínus INiphus íi prefatíone commentas riorumquos ín Aríflerelís de animalibus lí bros edidit, complures alíos authores ueteres, quoruii libri de animalibus fcripti non exe tet,eriurierat, mutuatus ex Indíce Plínij quí locoprímíi librí habetur. Authores ením alíz quot quos octauo przcípueliBro Plinius nos - mínat,tanquam omnes deanímalibus fimpli citer fcrípferinta Niphonumerantur,cum il^ lí obiter tantum ín operibus fuis uel res ge« flas uel rem ruftícatn contínentibus, anímas líum quorundam memínerint, « Inba, Híe« ron, Attalus, Philometor & Archelaus reges de ui naturatp animalíum diligenter perfcrís píeruntGíllius, Ego regum íftorum nomina cítari quídem apud Plíníum reperio, de anía malibus uero ex profeflo eos fcrípfiffe nufa quam legere memíni, Híero quídem, Philos metor, Attalus & Archelaus de cultura acrí 3m Ícripíes — Authorüm. Ícripferant , ut refert Plinius 1853. Tuba ueto tum alía,tum de Arabía (iue Arabica expedí tíone, codem tefte 6, 37, & 12. 14. ín quibus librís multa eos deanímalibus fcrípfiffe cone fjcio,ex profeffo nufquam, CATALOGVS AVTHOG RVM EXTANTIVM,; Qy Os rum fcríptís ad hoc Opus ufi fumus, /'^' Plinius Secundus ín fuo de natura Volte *míne authorum quos fequitur nomína, & paffim adijcere, & ín fronte Operís ad finem cas pitum cuíufc librí pritexere uoluit Eft ením be nignum.(inquit) ut arbitror, € plenum íngenui pudoris,faterí per quos profecerís, nó ut pleríg; ex ijs,quos attigi, fecerit, Scito ením conferente me authores,deprehendíffe à iurati(Timis et pros ximis ueteres tranícríptos ad uerbum, necs nos mínatos.Obnoxtj profecto anímí, & ínfelícis ín» geníj eft, deprehendí ín furto malle , quàm mu, tnum reddere, cum prafertím fors fíat ex ufura? Hxc Plíníus,quem nos etíam fecuti authorü per quos profecimus catalogum adfcribemus, Enu- merabuntur, autem illi tantum quorum ícripta extant. nam fi illos etíam nominare uelle m , quí. ab alíjs,przfertím ueteríbus cítantur, etfi non (iz* ne exemplo íd facerem , tamen catalogum nimís augerem, & hominis ambitiofi ac oftenranrís fu. fpicionem demeitdlínquerem, — * Afferífco no tauímusillos, ex quibus omnía quz de animalis bus Babebátde(umpfimus, fiue quód cotí de aní.. malíum híftoría confcripti e(Tent, (tue multa paf; fim ex inftítuto, autetíam obíter de anímalibus. pàuca continebant:íta ut nihíl amplius ad partís culares animantíum fíngulorum hifiorías ab £js perendum fit. Namex hiftorícis,poétís & alis au tioribus , non omnía quacung, de anímalibus apud eos haberentur excerpfí,quód íd prolíxíus quam utilius futurum uideretur, (cum nihilfere noui ín rebus ipfis apud illos tradatur,fed elocus. tío tantum traríet, fed eatantum quz fortuító fi» ue in ípforumlibrís, fíueapud grammatícos cís rantes occurrebant.Sí qua tamen ad res ipfas fa - cere iudicabam,ex omni genere authorum (edu lo tanícripfi, m LIBRI HEBRAICI, n Q Vetus Teflamentum cum annotatíonibus Seb.Munfterí., $ Eíufíde Munflerí Dictionaría, Hebraícolas tínum,& quadrílíngue, E s. Epiftola presbyteri loannís, ut uocant,hoc eít Aethiopícregísad Pontificem Ikom, derebus Aethiopícis. Wt Q ARAB1cCOsS,hoceftex Arabícalíngua tranf. latos,nomínabo inferius ínter obícutos, GRAECL /— A. * Aduarij liber de Serpentibus & venenis, * breuiter ex Díofcoríde contractus eff, $. * Adamantij Phyfiognomíca, 6, Aeíchyli tragoedía., * 7. Aétínon omnía fed plerag; euoluí & exa cerpfi: íntegrum uero librum i5. quí eíl deuenenis & uenenatís anímalibus, -— 8. * Aelianihifloría animalium;Petro Gillíoíns terprete, cum eiufdem additionibus ex Oppiano;Plutarcho, Porphyrio & Hes líodoro, utlibri títulus habet, Síc autem Acliani omnía adiecta funt, ut nihil ad rem pertínens omítteretur. nam fíquan do fiílus luxuríarí uidebatur , & leuítee euagatí,authomínem cum brutís confe rendo reprehendere, (quod fepíus facit, ut quí profeffione rhetor fuerít) plerügs contraxímus, * Biufdemuaríz hifloríz libr 14. * Eíufdem de ínfiruendiís aciebus liber, 9..* Alexandri Magní epiftola ad Ariíftotelem de rebus Indícís Cornelío Nepote ína terprete, io, * Alexandrí Aphrodifienfís problematum lí brí 2, i Alexander Trallíanus medícus, i3; Ammonius de dífferenijs uocum, is. * Annonis Períplus, 2 14... Apollonij Argonautica, cum Scholijs, 15. Apoftelj Byzanttj parcemía. 16, Appianus hiflorícus, 977. Aratus,cum Scholijs. :8.. Ariftidesrhetor, | 1). Ariftophanís comoedía, cum Scholifs, 2o, Ariftotelís hbri integrí, quod particulares hiftorías attínet, * Dehifloría, degene, ratione X departibus animalium, Phy. fiognomica, De mirabilibus. Decolorí« bus.Parua naturalía;ut uocant, Proble mata.In caterís librís, aut nullumautra ríffimum ullíus anímantfs nomen ocs . curret, e Michaélís Ephefij Scholía in libros de gene ratione,quz loannis Phiíloponí nomine publicata funt, INiphusícribit Michaes lís Bpbefrj Scholía ín libros de generaz tíone extare , expolitíonem non extare, 12, * Arriani Períplus Euxini Ponti, * Biuídem Petíplus rubri marís, Eiufdem de rebus geftís Alexandrihiftorie, * Eíufdem Indíca, | | 35. * Athenzi Dipnofophiffee, ' 24. Biblia facra;hoc eft Vetus & INotium Tefta mentum Grace, 25$ Callimachí pocmataquadam, — — : 26. Cl, Galenillibrí; alij quídem multi fparfimd nobis cogníti ; íntegrí uero propter anis malium híftoríam,quífequuntut. | * | Libri defimplíciü facultatibus. Deantíe dors, Detheríacaad Pifonem, | Deci bís boni € malifuccí. De alímentor&t facultatibus tertius. De parabilibus lía bríues, quorü primus incipit, Cum ars 1r. i Catalogi medica círca nullas unquam urbes. Se cundus,ad Solonem, acephalus, —T'ere tíus Galeno adfcríptus,íncipít ; De gute gulíonís uitfjs. 437. DiodorusSículushiftorícus, 48. Diogenes Laertíus de uítis philofophori, 29. Dion híftorícus. 3e. Díonyfius Afer defítuorbís,etEuftathíus ínterpres, zi, * Diofcorides, 31» Epigrammatum Graecorum authores dis uerfi, | | 35 Epíftolarum Gracarum authores díuerfi, quos Aldus olím uno uolumíne cons . iunxit, | 34. Etymologicon, 35. Euripidis tragoediae, $6. Eufltathíus ín príores quíncp Iíadíslibros. 37. * Geoponícoram,íd eft de re ruftíca ad Cons ftantínum Cafarem librorum authores díuerfi. 58. * Helíodorí Aethiopíca híftorie libri decem, 39. * Heraclídís defcriptiones rerumpub, 4e, Herodoti hifloríx, A1. , Hefiodí poémata,cum Scholijs, A43, * Hefychij Lexícon, A3. * Hippiíatrí Graci, Abfyrtus, Hierocles,Pe« lagoníus & alíj uno uolumíne coníücii, 44. Hippocrates, precípuelibri de natura mue liebrí, de morbís muliebribus, de ínter« nís affectionibus. Ay. Hemerus,cum Scholis. 46. lofephus. A7. loannis Tzetza uaría híftoría, A8. *lulíus Pollux, 49. Lucíanus, | $e Lycophron cum Scholíafte, 51. * Nícádri Theríaca & Alexipharmaca, cum Pe | | $2. Nicolai Myrepfi medicamenta compofita fe cundum genera, Leonharto Fuchfío ins terprete, 55.* Oppíanilibri depifcibus,&C de uenatione, x In eíu(demlíbros de aucupio paraphrafís, $4." Orpheus, 35 * Orí ael Horí Hieroglyphíca, $6.* Pale phatus de fabulis, 37. Paulus Áegíneta medícus, Succídanea cum eíufdem,& cum Craleni os períbus coníungi folíta, 38. Paufanízlibri de regionibus Gracia. $5. Philes qui de animalibus fenaríos íambícos. condídit,omnía ab Aelíano mutuatus. 6o. Philoflrati Icones. *Eiufdem libri de uita Apollonij. 61, *Phurnutus de dijs, 63. Píndarus,cumScholtjs, 65. Plato. Aa A 64. Plutarchíuite,et alij uartj libellizíntegríuero, x Virum terreftría aut aquatilia anímalía fint fapientíora, | *Gryllus, uel quod bruta ratione utantur, ES *Liber de Ifide & Oftride, *Caufz naturales, 65. Polyzeniftrategemata, 66. Polybiushiftrorícus, i. 67, Procopius Gazzus fophífta ín octateuchum ueterís Teftamentí, 68, Q. Calaber poeta. 69. Theophrafti opera, 7o. Theocrítus, 71. Xenophontis opera díuerfa, *De uenatíone, * De re equefiri, * Hipparchícus.- LATINI AvTHORES | Veteres, | 72, Acl, Lampridus, 73. Ael.Spartíanus, 74. Alb, Tibullus, - 75. Ammíanus Marcellínus, 76., Aulus Crellíus, 77. Aulus Perfíus, 78. Aur,Cornelíus Celfus. 79.* Cxl, Apicíus dere culínaría, 8o, C.lul, Cafar. 81, C.Iulíus Solínus, IP. 83.*C.Plínij Secundi Hiftoríamundi, '83. C.Suetonius Tranquillus, 84. C. Val. Catulfus, $$. Decíus Aufoníus, 86. FL Vegetius Renatusderemilítari; | * Eiufdem Mulomedicína, $7. Fl Vopifcus hiflorícus, L : $8. Gratü liber deuenatione, 89. Iul. Capítolínus híflorícus. 9o. luníusluuenalís poéta Satyrícus. 9$, L.ÁnnzusSeneca, 92. L.Apuleíus, - | 9*. L. lunius Moderatus Columella de re ruft, & hortenfi, 94. Mlacrobíus Ambrofius Aur, 95. * Marcellus medícus Empírícus, quem fma plicíter Marcelli nomíne cítato ínter rea medía ex animalibus íntelligí uolo, non Marcellum V ergilíum illum riofirí fecu liqui Díofcorídem tranftulít, & annota mentís illuftrauít, $6. NLActiusPlautus Comicus, 97. M.AnneiLucani Pharfalía. | 98. M.Aurelij Olympij INemefíaní poéte deue natione liber, 99. Mi. Catodereruft, yr 10o, M. Manil Aftronomiícón líbri, 191, * M. Terentíus Varro de reruft, * [dem delíngua Lat. 192, IM, Valertj Martíalís epígrammata, ios, IM. Víítruuíus dearchítectura, 154. Nonius Marcellus delingua Lat, 103. Palladíus de reruft, ' 106, Pomponíus iMlela. 107, P. Vergilij Maronis Bucolíca & Aeneis, — *Eíufs Authorum. | - *Biufdem Georpíca; * .. tísJaítaute et frequenter falfa fcrílsére, 1(8, P.Ouídij opera. |. Kiranides etíamnefcío quís ab Aggregatoa * Eidem falfo adfcrípta , Philomela de uocís re alijs recentioríbus, in remedfjs pra . busanímalíum, X Pulex, | cípue ex animalibus fübínde cítatilr, * Eíufdem Halíeutíca, — 55.* Matthzi Syluatici Pandectz medicinales; 49. Quintus Horatius Flaccus, 134. I Mofes, Ji . 1o, * Q. Serenus Samonícus, 155," Petrus Aponenfis deuenenis. — n. Seruiusin Vergilium. - 156, *R afis in libro de fexagínta animalibus, 112," Sextus Platonícus deremedijsexanimalib. 157, SemeryonuelHaren Semeryon; ab Albera As. Sexti Aurelij Propertij Elegíz, — — to Magno ín hifloría anímalit frequena 14. Sextus Pompeius Fefius de língua Lat, 158, Serapio, ra (ter citatur, ny. Sextilulj Frontíni Strategemata, | 139.* V íncentij Belluacenfís de anímalíbus líbrí n6, SGilíus Italícus poeta, 7.nempe deciímusíeptimus Speculí naa m7. Statius Papíníus INeapol.poeta, turalís cum fex fequentibus, Speculí do x8. Títí Calphurntj Siculi Bucolíca, Cirínalis etíam libro décímofexto rurfus n9, T.Líuius híflorícus, |. - | | de tjídem breuiter agít, 14o, Valeríus Maxímus, - 449, Liber denatura rerum authorís ínnomína» Dee 34 tí,paflím apud recentíores íllos quorum LIBRI LATINE QYIDEM EDITI, ímpurus fermo Latinus efi cítatur, V íi fed admodum ímpuré, ut ex Arabícalíngua con centíum, Albertum: ex quibiis nos Oma uerfi pleríg fuperioribus feculís , & illorum quí nía quz non prorfus abfurda erant mus :tales authores ímitantur: ín quibus frequentífa —— tuatí fumus, "" fima etíam círcares ipfas errata funt, pars 141^ Andrea Bellunenfis Gloffeinata ín Aüícern . timauthorum, partím ínters nam,utilía fane & erudíta,qu&uís díctío pretum ímperítía, nís nó admodü pure, fuit ením línguae ^ Wah , on Arabíce perítus,ita ut orthographíe etíá (31, Aefculapius nefcio quís, ex animalibus ré- Ícríptarum ab eo dí tionum maior fit hà medía defcrípfitque plerag; eadé apud benda fídes, quàm ab alijs quorum plés | Sextum Platonícum reperio, rig; mifere illam corruperunt. 125, " Alberti Magni de anímalib.libr;íinnumeris | 143. Latirentius Rufius Hippíatríca perítiffime €errotib, inquínati, íta ut INíphus totíde .. kcripfi;quanquamftilo nó fatís Latíno, fert errores ineffefcribat quotuerba, — 145. Ifídorus Etymologici fui libro rs, de anímaa 113. Alexánder quídá author obícurus, ab alijs | libus quadam fcrípfit non inutilía, mes eiufdem farínae authoribus cítatur , ípfe retur autem medíum fere locum, ní fata non uídí; ut € Rodolphus in Leuitícit, lor,ínter clafficos & barbaros authores, 124. Arnoldus de Vílla noua, ín.:js que de aní« 1444, — ut& Monachi illi quorum commentarij | malibus fcribit, utín libro detheriaca, —— in Mefuen ante annos cítcíter octo V e Arabum eorümue ínterpretum tum noa . henjsexcufifunt, ———— mína tum errores fequítut, 145." Eiufdem ordínis fuerínt & Petri Creícena i25.*Bartolemzí Anglicíde propríetatibus rer — — tienfís de re ruft, libri: | librí 19, 126. Auerrois libros Aríflotelis degeneratione LiBür RECENTIORVM MEDI Oa. & de partíbus paraphraftíce reddidít,lía ^ cr( autetíam egregio ftilo Latíne edítí, quorum tetmeo íudício perperà ínterpretet, INía | authoresaut nofira memotía uíxerunt uel etíam phus.Ego cum ex hís fcríptís nihil eres num uíuunt,aut paucís ante noftram mé; eij fperarem, neg; apud nos reperírem; moriam annis e uíta ex« - accerfere nolui,ut neg; Auícennz de aa ceflerunt, nimalibus libros, ín quíbus plerag; ome "T Wee "2 | nía Ariftotelís effe puto: & fiquid pres 146.* Aene Syluij A(íz & Europ defcriptio, x. férílla adíectiteft, ín Albertilucubratio | 147.* Alexandri ab Alexádris LC.INeapol.D'íes nibus,(quíbus nos ufí fumus, )cóotíneri, . geniales, .— — | i57," Auicennz operamedíca, | Deeíufdemlis 148. Alexandri Benedicti V eroneit. de morbis - brísanímalíum ín Albertí Magní men. curandís opus, 5 s-tíoneíamdixí, .- E i49.*Aloifij Cadamufti naüigatíó; 138, "Elluchafem Elímíthar medící de Daldath — 15o.« Aloiífij Miundella epiftolae mediciiiales: ; Tacuín£ (075 8. I$p* Ámericí V efputij naufgationes; 129. "Ferdinandus à Ponzeto cardínalis, deues — 153.* Andrex Alcíati Emblemata; |. nenis, - . | oo png Andrez V eíaliá opus Anatoiniciitü, *jacol 'atauí Ipo .. * Angeli Polítían( opera; - 150." Iacobus Dondus Patauínus, quem uulgo 154.*AngeliPolítianiopeía; — 4 ..'- AAggregatorem uocant, "NS . i55.* Antonij Mufa Bra(auoli libri de iiedícaa 131, lerachícutu(daliberdeanimalib.ab Alber — mentis ufttatís fimplicíbüs & Copofitíss i to Magno fiepecítatur,(& abalijs obfcu 136: Ántenius Thylefius; ^ Catalogi 157.* Auguftini INiphi commentarij ín libros A« ríftotelís de animalium hiftoría, generaa tione, X partíbus, - « Efufdem deaugurijsliber, |. 158.* Baptiftz Fiere Mantuaní coena, 1o. Baptifta Platinz Cremonenfis de honefta uoluptate & ualetudine libri, 16o. Baífianus Landus Placentínus de humana híftoría, 161,* Belífarius Aquíuiuus Aragoneus Neriti^ norum dux de uenatione, ex Oppíano * Eiufdem de aucupío liber. (fere, 163, * Brocardus monachus de Terra fancta, 165, * Czlij Calcagníni opera. 164.*Calij Rhodígíni Antiquarum lectionum: uolumen:quod frequentiffime in Opere noflro Czlij fímplicíter nomíne cítatur., 165. Callíus Aurelíanus Síccenfis,Chic pertinet adordínem ueterum.) 166.* Calij Secundi Curíonís Araneus, 167, * Caroli Figuli díalogí;alter de muftelis,alter de pifcibus in Mofella Aufonr. 168.* Carolí Stephaní fcrípta de uocabulís reí hortenfís,Semínarij & V ínetí, - 169.* Chríftophori Columbí Nauigatío. 17o, *Chriftophori Orefcij Hifpani Annotatioe nes ín Actium & eíus ínterpretes, 171.* Defiderij Erafmi Rot, opera, * Eiufdem Chilíades adagiorum, 173.* Erafmus Stella de Boruíliz antíquitatibus, 175.* Francifci Maríj Grapaldi Parmenfís de par tíbus edíum líbrí 3, Tractat autem de anímalibus libri prími capitibus. 67.8.9 ' 27 4.*Francifci Maffarij Veneti ín nonumPlinij de naturali híftoría Caflígatíones & An notatíones, 175. Francifci Nigri Baffianatís Rhatía, 176. Francífcus Robertellus V tínenfís, 177. Gabrielis Humelbergij commentartj ía 8a qmonícum, ín Sextum de medicínis aníz malíum,& ín Apícium, 178, GafparísHeldelíni cíconíz encomium, 179.* Georgtj Agricole librí demetallis.De pon deribus & menfuris. *íufdem liber de anímátíbus fubterraneis, 189, * Georgtj Alexandríni prifcarum apud au» thores reí ruftícae enarratio. i$1,' Guilielmi Budzi Commentarij línguae Grazcz, | | * Biufdem Phílología. 183. * Gul. Philandrí Caftilionij Gallf ín. V ítrus uium annotatíones, 185. * Guilielmi Turnerí Angli liber de auibus, 184." Gyberti Longoltj díalogus de auibus. 185.* Hetmolaí Barbarí Caftígatíones in Plínít, * Corollaríum in Díofcorídem, * Phyfíca, 186. * Hieronymí Cardaníde fubtilítate líbrí, 127.* Hieronymi V ide poéma de bombycibus, 188. * lacobi Syluij libri de medicamentís fímplie cibus delígendís & pra parandis, 189.* Ianí Cornarfj Annotationes ín Gialenü de comp.pharm,fecándum locos, 199, * Ioachími Camerarij Hippocomus, Rhetós ríca, 191.* Ioachími Vadíani Commetarij ín Melam, - 192, * Io. Agrícola Ammoniíj de fímplícibus mes dícamentís líbrí a. 193, * Io,.Boémus Aubanusde moribus omnium | gentíum, t 194. Io. Brodzi annotatíones ín epigrammata Graca, 195. * Io, Fernelíus Ambianus de abditís rerum caufis, 196. Io.Kufnerus medícus Germanus, 197. lo.louíníanus Pontanus, "- 198, * Io, Manardí Ferrarienís epiftolze medícfa nales, 199, * Io; Rauiífij Textorís Officina, 4oo,*lo, Ruellij hiftoría plantarum, aor lo, Vrfíni profopopoeía anínialium carmís ne,cum annotationibus Iac, Olíuartj. 202,*lodoci V uillichij Annotationes ín. Creorgi caVergüj, — —— 26s. lulianus Aurelius Leffignienfis de cognoe mínibus deorum gentilium, 204. *Lazarus Bayfíus de re ueftíaría,de re nau tíca,de uafculís, 4o$. Leonelli Fauentinide V ictorijs, de meden ] dís morbís liber, | 4c 6. * Lilij Gregorij GryraldiSyntagmata de dijs, 207, *Ludouíci V artománi Romani patrítij INas uigationum libri V IT. 408, *IMatcelli Vergilij ín Diofcorídem Annos tíones. ( 3e9.* Marci Pauli Veneti de regionibus Oríetie tíslibri z. 41o, * Matthías à Michou de Sarmatía Afíana ats que Europa, 4n, Mledícorum recetiorum cum alíorumtum qui parum Latíné de cur&dís morbis fin. gulatim fcrípferunt libri díuerfi. | 413.* Michael Angelus Blondus de canibus & - uenatíone, si5.* Nícola(Erythrzi Index ín Vergilium, 214. Nicolai Leonícení opera, 215. * Nicolaí Leonici 'Thomaet V'aría fiftoría, 416. [Nico'aí Perottí Sípontíni Cornucopíz. 417. Othonis Brunfelfg Pandectaemedicínales, 419. * Paulus louíus de pifcibus, 219.* Idem de Mofchouítarumlegatíone, 420. * Petrus Crínítus, 231,* Petrí Galliffardí Araquaí pulícís Encoe míutri, 434, "Petri Gyllij Galli Addítíones ad Aelíaniis bros de anímalíbus à fe translatos, . *Eiíufdem líber de Gallícís nominibus p& Ícium, | 435. "Petri Vlattyris Oceaneze decades,de nauiga tíonibus nouí Orbis, 424.*Philippi Beroaldi Annotationes ín Colue mellam, 415. Pinzoninauígatienes; & Mügellani ad ín fulas Moluchas, 416, *Polydorus Vergilius de Anglia, *Idem UNS. WNOSNA Authorum. *Idem de rerum ínuentoribus, 417. «Raph. Volaterranus, 218. «Robertus Cenalís de ponderibus & mene furis. $19, *Robertí Stephani Appendix ad Di&iona, rium Gallicolatínum, 239, *Scriboníus Largus. asi, * Sebaftíani Munfterí Cofmographia unie uerfalís, 253." Sebaftíaní Sigmarij cícadee Encomíum, 255. Strozíj poétz,pater & filíus, 254. Theodofius Trebellius Foroiulienfis, cons cínnator Díctíonarij quod Promptua: rium ínfcripfit. : 455.* Valerius Cordus de medicamentis compóe fitísapud Pharmacopolas ufítatís, GERMANICI, | 456. Balthafaris Steíndel Dillingenfis Opfartys . tíca, 437. Eberhardus Tappíus Lunefis de accípitrib, * Eiufdem prouerbía Germanica cum Latí« nís & Grecis Colláta, 358, "Hieronymi Tragihifloríaplantarum, — 259. loannís Elíe fcripta de uocabulís uenatorijs ín libro eíus de fcíentía (cribarum publí corum, 240. "To. Stumpf Chroníca Heluetíz. 241. "Michael Herusdequadrupedibus, —. 243. Olaí Magni tabula & libellus de ínfulis & regionibus Oceaní Septentríonalis Eu- ropzi. 245. Varij libelli Hippíatríci, Medicinafes,et alij, partím exculí;partím manufcriptí, ITALICLh ^44. Francifci Alunnií(nó Axlunní, ut fxpe fcri pfímus ín hoc Opere ) Ferraríenfís Fas bríca mundi. 445: Petrí Andrez Matthzol( Senenfís cómens tàríj ín Diofcorídem, 446, Terra fanctz defcriptio authoris innomis natí, GAL dp Ci 247. Gulielmus Tardiuus de accipitribus & caa nibus uenatícís, 248. Andrea Furnerij liber de decoratione hue man naturz, 249. Io.Goeurotus;de Confertatíone uítae, 25o, ( T homz Eliotze Díionaríum Anolícola, tínum, 3t. Sígí(mundi Gelentj Lexícon fymphon& Las tínz, Grace, Germanícae X irc lína guatüm, CATALOGVS DOCTO» RVM VIRORVM, Qvi vT OPVS hoc noftrum & rempub.líteraríam ílluflrarent, uel aliunde ímagínes anímalíum, aut nomína & defcriptiones míferunt:uel prafentes commünís carunt, Horü nonnulli (uperíus quog no« mínati funt, quod ínfupet fcriptis eorum publícatís adíuz tus fim, Chilles P. Giaffarus medícus Germanus, Alexander Pefjer Scaphufianus, Aloífius Mundella Bríxiíeníís medícus, Andreas Martinus Roftochienfís, | Antoníus Eparchus Corcyraus; Graecae linguae profeffor V enetíjs, Antoníus Mufa Brita illuftriffimi Ferraa ría ducís Herculis Eftenfis archíatros, Antóníus Stuppa Rhzetus, | Arnoldus Peraxylus Aileníus Germanus, Bartoléemaus à Caflromuro canonícus Curíena — fisin Rhatía " C&líusSecundus Curío Italus. Czlíus SozínusSenenfiís, Cafpar Hedio ecclefiaftes Argentinenfis, Chríflophorus Clauferus Tigurinus archíatros, Cornelíus Síttardus medícus Germanis, Domínícus Monthefaurus medícus V eronéfis, Hloríanus Sufz Rolítz à Varfhauia,Poloiius. Francifcus Belínchettüs mercator Bergomenfis, Ge, Agrícola conful Kempnícij. Ge, Fabricius poéta;Scholx rector Mífenze, — Gisbertus Horftíus Ámflerodamó medicus Roa Gregorius IMangolt Confiantíenfís, (mae; Guilielmus Gitatarolus Bergomenfís, medicus, Guilielmus Turnerus Anglus medicus. Henrícus Stephanus Robertifilius, Parifienfis. Hieronymus Fracaflotíus V eronenfís medicus: Hieronymus Frobenius Bafiliéfis typographus, Hieronymus Tragus Grermánus, Io, Altus Heffus, Io.Culmannus Goppíngenfis, Io.Dernfchwam Germanus, [o.Eftwycus Anglus, lo.Falcónerus meditus Ánglus. [o,Kentmannus Drefdenfis medicus, ]o.Oporínus Bafilienfis typographus, jo. Ribíttus facraruni literarum ínterpres Laua fàririaé, Iuftínus Goblerus I, C, & principi Naffauienfid confilijs, Lticas Gytius medicus Iralus, IMichaél Alyfius Gallus Trecenfis medicus, INícolaus Gerbelius Phorcenfis I. C, Petrus Dafypodius Gracarum literarum profef for Argentoratí;praceptor meus, Petrus Gyllius Gallus, Petrus Merbelius Germanus; Carolo y , à confia ijs Mediolani, | Petrus de Mefnil Gallus, Petrus Paulus Vergeríus , olím epifcopus Iuflía hopolítahus, y (Orden Sebaftianus Munfterus Hebratez lingua profef for Bafileze, Sicifmundus Geleníus Bohemus, Simon Líthoníus V alefíus, "Theodorus Biblíander facrarumlíterarum apud "^ mos profeffor, "Thomas Gybfon Anglus, medicus. V alentínus Girauíus uir doctus & fenator Mís fena, | V incentíus V algrífius Giermanus,typographus Venetijs, €| Lucas Schán pi&or Argentoratenfis aues plurímas ad uíuum nobís expreffit, & quaruma dam híflorías quoc; addídít,uír pícturse (imul & aucuptj perítus. q«| Hi fere funt quorum dil/gentíe beneuolen tízG erga me paríter & bonas líteras,t(t ipfe plu rimum debeo, tum oinnís ftudiofori pofleritas debitura eft, Qrtodfi forte alícuíus per qué ptos fecí nomen ín prafentía przterij,íd ille obliuíoni potíus & ex temporanez (críptioni,quam íngras títudini ut adícríbat etíam atcp etíam oro, ORDINIS RATIO, QVEM PER SIN GVLAS FERE ANIMALIVM HISTO- tías fecuti fumus, DE PICTVRIS ANIMALIVM | in hoc Opere, GIOoMANI ímperij príncipes olim adhuc maxímz orbís terrarum partís domíni,multa pe. regrína fubinde anímalía populo fpectanda efferebant,ut íta illius anímos fibí deuíncicet, 3 Atqui íllanon nifi breui tempore, quo fcilicet durabant fpectacula, ínfpící et confíderari À »* poterant, Noftra uero ícones, quas omnes ad uíuum fierí aut ipfe curauí, aut ab amícís fide dignís íta factas accepi , (nífi alter admonuerím,quod rarum eft, )quouís tempore & perpetua. fe fpectandas uolentíbus,abfg labore,abícy perículo,offeret, Nam anímalía quzdamuíua, propter perículum ex crudelítate ipforumaut uí uenení, quís commínus ínfpicere füftineat t ut (xuos leoa nes,urfos ímmanes,crudelí(fímas tígres, rabídas pantheras, infeflíffímos erocodilos, & ín marí caa nes,filuros,lamías,cete:denígq; uenenata uíperarum,afpídum, chelydrorum, et alía ferpentíum ferae rumdQ genera,quz uel folo atpectu;cornibus,rictu,dentibus, unguíbus,calcibus,autalíter uulnera & mortes mínítantía, protínus homínífe ínímica declarant. Atquí eadem picta non modo fine terco re, uerum e iucunde Ípectamus:& tanto maiori quàm ínnoxías anímantes uoluptate, quanto mís nus uíuaaccurate X de proxímo ínfpícere fuftínemus : Cuíus reí caufam A ríftoteles etíam ín pres blematís ínquírí. —^Optaffem equidem cum fuís coloribus excudí potuíffe effigies; quod quoníam fierínon potuít,typographus pro ijs qui fumptum facere aliquanto maíorem non recufabunt,exem plaría alíquotpíctorís manu coloríbus illuftranda ad archetypum noftrum curauí. — Minora aníá malía,ínter aues,pifces, X ínfecta pracípue, ea qua uíuunt magnítudine plerungy expreffa funt, fi li brí uel chartz fpatíum admíttebat, IMaiora uero neceffaríó ímmínuta funt: quod fi non fatís certa proportíone ínter ea feruata ubíg facta eft ímmínutio ílla,excu(are me poterít, partím pictorum dis uerfitas quíbus ufi fumus,ídd díuerfís temporibus & locís: partím occupationes plurimae, qua me tum libro confcríbendo tum alíás íntricabant, ut picturis operam dare fatís non poffem, eamá cus ram fere ín typographosreijcerem.Sed de magnitudine, X magnitudínum ínter fe proportione nó EN refert, dum catera benc habeant,in quo quídem cutando pro mea parte diligentiz níhil intermilf, : Ie RIZ: PIU X DE PRIMO CAPITE A, SINGVLORVYH fercanimalium híftoríam, (perpaucis exceptís ubiíd commode fieri non poterat,ut ab ínítío ftatim ín Alce,propter multas díuerfasis authorum de ea fententías)per octo ca píta,octo prioribus Alphabetí Latíni literís maíufculis infignita partití fumus, ut A, fít primum caa put,5, fecundum, fíc deinceps, Vitímum uero caput H.rurfus ín totídem partes per minores lite ras díuifi;ut Philología quog; eodem ordíne tractaretur,per a.b.c.d.e.f.g. & h. líteras, quanquá 9 quz pars de medicamentis ett, perraro ín Philologíam uenít,cum aliquod forte G,maíorís íd eft (ea ptimi capítís paralipomenon fe offerebat.Sed fingulorum capítü argumenta ordíne profequamur, A. igítur quamuis czterís collatum capítíbus breuíflimum fit, plurímum tamen plerung ín eo laborandum erat.contínet ením nomína díuerfarum gentíum, Hebraíca feré prímum & Hebraicis finitima, (ut Arab/ca, Chaldaíca,Saraceníca:)deínde Períica,Girzca,Italíca, Hifpanica,Gallíca, Ger maníca, Anolíca,llyríca, ubí hzc omnía habere potuí,quod ín quadrupedibus facilius fuít, In auía bus fane muliís, & piícíbus, ferpentibus , ac ínfectís , aliquando uníus tantum aut alteríus línguae nomína reperí, & forte alíquando nullíus, ut uel ínnomínatum fueritrelíinquendum anímal, uel no meneítingendum,lnitio quídem flatím de Latíno nomine confiítuendo laborandum erat, id quod pet Capitum. perdifficile eft hoc feculo, Neq; miri hocuídebítur hominibus doctis , cum Plínius uir tantus & íà fpfo líterar&línguartüdp Hore natus, fimiliter conqueratur,ín hiec uerba: Illud fatis mírartnon queo; intercídíffe quarundam arborum memoríam, atqj etíam nomínum , qua authores prodídere , notis tíam,Quís enim non communicato orbe terrarum maieftate KR omaní imperij, profeciffe uitam putet cómercío rerum ac focíetate feflze pacís, omníad etíam quae occulta ante fuerant, ín promifcuo ufu factae Athercule non reperíuntur quí norínt multa ab antíquís prodíta, defídia rerum ínternítíoné memoríxínducta, —Luíusquídem ígnorantíx pracípua uiderí caufa debet língtrafum mutatío, neg ením Italía (am Latíneloquítur, Gothorum & Langobardorui ut bellís oppreffa, & colonijs occupata,fic uocabulís ínquínata, Girzcía Turcarum feruítío premítur, necamplíus Girzcé fed bar bare loquítur,adeo ut non rerum modo,fed etíamlocorum illuftríum nómína fínt nouata, Quam obrem nemo nobís uitío dabít, (í alíquando uocabulís deftítutí noua fínxerímus, cum in uernacula lingua,tum Latína,aut Greca,quod tamen nífí admonito leCtore,ut par eft, nufquam fíet,in auum, piífcíum,ferpentíum & infectorum duntaxathíftorijs,& ín íllís quoq; raro: ín quadrupedíbus nuris quam aut rariffime. »s. | P | Hebraica uocabula,cum fuís ínterpretationibus preceptor nofler Theodorus Biblíander facrá rum literarum íngymnafío noftro profeffor, magna doctrínge & íncredibilís diligentiae uir, pleragi nobís fuppeditauít,Inquifíui autem & ipfe nonnulla,cum alíunde , tum ex Arabum liíbrís quí in re medíca extant, & multa anímalíum nomína contínent,qua ex Gracís tranflulerunt,quamuís Graes ca nomína perfzpe retíneant íta pleruncp detorta & deprauata ut uíx agnofcantur , qualía pluríma ex Ariftotele Auícenna tranftulít, ut apud Albertumlegímus: quod índícíum illius etíam feculi in- Ícitíz eft;ut non fit mírum doctiffimos etíam Iudaeorum hodie níhil certíde rerum nominibus, ut a nímalítim,plantarum,metallorum,ueftíum,ínfirumentorum,&c, docere poffe, Certe R, Abraham aben Ezra,quií claruítanno Salutís i217, hüíufmodi rerum nomína Hebraíca prorfus obícara effé alicubi fcríbítquod ín rebus naturalíbus díueríz regiones diuerfa proferant, in js ueró qua artés faciuntlongínquítas temporís plurímumímmutet, ^ Kelíquarum linguar& uocabula partím ípíe ufu cognouí, Crallíca ením & Italica medíoctíter íntelligo, partím ex dictionarijs, partím ex amícis díueríis dídicí, j DE B, LITERA, E ] a^. ; "LL : k, | * ^ J CAP VT fecundum docet quibus ín regionibus animalía qua reperíátur, S quómodo fecuti dum illas differant: & (i fpecies eius diuer(o reperiuntur, aut alíze quaedam dífferentiz, ut ín equís fecundumgreffum & celerítatem, &c. illas eíam explícat, Précipuée ueró corpus defcribit, & prim& corporis magriítudínem;deínde partes fíngulas,(ímplíces prímum, externas iínternasQp, folidas & lí quídas, ut funt, pellís,píl(, (& qui accíditeís color, )(anguis,adeps,medulla;offa,uenz, nerui, &c.des inde compofitasà capite ad pedes,ut caput,corriua,cerebrum,oculos,aures,nafum,os; língua, den. tes,pectus,doríum,cor, pulmones, uéntriculum, epar, fel, tene, inteflína, genítalía, crura, pedes, ur gues uel ungulas , &c, ( quanquam cornua X ungues ; & alia quedam ex pradíctís fímplices effe partes non ignoro.hoc ordíne tamen collocauí propter fítum.) In quibufdam qua ab homíníbus aluntur, ut pecoríbus, íumentís, canibus;electionís etíam nótas ín hoc caput ínferüuí, E n. DE C, LÍTERA: | TER TIO Capíte comprehenduntur naturales corporis actíones , quz uel ad uitze conferuatíos nemi; uelfpecíei propagationem pertínent, fingulatím uero , Anímantís cuíufqo, Vox, Senfus, Cía bus,Potus,Somnus,Somnía: Excrementa aluf,uefícze, cenitalium, fudor, menfes, Iac : Locí ín quís bus uérfantur,ut montes,fylüz,paludes,fríeídí,calidi, c latibula: Actíones Corporis quod ad mos tum quíetem,íngreffus,curfus,uolatus,ferptío, natatio,cubatío: Sariítas, & eíus figna, & confers uatio,pracipue círca pecora, & ea qui ab homine aluntur anímalía, (q uanquam hanc tuendae fanía tatís parcem qua fita eft ín homínis cura; ad quíntum fere caput reíecí, ) Libido, Coítus, Conceptus; Geflatio & pragnantíum cura, Abortus, Partus, Foetarum cura, Foetus eiust educatío, Aetas, & eíus dígnotio. V itz fpatium, Morbí,eorütp caulz,figna,praecautíones,remedia Et ex íllis comunes prímum totí corpori,fiue quod uníuerfum occupent,ut febres, peftís, uenena ; fiue quod ín quauís eius parte fierí poffínt ; ut uulnera, ulceia, fcabíes, abíceffi us : deinde partículares à capíte ad pedes, Qua ad ornatum magis quam fanítatem pertínent;fere ad quíntum caput dífferuntur, DE LITERA Di CAPITE quarto de animi affectibus , moríbüs & ingentis agitur, qui finsulorüai ánimi bona aut uirtutes. qua mala aut uitía fint, tum ínter (e;tum erga foetus fuos,erga homínem, — Sympaihia & antipatliíxhoc eft naturales quadam concordí dífIeriiiones fíagulorum; prímüimi ad al(as aní inantes, deinde àd res inanímatas, ; E | Te e a DE LITERÁ E * CAPY T quintum eft deufu ex animalibus percípiendo , extra cíbum tamen ae rémedía, ^ De ^ y 5 Ordo uenatíone animalium,& quomodo capiantur Quomodo domentur uel cíctrrentur.C) notnodo tras Gentur fiue curentur,& nutríantur,& fanítatís tuenda praecepta : & ín peceríbus qus ad paflores greges & ftabula pertínent, De infirumentis quibus ad ufum eorum homini praftandum opus eft, . utín boue de aratro,ín equo de re curuliquamuis íllam ín Bquo ad e. íd efi quíntam partem Philos logíeretulímus, X Exhibítío corum ínludis X fpectaculis, | Precium & pecunia quz ex ípfís eos rümue partibus uendendís habetur, — Vfus diuerfihomínibus utiles ex fingulis partibus,ut pelli ad uefles, cornuumaut ungularum fuffitus ad fugandos ferpentes, excrementorum ad flercorane damterram,Qc, —Prognoftíca tempeftatum,& alía fi quz ex ipfís habentur commoda, DE F. LITERA, SEX TO capite tractatur de aliméto ex anímalibus,tum íntegris,tum per fingulas partes:fims plicíter prímum quz ín cíbum admíttantur,aut non.deínde medíce quám falubríter íd fíat, & quas le alimentum ex fingulis corporí accedat, & fi quíd alíud huiufmodi medíci fcríptum reliquerunt, Tertío de apparatu & condímentis fingulorum,ex A pícío,Platína, Athenzo,uulgo,&c. ^ Opfars tytíca,íd eft cibos € obfonía parandí condíenditp arte apud ueteres Giracos fcripferüt, A cefias quis dam,Miíthacus,duo Heraclída Syracufaní, Glaucus Locrus, Dionyfius, A gis, Epeenetus, Heoefips pus,Erafiftratus,Euthydemus, Críton,Stephanus, Archytas, Aceftíus, Díocles,& Philiftíon,enume ratí ab Athenzolíbro:a. — ldefzpiffimé multos Archeflratiuerfus recítat, ex poémateeíus quod Gaflrologíam uel Dipnologíam uel Opfopoeíam iínfcribunt,de uartjs cíbís ad uoluptatem & gulam parandíscondíto, ^ Melefermus etíam,Suída tefle, fcripfit mayeemdy tzrisoMdy,id eft de re culinaría epíftolarum librum unum, — Sedhos omnes íntercídíífe non eft quod magnopere doleamus, plus fatís ením huíus uoluptuaríz artís,&€ multorum tum aními tum corporís uítiorum caufz,non locus pletes folum fed pleríg etíam e uulgo períti (unt:& extant paffim huíus argumenti libelli ín uulgaz ribus inguís,Iralícé, Grallice Germanice, quos ipfe uidí, nec dubíto quín alíze etíam omnes línguae hodie ufitata fimiles babeant,cum pleríq; non edantutuiuant,feduíceuerfa. ^ Dealímetís ex aní malibus multa quídem diligenter,fed parum Latíne,confcrípfít Antoníus Giazius medícus, ín Cos rona fua florída, utínfcribít.fed magna ex parte ueterum tantum teflímonía affert, que nos ex ípfís fontibus petere maluímus, DELITÉRA G SEPTIMYyM caputremediía exanímalibus homíni utilia comprehendit, íd&p ordíne, prie mum ex íntegrís anímalibus,deínde ípforum partibus tum fímplícibus tum compofitis, eadem feré ferie quam ín partibus enumerandis capíte fecundo fequor.Et quoníam fxpe ab una parte multa ua ríagy medícamenta fumuntur,ín morbis etíam quibus refiftunt percenfendís, ordíne certo utor, ut príus communes morbí, deinde partículares à capíte ad pedes progreffu facto commemorentur, Authores ferme cítantur ift, Plíníus, Marcellus, Sextus,R afís de fexaginta anímalibus, Galenus & fecuti eum medíci tum Girecítum Arabes,&c, — Scripfit & Xenocrates olím librum e 7 àzé (op àiQxAeiac, ut cítat Galenus de fímplicibus 1o, 4. — Ceterum quod füperftítiofa non raró pofues rím,cum alibi fzpe,prafertím ín Philotogía, cum hoc ín capíte ímprímís,excufatíone utar,fi quis re prehendat,partím communí,omnía omníum congerere me uoluííle;partím quod cum quzdá eíufz modi fint,ut non omnibus,etíam eruditis forte,fuperflítíoía uideantur, fimpliciter omnía míhí recía tanda,íudícíum lectorírelíinquíendutn exíflíimarím , Ego quídem amuleta omnía & huiufmodi ftr perftitiofa ín uníuerfum damno,íta utrefjciendo potíus modum excedere uelím,ac fímuletíam non ínutilía quzdam fed fuperflítiofis fimilia excludere,quám ex reuera fuperftítiofis(qualía certeínnu mera funt,quz uulgus eíufmodí effenon putat) uel unum aut alterum duntaxatadmittere, — Ses cundo poft remedia ex anímalíbus loco, de morfibus uel ictíbus animalium ín homíne curandis tra Cto:& methodum medendí prímum ín genere praeícribo, deínde per fíngula medícamenta dilígene tí([ime apud authores obferuata, DE H, LITERA, HOC EST DE PHILO* J fies: logía eíusqp partibus, OCTAYYH caput,quod totum phílologicum & grammatícum efi, (nifi forte cum paralípo mena quzdam przcedentíum capítum ínferuntur,quod rato fít, ) ex Gracís Latínísig dídiíonaris ínter fe collatis, & alijs lectíonibus uarfjs confectum, fímilíter ín totídem partes difTecuí, minoribus notataslíterís,a.b.c,d,e.Ég.h, ^— a.ídeft príma pars Phílologíz, ín fecifones feptem plerung; día ftrahítur, ^ Prímanomina habet, Latína & Graca precipue, qua fcilicet mínus ufitata funt,ut poé tís aut alícuí díalecto peculíaría aut etíam ficta & rídictila, C nominum etymologías,ex Gracís La» tínístp díctionartjs magna ex parte, Item propríaanímalium nomína,ut Perfa canís,&c, ^ Secuna da efi de epíthetis,prímum Latínis,deínde Gracís, . Tetrtía, de metaphoríco nomínum ufu, det deríuas Capitum. deríuatís Latínís, & Gracís feparatím , fubftantíuís etíam & adiectiuts feré felundtis, | Quarta, de imaginibus animalium alícubí píctís,(culptís, fufis, aut alitec expreffís, | Poterant huc etíam emble mata quadam Alcíati referrí,qua ad finem Phílologíz dífferre placuít, ^ Cruínta, de lapidibus, fed potiffimum de plantis, qua ab alíquo anímalidenomínantur, — Sexta,de anímalibus alijs, quz nos men à prafentídeducuntzaut alíqua ex parte eí conferuntur,quod pofteríus ramen aliquando ad b. retulimus, Septíma,de nominibus proprijs ab anímalís praefentís nomíne (umptiís,aut certe íta fía milibus,ut índe fumpra uíderí poffínthomínum prímo, uírorum & mulierum ín utrag lingua feot fim,deínde regionum, eppídorum;fluuíorum, &c. | b, c. d, e. f. g. eíufdem argumenti funt, quibus eí(dem líterís notata , fed maíoribus, praecedentia capíta;hoc tantum intereft,quod hic grammaríca folum;phílologica & poétíca,ín e.uero & g. etíam fuperftítíofa quaedam attigimus;& aliquando praecedentium paralíipomena, Pars quídém g.hoc eft de medícamentís,raró ínuenítur, quod omnía huíus argumenti feré femper ad feptímum caput re« lata fint, | | | h, hoceft ultima pars Phílelogíz , uaría contínet, ea maxime qua ad nullam partem praceden- tem commodeéreferrí poterant, | Díuíditur autem fertín quíngíectiones, | Príma habet hiflorías tumueras tumfabulofas. Secundaad pradíciíones pertinet, de prodigtjs,oftentis, portentís, moü firís, (quanquam ín c,etíam ubí de partu, aliquando monftra pofuímus,) omínibus,aufpícijs, augus rijs. Tertiaadreligionem:De animalium quorundamfepulturís, qua quibus dijs facra fint, de fa. crifícijs ex eís, fi quíd huiufmodi eft, cum alíunde,tum ex Gyraldi Opere de díjs,& obferuationía busproprijs. Quarta enumerat prouerbía ab éís fumpta,ordíineliterarum fere ; ubi fa pé quaedatri adíecímus ab Erafmo non anímaduería, quzdam prolíxíus , quzdam breuíus quàm ílle reddimus; quadam caftígamus, His fubtjcíuntur quandog prouerbía quedamaut eís affínía,ex uulgaribus línguís autSacrís defumpta líterís. Quinta & ultíma complectitur ínterdum paucas fímilítudi: nes, Alcíatí emblemata, & apologos fiquíapud authores alíos occurriffent, Illos ením quí Aefopi nomine círcunferuntur,ne prolixior effem,omifí, | Hadtenus enumeraui fingula capíta , eorumt& partes & fectíones tríginta aut amplius fi mínus tius díuidas,qua ín magnis & communibus anímalibus, ut quadrupedibus fere, plerzqj reperíuna tur: quibufdam plures, al(s paucíores defunt, ubí nihil ad eas referendum occurrebat, funt quíbus íntegra defint capíta.quadam fortaflis unum duntaxat & alterum;ut de nominibus, € corporís de- Ícriptíone caput habebunt, (i modo nomína míhí ulla cogníta fint,nam corporís defcriptio femper aliqua futura eft. Huius uaríetatíis gratíalíterís utcapíta eorum6p partes defígnarem utí uoluí po« tius quàm numeris, abfurdum ením uídebatur , quartum caputnomínare ubí tertíum dee(fet , nec placebat quod ín una hífloría tertíum fuiflet de corporís actionibus , íd ín ala delíngenio & mo» ribus aut alio díffimili areumento fub eodem numero proponere : cum ftatuí(Tem fub eademlítera aut eodem numero, ídem femper argumentum afferre, Sed neque capítum partiumQ fingulas rum ínícríptíones íntegras apponere líbuít, ut uerbís parcerem ín opere alioquí fatis uerbofo, — In literís uero alíquam ponere , precedente omiffa , mínus abfurdum quàm ín numerís uidebatur, Quód finon ubíg propofitam hic pattítionem exade fecutus fum , quod forté ín príoríbus quibuf dam quadrupedibus,antequam proríus hunc ordinem mihí confírmaffem, non multis tamen com^ mí(Tum eftzín nonnullís ueró propter uarías & confufas fcriptorum opiniones ,ut ab ínítío flatím íri Alce , feruarí recte non potuít: eft quando uoluptas ftudíorum me quafi oblítum meí ad díereffios nes & philologiam,non fuo loco, ut príoribus feptem capitibus , admifcendam ínuitauit: ín omnís bus tamen alíquam ordínís ratíonem fecutus fum, ut facile à bonís & eruditís Lectoribus, quioperís molem & materíam adeo copiofam recte dífponendi difficul tatem zflímauerínt,ueníam miíhí benigne datum írí perfuafus acquíefcam, ^ NINomina ENVMERATIO QVADRVPEDVM VIVIPA/ | RORVM, EO ORDINE QVO IN HOC VOLVHMINE defcribuntur, INumerusadíectus pagínamdefignat, —— A, y WALCE 1 B5 WA Alcida fera fabulofa Hem Ww igniuoma , 3 — AAlinus | Hinnus,nnus,X gínnus 18 $4. . Onager 19 Afínus uelonager Indícus 33 Onocentaurus a3 Axis fera Indíca,maculofa,hiín nulípelleonecalíud ^^ 33 B. Boryes & pantherz ín Afríca, nec alíud 25 jy, De Boue ín genere, & Vacca príuatím 24 Taurus 103 V ítulus I4 Bubalus qui uulgo buffalus 179 Boues ferí díuerfi 142 1, Bifon 145 Bonafus 145 Catoblepon, Líbyca fera tauro uel uitulo fímílís 152. Bouesferi Indie 154. Libyciboues : 155 4c, larandus 156 V rus 137 Cacus 139 Calopus 16o, recentioríbus bar barís memorata fera, ígnota. Camelopardalís 160 4» Camelus 163 Camelus dromas 171 Canís ín genere 173 Canes díuerfi 355. GC ínter czte tos de Cerbero quog;. Canes uenatícíín genere 39 3o, Canísuenatícus robuftus adueríus magnas autfortes feras 247 De cane fagace, & anímalíum ínueftígatíone 250 Canís uelox 25$ Canes aucupío feruíentes,& a- quaticí 159 Canes míxtí uel bígeneres 259 3) i poft mortem domíní ^ 26o Canís defeníor homínís & bel: licofus 265 Canes cuftodes, & prímum de paftoralí 1653 Canís uillatícus & nautícus 267 Canís focius & fídelís uel | Canes príuatarum & publíca: rum adíum cuftodes;& prí. mum de cuftodíbus quadá íngenere 268 4o, Canísíinutilís, & dium príuatarum cuftos 269 Canís mímícus 270 Capra. 270 Hírcus 3oI Hoecdus 314. 4$ Caprzífyluefires;: Ru pícapra fígura 319 Strepíiceros à 325 Caprea,capreolus,dorcas 524. Pygargus 330 Bubalus caprearügenerís 3550 ye lbex,uulgó caprícornus $351 Dama Plínfj,corníbus ín aduer fum cutuatís 334. Dama recentíorum, íd eft dorz . cas feu caprea platyceros 33) Caftor feu fiber 336 Catus feu feles 344. 55. Catusfylueflrís 353 Ceruus 354 Colos 395 Cunículus 394 Diíáys 399 6o, Echínus feu erínaceus 4oco Eale 399 Blephas 410 Equus 443 Genetha X 619 65. Clís 619 Giulo 635 Hyzna 634. Hyeznz partím cógeneres, par tím nomínibus tantum diffe retes, Alzabo, Ana, Belbus, Lacta, Lupus uefpertínus, Zaálio,Crocuta,Lamía, Leu- ccocuta,Mantíchora, 629, C deínceps. Ad hyznam accedere uídetur & lupus aureus 77 Hyfirix E 79, lchneumon 655 e 769 - LupusScythícus Lamía 638 Leo 643. Lepus 681 Lucz uelluci boues, íd eft ele. phantes 4o 75. Lupus b. TP Lupo congeneres, Thos, Pans ther,Lycopantheros, Lupus Axrmeníus, Cicalus, Lupus canaríus, Lycaon, Pathío, 766. deínceps, Lupus ceruaríus, Chaus,Lynx 77$ Lutta 775 8o, LutrzcGogeneres,Latax, Satyríum, SatheríG,Porcos, 777 IViafolus,animal quadrupes ín Indía, uítulo fímíle, nec as líud | 778 Mleles,uulgo taxus 778 Monoceros 781 Mofchi capreolus 7986 8$. Mulus 793 Mus $o8 Mures díuerfí $38 IVlus maíor domeftícus, uulgó tattus 829 Mus aquatícus 830 9o, Miusperegtínus ^ 83o Mures agreftes $83o IMs fyluatícus 85; Mus auellanarum $33 Mus napellí 854. og, Sorex $34. Mus INorícus uel Ciítellus 855 Crícetus 856 Mures díuerfi fecundum regío nes,ordinelíterarum — 837 Pótícus feu V enetus mus,uul« go Varíus 939 10, Musalpínus $40 Mus Laflícíus 844 Mus araneus $44. Muftela 85 Muficla fyluefttes díuerfz ; && prímum de muflela fylueftri feu ruflíca ín genere, mox de Víuerra,Furone, IGíde, 863, & deinceps, ]1o$, Martes 965 Putoríusjiltífusuulgó — $68 Muftela Sobella,Noérza, V or mela,Chíurca 869 INeades N. iNeades uel INeídes — 87o Oryx 970 no, Quís $71 Aríes 912. Veruex 935 Aga nus 917 lViufmon uel mufimon, fera nó abfímilís ouf, capríno uillo, &c. 954. Ouesfera, Ibid. P. n5, Panthera feu Pardalís,Par dus,leopardus 935 Feles zíbethi 948 . Poéphagus 959 Rangifer uel raingus DI Raphíus 779 11e, Khinoceros 93 S, | Sciutus 95$ — Simía 957 Simiz diuerfz 966 Simía caudata , cercopithecus, 115 Cépus - 969 (967. Callíthríx fímiía caudata batba- up 969 De fimíjs uel cercopithecis Pra fianís &Calijsmagniís ^ 970 ' Cynocephalus 971 De fatyro fimía, degpSatyrís da monibus 97 4. 135. Monflrum ín ditíone epi- . fcopiSalceburgenfís ín faltu Hanesbergio captum , anno Salutís 1531. 978 De Sphínge fimía 979 DeSphíngefabulofa. lbid. 5ímíuulpa 681 Subus 981 );$. OUS $82 Aper 1040 Talpa 1o$5 Tigris 1060 Vifus Ic65 14e, Vulpes 1981 €| Paralipomena, ín quibus có. tírientUr, Dealce & urís quedam, Gaprz Indícz ímagínes, ítem Capreolií, Ibícís , Damz feu ca; prez platycerotis, Tragelaphi,cum híftoría, Geneth pellis, . Melís feutaxifigura, Appendix de cornu monocero Murís agreflís icon, (tís, SVHMMA híftoriarum, centum quadragínta, . Canes bellícofi | [ atina. INDEX EORVN. DEM ANIMALIVM AL phabetícus, & copíofior, ínfer» tís etíam alijs parum; Latínís nomínibus , quz recens tíores quídamus furpant. A. FRICANA,Íd eft,p3- thera 936 |j Agnus 927 ipm P .& quadam ín : Paralipo menís, Alpínus mus 8 4o Alzabo,id eft hyana 6135 Ana 629 Anabula 160. Aper 1o4o Araneus mus $44 Aríes 911. Armelíní 85 A[inus E! AÍini cornuti ín Scythia & A. Íríca i 22 Afinus Indícus 23 X 781. Axis ! 43 Tefitr Belbus, íd eft hyaena 5o Biton 143 Bonafus 145 Boryes a3 Bos 14. Boues feti díuerfí 14A Boues feri Indici 134 Boues Libyci 155 Doues Pxonici 158 Doues Troglodytíci 157 Bubalus de genere boum, uul. go buffalus 139 Bubalus ueterum, de genere ca (o prearum | 330 Durdo | :;9, X 794. ín B, * ! C. Cacus ( 159 Callíthríx fimía 969 Calopus 16o Camelus fimplíciter,uel Bactría na 163 Camelus dromas vel Arabica I7I Camelopardalís , uel Camelus Indíca 160 Campe 175 Caníceps, íd eft cynocephalus, Canís 173 Canes díuerfi 25$ Canes aquatící,hoc eft ín aquís | mergí & natarecofuetí. 249 Canes aucupíoferuientes $39 263 Canes bígeneres uel míxtí $49 Canes cuftodesíngenere 463 (971. - & 468. Cuftodes priuatarü & publicarum dium | 268 Príuatarum 269 Canís defenforhomínís — 263 Canís fidelís uel poft morte do^ miní 260 Canís fluuíatilis.i,lutra 775 Canís ínutilís 2.69 Canís mímícus 270 Canes míxtiuel bigeneres 239 Canís nautícus 167 Canís pafloralis — 265 Canis fagax, & de inuefiígatios ne anímalíum 250 Canís focius & fídelís 269 Canís uclox 255 Canes uenatícíingenere 359 Canís uenatícus robuftus, ada uerfus magnas aut fortes fe« fas 247 Canís uíllatícus 167 Capra 270 Capra Indícz ímagines, in Pa« ralípom. Caprz fyluefires 319 Caprea,capreolus 324 Capreoli figura ín Paralip. Capreolus mofchí 786 Caprícornus,uíde Ibex, Cartazonus 781 Caftor 336 Catoblepon 152 Catus feu feles 34.4. Catus fyluefirís 333 Catus paludís 775 Centauri $530, X deinceps Cépus - 969 Cercopíthecus 967 Cercopitheci Prafianí et alij ma gní 979 Ceruus 354. Ceruus fubufo 35j Ceruus Achzínes Ibid, Chaus 769 Chíurca muflclarum generis, Choropithecí 966. ^ (879. Cícalus 766 Cítellus uel musINorícus 855 Colos 393 Crícetus de grusSen muríü 876 Crocuta - 6io Cunículus 394. Cynocephalus 971 Dama Plinij , cui cornua ín ad. uerfum adunca 334 Dama recentiorum , íd eft ca« prea platyceros 33$ Dama uel damula pro muftela, Dictys 399 (853 Dorcas,id eft caprea 324. Dromas camelus , uulgo dros y 4 medaríus 171 Le. Eale $99 Echínus terteftrís 400 Elephas: 410. Emptra | 849 Equus | 443 Erínaceus uelechínus ^ 4oo - Feles feu catus $44 Feles zíbethí 948 Fiber feu caftot 336 Furo 862.alíás furettus,furuna culus,ftetta. 'Geenetha 619 Genethz pellis expreífa ín Pas Qinnus 18 * (ralíp, Gíraffa ^16: ^ Glís — 619 Gorgon 151 & deínceps. Gulo 61; An H. | Hínnus diis Hippardíum $55? Hippelaphus $14 $13. jo. Hiírcoboues 334. Hircus 3er EHodus 314 Hyfiríx 651 Ibex 33t Ibícis fígura maíor ín Ichneumon 655 . (Paralip. Ictís 363 Innus 418 Lacta 650 L2mía 630, &. 658 Lardiront $7o Laffícíus mus $44 Latax DE Lauzanum 937 Leo 643 Leopardus 955. príuatím de Lepus 681 (eo 558 Leucrocuta 63o Lupus 717 Lupus Arabíz ENS Lupus Armeníus 767 - Lupuscanaríus Ibíd, Lupusceruarius 769,8 767 Lupus uefpertínus 625 Lutra 273 Lutra congeneres VU Lycaon 767 Lycopantheros 768 Lynx 769 IVizefolus 778 Mantíchora 6531 Martes $6; Meles,uulgó taxus 778. Eíufz dem efligies ín Paralíp, Monoceros 781. Appendíx . decornu eíuíde ín Paralíp. Monops 151 Monftrum ín dítíone epifcopi Salceburgen.captum — 978 Mofchí capreolus 786 Nomina Mulus 79; Mus £8 Mlures agreftes €5o Murís agreftis maiorís icon, in Paralip. Mus alpínus 8 4o Mus aquatícus 830 Mus araneus 844 Mus auellanarum $35 Mus czcus, qui & araneus,- $44.accipitur etíam pro tala 'pa 105 Mares díuerfi 828 IMures díuerfi fecundum tegío nesordinelíterarum —— 837 Mus Indícus 65$ Mus maíor domefticus, uulgo rattus 8*9 Mus Laffícíus $44 Mus napellí $5 34 Mus NNorícus uel Cítellus 85$ Mus pereegrínus $30 Mus Pharaonís 65$ Mus Pótícus feu Venetus,uul- go Varíus 959 Mus fyluatícus $83; Mus V enetus $59 MuímonuelMufimon — 934. Muftela $851 Muftela ruftíca 862 Muftelz fylueftres díuerfz 861. Muliela Sobella 869 Nabis 160 INeades uel Neídes 870 Nitedula.í. musagreftís ^ 85o INoérza muftelarü generís 869 L] Onager | 19 Onager Indicus 45, (781 Cnocentaurus . 43 Oraflus uel Orafíus 161 Oryx ' 87o Quís 8725. Oues ferae 955, C161, ouísfera procamelopardalí, Panther 766 Panthera uel pardalís, pardus Pathio 768. (93$ Pírolus 936 Poéphagus 959 Porcos | 777 Putoríusuufgo dídus ^ $268 Pygargus caprearum generís Pygmzi 966 (51e Rangifer uel raíngus 952 Rhínocephalus 953 Rhínoceros 951. Khízes. 159 Rupícapra figura 319. hiftoria. ET - $& Satheríum 777 Satyríum Ibid, | Satyrus fimía 97 4 Satyri daamones lbíd, Scifmi $67 Sciurus 95$ Serapha 161 Sefquíuofus 778 Simía 937 Símía callíthrix 969 Simia caudata 967 Símíz díueríze 966 Simiz Prafianze C alíze magnae 9070 Simiuulpa 98t Síngularís pro apro 1c40 Sobella € genere muftelarum $69 Borex 8:4 Sphínx fímía 979 Sphinx fabulofa Ibídem Spíríolus 956 Strepfíceros $53 Subus 982 Suillus proíchneumone — 653 Sus 982 * "Talpa - 39$ "Tarandus 156, & ín Rangifero 959 | Taurus 10$ Taxus;uíde IVleles 'Thos 7 66 Thuro 156, ín Tarando Tiígrís IT T Tragelaphus su. & 514, Eiufdé ^ pictura cum hífloríz appen dice ín Paralípom, Vacca dic 24. V aría,id eft panthera 956 Varíus ; íd eft mus uelícíurus Pótícus aut Venetus — 859. Veruex $925 Vítulus 1:134 Viuerra o 86x Vormela uulgó dicta egenere muftelarum $69 Nncía 937 Vrfus 1065 - Vrus i7. Et quadam ín Para lipomenís, V ulpes DET Xandarus 137 Z.abo,id eft hyxna 6:5 Z.ilio 632 Z.ibethi feles 948 Z obella generísmuficlarü 269 Zubro- 15à lNs | — — Hebraica. i DICES alphabetici nominum quibus aníimalía ín diuerfis linguis appellantirt, INumerts pagta nam defígnat,qua quaq; hoc ín Opere reperiuntur. INon eft autem ullus tam copíofus aut perfes Gusanimalíum catalogus & índex , quàm Latínus íam príusa nobís po(ítus, ín Grzcís enit uoca» bulis quanquam aqué copíofus effe poterat, no uífum efl tamen neceffarium eum adeó extendere, cum raríora ut poétíca & dialectís peculíaría,ad Indicem totí Operi communem differre liberet, In cz terís linguis, partím ínfcítía mea,partím earum ínopía, quód multís prafertím peregrinís animas libus nomína defínt,índices nomínutn ímperfedos facít. Giermanícus etíam,ut uernaculus,czetetí$ prfertim barbaris,copíofior àme confici potuit.In reliquis externi homínes fuí quífq patríj (ermoa nís uocabula,fi quz orifimus adijcíct, X in tjs quae pofuímus orthographíz errata emendabit. Hoe etíam quifgp fecum eftímabítmultas cuíufgp lingua díalectos effe; & ín eadem etiam díalecto, bara baros pracipue homínes , hoc eft, alía quàm Graca aut Latína língua utentes, alíos alíter fcribere: ideoq facilius mererí m& ueniam, quía díuerfís & maxíme peregrinis hominibus dígerfa nomína conquifiui,finon per omnía fatísfecerím, INDEX NOMINVM HEBRAICAE LINGV AE ET ÁFFINIVM, CHÁLDAICAE, ARADBICAE, SARACENICAET? quz fxpe artículo tantum, (al.artículum Arabes przponere folent) aut termínatione fos la, (Chaldaei fere aleph in fine adijcíiunt) alíáue exigua mutatíon$uaríant, Apponemus autem difcernendi gratia Chaldaicís Ch, & Arabícís Ar, Saracenica paucá tana tum & Latínís líterís fcrípta habemus, (puto atit eadem Arabíca effe, ): Caztera Hebraica funt, Syriacá quoq linguam à Chal daíca ín paucis difterre audio, N deturà karas, ^9.) quane 287 - x eUA (7| BENA VIN Syrís 6;o quá alibí uocem Gracam fa x ex A — M cít,utfic animal dícst quafi Gazel,vazella,Ar, 3255. 33$ VAESSAN VE. CWZR archos, íd eft prínceps , fed Sed Arabice cóíjcio exv fcrís AdubuluelAdulbus,Ar, 65» rídicule, bí,namainlíteram aliqui per $51, 968 mw 681 Ar, TW camma pronuncíant, ut ab $3 "uN vemm ArmephlepusSaracen, lbid. W;id eft capra, defcenderít, i63, 794. Chal cwm 681 — AC zy quonia capreolí genus eft, -E. " 68r | pOYWW 416 Ar, OQ" NX às — TN o 'egj Ch. HnmWN 314.917 X 47 3j7 Q"M 3 Ar, ws Gadeía Ch. 314. 354. 873. 912. vis 3 | PMDNO 645 : "^X 34 Ch, mv | y Algiazat 164. 355. Bs "no" 91 Ar, DNA 3 ANNUS $73 |. Ch, wes &ma 39! 162 vA , $724. |Ar | vlM 91 TWUZA 146& (CÉR, NX $u. 1 |^ Ww 40$ Ar, "na $873 Ar, CN Alierha Ar, 65$ 499. mana * 46 no 957 TSUSRO 716 Cli, -NA 25 Ar, cv5W 787 nv DabhaueldahabSyrís ^ 65o An(es71, Sarac, Vox orta, ut 443 At, 2 778 VAR ? gs uídetur,ab Hebr. , wy; uel 162. $25 mun c6 Ar, i-a t. Chald mw - *- "Bakera | Ar, 16 Adib. Ar, 717. 336 35 | weu BaccaraGaracenís 36 AaCs Ch, uríus, 1o65. ex Acto non 787 P, von Helychío,uox tranfpefita uí .& 844 nyxmn 794 Ar, va detur pro aldube, 643. coo AÀn "CM 49 Ch, — mw» Aldub Ar, 16$ 8 "s WO 25 "ya geóy JONES a $37 Ch, mHMnwevWs 87 | — Ta DubbeAr, & Saracenice, teó$ 330 Ar, — vv 785 «Ar — ya aeeX7i16, — Ch Mum 642. (oywUwuel?^s 301: Aus DS 3 d 763 yum 641 Ch, mw" — fcribítur & poa — Qg*& $1 Ch, Ua 643. Ch vC"w Beruet Perficum aut Ar.uides 499 Ch, i-re Brcha Ar, Alberto pro rhínoce. tur,766.pro choé apud Aula | "n P rote,(uox corrupta mihíuié ^ €ennams . | 4n 844 — . hen Hanub Syluatíco,hítcus — set neícío cuíus lingue, Anubín quídem Aegypti) colunt cas píte canino,Sunt quí língua Aegyptía anubín canem díci affirment, Alhauar, 164, Ar, puto. Bellu: nenífís camelum exponit, Alhamel, Ar. puto, Bellunenfis aríetem interpretatur, Hefel Sarac, uítulus, fí re&ele- ' -gítur. Hebraice quídem vxy, egel,fcribítur. , 165. Yum His & hyrzus, uoces Períicae uel Ar.pro muftela,apud A« uicennam, ^ 395 Ar, ai 351 Ar, oy" ' 461 Ar. ^ 3 216 NY 716 TN Al(ebha Ar, 645 19 WD OW ) | & 160, & 310, ^" 160 h. TEN n 395 OA 985 & 1039. "n" 985 TW T mn $5 Ch, m $51 "n 3 "cn 19$ YR RE v 324 Ar, "2o 324. Ch. N"2O. pro quo Actorum nono z«Jilz legitur, — , ; 967 Ch, oO"o 975 "2v 395 . Ch, MYSD » 15.X 140. & 320. "am Tachmura Ch. 19 4e so 4401 a 13 € 794 ut ^ia" 352. y^ 3531& 33$ . Ch. wy" » 3 "NA Katt Saracenís 344. $872 wv22 912 At, NUzAC $272 nv2a 794 Ar. PyxA Ch, Mi 794 Hebraica. 163, iow 2n na 957 Ár, poa 173 2722 173 Ch. wuva Kepb uel kolb Sarac, 175 $51 Ar . "va So; Ar, "ua 645 "aa 3o1 & 785, 914 pr Alchercheden ( Ar.) íd eft oüB cornis,Dellunenfís 783 162. OAMVWXNSA 973 os 344 va » 643 Ch, "2? 642 Mzb 643 nimzo a; & 639 mo 642 OC1o60 v5 643 Ch, Mo 175 [^r "a 471 At, wa 26 mna 19 Ch; BY IMefch uel mifch 787 1 Alnegib 164. Àr, 831 | T" 23 & 641 iU 956 "Y Alnemer Ar, 956 936 , Ch, ayer o 442 ow 441 now" Sufuatha —— Ch. A43. 778 Ch, — Miwco aliás NINNPW/ 269134 2 873 At, vy 16 no 271 w 471 Ch, NU 471 pa Azel,uide Gazel fuperíus, 271 Ch, "y 23 oO"y ; Ch, "^y 3 "Y 620 &C8c8 "2ap Acbera Ch, Ibid, 1960 »uov 872 Ch, Rip 325 "BY 19 NV 19 Ch, Ry 1:9 Ny 271 3ol "Ty uox Hebr, & Av; à * 620 Ar, "Wa & 809, eftautem mus, Sara cenís hodie fara. apud Auía cennz ínterpretem far, Alfhed Ar. 956. quídà alpheth fcríbunt, uel alphec , uelals pheil:nullum probo. - 409 Ch, "^ 794 TP 105) * IUS 643. Ar. ES 16 ^a 124. "v2 Y^ 19 Ra 794 — "n 162 k-waa eoocld Iudzeis,quod tígrís Gira» cís, Hefych, 16o, Ego hanc uocem facta effe puto à "^& Hebr. quod mulum, nontíz erim fignificat, 46 T8 394 move | z 972. TN 625 Pda" Y Zabo & alzabo Ar, 62$ 3234. , "Y . &foeminiínum Y Ibíd, 471€ 872. vr 230967 COME 05$ — Ar. "cr 872. TuY 301 EY 371 Ch, mwveX v 3j $5 & 937.0 967 Te EC Ch, BB 409 Ar, -Ne1p 395 "BV oo avi Kipod 275 400 AO 4990 Eu 491 Ye 785 & 951 v 973 now 7858951 Cu 972 vm 783 c" 33? Ch, MY" 785 | Mim 70 : Uva & 445 Syris 443 Ar. nau 355 Ar. zio b a7 Ar, ni 1955 6As Ar. b $875 nv 344 — NU 181 -— Dye 215 X104 nw 643186768 & éz6 nw 645 Ch, "xmv ShymelSaracen, . 164. Alshali ^ — ' 767 Samada, id eft fimía , Syluatí, cus (Ar.puto,) 957 917 n" 469 Ww 4 "uv 344 a; &aziKsgea&€9574 "vw 271 QW amv 681 TAY 778 Ch, mruww : alj ínitíum per duplex fa- . mechícribunt, | n 149 & 870 "Nn $67 "Hn 16 Ch, "n 46 mon Ch.apud recentiores, " maículín,& torata foemín, 778 Xm 140 Rn $o1 omn 3019 875 vn 3o1 . €h, MU" e | vn 1055 Iawvain 1081 Ch, ovn "' healfaía Ch, 1981 181 -— Ar. zovn . Tharnegul — Ch, | 49 ; | vh YOCES$S ÁLIQVOT QVAS . Rabiniautlud&i recétiores,ex alijs línguiís , (ut Latína , Galli ca , Girzca , ) mutuati funt, tum alías,tum Hebrái- ? casínterpretandi - gratía, W*53 356 pro fibro. | vin 4o, Gallíca uox efthe Perfica.|. Linguze diuerfa, ríflon p herício uel echíno, CV 106», tíorís, NB PO 1055 talpa; BANCO 400 tartuga ; íd eft tes ftudo, Italícum & Gallícum eft. ON? 7zi7 pro Gracolycos, íd eft lupus, Wo"nwa 831 müftela, Y"a""a 967 pro uulerí uoce Italíca maímon, íd eft fimía caudata, | "Nena 8$: matrturo,pro mare te muftela,uox Italíca, Ve 967 pauo, vy aut ya 851 furo ; mus ftela, won 40o Gallíca uox ciue; ta,íd eft noctua, vwvn 778 pro Gallíca uoce teflon,qua taxum,íd eft mes lem fignificat, PERSICA. PRAEPONVYNT autem Per. Íx fzepíus an artículum,; ut Arabesal, - $14 Am $91 tnoM 443 MhEZCN 778 "nom Aftír . 64 371 " 271. "os wa 1 M | PR TA Buskahale bufan 314. 271 wa ZU ixi ee 409 "na. TUYA 395 Beruet 766, Auicenzthos,Per fica uel Arabíca uox uídet, 785 dia 643 "m 334 Y 872. ^3A0w 85 (0 RZUÀ 0155 — h^ n9 1 Hiís & hyrzus, uoces Perficze uel Arabíce pro muftela a& pud Auícennam, 160 Te 872. Bio D. Tigrís io6o, uox Perííca, ali Axrmenícam,Indícá aut Ves dícam faciunt, 681 XV ; "3 983 "2 1 "2 620 & 868 va qw INadgaucha 46. alíás IMiádagas ueha, 91. Vai 173 AQ 301 & 914 qTnz755 19 € 1409 &€ 531 "mane 641. | "v 162 a €| Giuzden,irbea, habeníi , pea lagoz,colty;koky,1e55, Pera ficae uidentur aut Arabica uoces, V OoCcEs alíquot ín díuerfis péa regríníseX barbaris — — linguís; ÁEGYP TII canemanubín uoz cantifelembubaflum — 544, AETHIOpícénabís camelopat dalín fonat 166 Tígrís uocabulum eft língua Perfica ; uel'Armenícz , uel Indícz,uelMMedíce ^ 1660 IND(Ís cattazohus eft monoces ros 781 & fandabenamet, rhínoceros E MEdícanemfpacauocant 175 ? Arthís ipeo eft genus quoda dam murís fyl, | PHRygü língua exís uel exín erínaceus dicitur, P vníca língua mures quídam (gels dicti: 838 $8 Cythícé ys canis eft I74 GRAECA: s rquz raríora, poétíca, A alícui díalecto peculíatía erát,exclufímus ab hoc catalogo, A, Tsgog 244. AE 471 Ág ifaAQ" 320, 353. Axgvüoyorgos 491, & 653 ÁAxxu Li Axes 1o81 Áuvós 91$ Apgemeve 394, &C 778. &C 856. & 841 Agviop 915 Agr &A«E 1955 B, Bícwy 145 Bóvaosog 14$ BsBaAoc 350, 9€ 140 Boa 149 Boc 26 Bic &yolos 142. Í T. Vei steouxic oe 851 YaAGs Gy oux $62. Yawoe 624. roy 831, 835 FA yo Ibídem Tivvoc 18.19 YAevog. 624 LZTTÀ 635. A, Aue 26 AXCVTO 396, 683. Adan 395 AU ut: $399 Augus 319,0 334 Apa zT Kee: 33$ R. ÉAuque 334. EAeit 610 ÉAsque 499 Évvdjeos ucvud]oig 77$ Ée1Qoc $14. ÉXQvos yseaoioc $99 Zins. $38 H, Hylovoe 794 9, Gc 766 I, leno 862, X 864 vvac 18.19 r Laos 441. 1 Lzasgoc 936 i reve | 655 Nomina KE, KuAAilojf 7riüuxbe 969 KausAomiodlaNe 160 Eyes 163. KegnAoc djoosato 171 Kep-iovgoc 956 K&apos 104,0 Ejus 3544 Ez» BAszrop(Cuoy) 152. Kt BAsc 969, Keno ridus 967 Kspioardunr Penal, ag (NOE Uta eher 979 Ktenoe: $36 KnBoc 969. Eázroc Ibídem KóAoc 395 Koc 912. Koióe TOMAe - 91$ Kpoxo7ac 630 KvvorkQadoe 971 Ky . 173 7 gro quoe 77y ^, Acids jgretguxot. 39$ Aa yos 620 A«yac 681 Auto 638. ATE 777 AeBueldlse procuniculis ^ 682. Aly 643 AVyE 767.799 Avxuey 767 Avtbzrov noo. 766 Ave. Z17 M, Maze ASe 728 Meu zixigag. 631 Matp71óa — » Ibídem Moviot. 19, 1040 Movoksquee 78i Magy 64,0 Médoc 124. Móoys d bos 796 Mvyai 944. Mufoe 610 Mivofos - Ibid, Niugieshko( nifilegendum vvgus «5ARGU) 160, & 643. MUc $98 MUS apspazoe 831 MUc &vud]eot. $50 N, Neid le $7o J o, y. 873 Ova yp 19 Óvos 3 1 970 ÓQjó«ayos 658 n, FoUlvo 766.956 Papeltuoy 9317 Pad aus 956 Tode 937 TulssirAtzruE 982, Vubuxoe s 7E 957. Posqi yes 9$0 Pda 9536 T'óou5c 778 VooBe7op $73 T'Uycte'o6 339 uyueob 966 1 P, | Pase $29 Puvóxsptoo 932. Pru: genus muríum 828 Ee S. zabteuap 77& XwurÜeny lbíd. Xérugus 974. Xiba égeneremurium — $4o zx&duzres talpae $38 Xxiagot 95$ ZzBoc 982. Xzrvd VAN 851 Xgpebinqug 343 XUaygue Io40 zc 983 xQuE | 979 [) "T &gowe loe 156 "TeUgoc 10$ Tezpa yavorpórueru ferze amphi bía 77$ Typi 1060 Tg&yoe sot L4 Yaevas ^ 624 Hr $39, 835 Ye 985 Ysej 6st | 9. | etptombe $64. x, XASvuc Jo 4o XogoyeuMot 9 xopayuMeS. 394. GC 655. & 681 xomozriósibs 966 Xoigot. 99g Y oczsalíquotquibus. Grzcí hodíe utuntur, Ayou., dama 33$ Alez5,uulpes 1o81 Anci (uewrog, al, egubBiCowos, (liba | 958 &pri, agnus 91$ Eel), hoedus 314. K&71, Catus . 344. Aa«yós lepus 681 AQ), Ceruus 334 Avys,lupus 77 MipoU, ]calica. Mig fimía $57 Mséx&enuitulus 124. NiQiz(x uel vv Qrz(u , SURE 852 Fovzin96,mus $o8 VpoBazira,ouís $75 ExiAsc, canis 175 ITALICA. Gno 937 X Alícorno . - 283 Laí(ino 3 A fini baftardiuel nani 18 Ballottula 85* Beccho 301 Bertuccía - $58 Biíuarouelbeueto 336 Bue 16 Bufalo 39 Camello 164 Cane 174. Capra 371 Capretto — dorei *5 14. Capriolo uel cauríolo 324. Caftoreo - 5336 Caftrone uel caftrato 91$ Cauallo 443 . Cauretto uel captetto 314. Ceruo 534 Cíacco Florentínus 9*3 Cíauarello $14. Cinghíaleuel Cipsfhige: vk Conígli . 556 Daino uel danío $35 Donnola | EIS Dromedarto O71 Foíno 852 Galero 64r. glis dor Gatto $44. Giatto maímone- 968 Ghíro uelglíero: 6x Hifiríce - 633 I(irice 635 Lardíronouellardírolo :— 6i . Leocorno -. 283 Leofante 499 Leone 645 Econpardo 936 Lepre 683 Líeuora Ibid, Líocorno 785 Líonfante 1 409 -. kodralodría ucl lontra. 77j Lonza | 5937 Lupo 717 Lupo ceruarío | 267 IMaíale 98$ Mlarturo,uel martaro, uel mar; turello 864.386; Montoneuelaríete 915 & 925 IMulo 794 Hifpanica. Mufco | 787 Muferaín uel muzeraígne Rhe tís $845 Muftela Rhatís Latín& nomen retinet 852. Orfo 1065 Pantegana Venetís , mus maa - for domeflícus 898 Pardo 958 Pecora 975 Porca fatttríce 985 Porco . 985 Porco caftrato - 985 Porco fyluatíco 1040 Porco fpinofo 633 ato di cafa 898 Ríccio uel rízo: 401 Schíríaolouelíchirato ^^ 956 Scrofa 983 Símía 958 Sorgo morgange $3o Sorgío mofchardíno $50 Soríce alíás forgio ' 8o8 Sourco .$&8 Stainbucc 351 Talpa TN. 1o$5 Taffo 778. R hatís tafch, Tígre uel tígra 1o6o Topo 88. Toporagno 845 Toro o4. Ttoia uel troíata 985 Vacca 16 Vefina Rhatís ie foemina $51 Vella * 124. Vizol $314 Volpe 1981 V nícorno 283 Z.ebellí uel zíbellí 869 HISPANICA ono ; Buey 26 Bufano 141 ek a A71 -abríto 14 Cabron bá Cabronzillo montés $34. Camello 164 Carnéro LI Cauallo 443 Cíeruo 355 Comadcteía $51 Coneío 396 Cordero 937 Córza Dromedarío i Blephante 4409 Erízo 4i Gallica. Bfquilo 956. fcíurus Furam 86s, uíuerra Gámo $8 Gào — $44 Gáto montés ^ $53 Harda 936, fcturus Hurón 86s. uíuerra laualí 1640, aper León 643 Leonpatdo,uel león patdd 2:6 Líebre ; 682 Líron EIU Lóbo Pda Marta 86$ Móha 958 Mulo 794 Mufco 787 INüttía 776, lutrà Orfo uel ofo,ueloffo 1065 Quéía $873 Pérro 174. Puerco | 984. Puérco filuefiro , uel ici montés 1940 Puerco efpin 65$ Rapófía 1981 Rat 8o8 Ratón : $8c8 Raton pequéntio 834. inSos ríce,& 845 Sorce — $834 Tafugo 728, mefes p Ternera 124; uítulus Texón 778, meles Tópo 1956 Vaca 16 Vnícorhío 183 Ximio 958 "orlíto 324 Gneau 91? Afne $ Babíon 971 Baccal círca Metas muftelà uos cant,(Galliceputo.)) ^ 852 Bedouo 778. meles Belette;belotte,balotté — 85$ Belier 9:1; Beuf 26 Beuffle 141 Biche 33$ Bíeure 256. fiber Blaireau,alias blautéatt — 778, meles, $ Bouc goi Brebís 87$ Caion 084. Cerf 35$ Chameau 164 Chas 344 Gallica. Cheual 443 Cheureuel chíeure 271 Gheureau EJ! Cheureul 314. Chien 174. Chíens augues 247 Chien límíer 147 Coche 984 Cochon 984. Connin 396 Daín uel daím 335 Dromedere 171 Blephant 499 Efcuríeuuel efcureau 936 Foína uel fouína . $63 Furon, furet, uel fufon; fufet $6; Griífart 778 Hermínne $52. Leopard uel lyopard 956 Lerot 853 Leure Babaudis lutra 776 Loir 62r Loup Z7 Loup ceruíer 767 e chatt, 77o.( Vídeín Ad- ditíoníbus & caftíg, fuper ea. dem pagína,) Loutre 776 Lieure 682. Licorne TEES Lyon 645 Líronuelrat líron 621 Miartre | 86$ iMartes foublínes 869 Mouton "9235 Mulet, mulus. foemína, mule 794. 1 Mullot 831 Mufc 7287 Muferáín,uel muzeraígne 845 mus araneus Mufet,uel mufettejidem Sabau dís $45 Qurs 1có$ Porc chaftre 984. Porc fanglier 104,0 Porc efpíc 63$ Porceau 984 Porcelet 984. Poutoís uel poytoís 868 Pouttet $68 Ran 915. aríes . Iangier uel PHA 9o Rat 898 Katd'eau *.- 8o Ratlíron uel rat ueul 631 K'egnard 1981 Sanglíer 1640 Sery Burgundís mus araneus $45 Singe $38 CSam/oámlin/oambitt/oafi bitt$ 33). Heo Caps 778.119; Confwein 635 | T3 Sicbenn uel eycbout 936 Minbewn 18; £Eldelleno 1 ££ld 148. HElleno —. i i£romuf 851 Ze 3 S árleoter oárle 984. Satrooer vart le4, S 'eeb ooer veed 839 Selomaroct 967 Sdonuf 351 Siedtmaroer 867 Stette ober [iettel $65. Su[dling 923 | Germanica. | Souris $e8 $uds II Taffon, taífon, taixon, teffon S'udgaff 982. 778 Surctte 965 Taulpe 1056 . Tigre 1669 Calf 984.999 Toreau 194. Das 371. "nvifbe geifjes Truye 984. 1047, 1098 Vache a6 (Qeins 319.521 V'eau 144. OxnitbEats 619, 1102. Verrat 984 Oite 314 «| Celtíca uetus língua cerco- OrauwercE 859 píthecos uocabat &éBetvae — Orenl | e 968 J^. Je álemlir $51 GERMANICA. — £5«sen 104 AZ 5ammd 915.925 2f. Jeamfter ober bamefter. 856 1 i Aembatt $44 S CFemuf — 93í. fAaf ober baao 682 B ?leber 994 J^afedmuf 855. Oreffeba Aff 9538 — fem 611.856 2|lp 975 JAedlwiocr 95 Juwverodbe ; 44 — Z^dfant 499 * c JPeermein $$1 Jabion 971 4oesblne | 258 2t eoet beet 1665 JA 35$ 2Dard 994 .JAinocbinbEalb 355 JDibet 336 JAir/bire/bit[dy 35$ 2Silcbmuf 936 JA obsenwibcr 9/5 TP 787 d rretbhr i 196$ ect 3! Ano 74 Sono 915 4unbeigd Aot ell [oA u HHMERER 965 2Soumnatoer 867 ^8 : DSoumrüter 353 . "jagb iy Diacten 358. 358 Yo uus dioi E: 2:anobitt$ T3 d ac Ao Ed 1:9. 3D ilvegreffe bif. Ais b 964.868 158 pfe vat 49r »bmarber $65 . "Tab ——— 7. "Rameel eser Pámeltbier 164 "Re5:44. "ilc Fan 333 TRinleit $e TM 91$ TRe:snfátle $56 TiündofünislePunn 396 16 TRurfbüno 249. Coríici cae nes 2.amb $15 e $44. A. e[tat 9536.9;8 2. ciotbíino 25i 2Leem ooet laemmer murí& gez . gus ín INorduegía uocatur $38 2L eppato 956 2.ew 642 4. iccbtmatober 867 2L edbbíiinole 23$ £oof Germanica. 4 eB — 984 A udsoeoerlue — 767.779 A. uctmuf . 85 dd (Oarberobermattt — 86; . YOilo mato 867 (Deatas 968. ieine meer. . tape 970 (OD cerfdywyn 655 (O iftbellerle 940 GOD eL oer molimuf 1e56.Flan dríce, «Oellmuf 845 . Hollandis. (2o 984. G2 üllerefel | (Oultbier/mulefel 2 (D ulwerfober molwurff 1056 ... Saxoníce (GOummcelftier 104 (Durmdtbier / murmentle $40 (uf (D ürser 8o8 $44 Yíóws 869 Tíoimnuf ebernidmug — 851. Hno4- id 2, ADdos 16 Dttet 776 pantbertbic 936 pie /—— $855 DocopicÉ 635 punotar 839 tameu 915 AX at$ 8:8. $19 AXeb etertee. 334.1098 ca» preolus,Bt s55.pro hínnulo ceruí 2X cll eer AXellmuf 61 AX een/rein/teynet/taindet/ teri. fib itor 95e AXinb 26 "els 444 AX oett 449.365.367 €50«a $75. io MM e €3dooumuf 2 E Tir Gowyn/[bwein 984. YO fbwyn 104.0 expamiiitd ober fimme 958 . fíimíaFlandrís. €5laep tratte 855. Flandrícum, €Spanfátle 984 Cpismufs $45 Mj 25 e5tadd[bweyn 633 €5teinbát 1965 CteinbecE — 831. 166 C5recinmarber " i tiet 194. CteBmuf $851 €uw/fu/faw 884. ewigel A01 qibmere $6$ Cads 278. nos Catan 653 C bannmartber $67 (C bierwelf 767.770 Cidertbicr 1660 3 "Danfar 104 "Dátle/ Sátle/oat 984. "Dedrfeeb 839 "Pilfraf 614 "Difent ober wifent ( alías IE €n£) 1359« 144. 139, Oro[fe vifent 158 "Doscdbüno 159 "Doifteno bino 159 "Dos 181, Vulpes Flandríce "Dtede 138 YOaledfed —— T YXOaljebüno 159 XO ajfermufg $30 Yee 839 XO tocr 913.933 TO ilpiecht 235.cerua AERE $538. "WCiirctifde wino 238 YO ifele 852 YXDolff oH YD ounlein Yoüdeftit/tas wide c5 3 zyibetbbats - 948. Syidoberseifel — 955, 845. sSipmceüg ole droffux 956. $45 ZytEi 14. eyobel $69 Sünonmatocr 867 ANGLICA. PE 938 A(Te 3 Dabons pa 971 Badger uelbagert 778 Barowe hogge 984. Baufon 278 Beer uelbeare 1965 Beuer 336 Bor uel boore " Bore 14 Brocke 57$ ' Bugill | TAI Bugleucl buffe 158 Anelica Calfe 154. Camel 164 Cat344. Catummontanum Anglí pro leopardo dícun£ 938, Cony 596 Cow 16 Deer 778 Dogge 174 Dormufz Erdíhreyo, V íde Shrevo, Falouue deere $3$ Feretuelferrette 86s; Fítfche 868 Foxe 1c$1 Geldíd fu 584 Ciote 271 Giotebucké $e Gray 778 Hare 682. Harte 355 Heffar 124. Heggeliogg Aoi Hoge,hogge,hog 937. 984. Horfe 444 Kydd | 314 Lambe 917 Lybardeuelleparde (6 — 556 Libdhog 948 Líbdíu 984 IViarmofet 968 Miíneuer 835 Molle 1636 Moos uel moufe 8c8 Mule 794. Munkai 968 Mufke katte 787 Olyfant 49 Otter 7276 Oxe 26 Pygge 984 Pork 984 Porkepyne 635 Ram 9ig Ratuelratte 898, $839 Roo - $3234 Sheepe 873 Shrew, fhrewe, fhrow, Sa fhrew 845 Squyrrell 936 Suuelíowe 984 Tup 91$ Vnycorné 783 Vtchín EG YDant p "fDatterratte he uel wefyll, idu Yoeder (hepe 91$ "1Dolfe 517 ILLYRICA. Extenditur autem haclíngua | hodíe per ínnumeras getres, Bo bemí, Poloní & Mofcouítz pe- culíaría quaedam habent nomí: naín haclíngua , ut ples rung notauís Imus. Abíon 971 Bauwol 141 Beram . 915 Bobr 336 Ceruíro 770 Gaynus Bruffis martes ;eft $67 Gednorozecz 183 Gelen 355 Gefs Ac! Gezwecz 778 Jelijenij Polonícum 35$ Junecz . 104. Kerec Polonícum 945 Koczka 344 Kolczawa 831 Koníj 444 Keza .a71 Kozel 4; 3o1 Koziel Polonícum. 314 Ilyrica. . Kozorozíecz 331 . Kralíkuel krolijke 396 Krtícze 10$6 Kun Bohemícum 444 Lanij 33) Laná(cerua)Polonícum — 355 .Lafica Polonicum $44 Lew 645 Lewhart 936 Li(íska 1081 Loní 152, Bohemicum, Los 1 " Malox 401 Mezeck 794 Myfs. 8o8 Morska koczka 968 Nedwed Bohemíce- 1c6$ NNíemegka myfs 945 Nouogrodela Polonícá 844. Opícze 958 Ofel $ Otzüjfíchax 41 Owcze | 875 Pes uel pas 774 Pouuod Polonícum i Porcofpíno 65$ Prae | 24 Rys Roffomal: animal apud Litas nos & Mofcouítas 633. Sarna 334. Sczurek bolonicum 621 Sczurcz $«98, 829 Syfel Bohemíce 856 Skop 873 Skrzecziek. $56 Slon NOR HAS Sniatky Mofcouíticum 303 Sobol uel Soból 869 Srna. 324 bwínie 984. Tchorz $68 Tur uelthuro Polonícum | 156. Tzuutjerzatko A1 V jdra Polonícum $68 Vislij canes robuftíffimí Polos "nis ) 248 WV uelblud ( Y64. YDeprz 1640 YOcer Polonicum 166$ "D ewerkauel wijewijerka 956 Vuydra 776 "YDIka 7i7 YDul 26 Zagicez —— . 68& Zubruelzubro — :9&59 FINIS, CONRADI GESNERI TE GVRINI HISTORIAE ANIMALIVM | LIBER M DE QVADRVPEDIBSVS VIVIPARIS, DE ALCE: i. Js | NV ; eS E NS REL L : pifturan banc à pittore quodam accepi, quam weram e[fe teflantur oculati tefles : ut etiam cornu, que gemina habet , Nos unum bic feorfim pinximus. | | ECEERGGN LCE S, alcis;uel alce;alces:£z«, paroxytonum potíus quàm oxytonum : Germaa ovs nice AEld uel lleno, aliquilgeminant, alij aípirationem przponunt , utapud : 2a Ell Latinos etíam nonnullí;quod non probo,Illyríce Los,Poloníce fimiliter, & apud alíos Pouuod,, utex indígena quodam nuper accepi, Illyrij etíam ceruum Gelen || uocant, & fieri poteft utínde nomenhuíus anímantís ad Giermanos translati fit, 2 propter fimiktudínem eíus cum genere ceruíno, INullum huíus anímalís nomen alie gentes habent,cum peregrínum omnáíbus fit praeterquam Scandínauiz,quod fcíam: proínde yo non affentíor Iudzís illis, quí Deuteronomij cap.14. Ya zamer alcen ínterpretátur :quáquam alij | pro eadem rupícapram,alij camelopardalín reddunt ; míhí ad poftremam anímus magis ínclínat, ntam rara igítur X longínqui foli fera authores inter fe uaríareminus mírabímur. Ego fingulos tum uerba apponam feorfim,cum alíoqui fatis commode conciliari non poflint, Inter Cirzcos fo. lus Paufanías (quí Antoníni tempore clatuít)ín Elíacís dífferens de elephanti uulgo creditis dens . tíbus,quod cornua fínt no dentes,haud omnibus ením eodeml1oco cornua nafcítargumento funr, ^ énquit, Aethíopíci taurí , & alcae ferae Celtícz , ex quíbus mares cornua ín fupercilijs habent, foe; mínacaret. SedfortehoclocoPaufanías alcen confundit cum quadrupede illa quamhodíerana eíferum uocaht,cuí cornu emedíafronte procediít,utfuo loco dícemus, Eíufdem ín Boeotícis uera ba hzc funt:zAlce nomínata fera,fpecíe ínter cerium & camelum eft, naícítur apud Celtas, explo. 2? rarí ínueftígariGab homínibus anímalíum fola non poteft:fed obíter alíquando , dum alías uenan tur feras, hzc etíam íncídít. Sagacíffimam efle aiunt, & hominis odore per longínquum ínterual. lum percepto,ín foueas & profundiflimos fpecus fefe abdere, Venatores montem uel campum ad mille ftadía círcundant, & contracto fubínde ambitu, nifi íntra íllum fera delítefeat, non alía ratio ne eam capere poffunt, Hzc Paufanías, quí ut plería ueteres Germaníam totam & Septentríonaa . lesfinítímas regíones uno Celtíce nomine comprehendít, m 1 -* — qCafar lib.6, Commentariorum de bello Gallico:Sunt ítem ín Hercynía fylua qua appellanz tur Alces,harum eft confimilís capris fígura, & uaríetas péllium: fed magnítudíne pauló antecez dunt,mutiletp funt cornibus;& crura fine nodis artículis&; habét:neg; quietis caufa procumbuntz Ld à " L3 ; —— De Quadrupedibus nety fi quoafflicze cafu conciderunt erigere fefe aut (ubleuare poffunt, His fit arbores pro cube líbus;ad easfe applícantzatgy íta paulum modo reclínatze quíetem capíunt, quart ex ueftígtjs cum eftanimaduerfumà uenatoríbus,qüo (e recípere con(ueuerínt, omnes eo loco, autá radicibus fubs ruunt,aut abícíndunt arbores tantum;ut fumma fpecies earum ftantium relínquatur: huc cumfe confuetudíne reclínauerínt, ínfírmas arbores. pondere affligunt , atq unà fpfze concídunt, Sub Gordíano Romz fuerunt Alces decem, Iulío Capitolino tefte:quí totidem quoque fuiffe fcribit in Gordíanifylua memorabilí pícta ín domo roflrata Cn, Pompetj. C. Plíníus natural.híftoríeli,8,cap, 15.Septentrío fert Alcen,ní procerítas auríü & ceruícis díftíinguat, iumento fimílem,Item notam ín Scandínauía ínfula,nec unquam uífam ín hoc orbe,multís (amen narratam,machlín,haud diffimi. lem illi fed nullo fuffragínum flexutídeotQ non cubátem,fed acclíuem arborí ín fomno, eàcp inciía ad ínfidías capitur,alías uelocítatís memorata, Labrum ei fuperius pregrande:;ob id retrogradítur ín pafcendo,ne ín príora tendens ínuoluatur, Hzc Plíníus, GC apparet eum de alce & machlí tana quam díueríis animalibus fcrípfiíIe ea, quae Caefar ín unam Alcen coníunxit, Sunt quí conijcíant machlín feram illam effe,qua uulgo retner appellatur : de quaín Rangífero dicemus : alij uero taa randum.In fíguira quam damus alcís etiatn labrum fuperíus perqtiam craffüm apparet: & Olaus Magnus Gotthus uír propter erudítíonéac regíonís uícínítate fíde dignus , uelocilfimas efTe alces teftatur,ut paulo poft dícam,Quamobre cüm folus quod fcíam Plínius machlín feram nomínauea rít,nec deea quicquam fcripferit, quod alij authores alcíbus non attríbuant , anímus míhí ínclínat nonanímalís fed nominis tantum differentiam eíTe;nífíforteleciío corrupta eft,quod potíus credís derím:ín quibufdam enim codícibus hon machlín fed íterum alcen legítur:quanquam propter pre cedentía uerba fíc legi non poffit.loannes Ammoníus Agrícola legít,multís tame narratam alcen, haud díffimilem bubus fylueftribus,& nullo fuffragínum flexu.Solínus fimía Plinij fic (cribit cap. 25. Sunt & alces mulís comparandz, adeo propenfo labro fuperiore, utnífi recedentes ín pofteríos raueftígía pafcí non queant, Scandínauía ínfula eregíone Crermanía míttít animal quale Alces, fed cuí füffragines,ut elephantis, flectí nequeunt;propterea non cubat cum dormíendum eft, Tas men fomnolentum arbor füftínet,quz prope cafura fecatur,ut fera, dum affuetís fulcimentís innía títur,facíatruínam,]ta capitur:alíoqui difficile efl eam manu capi, INamiin illorígore poplítum ína comprebenfibili fuga pollet, | EMPN ([Nunc ueterum ícríptís fubdamrecentíora, Matthaeus Michauanus ín defcriptione Sarmatía rum:;Apud Mofchos Bífontes funt & Alces,quarum crura abc artículis prelonga, Mofchi appel lantLozzos,& Germani APjelleno . Erafmus Stella in libro de OrigineBrufforum:Ibídem ínqüit funt Alce, non tamen ex afinorum agreflíum genere:nam illi tantum ín. Afríca & Afia reperíuna '4o 30 tur. Alceautem quafí medíum genus ínter equos & ceruos , cornua quotannísamiíttít, & propter . tímídiítatemgregaríum eft, Apud Albertum Magnum, uírum ín rerum cognítione non ínfelícis ter uerfatum,nomínibus uero imperitiffime abutentem , libro híftoríze anímalíum 3, ubí quadrua pedumhiftoríam ordíne líterarum exponít, pro alce prímum Alches fcribitur, deínde Aloy,poftea ín Elítera,Equíceruum duorum generum facít , unum quem Giermaní uocítant 4 lent, cuíus tas men nomenclaturz teftem nullum producit; & alteri àSolino defcriptum , de quo ínfra dícemus. Caterum líbro a. eíufdem operís de Alce in hanc fententíam fcribit, & uere ut ego iudico: Equícer uus nobís cognítus equo (imilís eft,fed altíor, uulgo Jlent, & ad equítandí ufum cícuratur : tane tundem ením uno díefpacij, quantum equus tríduo períící, Cornuaeíus folida & ramofa funt; DLP 277777 n a au a ^ V rm -—- 9777 J z v: T. 2 s Eo ce EAE i — PIE JTLELÉRILLLÉÁM— [FECE P N07 7 MM — NN NS e —7 9 1 i E NE TS MM e x S MESS o T, AIL 2 MES (x SS S S s 3 Jy z- E 4 : : (e— z 3j TEC X D e 1 a E / SS Mn Y - £ , E ( M F | (S £ T 3 TAE colore D5i [s E: éà De Alce. Lib. I, ; colore quo ceruí, Ab ínítío ubi enafcuntur ad tres üel quatuor digítos rotunda funt, deínceps lae ta X tenuia aflerís ínftar , & círca fínem mültos producunt ramos , Facit heclatítudo ut fcabellís idonea fint, Pondus cornuüin ingens , Magnus borum anímalíüim numerus eft ín fyluís Pruffize; Vngaríz,& Illyríz, Mafora funt ceruís & hítfutiora, fimili tamen pilo, ín caterís cauda folüm cer- uis iimilía.Frontís latíttido ad duospalmos, Hzc Albert, V ídetur atit palmüi pro dodiante dicere, €| Nunc relíqua addam;quee uulgo apud nos feruntur. Cornua fingula libras círcíter duodes cím appendunt,longítudine feré duorum pédum,non ramofà üt ceruorum,mücronibus tamen as líquot díuifa,dodrantem]lata,armí potíüs quàm cornu figura , aduehuntur ex Lítuatiía, Germaz nicum nomen miferíam fighificatt& ueré míferum eft anímal, fi credendum eft qucd fepe audiui: io mus,quotídíanum eí morbum cómitíalem ingruereà quo non príus leuetur quàm dextri( fibene meminipofteríorís pedís ungulam aurículze finiftra imriferít : quod ego fi fit fortuito fieri fufpiz cor,cónuulfís & díflortís morbi magnitudíne membrís, V ingülam habet ut bos bífülcam.Illam, uel partem efus, aut annulum índe factum, eiufdem morbí amuletum geftant;unde fit ut inaxímo prés tío ueneat.Scío íd non raro profuiffé ; fzepíus tamen frirflra tentatum : caufam alij ín morbi dífcrí: men reíjcíant; ego animi perfuafionem fuperftitíofis rebus magís mínüsueé autnullo modo confi fam Cftectus rerum maxíme uaríate credíderím.Captauel modíco uulnere lxfa;expírat flatím, prae timiditate níimírirm,Pro ungula eíüs argyrtee nonnulli beuínam uendunt, probatur ódore,raditur eníiti & bene olet,utfertur ;bouísfoetet, Alutaríj pellem eius ad thoraces pífcíum adípe(ad hunc ufüm alumíni pracferendo)preeparant;ut imbres arceat, Véneunt fingule, ut audío;tribus aut quá 4o tuor denariis atireís, A ceruína,cüí fimilis eft;ínfpirata dí(cernítur , fertur eníim ttanfmíttere fj pirí- tum ut ab oppofita manu percípíatür, cum fit plena imeatibus & pilí ín ea concaui; Ego ungulam integram cüm ima tibíz parte pilofa üídí, nec ullain in. pilis cauítateimréperi : quamuis fieri poteft utincatüs quídam quí ín uíuís erant,mortuís collabantur,prafertím lóngo poft tempore,Denfa & folída eft adeo,utuehementes etíam íctüs puncti Cafimt factos auertat , & ferrei thoracis inftar hodie expetatur:quod Aelianus Tarando etíani attribuit, qui ex boum fylueftría genere eft quati quam & Alces medici quidam & feplafiarij hodie tarandulos uocitent , ut Ioatines Agrícola Ama moníus fcribít: quí etíam de ungulis huíus ferz prodidit;fufpen(as ítaut nuda cutem attingat, epíe lepfíam curare, & ab acceflione eíus liberare hominem, quamuis íam óre fpumantem. Audío prz terea ramenta uel ícobem ungulx aduerfus eandem noxam ín Polonía propinari.In Scandínauía, ut díxí, pluríma funt Alces, qua gregatím degunt, & fupra aquas gelu aftríctas, irruentes ín eas montanos lupos excípíunt;hanc pugnam uenatores obferuant, & partem uíctam perfequuntur, Trahunturácícuratís homínes ín uehículís per níues & glacíem ín Suedíatquod in Gotthía non li . €et, netanta uelocítatejexploratores früí poffint, Alces uiuee capte príncípíbus aliquádo ínter mu neramittuntut , Elegans X argutum éfl Andrez Alciati epigramina ; ídeot huc ad(cribendum; Alcíat& gentis ínfienía fuftinet alce; | Vngüibus & uad'efert eve Bao opu, Conftat Alexandrum fíc refpondiffe roganti, Qui totobíui(let tempore gefta breui; Nunédanquitodifferre uolés,quod & índícatalce, — Fortíor haec dubites; ocyor anne fiet; e o e ÁLCIDA FERA FABYLOSA, Ca. "s T , DIODOR YS Sículus lib.4, defabülofis antíquorum geftis; Minerua ferüt alcídam peremitfe - feram ftupendam,ex terra natam, antea,ut quee natura plurímum ígnís ex ore euomeretínfupe rabíilem pugna.Ea prímumín Phrygía apparuit,regionet quandam comburens,qua hucufg exa ufta Phrygía dícta eft. Deinde ad montem Taurüin trafcendens, fylüas continuas ufcq ad Indos ín cendío uaítauít,Poftmodum per mate in Phoenícíaim reüerfa,fyluas Libani incendit; perqp.Aegye ptum ín Libyam profecta;adloca peruenit occídua, Poflremo fyluís círca Ceraunía deftructis, ori ní&p íncenía regione, cum homínes partím flamma abfumpti effent ; partím tímore patriam líns quentes ad remotíora díffugerentloca, Mineruam ferunt eam ferá necaffe , pellem pectori circüns dedííIe, At uero alcídae morte terra cominota, deorum hoftís, gigantes peperit, Haec ille; Liuius libe .. $.Decadis ;, Mineruam Alcíden cognomínatam fcríbít, | , DE ÁSING. : Á:; | i Ew SINVS,Gracis (6^ G xime, Hebraís ^an chamor Deut.s. Perfis "^a care, Interpres ] Graecus ferme vaso(vyuy uertit, Caeterum pn atonot afinze ,ín multítudínís numero AS ubíg ponítur,INó placet quod z x x uvae, íd eft mülos uertunt,et Hieronymus afínos 25/8 oencre mafculíno, Intrenío & à pofteríoríbus Iudeis pro afino poni tría haec uocabula, "T" gaiedor, vin tartak & wá caar. Eft 6C air afiní pullus uel afellus, Genef1, ubi tranfs latío Chaldaíca "2" ili habet, Perfíca m ra borah ha; Arabica y mivatan,E xc xc. zapac fimplícís 6o ter uertunt; & Iudícum io, alíquí pullos équorum etíam exponunt, Italís lafíno, Hifpanis afno, Gallísungafné, Germanis 4E fel, (ul, 82 üillerefcl, lllyrice ofel, Anglice an affe, A fellus;dviatop, óv&- euy GriexG- ením ínfectum eft) ab afino forma dímínutiua;quanquam fimpliciter etíam pro afinó | Dc | Quadr upe dibus : V N C QW rc r | SESS A ESOS Sees M | WX SS — — à Vet M i € , / S SS NS D SSSSSS V AS ny e NS i SESS NS S SS S SR E SS SS i nS NN SN] Y NN. NN J Y M P m — à —— —À jJ A—m LJ ——— dH | per contemptum ponatur. Nafcüntur atit parui ; uel uteri uítío uel aliam ob caufam prá&ter nati. ram,ucl propter locí frígídítatem, Columella ab ínítío lib, 7.Príncípitt (nquít tenebítmínor Arca — dieuilís híc uulgarísG afellus.I Minor Axcadíz,íd eft Axcadico afino , quí && maior & pretíofus eft, 3o B, Afinus anímal gerulum , plagarum & penuríz ínter iumenta tolerantiffimus ; tardius reliquis armentis defícít,laborís & famís maxíme patíens,corpore maciléto & deformi, Frígorís impatiens eft:quapropter Pontíca & Scythica terra & finítimae afinís carent, utetíam Celtíca ( Gaallía fupra Hífpaníam fita)propter ímmodicü frígus.Parui funt ín Illyría; Thracía;& Epiro,cum caterasquas- diupedes Epírotícaterra magnasferat. €j In mulísetíam,afinís communía qu&dam dícemus, Afi nifpecíofi & mularum generi femínando commodifsimi forina;íin mulís ínfra defcribetur, Ab afpe ctu(inquítnon alíter probarí debet,quàmut fit amplifsimí corporis, ceruíce ualída , robuftís ac la», tís coftis,pectoremufculofo & uafto,femínibus lacertofis, cruribus compadtís , colorís nígrí uel ma culofí, autetíam rubei , fecundum Palladíum, INam murinus cum fít ín afíno uulgarís,tum etíam 49 nonoptímerefpondet ín mula,Viuríus apud Varronem;Ego, inquit, de afínís potiffimum dícam, quod fumR eatínus , ubí optímí & maxími fiunt, e quo femínío egohíc procurauí pullos , & ípfis - Axrcadibus uendídi alíquoties. Ieítur afínorum gregemquí facere uultbonüt , prímum uídendum ut mates,foemínasQ bona etate fumat,utíc; ut quam díutíffime fructum ferre poffint,firmos,omni bus partíbus heneftos,corpore amplo,femínío bono,ex híslocísunde optími exeunt:quod faciunt Peloponnenfes, cum potíffimum eos ex Arcadía emebant, ín Italia ex agro R eatíno. Non ením fi murenz optima flut funt ín Sícilía & helops ín Rhodo , contínuo hi pífíces emní mari fimiles na. fcuntur, Etalibí apud Varronem:Quod fimiles parentum gígnantur,elígendí,& mas & faemína cum dígnítate ut fínt.In mercando ítem ( ut cetera pecudes) emptionibus, & tradítíonibusdomis níum mutant, & defanitate ac noxa foletcauerí, «| Afíno & tauro ínter ea quz anímalgenerant $9 craffiffimus & nigerrímus fanguís eft. Plíníus afinis pínguiflimum , homíni tenuiffimum effe fcrí bít, Caputgráde (quanquam Ariftoteles in jPhyfiognomonícis paruü íd facít: ) aures longe lated. "Tum mas, tum foemína trígefimo menfe dentes mittit príores:fecundos autem fexto menfe, atque etíam tertíos quartosqp eodem:gnomonas hos quartosá dijudicanda xtate nuncupant, Quo dfino piíus peperere quam decídant poftremí,flerílítas certa,Cor eí pro portíone inaxímum,ut omnibus tímídís,aut propter metiim malefícís, Venter unícus , ut € reliquís quae folídas habent ungulas, Felle caret,utfolipeda omnía,IMammas bínas gerít ínter femora , ín anteríore dorfíi patte circa fcaz pulas debilíor,ubí & crucís figura ín eo apparet; pofteríus & círcalumbos ualídíor.Caudam habet quàm equus longíorem.Cur pili e cícatríce nafcantur eís,íjG; candidi, Aríftoteles querít Problema te 19.& 31. fectionís ro, Corporeafínorum exanímato fcarabeos gígni putant, €[Stygís aqua ex pe- 60^ tra proflues infigni frigiditate eft,diíflilientibus uafis omnibus,afini modo ungula excepta,aut mü Iz. ficut alij prodídere,nimendofa funt Gracorum exemplaría Certe inlibro de primo frígido PT tarchus Jo 2o $0 L] - J DeAfioB.C. lu4b ls tatchus deafini ungula intellexit, quod facit in híftorijs tem Io3nes monachus ín Alexandri meris tione, Atlíbro trícefimo Plíníus,mularum ungulís contínerí modo Stygís aquam prodit, facilís la pfustnam Grace óvG afinus eft;mulus autem uel riula; sjov8-, Aut utrunc eft; autforfan labítur Plíníus, [Nam ín Alexandro Plutarchuscrs y«AU2 dícít : quánquam ínterpres equi ungulam reddis dit, Coelius 'hodig, V ítruuíus etíam libro 8,mulina tantum ungula Stygís aquam conferuarípofz fe dícít;luftinus lib. i7. feu Trogus, equi, Curtíus autem lib, 1o, dum (umenti ait; in medíd relínquit, Aclianits non ungulis fed cornibus afinorum Scythícorum contínerí (cribit, Ss Jj t ". , " j C LI . . Y m - ^ WECNEPSU Tardus & piger ínceffu afinus,eoG uerberibus promouendus,ínter quz duriffimus eft.R udiffi ma &abfona uoce rudít, de qua plura mox ín Phílología. qf Ferule afínís eratiffime funt ín pabulo, caterís uero íumétís praefentaneo ueneno:qua de caufa íd anímal Libero pattí affionatur,cuí & fe rula, Ocímum Venere ftímulat;ídeo etíá equis afinísip admíflure tempore íngerítur.Spínis quo adhuc tenerís uefcítur afinus; & fructibus arbor&, Quín & eo rure (Columella tefte) quod pafcuo carct,cotinerí poteftexíguo,& qualícung) pabulo cotentus. Qtiippe uel folijs fpinisir,uel pertícís falígnís alitur,uelobíecio faíce (armentorá.Paleís uero, quibus fere omnés regiones abundant,etía glíicít. Es Hortenfius maiore curam fibi habet ne eíus e(uríant mullí ín píícínís : qua ego habeone ineí ín I&ofea efuríant afin, &c. Eco ením uno feruulo, ordeo, non multa aqua doteflíca ; meos multíumos alo afinos; V arro; & alibi, Commode(aít)pafcuntur farre & furfuribus ordeaceís, Eas - dem fere ín paftuobferuantur quz ín eqtiís, A qua potu pínguefcere eos ferunt, & ex cíbo e magís proficere quo plus biberínt,Pullum afinza partu recétem fubijcíunt equa , cuíüslacte amplior fit, & híppothelas uocaturtpraterea educant eum paleís,fceno,hordeo, INon nífi affuetos potant fons tes;qui funt ín pecuarijs,atqy íta ut ficco tramíte ad potum eant, INec pontes tranfeütperrarítatem eorum translucentíbus fluutjs.(Híc pro eorum aliás legitur plancarüín Plínío:quae uox etíam Gral lica eft, & pontíum tabulas fignífícat : ut non approbemus illos quí placarum, aut ut Hermolaus phalangarum legere malunt.) Mírumd díctu,fítiunt:& fi immutétur aquz,ut bíbant, cogende ex onerandaue funt, Plíníus. Apud Afros paftorales afiní reperiuntur ímpotí;íd eft, quí nunquam bí bunt,Herodotus lib, 4. De a(ini paftu & potu uíde etíam ín equis. «| INon nífi fpacíofa íncubitant laxitate. Varía nancp fomnío uifa concipiunt , ictu pedum crebro: qui hífiper ínaneemícuerit, re- pulfu duríorís materíz claudítate illico affert. Afinícur plus excrementi fíccí egerant quàm hue mídí Aríftoteles ínquirít Problemate 58.fectíonís o, Afinz tenuíorem reddunt urínam quam maa res, Purgantur menfibus,amplíus quídem quám oues & capra, fed multó ex proportíone mínus; €| Anna focer Efau prímus equís aíinos copula uít,utludzi aflerunt,Ifiodorus, Multus eft in coítu afinus, mínus tame quam equus, T'am mas quam foemína menfe trícefímo coíttfed magna ex parte nequeunt generare:uerum ín bímatu, auttrímatu & femífle,Sed iam uel annículà uentrem geftiffe afellam aiunt, íta ut quod pepererat , educaríac perfici potuerít, Ariftoteles, Et Plinius fimiliter; Partus(ínquíta trícefimo menfe ocyfTimus,fed à trímatu legítimus*totíde quot eqüe & eífdem men fibus,& fimili modo, De aíínís ád coítum ídoneis lége Conflantinum lib,16.cap, 2o. ítem cur equae in Elíde cx efinís concíperenon potuerínt,Leonícenum 1,62. A (inus nifi príma dentium mutatío negenerareíncipíat,nunquam poft generat, fed fterílis omníno perdurat, Aríflot, Superftitiof? à 4o quibuldam prodítum eft;afinas non concípere totannís , quot grana hordeí muliebris purgationís fanguíne contacia ederínt,INon equínoctío uernc,ut equa & caetera pecua,admí(làrtjs iunguntur alina:fed zeftíuo folftítéo, propter naturz frigiditatem, ut tempore calído pullí nafcantut;eode enim tempore parít;quo coíerít, Aríftot, Admitruntur ante folftítium, ut eodem tempore alternis annís paríant, duodecímo ením menfe conceptum femen reddunt, Varro, Mares in remiflione operís de teríores ad generationem funt,quamobrem ab opere non diífiungunt. A(inus equam fuperueníens citius ímplet quàm equus,Sí equus fuperuenerit a(inam , quam íníerít afínus , non peruertet afíni initum:fed 1i afínusfuperuenerit equam ; quam equüs íníerit , peruertet (íta utabortus fequatur, Plín.)prepter femínís fuí fríeíditatem, Aríflot.Et alibi, A (inus quidem equi geníturam corrumpit, fed equus afíni mínime,cum equa fam afíni ínítu conceperit, Cum uel equus cum afína,uel afínus so cum equa ínferítmulto magís abortus confequítur,quam cum unígenz ínter f. e íuneantur : uerb£ gratía, equa cum equo , autafína cum afíno, Euenítetíam tempus gerendí uterí, cum equus cum afino coferít,marís norma:íd efl,ut quanto fpacio temporís mas perticítur fuo ín genere, tato etíam fcetus,quem ipfe procreat,abfoluatur, At magnitudine corporís;fpecie, & uiribus, maeís foemíne, quammarí fimile euadít quod nafcítur:fi frequenter coeant,necp ullo interpofito tempore ceffenr, quz íta iunguntur , breui foemína fterilefcíti qua de caufa non frequenter ita coníungunt, quí cus ram huíc adhibent reí,fed tempus alíquód interponunt; INonafinum equa , ut afina équumtecí pitnift afínus fit, qui equam fuxerít, Admittunt de índuftria quos hipporhelas uocant, ac fi equi mulgos coenomínes,quí ín pafcuís modo équorum uiribus bonís fuperantes coeant. P efjcitafina femená coitu nifi interpelletur;quamobrem ftatím à coítu trerberat ínfe&tantur&, Ariftor, Plíníus 6o rem candemhis uerbís exprímít InContínens uterus urinam eenítalem reddit, ní cogatur ín curs Ífumuerberibus à coitu.Parít duodecímo menfe(annü uterum fert & a(ina & equayfingülatím mas gna ex parte procreat prolem;ea nanc natura eft;ut unum paríat,fed nónunquam gemellos etíam ó De Quadrupedibus ecdit;tatiffime tamen. Mulus ex afina & onagro genítus omnes antecellít, Parereuelíti cófifpectu homínis,uel ín luce nolít fed tenebras quarít(aliás ín tenebras ducitur)cum parturit. A partü díe fe. ptímo mari iungitur , eoQ díeíuncta maxímerecipit ínítum , fed poftmodum etiam patitur , Soles hzc,nifi priufquam gnomonem amíttat;peperít,nunquam poflea inítum recipere : fín antea pepea- rerítparere tota fua etate poteft. Giígnít rota uíta(tefte Plinío)qua eft eí ad trigefíimum annum. Ad mularum maxime partus,aurium referre in hís & palpebrarum pilos aíunt: quamuis enim unícos lor reliquo corpore,totídem tamen colores quot ibí fuere,reddít. Pregnantes opere leuant. Venter ením labore natíonem reddit deteríorem. Marem non dí(iungunt ab opere, quod remiffione labos rís fit deteríor.Sccundum partum pullos anno non remouentà matre, Proxímoanno tioctíbus pa tíuntur effe cumhís,& leuíter capíftrís , alíaüe qua rehabetuínctos, A dmittuntur ante folftitium, ut eodem tempore alternís annís paríant: duodecímo ením menfe conceptum femen reddunt. In paftu eadem fere obíeruant qua ín equís, Partus charítas fumma, fedaquarum tzedíum maíüs;per ignes ad foetus tendunt. Ex dem,fí ríuus mínímus ínteríit;horrent,íta ut pedes omníno caueant tír gere, Dolenteís à foetu mamma: ideo fexto menfe arcent partus,cum equa anno prope toto przbea ant,Lac grauída habent menfe decímo,uel ut Plíníus fcríbitpregnantes contínuo lactefícunt. Pul lís earum,ubí píngue pabulum,bíduoà partu maternum]ac guftaffe lztale eft, Genus malí uocatur. coloftratío.Crailiffimum afinz lac eft,ut quo coagulí uíce utantur:tenuíus equz, tenuíffimum ca^ melí, Hzc Plíníus,quomodo autem craífiffimum fit afínz Iac paulo poft dífferemus. V ítaafinísad: trígefimü annum(aliás amplier annís tríginta) foemína uíuacior mare efl. 4| Vno maxime morbo: laborant; quem malída uocant, quod uitium ín capíte orítur,facítQ ut per nares pítuíta multa,ruf. fag effluat,qua fi ad pulmonem defcenderít,moriuntur:íed fiín capíte folum eft , non infertínteri tum,Soli ínter anímalía pilofa,non a pedículo tantum,uerum etíam redíuo immunes fünt, Plinius oues etiam à pedículis infeftarínegat, €f Afino moríenteuifo celerríme deficítit:raro alioqui mor bís affícíuntur, Giramtmatící Cirzcí malíafmon effe dicunt catarrhum per nares ín afínís:& tormína etíam eís accidere:à neutro morbo eos euadere, Malie,paAim, apud eofdem, affectus íumentorü cum tuffiunt:& malís,aphtha,íd eft,orís ulcus,ínflammatio, Abfyrtus de morbis equorum cap.a, Maxi ma (inquit) xgritudo eft , à quo equí non facile conualefcunt, quam pleríg; malin, alij catarrhum, Romani fumperium uocant, eft autem reuera articularís morbus, deinde eíus figna & curatíonem fubijcít.|Nos plura dehoc morbi genere in Boue dícemus.Sí oues utantur ftabulo,ín quo mule,aut equí,autafini fleterunt,facileínciduntfcabíem, Columella, Círca Abderam & límítem qui Diome dís uocatur , equí naícentíbus íllic herbís paftí ,ínflammantur rabíe, círca Potnías uero afíní, Plí« níus. Afini in T huícía depafti cícutam,tam grauí fomno premuntur, ut ftupidi (enfu& príuati, cae dauera uídeantur.Et fxpe accídít,ut dum à ruflicís propter pellem excoríarentur, íam dimidia par te detracta, tum primum expergífcerentur,excoríantibus inde uehementer cófternatís, Petrus An dreas Matthaolus, Ad urínz difficultatem afiní, ut Suidas fcribit, fuperfiítíofi quídam hec uerba immurmurabant,Gallus bibít & non meijtmyxus non bibit & merjt, Ego pro myxohic myoxum íd eftbufonem accipio,ut fuo loco repetam copíofíus , Ad morbos partículares ín equís, afínís, 8C muliís,fanguínís detractione utendum eft , Hippocrates ín Geoponicís , Eídem feré morbí afínís &C- equis infeftí funt, & fimiliter curantur:proínde afinos curaturus ad equos tranfibit, : hs " uw" D | | . Afinis inéptifTimis eft moribus, & degenereanímo,in prímís ranfuetus,ingenij placidi, ftolí. dus,nec ulla utcung: magna & íniqua onera detrectat, Obutjs ín uía cedere nefcít , Voce homínís confuctam intelligit, & memínit iter quod aliquoties íngreffus eft, IMlautuftj afíni prímum ut fe ín uíam dederunt,incredibilíter íncítara celeritate iter conficiunt, uteuolare , non excurrere uídeana tur, Deínde eos cíto feflos de uía, & pedes & fpiritus deficiunt, ac pedü tardítate ad currendü cona firicti infiftunt,& acerrímas profundunt lachrymas,non tantopere,mco íudícío , ob futuram mora tem,quàm ob pedum ínfirmítatem;quare ut captiui ad equos alligat trahuntur, Aelían, qAfino & tauro ceruus aduerfatur; quippe quí aduolans feríat , & eorum oculos laceret, Cum falo etíami auícula przlíum eíeft:Spineris ením fe (cabendi caufa atterens,nídos eíus diffipat:ítem cum fpíno, cuí uíctusa uepribus,quas afinus tencllas adhuc paícít, Sunt & lupi eís ínimící, ut quí carne alan» tur,ítag ab íllís circumuenfuntur. Cumlupum afinus przfentem uíderít, caputin latus uertít, ne afpicíat,& uifu auerfo ínuadítur,Praterea colote hoftis eft;dormitenímcolora in przfcpibus, & na rem fubíens aíiní,ne comedat,ímpedit, Plura de colota lib.s. ín Stellíione docebo, Queruntafiní afz plenon herbam,ut mínuant atram bilem, 4j Ammoníanus Syríano cognatus, poetarum interpres . tatíoní & Gracz línguz elegantíz dedítus erat, atcp afinuim fapientiz auditorem potlidebat, Suía das. Quod afíní etíam díícernantgenus;fpecíem ac indíuíduum, Galenus cófirmat lib, 4, Methodi, hís uerbís:Adeod(nquít eft euídens, ac omnibus natura ínfitum, tum homínibus, tum brutis, ut alíud quíd ceu in fubftantía fubíectum,aliud ceu fpecie unum íntelligàtzucuelafíinorum (quí tame 26 4s $9 -omníumbrutorum flupídífTími uídentur) aliud efle fpecie unum, alíud numero , notítíam non fu. . gíat. Confpecta nang; camelo,afinus fe retrahit, & fugit, ac tímet, (í nunquam ante camelum con. fpexit;i(in aute uidere íam affueuít, quamuis alíam aliam illi demonfires, tamen propter confuetu dínem non amplius tímet;(ed ueluti unam fpeciem íntuetur;& illam cui infueuit, & hane que nunc | | prünum DeAfino.D.E. LibL primum apparet. Ad eundem modum nec homines tímet propter confuetudínem:fed hos quoque uelut unam fpeciem uídet, Verum fi curatorem ínfpexit, nó folum ut hominem, fed etíam ttt hunc hominemagnofcit, SC mícat auríbus, € caudam quatít;& rudit,& lafcíuít , cum eum afpexít, utígi índícans.fe DRISrah agnofcere, Hunc Ítac; tum ut homínem,tum ut familiarem nofcit.Eum atra tem quem prímum íam uídet;ut homínem fimiliter, utfamilíarem non fimílíter. Et paulo poft. Eo; dem modo uís norunt;non tantít abfolute ut uíam, fed etía ut hanc aliquam uíam, Nam ín íngreffur uíz quam non nouit, afínum flatue ; attended ut íllam perambulet, ac totam peragat, in neutram partem declínans,nífi fícubi ín diuerfa Ícínditur,utíc; declarans fe fpeciem ipfam uíze memíniíTe & .elart agnofcere, Quíppeínambulat eam,qua tríta eit;quatenus autem ignorat, fallitur, Neg enim 1o ex recordatione eíus;quz ínfectílís unadj numero eft, hanc quam nó nouit,peragere poteft: & quae fequunturreliqua, qj Huíuslocí (unt etíam qux ín Phyfiognomonícís Aríftotelís legimus , ubi €x aliqua homínís € partíum eíus ad afinum fimilitudíne de ingenio pronuncíat, Afinís, inquit Gc fuibus communis eft íntemperantia círca Venere: Afinís propríü, cura & folícitudíne carere, Quí afínos referütcapíte paruo,fere funt ftupidi;Qui facie carnofa,tímídí:eadé ma egna,tardí:Quí fronte rotüda,ftupídí;Quí emínentib,oculís,timplices;magnis;afiníni : Qui labfjs craftis, & fuperioríbus magis eminentíbus,ftultíidenig; uoce magna & erauí,cotumeliofi,uel(fi Grace matiisyó6oieaz, A d3 mantíus etíam íllos quorum oculí ficutafinís promínent , dementes & contumelíofos effe conijcít | Lam L $e 4 TK Tertio annó domare íncípíat ad eas res ; ad quas quíft eós uilthabere ín ufu. Greges eorumi 2e non fanefíiunt,ní(i £j, quí onera portent, ídeo quod plerícp deducuntur ad molas, aut ad agrícultus | ram,ubíquíd uehendum eft; autetíam ad aridum, ubi leuís eft terra;ut ín Cam panía, Greges fiunt ferémercatorum,ut eorum qui e Brundufio aut Apulía afellís doffuartjs comportantad mare olet, autuinum,ítemá frumentüó,aut quid alíud, Varro, Ceterum Columellaliíb.7. inítio:Príncipium «nquít)tenebít mínor Arcadíz,uilís híc uulearísq; afellus; cuíus plerícs ruftícarüim rerum autores ín emendis tuendísqy iumentís praecipuam ratione uolunt effeinec íniuría: nam abf ullo fere (im ptu alítur(ut fupra explícauímus)& ímprudentís cuftodís neglígentíam fortíflime fuftínet, Huius anímalís tam exigua tutelze pluríma & neceffaría opera fupra portionem réípondent:cum & facís Jem terram, qualis ín Batíca totatp Libye fit.leuibus aratrís profcíndat, In Byzacío A frícae íllà cen tena & quínquagena fruge fertilem campum,nullís cum fíccus eft arabilem tauris,poftímbres uilí so afello,& à parte altera íugí anu uomerem trahente , uídímus fcíndi, Plinius, Adhaecuehícula nom nímio pondere trahít, Sepe etíam ut celeberrímus poeta memorat, Tardí coftas agitator afellí, V íilibus atitonerat pomís , lapídemG& reuertens Incuffüm ; aut atre maffam pícís urbe reportat. Iam uero molarum & confíciendí frumenti pene folennís eft huíus pecoríslabor, Ouare omne rus tanquam maxíme neccflaríü defyderat afellum; qui;ut díxí, pleraq; utenfilía, & uehere ín urbem, - & reportare collo, uel dorfo commode poteft, Columella, A pud nos molítores maxíme afellis utum . tur, & ruftici ad lígnatíonem, & rebus fuís uehendís mendíci. Quícquíd per afellum fieri poteft ue Ai(limeconfiat; Plin. Mulis,equís,afinís feríae nullz,nífi fi ín familía f unt, Cato, Quotíuga boif;mus lorum,;afinorum habebís,totídem ploftra effe oportet ; Idem, Alibi quog aftnosploftraríos, & afia num molaríum:& iugum afínaríum apud Catenem nemínari teperío, A finum 4o.rirmmüm etra 4o ptum C. AxíoSenatorí , autor eft M, Varro, haud fcio an otníum pretío anímalium uicto, Plín, Quzftus ex ijs opima przdíaexuperat. Notum eftin Celtibería fingulas quadragenís milibus nus mori eníxas(alíás emí)Plín. A finí Arcadíci ín Gracía nobilitati, ín lralía R'eatíni,ufeg eo ut mea me moría aíinus uenferít feftertijs millibus fexaginta , & una quadrígz I omz conftíterínt quadrinz gentís millibus, Varro.Etalibi, Optimum eft ánquibR eatínum femintum, ubí trícenís ac quadras genis millibus & s.admíffarij alíquot uenferunt, Qiradragínta feftertía ualent xre Gallíco bis rile lelibras T'uronicas;hoc eft mílle folatos bülibres, Tanti comparatá referunt afínam R.eatíham geru lam;aratrícem & prolifícam, Quo fítut fexagínta milía feftertíorum nummord, quibus afinum fua memoría emptum Varro míratur,folatorum mille quíngentorum compleant zflímationem,ut R.o bertus Cenalís calculauít.Et quoníam afiní propter mulorum generationem praecí pue utíles ac pre o tiofífunt,multa híc quz ad eam & afinos admíflaríos pertínent,dící poterant,nifi commodíus uide retur ín mulorum ufgi mentíonem ea differri, Ex onagro & afíha genitus omnes antecellíc Plíníus, Carmaní propter equorum ínopíam afinís ín bello plurímum utütur : & a(ínüm IVlarti facríficant; quem folum Perf ex omníbus díjs colunt, & bellicofi funt, Strabolib.i. € Afinínum lac mifcent ad Phrygium cafeum conficiendum, A ríflot, € Stercus afinorum prímum eft maxímehortís:deín. de ouillum,& caprínum,& iumentorum, Palladíus, Braflicís fimum afinínum maxíme conuenit, Plín.Quidam bubulo íumentorum fímum praeferunt, ouillumG capríno:omnibus uero afinínum, quoníam lentíffime mandant:e contrarío ufus aduerfus utrung; pronuncíat, Idem, q[ Tíbíz ludis erenunceloto offibusi afiní & argento fiunt, Plíníus:& alibí, A (inorum(nquit)offa ad tíbías cas nora funt Tíbíarum artífíces ceruinís offibus,quorum olím ufus erat,afinína preponunt,tanquam 6o argutiora; & A efopus apud Plutarchum ín fapientum contíuío míratur ram craffum & à Mufis .. alienumanímal offa maxime tenuía & mufíca habere, Níloxenus ctíam eodem ín libro : Bufiritae ínguitNaucratitas nos accufant quod ex afínís offa tibijs adhibere cepimus , cum íp(is uel tabanx à A4 uadrupedibus — audire nefas fit,quod afíni uocem afsímilet,quí propter Typhoner eís exofus eft.Colyfanemas co gnomínatus eft Empedocles Laertío tefle:INam cum Agrígentíní uento infeftarentur, illum auer^ tí(Ie dicitur círcumpofitís urbi pellibus afínorum ínnumerís, | Apud Cumanos mulíer ín adulte, tío deprehenfa ducebatur ín forum,ut illíc lapídí ínfiftens omnibus effet confpícua , Deínde impos (itam afíno, atqpiíta per totam cíuítatem círcumductam, redücebant ad lapidem, ut íbí rurfus effet omnibus fpectaculo , Hís actís habebatur infamís per omnem uitam, & ignomínía gratía óvobctzie dicebatur , quod afínum equítaflet . Lapís autem nefaftus ac deteflabilís habebatur ín quo fleterat mulier, Plutarchus ín Problematís , Quadrabíthac nomenclatura adagt) ínftar ín quamuis proftía tuta famz,In Varíní Camertís Lexíco onoboftídes & onobatídes eodem fenfulegimus, Oneabas tes, Stephano óveGiorsc, A egyptí urbs eft, Maxíma etíá apud Parthos ígnomínía ducebatur, nudum afinoínuehí, Suíd, €j Mesha Arabíce nomínatur pannus contextus ex pílís afinorum & capra- rum,uel caprínís tantum;unde Arabes folítudínum íncolz tentoría & faccos fibi conficiunt, Ans dreas Bellunen, Equz caluaría,fed non uírgínís,íntra hortum ponenda efi, ueletíaim afine.Credun tur ením fua prafentíafoecundare quz fpectant,Palladíus, Columella lib. ro.ínter ruftícorum reme día aduerfus tempeftates,fícfcríbít; Elínc caput Arcadící nudum cute fertur afellí. 'yrrhenus fixiíIe Tages ín limite rurís, 1L | Pullos afínatum epularí IMeccenas inftituit , multum eo tempore przlatos onagris: pofteum interijtautorítas faporís,Plín,Aríftophanis ínterpres ín V efpís fcribit afinos Athenis ín cibumue nilfc,fuper hís uerbís poetaetOew q&yus Nzo?ykspuop yspova G- nuusilis lvi r&b eizr iy Nzaoyedspuoy dvs ti Bode, qSuntquíafínorum domeflíicorum,etíam cum fenuerunt,carnes mandát: qua peffimí funt fuccí, ac concoctu dífficillimz,ftomachumq ledunt, & praterea ínter edendum funt ínfuaues:quemad, modum equorum ac camelorum carnes , quibus etíam ipfis homínes , animo & corpore afíníni ac. camelíní,uefcuntur,Galenus líb,z.de alímétorum facultatibus, 4j Lac muliebre temperatí(limum eít;mox caprillum,;hínc afinínum,ouillumQ, poftremo uaccínum, Aegíneta, Archígenes & Philaa gríus omne lac íncommodum effe calculofís pronuncíát;prater afínínum, quod fubfiantía tenui£ íimum eft, & facultatis facillime dífloluentís , Igitur mirabilíter articulorum tumores & nodos (quos ad callofz duritíeí modum ex uiítíofílactís ufu puerí fuftínere cogitur) leuígat & delet:unde admonendum duxí ut ípfum calculofís affidué hemína: menfura exhibeatur, poft matutínas deam: bulatíones,atcpíd preferuandi à lapidis generatione gratía,prae omnibus alijs fíat,| Memínithorum Aetius ín curatione lapídís uefícz Idem fcríptor alibi de furppuratís renibus tractans;hís uerbís utí tut:Lac ítacp cum melle poft purís eruptíonem eís prebendum : & prímum quídem afinínum aut equínum,ad ulcera ením repurganda conducít: quum uero repurgatíone amplíus opus non haa bent, X morfus fiunt obtufiores,índígetQy ger nutrímento,tunc etíam bubulum lac eís exbiíbena dum duarum aut tríum hemínarum menfura, Bubulum, afínínum, & equínumlac, uentrí magís ídonea funt,fed fpfum turbant, Diofcorídes, Maxime perpurgatlac equínum,tum afínínum, deína debubulum,tum caprínum, V arro, Pullum afinínum a partu recentem fuübtjcíunt equae, cuíus laa ceamplíores fiunt: quod íd lac quàm afínínum,acalía omnía dicüt effe melíus,Idem,Dulciflimum abhomínís lacte camelínum,effícaciífimum ex afínís,Plín, Bubulumlac pínguiílimü eft; ouinum & caprínum multo mínus,afinarum minimum pingue habet, Quamobrem perraro alícuí ín uen- 4 tre coagulatur,firecens mulfum & calidum adhuc bibatur: quod fi fal & mel adíjcíantur , fierínon poterít ut amplíus coaguletur ín uentre, Eandem ob caufam aluum magís fubducit;quod ferum eí copíofíus infít,mínus autem de cafeí natura,cuíus ratíone lac aluum fiftít, Gialenuslib.s.de alimen torum facultat, Etalibí , Bquínum lacocyus defcendit , fímiliGo modo afinínum, Couzrítur apud recentiores medícos, an afínínum lac fit omní alío tenuíus : quioníam Galenus fecum etíam in hoc pugnare uídetur,lib.6.de fanítate tuenda ínter omnía lactís genera tenuiffímum dícens tertío aua tem de alimentorum facultat, pauló ante cítatum íamlocum camelínum & equínum ei ín tenuítae te pracferens, Aríftotelem tertio de anímalíum hiíftoría fecutus, Hoslocos loan. Manardus ín epífto lis íta concilíat;Sexto de fanitate tuenda,ínquít, Galenus afínínumlac leptomereftaton, íd eft, mas xime tenuíum partíum affirmat:ín tertío uero de alímentís , camelínum afíníno , non ín tenuitate fed ín humíditate pracfert/hygrotaton ením dícít, Quare nifi fateríuoluerímus Axíftotele alíud fen« fife quàm Galenum, dicere oportebít,quod per tenuiffímumnon íntellexerít tenuíflfimarum pars tíum,fed maxíme humídarum,Hac ille.Eeo Galení uerba fic accípío,afínínum lac tenuíflimum re Cte dící,(í comparetur anímalíum lactí quz apud nos & plerafqg; gentes mulgetí folent, uaccarum nempe,ouíum,& caprarum:fimplícíter uero,& comparatíone ad anímalía quorum ínufitatum fe. read cíbum & potum ín Buropa lac eft , ut camelí & equí non tenuifIimum, fed craffius . Síc etíam Plíníus tenuíífímumlac camelís effe fcríbítmox equabus,craffiffimum afinz,ut coaguli uíce utan tur, Craffilfimum dixifIe uidetur, pro craffius quàm cameli & equa.Leptomeres,íd eft, tenuíüi para tium uocatur,quod non craffis neg uifcofis partibus conftat, & cito ac facile corporum meatus fu bít:íd quodlactí eo magís conuenít,quo líquidíus eftmínust cafeofe fubflantíe habet;ut Galenus ipfe exponit,Sed ne fim longíor,& fi plura hocín loco conera Ma ua dícenda haberem , ad res medía traníeo qua ex afíno & díueríis eíus partibus apud fcríptores celebrantur, Pu G. 20 jo 6o DeAfino. G. Lil 9 Ex eadem aqua, de qur bos aut afinus biberit paufulum futnptum & potatum , tollít efficacíter capitis dolorem; Marcellus & Plín, A d comítialem prodeft afiní cerebrum ex aqua mulfa, ínfuma:; tum príus ín folijs, (emunicía per díes potuni,Plíníus lib,38,cap.16, Numerus díerum ín exemplari busuulgatís non eft expreffus:ex fequentibus tamen coriftat non paucíores effe quàm 3o, R.ídícus . Io lumeft quod apud eundemlegitur:Sí quís afino ( ínquít fn aurem percuffümà fcorpione fe dicat; tranfire malim protínus tradunt, Eft genus febrium quod amphemerínum uocát, hoc liberari tias dunt,fi quís € uena aurís afinítres guttas fanguínís in duabus hemínís aquae hauferit: ítem uenená taomníaaccenfo afiní pulmone fugere,Plín,[demfi trítus bíbatur ad anhelitum & tuffim commen datur ab Haly Arabe, Suntqui ex afinotiare nígroQ cor edendum cum panefüb dio príma aut fecunda luna precípíant contra morbum comítíalem,Plín, lecurínaffatum efu comiítíalíbus pro deft,fed íeiunis edendum pracípítur, Díofcorídes, Alfj admixta modice panace; orí ínftíllandi do. cent,íddy diebus quadraginta:ííc à comítíalibus morbís & alijs íínfantes tuerí;Plíti, Arídum trítum cum petrofelíní partibus duabus, & nucibus iugladibus tribus purgatis ac melle illítís (alíás ac mel - letrítum)in cíbo datum hepatico íeíuno mirabile eft, Plinius & Marcellus, Cínís ex eo cum oleo ad 20 fcrophulas utilis eftzítem ex hepate & carne eíuscinís ad fifluras frigore cotractas;ut Auícenna fcrá bit:ego Díofcorídem magis approbo ; quí utrag haec remedía ungularüm cíneri attribuit, tt'etíam Rafis, Adlienís uítíum effícacíffime datur ínueteratus lien fini , íta utín tríduo fentíatur ütílítas; Plin,Sí lenofus de fplene aíini arefacto quotídie eíunus pauxillum manducet, íta potentet fanabi- tur,utíntra trídurum utiílítas remedij huíus appareat, IVlarcel. Splen conttítus & ex aqua ímpofitus mamíllís lac prouocat;Sextus, Líen ínueteratus ex aqua íllítusymammís abundantíam facítuuluas fuffitu corrigit, Plín. Splenis afiníni leuiffimus puluis, cum feuo ürfino & oleo ad mellis craffitíetri redactus, & illítus,fupercilijs pilosreftítuít;Ra(is, | Renesinueteratí trítíG), & ín uíno mero dati; ueficae medentur; & urínz íncontínentíam cohibent,Plín, Eídem arefactí atcp exuftí ttítiQp,id eft íri puluerem tenuiffimum redactí, & ex menfura conchulz unius cum uíní merí cyathís duobus ftran guríofo potuí datíefficacíter medentur, Marcellus, | Cínere genítalís afíní fpilTarí capilla putant; & ecanícíe uindícatí fi raíís íllinatur, plumbodp trítis cum oleo;Plínítis, Coítus ftímulat dexter afiní teftis ínuíno potus pro portíone,uel adallígatus brachíali: necnon eíufdemà coítu fpuma collecta -xofeo panno, & ínclufa argento,ut Ofthanes tradít, Salpe genitale(afíni)ín oleum feruens mergi íuz betfeptíes,eoQp perungi pertínentes partes:Bíalcon cinerem ex eodem bibi, — Tefles fale afferuaz tí, & afperfi potíoni ; in afínarum maxímelacte uel ex aqua , ad comitíalem profunt, Plíníus, Fel tauri uel afíniutrumq, per fefe aqua infra ctum,maculas in facíe tollit, euítatis folíbus ac uentis poff detractam cutem. Sanguis afini fedatfluxum fanguínís ex uelamíne(íd eft, cerebrí tunica, ni fal- lor) Barbarus quídam: ( Díofcorides hanc uim cerebro gallínaceorum attríbuít) Eiíufdem tres uel . quatuor gutie cum uíno hauftz, febres quotídíanas fanant, A efculapius quídam, Plíníus,ut pauló ante retuli; ídem fcribít de tríbus guttís fanguínís ex uena auris , ín duabus hemínís aqua hauftís, Sanguis afiníni pulli ex uíno,regío morbo medetur,Plin, | Adípem tradunt cícatríces corporí con colores reddere, Díofcorídes;uel ut alij ueftígía cutís aboletzut Pliníus,cícatrices níaras reducit ad *colorem,Sanat & uuluarum exulceratíones idem ínueteratus, & ín uellere appofítusduricíem uul 4o uarum emollít;per fe uero recens & ínueteratus ex aqua illítus;pfilothrí uím obtínet,Plín, ^Sime $9 dulla afíni autfeuo, ís quí comítíalem patítur , loco calído ínungatur plurímum íutrabítur, R afis, Scabíem hominis afíninz: medullae maxíme abolent, Plin, euo cícatrícibus ac lícheni leprísc j maxíme color redditur:Soleadufta eodem aptíflime curantur,;Plín, Coítus ftíimülat anferís maículí adipe permíxto illítum,Plin.Sextus fimilíter,qui non feuum fed adipem rectíus uocat, & ad anum hócmedicamentumapponiiubet, Pellís íníecta ímpauídos infantes facit,Plín, Offaconfradta & decocta contra leporis maríni uenenum dantur. Vngularum afini cínis per díes multos(toto men fe,Plínius)bínís cochlearibusuel ut Rafís habet, pondere tríüm aureorum & dímídij)potus, prodía tur comítíales adíuuare;ezedem oleo fubactz firumas dífcutiunt;& íllitz (puluís ficus íllítus) pera -míonibus medentur, Díofcoríd.& Galenus lib.i. de fíimplícibus pharmacís , Perníones Girzcí chi metla uocantalíqui iníam cítato Graleni loco non recté phygetla legunt, Strumas dífcutit ungula afini uel equí cínís , ex oleo aqua íllítus , & urína calefacta, Plín. Curat etíam ea quzeferpunt ulcez rajínfperfus,Idem, Vngulz afinínze fuffita partum maturant; ut uel abortus euocetur:nec alíter ad hibetur,quoníam uiuentem partum necant,Plín,.Cinis ex eifdem cum afínx lacte ínünctus, cícattí: ces oculorum & albugines tollít, Vtleucomata oculorum efficacíter dífcutias,ungulas afiní uíuen tís líma,& fcobe earum quám tenuifTimo, qui leuitate fua oculos non offendat ; cum lacte muliebrí míxto,frequenter ínungíto,Varcellus, Annulum ex ungula afiní;ín quo nígrí nihil ít , ab epilepti cogeftatum,prohibere aiunt ne concídat,Hodíe ídem pollicentur de annulo exungulaaltées, Ca pilli & barbz nafcentur etíam glabro,fi líchenem afíní, íd eft collectíonem duram qua eft círca cru -xa eíus,comburas,& teras, & puluerem íllum ex oleo uetere imponasthoc íta ualídum eft;ut fi mus 6o líeríínde maxillam unxeris , barbas einafcifcías , Idem, Lethareícos excítat íllítus ex aceto, Plin; - Ex quacung; caufa grauedínem capítís exortam,qua íntempeftiuum concítet fomnum, fine dolos re difcutit,(i quís ímpetíeines in aini cruribus naturaliter natas detrahat;eastp ín fcobe délimatas; Io De Quadrupedibus. immíxto aceto naribus penítus obfiípet, Marcell, Carnés ex iure fumpta phthífícís medentur, Foe genere maxime in Achaía curantíd malum, Plinius, Símilé quid apud Auicennarlegítur. Sunt qui carnem afini, fanguinem alij aceto dílutum;per díes 4o.bibendum contrà morbum comítialem praeci. piunt,Plin, €«[ Afininumlaccummelle pottrí datum , uentrem facile & fine perículo foluit, Marcel, Díofcorídes & alij fimpliciter aluum mollíre fcribunt, Bubulum, afinínum, & equínum lac,uentrí ma gis ídonea funt,fed ipfum turbant; Diofcorid, Afininum peculiariter collutos dentes gíingiuast fta bilítIdem,Eodem lactepercuífü uexatos dentes, aut dentíum eiufdem cinere ; confirmari nótum eft, Plín,INon folum ením dentibus íinoxiuth eft,fed ob tenuítatem etíam abftergendo conducit, Comía tialibus morbís utiles tradüt teftículos aríetinos inueteratos trítosQ dimidio denarij pondere ín aqua, uellactis afinini hemína,Interdícitur uíni potus quínís diebus ante & poftea; Plin. Ad comítíalesut dí ximus)coagulumuítulí maríni bíbunt,cum lacte equino afinínoue, autcum punící fucco:quidam ex aceto mulfo:nec non alíquí per fe pilulas deuorant, Idem. Lac afíninum melle míztum Cialenus íuues ní,quifere cotabuerát,abalneo ftatim exhibuit, Sufpitiofis ante omnia efficax eft potus equiferorum fanguís:proxime lactís afíníni tepidi cum bulbís decoctí;íta ut ferum ex eo bibatur , addíto in tres hea máínas cyatho nafturtíj albiperfufi aqua, deinde melle diluti,Plín, Sí dolent ubera, lactis afininí potu mulcentur:quod addíto melle fumptum & purgationes mulíerum adiuuat, Idem, Stomachum exulce ratumlactís eiufdem potus refícít,item bubuli,Plin, Ariftolochía uel agatícum ; obolís ternís ex aqua: calída,aut lacte afini pota, flomachí uítía fanat,Ide , Heraclides orthopnoicís dedit anifi ferníhis,quod ternís digitis prehenderit tantundem hyofcyamí cum lacteafínino, Plin, Comendatur etiam àd tuf; fim,extenuationem,putum fanguínis,hydropem & duritíem fplenís. Capiti tamen infirmo, & uerti- gine aut tínnítu laborantí non conuenít, Príuatim prodeft contra gypfum, & cerufam; & fülphur, & argentum uiuum:]tem durz aluo in febrí, Gargarizatur quogp faucibus exulceratis utilíflime; & bibía tur ab imbecillitate uires recolligentibus, quos atrophos uocant, In febrí etíam quae careat dolore capíe tis. Puerís ante cibum lactís afíníni hemínam darí,aut fi ín exítu cibi rofionem fentirent,antiquií ín ar» canís habuerunt;fi hoc non effet, habuerunt é caprino,Plin. Biufdem potus utilis eft coelíacis & dyfen. tericis.addíto melle,Plín,'Tenefmus(íd eft crebra & ínanís uoluntas egerendi)tollitur poto lacte afíni^ no,ítem bubulo, [dem, Sunt ínter exempla quí lac afininit bibendo liberati funtpodagra chíragra uez Alij uero feríafíníni potu eofdem morbos prorfus euafere;Plin, Aqua mulfa contra hyofcyamum faa lutatis eft cum lacte,maxíme afiníno,Idem. Afíninolacte poto uenena reftínguuntur, Peculiariter fi hyofcyamum potum fít,autuifcum(chameleon íxías potius)aut cícuta,aut lepus marínus, aut opocar pathum,aut pharícon,aut dorycníum:& fí coagulum alicui nocuerít: nam id quog; uenenum eft ín prima lactis coagulatione, Sed meminiffe oportet recenti utendum , aut non multo poftea tepefacto. INullum enim celeríus euanefcit,Plin,Cancri fluuíatiles trítipotítp ex aqua recentes,feu cínere adfer íó 3o uato,contra uenena omnía profunt,príuatim cotra fcorpionum íctus cum lacte afíníno: uel fi non fit, - captíno,uel quocung: A ddi & uinum oportet,Idem, Rupta,conuulía, cancrí fluuíatiles trítiin afinis nolacte maxime fanant,Idem. Afinínum lac conferre aliquid candorí ín mulierum cute exiftímatur, Poppea certe Domítij INeronís coniunx,quíngentas per omhiía fecum fcetas trahens, balneatii etíam folio totum corpus íllola&te macerabat, extendi quog; cutem credens, Plínius:& rurfus alibi, Cutem (inquit)ín facie erugarí & tenerefcere,&& candorem cuftodire lacte afinino putat, INotumty eft quafz dam quotídie quíngentarum cuftodíto numero fouere: Poppea hoc INeronís príncipis infliciit, b nearum quogp fic folio temperato;afinarum gregibus obhoc eam comitantibus, € V rína afini attrí« tus calcíamentorum cum lato fuo illita fariat;ítem fcabiem hominis, SC ungues fcabros, Plin, Lepras ac furfures tollít taurí,ueladdito nitro urína afiní círca canís ortum, Plin. Afiniuriria traditur nephriticis fiue renumuitíjs mederi ín potu, Diofcorídes, Eadem cum melanthío prodeft contra omnes ímpetus & fuppuratíones fiue panos & apoftemata;Plín, Alij ulceribus exedentibus & humidís ütilem praes dícant Síderatís urína pulli afiníni nardo admixto perunctione predefle dícitur, Plinius, Eadeni cáa pillum denfarí putant;admífcent&g nardum faflídij exatía, Idem, V rina muli uel mulz uelafini cum fuolutoillíta,& clauos abolet,& callís medetur, Marcel, «|j Fímumafini recens cutn tofacéo in erauí tate auríum tepídum ínftíllatur,Plín. V Icera capitis fubíto nata fanantur;fi afíní ftercorís fucco, & fcil Ix contrítze quantum fatís uidebitur, & bubulz adipis tantundem mifcuerís, atcp ad capítís ulcera ues: luti ceroto ufus fueris,IVlarcel, T'am afínorum quam equorum fimum, fiue crudum, fiue crematum, addito aceto,fanguínís eruptiones cohibet, Díofcoríd.Stercus afinz arídum naribus ínfrictum fangui nem fine intermiílione fluentem cíto compefcít,Plín, Idem fi recens imponatur, profluuía fanguinis míte fedare dícitur : ítem cínís ex eo, Cuuí uufuz etíam prodeft impofítus , Plin, Ad fanguínem uns decung; fluentem adhíbetur:fí enaribus profluat,fuccus expreffus inftillatur ac retinetur, Si obftru» antut eo uenarum uelarteríarum aperta ofcula, fanguis continetur, Fímus afiní calidus uino mifces tur,cuííntincta utaffatím fuccum combibarit línamenta goffampína , ad fluxum fanguínis coércena dumlocís affectís immittütur,Rafís, Emplaftrum ex eodem fronti impofitum fluxionem aüertit;R a (is, Armentarij equi uelafiní, qui herba paícitur,ficcum fimum liquatüm ín uíno,mox potum, córitra Ícorpíonum íctus magnopere auxilíatur,Díofcorid, A firiíni fimi cínis ex uíno ccelíacís & dyfentérícis confert, Plin.Fímum afiniíni pullí,quod primum zedídità partu;polean uocant Syrí; dant ín aceto mul (o contra linis uítíum;Idem cocliacis & dyfenterícís confert;Ip fapa decoctum, colo magnopere pro ! deft; alí- A $9 6o DeAfio.H. — Lib. f. T deft;Datum fabae magnitudine e uíno medetur morbo regio intta díem tertium:Eadem et ex equíng pullo fímilitera uís eft, Plinius, Eruptionibus pituítz afiníni fimi cínis illinitur cum butyro, Plínius; Equarit uirus à coitu Anaxilaus pdidítinlychnís accenfum equinorum capitum uífus reprafentare monftrifice:(imiliter ex afinis ,Plín,IVlembrana partus earum,pr&cípue fi marem pepererint,olfacia; accedente morbo comítíaltum refíftít, Plinius, | ] | H, Philofosía de afíno. «| a. Afinus Graecís óvoe dicitur zr«e& vip óvyeiy,quod homínumiopera tuuet, unde & iumenta Lá tínís dícta, Apt voe, mulus eft.Cyrenenfes afínum Bgieoy tiocítant: Cretenfes d'eav«soy: quidam Bzzra» aep, quídam xeMp,alij uey&uvxop à nímía uocis abfurdítate,évégroy, óvid ay, et kavlic díminutita funt, A fel jo la proala quocp fíue axilla repetitur, unde íllud ín facrís,Prouer.19. & 36, Abfcondit píger maná ful - afella:ficà qualo quafillum dícimus, Kedvaeve V arínus afinos interpretatur , quz uox ad canthetíos accedit. Inueniuntur & haec nomína apud Giraecos,x&v(ey, unde uocatus cantharus , íd eft fcarabeus; qui ex afini fimo (obolem fibí parat;xiàw , quod talum quoq fignificat:ussvoy apud V arinum , haud [cio quàm recie fcriptum, vowce,ut D. Cyrillus in Ofee propheta exponit,alij uetó magnam belluam, qua propter ferítatem folitaría pafcatur,propríe tamen aprum fíguificat, quifolitaríus degit, Suídas etiam]upum folitaríum ínterpretatur, Peas, afinus fufcus, Etymologicon , reed zrogd'ixolos, 9i aree 7i9Gy écip ovy piove apud Varinum, T«evt;afinus labore & (enío cofectus: accipítur etíam pro ho míne fene & aetate exhauflo.óxgiar, afínus, uel atíes agreftis, Suid. oxeifarr« etíam pulpita dícuntur; &Q' Gy &xgey &scorip 0 vzroxgrTac, rover xpi Bawvr«e, Camers, Aríftophanes in V efpis, 91s tua id &QMeraz 1o OUolíreroT xwrfigos eaa atio. KMrsgss dicuntur minifirí publici quí homínes ad (udicià uocant; ítent teftes qui uocantur:fed po&ta x/wzsigos híc díxit zrap^ Uzróvoray &vrl as dvov 4 ipaóvs. Etalibi ín eadem cos moedía, Éaxec a wor Büro vezrMyre rovyl — KAwrRok T eic &yveavac azrodld'exxori; — Flicitem xAwznig: díe xit pro afíno,eft autem fcomma ín fenem quAed'uxasuy . fov, anus putida, uel afína uetulaiQosevive, afinus regíus, Variínus.MvyAs, libidinofus,moechus,ut «&yAos: Phocefes afinos quoc admiflaríos my chlosnomínant, [| Afíniepítheta apud poetas leguntur,tardus;oneraríus, doffuarius, uilis plaus firatíus,molaríus,píger, pandus,uulgarís; Arcadicus,Manalius,ignauus, lente gradiens, aurítus,in^ ers,rudens, fegnis,horripilus, turpís;clítellarius,lentípes,quadrupes;ínfulfus,miferanda fortis, Eca pud Gracos va9ac, zradur [ot Bas Aysns hio, Boad' Gars: Morotoyoc, zrévvakeoluac ? pavnMertiy óvay ínterpretantut Grammatici 7 sadixvsusvoy 0s, quod epitheron cani (agací aptíus eft,Extat egregium Pallada epís 8o gramma ínafinum (egnem,non índigaumhiclegi — — | ! Avia asy &uxol T£ QVOV (AX QOO UIAOU 2 lle, Toy Besecoufimy dop.0y 0d otrüoiue, Yióy $1 Beaelvriér, voy, zrovop;ókvoy ,oveiocy, "rdi ewekeuzz [ovra Us&ziey,7reozdMy, «| De afello infecto multipede,& eiufdem nomínís pífce,(uísiocis dícetur:utrumg eam Girzecí ona ucl onifcon uocant;utríq à cínerec(quem Giermani eríam »fininum uocant)colore nomen, A (ínius & Afellius nomína propría utrorum ieguntur, Heratía infula eft, qux antea dícebatur Orius ; Plín; Afine,Àzivs Peloponnefi uel A chaíz urbs iuxta Mefteníam, unde finus Afínzusi Lucanis, Quas Ane cautes , & quas Chios afperat undas, Eft & Laconica urbs dícta ab A fine filia Lacedamonís; ítem Cyprí & Cilícíz, Praterea uafís genus eftóvoe apud Aríflotelícos ínter exempla homonymíz; quod à fígura fic dictum conijcio, ut orcham àbellua marína, — In fígno cancri duz funt ftelx para Ao us Afelli appellatze Plinius libro i$, Exiguum ínter íllas fpatium obtínet nubecula;qued pracfepe dí citur, Lactantius,In cancrídeformationís parce;ut Hygínus fcribít, funt quídam quí afíní appellana turà Libero ín tefla cancri duabus ftellís figurati. Liber enirn à Iunone furore obíecto,dicítur mente captusfugiffe per Thefprotíam,ccegiiás ad louís Dodonzitemplum peruenireunde peteret reípon fum,quo facilíusad príftínum fiatum mentis rediret:led cuim uenífTet ad quandam paludem magn& quam tranfíre non poflet,de quibufdam duobus afeitis obuijs factís dícítur unum deptehendifle eó — rum, íta effetranfuectum, utomnino aquam non tetigerít. Itag; cum ueníífer ad templi Iouis Do donzí,ftatím dícítura furore liberatus, & afellís eratiam retulíffe, & ínter aftra eos collocaífe, Nona nullí etíam díxetütafíno illí quo fueratuectus, uocem humanam dediífIe.Itagp poftea eum cum Príae po de natura contendiífTe, GC uíctum ab eo ínterfectum, Pro quo Líberum eíus mifertü , ín fideríbus o annumerafle, Etutfciretur íd pro deo,non pro homíne tímido(quía Iunonem fugerit) 'ecifle, fupra cancrum conflítuit,qui dez beneficio fuerat affixus aflris. Dícítur etíam alía híftoría de afellís , utait Eratofthenes;Quo tempore Iupíter bello eeantibus indicto,ad eos oppugnandos omnes deos core üocauit,ueniffe Líberum patrem; V ulcanum;Satyros Silenos,afellís uectos: quí cumnon longe ab hoftibus abe(lent,dícuntur afelli pertímuiffe, & i:a pro fe quí( magnum clamorem & ínauditum gigantíbus feciffe,ut omnes hoftes eorum clamore ín fugam fe coíecerínt, & íta fintfuperati , Hac Hyginus Poftremam fabulam V arínus etíam ín Lexíco fuo ín afíní mentione afferr& hanc ob cau: famaíinís hunc honerem habitum inquít,ut in cancri (ydere occafum uerfus collocarétur; Achaf nici afíni,de magnís afínís dicebatur; V arínus Ovevdu uerbtrim apud Thucydidem Aelius Díonytius fnouere & cíircumagere exponít:er apud Híppecratem óvivsdws eft 703£ voy tziscoQsic vevdy, Ova enítni 6o funt funes ductarij ex cánabi ftuppa autlíno,nímiírum ad machínas uel ergatas idonei, uel alioqu£ " adtrahendum alíquíd, Nam & cameli funes magní uocantur,a quibus anchorz fufpendütur, Agri etíam;íd eft uectes machínarum;sva nominantur. Latini (uculas uocant tractor] generis machínasi 4- J uadrupedibus quas conftant teretí ligno duobus aut pluribus uectibus traiecto;utríngp aequa extantibus longitu dine;quae dum uerfantürfunís ductaríus círca eas obuoluítur, Gialli turnos dícüt, Giermaní balpet, genus illud ear& quo ex hypogeis cupa fubuehtitur, uel ín ea demittütür,Ovosvzzraf fcomma ín craf (i & rudís íngentj homínem apud Aríflophanem,nímírum à funibus íam díctis tractum, Apud Suíe dam?» svwaf legitur díuifis dictionibus per zr (implex,cum tamen aptid eundem ín xz, per z gemía num ftyppax(quod magís placet)fíne ínterpretatíone habeatur, Caterum ergata machínatractos ríaucl hocà fucula differt quod axe eft recto, INam etíam uectibus ficut fucula uerfatur , noníd quía dem brachiorum ductu, fed obnítentibus & ambientibus uectíarijs;Itali arganuim uocat , ut Gulíel. Phílander fcribítín Vitruuíum;Germani ein winter. Ad hecóvos unitas cii in cubís uelte(Terís, Pol luce tefte(ut canís ín talís)quae etíam cubus dicebatur , eodem nomíne quo integra ípfa teffera: & jg eo fenfu accípítur ín prouerbio 2 veeiet£ « ze&ic xv Boi hoc eft uel maxíma uel mínima fumma, Merito autem alíquis per focum míretur ín fjífdem Mídam, cui aürícula afininzefelíciffimum fuifle (actum, cum afinus ípfe ínfelícíffimus fuerít Oviexoe ferra fabrilís, V arínus, Tàp dE voy wAck&zroy,dvoxózroy AA«fre éiguxsp &p Áuporfid t, Pollux, Superíor molzlapis quí círcumuertítur, Éatine catíllus,Ciraece óvos:ínfe rior Latínís meta.X enophon libro ide expedítione Cyrízói5 tvomrrss dvse &Avrat éevr [ovo apud Pol^ lucem etíam ora &Asloy legítur fimiliter pro lapíde molarí,Cato molaríum afínum,& Paulus Iutecons fultus afíinum molendínaríum appellat,nó lapídem,fed ipfum iumentum, Afínaría mola,qua ab afi no círcumagítur;ut Matt.18. Qui offenderít unum de pufillis íftís,quí ín me credunt, praftaret ei fur fpendí molamafinaríam à collo eíus,ac demergi ín profundum marís,Girace eft uA óvinóe, Híppos cratí chírurgícum eft ínflirumentum onífcus,luxatorum curatíoní accommodum, Afínínomenín 49 ludís líterarijs illi ímponítur,quí ínftudijs uel moribus delíquerít;is ením protenfis índice & auricu larí digítís afínum uendere íubetur;hoc eft tantífper hac ígnomínía notari , donec ín alíum propter fimile peccatum eam transferat. Sunt quíé collo ftípitem;afini uel nomíne tantum , uel etíam figura onocephalum,eandem ob caufam puerís appendant,Símilíter et altj quandog; derífüri quempiam, dígítís ut díxíprotenfis aurículas afiní ímítantur, & fibilum addunt. Hínc Perfius: | Oane,atergo quem nulla cíconía pínfit, INec manusauriculas ímítata eft mobilís albas. Ézrivwzyooy à voc e 2 vate, Pollux:rotulam nendí ínfirumétum íntellíeo, Lícebit etíamóvep uocítare, quem gírgillum Latíni,ínftrumentum quo filareuoluuntur, Arófjafie apud Pollucem ludí genus eft,ín quo píla ad pauímentum uel paríetem ui illidebatur,& repercuffa manu ludentís fubínde res fjciebatur,cui plures continuí pilz faltus fuccefliffent,rex appellabatur, & íimperabat;uíctus autem. zo afinus,& imperata queuís exequebatur, Alíus apud eundem ludus puerilís oftracínda defcribítur, in quo deprehefus in fuga fimiliter afínus dícebatur. T'efta erat ab ínteríori parte píce illíta:ex alíqs adlíneam ín terra ductà emínus proijcíebat, fimul pronuncías,nox, díes, propter colores tefiz díuer fos,quorum alterum altera fibí factío elígebat:perfequebatur illa fugientem alteram;cuíus ín proíe ciatefla color emínebat, Platoín Thezeteto:o 4t Gsetorzaiy scicled ero ucarso ouo 0t o ouo lov ree, dvogzüc d^ &y "SQFySVN TOU. &veueofwroe, BaciMwesudy, Commodus Czefar(utLamprídius refert) habuít homíne cuíus proniínebat penís ultra modum anímalíum,quem onon appellabat,íd eft afínum, fibi chariffs mum,quem & dítauít,& facerdotío Flerculís ruftící propofuít, Hínc etam onobelos díci coníectát: funt autem hí quí uírílíores uídentur,ut ín Fleliogabalofentít Lampridius,uelut afíni telum prafe- rentes,Calíus. Euclío ílle Plautínus paupertatem fímulans ad Megadorum díuítem filíam eíus am 4o bient&ín Aulularíafícloquiturz INunc fifílíam locaffim mes tibí,ín menteuenit, Teboue efTe, 3€ me effe afcllü,ubi tecum cóíunctus fíem, Vbi onusnequeam ferre patíter,íacea ego afinus ín luto, 'Tu bos me haud magis refpícías,gnatus quám fí nundipfiem: Ette utaríníquiore, OG memeus ordo írrídeat: INeutrobi habeà ftabile ftabulá:(í quid díuortij fuat, Afini mordicib, fcíndat,boues íncur (entcornibus, Floc magnt eft perículi me ab afinís ad bouestranfeédere, Chríflíanicur afinartj per ígnomíní nomínatifínt, GC Chríftus onochelus, mox ín onagrís docebímus, De Aríftone Ephe fio & Onofcelide eius filia abfurdior eft híftoría ín Plutarchi Parallelís,dg ut htc referrí debeat, Ab a^ fino defcendífTe míhí uídentur Cirzcorum uocabula,óvavloe évóos, dvosóc over (ep ,& alía huíufmodi, Lapís fpecularís in quíbufdam Italízlocís uulgo fpeculum afíní dícítur. €JOnopordon herbam fi comederínt afini,crepítus reddere dícuntur, Trahíturínas & menfes, aluum fiftít,fuppurationes & «e collectiones dífcutít,Plínius:nec alibi alíud,ut ígnota fit hodíe,ficut etíam onocíchla , cui flos díutur nior per partes florentí apud eundem,Inter uuas damnantur uífu cínerea, & rabufcula & afíníícad colore nímirum dícta;cuí eadem forte fuerít óv/yots V arino memorata, A finaflrz,(i bene memíni, ins ter fícorum genera nominantur.Pruna feríora maíoradj,a(inína cognominata uilítate, eodem coa lore funt quo hordearíia, Plín.Aurículam afíni Galli quídam uulgo uocant fymphytum alterü : Sa; baudilotü pratenfem, panem afiíni.Inter ftírpíum nomenclaturas Díofcorídí attríbutas, onomorde helxine eft:afíni fanguís Aegyptijs,filix:afínus íchrei Magis,fampfuchum, Onítís etíam herba ex o» rizanigeneríbus,afínum nomíne prz fefertiINicander ovov "ifaeiy uocat, quod folium eíus afínis pabulo gratum fit, Onobletum herba línguz fimilis Hippocrati contra fceminarum profluuia ínuel lere apponítur.Onopyxus folío & caule fpinofus eft,Plín, Anonin quida ononídamalünt uocare, 6e Idem.Grammatícióvavip exponunt vup 736 óvsc àQxAsray, Huic nomine fimilis onurís eft,aliás cenothe ta dícta,que ín potu data feras quoqp mítígat; Plin, Onogyrus planta eff male olída, qua alij anagyrü Él Uocat, .- 7" a iw DeAfmo. H. Libl i$ irocant,prouerbíó etíaim celebrísiitem uiri nome. A bubus Athenís Buzuges nobílitatus, Árgís O. nogytus, Varro, Onophyllon eadem anchüfz eft,quae Arabícs línguae autoribus etíam afiní lactus ca uocatur, Anchufam ípfám quog; Grrecí onocleam uocant, X folijs lactucze defcribüt; Lycopfis e; tíamá nonnullís anchüfa uocatur, lactuca folíjs: qua et onofmatí herbz apud Díofcorídem tríbuun tur, Anchüfz genus altérum aptid Díofcoridem onochíles appellatur , alíj onochíló uel onochelím fcribunt, Eadem eft Aléibíadion Diofcórídís contra ferpentes, przecípue uiperas, efficax : nec alíud Alcibion Plínij liba, cap, 5. quamuis íllé qualís ea herba effet apud authores fibi repertum neget, Barbara € Arabíca qua atichufz fiue lactucze afínínge & generibus eiufdem tríbuimtur bórina; qua íi Arabícorumnomipum ínterpretatione ín Auicénam Andréz Bellunenfís ; & antíquíorís 1o cuíüfdam ínnomínati reperiütur,hzc funt: Achatínihearphilus,fefula;almiphar,anfadius; fenuat, fenchar,fenoíar,alfangíat:fimarem uel fincarem genus anchufz caterís maius:ahugilife;lactucella maiortabugilefa;argialefus,abtichale(a,achafunas.Ceteri onocardíó,dípfacus íntellieítur (quafi afi níníus carduus,ille nímíri quí ín prouerbít abijt Similes habetlabra lactucas:)a quo lóge díftat anà cardíum fructus arboris Indícze, Dipfacum nonnulli etíaim uirga paftorís uocát& lactucam afíní cti €a confundüt, Onobrychís folía habet lentís, c, Díofcorídes ; Onocecídas Gralenus à rufticís fcría bit appellari gallas eas,qua grandefeunt fungofz,quafi afinínas,quod ígnauz fínt & mínus effica: ces, Afinaxía feftum erat Syracufís mefe Maio,ab Afíüaro fluuto appellatione ducta;apud queni Btheníenfium imperatores INícías & Demofthenes capti. Eiufdem nomínís comoedía extat Plautía na,ín qua mercator pro afinís emptís pretium numerare introducitur Leonída feruo; qui Sauríam *o atríenfem,cuí numerari debuerat,fé fíngebatt De hac poétaíin prologo fcribit; à Demophilo príus Graceeditam onagrí nomíne, Onofander phílofophus fuít Platonícus,cuíus librum de optimo itm. . peratorehabemus; €[b, Óvez «ui;afinína carnes; V atínus, A«ds cutís uel pellís afinítóveis, à, paroxy tonuiÁ;idem;üelforma afíni, V arínus.Ovie id ovloc; timus afíni: pofteríüs etíam de bubulo Homerus dixit, Pollix, Ow did isi, excrémeta équíut ovid afini, V árínus, avia Mines hígra fn afinort collís & pédíbüs tiafcentes, Idem ; mvia«e , reduplicatio quaedam in afínorum & boum collo ; idem, Afini Colorem refert tarandus,cum eí libuítfui colorís eflezquem (xpe immutat, Cercopithecus pí- loeft áfiriino. Leucrocuta afini feré magnítudíne eft,Plin.pleríg; legunt afini ferí;íd eft onagrí, Ad Cadaram rubrí marís peninfulam bellua exeunt quaedam afínorü capitibus,alíz alijs, & depalcun . xurfatajPlin, 4[c. Vox afino apprímerudiís,ut meríto rudere Latínís dícantur:hinc & Grecorum Se onomatopceíz, Brauueic Gpau (quod de mulís etíam dícitur)& syx&dw; poete quídam afinos iy«e su: cognomínant, OyxsÓj«cc afíní clamor. Besuédw Cirammatíci exponüt de afínís maríbus , cum prae fame exclamant, zrapa6 Getun ys voooiic d'éidu;, V arínus cítans Paufaníam . Bebyscus i) Codi 4 qova zB vis, Ovot Bewywbusvos,u Ggouusus, afinus rudens per efuríem, aut pabulum edens uel auenam ; qiram Graci brómon appellant.Perfíus $2t,5. Fíndor,ut Arcadia pecuaríaruderecredas, |^ Ouid, líib,z, de Arte; Vtruditaícabra turpís afellamola. Abufiue etíatn deleonibus & de hómínibus dícitur apud V ergilíum, In Philomela poeinaté obícüri authorís híc uerfuslegitür, Qüirrítat Gertés:tar- dus rudít;oncat afellus, Oncare uocem Gracam effe díxí,nec apüd ullum Latínorum legíffe niemá ní.INullus ín tertaScythíca nécp afinus DE. &ignítur,ac neullus quidem utfitur propter frí« *gora, Itag; rudétes afiní perturbabantScytharüi equos:& cum Scythe fepenumero Perías adoríren &o tur,£éorüm éqüí exaudíta afínorum uoce, cofternatí auertebantur,arrectís auribus ftüpefacti, utpo té iftifolertía tum uocís,qua príus non audíflent: tü forma, quani nunquá ínfpexiffent, Herodotus lib, 4, Onocfotalíi aues ab afiníno clamore nomínt&tur, Ovo&ezép de afínís proprie dícitur cum equas infcendunt,Pollux.Ho merus utafínítardum & ne per titm quidem celerítatís capacem íncefTum fi enificaret,uel ut Cirece dícam Boiid'eecgi v) &vz [wrüy vropétiy trà sitersosiy ; hoc üerfu ufus eft, Qs dv Qvog rag teuplw Voy &BinGeró vroad leg, €| d Oved'ac afinínus;afini ínftar ftupídus, €f e. MovoQUigae, tovadboooves àvovc, V arínus:doffuarios afínos íntelligo, quos veveqógst veré, GC exévoQogse, Cirzcís uocítare ufitatí us eft.Clítellz funt quíbus fatcíne colligatze mulis uel afinís portantur. EXínc clítellaríum & clíteL. latum íumentutn dícunt.Cato cap.1o. A (ínos ínfiratos;clítellaríos, quí ftercus uectent, tres, Et Paus tus ín IViofiell, Nam mulíones inulos clítellaríos Habent:ego hoinínes habeo clítellaríos: Iiagni $o funtonerís,quícquíd ímponas,uehunt, Sed quashomínes baíuli gerünt clítellee, muli Maríant po — tíus dicunturifurcule fcilicet, quibus relígatas farcínas uíatores geftant. Protinus libro 4; Stratege- matum:C.Maríüs recídendorüm fmpedíméntorum gratía, quibus maxíme exercítüs a&mén ohera tur,uafía & cibaría milítam in fafcículos aptata furcís tmpofuít fub quibus & habile onus & facilis requies effet.Graccí hic aut fímiílía infirutneta &vegtos, aMaxqa, QC Give] nuncupá&t, Aliqui futnen torum clítellas etíam ezte&ypaT&,salucoie, aspdtus. V ariniis &spé&hy cixyutrVAuoy íntétpretatür;cum dubítatíone tamen an totum potíus (üümentum;nofi folz clítellas hoc nomíne accipiendum fit apud Demofthenem contra Mídíamicum alíóqíií mulum femper figtíficec, Mulorum, eqüorum ; afínos rum genus fub fellís aut fagmís folo tergore pracftatoffícíam, V egetíus 3. 39. Kevin, eod yuata 2 dva, qua eís ímponuntur ex uímíne contextai& lígna íncurua ín puppi nauís ad ínftruendas at« 66 tegías:& montes Bíthyníe, V arínus.Sagma,fagma:ucl fagma fagmatís,fella quam uulgus(apud Ita los & Gallos)baftum uocat,fuper quo componuntur farcínz:;uel ínfiratum,quo mollior fíat feffioz fed et pro farcína quandogp ponitur,Celíus libro i, Forte hínc etíam patrío (ermone équos & afíz LA uadrupedibus Ak nos clítellaríos vocant [eumre(fs & feutmefclut Graeci Latiníqp [2gmaríos: X farcínam tumentí eii foumutltali fomam:Grací puto etíam yep )& fellam ipfam et [oum[attel,| Palma ín Babylone adiugerí fpatíum extenduntur, & pondere depre(Ti fuperíus curuantur uelutí afiní cantheltj, X e« nophon, V arínus canthelios magnos afinos ínterpretatur; prouerbíalíter canthelium pro ftupis dotardi&p íngenij homíne,Polybíus,Ev yag oic ezid se lsuevore agire Toe xavündua MiBovrag ec Czr10qu 7190 Ükconzrgà ci? exeAvo. vs zr (Ue, 5 yevousvoy auvebu vreod zrüvrote xkguxac &eQuMsuroy ysrkdos eredbAnuo , Dey canihelía clítellas intelligo. evetop, 7» xéwÜiguoy, V arínus.Ovoy &zteafes , afinum ad íter parare (ella uel farcína impofíta, Herodotus:Xenophon de equo etíam hoc uerbum ufurpauit,Pollux.Ezuecfacezo va Büves GÀ Varzroy, V arínus.Oveiy,ftabulum aíínorum, Varínus, Afinaríus quí pafcit uel ducit afi- nos,ut agafo quí equos curat:apud Graecos évsaeue, virysieiG" óvatyoée, óvoqopCoc, óvoxivd vvG",ut Vari» Yo nus habet;uel Doriíce óvoxivd2G",ut Suídas & Pollux:pro eodem iiXiaxTng fimiliter Doríce apud V a« rínum legítur,quod probo,nam xecy X xihay fupra afínum efTe díxímus: apud Pollucem XVVEKTHO, quod non placet in hac fignificatíone:pro uenatore tamen;quií & kuvuyós, recie dící puto:ut Varius quog errauerit XiMaernea tum afínaríum tum uenatorem exponens, Ovajveréy uerbum Polluci, alia num agere. KAyu6,6 dla vic yz [nc qóQt"r Sonia oy ^L oq Go 0p A«xneip vier qae, oup 0t óvuAQrr oA TOBVTG xveloc,id eft fonus quí ore edítur ab afinarijs ad fíftule íimítatíonem,KAe(sdve x) &zracvelz «dos Atyoy [ae oi qu Üaerqoie vixaesvon y) x) yudy zaody, V arinus, €[f, Lityerfas rex Celanarum fuít,uír uoracífsim us, de quo Sofítheus Tragícus apud Athengum, É& jw wie 7jeic Aue (forte dva )ewüuMat , "reis vue Geox et ac ipseag, (| h.Símonídes poeta perquam fefiíuus pro díuerfis mulierum íngentjs alías ex alijs anís malibus natas fíngit,& ínter ceteras ex cinere & afino natam his fenaríjs depingit: Twpel Gs ao^ 4g dic gs zreuvmpi6 eG dva, H cvy 7 &viyxu mv a &vizrüsip uoyis, | ÉpsEqe up avrewot No zoVMTaTO, Apsw. às — Qga dU sid uv qe uoo, Vroovuf, zreonpero eedid d" zr. eaten, Cusso6 X) vrooc toyop poc limiop BAbovÜ vrozooy évrs váy id'sfezo. Alexandro Macedoní quum reddita fors effet;Eum qui prímus occurríffet,interímeretz ubiquendam pra fe agentem afellum uídít;arrípihomínem ex oraculo confeftim imperauit, Atís íam íam íugulandus,;íntellecta mortís ratíone,proclamauít: Anteambulonem fuum no fe peti ex re fporifo,quando ís obuíam latus effet príor, Perquám lepída apud INícandrum de afíno fabula les gítur,quí uuentutem à loue homínibus donatam; & fibi (mpcfita, cum ualde fitiret, dipfadiad fom tem morantí,ut ad potum ínnoxíus admitteretur,tradídít, Hínc eft quod dípfas fenectute exuta iu uenefcít,& propter afiní deríuat:.m in fe fitíim,eandem hominibus morfu ínflígit . Sed ipfos poetae uerfus propter elegantía non omíttemus. Ádgoves,s uy 7 Vl xexoqead ing &zovew[o, Wale op xetlovaee 3e &iioc 6d Uovro AMzrReyt Aüipat, 7roAua xacoljuae 5) xxxowuevec aixevac dla. Pero, Kg. zac Aur. A^iz«eyowy interprea tes exponunt órop, zac và vi) Agyova eye AdUxniy, Eit paulo poft, Nes vU pyaMosp Bemeragos sAcpsvn 6n axfezo, Afinum Coptítz apud Aegyptios praecípítem agunt, X homínes rufos infurijs afficíunt ín contumeliam Typhonís,quem rufi & afíníní colorís fuifle ferunt Bufiritsee & Lycopolitz tubas no admittunt,ut quz fonum rudentís inftar afíni edant, I fumtna , afínum ímnpurum & damonícum anímal efTe credunt propter fimilitudínem cum Typhone,tum colore tum anímí ftultítía & improbá tate: & cum placentas facíuntin facrifícis Payni & Phaophi menfium , infigniunt eas nota afínilí gatí,Perfarum etíam regem Cchum uehementer eís ínuilum,;afini cognomine notauerunt(alías, Ar tàxerxa cognomen fuit Ochi)unde commotus ílle, Atqui afinus ífie(díxit)bouem ueftrum uorabít & Apín mactauit.Illi uero qui dícunt Typhonem fuper afino ex pugna euafifle, & cum feptem díe rum ítinere aufugiflet filios procreafle Hierofolymum & Iudzum ,res ludaícas manífeftís fabulís implícant , Hzec Plutarchus, ut nos tranflulimus ex libro de Ifíde:paulo alíter Aelianus , quí Petro Gyllio ínterprete íta Ícríbít;Bufítrítee, Abydus,Lycopolís,idcírco tubae fonítum ab auditione fua de teftantur,atg; execrantur;qued ab afíno rudente eius clangor díísímílitudinem non habet; & fimul. eis quí Serapídís relígíonem obferuát,odío eft afinus, atq acerbítatí, Cuíus reí non gnarus Ochus Perfes, Apim quídem ínterfecít,afínum autem & confecrauit, X fanctíllima relígione colí tufsit, Ae gyptios ut moleftía afficeret.Sed ís (ane tanu fcelerís facro bouí perfoluít pcenas , nec íniuftas , ne mínus graueís,quam Cambyfes dedífet,quí prímus bello facrilego religionibus índícto eiufmodi impíetatem commiferat,Hactenus Aelíanus, | Cur ín Confualibus fefiis equos & aíínos coronant & otíarífinunte An quía Neptuno equeftrí feftum hoc peragunt, & afínus cum equo libertate com. $e muni fruitur: Autquies ífta íumentís cenceffa eft, quod mare tranquillum & nauíigatíoní commo. dum fe przbuiffete Plutarchus ín queftíonibus Romanís cap.47. CO nofceli demones funt ínaquo, fa & arída corporíbusarefcentibus frequentantes,afininís cruribus.Hí fefe mares plurímum exhi bent ínterdum quog;leonem & canem índuere uidentur, Czlíus, Lectum in híftoría eft ab Hypera boreís ítem Apollíniafínum ímmolari , cuí fententíz aftípuletur Callímachus, rseze Azragox qoitoy évorQeyiez id eft píngues A pollínem oblectantafinorum iugulatíones , $ed & de Hyperboreís Píns darus ín Pythíüs,Peé àie zrove l'eeosve td'aio' zo Ae yerat, Aux vesA Uy xAerras ovy. exarrópGae, Lactantía uslíb..de falía religione cap.21,aít Lampfacenos Príapo afínum ín ultionem etludibríum mactare confueuiífe:quod quum ís deus V eftrz dormíentís pudicítíz infidíaretur,ílla íntempeftiuo afellí cla more fit excítata, X detecta ínfidíarorís libido. Ouidíus Fafiorum 6. prolíixíus hanc fabulam perfe- 6o quítur,& afinum ín dez V acunz fefto feríari,& e pane monilibus floribus& coronari folitum tefta &ur ín V efte gratíam, ldem Faftorum x, fimillimam de Sileno eíusQ afello et Lotíde nympha fabella £ecítatz DeAfno. H. Lil s L^ A si- 1o rüm przdíxerat,maximam huíc quadrupedi eloríam adiecít ? Extat Lucíani libér Luctj uel Afíná título, X L, Apuleij líibríundecím Afiní aureíídem ütrífiy argumentum ; fed Apuleius omnía co, píofius tractat & multa íntermiícet.Inflítutum eft naturà mortalium & mores humanos obíter de; Íignare,ut admoneremur ex homínibus afinos fieri, quando uoluptatibus belluínís ámmerfi afínalá ftolíditate brutefcunt , nec ullaratíonís uírtutístp Ícíntiílla ín eís eluce(cít, Síc enim hoimo, üt docet Orígenes ín libris perí archón,fit equus & mulusfic tranfmütatur humanum corpus ín corpora pe cuína, Rurfus ex afino ín hómíném reformatío fignificat calcatís uoluptatibus exutístp corporalis bus delícijs ratíonemrefipifcere, & homínem ínteríorem,quíuerus eft homo, ex ergaftulo íllo coe nofo ad lucídum habitaculum uírtutibus & religione ducibus remígraffe,íta ut dícere poffimus íui uenes illícío uoluptatum poffetfos ín afínos tranfmutarí; mox fenefcentes,oculo mentís uígente, ct ^o uirttités íam maturefcunt,exuta brütí effigie humanam refumere, Proclus nobilís Platonicus ioa net multos effe ín uíta lupos,multos porcos,plurímos alía quadam brutí fpecie Círcumfufos, Quod mínime mírarínos oportet, cum terrenus locus Circes ípfíus fit díuerforíum , in quo anímze auturiz guéntís delibutz,aut pharmacís epotís ínebríate,transtigurernitur iri brütas animates, Pharmaca au tem fiintobliuío,error;ínfcitía:Quíbus aníma confopíta brutéfcít, donec guftlatís tofís,hoc eft fcíeri tía(quüa mentis illtfiratío eft, cuíusq odor füauiffimis)auíde haufta ín hiimaná formam, hóe ef ra- tíonale íntellígentía, reuertatur: Haec Beroaldus ín Apuleij Afínum,Afini encomíum fcrípfit Hen; Cornelíus Aerippa,ín poflrema parte líbrí de uanítate fcíentíarum, | Aegyptij in Hieroglyphícís enocephalum píngunt,homínem rudem & nunquam peregrínatum fíenifícátes, ut qui nec híftorí ascognouerít,necp ea qua alibi fiit perfentífcat Horus, Appion Pofidonij & Apollonij Molonís so mendacia fecutus,ut lofephus feciído aduerfus ipfum libro redarguit; Iudaos Hiíerofolymís ín tei plo aureum afíni caput íngentís pretij coluifle (críbít:íd&p deprehenfum effe ab Antíochó Epíphane cum templum fpolíaret, Atquí cum uaríj cafus (ínquitlofephus) noftram cíuítatém uexaüerínt, & Theos ac Pompeius magnus ac Licinius Craffus, & poftremo T'íitus Czffar cíuítatem ceperínt , nís hílhuíufinodi illic inuenere,fed puríffimam pietatem, Antíochus uero pecuníarum ínops,cum non e(lethoftis,fed foedere iunctus,focios & amícos nos agereffus eft nec alíquidín templo derifione di gnum ínuerii;urmulti & fíde digni fcríptores teftantur, Polybíus IMegalopolítanus, Strabo Cappa dox, Nicolaus Damaícenüs; 'l'ímagenes, Caftor Chronographus & Apollodorus ; quí omnes Ans tíochum pecuníjs indígentem & fcedéra uíolaffe; € templum auroargento& plenum fpolíaffe fcrí bunt, Hac Aegyptíus Áppíon cofyderare debuerat;niíi cor afíni ípfe potíus habuíffet, S impudens 49 tiam canís;quí íi Aegypto affolet coli, Haclofephus, Meminit hífloríz huíus INíc, Leonicenus edi anilib.s.cap.$o. Plutarchus Sympofiacoruim lib, 4.problémate 5, Probabile ürídetür(ínqüuit)ludeos Íuem colere,utpote femínandí & arandi magíftram,ut afínirm quoc colunt, quod aque fontem eís aperuerít, Huc facít Petri Crinítí ex prímolibro de honefta dífcíplina caputo. V erba funt(iriquit) Corneltj Tacítí,quoloco hiftoríi de ludaorumorigíne & moribus cribit Affenfere Iuda IMloft du cí, atq; omníum ignarí fortuitum íter íncípíunt : fed níhil que quàm ínopía aquz fatigabat: lamdg haud procul exitío totís campís procubuerant,cum grex afinorum agreftíum,e paflu rupem némo re opacam conícendít Secutus Mofes,coníectutra herbidi folíjlargas aqirarum üenas aperít, Hic uud eatílItmí codíces deprauatí funt:fed ítalegendum effe conftat ex Apologetíco Tertüllíani ; ubi ille, KefertínquioTacítus ludaeos Aegypto expeditos ,fiue(ut pütauit)extorres, uaftís Arabíae aquar& yo locís egentíífimos, cuni fítí macerarentur ; onagrís , quí forte de paftu potum petíturí exiftímabans tur,indícibus fontium ufos,ob eamá gratíara confimilís beftía fuperficiem confecrafle.Sed hzc me ra meridacía funt, INos ín facrís leeímus Genefeos $6. quod Ana focer Efau dum paícít afínos patrís fui in deferto,ínuenetíc ea^ iemim, mulos ittérpretantur rabíni Saadías & Salomon, ut etía Steu. chus & Sanctes ex noflrís,Híeronymus aquas calídas;fecutus quorundam Iudeorumopíhníonem, Síc ením fcribit ín Quaflionibus: Alij putant íamím maría appellata, & uolunt illum aquarum conz gregationes reperiffe, qus iuxta ídíoma lingua Hebraice maría nuncupantut,Et paulo poft:INoris nulli putant aquas calídas iuxta Punícz língtiz uicíníam, quas Hebrez contermina eftjhoc uocabu lofígnarí,Sunt quí arbítrentur onagros ab hoc admiffes effe ad afínas,& ipfum ífliufmodií reperi fe concubituniut uelociffimí ex hís afiní nafcerentur,quí uocantur íamím , Pleríg; putant quod e 6o quarum greges abafinís ín deferto pfe curaüerít prímus infcendí; ut mulorum inde noua contra naturam anímalía nafcerentur, Aquila,Symmachus, l'heodotíon &€ Lx x.uocem Ebraícam relís Gueruntqua tamen à libraríjs uitia eft;dà alij fcribunt iauep;alij euep, Chaldaíca translatio habef 16 uadrupedibus goo oibarafa, id eft fortes: Arabica va kegal;Perfica Mar an affarta.R., Dauid Kimhi i libro adf cum mulos exponít,quem doctiores hodie fequuntur, Caeterum Romaniueteres patí caufa & Chri ftianos equeaclud&os afinaríos uocarunt,obftínato uidelicet ín Chríftínomen odio,quem per igno« míníam etíam Chreftum per e líterà appellabant,Sed et figurís picturis p Chriftianis illudebapt, quan do ínfando etíam pícturz genere Deum noftrum fic depictum fpectanti populo propofuerunt, utis foretauribus afinínís, pede altero inungulatus;librum geftans & togatus , Cui flagitio ut fcelus adde^ rent,tali título Chrifti effigiem dedecorarunt; Deus Chriftíanorum 6:549: qua ín re uel ipfe quidem Tertullíanus zgréa rífu abftinuít,cum nomen ípfum & formam confpiceret, Haec Crínítus ; INon o mittenda eftlioc loco Simfonis hifloría , quz ín facrís Biblrjs libro Iudicum cap. 1$. proponitur, Sima lon uir apud Iudaeos omníum fortíffimus,cum ín ipfum inermen Philífizi rruerent, maxilla afíni ar- ro repta quamus íam marcída hoftes mílle proftrauit:índe cum nimia fítí laboraret; profecta maxilla;pres cesad Deum fudit, S aquae ex dente molari profluentis (caturíginem ímpetrauít.Sunt quí uocem He braicam vran hamactefch;non uerum dentem molarem , fed (axum dentis fpecie interpreientur, quod fuerit in loco illo tumreces à re gefta Lehi;id eft maxilla, appellato. Notum eft lapides quofdam molares uocítarí,non folum quí íam ín ufu mole funt, fed quoníam illius funt generís,ex quo pracftan tiores fiunt molares fiue catillí, quos afinos etíam Girzecí nomínant, n | Andrez Alcíati Emblema ín.auaros. Septítius populos ínter ditiffimus omnes, Arua fenex nullus quo magís ampla tenet, Deftraudans geníumt&pfuti;menfastp paratas, — INil preter betas,dura£p rapa uorat. Cui fimile dícà hunc; ínope qué copía reddit? ^ An neafíinocSiceftinflarhíceius habet, — — 4» Nang a(inus dorfo pretíofa obfoniageflat, ^ Sed ruboautdura caríce pauper alit,. 1 , 5 fs | Xevdlov,0Vo A«Ad, | "ria Ts oysusuy Bod ars ovoy Guy qvzzzroi, F'ugóy &Atvemote sFeAecbrt e eloouoys Ovx &Nt oz t ev Mto vr id gouop &ylos ved yxuo, Ezreiudloy axtoroeie xvxeeliuxr(- exu, * * [i » «55! x 4 5 e. ) -v BAN eri «9 v MI SQKOqW;R P vri a Hy pot rp cio eUysvi yay Goa PROYVERBIA, A (itus Aegyptius, pro eo qui derífui fitomnibus; quem omnes ínfectentur, conuellant, faceret, . Calíus Rhod, Afellam agas. A finus alía portat, alia Lacon, Antronius afinus, Afinus ínter apes, de fjs quiin mala ínciderunt,Erafmus & Suidas,.Sus fui pulcher,afínus atínio; A (inus auís,Eraf, & Suid, 3o A(finus auriculas mouens,Era(mus & Suid. Hifi v« yop vzrsedvas sip, S vols das qu dpepns eec uste oix Cuoc 73 yaMvop eAxovi zrilidhva ev xva 6r e epsvoy ? (ry: V erba haec apud Varinum ex auihore innomínato citantur, Aurículis demifIis,prouerbíü à iumentis ductum, cui aduerfarí uidetur íllud, Auribus arrea Ctís. Horatius Serm,i, Demiíttoauríiculas,utíniqua métísafellus. Quum grauíus dorfo fubfjconus. INos etíam aures rllum demittere dícimus,qui fpe fua fruftratur, £r lafit oic ose bangen. Afini aua res,uide paulo inferíus ín Mida, Afinus balneatoris,in eos qui ex fuís laboribus ípfi nihil frudus capi untfíc Germaní, Miri Earger reydber iffe €Oalomone «(cl. Ab afinis ad boues tranfcendere , eft ex humiliore condítíone ad ditiorum partes tranfíre,apud Plautum ín Aul,ut fupra recitauimus, A fini ho mínes pro ftupidís X ftolidis apud eundem in Pfeud. Camelusuelfcabiofa compluríum afínorum ge ftatonera,Erafmus. H xeuuAQ- N-opie (alias so NLopiiiror yeroTAdly óveop. &verilberosn Qog[ue eic &yAiny v xdovi AD xor Üaiuin 791 Neid G- vresgee Suidas & V arinus. De Laide meretrice dictum puto, qua íam uetula fpe. culum V enericóofectauiít, ut Alcíatus Bmblemate perquam lepído expreffít. Siuelafinus canem mor deat,fítem mouebít, Canthelíus,tardus ingenio,rudis,uel magnus afínus,Suídas,KavisAec, Sóc, ut^ góc, Varínus:forte legendum ,xewÜnauG- óvG-,uepee, Afíni caput nelaues nítro.Símilía nobis funt, 4s it nitniot oaó man ote fau fc:bitt/man pflucEt oer f(cnat [y ood wel. &, (Dan folie fec nit mit fetoen neben. Afíní cauda, A(inus compluitur; Cephifodorus apud Suídam,Zxóz zac v jcyà d voie Aóyoic óvG" Veuas;in eos quí maledictis nihilomnino cómouerentur, [Nam afinus ob cutís duritiem adeó pluuía nihil offendítur,ut uíx etíam fuftem fentíat, Huic affinía funtapud nos, 36 bin fo naffs ale id» weroen mag: ec, YDenn id oer vocE fc:büttefo falleres alles ab. A finus Cumanus , uel apud Cuz manos,ovG- ec Kvycozzy,Erafmus & Tzetzes in uaría hiftoría 4.10. & i, de rebus rarís & ínopinatis die j5 cítur, A poflolius, A finos non curo, Abafíno delapfus, Ab equis ad afinos.Equus ex afino, À (inus efu riens fufte negligit; Huic refpódet Germanici, Z5 ungerige fliegen ober mucEen beiffeno fi darpff.- Fabulam narrare furdo afeilo, Horatius 2. epift, Suidas etia refertín prouerbio,0vG- và exe suvdy, A f num fubfreno currere doces,hoc eft índocile doces,Nam equus ad curfum idoneus , a(inus ad eque- firem curfum ínutilís.Horatíus, Infelix operam perdas;utfi quisafellum | In campum doceat parens tem currerefreno. Vtere curru tuo de aíinis nihil laborans , Azrorsas 7? esc Gane, P d iym solo) utn hoc eft, Curates tuas hísty ruere, nihil ínquírens dealienis.INam cui plauftrum eft domi;non opus ha betdeportandis oneribus afinos aliunde conducere. Afinílana, Ab afinolanam,& A finum tondes, gv» zróxoc uel wóxoz, Ovoy xegay, de inutili uelimpoffibili labore, A finus in pelle leonis : INotus eft Aelopí apologus. Afinus ad lyrà:Ovoc Avgac, fcilicet &xpox]uc, Ovos Apes tacsoy xiwei «d avzaz in im perítos & laude 69 dígna non approbanres,uel ea laudantes quz non íntellígunt, fecundum illud, A finus aurículas mo^ uens, Apud Menandtü ficeffertur, OvG- Avgas uns, «gi. cuve O" Vs, P ythagorei deanimalibus fum | 4 alínum De Afmo. H. Lib. L, — i7 afinum afferunt ad harmoníam non fadum effe, proinde abfurdam beftiam nullo fenfu ad lyrze fo; nítum affici, Aelianus, Míretur fane aliquís cum natura aurículas longiores ill(s addíderit anímane tibus , quas audítu pracellere opertébat, & fonos promptíffime apprehéndete, cur non exdem fos nos fimul argutíus dífcernant ? certius ením difcernít & afficitur, alinus non ítem. An non tam ad cognítíonem & uoluptatem auríta funt anímalía quaedam , quàm ad corporís incoluimítatem tuena dam?przíertím cum tímída ea omnia lint, Proinde ín flupidum & ea quee non íntelligit fe intellíoez re finulantem prouerbíü hoc cónueníent; fc a cv ysvovzà vrOSV [oe y vtosoue Rp 7rpà oU Ma Au rivos qurzan, x&p àrr« used syn xata? ov^ Suidas, Eítifdem argumenti funt apud Suidam, A finus ad tibíam , As finus tubam audit, 9vG* 98s euAdy, Ovos xotcrns rod, Malo afino uehitur, tz órs zrobuoi ievp^ te vG-,in éum cui res funt parum fecundz ; felíces enim exim(tjs equis ínfidere gaudent: nec infcíte ía«. cietür in hóminem parum feliciter coniugatum, Símile eft illud Vueftphalorum; 4Pye rytt eyn gect perot.INos uulgo homínem íra temere commotum afíno ínequítare dícímus,Afiní maiílla uel man díbula;Oov vto, focus in hominem uoracem apud Eupolídem,Eíufdé nomínís Laconía proinone torium eft, quod ftadijs ab Afopo ducentis díftat, Paufaniía tefle, à figura forfitan appellatü. IViídas aurículas afiní, Suídas & Varfnus ín Mída mentione: ín ftolídos & craffís auríbus pínguídg fudía cio hominestuel cotra,qui aliquid emínis audiunt, quibusuulgo aures tenues effe dícímus: tyran nos prafertím , quií corycaeos & aufcultatores quafi oblongas aureshabent, qua prouerbíj físura longa etíamregum manus dicuntur, Nullum aliud anímal acrius afíno audire ferit mure tantum excepto. Lucianus ín libelló cui títulus , on efle facile credendum delatoribus ; Calumniz depíne 3o gens ímagínem, Mídz aures íllítribuít, Argo poétze complures oculos attribuunt, quod homo foz lers ac perípicax & eraAvaptyuop füetit : (ic auditíoni precipue ínténtum afíni aures habere díctítae mus, Miídazaures quomodo abíerint ín afinínas Ouidius libro1i. Metamorphofeon graphíce dez pingít, Afíni mortes, Ovev Üxvedzove, de ijs quí narrarent abfurda ridículatg dictu, ut Apulefus ín As finofuo. Muliafinis quantum preftant. A(inus inyflería pórtans, voe yov uvetéie iri éim qui prae ter dignitatem in munere quopiam uerfatur : ut fi quís ignarus literarum bibliothecz praficíatur, Athenisolim res quibus ad peragenda facra Eleufinia opus erat, afino ímpofitze deportabátur, Huc pertínet apologus ille, quem Alciatus inter Emblemata uerfibus illufirauit, fub título, INon tibí,fed xelígioní, LE A "TP idis effigiem tardus geflabat afellus, Pandouerenda dorfo habens myftería, $50 — Obuíusergo deamquiíquisreuerenteradorat, Píasgenibus concipíitflexis preces, Aft a(ínus tantum przfiari credít bonorem Sibi, & intumefcít admodum fuperbíens: Donec eum flagrís compefcens dixitagafo, ^— [Non esdeus tu(afelle) fed deum uehis, In Myfia tari réperiatür afiní quíbus recta fint ilía: índe nato adagio ut órQvy xo iydie myouy xet[sacyme, íd eft ile fractum habens, dicatur,ex Myfia afellus, Czclíus Rhod. Afino offadas,canípaleas, Afia nus ín paleas;OvG- eis Zyvpe ín eós qui praeter fpem ín bona quedam íncídunt; ist fruuntur abunde, Deafíní profpectu; Ovov vrügasvLusé ; ín éos quirídendo título quempíam calumníantur , aut de frís uolís rebus alíquem ín ítis uocànt, Prouérbij occafioném alij alíam referunt , ut Brafmus recenfet, egone nímius fim,ad re!iqua pergo. Rex áut afítius:íd eft uíctor aut uictus: Tractum eft adagium à fphzra ludo, dé quo fupra diximus. Eodem feiifu noftri quídam , Jr wil Eínig over osdcE fin. Ao Prouerbíum olet quod ícríbít Horatius ín BEpiftolis: . — LARA M RUNI MA : Químale parentem ín rupes protfufitafellum, |^ Etmerito:quís enim ínuitü feruare laboret? Quadrabítín quofdam peruerfo natosíngenío, quí cum ípfi non fapíant, nolínt tamen bene confir lentíum monítís obtemperare. — Afinus inter fimías ; ubí ftolidus alíquis íticídit ín homínes nafu- tos X contumelíofos, Simile habetit Germani, Ain eule orioér einéim büffeis Eráyen. Afínus flra; men mauult quàm aurum, De afiní umbra, 43 óvov exiac : ín illos quí temere quàmuis ob caufam fi» . nefruciu contendunt,quod nofirí dicunt; mb ein tubeno:ácE baoérén. Rídicülàm híftóríam ex : quaortum eft prouerbium parcemiographíreferunt, Archippus comóedíarn fcrípfít título Vmnbrze afini, Afínus in unguento; ÓvG- qr pvee, Erafmus & Suídàs, — [svv&yá 0v 702 Éojmyy , T'orquet píger funículum,prouerbíum apud Ionas celebratum, ut Paufanías fcríbítín Phócícís, cius uerba $o paulo alíter quàm ab Erafino translata fubfcribam.Ex Polygnotí pí&turístinquíbhéc ctíam eft, V íe quídam(apud inferos)fedet, quem títulus Ocnon effe índícat, Factus eft autem ad hunc modum, ut ipfe fuuículii torqueat,aftante afella; quae quod tortum fuerit affidue abrodat. Hunc Ochitm àiunt hominem fuiffe indufiríum operíG intenturn,fed uxorem habuiffe fumptuofam & prodiga, quae omnía illius labore corrafa mox abfumpferít. Ccgnítum autem eft míhí etíam ab lonibus dící fole- re,fí quem confpexiffent ín re quapiam elaborantem, quae níhil adferret emolumentí, Hic homo fü nículum Ocní contorquet, Pícturz hoc genus Delphis confecratum fuit, Plíníus ínter Socratís pi^ Corís argumenta Et píeer,ínquít, quí appellatur Ocnos,fpartum torquens quod afellus arrodít; Eta rat Varro quí defídem & ignauum hac píctura fieníficarí putauit , cum laboríofus potíus & íridu- ftríus,fed cuíuxor prodígalít,defignetur, quamobrem afina, non afinus, ín pí tura elt : quod Paufas 6o nías de indu(iría annotauit, authores reliquí neglexerunt. ldem argumentum marmore cxlatum,R os me duobus uifítari locis,nepe ín Capitolio & in hortis Vaticanis Hermolaus Barbarus teftís e(t, Hoc interim admirandum,non folum cur Plinius;ut Erafmus putat, (ed Paufanías etíam & altj;ipfum ho ] b s 38 De Quadrupedibus miném Ocnon,id eft pigrum appellauerint potius quàm afínum;cuí conuenit tumres ípfa nempe pígrítíatum nomen,cum onos &Cocnos una tantum lítera differant; & Propertius non Ocnon for» quere famem, fed íllum ípfi toqueríhís uerfibus confirmet; Dígníor oblíquo funem quitorqueat Oe no, AeternusQp tuam pafcatafellefamem, — Plutarchus ín libro de anímíi tranquillitate: AM lato qu &d's (oypiqisuevog oyoworr Ax , Óveo rivi zr guumty vziorkousva xeravaMaxdo voz 0«xüpsyoy , &ic, Hoc eft, Quemodmodum apud ínferos depictus ís qui funem torquet, permíttit afíno ut depafcens abfumat íd quod tortum fuerít;íta plerig; rudes oblíuíofi & ftupidihomínes, nulla pratterítorum ratíone haa bíta,futura femper expectant, & prafentía abolent,Hizec prolixíus adijcío ut quae Erafmus nec Girze cerectélegít,nec apte Latíne reddídít,emendentur.Suntquí ex hoc figmento(referente Suida, Eraf mus ením praterijt)prouerbíium ovev zroxe« de rebus nullo fine perficiendis ínterpretentur , ut zzóxez. 16 non ípfa afíniuellera fint,fed funículí quos abrodere & quafi tondere fingítur.Quinetíam prouer. bíum va qv zd'ov,íd efl, Quae apud inferos, Aríftophanís interpres ad eandem fabulà refert: quafi nó ín genere ad omnía pertineat, qua de ínferís poete nugantur,ut omnía ínanía fomnijst fimilía ape te lic nomínemus, Míhí fane quí prímí haec confínxerunt, Cratínus & Aríftophanes , ueterum poes tarum & Homerí maxíme fabulas ímítatí uídetur,quí alías quoq; apud inferos poenas fimiliter perz petuas & ínfinitas celebrarunt, ut cribra Danaídum , Sifyphi faxum , & Títyiíecur,& ín Caucafo Prometheí:uthíc ípfe perpetuus ín torquendis funibus labor,poena íllius fuerít, qui uiuus uelín u^ xoremluxuriofam;uelín meretrícem prodígus fuiffet.Extat Alcíati Emblema hoc título; Ocní effi« gíes:Dehís quí meretricibus donant,quod in bonos ufus uertí debeat, Impíger haud ceffatfunem contexerefparto, — Humidatp artifíci íungere filamanu, ET Sed quanti multís uíx torquet firenuus horís, | Protínusignauiuentris afella uorat, Foemína iners animal facili congefta maríto Lucra rapítymundum prodigit íntj fuum, Sed defíno tandem Ocni fune torquere,fíi príusmonuero ocnon etíá dící Cirecís auem ex ardearum genere maximam & pulcherrímam,tefle Paufanía;quam Ariftoteles flellarem uocat, & olím € feruo in auem tranfrjíte fabulam narrarí fcribít,quoníam ut cognomen fonat íners otíofat fit. Empufa mutabílíor,prouerbij loco ab Erafmo refertur. Aríflophanes enim memínítínuarías ed formas mua taríutbouis,mulí,canís, & rurfus mulíerís formofz, Interpres fcribítfpectrum quoddam effe quod ab Hecate foleat emítti uídendum miferís & calamítofís, C uídam exiftímant merídíanis horis appa rerefolítum ijs quí parentant manibus.Fit autem ín facrís etíam Pfalmís mentío merídíani daemonij, Suntquíhanc ipfam Hecaten affirmant effe;narrant autem uno uíderí pede,unde & nomen addítit 55 utant Éwrse«y órvei svizrod la; F3oec Erafmus.In Etymologíco legímus Empufam effe dictam 7iwQd rà éuzrod (du ys rà r8 "Fr erepoy rác lt yaoi ydus dri zr a wore zéro édocevrro rove wsesvoue , xoc eros) eer $9 óvo zróAwi, Suidas habet fic díCtam 73e v i voee mrys 7r trsoop zródla: ya2ociy yep: quse lectío fimiliter ín Etymologico reftituenda eft, Vocabatur etíam óvoxans ab afíníno pede , quem Bearzwoy uocant: BiurG- ením propríe afinorum fimus eft.Caeterum doemones quofdam onofcelos díctos fupra anno tauímus, (j[Nunc Germaníca quedam adagía,ín quibus afíní mentio fít fübnectemus,& qua eís re fpondent Latína,nulla tamen eiufdem anímátís mentione, 4Eín efel beiffet oen anberen facEtraaer, id eft, A finus afínum faccígerulum uocat;quo fenfu illud ufurpatur,Loripedem rectus derídet, €3í ftcln fin oco efcle (alat Ereiiter/id eft, Cardui afino acetaríj loco funt; cui conuenít, Similes habent labraladtucas. "il fec£ fin oes efele toot/id eft, Multi facciafiínum opprím&tuel enecant: Huíufz 4o modi eft, Cedendum multítudíni, (Danrüfft oen efel nítsii bofe/er |ol oann fecEe tragen , id eft, Afinus non uocatur ad aulam nifi pro faccis portandís:Latíni fimiliter monent,Porro à loue atcy ful míne, YÜennbemefel si wolift/[o gebt er auff o5 cyff tantsen. / vn bztcbt ein bein enswzey , id eft,Cum afínus laíciuit,ín glacíem faltaturus progredítur, & crus perfríngit, Eiufdem argumeti eft illud, Vírc Lydo negotium non erat.fed ípfe egreifus emit, DE HINNO. INNO ET GINNO. SAINNY s,ínnus, € gínnus,anímalía nobis per Germaníam ignota funt(nifi,quis uifes 8Z f Kd paruos afellos etíam fíc nominare uelit, uteri uítío nanos)quanquam ne alíarum quidem 3 centíum nomína prater Girecareperío,a quibus Latíni quogy mutuati funt, INam Itali quí 3o ak 4 nanos & baftardos afínos uocant, círeumloquuntur, Quí ex equo & afina conceptí gea — nerantur,quamuís à patre nome traxerínt quod hínní uocátur,matrí per omnia magís fimiles funt, Columel,Equo & afína genítos mares,hínnulos antíquí uocabant: cotra&p mulos quos aíiní & equae generarent,Plín,Hínnulus,fcetura capreolorit,caprarum, damartt, leporum, fimiliuma&:íté ex equo & afina genítus,Idem. Inulos accípíunt nonullí ceruínos pullos ; hinnos aüt & hinnulos cü flatíli ac duplící cofonante, ex afína cOceptos mares equí femínio, Czelius hod, Mulíi & hínni bígeneri at infitij, nó fuopte genere ab radícibus:ex equa ením & afíno,fít mulus;cótrà ex equo & atina hinnus, utercp eorti ad ufum utilis,partu,frucru,uentre-Et paulo poft; Hínnus mínor eft quam mulus COrpOa re,plerung; rubícundíor,auribus ut equi;(ubam & caudá fimilem afíni habet. Item in uentre efl;ut e- quus,menfes duodecim,Hofce ít& utequulos & educant € alunt, &€ xtaté eorü ex dentibus cognof. 6d eunt, Varro. Hímus,híma,& himulus,& hímula uocátur,quí ex equo & aíína nafcunt,quos quída burdones appellant,Perot, Ego ín quatuor hís dictionibus líbraríorum culpa factá puto , ut m pro. | duplici! : N -— DiHimme Lib l ^ i duplíci nfegatür.Burdo autem díctus uídetur à 7 éprop, id eft , oneribus : nàm & Grace apud quofdam recentiores ? Qceroy legítur;uel quód bardum,íd eft flupídum & fatuum fit anímal:aut for fan ab Hebraica uoce pered qua mulum fignificat , ut pírdah mulam, Sunt enímhínni etíam muli quídam,cum áiicro,,id eft ex altero parente afini fint, Latini grammatící hominem bardum dici pua tant à Girzco Bad vs, quí tardus íngenío fit. IVlanni feu mannulí equi dicebantur; haud íra magní, ac praemítes,uuleus (utí fcribít Porphyrío)burdes uocabat: Burdones dící uidentur quocp ab Iure; confulto,Digeftorum trícefíimofecundo,ac De legatís tertío, Caelíüs R.hodig. Peculíare quoddá mu lorum genus ín Giallía círca Giratíanopolín haberí audire alíquando memíní ; quod ex afína & tau ro natum uernacula língua íumar appellant, In Heluetíz alpibus fupra Curíam ad pagi Spelugam jo ex equa & tauro natum equum ex uirís fide dígnís accepi. Hoc tempore ín aula regis Cralliari anía mal nutríri aiunt ab anteríore parte a(iní, pofteríoreouis fpecie, Sed practer ínflítutum eft bigenera hic omnía perfequí. Ferraríz ín aula príncípís inter peregrína animalia afellí etam pumílí aluntur; De mulís pomilijs IMartíalis díftíchon extat: T His tibí de mulís non eft metuenda ruína; Altíus in terra pene federe foles, - «j Mulus cum equa coníunctus ínnum procreatít: poft deinde füperuenire nó folet, Ariftoteles ína terprete Giaza:Girzcí codices yivey habent cum gamma & híc, & mox de equo nano,Plíníus 8,4 4, hac íta reddít;In plurium Graecorum eft monumentís, cum equa muli coítu natum, quem tuocaues rínthínum, íd eft paruum mulum, Hiínum fcribit per n fimplex, Prodeunt quos gínnos uocant ex equa,cum ín gerendo utero eerotauít, more pumilionum ín ordine hominum, aut porcorum quos 2o pofthumos uocant; € quídem ut pumiílío,fic eínnus modum fuo genítalí excedít, Aríflot, 6, 34, hía . fiori animalium, Etalibíínlíbrís de partibus anífmalium: Ex equo à afino ginní proueniunt, cum Conceptus ín utero egrotauít, Aliquí non gínnum fed ivvóy fcribunt pro manno uel equo pumiílo, Ginní apud Aríftotelem deminuta forma equí dícuntur: quos & gygeníos ab Strabonenuncupa» rí,putantnonnulli;quanquam & mulortf genus fic ín Líguría uocetur,Czelíus R.hod.ivic apud Grae cos filí& uel nepote fignificat; & fierí poteft ut ab hac uoce (umenta nana quauís Ciraece ivo: &C yivvat dicantur,quod pullorum magnitudínem nunquá excedant:& apud Latínos hínaí & hínnuli,& for | €cgínní quoq; Quanquam apud eos compluríum quadrupedum foetus, fimiliter ut fu pra díxímus, fic appellentur. Etymologíamlíreratores afferunt quod hínníant & uocem reddant equíne fimilem, |. quam ego nó probo: neg ením ín ceruís & leporibus, & alijs huiufmodi talem percíipímus uocemz- $9 & Grzcx magís quàm Latínzcoríginís uocabulum apparet. V t mulus fic & burdo flerílís eft, Hic equum magis refert; uocem edít equí:ílle afinum, Albertus Mag; DE ONAGRO SIVE ASINO SYLVESTRI. ESUENAGR Vs apud Varronem,ímitatíone Greca, jvzjeG-;Latinis ufitatíus onager dícitut; 4? num exponere:alíos uero magnam belluam, qua ob ferocítatem fola pafcatur, Moride alioqui aprum - folítaríum fignificat, Ego hanc uocem ín translatione L x x. interpretum fiue uulgata Gireca nori teperio:íi in alíqua alía reperítur,ad hunc omníno locum capítís 8. pertínere puto, INon couenít au tem onagrum gregaríum anímalfolítaríum uocarí: nífi quis íta accipíat, quod lícet eregatím ín fol£». tudine tamen degat, Et forte diuerfa onagrígenera funt, Ego prater hoc genus monocerotem onas grum legí,de quo paulo poft dicemus, Díctio wt pere; ponitur etíam adíectíue pro fylueftrí;ut y on pere adam,íd eft (ylueftrís homo,Genefeos cap. 6. "WP? v'vzíz fÍchadaí,Pfalmo 8o. Graecus ínter pres tranftulit uovióc yi, Chaldaeus tharnegul, íd eft gallus fylueftrís, BEbrzorum alij auem omní& maxímam fnterpretantur, alij ferarum omníum commune nomen, "am, íáchmur Deut, 14, anímal . eftfimile magna capre,tefteR. Iona, cui etiam apud Arabes nomen ídem. Chaldaíca translatío haa $9 Bet íachmura,Perfica kutz cohí.Septuagínta & lofephus;bubalus, Eft autem bubalus etíam de ca- prearumgenere.Sunt ex noftrís qui fufpicentur afinum ferü Íienificari," wy ared cóftanter omnes onagrum uertunt; GC ^y ere etíam Iob 3o, De uoce iemim, quam ín Gienefi quídam mulos ex ona« grís & afínabus natos ínterpretantur,fupra diximus." meroda & mw arda quog;aSeb. Mun fteroonagrínomíneredduntur, Martíalís libros. : Dum tener eftonager,folaGlalífiomatre ^^ ^ Pafcitur)hoc infans,fed breuenomen habet, INoftra memoría rex Saracenorum,quí apud Tuním ín Afríca imperítat, Ferdinando regi Neapolis tano afinum íngentem,forma confpícua ac uaría dono mífit, Raph, Volaterranus, Onagri ín Phrys gía & Lycaonía pracipui funt, fed pullis eorum tanquam fapore praftantibus Afríca eloríatur : hos lalífiones appellant, Plin.Onagrorum ín Phrygía & Lycaonía funt greges multi, Varro; Angerman 6 níz ducatus, tenet feptentríonalía ad confínía Laponía:eius tractus efi totus fyluofus, & ibi ín przez €ípuis ferís uenantur uros & bifontes,quos patría lingua dícunt elg, íd eft afínos fylueftres, lacobus Zeglerus ín Schondía, Alces feras quofdam ínepte onagros interpretarí reprehenfum eft fupra, B 4 r4 20 Fuerunt fub Gordiano Roma prater alías feras onagrí uigíntí: & triginta in $ylua Gordiani primi .. (depi&i tantum puto)lulíus Capítolínus, Afinorum gréges ferorum Afía fert & Afríca;Plín. In Ly: cía onagrí non tranfeunt montem quí Cappadociam à Lycía díuidit, Amant locos excelfos & rus es, Hiere, 14, Onagrí(peraím Heb. )fteterunt ín locís excel(ís, & attraxerunt auram ficut dracones, . defecerunt oculí eorum quod non effet herba, Septuaginta uertunt , Ovajportsuoew B vizrie, Hinc . (umpta occaftone obfcuri quídam authóres onagrum beneficio uentorum abfque aquís uíuere fcría. bunt,tanquam propheta per naturam íd ipfum facere dícat , non potíus neceflitate & ínopía aquaez hocením mitis anímalibus per fitim commune eft, utorehíante frígidum captent aerem , Ifidorus.. & lorath quídam fcribunt onagrum zquínoctío uerno,uel 35.díe Martíj;per fíngulas noctís & diei: horas femel tugire; & índeaquínoctium cognofcí;ítem terram pedibus terere & fodere,atque inde adfítím & fugam próuocari. Apparetauitem íflos orygem uel cynócephalum pro onagro fomníare. Errant & alíj recentíores quí fcribunt domarínon poffe hoc anímal;& hoimínim confuetudínem ei intolerabilem effe, Nam, ut M. Varro teftatur,onagrus ad femínatíónem idoneus eft , quod e fero fit manfuetus facíle, & é manfueto ferus nunquam,Sed ílli forfan Indícirm & unícórneé onagrum cum. uulgarí confundunt.Epítheta onagrí reperiuntur afínínus,tímídus (V erg.lib.s.Georg. ubí canes a» lendos confulít,Szpe etíam curfu timídos agitabis onagros)X fegnís, Atfide digni authores , míníe mefegnem,fed uelocíffimum faciunt;ut claret hís Oppianí uerfibus , quos libentítis propter alía €a tíam epitheta adícribo, x S oe » | € | Éfens qvezr etd cUmeupop, idBoqé]a, ' Koc4rvop, &ehozrod llus oor rd ovuxoy euzra ovy P0U, Óez« wie Qo«dJois e luec apu" FooUe icto, AcyUg«G" qgniluo, dbouyser dpuawz G- 9áp, [n hís carmínibus attribuuntur eí ungula bone & robuftz , uelocítas uento comparanda , corpus fatís amplum, latum, & pulchrum afpectu, aures longz, color argentí:; ego cínereum fplendíidum intelligo,uted$oyvze eodem pertineat; ni(i quís íta accipiat ut V'ergilij aerípedem ceruam, qued mí^ 40 nus probo:neg) ením quenquáhoc feníu ufurpafle memíní , Ciràmatíci apud Girzecos poetas aerei exponuntobícurum,nigrum,nebuloíum INebulzx color utpote cínereüs a(ino conuenít:uidetur au tem ídem a(íni & onagrí color effe,ut conijcío ex Polluce,cuíus hac uerba funt , Kip color eft ues flium,quem nunc onagríum uocant, Dores enim afínum cíllon uocant, Q uód autem onager non totus fit albus, quamuís «?yv9«O- 3eul£ à poeta dictus , apparet ex fequentibus, auvín d£ uezauva u^ elu jayw Guqibs enis love xasrtbls eríbuoroulun supino, (d eft, uítta nigra medíum occupat dorfum, quam ambíuntlinez utríngs níuez. INam fi totutn corpus album effet dorfo excepto, fruftra candí- dz illz línez memorarentur, Magnus tamen ílle & unícornís Indícus onager,ut Philes teftatur, to- to corpore albet,capíte tantum rubet Sed adíjcíam relíqua etíam ex Oppíano,íta fere ttà Petro Gl . lio Latíne expreífa funt. Onagri paftu aluntur herbarum , quas abunde fundít teria, fortibus feríg epíma praeda fzpefíunt,magna foeminarum multítudíne gaudent, quoquo marítus ducit, foeminae fequuntur,fiue is ad paftiones, fiue ad fontes proficíícítur, atgp ad uefperam una cum ípfo ad domea fticam (edem redeunt, Ex amulatíone & ríualitate tantopere laborat, ut fuí pullí de matre fíntei (ue fpectí.ltag; foeminz parientí proxímus affidés, partum expectat, ac fi foemína edítur, amat partum, & lambens ipfum língua conformst : Sín autem edítum marem uidet, tum fané anímo íncítatur, & ex xgritudíne laborare incípít,quod alter mas natus fit, quí matre aliquando potírí poffit, quamob 3e remfurentí anímo & prompto pullorum te: ículos aggreditur abfcíndere:lVlater etfi paríendí dolo- 4o ríbus debílítsta, fuo tamen ínfelící filío cotra patrem auxílíari molítur:& quemadmodum ín bello | cum hoftes filio ínterfecto matrem retrahunt, qua gnatum adhuc cede palpítátem amplexa magno gemítu plorat, genastplacerans ínfra mamillas fanguínem effundít:Síc illa uídens pullum uícínum ad moríendum,míferabilíter lamentatur,& lugenti perfímilis eft. Díceres míleram fuum partum cír cumeuntem fuauí & fupplíci locutione dicere; Maríte,cur tuus afpectus tam truculetus & Cur oculíá tuí,quí ante lucídí effent , fanguínei apparent ? An ne Medufz faciem uídes , que homínes ín faxa conuertítezan ímmanís draconís uírulentum fcetum c an lexnz catulum montiuagz cTüáne filium communi fufceptum uoto caftrabís ? O memiíferam quz parti edídi ínfelícem ob fcelus paternum, O filium hoe míferíorem,quod non unguibus leonum, fed plus quam hoftílibus patrís dentíbus ob ríualem ínuídíam caftrarís, | Poft hxc elegantiffima eft epíphonefis poeta ín aemulatíonis & zeloa typiíx uím,cuíus partem quín fubfcríbam temperare míhí non poffum: Z«U vro dosoy «Qv (aio "AW GC PLOU 2709. Kevop «9x QvaG- spe TábarTéoy eiroo ata. GAxec awe d augre dt aouooc dJenseiow dg elw, astezáyi dt odyay &dlepodrzwoy arerooue aoo, 5 E" ^ ^ DA "E E , UI 5 5n c Ov "s02d «e ripas QVASVO yAvxdoioi Tons UC, OUy tz atj56 7r h55 Tx 0 5 Old qv OpottqusC, Ozraozwy aj y«Aós 7x ioi tazvr (G^ dvziGoAnes, — Sitísimpatientem efle hanc feram , conflat ex Pfalmo c t 111.Domínus;ínquít pfaltes,fontes ímmittít fluufjs,ut ínter montes pratermeent;bibat índe anímalía cuncta, & fitím fuam extínguunt oie peraím, íd eft onagrí, INam cum in regíonís bus calídís ficcísqp tantum reperíatur, & ob tímídítatem fubíndelocum mutet magna cum celeríta, te,prafertím cum natura corpore ficco fít,afínini-nempe temperamentí ( funt ením fylueftría eadem qua urbana temperie fed ficcíora fere calídioradp)neceffe eft fepe fitim parí, Videndum eít tamen ne oryx,quem phyfiologí ueteres & boníauthores perpetua fítí ardere fcribunt, non item onagrum,à recentioribus & imperitis cum onagro hac ínre confundatur, V trung fane Afríca fitículoferegío- je. 6o [c Onaero. Lib. I. 5i níspeculiate anfmaleft , fed magís oryx, Metuit & fugit feras omnes carní uoras,ideot, ut plerag timida, uelocítate ualet, Venatío leonis onager ín folírudíne; & pafcua díuítum pauperes, Sírach cap.15. & Oppíanus, xga«eoic &yaÜn Bocus varAs]o noci, Addunt recentiores aquam puríífimàá tancum ab onagro bibí;nec facile aliam; & cum urgeturá canibus,excrement(t alui odoratum reddere, círca qued illis detentís ipfum effugere: Foemínam nimís líibídínofam effe; €oq nomíne mari Ízpe moies ftam: Mares libidine acceníos,fi formínze defint, morites fcandere ; uentum náríbus hauríre, & uoce terribili rugire: Cor onagrí pínguiffimum effe: Feram ipfam quanto magis capta manfucící, , tànto efferatiorem effe antequam capíatur, Sed horum omnium grauem authorem habeo neminem : nífi qued Pliníus tefiatur foemínas gaudere copía libídínis, In hoc genere finguli imperítant gregibus **e foeminarum, A emulos líbídínis fue metuunt, Inde eft quod grauídas fuas (eruant,utín editis mari« bus,fí qua facultas fuerít, generandi fpem morfu detruncent: qtiod caventes feemínze, ín feceflibus partus occulunt;& parere furto cupiunt,Solinus &€ Plíníus, A fini ferí eregatím pafcunt;quií uenanz tur eos,equítes perfequuntur;ac déféffos tándem anhelos&, & plurímo puluere excítato im peditos; partím íaculís confícíunt, partím uíuos capíunt & catenís uíncíunt: partím nímia perfecutione pera culfos attonítostp equísalligant,quos íllí precurrentes fequuntur,Poíilux, Martíalís libro rr, Pulcher E anii uenatío debet, Dentís Erythrai iam remouete finus; Aclíanus fcribit onagros ín Maurítanía curfu perníces effe, cítoq; defiftentes & anhelos 4 uenatoríz bus capí,Raph, Volaterranus, Generantur ex equa € onagrís manfuefactis mulz ueloces in cur fu, durícía eximía pedum, uerum ftrigofo corpore, índomíto animo, fed generofo, Plinius 8. 44. Hi o fortefunt muli quos Aríftoteles Syríz peculiares fcríbit, celerítate praftantes, nec fleriles ut proprie cicti mulí:quibus tamen comminé nomen fórtíti funt propter formz fimilitüdinem: ut afini fert ura banorum nomenaccepere, quibus tamen longe praftant celeritate, Onagro X afina genítus mulus omhnesantecelli;Plin, q[Pullosafinorum epularí IMeecoenas ínftítuít;multum eo tempore praclatos onagrís; poft eum ínterijtautoritas faporís, Plín, Galenus libro 5. dealimentorum facultatibus; Cer» uina caro,ínquít,non mínus quàm bubula & ouílla, fuccum uítíofum generat ac cocociu difficilem: His fylueftiríum aíínorum, bono habitu praditorit ac iuuenum, caro eit propinqua. 4| Piíníus cum ex afinino lacte & oflibus remedía centra uenena quadam recenfuifTet: omnía eadem onagtís effica ciora e(lefubíungit, Ad panos & apoftemata in quacuntp parte praecípuum remedium ttadícur ín calculo onagrí;quem dicitur cum ínterticiatur reddere, urinam liquidiore inítio, fed ín terra fj píffana *$o tem fe, Hic adalligatus femíní,omnes impetus difcutit, omnítg fuppuratione liberat. Eft autem rarus inuenm,nec ex omní onagrofed celebri remedio; Plíníus 48. 1$, Fel eíus extírpat morum ; & fu pet abíceíffuum ueftígia utilíerilliníturt Admiífcetur etíam emplafirís contra ignes facros, quos cu«are dicitur: príuatím ad elephantiafin && uaríces adhibetur: Adeps cum oleo coftíno cómendarur adie: num & dorfi dolorem, quem erafli flatus produxerínt: íllínítur quog ad panos falubriter; A uícene na.Caro contra dolorem fpinz doríi € coxendícum iuuat R. afís, Caro dotfi afíní fylueftris cum oleo cataplafmatís inflar attículís dolentibus applícatur, A uícenna. V rína eius lapídem ín uefíca frangit, Galenotefte, ut Auícenna citat. V ngula cremaiz cínís comítíalibus prodeft: íde oleo admíxtus fiu» mas diffoluit, & alopecíam emendat íi cataplafmazis inftar adhibeatur, V ínceniíus Bell. Miedulla ín uncta, podagras curat, & dolorem extínguit : Fimum uitello oui permixtum fronti illinítur , ut fan» «4o guís erumpens (itatur; [dem crífpat capillos cum felle bouíno ínunctum : Arídum cumuino hauft contra fcorpíonís ictum maxime celebratur, Rafís, | ([ Ov uocantur pelles onagrorum,Suid, A inf ferimagnítudíne Leucrocuta eft,Plín,alij codices non ferí, fed feré habent.Fabulam apud Corn. Ta^ citum udaos onagris índícibus fontium ufos cum in defertís Arabíze fití macerarentur, ín Philelos gia deafino fupra retulimus, Onagrum fabulam infcrípfit Demophilus, quam Plautus tranfiulít A^ finaríx nomine ; ut fapra diximus, Onagriítem máchínz funt quz & harpages uocantur , quibus iniectis accedentes quo(uís arripere & attrahere lícebat, Suídas. Harpagem alioquí uocant & Acxey & xc yp inftrumentum cequínarium, quod quídam fufcínam interprecantur,Aezef uel éezrzys pa roxytonum,Latíne harpago ínftrumentum eft quofitulas & alía é puteís extrahimus : item quod na uíbus ín bello naualí ínijcitur,fícut coruus & manus ferrea. Lícebít & uncum à tigura nominare, Vé $9» getíus 4-35. lupum ínfirumentum quoddam defcribit ín modum forficís dentatum, quo contra arie tes ín oppugnatíoníbus oppídani funibus allígato utantur, Onagrí nomen, ficut & creagra & pos dagrz pedícasizà roo &yesvdy índítum apparet, quod uerbum comprehendere fignificat, Quamuis $vG- etíam uectem fonat,non quemuís tamen, fed quo machínz uerfantur : & fierí peteft ut improa príe pertíca etíam cuí uncus ínferítur zyeoe nuncupetur, quafi óvoc &yeevay, id cft uectis ad com prea hendendum aptus:fed noftra haec coníectura fit, INos huiufmodi onagros certíslocís per ciuitatem publice expofitos habemus,ut cum incendiorum calamítas poftulaucrít,omnibus ad manum fint; INunc de alio eiufdem nomínis ínflrumento dicendum, Flauíus Vegetiuslibro 4, cere miílítaricas pite 32. poft defcríptionem balífize, quz funibus;neruís, chord íscp tendítur,& quanto maíor fuerit; tanto fpícula longius míttít: Onager autem,ínquit, dirigit lapídes:fed pro neruorum craffitudíne & 6o magnítudine,faxorum pondera iaculatur, Nam quanto amplíor fuerit, tanto maíora faxa fulmínis more contorquet, Hís duobus generibus nulla tormentorum fpecíes uehementior ínuenítur.Saxiís enim grauioríbus per onagrum deftinatis , nó folum equi elíduntur & homínes, fed etíamhoftiuns 2 De. Quadrupedibus machínamenta franguntur.Caterum fcorpiones dícebantur,quas nunc manubalíftas uocant;ideo fic nuncupati, quod paruis fubtilíbusd fpículis ínferant mortem, Hzc V egetíus, Ammianus Mara cellínus libro a5. dílígentiffitne haec & alía bellica ínftrumenta defcríbít: onagrum tamen à fcorpío« ne non díftinguit Idem ením ínftrumentum,tormentum(ínquit) appellatur, quod ex eo omnís exe plícatío torqueturzfcorpió autem, quoniam aculeum defuper habet erectum: cuí etíam onagrí uo« cabul& índídít setas nouella, ea re, quod afiní férí cum uenatibus agítantur, íta emínus lapídes poft terga caléítrando emíttunt,ut perforent pectora fequentí&i aut perfractísoffibus capíta ípfa dífplos dant, Hzc Marcellinus: Formam quí quzrít ex ipfó petat :égo hoc tantum adferam fummiítatí eíus uncos ferreos copulari, quíbus pendet flupea uel ferrea funda; & quoniam uncos, ut ex Suídado cuimus,onagros alíquí uocant, índe aliquís potíus quàm àlapidum reiéctióne nomen ínflrumento 18. facti coniecerít, óÓvaypieoxytona, pro afínatio exponítur;& óveyestora loca pafcendís afinís apta, pÉ ASINIS SCY THICIS, ET-AFRiÍiCANIS, - IN SCYTHIA dfinicornibus pradíti nafcuntur , quorum cornua Arcadíz fluminis Stygis aquam contínent, quz tranfmíttít uafa omnía, etíam fifint ex ferro, Haec cornua à Sopatro appors tata fuiffe aíunt Alexandro Macedoní , & illum admíratum mífitle Delphos, utdedícarentur Py. thíz, Aclíanus, V íde fupra ín B.de afíno, Propríe dictos afinos fupra ex Aríftotele ín Scythía repe rírí negauimus, Apud Afros, quí Aratores cognomínantur ; afinos cornutos reperírí, Herodotus author eft líbro 4. ! | | DE ÁSINIS,VEL ONAGRIS POTIV$,INDICI$S,. | 40 SYLVESTRE S afines equís magnitudine non ínferíores apud Indos nafci accepí, eostg tfé« liquo corpore albos, capíte uero purpureo, ocülísqp níerís (caruleis uertít Raph, V olat,) effe, cora nuin frontegerereunícum; (V olaterranus addít (efquicubítale ) cuíus fuperíus puníceum,ínfee ríus autem album,medíum uero níerum fít;atg nó omnes quídemlIndos,fed potentíores,cum tans quam armíllís quibufdam brachía,fíc cornua auto,certís fpatijs orbarunt,ex hís ipfís bibere folere, Ex hoc cornu bíbentem ab ínfanabilíbus morbís tutum fíerí; neque eum ipfum couulfioníbus cora típineg facro morbo tentarí,negj uenenís ullís ferunt, Quinetiam fi quíd príus peftílens biberít, tum íd euomere,tumq ad fanítatem redíre, Cum autem czterí afíní, quíbufcurigi ín terrís fint, cam domeftíci, quàm fylueftres , tum folípeda anímalía , non talos habeant, afínos Indícos cortigeros 2s Ctefías inquít;talís prímum,tjsq: nigris, praedítos effe, Deinde fí quís eos confregerít, ínteríora quos que nígra deprehenfurum effe: neg; modo corporis uelocítate longe multum caeteros afínos fupe tare, fed GCuelocítate eadem multo equís & elephantis przftare, Cum autem ín uíam fe dederunt; tardíus prímo íngredíuntur,deinde paulatim tantum confirmantur ad contendendum íter, eos quá dem utíequí operofum fit, eorum uero curfum tranífcurrere nullí concedatur, Poftea autem quám fcemínz pepererunt, patres circum pullos à partu recentes fumma cuftodía uerfantur, eorütp coma morationes locís Indíz defertíífimis funt. Cuma uenatoribus Indís ínuaduntur, pullos fuos adhuc atate ínfirmosá tergo fuo pafcentes habent,atq; pro eís propugnant:;contra equítes audent ueníre; eosdy feríre, T'anto fane hí robore exiftunt, níhil eís utobfiftere queat , quín ftatim & concídat , && perdatur,equorumqQ íncurfulatera díícerpunt,ac lacerant, & uílcera dífrumpunt;ex quo fít,ut ad 46 eos equíappropínquare ualde metuant, appropínquatío ením capitalem utrífqy mulctam miíférabi liter infert, Ex eo nang cóflíctu non equí modo, fed & afíni pereüt : pergrauíter calcibus pugnárit; eorum morfus eatenus acerbíores exíftunt, ut quícquid comprehenderínt , fundítus dírípiant: ex hís uero quí funt confírmata etate íncomprebenfibiles funt, Carnes eorum quod amariíflímz fínt; | haudquaquam efculentz:Hoec Aclíanus Petro Gyllio interprete, Raph. V olaterranus male tranftu líthanc feramfelle carere: & potíonem ex hoc poculo ad ígnem facrum conferre, Nam & fellísuea ficam habet,& potio ílla contra morbum facrum, íd eft, comítíalem,non ígnem facrum praédícaturz utín Grzco Phile codícelegímus: à quo fimiliter, ut Aelíano , fed breuíus defcríbitur : Ovaypec aug 65i Qyri nic usyae, Facit autem ille Indorum regem ex cratere de huíus anírmalís cornu confecto biben tem,quem fplendídum (fuxvy&) & cubítalem effe dícít ; Feram ípfam ínter folíipedes folam & taltiti jo & bilís uefíicam habere, Afinus Indícus lícet folipes corníger tamen eftfedfíngularecornu gerít, SC ^— folus ín folipedum genere talum poffidet, Aríftoteles, &€ Plínius, Cornigera feré bífulca. Solída uns gula & bícorne nullum; Vnícorne afinus tantum Indicus, V nicorne bifulcum; óryx. T'alos afínus Indícus unus folídíipedum habet,Plíníus: & alibí, Cornua fclídipedum nullí, excepto afíno Indico quíuno armatus eft cornu, Recentiores quídam obfcuri,onagrum Indícum, magnam & crudelem feram defcríbunt,cornu uníco,duro, acuto & longo ; Robur ei tantum efTe, üt ingentía faa deruz píbus euellat,íd& tant& uím fuam experíundi grata, Monoceros alíus eft (implíciter dictus, quem Índí Cartazonü uocantnífi authores errauerínt,quod ín rebus adeo peregrínís facilefít: alius ítem rzhínoceros;quem fxpe cumrmonocerote quídam confundüntzalíus denig; oryx, omnes ünícornes, Cornu quod tanto pretio hodíe contra morbos quofdam & üeriena celebratur; plzríg hodíe rhínos 6a cetotís effe aiunt,alij monocerotís fimpliciter: Aelianus & illü fecutus Philes, fcriptores Gireci,non alterius unícornís quám fini Indici, ut díiximus;dotibus iftís predicant;ín hiflorijsfane horü Es | aling De Onocentauro. * Lb, La Bs aliquis duo tantum díuer(a animalia effejunum rhínocerotem, & alíud monoceros ex mediía fron:c, quod alij aliter nomínauerínt, & cum rhinoceroté imperiti quídam confuderínt, Plura uide infra ià Monocerote. MagnusIndorum rex quotannis díem unum proponit , tum homínum tum beftía, rum certamínibus;commíttuntur autem pugnatutze ínter fe beflíz,ferí taurí; arietes manfuetí,afíni afíni Indici, monocerotís, & rhinocerotis, plurima communía reperio : pauca díaerfa: ut fi ufpicecur uno armati cornu, hyanz, poftremo elephanti, Aelíanus, DE ONOCENTAYVRO; | ONOCENTA VR VM quifquis uídit;non incredibile ducet;quod fama peruagat eft, Ceria / 'óo tauros fuífTe;necp fictores atqj pí&tores in eorum defcrí ptioneerratle. Verum fiuereuera fuerint, fi. . ueomnicera flexibilior, & ad fíingendum habilíor, fama íllos Iínxerít,pretereo, Quae uero deono, centauro fama accepí,harc funt.Eum hominiore & promiffa barba fimilem effe, fimul & collum, &c pectus,humanam fpeciem gererezmammas diftantes tanquam mulíerís ex pectore pendere; humez: ros, brachía, dígítos, humanam figuram habere ; dorfum; uentrem,latera, pofteríores pedes, a(ino perfimiles:X quemadmodum afinum,fíc cínereo colore effe:imum uentrem leuíter exalbefcere:du plicemufum eí manus prarflare: nam celeritate tibi fit opus ez manus pracurrunt ante pofieríores pedes: exquo fít utnon cxterorum quadtüpedum curfu fuperétur; A c ubi rurfus habet neceffe, uel cibum capere,uel aliud quíddam tollere,qui antea pedes effent,manus éfficiuntur : tumécp non gra» dítur,fed ín feffione quíefcít.Anímaleft graui aními acerbítateenam fi capíatur, non ferens feruitus o tem,libertatís defyderío ab omní cibo abhorret, & fame fibí morte confciícít, lícet pullus adhuc fue- rít,Hac deonocentauro Pythagoram narrare téflatur Crates ex Myfio Pergamo profectus, Aelia« nusGPhiles.. Raph, Volaterranus feribít quod antícam corporís partem fimile humanze habeat, peftícam afinínz, colore fit albo,id&p ex A elíano fe tranfiulíffe : exquo nos íam íínterprete P, Giylfio cinereum colorem eí tribuímus, imo uéntrí tantutnmodo albícantem, Ignobiles quidam authores onocentaurum aiunt monftrofum anímal effe;jquod non cum caterís ab ínítío creatum, fed poftea temere ex adulterína commixtione prógnatum (it : uocem artículatam alíquatenus fonare , non taa men humanam:in perfecutores ligna uel lapídesreijcere:fed nihil horum authorítate muniunt. Làs pidum certe reiectio onagrís conuenit, ut fupra docuimus, Ovoksvraveot, apud Aquilam tríchiones, íd eft;pilofí díctí, daymones quídam corporei, fuperficie obfcura, ceny quídà ex Hebraíca uoce tana 3? ftulerunt, Varínus, Efaiz capite 34. Hebraíca uerba wv» "ny" ey "^yw^ ts ns C"y wee C W9SS ny"x9n ew ww Seb. Munfierus reddit, Occurrent fibi (beftiz) (ylueftres & ínfulares, & faty rus uocitferabítur ad focium fuum: quin & lamia ibí quíefcer, Vulgata translatio, Bt occurrent da monia onocentaurís,&€ pílofus clamabit alter ad alterum: íbi cubauitlamía,Septuagínta, wx evvav vhasot d'ougóvia ovas Toc veote , o Boneov [as &r«o(9^ arc 3 ertocy, te Var veov fos óvoxgvreueo, INunfterus ín annotat(onibus, oy vnquipfaufi pilofi funt, & monftra quxdam defert; Hebraí communis ter ínterpretantur S" daemones:fícüt & per n7» lilít, ínfauftum quoddam nocturnum intelli; . guntmonfirum,puerperís maxíme ínfeftum ; & multa flültiffime de eo fibí perfuaferunt,Porró per e"mijm Ionathan intelligit YNzwn, catos ferales: Hacc Munflerus,per ferales puto feros & (ylueftres accipiens, mr tziah folitudíne figrlificatunde e" tzijm íncola defertí,qui (unt Aethíopes;& anis 4p malia inlocis defertís quac paa nemíot uocantiegolamías ínterpretor; alij daemonia, dracones, ca« tos marínos, Ide ín Díctionarío fuo, De lamijs aruis , ex íllart genere quas Empufas & Mormolys cías uocát, mirabilem hífloríam recenfet Caius Rhodíginus libro 29. cap.5. ferunt eas ín amore c Venerem proclíues effe , & humanas carnes uehementer expetere , Venereorti&p cupidine allicere multos,quos deglutíant mox, Dicuntur & Libycz ferz quedam effe eiufdem nomínís,de quibus in lítera ,, Onofcelos demonum quoddam genus fupra nomínauímus : & Empufam quog afiníno pede fíngi dixtímus: ex quorum genere forían & GhRocentauri fuerínt. Credibile eft ením ftaltos & (uperftitiofós quondam homiries, uarías apparítíones & daemonutn fpecies naturali animalíam ge nerí temere adnuméraffe,Q uod (i quí ín rérum natura onocentaüri,fatyri, lamíz & fimiles fete ex« , tant,ex fíimíarumgenere eas omnes effe credíderím : ut fuo loco copíoííusexequemur, Vlulz, íri 3? Efaía cap.izab omni translatione, nomíne ípfo Hébrzo jm appellantur: pro hís Septuagínta tantü ' onecentaurosín translatione pofuerunt, Eucherius Erudití quídam per ^m ij bubonem íntelligunt, uoce querula díctum:;nam & dolentís ínteríectio eft. Daüíd Kimhi etíam vh aía, íd eft, nulturemi uel miluum effe fufpicatur, V lulz fane apud Hebrzos etíam aliud nomen habent.Idem R..Dauíd l£ lit exponit anímal folitaríum & noctu clamofum.Sunt quí auem magnam ínterpretentür,qua ueris to uictitet, & alío nomíne yv'233 uocetur. Quidam deníg; ludaeorum furiam effe fufpícantur, | | DE AXI HE rus | ETE S145 inIndianafci fcribitferam noinine axín, hínriuli pelle; pluribus candidioribusqi imaculis,facram Liberi patris, Plínius, | i » BORYESsS, x | .B OR Y E S, pantherzethóes, & alizferze diuerfe ín Afríca apud Paflorales populos Otientemi . uerfus gignuntur, Herodot,libro 4. MT. | : ' , Le Ao * 60 A ear E 54. Dec Quadrupedibus DE BOVE SIMVL IN GENERE ET VACCA PRIVATIM, « WW 9» ND n NN TN ANC Y iN B i Ni * ED [ud Y 4 dé ZIP LAPIS à 55,712), NNNM 7 1 A YN. i e Jn ! "d AM i T rz L2) mM. 9 z ^. ATEM rz ES ju 2, TWO NS aedi EL — / SSMO N E A E 75 EVE 2. Qo WNCS E E "WE (v SN ils d V^ noU ua z AME : j "UU IA j S 9) (Jj NIU zug iie NUT : MT ACC Lc (uU f, Hit 1 / 2 Ut i NALCUUAGUGER URS . T ZUM MULTI TZ Mui "AUN NU / flies : hoc lH gym 05 propríe dicitur qui cafiratus eft utaptioráratto fíat, áutut faeinetr:fed prater fuum propríum fignífícatum,taurum quog; uaccamQ comprehendit, V allalib.4. q In bubulo 7 €] geterecit feribít Varro)ctatís gradus dícuntür quatuor;Príma uitulorü, fecunda iuuens $4 corürf,tertia boamnouellorum,quarta uetulotum. Difcernuntür ín príma uítulus, & uis fecanda íuüencus & íuuenca:ín tertía & quarta, taurus & üracca. Qua flerilís efl wacca;taus 6s ra appellatur: quz praegnans, horda, Ab eo ín faftís dies hordícalía nominantur, quodtunchordz - bouesíinimolanrur. luuencus(& iuuenca)quí íam (utaít V arro) ad a&rum colendi pene ie . | | . | autus LAN wn | " ] nd b Bos&Vacca A. Lib. I. Plautus Truc, Vidi equídem íuttencum ex indomito domítum Líerí, atqp alías belluas, líb.8. Optime cum domíto iuuencus imbuitur, | | -— " t "! S . a) ds M 7 j uS n yi zy " ) T 3f j" Nm AT jd SN - P zs 2) NES Zr. MESS URS. i pm ES i! B pn E A MESS. , M ERR SN 3 27, "Vr, VNSROERMO OOUUEEU Quei e 42e z f E S x z n) Wee VM AI di UB s NS 70 [ / / ; ; /) foi LLLLUUUUR UR tM j E fee e d 3m ' NUT et il f^ » | la uus 3X 1 ) 17 WAT 1 ; Pd ft j T (i : // i UN " cte UAM " (QUK A DIT E M MA i Jh) J )i T MR 7 n VARI 2 22/7/7171) PMID MP RP se - Hu ^ M VU mi / Von i UNI, SS NI POPE DAR iw ^ ( 2m 3 v TA Mu A [ j 1 y e m TT NAT WW ON G / j i TÉ ! j No RTT M | D SM MU e Ct una y /, 3l : 1 ag i p / j " N En / : /, (02 "E j 7 llb. "i E — INVADERE. ^ ul 79 f u ie 4o | W 4l Ju ii (i : À A à j/ Hi) (A , / i Eo Mt Ml (UD : T | í 9, ds Mi 3 » nj» n" / Mtl 7 LN 25 Plíníus Vaccula,díminit. Verg. Vaccula nonnunquá fecreta cubilia cáptans, Bucula,diminut. Be/etuy, Verg. 1. Georg, Autbucula coelum: Sufpiciens patulis captauítnaribüsauras, —Pliníus lib.54, cap.8. MyronemEleutherís natum,& ipfum Ageladís dífcípülum,bucula maximénobilitauit, &c. Et Cícero 6, Verr, Aut exxreMyronis buculame — Idem í.de Díuínat, [tàg; ex eo auro quod ex terebratum effet,buculam curafle faciendam, & eam ín fumma eolumna collocauífle; Verg.i.Ge- 6o org. Auterransbuculacampo, Buculus(alíás bucolus)nouellus bos & tyrunculus, Columell, lib, 6. Quum deínde buculos comprehenderís, extra flabulum producito. — K Hebraice fchor nomis natur," v, Deut. ín mafculino tantum genere, bos uel taurus exponitur: bakar uero ^ez, bos, € iadrupedibus: armentum,aut uacca, Thor Chaldaice,idem quod fchor Hebreis,Danielis 4.íinde nímírum Grsectet Latíni taurum dixerunt.Inuenítur & tora apud recentiores," n maículíni generís,ut torata foetmíc. niní. Aleph etíam noxà docilítate & a(fucfactíone ad labores dictus uídetur.Pfalmo 8.pro alaphím, id eft boues, Chaldaus reddit tore,íd eft cauri, Graecus &oxs,Latínus armetta:A rabs bakar, Alpha etí am Girzeci grammatíci caput bouís exponunt,Sacrz líterz díflínguunt pecus ín duogenera, uto: ues & capra dícantur yy tzon,íd eft greges:drmenta uero & iumenta , "ya bakar, S"'amería, ges — nus boum magnorum,bubalus.Sunt quí bene fagínatas pecudes,ut boues & oues ,íntelligant: nam uox na marah faginare fignificat,ut Ícribuntrabíni Kímhi & Salomon ín commentaríjs Amos 5. Hieronymus pínguía uertít, Abraham ex fententía R.,Saadíz,anímal effe dícít maíus boue,quod ín hííce regionibus non extet; Arabíca translatio habet ovo Erudíti apud nosmería pro nomíne ads 1e iectíuo accípíunt,quod altile € fagínatum fonet,ut etíam baría.wan tachafch Exodi 35. animalís no men uaríjs coloribus díftínctuni.Onkelus uertit fafeona, R., Salomon Ezechíz cap.16.taxum expos nít,quod eruditi fere nofirí temporís approbant: quanquam Hebraí quídam bouem expofuerínt, Caterum egela i23» Gene. i5.& Ierem. 46. fuuencam potíus quàm uaccam uerterím,cum v$y egel uítulum fígnifícet, Exodí ca.52,pro egel Hebraíco Chaldzus & Arabs habent egela; Perfa gofalaíz Septuagínta uos &piey id eft uitulum, Vacca etíam nomen ab Hebrziís deductum non dubíto quíbe uem bakar uocant , ut uaccam Saracení hodie baccara, qua. para mm Hebraice dicítur , ut par^ iuuencus,aut uítulus,cum addítur ben bakar:fímplíciter autem bos ín genere, Genefeos cap. 31.pro Hebraíco parím,Chaldaeus uertít tore: Arabs bakera, Perfa nadgaucha, uel madagaueha, aut bosín genere, Bic apud Gracos communiís generís habetur,ut apud Latínos etíam,ltalice bue, 4o Gallíce beuf;Hifpanice buey,Germaníce ocbf & tin in mafculino genere tantum: Anglíce ope,ll« lyricc wul.Baulbulís prourína bouís apud Syluatícum legí,ceu Arabícam uocem, 4[ V acca,ltalíce etíamnum uacca, Gallice uache, Hífpanice uaca , Germaníce IR (i uel TRiübe, Anelice cow, Símili tioce ín Italía quondam Altínz regionís íncolaeuaccas humilís ftaturae & lactís abundantes ceuas appellabant,teíte Columella, Iunix, iunícis,tenerz ztatís bos foemína,qua íam ceffauít uítula effe, necdum tamen ad fummam magnítudínem peruenit, PerfiusSat,s. Tottibí quum ín lamma íunis cum omentalíqueícát, Plautus Milite, Quam mox ad ftabulum íunix recipíat fefe pabulo , z22za«& uítula,quz paule adultiores factae d'auéAec,& poétís d'ag&Ae« dícuntur:neutrz iugum, neutrz V e- nerem experta:adultze demum Pos,id eft uaccee dicuntur, Varínus. Vaecam Fiorentínus author Gracus GslsAe«y aut damalín reddit. " ES B, Bos ín lege Mofaica anímal eft facrifictjs & cibo conceffum, quoníam rumínat & ungulam ha- betbífidam. Deantíquis illufiriffimus quifque paftor erat,utoflendít Graeca & Latína língua , quí "reAvBsres cognomínant alíquos.Bos certe in pecuaría maxima deber effe authorítate; nec dubium, quín(utaít Varro) ceteras pecudes honore fuperare debeat,prafertím autem in Italía , quz ab boc nuncupatiíonem traxifle credítur,quod olím Graci tauros ima Axe uocarent: & ín ea urbe, cuíus moes níbus condendís mas & foemínaaratro termínum fignauerunt;uelut pecus,quod ítem Athenís Ce rerís & Triptolemífertur mínifier:quod ínter fulgentiffima fydera partíceps coelí , quod deínde la- beríofiffimus adhuc homínís focíus in agricultura;cuíus tanta fuít apud antíquos ueneratío, ut tam capitale effet bouem necaffe,quàm cíuem, Hac V arro. Hoc anímal , tantz apud príores curz fuit, 4o utíítínter exempla damnatusá populo Ro.die dícia , quí concubíno procací rure omafum edíffefe negante,occíderít bouem,actusQ ín exílium tanquam colono fuo ínterempto. Quare dícam de bu bulo pecore,quam acceperím fcíentíam,utíi quís quíd ígnorat,diífcat:fí quis fcítubí nunc labar ob feruet. Quod ad laudes & excellentíam boum, alía etíam quadam ínfra dicemus, Qua ín emendis bubusfequenda,quaqG uítanda fint;non ex facili díxerím,cum pecudes proregionís coelítQp flatu,et habítum corporís, & ingenium anímí,& pili colorem gerant;alía formz funt A fíatícís, alie Crallícis, Epíroticis alíz:nec tantum diuerfitas prouíincíarü, fed ipfa Ly De partibus fuis difcrepat. Cam panía plerung/ boues progenerat albos & exiles,laborítamen & cultura patrijfolí non inhabíles, V mbría ualos,et albos,eademiprubros:nec mínus probabiles anímís,quàm corporibus.Hetruría & Latíum compacios,fed ad opera fortes, Apenninus duríllimos, omnemá difficultatem tolerat. -$o tes,necab afpectu decoros, Qua cum tam uaría & díuerfa fint,tamen quadam quafi communía, & certa pracepta ín emendis iuuecis arator fequi debet,eac; Mago Carthaginenfis ita prodídít, ut nos deinceps memorabimus, IMartío menfe comparandi funtboues,quí tamen fiue de noflrís capíana tur armentís,fiue emantur,ídcírco nunc comparabuntur utílíus,quía necdum f2gína temporís ple. ní,autcalare poffunt fallacíam uendiítorís, & uítíafua, aut repugnando domiturz contumacem ple niroborís exercerefíducíam, Fac figna fpectanda funt in bobus,feu de noflro feu de alieno gr Ca ge fuerínt comparandí,ut fínt boues nouclli , quadratís & grandibus membris , & folido corpore, 'denfo breuíq;: muículis,ac torís ubícy furgétibus,colore rubeo, uel fufco,tactu corporís mollíflimo: corníbus procerís ac nigrantibus & robufiís,ac fíne curuatura prauitate lunatís(camurís, V ergil,) ' frontelata & crífpa,magnís & hírtís auribus:oculís & labijs nígris (fubnígris, nígrantibus)naribus.&e 4efimís patulísqy;ceruice longa, torofa && compacta(cuí pluríma ceruix, V erg.)palearibus amplís & | penc ad genua promiíllis(circa genua fluentibus)pectore magno;armís uaflís; capací ct inquam im j plente T. '* Bos& Vacca B. Lib. T. 57 plenteutero(uentrenon paruo)lateribus porredtís,Iumbís latis, dorfo rectó planotp,uel etíam fubfi dente;clunibus rotundís:cruribus neruofís;folídís, copactís ac rectís; fed breuioribus potíus quám longis:nec genibus ímprobís, ungulís magnís, caudis longiflimis & fetofis pilofís&, Magni íntereft cuíufmodi qua pecus fit ad fructum;Itag; potíus bouem emünt cornibus nígrantibus quam albís, Varro. INec mihi dífplíceatmaculisinfienis & albo: Autíuga detrectans,ínterdum(p afpera cor nu: Etfaciemtauro propior, Led eam tota, Verg. Optímatoruz Forma bouis ; cuí turpe caput,Idem, | 4| Vaccas etíam menfe lMartío maxime parabímus : & quanquá eadem fere ín ípfis defyderentur qua & ín maribus, priuatím tamen earum figna referemus;ut ueterum etíam aliquífe cerunt, Érgoquí uaccas autgregem armentorum emere uult ; obferuare debet prímum, ut (int hae ? pecudes atate nouellz;& potíus ad fructus ferendos íntegre quam íam expertz: ut fintbene coms pofita(corpore bene compactz)utíntegrís membris,oblongz, amplz,magnítudine commoderata, forma altíflima, attatís maxíme trímz;faltem non mínores annículís; quía uícy ad decenní& foetura ex hís procedet utilior: bíma aut tríma fructum ferre íncípít: coríum attactu non fit afperum ac du rum:colore potiffimum nígro, deinde rubeo,tertío heluo, quarto albo.Mollíffimus enim hic, ut dua ríffimus prímus, De medijs duobus príor quárh pofteríor melíor , utríq; plurís quám nígtí & albi, Probantur ítem uaccz ceu maxíme generofz , flauefcentes colore, nígrísGg cruribus. Adhzcper | fingulas partes commendantur,fi fuerínt cornibus nígrantibus uenuftís & Ieuíbus: latís (latíffimís 5 uelaltis)frontibus: oculís magnís, patentibus & nígris: pilofís uel fetofis auribus; compreffis malis .. fubfimisüegibberi fpína leuiter remílTa (ellen xA verto yu&bouc avvesmA ululaee vyova uS qva ipae i KU» 3? zápapertís naríbus,labrís fubnígris, ceruicibus ctaffis aclongís: amplíffimís à collo palearíbus de- mifTis;bene coftata (Ba$UzA«voo) maxímís & capacibus uteris, latís humeris, lato tergo;benis clunís bus : codaampliffima & profufa ufty ad calces, ut habeat inferíorem partem frequentibus pilis fubs crífpam : compacts cruribus (Aeeyrorz) hírfutís, níerís & modiícís, petíus breuioríbus quam longis: rectís genibus(extAtc/)& emínulís,díftantibus inter fe,pedíbus non latis, neg íngredíentíbus qui dí * fplodantur (yv 78 Bav dy uni zrAeTvvotlulore yay s uhi zcatpeeroiGouiulas; )ungulís modicís(breuibus) que non díuarícent,& quarum unguesfintlzues acpares; Pulchrum fanefuerít decorarí Ííenís omní- bus naturalíbus:fín minus, at certe pluribus, Omnis bos índígena longe melíor eft quàm peregría nus:nam necp aquac,nec pabulí,nec coeli mutatione tentatur, neg; infeftatur condítíone regíonís, fi^ - cutílle, quí ex planís, & campeftríbus locis , ín montana & afpera perductus eft, uel ex montanis in campefitia: ítag; etíam , cum cogímur ex longínquo boues accerfere,curandum eftut ex fimilibus patrijs locis traducantut, Illud ante uníuerfa curandum eft , utuíribus ad trahendum comparentur equales, ne ualentíorís robur alterí procuret exítium, Dentes bímus emíttítbos, nec uniuerfos, ut equus, Nerui bubus pra caterís animalibus duri; tauro duriores quàm boul caflrato, Caro eís ficca S atribilíaría, Cornua taurís robufliora quàm uaccís, Aríftot.circa finem libri 4.de híftor. aníma- lium:quo ínloco Albertus Magnus contraríum habet,hís uerbís; Cornua uaccarum fortíora & maa iora & longíora funt cornibus taurorum: deceptus forte Plíníj uerbis , quítaurís mínora quám bu bustenuíorat effe cornua fcribit, cum Plíníus boum nomíne non uaccas, fed boues exectos íntellí. pat. Similiter & Kalis errat cornu robuftius uaccís attribuens, Gerunt autem boues ectomíz , íd eft caftrati,cornua maíora, eadem ratione qua fpadones caluí effici nequeüt, INam coítus cerebrum ma 4? xime debilítat & immínuit, Bubulo pecorícaftrato Democrítus aít tortuofa , eracílía , longa nafcí cornua.Contrá teftibus praedíto enafcí fecundum radícem,craffa, recta, multo& mínus prolíxa, eof? demi latíorí,quám alteros fronte effe; INam híc ibidem cum multa uenze funt, ab ijs offa dilatantur, fimul & cornuum etuptío quoníam craffíor exíftat , frontem huic ín latitudinem proferunt, Caftra- to uero quod fedes cornuum & ínítíum enafcendí perparuum habeat círculum, mínus dilatantur, Pars caua cornuum ín bubus,;ut alijs etíam feré omnibus, ex cute potíus orítur, quam folídum quíd: dam offe enafcens fubit, implet& totam, Corntra uaccz calefacta facile ín quamuis partem flectun- tur. Cornuaíuniorum tepefacta incera flectuntur,ducunturt facile quó uolueris, Aríflotel Boum attrítis ungulís,cornua unguendo aruína,medentur agrícole: AdeoG fequax natura eft,ut in ipfis uiuentium corporibus feruenti cera flectantur , atqp íncifa nafcentium in díuerfas partes torqueana B? tur ut fingulís capítíbus quaterna fiant, Plíníus, Plura de cornuumnatura , uíde pauló poft in bu bus Nomadibus. Murili dicuntur boues quí cornibus carent, Columella lib,7.cap.3. Éapíllum has bentín capíte,utfertur, quem expuuntfi necem tímeant, Dentes eís contínui,& bís mutantur, R.u mínant, nam fuperiore dentium ordíne carent , íd eft, prímoribus quatuor , ut oues etíam X omnía qua rumínant.Oculi boum nígrí funt, Arífloteles: item latí planid;, Cor fíneoffe omnium, qua nos nouerímus,przterquam equi, eenerís boum cuíufdam,quod ín corde cffículum contínere aiunt, AríftotIn equorum corde & boumoffa reperiuntur interdum, Plíníus, Neruofam uero cotdís bus bulí effe naturam,fignificatur uel eo offe quod ín nonnullís gienítursmaxíme uero taurorü cor eíuf modi eft, Palearíaá pelle dícuntur, quae cumlaxa prolixat& à collo dependet, generofitatis fignum ín boue eft, Seneca ín Hippolyto, Mufco tenací pectus ac palear uíret, Ouidius IVletamorph, 7. Pens 6o dula palearía díxit.Palearíum uero locus eft ubí conditur palea, V acce mammas binas ínter femora habent;capra etíam & cerua & relíqua generís eíufdem mammas parte eadem gerunt; Cuíus reí cau fa ct hacc furfum uerfus capíát fuí corporís increméta, Itag; ubí confluuíit & copía excremeti fan: Cy | ED s DeQudnpddbs c guinís,quilócus fant ínfra eft,& círca eflluentís materíz oftía;íbí mammze d natura pefíte funt; Qua | ením parte motus agítur alímentí,índe etía capí alimenti poteft, Ariftot Boues in feminibus mámas habentquaternas,Plín. V accis papílla quaterna funt, Aríft, De uentribus eorü dicendi locus erít alius,ubí derumínantíbus in genereagetur, Lapidem etíam quíreperítur ín felle bouis, ad taurífel dífferemus, Vimbilícumuena contenta ín putamíne complent, plures ín maíoríbus anímalibus,ut boue;caterístp generis eiuídem:bína ín medíocribus:fingula ín mínímís, Aríflot. Suumpilí crafz fiores funt quam bubus & elephantís;quamuis tenuíorem quàm boues & elephanti cutem habeant, idem, Vaccínum laccraffum eft,unde facile coagulatur, Albertus, Anímalia quadam colore uas tía funt:ídàp uel genere,ut pauo;uel non genere toto,fed parte,utboues & caprz ínterdum uaría ge nerantur, Aríftot, Boum cauda tenor longus,pilí funt breues;equís contra, Aríftor, Horum caudiís eft longiíimus caulís,atg; ín una parte hírtus;Plín.Et paulo mox, Leoni ínfíma parte fetofus , ut bus bus & forící, Huíc tantum anímalí omníum quibus proceríor cauda non ftatim nato confummatz, ut cxterís,menfura:crefcítuni, donec ad ueftígía ima perueníat, Camelopardalis pedibus & cruría bus boui (imilís eft,-Boum profua magniítudíne auctior in longítudinemlien eft;ceeterís omnibus bís fulcís cornígerís rotundus , Bubulís fimiles funt renes uítulí maríní ; fedfolídinon cauí;ltem homia num renes,quíppe quí tanquam compofiti ex multis renibus exíguís conftent,negs zquabiles funt quomodo renes ouium ceterarumi quadrupedum, A ríftot, «Boum multa funt genera; & uarij mores; A egyptij quíaccolunt Nilum, & colore níiueí funt,& magnítudíne omnium praftantíífimí. Veruntamen mítes, & ad hominum genus manfueti,facile írm períoaudíentes funt, Aelianus. Ariftoteles etíam boues ín Aegypto maíores quam ín Cirzecía nafci 46 fcripfit; Aoniorum uaríjs coloríbus diftíncterum perpetuz índítrifz& ungulz funt , eorundem unicum cornu,qued ex media fronte exíflít, Aelianus, Plurímum lactis eft uaccís Alpínís;quíbus mínímum cerporís,plurimum laborís,capíte non ceruíce íunctis,Pliníus, Columella idem fcribit de Altinís per t, quas incole eius regíonís ceuas appellent: id quod magís probo, Altinum ením urbs olímín líttore Venetíz florentíffima fuít íuxta Aquíleíam,a qua Altinares populí díctí. WV accae Aa tabícz propter alentium humorum confluxum; quí permultum generofe propagationís nutrímen tum cornibus praftat,ei(dem excellunt:qu& uero cornibus carent,os humorem capere folítum, fos lídius habent, & haudquaquam hunc ipfum fibihumorem recípere poteft, Quare incrementi caufa cornibus exíftít ínfluentía,quam fane plurímze et craffiffimae uenae humore,quantum ferre poffunt; grauídata ínfundunt, Aelíanus, Armeniis duplex cornu fíc erratícís flexionibus tanquam hedera retorquetur;A cfi mucrone appetítur,ob corneam durítatem , nonfíne damno ferrum retundiítur, Aclíanus.Inquírendum eftan genus hoc monocerotis fít(ut etíam Aonij boues) propter cornuaín fereuoluta & mucronem eorum duríffimum, Círca Boeotí: urbem Poemandríam,quaz & Tanagra dícítur,optími beues nafcuntur, Varínus: Apparet inde factum Poemandríe nomen, | Carící ín parte Afia foedi uifu, tubere fuper armosá ceruícibus emínente,luxatís corníbus,excellentes ín ope re narrantur:caterí nigri colorís candidiüe,ad laborem damnantur;Plín.(Símilía uide mox ín Scythi cís,) Boues pracípue magnos fertEpíroticaterra: quas íncola Pyrrhícas uocant : paftum ením a bunde przbet,& loca fingulísanní temporíbus accommodata habet, Aríftot,In noftro orbe (inquít Plíníius)Epíroticís laus magna, Pyrrhitutferunt)íam índe regis cura,Id cofecutus eft , no ante qua drímatum ad partus uocando. Przgrandes ítagp fuere, & hodíety reliquia flíirpíum durant. At nunc annículz adfoccundítatem pofcütur, tolerantíus tamen bins Blintus. T hcodogue exAríftotele tran. T 40 ftulit Pyrrhícas uaccas ab incolís per annos nouem intactas Venere feruarí; ego cum Plínío annos , quatuor potíus quám nouem legerüm:facilís lapfus ex et ín 6. Has numero quadríngentás effe,etpro prías regís accipimus, nec pofle uiuere locis alijs,quanquam tentatum ab alíquibus eft, Aríftor, Fues re ín Epíro Pyrrhice boues,quas atauros uocabant,íntactas Venere, utíncrementum amplíter caa perent, quafi fetauras dícas.Síc uero creduntur dicia abígnea mobílítateauta colore; funt quí dí, mínutiuum putentex forma Aeolíca, Alij P yrrhícas intelligunt Bpíroticas, de regís Pyrrhí nomíne, Calius, Scribunt Grzcí Epirotícos boues Larinos dící ab Laríno paftore,cuíus memínit Atheneus quog,quí ab Hercule redeunte ab Geryonis nece, exceperít educauerít&o:unde Epírotíca mox ata menta fintcelebrata.Etíamfifunt quí ab naríum magnitudine dícilarínos uelínt, ut eft ab ínterpres te Aríftophanís adnotatum,fi quidem a« partícula íntendendí uím habeat, ic uero nares fínt.Caete rum Ceftríni quog; uocatur, quí Laríni,Caiíus, Athenaeus libro s.Laríni boues (inquit) dict funta aacmáVcdos quod eft,evriGdw id eft faginari. Sophron, Bo dt AtemáVorrou:uel à Laríne Epírotíco uico: uel à Laríno paftore,Hínc alíqui abufiue fues etíam arínos dixere;altiles nimirum & pingues. Epía rótíca uacca pra fua pracípua magnitudíne,amphoras fingulas fíngula implentlactís, menfureeig eíus dímídíum mammís duabus przflant, Erectus quí mulget, aut paululum fe ínelínat: quoníam fedendo ubera contíngere nequeat, Cateras etíam. quadrupedes magnas terra eadem Epirus gigs nít,excepto afino:fed pracípueboues & canes,atgy etíam oues Pyrrhícas , àPyrrho rege cognomí, natas, Aríftot, Erythrei boues mobilia fimílíter cornua ut aures habent, A elíanus:idem alij de Phry; ois fcribunt, Argíaum Herculem miífum effe ad Gieryonem utboues abigeret , Hecateus fcríbit; non quídem ad terram Hifpaníam,nec ad Erythíam ullam ínfulam:fedloca círca Ambracíam atd Amphiílochos Geryonem ímperío tenuiffe:índed abactas boues;qua míra fpecie ín illis cómperían tuc $9 gu dn uo, nns ji Dos & Vacca., B. C. Lib, I, 29 tur locís)herbída regione & pafeuís admodum lzeta,Czlíus, | Vacca ín Frifia;Hollàndía & Selans día, propter abundantíam pabuli ín regíonibus íllis magna corpora habeni:& omnes fere quarum maculoízx funt pelles,lacte abundant,tefte Alberto Magno, | Boues quídam carníuori funt ínftar luporum,Rafis, InIndía boues folídís ungulis unícornes Ctefias nafcí Ícribít,Plínius. Aliqui etía amtrícornes,Bubus Indícís camelorum altitudo tradítur,cornua inlatítudínem quaternorum pea dum,Plín, Ptolemzo fecundo ex Indía cornuallattim ferunt; quod tres amphoras caperét, Vnde confjcére poffumus,bouem illum, quo eíufmodi tantuim cornu extítíílet, maximum fuiffe ; A elías nuis, In bubulo pecore, quod íncítato curfu ualet,cüram Indí ponunt;& fímul deeoruin uelocítàte rex & permultí príncípes decertat,nego turpe ducát pro huíüícemodi anímalí genere auro argena so tóuefponfionem facere, Currendí meta bobus haec conftítuítur,utínter fe nexí & (ugati trígínta fla día currát, Aequales et pares boues equís currüt;negy uelocítate boues ab equís ínternofcas : Ac fi quando rex de fuís bobus cum quopíam fponfionem fecerit, in tantum contentíoriís ftudíüm proce dít,ut ís íipfeín curru fequatur,atque adeo aurígam íncítet,Is fané quídem equos fiímulís cruentat, à bubus uero manus abítínet,fiquídem ij nullis admotis (tírulís íncítatífTimo curfu feruntur: Ac nj mírum tam ambitíofa eft bubulí certamínís contentíó;ut nón díuites modo, fed ínferíorís flatus ho, mínes ín eiufmodi concertaminibus permultumuerfentur, Suntítem apud Indos alij boues ; qui maxímos hírcos magnitudíne non füperare uídentur,lí uel coníugatí uelocíffime currunt , nec mí nus firenue quàm Getíci equí curfum cónfícíunt,Aelianus, — Aríftoteles ait Leuctrícorum boum cornua atqj aures,ex una ftírpé cognata & fimul contexta effe, Aelian, Giaramantum armefita ob 4o líquís ceruícibus pabulantur,Nam fi refecta(recta forte)ad paítumora dírigant,offícíunt prona ín humum cornua & obníxa;Solínus: V ide ín Troglodytícís mox,In Afríca regío eft ( Garamantum aut uícína quacdam)ubi boues przpoflere pafcuntur,quod cornua ínflexa anteríus habent,et ob íd ceflim euntes pafcuntur , INam offenfantíbus ín tetra corníbus,progredíendo pafcí nequeunt;alío: quí nihil dífferentesà caeterís bobus,przeter craffitudínem pellis atc; durítíam, Herodotus lib. 4. In LibyaIndís fínitímaretrouerfus paícentíum boum effe armenta auditione accepí, Caufa cut fic pas Ícantur eft,quod ante oculos cornua habent, & qüz ante pedes funt,uidere nori queant. Ex quo fít utíngreffionem ad caudam retorquentes, herbam depafcantur, Aelíanus: ante quem prímus & fos lusopinor Herodotus ín Libya boues íftos opifthonomosrepetíri fcripfit;íd exprímetibus cornibus qua adnuunt proclínantur y ín íma:eíus hílloríam conuellít Atheneus fub aliena perfona, quonia 3? ánullo praterea híftorícorum fit cóprobata,Celius, Apud Myfios,boues cornuum expertes funt, non ítem ín Scythía,ubí míníme cornibus boues mutili fant, Nec míhí moleftus quifpiam effe debe bit,quod contra fcribam atque Herodotus,cum aítbubulo generínon effe inScythía cornua: Iccír coG cornibus mutilum eft, quód uníuerfum caluaríz os nullas commíffuras habeat, níhíljy humos rum confluentíum propter durítíem refifientem capíat,& uero uena per hoc ipfum Os pertínentes, propterea gracilíores & debiliores,quía mínus alantur:item& eorundem quía cornibus nudi funt, €o fíccíorem ceruícem,ac mínus fortem effe neceffe efi, quód ipforum pertenues uenefint, In No- madibus,quí ad Meotícas paludes hyemant,& díes zeflíuos ín camporum equoribus uíuunt, ex bo bus partím fine cornibus nafcuntur, partím ferrula ideo exfecantur,quod hzc pars uím frigorís fuf ferrenon queat, Aelían, Pufilla buculz quas Phafianaregio fert, fingula abunde beneficio pabüs 4? limulgentur,Aríftot, Phoenicum libriteftantur,indíoenas uaccas ea effe magnítudíne,üt uel pro cerífiimi paftores cum mulgent ftare;atque adeo ín fcabellum afcendere habeant neceffe , übéra ut poffint pertíngere, Aelíanus;ídem Aríftoteles de Bpíroticis, Boues ín Phrygia et alibí furit quí cor . ntia perínde ut aurículas moueat Ariftoteles &C Plin, A elíanus íde de Erythreís tradít, Boites Phry: gij rubro colore & flammeo, alta&j & torofa ceruíce preeftant, Eorum ab alijs cornua longe díuería funtineque ením confiftunt,fed flexibilía huc illuc fle&tuntur, A elíanus, Scythicí ín quorum dors (o gibber eft, & proceriflimí & ex omní parte albi,perparuís cornibus funt,& míníme àcutís; Íimilis terdp ut cameli eminenti dorfo exiftunt: fimul & cum dorfo clítellz imponuntur, perínde ut cameli genu fleciunt,rurfumq fufcepto onere furgunt,quod ipfum homínum,qui fjs ad grauiffimorum o- . nerum uectíones utuntur; dífcíplína facere folent, Querendutmn num quid differant à Carícís, de qui .$? bus paulo ante díxímus ex Plínío:nec diffimilia deSyríacis nunc adferemüs; ut fufpícarí quís pof; [et authores confudíffe Syríacís non funt palearía, fed gibber ín dorfo, Plín, Nodos fcapularum fle. &untutcafnelí. Aelianus abígy ulla eíbberís mentione, haec fctibít;Syrij bellícofi fnt, magno robo re; & latafronte,cornibus robuftís afpectu truculentó;non obéfo corpore;nequerurfus macilento, ad curfum & pugnam praftant,Aelían, Troglodytarum armentís cornua ín terram dírecta funt, qua de caufa obliqua ceruíce pafcuntur;Plin.ldem Solinus de bubus Garamantum prodít. AL C; . Beuesdentíbus fuperfícíemtantum herbarum carpunt, radices nonladunt, Ánímialium foli & retro ambulantes pafcuntur, apud Garamantas quídem haud alíter, Laudantur inultí cíbí eda- ces,uerü in eo confíciendolentí:nam hí melíts cócoquunr ídeot robora corportü cítra macie cofer 6» uant,quí ex cómodo,d quí feftínanter mandunt,Sed tam uítiü eft babülci píngue; qua exile boue reddere:humilís ením,& modica corporatura pecoris operari] debet effe,neruísQ et mufculís robur fta:non adípibus obefa;utnec fuí tergorís mole;nec labore operis degrauet, V accas paíci oportet ín: | € 3 i 5 . De Qiuadrupedibüs locis uitídibus & aquofístamant ením pafcua locorum irríguorum, Quamuis butyrum;ut audíó,cós lore faporedp prarfiantius fit ex paícuis ficcioribus, quàm paluftribus,Si regionis ratio patítur nutus melior cíbus eft quàm uíríde pabulum, Vbí uero deeft, eo ordíne minifliretur;auo pabulf copía Gt las borum coget acceffio, Marítima & apríca hyberna hoc armentum defyderat , quía melius frutetis &€ hís herba ínternafcente faturatur: acftate ín opaciflimís nemorum commonde paícetur , ubi uíreulta & frons multa; & ín montium áltís frondofisq; magís quàm planis pafcuís. INarn melíus nemoribus. herbídís & frutetís & carectís, quàm lapidofislocís durantur ungula. INec tam fluuíos ríuosQy defys derant quàm lacus manu factos:quoníam fluuíalis aqua,qua fere frígidior eft, partum abigít, &C coa. leftís íucundíor eft, Columella, Quamuis círca fluuíos recte propter amoena loca pafcantur: fcetura tamen aquís tepídioribus adíuuatur , unde magís utilius habentur , ubi pluuíalís aquatepentesfor« ro matlacunas,Palladíus. Omnís extremí frígorís tolerantíor equíno armento uacca eft , ídeotp facile fub dío bybernat, Boues autem recte pafcendínon unaratío eft : nam fi ubertas regíenís uiride pa- bulum fummíniftrat,nemo dubítat, quín íd genus cíbí cxterís preponendum fít:quod tamen nifí ri euís,aut rofcidís locís non contíngít;itagp ín 1js ípfís uel maxímum commodum efi; quod fi ufficítuna opera duobus íugís, quz eodem díe alterna temporti uíce uel arant, uel pafcuntur: fíccíoribus agrís adprafepía boues alendí funt, quibus pro condítíoneregionum cibí prebentur, Columella, Boues & fruge & herbauefcuntur: pinguefcunt íjs,qua flatum cíent, uteruo, & faba frefa, atc5 etíam ípfa fabarum herba, Etfeníores,fí cute íncífa fpirítum adígas, deínde praebeas pabulum; píngues facíes, Adfizc hordeo uelínteero,uelpinfito, & a gluma feparato pínguefcunt, & dulcibus;ut fícu,& paf- fa:uíno etíam & frondibus ulmí:fed praecipue fole,& lotíone calida aquz, Aríftot, 4o «| Cytílum ín agro effe quàm plurímum maxíme refert, quod bubus & omní generí pecudum utí líffimus eft,quod ex eo cíto pínguefcit, & lactis.plurimtt praebet ouibus: tum etíam quód octo men: fibus uirídi eo pabulo utí,& poftea arído poffís: praterea ín quolíbet agro, quamuis macerrimo cele ríter comprehendit: omnem íníuríam fine noxa patitur, Satío autem cytifí uel autumno circa idus Odtob.uel uere fieri poteft, Cum terram bene fubegerís, areolas facíto, ibíG uelut ocymi femen cys tifí autumno feríto, Plantas deínde uere dí(poníto, íta ut ínter fe quoquouerfus quatuor pedtim fpa tía diftent,Si femen non habuerís,cacumína cytíforum uere deponito, & ftercoratam terram círcum aggerato,Sí pluuía non incefferít, rígato quindecím proxímís díebus fíimulattg nouam frondem age te coeperít,farrito,& pofl tríenníum deínde cxdíto & pecori prebeto, Equo abunde eft uirídís pon- do x v. bubus pondo uícena, ceterísip pecoribus pro portíone uíríum, Potefletíam anteSeptem-^ sa brem fatís commode ramis cytífus feri, quoníam facile comprehendit, íníuríam fuftiner, Arídum fi dabís,parcíus praebeto, quonia uíres maíores habet, príusQy aqua macerato,& exemptum paleís per^ mííceto,cytífum cum arídum facere uoles , círca menfem Septembrem, ubífemen eíus grandeícere íncipíet,caedíto, paucísQq horís, dum flaccefcat, ín fole habeto:deínde ín umbra exííccato, & ita con» díto, Columella.Serenda ín tenuíore terra qua non multo indigent fucco,ut cytífus & cicer, Plíníus, * (Quoníamuerotamfalutarem non omnífolum pecudum generí, fed etíam homíni frutícem, & non mediícís modo, fed poétís quog; Graecis Latinis celebratum; quínam bodíe & ubí effet, nemo adhuc ex eruditís,quorum ego ícrípta legerím, nos docuít; Cómodum híne digreffus ea de re ftudíos fis candíde quod habeo communicabo ; recitabo autem prímum aliorum opiniones, Primum ígitur - Marcellus Vergilius (quí Florentíz in]talía uixíD in commentartjs fuís ín Díofcorídem,cytifum ho- 4o die ín Italia nufquamapparere, & ín antíquum ac natale fibi folum reuerfum , non paruum antíqua amantibus defideríum fuí reliquiffe:aut fi fítíncognitum finehonore facere conquerítur, Poft hune Ioan. Ruellíus Gallus cytífum hedie ín fegetibus przcípue hordeaceis ínueníri fcribít, fratícem albi eantem,cuí omnes ex defcriptione Díofcorídís not conueníant;Sed alío ínloco hunc cytífum fw um melíloto tam fimilem facit,ut difficillime dífcernatur: diflinguit autem hoc modo , Cytííi (ínquit) folía digitis fríata ubolenterucam,melilotus magís crocü fucundo fequítur odore. Guuftus quocp dí fcríme facile prodet:nang cytifus manfu cícer refípít, Híeronymus Tragus Germanus trifolíum pra tenfe maíus,afperíustp;folis duríoríbus,oblongís,& mucronatís(in Italia nonnuilítrífolium luuatü uocanopro cytífo accipit.Poflremo Petrus Andreas Mattheolus Senenfis,in Italícís fuís ad Díofcori dem commentaríjs, fic fcribít;ut nos tranftulimus:Cytifus hoc tempore copiofiffimus per omnem]Ita. $0 liam prouenít,Díofcorídís ac Plinij defcriptionibus undíquacp refpondens, Sunt quiuernacula lin gua trifolíum caballínum uocant,alíj tríbolum, Ramos prímum cubitales producit , ac fepe maío- res,qui folijs uerí trífolij ueftíuntur,cum cofta e medio fatís promínente: Frondes eíus albícant , 8C fi mant frícentur,acrem ceu eruca odorem fpírant;fi mandas cícerís recentís guftum reprefentàt, Flores mufcofi racematím hzrentalíás flauí , alíás candidi, Fac note cytífum adeó exprímunt , ut quín ipfiffimus fit negare poffit nemo. Caballínum autem trífolium uocát , eó quod plurímum efus pabulo deleGentur equí,quí liberi eftate pafcuntur:íd quod fententíze noftre confirmandz accedítz nam(ut Plíníus ínquiccytífus equís tam gratus efl,ut pre eo hordeum neglígant, Fuchfius & Mos nachíqui commentaríos ín'IMefuen edíderunt, cum hanc ftirpem uerum cytiíum efle nefcirent,trí. folij odorati fpeciem fecerunt, Hactenus Pet, IMattheolus , Praeter illos qui nofira tempeflate ullam 6o cytifi mentíonem facíat,reperío neminem,Eft autem communís híc Ruellij, Tragi & Matthacoli era zor,quod cytífumarboerefcere non anímaduerterunt,íd& non modo procerítate, fed matería quogs | lignofa M Bos & Vacca. Taf [ ib. L ^ lienofa,ímó offea Sic enim Dliníus fcribit, Tota offea eft ílex, cornus, tobur,cytifus,morus, ebénius; lotus, X que fíne medulla effe dximus,Et quanquam alibi frutícem appellet, arbufiís tamen potíus adnumerare debuerat. R uellius quídem cytifur fuum fruticem nominat, fed cumlaboret ín díftínz guendo eo à meliloto herba, fruticís nomine eüm abufüm, uf. dépe fít;non eft dubíum.Ebeni duo gea . nera facit Plíníus,unum arboreum,alterum frutícofüm cytifi modo,& tota Indía dífperfum, Agít au» tem decytí(oínter peregrínasarborés;Frutex eft,ínquit, inuentus ín Cythno infula, inde translatus. inomnes Cycladas,mox ín urbes Grecas,magno cafeí prouentu ; dptér quod maxíme míror rarum effe ín Italía.uíd eft íoítur quod Mattheolus per omném Italiám copíofifTimum effe fcribit "Ego cá anno Salutis Chriftíanz 1 $ 4. a.Italíam íngre(Tüs Patauíum ueníffem , in horto Petrí Bembi Cardis 1o nalísarbufculam nunquam príus à me uifam , & omnibus quí mecum adéránt ignotam; ut prímum uídi guftauí&y,mox uerum cytífum effe intellexi, Procera erat, (ibene mermíni, fex círcíter cübitos,fo- lia(quaeadhuc feruo)ubíg terna , ómníno loti fiue trífolíj pratenfis , mínora tantum:euftu dulcía & glutínofa,malue propemodum ínftar:id quod de cytifo Galenusc& poft eum A ecíneta)prodidit: Cy tifíinquitfolia uim habet difctrtiend, (ed aquofo tepídod fucco dilutam, quemadmodum etíam mal, uz. Deindecum per alpes ín Giermaníam redirem;non procul Trídento, ideniomnino genus fylue fitereperí,Jonge mínus & fruticofius fatiuo.Io. Quínttnus,quí de ínfufa Melíte libellum sedídít, cyti^ fum ín ea abundare teftatus nullam eíus defcriptíonem adítxít,INos,ut à ftudiofis diligentius pofihaé animaduertatur,plura qua tumformam tum facultates eius attírenit, ex ueteribus repetemus , & prí mum ex Díofcoríde, Cytifus frutex eft albus in totum, ut rhamnus;ramos fpargens cubítales, riaío- 4o resqp ínterdum;ín quibus folía fceníerecí;aut loti trífolíze, minora tantum , dorfo medío promínente:: €a digitis tríta erucam olent, guftataty cícer(aliás cicer uiríde)fapiunt,Folía tefrígerant;tumores inter ínitía difcutiunt,fi cum pane tríta illinátur;decoctum corum potu urínam ciet, Nonnulli, quód apes allícíatprope aluearía ferunt, Hzc Diofcorides:ín cuíus etíam codícibus nonnullis nomeénclaturze cy tífo ift attribuuntur,teline, lotus grandis;trifolium, & apud Romanos trífolium maíus:omnes fcílís cetáfoliorum fimilitudine ducta: nam telís fornumerecum eft, Columella cytífum & zeas , & carnis cin,& trifarín uocarí fcribit: & efTe gemínam;hoc eft fatíuam,& alteram fuz fpontis, Paulus Aegine- ta comain cytífi íübet precordijs przzgnantium contra ttomítiones e tietere uino imponí. Pliníus libro i5. cap. r4. Frutex eftinquit)& cytifus;ab Ariftomacho Athenienfi mírís laudibus predícatus pa. bulo ouíum,;arídus uero etíam fuum:fpondétà iugero eíus annua H $, M M. uel mediocrifolo tedi- 3o tus, V tilitas quee eruo, fed ocyor fatíetas,perquám modíco pinguefcente quadrupede , itaut íüimenta: hordeum fpernant.Non exalío pabulolactís maior copía,aut melior, fuper omnía pecorüm medícís naà morbísomníufu preftante, Quín & nutrícibus in defectu lactís arídum;atg; in aqua decoctum, potuícum uino darí íubet;firmíores rnar t infantes fore, V iridem etíam gallinís,aut (i aruerit ma defactum, Apes quog nunquam defore cytífi pabulo contíngente, promittunt Democrítus & Ari. ftomachus.NNec aliud mínorís impendi eft, Serítur cum hordeo,aut uete fémine üt porrum,uel caus le autumno antebrumam,Si (emíne, madidum.Et fi defint imbres, fatuin fi patettur,Plantz cubítalcs feruntur fcrobe pedali. Sérítur poft equínoctia tenero frutice, Perficitur triennio, Demetitur uerno «quínoctío cum florere definit,uel pueri, uelanus utiliffima (forte üiliffima) opeta, Canus afpectu, breuiter&p fí quis exprimere fimilitudiném uelít,anguftioris trífolij frutex, Datur animalibus pofl bis 4o duum femper; Hyeme uero quod ínaruit,madidum,Satíant equos denzlibra, & ex portíone mínoa raanimalíajobiter&p ínter ordines allium & cepe feri fertile eft/[Non eftuum,non frigorum, nó erari dinum,aut níuíis inturíam expauefcít, A dijcít Hyginus, ne hoftium quídem, propter nullam otatíáti ligni, Hucufep Plinius. Idemalibí; Glaux cytilo & lentículze folijs fimilis ( quod Díofcorídes quoq; fcribi) &c,coquítur in forbítione fimilagínis,ad excítandum ubertatem lactis,eami quí hauferínt, balíneís utíconuenit,Etalío ín loco: Glaucío quognquitlactís ubertas íntermi(Ta refiítuitür: fumía tut eius reí caufa ex aqua, Hic ego nó glaucío,fed glaucelegerim, Glaucij enit ufus eftextra corpus tanti applícatí(cum fit odoretetro,& euftu amara ad ophthalmíam maxím? princípio, GC ienes fas cros no ualídos,Díofcoríde &€ A egineta teftibus, Folía ramulofa funt ulmo & cytilo;PlíniusQuid autem hic fibí uelit uox ramulofa non fatis mihi conflat : nec uideo quid ulmus cum cytifo círca fo^ $o lia comune habeat;dígeruntur ením ulmi folía fingula alternís ad ramulorurn lateta , Cornelius Cel. fus lib, 4.cap.o.ín curatíonelíenístínter ea quz urínam mouent & eni profunt,uttrífolij femen, cus mínum,apíum, ferpyllum,portulacam, &€ reliqua,cytifum quog connumerat, À cytífo dulce & pín guelacproducitur, Mulíeresquídem,ilactís ínopía premuntur,cytifum arídum in aquam mace ratioportet,& cum tota nocte permaduetít;poftero díe expreffi f ucci ternas hemínas periífceri mo dico uíno;atcp itapotandum darí:fíc & ipf ualebunt , & pueriabundantia lactis confirmabuntur, Columella 5.11, Fímum adagros lztífícandos alíj aliud preferunt; quídam cuiufcung, quadrupedis ex cytifo, Molefta arboribus eft & hedera adnafcens,& uínciens ; moleftus & cytífus , nari omnía ferme necat:fed eo ualentior auro(alímo frutex)eft:híc enim uel cytílum ípfum ínterímit, Theophira ftus ínterprete Gaza,.Et alibí,Spifía & roborís medulla,quod atrim cognomínant;atg etíam magis 6o cytíli, quippe cumhzc proxíma ad ebenum accedere uideatur. Principatus quídem eí ín pabulís da tur,propter lactis inde copíam bonítatemt:incommodum tamen tantifper dum floret, utínquit Aa riftoreles,apium examina elíciuntür;quanquam Democrítus pradícet, nunquam de flore cytifí paa X € 34 32 uadrupedibus bulum contíngere, —Hedera modo uíncít & ftrangulat,Ruellius, Apparet eum errorís huíus oce cafíonem ex Theophrafto fumpfiffe,qui loco íam cítato librí 4,cap.ultímo fic fcribit: efocaz dé) do AMAA eid 7 "arotpatoéió re yox Ko qu roe oe suzrod ie yeAzróc deoa à uz [0c zrapaquóu AB", xoa zràc di soit ó ki'z tros &zroere lego ézrnhvou)yyatp zratvl die eizreiy. io veortooy de vira To Auuop zr oM uat tp" KU» Ticoy, Hic zrdgeQvoufuG- uox hómonyma eft:nam & ínnafcí uel círeumnafci fignificare poteft , íd ad hedera conuenít;ueliuxta nafcí,quod cytífo,cuíus matería cum duríffima & offea fit, adeo ut uel hebenüm proüocet,míníme apta eft flecti € uíncíre, Sed iuxta nafcens radícibus fuís alimentum arboribus prarípít, guftantí enimut malua fuccí plenus apparet , ut plurímum attrahere opus fit, Sicorobanche uícína ftrangulat;nó fuperfície círcumuoluta,ut fcíunt quí herbam nouerunt(quan quam Theophraftus alícubiper ímperítíam proxímis herbís cóuoluí eam fcribat,ut etíam Pet, An, dreas Mattheolus recte obferuauít)fed radicibus, fiue fuccum duntaxat terre omnem attraheptibus illis, (fue etíam círcumuolutís.Síc & alímon frutex propínquum necat cytifum, non alíter quám fal fugine fua,cuíus uí praefens caeterís affertur calamitas. INam proxima ínuadere & ínuoluí alímon, ex bonis authoríbus nemo tradidit. Theodorus ín hoc Theophraftí loco, de hedera pro zrageQvévss vG,id eft adnaícens,addídit,& uínciens:quod lícet ín hedera congruat,errádi tamen anfam K uela lio dedít,ut ídem uerbum ad cytífum transferret, Q uod fi quis contendat Theophraftum omníno fenfiffe cytífum arbores íuxta fe ramis fuís amplectí,errafle etíam ín cytífo eum dícam fimiliter ut ín orobanche, In Myfía,qua parte noflra prouíncíz fínítíma eft,tractus occurrít, quem Brítum no mínant,in quo mel Attíco fimile penítus magna cum admíratiorie confpexí : quanquam deteríora planémella íbí quog» proueníant.Extabat autem íbí montículus quídam non magnus, faxofus to. tus,thymo & orígano plenus,ad cuíus radíces agrí cytíío quamplurímo abundabát;ex eo collís do. minus mel ufg; adeo collígebat,ut hac ín parte Attícum etíam fuperaret,acre tamen ut Attícum nó erat,flatimq iccírco fe guftantes auertebat,& naufeam cíto commouebat,fi paulo liberalíus come; 10 fium fuifTet, Hoc fíquídem de cytífo fcriptores uno ore tradunt , apes ex cytífí floribus plurimum - mellís excerperc,Frutitofa uero planta cytífus efl,eam altítudínem attingens,ad quam myrtus cre- fcít:Hac Galenus líbro ide Antídotís,ubi optímí tnellís índícía recenfet. [Necantíinuícem ínter fefe uimbra,ucl denfítate,atg; alimenti rapína,Necat & edera uíncíens,INec uífcum prodeft & cytífus, Pliníus libro i7.cap.34.círca fínem,de morbis arborum loquens:tranftulít autem ad uerbum pene Girzca Thecphrafti uerba que paulo ante pofuímus , hoc tantum intereft , quod uífcí mentíonem addiít:ut non ímmeríto alíquís contjcíat díuerfam huius loci Iheophrafti lectionem fuifle, eam ab alíquo ín margíne uel uerfüum ínterftítío abnotatam , ín textum aícitam, Ego certe Theophrafti Giraca fic legerímtXeAMróc de nga 6 ipo zraqudvópdw (o, yerMerrós dt v) 6 uz [oc zr üt yat "ré. die eizréiy uique górspoy d ster do GIauop rout 4e r wr], Hoc eft;INocet etíam uifcus fíadnafcatur:nocetítem hes dera,qua ín unfuerfum fereomnía necat:alimon folum ea ualídíus eft; nam hederam quoq, necat, Facilis tranfítus fuít ab ifée ín x7]6c, Gc 3 ke [0c ín «vr G^; nam ín Graecis quoq; exemplaribus Díofco ridís aliquot, ubíiglaucís herba folía cytífo comparantur,utí Pliníus etíam exponit,xm]o pro xvzíza legitur, Huic le&íoní confirmanda accedunt T heophraftí uerba , quibus eíufdemreí caufam enu cleat lib. 3.de caufis plantarum capite 2a.quz ex Theodori translatione huc apponam; conferendo ením rece conuería anímaduertí , Qux autem ( inquit) uícinftate íuxta fatorum , aut contagione fponte fe affocíantium,corruptiones coferuntur,has alímenti prorfus rapína folet commíttere;eoc celeríus,quó ualídíora pluratp fínt qua ínfeftant,ceu quz fylueftría funt,quz radíce numerofa coz harent,quemulto índígent alímento,quze abfícíndere,amplectí,firangulare atc frrepere apta funt, ut edera. INam uífcum quog,, & omníno qua alíquam plantam pro fede capíunt , ínterímere pof; funt, Edera & auro,nímío pabuli defíderío,falfugínetp fibi íngenita,arbores necant; fed auro pernía cíofior eft,quód plus babet falfugínís, Hzc ille INulla hic cytííí mentío,ut uel czeco appareat , rected nobís emendatum effe tum Plínij locum,tumTheophrafti fuperíorem, Obtínuímus ítacp rectam no ínuolutam plantam effe cytífum,Hoc uel corollarijloco addam;non cytífon,fed cítton , íd efi hedes ram,omnía corrumpere,a Theophrafto híc fcriptum effe.INam libro s.híftor,cap.ultímo, jfdem uer bis de hedera fcribít: &zrüve yep zr&vza xpx &qavaterareeenos p^ lb pod , INotandus eft infuper Marcellí V ergilj error , qui non modo cytífum cum Plinio & Theodore & Herm,Barbaroapud "Theophraftum íneptelegít,quod tantis authoribus eum facere tolerandum erat:fed infuper íta uer. tít: Theophraftus (aít)teftatur hederam alías arbores , hederam uero cytífum, cytífum tandem halía mum enecare , R ídículus ífte «Aíuaf plane falfus eft, & nufquam ín Theophrafti neg; íntegrís negs corruptis codícibus reperítur,Sedforte V ergilij ex Bucolícís uerfus ín mentem ei uenerunt, 'Torualezna lupum fequítur,lupusípfe capellam, — Florente cytífum fequitur lafcíua capella: 7 EtTheocrítus, À iE xViCoV 0 AvxG- ra eye diüna, Quare cum & ípfe de cytíío Ícriberet, eandem figurá eft imitatus, Sed quoníam cómodum hos de cytifo Veergilij uerfus recítauí, fubijcía & relíe quos eiufdem, in quibus cytífímentionem facít, Aeglo. i. INon me pafcente capelle, -Florentem cy tífum,& falíces carpetís amaras, Seruius fuper hocloco cytííum genus frutícís uel herbam effe me. XP 4o mínit, quz nafcatur ínter campos & fyluas ín Cytiza cíuitate: fic ením fcribítur , fíue per authorís 6g ímperitíam, fiue libraríorum uítío; nos ex Plínio fupra docuímus ín Cythno ínfula una Cycladum | prímumínuentum bunc frutícem, Scríbítur autem Cythnus recie per t afpiratum , KVfvG- apud 4 bteph, Bos&Vacca. C, Lib. |. 33 Steph.cuiusetiam Ouídíus memínit libro 7, Metamorphof. - Florentemg Syrón , Cythnon,pla. namtpSerípho. Cytífum uero Grace omnes per t fcribunt,non th;Latiné uero índoctí quídam per th, Et Aegl.o, Sic cytífopaftz diflentent ubera uaccae. Aegl.o, INeccytifo faturantur apes,nee -frondecapellz, | Et Creorg. a, Tondentur cytííí, tzedas fylua alta mínifirat, Pofiremo Georg. 5, Atcuilactís amor,cytífum lotosdp frequentes Ipfe manu, falfasc ferat przfepibus herbas. Cytift epitheta apud poetas leguntur,florens,uirídís;agreftís, tenuis, ut loan, R.auifius obferunuit. Eupolís poeta ín fabula quz ínfcribítur Aeges , índucit capras de cibis fuis & alía quadam íactana xes, Ka aede qirroicty vr. &M. y OnQp Ki OU Vnde. Oacroy Wuud n, & c.ut IVlacrobíus cítat, Satísiíamtnuls tus ín cytífofuiffe mihi uiderer,nifi ex pradíctís occafionem pauca quadam adíungendihaberem, 1o Nam quod fupra díximus Democrítum pradícare nunquam de flore cytííí pabulum contíngere apes:admonetme laburní de qua Plíníus líb.16,cap.18 , Laburnum ( ínquit) aquas odít; Alpina & 3haecarbor,nec uulgo nota, dura ac candída materíe,cuíus florem cubitalem longítudíne apes non attíngunt, Haec Pliníustnec alibi apud ullum authorem laburní mentíonem reperías,INos arborem uídimus dependente flore luteo pedem longíore,forma qua píforum flores: nam & filíqua fubnas (cütur.Florem auté appellamus oblongam ex multís floribus pendulam congeríem. Folía eí terna, ficut ínloto pratenfí aut cytífo,fed maiora. Ruflicí prope Orthodorum inter ortum Rhodani & Le mannum lacum leuít,aut lebitfua língua índígetant;& florem teflantur apibus ínfeflum, quo ucl aluearibus ímpofíto diffugíant;fimilíter clauo ex arborís matería impacio, Materíam ne fub terra quídem ín zdifícijs putredínem fentíre,R eperítur etíam ín montibus círca Toggenburgum Helue- 2e tía regíonem;nec procul Bononía ín Apenníno, Hanc arborem fi quis Alpínum cytííum nominet, propter foliorum materíz& fimilitudínem,& eundem aduerfus apes effedum( fimodo uer fcribit Democrítus)meo quidem iudícío non errauerit;Cytífus auget lac,ut eruum:fed dum floret incom. modus eft,utít enim tantífper & extinguitlac,Ariítot,lib.z. hift.animal, cap.ar Non mirum igitur fi eo tantífper abftíneantapes.Albertus Mag, eo ínloco,ut foletínepte omnia, pro cytifo cocturem Ie- gít,& adhuc íneptíus uicíam ínterpretatur.Praeter cytífum & laburnum, arboren: quz folía fimilia; fimilíterg dígefta,hoc eft terna habeat, anagyrín (olam ín monafierí cuíuiídam horto Venetijs uia di. Hac etíam frutícofa efl arborís inftar, & femen ín cornículís gignít oblongis:(ed grauí tetro& o^ dorea laburno accytifo facile diflínguetur, Frutícofum illud arb uítum,quod Gaallí uocant bapgen- —. aulde,Giermaní alicubí (Bafilez ením ín hortís uídi)yoerbsfitne Elid) Lefic autem proprie nominant .89 placentarum genus turgídum & rotundum, fpongío(um intus & ímagíne fauacea., Iítís ením plas centulis fiue globulis figura & ínanítate fruticis huius follículi belle refpondent,Folía tamen eí non terna;fed bína,e regione,qualía ín cícere;pifís; & alis multis;negs facultas ulla quz ín euftu maluze comparati poffit, Quanquam autem Díofcorídes glaucís folia tam cytifo quám lentículz compas rat; lentículz autem bína efTe non terna conflat, non tamen neceffe eft cytílí quogy bína effe, fizu- .. ramenímfingulorumfoliorum,non quo dígeruntur ordínem, Díofcorídes ín ífta compartatíone re * fpexit.AtPlíníus trifolío tam fimilem fecít cycifum,ut abíc, fímilitudinís nota ipfum trífolij nomen eítribuerítbreuíter eníminquitffi quís exprimere fímilicudíne uelit ; anguftíorís trifoltj frutex eft, Hoc efi,finge trífolíi(anguftíorib.tantà folíjs)lignefcere et adolefcere ín Írutíce,cytífum habes.Síc .. alibideliguftro:Eade(inquítarbor eft quz ín oríente cypros,cumnon eandem reuera;fed undíqua 49 quefimíllimam índícaturus effet, Sed redeo ad bagenauldam Gallorum,quaz híc & propter gene rís cum cytifo affinitatem, & ufum ad pecora,fi modo colutea Theophrafti eft,omitti no debuit,Cos luteainquít Theophraftus libro 5. hiftorize plantarum cap, i7.) Liparze propría traditur , arbos mae gnitudine praftans,fructum ín filíqua ferens,magnítudine lentís, qui oues mírum ín modum pín« cuefacít INafcitur femine, & fimo przcípue ouíllo, Tempus ferendi,cum Arcturus occídít: ferenda femine praemadefacto,cum íam ín aqua pullulare íncceperít, Habet folium non abfimile fcenograe co:germínat prímo unícaulís,tríennío maxíme;quo quídem tempore baculos decídunr. Elegantes ením íllos proferre uídetur:& fi ita quís(R uellius no recte legít,(í quís nímís , quafi ad baculos tan tum referret,non ad cacumen)decurtauerítmox arbor emoriecur:haud ením latere plantígera co. ftat,.Spargit deíndeín ramos;quarto& anno arborefcít, Hxc Theophraftus,Colutea(inquíc R uellí yo us)íam etíam ín Giallía prouenít,omnibus nota bagenaulde nomíne.IN ang frutex eft quadríennío fein arborem efferens,ramís exilibus,folío foenogrecí,membraneo follículo,pellucente, praetumí. do,& ueluti quodam fpiritu díftendente turgido , íta ut digítís fí prematur, crepítans diílilíat : ín quo femen atrum,durum,flat&,lentís magnírudíne,pífi guftu. Maurítani fermone fuo uernaculo fe- ne nomínant,duod eius facíunt genera, (uae fpontis, € hortenfe ; INam & femine nafcítur , ín fimo pracípueouillo. Addunt ubíc, filí.:uas oblongas,qtribus femína ín ordínem utríng; dígefta clau duntur,tenuí pendere pedículo.Ob id facile uentorum ímpetu deturbarí, harentesQp pertínacíus pertícis decutí, Caducas opiliones legunt,fagínandís ouibus perquam utiles,Hac Ruellíus : cuíus fententíam Leonardus Fuchfius etí fequitur, nempe coluteam 'Theophraftí & fene Arabum ean; dem effe plantam.Maanifeftum autem illis eft qui utrang infpexerunt , flírpes toto genere díuers - &o fas effe, [Nam colutea frutex eft anno quarto arborefcens ; fena uero herba cubitalís tantum & an; nua:follículis etam multum dífcrepant.Folijs forte aliquo modo conueniunt, ut quídam fcribit purgandi uiribus, Defcribítur fena à Serapione,quodautem filiqua tenacíus harentes pertícís des LI . 54 —. DeQuadrupedibus cutiantur,ut Ruellius tanquam ex Maurítanís fcríbítnufquam reperío.Petrus Andr. Matthzolus Senenfis ín commentarijs Italícis fuper Delphínío Díofcoridis , fenam dilígentiffime deícribít,SC R uellij errorem refellit Quamobrem non ímmorabor hic prolixius: fatfuerithoc indícaffe ín praea fentía,fenam Gracís LatínisQp ueteribus fuifle íncognítam ; bagenauldamuero coluteam effe etía ípfe fentío,& nífi fallor Matthzeolus quoq eiufdem opinionis uidetur, lllud poftremo círcacytifum adíjciemus,uíderí nobís Matthacolum errare,cum herbam illam quam pro trífolío odorato in príma edítíone Fuchfius pínxít,eandem effe putat cum ílla planta quam ípfe pro uero cytífoaccípit,flauís aut albis Soribus.INam trífolium illud Fuchftj quod ílleà meadmonitus trífoltum Diíofcorídis non effe fed lotum fylueftrem potíus, in fecunda edítione quz folas ímagínes habet,ínlotum urbanam uertit) flauís fleribus nunt apparet, ímo ne albís quídem; fed canís, aut ex albo fubcoeruleís, rea. 4o quentíffimum autem apud nos ferítur propter quoddam eafeí fecundaríj eenus, Claronenfem uos cant,quod noftrí hac potiífimum herba condíre folent: De quaegi in Libello noftrode operíbus Ia Garíjs: & agam forfitan alíás copiofius,". Hactenus de cytífo & alijs.quíbufdá cytíff occafíone her bís,prolixíus quídem fcripfinon ramen prater inflítut&,quod ad animalium hiíftoríam,INon ením bubus folum,fed omnípecorí, pracípue autem ouibus, caprís,equís,apibus, gallínis , C ipfietíam homíní,maxímus cytifí ufus à maxima authorítatís fcríptoribus promittitur : & quz hic terbofius dí&a funt,ín anímalibus ceterís repeti níhil opus erít. INon difficile autem fuerit cytífum aliunde ac eerfitam plantare,cum nullam regíonem afpernetur ; ínterím oco eíus frondibus ulmeís potííTimtü utemur. Nam & Columella illam caterís prafert frondíbus,ut mox ex eíus uerbís patebit : Et Arís fioteles ulmum apíbus gratam,& frondibus eíus boues pínguelcere teftatur , lIucundiffimum bue 4, bus pabulum adfert ulmus:capra etíam & oues íd appetunt, Varijs generibus foliprouenít quam — : obrem à plerífgg feritur, Maxime autem commendatur Attínía, quz proceríor lzetíortp quam noflraseft, — T m TELE € Cydifo aut IMedíca herba nutrímus boues lactantes;ficením plus contínebuntlactis, Sotíon ín Geoponícís Grecis, Ariftoteles contra,lib.o «híftor.anim.cap.ar.Pabuli genus(ínquit)alíud copía la &tís extínguít,ut Medica herba, pracípue rumínantibus:alíud auget, ut cytífus & eruum ,Ídem libro 8.cap.S.Herbz Medica príma falx uítío datur , & cum foetída aqua rígatur, incommoda eft. Et libro 9.cap. 4o. Expedit confeuiffe apud aluearía , píros , fabas, Medicam herbam ,füuríam , &c. D iofcorídes,pratenfi trífoliocínquíbfimilis IMedíca recens nata eft; crefcentí deinde contrabítur GC anguflíus fitfolium,proferttp fimiles trífolio caules, in quibus femen lenticulz fimile, inflexumég 3e cornículorum modo:quod fíccatum fuauitatís gratía Condimentarío falí mífcetur, Id uírídeemplas — ' firi modo ímpofitum,prodeft hís quz refrígeranda funr, Tota autem herba pro gramíne utuntur, quí quadrupedes & iumenta pafcunt, Hzc ille ex translatione Marcelli V ergilij, qui mutilum cor» xuptumétp hunc de filiquís & feminibus locum fufpicatur.Ruellíus & Matthaeolus íta tranftulerunt: IViedíca filiquas habet corniculorum modo íntortas,ín quibus femen lentís maenítudíne dependet, Ex Hífpanía(fcribit Marcellus in Annotatíoníbus)íntegros herbe quamilli IMedícam cenfent,cum . fuo femíne caules afferrí nobís curauímus, Eft autem íllíus ín Hifpanía quotidíanus ín ííumentor& pabulo ufus:caules cubítales genículatos& profert, trífolio undíg fimiles, Audiuímusg ab tjs quá ín Hífpanía rem obferuarunt,quod de ea ab antíquis fertur, quicquid ín caule affurgit, in folijs con trahíinullo cibo príus magiíst lztarí & pinguefcere iumenta pecustpomne:parcíus darí, quoníam ,, inflet & multum creet fanguínem,quem ducere poftea neceffe fít:denícy nihil non ab antíquís tra« 4 ditum de ea nunc etíam ínuenírí, Quod non conuenitfcríptori huíc,femen eft; quod híc lentís mas enítudíne índícat, & íntortum:ín ílla uero exiguum, panicí mínus,papauetís uerofemíine nó adeo maíus,cumi rotundítate oblongum, colore flauefcente uídetur;quorum níhil ín Díofcorídis Medice (emíne eft. Silíquam non lícuít uidere , fed utcontjcereex femínis quantitate facile eft, gracilem GC uítíz filiqua graciliorem credere oportet, &c, V erba illa, tQ Gc do avrtoua mro purs Qai o pysl n, noneodem modo ín cunctis leguntur,arguit&4p uaríetas uitíum, Hactenus Marcellus, Ruellíus pro tQ Uic legít Ae Bois id eft filíquis Nunc Petrí Matthaoli ex commentarijs ín Díofcorídemuerbafubijcá am:Medica(ínquit)quanquam olím uulgarís fuerít,& per totam fata [talíam pro pecore, nofirota- men tempore prorfus nos deferuí(fe uidetur, Abundat hodíe(ut quídam fcribunt, ín Hifpanía , & «, fumma dílígentia propter pecora colítur:uernaculalingua alfalía uocant, qua quídem uox orígís nis eft Arabícze, Nam apud Auiícennam ín capíte Cot, alfafafat(alíás,alafelet:aliás,aliftifcat) nomina tur, Hzc Matthzolus,Ego hís díebus ab Hifpano accepí patrío fermone alfalfes uocari hanc herba, ad duos aut tres ad fummum cubítos excrefcere,folía terna loti pratenfis inftar proferre.Io.R. odería cus Lufítanus , quí annotatíones quafdam in Diíofcoridem reliquít , Mediícam Hifpanice melguas uocítari author eft, Alaffeft,authore Ebenbítar,uox Perfica , ídem fignificat quod fa(fafa, quae eft (pecies trífolij, quod datur equis fagínandis, & ín Syría pabulum eft pecorum omníum; ficcum aps pellantcot,recens alrathbe, Andreas Bellun. INunc Plínij uerba apponemus ex lib.18,cap.16, IVledi ca(inquít)extérna,etíam Graciz,utà Medis aduecta per bella Perfarum , qua Daríus íntulit, (ed uel ín prímís dícenda:Tanta dos eíus eft,cum uno fatu amplíus quàm trícenís annís duret, Símilís 6o eft trífolío caule folísd,genículata; quicquíd ín caule affurgit folíacontrahuntur, Vnum de ea & cytifo uolumen Amphilochus fecít confufim.Solum ín quo feratur,elapidatum purgatumtq fubigi- tut Bos & Vacea. C. [ib l. zl tir autumio:mex aratum X occatum íntegitur crate íterum & terti um,quínís diebus interpofitís; & fímo addíto, Pofcít autemfíccum ficcofumá;uel riguum, Ita preparato ferítur menfe Maío, ali 8s pruínís obnoxía, Opus eft denfítate femínís omnía occupar£ ínternafcentestg herbas excludi: (d práftant ín íugera modía uícena, Cauendum ne aduratur; terrai protínus inteeíi debet. Sí fít htrmí dum folumherbofumüe;uíncítur,& defcífcít ín pratur, Ideo protínus altítirdíne uncíali herbís o- imnibus liberanda eft mant potíus quám farculo, Secatur ínci piens florere ; & quotiens refloruit, ld fexíes euenit per annos,cum mínímum quater.In femen maturefcere prohíbendum ef!,quía pa bulum utilíus eft uígi ad trímatum, V erno ferí debet,líberarís czeterís herbís: ad trímatum martís ad folum radí.Itagy reliquae herbze íntereunt fine ípfius damno, propter altítudínem radícum , Sí e; qo uíicerint herbz,remedíum unícum eft aratro,fzpíus uertendo;donec omnes alíz radíces íntereant, —. Darínon ad fatíetatem debet, ne repellere fanguínem necetfe fit:& uiridís utilior eft, Arefcíc furcu lofe,ac pofiremo ín puluerem ínutilem extenuatur, De cytífo cui & ípfi príncípatus datur ín pabu lis,affatim díxímus ínter frutíces, Hactenus Plinius, IVledíca herba ftercoris & urínze caufa perít, ut quídam díxere, Theophraflus,Et alibí:Herbaze quadam dímínutz toníe& meliores euadunt,ceu porrum;brafTica, Medíca,&c.tollitur ením acredo & fíccí tas, radíces ualidíores redduntur, Mul. tís regíonibus Medica natu fatís morofa , alíjs cumulatím emergit: cum ferítur decem annis dura Uu per annum deínde quater recie, ínterdum fexíes demetítur:zagrum flercorat , omne emacíatum ar, mentum ex ea pinguefcít:cerotanti pecoríremedium eft, Ad macíem equorum,ut Columella pro. dídít,nulla res tanti quantumMedíca poteft; Flos ín purpureum colore fpectat. Hac herba (&uellíj Ao uerbís utor)pleríg; tractus Gallíz uírent, quam uernacula confuetudíne grande treflon , quafi trí« folium uocant , Alij quod allatum fità Burgundíonibus femen auorum noftrorum memoría , Bura gundiíenfe foenum agrícola nomínant, R ura quaedam etíam apud nos fcenacíam fermone patrio dí cunt, Rurís díícíplinz prudentes Medícam íactato femine ferunt,adiecta noftratís airenz portíun. €ula:eam fiquidem radículís fundamentaíacere putant , quibus comprehendens firmius nítatur, Sed & plerag prata fcatentapud nos Medica, quz ue! nature fponte;uel ccelí conditíone nata eft: nifi quzdam olím íllic fata relíquíarum ueftigía reftent,que herbofo(uti folet cef; píte uícta;defcíuit án pratum.Fanc Marcellus Vergilius dum ín lucem reuocare conatur , magis eius obliterauít co« gnitíonem, V ereor fane ne cytifum ílle pro IVledíca uiderít:nam hac fere facíe,quam explícat,repre lentatur,& Hifpanijs etíam frequens, Fíerí oleum ex IMedíca tradunt ad neruorum tremores effi. $o cax, Hactenus Ikuellíus, C uod autem oleum alcot ad tremorem maxíme commendetur , author eft ' Auicenna.Egoliquorem ex alfalfes Hífpanorum uí ignis elícítum per ínfirumenta, egregíam ads verfus caleulumopemferreaudio, Medica herbe genus effe credíderím quam ín Heluetia noftra quídam trífolium maíus uocant, dtoffen Elec Híeronymus Tragus foenograecum fylueflre : folía ei loti pratenfís,fed bína:ternís aut quaternís per fingulos ramulos bínorum foliora ordinibus ; quos rum ín guftu dulcedo tanta,utuel elycyrrhízam prouocent, Colículí cubitales , & aliquando bícus bitales,ab una radíce plures exeunt,tranfuerfi fere per terram fparfi,fubruffi,senículati,multis ala xum cauís, Flores candícant.Sílíqua modíce íncuruz & lunate ín mucronem exeunt,tríanoule, e- minente ab una parteangulo per longítudínem quz duorum digitorum eft , ab altera carínatze : íri -quíbus femína fcenograzco mínora p auló,angulofa fpecíe renum,colore lutea,fapere uiciz, Radíx 4o alba,cubíti aut fefquicubíti etíam altitudine defcendít,craffitudíne pollicarí, lenta & tenax ,uetu- ftate ruftefcít;imínus dulcís quàm fuperficíes,ímo fubamara fere, Naícitur iuxta uías,& locís ficcís; -ut montanís uel arenofís ínterdum, Herba omníno ín multos annos uiuaciffima.Hieronymus Tra. :guslotum fylueftrem fiue Líbycam eífe füfpícatur:fed faper medicatus abefl. Eco íam olím & no« ftrofzculo prímus fylueftrem lotur illam effe oftendí,quam noftrí uocant ffunbÉraur Rufi qui dam apud nos folía trifolíj maíorís fuí ad uomítum prouocandum edunt , adueríus crapulam prz, fertíni: nímía ením fuí dulcedíne & nefcío qua índicibili qualitate naufeam cíet, Medíca (inquit Hermolaus Barbarus)ímperítía uulgí melica uocari ceepit,Hac quondam plena erat Veenetía , fed pridem perrjt:nunc ín eandem prouíncíam reuerti eam quafi poftlimínio curauímus,ab annís mul. tísferé non uífam ín Italía, fed ne íntelle&am quídem magnopere qualís effet, allatam ex Afríca ín :$» Campaníam,Semen eíus fub dente phafeolí recentís faporem przfentat, EHTzec Hermolaus, Impulít €um opínorín hunc errorem Albertus Magnus , qui círca fínem librí 5. de animalibus ; Quadam paícua(inquíblac mínuunt,ut granum quod melega uocatur , & à nonnullis furíeum, Ariftoteles hoc Medice attríbuerat; Alberto nomínis uícínítas impofuit, Culmos melega(uelforgí , ut Fuchfia - usappellat;icuíus hecuerba funt)quatuor aut quing habet,altos,craffos, genículatos,rubícundos, . folisueftítos longís , latis & ín fummitate acumínatís , harundíni non dilfimilibus : fpícam quán; panícum maíoremac denfiorem,rufam & barbatam,ín qua femen rufum,rotundum, lentís maená . tudíne,& acuminatum.Florem luteum,R adícem multis fibrís capillatam, Semen dulce eft , & gu ftu plane panícum refert, Haec Fuchfius. Ex iubís eíus Ícopzeueflíaríz fiunt. Errat R.uellius cum fcríbítpanícum ín Italia melegam uocítari, Melega ením Lonaeobardorum , non alía eft quàm forgo . 6o alíbí dícta, & ín Hetruría fagína (nímírumá fagínando pecore ) Panícum uero per emnemltalian | ptíícum nomen Latínum retínuit, visdhioi zrág voÍQUANG" , & d Mordy xX[ivertu &ouc(orre , V avinus 1 fed ínhuiuímodí rebus grammatici fide dígninó funt, In Graccía tempore Euftathij archíepifcopi Thef -- 36 De Quadrupedibus (alonícz Medíca herba nomen uetus adhuc feruabat,ut ipfe fcribit in commentarijs in Díonyfium: nec dubíto quín hodíeg feruet, Haec hadterius de Medica, «jBubus frondem populneam, ulmeam, querneam,ficulneam(y ufgy dum habebis,dato,Cato.Folía populnea quernadQp anímalibus Cato íu: bet darí non perarída: bubus quidem & fículnea, ligna & ederacea: Dantur & ex harundíne eb lauro, Plíníus:quí alibi etíam eruum bubus íumentísip utiliffimum effe fcribit, Ex cíbís nemo dubia tat, quín optimi fint,uícía ín fafcem ligata, & cícercula, itemü pratenfe foenum, Minus commode tuemur armentum paleís,quz ubíg; & quibufdam regionibus folz pracfidíe funt,ee probantur ma xime ex mílio,tum ex ordeo,mox etíam ex trítíco:fed íumétís íuftam operam reddentíbus ,ordeum prater has prabetur.Q uíbus alimentís potíffimum quaque pecudum pafcatur habendaratio; nec folum quod fceno fatura fit equa;aut bos, cum fues hoc uítent, & quaerant glandem: fed quod ore deum,& faba interdum fit quibufdam obíjcíendum,& dandum bubus lupinum, & lactaríjs Medi, ca,& cytífum, Varro, Fabelargíus dat copíam efficiunt lactís,Aríftot, Miratus fumaliquando cícuta etíam non abftínere boues,nec uírídí,nec arída,uídí enímmagnos cícutz faces ex pratís col lectos pro cibo uaccis offerri, INoftríhanc herbam uocant to[j£iimid, íd eft, carum equínuaalij tarbenalen/sigertrut/wutfcerling,& alíj aliter, Hzc afinis quàm noxia fit fupra retulímus. Ras nunculo fimilem herbam,quam coronopodem alíquí putant, floribus aureís,inter uerna olera uula garem,butyrí colorem commendare credunt (íà uaccis depafta fuerit:eamob caufam Ciermaní ine feriores nomínant butterblimer, noftriá fplendore elyfbliimen, & alpblümen,quod in zIpibus uaccís pergrata fit, Eft & alíain paluftríbus nafcens flore fimili maíore,tolio rotundo, crenato, ra- dicibus albís capillatís,fapore fere betaenoftrí uocant mafblimzetr, id eft, flores paluftres, alij Qot- 49 terblmen,á colore uítellialij fdpmátblitmer quod tanquam unctí níteant: Giallí pratenfes bacíz nos; Nos ídem genus ín hortís dafypodíon,id eft denfis conferctisqy florum folíjs, alimus, Ruellius chamaleucen interpretatut:cuí egonon affenferím, Chamalleuce ením ueríus eadem quae tufIilago eft.Butomon planta fimilis eft arundiní, quà boues edunt,Suidas:de quo plura mox ín H.dícemus, Galiíon herba cft cubítalis,folíolís angufiís & per genícula radíatís fimul pluribus: flore flauo, cona - fercto,mufcofo,odorato,abftínent eo boues:ut et urtícae fímilí herba fcetída, & marrubij quodam ge nere factído, quod ín aruís & noualíbus nafcítur;alíud quàm ballote,longíoribus & ínacutum exe« untibus folíjs,crenatís.De alíjs quibufdam herbís qua bubus noxíz aut uenenofzx funt,mox in mor bíseorumdicemus, Bobus( inquít Columella ) pro teporibus anní pabula dífpenfantur. lanua; río menfe fingulis frefi,&& aqua macerati eruí quaternos fextaríos mifios paleís dare conuenit,uellu píni macerati modíos,uel cícerculae macerata femodíum, & fuper hzc affatím paleas: lícet etíam, fi fitlegumínum inopía;& elata, & ficcata uínacea,que delora exímuntur,cum paleis míícere.Nec du bium eft,quín ea longe melíus cum fuís folliculis antequam eluantur, praeberi poffint: nam & cíbí; & uíni uires habent,nítidumip, € hílare,& corpulentum pecus facíunt:grano abflínemus. Frendís arídz corbís pabulatoría modiorum utginti fuflícit,uel foeni pondo triginta,uelfi non, modíus uírí^ dis laurez,& ilignez frondís:fed his,(i regionis copía permíttat, glans adíjcítur, qua nifí ad fatíeta» tei detur, fcabiem parít;poteft etíam fi prouentus utilitate facit, femodíus faba frefz preberí, Mele Februarío plerunque eadem cibaria fufficiunt, Martío, & Aprili debetad foení pondus adijcí, quía terra profcíndítur : fatautem erir pondo quadragena fingulís darí: ab Idibus tamen menfis Aprilis ufcg ín Idus Iunías uiríde pabulum recte fecatur:poteft etíá in Calen, Iulias frígidioribus locís idem praftarí quo tempore ín Calen, INouemb.tota zftate,& deínde autumno fatientur fronde, quz ta; men nóante eft utílís,quám cum maturuerítuel ímbríbus,uel affíduís roríbus: probatur maxíme ulmea,poft fraxínea,& ab hac populnea:ultímz funt ílígnea,& quernea,& laurea.fed poll eftatem neceffaríe defícientíbus caeterís, poffunt eríam & folía ficuInea probe darí,fifit eor(f copia, autfirín- gere arbores expedíat;ilíenea tamen uel melior eft quernea,fed eíusgenerís, quod fpínas nó habet: nam íd quoque utí íuníperus refpuítur à pecore propter aculeos, Nouemb. meníe ac Decembri,per fementem,quantum appetítbos,tantum prabendum eft; plerunc tamen fufticíunt Íingulis modij glandis, & palez ad fatíetatem datae, uellupíni macerati modij, uel erui aqua coníperfi (extartj v 1 1. permíftí paleís,uel cícetcula fimiliter confperfs fextarij x 11. mifti paleis, uel finguli modij uínaceo rum,fi ijs,ut fupra díxi,large palea adíjcíantur,uel fi nihil horü eft,per fe foenípondo quadragínta, HacColumella, Fonumalibí bís tantum,alibíi ter aut quater etíam anno fecatur, Armentorum id cura ,íumentorumá progeneratio fuum cuícs confilium dabít optímum, maxime quadrígarum quzftus,Plíníus, Sufficiun: (ingulís boum iugis erui modtj quíni fati, Martio menfe fatum, noxíum 3o bud eíIe bubus aíuntzítem autumno grauedínofum: ínnoxíum autem fierí prímo uere fatum, Idem, Bu ' bus glandem círca brumamafpergi conuenit, in íuga fíngula modios 14. Largior ualetudínem ín feftat:& quocunq; tempore detur,fi mínus trígínta diebus contínuís data fit, narrant uerna Ícabie. poenítere, Plínius, Lupíni modij fíngulí bouem unum fatiant,ualidumQ praftant, Idem, Palea plus res gentium pro feno utuntur:Melíor ea quz tenuior mínutíorg, & pulueri propior: ideo optima e milio,proxíma hordeo,peffima ex trítíco;praterquam íumentísopere laborantibus. Culmum faxo- físlocís cum inaruít,baculo frangunt fubfiratu anímalíum.Sí palea defecit, & culmus terítur, Ratío 6e hzc, maturíus defectus muría díu refperfus, dehínc ficcatus ín manípulos conuoluítur, atque íta profoenobubus daturPlín, V ínaceos per autumni quotidie recentes Íyccerníto: Lectos exficcato, reftibus ^o 30 um fufticít,ubi frondes díuerfi generis addantur, & minuatuarietas ípfa faftídium. Hyemenon tan» tum paleís;fed feno quocp & hordeo, & fepíus eruo fa ínandi funtboues, Nullus autém ubetíores lr abí | onfí uoluerit boum per ínopíampereuntíum quam carío, ra funt pretía; V egetíus 5.1, M, V arro turdorum fimo ex auíaríjs ad agrosletífícandos príncipatum dat:quod etiam pabulo boum fuumQ magníficar,negy alío cibo celeríus pínguefcete affeuerat, PIj, Boues quídam luporü ínftar carníuori funt, Rafis, Theophraftus prodidít boues quoq, pifce uefcí; 3 nift i x quí Prafíadem paludem habitant , equís & fubiugalíbus pifces pro pabulo praebent, Herodotus, In Narbonenfi prouíncía nobilis fons Orge nomíne eft:ín eo herbe naícuritür ín tantum éxpetitz bubtis,ut inerfís capitibus totís eas quarant, In remotíflimís ad Sep- tentríoniem Oceani Germanici infulis boues adeo pínguefcunt,ut perículum eís fit ne moriatur pra pinguítudine.Facile faginantur,fi labore abftineant, Augentur (uuencze amplíus cum plus tempos rís expertes Venerís deeunt,ut íamín Epirotícisdixímus,Aríflot, —— "ahi or MEE . ([Botiés & equi forbendo bibunt,ut & relíqua animalía quorum dentes contínuí funt, Arí(lot. & Plinius, Bos contra quàm equus nifi aqua fit clara , fríoída atcp límpida,bibere nolít, A ríftot , A- quam quídem iftius generís anímal non requirit nítidíffimam, nec ufcp adeo Izedítur (i fordídam bí, berít:Sed tamen bubulcí diligentís eft procurare,ut mundam femper & optímam bibat, Vegetíus, Per aftatem boues aquam bonam & liquidam bibant, femper curato;ut ualeant refert,Cato. Theo. phraftus ín Thurtjs Crathín,candorem facere tradít,Sybarín nígrítíam bobüs ac pecoribus ; Plín, A ecftate ad aquamappellendum bís;hyerie femel, Str Og Un MAROUIERS cA «jBubus tantum foemínís tox grauior,ín alio omni genere exiliot (tenuior & acutior)quám maría bus,quod maxíme ín homíne pater, Aríftot, GC Plín, Vitulís etíám uox graukor quam adultis , perfes CtísQp:quamobrem hís caftratís uox e contrarío mutatur:tranf eunt ením quz cafltrantur ín foemíni, In caterís anímalibus uox maribus grauior; foémírits acütíor eft, Aríflot, Albertus Magnusuaccanmi . aít eo quod corpore atribílíarío,íd efi frigida & craflze coftítutionis fítjerauíus fonare: tauros aüttem beneficíofexus magís ad temperámentum accedere, eíustp gratía uocem habere acutioreni, Cetera emnía(inquít Aríftot,)cum natu mínora funt; uocem míttunt ácutíorem uítulí autem bubuli gra^ uíorem,ut X uacca quam tàurí, V ituli enim & uacce pártem quam mouent non babent ualídam, al teti propter etatém;altere propter foemínei fexus naturam , Vasnempe perquod prímum Ípírítus fertur, aniplum ín fjs efl,multum aérís mouere cogitar:multum autem, ptzfertim fi tarde moueat; . grauefonat.Cxterís animalibus uas íllud anguftíuseff, — | ' €Bouesgrauídas negant praterdj dextero uulua finu ferré;etíam cum gemínos ferant,PlIín, Tau rus quídam cum ftatím à caftratione inijffet;impleuítiquoniamnondum exeái effent meatus, Aríft, -. Boues etíam fomníare palám efitut omnia feréquiz anímal paríunt,Impendentem peftem , & ter^ ra motum, & ccelifalubrítatem;& frugum fertilitate prefentiunt;IN eg;,tametíiratíone carent; ab 4o eorum qua fibi autfalutem,aut pernicíem afferre queunt,íntellígentía aberrant, A elíanus, V íta fce. minis quindecim annís longíflima:maribus uigintí;robur ín quimatu, Pliníus, Víuunt magna ex parte foemínz annos quíndecím,atcp etíam mares excífizmonnullís «tas, uelad uígínti annos, atg; e- tíam plures.fi corpore bene habito fint:nam excifosaffuefaciunt,& duces conflítuunt boum, ut óuí^ um,qui plus temperís quàm ceteri ufuunt ufu exercitij, & copia pabuli, V gent quinquennes maxí me:quocírca Homerum quídam recte díxiffe aiunt, Quínquennem taurum, & bouis lufiro florex. tí, Idem nang fignifícari arbitrantur, Ariftotel. Aetas boum dígnofcítur ex dentibus i mutátením anteríores anno euoluto € decem uel octo menfibus:deinde poft fex menfes paulatiin amíttunt proa ximos,donec íntra triennium omnes mutauerínt.Q uo quídem tempore optime habiti (ünt,& in ví. goread decem ufty uel duodecim annos perfeuerant, Viuuntad quatuordecím üftg uel quíndecím jo annos.In ftatu dentes haberit pulchros,longos & xquales: quí per fene&utem eís immínuuntur, ní« grelcunt,& corroduntur,Pet.Crefcentienfis, Noftri ex círculis quibufdam quicírca uaccarum cor nua nafcuntur fuperne fere, de etate iudicant;illiin químatu fere terni funt , poftea plures, Sunt quí ".quotíes fceta fuerit,totíes fingulos adnafci circulos exiftiment. Bubulum lac fertilius cafeo eft, quàm captínum, Cum ením ex amphora actis capríni formagínes obolaeundeuigínti conficíantur, bubuz lum eadem menfura trígínta facír,ut paftores confirmant, Aríftot. Bouís lac craffiffimum eft: cur au- tem paucíus proportíone fuí corpcrís fit;in capríni mentíone infra dícemus ex Ariflotele. Pufilla bu culz quas Phafiana regío fert, fingulz abunde benefícío pabuli mulgentur: & Epíroticae uaccze pra fua precípua magnítudíne,amphoras fíngulas fingula implentlactismenfi ureg eius dimidium mammis duabus praftant,Ouantum lactis prouenerít prímuni concrefcens , perínde ut lapís durea 6o (cít:quod íta aecídít;ni(i aqua admifceatur.Lac à partu utile eft:antequam pepetit;carét lacte, Arift, Vacca purgantur menfiruís menfura quídem amplíus quàm oues & capr& : propottíóne autem - » MA. ye ,; H LI J | " . : ! H * ii t ds io 09 vw epis E DS UR B LIEU E multo mínus, Aríflot.In uaccís interdum purgatío menflrua quínto quog i meníe apparet ín regíos d nibus ualde calídís,reliquo tempore cum urína excernítur;cuíus reí índícíum eft, quod urtítia foermis narum omníum anímalíit tenuior eft cum grauída (unt quám alias, Ariftot, Vacca acríorem quàm. taurireddunt urínam, Idem, Menfes & uaccis fiunt, ut equabus,fed mínus, Idem. Bos foemína cuna. . coitum affectat, leuiter purgatur menfibus, quantum hemínae dímidium,;aut paulo plus, Tempus aue tem coéundi tunc potiffimum eft cum purgatur, Ariflot , Adferemus & infranonnihil de libidine 36 coítu taurorum praeter ea quae híc dícuntur,In Aegypti uico Schuffa nuncupato,non magno quide; (cd certe eleganti, quí in Hermopolít praefecturam cenfetur , Veneremrelígíofe & fancitffime cos lunt,quam Vraníam appellant: Átip uaccam etiam ídeo uenerantur,quía affinitatem & conueníen tíam cum dea ipfa habere exiftímetur.Etenim huiufcemodi beftía tátopere ad V enerem íncítata eft, utcum marís mugitum audít,ad coitum uehemetíflime exatdefcat, Atcp adeo,fícutharum rerum ex petíentes confirmant,taurum à trígínta ftadijs ipfo mugitu amatoríam fignificationem, quafí teffera V'enerís dantem,exaudiíat, Item Ifím bubulis cornibus Aegypti & fíngunt,& pingunt, Aelianus, Vacca cumappetít coítum(appetít autem non díutíus quàm tres horas)tum qudm maximum poteft, mugiítum edít, Ac nífí hoc tríum horarum fpatio taurus accurrerít,in aliud certum tempus,quod per raro accídít,naturam claudit, Taurus autem uellongo loci ínteruallo;ex clamore illius appetitionem auribus concípiens,celerríme ad coitum accurrete feftinat, Aelianus, Vacca ex fcemínis potiffimü, poft equas,libídíne incenduntur, Tauríuntením & efferantur adeo,ut bubulci eas teneteaut capere nequeant, Indícíum tum equz tum uaccz fux líbidinís praeftant,genítalis Ípecíe promínetiore, Vac cz etíam mingunt crebríus moreequarum, Ad hac,uaccz tauros fuperueniunt;& fequuntur fedu- 15,& aífiflunt, Turgentad coitum prius minores natu,quám maíores,tum ín equorum genere , tum ín boum, Ariftor, IMenfem unum ucl trígínta díes ante admífTuram obferuarifolet, nefoemínz cibo & potíonefe ímpleant:quamobrem pabuli pars eis fübtrahenda eftt quód exiftimatur facílius grací^ liores & macra (macefcentes)concípere,ac (emen attrabere;nimía uero corporis obefitas fteriles red dit. Contrà tauros, duobus menfibus ante admiffuram herba & palea ac fceno plehiores facere conue nít,& à foemínis fecernere,ut uíres habeant & fortius neant. Hoc et armentarij & opiliones obfere uant, V num marem quíndecím uaccís fufficere abunde eft, Columel. V arro habere fe tauros totíde (cribit, quot Attícus,ad matríces feptuagínta,duos,unum annículum,alterum bímit, Hoc fecundá aftri exortum fe facere,quod Grací uocant lyram,fídem Latíní;tum deníg tauros ín gregem redíge te, luuencaaliquando annícula peperit,ut educarí Ue penam genus exigeret, lícuerít. R.ez centíor uero quam annícula non patítur Venerem,niftoftento,Iam enim uel quarto ztatís menfe co i iffe perfpectum eft, Aríftot,[Non mínores oportet íniri quàm bimas;ut tríme paríant,eo melius fí qua " drimzPlerzg paríunt ín decem annos,quzdam etíam in plures, V arro, Cum excefferíntannos de cem fcetibus ínutiles funt.Sitame ante bímatum conceperínt,partum earum remouerí placet, ac per tríduum,ne laborent,ubera exprími;poftea mulctra prohiberi , INec ante etatem trímam tauros hís oportet admitti.Sed erít ftudium diligentís,amotís fenioribus,nouellas fubínde conducere, & fteriles aratro ac laboribus deputare;Pallad, Coitus à delphíni exortu ad prídíe nonas Ianuarij díebus trígín ta, aliquibus & autumno;gentíbus quidem quz lacte uíuuntiíta difpenfatus , utomní tempore anná fuperfitídalimentum,Plin.IVlaxime idoneum tempus ad concípiendumàá delphíni exortu ufque ad dies quadragínta aut paulo plus,Quaz ením íta conceperínt, temperatíflimo anní tempore paríunt, Varro. Tempus admííIurz optímum, fecundum alíos , medium uerís exiftít, Inítíum coitus pluri mís quídem menfe Aprili & Maio:fed nonulla etíam ad autumnum ufq tempus coéundi deducüt, Axíítot, enfe lulíofoemínze maríbus plerungo(maxime)permittende,fübmittenda)ut eo tempore conceptos proxímo uere adultís am pabulís edant: quía decem menfium partus fic poterít maturo uere concludí,INam decem menfibus uentrem perferunt, neg; ex ímperío magiftri, fed fua fponte marem patíuntur, tg, ín íd feré,quod díxi,tempus, naturalía congruuntdefydería , quoníam poft uernam pínguedínegeflíentes,& pabuli nimietate exhílaratz la(cíuíunt, Columel, & Pallad, Quod fi aut fcemína recufat;aut non appetít taurus(eadem ratíone qua faftidientibus equis mox pracipies mus)elícítut cupiditas odore genítalium admoto naribus,CColumel, Si autem uaccze non exceperint tauros,praecordíum fquillz, hoc eft tenerrímz fquille partes, atout quifpiam díxeri)pingueipfum aquatundendum eft,ex eo&,ubifuerínt abfter(i,uaccarum fínus ungendií,Quíncilij, De taurís ad li^ bídiínem excitandís feorfim etíam ínfra dícemus, In uaccís equabusdj maxíme conceptus indicium Éít,cum menfes ceffárunt, fpacío temporís bímeftri,trímeflri,quadrimeftrí, femefirí: fed id percipe- re difficile eft;nifíquís iandudum fecutus;affuetusg admodum fít:quamobre non defunt,quí mens fes ín hís anímalibus negent, Aríftot, Floc admírandum , quod fertur , ex boue caflrato etíam, fi fia. tímadmiferís,uaccam concípere,Sí abundantía pabulí eft ín regíone,qua pafcimus,poteft annís om nibus ínfoeturam uacca fubmítti Sí uero índigetur hoc genere,alternís temporíbusonerandz funt, maxímetp,fi ezdem uaccz alícui operi feruire confueuerunt,Palladíus, Sed non dubíum efl,ubi pa bulí fit latítía,poffe omníbusannís pattum educarí:at ubí penuría eft;alternis (ummitti; quod maxí me ín operartjs fieri placet,ut & uítulí annuí temporis fpatío lactefatíentur,nec forda fimul operis, & uterígraueturonere, — Vaccacum partum edídít,nifi cibís fulta eft,quamuis bona nutrix labo re fatígata nato fubtrahít alímentum. Itagp & faeta cytífus uírídis,& torrefactum ordeum , macera- tumá eruum prabetur,uel tenero olere commifto,torrídomolítod milio, & per unam noctem la« "s cie Io 20 6o Dos& Vacca C. Libl 20 L4 éte macerato falíuatur, Melius etíam ín hos ufus Altínze uaccz probantur;qüas eiusregíonis inco. Iz ceuas appellant:ez funt humilís ftaturze,lactís abundantes, propter quod remotís earum fcetíbus, generofüm pecus alienís educatur uberíbusiüel f hoc praefídiuim noni adeft, faba frefa, & uinum res cte toleratíd& precípue ín magnís gregibus fierí oportet; Columella, Boues fcetze pínguefcunt dá geruntuterum, edunt amplíus,utetíam alíz quadrupedes, Boues círca ''oronam,paucís ante par tum díebus,lacte carent;relíquo tempore habent perpetuo, V entrem ferunt decem menfes ; Varro, Paríuntmenfe decímo:quícquíd atite genítum,ínutile eft; & non uítale,Sunt authores, ipfo comple te decímum menfem díe,parere;Plíníus, Quandíu uíuunt & coíre folent & parere, Paríunt fíngua los,gemínos raro, A ríftot.Ferünt üterim imefes nouem;decímo paríunt, Sunt quí decem totos men 1o fes,exceptis paucís diebus, affirment, Quod autem ínlucem pracurrerít haec tempora, íd abortiuum eft,uítale& mínime, etiamfi pauló maturauerít partum: praemollí nang, , ímperfectat ungula pro- dit, Aríftot. Mas ubi íuuencam fuperuenít,certís fignís comprehenderelicet, quem iexum genera- uerít,quoníam fiparte dextra defiliuít,marem femínaíIe manifeftum eft:fí laua;foemínam:id tamen uerum effé non alíter apparet quam ubí poft unum coítum fordanon admíttít taurum; quód & ip. fumtaro accídít.NNam quamuís plena foetu nó expletur libídine, adeo ultra natura terínínos etíam ín pecudibus plurímum pollent blanda uoluptatís (llecebrze, Cclumella; V arro; & Afrícanus, Caee terum fi defyderes utíd quod oríetur fit mafculus,quo tempore coéundum efl;uínculo finiftrim te ftem excipíto.Sín autem foemina, dextrum fímilíter delígato, A t nonüllí íd ipfum naturalíter faciüt: quí quídem fi mafculum nafcí uolunt,fpírante Borea congre(fus preparant: fin contra, foeminám; 4o acre exiftente Auftríno, Afrícanus, Aprili menfe uítulí nafcí (olent,quorum matres abundantía paz bulí iuuentur;ut fufficere poffint tributo laborís, & lactís.Ipfis autem uítulís tofftum molítum & mí líum.cumlacte miíceatur,faluíatí more prebendum,Palladíus, Cum parere coeperint, fecundum fta bula pabulum feruarí oportet íntegrum,quod egredíentes deguftare poffint, faftídío(z ením fiunt, Varro. Vacca per aftatem foecundíores pluuíofam ínftare hyemem indícát, Alíás, Cum uacca plu tes grauída funt, & facile ínítum patiuntur,nímírum pro figno hyemis & ímbríum íd accípítur, A rí ftot,Neg; ením fíerí poffet,ut Alberto placet, anímal fíccum foecüdo & genítalíhumore abundare; niíí íam à ccelefti ínfluxu ftellarum,qua annum regüt,humor ín eís commoueretur, Tolerat frígus hocarmentí genus,et poteft facile hybernarefub dio:prouídendum tamen quo recípíunt fe frígidus locus nefit;aleor ením eas & fames macre(cere cogít, Calore ígítur fub dío, frígoríbus íntra tectum so manere oportet.Sed laxo fpatío confepta facíenda funt,ne ín anguftijs flent,autferíantur, aut cóns currant, X ut inualída fortíorís (ctus effugíat,nec iníuría fíat erauidarum,& conceptum alteta alte- rius elídat.Propter tabanos etíam & beflíolas quafdam mínutas, aliqui folent ííncludere feptís ne có cítentur, Octo pedes ad fpatium ftandí fingulís boum paribus abundant, & ín porrectíone quindes cim,Stabula equorum uel boum merídíanas plagas refpícíant,non tamen egeant feptentríonís luz míníbus,qua per hyemem claufa níhil noceant, per aetatem patefacta refrígerent. Optíma funt fas xoaut glarea(glareís)ftrata,non íncommoda tamen etíam fabulofa:(arenís ftrata)illa, quod imbres refpuantihac,quod celeríter forbeant tranfmíttantip;Sed utracp deuexa fint ( propter ungulas anía malíum ab omní humore fufpenfa)ut humorem effundant,fpectent&p ad merídiem, ut facile fiíccens tur,X frigidis uentís non fint obnoxía(uel, propter flatus glaciales,quibus alíquís refíftere debet ob 4o iectus.)Subflernioportet frondem aliudue quíd in cubilia, quo mollius conquiefcat, Boues nítídios res fient,fi focum proxime habeant, & ígnis lumen íntendant, Praíepíum oportet extructum effe diligenter,nequíd pabuli ínter pedes anímalium pereat, Bubilía bona benedp «dificata;,bonas pra fepes,falifcas habeat clatratas.Clatros ínter fe opertet pede diflare,Sí íta fecerís, pabulum boues nó eijcient,Cato.In íncendijs fi fímialiquíd egeratur eftabulís,facilíus extrahí , nec recurrere oues boa uesG fertur,Plínius Hyberne ftabulationí boum przparanda funt ftramenta ; quz menfe Augue fto íntra díes tríginta (ublatee meffis przciíía,ín aceruum extruí debent:horum defectio cum pecorí, | tumagro eft utilís; liberantur arua fentíbus , quí eftiuo tempore per canícule ortum recifí;plerügg radícitus íntereunt, X ftramentís pecoris fubíecti plurímum ftercorís efficíunt.Hac cum íta curaue rímus,tum & omne genus pabuli przparabímus,dabímusQs operam,ne penuría cibí macreícat pe- $o cus, Leuís autem cüra pafcuí efl:nam utlztíor herba confurgat, fere ultáímo tempore aftatís íncen« dítur: ea res € teneríora pabula recreat, & fentíbus uftís frutícem furrecturum ín altítudínem com peícit.Ipfis uero corporibus affert falubrítatem,íuxta confeptum faxís & canalibus fal fuperiectus, ad quem fature pabulo libenter recurrunt, cum pafiorali figno quafí receptuí caníturznam íd quogs : femper crepuículofíerí debet,ut ad fonum buccínz pecus,fi quod ín fyluís fubftíterít, fepta repetes re confuefcat:fic enim recognofcí grex poterít,numerusa cenferí,fí uelutí ex milítari difciplina ín» tra ftabularij caftra manferínt, Columella, | : «[Deboum fanitate tuenda complura funt , quz exícripta ex IMagonis libris , armentaríus fuus crebro utlegeret M. V arro curabat, Laborantarmenta uchemeniíus pruína folícítata quàm niue. Quocung autem tempore,fed maxíme zeftate;fí boues concítentur ad curfum,aut aluus eorum ad 6o pernícíem foluítur, autfebrícula commouentur. Natura ením pígrum anímal bos, & laborí potíus quam uelocítatíaccommodum, uehementer lzdítur fí ad opus cogatur infuetum,Colum. & V eges tíus, Planteolíuarumprimo furcularí debent, íta ut (ámplex fiylus altítudinem maxímí fcrobís z gea La 4o 'uadrupedibus excedat:deínde arando ne coxa bos alíamüe partem corporís offendat;optímum efl etit cesi rotas plantas círc&munire caueís,Columella.Cauendü precipue eftjne aut curfu nímío,autleneo iriscré fatigentut;uel ullís grauíoribus certeoneríibus affligantur:nímíam enim laffitudínem feqvfíur ceri tudo, SC omne anímal efl debile fi rumpitur, V eget, V tlongzui X faní fint boues;bubulca c6uenit prouídereuel domínum,utà frigoribus calídiíIimo cubílí muniantur,& fi fieri potefi , femper foco uícíni fintboues, Quodam em beneficio naturalí eiufmodi animalibus femper ígnís commodt cft fiue c» inutilis & peftifer humor exudat,fitie coceptü ex paftuuelopere frígus expellit fiue ín fame mnar&ü halítu ínterna curant, Bouileloco fícco flatuendit eft, affíduedp mundandü, íta q quotídie pas bul& ad edendü inutile fubfternat;ut boues ficcíus & mollius cubet, Parti quoc faftidtj efi cá boues reuocant ex opere,ut colla eorü ex uíno tepido perfundant;& díutiffime perfrícetur, Cá uero de uía uel paftu redeüt luculentía adhibíta;príufdg deducant ad bouile,aqua dítluendi pedes, ne inharétes corporí fordes ulcera genérent,uel ungulas facíant mollíores,uel certe moleflíam mandücantibus, uelínquietudíne afferant dormíturís.Sed hyeme omní folertía frigus eft prohíbendtt , uelut zcftíuis menfibus pura aura quzrenda,Per diem ígitur fub umbra;per noctem fub díuo boues fiareconue nít.INon ením paucíores fízftuauerínt,quám fi alferínt,colligunt morbos, V eget.Omnes feré incer ti funtobfcurítp anímalíit affectus, Qui enim difcere aliquis poffít,autà quo percontarí, quoná affe ciu autmorbo ipfum anímal cóflictet? Sí igít filphí cotufum ex uino meraco et nígro in nares íllís infundas,omne obícurt affect facile pfanabís. Democritus atit cófulit uuere ipfo incípiéte,fquille atcp rhamni radíceboti poculo permífceamus,quatuordecím dierti fpatio,Si ueto manifeflo morbo , laborent,elelífphactü(íd eft faluià)montano ex loco collect&;prafíumqy,in aqua, quá bibituri funt bo ues,parí díerti numero ínfundes offeresty íllos reftítues.Id Qd nó folii bubus,fed etía alíjs pecoribus opítulat.Sal praterea nutrímetís cofufum,coducit mire, (Multi largo fale mifcet pabula;Columel,) Tuuat et Medícaherba;Paxamus, Inter exordía tedíat( boui aduerfus omnes morbos potío ifta fuc currít; Tres femuncías fquillae mínutatím cócífas praterea radices tenere popinti (uox ut apparet corrupta)effoffas & diligenter lotas,cotundes ín píla,ettría ex eís pondera(forte pondo)addíto fex tatío falís,ín uíní fepte fextaríos míttes,etper fepte dies p os bobus fingulos fextaríos digeres.Quod fitoto anno aduerfus omnes «grítudínes defperatas;boues flagnare(lego fetuare, uel faluiare,uei fa líuare)uoluerís íncipíéte uere,íd eft ab ídíb.Februarij quíndecím díebus cótinuis banc potíone da« bís,qua ufc adeo falutarís eft, ut approbati fit íntegro annoboues fíc curatos nullius morbi cótagi one tenta eget.ín cap.de malíde & morbis cotagíofisboü, INon pderítcibis fatiarí pecora,nifi omníadíuuent diligentía,ut falubri fint corpore, uires coferuentiquz utrag cuftodiunt large da to per trídutt medícamento, Qd cóponitur parí pondere trítí lupíni,cupreffits && cum aqua nocte u. na fub díuo habíto:íd&p quater anno fieri debet ultimís temporibus ueris,zítatís, autumni, hyemis, Columel. Idem ferméremedium V egetíus fic defcribit: Folíorü lupinitfic enim lego , non ca prína) folíort& myrti fylueftrís, foliorum cypreffi,(ineulorum uncías tres dilígentiffime deteres , & ínfun« des ín congíum aquz, & una nocte fub díuo manere patieris , & índe unícuígs tepefactos per trí» duum fingulos fextaríos dabis, íd& quater ín anno, ut predictum eft, Sepe etíam langor & naufea dífcutítur,fi íntegrum gallíinaceum crudum ouum íeíunis faucibus ínferas,ac poftero díe fpícas ul. pící uel allij cum uíno conteras & in naribus infundas,Columel.Ouum crudum cum hemina falís & fextarío uíní per fingula capita(feptímo)diffundi percommodum eft, Vegetius , Bos fi egrotare coeperít, dato contínuo eíouum unum gallinaceum crudum, integri facito: poftrídíe caput unum ulpící conteríto, & íd uafelígneo teríto, & cum hemina uíni facito bibat fublimíter: Bosdp ipfus, & quí dabít,fublimíter flet. leíunus íeíuno bouí dato,Cato.Tuuat etíam fi allium tunfüm hírcíno mi 40 40 $9 4o fceas fepo;,herbam quog uerbenam addítam deteras , rutam herbam , etíam pollínem íniungas, & cum uíno per os dígeras, Vegetius, Boum morbís commendatur feuum, fulphur uíuum, allium fylueftre, ouum coctum: omnía hac tríta ín uíno danda, aut aulpís adipem, Plíníus, Quídam mar rubíum dederunt cum oleo & uíno, Vegetíus íd mane infundendum aít, Quidam porrí fibras, alij grana thurís,alij fabínam herbam rutam& cum mero diluunt:eap medícamenta potanda prz. bent,Columella. Thurís puluerem cum mero fiue per nares íníecerís; fiue per os dedetís prodeft, Veget.NNec mínores medícíng bobus horum copía(malim,per íllorum ínopía)fubminifirant, Nam porros,rutam,apíum,;& herbam fauinam,fi quísTarge deteratet miífceat uíno,ternasq; hemínas pre beat ad potandü,zerotantí fubuenít,Idem.Multi caulíbus uítís albae & ualuulís erui bubus meden tur, Columella, Plurímí caulem uítís albae concifum,atq; ferpyll& & fquille part ín aqua macerant, ternast hemínas per tríduti dígerüt, quae potío uentré purgat,uires quog: cofirmat, V eget, INe bo. ues debilitent,orobü (id eft eruti)cómínutum aqua díftemperans, propina fingulis mefibus, Cóftan tínus,Bubus (i morbum metues , fanis dato falís mícas tres , laurea folía tría,porrífibras tres, ulpíci fpícas tres;allij fpícas tres,thurís grana tría, herbae fabínz plantas tres,rutz folía tría,uitís albae cau les tres,uínifextaríos tres, Hzc omnía fublimiter legi, terí , daritp oportet, Ieíunus fiet, qui das. bít, Per tríduum deea potíone unícuique bhouí dato. Ita díuídíto , cum ter unícuique dederis, je omnem abfumas: Bos ipfus, & qui dabit, facito ut uterque füblimiter ftentzuafe ligneo da. 6o to; Cato, INonnullí pellem ferpentís obtrítam cum uíno milcent , Columella, Anguína pelle && » | fale na. * Dos aM een, Ob ds en fale & farte cum ferpyllo contritis uno die, deiectisq; cum uíno in fauces boum utra maturafcente; toto annoeosualere quídam fcrípferunt: Vel fihirundínum pulli tres tribus offis dentur, Plíntus,- Símiliter Cato;fed alijs uerbís; Vbí uua(inquit)uaríz coeperíntfierí, bubus medicamentum dato quoetannis,utí ualeant, Pellem anguínam ubi uíderís,tollito, & condíto ; ne queras cum opus fiet, Eam pellem; & far,& falem,& ferpyllum,hac omnía unádconteríto,cum uíno dato bubus omnibus ut bibant Eft etíam remedío cum dulcí uíno tritum ferpyllum,& concífa & ín aqua macerata fcíls la, Qua omnes pradicte potiones tríum hemínarum ( menfura ) fingulis diebus per triduum da; tz, aluum purgant, depulfisG uítijs,recreant uíres.I Maxime tamen habetur falutarís am urca;fi tana: , tundemaqua mííceas, & ea pecus ínfuefcas:quía protínus darínon poteft,fed prímo cibi afpergun: 1e tur:deínde exigua portione medícatur aqua,mox parí menfura mifta datur ad fatietatem;Columel la, Vegetius, Paxamus, De eadem Cato fic fcribit;Boues utí ualeant,& curatibene fíent;& qui fati. díent cibum, uti magis cupíde appetant:pabulum,quod dabís,amurca fpargito , prímo paululum, dum confuefcant, poftea magís;& dato rarenter bibere,commiftam cum aqua &quabiliter quarto: quíntot díehoc fifecerís;íta boues & corporecuratíores erunt; & morbus aberít, Votum pro bu bus,ut ualeant,fic facito, Marti Syluano ín fylua ínterdíus,ín capita fíngula boum uotum facíto:far ris adoreilíbrastres, X lardí pondo quatuor, pulpa ponde quatuor feimís; uíní fextaríos tres Íemís, Id ín urnas líceto contjcere, & uínum ídem ín unum uas líceto coníjcere.Eam rem díuínam uel fers uus;uel liber licebit facíat, Vbires díuína facta erít,ftatím ibidem confumiíto, Mulier ad eam rem dí uínam ne adfit,neue uídeat quomodo fíat,Hoc uotum ín annos fingulos , fi uoles, licebit uouerey 3o Cato,Idem alibi, Dapem(inquit) probubus pyro florente facíto. Eam hoc modo fierí oportet: lou£ dapaliculiígnam uíni quantum uís poluceto.Eo díe feríae bubus & bubulcis , € quí dapem facient, Cum polucere oportebít fic facíes.lupiter dapalís,quod tibi fieri oportet,ín domo famílíads mea cus lignam uíní dapí eíus reí ergo, Macte uíno ínferíorí efto. Macte hac íllace dape polucenda efto, IVia- nus interluíto;poftea uínum fumíto,Iupíter dapalís,macte íftace dape polucenda efto, IVla&e uíno ínferiori efto, V efte fí uoles dato:daps [oui affaría pecuína urnz uíni louícafte.Profanato fíne con tagione, Poftea dape facta feríto milium,panicum,lentím,allium, Hec ex M , Catone utcungg fu perítítiofa tranfcrípfí:quí uoletobelífcum índucat, INonomittendumeft etíam illud ex Vegetio: remedíum,quod díapente uocarí poteft,quoníam uno tantum pharmaco, betoníca nempe, theríaz cam díateflaron apud ueteres antídorum excedit: Tres uncías baccarum lauri , gentíanz , arifióloz 56 chíz longze, myrrhae,& betonice, dílígentiflime detere & mifce cum mero , ex quotrínas hemínas tríduo iugiter iumento per os dabís:Morbos egrítudinesdp depellit, Auris uulneratur,&c fanguís eius ín os datur egrotantíbouf, Siílíuelfefelí Cretíc um quadrupedum quogy aluum fiftit , fiue trí tum potuí ínfufum,fiue mandendo commanducatum e fale;Boum morbís trítum ínfundítur, Plín,- Druidz Gallorum famolum herbam nomínauere nafcentem ín humidis: & hanc finiftra manu legi à ieíunis contra morbos fuum boum íuffere;nec refpícere legentem,nec alíbí quam íri canali deponere,ibí&p conterere poturis,Plínius lib.a4.cap.ri;nec alibíufquam hoc nomen hactenus repe rí, Hocetíam Lectorem hic admonere operz pretium uídetur,Flauíum Vegetíium, quí boum re, medía tradídítlibro tertío V eterínaríz per quatuor capíta;omnía fere ad uerbum & eodem ordine . Kpaucisabinitio exceptis)tranfcrípfifle ex libro fexto Columella capite quarto illíus líbrí ufq; ad 4o uícefimum,copíoftus tamen fpe quàm apud Columellamlegantur , Codex V egetíj Bafilez olim. excufus multís modís deprauatuseft. — Curantur & fanguínís detractíone quahdog; boues, íncía: fis iuxta caudam & ín roftro uenís.INoftratium quídam arídas íuníperí baccas & urtícarum folía te runt, & pabulo autfceno íntermífcet,ad uifcerum incolumitatem, pulmonis & íecínorís pracipue; conducere perfuafí.Sunt qui puerí ímpubís urínam ínfundant, Abluuntur aliquando boues deco Ctoueratri albi ín aqua cum fauína & axungíauetere,ut cum alijs fordíbus ac moleftíjs tim pedícu lisliberentur:Tuuencas tamen hoc decocto tanquam uehementiore contíngí uetant, Porró ne ínfe, fientur àmufcís ,lauti fructum contundens oleogg íncoquéns, ex eo boues ínungíto:aut bubula €tíam faliuaílline,Afrícanus, Bubus multe zgrítudínes accídunt, tum occultz, tum manífeftz: . &laffitudines,qua proueniunt ex nímiolaboreatg; calore, quz cognofcuntur ex faftídío cíbí , uel ..$o modo edendi mutato,& frequentí decubitu,& língua ob calorem exerta,alíjs& mutationibus,quas facile aníimaduertüt íll( quí fanos && íncolumes eos prius cognouerínt.Caterum boues faní, fortes, .& agiles nofcuntur,fi facile (e moueant cum tanguntur aut pungunturzmembra eifdem plena , & auriculae erectae, Pulchros fímul & ualídos íudicabís,quíbus membra tum plena fuerint, tum proe pertione ínuíce benerefpoderínt,Pet, Crefcent, Apud antíquos erat pabuli genus,quod Cato Ocy . mum uccat;quo fiftebant(lego cítabant)aluum bubus, Id eraté pabulís fegete uírídi defecta antecg . gelaret, Sura Maanilíus íd aliter ínterpretatur,& tradit fabas modíos decem; uíciz duos , tantundem & eruilíz ín íugero autumno mífcerí & feri folítos:IVlelius & auena Graeca,cuí non cadít feme ; ad. , míxta,Hoc uocítatum ocymum,boumd caufa feri folitum. V arro appellatum à celerítate proueni ,, endíà Grzco quod àxv« dícunt(Plinius)quod ualet cíto: fimiliter quoque ocymum degoocímum) - 6oín horto, Hocamplíus dícium ocymum;quod cítat aluum bubus , Varro: nímírum íntell(gens de . ocymoSurz Manilij, Ocimum per íóta herba ílla odorata eft, quam uulgo nomine Graeco bafilí. cum,íd eft olus regium,etíam Germani appellát:& hoc dicti uideri potefi à uerbo Xy quafi ozimt, $ A2 uadrupedibus pter odorís ín eo fuauitaté, Ocymii uero per y,uel gy cito pueníat dicta, uel q citt alti bobus, qiii bus purgadi gratía datur, farragínís uel pabuli genus eft , nempe fegetes fectze uírídes antequa filia quétur. Corr, ex fegete,ubi fata admífta; hordei, & uícía, x legumina;pabulí caufa funt:Inde quod Éar ferro cefum,farrago díctü : aut quod prímum ín farracea fegete feri coeptum. Ea equí;iuümenta, uerno tempore purgantur,ac etíam fagínantur, Varro, Plíníus ocymurm antíquos appellaffe tradit pabulum,umbrz patíens, quod celerríme ( tertio flatimá fatu díe) proueníat, Cato in uínea uetere feri iubet,nifi macra fit.Quod fecale atcp farrago appellatur (Gaallís fegle, Germanis toggteit) occarí cantum defíderat, "auríní fub alpibus afíam uocant, deterrímum, & tantüm ad arcendam famem utíle, Duplici ratione apud nos(ínquít Ruellíus)fecaleferitur,aut fimplex;uel trítícum aut far mifce cur zquís fere partibus, Mifcellaneam hanc fegeteim Cialli miftellam quafi mífcellam nomínat: Cons dítiuam& excuffis etíam granis, farragínem ruftíci nofiratesappellantxquemadmodum & fafces 8€ manipulos inde compofítos,farreum, Ea per hyemem íumentor& pecudumü pabulo cedit, quíbus etíam pro latamíne eftiíd caufa fuit cur fecale Plinio farraginis genus fuerít, Farrago ex recremena tís farrís praedenfa ferítur;admifta alíquando & uíicía,Eadé ín Afríca fítex hordeo, undehordeacea farrago dícitur. Farragíni quz ex hordeo eft, Columella pabulorumfecundas partes tríbuít:eam ín ceftibili ftercoratíffimo ioco & altero fulco ferere couenít, Fít optima cum cantheríni hordei decem modís iugerum obferítur círca equínoctíum autumnale,fed impendentibus pluufjs, ut cofita ríQas tatp imbribus celeríter prodeat, & confirmetur ante hyemis uiolentía, INam frígoríbus cum alía paa bula defecerunt,ea bubus czterísq pecudibus optime diffecta przbetur, & fi depafcere Cepíus uos : fes,ufgpín menfem IVaíum fufficit Quod (íeríam femen ex ea uoles percípere,à Calendis IVarttjs pe cora depellenda,& ab omni noxa defendenda efl,ut fit ídonea frugibus:HactenusRuellíus. Híne colligímus farraginís uocabulum ad diuerfa tum pabula,tum remedía,tumfimplícía, quám compos fita pertínere, Farrago fimplex eft;ut fecale,hordeum,ocymum,far aut farrís recrementa potíus;mí, xta,cum trítícum;uel auena,uel quauis legumína alícui iam dictorum mífcentur ín fatione, Graeci mixtam farragínem ad equos purgandos graftín uecant:fed quz círcafarragínem ad equos príuas tím fpectant,ín illis dícemus fuo loco:Hiíc enim communia quadam libet de farragine adferre, quod ea non bubus folum,fed omní pecudíconueníat. —^Sementím facíto ítay,ocymum, uicíam, foenum gracum,fabam,eruum,pabulum bubus feríto,Cato cap.37.Plíniuslib.7,cap,23. circa finem, ocy« mum ípfumáueteribus pabulum appellatum fcribit, cum Cato & hic difiínguar, & rurfus cap. $4., his uerbís, Per uer cum arabítur antequam ocymum nafcatur,des quod edant bubus pabuluim, Id hocmodo pararí,darí& oportet. V bí fementim patrauerís,glande pararí,legítp conuenit, & in aquá conijcí, Inde femodíos, fíngulís bubus indíes dari oportet,aut modíum uínaceorum, quos ín dolium condiderís. At(í non laborabunt,pafcantur,fatíus erít, Interdíu paícíto,noctufcení pondo x x v; uni bouí dato, Sí foenumnon erit,frondem íligneam & ederaceam dato. Paleas tríticeas, & ordeas cecas,uícíam,acus fabaginum,uelde lupino,ítem de czterís frugibus omnía condito, Cum flramens ta condes,qua herbofiffima erunt ín tecto condito, & fale fuperfpargíto, Deinde ea pro foeno dato: Vbiuerno darecceperís,modium glandís aut uínaceorum dato,autmodíum]lupíni maceratí, & fce nipondo x v. Vbíocymum tempeftíuum erit, dato prímum, Manibus carpíto,íd renaícetur ; quod falcula fecuerís,non renafcetur. V fgj ocymum dato, donec arefcat,ita temperato, poft uícíam dato, poftea panícum dato,fecundum panícum frondem ulmeam dato, Sí populnea habuerís, admifceto, utulmea fatis fiet. V bi ulmeam non habebis,querneam & ficulneam dato, INihil eft quod magis exa pedíat,quàm boues bene curare. Boues nifi per hyemem cum non arabunt,pafcí nó oportet, INam uíride cum edunt,femper íd expectant;Et fifcellas habere oportet, ne herbam fectentur cum arabüt, Hzc Cato:& alibícapíte 6o, Bubus cíbaría annia ín fuga fingula lupini modíos C x: X, ac glandis 4o 4e jo 4e modío c c X L,foení pondo L x x t.ocymí rantundem:fabze modíos x x.uícíz modíos x x x. Prate . teapeneratím uídeto utí fatís uícízeferas. Pabulum cum feres,multas fatíones facíto, Omne pabue lum prímum,ocymum, farragínem, uícíam, nouiffime foenum fecarí oportet, Varro i. 51. Ecdem rà loco Varronis erratum effe puto,quod ocymum ín horto,hoc eft bafilicum,ut ego interpretor, fimís liter per ypfilon fcríbat,&C ab eodem uocabulü exvc, quod ualet cíto, deducat: Quod etfí admittam; per iótatamen differentiz caufa fcribí debuít,utueteres Girzcí omnes fcribunt, Exíftimo certe ocy- mum fui generís plantam effe : deínde ctíam quafuís fegetes fiue uníus fiue diuerforum generü quae uirídes fecabantur pecudum uel pabuli uel purgationís caufa eodem nomíne díctas apud Varrone, Tertío etíam fartagínem propríe díctam,hoc eft íemínum & leguminum díuerforum mifcelamipos firemo bafílicum olus,quod recentiorum quídam cum ocymo pabulo cófundít;et ocymum interpre tatusgenus íllud frumentí,quod uulgo betbenEosn,id cft paganícum frumentum appellatur, ( non alía ratíone motus,quáàm quod pecudíbus faginandis utile fit, ín ge. ufum in nonnullís Germaa niz locís feratur ) eadem eíattríbuít qua fcríprores ocímo oleri & herbe odoratz, àqua íd prorfus non díftínguit, ac per ímperítíam íllos reprehendit quí bafilícon ocímum Diofcorídís faciunt. Sed nimís operofum foret omnes omníum prafertím nofiri temporis errores reprehendere, Io, Ruellíus $9 idem frumentum paganicum,;ueterum eryfimon cereale uel íríonem Plínij effe contendít;fed impro 6e. batura IVlatthzolo Senenfí, inde quod iríone uírente nullum anímaluefcatur, & folía eí fanguinea ibuantur;frumentí uero Turcíci nonfolía fed caulis subeat;nec co abflineans pecudes; imo auíde üefcantur; Bos&Vacca. C. Lib. L.— 43 üelcáturidenig quod nihilfefamo conimune aut fimile habeat; Idem ab Italís circa Tridentum For ientone;& alibi Saracínum uocarí fcribit, Ruellius apud Gallos uelarim quondam, nunc íreon, & frumentum Turcícum,quod auorum atate e Gracía uel Afía uenerít, Folium eí hederacíum, fca pusgrandís per fafligium panículas exeríttríangulís raríufcule coaceruatís eranís , quae folíaceís membranís concepta detínetur . Ea pecudem omnem caterady ueterína quàm optíme f; agínant ; & ín candídiffimam teruntur molunturtie farínam,qua cum annonz premit ínopía in panífícía fubs índecogítur, Cum ematuruít granum fuis apludis explícítá fagínze elandís nucleo fimile nofcítur; quod íncoquunt ruftici;ut bubus,iumentís pecudibusty cedat ín pabulum ; cuíus ufu uehementer glíícit fagina:míre ením ab eífdem expetítur,. Iam agtí pleríg ín Gallia hac frugerabent, Trionum 4o conftat ubíg; non íríonem d Theodoro uerti;forfitan quod eí femen tríangulum,Plinius herbae olea raceze qua eryfimon quoc) Grecís ntmcupatur à cereali longe difTidés,uíres permiftím affignauit, Hac Kuellius.Et quanquam bxc ad fuperíoremlocum de pabulo quadrare uideantur, írrepferunt tame huc nobís ocymí & farragínis ratione,quibus ueteres ad medícádos boues & íuméta utebanft; €jLímeum herba appellatur à Gallís, qua fagíttas in uenatu tíngurit medícamento quod uenes num ceruaríum uocant. Ex hac ín tres modíos faliuatí additur , quantum ín una fagítta addí folet: íta offa demíttítur ín boum faucibusin morbís,Allígari poflea ad przefepía oportet,donec purgen- cur,Infaníre enímfolent.Sí fudor infequítur aqua frígida perfundi, Plínius.Herbz límei mentíone - nufquam alibi ullam reperí:exiftimo autem de generibus aconítí effe, quod Ariftoteles ín Mírís nar tationibus xenícum appellet.INam id quogy uenenum effe fcribit quo Celtz fagíttas ínficiant ; cera do uos alíastp feras uenaturí, Toram hodie uocant,utín Lupis occafione aconítí docebimus. In Gallía fane antenon multos annos aconití coerulei radícíbus ad purgationes etiam homínuim perículofa & capitali infcítía utebantur:quod & Io. Syluíus ín Gallis fuís reprehendit, & ipfe ín Sabaudia fieri obféruauí, [In CGalenilibello de medicínis parabilibus cap, 100. fuperftítiofam curam utne boa uesagrotéthuíu(modílegimus:Ceruí cornu fuper Panis dei facellum poníto; candelamt defupei accendíto,& ne ínterdíu accenfam oblíiuíone demíttito;& ín tempore fanctum Demufarím ínuoca to ac tellítorarmenta tua X uítam cuftodient. INoflratesquidam ualetudínis gratía bubus confer uandz pridie diui Martíni,hoc eft quarto idus INouembris cepas przebent autíngerunt, Sunt qui ad omnes occultos morbos, uífcerum przfertim,ut palmonís & íecorís , tam homínum quám pecoà rum;edendasofferant radículas rubíze fyluaticae, quam uülgo uocamus walomceift« ab excellenz 3o tía, & lábertraut,íd eft iecoraríam.INaícirur ín fyluís cantum & umbrofis locís;alía quàm uulegarís rubía agreftís,congener tamen:breuífor ea,caulibus rectis, folijs maioribus, fimiliter per genículara díatis, candidis flofculorum corymbís,de qua plura ín Cane rabído dícemus,ubí alyffi mentío inci^ det. Perítíores quídam noftratium,feptímo quoc die,(i domi fit pecus:fin abfít íntmontibus , pé fingulos menfes femel remedíum boc cum línctu(falem fic uocát)uorandum exhibent: quod ex he, deraterreftríuulgo dícia,baccís iuniperi,uifco de pyroarbore,& pulmonaría arboríbus adnafcen. teconficiunt;preferuatà morbís uifcerum, Ingerítur eís etíam contra omnes morbofas fufpícíones gentíanz quadam fpecíes,flore coeruleo, radicibus albís amarifTimís, & quafide indufiría decuffaz tím íncífís,unde alíquí uernacula língua radice crucíatá uocítant, alij movelqeer.INafcitur ín fíccis, afperís,& faxofis collibus, Celebratur eius praeconia, mooelgect, ift aller Ereuter ein eer. Príuatím 4o uero aduerfus lumbrícos & peftilentíz luem laudatur, "Tempore uerno,& apud nos menfe Maio potilfimum,ros mellítus interdum cadit, Graci aéromeli & drofomelí uocant,Ebrximannam , nos ftrí tas bimmelbung,id eft melccelefiehoc roremadidas herbas fi pecora pafcant, multi pefteim fe quíperfuafifunt, Chamzleontís nigri fuccus iuuencas necatangínze modo: quare à quibufdam ulophonon uocatur, Plíiníus.Helleboro nígro equi,boues,fues necantur:ítacp cauent íd, cum cana dídouefcanturIdem, ^ CircaScytharum & Medorum díctam Thracía regíonem, locum effe aíü£ uiginti fere ftadiorum fpacio, qui hordeum producit ; quo homines uefcuntur, equi greró & boues cateratp anímalía abflinent, Ariftoteles ín Mirabilibus, ^ Girramen quod nafcitur in Cilicia, ab ín« colís cínna díGium,ínflammatboues quz id frequenter comedunt dum eft uíríde,Díofcorídes.For fan & hzc aconití alíqua fpecies efitna Theophraftus aconít& defcribit herb& breue quz nihil fuper "So uacui habeat,frumento fimilem,fetníne tamen non fpiceo, Quod fi íta eftjnihil ímpedít quín etíam gramíni fímíle,aut quaedà eíus fpecies dicatur.Nam (ut obíter moned)aconítí nomen ad uarías for« inís& plurimum differentes herbas uagum uidetur, cum aliud cyclamini,aliud platani, aliud ferídís autirídís potíus folijs aconítum ab antiquis commemoretur,Sola ínexpugnabilís uenení uiís tabifis caomníbus íllísut uídeo, communis eft, 4| Prouenitapudnosnoxía quadáherba, qua non ips | fa folum boues abftinent, fed etíá gramine círcumcírca nafcente , lícet eodem equi uefcantur, R.üz ftíci quídi apud nos malum florem,alij malum Henricum appellát:ut atríplícís quodda fylueftre ce nus bonum Henricum, Caulis eí albus, pedalis,folidus,& fubftantía quadam humida mollit ínfar cius, Floreshírfutipurpuráfcentes,ín fpica congefti ut ín teflículo canís fece, femina rotunda inftar milij. Giuftu fubaflringít. Radíce albiffíma,nodís quibufda exafperata & ueluti (quamata(ut faxifra 6o ga alpina,cui folía quína funt fimilia fraxini folijs:& ut fanicula alba Hefforum)longiffima,ad quin que uel fex cubitos defcendentetqu&muis raro integra effodíaturzrecens plané frígida humída& ta. €u percipitur, V ítes uícítias corrumpit & frigore fuo ladít. Quamobrem diligenter à uínítoribus : 4 P3 DeQuadrupedibu: AA... DeQuadrupedibus | effoffa in aquam retjcitur,ne ín terra denuo compreliendere poffit. Plurímum circa eam gramínis . abundat.;Folijs caret, V ís enafcenti tanta,ut uel per pauímentum,fi quod obfiftat,eluctetur , Vere zantum prodiít, Flos folís impatiens, craffus,aquofus,íntra tríduum ui folís marcefcit, Natales eí ui . nez collíng,& prata fyluis proxíma, Autumno,ut audío,rurfus erumpít Eade;nifi fallor,egolethros . Plinij fuerít,de qua ílle lb s1.cap.is. Herba efi(inquit)ab exítio & iumentori quide , fed praecipue caprarü,appellata egolethros, Huius flores concípíunt noxíum uirus aquofo uere marcefcentes.lta . fitutnon omtibus annís fentíatur hoc malum,Ex hís floríbus apes Heraclez ín Ponto mel uenenaa tum conficiunt, Hec Plíníus:INec alíbí quícquam de ea alíud prodítum legi, Mel Heracleotícum(ut. fcribít R uellíus lib.s.cap.a1.)ex herba fierí candída commemorant,quae egolethrosuoceturt Símili —. ter ctíam Hermolaus Barbarus legít,tandf ex Plínío, Quanquam autem íllíus noftrz fuperfícíes ex ie álbopalleat,radíx albiífima fit:ex Plinio tamen de colore eius nihil cognouí: fed alía Plinij libro 18,. caa. herba alba uídet; panico fímílís, occupás arua;pecorí quog; mortifera, Forfan & haec aconíto "Theophrafti,quod frumento fimile facít,congener fuerit. Hieronymus Tragus líb.a. cap. 35. inter uitía frugum fexto loco deícribit herbam panico culmís nodísQq ac foliorum uagínís fimilem , pror. fus inutilem & uítíofam,ínter mílium GC panícum naícentem, Et mox alíam fuperíorí non díffimi- fem, fed longe maíorem:cuíus folía ab ínítio plane milium referant, longis & afperís aríftís armata, quz lapparum inftar ueftibus hzreant:ín aruís milio & hordeo confitís frequentem.Hanc aít ualde noxíam effe,& euítarí à bubus.Harum altera proculdubío erít illa Plíntj herba alba paníco fimilís, Hieronymus ípfe alteram phalarídem Díofcorídis effe cenijcít, quod ne fíimprolíxior ín prafentía non refutabo:alteram míliaríam Plínfj,quá ílle milium ímplícando enecare fcribit , cum ex duabus íllisab Hieronymo defcríptís neutra ímplicet, Forfitan autem ílla pofteríor non alíam ob caufam bubus noxia eft , quàm quod ínteríora partíum fuarum afperítate laedat, . (| Herbae íam díctee,qua zeolethron reor, perquám fimilis orobanche efl;nifi radice dífferret:& caule magís purpurafcentez & quoníam ea quoq; ad boues & alía quadam anímalía pertínet, díligentíus eam defcríbemus. Orobáche(inquít Díofcorídes)caulículus eft fefquípedalís,& interdum maíor, fubruber ; hírfutus; tener, fine folio, pinguís,flore fubalbido,Gc(alíás uebDin luteit uergente,radíce dígiti craflitudíne , &C cum arídítate flacceícít caulis;fiftulofa(cum radix aríditate flacceícít fcapus dehifcens ín rímas dííTi lic Ruellíus.)Hanc ínter quedam legumína nafci conftat, & ea ftrangulare, unde orobáchze fibí co enomérum ufurpauít,Eftur,utolus,cruda, & in patínís,afparagi modo(dum tenera efi; Pliníus)de codta:legumentís addita; coctíonem accelerare credítur, Hac Díofcorídes, & Plínius fimiliter fere, Inquibuídam codicibus adduntur & ifle nomenclaturz:Sunt quí cynomoríon, qui leonem appel: lent, Cypríj thyrfinen,lingua communis lupum, Plíníus etí& libro 22.ca.ultímo aítà fimilitudíne ca nini genítalís cynomorion ab aliquibus nomínarí;non mala neg) inconcinna fímilítudíne, fi planta contempletur alíquís: quae áradícefurgens,nudo, glabro fíngularíts caule;in fummo folía aliquot confercta,& ínter ea emergentes habet flores fimul, ec quafiín glomerem collecta omnía:qua forma canínum genitale ín fummo eft,craffius & quafi galerítum, V idímus nos eruíangína jjnec quícqua ínter ícgetes X legumína per zftatem frequentíus ínuenítur, Marcellus Vergilíus.Miror autem qx cum orobanchen fibi notam profíteatur;nihil interím dícatín Theophraftum,cuíus uerba cítatquí noh recte de orobanche fcríbit quod círcumlígádo fe herbas adnatas firáguletüVlarcellus etía íneps .. zíus effert,cirrís quibufdá círcumligado fe,(críbens)id quod Plínius quoc; Theophraftum , ut folet, ámitatus, libro 18.cap.i7.hís uerbis fcribit, Eft herba quz cícer enecat & eruum círcumlígádo fe, uc catur orobáche. Quauís Matthazeolus fe aliquid huiufmodi apud Plíniumlegifle neget: quí 8 ipfe ftx per hoc errore 'Theophraftumnon ímmeríto arguít.IN am Theophraftus libro y.de Caufis , cap, 42, fic fcribit; H deoGuyyu xao psum rp deoGo 76) vr rar Meceodota eta arra Noys Dedvesp , d) d» Aspád'topop 70 Banxous dulue a8 ju aaoQviulvoy, Hacc Graece apponere malui,ne quís non authorem,fed ínterpretem errorís ín« cufaret, Orobanche certe, ut fcíunt oculatíteftes,nequacj amplexícaulis eft : fed ola praefentía fua non attactas etíá necat,ut Matthaolus fentít:ego radícís hoc malefícíum effe putauerím,aut quía alí mentumomne uícínis fubtrahít,ut apparetex eo quod fucci pleníffima eft. Naícitur autem non ín; er legumína folum, fed etí ín aruís frumento et cannabi coníítís, Flores etíà ut caulís ad rubícund& 'colorem uetgunt,mínus tamen, magis G5 albicát, Cynomoríon apteuocatur, quod fummítate qua s flores contínet craffiore, & ínfra ed caule tenuiore,genítale canínum referat,ut Matthacolus obferg uauít:qui hzc etíáaddít,à ruftícís in Italía hanc herba uocarílup&,eo quod plantas uícínas deuoras re uideatur:alibi caudáleonís:;alibí torá;quoníd certo conftet ut prímum uacca hanc herbieuftaue rint;tauros ab eisrequírí, Alíasherbas tore nomínz ín Lupo ínfra demonfirabo ín mentione aco nítíOrobáchen frígída & fíccá e(feín prímoordíne Galenus & Aegíneta fcribunt. A recentí Gra: cía oíprioleon,quafi leeumen leoninum,autleonteos botane ( alíasleontobotanon »quod eft herba leonína dicitur, In Parifienfí agro tenía , a tenendo, ut arbítror(ínquít Kuellíus)quod tenací noxa Éabá,cícer,eruum & uíci& obuoluat:cíncínnísqp uel cirrís tancj brachijs firíctím amplexetur , ut ea penítus obfirágulet:uel quod peftís hzec pertínacius hareat ut manantía capítís ulcera, quae uulgus 2o 3o "t appellat tíneas,ín puerís.In aruís(ut aíunt)non prodibit, fi ín quatuor eorum angulís, € medio,rho T" | - dodaphnz ramulí pangátur:hoc eodemremedío putátlegumen omne à noxa uíndícari, Qui uolüt hanc frugum peftem prorfus aboleri , quínque teflas creta depingunt, Herculis eftigiem leonem firangua Bos & Vacca eL F3 A5 firangülantis referentes, & ín quatuor agrorirm angulis atqj in medío collocant, Sunt qui delineata eo modo teftam ín area tantum mediía;uthanc amolíantur pernícíem,iubeatobrui, Democrítus 3€ firtiat orobanchen herbà confeflím abigi,fi mulíer qua ín menftruiís efl , folutis crinibus & nido corpore, gallum ín manibus tenens,aream círcumeat, Ita iralídíora coalefcere legumina teftantur, uí hac füperftítione funt imbutí;quíppe cum herba gallínaceum uerens gallum delitefcat , Hzc Kcücllius Apparet autem nonrecte cognítà ei orobanchen fuifTe , cum legumínibts eam obuoluí, fuisqg ea brachtjs amplexarí, Plinium X Theophraftü fecutus, fcríbat: quod aut falfum eft, aüt alía Díof-orídis alia Théophrafli orobanche fuerít quod míhí uerífimile non fit:feré ením una uníus ret .. tademubígy noxa eftldem R uellíus libro i.cap.8,orobanche folía pínguía tríbuít,cum Diofcorídeg o eam fine folijs facíat:fed excufatí poteft quód omníno breuíífima caulió haeretía & alternis dicefta habeat,ut nulla uíderí poflint nífí quís de proximo íntueaturiquod auterh ín fummo caule folía 41i; quot eí confercia fint,ut Marcellus teftatur,nufquam uídí, Hoc ínfuper obfertrauí guftu fubdulcem elfe, ut non fit mírum ín cibís recipi folitam:;floríbus fuauiter oderatis;cauiís, obloneís, ín cacumine fpicatim harentibus,fícut ín cynoforchíeundem radící thyrfo ac floribus colore etie cluteo candé dum:radícem craffam, nodofam, plurímis capillatam fibrís, Cypríos thyrfinen appellaffe fufbicor, qtiod tota fere thyrfus fit,íd eft Ícapus plané rectus, Ab ímperítís quibufdam falfo hypocifthídís nos míne appellatam olím audire memini, Qui picturam eíus defíderat, ín Germaníco de plantis libro Hieronymi Tragíreperíet, inter fatyría(ut uocat) nono loco: ín quo míreris cur flores eí neget, cum eofdem imago adiecta depíctos exhibeat:IN afcítur(ínquíbín humidis & umbrofis fyluís mefe Mlaío; '&o Catile pingui fatyrío fimili, coloreligni aut fungorum ín fyluís nafcentium, radíce multís íntrícata fi brís,ut ín Phu & elleboro nígro: V ítium omnino inter herbas,utapparet: Hac Tragus, dpAconi .. to nullum pecus, nullum anímal pafcítur: etfi fructum & foltum nil nocete pradícent;uíni mortife ram ín radíce tantum haberí, Boues,oues,(umenta,omnem quadrupedem necat, impofita uerens dís foemínei fexus radíce, folio quidem íntra eundem diem, uellíus, Egoín mótibus círcaíp(a uac carum fabula € tuguría paftorum magnam fxpe cozruleí precipue aconíti copiam uídi,nam cuni à bubus non attíngatur, copiofiffimum prouenít, Quemadmodum & alía quadam herba mire frez quens circa eadem uíret,qua fimiliter boues abftínent, bonam uel bóne Germanice uocs t; cubíitali autaltiore caule,erecto; folijs incanís lapathí quodammodo (fibene memíni ) fígura,floribus luteis, odoratís,fed parum grato odore, calendulz fimílibus,minoribus tamen & anguftíoribus ín capituli 3o círcuítu folijs, Herbam líxíuio ínfjcíunt,ut flauo colore íd commendet: Hanc caltham alpinam uo; carelícebít,donec alíus alíud nomen adferat, | Eft & alía qua boues abhorrent, amplexícaulís, an: nua,conuoluolo fimilis natura folijs&, qua etíam proxime ad paganícum frumenti hedere folíjs für pra defcríptum accedunt;acutíora tantum nigríoratp funt: cuíus & femen refert figura tríangula, fed mínus eo ac nígríus eft: Hínc quog lingua uernacula ft:bwatt$ winten,íd eft uolucrum níerum appellaturtab alijs fpirz,eó quod colículis (uís tanquam filis tenuibus proxima quagiíntricet, & ir — retíta ín folum deprímat, Radíx palmí longítudínem non excedit fimplex,rotüda, Luxuría omnís ín colículos abít,quibus color fpadíceus,genícula ut in polygono, Flores plurími, albí, exiguí, ins odori,ínfipídi.Naícítur cum alíbi,tum ínter cannabín,eamG ínuadít, Hanc Hieronymus Tragus libro 2.cap.35.orobanchen propter fimile maleficíum effe fufpicatur, non affirmat tamen cum defcri 4o ptio ueterumlonge diffideat, Poftremo quzdam blaEEen Germanis dícta;ut audio(perfonatam effe . cenijciofolis latís,cum rore madída à bubus depaícítur, ínflateas adeo, ut aliquando rumpantur, nífi curfu apítatiíncalefcant,& per aluum refjcíant, In Burgundía frequentíus hoc malim eueníre ! aíunt,quod maíor eíus herbze illic copía fit, Cumrore non madet, obefle negant, & appetí alíoqui abipfís, «| Conuenithuic loco etíam machinze deícríptio,quáquam communis omníum maiori quadrupedum, qua claufa iumenta bouestp curentur, Machína ígitur (inquít Columella) fabrícana da eft, ut & propíor tutust acceffus ad pecudem medentibus fit,necín ípfa curatíone quadrupes re luctandoremedía refpuat.Eft autem talís machinas forma:R oboreís axibus (affibus)compíngitur fo lum,quod habet ín longítudínem pedes nouem, & in latitudínem pars príor dupondíum femí(fem . (pedes duos & fémís, V egetíus)pars pofterior quatuor pedes,Huíc folo feptenum pedum flipites re 3o cti ab utrogplaterequaterní applicantur: fj autem quatuor angulis affixí (unt, omnesá tranfuerfis fex temonibus quafi uacerrz ínter felígantur,íta utà potteríore parte,quelatíor efl,uelut ín caueam quadrupes poflit índucí,nec exíre alía parte prohíbentibus aduer(is axículís;primís autem duobus fiatumínibus imponitur firmum iugum (tranfuerfum tígillum ad modum íugi, ad quod equorum capita uel boum cornuarelígantur, V egetius)ad quod iumenta capífirantur,uel boum cornua reli gantur;ubí poffunt etíam numelli fabricari, ut ínferto capite defcendertíbus per foramína regulís ceruix teneatur:ceterum corpus laqueatum, & diftentum temonibus oblígatur,fíci ímmotum ani mal medentis atbitrío eftexpofitum. |^ Hzc hactenus. €«| Deinceps de morbis fingillatím dicemus,generalibus primum & contagíofis, poftea réeliquís,- Morbus quíappellatur malis ( de quo etíam ín Afino íam díxímus ) díuerfo genere paffionum emi; 6o grans,equínígenerís perplures contagione confumiít, boues quog ídem ínterficít, fed à diuerfis dis. uerfo nomine uocatur,Sí quando bouem tentauerit,iftís agnofcítur fíenís; Brít bos pilo horridus &€ ifís,ftupentibus oculis,ceruíce deíecia (altuis aflidue per os fluentibus, ínceffus pigríor, (pina x£« AÓ uadrupedibus. i idior,faflídium maxiímum,pauca ruminatío:cui fi ínter initía fubueníre rentauerís, dí[crímen eua» det:fiper neglígentíam adhibeatur tardior cura,uetuftiorís morbi non poteft fuperari pernícíes ros borata. Inter exordíaigítur adhibebís remedía quz fupra defcrípfímus tanquam aduerfus omnes morbos,qua parantur ex fcíllauellupíno & cüpreffo;uel allío;uel marrübío,uel amurca: uel thería cam díapente, &c, Sí porcínum ftercus, przfertím fuis xgra; bos deuorauerít, flatím peftilentíam contagíonís folius malleí(malidís)fuftinet morbi, Quí cum femelín gregemuel armentorum ucl dos mítorum íncefferít iumentorum, ftatím omnía anímalía quieleuem füfpítionem habuerínt, de pofz feffione tollenda funt, & diftríbuenda íllís locís,ubi nullum pecus pafcítur,ut nec fibí ínurícem nec alijs noceant, Confeftím(ínquít Columella)mutandus eft coelí ftatus &€ in plures diíflributo pecore logínqua regiones petédae funt;atgp íta fegregádía fanís morbídi;ne quis ínterueníat quí cótagíone 1e cateros labefaciat, Na pafcendo herbas ínficiunt,bibendo fontes,ftabulo pratfepiatet quamuis fani boues odore morbídorum aff lante depereunt, V (cy eo etíam mortua cadauera ultra fínes üillz pro ijcíenda funt, & altíffime obruenda fub terrís,neforte ipforum corporum(balítu ) ínterna fanorum contíngantur & pereant, | 4 « Vno quidem uocabulo peftilentía appellatur,fed habet plurímas fpecies quas enumerare nó . lícet:facilius ipfa príncipíaa diligentibus intellíoi poffint. Eft ítagj humidus humor (humida malís) quoties per os &€ nares humor effluít bobus, faftídíum egrítudo& confequítur,Eft fíccus, quotís es nullus humor apparet, fed anímal quotídíe macefcít & fit deteríus, nec íuxta confuetudínem aps petítcíbos, Eft artícularís,quotíes ínterdum de príoribus,interdum de pofleríoríbus pedibus clau dícantboues,cum habeantungulasfanas, Eft & fubrenalís,quoties à pofteríoribus debilitas appa 1 ret,& lumbídolere creduntur. | Eft farcímínofus , quotíes per totum corpus bobus tubercula exe- untaperiunt fe,& quafi fanantur,& íterum ín alijslocís exeunt, Eft & fubtercutaneus,quotíes hu immor peífimus ín diuerfis partibus corporís bobus erumpit & decurrít, Eft elephantíafís quotíes uclutícabíes mínutz cícatríces exeunt extra coríum,& ad fímilitudinelentícule, Eft manía, quae infectís bobus erípit fenfum,ut nec audíant more folíto,nec uideant;ex qua paílionecelerríme mo ríuntur,quamuís hilares pínguesqpuídeantur, Flí omnes morbí contagione funt pleni, fí unum : ariímal apprehenderínt,celeríter ad omnía tranfeunt,& fic interdum aut íntegrís armentís, autom níbus domítís afferunt ínterítus,Sed de malíde morbo , eíus nomínibus , differentijs &€ remedijs plura dicemus ín Equís,nunc ex V egetío & Columella boum contra hanc peftem remedía fubíun camus, Euíncendi funtigitur quamuis peftíferí morbi, exquifítís remedijs propulfandí,Panacís so & eryngt] radíces fcenículí feminibus míícendae, cum defrutí ac molítí trítícífarína,candentíG 2a qua confpergenda,cotp medícamíne falíuandum aegrotum pecus,Columella, Panacemá feplaíías ríjs compara.Eryngíon autem herba dícítur,qua ín líttore nafcítur prope undam marís, florem ha- bet quafí aureum uel galbíneum,folía eíus funt quafi folía carduí fyluefirís , nter arenas líttorum largiífime fpargítur;has effodíes, & ín umbra fíccatas feruabís,aduerfus morbum tam equorum dj boum plurímum profunt,Potío ex eís componitur ífta; R adícum panacís & eryngij & femínís fces nículí,fíngulorum uncías ternas paríter deteras dílígenter,addasqp farínze trítíceze fextaríum,íta ut príus frumentum frangas & molas:quz omnía de calída feruente confperges,& cum melle uel fae pa nouenas offas fíngulís díebus dígeres, Vegetíus, "um paríbus cafíz myrrha d & thurís ponde ríbus,ac tantundem fanguínís marínz tefludínis míícetur potío , cum uíni ueteris fextartjs tribus, 4o & íta parua res ínfunditur.Sed ipfum medícamentum pondere fex uncíarum díuífum,portíone c. qua per tríduum cum uíno dedíffe fat erít, Columella, Sanguíne marínz teftudínís collíges, Sc cum uíno per os dabís:quá quía ínueníre difficile efl; uulgaríum teftudínum prodefle zfiimant: Quod utrum beneopínetur,ufus uíderít.INam auctores de terreflriimarína legendum puto)tefiudíne tra ciauerunt,Puluerem etíá cafíz fíftulg,nec non etíam thurís prozequa parte admifcebís , ex eo una femunciá cum fextarío uini ueterís ín díe per nares bouís ínfundes;Quod medícamentum per rríc duum facíes, Morbí quog quos fuperius nomínauímus amarí funt,& nó nífí amarís potíonibus fuperantur,.INam contraría contrarijs potionibus curantur ratíone medícínaeídeoty puluerem herz bz ab(inthij & crudorum lupinorum,herbe quog centaurez uel peucedaní zquís ponderibus dili genter mííceto, ín fextarío uíníueterís trína cochlearía fíngulís díebus, addítís unctjs tríbus oleí, 4o pet os dato, Veget. INoflrí etíam paflores & opílíones abfinthíj flores arídos contrítos fali&y permíe ftos,ouíbus ac bubus prebent,quotídíana experíentía edoctí,omne genus ínteríores morbos abí(in thío curarí, dolores fedarí,&€ excrementa purgarí,Híeron.Tragus. — Przefens aduerfus peflemre medíum cognouífmus radículz,quam paftores cófilíginem uocant(alij pulmonaria, alíj tantundem radículam, V egetíus, )Ea in Marfis montibus plurímum nafcítur,omnít pecorí maxíme eft faluta rís,Laeua manu effodítur ante folís ortum:fíc ením lecta maíorem uím credítur habere , V fus eíus tradítur talissAenea fubula(acu uel acuto cupríno)pars aurícule latíllima círcumícribítur(quafiín círculo fígnatur)íta utmanante fanguine tanquá o líterz ductus appareat orbículus.Hoc & íntrin fecus & ex fuperiore parte aurículae cum factum eft,medía pars deícrípti orbículí eade fubula tran fuítur,& facto foramíní prdíctaradícula ínferítur:quam cum recens plaga comprehendit, íta con 6o tínet,ut elabínon poflit.In eam deínde aurícula momniís uís morbí,peftilensy uírus elícítur, donec pars quafubula círcumícrípta efi demortua excídat, X mínima partís iactura caput coníeruatur, Eft Eft autem confilígo herba illa quam Germani leneErut;id eft pedicularíam uocant ( am hac quo ut ueratro albo contra pedículos pecorum utuntur)alíqui fc elangenwurncd:Gallí pedem leonís,uel pomeleam,íd eft pulmonaríam,Sabaudi Marficam herbam : Grací recétíores ueterínartj díapyron, íd eft feruídam GC ignea facultatís herbam.Eft ením temperameto calídíffimo, per omnía fererjídem quibus ueratrum nígrum uíríbus pradiíta, Plíníus à IVlarfis repertam fcribít, & índe Sabaudicum nomen factum uídetur.Cum filigíne nihil plané commune habet, ut fufpicer Latinos cum Graecam uocem díapyron ímítarí uellent, &zà v4 zrveov, id eft trítíco; cuius fpecies filígo eft,üocem compofítam credídifTe:cum ab igne potíus defcenderít,ut íam ofiedí,Ineft autem feruor illeradící & femíni pr&s cípue.Non aliud uidetur enpeaphyllon Plínijiconueníunt ením numerus folíori & uis cauftíca, Lís 1o quore efus qui per ígnem elícitur ín uítreís uafíssin nonnullís Sabaudíz locís aduerfus peftem homi nibus quog) propinant,ut(udores moueat, Cartera que de hac herba cognoui, quía nihil ad anímas lium hiftoríam pertínent,ín aliud tempus differo, Confiligo fi defit,ellebori nigríradicíbus eode fuc. cefTu,non bubusfolum; fed equís etíam & fuibus medicandís utemur. In equis tamen cutí pectorís foratz radicem ínferunt,non aurícülz ut ín bubus & fi uibus, Cornelíus Celfus etíam uifci folía cum uíno tríta per nares infundere iubet, Celumella; Suffimenta quog plurímum íuuant, fulphur; bítua men,allium,oríganum,femen coríandri, carbonibus iníperge, & cooperta boum(capíta)fupra uas; ín quofuffímenta íncenderis,díutifTime continebis,ut fumus eorum capíat,ac nares impleat, atcp íta ad cerebrum & ínterna falutari remedío penetret,Sed & totum fuffíre percommodum eft;ut ab eoa eem morbo pernícíes expellatur,& catera peflilentíze contagío noncoínquínet, Vergilius ín Gies 3o orgicísboumpeftem hís carminibus defcribít: — TU ) 1 | ^ Ecceautem duro fumansfub uomeretaurus — Concídíti& míflum fpumís uómit ore cruorem: Extremosq cíet gemitus:ít tFifiís arator | Muoerentemabíungens fraterna morte fuuencum;: Ate opereín medío defixarelínquítaratra, ^— INonumbrzealtorum nemorti, non mollía potfun£ Pratamouere anímü;non quiperfaxa uolutus Puriíor eleciro campum petít amnís:at ima Soluunt latera;atq oculos flupor urget ínerteís: Ad terramiy fluít deuexo pondere ceruíx; In RhztíaFieluetica prope thermas Fabarías pagus eft "D óittte appellatus, ubí cum peftilentía pes cori íngruít,Íchedas quafdam magícís characteríbus defcriptas & funiculo allígatas fupra uíam exa tendunt, pecudes ut fubtus tranfeant ímpellunt;Sic peftem illíco fínírí atunt.Schedas illas 4 mago quodam anteannos centum dono fe accepíífe teftantur,ut reconcilíarentur,;cum ille à uícíno monte 39 deducto dracone herbas & fruges qua duxerat proftrauiffet, Peftilentem ín quadtupedibus luem ruttíci uartjs nomínibus uocant, £9 fferben/9as dád/ ver fc:belm. | ER quando conquerantut pecoranoxiío uento afflata efIe,9as vibe fyein ein afelter oer bófen wint temmen,quod ex info, lito tremore apparet: Huíc malo medentur aflrantía fiue ímperatoriz herbae radíce, quze luna crea fcenteeffoffafit, «| eceftro quo boues ínfeftantur, & ín furorem aguntur nonnunquam, ínter íri fectatraciabímus, 4| Generalía ígitur remedía aduerfus morbos generales cotagíofosá retulímus, nunc aduerfus ualetudínes,que fingulís animalibus accídunt,nec ín alía tranfeunt,remedía fabiun; gemus, Vegetius, &[Hactenus ex Vegetío & Columella de malide & peftüetibus morbís diximus: quibus adhuc addedum uídetur malum quod Ariftoteles «octeop uocauit, quam Theodorus Ciaza, neício quaratíoneftrumam tranflulit:Euenit ftruma(inquit)ut calidíus frequetíusi fpíretur:quod 4o denicg ín homíne febris, idem in boue flruma eft;índícium morbi; ut demiIz aures flacceant, & ut comedere nequeantibréuí moríuntur, adapertis& pulmo ínfpícítur putrís, Hzec Gaza ex Aríflos tele,libro 8,cap.as. Girammaticí «eaecy exponunt fíccum,arídum, & fríabile:& xeaueoxy morbum af uearium,cum uermes & araneí ínnafcuntur. In fuibus etíam Aríftoteles pauló ante de eodem morz bo xe yay dixerat(fi recte habent codíces excufi) capitis dolorem & grauítatem defíníens, quí plus res fímul ínuadat,& tríbus uel quatuor díebus perímat,interdum tamen uíno per nares ínfufo cure tur. Ventrís etíam profluuíum íncurabíle eodem nomíne uocari fcribít.Branchum etíam(Gazarau cedínemreddípDín fuibus morbum eíIe Aríftoteles ibídem prodít, in quo maxille precípue & para tes circa branchías inflammentur:eum( ín alijs quoq; corporís partibus fierí,ut pede uel aure ínter dum:putrefcere protínus membrum & ulcus ferpere, donec ad pulmonem deueníat,quo tacto,mor jo tem fequí;crefcere hoc uítíum celeríter,nec poffefuem quícquam edere cum íta egrotat;curari à por catijscum malum adhuc modícum fenferint,haud alío modo quám tota parte abíciffa qua Coeperít, Albertus Magnus Graeca uoce corrupta crocharon inepte nomínauit, íneptíor etíam cum uocem Arabicam efle aít:rectt ueró,ut íadíco,mali origine facit defluxu capítis;addítexperímento confta re,heptaphyllon(uelut uulgus uocat,tormentillam)rum bubus tum equis faluberríme contra hane luemín potu paftüuedarí, Facomnía hoc loco referre placuít : queníam xexéeoc Ariftoteli díctus morbus;tum ín bubus tum fuíbus,non alius míhi uídetur quàm malís humida à V egetío & recentio ribus Gracís appellatus : quibus cum etíam branchus propter perículum, eíusip celerítatem & pul. monís noxam couenít, differt autem quod ín quibufuís etíam extremis partibus incipíat,ijsQp fectís curetur, lNonalíus etíam quàm malís humída uídetur morbus illeboum, quem Italí uulgo, ut Pe« 6o trus Crefcentíenfís (cribit,euttam robeam uocant,Is inuadít ex pabulo potüue nímío,precípue poft humídas depaftas herbas, & propter otíum & aéris humiditatem. V ultus & oculí inflantur:&; nifi curetur,bos morítur, Curatur aüt detracto fanguine fub língua;hoc modo; Due glandule fub lingua 48 De Quadrupedibus culti acuti mucrone pluríbus ínlocis fecantur,& fanguis copiofe demítur, Fítetíam fuffitus eum thure ad nares bouis, €jINullo autem tempore, & iníníme aflate;utíle eft boues ín curfum concís tarítnam ea res aut cít aluum,aut mouet febrem, Sunt autem febricírantis bouís figna , calor totíus corporís,maxime círca os,línguam,& aures,manantes lachryma,caput grauatum, & nutans;oculí lippi, comprelli(femíclaufiet íntrorfum ceu ín fotream recódití;fluidum faliuís os;calídus, longior, & cum quodam impedimento tractus fpírítus;interdum & cum gemíru;uenarum ínquíetudo , cíbi faftídium,Caufz funt;ímmoderatus abor aut calor, Fere ením egrotant boues cum laborauerínt propter aftus;aut propter frígora,aut propter nímíum laborem,aut otíum dítturnum , aut Íí cum exercuerís flatím fine interuallo cíbum potumüe dederis, Conuenit autem febricítanti abftinerí cí» bo uno díe;Poftero deinde exiguum fanguínem ieiuno fub cauda emíttí , atqj ínterpofíta hora mos díce magnitudínís coctos braflica colículos trigínta ex oleo & garo (liquamíne) faluíatí more de^ mítti(dígerí)eamét efcam per quíndp díes íeiuno dari, Praterea cacuminalentiící autolez , uel tes nerrímam quang frondem,aut painpinos uítis obijcí,tum etíam fpongía labra detergerí,& aquam frígidam ter die praeberi potandam; Quee medicina fub tecto fieri debet;nec ante fanitate bos emita tí, Columella.Ex umbrofis locís accípiens gramen & lauans;, febrientí bouí uorandum porrigíto: autuítis fímilíter folia, Aqua autem illi frigidífTima danda eft,eatpín loco tnaxíme umbtarilí,fed ex: pofito fub dío, Quínetíam fpongía perfufa aqua;tum aures tum nares ipfe perfrígerandze funt. Alij faciem bouís,eastp partes qua fub oculís collocantur; flíginate inurunt: quas poftea fpongía lotio calido & ueterí madiídata,bís fouent fingulis diebus, donec décidant ípfz efcharze,ulceribusd cíca- tríx inducta fuerít, Aures etíam exafperantur, donec fanguis uídeatur effluere, Sunt quíleuígan- tes farínam uíno;eam comedendam apponant, Alij ubi laueruntmuría,bouem amículís tegunt & calefaciunt, Altj cytífum ex uino porrígunt, Didymus.Conducit eis uictus ratío frígída:quamobre àlabore ceffent,& ínlocofrígído contíneatur falicum fróndibus & pampínís obtecií, In cíbo etíam falicum frondes conueníunt,& quz refrígerent herbe, & hordeum ínfrígídatum, Sí plenfores uíde buntur,detrahatur fanguís. Aquam bíbátde malís àcídis & prunís , ipfatp mala & pruna comedat, . Petr,Crefcentíen(is.Bos febrícítans perfunditur aqua, & perungitur oleo & uíno tepefacto.Sítienz ti datur frígida. Sí hàc non profícitur,demítur fanguís maxímeaà capíte, Varro ut Petrus Crefcent. cítat;Ego hac nufquam apud Varronem reperíineg ín hís qui publícati funt librís Varronis ulla pecorís remedía leguntur,negy in Geoponícís Gracís ex eo quícquam inter remedía profertur, q|Bubus perfrígeratís uinum nigrum ínfundendum eft, Florentínus, | €|Bosoffà nondeuora. bit,íilupí caudam ad prafepefufpenderis,Paxamus .Suís fimum fi forte deuoreturà bubus , l«dít smírum ín modum, Pracípueaute quod egerít fus«gra peftilentiam facere ualet, ut fuprá díxímus: procul ígítura prafepíbus fues arceantur;nec mínus gallina. INam bos cum gallínz fímum ínter pa bula fumpferítftatím nimío uentrís dolore torquetur, ínflatustg morítur : Cuí hac ratíone fuccurrí conuenit, A píj femínís uncías tres,cumíni fextaríum femiís,& duas líbras mellís commifce, & tepís - dum per osínfunde;ac tam díu ambulare compelle, & confrícandum cura maníbus plurímorum, donec uentrem potío moueat, Gííni(uox corrupta ree cum uíno deterere, & per os dare creditur falutare remedíum,Líxiuium quocp ex arbore ulmi uel cuíufcung generís líení cínerem, dummodo bene coctum,cum oleo mífcere; € liquidum ac tepidum diíffundere per fauces, aduerfus ftercus(gallinz)plurímum prodeft, V egetíus, Pro Gifni forte legendum folía fící, nam A bfyrtus e- quis hoc uenenoperíclitantibus folía caprifíci triduo ex aqua tepída bibenda przbet, Alía etíam có tra bocmalum remedía equis adhiberi folita apud V'eterínaríos leges, Míretur autem alíquís cum adeó noxium fitftercus fuillum,iumento tamen cuí natura excíderitloco remedij ín potu daría Ve getiolibros.cap.o. €| Bupreftín infectum fí bubulum pecus deuorauerít, tantopere ínflammatíos nibus torquetur,ut & rumpatur,& non íta multo poft efflet halitum extremum, A elíanus,In Circa cís Geoponícíslibro i7.cap. 17. Paxamí uerba inícripta e Bazeresec duo Latíni interpretes de bus preftí uertunt,ego potíus de uentrís boum inflatíone uertendum íudico: ut níhíl referat an Bs pars tícula hic íntenfíua fít,an-ad boues propríe pertíneat.Quanquam ením ex bupreftí infecto uorato turgeat & ínfletur uenter; ídem tamen affectus alías quog; ob caufas ínterdum ínuadít: Mulomedi- cí in equís xsvózeuciy uocant,íd efl v3 sev" stoà Ae yév(G znpiauy roi tuQvesciy:fít autem talís ínflatío alíás ín uentrículo,alíás ín ínteftínís. A ccedít quod in Geoponícís caput íam cítatum e$ Bazreresue ínfcribitur pere non per sín penultíma:Et Columella tría ín Geoponicís capíta , de crudítate , bue 20 3o 4o $9 preftí,& tormínibus ínfcripta,fub uno de cruditate comprehendítnulla bupreftís mentíone facta, fonitum autem uentrís & ínflatíionem tanquam figna & fymptomata crudítatíis non omíttít, Sed ídem fortaffís remedíum utríg; malo conueniet,quod Paxamus íta przfcríbítzAduerfus hanc noxa quídam oleum ín nares ínfundunt bubus:alij caprifici eroffos aqua diluunt & naribus ínfundunt, :- :Diofcorídes certe poft uomítíones & clyfleres, carícasin cibo prodeffe docet, & cum uino potum earum decoctum aduerfus bupreftín ínfectum;Czeterum oleum bubus per nares ínfundí donec ru | xXGtent ad ínflatíonem fedandam,ín Plíníolegítur:INec tamen negauerím oleum contra omnia uene- na bíbícum alíás,tum ad uomítum prorítandum,Bupreftim herbam magna ínconftantía Grzcí ín 6o laudibus ciborum etiam babuere. lídem& remedium ranquam contra uenenum prodiderunt: Et ipfum nomen indicio eft,boum certe uenenum efle, quos diflilire dezuftata fatentur ; Quapropter nec. Bos&Vacca. C, Lib. Ll — 49 nec dehac plura dícemus; Hac Plinius. V ídetirt autem anímal bupreftín, quod bubus uenenofum eft;cum herba eiufdem nomínís confundere,ideoG Girecorum íncónftahtíam reprehendere,Legis tur fane apud Híppócratem bupreftís notrien olerís fylueftrís;& erammatíci quídam finapi fímile faciunt, Rarum ín]talía(ínquít Plíntus)anímal bupreftís eft.longipedi fcarabeo fimillimum . Fallít ánter herbas bouem maxíme;unde & nómen inuenit; deuoratumdp tacto felle ít inf ammat,utrum pat.'Nouerunt nunc etíam(utín commehtaríjs ín Díofcorídis librum à , fcribit Maicellüs Vergilia us)Italíe rura hoc malum: uídímust nos peremptum aliquando eo ueneno bouein, Non fatis taa men oftendunt rüfítíci eíus anímalis formam;díuerfisy appellationibus díuerfis locís & díuei(3 for ' ma defcríbítur & appellatur, Hzc ílle,Et rurfus ín librum 6. Bupreftís inquíonunc Ífrequentíor Ita to liz eft quám agreftis fortuna & res patíatur;ínterempto quotídíe boue inuenírí agrícolz lamentan tur.Sed de bupreftifuolocoplüra, [Eft etíam paruarana ín arundínetís & herbís maxíme ui, uensjmüta ac fine uoce,uíridís,(i forte haurfatur,uentres boum diíftendens, Plinius. «I Magnam" etíam perniciem fpe affert bírudo haufta cum aqua:ea adhaerens faucibus fanguínem ducít(trahít) & incremento fuo tranfítum cibis pracludít:fi tam difficili loco eft(ínterius) ut manu detrahí non poffit, fiftulam,uel arundinem ínferíto,& íta calidum oleum ínfundiíto: nam eo contact anímal có fcflím decídít.Poteft etíam per fiftulam deuflí címícis nidor immíttí, qui ubi fuperponitur igni, fua mum emittit, & conceptum nídorem fiftulaufqg ad hirudinem perfert,ístg nídor depellit h&rentem, Sítamen uel ftomachum,uel inteftínumtenet,calído aceto per cornu ínfufo necatur: Has medící, nas quamuis bubus adhiberí praceperímus, poffe tamen ex his pluríma etíam omní maiíorí pecorí 1o conueníre,níhil dubium eft, Columella, A duerfus hiruínem ab equís haufta plura uíde apud Hí ps píatros, & ínfra ín Hírudine ínter aquatíca aním alía.Incautí quocp uorant íntérdum ataneos,& re- uomunt Eft etíam mortifer ijs ferpentis íctus,eft & magnorum animalium noxium uírus, nam & uípera, cxcílía fepe cum ín paícua bos ímprouíde fupercubutt,laceffíta onere morfum ímprimít: IMusi araneus,quem Girzci yvy&Asy appellant, quaimuis exiguis dentibus ( paruí quídem corporís . Vegetnon exíguam peftem molítur, Venena uipera depellít (uper fcarifícatíonem ferrofacta her ba,quam uocant perfonatam,tríta & cum faleímpofíta: plus etiam eiufdem radíx contufa prodeft; VelSymoníanum trífolium(caret eo Germanía)quod ínuenitur confragofis locis , efficaciffimum, tradítur,odorís erauís,neg; abíimilís biruminí,& idcírco Cirecí eam &eQtAzioy appellantnoftrí aus tem propter fíguram uocantacutum trífolíum:nam longís,& hiírfutis folijs uíret,caulemtp tobuflío 3o rem facit, quàm pratenfe, Huius herbz fuccus uíno mifius infundítur faucibus, atq; ípfa folijs, cum fale tríta malagmatís more,ícaríficationi intendítur(ipfa folía cum fale tríta imponuntur, Veget.) uelfíhanc herbam uírídem tempus anní negat, femína eíus collecta , & leuígata cum uíno dantur potanda,radícesQ cum fuo caule trítze, & farína (cum fucco caulis & farína.hordeacea, Veget.) & fale commiftz ex aqua mulfa fcaríficationi fuperponuntur,Eft etíam przfens remedíum ; (i corte tasfraxínitenera cacumína quíncp librarum cum totíde uíní,& duobus fextaríjs olei, exprefi uma fuccum faucibus ínfundas:itemt cacumína eiufdem arborís cum fale tríta lefz partí fuperponas, Cacilíz morfus tumore, fuppuratíionemt& molitur.Idem facít etíam murís araneí.Sed illius fanatur noxa fubula znea,filocum lae(um com IND Wed címolía ex aceto línas, Mus perníciem;quam íntulít,fuo corporeluítinam anímal ipíum oleo merfum necatur,et cum imputruit,conterítur,eogs 4o medícamíne morfus murís araneílínitur(confrícatur.) V elíí íd non adeft,humordj oftendít íniuría am dentíum,cumínum conterítur,eicp adijcítur exiguum pícís líquídze,et axungis,utlentorem ma lagmatis habeat,Id ímpofitum perníciem fubmouet. V el fi antequam tumot diífcutíatur, in fuppura tionem conuertitur,optímum eft íenea lamina(uel cauterío collectionem aperíre, V eget.) refecare, & quícquíd uitíofi eft infirere;atqy ita líquída píce cum oleo línire:folet etíam ípfum anímal uíuum creta figularí circundarí:qua cum ficcata eft,collo boum fufpenditur:ea res ínnoxíum pecus à mor fu murís aranei prbet, Columella, Mures araneí,utá ruftícis noftrís audio , apud nos quidem mis nusuenenofi funt morfu:fed aliud malum ínferunt ungulas boum ín ftabulís erodentes, Quodad moríum,magís conquerüturide muftelis: quibus uulneratas partes,pelle muftelina eum ín ufim referuata demulcent. V íperz & colubri iniurías Vergilius ín Georgícís exprimit ; hífce uerfibus; $o Sape fub immotís prefepibus,aut mala tactu Vipera delítuít:coelumd exterrita fuot? Auttecto affuetus coluberfuccedere,etumbre, ^— Peftísacerba boum,pecoríG afpergére üirus, Fouíthumt:cape faxa manu,cape robora paftor, Tollentemá; minas, & fibila colla tumentem Deijce:íami fuga tímídum caput abdíditalte, ^— Cum medij nexus,extremaet agmiria caüdae Soluuntur,tardosiy trahítfinusuluimus orbes, ^ Síbou£autalíam quamuís quadrupede ferpens momorderít,melanthij acetabul&,& quod medíci uocant fmyrníum, conteríto ín uíní uetérís hemís na.Id pernares índíto,& ad ipfum morfum ftercus fuíllum apponíto:Etídem hoc (fi ufus eüenerit) homini facíto,Cato.INon defunthodíe quí allium cum butyro coctum ín aqua pecori 4 ferpentibus morío exhibeant.Infeftant boues tum redíuís,et pedículís, Aríft,Rícinus nundjín fumentis cíegnit, . ínbubusfrequens,Pln. q[Eft & ínfefla peftís bubulo pecori, coríaginem ruflící appellant, ciim 6o pellís íatergorí«dorfo)adharet, ut apprehenfa manibus deducíácoflís non poflit, Bares non aliter accídít:quàm fi bos aut ex languore alíquo ad macíem perductus eft, aut fudans ín opere faciendo tefrixít,aut ft fub onere pluuia madefactus eft Qua quoniam perníciofa funt,cuftodiendum eft,ut " ! é | t r IE A 2 1 b Eo $o De Quadrupedi us cum ab opere boues redíerínt,adhuc xftuantes anhelantesty uíno afpergantur, & offz adipis ( of fula panís uino ínfufa, V eget.) faucibus eorum ínferantur, Quod fí pradíctum uitíum ínbaferit, proderít decoquere lauri, ea calda(& cum calída, V eget. )fouere terga,multotpoleo & uino con fefiim fubigere,ac per omnes pattes apprehendere, & attrahere pellem(et uelutà coftís feparare, Ve getíus)lddp optíme fít fub dio fole feruente , (aut ín loco calídiffíimo, Veget.) Quidam fraces uíno, & adipe (axungía, V eget.)commífcent,eot medícamento(tepido, V egetíus)poft fómenta praedícta - utuntur. Q[Scabíes extenuatur trítoallío defrícioteodemüp remedio curatur rabíofz canís,uel lupá morfus,quí tamen & ipfe impofito uulnerí uetere falfamento,zque bene fanatur, Et ad fcabíem prae fentíor alía medícína eft,cunila bubula,& fulfur contérunt, admiftagy amurca cum oleo,aqua(alíás atq; ) aceto incoquuntur, Deínde tepefactís fcíffum alumen trítum fpargítur, Id medicamentum candente fole íllttum maxíme prodeft, Columella. Gilanslargíor ualetudínem ínfefiat, & uerná fere »fcabíem efficit,ut fupra dixímus:noftrilumbrícos etíam índe generarí autumant. Scabíes atcp exans themata boum,urína ueterí atgj butyro íllíta curantur, Alij ex refína & humída píce uíno fimul uná tís ungunt,acfíc medentur,Florentínus, Sal pecorum fcabíem & boum íllítus tollítdaturd língens dus,& oculís íumentorum ínfpuitur,Plíníus, Corchoro Alexandríni cibi herba boum fcabíem cea lerrímefanatíínuenío,Idem, 4| Vulneraboumcurabis maluam arborefcentem contundens admo uensqp,Democrítus, Frutex quídam períclymeno non díífimilís tum folijs tum floribus , ín (pibus . locístpafperis & f. axofis naícítur,ramulís albícantíbus.Floríbus acíní rotundí omnes gemíni fubna- fcüntur,colore rubre:shuncgemellum appellémus lícet:folía eius contufa boum ulceribus, ut audio, rufticíámponunt, «| Vlceríbus galla trítz remedio funt,nec mínus fuccus marrubfj cum fuligine, Columella, Sí in ulcere fit pus collectum;ulcus ípfum eft abfiergendum,urínadp calída prouecti bo- uís lauandum, lanacp molli fouendum, ac deníg ex tenui fale X píce humída imponendum etmplas firum,Dídymus.Suppuratío melíus ferro refcíndit , quá medícamento,Expreffus deínde finus ipfe, quíeam contínebat,calída bubula urína eluítur,atq; línamentís píce líquída,& oleo ímbutis coliíga tur, V elfi collui(colligarí, V egetíus)ea pars non poteft,lamína candenti f(euum caprínumm aut bubu fum ínftíllatur.Quídam,cum uítíofam partem ínufferunt,urína uetere(humana V eget, )eluunt, ata que ítazquís ponderibus íncocta pícelíquída cutn uetere axungíalínunt, Columella, IVialís farcímá nofa,quotíes per totum corpus bobus tubercula exeunt,aperíuntfe,& quafi (anantur, & iterum ín alijs locís exeunt, dícta fuperíus,utetíam Elephantíafis, «| Solentetíam neglecta ulcera fcatere uet- míbus,qui fi mane perfunduntur aqua frígida,rígore contracti decídunt :uel fí hac ratíone non pofz funt exímí,marrubíum,autporrum conterítur, X admiflo fale ímponítur:íd celerríme necat praedís cta anímalía: (uel calcís uíuz puluís infpergítur,aut cucurbíte uírídís fiuiccus cum aceto mítiitur, Ve getíus, ) Sed expurgatís ulceríbus,confeftím adhibenda funt línamenta cum píce, & oleo ueteredg axungiía:& extra uulnera eodem medicamento círcumlíníenda,ne ínfeftentur à mufcís, qua ubi uf ceribus ínfederunt,uermes creant, Columella, In Geoponicís Grzecís recte legítur vAos pro uermía bus ulcerum,ut Cornaríus etíam reddídít: Andreas à Lacuna ínepte legit, & transfert zAcc,íd eft cía catríces.Puluís ueratri íntrítus fuppuratíonibus cum olco uel butyro, autper fe etíá necat uermes, Sufhtquí hyofcyamum ímponant ut excídant uermes , Commendatur X chelídoníum eodem ufu, & períícaría:; Aliquí abfinthij,marrubij,& phu decocto uermínantíaloca abluüt, Sunt quifolía Pera ficí contufa cum fuo fucco uulneríbus índant; Alij caftrangulam herbam urtíca fimilem (Germaní braunwutt5 uocantfcetídam,nodofis radícibus,peceri uermínantí appendunt, Aliud ítem genus malí noftrí uulgo uermem uocant, &Set svurm no oer ongqnampt : eft autem genus ulcerís mas ligní,& contumaciffimí,quod artus precipue extremos ínfeftat,fed & alías partes, & offa quog; uis tíat;cuíus plurimas differentías faciunt, Id ín Equo etíam memorabítur : liic fatísfít monuifle ín bus bus contra hoc uítíum herbas cótufas imponí,chelidoníam:uel clymenum,cuí uulgo nemen qriüne nadt[datt:uelgentíanz íllam fpeciem quam paulo ante crucíatam à radicis ínciíz figura nomínaa ui. Alij alter medentur:quídam íncantationes adhibent,ut ad paronychías etíam bomínái,quas uula gus eodemuocabule appellat, «| Fereomnís dolor corporís,fí fine uulnere efl,recens melíus fomen tís di(cutítur:uetus urítur, & fupra uftlum,butyrum,uel caprínus ínftillatur adeps, Columella, 4[5i pecorí fanguís per anum , aut uterum aut nares profluat , farínam trítíceam cum ouo & butyro & lotío ex equíilí hauftro permifce,& maffam inde coactam ín cíneríbus calídís coques ae pecorí dabís, Sunt quiherbam,quam Germaní columba íngluuíem uocant ín aqua decoquunt,ac ínfundunt.De fanguíne fiftendo,quí cum urína autla&te profluítinferíus dícam, 4| 5i quíboum artus luxatí fue sínt,ín aqua natare compelluntur,ut commotíone illa reftítuantur, q([Szpeetíam uelgrauitate lom. gíiorís ( uelab afperitate ítínerís, V eget.)uel cum ín profcíndendo, autduríorífolo, aut obuíz radici 26 , y? obluctatur conuellítarmos,C)uod cum accídít,e príoríbus cruribus fanguís míttendus eft;fi dextri armum lafítín finiflro:filauum,ín dextro:fí uehementíus utrungy uitíauít,ítem(etíam V eg.)ín pos fterioribus cruribus uenze foluent. qJ Prefractís (Perfractís, V ege)cornibus línteola fale, atcy aceto, & oleo imbuta fuperponuntut,lígatisqy per tríduum eadem intunduntur, Quarto demum axungía parí pondere cum píce liquída(arida, V eget.)& cortice píneo,leuícatot imponitur; Et ad ultímum cum íam cícatrícem ducunt,fulígo ínfrícatur, Columella. 4|Sí ín opere collum contufum erít, prae« fentiffimum eft remedium fanguis de aure emiflus:autfi id facti non erítherba, qua uocatur auia, €Una 6a Dos&Vacca. C. Lib. I si cum fale tríta, S impofita, Sí ceruix mota & deiecta efl;confyderabimus quam ín partem declinet; & ex díuerfa aurícula fanguíriem detrahemus,Ea porró uenajqu« ín atire uidetur effe amplíffima, farmentopríus uerberatur:deinde cum ad ictum íntumuit, cultello foluitur,& poftero díe íterí ex. eodem loco fanguis emíttítur;ac bídüo ab opere datur uacatío, Tertío deínde díeleuís intungitur la bor, & paulátim ad iufta perducit, Quod fi ceruix ín néütram partem deíecta eft; medíag intumuit, ex utracp aurícula fanguis emittitur, quí cum íntra bídiumríduti, Veget.)quám bos uití& coepít,e- míífus non eft,íntumefcit collü,netuí& tendunt, & índe nata durícíes íugü non patitur , Tali uítío comperímus aureum effe medicamenti ex pícé líduída; & bubula medulla & bírcíno feuo, & uere, reoleo(V egetíus axungíam quoc ueterém addít)equis ponderíbus compofítü , atcp íncocti , Hac 1o compofitione fic uténdü eft; cá difitinpit ab ópere, ín ea pífcína,ex qua bibít,tumor ceruícis aqua ma defactus fübficcatur(lauatur, V eget; )ptedídtog medícaméto defrícatur , & illinitur,Sí ex toto pro pter ceruícis tumorem íuguim recufet;paucís diebus requíes ab opere danda eft , "'uim ceruix aqua frigida defrícanda,& fpuma argenti illinfenda eft, Celfus quidem tümentí ceruicí herbam, qua uo catur auía(ama; V egetialíás amatí & amatícum, V eget. )ut fupra díxi,contundi, & imponi iubet, $j Clauorum, quí fere ceruícem ínfeftant,minor moleftía efi:nam facile operanti lucerna ínftílla; tur, (nam facile fahantut perardentemTucernam oleo ínfiillato, V eget,) Potior tamen ratío efl cir. ftodíendi;ne nafcanturtiNeue colla caluefcant;qua non aliter glabra fiuntjnifi cum füdore,aut plu- uía ceririx ín opere madefacta efl:ttaque cum íd accídit; ueteri latérí later conterítur; coG íntríto pri us quani dífiungantur(puluere laterítio tríto priufquam deiugantur; Veget.ídeftà iugo foluunt,) 4o colla coiifpérgi oportet;deínde cum íd ficcum erit fubínde oleo fmbui,Columella, - Lzdítutr coll nirtiiougi pondere, & maxime fi pluuía accefferít, Interdum étíam collectis humoribus exulceraz tur locus aftectus,pharmacis quz confolident cütímQj generet curandus;qualía ín equis etíam ufita ta funtiquamuís € peculíaría quedam habent quí bubus medentur, qualía fere fünt ex quibus üri gentum Agríppa díctum componitur; Petrus Oxeicentienfisie .! o wo itae MV / €| Cum bos aures demíttens non comedit, cephalaleía torquetur, Quare thymo uíno commáce rato;allijsc; & fale, ipfa lingua fricanda eft, Hordeum etíam crudum ex uíno fumptum opítulatur, Quinetíam folíorum lauri quantuin mariu apprehendi potfit,ín os inferens; aut tantundem cortícís malí Punící;mire contulerís,Myrrham praterea ad magnítudínem fabx: cum duabus fimiliter hemá nis uíni diftemperans;ínfundensá per nares, doloreii extermínabís, Paxamus, q[Mlanía bobus $o crípit fenfum;ut nec audíant more folíto,néc uideant, dicta füperítus ínter Ípecíes malídís; | IN oftra tes ínfaniz quoddam genus uocant birnmtitig,à cerebrí uítio,cui uertígo ftüe ín orbéni difcuifus adiungatur.Iuniores frequentius hoc morbo uexari putant, prefertím fi ínter cornua fepius aut ue heinentíusferíantut;uel cornua nondum confirmata nímíum contrectentur; Síc affectos fi mactas uerínt lanij,carnem uendere non lícet, Plures moríütur,nonnullí uero curantur terebello iuxta cor nua frontem uerfus ad craneum ufg; adadcto,íta ut fanguis effluat:funt qui uerme etíam uiuum alí- quando ex uulnere íllo egredi affeuerent,utex paronychíjs hominum: Mihi quidem neutrum ueri fimilefit, 4[Oeftra (iueafilipungendo refonandoQ boues ín furorem adígunt:míníme àütem ac» cedent eís,fí quís contufas lauríbaccas & aqua íncoctas;per loca ín quibus pafcuntur boues eas dí. fperíerítimox ením diffugient nefcio qua natura üí, Qüod fi adhuc infeftare non définant cerufam 4o bubus aqua leuígatam ínungunt,Sotfoni Plura de cefirísínter infecta; — «rIVIalis humída uocatur quotíes per os & nares humot efflüit,& faftidíüum &grítudotp confequítur,de qua fupra díctum eft copiofíus ínter telíquas malidís differentías, Píruita pécoris curatur furculo helleborí nigri per au rem mature traíecto,& poftrídie eadem hora exempto, ^ jOculorum uítía plerüngi melle fanans tut;iiam fiue íntumuerunt,aqua mulfa trítícez farírze cc nípergítur, € imponitur: fiue album íno» culo eft,montanus(foffilis V eget, fal; Hifpanus;uel Ammoníactis , ücl etíam Cappadocus minute trítus, X ímimiftus melli uítíum extenuat: facit idem tríta fepiz tefta, & per fiflulam ter díe oculo in- fpírata:facít X radíx,quam Grzcí élAquy uocant,uuleus autem hoflra confuetudíne laferpitium ap pellat:huíus quantocung; ponderí decem partes falis Ammoniaci adijcíuntur, eat paríter tríta ocu lo fímilíter ínfunduntur(cum fiftüla infufflatur, V eget. uel eadem radix contufa,& cum oleo fehti, $o fci ínunciauítíum expurgat:epiphofarntfi gena: humorem profundünt; lachrymis uifus corifan- dítür, Veget.)fupprímítpolenta (ex hordeo, Veget.)confperfa mulía aqua ; & in fupercilía genasc ámpofita:paftínacae(p agreftís femína;& fuccus armoracez,cum melle collínirà oculorüm fedant do lorem(paftínaca quog; agreftís,quam armoracéam uocát;cum melle trítà oculorum fedat dolorem, Veget. fed quotiescungs mel;aliüsue fuccus remedifs adhibetur,círcumliniendus étít oculus pice liquída cum oleo;neà mufcís ínfefteturznam & ad dülcedinem mellís;aliorumá rnedícamentorum non hz fole;fed & apes aduolant(& uefpz, V eget. )Columella, lumentorum et boumocülís Tra gaízum & Bztícum falem antíqui laudabant, Plinius, Interdum & tumore palatí cíbos ref, puit, crebrumá fufpirium facít;& hanc fpeciem prabct;ut bos ín latus pendere uídeatur; ferro palatum opus eft faucíare;ut fanguis profluat, & exemptum ualuulís eruum maceratum ; uírídemá fronde, '6o üclaliud molle pabülum, düm fanétur prxbere,Columella , Hunc morbum recentiores híppíatri lampaícum,ut coníjcioiín equís àocauerünt. lnterdum duriüfculus tumor, quí poftea fuppura: tur,cufticí apud nos uocant oie liedbte; maxillis adnafcítur,& mandentes impedit adeo ut emacíens e "X | $2 De Quadrupedibus tur:proínde hancob caufam nonnunquam mactantur;aut laníjsad cuftrumwenduntur, .- — - . «| Solentetíam(periculofa addít V eger, )faflídía cíbí afferre uitiofa incrementa lingue. quas £a- nasueterínarí) uocant.E1ac ferro reciduntur,& fale cum allío paríter tríto uulnera defrícantur, dos neclacellita pítuíta decídít, Tum uíno perluitur os,(melíus credítur fí ad acutam cannam execes ra nulam,poft uínoos lauatur,&c, V eget.) interpofíto uníus hore fpatío uírides herbae,uel frondes dantur,dum facta ulcera cícatríces ducant.Sí neg; rane fuerínt, nec aluus cítata , € níhílo mínus cíbos non appetet,proderítallíumpínfitum cumoleo per nares ínfundere,ucl fale, uel cuníla defrí care fauces,uel eandem partem allío tonfo (tunfo) & halecula líníre, Sed hzc hís folum faftídíi efr, Columella, Ranzuítii(uta noftris accípío)ínftar lati ulcerís línguam occupat, fubnígrü , & no; no die nííí curet ínterímit;fígnum efl falíua defluens.Curatur cufpide lígnea,qua rana rubeta tranf 1o fixafít, melius uero fi ín eadem aruerít,Sanatur etíam ftercore caníno candído,fale,ruta,füligíne, GC — faluía paríter contrítís,SX exertzlinguaínfrícatis, ^ Caeterumlínguze puftulís ítamedeberís:-Boue oportet collocare fupínum, & capíte reclínato línguam,an puftulas habeat, ínfpicere : quas quídem candenti ferro acuto&y exurere conuenít.Deín uero agreftís olea folijs contufís,fale& etíam , ulcera ínungenda funt;aut fale tenuíffimo & oleo:aut butyro & fale : Aut cucumerís agreftís radix ficca contufa unà cum fícubus ín paftum eftapponenda:;Aut etíam farínz hordeacez , trítícitp torrefas cí pollínís,fíngulorum hemínas duas uíno madiídatas offerto, Florentinus. «| Putrída orís ulcera, oic munboftile,in quíbus GC uenz fublíngua ínflatz apparet;aceto & índuratís uíní fecíbus alíquo^ tíes colluunt;uíde pauló ante ín línguae ulceribus, | €j AbícefTus quídam feu puftula ín faucibus nafcuntur , unde locus multó anguítíor fít, quídam noftra língua uocant oae tráet blüt : íllas uel 49 dígítís uellignoínferto comprimunt,repurgant& locum affecta:fanguís & humor fcetidus effluit, ^ niíí curarentur ínteriturís:Quidam ad íncantatíones confugiunt, Laud ícíoan ídem malum fit; uel coníunctum fuperíorí,uel omníno díuerfum, quod aliqui nomínanta$ gád) blft, hoc eft fubi tum fanguínem:& de pecude fic affecta dícunt;oae bliit bate artgeffofen, uidetur autem níhil ali. ud eíIe quàm ínflatío fubíta,& crudítatís fpecíes(de qua nónihil fupra ín bupreftí díxi, & dícam etí am plura pauló pofDquamuís ímperítía uulgí necío quem fanguínis ímpetum caufetur, Huíc mor bout medeantur manum aliqui ín aluum adígüt,uel ftatím,uel uirga praemííIa, & fícca excremens ta proruunt,ínterdum & grumos quofdam tanquam fanguínís,ut audío. Alij culínaríe colluuíeí aa quam eís infundunt,&€ ad curfum propellunt,quo calefacit ftercus líquídum emittunt,& alleuans tur, QJPecorí pulmonarío noftratium quídam, agaríco,gentíaria, € rhapontíco permíxtís meden 3o tur, Afarí contrítz radíces cum fale tum ouíbus ad pulmonís uítía & tuílim dantur , tum bubus ut purgentur, Hieron, Tragus. T'uffím & anhelitus anguítíam nonnullí uínaceís aut íuníperi baccís fali admíxtis ín hocanímalícurant, Alijadueríus eafdem caufas & lentam pulmonum pítuítam beronícz herbz,cuí uulgo nomen eerenpseyf, pollínem fali ímmífcent, Hieron. Tragus : Qui eandé . herbam Teucríon ueterum Grzcorum effe conrjcít;partím alijs ratíoníbus íd utcrederet adductus, partím qp míra eíus uís ad remedíum líenís explorara íit,fí quis uinum ín quo maceretur per díes alí quot bibat, Ego quand ueronícam noftram recte pro Teucrío u(urpari poffe admítto, nec admod& repugnauerím íudício Tragí:magís tamen animus míhí ínclínatad illam herbam quam Leonardus Fuchfius prímus fic appellauit, cuíus híc uerba fubfcribam; l'euerít(inquípoflicínís ienotü Germa nís dte batbengel(id eft betonica maíor,quod nomen puto ípfe confínxit) dícítur, A Diofcoride 40 chamzdrys etíam nomínatur,utpote chamadryi fimillima,adeo ut uíciffim etíam chamadrys hoc." nomíne dícta fit Teucrion,Maíus tamen quàm chamzdrys Teucríon efl,ut meríto Germanis beto níca maior nuncuparí queat.INuídi quod fcíam fponte ín Germanía prouenit In Cílícía, Díofcorís de tefle , abundat , Egoídante annos alíquot in hortís quibufdam Italíz uídí, nec und alibi, Iunío ac Iulio menfíbus floret, Incídendí & tenuíum partium facultatís eft , quare líenes fanat,, & ordíne fecundo calída,tertío ficca exíflímari poteft,ut Gralenusfcríbit, Herba eft ,ínquít Diofcorídes , uir gareferens effigiem,chamedryi fimilís,tenui folío,non multi cícerí dífTimile, Apud Plíníü hemíoni tís quog Teucrium cognomínatur,nímírit cy fimiliter líenofis medeatur, Inuenit & Teucer eadem ztate(qua Achílleon Achílles)l'eucríon,quam quídam hermíon uocat fpargentem íuncos tenues, folía parua;afperíslocís nafcentem , auftero fapore, nundj florentem: INeg; femen gíenit, IMedetur «o lienibus.Conftatt (ícínuentam:Cum exta fuper eam proíecta effent, adhaíiflelieni , eum exína« nifle.Obídà quibufdam fpleníon uocatur, INarrant fues, quí radícem eíus edunt , fine fplene ín« ueníri, Quidam ramís hyflopí furculofam,folío fabae,eodem nomine appellant, & colligí florentem adhuc íubent;adeo florere non dubítant, maxímedg ex Cílícijs & Pifidize montibus laudant, Hzc Plíníus 25.5. A pparetautem T'eucríon íllud quod príore loco defcrípfit,&& hermion à quibufdam uo caríprodidit(codíces quídam ímprefli non hermíon, fed hermemon habent, Hermolaus recie reftí« tuíthemionion:hermíon uero íntereryngij nomenclaturas apud Díofcorídem legímus , non etíam afpleni quod Hermolaus ín Plíníum fcríbít)omnino Díofcorídís hemíonitín effe utcung refrages tur Maffaríus)quam & ipfe fpleníon cognomínat;& fímilíter fine flore,ac fine (emine defcribit, pes trofis nafcentem locís,guftu aflrríngéte: cum aceto ad mínuendos líenes bíbi , In folíjs folum non co 6e uenít eís,qua Plinius parua effe fcribit: Diofcorides dracunculo fimilía & wwoad's,íd efl lunata:uel, ut Marcellus V ergilíus transfert,lune nondum tumentís ín globum fígura,Sed uidetur Plínius cii | diuería WC j | - Bos&Vacca C. Lib. L5 diuerfa Teucríj genera non dífcérneret,alterius quod Díofcorídes Teucríon uocat,folía,tenuía & .. cícerí fimilía huic attríbufffe.A ut'error potíus librariorum efi;ut Hermolaus fentít;&c legedum arí uel curaa;d Maffario ením nó recte fuper hac caftígatione reprehenditur, Porro alterum Plíntj Teu críon.ramís hyflopí (urculofum; omníno cum Hermolao Diofcorídís leucríum e(Te crediderim: namíd fimile chamadryi fcribitur, quam inftar hyffopí ramís furculofam effe conftat: Accedunt &. natales eídem ex Cílícíz & Pifidíe montibus: nec obftíterít quod faba folíum Plíníus ei tribuat, Diofcorídes cíceris.INam ubí uno excepto omnia conueníunt,facilís-excufatío eft: praefertím ín ills. rebus qua ex aliorum díctís pendent, uthaec duo Plínij Teucría,quor& neutrü ab ipfo cognít& uer» ba eius fatís declarant, Quamobrem non probauerím íllos quí fabam inuerfam uulgo díctam alter& 1o hoc Plíntj Teuctíon effe fufpicantur : refrígerat ením illa humectatóy ( lícet modice fímul aflríngat) ac portulacae propemodum per omnía uíres habet;tantü abefl utlíenem obfiruciione liberare poa. fit.Eademzratío eft cur non probem Antonium Brafaüolam, cuí Teucríon Díofcorídis pímpíneila . uulgo dícta uídetur, cum íllí plurímuntaftrictionís infit; l'eucríon uero fecundü Cialenii íncídat ac attenuet.INouí quídem aflríngentía pluríma lení prodefTe,fed illis opus eft acrímonía alíqua uel a, marítudíne coniuncta,ut ad locum tam remotum penetrare ualeant, Horum uero neutrá in pimp£ nella depreheridas,Proínde cum príus iHud Plínij Teucrion;nó aliud (& Díofcoridís hemíonitis (it, aut Plinius exrauíttaur Fuchfius,quí lienís exinanití hífloríamnon hemíonio Díofcoridís ut Plínía. us.fed cíus l'eucrío attríbuit, Hemionionünquit Hermolaus yafpleno fimilis efl ín tantum, ut díffici le fit ínternofcere;ieadem fere Marcelli V ergilij fententía eft, Ego & folíorum figura (utícíunt quí 2o ueramafplenon uulgo ceterach apud Arabese: Italos adhuc dícuim norunt) & alíás permultum ín tereffe uídeo. Quand Plinius a(plenon etíam hemíonion uocarí fcribar;líb, 27.Cap.5. Afplenum(ín. quíofunt quí hemíonion uocant,folíjs trientalíbus, multis;radíce límofa,cauernofa, ficut filícís,cana- didaihirfuta:nec caulem,nec florem,nec femen habet,INafcítur ín petrís , parietibus opacís , humía dís,laudatiflima ín Creta, Hufus foliorum iure ín aceto decocto, per dies quadragínta poto líenem abíumiaiuniquz & íllinuntur eadem ui(fic enim legendum,ex Díofcoríde,) Sedant fingultus. Nó danda fcemínís,quoníam fterílitatem facíc, Hzc PlinEtlíbro 26,cap.7. Singultus (ínquít) hermíos nium fedat,legendum hemíonit,Hoc etíam phílologís annotatunon indígnum uídebítur, ubí Dio. Ícorídís ínterpretes fcribunt l'eucrion nafcíín Cilícía etus partibus quas Cientíadem & Ciffade uocant,ín Graco codíce ímpreffo legi,yv Kuna v8 71 acad X94 Knzriola keAsusvuapud Plíníum ue 39 ro ín Cilicíze & Pifidiz montibustunde apparet Díofcorídís locum effe corruptum: ego Plínij lectio nem pratulérím, Nam nec; CífTadís neo; Cepídís ullius locí nomen ufquam hactenus legere memí ní£.De afpleno Díofcorides eadem omnia qua Plíníus fcribít:ac Ínfuper,folía eí efTe Ícolopendra ía. fecto ftmilia;polypodij herba: modo incifuris diui(a,ínferne afpera X fubflaua, fuperne uírídia: Fo lía uéficae fiillicídío, & fellis fuffufionibus fubueniunt . Calculos ueficze frangunt, Creditur fterílis tatem facere afplenos per fe, € fi cum muli líene corporíadalligetur : iuben tín hunc ufum nocte, eftodí filenteluna, Hxc Diofcorídes, 'Theophraftus lib.5, cap, 19 hemíonon fic uocarí Ícribít,gp mu - . lilibenter eauefcuntur:amare eam loca montana & petrofa:R adice tenui efTe, ad faciendam hos mínis flerilítatem darí,addítís mulina ungula & corío:uel ut Gaza uertit,femíne: nam dlsouot X aso wa Gracís finitima funt, Scolopendrion herba (inquit Franc, Maffaríus) quam Díofcorídes etíam 4o afplenon appellauít,eíenítur ín petrís,& umbrofis etíam montium, & círca fontíum ríuulos maíore €xparte prouenit, Afplenon uocatum efl,quod anímalibus lienem abfumat,hocmodo inuentum | teftante Vitruuío círca Potereum flumen,quod eft Cretz ínter duas cíuítates Gnofon et Gor tyná; dextra ením & finífira eíus flumínís paícebantur pecora, fed ex ijs quz pafcebantur proxíme Ginos Íon fplenem habebant:qua aurem ex altera parte proxíme Gortynam, nonhabebant apparentem fplenem;unde etíam medici quarentes de ea re,ínuenerunt ín fjs locis herbam,quam pecora roden. . do ímminuerant líenes; itaením herbam collicendo curabantlienofos hoc medicamento; quam ob caufam afplenon &fpleníon uccauere:non autem, ut ridícule expofuít Marcellus,quód longitudine latítudínedp fua fafciolae & emplaftelli formam haberet, Pleríq; omnes medíci hactenus pro Ícolopen dríoalíam omníno plantam acceperuni,(quam & alij uulgo & Germaní linguam ceruínam uocant) 5o qua prouenit folijs la pathí,longíoribus duntaxat adultíoríbusqg,modo fenís,modo feptenís, interius leuíorauerfís annexos exiles ceu uermículos prarferens:ín opacis hortístg nafcítur , auflerí euftus, caule,flore,femine defícítur, Sed phyllítís haec non fcolopendríon uocatur à Díofcoríde,qua rectius & magís proprie quàm quee fcolopendrion appellatur, I íngua ceruínaa Latínis ínterpretaretur, ut Theodorum omníno taxem;qui fcolopendríon ín Theophrafto línguam ceruínam ímpropríe cona uerterít,INon defunt quí & hemíonion (fcilicet Theophraftí) effe (colopendríon affirment, Hsc Fr, IMaffaríus, Ego ín íam cítato Theophrafti loco, ubí dehemíono,id eft afpleno Diofcorídís (cribít, Gucroy dt 3» Quy axohozrwd'eio, id eft folium Ícolopendrío fimile(effe uel habere aíunt: nea; ením ipfe herbam ínfpexit,ut ex uerbís eíus apparet)uellibraríorum erratum effe puto,ut fcribendum fítexoAo ztyd'ea., id eftícolopendrae anímal multipedi,ut recte apud Díofcerídemlegítur his uerbís, exoAoztva 6o d'ez 7& nolo X res ipfa declarat:uel ipfius Theophraftí, quod facile fierí potuit, quíremfibí non uí« - fam, & ab alíjstantum auditam defcribatuelfcolopendrion uocem dímínutiua forma eodem fenfir gue prímitiua fcelopendra;animal fcilicet,accípienda effe, Jvullus certe ueter& ufquam fcolopedrij Km | € 3 $4. ba uadrupedibus herbzfeorfím tanquam ab afpleno díuérfze meminit Uuamobrem nouam Fr, affari opiriione ne quad probauerím, quíín cómentaríjs fuísin nontt Pliníj ad herbas digreffüs, di hemionon Theos phrafti ab afpleno fiue fcolopendrio Diofcorídis diuerfam effe contendit, Theophrafli uerbá; non Graca,fed ex translatíone Theodori füís confirmandís adducíttubí Theodorus hemionon radice nu merofa & tenui conftare tranftulít , ciim irecus codex impreffüs pí(ee A«7726,íd eft radíces tenues fo lum commémoret,non étíam numerofas, Deinde Diofcoridís uerba, cum aít afpleno multa effe folía ab unaradíce,zAeove &zrà joi piCne vrseisyépee, huc torquet ut (implicem & fingularem radicem afplea noà Diofcoríde tribui exiftimet, cum Díofcorídes non id fentiat;fed ab'una radice, id eft uno radicis fummo príncipfo(quod ín plerífas plantis unum & fíngulare reperitur, lícet inferiora ín diuerfas a« beant partes)plura ftatím enafcí folía, quod & ín filíce foemina fieri uidemus, Sed hemioníos, inquit, quam fnodo cítherach recentiores appellant, üt res ípfa monftrat, radice eft nígra, numerofa, tenui, ut capillamenti fpeciem referat;afpleno uero(qua ín ominibus fere cum hemionío praterquam in za- díce conuenítblimofa,cauernofa, ficut filicíscandída,hírfütà ( quae omnía Plintüs ei tribuit )itac día uerfam effe neceffe eft, Addímus etíam (ítiquit) quod Díofcorides ipfe myofotída radícem iram dia gíti craflitudinís multís capillamentis fibratarn habentefii,in totum fcolopendrío compatauerit, Hec duo poftrema Maffarfj argumenta non difficile eft refelleréziam quod colore attinet,uaríant aliquan do authores, colores ipíí pro natalibus ac aetate uarfant; & cuim fuperficies tantum unius coloris, interíor uero pars tota alteríus eft,nil mirum fi diffideant authores; praefertim eum fpe contingatra díces non receter effoíTas,fed purgatas intueri. Poftremo quod hemíonon tenues radíces habere fcrí bit Theophraftus,de capíllamentis quíbus fíbrata eft accipi poteft, prafertím ciim ex tam numerofze fint,ut maíorfíue una fiue plures,tjs ínuoluta occultetur. Obtínuímus igitur nifi fallor hemionon ""Theophraftinon effe alíam quam Díofcorídis afplenon. Hemiíonítin uero Diíofcorídis alíam quam hemionon effe, IViaffarius re&te fatetur, In Theodorí translatione hocetíam mihi dífplicet,quod hes míonon montanas planícíes amare conuertít. In Graecolegímus ópeva yoete soi zrezpooein, id eft loca montana & faxofa; neg; enim ut plana fintrequíritur, Adco difficile eft homínem in rebus ipfis non exercítatum,utcungylinguarum perítía polleat;/boni ínterpretis officio fatisfacere, Sic proxíme ante citatum locü,crateíreddidít pro crateogoni, ídqpliní modo ruffüm nafci:ín Graco eft qvezeu dE mro ors Aiwoy rvpiwov, hoc eft melampyro herbz fimile nafcitur. Caeterum quomodo accipiendum fitlu natum hemíonítídis folium, non facile díxerím ; íntellieí enim poteftuel folio ad totum latus alteru- tumín dímídíatum círculum contracto;uel qualatíffimum efi folium círca prímum à pede ortum, ut ín aro confpicitur & anaxyríde ob eandem figuram fic dicto rumícís genere,eminentibus utríngs tanquam cornibus, Alio modo Iunata funt dracunculí maioris folia, ratíone caulis cuí haerent íncur- uati, Línguam ceruínam uuleo dícram quamuis alíquádo hemionítín effe credídi, (enafcentía enim primum folíalunata funt)nunc phyllitín potíus elfe perfuafus fum! partím doctiffimorum homínum Euricij Cordi, Petri Matthzeoli, & Franc. Maffarij fententíam fecutus( quanquam Leonicenus, Mas nardus, Kuellíus &Fuchfius alíter fentit partim uerbís Galeni commotus,qui phyllítidi acerbitate, ideft, uehementem aflrictíonem tribuit, ut optíma ratione díarrheea & dyfentería eius potuíuuen, tur ; bemionitidí uero, quam nullí hodíe cognitam puto, aftríciionem unà cum amaritudine, ideo cum aceto potam fplenícís prodeffe, Atquíínlingua ceruina noflra amarítudínis nihil percipimus. Quamobrem non fubícríbam Hieronymo Trago phyllitín & hemionitín unam & eandem herbam a Diofcoríde pro diuerfis defcriptas aflerentí,eamtp linguam ceruínamnoftram effe , Idem cum ge nus quoddam montanx filicís polypodio fimile longíoríbus foltjs & acutíoribus, ac pluribus círca unam radícem(quz forte altera lonchítís Diofcorídís fuerít) uerum fcolopendrion e(fe afferüiffet, mox ceterac etíam talís dictum;herba longe díuerfam fimiliter [colopendrion uerum facit, IVlattheo lus fcribítfea quibufdamrei berbariz perítís & fide dignis hominibus accepiffe, hemionitín ueram abunde proueníreín agro Romano, unde ípfi erutam ín hortís plantauerínt, | Hemionitídí cona numeranda uidetur filícula ílla quam Hieronymus 'Tragus defcribit libro, ca. 184. rara ínuentu, in fyluís aliquando ínter faxa prominet,radiíce capillata;ex qua plurími futicf fetatum ínftar tenues enafcuntur,tríentales fere, fingulí fingula folía ín cacumíneerígunt, angufta, breuía, & ab altera parte fríabili quodam puluere,utfilicum genus folet, obfíta : horum quzdam modícé lunata funt, alía cornículorum ínftar fínduntur, €| Obijcíetaliquis, Quid hzcad boum remedíarg R'efpondeo, Quoníam ueronícam uulgo díctam , celeberrímí ín medícandís bubus experimenti herbam , non. nulli ueterum T'eucríon efle credunt , & Plinius 'lTeucríonà Díofcorídis hemionitide non fatis dí« fiínguit, & alij hemíonítín cum phyllítíde et fcolopendrío uel afpleno confundunt,de omnibus una eadedp opera dícendí occafíone me nacti exíftimaffe, praefertím cum omnes ad anímalía queda per tínerent,Proínde qua hícde fcolopendrío herba attulimus, in fcolopendra ínfe&tonon repetentur: nec ín mulo,quz de hemíono & hemíonitíde:neq; ín ceruo,quz delíngua ceruína, A dde quód af; plenos ad anímalium omníum,non fuum/& pecorum duntaxat lienem zgrum,uím habetmaxima bubulo etíam pecorí proculdubío profuturam,Sed redeo ad ueronícam noflram et Teucríon.In Ita 20 $0 Lo $9 lia quidam círca Trídentum abrotono etíam ueroníce nomen attribuunt, Sed noflrze ueronícaed 6o uetonícz (alij per u,alij per b fcribunt; Latini per t(implex, Graci per duplex)quadam fimilítudine nemen factum fufpícorinec enimuna folum uetonica eff,qua uulgo apud omnes fere gentes no : men " Bos& Vacca. C. Sb. $5 men retintiitifed eiamaltera Pali Aéginetze quamille his érbis defcribie Béttonica ramulos pus P2 legij fpargít;ténufores,guftu fere ínfipido,hafcitut maxiíme in petrofís. V fus eft eius ínter nepliríti ca medicatnenta.Bez]ovixti AerzósAovoc e zrüx, Heérm.Barbarus legítuovóxavAG- & unícauleni réddít, Hanc noftro temporé qua effet liacteniis nemo indicauicneg fane ex breuibus adeo deféríptionis bus fatís certum alíquíd índícarí poteft, Orít apud nos ín páríetibus,et ín af; perís montanis locis her bula odorata pulegió fimilis adeo,ut pulegíum petra appellari potlit;mínor; teriuior, flofculís fub caciruleí colorís,guftu fere fatua. Hoc fane uideri poffet Acginetx bettoníca,l(cet ín nullo aptid nos ufu & anonymos negtiganur. Proxima quidem Aeginete defcríptioni etíam pfeudocham zedrys eft; qira multi bactenus falfo pro chamsdrye ufi füntifimilis éním eft, flore coeruleze anacallídís: unde | go caeruleamaut fatuam aut ínodoram chamzdryr nuncuparelícebít, Germani uocant blaumenser Ld 1 lin/vergig mein nit/belfftfrauwenbig & fcbafftrautiquod nomen pefiremum ab ouibus ei índi tum eft, quibus xgrís,in tuffi praefertim, hac herba medentur, Mirum inea quod ad latera tantü flo res aperíat,nunquam ín médíj caulis cacumine, Caule eft redo, fed altera fpecies eius in(yluís repe títur &(axís,quod pulegij inflar perhumur fe extendit, Quemadmodum & ueroníca, tis recia,al tera fupína eft:qua & ipfa fortaflis aliéuí ad Aeginerze bettonicam proxime accedere uidebitur, Ego ex tríbus íftís generibus ad nomínis huius authorítatem primoloco dme défcríptutii pra caete ris adiferim, Chamazdryn fattiam fitte coeruleam Hieronymus Tragusá Teucrio Díofcoridisnon excludit;ín qua fententía Matthzeolus étíatri fuiffe uidetur,cum feribit uulgarem quandam & ubíg nafcentem herbam;chaitsdryítam fimileni ut éam metitíri poffit homírii partim exercitató, fzpíus &o fe cogítalfe Diofcoridis Teticríon éffe.Sed de nominibus ueterum quz quibus noftrís plantís ac. commodarí débeant,non egó cuíqiiam ualde contenderim:&c uoluptatís eratía magís quaex ífto ftudiorum genere míhí accedit; quàm ferio uel tánquam contentiofus in cís immorari foleo, Duo tantum neceffaría funt, prímum ut qua de re fermo fit nobis conftet ; quacung tandem illa uerere autnouo aut ínter nosficto nomíne ueniat:alterum ut certam de uni ufcufufa facultate iudicandi methodum ex faporum,odorum,ac cxterís qualitatumformís calleamus.IN amplurími prorfusame thodí,ímperití & audacilfimi homines de plantarum nomínibus prolíxeac impudenter contendit, Quippe ut aliud nibil nunc adferam,tales omníno funt quífatuam chamadryn,nonfolum nomíne fed authorítateac uíríbus cum uera coniunguni, ! QRedeotandem ad bourncirca thoracem morbos, addíturus primi relíqua de tuffi & afilhimate goutíncoeperam, Recens tuffis optime faluíato farínz ordeacez dífcutítur.(Si recens fuerít, fextarís us farina hordeacez cum uno ouo crudo & hemína paffi per os datur íeíuno, V eget.)Interdum ma gis profunt gramina concífattunfatg, Veget. )& hís admílta frefa faba;Lentes quog daluulis exem pta, & mínute molítzimifcetur aqux calida fextarij duo,factaQ forbítío per cornu infunditur, Ve teremtuílimfananr duz líbrz hyílopimacerati fexiarijs aquz tribus, Nam id mediícamentüm tertía tur,& cumlentís mínute,ut díxi;molitae fextarijs quatuor more faluíati datur,ac poftea aqua hyfIo píper cornu ínfuaditur.Porrí etíam fuccus cum olco,uel ipfa fibra cum ordeacea rína contrita re medío eft, Eíufdem radices diligenter lotz, & citm farre trítíceo pínfitz ; ieiuno& datz uetuftiffima tuffim dífcutiurit, Facitidem pari menfura eruum fine ualuulís cum torrefacto ordéo molítuni , & faluíati more ín fatices derníflum;Columella, Hordetim redactum ín pollinem madefacíenis;at pa 4o learuti partes tenerrímas optime repurgatas , cuin lists farínz orobíinífcens hemínas treís,díuía denstp totum ín partes ternas, bubus tuílientibus tríbüs uicibus edendum dato, Quidam Artemís fiam herbam purgántes,macerente$Q aqua,ex ea exprímunt füccur,quem quídem ante alíud paa bulum fpatio feptem díerum infundunt, Dídymus. Pülmonaríam qua arboribus adnafcítur, cum fale edendam bubus anhelofis & tuffientíbus vulgus noftrum commendat, maxíme cum pulmo tut gídior excreuerit,& ut ipfiloquuntur collum fubiuerit. Nullam huíus herbze apud ueteres mentíos nem reperímus:pulmoníexulcerato & fanguinis fputo conferre credítur:ficcat enim & afiríngit, ut Matthzolus teftatur.Sunt qui infuper facultatem eíadícríbant uulnera fanandi,& ulcera genía - talium; & fluxiones uterí tum pítuitofas tum cruentas,nec non dyfentería & uomitus bilíofos fiften dí, Eft & altera eíufdem nominís,folijs fere borraeínís,hírfutis & afperis , fed acutioribirs figura, $o maculis paffim albís,guftu etíamborragínis, INatales eí fyluze & montes,locíQ ópaci , Prímo uere caulículi dodrantales fubcceruleos flores ín corymbis proferunt cynogloffz floribus fpecie fimiles, I&adíces eí plures,nigra, & glutinofz,Hanc etíam ad explenda pulmonís ulcéra erudití celebrant, InlItalíz hortis maculofa uídí folíajapud nosuero femper abfcy maculís: cetero nihil diftabant, Eas dem aut eiufdem generís proculdubio efi Plinij pulmonaría,quam alíiqui(ínquitpepanum tiocant, . bugleflifolío,fed promiflo maeís atq;lxuicri,colore íüfi uper dilutíore,albícantibus maculis notato, inftar pulmonís,índe nomen: nafcitur in humidis. Volüntaduerfus morbos uifcerís fuí nomínís pe culíari effe remedio,in cibo fumptam;,uel potam, Ha Pliníus.In Helia, utaudío, quídam Griermas níce uocant blawen augentreft,id eft cuphrafiam coerüleam , In Galfía quídam fecundum genus auriculz murís apud Díofcorídem elfe putant: Videntur autem falli : nam folía oblonga & angu: 6o fta non haber, quanquam quz fuperíus cauli adnafcuntur taliaferefintzínferiora oblonga quídem, fed palmí pleruncy latítudine, círcaextremítatem demum angufta ín mucronem exeunt, fubtus alz bícant, pluríma ab una radíce , pedículis oblongis, per quos neruus tranfit, difiradiís etiam í [ís in 2 P 2 , | p k j [4 4 r1 ls &Ó6 3f De Quadrupedibus [ teger,ut in pimpinella uulgo díGa.Ego ex omníum partíum ínfpectione , & qualitatibus omnibus, . collatis,certo afferere pollum,hanc flirpem fymphyti fpecíem efie,non petrei,fed alteríus , nec aliud. ab eo diflare,nífi quod undequatp mínor eft:ideoqy non erraturum quí ín medendo alteram ín alteri us locum fubflítuerit. Fluc etia referri debet herba ín Hifpanis frequens, precípue in Gaalítia & círca. Compoftellam;cuífolía funt afpera,uerbafcí communís uel (ymphytí potíus folijs fimillima,Jongíos ra quàm borraginis,floribus & radicibus bugloffo noftrz fimilibus: bubus gratiffimam efle aíunt,- Monachíquí ín Italia commentarios ín Díofcorídem nuper edíderunt , hanc ueram bugloffum effe, contendunt;licetborraginem quog; eiufdem nominis commercío non excludant , cum & faper & herba fpecies conueníant, V ernacula língua marrubíum quocp pulmonís herbam uocat, Eft praes. terea ex laQucz feu fonchi fylueftrís genere herba cubítalis , lacte manans, florum corymbis luteis, 19. quorum calyces nigrícant,folijs hírfuris,angulofis maculofaqustbecte & faxofis locís & in parieti bus emícat:eam quog doctí in Grallia pulmonaríam uocítant, Mírifica eitis praeconia fzepe audíui cír. cauulnera glutínanda,& reduuíam hominum curàandam, q| Perdícium, id eft paríetaríam uuleare ueterestumtumentís tumbubus ad tuíTim & anhelandi dífficultatem dederüt, Hieron, T'ragus, Mu lieres qua bubus medentur, parthenij,íd efl matrícariz uulgo dictzpollínem fali admífcent uefperí£ ut lingant;Eo medícamento boues purgantur,re(pirandity difficultate & ínflatíone liberantur ; Ide. Lienem quog obfiructum & turgidum tuffis comitatur, przcipue cum ad curfum adiguntur pecus. des,, € Afihma Graci uocantanguftíam & difficultatemrefpirationis,quam fere fonitus quídam comitatur;Giermani ín quadrupedibus,ut equo & boue.oie bynfdb, per onomatopeeían fortafTis: In« de & herbís quibufdam,qua remedium aduerfus hane noxam prazftare creduntur ; ímpofitum no: men bynfdtraut,utariftolochíe longa: folano perpetuo,quod boum ceruicibus aduerfus hoc ma lum paftores appendunt.Perpetuum autem àrecentíoríbus genus hoc folaní uocatum coníjcio, ít de quodllícet folia amíttat,non tamen etíam caules ut relíqua folaníi genera,fed totoanno uírides ues getostp conferuet, V bígp illaà noftris appellarí audío yelendet yeliebet : quanquam & chamapíryi nuper quídam nomen idem communícauerínt,quod mínime probo:nec ením ratío nomínís eadem ei conuenít. Quippe folani perpetui corticem autradícem quo quís mandit diutius; eó dulciore fub 20 inde fentíitunde nomen ei impofitum:chamzpitys uero ut ab ínítío amara & ínfuauis eft guftu, íta. . nihílo fuauíor fít quantumcung ímmorerís mandendo, Audio etíam mortale quibufdam cegnoe mínarí,cum uenení mínus quàm ullum folani genus habeat,ut ipfe perfuafus fum, nec unquam ab eíusufu incommodi quicquam uel homíní uel quadrupedinatum audiui. Et cüm catera folaní ge. nera,quz Greci ueteres nobis defcrípferelhortenfe,ueflicarium,fornniferum & ínfanum,ex quibus duo priora rantum nobís cogníta funt)omnia, tefte Galeno,refrigerent,ídeot noxía fint, praefertim 3o copíofíus fumpta,ut frígida uenena folentillud de quo hícagímus,cum dulcifiimum fit , & pulmo, nis iecorísiy obftructiones expedíat,ac pituít lentorem íncidat,quod multís experímentis certuimi eftnequaquam refrígerare dicemus,Succum uero acínorum refrigerare,cum fubacidus fít , & díffe care,ut Mattbaolus refert,)non negauerim; Addítiídem ad maligna & contumacía ulcera, ac uuInes rum ínflammatíones,egregíam huius fucci uim fefe expertum. Damnauerunt ín eo fortaflis odorís grauítatem,qua ín folis X baccis percipitur,qui prími mortalis cognomen addiderunt, Acíní quis dem omnibus folaní generibus communes funt,& folíorum fere figura.C) uod olím hortenfe fuít, ín hortís íam colí deffjt (ponte uero natum paflim circa hortos fatis copiofum habetur , INecy ením af. fentior Hieronymo Trago,quiífotanum illud fylueftre,radíce maxima, acinis halícaccabí,fed nígiís & nudis, quod inter cogníta nobís folani genera nocentiffimum efi(in Italia folanum marus uel belfa donna uocant,nos fc:blaeffbeere)pro hortenfí capiendum docet:de quo plura ínter fuumremedía di t í 4o cemus.Czterum folaní noftri perpetuínomen apud ueteres,nifi malacocífIus Plínij fuerit,nüllum a». enofco.Malacociffustinquit Plínius)Demoecrítus aquilex mellibus bederz folijs depingit,caule tene ro,fefe cuicung qued fuerit nactus ínuoluente.Subeffe aquam ubí reperitur affirmat, Hac defcría. ptío quamuis etíam conuoluolo conueníat,quí aquas ípíeamat,& hederz folijs fímilior uídetur, malo tamen folanum noftrü antíquo ifto nomíne ínterím donare, donec alíunde certíora díícamus,. INam Ruelli4ententíam dejfrutíce illo amplexícaule,quem figillum D. María alíquí uocant, & ipfe. alibí malacocífIum,alibí cyclamínon alterum facit, Matthaolus iam reprehendit, cui nos libenter (ub fcribimus.Praeterea ueratrí nigrí fpecíem,abrotoni folis, quam Hieronymus Tragus defcribitlib, 1, cap. i55. itidemá fimili effectu contra afthma quídam uocantbynfcbEraut:nec non gnaphalium hers bam,quam alíquiritrEtaut:quoniam tormínibus medeatur:defcríbitur autem ab eodem Tragoliíb. 1.cap.109.ubí íd políum alterum Díofcoridis effe confjcítfedfal(ó. —«jludai hodíe cum propter dt . uetíos alios affectus carnem non fani bouis abomínantur,de quibus ín libris eorum I halmudicís per multa przcipi audío,tum fi pulmones coftís adhaeferínt,uel omentum perítonzo : quos quídem ada hafus partíum exulceratíonem ínterdum fequi crediderím, Eft autem & illa grauís pernicies, cum pulmones exulcerantur:índe tuffis & macies, & ad ultimum phthifis ínuadít, Crus ne mortem affe« rant,radíx coryli ínufta ita;ut fupra docuimus, perforata auricula inferítur, tum porrí fuccus inftar 60 heminz pari olei menfurz mifcetur,& cum uini fextarío potandus datur díebus compluribus, Colu mella, Apud V egetíum uero fic legítur:radíx confilíginis, fuccus porrí,omníum hemína pari men« fura eleimilcetur,c,Ego Columelle lectionem pretulerim,De crauro fiue firuma(ut Theod.Gaza. ae. | | | teddídiu) D $9. Bos & Vacca. fu [ ib. [. $2 | reddidit) affe&tu ut uidetur peflilente, cum tabe pulmonís coniuncto, ín prcedentibus díctum eft; qj Cruditatís figna funt crebri ructus;ac uentris fonitus, faftidía cibi, neruorum íntentío, hebetes - cculiPropter quz bosneg; ruminat,neey lingua fe deterget,Remedío erunt aquz calída duo con; -gíj, & mox triginta braífícae caules modíce coctí,& ex aceto datí, Sed uno díe abflínendum eft alio cí bo,Quídam claufum íntra tecta contínent;ne pafcí poffit; l'umlentiící, oleaftrí& cacumínum pona dorur. &llíbra mellis unatríta permífcent aquae cengío,quam nocte una fub dío habent;atqy ítafau cibus ínfundunt.Deínde interpofíta hora maceratí eruí quatuer líbras obíjciüt, alíaG potíone (alío cibo uel potíone, V eget, )prohibent.Hoc per tríduum fierí;dum omnís caufa languorís dífcutíatur, Namfi neglecta crudítas eft,& ínflatío uentrís & inteftínorum maíor dolor ínfequítur; quínec caz yo pere cibos finít,gemítus exprímít, lecotp ftare non patítur;fzpe decumbere, & agitare caput ( Ve getíus non agítare caput habet,fed uolutare cogít,)caudam( crebrius agere(commouere, V eger, ) Manifeftumremediíum eft proxímam clunibus partem cauda uínculo(reftícula uellíno; Vegetíus) uehementer obftríngere,uíníg (extaríum cum olei hemína faucíbus infundere, atqp íta cítatum per mille & quingentos paffus agere ( bouem currentem trahere; V eget, ) $i dolor permanet, ungulag círcumfecare,& uncta manu per anum ínferta fimum extrahere,rurfusip agere currente. Sí nec hee profuít res,capríficí arídze conteruntur;& cum dodrante aquz calidae datur, Columella, (Vegetius fic legit,Sí tardíus profícít,tres partes laurí diu conteruntur,& ct duplící aqua calídze d antür,) V bi nec mediícína proceffít, myrtí fylueftrís foliorum duzelibrze delígantur ( tunduntur ín pila, Veget.) totídemá fextartj librae, V eg. )calídze aquae miftí per uaslígneum faucibus ínfunduntur: Atque íta &o fub cauda fanguís emíttítur(quatuor dígítis abano percuffa uena ) quí cum fatís profluxit, ínhíbes tur papyrílígamíne, Tum concítate agitur pecus eouíg;, dum anhelet, Sunt & ante detractionenmi fanguinis ílla remedía:tribus hemínís uíní,tres(quatuor, V eget,)uncíz pínfiti allij permí(centur,& pofteam potíonem currere cogítur, V el falís fextans,cum cepís decem(decem unctjs ceparum; V ea -getíus)conterítur,& admífto melle decocte coliy:í a(longiora,ut uentrem tefoluant, V eget, )ímmita tuntur aluo, atq íta cítatus bos agitur, Columella, Eadem ferme remedía ad firophos;íd eft tormína; Paxamus praícripfít,ut paulo poft referemus, et(i ídem príus de crudiítate feorfím agat, Bubus cru dítatelaborantíbus(ínquít Paxamus)medebímur aquam calidam propínátes; braflícaG aceto pera fufz apponentes fafcículum unum. Alíqui partes teneríores braffícae elíxantes & contundentes, ex oleoeas íllís per cornuínfundunt:ftragulisip (imul bouem laborantem calefacientes,lenta illum ex- 3o ercent deambulatione;Id quod non folum boues, fed omnía pecora íuuat, Alíj rurfus agreftís oleae folía,aut coliculos alíarum arborum teneros contundentes, aquamQg ínfpergentes díftemperant; ac tandem una & altera díefex hemínas infundunt, Hac Paxamus, — Sí crudítas & uentris diflentío malehabeantbouem,caudam eíus deorfum magna ui trahíto & extendito,Plura de ínflattone díxíz mus retroín metíone bupreftís,& rurfus ftatim poft puftulas faucium, Matrícaríam quog; herbam; üt uocant,contra hoc malum cum fale mí(cerííam antedíctum eft, Bos cum gallínz fimum deuoa rauerít,ftatím nímio uentrís dolore torquetur, GC inflatus morítur : huíus etíam uenení remedía fua prarequíres : Hoc tamen híc adíjciemus, noftrates non tam de fímo quám plumís gallínaceís cona querí,fibouesforteuorauerínt, Inflantur boues(utfcribít Petrus Crefcent.)uentribus ípforirm ob ftructís aut latu repletís,fi manu ueldígíto feríantur partes círca ilía & coxas, tympani modo refos .4o nant;uífu etíam ínÉatí apparent & dolore torquentur , € quandog in terram fe profternunt, ac li^ .. benter procumbunt.Curantur clyflere uel cannula, ut equí etíam; aut manu pueri oleo íllíta extrae huntur ftercora:aut uena caudz acuto cultello íncidítur, quz parte ínferíore quatuor ab ano dígítís - díftat.Perículum & hoc uitíj affert, quo uulgus ínterdum querítur,boues ruminandi facultatem ami file. aminantibus enímomniís fere cíbus ore elabítur;ande totíus cerporís macíes ftatim confequi tur, Curandum eft ígítur,ut manu ínferta ín fauces íngetatur, iue illud ípfum quod bouí agro exa cíderat,fíue quod alterírumínanti ex ore fübtractum fuerít:íta tamen ne nímíum uel omne alímen tum ílli fubtrahatur , ac ídem quí ín zero curatur affectus,in fano creetur, Abfurdo ruftící quídam | pharmaco rumínationem reftítuí putant, (ordibus uagínarum excuffis & buccella panís orí ínfea rendz ínfperfís, Sí bos cíbum faftídíat, pabulum eíus amurca fufficientí portione infpergíto: Olei 3o etíam,refínzaut rerebínthínze, (ingulorum zequís partibus miftis, ad radicem ufq; cornua bouís de^ . ungíto,Florentínus, Plerofq fane affectus faftídij (ymptoma comitatur,ut malídem humídam, capí tís dolorem,crudítatem,tumorem palatí, aluí profluuium, tormína & uétrís dolore,&c. Víde etiam fupra ubí deranafublinguadíxímus. INulloautem tempore, & míníme xflate, utile efl boues ín curfum concítaritmam eares aut cít aluum,aut mouet febrem, Cholera affeclís crura cauterío ufque ad ungulas exurenda funt, pofteatp lauacro calidae aqu affidue fouenda ; contegendad flragulís; Florentínus, V entrís & ínteflínorum dolor fedatur uifu nantíum(anferis, V eget. )etmaxíme anatís, quamfi confpexerít,cui ínteftínum dolet,celeríter tormento liberatur, Eadem anas maiore profectu mulos, & equinum genus confpectu fuc(celeríter)fanat, Sed interdum nulla prodeft medicina. Se- quitur tormínum uítíum:quorum fignum eft cruenta & mucofa uentrís proluuies . Remedía funt '6o cupreffini quíndecím coní;totídemtq galla, & utrorumq; ponderum uetuftíffimus cafeus , quibus . ínunumtunfis admífcentur aufterí uíni quatuor fextarfj, qui parí menfura per quatríduum dífpen: fati danturinec definit lentifcímyrtítp,& oleaflrí cacumína uírídis(ita ut lenti(cí myrtip & oleaftei uadrupedibus. éaéuimina prabeantur, V eget, )Aluis corpus,ac uires carpít,operitg inutilem reddit:qua cum acci dent;prohibendus erit bos potíone per tríduum; prímod diecíbo abftínendus. Sed mox (fecundo díe)cacumína oleaftrí, &C arundínís(canriz fyluefttís; V eg. )item bacca leritíící, SC myrti dandz,nec poteftás aqua(poft triduum etíam, V eg. nifi quám parcitfíme facienda eft, Sunt quí tenerze laurus caulíuim libram,cum abrotani maceratí(alías horteníís, V eg.)parí portíone dent, cum aquize calidae duobus fextaríjs, atcp ita faucibus infundant,eademtip pabula;üt fupra díximus;obíjcíant, Qiiídam uínácéorum duaslibras torrefacíunt,& íta contérunt, & ciim totídem fextarijs uíni aufleri , pótana dum medicamentum prebent,omniép alío humore prohibent , nec mínus cactimína praedíctaküm arborumobijcíunt.Quod fi neg uenttis reftíterít cítata FC o M daher ide ac uentris do lor,cíbosq refpuet:& pregrauato capíte,fi fxpíus,quàm confueut,lachryma ab oculis , & pítiíta à naribusprofluent;uíq; ad offa frons medía urat,auresdpferro fcíndantur.Sed üülnera factaígné; dum fanefcunt,defrícare bubula urína couenit, At ferro refciíffa melius píce & oleo curantur,Colu mella Qui bos tormínibus dífcrucíatur(inquít Paxarnus:loquitur auteni dé íllis quos Giraeci spase uocant)mínime ín uno loco confiflítnec cibum tangit, fed mugit, Parum ígítur riutrímenti ílli offea cendum ene círca ungulas ufcy ad fanguínem perpungenda,Alfj círca caudam fofutíonem fa cíentes,donec effluat fanguís,poftea línteolo delígant, Alij cepas cum faletundentes admiouentesqs fedi quàm penítíffimefierí poffit poftea boues ímpellunt,eostp coguntad curfum , Alij terentes nís trum perfundentesQ(dXvzse, fubaudío d'ezi,íd eft aqua refoluentes)per os iníjcíüt, F1zcc Paxamus: pleragp autem eadem remedia fuperius ex Columella ad crudítatem deferipfimus, ^ Boues ín Cy- pro contra tormína homínum excrementís fibí mederí ferunt, Plín, Aduerfus díarrhoeam , rhamní folía contundens;afphaltoG míícens,da comedenda, C uídam folía malí Punícae macerata farínacc mííta offerunt, Alt farínze hordei cotylas duas, & farínz trítíci torrefactí medíam cotyle partem mi Ícentes áqua,porrígunt,Paxamus, Hodie quídam ex noftrís ferpyllum contra uentrís profluuíum commendant;alij burfatm paftorís, Quidam boues foríolos & ftercore líquído laborantes noftra lín 9 20 euauocantrennig. [Lien boum etíam quandog,lentís craífist humoríbus infarcítur, undeno liberantur, € díututnus fitaffectusidignofcuntut ex tuffijcum alíás ínfeflante , tum maxíme quan - doad curfüm aguntur,PetrusCrefcent, | (jIVlalís fübrenalís uocatur quotíes à pofteríoribus debi lítas apparet, & lumbi doleré credütur,fuperíus ínter fpecies malídis retnorata, Eíufdem, nifallor; loci affectus efl;queni nofttates uocant ote blatern onbcr oem Erüis , & nefcio quíd concreti fan« cuínís íllíc reperíri atunt,forís nihil apparereiretnedío effe ürtícae fafciculum cum ràdícíbüs , quem puto faucibus eorum íngerunt,utrumpatur abfceffus, | [Cuin fanguinein míngunt boues; raro euadunt,Aíünt autem cum prata pafcuis aperíuntur, propter níihíai pabüli píngiritüdineim foles realíquatdo bunc mórbum fequí,aucto nimirum fanguíne ex alimenti copíatínde nomen etíam eí apud Gernianos tafifiec,id eft morbus ex gramine:fereením oboritcuma montibus üel macrís pafcuís ad lztíora migrauerínt,Remédía tentantur huiufmodi: hordeumínaqua decóquítur , fi mulé&lardum & patiisidecoctum iftud ínfuridünt, Aliqui blitàüm (quod círca fímeta & foló pingui proueníre folet,nomine fanguínaríz, caulibus & folijs rubrís ) tufum falitumq praebent, INafcitur & herbula quzdam ín collium montíumd humídis € glareofís locís, herba ípfa feffilís eft; firié cau« le,folijs ex uírídí pallidis, trium dígitorum(fi bene memini)pinguibus acfí oleo illíta effent,flofculís Ei colore & figurafere uíolarum,quas IMlartías dicímus, per fíngulos pediculos fingitlís :hanc aliquí 4o noftrorum aloconatali uocantmofitácle , & ad fanguinis mictüm commendant & mulíerürri quo que rienfíbus fiflendís, Alij fecreto experímento iuglandíü nucameta ín ouo exhiibeda celebrant, Suntquiípfam cruentam urínam dum redditur excipiunt,ac rürfus ftatím per os ínfütidünt , Mus lierculae quaedam fuperflítíofz fpínz appendicís(quam Galli fpinam albam uocat; os bagentosn) fpinami uriatm intera defígunt eo íri loco,íri quem lotíum crueritütn defluxerít,(i ciim príimumcru enta effe incípítíd fecerínt, malum défiturü perfuafz, Praeterea ad fiftendü (atiguínis míctum uíx quícquam effícacíus effe aíunt hérba R'operti uel grátía Dei uulgo díctajquam eam ob caufam paa flores ín montibus noftrís uocantbattiEraut,id eft urínaletn, Quamuis ením uerbumbatinen fima pliciter urínam reddere fignificet: ruftíci tamen apüd nos aliquando príuatím de cruenta urína eo utuntur, Inferuntautem herba R opertí manípulos aliquot contufos, Alij tormetille herbam fimul 4o & radicem terunt acfalí mífcent, Alij muícum de nucearbore ín cibo prabent;& nífi profuerítbu: tyrum crudum admífcent, Alíj(fi bene memíni)oxylapathí folía contufa falítaGori ímmíttunt,Opor tet autem hoc morbo períclítantes boues,ín ftabulo quiefcere,ne fubítaneus(ut uocant)fanguís fus perueníat: & fceno tumalío tum cordo falubri pafcí.. Símembrum coxendicís uítío , alimentum non fentíat,& contabefcat,fzpe díud illineshoc unguento,quod recípit ceram íuglandís magfiítus dine,axungiam de ruffo maíali,medullam fabuci arborís , bubulam. medullam ac feuum & fálém; qua omnía ad ígnem bullíre & mifcerí debent, Alij de opímabubula carne, poftquam díu bullíez rít,innatantem pínguedínem auferunt,mox íure quod relíquum eft,locum affectum laüant, dein» de pínguedinem perfrícando íllinunt ad folem:aut fi (olís copía non fít,afferem igne calefactá mem broadmouet, Alfj ínungi íubent,allío,axungia,herba fabína & fulígine trítis mixtístp, bobus fimul 6o & equís utili medícamento, dÉmÉls En à «4j Eft quando lac etíam cruentum excernítur:quoanímaduerfo,mulierculzlac omne emulfum aqua aqtee uenti infundunt;alize mulcirali ínuerfo íd eft fundo immulgent, & figno crucís notant, Hec Ícribo utaniles fuperftitiones íftze prodíte improbentur, WVaccamfuiffe Pirinthi aecepímus , cus cibi excrémentum extenuatum per ueficam tran fmíttebatur,diflectustp anus denuo propere coalea fcebat,necrefecando euíncere uítíum poterant, Arífloteles, Bouesgregalesut Aríftoteles f cribit) morbís duobus tentantur,ftruma,de qua fupra díum eft; & podagra affectu egre curabili;facítbec ut pedíbus íntumefcant;& quamuis non íntereant, tamen ungulas amíttant; ualent melíus corni bus píce illítís calida, Hac Aríftot,Etalibi, Vngulas cum dolore artículorum laborat bos non amiíta. tit,fed pedes tantummodo íntumefcunt uehementer,Et rurfus alibi, Nec pedum dolores (entitit bo, ues,fi eorá cornua íllénantur cera,autoleo, aut píce, Bot attrítís ungulís cornua ungedo aruína me 1o dentur agrícolas; Plíníus, Non fübterí pedes boum fí príus cornua píce líquída perungantur, reperi mus,Idem.Boues pedes ne fübterant;príufquam ín uíam quoquam agas,píce líquída cornua infi. maunguito,Cato, Percornuahíc ungularumffubftantíam intellígo,ut etíam uernacula língua ap^ pellamus:licet Plínius non íta accepífle uideatur, Subtrítí pedes elüuntur calefacta bubula urína:de: índe fa(ce farmentorum íncenfo,cum íamiígnís ín fauíllam recídít,feruentibus cíneríbus cogítur ín... (iftere;ac pícelíquída cum oleo,uel axungía cornua eíuslínuntur , Columella. San guís dímifTus in. pedes claudicatíonem affert; quod cum accídit,ftatim ungula infpicitur:tactus autem feruorem de. monfirat;nec bos uítíatam partem uehementíus premípatítur, Sed fi fanguis adhuc fupra ungulas: in cruribus eft,frícatione affidua(ad críduum trítí falis perfrícatíone , Veget.) difcutitur : uel cum ea níhil profuitfcarificatione demítur.At (i am ín ungulís eft;ínter duos ungues cultello leuíter (lenis 20 ter)aperíes, (& mundabiís íntus, V eget.)Poftea línamenta(ftuppa ) fale atq; aceto imbuta applícana tux,ac folea fpartea pes índuítur, maxime datur opera,neínaquam pedem míttat,& ut fícceftabur leiur Hic ídem fanguis nili emitfus fuerit, faniem creabít,quí fí uppurauerit;tarde procurabítur:ae prímo ferro círcuncius,& expur atustexpurgatur ad uíuum, V eget, )deinde pannís aceto & fale. & oleo madentibus ínculcatís(alias impletur, Veg.)mox axungía uetere, & feuo hírcino parí ponia dere decoctís(aliás ferro candenti fiillantibus, V eget.)ad fanítatem perducítur,Sí fanguís ín inferío- re parteungulz eft( Veget. addít,necaperturam facít,& tantum claudícat anímal,) extrema pars iy fius unguís ad uíuum refecatur,& ita emittitur, ac líneamentís(ftuppa uellínteolís cum fale & oleo & aceto ínfufis; V eget,)pes ínuolutus fpartea munítur, Mediam ungulam ab ínfetíore parte non ex. peditapetire,nifi eoloco iam fuppuratio facta eft, Sí dolore neruorum claudicat, oleo & fale genua; 39 poplítesi,& crura confrícanda (unt, donec fanetur, Si genua intumuerunt, calído aceto fouenda íunt, & línifemen,autmilium detrítum,confperfumép(ntufumé, V eget.)aqua mulfa ímponendü: fpongíz quog feruentiaqua imbutz,& expreflz , atq melle lítz recte geníbus applicantur , acfa^ Ícijs círcundantur.Qiuod fi tumori (ubeft aliquis humor, fermentum, ucl farína ordeacea ex paffo, aut aqua mulía decocta ímponítur; & cum maturuerít fuppuratio , refcíndítur ferto:eaG; emit ,ut fupra docuimus,línamentís curatur.Poflunt etíam:t Cornelius Celfus pracipít)lilj iler fcyla lacum faletuelfanguínalís herba, quam zoaéyovoy Gitzeci appeliant, uel marrubíum ferro reclufa fa, nare.Fere autem omnís dolor corporís,fi (ine uulnere eft,recens fomentis melítrs di(cutiturruetus aut temurítur,X fuprauulnus butyrum uel caprínus infiíllatur adeps, Columella, Sí ob partís frigidíta tem(inguít Florentínus)bos claudicet,pedem abluere conuenít,locuma affectum (ubi fcalpeilo fue 44» tit manifeftatus)fouere ueterí urína.D'eín uero fale cóf, pergete,atqp exfpongía penículóue alio mun - dare, His factis, adeps hírcina, aut bubula;probe contufa;partí dolenti ex ferro calido ínftillanda eft; Sín autem, cq calcárít ere&dium palum,aut aliquid fímile,bos claudícare uídeatur,cztera quídem om níafimiliter facienda (unt,ceram atit cum oleo ueterí, melle ; « orobifarína , folutarn refrígeratamQg ulceri imponere debes,Poftea uero, accipiens íncretam teftulam, fícusq; aut mala Puníca tundens atcp permíícens;ulceri círcumponito:ac línteo aliquo delígato adeó curíofe,ut externarum rera ni. hil fubingredíatur, donec bos ipfe firmiter poffit ftare. Síc [iquidem percurabítur;tertía autem díe fía míli medendi ratíone fuccurríto,Si claudícet ob materíx influxum,oleo & pafío cóncoctís, parsipfa calefacíenda eft,;ac deín calida polenta hordeaceailli ímponenda , Ceterum ubipars ípfa tenera & mollís eft reddíta,aperíenda eft,extergenda &p.Poflea uero folia lilíorum;aut fquíllam ex fale,aut po $» lygonon,autdeníc prafíumcontufum imponere expedit, Hactenus Florentínus. Si quíd pedem a« líamue partem bouís penetrauerít,curandum eft ut extrahatur cim radícibus arundínis trítís;nel ra dícíbus díctamni fuperpofitis & fafcía allígatís , uelalijs medícamentís quz fpinís extrahendís adhi bentur ín equiís,ut ín illorum hiftoria docuímus,Perrus Crefcent; Sí talum,aut MS comer [ae ferít,picem duram,& axungíam cum fulfure;& lana fuccída ínuolutam candente ferro fi upra uul; nus ínuíto,(alíás ínuoluíto,& candente ferro fupra uulnus ímponito,& ungíto, Veget.) Quod ide remedíum optíme facít exempta ftírpe,fi forte furculum calcauerít,autacuta tefta, uel [a píde ungua . lam pertuderít, quac tamen fi altíus uulnerata eft,latíus ferro círcuncidituz,& íta ínurit ut fupra pre cepí;deínde fpartea calceàáta per trídui fuffufo acero curat, Item fi uomer crus faucíarít , marína la^ &uca quam Girzcí nlvuaooy uocant,admifto fale imponit, Minus claudícabuntarmenta ,Íiopere 6o díliunctis multafríaida lauent pedes:& deinde fuffragínes,coronz,ac dífcrímen ipífam;,quo díuifa eft bouis ungula,uetere axungía defrícet , Columella. Cü fiffura ín pedibus dehifcüt , piliifztt ober Iotunsantanguinem detrahi iubent, Hetruría myríephyllon(Eermolaus legit millefolía appellat (6o De uadrupedibus LE herbam ín pratis tenrem,à lateribus capillamenti modo folíofam,exímtj ufus ad uuInera:boumnetz 5 uos abfcifos uomere folídarí ea rurfustp iungi addíta axungia affirmans;Plín, vu € His íam perfcriptis cum à remediíjs ad relíqua de bubulo pecore dícenda tranfíturus efferri, ín Iia bellum quendam quí diuerfa remedía manufcrípta Germaníce contínebat,íncídí; qua & ipfa corol, lariíj uíce prazcedentíbus adnectere operzpretíum duxi , Sunt autemífla. — Si peftilentía bubus*íns gruetit,radices afaríín aqua decoquíto & in potu exhíbeto:uel ipfas contrítas aque infpergíto & fau cibus ínfundito:uel teftas limacum , fuffícíunt autem fingulís bubus fíngulz, Alrj herbam crucíatam gentíanz fpecíem,ut fupra díxí,paríter cum racc terunt, & per os ínfundunr, Alij uirgam auream(fíc Itali uocant,nos beionifcb wunoEraut)contritam pani ímponunt etori ínferunt,Foríon hzc Díofcoridis Panaces Chíroníum eft,flore aureo,folío non amaraci,ut ín Díofcoríde legitur, fed lapathi,, ut ín Plínio , maíore & hírfutiore: radíx parua non alté demíttitur , gufu acrí : nafcitur in montanís;ficcís & afperís , Diofcorides ferpentíum ueneno potam radicem, uel íllitam comarm,refie ftere docet, Afclepion panaces et Chironion Heracleo calídíora funt, (ego cum Cialeno potius mínus calída legerím)hínc floribus ipforum & femíne ad malefíca ulcera & phymata utuntur, Paulus & Gia lenus, Arnoldus de V illa nouauírgam auream appríme laudata uíribus urínze cíendae & calculi rea num frangendí;Italorum quidam herbam Iudaícam uel paganam uocant, Auicenna per herbamIu- daícam eruum íntelligít;recentiores etíam unam fideriítidís fpeciem eodem nomine uocitant, quam alij tetrahit, INoftrates coftum hortenfem quog; nominát betonifd wunbEraut, Tragus frauwen Éraut.Síicfítut cum uel una res díuerfis nominibus appellatur, uel rurfus díuerfze uno, magna apud plerofqj rerum infcítía && confufíonafcatur, €«[Bouesfi íntumuetínt, calendulz fuccum cum aqua potandum eís mííceto, Sanícula GC eupatoríum ( quod uulgus agtimoníam uocat)ín uíno decocta, boum uulneribus imponuntur, . Sibos àferpente morfus fuerit, butyrum de mefe Martio cum fale ad focum permifíce, & illinesuel pelle muftelina locum demulce, Síulcus maligni, quod uulgouers mem appellamus, ínfeftat,carduos edendos apponito, tum bubus, tum equis precípue: autradicem Waleríanz ore commanfam fuperílligato, quod & homínibus prodeft, Bouí pulmonario herbam 40 pulmonaríam arboribus adnafcentem,contrítá; pari) cum fale ínfperfam in fauces demittíto, Ad. . uerfus malum,quod nofttrates fanguínem fubítaneum uocant, ( de quo fupra, ubí de inflatione dixi: mus ) urtícarum radiíces ex tribus plantís collectae,ín cibo medentur, Cum fanguinem exuefica red duntboues,quieti ín ftabulo permíttendi funt,ne forte fanguíne fübítaneo corrípíantur, Sibouíaut uiítulo aluus nimium fluat,toftam auenz farínam faucibus immiíttes, & panem toftum ínfperfo fale; oxylapathí quog; femen ín ciboiuuare certum efl. Contrà, (excrementa alui retíneantur, mufcer- dam & cannabís femen in fauces ínferito ; uel uaccínum lac calidum,;uel coquínaríam colluuíem ue teremínfundíto, Boum & uitulorum lumbrícos expelles ínfufo fucco quem exprefferís € folijs & ra dicíbus bete rubeze: Idem medicamentum pueris etíam conducit, Alij pollinem burfz paftorís dicte aduerfus eofdem commendant: quos ego errare iudico alía enim herba eft, quam uulgo Germani vourmEraut appellant,nafturtij fylueftrís genus,cui fimillima feminum conceptacula burfe paftorís funt,adlumbrícos maxíme commendata, Cumuacca fcetauerit, ex auenafomentum fiatím admo uetor,utprorfusliberetur, Sípoft foeturam uiribus exhaufta erít, adeo ut confíftere uix queat, flos tes fozní facco falario ínfar&i & ín aqua decocti, dorfolumbist bene calídí imponantur : bís díe faf 39 offeratur, & in folem progredi permittatur,ac cíbus ibídem praebeatur, Síuaccam tauríre uoles,fal. 49 - fambouís carnem iuglandís magnitudíne in os eí ingeríto. Vel, Cum uítulus menfis unius etatem attigerit, falem uacce língendum tam calefacíto,quàmferre calídiffimum manu potes, & quater aut quínquies uaccz offertomox taurum defyderabit, Pediculos boum & uítulorum hocungentoaz molierís,quod conflat cremz lactis fefquifextario, butyrí menfura qus duas íuglandes zquet,& ree (inzc parí,(alem abunde addes,& paríter feruefacíes: cum opus erítíllines, | €[Síquíd noxíj autue- nenofi boues deuora(Te uídebuntur,quod cum ex alijs fígnis,tü inflato corpore, facile eft conijcere: praeftantí(fimam antídotum & omnibus theríacis uulgaribus ( nam íllas quocp pecori uenenato quí» - dam ínfundunt) longe preferendam, € multis experimentis eelebrem,ab amíco quodam, dum hac fcriberem,excepí huiufmodí:Gentíanzradix ín pollíinem redacta; & füillatítío líquorí ex fecíbus uis ni(aquamardentem uocant ) permíxta infunditur ín fauces bouís: Aut fi gentíana defuerít.liquor yo etíam folus.Idem pecoríuehementer noxium effe aiebat genus illud elutínis aérei(fíc enim appello, cumnomen alíud ignorem) quod colore fubflauo, molle, € coagulatum ín murís ínterdum & hera bis adhazrens ínuenitur, Ruftící quídam tratjcientibus ín aére ftellís (d nafci aiunt : & gramen etíam cuíhaferit, licet aquís pluuíjs ablutum, uenenofam uím retínere afferunt. INon defunt qui íus ín quo hordeum díutíffime coctum fuerít, unà cum cremore fiue ipfo hordeo, bubus contra quemuís ignotum morbum ínfundant, | M INon probat Plinius illos qui fubtilitateanimi conftare non tenuitate fanguinis putant, fed cute operímentísq; corporum magís aut mínus bruta efle:boum tergora,íetas fuum obftare tenuiítatí im z AME » 5 , sn Y " » NE - ENS meantís fpirítus,nec purum liquídumétp tranímítti.Sunt fane boues íngenío míti, remiíIa , && mínís 6o P q " - me perüícaces, Aríftot. Agnofcunt uocem bubulcí,uocatít nomínibus proprijs intelligunt, íuffís& aumentaríj aut prefecti parent (X obfecundanr,Florentínus,Meres ín operario boue quales proben tUr, * Bos& Vacca D. E. Lib L à tur,infra dicemus, Boues ccelum olfactantes,fetp lambentes contra pilum , tempeftatem prafagía unt,Plíníus, Sufías boues numerandi fcientíam tenere Ctefías Ginidíus fcribit INa Sufis regífingu Iz quotídie centum cados ad frrígandos hortos hauríunt , Quem quídem laborem ; liue quod fit eís certus & conftítutus,fiue etíam quía diu multum n eo fe exercuerínt,promptí([ime obeunt: IN uL Jam ením earum ad opus remollefcere uideres,neg; ad alterum fupra quàm díxímus cadum exhaus riendum,nec uerberíbus,nec blandítijs índucere pofIes, Aelíanus,Plutarchus etíam ín libro terre» ftríane an aquatíca anímalía plus fapíant,ídem fcríbít ín hac uerba; Boues Sufíis hortos regíosuers . fatili machína & modiolís hauftorijs numero certís rigant;centenos modíolos ín dies fingulos fingu liboum ducunt.E natura etíam bouís eftjcum ex ferítate ad manfüetudínem traductus efl,ut ad pa yo rendum facilís fit, Enímuero ad feretrum portandum fub iugum míffus quíetus manet, fiue uclís e um erecto capite quíefcere,fiue ad terram inclinato abijci;tum in ceruíce & dorfo puerum puellám. uegeftarí patitur, Equidem ípfe uídi , qui fupra níhil fe commouentes tauros faltarent, Item boues. Anftitutifefe in theatris inclínant,&€ erígunt, € motus uel homíni ipfi dífficiles faltant,A elíanus,Bo uem lícetmanfuetit , nó facile tamé íllius qui fibi ftimulos admouetoblíuío capit:at íníuría animo ac memoria uel longíífimo interuallo cotínens, poenas pro maleficio fibi íllato fumítINam ct eft fub iut gum mí(lus,loríscy confiríctus, quodammodo fimilis efthomíniín uincula coníecto, & fe quíde tra. hi quo impellítur,acquíefcít, V t uero folutus eft,aliás ad bubulcü uerfus pedem fuum laxans,aliqd illius membrum contríuít:alís fepe ín cornua incítatus, ín curfu illum interfecit: Cum tamen ín cae teros fubíto maníuetus exiftat,ac quietus ín ftabulum íngredíat;negs ením ferus ín eos exiftit , qui 3o iram fibínon mouent, Aclían,Boues & pafcunt per focíetates atcp confuetudínes;& fi unus aberrá rít,reliqui fequuntur;quapropter boaríj nifí preuenerínt , totum armentum requírant , neceffe eft, Ariftoteles. Eximía boum ararorum in focíos píetas animaduerfa eft;nam alter alterum; quo cum aa rare confueuit.íi forte defit,requírít,& frequente mugítu defyderíum teftatur, Quanto foetus fus esamore profequantur uacce Oppíanus hís uerfibus praedícauit, oloy dl &Axapfforc vrÓD vráprins ko Adorae ^— Mwrsose sv griereoUe yuvauxeiuoy Sxvdyouat | Koxuay, ris dt uva vvsot voyiqs, Rubram ueftem non ferunt quí ad boues accedunt,ne que fplendidam quí ad elephantos,quod eiufmodi colore eas beftías conftet efferarí, Gyllius, Apud nos cum exacta hyeme uacce prímum ín paícua emíttuntur, quzuís proxímam cornibus adoríturz qua tum uicta fuerít,totam deínceps xftatem alterí cedít, Suntqui allium cum fale uaccís fuís pría 3? mum emíttendis in cibo prebeant;utrelíqua omnes propter odorem eas auerfentur:fed minus plas cidz índe fier(exiftimantur.Sunt quíneício an allium an alíud quídpíaim bubus edendum íngerat, uta caterís uítentur,& ípfi herbis abunde fruantur. Boues lupus ínuadit:alitur ením carne , Arís fioteles.Sí bos ferusfune laneólígetur,manfuefcet,R afís, | Boi ézriqotreron euvór ns qox ésexíe:hoc eft, bos grauítatem quandam & fimplícitatem uultu ac moríbus pra fe fert, Adamantíus, ^ Aríftoteles in phyfiognomonícis illos quibus facíes carnofa eft,remi(Ti & negligentís anímí effe cofjcít: quibus magna,ígnauos feu tardos:quibus oculi magni,fímilíter:quibus admodum cauí, mítes ; & íllos etia ignauos,quíbus frons magna fit;poftremo querulos & indígnabüdos, quibus uox prímum grauis, in fine acuta fueritiquod eadem omnía ín bubus fimiliter fe habeant, . : E * ! 4» Miultiplicem ex bubus utilitatem capi Philes pocta recentior iftís uerfibus complexus eft: | P'&yyeusoy fi Bie, «ox stude Quería, Kok 156 yvteyoc QA are rom 7róvos, | Kaya 7ro, so zpavré(ecGorUS, —— Mera vsAÓVzHp soi usate Eater, Hoc eft,Beum ufus extendítur ad uecturam,agrí culturam , lac & operalactaría, deníc; ad apum reftaurandam fobolem, Quíd/fnquít Cicero, de bobusloquar? quorum ipfa terga declarant non efie ad onus accipiendum fígurata;ceruíces autem natz ad íugum,tum üíres humerorum & latítua ,dínes ad aratra extrahenda,quibus qui terra fubigerentur fíflione elebarü , ab íllo aureo genere, ut poétz loquuntur,uís nulla unquamafferebatur, Ferrea tum proles exortarepenté eft, Aufatg funeftum príma fabrícaríer enfem, Etguftare manu uínctum domítumi uuencum, "Tanta puta batur utilitas percipi ex bobus,ut eorum uiífceribus uefcí fcelus haberetur, | y» Curandumeít omnibus annís ín hoc eque atg ín reliquis gregibus pecorís, ut delectus habea tür:nam & eníxz & uetuflze,qua gignere defierunt,fummouendzx funt, & utíg; taurz,qua locum foecundarum occupant, ablegandze, uel aratro domandz , quoníam laboris , € operís non mínus quámíuuencí propter uterí flerílítatem patientes funt,Columella, Iuuencus caftratus aptior fít ius go, & maníuetíor tractabiliorip,& laboris focíum mírifice diligit, ut fupra díixímus, Boum uulgari um quidam funt maiores,quori ufus eft ín locís planís:alij minores,quífere ad montes remittüturs | imedioctes utrífi; conueníuntlocis ; Oportet autem adultos boues non íuniores laboríbus deftínas te,Petrus Cre(cent, «| Quacín emendis bubus fequenda, quad uítanda fint, n6 ex facili dixerim (nquít Columella)cum pecudes pro regionis coeli ftatu € babítum corporis, & íngeníum anímí, . & pili coloremgerant:alíze formz funt À fíatícís,alíze Gallicis, Epirotícís aliz:nec tantum díuerfitas 6» prouincíarum,fed ípfa quog, Italía partíbus fuís difcrepat. Campanía pleruncy boues progenerat al bos & exiles,labori tamen & culturz patrij folí non ínhabiles, V mbría uaftos & albos,eademq ru bros;nec mínus probabiles anímis quàm corporibus, Hetruria Latium compactos, fedad opera IME Dec Quadrupedibus | fortes, Apenrtinus duriffimos,omnemty difficultatem tolerantes,nec ab afpectu decorosiQue cuia tam uaría & díuería fínt tamen quadam quafi communía & certa pracepta ín emendis íuuencís a^ rator fequí debet;eat Mago Carthagínenfis ita prodídit,ut nos deínceps memorabimus, Parandí funtboues nouelli,quadrati(uíribus magnís)grandibus membrís,corníbus procerís(amplis)nigran tibus € robuftís,fronte lata et crífpa,hírtis auríbus;oculís & labijs nígrís,naríbus refimis patulíst; - ceruíicelonga & torcfa,palearíbus amplís , & pené ad genua promíífis, pectore magno(ato) armís uaflís,capací & tanquam ímplente utero,lateribus porrectís,Iumbíslatís(craffís coxendicibus) dor fo recto planoGy,uel etíam fubfidente,clunibus rotundís,cruríbus compadts ac rectís fed breuíori bus potíus dj longís,nec genibus ímprobís ; ungulis magnís, caudis longíffimís & fetofis pilofístp, corpore denfo breuítp , colore rubeo uelfufco, tactu corporís molliffimo , Hactenus Columella de bouis aratorís ele&tíone, Bouem rubeum ab aratoríbus probari dífcímus ; qualis fortaffe eft, quem hodie V enetí agrícola lorum fuo uocabulo appellítant: INec enim ídem prorfus color eft rubeus, quí rubera nobís,a Graecís «qvÜeos dícítur,Nic,Erythrzus, —'lalís notae uiítulos , íd eft íuuencos uel boues índomiítos & rudes (ínquít rurfus Columella)opottet cum adhuc tenerí íunt;confuefcere ma nu frequenter tractari,ad praefepía religarí;utexíguus ín domítura labor eorum, & mínus fit perícu lí, Verum negiante tertíum,neg, poft quíntum (quartum, V arro)annum íuuencos domarí placet; quoníam ílla ztas adhuc tenera eft,haec íam praedura, Columella & Pallad; Domítura boum ín tríma tu;poftea fera,ante przematura,Plinius, Eos autem,quí degrege ferí comprehenduntur, fic (ubigi conuenit, Prímum omníum fpatíofum ftabulum praeparetur,ubí domitor facile uerfarí, 3c unde dí« eredi (ine perículo poffit, Ante flabulum null anguftíz fint,fed aut campus,aut uía late patens, ut cum producentur íuuencí, liberum habeant excuríum,ne pauídí aut arboribus, aut obíacenti cuilí, betreífe ímplícent,noxamáp capíant.In ftabulo fínt ampla prefepía,fupraty tranfuerfíatferes ín mo dumíugorumáterra feptem pedibus elaticonfígantur,ad quos relígart poffínt íuuenci(boues índo mítí.) Díem deínde,quo domítur& aufpícerís.liberum à tempeftatibus,X à relígionibus(ímpedímen 'tísomnibus)matutínum eligito: (quo captí perducantur ad ftabulum ) canabíníst funibus cornua íuuencorum lígato:fed íaculi,quibus copulantur lanatís pellibus ínuoluti fínt,ne tenera fronte fub cornua ledantur:cum deinde bucoles comprehenderís,extra fiabulum producito, & ad ftípites re- ligato íta,ut exiguum laxamentíhabeant,diflentg inter fe alquanto fpacío, ne ín colluctatíone al^ ter alterí noceat, Si nímís afpeti erunt, patere unum díem noctemt defzuíant ( (nter uíncula mítis gentur íeíuntjs)fimul attpiras contuderínt,manu producantur,íta ut Xalíquís ante, & à tergo com plures, quí fequantur,retínaculís eos cótíneant;& unus cum claua falígnea procedens modiícís icti bus fubínde ímpetus eorum coérceat,.Sín autem placídí & quíetiboues erunt,uel eodem díe; quo al lígauerís,ante uefperumlicebit producere, & docere per mílle paffus compofite,ac fíne pauore ame bulare:cum domum perduxerís,arce ad flipites relígato,íta ne capite mouerí poffint : tum demum ad allígatos boues,necp à pofteríore parte,necpà latere,fed aduerfus placíde, & cum quadam uocis adulatíone(appellationíbus blandís,& íllecebrís oblatorum ciborum)uenito (bubulcus admulceat) utaccedentem confuefcant afpícere;deínde nares perfrícato,ut homínem dífcant odorarí.Mox etíz am cóuenít tota tergora & tractare, & refpergere mero,quo familíaríores bubulco fíant; uentri quo que,& fub femína manum fubfjcere,ne ad eiufmodi tactum poflmodum pauefcant:& ut rícíní, qui plarung femínibus ínhzrent,exímantur:id&à cum fít latere domítor ftare debet;ne calce(aut cor, 4 nu)cótíngí poffit(quod uítíum fí ín primordijs effectui fibi ceflifle fenferít obtinebit.) Poft hec dídu tís malís,educíto línguam, totum eorum palatum fale defrícato,libralestg offas ín pracfulle adis pís liquamíne tínctas)língula(ín gulam, Pallad, )demittito,ac uíní fingulos fextaríos per cornu faue cibus ínfundíto,Nam per hzc blandimenta tríduo fere manfuefcunt,iugumtp quarto díe accípíüt, cuí ramus íllígatur,& temonis uíce trahítur:ínterdum & pondus aliquod deue)íníungítur,;ut maio re nífulaborís exploretur patíentía, poft eiu(modi experímenta uacuo ploflro fubíungendí,& pau latím longíus cum oneribus producendi funt.Síc perdomíti mox ad aratrum ínftítuantur,fed ín (ub acto agro,ne flatím díffícultatem operis reformídent,neue adhuc tenera colla, dura profciffione ter^ rz contundant, Quemadmodum autem bubulcus ín arando bouem ínflítuat , primo (ínquít Colu- mellaypracepiuolumine:curandum ne ín domítura bos calce,aut cornu quenquam contíngat:nam nífihac caueantur,nunquam eíufmodi uítía, quamuis fubacta;eximí poterunt, V erum ifla fic agen da precípímus,fi ueteranum pecus non adetít; Nam fi aderít,expediítíor,tutíorGjratío domandi eft, quam nos ín noftrís agrís fequímur:nam ubí plauftro,aut aratro íuuencum confuefcímus, ex dom£ tís bubus ualentíffimum,eundem(i placídiffimum cum índomito íungímus , qui & procurtentem retrahat,& cunctantem producat,Sí uero non pigeatíugum fabrícare,quo tres (ungantur,hac mas chínatione confequemur,ut etíam contumaces boues grauiffima opera non recufent:; nam ubí pía ger iuuencus medíus ínter duos ueteranos íungítur,aratrotp íniuncto terram molírí cogítur,nulla eft ímperíum refpuendií facultas:fiue ením efferatus profilít, duorum arbítrío ínhíbetur : feu confiz ftít,duobus gradíentibus etíam obfequítur:feu conatur decumbere;à ualentioríbus fubleuatus tras hítur:propter quz undícg; neceffítate contumacíam deponít , & ad patíentíam laborís pauciffimis uerberíbus perducítur, Eftetíam pofl domíturam mollíoris generís bos,quí decumbit ín fuco; eit non fxuitía,(ed ratione cenfeo emendandum;nam qui fiámulís,aut feníbus,alijscp tormentis id ui- tíum 18 3o 6o Bos & Vacca. E. Lib. . Óó5 tium eximíimelius iudicant;uera rationís (gnari funt,quoníam peruícax contumacía plerung 2e. | uíentem fatigat, Propter quod utílíus eft cítra corporís uexatíonem fame potíus & fití cubítoremi bouem emendare;nam eum uehementíus afficíunt naturalía defydería, quam plagz.Itag fi bos dez cubuit,utílilimum eft fic pedes eius uinculis obligarí,ne aut ínfiflere,aut progredí;aut pafcí poffit: quo facto ínedía,& fiti compulfus deponit ígnauíam, quiae tamen raríffíma eft ín pecore uernaculot. longegp omnís bos índigena melior eft quàm peregrínus;mmam negy aquaenec pabuli, nec ccelí mua tatione tentatur,necp ínfeftatur condítione regíonis, ficut ille, quí ex planís , & campeftríbus locís, in montana & afpera perductus eft;uel ex montanis ín campeftría:itacp etíam,cum cogímur ex lona: ginquo boues arceflere;cirrandum eft,ut ex fimilibus patríjs locís traducantur;item cuflodíendum 1o efl,nein corpotatíone(aliás comparatíone) uel flatura, uel utribus ímpar cum ualentiore iungatur; nam üttag res ínferíorí celeríter affert exitium, Mores huíus pecorís(bouis operaríjprobabiles ha, bentur,quí funt propiores placidis quàm concitatis ; fed non inertes (argutí, manfuetí, Pallad.) qui funtuerentes plagarum, & acclamatíonum, fed fíducía uíríum,nec auditu, nec uífu pauídi , nec ad. íngredíenda flumína,aut pontes formídolofi;multi cíbí edaces;üerum ín eo conficiendo lenti: nam hi melius concoquunt;ídeot robora corporum cítramacíem conferuant:quí ex commodo , quám quifeftínanter mandunt,Sed tam uítíum eftbubulci pinguem,quám exilem bouem reddere:humi lis ením & modiíca corporatura pecorís operaríj debet efle,neruísip & mufculis robufla; non adípí^ busobeía,ut nec fuí tergorís mole,neclabore operís degrauetur , Hactenus Columella, INouellos. cum quís emerit iuuencos;(í eorum colla ín furcas deftínata íncluferít,ac dederít cibum, díebus pau 2e cís erunt manfuetí,& ad domandum proní, Tum íta fubigendum ut mínutatím affuefacíant, & tíro. . nemcumueterano adíungant:ímítando ením facílius domantur.Et prímum eos aequo ín loco,& fi ne aratro,tum eo leui fimul arare facíant,& principio per arenam, aut molliorem terram dum cona fucícant.Quos ad uecturas alimus ítem ínfiítuendum, ut ínanía prímum ducant plauftra; & fi pof Íis,per uícum;aut per oppídum,ubí creber crepítus fít,ac uaríetas rerum cófuetudine celeberríma, adutilitatem adducito.'Negp pertínacíter quem fecerís dexterum ín eo manendum, Quod fi alternís fit (inifter,fit laboranti ín alterutra parte requíes, V bíterra leuís,ut ín Campantía;ibi non bubus gra uibus,(ed uaccís autafinís quod arant,eo facilius ad aratrum leue adduci poffunt, & ad molas, & ad ea,fi qua funt,qua ín fundo conuehunt, In qua re alij afellís,alij uaccís ac mulís utuntur,exínde ut pabuli facultas eft. Na facilius afellus dj uacca alítur,fed fructuofior haec, Cauto agrícola hoc fpedtz 39 dum,quo faftigio fit fundus:ín confragofo ením ac difficilihzc ualentíora parandum , & potíüis ea, quz plus fruGum reddere pollunt,cum ídem operís faciunt, V arro. Araturos boues quàm atctíffis mé iungi opertet,ut capitibus fublatís arentfic minime colla contundunrSi ínter arborés uítésQ as retur, fiícellís capíftrari,ne germínum tenera pracerpantiSecurículam ínfitíuam pendere , qua ina tercídatur radíces.Floc melius quám conuellí aratro;bouestp luctarí, Haec Plín , apud quem plura adarandí dilciplínam lege líbro 18,cap.18. & deiínceps:& apud Columellamlibro 2,ca.3.3. & A4. Bus bulcus fiue arator nundj ftímulo laceflat iuuencum,quod detrectantem calcítrofumt eum reddít: nonnundj tamen admoneat flagello, Columella, Fortíífima bouís pars caput eftjídeoc cornibus pre dita,qua iugo allígatur, Ceruíx etíam eifirmza robuftzG carnís eft,quamobrem non defunt qui iu^ gum ceruíci commíttant,Sytía tenui fulco arat,cum multifaríam ín Italía o&oní boues ad fingulos 4o uomeres anhelent, Plinius, Vno boum íugo cenferí anno facilís folí quadragena íugera: difficilis trí cena;iuftum eft, Idem.Saferna apud Varronem adíugera ducenta aruí,boü íuga duo fatis efle fcría bít:Cato ín olíuetís ducentorum quadraginta (ugerum boues ternos,íta fít ut Saferna dicatuerum, ad centum íugera;íugum opus efle;(í Cato ad octogena.Sed ego neutrum horum,inquít Varro, ad omnem agrum conueníre puto, &€ utrücs ad aliquem, Alía enim terra facilior aut díffícilior eft alía, Terram duram prolcíndere nifi boues magnís uíribusnon poffunt, & (pe fracta bura relinquunt uomeres ín aruo.Ne bouesoperantes laffentur,ole& & terebínthínam concoquens,ungíto corntia, Democrítus , Boues fertjs coniungere licet: Hoc licet facere, trahantlígna, fabalía, frumenti quod non daturus erís, Cato, Tribulauel tríbuli eft rabula faxo uel ferro afperata,qua frumenta tererent; ín frequentí etíam nunc Italíz ufu, Varro.E fpicís ín aream excutí grana oportet, quod fít apud alí« ($o os íumentís íunctís & tríbulo,&c, Varro i. 32. i " ejINebouesínarea ad trítiram accommodata fpícas ínterím edant,dum proculcant, eorum bw. bulofímo nares íllinendz funt: Que afiuta machínatío perficit , ab íllarum ut fe(c efi: abftineant. Hoc nímír& animal huiufmodi tetrí odorís afperfione deterrítum,níhil;ne fi fame quídem acerríma premeretur,unquamederet, Aelianus. — | Vaccarum alix funtmagnz & medíocres, qua fobolís gratía nutrírí folent,ut uituli mactandí,ac boues plauftrís &aratrís neceffarij,ex eís generent, Hari lac;licet ad cíbum & confícíendum cafeit utile fit,tolli tamen eís non debetfed pronutrímento uítu^ lis reiínqui. Aliz mínores funt,quz lactís tanti GC cafei gratía nutríunt : ídeogy uituli quindecim à partu diebus elapfis occidendi funt. Elíigenda funt non nímítt paruze,& uberibus magnis( & caudis — lengis,utalíqui addunt)Petr;Crefcent.INon degeneres exiíflimandi etíam mínus laudato afpectu: 6o plurimumladiís Alpinís,quibus mínimtü corporís,plurimiü laborís, Plinius: Altítas apud. Columels lam non Alpinaslegímus, Boues dícuntur matrices Varroni,quas X fructuarías recté appellárís: Cenomaní & Orcbrj quída quotídíano fermone Bergamínos appellítàt, quos Vaccaríosalijdícütz ' Germani feit: & bergaminas ipfas uaccas qua gregatim ín montibus pafeuntur:berefi enim Gera manímontem uocant;unde & Bereomum dictum quod ín montibus fitum fit: uidentur & Orobij populííllius regionis inde dictietymo Greco, quod uítà ín montibus agant: & forte Cenomani Gers maníco,quafí fenmannen,id eft uiri uaccaríj;uel ceuomaní,à ceua; íd eft uacca, ut Germani bodie '" & oliminItalía Altíní uocabant, A | A | ^. ejlNumerus de taurís,& uaccis fíc habédus;ut in fexaginta unus fit anniculus,alter bímus, C uía dam habent aut maíorem,aut mínorem numerum gregum, Nam apud eum duo taurí ín feptuagím ta matríbusfunt, Numerum gregum álíus alíum facít, Quídam centenaríum modicum putant eífe, utego, Atticus centumuigínti habet,ut Lucíenus, V arro, TNoflri Lactartj uaccas círcíter tríginta aut quadraginta utplurímum ín uno grege babent, V trelíquís gregibus pecuaríjs, fic & uaccís dele- éius quotannís habendus, & reijculzreijciundz, quód locum occupant earum, quz ferre pofíunt frudus, V arro, Vacca cum uel flerílefcunt,uel aratrum & plauftrum renuuntmactantur ; € cum uetulz íam dentibus amiifis non amplíus bene aluntur, Boues euadent habítíores, fí calida fubinde lauentur:& fí quís íncífa cute fpiritum ín uífcera harundíne adigat, Plínius. Poft laberem píngues fcunt,at fí ante laborem uíctu & otío abundent,cítius moríuntur , INoflri pregnante$ etíam uaccas ad mactandum fagínant,íd& optime fierí atuntcírca medium geflationís tempus, Pínguefacíes bos ues ( utSotíon docuit) fiprima díe ubi redieríntà paftu,commínuens braflicas,acetoG acrí perfüm dens;eas íllís porrexeris : & poftea paleíscribró tranfini(fis furfur tritíceum permifcens , íd ín díes quíng fimiliter appofuerís. Caeterum fexta díe hordei redactí ín pollíinem hemínas quatuor appos nens,paulatím currículo díerum fex nutrímentum augebís, Sed tempus exhibendíalimentí bobus, hyemeerít,prímo quidem,dum gall( occínunt;fecundo autem,círca matutínum crepufculum: quo tempore etíam dandus eft potus;ac relíquum alimenti quod fupereft,íd uefperí exhibendum eft. Ac aítate,prímo quídem,díluculo nutríendí funt boues:fecundo autem, poft íd,hoc efl merídíe,ac fubz inde potus eft dandus.C)uo quidem modo,círca horam nonam íam tertío cíbans, denuo aquam ad. minífirabís, V erum hyeme quídem potus fit illis calídior aquattepída autem zftate, Lotío etíam ípío . rumbuccas colluíto,extrahens adnatam pítuítam ; linguamtp à uermibus repurgato, uolfella aufea rens ( gígnuntur fiquidem uermes ín linguis boum ) ac fale deníg; línguam ípfam ínfpergíto, FI&ec Sotíon, Varromemoratíuuencam quandam pínguítudíne carnis adeo auctam effe, ut in eítis cora pore forex exefa carne nídum fecerít,&C mures pepererit; Quod ín fue etíam ín Arcadía fpectotum fit,Eruum boues impínguat, Díofcorídes,Eruum ueri Lugduni uídi, ubí àruftícís ferítur, ut Clau. díus IVlilletus medícus illic míhi retulit:íd fí fues nímium uorauerínt, fanguínem per urínam eís mo uerí aíunt;quod ueteres etíam eruo attríbuunt ín homínibus: accedít & color, qui cortice exteríorí detracto intus ruber,quod ín Lugdunenfi íllo legumine ipfe obferuauf, X Actuaríus de eruo fcribit: Hypoftafis orobea ( ínquit ) à leguminís fimilítudíne nomen habet ín urína;cuíus ínfiar eft eJobofa, ac eiufdem excortícatí coloremrefert,quírubeus efl,uítello ouí rubeo fimilis, In Germanía hactenus legumen hoc non uidí,Cícerís etíam genus alterum orobíeum uocant;ab erui (ímilíitudine, X quod fimiliter fübamarum fit, Cíceram Columella non tam leguminibus quám pabulí generibus annume rat,qua bubus eruíloco detur frefa ín Betica,nec hominibus ínutilísfapore nihíl differens a cícercu la: colore tanti difcernítur, quo fordet,obíoletior uídelicet & nígro propior, Hermolaus Barbarus, Idem ín Corollarío ad Diíofcorídis caput de líno,fic fcribit; Oleo femínibus líni expreflo fraces & re trímenta quog ipfa reponuntur, faginando íumentorum generí, precipuebübus, obefitate fola ín« ficnibus futuris;Quales ad nos Mediolano coronati ueniunt, príncípibus quotannis offícíj eratía do. ) 3 nantibus: uifceratíone hínc folenni orta, magifiratibus diuifa carne elobulís : quos quía fere pares funt,focíolos confuetudo appellat: quidam non focíolcs, fed fuccídulosà fuilla uífceratíone uocare malunt,quz fingulis annís ate curíam uenatíonís die agitur;FHIac Flermolaus, Quídam brafficz ca pítatz folía,etíam ea quz tanquam ínutilía feparantur, bubus plurimum alimentí conferre putant, Genus gramínís ín Cilícía nafcítur, quod índígena cínnam appellant, quod uíríde obiectum boues inflammat.Sunttamen qui boues índe pinguefcere contendant,nato alterutrís errore, quod alíj zíje arpuciy alij vripziuei legant, fenfu longe díuerfo, Ruellius, Decibís boum copíofíus egí fupra, & de ecymo ac fatragínís generíbus feorfím, quibus non purgantur folum fed etiam fagínantur boues, : €| Verres,iuuencos,;aríetes, hoedos decrefcente luna caftrato;Plíníus. Menfe IVlaío caflrandi funt uitulí,ficut IVlago dícit,tenera ztate,ut fiffa ferula teflículi comprímantur, & paulatím contracia rea foluantur,Sed hoc luna decrefcente uerno,uel autumno fieri debere precípít, Ali lígato ad macht» nam uítulo,duabus anguflís regulís ftagneís,fícut forcipibus ipfos neruos apprehendüt, quí Grece xesuassg« dícuntur,Hís comprehenfis tentos teflículos ferro refecant, & íta recídüt, ut alíquíd de hís capítibus neruorum fuorum dímíttatur herere, qua res & fanguínís nimíetatem probibet, & non omníno íuuencos fubducto robore uírilitatís effoemínat, INec admíttendum eft, quod pleríg facit, ut ftatim caftxatos coíre compellant,nam certum eft ab eís generarí, fed ipíos fluxu fanguínis ínterís re, Vulnera uero caftraturz,cínere farmentorum & fpuma línentur argentí. Caftratus abflineatur ápotu,& cibis pafcatur exiguis, & fequenti tríduo prebeantur eítenerz arborum fummiítates, & 6o fruteta mollía,& herbze uírídís coma:dulciora fagína rorís, aut fluminis, Píce etíam líquída miflo c nere, & modico oleo poft triduum uulnera diligenter unguenda funt,Sed melius genus caftrationis | EN | fequens Bos&Vacca E. Lib L.— 6; fequens ufus inuenit, Alligato enim tutrenco,atgj défecto;tefliculi ftrícta pelle clauduntur;atqy ibi li gnearegula premente;decíduntur ignitís fecuribus, uel dolabris, uel, quód eft melíus, formato ad hoc ferramento,ut gladíj fimíilitudineim teneat, Ita ením círca ipfam regulam ferri acies ardentís íma primítur,unoG íctu & morati dolorís benefício celeritatis abfi umit,& uftis uenís;ac pellibus à flt xu fanguínís firíctís, plagam cícatríx quodámmodo cum ipfo uulnere nata defendít Palladius, Ad copíamlactís melíts Altínz uaccae probantur;quas eus regíonis íncol& ceuas appellant: ez funt humílís ftaturz;lactís abüdantes; Columella. A pud nos etíam humiles & bréuioribus crüribus Uace cas tandj lacte foecundiores magís probant, Ouíllum]lac caprínumi,mox bubuliim ; cómiiódá eft . ad conficiendum reponendum6 cafett, Ariftoc.Bubuli lac cafeo fertilius ij cáprín& ex eadem ien, 1o fura pene altero tanto,Plín, Ex Aríftotele tamen non duplam,fed fefquíalteram feré proportionem colligimus, Cafeí bubulí maxími funt cíbi,& difficillime tranfeunt furhptí, Varro, Bosante partum lac noi habet,quo tempore noftrís dícítur seguft gaatiper dies círcíter decem, fub quod tempus lac dénfius reddítur,& grauíus olet:quas ob caufas, & ne fcetuí íam grandíorí alímentü fubtrahat, mulgere definunt, Ex prímo femper à partu coloftra fiunt; ni admíceat aqua, ín pumicís modi coz unt diirítía;Plín. Colofirit, íd eft prímumà partu lac; Germaní uocant bitenft, rufticí quídam ein pfaffarImprobari audío quod omnít primm eft,illud uero quod ftatím fequit ínter delícías cen, ferí,utpote pinguíus, Machíd uaccínü(apud Arabes)eftlac uaccínit,à quo propter m ltam eíus ín utre aut alio uafe concufílionem extractii eft butyrum, Andreas Bellunenfís , Bubulci quídam fiue Vaccaríj apud nos,uaccas à medio Aprilis plerüngs ad autumni ug; conducát, proquo tempore 4o fex circíter menfia butyrílibras fere feptuaginta quínc; libram díco duodecim uncíart)locatoribus pendunt, V accas nonnullí emáüt,& jídem rurfus aut alijs locantnutríiendas, propter fpem fobolís, qua ad domínü & conduciorem ex zquo pertínet: Quod fi foboles quotannis nón prouenít, certa pecuníaa conductore numeratur,Sí quíd damní nulla condudtoris neglícentía ínciderít,hoc etíam ex quoad utroft fpecist, Pecudes armentaQ & íumenta, fale maxímefolicítan£ ad paftum , mul- tolargíorelactemultoQ gratíore etíam ín cafeo dote, Plin.Bzzv9G- aut Bérveoy fiue marís, fiue neu, trogenerepronuncíetníhil refert:ie pínguíffima & oleofa lactís parte fít,ínterdi& uná cum cafeís re. linquítur,feiuncto folum fero:undecafei quandog; tam opímí,ut adipofum humorem deftillent,Bu tyrum à boue nominatur,e cuíus lacte copiofiffimü confit,ut míret Diofcorídem Galenus Q ex cas príno & ouillo confici lacte díxerít,Ex caprino tamen fíerí folere teftís eft Plíníus, Hermolaus, Eoo 3o butyrí nomen quoties abfolute ponítur,de bubulo Íemper acceperím: quod & nomínís tatio & pes . cudis huíus excellentía poftulant:optímtü ením plurímumép ex uaccíno ladte fit, Authores fi alíari pecudum butyrü íntelligantnomen íllarü;ut caprínum autouilliadijcíunt : Inula ín oleo dífcocta «inquit Marcellus Empírícus)& contríta,& ci butyro ouillo & melle ímpofita,cacoéthe malígna e« mendat, Sed quanif butyrí nomen fimpliciter poíit& de bubulo femper accípiendü mihi uídeatur, non aliter tamen ín hoc Opere de butyro agam,nífi per fineula animalia ubi fingulorii nomen addi tur;ut etíam delacte,fero, € cafeo, [Nam quz de íftís in uníuerfum & communí quadam ratione dí, - €i poffunt,ea explicant ín Libello noftro,quem de lacte & operibus ladtaríjs príuatim edídímus, &€ fi uita fuperfit, aliquando dabímus auctiorem, | | | «Boum cornua,magna przcípue X feaíorü, apta funt pectínibus:offa tefferís & cultellor& maa 4o nubríüs,Petrus Crefcent. Bot cornibus ueteres pro poculis utebant, utin Phílología dícemus, Cora . nuadícebantur olím,qua nunc tubz,eo q ea quz íam funtex zere,tunc fiebant ex bubulo cornu, VarrodeLíngua Lat,R auco firepuerüt cornua cantu, V ergil.Aeneíd,8.Hínc cornícines didi, V títur hodiecp cornu ín bello, mugitu terríbili, Heluetiorum pagus V ría,Quí bombatdas, ut uocant, gerunt milites puluerem accendendíi ín cornibus pulchre adornatís reconditis habent, € Boi cos rijs glutínti excoquítur,taurori Gg pracípuum,Pliníus : (d Grzcí taurocollam uocant ,utín Tauro dícemus, T'ergo bubulolentor quídam mucofus abunde ínefi,ex quo glutínum facere folent, A ríft, - Gummíalbelat(ut Alchuínus & Bbenbitar fcribüt)res eft compofita ex glutínequod e pellibus uac carum fít)& marmore tríto,Sunt qui ínterpretetur phatmacum quoddam Íimplex quod ex Indía afferatur:fed príma opinio ueríor eft, Andreas Bellunen(is.Confectos cafíz furculos corío bubulo $ prafuuntut eo putrefcente enati uermes líenum ercdant, Theophraft, Coría boum adultorum. fo, . leís calceamentorum conueníunt,Petrus Crefcent,Carbatínas Circí uocant,ut Xenophon,calces os factos ex rudi corío bubulo, tx zy ved'tprop Body, V arínus , Italí hodíe calandrellos nominant, Pollux calceamentum ruftícum exponit, cui nomen à Caríbus índítum fit, Hermolaus Batbarus ín . Corollaríoad faxífragam Díofcorídís, Carbatínís ( ínquít)legend& ín fecundo hífloríz anímalíum uolumine Ariftotelís cap.1, (ubi camelos quae per exercítum longiore ítinere faticunt , carbatínís calceati fcribí)non carbafinís eft Sunt autem carbatínz,quas Catullus ad Ví&tíum carpatínas cre pídas uocauít,calceamenti genus é Caría translatum,quod hodietp uulgó fic uocatur, détracís uti que pofteríoribus fyllabis, & f lítera principio adíecta ; utaffolet, Nam & carpífculus calceamentí —— genus eft,utFl, Vopi(cus aít in Aurelíani Caefaris uíta, Quidam tamen carbafa etíamnum uocant 6o boum coría,qua Caríar alutas appellauít:na,utSuídas aít; ubí defecifTent calceí,carbatínís uteban . tur,ex crudísboum tergoribus recens detractís,ut íllud V ergilianum: Veflígía nuda finiflri Infti tuere pedísnudustegítalterapero, INoftrihodíe tergoribus bubulis utuntur etíam ad conficiens óó6 Juadrupedibus dum puluerem tormentorum bellicorum, Nauigant Brítanní uimineis afueís, quos círcatidatit ani * bítíone tergorum bubulorü(aliás bubalor&)Solinus.Malthz frígidaríz compofitío talís eft:fanguia nem bubulü,florem calcis, fcoríam ferrí,pilo unfuerfa contundes, & cerotí ínftar effícíes, X cürabis adlínite,ficubi frígida balnei íntet rímas labetur,Palladíus:qui etíam paulo ante ad maltham calída ríam fanguínem taurínum requífiuerat, EIt& luxuríofa ratío uítes ferendi, ut quatuor malleolí uehementí uínculo colligentur ín parte luxutíofa:atcy íta uel per offa bubulí crurís,uel per colla fia" Ctílía tratectijobruant bínís emínentibus gemmís, X c.Plín. 17,21, Scabrítía charrarü leufgatur dena te cocháue,fed caduca líterz fiunt Plín, Noftrí boit przcípue dentibus ad chartá políendá utuntur, Bsxgavey Girammaticí exponunt galeam factam ex capítebouís, 4| Adueríus mures agreftes Apu leiusafferít femína bubulo felle macerandaantedj fpargas,Mures abíguntur cínere miftelz, uelfe-: 16 lís díluto,& femine fparfo,uel decoctarit aqua;Sed redolet(frumentum)utírus anímaliüt éor& , etía ín pane ; ob ídfelle bubulo femína attingi utílius putant, Plín.Si tadíci arborís fel uaccírits illínatur; non accedent ad eamformíczeR afís, Lycíum adulteratur etíam amurca ac felle bubulo, Plin; Et ali bi/LycítimIndíci alíqui fellebubulo adulterant, Extínguuntur címíces amurca & felle bubulo , [e« Ctís autlocís perunctís, Pallad, Boues neínfeftentur à mufcís bubulam falíuam illine , Africanus, Corníarborís£lore deguftato;aluo concíta moríuntur apes,remedíiüm prabere eís urínam homínti uelboum. |Círcumliníalueos apum fímo bubulo,utilíffimum, Aluearía hyeme firamentoopers tíconducít, € crebro fuffiríjmaxime fímo bubulo, Cognatü hoc ijs ínnafcentes beflíolas necat, ara- rieos,papíliones,teredínes;apesip ipfas excítat; Plíníus, Per uernos díes , ut Hieínius aít( círca ca^ lendas A priles,Palladíus:)curandz funt apes adapertís alueís,ut omnía purgamenta qux funthy^ 4e berno tempore congefta, exímantur, & araneís quí fauos corrumpunt detractís , fumus ímmiíttae ^ tur, factus íncenfo(& ficco, Pallad:) bubulo fímo.]Is ením quafí quadam cognatíone generís , maxía me eft apíbus(apíum falut()aptus,Columella, T'ínez & papilíones pleruncp fauís adhaerentes decí« . dunt,fi fímo medullam bubulammiíceas, & hís ínceníis nídorem admoueas, Idem, Caftrandis al. uearíbus fumus admouetur ex arído firn bubulo, quem ín pultarío factís carbonibus conuenit excítare,Palladíus, Quídamagrísexamínibus apum, neíntereant, babulam uelhomínís urínam (ficut Híginíus affirmat) alueís apponunt. Campas nonnulli fícirlneo cínere perfequuntur ; fi pera: manferínt,urína bubula & amurca zqualíter mifta conferueant,& ubí refríxerínt,olera omnía hoc ímbre confperge, Pallad, Apes quomodo ex íuuenco perempto,uel(ut alíj uolunt) ex uentríbus bu bulís,uel(utalij) offibus procreentur , explícabímus ín híftoría Apum , Fímus bubulus ftercoranz zo dísagrís & arboribus ac uíneis utilis eft, Petrus Crefcent. Acerrímus homínís fimus eflut && Char todras,omníum optímum eum effe afleuerat:fecundum fuillum,tertíum caprarum, quarturm otríür, quíntum boum,fextum iumentorum, Theophraftus;& Plíníus feré fimíliteriqui tame hís omnibus à Varrone praferrí fcribit turdorü fímum ex auíarijs:cuí proxímü(ínquít) Columella e columbargjs facítmox gallínarijs, &c,Et alibi Quídam etíam bubulo íumentortü fírium praferunt,ouíllumdy ca príno.Ne quod anímal paflu melefíco decerpatfrondem, fimo boum diluto afpergí folía iubent, quoties imber ínterueníat,quoníam íta abluatur uírus medícaminís , Plín. Areaad meffem creta. przparatur,Catonís fententía amurca temperata, V ergílij operofíus, Maiore ex parteaequant tan» tum, fimo bubulo dilutíore íllinunt:Id fatís ad puluerís remedíum uídetur, Plín, Cato argíllze uel creta harenam fimum bubulum admifcerí,atqy íta ufq ad lentorem fubigi iubet, íd& ínterpo^ 4o: ni& cítcumlíni,Plín7.14.de ínfitíone fcríbens, Ru -Bubula caromultum nutrít,& qui ab ea eienítur fanguis fupra menfurarn craffior eftpropterea hís quí temperamento funt melancholíco,díuerfos &' melancholícos morbos ínfert, Difficulter etía . concoquítur & redditur. Sed fí concoquatur,abunde(& probe)nutrít:& (í cum ouílla carne coma: paretur,frícida eft, (anguíneg melancholicü gígnit,Sí quís uero eam comedere expetat, uel cogat, eius lacfionem quzefutura tímet,fíc moderetur;cum aceto allijs & ruta íntíngat, Solís haec calídos( et ualentes)uentrículos habentíbus cofert,& hís ínfuper quí ualde & cóotínenter exercentur, Symeon Sethí, Hírcí & boues carnem quídem habent minimum humídam,pítuítofam ac lentam: nocent tas men admodum ob durítíem,& ín alterando difficultatem, Galenus de attenuante uíctu, Idem libro $6 : s.de alímentorum facultatibus cap.i, Carnes bubulx(ínquít)alimentum corpori fuggerunt non me díocre,neg diíffipatu facile:(anguínem tamen generant; dj conueníat,craffiorem, Quod fi quís tema peramento naturalí melancholícus magis fuerit, affectu alíquo melancholíco prehendetur ; fí farofa. us hís uefcatur, Affectus autem melancholíci funt, cancer, elephas, fcabíes, lepra, febrís quartana; & quz peculíarí nomíne melancholía nomínatur, Líen ítem quibufdam tali fucco íntumuít; qua rem cachexía;íd eft prauus habítus,& hydropes fxpenumero funt confecutí, Caeter& quanti car» nes bubulz totíus fuz fubftantíz craffítie fuilla fuperant, tanto fuillae bubulas lentore antecedunt, Porró quemadmodiü ex fuibus,quí xtate funtfloretí,js iuuenib.quí bono corporís funt habítu,có« - . ueníüt:fic & boit,quínondü florentem ztateattigerüt, Bos ením temperamento eft ij fus,multó fica cíore: quemadmodum & uír ztate florens, df puer.lure igit ijs anímalibus,qua naturatemperamen 6o-- 'tofuntfícciorejadolefcens atas ad mediíocrítate ipfam confert:humidiorti ueró natura;quod fibi ad probam acconuenientem temperiem deeft,;ab atate florentí adfumít.INon modo ítac uítulí idi | abené -— "5 ' I j ^ Bes&Vacet F.G. Dibl — 67 habent ad conficiendum perfectís bubus praftantiores,fed etíam heedí capris, Et paulo poft, Aním aà lia quz herbas e terra emergentes, autarbor& furculos;aut germína depafcuntur: ea omnía, cum hís abundant, habítíora funt,ac pinguía,nobísqs alendis accommodatíora: Quamobrem illa, quibus he£ bas denfiores pafcí eft naturale,hyeme, uere prímo ac medio fiunt gracílía, ac prauífüccí; ut boues; quí procederite tempore manifefto fiunt obefíores, fuccíts meliorís, cum herbae augentur ac denfes fcunt, K ad femen producendum feftinant, Qua uero exigua & gracili herba nutrirí queunt;ea prís moac medio liere przftant;ut oues;aflate príma ac media caprae; cum fretícü germína funt frequen tillíma,Etrurfus eodem líbro, Caroleporum fanguinem quidem gíenít craffíorem, fed melíorís fuccá quàm bubula & ouilla.Ite ín aphorífmos 2.18. Caro bubula tardíus & patilatím alit, Frígidae & ficcae yo natura hac caro eft;ímpurum & atribiliaríurm przeftat alimentum,& morbos eíufde humorís alum. nos creat, quartanas;fcabíem,lepram,fplenís uítía & hydropem, ín illis prefertím quotit temperiem íftis affectibus aptam ínuenerít;tarde à uentriculo defcendit, & aluum fiflít, I(aac & Platína, Pract pueautem boum adultorum catnes uítlofum fuccum generanty& contumaces funt coctíoní, id& eà maeís quo feniores fuerínt;Iuniorum enim temperata funt, corpus bene alát, robur&j & fanítatem eius tuentur, Petrus Crefcent. Elíxa effe debet bubula & uaccína caro, Platina, Caules caprífící fi ad. dantur magno ligni compendio eam percoquunt;Plín. Ciuam ob caufam pleríq cíbos craffos atque difficiles concoquere facilíus poffünt,ut carnes bubulas ; faciles & fuccí compotes laudabilis, ut pi^ fces faxatiles, cere concoquuntcRatíonem alíj ad confuetudínem referunt;alij ad habitum quendam . naturalem íngenío humano ínexplícabilem: alij uentrís calore ímmodíco cíbos cococtu faciles ultra 4o modum pro fua facilitate concoquií;íitag petfríngi corrumpitp ( fubíto corripi, deurí & fumígari, ut crüdítatem pene quod accídit ímítetur ) cenfent:dífticile uero & quod modíce immutatur,concoquá tàntum,non praterea quicquam uítíarí;INam & palez quoniam perquam facile affíciuntur, ín cínes rem uertuntut ab ígnelargo & rapído:quod ligno querno accídere non poteft, Materíam enim paa. tientem caufz refpondere efficienti conuenit : aliter fieri non poteft ut effectus ís prodeat, quem uel * — natüra;uel homínís íngení& fpectat; Alexader Aphrodif. 1,52, &€ 3.17; Bubula caro ualída eft,iflitai, —. & difficulter concoquitur,quoníam crafli & multí fanguinis eft hoc anímal, carotg & (anguís & lac eraue eft;Quorumlac tenue eft, fic (X fanguís & caro,ut Hippocrates libro a. de ratione uictus tefta. tur, Celfus ex domeftícís animalibus bubulam plurimi alimenti & ftomacho aptíffimam effe dícít, 8c ínter ea connumerat quae mínímé íntus corrumpantur, In uítulínam fiue bubulam cum portís fucci 39 daneis,uel cepís;uel colocafijsitíquamen,píper,lafer & oleí modícum, A pícíus. Charís albachar Ara — bíce,ab AndreaBellunenfi exponítur cibaríum ex carnebouína, 4j Genus farcimínís eft,quod no firi uccantbirnwurft.id eft cerebrifarcimen,& hocfere modo parant:Inteftínum rectum bouis aut uitalí cumbona parte falís ín aqua bullítmox pulmo, lardum & aromata mínutatím concíduntur; & includuntur ínteftíno;uná cum cerebro, & ouís quatuor, & lactís fextario & apio: Sic paratutis farcimen & feruefactum ín crátícula torretur, unde uel (íiccum, uel cum dulci & atomatibus condíto iufculoapponítur, q[Pínguíffimum eftlac bubulum: ouillum uero accaprinum , habent quidém & ipfa pínguedinis quídpíam,fed multó minus, Galenus, Bubulum,afíninum equínumQ lacjmagís aluum emolliunt quam ouíllum,quod dulce,craffum & píngue eft.Bubulum,afinínum;& equinum lacuentrímagís idonea funt,fed ipfum turbant, Díofcorides, Lac & cafeus ex uaccís non tam eor 4$ ueniunt hominís nutrímento quam ex ouibus, Petrus Crefcent, Lac quod imaxímé perpurget eft equínum, tum afínínum, deinde bubulum, tum caprínum, Varro, | Quod praftate Capra, Poft Ours, Inde:Bouis,Bapt. Fiera Mantuanus delacte, Lac muliebre tempetatiffíimum eft, mox caprit lum,hínc afíninum;ouíllumQp,poftremo uaccínum, Aegineta. Caprínum lac fübftantía temperatiz; péárgando quidem bubulo ímbecíllius: ad relíqua uero fatís édoneum, Lacbubulum pinguítfimum; - - cralliffimumG,nutriendo & moderate penetrandoiídoneum, Quadamexíguo guffu famem ac fí. - tínifedant,conferuant(p uires,ut butyrum,hippace,glycyrthízon, Cafeorum maximi cibi funtbur buli,& quídifficillime tranfeant fumpti, Varro, Equinus cafeus multum nutrít,& bubulo quodams modo fimilis eft, | lh, 5 | 9 .. Excornu bubuli fummís partibus cínis; tuffim fatiat, Plinius. Bubuli cornüs mucronem exua fium duorum cochlearíorum menfura, addito melle,pilulís deuoratís, phthíficís prodeffe tradunt; Idem. Cínís decornu uacca cum aceto illtus,impetigínem ( morpheam foli contrapofitam )curat: & naríbus immíffus (anguínem profluentem fiftit,Rafis, Cornum bouis combures ex ea parte, qua ca " pít adhzret;& in puluerem tenuiffimurm redíge;atq; ex eo puluere cochlearía duo, cum aquae cali da cyathis tribus, & paulufo aceti,ieiuno fplenítíco per tríduum da bibendum, Marcellus. q[Boa disungulz cínis ex aqua (illitus ) firmas difcutit, Plinius, Vngula uaccz ufta € potaa muliere cui lac detecerít, reftituit lac, corpuslactantís corroborat;Rafís, «| Coxaeboumuruntur bibunturds ut fanguinem fluentem & menfes cohibeantR afís: Galenus taüri femora ufta fanguinem fíftere fcri —— bít, Vaccarumfemora cremata,fanguinis & alui quocp profluuíum compefcunt, Auícenna : Gales 6» nus de fcobetauríni cornu idem refert, «| Scobsde T AL o bouífsuíno excepta & dentibus mobís libus appofíta eos confirmat, Gralenus: alij non fcobem talí, fed crematí cínerem, & detes gíngiuasaz làxàs eo confrícatí iubent(ut Plinius; Kafís & Haly;quorum interpretes pro pid a adi «X es OMEN ^o - à r à 68 uadrupedibus bouíle imperite uerterunt)dentes íta firmandos & mítigandum dolorem pollíciti, Eiufdem cínis ci myrrha dentifrícium eft;PliniCum cera etiam et medulla ceruína ambuftís medetur, Scobs eíus cum ' melle pota lumbrícum totundum educít, Galenus: Cum uino & melle perímit lumbricos cucurbí; tz granís fimiles, R afís, Cum aceto mulfo fcobs eadem(alías Os bouís ín cínerem redactum ) fplene mínuít turgídulum,Galenus,R afis, Haly, Tollit przterea leucas,íd eft impetigínem albam , Galen, Lepra prodeft,;Haly, V enerem mediocriter excitat, Galen, & Haly,Friuolum lícet uideatur, non ta men omíttendum propter defydería mulierum; T'alum eandídí íuuenci quadraginta díebus noctia bus donee refoluatur in líquorem,decoctum, & íllitum línteolo , candorem cutisqp erugatíonem praftare,Plin, q[Ariftolochiaoblonga ín fíummagloría efl,fímodo à conceptu admota uuluis ín carnebubula,mares fígurat,ut tradítur,Plín,lus carnís bubule prepinguís coxendíci boit & equo- ,, rum alímentumnon fentíéti quomodo.conferat,fupra ín morbís explícauíi, Ad homínís morfus cara nembubulam decoctam ímponíi (ubent;efficacíus uítulí, fí nonante quíntum diem foluatur, Plín, ' Bubula caro ímpofita tumorem anat, Idem , Calida impofita panos & apoftemata difcutít, ut fan- guís etíam & fel eíufdem pecudís,Plín.Caro taccína(bubula,Plín, )recens ueretro fmpofita, ulcera eíus & epiphoras míre perfanat, Marcellus, Eadem rancorem(rofiones,Plín. )ftomachí temperat ex uíni € acetí equa portione dífcocta € cíbo fumpta,Idem,Bubulz carnis ius uentrís fluxus ex flaua bile compefcit,SymeonSethí, Iuse carne uaccína,ut medulla etíam;ulcera oris & rímas fanát, Plín, . «jCorij bubulícínís cum melle phagedanas ín ulcerum genere adrodit, Plin, Veterísfoleze crea matz cínís calceamentortt attrítus fanat; Plin. & Diofcorídes, quí ambuftís etíam & íntertrígínibus hunc cínerem mederi aít,fí íllinatur:Hermol, Barbarus ex líni oleo illinendutm tranftulít,Perníones 40 fanat cotíum combuftt,melíus fí ex ietere calceaméto,Plín, De glutine ex corío bubulo eiusqp ufu medicínali,uíde infra ín Tauro:nam Graci taurocollamuocant, [Boum inedulla & feuuim ner« uís commotís conferunt, mollíunt fí ínungantur , Rafis, Medülla bubula ex dextro crure priore tríta cum fulígíne,pilís,& palpebrarum uitijs , angulorüt& occurrit: calliphlebarits modo fulígo in hocufutemperatur;eptíme ellychnío papyraceo,oleoQ fefamíno,fuligine ín nouo uafe pennís de- tería,Efficaciflime tamen euulfos íbí pílos coércet, Plin, Lucernam fictile de papyro & medulla uac- cína concínnato,atg eíus fumo fiue fuligine, pro calliphlebaro uteré, quopalpebras exefas & olas bras fepíusinungendo,decentí(Itmas facies; Marcellus. Medulla bubulína(forte bübula autbubalia -naábubalo legendum)uel taurína líquefacta, tepenstp ínfüía auribus , plurimum prodeft , Marcel. ^ Wiceraorís emendat ceruína uel uaccína medulla cum refina;Plín.Ceruíx boum fí media íntumüuiít comperímus aureum effe medicamentum ex píce liquida & bubula medulla & hírcino feuo,& ue- tere oleo zquís ponderibus compofitum atcp íncoctum, &c Columella, Medulla uaccína cum fari -matenuifubacta,& uelut excoctus panis cibatuíi data,mire dyfenterícü (anat,maxíme fi &cafeus bu bulusrecens manducetur,Varcellus. V ítuli aut bouis medullze excoquütur cum farína & cera, exi guot oleo,ut forberi poffint pro coelíacís & dyfenterícís. Medulla etíam ín pane fubigitur, Plín, Plura de medullis ín genereex Gialeno dícemus ínfra in V ítulína, ". €jSeuumuítulínum feububulum contra uenena quz exulceratíone enecant , auxilíatur,Plín, Clauos feuum bubulum fanatcum thurís pollíne, Plín,Lepras,furunculos,líchenes & pforas fal es mendatcum paífa uua exempto eíus ligno, & feuo bubulo atcp orígano ac fermento uel pane , ma; xíme Thebaícus,Plíníus,Et alibíIn furunculis(nquibillinitur feuumbubultt cum fale,(imilióg mo 4o docaprínum,Sole adufta feuo bubulo c& rofaceo aptiífime curant, Idem. Suppuratío in bubus fer- to refciíndítur,exprefTus deinde fínus ipfe,quí eam contínebat,calida bubula urína eluit;uel fí colluá eapars non potefi;lamína candenti (euii caprínum aut bubulü ínfiillatur, Columella,-Boum medul la & feuum neruis commotisconferunt,& ínuncta molliunt; R afis,Sanguís bubulus concoquit ab " fceffus,fi cumfeuo ad ígnem emplaftrum fíat;emollít etíam tumores duros, R afís, VIcera capitís fira bíto nata fanantur,fi afiní fiercorís fucco, & fcilla contrítz quantü fatís uídebitur , & bubulz adi pístantundem mífcuerís, atcp ad capítís ulcera uelutí ceroto ufus fuerís , IVarcellus , Oculorum epí^ phoras bubulo feuo cumoleo cocto illínunr,Plín, Seutt bubulum cum adípe anferíno tepefactum ín auríit erauítate ínfundunt,Idem,Seutt uítulí ucl bouís,cum adípe anferíno ímpofítum,rimas fcíf futastporís optímeíungit, Marcell, V Icera orís ac rímas feuum uítuli uel bouis cum adipe anferís et «o ociniliced emendat Plín.R ígores ceruícumbubulo feuo(quod & firumís prodeft ctt oleo) optíme - perfricantur: nam continuo mollefcunt & dolor omnís abfcedít, Plinius & Marcellus, Datur & fe; uum uítulínt aut bubulum coelíacís & dyfenterícís, Plin, Adeps bouís efficax eft uítijs fedís, Plín, Taurínus adeps,bubulus,& uítulínus alíquantum adfiringunt,Díofcorídes; Reprehenditur aute áGalenolibro undecímo de fimplicíum pharm.facultatíbus cap. 4,quod adftríngendi uocabulo aba utatur,ut cum caprínum adípem fuillo magís adftríngerecribít,cum acríorem effe fcribere debuit, fet:qua tamen interpretatío íam cítato Díofcorídísloco de taurí,bouís, & uítuli adipe non conueni e uidetur, Porro bubulum feuum,renibus maxíme detractum,exemptís membranís,aqua marína ex alto petíta eluendum efl;mox ín pila tundendum diligenter,affufa marís aqua, Cum uero díffolu. tum fuerít,ínfíciílem ollam confjcíendum, & marína aqua, quz non mínus dodrante fuperemínes 6s "at,proluendum;decoquendum donec omnís aboleatur odor, addítís ad fíngulas (eui Attícas mínas, ^ quaternís Tyrrheníce cera drachmís;excolatumqy,detractís quz peíum ierant fordibus , in d "TE | (culi o wi . Bos&Vacca. G. — Lib. L 69 fi&tilireponendum, opertumay foli interdiu credendum, ut ad candorem reducatur ; & odorís uíi rus euanefcat; Diofcorídes:Ex quo ínfra etíam quomodo taurorum píngue príuatími curarí debeat, prafcribemus, — «[Si fanguis reíjcíatur,efficacem tradunt bubulum fanguínem, modíce & cum a« . «etofumptum.INam de tauríno credere temeraríum efi; Plín,Sanguis uaccínus uulnerí ínfufus T » manantem fifi fanguínem,Haly,Bubulus fanguis abíceffus concoquít,fi cum feuo ad ígnem ema plafirum fíatemollit etíam tumores duros,R afis,Panos ídem & apoftemata difcutit, ut fel quog & caro bouís fí calída imponatur, Plínius.Canutm fcabíes fananttr bubulo fanguíne recentí, iterum | €um ínareícatíllíto,& poftero díe abluto cínere lixíuio,Plin, «| Tradunt Arcades quídem non me . - dícamíníbus utí,fed lacte círca uer, quoníam tunc maxíme fuccís herbae turgeant , medícenturás us ro bera paícuís.Bíbuntautem uaccínum, quoniam omníuorz fere funt ín herbís, Plin, Vt ín Arcadía: bubulum biberent phthifici, Íyntectíciqs, & cachectz, díxímus ín ratíoneberbarum ldem, Stoma, cho accommodatí(Iímum caprínum,bubulum medícatíus,quo & aluusmaxímé foluíitur;Plín, Bu. bulum fac príuatím prodeft hís quí colchícon bíberínt,aut cícutam , aut dorycníum , autleporem marinum, Idem. Curicta uenena expugnarí eo tradunt Grzcí, maxíme fupra dícta (íd eft qua ro; fiones uftíónest inferun)& fi ephemerum ímpadtum fít, aut fi cantharídes data,uomítíone omnía egerí,Plíníus & Díofcorídes, Cortex glandís(arborís,nen fructus)decoctus lacte uaccíno ferpentís plaga illinitur,Plín.INítrum ín facie exulcerationes fanatcum melle & lacte bubulo, Plín, Lacbua bulumorís uulnera recentía ad fanítatem reducít,ut quidam cítatex Díofcoríde, Lace bubulo aut . capríno tonfilla: &Carteríz exulceratz leuantutigargarízatut tepídum,ut eft expreffum, aut calefa« 4o Clum:caprínum utilius cum malua decoctum & fale exíguo, Plíníus. Lac caprínum uel bubulum uelouillum recens mulfum,dum calet,uel etíam calefactum gargarízatum, tonfillarum dolores & tumores cíto fedat, Marcellus, Lac bubulum recens mulfum & lento igne calefactum gargarifatítas arteríam conftríctam ínfufo catarrho,&C fauces exafperatas,príftínz fanitatí reftituta perfanat,Mar- cellus.Pícem praccoquam,fiue quam uífcofam uocant, & rubrícam Scythícam , quam alij píffaf(phal tiim uocant,cumi feuí ceruíní remíffi cyatho uno,& lactís bubulí,uel ouílli parí menfura,fí quís (am períciítantí phthifíco ín potu uel ín cibo quotídíe dederít, míre eí fubuenít, Marcellus, Lac bubul& tepídum íncoctum fubínde fumptum,exulceratum quog ftomachum fanabít, IVlarcellus, Stomas chum exulceratum lactis afiníní potus refícit , tem bubulí,Plíníus, Aluí exulceratos finores & t£a neímos;ouillum bubulümue autcaprínum lac fiflít ignitís calculís Ínterpres addit, marínís) deco. 8» cium, Díofcorídes.Laborantibus tenefmo,id eft qui de perfríctione affidue federe cupíunt, & nihil deijcíunt,lac bubulum decoctum frequenter potum, maxíme prodeft, Marcellus , Tenefmus,íd eft crebra € ínanís uoluntas egerendi,tollítur poto lacte afínino,ítem bubulo;Plín, Inbiliofis fluxioni buslac bubulum aut caprinum tepidum recens mulcum auxílíatut ín petu;autad ígnem decocti, afIidueg agítatum,donec ad tertías fit reductum:quod ipfum & per fluuíales filicesqey Anna Grací uocantferríG lamínas igni candefactas ac ín lacte extínctas , fierí poteft, Caeterum ín decoquendo füpetftantem conctetíonem fiue fpumam cochlearí aut penna auferre opertet, Hoc ením nullum compendíofius remedíum ad fluxíones bilíofas reperíre poffis, Cuandoquídem autem febricítant(a buslacípfumín nídorem autetíam acorem conuerti cenfueuítmaíusá; nocumentum quám conia modiítatem inferre:tunc faneín prafens,ípfum exhibere uítabímus: aqua uero quarta parte ad lac 4o ipfumaffufa,decoctionem faciemus, donec dímidíum eíus cofumatur, atq; hoc modo exhibebimus, Atius:Quieadem fere etíam ín cozlíacorum dízeta tradit , íta exhibitum fimul (iftere ac tem perare fluxiones ínquíens.Bubulum fac potum dyfenterícos íuuat,Galenus.Bubuliladtís decocií potus ín ter coelíacorum & dyfenterícorum remedía numeratur:dyfenterícís addí mellís exiguum przcípie untt& fí tormína fint, cornus ceruini cinerem,autfel taurínum cumíno mixtum, & cucurbítz care. nes umbilico ímponere, Plín. Contra rofíones ínteflinorum à medicamentís facias lac ínfunditur; Etfíurat dyfentería,decoctum cum marínís lapíllísaut cum ptífana bordeacea.Item ad rofíones ina teftíinorum bubulumaut ouíllum utilíus,Plín,.Nofirí ut dyfenteríz occurrant ín uaccíno lacte tepía . doftomoma fiue acíemferri optimam nouíes candefactam extínguunt, ídé&5 calidum propínant zs . gro.Nonnulli ín aqua etíam gro bíbenda acíem fimiliter extínguunt, Alij lac uaccínum ín olla ad $» ignem ponunt; X duos lapídes nígros fluuíatiles fimul & aciem candefacíunt,& ladti ímponunt,ac |" neexundetebulliendo cauent: Lac íta medícati quàm calidiffima bibi przecípíunt. Actius de fupa puratís renibustractans,Lac(ínquít)cum melle poft puris eruptionem eís prxbendum;X prímum quidem afíninum aut equínum;ad ulcera ením repurganda conducít:quum uero repurgatíone am plius opus non habent, & morfus fiunt obtufiores,índíget& ager nutrímento,tunc etíi bubula lac eis exhibendum duarumaut tríutm hemínarum menfura, Conceptus adíuuari afunt uaccini lactís potuPlíníus Vulnerato ínteftínorefpiratio prodit ínferne íncofpícua iuxta uulnus, & euacuan tur pectorat:Dato ígítur lac & uínum;parí aqua menfüra ammixta, Hippocrateslibro 4, E pídemíos rum fectione 6. Etalíbi eodem libro,Capítís os (ínquit)fi doleat fractümue fit , lac uinum parí moa 6o do propínato,INoftro tempore alíquí aduerfus quartanam remedium praedicant, fí ex uino & lacte confufis líquor in balneo Marí ( ut uocant ) extractus per aliquot díes bibatur. Pratetea Hippoa «rates ín libro denatura muliebri, Cum fluxus albus obortus fuerít,quíueluentrís mouet profluuia um;uelad uterum uertítur,Xc. pharmacum bibi ubetá quo fuperna purgentur , & lac alinínum, P 7o . DeQuadrupcdibus Poftquam autem(nquitiinfra purgata fuerít,bubulum lac bíbat ad díes quadraginta,fi poterít, me racum(ut Cornatíus transfert,ín Circo eft dxeuzoy ?ws)füb dio per noctem expofitum, quarta aque parte ammíxta,S quz fequuntur:iubet autem aquam paulatím ímmínuí, & efus loco plus lactís ce pidi recens emulfi admífcerí,donec rurfus fere merum lac fiat, INam dxgvzey non de uino folum dicá tur, fed de quouis mero & non míxto, Totus (ane ille apud Hippocratem lecus, dífficilis mihí & oba (curus uidetur. Hoc faltem nobis fi non ex ífto loco,ex fuperioribus tamen conftat,uínum lacti per. mixtum ínter remedía quondam fuiffe, Sanos uero in cibo ídem facere noftrates metrís huic argua mento accommodatis reprehendunt,quorum híc fenfuseft, Lac non Lyzo deíecore | Eft abluens dum,fedlíquidís , Argenteístgnymphís Ei, quidíufruíuolet Dextra ualetudíne; INímirum gj facilelac uíno míxtum acefcat,& fimul ín uentrículo corrumpantur;aut etíam forte coagulandi ín 4o co la&ís perículum fit.Auicenna certe Empírícos Indos alíostp docere fcribít,lac cum acidís uel ace tofis edendum non effe,quoníam díuturni morbí índeoríatur, ut lepra, & alij. Aétíus de cura me» lancholiz, V tile efiíínquítlactís fero uentrem fubducere:ueruntamen íd non fít quod ex cafco fue ritexpreffum:melíus eft enim íd, quod per decoctionem ex lacte feparatur , prarfertím equíno uel bubulo,&c. Serum delacte bubulo,adíecto melle & fale,quantum fatís fit; potui fumptum,morans tem aluum ímpellít,Marcellus,Idem ante omnía orthopnoicis prodeft cumnafturtío,Plin, IMedul la uaccína cum farína tenuí fubacta, & uelut excoctus panís cíbatui data; míré dyfentericum fanat,. maxime fi & cafeus bubulus recens manducetur, Marcellus, Ad omnes: epíphoras uentrís , cafeum uaccínum mollem calidum ímponí;oportet,quo tempore dyfentericís potíones ferro candentícales , facias darí conuenít,Idem,Cafeus recens uaccínus coeliacís. & dyfenterícís immiíttítur : Item butys 49 rumheminís quatuor,cum refínz terebínthinz fextanteaut cum malua decocta;aut rofaceo,Bextí us eofdem effectus cafeo equíno quos bubulo tradít, Plin. h | - € Bouís capiti lapillum tradunt íneffe,quem ab eo expuí (i necem timeat: inopínatís pracífo cas pite exemptum adalligatumQ: míre prodeffe dentítioni; ltem cerebrum eíufdem ad eundem ufum adallígari íubent,Plin,Ex eadem aqua de.qua bos aut afinus biberít paululum fumptum & portati, tollít effícacíter capítis dolorem, Marcellus.In íuuencarum fecundo uentre pila: rotunditate nígría cans tophus reperítur;nullo pondere:fingulare(ut putant) remedíum xgre paríentibus, fi tellurem non attigerít,Plín.Et alíbí lapillum memorans quiin ceruis reperíatur,fubdit;INam de pumíce, qui ínuaccarum utero fimili modo ínuenítur,díximus in natura boum: nonalíit quàm cítatum íam]o- cum fignifícans, Lingua exulcerationi & arteríarum prodeft ius omafigargarízatum,Plin,bubu 5 liaccipiendum puto,de illo ením lacte proxíme díxerar,quancj fimul etíam de caprino, lecur uacs ; cinum caelíacís & dyfenrerícis medetur, Plin, lecur bouís.uftum potumG,uentrís & fanguínís proa fluutumínhibet,Haly. €JLycii Indicum alíqui fellebubulo adulterant;Plin, V accínü fel ualídía us eft quàm alíarü quadrupedü:Mifcetur emplaflrís ad ulcera quz eryfípelati & dolorí uehementi iungunt, Auícenna.Fel taurí calidíus eft magiscp defíccat qj bott caftratort&, Galenus, Felboum mel li admixta, ferrum infixum uel fpínam extrahít Bdellium ín eo díffolutü (uncto aceto , & fiflulae in» fufum, iuuat Rafis.Permixto alumine &€ myrrha fel bubultt ad craffitudínem mellis fubaciü & ílli« tum,ea quz ueretrís ferpunt, míra celerítate perfanat : fupra etíam beta uino cocta recie imponit, iViarcellusapud Plinium uero lí.28.cap.i5.fic legitur, V ítía quac ín uerendis ferpunt , fel bubul& fa; pat,cü alumíne Aegyptio ac muría ad craífitudine mellís fubact&, infuper beta ex uíno cocta impofi 4 ta,utcaroquogj bubula, Panos & apoftemata ín quactip parte felbubulü diíícutít,ut(anguis etia & caro beuís calída impofita, Plin. Strumas difcutit fel aprínum,uel bubutü tepídum íllitá,Plín, Mar, cellus nonapríni fed caprínt ad firumas commendat,hís uerbís;Fel bubulü uel caprínü ad íncípís entes firumas optimé facere experimenta docuerüt,INam penítus crefcere non finetur,fi eo adíidué tangant, Cicatríces nigras reducit adcandorem,cumfelle bubulo erucz femen, Plín, Bubulü fel ci nítro.& címolía furfures amolítur,fi caput índe lauet, Auícenna,In ufu eft etíam ad. collyría contra ungues oculorti,Fel uaccze nígrefi eo illínant oculi debiles, fcripturam amilli non percípíentes, pros deít Rafis;quid fibi uelit uox amílli non affequor:fenfus forfítan eft,(uuari eos quí (cripta remotioa talegerenon poffunt,quos Grací wvezrac uocant,lufciofos uel luícitiofos Latíni; Plínius tamen ny cialopas lufcíofos interpretatur; eorü£p oculos felle capra à quibufdam ínungi Ícribít., Infellebo. 4o um inuenit aliquíd lapidi fímile,fígura annuli,quod philofophi uocant alcheron,quod trítü & narí^ bus attratum;acíem oculorii promouet,& prohibet ne quis humor defcendens in oculis collígat; Item fí magnitudine lentís índe capiat cum fucco beta; hauriacur naribus , comitialíbus prodeft, - Qued (i defitalcheron,fubftituaf ei fefquidenaríus de felle tauri nígri, Rafís. Hunclapídem ín felfe bouís repertum, alíquí etíam guers & maffat& uocant,ut Matthaeus 5yluatícus fcribit, Arabíca nimi, rum dialecto: V ide ín feiletauríinfra, Felbouis tínnitui & (onis auríüinteflinis medet,fi cum gof fipio imponatur:& fi ctt oleo inftillet; contracti ex frigiditate dolorem auriíü lenit, Haly, Aduerfus grauítatem audiendi fel bubulü ci ucína hirci, auriculae quee moleftiam furdiginis patítur,infiillabís. fiatim f ubueníes,IVlarcel, Sí grauitas fit audíendi;fel bubul& cum urína capra uel hítcímedet,uel . fi pus fit, Plín, Felteftudínü cum uernationeanguíii aceto admíxto, unice purulentis auribus pro« 6a defiQuídam bubuli fel admifcent,decoctar&&p carníü teftudínís fuccit,addíta eque uernatione an guíg;fed díuinuíno teftudinem excoquür,Plin, Senectus ferpentium ( que non uerufior annofit) eruente- "& M — 5.4 Bos & Vacca. G, Lb L.s E Éeruente tefta ufta inflíllatur auribus rofaceo admíxto,contra omnía quidem uítía efficax, fed cótra graueolentíam przcípue;aut fi purulentz funt ex aceto , melíus cum felle capríno uel bubulo aut tcítudínís marína:Idem alibí, A uríum dolorí & uítijs medetur fel apri uel fuis uelbubulü, cum olco cícino & rofaceo aequís portíonibus:praecípue uero taurínti;cum pertífuccotepídum,uel cum mel le fi fuppurent;contragp odorem grauem per fe tepefactit ín malí corío, Plin, Bouis felle palatum illís nítür ad prouocationem, Auícenna:forte apophlegmatífmum, íd eft pítuíta à capite detractíonem prouocatíonís uocabulo accípere conuenít, Suntquí morbum regí& pelli credát fafcía línea ín bu bulo felle calído tíncta,& corpori fub coftís íncíncta:quod tríduo faciendum aíunt , íta ut quotídíe renotietur medícamentii.Si mulier díunon concepít , menfibus apparentibus tertía aut quarta díe; jg alumen trítum unguento dílutum, lana exceptum apponat,& per tres díes appofitum habeat:tertía uero díefcl bouís radíto,&& ramentum oleo dilutum ac fubactum, linteo exceptum apponito,& tres díes appofitum habeat:fequenti uero cii uiro concumbar, Hippocrates ín libro de natura muliebri, Induratam uuluam aperít fel bubulum rofaceo admíxto,forís uellere cü refína terebinthína ím pofi ta,Plíin,Felbouís míxt& uíno & medulle colocynthidis ac mellí,ano íllito,aluum prorítat;R afis; He morrhoídes aperít, Auícenna:ín quem ufum Galenus & alíj tauríno przcipue utunt, IMarífcee auc fici; ut quídam fcribunt,íi fellebubulo línantur,indubítanter abolentur.Genus malígni & depafcen tís ulcerís,in tibfjs prxcípue, quod noftri lupum uocant, fanarí quídam promítrunt , ímpofito cata . plafmate;ex fucco carlínz(quíradíce contufa expreffus fit)& chelidontj maíorís & felle bubulo , ita utpartes fíngulorü eequalesmiííceantur. q[Líenbubulus ín melle edítur,& íllinitur ad lienís dolo. Ao res:ad ulcera manantía cum melle,Plín,Inueteratus ex uíno datur adlíenem fedandumt:tecens aüt af fusuelelixus íncibo,Plín. | Vlcera ínfacíe tolluntur membranaepartu bouís madída, qrln uefica bouis allfj capíta uigíntí tufa cum aceti (extarío ímponuntur ad lienís dolorem, Plin, Aerís flo rem trítum bene cum fínapí,aut etíam folt&,míttes ín acetáü,fímulás ín buccularí decoques; ítaut alis : quandíu illic bullíant, & ad fimilítudínem pultícule fj pitiehtimoles ín uaccínam uefTicam calída ea transferes,íta ut duobus digitis liquorí huic ueffica maícr fit,tum fplení fatís calidi medícamen ad- pones,lígabís fafcía,tertía díe folues,mirabili gratulaberís remedio, Marcellus, Ad colícam remedíi ufu perfpe comprobatum ab amíco quodam nuper accepí huíufmodií; Later ignitus & fafcía ma. dente ínuolutus,pedibus zgrí ín lecto bene cooperti applicetur :IMox lac caprínum príus feruefa &um in ueficam bubulam infundes et umbilico mpenes quàm calídíffimt,Hínc (udor copíofus ma o nabit;proinde ne aluus fiftatur, fimul etíam parum oleí gro propínetur : quod etípfum alíquj calía dumbibíuolunt, «[Bouesneinfeftentur àmufcís,bubulam falíiuam ílline, Afrícanus, | € Aiunt fibouts caftratiurínz cínís arboris myrícae immifceatur, uel ín potu ,uelín cibo, Venerem fintrí;Car bot ex eogenereutrína ea reftín&tusín umbra condítur;ídem cum líbeat accedere,refolaitur, Plín, Sí quís fe infumdatín ürína bouis, ftomacho ob frígídítatem zero conducít: ítem ad hzzmorrhoídes, Haly.lNoftro tempore quídam militibus quos díra oris ulcera popularilue per exercítum graífata uexabant(noftri uocant ote beííne)uaccarum lotíim gargarífandit dedit, ac plerofqp magno lucro fuo curauít, Vulnera facta igne, dum fanefcunr,defrícare bubula urína conuenit, Columella ubí a^ gitde cautetijs boutmad epiphoras oculorü.Suppuratio boum melius ferro refcindítur quàm medi camento:Expreflus deínde finus ipfe,qui eam continebat, calida bubula urina eluítur,&c.Columel Ao Ia.Corní arborís flore deguftato,aluo concita moríuntur apes,remedíum prabere eís urínam homi num;uelbott,Plíníus, €| Stercus animalium uím habet maxíme digerentem, V'erumftercus humantü ob foetorem abo» imínandum eft, A tbubula,caprínü, & ex alijs quibufdam anímalibus,necp grauiter olet, & multa ex períientia non tantum nobís,fed & alijs medícís me natu maioribus comproebatüm eft, Galenus de fimpl.medíc.facultatibus líbro io.cap. rz. Et mox cap.33.Stercus bubulum (inquit) pro pafiu uario exiguam habet differentíam,efl&g & ipfum facultatis exíccatoríz , Verum attractoríam etíam obtía net,utmonftrat dum apum uefparumá morfus ítuat . Quanquam hac ut à proprietate fübftantíze. totíus (uuentur fierí poteft, Cxterum medícus quídam médícamentorum petítus , ín Myfía qua ín Hellefponto eft,aqua ínter cutem laborantes bubulo ftercore oblinens,ín folem exponebat, Atque 3o hic ipfe ímpofuit & partíbus ruftícorum phlegmone obfeffís , humídum illud uere collectum, cum herbam boues pafcuntur.Manifeftum autem eft hoc effe alio moderatíoribus multó uiribus: díco autemalíiud cum paleís uefcuntur.Nam hoc medíum eft ínter íd quod modo díximus, & quod pros uenitab erui paftu.Líquetergo,quemadmodum id quod ex paícuo herbaceo prouenit, ad phlegs monas accommodatur fic iftud aqua ínfeftatís effe idoneum, Scire tamen oportet , omnía id genus medicamenta durís agreftium hominum corporibus aptarí,nempe fofforibus & melforíbus , & qui opus obeunt tam ualidum:ín quibus utícy IMiyfíus ille medícus & ad choerades adhibeat,& ad tumoa res omnes fcírrhofos,ex aceto ín cataplafmatís formam compofitum ímponens,Hc Galenus, | [ilt nítur in his quz rumpere opus eft , fimum bubulum in cínere calefactum , aut caprínum ín uíno uef aceto decoctum, Plín. Medetur aduerfus apum & uefparum ictus Rafís; & Galenus,ut fupra recita.- 6o uimus.Omnes tumores & abíceffus calidos cum aceto mpofítum fedat, Auícenna:& Galenus ; ut pauloante díCtum eft.leni facro uítulínum fimum recens íllinítur , uel bubulum, Plín.. Armentarías bouis fimum fitecens admoueatur,uulnerum ínflammatíones mítígat; Felis autem íngoluítur , 66 p.. Quadrupedibus calfactum cinere feruenti faperponitur,Díofcorídes.Tflitum ex aceto durítías, panos, & ftrumas di^ fcutít, Idem, Abfceffus craffos diffoluit,Haly.Fímum bubulum cum melle recentía uulnera non pa» : titur íntumefcere,Plín.C uemuís tumorem fedarí aiunt farína hordei cum flercore bubulo uel capri: - no coca, Author obícurus, Ad ulcera antíqua tíbíarum quídam hoc arído medícamento utuntur;te fi ouorum;ueteres calceamentorum folex,& bubulii fímum de menfe Maío, arída teruntur , & ín» Íípergütur ulcerí;fuperíndítur etíam typha paluftris:fic ulcus exíccarí aiunt, Fímum bubulü naribus inflatum,fanguínis profluuí& cohibet, Ratis, Alíqui ad eundem ufum acetum addunt; Alij non íp« fum,fed eíus cínerem ínflarí íubent,ut Haly, Fimus bouis folío ínuolutus & calefactus ín cínere uas vicibus applicatur, R afís. Conuenit etíam abfceffibus quí poftaures fiunt, Auícenna, Bubulü fímum feruens ex aceto decocta, firumas difcutit, Plín, ftrumas GC alios fcirrhofos tumores, ucfupra ex Gaz lenorelatum eft.|Magi fimi bubulí cinere confperfo puerorum urína illíntit díoitos pedit,maníbustp. leporís cor adallígantcontra quartanam,Plín,Fímo bubulo ufto fuccü betze admílceri,atqy índe cas put porríginofum lauarí oportet, Marcel, Phthificís prodeffe tradunt,fimi arídi (ed pabulo uiridi pa» ftoboue fimi harundine hauftü,Plin.Stercus uaccínü eft ex medícamentíis, quibus pulmoní, eiusáp tabi, & fimilibus noxis medemur,A uícenna, Potum uel clyftereí£nfufum,;uentti ob ínteftinorü ulces ra fluenti falubre eft, Rafis.|Morbum arquatum pelli feruntrecentíores quídam, fi e bubulo fímo re« cente(aut uírídí,utrücp ením ex língua noftra transferrí potefülíquor ín chymiftico inflrumento fes paratus potetur. Ad colí dolorem:ftercus bubulü recens exprime per linteum mundum , & fuccum eius in qualibet potione colíco dabíbendum, flatim fubueníes:quod remedít efficaciílimiü ef(e mul. ta experímenta docuerunt, Marcellus, Germaní(prafertím noftri)colícam etíam matrícis uocabulo nominant, & Qd abfurdíus eft ín uirís quocp:celebratur aütetíam apud nos medícament& illud Vlar- cellí íam dí&ium:;Fimum uaccínü nempe uíno permifcent, fuccumqy linteo percolatum,zeroto calís dum propinant, Alij boc fímit magnítudíne ouí dímidíati qunm unctjs uíni permixtum colant, & mínutím íncíía addunt aromata,zíngiber,caryophyllos,macis, & cínnamum;Hoczgrü, ubí príma noxam fenferítuna potíone hauríre, & ínfuper fudare przcipíunt, Bouisflercusarídumuftü, trí. bus cochlearijs potum hydropícos iuuat, Galenus ad Pifonem cap. r2, & Rafís, Flydropícis auxiliat fimí ceruíni,maxíme fubulonis,fed & bubulí(de armentinís loquor)quod bolbíton uocant, cínís co^ chlearíorü tríum in muli bemína;bous focmínze in mulieríbus,& ex altero fexu ín uirís,quod uelu^ tí myfteríum occultarunt magí,Plín,Hydropícus íllitusfímo bubulo iuuatur,fí díutius ad folem de» ficcetur, Antiquus quídam, & Galenus ut fupra ex eo cítauí , Hydropíco plurimüt prodeft fímo bus bulo ínungi ad fole et confrícari corpus totü, R afis.Ex eodemarído,aceto optimo & aqua ín mortaa río diligenter admixtis, cataplafma toti uentri calídit contra aquam citrínam (íd efl, hydropem) utilífz fime imponitur, R afis, Prodeft & uítuli fimü,utínfra docebímus, Bouis fímum coxendícis crucías - tas fotu compefcít, Díofcorídes.I(chíadicis fimum bubulüi imponunt, calfactum ín folijs cínere feta uenti,Plín, Fíimum bubuliü feruentem,quem ín cínere ardeti calefecerís, coxarum dolori imponito, plurímiü prodeft, IVIarcell, Emplaftrum ex eo fít ifchíadi, &uícenna, Recens calídus podagram les nítVarcei.Recens cataplafmatis ínftar podagram ímpofttus leuat, R a(ís, Príuatím fuffitu fimi, quod ámafculo boue redditum eft, procidentes uuluz reprímuntur, Díofcorídes, IMaximum beneficium preftat fimus ma(culi bouís,hyfterícís mulíerü fumígatus propendentibus, Antíquus quídam, Aiüt & fuffitufímie mare boue,procídenres uuluas reprimí, partus adíuuari, Plín, Hippocrates ín libro 4 de natura muliebzí,ubí medicamenta refert menfibus & fecundís detrahendis ídonea, cum odora. menta quadam; (croci, calamü,rofas, ftyracem, cneorü pauco melle fubigenda) recenfuifIet, Hàc (inquítfuffiantur ftercorebubulo:íd uelut acetabulü olearíti formetur, habeattp fundi tenue , & fit ficcéi.Ienís autem fit farmentítius,ín quo flercus íaceat, & ex illo mulier ínfidens(zsp/B&e«) contecta fu&iatur.Et paulo poft, Stercusbubulü,cedríramenta,& bitumen fuffito.Etrurfus,Stercus bubulü contufum ac cribratü aceti dímídía menfura, & decocti erui díámídia adiecta,leníter pro fometo ad hibeto,&c. Bt pauló poft inítíum eiufdem libri,aduerfus aquam íntercutem uterijpharmacum (ins quítdeorfum purgans bíbendum dare oportet:poft pharmacé uero, uteros bubuliflercoris fomen tofouere, «j| Aqua pota, qua de bouís aut afíní potu relícta eft, capítís dolores fanat, Plinius. : H, Bos,ó bos, & datíuus pluralís bobus,uel fecundá ueteres bubus,prímam fyllabam producunt:re liqui cafus omnes corrípiunt,Seruíus.Póprie C zrópraf(ínuenio & zai ) proíuuenca dícítur à Gira cís:item d'au Doríce uel d'&gaue;quam nos íunícem uocamus , d'eua2wc uero iuuencti fignificat, quem in Alexandrí Czefarís uíta Lamprídius damalíonem uocauit . Vtercp fexus ín mofcho contí, netur, Photion damalín uocarí omne anímal exíflimat ín íauenta , Hermolaus Barb. & Aríflophas nes grammatíicus;qui íuuencá etíam à Sophocle yrywn B5Bziup dictam teftatur , &C ?«vzoytovay BSBas y apud Aefchylá leoi, Videntur fane authores non femper uítulí & íuuencí díferímen obferuare, quod ab etate eft,cum híc íllo natu maíor fít(ut diximus fupra ín A ,círca príncípii , & rurfus círca: fínem.)Ariftophanes iam cítatus, Té dt ve, elei dla) orti, 7r0pi5, Cc, V num nobfs uocabus lum eft;oas rinouibe, id eft bubul& pecus,quo omnes eíus fecundum fexáü & zitatem differentías 6o | comprehendímus,luuencü uocamus eittseytodpf, tuuencam ei seytEd , reliqua gentes círcumlo- quunrur,Exluve boues funt svzadteeriorvgats fuisuai , id eft robufti, quadrati, coflísq X coxís plenis, | |l Varínus, Bos&Vacca H. Lib. 73 Vaarínus,Ioe,quoduís anímal quod ímmolatur:per excellentíam autem bos,Idem , DíonyfiusSi^ culusbouem nuncupabatgarotan, Caelíus, Bic genítíua facit fieóc, uel Ba poetice ; accufatíuü Aoc uel Aày Jones & Attící ín foeminíno genere proferunt, ut etíam ie Frzraé Sibivns, B£ scivas, Significat aute non fingulos tantum,fed etíam gregem aut armentum boum, Vaíínus : Gireci A5 nomínarí afütat commílfluras futurarum ín tunícís, Pollux,B8y etíam appellare lícebít chytropodem, qui anthrácíum alíás, B Arava vs, et ioytort eo tory, IC yzperridlo uocatur; Ide, De boue pífce plano cartílagíneo alíus eft dícendilocus.Salpam quog pífcem aliqui Bsp uocabant.Plíníus libro 8. tradit elephantes Italía uidiíle prímum Pyrrhí bello,& boues Lucas appellaffe;ín Lucanís uífos, De boue placenta mox íne ter prouerbía dícemus, Bie pro córío bubulo,torum proparte,ut elephas etíam Cirzcís pro dente fo yo lo, Euftathíus.Bás etíam,apud poétas praeciptre pro B&c ponítur,& à grammatícís exponítut,fcuti,. pelta;ózAsycoríium,pícís quidam, Bay &(aAesy apud Homerum, ut alibi Bóze ee , & alibi Xaxxiz: jt vire Bop fvzramz&ap,ad differentíam 7 dpoBosoy,id eft crudi coríj bubulí, Varinus. IsiveG-, Bc expo nítur apud Suídam G Varinum,Menfem príncipís díeí ratione Orpheus wovoxtuze uóov,íd eft uni cornem uitulum nuncupauit:cuíus reí rmemínítfuper llíados prímum Euftathíus , Síquídem men. fis fimpliciter, utgenerationis effecter,bos appellatur, Quód uero habeat tunc prímam fubftantia . domeftícieoxpiweiw mofchos,íd eft uítulus,uekut ínquít Buftathíus)dYg vevie(up &« &Q eezras , Caci us, Armentí defcríptio ínter Claudíani poémata extat, «| Bubulus,ídem quod bouínus,utlac bubulum, Plín.libro 49, Stomachum exulceratum lactís alinini potus reficít;íitem bubuli,Síc bubulum pecus, Varro 3.de R.e ruft. Bubulü monumenti íos. à co dixít Plaut. Stícho.Sunt quí € bouillà recte dící putant, & citant Plínij locii, Bouille carnís íure facíilecuratur,quemnos ín Plínío nufdj reperímus , Beídloy bucula eft , trílyllabum pro tetrafyllabo Bidey, Ceruus eft animal adeo fimplex;,ut equo autbucula accedete propíus,homínem íuxta uenan temnó cernat;aut fi cernat, arcií ipfum fagíttastp mírct,Plín, Vaccínus adíectiu& nome à uacca;lac uaccinti apud Pliniü. Quod (corta paffim uacchas nuncupamus, ex antiquitate profluxít,ín comce dijs quippe Ariftophanís comperítur fuiffe Athenis celebres meretrículas Cynnam & Salauacchá, Czlíus, nezeMue Bic, no vreruAS u0xot,apud V arínum:& 3e z«zuvéc, quí cornua habet &vatzrezr [auf uoe e flexa, Tauras uaccas fteriles diciexiftimant,hae de caufa,q; non magis d tauri paríant, Feftus, Cos lumellalib.6, Et utícp taurz quz locit occupant foecundarumablegandz, Varrolibroa, deReru ftícaQuzfterilis ef uacca,tauraappellatur, [Bouís & uacca epíthetahac teperímus: Arator, 3e. armoíus, agreftís, agrícola, A eripes Ouidio, quí habeat pedes tandj ex xre folídos, Albus, Horatíus ín carmíne Secularí, Quí& uos bobus uenerat albís, Cerebrofus, Columella 3,11, Contumax, Crud, . Horat. Epod.Candens.Corníger, Cornupeta, Decorí ab afpectu, Colum, Durus.Duriffimí,Colim, Eotmofz, Ouíd,i.de Arte.Ferus,Hiírfutus,Immunis aratrí, Ouid, Metam,s.Incuflodítz, idem Faft. vIndigena, Ouid. Amor.;. Indomíta, V aler.líb, 4. Argo.& Porphyr,Intacta , íd eft íuot non pafla, Horat, Epod.o.Lectus,Ouíd. Metam.6,Minaces, idcm Metam, i1. INítída & níuea, Ouid, Omníuo- rec in herbis,Plin, 35,8, Opímí, Varro de Reruft, 2,1, Otiofus, Horat, Carm,s. Paffa iugum,Ouiíd, IVietam,5, Paftí, V erg. Aeg. y. Patulí,quorü cornua in diuerfum fupra modum patent,Plautus,Paui di,Claudían,Panegyr.5.Perdomíti, Colum.6.3.Píger, Horat, Epift, i. Tolerantes labori, Colum,R.u ricolz,Ouid.Faft.i, Boues perpetuo epítheto toruos poetze trocant, o praecipua frohtís afperitas ín 4o hoc pecore apparet;Claudíanus, Vitulam nonblandíus ambit -"Torua parens, íd eft uacca, V.» de Toruitas,ut Pompeío placet, quafi taurorü acerbítas ducia, Tardí, Cuíd, Amor.i Trux, Tumís dus, l'utus, Horat, Carm, 4. V alídus, V etulus,Iuuenalís Sat; Armentí epítheta,bucertü,ualídit, montanum,toruum,fpumans,lanigerü,difcolor, Buceríeboum ereces,Lucret.lib,, Bucerízü gre ecs,INoníus.Bucerus,a,um,ut Ouíd, 6. Metam. ÁArmétatp bucera pauit,íd eft boues ipfos ualde cor nutos, Lucret lib, j,Lanígerat fimul pecudes, & bucerafecla,hoceftboues, | Iuuenci & íuuencee epítheta;cornigerzeformofz fortes, laborífer Iunatí Ifronte,petulans,torua fronte, pulcher, rudes o» perum,toruus;ualídus.Iuuencus de homine quog fuuene, Horat lib, a,Carm, "T'efuis matresmes tauntíuuencis, Tefenesprocí,mifereinuper Virgínesnuptz, Porphyríon,Iuuenci ergo no tantum boues dícunt,fed homínes:quamuis ín ufu fit,ut non nífi per dímínutionem íuuenculos di 39 camus,Catullus ad puerum,Epiíer, Qui flofculus es íanenculorum, Ouíd, Epift, s, Giraía iuuenca uenit, Plin.libro io, Ex rjsíuuencz plura dj ueteres, fed mínora oua paríunt: deauibus, Aeyci Dóxe apud Homerum,non albí,cum nígrí mortuís ímmolarent:neq; ueloces , hos ením eAimodlec uocare folet poeta:fed quí íam excoríati propter pinguitudinem albi apparent, dwezsc, quí uíní colorem re ferunt,nigrí;quo fenfu etiam jer zróvrop poeta cognominat, Bó« celoxonapoa, quibus erecta funt capi tainam «exe Attíce caput eft, Éjzrovtes Bac, quí pedes ínter ambulandum conuoluunt, Paufanías mulíeres etíam eAoelac uocat, Ejuxs, eodem fenfu quo tio, uel quorum fuftragínes commode uoluuntur aut flectunt:uel nígrícut & tuxdp (fup aquam nígram ínterpretantur : ) uel quí cornua babentéAuesd'si hoc eft iíntorta, Haec omnia ín Varini Lexíco legimus, Pharos aratio cfi , & boürís , etíamepítheton,Caliusex eodem, | q«Boarium,quod ad bouem pertínet, Arua boaría, ín quíbus 6» boaríum forum Romz fuit.Propert,lib, 4.Eleg. Aruatp mugitu fancíte boaríalonoo. Fefius ta« |. menboaríumforum Romz dictum ait,g ibi uenderentur boues; & Plíníus bouem xreum ex Aegí : na captum ín co conípíci (cribit, &C Herculis cognominati Tríumphalísftatuam. qj Lappze boaríze à S uádrupedi bus radíx € uíno pota artículís medetur,Plin, Ego hanc Díofcoridis Arcíon effe fudico , quam à Roinaa nís períonatíam & lappam uocari fcribít, Accedunt etíam uites fimiles: adíx ením eius(eodem tes fte)concifa & emplaftrímodo ímpofíta,obortos membrori fractís offibus círca artículos dolores fe^ dat, Vulgolappam maíore & bardaná appellant.Boaríz nomen ei factum credíderím, quod cit pro cera fit bubus facile adhzereat;utlappa canaría caníbus,qua àreliquís eíufdem nominís(Plinij aera bis utor)fola humilítate differt, Cunilam bubulam origanum fyluefire Gracor& efle Io, I:uellíus lía bro 5.ca,35. de ftirpibus ualidiffimis argumentís conuíncít,Ego bubulam appellatam conijcío,g íns ter boum remedia forte olím ín ufu fuerítquandj apud fcríptores ín Hippíatríca folum mentíonem cíus ínueníam:fíc ením fcribit Columella lib,6.cap.3o.Sí bilis molefta iumento eft, aenter íntume- fcit,nec emittít uentos, Manus uncta ínferitur aluc,& obfeffi naturales exítus adapetiuntur, exem ,g pto& flercore pofita cuníla bubula, & herba pedícularís cum fale tríta;& decocta;melli mifcentur; atcp itafacta collyría fubijcíuntur,qua uentrem mouentjbilem& omnem deducunt, Hac ílle, Eft &C butes oríganum apud Cydoníatas,ídem nímírum bubulo,ut uel nomíne proditur, Crateuas apud Graecos Líguftícü falfo cunila appellat:caterí fere conizoídes,cunilagine, Plín, INícander (yluefire oríganum cunilam(xovíany)& panaces Heracleit uocat, Paronychíam herbam Komaní bouínalem uocabant.Femur bubulü appellatur herba,neruis utílís,recens ín aceto & fale trita;Plí, V dendum an eadem ífít,quam alíbí (cribit myríophyllon dící;ín Hetruría,qua boum nerui abícifTi addíta axun gíafolidentur. €[B«ew fiam, id eft,bouína uerba,grandía,fublimía, fuperba, & foníplena apud | Axíftophanem ínterpretantur, Bosee,coría,fcuta;& lora bubula exponunti2edva od op &ygoimiy, Cres teníes Bosviay uocant ueftibuli ianuam,id efl príimam à uíaíngredíentí, «| Foenograecü aliquíbüce ae ras uocant, quoníam cornículís femen eft (ímile, Plín. Alibiapud eundem buceros legit,nimirum Boxsoue ut rhínoceros ; funt quí buceron fcríbant, Apud Varínit pro eodem femíne Boxsgas legiturt Buceraó appellarí etíam anagallídem herbam Menetheus teftis efi, Galenus ín Gloffís,Bsx«pxic fons eít Platear&i:ítem Bsxsee lacus fic olím dictus,nunc uero genus herba, V ítem nígram alíquí bucras níon uocítant:ídem nomen alíquí antirrhíno tríbutit, Bugloffos boum línguz fimilis, Plía, Ego fímí lítudinem íftam ad figuram paríter € aíperítatem refero:utruncs borragíní noftra cóueniti quand & alíze quxdam herba ad bugloffí defcríptíonem accedant , omnes fere uitíbus eifdem pracditze, ut fupraoftendí.Catocap. 4.de ínfitíone loquens:Infuper(ínquít)líingua bubula obtegíto, fí pluat, ne aqua ín librii permeet;eam línguam ínfuper líbrum allígato, ne cadat; Cítatbunc locti etíam Plín, 17.14. & herba genus ínterpretat.Arabíca & Perfíca nomína huíus herba & generü eius ínuenío, -, marmacor,marmues,fumufe,(calue,al(íafrens fumufe,meifídaf,keuzauguen. Syluatícus betonícae - . quog tribuítlíngux bubulz uel equínz nomen, Cirfio folía bouís línguz fimilia, mínora, fubcandi da,Plín, Aliqui bugloffum magnam pro círfio dixerunt. Bxuavec & Gszasov , genera funt herbarum; Varínus.Buphtbalmus fimilis boum oculis , Plín. Romani olím boaríam uocauerunt , Herba haec apud nos ín cíbü uenít, Varin. Arabíce chíaugefem nomínat, Ebenfís in lib. de fímplícibus medíc, albehar buphthalmü facít:cum alíj ocímí genus effe fcríbant, Afzoon maíus alij buphthalmo uocát; alij zoophthalmo,;Plín. A pud Díofcoríde bubophthalmos ínter eíufde herbae nomenclaturas legit, Boéphthalmó Ofthani fideritís.Boanthemó Galenus ín Gloffis buphthalmó exponít,ád & chryfan themó uocet. Bupleurü,genus oleris, Varín. Defcribita Plínioherba fpontenaícens, caule cubítali folásmultíslongís&p, capite anethí:laudata ín cíbis Híppocratiet INícandro ín medicína;Meo quide 4, íudicío ínter paílínacas erratícas cenferí debet, quíbus et defcríptione & facultatíbus fatret,Bupleu . rum, bouís cofta, & eft dulbub, Syluatícus, Dulbub autem quíd fit nondum reperí , Bszreasic uel 2^ aipusie potius,genus olerís fylueftrís fimile (inapi, V arínus, De hoc pluribus ín buprefti infecto. Bir zo trífolium berba, V arínus. Butomo Theophraftus folium reddit arundínaceum,angulare;caue lem ínoffenfiffimum,quí malit magnítudine fide proxímum ín lacu producat:foemínam flerílem ef fe;ad nexus utile, &c, Democritus ín Geoponicís eft author butomum ín paludibus nafci , folía fere reírínis proxima,quibus boues iucunde uefcantur,unde nomen eí datum: ubícung; prodíerít ; (os. lüm excauandis aquílegijs fdoneum fatetur . Herbarij & officíinz, ut Ruellío placet, uocant hodíe . iuncum cabacínum, quod folíjs eíus tegeres & fportulz, ficut & fparto texuntur; nanque corbulas quibus ficus & uuas paffasrecondunt,corbas uel potíus cabas folent appellare, — y? - e[Bov partícula ín compofitone fzpenumero nihil alíud dj magnitudinem innuit, Gtzcitaiza71 xó wceiy uocant:fíc etíam equí nomen propter eorporís magnítudínem ín compofítís ufurpatur , ut híppofelinon,híppolapathon;híppognomon.Taurí nomíne apudueteres omnía magna & uiolenta fignificabantur,unde & Bo partícula;ut quibufdam uídetur,aboue ducta eft, Euftathíus, Lapathos rumgenetibus Solen bulapathon adíecít,radícís tantum altitudine differens, & erga dyfenterícos effeciu, potu ex uíno,Plín.Míhi quídé uerífimile fit eandé effe hippolapathon à Díofcoríde díctam, qua rümícum maxíma locís prodít paluftribus,nec uíríbus a caterís díflidet. Pro eadem hydrolapa thum quog acceperím,cuíus locí natales nomíne produntur. Díofcorídes trium rumicum,agreftís oxylapathi,& oxalídís,femína ín aqua uínóue contra ínteftínortt tormína utiliter bíbí author eft. Oxylapathum quand paffim nafcítur, latíus tamen copíofíusdQ ín montibus, przfertím círca boi £g ftabula,ípfis íntactii, Bumafti uuz tument mammarum modo, ín pergulís feruntur albae nígratp; Plín, Varro bumammoas uertít.| Macrobius bumammias círca finem libri ;,F1uíus generis efle puto: . quas Bos&Vacca. H.. Lib. L|. 74 &juas Arabes & uulgus hodie cíbibas uel zíbíbas trocant.Fraxínum ampliffimam lentíffimamd bu melíam uocant ín Macedonía, Plíníus. Craza apud Theophraftum bubulam fraxínum reddídít, II« lam effe puto ex qua menfz elegantíores conficíuntur, Bufelínon prodídere quídam differre bre. uítate caulís fatio & radicís colore ruffo, eiufdem effectus, praualere contra ferpentes potum & lítum;Plin. Menas apud Varronem,INoui (ínquít) tnaíeftatem boum, & ab his dící pleraqy magna; uit Bscvxop, Bseravay, Bstuuoy, Boszriy, Suntautem bufyca grandíores & fatuz ficí authore Fefto : uul gomaríícas fícus nomínant;Ruellius, Eco quafdam fícos marifcas coniunctís uocibus ín Plínij,Ca tonís, & aliorum líbrís nomínaríi ínuenío, | ([BosAxeisy apud Homerum exponunt &zeAeay,id eft abactum,non boum folum, fed quorumuts uto pecorum: Alibi pluribus uocabulís rem eandem exprímít poéta, Ov ya» ias B5e heo: X alibí abí- geum uel abactorem sAezsge Bedv appellat, Bevd'ope spere ab Hefíodo dícuntur frígiditlimi díes, ín quibus flante Aquilone tum boues tum alíz quadrupedes excoríantur : Boreas enim íncuít, Kol 7« vix puvat Boos &oyervu dd'e. wap 10,4, Bud éem vápeo de js quí boum ínftar excoríarí mererentur, Suid, Biselluog ftolidus,Beiv»emanfuetus, fímplex,apud Menandrum.Bev Befec, magnus & flupídus xvatSwros,fi- perbus,ànímía corporís mole díctus uídetur, &c,uíde Etymologícon, BovBàp glandula ín ínguíne tumída,;à bu partícula íntendete, GC Bd 7» Beto, vo zrálos do uc VALoe Booy, Etymolog, Bubones antíquís fueretumores uníuerfi praeter naturam:mox íta príuatím nuncupatí, quí ín foemoríbus, alís protus berarent ac collo, Czclíus. BovAde, Bevzrewa, BovPeusis, diuerfa uocabula rem eandem fieníficant, fa. mem fcilicet íngentem,X uníuerfam ; Indoctíores fuperiore feculo medící bolí(mum & famem uac ae cínam uocarunt, Lud, Czlíuslíbro 46, ab ínítío, multa fcíté de bulímo fcribít,tum alía, tum quíd'ab — appetitu caníno dífferat, Gellíus tranftulít uím famís non tolerabílem, Sunt quí xegeimyisop quocp; íd eft orís uentrículí morfum & famem íntempeftíuam,bulímon uocítent, Czel, Dores xatd err [dy dí^ cüt,quod Xenophon susp, Pollux,R eperítur & Bov Bore, 8C Bov Beweis: fiue à bu uocula inte ndete; fiue ab ípfa quadrupede, quod íta affecti boues íntegros efüríre uídeatur(uel boues maclare cogana tur)ut de Herculis uoracítate legímus,Süt quí bubroftín dolore aut tríftítía íngentem aut míferícor dia accípíant, unde cor & animus confumatur, apud Home. Ilíados e,E xax BsBouszc tbv], Eiufdem praterea nomínís deam quandam uel damonem lonum legímus, templo eí ín 8myrna dedicato, a^ pud quam hoftes deuouebant, Bevauuzy v Booupet dv, uehementer efuríre, Debulímo plura Suídas: De buphago mox ínter prouerbía, Bevau«eio 6i sp Bov7uveis x) Bujuvol, populíprope Liburnídas ínfua 5o las, Dionyfius poéta, Bevdjeeusiy accelerare exponunt,ut fitídem quod Bosdjeouéy aut Boxlay, cum claz more accurrere : nífí malís à bu partícula ob uehementem curfum, Bovd'tro: aues quadam funt ín Ixeutícís Oppíani, Dedít & noftra lingua auibus nonnullis nomen à bubus:nam fturnos uocat rírt verffaren,regulos ecbfenóugle, &Cardearum quoddam genus mofEit uel vrrínt. Borysves apes 4 poétís uocarí díxí: Arífloteles etiam centauros uocat Bsyws &C &vdJobzpupa aou. Bovisov(s, pítuíta . uel grauedoímmoderata; € Bovisev(e, ftupidus, nimis ímperitussquem & xpitevoy eadem ratíone dí címus,ut cuí cerebrum muco ac pítuíta occupatum fit, Bevzwe eft erandís puer, adole(cens (quí ex puerítía ín pubertate tranfit, que GC evzizexd' e GCorausuc uocat : Germanica uox eíus ztatís eii bfib; proxíma Grace eft ) & piícís quidam, V arinus; ítem apicula,fíc dícta quod ex bubus nafcatur. B» "rao5, afinus, BovzeAiel«e, periífcelídes, femoralía, Bovevzvs, amnís rapidus & ualde fluens, V arínus, Ao Bvarpovesmagnia precípítía & colles,Idem, Bevlevuc,Bsye9se, V arínus; uox nuíquam alibí míhícom perta, Bevgopzoy xoieavor sixocopoy, nauium ualde oneratarum príncípes,Suídas, Bevyavelka, capacííli. ma:ut Bovyewd ue Ac Bue, qui uel bouem caperet,ín Epior&mate, Bovyitsc, fertilis, dV jooqoc, ut ín carmíne; Vavee BoyiAou xotrzopss Aenavline, ^— BovyvAsy autem nomen eft locí,apud Suídam tamen fímílíter per ióta fcribit, Bevzégot( uetvesesai cyovat dIocree Borróoois deas ieu, Suídas) boues feríenstBotzeopoy, NL xespoy, ód'op , &mpazrüp, V arínus, Bézweos, 0 vwyve 4 rayve, Idem. Boveuva, pars nauís (longz Jcuí clauus allíeatur : uel flagrum, & axveei 7. Boite: à utys id ia: fic enim lego apud Varínum: nimirum &zo | eó cQódz àv, quod predictis omnibusconuenit, | Alexandrí equum bucephalan Uocarunt, fiueab afpectu toruo, fiue ab infigni tauríní capitis armo ímpreífi, Plíníus, Dehoc plura dícea . musín Equo, Bucephalum etíam inter tríbulí nomenclaturas apud Díofcorídem legimus, Buphas 4» gus, uorax;helluo,& leonís epítheton,fiue per hyperbolen, tanquam quí boues integros uoret, ut . de Herculefamaefü;fiueá bu fimpliciter íntendente partícula. INam & ín alijs quibufdam compofis tísapud Crraccos dubitarf poteft; ab ipfís ne bubus, an qua díximus uocula, nomínentur. Bupreftís fiue fcarabeí genus boues ínflantis,fiue alía uentrís ínflatío accipíatur;zeque ad ipfos boues ac mors bímagnítudinem,uocabulí etymon referrí potefi, Síc & buryncho piící cetaceo apud Varínü, figu. ráneroftrí an amplítudo nomínís caufa fuerit, dubites, Bovy&izy Iíadis lib.i. Grámatící exponüt, bo: ue operaríum,uel tardum & craffo corpore homíné:uel imperítü & ftupídum ( qualem Galli quogi fualingua appellanterand ueau,íd eft erandem uitulum) uel denígy arrogantem & íactabundum; & fimpliciter Boacls, V arínus.Samíj lacte uictitantem & ímbecillà Boyaioy uocant, Apud Herodos . tumhifloríarum fecunda obelíící buporí nomínatur:quos Rhodopís quzftu dítata meretrício Del *6o phís dícauit, Nec ambígítur apud Graccos,quín magnos íntellígere oporteat, etíamfi afandís bobus aptos Valia buporos accipit,rídícule;ni fallor, Coelius, Bufirís Aegyptirex ( à quo cíuitati quog no men )abauíalo ín vaccam mutata hoc nomen ferte índítü habet;uel aaa 9» Jic ded, ut Etymologíci k: E g a 7Ó DeQuadrupedibus author coifjcít;id eft à conferendis et tungendis bobus,ut'qui uel folus duos boues fab tueti ítclude re poflet;uel erxgs o Dic «gà sy eepay, utpote adeo robuftus ut bouem catena uíncium ducere uales cet, ficuti de Laérte fertur, Perpauca funt qua prímam fyllabam bu purum habent ,nec tamen cii füperíoríbus,ut uídet,quícdj commune,ex quibus cenfeo quz fequütur,Baxewn &vsuop à 7» GvÜG" ta mgui.Büzreug, &63event, Bbyouuet, Qoovuu, Buagns,y«q voate, BaAsN.4ap, Varinus uidetur qirz:xeoiey exponere: uocabulum rarum;nec alibi míhí repertum;apparetautem excoríatíonem fonare , Bevjeds 716, iarveóe; 86 Engos, V arínus:forteà magnítudíne cor porís.3g9c enim corpus eft ; & B5yeus, forte à Bov & evyspa, Budíní,B3d'wo,Sarmatíz populí funt;apud quos tarandus fera nafcitur, Gelonís adnumeratí,Eufta thíus ín Díonyfium,Pannonfj, fecundum aliquos Bao, Idem: Bulgarí nimirum, q[ZuCoa 21 Boy mpra dE ree pusraoóy m yrs , Varínus, BozinItalía appellatae ferpentes , ín 4e tantam magnítudínem exeunt, ut díuo Claudío príncipe, occifzein V atícano folídus ín aluo fpes Ctatus fit ínfans.Aluntur prímo bubulílactís fucco, undenomen traxere , Plin. Apud eundem boa appellatur morbus papularum,cum rubent corporazis fambuciramo uerberatur ; fanatur etíam €a buli folijs contrítís X euíno uetere impofítís, €| b, Homerus regíam & eximiae authoritatís ínhomíneformam hoc uerfu depingit, Hózt B5c Gs yinidi vy SpoxG" vrAero wawroy, larddusfera apud Budinos ín Sarmatía nafcitur, magnitudine bo uís,Euftathíus,rqvze Boos usAvtovzte, Callimachus díxiít , membra bouís elixantes.AAQ« V arínus expo nítcaputbouís:quod & B&xeavoy una uoce dícítur,Bucephalus appellatur equus cuíus coxís ínuft& eft Béxeavop (alíás Goxedvip)id eft bouís caput,Etymelog. [Síoculiplani & lati fuerínt,boum ecue lís fimiles exiftímato, A damantíus,In Indíco mari arbufculas naící ferunt colore bubulí cornus;ras-4ja mofas, &c, Plín, Plutarchus ín Sympefiacís Decade 7. Problem,a, docet homínes prafractos && — afperis moríbus,& intractabiles xsgec6oAse uocart folítos.quam uocem haud fatís commode uerterís Latíne, Sumptam autem metaphoram ab agrícolís , apud quos femína quz príufcdg ín terram decis . dát,íncídant ín cornua boum,xeae Doe dícantur, (Hermolaus Barb.legumíina ínobfequíofa & con tumacia uocat,)Hac aíunt proueníre caterís multó duríora , unde & &v«e&uovc uocantur. Qui fcría pfit Etymologícon índícat hanc uoce femel dtmntaxat ufurpatam à Platone,(umptami à legumíni bus,quz nec igni nec aqua mollefcant:cuíufmodi quadam uídemus admixta legumínibus mínuta nígratp. Locus eft apud Platonem libro de Legi.9.ubí interpres ínepteuertít fulmínis tactu praedus ra, quafi «sgauvoBóA« dictum eflet, Porro cur íd accidat,ut femína qua ín, cornua boum ímpegetínt, aut non proueníant,aut proueníant ficcíora duríoratp,Plutarchus hanc adfert caufam: cp ea qzu «se manu calída ftatím excepta terra fouetur,magís adiuuant calore,quí femínibus eft amícus, Atquae —— in cornua íncídant, proíecta magís uidentur quam femínata,& mora frigus colligunt, Theophras ftus dubítat,num fríuolum fit, quod de cerasbolís íactant agrícolze, Haec Erafmus R.oterod, ín Chi» líad, Homerus &zéqapoy x&ig appellat 2» &zete;xot exAuecy, xo pni iow, T«oc| oy eft tener et mollís,cui co trarius &mauoyineg ením &TteauvG" ín maículíno genere prefertur. Ciaza apud Theophraftum as teramnon íncoctibile uertít. Yvlog &ioxuvop, aqua cruda, Msc évwris yay y ,amqawoy 7. &rig, Aríftoph, ín V efpís,pro uíro inexorabilí,duro,& cornea fibra. Circa Philippos ateramon nomínant ín pína guífolo herbam,qua faba necatut:teramon,qua ín macro,cum udam quídam uentus afflauít, Plín, Semínaqua dumfparguntur boum corníbus attacta fuerint,non euaduntín bonam frugem, X era ria producunt exígua,Rafis, Míhí quídem uerifimile fíitortam hanc perfuaftonem defemínum duris 4e tate,quód qua dura & incociilía funt,cornu duritiem ac tenacítatem & infuper colorem prz fe fes sant,tanij uitio pefcontagium nato.Símiliter falam illorum credulitatem reor , qui fatís ramentís de cornuaríetis afparagos nafci tradíderuntINam illorum quog) femina cornu fubftantíam repraz fentant, Hermolaus Barbarus ín Corollarío ad fabam Diofcorídis,Plínius(ínqui) Theophrafium íntellígit,nonnund fieri utteramos ín ateramon tranfeat , cum vapore attp halitu terrae madídam, indigena quídà uentus afflauerít, Aliter Theodorus,qui duo illa;teramó & ateramon fiue ateramno pro coctibilí & incoctibilianon pro herbís ita nuncupatís accipit. lheophraftus certe alío loco facile fignificat ueríorem Thedori dj Plintj fenfum fuiffe: T'antum Hermolaus, apud quem pro hís Plínij uerbís , teramon qua ín macro folo, líbrart) fuppofuerunt, de qua ín Macrobío, Macrobíus certe quod fcíam nullam huíusrei mentíonem fecit:non alienum tamen ab iflcrum uocabulorum etymo o, eft,quod ídem ex Faboríno Ícríbít terenumSabínorum lígua molle fignifícare,unde Terentíos quo que díctos putat Varro: Hínc & Horatíum molle Tarentum dixiffe: & Tarentínas oues nucestp uo carí,qua fint terentínze,íd efimolles, Apparet fane Grecorum 7v Sabínosretínuítfe, R omanos au tem tranfpofítís líterís tenerum dixifTe, vtpeuvey grammaticí etíam tectum domus exponunt, Xc, Boum cornua cur in Auentíno fufpendantur,cum ín czterís Díanz templis ceruorum tantummos - do cornua affigantur,lege apud Plutarchum Problem, Roman, 4.Bcc "sets apud Homerum efle aía unt cornu quod línez píícatoríz iuxta hamum círcumponiítur,alij pilum, Varínus, Coroníus aps - ellatur bos,cuí cornua funt wwoed's,íd eft lunata,Calíus,KiavE, bos quí cernu alterum peruerfum habet, Varínus.In Scythíamaximum frígus míhí uídetur efle caufa;cur omnino cornua bouíno ge. nerí non fuccrefcant,aftípulante fententíz mee Homeri carmíne Odyflez quarto , quod íta habet: 6e Et Libyen,ubi funtcornuti protínus agní. Quod recte dícantín locís calídís mature cornua exific, «e, Nam in uehementibus frigoribus, aut non oríuntur fiatím pecoribus cornua;aut f£ oríuntur,utx ; oriuntur, Bos&Vacca. HH. Lib. | 7 - ortuntur, Herodotus libro 4, Vergilius fane in Georgícís memínit boues ín Scythía: nimío frícore períre, cum non ín ftabulis fed campís níuofis hyemem agant: Intereunt pecudes, flant círcumtufa . pruínís "Corpora magnaboum. Cornuuox etíam adungulas propter fubftantíze fimilítudínem transfertur,utín uernacula língua círca boues & equos,fic apud Latínos,Solído grauíter fonat un gula cornu, V erg. Georg.s, Hinc & equí cornípedes poétís díctí, Hoc non anímaduerfo deceptus uídetur Plíníus cumfcríbít;«Boum attrítís ungulís cornua unguendo aruína medetur agrícola : a« deojg fequax natura eft ut ín ípfis uíuentíum corperibus feruentí cerá Hectantur,&c,ut fingulís ca^ pítibus quaterna fíant, Apparet eum ex díuerfísauthorum locís,qua alibi de proprie díctis ín capíte cornibus legerat , & alibi de cornu, íd efi cornea fubftantía ungularum , fine íudícío coníunxiffe, . **yo Quíd ením ungulís cum cornibus capítís ítacommune;ut hzc íllís attrítís ungi debeanteIn fimili ee - xore Girxcos quofdam Grammatícos deprehendo;nam ubí Dionyfius Afer Pra ssobvvye cognomía nat, Euftathíus exponít,non cornípedém(ficut etíam Latíní poete capripedem & femícaprum DÀ, na uocítant/fed cfvxsea,íd eft qui acuta capitís habeat cornua, dc v8 óvvy9- qvreóx( haec eius uerba "funpopozwza d'a Ava", «alg Gi ovs axcuvvyiew dpsc pau Sed quid opus eftlongíus interpretatíone que tere,ubínon deeft proxímíor,ut ovv£(íd eft unguis quí de müultífidís pedibus propríe dícítur , utí de folídís &z« id eft fimplex ungula)pro chela íd eftungula bífulca accípíatur. IMíretur autemalíquís q anímal bífulcum,quale bos eft;Girzcí d'éysAsy uocent,cum íllo numeri aduerbío níhil opus fuilicr nam yvM per fe de díonychís, íd eftbifulcís titum dícitur,cuíufmodií pedem ín cruftatís forcípem ap pellamus. — p uvxA& eft reduplícatio quaedam ín afínorum & boum collo, V arínus,Bocc Boss, pleoz . 54o. Daímus eft apud Homerum pro corío bouís, quod & Bavieep uocatur, V arínus, Koma eft elutínuim "uel coríum dorfi bubulí unde glutínum excoquítur , de quo plura mox ín l'auro, taurocollz uocís occafione, Collopas uocant Girzcí coría duríora círca ceruícem fuum & boum, ex quibus fiunt xeA Aoi dicii id eft clauículi quibus íntenduntur & remítuntur fídes ín cíthara, Varínus. Díonyfius ín Períegefí delbería, Hozegoyzevup ixetuy qvezuci Dou jd eft Iberícam terram fiue Hifpaníam, corío bubulo affimilant: figuranímírum, Fiyda menfura terr apud Anglos , authore Polydoro Vrbi nateín Hiíftoría Anglícana,uígíntíiugera Anglicana comprehendens, nomen fortíta à corío bubulo (id Germani fere hydam aut hutam appellant)quod ín tenuí(fímas lamínas fecum hydz quantíta tem circumfcribere poffe uídeatur:quod fi uerum eft , longe abeffet hydaauigínti iugerum dímena . fione, Verum nihil prohibet eam díctionem ab una fignifícatione ín aliam fuifle translatam , ut cena "so turía etíam , Verümauthoremhabeo Henrícum archídíaconum Hiíntendunenfem , quí affeuerat hydamtotín fe capere ííugera,quotuni aratro annuo cultu fufficere poffent, Quod fí uerum eft , íde forethyda apud Anglos,quod manfumapud lureconfultos, Robertus Cenalís, Dído foror Pyg. malíonís, Acenorís filía,cum Synchzo maríto Tyrum habitabat: Illum Pygmalíon ut pecunías eíus ebtíneretín peregrínatíone clamoccídít, Occifus ille uxorem in fomnís monet utfuga fibí cauerecá fratre ímpío,quí maíorís pecunías quàm naturze leges faceret, ltagp ís ín Libyam fucit, affumptís alie quot Tyrijs & pecuníarum copía.Et cum Iarbas INomadum rex non admitteret eam , tantum locí quantum bouis coríum eccuparet fibí uendendum petijt, Eioc impetrato, coríum díícídít ín lorum anguftum & oblongum, eoGplocí quantum potuit longe ate& ínclufit,íta ut maxímam ín eo cíuitae tem conderet, qua prímum noua cíuítas,deínde Carthago dícta eft; & arx eius Bytfa,íd eft coríum; 3Ao Euftathíus ín Dionyfium.Cicero libro 3,de INatura decrum,ciuítatem hanc Carthagíne Herculis filía díctam fcribít,cum Byríapríus díceretur.Reperítur & alía híftoría ab Euflathio ibídem prodía ta,quod cum Elítz fiue Dídonís comítes urbem condituri terram foderent,capitebouis ínuento;coe tumrelíquerínt, perpetuos fibi labores et feruítutem illic futura,quales boum funt, índe auguratíz Poles cam alíoloco effoffo equínum caput íaueniíTent,bonum omen ínterpretatí, tanquam & otís um & uíctus aliunde (uppedítandus defutura non effent, Carthaginem illic extruxerunt, qua eam ob caufam uernacula língua caccabe(xexx Bs )dícta uidetur, hoc eft equí caput, Aeysuoy , 7? Body 9 Nago 7 gpetyuMoy xeAncuo, V arínus:forte paleatía, Item Aey&vuy pio v riu G^, Idem, Kszwgoy 7! ózrta | Qiap v3 Bode, capE vaso x olo, Idem: Forte fine diíftínctíone legendum «8 Boc 4 ede: INufqua alibé . hanc uocem ínuenío:conijcío autem effe partem illam carnofam,quam Latínilumbos, Girecí jeQvp '$o propríe uocant, oer fc:bludobzaten. Noftri bubulum uentrem multiplicem rumínationí deftínatum . nomínant menig[alt:quo nomíne puto comprehendunt , omnes illos uentres numero tres, ín quía. bus rumínando alimentum praparatur,quorum fingulos Grací fuís nominibus efferunt, Eorum | prímus(iuquit Aríftoteles de partíb.animalium s. 14.)cíbum recípit ínconfectum, fecundus aliquan. tulum confectum , tertíus pleníus , quartus perquam plene confectum , INomína hec Grace índíta funtxoMa, «ox xsxpUQeAQ", nox exivG- «o Aivuspoy; quae Latine,ínterprete Ciaza, fic reddí poffunt, uen, ter,arfineum fiue retículum,omafum,abomafum,Sed dehís alibí agendum erat, ubí de anímalibus. íngenere tractabítur,Cyuí Germaníca eorum nomína defyderat,fi quz funt à bubularijs cognofcet: fic illos uóco quí ínteftína díuendunt,INam Grunníus Poxcellus ín teftamento ludícro bubularíjs ánteftína fua donat, Cirecí àawzozMe eofdem uocant,non íllos folum quí farcímína uendunt , ut. 6o uelexhoc Aríftophanís ín Equitibus loco patet , T£ i & yall óv zvvep tco X0Mge, FOAdy TvricGA acvzus;Echínum Euftathíus exponít ínterna uentrís feu uentrículum , INícandrífcholíafles bouís uentrículum propríe bac uoce fígnaríait;coníecerít autem alíquís emínentium partíum afperítate S 3 3 78 — DeQuadrupedibus caufam huius nominis fuiffe, Omafum grammatici exponunt pínguíus atcp craffius íntefbinumi quod nonnulli bubulum effe credunt;Hocatius Serm,a,Seu pínguí tentus omafo, Et rurfus x, epift; Patinas coenabat omafí Vilis, & agníni;tribus ur(is quod fatís effet, Deillo quíconcubíno procací rureomafum edíffe fe negati,bouem occidit, fupra díxímus ex Plínío. Abomati uocabulum à Giaza fictum exiftimo,à fitu: R eticuli uero imitatione uocís Girzcza figura eum dixíffe, «y Cereri mem branas cum alías,tum díaphragma & perítonzum priuatim noftrí appellant lyffert : alij díaphragma príuatimoieEráe,id eft cornícem,nefícío quam ob caufam, Alíanomína uernacula partíumillarum qua ín laníena feorfim ueníre folent, paulo poft adferam ín £lítera, | ejPulmo elephanti quadruplo maior bubulo;Pliníus, Bucardía gemma bubulo cordi fímilís Bas bylonetantum nafcítur,ldem, Homíni renes bubulís fímiles,uefut émultís renibus compofití, Idem, 16 Camelo talí fimiles bubulís,fed mínores paulo, Idem, Beóc v0? Atticí bouís uiuentis pedem nomiíe nant,mortuíautem Béeop zod'e, V arínus && Ammoníus. Hippopotami ungula bínzequales bubus, Plínius. [BóMBezoy & BoAsvvloy, uel Béavmop, &C Bonrmoe, bouis fimus propríe à Grammaticís exponis - tur (ímpropríé autem quorumuis anímalíum, Etymolog. ) item rte apud Hormerum, qux uox ad afinum magis pertínere uidetur,ut ávic etíam,author Pollux. Bolíton afellorum propríe dící retrímen: ta putant;fed & boum fuperfluítates ita uocantur. Quod uero bolíton pronuncíant Atticí, relíqua Gracía(prafertím lones,Etymologus)bolbiton, Czlius Rhod. ex Ariftophanis ínterprete ín Battas chos,ubí de Empufalegítur quod pedem alterum habeat BeaBízioy,íd eft afininum, Agnofcunt tios cem Latíni quoque: fíquidem Pompeius Feftus índeinflexum uerbum bulbítare putat,quod fignet puerili ftercore ínquínare, Czlius.Aríftophanes ín Acharnenfibus:Ezeuperuy sp urs BoMvos; Ícholía 20 ftesexponít,in omnibus delícijs & bonís, fiue wap Namovoray,nam fermo de bobus erat; fiue quod fter - corata quz plantantur aut feruntur omnía ktiora uegetíoratp proueníunt, Idem ín Equítibus, Wiyay ov tyvoy "vie BoMrorc fvz]uuaroc, híc BoMezeic interpretatur Boizloie uel zog 7À Bos szrayysMoss ; ubi & hacuerba leguntur ,H và Bode werAie Bouzop $4: item, Bue yap raiasda T Bo&p, id efl boum fera cora, De Empuíx pede bolítíno,id eft afiníno fupra díxi, BoA/vev vlix»p, prouerbium ín eos quí ob má níma delicta puníunturzextabat ením Solonislex etíam aduerfus fimi bubulí fures, Suidas, Arífto» phanís interpres, & Erafinus ín prouerbio Bolíti poenam, ubí BoAizwop cxiecinepte exponít crus ues lut é bubulo ftercore conflatum. Bozwy appellatur, quafi Boce zy : quod líquídíora fínt bouís exa crementa quàm ceterorum animalium, Etymolog; Cítat autem & Hipponactem,qui Bojízov seryya «up díxerítfdemínam opínor extreme contemptam,In Phryfiorum agrís uídere eft domos bolítinis 39 paríetíbus:ín alijs bubulum ftercus ad ígnís materíam ( propter ligntínopíam ) ficcarí: Quin & hos die noftrates quem ínfigniter contemnunt, BoAzw appellant, Erafmus R.ot, Bap, fimetum uel fter quilíníum eft,6zvày,ubi boum & íumentorum ftercus reponitur: Sígníticat etíamlocum ín portur ubi allígate funtanchore, Boeotía regio nomen habet à rege locí Bceoto, quem Arne mater mulier A colis enixa,ut patremlateret,abíecít «ie Bodva (| id eft ftabulü,ut ego ínterpretor : Cyríllo Boa; dvor, cuftodía ef apud Alexandreos ) unde nomen Bocotí ílliímpofitum, Ouídíus, Metamorpho.libro 6. Tequog mutatum toruoNeptuneíuuenco — Vítrgínein Aeolía pofuít, Pallas fcilicetín tela fua, Euphoríon , "ré fe Pored eve dlepetoso goin rex wrHo, — BaweToycU dvüpsytyTo yep xaAsmi Bozüows, — Odi fc toe pioset Beüy &zrelhrzo wzrpore, Alij Bocotíam dictam malunt à boue;quam ex A pollinís oraculo Cadmus fecutus eft,& quo ín loco ílla moribunda procubuít, Thebas condídit:cumregio ílla Aonía 4a. príus díceretur,Etymologicon. Huíc fabulz qui prolíxíus ímmorarí uoluerít, legat Ouidium libro tertío Metamorph, Bolbitínum & Bucolícum, duo funt ex hofirjs Nili, non genuína, fed effoffa, Buftathíus ín Díonyf. , H uL «pc. Bévauoi locí paluftres uel alij bubus pafcendís aptíapud Suidam legimus Bevóuoy vay, id eft littus pafcuum, & Buvénove vzrispoQac,loca ín quibus boues pafcütur.wuAóBoos xia oi Duvouos, in Epi rammate de Mycenís dírutís, BxBóeny, 7e, paícuum: Strabo , xépey gíssy BaBooioie,. Bovltod,ky & 707728 Béxe lione vsporaot, Etymologicon, Bszporxzey,eruum, V arínus, malím per o.ín penultíma:eft ením eruit ínboum cíbolaudatum, Boveíe,Borsorrtietoy, «o yoyyvM eu Gpotoy Idem: pro pofteriore fignificato legen dum uídetur Bavíz, Lotus pratenfís apud Diofcorídem, doctorum omnium confenfu uuleare trífos líum efljquo ín quibufdam Italíz locís,utBríxíz & alibi, etiam agrí conferuntur:cum pecorí,bubus $9 prafertim,plurímum optímumá praftet alimentum: eft enim fübdulce ; & femel fatumreftibili per aliquot annos foecunditate germínat. Lotum arborem ( utobiter dícam ) alij alía facíe defcríbunt, quam egoin Prouíncía Gallíz fíc príratím nomínata uidí círca montem Peffulanum, folíjs refere^ bat urticam maíorem feté,baccís nígrícantibus rotundís, paulo mínoribus quàm ceraforum, exigua carne,dulciffimís:arbor eft fatís magna,uulgus illic ledonnier appellat, .Grramen paffim cognotcís tur,genículatís ramulís ferpens,radicesip ab íjs genículatas & dulces fpargens, Folía eíus ín tenuita» tem cacumínata & dura,ut arundínís paruzelata, bubus fumentisip pabularium, Nec ulla tumentís herba gratior fiue uiridis, fiue ín fceno f(íccata, Ruellíus, Vulgusnoftrum graminís nomine plures ufu facíeqp confímiles herbas appellat, & Plíníus quoe tría facít genera, ín quibus difcernendís no» fiticemporís medici contendunt; Díiofcorídis autem & ueterum medicorum grame, unum & unius 6» generís eft,quod cum alíjs notís,tum denticulatis pracipue radicibus, fiue radicum mucronatís gera - eninibus dífcernítur,& loca amatarenofa Petrus Matthzelus reprchedit Ruellium & Leonícenum;, quí Bos&Vacca H. Lib. L.— 7g quígraminfs genus aciileatumáPlínío defcriptum,coronopodem Díofcorídis effe atbítrantur.Ciras men ín officínís(inquit uellius)nomenferuauít,rura dentem canís & olítores appellant, V'ulgaa rís cft hérba;nundj feab humo attollens,flagellis teretibus artíctlatís, exilibus folijs , & ín cacumeti faftígíatis; radice etíam genículata , guftu non íngratz dulcedínís, Giramén àculeatum rura noftra etíam caharíum dentem appellantzaliqui é uulgo capríolam,q captís grato fít pabulo:multi ab effe: étufanguinaríam,quod aculei foliorum quíní eniue in echínatum faftígium tinà conuoluti nates farcínt,eliciendí fanguinis gratía cum extrahuntur,Crus galli etíam Latíni appellauere, quód fly^ lus e medijs folijs exurgens in pedem gallí conformatus artículetur,relíquam exhíbens crurís effigía em, Badém ratíone Grzcís &Díofcoridi coronopus,íd eft cornícís pes ab eadetm figura nominatur, to INaft ramen aculeatum,crus galli, fanguínaria hec,una & eadem eft herba, que coronopus dicí, tur Díoícorídi, Tantum Ruellíus,Plura uíde íi Corníce ínfra libro. De cüníla bubula fupra díxií: cuius mentíonem hic repeto,ut Georgium Alexandrínü reprehendam, quí eandetn effe qua nunc cotula & bouís oculus appellet impetítiffime fcribit, Polygoni fiue fanguínaríat marís genus quod^ dam eft pufillum,cui Giermanícttm bómen Enawel , € frequentius reperitur zfiatibus pluuijs per arua;pracípuerapís confíta, Herbula dodrantalís,fruticofa,pluribus ab una radicula alba inutili re cta defcendente caulículís, quorum genículís folia adnafcuntur angufla,íncana , & ín omníbus alas rum cauís flofculí mínimi numetrofi tubuirides flellatit prodeunt,In pabulo mire expetítur bubus, quamobrem multis ín locís fafces eís colle&tos offerunt,In uino cocta & pota calculos ímmínuit , & *« "urinz flíllícídium emendat.Defcribítur ab Híeronymo Tragoli.1.cap.139 Quemadmodum & alía 4o ei fimilisfere (éd per omnía mínor,femíne pleníffima botryos inftar breuíffimis folíolis,d quibufdam herba carictí dícta(alia tamen ab helíotropío)eíufdem fere facultatís cuius fuperíor, eodem libro cà» pite i38.Giermaní uocant batnEraut, id eft urínalem, ín Gaallía aliqui centigeaníaniuel millegranís amfapore eft fere betae uínofo,línguam & os uellícante, Lícebít hanc polygonon mínímam ; íllam i£nínorem uel medíam appellare, Inter uítía frugum eft;quod trítícum uaccínum uulgo uocatur; Eiweyffen,noftri blauw Elaffen, nefcío qua nomínis ratíone:herba eft caule pedalí uel altíore; folijs nígrícantibus,bínísmucronatís:fpícam florum purpurei xdit, foltjs etíam ínfertís eiufdem fere coa lorís,afperfis maculís quibufdam flauístradícé breui ínutili,meffis tempore poftquam defloruit , ín fingulís conceptaculís bína ternaue femína,trítíci fímillíma,colore tamen püníceo producít,Eodem colore panís,fi forte immiífceatur;ínfici (olet, Prouenítín agrís quítríticum uel zeam alunt , Defcría 3o bíteam Hieronymus Tragus libro. cap. 3a. ufu nullo, — ; (| Box prefepe boum:xazTey etiim eft edere, Texifava funt reliquis & quifquilize, qua à prafes pibus equorum,boum,& aliorum pecorum uel íumentorum decídunt, Varínus. «|J Vaccam fce tam Vergilius díxit:eft autem foeta & grauída;& partu liberata, Seruius, Antíquí etíam fordam di : xerunt bouem pregnantem,Ouidíuslí, 4,Faft, Forda ferens bos eft foecundadp dicia ferendo, Etrurfus, Pontifices forda facralitateboue, Eandem hordam appellabant, unde hordícalia Ros ma fefta, quo díehorda boues ímmolabantur,Hermolaus, eor6ds B3c,á voe y) fvzpaoae; V arín, id eftuacca qua alitur & pinguefcít. Forbeam antíquí omne genus cibi appellabant,quam Gtací qopa Bsy:Hiís uocabulis propínquum eft Germanícum fister, & Cxallicum'fourrage; ni(i quís à farragíne potíus deducat, De captífico,quo íta boues(uel taurDedoómentur, ut prope ímmobiles confifiant, 4o res perquífíta etíam Plutarcho ín Sympofíacis,íníuría temporum defideratur:Sí quís curíofior ratío nes aut coníecturas requírat,adeat Czlij Calcagníni epíftolicarum queftionum líbrí 2, epíftolam 1$; IMiagio,fictitium uerbum à uoceboum, Ad Herenn.li, 4, Imítatíonis hoc modo: V t maíores rudere, tagire € mugíre, X murmurare & fibilareappellauerunt.Lítera mugíens , Quíntil,lí.t2, Inde cum acta boues quadam,ad defideríum(ut fít)relictarum mugiffent ; &c, Liuíus:,ab Vrbe, Proetídes ímplerunt falíis mugítíbus agros, V erg. Aegloga 6. Dicitur etíam de alijs animalibus, ut monoceros teapud Plíníum:Etde ínanímatís, Terram mugire uídebís, V erg, Aeneid, 4. Malus mugit Afrícís procellis, Horat.s.Carm,Equidem & montium fonítus,nemorumdj mugitus pradícunt, Plín, li, 18, Crebrís mugítibus fonantamnes, V erg, Grerorg, 3. Mugitus boum fumitici,luctifoni;rauci, & terrís fíciá poetis nominantur, Dífos uíctíma musítus edídit, Ouíd.IVletam. 7 , Et uox affenfu nemorum yo ingemínataremugit, Verg. Gieor,5, & ín Aeneíde, Sequitur clamor coeluim& remugít Eft auís que boum mugitus ímítetur ín Arelateníi agro taurus appellata,alíoquí parua, Plínius, Giregés mueien tíum,proboum, Horatíus.Boarejboum uídetur proprium, etíam ab ípfa uoce, quemadmodum bau - batecanum:boíre Pacuuió,Clamore & fonitu refonantes bount; fedhoc antiquum & ínüfitatam eft, Bouare dicuntur boues, cum uocem emíttunt,teíte Varronelí,6,delíngua Latína ; boaretarne magís eftín ufu, Girzcíde boum uoce uóxspa dícunt,uvküude uunido , yyxetuG" , Pollux : omnía per v.vnx&o enín per s.capratutm eft,uvimüua vt ss7s Boy, Homerus:Idem Ilíados « Aug dt TUAE VO «oy vec, portae Celi refonuerunt;íd eft aperta fünt,Etymoloe, Dicuntur & Bazvxes boum mugitüs, V arín, Mok&raz B6 wo yir ét, tpe Gt 0 rirroV T9 d Ma "rater uc T Qvüc xA va ep. sod xpevitutond doa , vro xEXrteyc^ à&y, V arínus.Hanc uocem irrídendi fignificatione etam fermo Gallícus habet.HsouBeizs, repa | oz (o nro VARAG" ze vuy Bip, V arínus.IVlycaleffus,uvxe7wosot;urbs tmnediterranea eft Boeotíe, Thucyd, — .lib.6. fic díctaquoód tracca, quae Cadmum cü exercitu Thebas duxít, mugítum illic ediderit, Eft & alía Caríx;item mons € regione Sami, Stephanus. Mycale , mons quidam Dídytiio: Herodoto pro» 9o uadit upedibus montoríum ín continenti (itum;Stephano urbs Caríz. Nomen índe natum, quod reliqua Gorgds mes uyxouqduas id eft mugientes eo ín loco reuocarínt, Aliqui Mychalen nomínant,qucd fita fit qv va ya? Kagintiic &Acc, id eft in receffu Carící marís, Stephanus. : LÉr qd. Natratur Pythagoras,bouem ubí prope l'arentum confpexíffet fabacíam fegetem morfíca tím corrumpentem,tum etíam proterentem pedibus,bubulco inlinuaffe,Bouem moneret,trugibus parceret, Ridens bufequa:Ego(ínquít)bouatím non dídicí,tu quí uidere fcholarum íd genus expe ríens,obeas uícem meam, Eueflíeío Pythagoras auribus fefe admouens; fui artífícr] queepíam ima murmurauit.R.es addítur míra:Obedíentí((imus bos;utab eo qui amplíus faperet;edoctus,lacerare mox fegetem deftítít:quín etíam ín futurum eiufmodi pabulo abftinuít;fed & bubulum defit obfe- .quíum,factust derureftrícoleno ambulator urbanus, T'atentí placíde confenuít,de manibus homí. 45 . num uíctítans, Calíus. | ? «| e. Cunctalegumina fiue frumenta bobus meríto aratrísG; debentur : uínearum ípfarum ufus. períret nífí eorum adminículís fübuehendís carpentafudarent, Quid de díuerforum onerum coms paratíone referamus,dum ínter mobilía & quicquíd grauíus eft , abímy uehículís pene reddatur ína mobile? Reliqua quog anímalía,ipfa cohortales aues,ex eorum capiunt laborefubftantíam, V n deením equís hordeum,unde cibum canibus ; unde porcís pabulum dominorum folertía míniflraa ret, nipararentur boumlabore frumenta t Et ne longum facíam ; bobus debet alímenta quicquid ali poteft. Apud alios genus mulorum,apud alíos camelorum, apud paucos elephantorum lícet exí guusufus eft,nulla poteft natio effe fine bobus, FIzec V egetíus ín prologo ín librum s. V eterínaríz, Multatio olím non niflouíumboumq impendio dícebatur,non omittenda priícarum legum bene-o uolentía, Cautum quippe eft,ne bouem príufdj? ouem nomínaret quí índíceret multam, Plin. Multa .€tíamnum ex uetere ínflítuto bubus & ouibus dícítur; V arro, Aes quod antíquiíTimum conflatum. eft,pecore eft notatum,Idem, Seruius rex ouium boum(y effigie primus zs fignauit, Plín. geri Buze apud Homer mulieres bene dotate,qug boues multos pro dote accíper&tina zAQap et &Aqatvay fonat ínuenire,acquírere; & às svgsric rts , V arínus, INota eft ílla Iliados fexto armorum permutatio, ubíGlaucus cum Díomede mutauit , Xevest ye2eiop, exe zóiBor, qve Boloy ; hoc eft arma aurea pretij centum bóum,pro armís aereis qua uix nouem bubus redímerentur, Hoc fenfu etíam d'acide Buop reperítur,quod duodecim boues pretío zequet,Bsziop, Boovszoy,bouís pretío redemptum, V arínus, Bouvhzve, Br avg BoGyp nryogao uufez n d'obgvrve raga Kvzeiots dt evócie, Idem, PoAv Bosw , diuítes &€ quí multa armenta poffideant , Varro € Varínus, Vrbscum condíta efl,tauro & uacca quí effent muri defíz zs nítum, Varro, | ' q«| Boues ad aratrum, Diodorus libro quarto & quínto;aít Díonyfitim fecundum ex Ioue & Pro: ferpína genítum;uelutalij fentíunt,ex Cerere , prímum íunxiíle, cum terra príus maníbus homínit coleretur, Plínío uerolibro 7.tefte,aratrum Bríges Atheníenfis ínuenit,ut alij tradunt, Tríptolemus, de quo Poétaín prímo Georgicorum íntellexít,cum díxí: Vncíq puer monfirator aratrí. Quo in loco Seruíus:Alij,inquiít, Triptolemum,alíj Ofirím,quod ueríus efi:nam Tríptolemus frumenta di ' uifit, Tacuítatit denomíne, quía nó unus ín orbe monftrator aratrí fuit, (ed díuerít ín díuerfís locis, Ex quo Trogus prodídít Habidem Hifpaníz regem barbarum populum prímo docuiffe bouesara tro domare, frumentady fulco ferere, De Ofíríde ut oftendímus,fentít etiam Fíbullus , Czeterum oa mnía ferramenta ruftíca, quibus terra uertítur, fímul, ut puto, cum aratro Cererem compe; 4a: riífe, V ergílus proculdubio hoc uerfu demonftrat: Príma Ceres ferro mortalesuertereterram. In: fiituit, QuoduelSeruius approbat, dícens;Ceres príma omne genus agrículturz homínibus índís cauítinam quamuis uel Ofirim,uel Triptolemum aratrum ínuení(Te dícant,ílla tamen omnem agría culturam docuít:quía ferrum dícendo,omnia agrícultura ferramenta expreflit. V erü aut ílli quos commemorauímus,nouíffimí,uel alij alibí hzc commonfirarunt:nam,utEufebij atc» Lactant ceffá monío conftat,ante multas tempeflates quàm effet Ceres,frumenti ufus apud mortales erat, prafere tímapud Hebraos & Aegyptíos,uti ex lofepho cognofcere licet, Sc, Hac Polydorus Vergilius de rerum ínuentoríbuslibro 3.cap.a.Baccho cornua attríbuí quídam iudícant, quod prímus coníuns gendorum boum author fuerít, Diodorus Siculus. Buzyges, Hercules,quod bobus iunctís terram arauerít,à quo familia Buzygiía, V arínus. Alij Buzygen quendam heroén;arationem ínuenífle,&fa. yo milíe nomen dedí(fe fcribunt. Iugatínus deus colebatur,quod coniuges coníungeret,uel quódíuga — commíttebantur, Auguftín.libro 4. de Cíuit. Dei, Beaguie dícta IMínerua zragd 2 evveguóros sg Coton, íd eft quód cóíunxerítín iugum &Caratrum boues, Colítur autem hoc nomíne apud Baeotos, V arís nus, Pallas Bele cognomínatur,quía humana excogítatum prudentía efl,boum opera terram cele te, Cxlíus.Bobus terra aranda eft, & nulla cum eís altera anímalía íungenda funt;fed propríum hoc cenus fit ad arandum.Semína fínt munda & íimpermixta, lofephuslibro 4, Antíquítatum inter le: es Mofaícas, Pharos aratío eft , & bupharos terra quz arari facile potelt, Varínus.BzxezG" arator,ó ep Baci xexvop f, ysiy;uel meffor ábu uocula augente & sevo 7e x6z Tio 93 0e; uel denícs bubulcus; Iugerum uocabatur,quod unoíugoboum ín die exararí poffet, Actus,ín quo boues agerentur,cum 6g aratur,uno ímpetu iufto, Hic erat cx x. pedum, duplicatusQ ín longitudínem iugerum faciebat, - Plínius.IManfum nonnullí terram effe affeuerant,culturae annus uníus aratrí capacem ; circíter uíz gíntí íugera contínentem,&c, Robertus Cenalis.Bos j&2€- dícitur ueluti colonus, à terra uidelícet: | | aqua .. — Bes&Vacca. H.. Lib. L. gi & á'qua etiam Caíti riy nomínatit putant:fic enim Italí & Tarentíni mercenarít auf etiam rüdem hà :mínemac planebrutum uocabant, Calíus,Iooópor Bóse apud Homerum Odyffezlibro 18. quí ex quo progredíuntur , aut quale pondus trahunt, Varínus, Genus quoddam fcribendí fsspopsetig - Girzci uocant(ut Paufanías aít Elíacorum libro rarcam Cypfelí hoc modo infcríptam fuiff: € trades) - quodquídem tale fuít,à fíneuídelicet prioris uerfus, fecundum uerfüm conuertere,ut ín díaulo cur fu fit, Dictum uero eft ab arandi ratíone,cum ín extremo fülci ín alterum fulcum boues conuerttina -£u£,ut Girammatíc( obferuant Graci, De hac eadem re fic Ifídorus libro 6. Verfus autem utilgó uoca ti, quía fíc fcribebant antíquí ficut aratur térra: finiftta ením ad dextram prímum deducebant flya lum,deínde conuertebatur ab ínferíorerurfus ad dextram uerfus;quos & hodie ruftíci uerfus uoa cant; Hac Ifidorus,ut Lil.Gireg.Gyraldus obferuauit BevVezwc eft qui boues fub iugo ducít; Polluz -qui & (fljaMezss uocaturifignifícat etíam bubulcum , BsxézaAG- apud eundem ís uídetur quí uena dít boues,MweaDzy propríe eft boues íungere,abufiue uero etíam alía animalia viec Be dícuntur íi. cifura in iugo, quibus quadrupedum ceruíces alligantur, V arínus, reAtve,itigum boum, Idem. zu, yehtysi ? Bouy ufipsovey (vera ldem, BX(vyoy,7o, bouis iugum,Lexícon fine authore, Atheníenfes folia tos legimusaratíones tres celebrare,quas &gérove nuncuparent &sqoe.Earum ueró príma ín Sciro erat, uetuftiffíimarumarationum monumentum:fecunda ín R haría:tertía fub Pelínto,qui locis Buzygi enuocabatur, Omníum autem harum facratíffima eft nuptíalís fatío,íd eft yeu" az o," ates ara». tío à zaelonxvore,hoc efl qua fiat ad liberorum procreatiónem. At dípolos terra, íd eft bís arata:& apud Homerum trípolos,id eft tertíata;nil ad negotium prafens,Calíus. | Auzy funís inter utrüq 4o bouem uel equum temonís uíce protenfus; inuenio & &wzsoy apud Varínum eiufdem figníficatio- enís,quod íta fcribí tamen probo.&wzr&y, 9» opvioy v» $2xop cB Base, ul S eae S Axes fron zregeexovi cg , LT CRORES ES , nes 3 f mt j ? j H . Isola Qop ria, fi 70 EUASU 70 Nzsroxeiudwoy roc eoxeni P Name vyioy , Hinc uerbum &wzedVey apud Callíma. e hum traherefignificat;apud Lycophronem xexozatev, laboribus & zerünis fatigari: propríe autem ? cum curru progredi Eft & Zuzv£ funículus quoiuba equína collígítur, & ipfa habena, Áuzfx currus boum, puc mulorum, V arínus ín zxoEoz.BsAvrée, tempus uefpertínum quo boues à laboré & aratro foluimus,Ide,& Tzetzes Chilíade 8.cap.ast.utit hac uoce Arríanus;cítante Suída,Cubitor bos qui libenter decumbít ín fulco, & uítío decumbendi obnoxius cft, Columella, Iaculatur Iupiter fmbres. Grandíne dílapídans homínumt boumá labores,id cft arua € fegetes,I[dem, Boss flagellum ín terptetatur Varínus,BazE,fiímulus quo punguntur bouesieft autem praclonga arundo, authaftile 3? cufpíde quapíam acumínatum;quo & hodíe utuntur Hali, Bexsvzpo:unde buffequáe Bsssrzvz dicam &ur, Varínus:utín prouerbío, PoMai Baxsvrou,zregot dE T ysic toorsiosc Suidas hunc uerfum cítat poé tz ínnomínatí, Kgvgga órioovvya, nox Bsspoque olere mwvórza p. Bovzwf etiam flagrum eftex loro bubu lo;ítem fecurís qua bos occídítur, V arínus,B5z3wy«s pafliue,d bubus íctí; Ész/&y«c ueró actíue, quí fe riuntboues, Idem:hoc penanflexum, illud proparoxytonum eft. Y az2a£, ftímulus & (cutíca:dícta cp fíat ex fetís fuillisunde & vspif &C vspiyis nominatur. vov. & infectum eft bubus ínfeftum,& ftímu- lus quo urgentur ac punguntur fimiliter ut ab ínfecto íllo: pro utrog; melíus per q díphthongum fcribitur wey: prolufciofo autem, uelillo quí non nífi admota oculís uidet, id» per ypilon folum. P T 2 Erat & prioríbus acena dícta uirga, exagítandís bo bus accommoda: fed € eodem modo metíendís a» | gris ínftrumentum dícebatur,pedum decem: ut fcrá A) bit Apollonfj ínterpres, ab Theffalis excogítatum, zb». Exquo& Callímachus:Auqorzwgop,xsvzgóy ve Bogp, xg. ppop agio, uum ftímulum fignat, dicítur etíá bur cenitrü , Aczna agros metiri ín Aegypto exorfus eft prímum Theffalus quida,nomíne ab re índíto, quía cogriofcentibus fíngulís agrí fuí modü fublatz funt cades:undenuncupata aczna, quafí s«zee eirzac 73 x«ey.Hiínc & Pelafgída uocauit acenam Apolloni us Argonautícón tertío,uelutí ab Pelafgís compera tam,id eft l'heffalis, Caelius, Multa hic dearatione adferrí poterant, fed quoniam illa prater boues ab alíquib.quog; quadrupedibus;ut equís etafinís per agit , differemus ín alium locit, ad reliqua debubus narranda hínc progreffurí, fi uetere aratrifígura, et quale defcríbít Flefiodus,prius appofuerímus: níhil autem ímpedíet quod & alía quxdam ruftíca ínftru menta fimul depícta fínt, Aratrí partes à Polluce defcríbütur li. 1,cap, ig. Ex tat Archíe Epigramma ínbouestrahentes nauigías . Ov póvop Gvatgozyoy Béss Old egXw cox TEpvep, —— (A BAN Ide nàoczróvrs vias quud, LO] Épyxjyep.egurus d'sdH1cltusliz nugis a v lkonosee Sus pp Po-— uadrupedibus astris yea (eofop &pozpodetép, "Item & Philippi Hexaftichon eiufdem argumenti , fed trahena tibus taurís,quod ínfrarecítabímus, .€jBubulcus,quítuel bobus arat (apud Celumellam)uel bos ues fundi aratoríos paícít.Cíc,de Díuíin, Eíus afpectu cum obflupuiffet bubulcus,clamoremt,&c. Ouid, 4,de Pon. Ipfe uídes onerata ferox utducatlacís Permedíaslflri plauftrabubulcus aquas: Sauromates bubulcus,Idem sz, Tríft, Tardus, Verg. A eglao.Iuníorum familíaz Bubulcum nomínas uerunt,qui bubus optíme utebatur,Plín, Alíus eft opilío;alius arator; Nec fi poffit ín agro pafcí are mentaríus,non alíud ac bubulcus, Armentum enímíd qued ín agro natum non creat,fed tollít den ' tibus, Contrá,bos domítus caufa fít , ut commodiíus nafcatur frumentum ín fegete , & pabulum ín noualí, Varro. Bubulcítarí,bubülci offícium facere, Plautus Moftel, Decet me amare , & tebubulci tàáríer. Omníafecum Armentaríus Afer agít,tectumtip,laremQ, Armat, Amyclaum(i canem, Creffamá pharetram, Vergilius, V enit & upilio,tardí uenere bubulcí,Idem Aegl.10,Seruius & alij eoínlocolegunt fubulci,quos NícErythrzus ín Indíce fuo Vergilíano reprehenditfiís uerbís; Tardí,íd eft pigrí,quod epítheton Bootz propri eft, luuenalís, Frigída círcumeant pígri farraca bootz, Et Claudíanus de Raptu Proferp.s. Pracípítat pígrum formído Booten:quandj hic etíam mathematica adeft ratío.Potuít ítag; hoc epitheton, quod bubulcí propríum,fubmonere doctiffimü Seruíum, & alíos,bubulcí hoc loco legendum effe,non fubulcá;quibus tardís effe non lícet per por^ corum celerítatem,quos fequuntur.Q uorum paftorum etíam neglecta mentio confulto4 uate fuit, éum nufif eos etíam T heocrítus íntroducat;& tría tantum fint, quod & Aelius Donatus fcribít;pa- florum genera,qua dignitatem ín Bucolícis habeant;bucolici,opiliones,& omníum mínímí zpolí, id eft caprarij, Quín & illeipfe Theocríti uerfus,quem Vergilius emulatus eftnullam fubulcí men tionem habet, —Haoy soi Bárrou yo) zrottéuise ouzroAsi iAloy F1aec INíc, Erythraeus,| Gergítíus canís Cres ryonís,qui boues feruabatfrater fuit Cerberi, Pollux, Titormus buffequa fuít corpore flaturofus, cuíus hiftoríam ín Tauro adferemus, Baw9A€-,íd eft bubulcus,nomen habet,uel tanij BoxouG- (nam & hippocomum dícimus quí equos curabuel quoníam Graci cibum etíam colon uocant ; unde & colax,íd eft adulator appellatus, Body &sioA€- avsig, pleonafimus eft apud Homerum, ut àzvA&* de ydv. Multa ín Lexicis Graecorum bucoli fynonyma reperímus, qualía funt, Bop", Bugrp Bos , Duas Adrue, BooroAQ", Boovij G*., Béonx(, Basosó" , Bivrne fiio s Bor óc, Baovog. G^ Buvirus uel Bavrrac oxyton, Be virus BonAtrue, Horum poftremum Pollux à bubulco díftínguit , & exponít pro eo quí boues íugo fubmiíttit: Videtur autem pro aratore magís accípiendum:; fed poteft pro utrogp,ut & bubulcus Las tínis,Bxxwascoz boues agete, Biruc, BsxoA-, sg ó oie AueroMots rx Bucpovua d'oBy, vox vrapotolo. GA pad'ug ; evievspiloy, V arínus.Ego fic uerterím: Butes, bubulcus eft , & facerdos qui ín Dijpolíjs fefto Bus phonía celebrabat , íd eft boué mactabat: quod ín prouerbíti etíam abíjt,de illis rebus que fíne appa ratu & fimplícíter(uetere quodam rítu)fíerent, — Ov p wi xe yevouzc üvoosamó Borne, Dionyfius de IViefopotamía,Hos uerfus, Ay zig 6 Bir AvziG- ix zrecyloy Vui ,6 dE pozrtAm— Tugdy &rexodvi(e Boos xeome, cítat Suídasex poeta ínnomínato,Tte (n Bu«oAyos ís eft quí uaccas mulget, Kigee BauoAyoc ops xAgap &eripx yes. Basoicy alij meflore,alij aratore,alíj denícs bubulci accípíüt.Díphilus ín INícandrí Theríaa cís nomé ppríit interpretat, V arín.AazrOs sp à Botzueye c pusyrsue texte GÀ ara cyeigorovovvro, Demoft. cótra Miídía, Bootes ftella eft iuxta V rfam maíore,fic dícta c inflar bubulci plauftrü fequi uídet, Cis ceto, de Nat.deorum: Arctophylax uulgo quí dícitur effe Bootes, Quod quafítemone adiuncta pra fe quatít Arum, Ouídius, Arctophylax formam terga fequentís habet, luuenal Frígida círcumaguntpígrífarraca Boote, — Aratus, Tardus ín occafum fequítur fua plauflra Bootes, Suntquí Arcadem lIouís ex Calíftonefilium ín Booten mutatum dícant;Pluríbus tamen placet Ca- litonem ín Vrfam maiorem, Arcadem ín mínorem conuerfum, Boezsy , dem quod BowAeáy , íd eft boues agere, Bucolion filíus Laomedontis fuít,tefie Homero ín llíade , Giuardalbía uel Guarum,íd eft bubulcus canínus;apud Matthaeum Syluatícumlegitur , haud fcío quo fenfu.zizü' à az)", ac clamatío eft bubalcis ufitata,& fimiliter Jv 6 A*za0)6^, V arínus;reperítur autem apud Theocri^ tum,BoxoAeiy eft boues pafcere;bubulcítarí; Homerus improprie etíam de equis hoc uerbo ufus eft: Et Euripides, roAUBz d't vip Ae Bórrio Fro Boxétot, Dionyfius de INomadibus Libye populis, Aav&vzeg &zx Ünip«e civa dva: Bawo2sovrott,quod paulo ante díxerat Bórsovrot cvy zrazoiy e" üzreiooy Tx «9 UAny, V fura patur etíam BawsAsy uerbum pro fallere & decípere,aliquem ueluti bouem & fiupídum uana fpe la- Ctateteopi (sd zr pt hoyo, Lucianus,E9 ua dux BDoxoAei cir o Avri(a , yap azrarà So eie eAzriv lae &ys, Et alibi, AMozpouot souci 32 7 QUrVve aaperte DonoAdcw:hoc eft, Afcítitius ornatus naturae dedecus et turpítudínem fallítmitígat , lenít.Et íncertus quídam cítante V aríno , efave 715 wis eria Spit torta BaxoAdy. DasoAcip 1) s£avrtr&p diaQsoa, BovsoAdy pol d'y 76 Ga vzrAeisoy &el vrtoa Aoi (soa c Eco Gr d'e 0 "7601 dis dipypemm euvao7r(]y A mmoníus ín Dífferetijs:Pofteríoris uerbi explícatío corrupta míhí uídet.Ego itaacceperím utsfezztzay quoquo modo decipere fonet, BarsAsiy autem eum quís longo tempore o* pínione uel fpeab alíquo fallitur:Germani dicunt, auff oem won laffen/fatsen/am natten[eil oit sitben/& c Ad hac BowoAép capitur pro wspiip,curare,fouere,multum amare, Hinc nomen B215A3s Wa leap avro née evriiruua, V arínus:hoc eft,mulcímentum, lentmen,folatíum, Ut:ózrte Synt 22 2e 49 » BuAsua 7? Maru, BstoAiu,maledícentía, V arínus.BsxoNie ya,terra pafcendís bubus apta, Bucolícos;mi £a lites ruftícos legimus apud Capítolínum, Caelius. Bucolícum carmen díctumá cuftodía boum,ídeft ao T Dag pracípua enim funt animalia apud ruftícos,boues, Seruius, Ouid, a, Trífl, Bucolícis *s D" e- oe Vo co ddenis E P Bos&Vacca. H. Lib. L..— gs inuenis luferat ante modís, Díanam Siculi Lyen cognomínarunt, quoníam ab ea effent morbo ín féfio foluti;unde natum, ut ruftíca multítudo theatrum íngreffa uíctoríam caneret, quam deSyraci fanis mox adeptus eft rex Híero,qua prímaereditur Bucolícorum orígo,que omnium prínceps car iníne Daphnís celebrarít,mox Theocrítus, Caelius, Díomedes heroicum uer(um, etíam hexametri, & bucolíum,alijsi nominibus díci teftatur.Bucolíci tamen propriédicti uerfus hoc fere à czeterís he» roícís dífferunt, quod quintum lotum dadiylus claudit abfoluta díctione,qualís eft, Nos patriae fía nes & dulcía linquimus arua, Bucolifmus uel bucolíafmus,genus melopaeise, íd eft cantíonís & (al. tationís:utrumcp ruftícorum,& à Theocrito defcriptum eft, Varínus, Bucolícum, Bucolí(cus, Bus coli, Bucolíafiz,infcriptiones funt Idyllíorum aliquot apud Theocritum, nempe quarti, 6. $, 9. 24. to Bolbítínum & bucolícum hoftía Nilí (unt manu effoffa,cum cztera quíngs natura aperuerít,Euftas - thíus ín Díonyfíium. Bix9Aei uocabulum non bubulcos tantum fienifícat, (ed etíam anímalía quaa dam, Etymologicon. Ego huíus nominis animal nullum hactenus reperi ; ní(i quod bucolínen cíne clum auem Varínus ínterpretatur, Panaces quod € Macedonía affertur ,bucolicon uocant, armenia tartjs (ponte erumpenremfuccum excípientibus: hoc celerrime euanefcít, Plíníus, Díofeorídes hoc | panacis genus Heracleum uocat, ut ab Afclepio & Chironío díftínguat;ex huius radíce líquor den, fatus opopanax díctus nomen ín officínís pharmacopolarum adhuc retínet, Herbam ípfam ín hortís quibufdam Italíae uídí,folío fere fici,& per omnia fphondylio noftro ( quod alíqui brancham urina, qua acanthíion eft;non recie uocant ) fimillimam,Caeterum panaces Heracleon Plínij,ne quís erret, planedíuer(um eft:ab Hercule ( inquit) ínuentum tradunt, alijoríganum Heracleotícum fyluefire 3o uocant, quoníam eftorigano fimíle, radiceínutilí, | Bsx9A9; urbs Pharfalíee aut Thracíz, Varinus, - «jBubile,locus ubi bouesmvrantur; Plaur, Perf; Etením metuo ne poffím In bübile reácere, ne uagentur, Quadam exemplaria híc legunt bubílem mafcgenere, Columellalib. i, Domitís armen tis duplicia bubilía (int, hyberna atcp eftiua. . Cato cap. 4.Bubilía bona,bened zdiíficata,& c. ut fu pra in C, Boflar,locusubi boues flare confueuerunt, Calepínus fineauthore, Bouilía dícuntur írà quibus boues morantur, ut Calepínus probat ex Columellze loco líbro s, ín quo tamen nunc bubilía legitur, Migne gy ein 7 &a[^ Gee, BsnsAuon, Ga?roMee voli, NO. 5 f^ ài Boss isotrero, Baswluoe, BoxtNot, Bassi» €&6 1 05 (à die qoi acyec, uM wg woe, Pollux fib.r, cap. i2. Bsyo?ucy ígitur proparoxytonum, armentum uel gregem boum fignificat : quo fenfu etiam Bax? apud V arinum legimus : BzsAecy uero penan flexum, & bubile X gregem ipfum, ut quidam fcribunt, ego pro ftabulo tantü acceperím. Bucolía 3o ín Aegypto apud Hieronymum,ceu bubulcorum intelliguntur loca, Czlíus.Híppoftafium effe ui- detur equorü ftabulü, ficuti boum buftafium; Caelius. B3sedpop so Bascivlop, 70 Bosswewy, Suidas:forte Bsstauy lezendü non Bsssetoy,Süt & alia f(ynonyma, Bssaduocp, Busctvs Baosztetat n Aeiow p, Bóowet, uox don & Bosy,at infra dicam, Av/s &ewc propríe de caulis ouium & caprarum dícuntur; authore Polluce: fed inuenio ín genere etíam ufurparí,ut apud Varínum;uedjext cxi Boy d roy; Etapud Dionys fium; Ovdé Boop uvxuloie bc cliouap sgyousvttrp, Caula fere proouilíín ufu eft;uoce forfan deríuata & 7 euis; qua uox Gracis ouíle aut caprile notat;utiam ex Polluce probauímus, IVlandrz uocabulo ne Latiníquídem abfiínent,in fignificarione (peluncz,cubilis, & receptaculi pecudum ; luuenalís Sas tyratertía, Ertftantís conuicía mandrz | Eripiunt fomnum Drufo, Tanagra Boeotíz medíterrae nex oppidum eft nobile;quod prius Poemandría dicebatur:producít autem boues praftantíffimos; 4e Stephanus & Varínus, — q[Síbas [ndicam gentem ab exercitu Herculis íllíc relictam aiunt: nami pellibus amícíuntur, fcytalas ( íd eft baculos uel fcutícas ) gerunt, & bubus clau notam ínurunt, Arríanuslib.8, Apículam Graeci Bbzyws cognominant, quod ex bubulis offibusgignantur, Varía nus. Anímas etíam ín myfteríjs gentilium theologorum melíilas & Bsy«reis appellatas; & Buclopum deum quígeneratíonem latenter audiret, Czelíus Rhod, prodit 21.5, ln ueterumícríptis mentío fit de eo fcedere, quod ínter Giabios & Romanos actum eft; Tarquinio Romanum ímperíum regen te: Vbi illud in prímís notandum, quod ín corio bubulo eíus capíta & conditionem exararuntpría Ícís literís Cutrefert Dionyfius ) cumtg inftar clypei foretín templo louís locarunt, Qua ín rePome peíus Sextus Dionyfío accedit,ut ín eius commentarijs probatur,quos à Verrío Flacco collegit: etfi iuramentum Dionyfius uocat, in quo fanciendo eximium bouem ímmolarunt, Clypeum (ínquít $o Pompeíus) ob rotundítatem ueteres corium bouis appellarunt,in quo Romanorum foedus cum Gia —. büjsforetdefcríptum, Petrus Crínítus16.5, — Ktgxe prima fignificatione cornu, fecundaria tutn alía quadam tum poculum índícat. Antíquítus enim cornuum bubulortim pro poculis ufus erat, antea quam inuenta effent alía, Eam ob caufam Baechusquog; cornutus fíngebatur & taurus appellaba- tur, & ín Cyzico effigie taurína colebatur, Hinc factumaiítunt xse&oecuerbum,quod eft aquam uíno permiíícere: & spaue poculum quafi ««exzse, Eiufmodi pocula rhyta uocabant:Q uale fuiffe exíftima. tur etíam Amalthez cornu;quod uulgarís fabula caprz attríbuít, Eiufdemgenerís poculum quoda dam quavzoe, id efl annus dicebatur,à magnítudiíne nimirum & fumma capacítate, Ingétía enim cor nua quadam pregrandíum boum habentur:quales Peonum & Molofforum fuerunt,ex quibus po .' «ula conficíebant,labrís eorumargento uel auro ínductís. Maxíma capacítas, cOgíorüm Attícorum 6o quaruor,utapud Athenzum & Varínum legimus, Ariftoteles ab ínitío IMirabiliumi narrationum monopís fylucftris ín Pxoníabouiís corpore ampliffimí cornua (ingula dímídiati congij menfuram continere fcribit, COuiualium cornuum mentio fit paffim apud X:enephontem,hís in locís, Kigarzw dt 84 De Quadrupedibus vis erf beQeooy No arts ed yo Ka Qiguip o xtoato 6 dtvoxóG nis, Kole Aetbyp toe ussdp , ézr& mrObrivo att, Et Lu apud Aeíchylum,cum ínquít: AcyvesAezue. Kigees vos chuc mro Gienpifuioie, Pindarus quoq centaua tos índucít ££ agyvetup xsgedray grivey, [Non eft autem quod quis fufpícetur pauperibus tantum ín ufi: cornua pro poculís fuiffeicum & reges ijfdem uterentur; Philippum ením regem aíunt,illís quos be ioníus excepturus effet,e propínaffe, Kxeacaz, 7o Gyeip ówop ,2r0Ao« "yet ggtüv ro xtomzs ocv mimo nigni pturu ;€ cornu propinalie, Keegaae, go uzyeip otvop , TX Aqu 0p eyouTo xt9ot71 94/7; 'TÓY n. xis, V arinus, Homerus llíados 8, cwoy 7 tyospa Gro meiy. R.hyta, íd eft, maxíma pocula heroibus folis olím attríbueruntinuncuero etíam ex cornu facta fic appellant, Athenaeus, Xenophon defcribens conuíuíü apud Scytha Thrace, fic fcribit: Haze(ovao [y mpórroy &AMNIC ok PTT Getouop vüpoy nequam iva arpézevoy, Et alibi, Kee trop xseezivorc zroruoloe, Sophocles ín Pandora, Kec ziese enzrtóvn gvetoy xierc, Ms v * m 35 ^r ? E $ 1 hs 2] AENEA 7i d" cu xstex nQucer. ao, apud poétam quendam cítante Suída , evzizó xigisiió, o eg f ck" Jo Ar And eR TÉ Gyyetov qv co nip 2d «| Abftínebit ce(ione bubula,Plautus ín Aulularía:id eft fcutica quz ex corío bubulo fiebat, sez vu flagrum autíctustídem Gszevs,& ByzAs£ut fupra díxí. Iuuenalís Sat, 6, Taurea punit Contínuo. flexi crimen facínusqp capilli, fcholíaflze fÍcutícam ex corío bubuloexponunt, Zea uel zeteíon uos catur locus quoferuítía puníenda míttebantur,ad quod allufít poéta nofter comícus ín A finaría(ni fallor)cum díxít:Quui polentam pranfitant, X ubí uíuos homínes mortuí íncurfant boues, Hermol, Barbarus, €[Seuibubuli maxímus ufus eft ad candelas ; laudatur precípue ex íuuencís & círca; trímatum, | q«(Ruranoftra uulgarí dícto uernumautVlatj menfis examen apum, uel bouis utílítaa. temazquare celebrant : Ein (Qeyen ymb. "$(E ale düt als ein rino. — «[ Bolas quiboucs ímmo latautimactat,& fecuri ferít, V arínus, Iudei non feriunt,fed cultro adacto iugulant.Butypos Argo 4 nautícorum fecundo apud Apolloníum dícítur,qui ínter facrifícandum fecurím boui impíngit, Bz« uro oie 77d le vowVey:proparoxytonum, ut Etymologícon habet,ín quo etíam facerdotís hoc offici um fuiffe legimus; Alij penultímam acuunt, BxzvzQG- 6 ciis (youilse 3c v zrsexe vvzr [ay vl TÉ eye uehementíorem autem ille ictum íllídet fi ín fummos pedum digitos fefe erígat, V arinus. Bip G2wa ALay,ezrttpto "r&y yos TTA Eoo, dUqu sols rarior rods rol 70e Aeuoi e» vani£uvoy , ózr. vd'uoiais GowSgutoy Moyse qw, V arinus,Eft autem truncus ín quo coquí et lanij fecant carnes;»euce quíuís truncus eft;tzmgvvop "de ure eas: FOI , 3 - fe L Z 1 L] ? E autem dicí conijcío dx v i pucdwe oup ts 23y9:, Lanionía menfa apud Suetonium ín qua fcíndi tur caro machara,Spartíanus ín Gieta,Percuflit hoftíam popa nomíne Antoníus. Propertíus, Suc cínctí& calent ad noua facra(alíás lucra)popaPopze dicebantur quí uíctímas habebant uenales, 8c ligabanteas ad altare,feríebantiy. Suetonius ín Calig, Admota altaríbus uíctíma,fuccinctus Calígu la poparum habítu,elato alte malleo,cultraríum mactauít, Perfius Sat, 6.IVlihí trama figure Siítreli qua,aft illitrematomento popa uenter,id eft craffus & opimus,quales erantuíctímarij, Laníus uel lanío,quií carnes ín carnarío uendít, c» pecora concídat,laníet& díctus,Lanij quí ad cultrum bouem emunt, V atro, Laníena, offícína ín qua fiunt & uenduntur carnes, Qui fuccídíam ín carnarío fus fpendetít potíus ablaníarío,quám ex domeftíco fundo, V arro lí, 2,de R.e ruft, Laniaríum híc laníes nam exponunt,míhí uídetur delanío etíam accípí poffe, Cultraríus ídem quí uíctímaríus, ís quí uia Clímam cuftroímmolat, q[Apud Armenos nofiro tempore (ut fcribit Bartolemaeus Gieorgeuits) | mulíer adultera fuper afína uícatíim ducit, & nuda flagrís ceditur, X tandem ínteflína bouís ín collo 5 geftans lapidibus obruítur, Caeterum uír adulter,íniectus carceribus, poft aliquot menfes pecunía cedímítur. | | q5-f.Helueticiboues commendant à tenerítudíne carnís,cum alíbí,tum íuxta Zofíngam oppída agrí Bernenfís,InSueuía quoq, nobis uícína círca regionem Bar, píngues pracípue feuo habetur, Pinguiffími Hungarící;qui hyemes etíam fub díuo tranfigunt, € liberi pafcuntur , unde fit ut par manfuetí fínt, GC mínus tenera carne, Bubula abfolute,fubaudítur caro,Plautus ínAulularía;Aenís nam caram,caram bubulam , Pollux Beexéy «;tae dixít carnem bubulam;ut fuillam vexoy:ego Gieep S Veoy malim, B3Gue, ewe Béag, V arinus, Laníj noftri bouem prímum ín duas partes fcíndunt, antes teríorem uocantoer vorocren [d:ilt:pofteríorem,ber binteren fdyilt. Deinde anteríorem,fíue thos racem,trífaríam díuídunt;prímum feparant armos, & carnem adíunctam,ac ín frufta aliquot fecat, 39 R elíquithoracís partem pronam & círcafpinam , appellantbostudden , hoceft dorfum fuperíus, pszeoewoy:fupinam uero,quaz os stevop coprehendit, ín ceterís pecoribus, & uítulís etíam, oie bauft, id eft pectus, ssl G-:in bubus príuatim 646 fáberftucE. A ppetítur ea pars propter pínguedinem, quae folidior efu& gratior eft;z18sa 71e vovdjead us, oer bouftEernen:folent autem cum ea plerüg, laníj fcíns dendo relínquere íugulí partem cruentam & íngratam emptoribus , oen fticb. Caeterum inferioris dorfipartem,qua renes contínentur,ex caxterís animalibus & uítulís,quoníam affarí folet cum fua pinguedíne,uocantnierbzaten,íd efl affaríam renum:ín bubus uero [dludpbzaten uellummelen, quafi lumbos,íd eft partem carnofam & mufculofam íuxta renes,offe uacuam:unde píngue uel fe- uum potíus feparatur ad lucernas & alíos ufus, Coxas cum natibus uocantbas fEótsle, & ín duas partes díuídunt:;alteram,cuí ubera ín uaccis adherent, oae ober fpeltle: & alteram ab eaffeparatam carnofam,ba6 vnber[peltle.Pofleríor haec pars,fícut & lumborum caro, cum offibus careant, ín ol. lis aflarí folent,hoc modo. Caro lora ín uafe reponítur affufo aceto cum fale & íuniperí baccís , & fic . uelhorís alíquot uel etíam díebus macerata,cum iure illo admíxta aqua lixatur, donec modicum íu ris fuperfit:additur autem alíquíd butyricoctí cum íurís pars fere medía confumpta uídetur , Sic & teneríor 39 6o Bos&Vacca.H. Lib b 85 tenetíor & palatogratior fit, Vbera elixa,mox incífa,torrentur ín eratícula;& falé ét aromatibus (pi perc & caryephyllis maxíme)infperguntur;Símílís & línguz apparatus eft ; & pedum , & orís fiue buccz,uel fimauís;roftti, Alij has partes, pedes ínquam & buccas, qiia ín carharío elíxa emuntur; . exacctofrígída ederenialunt cum cepítío & pipere,Língua etíam pet niedíti íncí(a, faliriut relíqua | caro & infumari folet, Cibo díuitibus etíam grato, Quíbufdam inlocís bubulas linguas príncipibus debent:tanta eariim aftimatío; NNouerunt nímírum etíam Mercurij olím facerdotes hanc lautítíam, nec temere ex üíctimis Mercurio deberí lingua afferebat, nimirum tandj deor& praiconí & fermonis deo.Nam & alíoquií lingua ín facrífícijs preconibus donabatur, Hinc íocus ille Aríftophanis in Plu - toH AG T tipi Try Twist iucunda amphibolía , cumlingua tam pracenís quàm bouis ín« 3o telligi poffit, Idem ín Pace,H yAéd/a yweie virer; quod interpres admonet prouerbíaliter díctum, Ho merüs,Odyflezli.s. A" &ys muvers j^ yAe]«s, Apud Plutarchum Antípater cum íncídifTetmentio de Deinade íam fenío ímbecillí fractoG, uelut, ínquít , ex ímmolata uictima , folus uenter & língua fus pereft. Apparet fanelínguam ceu profanum membrum facrís adhiberí non folítum, quod ego qui^ demadgulamhomínum,pracípue facerdotum,religíonem pretexentium, retulerím,Pracfertur au cem ín cibo bubula caterís,& à nonullis operofíus paratur:nam condímentís farctam ín ueri affant, Aliarum pecudü quía mínores funt,cum fuís capitibus relínquí folent, Pars cítca ceruícem dutíos re & tenacioreneruofat carne conflat, difficilior concoctu, Inteftína etíam elixa adferuntur ex la. níena, & domí modico uíno affufo,cum butyro,cepís,careo &'aromatibus percoquuntur, Ózwy 24 EET. Napoyelseuy ysgorz(G- lias, Aríftophanes in V efpís;evzi 78 ezréip wsoyaspiey vs t Goog . Sacerdotes 4o Aegyptij nihil ere domeflíca confumunt.fed eorum fingulis quotidíe cibi facrícocti prefto funt, &C carnis bubula & aníerínze fatis abundetp, Herodotus, Antíquiffimos boue aratore & ímmolando & comedendo abftínuiffe, paulo poft,ubí de facrificijs boum, dícemus, Hercules cum ín Dryopía fl lío Hyle efurientí pauxillum cibíà Theodamante peteret,nec ille quícdj daret , iratusbB8uem ei per uim abftulít, & mactatum epulando cenfumpfit, Fianc hiífloríam fiue fabulam prolixius defcribít Varínus ín HeaxAsic ynpas, Milo robuftíffimus athleta bouem aliquando ín theatro geflauít, & eun» - dem poflea deuorauit, Batoiv«y Herculem ea ín 1e imítatus,Euftathíusin Díonyf.Hínc & buphagus alterum Herculís cognomen. Olympíz per ftadíum ingre(lus effe Mílo dícítur, quuin huinerís fuftía neret bouem uíuum, Cicero de Senectute, Turcas ín magnis epulís & nuptijs boues íntegtos affare . audío let bubus ínfertam fuem, fui gallínam, gallinz cua, V erua fane maxíma, in quibus etíam bo go ues affarí pofTent, Gszrépss 66:2uc Giraecis appellari fupra díxímus, V arinus etíam Gozidose habet. Quod autem carnes bubulas uerubus trarisfíxas ueteres afTauerint,paulo poft ín facríficijs bouin oftende mus, Boues caflratos,ixzopioc C Worsyidqrzas Circi uocant; pofteríius apud Gralenüim legimüs . Qui bubulam carnem apud nos fale condíunt (quod feré ídíbus Octobris uel círéa feftum D. Galli pría mum facíunt,X deinceps per hyemem tantum)ín pleniílunio íncípiendum pütant:fíc enítri maiore ' uegetioremQr carnem permaníuram :ut magis fapídam, fi (ub interluníum falíatur.Sí díutíus feruaz rí uelínt(feruantautem multí íntegro anno)per dies círcíter uiginti n uafe falitam relínquunt,ac ín« fumandam poflea ín camíno fufpendunt,ubí donec bene ficcetur díes plus mínus duodecím relín- quítur,prout altius aut humilius pependít, & plus mínüsue ignis ac fumi paffa eft, V bí prímum fue . fpenfa eft,accenfis tuniperí ramís & mox extínctís pleríg fumigant, Nonnülli carnís colorem com ;o mendarí putant; X rubefcere magís,fi arídis urtícze fafcibus fuffiatur , Qui feruare nolunt ; uno díe cumfalerelíctam fufpendunt,& mox poft unum aut alterum díem elíxant: fic ením plerífay teneres Ícere acín cibo fapidíor fíerí uidetur, Antedj fufpendatur quz diutíus in uafe falíta fuit , muría fua, : quz ex fale& carnís fucco confluxit, diligenter abluüt;funt qui frígida lauare malint, Optíma quz de iuuencís aut uítulís fumitur,uetulorum nímis dura & ingrata,certe difficillima concoctu fit, cum fuftís ínftar durefcat.Hoc etíam obferuari folet, ut caro falienda íuxta fornacem príus expofita ali; quandíu íncalefcat;índe falíta operta ín uafe in penus collocat, Carnesoffibus adíunci« cteris fuperponuntur;utad ufum fubínde auferantur:feruata enim deteríores fiunt, | «o 4| Qui uaccas mulget, BuuoXyóc Girecís eftznos uaccarium aut lactaríum appellare poffumus; 5 ut fuperíus etíam díxí;quandy Lamprídíus ín Helíogabalo Iactaríos nomínauit qui cibos ex lacte co fíciunt,Implebunt mulctralía uaccz, V ergil,ín Gieorg.Bézvgoy 7»,butyrum eftex cremalaciís: Bózvz gG-autem herba quxdam Díonyfío, V arínus, Pd | «| h. A bobus dícta eft Bubona dea,utà bello Bellona,D. Auguftinus Paufanías ín Meffenicis cír cafínem,quanto ín pretío boues olím fuerínt,hís uerbís exponit:In Pylo cíuítate agrí IMeíTenij fpe« lunca efiin qua Neftorís ante eum Neleí boues ftabulatas aiunt. Videtur autem genus hoc boum Thefílalicum efle; & ab Iphíclo Prote(ilai olím patre defcendi(Ie, F1as ením INeleusa procis filize fuze dono petebat; & harum caufa Melampus ut fratrí Bianti eratum faceret in Theffalíam uenit:ubi uin cusa bubulcísIphicli,cum íllí roganti uatícíníum aperíret, boues pro mercede accepít, Hoc fcílícet , maxímo fuítantíquís fludioutequorum etboumgreges tani illius fzculí díuitias (ibi compararet, 9? Hínceft quod INeleus de acquírendis Iphícli bubus foiícítus fuit: Ec Euryftheus Herculi Geryonís —— armenta;ex]bería,quorum percelebrís erat fama, abigere przecepít. Vídetur & Eryx Sicilie prína ceps tantopere boues ab Hercule ex Erythía abductos amafle , ut earum gratía cum Hercule lucta - tutus; uictor illius boues acquírere,uíctus uero regnum fuum amittere uoluerit, Homerus infuper *[6 De uadrupedibus ínIliade deIphidamante Antenorís filio refert,cum ínter precípua dona focero centum boues pro fponfa contuli(Te| Quamobrem ueteres plurimum bubus deleciatos fuífIe conflat , Paftebantur aus tem, utego conijcio;INele(boues ut plurímum extra Pylium agrum:quí ubíg fere arenofus eft;nec paícuís tam copiofis ídoneus; íd quod uel Homero tefte probauerím,qui INeftorem toties Pylí are« - noíz regem cognomínat; Hzc Paufanías,ut nos ex tempore conuertimus , Badge epitheton Iunos nís apud Homerum, boum ínflar excelíos & rotundos oculos habeat:uel ut aljmagnos, quodín muliebrífacíe laudabatur,& índe etiam Europe nomen ímpofitum uídetur, Conuenít zutem bze appellatio aérí , quem fub lunonís nomine tegebant , ut qui longe latet pellucidus & uiíui peruius círcumquag pateat, Quídam à fono & uoce deducunt, ea 7| Gosy wg ox, propter fonitus quíín a€ - rereddií folent, V arin, Etymologus ín Iunone exponít,formofam & pulchrís decoram oculís, Thra: 4, ces Díanam BécBe wy appellant, V arínus , Quí myftería gentilium tractant, Bsyueis ínterpretantur ín generationem pergentes anímas:& Buclopum deum quí generatíonem latenter audíat , Czelíus, Fluuíorum alíos eéeezrouéeque,íd eft humana fpecíe effínxere ueteres, alijs bubulam effigiem índuz xerüt, Vnde Bóxgavoy Acheloum ín Trachinijs uocat Sophocles,id eft zaveéxgavoy, In £s Erafínus eft, Eurotas ítem apud Lacedxmoníos, Afopus apud Sicyonios ac Phlyafios , apud Argíuos Cephifus, Homínís figuram prafert Alpheus,Cephífum Atheníenfes homínem monftrantutíg , fed íta, ut promantíe níhilomínus cornua, Auctor ín Deorum natura Phurnutus,fluuios effingi plerung x«« gacQigue «o raucüivrs,ex undarum uiolento ímpetu , quí mugítibus aífimileinfonet quíddam, INam & de Scamandro Homerus, s0ywss dc ó7« 70909", Q uín & ratione eadem Neptunus Mycetas nuncuf patur,cuí & tauros immolabant erxpuusAawis, ob marís colorem. Taurínz formz rationem illam pros xo mít Sophoclis interpres, ueluti boues flumína terram profcíndant , uel quód fluuíjs feré adíacent - pafcua,Calius. Cur Eleorum mulíeres Díonyfíum precentur utbouino adfe pede ueníat, Plutars chus explíeat ín Cirzcanícis problemate 56, De Ifidequam uacczeforma Aegyptij colebant , íam fü pra díxí ex Aelíano, «| Ex bobus uíctímz opímze, & lautí(fima deorum placatio, Plín. Bouem uel boues facrificare Grazci hís uerbís efferunt, Bzc [jew Glvreip, Brake oised Vp, BuQoveiy, V íQima ipfa Balueiz , & uicta maríus Grüvrue, Balvzoy, d awae Gpsparcop, Ayeuot ) iab yero, ic Aeisoqvas, V arinus.Ego iftarum uocum nuls lamalíbí ufquam reperío. Bstzpss apud Aetolos uocatur qui factifícijs prefectus eft,I[dem.Boues al^ tiles ad facrificía publícafagínatí dicantur opími, Varro, Qui Anathan munimentum , quod fluens ; tís Euphratís círcumluítur,contra Iulianum & Romanos defendebát, cum Romanis fe dedídiffent, ze pra fe bouem coronatumagentes,quod eft apud eos fufceptae pacis índícium , defcendete füpplicía ter, ámmíanus Marcellinuslibro 34. «[Ouemalíqui;alij bouem uícioría potítíímmolare confues uerunt,ut Ícribít Robertus V alturíus de re mílítarilibro i2, cap. Ded tríumphato uiífcera iofta bo ue,hoc eft occífo ín tríumphí facrífícíoOuid.Faft.5. Prouerbium,Bouem facríficauítnemo und be nefico prater Pyrrhíam ,ínfevíus require , Ceres ab Hermíonenfibus exímía colítur ueneratione,et feftum eius Chthoníum appellatum magnifice concelebrant,In hís ferunt boues magnitudine uííem da & ferocía ad aram ex armento facile agi ímmolandos à Cereris facerdote , qua uetula plerungs eft,ac uiribus pratenuís,Super qua recarmína circumferuntur apud Graecos , qua & appofui, aua &iore corum Ariflocle; | | Acuto TTONXGLem S TU & qv Xinshoiei quagyrio; Ko 7rize EctyBeideluc, qv 7t piye MOMVETAE, — 4s b P n? E ! ^ HM 25 € ^ , 5 D » Eouioveydt, Toy JT &yeAug yotp ed lsa TQUQQUS Op 7 óvy eese &vsgsc ovdo lexgt, — ^ CNET. ] D » e HOPES 3U. c6. ao E í eg : "Tó0y "US seIXSGve jA0Vn ILoVOU ser Axe "révdl iu Duo ,0 dV eg pasos roe $7r vot, 1 T [/ » ; e » 5 . op idt d'éuax0,0üp 70 09e" (AQ ent, Kai vréivraop Üa.ot lxto" cv Éguaóve. Taura,id cft fterílís uacca;inferís immolatur,id& meríto propter infcecanditatem: fíc & ouís no nigra tantum (ic kcAxs;forte aríes níger ) fed nigerrima fjfdem, propter tenebras inferorum , Varín, Pefteolím Lacedamona díuexante reddítum oraculum;ut Plutarchus refert, malí uím ceffaturam, (í nobílem uirgínem quotannís ímmolaffent, Quum obtemperarent Lacedamonij,ac forte mactans da duceretur fuo ornatu Helena;deuolans aquila gladium abreptum, & ad armenta,qua sss uo. «ant,delatum fuper iuuencam demifit. Quo prodigio vrzeésvoxzovixp, id eft uirgínum immolationem defiflexquod Aríftodemus auctor tradit, Idem obueni(fe KR omz ín V alería Luperca;ratione confimi e li uelumíne 19. Italícarum reri Ariftídes prodídít, Caelíus:ex Parallelis Plutarehíminoríibus,quama — uis ipfe non cítet,ut neg; alíos authores folet, Sí quis Mínerua bouem facríficaffet, oportebat etíam Pandryfo ouem unà cum boue facríficare: quod facríficij genus eziwop uel &ABóisy appellabant, eà. quód poftbouem ímmolatum celebraretur,ut fcríbunt Lycurgus ín libro de facríficando,& Phile« chorus]lib,s.(cuíus uerba funt qua íam pofuímus)& Staphyluslíb.9.de Athenis, V arín.ÉzriBoG" fa crífícíum ex boue, Idem, Hecatombe (apud V arínum)non quoduis , fed fumptuofum facrificium: eft,& propríéquod bubus centum conftat:íd quod quís recte etíam Bsze qévoy fecundum Tragíca appellauerít:qualí fcilicet Clífthenes ílle apud Herodotum filiz fuze procos & cíues excepit, Sic &. chiliombea millenario numero dícítur.Improprie uero hecatombe dícitur etíam de alijs animalibus &,, fiue pecoribus praeter bouem:ínterím tamen per excellentiam tandj folís bobus conftaret nomen re- tínuít.[Numerus quog centenaríus pro multitudíne fimplicíter ponitur, ut cum dicimus ixezév(vys vep,id eft multorum iugorum nauem, Hecatombxon menfis dícebatur, quí apud Latínos 1 uníus, | | €oquod Bos&Vacca. H. Lib. I. 97 eo quod plurima in eo hecatombz fierént, Varinürs, Híc menfis apiid Atheníenfes Solt facér erat: cuíus quía tunc magnus fit curfus, inde tempori factum nomen:quando numeris &iezepfignare ma enitudinem aduertítur plerung:fíébat autem ín eo folftítium arflíuum, Ideri € Cronion díéebatur à facríficijs qua Saturno fierent; Czlíus, Hecatombaus Iupiter ín Crortyna;ut Hefychíus aít;appel latus eft,& à Caríbus,& a Cretenfibus;Sunt quí putent prímtim Giricorum menfem Hecatombxó nauocatum ab Ioue;ut docuímus ínlíbro de annís & ménfibus;&c. Sed € hoc nomine Apollo nun upatus ab Atheníenfibus:quín Harpocratíon, alij libentíus menfem ípfum Apollini attribuunt; Lilíus Greg, Gyraldus, Idem alibí hunc menfem à Lacedzemoniíjs fíc appellàtum fctibit, & Ei acyne thía feftaín eo celebrata.leítur fuít hoc facrum(ínquít ídempínterdum centum bout: féd & ouíum Aio ínterdum, X caprarum,& fuum. Fuerunt € quí ex omni genere hoc facrum peragerent,quí etíam fyfcion,íd ef opacum & umbrofum nuncuparunt, Sunt quí centum pedum uíctímarum díxerínt, Inuenimus & buproron facrífícíum quoddam,ex centum ouibus & boue uno;alij & Bseleuvdicunt; ut notat Hefychíus,Sané quidam non à uíctímarum numero, (ed quod centum Peloponnefí urbes íd facrum facerent, dící uoluerunt, Hac quogi ratíone qua hecatombe dícítur, & ewoíBoie;& poetice temborBoie facrifícía,ex uígíntí bobus dicuntur, Hac Gyraldus. Ego quídem hactenus eecilorg aut alteríus numerí eiufdem termínationís ín cy facrifícíum nullumleci: fed omnía hutifmodií, ut txa- ei Bore fic oro Booy, que. Bouy,, d'oelcie Botoy,, eixgaseDorey (fi antepenultíma recte per alpha legítur ín Varíno) & fimilia, de rebusillis dícuntur quz totídem fiue boum fiue numorum prétía quas rent, Varino tefte.[Nam aureos quofdam numos, boues appellatos Etymologus refert ín Hecatom Aebe. Suntenímquíbouem in uocabulísiftis compofitís numum íntellícunt,cuí propter zquale pre . tium bouís effigies ímpreffa fuerit: alij ueró certum pondus. Alij denígs &xezipDocy accipiunt, non quod exa&ecentum,fed quod multorum boum,íd eft quorumuis pecorum,per fynecdochen partís pro toto;pretío conftet, V arínus,Heraa cíuítas eft,quae && Hecatombaea uocatur. Celebrantur au. tem ab Argíuis Hecatombza centum bubus dez ( nímírum Iunoni) ímmolatís, Premium tunc cer tamínís Ícutum aneum proponebatur, X corona myrtea, V el ut alíj,ín certamíne Hecatombeorum . Axgís,ees praemíum datur, quoníam Archínus quí rex Areiuorum fuít & huíus certamínís author, cumapparatus armorum cura eí delegata effet,arma etíam praemij loco doparí uoluít.NNomen Heca . tombzís,índe quód ín magna pompa boues centum precederent, unde uífceratío cíuíbus cunctis darífolebat, Píndarus Díagoram ín Hecatombziís uictorem Argis maxíme celebrat, Varínus, He . $9 (ychíus ab Hecatombxo Apolline Athenís dí&o Hecatombza celebrítatem & certamen nomínata - docer.BevÜveie non folum facrificíum ex bubus eft, fed quoduís regale & magnífícü facrumiuelcona - uiuiumopíparum, X magnífícus apparatus, ut Erafmus etíam memínít ín prouerbío, INemo bene meríto bouem ímmolauít,Síc & Bstvzeiy uerbum propríe eft boues facríficare, per catachrefín uero uelà bü partícula intendente, magnificos amplosQ) fumptus facere. Díuítum ením eft, uel regum potíus,boues ímmolare, EÉvelsy Bulvrd — Yy vez T&yoU tox xoidy &sedowtoufulos, Ariftophanes ín Pluto: a« butitur(ínquítScholiaftes)buthyfize uocabulo,ut facrificij magnitudinem & perfectíonem índíca. ret, quod hecatomben uocant, Perfectum ením facrifícíum fue, tauro, hírco & aríete conftat, quod tríttyn appellant ; Atheníenfes uero eodem nomíne facrífícíum ex reliquis tribus etíam abfq; boue, Tpciva facrificium à tríbus animalibus dictum:conftabat ením duabus ouíbus & boue, Epícharmo - 4v tefte:uel boue,capra & oue:uelhírco;aríete,& tauro.Hoc facrifícíj genus Bizpegoc etíam dícebatur, €o qued bos pracederet,ut prora nauím, V ídetur etíam tríttyan quandam ínfínuare Ariftophanes, cum Chorus inquità Chremylo ímmolari fuem,hírcit, & aríetem, Síc d'ecttéeras liveio: ( uel vtod'ened «e potíus ut Gyraldus babet,uel cd'exiic ut Suidas, alij d'ed'amic) à duodecím anímalíbus nomen acce^ pít, V arínussA pud Gyraldum zpuerva & spofva GCopixrege legi; eco hzc omnía inepte Ícríbí arbía: tror, X femper tríttys oxytonum,fcemínini generís fcribendum, non ín neutro plurali ut Gyraldus accipere uidetur INam cuma ternarío dícatur, omníno íóta ín príma fyllaba retínere debet ( fed hüc librariorum,non Gyraldí, errorem exíftímo ) quemadmodum ídem nomen cum tertíam partem trís , bus fignificat eodem plané modo zjive fcribítur : & hoc poftulat etíam analogía: fic entm à quaterz - nario vzpasrvstormatur, Cuanquam autem priva, & ín accufandí cafu zjrz/vayy apud Varínüm le .gatur,non fatís tamen erauis ílle author eft quem fequamur ; & apud Aríflophanis fcholiaften ín Biatam;locó quem ípfe cítat,tríttyn & tríttyslegímus:fic etíam apud Suídam & Etymologum, Iam tríttyn quocp pro tertía tríbus parte,nonnullí per fimplex t.perperam fcribunt.Sed redeo ad Gyral. dum ( quemut tríbus íftís modís,nec ullo recie tríttyn fcriberer, Hefychíus decepít & fecutus eum Varínus ) hícex Hefychío annotat facrifícium hoc Enyali, íd eft IVlartís effe, quod tríbüs anímali bus cum teftículís,id eft non caftratís fíeretruel ut alíj tradat(Callímachus apud Etymologum fue, atíetetauro fere Romanís Solítaurilibus fimile, Hocex Hefychio addendum;tríadem alio nomine dícihoc facrí(ícium,nímírum eadem ratíone qua alíud dodecadem fupra uocarí monuimus, Iter quídam,utEtymologus habet,ex bubus, capris, & fuibus hoc facrifícium perfici author eft:que quía 6o lemomniamafcula & tríma eflent. Apud Hefychií& non recte legítur,(verot 5 zr aie, pro zgis75, -.4 Quanquam Latínorum quídam nullam hoftíam maíorem mínoremue bidente, íd eft, bíma elfe de; - buífle prodíderínt.Sed nimís forte díeredíor, dum corrigenda authorum loca fequor auídius, Bézpe | geinquit Varínus)facrificíum ex centum ouibus conftabat, & boue uno: à 4 Ties d Bev&gynp, iv "oT $ PF ! &X. ura ipte ns expawe dt ua fS Dwrpicuzoy,Hecatombe(inquiítIulius Capitolíaus) talefacrificium eft : céntuim arz uno ínloco cefpitítíz extruuntur,& ad eas centum fues,centum oues mactantur, Nam fiumperato rium facrífícium Íít,centumleones(uel ut aliquí leguntoues,quod parum mihí placet , ínquít Gy» raldus)centum aquilz, X cztera huiufmodi animalia centena feruntur, Quod quidem & Graci quondaim feciffe dicuntur, cum peftilentía laborarent, & à multis ímperatoribus íd celebratum con fiat. Qày egrzip Ds, id eft ouorum hacatombe , per focum apud ueterem quendam legítur, Cínnamo^ mum ín Aethiopia gíegnítur,nec metítur nífi permiferít Deus:Iouem hunc íntellíguntaliqui, Affabi numc(alíás Sabín)illiuocant, quadraginta quatuor boum caprarum & arietum extís ímpetratur uenía cadendi,Plín, Aevdp mpwoyóvey jefa Isoriy Gris Buy, Homerus, Hecatomben alíqui perfectü facrificium interpretahtut,fiue à centà bubus, fiueá centü pecoribus , íd eft aigínti quinq; animalíe 1s bus,Etymologus, A pparet aütlegendü effe,fiuea centü pedib.pecortt uiginti quincs . Fiuc pertinet - $ocofus ille Aríftophanis locus in Equit loquit a&it quída ad fenatit Atheníenfem;Avdjess ad'n uai d'oxei Ent cuj. qcotis cyalozew eicyyyeA auc; Évayedua vay tgo Dae zs 0s, KzrquóUosp eie exeivop 8 Bun 2T Kiymy 67 &yvay tie BoAévore inus, &Aimosiom Buciy Nxosouvovaiot T d" &yporiqa syl iA vraz; tius Ge ? Ul / - 2c 1 t Évyrip vruhaoadoa uc ec RUOLO, Bu zpiytdc ei yevolati «xgrzoy 5 ^ BoAsv, A ddit hic fcholíaftes Callimachum fmperatorem Díanz uouiffe tot boues ímmolandos , quot bata baros occídíffet ín IMarathone:cum uero íngens eorum nümertis cecídíffet, nec ílletantum boum haberet,capellasímmolauít, Egelap c Azrothumi sXAmeosae otgrzóp Bae. "Toupaiy nid" dcyay oro Ui &Me zou yero, Homerus Iliados lib.i, Videtur autem perfectas dixiffe hecatombas,que omníno centum pe« 4s cora complecterentur,non fímplícíter magnifica facrífícía: Nifi quís ad uíctimarum potíiusgjnume — rí perfectionem referre malít.Oportebatením perfecta anímalía;íd eft íntegra & non mutíla ímmos lari Eft & alia ratío, qua tríttyn fupra dixi plenum perfectumiy facrifícíum appellatum fuiffe. Ho- ftía (i maior erat,auratís corníbus plerücpímmolabatur, s,c.extatdeludís Apollínaríbus prímüm faciendís, quod Macrobíus recítat prímoSat.ín quo decemuírí preceptum fuít,ut Greco rítu hoftijs facrum facerent, Apollini bouí aurato, € caprís duabus albís auratís; Latona boue feemína aurataz ludos ín Círco populus coronatus fpectare íuffus eft-hínc Ouídius aitIndutaGp cornibusauro Vi &íma uota facít, Etalíoloco, Blandísindute cornibusaurum | Conciderant ict níuea ceruice íu uencz, luuenalís,Frontemé corufcar, díxit; ppter fcilicet cornua aurata, Afcaníus ín decimo Ae. neídos apud Vergilium, Etftatuamante aras auratafróteiuuencum | Candentem, pariter ca« 4o putcum matre ferentem, lam cornu petat , &c. Quo locoSeruíus quz louí conueníret uíctíma perbelleexponit, Tantum Gyraldus, — T';Líuíus lib. iquínte Decadís, Quod caput íecínorí defuif fet,tríbus bubus perlítaffe nequíuít,fenatus maioribus hoftijs ufcp ad lítationem facrificare iuffit, Lá tare ueró eft ríte facrífícare,& ímpetrare,ut authorum teflímonijs Giyraldus probat , Hocenímirum Grzci dicunt «gXuoeiy, ugs 7x ikea vriey; Arrianus vu ipi 1 yvsdsz dixit cum exta appareret felícía, Xerxes ín Pergamo Príamí regía Míneruz llíadi mille boues ímmolauít , quarum libamme Magi heroibus parentauerunt, Herodotus líbro 7. Hecatomphonía ex lege ímmolari à Meffenijs folíta, íra Septem fapíentum conuíuío auctor Plutarchus efi:tangj ex hoftibus centum ínteremiflent, ut íns quít Paufanías,Id facrum obfjt Aríftomenes Ioui Ithomatz , Calíus.| Epigrammatum Anthologij libro i.fe&tíoness. extat Phílippí cuiufdam epigramma ín iuuencam, qua ci Diíanz íimmolanda par- 4e turíretquoníam hzc dea parturigínum praes eft,dímiffa fuí q[Pythagoram prodíturmemorig — cum nouí quíppíam excogitaffet ín Gieometría, Mufis bouem ímmolatfe:quod(ínquítapud Cícero, nem Cotta)non credo,quoníam ille ne Apollini quídem Delío hoftíam immolare uoluerit, ne aram fanguíne confpergeret, Czlíus, luíiitíam aiunt propter íumentortm(boum)czdem uiolentam dea reliciis terrís ad fyderum remeaffe confortium, V eget. ritus facríficandí uaríos, &€ quícquid de fa criticis gentilium afferrí potefl,copíofe doctiffimed profecutus eft Lílius Gireg.Giyraldus ín Opes. re fuo de díjs:nos híc pauca quzdam,non de facrifícijs ín genere,fed qua ad boues facríficandos pri uatim facíuntadíungemus ex prímo Iliadís Homeri libro: ubí ís hecatomben cum Chryfeíde filía re ' miíffam patrí,& Apollini ímmolandam hís uerfibus defcribit: | Mies pk ccu NER ede. io om R o Mupse cr efeTwioU, Tux 7X kviosu IER, —- aar Toy vr eva, Ur duT di (ual erhep, Katze e Gu evi Que ysguy, GA d" aaro: owop AvciGe vor 5 vro. cU ExOp repas to Boot xseaiv, Éyr&to zz ei vl ufig vk, toU X37 AGCyXV? cootamy TD, MisvAAGp 7 pot Ta, 6: eq OGcAS Tat Varela py Siarnoity v arfbudond eo io Gov To «amore, Àvzwo trei aeta euro 7FOV S Ter Vuov TÓ vs d'Iorcroe Aozvuvz duds mi Üuuce éd Vero d'uso simus, — Eifde uerfibus Odyffez libro iab Vilyflis focijs Solís LN VET / M lu ZEN CE | D Up ? boues mactatos fcribítaddítaütpraterea, ^ eva 5 dew apiwoialias d^ sees apdworyriowwe djevos vAbinda . guo, Ov yep xov xpi Adlwsy sÜctAus OX vuoc, | Qud* exeU usbv Aeon er cixdopdtots ieooiews ÁN vela azrvd'ores eram [oy wyugrre vrtárzt, Conftat fane, partim aliunde , partím ex hís cara mínibus,immolantes precari primum & uota deo facere folitos ; Deinde prothymata celebrare : fíc uocant que ante facríficíum fierí confueuere:ur eft uaporatío thurís,autid genus primitiz quacunes 6e que;ut filígo,uel etíam placentule:item ulochyta,id eft hordeum fale conf, perfum,quod ante facrifí cíum arís ínfundebatur,de que plura Calíus Rhodig. 12,1. 8C Gyraldus circa ultima partem Operis d " , | Bs "hié dijs, Vlochytás aliqui (ut Pollux)accípiunt ipfa uafa ex quibüs ule facidebantds Peractís precíbus, & alíz quadam ceremoníz fiebant, utfacerdotís ad dextram , uel apud Gallos ad Íz« * uam conuerfio:& manut ofculatío apud Graecos; & facrífículus fetas ínter cornua uíctíma manu excerptas,tand príma libamina ín ígnem mittebat: l'umuínum fimpullo círcumferebat , ut aftanz tes paríter litarent(quod proprie AeCey uel azqw/lsy dícítur: hínc ílla phrafís apud Pollucem uz fos ógu ir rear qulay, )INTox uictimaríus fecefpítam à fronte ad caudam uíctime ducere, & (e ad oríente uertere folebat, quod ín facrifício habebatur prímt,Secefpitá alíj cultr&, alij fecurím, alij dolabra ex ponunt.In quocung facro faces adhibebantur ex tedz ligno,quas folos mares ferre fas erat, Tum uíctímam immolare fuccínctos míníflros facerdos iubebat, Hí autem uíctímam fupra uetrtícem,ple qo rünc ínfra iugulum feríebant ; id&5 pro dei uel anímalísratíone, Grací quídem ficoelefiibus deís immolarent fic hoftíe caput ftatuebant;ut coelum fpectaret: (hínc íllud Homerí, a tevGy)fi ueró ina '! feris, ut defpíceretterram.Interím caía uíctíma alij phagía uafa,ut cruorem excíperent;cadentí ho ftíz fupponebant;alij uíctimam decoríabantalíatp peragebant, Mox arufpex, flamen, aut facerdos, . cultroferreo uífcera & exta rímabatur,& extífpicium fiebat, Et tunc exta reddí dicebantur, cá proa bata ar fupponebantur;ut notat Seruíus, V ergílius Georg. 2, Lancibus & pandís fumantía reddis mus exta, Eadem dícebitur profecta;cum arís dabantur ex fibris pecudum diíffecta, Extís portó ina fpectis,ex omní uífcére &t membro prímítías partestp defectas farína farrís ínuolutas, ín calathís fa- ctífícanti offerebant; & tunc hoftía perfecta dicebatur, Has facerdos arís (mponens accenfis igne " cumburebat , addíto íení thure € cofto, alijs odoramentis;prout facrum ferebat & rítus, In marí ao tímís facrífícijs, quae dijs marínís fiebant,extain fluctus iactabantur,unde íllud, Porrícít ín fluctus, Sane exta ueru afla apponebantur,przterd aríetís quz elíxare mos erat, Sed etíam coxas cum ín guíníbus cnifTa;id eft adíipe operíentes conbuvebant,Síc uictímarum quídem uiífcera, Cet nunqu abluta,elíxaper fefe fiebant: uínumdq arís poflea fundebatur , & tunc porrící hoftía/ dicebatur, Ex: quo emanauít prouerbíum illud, [nter cafa & porrecta, Ex relíquís autem hoftiz partibus feu mem brís coenam apparabant quíbus quí facrís ínterfuí(Tent,uefci lícebat, EIaec ex Gyraldo compendío quodam decerpfimus, - €j Apud Thuflas ín Aegypto,ubí V enus cornuta colebatur ,uacca illí ím» molabatur,ldem.Míneruam Girecorum quídam 4j«wivls uocant;fíue tanquam ducem populor&, - finequod indomita fit fícutí boues armentinze,quas etíam pracípue ei facrificabant,Phurnutus, In . hoftijs quzdam fuere qua íníuges uocabantur,íd eft quz nundg domítze ac iugo fubditze fuerunt, 3o Harum & Vergilius memínit, Nuncerege de íntacto feptem mactare íuuencos | Praftíterít, totí: * demlectas demorebídentes, Etut íníuges euídentius exprímeret;adíecít, Et íntacta totídem cer- uíce íutiencas. IManilíus Chreftus ín libro dehymnís deorum, aít Míneruz íníuges boues facrífica ' rífolítas,id eft ígumqua nuni tuleruntiilla uidelicet caufa, quod & uírginítas iugum nefcíat mari -tale;X uirtus nundj fit iugo prementí fübíecta:Idem Fulgentius ínlíbro ad Chalcídium repetít, | .. Ex bobus,uítulís, & pecudibus, laudati(fimae uítulae ad deorum placamerita habebantur,Idcírco Ios uiàflamine omnibus ídíbus bos candídus,X ex agro Falifco,autVleuanía ímmolabatur:illos ením adfacra faginabant,& deorum fupplícijs feruabant, Bos autem qui iugo fubadtus fuíffet, purus no putabatur. Factus bouís non antetrícefimum díein idoneus facris ac purus putabatur.Credítii quo que bouem quínquennalem,ínfignem Iouí uíctímam e(fe, A egyptij boues ruffas Typhoní mactare o Íolíti fuere , teorasztoy Bs z(vyxe, Pollux.Bídentes non oues folum,fed omnes beftías bímas olim ap pellabant,& antíquíores ea(dem bídenes, quafi biennes;quía neg maiores aut mínores lícebat ho- fiías dare, Macrobíus,INos & boüem quínquennem Ioui ínimolarííam díxímus:& pecora tríma ín facrífícío quod tríttyn uocauímus.INullum etíam ex authoríbuslocum puto afferri poffe , unde bi- dentem bouem dictum alíquis íntelligat;de ouíbusuero plerofg; omnes: Vnus Pomponíj Àttellana sum poetz locus Macrobío cítatur,quo Martí uouetfe facturum bídente uerre, Debídentíbus igi. tur ín Oue dícam;nam fi ueteres & quorum librí non extant, de alíjs etíam anímalíbus hac uoce uà funt;nihílad nos. Lucíanus ín libello de facrificijs uaría effe facriífícía prodít pro perfonze facríficana tís qualítate: &egrícola;ínquit, de bouerem díuinam facit,opílío de agno;zpolus de capra , Beávse a« |. pudSuídam uocatur qui bubus ad facríficía emendis publíce praficiebatur ; quod quidem hones "$o füiffimum erat munus, ímperatoríbus przcipue deferri folitum. Díu feruatum apud Atheníenfes .. & Solonis lege ínterdíctum,INebouem,cuífus opera,uel aratro uel curru uterentur,omníno ímmo« larent, dz: qox voc eiu dy Jetugyóc tol 7 qv avlptrmrote xérpearrop woivavéc:id eft,quoníam & híc colonus fit, ac laborumquogp noftrorum partíceps,Bouem aratoríum ímmolaffe,nefas céfebatur fummum, Athes míenfes autem prímos hífce non abflínuífTe uel ín cíbís, auctor eft nobís Theon. V lyffis quoq focios 'nontemperaffe,cecínít Fomerus:quo fit nomíne indignatus Sol, quippe utSolem íntueamur,caus famuideri hocbrutí genus;quía fít zpopsic zmpuismop, id eft alimenta fugeerat, Czclíus, Plinius author 'eft, Omnía plenilunio maría purgarí:quadam & flato tempore:círca Mefanam & IMylas fímo (imi Aíaexpuiín líttus purgamenta. V'ndefabula, Solís boues íllíc ftabularí, Memínít & locí && boum , Apolloníjínterpreslibro 4. IMlyle(inquibSiciliz Cherronefus, ín qua Solís boues pafcebantur, Sed 6o & rem quog; cum fabula recen(uítín Naturalíum Quuzflionumlibrís Seneca, Has quídem Solísbo ues Homerus Odyflez prímo- uidetur nóuíffe, Verum fcire conuenit, qo qp recepti fuifie moris,Solí anímalía dícare;quod apud claflicos ebferuatum authores eft, 2m & Apollonie, 3 * » | 3 *" 5n Qo uadrupedibus- quain finu loníco eft,facras Soli oues fuiffe, Giraeci fcribunt, Caelius; IMemíni alicubi legere per Sos lís bouesáfocijs Vlyffis deuoratos,annos fignificarí;tunc enímobfjffe ílles,cum omnes aetatisanní, uos eís uiuere in fatis erat,exacti confumptítp effent.Sol ením atatís & temporís autor eft.Et ficut. ín fulcís aratro defíignandís,boues ad certum progrefli terminum retrogredíuntur, íta Sol etíam ad utrungp folftítíum,tanquam fiaspopwetoy; ftum peragit motum;utuel hac ratíone per noftram coníes curam boues pro annís Soli tribuantur,Ceterum Apollinem bubus delectatum fuiffe, mox Paufa níx uetbis declarabo.Supra etiam ex Euflathío docuí menfem uítulum & bouem appellatum, Huc facit fomníum Pharaonís,à Mofe defcriptum libro Grenefeos cap. 41, V ídebat ílle in. fominís boues. feptem egregías & opimas, quas totidem alíze macie confectze & turpes afpectu deuorabant, Accere fitus lofephus,boues opímas feptem interpretatur annos totídem foecádos &C abundantes annonz, 5 quos mox alij feptem fteriles et ínopiofi fubfecuturi effent, Bas fupe eic gsly app eod, fenar íus eft apud Suídam,quo quzuís de bubus fomnía ínaufpicata efle coníjcítur, Apud Aegyptíos quog; boa uem marem Solí facrum fuiffe, paulo inferíus ín Apidis bouís hífloría dícam,Certe cam Lunz pro» pter cornuum fpeciem, (quz uelutíminor Soleft,fed faemínez natura)boues foemina: confecraren tur:ratío poftulabatSolí tauros facros exiftimare: Quanquam Homerus de Solís bobus in foemínís no gegere loquitur, sgAcz Bog Wypvperuzoi, nimirum Attico more utrunc fexum íta complexus, ej Apud Acgyptíos & Phoeníces, ficut Porphyrius fcribit, humanís carníbüs potíus ufi fuíffent, quàm traccam comedíffent; € quamuís taurís haudquaquam abftinerent, tam tiaccariim ufus non modo menfarum confuetudíni, uerum étíam facrifícationi ínterdíctus fuit, Aelfanus, Ab Aegypto ad Trítonídem lacum Paftorítij Afri funt,carne uictirantes ac lacte;nihil uaccinim gtiftates(quía ae nec Aegyptij guftantfuem) nec alentes quídem uaccá, Nec Cyrene foemínze feríre fibifas putat, — obIfidem quz eft in Aegypto, cuí etíam ieiunia & dies feflos aguntftudiofe, At mulíeresBarcez, non modo guftu uaccínz carnís,fed etíam fuillz abftínent, Herodotus libro 4, Inter exepla eft dam natusá populo Romano díe dícta,qui concubino procacirure omafum edíffe fe neganti, occíderit bouem ; actus& in exílium , tanquam colóno fuo interempto. Fucreferenda funt etiam Ciceronis. uerba,quz fupra pofui ín E,círca initium, Anímalóccídit prímus Hyperbius Martís filius, Ptome: theus bouem,Plínius, 4r Buphonía feftum uetus, quod Atheníenfes poft ryftería celebrabant per bouís immolationem,unde & nomenclatura, Aríftophanes, Aoyoz& ys, sti oliizropund u, ga 0 ye ota psszt o Kuxeid'ou Bovqovioy.Sed & Iouis Políei facerdos, ínquítPautanías, buphonus eft appellátüs; Cadlíus:& alibi,Inuenío (inquíoín liters, Erechtheo imperarite Athenis, à Buplióno prímuti íri Io; j$ uis Políeíara ímmolatumbouem:quo peradcto;fecuri relicta, mox fee regione Buphonus próripit, At in iudiciumuocata fecutís eft, ac abfoluta:idái quotantís ut fieret, feruatum traditur, Meminit etíam Aelíanus Variorum libro 8.Bx$óvix Athenis agebantur fcirrhophoriónis, id eft Martij menfis . die quartodecímo;rmultis bubus miei Apud Varínumlegimus Buphonía antí« quíflimum feftum Athenis effeínde ortum,quod ín Dijpoltjs bos quí placentam facrificío deftínas tam uoraueratá Baulone quodam,qui forte cum fecurí aderat, occiíus fit, íddp ut deínceps íta ferua tetur ínflítutum, V ocabaturautem £574; quí ín hoc feflobuphonía peragebat, De Butarum famis. lia (upra díxímus, V ídeEraftnum ín prouerbio Cecidís & Buphoniorum: & Gyraldum ín Opere. de dijs, ubí facrífícía defcríbít. |.Auós 83e, bos Ioui facer, feftum Milefiorum, Varínus, Boalía, ludí díjs inferís confecratí,Sípontínus.Fíebant autem cum bubus, quemadmodum nunc quot fierí fo« Ag. let apudItalos Septuagefímz tempore, quod tempus quidam Carnípríuíumuocant, Bubetíz fiue bubetijludi,quos ueteres ábobus pecorecp appellárunt,qui & boalía,boum gratía ínflitutí, tefte Plí nio.In eo enímfefto folennis boum & taurorum uenatio fíerí folebat,quemadmodtum nüric quoque Venetijs, & feréper totam ]talíam,fieri folet eo díe,quem louedi graílo appellant. | : . (Apides dij erantapud Aegyptios culti, uitulífcilicet qui pex longuth temporís interualla ex fplendore lunze (ix z8letacc 7 exAnrss ) gíignebantur:quo facto magna feftíuítas agebatur, & facerdo- tescircabouemnatum confecratí epulas publicas proponcbant, Varínus, Fuit & Apís Aegyptios rum rex Phoronei filíus:& codem nomíne infula ante Cretam fíta,Idem, Sed quoníampaffim apud authores Apidís bouís frequentíffima mentio íncidit, pleniorem eius liífloriam ex Plínij, A.elíani,S£ Herodotífcriptis híc adíungemus, Prímum igitur Plíbiuslibro 8.cap.46, Bos(iriquíipin Aeoypto $o etiam numínís uíce colitur, Apím uocant,Infigne eí in dextro Iatere candícans macula, cornibuslu nz crefcere íncípientís. Nodus fublíngua,quem cantharum appellant, INon eft fas eum certos uitae excedereannos;merfumG in facerdotum fonte enecant,quafituri luctu alíum quem fubfiituant;& donecinuenerínt moerent, derafís etíam capítibus:nec tamen unquam díu quazritur, Inuentus des ducítur Memphím à facerdotibus.Sunt delubra eí gemína;qua uocant Thalamos, auguría populos rum, Alterum íntraffeletum eft,ín altero díra portendit. R.efponfa priuatis dat, €manu confulentii cibumcapíendo.Germanicí Cafarísmanum auerfatus efl,haud multo poft extínctí. Czetero fecres «us cum feprorípuitín coetus;incedítfummoto lictorum,grex& puerorum comítatur carmé horórí cíus canentium:íntelligere uidetur, & adoraríuelle, Hi ereges repente lymphati futura pracínunt. Foemína bos femel eí anno ófieditur, fuís & ipfa infigníbus, quanquam alijs:femper& eodem die & £o inueniri eam, extínguí tradunt. Memphíi eftlocus ín INílo, quemafigura uocant Phíalam, omnía Dis annisibiauream pateram argenteamtp mergentes, diebus quos hábet natales Apís; dr hí dC i unt, Bos&Vacca. H. Lib. L^ oi Áunt,mirumc neininém per eosá crocodilis attíngí; octauo poft hóram diéí 6, tedire beluis feritate, Hc Plínius.Loctimde cantharo füb lingua illuftrat Porphyríus ín libro de abftínentia carnium fic fícribensiScarabeum anímial rerum diuínarüm indocti abomínantur ; quod Aegyptij fummopere uenerantür,animatam Solís effigiem piitantes,Lunz praeteréa taurür dedícarunr, quem Apín nü «upant,nígrum pra caeterís, figna folís atiy lunae habéntem;Vittuatur ením ex folé luna lumen. Solís fymbolum eft colorís nígredo ( itam & folís ardor, nigriora reddít humana córpora)& quifub: lingua eft fcarabeus. Lunae uero colorís díuifio, Adácit in Ifide Plütarchus,íta cántharos pílulam ex erementítiam fenfim ín aduerfum protrudere; ficutí contraríüm mundo fol curfum agat, dumab - eccalu. ín exortum fertur; Hac ex Lodouicí Celij Rhodigíni obíeruatíóníbus, — INunc& Aclíani uerba fubdaimus, Apís (inquít)apud Aegyptíos éfficaciflimus deus creditur ex tíacca qua fulgure afflata conceperit nafcítur, Epaphum Graci uocant; Atgy hüíusgenerís antía quam ftírpem repetentés,Io Argíuam Inachi filiam ílliiis matrem fuiffe teftantur.Sed hunc ferino, nem Aegyptij ut mendacem teijcíunt; temporis longinquitatem tefteni cítantes,Epaphü ením mul. tís poft fcculis extítifTe ferunt, Primum uero Apím permultís annorum milibus ín homines trenít- fe,Infignes éíus notas Herodotus;& Aríftagoras explícant:iQuibus Aegyptíj non affentiuntür:no, uem ením & uícinti eas huíc facro boui aptas, et confentaneas efTe dícunt, Quaenam fint, tum queni admodum per corpus fparfz,tumutípfís quafi floribus ínfignitus fit,aliunde íntell(gendum.Cuiuf namaüutem ex fíderíbtis naturam unumquodg ínfigne per notas defignet, Aeeyptij fatis füper & dé clatant Etenim INilí afcenfum,unum ínfigne fignificare atuntzaliatp ínfinía aliarüm rerum fignifi ap tationes elfé,haud profecto prophanis,& diuinz hífloría imperítís íntellectu facilía, Cim aiitem £a ma éimanauit, Aegyptiorum deum exortum efTe: ex fcribis & facerdotíbus quidam , irt documenta procreatíoní ápatre traditum ínfignium notarum índícíum accurate exquírant; eo ubí díua uacca partum cx fefeedíderít,accedunt, atque ibidem domum ad oríéntem folem,ubíi fane alatur,quatuor menfes,excitant,Poflea autem quam ibí nutritus eft exoríenté luna; fcríbzs;facérdotés;& prophetz eódem profícilcuntur, X fimul nauem huic facram inftruunt, eaG ipfum Memphím tranf; portant, ubi fedes huíc funt & commoratíones fuauesitum currícula,pulueratíones,exercítationes;& tiacca rumformz przftantíainfigníum zdes,tariquat thalamí ín quos ingredítür,quum qiram armat fus perueníre appetit;ltemQ elt puteus,& fons aqua potabilís, Nam eiufmodi huic femper condicere miniftrí & facerdotes alleruntinon ítemex INilí potíoné,ne propter dulcedinem ín ímimenfam mo» lem pinguefícat,lam üiero quias pómpas, quz factificía Aeeyptij confícíat, cum noirz alluuíonís ad. uentum,tum deí exortum celebrantes,quas etíam faltatíones tum agant,quos conuentus babeant, tum quemadmodum omnes urbes & uirí rmmortalíter &audeant; longum effetexplícare, Is autem ex cuítis attento haec díuina befkía exorta fuerit, beatus habetür,fummamd Aegyptiorum admira tionem habet, Is bos prcfen(ione ualet: Nec fane uel püellas,tiel anicirlas ad trípoder feffitantes ha * bet;nég: facra potione ímplet;fed puerí diuino afflatu concítatí, extra ludentes ; atcp ínter (e ad nu- nietüm faltantes,confulentibus futüra prdicunt; Hactenus Aelíanus, Caeterum Herodottis libro * &defacroifto Aegyptiorumboue ín hzc uerba fcríbít;Sacerdotes ín Aegypto boües mares Epaphi do - ínlibroInfpicít & cauda pilos ; nunquid habeat fecundum naturam procreatos, Eam, fi fuerit hís. effe cenfent,eaG dere hunc ín modum explorant: Si pilum ín eo nígrum uel ünum uiderent , ne; quaquam mundum cenfent.Explorat autem hzc facerdotum alíquís;ad íd conftítitus, linguam pe. cudís cum ftantís erectze, tum refupínatz exerendo, fi ímmunda fit,hís fígnís;qua ego alío referam omtiíbus munda, notat allígato cornibus cannabo(v6Ae)deínde applícata terra figillari anulo íma. preffa;atap ita abducirnt.NNam immolare non nótatam poena orte fancíta eft, Et hunc quídem ín módüm pecus probatur, Sacríficandí autemís eís eft rítus;Pecude, que ob(ignata eftjad aram ubiím molatur abducia;pytam íncendunt:deinde fupra pecudem libato contra templumQ7173 fesíevyuíno ac deoínuocato,eam mactantimadtata caputafportant,& corpus relíquim excoríant, Capüt aute : multis uerbís execratíín forüm (i nundiriz fint, & eis Gitéci negotíatores affuerínt, atcp illis Gendatz qui finon affuerínt,ín flumen abijciunt.Execrantur autem capita ín haec üerba:Sí quíd malíáüt ip $9 fis immolahtíbus,autuníaerfe Aegypto futurum fit,id ín capat hoc conuertatur , Eodem fítü círca v* capíta pecudum ímmolandarum;& uini libamina,omnes paríter Aegyptij ad omríía templa(ipé/ju« tuntur. Atc ex hoctítu némo Aegyptiorum de capíte ullius animantis deguftat, Eft tamen faérora delecius,& alius apud alía templa adolendí modus ab eís ínftítutus; Quemuero damouer maxía muri pütant, X maxímofefto colunt; hunc pérgam dícere.Poflead (eíunauerünt ante feftum , atc preces fuderunt, uaccam ímimolant;earná corío exüunt,et toto aluo uacitant, V ífcera ínitrà uenire, adipemqa linqüunt,crüra truricant,& exterrios lumbos armosQ ac ceruícem. His adtís relíquüm uacca corpus ftipant panibus purís,& tnelfe,& ira paífa;& fícís,& thure, & myrrha, atq alíjs odo tibus, V bíhzc ínfarferunt;adolent;mültutn üiíni ;oteiGi infündentes,ieiuni ramen príuftj facriticet. Dumfacríficít ardet,omnes uerberantur, Poftea uapalaueruntdapes ex facríficfi relíquijs propo hd nuntur,Boues mares eofdem mundos,ac uítülos uniuerfi Aegypti] ímmolant, Foemínas eis it " molarenon licet utpote lfidi confecratas. NamIfidís fimulacrum muliebre eft ;bubulís preedítüzin corníbus,quemadmodum Io Grazcí de(críbunt.Bouest& foemínas omnes ítídem A egyptij uenéraz éx omnibus pecudibus longe plutímum:eot nemo Regypuus iegyptiat Hand uiri aut os (ga x E : r^ z 023 RN De uadrupedibus uíaretur,aut cultro,ueruue;uelolla;uel pura bouís carne Graeco cultro íncífa uteretür ;Boues qui demortui funt,huncín modum fepeliunt;Foemínas quídem ín flumen abijcíunt,mares auié ín fub« urbanís finguli defodiunt,uno aut altero cornu extante,fígní gratía, V bí computruerunt,et flatum tempus aduenit, prarflo eft ad fingulas urbes nauís, ex ínfula nomíne Profopitide , quz eft i»: Delta, nouem fchoenorum ambitus. In qua cum alíz funt frequentes urbes,tum ea unde. proficí(cütuz naues ad offa tollenda;nomíne Atarbechís, ubí templum V enerís extructum eft, Ex hac urbe alij permulti uagantur ín alias urbes, Vbi effoderuntofla;afportant, eatpunoínloco cuncti fepeliunt, Quemín modum boues,ín eundem defuncta alía pecora fepelíunt,lta ením apud eos círca hzc legii bus comparati eft. Hactenus Herodotus lí.2.Ét rurfus ín eodem : Pfammítíchus potítus Aeeypto, fecítín Memphím tum V ulcano ueftibula ad uentum auftrum uergentía, tum éregione ueftibulos 1e xum aulam Api, ín quacum apparuit, Apis educat,undícs columnís cínctam, ac fieurís refertam: ín qua aula loca flant columnarum colofli duodénüm cubítorum, Apís autem , Girzca língua ^Epaphuseft, Etrurfus libro 3. Cambyfe Memphím regrefTo; parte copíarum amíffa, Apis apparuít. "Aegyptij,ubí Apís extítít,ueftimenta quam pulcherrima ferre, € eelebrando feflo operam dare, Id | tuncfacientes Aegyptíos Cambyfes intuens,ratusq; ob resafe malegeftas , pror(usillós effeín hís ;gaudijs;prepofitos accerfít Memphis, ínfolíta ab tjs lzetítíze caufam requirit: Quí cumrefpondes xent,quo tempore deus íll(s appareretTongo aute ínteruallo apparere folítum)omnes A egyptíos fo lennem celebrare latítíam;mentiri íuflos morte mulctauít.Mox facerdotíbus eadem referentibus, . dixit, Siquís deus manfuetus adAegyptíos ueníret,fore ut fe non lateret: & A pim eos adducere íuf fit Eft autem hícA pís;ídemQ Epaphus € uacca genítus,qua nullumdum alíum poteft concipere foe- 39 tumquam Aegyptij aíunt fulgure íctamconcipere ex eo Apím, Habethíc uítulus , quí appellatur Apís,hac figna: l'oto cerpore eft niger, in fronte habens canderem figura quadratz,ín tergo effigi em aquilz,cantharum ín palato,duplíces ín cauda pilos, Pofteacg Apim facerdotes adduxere, Cam byfes ueluti uecordíor,educto mucrone cum uellet feríre uentrem,femur percuffit,cachínnásig adi .. facerdotes ínquít:O capítanequam,hufufcemedi dij exíftunt,(anguíne atcp earne predití, & ferrum fentientes? dígnus nímírum Aegyptt]s híc deus. INos certe ludibrío habuífIe non íuuabit, Haec locua tus,íimperauít hís quorum munus erat,ut facerdotes quídem flagrís cederent, A eeyptiosautem(ut queng feríantem adípifcerentur)occíderent.Ita feftum folutum eft,Sacerdotes mulciati : Apís faus cíatus femur,ín templo íacens extabuít:quem e uulnere extínctii tumulauere facerdotes, clam Cam byíe.Obhocfcelus(ut Aegyptij aíunt)contínuo Cambyfes ínfanijtjcum ne compos mentís quídem fuillet,exorfus prímum perpetrare facínus necando Smerdím german fratrem , € fororem quz eí & uxor erat ín Aegyptum uftp fecuta,Factenus Herodotus, Porró ficuti IMemphítze Apím bouem facrum babuere:íta & Helíopolitaní poft Solís templum Mneuín bouem pro deo coluerunt , qui ín fepto quodam nutríebatur, Ammianus quoq; Mar«cellínus ínter multa qua de Apíde fcribít liba, hift.& hocfere aít;Inter anímalía ab antíquís confecrata Neumís & A pís reponuntur, INeumís quá dem Soli, Apísuero Lunz dedícatus:qui díuerfis notarum fígurís expreffus,& c, quare confiderana dumari Mneuis pro INeumíslegendum apud Marcellínum, apud quem & longe plura ínueníes, Venerí Vraniz uaccam facram cuftodiebant ín Flermopolí praefectura,ín loco Scufla nuncupzto, Gyraldus in Apídetídem alibi;in V enere.Legímus quog;íaquíbapud Thuffas (fíc ením ibí fcríbít non Scuffa)ín Aegypto cornutam V enerem cultam,cuí &€ uaeca ímmolabatur , Fortaífis etíam Iu- 49 -dzíab Aegyptijs,cum recens ab eís mígraffent,hoc ídololatríz genus acceperunt utuítuli aureí ef ficiem fibí colendam proponerent:;& fierí poteft ut índeoccafío nata fit gentilibus calumniandí,au reum afíní caput ab eís adoratum fuiffe:fchor enim bouem fignificat: literís uero tranfpofitís rofch, caput, De boue lígnea Myceríni ín Aegypto culta;paulo poft dícemus, Catterum anSerapís eade uocabulíiorigíne nominatus fít,qua feraphím Ebraíce angelorum genus ob ardorem amorisuel cla rítatem uiífionís íta díictum,perítioríbus huíuslíngua dífcutíendum relínquo,. Mihi quidem pulchre conuenite uidet, non folü uox ín utrííco,fed uocis etíam ratío:cum alij à fulgure, alij Lunze fplendos te Serapín concipi uoluerínt, V íde Suidam , quíSarapím uocat. Vfurpatur autem faraph uerbum apud Ebraos pro ardere X urere, Aeqüíusfane eft Aegyptio deo Ebraícum X congeneris línguae nomen quàm Grace attribuere, Quamobrem non fentío cum Varrone,quí Nymphodorum fecas tus,ut frequenter círca etyma nugarí folet,cur Apís poft mortem Serapís appella tus fit, hancratíos nemreddít.Quía ením arca(ínquítín qua mortuus ponítur, cope dícítur Crece, & ibí eum uenera tifepultum cceperunt,príufcg templum eíus effetextructum;,uelut Sorapís prímo; deíndeuna lítes ra commutata Serapís dictus eft, &c.Ille autem bos (fcribit haec Auguftínus lib, i8, de Cíuítate dei) quem mírabilí uanítate decepta Aegyptus,íin honorem eius delícijs affluentibus alebat, quonia eum fine farcophago uíuumuenerabátur, A pís non Serapís uocabatur;quo boue mortuo quoniam ques tebatur & reperiebatur uítulus colorís eíufdem,mírum quiddam díuínitus fibí procuratum effe cre debant, Mínus etíam probo Plutarchi coniecturam, cui Serapís díctus uidetur zrega 7o cUcchon ng; 2 gidhva "f| qi vrtvTos uoc nivuew,cp deus ípíe fituniuerfi motus auctor, Honorís boui impenfi caufam nó. nullíeam tradunt,quód Ofirideà Typhone ínterfecto, A pís eíus membra collegerít, collecta ín bos em lígneum corío bouis albo círcumtectum coniecerít,ideoG ciuitatem Bufirídem appellatam; ut. . Kribít Diodorus; Alij alíam,Serapía prí(cí medíci uócabat,unde fyruporum nemé ad nos manauit, | LU | utego P 3e - - 3 - E v ", raa — Beos&Vaca MH. Libl 9s . tego conijcío,quod manifeftum fít ex A ctuarío: nimirum quód &otí à Serapidís facerdotibus ralía quadam medicamenta dídicílTent;unde etíam fímilía à poflerís eodem nomine dícta. Solebant aus tem ín Aegypto potífftmit, uelín fomniís, uel per oracula, remedía à dijsaccípere, utex locís aliquot apud Gale. deprehendimus: Non raro ením egros a deo,cuíus nomen non exprímit,moniítos fcribit; Memphis Aegyptíorumregía Apídis templum habet, quí ídem efl quod Ofiris; Ibi bos Apísín fepto quodam alitur & pro deo habetur, albus frontem & quafdam paruas corporis partes, czterà uero níger,quibus fignis iudicant, qui fít ad fucceffionem idoneus, alío uita functo. Ante íd feptum aula quedam íacet,ín qua eftaliud feptum matrís efus,In hanc aulam nonnunquam A pís emíttítür; pracfertin ut peregrínis oftendatur, V (detur enim per feneftram quandam ín fepto; € extra etíam fi ye uelínt; Vbíuero paululum lafcíuíerít, rurfum ín propriam manfionem recípítur, Strabo líbro I7, Taurum uero ad folem referrí,multiplíci ratione Aegyptius cultus oftendít,uel quía apud Heliopos lím taurum Solí confecratum,quem Netiron(alías Neuton )cognomínant,maxíme colunt; irel quía bos Apis ín cíuítate Memphi,Solis ínflar excipitur: uel quia in oppido Hermunthí magnífico Apol. línís templo,confecratum Solí colunt taurum, Bacchín« alíás Bacín ) cognomínantes, infignem mi raculís conueníentibus natura Solís, INam & per fingulas horas mutare colores affirmatur, & hire futus fetís dícítur ín aduerfum nafcentíbus contra naturamomníum anímalíum; V nde babetur ue; lutí imago Solís ín aduerfam mundi parte nítentís,Maerobíus Sat.1,31, — De alíoboue lígneo ín Saí, inquo Myceríniregís Aecyptiorum filía fepulta fuít,cuíi etiamodores omnifarij quotidie infereban tur, ínferius dícam.Bouem adorantetíam hodie in Lac regno idololatre Habraíam, ín ultíma parte o Indíz uerfus merídíem, €| Bftfrequens ín prodígijs príícori bouem locutum : quo nuncíato fena; tum fub díuo haberífolítum, Plinius, T'emporeloannís Tzetza uulgo ferebatur oraculi ínftar hoc dictum, BeUe Bouevt xg ratigos Üpsvrd : quod ipfe íta ínterpretatur, ut per bouem ín foeminíno genere Conftantínopolín (quz ingentí exercítu Alemanorum, & aliorum;à Romanís nímirum mifio tum temporis óbfidebatur ) íntelligat,quae a taurís, id eft Italis fiue Romanis condita eftinam tatreim cn quít ) Latín:etíam Italum uocabant:Exclamante autem boue, id eft Conftantínopolí, nimirum belli co & claffico clamore, taurum, íd efi Italiam repugnantem ploraturam ínquit, Chilíadis 9. cap. 277. Bázd'a« uicus eft tribus Oeneidís in Attíca(uel ut Stephanus, A egeídís, V arinus uícum illum Bszíap appellat) cutus etíam íncolz Butadz dícebantur,a Bute quodam facerdote;cufus pofterí Butadz & Exeoburadz uocati funt, Etymologícon.Scíra feftum erat Mineruze;uel ut alíj Cereris & Proferpíne, 3* In eo Erechtheí facerdos umbellam ferebat albam, quze uocatur fcíron, Agebatur autem Scirophoz — ríonís, id eft Martij duodecíma. Sunt qui fcríbanr Palladís facerdotem ac Solís,cit fcíro ex arce pros díre in locum quem dícütScíron, Vmbellam ferre folítes,qui uocentur Eteobutadz.li fuere nobiles & perillufires Athenis,à Bute facerdote propagatí;Ex qua familia producebantur facerdotes, Id ues rofymbolíce apudillos inftítutum, dum queng fummonerent tácíte; tempus xdificandi, & tedüm aliquod fibi fuflruendi íam fam appetere, Caius. B5ruc inde patronymíctim Dazi'se, Neptuni filíus, Etymologícon, Apud Stephanum uírí nomen legimus B?7ee non B274c,Pandíonis non Pofídonis,íd eft [Neptuní,füj( quod magís place) a quo Butadz uicus in A egeide díctus fit, Faerunt& alij Butze, quos ín Onomaftico memoramus, Bxzpáqoe ordo quídam facerdotum inde nomen habuit, quód bo- ues publice dijs ímmolandos nutríret, Etymolog, De Buphago ín prouerbíjs mox dícam. Buzuges - 4o Athenis bubulo pecore nobilitatus eft, Argis Onogyros, Varro, Inuenío Buzygíam Athenis fuiffe — famílíam facerdotio predítam à Buzyge quodam heroe, ( alij Herculi Buzygiideni attrbuunt ) qui omníum prímus íunctís bobus arafle terram creditur, Cxelius & Etymologícon, Athenienfes tres (a crasarationes celebrabant, primam ín Scíro, fecundam ín R haría;tertíam fub Pelínto, quilocus But zygium uocabatur,Celíus. Buzygaus mons eft Thetfilíz, Plin: 4.8. Anthermí Chij fculptorís filij fueruntBupalus & Anthermus,clariíffimi in ea fcíentia, Olympíade fexagefima, Plín,Prínceps ome nium Bupalus Fortunz fímalacrum fecít polum ín capite geftans; & manuum altera fuftínens Amal thez: cornu, Caius: Víde Onomaftícon noftrum. Baffíadze celebrantur in Aegína;generís auctore Dafo:etíam(i apud Pindarum Budidas legit Didymus,de Budione progenítore, Caelius, €|Booc vai ro, Hellefponti urbs, Germanicopolís poftea dícta;Plín. Boofura(bouís caudayuarbs Cya $9 pri infulze,uícína Palzpapho;Strabo, Pella urbs Macedoniz,nomen acceptum refert bouí;à quo ín uenta efitztAsy enim uocant bouem coloris nígrí;ut & pelían afínum,Etymologus.Bofphorus, Grae -- ci Béazopop fine afpíratione fcríbunt,a bubus meabilí tranfitu dícius eft; propter anguftias freti; ut lis nius docet.Sunt autem duo Bofphori, alter íuxta Byzantium, quí Thracíus dícítur, omnium angue ftíffimus:cuí nomen,ut Valeríus Flaccus fcribit traiectu lonis ín uaccam deformatz:alter ín intro£ tu Mxotidos paludis,per quem ípía palus ín Pontum defluit,quí Cimmerius & Maotícus cognomís natur,cum urbe eíufdem nominis, Ts oU tz Gpuixdov sóuet Boczroos, ou 7roi206 ia Hone quvseiuetp evnEermo Trop Twun, Dionyfius Afer: Vbi Buflathíus ín Commentartjs luís praeter cxtera hoc fretum quatuor ftadiorum effe fcríbít, & aliquando Myfium appellatum à mínorís Afíz populis, quié regíone Thra cum habítant: poftea uero Bofphorüm Thracium di&um fiue quod loüacca orflropercíta íllíc tra^ f6o nauerit:fíue, utalisplacet(Arríano tefte ) quod ali quzdam uacca,quam Phryges monenteioracu: lofequebantur,ut eam ducem ítinerís haberent,íntrepide anguflías illas maris ínter Chalcedonemi & Byzantíü traíecerícqua € illí tuto fecuti funtad cuíus rei memoría bos enea apud Chalcedonios poftea conflata eft: & eandem fortafíis ob caufam locus quídam íllíc Damalís etíamnum uocatur; . Caterum Ionís uaccz traíectus ad Bofphorum Címmeríum ab alijs refertur, Eft & Indícus quídam j Bofphorus.Et pratereaeíufdem nomínís portus íuxta Byzantium , qui líterís quibufdam mutatís perperam íta uocatus eft pro oweqéeip . INam cum Philippus ín.obfidíone cunículís actis Jocum ex ímprouífo oppreffurus effet, Hecate q99?9- dícta,lumen à facibus, qua per cunículos lucebant cí uibus oftendít;unde illi obfidione liberati Phofphoríon cíuítatem nuncuparunt, Euftathíus & Stes phanus, Plura uíde illic ín Buftathij Commentarijs,& ín Onomaftíco noftro. Varro ínter boum lau des recenfet,quód Bofphorus unus Thracíus, alter Címmeríus ab eís díctí funt, B&Beeie uícus Aegy pti, dea.INam Io Inachi filía ínbouem mutata, X poft multos terra marítp errores Aegyptum ína | ereffa, cum per humidum agrum incederet, ueftígía luto impreffit:qua cumregiillius locí ab ante ríoríbus pedibusíota líteram,à pofteríoribus o mega praeferre uiderentur , lo nomen uacca impos fuit, & uícum dbouís greffu Bubafin nomínauit, Etymolog.Etrurfus,B28asG" zoe AryVa Te, BuBoa zin; zNs:gentile Bubaftítes.In hac Díanz, quam Bubaftin nomínant, claríffimum fuit templum, &c.utín Onomaftíco díctum eft, Caterum Bubafus regío eft Caríz,Bubafides uidere nurus,Ouíd, IMetamorphof, 4 , Bubo cíuítas: eft Lycia. INafcitur & ín Lycía Creta círca Bubonem, Plíníus 5.5. Bafay & BeMsee Lycia oppída,a Bubone & Balburo latronibus condita funt,Stephanus,Bubo Lys . caoníz cíuítas eft,à Bubonelatrone dícta,cuíus cíuís BaGovéUc cum Buboníus díci debuíflet, IMiurzs. na Balburam & Bubonem Lycíjs adíecit,Strabo libro is.Bubula cumaltjs Cyrenes urbibus Plínio cómemoratur lí, $,ca. y, Bubeium natío eft uel oppídum Cyrenes,Plíníus ibidem,Bubetani, Campa . niz populi Coríolanís uícíní, Plíníus 5.3. Bubulcorum ciuitas quedam ín Aegypto nomínatur, Stra 4y, bolíb,16.B&/leeey promontoríum eft Salamíni oppofitum.Tuxtalftízas & Cerinthum oppídulum ín . Acolía Budorus amnís eff, cuíus appellationis montem habet Salamís ín Attícam profpectantem, - Strabolí.1o,Ephorus caftellum ín Salamine effe fcribit, fed pro caftello Budaron per a apud Stepha num legítur,Sunt & Budorz ínfulz dua prope Cretam, Plíníus 4.13, Ballon, cíuitas lllyrize fic dicta, q» Cadmus e Thebis fugiens íugoboum ínuectus cele rríme illuc peruenerít & cíuítaté condiderít, 37 Bosy xj ni lads Quyeip:Baloin AglAv(Q" iar yosew qv», Sophocles ín Onomacle(íota nímírii pro pter carmenadíuncto)Alíj dictam uolunt, &$ và Bosloy xoa ysdl (addendum uidetur, &vr& Kádla poy)uclàButouiro,t ín th mutato,;Etymolog.Sunt quí inepte Buthye per y Ícríbant. B»lie uero Io» nís cíuítas eft & regío,Stephanus:qui paulo poftetíam Buchíam exíguum Ioníx locum effe fcríbít, . Buthrotumurbs efl Epiri ín Thefproti]js(prope Orícum portum;ut Euflathíus habet ín Dionyfíir, uelutStrabo Orchímum,quod nó probo)ínqua regnauit Helenus Príami filius: uel Epiri colonia non longe ab Ambracio finu, Huíc nominis caufa fuit, ut T'eucer Cyzicenus fcribít: quod cum Hes lenus ex patría ín Epirum ueníffet & bouem profcelíce ingreffir mmolare pararet, bos uulnere nà . letali affectus aufugerít, & fínu quodam Epiri íllíc traiecto, ín terram egreffus,mox collapfus obíea tít. Quo ínloco Helenum aíuntrelígíone motumurbem condídííle,& ab euentu Butrotum nomíe naíTe, Etymologícon:pleríg perd ícribunt:fed fià boue uulnerato díctam uelímus,per v fcribendit erít, Vide etíam ín Stephano Graco, Bexeze urbs eft Phocídis ín Parnafo, fic dícia ,índe qued cum . Deucalíó & Pyrrho diluuio ingruete ílluc fugiflent feruati&pe(fent,incola quotannís magnü boue ín firuem lignorum accenfam íntrudant,patrío more Épr* Bic acclamantes,& comburant, t3 v5 xa ey T, Bi Etymologícon.Bücarteron ínuenío montem effe A fizz, B5xsg« palus quondam fic dícta , Ez 4 cymolog.Et rurfus,Bex«aic fons eft Platzís,fíc appellatussquoníam Polybus poft diluuíum Deucaz líonis feculo ex Argis illucueniffe fertur,bouem ex oraculo ducem fecutus (ut quondam Cadmus quogj)quícum procumbens terram cornu feríret,fons emícuit,ut fcribit Theon ín commentarijs ín Callímachum,Étymolog,Bsze&ovy regío eft Elídís Straboni:Stephanus non regíonem folum Elídís effe fcribit,fed etíamiciuitatem,& fluutum,& uícum (xeeixisp)non paruum, Buprafio quoda prín cipe.Buplanoctiftos apud Ilium tumulosín Alexandra uocat Lycophron,quod ex Myfía bouem ín fecutus llus,íbi demum urbem condíderít Iium,ubi ínterquieuiffet ea, Caelius . Bura , Bzg« , cíuitas Achaíz medíterranez ín fínu Corínthío,haufta à mari,aliás Buris dícta; Ouídius Metam.i5.Sí ques tas Helicen & Bürín Achaidas urbes.Condídít eam Hexadíus Centaurus, íllic armentorum fuo rum ftabulahabuit,proínde dícta eft Bura t và c Déc eeéiv,íd eft à cuftodía boum, utex hoc uetez «o tíscuíufdam uerfu apparet, B&e& zx Asfatlularo Boósiteis Onasd'«o, Etymolog, Vídetur autem uel príore etiamloco Dexamenus pro Hexadío legendum,uel contra ín uerfu Éfaelioto pro Aseo, quod mí nus placet, Bora apud l'heocrítum fons eft ín Italía;a fimilítudíne cum naribus bouts, fite arte exci fo lapideà Chalcone quodam ad bouíní capítís fímílitudinem, ex cuíus naribus aqua flueret: fíuelo- co fponte íta formato:fiue quód magna aqua copía índe manarettnam alíqui Bspeuy fcribunt, i vá BS Govern xo v8 jáy:fiue alíam ob caufam. Lege V arínum ; quí à nonnullis etíam Bzgpip fcribi aít, Bore sz (uel Boyezioy 7e,ut Strabo uocat)urbs Bpirí,cuíus memínit Demofthenes ín Philippicis: Elác Philoftephanus(alíás Philochorus)fic nomíniatam putat eo gy Themís ín Deucalíonís diluuío boue inuecta, A JBoóc Oysui/s, illuc deuenerít, Hinc gentíle Buchetius,Etymolog. l'ermíni regionís IMegas lopolítarum & Herzenfium funtcírca fontes Buphagi fluuij:cuí nomen inditum aíunta Buphago £a. heroé,lapeti & Thornacís filio:quem ín Pholoé monte pudicitiz eíus infidiantem Díana fagíttis cos foderit,Paufanías ín Arcadícis.BaxeeG" ídem quod. bucephalus fonat:eft autem nomen Hun ínSa« | amíne "BssVaem HO LE ow - Tamineapud Lycophronem.Kazu 7| ee ü&Aosay txBoNly á Brnéeon "rti, Polybius, Bucephialas por tus eft Achafz uel Attíce;Bucephalea urbs Indíz ab Alexandro condíta,& nomine equi fuí íllíc fe | pulti appellata.Bouillae oppídum fuítín Latío haud procul ab urbe Roma , uía quae Arícíam duces batiCuidius,Orta füburbanís quadam fuit Anna Bouíllís:fic dí&um quafi bouís hill, c» eó uulne rata bos fua trahens ínteflína deuenerít, Bouíanum , Samnítum colonía uetus, Plín. 3.12. Baveuatt zoe, Bunema utbs Epiri ab Vlyffe condíta,&c.Stephanus.Bunomus uel Bunomía,Macedoniz cíuítas; Pella poftea dícta,Idem,Bunartis,Líbyz cíuítas,Idem.Eubcea ínfula Abantís olím dícebatur, Nain . utfcriptís affirmat Arífloteles;profe&tí de Aba Phocídís cíuítate Thraces, ínfulam íncoluere: tinde . fllius ínquíilíni Abantes díctí,Suntqui ab heroé Abante íta nomínatam prímum dícant,fícut heroía 3o ca índolís matronam Euboeam eí cognomen tradídiífTe poftea. Fortaffis autem quemadmodum & - ínlíttore fítum antrum quoddam ín Aegeum uergens Aula bouís uocatur, ubí Io Epaphum pepe. riffefertur,eadem ex caufa hoc nomen adepta fuit ínfula; quam Hellopíam quocp nomínauere ab - lenístilio Hellope,fiue ab A«cli & Cothífratre;ut alfj perhibent,qui alíam etíam condidiffe Hello píam dícítur ín ea que nomínatur Oria Iftíza terra,Strabo libro 1o, pauló peftínítiumlibri, «De - tuuenca ex Dafan furibunda & oefiro percíta Io, Tzetzes mentíonem facít Chílíade 1o, cap, 206, &€ Bafan fecundum alíquos Scytharum cíuítatem interpretatur:Sed uerfus eius aliquot recitabo; o usMocllog rrózo Quoi y eic "i Hotd] ele, Qyvp 7 TRiQoispnatuc "P qocaUTuS wouvad Gr, Qd auque d'apadvs Baci cfopnetans, Éx 70 au? of alios geiGezm 78Acye, Etpaulo poft? | - € Qcni d deuxt zrs 7 ourrán fiie, (o leges vrtoolsenau de d'eqeitjue órspa Gv; ao — Pup ÉQeoip. dc fiut dtd 'eyuilavénB^, — uds vri ,Axsowss T AGyoy viray, AS ye, - Aaa Xe Mead G^ ox ópei Eeuorgeioe, Pivuzuc e lyvasdUncas, "y [txse naar, . DeINelei bobus uíde Níc.Leonícení Varía, 1.25, & nos fupra quaedam attulímus ex Paüfahía círcà fínemlVle(fenícorum, € Myron celeberrimus fuít ftatuaríus Eleutherís natus et Ageladis dí(cípu - luscPlíníus 34.8.)Syracufanus, cuius uacca feu bucula ex xre multorum poétarum epigrammatis -«elebratur. Propertíus, tcs aram círcumfleterant armenta Myronís Quatuor artificis ínnída fis gna,boues, &c. Acgínetíco zre Myron ufus eft,Delíaco Polycletus , zquales atq condífcípuli ; e -mulatío autem & ín matería fuít, Plinius , Anthologíj epigrammatum Grzcorumlibro 4. Sectione . *.difticha füntElegíaca unum & trígínta diuerforum poétarum;omnía in Myronis buculam,tetra- -fticha quatuor:hexaftíchon íambícum unum; In eandem apud Aufoníum epigrammata decem le- go gímus,ex quibus uel unum apponemus,Bucula loquítur: Vbera quíd pulfas frígentía matrís aa hene Ouiítula,& fuccumlactís ab zre petíse Hunc quog preftarem,(í me pro parte paraflet | Exteríore MyronjínteríoreDeus, Epigramma in bouem & hírcum cxlatos inorbe uel quadra ex argento apud Suídam extat huiufmodi: Pi Bic Vasedoytup MaAcXat yes ree, | AX dc rto" &ype[uc pix Mut; | PücSXE tox oU 77e vous &xrptxde, AAY &eyuoay eid loAoy Sentus gps ÉSnit dyony VsASyyoy &g ytt:De hac re uíde infra ín prouerbio,Bos ín quadra argentea, Leguhtur quandog; & Atabyríze boues,de montís Rhodij nomíne fic nuncupatz, Caeterum zenez fuerunt hz, quas malo íngruente alíquo folítas mugíre prodítum eft; Calíus & Io, Tzetzes Chíliade 4.cap.iz8.Pindarum & Callíma chum authores cítans. Meminit etíam Leonicenus ín Varía híftoría z,165, In templo quodam Elídís boues zreí duo dedícatí uífuntur,alter à Corcyrzís,ab Eretríenfibus alter, Quamobrem uero Cor» o Cyr&ibouemunum Olympíjs & alterum Delphís confecrauerínt, dícam cum de Phocenfibus fer^ mo erít, Caeterum de anathemate ipforum ín Olympía rem fic habere audío,Cum paruus puer fub hoc boue fedetet demíffo capite lufitans,& fubito caput erígeret,arí illífum confregít, & non multis poft diebus exuulnere obíjt.Oamobrem Eleís bouem tanquam homicidam ex Altí lucofacro dex portaturís,Delphicum oraculum reddítum eft utrítibus ijs bouem expíarent, quíbus círca caedem , Ánuoluntaríam Grzcí uterentur, Hxc Paufanías círca fínem prímí libri Elfacorum, Phalarís Agríe gentínorum tyrannus nimíum crudelis admírandis & nouís tormentis homínes crucíabat & torque bat;Quod anímaduertens Períllus artifex iuuencam ex zre fabrícatam à fe dono dedít regí;uthofpi tesinipfam coníectos(fubdito gne)ufuentes exureret: edebat aut& iuuenca mugítum naturali cona ' fimilem. At Phalarís eo folum tempore íuftus, ipfum artifícem prímum iníecit,Dorotheus libro t, rea $o rum Sícularum;ut recítat Stobeus ín V ituperío tyrannidis, Plutarchus ín Parallélís minoribus , rts demfere uerbís rem defcribít:utrifes damalín,id eft iuuencam fuiffe conuenít: Ouidius tamenlibro ide Arte, taurumfacíthís uerfibus; EtPhalarístauro uíolentus membra Perilli Torruit,infelíx imbuitauthor opus, Item Plíníus lib.z4.cap.8.Adduntquídam huíc bouí ía&tram ín latere fuiffe, -«[Mycerínum Aegyptiregem Cheopís fili ferunt, c cum fili& defunctá excellentiorí aliquo ge nere fepelite uellet, fecíffe ligneam bouem uacuam , quam cum ínauraffet , ín ea filiam fepelitfe de. funcam, Neg; humo bos hac condíta eft,fed ad meam uíc;memoríam ín propatulo fuít ín urbe Sai apudregiam,ín conclauí quodam exornato pofíta:Cui fingulis díebus omnífarij odores ínferunturz noctíbus autem perpetuo íncenf(a lucerna aftat.In altero contíguo conclauí ímagínes ftant concua , bínarum Myceríni;ut ín urbe Saífacerdotes aíebant.Stant enim coloffi,íd eft grandía fimulacra,cír 6o citer uiginti;elígnofabrícati,nudí plerícp:qui quarum fínt mulierum, non poffüm dícere, praeterdg que narrantur, 5unt quí de hac boue & coloffís haec referant:lvlycerínum amore filíze fuae captum; uim lli intulifíe:deínde illam cum pre moerore fe fufpendiffet;patrem in hac boue fepelíffe ; matre 9ó De Quadrupedibus autem manus míniflrarum,que filiam patri prodídíffent,praeciídiffe: 8C nunc earum hzc effe fimula cra eíus mali,quod uiuz paíla fuiffent.Hiac(utego opinor)dícuntnugatores,utalía,íta et de maná bus colofforum:quippe quas ipfi uídímus temporis díurnítate delapfas, quae ad meam uíg etatem ad pedes eorum ftratz uí(ebantur,Bos quog; cum ceterum corpus operta eft Pheeníceo pallío, cum ueroceruícem & caput craffo admodum auro : Cuíus inter medía cornua circulus annexus íneft, Soli affimilatus, [Nec flans eft bos,fed i genua cubans,magnítudíne quanta eft grandís uacca . Ef ferturautem e conclaui quotannís.Et poftcg Aegyptij uerberarunt deum quendam, quem ín talí ne» cotíonon puto míhí nomínandum,tunc & bouem ín Incem proferunt, Aíunt ením eam orafle pa- wem Mycerínum , utdefuncta quotannís femel folem íntueretur,Hactenus Herod, — 4[Pafiphae filía Solís,& uxor Mínoís regis Cretz(uteft in fabulis)nefando taurí amore deflagrauít: cuí opera 1s Dzdalíconcubuítíntra uaccam ligneam ínclu(a, & fepta íuuence corío;ex quo concubitu natus eft. Minotaurus,mediíus fcilícethomo, medíusty taurus, Seruíus fcribít eam ín domo Dzdalí cum Tau« rofcriba regio cofjíTe,& hínc datam fabulae occafionem, Verg.Aegl.6. Etfortunatam fí nunij are menta fuiflent, Pafíphaén niuei folatur amore iuuencí, Etcopíotíuslib.6. Aeneíd. Hic crudelís amor taurí,&c, Memínit etíam Ouídíus lib, 4.IVMletam, Mínotaurus monfirum fuít,partím homínis partím tauri forma;quod Mínos ínclufit Labyríntho(ut fcribit Homerus libro 8 . Odyffeg) & cum uefceretur humanís carnibus , coégít Atheníenfes , quí Androgeum filium fuum ínterfecerant , ut quotannís feptem filíos ac totídem filías ín Cretam mitterent ad alendum monftrum , Quo demum cum ueníffet Thefeus filius Aegeiregíis Athenarum,beneficío Aríadnes Mínotaurum occídit, & e^ ereffus eft Labyríntho, De Pafiphaé, Mínoé,Mínotauro,Dadalo & Icaro multa fcribítIo, Tzetzes 49 Chilíade i, cap.19.nos hec pauca excerpfímus: Cum Cretenfes Miínoí regnum non permitterent,INe | ptuno uourít,fi quíd fíení ad confirmationem eíus ex tmarí appareret,fe immolaturum;& cum flatím taurus egregíus apparuíffet,ad regnum admiíffus eft, Ipfe uero taurum Neptuno alium ímmolauit, & illum quíapparuerat armentís fuís immífcuít : ex hoc & Pafíphaé Minotaurum Bexvlpweroy (noy natum aíunt, Ceterum híftorie uerítas huiufmodi efi:Cum Cretenfes Mínoí regnum negarent, T'au rus ímperator cum claffe fuperuenít,& regnum eí confirmauít, Cum hoc ímperatore , non ín boue lignea,fed domoarte Dzedali fabrícata,Patiphaé concubuit , Mínotaurus ín Creta facíe bouis fuit, relíquo corpore uíri, V arínus ín Scylla, Aquilam Romanis legionibus C,IMaríus ín fecundo confu latu fuo propríe dícauit Erat & ante príma,cum quatuor alfjs;lupi, Mínotaurf,equí;apríts fingulos (alíás, quz fingulos)ordines anteíbant.Hfnc egregium íllud Alcíatí emblema: D] '" ? e » b 9 Limíne quod ceco,obícura € caligine monftrum —— Ginofíacís claufit Dadalus in latebris, 3 Depí&um Romanaphalanxínprelíageflat, |. — SemíuíroG nítentfigna fuperbaboue: Nosi monent debere ducum fecretalatere —^ —— Confilía;authorícogníta techna nocet, Sed o Niínotaurus cum hoc epígrammate, anteríore parte humanum preferat corpus,pofteríore bo uínum, ct contraapud Phurnut, & V arín.legat,erratumforte fuerit , Ariftoteles de generatione aa nímalíiumlibro A.cap.s.Iam puerum(ínquit)ortum capite aríetís aut bouísreferunt:ídemó ín czete tís membrum nomínát anímalís díuerfi ; uitulum capíte puerí , X ouem capite bouís natam affeuea rant, q[Motye,Mozvs, urbs uel imarítimum caftellum Sícílíz,à Motyemulíere nomen habet, quae Herculi prodídítíllos,quí boues eíus abegerant,Stephanus,Bozzid'ac Hercules inde dícius g» Gieryo nís boues loui adduxerít,Etymologícon.Ouídius Faft, Ecce boues ílluc Erythreidas applicat he 4« ros,id eft Hercules,quí Geryoni iuxta Grades regnant eas abftulit , Díonylius in Períegefi de Erya thea & Geryone fic (cribít; j H'zor ^, vazoves Boozpéqoy aud? Epuleiu Azur G- eráDx yd Vies Dasd ine Rultozrfise, Motroo iy vulice GeV utvec, 0s vro. nova TueuovG" vj] vrorpoy &yAvoQGr. Hoc efl, Aethíopes Macrobíj círca Erytheam(uel etíam ín ipfa) bubus abundantem infulam habiz tant,íuxta Atlantícum mare,quí quidem ílluc poft Geryonís mortem uenerunt, INam dum ípfe uia. ueret(ut Euftathíus fcholíafles aíDínhabitabilis erat propter ipfius inhofpitalítate, Fertur autem Her cules boues eíus abacturus aereo lebete ín eam nauigaffe,ut Buphoríon teftatur, XaAxem &n[o Duadu ÉL G- Z7 Éevleiaciitem Alexander Ephefius,XaAxéo A6vz? utyay dIvifarzo ovzey, Fortaffis autem lebes nauíoij genus fuerít, cui etíam lembí píratíci uocabulum colludít;iíd&y xeumappellarí potuít;pro $e pter aliquíd ín eo ex ere factum,ut roflrum zratum,uelinfigne alíquod ereumín prora puppiue, Sunt quí Erytheam ínfulam ipfas Gades ínterpretentur, contra Díonyfij fententíam ; alij ínfulam quandam uícínam,qua à Gadibus freto uníus fladij tantum díftet: ín quam fententíam eos addus xítpafcuorü illius loci ubertas:n&lac ouínit íllíc ferum reddere negat, &adeo pingue uel craffim ef fe, utad cafeum conficiendum aquam copiofam affundi defyderet , & pecus íntra díes tríginta fuf focetur,niífí minuatur fanguis, Hucufcg Euftathíus,Idem alibíín eundé poétam, Hercules (ínquit) cum proficífceretur abactum boues Geryonis, ín Scythíam peruenit, ubi ex uípera mixopartheno (cui fuperna pars corporís mulíerís, inferna ferpentís erat)Gielonum, A gathyrfum & Scytham tres filíos fufcepít.Erythea uel Erythe;infula eft Geryonis ín Oceano, fíc dícta ab Erythea Geryonís & IVlercurij filía,tefte Paufanía Stephanus, Theogonía Hefiodicz ínterpretes,Herculís nomine Sola €a ' vem íntelliott poteftatem: Geryonem uero,cuíus boues abillo orbi terrarum illatas fabulantur, hye mem effe uolunt, & 78 yegvay vá? $51 Boy, ob hyberní temporis tumultü , Hyemé uero Sol PopS a ab fyyemali tropico ad uernum conuetfus sequinoctíum, At boum noiníne tonitrua íntelligunt,qua damfoní fimílitudine:qua Geryonis dícuntur,quod hyeme quídem non fíant,fed illam flatím con- fequantur;uel quía ex humecta eius natura mox hzc prouéníant;/Cadlíus, V nde nam Geryonís bos ues Hercules adduxerít,ex Arríaní fententía fupra díxi ín D.líitera;ubí de Epiroticís bubus, Plura de Geryone & Erythea,uíde ín Onómaftíco noftro, Orthus canís Gieryonis fuít ín Erythea, quícae riína capíta duo babuit, draconum feptem, V arínus ín Scylla; Palephatus Orum htic caném uocatz de Cerberó eiufdem Geryonís cane , infra ín cane dícam, GCiergíttíum quog; unum ex Géryonís canibus fupra nomínaui.Leonícenus ín Varíjs .533,de Geryonis bobus fcríbit,quas Eryx habére cu píens ab Hercule fuítínterfectus: & nos ídem pauló poft ex Paufaníareferemus , Plura uide ín Pa. to Jephato capíte 16-Io filía fuit Inachi regís Argiuorum,quam cum lupíter ob forma elegantiam ma ' Xípxe diligeret,ab Inacho fluuío redeuntem tenebris fuperínductis detínuít & oppreffit, Iuno aute cum ex alto tenebras uíderet,fufpicata marítum fuum alteríus amore fruí,ín terras defcendit , tenes brasép foluít, Quod lupíter fentíens,né pateret crimen, puellam ín uaccam transformauít,éamqi Ius nonipofcenti xgré conceffit.Iuno autem nec tum fufpícíionibus libera Argo centoculo cuftodíens dam tradídít,quem Mercuríusa Ioue míffus fopitum ínterfecít, Quapropter Iuno dolens, uacca oe^ firum immífit,quo per multa loca agítata,tandem in Aegyptum uenít,ibig prece Iouís à lunone ei^ dem forma reltítuta eft , & ab AegyptijsIfís nomínata Ofiridi regí nupfit; poft mortem uero pro - dea culta efl,cui anferem immolare,eíusi facra Ifiaca dícere folebant, Iuuenalis Satyra 6, Si candis daíufferitlo, lbítad Aegypti finem, &c, In fabula lus defcríbenda prolíxus eft Ouidius libro 1, to Metamorph, Meminit etíam V aleríus Flaccus libro 4, Argonautícorum. Argis olea nunc etíam du rare dícítur,ad quam]lo ín uaccam mutatam Argus alligauerít; Plinius. De Épapho fiue Apíde filio pauló ante copíofiffime díctum eft,& quadam de i pía etíam lóne,Qui hiftorícam ínterpretatíonem requirunt, legant Palephatum capite quadragefimotertío, Víolam ídcirco díctam ion Grací pus zant,quod cum lo ín uaccam conuería eflet, terra florem illum pabulo boufs eíus fuderit. INo^ flriquog uíolam quafi uítulam,imítatione Cirzeca uíderí poffunt appellaffe, "rss éispozdwy ^ &Av (8^ ivàys See, V arínus fine authore, Mycenz cíuítas Peloponnefi fic dícia eftà mugítu, quem Io uacca, . cum illuc ueníffet,edidít, quandj alij alia etyma proferant, Stephanus, Europa filía fuít Agenorís re gís Phoenícum,quam lupíter forma bouis aut iuuenci raptam, abduxit ín Cretam: ibi ex ea Mi^ — poém,Radamanthum,& Sarpedonem genuít, Víde Ouídíum Metamorph. líb,4, Iunoab Argíuís 3o colebatur olim ín templo quodam extra urbem:eo mulier facerdos currui bobus albís iuncto infia dens folenní die quotannís uehi folebat, Cum autem boues albí quondam deeffent facerdos filiorü mater duorum, íugo boum loco eos fubimífit, € fíc ad templum ínuecta eft, Cum aütemà dea mune risaliquid pro hoc labore filijs fuis petíjffet,filij ea nocte ín fomno e uíuís exceíTerunt , Palephatus cap.ultímo,& Stobaeus ex Plutarcho ín Sermone de laude mortís. l'hebaní (autor Paufanías ín Ara cadícís)A pollíni Polío,íd eft cano,tauros olím ímmolabantEt cum alíquando ín fefto taurus deef; fct; & diutius cundtarentur quí mí[Ti erantadducturi,de curru bubus íuncto , quí forte appulerat, alterum bouem deo ímmolauerunt,& índe boues etíam operarios facríficádí mos eís ínoleuít. Sunt quínarrent,Cadmum ex Delphís ín Phocídem profectum boue duce ítínerís,qux ex Pelagontis ar mentís empta faerít;& ín utrog; bouís latere fignum adhuc uifi album, lunze orbí cum plena eft con o fimile, Hac Paufanías,De Cadmí boue Ouídíus ínítío libri s, Metamor,INoui ( ínquít Menas apud WVarronemymaieftatem boum:& bouem elfe fcío,ín quem potíffímum lupíter fe conuertít,cum ex« portauít per mare € Phoeníce amans Europam, Hunc effe,qui filios INeptuníà Menalippa feruárit, ncín flabulo infantes grex boum obtereret, Haud fcío an hac fuerít Menalíppe illa Antiopes Ama zonumreginz foror,ab Hercule in bello capta,In Achaía(inquít Paufanías) templum eft Apollinis & fimulachrum eíus nudí,calceos tamen pedibus indutí:quorum altero bouis cranium calcat , A ollínem ením bubus imprímís gaudere Alcxus fcribit n hymno ín Mercurium,quem etíam Apol lini boues fuffurantem índucít;& longe ante Aleeum Homerus fingit Apollinem armenta Laome dontís mercenaríum pauí(fe;& INeptunus ín Iliade Apollínem fic alloquitur, odi65,6v eU uode es — «ut Déc BsupAersso, Hzc ille, Eft autem pleona(mus, Bic Bosbaeiy. Caeterum quamobrem Apollo Laos $9 medonti feruíerít , quaín re alíj aliter fentíunt, explicatur à Varínoín Béxs.ssaey. A pollo cur trocatus fit Nomíus, uatíz redduntur caufz, Dícunt enim alíqui nomen hoc ídeo tributum eí, quód Cyclopibus ínterfectís,amíllatg diuínítate,regís Admetí armenta pauerit: vi«ey ením eft paícere, Alij malunt dí&tuma legibus,hoc efte 7 vopoy;Ipfum fiquidem Arcadibus quondam ímperafte, le - gestpeís dediíTe;uerüt ob nímíam ear& feuerítatem regno pulfum,ad Theffalix regem Admetü con fugilfe,ab eoG; eam que círca Amphryfum eft regionem impetraffe:índetp factum effe;ut eius peco ra pauíífe credítusfit, Iuno ín uacca mutata alicubí ab Ouídio in Metamorphofi defcribítur,fi bes ne memíní;& íuuencus ín ceruum, Proetus Abantís regís Argiuorum filius fuít,eítp fuccellit in rea gno.Hic tefte Homero lib.i Odyffez ex Antía uxorefilías quatuor habuit:que(tefte Pherecyde) qu& ín forma feu pulchrítudíne fe Iunoní pratulíffent,offenía dea eís furorem talem ímmifit,utuac i 25 fe efle arbitrarentur, SC aratra tímentes fyluas peterent, Hinc Vergil, ín Síleno;Proetídes imples runt falíis mugítibusagros, Har furorem emedatà ferunt elleboro à Melampode;á quo ellebori ge nus nígrum appellatur Vielampodíon, Eudoxíus apud Stephanum, fontem quenda ín Azanía Ar / í og . DeQuad rupedibus cadía memorat,cuius aquam guftantíbus uíní ueniat tzedíum tantum;ut ne odor quidem eíus feras tur,cpín eam aquam Melampus abíecífIe credatur píamenta illa; quibus Proetí filías furentes lufizáz uit, Ouíd.líb.ultímo IMetam.fímílíter tradít,& fontem uocat Clitoríum, Metínít et Plín,lib.z1.ca.g6, & VibiusSequefter, V íde praterea Lactantíum ]lib,5. Thebaidos Stattj , fiue Lutatíi ut alij uolunt, : | PROVERBIA CIRCA BOVES, QUENES SR . «jBosapud aceruum,Bove 621 copo, de fplendíde ampliter&áp utuentibus,& ijs quí ín ubere rerum affluentía prolíxíus facíunt fumptum;Quo fenfu noflrates dicit, YD ár in oen rozen fitst/oer [cbnets oet jm pfeiffern wo ex wil. Suidas fcríbít hoc adagium accipi poffe etíam de tjs, qui ín medía rerum copía conftítutí,non finuntur prafentibus bonis fruí:per tranflatíionem àbubus ore oblígato trítu- ram exercentibus;Id quod apudIudzos nefaserat, Síbouem non poflís,afínum aas: huíc fíníti- mum illud noftrum eft, YO ár nit ÉEalc bat/oer müáf mitleym mauren : &C alíud, do om pferben pflitaen oieman bat. Equus ín quadrígis,in aratro bos ; Hoc eft, unufquiífg; adid nes cot] adhibeatur,ad quod natus uel ínftítutus eft, Píndarus, Yq &eueew faz, sy d" &eosyoco Bsc, vrxost vay dT ilvvd aw ytsat d L'A pie vit reca els BuAdVovzs Qóvoy xvva d'é rAcdivuoy sf lesiy.Síc Germaní,J*in mind ift nicrame be[fer bann ims Eloffet/ cin oieb nierdenó oann am galgen. Contíne eft ill Bos fub iua cum, Bic ez (vyov, Bos alíenus fubínde foras profpectat,Bovc d2hozyiee ze zr tfo PAvzd, de fjs quí aa pud alienos non fatís ex anímí fententía tractantur, eod fxpíus fuos defyderant; Huc allufiffe Plus tarchus uídetur,cum tto Batzdy illum fcribít,quí non contentus fuís aliunde pendet: Sic Gatyrícus, INecte quaefiuerís extra, Ab afínís ad boues tranfcendere, eft ex humiliorí conditione ad dítíorum partes tranfire:cuíus argumentí Plautínos uerfus recítauí ín Afino H,a, Homerí carmen lIlíados «, Qv ya) zr&eroz? suae Bs uera p 5d 6 uy Vrae id eft; Nunquam ením meos boues abegeruntnec equos, ' Lj r—1 anmüf mit ^ 2 à Plutarcho prouerbíali figura ufurpatur,pro eo quod eft, Nunquam: me laferunt aut affecerunt iníuría, Boscapíte ultra T'aygeton porrecto, uíde ínter prouerbía à tauro fumpta, Oleum perdit & ímpenfas,quí bouem míttít ad ceroma, D, Híeronymus ad Pámachíum, Ceroma dícítur snguen tum quooclím ungebatur athlete: bos autem ad certamína ínutilís eft.Itacs bouem ad ceroma míttere dící poteft,quí docet índecilem: autad íd muneris quempíam afcífcít, ad quod obetdum míníme fic idoneus, Bosín cíuítate,Bovc sp zr?Ad,ubí quís ad nouos honores euehítur,INam Lyfias bouís Ímagií« nem zream ín arce collocauít Athenís;qua res ín uulgí íocum ceflit, INam ín agris boum ufus, non ín urbibus.R efípit huíus prouerbíj naturam Germanicum illud, ie fttil vff oie bencE fergen. Ec il fudín índígnehonoratos, eins oieben vor galden nemmen, — Solídos e clibano boues apponere, ín prodígos;deuorare,ín helluones dící poterít, Aríftophanes ín. Acharnenfibus, Paeezib] eU áiy cse Ex xoi Bis Bic, «gi. 71e eid'«y vaiuzroy« Bic xpiBewrzee Antíphanes apud Athenzumfacít quendam quea rentem de frugalítate Gracorum,quí paululum carníum apponerent,quum maiores folerent totos boues,ceruos & aríetes affos apponere,Et ibidem ex Herodoto tradít,apud Perfas díebus natalítifs fui(Ie morem,ut díuítes beuem;afínum,;equum,X camelum apponerent, totos ín clibano aut caniá no coctos,HzcErafímus Chilíade s, Centuría x. & rurfus Chílíade 4. Centuría 5. fuper eodem pros uerbío fcríbit;per obliuíonem nímírum. Quintilianus Infiítut, Orat.lib, $.parcemiae, quam aít effe ceu breuem apologum;hoc adfert exemplum:INon noftrum onus;bos clítellasz Satís conflat,ínquít Eraímus,ex apologo fumptum:uerum quis fit ís apologus,equídem nondum reperi, Poterítautem hoc prouerbíum duplíci forma efferrí;Boui clítell impofita funt, ubí mandatum eft negotium paz 4, rum apto.Et, Bos clítellaszut fubaudias,ferat: ubí quís deprecatur prouíncíam, cuí parü fit ídoneus, aut quam fibi ducat índecoram. Boum fane terga non elle ad onus accipiendum figutata, füpra ín E. ex Cícerone díximus, Currus bouem trahít, Háuafa 7 Botp 82d dere quae praepoftere gerítur, Lucíanus ín Terpfíone, NU dt 2» 7 sapone, n Guapa Y. Büp vrothasue &xQted, Simile eft, canes ceruus tras hítuel ducít:& apud Germanos, oiere[f5 binoer oes vadert (pannes. Cypríoboui merendami, Veríum huncSotadícum ex Ennio Feftus Pompeíus citat;oftendiíttp conueníre, quotíes conuíua fordídus & ínfipídus fordído atcp ínfipido accipítur conutuío, Grzcí hoc prouerbíum efferunt, &é. srgice Bove,íd eft Bos Cypríus,quod V arinus aít conueníre vau tb 7rpocpod ey Od eixozov hoc eft ín (ordídif fímum & uilíffímum homínem:uel ut Suídas habet,yvelokov sg &vau3wzs, Erafmus ín brutum ac ftolt- dum íacífolítum aít,propterea quod Cypríj boues magiís bruti ferantur, quíppe quí ftercore huma- «; no pafcantur, Refertur à Díogeníano, Eudoxus etíam aflerít Cypríos boues sozpeqaysiy : &C Plinius libro48.cap.ultímo,narrat Cypríos boues hominum excrementa appetere,non paftus caufa, fed ut hocremedíotormínibus medeantur, Interpres Ariftophanis ín Plutum fcribít Boeotíos boues exeze Qxyws fuiffe, id eft oletum edentes , Ego fane ínEnníj uerbís non merendam legerím, ut Erafmus, fed merdam,utres ípfa habet: & fenfus inde prouerbío fit claríor. Deinde quod ftolidos && brutos hocnomíne Cypríos boues Suídas & czterí e(Te aíunt , quod ftercus uorent: ego potíus ad íngenij ípforumfagacítatem retulerím;quí tormínibus Itali fzepe morbo fic medeantur, Quuís ením parda- lin díxerit Ítupídam,quod aduerfus aconítí uenenum eodem remedío utatur? Quinetíam homínes ápfi cum colídolor & uentrís torfiones urgent,ad auxilium ab excrementís boum (ut fupra retulí) uel equorum;uel gallínarum fzpe confugiunt, Míranda potíus hec ingeni folertía eff, certam íllíc & "opem ínueníre,ubí nemo fperaffetR.edeo ad prouerbía, Expecta bosaliquando herbam, mic ze gross Dozevuy; V bi quid fero contingit, Laborat ením bos ín agrícolàdo,(ed alíquando guflatura herz ; Jus PRSE | ic dus ^ bam E - Bos&Vacca H. Libl 99 bam enatam,Fínítimum ílli,Et adhuc tira meffís ín herba eft, Boues meffis tempus expectantes, Bove &unToy vriraqovase, ue] Bzc eie apnzoy:díci folitum, ubí quís íngentium emolumentorum Ípe laborem fu meret, [Nam boues meflis tempore ínter tríturam paícütur ínterím, & pabulum largíus apponítur, Alfsuero teporibus moleftíor eft arandí labor, quod nullo prefente fructu leníatur.Bos ín faucibus, explícabítur ínferius ín Buphago. Bos Homolottorum, Bove OwsMezfy,idicebatur in pluríma diftras «tus ac uelutí diffectus negotía, Poterít & ad rem referri, ut fí quís argumentum nímís mínütarim diíuídat. Zenodotus prodidít Homolottos populos,diífIecto ín minímas partes boue, foedus fügere, Quem morem Scythís fuiffe teftatur Lucíanus ín Toxaríde:FHzec Erafmus, quí errát quod Homolor tos facit populos,quí nullí funt, Accipíendum autem de Moloflis,& oartículum efle, clarí(fímum eft jo apud Suidam, INon probo etiam quod de homine multís negotijs diftracto prouerbium ínterpretas tur ; derebus ením folum mínutatím fectís femper ufurpandum exiíftímo : Suídas exponit 17:5 dg grotha elyoeosusvay «o uera zifousvoy vec) yueu: atqui homínem xgzemozfeo« eic apod yir nemo opi^ nor Grace perítus díxerit.Immolare boues, Bxlvzsy, de amplis & magnificis fumptibus, fam fi upra copiofíus explicatum nobís efl, INemo bene meríto bouem ímmolauit praeter Pyrrhíam, vtae Kusoyeru B8p tÜvexy aw 4 Pvéfie, inhomínem gratum: Pyrrhía hífloríam Erafmus ex Plutarchi Quz- . ftionibus Gracanicís recítat, Meminit etíam A elíanus ín Varfjs, Inuitos boues plauftro índucere, fimile eft Inuítís canibus uenari, Vídetur autem ex Theogníde fumpt& , ma i &norzw Bin sxwzüy 62? Guofep SAere, Tale dictum etíam uulgo perfeuerat, (2it vriwilligen.odbfen over pferoen ift nic qüt pfitgen. | Díuus Hieronymus adb. Aur, Auguftínum (cribens, eumt deterrere cupiens, ne íuues av nis fenem prouocet; Memento (ínquit)) Daretís & Entellí, & uulgaris prouerbíj, quod bos laffus fortíusfigat pedem. À ueteri tríturze more ductum apparet,cum círcumactís àbubus fuper manípu- los plauftrís grana excutíebantur:partímà rotís ín hoc armatis, partím à taurorum uneulis, : Huíuf- modi eftíllud Germanorü , YD ár fich an oic alten Eeffel reibt/oet befcbeyft ficb eennífi hoc forte magis ad reprehenfíonem,íllud ad laudem fenectutísfacít, INecadmodumm hinc abludít illud , Agi gc Bac, id eft Lente( uel placíde ) bos,fubaudíendum íncedit,uel mouet pedem:nam fenfim quídem mouetat grauíus premít, Congruet ín illos,quí placide ac paulatím,citraG tumultum,fed tamen af« fiduitate rem confícíunt, In facrís precibus tradít Plutarchus ( ín commentario de Ofiríde & Ifíde) mulieres Eleas publícís acfolenníbus uotís ad hunc modum folítas Bacchum inuocare, ut accederet Bose modi id ef bubulo pede, fiue quod huic anímantií, cum fit uíríbus ímmenfis pradítum, deínde 3» tanta corporís mole,tamen peculíare uídeatur molliter,quafí& pedetentim íngredí,nullog ftrepítu: . uel quod bouís pedes arua calcatu reddunt melíora, quum reliquorum anímantíum noceant, Boue uenari leporé,quale íllud Homeri eft, Keyvd vo: Bpzd ve àxvy ; & Giermanorü, 46 wár ein (do impff^ ao an ein bafean mit oer trummen finge. | Lemnie bouis latera Athos czlat, Aloe ngA274 zàxved Awuvias Boos : ubi quis officit, aut moleftus eft,autgloríam cuiufpíam obfcurat, aut-alíoquín obfiftít, Traduntín Lemno bouis fuifle fimulacrum íngens,candído factum apíde:; ld Athos Thraciae mós, tametfi longo diffitus ínteruallo,tamen ob fummam celfitudínem obfcurat umbra fua, INam, utSte- phanus fcríbít,ad fladía trecéta umbram íacít;ut Plutarchus, per feptingenta ferme, Theocrítí Scho liaftes uerfículum hunc cítat ex Sophocle, Alwc exi (d vizw Anuvias &Aée; A thos obumbrat terga Lema níjmaris. «[Bosínlíngua, B35cvz1y2u7/;,de ijs quinon audentlibere quod fentiunt dicere, Tran 4o latum uelá robore animantis, quafilinguam opprímens non fínat eamloquí; uel hínc quod Athe; nienfium numííma quondam bouis obtínuít figuram , Hínc íactatum nouímus, ut quícung pecu- nía corruptícaufam filentío prodant ( quod feciffe quum oratores alíos , tum ueró Demofihenem, fubnotauit hiftoría) dicamus, Bctzi yadeoss BcBuxsy, íd eftbos linguam ínfcendit, Ex qualoquendi figura facetifíime Aríflophanes , zeiwtziBVewe rseuaes 7 pumiowy,id eft, Os rhetorum obturans flipe; Calíüs. Phíloftratus ínScopelíano fophifta ; Kd: e Üaupo(dp, ei zrezrsolnpkvoy vy y^áif&y we, xo. Big iovis va? curry BsBAwsvor. Aefchylus ín Agamenone, Tl 4a ery, Bicézt yAbfipxyse Bü, Ita corruptos homínes, eleganter bugloflos appellabímus,utapud Varínum obferuaui, quí fcribit, Wotgonaed (rot dle 6 ic, arzrso ét ByMuoscy, sp a Pay scit yAwosue Qiode, A pud Athenienfes nurimus crat bouis fculptura & nomíne ínfignís,à Thefeo inftítutus prímum, Plutarcho tradéte,uel ob Maratho, $9 nium taurum;uel ob Mínoís ducem, uel quod ad agrícolatíonem perlícere uellet cíues. lulius Pollux: - «tíam libro 9. fcríbít olím apud Atheníenfes numífmatís genusa fculptura uulgo bouem dí&tum; ideoc ín fpectaculo apud Delíos,fi cui munus dandum erat; praeconem pronunciare folitum, totbo ues illi donandos elfe, Bouem autem ualuiffe duabus drachmís Attícís : unde fuiffe quí ctederechoc numiííma Delíorum fuiffe propríum,nó Athenienfium,A ddit ítem ín Draconís legibus extare men tíonem, ei z:9 azrozivdy dle Bou, id eft de pendendís decem bubus;id eft nummis decem. IN eqs dea fuílle qui fenferínt, Homerum quog; de numifmate locutum, non de anímante, cum aít; XpUctas xeeitoy, gezóu Boi qve Boi. V erum hanc opíníonem alío ín loco refellít Iulíus Pollux, oftendens il. |. lamfuiffe commutationem rerum cítra nummos:Hze Erafinus e& Polluce, apud quem bursouDa pro (| &rripPoi, cum or & apoftropho corrupte legiturtunde Catlitrs Rhod.deceptus, nonem boum becas f6» tomben exponit,ígnorans locum hunc effe de armorum Glauci & Diomedis permutatione, Philo: - | firatus ín uíta Apolloni, rAezzwyr« dc zreárzoc eV Üptwzrexy truveoye, By €z1 ez awozriie &ugoy dye: de Py* thagora loquitur filentij authore.Scholiafles ín Hemertm lib.a. fcribit prífcos ín altera parte numáfe b rs , OC IOO | De uadr upec di bus matís bouem,ín altera faciem regiam ínfculpfifTe.Seruius rex outum boumi effigie primus zs fi enauít, Plíníus libro 18.5. Hínc pecunía dicta, cp pecudes fignatas haberet, quzdam boues , Plautus ín Perfa,Boues bíni hícfuntín crumena, Hachactenus ex aliorum fcríptís: nunc noflram coníe curam de bouís nummí pretío fubfjcíemus, Vídetur faneeíus pretij híc nummus fuiffe , quotum temporís boues finguli uenírefolebant, Quamobrem non aereum nec; argenteum fed aureum fuife fecolligimus,eíust fententíz teftímonit ex Etymologo fupra cítauímus,quí ín Hecatombes menz tíone hzc etíam fcribit: Boy alij ponderís nomen, alij pretium bouis interpretantur , altj dídrachmá nummum boue ínfignem,alij pedem. Hínc nimírum formata compofita ílla, ixgrzijs Corey; quveic Boroy, GC reliqua huíus terminatíonis lam um Pollux fcribat dídrachmum eum (uiffe Athenís, íd eft duas drachmas appendiffe(quanquam de utro metallo fentíat non exprefferít, magísty deargento d aus to fentíre uídeatur:quod tamen bouís pretío míníme conuenit)ex ipfo de pondere faltem , ex Ety- mologo autem & re ipfa de metallo conftat, Nam q» dídrachmus nummus non argenteus folum,fed €tíam aureus fuerít,cum alij,twum Robertus Cenaliís epifcopus Abrincenfís,uir in hoc'argumeto ex ercítatiffimus,pluríbus ueterum teftimoriijs approbant, Valetautem (ínquít Robertus) drachma aurifefcuncíam argentí,;hoc eft drachmas duodecím argenteas,qua Gaallíco numifmate eftímandae funtlibrís T'uronícís duabus,& folídís totídem,INunc autem urgente aurí inopía,uel homínum feu temporum íniquitate,fcutum coronatum ea zftímatione permutatur, paulo& amplíus.Et rurfus a« libi,triplicem olím aureum folidum fuifTe docet,unum drachmalem;alterum didrachmalem, tertí& fextularem:eft autem fextula,uncíaz fexta pars.Hiís confírmatís, Aureusifte dídrachmalís (inquit) zquabatpondere Philíippeum nummum,qui olim apud nos erat; cuj fucceflít apud Anglos num: 4, mus Odoardeus,feu Nobilís ad rofam:nec obftat quod hodie pluris zítímetur, Cur autem bos día. . €tus fit nummus,tríplex mihíratío reddí pofTe uidetur:una ab effigie, altera ab equali pretío, X tera tíaforttà magnítudíne nummí,qís ínter aureos maximus fuerít , Huíufmodií igítur bouem nume mum olím fuiffe,nec amplíus etíam bouís.communís pretíam;hucufc díxerím,R.edeo ad prouerbíi :um,Bos ínlíngua,ut moneam fímilia à Germanis celebrari ífta : £t 1f mit einer filberàn büc[e :Ase[cbo[fen: ££ v bat ote geltfucbt. Quibus & illud proximum, Argentanginampatítur, ^. — ^ — €J Locrenfís bos, ^exac Bs, dere uilí,aut de munere leuículo díci poteft, Locrefes ením alíquana do publícum facrum facturí,cum bouem defiderarent,compofíto ex mínutís líenis bouís fímulacró, dijsrem díuínamfecerunt, Ex ípfo boue lora fumere , x z& Jsóc eB iueivrue Aa Bavey., ili dícuntur, quí quo lzdunt quempíam, ex ipfo quem Izdunt accipiunt. Agrícolz enim lora cedunteboumter: $ goríbus,quíbus boues uíncíunt, Afinus adlyram prouerbium,ín Afino retulimus, Caeterum cum: : Cleon quífpiam,cuí nomen índítum Bouifcíte caneret uoce, lyra uero non perínde uteretur:Strato nicus canentem audíens;Olím,ínquit,afinus ad lyram díctus eftjnunc vero bosadlyram, Bes ma rínus,uíde paulo:poft Bosinftabulo, Boues meflem expectantes, & Bos IMolottus;uide ín przeces dentíbus. Contrabouem neopta, ws sl Bece &Uys , adagium , admonetnon efle uítam infltítuendam iuxta uotum anímí,neg; quíduís fperanduma fuperis,fed ut ea duntaxat fibí quífq; promittat, quae poffit índuflría confequí.Refertur ín Colletaneis Dícgeníani, Videtur autem ducta metaphora ab agrícola,qui neglígens adhibere bouís operam ín colendis agrís,optat ut cítra fuum laborem proue níatfeges,Erafmus, Mihi quídem fenfus claríor uideretur,fi pro xax prepofítíone legas &vst, ut íta reddatur, Ne optes (íneboue.. Oppido dj eleganter Horatíus hoc carmíne, Optat ephíppía bos pí. A ger,optat arare caballus,uítíum illud fignificat humanis íngenijs ínfitum;ut femper alíenamfortem magís mírentur,fuam contemnantac faflídíant,optent ínexperta, experta damnent, V eteres bubus arabantnonequís, Hefíodi carmen, vue dp Bae &mvAorr e uni yerroy xgioe em, ideft, INec bosínteres at,uícínusfíímprobusabfit, Columella tanc prouerbíale refert.. Bos ad prefepe, Bác à Qozvs,ín emeriítos dící confueuít,quiq; fam ob artatem ocío atcp abdomini feruiunt,Effertur item ad hunc mo dum,ác Gi bia ysoey, Bos tn ftabulo fenex,Rurfum hoc modo,B3e qv azAie n&ts, Bos ín ftabulo defs des,de js qui mollíter & ín ocío uiuunt. Stratonícus ínebríatus , díxít fe abíllo quí ípfum ínuitauez rat,tandj bouem ad prafepe data coena occifum,ut copiofius ex Atheneo Erafmusrefert, Cogruet & ín íllos,qui ín fuum aluntur exítíum;quemadmodum ij quí fe uoluptatibus mundí explent,orco quíd aliud dj uíctimz nutríunt? Bosaduerfus feipfum puluerem mouet , Bic &Q' tewzá vieron , ubi. x quís ad fuum ípfius malum uolens lubens ducítur,INam boues ut (unt manfueti, facile fe praebent. uíncíendos,neg; grauatím obtemperant íugo.Koviéy ením Gracís fignificat fefiínandí ftudio cíere . puluerem,Qyuídam accommodant ín eos,quí prudentes ac fcíentes, (emet ín praeuífum periculum ínijcíunt,bouís in morcm;quií (ibi patítur ínfjcí uíncula;quíbus ad cedem ducatur,refertur à Zeno» doto,Erafmus:Ego wwisiy & wwe, hoc cum círceumflexo ín penultíma íllud ín ultíma, Grace díei non puto:fed xviey paroxytonum, & sóvieze proparoxytonum, Quand enim à sbviCouos futuri nova ua: tormari poffitfenfus tamen prouerbtj tempus przefens requiírít. Bos ín quadra argentea, ín eos quí perfonam fuftínent offícíum aliquod egregíum pollícentem,;nec ullí tamen funt uíuí,nifi ad uos luptatem aut faftum.Símillimum eft illi quod alibíretulímus Bos feptímus,Erafmus. Deínde recítae tísSuidz uerfibus,quos nos etíám fupra Cirzce pofuímus,Pásc zc variexoy, Cc, fubdít, IMemínit hu. 6c fus bouís Iulíus Pollux libro 6.cap.i.tancg & bosín quadra placenta aut cibí alíquod genus fit , fia - militer ut bos feptímus. V nde apparetípfum uel non anímaduerulle, uel non íntellexifle Sáidz uer L.X | "a x PTT bahzc | Bos &Vacca. H. Lib. Ll. 16i ba hzc, Éziygapuua eis Boy soa o ptryop GOV oriviex(G" dioyupi yx Aa uf utoe, id efl,Epíeramma ín boue & hire cum ín tabella argentea(fíc ením potíus uerterím,cg quadram)celatos fiue Ícalptos , Quod fi ex €pís grammate uelapologo potíus prouerbium facerelíbet,conueníet ín otíofos,&c ígnauos,quíds exter na fpecíetantum,non te ipfaymunus fuum exercent,Iulius Pollux loco cítato nullam huíus apolo« gi; fed feptími bouís tantum,íd eft placentzmentíonem facít. Regíauaccula uel bucula, Bxoiunbp. Báidloy,de prodigíofa foecunditate ferebatur,natum é míraculo reí geflz, Aetate Ptolemzí íuniorís uacca quedam eodem partu fex zedídít uítulos,author Díogeníanus, Bosíenex non lugetur, rteop Bic rrqeüvr GG" dli; hoc eft, fenum mors q tempeftíua uídeatur,non lugetur ab amícís, Tx 0 Gig, ax dt Eye 7h 75 Booc Bos confenefcít;at opera multa funt bouís,prouerbíalis fenaríus,cum ob ata yo tís imbecillitatem alíquís ínutilís redditur ad obeundutmunus,Senarij fenfus claríus íta reddi pof fe mihi uídetur,Bos lícet fam fenecta ínutílís,meríto tamen illorum operum;qua pluríma íam olím - confecít,retjcíuel contemní non debet, Bos feptímus,EBd'a«G- £se,olím ín ftupídos brutost díce. batur,Id hínc ortum effe tradunt, antíquítus poft fextam unam bouís ímagíneme farína pínfere coníueuerínt,quífeptímam lunam cornibus referret, Sunt quí malint hínc natum, q» cum apud ue, teres fex anímantium genera mactarí dijs (olerent,ouís, fus,capra,bos,gallína,anfer;pauperes non habentes uíuum anímal qued ímmolarent,bouis fimulachrum e farína fíngere confueuerínt: ís quo níam fenfu uíta& careret,ín ftolídítatis abrit prouerbium, Era(mus.Bos genus eff placentz, quz da batur antrum Trophonij fubíturís:eo cp ín adyta defcendentes mugítus audirent,Etymologus.Exaf mus dum ex Suida transfert,antíquos poftfextam lunam bouís imagínem €farína pinfere confuea 2o uífle;qui feptímam lunam cornibus referret, duplícem commiíttít errore, Scribít ením Suidas hanc | placentam cornutam fuiíle ne ppenowp 7 mrpartQeeée ( zTporrtpuSe per v habet V arínus) evAsvse, hoc eft inftar lunae quae à coítu prímum apparet:quo tempore eam Grzecí etíam dezizénoy & uvoad'fi uocant, Latíní cornículantem:índe díchotomos,íd eft diuidua uel dímídio orbe czeía uocatur;prímo fcilicet, ut nos loequímur;(uí motus quadrante confecto Sed fefellit Erafmum qg Suídas fcribit, 92: cai t£ de esviviae vrsdluero voee eBelen ubi ille per fex lunas non fex placentas , ut debuít : fed Lunarís motus fex díes accepít:nec animaduertít q mox ípfe Suídas lunas interpretatur placentas latas && rotunz das,quales noftrí uocant flaoert Ea(dem Paufanía tefle zsa&vseuocabant, ut V atínus cítat , ex quo etiam claríus ij Suida Erafmus hallucínatus deprehendetur.Solebant nonnulli etía à ztoszget zo. si&voacjid eft poft quatuor placentas,communes Ícilícet,quínto loco bouem , id eft placenitam unam 3e cornutam immolare,quanc$ frequentíus poft fex:proinde eodem fenfu prouerbíalí quintumaut fe piimum bouem aliquis proterat,nihil ínterefi. Pollux pelanos placétas à bubus díftinguít: nam díjs omníbus eas communiter immolari folítas aít,bouem uero(íd eft cornutam placentam)príuatim A. polliní,Díanee,Hecatz,& Luna. A ddít praterea pelanosà figura díctas effejutetíam boues: fed qua lis carum figura fuerít,nec ipfe exprimitinec alibi reperío,nifi quod Etymologus ínter catcra pela- ní etyma,c A zr«zdwwz vla: deriuatum confjcít,id eftà latitudine. At latitudo non figura efl, fed figu ra;;aut quantitatis potíus,accídens, Aríftophanís interpres ín Acharrienfibus, cum expofuiffet zu ziie« placentam latam fiue panem latum, qua pulte fuperímpofita immolaretur:fuübijcít scd 4€ «gx c ggud ese, vrttq 70 Aat yatoopr: stgla zr Neorot zr0tp' Euorzrid u:imirum tutíndícatet ex latís placentís huíus genes rís,alías uentrofas & íntus inanes fierí,;alías uero folídas. Empedoclem quog ferunt , cumOlym- 1o pia uicilTet equís,cp anímatís ex pracfcripto abflineret, utpote Pythagorícus,ex myrrha,thure, & aro matibus alijs bouem concínnafle,quem ad panegyrín conueníentibus difiribueritiquod paroemíze | quadam imagíne ufurparía nobís potefL,in js quz de faccaro paffim coaptarí coformaríts animad. uertímus,Celíus ex Athenzi libr MaQvóc Bie, bos ex farína confectus, Varínus, Sertabís bouem, ucl bubulcus erís,Bz9xicesthoc uelut enígmate figníficabant exilium, Síquídem quí per oftracifmi etjciebantur,ín Axgitram exulatum íbantac illic bos erat zeneus ínfigni magnítudine, Refertur in Plutarchí Collectaneís:Hefychíus teftatur extíüiffe in Phafmate Menandri, Bos ín flabulo,uide fus pra Bosad prafepe.Erafius quídemín Suída fe legífTe fcribit Bis qué: id eft Bos marínus:fufpís cari tamen uitíum effe & qvauAG- lecendum, A pud me uero certum eft, neg q &AGa^, neg; qao, fed quiin, id eft in ftabuto legendum. Nam (ic habent excufa Suídzquae nos hoc tempore ínfpexi» 3e mus exemplaría,íd& bís repetunt:fic Apoftolius Byzantíus,ficalij authoreshabenz, ramo Bexsrfoz, aoCi/cd d'& vs yis eozügse, Qui tautum flimulent multi, fed rarus arator:ín eos quí uírtutís infignia aut famam habent, fed uera uírtiteuacant, In tergore louis defedit, Ez Bucein exaltQero , íd eft Íupplex implorat auxílía, Natum à confuetudíne Scytharum,ut teftatur Lucíanus ín Toxaríde, Naim apud hosfi quís forte lefus effet, necp fuppeteret ulcifcendi facultas, ímmolato boue carnes mínutím fe etas coquebat,ípfe ín tergore humi frato fedebat, manibus ín tereum reductis.Idáy maximum fupa plicandí genus apud illos habebatur, Accedebat quícung; uellet opítularí, & carnium pertíone gua ftatadextro& pede tergorí ímpofíto,pollícebatur pro uiribus auxilio futurum , Atq; hoc fcedus as pud Scythas fanctíffimum habebatur, Toto deuorato boue ín cauda defecit, mov uzpayapy Bap eic f apap &zrexprplu:hoc eft,reliquo negotío peracto, ín extremo fine delaffatuseft, Bouí trituranti ;; 95non oblieandum,Mofaíca lex, Deuteron.a s.prouerbíj locum habebít,cum fignifícabímus dígni - efle mercedeunumqueng ín quouís labore,& íllo precipue fructu quí ex eiufdem laborís genere percipi poflit; príuari non debere, Vide fupra ín prouerbío,Bos apud aceruum, Boueuenaxí lepoa | PE 102 uadrupedibus rem, Plutarchus ín commentario de aními tranquillítate, ueluti de ré uehementer abfurda , fiuIa ta, ac prepoftera ufurpat, hís uerbis : Ovd'é y" érvdy ao6zpoi BsAousvot, ick 6 Bor Y Aye nuvuyerdp, — d'usvyue ey : oud'e yap yelqoie wo. awynvous Atv jui. Me BavovTi s unie uc d'akubiy tvavTIOUTOU. woxÓnode,.- &Aa & Berne «93 yox Unoja: bis ad 'vvxoic vrtyeiove, | INefi bos quidém ttiocém edat: Aleiphronín epi ftola Glycerz ad Menandrum, AAA várzo pA id lyi ayer | reg Uie ovd" ei Bos ui, To Mo woy Qey foa, zre&eny &y, INam ín annalibus frequenter commemoratur bos humanam uocem reddidíffe, — Vos lentem bouem ducíto, rp fcaovzw Bovyp sA«vvs; utere illorumopéra qui ex anímo faciünr Stultítía eft uenatum ducere inuítas canes,ut ait Plautus, &[Sunt & alia quedam protietbía, quz ín przceden tibus attígi;ut bulimía,buthyfía,budoro more; & qua à bolito; id efi ftercore bubulo fumüntur : de quíbus quílegerecopíofíus uoluerít, Chilíadas Erafmí adeat. De buphago tantuin nonnihiladijcía 1e mus,quanquam & fupra leonís íd efle epitheton monuerím, & dehomíné uoraciílimo dici, uíde H, b.& Arcadíz fluuium effe à Buphago lapetí filío nominatum, & Herculembüphagon uel büthoes nan cognomínarí, Athenaus libro 1o. índícat larum auem Herculi attributam à prílcis, quod & ílle fuerit ad'vluqe os atcp ítídem Bsg«yw effe uocatam.Huc & íllud pertínet;Bouein ín faucibus poríat, Bip 621 ydo Qved, in homínem edacem, ut índícant Zenodotus & Suídas, INatum;ütí confjcío(íne quítErafmus ) uelà Theagene athleta Thafio,uela Milone Croteníata, quorum alter bouem folidü (olus comedít,tefte etíáam Grzeco epigrammate, tum authore Pofidippo apud Athenzuiri i alter; üt narrat apud eundem Theodorus Hiíerapolítes, ín Olymptjs taurüm quadrímum huretís füftalí; eumd eodem díe folus comedit: Cuíus reí meminít & A, Gellius, Caeterum Hercules ut buphagüs, quod multi cíbí effet,fic & polyphagus,et addephagus, GC ab Orpheo ín eíus hymno patnphagus uo 4g catur; & phílopotes quod multum bíberet,unde et fcyphum eídem dícarunt,ut gauíam propter eda cítatem, Apud Líndios píum eft Buphagum,íd eft Herculem execrarí;quod ín deí cederehonorem creditur, fí ín eum multa conuícía dícantur, Gregoríus INaz, aduerfuslulíanum, ^ DeBuphonijs etíam multa retro dixi, Eraímus ín prouerbío Cecídís & Buphoníorum Ariftophanís uerba ín INea buiís cítat, Ap yai cl ig vla "O0 Un y cO. axaliyey &vapAgn, Kos Kuxeietos P2. Brqoviey; Crue fíc interpr etas tur; Prííca hzc fane atgp obíita canís,nec non oppleta cícadís, Ac Cecíde cum Buphoníjs: cum Auzrouud'u ín emendatís codícibus legatur,id eft quae Dijpolía refipiunt antíquiflima louis fefta, quo rum aliquoties Gyraldus etíam memínít, V fus prouerbij eft de re magnopere prííca, & ob uetuftas tem íamprídem obfoleta defuetatp, Buphonía feftum erat, Xc, Huíu(modíludos adhuc durareuíde mus apud Italos, przcípue Komanos,príícz uídelícet etíáamnum ínfaníz ueftigía,quos illí'Taureos ze uocant — (jButhus obambulat, Bsfoc zrs9:porz, de leuibus ac ftolídís dicebatur : amoribus Buthí cuíuídam athletz,qui uícít ín Pythijs ludís;meminit Hefychíus, Fíerí poteft ut ab edacitateid nomí. nis ei índítum fuerít,ut etíam Herculí Bsove:; Vnde uidetur dící pofle ín edaces quoque, Exafmus, Apud Varínum BovÜoc oxytonum legítur, & exponítur i17 tunloy wok vrxyvdoovoy ; & rurfus alibí apud eundem fic legítur, Bo/qus,óveo Bovqos ezt qorza ; qui locus apparet corruptus, Ego malím Bovfos, utapudSuídam quog;legítur. V ídentur fane Grecíá ftulto & fimplícibouis ingenio,ut Butalionis quod Etymologus alicubi ícribít,fíc etíam Buthí nomen fínxiíle, Bovd'oc,vrxed Averazro vró óuue: (lego evo) Kvayp dle 715 Box. lsd'suifuog doro Bod oc, Seleucus ínfipientem & flultum exponit, Hefychíus, 4| Anímus heptaboeus, eviccizjaDóuc apud Aríflophanem, de fortí magno& & ínuicto.INam Ho merus Aíacis clypeum hoc epítheto ínfienít, quod feptem boum tergoribus eflet obductus, atq; ob 4o íd ímpenetrabilis. Ouídius, Dominus clypei feptemplícís Aíax, Augiíaftabulum, Avyety Bzexeía, ín homínem, aut ínrem maíorem ín modum ínquínatam, Lucíanus ín Pfeudomante oftédíthuius ftabula tantum habuífTe congeflí fimí, quantum ter mille boues pluribus annís reddere potuerínt, Seneca inlibello de morte Claudfj,In quos (inquit ) fi incidííles,ualde fortís lícet tibí uídearís, ma- luiffes cloacas Augíe purgare, multo plus ego ftercorís exhaufí, Paufanías Elíacorumlibro i, pauló poft inít(um fic (críbít: Eleorum prínceps fuít Bleus filíus Eurycydz Endymiíonís filie; patre INeptu no, fiquís credat. Poflerí HAecv nomen ín HAiev mutauerunt, & Solís non Eleí filíü faciunt Augeam, ut fplendídíus de eo loquantur. Augeas ifte boum caprarumG greges tam numerofos habuit, ut magna parsregíonis propter fímum illorum ínutilís fam eflet, Proinde Herculi expurgadum illum perfuadet,fiue regíonís parte, fiue alío munere promi(fo , Quod ille mox fluuio Mínyeía ímmiflo $e perfecít, Caeterum Augeas, cumres arte magís quàm labore confecta uideretur, mercedem nega- uít: & Phyleum maiorem natu ínter filios, à que tanquam íníquus ín homínem benemeritumrepre hendebatur,eíecít, &c, Gracihanc Augíz ftabulí repurgatíonem, ínter duodecím eíus labores nu« merant.Extat Epigrammatum Grzcorum líbro i,fectíone 46. enígma clegantííffímum de numero armentorum Áugíz, Octapedes, Oxzezrd se, Scythíco prouerbío dícebantur,qui duos poffiderent boues & currum unum:memínit Lucíanus ín Scytha , Dící poterít per ocum, ín homínem qui fibi locuples uídeatur:uelín eum cuí ruftícanzfunt opes, — € Foenum habet ín cornu,longe fuge, Ho. ratíus ín Sermon,conuenít ín homínes maledicos & feroces, Inde translatü,ut Acroni placet, quod antíquítus bubus cornípetís foenum profigno ín cornu appenderetur, quofibí cauerent qui forte occurríffent.Idcp ideo fíeri folitum Plutarchus ín problematis R oman.7i,autumat,quod copiofíore 6g pabulo,non modo boues, fed & relíquee animantes ferocíant, Flíclocus me admonet utEbreorum etíam leges deboue cornupeta referam, ex lofephí Antíquítatumlib,4. Bouem cornu d ^ (fcribit ^ jo 4o $9 EEneWASLbCl 46; e DE TAVRO: M : - 5» (5 («2 5 rA (n , — UA / | zm TA. s e z Zu LASS E E E LAE Z oz sem E XN E ENS AU CLER dmm 0o » - ES I E SN za C IC AEAME EE 2/2 EEG EI WN — x m E z ES E E z E — |-34J3— 0 ES CHEESE 3 EE SIM A b UN l j qmm uum Rr M CIS c S ES Ea a m 3 v DU E 23 33 IE SA BAN E E- E x 3 zo NSSSSS E Jm ) "-—— vite p E EE E | f e O3 i z3 fj 3 //, TM » 3l SE I, 7 ? 77 z A : ' | TU. EN WT UA S )»? P 9772) f fq (COLL OU Lu ri 7, il M DUSSES T NE A s A V R. V $ bos eft ad procreandum referuatus, dux & marítus uaccarum, A ccípítür etíam j/fimplícíter pro forti boue, Vergilius Georg.i, Ergoageterre | Píngue folum príís ex- jjtemplo àmenfibusanní Fortes ínuertant tauri, Sed nos hic tantum de ptopríe dicto tau iiroloquemur,non de boue caítrato.Quacung de boue ín genere affertí potfi ünt,quorum pluríma ad tauros etíam pertínent,íam ante diximus, Girací etam ga/eep uocat, Bip 7tAeuy &oà quégysy; H ri 4 i4 — De Quadrupedibus id efl bouem marem,adultum(utáuitulo & íuuenco differat) & non. caflrratum , Ebraí tautcim uoa cant wv, alíquibouem fimpliciter ínterpretantur: Víde fupra ín Bbraícís nomínibus bouís, IVfat« thus Syluatícus taur exponit taurum,nímírum ex Arabíca díalectomnam & Chaldzitor appellat, zmabir robuftum fignificat, & per excellentíam uel antonomafíam abírím numero multítudínís, ro taurís robuftís exponitur Pfal,a3.alij caballos reddunt.Italíce toro,Giallice toreau , Germaníce ein ftier/ein wüderftier/oaes wüder/ein mummelfticr/ ein bagen , Alíiquitaurum non caftratum uocant eiit earten uel fatr, forfan à par Ebraíca uoce,quae € íuuencum & bouem fimpliciter figniff cat:alij ein bellen:nam et Angli dicunt a bulle;ut Illyrij wulbouemín genere;lídem taurum íunecz quafiíuuencum, B. Ic Taurus animaltobuftiffimum,;pracípue colli & capitís robore ualet: & fronte ualidam pugnetg idoneam habet. Cornua eís ínfefta natura dedít, Plin, Ea (f uaccís robuftíora funt , Aríftotele tefte: mínora etíam tenuíoratp cj bubus,ut Pliníus fcribit.Plura uíde fupra ín Boue ín B ,Homínes caftra tíita commutantur;ut ctíam czeterarum anímantium quacungp caftrata, [Nam & taurí,&€ uerueces fua cornuae contrarío gerunt:qp foemínze quoqp eorum contra;(j maresarmantur corníbus, Itacy if» lí maíora excifi gerunt, hí mínora, Ariftoteles fectíone ro, problemate38,Et mox írerum eíufdem fes ciíonís problemate $56.candem dubitationem foluít cur boues caftrati maiora cornua gerant , 'T'aurá potiffimum neruofi funt, & durioribus dj caftrati neruís, Cor etíam eorum neruofum efTe ín Boue díctum eft, Collopa Grací uocant pellem ín ceruíce bouís,unde colla,íd eft elutinum fít, utmox ex plicabímus capíte quínto.Taurorum fanguis fibrís refertus efl;quare omníum celerrime coít & duz 4o tcícít, AriftotEtalibi, Tauro & afíno;ínquít ínter ea quz anímal generant, craffiffimus & nigerrís — mus fanguís eft, Venenofam eius naturam,& contra eam antídota capíte 7,referemus, Arnobius li bro 7.ridens antíquorum fuperftitíofa facrifícía:INon ením placet,ínquit,carnem firebulam nomí- nare,qua taurorum e coxendícíbus demítur,Strebula authore Feflo.lingua V mbrorum appellabz tur partes carníum facrífícatarum. Taurorum colla & truces ín fublíme iactus;tígríum rapínas, c, míramur,cum rerum natura nuídj magis dj ín mínimís tota fit; Pli. In felle bouis inuenitur lapis , que Arabes Guers appellant,de quo fupra ín Cz, díxímus,Syluaticus taurífel príuatím mamacur uocaz rímeminítuideínfraínG, — «p Menfe Martío,cuícordí eft armenta conftruere , tauros comparas bít,authís fignísaà tenera etate fummíttet:ut (int alti, membris amplíffimis(ingentibus) moríbus pla cidís,medía atate (& magís qua fuuentute mínor eft, cj qua declínet ín fenium , cxtera feré eadem omnía ín hís obferuabímus, quz ín bubus elígendiís:;necgp ením alío díftat bonus taurus à caflrato,ní fiquod huic torua facíes efl;uegetior afpectus,breuiora(parua)cornua;torofior ceruíx,& íta uafta, utíitmaxíma portío corporís,uentre paulo fubftríctíore,qui magís rectus, & ad íneundas foemínas habilís fit, Columella & Palladius. Addunt alij,generofum taurum probarí,(í facíes fítmínax: fí an^ teríores pedes fortíter fígat ac terrà fodiat:fi cauda erecta; fed modice íncuruata fitifi cornua ín prom ptu adferíendum, Obteruandum eft,ínquít Varro, utboues mares femínís bonífint , quorum & forma eft pectanda, € qui ex hís orti fant,ut refpondeantad parentumfpecíem,Et preterea quibus regionibus nati funt,refert.Boní enímgenerís ín Italíaplerig; Gallicíad opus, Contra iugatortj Lía uftici, Tranfmaríni Epírotíci non folum meliores totíus Girzecíz, fed etíam Italiz , tametfi quídam de Italicís,quos propter amplitudinem przftare dicunt,ad uíctímas farcíunt;atg; ad deorum feruát 4 fuppliícía:Qui fine dubio ad res díuinas propter dígnítatem amplitudínís , & colorís preponendi, — Quod eo magís fit , albi ín Italia no tam frequetes ij quí ín Thracía;ubí alío colore paucí, Varro, «| Díuería boum genera propofuímus fupra ín Boue cap,a, Caeterum Oppíanus poéta Girzecus lí bro2.de Venatíone, ubí detaurísfcribítinon boum fed taurorum(taurí nímírum nomíne tanquam digníore omne bubulum pecus complectens)díuerfa facít genera ; && prímum Aegyptios comme morat tauros,non alíter d nos boues fupra: mox etíam Phrygíos fimiliter , qui colore fint £avüzi zs QAoy«goi 76d eft flauo & flammeo.Deínde Aoníos, Armeníos, C Syríos fimiliter ut nos fupra ex Ae- líano, Syríos quídem etiam Affyríos & Pelleos uocat, & ín Cherronefo naící fcríbítatgp hos ipfos efTe,quos Herculem Geryoniín Erythea abftulíffe fama fit, Eft autem Pella cíuíras Syríz , quae alíás A pamea,a Pella Macedonia fíc dicta,& Berenice poftea,Stephanus.Idem Cherronefum Syríz cíuí $9 tatem,ceandem A pamez facit. Secundum alíos,Pella Ceelefyríae cíuitas eft, que & Bütis uocabatur, Paufanías tame fentíre uidetur, Herculem boues ex IVMlacedoníca Pella abegifle,cumloca círca Am bracíamatg; Amphilochos Gieryonem ímperio tenuilffe tradat, Aethíopíciraurí non alij cà rhinos cerotes funt:utbcues lucí,elephantí; V nde apparet bouis &€ taurí nome ad quadrupedes fylueftres maíores díuerforum generumá ueteríbus applícatum fuíffe, Cibyratícítaurí apud Suetoníum ín Gordíanis,nomínátur à Cíbyrís.Stephanus Cabalídem urbem effe docet prope Cíbyram, iuxta dor fum Maandri,& Cibyríatas à Lydís ortos effe, quí regione illà occupauerint. IMemínit etía Strabo, 3o Vita bubus feemínís quindecím annís longíffima, maribus uíginti-robur ín quimatu,Plin. Grz cis facríficaturís morís erat,tauros explorare farína appofita.INà íi euftare abnuiflent, concípiebant 6o índe,haud ualere fatis,Calíus, Laferefilphío cauernís dentíum ín dolore índí cera ínclufum, Plín£ us non fuadet;quoniam tauros ínflammet naribus illum, & ferpentes auidiffimas uíni admixtum | ) rtumpat, Taurus C. Lib. L. Io5 rumpat,Si tautís oleo rofaceo nares inuncte fuerínt,obtenebrantur, A frícanus ín Geopohícis. Cos ire tammares,tumfoemínze anno ztatís prímo peracto incípiunt,quoad facultas fit procreandií: ues rum quod magna ex parte fít,uel annículí, uel nacti octauum meníem V enerem adeunt, Sedením . quod maxíme confeffumhabemus;bímatu generant, Ariftot.Qui quadrímís mínores funt (quíane. num fecundum non attígerínt, Dídymus)maíoresQ dj duodecím annorít ;prohíbentur admíffura:' illi, qaoníam quafi puerílí aetate feminandis armentís parum habentur ídoneí;hi, quía fenio funtef, fcetí; Columella.Idem de uaccís íntelligendum eft, Dídymus , Generatíionem quadrímí implent, & fíngulís denz eodem anno traduntur, Plíníus, Taurí duo fufficíunt matribus feu matricíbus feptua | einta;uíde fupra ín Boue cap.s, Duobus ante congreffum menfibus cumuaccis tauri pàíci non de o bent:deínde admíttendi funt,nec impetus eorum coércendus,Sunt autem explendiherba, Cyuod (i * pafturanon fatís effe uídeatur, cícera, autorobos , authordeum macerare ; & eis offerre conuenit, Dídymus, Tempus admí(furz optímum,medíum uerís. Neq» ením omni anní tempore V enerís lí bidíneflagrat,(ed decurfo breuiter lafcíuí ardorís fpacío, alíás fem per tandp ratione quadam & mo; :do feá coéundo abftínet.Salax míníme ínter mares bos eft, Arí(tot, Poft conceptum uaccz, nunquá cum ílla coít. Quamobrem Aegyptíj uirumfortem eundemá temperatum fígnificaturi , taurum ín- *egrzeualetudínís píngunt, Horus, Taurí non Íxpíus dj bís die íneunt,Plíníus , Seniores necf.: píus «quídem foemínam eandem, eodem fi uperueníunt díe;nifi ex ínteruallo, Atíuniores,& eandem f: pia .us cogunt, & pluries petuntac füperueníunt;uígore fue ztatís;Aríflot, Taurus tanto ard oregenitaà lem neruum contendít ad uaccam adíunctus,ut fine motu ullofemen emittatiac fià muliebri eenitá &o lí neruus ín alíam corporís partem aberrauerít,uaccam rígidíffima íntentíone uulnerat, Gyllius ex ^ Horo Apollíne.Bos uno ínítu ímpletiíd&y meríto,agít enim tam uehementer,utfoemina uíx tolerás fuccumbat, Aríftot, Taurorum ceruorumip foeminz fm non toleranttea de caufa íngredíuntur ín conceptu;Plín, Boues laboríofius cj equi coéunt,Aríftot.Sí forte conceptío pererrauerít , uícefímo poftdie marem foemína recípít, Aríftot. uel repetít,ut Plíníus, C) uod fi taurí ad coitus torpefcat, cau dam ceruínam urens & conterens, atqj leuígans cum uíno,pudendum tautí atcy teftículos ungíto: confefiími uel ad ínfaníam ufq; pruriet ín Venerem.Quod quídem haud ín taurís duntaxat, fed é íam ín animalibus cxterís,in ipfo homínum genere finiliter ufu ueniet. Soluítautem prurítum il Jumexorbítantem,oleum ínunctum.Iam uero polyfpertmos,polygonusá; uocata herba;animalía ip fa reddet multís numeris fcecundíora, Quintilij,Ego unam & eandem herbam utrí(que nomínibus 3o iftis intelligo:Q uandi cratzogonon quoq diuerfamá polygono herbam , & polycarpon appellarí, & foecunditatem augereínueníam, qj "laurustempore coítus tantum cum fcemínís pafcítur, cae terosq; oppugnat mares:temporíbus czterís mares ínter fe couerfantur : quod coarmentatí dícítur, Iam Épírí prouíncíz tautí £epíus trímeftri temporís (pacío non apparent, Aríftot. Per libidine tatr- riefferantur,ut etíam aríetes, hírcí.Qui ením fuperiore tempore foctj fügí concordía pafcerens tur,coitus tempore dí(Tídent,& alter alterum líbídinís rabíe inuadít,Idem, Coit quí uícerít: cum ís - Venere íam debilitatus languerít,aegreditur uíctus dlelanguentem, & plerung, fuperat ; Arífiot, . "Hanc taurorum concertationem elegantíflimus poéta Oppíanus lib, 4. de Venatíone pulcherrímé »xdefcribit,quem locum utà Petro Gyllío translatus & A elíani hífloríze de anímalibus híftoríz infera .. tus efi huc apponam.Sequítur (ínquítut dícam,quemadmodum prouaccístaurorum maxime ríe 4o ualis & perpugnax natío;acerríme ínter fecertet, Vnus praftantíílimus ín minorum taurorum & » Waccarum armentum domínatur.Hunc magnum regem perborret grex armentorum corníbus at^ matum;uacca hunc marítum fuum ímpotenti ferocírate exultantem ,€o maxíme tempore tíment, ; cumdíueríorum armentorum taurí alij ín alíos mugiunt,& ab relíquís feparatí, ceruícem íactantes . nter fe minítantur, Tum fane utrín qouehemes ínftat pugna,Prímum inteflo obtutu ínter fe íntuen »tur,atg; agreftí íracundía ardentes,ignem naribus fpírant,& terram pedibus fpargunt, & puluerue- lentaíaciatíone,& martíali fpírítu conrentíffime uociferans uterque prouocat alterum. A c pofteactg tübaíígnum dederunt,ad pugnam acerbam effrení impetu ruentes, ínter fe mutuís uulneribus cz ; dunt.Et quemadmodum ín pugna naualí duze praftantes naues permultis militibus armatís fulgen - tes,& uehementi uento & remís propul(z ,contrarfjs prorís roftra ínter fe mutua allídunt,& eoncre jo pantarmís, & ftrepítu uírorum:fic taurorum ín coelum randíu fonitus fertur concurrentíum , dum - eorum alteruter ex certamíne uíctoríam retulerit. V íctus cum dolens de pugnaá fe male pügnata, . tum uerecundans ín armento comparere,ín fyluam profícífcítur,& feparatim à caeterís paícítur, ac / £n montibus alíquandíu fe tanquam athleta quífpíam exercet, dum collegerít ttíres , quibus cumfe ' confirmatum fentit,ftatím uociferatur;adeó ut fylua ad eius mugitus uehementer relonet: Ac pos . fleacj ualídiorem fuum cj hoftis mugítum effe perceperit, iam robori furo cótidere incipit, & ad prze líum deícendens; facile ante wíctorem uiíncít, ut quí paftionibus fe exercuerít , & remotus ab omní ' Venere uirium eneruatríce uixerit, Hactenus Gyllius ex Oppiano : INos pauca círca pofiremam ; partem Grracís collata emendauímus, Kem eandem Vergilius Georgícorum líbro s, tanta uirtute , poétíca defcribít,ut temperare mihi nequeam, quín ea quogpoperínofiroafcifcam: — — 6o Sednó ulla magís uires induftría firmat, (al'feruat) Q; Venerem,& caciftimulos auertere amorís: ' | Siueboum,fíue efl cuí gratior ufus equorum, Ag ideo tauros procul,atq ín fola relegant . Pafcua;poft monté oppofít&,et trans fluminalata: Aut íntus claufos fatura ad pracepíaferuant, DRLIEE IoÓ De uadrupedibus Carpítením uíres pailatim;urítipuídendo ^^ —Foemína:nec nemorti patít memíniffe nec herbe; Dulcíbus ílla quíde illecebrís,ettépefuperbos ^ Cornibus ínter fefubigit decernere amantes, Pafcitur ín magna fylua formofa íuuenca: Illí alternantes multa ui prazlía mifcent V ulneríbus crebrís;lauitater corporafanguís: Veríatp ín obníxos urgentur cornua uafto C gemítutreboat fylue& etmagnus Olympus; INec mos bellantes unà ftabulare:fed alter V ictus abít,longeG ígnotís exulat orís: Multa gemens,iígnomíniam,plagast fuperbi Víctorís,tum quos amifit ínultus amores: : Et ftabula afpeciansregnís excellit auítis, — Ergoomnícura uíres exercet; & ínter . .Duraíacetpernox(al perníx) ínfirato faxa cubili, Frondibus hírfutís,et caríce paftus acuta: Et tentat fefezatcp irafci in cornua dífcit, | Axboris obníxus trunco,uentostp lacefTit Ictibus:& fparfa ad pugnam proludít arena, — — 4e Poft ubí collectum robur, uírestp receptz, Sígna mouet: przcepst oblítum fertur in hoftem, - Fluctgut ín(al'uti)medio ccepit cü albefcere póto Longíus,ex altotp finum trabítzutiyuolutus —— Adterras,íimmane fonat per faxa;nec ípfo Montemínor procumbít:atíma exaftuat unda Vortícíbus,nígramQ alte fubíectat(al, fubuectat)arenam. —.— Plura uíde infraín prouerbio, Abijt & taurus ín fyluam, Quam acute taurus audíat uaccam tempore libidinis mugíentem,& fpatio uel longiffimo accurrat,ín Bouefupra dictum eft cap... Girciafferunt, fí mares crearíuclis,finiflrum tauríín coítu lígandum effe teftículum:fí foemínas,dextrum:tamé tauros díu ante abftínendos (V ea nere)ut cum tempus eft acríus ín caufas dilati feruoris íncumbár, Palladius ín Martio: & Afrícanus, ín Geopon.Grzcís:quí & haec addít: Vt mafculus nafcatur,fpírante Borea quídam congreffus prae parantutfoemína,Auflro, Sí taurípoft coitum ad dextram partem abeant, generatos mares effe 4 | tradunt.íí in luam, foeminas;Plíníus;& Horus ín Hieroglyphicis, Quamobrem Aegypti, inquit, :. mulíerem quz filíam pepererít,fienifícaturi, taurum píngunt finiflorftm refpicíente:fin filium,taue - rum quí feuertatdextrorfum, | In Gallía círca Giratíanopolín mulí uelínníi genus naíci audio ex : aíina & tauro, quod uulgo íumar appelletur, Apud nos etíam uiros fide dignosaffirmantes audiui, uifum fibí equ& ad pedem montís Spelugí(ut nos uocamus)ín Rhattía ex equa & tauro generatum, D, M ; Taurís ín afpe&ugenerofitas,torua fronte,auríbus fetofis,cornibus in procinctu dimícatíonem pofcentibus,Sed tota cómínatio príoribus ín pedibus ftat, íra glífcentealternos replicas, fpargensás ín altum harenam, (ínfperfo puluere ad luctam procínguntur,Plutarchus) & folus anímalíum co ftímulo ardeícens, Vidimus deímperío dimicantes, & ideo demonfiratos rotarí, cornibus cadentes go excipi,iterumdq refurgeremodo íacentes ex humo tolli,bígarumaetíam curfu cítato uelut aurígas infiftere;Plínius, Tauri animofi,íracundi,furibundid funt.Sanguís ením eorum fibris refertior eft; quareomníum celerríme coít & durefcít, Aríftotel, Contra, quorum fanguís tenuís & fine fibrís efr, utleporís € ceruí,tíimida funt.. Cur taurus iratus coflas per caudam uerberet, ín Leone quí ídem fa citexplícabímus, Taurus nífi caftretur ferocít & infeflat cornibus:ad iracundíam facilis, praecipue fiprouocetur, Extra armenta folítaríus fere;non longe tamena uaccís paícít. Taurum color rubícun dus ad íram excítat,ut amplíus ín Philología dícemus,INon eadem ín tauros ( qua ín uaccas ) exere centur ímpería,qui freti uiribus per nemora uagantur,liberosQqp egreffusredítust habent:nec reuos cantur,nifi ad coítus foeminarum : Columella, cum dixiílet de uaccís crepuículo reuocandís fono buccínze, A nímalia fortía grauíorem habentuocem, ut taurus & leo:timída acutam, Arífloteles ín 40 Phyfiognom.INos ín boue fupra,ex ipfo etíá Aríftotele, docuimus taurí uocem acutíore effe quàm uacca, Proinde íllam hoc ín loco comparatíone aliorum anímalíum grauem dícemus, non ítem uac ce.Cuí obiectioni forfan utoccurrat;mox addit; V erum praftíterit fortaffis non ex acumine autgra uítate uocís,anímal címídum autforte íudícare:fed ualídam uoce fortíitudínis,remifTam & ínfirmam tímídítatis fignum faciemus, evuoad'a,íd eft anímofa funt,quorum craffa € plena ceruíx efl;referun tur ením ad tauros anímofos, A ríflot, ibidem, Taurus anímo íncítatus,eo impetu cornibus appetit, ca impotentís aními effrenatione fertur,níhil ut eum, neg; bubulcus, neque metus ullus reprímere queat. Atquí eum quídem ipfum homo fiflít,atcy ab impetu contínet, (í dextrum ipfius-genu fafcía. deligauerit,Aelíanus, Hiínceftforte quod Rafis (cribit;bouem ferum (i fune laneo ligetur,manfue fcece, Caprífícus tauros quamlibet feroces collo eorum círcundata, ín tantum mírabíli natura come $9 peícít,ut immobiles preftetPlíníus, Huius reí rationem Calíus Calcagnínus ínquiírít Hbro. epiftos larum, Gyllius ex Plutarcho cítat fíad fícum ( non caprificum utalijjalligetur,manfue(cere.Ego de captífico intelligere malím : INam & caules caprifici, fí carni bubula ínter elixandum addantur , ut Pliníus alibifcribítymagno ligni compendio eam percoquunt, Homínem nouiflIima calamitate cafti gatum defignaturí Aegyptij,taurum píngüt;caprifíco illigatum:híc ením cum mugít, fide caprifico ligetur,reddítur manfuetus,Horus Apollo, €[Mithrídates Pontícus cum fomntim caperetfuicor porís cuftodíam non modo armís & fatellítibus excubítoribus commiíttebat: fed & tauro & equo & ceruo,quos manfuefactos habebat. Ií ením ad cuftodíam eíus dormíentís aduigilantes,fi quís accede ret illius fenfum ex ipfarefpiratione quam mox percípiebant;atty ílle mugítu,alter hinnitu,alíus fua propría uoce,euma omnoexcítabant, Aelíanus, qj Taurum urfis aperto Marte aggredítur, cons 6o . fertaíam pugna,fternit ferefupinum,dumdép taurus ferire conatur,ipfe fuísbrachtjs amplectíturcor nua;oremoríum armis defigít; profterníti aduerfaríum, Ariftoteles, V rfi tauros,ex ore cornibusqs | | eorum laurüs..E.F.G. [ib bL 165 "eorum pedibus omhiíbus fufpenfi, pondere fatigant: Necalterí animalium ín maleficio flultítía folee Yo i 40 'tior,Plin, Taurí folentdíuerfi afliftere clunibus contínuatí, & cornibus facile propul(are fupos; Varro. Taurícaterís animantíbus fatís manfuetos fe prabent, praetercp illís , quze rapaciítate alías adoríuntur,Has uíríbus coníunctís fpe impugnant; X línguas ín certamíne exerunt ; Author oba fcurus, Tauro & afinó aduerfarius eft coruustquippe quí aduolans feríat,et eorum oculos laceret, E, | - Boum cortjselutínum excoquitur,taurorumd pracípuum,Praftantíffimum fit ex auribus tatr rorum & genítalibus:INec quícif effícacíus prodeft ambuftís, Sed adylteratur níhil aque, quibufuis pellibus ínueteratís,calciamentísip etiam decoctís, R hodíacum fidelíffimum,eotp pí&tores & medi, ccutuntur.Id queg; quo candídius,eó probatius.INígrum & lignofum damnatur; Plínius: Et alibi, Ichthyocollam(nquít)quídam ex uentre pífcís eufdem nominis,non ex corío fierí dícunt; ut elutí- num taurínum, Collan,íd eft elutínum,alíquí xylocollan uocant, q» iínlígno ferrumínando eius (ít uíus;altj taurocollan,Probatíllimum R hodíum eft, Ex boum coríjs confícítur,colore candído, & lu cem iranfmíttícníerum deteríus, Díofcorídes, Daedalo inuentorí prater ferram,afcíam,perpendícu lum;& terebrum,glutínum quog; debemusttefte Plínio)quo tenaci nexu hzererent fimul qua alía ratione confungi aptíus non poterant, Ineft coríjs omnibus mucofüs lentor, alijs minor , alijs copío- fior,ut ín bubus:ex quo glutínum faciunt.Fabrí affirmant,ubí conglutínata funr lígna mínus fran gí, quám ubí contínua,Collopa Girzcí uocant pellem tauríne ceruicís (uel partís inferíorís ít cer. uíce)unacum pínguedíne adhzrente,unde prífcíi collabos faciebant, Alij fuum & boum duríora co ría círca collum ínterpretantür,unde collabí fierent, Sunt autem sxs2haCo fidium epítonía;íd eft claui culíín cíthara, quíbus íntenduntur & remittuntur fídes.Kne 79 Boc, pellís ín dorfo bouts,ande glu ten contíicíebant, KO, coríorum quzdam fegmenta ex quibus glutínum coquitur, Syluatícus tría- felaícum(nefcío qualem uocem, crediderím autem à taurocolla corruptam)eluten taurínum expo nít,Deglutínandí ratíone docet Plíníuslibro 16.cap. 45. Glutínum uulgare e pollínis flore tempera- tur feruete aqua,mínímo aceti afper(u.INà fabrile gummíst fragílía funt,Plín,Et alibí,Scammoní& Gnquíblaudatur Colephoníum, Myfium,Prienenfe:fpecíe autem nítidum & quam fímilfimum tau $4 4o jo rínoglutíni, «| Taurorumfelle aureus ducitur cclor,Plíníus:Hermolaus addit, zeramentís atque pellíbus,qualía cholobaphína cognomínant, XoAsqa 6 xoAsQaGivu rto J9P Gu P arm eeerp 6c Amo: T Ju Gel eis Ge Pollux.Et Plínius alibi, Tauríno praecipua potentía,etíam ín zre,pellibus& colore aureo ducendís, . (' Tautea,fcutíca ex corío bubulo:Iutrenalís-Sat.6, Tautea punít Contínuo fle Xxícrimen facínusQpcapillí, €f IMalthze calídaríze ad balnea compofítío huiufmodi eft, Sanguínt tau zíno & oleo florem calcís admiíce,& tímas coniunctionis obducito. ltem ficum, & pícem duram, & oftreíteftas ficcas (imul tundes, Hís omnibus functuras diligenter adlínes,Palladíus libro ;. Tít, 41; Ex eodem frígídarize malthae compofitione,qua cum cxteris fanguínem bubulum recípít, fupra po fuímus ín Boue,Eft (né malthís aptus bubulus fanguís,quod dj caeterorum anímalíum crafiior lit; & cíto co£at duretur&s praecipue taurínus,quí eo nomine etíam ínter uenena eft: ideoQ ís calídaríae maltha,ubí craffíor et fírmíor matería requirítur,frigidaríze auté bubulus fimplíciter addírür, «| E. pigrammatum Gracorumlíbro r.fect;ss extatepigramma Philí ppíín tauros, quí trahebant naues, -. Tautís Aecyptij uefcebantur,uaccís non ítem,ut fupra díxímus,Hircorum cato tum ad coquen dum,tum ad fuccum bonum generandum, eft deterrímathanc fequitur, arietum: poft, taurorum, Porro ín js omnibus carnes caltratorum funt praftantiores:uetulorum autem peffimz , tum ad co quendum,tum àd fuccum bonum generandum,;tum ad nutríendum, Galenus libro 5,de alímento- rum facultatibus, "m ^ ..G. A | Serpentíum fenectus ín pelle taurína adallícata fpafimos fierí prohibet, Plía, 4| T'auríni cornu Ícobs cum aqua pota,fanguínem proffluentem fifiit, Galenus & KR afís, Similiter (umpta uentrís etíz profluuium fxpenumero cohibet, Galenus, Taurini cornus ueterís ex parteíma cínís, ínfperfus pos tioni aquaaluum fiftit,Pliníus, Tauri cornu combures eo loco ubí ferpentes fuerínt, & ftatím fuis ent,Sextus & A eículapíus, . q| Sanguis taurínus diíícutít mollitG durítíes cum polenta illitus,Dio Ícorídes.Panos & apoftemata ín quacungp parte taurínus fanguís arídus tritus dí(cutítPlíníus: qui ídem etíam de bubulo fimplícíter eodem ín loco tradit, Galenus de medicam, fímplícium uiribus lia bro to.cap.A.reprehendens cutíofirm ufum ex fanguíne anímalium quorundam,quorum loco facis liora paratu alía & praftantíora medícamenta habem us; Vrlerumünquíofanguis,fi abfceffibus ím ponatur, fierí poteft ut concoquat.Adijcíam uero etíam caprínum,hírcínum,taurínum, LícerG tibi, fi uoles,praterítisfexcentís medícamínum parabilium,quibus concoqutitur abfceffussurfos, tauros achírcos mactare;quolíbet fcilicet ufutINec ením quílpíam femel ímpofíto ín pàrtem medícamento; promíflum eíus exigetinec etíam fi refrixerítut íam €ogatur. Taurifanguiís ferpentes necat, Aefcu: Tap. Maculas omnes illius de facie tollít,Sextus & A efc ulapíus.Calídus offa fracta fometat,Inriomí: $0 natus;fortélegendumferrumínat, Sí ( anguísrefjciatur,efficacem tradunt bubulum fanguíriem, mo dice et cum aceto fumptum:;INam de tauríno credere temeraríum eft; Plin, Taurínus fanguis arídus tritus contra parotídas predeft;Plín,Magnificant quídam adueríus podagras fanguínem taurí pet ^ 108 uadrupcdibus fe, Plinius, Arídus cum cotyledone herba phagedanis & fiflulis immittitur, Plintus. Antidota aduer fus taurínifanguínís uenenum, ultimo huíus capítísloco proferam, — «| Taurínz pínguedinis fre» quens medícís ufus eflquamobrem quomodo ea pra paretur,& odoramentís ímbuatur , repetà hic ex Diofcoríde,prafertím cum ad aliorum quog anímalium pínguedines ídem apparatus ex sequo pertíneat, Príuatím(ínquít)taurorum píngue fic curarí debet: R.enibus.euulfum píngue profluente. amnís aqua abluiíto,detractísip tunícis,fictili nouo, poft exiguum falem ínfperferís,liquefacíto:dea inin nítentemaquam excolato,&€ ubi concrefcere ceepít,manibus iterum confrícando uehemenrer lauato,aqua fzpíus ínfufa refufatg, donec quamoptíme elotum uídeatur,rurfus ín olla cum parí mo do uíní odoratí decoquíto; & cum iterum efferbuerít, dempto ab ígní uafe , ibídem finito pernoctas re:poftrídie fi erauíter adhuc oleat, noua olla repetítum,uino odorato perfundatur; eadem qua prí 4s us fíant;dum omne uírus euanefcat.Collíquatur & fine fale , praefertim affectionum earum caufa, quibus fal aduerfari folet,fed íta paratam non magnopere albefcit,Eodem modo pardorum(z«;4 &« axay,id eft pantherarum,ut etíam Pliníus habet, & capítís in Díofcoríde títulus) ac leonum pinguia. curarí oportet; n Graeco addítur,& aprí,& cameli, & equí;& fímilía ; quae uerba interpretes omíts tunt, eam nimírum ob caufam quod ín título capítís non habeantur : Plíníus tamen cameli adipem fimilíter curarí teflatur)Hxc Diofcorídes,ex quo fupra etíambubulífeui curatíonem feorfím dedi mus,INunc eademdere Plínium audíamus:Que ratío adípis(inquit) eadem in hís quae ruminant, feuí eft;alijs modís non mínorís potentiz.Perficítur omne,exemptís uenís aqua marína uel falfa Ios tum , mox ín pila tufum, a(perfum marína, Crebro poflea coquítur , donec odor omnis aboleatur, Mox affiduo fole ad candorem reducítur. A reníbusautem omne laudatiflimum eft , Sí uero uetus 4 reuocetur ad curam,líquefierí príus íubent;mox frígída aqua lauari fzpius,deín líquefacere affufo uíno quamodoratíílimo, BEodemdy modo íterum ac [zpíus coquunt, donecuiírus euanefcat , IVlulté príuatím fic taurorti,leonumá ac pantherarum, & camelorum pínguía curarí iubent, V fus dice zur fuíslocís,Plíníus, Caeterum odoramentís íimbuendí,taurínum & uítulínum necnon cergínum píngue,& eiufdem anímalís(cerui)medullam,ratío hzc eft.Píngue quod odoratii reddí debet, dems ptís,quo díxímus modo,membranís,elotum & uíno quamodoratíílimo,nulla marís aqua diluto,fer uefactum,pernoctare finíturzalterum íd genus uínum eadem menfura ínfunditur,colliquatur,et ex quifitecolaturznouemqg eíus hemínís, iuncí Arabíci feptem drachma adijciuntur , Quod fí ipfum odoris fragrantíoris fíerí uoles,quadraginta floris eiu(dem drachmae, cum paribus palmz,calami, &. cafiz modís adduntur, & xylobalfamí,afpalathi fingulee drachmae,cínnamomi,cardamomi , & nar- 3o dí,fingule uncic, Omnía exactíus tunduntur,&affufo uíno odorato,ín uafe operto, quod firpra car bones firmíter collocatum fit ter efferuefcunt, & femoto ab íígni uafe ínibi pernoctiat: pofitídíe ui^ num effunditur, aliuddp generís eiufdem adijcítur:ter fimili modo bene conferuefcat: deinde matuti nís exempto adípe uinum effundatur:& abluto uafe,fí quíd mo fubfidens haefít,detergatur : pofire mo eliquatum píngue & excolatum, ad ufus.recondítur.Hoc autem modo odoramentís imbuítur, uod antea curatum eft;uerum ante dícia príus infpiffari folent, quo facilius fíbí odorametorum uí res adícífcant.Itag; affumens quodcung; horum uoles,cum uino feruefacíto,tmpofitís unà myrtí ra mulís,ferpyllo,cypero,ítem afpalatho pleníus tufo:alíquítamen ad hunc ufum,uno duntaxat horü contentí funt:cum autem ter efferbuít, exemptum leniter, & línteo colatum , aromatís , utí expofiz tum eft,ímbuítur, Hactenus Diofcorides, fNunc de adipís fiue feui tauríní facultatibus, ín eenere 4o primum agemus ex Galeno:deínde partículatím ex díuerfis authoribus, Gralenus ígitur libro ii. de Íimplícíum pharmac, facultatibus cap. 4. Taurorum adeps(ínquitfuillo multó calidior eft & fíccis or, Hoc ínterím addendum,marem foemína effetum calídíorem,tum fícciorem:marem autem caftra tum adfímilari foemínze,uelut quícquíd íuuenilís eft etatís, Et ínter íuuenílía foemína mare humia díor eft; & mínus calída,Síc & adeps uítulínus tauríno mínus tum calídus eft;tumficcus, Caterum quanto ficcíor calídiordp fuillo eft taurínus adeps,tanto fuperatur à leoníno,Itagj tandj ín medio có: fiftens,meríto utríg; medicamentorum mífcetur generí, & ei fcilicet quod fcirrhofis medetur : & eá quod phlegmonas concoquít;cuíufmodi eft tretrapharmacum quod uocant,ex cera,refína, pice , & adípe conftans,INam fiue ín hoc taurínum, fiue uítulínum, iue hírcínum,fiuecaprínum , fíue fuillá indíderís, femper puri mouendo aptum,& concoctoríum medicamen effecerís, l'aurínus tamen fof $9. foribus & mefloríbus,& omnibus carnem duram habentibus, fiueob naturalem temperiem ,fíue — ex rationeac forma uítze,magís conuenít, Hzc Galenus:& alía quzdam de adipe ín genere: quibus explícatís reprehendit illos quí aftríngendí uocabulo apud Girzcos abutuntur : ex quibus etíam Díoícoridesnon recte caprínum adípem fuíllo magís aftríngerefcribítiitem taurínum,bubulum,& uítulínum aliquantum aftríngere ( quandj pofteríorís huíus dicti Galenus illic non memínit) cutn potíus aliquid calorís & acrimonia habere dicendum ei fuíffer:& caprínum fuíllo acríorem effe, € — - calidíorem ficciorem&. — «j V.íncitmaculas ín facie taurínum feuum uítulínümue fel, cumfemíne — | cunílze,ac cínere € cornu ceruíno;fí canícula exoríente comburatur,Plínius, Sepum taurí cumres fina & creta Cimolía impone,omnem durítíem difcutit, Sextus: A efculapius fimiliter, nifi » pro cre | ta Címolía ceram habet:quod magís probo,cum ad Gaalení íam dícium tetrapharmacum accedat, £9 A1borumrefínz panos & fimilía cum feuo rauríno & mellefanant,Plin, Parotídes míro remedío | comprimít adeps urfinus,parí pondere cum feuo tauríno & cera peumíxtus,atgp adpofítus, dia. ^ laurus. OG. | Lib. IL. ioo & Marcellus, Ruta emendatuitiligines,trerrucas,ftrumas, & fimilia , cum ftrychno S adipe fuillo | actauríno feuo, Plinius, Ad foemínarum firumas cínís afpidum cum feuo tautíno imponítur, Plín, Podagrís medetur urfínus adeps,taurínumüp feuum,parí pondere & cera: addunt quídam hypocí fihidem &€ gallam,Plín,Medícorum alíquí axungía ad podagras utí íubent, admíxto anferís adipe, tauroruma (euo, & cefypo,Plín, €«j l'aurína medulla tertíoloco poft ceruinam & uítulinam lauda tur:ifequuntur eam caprína & ouilla, Diofcorídes.Ex medullís optímam femper expertus fum cera uínam,deínde uítulínam,A t hírcorum et taurorum,tum acríor eft;tum ficcíor.Itags drities fcírrho fas emollire nequít,fi qua etíam memoría manet eorum,quz ín quínto libro de hís funt prodíta,Gas lenus defímplícib.n.3. Taurímedulla ín uíno tríta & potata;tormínofos emendat,Sextus:A ef:ufa Io píus non tormínofos habet,fed tremulos,quod forte magis probandum eft, cum Rafis etíam ad ner uorum contractíones ea utatur,quanc forís iliíta;bís werbís:IMedulla taurí ad ígnem líquata , fí mí« Íceatur quarta pars myrrhaerubentis,& olei lauríní tantundem,manusi ac pedes ínungantur dílu culo & uefperi,neruorum contractiones foluít,lenítqs artus. Glírís pingue, & gallínz adeps , & mes dulla bubulína;uel taurina,líquefacia tepensQp,ínfuía auribus plurímum prodeft; Marcellus, |. €| Taurinumfel Díofcorídes ouillo, fuillo,hircino atgy urfíno prafert:& poftea , Vrfinum ( ina quit)ouillumue,eadem tauríno poteft, fed mínore efficacía.Galenus de fímplícíum pharmac, líb, ro, Ccap.1s. Taurorum bilísiinquíocalídior & ficcior eft; boum caftratorum,Et quorundam ego tauro rumbilem uidi cceruleam, flaua nímirum fuperaffata ( quod ob nimíam fatígationem , & fitím fa. memi cóntíngít)quam medicamento praeparando íníjcí uetuí,Facile autem eft ex colore conijces to re, quodnam(fel calídius acríustp fit, quod cotra. Taurínum fel mífcetur cum melle uulneraríás em Bro dericitó medícamentís quz forís ínunguntur,Diofcorid, Melle míxtum ulcera maligna fanat,R.afis, V Icera caetera fanantur felle tauríno cum cypríno oleo , Plíníus cum de ulceríbuscrus rum X tíbíarum paulo ante locutus effet,Contra phagédaenas cum melle utilíter ínungitur , Diofc, Phagedenis& fífiulis ímmíttítur cum fucco porrí aut lacte mulierum , Plíníus, Ambuftís prodeft fel taurí,Plín,lllítum fuper fimíz morfum;petfanat;Sextus, Vlcera ín capite tandj propríus morbus pracípué infantibus na(cuntur,fed & tiros & mulieres grauiter moleftant hec ergo felle taüríno cum aceto tepefacto ínlíta,efficaci remedio fanantur, Marcellus, Míxtum cum nítro & uíno & oleo, quod fatis fit,ulcera capitís uel feruefcéntém fcabíem fanat, Marcellus. Alopecias felle tauríiio cuta ' Aegyptío alumíne tepefactis illínunt;Plin, Cum nítro cretáue címolía ;lépras furfuresc efficaciíliz 3o me exterít, Diofc. Fel raurí uel afiní , utrumcp per fefe aqua ínfractum, euítatísqy folibus ac uentís poft dettactam cutem, maculas ín facie uíncit, Plín.In faciem íllítum, lentigínes purge t. Comítíalía bus datur feuum caprarum cumfelle tauríno parí pondere decoctum, ín follículo fellis recondit, íta neterram attíngatpotum uero fub líimíne ex aqüa,Plí Alcheron,íd eft duram lapídis ínflar fubz ftantíam,quz ín felle bubulo reperitur, comitíalibus prodeffe, X acíem oculorum protnouere, ac ne - quíd humorís ín oculís collígatar prohíbere,fupra ín Boue docuimus ex Rafi: Quod fi defit alche« ron,fubftituetur eí fefquídenaríus de felle taurí níerí,éodem authore.Felle taurí cum ouíalbo coliyz ría fiünt;aqtag díffoluta inunguhtur per quatríduum;Plín, Cum mellé € balfamo oculerum uítía curat, Aefculapíus Ego,ut apud Sextum reperítur,potíus legerím,hoc modo: Cum mulfo & melle Attico inunctum , fuffufionem & caligínemoculorumíanat. — IMulfo ínfufum, & aüribus ínftillas |o tuim,fanat earum dolorem, Sextus, Aurium dolori & uítfjs medetür precipue fel raurínum, cum por rifucco tepiduim:üel cum melle fi fuppurent:contraQp odorem grauem,per fe tepefactum ín malí co rio, Plín, Sanat purulentas aures,& ín hís rupta,cum capríno humanóouelacte ínflillatum , Diofc. Purulenta & obtufxatirículae & dolorem toiles; & auditum confírmati(Timü reddes, fí príus eluas eam lafere cum recentí capríno aut imulíerís lacte permixto , deinde iriflilles tepidum fel taurínum «um oleo cedríno equís portíoníbus misto, Marcellus.Fel taurí confert ülceríbus ín aure recentíe bus, Auícenna,Sí duz ueltres guttz eíus inftillernitur aurí tínníentí,conducit; R afis. Cum porrí fuca cofibilís aurium medetur;Díofcor.Effíca babetur & capríno lacte collui dentes ; uel felle taurino; .* Plín.Contra angínas cum melle inungitur,Pliníus & Díofcor.Melle permíxtum & extrínfecus fau cíbus appofítum,uel pro unguíne inductum, atigínas efficacíter fanat, Marcel Fellis taüríní, falís, a» jo cetí,mellís,oleí uererís,zquas partes in unum mífcerí oportet, & cum opus fuerit pínfia perfricare .. fauces díutíus laborantes, Marcellus, Bubulí lactis decocti potus,ínter coelíacorum & dytenteríco» rumtémedía numeratur:dyfentericis addi mellís exiguum pracipiunti& fitormína fint, cornus cer 'uiní cínerem;aut fel taurínum cumíno míxtum , & cucürbíte carnes umbilico ímponere, Plinius, Ad lumbrícos egerendos felle rauríno madefactam lànatn umbilíco adpone, Marcellus , Sedís uítia ufa ad cícatrícem perducit, Diolcor. Sedis uítijs praeclare medetur ín línteolís concerptís ; rímasdg perducitad cícatrícem,Plín, V Iceribus aní prodeft, Auícenna, Quiíocclüfashaemorrhoídes taurt nofelle aperíunt;íjs interdum ímbecillum,ínterdum uero fupra cj conueníebat acre appatuit:facile - autem ex colore quodnam fel tehementíus,quod remiíTius fitydífcernetur, Galenus, In Jana colle tum, & fuppofítum ano,uentrem foluít;Idem facit & infantibus fuper umbilicum pofítiim,& lums o btícos proijcít, Sextus. Cum abfinthío trítum ac íubditum paftíllo, aluum foluít; Plinius. Malagma purgatoríum ad paruulos;fi ob ínfirmítatem potionem purgatoríam bíbere;aut fuftíneré no poflunt: Lupínos crudos ficcos ín ollam nouam míffos ín furno torrebis, fíccatosqy ac tuníos uel imolítos c& Ho De Quadrupedibus | £lle taurítio tre uitulíno mífcebís & fubíges:& pro malagmate ad ímum uentrem, ab umbilico de orfum uerfus ímpones, Nam fí fuper umbilicum impofueris,ftercus omne furfum uocabit: impofr tum aüt deorfum uerfus, & bilem detrahet, & pituítam deducet , Marcellus, Contra genítalium & fcroti dolores cum melleutíliterínungitur, Pterygía digitorum leuataqua calida diflolutum : qur, damadícíunt fulphur & alumen;parí pondere omníum, Plín, Butyro & medulla ceruína & felle tauríno cum oleo cypríno autlauríno perfrícta genua fanantur, Marcellus, Podagris (prodeffe aíüt magi)fpinze hyanze cínerem,cum língua & dextro pedeuitulí maríní,addíto felle tauríno,omnía pa ríter cocta;atgillíta hyaenz pelle,Plin,lllinuntur felle tauríno uuluz ín dolore, Auícenna. IMuliertt- purgationes adíuuatlana fuccída appofítum;Olympías Thebana addídithyffopum & nítrum:Cor nus cetuíní cínís potus;ítem uuluas laborantes,ílítu quocp: & fel taurínum cum opío appofitum o4 xo bolis bínís, Plin, Tauri fel tríum dímídiorum obolorum Atticorum pondere, ín uino íeíunze bibena ^ dum dato: & efformata quog ex pfo catapotía deuoranda;,ut menfes detrahantur , Híppocrates de natura muliebri, Cuimaqua colocynthídis recentís datum mulíerí ín partu laboranti, cíto partum educít,R afis,Sterílitatem ob partus uexationem fierí certum eft, Hanc emendari Olympias Thebas na affirmatfelle tauríno, & adipe ferpentíum,& a«rugíne,addíto melle,medicatís locís ante coítus, Plin, 4[Membrum tauri ín aceto maceratum & íllitum,fpendídam facit facíem,Sextus:fíc & slus tínum ex genítalíbus taurí,ut ínfra dícetur.Gienítale tauri rubrí arídum trítum,et aureí pondere pro pínatum mulíerí;faftídíum coítus affert, Rafís. Recentiores quidam contrà ut ín uirís Venerem excí tent,taurí membrum caterís huíus facultatis medícamínibus admifcent, €|Femora tauri (ut cor« nuaetíam)ufta fanguíne cohibent,Gralen, € Tauri fímus tumores atgp durítías foluít, Aefculap; 45 Cum aqua calída potatus,omnes dolores fanat, Sextus, Calídum alopeci]símponíto, Sextus, Com« buftus & afperfus uíno aut aqua feruente,combuftum fanat,Sextus, Fímo tauríno malas rubefces - reaíunt,non crocodileam illíní melíus:fed foueri frígída & ante & poftea fubent,Plíníus.Suffítu fía mí,quodà mafculo bouereddítum efl,procíidentes uuluzreprímuntur,Diofc, qj Lepras ac furfu res tollit urína taurí,uel addíto nítro afínícírca canís ortum, Plinius & Marcellus, Lotío tauríno cas putfi lauerís,porríginem uetuftiffimam tollit; Marcellus. Ad porríginem,utà non tedía animalíum capillís ínctefcant,fel hírcinum cum urína taurí prodeft; Plíníus, Capítís ulcera manantía urína tau« tí efficacíter fanat:fi uero uetus fit,etíam furfures adíecto fulphure emendat, Plín, V rína taurífi cum myrrha infiílletur,auríum dolores lenít,Diofcor.Sí maior fit erauítas auríum,urína caprí uel taurí, uel fulloniatd eft humana)uetus calfacta prodeft,uapore per lagena collum fubeunte:admifcent et 54 aceti tertíam partem, alíquid urína uítulí,quí nondum herbam deguftauerítPlín. Bíalcon ad Ve ' - nerem flímulandam tauríà coítu urínam bibí iubet, lutot ipfo illíní pubem,Plín, Purgatoríum fi mulíer non concípíat,ex Híppocratís de natura muliebrilibro: Taurí urínam (inquit) collige trium hemínarum menfura.Deínde artemifíam herbam,aut parthenium,& adíantum, et laurum uírídem, &( cedri ramenta fimul contunde, Deinde ín effoffa fcrobe carbones accende, ímpofíta olla urína tauriinfunde,& contufa ín mortarío adíjce : poftea fellam cítcumpone, & artemífíam herbam , aut hyffopum,autoríganum impone: & muliere fuper hac collocata,donec fudet,foue. V bí uerof Udda rítlaua cum calída,& ínlauacrum artemifiam & laurum ímmitte, Deinde fubditítium medícamens tum adhibe, Aut artemifíam,aut bulbíum ín uíno albo trítum lana ínuolutum fubdat, Hzc ad tres dies facíat,&& deínde cum uiro dormíat. | De taurínoglutíno, & quodnam optímum fít, & quos 4; modo adulteretur, fupra dixí cap. ;.Praftantí(fimü fit ex auribus taurorum & genítalibus,nec quíce 4t quam effícacíus prodeft ambuftis,Plín.Cum melle &C aceto ambuftis illíni Auicennatubet, Scabiem homínís abolet ín aceto líquefactum, addita calce; Plin, Cum aceto íllítum ímpetíginem tollit , & fca- bíem fi profunda non fuerít, Auicenna, A ceto remíffum, adiecto fulphure uíuoleníígne decoctum; ítautad mellis crafTitudínem perd tcn cuig fículno dum coquítur agítatum,ac bís per díem ímpofítum,ímpetigines agrías,íd eftferas, potentíflime fanat, Marcellus, R ecentes plagas ferro illa« tas fanat.líquefactum & tertío díe folutum,Plíníus, Cum melle & aceto mifcetur , eatp lotione lene des tolluntur, Auicenna , Membrum genítale tauríín aceto maceratum & íllitum fplendídam red^ dítfaciem,ut fcríbít Sextus:fítením hoc modo glutínum candidandzx cutí,& fcabiei tollenda idone um, Medetur dentíbus fabrileglutínum ín aqua decoctum íllitum,& mox paulo detractum, íta ut «g confeflím colluantur uíno,ín quo decoctí funrcortíces malí puníci dulcis, Plinius, Glutínum tauris | num tribus obolís cum calída aqua bibítur in uetere fanguínis excreatíone;Plin, Ad eundem ufum IVlarcellus Empírícus commendat glutinum quo charta glutínatur : hoc ením (ínquit) calídum ín modum forbitionís haurítur;uel ex aqua calída fanguínem excreantíbus datur , Gilus taurína aqua calídarefoluta,coelíací uentrís ínflatíoni utiliter ímponítur,Marcellus:Ego magís probo Plíntj lectio nem,quz huíufmodi eft; Infundunt dyfentericís & glutínum taurínum aqua calídarefolutum : Ine flationes autem dífcutit uítulínum fimum ín uíno decoctum, | - q[Sequítur ut de tauríni fanguínis malefício,eíusQp fígnís & antídotís,collatis authorum locís doa ceamus, Híc celerríme coít atq; durefcit(ut fupra díximus)ídeo peflífer potu maxíme,Plin, Miror au tem cur aduerbíum maxíme addiderit, quafi etíam alíter quam potus Izdere poflet, íd quod authorü 6o nemo tradídít,necratío índícat,INegp ením tota fubftantía fua uenenofus eft híc fanguís,non magís ij lacifed exaccidentí,cum coagulantur:quod fit ín fanguine príuatim cum recens bíbítur, nó alias: | & ne AUN Taurus. G. Lib. T iti & ne tum quidem, exemptis fibris,que códenfationís caufam habent, Taurínus fanguis recens íntee uenena eft,excepta A egíra.Ibi ením facerdos T'errz uatícinatura taurí fanguíneim bibít;príafquam defcendat ín fpecus, Tantum poteft fympathía ílla de qua loquímur,ut alíiquando religioneuelloco fíat,Plín, De Terra deaeíusQp oraculis Gryraldus fcribit ín Opere de dijs cum alíbí,tum Syntaemas te i15, ín Themíde,Símile qd [upra retulimus, nempe uatícínij caufa defcenfurís ín Trophonij antri bouem placentam darí folítam,eo quod íntus mugitus quídam zderétur,Aegíra urbs eft ínter Acto los & Peloponnefíacos,Plínío & Pomponio teftibus:eft & Aegíra infula apud Plinium, &tyepz (ins quít Stephanus) urbs eft Achaíz ab Homero Hyperefía dictaiPhilen Cilícíz urbem facít Aeeciran, iMídam íllüm treterem mültad temporum fabulofitate inuolutum ; Pltütarchus ín libro de fuperftí- lo tione fcribít, contracta ex fomníorumi dirítate anímí agrítudíne,cum malí nullum fe promeret alle. - uamen,tauri fanguíne copiofíus haufto,cóoceffifIe ab humanís:Quod ítem Strabo teftat li 1,/Tauríní fanguínisuenenum deprehenderunt ín diuina re mortales, cum íugulatís ad facrífícium tauris, qui aderant fuperftítíoffores calentem adhuc bíberent, Nullus tamen claríus hocgenus mortís quà The miftocles fecít;qui poft pulfum e Girzcía Xerxen exulà patría, accepto ab Artaxerxe exercítu, fiue - nolens,fiue defperans quz illi contra Girzcos pollícitus fuerat prarflare, ínIoníz Wlagnefía decepto - cultrarío ípfe taurum ín facrífícío tenens, (íímulato Díanz facro,quam Leucophrynuocát,Calíus ) exceptum poculo fanguinem repente haufít, Hínc in Helena Sophocles, Euolet Aosop Guo rabos y Uxmidp, Kor yere vGvd Sp diveQuaxp, Et Ariftophanesín Equitibus, BEAziswApip Gap robredop wi8p, OO OxutsoxMovc yet Üverzoc cioerürmoor. Frequentíus quondam tautíní fanguíníspericulum hoc o fuit:noftra xtate,nulla id afferente religionis occafíone,nullum autraríffímum eft, Marcellus V ergí " lius, Thucydides tamen 'Themiftoclem mortuum modo fcríbít,& ín Attíca clanhumatum, Tauri recens íugulati fanguis epotus fpirandi difficultatem flrangulatumá cócitat:faucíum tonfillarumg - meatus pracludítcum neruorum díftentione,língua vubefcít:dentes inficíuntur ; quzdam concreti fanguinis ueftigia,ínter eorum commíffuras reftant, Díofcorídes, Aegíneta omnía Díofcorídís uera ba fuper hoc uenenoín fuum codícem transfcrípfitiuaríat autem ín nonnullis, qua ut hec fcríbendo - obferuauí,breuiter annotabo,usze zviyuov io vee, A egíneta pro zveyuá habetazaeuz, idt probo, fiam ztyps, id eft fuffocationis mentionem íam príus fecerat, Proínde etíam ínterpretes recte non füffoca tionem,fed conuulfíionemuel neruorum diftentíonem uerterunt, EtINícander ín Alexípharmacís, ubi dehoc maleficío tractat, fic fcríbít, O vl azadbveosiy ive — Anlbedrun Sp yokti carokod wspopv'y ufuloe ipd ? Hoc eft , Ille uero conuulfionibusuexatus Subinde humí fpuma pollutus palpitat, Pofteríus hoc - fignum defpuma,quam ore nímírum reddit qui bibít,aliorum nullus commemorat, Sed non opus eft quod quís folícítus fit de fígnís huius ueneni : nep eníin íta latere poteft, aut cibis potioníbusue ímmifcerí ut alía quzdam uenenatEueénire tamen poffet utín ftultís aut infanis hominibus, quí uel fponte uel oblatum bibí(Tent bunc fatiguinem,aliquís horum fipnorü ufus effet, Rurfus ubiín Dío Écoríderecie legítur,ódtvzte B«Bauusvoid eft cruento colore infecti dentes: A egineta & Aetíus perpe ram habent AS«Bpauivo,utríufcy interpretes quídam ineptiffime reddunt corrofí. INicandrí fcholíaftes. Axiflotelem citat defanguíne tauríno,hís uerbís.Ov A«v(yd atwvopfwoy, do zrio 1c) r&v d'ntrrztiot ze xu6 &yvoSvrou; $51 yip avrovarTeeoy rV. AMap Qutoy necrosis Agyso Teu, d lid gx cpeovae eire, zwie ü7rostitovvoov q36,7rvsoiy «u79 xoà 7XAd zo: E t rurfus pauló pofi, Aztvivra Toy 7riiraoy eed ry ÁersuTtAuE TITO qua, Ego s apud Aríftetelem &zevoy uocem,qua ínfirmum fignificat; de tauríno fanguíne nufquam reperio:fed libro s.híftoríz aním,ca,19.íta lepímus UV nez d? olt usARv zuo 7 (ooTóxty Gquot yT GU o D" tt93. ovoc txUcT, Quamobrem ín INícádri etíam fcholíafte pro &veveseep, uel zrxyvieov, uel pAirmseo leges, uel utrücp: & fimiliter pro &zev»7wzty eadem uocabula ín fuperlatiuo gradu, Hoc admíffo,ut necefle eft, uerbo rum qua ex fcholijs cítauimus,híc fenfus erít: Cum catera uenena fzpefallant, & lateant, utuel ab inuítis cautísq fumantur: taurínus fanguís eíufmodieft , utpotenigerríimus & crafliffimus ín tote (anguinís genere, Aríftotele etíam tefle,utlatere non poffit,nec nífí a uolentibus fumi,quibus ftultís tíaaut defperatío hocfaciendum perfuaferítiQuamobrem recie Nícander dixit,fi quis hoc uenenü bíberít &Qeorvvu,íd eft fuapte ftultitía,non fraude & dolo aut ínfidijs, "Traníeo ad remedía, Vomí. tumà fanguínis íftíus hauftu ( monente Díofcoríde ) uítabímus:fanguínís enim elobí feu grumí,ata ? tractu íllo ín fublíme relatí,magís gula ínculcantur.Idem Aétíus & Aegíneta przcípíunt, Caeterum Cialenuslibro 3,de Antídotis cap. 42, Aduerfus taurinum fanguínem epotum;ínquit,remedíum eft acetum bibereet uomere, Mihi quidem Diofcorides & alíj uomítum recte prohibere uidentur, íllum (cilicet qualís poft caetera uenena moueri folet,nempe ab ufu dulcíum pínguíumdy,ut olei hydrelzi, hydromelítis,&c. Galenus probat,fedà folo aceto,ut quod grumos díffoluat,neg fimpliciter educat . & gulz ínfarcíat, Certe à lacte coagulato ín uentrículo, fimiliter uomítíones uítandas Díofcorídes; A egíneta,& Aétíus praecipiunt, ne hzrens ín gulz anguftiijs coagulatum lac ad exítum eluciando - fuftocet. Hoc etíam obiter monuerím,eadem fere omnía quelacín uentre coagulatum diffoluunt, & "qua fanguínem fuum cuíufg in uentrículo uelalibi concretum difcutíunt, contra fanguinem tauri num quog antídotí locum obtínere , Statim autem ( ínquít Diofcorídes ) exhibenda funt medícaa jg menta,qua concretum fanguínem diífcutíunt,aluum fubducunt: & rurfus paulo poft aluum refol. uendam confulít, ut Cralenus quog loco íam cítato: & INicander hoc uerfu, He qui ex Aokoro narzuylcoc - gie yaspor,id eft uel etíam exprímas onerati excrementa uentrís, medícamento fcílícet purgante: ka Bi» De m uadrupedibus — Nam quod fcholíaftes illic addit, «ox 7 eitis Aoi, tanquam poeta de cortíce fici hic aliquid dieat, td ítaaccípi neg; fenfus & conftructío loci illius admíttit,neg; cum alijs fcriptoribus conuenit, Ibidem [choliaftes fcribit, KavGy Quoi 7| yestow,id eft pocta aluum clyftereuacuandam monet, Et Aéffj ínter» pres, Aluus(inquít)pínguibus & lübrícis ínfufis eluatur:Eco certe lícet clyfierís ufum inter huius üeneníremedíanon reprehendam,; authores tamen nihil de eo pracepifTe contenderím , Nam & INÉ candrí uerba commodíus de medicamento purgante per os fumendo acceperís: & Aéttj locus sppa ret corruptus. Díofcorídes ením,à quo ís fua trapfcrípfit, fic habet, As*) 7| eia veri dy. ew mois oan (oufu/oue gd iolodoz ea: "1 «donc soie foscls( A egineta melius,wopuctu oz otyciivln)íd eft, Aut foluere opof tet,Nam js quí feruantur ftercorofa & foetída per fedem egerí confueuerunt : Ruellius lecít w97p9- es sco goods, id eft ftercorofa G fluida, Praterea flomachum & uentrem hordeacea farína ex aqua y imulfa perutigere(iezezA«osdu,id eft ín cataplafmatis formam redacta fouere)oportet, Díofcor, Proa dérít quog; uentrem fubducere,eundeméá lupínorum farína & nítro ít oxymelite decoctís conte eere, Galenus:nímírum utínde fluat, ut foletab epomphbalíjs dí&tis medícamentís, Forfan & apud Díofcorídem non xpilive fed (uiv legendum:INam & ad aluum cíendam, & ad grumos díffoluenz dos quantít lupini hordeo przftent,medící omnes fcíunt, IMemínit huíus ueneni etíá Ferdínandus Pónzettus cardínalís,fed nihil adfertegregí&,ut necp alij recetíores quorü libros ín prafentía adíui, INunc remedía qua partículatím apud authores ínuení ordíne literarum, fubnectam , ut ínueníre & conferre facilíus fit, Acetum per fe prodeft ad uomítum cíendum,ut ex Galeno díxi : alíj d nez quaquam ad uomítum exhibent;fed uel mero uel aqua diluto ( pofcam uocant)alía medicamenta qua fanguínís grumos díffoluere poffunt,admífcent. Adlac quoq; coagulatum acetum per fe bibí 4. Galenus conífulít,non tamen ad uomítíonem, Amarantus,Aétío, Díofcorídes hanc herbam helío- chryfon uel belíchryfon uocat, Quznam uero hic nobís fítjuel quo nomíne hodíe dícatur , medíci contendunt, Eurycius Cordus & Leon.Fuchfius putant eandem effe quae hodiejauleo ftíchas cítría na nomínatur,ín qua ego abrotoní folía defydero,& potíus ageraton Díofcorídís effe conijcío, Io. Ruellius cotulam non foetídam,Eeo Matthzeolí Senenfís fententíae magís accefferím , quí helíchry^ fonapud T'ufcos abunde nafci fcríbit;locís íncultís,& pratís fíccioríbus,collibus, & arenofis flutía num .riípís,altitudíne cubíti,folijs abrotoní,per interualla digeflís ín caule quem rectum & folidum habet;umbella ín cacumíne aurea,qua uulgarís míllefolij aut eupatorij Mefuei fpecíem referat: flo» res uelaridí díutifTime uigent,& feruant colorem,quamobrem ínítío uerís antedf alij proueníant, ufus eorum ad corollas, Hac ex Matthzolí commentarijs Italice fcriptís , Rara apud nos hacherba ; eft;autnullatapparet autem athanafíz uel tanacetí uulgo díctí generíbus adnumerandam effe , ut etiam IVlefuei eupatoríium,quod Monfpeffuli herbam D, María uocant;ín Italía quídam herbam Iu líam,contra lumbrícos utentes, Omnibus una florum fpecíes,umbellz uidelícet autez , florum coa rymbificcí,quod pulchre cum Díofcoríde facit; & hac caufa eft,quod decerpti etíam longo tempos referuentur:níhil ením aut parum fuccíamittunt, Omnibus fapor acrís cunramarítudine quadam: omníbus odor quídam fuus eflnon ingratus, & qui uel mofchi alíquíd refípere uídeatur, Quare minímam ín hocgenereíuam mofchatam nonnullí appellant, quam ex agro Mefaucí oppídi uallís Tellínz,ut uocant,amícus quídam ante annos aliquotad me mífít.llla quam defcribit Matthaeolus, autcerte congener prorfus,Bafilez proxíme urbem locís arencíís emícat , qua torrens ínfluít, [Nos | tanacetum neflrum ín aliorum locum non mínore effectu, cum ad alía praeftanda quz de helíchry- A« foueteres promíttunt,tum ad fanguinem ubicung refoluendum , fübflituemus. Helíchryfi Gale. nus memíniítín amaranto tantum;ut Aétíus quoque ; Aegíneta ín Amaranto prímum ex Galeno, deínde ín Helíchryfo ex Díofcoríde, quafi unam & eandem herbam efle nefcíret. Amarantum(ína quít Gialenus)íncídít & attenuattcoma efus cum uíno pota menfes detrahít(quod & Plinius fcríbíty Creditur &€ fanguínís grumos non ín uentre folum,fed etíam uefíca líquefacere , ín quem ufum ci uíno mulfo bibendum eft.In fumma,tluxíones omnes petum exíccat,fed ffomacho nocet.Helíchry — fum Díofcorídes etíam chryfanthemum & amarantum uocarí fcribit, eo fíimulacra deorum coros narí;(quod dilígentíffime feruauít Ptolemzus rex Aegypti, Plin.) Vírga(inquíteft candída,uirens, recta, firma uel folída, Folía habet ex interuallo angufta;abrotono fímíliatcomam aurez lucis, ínora.— bem:umbellam círcínatam,quz fíccís ueluti corymbís conftat, (ad folís repercuffum,aurez lucis ín jo orbem ueluti corymbís dependentíbus,quí nunquam marcefcunt,Plín.)radícem gracilem( & ín fu perficie terre, Theophr. )INafcítur ín afperís & torrentíium alueísQegadPesetaw, aquofis conuallibus, IMarcellus Verg. Plíníus ín frutectís nafcí fcribít.)Coma cum uíno pota medetur angufitjs urínz, ferpentium morfibus,coxendicís doloribus(lumborum uitijs,Plín.)& ruptis, Menfes eadem trahit, | concretumQ ín erumos ín uefíca & uentre (anguínem cum mulfo pota abfumír, Catarrhum etíam fiftít;tríum obolorum pondere ieíunis data ín diluta uíní albí potíone, Mifcetur etíam ueftíbus, ut im s tegras ab erofionum noxís tueatur, (Plinius addít,odore non íneleganto Hxc Díofcorídes. Durítías etiam & ínflammationes difcutít, Plin. Marcellus Veregilíus ín fta translatíone uirgam eí breuem nonrectéattribuít,ubinos in Giraeco je Bd op Adlsbyid eft uíream albam legímus, Theophraftus cer te líb.9.cap.2i.tríbuítei qvaxoy AdtuSy ; qoi "r xowAop dE A«zifoy to a'Meoy id eft folium candídum , caule uero tenuem & durum,Plíníus líb,a1,cap. ii, Pheophraftí uerba fic reddít, Helíochryfos florem ha« - betauro fímílem,folium renue:caulículum quogp gracilem,fed durum, Hoc coronare fe magí , (í &€ unguenta fumantur ex auro,quod apyron uocant,ad gratíam quog; uíte gloriamép pertinere arbé — trantut, NEER Ee—- v zu u 000 RR ' - trantar. Hinc patet Plinium ín Theophrafto necp caulem nety folium Aftysy;id eftalbum,fed utrun que A«zfiy,id eft tenue uel gracile legíffe: Ipfe praterea loquendi modus Ki neu d zo, id eft caulem quot tenuem(fic enim potíus uertendum;quam caulem uero) alíam quoc; partem de qua príus dixerit fimiliter tenuem efle oportere admonet. Graci quídem Ízpenumero ^«zfáy dícunt, n6 folum quod craffo opponítur,fed fimpliciter paruum, Conuenit etíam quod Diofcorides swiy, íd eft anguflum dixit,à l'heophrafto 2«zfzy appellari, Quod ad caulem,fí legas ín Díofcoride ut uulga ta exemplaría habent; A4Uxbp xAogov;id eft candídum uítídem,abfurdus erít fenfus;nifi quís AdtsoxA n sy, id eft ex uírídí albícátem legí poffe exiftimet,fícut usAcyyMoegop dícímus:fed przefliterít cim Theo phrafto & Plinio zo legere,quam de noualectíone díuínare, INon probo etíam Ruellium quí o. jaBd icy hic ex Díofcoríde ramulum transfert,cum uírgam aut caulem debuiffetznam Theophraftus sxauAMy habet,Plínius coliculum.Quanquam libro 41, cap.4$.quod totum de helíochryfo eft, Plinins . etíam fibí díffimilis,íta (críbít:Heliochryfumramulos habet candídos,folía fubalbída, &c; Sed nec illud quod reddít,ueluti ficcís corymbís depéd entibus, quand alíum Plínij locum ín hoc ímítatus: | meg;ením ín Gracís dependere eos legimus:& res ipfa declaratín tanaceto & fimilibus herbis, unv - bellas fiue corymbos(ambiígunt ením fere írter utrüncj)non pendulos fed rectos effe , Reprehen. dendus eft etíam T heodorus,quíín Theophraftiloco íam cítato,pro helíochryfo aurelíam reddens, - ficuertíit:Aurelía folium habet candídum, fructum tenuem durumd;: abfurdiffimus híc error eft; quo pro caule femen fuppofuít, Semínís ením mentionem nullus fcriptorum facít, caulem uero huz íufmodi effe; ominibus conuenire fatís ex antedíctís conftat, Venio ad uíres amarantí: Vtuntur io- eo ad ferpentíum morfus e uíno;& ad ambiifta cremato X melli míxto, Theophraft. (Plíníus fím plé - citer,ambuftís cum melle ímponítur.)He uires ad herba fuperfiíciem,& comam uel florem taxímé - pertínent: Theodorus uero íta tranftulít,ut herba ne an radíx accípíenda fít ín dubío relínquatur, | E prohís uerbis Diofcoridís,/4 d 4€ qox xirzadosy, id eft (iftit etíam catarrhum uel deftillationem à cà gíte:ab Hermolao reddítur,profluuía mulíerum fiftere.Legitur fane ín manüfcríptis quibufda Girze cís codícíbus Díofcorídís,ut Marcellus Vergilius obferuauít , non sevwéoy fed psy tantum , íd eft profluuium:& fíc legítetíam Plíníus,fed fluxionis uocem ad mulíebrem tantum contraxít;I Nam 1lía - broar.cap.25.Folía helíochryfítríum obolorum pondere mulíerum profluuía in uíno albo fíftere - "fcribít.Nec alíter forte ialenus legít, fcríbens: Rae ervroy tsly &zrMe páVjierop fupcr fed melius di — Plíníus,ad quemuís fluxum non muliebrem tantum , uím uocabulí extendít, Hoc etíam melius cp 39 fluxíones ufu eíus,no (ímpliícíter fiftiut Plinius & Díofcorídes uerbum idv ufurpans(quod aftrín - gentium potíus & obftruentíum efl)fed exíccarí docetimemor fcilícet íncidendijattenuanditg & menfes prouocandi facultatem ei fe attríbuifTe. Aegineta helíchryfum catarrhís fubuenire fcríbit, Quod fi mulíebría profluuía exíccat,de pituitofis precípue &albís (ut uocanpintellexerím;ea enín - & díuretícís & menfes cíentibus,ut afaro ac fimilibus,ab ínítío prefertím adhibítís , multo felicius quàm aftríngentibus folís curantur.Inter Díofcorídís nomenclaturas,chryfocome/etíam & centaus rium mínus amarantí cognomen habent , & ocímaftrum amarantís cognomínatur: nihilomínus ta - $nen & ínter fe &Cab heliochryfo díuerfz funt omnes ha plantautímprobandus fit Aegínetze ínter pres Andernacus,quí amarantum Aegínetz (quod & Gialení amarantum, & helíochryfos Díoíco rídís efl)centauríum mínus ínterpretatur,de quo tamen Aegíneta alibí feorfum agít, Plííus 21.11; 49 helíochryfon ínter uernos flores commemorat:Sequítur (ínquít)eenanthe , melaníon ; ex fylueftría bus helíochryfos:quemlocum ex Theophrafti híftoríz plantarum libro 6.cap.7.tranftulit, Bft & ala terum amarantí genus , quod Plíníus libro 21. cap.8, ita defcribit, Amaranto non dubíearsà natus tura uíncítur(hoc eft nullum ín ueftibus eque formofum purpura fplendorem ars ulla effingere . patefi;ac ín amaranto natura nobís exhíbuit)Eft autem fpíca purpurea uerius ; quàm flos alíquís; & ipfe fíne odore, Mirum ín eo,gaudere decerpí;& lIztíus renafci,Prouenít Auguflo menfe, Du tatín autumnum, Alexandríno palma,qui decerptus afferuatur, Mirum ty, poftquam defecere cum cti flores,madefactus aqua reuíuifcit,& hybernas coronas facit. Sunma eíus natura ín nomíne eft, - appellato,quoníam non marceícat, Hxc Plíníus:Cuius pofirema uerba, Summa eíus natura ín noa mine eft,fic ínterpretor,quafi medícinz inutilem hunc amarantum dixíflet: nec ob aliud appetens $9 dum;quam quía & elegans flos eft, & non marceícít:qua fumma eíus laus uelex nomíne deprehen —— dítur.Huíus amarantí(quem Plínfj,uel purpureum amarantum,cognomínandum cenfeo, difcrími - nísgratía)necalíus quifquam ueterum;nec ípfe Plíníus alíbímentíonemfacit, Recentiores quídam - floremamorís uocant, Germanítote Eólblin / aliqui taufent[dpón : Galli íaloufíam , quafi zeloty« «pam; & nobiles flores, & paffeuelours , quod feríci uillofi purpuram uíncat : Itali fioruelluto, & alij ' £ior di erana;íd eft florem feríci uillofi, & florem cocci. De quo pluribus fcriberem;íí quíd ad medici |" pam faceret , etfi (am nímís longe dígreffum me uideo, Hoc faltem prxtereundum non duxi , dupli - cem ín eo Matthzoli errorem effe:zprímum, quód A&tíj de amaranto uerba , quz ille ex Galeno mus - tuatus eft;non íntelligitomníno ad aureum amarantum,íd eft helíochryfum pertínere , € tanquam " depurpureo accípí debeant,confidenter afferít;deínde, quod Ruellium & Fuchfium ímmeríto re: 6o prehendit,quód amaranti potíoneé uíno fluxus omnes fiftifcríipferínt , qua: quidem non illorum; 1 fed Galeni uerba funt,ut fupra oftendí, Accedit tertíuserror ; quód Aéríum teftem citat fluxíones emnes eo prouocarí,cum ílle non prouocari , fed contráfíccari (críp(erít ; Gialenum ín hoc fecutus; i ra n. t. DA uadrupedibus | Hieronymus Tragus amarantum purpureum Círceam effe füfpicatur helichryfuim üero linaridi fpeciem quandam;quos errores ín prafentía alijs refellendos relínquo,Mihi fatís fít ín unica planta tam multos uaríosQp ueterum & recentíorum errores aliud agendo índícalle, Pergo tandem, ut coeperam remedía illa ordíne alphabeti recenfere,quze contra taurinum fanguínem ínuentte coaa — . gulatumá ueteríbus commendantur, Brafficze femen confert, Díofcor Nicander ídem cum acetó | copiofo propínat,Braffica fylueftrís femen toftum auxilíatur,Plín. Caprifícifructus(Latinígrofs — . fos, Graci olynthosuocant)lacteo fucco turgentes,ex pofca,Díofc, Marcellus Vergiliusproolyne — thíseo in loco reddit fícorum capríficorümue groffos: quoniam Girzca uox(inquígutriufqparborís — immaturum adhuc pomum figníficet,& Diofcorides lib,i,utríufglaczequalem habere poteftatem — | tradiderít,Groffi caprifici cum pofca & nítro, Aegíneta, Caprifíci eroffi aceto dílutz , Galenus , & 18 | INícander:quígroffos caprifícísewse uocat, arbor ipfa Eemtis díciturzfcholía &ewzs exponit olynthos, : : | | | [ uelramos fíci, quod mínus placet. Grofli caprificí pota refiftunt fanguini taurino poto, & lactí coas eulato, Pliníus. Greffi ex fíco maxíme PRO liquore plení, cum nítro & pofca, Aétíus, Autfíci fuccus eodem modo, Idem. A ut ramulí fící trítícum.nítro & pofca,Idem, At uero fylueftrís fící fuce cus etíam ficcus comeftus,eueftígío erumos difloluít, Idem, Ageregator cítat ex Plinij líbro a5. etía am lígnum caprífíci fumptum prodeíle,ego eo ín libro cap.7.ubi de caprifico acít Plinfus,ex eroflís tantum remedium ínuení,Ex fíci lignorum cinere lixíuíum,Diíofc, GC Aétíius. Prodeft autem etiam contra lac coagulatum líxiuij genus quod wwMzmiszwmoy uocant, Díofcoríde tefte;interpretes eam uo cem relínquunt,quídam uto traiectum aut uíno factum reddít.Idemfic nomínat Aegíneta libros; — | cap.2.& libro s.cap. 57.& alíjs multíslocís;&& Cialenus círca finem libri ro, de compofitione medícas 4 mentorum fecundum locos , Vd'eg zzuwarowziciy uocat; Item libro 6, fecundum genera, & fepe alíás | Giracis medicís hzec appellatío ín ufü eft. Eft autem níhil alíud quàm líxíuíum , quale fígulísinufu: — | eft, Galenus libro 6, | Methodi, Cum nullum medícamentum ad manumhaberem,petíuiconían fta^ — | &en,íd eft lixiuíumiquidum,ubí uídí(fem pelopceon,íd eft figulum zgro uícínum, Eadem eft saxTs | $ auMoruofop Aetio libro 12.cap. 42. Haec ex Iani Cornaríj commentatíjs ín Galenum decompof.fes — | cundum locos, Ego ueró nullum líxiuij ufum apud noftros figulos reperío: quodíí quem Core — | naríus nouerat, quale íd líxíuium effet índícare debuerar.Sed quorfum effet t ad luf&mnelauandü? — | fcuflra nimíirum,quod uel prouerbíum monet,quo laterem lauare pro ínanem fumere operam día — | címus,lVlelíus certe fecerunt, quí uocabulum hoc tanquam ignofum prateríerunt, & aquamlíxíuad — | nobís fimpliciter reddiderunt, Decepit ipfum(ut Línacrum etam ante,libro 6. Methodí Gialení uer je tendo)quód paflim omnes codíces zsAszixóp per » fcribunt,cum per íota deberent, INam zsAé per nlutum fignificat,unde waa & orujwcyóp aliqui figulos interpretantur: euezreioy uero ín ea fia | gnifícatíone, nufquam hactenus legi,I:Ae2s autem per fota , & inde formata uocabula mAsvmixóe, — anion 2107004 legimus apud Pollucem libro 7.cap.3o. Eft autem pilopoeus híc artífex quízmAee — | ucl vA uel mide, ic eft pifeos auc píleolos coficit ex lana,illa precipue puto quam Feltríam uoca — | mus,uulgo filis.Bandem artificem ziA/rup, every, GC onMwzsp uocant,Pollux:alíqui etíam 77A | queup: Germanibütmacder Illorum opera zAwz& Grzci nominant, quod lanzínter fe conferctze — | confipated fin tziAcny (C eviriasny,denfatíonem huíufmodi,Quamobrem non capitis folum, fed — | etíam pedum tegmína, uel tíbíalía fíc parata Gireeci zíase nominant, INam cum rel(quíex fana pane — ní,àtextoribus contexí foleant, hoc genus conftípando tantum fit. Pílotaríj igítur ifti , praefertim cü 4g, tuübro uirídige colore lanas tíngere uoluerínt, lixiuío utuntur, ex cínere quem uulgo clauellatum uocant, noflri weisá[dben:qui combuftis anímalium offibus fit, Audio alícubí pileos omnesíam fa &os,cuíufcung; coloris fint, tali Hixiuio ab eís abluí, Vtuntur eo & alij tínctores,ad certa colorum ge nera.INoftrípraferunt cínerem illum quí ex fce uíní ín maíIas coacta crematatp fit, Hac lixíuij ge nera quoníam plusacrímoníz habent, & díffecantís abflergentíscy facultatís funt, uulgarí líxiuíio non folum ad lactís aut fanguínis grumos ín uentriculo concretos, fed ad alíos etíam ufus extra cor pus,à medícis praeferri debent,ut neruorum ulcera,fcabiem malígnam, c, Fic admonereoperas — pretium uífum eft,cum fex autfeptem Diofcorídis, Gialení,& Aegínetze ínterpretes, hacínreoms . nes hallucínati fínt, A duerfus lac coagulatum quidem lixiuíum pilotaríorum auxilío effefolusDío — | (corídes,& ímítatus eum A egineta fcripferunr.Galenus,Aétíus & INícander, ubí de eodem uenez «e. noagunt,non memínere,Hoc omnínomonendus efi medícínz tyro, nontemerelixíuíumullum, — | | pratertím uehemens,íntra corpus propíinandum effe,cum erodendí & feptíicam uím propemodum habeat:Etfi quando uftm eíus neceffitas poftulárít,recuratíoneutendum per pínguía, & abluentía uelobtundentíamorfus,ut butyrum,&c, Coagulum omne cum aceto;radícedy filphi] feu laferís; auteiufdem liquore, tautíni fanguínís erumos diffipat, Díofco, Ego Acginetz lectionem pracfero, quícoagulum ex aceto feorfím commendat, & rurfus filphij radicem cumlíquore feorfim : fic enim habes «92 eiagís piqe cop 76 o8, (A duerfuslac coagulatum quotp,coagulum quoduis cum aceto das tur:aut füphijradixlíquórue cum pofca,apud Diofco.Galenus coagulum ex aqua propinat,uella^ ferpitij et nítri equas partes ex aceto mulío.INicander coagulum probat capreze (a&x056h dopo — dé'G- Scholiayuelhínnuli , uel hoedíuelleporís:ídq raro linteo percolarí íubet & mifcerí, pofcae nítni 69^ gum.Coagulum hodi (umítur contra fanguinem taurínum, contra quem & leporis coagulum ex — - aceto,Pliníus.Calamipihe,íd efl nepet: arída folida; corum fuccum Díofcorídes adueríuslaccoa —- | | gulatum : ] | | B | ] Taurus.G. H. Lib. f. l5 palam auxilíari (cribittquamobrem credíderíim in fanguinis tauríní etíam perícuto prodeff CjDr2ta fertím cum remedía cetera pleragp utrífqy eadem fint, Conyzze folía curn pipere, A egíneta & Diofc, quibus etíam lixíuium addít Aétíus . In excufo Diofcoride Graco non bene legítur wovvcut GU eudÉ proque, Arm d'u pae uxo woenbMeioto »svv(ne, INícander, Ficus, uíde fupra ín caprífíco. Helíchryfos ín amaranto praedíctus eft, Lafer uel filphij radíx ex aceto, Aétíus, Laf. erpítij obolus femiobolüsue, Galenus, V íde etíam paulo ante ín Coagulo, INítrum perfe etíam prodeft, Díofcorid, INitri oboli duoin uíno díffoluti, Calenus, INíteum cumlafere datur, Plínius, d vízps snd'uy ód Aou 7róge qprzrMop &ylos — ÉvzpuBAOs d ova Keri tvi df Ulsi (lege ty G1uxti, ex Sch olíafte, íd eft firauí, üel uetere & (uba amaro uíno)fBexys, Épxox er Mpixosay ózroio 7s wotole lc Aizpsy Nicander : id eft zqitas portíones radícís go laferís eíuscp líquorís admiííceto,Baurach cum aníuden fum ptum, Auícenna.Spuma nítri Cutn aníu den, Serapio citans Gialenum ut Aggregator habet, Piper apud INícandrum per fe: Díofcorídes co» nyz«folijs admiícet, Pofca,id efl aqua aceto permixta, uíde fupra ín Aceto, Petroleum recentío- resquídam laudátadfanguínís grumos diffoluendos:nec dubíto quín ad taurínum quog, utile fit, Agathocles contrafanguínem taurí fonchí nigri fuccum demonfirat, Plín, Rubí füccus ex aceto; Diofcorides & A egíneta: Nicander rubí germína conteri iubet,nímírum ad fuccum quoque expri mendum: Loníceri translatio femína habet pro germína,uitío forte typegraphico. Thymuscum & fanguínem concretum difcutere,& lac coagulatiüi dífloluere praedicetur, ín taurí quog fanguine re» foluendo non ígnauus exíftímandus eft, 1 H, | io — TUAG-5 7 bou suo, Taurus armentí dux eft; Pollux, Híncceft, quod Homerus líbro . Iliados Agamemnonem Graecorum ímperatoremtauro cóparat; — Hi Bsc yer ity. Toyee Urea 9hlzup "Euugos o y& v& Bütost uerecrperd &yooufünet: | Bóc vooos per appofitíonem dixit,quafi Bac tépsp, A ccipitur etíamimpropríe, pro quouis boue, tum Latínis,ut (upra díxi ín A, tumd Girxcís; utin boc uerf Us Vzzroi A, euni yereaitysadioon dt usos, TaUsG-, inquit Etym olegus,díctus eft quafi zwvvsvoG",à caus da extenfione;uel quafi yo996-,íd eft fuperbus , Ego à tor Chaldaíca uoce appellatum potíusfupra dixí, Italíaa bubus nomen habere exíftimara eft, Gircía ením antíqua (ut fcribit Tímaus ) tauros . uocabat izwxi, à quorum multítudíne & pulchritudine & foetu uítulorum Italiam dixerunt, Alg fcripferunt,quod eSícilía Hercules perfecutus (ít eó obilem taurum,quí diceretur Italus, Varro, "Etalib£, Italía ( inquít) à uítulis dícta eft;ut fcribit Pífo, Tyrrhenorum lingua taurtis dícitur Italuss I? Proptereaab uno ex taurís Geryonís abductis ab Hercule, dícta ef Italía: quum prope Khegíum enaaffet ín Sícilíam ín Eryon campum,acregnum Neptuni filfj peruaftaffet, Ceelius ex Gracís ina terpretibus utait, Italíaolim armenrofiflima (uít,Perottus, rpdy taurus exponitur Hefychio & Va ríno, Suidze apsp GC vesay, nihíl quàm emínentior montis pars eft, KeAxBoiaas, taurí,Hefychius & V arínus, Txweldy,paruus taurus,Suid, Tauras etíam wraccas fteríles nomínarí fupra índicauímus; Omnía magna & uíolenta Grací taurí nomine appellant, unde & /is partícula íntendendi apud ipfos, (de qua multa fuperíus ) Euftathíus ín Diony( & S tephanus ín Taurí montís mentíone,nam illum quog;a magnítudíne alíqui fíc díctum putant. Extat loachimi Camerarij ín Exercitijs eíus E.hetoricís detauro elegás enígma,huíufmodé | IMcechuseram regís:fed líenea membra fequebar; Et Cilicum mons fum, fed mons fum nomíne folo, Et uehor ín ccelo, fed ín ipfis ambulo terrís, (p. q Iaurorum epitheta, Aeripedes, Ouidíus,id eff pedes zre folidos habentes, Agreftes differát afylueftribus,Plín.lib;$. Alacres,Claudían.a, Paneg. Acer,Silíuslib.ag. Arator,Ouid.i.Fafto; rum. Bellator,Stat.s/Thebaid. | Corníger;apud Cícer.de Nat, ex Pocta, & Ouídíus r5. IMetamor, Exímij prarftantí corpore taurí, Verg. 4.Georg. Iners,Stat.o9. Thebaid, Ingens, V erg.2. Aeneid, Macer, A egl.s, INitens, Aeneid.s, 'Toruus, Ouid.8, IVletam, Trux,o, Metam, Valídus,7. Me tam, Etapud Giraccos, arenÜT vOv «C, GgoTdziipee ioiouc, vuMeseyol, U^ Vodrysvec Hy Nareptiqiaran teltnv96; &e£yiti)96: oazotizrove, Píndaro. — Ailtovse, xpaxoos, eem Aiertose, DVovueTt Tr. , AygouAor, éevotgar, wotatTacee ¥Üuuo, Mwxwroi , Bhorvgol, CuMipoves, Wupvytrdoi: qua omnía lícecab OppíanoSyrtjs priuatim tris buantur,de omnítaurorum genere díci poflunt, Idem taurum uocat armentí xgaop uem fysuovu, GC qmow yere, — 6| Quintilianus libro. Sicut ín hís qua homonyma dicuntur, ut Taurus anímat * $? nefit,an mons,an fignum ín coelo, an nomen homínís,an radíx arboris, nífi diftinctum non ínteliígi tur. De tauro fydere dicam ínfra ín h. Ephefij pincerna appellare tauros folebant, Hefychíus :non quoslibet tamen, nec ubíufs, fed ín INeptuní tantum feflo, utrepetemus infra. Eft auis qua bourn . imugítus ímíretur ín Arelatenfi agro taurus appellata, alioquín paria, Plíntus, "Taurí uocantur - fcarabei terrefires rícíno fímiles,nomen cornicula dedere:alij pedículos terrx uocant,Plín, Tubo | pers eftmembri,& pro ipfo membro per fynecdochen accipi uidetur, Taurum & orrhon,ut fcribit AmmoníusGirecí eam uocant partem quae teftículos interíacet, quam ín auibus orrhopygion uos cant. Opoc ( malím fos per duplex e.)locus eft fecundum nates, vmod voc y)r3e, quem aliquitaurum t&ocantut fcrípfit Herenníus Phílo, Varín, c 4t «Q8 ud xporsomóo, Naro dE xoxo Adv vi ari ó9ys0U soa NAUD '£ ovo. Coto way vclpoy eic Y o laser Iuoy s&TU MI, roto Qvae rota, vols ajo, Koit dgpoc, Pollu x Que ! eius uerba íta íntelligo,ut taurus eí fítlocus ilie quí ínter anum & (crotum ínteriacer línea autem me dia quee fub cole eft;ac índe per fcrotum & taurum future inflar extendítur ad anim uícp,tramís & . erthos & perínzonappelleturjnempe ín homine [n auibus enim alía ratío efi, quanqui in ijs quogs P k 4 nó DeQ uadrupedibus locus ínter teftículos medíus,uel potíus finis locí illius emínentíor orrhos nominet, Síc foitur taurüs á caterís tribus nomínibus díffert,que tamen alíquí cum tauro cofundunt. A líquízetvey per s fcrí bunt:alíquí ín mafculíno,alij ín neutro genere proferunt.In Gloffis Gialení hzc uerbalegímus, r«oz vi,aso«e Eft autem locusdinquítínter Ícrotum & anum,ubi ueficz collum fitum eft Et paulo poft, váeiva'y zrsewsoyt ínlibro autem dehaemorrhoidibus & fiftulis;anum fic appellare uídetur,Hefychíus "selva exponítzzselvey GC pudendum, &Q $ gx 7o vzrsqarsdhoe PEG", pudendum, Suídas, PeelyesQ-, pus dendum,penís,fcrotum,fcílícet taurus, V arínus, Muea dE sp ya TÉ o quate, "sols" 1 nea) qoi yu o £fo, Not yAs71s, Aríftot, libro i. hift,anim, Theodorus fic transfert, Pars interíor femorís & natís comz muniís;coles:exteríor fubnatale.Sed colís ín hac fignificatione uocabulum fictum ab eo reor, ego ín terfemíníum potíus appellárím, Te&wc Suida anus eft,czterís ipfumjani foramen,» zpsue &dfenciín. 19 Hefychío corrupta uox eft jue pro zynpa, 015 o i 8 rVars (lego vézr2)ptjet 7 &pynicrná BeAevs yooloy, — id eft, Alij uero tramín exponunt partem ab ano ufq; ad ínítíum balaní, id eftelandís:fíc uocatur ex trema ueretrí pars, Accufatíuus zpapnp per «ín Hefychío & Etymologo perperam fcríbitur,cum de beret per íota.Poftremo zpg&jicfecundum alíquos ínterpretatur ééféc(quam uocem cum acuto ín pes nultíma femper fcribere malím,ad ojjz,íd eft ferí dífferentíam quod ultímam acuít)s/zuop 2 igroy, He fychíus,TaU0G-,0 Nae 7 Gyetauy tz G* res avéuasa rti T, cerra, Etymologus,Hoec uerba non ins telligens quídam,ín Lexico Gracolatíno, Taurum Achaiz locum rídicule ínterpretatur , cum non Amob 7 aes (ed xao» 79 6 oy legendum fit, V ide Ogpcy & deínceps apud Varinum, Redeo ad taus rum,íd eft penem uel ínterfemínium;ab hoc &zzvperz&- uox pro cafla & uirgíne apud T'ragícos cort fita eft, Pollux.Omgot &ravguz dil Y Bioy, Suidas,Eft autem Ariftophanis uerfus in Lyfifirata.Sí: 45 gnífícauít ec(inquít Erafmus ín prouerbío, Abtjt & taurus ín fyluam)uítam coelibem foeminze; nea — »ligétís taurum,íd eft maritum, Síc & Horatius pereatmale quate. Lefbía querentítaurum,mon m ínertem, Quod atit Erafmus ímpudícam taurí fignificationem omittít,modeftíz caufa magts quàm per ígnorantíam fecíffe uidetur.Ecdem fenftr,fed alia ratione,&zavegor uel &zr/zaveot potítis Aría ftotelídícuntur Pyrrhíca íuuencae, Theodorus fetauras transfert , quz annís$ aliquot V enere íntas Ciz feruabantur,ut íncrementum amplíter caperent, A tauro uidetur etíam uerbum vewgy formas rí,unde & mulíer &reveezs,qua uiro coniuncta non fuerit, tanquam íuuenca taurum non experta; Varinus.Híppobiínum Grací quidam uocant íllum, quí meretrícíio amore debacchetur: aut qui ín- explebiliter V enerea confectetur,quem Latínorum nonnulli etíam laftaurum dícunt,fed Graece ta men,ut ex Athenzolíquet,INam eo uerbo Pompeius Leneus nobiliffimo hifloríco , uelut nzuum 3o; inuffit,.Id uero fignarehomínemlibidinís ualídz,ín libro de grammatícís & rhetoribus auctor Sue- toníus eft, Cuiufmodi narratur Proculus ínter mínufculos Romanorum tyrannos , V ocabulí ratío hzc,quía Graecorum língua A«(A ttíce;Etymologus)díctíones intendit: taurus uero eft pudendorü pars,ficutí adnotatum à Galeno fcímus,nec non à Quintilíano.Eam fub ofcheo pofitam Euftathíus ínterpretatur, Alij laftaurum dici putant quafi A«eirawveoy, quod bífpido fit pudendo , ut ídem Eufta- thíus aftruit,(& Varínus.) Namlaftaurocaccabum apud Chryfippum in libro $9. «teA5 soi idlovsi, le címus effe delícatíorís edulij genus(é dp 7 19x«06U5c cir donc aróoiseyo reae Suidas) uti eft apud As thenzeum,ut quod fít libídínís íacentíuum.Lafiarnos quídam ( Hefychíus ) maluntfcribere , ut fínt Gi ro "x ddp d'lta-eis wo zrogvos wie vio, Caelius, Él asc qv oic EAM si moie Dee Gipone AsttvoO^ T apozry ios env vraton v Bénaec iy, Suidas ex authore innomínato, Apud Etymologum & Varínum1ego 4$ etíam, AcraupG", 7» ipa iov eva Aoye JAY 78 Auria TG elioue m uilis quacdam ueftís,uidetur autem ea uox áàLatínorum lacerna interpolata, Ae/sva, zoo, Hefychíus , Taveop infuper wo«steassp exponit Helfy- chíus, & muliebre pudendum, TevgaGy ,zeuigoy vroiuGy, Varínus, AzroravesQwG" Sono vvopfteG- id eft aut dacter & fuperbe alíquid dicens aut facíens , Varínus & Hefychíus. Phanodemus hordeum feribit appellarízavesv, quoníam cornutum fit , Hefychíus, Ariftas fois quíbus hordei fpica armatur, cornua alíquis díxerít, l'auríon eft ínter lychnídís coronaría nomenclaturas apud Díofcorídem,De tora herba uulgo dícta apud Italos,quam Díofcorídes orobanchen uocat, fupra dífferui ín Boue caa píte;, Eft & altera tora;uulgo dícia, príma fcilicet aconiti fpecíes, de qua ín lupo dícemus, Hoc fal« tem ín przfentía monendum lectorem duxí,lychnídi & aconíto non folum nomína communía efz fe:cum íllatauríon,hoc tora uel taura uocetur:fed etíam effectus, utrauís ením admota fcorpíones «e. torpefcere Díofcorídes tradit; & lícet aliud níhíl eís commune exiflímem,ad philologíam tamen hec nontacerí pertínebat, Taurus apecathemenes Magis,lychnis fylueftris eft , Diofcorides, Eft & alía taura,de qua Hermolaí Barbari uerba hzc funt:Sunt quí oxyn putenteffe quam uulgus tauram & tríada,hoc efl trínítatem,X fphragida,hoc eft figíllum Salomonis appellauit : folío tríplícíjautuno potíus ín terna dífpofito,radíce capillamentís multiplíci;flore cum maculís quibufdam candídís cee ruleo, Aftringít,ad ftomachum diffolutum & enterocelas ín cibo datur, Hermolaus Barb, — &j De nauígtjs taurí nomíne,infra dícamính, | | A maiore pecore nomína habemus;Equítíus, Taurus: & cognomína,Statílj Tauri, Pompontj V ítulí, Varro. l'aurusille quí Europam Phoeniffam rapuit, Cretzerex fuit, && Gortyná códiídit. Taurí cuíufdà quaftorís ad Armenia mifft, memínít Ammíanus — — IMaicellinuslibro 14. Taurus medícus celebrís ín Creta fuít, &Calij quídà hoc nomíne, V arínus, Tau 6o/ xus Berytíus phílofophus Platenicus,üíxitfub Antoníno Pío,&c, Suidas. De Tauro illo ex quo — — .Mínotaurus natus fertur, dixi fupra ín Boue cum Pafrphaé, T'aurofihenes propríum uití noméeft, — ^ ! dequo TR Taunus. H.. Lib. Ll. m7 "HequoAclíanus in Varijslib.o.ca,, Taureasnomen propri, Suidas, nec plura; "aurez Iuübellij -Campaní;uiri memoranda fortítudíne híftoría, defcribit Liuíus lib, a.de bello Puníco, Vide ín One maftíco noftro, Taurífcum feuum tyrannum qui Gallías ínfeftabat, Herculem Amphitryonís filium occídíffe atunt Galli, Ammíanus Marcellínus libro i, T'aurífcí Cyziceni fculptoris meimínít Plínía us libro 34.cap.i$, Taurífcus pínxít Dífcobolum,Clytaemnefttam,Pahí(cum; Polynícen reenum re petentem, & Capanea, dem libro 55.cap.r.Hermerotes Taurífci;non cxlatoris íllius,fed Trallíani; inter monumenta fua fpectarí uoluit Pollío A finíius,Idem 6.5. ''aurítes quídam ttír robuftus fuit; unde apud Phíletrum quídaim de uíríbus fuís eloríats; inquit: * cTewelray vois vrovois wp 6xAS, fea naríus eft, Seuero Alexandro íniperante; Taurínus auguftus effectus eft,S. Aur, V idtor; "Teo ovas 'proparoxytonum, à tauro occifus: paroxytonum autem ís qui occídít; Ammoníus & Cyrillus, De taurea,íd eft fcutíca alibí díxi; Eutropius autor eft Superbum Tarquíníum excogítaffe prímum uíncula,taureas,fuftes,Xc.Et feriuntmolles taurea terga manus, íd eft tympana , Quídíus libro A Faft, dixít autem taurea pro taurína;íd eft ex corío taurino, Vergilius lib.i. Aeneíd, T'àuríno quane tum poflent círcundare tergo, Lucanus libro i, Tauriferís ubi fe Lucanía campís Explicat, Tor uus àtauro dícítur,afpectu feuerus terribilis, Toraítas,ut Pompeo placet,quafí taurorüm acere . bítas dícitur, Eft autem toruus propríum bouis epitheton; Trux etíam quafitaurux dictus exíftís $o matur,íd eft ferox;crudelís;unde trucitas,truculentus,& trucido aerbum,Perottüs; «| b. Tavpspopqop FYoratíus Aufídum tauriformem dixit; Exprímebanttir autem 4 prífcís fliíor& ímagines bucraní,íd eft boum capítibus,ueltaurína forma, & corhutí; ut fupra ín Boue díxí, Flua uj cur taurocraní,íd eft taurínís capítibus fíngerentur,quatuor fere caufas afferunt:unam, q ubi fe ín mare exonerant,remugíunt:Homerus , Ts d" txBa0W (voa (s wx" nim« 0i; G" : alteram , quód -boum ínfiar fulcant profcinduntü tellurem:tertíam,quoníam pafcua círca rípas effe folent: pofire mo,quoníam curuís ambagibus cornua imítantur, V arínus, Taurus, ut ídem habet, Alpheo fluuío -ámmolabatur,ut Neptuno quog.In uníuerfum ením taurus amníum naturz conuenit ctm alíás; * , ? " r T2 e 1^ , ^ ! » , tum quía uíolentum eftanímal,& cornibus terram reijcít, Észe(& swa zie Av Bux(fic habent ím prefz ficodíces, Czlíus reddítín Libya)Ayépdwe suol xoà vj cyot, dic eii (e 071 Tor Tog ip Ao 3t "aUe"; 6f -Égazay &yayey, Pollux r. o, Buropen quírapuít Taurus apud Lycophronem;rion aliud fuerit quàm veueópooq ty TUzwua ToU, id eft tàuri forma praefighe nauígium;Cedlius & Varínus , Nomínabantur PS » » » * - : " H t EN * 3 Hd o ' , atít naucs nominibus íllorü qua praetendebantínfieníum: & maxime uerifimile eft, centaurum pí« . flrímé&p,& cuncta íd genus,ea ratione dícia prolatatp à V ereilío ín quínto,Bayfius.Hac dere copío fius fcribit INíc,Erythrzus ín Indíce fuo V ergilíano in Scylla. Taurocercurí; naues fluuíatiles , Sui - das, Eft autem cercurus,genus nauís breuiorís,lembus,uídeBayfium, ^ 4| Tewpex, pellis taurí, Vatí -mus;& galea ex pelletaurína, Hefychius, In uulgaribus Lexícis legíturewetez, tegmina extaurína pelle, quibus caput & ceruíx obuoluuntur.Sanguinem taurínum Grací dícunt zavedoy do, Magi -marrubíum taurífanguinem uocant,Díofcor, Alexandri equum bucephalan üocarunt , fiue ab alpectu toruo,ftue ab ínfigni tauríní capítís armo imprefTi; Plinius. Ad Cadaram rubrimarís pens infulam exeunt pecori fimiles belluz ín terram,paftap radices frutícum remeant;& quadam equo xum,afinorum,taurorum capitibus, quz depafcuntur fata, Plin, Tavgeis el, xpi ton ete vritod Tod garzivors,Flefychíus:uidetur autem locus corruptus, Kópev9-, taurus ó;léxspme, ut x6paviG- bos cuí cora 4» nua funtlunata;Calíus, V arínus, & Hefychíus,Tauroceros tríbulus cognomínatur apüd Díofcos - tídem.Ksszinyeuelne (aperbi, per translationem d 7 éAevyosvroy vebpoy , id eft à taütís quí feros .cíores & elata ceruícefunt, Hefych. — «[1o. Tzetzes Chiliade n.cap.393. genus taurorum Scythíco^ -gum j&c uocari Ícríbít, SC pereyAveie exponit rawgryAvq:e. - Qc. INicander ín Theríacís de percuffo à dípfade, Avzdo $y' ióss vibe B^ vasto oreet vwttxde "Xowd'oy ,tpezpuzoy d'éyerot 2rozüp, - "TaUoO- cofyusAQ" & ve/uvxG" apud Varinum , taurus uehementemni dens mugiítü:apud eunde,sevuvAG- legítur,uox(ut mihi uídeDcorru pta, Taveeim Qva, Suíd. Taugéd Üoyya, quí uocem taurínze fimilem sedunt, V ariínus.Écvyay ze29 "taurus mugiens cum mactatur, uel fanguínem eructans díffecto iugulo; Homerus, Heu àc 97* vec", GCc, V arínus, Giermaní de uehea m , , ; z "E . Ty EE - menti illa bouís aut taurí per dolorem uel iracundiam emiffa uoce, dícunt bstiler, V ergilíus libro 3? duodecímo Aeneidos: IVlugítus ueluti cum prímaín pralía taurus | Terrifícos cíet: (atqp íírafci ít cornuatentat Arborísobnixus truncomuentosiplacefíit IGtibus:& fparfa ad pugnam proludit a- -rena,) Inclufa parenthefi leguntur etíam libro 5. Georgícerum ut fupra cítauímus,eadem prorfus; nifí quod pró tentat íllc difcíthabetur, — (jr Teveizy uaccarum eft cum tauros appetunt, quafi tauría - re dicas;ficut xeyap,id eft fubare,cum fcropha libídíne pruríunt & apros defiderant; utrag; enim -hacuerba de foemínís tantum dicuntur,non etíam maribus at quídam putauerunt.Aziaytves dícun -tur tauri à yeMezrarzeoi «git o pen uovaQor re, id eft ferocíores & ualídiores, quí etíam robere fuo fre :tí folítarij pafcuntur, Varinus.azueKdp eft contemnere: inde nomen quód &ytwp , íd eft gregem & ?gregatím pafcí afpernentur,Hí etíam éziiy wer malim &zieyeAesoi per s )apud Varínum dícune T "RurRigue BsueAyóc vetg0u xA zt ye s, Ceterum cur tauríà riualibus certamine uicti , erege des $» feto folítaríj pafcantur,ut copiofe profecutifumus fupra cap.s. aliam rationem habet, neque recie | [ [ l » quis íllos &7244)«Aeiy dixerít;neg ením uel uíríumfíducia, uel gregís & uaccarum contem ptu, fed metu & dolore íd faciunt. Arífioreles etam fcribit tauros. cumipfi inter ferantum abf uaccis pas IIo De Quadrupedibus fcuntur,&7iu«eysAey dící:quam uocem Graza coarmentari reddit, contrarío plane fenfir, Gatrecte ob« feruauit Erafmus;dearmentatí ením pctíus uel abarmentarí uertendum erat;& fic forfitan ille uera tít,peruerterunt autem líbrarij,Theocrítusín Bubulcis, X 6r Bóakovzo , «gi qv QUAMLO) zrhetvay 7o Ovd*p &rizyeMVvrs: Hunc locum Varínus explícans ín Aziwwzy,negationem omíttít, qua quidem os miffa contraríus uerbí fenfus euadet. Erafmus non recte &z1&ysAsy fcribit uocem proparoxytonam & peromícron; &zi«xyéAac enim per « cum acuto penultimz fcríbi debet, Deceptus uidetur inde cj apud Suidam &ziw)ens legit, quí genitiuusab utrouíis nomínatíuo formari poteft, Taurus quí gre- geuaccarum fpreto & relicto feoríim paícítur,ín lam bi dicíturzíd quod ín prouerbium etí^ am ceffit,praefertím apud Graecos, Fheocrítusin Theonycho, Aw Uy A&yerod ne, Bas xpi. rip" ei VAsy:querítur autem his uerbís amans quídam fe íam prídem ab amíca relictum , plurimumág effe temporís quo illa alijs amoríbus índulgeat,neg; omníno curet ad prífiínam redire confuetudinem, Licebit etíam ad alios díuerfos ufus prouerbíum trabere;utfi quís amicos príftínos, autíolíta ftudia deferat:autá conuíctu homínum abhorrens fecum uíuat.Scholía qua feruntur ín Fheocrirum,pros uerbíum ínterpretantut de hís,qui abeflentnon reuerfurí, Taurus enim fi femel aufugerít ín fylua, capí non poteft, V nde non ínconcínne quis dixerít marítum díutíusab uxore fecubantem ez»ay« aéu; Tantum Erafmus, q[Bosinitor,taurus eft procreatíonireferuatus, Pafcíte utante boues pue I9: ti, fubmíttite tauros, Vergilius Aegl. i. Submittere pro fubflítuere accipit Palladius, &€ Iuftíníanus - inflítutíonum lib, 4,de Rerum díuifione:Sed fi erecís,ínquit, ufumfrucium quís habeat, ín locum demortuorum capítum ex foetu fructuaríus fummiíttere debet,ut & Iulíano uífum eft : & inuínearü demortuarum uel arborumlocum , alías debet fubftituere, IMegafihenes fcríbitín Indía ferpentes in tantam magnitudinem adolefcere,utfolídos hauríant ceruos taurosqp,Plíníus, | €jd. & e. Odíentis fígnum eftlímís oculís afpicere & tauríne, zewguety , utínquitPlato de qua uoce mox plura inter prouerbía, | (| Taurum color rubícundus excítat,urfos leonesqy mappa pro ritat,Senecalíbro s.de íra,Rubram ueflem non ferunt quí ad boues accedunt , &c. quod eiufmodi colore eos conftat efferari:Gyllíus ex Plutarcho,quí tamen ín libro de Alexandrí fortuna, & rurfus ín connubij praeceptis, tauros,non fimpliciter boues, hoc colore írrítarí fcribit, IMartíalísinlibro fpectaculorum de rhínocerote, Quantus eratcornu cuípilatauruserat, Veftes uetuftate dilaben tes ac laceras(ínquít Czlius)Aríftophanes lacidas uocauít;Latíni (d genus pilares dícere ueftes po^ fent.Quod Martíalís figníficat,quum Epigrammatum líbro 3.de toga fua , quam pertritam confcífs famó íntelligi uolebat,itafcríbít: Atme,qua paffa efi furíofi cornua tauri, INoluerít dící quam pí 75 la prímafuam, Erantfiquidem,ut Sextus Pompeíus fcribít,pile uíríles effigies at«y ítem muliebres ex lana,que compítalíbus fufpendebantur ín compítís,quod efTe deorum ínferorum putarent,quos uocantlares:quíbus tot pilze,quot capita liberorum,feruorum,mulíerum círca compíta habitabat, ponebantur:ut effenttjs pilís & fimulacrís contenti, uíuistp parcerent.Hiífce uero imaginibus nulli us omníno pretij ueftes círcumponebantur, Proínde pannofos etíam quandoc Martíalís pilas uos cat, utEpigrammatum decimo ín Laurum; Sed quí prímus eratlufor,dumfloruít etas, INuric poftquam defíjt ludere; príma pila eft, Ab hac pilarum fímilítudine,utfcríbít Martíalís ínterpres, ue fles quz ín fpectaculo taurís obijcerentur írrítandis,pile funt nuncupata: quod à taurís peterentur, tanquam effigíes hominum, V el, ínquít,pílze dicebantur , quod in globum & luforiz pilze fpeciem 20 5 : e jj ; " A » conuolutz íactabantur; Quanquam rudis antíquítas, ut Padíanus auctor eft , homines € firamíne 49 formaretad eum ufum.Poftea,ínquít luxus ín tantum auctus efl,ut ueftes etíam purpurea obtjces rentur, Quod duodecímo IVietamorphofeon fignifícaffe Ouídíus quog; uidetur , quum íta canit, Haud fecus exatfit,quam círcotaurusaperto, Cum fua terribili petít írrítamína cornu, Phoeniz ceas uefltes,clufatp uulnera fentít, Sed quod ilie per luxum ínftítutum aít ut phoenícez obfcereturz íd mínus ueritate connítítur:nam ex natura rerum oborta confuetudo eft: Quam & íureconfultus VIpíanus Diígeftís de furtís non ígnoraffe uídetur,ubí ait:Cum eo quí pannum rubrum oftendit fu gauítip pecus,utín fures íncideret,furtí actio eft, Hoc & ín Infiftutíonibus relatum ínueníes De ob lígatíoníbus qua ex delício nafcuntur, Hactenus Calíus, Martíalís ín líbro fpectaculorum, de rhi nocerotefcríbens, INang:grauem gemíno cornu fic extulíturfum lactatut ímpofitas taurus ín a; firapíilas, Etmox deCarpophoro quí ceruum & leonem ín fpectaculo telís confecerat,llle tulítge mínos facili ceruíce íuuencos, Extatín eodem líbro Epigramma ín Domítíanum,quem Alcíden uo cat:Quícum futurum coelum & immortalítatem fibi uellet reprefentare, tauro ínfidens fuperíores Ícenz partes ín fpeciem ccelí confectas petijt aemulatione Herculís , cuíus nomen etíam fibí índídes rat;nam Alcides appellabatur, Quí taurum ex Creta ín Attícam ducens eíus dorfo infedífTe fertur, Domitius. Orniíthónis oftíum debet effe humile & anguftum, & potí(fimum eius generís , quod cochleam appellant,ut folet effe ín cauea,ín qua taurí pugnare folent, Varro, Theflalorum gentís inuentum eft equo iuxta quadrupedante cornu íntorta ceruíce tauros necare: prímus íd fpectacua lum dedit Romz Caíar díctator, Plíníus, — 4| Fsgevreoseie uel xsgasAxeie uel igoAui , quí tauros cornía bus trahunt, Varínus & Hefychíus.Kas solve yw ewdpas eid'oy $y9, Author ínnomínatus,Supra ín ter epítheta tauri xsewaxec,íd eft cornibus robuftí,ex Oppíano pofuímus, KsezAxee, etíam exponítur £a. qui cornibus trahít aratrum:taurus nímírum,id eft bos robuftus,Síc ítem uocant xsee«yop nga , íd efi funem antennarum (funes opiferos Latíni dícunt ) Hefychíus: (dem A pollínís cognomen eft, Varínus, 9? Jauru. H. Lib. [ Ig N'aribus; qi araT01 Ay epuxay ysveeio roo015 usduosay:hic tautií nomen pro quouís boue ponitur,ut fis | praetammonuf. €[ Veteres taurorum corníbus pro poculís ufi funt,ut ín boue fupra díxí, ín n.e, -[ "T&vpen, fÍcutum uocatur;à fuperfícíe qua taureo tergore operítur,per [ynecdochen, Varínüs Sui pra quog fic appellarí díximus galeam ex corío tauríno, ras mm | - «jh. Afphaltítes lacus anímal non habet,níhíl ín co ímmergí poetefl:taurí etiam camelíóy impune ibifluitantSolínus, «rAlcíatí Emblema Aveys «gà azreys;ad picturam bubulcí taurum íuxta uaccas uínctum tenentís huiufmodi efl; Et toleranda hominítríflís fortuna ferendo eft, Etnímíum felíxe fzpetímenda fuí. Suftíne(Epictetus dicebat) & abftíne, oportet. Multa pati, íllícítis absá& tenere manus, Sícducísímperíumuindtus fertpoplítetaurus In dextro:fic fe continet grauídis, «La o Clantíus 4, Theb.comment,Hetrufcos confirmare aít,nympham qua cum nupta fuiffet , praedicat. fe, maxími Deí nomen exaudire homínem per nature fragílítatem pellutíonemá fas non effe: quod ut documentis affereret,confpectu ceterorum ad aurem Deí nomen nomínafle, quem íllíico ut de, - mentía correptum; & nímío turbíne coactum exanímafle, € reliqua, De Títormo buffequa Aeto lo ferunt,quod ftans ín armento ferociífim( omníum maxímíd taurí pede cortepto;furentem ac ín» de fe prorípere adnítentem fruftra , retínuerít conftantíffime :ac ínfuper manu altera pratereuntís - fortetauríalteríus pedem apprehenderít audacíffime, ac comprefferít ferociter, Id cum íntueretur Milo Crotoníates,ín coelum maníbus fublatís, exclamaffe fertur: O lupíter,an alterum profemína ft nobis Herculem hunccHínc prouerbij demanaffe prímordía memorant, Hic alter Hercules,Cze. líus, Polydamas Herculís emulator leonem ín Olympo ínermís confecit : ídem boum íngreflus ar» o mentum,ínibi taurum magnitudíne ínfignem ac przcípue ferum confpícatus,ex pofteríoríbus alte rum arripuit pedem,retínenst pertínaciflime,ferocíientem, ac impetu praerabído profilientem non dímifit príus,quàm indígnabundus ac furens,tandem ín Polydamantis manu chelam, íd eft Ungua lam relíquít, Calíus, Milo quum quotídie uitulum eeftaret,eundem taurum factum cítra negotíum geftaffe dícítur, De Apídetauro,& Minotauro,& tauro Mínois(quem & Marathoníum uecant,ex quonatum ferunt Mínotaurum,uíde plurain Onomaftíco noftro ín Marathone, & ibídem ín Here - culenonolabore eíus:& Leonícenum ín Varíjs 3. 37. & Paufaníam ín Attícís, &c,) & zeneo tauro Perilli quem Phalarídí donauít , fupra ín Boue egimus. Taurus Europz raptor rex Cretz Gortyz nem condidit, Euflathíus,De Ioue tauro raptore Europa lege Ouídíum libro 2, Vetamorphof. Nos iam prius oftendímus taurum íflum ab eruditís nauem taurína forma ínfígnem exponí, Idem híc f? taurus quod Europam íncolumen tranfuexerít ín Cretam, ínter aftra conftítutus fertur , Burípide - tefteide quo plura apud Hygíníum & aftrologos lege;alij hoc fignum effigiem Ionís ín uaccam mu tatz efle malunt, uíde Varínurn. V erfus iftos V ergilij ex prímo Georgícorum; Candídus auratís aperít cum cornibus annum Taurus,& aduerfo cedens canís occídít aftro, IMacrobíus exponítlí, L.cap.i$.ínSomníum Scípionis, Taurí fydus V enerí confecratum, Ibídem 1,31, Et Saturnalíorum ca pite i, Cum prímum fignum aríes(ínquit)Vlartí affignatus (it, fequens mox Venerem, íd eft taurus accepit; rurfus efufdem libri cap.ar, aurum ad folem referrí;multiplíci ratione Aegyptíus cultus oftendít,&'c.ut fupra ín A pídís bouís hífloría recíitauímus, | «|IViedea apud Ouídíum Metamor, lé bro 7. íugulato Pelía pennatís ferpentíbus per acrem fuper díuería loca inuehítur,et inter alía fuper Cyceneíatempe, Quae fubitus celebrauít olor:znam Phyllíus illic. Imperio puerí uolucrest , feria lo leonem — Tradíderat domiítos:taurum quog uíncere íuffus Vicerat:& ftríclo totíes iratus amorí, Premía pofcentí taurum fuprema negauit, Illeindígnatus cupies dare,díxí:& alto. Defiluit axo cuncticecídifle putabant: Factus olor níueís pendebatínaére pennís, qp Arnobíus libro quín» tode Cerere àloue delufa ín taurí forma:Parít,ínquít;menfem poft feptímum, luculentí filíam cora poris,quam atas mortalium confequens,modo Líberam,modo Proferpinam nücupauít. Quam cis uerueceus Jupíter bene ualidam,florídam,& fucci effe confpíceret pleníorís,&Cc, mox fubdit,In dra , conís terribilem formam mígrat;ingentibus fpirís pauefactam colligat uírgínem , & fub obtentu fes ro molliff.ludítatep adulatur amplexibus:fit ut & ipfa de femíne fortiff, compleatur louís:fed non ea dem condítíone qua mater. Nam (lla filíam reddidit líneamentís defcriptam fuís:at ex partu uíreínís tauri fpecíe fufa louíalíis monumenta pellacíze, Auctorem aliquis defiderabit reí , tum íllum cítabís jo mus Tarentínum,notumQ fenaríum,quem antiquitas canit, dicens : Taurus draconem genuit, & - taurum draco,lIpfa nouiffime facra, et rítus ínitíationis íp(ius,quíbus Sebadijs nomen eft,teflímonio elle poteruntuerítati,In quibus aureus coluber in finum demíttítur confecratís, & eximítur rurfus ab inferioribus partibus atq; imís, Hzc quídem erudíte Arnobíus.Porró & Bufebíum audíamus de eade re loquentem:;Ceres;inquit,Perfephonen peperít,educatur puella, s$ps fcilicet ( Pherephatten nonnulli appellant) cuí lupiter, quí genuít, draco factus coníungítur, Vnde ín Sabaziorum myfte- rijs draco ín fpiram ínuolutus,ín facrificijs,ad factorum memoríam,immo uero ín teftímonium tan tz turpítudinís,ut fíc díxerím, adhibet, Peperít & Pherephatte tauríforme filium,unde poétz quog; - nonulli raurü laudant draconís patre, & dracone rurfus taurí patre, Et ín monté arcana hzc facta di centes, paftorale ftímuli celebrat:paftorale(ut putoyftímuli,ferula,quod lígni genus bacchantes fe^ jo runt, appellates;Hzec ex Arnobío & Eufebío,utà Gyraldo cítant Syntagmate 6.ín Proferpína, Scri bit infuper Clemens louem commutat& ín angue íntuliffe Proferpinze filie uítíi, unde fítnatus Dío | nyfius.(Quo argumento etíamSabaziorum myftíca dracenem praferuntín orbem complícatum, : | * / : ! l. : [: po De Quadrupedibus Hinc & poétz dracotiém taurí patrem dum concelebrant, fymbolíce opertetp Iouem ínnuunt, ex quo& filía natus híc fittaurí fpecie.Q uare ab Lycophrone taurum uocarí fcimus,Catlíus. «| Ache lóus Epírí,uelut alij Aetolíz fluuius, nomen fub Acheloorege mutauit , cum Thoas antea uocare« tur,authoré Stephano, Híc cum Hercule duello certauit pro Deíaníra Oenei Calydoniz regis filíaz fed uidens Herculem fortiorem, fe uertít prímo ín ferpentem, deinde ín taurum , cuí Hercules ama putauit cornu,quod Copíz comítí Fortuna datum eft, Sed poftea Achelous Amalthez cornu Hera, culi dedít, atcp íta fuum recepit. Tandem ab Herculeuictus fe ín fttí nomínís fluuío gemíno cornu ínfígnito occultauít.|Nam reuera Achelous Grzcíz fluuius eft;duobus alueís,quí per fínes Perrhe bíorum ín Malíacum fínum effunditur, V ide Ouídium Metamorph.libro9,de A cheloí transforma tíone.Ceraftz íncolae Amathüntís hofpítes immolabant; unde V enusoffenfa, Dum dubítat quo ,, mutet eos,ad cornuauultum | Flexít,& admonita eft hacillís pofferelinqui, Grandíatpín toruos transformat membra íuuencos, Ouídíus Metam.líbro 1o, 'Tauros ín Colchide ignem effianies, fuif fe fabulantur poétz,quos uenefíca ope IMedez Iafon uícerít,de quibus Ouidius libro 7 , Metamor, Ecce adamanteís Vulcanum naríbus efflant | Aeripides taurí, c, utG folent plení reíonare camía ní Peclorafiícíntus claufas uoluentía flammas, Gutturatpuftafonant.tamen illis Aefone ratus Obuíusiít, Vertere trucesueníentísadora Terribilesuultus,prafixaGicornuaferro, Puluereütg folum pede pulfauerebifulco, Fumifícísiplocum mugítibusimpleuere,&c. — .- q| V enetiz fluuíus Silís ex montibus Tauri(anis fluit,Plín.lib.s,cap.i8; &€ mox cap 19. Taurífae nosIflríz populos facít.Et rurfus ibídem,In hoc fitu(inquit)intertere, Carnís,Segefie & Ocra: Tau tifcís Noreía Et cap.3o.Incolz alpíéum multi populí,fed illufires a Pola ad T'ergeftís regionem , Se 4 cuffes,& cciuxtat&p Carnos quondam T'aurifci appellatí, nunc INorící, Lepontíos & Salafos T'aurí- Íczcgentís Cato arbítratur, T'aurífci,Tewe/ewo: populi iuxta alpes(alías Tauríni)Polybíus lib, s. Era« tofthenes T'erífcos,T«oiexec, uocat; Dícebantur etíam ToGar Stephanus, De INorícís uel Orícís & INo rícijs plura fcribit Euf athíus ín Dionyfium:; & Strabonem cítat teflem , ín Tauríícís INoríctjs iuxta Aquileíam,ad duos fub terra pedes ftatím aurum ínueníri foffile.Orící (ínquít idem Euftath,)íuxta Polybíum habitantcirca initíum A dríatici marís:INorící uero uel Noríctj iuxta íntímum eiufdem re ceíflum. Taurínum (ut hodíe uocant) urbs Celtíca eft IMaaffilienfium colonía , Tavgcec Stephano dís CGa:& cíues cius Tauroentij, Apollodorus fcribit conditores huíus urbís uectos effe nauí zevecQéco, íd eft cuius infigneerat taurus:qui à Phocenfium claffe reiecti, ad terram appellentes , urbem índe nomínauerunt; Gentile Tauríní, Stephanus, Tauríní populi funt Italíz l'ranfpadanz ín Alpium ra dícibus,Plíníus 5.7. Tranfpadanz Itali colonía eft Augufta Taurínorum,antíqua Lígurum ftirpe, índe nauigabilí Pado,Pliníus z.17, Praeter medíam & compendiariam magísqQ celebrem Alpium ui am (pert alpes Cottias fcilicet) funt etíam alíze multo ante temporibus confiructz díaetfis : primam "Thebanus Hercules ad Geryonem extínguendum, ut relatum efl , & Taurifcum leníus gradiens, prope marítímas compofuitalpes:hícip harum nomen índídit; Monoeci fimiliter arcem & portum, ad perennem fuí memoríam confecrauít, Ammíanus Marcellínuslíbrois, "Tauri pepuli funt Tau tíc: Septentríionalís regionis ín Buropaíncolz, Iphígenize & Oreftís aduentu maxímé memorati; moribus funt immanes,ímmanemáüp famam habent,folere pro uíctímis aduenas czdere, Pomponi, us, Vide Onomaftícum noftrum, Tauri Scythíca gens ab Acgyptijs colentíbus bouem & A pím o- ríundi,ut quídam ex Etymologíco tranflulít,in quonos bac tantum trerba reperímus; "Tego o Ex 4 Üxdp Lv" 0i ipiewy Àvyvzrfiai cos Dic «ch. Y Azty, Alij fic dictos atunt àtauro, eó quod Ofirisíllíc bubus iunctís terram arauerít; Apud hos eft T'auríca ínfula(uel Cherronefus potius ? qua & lVixotíca no- mínatur:habítát quog dictum Achillis curfum, &c.Euftath, Dionyfius poeta de Bofphoro Címmea ro, 9 eroe vrMAeb. Kspesoyot vous N90 5L vei 7rd i rogs, A lius(ínquit Euflathius)híc Taurus eft,quám quí ín Orientem uergít;aut Septentríonalís quedam eíus portío eft, fub qua Címmerij habítant, gens Scythíca: & Tauríca Cherronefus íngens fita eft uerfus occafum IVIzotídís faucibus adíaces, quam alíquí aíüt tum figura tum magnítudíne Peloponnefo parem efTe, R egíonís fllius íncolae Taur rofcythze uocantur á Tauro monte quí íllíc efizquod etíam Herodotus non ignorauít, cum et ípfe de montíbus Tauricís,íd eft Scythícís mentíonem facíat , Euftath, De T'aurofcythís ab Antoníno Pio uictís híftoría refertur apud Iulium Capítolinum, AdSyríam mons Taurus nomen pecore ha» $8 bet, Varro. Taurus mons Afiz, ab Eoís ueniens líttoríbus,Chelídonio promontorio diflerminaturz ' ímmenfus ípfe & ínnumerarum gentium arbíter, dextero latere feptentríonalis, ubi prímum ab Ins díco maríexurgít, &c, Vide Onomaftícum noflrum.INomen eí uel à magnítudine:Nam ueteres tau ros uocabant omnía magna & uehementía:uel quód eius pars ad mare promínens , taurínam facíz em(z&ziidyyreferat: Gentile Tauríanus, Stephanus, Cxlíus nona tauro quadrupede ,à quo & relí qua magna uiolentad tauri dicuntur,ut Stephanus & Euftathíus fcribunt, Tauro monti nomen ín dítum putat:fed contraa Tauro monte magna ir qued omnía tauros appellari aít; quod egonon probo,& Stephani Euftathíj& uerba contrarío quàm debebat feníu eum accepifle uideo, Díonyftus ' Ls » T ! ^ 3 ; 5 r e Apher Taurum montem appellatum canít, Oveuz zaugoQavst «o2 opvngonvG" (aliàs dploxpmso-)ieldVes 3 , ; ; " " ; ju H Ovgsip &erad iii, C)uze uerba Rhemnius Fanníus fic reddít, Cornua nam fummus fcopulis ímítaz £g, " " ? "n " . F- *- L6 led TÀ Jj LU H turacutís, Suidas hunc montem tauro bouí perfimilem aít , execezóyz1 «ox pyzifavai cs 07162026 7rod lag &g VG" , zw d'y ais vois vosfeupóvm ; íd efl, (altantí &€ pofteríores pedes ínaltum reíeCiantí , GC | | mox 7 friox collumineuruatum attollenti, Alíus preterea Taurus mons uidetur de quo apud Etymolo- 'um & Varinumlegímus ex authore ínnomínato, T'aurirs mons regionísillius elandes producit pabulum fuibus:pendebant etíam ex monte illo tributa, qua redditus Taurícós appellabant, Tauz romíníum, Taweotsudy, mons eft Sícilía multís bobus abündans; & fupra éum urbs eiufdem nomís nis,Perottus, Diodorus libro 16.ín Philippíregis hiíftoría fcríbit, Andromachum Tímzeí híftoríc pas trem,coactís ín unum qui cladífuperfuerant,ab Díonyfio INaxo euería, Taurum urbí uícínim cola lem díutíus íncoluífTe:quare T'auromenij nomé loco concílíatum, qua mox opulentíor fuit cíuítas, "Tauromínítanum líttus cur Copría díCtum fit,ín Boue índícaui, .l'auropolís,urbs Caríz, Stephaa nus, Taurania,urbs Italie;Stephanus, In Campano agro íntercídít T'auranía,Plíníus s, $ laurías j; num,Brutiorum oppídum ínTtalía iuxta Rhégiurm, Mela lib.»; Ad Brutíum littus ín Italia, intus ín penínfula Metaurus amnís eft; & "T'aurahiüim oppídum, Plíníus z; y, Taururum Ptolemzo 4.16 idem Tauruni Plínío 5.35, alio nomíne Alba Graca,Belgradum hodíe, uulgo Griedpifd "Peiffen burd;ubí Danubío mífcetur Sauus,Eft autem V ngaríz urbs Turca nuper expüenata, Taurí am phitheatrum apud Suetoníum noiínatut,ín quo C. Cafar Calígula munera eladíatoría alíquot edi derí, Tyburtína porta Romae alquando Taurina dícta eft,à capíte taurí, quod illic ínfculptit erat, Perottus, Alexandiía Aegypti fallacibus üradís,tribus omníno adítüt alueís, Tegamo, Potidonío, Tauro;Plíníus 5. 31. "Taurus ítem fluuius eft apud Troezenei, ex quo apud Sophoclem nomína- tut Tauría aqua, rapeop Velso, V arínus & Euftathíüs Ilíad,A, && Athenaeus libro 5, addunt autem illí fontem etíam quendam Hyoéffan à Sophocle uocarí:qua uerbanon íntellexit Caelius ineptered o dens fontem Hyoéffàn etíam uífi apud Troezenem, Tabedoy zr, eg Atyerrabes arozmu ":9b "Teor(rvis gritoàs ZédoAel, vro oo qoi xetvu Yévosw, Flacc uerba apud Hefychíum & Varinum corruptiffime leguns tur, quamobrem hic emendata cítare uoluí, Emendauí autem tum ex Athenzo, tum alío Varinilos ,€o cuíus ínítíum "raU9G-* Éveix, Sic tauríformís uoluítur Aufídus,Horatíus A4.Carm, | . «Nunc de facríficijs dícendum:Díxímus autem íam ín Boue prater alia quzdam bubulo pecori facrífícando communía,boues mares ab Aegyptijs Epapho immolarí,& quomodo ab eís explorén- tur an puri fint ad facrífícíum, explícauíimus ex Herodoti libro 3, Apud Homerum 0490s x&*tOLA POE leguntur, íd eft fele&tí:tales ením facrifícarí oportebat:Síc Vergilius, Madcant lectas de morebíden tes, Girccís facrificaturis morís erat tauros explorare farína appofita.INam (i guftare abnüiffent,con cípiebantínde haud ualere fatís, Caelius & Giyraldus, Druídauifcum omnia fanantem appellans ? tes fuo uocabulo, facrifícío epulísi ríte fub arbore przeparatís, duos admouent candidi colorís tau; ros,quorum cornua tunc prímum uíncíantur,&c,fcecundítatem eo poto darí cuicunc, anímalí fies ril arbitrantur, contraGuenena omnía efTe remedío, Tanta gentíum ín rebus fríiolis petunt relí- gioefi,Plínius, Quottesautthus,aut uinum füper uíctímam fundebatur,dícebant,Vactus eft tau rus,thure,uel uíno:hoc eft,cumulata efthoftía, & magis aucta:íd quod & Ifidorus líbro to. fcrí ptum relíquit,Gyraldus, Homerus, Hevysp VvstdwQ^ Exexowvep &pdl &vexcre; Tunc enim de facrís bene fibi promíttebantlones,cum taurus mactandus magnum ederet mugítum, Varínüs ín Helíce, IVleffe- nij taurum queri manibus Aríftomenis mactatüri funt, columnze qua ín eíus fepulchro eft alligat: -Quódfiílle,dum uínculum euadere conatur & faliendo tumultuatur, columnam commouetit:;laes tum omen ínterpretantur:fín minus,trifte, Paufanías ín IMeffenicíis, Cum Acamemnon ín Aülíde o ceruum Diae ignarus occídíffet,dea irata uentorum flatus amouít,ut nauígare non poflent, Ora« culum confulentibus refponfum eft Agamemnonío fanguíne deam effe placandam , Míffus ígítur Vilyffes Iphigeniamfilíam aftuà Clytzmneftra fub pretextu fa&í cum Achille matrímonij ímpetra tam adduxít;cumip íam immolari pararetur, dea miferta íllàm fuftulít, ceruamdqQ pro ea fuppofuit, uirginem autem ín Taurícam regionem tranftulít,&c, Quidam ín urfam fcribunt mutatam efle,alij ín taurum,alíj ín anum,ín ceruam alij.Sed hzc mere fabule funt,res ipfa autem fic habet, Cum Iphís genía íamíam immolanda effet,accidit forte ut unum aliquod ex praedídtis animalibus fe obtulerit, quod comprehenfum mox Iphigeniz loco mactatum eft.[Non eft autem abfurdum rem íta cotígifle credere,cum ín facrís etíam líterís Ifaaci immolandiloco aríetem fe obtulííle légamus, Varinus ín INeoptolemo, ubiplura etiam de Iphigenía affert ex Ifaacij Tzetza ín Lycophtonem commentarijs 9 deprompta, & Perottus ín Cornucopíz, | Solítaurílium & quo pactofíant, mémínít Cato de R e rur - flíca cap.i4 1r. Simile eís facrífícium Girzecí tríttyn uocant,de quo ín Boue fupra díxi, Tríttys uel trías - facríficium conftabat ex hírco,aríete,S tauro, Varínus, Populus Romanus cum lufiratur Solítaua rilibus círcumaguntur uerres,aríes,taurus, Varro, Perfe&tum facrifícium fue;tauro,hírco & aríete - conftabat;thoc hecatomben Graci & tríttyn uocabant,ut fupra expofui,Solitaurilía facra fuereque fingulo perfecto lufiro per Cenfores cefebrarí mos fuít,ad luftrandam urbem,fue;oue,& tauro: aut uerte;aríete, & tauro, quí circum urbem ducebantur, tumi multa religione luftrum condebatur, Solitaurília,Feftus inquit;hoftíarum tríum díuerfi generís immolatíonem fienant, taurí,aríetís uer rís,quod omnes íntegrí folídíts corporis fint: folum enim língua Ofcorum fignificat totum, & foli» dum:hzc Feftus,fed & Girzcí (2p dícunt totum & integrum, Porró de Solitaurilibus meminit Li p-uíus, Afconíus, Quíntilanus,ali Gy, Gyraldus, Tauríetíam & taurílialudi erant ín honorem deos | rum inferorum factí,quí hac de cauf(a ínftítutí funt, Regnante Tarquínio Superbo cum magna ins | €idiffet peftlentía ín mulieres grauídas,exiftímantes Romani eam factam ex carne taurorü díutíus' | 152 uadrupedibus populo uendita,prohibueruntne amplíus uenderetur,et ob hoc ludos dijs ínferís inftituerunt:quos &t boalía & bubetíos alíquando uocatos ínuenímus.Sed propríe hí ludí (unt boum gratía celebrati, Perottus, Tauriludí dícebantur,quí deís inferis fiebant, Feftus,Sed de Taureís ludis fupra etíam in Boue díxímus: Eft & Tauría Neptuni celebrítas, de qua paulo poft, Taueem d'G qaad, s aste (fox te legendum zodia id eftludus)zregg Yaeezivoc, Hefych, V ídetur fane locus effe corruptus, aveo xoMa dicebatur feftum quoddam ín Cyzico celebrarí folíitum,Fefychíus && V arínus:nímírü ín Bae chí honorem,quií ín Cyzíco tauríformís colebatur , ut mox repetemus : Ego zewgozroiz potíus legea rim, quanquam & Taurícz Díanz feftum fíc nuncupatur. - —— | j —. € lautumut Neptuno fic etíam fluuijs ímmolare folebant; praecípue autem Alpheo taurum legí mus ímmolatum:habet ením quandam affinitatem taurus cum fluufjs, ut fupra ín fecüda huíus ca- 16. pítís parteex Varíno protulimus, €«|Homerus de Chryfe fcribít ; eum tauros & capras Apollíni ímmolaffe, Sunt ením taurí celoní quídam terrze, & ad frugum prouétum Solís effectum fuo labore adíuuant,De caprís & alijs anímalibus cur Apollíní ímmolarentur fuís dícemus locís,Supraín Bo- ue,ubí Cadmí mentío íncídít,de taurorum etíam hoftijs Apollíni facrís nonníhilattuli, In Icaro íníu la marís Perficí fpledíde colitur Apollo zavgezAG-, uel eodemi cognomíne Díana,Euftathíus ín Dío nyfium, A pollíni taurum,Ioui non ítem ímmolabant , uíde paulo mox ín taurís Neptuno facrís ex lViacrobío,Ex eodem fupra ín Boue(ubí de Apíde)taurü ad.Solem referrí docuímus;& ubi armen torum Solísmeminímus, | | Bugenes,Doyysc A«ovu G",id eft boue genitus Bacchusab Argíuisco^ - lebatur, Hunc ( Grecorum plzrícp zeweopopqdov,id eft tauríformem Bacchum, vaveoxiqaAey; íd eft taurícipítem, item vavgezroy ab Orpheo(dícium)effingebant,& appellabant : natumip ex Perfephos 2e ne,ut Clemens ín Strom, & Eufebíus ín 3, Przep.Euang,tradunt ( quorum uerba paulo ante adnus merauímus ) utalíos míttam, CQ)uínímo etíam taurus díctus eft , & íllí cornua attributa , & cognos men etíam factum saveóxscoe íd eft tauricornís,ut eft apud INícandrí commét, ín Alexipharm,ldem & ab Orpheo ín Hymniís Bóxuoc & d'isooe uocatur, id eft bucerus & bícornís, Hinc Ouidius, Acce dantcapíti cornua,Bacchus erís, Ideo autem cornua Baccho funt attributa,ut Díodorus líb.$. tra« dít,quía prímus boues íugo íunxerít, & Bacchus ídem fit && Ofírís, Idem tamen ín quarto idcírco cornutum Díonyfium prodídít,quod Ammonis filíus fuerit, quí aríetíno capíte cum cornibus fuiffe dícatur.Sunt quí cornua pro audacía fumunt,ut Phurnutus, quod audaces trucestp uínum faciat. Hinc Ouídius, Tunc pauper cornua fumít, Sunt quí & fcribant cornua críftas uocarí,&c, & cín- cinnos ínterpretentur:ac ideo Mofen cornutum Hebrzís uífum putant,ut etiam Lyfímachum rez 4g cem ín eíus nomífmatibus uídemus:fed Armeníos adhuc & Lydos facerdotes, cum huíuífmodií cína. cínnis & capillís Romz confpexímus,Porró & íllud item legimus,ueteres cornu bouis pro poculo ufos fuíffe:& índe factum effe,ut non folum cornua Díonyfio fínxerít antíquítas , fed etíam taurus ípfe díceretur & tauriformís in Cyzíco coleretur; & xspe2^,íd eft cornutus dícatur à INícandro,Gya raldus,Bacchus xsje7eQuuc & taurus dícebatur, &c,ut fupra monuí cum dícerem ueteres cornibus pro poculis ufos, Athenzus líbro 3, Plato(ínquít)fecundo de Legibus uíní ufum fanítatis gratía con ceíTum aít, Verum ab ingenio homínum ebríorum,Díonyfium tauro & pardalí conferunt, eó quod inebríati fepe quedam per uíolentíam agere conentur, Alcacus , AAoss /A, psutd k^ , dore opvaiqa zjiBohay lego cxi Bondy) aépii suu" (forte &dpu[s uu) id eft uino placidum aliquando íngeníum có tingít,alíquando uehemens &€ uiolentius quàm uerbís exprémi poffit, Ouídam etíam fva, id eflfe 4 toces & anímofi fíunt:qualís nímírum taurus eft, Euripides, "rado vU versae, x. vx xsowc luusuuor id eft, Tauríproteruí funt & corníbus ferocíunt.Sunt quí natura pugnaces prorfus efferantur, ut pat dalís effigies eís conueníat , Flec Athenzeus, Sophocles ín tragoedía qua ínfcribitur Tyro ( Tereus. perperam fecundum Varínum)taurophagum uocat Díonyfium, (d ínterpretantur quía díthyrama, borum poetis ín uíctoría daretur bos; (ín quo tamen aliquí Ariftarchum mendactj arguunt , Suíd.) Alíj crudelem & ímmitem(wwassp)accípiunt, quando & Aríflophanes Cratínum ita ínfamauit, Bed aduínolentíam magis referendum alíj'putant,quod philoenus eífet ísjhoc eft uíno índulgeret largía us,uel audax Baccharum ínftar,Caclíus, V arínus,Suídas,Etymologus, At forfítan ewsssphicíntera, | pretarí conueniet,non fimplíciter crudelem & ímmitem,ut Czlíus ianftulítfed dpopéyov, id eft qui — cruda & nen cocta uoret. Arnobíus ením libro $.adueríus Gentes, Bacchanalía etíam(ínquit) praes $9 termittemus ínania,quibus nomen Omophagtjs Grzcum efi,ín quibus furore mentíto, & feque» firata pectorís fanítate,circumplícatís uos anguibus:atcy ut uos plenos deí numíne ac maíeftate dos ceatís,caprorum reclamantíum uiífcera cruentatís oribus diffipatís , Suídas cítat Ariflophanís ex. Ranís uerfus,quíbus Cratínum taurophagum uocat; & Bacchum eadem ratíone mofchophagum, cognomínat, 4|Detauro quem uetula Cererís apud Hermíonenfes facerdos ducít & facrificaz , ín. boue fupra dixímusinH,.h. «Diana Taurica dícitur,Girzecis etíam v&vee (ut habet V arínus)quae, à T'aurís populís colebatur:eadem Thoantea uel 'hoantís, Oreftea;Fafcelis , Arícina & INemorene.— fís apud Romanos dícia eft, Nam Iphígenía íam ímmolanda,utfupranarraui;numinis miferatione | fübtracta, & ad Taurícam regionem translata,regí Thoantí tradíta eft, facerdostp facta Diana : ubí cum fecundum ftatutam confuetudínem humano fanguíne numen placaret , agnouít fratrem Ore» éo flem:qui accepto oraculo carendí furorís caufa cum amíco Pylade Colchos petíerat:et cum ís occifo; Thoante fímulacrü fuftuliffet,abfconditü fafcelígnorum,unde & Fafcelis dicitur (ab alijs Fares aut "s x3 de) | 3 Facelina, -i laurus. H. Lib. [ PE: Facclína,fiueàface cum qua píngítur, propter quod & Lucífera Díana,& QeeQd9 6^, V esiuroo" di cítur:ifiue eg v8 qux, id eft à lignorum onere & fafce)Aríciam detulít;&c, Gyraldus.Iphígenía etí- am Diíanaa quibufdam cognómínata,non alía quam Tauríca uidetur, Taüropolíze Dianze memínit etíam Díod.li, . Idem && T'auropolía facrífícía Diane & IMaitís apiid Amazonas uocari fcríbít Straa boquog libro 14.aítín lcaría ínfula(Icaro Perfiící marís infula , Dionyfius Afer ) templum Díanaé fuifle (Stephanus íd ex eodem Strabonis líbro;in Samo fuifTe tradit)quod Taütopolíumà dea dícea returíd quod ín decímofexto repetít,ubí fuít & oraculum, T.Líutus libro 4.quíntae Decadís ;Ame phípolím cum íam faima pugna peruehiffet, concurfusd matronarum ín templum Díanz., quam 'auropoloi uocaritad opem expofcendam fieret, &c, Varínus, Tauropolon( ínquít)Dianam dixe yo runt,quoníam üttaurus círcumeat omnía;uel quod taurum Neptunus ímmiíferít Hippolyto, furena tem ftro per omnem fere terrami;uel quod IphigeníaeScythía fugíens,ín Attíca fimulachrum Día nz cohftítuerít, & Tauropolon Díanam appellarít; quod à Tauríca gente tum prímum ueniffet, Dionyfíus Afer ín fitu Orbís, tiona gente tantum, fedà tauro; Tauropclon Díanam denomínatam aít:quía,ut Euftathíus,ea regio armentís abundet,quibus prefit dea:feu quía Díana Luna credatur: quare & Tauroptis,Taveo7rs, dicta eft, quod fit ut taurus afpectu, Gyraldus, Celíus Euftathíj locum melíus fíc reddít;uel quía cum Luna eadem fit, qua tauris uectatur, & Tauropus dícítur.Sane Hefy chis hon modo T'auropolam Díanam, (ed & Míneruam uocat. Alij Tauropolan díctam aíunt,d1óz: & Bae dIo ih davt EA" :inde quod telum ímmiferít(tauro nímíri) unde & Taurobolos appellata eft; quo ftiomíné Míneruam quog ín Andro uenerabantur,Suídas. Alij non Taurópolon eam, fed Tau $0 rophagon nomínauerunt,quod taurus proTphígenía ín facríficio fuppofitüs fit,Etymologus, «ved yi,que ín l'aurís Scythía colitur, fíc dicia tanquam gregum & pecoruin prafes , per fynecdochen à parte:uel quod non alía quàm Luna eft, & taurís inuehítur,qiram etzevewzty appellant. Hjéétrav: gemoNe Cuuee 2 Bis iyeMoe , apud Sophoclem in Aíace i Multos ením furentes poetz fingunt Luna afiectos effe,eo quod ílla fpectrís nocturnís prafit,Suídas. €JTouí taurum immolare nefas exi ftimatum,ut exponemus mox ex Macrobío, «JMínerüamquog; Tauropolam cognoiníüiatí , ex Hefychío íam docuí,Suidas eandem vewpoBoAsy dictafn ít Andro coli fcribitídcitco quod Aníustau rum Atrídís dederít,&& ubícuna ille de naui exilíret; Minerua zcdetm condendam íufferít;íta ením fe «undam fore nauígatíonem:'T aurus autem ín Andrum exilíjt, De bubus Míneruz ímmolarí folítís, ín Bouedíxi, €«| Mirabile eft Olympia facro certamíne, nubes mufcarum ímmolato tauro deo que ;? Myeden uccant, extra terrítoríum ídabíre,Plíníus, 4| re?9e- uel TebesQ", Neptunüs , Hefychío: apudSuidam TabeG- fcribitur, Tevele feftum Neptuni, Helych. &t V arínus, Ka: vRUpD" quvoory au", Hefíodus ín Scuto:ubí Scholía addunt Ta/e«G- epítheton Neptuni effe,Boeotíce, c» eí deo taurí ma- . €tabantur in Helícone:uelut alij dícunt;ín Oncheflo : ídG uelpropter undarum fluctuumQ foní. tum;ex quo etíam gaveóngewG" id eft tautíceps dicius eft, Gyraldus,Quí potus minífterío prattíciunz tur,dicí quidem cenochoi folenttín Neptuni tamen fefto(apud Ephefíos) etíam tauros fcio a ppella- tos,Calíus ex Athenao quem tamen noncítat, Euangelus apud IMacrobíumilibro 5. cap.ro. Et cx hisínquit)que nota funt nobís, Maronem pontificj díícíplinam íurís nefcíffe conflabít, Quando e- nímdíceret, Coelícolüm regímactabam ínlíttoretaurum, fítaurumímmolarihuic deo uetítum? aut (í dídícifTet, quod Atteíus Capíto comprehendit:Cuíus uerba ex líbro i. de fure facríficíorum hec 4o funtiltacp loui tauro,uerre,arícte ímmolari non lícet,Labeo uerolíbro 68. íntulít, nífi Neptuno , À« pollini € Martí taurum non ímmolarí, Ad hxc Pratextatus renídens, Quibus deorumímmoletut . tauro/fi uís cum Vergilio communicare,ipfe te docebit, Taurum Neptuno, taurum tibi pulcher As . pollo. Videsín operepoeta uerba Labeonis: loítur ut hoc docte, íta illudargute, Nam oflendítí deo nonlítatum,ídeofecutum Horrendum díciu,& uifu mirabile monftrum, Ergorefpíciens ad futura hoftíam contraríam fecít,Sed & nouerat hunc errorem non effe ínexpíabílem, Atteíus ením Capiíto,quem ín acíe contra Maronem locafií; adíecít haec uerba:Sí quís forte Ioüí tauro fecerít, píaa culum dato, Commíttítur ergores,non quídem ímpíanda;ínfolíta tamen.Et committitur non ígnOa rantía,fed ut monfirolocum faceret fecuturo;Hucufcg; Macrobius, Paufanías in Corínthíacís mena tione Danai facta, eíusc folij,IbidemdánquitBitonís imago eft,humerís taürü füftínens: de quoLy. I? ceas poeta fcrípfit,quod cum Argiíüi facrifícium Iouí ín Nemeam duceérent,Bíton üír admodum ro. buftus,humerís füblatum geflauerít, "Taurusut fluütjs(caüfam fuperíus indicaui)fíc etíam Neptu noaptut facrifícíum íudícatur, V arírio tefie, Immolabantur autetn eí,taurí vraie; id eft nígeta rimi uel undequagi nígrí;propter nígrurn aqua colorem: quo poete vreegvoxoy xtue dicunt, &zórfoy quéjowit, GC sisgoeid one, QC iceilent, V aríntis, Eft autem carmen Homeri ín Odyffea , Taveze vryutAewas quos aiylov xvewoxeterai In Pindaro zaipa &eyoivee INeptuno factíficantut, íd eft albí ; quod quídem fierí pos - teft dz fy mrouap &eeíd eft propter canum marís colorem, Sed ueteres &pyavzs intelligunt albos pína guedíne:ut cotra quada píngüía jp albis dícunt t qualía fümt spídtuve Joraa ye Ux o Adae, V avin. Píndarus ínfuper alibi Neptuno taurum íimmolandum cratzpoda uocauit , quí fuus fuit Delpho- xum mos,Czlíus, Homeri Scholíafles, l'auros(ínquít)ei ímmolabant, propter marís üiólentíam : nía ! eros uero,propter aqua colorem,ex marís profundo, Idem fere fcríbít Phurnutus, Vatínus ín sod Ae caurum INeptuno immolari folítü aít,g]a 7e"? v/1eqod]ooru zu avus zinezidy y ri ol d]: oo puni] Kop yg das ri qu và Volet sopore d'isenp xsgod'roy, Pindarusín Olymptjs vaeop zeyop ( as &pycdrzz , AE E" "3 124 uadrupedibus fupra ex Varíno ) illi afcribit:quidam album ínterpretantur,propter marís fpumas:alij non abut, fed florentem, feu nítentem,aut procerum ínterpretantur, Ego uelocem expono: nam (ic cahes cos . gnomínatosuídemus:Sed de hacuoce cum alíbí,tum ín Argiphónte Mercurío plura díxi, Gyrald, lunonídetautoalbo antíquí rem facram facíebant,(ut ín Boue fupra oftendí)uel de íuuenca potíus albaut doct autumant, quod Gyraldus poétarum teftímonijs comprobat, Píndarus ín INemeís ín laudem Alcímedis Aegínete, Év ÀuQ)xavávap T«ugoQóvo zpiernolcl "Tipo Porudic)e Nu Gp vU", Interpres taurophonon tríeterídem exponit, ín qua taurí Neptuno ferírentur ; Repetebant autem Ifihmiorum certamentertío quog;anno, | In matítimis facrífícis extaín fluctus íactabantur, unde Allud Silijlibro iz, Cuí numen pelagi placauerathoftíataurus, lacta&p coeruleís innabant fluctibus exta, Grazcíaliquot Neptuno de cruribus taurorum rem facram faciebant ; V lyfles aríete,apro, & taurolítauít. Non folostamen tauros uel INeptuno uel Apollíní,fed & alías quandogy uíctímas ima - molabant, Heroíibus tauro,capro,& aríetelítabat, Gyraldus, «| Delupo quí taurum confecít,quo aufpicío Danaus regnum obtínuit,ín Lupo dicemus, JE | " PROVERBIA. Tauricumueltaurínetuerí, BAezdy vavoudtop, pro eo quod eft torue, &yelas, Aríftophanes ín Ranís,de Aefchylo cuíus iratí facíem exprimit; ÉBAeV«y 3p zowgueAUp yx Lac sire, Plato demonfirat hunc Socratí fuiffe morem, taurínís oculís obtuerí, Optíma toruz Forma bouis, Vergilius, "raugutp vro BAsrdy apud Pollucem legimus, Odij fignum eft límís oculís afpícere & tau 'tíne,ut ínquítPlato. V ueftphali trucem afpectum hoc prouerbío notant, 4Er ficbt ale eii odbéter oem fleifdbouwer entloffen ift: Tuetur inflar taurí,qui ab i&tulanfj euafit, laurum tollet quí ut^ tulum fuftulerítadagíum ín forníce natum, utí uidetur (ínquít Erafmus ) fed quodad ufum uere- cundíorem commode torquerí poflitfí quando (ignificabimus maiora peccaturit adultum,quí puer uítíjs minoribus aflueuerít, In fragmentis Arbítri Petrontj, Quartilla mulier omníum ímpudiciffi- ma,Infans(ínquít)cum paribus ínquínata fum,& fubínde prodeuntibus annís, maíioríbus me pues rís applícufdonec ad hancztatem peruení, Hínc etíam puto natum prouerbium illud, ut pofle dí^ :catur taurum tollere,quí uítulum fuftulerít, Hac ílla.Caeterum non abfurdum uídetur adagíum ad Milonís Crotoníatz factum referrí,quí quotídíe uítulum aliquot ftadíjs geftare folitus,eundem tau rumfactum,cítra negctíum geftafle legitur; Atcp ita quadrabít ín eos,quí paulatim rebus etíam nia xímís affuefcunt,Erafmus,Símile noftrí prouerbíum habent, 4£$ mb seytlicb Erüimmen/oae cin. güter bag [ol werben, Mature curuetur oportet lignum, quod commodus uncus euafurum eft, "TaUQ- Varspkv Niue d» "Tad yero i nf Evprru eris id eft, l'aurus porrecto ultra Taygetü capíte ex Eu- tota bíbít,dere uehementer abfurda, fímillimum illi, C»uíd fí coelum ruat ? Prouerbíum natum ex Apophthegmate Gerade Lacedamonij:ís ab hofpíte quopíam ínterrogatus, quse poena foret adul. terís apud Lacedemoníos, negauit ullos efe adulteros apud Lacedaemonios, Atínftans ílle, Quíd fi quís exifteret.ínquít,quam poenam daret:Ts,ínquit, taurum maxímum dependeret, quí producto ultra Taygetum montem capíte,biberet ex Eurota, Cumq, hofpes arrídens,Et unde taurus tam íns | gens? Lacedamoníus uícíffim, At unde apud Lacedamoníos adulter ? Refertur à Plutarcho ín uíta Lycurgí,Erafmus, Abtjt& taurus ín fyluam, & Àziexyeév prouerbía, fuperíus enarraui capite z, (Germanicum díctum apud Hollandos, ((2arrorybe ein varren gen (ODontpelier/ "IKumpter xvioer er blybt ein (tier, hoc eft, Bouem etíamfi longiíTime abducas,bos manet: Horatíaní carmínís fenfumhabet, Coelum non anímum mutantquí trans mare currunt, (JProuerbium;Non fi ceru perís,ex apologo natum,ad Ranamdifferetur, DE VITVLO A. SoESA| IT V L v $ bosíunior dicitur. Díícernuntur ín príma xtate uítulus & uitula,in fecunda (244 tuuencus & íuuenca, Varro, INos íauencum & iuuencam fupra comprehendímus ín ges à4 neralí bouís uocabulo,híc de folis uítulís feorfim dicturi. Attulimus autem fupra quoque ** nonnulla,quz utbubulo generí ín uníuerfum fic uitulís quog; conueníunt, €| Viítulum Ebraziuocant 91v egeluel ^ par cum addítur ben bakar: fímplíciter enim pofitum par, bouem ín j genere fignificat,ut fupra expofui ín Boue, Rabí Salomon & Abraham Eíra egel ínterpretantur uníus anní bouem,nífi quís uertat prímí anni. Girzcí sivipy uocant zip gueueotozay wgu. uovoy &vàs &vs Bay, íd eft bouemannículam, V arínus, Saracení, utlego, uítulum hefel uocant, Grací wóqey, quae uox adutrumeq fexum pertínet,tefte Ammonío:a qua dímínutíiuum extat uocyelemv : Graeci uulgo hodie uítulum usex«e: nomínant. [tali uítello, Crallí ueau : Hifpani ternera, nímírum a tenerítudíne : Ger. mani cin Éalb, Anglí acalfe, Vítulus ín maículíno genere eguaAns, vauold'ioy etíam dící pofle uídes tur, Germanice ein ffierle: V ítula ín formínino,bucula v(tuazue & Badio, Ebraíce egela, de quauoa ce pluribus fupra docuí;quidam Germaníce exponunt eit seitÉi, que uox tamen ad íuuencam uia tulo ztate paulo fuperiorem pertínet:Anglís anheffar or yonge cowe, | | B, — Vituli ungula fiínutero non abfoluatur,morítur,author obícurus,Cetera que ad partes corpo tís, fupra cumBoue requires. De Vitulus,..C. E. [.ib. l. 125 C, -.- Decibopotug uítulorum, trideimox quadam ín E. De foetura & partü uaccarurm etíam ín Boa uedixí. «| Vítuli itemcur grauíus mugíant quàm boues, cum anímalía caterà nouellà iiocem az cutíorem edant,íam fupra explícauímus. | | Adhac,remediíauítulorum non patica ,boumremes dijs paríter coníunxímus,Prater catera,folent uitulís foceré lumbrící: quí fere nafcuntur crudítaa tibus, Itagp moderandum eft,ut bene concoquant:aut fi íam tali uítío laborant, lupíni femícrudí coa vid diia offz faluíati more faucibus íngeruntur;Poteft etíam cirm arída fíco & eruo conterí hera baSantoníca, & formata ín offam,ficut faluíatum demíttí, Facit ídem axungí& pars una tríbus para tibus hyffopí permifta, Marrübij quog fuccus X porrí ualet eíufmodí necare animalía, Columella, 1o Vergilius ín Georgicís peftem pecorum defcribens, Hinc lactís uítulí uulgo moriuntur ín herbis; Et dulces animas plenaad prefepíaponunt, — | ETT LP i i * iue 1 . "s ^ | e . Poft partum cuta ín uítulós traducituromnís; Contínuo&y notas & nomína gentís ínuruní, Etquos aut pecorí malínt fubmíttere habendo: Autarís feruare facrís, autícíndere terram, E campum horrentem fractís ínuertere elebís, V ergílius n Gieorgieis, Poft haec prímum de domiítua - ta eorum przcípít , de qua nos fupra etíam ín Boue cap.5, deinde de alimonía ipforum hís uérfibus: Interea pubí índomitz,non gramíóa tantum, fNecuefcas falícum frondes, uluamt paluftrem: Sed frumenta manu carpes fata.nec tíbífoete IMoré patrum níuea íimplebuntmulciralía uaccae: Sed tota ín dulces confument ubera natos, Sí qua ( matríx ) amifítuítulum , e( oportét fupponere 1o cos,quibus non fatís lactís praebent matres, Semeflríbus uítulís obijcíunt furfures trítíceos , & faríz - piam ordeaceam,& teneram herbam; & ut bíbantmane X uefperí curant, Varro, | In alímont]s a£ mentitíum pecus fíc contuendum;lactentes cum matribus né cubeiit,obteruntur ením, Ad eas ma, ne adigi oportet, & cum redieríntepaftu:Curn éreuerínt uítuliléuanda matres, & pabulum uírídé obijciendum ín prafeptjs.Item hís,ut fere ín omníbus ftabulís lapides fubfternendi , aut quid ítem, neungulz putreícant, Ab zquínoctío autumnalí una pafcuntur cum matríbus, Varro. IMenfe Aa prili uitulí nafcí folent,quorum matres abundantía pabuli iuuentur;ut fufficere poffint tríbuto labo rís & lactis Ipfisautemuítulís toftum molítumt& milium cum lacte mífceatut falüíati more prxbene dum,Palladíus, diisoé A | : rA | . «lunio menfe uítuli recte,ut dí&tum eft ante,caftranturPalladius; Quómodo autem caflrarí de: 39 beant,uerba eíus ut ín Maio docuerat, pofuí fupra in Boue ca, s. Hoc ín loco alíorit etíam authorü de caftratíone fententías adiungam. —Vitulís tempus caftrandi annículis eft , alioquin mínores de: Kormioresqs euadunt, Aríftoteles, Caftrare non oportet ante bímatum:quod dífficulter, fi alíter fez cerís;(e recipiunt, Qui autem poftea caflrantur; duri & inutiles fiunt, Varro & Sotíon in Geopon, Cafirare uítulosínquít Columella)Vlago cenfet,dum adhuc teneri funt;negp id ferro facere, fed fifz fa ferula comprimere teftículos & paulatím confríngere (& paulatím confradtís refoluere,Pallad.) IdG optímum genus cafirationum putat, quod adhibetur atatítenerz fine uulnere. Nam ubi íam ín duruít,melius bímus,quàm annículus cafiratur.Id&p facere(uerno,ut recte addít Pallad. uel autum no Luna decreícente precipit, uitulumép ad machinam delígare: deínde príufquam ferrum admo ueas, duabus anguftís líeneísiítagneís, Pallad. forte flanneis;(ed neutrum probo)regulís, uclutífora |» cípibus apprehendere teltíum neruos(quos Graci xeuassiexc ab eo appellarit,quod ex íllís eenitales . partes dependenoquibus comprehenfis,ftatím tefles(tentos teftículos,DPallad, ferro refecare, & exa .preffos(Palladíus fimpliciter hiabet,ferro refecant,& ítarecídunt)íta refcíndere,ut extrema pars eos .rum.adharens prazedíctís neruís(capitibus neruorum fuorum)relínquatur, Nam hoc modo nec erü .ptíone fanguínts períclitátur íuuencus;nec íri totum effoemínatuür adempta omni uírilítate,formagg feruata marís,generandiuim depofuít, quam tamen íp(ar nó prorínus amittit. INaim fi patíarís eum arecentí curatione fcemínam íníre,conftat ex eo poffe genetarí; Sed mínímé id permittendum , ne profluuío fanguínis íntereat, V erum uulnera eíus (4entitío cínere ( cínere fimpliciter ; Sotíon it Geoponjcum argenti fpuma línenda funtzabflínendus& eo die ab humoretpotu,Pallad.)&exíguo cibo alendus.Sequenti tríduo uelut xger cacumínibus arborum, & defecto uírídi pabulo oblectan- jo dus(prebeantur eí ténera arborum fummiítates,& fruteta mollía,& herba uírídís coma, dülcíora fa ' gínarorís aut lumínís,Pallad.)prohibendus& multa potione.Placet étíam píce líquída;S cfnere, cá - exíguooleo (utSotíon etíam habepulcera ipfa poft tríduum( caftraticne fcilíceolínireiuulnera dili genter ungere,Pallad.)quo & celeríus cícattíicem ducant,neca mufcís infeftentur , Haec Columelfa , & Palladíus, Sed melíus genus cafiratíonis(ínquit Palladius) fequens ufus ínirenít, Xc; quo fet tamentis ienítís teftículi deciduntur,ut fupra ín Bouecap.s.recítauí, Vitulis(inquít Aríftot.lib.o, hiftoríz aním.cap. 3o. )tempus caftrandí annículís eft;alioqui minores deformíoresgy euadunt, IVio -. duscaftrandi híc eft, Tractos deorfum teftes,atqp obtentos,preffosqp ín imum fcortí,cultello adacto; - extrudunt;mox fibras furfum, quoad maxime fierí poteft,reprímunt X plagatn infarcíunt Ccapíllaa -Ameniís,ut fanies effluere poffic& fí ínflammatur,ígriem adhibent fcorto , € refpergunt;Sí bosáres g, centí caftratu íneat, procreare potefl, Hzc Arífloteles interprere Gaza.Graca in codicibus ímpre(a " fís fíc habent; 6 /4 Sy 40501 &K'TéuVOV TOU QUiOCUG LOL, el j uai, Cao boe va sad ijt ylvoverot. ol dt d'auaAMde exrivovrot 3 zpÜTy TUTO HRCTARAIVOV TVS QU (Cg TRA TSG V. 09 n5, rz aqu eO dexes cog UA Baci eram elvcs edat ice AQ — NN - uadrupedibus avo, e uode CIS rug Doi Bias Grae 6 iydro pen tpon i) tp QAyperg tbvroxodu Geta "i ooa Gor md &5 quógyga 7 Bo&y sap vernis, Y qewkoy cvyara, In hís verbis multa corrupta, multa obfcura funt, GC ab interpretibus uaríe reddíta:quibus ego prouírilí mederi conabor, Prímü ígitur poft hec uerba,s 5 usi fic lego dzoro oi A deifoe yivovrot. 6i d'epiAne ereruvoramoa de, Cc, De uitulísmaríbus loquitur, quos Grazcí proprie d'auAec (recto dIpaAMo)tiocant, tefte Ammonío : quanquam foemíníno etíam eta paie, fimiliter d'au&Ae ín plurali formarí poteft Ei5 uin mínus,íd eft fi non caftrrentur cum anniícu li funt,fed poft illam ztatem, mínores & deformíores euadet ftiuenci(qu&uíis ením póq9- & d'apaaue eandem fienificationem fere habeant, (epe tamen elzi2we pro íuuenco accípítur)que zetas proxíme uítulum excípít,& íta conuenit híc interpretari, Díxerát autem paulo ante,omnía anímalía , fi duri crefcuntcaftrentur,maíora € elegantíora quàm non Caftrata éuadere; fed fi pofteagp adoleuerunt, 15 & íam incremento conftíterunt,caftres,nihil preterea accedere ad magnitudinem poteft, Proínde non affentíor Auguftíno INípho,qui ubí hunc Aciftotelís locum ínterpretatur,Minores(inquít)des formíorestp euadunt,fcilícet fi ínfra annum caftrentur, Nam quod de cafiratione poft anni prími c catem,& quo temporeíam crefcere defínunr,non ante illam facta Aríftoteles loquatur manifefium eft ex íam díctís.Addít INiphus,fi autem fupra annum,non fíne perículo agitur : at nos ex Sotíone & Varroneíam docuimus,non ante bímatum caftrandos efle: Sed efto ut pofleríus dictum INiphí, pugnantibus ínter fe authoríbus,uel excufandum,uel etíam uerum fít: príts cérte ómníno Ariftoa telis fententíz aduerfatur,quod uel Albertus Magnus ípfum monere poterat, Genus íllud caftratío nís,quo uítulorum,dum adhuc tenerí funt,teftículosfí(Ia ferula comprímere, 9 paulatim confrínge re,Palladius & Columella ex Magone docenrimínus frangere uíres,ídeotp tutius effe íri tenera eta te exiftimauerim,miínus etíam effoemínare;cum tefleseís non omníno demantut;fed attetatitur £an tum Id quod teffíbus fam etatís progreflu durioríbus,ut diffícílius,íta nímío cum doloréfierétHos — | mínem íta caftratum Grzecí (vcetzy(uel fa«d'íxp quod mínus placetjuelfuBizy appellant, à cónirítis contufíscy coleis,Híc modus quoníam fineferro fítnec tantum doloremaflert, nec fanguínein pros - fundít,non pugnatíllís qui annículos aut bímos demum caftrarí uolunt: íntelligunt ením illi de cas firatíone ferro aut cauterio facta. V aría fpadonum ínter homínes genera, Alcíatus ín libro de uerbo rum fígnificatione proponit, Paulus Aegíneta libro 6,cap. 68. duplicem caftrandí modum explicat, alterum 171 (A&aw,id eft per contufíonem,alterum sti" exei id eft exectíonem.Pofteríor ad Arífto telís etíam uerbalucís nonnihil afferet,ís huiufmodi eft; Caftrandus ín fedili refupínatur,& fcrotum cum teftículís finiflrae manus dígítis premítur; & per fcrotum íta extenfum duaslíneas rectas ; per utrumg; teflículum unam, fcalpello íncídes: ubi exilierínt teftículi , cute detracta excídentur , (taut tenuíffímum folumnatutale trafcorum commercíum relínquatur, Atc bíc modus, eo quí per contu fionem fít,magís probatur, Nam quibus teftes folum contufi funt)nonnunquam V erieremi appetüt: nímírum quód pars alíqua teflículorum contufionem fubterfugerít;Haec Aegíneta:qui de contüfío ne etíam fcribit,eam ín infantibus folum fieri folere,&c, Quodfequitur apud Ariíftotele sario oc «gi eriam v óorwre, Gc , fic uerto , V ítulís refupínatis , fcrototp íncifo, teflesper inferiorem fcroti partemexprímunt (& abfcinduntuel excidunt , quod deeft ín Girzcoraddendum igítur , «ox ixTvsa,uel fímíle uerbum:) deinde neruos quibus pendebant , quàm penítíffime fieri poteft fura fum recondunt, Quod Aríftoteles díxítzalAiBsny,íd eft dígítís uel ínflrumento aliquo extrudunt, Aegíneta fic effert:exzudl Gres 0t dut ere uri Duy. Proprie fané exzrwly dicimus v» xu Bopdtvoy, Aud ut pomorum nuclei dígítís expre(fi, GrzecisxzvowiCap uocant proprío & elegantí uocabulo, Alberz tus IViagnus totum hunc locum fic reddídít, Profternítur ad terram uítulus,& díuídítür coríur oz fchei,& exprímuntur teflículi,& ligantur neruí teftículorum fortíter: & tunc abfcínduntur teftícus li, & eríguntur (íd eft furfum reponuntur)radíces nerucrum,cíneríbus iníectís ín uulnus:Etfí co .quantur(íd eft urantur)nerui,melíus erít contra fanguínis fluxum, Quz pleracp ad Arífiotelís fen. tentíam quadrare puto:quanquam de fuo adiecit neruos(Ícilícetcremafteres)przdlígarf,ex uuloí exa períentía nímírum:;INam quod cíneres pro capillamentís fupponít,cum ueteres reíruflícze authores. ' ín hoc ímítetur,facíle condonabímus.INam & inlibro de (ímplicibus medícamentís ad Paterníanit, | qui ínter nothos Galení círcumfertur,íta legimus cap.148.Cínís ín recencía uultieta penítíus ífifars ctus,fanguinem fiflitídeot omnibus pecoribus caftratis cínís ímpofitus prodeft, ofnnibüsd abícíf «a fis, Thébdorus Gaza pro uzwxaiverzse legiffe uidetur sg0u6v7x5, cum non opus effet quicquam miu tare, Obfcurum eft etíam quod uertítEt fí ínflammatur,ignem adhibent fcorto, & refpereunt; Pría: aimum ením loco ínflammato,ígnem uel cauteríum adhibere, üere eft ignem igni addere, & augere malum:deínde quod ínflammationem refpergi aít , nec quifquam unde uel quonam medícamento earefperoí debeat ex uerbís eíus íntellíoere queat,reprehenfione díenum míhí uídetur,Paflores (ín. quít INiphus uszeQet(oy Ariftotelis uerba ,utalíquomodo Gaza translatíonem fulcíat) puluerem aut aliud medícamentum ad hoc przparatum ínfpergunt, Sed abfurdum eft Ariftotelem remedij ín Ápergendi nomen tacuíffe putare,prafertíim cum eo omiflo,obfcura & íneptze confiructíonis relin "quatur oratio, Albertus lVlaenus rídicule fímul X indocte fícuertít:Si autem apoftema accíderítín - loco illo,puluerízatus teflículus & loco fuprapofitus,erit conueníens cura ípfias, Mihi poft sse. 62 aus diftínguendum uídetur,non poft doysett ütGaza fecít: & íta uertendum: Quod fílocus íns flammetur,urunt,& (croto ínfpereunt;íntelligo autem ídem remedium quod proxíme ei ína "n | arcíendum 20. ! | D | spo a m —" mg me farciendum dixerat, nempe velyas, id eft capillamenta, ait lanas;Lana ením,Diofcórtde tefte, uuines |" ríbusa príncípío fiatim ex aceto, oleo, uínótte utiliter imponuntur, &c, crematarum praeterea cínis eruftasínducít,carnem excrefcentem cohibet, & ad cícatrícem ulcera perducít, Ab ínítio igítur, ubt fiflere tantum fangaínem oportet, lana mollis fimpliciter adhibetur : deinde ubí locus intumefcít, (quod Aríftoteles QAsyuamso dixit, ut contjcío : faepe enim hóc üérbo Graci partim propríe utuns tur)& pus colligítur,uehementíore remedío,fíccante expurgantedp opus eft, quod quídem nón am lius lanae, fed uftarum cínís praftare poteft, Poflrémo ín cítato Aríftotelís loco ültíma uerba ty i» qualia y ewsedy cvyysvm, proculdubio fic reftitui debent,idp exruallaoi br Qiu, t7 yyvéei:quod c& ex fimili loco Ariftotelís libri 1.de generatíone aim, cap, 4.tum ex Grazz conuerfione, & Columel, jo 1€ Palladijép uerbís confirmari poteft, Hac hactenus dixerím fuper uftulorum caftratione, non tari reprehendendí&t emendandi aliorum fcrípta,dqj negotium ipfum claríus eplícandi inftítuto, . (Apesex uítulis aut íuuecís, Sc, quo modo generentur,ín Apü híftoría profequemut, A pes cré duntur non fugere,ft flercus primogeníti uittlí adlinamus oríbus tiafculoruti; Palladíus; «| Cafe us fítlacte coagulato,hoedíno friprimís uítulerümue coagulo;Plínius, Pelles uítulinz ad iiaríos ti« fus parantur,uel cum pílís,uel ijs detractís:& uel díuerfis coloríbus tínctzé uel natíto relíctz, ad cus leos,peras,tíbíalía praefertím müuliertim ín Grermanía;ueftiuntur eifdem librimíra elegantía, prac cáe terís ením nítorem lagoremq polita admittunt, ! 3 ie ct a A S F, * n ^u f " * is V ítuloslanij ad culteüm emunt, Varro,.Inomní animalium genere,carnes uetulorum durz, fica io CX, XX conco&u dífficíles funtiíiuniorum contra,humídz, & molles, atcp ídcírco commodíus concoz quuntur;hís tamér exceptís,qua ubi ín lucem aedíta funt, protínus ín cibo fumuntur, INang; oma nes eiufmodi ruccofz funt, ac praecípue qus fuapte nattira humídiore fínt carne,ut agni & fuessue ttim hoedíi SC uituli,utquinaturafunt fícciores,multoó melíusconcoquuntut nuiríunti, Galenus ín - libro deboni & malí fuccí cíbís,Ex eiufdem libro 5. de alíment, facul. fupra ín Boue de uítulína car- neiudíciumrecítautmus,nempe quod bübula pradftet & facilius concoquatur. — Vitul(uaccatum illarum,quas lactís tantü & cafeí caufa nutrímus, quíndecím d partu díebus-elapfis occídendí funt: cartes eorum temperata funt & faciles concoctu, falubrescp íllís quiuítam degunt otiofam, Petrus | Crefcent, Hanc ítagy non ínfuría menfa nobilium crebro repeétunt,Platína.. Affiduos habeanc.irís tulum tua prandíaín ufus, Cuímadida & fapída iuncta teporecaro eft,Bapt, Fíera; Elíxatürr uí $o tulína ut relíquorum pecorum caro:qduídam ut appetítuí confulant excítido;eodem fere modo quo piíces coquunt,ín aqua prímuin elíixant defpumanti, & falíünt ( parcíus autem ea falírí conuenit, in quibus ius magna ex parte feruendo confumi debet ) & cum femícocta uidetur, uínü affundunt, deindé cépas per tranfuerfum cóncífas; poftrémo cüm parum türis iam fupereft butyrum ferüefas ium aliquibutyro íri fartagíné farínze alíquid addüt; X acetí modícum; & croceiim &x aromatibus - pollínem,ipfasQ cepas, Símiliter etíam exta patantur,fic uoco arteríam cum pulmone corde & ie: core coharenitibusiGermani ín uitüló priuatím bae dricE;noflri etíam gtiel: Apponütur ením aut fimpliciter elixa,aut condímentarío íurecum uíno coctá,ut de Carne fam díxímüs; fed íus íllud cum carné femper coqui folet donec modícum fuperfit: cum extis uero interdum relínquítür copíiofum; er aromatibus cum croco adíectís pani jeQavavy diffecto in patinís ínfundítur(eitt diclfppernoídq 4o inter lauta etíam prímae menfz fercula numeratur, Ventrem cum ínteftinís üítulí; Germani prítias tím ín uítulis € hoedís nuncupant 943 Erófi : qua ítídem elixa & aromatíbüs condita ínítio menfe apponunt, Líxatur & uítuli caputad príma fercüla prandíorum,ídG aríetíno longe pratfertur ; pré tio fuperans fefquíaltero, Cerebrumi inde feorfím etíam ín aqua modíce coctumi, mox tunícís líberas "6o Concifi;oua quíncj bene diffracta; abdomen porcinüm, aüt huber uitulínum conciífüm, modícum COUR RB cínnamí;mínimum gíngiberís,tantum crocí ut colorem concipíat;addes; Cura. — bis coquatür eo modo;quoalbam díxímus.Hoc edabtScaurus & Calíus, qui nímíam macilentíani : r ] zn wg | pectorí confert, tuffim lenít, meatus utína exulceratos fanat, dyfenterícís prodeft, A medícis came anteríores magís quàm pofleríores,anímalíum partesprobantur. Eíítíum ex abdomíne porcino £g) " Lu E JL ud. 3-4 nei p - MIL ORI. 128 De Quadrupedibus cumobefitatelibenter permutarent; Vehementer ením alít,corpus obefat, hepar fuat, obfirudiios nemtamen & calculumfacít, Etlibro 6, cap. 9. Paftillum ex uítuloalijsue cícuribus animantibus hunc ín modum parat;Cícures(ínquit)appello,omnía qua domíaluntur,utuítulum;capum, gallí^ nam,& fimílía. Ex hís paftíllum fíc facíes: Carnís macrae quantum uoles fumíto, mínutatímtp olas díolís concídito, V ítulínum adipem cum aromatibus huic carní bene mífceto, ínuoluta cruftillis íra furno coquíto, Cocta ubi prope fuerínt;duo uítella ( uítella ín plurali numero genere neutro fzpenus mero profert) abalbore ouorum excreta cum modiíco agreflz, cmq íure perpíngui bene tudicula agítata,ín paftíllum infundes,Sunt qui modícum crocí ad fpecíem addant, Fieri & hic paftillus ín pa tella bene uncta,etíam fíne crufta poteft; capum,pullafiram,& quicquid uoles,íntegrum & ín frufta concífum,ín paftillo pro uoluptate optímé eoques,In hoc & multum alimenti ínefi;tarde concoquí^ 1s tur, pauca recrementa ín fe habet:cor,hepar,& renes iuuat, obefat,ac uentrem *cíet, Et mox ibíd, cap. ia, Paftíllum (ínquít) ín olla fíc facíto : Carnem uítulínam eum adípe mínutatím concííam, ín ollam poníto:pípíones & pullos,fi uoles, adijcíto. Ollam ipfám ad carbeneslongeà flamma, ne con» cítateefferueat, poníto, V bí ebullíre occeperit,defpumato:paflulas deíndeímponiíto, Cepam pofires momínutatím concífam, cum larído frígíte:Fríctam in ollam índíto, Vbi omnía prope cocta exíftía maueriís,agreflam & aromata fuffundíto, Sunt quí & duo uítella ouorum bene agítata cum agrefta infundant, Multum alet,tarde concoquetur, naufeam faciet, flomacho nocebit, hepar & renes €ona calefacíet,(perma augebít,caput & oculosledet, Idem Platina eodem libro 6.cap.18, In pulpam ut tulínam:Ex coxa uítulína carnem macramabfcíndito,ín frufta oblonga & fübtilía concídíto:batui toG cum eladíolí cofta,íta ne refcíndantur:ftatima fale & foenículo tríto fuffundítoramaracum des ae índe ac petrofelinum cum larído bene concííum, & aromatibus fparfum fuper pulpas extenditoz eastp flatím ínuolutas ín ueru ad gnem poníto;ne nímíum deficcentur,caueto;coctas conuíuís fta- tím appones, Multum alet,corpus folídum reddet;pauca recrementarelínquet, In pulpam Romas nam,ca. 19, Carnem uítulínam ín frufla non maíora ouo íta concídíto,ne alterum ab altero reícínda» tur;falemQ ac coríandrum,aut fcenículum trítum flatím ínfpergíto;afperfam,inter duas tabulas alís quátulum opprímíto, V eru deínde traíecta cum reffella larídí,ne fe contíngant,neue nímíum defic» centur,ad ígnem uoluíto,donec coquantur.Multí boc eft & eroffi alimenti , tarde etíam concoquía . tur, € aluumaflríngít, Etfubínde cap.so.Efitium ex pulpa: Ex coxa uítulina pulpam accipíto , e ama uel cum adípe eíufdem,uel cumlarído mínutatím concídito, Amaracum & petrofelínum con tundíto,uítellum ouí cum cafeo trítotudicula agítato,aromata infpergito;corpus unum facito,ac o- mnía cum ípfa carne mífceto.In omentum deínde uel porcínum uel uítulínum teffellatím incifum, hoc pulmentum ad ouí magnítudínem ínuoluíto,ad focum ín ueru lento igne decoquíto, Mortadel lam uulgares hoc efitium uocant, quod certe parum íncoctum quàm nimium, fuauíus eft, Tarde ob hanc rem concoquítur,obfiruit, calculum creat, cor tamen & heparíuuat. Rurfus cap, 23. Farcís mína:Pulpa uítulínz atq; adipi fuilla bene tuna, tritum cafeum tum ueterem tum pínguem,aroma ta bene tunfa,duo auttria oua tudícula agítata:falís tantum quantum res ipfa requiret , € croci quo ctocea fínt , admífcebís; admíxtáque ín ínteftinum bene lotum , & perquam tenuatím produz cum , ínijcíes, Cocturam ín cacabo requírunt, Bona non nífi bíduo durant,Seruarí tamen ín díes quíndecím aut plures poterunt,(í plus falís & aromatum addiderís,fiue ad fumumi deficcauerís, Et cap;3o. Caput uítulínum autbubulum,ínquiít, aqua calida depilato,ut fuem confuefti , fí elixum uo; cto cerebrumerues,cum quo duo uítella ouorum tudícula bene agítata,modicum píperís, parum aa greflz, falis quantum fat erít,mifcebís, IVixta baec omnía ín fartagine cum líquamíne tantífper frís ges,donec,quod breuí fíet,concreta fimul fuerínt, Comedí cíto hoc pulmentaríum debet: ubí refría xerít,nilínfipidius, ltem cap.ss.Inuentrículumuítulinum: V ítulínum uentrem ín angulo leniter perforato,flercusip ac fordes omnes exímíto:ín lotum uentrem;hac qua dícam,indíto: Ex eafeo ue teríoua quatuor bene facta(fracta)parum piperís leníter cunfi,crocí modícum,paffulas íntegras, pe trofelíinum,amaracum,mentam concifam, Míxta omnía et ín uentrículum claufa,ín cacabo bene co quantur,. Etcap.26.Pulmentaríum ín carbone:Carnem macram ex coxa uítulína ín buccellas non « nímíum fubtiles concífam,cultrícofta contundíto:fale deinde & fcenículi femíne bene tríto utríngg ' afperfam,ínter duas tabulas per dímídíum hora comprimiíto. Inde ín cratícula ad carbones concos quiíto,ín utrancp partem crebro uertendo,addendo& teíTellas larídi , ne igne ínarefcat , Coquinon admodum hoc pulmentaríum debet:calídum ítem conuiuís apponatur,quo magís appetentíam defideríum bibendi excítet, Hoc Bibulus utatur,quí fitim ín fe demortuam quaerit, ldem 5.15. [Non difplícuít míhi Palellíhofpitis noftrí patína,quí pedes uítulinos bene lotos,& coctos cum íufcule ato matíbus infperfo,ín coenam more Romano attulít. Indítum quog aliquíd ex aceto putárím: adeo appetentíam excítabant.Apponí haec patína príma menfa confueuít.Boní & facilís extat alimenti: aut uítulino parandum,ex eodem Platína referemusín Porco, Crenus farcímínís quod nofirí uo" ' cantcerebrifarcímen(cerebrum ením cum cendímentís recto ínteftíno bouis aut uítuli Mica Upra Li " les:ubí coctum fuerit,in allatum mergito;fi affum placuerít, repletum aromatibus , allío ac pleríígs ' -odoríferís herbís,ín furno decoquíto. Et mox cap.zi. In cerebrum uítulínum:Ex capite elíxo ac co murem v n, * F. - "v ! E (e 5 "u Àimlus. G. Lib. 1. mo fupra in Boue defcripfi,Cíircumfertur liber quídam Germanicus coquínaríus, ubi eduliorum ex ui tulo apparatus aliquot praefcribuntur, quorum nomína hac funt, 2. áberfult5 von Ealbe gelíing/ x, ungenEtólin/Ocbadens von telberlungen/ Py olbsaten vor Falbflefc. | ! Gi | Caro uítulírecentía uulnera non patítur intumefcere,Plín.Caro uitulína recens cuim aceto cocta madídad alís ímpofíta,foetorem hírci teterrímum tollít, Marcellus, A d homínís morfus carnem bus bulam cociam ímponunt:effícacíus uítulí,fi non ante quíntum díem foluant, Plíníus:& alíbí, Canís rabidi morfu facta uulnera círcuncíduntad uíuas uícp partes quídam, carnemé uítuliadmouent,et íus ex eodem carnis decoctze dant potuí;aut axungíam cum calcetufam,fcilícetadmouent,Cornel, o. Celfus lib.5.cap.27.agens de curatíone communi aduerfus omnes morfus ferpentíum;: Sí nec; quí 'exugat(ínquit)neg cucurbitula eft,forbere oportet íus anferínum,uel ouíllum;ueluítulínum,& uo mere, V ítulí íus uulearíter datum, ínter auxilía coelíacorum & dyfenterícorum tradunt, Plíníus, Carne uítuli fí cit aríftolochía ínafTata edat mulíeres círca conceptü;mares paríturas, pmíttüt; Piín, qj Femínum uítulí cínis fordída ulcera , & qua cacoethe uocant , lacte mulíerís fanat,Plíníus, «| Medulle anímalíum uím habent dura & fcírcho affecta corpora molliendi, fiue mufculí,(iue ten . Gínes,fiue ligamenta,fiue deníg; uífcera índuruerínt,Semper autem optímam expertus fum ceruí^ nam,deínde íuuencorum feuruitulínam, Hiírcorum uero & taurorum acríor eft magíst deficcat,un defitut fcírrhofas durítíes diffoluere non ualeat,Caeterum ex uítulína & ceruína medulla , pefii etía am mollíentes ad matrícis qugedam uítía componuntur:& pharmaca ex medulla confecta mollíen. o díg ui praedíta forís quocp utero ímponuntur. Accípitur autem non tantum offium medulla, quae uere medulla eft,fed ex fpína quog; dorfi, qua relíqua ficcíor Íqualídiorá eft, & eam ob caufam feor fim utrafg; repono,Hac Galenus líb.r.de facult.(impl.cap. plura mox ínferens de recondendí & feruandímedullasratíione, Communísratio medullarum eft:(Plínijuerbís utor) Omnes molliunt; explent, fíccant, excalfaciunt, Pro hís uerbís ín Díofcorídelegimus , Aozvze 5 eet eA, Ro 7Ta oi, ÜgazróVzmoi zr notzioi EAxéiy, Pro éosazrávznéi lecendum uar) cum Plínío : Díofcorídís ínter« pretes noftri feculi calfacere ex Plínio transferuntzuerum de Girxco textu emendando nullus memí nít, Apa«e7nei íjdem rarefacere transferunt: & recte quídem meo iudicio fecerunt , quod non ín hac £tíam uoce Plinium imitati fint, qui Fiewzioi legít,medullas autem ficcare,neg ratíone necp authori tate ulla nítí opínor,. Quanquam ením maladtíca,íd eft mollientía ea propríe dícantur,quae calfaciüt, p exíccant,fed utrumc moderate;magís tamen calfaciendo ea quám ficcando prímí ordíníis modum - excedere poffe fcío.Nam Galenus mollíentía conferens pus mouentibus : haec equalem calorem es quí ín homíne fecundum naturam eft efficere docet:illa multo maiorem , Proinde ut mollíentía ples fagy, ita medullas maxíme;calfacere abfolute dící poteft(quod meum eft iudícíum)ficcare non ítems "níficumadditione quod moderate omníno & ín prímo ordíne, Nihil ením eorum qua fcírrhíínmo rem índurata funt(íngt Gial.)uel ualíde ficcantíbus,uel excalfacientibus ualíde,curarí poteft, Sémili ter &ea«o71«2,id eft rarefacíentía Gialenus calída moderate & tenuium partíum efleícribít ; «ox musce $upatvdv, id eft &C mínime ficcare:non quod non fíccent,fed quod míntmum ficcent,cuíus generís cha mamalum efle aít,ordíne prímo calídum & fíccum, Verum Díofcorídes ; quínon raro Cirzcís uo- cabulís abutítur quod ad fecundas medícamínum facultetes,hac etíam uoce rarefacíendí pre laxan o diabufus mihi uídetur ín medullís:molliunt ením medullz qua dura funt, laxantG íntenfa , magís quámrarefaciant denfa, autobflrucia aperíant , prac(ertím cum pínguíufculz fint & emplaftíca fa- cultatisnonníhil habeant, recentes precípué:accedunt ením medulla natura ín rumínantibus ad fe uum,ín cxterís ad adipem, Quamobrem recté Galenus ubí de medullís agít,non calfacere , non fica 'care, non rarefacere autalíud tale eas praeflare fcríbit, fed mollire tantum; quanquam & «Adr , id €ft dífloluere obíter eís tríbuit,non fatís propría fignificatíone. In translatione Serapionis:pro &pezs» 9«i habetur refolutiuz,& pro Goezvzwoi, (edatiux:unde hoc faltem cóflat olím etíam hunclocum incertz lectionis fuiffe,ut minus mírü fit Plíníü quocp & Diofcorídem,quí ab alijs nímír& hec deferí pfere;nó eode modo legíffe.Porró Qd Plíníus medulla explere, Díofcorídes ulcera explere díxít,nec pfe recte díctü exiftímo,nec apud ull& ex probatísínuenío medicis, INà quz farcotíca;íd eft carnem 9 generare € ulcera explere propríe dícun£, fíccaremodíce & abflergere fine morfu debent:ego uero nullam ín medullís abfterfionem fentío.Fíerí quidem poteft ut per accidens aliquando carnem índu cant,prafertím cum alijs míxtee. Multa ením per fe lxdunt, alijs admífta eundem affectum fanant: Quod farcotícís etíam contingit. Oleum fordes collicít, (ic & cera:zrugo rodít:tría hzc mífta, carne - regenerant, magis etíam fí quíd farcotící adíungas.Scío Plíníum commendare medullam ceruínam autuaccínam ad ulcera orís,fed cum tefína:ítem uítulí uel bouís, ad dyfenterícos,fed alijs admixtís; & uítulínam príuatím ad exulceratas uuluas cum feuo, quibus tamen alía ratíone quàm farcotica - prodeft;aut fi lla quocp interdit, per accídens camé.Sed fatíus eft hííce relíctís uerà medullarü faculta ,tem ex Cralení uerbis fuperíus recítatís àddifceresquibus hzc addí poffunt, Medullís (ut etíam adi- - perrecentibus laxando,ueteríbus infuper díícutiendo utendum effe, IMedullarum(inquít Diofco b tídes)probatiffima eft ceruina,mox uítulína,poft hanc taurína;tum caprína & ouilla, Laudatiffi; . ma(inquít Plíníus)ceruínamox uítulína,deín hírcína & caprína. Curantur ante autumnum recen» | teslotz,ficcataedp ín umbra per cribrum, Deín liquatz perlíntea exprimuntur;ac reponuntur ín fis n— I30 DeQuadrupedibus &ililocís frigidis, Víde etíam Díofcorídem quomodo ad ufum paranda fíntmedullz, — Viítuli mes dullz cum parí pondere cerz & oleí,uel rofaceí , addito ouo , durítíae genarum íllínuntur, Plíníus, IMarcellus paulo alíter,Medulla(ínquít) cum cera & oleo rofaceo zquís ponderibus liquefacta , & permíxta, X ad emplaftrí modum impofita, durítías palpebrarum, & fí qua illíc ínmodum pílularü nafcuntur,commollítac diífcutit, Marcel, Viítulímedulla admíxto cumíno tríto ínfufa prodeft ín au rium dolore & grauítate, Plínius.Símíle remedíum uíde mox ín feuo, Recens uítuli medulla cum cy míno contríta ínfufado , quamuis magnos dolores aurículz ftatim releuat , & íntra tríduum tollit, IMarcellus:ex quo ín Boue etíam díxi,bubulínam(fic legítur)uel taurinama medullam líquefactam, tepentemi ínfu(am auribus,plurímum prodeffe.Medulla uitulí;üel fiuaccína fit, ulcera orís ac ría mas emendat,Plín, V ítuli aut bouís medullae excoquuntur cum farína & cera;exíguodp oleo, ut for beri poffint,pro ccelíacís & dyfenterícís: IMedulla etíam ín pane fubígítur, Plíníus ; Marcellus ítem uaccínam,cum farína tenuí fubactam,& ínftar excoctí panís ín cibo datam,míre dyfenteríam fanaa re fcribítmaxíme (i & cafeus bubulus recens manducetur, IVlanantía uerendorum ulcera fanat fea uum cum medulla uítuli,Plín, IMedulla uítuli ín uíno ex aqua decocta cum feuo exulceratíonibus uuluarum ímpofíta prodeft, Plín, Componuntur ex ea medícamenta ad mollíiendum uterum, tum forís applícanda;tum peflis índítís,utex Galeno fuprarecitauí. — " | q| Vitulini pingue quomodo odoramentis imbui debeat, copiofe explícatit eft fupra ín ''auro ex Díofcoride.Idé quomodoà putredíne conferuet,uíde ín Anferíno ex Díofcor . V ítulíni adípem alí quanti aftríngere Díofcorídes fcrípfit,uíde fupra ín bubulo adípe.Seuti uituli cü fale fubactá utili fime adhíbet pítyríafi , Marcel. Cá fale trítit capítís ulceríbus utilíffimit eft, Plin, Adipeuituli fipal 4g. pebras craffiores perunxeris,extenuabis eas,& ad fanítate perduces;Marcel,Seut uítuli ctt anferís — : adípe & ocími fucco, genarü(palpebrar&)uítijs aptíffimü eft, Plín, Idem remedíü alibí ad auríti dolo: rem & grauítatem commendat,Plíníus:& Marcellus quogj;quí tepídum ínfundifubet,Et rurfus ali bi ín Plínío (dem remedium(nifi quod níhil differre aít,uituline an bouís feum capíatür) ulcera oa tis & rímas emendare docet, Eft & alía míxtura(ínquit)feuo uítulí cum medulla ceruí,& albz fpíne folis unà trítís;Idem praeftat && medulla(uídelícet uítulina)cum refína, uel fí uaccínafít, Wiítuli az dípem fucco ocímí adiecto, fi paríter tepefactam aurícula ínfuderís , amariífimo íncommodolaboz rantem continuoliberabís,Vlarcellus, Cumínum fyluefire auríbus ínfiillatur ad fonítus atc tínn& tüs,cum feuo uítulíno uel melle,Plínius: Quid fi legas «uel medulla , ut fiupra habuímus ex eodem autore, & Marcello quogy.. Vítulí adeps ex foemina(íd eft uítula:fed malím ex femíne,ut paulo poft. za ex ínguínibus)fublata,cum aquz cotylís tríbus decocta, & forbítíonís more fumpta , ccelíaco plurí- mum prodeft, Marcellus, Datur & feuum uítulinum aut bubulum,dyfenterícís & coelíacís,Plíníus, IVlanantía uerendorum ulcera fanat íenum cum medulla uitulíín uino decoctum,Plíníus, Inflatío: nibus ín fede feuum uiítuli auxílíatur,maxime ab ínguínibus,cum ruta,Plín,Medulla uituli ín uíno exaqua decocta cum feuo,exulceratíoníbus uuluarum ímpofita prodeft; Plín. T'eftium tumor,cum (euo uítulíaddíto nítro cohíbetur, Plíníus, De eodem remedío IVarcellus, Adeps uítulí ( ínquít) &€ nítrí modícum;unà permixta, Xcerotí modo ímpofita teflículís,tumores omnes & dolores perfana re dicuntur, Vnguesfcabros feuum uítuliemendat,Plíníus, Salprodeftcontra íncipientes ueíru cas cum feuo uítulíno;Plín, Author quídam obfcurus ex Plínío citat, feuum uitulínum podaerícis & artícularijs morbis prodeíle: quod ego apud Plíníum non de feuo, fed fímo uítulíno , nec eo fim. ELO plíciter,fed eíus cínerelegí,utínferíusrecitabo, —€«pLeporíno coagulo pares habent uires, hoedí, — | agní,Xc,& uítuli coagulum, Díoícor . Lethareicos coagulum uitulí adíuuat ín uíno potum oboli | u o | | ! | | pondere,Plíníus libro 52.quí totus eft de aquatilíbus , proínde hoc ínloco non uítuli terreftris , fed maríní,coagulum accipíendü efl, € Arecentibus & calídís adhuc uitulí extís(íd eft artería,pulmo ne,corde & íecore)mínutatím concifis, liquor ín uafis chymiftícis elicítur,cui aequales partes faluize & melíffophylli íquorum fimiliter extractorum,admífcentur:índe membra frígída, uel refoluta, uel tabída,mane & uefperí alíquandiu perfrícantur, && mox calídís pannís ínuoluuntur, — 4rTectre uí- tuli mafculí,€ tantundem folicrum faluíz,mínutatím paríter concídantur : collectus índe fiillatítis us líquor potuí datur.tum uírís tum mulíeribus,quí durum tumorem tranfuerfum ín ímo uentre fu prapudendaperceperínt. qj Víncit lepras ac furfuresuitulínum fel,cum femínecunilz , ac cínere $e ecornuceruíno,fí canícula exoríente comburatur,Plíníus, Felle uítulí caput perunctum lendes extermínat,Marcellus, Alopecías fanat urína hominísuetus;fi cyclamínum adijcíatur,& fulphurz effícacíus tamen & uítulínum fel;quo cum aceto calefacio tolluntur &lendes,Plín, Feluítulí cales factum cícatríces extenuat;Medícíi adijcíunt myrrham & mel, & crocum, ereaG pyxíde condunt; aliqui & florem zrís admifcencPlíníus líbro 38.ín fine capítís 18. ímperítíffime ad cícatríces cutís re ferens,cum ad oculorum cícatríces tantum pertíneat , quod uel ipfa medícamentorum ocularíum matería monere fpfum debuíiílet,. Idem medícamentum Marcellus Empírícus ínter oculorum remes . día hís uerbís defcribít:Fel uítulí diligenter collectum ad cotylz menfuram ín uas ereum miíttítur, tenuitp igneadmoto íta excoquítur ut fpífletur,deínde mellís boní tantum míttítur, quantum fellís fllius decocti remanferít: adíjcíuntur poftea myrrha trítze drachmae duz , & crocíuna , & xrísflos pauxillum;ac poftea fímul omnía díu coagítata, ad tertías decoquuntur:quod medicamen ín pyxií- dearea debet reponí;fatís utile && leucomatis & cícatrícibus, & omnibus uitijs oculorum,fi ad(idue índe Vitulus G. H.. Lib.l. igi inde & opportune inungantur, Cum felleuitulino & aceto parí menfura Íerpentís fenectus, íd eft exuuiz decoctz; X lanula madefacta medícamentum aurícule ínfertum, maxíma utilítatís effe cres ditur;fipríus feruentí aqua de fpongía aurem fouerís; Marcellus, Ex eodem malagma uentrí fols uendo de felletaurino uel uítulíno parandurn, íam ín T'auro fcrípfi, Vítulinum fel (i ín purgatíos- nibus fuerít fub coítu a(perfum uuluzetíam durítíam uentrís emollít, & profluuíum mínuít umbía líco peruncto;atg ín totum uuluz prodeft, IModum ftatuunt fellis pondere denaríj ad apij tertíam; ammixto amygdalíno oleo,quantum effe fatís appareat hoc ín uellere imponunt, IMafculi fel uítulí; . cum mellis dímídío trítum,feruatur ad uuluas, Pliníus, «f Líen uítuli ín uíno decoctus,trítusés & illitus,ulcufcula orís fanat, Plíníus; Adlienemfedandum, emilíenem uítulí quantí índícatus fit, íu 1o bent magí,nulla pretij cunctatione,quoníam hoc quog religíofe pertíneat: díuífumdz per loneítudi nem annectí tunica utríncp,& índuentem patí decídere ad pedes:deín colle&uim in umbra arefaces ie; Cumbhocfíat, fimul refidere lienem eegri uitíatü, liberarit eum morbo dicítur,Pliníus, qGlus ten uítulinum aceto remííffum,admíxta modíca calce uíua,ut craffitudínem imellís habeat, íllínes1o. cís leprofís;atcp íllíc fíccarí medicamen permittes;effícacíter proderít, Marcellus, Líchenas orís praea. fiantíflime uíncitglutinum factum e genítalibus uítulorum, líquatum aceto cum fulphure uíuo ras mo fículneo permixtum;íta ut bís díe recens illínatur:ítem lepras,ex melle & aceto decoctum, Plín, Símiíleremedium ín T'auro ex taurocolla díxímus,qua & ípfa ex genitali taurífit, Auríbusfractís glutínum é naturis uítulorum factum, & ín aqua liquatum medetur,Plínius, €] Fímouítulifutfiri percuffos à fcorpione prodeft, Plinius. Sanguínem fiftit fimi uítulorum cínis illítus ex aceto,Plín, to Vicera qua fordídata funt,fimi uítulini cinere & muliebríilacte purgantur, Marcellus; Ignifacro - uitalínum fímum recens,uel bubulum íllínítur,Plínius, Varícum dolores fedat fímí uítulíní cínís, cum lilfj bulbis decoctís addíto melle modíco:ítemt omnia ínflammata & füppuratíones mínantía, Plíníus, WVerrucasaufertuítulíni fimí cínís ex aceto,Plíníus, Aeflates, & qua difcolorem facíüt cutem,fimum uítuli cum oleo & gummi manu fubactum eméridat; Plíníus, Oefypum cum melle Coríicano tritum & appofítum,abolet defacíe omnes maculas,quídam & bütyrum addunt: fí uero & uítulifímus, & fel canínum mííceatur;mediícamen utilius erít, íta ut paríter temperata omnía des coquantur, Marcellus. Melancholícís fimum uítulí ín uínodecocum remedio eft,Plíníus, Fimum - uítuli recentem fi quís ex uíno potuí dederít hís quos Girzcí cholerícos uocant, manifefto perícalo liberabít, Marcellus, Flydropícis auxilíatur fimum uítulí mafculi íllitum : fímí uítulí cínis cum fez jo míne ftaphylíní;zqua portíone ex uino;Plíníus. Inteftinorum ínflatíones dífcutit vítulínum fimum - ín uíno decoctum, Plíníus, T'eftíum tumor cohibetur uítulifimo ex aceto decocto,;Plín; Manantía uerendorum ulcera feuum cum medulla uitulí fatat; ín uino decoctum, uel caprínum cum melle tubít fucco: Vel fi ferpant,fímum etiam ( uítulínum íntelligo, quod fupra etíam ad fordidata ulce- ra & ignem facrum prodeffe oflendí, quanquam & capra fiercus cancerofos cim melle míxtum fa- nare apud Sextumlegítur;) prodeffe cum melle dícunt, aut cumaceto, Pliníus, Luxatís recens. fimum aprínum uel (uillum,ítem uítulínum prodeft; Plinius, V ítalinum fímum recéntem artículís laborantibus íllines, ftatím fübuenies,IVlarcellus, Podagrís medetur bouis fimum cum acetí fece: IMagníficant & uítulíqui nondum herbam guftauerítfimum,Plinius, Artículorum attrítís mede: tur uítuli;qui nondum herbam guftauerít, fimum, Plíníus, . Pimi uítulíni cínís,cumlilij bulbís deco 9 Ciis addíto melle modíco,podagrís prodeft & artícularíjs morbís,e maríbus pracípue uíitülts;Plínius, 5i dolor fit X grauítas auríum,urína caprí medetur,ueltaurí, uel fullonía uetus calfacta, uapore per lagena collum (übeunte;admifcent & acetí tertíam partem, & alíquíd uríne uítuli quí nondum her bam guftauerít;Fímum etíam,mixto felle eiufdem, Plíníus, | H, | "T . €, Vitulus bos tunior eft, A uítulando,id eft lafcíuiendo díctustuel ut Ifidorus coníjcit, à uitídi es tate,ficutuírgo ( aut forte quía Girzcí uítulos olm izwAze, &C reza uel seras dixerunt.) Síc & ui tula uacca elt uírídiorís atatís, necdum eníxa; cum prímum ením peperít nomínemutato íuuenca - aut uacca dícítur, Sed hancnomíhim proprietatem Latiní non perpetuo feruant, V ergilíus Aeglo »gatertía; Ego hancuítulam(neforterecufes, Bis uenít ad mulctram,bínos alituberefoetus) De iP pono. Etlibrotertío Gieorgícor&,quos príus uítulos uocauerat,domíturz íam ídoneos, hocuerfu;. lam uítulos hortare uíamá ínfifle domandí, paulo poftíuuencosnomínat, lungepares & coge - gradum conferre fuuencos, INec poétz folum, fed etiam Columella, Talís note uitulos(inquít)íd eft -kuuencos uel boues índomítos & rudes,Gc, Pliníus alícubí uítulum mafculum dícít, t&quam alíás . deuítula etíam intellieí potuíflet: mihí quidem ín czterís cafibus non opus uídetur fexus dífferenz - tíamaddere,cum ínfleGendi ratio uitulumà uítula ubic díftínguat, preterquam in datíuo & abla« tíuo pluralibus,proínde recte alibí Plinius uítulis maribus díxitineg ením íta uítulabus ut equabus | apud authores reperítur, Apud Cirecos. etíam uoo €- generís communis eft authore Ammoníio.; - Apud Theocritum DaphnísIdyllio.o, Aviv pf 6 poop yaguerou, &dV dE x & Bae, AvlU x & every, y di L Buxcies,adlu 5 'uyopilego & ioris uel propter carmen, Caeterum uítuli nomen ufurpatur etí de alijs. $5 quadrupedibus maíoribus,ut elephantis & balznís apud Plinium. Síc & damalín Grace Photion omne anímal uocarí exiftímat ín iuuenta,Stulté quidam in Di&tionarfjs fuís Vergilium ín carmíne . fam citato,lamuítulos hortare;&c.uítulos de equís ínterpretantur,cum proculdubio de boü uítulís: 132 De Quadrupedibus illic íntelíigat poeta, B3y uocamus & uaccam, € taurum, & uítulum alíquando,Io, Tzetzes . Boe vos qua ojyuiciy ,7régie eduxi, V arinus, Boldlop 7o,et Bodtoy apud V arínum et Hefychium,ad utrung; fexum conueníre uídetur,de boue uel per aetatem uelalíter paruo; Latíní buculum uel bucolum ( ut Colus mella habet)de mare,de foemína buculam dícunt, és G-, inquit Etymologus, díctus eft uel quod ua uocem acdatz& vrttog go daa Th patrol f ?T0t t 70 40) To (78, «ox (lego dja-ys| oreei Ay yum zo vore Mh Tea Ty Body ax voe wooyor tremo, Poll. Diminutíua reperío,uooraouop, C uosriap, QC zrezeruvoy(malím eres — xioy, ut denvAaEaxvAaiuoy)apud V arínum & Hefychíum, A«p&Aec GC vrogzise;uitulze funt,neg; Venere — neg íugo domíta(ut per antíphrafin laua) Uocentur , contraríaratíone quàm duae pro uxore) 710?71:6 autem minores funt quam e(euaMds:uítulí mares lactentes adhuc wóso appellantur,tjdem adul ti tautí, Varínus, V íde fupra ín Boue,ab inítio octauí capítís, Apud Varinum vlap&ys uox corru sp, pta eft pro elaueAue, A 759 foemínino licet,uox dímínutíta fit zvezzfín mafculíno genere,et ab hac rurfus zrezxiy,ut iam díxi,reezie pro verc abundante ]lítera , Dícítur autem reis, er«od 7 root, cxieruzii y 8 d laga2uc, V arínustuel potius ut Etymologus & Suidas habent, zmezte à wea Báo, aofas pod vOp "P SPI vouny vrogeiatc uel eluaoue fi ag 7ro94 «933 'vva fus, Eoo porín d par Hebraica uoce deduxe rím, Yorzzopzic colle, nysy rem" i£ Boo, apud Hefiodüi, V arínus, Apud Lycophronem zvgjiclecítur per duplex rhó,utSuídas & V arínus obferuarunt,réorze, 9715 , 7mersiis , non ín alío quàm V aríni Lexicoreperí, Poeu(e, d apaAiCerou, Hefychius &€ V.arínus:AwueA «dv uocem nufquam legí , uidez tur autem idem fignificare quod uítulari apud Latínos,íd eft laetarí,uel iuuenílíter exultareut uítua lí folent, roeziQepui apud Hefychium & V arínum exponuntur, dorzse & uogpor G2 apo; E quan quamiratío uocís compofita ínterpretarí poftulat pro ijs quí uitulos humeris geftant; tamen uocabu 40 lum seéjo(pro quo segji per iota legendum puto , íd eff giga xopitdh: uel vbkem) facit utíllos etíam quí pueros aut puellas humerís ímponunt,ut fxpe per ludum fit,fic appellari putem,Aeweaddhy iura uencula,apud Varínum legítur ín Kuvidloy, Kvoqoesi d" 5 d'au wivac d'exe fic legítur ín Gicoponícis Conflantíni ex Varrone,pro uacca Venerem experta & grauida,improprie.Pi(ue uóore, due sxaanp eite yaDarovs vc vrotioate xurets egyevo, Hefychíus,Malím z«(2c ut meretríces qu organa muficanon habe — | rent, & organís tanquam équís carerent,«(os íd eft pedítes,utpoteignobiíliores dícerentursquemad — | iiodum & z«(op AGyoU, id eftoratíonem pedeftrem dícímus , cuius comparatíone quze numeris líga- tur &zroyG- quafí equo fublímis uocatur. reae, woorar, erutpos c mp1 üpyavay ele zw avuzrüwe Qorroue, Và — | rínus, V idetur faneuox zs(«« tum de uítulis bot; tum de meretrícíbus illis dícípoffejutdefitconíum — &tíos) uel poft «óoie ín Lexícis Graecis, KeAsboivsutSigifmundus Geleníus obferuauít,ad Germa 25, nicam uítuliuocem accedit;ut izwAc (fic ením uítulos olím à Girzcís uocatos Varro fcribít) ad Illyrí " ' camtele. Éowac,veac Bc, Hefychíus & V arínus,Hvis Bis , bos annícula, (i póvs voc &vov , mutato sín s) | cenitiuum miv(G- facit, uel aC Ioníce, | Achzus Eretríenfis ín Aethone Satyríco fues zezwAid'ac díxít,cum uítulf propríe zizui dícatie tur cornibus, érey cm ore sque, A thenzeus libro 9. Caclíus ecperala ínterpretaturpatula,ued | parua exílíadego pofteríorem interpretationem príori contraríam ímprobo , Nam ut z&zwAey pro | paruoreperíatur (quod nufquam fíerí puto apud Girzcos, preterquam ínztzsAee, quas Hefychíus — | exponit palmas paruas & frutícofas)ficut apud Latínos petílum,sxztz2e7sp tamen nunquam boc fen fuaccipítur:fed patulum & planum & ín latítudínem extenfum femper fignificat, proínde plana & latíora pocula, quales patera funt Latínísá patendo díctz, & phíalae Girzcís; vrozíowixzrtzes no- mínant,Quín & folíalatiufcula ztze« uel rersa« dicuntur;Et zeze2a*y,quod amplum uegetumtg fuerít.Inde & fues wezeAidtenimirum opime, € petafus genus pilei lati, & afía plurím a,qua omnia àuerbo zsz«» formantur, quod eft extendere & dilatare,Et quoníam plana latatp, eadem füpíno fi; tu efTe uidetur, z«zaAido pro vo7189/ qo pvq&y exponítur Hefychio & V arino:cuíus fienificatíos nís etíam z«d'ay$sot uerbum apud eofdem extat,quam fcrípturam ego non probo , PezwAid'ap, Gay, íd eft fuum(fic ením legendum per translatíonemá uítulís,quí wtz»^e dicuntur, V arínus & Hefys chíus,Ex 5 ? Oysetap zrezaAty wot vrortiotoar acrere crue merit, V arinus.Tezaaop, vrozhouoy, exatraAsy dt quio, tox ezeyvoy,ldem.rid'auva qu GOTET At, 0 quAsecdtilego qieAoadln)zrosse:x, Hefychíus & V arín, Sedhzc fuper ecpetali figníficatione fufficíant;prafertím cum ípfe Caelius alibí &xzéz«A« pocula laa tíora ínterpretetur,quoníam wtzuA« folía perampla fint. Debuerat fané eumres ipfa monere ne ec- petala parua exilíaGg cornua redderet; autreddí pofle dubitaret, cum Athenzus fues petalídes ; íd eft przpíingues fagínatosQq a petalís, íd eft uítulís quorum ecpetala cornua funttranslato nomíne — | . appellareteftetur, Píngue uero paruo € egracilí contraríum eft. Aufus eft quídam ín Lexíco Gercoa latíno ecpetala cornua ramofa exponere, & falfz ínterpretatíonís illius Athenzeum teflem mentiri, Atpotéranthomínem utcung Girzcí fermonís indoctum oculí fuí docere , nunquam fibí ramofís corníbus aut bouem aut uítulum uífum. PezeAs, ovóueczw ÜsAeu , sto Dic , Hefychíus & V arínus:locus mihíparum ínteger uídetur, «j Vituliepítheta, Ferox, "emplís maturus,Iuuenal.Sat,i4, Imbelles,Stat,g, Theb, Lacten tes, Ouídíus Metam.1o, Tener,Horat.4.Carm, [Apud Gracos,AzxAce «zac Nícandro, Apa 2s: 7rojst Homero Odyff.x, ^ €jIMenfem príncípís díei(vswwiee)ratione Orpheus nuncupat wovoxze a 7 iosty,id efl unicornem uítulum , ut ín Boue íam explícauímus ín H, a, «[|De mofcho odorato ucl aromatíco,quem uulgo mufcum uocítant ; fuolocotractabo ín, lítera, — [Móo/G* , «xvAcc 5 0 QvAME -* * u" pot ViuodusbBl (L5 um UA spuerion, Euftath,ín Díonyf.Mofchos & pediculum fignificat, quo frondes & fructus ramís annexi pendent, quí & petíolus,& a Palladio tenax uocatur, Hermolaus, mire ózreoa 78 QUAM 17006 (lego xXAkuAOP) Varínus & Helfychíus:apud Suídam tio Q7 nudum fine ínterpretatíone legitur, Mie" v etíam pro eio ín Hefychío corruptum eft, quod uel ordínísratio prodit. rtzue; zriouo s uóoros est Ji ES qo Qvo nigrum, Hefychíus t ín. V aríno poxec perperam legítur:Suidas non memínit, Díofcorís des filícém marem defcribit bis uerbís, $vAu« fip GxouAe, tox evowds, gl xarpvrte, t£ ids Loss zr eol rry 78 pis", hoc efi;folía funt fine caule,fíne flore,fine femíne, ex uno pedículo cubítalí imagnítudíne, Quod ín filice ( inquit Marcellus interpres ) fupra terram extollitur; pedículifolíorum, non cautís rationem habet; Quoníam negato illí femíne,meríto caulem natura etíam negauít; pfopter femen 1 ením plerung, caulís eft, Rurfus in thelypteríde,íd eftfilíce foemina, "TG Ay uM rated dude; 5 novis posi dC: hoc eft;Folía marí fímilía habet,non tamen uno fiíngularíq; pedículo hzerentía ? w/aop ín hac fienificatione (epe ín Theophrafto legímus:facile autem ab alijs fíenífícatíonibus difcernitür; quo. niam femper cum folij aut fructus mentíone profertur, Micie; putamína & reiectaménta pomorum funtPolux. Dicitur & mofchos,fiue quod ídem eft ofchos;pampinus & capreolus; & clauicu Jla,qus Graci helícas & lígna & clemata, & amphídas quog appellant, ut Gialenus íhquít; Hermo: laus íti Corollarío.Sunt autem hzc uerba Galení ex Giloffís ín Hippocratem : Óaíe, z$ zeli 7o sáu 7 pergat tAnbedle ortvasotad. doyoe yotp wolt judo, Boe Npeot et plz cuire do dE edo wol tuqpieuop óvopox (e, tco acyra.In Hermolaí translatione errores quatuor ínuenío:quorum duo forte librariorum funt, quí lí gna pro legna, € amphídas pro amphídeon fuppotuerunt: relíqui ipfius Hermolai, cui errandí an. o fam dederunt exemplaría perperam üelícripta uel excufa: INam haec uerbaóoG" ye tok i6907,non à nouo initio legí debent,utin uulgatís exemplaribus leguntur , fed precedentí. uocí ie coniungi: quod uel &» prxpofítío addita oftendit, Cornaríus Galeni uerba fic transfert; 99v, pampínoformi círca uteri ofculum emínentíz ; ó4íóe ením & woe, farmenta && pampíní uítís. Idem ecíam &Qidoy ! tiomínat & acyve, Tà av», Ícilicet oslop id eftjeandem mulíebrís pudendí partem, Hippocrates alibi amphídeon uellegna uocat;helícas autem, íd eft capreolos plantarum; Cirzecí nufquam uel amphiía das uellegna appellatit,ut male conuertit Hermclaus,nequaquam íta conuerfurus,fí Galenítrerba quibus ín eodem libello Amphídeon & legna ordíne alphabetico interpretatur legíffet: Ea (ut nos tranftülímus ) huíufimodi funt, Amphtdeon orbícularís extremítas eft oículí matrícís, fimilis cucurs — bita labis:ducta metaphora ab armíllis mulíiebribus,quas Gracíà círcumlígando & ín orbem com io prehendendo amphidea ( &yqid'iee cs Pollux ) uocant. Et ín Lambda, Legna (ínquít) ofculi matri cis ore uel extremitates funt,per translationem legniís íd eft fimbrfjs ueftíum; Has oras alibi amphi deanomínat Híppocrates, Hac Galenus, De Hermolaí ígítur erroríbus conftat. In Cornartj transla | tionenon probo quod tazxec & soviueza panipínos € farmenta reddit, & helícoídes pampíniforme, - Melius eo Hermolaus capreolos & claüícülas Latíne reddidit, funt ením capreolí colículí íntortí ue- luti cíicínní quídam ín ipfis pampínis teneríoribus,quibus uítís uelutí manibus quibufdam(inquít Cícero) adminicula complectitur ac comprehendit ; Germani ncflría figura furculas uocant, à qua - etiam (ut míhi uídetur ) clauículas Cícero & Pliníüs dixerunt: Varro capreolosa capíendo, Grzci "ab ínuoluendo helícas,Plíníus etíam crínes & uiticulas appellat, Pampíni autem uítíum dícuntur uírex feu rami folíofi à brachijs uel palmítibus;atqp adeo ipfís caulíbus,& (ut inquit Plinius) àlaté. o ribus exeuntes; V identur & frondes feu folia uitium ueteres quídam pampínos díxiffe, Flac hüíus . uócabuli fignificationem propríam ínnumeris teftimontjs confirmarem, fí opus effet: übi (rero pro capreolo accípí uídeatur,unus tantum ín Plíníolocus eft libro 9.Polypi (inquit) paríünt uere oua tortili uibrata pampíno : Hiíc forte fynecdochíce pampinum pro parte eíus clauícula díxít, Sed hoc nondefendít Cornaríum:namubí multa propría uocabula fuppetunt, tjs omíffis ímproprío utí ne mo laudauerít, Graecum uocabulum xAspe,;ubíc; apud authores pro pampíno proprie dicto, &€ pal« míte,& farmentolegífle memíni, pro capreolo nunquam : nec alíter Giratmmaticí interpretantur, » Proinde ín ijs etíam plantís, quae nec amplexícaules funt;neg; capreclos habentullos, oblongos te« " nerioresqp,& flagellorum ínflar flexiles ramulos clemata Graci frequentíffime uocant.Galenus aus - xem hoc ínloco siae GC euneie coniungit,non tanquam fynonyima (nifi quís ímpropríe & per fya 9 pecdochen clema prohelíce capíat,quod apud authores factum non reperío) fed ut ofchon uel mos fchon trócem utrung, fignificare doceret, Quanquam ea pampínum & cuíufuts arborís ramulum - tenerum proptíe fignificat;helíca fortafTis ímpropríe,neque enim eo ufu apud authores ínuenímus: Latini tamen uiticulam utragp fígnífícatione dicunt, Sed hís relíctís ad rem pre(entem : Galeno fera mo eft de ore matrícis,quod quía forís apparetorbículare (eandem ením ob caufam cucuibitze orí ' £pfum comparat; & e sa sous ? unos 70 ep xoviO-d dieop interpretatur )à figura ésdop dicí exíftimat: quoniam & ín ofchís;íd eft capreolis,ut ipfe ínrere* tatur, figura orbícularis apparet, Mihi certe hec Galeni interpretatío & ofchfj mulíebrís etymologia parumarrídet, Alía ením orbícularís figura eft orís cucurbitze,cuí aptíus extremum mulíebre pudencumconfertur,ab ípfo etíam Galeno: alía ues roclauícularum & capreolorum,quz per fpiras & aníractus ín fe non redeuntes fít, Praeterea quod ad rem ipfam, amphídeon ab Híppocrate dící totum quodtforís apparet mulierís padendum puto, "Ádeotp in (íngularí numero poní;partes aute eíus utrín gy & oras legna ín plurali: ofchíon uero aliai. partem ínteriorem,nempe promínentem carunculam;quam Girzcí nympham quoc; nominát,qua- " Ain : | P 1 uadrupedibus - interdum adeo excrelfcit ut ferro fecanda fítthanc rede vzevasgoy, id eft partem eminentem dixeris: fed non &anéects , quod Gralenus aut ípfe finxit, aut ab alio confíctum ufurpauit , nífí meum meus L H , e " * * - ? PN. dicium fallit, Oguop autem eandem partem nonáfígura díxerím,ut Galenus:fed quonfam promínet, dao: ením & pésor uocantur ramulí promínentes,tenerí & molles prcípue ; Vnde forfan & ofcheo uirílí,id eft fcroto nomen índítum, quod Etymologus i$ và exp deducit, Videtur autem natura carnem illam quam ín uírís circa fcrotum confumpfit, ín mulieribus ad ípforum ofchíon quafi alte». rumfcrotum tranftulí(Te.Sed Galeno (i errauit, errare facilius fuítquod tres ífie partes mulíebris pu dendí omnes coniuncta loco & círea extremum eíus ofculum habeantur,Ego Hippocratem uírum parci fermonís & proprijs uocabulís utí folitum, de re eade tría díuetfa uocabula protuliffe uíx cres |- diderím. [| Óooqcora celebrítas feu feftum Atheniísfuít, cutus apud auctores, & ín prímís Plutate chum,crebra eft mentío, In Ofchophorijs puerí íngenuí pubelcentes ( hí duo erantgexiere X diui. tíjs eximij , ofchophori dicti, V arínus ) elígebantur, quí ferrent is, íd eft. ramos ac palmítes cum - fuísracemís ( fic Hefychíus & Varinus interpretantur ) ín templum Miíneruz Scíríados; Fuít G6 E H * H * : z Athenís locus Ofchophoríon nuncupatus, à Phalero non procul, ubí Míneruz templum fuít, Hes |. fychíus & INícandrí ínterpres ín Alexiph. Ab hís Ofchophoríca carmína dicia, de quibus ín prímo de Híftoría poctarü egimus, Gryraldus, Galenus oy & uóoop fynonyma facít,ut fupra díxí, utrüigs ín mafculíno genere: ín Lexícís Gracís omnibus 9q»foemíninum legitur, € exponítur sspe Bozpve ? r 5 M ri L] ^ A L - L H sfuoriiSss xov; Suidas & Hefychíus addunt eandem à quibufdam opel uocari. In neutro etíam | genere, multitudinis numero ó4« apud Hefychíum & Varínum pro ijfdem palmítibus fcribitur, — (|a ^os, Suidastinomen ádíectiuum pro tenero & nouello, Hínc íllud apud Homerum, : iioii Mryuim, tenerís uímínibus: Appion & Herodorus translationem effe aiuntá tenerís bubus,id | eft uítulís, ez zx zpvo«d uot Avyacln Qv, id eft ad molles & flexiles plantas ( &z zw zpvgset ^ Boay, lege Qvrày ín Etymol. ) Quanquam,utfjdem addunt,lygos non de qualibet arbore uimen efl,fed il- la przcipuequa Grzcís agnos uocatur,Latíne uítex uel Amerina falíix:habet ením illa precipuefle 1 xíles SC uítiles ramulos, — € Dicuntur etíam per fe & fubftantíue uoo, nouellí ramulí ac teneri ín | quibufuís arboribus : xA&d'u vior, Bagsmeseree vebipu res d arta à ry, d arfeolon &orodol, V arinus furculi recens enatí,annotína germína & apta infitioní, Forfan & turíones alíquando reddere lícebít:fic uo cat Columella tenerítates fummas ipfarum arborum, quz pecorííncibo conueníunt, ut homínibus etíam ex fruticibus & herbís quos Grxcí afparagos nuncupat, de quibus Galenus libro a. de facul tat.alím,Síue afpharagos ( ínquít ) Attíco more, fiue afparagos dícas, níhil íntereft , Síc autem uo-.; 1 cant omnes fere Girací cv ivre xewase,íd eft colículos teneros, dum crefcunt & ad fructum aut fe- men proferendum pergunt. Producunt fané ixBaessipeze vosizw, id eft eermína huíufmodí, tum ole. ramulta,tum flirpes ín genere,non ab omnibus tamen illís ad cibum decerpuntur.In braffíca príua tím xvpa quafi xvsua per fynarefín appellant:deinde de díuerforum olerum afparagís ages, fubfjcít; Alíud afparagorum genus eft ín frutícofis plantís,ut rufco,chamadaphne,& oxyacantha:à quibus diffecunt( per excellentíam di&tiafparagí) regius & paluftrís ( Latinecorruda) poftremobryonía, id eft uitis albzeafparagi, Haec Galenus, Cymas de braflica Latíní etíam dícunt,Pliníus libro i9. Braís fica toto anno ferítur,&c,cymas à príma fectíone prarftat proxímo uere : híc eft quídam ípforü caus líum delicatior teneríor& caulículus, Italí etiamnum cymas aut cymolas uocant; hínc & Giermanís natum uídetur fuumÉEymen & Eymle, Columella libro vo. Grecorum ímitatione genere neutro pro» 4 tulit, Frígoribus caules & uerí cymata mittit. Quod autem uóso de holeribus quocp dicantur, ex Etymologo etíá probarí poteft,cuíus haec uerba funt, poo vero, ry eperutt,xveltoe TX Loo, AT Maja . Ragtvay Qvae, QvT8y, hoc eft, uo vvidios uerbum nutríri & crefcere fignificat: proprie autem dicitur de mofchijs , íd eft tenerís holerumalíarümue ftírpium furculís. ueseix uocat, quz altj utorie: pro a«ajay lego &zrxAsy ex Suída, quí uas flue exponít&zeAa Qvi d'yidjomy so haxttrop. Notandum au tem Qv7» uocem qua totam plantam proprie fígníficat; per fynecdochen pro furculoaccipí.In Ety. mologíco etíam Qvz potius quàm Qvrei legerim, & eidjeey quàm qvzáy ex Suida:ut talís fit leciío, too, irerot, apiQerot, uelis x aora, à T &zrXAdy Acyolvoy qui à ludo, V erum pro woo vez etiam, uoc yféerot mallem : V erbum ením pory&ldy, ut inferius dícam, fepe apud authores legítur, uocyvvdp nunquam,quod fciam. Huc formatíonís etíam analogía accedit. INam ficuta(zaec, éd óc, oae, &c, uerba ín&vo fiunt, fic & à uóryG" pelo: rariffima funt in vre à nominibus ín ce, ut d A«zifoc Azijvva, Móryyc (malím wocyie paroxytonum, ut morís eft ín diminuiuís ) &zuaz Qv7u,id eft plante tenerae: nía .mírum recens plantate uel ínfitz, uel potíus ípfi furculi,fiue ad inferendum ídonei, qui && weyid'us & pory Aue dícuntur,nec non uézyor,ut íam docuimus, Mofchía uocant ítem Cirzcí conceptacula ín cepís quaedam femen adferuantía,& ad maturitatem perducentía, Caius: Apud Hefychium & WV'arínum níhil al&id ínuenío quod ad hanc rem,quam xeokuvs 70 arse, (Thallos ceparum uocat Columella i5. ut Beroaldus exponit. ) lídem uécyie interpretantur set tom aola, íd eft uítulícarnesz in qua tamen fignifícatíone penultíma per s, díphthongum Ícribi debet, woeyid us germina recentía, & uímína noua ac tenera, ítem ficí nouellz, id eft nuper plantate, Varínus, Nic porxidue avxid'ov, 1 n" | P B B | |! ) 1M ] : 1 T b tud PUOI tof Ariftophanes ín Acharnenfibus:ínterpres exponit too xd pnt rt aru coy; rto d stie Nswerot ci vio auo, Fla. eg gella dícuntur Latínís cyma arborum & ipfarum fummz partes,que ad cuíuícuncs uentí flatum mo uentur;unde etíá nomen traxerunt,ab eo quod flatíbus petatur, V erg.INcue flagella Summa pee ! Miht Vitulus. H.. Lib. I. 135 Mihi inde dida uídentur,quod Hagellorü inftar lenta flexílíadp fint, Haec quoc; mofchos & mofchía Grace dixerím, Quod fiarbor ínutili quadam frutícatione multos ucluti caudíces emittere uídeas tur, cuíufmodi folent cerafus, prunus; corylus tantüin ís caudex íufle appellabitür, qii eft medíus "& robuftíor:alij autem uícíní ab eadem radíce prodeüntes, quí quídem defecari & transplantari fos lent,ut arbor craffior fit, & ne foboles Iuxüríans parentem enecet, ftolonés appellahtur, à uulgo ín Gallía reíedtons quafi refjciendí; Ab hís (ínquít Varro) Lícíníus Stolo prímus cognoiriínatus eft, quod nullí ín eíus fundo teperirí poffent ftolones,quos círcti arbores e radícíbus eftodíebat, Huiufz cemodi ftolones uocantur etíaim foboles ab olefcendo, Columella : In uíneís appellantut paínpíni: unde pampínate üiítés,füperfluos ftolones refecare, ( In uíte fobolem & ruftíco uocabufo füffragía Jo nem uocant, R uellíus, ) Eofdém Cato cap. $1. pullos arborum uocat: Ab arbore ( ínquit ) abs terra pulli qui nafcentur,eos ínterram deprimíto, Pullulos quog nomínauit Plíníus libro i7. Hínc pullu. Tare & pulliilafcete uerba,quafí pullulos emíttere; Carolus Stephanus ín Semínario. Egoíftos quos ueftolones Grece eéeyss appellauetím,& mofchídía &c.quanquam & epe BAsshedc alíás GC eror, ez adt Theophrafto dicantur;Pullí certe'appellatío mofchís pulchre colludít, reeezvay, ftolones ad. maícéntes euelleré, Moeyótue ín líterís facrís ínterpretatí funtuítulamen, cum Latíne uiuíradíx dící poffet; Herrolaus, Virgulta appellat Vergilíus,qua quibufdam uulgo plantalía,alíjs femina appel lari placuítibonnulli etíam palmites uocant:nempe furculos eos qui terr cominíttuntur, ut ín arbo rein infürgant, V írgas ínterdum appellant Plíníus && Columella, interd& etíam uírgas malleolares. His ítídem uózyey nomen non negabímus, Arborum furculí quí ín terram pangütur, uel férüntur, 1o uocantur etíam femína,& plante, plantaría, feminaría,& Gracís quogy eztgueze, quod Carolus Ste phanüs(fine authore tamen)afferít.Ouanquam femínaría & plantaría alíoquí uocantur ípfi agrí no E ^ " * " * " e ! Li SETI$ $5» A5 v D 05 4 y i uellis plantis nutríendís deflínati, ^ Ogowe dt miis uarias do eg T yustec T wpuowet 7 xMqueray TW ders eM 5 AQ 73r UAI es 0r 5 e^ (7 1 art € . dj ( forte legendum , The &zreAs v2 op "7 fic eae 7 expuovuo 7 xem uoles dU qox 7 dsvd]eop ye or - ea QUaub, ac tree dy. voa Dashpaeme 9 nter VAertovo: eva BAaestipoete , irroeoMau. «guASvrotL, soit oA dy do - quiviree ovi] dy, dic zo ro ree geo ziespevi cd : &p y8y 75 Ahuo vota T6 "wigl T void yuygazifos, Ma coa A dy, uade poA dp, indt aeui du, Pollux líbro 7.Bt paulo poft addit pocy4Udy de arborum nutrícatione díc£, (aut (i Grace mauís,» &azpiddy 74 qvx ) quod moneo;ne quís forte uerbum wAAdp perperam Ícriptum exiftimet pro vorxsV dy. Automolías(íd eft;ftolones;& pampinos)ut Pollux uocat;nufquam alibi hac uoce reperio: Pro wAéUdy uero uoAsip apud V atínum, interpretatur autem &yxoz7dy rie vr&oeqv&d'as, 3o id efi pullorum fobolem recídere,pampínare, Bgo «9Asvíy uerbumiri ea fignifícatione malim, quod plane ufitatum eft proamputare,mütilare,& imminuere. Caeterum wory&Udv ídem fignificare mihi uá detur apud Theophraftum de caufis plant.lib.s.cap.s.ubí cum docuiffet phyteutería, id eft fürculos inferendosleues GC mínímefcabros effe debere,nec ullos babere nodos, fíue cxcos, fiue etíam fanos & germinantes;quoníam uís ín germína abeat & frutícando dífpergatur: fubdit , Eandem ením ob | n- Ae res 2: » "n «7€ 1 ^ V An E * e caufam £737 d'svdjeoy &viot uon yáUseiy, oi d vzr«ojouodos T UoJAdxy rp xAcdf wy, íd eft arborum ftolones círca truncum ínfra & radicem;alíqui refecant, alij etíam luxuríantem ín ramis germínatíonem abícíns - dv. - *» " . . A P L Li goi LE " . * x dunt,nempe ín fuperíore parte arborís, Et paulo poft feminis,íd eft furculi ínferendi,ínfírmitati con fulendum monens:;lIdeo,inquit,quí inferunt curant, ut furculí ad eandem cceli regionem fpectent, quam ptríus ín arbore fua, utin fimili uel meliore folo ínfitío fíat, denícs ut à robuftiore parte arbo jo rís fürculi auferantur;tales autem funtqui círca ímum truncum & íuxtaradíces nafcüntur ( pullos & fiolones uocant ) quos fefectos ínferunt, (ic ením uerto xo zeouoc ydVovzee QvrVsew, Quafi díceret,. €ó tempore quo arborés à flolonibus purgant, eodem mox alíquos de ijs plantát, Eo autem xobuftíoa res funtomnes fert arborum fürculi quo ínferíores ín trunco nafcuntur : habent ením illi tanquám rudímenta quadam radicum,autuit ad crefcendum maiorem ob radícum uícíníam, ( x ote grs Gaza non recie uertít, qua fibris fuffulta funt) uaa: 3» upon ystusioy, íd eft quemadmodum ftolo recífus, Cupíoequídem ftudiofos cum Gazz translatione conferre noflra & iudícare, Omnís aus - tem íllíus errcrínde mihi ortus uidetür, quód weysUdy femper pro uíuíradíces facere exponit; cum plerung fimpliciter ftolones recídere fignifícet Sed quíd fi uiuíradix de fola uíte dicatur? ( eft ením hac üítís furculus cum radíce exemptus, quo ípíoa malleolís & taleís díffert) üt non Gaza folum, jo fed Hermolaus,Budaus,& alíj recentíores hactenus círca hic uocem decepti fint omnes : quod ego | 6c tum,ad ídem mofchídíorü nomen admíttentur,quod quís ex hííce Varíni uerbis contjcíar. wey - (inquít)apud ruftícos eft palmítes ínuerfosín fcrobem (imponere ut radices mittant, & poftea trans- ——— quídem ín pracfentía nondum affero, fed illis quibus otíj plus eft & reí rufticee amor inquírendum propíno: & hocetíam ínter cetera an Budaus uíuiradícem recte Qvzávzueiy Girzce nominauetít, cum Theophrafto libro 5.cap. 6, de caufis, qvzsvzseuy uel qvzw, alíbí Qvvétua, furculum ínferend& fignifícet,quem & femen Latíni dícunt,ut íllíc Gaza tranftulít: Quanquam ídem mox capite fepti- mo:ubi lapides círcumponí iubet zrel 7e zespvoy 72 Qv éVzuofs, transfert,círca ftolone plantz, rectíus translaturus círca truncum (ut Palladíus etíam uocat ) cuí ínfttus efl furculus, Míhícerté recte nos mínari uidetur Qvzóvzsouy ín genere quícquíd nouellum plantandü e(t, fiue íd uíuíradix fit, fiue fur- - culus, fíue ftolo, fiue talea,fiue aliud quàm proprie dictum feme,ut apparet ex fine capítís 1, & initio tertfj,libria.híftoríe plantarum Theophrafti, | Quin & propagines forfítan tum uítíum tum arbo plitare ; Aut fi Grace mauís, MoryéUdy vri y«weyois 7o qezitivos gOespaqa ug TTE Maza opu pec 7i ys, x i : m 4 * lzó .DeQ uadrupedibus tasa - 1 : vri 8 vem. pite, el Troc tuus dUlivou: lego uxreqvs dllivos. IN "T heophraftus libro primo decaufig plant.cap.a.ubí palmam arborem non femíne folü nafci fcribit,ut reliqua arbores quae fíccae & fima. plici caule funt, & círca ímum truncum ncn pullulant, fed etíam uírgís ez Babylonios plantare, | his uerbis utítur; «s v« yep fa Belse quo: uoc, ddp vxo Ba DuAGva vac korr On, Y) Coup sp Dusewor uxtraa quisa. pi sp "elc zrsol vnu EAaela. móvroie, tap ieri ao ie eteto Quz&Ven, poop, Cc. em dt Gp meyer tvi Q* n-ysi v vyxelia Cc, Eloc eftjut Gaza uertit, V irgas ením tenerrimas Babyloníos uíuíradices ef - Ticere,adultasGp transferre accepimus, Quin & Grzcíz fi quís ramos fuperne decífos (erat,radix de. míttítur,&c,ltem fi truncus ínuerfus deponatur,fit& folum humectum,&c, V íderí poflet hic'Theo- pharaftus wry$6dy uerbum alíter quàm aliás unquamaccipere,nempe pro eo quod eftramos à fupe^ tíorearborís parte recídere, cum pullos fíue ftolones ínferíus nullos habeat. Ego uero hunc locum x fta exponendum puto,palmam non femíne folum naící,fed alíter quocj,;ín Babyloneením flolenes €am producere quíferantur, & cum ín terra comprehenderínt (sufi3y uocat,cui Íynonymü ji do) transferantur: In Graccía uero quanquam fimplící & (ine flolonibus trunco proueníar, illc tamen quog alíter quám femine,nempe ramís fuperne refectís & terrae commiflis plantarí, Plíníuscerte. libro i7.cap.1o.frutícatíones à radícibus (à quibus ut etíamá trunco ímo uírgulta plantanda fumunz tur ) palmís manifefle tribuit, tjsip ut fimiliter ulmís, arborís fuze & ramorum umbram níhil obcfIe. aít:cum ez dem ín czterís arboribus qua hanc fobolem habent, umbra plerung; pereant. Eandem rem ín híftoría plant.lib.s, cap.2. T'heophraftum íta tractare legímus, Azro azégueoe póvoy Qverouzraq d» sovoQuogSp ez dt qoiwig: zrivip €i gat sp Ba DvAdvi soi ix? jd Boluy dc Quai we udo : Gaza fic reddit, Ex. femínetantum nafcuntur omnes coniferz, ítem palma:niforte apud Babylonem € uírgís quog; pro- 3i ueníat,fícut nonnulli affeuerant, pro ueAvdy legendum cenfeo uocy&lsnw,ut fupra. Quod fi quís ob^. - tíneat Theophraftum omníno palmas abícy ftolonibus effe intellexííle, & tame poryáódy uerbum de eísufurpaffe : concedam illí vorxé dy ínterpretarí pro co quod eft ín femínaríum uel plantaríum (ues lutíuítulum aut pullum ad nutrícem ) pangere & deponere ramum, ut íam adultus índe transferas tur:qua tamen expofítío a nullo ha&tenus clare prodíta eft ; míhí quídem fatís probatur. Eft autem. hoc quog notádum ín fuperíoribus uerbís,ubí Girzce legitur ín excufís codicibus, £z: 4" dp ze uar, Gazam uertiíle,(í truncus ínuerfus deponatur:cui uerfíoni nonnihil aftípulantur V aríní uerba haec fuperius recítata, uory4Udy 7o qvnilivos ciespsuptultoc rk xA. Plinius libro 17.Ccap.ro.Folía palmarum (inquít) apud Babylonios feri,atcy íta arborem prouenire, Trogum credídiffe demíror , At ego Pli- nium magís míror,quí cum ex illo Theophrafiíloco ubiís de prouentu palmarum docet , multa ín. E fuum opus tranftulerít,non obferuauerít Theophraftum hoc de uírgís palma non folijs (quod rídía culum effet) narrarí fcribere, Porro libro a.cap.s.híftoríz plantarum, T heophraftuseéryétux nomi | nat,plantam e femíne proprie dícto fatam : Amyedala quot, ínquít, femíne fata degenerat,tum fas pore,tum quod dura ex molli reddítur:ídcírco adultam ínferere,aut plantam fxpíus transferre pres cipiunthíc pro mofcheuma Theodorus plantam recte conuertit, Quanquam ígíturut plurímum .etíam uerbum woex4 p Theophrafto,non ad quafuis plantas ramósue aut furculos plantandos , fed. ficlones & pullos accommodetur, aliter tamen ínterdum ab eo accipí,nulla contentíone negauerím: (namquaz híc fcríbo,dubitando magis & ínterím ipfe mecum addiícendo ínter tot authorum diffi cultates,quám docendo afferendóue fcribo ) de infítione certe nufquamab eo ufurparireperi , Ha, | bet ením ínfítío alía & fibi propría uocabula, móeyduue wy 7» &zrxMp, Nicandri ínterpres.ooyáVowe, zr yino, Hefychíus & Varínus, Moo x8 Vap usmivréVap, transplantans,transferes,Suídas:Q ui etíam. ín hís Eunapij uerbis, Over t&v Gd's pvovaree arabo ydVop v zroAsuop(íd cft, [lli quidem hocin loco manen tesbellum clam fouebant & nutriebant ) exponít vzispspop (lego VzrizpsQoy ) & (Quz dVop, TQ uon yt era dé ec mee voro Dolose yore ua aop sp Bav, s m Qua dare Trvrwy ?. dvdPa 2 61 fec iue mue naues usa ? Qurdtpdroy &Gxeic imac exoszrd: rt dt usos d Ulum (fic enímlego) ic Xugóvkoat gi ulus civzi ves Bis verou vi dt ris ( forte yea)? Quy, eis pd "fy eoyeusDoop dei, Cc, V erba funt Theophraflilibro 3.de caufís cap. 17.Quze quídem ego longe alíter quàm Gaza fic uerterím,Communehocomníum arbos | xum efl,ut mofcheumata,íd eft auulfi à trunco inferiore ramí,magís quàm relíqui (id efl mínores &. | fuperne decerptí furculí) (olo humído mandentur, Ratio eft, quoniam humor radíces furculorum quz deorfum emíttuntur ínfirmze, putrefacít; ftolonum uero uel auulfíonum plante cumrobuftío. fe res fint,ftatím comprehendunt. Suntautem craffíores plante humído foloaptíores. Artíficíofas —- plantatíones,qua non fponte naturz, fedarte & índuflría fiunt;przeter infitíones Theophraflusde hiftoria plantarum,ínítíolibrís,quíncs cómemorat, t$ eriaeaz av , ep axespovQ, d x)ovéc zr comit ssA&y, m £UAS wei ruere eie puxe9 : hoc eft,auulfione, ramo, furculo, ipfo trunco, lígno mínutatím «oncifo,interprete Gaza. Hic licet ex profeffo & copiofe de plantandí differentíjs agatur, mofcheus matumtamé nulla mentío:unde apparet,mofcheumatis propríe dictí & ex auulííone plantatíonem eandem effe, ( Plíníus 17.1o.hunc T'heophraftí de lígno mínutatim concifo locum non íntellexít,& manifefto errore ad infitíonem illam trapftulít quz fíffo arborís truncofit,) Eft autem eius quod 1 auellitur,dífferentia triplex,aut enímradícis alíquíd fimulauellítur,aut faltem flipitís,autnechuius nec íllíus quícquam:quo poftremo modo puníca et malus uerna exoríuntur,ut ibídem fcribít Theo 69. phraftus,Et mox capíte a. Azó eram ad d xai fiue sdlsy Quin Qaa 7 ui eroe BAasmvóvzty . Aero 2 quy dt óroy aiios v yerer e, fio vropaanr ad Qr", ng vr» pog fi o vrguqued G^, vwyisu & ngà vog iy og acd | tot js e * LJ — Vitus. H. Libl i37 jte &ertoedudt 5, Qua Giaza fic uertit, Auulfione autradíce nihil ex ijs, quac ab ímís plantígera non fint, exorírí poffe arbitrantur , Cunctorum autem, quorum generatio numerofior efl, ea qua auti (ione,atcp etíam magis quae fobole perfici poteft, ocyflima, d auctu perfacílís eft;(i ab radice foboles accípíatur, Conftat igitur auülfiones tríum generum effe; qua lícet omnes parafpades & mofcheu -. mata Gracis ín genere dícantur,íllà tamen que cif radíce fimul euulfa fit; príuatím zesQu&stz niomi niarí( fobolem ex Plínío apte reddit Ciaza: ) & hanc folam Latinís üíuítadícem nomínari, ídj ín ufs tíbus uel folum uel maxíme: Graci érgpioy uelivexay vr&oqvelct ( ut Theophraftus de cauf;3, 2.) i pif uix dícunt;tum ín uitibus tum ín czterís arboribus : Caeterum ea quz ab ímo plantígera non funt;fed peii ftipite ( Pg uovoQvsi &zrwoaBA«sm) nec auulfione, nec ramo aut fürculo plan o tarípoffe;docet Theophraftus libro i,decaufíscap. — Dídymus ín Geoponicís Gracis libro 5, qui - deuítibus eft, uítiradíces uocat vex qvzw,malleolos aut vwd xMupuaczoe Qvi, propagine &zragvyo uMiueridle ; fürculos quí arboribus ímmíttuntur uel ínferuntur qvfcuczw, unde & uerbum qufigezilu inferere : denígy truncum ín quem ínfitío fit, 7» Naso ótftwoy Qv7oy; Idem libro ro, quatuor modís ar bores plahtari docet,aüt femine, aut y ergaazoJvlop P Acyopfoy uoo Alp toy id eft auulfíone & üiuis - radicibus (neg; ením diftínguit ut Hermolaüus;quí differre quídem parum aít, fed quomodo differat emiíttíttego non aliter differre puto,quàm quod wósdtua interdum de alíjs etíam ramís foleat efferri, tanquam communíus uocabulum:parafpades unam & certam fignifícatíonem de ímís círca truns ' ctim & radícem adnatís perpetuo retínent; ) aut ix vrxoso]Mev, id eft talea;aut e xA«eley,id eft furcus - lis. Tranftulit hínc quzdam V arro,libro r.cap.39.& 4o.& parafpades uel mofcheumata uíuíradices io uídetur ínterpretarí, Plíníuslibro i7,cap.io.INatura & plantaría demonflrauít, multar& arborum - fadicibus pullulante foboledenfa,& paríente matre quas enecer,&c, INullís uero tales pullí prouez - niunt,nifi quarum radíces amore folís atq; imbrís ín fumma tellure fpatíantur. Omnía ea nen ftatím - motis eft in fua locarí, fed príus nutrící dari ( hoc etiam woe ydp T'heophraftus dícere uidetur ) atgs ín feminaríjs adolefcere,iterum& mígrare, Hac Plínius:(unt autem pulli illi ex radicibus paraphya des Theophrafti,Etmox paulo, Et aliud genus (inquit) (imíle natura monftrauít,au ulfi& arboribus ftolones uíxere:quo ín genere & cum perna fuaauelluntur , partemqp alíquam é matrís quogg cor^ poreauferunt fecum fímbríato corporeiFiz fcilicet parafpades & moicheumata Theophrafti funt; - quas dum ín arbore funt vga BA«sucec etíam & zAedyu nomínat, nepotes Gaza conuertít, Errat aus tem Carolus Stephanus qui ftolones cum pullis Plínij confundit, Ex eodem euentu eft ( ínquít Plí« * níus ibidem)furculos abfcíílos ferere, V iuiradícum certe ín hac arborum plantatione nufquam mes - minit, Caeterum ramorum & furculorum plantaría ut 'heophraftus;non díftínguit; (nam Theoph, libro i.cap.1o.de caufís, Multa, inquit, ee xAevóc nafci non poffent, & ZxewévG" poffunt) quemadmo: dum & alia quedam aliter quàm Theophraftus qued ad hoc negotíum attinet,eodem ín loco tradit: Qua nos lectori relínquímus;qui ifta zrzp:9yos à nobís reí ruftíca ftadío collecta utut fefe offerebat, boníconfulet, €[Morymizor,osupru moi, Hefychius & Suídas:laíciui & exilientes uttulorum ínftar, - €|morjad'oy ín morem uítuli;ut zaveseloy; Nicander in Alexíipharmacís eum qui bupreftín hauferít, /' lac ex mainillis fugere iubens,íta fcribít, — H y soie &y« ola Bos" ius orTÓ Apte, leor yis 5 erody uodyudlóp &psivyus — Moryivdle apud Hefychíum & Varinum exponitur £c so ceras, id eft contínuo deínceps ductu fine íntermiffione,qualís forte & uítulorum fudctus eft ex uberibus ma- I? trü;ut proprie ad potum referatur, quo fenfu tamen wozyd'óy libentius díxerím & &pgvsi, 4[woryíee; aríes triennís,Euftathius; Mofchize lepores ueftigía habent odoratíora, quorum odore canes ín fu« rorem aguntur,Pollux, Violamiídcirco díctarà ion Graci putant, quod cumlo ín uaccama Ioue conuería eflet;terra florem íllum pabulo bouís eíus fuderít, Noftri quoq; uiolam quafi uitulam, ímia . tatíone Girzca uíiderí poffuntappellaffe, Hermolaus, vooyewosios; 0 tX pdUG" y bz Ado Toc 0 liolu watezra tyop, Hefychíus:; V arínus & Suidas non habent,nec mírum cum uox fít corrupta, i ; «j Pomponius Vítulusuíri nomenapud Varronem,Idem círca fine libri 1, Dífcedímus(inquit) ego & Scrofa ín hortos ad Vítulum Nigrum Turanníum, | Mofchifophiflz hydropotze meminit ' Callius R'hodig.lib,6.ín fíne capitis 4, ex Athenzilibroo, | IVlofchus grammatícus Syracufanus, -— Ariftarchi familíarís,alter à Theocríto Bucolícorim poeta, Suidas, Antíquum de atomís dogma(fi j? Pofidonío credímus) Mofchí eft,hominisSídonij,qui ante Troíanas res füít;Strabolibro16, iVio- — fchíonis vrxgaeizz uel voapacurs mentio eftapud Athenzum líbro 6, & IMofchionis cocí celeberrís |J milibro i2. | " St Ame u. UPAMVK I FEED s : Q[b. Mazcosc, animal quadrupes ín Indía,uitulo fimile, Varínus,Hefychíus, Elephanti paríunt - fingulos magnítudíne uítulí trímeflrís,Plínius. Bubalos proprie díctos gíenít Afríca, uítulí ceruiue | quadam fimilitudine, Plinius Morys;s 8 uórys diea, id eft pellís uítulí apud Anaxandriden, Pollux, Moryws,idem. E dE veyesae — AdVuGp ex dut Ap wine d'otaeze t Two o orioe, Abb wSuapop zjtoYyelavs ae j triozi&cezivate, T heocrítusIdyllio s, Aron herbam alíquí uulgo pedem uítulí uocant, Syluatícus, | Antirrhínon uocatur herba flore hyacínthí, femíne uítulí naríum, Plíníus ; Hanc & bucranon uoz : cant, Galenus ín Gloffis:Diíofcorídes etíam femen eíus uítulí naribus confert:Eft et ínter hippoeloffi 9? nomína antirrhínon. - R0) ; j L3 j MN " í ; i ; , ' Y . Y Ü H 2 2 : . ^ iod ; ! [00 Qc. Oum Pr vua verti Naso Slt pécXO^ — Boed]d evxossom xven psvoemex 0nMie, Nicander ín A« kxiphar,ubícontra Bupreflíis uenenumlac ex uberibus fugendum confulít; Iofephus author eft ín mutatione legis facrificiorum Híerofolymís ín templo,uítulam ínter manus facríficantiam pepes rííTe agnam, Albertus Magnus, V ítulum alíquando capite pueri natum effe teflatur Ariftoteles de gener, anímalíum,libro quarto,capíte tertío. | | qd, QevÜ Grup &ygauMi 7ronse zrtol Be yea EA seme £e xozrpoy rtp Doutvne sàpguryaoi; - Dacos uet exokoneop quw rias od Uri auno . leyoc^, à kdhvóy uvntuRyas ap qulenot INwriqatstie sue xeivoi vare id oy 6gUxAuoiet, Occ, Loquitur autem V lyffes de focijs,cum ex belluína forma: ín homínesrediüflent,apud Homerum Odyffeelibro 1o, ; | Li q|£ Carouitulina nomínatur Plauto ín Aulul, Cícero libroa, de Díuín, An tu;ínquít,caruncu la títulinze mauís,quam ímperatorí ueterí credere? Idem Paetolíb.o.Integram famem ad ouum af- fero,ítag; uftp ad affum uítulínum ( quídam hic uítellínum legunt, fed uetus exemplar uítulínum 1e. | habet) opera perducitur, Kewze uóryeop Graci dicunt; A picíus uítellinam díxít,& Italí hodie pro ua tulouítellum, Imperator Valenslegem Oríentí dixerat, INe quís uitulinam efítaffe carnem uellet . dum agrícolatíoni confultum cuperet, Czlíus, Aegyptios Agefilao uítulos fagínatos mififleapud Athenzumalícubilegímus, In uítulís precípue mufculofam & fuperíore femorís partem; noftrae tes uocant tosbzaten,quoriíam os femorísín ea canna Ífpecíem refert, «| h. Bacchus cut vxugaQiyG- GC uoryopyee dictus fit, ex Aríftophanis interprete ín Tauro often: di, Mosfopztyia, facrificium quoddam celebratum ín Salamíne Cyprí, Hefychius && Varínus: apud. Suídam per z.fimplex legítur ; dubítauerít fané aliquis an poryeQeyia fcribi debeat: IMonophagorás celebrítatís apud A egíneles Gyraldus memínitex Plutarchi Quzftionibus Gracis : Eft & alía eux Q«yicdica, | €«/ Vítulam deam Víctoríam dici Pifo putauit : cuíus reíhoc argumentum protulit, 40; quod poftrídíe nonas Iulías re bene gefta, cum prídíe populusà Thufcísín fugam uerfus effet,unde Popülífugia dícta funt, poft Victoríam certís facrífícijs fiebat uítulatío, Quídam ínterpretati funt quod potens effet uítee rolerande:hínc íllí pro frugibus facra fíebant,quod obferuat Macrobius, Hyl lus ín líib:de Deís, V ítulam deamaít qua ltítíz przeffet: unde etíam V ítulatío &€ V itularí, Varro ín lib,R erum díuínarum aítquod pontifex in facrís quibufdá uítularí foleat, quod Grzcí woavi(dp uocant(Hínce illud V ergilij, tum choro peána canentes,) Títíus uero uítulari interpretatus eft, uocelatarí, Quidam dehac dea Vergilium íntellexifIe uofüt,cum cecinít, Cum facíam uítula(pro uítulatíone,facríficío ob Iztítíam facto)pro frugibus ipfeueníto, Hac Gyraldus ex Macrobij lib, z, cap.3,Saturn, — Vítularí ueteres díxerunt pro lxtarí, teftibus Fefto & INonío, PlautusinPerfa, — Commodantilubens,uítulorá meríto. «De Apídeuítulo,copiofe ín Tauro locutí fumus: ubi & se uítulíaureíà Iudzis ídololatrís in Choreb confecratí mentíonem fecímus. — 4j Mactatos crederet — illic Lactentes uítulos, Amathufíacasq; bídentes, Ouidius Metam.o, Dumfacíamuítula pro frua gibus, Vergil, SícSeruius uidetur legere, & Macrobíuslib.s.cap.2.Síc Columella, INífi príus catu» lo fecerís. Alij malunt uítulam quarto cafu legere,ut dícímus rem díuínam facere: fed íllià doGiíoris | bus non approbantur, Círca uítulos du facrífícantibus díctz leges : Vítulum probari, fí artícus lum fuffraginís cauda contíngat:breuíore nonlítari: Vítulosítem ad aras humerís homínum alla- tos,non fere lítare:fícutí nec claudícante,nec alíena hoftía deos placarí, nec trahente fe ab arís, Cata lius ex Plínío, Aríftophanís ínterpres ín Acharnenfibus ( ubí poéta díxerat yoigap vx éves veswoy $t sioxop vx $d, id eft porcum non effe ídoneum facrificío, eo quod cauda careret) addít, colura, ídefl — mutíla non lícere facríficari, Bouis foetus facríficio trícefimo demum die purus efl,Plíníus, Boues 49 mares,eofdem& mundos & uiítulos,uniuer(i Aegypti] ímmolant;Herodotus, Vídenonníhiletíam — ' fupra ín facrífícijs ex boue. Ex bobus, uítulís,& pecudibus laudatíffimze uítulae ad deorit placamen tahabebantur,Gyraldus, Veteres Grací hoedorum,agnorum;uítulorumq infpectís ínteftínís,fu tura pradícebant, Gyraldus;ex Paufanía, InLunzdeliquio Aemylíus Paulus aduerfus Macedos nas íimperator,undecím eí uítulos,id eft mofchos,ímmolatfe narratur:etiamfi eo uocabulo taurosac cepítínterpres, Czlíus. Deimmolando porco,agno,uítulo,mentío fítapud Catone cap, 141.Italíam áuítulis díctam Varrofcríbit,authorem cítans Pifonem, R.egionem tertíam Italetenueruntpríuas — | tim dí&iItali,Plíníus, Vitella, Biz, oppidum lItalíz, unde V ítellínus, Stephanus, IMofchouítas | quídam interpretantur populos íllos quí à Ptolemaeo Hamaxobíj,à Pomponío Mela Hamaxobitze dicuntur,populiSarmatíz ín Europa:quí zdíum uice plauftrís utebatur:hamaxa ením Graecís plau $e ftrum eft:quamuis alio hodíe loco quám olím fit uideantur, | P q PR ouerbium,Taurum tollet quí uítulum fuftulerítin Tauro explícaui. Moy &d'oy Baizip, Wiofchus canens Boeotícum,ín multiloquos & ínepte loquaces. Mofchus híc cítharcedus fuít impe» rítus,quí cítrarefpirationem uocem ín longum producebat, Boeotícum autem uocantcantíonís ges . nusueluti Phrygí& aut Dorícum,Era(mus,Suídas & Apoftolíus, Aríflophanes ín Acharnenfibus, BA erugoy Ay vic 621 püry 7ro7&. Ask GO" eir Ad cosi" Boorz1y:id eft, Sed aliud eft quod me obles Clauít,cum fcílícet?ziuéryo Dexítheus íngreflus eft ut caneret Boeotíum,Scholiafles $21 eye expo nít poft Mofchum,qui íneptus cítharoedus Agrígentínus fuerít; Alij propter uítulum,eó quod uicto ri praemium daretur uítulus, Bozotícum autem melos Terpandrum ínueniffe ferunt, (icut& Phry pun , Caeterum Dexítheus optimus fuít cítharoedus , & uíctor ín Pythíjs: alijeundem frígídum 6o. ^ & ineptum fuiffe aiunt, Hac Scholíaftes, Alíquídcíto factum fignificaturi Vueftphalí, dícunt, iÉbeoannbae Ealb [cip auge lecEt; Antequam uítulusoculum lambat;ut Latíní Cítíus quàm afpa | ragi E Bubilus A.Lib^l gg ragicoquantur ». "Lufciofum Latiní lolío uictítare prouerbíali ioco dicunt, Germani quidam ín. eundem, "Doct tebtin en bau [ibt/oa weroeno oic Ealber blinor, Si oculos ín domum cona uettat,uítulos excacabít,. ! | ' DE BVBALO f 1 (AS fi Jm /7 Y^ s ( Ug (À , j NU ce //// A MuiLL f«. NEA ANN - L! LT 7A rrr rt] CLEA ur [EE f [272 7» f SNNT) IIS DET. eX fr ACSNNMND ANEES Rev € - eS RC t CA Lie EN fT Sem Ls POSU MEIN puce A, V5 ALI nomen omnínoíncertum efl, non hodie folum,fed (am Plínij feculo confufuni; c ES Aliusenim Gracorum bubalus eft,cuí nullum alíud apud Latinos nomen contígít,ut pe- lo 53 1555 9 regrinís plerífgg:de hocalío loco ínter capreas,quíbus adnumeratur, docebo, Alius quem «8 uulgobubalum uocant,quí de boum fyluefiríum genere eft;necullü pecu'íare apud Grze «cos,quod fcíam,nomen habet:Cum ínter fyluefires aiíj quidam certa babeant nomina, fiue propría; fiueà regionibus fumpta, ut bonafí;bífontes, Indici, &c. Accedít hoc etíam dífficulatís, quod díuer- os fylueftresboues (ut Plinij tempore olím uros)hodie multi, prafertim in ills regionibus ad quas :aliunde adducuntur)uulgus bubalos appellat. Pauciffima animalía( inquit Plíníus libro 8.) Scythía "gignit:pauca contermína ili Giermania:infígnía tamen boum ferorum genera, íubatos bífontes, ex cellentí& & uí & uelocítate uros , quibus ímperítum uulgus bubalorum nomen ímponit : cum id -gignat Afríca uítulí potíus cerutue quadam fímilitudine, Hzc Plínius. . Sed quanquam díuerfibo ues fylueftres bubalínomínenturà quibuídam,maxíme tamen & à plurímís bos ílle, cuíus effigiem s appofuímus àprzftantiffimo medíco Cornelío Síttardo INorímberga ad me miffam,bubalus appels "fatur:qui ínter cícures & fylueftres medíus fere miíh(uídeiur. Hunc Perottus apud ueteres ín ufu -fuiffenegat:X addit,ex Afríca primum íd animal allatum prodi. Ego Plintj uerbis íam recitatis, qui .- buspropríe dí&tum,id eft Grecorum bubalum,ín Afríca gienifcribithomínem deceptum fufpícor, Quanquam bubalí;quos príuatím fic uocítamus,ex quibus locís prímum aduedt fint,certí nibil hà ! beam, Albertus Magnus meminít magnorum bubalorum fylueflríum,quí vifent apud Germanos | appellentur,hos ego bifontes interpretor,de quibus pluribus dícam ínferíus, Erafmus Stella ín libro * deorígine Brufforum, Buffelus, ínquít, quadrupes habet barbam uelutí capra, alioqui fimilis bou£ : per omnía, Xc, Hunc ego urum efTe docebo ínfra.Ifidorus etíam bubalos caprearum generis cá bue ! :balis bubus confundit:Bubali( inquít )uocati funt eó quod funt (ímiles boum, adeo índomiítí,ut prae erítate iugd ceruícibus non recípíant:hos Afríca proceat, Atílli qui caprarum fylueftrium generís | funtbubalí,quos in Afríca nafci conftat;neg bubus(uítulís tamen aliquo modo) fimiles effe, nil mí » Tumíi íugum non recípíant, Quod aute de noflrís non Africanis agat bubalis Ifídorus, uel inde ape i 4 IA40 )uad rupcdibus | paret,quod bifontibus eos coniungit. Martíalis in Libro fpectaculorum, Carpophorum quendam laudans, . Illíceffit atrox bubalusatgpbifon. Domitíus interpres recte bubalum exponit urum;íl^ lum dico quí ínter bouesfylueflres omnium maxímus eft,& proprie urus dícítur, Plinius bubalum uulgaremíntellígere uídetur,ubi fcribit eboue fylueftri nigro,fi fanguíne rícinilumbí perungantur mulíerítedíum Veneris fierí dícit Ofthanes.Aríftoteles apud Arachotos(Indíze cíuítatem)boues fyl ueftres effe tradít,qui differant ab urbanis, quantum ínter fues urbanos & fylueftres íntereft:colore atro,corporerobufto,ríctu leuíter adunco,cornua geruntrefupínatíora. Hi bubalís forte congene» — | tes fuerínt;confentíunt ením color, tobur,& cornuum etíam figura,ut paulo mox dícetur, Derictu — | iudícabunt ílli quí praefentes habent bubalos,quibus nofiraregío caret, [Sed relíctiscatteris,tum — | Afrícano bubalo,tum fylueftríbus bubus,de íllo folum agamus hoc ín loco,cuíus imaginem adíun- j& xímus.Huius ígitur nomen apud Ebrzos nullumreperírí puto, nífi quís fub tn teo comprehendi arbítretur:INam Dauid Kímhiexponít per ^zn "^w fchor habar,id efl bouem ferum Deuteronomíj cap.14. Chaldaíca translatío pro to habet turebalah,( nam tor ueltora taurum eís fignificat,balah(ni fallorferi:ünde & camelopardalís anabulah,íd eft ouis fera Chaldaice dícta uiderí poteft;)Arabíca taíetal, Perfíca badek, Septuagínta & Hieronymus orygem,Sunt autem uerba legís eoínloco: Ve (ceminí bubus,ouibus & captístítem ceruo,caprea,bubalo,caprícorno, unícorne,boue fylueftrí, & alce;ut Sebaftíanus. Munfterustranftulit, V nde apparet teo animal fuiffe purum, & ín cibís concefz füm:quamobrem non poterítídem effe quod thós,id eft lupus ceruaríus,ut quídam coníecerüt pro ' pter nomínis alfinítatem.Idem nomen nto fcribitur Efaíz cap. 1, Filtj tu (inquit propheta, ínter^ — preteiM unflero)íacuerunt moerore affectí ín capite omnium platearum,fícut bos fyluefirís retí (C3^ 4g pius, ) plení furore Domini, fncrepatíone Dei tui. Hieronymus hícorygem íllaqueatumreddíSes — | piuagínta,eávzAioy npisQtoy,id efi betam femicoctam, Meríah Ebraícam uocemin facrís literís aliqui | bubalum reddunt,ut fupra ín Boue díxí;fed magis probauerím illos qufpecora (bouesueloues)bes | ne fagínata redduntznam marah fagínare eft, Prophetae Amos capite 6. ín translatíotie Híeronymi — ficlegítur,Nunquíd currere equíín petras quetit,aut ararí poteft ín bubalís?Erroreft,namEbraíce | bekarím legitur,id eft bubus fimpliciter.Septuáginta fic hábent, E; d'it fov vro ip zr&zpotuc irri, e TrMoa | exozr iota sy ÜnAein5; Caeterum Deuter. cap.14. loco proxíme íam cítato, ubí bubalum reddíderunt ' | lofephus,Septuagínta; Hieronymus, & Muntterus, Ebraíce legitur ífachemur uel íachmur ( quod | Arabes etíá & Chaldai fimiliter reddiderüt,Perfz kutzcohi ) aliquí ex nofirís afinü fert effe fufpíca — | tur,cum alíatamé onagrorüi nomína Ebraíca habeamus,bubalí Gracorum uero nullumfi iachmur 3e demas.Ego certeíachmur bubalum propríe dictum à Grecís effe credíderím;de caprearum genere, — Nam R.lona anímal (ímíle magna capra ínterpretatur:et ludeí quídam, Munftero tefte,capram ru | pícolam reddunt.Hoc certum eft non effebubalum uulgarem:prímum quíalofephus & Sepiagín — | ta Bsp Grace reddíderunt,quem de genere fylueftrium caprarum-efle eruditorum nemo dubi - tat:deínde quía tertío Regum libro, cap. 4-ínter lautiores Salomonis regís cibos adnumerarimQuo cídíe enim confumebantur ín aula Salomonis ( ut íllic legítur ) decem boues fagínatí, & uiginti gre« . | garíj,atque centum oues, praeter ceruos,capreas & capras fylueflres atqy aues caftratas:hic Munftes rus iachmur non bubalos uertít,ut ín Deuteronomio, fed capras fylucfires ; Híeronymus hic quogs bubalos:Septuagínta omílerunt, Bubalíiuero uulgares nequaquam poffuntínterlautoscibos cena — | ferí.Sed tandem,utcceperam,concíudo;aut nullum Ebrzís nomen effe bubalí uulgarís, aut fub to, | id eft boue fylueftrí, tanquam fpecíem fub genere contínerí, Syluatícüs dictionem iamus bubalüm ^ exponít uídetur autem corruptaa íachmur , Aufeac ín ueteri Expofítione alphabetíca uerborum ' Arabicorum Auícennz interpretatur coagulum ceruínum,& genítum buffali:apparet autem gení^ tum uocem corruptameffe, qJSed ne Grecí quídem,quod (ciam,quo bubalum ncfirum appellent, - nomenhabent : Nam 8502256 && BxBaAic oxytonum fynonymz uoces caprearum generís funtquod fxpe íam repetij; Qua autem his anímalibus etymíratío fit,non facile díxerím: fcd barbartm & pes - fegrínum utpoté Afrícanís nomen effe puto:quod cum uuleus Italorum audíuiffet , & uocís fimilós tudíne deceptum bubulí pecoris genus effe fibi períuaderet , poftea boues fyluefires ad fpectacufa addudios fíc appellaffe uidetur,tanquam Latíno nomine. Aríftophanes grammatícus Ícribít damas lin,id eftíunencam,ab Aefchylo uocari acovzexópzey BaBep(proparoxytona uoce) quod pred leos fe num expofíta fit:& à Sophocle yuyes B5Bazuy : ego vwywsi potíus legecím,quanquam ením vsyerss uo- M cem nufquam reperíam ín Lexícís:dící tamen pofle exíftímo ( ut poéte multa huiufmodi uocabula prafertím compofita & epitheta fingunt ) pro visy«rsi ut etíam rsyarzeoy codem fenfu:exponunt ením d'éutuy do veoyvop 7? Boo yia, IMlea haec coniectura eft,qui aliter cur yuyvae, íd eft terrígena dicatur íuuenca,non uídeo:nifí forte quod ex terra & herbís alatur,quod nimíslate patet, Apud Suidamle; gitur ycyem Bóxc, cix iioyttote, pz eruca ysyeot, Liceret & Bay d'aue'uy appellare , dífferentíae caufaz cum damalís alioqui omne anímal ín (uuenta uocetur , Photíone tefte, Sed hoc níhílad uulgarem bubalum,cum de uítula uel íuuenca tantum dícatur,ueluti uox dímínutíua: uulgarís autem bubas lus etíam adulto boue maíor atgp altior fít:In Etymologico tamen ín dictione BaBapas, legimus 85e asy, ukya tg 70: Hefychíus B5gwasy exponit vsy,quod magís probo:fed quod addit «oz évave legen dum v&", id efl afínus ex Varíno: X manífeítius ex Suída,Bs partícula auget, zzv concutere eft: magnumautem eíle oportet quod ualde& uehementer cocutitur:ut fiquís BszeMey dev dícat, nemo .— H | Bub. A.B. C; D.E.F. Lib. E itat | ubD. I» JD. . s « E 2 . IZ | eparua hafta intelliget, A finus autem Bazar apüd Ariftophanem díci míhi uidetur, d]z 7o eod — enda mismiiyss, (Qr Pofiquamigitur Latíníbubali proboue fylueftrí ufürpare cceperunt, alía^ rum etíamlinguarum prouíncíz ídem nomen ab eís mutuate funt: neg íd mirum, cum perpaucís animalibus peregrínís alía nomína habeátur,quám à Latínís iiel Grrzcís accepta,lícet ill pluríma prá mum à barbarís,id eft quibufuts alijs eentibus acceperínt . Cirzcí ínquam, fiue fua frue aliunde ac. cepta uocabula Komaníis & Latínís communícauetunt;;illí poftea nationibus caterís prafertíma fe deuictis, €] Vífuntur Romz permultiut audio, bubalí;uulgus adhuc uocat bufalos, Galli beufile, Hifpani butano, Germani büffe, Angli bueill,Illyríca lingua bauwol, B. | 19 — Bubaliuulgaris ( fíc eníimappellabímus ad differentiam Africani, & urí, & bifontís) defcriptioa - nem ín libris Alberti Magni, PetríCrefcentienfis,& recentiorum quorundam, huiufmodi reperío, Bubalí ex genere boum ífylueftrium funt,perquam robuftí,& boue comuni maíores altiores Q:cors : pereualdecraffo,cute dutíffima,menibris macílentís:pilis nígrís;paucís & paruís(mínímis, (ta ut ít cauda fere nullífint, Albertus: ) fronte afpera, crífpa & íntrícata pilís: Capite ut plurímum prono adterram,paruo fí conferas ad reliqui corporís modum, Albertus:et(i author libri de natura rerum; fimplíciter caput ingens eís attribuat Intuítu fímplicítatem & manfuetudínem prafe fert. Cornua eíslonga,intorta,nígra: Albertus barbara díctíone uallículofa eís cornua tríbuít,et nígta ficut capre: Et rurfus, Cornua eorum ( ínquítparua funt,ficut cernua capra domeftícae, & alíás interíus íuxta collum dependent uerfus internam pectorís partem:alíás erecta funt, Praetefea collum bubalís cría 2o fum eft, uel utauthor quídam obfcurus habet, longum : Inferíor dorfi pars caudam uerfus declíuis: caudabreuis,parua,& nullis fere pílísicrura craffa;cobufla, & reliqui corporísref, pectu breuia. : i! jx» ^ | . Bubalus ungulis terram fpatgit, IViugitus ei terribilis, V'accee & boues fylueftres, quae ruftíce dicuntur bufalz,lac habent & tempore coitus, & in príncípío partus, AuguftinusNNiphus. Inhoe genéreuacca alteríus quam fuí generís uaccz uítulum non admítrit uberibus, fed odore agnítum re fjcít:fin autem uítulus uaccino ftercore illínatur,odore decepta lactat,et pro fuo educat, Albertus.In aquís morari gaudet,Petrus Crefc, : P Bubalus quanquam temiffus alíás & fatís manfuetus;fi tamén irrítetut , perquami iracundus & "indomitus euadít:Pugnatautem precípue pedibus & ungulis, quas magnonífu defíeít, & íterum iterumQ conculcat ea quibus írafcítur; Perfequendorecia fertur, neg; declínat, Albertus, [Ita coma motus aquam íngreditur & fe mergít ad os uicit (anguis xftuans reftinguatur: Nam & cateribo- uesaquatefrígeraríper zflum omnes defyderant;Petrus Crefcent, | Puerimultís ínlocís ludendo molefti funt bubalís,qui ínfidentibus illis eorum dorfo,aquam ti quz uícina ficinoreffi fe fubmittüt; unde pueri quandocy períclitantur, Coloreuarío & rubro prouocantur; qua dere pluribus egi ín TauroínELd, Bubalus crocodilo ínfeftus eft, euméj extra aquamrepertum conculcat, Albertus ex Auícenna:Ego Auícennam de Afrícano bubalo locutum credíderim, cum pleratip omnía fua ex Gracis defcripferít;accedít quod crocedilus Afríce peculiaris eft. IP — Bubalusquoniamrobuftus eft & patiens laborís;paffim ducendo currui, & uehendís oneribus; acetíam terre arandze eoutuntur,Perottus, Ad plaufira & aratra non fatis ídonei funt,fed ín tras hendis per terram magnís ponderíbus exercentur,lígatí artíficíaliter quíbufdam catenís,Petrus Cre Ícentíenfis, Maximo conatu onera trahtüt; adeó utad primi impetus nifüm maíorem ín genua fe des míttant,& rurfus erecti pergant, V nus tantundem ponderís,quantü equí duo ferme, trahere ualet; Albertus, Quod fí nimíum fit onus ín terram decumbit, & ne uerberibus quídem facilead fargenz dum cogítur,nífileuato priusonere, Author obícurus, Ferreus aut ereus circulus per nares eítra | fjcítur,cuí allígate fune uel habena ducítur ac regitur ; quo mínus homíni repugnare poffit, Coría - bubalorum mínus probantur quám aliorum beum, etfi ualde craff: 2, PetrusCrelc, INauíoant Bría tanníuímíneis alueís,quos círcundant ambítione tergorum bubalorum,Solínus:uíde ne legendum i? fitbubulorum. Inlege, Argumento funt:Sed firagulas & bubolonícas, quz equís ínfterni folent: ." Suntqui fentíat hoc ínloco legendum, bubalínas;ut fübintellígatur pelles effe non ueftes ; tanquam €x bubalorü pellibus firagulis ad equos fierífolítís, Eao uero ( inquít Bayfiusin libro de Vafculís) - legendum puto Babylonicas,quam lectionem mox teftímonijs fulcit. NEL A iow F. ! .. Bubalus híncabeat,neue intret prandía noftra; INonedathunc quifqtram,fub iuga femper eat; - Baptifta Fiera. Carnes bubalinzenímíum melancholícz funt, & ne boní quídem faporís,quare pa ! rum probantur:crudaz adhuc forma & colore non adeo índecorz funt, coct« uero omníno; Petrus ; Crefc,Cafeus de lacte bubalí ualde folídus & terrefttís eft, Albertus, | 3. Exungulisuelcornibusbubali uulgaris, annuli fiunt, qui fi ín digitis uel matuum uel pedami ! fübínde geftentur,mirífíced quibufdam laudantur aduerfus neruorum conuulfíones feu fpafmos; , Bunt qui jídem quaternafila ex totídem metallís, auro, argento, ere & ferro fabrícata ínnedtanij p— ^ 1 LA42 | De Quadrupedibus ciun | tanquam efficacioribus fic futuris,tum ad fpafmos,tum ad alía quzdam uítía.Alíqui tantundefpee — | rantex annulo confecto de folis iftis filis ínter fe contortis, INon defunt quí infuper mentíantur ana nulos ex cornu uel ungula bubali ín coítu díffilire, quod alioqui puto chryfolíthís & fmaragdis tría buitur, Reliqua ex bubaloremedía qua recentiores eí adfcripferunt,ad bubulum Afrícanum pertís nent,de quo fuoloco, qeow " Ho -.- V ulgareconuitium efl,ut craffi & inepti homínes, iunfores praefertim & ferui, bubali apud Ger manos appellentur, | i. DE BOBVS FERIS ET SYLVESTRIBVS DIVERSIS. "e Xlo v rs nomíneueteres multa peregrina & fylueflría anímalía,magna & córnuta przecís JN pue, quorum propría nomína ignorabant, appellauerunt:;ut elephantos;boues lucas,rhá ^ Yi nocerotes, Aethiopícos boues: Carfar etíam alces & rangiferos boumnomíne compte A5 5955 hendere uidetur , nímírum propter anímalium illorum magnítudínem & lactís ufum, 4| l'aurí agreftes differunta fylueftribus:Plintus libro 8, Aethiopia, ínquít, atrocíffimos babettau tos fylueftres, maiores agreftibus, Egofylueftres íntellígo feros,utfunturi, bifontes , &Calfj, quos | Graci 2)pfes uocant,non tam àlocís ab hominum confuetudine remotis, quàmnaturaíiue ingenío — | n (e , ! 4 2d . 2 ". fero & (ylueftri, Agreftes ijdem posce uocant,quí quanquam manífueti fint , & ex mafuetís natí, 4e y liberitamen folutitp ín agrorum,fyluarum,aut montíum pafcuís relínquuntur,nec ad tabula reuos cantur ut uaccae&c, utíupra ín taurís &ziseyeAous dixi, Flomerus, H vuxg7 &yexuAsio Boce ignc tefie Beim, HypmuNsc reddunt grammaticí,in agris uerfantes aut pernoctátes, Proinde & paflores à9rev ^s cognomínantur à poetís,quod füb dio morentur.Oppíanus tamen libro. de uenatiotie hanc dif ferentíam non feruat;nam de taurís domeftícís coítus tempore pugnantibus canít,Ozzóz uvreiovavf — &ypii Bose; Cc, Bot eis cuta funt ex pellibus boum fylueftríum;: ítem fpolía ex bellorelata, vwixCoue | (rysp yn) yof uégówet A«Quga, V arinus, Apud Hefychiü Bo&ypue,aczic ; malim ín ep genere neutro,ut — | V'arínus habet; & boagría numero pluralí.85252€- fluuíus eft;uel potius B«30/€-, alluens "Fhroni- | um fitumín mediterraneís zii KvujivG- : eft ením Locrorum qui Epicnemídij dicuntur, Varínüs, | Meminit eius Homerus & Strabo libro 1, & pluríbus libro 9.unde fua Varínus transícrípfit, Vide- 4, tur autem fic appellatus ab alluuíone fubiíta : nam cum exiguus alíás torrens fít, utStrabo teflatur, h quando ad bína Iate iugera cffundítur,utrecte impetuofo & fero bouí comparetur, Kapa'yor7ee, i ót Bóx poi ^ axons, V arinus & Hefychius, | «| DeEbraícauocetouelteo, quam bouem fyluefirem — | exponunt,pauló anteín Bubalo díxí, Taurus Grecis & Latíriís de boue mare non cafirato dícía — | tur: Varínus tamén ín uoce A«u&Ass, zadoop etíam fylueftrem bouem príuatím fignificare admonet, q[E boue fylueftri nígro fi fanguíne rícinilumbi perungantur , mulíerítzdíum V enerís fíerí dicít — Oflhanes,Plíníus, €[Suprain Boum manfuetorum hiftoría cap.a.díuerfa boum genera enumea rauí,quorum alíquot fera effe non dubito,ut Aoníos & Armeníos,quos tamen ab alijs non feparas | ui,quoníam authores feríne an manfueti effent non fatís expreflerunt, € Circa Peoníum agrum. | atcp Creftonicum fuper amnem Chídorumteones multi funt, & boues agreftes przgrandibus corni à bus quíad Gracos ueníunt, Herodotus libro 7, Hi míhí bonafifíue tonopes aídentur , ut infraoa | flendam, 4| Taurífylueftris epitheta, eZysec, vavetuvnO" , Besyue xudXtup, in Cynegeticís Oppianit, | [In taurum fylueftrem quí Macedoniam uaftabat ad pedem Orbelí montís Macedoniz à Philip porege íaculo(acyswia xvvayeridY)confoffum; cuius deinde pellem & cornua épyvie: uel eosapaxmadtz x&lwox,in ueftíbulo templi Herculis confecrauit: extant epígrammata doctíffima, Símmíz duo, & Antípatríunum,Anthologij Graci libro 6, Pollux libro a, &«udtuéd'aga xkp exponit,qua palmos, — uelut ipfe uocat,palaftas quatuor dígítorum,zquent numero fedecim:fed hec nondum attíngunt |. orgyian,íd eft unam, Dora uero quíngs digitorum(palmum maiorem uel medíum recentíores quis dam uocant)numero fedecím, proxíme ad ulnam accedunt, Sed non efi neceffe tam exacte has men furas refpondere,cumorgyiícon etíam fimplícíter magnum exponatur; & poetís maíor ín uocabulis ' lícentía fit, De orgyía & palmo menf(urís pauló poft ín Bonafo copiofíus agam, «| Taurus ílle quem Phyllíus uiciffe fertur,ut fuperíus retulí ín Tauro ex Ouidíj IMetamorphofeon libro 7. fyluefirís fuif feuidetur. «De bubus opiflhonomís,id eft quí retrocedendo pafcuntur,memínit Aríftoteles Ti bro a.de Partíb;aním.cap.16.de elephantis fcríbens,quod nifi narís eorum mollisaptati ad flecten dum fuiffet;impedijffet eos ín cibo capíédo lógítudíne fua, utboues opifthonomos ftra cornua nifi retrogredíantur;ubí autem ílli reperíantur non memínít, Herodotus auctor eft ín Libya boues opía fihonomos effe, íd exprímentíbus cornibus,qua adnuunt proclínanturd in íma , & oculos obum« brent,tametfi hífloríam conuellit Athenzus fub V Ipíani perfona,quoníamá nullo praterea hiflorí.— corum fít comprobata,Czlius. De alce etíam díxímus,tam craffa eí promínerelabra ut pafcendo re trogredí opus habeat.Sed opífthonomos boues non puto fyluefires effe cum armentorum nomen à Plínío & Solíno eís tribuatur:& Herodotus excepta cornuum figura níhilà c«terís bobus differre ait prater craffitudínem pellís atq; durítíam Solinus ín Garamantum regione armenra oblíquís cer | | uícibus V^ E - Boucsfylucftres. A. Lib. I. 143 uicibus palcí fcribít propter prona ín humum corntua & óbníia:Idem Plíníiis de Troglodytícís,He rodotus uero & Aelíanus Líbycos boues propter eunidem cornuum fitum,opífthonomos, ideftres tropafcentes uocant, Eoo omnes de fjfdem bubus lócutos puto t Libyci ením omnes funt,nec pus gnat obliquis fimul ceruícibus & retrogrediendo pafcí,Sunt & alij Ttoglodytici feri; de quibus fia tímdicemus, qpBoues quídam fyluefires habentur ín. Gallía iuxta mare tmedíterraneum prope Montempeflulanum, ín parte locí queni Paludem uocant; mtrís cíncta. Manfuetís longe maíores " funtjutaudío,& capiuntur à uírís quí celerrímís equís infident cum haftilibus,hi uel flatím confícía "Yo unt boues,uel ín anguflum quendam locum adactos íncludunt: Sua língua uocant beufbrau , per onomatopoeíam. - | Aethíopíci tauri ijdem quí rhinocetotes fint Paufaníc in Elíacís , de quibus fcribit quod cornua ín naribus producant,Errauít Angelus Polítianis ín Mífcellaneis Cap.$6,tau- - ros Aethíopícos quorum Paufanías in Beeotícís memín£t,non ueros rhiinocerotas effe aflerens , fed pet fímilitudínem tantum à quíbufdàm íta trocatos, Atqui Paufanías íllic non folum hínocerotas . dictos tauros íllos Aethíopícos fcribít;fed addít fíngulos fingula ín naribus cornua habere ; & ínfir, | peralíud fuperne exíguum ; quod omníno proptíe díctorumrhínocerotum eft , ut uel ex píGtura; |" quamaduíuum factam dabímus,ínferíus patebítImmerito igitur Domítíum Martíalis interpretem do ueftres fíntà rhínocerotibus longe díuerfí,ut íam dícemus, Paufanías tamen nequaquam de íllís ít tellexít:quod quidem íta manifeftum fitcollatís Paufaniz & aliorum fcríptís, utnemínímum quís reprehendit Polítíanus,reprehendendus ipfe, Quanquam ením & alij quídam Aethiíopíci tauri fyL dem dubitare quífquam poffit, Aethíopía(inquit Plíníus)atrociffimos habet tauros fyluefttes , ma iores agreftíbus,uelocítate ante omnes,colore fuluos,oculís coeruleís , plo ín contratíuta uero, rí- &u ad aures dehifcente;íuxta cornua mobilia, tergorí duricía filicís.omnerefpuens uülInus , Feras emnes uenantur. Ipfi non alíter qudm foteís captí,ferítate fempet(malím, fua)íntereunt, (Eadem o» mnía fcribitSolinus cap. 5, de Indícís taurís.) De ijfdem A elíani uetba ín hífloría anímalium Petro - Gyllío interpretejhac funt; Ferí taurí Aethíopici;fí cum Girzcorum bobus conferantur, duplam ha bent magnítudinem,ac uelocítate corporís fumme excellunt;tum rufís pilís ueftiuntur , tum carfijs ' eculísornantur;& alías quemadmodum aures;fic cornua mobílía habent, Atením ín pugna ita aní z nif feruore contendunt € erígunt, pugna ut nulla fle&tí queant ; Eíus ením tergora tanto robore funt,ut nullís nec; fpículís , neg telís penetrarí poffint. In equorum X boum armenta & feras oma - » neís ínuadunt,Itagy paftores ad tuendum fum pecus , occultas foueas ín magnam altitudínem de; preffas,machínantes, moliuntur eís ínfidías.Hí cum decíderuntacerbe ferunt , & atrocí aními ex. candeícentía fuffocantur, De eodem & ipfe Gyllius ín Corollarío Ííc fcribit, Ferus taurus, (icut Oppíanus aít,omnium animalium maxíme carnibus uefcítur,& domeftícís tauris maíor eft,accum . €quo in uelocitatís comparatione coníungítur. Orís rí&usad aures ufque pettínet: tum rubro colo ré nítefciít,& oculorum candore noctu fulget, fimilitera utaures,cornua alías mobilia habet. In pus - gnauero conftanter fírmat,pilí contra naturam alíarum beftíarumad caput uerfus fpectant. Inuís - &ioroborecum alijs animalibus bellígeratur , quz poftquam deuicít , exedít & conficit , egregíeqg - paftorum uíres & canum multitudinem conternnit: eius pellis ab ictíbus effe dícítur ínuicta , [Non ' uí comprehendítur;ac (i ín foueam íncídít,aliáue dolofa machinatione capítur,príftins libertatís re o í ^ tinentíllimus,fibi mortem confcifcít, Troglodytee,apud quos huíufcemodi belua nafcitur, prafiana tiffimam íudícant,cui infit leonis uís,equi celerítas,taurí robur: & quod magnam admirationem ha bet,ferro non concedit , Hzc Gyllíus. Nil mírumautem fi ídem taurus Troglodytícus appelletur; cum Aethíopíz uíciní fint Troglodytz, Quanquam & alíos Troglodytícos ex Plinio fupra coms memoraui,quí propter ínclínata terram uerfus cornua oblíqua ceruíce pafcantur, Ea qua Gyllius * fcribit,nufquam apud Oppíanum reperio , quem ipfe teflem cítat, Phryeios tamen boues deícríbít ' Oppíanus,quí ut Aethíopící íam deícripti tum cornua habent mobílía,aurícularum ínftar, tum fi -milem corporís colorem.Nam falop 7« Q19y«cop 7*, ut Oppianus ín Phryefjshabet:& fuluum;ut Pli - níus ín Aethíopícís,pro eodem accipio; Aelíanus ín Aethíopicís rufum facít , Gyllíus ín fuís rubri; ' Cornuaquídem Phrygijs mobilía etíam Pliníus alibí tríbuít,nec non Arífloteles, Aelianus Erythres , is:de quibus aliud nihillegí(fe memíní, Erythra urbs lonum eft, alía Líbyz, alía Locrídis , ala Boeoa IP tí. GC alía Cyprí quz nunc Paphus;Stephanus.Phryeíis etiam prater mobílía cornua, & altam tos - rofamt ceruícem,níhil aliud attríbutum inuenio. Quod ad Aethíopícorum oculos,Plíníus ccerule : es effeícríbit, Aelianus elaucos,íd eft ceefíos,Gyllíus ín fuís noctu fulgentes,qua omnia facile cons - eiliantur,ut nihil díuerfumfit. € JBoues quídam luporum ínftar carníaori funt R afís: Idem Gylli » us de Aethíopíco,uel(utípfeuocat)Troglodytíco Ícribítquamobrem meríto eiríctus ad aures ufa - que dehifcit,ut Plinius & GiyHus teftlantur;Aelíanus etíam omne genus anímalíum ab eís inuadi; * 3 E: iem E E E IAM | «Sát PC rhizés apud Hefperíos Aethíopes taurorü generis fylueftríg;de quib.ín fine capitis de uro, -— | DE BISONTE. jgISONTEM bouem effe fyluefirem conuenit omnibus,qualís uero ís fit,& quo hodie no míne appellandus,magna ínter recentíores taríetas & ínícitía eft, Confundunt enim bi fontem alij cum bubalo;alíj cum uro, alij cum rangifero appellato , alij denícs cumbonafoj uel tarando,uel uro , Ego quoad eíus poffüm h«c genera díftínguam. ([Scythía anima ^ Li 144. DeQuadrupedibus lia gignit pauciffima,inopía fructuum;pauca conterminailli Giermanía, ínfienia tamen boum fero» rum genera, íubatos bífontes,excellentiqp & uí & uelocítate uros, quibus ímperítum uuleus bubas lorum nomen ímponít;Plíníus,In bis Plinij uerbís Raphael Volaterranus GCalij,pronomen quibus non ad urosfolum refcrunt,fed etíam ad bífontes ; quod ego non probo, & ad uros tantum bubali ' nomená uulgotum temporís translatumopínor: proínde Martíalis ín hocuerfu, llliceffitatrox | bubalusatg;bifon, bubalumpro uro(ut Domítíus ree exponít)feorfim nominat, Sed ídem euis dentíus conuíncetur ex Solíno,cuíius hzc funtuerba cap, 35. In tractu faltus Hercynij , & in omní Septentríonali plaga,bifontes frequentíffimi funt,boues ferís fimíles,fetofi,colla iubishorrídí, ula . tauros pernícítate uigentes,capti afluefcere manu nequeunt, Sunt & uri , quosámperium uulgus uocat bubalos, Hxc Plínij fimía Solínus,Sed lícet obtíineamus uros tantum, non etíam bífontes , os 19 | lím bubalos duulego díctos,hodie tamen(ut frpramonui) aucta nomínum confufione & inícítía ves rum,bífontibus quoq; bubalorum nomen apud quofdam tribuitur:quemadmodum & bífont& nos men in lingua Germaníca tum proprie díctís bifontibus trm urís,ut mox Alberti uerbis declarabía tur, qpBifoncerui fpeciem fimilítudinem&gerit,cuiusa medía fronte ínter aures unum cornu ín. excelíítatem magís dírígítur,quam ea quz nobís nota funt cornua, &c. Hzc uerba Petrus Gyllius ín Aclíanum fuum tranícrípfit ex libro 6 . C, Iulij Caefarís de bello Gallíco , nulla authorís , ut folet, mentíone facta,Ego eo ín loco níhil prorfus de bifonte reperío:;(íc enim habent exemplaría noflra, Eft n Hercynia lylua)bos ceruí figura,cuíusa media fronte ínter auresunum cornu exíflít excelfi us,magístp dírectum hís , qus nobís nota funt cornibus:;ab eíus fummo ficut palmz , ramicy Jaté | diffunduntur:eadem eft foemínz marísQpnatura,eadem forma magnítudodp cornuum, FIzc Caríar. 5e Hoc autem anímal ego alibí docebo rangiferum hodíe dicium effe.Namquod non fitbifon,ex uete — | rum defcriptíone, Oppíaní prafertim,claret.In eodem errore uerfatum deprehendo G alíosrecen tiores & Io.Pínícíanumín Promptuario uerborum eíus,ín quo bífontem unum habere cornulfcri bitex medíafronte, «Apud Mofchouitas multífunt boues feri auwerocbfan) quosaliquí UtOS, alíáj bífontes uocítant, Olaus Magnus, Albertus magnus etíam urum cum bífontelconfundere uide- tur:namlíbro 22.de anímalíbus, V rí(ínquít;licet codíces excufi habeant urní) quos nos Giermanís cé vifentuocamus,cornua íngentía duo geflant, quz capacifIíma funt, fta ut multí potumin eaíns . $undant,& referuent etíam in eís,Idem alibibubalos fylueftres magnos vifentapud Germanes uo carímemínit, V fontes etíam apud eundem in v lítera;ubi quadrupedes literarum ordíne enure- rantur,corrupte legítur pro uífontes(uel utrecentíores quidam fcribtit;uefontes)& íd rurfus pro bí fontes, Anímal(inquiteft boui fimile;collo fetofo & tubis ut equus,fed pernícius & truculentíus,ut captum domarí uíx uel nunquam poflit; Hzc eum exSolíno tranferipfiffe apparet , Caterumlibro 4.cap. a Inueníuntut(inquít)ín genereboum pigri aquibufdam uocantur bubali , & a pud Germanos vee[ent (fic ením íllic fcribitur ,melíus tfent ut alibi habet) hí perquam robufti funt;adeó ut íírrítatiequum fimul & equitem corníbus uentilent,magníitudíne zzquant magnum de xtraríum(ficegregíum & ínfignem equum Italí uocant) & facíes íllorum boum (utor ipfius uerbís quand, barbaris, quoníam obícuríora hoc ín loco uidetur aliquantulum declínat ínferíus : ta quod babent emínentíar fuper medíam líneam defcendentem ínter oculos : & declínatío artus illius eft uerfus os, SC uerfus frontem declínatio alía,& eleuatío ín medío, Cornua eís maxíma & ad dorfum: trecurua;ut facilius cum eís eleuare &. uentilare feu reíjcere poffint quod ínuaferínt , Plura eorum genera funt;:quibufdamalta & longa cornua:alíjs breuía, craffa & robufta. INota hzc genera funt Sclauís & V ngarís, & finitimis Germanís.Ex hís Albertí uerbís manifeftum eft vifent díuería fyl. ucftrium boum genera appellari, ex quibus ego mínoresbílontes díxerím,quod uocis etíam cogna tio declarat: maioresuero uros, Bonafíi ením effenon poffunt,quibuscornua ad pugnam ínuulía funt, Bífontes & alcesapud IMofchosreperíuntur, Matthzus Míchauanus ín defcríptíione Sarma- tiarum, InBruffía etíam bífontes funt,fed nonadmodum multi noftro fzculo, taurísomnino adfí miles, & tubas habentes proxíme cornua,Erafmus Stella ín libro deorígíne Brufforü, Angermana níz ducatus tenet feptentríonalía loca ad confínía Laponix:;eíus tractus eft totus fyluofus , & ibi ín pracípuis ferís uenantur uros & bifontes, quos patría lingua dícunt elg, id eft afinos fyluefires,tante procerítatís üt fummo dorfo xquent menfuram hominis porrecti ín brachía elata, Sed hacc altitudo 3 urís conuenítnon propríe dí&tís bifontibus,quí minores funt. «Bifontes fiue bífones, Grace Bícev« apud Paufaniam & Oppíanum, quanquam excufí codís ces Oppíaní Bísuvis habent;quod uel carmínís ratione reprehenditur : manufcripti quidam Bises, fed omníniolegeridum eft Bíravas nomen habet à T hracía,que alio nomine Biftonía uocatur, unde & Bifloniam gruem poeta cognomínant, SuntenímBíflones Thracíz populíaBífione Cíconís fi lio dí&i;Philoftephanotefte, Varinus , Eft & miswie Mus, id cft Biftoniuslacus Dícez proxímusiín "Tbracía, Herodotus lib.7.Bíftonía cíthara;à Biftone filio Terpfichores, (fic enímlegend&,cum Ter- pfichorae Mufe cíthara attríbuatur) V arínus.Scríbendum eft autem per omícron.Ouídíus, Feffatg —- Biftonía membra lauabís aqua,Etalíbí, Tuta tamen bello Bíftonís ora fuit , Suntquí uelint & ftag^ num & prouíncíamá Biftonerege nomen accepiffe,uíde Stephanum. In Bíftoniofuxta Abderam | flagno cuncta natantía demergilegímus. — «| l'urpeseffeda quod trahunt bifontes , Martíalís libro X. Tibidantuaríz pectoratígres, Tibíuillofitergabifontes, Latístpfericornibusurí, Senecaín Hippolyto, Etrurfusíneademtragoedía, Amatínfaní Bellua pontí, lucigs boues Vendícat o« "DeBifonte Libl — i45 amnes natura fibi, Hiclucos boues quídam exponunt fylueftres; ut funt urí & bifontes: ego potíus - elephantos íntellexerím,quos ín foemíníno genere boues lucas appellare ufitatiuseft, | «De bífori te Oppíanialiquot uerfus exlibro 4, de V enatíone,hlc recítabimus , tum quía petrelegantes íllí funt; €um ut ftudíofi eos cum Petri Gryllij cranslatioge conferre poffint, - Éesp &ueuuodieerby qoviaiereuooi jussu, — "roc ugatso: Diawvec: sure rojo Tecla - BusevidlQ* Golicuc eru M ryoy éidta Toit, — QoixiAunp aper. My repay dibvossei Avyua aM, C auo" amadeia yyueiis: - Old ax Meyviquzes &oxmevrtg e" eysoi ewloniuoi, DAoo vgol Uno ese love Aeovaee, — fein ksoitoy'?) ZrUptryAwXivee Gxeoxot Xeaxetore yvapezafovesy ezreinsAos étyíspormis — AY vy dig vrkooasp quecvzioy XNidioT go. NÉ /zecrsvy«eüy sspitoy Gowegiop deyumy; — Yee dU eG oaa rot rc ealtoee qolvi rz pe, Ce, | Hoc Gyllíus íta reddídítBíftones ad facíendas cades promptí,borribili ceruice & pinguí, rubro pi 1o,& oculis terríbilibus:cornuum mucronibus aduncis,& hamatís,non ínter fe veflexís, fed furfum uerfus furgentibus,Eos cum ímpegeruntuel ín hominem uelferam, ín füblíme tollunt. Eorum lína gua quídem angufta,fed afperríma,tanquam ferrum límare potefl,ut cum língit fanguínem elíciat; - Hac quí cum Gracís conferet, facile deprehendet, prímum omiíffa poétae uerba, quíbus bífontem subam círca armos terribilem ín craffa ceruíce quatere aít,nec no círca maxillas aut mentum, ut íta uocem,ut barbatusuideatur: Deinde ubi fubatis fiue hírfutis, fuluis, & terribili afpectuleonibus bí(ontem comparat,hoc totum à Gyllio in bífontem congerí nulla interím leonís mentíone:cá poéta preter iuba relíqua non conferat:Ego certe bifontes non fawése, íd eft fuluos,et multó mínus rubros, io uc Giyllíus reddidit,effe puto,fed nígrícantestut fupra ex Alberto retuli, Quód ad cornua, Oppíani uerborum fenfus híc mihi uídetur,ea non effe patula,uel extenfa,ut ín czterís bobus, nec eregíone án diuerfum ad latera abíre uel extendi, (epícarfion enímtranfuerfum eft; ) fed re&à furgere, íta ta- men ut vz7ix fint, íd efl dorfum uerfus ínclínent : & círca finem hami ínftrar tum recurua tum acuta effezunde & xqvzp« uocatab acumíne, Talís cornuum fpecies,ut parua magnís conferam, ín capreís - noftrísalpínis apparet, Giyllrj uerba, non ínter fe reflexís, nullam ín Graecis rationem habent, Quod autem ad dorfum recurua bífontum cornua fínt,ex Alberti etíam uerbís paulo ante recítatís coftat, Sicetíam boues fylueflres apud Arachotas cornua gerunt stvzjfioeze, íd eft refupinatíora, ut Gaza €x Aríftoteleuertít, Ad hxc línguam bífontis Oppianus propter afperítatem límz confert, non aute inftar ferri límare poffe dícít:ne quís forte íntelligat,eam limarum quog; ufum praftare, | Ego me j^ ante paucos annos bífontís cornu uidere memíní,quod aurífaber quidam habebat, ut labra argento - includeret ad ufum poculí;nígredíne fplendebat, duos dodrantes longum, aduncum ínftar unguíü ín rapacíum aníum genere,unde ímpetítí quídam gryphis pedem efle conijcíebát:capíebat uíní plus -quamduaslibras, [Reliquum eftut quo uenationís modo bifontes capiantur ex Paufanía pera Ícríbamus,Is igitur ín Phocícís íta fcribit;Bifonís taurí Pzoníci caput ex ere factum Dropion ( Acc mio dliovzos forte vl«opdwoe 1vG^)rex Delphos mifit,Sunt autem bifones íllí ferarum omnium dífficils z MN bit, 4 Vros& bífontes Greciín exa , e : perímentís non habuerüt, quanqua JL em (mE VW" boueferorefertis Indie fyluis:portío (46 7/29») ne tamen eadem, effícacíora omnía - ? i ( quà ex domefüicis uel gregartjs bu bus)ex hís credi par eft,uidelicet qd CN ad medendi uím, Plin. Fortaflis etíd | c thuro Polonorum, quem mox ín Ta No « rando defcribam,biífontis genus eft; DE BONASO. BHONASVS, Bóvaos O^ A vi *: floteli, per n.fimplex & f, duplex, alíbí uero contra E) SER 3i 25 per n duplex,etf fimplex; - n LAÓ De( uadrupedibus bos eft fylueftrís,monops, uel monapíos alío nomine dictus:de quo prímum ueterft fzrípta reeenfer bo,deínderecentíorum, — [Ariftoteles de híftoría animalium libro o.cap. 43. Bonafuscinquiít g; nitur ín terra Peonía,monte Meffapo, quí Pxoníz,& Medic terrae collimítium eft, € monapios («es vez G^ Pxonibus appellatur, magnítudíne taurí,fed corpore quàm bos latíore(4ysed tss99" 2 y art uix PSip)breufor enim,& ín latera auctíor eft, Tergus díftentum eiuslocum feptem accubanríum occupat. Cetera forma bouis fimilis eft, nífí quod ceruíx iubata armorum tenus (ug &xemilac) utequíi eft,fed uillo molliore,quàm iuba equína;& compofitiore: color pilí totíus corporís flauuss iuba prolíxa,& ad oculos ufq; demiffa,& frequens (zv»vi,íd eft denfa)colore inter cínereum & ruf. | fum:non qualís equorum,quos partos uocant, eft;fed uillo fupra (quallidíore, fubter lanarío , nigrí aut admodum rufi nullí funt:uocem fimilem bouí emittuntzcornua adunca ín fe flexa, & pugna ín.-ad. utilia gerunt,magnítudíne palmarí,aut paulo maíora,amplítudine non multo arctíore, quàm utfin- | gula femifextarium capíat,nigrítie proba( pulchra & nítida)ahtiecmpoacpuepyad oculos ufg; demiffe, íta ut ín latus potíus quàm ante pendeant. Caret fuperíore dentium ordíne,ut bos, & reliqua cornía geraomnía:crura hírfuta,atcp bífulca habet:caudam minorem quàm pro fui corporís magnítudíne; (imilem bubulz: excítat puluerem,& fodit,ut taarus;tergore contra ictus prxualído eft, Carnem ha berguftu (uauem:quamobrem ín ufu uen&di eft, Cum percuffus eft fugitinífi defatigatus nufquam coniiftit(& xaoopiud Grey sEad vv )repugnat calcítrans, X proluuíem aluí uel ad quatuor paffus (j« yvice)profjcíens:quo przfidio facile utitur, plerung ítaadurit,ut pili ínfe&tantium canum abfus mantur:fed runc ea uís eft ín fímo,cum bellua excítatur,et metuít:nam fi quiefcítnihíl urere poteft: talís natura & fpecíes huíus anímalís eft, Tempore paríendi uníiuerfi (&fp6u) in montibus enítuntur, Sed priufquam foetum x dant, excremento aluí círcíter eumlocum ín quo paríant,fe quafi uallo cir cundant & muníunt;largam ením quandam eíus excrementi copíam hac bellua egerít, Hactenus Arífioteles, Defcribít autem rurfus hoc anímal fj(dem fere uerbís ab ínitio líbrí IVfirabilium narratio num:cgo qua conferendo utrobícy differre obferuaui, paucís notabo:In libro Mírab.narrat.ipfa fea ranon maenítudíne taurífed boue mator & robuftíor defcribitur : pro bonafo, legítur bolínthus; pro Meffapo monte, Heflzenus:pro górazry novem: pro &z]exuvoy,éxcrsxuvoy, Iuba. prolixa ad oculos, addítur à uertíce. Cornua adunca,urspau uiua, id eft deorfum uería,d zeófU xgrro vrtog vv wr íta ut mucro inferne iuxta aures fít:contra quàm ín hoc poérz uerfu,patulz camurís fub cornibus aures, etfi tum infra tum fupra aures eis habeatur, Et pro iAewia sg oi Meroe usa eqedjou enean, dossoC du dt ác vas 2x) uutez lego As2uvrite uut à uerbo meae à quo & Avieééschoc fenfu, Cornua aíunt ní si gro colore adeó faturata effe,ut tanquam peruncta fplendeant,Quod ad Giazz translatione, miror eum ín comparatione bonafi colorís ad /zra«s zrapoes,in Helychio legitur zsgedc oxytonum , Girzca uocem reliquiffe(quamuts partes in uerfione corrupte legítur pro paroos)cum alibí femper,etíamfá defint, Latína fingere foleat, In Hefychíoet V aríno legimus; Pape Avyovro Vati wie ab oua rug foie id eft;paroi dícuntur quídam equi colore rufi. Mihí animus ínclínat paroos dící quí ínter rufum & cínereum colore fintequí, utsy negatio abundet:fíc ením multo cóomodíus coharebít fenfus,hoc pa cto:Iuba bonafi ínter cinereum & rufum colore eft,quí ín paroís dictís equis confpicítur:hoc tamen intereft, quod fqualidíor bonafis pilus eft iuba (Gaza recte addít fupra, id eft forís ínfrauero,íd eft | intus, lanz ínftar mollís, Vetus translatío pro «ze&vuertit,pilí eíus ín alijs membrís lanze affimilan— | tur: & pro cruribus hírfutís,rari pili, contrario fenfu,quod cum negatíonelegerit 5 d'ecte, Item pro Ae | Gracis uerbís uerafo viQgoi rudis, id eft inter cinereum & ruffum,ut Gaza uertít, habet inter níz grum & rufum:qued forte probarí poteft propter fequentía,ubínegy nígros admodum negirufos | nueniri bonafos Ariflot, fcribit:qua(i eofdem colores femper ín eís mifcerí ínnuat, [lam qued - 78 ueytle czibeguxie transfert magnítudine palmarí,melíus dodrantalí tranftulífet: nam per fpíthas men erudítí dodrantem íntelligunt. Et lícet triplicem palmum facíantnonnullí , paruum, quatuor , digitorum, quem zzi mafculino uel ewuNusid'e foeminíno genere Grací uocant, Polluce tefle; maíorem,quíng,,dóron Grace dícium,eríí Pollux dóron & palzflen pro eodem accípitzmaxímum octo dígítorum:dodrans tamen tres mínores & propríe díctos palmos continet;íd eft dígítos duode cím,Polluci fpithame extenfio eft à pollíce ad míními digiti finem,líchàs uero ad finem líchaní,íd eff . índícís, Quamobrem partím uítandx gratía homonymíz, praflíterít fpithamíaon reddere dodran- tale:pártím utpropríe loquamur:nam pro duodecim digitorum menfura palmí nomen raríffimum . efi pro quatuor ufitati(fimaü. Porro dubítaueritalíquís quo nmodo cornua magnitudine dodran talía (int, &ad quá dimenfioné menfura ea pertíneat,longíitudínem ne an círcumferentid,an círcüfe rentíz díametrum:qued fi quís capacítatem confideret qua dimidiati congij eft,omníno ad ímze cír cumferentíz díametrum,qua cauítas orbícularís maxíme patet, dodrantís menfuram pertinere íntel liget.Negi ením alijs duobus modis bonafí communes boues excedunt:cum íllis plerunc tum lon«. — gíora dodrante tum ambítu etíam amplíora cornua fint, díametro autem imze circumferentía dos - drantalinunquam, | ([Caterumin eadem cornuum capacírate pro Graeca uoce iutyap ; que dími díum congíj fignificat, iaza imperitiffime femifextaríum uertit:cum chüs,íd eft congíus fextaríum fexíes capíat,unde & fextario nom& apud Latíncs ín Mirabilibus narrationibus legítur sptycs zàeiay, 687 id efl plus quàm dímídium congij. Eft autem congius menfura líquídorum , que uíní uel aqua lí«- bras decem capít;tefie Paulo Acgineta;qui etíam fees fextarío uncías uiginti attribuit , Alíus eft aris AE , dorum I — DeBonafo. Lib L ra7 dorum fextaríus, rus apud Graecos , cuíus dímídium fipisery.Fluic nomen quod medimni Attíci pars fexta fit;choeníces capít octorconftítuunt autem choeníces octo modíum Aegyptium uel Italí- * cum, Choeníx xeftas(íd eft fextaríos líquidorum)duas capit, C)uod fi quís de íllo intelligat , femífcs xtaríus choeníces quatuor capíet,íd efl fextaríos liquidorum octo;quií uíní uel aque líbras tredecím & uncías quatuor caperent.lta femifextaríus aridorum ad femícongium líquídorum , duplus erít & fapertripartíens quintas,ut uncías quatuor omíttam ; Sed chüsliquídórum eft menfura , & A rí ftotelem de líquidis íntellexiffe uerífimilius eft, quoniam cornibus huíufinodi pro poculís uteban- tur, Sed forte Giazam defenderít alíquís D.Híeronymi authorítate, quí commentariorum ín Eze, chíelem líbro 1, choa Attícum,fextaríum Italicum effe Ícribít, Athoc authorum alíus nemo Ícribít, jo utomníno memoría uel reíinfcíta lapfum Hieronymum autlíbraríum potíus credam : qua de re ad uerfus Alcíatum Híeronymo patrocínantem, Gieorgíus Agrícola libro 3, deponderíbus & menfiz, ris doctiflime differít:ubi Plínium etíam erroris íncufat;qui ín uíní nectarítis apparatu ubí Diofcori des choas;íd eft cengíos fex habet, ipfe fiue ex Díofcoríde fiue alío Girzeco authore transferens, toti. dem féxtaríos reddít; quod ítídem uel ipfius uel libraríoruim neglígentía factum conftat , cum alibi. femper pro Graecorum fextarío congíum reponat, Sed Gazam fortaffis offendebatnímía capaci tas;lt dímídium congr] reddidiffet, Atqui alía lesimus longe capacíora cornua, qualía Plíníus uros rum elle fcribit, ex quíbus barbari feptentríonales potant, urnastp binas capítís uníus cornua ím- plent. Amphora duas capít urnas;urna congíos quatuor, V olufío tefte,& approbante Ge.Agríco la, Vnum igítur ur£bouís cornu congíos quatuor capere poterat, Aelíanus Ptolemzo fecundo ex o Indía cornu allatum fcribít,quod tres amphoras caperet,ut Aclíanus tradit. Tres amphorz congís osuieintiquatuor efficiunt. | qj lamnequis mereprehendat quod dégua &zfexouvoy difTimulanter praeteream , quamuís certum nihil abeo quantumhoc fpatíum fit;proferamtamen ín medíum coníectutas meas , & alíquotau- thorum loca,ut ínítíum faltem & qv/'éequoy aliquod inquírendi ftudiofis przbeam,quod ante me nul lus adhuc publícefecít,quod fcíam.Quanquam ením de tríclínio & fimilibus uocabulis, & tríclínig forima;& ueterum accumbendi more, prímus(ut profitetur ) Gulielmus Philander ín Annotatíoni- bus fuís ín librum fextum V ítruufj diligeter quatiuerit:de fpatíotamen quod uel tríclínon ucl pen - taclinó uel alijs huiufmodi uocabulís díctum à ueteribus fít,quantum illud fuerit magnitudine;nul Jus adhuc ne ínquifiuít quídem, Quod autem ueteres certam menfuram hifce uocabulís defignaues ? rint,non mínus quàm fi cubítos & pedes nomínzffent , apparet, ex íam cítato Aríflotelísloco ubi pellem bonafi extefam fpatium occupare aít e iz/auvoy, Gaza uertít locum feptem accubantium: ín Miírabilibus narratíonibus de eadem pelle fcribitur,excoríatam xerzxxeip 75zroy óxraxAivs, In eodem libro fontem ín Sícilíe Palífcís(Palicís liabet Stephanus ) effe fcribit ác d'euexouroy , íd eft quí círcíter - decem accumbentíum obtínéatlocüm, V eteres Greci óisoy non modo domum,fed etíam domus par tes coenacula,uel ceenationes(quüanquam díftíngui hec fcío)& cübícula uocabant: Hinc Pollüx lib, Y.cap. 8. Ayo) dixG- apinduv(G^ rev Tux Nu ois e Lebe ouv G^ co &zrMds 0e 59 uezpoop rl uxysbse 0 "P xMvau - &eiléc., T riclínium ígíttir non quoduís eft conclaue aut quzuís coenatío, (ed certí fpatij tantuin: po fteríores tamen hoc uerbo abufi fünt non ad quafuís modo coenationes,fed etiam zdifícía quando; qué, Seruíus Aeneídos i fcribít antíquos firatís tríbus lectís epülarí folítos:erraretp €os qui tríclía [» nium dícunt ipfam bafitícam aut ccenatíonemiquam eíus (ententíam de tríclínij fignificatione Giu- líelmus Philander non approbat,cum V ítruüíj eo ipfo ínloco,quem illic exponitlib, 6. cap. j. uerba hzc fint, Tríclíníorum quanta latítudo fuerít,bís tanta longítado fieri debebit: Altítudínes omriíum conclautorum quz oblonga fuerínt; Sc. & paulo poft,Sín exedra aut cecí quadrati fuerint , &cat, Quibus quídem uerbís ut trícliníum,conclauium;exedram & occon,fynonyma facere alícuí parum anímaduertentí uideri poteft:nam oimsp zpixiuvcy ex Pollüce íam díximus;De exedra uero apud eun dem fic legímus:A*yvroi5 ewdjoy wa evvieciy oi «d ]oxc: egit dsd]oa, voc a rysitlünv rod, T0 ) a"vroniog exc rr £o cawvouae gdufoy v) a vosizioy W&eiroa, Noyéron 5 ix^ zpixuv G^, Ic. ut fupra, Ego cecon tuni apud. V ítrua - uium & Pollucem,tum alíás,cominuníori fignificatione accipio:tríclínium uero, uel ut Gtací día cunt zpixduvop disoy,certze formae &C magnitudinis cecon, aut mefam faltem certae magnítudínis cum tribus lectis;uel uno quítres capíat, V ttruuíus eodem ín libro mox capite fexto, Fíuntautem (ín- -quítetíaminon Italice confuetudínís oecí,quos Greci Cyzícenos appellant, &c.íta longi & latí, uti duo tríclínía cum círcuítíonibus ínter fe fpectantía poffint effe collocata , habeanti dextra & fini. | firalumínafeneftrarü ualuata, Hunc Cyzícentü cecó, quonia duo tríclinía capit,hexaclínon alíquis "forte nominandum fufpícetur,& fic recentiores nonnulli exponunt:mihi fecus uídetur, nam ín hes xaclínofpatio menfam unam collocari affero,quz fex conuíuas cum fuís lectís & círcuítione recipi at;at cecus Cyzicenus duo tríclínía ínuícem fpectantía habet,utramg; cum fua círcuitione, At iuxta unam menfam lectos duos tríclínos ponere contíguos,2ut hexaclínon unum,ídetm fuerít, Tríclínía hyberna,zfítíua, & autumnalía ad quam quag ccelí regíonem fpectare debeant;ídem mox íbídem. €ap.7.przcribit, Pinacotheca(rurfus cap.3.)utí exedre amplís magnítudinibus funt conflítuende: ? Oeci Corínthij tetraftyli&;, quíts Aegypuj uocantur,longítudinis & latítudinis, uti fupra tríclíníos rum Ífymmetría fcripta funt(d efl ut longitudo ad. latítudínem dupla fit) ítahabeantratíonem : fed propter columnarum ínterpofitiones,fpatíofiores conflituantur ; Bt paulo poft, ín cecís Aegyptijs | : n a " " 48 uadrupedibus — . fupra columnarum epifiylía & ornamenta,lacutiaríjs ornantur, & ínter.columnas fuperiotes fenes ftrz collocantur,ita bafilicarum ea fimílítudo,non Corínthíorum tríclíníorum uidetur efle. Hic uría | clinía uocat,qua paulo ante oecos Corínthios, Er ínferíus ca.10. ubi de Grecis edificijs loquitur, Cir — | cum autem iri porticibus;tríclinía quotídíana, cubicula etíam & cella familíaríca conftítuuntur , Et paulo poft:Gracorum domus habent tríclínía Cyzícena, qua ad feprentríonem fpectant; ad merídi | | em ueró fpectantes oecos quadratos tam ampla magnítudine , uti faciliter in eís , tríclíntjs quatuor flratismíniftrationum ludorumqp operís;locus poflit effe fpatíofus.In hís oecís fiunt uíriliía couiuias Non ením fueratinftitutum matres familíarum eorum mcribus accumibere, Hac fere nec plura a« pud V ítruuíum de tcíclinijs reperio, Valer. Max. et Q uíntíl, quod Cícerolib.2, de Orato. deScopa loquens conclaue díxerat,tríclinium interpretátur, V eteres pranfurí aut coenaturi(inquít Gul, Phí [ landenfolebantlectos nonnunquam tres fternere accubítoríos,diuerfos fcilicet ab eis im quibus dor irent (Nam Heliogabalum vadit Lampridíus folído argento habuiffe lectos tríclínares & cubicu. laresunde uocatum díclínium ; aliquando duos , índe Plautus quarto actu Bacchídum , bíclínium formauít. Antíphanes & Anaxandrides apintuvoy dixerunt, Phrynichus eif. nduvop & qersciuvoy ufüre pauít;ut eftapud A rhena um libro a. Ecapud eundem libro 5. ícribít Callixenus ad proram nauís Philopatrís fuiffe nop spur noudtuixAvop, at coníecturz fítlocus plures aliquando ftratos lectos pro conuiuarum numero:Nam in Platonis fympofio conuíuz uígínticelebrantur, Confüeuifle autem inlectís ueteres difcumbere & accumbere,uelipfa nomína índicant , & authorum aliquot tefiimos nijsPhilander comprobat.Sepe tríbus lectís uídeas coenare quaternos, Horatius,quem locum fic in terpretantur aliquí;ut conuíuatorís auarítía noretur,qui tribuslectís uoluerít cenare duodecím, 24 potius quàm quartum leci um & menfam flernere, ceu non amplíor effe deberetlectus quàm quí | tres caperet nili angufte, Ac mihi uídetur potuí(Tequartus lectusaddi, ut noua menía nonopus ef2. | fet,nifi alteraforetbreuíor. Lectísaccumbere Germani etíam folíti unt , fed mos ílle paulatim fols | | : COP aG7ENMNYvyt CU Sn —— CREE G.YDEEERLRÓ Uu uitur:funt autem illi fex fere ped um longítudine,ut fíngulí tres conuiuas capíant:quanquam fingu li tantum huiufmodi lecti in fíngulís zetis uel hypocauftís,ut uocant , noflris habeantur , Sedilibus tamen;qua uel firagulis uel etiam puluínís aut lectís flernantur, círca menfas , quas ferequadratas | | aut rotundas habemus,pluribus alíquí utuntur:zEorum nonnulla fíc fabricata funt,utafferes a dor (o modice ínclínatí accumbentes ac ínnítentes recípíant; Quidam fellis quog; profundíoribus inflra | tis& cum anaclíntro,id cft parte quae dorfi reclinatíonem excípíat,accumbunt magis quàm affident.— | menfis.Huíufmodi uídentur sucyuoi C ships Girecorum fuifTe;de quibus apud Grammarícos lez 3, gimus,Ewz»e,d iqeG* &yexou Tos, eid G- «pages nouvidloy EXoU ayaxduc de ioy 3 vor xouvoxgledjorop, Etymolos — | gus X V arínus.EJucq66,5 xgtÜsd'oo: «o 0 pev &ytop. crow si oec Tot 71 à mg. qwe dy voistuminerruL, | mibessQiNadi dahin, V arinus.Huiufmodí equídem xAivac fingulas & earum menfüras íntellexez tím;à quibus zpixvop X alíe uoces formantur, íta utin fingulis conuíuz finguli ederent, non au^ | tem quales aut quantí Romanislectí quídam fuerunt,ín quibus tres aut quatuor difcumbebant, qu£ | non clínz fimplicíter,fed clinz tríclíni uel tetraclíní funt. V erifímile eft autem huiufmodi accubitoa | rias fellas non ultra duos cum dímídio pedes latitudinem extendifTe,ne menfa fpatía uacarenr,cum ampliítudo ifta dífcumbenti fufficíat Iam (i fellas (eptem ordíne ponas deínceps contíguas,longitue . dínem omnes efficient pedum x v 1j.cum dímidio. Hxc ys bonafi pellis longitudo uideri potes rit,necp íd mírum cum urí multo longiores defcribantur à noftrís.. Ac Aríftoteles quamus pellem 4 eíus heptaclínon uel octaclinon faciat,anímal tamen ipfum 7» &£«fG- &AitGp 70999", íd eft magnitudi | ne tauro zquale effe fcribit, & non oblongum fed ín latera auctum, Mihí quidem in hoc erratum ui^ — | ! [ detur: nam ín Mirabilibus idem anímal multó maíus fimul & robufliusboue facít : deínde fieri pos teft,ut cauda quog longítudo fuperiori menfurz adíügenda fit, Heptaclínos igítur bonafilongítue .donon breuíor erit pedibusfeptendecím;qua uero latitudo fít,ex proportione longitudinís ad latía | tudínem ín communíum boum pellibus deprehendetur, Ego certe eandem omnium íflorum fpa« tiorum, qua àclíne nomen habent, latitudinem fuifIe perfuadeor, & longitudíne folum differre: —| quod menfis oblongís uterentur,non ut noftri frequentius quadratis rotundisue,quod ex V ítruuij ctíam uerbis patere poteft, quí triclinía proprie fic dicta longiora duplo quamlatíora effeuult, Crea. diderím infuper ab unotantum latere meníz ftratos fuiffe lectos, non utríng; nec € regione, lubet e $ ním V ítruuíus tríclínía duo ín ceco Cyzíceno fe ínuícem fpectare, ubí per tríclínía coníuas accum — bentes fynecdochíce accipío, uel lectos conuíuís paratos; quos ab utrag; parte firatos, non xecieíe — Ípectare, id eft € regione e(le diceres Commodius etíam erat míniflrís mefa ínferuíre,ab alterolatere uacuo:adhaz c commodius auferre menfam. Totíes ením menfas quoties fercula & obfonía mutarí, & onuftasá duobus ferrí,conuiuisq; accubátibus apponí folítum fuiffe, ex Alexipoeta apud Athe — — nzum libro 9. & Plutarcho ín uíta Pelopidz coníecimus, ínquiít Philander, Pofiremo ft Girzcifuas línas utring; habuiffent,parí femper numero fpatium índe denominatum proferre debuíffent,utdi — clínon,tetraclínon,hexaclinon:Nunc quoníam etíam impari numero tríclinon,pentaclínon,& c, dí. :cunt,ab altero tantum menfz latere lectulos ordine pofítos contjcío, Suetoníus ín Augufto, Neg | caenauit uná,nifi ut ín ímo lecto affiderenr.Et poft, Incerto catu fpem mercantíum uel trufiiarí uel p explere folebat,íta ut per fingulos lectos lícítatío fieret, V aleríus lib.», Foemínz cum uirís cuba ntí^ 1 bus fedentes coenítabat.R.oma uídimus,ínquit Phiander,in «de D,Euftauhij, & alijs locis, Mutine etíam. | 1 1 L r P DB Lb d gp etiam fcalptumi fi rarmoribus firigulís acentem ín ledto homíném fübiecto puluillo cubito; appofi «a ád letum trípede menfa,aliquando monopodío: Hanc deínde rem(id eft accumbendí apud uete res rítam)dtrabus pícturís appofítís declarat, Soléas etíam (ínquiít) demere folítos effe;puluínísQs ín» - nití coenantes, prater nfarmora , multís IVlartíalís && alíorum locís probari poteft, Plures tribus alis quando ín lecto accubítoríoíacuífTe,índicat Martíalis Epigram,lib,o.ín Mamurram: Bttefludines um menfus quater hexaclínon, Ingemürit citro non fatís effe fuo, Querebatür Iamurra quod les ctus quem comparare uellé uíderí óptabat;mínus quadraret,cum fex tantum caperet, ipfius autem menfa amplior effet atcp capacíor, Ex recentíoríbus quídá ín Lexíco Girecolatíno clínen menfam ín.- terpretatur:quod fine authore puto fecít, Caelius Rhod. Antíquarum lect,a7. 3. Obfertratum eftcín 18 quíoex Pollucís thefaurís fuper quibus atcumbamus dícixAivae x'uvivlas xivie]a, hoc eftlectos, lectu: los ue;atqp item fcímpodas, xiu ze,uel exipzr 8" Etymologo pats eft grabatí, & fynecdochíce proípa fo grabato accipitur. A pud Athenaeum & Gellíum fcimpodíum demínuta forma legitur, Líbanius . - án libro de (ua íp(ius uíta, Quum domí (ínquítfum,íaceo in lecto;ubi uero ín fchiola,ín Ícímpode,íd eft in lectica, ut Cxclius ínterpretandum putat;quí & hocá Giracís annotatum fcribit ; fcímpodíon fi enificare ? xsAexet Bav, íd eft claudum grabatumtexiete(ep,claudicare, Erudítus ínter Cirecos gram maticus fic finítevujeredTop Wos«Aec x2uvidloy wovowsrioy id eft Ícimpodíon eftlectulus uilíor ín quo des cumbar unus modo, KAivs, 7o xex6Gtd ztop, Suidas & alíj, Aveswai- 9 Baie ó d'inooQ" sez (d doy LEy&U TE — wuvay Y qi Bieytevéue, de utyet 7? df Ugo Avocsptriaás Agrerou, Suidas, Hic zeixamy fubaudi óxy;bafilicam fi ueregíum aedificium íntellíeo : (quo abufu etíam archítríclínum dixerunt, quí quantocung conuía 56 jo praeffec)nam cum proprie dícta tríclínía díaítes folum confiruerent;ut mihi uidetur,ín quíbus epulabantur;integras díuitum domos poftea per fynecdochen alíqui inepte triclínía uocauerunt , à parte totum;contra factum apparet ín bafilícae nomíne,qua cutn palatíum aut íntéeram domum,ut aixity fubaudías,regíam autregíz fimilem proprie fignificetzaliqui ad partem domus tranftulerunt (utexSeruij fupra cítatís uerbis aparet)fplendídíorem fcilicet, qualem pleríg;hodíe ín diuerfis línz euis récepto uocabulo fallam appellant, ftue cotrupto d ba(ilíca nomiíne:fitie falutatione, Eft ením bafilíca,ut Sípontínus fcribít.Jocus amplus, ubía diuítíbus expectantur falutatores, & conuíuía fi - unt maxímaà,& faltatíones,& ludi,Pofteríores edem facram príuatíimbafílicamnominarunt, Ex noftrís grammatící quídam tríclíníum ínterpretantur menfam quadratam;ad cuíus tría latera fingu li fternanttr lectí,quartiim uero uacuum relinquatur: quod (i cale tríclínium eft, quid heptaclínon 39 &/ enneaclínon efle dicent? menfas nímírum octo uel decem laterum, in quibus uacuum relínquas tür unum, Scío Seruíum,ut fupra cítauí , antíquós ftratís tribus lectís epulari folítos fcribere : quod ut nulla authoritate munit, fíc míhirídíiculum uidetur: nam pro conuíuarum numero uel tres ucl plures fternebant:& locus ípfe, quamuis nullos haberetlectos aut menfas;pro magnítudínis tamen ratione tríclínos aut tetraclinos,&c, dicebatur: (unt ením fiec nomina adíectíua, & menfürz, ac fi pe dalem aut cubítalém dícas,Proíride etíam meníam tríclíinon dícere lícebít , non ipfam menfam , fed -magnitudínem eíus fígnificantes, Item lectum triclínon, ucl tetraclínon,quí tantus fit ut tres uel qua tuor conufuas capíat,Subftantíueuero ipfum locum tríclinium Latíni díxífTe uídentur; ín quo tres huiufmodi clínz commode ponerentur, ab uno fcilicetlatere tantum. R.edté íeítur & lectum unum tticlínon appellabimus,ín quo tres dífcumbant:locum uero aut fpatium tríclínon , fire qiiod unum o maiorem lectum ín quo tres accumberent cótínet,fite tres minores & wavowdrzog, uovoxAvo$ ením noti dumlegí.Erratígitur etíam Grapaldus , quitríclinium interpretatur ín qtro tribus torís , üel quod magís ridiculum eft;totídem menfis flratís comedebant, Plautus ín Bacchídibus, [n bíclínío cum amíca fua uterq; accubitum eatís, Itanegotíum eft;atgp ibí ín lectís flratís potetís cíto : Quí locum ipfum bícliníum hic accipere ualet peimittstutezo mt Phiütartde quog)lectumín quo bíní dífcuma berent íntelligere malotut etíam ín Heliogabali tríclínijs,qus apud Lamprídíum uerfatilía fuiffe le &imus:ín quíibus(ínquit) Stu. amícos fuos ponere confueuit , eostp uíolís & floríbus obrutos Opprímere,fíc utalíquí anímamveftlauerint, Cícero ad Atí,lib,iz. V ílla fta completa mílítibus eft,ut uíx tríclínium,ubi ccenaturus ípfe Carfar effet,uacaret, Plura apud Cíceronem loca; ín quibus tríclé — nj memínít,ín INízolij índíce reperíes. Lectos mulierum fcimus íam prídem totos operíri ar&ena fo to,& tríclínía quzidam,quíbus argentum addidíffe prímus tradítur Caruilíus Pollío eques I omaá nus,non utoperítet,aut Delíaca fpecíe faceret,fed Punica:ldem & aureos fecit, Plínss. n. Et paulo poft, Cornelíus [Nepos tradít ante Syllze uíctoríam duo tantum tríclinía Roma fuiffe argeritea . Hic - ipfe Plíníus triclínía lectos ínterpretatur:nam coenatíones totas argenteas fuiffe quís credat Item li bros. cap.3. Tríclíniorum pedes & fulcra Delíaco ere exornarí folíta fcríbít: & mox cap.s, Tticlí- níazrata Cn.Manlíum prímum ínuexiffe.Etlibro » , Tefiudinum putamína fecare ín lamínas , le. - €tostp & repofítoríahís ueflire;Carbilius Pellio ínfiítuít:hínc eft quod teftadíneum hexaclínon dí; xit Martíalis, R epofitoríum grammatící interpretantur íd quod fuper antíquorum menfa repone; - batur ad fercula collocanda,qua fubinde anà cum ipfo repofitorío adferebantur & auferebantur, Plíníus lib, 28.Bibente conuíua menfarri & répofitoríum tollí,ínaufpícatíffimum íudícatur, V íde- : tur autem per epexegefin addídifTe & repofitoríam,innuens non íntegram menfam, fed repo(itorí« -um tantum cum ferculís auferrí folítum,Proínde cum ueteres afferrí & auferri menfas memíner(t, | perfyaecdochen derepofitoríjs tantum íntellígo, Solent etíam noftrí menfis repofitoría, íd eft opers am | B 3 .150 De Quadrüpedibus fx | culalignea imponere, (qua commode eís demi reponid poffunt , unde & appellata mihiuídentur) — | uel munímenti gratía ut pretíofis:uel ufus, ut calculatío per cretam fuper eís fíat:uel ornatus, ut c& diuerfis coloribus florum alijs ue índucuntur:uel deníc; utlatiufcula menfz fíant:funt ením repofi toría ípfis quastegunt menfis latíora,ut conftat Plínij uerbís 35. i, Repofítorfs(inquit)argentum ad dífua memoría ceptum Feneftella dícit,quí obijt nouiffimo Tíberij Cefaris príncípatu,Sed &Cteftur— '- díneatum ín ufumuenifTe, Ante fe autem paulo lígnea rotunda folída;nec multo maíora quám men fas fuiffe, Se quidem puero quadrata & compacta,aut acere operta, aut cítro coepífTez mox addítum argentum ín angulis, líneasqp per commiffuras.C) uod fi quis nec ufu nec ficurarepofítoríaueterum — - (quibus tamen nec ípíis certa fígura fuí) noftris conuenítre dicat , hoccerte conuenít(refpondebo) — : quodutragy menfis imponátur;& poffent noftra,fi morís effet,eundem praeftare ufum. Exrát ípítur 10^ erammatici qui repofítoríum fimplíciter exponunt loeulos uel recondítoría ubíaliquíd reponatur — | uel recódatur; Quod & Bayfius ante nos anímaduertit,qui ín libro de uafculís repofrtoría dicta pu — | tat non folum ín quibusopfonia, fed etíam ín quibus menfa collocarentur,cítans uerba Plíngexeo — | dem capite,quo nosalía íam fuperius círauimus,Iam uero & menfas(ínquit Plíníus)repofitornsum — | ponimus,& ad fuftínenda opfoníaínterradímus lateraimenfarum íntellige,ut addít Baylius )& ina — | terefi quàm plurímumlima perdíderít.Ego fufpicor legendum menfisrepolítoría,cum hacillismaa — | íora fuerint. Repofitorium ex Athenzo óvBup appellatum,ibídem docet Bayfius:& id genus repofíz toría Gallice chapeletz uocarí,quorüm ufus fit ad fuflinendas lances & díícos : ín quo.quídem ipfe fibi parum conftare uidetur.Inuenío fiBsy per ióia folum apud grammaticos pro calatho ex folfjs có texto ín arca uel ciftz formam. Tríclíníaríum,ídem quod tríciáníum,uel quod ad trícliníum pertí 2j net, Varro i.de Reruft,Quoelaborant ut fpecten: (uaaftíua tríclintaría ad frígus Orfentís, Plimus | lib,i9.Qua purpura quís nonam tríclíniaría facit, Trícliniarís etíam adíectiuum: ín ufueftproquo - alij tríclinarís dicere malunt, Plín.lib,s7,Lectos triclíníares tres, Bellos conuíuas & conuictoresfa — | cíles ín candída;non pulla uefle accumbere decet; Tametfi ccenatoría & tríclinaría conuíuís darí an tíqui morís fuít, Alexarider ab Alex, FHabentur & domeflícz ac cíbariz uefles, quales íntta domeftí cos paríetes geftamus,quas tríclínares & coenatorías appellamus,Czlíus Calcagn , Perifiromata cü ad tríclínia & coenacula accommodantur,triclinaría appellantur; qualía Plíníus tríclínaría Babylos níca nuncupauít, Idem. In tríclinio choa apud Quíntilíanum , &nígmatice díctum ín bibacem arbí tratut Czlíus Rhod,ag. Accumbere Circi XQ zWk 610] tere oou, CX. evexeico] dicunt, V arínus, V il lícus fit frugalítatís exemplum,nec nífiferíjs diebus accubans coener, Columella 2,1, T riclínium pro $i le&o difcubiterio fiue accubítorio etía V arro díxit lib; de Re ruft,s, ca is. Eratlocus(inquiocelfus, | . ubítríclínio pofíto coenabamus.Etlí.1.ca.59.ín quo quídam etia tríclínium Íflernere folent coenandi caufa, Legi alicub:(:nquít Ehilander)nec fucurrítlocus, apud antiquos tres menfas fuiffe , unde & | triclíniam uocatum effet:prímam domíníi uxorís liberorumá&;: fecundam hofpítum: tertíam feruo rumn & domeftícorum.Égo apud idoneum authorem de tríclinío tale quid legí, uíx credíderín . lue uenalis, T'ertíaneuacuo ceffaretculcítralecto, Vnáfímusaít, Apuleius lib,ro, lam denígy coenas tí étríclínio domíni decefferamus. Quintilianus, V íx eo límen egreffo,tríclintum illud fupra conuís uas corruít: Cicero de eadem re, Hoc ínterím fpatio conclaue illud concídit, ln tríclinijs ceterísas cóclauibus maxímus eft ufus luminum, V itruu.Conflattríclínium(inquit Calepínus,aut fi quísad íecít) & lectos difcubitoríos,& ipfam coenatíonem,íd eft locum ubí coenatutí dílcumbebant,fignifí 4 | care. Sed poflea tríclíníam per abufionem apparatus ad menfam factus dící confueuit, & coactain locum unum paranda paucorum coena fuppellex neceffaria,Idém tríclinarium uocari dicit, ín trís clíniomínifirü, €|Hacfuntqua dum folicíte inquíro de heptaclíno pelle bonaft,obíter fe mihi ob^ tulerunt;qua lícet parerga,leciorí communicanda iudícauí,ne labor híc nobís períret,ín ea prafere tím re,de qua pleríg; grammaticorum uel nihil uel perperam docent:cum quíntuplicem gpxaívz o^ cabulí fignificationem(de quauis coenatione: de certae forma & magnitudinis coenatíone: deTecto qui tresaccumbentes capíat:de certa menfura cuiuslibetrei,ut fontís,ut pellís;denig; de toto conuia uíj ín tríclínio apparatu)pauciffimi íntelligant. R.edeo ad bonafum, | € [Non placet quod orgyías Gaza uertit paffus : quanquam & Valla apud Herodotum íta uers terit,& uetus hoc ínloco Aríftotelis translatío,ut apparet apud Albertum Magnum ín Enchytolís $ bro a3, Lícet enim paffus dí&tus uideri poffit à paffis,id eft extenfis manibus, fecundum grammati, cos;apud authores tamen ín hac fignificatíone nufquam ínuenírí puto: proínde à pedibus paffis, id eft quàm maxime fine perículo poffunt díuarícatis extenfísqz, nome hoc poríus factum credicerím, Eftením ea menfuracircíter quíngy pedes,uel pauló maior. C) uodautem paffum pro quíngy pedí. bus ueteres díxerínt,facile eft calculare ex Plinij libro 2-Stadíum,inquiít, c x x v. noftros efficít paíz fus,hoc eft pedes fexcentos x x v, Efl ígítur paffus duorum greffuum, ut fit ereffus cubitus unius & pedis,hoc eft pedum duorumfemís. Orgyía uero Graecis eft 7 uera TW ido xcv pezpsy, ut Suís das docet;id eftmenfura qua maníbus exteniis fit, qua fua cuig; etíam flatura uel procerítas effe fo let, Eft autem cubítorum quatuor, id eft pedum fex : hínc uerbum deyvisy, brachtjs extenfís metíríz. & deyviciG- pro magno uel longo fímplícíter. OeyviX oxytonum;ucl fecundum ueteres Attícos pros paroxytonum,exteníio manuum eftuná cum pectoríslatitudine ( quod & Pollux fcribit libro. ) dicta z:oà 3» ép du ox sxzeivep zit yvim,o ft vis yeions, V arínus, Errant qui tríum cubítorum orgyíam j'y | eííé DeBondfo. Lib. L.— agi effc fcribunt. INos ufnam potíus interpretabímur: Eft éním ulna fpatium, ut Serutus inquít, qüatie tum utrag exténdítur manus, [f Tradunt ín Paonía feram;ínquit Plínius,quz bonafus uocetur; equína fuba,cetera tauro fimilem,corníbus íta ín fe ínflexis ut non fintutilía pughaequapropter fu a fibíauxilíari,reddentem ea fímum, interdum & tríum íugerum lorigitudine : cuíus contactüs fea quentes,ut gis alíquís,amburat, Haec Plíniusiqui orgyías iugera exponitíneptilfimo fenfu, Quis enimcredatad tantum fpatíum flercus bonafos eíacularí ? Iugerum ením üocabatur, ut alibi Ícribít Pliníus, quod uno díe boum uno íugo exararí poffet, uelut Columella librQ s. Quadratus adus (i duplícetur,facit íugerum;:&X ab eo quod erat iunctus;nomen íugerí ufatpauít Efl autem actus qua dratus,latus pedes centum uícírití & logus totídem, V atro líb,i,de R.eruft,Sed fiue Plínij híc error 3o fit, fiue librariorum;aut illórum quíuocem non intelléctam emendare uoluerunt;pro fugeruni tim ^ ín Plínio tum Solino reponemüs órgyíarum:quiíd enini obftat quo mínus uoce Graccautatiur ? So. linus éním cap. 45.hunc bouem defícribens,ftatím poft Phrygía && Lydícé mentionem Inhís lócís; inquít,animal nafcítur,quod bonafum dícunt,cuí taurínum caput, ac deínceps corpus ómne,tatum - áuba equína: cornua autem íta multiplíciflexu ín fe recurrentía, ut fi quís ín ea offendat;non aufne, retur Sed quícquíd prafidij monfiro illi frons negat, aluus fufficit Nam cum ín fugam U€rtítUur, proa luuie cítí uentrís fímum egerit per longítudínem tríum íueerum : cuíus ardor quicquid attíeerít, as - durítlta egerienoxía fummouet ínfequentes, HacSolínus, — «| Medi & Pxones (ínquítEXérmos laus in caftigationibus Pliníanís)ín Europa funt,à Peone filío Endymíonis Epei fratre,ín Thracíam - fiue Macedoniam ad amnem A xíum profecto:conuenerat autem ínter Iratres,ut quí curfu fupera: jy tus effet,imperium uíctori cederet,ut fcríbit Paufanías:memínit eorundem Trogus, Strabo, czterí, -— AtSolínus anímal hoc círca Lydiam Phrygíamá haberi tradít:quafi Veoníam uideatur legiffe;,non Paoníam.Sunt& Píones ín Afíze Myfia,qua fupra Caícum amnem fita efitab urbe díctí;quam Píos - níscondítor Píoníam uocauít,utlibro s, in Plinium expofui, qua omnía Solíno ertorís occafiones fuere, Hac ex Hermolao, Errores ením ueterum, quantumuis ípfe multís ín locís animaduertam: 'ubícung; poffum tamen, alíenis eos uerbís arguere quàm meís malo quo mínus ípfe facili ad repres - henfionem ingenío uídear.In manufcríptís quibufdam codícíbus Plínij Moenía pro Paeónía reperi tur,quali lectione forfan Solínus etíam ufus IMoníam íntellexit, Porró quod ídem bonafi cornua multiplici exu ín fe recurrere fcribit, fine authore facítiego in utiumfolum círculum imperfectum ea conuerti puto, cuíufmodi ín effigie apparent, quam dieci: IMifitautem eam ad nos INorímberga jo Cornelius Síttardus medícus, unà cum bubali uulgatis pictura fuperíus collocata, (jJ Cxterü quod - ad Medíam regionem lícet duobus ín locís msd'euip per s, apud Aríftotelem Ícribatur, nono inquam libro hift, anim,& ab ínítío Mírabíltum:eandem tamen effe non dubito, que Stephano wwetío per ad, diphthongumfcríbítur,Iedía(inquít)cíuítas eft Thracíz prope IMacedoníam, à qua IVledi populi, diueríia Medis Afíz, Eínc praefectura IMaedíca Thracíz,uícína Pxonía Horum nonnulli ad Mace: dones migrauerunt, Mzdobithyni dícti, Eft & alíus Aríftotelis locus in Mirabilibus,ín quo fic (criz bitur, Circa Scytharum et Medorum(Wwetap,cum epfilo in príra fyllaba & ó circumflexo ín ultíma) iunt fluuium effe Pontum nomíne,c, Hefení, necs, montís utín IMiírabilíbus legitur, mentíos mem nufquá ínuenio:malim Vleflapi utín Hift.anim, Gaza transfert, lícet ímpreffi codices Mis arias habeant, Apud Stephanum Meitzoy Euboeze montem legímus, & Mefapiam À pulíam olím à IMefas (c po rege díctam:;fed hzcníhilhuc faciunt, 4| Bona(í Ariftoteles memínítetíam libro s«cáp.a.de parz tibus anim, Bonnafíscinquit,fíc ením illic fcríbítur per n, duplex & (fimplex ) quoníam cornua eis ad fefe xeflexa funt, excrementi profufionem natura pro auxilío dedít: hoc ením cum metuunt fe tuentur, Haceademprofufione alía quocp feruari certum efl.In eoloco Giaza obfcuríus uertít, qui bus paríaduncítate cornua reflexa ínter feorbem colligunt;poffent enim accípí hzc uerba, tanqua dealijs quocp fimiliter aduncorum cornuum anímalibus eo ín loco tractaffet Arífloteles,quod tame 'nonapparet,'Nam bubalís & capreís,de quíbus proxime díxerat, licetadáca & parum utilía pugnae cornuaforte fint,non parí tame aduncítate, fed longe alía quàm bonaforuni funt, Alijs itemín locís, bonafum fcribitfylueftrem effe, bífulcum, capronatum equorum inftar, iubam habere, & cornua binaorbem ínflexu mutuo colligetitia,ut Gaza uertít pro Girecís uerbís yeux ae wa : quce ítís jo dem translatío obfcuríor eft; intelligi enim poteft ac fi cornua paríter incuruata ambo in orbem col. líeatur,utfi quis brachía ante pectus extenfa ín gyrum trertaticum per fe utrumqy fübtus anres cur» uatii yavA)y,id eft aduncü potíus quàm orbículare fit. Rurfus alibi bonafum ínteríora omnía bubus | fímilía contíneretradít Aríftoteles, q[ Aelianus líbro 7, interprete Gyllío , hoc aníimala Pzeonibus - monopem uocariícribit;pilofo tauro magnitudine fimilem:et flercus eíus,quod pre uexatione acre & igneumreddit,fi ín uenatorém quempíam ínfegquentem íncíderít,mortem afferre: cum Aríftote- les;Plínius &CSolinus aduteretantum fcripferínt, €[Paufanías ín Boeotícis Pconíostauros Rome ín fpectaculís fibi uífos meminit, qui tum teliquo cotpore pilofi(v(eeóc) fuerint , tum maxítaé círca pectus & genyn,íd eft mandibulam. Hos ego non bonafes,fed bifontes effe crediderim: nam & ali - bíín Phocícís bifontem taurum Paoníum uocat ipfe Paufanías;& Oppíanusiubam eum geftare fcribít, AvyseraneAwuer qq do" &adsin wed, Accedit quod apud authores bonafum uel monopem Roma ín fpectaculís uífum nufquam legimus;bifontem uero (pius . Eco certebonafum genus bia fontis credíderím:mam & Albertus,ut fuperíus retuli,boum qui uulgo vifent dicuntur, diuerfas fpe E | | n 4 4. -- 152 De Quadrupedibus cíes magnitudine folum dífferentes effe teftatur: quíppe excepta cornuum figura, € reiectionefléra ^ corís,relíqua uídetur omnía cum bifonte cómunía habere, Bonafi certe folus Aríftoteles meminit, | nam A elíanus & Plíníus fua proculdubío ex Ariflotele de(cripferunt , Solinus ex Plínío. Aliorum ' ueroauthorum quotquot bífontís meminerunt,tum Grací tum Latíní,bonafinomen nunquam at* tínguntiut uerífímile uídeatur boum fylueftríum maxímos tantum uros ab eís nomínatos uel buba los, mínores uero omnes bífontes, Cornuum quidem neg; magnítudo neg figura generís different am flatuere poffunt, cum ín domeftícis cornutís pecudibus quantum,lícet eiufdem generís uel fpea cíeianímagtes cornibus dífferant,notíffimum fit, Iam quod ad flercorís reiectíonem,plaracp aníma líum ín curfu, prolixíore prafertím,id reijcíunt,feruídíustp quàm ín quiete folerent, & longius;inte« " ftínis fcilicet curfu calefactís,& ob calorem flatíbus excítatís,ut fít ín humore : quíbus ínclufis uíos 1g " lenta peranguftum , magno ímpetu eruptíofit: Accedít & Iocorum compreffío ex uehementí mos tu, Nonnulla etíam ín metu;ut fepía fuum atramentum, excrementa emittunt, Hzc adferrelibuit, - ut illíquibus occafio eft, & propíus illas regiones habitant, deboum iftorum differentia diligentius - ínquírant, Auguftinus Níphus bonafüm fcribítà recentíoribus vaccam Indam uocarítín quo de cepít eum Albertus Magnus;quiSolíni de tauris Indícís & bonafo díuerfis ínlocís fcrípta , confun- dit, Albertus Magnus círca fínem librí 23, uro quem zubronem uocat , fimilem fímí eíaculationem attribuít, Raphael Volaterranus libro 7.bonafos eodem modoà Lítuanis capi fcribít , quo nos fuz pra bífontes capi docuimus Paufaníz uerbís, €j Bohemi,ut audío,monopem uccantloní, Germani iubam uocant mórne(ut A geli etíam mane)índe factum monopís uel monapí nomen alíquís coníe- cerit,utpote bouís tubatí.INNam Atífloteles certenomenbocnon Gracum fed Paonícum efle fcri; bit, Paonum autem língua eadem quz Illyríca eft , Apud Albertum Magnum libro 33. bonachus pro bonafo corrupte fcribitur: & rurfus ín eodem libro ín E Jítera;Enchytos,ubí omnía qua nos fus pra recítauímus Ariftotelís de bonafo uerba ex ueterí translatíone recítant;alij enchíres (críbunt, : ; . 3 : E Y ' d uv M A. z à neícío quíbus tam barbare & abfurde fcribendíi occafionibus alijs,niífi quod ex Arabícís translatío- níbus fümpta uídentur,quí Gracorumi díctiones plerafcg abfurdiffime corrumpunt, adeo ut orígi^ nem amplíus non agnofcas.Alij tauro fylueftrí,quem duram uel daran uocant,eadem quae bonafo Axíftoteles adfcríbunt:cum hacc nomína potíus ad tarandum pertíneát, de quo paulo poft agemus, €| Superíus ín capíte de diuerfis bubus fylueftribus bonafum míhí uíderí díxi illum quem Philip »us rex IMacedonum ad pedem Orbelí montís ín Macedonía iaculo confodít,& cornua eíus sieut x&elooz, id eft fedecim palmorum ín ueftibulo templí Herculís confecrauít:Sedforfitan urus fuerít potíus:nam fi bonaforumcornua in fefe,ut diximus reflectuntur,minus conueníre eís uídetur ífta menfura, DE CATOBLEPA VEL CATOBLEPONTE LIBY- CA FERA TAVRO VEL VITVLO SIMILI, A fa fantfupercilía:oculí non perínde quídem magníutbubulí fabijciuntur;fanguíne fuffu- [i5 fion díredie, fed terram uerfus íntuetur:à uertice íncípiens íuba,equínz fimilis , per eíus fróntem promíttítur, quz fí ufq; ad faciem pertínet;formídabiliorem eum reddit, IMortíferas depas Ícítur herbas;ac (imul ut tauríno afpectu confpexit,flatím horret, & iubam erígít: Ea autem ín ex- celfum excítata;atcp apertís labris per guttur quíddam uehementer acutum & horrendum emítrit, ut aét fupra caput obducatur,& ínfícíatur:animalía autem appropínquantía;qua hoc coelum hau ríant,grauíter afflígantur,& uocis ufum amíttant,ín letales&j conuulfiones íncídant,Hec Aelianus ab ínítío libri 7. Caterum Plíníus lib.8.cap. 7, Apud Hefperíos (ínquít) Aethiopes fonseft, INígrís, ut plztíg; exiftímauere INílí caput,ut argumenta qua díxímus perfuadent, luxta huncfera appele latur Catoblepas,modíca alíoquín, catterís&; membris iners, caput tantum pregraue zgreferens, íd deiectum femper ín terram;aliás ínternecío humani generís,omníbus quí oculos efus uídere confe fiím expírantibus, Hac Plíníus: ex quo etíam Solínus tranfcripfit ín fuum Polyíftorem cap. 55. ubí aliqui Tígrín pro Nígrí fonte perperamlegunt,ut Hermolaus annotauí, — €«JIn Libya Gorgones funtanímalía «vo CAtrove, id efüfemper defpectantiaouibus creduntur agreftíbus (ímilía,aut uítu lis, ficuti quídam uoluere;Peftilens íjs eft orís halíitus,quíppe íntereunt mox afflata omnía, Sed nec ínnocentíor ab oculís radíus manans;ubí concuffa,qux a fronte ín oculos propendet,coma, fpectas tínt aliquíd, Cognítü & a Maríj militibus aduerfus Iugurthá bellantibus,Czl. Rhod,ex Atheneili,, círca fíné, Vbí Cal Rhod.uertít, Gorgones, funt animalía «ze Baszovra, íd eft femper defpectátía, Girace legit, Tap sogyóvas 7o (doy utASew 6t v tu Bua Noyad ec, 6zr2 V) yiveroa iro BAezroy.Flic poft yiveroa di ftinguend& eft; utrectíus uertat:Giorgone anímal ín Libya Nomades, apud quos etia nafcit;catoblez pon uocát. Mirti eft atit neg; Plinii neg? Aelíanü ín huíus anímatís deícríptione,eande effe gorgone prodere:quod ne aliorum quídem fcríptorum, quod fcíam, ullus docuit, 4JCaterum quod halitu eam occídere uertit, afflata omnía mox ínteríre:xquanquam ea Aelíani quog; fententía fuiffe uide tur,ex Athengo tamen non rect conuerfum eft; Cuíus uerba adnumerabo;ut eruditi iudicent: Eyeui x 6 | je jv multiplices GC uarías Afríca procreat beflías , tum Catoblepontem fic nuncupatum - *| parere exiftímatur , Tauto fímílis ípectatur, trucilentus;terribilisqp afpecturalta eí &€ den: y» De Catoblepa. Lib. L i4 | 3st clie vtisiruy ear von ass zr Tr qurvyóvrae [n (um d]adleiody.Qtody d Xr & nf uerozrs naso uin dego ugs up per e 5 qs ds ínantepen.)ào css üplarAuse, sip ozrorup toy d]ac ema ieln, d]: *j T di Ls BA ;fereivd "rSv carre etoon erm, Go zrvdVpeert Na 7 yovaufn t 7 iuudray quétais qoc "mpi vesqop atis. Haec ego fíc tranftalerím, Aiunt autem uím quandam adeó uenenofam ab hac fera ea "míttí;ut omnes quí ín eam íncíderínt,enecetziubam ením geflare à frGte demifTam qua culí obtima brentur:qua dífcuffa,quod quídem zgre facít propter grauítatem, quemcung íntuetur ínterímít; nen fpírítu aut halítu(orís)fed nefcío qua uí ab oculís eius emífla.Obijciet aliquis evezrvosy orís halá tum & fpiratíonem fígnifícare:quod ut concedam,latíus tamen pater, & ne quís in hoc errare pofz fet, diferte & expofitíonis loco addituv;s Gg zvUuam, &$à, c. Mox addit , Quodautemresíta fe haa go beat;hoe modocognítum eft.Cum milites quidam Maríum contra Iugurtham fecutí , gorgone uíía ouem feram effe putarent,cum & caput ad terram eí ínclínaret, & ip(a motu tardo procederet, ela- «ijs confecturi in eam irruerunt, V nde ílla turbata, tubam oculís íncumbentem dí(cu(Tit , & mílítes érruentes mox necauít,(INulla híc fpirationis aut halitus ullius mentío,) Deinde cum íterum atqj ite tum quícunc; aduerfus feram pergebant,ínterírent omnes: quidam ferz naturam ab incolis dídíce. runt;unde Mar íuflu Nomades quidam equítes emínus per ínfidías eam íaculis confecerunt,& ím peratoríferam attulerurit; Quod autem talís, qualem defcripfimus;ea fuerit, pellis etiam, & Marij ex ercítus, teftimonio funt, Hoc cum VIpíanus apud Athenzum díxiffet, Laurentius Romanus , qui dípnofophiftas excípiebat,affenfit, & Maríum ferarum illarum pelles Romam miífiffe addidit, de - quibus cuíufnam anímantís effent propter forma ínfolentiam coníjcere nemo potuetít: fuf, penfas jo autem cas effe ín templo Herculís, ín quo imperatores triumphantes cíues epulo excipere folíci - duerint,ut multi Latínorum poétz & hiftorícitradiderunt, «| Gorgonísuocabulum apud Graecos pluribus modis ín ufu eft, yopydp iv yopyae d yopórn ones GC A ttíce jyeye,se — «|Gorgones, ut poece fineunt, dicta funt Phorcynis filix (non Phorcí;ut quídam recentiores fcribunt, Medufam Phorcys nídem Ouiídíus cognominat)& Cettüs, fcilicet Medutà , Sthenio( quam Hefíodus Stheno uocat ) &Z Euryale,Que Dorcades ínfulas ín Oceano Aethiopíco fitas habítafTe díeuntur,contra Hef períidum hortos,Scribit Díodorus libro 4. Biblioth.foemínas fuiffe in Afríca bellicofas,aduerfus ques Perfe- us bellum gefferít,et earum reginam Medufam debellaucrítac ínterfecerít, Nomínátur autem fcemí nz ilz à Diodoro & alijs Amazones, díuet(ze ab Amazonibus Sauromaticis uel Scythícís, Gorgo num & Hefperídum domícilía Strabo lib, z.obíter nomínat. Perfeus laeua fupra auríga tenet Gora jo goneum ad fummum caput, V ítruuíus 9. 6.ubífydeta à zodíaco Septentrionem uerfus defcribit; - Gergonumunam Perfeus interemit lonchodrepano,;d elt hafta falcata,Suidas, Giorgonum capís ta áraconumfíquamís obííta fuifTe dicunturtdentes maxímí, fuum ínftar: ítem marius & alz quibus - per aera ferrí dicebantur: & ín fe intuentes ín faxa uertere , Ex tríbus uero Medufa mortalis fertur fuifle,ídeoG à Períeo decollata:reliquae duz forores immortales Perfeum nequíuere cofequí , quod "Orci galeaobtectus(ut aít Hygínus)non cernebaturthínc ille tandem eum perfequí defiuere,VIy« - «ale urbs Caríz efl,fic dícta quod relique Gergones mycomenze , id eft mugientes , Medufz ca put €oín locoreuocarínt,cum Períeum infeguerentur,Steph.Gorgonas Serufus,ín extrema A fríce cíc . ca Atlantícum montem fuifle fcríbítunumt omnes oculum habuiffe;quo inuícem uterentur.Sere nus tamen aít puellas eas fuifle uníus pulchrítudinisiquas cum uídíffentadolefcentes,ftupore torpe. T bant:unde fíngítur,quod fiquis eas uídiffetuertebatur ín lapidem. Harum allegoríam ín prímo exe plicat Fulgentius, & eo fubtilius lo.Zezes grammatícus ín commentarío ín Heiodum, Gyraldus, Grac quogx(ut ídem Ícribit)Pborci(Phorcyís uel Phorcynís)& Cetüs filiz ín numero nympharumn habitz fuere,tres,Pephredo;Enyo,& Dínon:(Hefiodus Dínonnon habepfic nuncu pate, quod fta tím ut natae funt,anus fuiffe ferunt, & unícum tribus oculum, unícumdi dentem , quibus uíciffim - nter fe uterentur, Gyraldus.Has alíqui cum Gorgontibus ioatüiuae Dra de Ciorgonibus uide — apud Palephatum cap.5. cuíus füper hís laruís omníaín librum fuum parcemíarum Apoftolíus itranfcrípfitín prouerbio Fég'óva: soasut exeip Geo: item apud. Erafmum ín prouerbío Orcígalea; & - ILucanum libro 3.8& C nomafticon noftrum ín Euryale,Medufa, & Pegafo.Perfei & Meduíz fabu - Jam profequítur Ouidíus Metam,lib, 4.Sane uidetur Gorgonis nomen ad puerilía terrículamenta p confictum,ut etíam Lamíz ex eadem A fríca mulíeríssnam monftrofa pleragy ín Afrícam reijcíeban - tur. Sic noftrí aliquando nocturnas mulieres puerís mínantur,fic ludzí de fua Lilith nugantur , ut ,in Onocentauro díxí, Gorgonem z«ezávl«c (acp íd eft monftrofum anímal Etymologus expenít; €«| Gorgones, pro uoraces,Qo/E«or ec yaspiieoyiay Suidasstales etíam lamiae fíngunturi Horatíus, - Neu praníx lamíz puerum uuum extrahataluo. | Ariftophanes ín Pace, nporáVtousle zpSerop aii (s, Hz tii Gy 5S. Aodse aeAs € ae yoeyovas, Ícholía exponunt z&pexsUg- &puo(ay qv aeAss, — Ka yo? rn epqu exc acids, Ariftophanes :Giorgonem zr Nova dixit pro «Sp luAny & oid npuor iorotuavy xix meas, Suidas,Ego in Acharnenfibus Ariftophanís carmen reperío, Tie yoeyóv' Y ryapp n rb eityuata 76" ,íd eft,Quiís gorgonem excítauit ex theca uel hoplothecac ut (choliaftes exponit; loquítur ením poeta deLamacho,quifcutum gorgone ínfígnitum habuit. Kdzr&cibrass de eizreip yopysvo xersxotya Guy, "AXws(fic lego apud Buidam)zeéAeAcy. vow C iwuoy, A elíanus : uide Suídam ín Gorgonis mentione, -Rogyóe, qofo«gos, Suidas: d'ewót,vwyve , à 7 deysic,Etymologus, Varínus. Videntur & Gorgones díctaé | era 79 yopyep T óqlaMeuy jid cft, à terribili.oculorü intuitu, efe 39 geeyérures à obvawsos édlnAey Gad ne 1 ^ BA Ddibusdckicdibus j (sy ciis ovra, terribili enim acri obtutu fpectantium corpora in lapides uertebant ,Etymologus, At Latínorum quídam, ut Serenus,cuíus opíníonem ex Gyraldo fupra cítauí, & noftro faculo Czdlíus R hod,non horribili fed formofa facíe íntuentes flupore quodam affectos aiunt:Hí fententíam à Gre cís haufiffe uídené,& yeézwze pulchritudinem íntellexiíle,quo fenfu apud authores nó reperítur, INam ütj«gyóp adíectíuum ín communi díalecto horribile fignificat, Attica UEIO "pi ZINSU SX. KCUVfia uóMop, id eft agile uel actuofumi ut íta dícam,& ín actione promptum ac uelox:fic etiam yeyirus fube — | flantíuum utrog fenfu capitur, Hermogenes libro a, de ídeís ab ínítío, vq)rwze uocat illam forma cratíonís, qua utuída & concitatíor eft, & anímos audítorum erigit atcp excitat ,remíffze fupinzGs contraría,d[x vá rui ymouuin vuzs, Cc. A pud Cíceronem tamen ín V errem legítur,Gorgonís os | pulcherrímum cínctum anguibüs:Et Lamíam olím formofam fuiffe mulierem annotatum eft, Gior. tg, gus, paroxytonum uírínomen eft,cuius memínít Suídas,Gorgías rhetorísnomen fuítaquo pia — (dv, declamare, pwrocsUdp. Yogyp quídam íntérpretatur ín Lexíco Gracolatíno fchema rhétóríicum, — quod et parífon & homceocatalecton dicatur:non recte putotlatíus enim patet)oegózwzG-forma, Toge — guy dícéndi genus arduum & lacíníofürn, ut quidam fcribunt,à Gorgía rhetore, Fuít&flatuaría — | us Gorgías apud Plinium, Apelles pinxit Alexandríz Giorgofthenem tragoedum, Plín,Plaftz laua | datíflimí fuere Damophilus & Gorgafus,jdemt& píctores;Plín. Paftíllos R.uffillus olet, Gorgonis us hircum, Horatius, . €| reeyarme, eeyéipleNLQ-:GC yopyomrop sd] o Bsodp vox oy, Suid, ropyd uro augus miele, usnolaQoBos, Flomeros llíad.lí.8.ropyss oue quy, Etymolo.exponit 4egyévos 5 oe yoTi[oe, | Qrroeydp Bokerdy, aliquoties apud Lucíanum proacribus oculís tuerí fumptü efabulaPerfei& Gor — | güs. yy dictum putant 7 dye, quod íratí acríbus oculís obtueantur, Flomerusllíad,&. de Hes 4 cote, Topyse Gpuerr Uy, adt Beorohorys tquG^.. V eterestínquít Caclíus Khod.)pulchrítudinem adeo ad mírati funt,ut Gorgoném propter eximium ttenuftatís decus;ftupídos reddentem fpectatores, ín fa xa eos deformare fabulofo confinxerínrinuolucro, | Q[Foejéra Pega die yeeuow mo, Gorgónem Perfeus adortus eft,ín Gracorum collectaneís tanquam prouerbíum cítatur, ub£quis eeregíum facínus ín» cceptat;Erafmus. A poftolius hanc pareemíam exponit deijs quí rem magnam & infieném ftrenue confecetínt: & yegiv eftuíncere ac fübígere, ut non folum ad eos quí adoríuntur aut íncipiüntalí« quíd pertíneat, ficut Erafmus interpretatur : etíamfi apud íllos quocp díci poffit , hortandí anímána dífpgratía, [rógye, uel ogyeiz potíus & yeyevez, ut Suídas & V arínus babentperfonz funt &ars uze,quales hiftrionum ín tragaedíjs erant. Aríftophanes in V efpís Choro loquente ad Lamachum, Ovdty d'stusi &vÜpuzrs ? ais uoppivG^, Scholía addunt, 7I. "pp opta xot rr ygyeve iu &ysy 0 Ade" ezicuuoy 1 vrac dt SAvyoU qo vé Buzpay uox o arpor ar eiat rot QAoy oq woguoNondo, aq? 8 zpayexa xg xou, Alibi etíam ín Scholis huíus poétze Lamachum infignefcuti gorgonem habuíffelegi: Proinde ín Acharz nenfibus fic loquítur,, dig: d Ugo yog yóruzop &aiclg" «ux, €| Giorgona Míneruam Cyrenenfes; ut Graci grámatici notant: fed € hoc nomíneeam Romani ínuocabant.M. T'ullíus ad Equites; Tet, inquit, Trítonía armípotens Gorgona Pallas Minerua, &c, Gryrald, Gorgonía autem Minerua dida eft, & apud Suídam ropyoMQac (o Miu ae vripueeotas tok 7 &arid(G" ) quod ex amputato Gorgoa nís capíte galeam habeat, Varín.Legendum eft autem Giorgolopha abfq fígma, ut ín Arífiophanis Equítibus habetur;ítem ín Acharnenfibus, €[Gorgonesinfulz obueríz funt promontorío, quod uocamus Hefperíonceras;has íncoluerunt Gorgones monftra, & fané adhuc monílrofagenshabís ' tat:diflant à contínenti bídui nauígatione, Prodídítdeníg; Xenophon Lampfacenus, Hannonem 4e Poenorum regem ín eas permeauifle,repertasiy ibífoemínas alítí pernícítate; atcy ex omníbus quae | apparuerant duas captas,tam hírto atg; afpero corpore,ut ad argumentum fpectandz reí, düarüm cutes míraculi gratia ínter donaría lunonísfufpenderit, qua durauére uftp ín tempora excídij Cara thagínenfis,Solínus cap.ultímo:tranfcrípfit autem ex Plinij lib.6.cap.51. l'íimomacho pictori ars pre cípue fauiffe ín Gorgone uifa eft, Plinius, Gorgones Títhrafix apud Suidam cognomínantur, à Til thrafo fluaío autloco Libyz ubi habítabant, Gorgonía gemma nihil aliud eft quam corallíum, nos | mínís caufa,quod ín durítíam lapidis mutatur, Plíníus; Ouidíus lib. 4.IMeta.coralij uírgas ímpofíto ' | Mledufzcapíte ín líttoreprímum índuruiffe fabulatur.| Afpungitani populíex IVlxotís ínter Phas nagoríam & Gorgopíam habítant, quíngétorum ftadíorurm fpatío,Strabo.Teeyszie Aipvu, id eft Gor cópís lacus,ín Coríntho apud Cratínum, V arínus, Propertíus etíam alícubi Giorgonei lacus memi yg nít, Syndícus,urbs contígua Scythíze cum portu, alíqui Gorgipen uocant, Stephanus, Giorgippia, | utbs Indíze,Ide, Gorgyía,locus ín Samo ubi Díonyfius Gorgyfenfis colitur, Grorgythíon apud Flos merum Ilíad,8.Príarmi filius ex Caftíanira, | DE BOBVS FERIS IND IAE. SpARAMANT Y M bubuscornua interram directa effejideotj obliqua ceruice pafci,ut. jSolínus Ícríbít,&c.fupra dixí ínter diuerfos boues feros, 18 D14A fyluas boue fero refertas habet, Plíníus. «ji Magnus Indorum Iex quotannis díem unum proponíthomínum curs é | : 4 (ibus & pueillatíonibus,tum luctationibus beftíarum, quse fane ínter fe cornibus appeten. tesmírabili natura quadam eatenus firenue decertát; quoad aduerfaríum funditus uícerínt: Sicág omní N DebobusIndicis. Lib. I. 155 / emnineruorum contentíone, quemadmodum athletze,ut aut maxímo afficíantur praemio , aut clos - zíam capiant certamínís,nítuntur. Ratíonís quidem expertes funt feri taurí, aríetes manfueti, aíiní . unoarmati cornu, hyenz,poftremí in certamen ueníunt elephantí:fj inter fe uulnerant,& alter fzepe alterum uíncit,atcy adeo interímít ; fepe etíam uterque uulneribus confectus; (imul decumbit, Hzc -Aclíanus.Cuíus fupra etíam alíum locum recítauí ín Boue cap.s.de Indís quí bubus iunctis uelocíf fimo curfu ín certamínibus ferantur;quoníam llíc ferí ne an manfuetí effenthí boues non díflínxe- rati Hoc autem ín loco omníno feros effe apparet: & res ípfa oflendít boues domeftícos tanta ueloz citateminíme pollere. «[Indía generat boues folídís ungulís , unícornes,Plínius:Et proxime ante; Acthíopía Indicos boues(íd eft Indícís Welles ene unicornes ) unícornes,trícornesqs eíenát, Soli pp nus utrungplocum coníunxít,nefcío quàm recte ; Boues( inquit ) unícornes & trícornes folidís um gulís,nec bifidis, ín Indía reperiuntur.Bubus Indicís camelorum altítudo tradítur; corniia ín latítu dínem quaternorum pedum, Ptolemaeo fecundo ex Indía cornu allatum ferunt quod tres am pheras caperet, Aelíanus,Suntítem apud] ndos alij boues quí maxímos hírcos magnítudíne non fuperare uidentur ; I uel coníugati ueloci(Iíme currunt,nec minus firenue quàm Getící equí curfum confí ciuntdem.Hos etíam fylueftres exíftímauerím, RKangiferum certe noflrum , & boue fylueftrem ceffe, € omníü ín hec genere ueloci(Timum,& ad certamína curfusáp aptiffímum,& partím unícors nem partím trícornem dící poffe;nec ín Scandínauía folum;fed alijs etiam Afie regionibus inueniri, alíás docebo:ut Indícos boues efufdem generís credamus,Solínus no recte Indícos boues nomínat, quos Aclíanus Aethíopícos,& Plíníus etíam lib.8,cap.21.ut fupra ín Aethiopícís díxi, quibus cora io nt mobilía,&c, Decepit eum fortaffís quod paulo poft fequítur apud Plínium,In Indía et boues fo lids ungulis, Xc.quafí & aliud antea quod ín Indía nafceretur commemoraffet, quod fecít quídem - fed uox eft corrupta:non ením eofdem legendum, fed Indos;in hís uerbís, A pud eofdem nafcí Cte fias fcribít,quam mantíchora appellat:quod conftat ex Aríflotele de híft, aním,3,1, Errorem hune - Hermolaus & alij no anímaduerterunt. (| Apud Arachotas(lego Arachotos)boues fylueftres funt; quidifferuntab urbanís,quantum ínter fies urbanes & fylueftres intereft.Sunt colore atro,corpos te robufto,ríctuleuíter adunco(ezevzw)cornua gerunt refupínatiora, Arífloteles. Arachotí,Aecyo "i Indíz cíuítas eft,ab Arachoto fluuio fic dícta,quí ex Caucafo profluít, Sunt & alij prope Maffas getas, Stephanus. Sed Arachofia potius uocatur cíuitas ílla Maffagetís uicina , à Semíramidé condis ta,qu« etíam Cophen appellabatur;Steph.Cornua refupinata,Z?vzfis(ovzw; qualía fínt,in bífonte ex: ? plicauí, 4[ Anímalía qua Ariftoteles sioe uocat,íd efl manfueta , Théodorus urbana uertere fos letquod mihí parum arridet. [Nam ut de plantís urbanum fylueflrí contraríum dicatur (ficut Plínt^ usarbores urbanas dícere folet)janímal tamen urbanum ad &yeís,,íd eft fylueftrís difcrímen,an apud ídoneum authorem ullum reperíatur,nefcío:manfüetum uero hac fignificatione poni fcío : Pliníus lib. u.Practerea cum apes fínt neg; manfueti generís,negy ferí,&c. Cícero Philipp.s.lllad quarocur tam fubito manfuetus ín fenatu tuerít, quum ín edictis tam fuiffet ferus.Plín.lib, 9. Lepores manfue — fcuntraró,cum ferí dicí fure non poffint, Complura nang funt nec placída,nec fera,fed medíe ín ter utrung naturzsut in uolucribus hírundínes,apes,ín marí delphini, Cícur uero anímal non tam " mahbfuetum eft; quàm manfuefacium, quod príus fcilicet ferum fucrit unde cícurare,manfuefacerce uidetur tamen pro natura manfueto ínterdum abüfiue accípí.Cíceto 4, de Nat.deorum , Quae uero |? & quàm uaría genera beftíarum,uel cícurum uelferarum:? Hoc obiter addam, cícur à Girxcís mihi deríuatü uideri, 7 yecy, (oy 7» yepotty, unde etia yeiop B vyeleip pro cicure manfuetoq:fed hec - latíus patent: zilzesoy uero ad anímalía propríe,cuí oppofitum azilzosoey. Legimus etiá domeftícum anímal apud Plíníum, uamobrem míror ctim uocabula propría Theodorum non deficerent, quía bus redderet spseoy, urbanum dícere uoluíffe e:quedcerte etíamfi de anímalibus fímplicíter manfuea tís dici conceflerím, poterít tamen tam de illis quz ín urbe nutríuntur , qudm de manfüetís,qua né - turi quidem defunt,íntellíoi In plantís ením(ne quis illas míhi obijcíatalía ratío eft. | -^ q[Cynamolgí quíab índígenís Agrij appellantur,comati & barbatí funt. Hi canes maximos alüt; quibus Indícos boues uenantur e uícína regione uenientes , fiue à ferís pulíos;(iue pafcuorum íno4 —pía,Strabolibro:6. Ctefías Cnídiusinlíbro de rebusIndícís,apud Cynamolgos populos, ínnume- I? ros boues feros degere fcríbít, quí quídem ab zflíuo folftitío ad hyemem ufq medíam, eregatím ho^ mines ínuadere foleat, Cynamolgí canes eís opponunt,cuos ea gratía plurímos alunt , Hyrcanís ma -gnítudíne pares, Hi bubus ferís immiífli;facile eos debellant & ínterernunt, Aelianus, DE LIBYCIS BVBVS. IBY COR VM boum tanta eft ínnumerabilitas,tanta ítem celerítas, ut utum infequentes uenatores interdum fallantur, quod nímítum ín alios feros íncídant,& ílle ínterím fub dur meta,faltus ue fübíens fe (übducat,alij autem fimiles exoríantur, & uenatorum oculos fala 1 lanttquorum quempíam fi quis íngrediatur infequi,ne equo quídem, fed feffum longína )» quítate temporis comprehendet. Quód fi quis uítulum adhuc tenerum coeperít,& non ftatim occía derít;ex eo duplící commodo afficietur : Nam preterquám quod & ipfe commoditatem affert;ma; | &temfuam ín captiuitatem inducit, Poftea enim quàm venator uítulum fune allígauit, ab ee fecedísi ' AE dít, &€ pellem exemít,carnes relínquítauíbus & ferís,Hzc Aclíanus, De Líbycís bubus, quibus tera ram uerfus díríguntur cornua, & eam ob caufam retrocedendo pafcentibus, ex Herodoto & A elíaz no díxi fuperíus,ín capíte de díuerfis bobus fylueftríbus.Philes fcribit eos ídeo retrogrados effe,quo níam cornua lata oculos eís obumbrent , ut ad progrediendum uius eis inutílís fit , retro non ítem, DE TARANDO . Li " Hi Li L n ; I c5» ARANDO magnítudo quz boui,caput maíus ceruíno,necabfímile:cornua ramofa;unz j cula biífida,uillus magnitudine urforum(urfíno colore, & paríter uíllo profundo , Solín.) Sed cumlíbuit fuí coloris effe,afíni fimilis eft. Tergori tanta durítía,ut thoraces ex eofacía 25:3 ant, Colorem omníum arborum, frutícum, florum, locorum reddít metuens, ín quíbus latet:ídeodpraro capitur, Mírum effet habitum corpore(íd eft cute)tam multiplicem darí,mirabilíus & uillo,Plíníus, Etpaulo ante, Mutat colores(ínquít)Scytharum tarandus,nec alíud ex ijs quz pilo ueftiuntur,nifí ín Indíslycaon,cui íubatatradítur ceruíx, Iuborem,pallorem,líuorem, homíní et befiijs cutem mollem habentibus, & minime uillofis,accídere,nihil mirum: ''arando uero anímali, cui efi tergus ímpenetrabile,& ullus uríorum magnitudine, admirabile uiderí debet: feípfum ením Ld cum uillís fuis híc uertítmille& colorum fpecies cum fummo uídentíum flupore reddítScythícum 44 anímaleft,dorfo & magnitudine tauro fímile,eíus corium ne fpículo quídem penetrarí poteft, A elía nus, CaterumSolínus cap.33.cumlycaonem díxífTet Aethiopíam mittere,fubdit, Míttít & tarandii: cuius errorís occafíonem prater ofcítantiam & negligentiam ípfius,nullam uídeo:cum Plíníus dilur cíde Scytharum,íd eft Scythícum tarandum appellet:lycaonem uero non ín. Aethíopía , utSolínus, fed in Indís nafcí ibidem fcribit. Hunc tarandum,addít Solínus,affirmanthabítum metu uertere; cum delítefcat,fierí affímilem cuícuncp reí proximauerit, fiue illa (axo alba fit,feu fruteto uirens, fía ue quam alíam praferat qualítatem, Faciunt hoc ídem ín marí polypi,in terra chamzleontes,Sed & polypus € chamzleon glabra funt, & proníus eft cutís leuítate fpeculi modo proxímantia zmularíz in hoc nouum eft ac fingulare,hír(utíam pilí colorum uíces facere,Solin, T'arandus , zweawzlG- , anis tnal eft ceruo fimile,cuíus pellibus ad thoraces (yyzóvas)Scythz utuntur, Hefychíus & V arínus.Bu- diníSarmatie populi funtzapud hos tarandus nafcítur,anímal admirabílemagnítudine bouis,facíe (oy mh neouza svo )ceruum reprefentans:difficile captu,propter mutatíonem pilorum,quos pro locí colore ímmutat, utchamzleon etíam & polypus,Stephanus ín rsauvop, Euftathíus in Díony(ia um, (Barbariquidam autbores pro tarando corrupte parandrum & pyradum (cribunt : alíquá etíam tanquam dímínutíua uoce tarandulum;quod rídículum efl cum anímal bouí fimile fateana tur:quídam adhuc abfurdius facíunt cum tarandumátarandulo díftinguunt.loannesAgrícola Am moníus tarandulum interpretatur eleno,quam nos fupra alcen effe docuimus, Creorgíus Agrícola cvangiferum,ein reen.Et quanquam plerag; tarando & rangifero noftro eadem fínt, libet tamen ab co diíffentize,nó certe doctíffímum uirum reprehendendi anímo,fed ut bomínibus fludíofís diligens tius ínquírendioccafionem prabeam, Tarandum igitur effe exíftimo feram íllam , quam Poloni tur uci thuronem appellant,Inuenítur ín unafolum parte regní Polonicí,in ducatu Mazouíe ínter OC zezke & Garuolijn:maíor boue manfueto,mínor uro, ore difTimilis uttíc , przzacutís ín fine cornís bus,perníciffímo curfu, & ualderobufta, Defcríptíonem banc nobís communícauit , nobilitate dos &Grína & omni uirtutum genere uír ornatíffimus Floríanus Suflíga Rolitzà Varshauía Polonus, Hxc fera ft íubata effet,quod nondum certo fcio,bífontí adícriberem; Nam recentíores quídam thu ronem Polonorum,zubronis,íd eft urífpecíem faciunt.Caterum uttarandum credam , plura cone currunt,prímum magnítudo & fpecíes bouís, fed caput uel os abfimile,deínde quód boum fylueftrá um rarí(fima eft, & ín Sarmatía capitur uícína Gielonís,apud quos tarandum reperírílegímuszacce - üit etíam nomínís affínítas,nam ín barbarorum quorundam recentíorum líbrís, daran huíus bouís nomen legítur:quamuiís alíj duran uel durau fcribant,& bonaífum ínterpretentur, V num eff quod 5*2 obüci poteft,cornua thuroní non effe ramofa,qualía Pliníus fuo tribuit iarando, R efpondeo,uíderi míhíueterestarandum uel cum alce,uel cum rangifero forte confudiffeznam & alce & rangifer ra^ mofa praetenduntcornua, Deícríbunt autem alcen quocp ueterum alij alitersquod ín adeo peregría nís anímalíbus mírum non eft: cum ea fere foleamusut ex díuerfís audítu accepimus defcríbere, Hzc ficuí non fatísfacíunt;uel tarandü pro rangifero accípíat, ut Gie. Agrícola & ante ípfum Elíos ta Anglus,quíbus cum ego fuper hacre non contenderím:aut fí quíd melius ínuenerít, ín commus neproferat, Hoc addam pro corollarío, ex Plinij defcríptíone tarandum anímal ínter ceruum boe uem medíum uideri poffe:ceruí entm caput,cornua, & metum habet , catera fere bouis. Thuro nem fanetaurumnon metículofum, fed taurorum omníum prafertím fylueftríum inflar, animos fum effe credíderím,Iam quod Plíníus fcribít caput eí maíus ceruíno effe , & magnítudínem bouis, & tangífero fatís conuenít,quoníamín uníuerfüm multo maíor ceruo effe fertur . Capiuntur etíatm a- pud Gelonos autuícínos populos: quídam etíam colorem afinínum eí tribuunt: praterea bífuleos | | eíle Mec --Ót die E. : / A - aar : " — "De Vro. . Lib. I. 157 effe conflat, Hac tam multa cum conueníant,fi de colorís etíam mutatione cértior fíam,fine cunda. -Xíonerangiferum pro tarando accípíamt& Polonícum thuroném bifontibus adíungam,INam quod de coríofertur, ufum eíus effe ad thoraces,ut quod ferrum non facile tranfmíttat;níhil ímpediíet;ple raf; ením magnas feras ín régíonibus frígídis huiufmodí pelles babere credíderím, quales etiam als xes habent,quz ad hunc ufum ín Giermanía communíores funt , Omníno quiídém maiora mínóría bus,fera domeftícís,& ín frígidis regionum quám calídis, anímalía pelles craffiores (olídíorés& ge« runt, Sed rangiferi hiftoríam integram ín R.litera dabímus:ín praefentía fatís fuerít mihí nori tam dif fentíendo quam dubítando de eruditórum quorundam ínterpretatíone,uel ípfos, ael alios ad thuro nísfimul & rangiferí hiftorías maioreftudío ínuefligandas excítaffe, & Íceptiícorum ínftar in utrácg Aepartemrationesattulíffe, — | | ie, pa»: . «DeTR oglodytarum bubus;qui cornta terram uerfus habent dírecta, eam& ob caufam ob. - liqua ceruice pafcuntur,fupra díxíin capite de diuerfis bubus fylueftribus, | €[ x: A N darus, «vole £G^,anímal fimile bouí,iuxta Atlantícum mare,Hefychíus & V'arínus, Omníno üox cortupta eft à tarando;nec obftat quod tarandi nomen apud eofdem fio loco legatur: nà & alía huíufiodi errata ánnumeraín ipfor& Lexiícís Ppreheadie ibHelt alíquís xandarumà tarando díuerfum effe, quos níamad Atlantícum marenafcatur,quod de tarandoà nemínememoríe prodítum fít. Iefpondeo tarandít ín Scythía nafci,qua Afíze, & Buropz partím,marítímas ad Oceanum regíones complecta gur: Atlanticum mare autem díci;non fclum occíduum íllud & Aphrícani partem Oceaní:fed uni uerfum etíam Oceanum apud ueteres, ut apparet ex hís uerbís Aríftotelís ín philofophíae Compen« 20 dío ad Alezandrum;r&y6- dE do uy Eo " dux pug Ar Acurzinop «OLI T9U, wo 6 Coxeowóc zrseldjeany "uas hoc - eft,ut Guilielmus Budzus tranftulít, Porró autem pelagus quod extra orbem nobis habítatum fie fümeít,& Adantícum dicitur, & Oceanus, quo ipfi círcumluímur. Ee ||». DE VRO. : NA S — qu : T B EZ « Qm n ) NN SS SNNSN ESSS RS fe SS S Tf S u RS E e SS B NL 7^ e. SAI "u / Bs. z "A vs : uy. E : $7 7/7 PRN ET I [LE . | py f! e : P9 / j T. "7 Í /, : SEN M NAT 1, g f/f Y T 1 ET E: (ü b | ua AD N fylua Hercynía nafcuntur,quí appellatur uri.Ii funtimagnitüdine paulo ínfra elephan. tos, fpecie & colore & figura taurí;magna uis eft eorum, & magna uelocítasinegi hoimini; nec; ferz,quam confpexerunt,parcunt, Hos ftudiofe foueis captos ínterfícíunt, Hoc fe la bore durant adolefcentes,atq; hoc genére uenaiíonís exercent: & qui plurimos ex hís ífia. rfeceruntrelatis ín publícum corníbus,que fíntteftímonio;imagnam ferunt laude, Sed affüefcere ad homines, & imanfuetieri, ne paruulí quidem excepti poffunt, Amplítudo cornuüm,& figura, & fpecies multum à noftrorum boum cornibus differt, Hac ftadiofe conquifíta ab labrís argento cíta. ES. 1 o 198 uadrupedibus | cuncludunt,atepín ampliffimis epulis pro poculísutuntur;Cafar libro 6;belli Gall. Patreiffima Scy | thía gígnít ínopíafruticum:pauca contermina illi Germanía;infígnia tamen boum ferorum genera; | íubatos bífontes,excellentitg & uí & uelocítate uros,quibus imperitum uulgus bubalorum nomen | imponít,cum íd gígnat África uítulí potius ceruí'üe quadam fimilítudíne, Plíníus, Vrorumcornís || bus barbariSeptentríonales potant; urnastp bínas capitís uníus cornua ímplent, Als prafíxa hís | píla cufpídant, Apud nos ín latinas fecta translucent;atqp etíam lumen ínciufum latíus fundunt, |. multastg alías ad delícías conferuntur, iriunc tíncta,nunc füblíta, nunc qua ceroflrota píCture ges. nere dícuntur;Plíníus. (Ego cochlearía tum nígra,tum rübra,& alía quadam uídí,quaex bubalos |- rum cornibus facta aiebant) Iflís quosutos dicímus , taurína cornua ín tantum modum protenz : duntur,ut dempta ob ínfígnem capacítatem ínter regías menfas potuum gerula fíant,Solinus.. V^ i. ros & bifontes Girecí ín experímentís non habuerint; quanquam boue fero refertis Indíz fy]uíst | portione tamen eadem omnía ex hís efficaciora(quàm ex bubus domeftícís)credí pax eft,Plin, "Tí^ |. bidantuaríepéctoratígres, Tibiuillofi terga bífontes, Latístsferi cornibus uri, Seneca in Hips polyto. Btalibí ín eadem trageedía, Amatínfaní - Bellua ponti, lucidj boues:Hic quídamlucosbo | ues,fylueftres exponit,ut func ürí aut bífontes:ego pro elephantís potíus acceperím, In carmíneil^ |. loapud Martíalem, Illíceffitatrox btibalus,atcp bifon, bubalum pro uroexponuntexPliníj uerbís proxíme recítatís, V ergilíus libro .Gieorgícorum,de uítíum cultura; - Texendz fzpes etiam, pe. cusomnetenendum: Pracípuecum frons ténera,ímprudenstplaborum, Cui fuper índignáshye mes;Solemá& potentem, Sylueftres urí affídue, caprezüpfequaces Illudunt,&c.Sylueftres uri (in quítSeruíus)boues agreftes funt,quí ín Pyrenzo nafcuntur monte , pofíto ínter Gallías & Hifpa. : níasiSunt autem exceptís elephantis,maíores czterís animalibus , díct( uri 7 eed; id efta montis 7 bus,quodlIfídorus etíam fcribít, Idem libro 5.Georg.de peflilentía boum, Tempore nonalío,dicür, ? regionibus íllis Quafítas ad facraboues Iunonís:& urís Imparibus ductos alta ad donaría currus. | Hac poétz uerba ínterpretes referunt ad Biftoríam Cleobís & Bítonís, quz ab Herodoto narratur lib.i, & àCiceronelibro i, Tufculanarum: V íde fupra ín Boue H , h. Exponunt autem hic quog; us ros,boues fylueflres:ego petíus pro quíbufuíis magnís & egregrjs bobus acceperím hoc.ín loco, u& taurí nomen etíam ufurpatur:& Acheloi pro qualibet aqua,In Graccorum ením fcríptís Argísalus | noní,de qua bic mentío,fimplícíter boues albos,facros fuííTelegímus;uíde Palephatum cap. ültímo - v delunone, -Vergilíus peregrina uerba non vefpuít,ut ín illo,Sylueftres uri affidue. Vrí ením Galliz. | ca uox eft,qua ferí boues fignifícantur, Czcínna Saturnal.Macrobij libro 6, Caeterum urí uocabure 2 lum ín Gallícalíngua,quz hodie (ic uocatur,nufquam ínuenío; in noftra ueró retínetür , nufquam tamen fimplex , fed in compofitíone femper , pro fylueftri autueterí aut principali idícíimus ením. v:edb f urum bouem,quem Sueui & Bauari & alij quídam Giermaní u nofirum ín au mutare folís ti,aierodf appellant; & propter fimilem uocís mugítum auem quandam ardearum generís alía quí virino,alij mof Ei nuncupant,.Síc osban quafi gallum urum,id eft fylüeftrem dícímus: proue terí autem uel príncípaliutín nomínibus vsalt/ 9záne/ v:fpsumd/ es[acb/ vsbab : & uideri poteft v: ín hoc fenfu factum per fyncopem à prepofitíonevoz, Apud Mofchouítasfrequentes funt qtja werodp[enid eft bouesfylueftres, quos alíquí uros;alfj bifontes ínterpretantur:fed fupra docuí uros Germanice dící dtofJe vi[ent,id eft bífontes ; uel groffe wiloe büffel ; ideft bubalos fylueflres mas? gnos:ubí etíam Albertí Magni uerbis oftendí,in illorti pracípue cornibus(qua maxíma altifsimaás AJ fin)fíngulas quotannísrugasadnafci, ErafmusStella inlibro deorígíne Brufforum;Buffelus(íns — | quít)quadrupes,habet barbam uelutí capra,fimilis alíoquí boui per omnía,& eft ín Bruffia quidem ^ ferociffimus.Caligula Czfar hos prímus Romz exhibuit ín theatro,quos populus putauit effe tau — | ros fyluefires, Suntquifcribant boues fylueftres Germanícedictos auwerocbfen in Pruffia naící,fi sníles fere manfuetís,nífí quod breuíora eís cornua fint,& barba fub ore prolixze: Hos perquamaa troces efTe,non homíní no ferís parcere; & fià uenatoríbus , quí ínter arbores fe contínent, relís G£ íaculís petátur,adeo exatdefcere & efferarí ubi fe cruentos uident,nec ulcífci fe poffe hoftem, ut cre bro ín ipfas arbores impetu fe ípfi conficíant. Addunt,ea magnitudine effe, ut cornuum ínteruall& duos fedentes recipíat, Munfterus libro s. Gieographíze fuz in defcríptione Pruffizz, Dubitet autem. 7 aliquís ad uru:« ne an bífontem defcríptü hís uerbís bouem potíus referat, Vriením magnitudo uí; «d» detur, & nomen Germanícum;cornuum uero breuítas,& barba,bífontís.' Nam hominem & anima liaomnia ínuadere,plerífq; omnibus fyluefiríbus bubus commune eft,Barbatum uero effe bífonte — . contjcíoex Oppíano,quí xeeruv cíattribuít,non folum círca ceruícem,fed etíam cud &vwlNsioi y yretoies Et Paufanías boues Pzonícos círca pectus & yyvy maxime pílofos facit: bílontes autem ex Paoní« corum boumgenere efle alíbi dixerat.Ego certe (ufpícor,quoníam ex díuerfis aduenís percundtarí | folemus,alium de alío,quem ipfe uíderít uel audíuerit,fylueflr bouerefpondere,& íta ín anum an£^ mal congerí quod diuerforum eft, | » | . — «| Vrumlllyrícalingua audio uocarí zubr uel zubronem:Elíota Anglus uros fua lingua expos | nit bugles uel buffes,tanquam hoc nomen à bubalo díuerfum fit,quem alibía bugill interpretatur, | In Angermannía ducatu Europz maxíme Septentríonali & cófíní Laponize ín pracípuis ferís per &9l fyluas uros & bífontes uenantur,quos patría língua dícunt ele,íd eft afínos fyluefires,tantz proce titatís utíummoe dorfo &quent menfurá homínis porrecti ín brachia elata,lae, Ziegler, in Schondía-: — zu à Íua, I -—-* fua. Tut uelthuronem Polonís noómínaríbouem fylueftrem domeftíco maíorem,mínorem uro,etí amfupramonuí €[ Zubrones,ut fertur , boum funt generís, longítudine alíquando quíndecím cubítorum;Corníbus maxímís,tríum cubitorum longítudine, colore fubnigrís:tanta uelocítate ,ut «cum ímpetu) reiectam aluí proluuíem conuerfum ( retroactum ) anímal corníbus quandog excípi at,antequam ín terram cadat:(addunt quídam, & corníbus éxceptam longíus proijcíat ín canes, Jin fyluís maxime feptentríonalíbus degít,tanto robore ut equum cum equíte(homínem & equum)cor míbus ínaltum profjcíat;iterumt&p excipiat donec enecauerít, Capí alíternon poteft quám foueís, aut uenatore círca crafliffimi trunci arborem circumeunte , & ferae ínfeftantís latera ínterím uenabulo - perforantis, Aluí excrementum tanto cum flatu eíaculatur, ut infequentem canem aut uenatorem jo. inquinatum ínutile reddat, uel ut alj;excacet ; (quod ítem de bonafo Ariftoteles Ícribít,fed adurere - addít,& cornua eíus pugna ínepta facit;)Hec Albertus círca finem librí 23.parenthefin meís uerbis - énferuí.Ibídem paulo fuperíus rni (ínquít:fic fcribitur pro uri) funt boues quos Gérmanice vi. fentialiàs wifent)yuocamus:cornüua ingentía duo geftant copíofí líquorís capacía: proinde nonnulli pro poculis utuntur:Hís fracundíhominem cum equo uentilant, V íde plura ín Bífonte fupra, € Alba Ruffia (iue Mofcouía,quaíungitur Líthuaniz,uros in Hercynía fylua próducit , Antonius -. Vufed íntabula Moofcouíz. Alibi étíam legímus in Líthuanía multos effe uros, quí homínem cata- phractum etíam facile cornibus fublimem rapíant.Iidorus arbores & armatos milites cornibus eos €leuare fcríbít.Ioannes Boémus urum ín Poloníareperírí,author quídam obfcurüs ín Bocmiía, Ego Moguntíz & V üormacíz, Grermaníz ad Rhenum cíuitatibus, íngentía boum fylueftríim capíta, jo duple(ut mihi üídebantur)dorneftícís maiora;cum relíquijs quibufdam cornuum,zdificijs publicís affixa(ante fzcula alíquot;ut fertur)olím cum admíratíotie infpexi, Vrim aiunt quídam íuxta ata . mos altiorem efle; parte pofteríore magís depreffuim;pilís fübnigris, Ex coríjs urorum apud Polos nos fiunt cíngula cum ípfo pílo,quí nígerrímus eft (ut ex nobili Polono audíui:)& commendantur - tanquam morborum quorundam amuleta;ornant ea nobiles auro & argento, 4| R HL Z esuocantur,ut author eft Iphícrates;belluz forma taurís perfimiles, uíta uero & maenís -tudíne,pugnandíuíribus,elephantes referunt, Nafcuntur apud Hefperíos Aethiopes, Strabo libro 17 . Hifortaflis rhínocerotes funt, quí & taurí Aethíopící appellantur , magnitudine etíam & uttís buselephantís fimíles:fed przeflat díuerfos credere, quoniam rhínocerotum líbro 16, feor(im memís -nít Strabo,uifum à fe defcríbens, 7| A Cv M recentiores quídam ínepte anímalibus adnumerauerunt , occafione fumpta ex | Aeneídos Vergílíanzlibro 8.ubi poeta fic canítz | | j Hic fpeluncafuítuafto fübmota receffu! ^ Semihomínis Cací:facies quam dira tegebat &J Solís inaccenfam radijs, empertp recentí. |. Cede tepebathumus: foríbusip affixa fuperbis Orauírümtrifti pendebant pallidatabo. . Huic monftro Vulcanus erat pater,iíllius atros | .,, Oreuotens ígnes,magnale moleferebat,&c. — Etpaulo poft de cadauere efpelunca ex — tract(Caci, INequeunt explerí corda tuendo; Terríbiles oculos,uultum;uillofaG fetis . Pectota femiferí,atqp extínctos faucíbusignes, | Grammatici aiunthunc Cacum Latium undicylatrocínfjs & incendiis ínfefaffé; demum Herculis quoq; ex Hifpania ; occífó Geryone rede untís& apud Euandrum hofpítantís;boues noctu cauda traxiffe ín antrum fuum ; Has cummane dímínutas cerneret Hercules,nec quorfut erraflent fcire poflet, forte fortuna ad hoc antrum perue -mitfed cum ueftígía omnía foras uerfa uíderet,cum relíquis abijt, Abeuntibus autem caeterís, occlui | fz boues alíarum defíderío mugierunt, Hercules ígitur audito mugítu, Caci fraudem cognouit,tas prat claua íratus recurrítfed Cacus fpelunca fretus ín eadem fe abícondit,claufis foribus íngéti fa .xo.Quod Hercules uídens,ad montís cacumen tendit, &ad extremü deíecta maxíma montis parie, Ain antrá defilienis, Cacü firangulauít;bouest fuas recepit, Sunt quí affirmet hunc Caci Euadri fuífz fe feruti,quíín eoloco Italízé omnía latrocínio &íricedio uaftauerít,&C ob id Vulcani fili appellatit, » Ouid. fabulatur íll& trícipite fuiffe ci ínquít,Menalío íacuitfufus tría tempora ramo Cacus, Xc, Ve "xítas tame fecundü philologos & híftorícos hoc habet, Hic fuiffe Euá&drí nequíffímü feruü ac fure, INouíimus aüt mali à Giraecís suy dici; quem ita illo tempore Arcades appellabant:pofteà translato accentu Cacus díctus efl;utÉAt» Helena, lenem autem díctus eft uomere, quod agros fgne populas batut , Hunc foror fua eiufdem nominis prodídít ; unde etíam facrum meruit , ín quo eí pet uita gínes Vefiz facríficabatur,Hac Seruius enarrans íam cítatum V ergílij locum, In hüíusrei inemo 'tíam Petítij & Pínarij Herculís facrifículi R omae conftítutí funtuide Macrobium Saturn, s. cap. 6, »Albertí Magní& ímitatorum eíus nugas de Caco,tanquam fera naturali, ualde ridículas pratereo, "Similís fere huíceft alcída fera fabulofa,quam ex terra natam,;ínfuperabilem pugna ; plürímit ignis ! ere uomuíffe, & Pbryeia(que inde nomen exufle retínui) combufliffe ferunt;demüm à Mínerua o& €ifam eíle,ut fupta ex Díodoro Siculo recítauí. dnd & uadrupedibus — | DE CALOPODE. SI QVAE EST, A RÉCENTIO: RIBVS BARBARIS MEMORÁTA FERA, $3 ALoPvs apud Albertum Magnum,& eíus ímítatores,uel analepos,uélantaplon, ued. | j5 aptalos(ut nomínum corruptorum nullus eft modus)anímal eft acutis , longís & ferra» - kA tís cornibus, quibus etíam arbores,lícet magnas & altas,fecare fertur;fepius autem dum Msz rami & uírgulta cornibus adactís cedunt,eís ínuoluitur,retineturG:unde fít ut uoce € clamore fe prodatuenatoríbus.In Syría iuxta Euphratem ínuenítur,cuíus aqua potu propter frígd. dítatem gaudet,aflutum & mira uelocítate,ut uenatores facile effugiat; Haec fere Albertusauthore — — cítans neícío quem Iorach,à quo tamen fzepíus tanquam parum probatz fidei diffentit, Alij antapló | fuum capreolo fímílem facíüt,corpore foetído,cuíbína peracuta & falcata cornua fint; quíbus poft. « potum ex Euphrate alacríor tanquam ludendo, arbores(uel,ut alíj, frutices & dumeta)fecarefoleatz effe autem genus quoddam frutícís,longís, tenuibus, lentistp uírgís feu uimínibus,quae cum refeca.— .- re conatur, implícati ínuoluip eíus cornua; íta ex uoce,quam índígnabundus emittít,à uenatoríe bus deprehenfumoccidi, 4jEgo apudueteres & idoneos authoresnecg; hancferam,negy fimilem. — ei ullam reperío,praeter unum locum círca fínem epíftolz Alexandri Magni ad Aríftorelem demíra bilibus Indíz,cuíus translatíonem ínfcriptío Cornelío INepotí tribuit; Iniíllaftatím poft Gangis 8C .— Euphratís riparum mentíonem,fíc legímus:Eurí uenti flatus fecutiíncidimusin malígnasferas,de .- quarum capitibus uelut gladíj à uertíce acuta ferratad; emínebant offa,Et hzc aríetino more aduera fus homínes currebant; l'um ínuíctze plurímorum milítum clypeos cornu fuo tranfuerberabant, | | Quarum occifís ad modum octo millibus quadringentis quínquaginta , (íc índe ad Porum exercis ^. tus meus cum fummo tandem labore ac perículo meo peruenit, Hic proculdubio illorum calopus fiue analopos eft, £A ^" — — — "B "AMELOPARDA lín facra líterze uo [E cant ^Y. zamer, 523 Deuteron, 14. ubí Chal&aíca translatio habet Nz^deba, Arabíca neu faraphah, Perfíca ne^era phah , Septuagínta sss 7rxedlaAy , Hieronymus ca: melopardum, Dauíd Kímhí praterea teftatur Kabi lona Ícríbere,zamer animat Ara bice uocari farapha, In tans to ígitur ueterum íntepres tum confenfu , níhíl moues bunt nos recentíores, fiue Iudxi(quí meríto magnare rum omníum ínícítia labos rant)(iue alij, quí rupícapra autalcen Ebraícam uocem: zamer exponunt, Alces e ním Syríz peregrina funt, rupícapra uero alíud Ebraía: cum nomen habent , ut fuo loco 'dícemus. INumeratur | autem zamer ínter anímalía cibo homínum concefTa:nec obflat quod cameloparda: lin nufquam ín cibum ueníf felegerimus:rarítasenim &( — ————— peregrínitas facít ut cíboed Z————— nemo experíatur, Camelo- —————— —— pardalín Aethíopes nabín fun e m TN uocantáqua uoce recentío ^ 7——— —— LLL 0 Im DE CAMELOPARDALI A res fortaffis Albertus & alij, MERERI IL MEE anabulam fuá detorferunt:(epe ením ín Arabicis dictionibus a uel ha príma fyllaba articuli ratíone ^ abundat, Paufanias camelum Indícam uocat, R elíqua gentes , quod íciam , omnes non alia quàm. - Arabíca. ? L) * De Camcelopardali. Lib. L. 16i Buabicauoce ferapham appellant, fed alij alíter fcribunt oyrapham, eíiraffam, zírafam : Albertus eíusip (imiz, oraflum & orafium dicere aufi (unt, Hieronymus, fi illius eft translatio uetus Biblica - quam habemus, X recentíores quídam índocte camelopardum pro camelopardalí efferunt, Fue- runtfub Gordíano Romz elephantís2,&c, camelopardalí ro, & caetera huiufmodi anímalía innume ra & díuerfa,quac omnía Philippus Iudís fecularibus uel dedít uel occidit, Iulius Capítolínus:cames | lopardalum díxit mafculino genere, ínflexione fecunda ( nifi uítíum librariorum eft) cum aüthores eliquí omnes, Girzecos ímítatí,ín foemíníno genere & ínflexíone tertía tantum protulerínt, Polítía. nus chamelum & chamelopardalin per ch.fcribít,antíquo more fortaffís quí chenturionem pro cen turíone dícebant.Latíné etíam ouiísfera dící peteft,ut ex Plínío patet; Perottus ín Plínio ouem fimpli yo citer legit, fer nomen omíttít: codíces quidam fere aduerbíum habent, íd accipi poffet pro plerung; uelapud multos camelopardalin ouemuocarí, € jCamelorum alíqua fimílítudo ín duo transfertur anímalía;Nabím Aethíopes uccant,collo fímílem equo,pedibus & cruribus bouí(uel ceruo, Alber: tus ) camelo capíte;albís maculís rutilum colorem diflinguentibus: Vnde appellata camelopardalis, díciatorís Cefarís Círcenfibus ludís prímituífa R omz.Ex eo fubínde cernítur;afpectu magís quàm feritate confpícuarquare etíam ouís ferz nomen ínuenít, Plíníus 8,18. Alías oues feras, quibus cora . porís & cornuum fpecies id nomen dedít, fuo dícemus loco:nam camelopardalis praeter placidos & manfuetos mores nihíl cum ouibus commune habet, In Lexícorílíngui Sebaftiani IMunfleri ínuez nío N3y ana pro oue poní, Chaldaícam uocem exíftímo:índe potíus anabula hoc anímal quibufdam dí&tum uidetur, quám à nabí cum artículo,ut fuperius díuínabam, Quod fi anabara uel anabura díz ig ceretur potíus quaám anabula,ouís ferae nomen ex inteerís duobus uocabulís Chaldaicis haberemus compofítum: fed balah etíam uidetur fyluefire fignificare : nam turebalah bouem fylueftrem Chal, daí uocítant,utfupra annotauí, Albertus Magnus apud Plínium non nabím fed anabulam legit; Gc €odíces quídam Pliníani nabuna habent,utlfídorus etíam legít: quanquám antíquíor leciío fit naa bín,qua apud Solínum quog extat cap.ss.tefle Hermolao per n, ín fíne, Strabo libro 16.camelopar dalín Beenwua eife fcribít;id eft pecudem uel ouem,z (neloy,id eft non feram,quod íngenij ferínon fit, Hac ratíone ín Plínío lependum,ouís,nonfera;utpoft ouís díftínguatur,& fera accípíatur fubflan tíue, Porro Plínij uerba hec camelorum alíqua fimilítudo ín duo transfertur anímalía , cum folíus camelopardalís,cuí cameli fímilitudo conueníat; mentio fubiungatur,obfcura funt; Przeter camelos pardalín quídem firuthíocamelum auem fcímusa fimilitudíne cameli dí&am,fed nulla hic eíus men o tio, fortaflis de equo & boue Plíníus intellígi uoluít;huícením crutibus,jillí collo fímilís eft, Camelo pardí nafcuntur ex hís duobus, quibus nomen habent:camelís mínores & breuíores collo:capíte, oculis,colore;pilís;pardi fimiles; Vngula fiffura eadem qua cameli , cauda longa ut pardí, Diodos rus libro s.Diblioth.ínterprete Pogio.Girzcum exemplar ínfpíciendum eft , pardum ne an pardalin habeat : Quodad caudam, Oppíanus paruam eí tribuit ut mox fubijcíam, '» € Oppíanus libros, de V natione, camelopardalín ( xg auóaey eidlos, Qaid'iuy iusoospymlerdy y*"& ) ualde míratur:& eíus defcríptíonem accuratam inftituit; quamnos ita conuertímus ; Cames - lopardalín míxtam ex pardalí & camelo naturam habet, Corpusei uarium, szx2sv: collum oblona gum,aures exígua;caput etíam paruum, ( N4Aoyt)pedes longi, ueftígía (woe) lata, fed crurum & pedum ínzqualís menfura eft,maíor (altior ) multo príoríbus, mínor pofteríoríbus, quí humiles & " óxAa(oow id eft ad terram fe fubmittentíbus fimiles (unt, A medío capíte iuxta aures utríng, ín tempo ribus bínz emínentíz feu tubera,uelutícornua exilía ( &Bauyeazseozo) rect procedunt. Os eí mea díocre ( &pruop ) & tenerumut ceruí;dentes paruí & albí utríngp:oculí fplendidi, cauda parua ut ues locibus capreolis (7lopeatdosi,ceruís, Gillius ) & nigrís ín extremítate pilishírfuta, «Heliodorus libro io. Aethíopíca híftoríz camelopardalín elegantíffime depingitnos íta conuertímus: Axíomís tarum legati Hydafpi regi Aethiopum ínter cetera peregrinum & mírabílis naturz anímál dona; bant;cuí procerítas & altítudo cameli erat;pellís color florídís uaríus maculís,QoMe: partes pofterío tes & infra ílía, humiles & leonínz formaranteríores uero círca armos & pectus, & pedes príores, altiores multo quàm pro caeterarum partíum portíone, Collum eracíle, € licetà relíquo corpore craffo procedens,ad caníní ( eic xvveoy $«evjy«, ut habentlíbrí ímpreffi: Polítíanus legít xvxvecy eod -pracfero;uel oloríní potíus gutturís modum definebat, Caput forma quídem cameli(Polítianus hzc non redelegít) magnítudine uero paulo maíorí quàm dupla ad ftruthíocameli caput, Oculís tan- quá píctís éQUaAuse v7roysype« usc BAecupao coBsc«, (Polítíanus uertítfubferiptost uelut oculos tore ue motans conníuebat.) Inceffus longe alíus quàm anímalíti ulli uel terreftrí uel aquatíco: necs ením crura dextra & fíniflra uicibus mouebat alternís,fed alterutra fímul:ut dextra paríter ambo,indeft níftra ( (vysd'ay,íd eft íunctím:fíc enim legendum, & flatím varseeupsqduis zr Vp ) íta ut utrünc latus ; cum fuís pedibus fimul totumloco moueretur. Trahentíautem regentid magíftro tam facile & maa fuetum fe dabat;ut tenuí funículo capíti circumuoluto,pro illius arbítrío quo modo & quocücp uel; letageretur,non mínus ac fírobuftíffimo uínculo ductü fuitfet, Hzc Heliodorus: ex quo tranftules »runt hunclocum, Angelus Polítianus Mifcellaneís, & Petrus Gyllius cum Aelíano fuo, utrícp ín fuis !translatíonibus reprehendedi, Díon Prufenfis Romana hífloríx lib, 45. Caefarem hanc prímo popu lo Romano fpectandam dediíffe commemorat: & addít,ex ceterís quídem partíbus camelum uíderí: - €rura uero dífparía babere,nam pofteríora prioribus breuiora funt,ut à clunibus,quafi confcenfios e 5 ————— EH 1ó2 ) uadrupedibus | nís gradus,eíus excelfitas leuiter attollatur,corpustp relíqut excelfum prioribus cruribus fuftíneaa. tur, Colore fimiliter maculofo ut panthera díftínguítur, Apud Hefperios Aethiopes tum alíze ferae. tum camclopardales gígnuntur,Strabolíbro r7. ítem líbro 16.In ijs locístínquít, círca mare rubrum puto) Camelopardales nafcuntur, nullam cum patrdalí fímílitudinem habentes, Colorís ením iaríea tate hínnulo fimíllima eft;uírgatís pílís díftíncto : pofteríora quoq; humiliora funtanteríoribus, utd cauda federe uideatur,ad bouís altítudínem. Anteríora uero crura à camelí cruríbus non fuperats | tar,collum rectum eft, & ín altum auectum, uertícem paulo füblimíore camelohabet, unde propter. | hancíncommenfurationem,nec tantam celeríratem habere eam príto,quantam díxít Artemídorus, quieam excellentem facít, At nec fera eft, &seloy : fed pecus, Bésimus, Camelos Indícas colore (imiles |. pardalibus Paufanías ín fpectaculís Romanorum fibi uífas fcribít ín Boeotícís: ego non alías quàm y, camelopardales íntelligo: «| Giyrapham; id eft camelopardalín Laurentío Medici àSultano Aeoys ptío donatam, Italía longo poft uídít tempore, Egnatíus. Hocanímal paucís anteannís ín Hetrutía uídimus,quod à rege l'unís ex Afríca Laurentio Vledici dono míffum fuerat, R aph. Volaterranus. | Díuerfum confufa genus panthera camelo, Horatíus ín epíftola ad Auguftum: qu&ením uocamus | pantheram,Grací pardalin. M, Varro ínlibrodelíngua Latína ad Ciceronem , Cameius (inquit) fuo nomíneSyríaco;in Latium uenít , ut Alexandrea camelopardalis nuper adducia , quod eratfí^ - guraut camelus,maculís ut panthera. Camelopardalín Laurétío Medící miffam mirati fumus habea re cornícula,quanquam mas erat,quoníam dehís níhíl hactenus ín ueteríbus memortjs legeramus, | donec Helíodorí fuper hac re uerba legímus. Centum Gordíani príncipis ludís exhibitas feras oues accepimus, auctore Capítolino:Polítíanus, Vídetur autem feras oues camelopardales exponere: de 4) quo ut dubítem facít partím ípfe Capítolinus quíalío loco camelopardalos decem fub Gordíano Ro ! mx fuiffe fcribitipartím quoniam alías óues feras nouimus, de quibus alíás, «| Orafius anteriorá parte altus, ualde emínet;ita ut extenfo capite uiginti cubítorum altítudínem poffit attingere,In poc fteríori uero parte demífus eft ínflar ceruí , Collum habetextenfum , caputequínum, lícetminus: pedes & caudam ut ceruus: pellem uero fic omni colorum genere díuerfimode uaríatam, ut homo fruftra tentet artífícío naturalem eíus pulchritudinem ímítarí, Hoc animal noftrís temporía busaSoldano Babyloniorum tranfmiffum eft imperatori Fríderíco Romanorum augufto , Hiec His dorus:ex quo etíam Albertus Magnus defcrípfit;fed addít przterea, quod lícet multís coloríbus ín» fignís fit oraflus(fíclegíturalbum tamen & rubeum frequentíores habeat: & cumfe fpectantibus admiratíoní effe íntelligit, huc ílluc fe uertere, SC undiquag; ínfpicíendum przbere, Hoc animal(in- zi quíttemporibus noftris uífum eft; & Arabíceferaph uocatur:Altj quídam obfcuri authores anabu | lam colore ualde rutilo, X pellem eíus propter ornatum ín magno pretio effe fcribunt, Quidam ín defcríptione Terra fanctz , ex qua etíam hanc ímagiínem mutuati fumus ,gírapham caprze compa rat,X pellem eíus ín uentre pífcatorío retí,ob uirgulas nímirum canceilatím dígeftas, €jFlorentía | nusín fuís Georgiícís at Roma fe uidiffe olím camelopardalím,quod anímalín Antiochía ego eiíam | uídi ab Indía translatum, Author Gieoponícorum Gracorum., | DE CAMELO. Á, AMELI nomen apud Ariflotelem & ueteres abfolute pofitum, tonad Badtríanam folum | J^ |quam hotlie fimpliciter camielum nuncupamus:fed Arabícam etíam, quam Strabocamea. | 78 | lum dromadem,recentíores dromedaríum uocant,extendítur.Cum camelos quínquagín . asm t3 annos uiuere percepi,tum Baciríanos ad centefímum annum, A elíanus;ex quibus üer. bís apparet,camelínomen commune effe,neg; Bactríanís duntaxat,quibus gemínum ín dorfo gíbs ber,propríum.Dícam ígitur príore loco tum de camelo ín genere,tum fimul etíam de Bactríana: po. fteríore feorfím pauca de dromade,quoníam & fígura dorfi precipue differt, & camelínomíneas ' pud recentíores non appellatur, | 'Camelus Hebraícev'23 gamal, Deuteron. 14. Chaldaíce io yax gamela, A rabíce vn23 gemal;Per. fice^nw fchetor.Mlanifeflum eft fane línguas alías pleraíg; hanc uocem debere Hebraicae, Tas ca 7 melus uocatur à Chaldzis,Hefychíus & V arínns. Varro ín libro delíngua Latína,Camelus inquit, fuo nomíneSyríaco ín Latíum uenit o" achaftranim,Efther 8, Dauid Kimhí mtrlos ínterpre tatur,anímalía magna & maení pretíj ex equa & afíno:Septuaginta praerermittunt: leronymus ue redaríos:;alíqui tefte Abrahamo Efra a^" peradím,id eft mulos, R., Salomon ex camelís celeriter currentibus, 22 bikra foemínínum:;Efaize 6o, bikre plurale mafculinum reperírur ; ub( ab EHíeroa | nymo uertítur,dromedaríj Madían:à Septuagínta &y&Ae« siusAov,id eft ®es camelorum: Kimhi, camelí paruí,(funt autem dromades camelis caeterís mínores:)Chaldaice, vin hogenain,id eft dro medarij.Rurfus uocem n^22 Kimhí camelum paruam interpretatur, Hieronymus capream :ab A« 3 quíla Symmacho & Theodotíone djeeusve reddítur,id eft curíor,pio dromade uel dremedarío nimi. " rum:;aSeptuagínta oJ4,id eft fero.INobís ex Theodori Bibliandri fententía camelus dromas fcemina | uidetur, nya kirkarot; Efaía 66. Chaldaice yi via kudanuuan;quodIudai mulos ínterpretans | » | - fur, cur | 4 "n , J i y f» & («' NNSS T 65» RS ( VP. 6 t : ^ 2 Y E i XS Qd ^ RSNE EMSSSS ZEN Sy X P | SH b» penu N E NL (| "sl NUS à V N "n "ns nba | iB e [ (/ muri M wu i Um SY A Sys « t NEN SOS " 2702) SN S ] AN B : 2) 9n lk UN e 22) em Xo Pj xi Pi ISSN | WM n AU PUTITTNETRDOO 8) M-— — -— 4 — ALD tomi NAM a qr d EE epe 4 s 2 72J. KL] [^ | (74 (N tur,item Septuaginta. Abraham Efra genus camelorum excellens: R., Salomon camelos aut alíaani? malía uelocíffima;Eodem modo Kímhií explícat in libro radícum. Sed magís congruít ínterpretatío . noftrorum homínum,ut currus autcarrucas íintellieamus, INam Híeronymus & Symmachus cara. | tucas uerterunt,alij uoce confona qopsie:Septuagínta euxeliep, quze Hieronymus umbracula & bas. | flernas ínterpretatur,& dormítoría, «[Hiís fub íungam nomína quareperío ín librís medícorum | ex Arabícalíngua, quanquam corrupta quadam ex íllís & íneptefcrípta uideantur, Gemel, cames | lus eft;índe baul gemel,id efturina camelí.Syluaticus;Antíqua expofitiouocabulorum Auícennz | zemelhabet per z. Camelus alnegib,id eft quí pafcítur ín locís fylueftríbussfecundum alíos uero eft camelus ualde uelox greffü & curfu fuo,quem Latíní dromedaríum appellant, Andreas Bellunen- fis íü Auícennam,ín Camelo & ín Alnegib,In PandectísSyluatícilegítur anegibus(corrupte pro al id negib)id eft camelus, Alhauar,camelus, Andreas Bell, Aleíazar,íd eft camelorum,Idem, Ebenars, | camelus,Syluatícus, Aftergarfeuaftergazi quid fit,ínter authores Arabesnorn conuenit, Legitur enim in libro Benagí Albían quod fit radíx aníuden(íd eftfilphij)& in libello de fimplicibus Alcha uín , aftergar effe uocabulum Períícum: quoníam aftír (nos bw fchetor fupra fcrípfimusexPera | fica translatione ín Deuteronomíon)Perfice ídem fít quod camelus,& gar fpína , utaftergar fit fpí« | na camelorum:;Alij cortícem radícis aníuden exponunt, Andreas Bell, Bartolemzus Gieoreíeuítz | | camelum Sataceníce fhymel uocarí Ícribit, quae uox accedit ad zemel fupra díctam,ea rurfusad ge [| mel, 4| Camelus Italíce & Hifpanice camello, Gallice chameau , Germanice Eómeltbier, Anglice. | camel,Illyríce Vuelblud, | ox B. - 4 Camelos inter armenta pafcit Oriens,quorum duo genera, Bactríani & Arabici; differunt quod illí bína habenttubera ín dorfo,hí fíngula:& ín pectore alterum cuí íncumbant,Plín. Camelus proa | príum ínter ceteras quadrupedes habet ín dorfo,quod tuber appellant:fed ítajut Bactríanze ab Aras bíjs differant. Alterís ením bína,alterís fingula tubera habentur, Suntetíam omnibus fingula parte íma,quale ín dorfo,tubera,quíbus íncumbatreliquum corpus; & firmetur , quotíes ín genuaínclís | nantur, Ariftoteles interprete Giaza, Greca uerba, Auipegoe d" ck Büezguos Aon ley ok up 3p d Vota ew 9Bsc, 0d" tva uovoy, Plinius multo claríus quàm Gaza reddídit, ut non dubíum fit quín Bactríanís duo dorfi tubera, Arabícís unicum fítznam utille pronomen Latínís ad remotíus, híc ad proxímíus refertur:fic Girecis 0 ^ &C 6 di Hac differentía ex Gaza translatione certa haberí non poteft. Impus líteum fortaffis Solínus,ut de índuftría ambigue uerteret,Is ením errore manifeflo contra quám de jJ buit, Arabícis tubera duo,Baciríanisunum attríbuit;bís uerbís cap. 51. Dactrí (ínquít) camelos for- tií(ímos míttunt,licet & Arabía plurímos gígnat, V erum hoc dífferunt, quod Arabíci bína tubera | ín dorfo habent, fingula Baciríani, Errat etíam Sípontínus quí Bactrías camelos,quibus bina tube | ra, uuleo dromedaríos uocarí fcríbít, Albertus magnus ín diíftínguendo à dromade camelum mecü fentít, Quod autemres contrafehabeat,quàám Solínus fcribit, facile Dídymi etíam teflíimonío coms probauerím, Is ením Baciríanam camelum ínijs montibus, quí ad Indícam pertínent, concípere ex aprís(evyesv)fímul pafcentibus,profitetur, Natus autem ex (ue(78 evóc)& camelo foemína came Ius duplici gibbo eft. Verum quemadmodumín equis & afínís plurímas notas patris fert mulus: |] (ic camelus ortus ex femine fuis tanquam índicíum,;uírtutís robur,píilorumt denfitudínem contra hit. Nec ín luto em facile camelus talis dilabit fed erígitur ftatím fuís uiríbus, ponderíst& fert duplü quám ceterí, Vocant atit ipfos, & merító fane Bactríanos,quod prímo fuerint ín Bacirís ortí, Hec ex. | Gieoponícís Gracís ín fíne libri 16, &C mox de dromadibus feoríím, V ocatautem d'íxvezey illum cuá ^ duofínt tubera: pro qua uoce médum eft Biblíotheces tertío apud Díodorum:ubi dítili fcriptumre | perías pre dicyrti, Cacdlíus, V íde an diítyli forte legi poffit, à tylo de quo paulo poft. Arabía multa &€ / diuerfa camelorum praebet genera, tum pínguíum tum macílentorum, quorum quídam ditíli à gib bo duplici nomínantur,&c. Díodorus ínterprete Pogío, Cameliín dorfo tuber Graccí uocant hys / bon,quanquam & eo nomíne íntellígítur collo qui eft obtorto,Calíus, — | Boues Scythíci fímiliter utcamelí emínentí dorfo exíftunt:fímul & cum dorfo clítellae imponuntur , perínde ut cameli genu flectunt, Aelíanus, Boues ín Syría nodos fcapularum flectunt,ut cameli, Arífloteles, Bubus Indis cís camelorum altítudo tradítur,Plíníus; INabím Aethiopes uocantanímal collo fimile equo,came locapíte,Ec,Plíníus. 4| Camelus ínter bífulca maximum eft, Arífloteles,Et alíbí, Camelís opítula ^ ta eft natura magnítudíne corporís:fuffícít enim haec ad necem arcendam, Colorem habent camelí pullum atcp natíuum,ob id uulgo pullum colorem camelínum uocant,Sípontínus, Buber,íd eftIa« na cameli, And, Bell, TVAu, zie «phis 3 7 peyene 7o ngay d'&qua,id eft fuprema (dorfí) cutís poft collá, ^ Hefychíus & V arínus:forte quía callofafítpropríe ením tylí dícütur,ínquít Hefychíus,callofze par« — tes anímalíum doffuaríorum círca humeros,uel fcapulas,ex frequenti aflríctu nímírum & compref ^ fione prater naturam , Poteft tamen tylos etíam fecundum naturam díci,utapud INícandrum ca^ ro protuberans,círcum oculos anguíum:íindezvAeue Grammatící etíam tuber exponunt, & ínferío | rem pedis partem.Protagoras prímus quam nuncupant zvAwp,ín qua onera portant,invenít,Laertía — .uslíbro 9, INíhil ígitur obftat quín apud Díodorumlegamus lizvsv, id elegantius meo iudícío, & quam elixvpzwy, pro camelo cuígeminumtuber, «| Camelí non funt utríng dentati,quamuís cor» nibus careant;cuíus reí caufam reddit Arífloteles libro 5.de partibus animalium ; cap. 14, Camelus una "ux I1 - ' Ww o; -- DeCamdo.B.C. Lib.L i:6y wn ex fjs qua non funt cornígera, ín fuperíorímaxílla prímores non babent dentes;Plíníus,Et alía bi, Dentíum(inquit)fuperíore ordíne carent ín utrog; genere,íd ef tum Bactríanz tum Arabíz, Camelí adíugantur procerítate collerum;Cícero delNat, Anhar,íd efi locus qui eft ín ínferiorí par. te gula, Latine fonat uulneratío cum lancea;eó quod camelus íbí cim lancea percuffus,cítíus quàm ulloalio uulnere morítur,Syluatícus, Camelíuenter cur multíplex fit, declarat Arífloteleslibro 2 departib.cap.14. Defenem,;adeps zirbí;id eft omentícameli;Syluatícus, Camelusfel non dífcre- tum,fed uenulís quibufdam confufum habet, Ariftot.lib; 4,cap,», Et paulo poft , Camelus quía felle caret,díu uiuít, Plíníus etíam camelos felle carere (cribit, In uentre(uelut alíbí,ínter femora)mam mas duas cum papillís quatuor habet,modo uaccz, Aríftrot, Genítale camelís neruofüm eft , Aríff, 1o Etalibí, Neruo(inquiít)íta conftat,ut uelex eo cenfící poffittmeruus)que arcus fídifTime intendatur, Caprece,uezpsaz, funt ín natura camelí promínentes carnes ; Czlíus : nos claríusex Suída dícemus mox capíte j.ubi de cafiratíone cameli, Caudam habet camelus afino fiímilem;genítaleretro, Arift, Genua fingula ín fíngulis cruribus funt,& flexus artuum;non ut quídam perhibent plures:fed pro» pter aluí ínteruallum plures effe uídentur, Habet etíam talum fimilem bubulo : clunes proportione magnítudinís paruos.Biífulcum íd anímal efi;nec utrincp dentatum.Sed bífulcum fic efl,ut pes par te fuperíore fciffus paululum fit ad flexum digiti fecundum:parte autem príore fumma, quadripartí totíndatur dílcrímine parue,quantum prímotenus dígiti ínflexu,& quiddam ínter fiffuras;perínde utínanferum pedibus adíectum contexat, Pes ueftígio eft carnofus , uturfz , qua de caufa eas quae - perexercítum longiore ítínere fatifcunt,caleeant carbatinís, Ariftoteles, Camelo talí fímiles bubus sy lís,fed mínores paulo,Eft ením bífulcus difcrímine exiguo pes imus camelí , ueftígío carnofo ut ura - fí,qua decaufa ínlongíoreitínere fine calciatu fati(cunt, Plíníus, Coítus tota díe eftcamelís folís ex: omníbus quibus folída ungula,Plíníus.Carbatínas calceamenti genus effe ex rudí uel recente corío bubulo fupra docui ín Boue cap.5, Apud V arínum legimus etíam àjsGuAes & &oBUnac, & Genuae fe^ - cundum Cypríos,calceamentorum genera, AvegdGu, zr ii Fer o Bue Y arie d'ouerre, Hefychíus — & Varínus,Ego íta potius legerim, ÀvegáGuAq, c un Tem pulos elloouoe ree, o Bt ye» T ci;iAie. INam agis asy alíbi exponunt, eyuAMey exvzmy "r$. Herodotus fcribit camelum ín pofteríoribus cruribus — gerere quatuor femora,& totídem genua, Aelíanus, Ego per genua artículos íntellígo per femora: — uero offa quz ínter artículos recta habentur, Haec autem terna effe ín príoribus cruribus, ín pofterí oribus quaterna, ípfe dum hacícriberem ín dromadeobferuauí, Pedes nunquam atterunt:funt e- jo ním illis recíprocis quibufdam pulmunculís ueftíeía carnulenta, Vnde & contraria eft labes (íd eft - lapfus uel lapfioyambulantibus,nullo fauente prafídío ad nifum infiftendí,Solínus. Auícenna aus thor eft camelos quofdam fíffos habere pedes;alíos uero equí inftar folidos;Albertus, Camelus anía smaleft deforme;collo & cruribus longís,Idem, €; - Genus camelorum uttrumop,Bactríanum díco atty Árabiiim, pedatím (391 e£AG-íncedit , curii pes finifter non tranfit dextrum fed fubfequitur , Aríftot, Omnia anímalia à dextrís partibus ínce. dunt, finífiras íncubant(íd eff finiftrísínterím ínnítuntur)R elíqua utlibitum eft gradíuntur:leo tan . tum & camelus pedatím,hoc eft utfinifter pes non tranfeat dextrum, fed fubfequatur, Pliníus, Ap: paretautem eum non íntellexífTe locum Aríflotelís qui eft libro 2. cap. hiftoríze aním, de greffu ani jo malium:nam ubí Arífloteles díxít relíqua anímalía v9] d)&uezpop ingredi, quod fit cum flatím poft an . feríorem dextrum pedem finifler pofleríor progreditur; & pofl anteríorem finiftrum dexter poftez ríor:Plínius uertít,utlibitum eft, € Aíefefení;íd eft paftura camelorum, Antiqua expofítio ín Aui - eennam , Schoenuanthos alíquí paftum uel foenum camelorum uccant:nam ubi nafcítur,longelaa tetpomnía occupat;íta ut pafcendí copíam abunde praebeat, Amant hordeum, cuíus pabuli fubito glutíunt, & poftea totanocterumínant'Si unus abflíneat ín ftabulo , czterí tandf condolentes ín - ftabulo fímul abflínent, Albertus, Quadam prz fuí corporís magniítudine,aut díffícultate cibí non 2d concoctíonem ídonei,fed fpínofi & lignei;multiplicem habent uentrem, ut camelus , Et hzc quí dem quanquam cerníbus caret,ídeo non fuperne dentata eft, quod eí magís neceffaríum eft uentré talem habere,quàm dentes príores, &c,R umínat etíam camelus more cernígerorum, quoníam uen o tres [imiles cornígerís habeat, Aríflot, Paftus columbarum & camelorum, eft herba habens grant fímile grano myrtí,qua pafcuntur cameli, nec índelzduntur quícquam cum fít uenenum uermís » bus;Syluatícus & Antíqua exp.in Auíc. Aftergar, íd eft fpína camelorum, utpaulo ante díctum efi cap... Arabes Scenítz pafcua omnís generís pecorum, pracfertím camelorum , optíma habent; Strabo, Scheenuanthos quídam Arabice adcher appellant, — 4j Camelí & equí turbulentam- ? & craffam aquam fuauíus bibunt , quíppequzne ex fluuío quidem príus hauríant, quàm pede -énturbent;Poffunt uelad quatuor díes tolerare fíne potu;mox bibunt quám multum, Aríftot, Sítím & quatríduo tolerantitmplentur cum bibendi occafío eft, & ín praterítum & ín futurum;obturbata | €onculcatione príus aqua:aliter potu non gaudent, Plinius, Dídymus in Georgícís aít tríduuim ínte grumtolerare fitím camelum ,Lutulétas aquas captant;puras refugiunt:deníc nífí coenofíor liquor Vuerít, ipfi affídua conculeatíone imum exciítant,ut turbetur,Solinus.Baciríj mínus ínfeftantur fití, 'ádeoc laborís patíentíores funt,Caelíus, [rati firídent horríbiliter, Author obfcurus, In auerfum(ex: Ea auerío)míngit,& mas & foemína:alíoqui quadrupedum foemíng omnes íd faciunt, Arift, E. - x | | | — "-— 9 pm E s e A am kJ 1666 DeQuadrupedibus Feruidum atiímal camelus eft;proindedy lafciuutn:ex quo ín Vefpís Ariftophanes feftíuiffime, Pho carum(nquit)odorem habebant,lamíz uero teftículos íllotos,cameliautem podicem. Coítusauer (us elephantís,camelís,tigribus,&c,quíibus auerfa genítalía;Plíníus & Solinus.Camelí fedente foez mína('7 (uAeiae xatiuduinc)coéunt,nec auerfi (sxcevzizvya) fed complectentemare;utczetere quadrus | pedes agunt, & coitum toto díe exercent, A ríftoteles.Erratigitur Plinius quí catelís auerfum pera gí coitum fcribít quod Hermolaus etíam ín Caftígatíoníbus Plíníanís obferuauit, Interím mírorqui | fíatquod auer(x non coéantmore alíarum omnit quadrupedum,qua genítale retro uertunt, Tema pus coéundi ín terta Arabía,menfe Septembri, Incípít & mas & foemina coíre íti trímariu : foemina poft partum uno ínterpofito anno coít; Arífl.A trímátu paríunt uere,iterumq; poft annum ímplen- turà partu, Plíníus, V ere paríunt, Aríftot. PetuntrécefTuüm folitudines cum líbet coíre;nec aliquís €ó potefl tutó accedere, praeterquam paftor armentí, Aríftot.Coituri folitudínes aut fecreta cérta pea tunt,nec interueníre datur Ífíne pernície, Coítus totà die eft tantum tjs ex omníbus,quibus folída un gula,Plíníus.Geníturz cupidine efferantur adeo; ut feuíant cum Venerem requírunt,Solínus, Caa melus mas fiuit tempore coítus,fiue homo, fiue camélus accedat; nam equís quídem odio naturali aduerfantur,Aríftot, IViaffagetze ciim uxoribus ín propatulo concumbunt ut Herodotus fcribit: at cameli coéundam Veneris (ocíetatem nunquam palàni inter fe ducunt;Qyuod quidem fa&íne ue fccundía an admírabili naturz munere facíant, Democríto alijs difputandumrelínquo. Cum au« iem ínter eos coniunctionis appetitum paftor exorírí fentít,aliquó concedít, Aelianus. INec matri nec fororimifcetur camelus,Dídymus, Camelos ín Admirabiliunirelatíone tradít Aríftoteles nun | quam coíffe cum matre.Obferuatum íd & ín nono Auícennz libro, quí eft de animalibus , Czelius, Camelus cum matre nunquam concumbít:Cuíus reí exemplo eft paftor quífpíam,is cum foemínam quoad eíus fieri poterat, exceptís genítalibus obtexiffet.deínded filium matri fíc opertze admififfet; hic ex latebrís coítus appetitione falfus,matrem imprudes fuperuenit fuam,quod ubí íntellexíTer, camelaríum fcelerati coitus admíffarium ,& mordícus premens,& ad terram abiectum genibus af. flígens,cum fümmís doloribus ínterfecít,atqp feipfum praecipitem agens,uoluntaríam mortem fibi 7 coníciuít, At ínter homines Oedipum cum matre commififfe ínceftum, conftat : & 'l'elephum etíam commiffurum fui(fe,nífí eos díuino ductu draco díremifTec, Aelianus ex Ariftotelís de hífloria ania malíumliíb.g.cap.47. Camelus uentrem fert menfes duodecím,parit fingulos , Aríftot. & Plíníus, V níparum(ficlegendum,non ufuíparum)nang eft, A ríftot.lib, ,.cap. 14. hiflorízanímal, Came Tus fert uterti menfes dece, Aríftot.híftor,aním.6,3. pro xe lege vlud«xe,ut loco íam citato : nam & Plíníus ítalegit, Separant prolem à parenteannículam, Aríftot, €j Tenuiffímumlac camelis,mox .€quabus,Pliníus.Tertío loco afínz, Aríftot, Lac camelinum líquídiffimum,tenuiffimum ac míníme pingue,lícet& plurímofero abundet,tardíus tamen fecedere longa experíentía compertü eft.Came lílac habent,donec iterum grauefcant,Plín, Lac ftum ufty eo feruant,quó íam conceperínt, Arífto, Syluatícus aufalac camelínum exponít. «|j Camelus quiafelle caret, diu uíuít, A rífloteles; Et alibí, Miíuitdiu,plus enímquam quinquaginta annos,Et rurfus alíbí , Víuit magna pars canielorum ana fios trigínta,fed multo plures nonnullz:nam uel ad centefimum annum facultatem uiuendí prottas hunt, Víuunt quínquagenís annís,quídam & centenís:utcüig; rabiem & ipfi fentíunt,Plínius, Dus. | rant ín annos centum,níli fortetralatí ín peregrína,ínfolentía mutati aérís morbos trahantSolínus. d[Scabíes camelícedría curatur ; Dídymus,R.abíem & ípíifentíuntalíquando, Axíftot, & Plinius, Camcelísaccídít rabíes & podagra,unde facile moríuntur; quamuis ením non amíttant ungulas, dos lent tamen uehementer cum per ítínera dura & falebrofa íncedunt, Albertus & alij recentiores, Ca melos necare tradítur ín Babylonis regione gramen íd,quod íuxta uías nafcitur,Plínius,Iubatradiít | cetaceo pínguí & omnium piícíum adipe , negocíatores ín Arabía camelos perungere;ut afilos ab hís fugentodore,;Plíníus, A" 3 D. Quantopere ínceftum cum matte fugíatcamelus , paulo antedíxi, Odium aduerfus equos ges runt naturale,teftíbus Aríftotele & Plínío, € Cum Xerxesper Pxoníum agrum atque Creflonía cum íterfaceretfuper amnem Chídorum , leonesímpetum dederuntín camelos , quí commeatum | portabant.Sub noctenrením relictís locis confuetís eo defcenderuntinullog alío neg; umento neg; homíne tacto,ín camelos graffatí funt. Cuíus reí caufam admiror:quod leones quotíes aliunde eis elt quo índigent abftínent ab ínuadendís camelís,quod anímal nunquam antea nec experti fuerant i lic,nec uíderant.Sunt autem per ea loca leones multi, Herodotuslíbro z. Onerandícameli íi uel modiceá camelarío fuper genua calce percutíantur,ftatím flexís cruribus fe fubmiíttunt, | | E. Camelos ínter armenta pafcit Oriens, Plin. Omnes iumentorum ín tjs terrís ( Bactrís & Arabíay dorío fungunt:atc etía equítant ín pralijs, V elocítas inter equos(id eft equalís equor&i uelocítati) fedíua cuigy menfura,ficutí uíresINec ultra affuetum procedit fpatium;nec plus inftítuto onererea 7 cipit, Plíníus.Suntalij oneri ferendo accommodati, alíj leues ad pernícítatem : fed nec íll(ultra iuflü - penderarecipiuntnecíftí amplíus quam folíta fpatía uolunt egredí,Solinus, Currunt Cameli celerí 69 us quam equi INiffani, propter laxiore fui eradusglomeratione, Aríft, FormíczIndícz Indosaurü abipfis congeftum furantes,crebro lacerant, quamuis prauelocibus camelis fugientes,Plíníus,Cas | melís » DeCamdo; E. F. |. i87 imelis tunctis Indi tenduntad aurífurta,quod cuftodiri aíuntà formicís, quze uufpes excedant maà enítudíirie Herodotus. A dijcit Philoftratus Indos ad curfum camelis utí,hísty urio díe fladíora mille iter conficere, Cxlíus. Thus collectum Sabotam camelis conuehítur;Plíníus,Onera fexagínta came lorum memorantur ín facris líterís libro Sip caia cap.8, & fex milía camelorum, Iob 42, & rurfus quinque mílía,prímo Paralipomenon cap. y, NNonnullí firperíorís Afiz íncole camelos uel ad tría má lía poflident, Ex d'tylis camelís(íd eft quibus bína dorfitubera promínent) quídam ferendis onerí» busapti;fupra dece frumenti mínas,homínes uero quinc.ín lectoífacentes uehunt, Diodorus lib.s; Biblio. interprete Pogío, quibus Greci codícís copia eft,fí uolent conferant, - 4| Caflrantur cameli mares,ut pugnacíores fint,àDactrís populis,fic petulantía excífa robuftiores fieri aiunt, (quod & So js línusfcribit)Quinetíam foemínís uuluas ferro exulcerarí, ut partibus íllís qui ad furorem libidinis incitant aduftís,ad bellum aptíoresexiftant, A elíanus. Camelí etíam feemínze caflrantur,cum eís uti ín przlío libet,ne concípíant utero, Aríftrot, Caflrantur fcemínz fues fic quog utí camelí; poft bíduí£ ínedíam,fufpenfz pernís príoribus;uulua recia;Plinius, Capreze ueroioc, carnes funt emínentes ín tta pterygomata pudendi,quas excíndüt cum ad bellum parantur,neamplíus coire poflint,Suídas, Pterygomata pudendií foemíneilabra funt;que «qsevoi ab Híppocrate uocatur, ambítus genitalis mi liebrís Cornelio Celfo: intra haec que prominet caroín camelís capreas uocant Girecí, Hippocrates ín mulíeríbusgiiey,aliquí nympha, Ad belli ufum,camelorum quog gerula operaexpetítur: ex caa melís eiiam Dactrij pugnat; quod fint equis celeríores, & magnitudinis ratíone formidabiliores etía, & birfutiores; & quía non ínfeftantur fití,ac laborís patieliores funt, ad díuerfos ufus bellícos magís. jo idonef, Caelius ex Pollucís libro prímo. Camelos alíquantz natíones(inquít Vegetius de re milit. 5. 339in acíem produxerunt,ut V rcilaniín Aphríca, Mahetes hodie quog; producunt, Sed hoc genus anímalíum arenís & tolerandz fiti aptum,confufas etíam ín puluere uento uías abftg errore dírígea "zememoratur, Caeterum propter nouítatem, fi ab ínfolítís uideatur, ineffícax bello eft, | —* «f Vrínam camelorumfullonibus utiliffimam effe tradunt, Plínius, €|Lycion aptíffimum mede "cínz quod eft fpumofum, Indí ín utribus camelorum autrhínocérotum íd míttunt, Plíníus, Ex pilis camelorum & dromadum;quíimediocríter molles crífpícp funt, ueftes audío confici, camelotasínde uulzodíctas, Cozruleí colorísueftís dícítur & cymacilís, ínquít Bayfius, Híc undas ímitatur, habet | Rune ab undis, Ouidius: «vv enim fluctus efi. Nec me latet quofdam per cymatílem ueftem apud Plautum íntellígere undulatam,id eft de camelot: quod haud fcío an rídículi fít, Hac Bayfíus; 9- Díuum loannem baptiftam legímus índutum fuilTe uefteex pilís camelorum,contexta nimirum ex — pilis, non camelota, íd eft ípfa cameli pelle;ut píctores & ftatuarij fingunt, | V Geniítale camelis íta nerucfum eft,utuel neruus ex eo confici poíTit , quo arcus fídíffímeintendatur , Aríftoteles, Aliae cab.Arabíce eftneruus camelorum contufus ín uillís, quibus fímul cum colla ínuoluuntur arcus !ía gatíone forti;ficut fít ín Damafco;hínc etíam ín humane corpore offium ligamenta feu chorda aiha» - «ab dícuntur;AndreasBell, —— vene ng hi4 s | :4 !- Camelus ín facris literís ahímal ín cíbo uetítum efi:quariquam enim tuminaG;ufeuls ramen tio emnino díuídít, fed parum alíquoufgy, & fuperne tantum:;imum ením ueftígium omnino planum folidumé eft:íta ut inter bifulca & folídipeda ambigere mihí uideatur: proínde & Plíníus alicubi fo 9 lidam ei ungulam tríbuít,ut ín B. fupra dictum eft, qSuntquí afínorum domeftícorum mandunt earnes,peflími fucci;ac concoctu dífficilimas, nec non ínfüaues : íta etíam equorum ac camelorunt nonnulli,animo fcilicet & corpore afínini ac camelini homínes,uefcütur,Galenus libro s. de alímer torum facultatibus, | Cameli tumlac tum caro, fuauíffima omnium eft ; bibitur eius lac ad unam meníuram duabus aut tríbus aque admíxtis, Aríftoteles & Plíníus:qui tamenlactís (olum,n ítem - earnís fuauítatem commendat;Etalibí, Dulcí(fimum ( ínquit) ab homínis lacte camelínum eft, Ca -melortm duplici gibbo ínfigníum, carnibus làctetg uefcuntur incole Arabie, Díodorus Siíc.líbro s; | Biblioth. Apud maiores noftros, ínquít Antiphanes Comícus,boues íntegros affabant, ceruos,as | gnos:deníg; coquus quidam íntegrum monflrum aflatum, nempe calídam camelum, magno (id eft Perfarum) regi appofuít, Atheneus libro 4. Lac camelorum partuí uícínatum butyrí & cafeofze fub *flantiz mínus habet,actenue eft : Equarum lac eft fícut camelorum partuí uícínarum, tenue, aqtro». ? fum:Omne lac obftruít,fecur przfertíim,excípimus camelorum foetarumlac & fimílium(afininum; ! equínumpín quo parum cafeofí eft, & aquofitate fua abflergit, Auicenna. Inlacte camelíno falfedo Left; inde quodamant acetofum, Auicenna: (forte legendum, Salfumeffe camelínum lac; quoniam camelí appetuntfalía. Acetofum uero lac, &c,à nouo ínítío.) Lactís ufüs fepe inducit fordes (albas: tas;íd efi,uítiligínem profundíorem) przterquam camelorum recenter foetarum: ex hoc ením raro Ltíimentur albaras,Auícena. Aluum mollítlac equínum,camelínum,& afíníum, Idem, Camelínum 'lacomnium tenui(Timum eft,& meliorem tenuioremi fccum gígnít;extenuat craffos humores ex T erementítios:aluum mollít,& obftructionibus liberat, propter uehementem calorem quí eí per na« "turam ineft, R afis.! Arabes nouimus camelorum lacte ueící,à carnibus fuillis uero abfiínere ímpris !mís,copíz uelrarítatís utrumg; ratione, At camelos deteftantur ín Septentríonem reiectí, Caelius, ; Heliogabalus comedit fpíus ex A pícíj xmulatione;ut Spartianus prodít,camelorum calcanea;crís 2 fias gallínaceís demptasuíuentibus&c. ^... 0 oos oL : ME ut ER mur 1 E. 168 uadrupedibus — Camelus calido & ficco temperamento eft; Rafís, V'eneno infectus, fineceffitas poftulet, colloce £urínuentrem mulíuel cameli recens occífi:fiquidem calor íflorüi animalium refoluít uenenum , & | fpiritus partesQp corporís omnes corroborat;Ponzettuscardín. «Caro cameli prouocat urínam, Auiícenna:Bellunenfis ceruí non camelí,legendum monet, Camelorum píngue quomodo curan« dum fíit,ex Plínio & Diíofcoríde przedíxi íam ín Tauro, Adeps degibbo cameli fuffitaiíuuat hemor shoídes,Auicenna. Sanguis camelí frícatus(lege frixus)dyfenteríz prodeft, & diuturno aluí pros ' fluuio, Haly.Síccatus & fríxus,luxíones fiftit:cum uíno potus, fagitte Armenze ueneno aduetfaf, | Auicenna,Poft purgationem uero menfium potum(hoc forte adlac camelí pertínet) coticeptá pro» mouet,& prodeft prouocatíoní uterí, Auícenna:ut cítat quídam author obfcurus:ego apud Auicen y, namneg infanguinísnecy ínlactís mentíonereperío,Medetur fanguís cameli epilepfiz, Auícenna, q[Camelí cerebrum arefactum, potum ex aceto, comítíalibus morbís aiunt mederí, Plinius, & A« . uícenna,& Galenus ín libro de theríaca ad Pífonem cap.12,. [Dentes quando frícantur, inteftínís excoríatís manífefte profunt; & bemorrhoídas impofiti fanant:mífcentur item cum affagh,íd eftun — .gento & líuole cum aqua porrorum nabatí,quo remedío inuncto efficaciter dolor hamorrhoidum collitur,Rafis, «[Spuma cameli cum aqua potaab homine ebrío,reddíteum demoniacum,R.afís, q«[8í quis de pulmone camelí arído & tríto pondus aurei bíberít, caecitatem incurret, Rafíis, €jFel cum melle potum comítíalibus morbís aíuntmedetí,ítem angínze, Plinius, Solum per fe fronti íllís tum,prodeft aduerfum calígínem:fed ne omnínoíppíatur, decoctum cum mellis optimí cyathís trí bus,& croci uncía in unum mífcebís,& fic fuffufionem ad oculos facies , uel etíam fuperlines índe 4 calígantes & lippientes oculos:hoc medícamíne etíam excreícentes carnes ín oculis & cícatrices cu« 7 rantur,Vlarcellus, 4| Cauda cameli arefacta aluum folui aíunt,Plinius,Setas € cauda contortas,et finiflto brachío adallígatas,quartanís mederí dem, — €jLaccamelorum recenter fcetarum auxilía. 2 tur afthmatí & anhelofis , Auícenna, Lac camelorum(quídam addunt,recenter fcetarum ambulan tíum)prodeft aduerfus hydropem & duritiem lienís,ut caprínum etíam & afínínum, Auícenna. Ca melilac roborat íecur,obftructiones apetít lienem craffum extenuat:& iuuat hydropícos , fí calida | bibatur, praefertim admixto ei faccharo alazur, Kafis, Lac camelorum recens foetarum cum oleo de alcanna(alíás,alkerua)partibus ínternís índuratís auxilío eft, Auícenna, Lac otnne fpleneticís & hepaticís,& uictu attenuante indigentibus, ínfalubre,excepto camelorum feetarum lacte hoc e« ním confert affectibus plerífqp fplenís & hepatis, & renowat(aliás humectat;alíás ímpínguat)hepar; Conducít preterea ín hydrope , maxíme fi bibat cum ürína camelorum recens faetarum Arabícarüz ") excítat etíam appetitum ciíbí,fed fitim facit, Auícenna, Protrocat menfes,et confert hemorrhoidum, | uítijs,Idem.Epoto ueneno antidotum eftlac camelí:ídem corruptam témperíem corporís emendat, & augetuentrem(íd eft aluum deíjcit,)Haly. €|Fími cameli cínere crifpari capillum cum oleo aíütz & dylenterícís prodeft illius cínís,potusQ quantum trínís digitis capitur , & comitíalibus morbis, Plíníus, Stercus cameli prohibetremanereueflígia uaríolarum , & tollítuerrucas ; & fluxum fane guínís € naribus fiftít,&€ cum medicamentís potum comítíalibus confert, Auícenna:author quídam obfcurus falfó ex Plínío cítat:Fímus cameli albus cum melle trítus & ímpofitus , tumores reprímit, | & uulnera deficcara expurgat: refoluít bothor ac ulcera,fcrophulas quogpfortíter,&c, Haec ex Dío | fcoríde cítata, necp apud ipfum, neg; apud Serapionem ínuenio, Apud A uícenná uero fic legimus, J Siercus cameli reioluít bothor & ulcera: & fimiliter ftercus pecudis fuper mellinum ; ftercus caprae rumrefoluit fcrofulas fortiter, Q fimiliter ftercus camelí:quod etíam artículorum doloresfedat & ab. | Íceffus eorum fanat,Hac Auícenna, — 4| Vrínam ulceríbus manantibus utíliffimam efletradunt, | Barbaros eam feruare quínquennío,& hemínis pota cíere aluum, Plínius, V rína camelí pullí cum. : à lacte feparatur,foluit uentrem:& nifi foluerít,medicamento aluo defjcíendze apto utendum, R afís, Vrinarum utiliflima eft, quam reddit camelus Arabíca, quam alnegib uocant;furfures abftergít , fi caputea abluatur:odoratui lafo prodeft(uetus translatio non recte habet,foetorí naríum) & obftrua ^ cium os,quod colatoríum uocanteffícaciter aperít, Auícenna. V rína camelí, uthomínís etíam, re« - medíum eft hydropiteadem illinítur fplen, praecipue cum lacte camelí, Auícenna. Sal Ammoníacus factitius hodíe nobis affertur ex Germania plerung: lícet nonnulli ex urína camelorum arte quada denfata fieri credant,Petrus Matthaolus, | | | H, - Qa Recentiores quídam chamelum per c afpírattm fcribunt, ut Polítíanus & Calepinus, forte ueteres ímítatí Latinos quí chenturíonem procenturíone dícebant:aut propter etymologíam qua Graci x&usy díciarbitrantur, quafi ausa, 07k yetuoe nitluguln oed 70 Qopisy , id eft quoniam humi fea.— dentí,uel potíus cubanti onus ímponitur , H d sx G" Uqiixe ao x&A« , xot etrzdp tx&lurp eic ri stqvat, — Suidas ín uoce Keaz,fíne authoris nomíne, ut folet, Altj «&vs2ey quafi sjeseop díctam conijciunt, zr pa v xz do eis unie qo Gd nel, id eft ab eo quod femora íntlectat cum ad (edendum cabandum. ue fe demittit, Scribit Onírocrítícorum prímo Artemídorus,ex Euení fententía ín Erotícís ad Buno . mum,camelum díci uelutséupspey quía were 19774 e$5 unge: quo argumento premonflratam crurís Qj debilitatem fomniantí,hofpítio fe exceptum ín fuga,cuí nomen foret Camelus, Artemídoro fübferi, ^ - bíitHorus, apud Aegyptíos camelum ínquíens, índicare homínem ínceflu tardum: quoníam ínter | ! | aníma lía DeCamcelo. H. Lib. I. I) - animalia camelus modo "T ynply «uz, unde etiam nomen ei contigerit, Ex Strabonís tamen ínter» etamento Geogr. libro i7, coníectare lícet camelum effe Aflyríum uocabulum : gamal ením día cunt ílliunde uíco concílíatum nomen Gangamela,uelut domus camelíiquod eft ab Darío im pofi «um Hyftafpís filío, quum fatígatae camelo alimentorum ratíone locum contribueret ; Gangainela tamen pronuncíant Grecí,forte per inícítíam, quía gentíuim illarum propríeétaté,ean,locum dícunt munitum, Meminítloci ac interpretamenti ín Ale&andro Plutarchus,Czlíus, q| Camelum Grací omnes;ni fallor, foeminíno genere tantum proferunt, quanquam recentíores quidam generís com. munis faciunt; Apud Latínos etíam Iceminiínüm frequentius ínuenías,mafculínum raríus, R ecéna tiores quídam ín ueterum Íctíptís fceminíne pofita cum mentíone camelí normiína,per fmpetrítíam ín. lo mafculína uerterunt,utapud Plíníum ubi uetus lectío Bactrías,et Arabías camelos habet,íd& recte (nam Ariftoteles etiam fíc babet, & Gaza fimiliter reddidi) Báctríanos & Arabícos fuppofuerunt; non genere folum mutato,fed poffeffiuis etíam nominibus gentilium loco uf urpatís;quorumutrügs licettiert poffe alíquís afferat,malim tamen & antiquum & magís propríum morem ferüare, Síc ca melus dromas foemíníno folum genere à Gracís profertur, pro more oxytonorum ín ás quc fledun tur per ádos:zapud Líuíum in mafculinolegímus, Ante hunc equítatum(nquít libro 7.belli IVlaced, ) "falcats quadrígze, X cameli quos appellant dromadas, — €«| Camelínus adíectíuum , ut lac camelís numPlínío, Afinorum etiam uetulorum , ut equorum & camelorum quoque carnibus nonnulli uefcuntur; Kvüpeoroi d NLvyatp soli T0 máieot ovid leis v oi tiii od eis, Cialenus, «| Camelus.non tantum fignificat 79 &xloQogoy (wav, id eft quadrupedem doffuaríam,uel iumentum clítellarium:fed & craffum le jllum funem nautícum cuí anchora alligatur , à (imülitudíne cameli anímantís tortuofi , Caclíus & "Theophylactus ín Matthzí Buangelíum, Latíní , ut Caefar líbro prímo bellí Cíuil, anchorarium fus pmem,autanchorale uocant , Plíníus libro decímofexto , V fus eíus anchoralíbus maxíme naitíumi - pífcantíumdq tragulis, Liuíuslibro fecundo belli Punící, Víxdum omnes confcenderant , quum — alij refoluuntoras, aut anchoram uellunt, alfj,ne quíd teneat, anchoralía íncídunt, Ammíanus Mar cellinus , Per anchoralía quadrupedo gradu repentes., in fcaphas fefe íníectabant, K&jsoy d]k yv quas papi" dusMsiy , utin Buangelío legimus , IMatthzí cap. 19. íd eft camelum uel ancliorale - perforamen acus tranfíre aut tranfmitti (quod feruator nofter facilius effe pronuncíat , quàm díuis L'tém in regnum Deiíngredí. Acus foramen Gracisveg uocant; ) prouerbíali fenfu de re impoflibili "profertur: Vt illud etíam IMatthaicap, 23. Od wei vqAol à dYvAKov s y xtovavzrat f d niepudop tux reri var 75, id eft, Duces czcí, excolantes culícem, camelum autem glutíentes: Quod przceptorís noftri Iea ? fu díctum eft ín fuperftítiofos & prapoftere metículofos homines, qui uel ignorantes , uel díífimus lantes, quíbusín rebus fíta fit uera Chríftíanat píetas, ín nugís fibi nunc placent , nunc trepídant; ín maxímís fecuri , plení Iudaícarum fuperftitionum , uera charítate uacuí : In hos Chriftus huíufz modi torfit prouerbium, Culícem líquant, camelum glutíentes. Ab hoc non abhorret quodalibires "Xulímus, Avdjuevze yeoyeM(sv, id eft, Statuam colare eutture, Hzc Erafmus, Videtur autem míhi lMíquandí uerbo abutí; pro colandí; deínde yagyeai(ey, quod títíllare fignificat, utredte Gaza ex Ari» | ftotele tranfiulit, una litera deceptus inepte tanquam ídem fit quod yepyeesy exponit, INos &vdjixvs [mt yseyuAKsv , non faucibus colare ftatuam, fed ritillare uertemus:; quod conueníet ín eum quí ím. polfibile aliquid conetur , quo fenfu mortuo mederi , € mortuo uerba facere dícímus , longe alío o quàm it prouerbíj Camelum glutire, colare culícem, cuíus occafionehucdiuertí, Diíuus Hlíeros mnymus Matthzí cap, 19. camelum de animante quám fune íntelligere maluit, Calepínus camelum pro anímali communis generís facít, pro fune aurem mafculini tantum, quod tamen nullís teftímo- nijs comprobat: nec equídem probari poffe credíderím , cum femel tantum ín facrís líterís camelí momen pro fune legatur , nec alibi ufquam quod fcíam , & íllic quoque funiísne potíus quàmani» mans accípi debeat íncertum fit: Égo de anímali potius acceperím, partím quía Domínus nofter in alio etíam prouerbío quod íam retulimus, camelí nomine tanquam anímantís utítur , quod uel "inde conftat , quía culicem aliud anímans eí opponít : partím quía dociíffimí apud Graecos grams matící , Aríftophanis ínterpres, Suídas & WVarinus , xewusy per íótaín penültíma , non per s cum funem fignificat, Ícribendum docent, — (Camelí epítheta , Hírtus , deformís , fítíens, Iuuenalís; Deformíis poterunt ímmanía membra cameli, Perfius Saty. s, Tollerecens prímus píper e fitíen te camelo: nam quod fiítím uel quatríduo toleret, fupra dictum eft, e DOM MT Q[E«ushizuc Bis ro wis VQ", Suidas; Varínus & Hefychíus non habent: Coníecerít atitem alía quis bouem,cui tüber ín dorfo camelorum inftar promíneat, fíc appellari, quod de Carícís, Scythía €is & Syríacís bubus ueteres quídam fcribunt: & infuper Syríacos,nodos fcapularum federe, ut xameli, De camelafio paulo poft dícam ín e. Camelftomachi(uétrículi potíus) eft fupetficies ipfius ftomachí íntrínfeca , crífpa, inflar fuperficiei panni uel lanzepílís erectís & crifpis, Andreas Bell, Camella;genus uafís,cuíus memínít Ouid, 4. Faftorum hísuerbís, Dum lícet appofíta ueluti cras tere camella Lac niueum potes,purpureami fapam, Non prattereundum híc camelaucium eft propter uocis uicínítatem, Suídas &' V arínus sgpaMetraoy fcríbuntper s, ín fecunda fyllaba, & Ros manum uocabulum efTe docét, quod tamen Grzecís etiam ufurpari poffit uel etymi ratíone, vaa 78 xoiux shxbvey d eft ab aeftu abígendo: eft ením pilei feu galeri genus latí, quo aftíuo tempore quí ín foleuerfantur;utuntur;cuíus forme & ufus uulgo ex tríticeis alijsüe culmis contexí folent, Té wie E. : | " lc Quad rupedibus e/Loy zr«el vy tati ve uvoup, Axiftophanes in Acharnenfíbus; tríbuít autem poéta "Telephe sy uel - pilidion«quas uoces apud Pollucem quog;legimus quod nunc,ínquit fcholiaftes, xgpsAesuoy wocas tur per epfilon, Caelius galerículum ínterpretarur, Vt camelaucion fíc & caufía;xeueie, nomé habet, quod genus pilei fítagos 9 xau ,id eft aduerfus zflum, idonei: de quo Antipater Theffalonicen,ín epigrammate, Kowgru, n 7o vracooit Maxsd'éesp dÜxgAey vero, —Kakoxsereg sp viQezó, «o IUQUS iU TIOASJAD, Hac Orus apud Etymologum, Ego camelaucij nomen apud Latinos nufquam legí: Caufíam uera ? regum Macedonum infigne fuífle gr ammatíci tradunt, V aleríus Maxímuslíb, 4. Cuemadmodu n Antígonus caput Pyrrhi texít,caulía,qua uelatum caput more IMacedonü habebat, Plautus in Mie? - lite, Facito utuenías ornatu huc naucleríaco; caufiam "Habeas ferrugíneam, Keweiap alíquí eríamp xvvip exponunt, & pilleumlatum contraímbrem,;: € Camelopodíon pro marrubío ínter nomenclaey - turas herbarum legimus;:forte clínopodíon petrus lesendum;florum ením uertícíllis marrubium a alía berba proprie clínopodíon dícta,conueníunt, qj Camelanilraliz populiín fexta regione, INar. nienfibus & INucerínís uícíni;Pliníus, Camelides, ínfulae dux ignobíles Mileto uicínz, ín ora Ioa- - níz regionís;Plíníus 3.51. Camelocomí,KeusAexouor, populi Arabíae funt, camelorum nutrítíone & - cura,ut apparet,nuncupatiimemínít eorumStephanus ín Chatramotítes uocabulo. . Alij funt Caa melítz apud Strabenemlíbro 16. Ab Euphratis (ínquít) fluminis tranfitu Scenas ufque, eli iter diea rum uigintiquíng; hic funt Camelitz,&c. Gramale, repxae, urbs ín ludza uel Syria, Svephanus GC. - lofephus Antíquitatum libro 4. Suetoníus ín Títo, T'arrhachíam (ínquít) & Gamalen. urbes ualía díffimas Iudez ín poteftatem redegít. V ídetur fane hzc etíam à camelo appellata, quam Hebraiga- maluocant, De Gangamela uico Perfídis paulofuperíus ín hoc capite díxi. e b. Salluftiutn mírari foleo;quí Romanos fub Lucullo ímperatore ín Afía primum camelos uie diffe (cribit,arbitratum forte non eos prímum quícum Scípione Antíochum deuícere, neq; íterum T quí cum Archelao ad Orchomenum & Charoneam nuper conferuerunt,cognouííle camelum,Plu? tarchusínLucullo, Hippocameli nihil prater nomen ín Aufonij carmíníbuslegi, Kaunas pax y Axíftophanes ín Vefpís Philocleoni attribuít;cuíus cor porís partes uelutí móGftrí alicuius detcríbitz? fcholía figuézrpaxroy "fy xéspnoy xoi A&yvoy efTe docent: íd eft camelum libídinofam & feruído ano elle d (pecíem habet prouerbij in libídinofos, fed plebeiz tirpítudinis,ideot honeflís auribus uítandi, qe. Bu up Toi xéchoot epoBoy wovoy cS i725, Cc, Xenophon de ínflitutione Cyrí libro 7. [Nos íta ue i timus; Camelí nihil quam terrorí equís erant. Nam qui ínfídebant eís, neg; cadebant hoflíum equíz) tes,nec ab ipfis cdebantur,cum equus nullus propíus accederet.Hoc quanquam tunc utile vifum eft;nullus tamen uir honefius & ftrenuus camelum ínequítandi gratía alereuellet, neg; eas ín hoe exercere & inflruere eas ut pugnati ab ipfis poffit, Quamobrem príftíno habítu refumpto, ínter ít Jj menta íimpedímentís deftínata degunt, FTxc Xenophon, Idem libro 4. rerum Graecarum, Kaz e «t| yaoi dU sé cMulno ay, dc AyuriAnQ- 6 rhy EAM ity ys id eft Camelietiam,quas A gefilaus ín Crats ciamfecü abduxerat,tum capte funt, — ([Kaus?o7s,pellís cameli, Infigníorís nota cenfebatur olim; fiquis camelo ínfidens,ac per urbem circumductus,uifendum fe omnibus praberet. Quod contu melíz genus Byzantij ín Arfacem Armenium,prodítíonis conuíctum, prompfít quandog; ímper »3 tor luttíníanus,Calius.Símilem infamíx notam in Afíno fupraofiendi, Caput Gebanitar&ü 1 hom ! DO m De | NW naabeft à Gaza noftrílíttorís ludez oppido 1 x x x. xxvi. M, paff.qued díuídítur in manfiee , nes camelorum L x t1, Plíníus i3. 14. circa finem : Et mox, Sumptus ín fingulos camelos denaríüm DcLxxx,.ad noftrum líttus collig.t, Manfío,inquít Sípontínus, iter efl uníus diei, Idem íam citagy tum Plínij locum fíc legit, Abeft àGaza&c, m.D, X X X V11, milla pafTuti,quod díuídítur ín man [ (iones camelorum fexaginta duas. Hinc percipi poteft íter cameli unius diei efle circiter quadragími taaut paulo amplíus millía paffuum,Hec Sipontínus;:fectidum cuius calculationem bís mille quina) enta & trigintafeptem millia paffuum legendum míhí uídetur : aut mínores manfiones faciendas Vc àv ugyunAs Mid G^ dy detzam; Axiftophanes cítante Suída : Medi enim ín Girzecíam uenerunt ca, inelis ínuecti, 4| Camelartj dicuntur qui camelos equitant ín acíe,xusiaoa Herodíano libro 4.pof 3 funt & waushexiuo dící,ut Axabiae populi. KagxMwArzns,qui camelos agít uel ducít, KausawAeoie mue nus inflítutum eratímpedimentus exercitus agendís & comportandis ín expeditionibus publícis Tureconfultitítulo Demuneribus,camelaríam dícunt camelorum curatíonem, qua publíca pecunfas alebantur,& camelaríos curatores ipfos. Quod munus,ínquít Arcadíus,perfonale eft, Sunt quí cax melafía díci arbítrentur camelorum praebendorum munus tabellarijs publícís transmíttendís, Caelís us.Camelafium eft apud Ammianum Marcellínum libro iz, Factum, ínquit,tenc eft, & deinde una us anni firmitate, ut praeter folita nemo Gaallís quícquam exprimere conaretux camelafij nomíne íniqué:A pparet exactionis genus effe. E qb. Afphaltiteslacus animal non habetzníhil ín eo ímmergí poteft, taurí etíam camelítp impune s íbifluitant,Solínus, «| Arabes pingues ac faginatos camelosin ara Ignotí dei facríticabant:nuptu rac uirgines camelís deos propítíabant, Gryraldus, E PROVERRIA. Camelí ín fabulis dicum círcumfertur ex Libanij declamationibus , Dum plur ra affecto,etía js quae habui fum excuffus,Calius. Camelus cornua de(iderans, etía aures perdidit; Hi x&unAQ- GO vun (x xcoteray xoti ome mé Geran«es In eos quí dum peregrina fectantur,ne fua quía dém tuentur;fumptum ab apologo de camelis, quí pex oratorem cornya peftularunt à loue, qual : £ , DeCamcelo. H. Lib. L.. :i fenfus ftufta poftulatíone aures quogirefecuit. qTCamelumBactríanam, so dyetouop dvüptzroy, id efi bícolorem homínem , uenifTe ín prouerbíum ín Aegyptía hifloría anímaduertímus:aduerfus eos quidem;qui ca promunt, qua admirationi putant futura,re au tem ipfa uel metículofa fant uel plas merídicula, Adagíum ratíonem habet eíu(modi:Ptolemaus Lagíduo quzdam ínufitata in Aegyp. - tum índuxit,camelum Bactríanam ínfigniter nigram:bicolorem ítem homínem,íta ut medíetas qui - demex aquílibrio fumme foret nígra,relíqua portío albedínem pracferret eximia , Conuenientibus ígitur ín theatrum Aegyptiis alía utíq; non pauca fpectaculo digna exhibuit: Demum ftuporem no uitate rei, ac inufitatze Ípecíe ínuecturus,camelum produxit & femíalbum hominem, Catterum A € - gyptij cameli afpectu tetríti, paulo mínus profilientes mandarunt fugz prafidíum, etíamfi auro ef, n ferornata egregíé;ac purpura inftrata, freno quog lapillis íínterlucentibus confpícuo, e thefaurís Da " aij regis,uel Cambyfaaut ípfius Cyrí.Adhomínís autem illius ita coloríbus diftincti,& (ut fic díse. rím)uariegatí íntuítum, partím fuftus ríferunt,partim ut monfiriíficum quiddam auerfatifunt, Hinc Lucíanus, td'ao, ud te rely náaen AG" dv Àyverfious à, Sum uerítus,inquít,ne]ibelli meí perinde fiat accamelusapud Aegyptios, HacCalius, «| Camelus uel fcabiofa complurium afinorum geftat L'enera, H x£aAQ" NLoerve zroMaiy ive viveczilersu Qoo, prouerbíum ín Afíno fuprarelatum, (j Per. "fücarmen, Tolle recens prímus piper e fitiente camelo , Erafmus citat in prouerbío Aero sgrzuvlvoa - glins,quod exponít, A fubeunte portum nauí,& refert ad celerítatem qux ad quacftum plurímum "waleat:tracto prouerbío,ut ípfe aít,à negotíatorum diligentía, quí merces flatím emunt ab ipfis naus tisín portum appellentíbus:INon alium autem buíus prouerbij authorem uel teflem cítat,quám Sui lo dam:cuius uerba commemorabo, ut Erafmi error íntelligatur:fíc igitur fcribit, Azo xezwotvopiune, Aer — ere 67) e Aus xod D argo "P Gezropoop & ueraqpopac, Gl wgraveol yours "P. vec oz d Ad Got «see &ySvrot. hoc eft ' utnosconuertímus;A nauí que fubmergi íncipit,fi ubaudí,quícquíd acceperís lucrum eft:düdta me "taphora àmercatoríbus,quíé nauí íamíam fübmergenda,quíequid abftulerínt; ín Iucro ponunt, Fe fellit Erafmum «d vid»« uerbum, quod appellere exponit, & portum fubire,quoníam aliquando "fimpliciter fubíreuelíngredí (ignificat:ceeterum de nauí appellente pluríma apud Pollucem libro :; d uerba legimus, uuoyayedna, sg aurou, ttr zr Vr el Go Qo] m boyeiy mb Ge Aeiy, GC. rd vedo nufdg "bocfenfu, q[Formíca camelus,wvppst s n&p»AG- , dé uehementer ínzqualibus,& modo mínímís; modo maximis;quod perínde fít,quafi repente camelus in formícam uertatur, Lucianus ín prímma e ? piftola Saturnalium,te d vvp xou, won 8 te yc ergo Quay id eft, Nam utnunc uíüitur à nobís,formíca camelus, quemadmodum prouerbío dícítur. Loquitur de opibus ínzequalíter inter '' mortales díftríbutís,ut huíc plurímum fuperfitjhuíc multum defit, Nécy íntempeftíue dícetur ín eos qui fibi non conftant;in utramg pertem ímmodici; Hac Erafmus.Ego errorem füfpícatus;loctim ín "pfo Luciano requírere uoluí,in quo pueust à xunAG" reperi , íd eft foriníca aut camelus ; X omnino fic proferendum puto onse claríore fenfu quám fi artículus $ pro dífiunctíua coniunctione 2 pona tur,ut Erafmus fecít. Similia huíc puerbía funt, Rex aut afinus, bif: c:effeoct baber,Autter fex aut tres teflere, Aut regem aut fatuum nafcí oportet, Quod ad fignificationem prouerbij, Germani cles canti diftícho eam exprímunt, sf líitsel vnb t$it vil/ "Derbónt alle [pil/ id eft, Parum & nimi ubígnocent «[Camelusfaltat,ubi quís índecore quíppiam facere conatur, & ínuíta, ficut aiunt; . Minerua, V elutifi quis natura feuerus ac tetrícus,aftectet elepás ac feflíuus uideri naturae geníog o fuo uim inferens, Hieronymus in Heluidium , Rífimus(nquit) inte prouerbium , Camelum uidi- | mus faltitantem; 'axat autem homínís ineptíam,quí cum à Mufis effet alíeniffimus, tamen difertus haberi uellet, Erafmus,Caclíius hzc prouerbía, Lentículam decoquens unguentum ne índíderis, In oleríbus píper,Camelus faltitans , omnía eiufdem fere fignificationis facít , de quo uíderint quibus - uacat:mihí non admodum probatur, Ad camelum faltantem proxíme accedít Germanícum noa firum, C9icEii eaat auff fteltsen.id eft, Vacca grallísqutuocant)íncediít, Prouerbía à Domíno noa iro ín facrís literis ufurpata, Facilius camelum per acum trafjci;& Camelum glutire ; celare culíce, — fuperius ín príma huíus capítís parte pofuí, KeusAs zeoxzty Syev,inuerecundius eft quam ütrepeti me teatur,cum uel fupra ánobís pofitum dífpliceat, DE CAMELO DROMADE |AMELVS dromas Gracísácurfu & uelocítate día, && Arabica camelus,omriía feré cum | fuperiore communía habeipríuatím tamen quz apud fcríptores reperí autípfe obferuas | uí, de ea liters mandare uifumeft,cum figura etíam differat:utpote uníco dorfi tabere, cá zh fuperíorí eemínum fit, Dromedaríj nomen plerec gentes ufurpant, Itali, Galli, Germani, ?Hilpani.Grzcí dromadem fofum fcemíníno genere dícunt,nec unquam quod fcíam fíne cameli no Umíne prapofito.Plura qua ad nomína eíus pertínent,& alía quedam de hac quadrüpedeín cames "lodixí,nihileorum hicrepetíurus, €| Vidi djeópaxec (lego djsusd'uc) id eft dromedaríos camelos, quiín curfirípfo cum equís componí poffent,ímo uero etíam quí íllos vincerent, Didymus in Geo: "pon, Dromeda genus eft camelorum,mínorís quídem ftaturze fed uelocius, inde & nomen habet: | mam dromos Grzece curfus & uelocítas appellatur: R umínat ficut bos & ouís & camelus , Ifídorus, Audio regi Giallor nuper duas camelos dromadas albas ab imperatore T'utcattt dono miffas effez pi T ! WO 7 j - ae 2 E P, . S : Em : 2, | MS A ) 4 p»- / : | WV | | i ER 77 JD N ji AM. AA LM A3 Mm c .. AT m E A EA C SN j * / Do (& h. - CCS M | CNES PRISI 1j 1 T SEES des n f (ES .$OMWSmE 7 M — J [nas 2) JY 275 NM ! j| LE. h SENS M /) XA ZU 2 SUESNN £l I : EU SEE - , fm (rnt 7 Ó SOSA M £ ^ QNS ; (CS Er NY E ova A M ooERDE n Li E m mad te m - aes — P d uz » tp uU *- AM a d E LÀ T Lil P wm ——— NS 4 Dromas quam uídi dum hac fcriberem , altitudine erat quínque cubitorum dodrante dempto, | longitudine círcíter fex:fuperius labrum ín medío fcíflum habet ut lepus:In pedibus duos ungues? latos;bifulcí apparent, fed díuifío fuperne tantum eft,nec penetrat ad ima ueftigía:qua carnofa eí et. planalatafg funt;orbís cíbarij ínftar, Tuber durum & glabrum habetinfra ín pectore cui incumbit, - & fingula in fingulís cruribus fuperíus;reliqua ut Bactríanze cameli. Camelos quínquaginta ane nos utuere percepi, Bactríanas ad centefimum ufcp,A elíanus, Líuíus libro 7.bellí Macedonici, Anz tehuncequítatum falcatz quadrigz,& camelí quos appellant dromadas. Et alibí apud eundem n2 fallor, Dremades cameli ínter dona erant uelocítatís exímiz, Díodorus libo 3. Bibliotheca de came lís ditylís,id eft cemínatubera habentíbus,locutus , fubdit; Anacoli uero ligaritp,qui dromadum:. fantforma,plurímum uíe conficiunt prafertím per deferta & aquís carentia loca, In bello quoque: | | duos - MUR ME DeCane. A. Lib. EL. 175 duos irr certamen f. agittaríos ferunt,dorfo contràríe inuicem infidentes: alteríini à fronte aduerfus hoftem;alterum contra perfequentem pugnantes; FIxc Díodorus dé Arábià fcríbens interprete. Pogío. Centum & amplíus milíaría uno díe pergere folent,Ifidoris, Diícunteos camelís dromedas -tíjstrigínta fexaginta uedíerum ítínere, diebus undecim peracto,rem confecifTe,Strabo,líbro, r$, ín Graco eft neuinlop dPoeéd'op, Illa quam ego ínter fcribendum haic uídi,onus géftare dicebatur cona. fuetumlibras mílle quíngentastínterdum etíam ducentis fupra bís inilleonerari, Inclínat feín tera ram ac procumbítut uelfefforem admíttat,uel onus recipíat,mox denuo furgit, Eft enimomniíno fa cile & morígerum anímal,quod ín tanta corporís mole míreris;Per íracuridíam calcítrat,fedraró, - «[Dromadi naui curfus pernícítas nome dedit, Ceclius Calcagnínus. Efl & pífcíshoc nomine apud p Aríftotele,Giaza uertítcurfore, Vfurpatur etíapro fcorto,ut Pollux, Hefychíus, & Varínus fcrí^ .bunt:inde forfitan,quod camelorum genustut fupra díxí)ualde libidínofum fit... Ap&pay, cancer pare "uus; Hefychius:apud Terentium feruí nomen.Aeqiiosdv, currere, V arinus,Aeeu&d sy curriculo , curs fim, V arínus,ApeuoxG* d? nMsp cine, GC dJosusioe aduerbium; Suidas, DE CAMPE j IONY SIv 5 contracto exercítu;per locaarida ac deferta ferísiy ínfefta profectus,ad Zam à | birram urbem Líbyz peruenit.Ibi feram indigetem,campes nomíne,multis eíus orze mor 24 talibus pernícíofam, peremít:qua res magnam ei gloríam penes accolas tulít , Vt autem E524 fempíterna occííz ab fe beftía gloria extaret,erexít bí tumulum ingentem, quí ad pofte« l1os ufip perfeuerauit, fuz uírtutís monumentum , Diodorus Sículuslibro 4, de fabulofis antíquos gum geftís. ; "b DE CANE IN GENERE. Zu x ! * A € Z E ) z ""n NR cu D ccn A 2x VAR S c NS f "AC EE L7) Lj Ro M. - "fs Z—- M AC , S 7 SAT 2 Ü eX S. QM | ! ARA c C ; NARRA. 5 E [1 | T RS j - PA ONSE x 4 VT zd MAUS AU ve AN E——— AP Jf — -———— e NN N AREE up IM LL—— DES b A XN j Yrs Mt dae CAU "nj — Jm i) j» 4 ! PN Ln m JE J) "€ya3y VN YN | ANIS quadrupes terteftrís, Hebraice 273 keleb, Chaldaice wzoskalba, Arabíce 259 kelbe icum fcheua fub medía fímul & ultima confonante.Perfiíce xo fag. Inuenío & oY3» Iamas, / |tanquam Hebraícum autlínguz Hebreís finitima nomen,ín lexíco trílíngui Seb; Muna p flerí, Antíqua ín Auícennam expofitío,gaukileb urínam canís ínterpretatur. Apud Syl uatícum nomína hac reperí,kíilbu,id eft canís:Lafenel chelbe,id eft língua canís: haraltís , íd eft flerz '€&us canínum:baulleb,id eft urína canís,Bulzuzemet,id eft urína catulí;chos alkeb,íd eftteftículí ca xis;catilabket,íd eft ftrangulator canís,aconitum, apud Auícennam, Recentíorum quídam canem " Saraceníce kepb uel kolpb uocari fcribit. Grace xvey, & hodíe uulgo exíA8-, quod nomen corrupti eftà fcylax,IVledí canem fpaca uocítant, ut Herodotus fcríbit líbro r. hís uerbís: Aflyagis regis bu E Pos L. | Á. ! M A De Quadrupedibus bulcus uxorem habuitnomíne Cyno Graca lingua, id eft canis, Vledica fpaco. INam canem Medi | fpaca appellant, Apud Hefychíum & Varínum legímus, ach, xvva 3 cQiy£, Apud eofdem azévlexse exponufnitür canes, Payoxs,canís língua Scythíca, Hefychíus &€ Varíinus; Germaní uocant bun. Icalí cane, Gallí chíen, Hifpani perro. Illyrij pesuel pas, quod nomen Gelenío neftro adfpaca uel — ava£ in recto cafu;accedere uidetur, Angli, dogge, ; 1 d J ] Cani totum corpus hírtum eft; Aríftot, De díuerfís canti generibus feorfím agemus poftea; ubi decaníbus ea prímum explícata fuerínt qug omnibus feré communía uídentur, 4j Catulorum optí müs exiftímatur,quí ultímus uidere íncípít, uel quem prímum mater ín cubile reportat, Albertus; egoidemín cane V enatéco ínfra pluribus declarabo, Degeneres fub aluumreflectunt caudam, Arí 6; floteles, Bonitemperamentíín cane fignum eft,fi pilos medíocríter longos habet:excreméta ením.— ínpílos redundant,& cerpus expurgatur, Sí uero nímíum longí den(ítp tuerínt pílí, cutis fert tube i tus corrumpítur,fcetorí aut fcabíei obnoxía, Albertus, «|Canísex proportíone (ideft ex xquo) utríufg partís íncreméta capít, Aríftot, Flybernum pilum amíttít,Idem Sect,1o.proble.35, Prona totíus corporís hírfutahabet,Idem, «|J Medulla non eftnifi cauisoffibus,nec cruribus iumentorum aut canum:Quare fracta non ferrumínantur,quod defluente euenít medulla,Pliníus. «(Canis cal. | ua nulla offea commifTura conftat, fed oíTis perpetuítate contínetur, Ariftot, Aelíanus, QGenerofís | canibusimz naresrotundze,folide,& fere obtufze funt, Albertus ex Platone, Cani os refciffum eft; Axiflot.Serratipectínatím coeuntes ne contrarío occurfu conterantur dentes funt,canibus; ferpen. | tibus,pífcibus;Pliníus et Aríftoteles. Dentes canimutantur canínitantum appellatí;ut etíam leoni, e Plinius. Dentes canes non mutant, praeterquam eos,quos uocant canínos,eosQ quarto etatís metri | fc tam fcemíne,quám mares. V nde fít,ut díuería fit authorum fentetía, Alij ením quod dues tantum. | modo mutant, negant omníno ullos mutarí, cum eos paucos reperire dífficile fítzalij cum hos uidea rínt,czteros quocp parí ratíone mutarí exiftimant, A ríftoteles, Etrurfus alibí, De canibusüinquitdís uerfa fententía eft,quippe cum alij nullum ijs decidere dettem opínentur,alíj canínos tantum appel | latos mutareuelint,quos etíam homo amíttit:uer& hoc latere,propterea quía nonante mutant,quam pares íntus enafcantur,Quod ídem uelín caterís fcilicet ferís euenire uerifímile eft.Et quídem canéa | nos tantum mutare perhibentur, Aetatis iudicium ex dentibus fumítur:quippe cum íuniorescam | didos habeant, & acutos:feníores nígros(fufcos & croceos, Albertus ) & hebetes, Aríftot.& Aelían, «| Cuncta interíora canís fimillíma funt leonís uifceribus, ut quídam fcribunt, Canínus uentrí- culus uus paruus & arctus eft;nec multo amplior inteftino,lauísQ íntus:habent autem omnía fere utríng; dentata uentrículum aut canino aut fuillo fímilem, Ariftoteles, Canibus íntefiínum qua uentri íungítur,laxíus eft: qua definit, arctius: quamobrem uehementí níxu, nec fíne cruciatu eam partem leuant excremento, Ariftoteles & Pliníus.Aluus angufiíífima canibus,Plíníus, Pectus caníá anguftum acumínatumq eft, Splenem habetlongum ficuthomo & porcus, Aríftet, Teftes & mena. - tula cani forís dependent, intra pofteriores pedes,ut etíamleoní, Canum degeneres fub aluumrefle^ | &ünt caudam, Arífloteles, Priores pedes flectitut homo brachía: & uícebrachíorum eifdem utun tur,Blondus, Pedes priores quinís diftinctos digitís habent, pofteríores quaternís, Aríftoteles. Quís bus ex tapína uíctus quadruped, quíní dígítiín prioribus pedibus, reliquis quaterní;leones, lupí, canes,& pauca,ín polteríoríbus quoque quinos ungues habent, uno íuxta crurís artículum depens , dente,Plíníus, R apacibus uncí funtungues:caterís rectí,ut canibus, prater eum quí crure pleriíígs dependet,Plíníus, «| Canes quoníam numerofo partu & multífidae funt, mammas plures peruens — trem duplici ordíne utrog; de lateregerunt, Ariftoteles. Q uz numerofo foecunda partu, & quibus. digítí ín pedíbus,haec plures habent mammas toto uétre duplici ordine, ut fues: generofa duodenas, - uulgaresbínis mínus;(imílíter canes,Plíníus. Bipedes & quadrupedes qua anímal procreant, ont 4 nes uuluam aut uterum,ínfra feptum transuerfum contínent,ut homo,canís, fus, Aríftot, Et alíbi, Quz íntra fe X forís aníimalgenerant,uterum habent ín aluo,ut canís, Fímum caníficcumefl,utlu o. «Canis anímaleft temperamenti calídi & fícci, (í ipfum per fe con(íderes : nam comparando | alijs anímalibus,contraría etíam temperamenta eí attribuerentur : Quippe ad hominem ííconferas, ficcus eft: ad forinícam,humidus;Rurfus bominis refpectu calídus eft,leonís frigidus, Galenus, K j C, T Somnus & uigilíaíncrementum & corruptío,& uíta & mors, czteracp accidentía ex fenfibus, ' funt ín canibus,ficutin equís & homíníbus, Author obícurus, Caníuita producítur ad decímume quartum annum, elíanus, V iuunt Laconící annis denís,foemínz duodenís:catera genera quíndea ^ : cím annos,alíquando uígínti,Plíníus, Laconící fane generís foemínz, quía míniis laborant, quàm mates, uiuaciores maribus funt:atuero ín caterís,X fi non late admodum cóftat, tamen mares uíuaa cíotes funt, Aríftoteles, Etrurfus alibi, Czterí canes (ínquít, exceptís Laconícís ) maxímaex parte ad annos quatuordecim, fed nonnullí uel ad uigíntí protrahunt uitam, Quamobrem recte apud Ho merum canem V lyffis uícefímo anno moríalíquiíudícant, Canis cum uocem zdít aliorem,latraré 3 dícitur:quod uarías ob caufas faciu Bft & ganniítus quídam eius fubmíffíor, utadufando, uíde ínfra gg ínH. c. Canesetíamfomniíare palam eft,ídjp fuo latratu declarant, quem per quíetem agunt, Arí; ; floteles,& Plínius, Cubíle fuum lufirat canís && circuit antequam eubet;quod quide non saca | acere DeCane C. Lib L ie facere uidetur, quàm ut fic commodius in orbem fe collígat:pleríg; enim íta fe componunt ad foma - num, mínores & íuniores prefertím,quí corpore teneroac flexili tunt, Canes, boues, alie beftíz; ' ámpendentem peftem,& tetra motum, coeli falubrítatem,& frugum fertilitatem przfentíunt, Aes líanus,Fereomnes quidem fagaces funt, quidam tamen caeteros uincunt fagacitate & inueflígatios -ne,quorum ad uenandum ufus eft,de quibus feorfím dícam poftea, Leones mares canum ínftar uà tinam crure fublato reddunt,Plín, Exíftímantur ín uríta attollerecrus fere femeftres,id eft fignum: confummati uíríum roborís,& ínítij coítus:foemínz hoc ídem fidentes ; Plíníus & Arxíftot; Verum ex foemínís etíam nonnullz crure elatomíngunt,Aríftot, Ex maríbus quidam feríus quàm fexto cca *tís menfe crus tollunt,quídam maturíus,Idem.Quandocung íd facíunt, índícium eff etatem coéun io. dí adefTe, Aríftot, Foenínz ín urína réddenda fedent;íd eft difponuntfe ac fi federe uellent, Alber, tus.Mas nunquam ante 18o.díes à natalí crus erígít,Blondus. Omnes fere canes;uuluas & pofierío raodorantur,& forfitan ut fagaces funt,qualítates habitudínum in refolutionum corporís odore co gnofcunt, Albert. Canesa curfu uolutatío fuuat,utueterínadiugo,Plin, q[ Cetera canes (prxter Lacohiícas)etía femeftres coítü patíunt,Plín, Tam mares dj foemínz annículí,magna quide ex parte «oéunt:fed nónundf uel menfe octauotquod magís foemina euenít, dj marí, Arift, Huic quadrupedi - neg; foemínzenegy marí,nifi poft annum permíttenda V enus eft:qua fi cenerís concedítur carpit &C '*orpus & uíres,anímost degenerat, Columella, Canum generibus annuí partus:Iufta ad pariendi annua ztas;Plin,| Quodad foeturam(ínquit Varro & Phronto)príncípium admíttendi faciuntue rís príncípio:tunc ením dícuntur catulíre, íd eft oftendere fe uelle marítarí, uua tum admifIz,paría le. unt círcíter folftitio, zxv(sy apud Aríftotelem Gaza uertítcanire, Inítío Februarij canes fere (ecuns " dumnaturam coítum appetunt;raríus Ianuarij, l'ardíuus, Canes fepíus coéunt(coítum nunquami ^ E propter teporem & pabuli ubertatem, ut alía etíam anímalía qua cum homá - ne uíuunt, Aríftot,Indicíum ín mammís etíam apparet, cum etatem coéundi (am habent; Fít eníns perinde ac ín homínibus;tumor ín papillís mammarum,& cartílapo quadam ( xordWG" , íd eft folída. - quaedam uel grumofa denfítas,qua turgent mamilla:quídam fimpliciter cartíilaginem , ut Albertus: -alíj eluten,ut Blondus, inepte reddíderunt:)confiftit: fed difficile íd perceperís,nifi habeas ufum reís - €atent ením hac índícia magnitudíne;hoc ígítur fcemínze euenire certum eft:marí nihil eiufmodi ac - cídit:fed quo primum tempore crus tollít;coíre íncípít, utfupra dícium eft, Cum fe plurímum ir currendo exercuit canís,multo effufíoremad res V enereas exíftere ferunt, Aelianus: Aríftoteles ta 1 men peculíare Laconícís facít;ut cum ]aborarínt, cofre melius quám per otíum poffínt, Auertuns 9 tur ín coitu canes,lupí,phocz,ín medíotp coitu, inuítítp etiam coharrent , Ariflot, Vt canes ín teera —€oéunt,fic ín marí teftudines & phocezomnes díu copulantur tanquam colligati pofleríus , Oppías - pus Halíeut,i.Quam ob caufam canes folí ex omníum animantium numero colligarí poft coitum - Venereum foleant,ínquirít Aphrodifienfts problem.r.75. impletur canís uno ínítu, quod ín furtíis maxime conftat ínítibus;fmplent ením quí femel ínierínt; Ariftot.Implentur omnes uno coitu , Plís —níus. Canís uterum gerit diebus fexagínta & uno, aüt duobus, aut ad f(timmum tribus : nec mínus - quam fexagínta díebus:quod fi quíd celeríus prodierit, educati ac perfící nequít, Cum peperit , rura fum fexto poft menfe,nec príus,coítu ímpletur, A ríftot,lib, $.cap.r4-híftoríae anim, Ceteruim líbro 6; eap,2o, Laconícam canem príuatím fexto menfeà partu coíre fcribit, Gaza tamen illíc quocp de caa o nibus ín uníuerfum interpretatus efliídéy meo (udicío recte fecít, memor nímírum Aríftotelem fu« praquog decanibus ín uníuerfum íd fcrípfiffeznec non Plinium, cuius hzcuerba funt; Ineuntur à partu fexto menfe, V bí Craza uertít coítu ímpletur,ín Greco tantum eft oysUezou,íd eft ínitur, Sunt que parte quínta anní uterum ferant,hoc eft duobus & feptuaginta diebus (impreffi codíces Latíni; - ánterprete Giaza;falfo habent fexagínta:)quarum catellí duodecim diebus(quatuordecím ín Grae €o,líb.6.cap.2o. Apud Pollucem corrupte geízup «ot vvzxezsy legítur:) luce carent; nonnullae quarta | parte anní,hoc eft tribus menfibus ferunt,quarum catellí díebus decem & feptem luce carent. Tana "tundem temporís caníre etíam foeminze putantur (quantüm fcilicet grauída funt;ut ín Graeco addía "tur: )Aríftot.ex quo eadem Pollux defcrípfit libro $.cap.7.Conflat ígitur ex Ariftotele;canum alías " fexta anní parte;alías quínta,alías deníg; quarta;geftare uterum:reliquí authores nO diftinxerunt; fed (implícíter alij duos; alij tres menfes,canes grauídas effe fcribunt, Geruntiín utero fexagenís díe " bus,Plíníus:qui ex duobus fupra cítatísAríftotelíslocís,príorem folumlegiffe uidetur, Nemefianus etíam ín Cynegetícís duos folum menfes cani grauíde tríbuit , Pregnantes folent effeternos mena fes, Varro & Fronto de cane paftorali; Obferuauí ín canibus noftrís nónullas catellas geífifTe trteri pracífe diebus fexagínta,nonullas uno ínfuper aut duobus.Peregrínaleporaría noftra excellés tua "lituterum diebus 65. Auguftinus INiphus ín Aríftotelís híftor, anim,lib;,, cap. r4. Ibídem addit ; ex pertum fe Phafíanam à partu non ante fextii menfem ímplerí,feríus uero ín quàm plurimis fe obfer "uaffe. Multifida,utcanís,& lupus,multa paríunt,Aríftot, Canes,feles,& íchneumones, zequales "pumero fcetus paríunt, Aríftot, Canís cur numerofo partu fit, Aríflot. Sect. ro problemate 16, Giígs "funt cxcos,& quo largíore aluntur lacte;eo tardíorem uifum accipiunt, INon tamen unquam ultra "icefimum prímum díem,nec ante feptímum, C)uídam tradunt,(i unus gígnatur;nono díe cernere; figemíni,decímo,[demtá ín fíngulos adijcitotídemd effe tarditatís ad lucem díes,Et ab ea quae Ícea inina fit ex prímipara genita cítíus cerní, Optimus in foetu, quí neuiffime cernere íncipít, aut quem . Ew j | | Pis 176. De uadrupedibus | primüm fert ín cubilefceta, Plinius, Catellicaici nafcuntur;à partu&p tredecim primis diebusita ocu lis affecti fünt:poftea acerrímum oculorum fenfum acquirunt, Aelianus, V ifum catuli recipiüt diea bus uíginti, Fronto X Varro, Quazanteíiuflum tempus concepere, diutíus caecos habent catulos, nec omnes totídem diebus, Plíníus.QQuomodo catulorum alíj príus;alij tardíus uífum acquírant, ex — Axiftotelís fententía pauloante expofui. Paritcanís duodecím complurímum,(ed magna ex para - te quíngy autfex:unum etíam aliquam peperíffe certum eft, Arifloteles,Cur fus & canis int tam foe . - cundz,& multíparz, Democritus eaufam affert, quod multiplicem uuluam,& feminis cellas recepa tatríces multas habeant Eas omnes femen non uno ínítu explet;fed íterü & fzepíus ez prolemínan | cur,ut frequentia femínís receptacula impleantur , Aelíanus . INos ex Aríflotele & Plíniofupra o ' fiendímus canem etíam uno inítu implerí, Partus duodeni,quibus numerofiffimi,cztero quini, fe y ní,alíquando fingulí,quod prodigiofum putant;ficut omnes mares;aut omnes foemínas gíeni , Prís ! mos quog; mares parí untjin czterís alternant,fí ineant opportuno & recto menfe,Pli, Albertusícrá — bít uífam fibicanemegenere maftínorum;que fimul nouendecím catulos pepererít;& rurfus proxí mo poft partu octodecim, tertío tredecim:erat autem(inquitnígra,et magno corpore, Síngulos fe ré paríuntparuz ille catulae quas mulieres ín delicijs alunt,propter uterí exíguitatem , Albertus, Quadrupedum multifida,ut canís,leo, & c,omnía czecos generant, poft palpebrze dehifeunt,Arifiot. — IViultifídz que paríunt imperfecta,omnes multípara (unt;Quo fít,ut partum adhucrecentem alere poffint,auctum iam adeptumi magnitudinem nequeant:fed cum corpus ad nutriendun non fuffi | cíat,parum emíttant,ut ea qua uermem pariunt, Quadam ením ex ijs catulos ínarticulatos propee modum paríunt,ut uulpes,urfa,lezna,& alia nonnulla:fed omnía feré czcos,ut ea qua modo díxí: 4i atg; etíam canis, lupa,lupus ceruaríus,Aríftrot, Capra & oues,ut & reliqua foecundiora & multípa ta anímalía;partus interdum monflrofos edunt,ut etíam multifida: multípara ením id eenus aníma - lía funt,nec partum perficiunt,ut canis:cecos enim magna eorti pars folet parere, Avift.Ide Sect.10, probl.6o.caufam monftrat cur canes € relíqua paruz quadrupedes(fues,caprae, aues; móftra pará ant frequentius quàm maíores,Canís etfi permultos ex fefe parít catulos , horum tamen e numero prímus prodíens in lucem patrem refert,omnínotp fimilitudinem, fpecíemtp illius gerít: caeteri ut cafus tulerít,nafcuntur. Quod ftudio & prouidentia natura fieriuidetur,cum matti anteferentis pa. trem,tum czterís catulis prímigenium longe anteponentís, Coítus cani femper opportunus, Aríft, IVlares quarto annogignere incipiuntdego íncípíant , opera fcilicet homínum admittentíum tunc primum robuftiorís generand (obolís gratía )foemínze tertío ufey ín nonum , Vetusquídam, Cae nesnon per totam coéunt uitam,fed ufq; ad quendam attatís uigorem:;ad annos enim duodecím ma ^ gnaex parte, & coéunt, € implentur. V erum íam alíquibus,tum foemínis, tum maribus , uel annü octauum & decimum,atg etíam uigefimum nactiís facultas non defuít prolífíci coítus : namijs quoa que (enectus uim generandi, paríendigy,ut & cateris tollit, Ariftotel , [Non tora xtate fua generant, fcrea duodecim defínentes,Plinius, '] empusad conceptum & procreationem, ín mare optimum ^ cum quadrímus effe íam ceperít,ídG deinceps,fed non ultra oclauum annum : foemina à triennio ad fexenniuim uftp círca fobolem occupetur, Pollux, Mares íuuenilíter ufq; ín annos decem proge nerant;poftíd tempus ineundis foemínis non uídentur habiles quorum fenicrum pigra foboles exí«- fiit. Fociminz cocipiuntuítp ín annos noue , nec funtuules poft decímum,C olumella,In cane fcemís nà etas bíra ad procreatíonem probatur magís quàm mínor, l'ardiuus, Cum mares appetunt coí- 4 tum,dies alíquor abftinendi funt, donec genitalía eís ínflentur & turgeant, Idem. Foeminam: & mas. | rem domíiretinebís,fí mazam cum pauco fale uefperí eis obíecerís, Idem.Si mas ad V encrem frígis dus fit,fuillam aut ouíllam carnem pinguem unà cum iure ei appone, Tardíuus, Canes & fuesma res ihítum matutínum appetere, foeminas autem poft merídíem blandiri, diílígentiores tradunt, Plía níus; Canesápartu ualdeferocíunt, Arifloteles:qui & caufam cur tum temporís fzuiant inquírít Sectio problemate 57. Mares libidínís copía placidíores fiunt, Idem, Promínetgenitale ín foemínís: cum ad coitum ftímulantur,& locus humefcir, Ariftot.Etalibi, Menflrua(ínquit) huius anímalís die bus feptem mouentur,fimul& euenit,ut genítale promineat:uerum-nondum per íd temperís coíti patíuntur,fed fequentibus feptem diebus: tempus enim quo toto canís libidíne tenetur,diebus quas tuordecím magna ex parte defcribítur, Verum nonnullze etiam ad fextumdecíimum pruríunt, Pur: * gatio autem qua coníuncia partui eft , unà cum catellis nafcentíbus prouenit, craffo pítuítofotg hu - more:redduntur etíam tenuiores à partu, Ariflot, — € Lacante díebus quíng; quám paríant, has bentmagna ex parteruerum nonnullís etíam feptem aut quatuor díebus antícípat: V tile flatim , ut peperint,eft,Aríflot, Craffius canum quàm czterorum animalíum,lac eft,excepto fcrofze ac lepo« tís,Idem, Canes mifcentur coitu non ínter fe folum generibus díuerfis,fed alijs etíam ferís, ut infra docebo,ubí de Caníbus míxtís apam, Oportet autem ada quare naturam ac aetatem & mafculi & fceminze:& cauene canes ex eadem matre prognatí fimul cocant, V arro in Gracís Geop. q| Primus effoete partus amouendus efi:quoníam truncula,nec recté nutrit, & educatío totíus fia bitus aufertíncrementum, Columella:apparet fané eum loqui decane qua primum peperít. [n fces tura dandum potíus ordeaceos quám tríticeos panes:magis enim eo aluntur, & lactis prebent maío» 4 vem facultatem, Varro, Sero quod àcafeo manauít quàm optime canes nutríuntur: plurímum es mím eis alímentum preftat,Dioícorídes,&€ Auícenna, V eloces Sparte catulos,acremG Moloffum Pafce | | DeCane. C. Lib. L. i7 — Pafcefero pingui, Verg. Gieorg.s. Canes;feles , SL ichneumones uefcuntur eifdem cibis , Aríftrot; Canís quoníam fíccí temperament efljhumiído ntitrímento refícíendus eft, Albertus, Graüídas ca ies nutríemus non trítíceis,fed hordeaceís panibus , ut quí maxími nutrímenti fint, Offa itemouít : exuta carne apponemus,fed cocta,ut eorum imedulla temperet & pínguefacíat íus ipfum;Q uod et am panibus commínutís poftea ínfundentes,tundentes Gp rutfus, fimiliter offeremus , Bnixís autem hordeacea farína,caprillo bubulóue lactipermifta, offeréda eft; offiumt&p,ut díxímus,elixorum , de« coctü ipfum erít potus quo utentur.Ipfis uero catulísrecenis ortís opitülabüriür: matrís énim tama -manon fufficit:ac proíndelacte bubulo iuret offlui imbtiehtes panes ; ín pabulüm éís offeramus, — Sed apponenda etia íllís funtoffa;ut tum roborent tum confirment;ac fímul exacuatit dentes , Hzc je Varroín Geopon.Gracís. | Cíbatus canís propior hominis, quam ouís,Pafcítur enim é culína,& of fibus,non herbís,auttrondibus. Diligenter ut habeant cíibaría prouídendum , Famesenímhos ad quarendum cíbum ducet,fi non prebebitür,& à pecore abducet.INifi (iut putant quídam)etíam íla ^ fuc perueneríntprouerBium ut tollunt antiquum Bsaiag xeoyaperíant, de Actacone ; atc ín domi? ? mum afferant dentes.INec non íta panem ordeaceum dandum, ut tio potíus eum ín lacte des íntrítü, quód eo confüeti cibo uti;à iecore non cíto defcifcunt, Mortícínze oüís non patiuntur itefcí carne; peductifapore mínus fe abíitíneant,Dant etíam ius ex offibus, & €a ipfa offa contufa, dentes ením facitfirmíores,& os magís pattilum.Propterea quód uehementius diducunttir mal ; ácríoresp fis "unt propter medullarum faporem,Cibum capere confuefcunt interdiu, ubi pafcuntur:uefperi , ubí - ftabulantur, Varro ín opere Latíno de Reruft, V bí primum canís pepererít ftatim refjcíedi (unt de; jo generes;autuitio aliquo maculati,Ex feptem porto feruandi funt tres aut quatuor:duo autem ex trí - bus.Quibus quídem paleas fubfiernunt;ut mollíus íncubent & calefíant. Eft ením ímpatíens frígos : tis huiufmodi anímal, Catuli bímeftri fpatio cum matribus futt líquendi,Fronto in Geopon, Quan - "quam autem de paftoralí cane príuatím íllic loquatur,ut etíam V arro ínloco íam tecítato: uídebana tur tamen hac huíufmodi efTe,ut commode communi de cane tractatíoníi adícriberentur ficat & fea - quentium quzdam.Subfternítur eís àcus, aut quíd aliud , quod meliore cubilí facilius educantur; - aclafciuiz caufa,poftea X cathenís per díem continendí , X noctibus foluendí , nec unquam eos, "quorum generofam uolumus índolem conferuare,patíemur aliene nutrícis uberibus educarí; quo« - níam femper & lae,& fpírítus maternus longe magis ingenij, atq; íncrementa corporís auget : quod . fieffoetala&te deficítur,caprínum maxime conuenietpraberí catulis, dum fiant menfium quatuor, - Columelta,agens de cane pecuarío. Sí plures funrcatuli, fecundum partum ftatím elígere oportet quos habere uelís,relíquos abijcere.Qtiám pauciffimos relíquerís,tam optími ín alendo fiunt props ter copiam Jactís, Catulilacte fiue maza,uel aqua lactís alendi (untznec ullum alíud alimentum of " ferendum:quía laxus(largus)uíctus folet effe maximo damno. V erum adulti fíccís uefcantur edu "libus:parté uidelicet, & o(libiis, & hoc fíat dígeftís horís,ut concoctío peragatur, & potíus famefcat paululum, non exactis horís pafcantur,Blondus.Nemefíanus etíá ín Cynegetícis catulos cum ma tribus fero, &€ lacte,uel pane cum lacte pafcendos caniít,à tempore uerno ad folftitium uíc :nam cá ' Solíncancrofertur,confuetam mínuífle fagínam 'Profuerít,tenuesi magis retinere cibatus: INe " grauísartículos deprauet pondere molles, INamtum membrorum nexus nodosiprelaxant,&c. (fic (o enim legendum.) Mox cum íam fextum zetatís menfem aguntcatuli, Tuncrurfüs mi(cerefero Ce realíadona Conueníet, fortemQ daríde frugibus efcam, — | INon permíttendum eft ut níimíum "indulgeantfomno canes:nam cum natura calidi fint,calor internus per fomnum etíam auctior prà uos humores ad uentriculum attrahít,unde morbi fcaturíunt , Parum ígitur à cíbo dormíant , quo ' "adcibus medíocríter concoquatur, Albertus, €j Canitanta fagacítas naríum , utnunquam canís -"nam carnem,ne uaríetate quidem condímentorum fallacíffíma temperatam, deguftet, A elíanus.Fel "ceruo ín caudaaut íinteftínís effe putant:ldeo tantam habent amarítudinem,uta canibus non attín - "gantur; Pliníus. - Abftínentfraxini fructu,licet fues eo fagínentur,quod dolorem uertebrz coxarü inde incurrant, Sunt & coprophagí canes:quamobre Plinius, V enenatí niellíis,ínquit,mal&(quoho 9 ui & canes inebríantut cenutta herba, Atheneus, V inum auerfantur , unde canínum prandium di^ "éum,ut ínfra explícabo:Panem tamen uíno tínctum deglutíunt, Canis zftatefrequentius quàm ' "hyeme cibandus eft,ut zftíuis diebuslongis & calídis durare poffit, Infríngatut ei panís in aquam, ' "Sitamen fzpíus quam par eft cíbetur,uentrículus eí fubuertitur.Lac aut panís lacte madidus optís ' méalunt,Sí cumíni tuníí cibarijs eíus modicum ínrjcíatur, uentris flatibus non erít obnoxíus , Caro - ficcataín cibo eí conuenit. Oleí parum aqua bibende fuperfufum,habítiorem fímul uelocíoréq reds dit, Si cíbà fftidíat;panís atrí micas aceto maceratas,ín nares eíusexprímes, In magna fame butyrit - recens cum pauco pane calído.eí obíjcíes,paulo ante relíquum cíbum, Tardíuus, djBonum catuli - facientem & pre caterís eligendum,íta cognofces.Praftat quí pondere uíncit reliquos, proínde dili "genter lactandum curabís: Vel ílleequem mater prímum ore fuo reportat: V el quí pofiremus uomé 0 re incipit, Alíj preftantíorem hac índuftría dífcernunt, Locum fatís amplum círceumquag farmentís - Jut cremíjs íncludunt,& catulís tmpofítís accendunt , quí cum totus ardet ín círcuitumatrem forís 1 Setentam dímíttunt:qua mox ínfiliens optimum queng príore effert, pofiremo uilíffima, Tardíuus "Varro, Catulos fex menfibus primis, dum cotroborentur,emítti non oportet nífí ad matrem lüfus - "mo ínfecius fuerít)certum eft per excreméta,ad canes etíam peruenite;fimiliterdGg torqueri eos, Cor. x Esc 178 DeG uadrupedibus Videtur autemex Nemefiani Cynegeticís haec elígedi índícia effe tranferípta: nam illud à loco igne ambito fumptum,omníno fimiliter de(cribít, Quod ueró ad pondus,contra quàm Tardíuus, leuíos .tempraferre uídetur,hís uerbíss Pondere namcatulí poterís perpendereuíres, Corporibustple« uesgrauíbus pranofcerecurfu, Ego íta concilíárím,ut ad robur praferendi fint,grauiores;ad celes rítatem,leuiores, . : asi [ P DE MORBIS CANVAN. ... € ,Offerescani nonnunquam íus elíxationís hederz:quoníam fi iftud exhibueris falte per feptem dies,feruabís canís fyncerítatem:quía et ouem paftushedere feruat,Blondus:(per feptem dies,forte íntellíoitfeptímo quog díe.)Elleboritenuíffimz radíces breuesdp ac uelut decurtate etíamhaclegun tur, Nam fumma quz eft craffiffima,cepís fimilis, canibus tantum datur purgationis caufa, Plíníus, " Venter caní mollítur aut purgatur potu lactís capríní: alíquífalem contrítum deglutiendum ínges runt,aut cancros conttítos cü aqua mífcent,eaméü ín potu exhibent; aut anímalís alícuius uentre ín cibo:alij ftaphífagriam contrítam cum pauco oleo ín ouo praebent, et mox purgatíone lae mulfum, 'Tardíuus.: Caneshumidís potíus quàm fíccís edulijs ales : cum ením natura ficcífínt , accedéte ína fuper ab alímento ficcítate , aluo aftrí&ta periclitantur fepe ac pereunt, Obflructionis fignum eft, quod fubinde gemendo uociferantur,& loco manere nefcíunt, X prz nimio defjciendí conatu febri cítantíum inftar tremunt, Hoc frequens eft ín catellís mulierum, quarum plurima aluo moriuntur obfirucia, Detur ergo eis maffa auenacea ex aqua calída, ut ínftar den(z pultís edulium fíat:uel pa« ne auenaceo mollí fermentato pafcantur, & fero lactís interdum ; fic ueloces & bona ualetudínís euadent, Albertus,Ego auenam;prafertim ín denfa pulte,aftríngere magis quàm mollíre alui cons 4 tra Albertum díxeríh, — 4JCanes tribuslaborantuítijs,rabíie,angína,podagra:Arifloteles,Pollux, Aelíanus,Eeo ex recentioribus longe plures ínfeftos canibus morbos ci remedijs fuis enumerabo, . &jVulnerantur canes uel fuigenerís hoftium morfibus,uel alienf;à ferís, ab hominibus, De uuls neríbus eorum curandís Gratíj (uel ut Blondus cítat, Maximí )elegantíílima carmína hac funt; INeclonge auxilíum,]lícet alti uulnerís Gas 2 Abftiterínt;utrot dego uterody)cadat cit fáguíne Inderape ex ipfo qui uuinus fecerit hofte Vírofameluuíe,lacerít perulceris ora — (fibras, Sparge manu,uenas di fuccus cóprimatacer, IMortís ením patuereuiz;tum puramonebo. Círcum labrafequí,tenuídp íncludere filo. Atfi pernícíes angufto pafcítur ore, | Contrá pande uíam,fallenteísqpargue caufas, IMorborumín uítío facilís medicina recenti, Sed tactu impofítís mulcet pecuaríaCi,canes)palmís, (Idfíatís)autnigra círcü pícís unguíne fignát | Quod fidifiricto leuis eft ín uulnere noxa, Ipfe habetauxilium ualídz natalefalíua. Blondus hunclocum paraphrafireddens,uifcera & fibras reponi tubet;ac labrafilo cofui, & des tractos pilos illius quí íntulít uulnus fuperponí,aut uírofam eluuíem; donec fanguis fiftaturzínde ca nilambendumzrelinquí,NNaturamením canem íta dotaffe,utlingua medeatur uulneríbus:& fe bre ui tempore uulnuslatíffíimum hoc modo confolidatum uídi(Te:Idem fcribít Ael(anus,& recentiores aliqui, Curare uulnera fua & aliena dícuntur lambendo,& fi uulnus attíngere lingua nequeát,pede falíuam íngerunt & fanant, Albertus,Sí uulnus (inquit Blondus )língua fua canís contíngere non poífít,medícamentis & methodo utílícebít,jfdem quíbus ín uulneribus humaní corporís, Vulnus fimplex uel caní tantum lambendum dimíttes, uelínfperges cínerem de capite canís, qui maxime prodefü;uelfalem tenuem torrefactum cum píce líquída ímpones,Blondus, Sícanísácane morfus fit, Íquamz ferrí pollínem píce,excípe & ínunge, l'ardíuus:(qui errat pícem líquídam Grallíce uera tendo poíx fondue. )Canibus morfis anagallidem uenatores ímponunt; qua etíam homínibus à caa ne rabído morfís prodeft, ETieron. Tragus, Albertus anagallídem nó ad uulnera;fed uermes ín uuls neribus canum adhibet,ut pauló poft dícam, Canem fera ín uenatíone morfum;cui roflrum ualde intumuerat,moriíbundum fere,cítí(fime curauímus,prímum extracto fanguíne ( círca uulnus)cum íncifíone,fíc ením uenenum euocatur:poftea oleo de hyperico illito,Blondus, Címices profunt caná áferpente morfo,Plínlíbroao, ^ «|Remedíacontra morfus quos canís rabídus homíníi ínflíxetít, ínfra docebo cap. 7, € mox ante ílla,de moríibus canís non rabídí ín homíne curandís, Aduerfus rá mas & ulcera remedíum Tardíuus praícribit ex tefta uelollae fragmento, quod trítum acetoqg fortí mixtum ímponatur : uel cum adipe anferís terebinthíns, Senecío (fic uocat fifymbríum alterum, « bwimnentte[ficb ) cum lardorecentitrítum & appofitum,tumorem ín cane fedat, & faníem fundis tus extrahít,& ulcus ac uulnus confolídat, Albertus, Sí canum uulnera intumuerínt,butyro ínum ceíito:hoc ením tumores depellíi creduntur:fimaxíme língere uulnera confuefcant: (melíus, fíc cons fuefcent;)quod perutíle caníbus eft; fenatíonibus (íd eft fifymbrío altero ) przcfertím trítís, c axuns gía uel hítcíno feuo appofitís, A quíuiuus:qui ex Alberto deícrípfiffe uidetur , Alberti uerba de fes necioneherba fupra pofui : s butyro quidem íllíní íubet ulcera uermínantía, ubi uermes ín eís per alía medícamenta íamenecati fuerínt;Butyro,ínquít,menfe(IVlartío,addiderím)facto, ínunganturz & per hoc etíam ípfi tumores depelluntur : & partes fíc illitas canís lambet líbentíus, quod perutile eft. qSífpinauelaculeusín pede aliáue parte canem laferít,furfurefca cum lardo tríta & appofís ta,extrahít,& faniem denudando aperítIdem facít puluís hírundinellarum ín ollanoua cum partís 6 busínteftinís combuftarum:quod medícamentum tanquam faluberrímum ín pyxíde referuandum | ef, Albertus.Furfurefcam,ut uocat,herbam;uídeo nó alíam effe quàm bechíon, íd eft tuffilaginem, , - uulgo DeCane. C. Lib. Ll io 7? nulgote[jsbib:nam illam quocp nonnulli ex ueteríbus farfaríam uocauerunt, forte quod folía alà - bísquibuld&, ceu furfuribus obducatur;huíus folía,utapud Ruellíülegimus,tela omnia ínfixa cora » pori extrahunt,Quodad hírundínes, (fic ením & Aquiíuíuus etia ex Alberto legít) hunc cínerís ía - pfar&ufum apud ueteres ín prafentía non reperío : czter&t haruridínis, quà phraegmíten cognomí^ -— npat,radícé concífam per fe, & uná cü bulbís illita, füirculos & cufpídes extrahere, Díofcorides radit; - «| Vlceribus qua nafcí folentex prauorti fuccorü decurfu, maxímérodentíü,;mederur quoduís cora — rodens pharmaciü,& ipfa língua canís(lambendo fcilicet, )Blondus, Accidit etía utuermes ínnafcan s tur ín pofterioribus cruríbus,quos ut eneces;pratetr unguenti apoftolorü fiue Aeoyptíaci cerati; - ánijcies ulcerí fuccü folíorü perficí:fic mortuí confeftím exibunt;relíqua cuta falíuz canís permitte, ae Sic ením quodg putríd& ulcus & uermínofum curatur; quamuis quída cófueuerunr & (ale fparge - e, & dulci olíuo ínungere, Hzc nífi profuerínt,utendü ea ratíone quá ín humanort corpori ulcerí - bus medici przeícríbunt;Blondus. V uInera uel ulcera uerminantía canit fucco hippíz;que uocàtue » tanacetü agrefte; perfundantur quoad extínguantur uermes, V enatores quidà expertí affirmant; emnes huíulmodi uermes ín omnibus brutis anímalibus ínteríre;fi ftícas cítrina collo eorü fufpena ; - datur,ubi prím& aruerít.Porró iam extínctís uermibus,butyro de me(e Martío locü inunges, quod 1 & tumore remitti; € canes ad lambendá ínuitat, Albertus. Híppic nomíne anagallíde intelligo(fíc — ením uel Arabes;uel barbaros quo(dà appellate ínuenío) cui ct tanaceto níhil commune eft ; quant - qued uermes (imilíter ínterímere potefl; nimírü acri & nítrofa facultate fua;qua beta fimilis aut ería - fuperíor eft,quod ipfe ob(eruauí:quamobre idem ad apophlegmatifmos utríufcy ufus; De hac paua loanteetíi ex Híeron.Tragi fententíalocutusfüm, | Contra uermes ulceribus innatos; Vermítian . tes partes aqua calída ablue,& pofca;deínde píce,calce;& fimo bouís ín aceto míxtis,lauato locit;et - c infperge puluere elleborínigri, Tardiuus, VIceraínuentre canís oborta,píce liquída «de poíx clé -' rejíd eft pice pura uel purgata)ínunge;& puluerem ínfperge quí recipít equales partes opopanacís &rxadicum flammulz,Tardíuus; | Lo q[Sifcabiesinfeflabít,cytifi & fefámi tantundem conteríto,S cam pfce liquida permífceto; uitio - famá partem líníto:quod medícamentum putatur etíam homínibus efle conueníens;Eadem peftís - fifuerít uehementíor,cedrínolíquore aboletur,Columella, Sífcabíes,impetigo aut lepra, qua tríá L prounoconnumeramus,canem ínuaferit: prímuim fanguis detrabatur à quatuor cruribus € uena | maiorí,qua in externa crurís parte defcendít;poftea fíat unguentum ex argento uíuo,fulphurc ; & i femíne acalabís(urtícam íntelligo3trítorequales partes de duobus (lego, tribus)cum duplo axümngie - ueteris uel butyri mílce,& ínungelocos affectos, curabítur, Confert etíam lupini decociío , & aqua — fala, Albertus, Decoctione lupinorum ablue canem fcabioftum,Ra(is.. Gratíus poéta aduerfus ca- - numícabiemremedíum praícribít,bitumine,píce, C amurca fimul ad ígnem míxtís; Indelauant x« - gros,forte linunt legendum;ni(i íntelligas ínungendos prímum canes,indelauandos, Hoc medicas ' aníne illítí canes, pluuias & frígora uitent;& locís tranquiilis,calídís aprícisG; contineantur; utuitii .* exudent, X medicamenti uis poros fubeat.Sunt quí fcabíofos canes aqua marína mergant, In Síct - liafpecuseft,ubí Stagna fedent uenís,oleofg madentía uiuo(peuoleum íntelligonEIuc pecudes ma — latabe affeciz fxpeducuntur,cum alía remedía non fuccefTerínt;(acra V ulcano fíunt,&c. Nec mo . xa (iic lego) fí medías exedítnoxíafibras, Hislaue prefidijs, &c, Quód prímam fi fatletopem di o mílla facultas; Attu precipítem,qua fpes eft proxima,labem | Aderedere,ín fubíto fubíta eft medi - cinatumultu,(forte;in (üummo fumma eft, ut conueniat huc fententía Híppocratis,Extremís morbís extrema remedia tentanda,) Stringendz nares,(cindetida lígaminz (artícul()ferro Armorum, ge mínadg cruor ducendus abaute, Hínc(à fanguíneJuitíum,hínc illa eft auídz uchemenzía pefti. liicetauxilijs efum folaberecorpus: Subfiduasqp fraces(id eft amurcám) diffufag) Maffica prifco -. Spatge cado,Liber tenuese pectore curas. Exiget:eft morbo Líber medicína furenti, Hzc Gratíus, Sepe fcabíes contagío(a plures fimul canes infícit,aut etíam perímit, Quín acídos Bacchillatícestid - efiacetü)Trítonideolíiua Admiícere decet, catulos canesQj maríts Vngere profuerít, tepídoàs -oflendereSol;/ Auribus & tíneas candenti pellere cultro;Neme(íianus. Scabiem adufta ferebilis, — aut falfa pítuítagenerat. Comprímunteam aliquando leuíora remedía,ut funt,decoctío fumaríz, las 9 pathi,lupi falictarij,borragínis,uel ferum lactis ín quo eadem macerata fuerínt, Prodeft etíam lauaré lixíuío,uel aqua marína,uelgaro tetnperato,uelaqua fabrorü ferratiorum in quo ferrum candens extínguunt,uel deníg decoctíone fumaríz cum radícibus ínula &]Japathí.Aufertur & fanguís no» ntnquaam,uerum moderatíus,Praftíterít autem ante omnía purgante medícamento bilem deci; - Blondus, Tardíuus ad fcabíem commendat unguentum,quod conflat píce nígra,fulfure,lithargyz rio,oleo & urína.Locus fcabiofus(inquít)rondendus eft;índe panno uel penícillofrícandus donec fanguis appareat:poflrremó ungenro íam dí&to calido inungendus,& loco mundo continendus dos necunguentum decídat;hinc iterum unges,fed abía frícatione, & íterum dum decídat loco mun« docontinebís, Canum fcabíes fanantur bubulo fanguine recentí,iterumdp inarefcatíllito,G€ poftea ro díeabluto cinere líxíuio,Plíníus, Píxlíquída praítantíffimum remedíum eflad cani & iumen torum fcabíem,Plín.Díofcorides oleum lentíícínum & cedríam quog; commendat. Amurca (cabio fis canibusauxilíatur, Theomneftus. 4| Si tumor ín aliqua parte oríatur, remedítrm eff, alczeam curri aqua trítam,miícere cum pafta(id eft mala farínze)& (imul fubigere manibus;ac iam cerz inftar tra 180 uadrupedibus ctabilem imponerealij pantium ex cannabi ímponuntmaxime cumíno ínfperfum : altj eundem ds | qua madídum pílís círca tumorem príusrafis:Lac acídum quog; bene agítatum & impofitum, dolo: | rem fedat, X reprímittumorem:Item líni femen cumrecentí fanguíne coctumi;Betula ttíta applíca — | : ta:Senecíones(id efl fifymbrium alterum)cum aqua lardo recenti trítí & appofíti, tumorem fanant, ' & faníem funditus extrahunt:& ulcus ac uulnus confolídant, Albertus, Si tumor abfcj ulcere aut uulnere faerít,deoffe fepe puluerem emplaftri modo ímpone, Quod fí etíam uefícae(papule uel ex» anthemata)adfuerint,coques fimul galbanum,ftyracem, medullam cerui,ceram,oleum, falem ama rum, mel:hoc pharmaco dorfum & locos affectos canís per decem díes ínunges, Tumorípofluul — | nus facto medeberís,fi furculís arborit calefacíentía ín aqua decoctís.locum lauerís: dabísauté fla» — | tím poftea edendü butyr& cum melle, Tardíuus, «| V errucas íta tolles:primi diligenter frícabis et 4 purgabís,índe pínguedíne alíquam illines ut mollíanturzdeínde ímpones medícamentit inftar em. plafirí ex puluere de cortíce cucurbítz,& falemínuto cum oleo & aceto. Aut aloén trità ci finapij | embammate mixt&, applícabis,ut ercdatur;:Poftea decociís ín aceto folijs falicís cà fcoría ferri ( íd eft mícís íllís quae inter fabrícand& profiliunt, ut Tardiuus exponit, cum bzecfquama potíus fít quáza fcoría dícenda)etíam uerrucas colluíto, 4jI1demaduerfus clauos(cloux Gallice) remediü defcribíz, quod componitur ex fímo arído,cortíce cucurbítz,& pane hordeaceo;quíbus fimul crematísadda — . tur puluís € plumbo,& affundatur aceti ut claui perfrícentur:Quos etía pofca príus abluere iubet; ac deíndepreícríptá pharmaci emplafiríínflarímponere, «| Gígnuntur aliquando ín canibus rí cíní,ut pedes etíam & pulíces, Plíníus. qrQuídam nucibus Grazcís (amygdalís amarís, Fronto, quas Columella etíam contra mufcascommendatjn aqua trítís perungunt aures & ínter dígítos , qp 4g) mulca, & rícíni,& pulíces(& pedículí,Fronto)foleant (fi hoc unguíne non fis ufus ) ea exulcerare; V arro, Aduerfus pedículos fiaphífagría contríta infpereatur;uel toti corpus lauetur calido decos cto radícü acerís contufari,Prodeft & radix cedrí;fed mandragorz radíx praefertur, Cauendü eft ía cerím ne quíd de hís medícamentís,utpote uenenofis,ín os canís perueníat, T'utíus abluentur decoa ctoradícà cyperí,quod pedículos omnes extínguít;Blondus, Pulícofz cani remedia funt, cyminü trítum parí pondere cum ueratro aquaG míftü:feu cucumerís anguíni fuccus:uel fí hzc non funt, uetus amurca per totü corpus infufa, Columella, Pulicesextíngues ac perímes,aqua marína atque etíam muría perfundens canem,pofteag ínungens íllum cypríno,cü elleboro;aqua,cymíno,& uua ímmatura:aut ex radícula fylueftrís cucumerís aqua diftemperata; (Remedium fimile contra alcar» den, íd efl rícínos apud Rafin legimus. )Sed multó melíus fuerit,amurca corpus inficere,queetíam 45 (cabíofis canibus auxiliabitur, Theomneftus; T'ardíuus decocto ftaphifagríz , autfoliorum & fru ciuum cucumerís agreftís Toca pulícofa lauarí iubet: Albertus oleo ungí:ííc receffuras pulíces, nec — cítoredíturas, | Caníibusproprium rícíní uítíum eft , quí inde etíam nomen cynoraiflz accepít, Atiíflot.INon ínfefiari rícíno locum amygdalís amarís ílltum pauló ante díxi, Nemefianus oxelxo; inquít,fcabiem canum Vngere profuerít,tepídoG oftendereSolí, Auribus & tíneas candentí pela icrecultro, rícínos puto tínearum nomíne intelligens, Canis qui habetalcarden (íd efl rícinos ) aba * luatur cum aqua marína,autaqua falfa,et deínde ungatur aceto uíní & cymíno,extínguentur alcar den;Rafis, Feré per xfiatem fíc mufcís aures canum exulcerantur,fzpe uttotas amittant: quod ne fíat,amarís nucibus(amygdalís amarís,ut fupra)contrítis líniendze funt.Qouod fi ulceribus íam praes occupata fuerínt,coctam picem liquidam fuíllo adípí uulneribusftillari coueniet:hoc eodem medis. 44 camíne contactirícíni decídunt. Nam manu non funt uellendí;neut ante przdíxeram facíant ulcea rà,Columella.Plura de rícínís uide ínlibro deInfectís,ubí etíam decynomyía,íd eft mufcacanina a« — | gemus,Amatis nucibus Gracís illíta loca; rícínis,mufcís,alijstp uitrjs tuta effe;paulofupra díctum — | eft, Chamzleontís fucco rícínos canum necant,Plíníus. | [Sí apes autuefpz, autfimília infecta canem pupuoerínt,remedio erítruta ufa, ex aqua ímpofita:Quod fi punctura mufcae maiorísiut crabronis)fuerít,aquam ínfuper tepídam adhibe, l'ardíuus, ^ (Canes & alíz pleregj beflize ímpen dentem peftem,& coelí falubrítatem prafentiunt, Aelianus, Sí peftílentia ingruerít, uítandí conta» oíj caufa canes adhuc íncolumes ín alíamregíonemtrasferantur, Experímento autem probatum eft praferuarí canem ab hac lue , fí uel puluís uentrículi cíconíz,uel eíufdem partís ín aqua decoctum ínos canís apertum ínfundatur,Blondus.Gratius etíam ín libro de uenatíone canum peftem defcri- bít, & prímum effe aítad euítandum contagíum, mutare ccelum:fín illud fieri non poffit, fecundum ut medícamentís utamur: Sed uarfj motus,necín omnibus una poteftas, Diíceuíces,&, quae tus tela eft proxíma,tenta, IMulí & canes apud Homerum libro »Ilíados,íngruente pefle prími infícís untur:caufam ínquirit Buftathíus ín commentarijs, Calíus líb,i7.cap.38.Heraclídes Ponticus(in quítputatíumenta pefte infící prímum,quía deíecta ín terram & prona ín paflum, es vorád'es iei &uic trahant procliuius homíne,cuíus eft furrectum corpus, & puríus fublími ínfpirato are, &c, €j Apocynum frutex eft folío hederze,mollíore tamen,& mínus longís uítículís,femíneacuto,día üifo,lanugínofo,eraui odore:canes & omnes quadrupedes necat ín cibo datum,Plinius.Apud Dio Ícóríde apocynialía nomínalegímus,ab eodem effe&tu,nempe cynanchen,cynomoron,cynocrama ben,cynoctonon,cynarícam,& canínam: & apud Paulum Aeginetam cynoctonon , ut Marcellus £g) Vergilius legit:noftra exemplaría cynomoron habent, & recte, cum apud Galenum quog fic legas tur,Caterum cur cynocrambe,quafi canína braffica,item braffica rufiíca nominetur à quibufdam; Aon fon uideo nifi quod filíquas profert; fimiles forte brafficee filiquis: uel potius à fimilitudine braíficaé -marínze, cui fimilía haberfolía;nempe héderacea: fimiliter etíam fucco turgent; qiramuís apocynon dateo,illa candído, Habent infuper ramulos fímiles,nam quales Díofcorides apocyno tribuit; lonz gos & lentos:tales ipfe ín braffica marína,íd eft foldanella uuleo dí-1z obferuaui, Plínius femen acu tum, díuifum , & lahuginofum apocyno tribuit , Diofcorides «s«puiziz AdUxi o nAnod ruined; uL Anva, Marcellus tranftülítfemína dura;exigua,nigrat;Kuellius;femine íntus albo;duro ; párüo:híc mv va uocem tanquam fuperfluam omifit,illé A4uxg, Sílíquae ei(ínquít Díofcorídes)quales ín fabis, dígi tales,folliculari fpecíetuítículae parue ( ut R uellius uertít:longe,ut Matcellus.Mxedp enim & (certodu facile pertitantur;)avjed'ec,id eft lenta & uítiles;pro qua uoce alíqui dlucivZlec legerunt;id eft, foc, ; tída; quod admitti poteft, cum dlu&yoeusss Ux. fequatur,ídem fere fignífícans quod Avyod'ac, Hoc az pocynon quí hodie nórítnemínem effe puto,quod quídem fcriptís publícatum fit.Ego prorfus con cenerem ei herbam illam exíftímo quam alíquírídículo nomineINolí me tangere uocítant,eó quod uel leuíter attactz eíus filíquae íam maturae mox difliliant & femen eíaculentur, quod & cucumerís anguíni fructus facít.Semína ín filiquis duríufcula & alba producit : fücctim luteum cotitínét; non "femel ením libros, quibus ramulos huíus herbz ímpofüeram,hoc poftea colore tín&tos inueni, V ni acrem & erodentem habet,ut fxpe guftando cognouí.Flos eí luteus aconítí ínftar cucullatüs, V ene mofam arbítratur etíam Híeron, l'ragus,quí ultimum ínter títhymallos locum, fed perperam,ei attrí buit, Ecquanquamfolgjs Mercuríalem uel atríplíicem quodammodo referatnon ideo tamen nullum apocyní genus eft:Nar & Diofcorídes cynize herbae ( quam ítidem cynocramben uocat) folía uel IMercutíalís uel hederzefolijs comparat,Ego ínterím apocyhon mínus;noftrai hanc herbam appel, labo,donec alíus alíquíd melíus attulerítinec admodum refert, cum nullus ín medíciína etus (ít ufus: €auendi tamen gratíarefertinam & homíní uenenofum apocynon effe, quod Galenus aít, facile cre- do;cum lupos;uulpes & pantheras ínterímat,;üt Díofcor.fcríbit, & üt Plínius quadrupedes omnes, 'Hoc óbíter rhonebo Lectorem;alíam effe cynocramben apocynon díctam, aé prorfus uenenofam; «quain Díofcorídes defcribit libro 4.cap.79. Alíam uero cyníam,ctii ítem cynocrambes cognomen, '£odém libro cap.184. Marcellus V ergilíus teftatur ín uetuftifTimis Gtacis & Latínis codícibus hoc "aput non legípraterea (ínomen(ínquít)folum expendatur,eadem apócyno eft;de qiro non multà ante hoc ipfo uolumíne egít;fi uíres,Mércuríalis efle meríto credetur, prafertím fjfdem penítus uerz bísin hoc fcríptore tractata:quz ením de eaferuntur,femen eam fecus folia habere, exíguum rotun rdumi:potam praterea aluum foluere, S olerut modo coctam,bilem & aquas corporís trahere;o^ smnía paulo anite díctze IMercuríalís herbae funt,Sed nec Plinius,quod hactenus deprehenderím,aut "Theophraftus,de hac cynocrambe ufpíam agunt;Inclínat ideo ahímus nobis ; adulterinum fcripto, tris huíus effe hoc caput, & alteríus Mercuríalis hérbze tradítam ab alíquo fub hoc titulo hiftoríam ef fe; Hac Marcellus, Ego fiue ab alio adíunctam, fiueà Díofcoríde prímum défcriptam ; haric cynoa €ramben,fuí generis herba effe exiftímo,nempe Mercuríale fylueftré, quà ijfdem fere uerbís;quibus "comunis Mercuríalís,defcríbi nihil mírá eft,quum & forina & uiribus non alíter ab &a dífcrepet, d$ folent agreftía ab utbanís, De nomínibus equidem nemíni contenderím:reipfa üero Mercuríalis ges nera duo fylueftría cognofco: quorum unum n fyluis fere náfcítur,nígríus, & reptantibus pet tranf wetfüm radiculís,qiod Leon, Fuchfius pro cynocrambe pínxít:maius alterum; & candidius, hírfuz ,tumQ círcaoppída & rudera paflim emícat.Foemiína, quod fciam, ín neutro fylueftrríam genere re- períturzutrume gemella femper (emínüm conceptaculaínter folía gerít,ut recte à Díofcoríde Vier - curíalís (ylueftrís mas cognomínetur,& ftatim poft uulgarem aclocis tantum cultís nafcentem IVier -uríalem collocetur, Matthzolus R-uellíum reprehendit , quihanc cynocramben atríplicem fylue^ "firem effe putauerít, quum atriplex ífta libro 4. poft fatiuam ftatím à Díofccríde commemorata fit, "Qua quidem ín re cum Matthzolo fentio:fed díffentio ab eodem,quod ímmeríto Fuchfitim notet,ut | quí depínxerit apocynon à Díofcorídis defcriptione prorfus alienum:cum Fuchfius non cynocram ben apocynon,fed cynocramben cyníam depíctam dederít, Perfuafit forte Ruellio ut íta iudicaret herbz odor:eft ením genus quoddam atríplícis fylueftrís círca paríetes ínterdum nafcens,omnium foctídi(Timum;idefcribitur autem apocynon quoc graueolens Díofcorídí, Baevezpoy:quod tamen alí »üud eft quàm foetídum,quamuís Galenus v(vedvtss díxerít, Idem Matthaolus perperam Gaaleií uera ba de apocynó cítat,quod maturandí uím habeat, cum apud Galenum fimul & Aegínetam díapho retica,íd eft dí(cutiendi facultas non maturandi ei tribuatur, íd&p meríto, quoníam ( utínquit Gales "nus)non ínftrénue calefacít , non aque tamen exíccat: huíufmodií enim dífícutíentía funt, Apud Ae gínetam non placet quod legítur;eam ualde foetídam & calídam effe,abíque (iccandí tamen faculta sequam quidem Galenus eínon negauit, fed mínorem quám calefacíendi effe dixit, Diícutiendi faz ne uim Mercüríalís étíam habet; & haud fcio an apocynon & cyníam Galenus alíj&pfecütí eum con fuderínt, cum *lteríus folum mentione facíant.Hoc quídem Gialeno frequens effe uidetur;ut ex uiri bus plantarum, Díofcoríde praefertím fcríptís,de temperamento earum & qualitatibus prímis pro nuncíet,quod tamen perfzpe non fine errore fít,ne prorfus ftirpes quafdam ignorafle exiftimetur. Epicharmus brafficam fylueftrem contra canís rabiofi morfum imponi fatís effe tradít , melius fi c& lafere & aceto acrí;INecarí quog; canes ea,fí detur ex carne; Plíníus:fentit autem de apocyno, " 4$ Chamzaleonis albi radíx mixta cum polenta , uel (utíntérpretes reddunt ,ín Greco tamen eft E q ^» us À : » —M'c— wu" —— o T v 185 De Quadrupedibus copulatíuá coniunctio) cum aqua & oleo, canes, fues & mures occíidít,Diofcorid, Chameleonis cang | dídíradícis fuccus,occídít canes fuesi in polenta: addíta aqua & oleo, cGtrahít ín fe muresac hecat;. ifi protínus aquam forbeant;Plíníus, Auicenna ídem de herba Mezereon fcríbit, quae chamelzea: Gracis efl:quod de chamzfeonte Diofcorides, utlinguarum imperiti fepe wocabulorü fimilítudine decípíütur,Blondus chamzleonem carduum uaríum appellat: Giaza ín Theophrafto uernilaginem transfert, quoníam ínter D'íofcoridis nomenclaturasá quibufdam fic appellari chamzleonem nigri legerat:ípfe commune utrícy nomen fecít,FIoc fane alíquís mitetur,cur foli albo chamzeleontí canes aliasqj quadrupedes necandi uenenutii adfcríbatur,cum nígrum lon ce perníciofiorem Galenus cae terit facíant:& ínter íllíus quoq; nomenclaturas cynomazon ( quafi maza caní obijcíenda ) habeas: tur, & cynozolón propter grauitatem odorís,tefte Plínío: nam apud Díofcorídem male fcribitur cyz noxylon:quo etíam tuuencaz pereunt angínze modo, quarea quibufdam ulophonon uocatur, Plin; q| Zinziber caníntim uel aquaticum, olus eft quód ínterficít canes , folía babet falignís fimilía; fed pallidiora ( magis cítrína ) ramulos rubentes fapore zínziberís,Syluatícus fine authore: defcría ptío ad perfícaríam uulgo díctam uelhydropíper Díofcorídis accedit, qrK-hododaphnes(recentios. tes oleandrumappellant ) Hos & folia,canes,afínos,mulos,& plerafqy quadrupedes perímunt, Diog [corídes & Auíceéna, Idem facítelleborus albus apud Serapionem fecundum Eben Mef. & Auícen mam, INuces uomícz etíam uenenum funt caníbus,Chryfíppts docet canes occidí,fi aqua eís detur ín qua decoctus fuerit afparagus,Plinius,Biofcorides,&& Auicenna. «Plumbi fumus canesoccía dít,Pliniuslibro 34.utAggregator cítat, 4| Venenati mellis malum ( quo homo ínfectus fuerít)cer - tum eft per excrementa, ad canes etíam peruenire, fimilíterGp torquerí eos, Plínius, — Círca Scythas rum & Medorum díctam Thraciz regionem, locus eft uígintí fere ftadíorum fpatio, quí hordeum | producít,quohomínes uefcuntur:equí uero & boues abftinent:ímo fues etiam & canes excremens ta hominum quí maZam autpanem ex hordeo illo comederint,auerfantur, tanquam mortís perícu» lo, Ariftoteles ínMirabilibus, €[Sícanis non cibi inopia, fed aliquo praeter naturam affectu in ma cíem inciderít,ter aut quatér butyro abunde eum nutríes ; unde nifi ftatím habitíor fíat, fignum eft | eum uermes fub língua alere:íllos ígítur acu extrahes:Q uod fí ne fic quídem corpulentior fiat, íncu ! tabílem & breui periturum exíftímato, Albertus, Sunt qui fafcínatos etíam paulatím emacíarí crea dant,ut proxímedícam, «[Síex pigro ígnauoQp agilem & uelocem reddere cupís;pane auenaceo | accuraté cocto fermentatoG fubínde pafce, Albertus, Giratíus quidem etíam ueterno quandog laa | berare canes author eft, E ^ € Derabiecanum;íjsp omníbus quz círca eam confiderarí poffunt: & quomodo ín caníbus cur 5 tarí debeat; & quz auxilía fint homíní aduerfus morfum canis tum rabiofi tum non rabíofi,infra dif 7 feram cap.6.- ([Blondus nugatur quedam de fafcíno qua ipfius omnino uerbís apponain;n quod | probem;fed ne quíd omittam. Canís ( ínquit ) ut & ínfantulus,frequenter ínfícítur fafcíno;íta ut dea 1 -ueníatad extremam macíem, Quorundá enim homínum oculí,adéoligant;ut quem lígauerínt non | patiantur liberum effe, quínímo nec mentís compotem, Fafcínumautem dícímus effe genus íncan 1 tatíonis,ut patetapud Virg, INefcíoquís teneros oculus mihí fafcínat agnos, Morbus autem ís orí^ « tur e fpirítu fa(cínantis, Sed fafcíni eft íngreffus per oculos fafcínatí ad ipfum cor ufg;, Propterea | cauendum efi ne catulus perfpicíatur ab inuidís hominibus donec adoleuerít, C uoníam hac eft ma | -€íma conferuatío falutís eiustquía remotis quz ínfíciunt,faluberrimus feruatur, Plerícy autem alij 7 ex corallío baccatum monile círcundant collo, Quidam & facris herbís pretegunt, & cingunt fron« tem bacchare, Horum tamen ufus eft mínus proficuus.Conclufío uerum prohibet fafcína, uelut fara | mentorumígnis,HacBlondus, | qLippitudiniuellachrymis canís medeberís, fíafpergas aquam i tcpídam,& mox farínam cum albumíne ouí cataplafmatis modo adhibeas, Tardíuus, 4j Ad albugd | nem oculorum canís,os fepie crematum trítumG mane & uefperí adhíbeto:Sí uero ínueterata albua . gofuerít,illines medicamen compofítum,parí portione crocí,fellis bübulí,fucci foenículí, & mellis, 'Tardíuus, 4p Adfurdítatem, qux deprehendetur ex pígrítíe canís & tardítate, & omni alactítate amíffa,oleum rofaceum uíno mero permíxtum,ter díe auríbusimmittes, Tardíuus, — 4JInflatís uel | tumídis auríbus remedium praftant cortíces granatorum oxelzo íncoctí, quod auribus ínftillabís, - ldem. Vulnus poft tumorem apparens;aceto lauabís, && mox ínfperges ipongíam trítam, Tardi 3 uus. Vermesetíam ín auríbus occídes,fpongia tríta albo ouí excepta & cataplafmatis inftar'applis cata, Idem, - | Cynícus fpafmus,id efl. canina conuulfio in homíne appellatus orís preter naturam diftentío,ità ut canís íratíínflar ríngí uídeatur,quodferefítmufculis ab altera parte remíffis, Celfus orís diflentíionem, Auicennatorturam facíei uocauít. [Sí calor nímíus palatum canís ínuaferit, butyrum mellícommíxtum ín cibo dabis, Tardíuus.Eandem partem fi durítíes aliqua uel cancer ín |» federít;(alem & myrrham teres,ac mífcebis aceto;utlocum affectum perfríces,Tardíuus, — .— : 4j Angínam barbari fquinantíam uocant,corrupto uocabulo à Girzeco fynanche uel cynanche, 7 Kvvayxe morbus eft canum, to &vlewzviyuoe, V arinus; lege svdpazrey vzrt:ypoc ex Hefychío, íd eft homi" num fuffocatio, Quídam cynanchen ínterpretantur morbum faucíum, à canibus quos ínfeflat. Cys- manche eft prefocatío nocturna;humore craffo & tenace ad bronchum,id eft arteriam delapfo, ma xíme ín puerís,Pollux:quí anchonen etíam ( ayacvay ) purulentum abfceffum inter epiglottídem & lingua radicem interpretatur Synanche(ut aít Paufanías cítante Hermolao Barbaro) mufculís qui. | | funt | —————— — —á ARAS —— CIS RT VAES C ma Mo ie c vot tu A | m IE " | : z *: m. X. M — E DeCme C Lb'l is funt íntríta fauces, inflammatis orítur:fícutijs quí extra, parafynanche, Ad eundem mod& cynana "xhe fit,cum mufculí gutturís ínteríores accenduntur:paracynanche, cum exteríores, Galenustas - men libro 4.delocís affectis cap. $.& Prognoft,s, comment, 3o; hoc difcrimen reprehendit, Celfus "'iliter,tría em facítangine genera: Synanchen,uti fynanclien(ác ewéyyw;)parafynanchen.In prímo mectumor nec rubor comparet ullus;fed corpus aríduni eft,uíx fpírítus trahitur; membra fofuunes xur.In fecundo língua faucestp cum tumore intumefcunt,uox níhil fíenífícat,oculí uertuntut, faci es B eo eft.Illa cominunía funt,eger non cíbum deuorare,non potionem poteft, fpíría xus ctus íncludítur. 1n tertío, quod leuius eft,tumor tantum & rubor eft;cztera non fequimtur; Hip pocrates & alij ueteres,oómnía mala qua ín gutture & faucibus accídunt,quas quidem fpírandi co» ; imitatur difficultas; angínz hómíne appellant, Cynanche,íd eft angína ínterímít canes, Ariftoteles, Pollux:Albertus additíntra fecundum,aut tertíum,aut quartum díem, Egoínnumeros uídí canes angina affectos, quorum nullus euafit, Aug.Niphus, [Quid dícam tuífis, quíd morftí damna "ueterhí? Ciratíus de canibus. Tuflis clamofa,íd eft canina,Syluatícus, Tuffis canum uenatíonem, &C "«uftodiatn índigentem tacíturnítate maxime impedit, Ideo ut pafloresoui tuffientí per nares infun "'deré confueuerunt,íta & caní iníjcíes, uíni cyathi duos fiue paulo mínus, ín quo dulces amygdalz "&oiítufze,ac mundz, fuerint folutz,Blond.Tardíuus pulegi& maíus ín oleo,melle & uino coctit,cani "xéglutiendit offert, Anhelítus difficultas caní ingruit ab aére craffo; quamobre ín aérem puriore du 'cendus efi; & nifi aére mutato curetur,aures eíus ferro perforentur; ut fpíratio leuítor fiat, Blondus, . «jCanínus appetítus dícítur apud Galenum De locís affectís,ubi canum more ; aut nil omníno, » aut praui affectanturcibia mulíeríbus fecundo aut tertio poft conceptum menfe, Síc grammatici "quídam ín Díctionarijs fuis falfo docent, & fímul Galeno iniuriam facíunt ; INam ílle De locís affe« —'étís libro 5.cap. s. ínter affectus orís uentrículi fic (cribit: Conftat quod etíam cíttze uocatae mulíerí- «bus accídunt;ubi hzc partícula affecta eft, Quae éním aüt canum more,aut níhil omníno , aut malos 'cíbos appetunt,ijs appetentiz ínfirumentum Iafum effe certü efljíd uero os uentriculi effe demons "iratum íam eft, Hec Cralenus,Et lícet íride cíttam ftue malacíam ; aliquandoà caníno appetitu nihil — differre iudicari poffit, (epe tanien ab eo differt; & mulietibus folum accidit; círca tertium geflatios "nís menfem prxcípue(ut Galenus fctibít líib.i.cap.7. de Sympt,caufis,)quod non poffit tum foetus, "utpote imbecillus, quicquid ad üterum alimenti ratíone fertur abfumere.Sed de hoc affectu ín Píca "aue plüra, Caeterum svvai(uc peus el 2» xvvovfc ip y«d»«, omnibus & uarías ob caufas accidit, In Gre ! co téxtü Galení Delocísaff.pro hís uerbis Grrzecis, Ocaze yep ópeyepiuleus xuvwvlàe ,5 uid" GA dpeysufulons, ll uéylnoüy ed tuderop dee ye ptlous yi yverou retirar ore "rf? óc efc ógy&vu erodlitesvro dw, GC c. Ego fic leges. "rím,Oc« dp,ut referatur ad zrdlieze, C ópeyoutioie in ma(culino genere ubícp,quoníam non ad mus "Mieres folum pertinent iftí affectus,fed quoslibet homines ; dee certe legí nulla confiruéndí fermos "mnis ratío patítur-Eft igitur fecundum Graecos medicos canína appetentia;contraríum amiíTioní aps petitus malum, Quí ením fic laborant;plures appetunt cíbos & íngerunt:quorum deínde multítudi "negrauatí,& affumptos cibos cítra noxam ferre haud potentes,ad uomítum díuertunt, Poftea rura fus cibo feexplentes ; denuo àd uomítum reuertuntur , quemadmodum canes: unde etíam malum - hec appellatíone accepít, Aétíus lib,9.cap; a1, Plura uíde apud mediícos.De bulímo ín Boue díxí,ca pitis 8. parte 1, Canínum appetitum à bulímo fcíte díftínguít Cxclius R hod. initio libri 36, cutn prías 25.9.contudi(Iet.In Híppocratís Aphorífimum libro 3.Famem uíní potio foluit, Galenus non quam libetfamem,fed canínam fiue caninum appetítum intellígít;qua de re pluribus tractat Czlíus 25. 9« Sunt qui cabínum prandium ad canínam appetítionem contra Gellium putent referendum , Czlía "us, Siquodosgule canísimpactum fuerít,nafum apprebende & collum uerfus aliquandiu depri me:& oleum faucibus infunde ut excites tuffim:tuffiendo ením os (pé excutítur: Autóleum aque tepideinfufum paulatím immitte ín gulam canís,ut remollítolaxatog loco os cedat , Tardiuus, Sí hírudínes adhzreant gulze canís, accipe quíngy mufcas illius generís qua per eftatem ante equorü Icapíta uolítant(Czallí racínes uocant) ex hís crematís nídorem canís ore excípiat, & hírudínes cas WentTardíuus. 4| Aluiíncaneobftructe remedía iam fuperius propofuí;, &J Vomítíones canis monftraffe homíni uídetur,Plíníus, Canes cum morbolaborant,herba(aliásherba quadam)ínge. ftà euomunt,attp íta purgantur, Aríftot, De canaríaherba üídein H;a,, Cum redundantíacanís ue "Xatur,berbam ín macerijs nafcéntem nouit,qua comefa,omne íd,quo affligitur, cum multa pítuita '& bile euomit, fibits hzc uomítio falutem affert fine ullius medici opera, quo ad expeliendam bilem nihil eiopus eft;rabíem hzc nifi collatar, facít, A elíanus:Et rurfus alíbi, Cum autem utrüng; uentré exhaurire habent neceffe,herbam dícuntur quandam cornefle, cuíüs uí partím euomendo, partíni detjcíenda aluo fuperfluentes cibos eijciunt, V nde Aegyptíos aluos purgare dídiciffe ferunt, Síca^ "hes parcius neg crafíís alímetís nutrías,non adígentur ad uomiítum, Blondus.Sí flomachus debilís uerit, & cruditate ac tiomítü laborárít offa bouis ín aceto cocta rodenda obijcíes , ardíuus. V ens trem fluentem fiftet cafeus uetus ac durus ín cibo, ítém palumbes cocta € afperfa aceto , Tardíuus, Adrormína uentrís proderítcaní,fi coopertum igní admouerís: & gulae eius ínferueris allium triti oleo calído míxtum, Tardíuus, Ventrístormina cum frigidis ex caufis oríuntur;calídís iufculis, c potíbus píperatís uíncuntur,oleís etíam uel alíquo ex pinguibus oblatis. Forínfecus autem lauda- - inus quodgplínímentum calída uírtutis;ut eft oleum lílíaceum rutaceum,nardínum , & laurinumy p. qax AT e 5e "e" d i4. ^ DeQuadrupedibus 3 ín ftícidis affectibus, Tum etíam fi per os enomuerít fuccum éuentriculo, cüratur , neglectis pracfia díis omnibus, Vana tags erunt pracfidía fi uirtus ualída fuerítad expellendum nocua,Dlondus. «| Canes cum lumbricis infeftantur,berbam trítící comedunt, Aríftot, Íegetem herbeícentem depaa | ftílumbrícos expellunt, Aelíanus, Podagra ín canibus quandj dífficilis,non tamen íncurabílís eft; Pollux ex Ariíftotele.Perraro ex ea conualefeunt, Aelíanus, Lumbrícos ín uentre canís occídes | - hocmedicamíne,femen abfinthfj,cornu cerui, & lumbrícos , arída tere & mifce butyro aut melli, ? 'l'ardíuus, Caní fanguínem per urínam reddenti, remedium efl,coríandrum ín lacte & aqua cocti | cum paucooleo,& duabus líbrislentículz,& quadraginta granís píperis contrítis,quae omnía com 1 míxta utedatcurabís,Tardíuus, | 4[ Autíncuruate fíqua efl tutela podagrae,Gratíus de caníbus, , Podagra canum pedes extrorfum íncuruat, Albertus, Auguflínus INiphus canes duos podagrícos fecuraffe fcríbíit!nunquam tamen efficere potuííTe quo mínus poft unum aut ad plurímü duos cur» 1 fus claudicarent,Podagra( Albertus addít calída)tentatí paucí euadere poffunr, Ariftot, L €| Cum plante pedum canís ob terr calorem feruídiores aut uflz funt, cíneremlíxiuíum (cena. «dre paffee)mellí mixtum fuperílligabís, Plantas aut coxas propterlaborem tumídas;oxelxo tepido ínunge, Sípellís autungues à pede feparentur,farinam aqua míxtam ínfuper delígato: Aut cortía | ces malí puníci & falem conteríto;& cum aceto feruefacito í1'olla , cuí canís pedes ímmíttes quam ^ ferrepoterít calídiffime:A utgallas cum chalcantho contere ac mífceaceto,eotp tepido medicaméto: canís pedeslauato, Tardíius, 4[Hifere canum morbífunt, quos áfcriptoribus memoratos ínuea | níosquanquam & alij plures eís contingere poffunt.INam ut (Grratíus ínquít)) Mille tenent peftes, 4 cura&y potentía maior, JMorbilatentes prater íam díctos, fola ignís calefactíone , & graminis ' efucurantur, Albertus, | «Reliqua canum uítía,ficut ín czterís anímalibus praecepimus, curan | daífunt,Columella, In Geoponicís Grazciíslibro 19.cap.5.ubí demorbís canum tractatio definitad ' iíectum efl: Koértvoz ) gi wo aeg voro seruvdy d'uazalésipoy 7o euet Syürray UeguzrdÜad ax GP. mto | qoy eipspAula, Cornarius proxzavap,id eft pecorum,legít xvvay,íd eft canum,er íta reddídít; Kícínos £ ' alios morbos canum, corpus peíus affectum habentium, curabuntea qua ad oues funt relata : Ane 1 dreasà Lacuna maluit uertere; Rícínos aliosgy morbos pecorum,qua infeflantur acgríus aut difficía : lius, & c,Ego cum Cornarío fenferim,xvvap,íd eft canum omníno legendü e(Te,vluaz«ic uero quama | uis plerung, figníficetíd quod natíuo quodam robore pradítum dilliculter ànoxijs caufis uíncitur, | uidetur tamen hoc loco poní pro male affecto ut Cornaríus uertít;nam ín Girammatícorum Lexícís ; euazraliz, ueb7rebie exponitur: & elvazalay, xxdxe vréomy, -— | Canem detenturus ne fugíat,butyroà capite ufq; ad caudam illines,lingenduméa, butyrum daa | bis,aut humída arundíneà capite ufgy ad caudam eum menfurabis,Fronto ín Geopon, Graecis. Tar. díuus alas tantum oleo íllinendas fcríbít,utà curfu (mpedíantur, Canís fequetur te,fialteríus canís | fecundam oblígatam pannículo, ípfi olfaciendam dederís, Fronto ín Geopon. Canesnen allatras j bunt,qui dentem canís nígrí manu tenuerit, quamobrem fures & latrones eo utuntur, R afis:Et rus | fus , Nonallatrabítur àcaníbus fuper quo dens canís fufpenfus fuerít, V ídetur bac fuperftítío ex ; . Díofcorídís uerbís non íntellectís nata, quz funt: Ad pracauendum etíam utuntur (morfifcilíceca ^ cane rabído,ne ín metum aqua íncídant,de quo proxíme egerat dente caníno illius quí momorde« 3 rít canís,follículo ex aluta claudentes,& ex brachío fufpendentes, Marcellus etíam ín commentarijs ;j addit,Diofcoridem fibí uideri loqui de pracautíone metus aquznon rabídí canís impetu: fuum tas | men(íinquit)relínquatur legentibus iudicíum, Conftantínus ín libello de íncantatíone , contra mora ; fum canís amuletum facít,cítans Diofcorídem, €[ Cor canísfí quís fecum hábuerit,canes eí moleftí | non erunt,Sextus, Coftanbenluce fcríbit,fi quís cor canís fupra fe habuerit , nó mordería canibusz fed quamuís acceíferínt & olfecerínt eum, flatím refugere, Albertus,Blondo non fatís uidetur feci.) habere, aut fupra fe canís cor,fed idem uorandum,aut(quod prarftantíus fít) trítum bibendum fütaa | detfuríbus & illis quí noctuad amores fuos accedunt, íícà nullo cane allatrandis:qued furíbus ( ins) quit)& amantibuscredendum dímíttimus,Ego quifquis hac credít,non canínum duntaxathabere - €or,fed totum effe canem credo, Sed Blondum fefellit,quod cor canís potatum, pro portatum , ut ea goconíjcío,apud Aefculapiumlegítur, Caníslatratumauertít, línguam canís ín calceo fubdítam'] pollici portare, Plíníus lib.19.Item ex fecundís canís membranam habere, Plín. lib. 5o. Et cor canís - ficcum(fecum)habere uel línguam eíus fummam pofitam füb pollíce pedís,Sextus,In finiftra manu - tenere línguam ín panno lígatam,canes obmutefcere cogít,Kiramides, Leporís fimumuel pílos tea - nere,Plínius líb.go.Muftelz uíuentís caudam abfcíífam ín pede portare ,fícut díCium eft de lingua canis, Plíníus libro 39.R ana uíua data ín offa, Plinius libro 31, FT2ec omnía ad cohibendos canum faa tratus,ex Plínie,Sexto,& Kíramídeab Aegregatore citantur. À quo hac etíam canesfuganría ree. cenfentur,Cor canís portatum,Plín.9.fíniftra manu portandum Kíramídes addit: autlíngua eius ín panno ligata,Kíramíd. Corpus ínunctum lapathí & cyclamini fucco, T'heffalus.INígídius fugere 7 tota díe canes confpectum eius,quíe fue rícínum euellecit(& adallígatum geftauerít nímírum) ícrís. piumrelíquit,Pliníus, 4 Canum morfus auertentía,cap.7.recenfebímus. | r ceratum díaltheze, Mlarciaton,uel Agríippz,& cíneratís pannís dum círcumuoluftur étrrari poterit . Canís cateras rationis expertes anímátes cum alijs dotibus excellit, tum quod homines, à quibus - P ' — alitur - " 2 ZH alítüt pótiffimum,amet,agnofcat,eístpferuíat, «plmpetus canum & fxüitía mitigatut ab homís: -meconfidente humí,Plín, Clementís & excelíi fimul íngenij fignificationem cánes przbent , flatím utfe demifit fs quem petunt, ardorem remittentes,INotum eft illud Homerí Odyffee £, Op Ain Ma evo«$ varedjoauop ndrzito Od vossue — E (erased or üvu, entizrfooy d'e óvenzreet xergée, Neg ením quí luii de Tjcítac fpecíem fupplicís przefert,amplíus ínuadunt, Plutarchus ín libro V tra animalium, Sc, Nati -zale prfidíumeft ad auertendos canes, federe, &€ baculum dimíttere,ne poffint ínfidías füfpicarí ca nes,HomeriScbolíaftes, Aelíanusín Anímalíum hifloría canem ratíocínatíone quadam ac díale; ciicautí (críbít, Venatíca ením canícula quedam;ínquiít,cumleporís quí nufquam uidebatur uefti; gtjs infífteret,eatp perícrutando ad foffam perueniflet, dextrum ne potius an lactrutn ad foffam íter o ingrederetur dubítando alíquantífper haerebat:At üibire perpenfa nec bac reg íftacleporem abíjtz feiecum conclu(iffet,cum nulla per foffam ueftígía apparerent, tran(ilijt.Eadem dere Plutarchi quo que uerba adíungamex libro V tra anímalíum; &c,íd& eo libentíus , quoníam eadem opera díale, éiícos ille refutat, Díalectící (gitur;inquíit,canem quoties ad ífta uenít uíarum díuertícula multifída; 7«o qued ípft e pluríbus dífiunctum uocant argumentationís genere uti, & hoc pacto apud fe conftía "tuere dícunt,aut hác fera abijtaut ífthac,atquí neq hac neg ífthac , illac ígítur utabierít relíquum 'efi:eami ad rem nil fenfum quám apprehenfionem nudam conferre;ratíonem uero & fumpta , & é "futiiptís ipfam mox conclufionem efficere, Atquí ifto quidem Díalectícerum teftímonio falío nimi ^ rum & adulteríno canís non eget.Nam fenfus ípfe, qua elapfafera fit, ex ípfíus ueftígfjs & curfa de- - prehendit,ualerelongum tam diítgnctís quàm coníunctis íftís Díalectícorum dices, Alía tamen flu día funt offícíag & epera ínnumerabilía;quee uífu nullo,fed nec olfactu,ratíone uero fola, fola mem "tecum fieri tum deprehendi certum effe quíbus aftímare naturam canis lícet. — ql Canes anímofe; - ámatríces,& affentatríces funt, Aríflot. Canem maxime omníum anímalíum homiínis amantíffimis «dicunt. Cum hominíoccurrít,eum declínat, reuerentía quadam & pudore ductus , cum uero iníus "iia affecium homínem ab alía fera pefpexerit, tum eíausilíatur;Aelíanus. Solí domínum nouetre: | & ígnotum quog,firepente ueníat,íntellivuntiSolí nomina fua, folí uocem domeflícam agnofcüt: "Ttínera quamufs longa memínere,Plín.INihil fagacíus canibus:plus ením fenfus czterís animalibus " babent:Nam folí nomína fua cognofcunt , recognofcunt domínos fuos & dílieunt,& eorum teda Ldefendunt;ac pro dominis fuís (e mortí obicíunt,lMidorus.Difcernít canís dominum fuüm ab extra —neísinec eos quos ínfectatur odít;fed proeo quem amat zemulatione folicíto&5 amore ductus ínuígi x lat, Author obfcurus, Sibilo uocem domini plerícg dígnotcunt, Venetijs canís quídam ín medío fo ^ti poft tríenníum agnouít fuum domínum,Blondus, Beftías & fures latratu produnt, Suntquipe -xulíare quoddam genus effe canum ícríbant;quod odoratu fures deprehendat,& à caterís hominiz z bus ímplacabili odío dífcernat, Author obícurus, . Fideliffimi anteomnía anímalía homini canes vatcj equí,Plin.Hinc eft quod canem íllum maxíme probant, qui uerberibus quantumcüg; afflictus, - non fügít;fed etíam repulfus,mox ad domínum uertítur , ceu ueníam petens , quamuís ínnocens, "Blondus, Impartítz alímoniz memoríam feruat,gratíamé& refert; Ambrofius, IVlaxime omníum animalium canes defíxís oculís deorum fímulacra ínruentur, A elíanus. €] Quí paruam & latam "habent frontem,ftolídí iudícabuntur, eó quod canínam referant frontem, Quibus frons quadcata | efi, & profacíei portione medíocrís,magnanimi,ob fímilítudinem leonís. A t quibus corrugata ac ue | lutí nubila(euvrsQec)peruícaces ac durí,«véeelde,à taurína forma: cotra quibus ferena & exporrecta, affentatores;ab affectu frontem huiufmodi reddere confueto. Hoc fané ín canibus manífeftum eft quod affentantes frontem exporrigant, &c, Arífloteles ín Phyfiognomonícís: ubí textum Gracum mutilum quomodo expleuerím, partim ex ipfo fenfu, & fequentibus uerbis Giracis:partím ex uete "xí translatione Latína,quínoftra cum Girxcís contulecít;anímadüertet. Hoc notandum , s$A«sus 8C quladlee ab Aríftotele opponi, & oppofitis ín fronte fignis cognofcí;que funt yeawéy & evrvigis. A da "mantíus e/i«d'ec íudicatíllos quí habeant uezazz Iernéi«Qu,melius per unum rhó: & forte evrvsQilea. " gendum:íin mínus,ea tamen utríufty fienificatio fuerit : licet Cornaríus pro xe»$/«98 altas reddide tít:quod non placet,quanquam sgzs9«Qee V arínus (^L 4Adp exponít; yezery uero vA'»My íam antea: ab Adamantío nomínatum erat, In hoc tamen probo Cornaríum quod ibídem wizovrz vezepótíc , id eft frontes explanatas legítnon zezpakpR/« ut Pariftenfis aedítío habebat.Exporrectz frontí,tum eus t$ tum fvesay,id eft nubilam & rugofam opponi íudíco, (ed díuerfaratíone. p Glaucam cítharís flriam à cane amatam fuífTe audío:alij dicunt non cane, fed aríete : alij ab anfere; Apud Solos Cilía "cíz populos puerum,cuí nomen erat Xenophon,canís amauít, Aelíanus. lamuero canículumSie «ulum adulterís ínteftiffimum fuiffe auditione accepí, Cum adultera mulier coníugem fuum peres gre redíre audíffet,illum quí cum ea ftupri confuetudínemi haberet ín latebras bene penítus, ut ípfa »putabat,occultauit:uerum etfi ex feruísnon lauti(fimí modo,fed & íanitores pecunía corrupti,cuns «lomínam ad occultatienem adultertj uuabant,tum adultero confídentíam ad inferendum ftuprá afferebant. Tantum tamen huic mulieri hzc aftutía abfuít ad praecauendum,utcerte perparuus caa nís partím locum íllum,quo adulter abdebatur allatraret,partím pedibus fores conftupratorís rece ypratríces eoufcy conuellere adoríret, domíno ut non medíocris terror ínijceretur, ex eotp fufpícarea *ur ibí malum alíquod latere. Quarefores eftregít.adulterum comprehendít, quíeo animo cínctus | gladio noctem expectabat, ut prímo domínum demus ínterficeret ; deínde uero, quam ante dixá, — E | q 3 w-— -—— 186 De Quadrupedibus uxorem duceret;Aelianis. €[Canísanímal eftadeoó docile,utad uarios ludos ínfiítuí poffit, Mire ualet íngenío:& per quandam difcíplínz ac obedíentíz formulam,tímidus folícítusq expectatione fufpendifolet,donec ad peragendi lícentíam figno mittatur; Author obícurus, Quuicanes aut catu los dormant ac erudíunt,;obfequentes delínímento alíquo demulcent,reluctantes uírga compellunt, Blondus, Francí(cus Marchío Mantuz;parens Fedérící Ducís,comprehenfam uocem habens, morbi defectu, inftruxerat canem;ut üocaret quem uolebat ex curíalíbus,ís tandem utebatur cane, ín aduocandís homínibus quos precipue defideraffet; quemádmodum quís utítur officio optimi fer uí,Blondus, Plutarchus fcribit fe non debere prateríre eai canís dífciplinam, quam ípfe Ros ma fpectaffer, Mimi docentís nímirum fabulam,ín qua uatía & mültiplex perfona agebatur, nó mo doappofite canis alíos fubíectos affectus imítatíone confecutus eft:féd etíam cum uenení(quod quí- dem tanquam mortíferum poemati fubíectum eflet,ueruntamen tum duntaxat uím concilíadi foms níhabereoin eoípfo cane perículum fieret : s panem,ad quem uenenum adiníftum effet, (umpfit, 8C. deuorauit, ac quam mox pra fe trementís & ebríetate oppreffí, anímod defícientis (imilitüdinem fpeciemt& geffit,ac nimirum fe tandem ad terram abijcíens,tanquam mortuus, hümi flzatus iacuit, fet huc & ílluc,ut fabulzeratío ferebat, trahendum permífít,atque etíam cum ex díctís & a&tís íntel lexíttempus efe excitandí, fefe (enfim prímum tanquam ex. arctíffimo fomno experrectus sioüíé, & alleuato capíte afpexít, deínde íllínc furrexít, fímul & adeum quem oportebat, & neceffe erat. | cum gaudio profectus eft,ut omníum fane fpectatorum; X ípfius Cafarís (nam aderat V efpafianus fenex ín Marcelli theatro ) admíratíonem & affenfíonem commouerít, €«[Canes fi excídantur,cefz fantà relinquendis herís: nec ad cuflodíam autuenatíonem deteríores fíunt, Xenophon de ínfiítus tíone Cyrilibrofeptímo, [Inter canes cíbí nulla eft focíetas, ut perfzpe deoffe ínter fe fic Iaces rent & dífirahant,quemadmodum de Helena París & IMenelaus, Solos uero Memphítícos canes ín medium audítíone accepí rapínas proponere, & communíter uiuere, Aelianus, [Canes hys | «na capít uomítíonem homínis ímítando, Aríftoteles.. Flyznam tradítur uomítíonem hominís | ímítarí ad follicítandos canes , quos ínuadat: praterea umbra eíuscontactu canes obmuteícere, | Plíníus, | E. 1 . ] A Canum,ficutaít Cícero,tam fída cuflodía, tamd amans dominorum adufatío, tantum& odíum ín externos, X tam íncredibilís ad íinueftígandum fagacitas naríum,tanta alacrítas ín uenado, quid. | fignificat alíud,nífi fe ad homínum commodítates eflegeneratos? Sedde canum fagacítate, ac ue« natíone,homínumd & zdíutm & pecortt defenfione, poftea dícam per ííngula cani eenera, qj Do mínorum ufui canes feruíre; & res domeftícas hís plane fcíüt adminifirare:& pauperi fatís ad famua latum eftunum poffiderecanem,Aelíanus, Canes díuerfigenerísferís noflro tempore no mifcen tur, Pares íungendifunt paríbus:Et admíttendí quí prími lafcíuíerínt,Blondus, f Catulorum cau das poft díem quadragefimum,quaám fínt zditi,(íc caftrare conueníet: neruus eft, quí per artículos. | fpinz prorepít,ufcp ad ultímam partem cauda:ís mordicus comprehenfus, & alíquatenus eductus | abrumpítur:quo facto negp ín longítudínem cauda foedum capít íncrementum, X (ut plurímí pafto res affirmant) rabíes arcetur letífer morbus huíc generí, Columella, | Equís & caníbus curatores || íllos praefecít Cyrus, quos exiftimabat reddíturos haec pecora ad ufum fuum quàm optíma, Xenos phon, 4[Canísfíimum cum urína putídí([ima mífcetur,& funditur círca plantas aut femína, quae i pecore tangi nolís,Democrítusín Gieopo, €JExcaníno fímogluten quoddá faciunt, qui profitetur ' - artem coríaríam,ad glutínandas pelles,Blondus, | i P, | j Quíidloquar de caníbus,quos fuuenes ac píngues,& potiffim& cum fuerínt cafiratiapud quaf^ dam gentes frequentíffime mandunt,cum multí fínt quí pantherísuelcanturcGialenuslibro s, de aH. merit, facul. Canum & uulpíum carnem nunquam equídem guftauí, nec faneguftare unquam fuá adactus,neg; ín Afía,necp ín Girxcía necp ín Italíazaiunt tamen hanc quog; mandi: coíectare tamen - polfum uím eííneffecarní leporum fimílem, INam canis, & uulpes, ut fummatím dícam, temperaa - mento funtficco, Galenus de attenuante uíctu, Plura de cane dící cogunt prifcorum moresrCaátuz | los lactentes adeó puros exiíflímabant ad cibum,ut etiam placandís numínibus hoftíarum uiíceutes 3 rentur hís, Genítomanecatulores díuínafit,& ín coenís deüm etíamnum ponitür catulínaz Adijcías - libus quídem epulís celebrem fuiffe, Plauti fabula índícío funt, Plíníius, Petrus Martyt Oceanícae - decadís prímze libro ;.ínfulam quandam ín nouo orbe effefcríbít, ín qua canesnon latrabiles, afpe^ ctus fcediffimí,hoedorum ínftar comedantur. [CynamolgíIndíz populí canes mulgent & lacie | ueícuntut,ut infra dícemus ín Caníbus diuerfis, Adhuc non uídentem catellum fi edas,nullum fen ties dolorem,Sextus, ^ un Pracordía uocamus uno nomíneexta ín homíne, quorum ín dolore cuíufcand: partis, fícatua Juslactens admoueatur,apprímaturt hís partibus;tranfire ín eum morbus dicitur, íd£p exenterato ^ perfufod uíno deprehedí,uítíato uifcere illo quod doluerít hominis et obrut tales relígío eft.FHí quo $ que quos Vlelitzos uocamus, ftomachi dolorem fedant applicati fz pius: Tranfireq morbos xerítu dínecorum íntelligitur,pleruncp & mortePlíníus,Plínío fubfcribít Serenus capíte de prgcordij fa | ( nan dis, | : Zu f RO - 3 " ^ $andís,inquiets, Quin etíam catulum lactentem apponere membrís Conuenit,omne malt tranf currere ferturinillum, Cuitamenextíncto munus debetur humandi, Humanos quía cótactus mala tanta fequuntur, Et íunctus uítíum ducít de coníugeconíunx, ldem remedium Marcellus — Empírícusex Plínio,ut uídetur,defcripfit,cap.ai Et Plínius ipfe rurfus alibiSunt eccultíinquitín teraneorum morbí,de quíbus mírum prodítür: fi catülí prítfquam iídeant applícentur tríduo flo, imachomaxíme ac pectorí,X ex ore xerí fuctum lactís accípíant,tranfire uím morbípoftremo exa; nimarí;dií(TectísG palam fierí egrí caufas, Morí,& humaríi debere eos obrutos terra, Splenidolenti - quídam íncifum fíffumq catulum imponunt Sextus,Idem aduerfus omnem dolotem remedíum de — Kcibit,(i quís nondumuiídentem catulum edat, A duerfus rabíem,necantur catulí flatím ín aqua, ad qo fexum eíus quí momorderít,ut iecur crudum deuoretur ex ijs,Plín, €| In Leonellí Fauentini libro "de curandís mórbís,capite de paralyfi,üngentí catulíni;ut uocat, deícriptíonem íflam reperio: Cact- Aifubrufi exentératíín aqua decoquahtur donec offa feparentur,& ín fuperfície prorfus nuda appa - eant; deínde refrícerato tiafe íri quo bullierunt , quod liquatum eft ( intelligo píngue fupernatans) - colligi debet;& inde ínungi fpína dorfi;& membra refoluta, Cíbararium ín Antídotario uírili un- -guenturi chínaríum ( ex cynaríjs )àcatulo canis díctum,Syluatícus, Vermiculus (fub língua fcí. - licet ) canís rabidi ín collo fufpenfüs,fanat morfum à canerabido, Sextus, Alíquímorfisá canera- — bído ütà pauore aqüee tuerentur, uermem e cadauere caníno adallígauére, Plíníus, Sanguis rícínd - euiilfi caní, píilothruim e(t;Pliníus:Alij ipfum canís fanguínem pfilothrum faciunt, Canís cínere - ex oleo íllíto fupercilía nigrefcunt,Plínius, Aduerfus urínz íncontínentíá Magíuerrínt eenítalís 3e cinere poto ex uínodulcí,demonftrant urínam facere ín canís cubílí;ac uerba adfjcere, ne ipfe uris - mam faciat ut canís ín fuo cubilí,Plín, «| Deftillatíones fedat canína cutís cuilibet digítocírcums - dáta;Plínius, Corrígío caníno(alibi etíam in genere neutro utítur)rudi nec unquam uincio,quilibet digitus in quatris manulígatus,remedíum deflillantibus naribus praftat; Marcellus, Corrígíam ca -ninamter collo círcumdatam remedío effe tradunt aduerfus anginam, Plíníus: míre anginam teles - uat, Marcellus, Ad capítis dolorem pluribus fem perc prodeft , límaciís ínter duas orbítas ínuentze — efficulum per aurem cum eboretraíectum,uelín pellicula canína adalligatum , Plín, Corríeía ca« - nínamedíus cíngatur quí dolebít uentrem,ftatím remedíabítur Marcellus, (INerüofa caro canís peta,adueríus canís morfumlaudatur;Blondus: Aefcula píus fícum adíjcít:Ego non neruofa,fed ra — biofi canis caro legere malím. Saliuntur carnes canum quírabidí fuerunt,morfis à cane rabido in cis bodanda;Plin, Canínus fanguis commodeab hís bibitur,quos efferata ín rabíem beftía momorde Pe rít:contra epotum toxicum auxilio eft;Diofcoríd.Sanguíne canino contra toxíca nihil prafiantíus | putatur,Plíníus. Sanguis canís nigri illitus(refperfus, Plin) omnibüs paríetibus domus ín qua cf? -amalefícium,tollít, Author obfcirrus; 'Toriminofi fanguínem canís bíbant,míre fanantur,Sextus: Alij - ex Acículapío hacc uerba cítàntes;tremulofes legunt: & Blondus etíam tremorí conferre hauftunt - fanguínem caninümfcríbít, Scabíem curatante omnía fanguis canínus,Plínius, Auícenna Gale nuin Cítat quí fcrípferít fanguínem cànís pílos euulíos renafcí prohíbere;Plíníus non canís,fed tícís ní caní euulfí fanguinem p(ilothrum éffe memínit, ^ €| Canís adeps cum oleo uetere & fucco - abfinthij auríbus (moderate,ISextüs)ínftillata; quacüc ex caufa exfurdatas aures;míro modo repa — fare creditur, Vlarcellus & Sextus.Canís adeps cum ab(inthío & oleo uetere grauítatem auríum fes o dat,Plíníus, Canis adeps podagram & auríum dolorem fanat;Aefculapius, Lendestolluntur 2« dipe caníno;Plín, Canínum adípem cüm alumine ícíffo fabae magnítudíne,ad ürínz íncontínentís am prodelfe tradunt,Plíp. nifi quís potius ad hydrocelícos referat;non fatís difiindte ením de hís uíz tijs eo ín loco agit Plíníus:Sed malim ad urínam cum Marcellus quog fícícribat, Vrinam contínet - lac caninum, & adeps éíus cufn alumine datus, íta ut fit fàbze magnítudine globulus quí datur, —.. €; Medullam canís ex uínouetere fubige,& emplaftri modo ímpone condylomatiís , potenter ea v fanabís,Marcel, q[Piloscaninos panno adalligant capitis doloribus,Plín, Quiídamuttuerentur 1 8 pauore aquz,ín morfu canís rabídí,pilos de cauda canis combüftos ínfuere uuülnerí, Plinius , Pill canis ín uulneribus qua canís homíni ínflixerít,applicati,& fanguinem compeícunt, & uulnus dez fendunt quo mínus ulcus tabídum fíat:debentautem mox ab ínBícto uulnere adhibérí , Blondus, e qj O(Tíbus fractís medetur canínum cerebrum linteolo illíto fuperpofitís lanísyquee fubinde (uffuns - duntur feréquatuordecím diebus,folídat,Plín; Infandum díctu cundis précul abíitamícís; Sed fortuna potens omen conuertatín hoflés, Vísíndigna nouo fif parferítoffafragore; Conueníet cerebum blandí canís addere fractís; Líntea deínde fuperdq; induciu nectere lanas; Sapíus & (ucs os conlpargere pínguísolíuí, Bís feptem credunt rinaflieed cuncta díebus;Serenus.ldem reme: - dium apud Sextum legitur, quí addit, Fractura autem debet folida allíigatione ütí, Glaucomata dis cunt magi cerebro catuli feptem díerum emendari fpecillo dímífTo ín dextram partem,fidexter ocu luscuretur:in finifiram,fi (ínífter,Plíníus, Caluaría canis findítür ; & fidexter oculus laborat, ín » 'dexteríorem partem fpícella demíttitur:fin finifter , finiftram,Sextus.IMarcellus glaucomata effícas — €íflime detergi fcríbit,fi catello dierum feptem,caput uiuentí diffindatur, & de dextra parte cerebri e Ccuius dexter;de fíníítra finifter,intíncto illic fj picíllo ínungatur, DAN . SiSummauis ín caníni capitis cínere:excreícentía omnia fpodt uíce erodítàc perfanat, Plíníus; - Inulceribus genitaliuim fpodij uím fuperat, Marcellus, Canísnon rabídí caput conbuftum, & ídeny E - q ER | ) : 1 9 — DeQ uadrupedibus E] | cínís ín cancerofa uulnera afperfus,fanat,Plin, Caput canís fronte fuperius corhbuftüm tritum , ff. fuperfundatur oleum rofaceum,& accurate teratur;fíatip emplaftrum ex eo fuper ulcera capítis,de ficcat ea, R.afis, Albertus Galenum cítat,quod caput canís combuftum;oleo ínfufum ; & fepo canís ciufdem,deficcatulcera capitís & (cabíem, Albertusex afi. Ambuftís caníní capitiscínís medety — | Plín, Curn uulnere canis afficítur,cinerem capítís canís uulneri fuperfparges: autfalténuís torrea factus cum pícelíquída imponatur, Capítís canini cínis àcane rabído moros perfanat,Sextus;uel | caputuftam trítamip, A efculapius, Sed certíora fuper eodem remedío Plinij uerba funt,In canis ra bidi morfu(inquíbtueturá pauore aqua capitis caníní cinis íllitus uulnerí; Oportetautem comburi ormnía eodem modo,ut femel dícamus, ín uafe fictilí nouo argílla círeumlíto,atg íta ín furnum índá toíIdem & ín potione profícít: Quidamob íd edendum dederunt, Medetur tellibus farína ex offi. i bus caníní capítís fine carnetufis, Plin, Caluaría canís tríta & impofíta , tumores teftículorum mire : fanat,Sextus, T'etrís teftium tilceribus & manantibus auxilíantur caníní capítís recentis cíneres; Plin, Canínícapítís recentis exufti cínís ueretrí uel tefticulorum tabídís & humídís ulceribus íns : fperíus,aut cum aceto adpofiítus,adeo prodeft ut fpodíum & utilitates eíus;ín hífce curatíoníbus uín: cat, Marcellus, Sedísuitijs efficaciffimus eft caníní capitis cinis , Plín.Fícus quíín ano nafcuntur; . afperfus fanat,& rhagades && omnem fpurcítíam,Sextus, Rhagadas adfperfus adiungit, Marcellus, Sipili ín caudís equorum défluant,capítís caniní cinerem, loco príusbutyro ínuncto,infperges,Pea lagoníus, Reduuías & qua ín digitísnafcuntur pterygía,tollunt caníní capítis cínís aut uulua dea cocta ín oleo;fuperillito butyro ouillo cum melle;Plíníus,Idem cínis appofítus pterygía qua nafcüa tur ín digitis urít;& cícatríces tollit Sextus, Omne íumentum(ezsvG")morbo aut peíte afflictum, fi 4g caputcanínum uratur & fumum reddat fub capite eíus,leuatur, Abfyrtus, Inmulío medetur mors — bo regio,Plíníus,R abídí canís caput contufum & commíxtum cum uino, potatum míre fanat mora - | bumregíum,Sextus, Dentíum doloríbus,ut magí narrant,medetur canum quí rabíem praeferunt, capítum crematorum cínís fínecarnibus;ínflillatus ex oleo Cypríodego cypríno) peraurem cuíus : : épartedoleant,Plin, [Sordesauríum canís cum uíno míxtx, flatím ínebríant , Albertus ex Raa -- | fi. Apud ipfum tamen Rafin legímus,Sí uínum ín quo ínfufifuerínt alkarden,íd eftrícíni, propínes ' | alicui,ínebríabís, Sordes aurium canis,fi eís peruncta licínía (ellychnía nímírum) degoflipío nouo. | ín crucibulo(uafe teflaceo)uírídi extendantur cum zambac(oleo, Albertus)puro,tjs acceníís capíta - | prefentium canína(calua,Albertus)uíidebuntur;Rafis, Magorum quídam rícínum ex aure finiftra : | canís omnes dolores fedare adallígatum trádunr, &c, VídeinRícíno, Caninus dens fínífterma 4 xímus,circumfcarifícato eo qui doleat,medetur;Plíníus, Colluuntdentes dolentes canínís dentibus '| décoctís ín uíno ad dímídías partes,Plin, Cínís eorum pueros tarde dentíentes adiugat cum melle; | | (iteode modo & dentrifrícii, Pli, Dens canís cóbuftus & cá melle trítus,gingíuas reprímit,ut dentes. | fine dolore crefcát,Sext, Dens índe cotactus cíto emittit, Ac(culap, Puluís dentíi canís, dolores dem tí& etgíngítas curat, Aefcul, Síinfantiü gíngitre canís dente conterant(affricent)cítíus euocantut - | dentes lupíno déte(quá fi lupino dente perfrícarené;ut ego interpretor,)Blond, Dente canís;cóbure, & cínere eíus ín uíní hemína decoque,& ex eo gargarízetcuí dentes dolent,fanabít,Sext. Dens ca | nís cóbuftus et trítus impofítus,gíngíuas(alías tumores gíngiuart) (anat, Sext.Ide cícatríces oculori ' J| extenuat, Aeículapíus:Blondus puluere dentium canís contacta cícatrícum((impliciter) figna, pellí -. fcribítín quo eum erraffe puto;ut ín permultís etíam alijs, quod ueterum uerba attínet:de re ipfa e« ním non dífputo,quanquam & hocrídiculum eft cícatrícem folo contactu tolli, Molaresdentesca ' nisrabíofi quí momordíthomínem,ín corío alligati brachío, canísrabiofimorfum amoliuntur , Se« rapio cítante Syluatíco,uide fupraín c.círca fínem. Canísnígrídentem longíflimum ín quartanís - adallígari iubent, Plin, Dentes caníní fufpenfi fupra idlerícum,conferunt,afís, «f Canís língua lambendo & fua & alíena tum ulcera tum uulnera curat,ut fupra díxícap.s. Vulnus fi fimplex & paruum fuerit,canís língua lambendo, & natali faliuze fucco emendat, Blondus, Vermes quí fub :- línguarabídi canís inueníütur, excííos & circum arborem flerilem ter latos & datos,qui ab eo mor« « ^ fus fuerit, fanabítur,Sextus, Eftlímus falíuz fub lingua rabíofíi canís, qui datus ín potu fierí hydro -— phobos non patitur,Plín, Canís rabídí id quod füb lingua habet acceptum & potatum cum aqua càlída uel ex uino,miírifice (anat hydropícos,Sextus:lege hydrophobosex Plínío: quos non fanat, « fed tales fíerí prohibet. | «Sí fumas de coagulo catulí paruí & confícías cum uíno,diffoluit colicam folutione eui, & alles uatur xger eademhora quabiberit,Raíis. Vomítus canum íllítus uentrí, aquam trahere promítti^ tur,Plíníus, Vomítum canís hydropíco fuper uentrem pone,ftatim íncípít per feceffum aquam e»: mittere,Sextus, Aduerfus aqua metum multo utilíffime íecur eíus , quí ín rabíe momorderit , das - tur,fi poffit fierí,crudum mandendum:íi mínus,quoquo modo coctum, aut íus íncoctís carnibus, Plura uíde infra círcafínem remediorum ad morfos à cane rabído, ubí de metr aqua, | IMaculas ín facie,cefypum cum melle Corfico,quod afperrímum habetur,extenuat:ítem fcobem cutis in facíe ci tofaceo ímpofitum uellerezQuídam & butyrum addunt , Sí uero uitilígines fint , fel canínum príus acu compunctas, Pliníus, Marcellus Empirícus ídem remedium defcríbítfed uaríatín quíbufdam, $i proinideuerba eíus apponam:Oefypum(ínquít)cum melle Corfícano trítum & appofítum, abolet | de facie onines maculas,quidam & butyrum add&t, Sí uero & uítulí fimus & fel canínum mííceaty w inedícamen " (3 1 ! B 3 | " M 2 z | h T - di x DeQiee.G, Lil ag amedicàmen utilius erit,íta ut paríter temperata omnía decoquantur, Hzc Vlarcelfus , Quod autem zuítulí fimus etíam zflates & dífcolorem cutem emendet, ex Plinio anotauímus ín V ítulo : proínde -— dubito Marcelli nean uulgatorum Plínij codícum lectionem praferam, Felcanis cum melle curat -eculos, Aefculapíus. Felle catelli dierum feptem ocülí ex melle inunctí;cíto à leucomate líberabuns tur, Marcellus, Suffufiíonem eculorum caníno felle matebat quám hyzna curarí Apollonius Píta^ maus cum melle: item albugines oculorum; Plinius, Fellís autlactís caníní Ícrupulum unum ;«& mellis optimí tantundem mifcebís,conteres,& ín flríaili calefacíes; S aurículae ínfundes,& lana ob, eludes;INíhil potentíus necp certíus hoc medícamine, etíamfi intrínfecus cancerauerínt aures, Mar» -cellus, Podagras lenítfel caninum;íta ne manu attíngatur,fed penna illínatur, Plínius, Eel canís go aquaticí.aut canís rabídílentís magnítudine fumptum,feptem díebus interfícit, quibus fuperatis ef fe poteft falutís pes,Bertrutíus, Fel canís nigtí mafculí amuletum efTe magí dícunt domus totius -"fuffitze eo putrífícate! ue contra omnía mala medícamenta;Plín, € 5plen canis ín uíno potatus, (ple nem fanat,Sextus, Canínus líen fi uíuentiexprímatur,& in cíbe fumatur,lienís dolore liberat. Qui damrecentem fuperallígant, Alij duorum dierum catulí ex aaeto fcyllítíco dantignoranti,uel heríz naceílienem,Plin. Caninus fplenrecens fupra fplenem hominis imponítur;dícente eo quí adponít; - remedium fe fplení facere, poftea fplen intra parietem dormitoríj cubicult te&orío, id efi capfella in« eclufus,reponitur, € defuper ter nouíes fígnatur, Marcellus. Splen uíuentí catulo exemptus;cibog — fed coctus fplenítíco datus ígnorantií,liberat eum quamuís grauiter laborantem, Marcel. Catellum - lactentem de canna occíde,& de ipfa canna fplenem eíus tolle, ac nefcientí fplenítícojin carb. 'íbus fe coctum,uelaffatum,manducandum dato, Marcel, [Genítale canís fublimíne ianua del . im, - magiamuletum effe dícunt domus totíus, contra omnía mala medicamenta,Plín; Corío Uírga caa - is fi muoluatur terra fuper quam quís minxerít,& ligetur , urínam emíttere impedieiur : & quàm díu hoc ab alíquo feruatum ligatumiy fuerít,non poterit lle urínam reddere; Kafis, qr Reduuías - & quain digitis nafcuntur prerygía,tollít canína uulua decocta ín oleo, fuperíllíto butyro ouillo c& | melle,Plin. Partus euocat membrana ecanumfecundis,fi terram non attígerír, Plin, — KO uidam 1 /ín canísrabídi morfir,ut tuerentur a pauore aquz,menfirua canís ín panno fübdidere calící, aut ín » : tus ipfius c A VD A E pilos combuftos infuere uulneri,Plín; Víde círca fínem huíus capítís, ínter re» incdía contraaqua metum. q[IMendacem magorum compofitíonem qua ínuictos faciunt, & pre »ster alía canis ungues adhibent cum cauda draconis; &c.ín dracone exponain. q[Prímiparz canís lac potum,contra uenena antídotiuícem obtínet; Díofeorídes, Cínís cum las jo Cle canís primí partus , euulfis pilis quos renafcí nolunt:el nondum natís perunctís partibus, alij non furguntRlín.Serenus etam, Ergelocum crinis uulíi tange la&e carino, Auulíami; uetat «turfus procreícere fyluam. Pílos oculis moleftos diligentí(Time uelles,atcy eorum loca caníno lacte «ontínges, Marcel. Lac canínum euulfos pí'os non pautur recreícere, fi locum ftatím línierís unde — fublatifunt,Sext, Vtpilinoncrefcant,& decídani; Lac caninum & lachryma hederz & lac tithya - malii ín uíno míxtum,euulfos pilos non finit crefcere,fi mox linierís locurm,Sext, Primíparz canis - lacte perunctos;narrantglabrefcere, Díofcoríd. Canís lac bíbitum ( lego illitum)pilos & capillos crefcere prohibet, A e(culap. Delacte canino quidam maniteflé mentiti funt,quod ín palpebris pí - lesrenaíci prohibeat,fi príoribus euul(is eoloco foret ílltum unde pilorum radíces extracte effent: o Ad eundem modum quí fcrípferunt,quod celerem pilorum in pudendis exortum reprímat, fi quis denm foret ante pubertatem (íllitum; - uicp quod foetus emortuos eíjceret potum,uerum non protules xe.Sed & alía quedam praftígíaturís contaminata,tum de horum,tum de alíorum quorundam an£ - amalíum lacte confcríbunt qua me abínitio dicturum negaui,etíamfi experíentía didicifIem uera dí xííTe, Flac Galenus libro io.de fímplícíum facult.cap.8. Albugines emendat caniní lactís ínftíllas :tio,utquídam ex Plínío cítat:inos fupra fel ad eafdem ex Plínío ualere Ícrípfimus,quod magís proba imus.Blondus rídícule de caniínílactis albugine fomníat,tollere eam aurium dolores et pondus, &c; Caníni laciís ínftillatio (edar dolorem au: ium, Plín . Ex la&eaut felle caníno remedium ad aures; - paulo ante Marcelli uerbis defcripíí, Canínum lac ínftillatum dolorem et grauítatem aurtum fedat, -ut quídam cítat ex Plínioxapud quem tamen fic legitur:Caníni lactis ínflillatío fedat aurium dolore: grauítatem adeps cum abfinthio & oleo uetere. DYolor aurium fedatur caníno lacte, & urfino, fire -eensínftilletur, Marcellus. Lacte caníno fi affidue infantibus gíngíuas tangas;dentes eís fine doloa -recrefcunt,Sextus. Síferuentía os íntus exulferint,lacte caníno flatím fanabítur , Plin; Vtinam »eentínetlac canínüm,Viarcellus, Canínum lac abortus mortuos expellít, Díofcorídes: quod paua lóante ex Galeno falfum effe oftendí, Lac canís eijcíet mortuum(foetum)fimulíer continue biberft "xum melle € uino pari menfura,Sextus & A efculapius, & Rafis:qui ad difficilem quogs partum ide "remedíum pollere fcribít, Partus conceptos maturat canínumlac potum;Euocat. membrana e ca» mum fecundis,fi terram non attigerít; Lumbos parturientíum petuslactís (nefcío an de caníno ad« "huc intellígat)refícit, Plinius, — f Canine lotio defluunt piliSextus.. Lotíum canínum lutum fae -eum,ín lana colle&tum,callos & uerrucas míre f;nat & tollit, Sextus, Verrucasomníum generum glanat urína cánís recens íllíta cum fuoluto;Plín, Auícenna, Marcellus; Lotium canínum cum nís yiro,lepras & prurígines tollit, Diofcorid, Lotío canís fi addíderís portiunculam falís nítri , & regio morbo & prurígini apponetur. Recens lotíum credimus quodomnem uerrucam tollat Blendus io | Le Quadrupedibus puto. Quiin urinam canis fuam íngefferít, torporem lumborum dicítur fentire, Plinius, & alibi, ad Venerem pígríorfieri, Herba iuxta quam canes urínam fundunt, euulfa,ne ferro attingatur; lu xatís celerrime medetur,Plíníus, — ! ; | € Stercus canum,ubíi offibus duntaxatuefcuntur,neg grauíter olet, & multa experíentia, non «antum nobís;fed & alíjs medícís me natu maíoríbus,comprobatum eft,Galenus libro io.de facult. fimpl.cap, 18. & mox cap. 19. S ane ego memíníi (nquít) me admírandar tum humani, rum caníné flercorís expertum facultatem, Caníno utí confueuít praceprorum noftrorum quídam, fola offa caa ni edenda exhibens duobus contínuo díebus, ex quibus durum, candidum ac minime fcetens fiera cus proueníebat, Hoc ígitur acceptum deficcabat,ut cum poftea ufus effet, facile ad leuorem poflet - gedigi, Vtebatur eoad angínam,dyfenteríam,& fumme inueterata ulcera: Et paulo poft, In ulcerí- 1 busextreme malignís multam experientiam habeo flercorís caníni, cuíus paulum quiddam medica mentis probatís mífcui, € manifefto feipfo ualentíus redditum e(t medícamen,Hac Galenus, Sters cus canís trítum cum fucco coríandrí,cubentes abíceffus íllitum fanat,Rafis,- Gratítis poéra ín uul nere canís (anguínem fiftitfimo canino hís uerfibus, | Y INeclongéauxilíum;lícetaltiuulnerís ora. Abftiterínt;utero& cadant cum fanguíne fibra: Inde rape exápío qui uuInus fecerit hofte Vírofam eluuíem,lacerítp per ulcerís ora Spargemanu,uenas dum fuccus comprímatacer, Blondus pilos canínos ad fanguínem fiflendum: commendat, Verrucasomníum generum fanat fimi caníni ciriís cum cera,Plinius; Marcellus hüe - cinerem ímpofitum.etíam ablgi cera uerrucas curare (cribit. Cínere fíimí caniní candídi cum ro!as | , ceo,uerrucas effícacilfime rolli aiunt,Plínius. Offibus ín canino fimo ínuentís,aduflío infantium, qua uocatur firíafis, adalligatís emendatur,Pliníus, Stercus canís album potatum ex cíneris lixís uío,caducos míre fanat, Sextus," Rana uítíum línguam occupat uelut latum ulcus,fubnigrum: no no die necat nifi curetur:(ignum efi faliua defluens, Curatur flercore canino candído,fale,ruta, fus ligíne & faluía: quibus (ímul contrítis in pila, língua exerta perfrícatur, quod ruftícorütm experís mentadocent, Caninum & humanum flercus gutturi impofitum anigihís auxilfarí, ínter omnes conuenite inuenio, Díofcorídes, Caníno flercore(quali íam dictum eft ) ex preceptoríbus meís | quidamad angínam utebatur;tjs admifcens qua alioqui huic affectui congruebant, Galenus. Sters cus canís ad fynanchen & faucium abfceffüs iam maturos, optimum eft remedíum, celeriter enim eaconfiríngit, Rafíis, Recentíorum quídam ad angínz abíceffus caninoflercore unacum hírundi nís cinere utuntur,ut ín Hírundíne exponam, Canís fimum cum melleoppugnat angínà & glan- culsrum Ctonfillarum ) ínflammatíones íllitum,Blondus. . Quídam ex chírurgis noftrísad uam, toc medícamentü arídum faucibus índunt,quod fit ex albo fiercore caníno,pipere fongo,lilij on | tani luteis radicibus, & folanoperpetuo. Canínum fímum album morbo regio medetur, Aüthor obfcurus, Idem flagrantíflimo caniísfydereexceptum,cum uíno aut aqua potum,fifiít aluum, Dio (corides, Rafis precipue ad hunc ufum commendat fiercus canum qui offa edunt, Stercus canís ficcatum,(umptum(colle&um ) trígínta diebus Iulij, & ín ortu Solis pondere aureí potum,cum des. coctíone gallarum(galli decrepíti, Albertus:quod non placet) autcum aqua malorumgranatorum, | firingit naturam(uentrem, Albers) folutam,R afis. Ad dyfenteríam ftercore caníno( qualí prata dícium efiquídam ex przceptoribus Galeni utebatur : lactíillí admifcens,cui decocte calculos uos catos xgyMxac (inquit Galenus ) ígniítos ínfjci ante pofuimus:aut;ut cgo poftea ob parabilítatem ad 4 ferrum confugi,id candens lacit probe decodio ínfjcíens,quod quidam non proprie lac fchifiumap vellant, Ceterum praceptor ílle meus,flercus caninum lactí, in quo extíncií erant calculi mariní, clám inijcíebat,& íd folum generotiflimos quofgy dífcipulos docebat, In hísergo duobus(ad dyfens teríam & angínam)multum expertus fum fiercus caninum, ceu medícamentum mírabile, Tantum Galenus, Stercus canis combuflum & cum melle íllítum,tíneas ínfantíum tollítSextus;uetriforte | & umbilíco illinendum intelligens, Stercus canis ficcum & in potionem afperfum, hydropícos faz nat,Sextus, Ad uterínum dolorem ( ut nofiri appellant, fxpe etíam colicam impropríe íntelligena tes)commendarí ínuenío fímum canís album & à fuperfície repurgatum,f iccatumtp,bibedum cum : liquore chymicis uafís collecto ex floribusliliorum, Adifchíadem remedium, Cerarübea, & fier: cus canís quod eft album,hoc fíccatum ín fole, & in modum faríne cribratum cum fuerit contuíum, y lentoignícera remifTz admifcetur per partes, oleí parum,tantum ut mollíus ídem efficíatur medi / camen:fed antea tamen colocynthide & centaurío curetur cuí medendum eft ( per clyflerem ními rum) utiegoet) fi non profecerít,curatíonem iterum adbíbeas, Marcellus, Cinis fími caníní cana didi cum rofaceo rhagades curat,aiunt& ínuentum A efculapí efle, Plíníus, Stercuscaniscum roa faceo trísum & ímpofitum , rhsgades fiatim fanat; Sextus, Stercorís albí canini & beta cínís ína. fertus, rhagades adíungit, Marcellus. Fícos feu maríícas aní, utex chí:urgis noftrís quídam pollí^ centur; hoc modo curabís: Canínura flercus albi & folia allíj fuper foco concremabis,ficos axungia inunges,deinde cínerem allij infperges, pofiea fimí:experímento conflat. Aliqui fíimulutrung cine ' rem cum olco fubigunt,& ínungunt, qSíquis biberit uinum, cui íníectus Íueritlapísà canemors - fus,exclamare cogetur, Iafis, | | E) E | €, id efk me Uo —— RR ———S Op AST S LS DeCane. G. Lib. l. mi G, id eft Capitis feptimi de Cane;pars rr, (| De morfibus canis nonrabiofi, € Derabiecanumíngenere, Quomodo ín ipíis caníbus caueatur autcuretur, € Methodus curandi morfos ab eis homínes, «Me. dícamenta contra rabídi canis uenenum morfu ínflictuim forís admouenda, compofi taprímum, deinde fírplicía,ordíne líterarum, Amuleta,&c | (p Medícament& ins .. tracorpus fumenda,compofita & fimplícía,eódem ordíne, —— €| Graci xvvo/Uwzse uocant cane morfos fimpliciter;alíquádo tamen à rabíofo cane;quos alij me YiusAvosod axzas appellantilyff ením rabíes eft, esezídwere (fcilicet tax) Circi uocant, nos beftiaruni - io. morfus: xvvod uero ílli;jnos canum morfus:quí fi rabídi fuerint, Avoséztuxre ab. illis nomínantur, IVias nardus, Apud Latínos etíam ubíde canís morfu mentío íncídit ; pleríg; díftinctionís càufa ; rabiofi; uel nonrabíofí,addunt:quídam omíttunt, ut Díofcorídes cum fcríbít canínam urínam ad perfuna dendos canís morfus ídoneam effe; uellío ínterpreteznam Marcellus V ergilíus rabidicanís mora fus conuertit;Et ín commentario fuper Díofcorídís defoenículo capite, Quze Díofcorídesinquíithic - & alibi xvvévtuierz fimpliciter uocat;non fimplex eíus anímalís uulnus fignificant,fed cumrabit & ít — rabíe illatam homíní fuo dente noxamifiquídem non rabidi canís morfus ab alíjs aliorum anímalit. - morfibus & uulneribus non differt, Necp Diofcoridem oportebat príuatím de eo ít. radícibus foeni culi alíquíd docere:communi ením alíorum uuIgerum curatione non rabídí canís morfus curádus eft,Hzc Marcellus, Ego quanquam concefferím canís morfus fimpliciter prorabíofi canís torfía i busapud authores aliquando ufurparí; non ubícs tamen níhil íntereffe contra Marcellum affero; INam Aetius de rabiofi canís morfulibro 6, cap.4.copíofe agít:de cahís autem non rabídi morfu; - lib.is, cap. a. ubí etíam de homínís & crocodilí & alíarum ferarum extra rabíem morfibus curandis - dífferít, Sic & Plinius Valerían;expreffe cotra canís nórabídi morfus medícamína alíquot profert: - & alía rurfus contra canem rabídum feorfim,Qruamuís enim non tantundem uenení habeant ; ac íi — rabie tentarentur canes,nonomníno tamen ueneno carent huíufmodi morfus ; ut díferte teftantur - authores:Etratío díctat,non ínflar fímplícís uulnerís curanda efTe, quae dentíbus inflicta (unt, utpo -teanguftíora && nonnunquam profunda.Iracutidía quog; caput maxímé petehs anímantís íratz; uenení nonníhil fugegerít, Quamobrem A egíneta etiam libro 6,cap.s, docet ?rf9x Avésed tero so 0dfoà qvGixóy.id eft de morfisaC,rab.& aquam pauentibus:mox autem cap. 4. feparatím praícríbit cura; 9 tionem ze v& 7 us Mifevrty xuvüy enyua mw, hoc eft ad morfuscanumnonrab, Adhac Plíníus ubí — Diofcorides xvviviuera habet,fere femper canís morfus fimpliciter reddít(fíue ex Diofcoríde fiue aa Mis Girzcísi)ubiavosofimeze, addit rabídi,In remedijs quidem ex urína claré diftinguít/his uerbís:Sua cuíc; urína maxíme prodefl;confeftím perfufo canís morfu, echinorum$ fpínís ínharentibus;& ín fpongía lanis ueíimpofíta :autaduerfus canis rabidi morfus; cínere ex ea fubacto ; contratp ferpens tíum íctus,Híncnon folum diífiínxiffeeum apparet;/fed quo modo etíam:nempe ut effícaciora uehe mentíoraty fintremedía ílla,quze contra C, rab,morfus facíunt, quamobrem híc urínz: cínerem ads dít,& contra ferpentíum etíam uírulentos morfus commendat:qua quídem adíectionis nota admo miti alibi etíam xvvéd'anza ow Avosorlierey plerunep apud authores ínterpretabímur:fecus , non ítem, Ad (implíces uero canís morfus,urínam fimpliciter pollere Ícribít;quemadmodum etíam extrahens o'dís echínorum fpínís, qua níhíl uenenihabent:quamuís morfus illí,non níhil, ut íam díxi, fed exí- guumuirushabeant. INuces fuglandes cum cepa & fale & melle,canís homínísq; morfuí ímpontt tut; Plínius,Hic facile apparet eum fentíre de morfu canís nonrabíofi , quoníam homínís morfum fimpliciter eí coníungit, Aegíneta quoqj ídem remedíum, nífí pro íuglandíbus origanum poneret; 2d morfus canís non rabidi commendat, At alío ín loco,Nucleí iuglandíum (inquit Plíníus)à ieíuno "homine commanducati íllítíG,prafenti remedio effe dícuntur contra rabíofí canis morfus. IMihifa méiíta uidetur,quaecung) merfibus canum rabídorum impofita íuuant,eadern fimplicibus etíam caa !inum motfíbus profundíoríbus prafertím;ab initio prodeffe:quod & Aétíus teflatur;líbro 15, cap. 2; "lhís uerbís,Si magnus fít morfus,quemadmodü àm agnís canibus ínfliei folet, prafcrípta in fexto fer mone methodo curato,ueluti eos quíarabído cane funt faucíati.Fíeri etíam poteft ut effícacíora nóa ? nunquam applícanda preefcribantur pharmaca ad fimpliciter morfos : ín caufa eft, quoniam nullís "plerung íntra corpus fumendís,nec alijs fere forís illi emedíjs curantur : Leuíora autem ínterdum "ad morfos à rabídís ferís,non quod ílla per fe fuffícíant,cum multís uartjsG alijs intus & forís medi "camentis ílli exerceantur:fed czterís && maíoríbus omiffis,fiue per ímperítíam,fiue potius tanquam - à fludiofis rei medicz per fe intelligendis, qui fua ex aliorum feriptís colligunt/leuíora ínterdum fola commemorant,ne totíes uníuerfa curandímethodus repetenda ueníat, qjLHís ítaconfirmatís, res medía aduerfus canís non rabídí morfus enumerabo,fí príus uníuerfalem cís medendí method un -€x Paulo & Aétío Grecis medícís praefcrípfero; Paulus ígítur líbro y.cap.4. Canís non rabíofi (ifia 'quít)morfus,quum & ípfi uirulentz cutufdam fubftantia fint partícipes;ftatim aceto itrorans , lata. manu morfum feríto:ínfuper nítrum cum acetotrítum ab alto fuperinfunditoideínde fpongíam re ! centem aceto,aut ípfo nítrofo aceto madídamímponito,& eodem medícamento tulnus per trídu& - foue,tandemením confanefcet, Cztera que Aegíneta ibidem perícribíitpharmaca ordíne líterará paulo poft fübíiungam;uná cum caterís ex Giracís & Latinis authoribus ad fímplícescanís morfus ics L3 102 j Del uadrupedibus E remedis. Sed Aétij prius uerba libro is, cap. 2.de morfu canis non rabídiinhomínecurando,ope^ ' rapretíum uídetur adíungere,quoníam pleragp fcítu digna contínet, prafertím quod ad uniuerfaa — | lem curandí ratíonem,ab Aegineta omí(Ta,In hís igitur(ínquít)quos canis momordit ; ftatím acetü | írrorato,X expaffa palma morfum percutito, Deinde nítrum cum aceto trítum ex altofupra mora . fum deflíllato & fpongíam nouam pofca aut aceto ímbutam ímponíto,& ad tres díes oblígato,líga^ mentodp füperrié ex pofca autaceto prout uifum fuerítmadefacíto , Egregíe enímiauxilíatur, Poft — hec uero ut commune ulcus curato, Aut petdícium herbam cum faletrítam imponíto,quotídíe eam alterádo donec excidat crufta; Deinde ubí ad cícatrícem perducere uoluerís, ipfam per fetrítam im | poníto, Quod fimagnás fitmorfus,quem admodumà magnis canibus inflígí folet , praefcrípra ín'— fexto fermone methodo curato; uelutí eos quía rabido cane funt faucíati, Sí uero cauus & angue , flus appareat merfus,ín príncipio cum aceto,ut díctum eft,irrorato:Deinde nítrum ítídem cum a». ceto trítum ex alto fuperttillato, & anetho fícco ufto morfum expleto, & línteolum conuolutum ex aceto madefactum índíto,& oblígato.Poft tríduum uero foluíto,& reperíes morfum repurgatum, Idem facit & cumínum trítum morfuí índitum.Poftquam uero ulcera fuerint repurgata, preedícto pharmaco utete líquefacto ad hominis morfum relato, dd conficitur, Mellis,terebínthines,butyrt, a« dípis anfetípi, medullz ceruí,aut uítuli,zqualíbus partíbus líquefactís,)Si uero ínflammatío fucce« dat,lentículam cum malí corío coctam & tritam ímponíto:; Velrubi folía contrita emplafirí modo ímponezaut panís medullam ínbetz fucco maáceratam,trítami pauco rofaceo admixto, pro empla- firo adhibeto, Aduulnera ueróíam fuppurata,eruífarínam cum melle fubigíto, X moríum exple to.Sümmé ením auxilíatur, Autírín cum melle & línamentis índito: ac fuperne lentículam coctam 4 trítam cum modico melle, rófaceo pauco imponito,R eputgatis uero iam ípfis cum predicto liquí do pharmaco expleto , ac deíndehis qua cícatrícem inducere poffunt,utitor. Emplaftra autem ad demorfos à cane;uel urfo;aut fimilibus anímalibus, ftatim ápríncípío commode adhibentur , ex fale & cerufa apparata,Etenim uenenofum humorem ín morfibus ex dentibus relíctunt expurgant , à callofam ex ímpactis dentíbus concretionem explanant, Hzc Aétíus, €|Forís ámponenda aduerfus canum morfus, ubi rabídorum nomen authores non adíecerunt,hacc funt, «| Acetum medetur canís morfibus,Plín, calidum cum fponeía, Valerianus. Spongía aceto ima ' buta fimplicíter, A egíneta,aceto uel pofca, A&tíus, Linteolum conuolutum ex aceto madefactum ; índito uulnerí, & oblígato,fí cauus & anguftus fuerít morfus:poft tríiduum foluíto, GC reperíes moras fum tepurgatum, Aétíus.Mifcetur & alijs diuerfis ín hunc ufum medicametís acetum, ut deínceps dícemus, Vide Spongía. Acetífex,Plínius lib.as.Eade cum melanthio, Valeríanus, Adíanthon, Author obfícurus. Alabafirum,Plín.ss, Alex inlínteolís concerptis,Plinius; V aleríanus addit cru da, Allíum appofitum, Plinius & Macer,.Cum melle tritum, V aleríanus, In uulnera ex canti mora fibus cum melle imponitur, Plin. Allium illitum prodeft, & íntra corpus fumptum,Galenus de paa zabil, Ampeloprafon;Plín.lib.s4. Amygdala, Plíníus lib,a3, Amygdalini nucleí cum melle trísí, Valeríanus, Amygdalz amara cum melle,Díofcorídes & Plínius, Apíaftrum,uide Melíffophyllon infra, Anetlio fíccoufto morfum expleto, fi cauus & anguftus fit, Aétíus, . Pallotes folía, Galenus, Ballote,íd eft marrubium nigrum cum fale, V aleríanus & Aegíneta:fo ; lia ex aletrita,Plin, Betz fuccomacerata panís medulla;trítatp pauco rofaceo admíxto pro empla- | fiio adhibita, Aétíus, Bulbi cum melle trái, Plín.Bulbiomnescum melle & piperis polline illiti,Dío fcor,Bulbus applícatus, Author obfcurus, P q[Canís urina perfufa,Díofcor. Caprifícus,uíde ínfíco, Cepa fuccus cum aceto,ruta, S melle, Diofcor. Cepatríte cum melle, A egíneta, Crudac cum melle uelaceto,uel coctae cum melle & uia Tio appofítze, Macer, V írídes ex aceto illita, aut ficca cum melle & uíno,itaut poftdíem tertium fol ' uantur,Plín.lib.ao. Cerrípiícis caro,non fecus atc falfamentum, Díofcor, Cerufa,uíde ín Sale - mox. Cinísuitíum cum oleo,Plín, & Valeríanus:;Ex aceto illitus,Díofcor. Cucumeris fatíui folía cum uino íllità, Diofcor.uíde Pepones, Crocomagna,Plín.lib, a1, Cuminum trítum morfui indie tum,Aétíus, Cynoglofli folía cum fuillo adípeueteri,Diíofcoríd, dr ME " «jEbulus,Plín.lib,s4.Ebuli folía recentía & tenera cum polentaillíta;Díofcorid, Sambucus uel - chamzacterefrigerat canís morfum,cum polenta mollíffimís foliorum ill(tis;Plín, Eruifarínacum oleo fubacta,Aegíneta Eruumcumufno,Díofe, — — , D q|Fici folia, Plín.lib.3s, INígra: fícus folía caulículit,Díofc, R amorum fici ténerí chulícalí cuti £m ponuntur,Plin.Caulículi teneríbene tríti, Valeríanus, Tumdfylueftris,tüm fatíuz fící lacteus fuca cus inftíllàtus plagz,Díofcor. Caprificus aatlac eias,Plín,Grofli caprifíci cam melle & folijs, Plín, ' Eructus,frondes,& folía cum melle;Plín, Fceniculi radíces trítze curn nelle, && cataplafmatís mo« do írpofitz, Diofc. Foenículi radíce ín fucco, uel cuni melle,contra canís morfum utuntur , & cons tíamultípedem ex uíno:Hippomarathron ad omnía uehémentius,Plín, Fungifuillicanum morfís busexaquaillinuntur,Plin. — ! | ar. UO 4 Garum omne, Díofcor, Garum,Plín.líb, si, Gobíus illitus contra ferpentium canum mors fus,Diofcorídes, RUE | | E | ' BA. Helíca: DeCane. G.. Lib. IL. 195 qj Heliotropium herba, Theffa]us, Hippomarathrum,uíde Foeniculi, Hippofelíni femen cum "wíino,Díofcorídes apud Serapíonem:ín noftrís codícíbus non ínuenío, | - qlrisex oleo,Plíníus.Irís gemma cremata, Plíníus líbro 37.ut Aeegregator cítat, | - €«|Lana fuccída, uíde ín Spongía. Lapathum cum melle & aqua, Theífalas, Lafer cum aceto, Plíníuslibro 42. Lafer € (ilphío cum tuta;uel cum melle,uel per fe uífco fuperlitum,ut haereat, Plín, qMarrubíum tunfum cum axungía ueterí ímponítur,Plínius & Valerianus, Síc aute refertur aPlínío ut uideatur ad utrungs marrubíum pertínere,magís tamen ad candídum, Marrubíum nía rum;uíde Ballote, IMelanthíum cum acetí fece, V alerían, Melítlophyllon,id eft apíaftrum impos Dm uel illtum, Gralenus de parabil, Díofcorídes, Cum fale trítum, Macer, IVlenta cum (ale íillíta, 9 Díofcorid, & Macer, Cum melle contríta, Valeríanus, Miítulorumcaro utílíflime imponitur, Dío. fcorídes & Plin, Muría acída fotu prodeft, Díofcor, IMyyaces crematímorfus canum homínumá& «um melle fanant,Plíníus,Myacum carnes,Díofcorídes, E fo qqNitrum addíta refína,ínítijs cum aceto íllínitur,Plíntus, V aleríanus axungiam addít,& zequís ponderíbus mifcet. INítrum cum aceto trítum ab alto fuperínfundatur : uel f, pongía eodem imbuta "émponatur, INuxíuglans cum cepa fale & melle ad canum homínitG; morfus facit, Diofc, Plín, & Valeríanus,Nuces, Auícenna X Plíníus líbroa5.Iuelandíum carnes ab homíne ícíuno commandu €atz, V aleríanus, —— 4 Origani comz,falis,cepze,pares fingulorum modí cum melle, Aecíneta, | q«| Peponiís cortex cum uíno,Plíníus libro o.Folía peponum (ut cucumerum etíam) cum uíno, Plinius, Perdícium herbam cum fale trítam ímponíto, quotídie eam alterando, donec excídat cru fta: deínde ubíad cícatrícem perducere uoluerís,ipfam per fe trítam imponito, Aétíus, Pííces falfi "maxime fardine,Serapíoex Gal, PolygonosuideSanguínaría, Porrum,maxíme fylueftre, Plin, Míbro 24.nigrum,libro27, Plantago,Macer &€ Author obfcurus:Ex plantagíne cataplafma cum fa le,Díofcoríd. Pulegíum recens cum uíno bíbendum,aut forís cum melle ím ponendum, Viacer, —- «Rubi folía cum aceto tunfa cataplafmatís modo, Aegin, & Actíus, 4 «| Ex fale & ceruffa,ut (upra ex Aétio dictum eft, Salfamentum, uíde Smarís, Sambucus, uíde CN Sanguínaría cum axungía & pane, A puleíus, Schíftos lapís,Plin,libroz6. Smarídiscaro "non fecus atcp falfamentum prodeftà cane demorfis,Díofcorídes, Spongía pofca aut aceto ímbuta, Aétíus, S5pongía recens,uellana fuccída, aceto & oleo imbuta, Aegíneta, Spongía mínute concí: "duntur, & fmponuntur ínfufz,uelex aceto,aut ex aqua(frígída,Plín, aut melle,abunde fubínde hu "mectandz,Pliníus & Valeríanus, Spuma nítricum pínguedine afiní uel axungía, Díofcorídes &£ »Galenus apud Serap. & Auícenna,baurach nomínans, Squíllacum píce illita, Plín.lib,as, Stibii "arítum, Plín,lib,ss, Succídalana,uíde ín Spongía, 4| T hupní condítanei caro, Díofccrides, — éjVirorum capíllus ex aceto, Plíníus, Vitium cínis cum oleo, Plíntus libro a5. & Vaaleríanus, ;Sua cuícy urína maxíme prodefl,confeflím perfufo canís morfi, echínorumá fpínís ínhzrentíbus, -& in fpongía lanísue ímpofita,Plíníus, Vrína canís perfufa,Díofcorides, Ex uitícís(uel agní caftí, "üt uulgo uocant) femíne,cataplafma, Auicenna, Vrtíca cüfale tríta & illita,Plínius, Valeríanus, "Macer, Auícenna, Díofcorídes apud Serapionem, Cum fale combufta, Plinius lib, aa,Ut Ácoregaa tor cítat, V rtícae femen emplaftrí modo impofítum, Galenus de parabilíb, * q[Quazpotuautefu íntra corpus aflumí medicamenta przcípíuntur, ad canís morfum fimplí citer,perpaucareperío:ut, Allium toftum potuí efuícp datum, Galenus de parabílib. Calamínthae fuccus potus, Auícenna, Carocanís neruofa pota, A efculapius, IVleliffophyllon ex uíno potum, Galenus ín Parabil, Ego ílla omnía quz contra xvvóvtuczw medíci edí aut bibí iubent, ad Avesód'wxzze retulerím:quod propter periculí magnítudínem, intus forís G,hic attrahentibus, illic expellentibus, medícamentís ímpugnari defiderent, » «[Caterum ad feruídos íam morfus (zrervestóva lege wxzrvstiue id eft fappuratos,ut Aétius ha» 'bet) erui farína cum melle fübacia admouetur:peculíariter ením hís efficax eft, Inflammatione con flictantes,argenti puma tríta ex aquaobliníto,Aesíneta, €jHzcaduerfuscanís morfum Íimplía citer pofita ab authoribus medícamenta, hactenus recenfuerim, Hoc non díífimulabo qua Ageres gator enumerauít,ex Opere eíus hic repetita efTe,nam etípferemedia contra canís morfus abfolute, & contra rabídí canís morfus díftínguít: Otho Brunfelfius,ut fparfim colligít,ita confundit, -». ( Quomodocurandi(intmorfus canum non rabídorum, quos ípfi inter fe intulerínt, díctum eft lup&rius caps. | n. Derabíe canum ín genere, * qRabies uel rabía apud antíquos;morbus eft canum, quum uelutí furore quodam aci, huc atqa luc rapiuntur, nec ullum quietíslocum ínueníunt. Alij rabiem quafi rauíem dící putant,á raucítate uocís,quam rabíofí habentfimílem latratuí canís, Cireecí hunc furoremlyttan appellant, zox 7» Avd *tviy.Legítur etíamlyfpa apud Varínum quod non placet. Avesod'iscros, id eft à rabído morfos, non quovís anímalí,fed cane folum Grací nominant;ut non recte uertat ínterdam R uellíus , beftías ras bie efferatas, &c.Inuenío tamen de alíjs etíam anímalibus rabie nomen pofítum.Murznz etíamra- bieuexantur,ut caninum genus,Columella.Camelus etíam rabíe tentatur,Aríflot, Circa Abderá K (4 — De Quadrupedibus | & limitem qui Diomedis uocatur;equí pafli(nafcentibus (lliehierbis)inflammanturt rabie,círca Pot | níasueróafíni,Plintus, Rabíem,inquit Albertus,alíquí canítéem(quod barbarüm nemen eft)fiue | canínam ínfaníamuocant, Excítatrabíes in canibus furorem;& quas momorderínt,omnia rabíat, exceptóhomíne:(quod pofteríores falfum effe deprehenderunt; nam & homínes morfíí fxpe rabítim | quod & fcriptores teftantur,& prouerbíum A?ypa xv v fjàva "^, de quo ín B. h.) Intereunt cahes | hoc morbo, & qua morfa funt,excepto homíne, Ariftot.lib. 8.cap.2a;Pro uerbís poftremis; excepto: homine,Gracélegítur zivp dÜguzr*: & recie quidem meo íudicio: INam Pollux etíamlibro 5. c2p.8, hunc philofophílocum paraphraftícereddit hís uerbís, p& do Nav Avifne xvvog tyouun diy, eweceerso,. &vlpuzr G- 5 àv zx ivt wvd'vop aro yiyrerui Hoc eft, Omneanímalà canerabído morum , íriteritz folushomo non fine perículo euadít, Non recie igitur fufpícatur Leonícenus ve efpors , id elt pris us homíne,potíus legendum quàm zy cipes, Quanquam homínes quídam morfilongo poft tem pore moríantur. Albertus refert híftoríam cuíufdam morfí ín brachío, cuícum anno poft daodecíe mo cícatríx recruduiffer, intra bíduum obíjt, Aufcenna quogp fententías quorundam aduocat , quí dicerent;poft duodecímumá moríu annum ín rabiem alí(quando íncídere nonnullos.C)uod uero fe | ríus quàm catera anímalía tabificam rabíendí uim fentíant homines,efficitid naturae diffimiitudo, | Nam & ín contagíofis morbis, homínes ab hominibus & fanguine coniunctis afficiuntur facilius, | Cclius. Petrus Matthaeolus narrat de Baldo quodam íurifperito, quí Trídentí cum cane fuo ludens | leuiter in labis morfus cft;& re neglecta, cum rabidum fuilTe neíciret,poft quatuor mentes rabie SC aqua tímoré correptus, mifere perijt, Medícus quidam ín íam cítato Ariftotelis loco legít zrtsp yaves, íd efl excepto anfere;quí folus ex pedeftribus morfus,nec rabit,nec morítur ex morfu: Et lícet hoc | reipfa uerum fit fortaffis,non facile tamen defendí poteft heclectio,cum nulla uerborum ínter fe fie milítudo appareat, Aug. INiphius.Non mírum eft autem,fi folus anímalium homo à cane mor(us && rabiem & mortem euadat,non femper quídem, fed fzpenumero:cum medícamentís ab utrogi pre | (eruarí poffitiqua caterís anímantibus non aque contíngünt,ldem, Omne animalà rabiofo cane morfüm perímítur, Aelianus, Animalium quadam nullo przcedente morfu fua natura rabíunt, ut quibus dentes ferratí habentur; Míchaele Ephefiotefte,ut lupí,uulpes & canes:zalía nunquam raa | biunt nífimorfa,uel raro & non nífi ex magnis caufis,ut equi, & mulí,& cetera íd genus, Obferura | tum eft anímalía qua damá cane rabido moría,rabiem non incídifTe:ín caufa eft, quoníam ut rabies excítetur,canem eo folum dente;uel íjs dentibus, mordere oportet, quibus uís íneft uenení; necp ea | nimidexaquo omnibus íneft ; Aup.Níphus. Homo morfus arabído cane excítatur ad rabiem ab ; umbra forbi(corní,alías)quod nonnulli medicí pro explorato tradunt, Idem, | Car folí aaimantiü canes rabíant per zftatem, caufam ínquírít Alexander Aphrodif. líb. i. proble.74. Vergilius in | - Georgícis peftilentem conftítutíionem defícribens,Hínc(inquíocanibus blandis rabíes uenít. : Fara ; re uel trítíceo paní,quo canes pafcentur,admifceatur liquor cocta fabae: fed tepidus , nam feruens | rabíem creat, Columella, : Pítuítaee & bilís redundantíam;canís herba quadam deuorata uomitu lea 7 uactqua nifi tolleretur, rabiem faceret, Aelían, Rabíem canum fanguinís menftruí guftatu inciperé fcribit, Plinius. Rabies canum Sírío ardente homíni peftífera, & morfis letalis aqtra merus; Plin. — "Tanta uís mali eft,ut urína quoq; calcata rabiofi canís noceat,maxime ulcus habentibus, R emedít& j efi fimum caballinum afperfum aceto, & calfactum ín fícoímpofitum.Mínts hoc miretur, quí cogi | tet lapidem d cane morfum;ufg in prouerbíum difcordie ueniffe, Plin, Aegrauarí uulnera conftat 2 introitu eorum,qui unquam fuerinrferpentíum canís ue dente lzfi, lídem gallínarum íncubitus, ecorum fcetus abortu uítíant, Tantum remanet uírus excepto femel malo, ut uenefici fiant uenena | palfi Remedio eft abluí príus manus eorum,aquadp illa eos quibus medearis infpergi;Plin, Quan | tam habeatuím affícienda reí aptítudo,facile íntellígitur ín canibus;cum ením reliquorum anímalf. um nullum rabie capíatur,folus canís eo affectu corripitur , atq tanta fít ín ipfo humorum corrue E proo,utfola eius falíua,fibumanum corpus contigerit, rabiem excitare poffit. Vt igitur ab exiguó ínítio,faliuz uidelicet qualítate,aucta quaedam ín corpore affectío,quando ad magnitudinem notas | tu dignam peruenerit, dífcerní potefl, íd& poft fex menfes,cum nonnunquam ante id tempus nula Ja nota deprehendatur:fíc eodem modo uítíofo humore ín anímalís corpore genito , paulatím tras ctu teniporis, príncípalíum partium aliqua confentit,à qua deínde uníuerfum corpus celeríter alte- 4 ratur, Galenus libro 6.de Locís affectis. Canís rabíofi fel lentís magnitudine fumptum, feptem díesd bus ínterfícit,quibus fuperatís poteft effe f:lutis fpes,Bertrutíus.Cum ígitur tanta fir uenení uís ex rabido cane, quís fana mentís ad morbum regíum rabidi canis caput contufum , mixtum uino, 3 quod remedíum apud Sextum legímus,propínauetitz Multó tutíus ex Plínío canini capitis timplicé ter cínérem ex mulfo ad eundem morbum aliquis biberít:licecne hoc quidem probemus , ínter alia 3 tam multa liberalíffímae natura homíni familiaríora remedia. Quam ob caufam aquam excmefcüt hydrophobi,quos à rabído cane morfos dícímus, & pudendum cum hypechondrijs (imul ilíís in^ tenditur;íntremifcuntetíam,ac conuulíionem patiuntur,adeog delírant,ut canum rítu lat atum x2 dant? Caffius problematezs. — €j Ad timentes canum ímpetum:Neifj radicem collo circundato,et. líberabítur:qued fi experiri uolueris,cum canís im. furorem uerfus fit illicírcumponito, fiatimü fu. € rorem deponet, Galenus de parabilib.cap. 67. Qui edit allium & fuperbibit uínum, ritus crediturá: gnoríu rab.C.quía fugitodorem;Ponzettus,Canínus dens in corio alligatas brachio, auertitmorfus canís, pn "am — DeCane G. Lib DL 35s *canis,uel at alij ínterpretantur,aqua metum utfüpra ín c.díxí, €TRabidas canes fficludere opor: tet, illíscp ín unam díem ínterdícere nutrímentum,Subínde autem ueratrí alíquíd ín potu mifcenda ít. V bi uero purgata fuerint,hordeaceo pane nutríendae funt, Similiter curabis et eos quos rabídus «anis morfu impetíerít, Theomneftus ín Geoponícís.Elleborí tenuiffimz radíces breues& , ac uelu£ 'decurtata etíam hae leguntur. INam fumma qua eft craffiffima, cepís fimilis , canibus tantum datur purgationis caufa, Plíníus, Eft uermículus inlíngua canum; quí uocatur à Girzcís lytta , quo exem toinfantíbus catulís,nec rabídi fiunt,nec faftídíum fentiuntPlín Sed lioc(ínquít Ponzettus nemi nem hactenus expertum legímus, Nang fubit nodís qua línguatenacíbus haxret;; V ermiculum díxere,mala atgp íncondiíta peftís,&c, Iam tenerís elementa malí, cauf. astp recidunt, deínde faleni io: uulnerí infpereunt & oleo permulcent, ut ftatím fanetur , Gratíus. | Catulorum caudas poft díem A quadragefimum quám fint acdití, fic caftrare conueníet;INeruus eft quí per artículos fpínz: prorepít; ufq; ad ultimam partem caude:ís mordicus comprehenfus,& alíquatenus eductus abrumpítur:quo facto neq ín longítudínem cauda foedum capít incrementum; &(utplurímí paftores affirmant ) raa 'bies arcetur letífer morbus huic generí,Columella, Columella author eft, fi quadragefímo díe quàm Mitnatus catulus;caftretur morfu cauda, fummusáp eíusartículus auferatur , fequentí neruo exem - pto;nec caudam creícere,nec canes rabídos fieri, Plín,. IMulíeris quae marem peperítlacte guftato, «canes rabíofos fieri negant;Plín, Rabíesletale perículum ín canibus , feu coeleftí corrupto fydere Amanat,cum Sol uel ín Canero uel Leone mouetur, . Exhalat feu terra fínus,feu noxíus aér Caufa "malí;feu cumgelídus non fufficit humor, "T'orrída per uenas concrefcuntfemína flamm:e, . Quics quid íd efl,medeberís canibus. "Tunc uírofa tibi fumes,multumá domabis Caflorea,adtrítu filícís - Jentefcere cogens. . Ex eborehuc rríto puluís,fecto'ue feratur, Admilcensi díufacíes concrefce; "xeutrung: . IMox lactís líquidos fenfim fuperadde fluores, Vtnoncunctantes hauftus ínfundere "«ornu Inferto poffis, furíasdp repellere tríftes, Atg; íterumblandas canibus componere mentes; Nemefianus,. Sirío ardente rabíes canum homíni pefüífera eft, Quapropter obutum ítur per tríz -ginta €os dícs gallínaceo maxíme fimo míxto canum cibis;aut fí prauenerít morbus, ueratro, Plín, C Rabidicanesfí helleborum cum polenta comederínt euomunt, ac ftatim folutià rabíe refipiícunt, "Aétíus, . Silymphaticus(inquít Albertus Magnus)aut rabiofus fueritcanis , fiatím ab altjs feparea "tur,ne ín fanos quoc peftís hzc deriuetur, Axínetia rex Valentiae docet canem rabidam ín aqua ca lidaper longítudínem corporís mergendum effe díebus nouem,ita ut pofteríoribus pedibus uix tera fam attíngar,anteríoríbus furfum erectis. Poft hoctempus extracto de aqua caputradatur, & dili ?.senter deglabretur,adeo ut cutís etíam cruentetur,Síc rafum fucco betz ínunegatur & perfundatur "Mapíus:& cibí,fiquos admittit,eodem fucco tíngantur. anda eftetíam fambuci medulla,caíus ads xueríusrabíem non exigua uís eft, Quod fi curatío intra feptem díes non profícíat, pro defperato oce. :cidatur,FIzc Albertus,Sunt quirabidum canem ueneno quámferro necare malínt: Mori autem aís unt íi cibo ímmí(ceatur rifagalli parum,cum hyofcyamo & hermodaciylís,Ponzettus . Caetera quae "eanes perímunt,fupra ín c.recenfui,, "umorem quendam füblingua canís rab.uermículo albo fis mílem,auferto caní ut prímum ín rabíem inciderít : deinde dabís e panem edendum cum chelídos mío tríto & míxto adípi ueterí;& uulnus índe factum illíne folijs rutze, fale contríto,axungia & melz Jecommixtís, Tardíuus, Rabies efi morbus canís,uelíra accenfa non differens à furote, Accendis p ditur is morbus ín uenís prope cor ipfum.Sígnum eftquod canis agítur per fe & currit errádoceu furore correptus; ut ígítur ís morbus comprímatur,ftudédum eft quíetí & fomno canís.Subducen: dus cibus,& liquida tantum ac forbilía offerenda (unt; & ne hzc quidem ad faturítatem: quoniam apracítat ftudere uentris lubricitatijnegando offa & fanguinem gienentíà biliofum. Poft tertium die . wenz turgentes tam ín lateribus, quàm ín cruríbus etíam fecanda funt:fiue profjcíendus eft ín laci án quo fuerít hirudínum copía , utmultum fanguinis poffint fugere, Pofthoc caput & corpus una "uerfumoleo rofaceo onmphacíno, fiue unguento populeonís illínendum eft, Per os etíam cum Opors "tuerít medicamen inijciendum eft,quod ipfam bílem educat, Poft hoc lauabís eum decocto laparhi Lacutí,rad,ínule & fumaríz , quoníam multum proficíes, Cum uero canís íuuenculus patitur rabís €m,caní admíttatur maículus foemínze;& foemína mafculo,quoníam fic educí folet rabies, Blondus. Quid prifcas arteís,tnuentatp fímplícis ann! Síreferam? non ílla metus folatíafalfi "l'am longarm- traxere fídem.Collaríbusergo Suntquílucifugz críftas inducere melís. Iuffére,aut facrís confer: tamonílíaconchís Etuíuum lapídem,& círca Melítefía nectunt Coralía,&& magiícís adíut&t can: tibusherbas, Ac ficoffectus;oculí& uenena malígni Vicit,tutela pax íímpetrata deorum,Gratíus, K| Canes rabídí fxpenec uerbera nec uulnera curant, & contra omne genus armort homínem mora dent: quod ne fíat,quífg; fecum geflet canís dentem, [Nam Diofcorídes exemptum caní dentem cas nínum;& ín uefícula btachijs alligatum, ad ínhíbendos canti ímpetus utilem facit,Blendus,INos fü : ipra ad praecauendum potíus aqua tímorem, Diofcorídís uerba ífta ínterpretati fumus, Molares den tes canís rabíofi,quí momordit homínem,in corío adallígati brachío;prohibenrà morfu canís vabídí; . "SerapíoapudSyluaticum:V ídetur haec Serapíoex Díofcoríde tranftulífTe , & Serapionis interpres : ; pro canínís dentíbus reddídí(Te molares. f € Ancanís quí momorditrabidus fuerit cognofcí refertzmulti enim quía nihil graue ftatím fe quebatur morfum,;neg/eciís titio remedijs, (C uulnerí cícatrice índucta; Mundus ooi obíertit; -. | | x ipu loóÓ eis accíduntterríbilía puncturz in corpore,fingultus & fíccitas oris , CGialenusín Parabil, In jfdem: t ^ — M | | I * ui ó d np | uadrupedibus Qamobrem nuces iuglandes bene contritas (commanfas , Ponzettus: )ulcerí impone: & poflridie : (poft duas horas,Ponzettus)gallo aut gallina edendas obijce:ís uel ea; ínitío quidem abfiinebít: (az | me autemurgente fí deuorárit,obferua:nam fi canis quí momordit, non fuerít rabídus , uíuet auis; | fecus,moríetur poftrídie, Quod fi fíat,ulcus aperíre feftína;Et rurfus ínterpofitís aliquot diebus, fi^ mílíter expetíre,íta ut cícatrícem non príus índucas ulcerí, qudm auís deuoratís nucibus iftís íncoa | fumís degat Aegíneta ex Oríbafio.Idem ab Aétío libro 6.defcribítur,& a Ponzetto Cardínali.Sími | Icexperímentum(inquitPonzettus)haberi poteft ex medulla panís ulcerí adhibita , & pofimoduut | alis canibus oblata. Mícís ex trítíceo pane morfum perfrícabís,easc mox alterí caní porríges: quas | ficomederít,indícium eft non rabere canem:tín abfüipuerít,abere Ex ipfo quídem uulnere dígno- : fcere non datur,cum íd fibi fimile lemper fit,nec ab alijs ulceribus & ferarum morfibus díuerfum. | | 'Trítícigrana undecím appofíta uulnerí donec humore mollita fe ímpleant,& íntumefcant;protjci- | to gallinz,qua fi faftídíat: rurfus alía obíjcíto alíás, quibus fi fimiliter abftíneatperículofum & letas | le fignum elt:fin effe coeperit, perículi fublatí, Apuleius ut Aggregator cítat, Diofcorídes,ut ínfra di cam,trítíci grana fimpliciter canís rabidí morfibus ínferí laudat, ; € Díoicorídes fermonem de rabíofi canís morfu caterís praepofuitquoniam íd aníimal(inquir) domeftícum ac freques efle confueuít;& ín rabiem fzpíus agitur ac perít,ab eod caueri difficile; ins | deperículum íneuítabile hominem manet, ní(í multís utatur auxílís, Plerung autem flagranuffiz mís acftibus(uel regionibus huíu(modi ) ín rabíem efferatur : ínterdum quotíes frígora incefferunt, : Díofc, gv «vic qusutdais everi melius apud Aeginetamlegítur, Zzezwgor,| Frequentius & manife ftíus quàm catera anímalía rabiem patíuntur canes,quía uefcütur cíbís corruptís,cadauera & mul- | ta puttefacta lambunt;accedunt,penuría cibí,tímor, latratus frequens ; íracundía, & alia unde bu. | mores ad rabíem excítandam exardefcunt,autumno prafíertím, Quanquam cztera animalía, ut lur. | piuulpes,Ec.rabiemaltate potíus quàm hyeme íncurrant,Ponzettus, €jCanís rabiofus potum | & cfcamauerfatur:torue & folíto triflius intuetur, Díofcor.Corpus eí ftrígofum & folíto compref: fius confpicitur, Actuarius.Largam fpumantemáp pítuítam naribus & ore prorjcít, Díofcor , Hians | quam maxíme anhelat,línguam exerít;languidae ei aures,cauda demíi(Ta : íncefTus fegnís , ac ueluti | ftupidus:fí ueró currat,celeríus folito currít idi íntempeftíue & ínzqualíter, Aétíus,Sitículofus efr, | (ed potu fere abftínet.Mutus ut plurímum,ac demens,ita ut ne fuos quídem famílíares agnofcat, Ae | gíneta,In omnes paffim fine latratu ítruít,xque feras homínesQ,tam famílíares quàm ignotos mor / det:nec protínus ínfeftum quícquam ínfligít,nifi,ut uulnus, dolorem; Exínde morbus ille,quiab az : qua metu hydrophobicus Ciraía eft uoce appellatus,contrahítur , Díofcor, R'abído caní caput ad | tetram nutat;lingua exerítur,idd adeo interdum ut retrahí non poffit:tímore plenus eft, & folítudi | nem quzrít,Ponzettus,. Oculírubent:caudaminter femina inferít;raucus eft, alienatur non foium | áreliquís canibus,fed (uís etíam catulis;fugiunt eum czterí canes (& allatrare folent)ac ímbuto fans ; guíne eíus pane abftinentBertrutius, Aqua metu afficíiuntur,ut ea uífa pilí plerungy ínhorreícant, | & nonnunquam ex ea formidine emoríantur, T'extor;Mihí ad homínem potíus àcane morfum hze ) pertínere uídentur.Canís rabidi cauda demiffa eft:lingua porrecta; & tanquambile colorata: cítra ? tatíonem curtít,deinde fubíto rurfus confíftit, Galenus ad Pífonem,Oculís uagiís círcumfpectat, et / pratereuntes intuetur, Tardiuus. — (| Caeterum íllís quía rab. canemorfi funt corpus ínarefcit, 8E | conucllítut ínterdum,ac febrí íntus acrí urítur,animus delirat, Galenus ad Pífonem, Sí uel modicü ; aqua uíderint, tremunt &€ conuelluntur ftatim,& uigilijs Jieis. detentí uel breuí tempore uítam finiunt,uel aliquanto poft, cum fam euafiffe uidentur, fubito rurfus tanquam à recenti morfu perís | clítantur, Damocrates ín defcríptione antídotí diacarcinon apud Galenum líb.a, deantíd, Somnia | malum fignum eft,uox rauca , Quandíu uero Intuendo fpeculum cognofcunt feípfos,fpes eft falus | tis. Cum per terram uolutantur inflar canum;nihil íperandum prater mortem ; licet morfus adhue! mente conftet.Eft quando rídent.Interdum «ger ipfe fibi uas uítreum uidetur , uel coelum metuit ruíturum, Bertrutíus addít,arabído cane morfum ínrellíeí,fi uulnus doleat magís quàm pro ratíos , ne,affectus incídant atríbilíarfj:hís accedere anhelitus difficultatem,aluum ficcaríturínam retineri, | & emittiquandog; nígram,uel lacteam, & adeo craffam ut catulí ineffe uídeantur:quandog contra | tenuem & aquofam:poftremo accídere fuffocatíonem cum fubítamorte, Voces credítz audiri ín corpore morfi(quorum etíam Ciaríopontus memínit libro r,cap. rin anteneafmo) fuhtrugítus uas | porum:quí etíamex cruditate augeri folent ín corporibus ínfirmis,& íta conuertí ín fonum quene dam fimilem illi quí audítur ín cauernís quando plures concertant,Ponzettus, Accídít eis alíquari | dogonorrhaa,íd eft femínis profufio,I[dem, Qui fanguínem ín morfis ftatím congelari putant, fal | lunturznam ne parum quídemfuperuíuerent,Idem. | (JA rabidis canibus morfi, ín aqua formidis | nem corruunt,pracípue quí prauis fuccís plenífuerínt, Aétíus, Euenít autem cum difientíone nera uorum,totíus& corporís rubore, prafertím facíei,cum fudore & languore quodam; pz" &oze; Dio | (corides interprete Ruellio:qui aporían de eadem re apud Actuaríum uertit faftidíum, Eft autem aporía hoc loco propríe,anxietas & prae dolore ac fpei ínopía,corporís praeter ratíonem íactatío, — | Alí(quíaurz fplendorem fugíunt, Díofc. Alij tenebras quarunt;alij tríítítía mororeG contabefcüt, ' "Aá&uar, Alij fíne ulla doloris íntercapedíne uexantur, Sunt etíam qui canum more lattatus adant, | LA DeCane. G;. Lib. f. Io7 BRcobütsin factos morfür adoríuntur, ac mordendo fimili uítío labefactant, Diofcorides, F ügíunt ' aquam,ut neg afpícere neg; guftare fuftineant;alíquí etíam omnes alíos liquores, Aegíneta; Exori -'tur autem hic affectus,non flato definítog tempore, plurimum tame ad quadrage(ímum uícs diem - meglectís differríconfueuit, Diofcorídes: (plurímuma quadragefímo díe : fín neolicgenites,fiue reme día differentes ageredítur, interdum exacto femeftrí, A ctuar, ) Poft ferneftre etiam nonnitillos íntraz -it:Quendam poft annum aquam horruíffe conftat, qua nobís uífu com perta fuere, Narrant & alíà: - quos poft feprenníum aqua metu fuiffe tentatos, Díofcorídes. Differtur aliquando metus aquaad | hebdomadem unam,uel duas,uelpltres,Ponzettus, INouíhomínem morfum, quife lauerat aqua marína:&C cumlíberatus crederetur, poft aliquot menfes contactu lígní cornuí ( corni, (orbi apud ) Aug. INiphum ) redíjemorbus. Habet ením forte haec planta uím quandam occultam commouend í "uenenum. Scríbunt etíam Arabes (ex Díofcoríde nímírum ) poft (eptem annos aliquando recrude "fceremalum,cum interím latuerít;nec alíter praeterquam ex habítu corporís ad inacrítudínem per^ 'gentís cognofcí potuerít,Ponzettus, Quidam flatím ac morfí funt,aquam cetera bumída formis - dant : quídam poft quadragínta díes aut feríus;alíj denícy alijs (ta príus aut pofteríus;ut prauís hus moribus plus mínüsue obnoxij fuerínt, Aétíus, Aliorum fane fymptomatum rationes ín prom ptu - funt,toto fcilícet corpore uí uenení infecto: caeterum affectíonis quiam aquam metuünt,caüfam alía - quí nímie ficcítati adfcribunt, tanquam omnís fubftantía humída prorfüs eos deferaerít, ratiuus & fubfiantíalís humor penítus demutatus fít, Czlíus,) A t Rufus melancholíze quoddam hoc genus effe ait,ueneno melancholicum humorem ímítante: fcímus autem melancholícorum alios alía metue:e, » Quz quídemratío etíam pro illís facit, qui fíc affectos imaginari aíuntuídere fe canem ín aquis Ae gineta, Híubíaquam, uelaliquíd aliud lucídum tanquam fpeculum ínfpexerint, propriam nimi vum ípforum facíem adeo rubentem, ui(umá toruum & plenurn irarum contemplati deterrentur, Czterum philofophus quídam morfus à cane rabído, & egtegía uírtuteaními pafTioni refifles;dum fibi canís ímago appareret in baineo (illi ením quog,ficutí & relíquís eodem morbo affectís appas tebat) díu intra fe meditatus,Et quid, ínquit,caní communé eft cum balneo? quodeffatus balneusi "intrauít,& fmperterrítus.bibit,atqy ita morbum fuperauít,& fanítatem adeptus eft, A étíus, Quías "quam metuunt, fic afficíuntur,fiue quía canes ín ea uidere fibi uídentur fiue alía horribilia quacügi elim uel anímo cogítarunt, uel ufurparuntoculís, uel ab alis narrata audíuerunt, f; pecíes eorum & ?ueftígía retínente memoría,puta demonum,furíarum,ínferorum,quibus etíam fanz mentis homí- | nes deterrentur,Ponzettus.. Mentíüntur quídam,in urína morfi àrabído cane;non ítem abhomís -ne,apparere ímagínes feu ueftígía catulorum:alij, ut mendacíum augeant, catulos etiam uíuos per "urinam ab eís emitti, Ponzettus,| Exijs quíaqua pauorem fenferíntnemínem feratur uídímus, nifi forfitan ex híftoría unum autalterum euaft(Te audíamus:fiquídem Eudemus fuperafle quedam "affirmat, 'hemifonem alíquí demorfum ín hunc furorem íncídi(fe & euafiffe fatentur, Alij ipfum - eum amícoaquam expaueícenti morem gereret, X officium exhíberet, quadam naturarum concors día fimilem cotraxíffe affectum:fed poft multos tandem crucíatus ferratum extítíffe, Grauiffimum "tag; malum aqua metus eft:fed antequamíllo tentarentur, multos & ipfireftituimus, & com plures - ab alijs medicis feruatos nouimus, Diofcorides, Excanísrabidi morfu aliquando fít anteneafmos (uox corrupta ) fpecies manía , cuíus memínít Giariopontus 111, noflri uulgó choream S, V iti ' appellant, 2n | | «| Ratio medendí duplex eft: una communís, qua irtendutn ín omnes íinorfus, quos iiírulentae animantes imprefferunt,alia peculíarís príuata&g eorum dütaxat quos rabiofi canes momorderínt; | que quidem fummam xgrís opem afferre confueuirillís tantum inutilis quí ex multo íam tempore ;áctum acceperunt, Díofcoríd. Canisrabiofi morfus ímmedicabilís hactenus extítit, &c.Plín , uíde paulo poft ín cynosbato;ínter medícamenta fimplícía quz intra corpus aduerfus hunc affe&um fu "muntur. Scíendum efl nemínem perperam curatum effugiffe, Acuus, Vtinflictia rabido cane, fic omnes à peftíferís animalibus morfus,nifi per ínítía protínus recté curentur,eó deueníuriutfum "me pernícíofí fint. ua ígitur recta curatio efte an fcilicet uenenum extrahere, quod und cum íctu :corporí percuflo inhafit:ídeodp ad cícatrícem perducere, claudere ue qua huiufmodi funt, non acz elerant;ifed contra agunt,ead infuper mínutim admodum fepe concíduntiíam tj ([dem quog quz calída acríatp funt,quíbusty attrahi uenenum ficcarid poffirmedícamentís ob eandem caufam us tuntur, Galenus ín libro de fectís ad tyrones cap.7. qj Moríoa cane rab.exhíbeatur prímo mede amen é cancrís fluuiatilíbus,ut praecípít Díofcorides: (nosíd ex Diofcoríde & alijs ínfrà deftribea mus,cum czterís antídotís compofitís íntra corpus fumendís, )Sed ut alíjs etiamnum aüxilijs cona "tra íneuítabileperículum muníamur,níhil czterís uti prohíbet, Satíus autem multó fuerít,etíamfi in: uanum alíquando fortatfis recídatmedícamentorum imliumanos tolerare crucíatus,quám per ínera tíam ac defidíam ín dífcrímen adduci,Díofcor. —«(Canís rab.morfu facta uulnera;círcüncídunr ad 'uíuas ufq; partes,Plínius, Vulnus confeftím amplíus efficics,carne multo ínterualloorbícularí fi gura przciía,ne facile ad cícatrícem perueníat, Galenus ad Pifonem, | INec íta ín demorfísá rabíofo animalí maíera uulnera uereri oportet,utí mínora, & ulcufculis(zuvyéze, id eft dílaníatiunculís) cua tís fímilia:quíppe maíorí uulnere confertím copíofusQiveeis vopezovois tos melíus zàAeay ut aliás lea gíitur)(anguis emanáns,poteft nonihil uírulenti liquoris exhaurire;quod ín minoribus non accidit, 3 X* gà 198 DeQuadrupedibus Quin ámaloribus abfcedentes carnes auferre(fecare)& labia(labiorum margínes)acie fcalpelli cire. | | 1 cumícribere, & prehenfam hamulo autuulfella («9499) carnem amputare oportet,In utrifg; círcum | ftantía loca altioribus ulcufculis fcaríficanda;ut copíofior fanguínis uacuatio arceat, ne uenenum membratim ínfinuetur, Díofcor, Locus híc apud A ctuarium(ínterpreté quídem , nam Grzca non. | uidüturpiter corruptus ex Díofcoride emendarí poteft. Cucurbítulae cum multa flamrna agglutís | natz,id iuramenti przeftant,ut ueneníuis extrabatur,Diofcor, 9 uide [Contra uírulentos ictus uftío expedítiffimum eftauxilium; Ignis ením quí uím omné fupexat, fimul & domat uírus,& ferri penitius non patíturzfímul etiam pars ignem experta,poftea nom uuls care furidamentü curationi futurz prxbet, manente díutius exulceratíone, Diofcorides intérprete. . Ruellio:quí eandem fententiam apud A ctuaríum paulo aliter tranftulit, & melius quidem imo íue | dício,his uerbís:Simul uero pars ueneni alíqua intercepta fiftitur; quae non mediocre curatíofif futu. | tzeíacit fundamentum:modo díu patens ulcus dehífcat;neg cíto eius orze coalefcant, Imporiuntur | falfamenta contra morfum canís rabidi: uel finon fínt,ferro uftee plagze,corporag clyfteribus exina | níta:hoc per fe fufficit,Plíníus, Suntqui ferreis cauterijsulcüs urant, Aegíneta.Efcharotica etíam, | pharmaca ignís uím obtínent,eíusiploco ufurpantur,ut ínfra dícam ín medicamentis cópotitis quae | forísadhibentur. Rídícula eft igítur Ludo.Calij fuperftitio fimul & ienorantía, quá ín homíne tane tz doctrínzg & tam uaríz lectíonis non poffum fatís admírari, INam cummediíci optimi quic null& remedium aduerfus canís rabidi morfus cauterío praeferant, Caclíus uel íd ignorans,uel ut fcíens po tíus cit uulgo infaniret, & naturales caufas ficta religioni adfcriberet,libro i7,cap.28.INobisdinquio potentíus quam cynorrhodon Plinij, fuppetitmedicamen;fed & ipfum coelítus petítum.Eft ín K.ho- diginís paludibus D, Belliní templum míraculocum frequentía celeberrímum,; & affluxu homínum etiam notíífimum.Erectz zdís caufa feré publica eft.Pultus ís diuus Patauío,graffantibus nobilíua plerífc;, quod feueríus fanciiustp quám ab illis probari poflet,epífcopum ageret:infeciantibustpinís micíter aduerfarijs,in paluftre agri noftri (olum,quindecim millibus paffuum Rhodigio diftans, día uertit, Quum manus homínum euafiíIe uíderetur,canum rabíem non euafít,à quibus eueftigio con uulfus díícerptusqy,mox ín díuorum índigitamenta relatus , templum ín iilis. emeruitlocís , in qua &t arca marmorea ferreis occlufa cancellis,latet fanctí(fimum eiufdem corpus. Templi ueró ex necis. | genere ea caeleftís eft propríetas,fi quis clauem fibí quaefierít,qua adís ualuz recludantur,acea can | dente,quícquíd rabíe agítarí orfum fit,attigerít: przefentiffimum eft remedium, & nunquam norrue | tum, Tantum Calíus, Poft uftíonem cum cruftz decident , anímaduertendum ne ulceris orz coa. | le(cant,&c, Ruellius ex Díofcoríde: Síc autem uertere debuerat, (utre&teapud Actuaríumuertit) | Vftione peracta mox danda eftopera ut cruftz decidant,ne ulcerís orz claudantur.Et fifierí potefl. | ad multum ídjp praftítutum tempus ulceratíones fordidas adhuc & tumídas(QAy uev, R uellius. | uertitínflammaticnem mínantes)prorogari conuenit, Quod inditum fjs falfamentum opiímé prae« | ftabit,& fyluefire allium detrítum(inuríta allíorum fpice, A ctuaríus:quí pro agríon,íd eft fylueftre; | aglithes legiffe uídetur:quze uox nucleos ín capite allij fienificat:) item cape: & fíquor, praefertim Cy 1 renaícus, aut qui Medícus,autParthícus appellatur: ad haec tríticí genera pracípue commendant ? manfa uel non manfa íimpofíra(utín fimplícibus medíc.forís applícadís inferius repetam,)Hec Dío fcor, Poft cruflz cafum uícy ad dies quadraginta aut fexagintajà cícatríce uulnus arcebis:ad quam y fifeftinet,rurfus uítís autfículneo cínere aperíes, Aetius. Sed quando tutum fít cícatríce claudere 7 ulcus;ítaut nullarefidentís amplius latentísQy ueneni fufpício relínquatur,& quo pacto hoc experis | tioporteat íuglandíum nucleis uel panís medullatrítis uulnerí ímpofítís, X poftea gallinae aut cand. | obiectis, fatís explicatum eftfupra. Vlcusapertum utmínimum per quadraginta duos dies ferue£, | &egíneta. (j Abluendum eft etíam ulcus chamarmali ín aqua decocto , & radicis fylueftrís rums | cis, Aegín.Locum fordidum lauant aqua cepa, Ponzettus, INouíego fenem quí moríosá cane ra« bido,folo acido rumice(oxalide)curabatzprímo enim ulcus eius decocto fouebat, deínde fierbam ípa | famillinebat,eande&; potandam exhibebat:quod quídem medicamentum tanquam efficaciffimum | (ummopere commendabat;plurima & turbulenta (&xjas«,íd eft biliofa) qui illum affumpferíntmes fjere folent, &cat, INos quoq; non raro cum relíquís medicamentis eum mifcuimus, Similes uires | habet & agreftís rumex aculeatus(z9vzpov(ag)radice oblonga, ueluti raphanus pufilla, Aétíus lib, 6, ca.34. Theríacarofaceodílutaoptíme & tutiíffime ulcus ad cícatricem ducit, Aétiusruide ínfra ins | ter compofita qua forís adponuntur, Obducta ulcerícícatríce,ad integram morbi abolítionem;els | leborus albus propinetur,Sí tamen quidpiam ab elleboro prohiberet,fatís effet híera Rufi inferius. purgarí.Exhíbenda esíam híera(7» fa ? enveviae, Accín)quotidíe)non euídem purgandi eratía, fed. | tanquam medícamentum proprietate huic morborefiftens,deturd auellane quantitas,cum cyatho - decoctíonis faluíz (A egíneta,cum decocto faluíz, fimpliciter) aut tiderítidis herbz;quam Heraclea | wuocant,qua etíam fola utuntur;aíunti non parum prodeffe, propterea & alyffum appellant, Aétía: us. DealyfIo plura dícam mox ínter medícamína forís adhibenda, lícethoc etíam intra corpus fus | matur, [Siueró,quod perfepe accidít,ante díes prafinítos cícatríces coírent, commítterenturQp,. manum poftulabunrnang eas díducere(redulcerare)carnemó fcalpello circínare ( carnes círcum | auferre, X diffecare ferro, A ctuar.)aur iterum urere expediet. V bí uero propofítum tempus praes ! rijt, ulcusad ciícatrícem ducendum, & emplaflro quod € (alibus conficitur (díalón díctum) locus. | | compte. DeCane. G. Lib. L.. 199 qs (egd^ m^ E 4 Bl. 5368. EE VS yAuxtog Got T3 7T 045 (gortou, ya/wekr G- vrozts, Prodeft & tiintim uetus meracius bibere; A ctuaríus,) Quippe quíhac omnía(hínc apparet tría falten ab eo príus nomínatatnam de duobus non dícínitis oiriia: ) capiunt ad curam,nonníhil uenerio obíjciunt,quod omnem eíus acrímoníam obtundat, Símili ino. tífera ui:[ed cotitraríjs illa uís expugnatur,Cuí reí antídotorum ufus accommodatur , & theríaces, auget,quod nequaquam expedit malefíco ulcerí, Ergo alímentum moderari oportet,ut & recie con 1 » "Diofcorides fcribit;nullum à metu aquz feruatum fcirí, c, credidiffe aliquos de hisintelligendurms cífe,quínoná rabido cane, (ed rabíente & aquam íam tímentehomine morfifuerint; Díofcorídes ta men fimplíciter tradídifTeíd uidetur, Marcellus V ergílius, Clyfteríis mentíonem ad moríos a C.zab, Plíníus facítutfupra dixit;nec alíus praeterea quàm Galenus líbro 2,de antídotís cap.68 , Abfinthi decocto(ínquit)egrum euacua;falíscg tant fmmittes,ut clyfter uehemensreddatur. — [Si quís co | munem uenenatís morfibus cunciísmedendí modum defyderat;à Díofcoríderequirat;nosfatíspro | lixi fuimus ín peculíari ad canis rab.morfus curatíone,tum ex Diofcorídís tum aliorum fcríptís cola. latís hactenus expofíta. A Guaríus fua omnía huius argumenti ex Diofcoride , fed breutus deícrips fit, Aegíneta quaedam addidit, que fuoloco uel íam pofuá,uel ponam deínceps:ut Pofidoni] etíam & Kufi ex Aétío fcrípta, & aliorum, | | pix i "! (Nunc poft uniuerfalem huíc malo medendi methodum, ad partícularía defcendamremedía,eo — | ordíne feruato,ut prímum ea quz forís adhibentur commemorem, deínde qua intro fumuntur; GC — ) in utrífg; compofita medicamenta príus quàm fímplicía:eatp omnía literarum ordíne, | 60 uadrupedibus | (| Compofita remedía qua morfui forínfecus adhíbentur,hac funt, e E Brutia pice medícamentum Meenippi,quo ufus eft Pelops:PícisiBtutiz libra,opopanacisuncíe quatuor(tres, Actio & A tuarío:& ípfí Galeno lib, ii. de fimplicib,cap, 3o. ubí Aefchríonem praeces — | prorem fuum hoc emplaftro ufum fcribítpropínantem ínterím per díes 4o,antídotum €cancrís , a^ ceti(acerrími)fextarius(Ttalícus.)Opopanacem díífolue ín cyathís quatuor aceti , & quod fupereft | aceti und cum píce decoquíto:ubí confumptum íd uíderís, tum opopanacem addíto, fed caueto ne 44 efferueat:cum fatís ínter fe commifta uidebuntur,plagellas bene magnas(donga & grandía fplenía, Aduar.)índe confícíto,locotp demorfo fuperíndíto,Cralenus líb,a,de antídotís cap.7 4. A étíus, aces £o cum pice decocto & confumpto, (ínquípdeinde contríto ín mortarío opopanacifuperínfundens unito & collígíto: atcp íta uuInerí quadraginta aut fexagínta díebus applícato ; prohibet ením cícaa. trícem, V tendum eft anaflomotícis,íd eft aperientibus(ínquit Aegíneta) ex quibus prímaríum eft, quod épíce & aceto acerrímo & opopanace conficitur, ín tractatione de neruís uulneratís dilígene ter ànobís defcríptum: Quod fí morfus cutem babet teneríorem, díluí poteft íríno aut balfamo , aut aliquo fímili,Hoc Actuatíus etíam ex Galeno defcribit, ftatím poft mentione antídotí díacareínon. Loco morfo príus dilatato cucurbítula agplutinetur;& poftea ímponaturcataplafmaex allo & ce» | pa fimul trítís fübactisdy cum butyro:longé tamen przftat emplaflrum factum ex opopanace, arífto« 4 lochía,& píce,Ponzettus, — « Eícharoticon,íd eft cruftam inducens,arídum medícamentum effíca. "| ciffimum,ab Aétío & Aegíneta defcríptum:Salis foflilis drach,octo,chalcítídís,fcillae; fing, drach;fe decím.ruta uírídis,zruginís rafilis,fing.drach.quatuor,femínís marrubi drach, una, Infoletur ín. pyxideanea,& arídum applicetur, quoufgy ulcerí crufta índucatur:deínde rofaceo temperetur,da | nec crufta excidat, Aegineta ínfolatíonisnon meminit, € Emplaftrum díalón(quolocum dum ad cícatrícem ducitur comprehendere iubet Diofcorídes)nifi unum fuerit ex ills duobus , qua Gales nxus defcribit libro 6,de compof fecundum genera,cap.8.ad extrahendum , aliud íam non occurrít . eiufdem nominís, Credíderím fane earecte huc facere,utrag; ením fale & cetuffa conftat; & alijs qui bufdam: fcríbítautem Actíus líbro i.cap.a. emplaftra ex ceruffa & fale ftatim à príncípíio commo dé adhiberi morfisaà cane, &c.Solent autem Grzci fales ín pluralí numero proferre etíam de uno tan tumfalís genere; Alíud emplaftrum ad morfos à C,rab, Damocratís fenaríjs defcriptum affert Gaz lenus libro 4.de antídotís,cap.i9.quod conftatex terra ampelítíde;bítumíne, líithargyro, oleo, pro polí;aríftolochía, & alijs pluribus, Eodem libro cap:7 6:defcribitur AlbumBafuli medicamentum, ad morfum C.rab, quod & extrínfecuscinquit)ulcerí imponitur, & per os íntró affümítur , maxime ab íjs quibus íam rabíes dominatur, &c,quod quídem non parumalíquís miretur , cum & empla« firiformam habeat, & ceruffam & argentí ípumam uenena copíofe recipíat, - Btmox cap.77. Bafili ca,quz ín aquarum formídínem(inquit)egros incídere non permittit: banc Auguflaapud fe coms pofitam femper habuít.Habet autem emplaftri formam, ut Menelai quocp medicamentum ibidem capz$ [Theríaca euíperis cumrofaceo diluta,& ulccrí appofíta, confert, Aétíus. Ego theríac aliquando oleo ex rofís confecto díluí, & ceu medicamentum , quod línteolis concerptís excipitur « (emmoton Graci uocant)ín uulnus índidi,ut cucurbítula cuíufdam modo exugeret, c ex alto ues.— nenumextraheret,GalenusadPífonem, — '. | : | Medicamenta fímplícía ad morfum canis rabidiforís imponens |. ' . «da, ordíne líterarum. - «| Acetum, Auícenna de agrefía, A damas,Plín.sz, Adiantum;uelcapillus algo] cm uíno, A^ uicenna,ut Aggregator cítat; Ego apud Auícennam non reperio, Diofcorides uero adíanrí heibae decoctum Ósoid'uxcoic íd eft morfibus uenenatís pradefle aít;& rarfus, Cruda etíam, inquir, illinicur. | .— ens Unos uw, pofteriorem locum Serapío omí(it;ín príore reddít, uentrem aftríngicfi bibatur cum - uino, & confert morfibus uenenoforum, Adepsanierís,uíde Anfer, Allium íllitum foto príus uL égi «ere, Aegineta,Ifaac, Sylueftrís rofa radix pota; allío pracfertím uulnerí impofíto, Aquíuiuus, Trito.- allio rabiofz canis moríus curatur, Columella, Alliumfylueflredetrítum, Diofcor, Amygdalay : | praecipue ^ P DeCane. G. Lib. L. 5oi ; prxcipuéamara, Auicenna, Anagallidis fofía, Aétíus:Succus quo abfuatur uulnus, Tragus. Ana - ferísadepscum melle;Plíni33. Affa,uide Lafer, After berba cum axungía uetere uírídís tríta, Díofcorídes, Axungía cum calce tufa ; Plinius; Anguium fenectus cum cancro mafculo trita, Plíníus, | * q4jBetoníca fuperilligata, Serapíofecundum Díofcor, Nos ín Díofcoride Greco ad (souztixzae folum,íd eft morfos à ferpentibus commendari legimus, Tríta applicata, Mlufa;A püleíus, Braflicae - folía cum lafere tríta ex aceto. Per fe etíam braffica aduerfus rabidícanís moríus proficit, & ipfius decoctum ín potu,Galenus de Parabíl, Caulís,íd eft brafficze fuccus cit uíno, Serapio fecirndáü [Dios fcorídem, Girací codíces noftrí suoztsxzoc habent eo ínloco. Epícharmus brafficá Íyluéfirem contra yo canis rabíofi morfum imponi fatis efTe tradít,melíus fi cum lafere & aceto acrí;Plín, — qCalxtufacumaxungía;Plin. Cancrorum cínís émelle íllitus, A&tius:porus, Auicenna, Cinis cancri afperfus aceto, Halí, Víde Anguium fenectus , Cínís teflarum maríní cancrí; Ageregator ex nefcio quo authore, Canís pili impofití, Galenus ín Parabil, Pili caudi&e cafiís combüftí;, Aoerega for, Quídam ulcerí ímponuntpilos eíufdem canís rabídi,Ponzettus, Canís uel draconís quí momor - dír caput,abfciffum excoríatumdp,cum pauco euphorbío applícatur, ac liberat ín totum, ut quídam - aiunt, Ponzettus.Cinís uftí canini capítís,d cane rabido moríos perfanat,Sextus: Aggregator íntus -. & extra prodeffe ícribít, Capilli homínis cum aceto, Auícenna & Sextus:cumbufticum aceto ímpo - fiti; Haliabbas,Capillihomínís morfi aceto remollítí, Galenus ín Parabil, Capilli Algol,uide Adían "tum pauloante, Capra ftercus cum uíno ; Plín, Caro aríetís ufta cum uíno, Auícenna, Caftanea p cum pauco (ale & melle,Ifaac:ego iuglandes potíus quàm caftaneas adhibere, aperíendi ením non - aflríngendum eft, Addunt autem alíj authores iuglandíbus quog; ín hunc ufum falem & mel, Ce. pe Diofcor,Cruda cum melle uel aceto,Plín.lib.2o. uel coctz cum melle & uíno, Macer, A étius Ex - - cepís cum fale & ruta cataplafma, A egíneta, Auicenna,Haliabbas, & Serapio fecundum Díefcorís dem, V íde mox ín Nucibus,Locum fordídà lauantaqua cepe;Ponzet, ' Chamemalidecocto laua » duseft locus, Actíus, Cínisficulneus ceroto exceptus, A egínet.Cínís uítíum cum oleo, Aegíneta, - Bi ulcus ad cícatrícem feflínet, rurfus uitís aut ficulneo cínere aperies, Aetius. Cucumerís folía, A« uícenna:ego ad (implíces canís morfus cit Díofcoríde potíus retulerím; » €| Eruum cum uíno;Serapio fecundum Diofcor , cuíus Grací codíces fithpliciter à cane morfis - ipfum commendát:[(aac, Auícenna,Colliget. Alíqui praeter uinum mel etía addunt. Oleum de oro« o bo;íd elt eruc,Galen,deParabil, Bupherbíum,Halíabbas; V ide pauló fuperíus ín Canis ca píte, Es - quí fimus cum aceto calídus,Plín. ado» —- q«p[Fabacruda commanfze, Galenus ín Parabil.| Fíci folio tríto ex aceto Cab. morfus refirírigit, - Plin. Nígra fícus folía ex aceto, V alerían.Fici folía recentía, Auícenna, Fículneus cínis , uide ir Cía -nere,Ficus immatura cum aceto,Plín, 35, I(aac && Díofcorídes apud Serapionem: ego ín codícibus — mofiris non reperío, Fceniculíradíx, Auicenna;Diofcorídes fimpliciter ad morfus canístefect; Fru - mentum,uíde Tríticum, i^ | 5 q/Gallinaceum fimum duntaxat rüffüm,ex aceto ítripofitum,Plín Kíranides, Valeríanüs. Galli crífta contríta, Plin, & Kíraníd, Gentíana, Auicenna, Habyx, — «| Hi:ci iecur ímpofítum,Plín,38.aqua metum auertít, Hírundinís pulli comibuftiuel olebula [o €x hirundínum nído, illíta ex aceto;Plín; De glebulís ídem fcribít Valerian, Hitündínis fimus, Doris zet, Hominis capilli;uide Capilli, Hominis urina;uíde V rína, | 5 irisruffa cummelle,Plíníus, (o € Kakille herba marína, Auícenna, i | ^ € Lanafuccida morfibus ínculcata poft diem feptimim foluítur,Plín, Lapathi ,id eff rumicis, Ltum acídí;tum fylueftris,ufus eft fouéndo aut abluendo locum, & íllinendo , ut ex Aétío fapra doa | euíín ratíone curandi, Laferuel filphij fuccus (barbari affam uocant) praefertim Cyrenaiícus , au£ - quí IMedicus,aut Parthícus appellatur, Díofcor, A fTa cum oleo, Auícenna.Silphíum cumfale, Aegía "neta, V ide fuperíus ín Braflica fyluefirí, Límacum caro & tefta, Serapío citas Galenü , apud quem | — €zo níhiltalereperío, | | . «jMarrubij folía, A€tíus.neaz»,íd efl porrí;femína cum fale tríta, Aeginetamalim zeacis , id eft marrubfj,ut Aétíus habet:quanquam porrüm etíam contra hoc uenenum à Díofcoríde laudari fcía, fed ín cíbo, Marrubíum fupra etíam contra fimplíces canís morfus cómendauímus, Prafium (id eft marrubium)cum fale,Serapío fecundum Paul&,& Auicenna. Meliffophyllon per fe, uel cum fale; "Aegíneta, Menta, Aegíneta, Auicenna, IMuris araneí caudx cínís,íta ut ipfe cuí abfciffus fit, üí« Gus dímíttatur, Plíníus, ^ ! | | | & eNucesduglandíum fucleí, Plín.)à ieiuno commanfz & illite, Auicenna, Plin;ag, Videfupra ad morfuscanís non rab, | i — qQOrobus,uídeErtum. Olufatrum;Plín. Offracorum carnes, Aüícenna, 3 | .— q«|Pecudis ftercus uftum & illitum cumaceto, Auícenna, Perfonatízradíx cim fale maríno; "Apuleíus, Pí(cesomnes,& íura eorum, X capíta falforum ufta applícata , Auícenna: V íde Salfa, | menta.Kamen píícís marínus trítus íi pofíitus,Serapíofecundum Galenum. Plantagotufa; Apüas leius,& V alerían Lingua atíetíscum fale contufa , Apuleius ut cítat Aggregator: Perrum, uide PL B -— | 202." De Quadrupedibus Mlarrubíum,Potamogiton cum fale illita aqua formídine arcetrüfus eft 8€ recentís.& arídee, A éiua, | qRutzfolíatrítauel commanducata imponuntur.cum melle & fale,uel cum aceto & píce decoa cta, Plinius, Rutz folía cum melle; fale, & píce, Apuleíus.R.uta cum uíno, A puleíus ut Ageregaa tor cítat, o." EK Fre ow RE COMES Pasa MM q|Salpz fuccus perfufus,autcínere ex (alpa fubadto; Plíníts, Salfamenta, Plíníus. Salfamenta indita praftant ne ulcerís orz coalefcantDíofcorides, Rabíofz canís uel lirpí morfus, impofíto uülé rieriuetere falfamento fanatur ín bubus,Columella, Vide Pifces,| Sambucífolía,uíde fupra ad mof. füs fímplícesín Ebulo. Senecta,uíde Anguís, Sílphíum;uideLafer, Sefamum, Auícenna, ;! . € Terra figillata ( id eft Lemnía) fecundum Gialenum apud Serapíonem, íllíta, fuperpofitís als. quibus folís:querum przcipua funt allij fylueftrís folía;poft centauríj maíorís,demumprafij. Trí- T MP RENT tícígrana,tam manía,quàm non manía ímponantur, fíquídem fubacta píftáue ( d'ueqvoopóten, quaft férmentata,& turgida)a perfufione ( humore uel faníemanante ab ulcere) uulnera dilatant, Sunt — quiamandentíum íeíunio fibi aliquid afcifcere arbítrentur, quod fuapre natura refíflat, Verum íd certum non eft:caterum tempeflíuus eorum ufus,mínime eft conremnendus,Díofcorídes/Trítícum | toftum & commanfum,lfaac, A puleíus trítící eranís appofttis & eallinze obíectís, índe experirídoa | cet rabídüsne fueritcanis quí momordit,ut fupra díctum eft, 2*0 20 q V erbena uel herba facra impofita, A puleíus, V itulí maríní adipe inungatur facíes tímentís P ' aquam,Plíníus 32, V itíumcinis;uíde-Vítís. Vrinahomínís morfi goffipium íntínctum, Galenus ín Parabil. Vrína,cínere ex ea fubacto,Plíníus, Vrína cum nitro, Serapio fecundum Díofcorídem, & Auicenna, Vrina puerí cumbaurach ( íd eft puma nítri ) Hali, V rínz fex cum carbonibus uis 4 tis uirídís tríta appofita frequenter,abluto ínterím quem extrahit humore, Apuleius ut cítat Aggre- gator. «|Hacfuntremedía quz ueteres aduerfus rabídí canís morfus foris ímponenda celebraue runt;Qua (í cuí non fatísfacíunt,augeat ea ex pracedentíbus ad fímplicem canís morfum commes moratís,efficacioribus praefertím, [Eis fubtjcíemus amuleta quaeda;id eft fuperflitiofa pharmaca, 3 qua geftata folum abfq, ulla ratione à nonnullis conducere creduntut;& hís fimilia, quae anf dem aliquas ín natura habent;forís tamen ad auertendumalíquíd ufurpantur,alligantur,inungun | tür,fubflernuntur, € Adarcendos aquz pauores utuntur dente eo, qui canínus dícitur: huncd canequi momordit exemptum, & felliculo inditum, pro amuleto brachio adnectunt, Díofcorídes,. Arabes & qui eos fequuntur, pro caníno dente molarem reddunt, quí coxis alligatus, uel à brachío füfpeníus,tueaturgeflantem, V ermem e cadauere caníno alíquí adalligant contra pauorein aque, Pliníus. Vermicilus canís mortuí ín collo fufpenfus, fanat mor(umá C.rab,Sextus, «| Gientíana dícbus feptem cum hyznz pelle amuletí loco geftatur, Actuaríus, Hyzena pellis utiliter fubfternis | tur morfísà C.rab. Aétíus, «| Lupi uellupuículi pellís fufpenfa ab eo quí à C.rab.morfus eft, aquae. | pauorem amolítur, Aggregator ex Halíabb, «[Laís & Salpecanumrabíoforü morfus leníríaiunt, | menftruo ínlana aríetís nígri,argenteo brachíaliínclufo, Díotimus Thebanus ueflís omnino íta ína fectz portiuncula,ac uel lícío brachíali inferta,Plíníus. Inter omnes conuenit, fiaqua petustp fora midetur à morfu canís,fuppofíta tantum calící lacínía menftruo tincta, ftatím metum eum dífcení, ui delícet prualente fympathía illa Grecorum,;Plíníus. lisquiíam aquam extímefcunt, ut bibant, | poculo panniculum ex fella ( j&x8» &$ Qxdea ) fupponíto, & bibentGalenus de antídotís líbro.ca. ite i55. R uellius apud Actuaríum ín medicame:o díacarcínon às &Qxdjs, nó recte uertít (ub fedem, , &d«dPày fella eft ad feceffum: &Q«dPG-,apud V arínum exateeie,in Lexíco Girzcolatino quídá puera perium reddidit,fine teftimonio, €[Succorute peruncios,aut etíam habentes , negantferírí abhís | uenefictjs ( apibus uefpís,S&c.cane rabíofo )Plíniuslibro so, Euitíce baculus canis &Calífjs mora fibus defendít,ut quídam ex Díofcoríde cítat:ego nihil tale ín codícibus ímprefis inuenio. Agerega tor quidem ex Áuícenna cítat,emplaflrum ex agno cafto morfis àcaneprodeffe, €[ Vrfipellís,aut - uítulí maríni; utiliter à C.rab;morfis fubfternítur, Actus, Antídotí & medicamenta compofita quz aduerfus C,rab, mors fus ( id eft nein rabiem autaque metum quí morfi funt,íncídans) intra corpus fumuntur. (Aci; Galli antídotus cum ad alía quadam, tum morfísà C.rab. falubris, defcribitur à Gialeno | libro 4.de antídotís capite 54. conflat uarijs aromatibus cum opío, qua melle excípíuntur.Item alía eiufdem cap.71,uídetur autem & ípfa ad morfos à C.rab;facere,propter antecedentía & feqtrentía, €|Bafuli Alb& & forís ímponítur,& íntro fumítur,&c.uide füpra ínter copofita forís applicanda, «E cancrís paratur optímum aduerfus rabíoforum canum morfus auxilium, quod & plerífgg unum fatísfecit,eoqp cum fíducía utilícet, Efl autem huíufmodi, Canctos fluuíatiles ín farmentís ala. ba uítís cremareoportet, X cínerem eorum quammínutíflime trítum habere recondítü; ítidem gene tíanze radicem tufam críbratamtp reponere, quotíes autem canís rabiofus morfum íntulerít, ín quas ternos cyathos meraci uíní,bína cínerís cancrorum cochlearía,unum(6y gentíanz conijcíantur : hec ín polentz dilutiorís modum fubacta,quatríduo bíbantur.Inter principia medícamétum hoc modo , detur:atqui fi ab illato morfu bíní terni ue dies fluxerínt,curatíonem aufpícabimur à tríplíeato pon | dere,fupraíd quod ab ínitioretulimus, Díofc.Símilis huíc extat defcriptio D'amocratis Paci Ea | | icis, DeCane. € ' picis apud Galenuin de antídotís libro 3.cap.ir6.in paucís quibufdam & parui momentí rebus diffe ? rens; Codices Graci tamen corrupti f unt, interpretes quadam male transferunt;Eadem eft etam - Mithrez defcriptio eodem ín líbro cap. 7o.quo Joco cum Damocratís uerfibus collato, qua dofí mes — dícamenti utendum fit fll quífecundo aut tertío dieà morfu demum uti íncípít;claríus patebícnem - pe triduo feiunís bibenda tría cochlearía(utspe pee; Damocrat, Martíanus recte legít iz ; íd eft parua)hutus medíicamenti,ín totídem plis mínus uíní meri & ueterís( dulcis, Damocrates) cyathís: ftautquotídie fumant cochleare unirin (ut IMartíanus recie uertítlicet Graeci codíces noftrí nonex primantfcilicet paruum;cum tribus uíni cyathis; ídip facere pergant pet tres díes : uel quatuor , fà - maior fuerít morfus, Sí quís uero fecundo díe antídoto uti incipiat, duplum medícainenti capiar; p. nempe cochlearía bína,& uíní quantum príus. (tres ením cyathí uíní,etíam duobus & tribus coche —arijs medícamenti temperandis fuüfticiunt;fi recte legítur,bís in iam cítato Galení loco, 2» :vG- i. -enpxsc Tres quídem cyathi uíni appendentuncías quíngy Sed res ipfa quantum uini mi(ceríconue ' fiíat ad commodam medicamentí potíonem,fatís docebit, )Sequentíbus autem dtiobus díebus , hioc "efi tertío GC quarto à moríu,fat fuerít fingula quotídíe medicamínis cochlearía , íd eft drach,tres , ut 7 infra dícam,ex praedícto uíni modo hauríre, At (i quís tertio à morfirdíe medícamento prímum uta L'tur,tríplum,id eft tría cochlearía eo díe bíbat;& fequentibus duobus quotídie [íngulai íta enim fiec " uttantundem hauríat;quí tardíus bibere incipít, ac quí prímo ftatím die íncoepit, Ex hac interpreta — tione Diofcor.etíam uerba claríora fient. IVlarcellus interpres aptrd Díofcor , dubítat utrüm cineris cancrorum cochlearía duo,gentíanz uero unutn,meraci uini cyathís quattior mí&ta;a prima die uf po ad quartam bibendi fint,íta ut quotidiehac menfüra hauríanturtan fingulis diebus ufqy ad quar "tam,quoníam uíni cyathí quatuor funt,bibendus cyathus unus tantur fit. Nobístinquít) in priore illam rationem ínclínat anímus,Et merito quídem illedubítat, cum neg; Diofcoridís hic lócus inte« : ger mihi uídeatur;necy alij eum fecuti, (atis aperte medicamenti ufum defcrípferint, IVIultis omruno "modis exemplaría Graeca,tum Cxaleni diuerfís inlocís,tum Aeginetze, Aer] , & A ctuarij uaríantz io ' terpretes etíam Latiní alij aliter transferuntzíta ut ratione & íudícío magis quám collatiohe codicumi intelliceda fínt omnía:ego ín prafentía non omnía,fed ut fe obtulerínt quedam, partím conferam; , partím emendabo. 1n IMíthrez compofítíone geniíana ad cancrorum cínerem dupla eft ut apud n A ctuariü etía,contra quàm apud Díofcoridem & Damocratem,In eadem, terebínthína etía adgci tur parí cum gentíana pondere; Martíanus ínterpres eam uocem omíttít , cuí ego affentior , lícet àvd 9 przpofítío fequatur,quze duo ut mínímum ante fe nomínata pharmaca poftulat , V detur fane fixc - uox ab alíquo adíecta, quí «psGnliviie perperatn legerat: (apud nuilum ením alíás reperítur) pro exeo: puse aut xen uduae, aut alía fimili uoce; Damocrates 4e ftivse díxít.Iatm cum ín éadem com pofttíos ^ne Mithrez,tríduo exhibendum hoc medicamentum bís fcriptum fit, femelautem ad fex dícs: Mar ? tíanus fex tantum dierum mentíonem facítapud Aceínetam díes quatuor legimus, apud Díofcoris — dem ufty ad quartum, id eft tres:Aétíus theríacam quoq; prímis tribus diebus propinat. Quenquam — Aefchríonem Galenus fuum cancrís medicamentum per díes quadraginta propinaffe folitum fcri - bít:quod quídem ratione non caret, quoníam ad eum uíc diem fere aque pauor tímetur ; Cochleas . fíjnomen non omníno certa femper (ignificationisuídetur, VbiGalens dicít woymu&euop Svptyelke; &étius cochlearíum fimpliciter haber. lam cit cochlearítt magnum (quamuis íd alíud uidetur quàm o opt «e)uíní tres uncías cum fcrupulís octo capíat,ut A egineta docet:quis cale uafculum arído put uere uel femel plenum,ut duplam & tríplam menfuram taceam , uníca potíone hauríet ? Praeftíteríc Agitur cochlearíum $tj«f«e de paruo ínrelligere;fed bonze menftrae ütüulgoloquuntur. Porró - Diofcorides fcribít cancros urendos effe ín (armentis uítís albe, & Galenus ín uafe zrís rubri, A cet metaín unum coníunxít urendos mon£s Gi «Auwezivloy AfUxiie GiinmtAs qv xvreivas azj,eiqo 4 xeAà; fic fen -tíens nímírum urí debere cancros ín eneo uel Cyprio uafe,cuifübiecius fit ignis ex.farmentis uítís ^alba:uel uitis fimpliciter, tt A eus habettseadp BR vei o EUAsic ure vois Nzooxes dp :interpres non fatís "clare fimpliciter urere uertít. Diofcorides tamen fenfiffe uidetur cancros ipfis farmentis dum uruns "tur;non uafí ímponendos effe,Galenus parum curare uídetur ex qua matería füccendatur ignís; "poftulat autem uas zerís rubrí;nimírum quod ex re etíam falutarís quadam contra uenenum uis cancrís accedat, Ex Cypro quídem(ínquit Mareellus)in omnes medícínze ufus ses laudabattr . Hu 7 ius medícamenti cochlearij menfuram quotidie cum aqua calída dabís ufq; ad dies quadragínta : gj "fínon ab ínitio,fed poft díes demü aliquoteoríus uti incipiat; bina qaotídie dabis, donec díes quas "dragínta expleas, Aétíus:IMontanus ínterpres díerum numerum omiífit, Facile quidem fíerí potuít; ut negligentiores aliqui tsp pro vwsagexsvze (criberentaut legerent. Aegíneta prater ceteros " docet cancros crefcente luna füniendos effe, id& ante Solís ort, Diacarcínon antídotus, ex ficilis "quo cínerís cancrorum, X drachma gentíanz contritz mixta;bís aut ter aut fzepíts ex uino albo das 'tut:ijs uero quí (am horrent aquam,frequentíus exhibere conuenit:ut autem bibant,fuppone pocu 1o lacerum pannum ex fella, (poteft autem hoc faciendum intellízí , uel ut medícamentum bibants uel fimpliciter utbíbant,cum potum omnem abhorreant; )A ctuaríus, Gentíana etíam per fe inftar "€&ochlearíum tríum ex aqua efficax eft, díebus quadraginta uel fexagiüta, Galenus & A ctuaríus , Ix libro Secretorum,quí Galeno attríbuítur,cap.59 eadem fereleguntur qua de fimplicium fag ultafe libro icap,3o.& medicamenti e canciís defcríptio talis, qualem ex Aéuo ínfta recítabimus. Huius | uadrupedibus medícamenti(ínquitcochlear unum magnum ex aqua bibatur,nec mínus quàm drachimz tres: bb batur. IMyftrum fané fíue-cochlearíum medícum drachmas tres contínet ; ut Ge , Agricola pros. bat , apud quem plura reperíes de cochlearíj diuerfis fígnificationibus , tum alíás , tum ín liquídos rum & arídorum menfurís, Sed hís omifTis Gialení de hac ex cancrís antídoto uerba líbro n. de. fimplicíb. capíte zo, afferam, — Fluuíatilium cancrorum cínís (ínquít) quanquam fimilíter prae - díctis ( cochleís , echínís ) exíccatoríus eft , totíus fubflantize tamen propríerate mírabilís eft eia us ín ijs quiárabiente cane funt morfí,effectus,tum per fe, tum cum gentíana & thure multó prae. ftantíor.Thurís partem effe unamoportet,quíng; gentíanz,cancroriüt decem;Et raro equidem alírer illis uftis nos fumus ufí:czterum ad eum modum plerung;,quo A eí(chríon empíricus,medícamena, | torum perítiffimus fenex,concíuís ac preceptor meus,Patella erat erís rubrí;ín quam ímpofitís can. , d crís uiuentibus,eos hactenus uffít,dum facile ad leuorem redigi poffenr, Hic Aefchrion parati femi per ínzedíbus hoc habebat medícamen,urens cancros aftate poft ortum canís, quando Sol ín Leos nem tranfiffet,non nífi Luna decímaoctaua, Porro bibendum hoc medícamen íjs quí à cane rabido, fuíffent moríiprebebat quotidie diebus quadragínta,menfura cochlearij magní (Kupusyslac) aquae ín. fperfum.At(i non protínus ab ínítío,uerum aliquet poft díes curam cepiffet demorfi,tunc quotídie duo cochlearía aqua ínfpergebat. Interim uulnerí emplaftrum e Brutía píce adhibebat, Flac tametfi. — à pracfenti inftituto aliena (ínquit Galenus)fcribenda tamen cenfuí,quía magnopere medícamento huíc ipfe cofiderem,nímírum cum nullus unquam eorum;quí illo fuerint uíi,fit mortuus, Poft haec Pelopem praeceptorem fuum notat, qui cur cancrí,íjtp fluuíatiles potíus quam maríní,à C.rab.mors fis mederentur,niíhil propríetatí fubftantie tríbuens,caufas naturales ac certas afferre conabatur. Es 4j go(ínquít)cancros opinor ex propríetate totíus fubftantíz prodeffe, Voluiautem hoc ín lóco id cos | memorare,eo quod nullus eortüi quí canctís ufi funt, totís fcilicet eorii corporibus,mortuus fit:quan, quam prater huíus operis infiítuti,ín quo detjs qua tora fubftantía agunt differere non propofues. ram, Hunc locum Latínus ínterpres perquam inepte & obfcure tranftulít, Quod ft eo tempore, quo | íam diximus ex Galeno,paratum medícamentum non habuerís,non ídeo defíftes,fed quocigs tem, pore przparabis, Aétíus, Confícies autem hoc modo,Cancrorum fluuíalium congrue magnitudía | nís,qui uiuentes ín uafe rubrí erís cremati fuerínt,cínerís uncías decem,gentíanz uncías tres, (quín que ín Grreco,melíus)fyncerí thurís uncíam unam, Aétíus, — (I| Decancris perfe intracorpus fus mendís,paulo poft fuo ordíne dícam, — [ Eft & aliud e cancrís medicamentum Cratíppí inícríptà uiti egregtj & canum nutrítorís apud Galenum de antíd.lib,a. cap. 71.quod prater cancros & gen 7. tíanam, myrrham recípit cum croco & pípere:& denarij pondere cum uíní dilutí cyathís tríbus das "| tur, V ide etíam Ageregatorem ínter remedía moríus C. rab, ín Cancrí & íngentíanz mentione. Nícoftrati quog antídctus eodemlibro cap.131. prater cancros & gentíanam,caftoreum ac lycíum cum melle excipí, € Cl. Apolloni theríaca ad rabíoforum morfus idonea deícríbítur apud Giale num lib.a.de antid,cap.73.quz prater cetera multa e fcínco & cancrís marínís exuflís conftítuiture &| Cyphí,uíde paulo poftín Antídoto enucíbus íugland, —' | | . «| Efdra compofítio cum uino fumpta, & illíra cum fucco mente, Nícolaus. «Herz Cappadocís antídotus apud Galend lí, a.de antidot. ca,si, uidetur et ipfa efficax effe mor (isà C.rab.propter antecedéntía & fequentía,Czeterum que ibídem proxímé fequitur Zenonís Lao dícen(is,expreffe ad Avesostiwerac ínfcribítur, — | Hiera Archigenis;ut teftantur Mefue, Auicenna, 4 Serapío & Halíabbas. V íde fupra ín curandi methodo, | qi Mithridatis Bupatorís díafcíncu antídotus,Díofco.ut fupra emendauí,cum null& ex eupatorío antídotum reperíam, Antídotus cum ad alía uenena,tum ad canum rab, morfus, à Míthrídatio día (cincu nihil fere dífferens,prafertím íllo quod carmíne fcrípfít Damocrates, praeterquam paucís ín. fine adíectís,apud Galenum deantíd.lib,a.cap.137. | q[E nucibus íuglandibus antídotum apud Atíum lib. 6.cap.s 4.morfis à C.rab.etíamfi febrícitae te coeperínt,confert,quadam aduerfus hunc morbum refiflendí proprietate, fomnum obíter cona. | cilíat.Drachmam unam eíus(ínquit)ex aqua pluuiali calída ín nocte poft febrís uigorem dato,íta ut mane quídem confediío ex cancrís exhibeatur, uefpere autem € iuglandibus:Qua fí ncn affuerint, 1 exhibeto quod cyphi appellatur , fiue íllud habuerís quod étrígíntaquing; rebus componitur , fiue quode uígíntíocto, | | €j Theríaca díateffaron, INícolaus, Theríaca magna, Auícenna, Aqua pauorem morborum pef ' fimum hoc medícamentum fxpe tollere confueuít, & mirabilíter tantorum malorum concurfui rea | (ifiere,Gralenus ad Pífonem. R qAdaqua metum antídotus fiue potío,& catapotía,utracp ex caftorío & granís Tathyridis coma - pofíta,apud Galenum de antídotís libro 2.cap.129.& rso,Et cap.67.potío praferuans ne morfi ín ra bíem incidant , ualde generofa ,Lycij Indíciobolitres cum exigua uerbena ex aqua dantur ad díes alíquot, | / l. IMedicamenta fimplicía, quz intra corpus fumuntur à morfis à cane rabído, '» e Alliaincibo, Diofcorid. Aetius, Abíinthíum potum, Aétíus, Arietis caro adufla cum uino; Auicenna: | J— DeCane. G.. Lib. Ll so$. "Auícennatuidetur autem bibenda, — 4f Alyffon herba contufaín edulio;rabiei canis medert putaa, xu, Diofcorídes, Huic plantz nonien, ut apparet, à pellenda rabie impofitum eft, Bt quoniam níhíl 'certí deca noflri feculi hómínes docent, & ueteres quoq alíj alíter defcribunt, qua ípfe obferirauez yim lectorí cominunicabo, Alyflon ( ínquít Díofcorídes libros, Cap. 96.&€ apud alíos ie) ce: | "frutex eft,unícaulis,fubafper,rotundis folíjs : fructu duplícium fcutorurm éffieie, ín quo eft femeri -.quadántents latum,In montibus & afperís locís emícat, Eíus decoctum fingultus fine febri, pótu dí "fcutít.Idém efficítfi quís ed aut teneat, aut odoretur:(poteritfane hínc etíam alyffon quafi alyemon; id eft fine (ingultu dictum uíderí,quod eum pellat,) Cum melle tríta,uítía cutis in facie;&c lentigines emendat, Contufa ín edulío,rabíei canís mederi putatur, Doimibus appenfa falutarís effe creditur, 8C — | hominibus atcp anímalibus fafcíni amuletum. Purpureolínteo ( ad collum ) circuniligata, pecorum. "morbos abigit, Hac Diofcorídes interprete R.uellío.Htc primum notatu dignum eft, quód Diofcos "vides ícribít rabiem canís fanare hanc hérbamiíri cibo eí datam, hoc alíos ad homínesá cane rabido morfos tranftuliffe , Fíerí tamen poteft, ututrífgi conueníat, quemadmodum de elleboro creditur. mwvoxew^sy uocabulum, quod unícaüle fignificat; Marcellus interpres omifit, quoníam ultímo ínter "nomenclaturas loco ponítur, uitéodíces uulgatí habent; R.uellíus ín contextum afcíuít. Pro hís uera "pisyretouc 9 &qel uus oy, id eft hérbae decoctum potum, alíás legítur z«trzse 2 ax euer a pevbulsy. xo "miu, id eft (emen eius décoctum & potum. INomenclaturz cíus iíiz leguntur, afpidíon, haplophyls lon;accyféton;adefeton; & monócaulon;nifi íd potíus ad cotextum,ut díxí,teferrí debeat, Afpídion "dictum apparet forma fructus,íd efl pericarpíj, quo duplicem clypeolum refert , Atractylín etíam Ifpidíon cognomínari legímus, Plutarchus libro 5. Sympofíacón,alyffon numerat ínter hérbas quae folo contaciu fialítüue , aut afpe&tu;prodeffe hoiníní contra fingultum potfunt.Gregibus etíam(ina qquiteuíum & cáprarutn,fi círca ftabula plantettir;falübtem efleperhibent, Alyflon (inquit Gales qus libro 6;de fimplícib.) nuncupata eft;quod mirifice iiiuet morfos à cane rabído ; Sed & rabíenti quot data, epe ín totum fanauítiatép hoc ex totíus fubftantía fimilitudine efficit : qua quidem fae "cultas fola percípitur experíentía, Experíendo fane ad inulta aliquis cognofcet,eam habere facultá^ "tem inediocríter fíccantem,& dígérentem,& fimül abfterforíum nonnihil ; ead ratione üitiliciínem 33,5 $17 — &Aqày, id eft uitligínum, unà cum ephelíde; Apud - Diofcorídem uero qexóv;id eft lentígínís;quam egolectionem omnibus praféro:quoníari & Caetecí - ex Diofcoríde defcrípferunt;aut faltem Gialenus;alfj ex Craleno:folet autem ut plutímum ephelídís mentío $axoic coniungi, Bandem effe uídeolíbro 2; cap. 45. apud Auícennam Afefení, uel ut Belfu nenfis caftígat,alfefani díctam,de qua ijfdem uerbís, quibus Aéeiíneta fcríbít,renes eam purgare, &€ mederí mortisà C.rab.hoc tantufn de fuo addít, exiflímare fe am efTe pafturam camelorum, uel cor - uorümutBellunenfís emendat, V ídehomínis ínfcítíam,duobus capitibus proxímis eandem plans tam nomíne tantum uaríante bis defcribenrís, Io. R uellius reprehendíteos qui alyffon Díofcoridís herbam crucíalem uulgo díctaitexiftíimant;cui flos luteus eff, quaterna ín geniculis folía : item illos "quilíliagínem ruftice dictam íntellieunt ; folio quadantenus & florelílij pürpureo. Propius autem "(inquit ) accedere uídetur ad eam,quam ruflícam cannabím uocant herbartj : qua fruticofa herbu ]a eft,unícaulis,folíjs per inítía fatis rotundis;ubi adoleuít oblongis, X per ambitum leuiter ferratis; "fructu duplícíum fcutorum effigie; ín quo eft femen quadantenus latum, Sed íri hoc rurfus eum er» 'Forís notat Matthaeolus Senenfis, Ego fané péregrítiam niobís & ignotam Díofcotídis alyfon reor, "ut Matthaolus etíam:quod ut íta credam; A ndréz Bellünenfís uerba ín Arabicorum Auicennz uo cabülorum lexico precipue míhí perfuadent/Aaulufen(inquípuel aalufen,fecundü Ebenbitar fcría - bítur pet duplícemlíteram aleph: herba eft folijs parüís,quz cíto amiíttit:früctus folijs maior eft;ma» L'enítudíne femínís cucurbítaeffigie clypei(appingit autem bínos clypeos ouata fere figura coheren tes.) Giemínz fructus tunícae ceu uagínae,utrócg latere femína lentículís paruis fimilía contínentzac - per fingulos caules aburidant huiufmodi fructus.li fere palmo altíorés non funt, Vocantautem As xabes ipfas uagínas feu felliculos fru&tuum nomíne.Et quoniam hi fructus referunt altors Arabice dicum,íd eft clypeum,herba nomínatur Arabice altor(ía,id eft clypealis, Memínit eius Auicenna «quarto canonís ín capíte de curatíoné morfus rabídí ; &€ Ebenbítar ínlibro de fítnplícibus praftana tiam eíus contra morfumcaniís rabidi celebrat Eft autem notíffima ín Syría, Hac Bellunentís. Alia eft alyffos Gralení,uel potíus Antoníní Coi apud Gialenum libro fecundo, de Antídotís cap.é9, ATyf | fumherbá cotufaminquiD& cribratam repone;huius c opus fuerit rabido cane otrfís cochlea£ 1 | $ Quadrupedibus — — | 206 | exhibebís ex aqua & mulfz cyathis tríbus ftatím à prímo díeufcp ad quadraginta: fin minus ; falce | prímis feptem diebus, Alyffus autem herba eft marrubio fimilís,afperíor tame &C magis fpinofa cire. | cauetticillos(cdeceode)florem xveuicvmu, id eft ad coeruleum uergentem profert, Hanc ínter canicule | z'ftus colligere oportet, exíccatam cribratamtp feruare,ut expírare non poffít, Hsec Galen, Martía. nus non recte uertít,alyffon orbes habere ín fuminítatibus ramulorum, quod Grece non legítar ; &€ | reipfaínmarrubío ac fimilibus herbis uertícflli huiufmodi totos ramulos ín genículís ambiunt, non | fummos tantum, Hec eadem de alyffo apud Actuaríum legímus,itimentíone antídoti díacarcinon, » De eadem libro 1, Aétíus fic fcribit, Alyflon effe aiunt fiderítín cognomine Heracleam, qux paflim: iuxta uías tnafcítur;flore purpurafcente,vreeovelwarfoliis craffioribus, (sex vm QUAM vrzyvkon;) fic.d cia quod à canerab.morfos mítifice tuuet:deínde eadem et attribuit que Díofcorídes fuo alyffo, & Galerius eídem,dquo tamen díuerfum eft, FIzc uerba, «o avt QUAM 7rtxvosoe, corrupta uídentur,pro. | quíbus ex Galeno legerím;tye5 edozola spayvmoa;id eft uerticíllos autem afperíores habet, nempe dg | martubíum , cuí fimilem effe ,ítídem ex Craleno addendum efl: [Nam Díofcorides quog, fcríbit, | (ideritín Heracleam marrubío fimilia habere folía,fed longiora,ad faluíze aut quercus figuram acce | dentía uerum mínora hís & afpera,zpeyeetut aptid Atíum etíam QUA pzyv7twe recie legere poflis mus,Caules profert quadrangulos,dodrantales, & alíquando maíores,guftu non ínfuauí, cum aftri | Gíone alíqua:ín quibus per ínterualla uelut ín marrubio ín orbem. círcumacti uertícilli funt: & ín | his nígrum femen, Nafcitur lapidefisezworezpws)locís, Poffunt folía emplaftri modo impofita glutí- nare uulnera, & à uulneríbus ínflammationes arcere,Hac Díofcor, Ruellíus & fecutus eum 1Vat« | .£hazcolus erranthanc fiderítín FTeracleam effe putantes íllam,qua tertía huius nómiínís à Diofcoríde 7 -. coríandrifolijs defcribituroblítí primam quoq fideritín Heraclea uocari;folijs marrubij,& c. Hane | , uulgohodie herbam Iudaícam uocant;alíquí tetrahít,ut pluribus probat Ruellíus.Dilígentíores ina | quirent num quz ex urtícae mortuz,ut uocant,generibus;huc facíat; qualís eft quzedami ballotee fi^ ! . fnilís,purpureís & dulcibus floribus , quam apes petunt pre caterís eíus eenerís, IViatthaeolus alyfs | fonín fecundo de antídotís à Galeno defcríptam, paffim ín Italía uulgaret effe fcribit,fed nulli eius nome affert,ut neg defcríptionem,Caterum herba Iudaíca Auícennz,níhil aliud quám eruum efi, | Herba paganíca etíam,uírga aurea quibufdam dícta;ab alijs ludaíca uocatut , l'etrabít herbze uires | ad matrícem & urínze meatus expuregandos,iítetn ad ftillicidium &. difficultatem urínz Platearíus | celebrat. Aegineta morfis àcanerab.purgans eficyonía pharmacum quotídie propinandum fcribit | cumdecocto faluiz;uelfiderítídís Heracleze; n ugs eliaAveoy «gor, IVlaxcellus Verg. melíus legit ap j sui &Avosoy tuzAoei, AlyfTon folio fuppurpurco Phocíon Grrammatícus defcribit; R uellius, ES. qj Venio ad tertíam alyíTi nomíne herbam,de qua Plíníus;Diftatiínquít)ab erythrodano(íd efl rur biotrutex alyflon uocatus,folijs tantum & ramís mínoribus , Quippe nomen accepit quodá cane ' commorfos rabíem fentíre non patítur,potus ex aceto adalligatuscp: Mírum6a, eft quod addítur ín | faníam(alías faníem,lego fingultum ex Díefcoríde & Plutarcho) confpecto omníno frutíce eo fanaa' ) rí,alíás ficcari, Hanc Iuellius & Mattheolus rubíam minorem uulgo díctam interpretantur . Eíufs . dem generis fuerítrubíafyluatíca,quam noftri »alomeifter & lábetEraut ; quafi matrem fyluz,& | hepaticam,uocant,In fyluís & montíbus,locísG) umbrofts prouenít; breuior quàm uulgaris rubia a« | ereftís,fed uegetior afpectu;caulibus rectís dodrantalibus,folijs maíoribusmineribus tamen quàm ; . fatíusecandidis & odoratis flofculorum corymbís:femínibusni fallor;gemellís;falutarís homíní & , pecoríbus omnibus credítur,ad omnes occultos morbos, uíifcerum praefertím , itpulmoniís & íecos | Ld tís,firadicule edantur,autuíno ínfjcíantur,quo ufu etíam exhílarare pátant heleníj inflar Homeri» | | cí,índe impofíto nomine bersfreis:Hac habui de tríbus alyffi generibus, ) | , € Anagallídís fucctis petusá Crab, morfos tuetur; Tragus, Aprinum íecut recens aridum cum | . uino potum,contra ferpentíum & canum morfus proficit; Diofcor.líb,a.ín Girzcís codícíbus habes | £ür, ize «oia uvay d'ayuac t ide; R uellíus uettit;contra ferpentíum uolucrumq morfus auxilío eft. Marcellus legít xzavay, C uertit quadrupedum. Ego uero xvvay, íd eft canum legerim , nam alíbf.) quoc non raro tgzvzáy voi tvvày d'syuczw Diofcorides coniungit, ut in gobío, Naso xevày elwyÜsvre 8 semvry; V olucrum uero aut quadrupedum morfus,nullos ab eo alibí memoratos reperías , Serapio. hunclocum ex Díofcoríde cítans,nihil quàm morfibus uenenofis auxílíari vertit, Plín.libro 38.cap, Y 10, A prííecur(ínquítínueteratum cü ruta poti ex uíno, contra ferpentes laudatur:fimili modo uerri num fecur,&c,& paulo poft de canís rabídí morfu agens,Laudant hirci íecur, quio impofíto, ne ten« tarí quidem aqua metu affirmant, Iecur hírcí mature fumptum, fubuenít, Ponzet, Sufpicetur fane - aliquís s&zyoy Cirzecá uocem qua aprum fignificat;ínterduma Latínís parü animaduertentibus pro fuo capro,ídefthírco accipi, Artemifía, Aetíus, Ariflolochía Idem. ) cp mus . €BitumenlIudaícumomníum utiliffimum efl,ex tribus aqua cyathís potti;datur pondere fcrue 1 .pulíuníus,aliás drachma unius, Aet, Braffica,& eíus deccctum ín potu,Galenus de Parabil.cap, ' 68, Britanníca, uídeínferíus ín Lycío. | EM. - 4[Cepa & porríín eibo,utfupra ex Díofc, díctum eft. Cancrorum cínis epotus, A étius;Pliníus, y : Colliget, Albucafisicum melle, Auícenna.Cancrorum fluuíalíum decoctum,cum quibus copía ane thíelixata fit Idem. | €jCaninus fanguis, Diofc, a, 89. Galen. Sanguis rabidi C.illius quí momotz dit, Auicenna, Salíuntur & carnes canum;quírabídi fuerut,ín cibo danda , Plínja9, Aggregator. | | addít | i DeCane. G. Lib, 1. 507 addit, eius ppríequi momordit. Vide pauló poft ín iecore C, tab, ex Plín,Capitis cahíní cínís,uflus . - «utfupra dixímus)illítus uuInerí:idem & ín potione profícítquídam ob íd edendum dederunt: tués -turá pauore aqua, Plín, Sextus hunc cínerem fimpliciter à cane rabído moríos perfanare fcribit, "Vermís qui fub língua rabidi canís inuenitur excífus, & cítcum arborem flerílem ter latus & dae . tus ílliqui ab eo morfus fuerit,fanabit, Plinius eundem(exemptum ínfantibus catalís , quanquá etí amde alijs canib, exempto intelligi poteft)ter íení círeumlatum darí fcribit moris à tabiofo, ne rabí - difíant Eft límus faliuee fub lingua rabíofi canís,quí datus ín potu, ferí hydrophobos non patítur, Plin.Canis rabídííd quod (ublíngua habetacceptum & potatum cum áqua calida uel ex uíno , hy- 'drophobos(perperam fcribitur hy dropícos)mírifíce fanat , Sext. Ego uermem uíuum ín líneua uel jj fub língua canís tepérírí nullum puto,fed uel límunt,ut Plín.fcribít:uel uénam álíquam üermís ín; lar turgentem(T'ardíuus tumorem uermi fimilem díxít:ín homíne quídem raram appellant, Grací " batrachon,tumorem fub língua,quí maxime pueros infeftet:)à qualí figura ín cerebro etíam meatü — quendam trermíformem appellant medící. Apparet autem etíam ueteres certi níhil hac de rehabuif "fe;ideoty alíos alíter,uermem,limum falíuzeuel fimpliciter id quodfub língua eft nomínaffe ; quof, " dam ueroe cadauere canís uermem, V ídetur (ane hac de uerme perfuafio à utilgo fumpta,quod ín ? bubus etíám genere quodam ínfaníz, quam noftrí uocantbirnmuütig,terebello iuxta cornua ada. —&o uermem utuum aliquando egredi aíTeuerat,ut ex reduufjs homínum, lecur canís quírabie exa. | "itatur, toftum,& íncibo ab emorfís fumptum,ne tententur metu aqua tuetí creditur, Dioícor, Hes - L par canís quí momordít alíquí edendum dederunt, Aegíneta, & Auicenna, Aétíus addítaffatá ; Se- 'xtus,coctum, Multo utilíffíme iecur eíus quí ín rabíe momorderit, datur, fi poffit fieri, crudum mans - dendum:(i mínus,quoquo modo coctum,aut íus íncoclís carníbus,Scío certe quofdam;quí íecur af P fum C.rab fumpfere, manfifIe fuperflítes,uerum non íllo duntaxat üifos,fed etíam alijs deínceps me | dicamentis, quae huic ueneno refiftere experientía nouimus, Quofdam uero cum folí íecorí fidem adhibuifIent,poftea mortuos audiui, Calenus de Símplíc.n.9, INecantur catuliftatim ín aqua,ad fe« "xum eius quí momorderít,ut iecur crudum deuoretur ex tjs,Plín, Ladctentis catuliiecur,& eiufdem - coagulum, Plinius Valerían.quog; commendat, Catuli coaguli ex aqua propínatum,efficaciflimi - efi;quod uel femel aflumptum, aqua defiderium protinus excítat,íta ut & reliqua humída uniuerfa - affatim appetantur:oportet autem catulum non prouectíioriís atatís efTe, fed nuperrime natum & ad - hucladentem, Aétius, «| Capríficicortex contufus& ex aqua potus,Aétíus. Caftorei drachma 9 cum rofacei alibí cyatho,Gralen.de antíd,cap.68.. Centauríum minus potum, A&tíus, Chamadrys pota,Idem, Chamamalum,uide Leucanthemís pauló poft, | Li. (| Cynorrhodon, Ad canis rab.morfum(inquit Plínius)juntcum remedium oraculo quodam nue - per repertum eft,radíx fylueftrís rofze, quae cynorrhoda appellatur, Etalibi, Herbas alías ínuenit cas - fus,alías(utuere díxerím)deus.Infanabilis ad hofce annos fuit rabidí canís morfus, pauorem aquz, potusty omnis afferens odium, INuper cuiufda milítantís ín praetorio mater uídit in quiete ; ut radíce Íyluefitís rofa, quá cynorrhodon uocant;blandítà fibi afpectu pridie ín frutecto, mitteret filio biben his incipiente aquas expauefcere, fuperueníret epiftola orantis,ut pareretreligioní:feruatusQ eft ex - "infperato,& poftea quiílquís auxilium fimile tentauit, Aliás apud authores cynorrhodíuna mediícis ppnaerat fpongiíolz, qua ín medijs fpinís eius nafcitur,cinere cam melle alopecías capítis explerí,Hec . Plin. Sylueftrisrofz radix medetur emorfis d C.rab.allio praefertim uulnerí ímpofito, Aquíuíuus, | Cynosbatus ídem & cynorrhoda,id eft canis rofa, quG6dam dictus efl, quoniam flos eius rofeus fit, & | rabidi canis morfibus medeatur:R ura noftra paffim eum nouerunt,maximum ínter rubos omnes, ? & qualem ín cunctis Díofcorídes defcripfit, Marcellus Vergilius. R eprehenditeum Petrus IMattheo » dus,quod díuerfas(ut ípfe ínquít)plantas,cynosbaton & cynorrhodon confundat, & pro eadem aca "xipiat, Sed antequam argumenta Matthzoli proferam & refellam, cynosbatí ex ueteribus dez —fcriptionem perpendamus, Cynosbaton(ínquit Diíofcorídes)funt quí oxyacanthan dícunt: frutex "*ubológe maíor eft,arborís ínftar:folía habetlongé quàm myrtus latiora, Spínas ín uírgis robufias, florem candidum, fructum oblongum,olíuz nucleo fimilem,cum maturefcít rubentem(zvgfp , ful "uefcentem,R uellíus:fuluefcít autem íntrínfecus maxímé;forís rubet:quod ín rofís tum fatíüís tuta fyluefiribus apparet: )quí flocculos,uel quadam lanís fimilía íntus contínet, Altam fiftít arídus ei« us fructus ín uíno decoctus & potus,fíc ut fine interíoríbus lanís illís fumatur: faticibus ením & ar« teríz nocent, Hec Díofcorídes, Canirubus(s xvvór Be zy malim in mafculíio genere:namín neutro - de fructu potíus dícítur:)ínquit Theophraftus lib.s.cap.18, de híft, plan. fructum fubrutilum, votova "esp (A thenzeus liba. cítans haec "'heophrafti uerba, lecít sevleoy)parít malo puníco fimilem: eft ínter fruticem atgy arborem,Puníce non abfimilis,folío amerínae ze quA &yvéztc.Columella eynosba. ton uaftís fpínís palíuro rubístp coníungít, cum ín conferenda fepe przcípít (emína uaflíffimarum fpinarumfíolo credenda effe: cuius generis etíam funt cynosbati , quos fua etas fentem canís appels ? lauít,Vlarcel, V erg.R.ubí alterum genus eft,ín quorola nafcítur:gígnít pílulam caftanez fimilem, pracípuo remedío calculofís:Alía eft cynorrhoda,de qua proximo dícemus ttolumíne , Plínius lí $ a - damiín lacte.In Lacetaniía res gerebatur, Hifpaniz proxíma parte:cafu& accídít,ut milite àmorfu ca . . Huíusremedij excellentía, G impofitum à cane nomen , díutius huic plantx ímmorarí me cogunt, . bro24.ca.5, Et mox capar4, Cynosbatum;alij cynofpalton , alíj neurofpafton uocant: folium habet j T 508 uadrupedibus - ueftígio hominis fimile, Pert et uuam nigram ín curíus acíno neruumhabet,unde neurofpaftos dicf tur. Alía eft àcapparí quam medící cynosbaton appellauerunt.Huíus thyrfus ad remedia iplenís & ínflationes códítus ex aceto mandítur. Neruus eius cum maftíche Chía commanducatus os purgat«. P.uberumrofa alopecías cum axungía emendat, &c, Carerum rofas fylueftres Theophiaftus de. híft.plant.6.7.feoríim nomínatac defcribit; Afperíores (inquit)tum uírgts tum folijs conflat quam : fatiuz,& florem mínus odoratum,mínustp coloratum, nec tanti magnitudine ferunt, Cynosbati fradtusnquít Galenus libro 7.de Simplicib.ynon par aftríngit,folía uero medíocríter , Iracp partís cularís eíus ufus haud ignotus eft. Cauendum ab eo quod ín fructu eíus lanz fpeciem babet, ceu'ara teríam uítiante , Idem alíbi cynosbata hutus frutícís fructus appellat, adnumerans eos alijs agrefti bus,quí utmínímum alímenti habent, íta prauí funt fucci,ut cornis,morís rubi,arbutí ec halicaccabí , fructibus,díofpyrís, &c.Matthzeolus Senenfis de rubo caníno fcribens,eum hodíeígnotum arbitra.» tur,cynorrhodon uero rofam effe fylueffrrem,quam Plíníus ad rab, C, morfus celebrauít,Prxímum,ín | quítli cynosbatus eadem rofz fylueftrí effetnihil opus fuiflet eam pluribusà Diofcoríde defcríb£, fed uno uérborofam fylueftrem appellando fatísfeciffet lectoribus.Sed hoc argumentum leuius eft, | quàm utrefellí debeatcum & alía quaedam fylueftres plant;nomínibus ueníant proprijs, nec íems per adiectione fylueftrís círcumfcribantur:fic pinum pro pruno fylueftrí dicímus: et ipfas lyiuea firesrofas Germani fuo nomíne,qucd de fatíuís nemo díceret,bagenbutten uel banbiitiel nomina mus: Galli efglantier.Deínde folía multum à myrti folijs differre aít,cum Diofcorides non fimplicia ter ea myrtifolfjs comparauerít,fed tantum multo latiora effe díxerít:míhi fane quamuis ferrata , ta«. | menalíquo modo myrtí folijs fímila uidentur, fimilíter per ramulos digefta,bína uidelicet Etégis 4, one.Fructus quauis longe maíor fit quàm nucleus oliuz,fígurz tamen fimilítudo refpondet, de qua | folum Díofcoridesloquitur,Plíníus quidemalíbí de cynorrhodo agít(quá refam fyiueftrem effe in ter omnes conuenít;quandf & lilíj genus,ut poftea dícá,fic appelletur: )alibi uero de cynosbato; fed. hanc íta defcríbitut prorfus eí ígnota fuiffe uídeatur,& ípfe feipfum intrícare, Sed non differre cys norrhodon à cynosbato,id eft rofam caníni àrubo caníno,uel fuís uerbis ipfum aliquís conuíncat, V tríg;à cane nomen:utrígy Plíníus rofam attríbuít,utríg fpongía ( lícet ín. cynosbato pilulà cafta« nez fimilemappellet)utríg; uím eandem ín medicína contra alopecías,INam libro 15. Aliás apud au thores(ínquít)cynorrhodi una medícina erat,fpongíolz,que ín medtjs fpínís eíus nafcítur , cínere cum melle alopecías capitís explerí, Libro autem 24. Rtuborumrofa(ínquit)alopecías cum axungía | | emendat. Et quandj hecuerba ad propríe díctos rubos refert;ín eo tamen errare míhí uidetur , cum: ; hocremedium cynorrhodo debeatur:de quo paulo ante dixerat, Alterum genus rubí eft ín quo row '| (a nafcítur:gignit pilulà caftanez fimilem, praecipuo remedíe calculofis, Certe rofz fyluefiris pone | gía,pilula propter fígurá recte dicetur,recie etía caftanez echino fuo adhuc íntectae comparabitur, | Errátigítur Hermolaus quí cynorrhodon à cynosbato non flore rofeo differre aít , qu£ feratutrüiqgz fed fpongíolís, quas cynorrhodon habeat,cynosbatus non habeat, Galenus círea finem cap.r. lib.rs 1 de compofitíone fecundum locos , xvvówopoy uocem repertà ín enígmatíco quoda medicamento ad alopecid,cynosbatum exponít, Apud Díofcorídem rubum etía proprie díctum, Grace Bo/zvy, cynof | baton cognomínari legítur;utetíam capparín cynosbaton & phíleftaphylon, Attribuuntur autem | etíam capparí frutící apud Díiofcorídem , fpínz , utrubí ; inhamí modum adunez:frucius olez fia milis , quí cum dehífcens panditur florem candídum promít , quo excuflo, nonnihil glandís obz 4 longz figura ínuenítur,quod aperttrm grana acínís punicorum fimilia oftendit, parua, rubícunda, Ex íftís notís multa: cynosbato etíá propríe dícto communes funt,qua Plinium uidentur íntrícaffe, — V tcungy,certum apud me eft,Plínium cynosbaton ignoraffe,& qua apud Graecos ínuenerat nullo | iudicio tranftuliffe Paulo poft initium cap.14.lib.s4.Alía eft à cappari (inquit) qua medicí cynosbas tonappellauerunt,huius thyrfus ad remedía fplenis & ínflationes condítus ex aceto manditur, INer uus eius cum maftiche Chía commanducatus,os purgat.Hac omnía de capparí íntelligenda funtzcur 4 ius non fructus folum, fed etia thyrfos & caulículos ad remedia fplenis condirifcimus. Eíufdem fru Er ctum &gasyuei(ay,id efl per os purgare & pituítà detrahere Díofcorídes author eft,Plinius hoc ner — uo attríbuít,cum príus non de capparis , fed de cynosbatí tancf alterius plant neruo in acíno eíus - | contento, locutus effet. Proínde uel illa omnía ad capparin referre oportet,cui etíá uua conueníet « (quácynosbato nemo tríbuit)unde & philoftaphylon Graccí uocarunt, ac Pliníus ipfe alib opheofta. ^ phylen: aut Plinium omníno erraffe fateri, Theophraftus,ut díxí,&yvódte( &yaGdte apud Athenarum; — non placet)íd eft agní uel uiticis folium cynosbato tribuit pro quo Plinius iyvácts uel iyrced'te legiffe | uidetur,cum ueftigio humano comparet, V ifum àferubum quidáteftantur in fyluís hae fpecie, ut quafifolea effe uideretur, Hermolaus. Mihi animus inclinat mutilum effe hunc 'Theophrafti locum, | | & &yrdeis legendum,referendumiy ad fructum non adfolium:reuera enim &yvacus eft cynosbati, id -eftro(z fyluefirís,ut etía fatíuz fructus:hoc eft acerofus,& floccís plenus:quo fenfu v» qv az cerco teg Diofcorides dixit:Zyvsy V arínus exponit &yveoy xoi 70 &yveo Aszifouzoy, eyviid leg, acyvu ópuonp , Ceterum ,"nbímalopunico fimilem cynosbati fructum effe Theodorus uertit, Graece legitur, eezrog votgulpoy yd. aga erat mioy Gd 4 pus ( Athenaeus non recie habet 75 foi; )id eft fructum, uel femen potius, rubis , cundum habet, & malí punícz femini fimile:& fic uertendum erat ne quis integro malo punico con | "ferríarbítraretur:quod ut caueret Marcellus V ergilíus ín alium errore íncidit, transferendo, punicg p! n" cytíno inae. eytino fimilem.Idlicet quod ad rem ipfam defendí poffit:cytínus ením non folum appellatur flos fa tíuz mali Punice apud Galenum libro 6,de Símplíc,fed etíam príma poft florem pomi ípfius rudi mentajapud eundem libro 6,de compof.fecundi loc, Theophraflus tamen omníno grana ínteríora . " dignificatTe uídetur:qualícetalba fint ín fructu cynosbatífucco tamen rübente círcumfunduntur, - & magnítudíne fíguratp ad malí puníce grana quàm proxíme accedunt; Eodem plane fenfir Dío. fcorídes de cappari fcribit, fructum eíus apertum grana acínís punícorum fímilía oftendere, partia; rubicunda,Ertrat R uellíus ín hiíftoría fua plantar&,círca fine capítís de rubo canís,cynosbaton ma« gnítudíne ínter frutícem & arborem punica: e(Te (críbens:fefelliteum non bene díftíncta translatio Giazx, Grace quídem clariffime fcribitur,cynosbaton ínter frutícem & arborem fimpliciter magní; yo tudíne efTe, deinde addítur,punicz fímilem;aut fi líbet aequalem : nam arta zr ietqy nonnunquam ad "quantitatem refertur, Opínor autem infolijs etíam fimílíitudinem effe ; nam & punica folía , uc. » pete gemína fibi oppofita & anguffa;myrto conferuntur.Capparís quamuís & ipfa cynosbatus ap: -pella:ur, propter fpínarum maxime fimilítidinem:longe diuerfz tamen nature eft, quám noftra hec cynosbatus,nec ulla eíus fpecies exiftíimarí debet;ut neg; aconití, quamuis hoc'etíam nomen eí tríz buatur,INeg ením homonyma,id eft ea quibus ídem nomen eft;ratío uero fubftantía díuerfa , ad i^ num genus referri debent.Erratigitur duplící nomine Matthzolus,quí Pliníü lib, $4. cap.14. duas ' cynosbati fpecíes facere afferít,unarh ueftígíj humanifolijs;alteram folijs capparís, [Non enim fpeci. es duas cynosbati íllíc Plíníus facit, fed praeter cynosbaton €apparín quog, fic appellari tradít:cappa ri uero folio fimilem, prater ipfam capparin(quam ipfam (ibí fimilem effe nihíl mírabímur)cynosba ; tum nullum facít, Sed quid opus eft pluríbustcum uel üníca ífta nota, de floccís & lanís ín fructu fu£ * fícíat(quae nullí alteri fructuum conuenit;quod ipfe legendo uel alíter obferuauerím)quam ut Díos —fcorides foli cynosbato attríbuít,íta nos ín folo cynorrhodo;íd eft rofa fylueftríquandj ín fatíua quo — que,reperimus, Quod autem illí arteríam ínfeftent, fxpe perículo meo ipfe dídici, Horum caufa fors - taffis flatu auerfo fructü huíus legendé pracipitint, alioquí períclítantur oculí ; ut ''heophraft.fcrí« bítín híft; plant, 9.9. Sed defcríptióne omiffa uires ín medendo confideremus:quas illí Díofc, & Ga fenus afiringedíac aluum fiftendítribuüt.Atquí ro(as (ylueftres noftras cum alijs partibus,íd& mas — gís dj fatíuas, tum pracipue fructu,fíccare;aftríngete,fíftere,apud omnes hodie ín confeffo eft, & eu ftus ipfe manifefió oftendít.INO efl autem quód míremur quo pacto ualídé aftríngentía uenenis telis - fiant,cum & alía no paucaeiufde generís habeamus,ut pentaphyllon,tormentílla, terrà Lemníam, jo chalcanthum, C, fiue tota fubftatía íd agátfiue quía partes corporis roborat,íta ut & prompríus ue — nenü repellát,& meatíbusclaufis mínus ab eo afficíatur. Hieronymus Tragus etía duplíciter errat, prímum g cynesbatonaà cynorrhodo feparat: deínde cp fpina fepibus noftris uulgarem, qu&plerigs — hodie fpina albam uocát,cynosbaró facit,In qua tame;ut relíqua tace&;aculeorum fpecíes ipfum do - cere poterat,cynosbati nome eí nó coueníre;baton enim Girzcí rubum appellàt,frutícem uulgó no tiffimum,cuí aduncae & hamatz funt fpínze:à quart fimilitudine no ín fruticit genere folum plitas díuerías cynosbatí;íd eftrubi caníní nomíne uocauerüt Graci, ut cynorrhodon,capparín,rubtü ips fum, (mílacem afperá, cui rubi uel paliuri fpínas effé Diofcorides teftat:fed ínter animalía etíá baton: pífcem planit,quem raíam Latíni uocát, Spíne alba ueró (ic uulgó díciz recte omníno & mínime adunczfpínz rígent.Plíníus 24.14. Inter genera ruborum, inquit rhamnos appellatur à &irzcís,ra o mos fpargens rectís aculeís;nó utczterí aduncís:proxime aut de rabo príuatimdícto;& cynosba- to locutus erat,ut uel índecóftet neutri illorit rectos efleaculeos, Rhamni certe Grxci batí, íd eft rubí generibus no adnumerant,Plínío tame uirol.atinz & pauizlinguz doctífTímo,ín fualingua tubum cómuníus fecífTe uocabulum lícuít,quam Grzeci baton facíát, Inter Girzculá rofam & moa fícheuton dícta;qua fundítur e caule maluaceo,folíaoleacea habens;medía magnítudíne autumnalis eft,quá coroneolam uecátiomnes fine odore prater coroneolà & ín rubo nat3;Plín. 31,4. Cum ígít —— fua ín ruborofa fit, quid obflat quín illam nunca rubo cynosbató,nunca rofa cynorrhodon appelle mus,nulla ínterím reí ipfius differentia? Apparet etía ex hís Plíntj uerbís rofam ín rubo odoratà ef; -fequod ideo díco ne quís ímperíte pro rubi rofa propríe dícli rubi flores accipíat, quod ípfe Plinius — ín remedíjs ex rubo fecít,ut fupra díxí, Maxíme aütodoratum eft rofz fylueftrís genus montani ; &€ ) ceteris mínus,no floríbus tantum;fed frutícetoto,noftrí ob firauitaté odorís uinarís appellant: qua ^ eum femel & íter& ín horto plantaffem,flatím degenerauít; GC omnem qua príus undig , folijs maxís — me,fuauítate odorís fpirabat,exuít, Flerm.Barbarus ín proximé recitatis Plinij uerbis legít; preter "coroneolá ín rubo natá;fine copulatiua coniunctione quánoftrí codíces habent,quos ego magís ps bo, Nouímus ením cynosbatum & rofam ín rubo nafcenté,qua tamen autumno*apud nos quidem non floretinífi raro fortaffissnam & (atiuas ínterdit autumno florere uídímus, Ad hzc cum alibi etía cynosbatum & rofamin rubo deícríbat;coroneolam tamen uocari nufdg memínít; Hermolaum & — hac ínre & alijs omníbus ubí de cynosbato fcribítfecutus eft Io.R uellius;Idem, Coroneola (inquit). in rubo nata, iucundií oderís eft,fed angufti, R efa uineze uocatur flos fpínze albze,Syluatícusihinc er randi forte occafío nata quibufdá,ut fpina albam cynosbatum facerent,Idem Syluatícus cifihum ro fam canín& uocat, X aliá efus fpecíem(ledon forte)rofaginem,R ecentíores(inquit Ruellías)itumroe faginem tumrofam canínam uocant,frutícem thymo maioremt:folíjs ocymí,rotundioribus;flore ma; Ji puníca:flos mafculo rofaceus efijformine albicans, Ego in fummís alpibus circa faxa odoratum Ew. | $ 3 (* d. De Quadrupedibus:— fruticem,prorfuslignofum,humilem,& copíofum ubí naífcítur:folijs ole pinguibus, durís, & ruf. fis parte fupína:flore malí Punica rofeo fepereperi,quam Heltetíj etiam in alpibustefiEtut(firecte — meimíní ) appellant,Sed rhododendron quog ín Gallia rofagínem uocarí Rel. meminit, (pui damfentem canis non recte pro uulgarí rübo accípíunt, Cynacanthan ín lexico Ambr;Calepint — prooxyacantla ímperítiffimefcribi&Cexponíreperío, Stephanisagríaaptid Aétíum corrupteleoí | tur pro ftaphífagría ad uítía pforastp capitís;ni& quís flephanida putárit effe quá anoftrís coroneo* lam uocarí díxinfushoc eft cynosbaton:ütíc; fi & hec, ut rubi, manantibus ín capíteulceríbusprae — | fidío effe poteft, Hermolaus ín Staphidem agflam Diofcorídís, PhyfciusLocrus Amphídyonís fi» — lius,cum forte ínter eum & parentem obortum effet dííidium,multis cíuíum acceptis defedibus fta — tuendis Apollinem confuluít:refponfum(tp tulit,ut eo loco urbem códeret, ézraze ép zoyu d'üyléie Nano ga, xvvie EvAivue, ubi à caneligneo morderetur, In alterum ítacy maríslíttus tranfereffus, cyriosbatum, — | ideft canínumrubüm pede compreflit;uexatusqy plufcules díes ulcere,eo loco ubíoraculuniíuffes - | rat, locínatura ínterím cognita, urbes condídit,Phyfcos ( evexec ) Flyanthíam,& alíasomnes,quas - | Locri Ozolx coluerunt , Czlíus Calcagnínus ín Equitatione ; tranftulit autem ex Cirzecanícis Pg — | tarchi,problemate 15. Errat autem ab ínítio:fic ením uertendum uidetur, Amphíctyon filíum habuit. | Phyfcíum,is Locrum,Locrus Cabyen Locrum:quo cum orto díífídío, pater multis cíuíum affuris - | pris, & c, Memínít etíam Athenaeus libro a, & Callíus Rhod. 17.38, Canem ligneam Theophraftus cy | nosbatum upcat, V arínus.lllud fere prateríerá quod fupra íam dictum oportuerat, quo fententía | nofira cynorrhodon non alíià cynosbato effe , uel maxíme confirmat,ex eodem Varíno:apudque | uerbahzc Graece habentur, KvvéósrG- Qvzaen fh, duotoy póclo yop * xetperty $53) perepu Ups xo d'ev à djetoy rtp óucuop ToS outs n roe fovleoue exatv date. Hoc eft, Cynosbatus planta efl, quz fructum rofaefis.— mílem habet:magnítudine íntet frutíce GCarbore; fimilis punícís arboribus uel rofis fatíuís,fpinofa, .. Et paulo ante noméeíà cane impofitum Ícrípferat, propter afperítate X fpínas, quibus íta uídelícet ríget,ut canis ferratís dentibus fuís, KvvegG- &xavle apud ueteres Graecos aliquoties legit, quorum uerba cítat Athenazus libro 3.femper aütadijcítur &xawta, id efl fpína , Hlecataeus IMilefius ín montía bus altíffimís círca mare Hyrcantü nafci fcribit &xewlep xvvaoxp:& alíbiIn Chorafmíorti montíbusar | bores funtífyluefires,cynarà fpína, falix ,myríca:nafciítur etíà círca Indum fluuium cynara . Et. Scya laxuclPolemon,In niontbus(inquitproueníunt cynara, & aliae herbze, Ceterum Dídymus gram matícus apud Sophocle quid fitxvvagG- &xavis exponens, dubitat an fit cynosbatus, eo cy afpera && fpinofa fitpláta, Hec Athenarus:tum?b ínítío propofitum effet loquíde herba cínara.zívege (inquit, E ín neutro pluralí numero)Sophocles xvvie«y pet ypfilon uocat,;ín fingulari foemíníno:quce'modo eri am ípfe paulo poft per íóta fcribit xuvdeay, & eandem effe putat herbam quz carduus Roma uocata fit, & in Sícilía cactussquancif & caules eíus cactos uocarent cíbo ídoneos , ut alit eíüfden: caulem ivi (alíás vfeevmno:)& ín capítulo medulla ablatís pappís palmze cerebro fimilem; afcaleron : unde uulgare noftrítemporís nom artíchau natü míhí uídetur,Cynaron fortaflis effe cynosbaton, Hefy chíus etia & Varínus Atheneí uerbis fcribunt, Apud Suida «vepey nudum nome legítur, p «vvapop. forte,lícetordíne repugnante. Kvvezlz,cynosbatum,uel planta quá capras depafcíaiunt,Hefychíuss ín Lexíco Gracolatíno xvvasavloc; pro cynosbato exponit, Kveoc, genus herba fpinofz fimilis rofís, - | Varín, xvwvóxqezpop,herba quzda,Hefychius & V arinus:haec etíam à cane & aculeis nome habet; utnonalía quàmcynosbatus uídeatur, Eft & rubenslilium,quod Graci crínon uocát: alij florem 4 eíus cynorrhodon:laudatíffimum ín Antíochía & Laodícea Syríz,mox ín Phafelíde,Plin, Cynoro . dón'fffium eft hyacíntho fimile, Hefychíus & V arínus.Et et rubens lilia, fatís apud nes frequens,dif ferens à purpureo:florem lilíj nafcetis in Italía cynorrhodon uocarí Plíníus eft author:quod & Hips pocrates accepít, cum rubentía cynorrhoda foemínarti purgationibus commedat ín uíno,R.uellius, | Eco cynoforchínhyacíntho propiorem putauerím , flore purpureo,radícis bulbo gemíno, quae ala. — Ld [:] c uum fiftít éuíno potatqua facultate etíam menfes fifterepoffeuidetur, — qElleborí & elleborifmi uím fupra ín curandi ratíone ex Diofcoríde docui, : c " qj Gallinz cerebellum poturi cum aliquo liquore , Galenus ín Parabilib, INemorfí à rabíofo cane rabidi fíant,cerebello gallínaceo occurrítur;fed id deuoratum annotantii eo prodeft, Plinius, .— Gentíana proprietate quadam íuuat. pota & applicata , Auícenna, & Serapío fecundum Habyx, X! Quídà folius eentíanz obolos tres ín tribus aut paulo amplíus merí cyathís per díes duos & uigínti propínant,Galenus libro fecundo deantíd,ín uerfibus Damocratís: & ín fine eorundem cap.rio. fía milíter,fuccus autem(ínquít)radici preflat, V fum certe eius praftantíffimum effe, ex nobiliffima: omníum ecancris antídoto,qtram fupra defcripfimus facile eft confjcere, hd RT «| Helleborus,uídeBlleborus, Fiínnuli (v«Be8 ) coagulum bibendum, Damocrates apud Galea numlíbrofecundodeantíd, Hippocampus marínus toftus;utilíter comedi prodítur à rab.C,mora- fis:quód eius fanguísaqua amorem índucat,& propría quadam uí pauorí aqua xefiftat, Quamoba rem bísac ter hippocampum comedi cogunt;eundemáy ex acerrímoacetó trítum uulnerí applícát; rabiemQ hoc medícamento frequenter peruícerunt, A étíus, Híppofelínum,íd eft olafatrum potum: & illitum,Plíníius, Hírundinis fimus íllícusue] potus,Ponzettus. EHiírcííecur mature finmptumi; & Ponzettus: V ide paulo fupra ín Apríiecore; Hyenz carnes ín cíbo,ut magi fcribunt;Plíníus, — ^ |» «jLapathumtum acidum,tum agrefle, ut fupra explicauí in ratione curandi ex Actío, Laparhés x E TU US LL NNECOLLOE TEAM v -- METRE CCP DEM Mee. DeCane. G. Lib. L i fuccus cum melle & ofeo potus, Theffalus. Lafer potum & cum oleo ímpofitit, Auícenna ín Affa; Líquór Cyrenaícus aut Parthícus fabae quantítate potus, A étíus. Cyrenaící aut Mediící líquorís obo - lus eduobus aqua cyathís, Damocrates apud Galenü, Leucanihemís herba pota efficaciffima efi: -cuitanta ínefle uis tradítur,ut uel poculifundo fublíta potionem líbenter admítti facíat : Idem affe. runtchamzmalum efficere, Aétíus, Lycíum,Aegin; Lycíj Indicí obolítres ex aqua, cum modíco - werbenacatautlycíum per fe ex ouo forbili, Afclepíades a pudGalenum de antíd,Lycíj Patarící; uel Indící fi baberí poteft;obolos tres ex aqua ( aqua cyathis circiter tribus )INíceratus per díes uicínté duos ieíunís propinabat,;celebrí (tt aiebat ) experímento: Idem efficere atunt Britannica fuccum, «eodem modo exhíbítum,Damocrates ibídém. Lycíim ín catapotío deuoratum,Díofcoríd; «| Mellínctum aut potum, Díofcoríd,Ifaac, Auicenna; Mentaim cum granís malieranati aiunt effe fingulareremedíum;Ponzettus:non exprímit autem forís'ne adhibenda fit, aníntra corpus fu» "menda, Diofcorides ut Serapio cítat,& IVlacer,mentam cum fale ad C,morfus fimplíciter,apponüt, Mergi íecur affatum cum oleo & modico fale datur,míra facultate:íta ením'prefentaneum effe aíát, utager protinus aquam flagítet, Atíus, Videntur fané míhi medicamenta quada ab aquatiícís anía amalibus aduerfus aquae metum a ueteríbus tentata,nó tam alía ratíone,quám quod naturz quadam fimilitudíne eí obfiftere poffe crederentur:ut ex cancrís,mergo,caftore;hí ppopotamo, uítulo marí- -no:& urfo erí forte fimili rationernam híc quog; nonnullís ín locís amphíbíus efl;ac pífcibus ufuít, "Sic ínter herbas ex potamogitone, | —- €«jOlu(atrum,uide Híppofelínum, | . «|Plantago pota;Plínius Valer, Políum potum, Aétíus, Porrí,uide ín Cepis, €| Rute denatij fe ex uíno potí, Apule(us, Ruta fuccus acetabulí menfura € uino bibitur, P[ís "niustapud Valeríanum denaríorum quíndecím pendusbíbendumlegítur. ———— | . € Spínzalbz femen potum, Diofcorides ut cítatSerapío;codíces Graci habent sezrvzid uxczoie, id veft ferpentíum morfibus,. (P i " | 7. Terrafipillata íd eft Lemnía, cum uíno díluto fumpta, & ex actí aceto impofita foris, Gialenus xle (impl.líb,9cap.a. | | | y | j —— € Vitisalbzradíxpota,Aétíus, Quídam íus ex uítulo carnís decoctz dant potui,Plínius, Vr "fini fellis myftra duo cum duobus aquze cyathis, ieiunis tríduo offerunt,& ín magna admíratíone ha "bent,Damocratesapud Galenum, | 4| Hacfuntqua cx ueteribus, quorum hac de re fcrípta hoc "tempore habui, & recentíoríbus nonntilís,ín reí medíca ftudioforum gratíam przcípue,fummo la- ! bore colligere & conferre uolui:Quue fi cuí non per omnía fatisfacíunt , legat ínfuper quí de morfu «tabidi canis fcripferunt, Conftantínum Practícz lib,7.ca ps. & recentiores, Arnoldum ín Breuías dàí03. 15. (& s. 16.ubíde canís non rab.morfu tractat) Gordoníum 1,17, Varienanam parte 4. tractaa tus. cap,2.& Antonium Ciayneríum cap.is.de Venenís, INuncanted ad Philologíam aeeredior, "de paucís quibufdam adhuc medícinz candidati inihi admonendi funt: qua licet oppértuníus alía alibíin prcedentibus dící potuíffenthic corollaríj uícem tenebunt, Arabes nonrato dum ex Gre "cis ftra transferunt, xvvévuieze non fimpliciter à C.morfa;fed à rab, C, üerteruntiex recentioribus etía amultí confuderunt,quod mihi ín colligendís medícamentorum catalogís, quos fupra pofuí, labore adauxit, S emedía quehydrophobís,íd eft aquà pauentíbus falutaría ínfcribuntur, uel ad hydrophe | bícum affectü,feré femper accipi debent pro illis quz affe&iim abfentem prohibent, & ab eo prefers uant ac tuentur,qua etíam fiímplícíter morfis àrab. C, auxilíaría dícuntur,& ne morfiinrabíem ín» cídant.Horum plerag intra corpus fumuntur ut fanas adhüc partes corroborent, & uenenum ab €ís auertant; perpauca que forís adhibentur eodem donantur preconío,ut aque formidínem arcere dícantur;ea ením potíus ut affectum curent prefentem, X quod adeft uenenum euocetín ufu funt, utnon propríe fed per accídens ab aquze metu przferuare dící peffint.Remedía quxdá(ínquít Gale imus in aphoríímum 2. libri 2.)ab affectione adhuc abfente przferuant, alía prafentem curát ; tertí- |um genusex praferuatíone € curatione míftum eft,quod proprío nomíne caretzatqp ídcírco alíás [alía medici utuntur appellationé;nonnundj praef eruarídícentes,ne morbus quí íam íncipít veneras fí;ad complementit perducatur:nonnuni uero curarí,quemadmodáü ín ijs ques canís rabídus mo morderít.Qua ením ípfis adhibentur médícínz, duplicem habent appellationem.INam nonnund Irabíei remedía dícuntur,ac fi rabiem facientis affectionís dicerentur. Nonnund ueronon remedia iprecfentís affectionis appellantur, fed à rabíefutura praeferuantía, | ,Hecfi quis prolíxiusà metra |Clata exiftímat,ís fecutm perpendat uelim dj late huíus argumenti ufus pateat, INec ením ad rabíos fos canesfolum quzcunc; hactenus dícta (unt pertínere omnía quífquaarbítrari debet : fed. praetez. rea ad aliorum quog animalium morfus, idi tríbus diuerfis modís, Autením perpetuo uenenata funt qua mordent,ut uíperze & alíj pleri; (erpentes: Autnon uenenata;ead uel non rabída, & fime plici morfu kedunt,quí tamen non prorfus ueneno caret, ín profundo pracipue uulnere;uel rabída j&ccum morfir uenenum ínfliatníhilo mítius i$ qua perpetuo uenenata funt, Sed cum multa fint, jut dixi, animalia quas morfuaut íctu nocentmedicís tamen przcípua cura fuit rabidí canis morfus impugnare:quod hoc anímal,ut fupra dictum eftfrequentius homini & familiaríus fit , eotp mínus cauerí poffit, uífquís uero exploratam habuerit medendi morfis à rab.C, methodum; & fímul mas | eriam fiue partícularía medicameta cognouerít, eadem operaa qualibet anímante morfis hominis 8$ «X "E "5 à m. 7 X. 512 DeQuadrupedibus j bus cum Deo opemferet, Potionesquecungy cótra uiperarüi morfus defcripta à niobís funt, aduere fus rab.C. morfus etià efficaces erunt, Damocrates apud Galenum lib, s, de antíd, Moríisà crocoz ) dílo conuenitit eadem remedía qua ad morfos à cane ac ad relíquos relata fant;Aétíus, Emplafira | ad demorfosá cane uel urfo aut fimilibus animalibus ftatim à príncipío commode adhibentur ex faa | fe & ceruffa apparata,&c.Idem.Et rurfus, Omnia feré quae ad canís morfum dicia funt; eiííam a fele: 1 moríis conducunt.Brit praterea, quod nemo ante nos monuít,non mediocrís occafio ab hac curam | díratione propter affectus & (ymptomatum ac perículi fimilitudine,ad febrim peftilentem eiusd uf | cera curanda tranfeundí;Quod eruditi medíci facile animaduertent:nobís ad fequentía properans ) dunieft, 4[EuvéAvesG" ab Andrea medíco hydrophobus díctus eft. 1 LER Mod H, Philología, | | | il (Ta, Canís,d cahendo,authore Varrone,quod latratu fígna dare foleat, Grzecís xvey, roa d» xuu, quod amare nobis índícat,ut docuít Buftathius,Calíus:eft enim anímal natura q«A«vleezrey id eft ho | mínis amans, V arínus,Dubij generís eft apud Cirzecos paríter & Latínos,íta uthos uel has canes u« trumq fexum comprehendendo dicamus.Kvap,o exvAG", ig va xvvey(alías «veu )xox eatvey, à zroqa 78 dxtis,tranfpofiticne literarum; vraqz vo fu évaz (doy, V arínus, Kyvicigo, «e «vvas,ut phíalas & phíaa : lífcas dícímus,Suídas, Varin, INoftrí peculíarí uoce bet5 ín cane uocando utuntur, ab lllyrijs forre- fumpta quí canem pes appellant. Mowa o & exire pro cane apud V arínum legimus; pofteríus esa. apud Hefychíü. Asp. G^, canis, vrecoa o enit dy eo8 id ise ds eas, V atin, ex IViethodio. eux gAG- adur. lator eft. Angovilie,aweyelee xvm, voyais) doveoy poxpop Hefych, Catuli non folum canü loerus dímía tiue,uerum omnítt anímalíum appellantur, INoníus:Catuli afpídís,uiperarit , draconum , iacertarti, | flmíz,tígridis,uulpium,murí&,Plínío:ferpentís, Vergilio Georg. 5. leonís, Claudíano & V ergilio, | Egocum de canibus íntelliguntur,abfolute poní puto,de ceeterís non nífi cum additione. Cacuium. canís Varto lib. 4.de língua Lat, dictum aítáfagací fenfu & acuto.Sic canibus catulos fímiles,f;c ma? tribus hoedos, V ergil. Chryfippus omnia ín perfectís & maturís docet effe melíora, utin equo d in equulo,ín cane d in catulo;in uíro quàm ín puero, Cicero, Grací plura habent uocabula : ícy.aces; (inquit V arínus ex Polluce)catulicanum & lupor&ü dícuntur.A fcylace díminutíuü fítfcylacion,ca : tellus, «voy 7 xvva 2$ysei, Hefych.Scyllos proprie de cane ínfante dícítur, e và io ay 1 7o vA«x- , ay, uve o af, Orus.Scymnos paroxytonü de leonís catulo, oxytonum uero de catulis alíorit ani«] malíum,Etymol Pollux & alij non díftínguuntznam Hefychíus & leonum & alíorü animalium exe! pyss paroxytona dictione uocat:;de canibus neutrü inueniri puto, Catulí anímalíum illorü qua pro | príum nomen non habent,fcylacía uel (cymnía dícunt,Pollux,Catellum Graeci etíá cynídion & cy | natíon uocát, Varínus,Suid.non folum aütarate exíguos fic uocát , quí propríe fcylaces dícuntur; | fed potíusnatura,ut Latíni canículas.x&oy,xvvedouoy, Bexerne/d iy id eft canícula,bacillus, Hefychits; & Varín.ego pro cynaríon malim fchoenaríon,id eft funículus:calos enim funis eft , ut calontígni, | "Tantillum loci ubi catellus cubet,íd mihi fateft locí, Plautus in Stícho, Os &labra tíbí língit Mas: nuella catellus, Martialis, Cato etíá catella dixit foem,genere, — Xgnpacbincn dz volorum T. nvváyy id; eít gnauiffimí canes:alíquí tefludines,alij cochleas interpretátur(omníbus fjs tarditatís nota conue! nít)Hefychius & Varín. Xenophonlib. $ inftitut, Cyrí,equos & canes Berwipazu,íd eft pecora noy mínat; & Gratíus poeta, pecuaría, 3 (Epítheta, Acer,Horat.Epod.m.Nec naríbusacres Irecanes,Ouid, Amarus. Atrox, Ars guti,Senecaín Hiíppolyt.id eft fonantes,| Scindent auídí perfída corda canes, Ouíd.ínIbín, Aus! dax, Aurítus, Blandi, Verg. Georg.s. Celeres, Ouíd.Epíft.4.&€ 5, Cíti,IdemEpíft,. Clamos) fus, EmerítiStat,s.Syluar&, Ferus, Fídus. Fideles catulí, Horat.i, Carm. Acron exponit fagaa: ces,uel filentiü ínueftígado feruates, Horrendus, Horrífonus, Hírfutus, leíuna,Horat. Epod,! $4. lmmanís, Immítis. Infeftus. IVienalíus, MMordax. Obfcceni, V erg, LGeorg. Obefus lacte; Claud.ínEutrop. Odorí,Claud.s.deraptu Profer, Odorífequus, Perníx canís pecuaríus,Col I mel, PeruígilSenec.ín Herc.fur, Properus. Rabidi,Sene.ín Oedipo. Rabíofa, Horat. a, Epifiz: Autrapídís canibus fuccínctas (emimarínis: Corporibus Scyllas, Lucret, lib. 5. Raucus, Sagaxe| Solícítos uocat Ouid, u, Metamor,quod rem domíni diligenter cuflodíant, Vocalís, Introfjt in aee! desatet alienus canis, Terent.Phorm, — €«'Epitheta Graca, Àgyizméto, íd eft celeres Homero. Agel celeres uel albi, Varín, Aíuntautem albos,ut quorum corpora mollíora raríoraty fint príus pefte in^ fectos, Vide Varínum in Agyse, Porphyríus celeres interpretarí mauult, Éver ,lagax, Kegyepeor, ob. spayé,afperi,Etymol.Dentíum autem ratíone maxime fic dici uídétur:unde & ueeyooodivzse ab Hoa" mero cognominatur, dentíbus ferratís, Écymol.in xeeyeg. Aa6G;o, Oppíano, Aíztey", roa 7o Meg &oyiy ql awyoy évoz, id eft à nímía uelocitate; V íde infra ínter prouerbía à cane, ZXrysgzrue , Aelpodtüeruts Hefych, & Varín, V ideibíd. YAcuevu,apud Homer. Odyffez £.ifegavo, Ariftarcho: melíus à a4 o Aerei usuopupduo,0 d arvzrovu suo kaxrad exeo Urol, Scholiaftes; Plura uídeín Lexíco V ariníg | $AóQoyorin epigrammate Anytes, ^ —- . «| Venetipaffim Patarínum frígus,nec nonhominem canem Patarínum,fumma eíus íníuría ap. pellant,INíc.Erythraus, Canís uerbum eft;quo ímpudentíbus ínimícís conuicium fíeri folet, INamD Pnilítare díctum eftín hoftem canís:& apud Homerum pro grauí contumelía ín aduerfaríum dieit, Terentius Eu,Dímínuam ego caput tuum hodíe,nífiabis, G, Ain' uero canís ? Donatus, Ej ous uüp | 89 DeCane/ H. Lib. L /— sis | 19v vitri XV5U, Homerus, Etalibí de impudentibus, ERAdwp. qiivele xv xugtosiQopuzae , Canuma dmpudentiam Oppfíanus libro ,de Venatíone notat, quamuis impudentiores eís marínos facit, hís. "verfibus: Em d* evi spaQsps AaBpon ves RAM xuysosiy | EaveMorg Sn &p rie owoud'emy tolo de Kvvouoc, eweud iie; id eftimpudens, proparoxytonum V aríno:Hefychío & Suid properifpomenon, KóvudG- ualde impudens, Hefychius & Varínus:Hermolaus quog per y. fcribit, fed frequetior ufus obtínuit,etí& "apud Girzecos,ut per íota fcribatur,ídà melíüs meo íudicío:à cane enim qui deríuet bon ínuenío au Ahorem, Kvzvro2, cínzdí, molles, sivozd(g,6 x«yàe cd $e,8 aa Anc vrtoQ 70 saveiy, Etymol, Kuvedd'ns ilibe» - ralis, fordídus,Hefychius & V arínus, Kurée;ímpudentes, lídem, xvvkG- vóse; ínuerecundus anímus; -Hefiodo, Kvrars,impudentíffima, V arínus.xvvas apud Hefychiumi, xvvzepoy,ímpudentítis;grauíus, deteríus, Hefychius & V arínus.Kvvolzecsic tmpudenter audax, ídem, Kvveue,»., ( quae uox memos "gatur etíam Erafmo ín prouerbío Attícus afpectus;id eft impudens; ) ab afpectus & oculorum ímpu "dentía díctus,apud Homerum lliad,«, izwuée, &vazovvrG- : eandem uocem paulo poft refoluít ín haec "uerba, xvvósopeez. txey, Legimus etíam ín alía declinatione xvvdzse. xvvivzus, wloe, d; Kuvazrid G^, de "uitio oculorum íntelligítur; ut xvavezud'&- de laude eorundem, Varinus: qua oppofítío míhí non jplacet: cum pofteríus ad colorem referatur, coeruleum aut nigrum, qui ín oculis probatur: príus "ad fixum & impudentem afpectum, Eadem ratío eft in dictione xvvoBoozss, íd eft xvidoy àv; apud "Hefychíum & Varínum, Canísocultim habere (ínquít Pollux )apud Homerum dicítut í5 quí ni "mío plus ímpudens eft.Et alíbí apud Homerum legitur xvev zvozztue íd eft impudens cahiís, Caelius: "ín noftro Pollucís codíce &ctic habetur:& apud Homerum,ni fallor «voy dts, Acíflogiton etíam 1 " 4 t ? L , ] 3 4 " . Z " - T " ' E machi filius cyon,íd eft canísuocabatur propter auidacíam;& cynes,íd eft canes,fectatores An tilihenis, Pollux. Cyníci philo(ophi dícti funtab ingenio caníno;ímpudente,audace,cótumace, V a "rínus. Cynici philofephià canum ínuerecundía dicti nó priuatím, fed publíce quem uellent tanqua -allatrantes reprehendebant;Cibum etíam ín publíco fumebant, & quauís alía inhomínum confpez '€tu faciebant, Etymologus, Athenzus líbro 4,non proculà fíne, aduerfus cynícos,ex Clearcho Soa lenfi ,confcrens eos cum caníbus,hís uerbís utitur; INon frugalem & abfiínentem uítam exercetís ó »cyriicí,fed reuera canínam uíuítís. Verum ct hxc quadrupes, quatuor rebus ab atiíímalibus cxterís - differat, uos ex íftís duo deteríora folum uobís feruatis, Excelliteníin canís fagacítate, & fenfu alíes "nosá familiaribus dífcernédí; qua de caufa hominibus conuetfatur, & tuei domos tum alías res pera tinentes ad uitzim,illorumàa quibus benefíce tractatur, fingularí tídecuftodit, Harum uírtutum neu tra pracdíti eftis, uos quí cynice uíuitís Neg; enim homínibus conuerfamíni, neque ex ijs quí agunt aut colloequuntur uobifcum quenquá difcernítís: & fenfu fiue faeacítare plerífcy ínferiores,inertem 'acímprouídam uitam degítis, Acuítía canum,allatrandí nempe & maledicendi lícentíam, && uoraa |kítatem;nec non mileríam & nudítatem uitz,dilígenter imi tamíni, c, Kvviioc G5 v3o, 6 Duns e uw, i6 dug nivis 73 Uus vretrreee iore unco g CSS igeorodesc Nye 1 O dt grease, o 7Fvracc cS dd irse xetllu Aaa gy Asyiaust.Kuvimóe, dUzovG- vzr aevray üd oe, V arínus, Kvricey, xuvadlóy qiAsaiQe, cyníce níüere, ucl "€ynícam profiteriphilofophíam:pofteríus apud Suídam legitur in Avzizg- 6 edrzis0Aos: príus;in Antí fiheneapud eundem,quoloco plura de cynica philofophía differuntur, € ín díctione xv»iowée, Inter Luciani díalogos eft quí Cynícus ínícríbitur, colloquíum cum Lycino, Kvvisip d'é of avaclaa, pro xuvi(du, V atínus ín Cynífmo, Decynico anno dícam paulo poft ín mentione canículz fyderís, Kvri y «v, ert Baie orkoavroereiy Helychíus, V arinus ; Erymologus deducit zzea 9» xivà quafi xi(d pet dota, xvvsd'oy, canís íaftar; Hefychius, Varinus, Sic Latine canatím apud INígídíum grammatícum inuenitur,aduerbíum obfoletumNonfus,H 4 yere ton soit suvud 0p xarozjuceiex vd lup Toi óc lia Leu eQUou eis 7 exiloc Suidas. Ab ímpudetí canis xvvaAez sg ctiam & xvvoxtQa)es nomina facta funt, ut inferíus explicabo:ítem cynomytía,íd eft caríina mulca, pro íimpudentiffima ; cuiufmodí & canís & mufca funt, Etymologus, Varinus; V íde plura inter ínfecia, «| Cynura Lycophronipetra dícun "tur afperze, Celius.Ruvigozaftragali funt,id eft,talí, V arínus.Kuvopyixc, Bona óvouat, xtvvóc vus, t zréAs oC; Jdem, & Hefychíus.coniecerít autem alíquís canem cecum, & ciuitatem ludos quofdam hoc loco ab eis dící,ín quibus teflerarum auttalorum íacius quídam hoc nomíne appelletur ; ves quídem ludi momen effe uel ex prouerbio notum efl, zs axe, Sed hoc ludígenus abfcy tefferís & talís fiebar, Wfolis calculís hínc índeloco mouedís, Nam Czelíus Calcagnínus ín lucubratíone fua de calculís, mul 'tís rationibus probat calculorum fiue latrunculorum judum (, quos Girecí Jagoc & «osé uocárínt: L& lineis díftinctas ín eo regíones, zie: ) non alium effe, quám quí hodie paffim ín ufu duodecim "ealculorum ludus nominatur. Huíüs calculos(ínquír)latronum etíam & canum nomíne celebratos gnofco,xvey Lio txass £p zrAe, Pollux, Ornía quibus datus eft talus, cruribus eum poflerioria x «:bus continent;íta uterectus ín fuffragine parte fuí prona foras,fupína íntrorfum fpectet: & que Ve Imeres ( x&2« lege xàa ) uocantur ,íntus aduerfz fibi pofita (int ; quae canes (oio xia legendum uídea 'fur ) forís:quee antenne ( «seca fupra habeantur, Arífloteles libro 4. de híft. anim, cap.i interprete | E^ Excatibus feu actibus talorum quí fex continebat, Cóüs dícebatur X hexites, quí Latine fenio dícifolet: quí uero unum,Chtus dícebatur,& cyon, id eft canís,ex quo prouerbium, Xi& zr I gasae Kap 5x so: uel pleníus,'it Stratídes comícus fcribit, zx &z As dp,id e(t, At Chius adflans nón fi& | nitCóumloqui: De ijs fcilicet, qui cit multo inferiores fint,eos tamen quí maiores fuperiorest funt, | compefcát.Ad quod uidetur alluíiffe Ariftophanes ín Kanís, de I heramene homine ambíguo aigj 2LA. DeC uadrupedibus ideo cothurni nomen adepto,loquens:cum ínquít, rtzfoxqr sfo 7 suxüy,5 iO", Lá" u Ka"; In eo | enim bella eft allufioquod Theramenem Chíum fuiffe accepimus;Calíus Calcagninus íncommen ^ tarío de talísiín quo prater caetera alium effe Galeni aftragalum inter os tibía & calcaneum oftens | dít;alium ítem Aríftotelís:& paulo anterecítatum Aríftotelís locum Grece &€ Latíneínterprete Ga za,díligenter examinat ac emendat.In talo fígura ín cadendo uicem habebat numeri, IMonada figni | ficans uocabatur canís,Perfio canícula;Quid dexter fenío ferret, Scíre erat ín uoto, damnofa canía | cula quantum 'Raderet,. Semper damnoti fubfiluére canes,Propertius. Damnofifacíto ftent tibi fzpecanes, Ouidius lí,a.De Arte, V íde Erafmum ín prouerbio Chíus ad Coum,Onos; íd eft afinus, i unítas eft ín cubís uel tefferís,ut ín talís cyon, Pollux, Apüd V arinum tamen ín vay legimus chíumi | iactum effe 7 xv6stzáy,id eft cubís uel tefferis,non talís ludentium, quod non placet, De Theodorí. translatione quíd fentiam alío dícam loco;non differendoftatím quod apud Iul, Pollucem legitur, quinon colon nec ífchion ín talo:fed coon & chíon uocarítradít,ut cous iactus idem fit qui fenio:&C | chius ídem,quí & canís, Alij tamen paucí(utídem author eft)canem pro monade accípiunt; chíum uero pro chilíadeQuee,non yauác in noftrisexemplaribus Pollucís legítur lib. o,curíoficonferant)quá numerus cani fit aduerfus, Hermolaus ín Plín. 11.4.6. Talís íactatus ut quifg cane aut fentone miííea rat,ín fingulos talos fingulos deriaríos ín medít coferebat;quos tollebatuníuerfos,qui V enere iece cat, Suetoníus ín Octauío Augufio,recítans ex illius quadam ad Tiberi epiftola. AspayaAao, uc 7r vnde live xenibtlec uvas, V arin, &C Flefychiuszapud que &spzy«2a etia in fingulari fimiliter exponit, 4 Lupus,quí & canícula, ferreus harpax:quo fiquíd ín puteum deciderít, rapítur && extrahitur, : Íüdorus. z«vAaf, due dqeidYoasoio y, die To? qowiaa(ovrey, Hefych, Kuvov koett, dea qiàe xgoroeo yece,íd elt, uínculi przputij:pats fcilícet inferior;ubi adhaeret. Eadem pars etía cyon Etymologo dící uidetur, q fcribít, Kd d» xw ? zr000n5, 0 VzriQuWbe v8 depu) vrotpa ro estuvo] C aua lidlocdj, s rud tfc Etym, | At Pollux lí,a, cynodefmíon interpretarí uídetur,nó praeputij partem,fed uínculumaut fibula qua | licaretur,hís uer bís:9 dt | vrdup &zrwlove, Gry 7r dte uop cuvodléo noy divóue oy. V idendum an hac fítfi | bula illa Cor.Celfi 7.35.qua adolefcentes uocís aut ualetudínís caufa ín pr putio infibulabant. Kvop | üc fcíntilla eft ferto ígníto, dum cuditur, profiliens,fi recte uerto Graeca ílla Varíni uerba, à eAewva giis ré ew Aion Td &oyl Urn Mu G" amino. Significat etiam pudendum uíríle,eodem tefte: & mulíebre, 1 quod ex hís eíus uerbis colligi tur; e Lj GÀ oos Ünv B xeierot, cien Cuin xuveioee dno, Eadem fienífi | catione «veóc legitur, unde xvGAsus turpiloquus apud Euftathíum [líad.o, pro quo xvvoAeoyue perpe / tam,ut pito,ín Grzcís quibufdam & Giracolatinís lexícís habetur, Eft & morbi genus xvoy apud ; Varíinum,quod quale fit non explícat;fuerít aüt fortaffis cynanche,Item uínculum quo canum cer ^ uices muníuntur,de quo pluribus díéam quínta parte huíus capitis, Kurse,pars ungulz equí, clas | ui,dracones, Hefychius & Varín, Vide in Equo, ubi && aévezhey GC xvveaoese uocabula ponentur, Equos quofdam mínius probandos cynepodas fuiffe nuncupatos inuenímus,Calíus, Ego apud Pol! fucem xvvkatd'es farase in canum mentíone fimplicíter legi, KvvoG&uop, equus quídam fíc dicitur , He« » fych,& Varínus, € Kuvoso/s, ui xvysels zeyoAvias Hlefychíus & V arínus;locus uídetur mendofus:for ' te legendum avvsols, &spxyaAst nam fupra quoq, cynuras ex V aríno afiragalos effe díxi; nifi quís sve 1 v&eup apyouisy fcribendum exiftimet, nam & apyoNid'as xvvac Polltx commemorat. - Jg €| Sirius, zeexS" ftella eft ín ore canis cocleftís, qua omnibus annís,utínquítSeruíus , oritur circa calendasIulías, V erg.lib.1o, Aen,Síríum ardorem dixit.Lucanuslib.1o, Rabídus qua Síríusígnes 7| Excerít, Víde Onomaftícon nofirum,Etymologicon;Hyginium, Aratum,& alíos aftronomos. Sírít 1 Cato uocat catulum, Canícula ftella,qua & Síríus dicitur,ín medio centro coeli : ad quam quum Sol peruenerítduplícatur aftus,et níimío calore languent mortalium corpora:à qua dies canículares uo. cati: V de Plinium 18,28,& lib. 2.cap. 27.8 4». Cicero de Diuin. Vt ením Ceos accepímus orti Ca 1 nículz diligenter quotannís folere feruare,coníecturamá capere,utfcribít Pontícus Heraclides,fas lubits nean peftilensannus futurus fit, Vnde ab aftronomis uocátur dies Canículares,ab ortu ad oc cafum Canículz,quos perículofos effe aiunt.Sunt autem maxíme circa tríginta díes poft folfiítium zftiuum,Ibídem líb,a, Huic poéta ueteres epitheta tribuunt;flagrantís,ínfanz,rubrze, (ítientís, Ca»! nem afliuum Tibullus díxít,acrem autumni canem V aleríus Flaccus;zftiferum V erg.Erígonium | & Icaríum Ouidíus:Canís fydus inuífum agrícolis Horatius, Plutarchus canículares díes 7» Nro xva x va xoUyx dixit: Buftathius ín Díonyfium fcribens uulgo xvvoxavpa vu díci teflatur , ut Varínus etíam Ínxvey,propter atus illo tempore ímmodícos, Quamobrem,íinquit poeta Síríum efTe aít malum fi enum,&multas ínferre febres ínflammato aere, Poetz canem Ortonís interdum cognomínant.In fa. bulis enim eft Oríonem optimum uenatorem defunctum fyderibus adiunctum effe, fimul canem. cum eo, V arínus:Op 7 xvv' QelovG- vain2way «ovo, apud poetam , Plerícp putant canículares dí* es caprifici díes effe, Gyraldus,Icartj canís filíze cadauer Icafíj monfirauit:& fi credendum eft poétís, hic Síríus eft, Pollux lib. s.& cane fydereo,quem aftrocynon dicunt Greci,at folechyn Aegypttj, Cy nícum comperío annü appellarí,quí annís compleatur mille quadringentis fexaginta: Vifitationé 2 porró íd fydus facere quadríennío ínteriecto, Calíus.De honoribus & facrífieijs canum canículaefy derí exhibitísinfra dícam parte S.huíuscapitís, — J Axrctos,id e& urfas caeleftes fcribitTheon appelé larí Grove éxeece oi xcepacAdts iSrus,qui fummz fint ac ccelí uelut capita; Peculíaríusautem C ynofur& dicí,ex cauda ímagíne;quoníam xvvés zgsv yd, quod efl, canis caudam haber, Calíus: Vide apud Và rínum, a E DEM Lo - infi; Helice & cynofura ín ccelo duae urfz funt,quas louis nutrices fuiffe aíítt:alij una tantis eius nur ?'tríce, altera ab eo amatá fuifle ferüt,Pollux lis, Io. Tzetzes in Coment,Hefiodi, nomína nympharü - quas IMelías uocat hec effe uet eu nra ide &c.Gyrald; A ega et Helíce,nympha rum nomína,que ex Oleno nate, ípfe Iouís nutríces ferunt,ut Hyginus altj& prodíderüt,Quida /Aega Panos uxore díxere,ut alibi docuímus,à qua & Aegis dicta; Plura Hygin. alij Helice & Cyno futam díxere,Hygínus ín fecundo, alij, Gyraldus , Cynefüra;tríbus Laconica; & arx Marathónis Euboeam uerfus; & urfa mínor: spa rác yeeoaolue ózr , qoi ii Kvd'osutsoz 90 «gNvrot, Varin, & Hez —fych. Cynofaríum quí Mercurium appellauere, decepti effe uídentur ex uerbís ; quzecítanr Ste — phaní,]pfe ením Cynofuram uocari aít uertícem feu arcem Arcadíz,à Cynofuro Mercurij filio, Gy ipraldus. Oua urína fiunt íncubatíone derelícta,qu alij cynofura dixerunt,Plín, Kuvszic;texzG- id — eft urfa apud Macedones, Varín. « «| Vifae&j canes ülulare per umbram, V erg. 6, Aen, übiSeruius - «anes furias dicít.Lucanus;Stygíast canes inlucefuperna. Deftítuam, Vlulare autem & canum & furíarum eft, Inferne canes, Horati, Serm, V aríno etíam cyon exponitur erinnys ; íd efüifuría, Cerberum ferpentem dictum fuifTe &txvva,id eft canem infernalem;reperio.Exiítíales daemones ca nes uocantur atrít& damonum fymbolum ttíceps eft canis:ille fcilicet qui ín aqua,terra,& aere uer ^ fat perniciofiffimus daemon,Cal.ex Porphyrio. €[xe/eeo d" kiseriole, oi &gyvgso loves (y; Homer; Lv «Canes & canículas libro 4.íhter pííces numerabímus: Áciqivao kleovds x, Oppíanus, Germani 'etíam & Angli fuislinguíis canes appellant marinos pííces,quos fic ueteres Graci & Latíni nomína L rantbunofi]do/vedfi[cb. Kuvossznéw e, uerberabo te tanc; canem: & Luvosxozruzo es ovaGy, apud Arí lo ftophanem ín Equitibus:fic loquitur coquus quídam,canís ením pífcis eft (à pífce fi deducas, expo - nendum uidetur lvvosiueiy in partes fecaremmon ením puto canes etíam falparum modo uerberibus — antequam coquereritur przmollítos, )uel caníno corío te fería, utpote afperrímo, V arínus ex Scho - líafle Aríftephanís;canis certe píícís muftrelorum generís pellemralde afperam habet; Cynopotas " mon;id eft cangm fluuialem,Syluatícus caftorem exponit;caftoreum pro caftoreproferens . Cvnoa 7 pus & cynofdexíaa Plínio 55. 11.ínter pífcesnomínantur,uel anímalía aquatilía, folis nomínibus po fitis, Cynoraíftas,íd eft rícínos, € cynomyias: auas aliqui eafdemrícínis facíüt;ínter Infecta quare; Item bvvéAquy;blattam;ziaQwy enim exponunt, &luvQey Lovzfay,ut aboccultatione fuí dícta uídeas "tur, Evvozeisip quocprícínumeffe puto.De cynalopece uide inferíus ínter prouerbía ex cane, Síc etí am dici poflentcanes Laconící,quos prímum ex cane & uulpe natos ferunt, Sedde canfbus mixtís "& bigeneris,id eft natís ex cane & alteríus generís anímante;ut uulpe,tígridejlupo,príuatím & coa 9 piofíus dicam ín fequentibus.Nviztejo kvvss,id eft nocturni canes; lupi dícuntur, VarinDe lupoca "marío,ut recentíores appellant;ín panthere(non panthera)dícam, Crocutas uelut ex cane lupod ca ' ceptos,omnía dentibus frangentes;protínust deuorata conficíentes uentre, Aethopia generat, Pli. mius, Arabice aut Syríace dabha uel dahab;uel abenaui, id eft bab uín ,nomínatur anímal medíumt ánter lupum & canem, &c, And,Bellunen: Pt I ECL PESE t. d Cynsarbores Árabíca ex quibus ueftes fiunt;folío palma fimili, Plin.li. ra, Vide Cael 1i, i c2; - 87. Decynnara fiue cinnara (alíqui per n fimplex fcribüryfupra in cynosbato díxí,Inuenio & fpína ' albam epriocínnaran;íd eftfylueftrem cynnaram nominari; hanc frequentem uídi in Montepeffula no:magnus GC albicans carduuseft,fatíuo non diffimilís:eíus flore lac coagulant per ieiunia quadra o gelimz pracipue« Canía,urtíc fylueflrís eenus,Pliníoat1$, Inuenecunt& canes canaríam, qua | faftídium deducunt, eamá ín noftro confpeGu mandunt:fed ítaut nunquam intelligatur quae fit: - €tením depafta cernitur, Notata eft hecanimalis huius malignitas ín alía hetba maior, Percuffus e« - mimà ferpente,mederí quadam fibi dicitur, fed íllam homíne infpectante non decerpír Plin, Inuen« ti cucumeres & fine feminibus funt, macerato uídelícer femíne farína cuiufdam herbz quam ctilí cem appellát(ut fcribit Plínius)Hermolaus ín Corollario ad cucumerem Diofcoridis, Et patilo poft; "Herbam culícem(nquítà Theophrafto conopa uocarí cenfeant,nec ne,quoníam & cynopa ícríptéü |'efi maiorí parte, non díxerím, Theodorus canis oculum & canaríam conuertít, quafi cynopa non 'Xonopa probauerit,Olus eft hoc, T'heophraftus ínquit, primisty poft equinoctium imbribus germiís mat, & inter fpícatas herbas ponitur;à Plínío quocp duobus locís dictum, ut ín caflígatione Plíniana ) demóftrauímus, A phace cynops(canaría, Gaza)& buprefiís,primis ab equínoctio profilíat imbrib: "Theophraftus líb..híft,ca,7,FTermolaus pro bupreftí legit epipetron;ego bupreftin malo, ut Cirga ! €i codíces nofttí habent, & Giazz etíam translatío;Epípetron ením florerenegatur,Eodemlibro ca, "Toy T heophraftus,Spícofà funt, ínquít, oculus caninus , & cauda uülpína, & plantago. Tranftulír "hunclocum Plín,lib.ar ínítío capítis r7.& cynops uocem relíquit, Alía certeuídetur cánaría Dlía Lnij;quacanes fibi uemítum cientunde nemen ínuenit, qux omnino ex gramínís aut foení generé 'eft. Ala uero Theophrafti canaría,quz míhi omnino pfyllíum effz uidetur, íd eft pulícarís herbasnó "'quídem conyza,quam Gaza apud Theophraftrum pulicarem uertere folet, fed Díofcorídís & uetes | tum medícorum & Plinij pfyllion, Qua noftra opinio;nulli ha&enus prodíta,confirmarí poteft, noa mínibus prímum, quz quide pfyllion à cane accepit;ut funt,cynocephalion & c nomyía apud Dio j &oridem.Pfyllion(ínquit Plínius)alíj cynoídes, alij cynomyiàn appellant:folijs(R uellius legit floría |'bus,quod proboyeaníno capíti non diffimilibus, femine autem pulíciunde & nomen, Flores píyllij | «inquit uellius)caníne capíti non diffimiles fumz,ob íd cynocephalion & cyneídes uecaf,Et paulo MU snonendí tamen fumus;inquit Hermolaus ín Plínítm2147.in Theophraftolegí quandogy conopa, -*4v. e líus.Egoaliquando füfpicatus fumi cariaríam rion cértum gramíriís genus effe;neéc pecüliarí aliqua ; murís,quod mures ínterímat, V etus expofitío uocabulorum Auícenri, Cepe caríís, üel aratillus; | uel cepe fylueftre, Giraceaziít(uíde ne ab hyacintho corruptum fit nomeri ) bulbum habet paruum; foris rubentem,íntus album, folíjs crocí;uenenofam,nullíus ínmedícína ufus, & ídeonon defcríps: tum authoribus,Syluaticus, Bulborum fylueftríumg bulbus radícis rubet,íntus candídus;abfqg; fquamís.Flos ín fpicís uíolaceus uel ferrugineus: femen nigrum, Huíus funt generís Fuchfij duo priotes hyacinshí.Euafdalbíar,id eft bulbus canínus, Ves tus expofiítio ín Auícennam, Guardalbía,bubuülcusdego bulbus canínus)Syluaticus. Romani matis dragoram uocant canínum malum ,ut leeímus ínter nomenclaturas apud Diofcoridem. ZLinzibil alchel,zinziber caninum,herba notaeft,íimílishydropíperí,folis falicís(kalefpallidioríbus( magis: cizínis)ramulis rubentibus,(apore zínziberís;canes occidit. Calidum eft in fecundo ordíne, ficcuume enetís eft, & forte Plinij bulbina : cui fimiliter. pu , DeCanc. H. [ ib. [. Es "in prímo.R'ecens contritum cum femine abflergítmaculas facíeí, & pannum; & lentígirés inuctes. — gatas:ac fimiliter impofítum abfceffus duros refoluít, Auicenna libro 3, tact. 3, Cap.7 46. In ueteri exa -pefitíone Auicenna díctíonum,fimiliter defcríbitur zínziber Cáàrmérium (uoce proculdubio cora "rupta pro canínuim ) addít étiam author credere fe períicaríam efTe, Aggregator quoq; a nonnullis - perficatia exponí ait, Na(cítur apud nosin montanís & fylueftríbuslocís; iuxta tios frd herba ad B minis procerítatem,floríbus purpureís folis falícíssflores filiquarum rudímentis ptzfixi fierent: filíqua trium fere digitorum longitudine floccís fiue lanís albís plena funt floret páriicul atím,Catla des & ramulírubent:A nullo;quod fcíam,quí noftro feculo plantarürmn híftróríam excoluéce, de(crís pta.Ego propter elegantíam ín hortum tranftulí,ubí uíuax iam álíquotannís uíret: hyeme Íuperfía ciem omnem faluís radicibus amíttit,guftu acrís efl;propter totam deníg, fpeciem rhododaphne mi "nor appellatí poffet,ni fallor, Aut hec, autperfícaría uulgo dicta; Auícetinz zínziber caninum ui. detur, Sed potíus crediderím perficaríam efle, & Díofcorídís hydropiperiquoniam id ficiilíter cum femine illtum,tumores ac ínueteratas duríties difcutere aít, & fugeillata abflergere; De apocyng ftirpe tum propriefíc dícta,tum cognomíne braffica ruftíca, fupra fat copiofe docuí, Eft & apocyno yefficulum, ín phryní feurubetz autbuffonís latere compertum finiftro : quoníam canum ímperus -inhibeat, Calíus ex Plinio, Caeterum apocínon faltatíonís genus apud comicos fcriptura diftínguí» "tir; Hermolaus, Cynanchon etíam uel cynanclien apocynon dictam refértur ínter nomenclaturas "apud Díofcor, Cynocardamon, naflurtíum, Ibid, Cynochala, polygonum; Díofcor, Cynocto, non;apocynon;Idem.In Lexíco Gracolatíno uulgarí cynoctonon aconítum expenítur, Cynoalofz efusuel cynogleffon herba uulgo nota eft; foliorum fimilítudine ad canínam linguam appellata; Pli - níus recte eí caulem tribuit, quem Diofcorídes negauít, Plántagíni etíam nomen ídem attríbuítur a. pud Díofcorídem, Cynoglotli pífcísà bugloffo diuer(íi Athenzus memínítlibroz, Cynomazon, chamzleo níget, Diofcorídes, Kvvaueaa,zw $9xxvusAe, íd efl pruna,Hefychíus & Varínus, Canínum malum Komani mandragorar uócabant;üt fupra monüí,Cynomoror,xvvépoy per omícton japoa cynum,à morte quam canibus infert; Dioícorides, Atcynomotíion quing fyllabís, orobanchen coa | gnomínant Díofcorides & Plíníus:à fimilítudine caníni genítalís, ut Plinius aít,INos plüribus fupra zin Boue cap.5. de hac herba egímüs, híc pauca addíturi, Acgolethron herbam eodém ínloco docui "perfimilem orobanchz efle: quae quoníam ut càprís, fic & alijs nímirumi anírialibus exiítío eft, forte "cynomoron etíam dícta eft à canibus necandís:deinde ídem noinén ad lierbam éí fimillimar ab ín - perítís translatum.Sed nomínà rerum umbrz funt, de quibus mínime contendendum , A pud Syl ) uatícüm orobanche ararís appellatur, & alíbí altantík, ut ffatím ex defcriptionibus apparet, Ararís "inquit ) herba caulem fine folijs &édít;nafcitur locis incultís;caulerubente& genítalí canís (imili,La "tíné cancellaría dícta. « Galenus de compofitione fecundum locos 1,5. cynomoron(quatuor fyllabís) «onijcit nó alíüd quàm cynosbaton effe; Cornaríus eo ín loco per omega fcribere maluit, (nifi libras - ríóruti culpa eft ) ínpenultima, cum Grzcus contextus Galení omícron habeat duobus ín locís. De cynocephalía herba fupra díctís ín mentíone canaríz & pfyllij,efi quod addam: Plíníus cynoces phaliam herbam ín Aegypto Ofiríten uocarí (cribit;:defcríbitur autem ofirís herbad Diofcoride, Cy | nocephalon herbam alíquí anemonen uocat, V arínus & Hefychíus:forte qued perícarpíon fiue fe« mínum eíusrecepraculum caníní capítis quandam referat fpeciem, Sebeflen uulgo dí&tos früdtus; Syluaticus Perííce ínquít mamillam canís appellarí,uerfu etíam barbaro íd confirmans i fed errat,fi febeften Perficam effe uocem putat, Girzcí ením myxa prímum uocarunt; déínde ín honorem Atia guftifebaftos,Canís tefticulos noflrates Colchícon herbam uenenofam appellant, propter gémellos -femínum follículos, Cynomorphos,crocus,Díofcorídes, Cynoforchín(íd eft caniís teftícalum)ali qui orchín uccant,folis olex mollibus,ternís,per femipede longitudinis ín terra (iratísi radice bula bofa,oblonga,duplící ordine, &c.Pliníus, Herba uulgo nota eft,cum multís & díuerfis eius genería "bus, Hippocrates radicem eius dídymen,id eft semellam appellauit. Cynozematitis;conyza maíor, Diofcorídes, Cynoxylon,chamzleo niger, Díofcor.fed malim cynozolen,ut Plinius habetlib, 33. "Xap.18. propter grauítatem odotís, quídam foetore eius rícínos € canum auribus decidere fcribunt, - «Nomínibus nonlongiffimis appellandi funt canes,quo celerítis quifqg iócatus exaudíat: nec Ltamer breuioríbus,quam quz duabus fyllabís enuncíentur,ficuti Gracum eft Scylax, LatinumEes "tox: Graecum Lacon,Latínum Celer ; uel foermína;ut funt Graeca, Ezsta, AA«n, Paus? Latína, Lupa, "Cerua, l'igrís, Columella ín canepecuarío, Sícetíam Xenophon, T« e óvipemw erroe diledoz Bonae, dva Vueurvzit à, Omnia fane qua Xenophon numerofa ponit,bifTyllaba funt, Similiter Oppíanus, uro var exon ear. ovi mkuARKSoS: Bona iler, lod zrotveree lony tva B&tip &xid. Cuuid fi per Uy intelligas mus fo, oxytona effe debere canit nómína 7 utavad'a, xpawya, ópps, es, & Mni potius qu& à; a gutíora ením magís (onora funt quz ultímam acuunt nomína.Girammatíci quídem Grécí (cip acu. | En exponunt, vios lode xs ofeieec : GC vuxeza Cop, quod umbra noctís ín acutum feu cotum definat, - qQSedcanum nomínia qua apud ueteres reperí( quamuis alía alfjs canum generibüs magiís cor uenítent,ut celeribus,fagacibus;pugnacibus,cuftodibus;&c. ) ex Xenophonte praecipue, & Oüis - dij Metamorph.libro tertio, ubi Actxonís canes enumerat, ordíne líterarum enumerabo, X, lítéra pro Xenophonte addetur; O. pro Ouidio, Poft ueteribus üfitata nomína,feor(im récentiora fübe tex ani, É s — "DeQuadupedibus — | x8. . DeQuadrupedibus | € Acalanthís(oxytonumpuidetur nobiliflimi eanís nomen, unde illud eft Ariftophanium, Aur Üls zreyouuin ruQAà zixzd, Acalanthís feftinabunda occzcatos parít. Quidam tamen eo nomíne aues : íntelligunt, quas nonnulli bafilícas nuncupant, Czl, Agre naríbusutilísO, Aghaodos ex patre | Dícizo & matre Laconíde,ut Labros etíam,;& Hylacior,O. Aello curfu fortís,O, Aubio, X, Ange x. Axri,x. ÁAx paroxytonum, Columella, oxytonum x..Alce,Ouid, Av&kve x, Argus canísVa lytfis,Polluce tefte, Aoyo, Afbolusatris uillis, O. Augeas canis Molottícus, de quo ínter IMoloffos ' dícam, &vyó,x. Auram canís Atalanta Calydoníus aper occídítPollux, [Bie x. Vide P'oÀwe, Bouup,X. Bovme,X. [Kowwoy,x. In Calathinam canemfacile enixam extat epígramma Antholo | gij Gracílib.iSedt. ss, Canache,O, Capparus canís cuftos templi Aefculapij, de quo ínfra díces mus, Cerberus,uíde ínfra de caníbus díuerfís cap... Cerua,Columel, Xage,x. Charon,Corax, i Harpyía, & Lycitascanum Actaonísnomína apud Aefchylum, Corax,uíde Charon. Kays, X. | Cyprío(aliasCypríus)uelox cü fratre Lycifca,O, «[Dorceus Arcas,O; Dromas,O. qf Ferox,Colu, | «| Gergittius canís Geryonís,Pollux, TaUéUc,X, rvaune, X, Omnibonuslegít Gnomon, | d Ec ní« i am mediío frontem díftíncius ab albo Harpalus,O. Harpyiíaunaex canibus Actxonis,O.et Ae | fchylo,utPollux fcribit, FTeba, H6 x, Xenophon Gryllí filius fertur celebrem canem habuiífe; | Híppocentauríi nomine, Pollux. Horme,ojus,x. Hybrís,Y6pe, x. ín Omniboni uerfione Thybrís | legítur,quod non placet. Hylactor, O.uíde Aglaodos, Hyleus,Ya&tc, x: ,Hyleustp ferox nuper per. | cuffus abapro,O. €[Ichnobates fagax Ginofius,O, I(fa Publij catella apud Martíalem, «Las | bros,O, Vide Aglaodos. Lachnehiríuta corpore,O. Lacon;Columella.Praualídustj Lacon,O, Et fubfirícta gerens Sícyoníus ilía Ladon,O. Leelaps,O.fuit € Cephalí canís hoc nomine. Lampu ; rus canís nomen apud T heocrítum eft ín Daphníde ac Menalca,ex ratione albícantis cauda , ut in« quit interpres:uelà peruieilí cura & folertí cuftodia, rea v» A«ey «ox cé id eftà uidendi feruandits dilígentia:uel quoníam fit uulpi affimilis quam lampuron uocant, Cal. Lethargus, AsÁagyG", canis | Hippamonís,Pollux, Leucon niueus,O, Asleay,x..ní(i Leucon legendum fit. Locrídem canem | epitaphio celebrauít Anyte,Pollux, Aé9^4x. Aóyysx. Lupa,Columella, Lycás canís uenatís | cusSímonidis,Pollux, Lycítas,unusex caníbus Acteonís apud Ae(chylum,Pollux, Lycííca,O, uídeín Cyprío. Lydiz ab apro perempta epítaphíon fcrípfitiVartíalís, — (| Masj« canís Oríonís, | Cel. wid'as&, MelampusSpartanus,O. Melanchates,O, Melaneus,O. | €f Ded lupo conce praNape,O. Nebrophonos,O, wós,x. Owae, X. Omen,Cicero i.de Díuinat, Tum ílle arctís | us puellam complexus; Accípío ome,inquít,mea filíaeratautem mortuuscatellus eo nomíne. Ore | fitrophus,O. 9g, x. OríbafusArcas,O, — «Pamphagus Arcas,O, Perfa catellus L, Pauli co 4 fulís apud Valeríum Max, Pecudesipfecuta. Poemeniís,O. ove, X: , Omniíbonus (nifi librarior& | ertatum eftex hoc & fequente Bía unum fecítcanem,Polyfibíam nomine;Conftat autem duos effe 3 uel ex fyllabarum numero,cum catera omnía biflyllaba fínt,&& hunc numerum etíam Columellare : quirat,ut fupra dictum eft, ropzmf,x. r6glay,x, eAyop,X. eXvaE,X, Ogpod, X, OUVARfÉ,X, Vuyd,X, | Pterelaspedíbusutílis,O, — €[ Paus, X.& Columella. [zxva«f,Columel, xzieyep,X, Zamdim, X, | & Columel, xévep,X, ZErpo,Xx. Zz/óey, X. ETWWmpX. Stícte,O, EvvpaE,X, Zvac hum v,20« | AvépiG", — | Tepic, X. Té yep, X. ecop,x. Therídamas,O, Theron,O, Thous,O. eve, x. "íorís,O.& Columel, "rpmxccanís Peeníca,quam Panes Paconíz fatrapa dono dedít Alexandro: regí;Pollux. Tone X. XiQw;X malim per omega ín ultíma, | q Nunc quz apud recentíores reperiuntur nomína canum,fubíungam, | ( Turcus, Aug. Ii phus.Falco,leporaríj nomen apud eundem, Qua fequuntur,omnía ex Mich, Blondi de canibus li à bro mutuatus fum,etfi quaedam ex eís parum probem, A Pie(ínquít) nobis olím famílíaríffimo,cas nís uocatus erat Scymnís, Mantuanus uero canes hís nomínibus uocítauít, Hylaxe (malim Hylax) | Harpalagus, T ígrína,& alijs iam recitatís;item Ragonía,Serpens,Ichtía,Helor, Argus.Sunt & haec : canum nomína , Syagíus(Syagrus potius)Menalcas,Graucís, Chíron, et Pilafter , Kecetíores etíam ; uaríjs nomínibus uocítant canes,ut Leonem, Lupum,Stellam,Quatroculum,F ulgur,Bellínam,R ur.) bínum,AÀ patría etíam uocant,ut Brítannum,Gallum,Corfícum,Croacum, Milanum à Medíolanoz.: & Africano à Tuneto nomen imponunt. Alia deníg; Hifpanis, Gallis, Germanís,alía alijs gentibus ' nomína funt.INos noftram catellam Furíam appellamus, quod frequenti rabíe íri furoremiconcítet, Hzc Blondus.Eft & Satínus noftrís non infrequens canís prefertím elegantíorís nomen; &cà gente ^ Phafianus,quod ex gentilíín proprium tranfiuít,ut & alía quaedam genrilia, | «| Venio adrelíqua uocabulaa cane deríuata.quedam enim eorum príma huíus capítís parte íam.- tecenfuí, Canífera mulíer níhílad canem,ut príma fronte uidetur: fíicením uocatur mulíer qua ca. num,íd eft qualum fert,quod eft cífte genus; Graecis xegvaQécG" dícta,Feftus Pompeius; Cynalones, acus funt quíbus mulíeres caputexornantdem, 4j Kvv&elec pro secs dicunt Dores, Varínus, Caa' tulus quoddam genus uínculí,quí interdum canís appellatur, Varro. Kvcoysvs uínculum eft fiue! lignum,ín quo Ícorta,fí quíd delíquiflent,tenebantur. Kyr&yys fecundum alíquos uínculum eft maz .- nuum, dz yeedy vl«rquot, eil peozr vryuos, (forte ed ]oeerviyu6, Yepiert, N atínus,Kuqey,& lyvayyu vt Lei: [^ Au Gov wn eic of tovc 7 xgraee lao ive usi upto aai ban, der de fUMV" , dp à /&, xAsudp óvouc (uai, , &15xgAuiy, c. plu:a uíde apud Varínum, Cíppum Latíní uocant ínftrumentum ad collígandos pes ^ des, Cacfar lib,.belli Gal Kvvifesy&ngoBomepoi,íd eft uelitationes, Helychius & V arínin Lexico Cirae colatíno — " ; ] "RD DeCane. H. Lib. L.— sio olatíno xvricec [cribítur perperam,ut puto, Kvrep, uide pátte quínta huius capítís, ubíde fileoage amus quem Grací xvvay uocant. Kvvzwóc,míferrimus,pe(Timus,impudentífTimus; turpís, A ig G^ a« yud Apollonítim, Varín.& Hefych, KvveG robüftus:v(»vG-, V aríri, K«wvadve uerbum Etymolo gus in &voy exponít evvrdtd dos id eft colligatum effe, KuisyxtduAG-,677 paye 3 l«daMs de vv udin quulwe- yoQ", Hefychius & Várín lego? dj. 7 peysos, ld eft;Cynencephalos uocatür femen geníta 1e quodà capite & cerebro per dorfi fpínam ad pártes genítales defcendat, Kve?oc,nates & mülíebre pudendum:hínc forte díctumi cyfochene üínculum, quofcortà coércebant;hínc etiam LyGAdkop, a raidtgsne; GC lvetzrvyic quae alias pygolampis;noctiluca: 8 balas, vraies ut etíam kvzrzra, C yfaron apud Gialenum uocatur inteftínum rectum,eiufdem ut uidetur orígínis;híne & vGAtáse Euflathio, xo quo aliquí vveatosp fcribunt(ut fupra díxi)turpiloquus:nifi quís per oi diphthongü fcribere ma Pani ením fcortari exponunt, boves lupanar;woMsysi adulterum, | Kuvéazre Iz, 7e lvGxy'; à To dodi ey Govrévou nt loy zrecareGey, V arin, Hefychíus.Huc pertínet exvaat, gig &qoodYewsnoy Glop d» P. qois Qivrap:& prouerbium Gvva d'tgdy Psd'agufiw: quz omnía ut tupilfima funt;fic ab honeftís uírís explía «arínon debet:prorfus quídem omittenda;ni(i huc faltem facerent üt miferrímam gentilium & im. jiorum homínum conditíoneri , quí hís non modo uocabulís ludere ac líbros replere fuos: fed "ipfis etíam crímínibus turpíffime fe ínquínare folíti funt,plenius inde cognofcéremus, Kuvioóx; vis "pert youdvG" loue ex Baone,, Hefych, V arín.alíquíi luctum aut procellam ínterpretantur , Kvvocso/a a- "pud Buídam nudum nomen legítur.Kvvoroez, res nullíus pretij,Lexícon Giraecolat; Cynulchos uo "cantquí fecum ducunt canes, Cel, Czeterum cynuchus pera eft;uellorum quo canís ligatur, Kvvós ahi, KootvlioiQvAs, Hefych, & Varín, | KvrdAeN- luvoQUsom, 017) dIsAovzks lives doy &zrid'oey , Hefych, '& Varinus , Kurve, unas, Iidem, Kvvodjeeusip && lwvopaysy uerba apud Pollucem ad uenationem | pertinent. * «| Catulum;Catullum,Caniníum,Canídíum,& Canuleium,propría uírorum nomina apud uete gest omanos legímus, Víde Onomaftícon noftrum ín Catulís, SC alibi, Caníus poéta fuíttemporíi |bus iVlartíalis,cuíus memínít Martíalís lib.i. Epigr.ad Maximum. Gratídía propríum nomen mulie« tis INeapolítanz malefice, quam Horat.ín Epift, Canídíam uocat, Scylacis Caryandei librum cítat lo.Tzetzesz.144. Cynna;Evive;nomen merettícís; Hefych. apud Suidam & V arínum non reáé | pern fimplex fcribitur, Athenis admirationi fuiffe meretriculas Cynnam & Safauaccham apud Ari B nane: legitur, Cyne etant per n fimplex ín V efpís Aríftophanis meretrícis nomen eft: O0 vlevà ; ero uy zr ép Aud livns rivis wy; Cleonem (inquit Scholíaftes) cani propter impüdentiam comparaturus, mutauit orationis fígüiram,Kvvás 5)v« z1e,apud V arínum corrupte legítur pro Lvvs(pa foxytonum) yvvs zit. Cynnide;fatnilía facra Athenís,cui Cynes uel Cynídes heros nomen dedit, Es £ymol Cyneas Theffalus Pyrrhi regíslegatus , uide Onomaftícon noftrum: memínit eíus Plütars «hus, Hunc Aelíanus etlegatum Pyrrhí & medícum íllum prodítorem fuiffe credídít faló;Hermo. Cyniííca Archídami filia plurímumftudij ad Olympiacum certamen contulitzpríma mulierit equos nutríuítprima etíam ín hoc fexu Olyimpía uícit; Paufanías ín Laconícís. KvvezyszG^, uir Athenien fis; fortíflimus ín bello Perfíco,&c. Víde Suidam & Onomafl. Cynaras,rex Cypri. «| Cyne,Kvvz, urbs Lydiz Stephano:unde Cynei uel Cyníj dícti.Cyntícum,Kvvziy, locus Iberi prope Oceani, ncola Cynetes & Cynefj,Steph. Cynetía;Kvvezez, urbs ín Argouel Argolíca Stephan, ldém Cy: nuran,Kvvaexv,ürbem ín Argo uel Argolíca facít,à Cynuto filio Perfeí, Canartj populicírca Atlans tem Afríce montem habitant dicti qiiod uictus, ut caníibus;eis promifcuus fit, Memínít eorum Plín; libro .cap.i.Hemícynes,Hulxvise;quafi femícanes,non ptocula Maffagetís & Hyperboreís habitát; -& canum ínfiar latrant, A pollónij poete uerfib.celebrati,quí apud Stephanum recítantur, fed cor« fupti:; V íde pauló poftín Cynocephalís, Canaría ínfula eft ín marí Atlatíco Fortunatis propinqua: - fic dícta à magnorum canum mültitudine ingentí,memínit eius Plín,6.35, Kvvay vic €,id eft ; Cas num ínfula ad Líbyam refertür,Steph, Cynopolís,uel duabus uocibus,Kvrdy zc Stephano, id eft Canum cíuitas ín Aegypto, ín quà Anübis colítur,& honor & facer quídam cibus canibus eft cons ftitutus, Ab hac Cynopolítana przfectura appellata eft:quí í& ea habítant Canartj dicuntur , Perot, "Cynofura Stephano promontoríum eft Arcadía à Cynofuro Mercurij filio, Kvvoeses;tríbus Lacon €a,&& promontoríum Mlarathónis Euboram uerfus: qox z&c yeoooewüic zr C", gi 6s Kuolovinsdto, V arín, 'Cynos cíuitas ín Locríde,L íuíus 8.tertie Decadis,Cynim Locrídos emporíum,Stephano kv O« püntís nauale uel cíuítas eft:& Homeri uerfus citatur, o/ Kvvezop 7', Ozroquz& 7x, KadMareoy 75 , quafi eaa dem (ít Cynos & Cynetos:hinc Cynij & Cynzíplüra Varín, & Hermol.ín Plíníum 4. 38. Cyon,. Kvoy, Carix cíuítas, Canebíum prius dícta,Stephan.eentile Cyítes, Cynocephali , ut fcríbit Plin,7, 3. homines füntín montibus terra Indie canínís capítibus,qui ferarum pellibus uelantur, X latratü pro uoce edunt,ungtribusdp armati uenatu & aucupío uefcuntur, Vide Gellium ; Quídamhos ín B eniopia effe fcribunt,uiolentos ad faltum,morfu feros, Memínit etíam Aguftín. líb.16. de Cíui^ tate Dei, Plíníus eosTacte uíuere author eft, Eofdem ab alijs Cynamolgos dící puto, Indíz populos, (Solínus tàmen Cynamolgos A ethíopes facit: de hís ínfra pluribus, in príma parte de canib,.díuers fís))& Hemicynas aStephano,quanquam loco authores feparant, capitis tamen effigies & pro uo» celatratus conuenit, Cynocephaliafperi funt rí&tibus,amictí ueftítu tergorum,Solín.Et paulo poft; Buntqui fylueftres, hirtícorpora, canínís dentibus, firidore terrífíco, De Semícanibus & Cynoces "A | | £a E cani E rud ; z d E 220 : De uu uadr üpe di DLIS phalís apud HyperboréosSimmiz fcripta refert lo. Tzetzes Chiliade 7.ca.1 44.De Canibalibus aita. thropophagís multa paffim ín hiflorijs Noui orbis Petrus Martyr et alij fcrib&t, Kuvdg lsquaAds, id eft, | Canis capíta ,collís eft 'Theffalíze,& paruaregío Thebarum,patría Píndarí,Steph.ScotufLx ín Mace! donía funt & Theffalia,quarum altera ínfignís eft uíctoría Romanorum contra Philippum regem | ad Canís caputiíta locus áppellabatut, ubi T.Quínto Flaminíoducepugnatum eft, Hermol, ín Pli, | si. Copías aduerfus Thebas egit:ubi foffis omnia uallíst munita comperíens;fuperatoe loco, quem | Canis capíta uocant,agrum omnem ad oppídum ufq deuaftauít, Xenophon ín. Ageflilai laudibusz memínit etíam alibí,quí locus íam non occurrit; Item Plutarchus ín uita Pelopídzz, Cum autem ig. planam(nquít) procederent;atj utergj ea promontoría, que Canís capita uocant;capere pedítibus ; niteretur,&c, Catularía porta Roma dícta eft; quía ionlongé ad placandum canículz fydus.frugis | bus inimicum,rufz canes immolabantut. Cynsthium,Kvvedha uel Kuvoddde, ciuitas ín Arcadia. Hinc. Gynathenfes populí,quos alíquíà Cynatho Lycaonís filio putant appellatos,Steph. Cynatbaetíam | urbs eft Thracizx fub INeríto monte. Lufí Arcadia urbs eftin motanis agrí Clítorij,fuxta quos à Me: lampode perhibentur curat Proetí filie, in Díanz fano:inde haud procul fontem effe aíunt ín aero Cynathenfiim uícíno,cuíus aqua pota morfos àrabida caneliberet, ob íd Aly(Ion uocari , Hermo«. laus ín Plíníum;z1.3. Díonyfius Antíquítatum lib.i.tra&tum Cynazthium ab Aenez focio ibí defun-. cto fepulto&p nomínatum putat ín Arca día,Hermol, Deloue Cynztheo quod à uenatíione nomíe. natus fit,cuí Arcades & Cynathenfes uacabant, alíbí quoc; dicam , Cynzethus patría Chíus ex rhaz | pfodis poétís maxíme ílluftrís fuit, &c,Ceelí, 7,29, Cynethi uel Cynethufz infule memínit Hermola us ín Plínium 4,12, Scylace;ZxvA&vs urbs íuta Cyzicirm;inquít Hecataüs . Placía & Scylace pare uz Pelafgorum coloniz,Pomponius,lib.i. Scyllaceum Atheníenfium colonia in ultimo Italia, cor | qui Mnelthei comites fuere;hoc tempore Scylacíum uocatur(uulgo Scílazo)Brutiorá cíuítas: V era ' gil Aen,s, CaulonísQp arces & nauífragum Scylacxum,uide Onomaft, noftrum, & Níc. Erythrai (qui per fimplex lambda fcribendum afferítàs vexvAs/sy : quod etymon míhí non place ín Indice: Vergíliano. lrísfluuius Thermodontiuicinus,Scylacem & Lycum ex Armenía,alíostp Huutos ex cipit,Euftathíus in Dionyf.. Cynadra, fonseft ex quo bibebant qui manumittebantur, unde natum prouerbium, vo qv bvvo/d Pa Md ViCousy elao, de uita libera, Varin, Cynefarges, LuvéGgyes , gymnafium | ín Attíca prope urbem & templum Herculis, & uicus fíc díctus à cane albo,quí facrifícante Díomo | & Herculí paratam uíctímam oftendente rapta femora ín hanclocum detulír,Stephan, INomen atr | tem indítum eftlocoá canís uel albedine uel celerítate, Diomo terríto propter abreptum faci íficium | refponfum contigít, aram illiccondendam effe ubi canís femora dímififfet. Didymus pro Díomo a« pudSuídam perperam legítur,Exercebantur ín eo gymnafio fpurij ( nam Hercules quog; fpuríus i fuiffe exiftimatur)quí neutro parente cíue natí erant , ImprecatioIn Cynofarges,fimilis eft illi, Ia i coruos,Suidas, Hefych, V arin. V ide Cynofarges in Chilíadibus Erafmí. Examínabantur eo ín leco: fpuríj,cum de patre controuerfía erat:fpurios autem(vofss) Atheníenfes etíam libertos uocabant, Va. i rínus exponens prouerbíum Éc vvé oye, Quidam acuunt ultímam,fed proparoxytonum ufttatíus- eft, Ab hoc Díomo etíam yepós Atijceie dicitur: & auspea uel Aégz per omícro,pars tribusA egeídís eftz | quod Hercules illic Colytti hofpitio fufceptus, Díiomum eíus filium amauerít, Steph. Cynofarges etia i Hercules cognomínatus eft,ut meminit Herodotus & Plutarchus;& Cynofargis templi,ín quo Her | culis & Hebes arz fuerint, Paufan.ín Áttíc,Plato nona cane alba,fed à Cynofargo quopíam, Cynoj fargen(malím Cynofarges ín neutro tantum genere;unde & datíuus qv lvvoceye profertur ) diciam : ait.Et indequog adagium deductum eft,ill eic lkuvorite ys, ín ínfamesatqp ignobiles, Gyrald, Cynof fema(Lvvóc eua uel kuvéossuey alij per fimplex figma fcríbunt)íd eft Canis fepulchrum, que nomine : dictus eft tumulus Hecubz(tefte Plinioyuxorís Príamí,qua dolorís impatíens,poft cladem exítíüas | pátríz ac fuorum,ín canem conuerfa fertur, Tumulus Hecubz(ínquit Pom, Mela lib.a.)fiue ex figu | ra canís,ín quam conuerfa traditur(uíde Ouídium Metam, i3. ) fiue ex fortuna ín quam decíderat, humilí nomíne accepto, Eft autem promontoríum Hellefpontí,cuíus etíam Thucydides libro 8.mea. mínít:Stephano,locus Libyz, & alía quedamregio, Cynofemon locus eft Cherronnefíi,ín quem He | cuba captíua ducta poft captum [líum,ín mare defiltjt,& uítam fíniuít, Varnus & Suidas , Vlyfes - Ilio capto Maroneam praternauigans,cum Hecuba illíc exercítuí díraiámprecaretur, ac tumultum moueret,lapidibus obruít, & iuxta mare obtexit(fepeliuít)ac locum Cynoffema nomínauít, Suidas, Pollux lib, ,.Cynoffema ín Hellefpontoà celebri quodam cane dí&ium putat,nifí quís(ínquípcredea | re malít,d tumulo Hecubz ín canem uerfg, nomen eí ímpofítum, Alíud eft Cynoflema apud Czlydo- níos,ubi Aura canís Atalantzá Calydonío apro occifus,fepultus eft,ldem, Aliud eft Cynofléma ín, | Salamíne, fepulchrum canís Xanthíppi Periclís patrís:Sed de canum aliquot fepulchris plura díc& | ín ultima parte huíus capítís. Cynna,Evvvz,oppidulum prope Herácleam,ab una Amazonum apa | pellatum :uelà Cynne fratre Coeí Stephanus, Cynna, Philippi Macedonum regis filia, Athenzus | libro i5. | "m | : ; 3 « € b. Kwveoctis,cani fimilís,afpectu canino.pfyllion fupra cynoídes appellauimus, Canitus inte« riora omnía fimília leones habent, A ríftot,Felium & íchneumonum plerago,ut canum;Pliníus, Paz 6 thyoanimalmagnitudinecanís eft, Albertus, — €J Kvv5, pellís canína,Pollux:& píleus, de quo ín e. | mox. Suidas kuveoy dtgap díxít, Cynocephali cognomentum;quod quum alijs,tum uero Pericli m : | ) |o dale EB e PESE. IEEE, de worm exfiffe legimus;non fere aliud quàm impudentíam & rapacítatem fígnat,Caclíus, Evo hís uitis Pea íclemnoratum nufquam memíníi legere ; fed contra potíus, uirum bonum, liberalem, & pecuníjs inuíctum fuiffe, Cleonem uero ( ín Equitibus Aríftophanís) cynocephalum nomínaffe feipfum, Qai Ó d Levy ,euoeoyuv Top vywuop &o7roeziy,ex V aríno & Suida coftat;Cratínus Periclem iuvet adds - dixit; Pollux libro a.lege quwoxsQaasy : fic ením Plutarchus ín Vítà Períclís fcribit: Corporís quidem fpecie Peticles haud indecora fuít capíte uero oblongo, nec caterís partíbus refpondenti, Ex quo oranesfere eíus ftatua uelantur caffide,quod uídelícet nollent fculptores ea re homínem deformío^ "yemuíderi,Et A ttíci po&tze eum suvoxsQe?^sp contumelíze gratía appellare folíti fuit,quía sivor fcillani "ánterdum uocant.Deínde ab Eupolide eum cephalegeretam nominatur addit, & à Teleclide caput E" d entitiuvay, V ídetur fane ín Plutarcho deefle quod Pollux fcribítieumà Cratíno Íchínocephaa "Jon díctum:quod omníno addendum putauerím poft hac uerba Cratíní , MóAs à (AU feves woX peces "alioqui nihíl ad rem. Ibídem Lapus interpres T'ítanum pro tyrannum uertit, nifi mendum librarios qum efizíntelligit autem Cratínus tyranní nomine ipfum Períclem, Rurfus ibidem, Bupolís cum ina "terrogaret de fíngulís príncípíbus quí ab ínferís redíjffent, idcírco Períclém nominatum ultímum fle inquítquía caput inferorum adduxerít;Ciraece eft, 975 789 1 eA; legerím óz empor ipe cioy id [Lco quod puluínum fecum ab ínferís adduxerit, Magnum ením & eraue caput, quale Perícli trí untaut etíam curís & negotíjs grauatum ( quod Teleclídes de eofcribít ) puluínum & quietem deliderareuídetur.Eoautem fecum geftando impeditum, poflremum uenífle fíngít, De cynoces Gm animalibus inter Símías dícam,Sunt ením fimíze quaedam canínís capítibus,qua$ uoce Greca cynocephalos appellamus;at canes cynocephalos dicere, quod Gyllíus ín Aelíano fecít , non mínus abfurdum eft,quám fi quís Latíne caníno capíte canem dícat. | Kuvoaporwzmz, facíé caní fimílís, Lexia con Girzcolat, KvvoQlaMaCerot impudenter íntuetur, Varínus,Fefychíus,& Suidas, AuexvvogüxA ets erott, eiu zreBAszrerou, duavélid, evaee Ls eirdiscerot, Elefychius &€ V arínus, Kuvéerac & xvvoBAGzis iocas «bula fupra pofita funt, PvyyG-,id eft roftrum, de canibus & fuíbus inter quadrupedes Grammatici :proprie díci fcribunt, Nafus canís alfiofus,& plerung tactu frígidus eft; quod S& metris quibufdam "Germanicis teffamur, Kuvetyatvvortoy, id eft dens canínus,Hefychíus, Varin, Prímores quatuot n homíne dentes Gracía fecando vues appellant:hís deinceps finguli utring; caníní hzrent: hís o2 "mníbus fingulz radíces ínfunt; fequuntur gomphij, d eft molares uel maxíllares, quí ut plurímum | án maxilla fuperiore ternas,ín ínferíore bínas radices habent, Galenus ín líbro de offibus.Caníni au L tem dicuntur qued acuti; & canínís dentibus fimiles fint, Pollux, Noftri oculares uocant,quod ocu J lísrectà fubijciantur, & ui extractís oculí fzepe Izdantur,INefcío quís fciolus in Lexíco Gracolatino —Axiftotelem canínos cum gomphijs eofdem facere, & lícerenobís cum Cícerone non folü canínos; "fed & eenuínos & íntímos ínterpretari, íneptillime ( ne dícam mendacíflime) fcribit: Ariftoteles ením de partibus aním.,s. i.manifefie díftínguit, Offa quedam ín homíne armorum loco funt, quí- "bus prapedientía protelentur, ut quz tríro medicís uecabulo ex curuítatís natura, ut ip(i ínterpre tantut,fimeníanuncupantur,ab Girzcís eynolopha dícta;íd eft canina promínentiaz Hac uero fus per dorfí fphendylos locum habent, Calíus $7. Claríus hzc off. a Pollux deícribít libro 3. hís uerbis; F«pl dE 70:6 vàrzoic tr: Toe xU Tü&6 eis ai oy dvo uAw es ur up 7rptrrug eocewüsp. oap (opRuivmu, & xe Marzo Tyvénsqa. lira 5, ole ariete duo. 5 Aereo, wierto mpcsdUsen, Catulíre ( exv(zv apud Ariftotelem,Gaza caníre ) dicuntur canes ( foemínze, ut zavezy etíam GC sgzp&y de uaccis & (crophís proprie, non ítem snaríbus ) quando Venerem appetunt,uel(ut Varto ínquít)oflenduntfe uelle marítarí, quo t&pore etiíamterraaperítur,ut Varroteftatur. Quum meam uxorem uídí catulientem, Plautus; Laberíus fcrípíit catulientem lupam, íd eft coítus appetentem. Catulítionem ruftící uocant geftíente natura femína accípere,eaco animam ínferente omnibus fatís, Plinius libro 16; Símile eft illud noftrorum - inítio uerís, €Sie eui büibelet. Lacedzmonij lioc anímal templís omnibus arcebant;quod ímpue rui fit & palàm coéat, Canes etíam cum mulíeríbus Venerís confuetudinem habere deprehenfi "unt.Nam Roma mulíer adulterij accufata à maríto fuiffe dícítur : Adulter ín íudícío canís effe praes "dicabatur,Aelíanus, Kvey 8 yspavios stxvoy 14 70 7p my, I zetzes 4.126, Prímus canís foetus parentí fimilior efl;ut fupra díxí, ac ideo forían praefertur, Foeta canís, Plautus, Canem mafculum catellos | duos lactaffe Czlius Calcagnínus Epíftolícarum quafiionum libro 1, epíftola ad Thomam Calcag;. "his uerbís teftatur: Quod catuli (ínquít) duo ex eogenere quoszyvsvzi Graecí uocant,tibi nuper do . "no datí,frequentifuctu,ex grandíorís canis papillis lac euocauerínt,íta ut nunc íllenon fine magna cemníum admiratione matrís uíce educatíonís munere perfungatur: mínus tíbi infoles ac mítum uí& 'debítur,fi íntellexerís)hírcum alíquando íta mulciralía impleuitfe;ut coloftra inde cofícerentur,&e; Solaex omni calídorum genere canís & fus,partu numerofo notantur, l'heophraftus de cauf, v, 7. oor us, Ex plantís quaedam ( ínquit) ut fící, uites, Gc.alíae maturíus, alía fero fructum ferunt, At nter anímalía genus nullum eiufmodi eft,cane excepto:fed omnía paritémpore & ferunt ín utero; & alunt cum pepererunt;quanquam tempora pro locorum natura fepepermurtat, € pracipue quae xum homíníbus uíuunt, XxvAex57podie Oppíano, catulofum educatio.Xxvaaexee Polluci tum nutri tionem catulorum,tum procreatíone fignificat, ZxvAdldy vue xvvec (forte exvAexéUdy) eft per hyemem €as fobole implere & admítteread coítum, Tempeftíue autem admíttentur, filabore príus exercítatae - fuerint, deínde alíquantífper quíeuerínt, Labor ením corpora duriuícula & folída reddit, quies u ; É 3 | | "Lh de 52 . — DeQuadrupedibus | : ] roborat & alit.Eodem tempore cíbus eís ad fatiem concedendus eft:inam cum uenantur , cíbo fatus. rarí ínutile eft, Conueniuntautem catulís quí nutríuntur,edulía uíno madída,Pollux, £e5xvey & . grin sol exuMios Bulüra, Homer,eft enim canis anímal prorfus philotecnon, id eft míroerga fo« . bolem amorís affectu praedítum,Qua de re Oppíanilib.1,de pifcatione aurei uerfus hí funt; Nds d* , &ezirónouo lyvós exuti ovi. Ponuip vyygl Lace, el xoi vroio CO" iqu erozoQ, Xatoyotzo augen ec utgode: xoASp | AexSqrze, Olop Varig vexkop "mxQuA&osvrou ud S mv ' did d - Twv, zriny zriAe novéxosa zrsAosae, In Cala. thínam canículam facile enixam A daí epigramma extatlib, 1, Anthologij,fect,ss. Canis iuxta die noctu uídet,Cedlius Calcagn.ínrebus Aegypt, | 4jCanibus ínter quadrupedes,ínter aues uulturi bus praecípuaodorandi uís eft;Forte quod anímalia illa ficcíora fint, nec atíorum modo humídum aut pítuíta obnoxium cerebrum habeant, Vígilantiífimumnatura canem effe , ín zdíum cuftode| dicemus, 5 " a ila: djLatrare proprium canís eft, cum impetum facít,& uoce terret, Plautus, Etíamne mez ín me faa. trant canes, Et alibi,INec ganníio,nec latro," V enatícus ex quo Tempore ceruínam pellem latrauft. ínaula, Militatin fyluís catulus, Horat.Epift. i.pro allatrauít;Sic Plinius, Hanc habentes negant latrariá canibus.Latrator/Anubís, Vergilio & Ouid, Sauít canum latratus in auras, Verz. Apud; Hebtzeos uox 23 nabach.íd eft latrauít,non alibi reperítur ínBiblijs quam Efaíze cap. $6, A pud Pol; fucem de canum uocibus hzc uerba legimus, YA«xé so VAeyuóc, o V Aeer ep, v Asie o3 lrv(idhwa,. &zruuc yp xo iota, col age Comite ot Pu duri favos 15 EquoQ veu vj Xy. quei yo Vrtvasadunyiiaa, eiguguoi d'e mi roy xg BAv(ay ciu Lovac oko (au), 70 xad Udby rere Noo Ue ,«0j, F1 2ec pollux.Ya«ey eti. am pto VAe«zap accipitur(unde &C Aelosdy GC UA? formántur,)Hefych, &€ Varín,YA«ASy V Ae, Iidem.YAeusueonbvr apud eofdem,;ut inter Epítheta retuli, XaMaeQuvG- Looy,canís uehementer cla: mans autlatrans, Varínus, KuvsAeyuoc latratus per pleonafmum,A«exset lv«s, canes latrant, V atía; nus & Hefych, Kvwp lodwrnp, UAetxeniioet GC lodosdu Mcerei, V arín. KA sy uocem acutam non foli in fuibus,(ed etíam canibus Homerus Boca pe d Da Clam do aT BaiKey proprie di cítur de catulís,ut de adultís canibus VAexzey: Based'ey tamen apud Theocrítum vAexzéy fimplíciter) exponunt, V arín,Baubarí,latrarezuerbum factítium àuoce canum, Lucret, lib, 5. Ec cum deferti] baubantur ín cdibus omnes,Baubatus,latratus, Kvv(acv«, de auibus dicitur, & de obfcura quadam; ac fubmífTa canum uocetquz ab hoc uerbo xvv(sluóc appellatur , blanda canum ímmurmuratío , &&| eannítus quíd am.Inuenítur & KVUSLUWOV eodem fenfu participium, Ut xvu(stówot zraud lioc apud Arifto. phanem ín V efpís:Kas xvuCSpAye Avreiss xor Boise, C d'axevers. Giermaní dicunt woynfen « Kvv(sudtos, | bague swi(oy, V arínus & Galenus ín Gloffis Hippocratis, Apud Hefychíum perperam fcribitur lu: (ulis. Reperitur etíam le ku, rvvllus , omnía eg v bro («9v« per onomatopoeían àuoce canum, | Govys, uox clamor;propríe autem canum, V arínus, o9v«dvs dicitur de lupis, canibus , & leonibus cit: per famem ululant;& de alijs animalibus qua: propríum uocís uocabulum non habent, V arín,Polz | lux de mínoribus tantum;ut uulpibus,thoibus, & lupís,vAexzep & devi»: ufurpari fcribit, cum alte. rum príus canibus,alterumlupis peculíaríter tribuiffet, VIulare dicuntur canes, quum lamentantís| bus fimílesIugubrem quandam & querulam zdüt uocem: Ouíd.lib,i5. Metam, Intp foro círeumdg) domos & templa deorum INocturnos ululaffe canes, Manet Giermanís quoc eade enomatopoeía, | Etalte Pernoctemrefonarelupís ululantibus urbes,Lucanus, "rae dütnp Quy ji cop axUAakG^ veoyk) Aic, Hometus.Catulus glaucitat, Author Philomelz, Canina eloquentía , Quintilianus 9.12. V ide) ínter prouerbía. Latrat& íntotouerba canína foro, Ouídíus ín lbín, Gutturag íimbuerunt ínfani tíalacte caníno,lbid. Hiomínem conuícijs & malediíctís utentem canatím loquí(cuí fimile aduerbiía um bouatím eftjaliquís díxerít, Aduerbío hoc obfoleto ufus eft INígídíus, tefteINonío. Ríngi, os torquere,quod canes faciunt latraturi,uel cum ex íta ín rugas deducuntos, Ríngi quídamà rhiny quod Grace nafum fignificat, & ago deducuntut nares torqueri fignificet. Hínc rictus orís díftenz: (io, Rídum caninum uuenalís dixítSatyra ro, Girzcí canem qui ríngítur eveuewvez dicunt, x«wedey d. g« ^u, «ok 6 xelaxoy,apud Aríftoph.per translatíonem à canibus , ézwy ye deyi(ovaot. exoronety CN ASIOS Varinus, Zxv(«dw , uultu triftí,uel truce & iracundo effe,irafci,boc uerbumalij à Scythís deriuantg) quod íj natura fint íracundiralij d cane deríuarí poffe conijciunt; ut exv(«ds fit vo levvetp mwes ore nos, V kuvalzrt eau, du sg T» Ge xvviy, V arínus. INecanem quidem írrítatam uoluít quifquam ímitarier,! Plautusín Capt. Canícule quadamIndícze nunquam latrant, ut ínfra dicetur. ; Canicz,furfures de farreà cíbo canumuocatz,Sex, Pompeíus & INonius, Pleríg; ex ueteríe P os p. bus ad manuum ablutionem ufi funt apomagdalía:id uerbum fignat,molle ( & medullam)panís:dà quía mox obíjcerent canibus Lacedxmonij cynada uocabant(Pollux 6.14.)Sígnificare íd ipfum uf» | detur Arthenxus quoc: Poft ccenam(ínquit)libatíones obibant,necabluentes manus,uerum abfter gentes buccella,& apomagdalíam afferebat unufquiígq;:íd quod facíebanr ob nocturnos ín bíuijs - metus,Idemlibro g.apomagdalíe honores numcupat, Memínít eius uocabuli Plutarchus ín Lycut2? 'go:fed ita,ut intellectum eíus uocís neutíquam uideatur interpres animaduertifle.Innuít ipfum hoc? etíam Homerus illis uerfibus: Qe eU ézep &udpit dvasere lbs d Inno dorm Xatvao :aed yep "died ue. y paz Üvis, Sunt quí apomagdalíam effe ste finiant (Helfychius)ge à aue yeigas zrepiiforzo gv d'ézrrug,l Autor item Euftathius eft,magdaliam dici &? v8 éeosey, eflet zymoma quoddam , in quo abfterfís €ibaríorum fordibus pínguioribus,inde canibus pararetur cibus, ETecomnía Callíus 38,1, Euri. E o 89 9 UMP qu^ E d : — DeCane. H. Lib. L.. 2» cse uany lude, Hefych. & Varínus:malim unauoceoxytona:d amu enun vifi faciunt; ut Pollux,nilí deprauata eft fcriptura Meyd ago), m T &Miroy ix, ( Éavfures intelligo) "V elnutrímentum canum,nempe adeps & píngue,quodá cibo &weávee(abflergebát nimírm À uas "fis & difcis abradentes)& canib,obijciebant, V arinus,In príncípum et diuitum zdibus,ubicanes a- duntur multis ínlocís,orbíbus uel quadrís, fuper quibus carnem fibi quifay fecat,fegmenta panis atrí ámponuntur,ut defluentem excípiant pínguedínem , & poflea canibus dentur, wézley & ixyd aav racís eft abflergere; índe apomagmata & apornactra, fordes uel purgamenta:& magdalía apud Comícum,apud alios apomagdalía, & epeyeleAie:eft autem *eusc;id eft buccella,qua manus à cíbo "tergebant,et canibus offerebant, Paufanías interpretat sei à tqsop 2i zo vIeizrvoy de à e veloce ipio | ayoi ét "rois «voip say, V arinus.zeous, QUgatpuez GA pos zr voi; 0 deg] ov roti 6a Ie yetgot, Gar eo etes xsoó ie; eoy (qua uox alías mantile fígnificar)? wezi 7 eeyaciau Vredpizrrsu ois «vet, Canís tuens é magdas Mía; Kvov (dp 3 usydaAias; Euftath.ín lMíados librum quartum oftendit díci folitum ín parafítos, et alie »nouíctítantes cibo,Erafmus ín Chílíad.ubí citans Pollucis uerba, qv &ze uaMop oz saezádte non "recte uertit quod ín pane eft molle ac pínguíus,s««s ením non sta folum;id eft péngue & adípem fig "nificat,fed etíamfarínam fubactam,ut ex paul ante cítatís Varíní uerbís apparet, swzá/t ígitur in "pane erít,non píngue,fed ípfà medulla qua facile manibus comprími & fubiei poteft , contra quàm "rufta.Ibídem, éco emo esplwo,in quod abfterfo obfonto : leere debuerat &lsertudtyor , & reddere, "quo cum abfterfis manibus,nam éxweZadvor, ut fupra pofui , Paufanías habet, INon ením lauabant magdalijs,furfuribus,aut panís medulla,maniis:fed níhil quàm detergebant, ut Czelíus quog erras y uerít ícribens, ut fupra cítaui;pletofg; ueterum ad manuum ablutíonem ufos apomagdalia:melius "fcrípturus,loco ablutíonís manuum.R.edeo ad Erafmum: Caeterum de apomagdalíjs ( ínquít) quae "ante conuiuium dabantur,&c, non ante fed poft conuíuíum fcribere debuit, Et paulo poft: Athenae »us libro 4.tradítapud Arcades fuiffe morís,ut à coena facrificarentdibarentpotius) non quidem lo« "tís manibus, fed iure feu offa(euo inepte legít pro, »ua,id eft buccella panís)abfterfís;& quo fe ab Mterferat quífcp íd fecum auferebat:id faciebant ob terrores nocturnos,quíín compitís folent accídes "re. (Et arbítcor fanenon ínutile remedium (inquit Eraf. aduerfus canes ín cempítis adoríientes uía. -torem.)FIxc fane melíus Czlío conuertít Exafmus,Errat ením ille Zugoztc, id eft uícos,biuía uerten- "do; & éxosee afferre proauferre, Plutarchí ín Lycurgo locum quo pulcherrímeís defcribit Laconti "morem apomagdaltjs calculorum loco utentíum ín reprobando uel admíttendo alíquem ad conus "uíafua,míror non íntellexifle Erafmum, quod ípfe fatetur,cum claríus à Plutarcho dící nequaqua - potuíflet,íta ut níhil defíderes nifí pro xeivey forte legendum &exelvap,id eft &dbupeKoy:is enim oma "níno fenus eft.Kes erat huiufmodi, Geftabat minifter uas in capíte,in illud couiuz finguli apomag dalías fíneulas immíttebant;quí probarent , fímplicíter:quireprobarent , manu & digitis compref: -fas;utcalculorum perforatorum figníficationem haberent.Infpecís deinde fuffragijs fí uel una com "preffa reperíretur,qui admítti petebat excludebatur ab eís,ut quí uellétomnes omníno ínter fe fua- "uiter conuerfarí, Síc exclufus Gaud'eledo: ( malim sccnalidoe , ut exeti(ap ficut Vrespexitap thes "ma fit;per delta uero duplex an fimplex fcribatur,níhil referre puto)dícebatur:caddos ením (zdítío -Florentína habet x&e(421yG- , l«xgolu5 Grammatici exponunt príuatum effe, ut non opus fit à cado deducere, )uas cuí apomagdalías ínijcíebant;uocabatur;Lapus omnía ftolíde & contrario fenfu red » didit, ExvOxASy oio leyeiG op 71 0p,70 77016 lua Goog wor xo prajouswoy, N axín, & Suid, Hinc illud ín Epi grammate, Ove d elezrvid is yUopAwG" exvGkAs ZEmdldlay eic tANse dinouc lus, Asrokolveip iegaxu6x Av, be fits & canibusobtjcere,ut quídam ín Lexíco Gracolat.interpretatur, Kw&6oz, odor eft fub alís,uel €aprarum:altj canum cíbum expontüt , quafi kvveCoray, fed fic per ypfilon fcribi oporteret; Scholíaftes "Aríftophanis, Kuv&p &vrxv[ey wovoqeyesnezoy ése "rfowzrA ome A Üueizg qu luno ,ex "P 7roMaou Y adcpoy 7a d'hidbxs; sua is1 70 puzrüdtg v0 4A Gc] ave, Suidas in Eigpop, Obijcítur canípafta, qua calída abfterfa fit 'facíes,mamillae,ínguína,pedes &C manus zerotí:eam fi comederítcanís,egrotus euadet;fecus,morie "tur,Kíranídes. De caníno prandío uide infra inter prouerbía, |Canís Pontaní abhorrebat car oes callíinze,ijsp oblatis fugiebat;Obferuauimus etíam quod canes uulgo fturnum horrent, Blond. [Av zfay elt (orbere,forbendo glutire;& proprie dicitur de canibus & lupís,ac huiufmodi anímalis "bus(qua fcílicet lambendo bibunt)per onomatopoeíam, V arín. Idem uerbum Germani ufürpant, * «[Canesuehementíore cotra feras concepta íra quàdocp occzcant,Plutarchus in Sympofíacís, "eofce canes uocant, qua macíe firíoofz funt, & pilos amiferunt;s 7 pugop Myoy,EHefychius &€ V arii "nus ín uoce Aenoc,íd eft macílentus,pallídus,per « díphth.in príma fyllabazunde líbraríorum errore 'exiftíimo quod «elec per «ín príma apud utrofg legimus. Decynanche morboá canibus dicto(aut Er àcynanche uínculo, quod collum ceu uínculo íníecto fuffocarí índe uídeatur) fupra díxi ín c, lic cerollaríum addam ex Cxlio, Cynanchen (ínquit)Galenus dícítíntima ínfeflantem colli : ynana chen uero ad extíma nuere amplíus,mínustp perículofam effe, & mínus fuffocare« Supra quoc; crt "de cane rabido agerem,nonnullos ab eo moríos ín furorem quendá incidere díxí, quem nofiri cho; (team S. V ití appellent:Giariopontus uoce corrupta anteneafmon díxít,pro entheafmo, ut Graci uo cant , Quandj idem melancholíz genus etiam extra canís rabidi morfum nonnullis accídít : qua de BI vanard uerba líb.7.epiftola s.apponere uífum eft; preíertíám cum non a cane folum,fed etíani lupo,& tipula;tríbus diuerfis animalibus nomen huic infanie contígerít, Affectionibus amelancho Eh tx... ^ r * ee & E — ———— 54 De Quadrupedibus T lía prouení£entibus ( inquit IManardus ) addunt Graci díuínam quandam palfficnérà ; à qa detentá maíoriíbus quibufdam efferri poteflatíbus uidentur, adeo ut futura quog; pronuncíent , & proptes rea entheafticí uocantur,quafí deo pleni, Etpaulo poft ;, Addíderant Arabes quam cutabutum aps pellant, deriuato nomine beflíola,quz írrequíeto quodam motu fuper aquasmodo huc modo ifa luc abíg ordine uagatur:Latínitut quidam uolunptípulam íd ínfectum uocant,in paluílríbus locís. frequens.Hactenus putaui hunc morbum ab Arabibus, pracípueautem à Raze, inuentum,nec efa fe eius mentionem apud Grecos, Dum ueró hzc fcríberem, docente me fuprema ueritate , claié cos gnouí effe quem Graci lycaonem,lycanthropíam,& cynanthropíam uocant noiníne à lupís ucl cas nibus deríuato.De hís ením fcríbít Paulus,INocte exeunt,ad diem ufq círca fepulchra plerungs ua. | gantur,lupos canes&Gy(canes non dicit Paulus,fed Aétíus:) per omnía imitantes , oculís concauís & ficcis funt,craffe ímbecilliterip uident, linguam ficcí(fimam habent;ualde fitíunt;os faliua caret,crue ratp habent ob affíduas offentiones infanabilíter ulcerata. Aétíusfere eadem, unum addens, quod menfe Februario íncipít. Quz fi conferantur hís quz de cutabuto fcribit Auícenna , nemo ambiget eum morbum ab eo defcríptum,quem Girzci(ut díximus)lycanthropiam uocant, id eft homínis ín lupum conuerfionem,prafertim cum à curatío,fere uerbum ex uerbo, à Paulo fit affumpta , Huca uíg Manardus, A canibus quidem & lupis huíc affectuí nomen impofitum reor, fíue quod hz anís mantes ín rabie fimiliter afficíunt;fiue quod à rabidís ipfís homines morfiuna cum hydrophobo ína terdum hoc affectu capíantur. f| Canísfeu ín mortem íincídít,feu ín furorem;fplenís noxa in caufa efl,Caliusex Horo. € Kvveop Üzvezoy , íd eft canínam mortem, apud Aríftophanem, difficilem ín. terpretantur;quoníam difficulter anímam efflare deprehenfum fit animal hoc, Hefychíus, V arínus, : Calíus, «Morfícatim ínter fe & homínícolludunt canes, & alía quzdam anirnalía, - «d. Acílludnon modo non arrogantís,fed potíus prudentis,íntellígere (e habere fenfum & ratio nem,hac eadem & canículam non babere,Cícero lib.s. de INat, [Nes tamen de íngenio & induftría. canum,multa díxímus fupra cap.4.Deímpudentía canum;,uíde parte i.huíuscapítís, qJ De fide. canum complura exempla proferemus ínfra ubí de canibus focijs,defenforibus, & cuftodibus aget, | Canís albus fymbolum efle putatur fidei,unde Pícus Mírandula cecínít, Sígna quibus fubito uis fum eft oflendíer albís Exuillís animal, dominís domibusi; fídele. . (Homines quí paruam & lanam habent frontem,nempe fimilem caninzftolidí(cveznGríudicabuntur: Item qui ierenam & exporrectam habent,affentatoresiquod canes cum adulantur,frontem fímílem prz fe ferant , ut fue pra copíofíus díxi ín D ,ex Aríftotelis Phyfioonomonícis; Ex quibus relíquas etíama canibus fum- ;| ptas de hominum moribus pronuncíandi coníecturas hic adícribam. A nimalía fortía, inquit, eraue gdunt uocem,utleo,taurus,& canis latrator;evep (A«xznoc.Et alibi,9 6i Bapvisiwop Qovzes asy x9 r« zryuiuloy cir Qigorrott G2 cifs fuptisue loves; Latinus interpres abíqy omni fenfu transfert, Quícung; gra uíter uocant,magnum ac perplexum:reducuntur ad fortes canes, A damantíus de hoc uocis genere | fic fcribit, Oo 5 wbiAsp x Dago v) &xgeuzrés nySon jyevata 86i "rà iln, vot ueyatAovoie edrrie vore v dInszorut, Cornaríus uertit, Quí uero cauum & grauem,ac minime flexuofum fonum xdunt, hís generofi mo" res funt, & magna fapíentía ac íuflitía ipfos ornat, znguas Qevay uocat contraríam íllí quam Aríftoa: teles in cíngedis & mulíeríbus xsxA«eufisy, id efl fractam nuncupat. A pud Aríflotelem igítur ex Ada mantío;uel fic legemus, OG, Baev C soiasy dprbo ups Ne va inpet üPi có Kucuisss ovo: V el alijs, fed ad eundem fenfum, uerbis. Sí quis tamen BagvGvoy pro Bagvxsiwoy legere malítnon ímpedío.INam & paulo ante Ariftoteles eo uerbo ufus efl,O: itye Qursvree DBaevmevoy, v6o1se2; propter quem locum, - nebís uideatur de eadem uocís differentía agere,hec uerba utya soz axaMyulavtanquam differentig: uocís relinqui poffunt, & mox fubijcí usysAsQpovse,aut fimile quid, Tranfeo ad relíqua; Canibus (ín quít Aríftoreles)propríum eft 7» Asidbeoy,id efl uox plena conuíciorum & maledicentia.Quí canibus, fimile duntuoce,caníní íngenij homínes exiftimabunt,Adamantíus, Quí caput magnum babét, canum ínftar,ciwzo funt:qui paruum,ut afini,xXvazóowzoi, Arvíftoteles,Miretur autem aliquís cur dw. qs hic canes uocet;a fenfus excellentía:quos alibi ín paruz & planz frontís mentíone &vaxzze uos: cauítnifi ita díícernamus;ur aliás ad íngeníum & uelutí rationem animalium referamus uocabuli - fenfüs:alíás ad exteriorum fenfuum acumen X fagacitatem . Rurfus , Quibus oculí, ínquít , ienítí funt,ímpudentes habeant;ob fimiles canum oculos,Et de labrís, Quibus (ínquit)labra tenuía funt, & ín angulís utringi(quos Graci evyyeMas uocant)laxa:ée &Z(lego x) &vo yeeve, Cc, íd eft íta ut pars fuperíorís labrí íuxta angulum ínferíorilabro fuperimplicetur,ut íta dícam, magnanimi funt; hacenim fpecie leones,nec non magni robuftíg;canes apparent, Idem de buíufmodi labrís iudicium Adamantij eft,fedaddít tenuía effe debere labra ài sue z ue(ovi id eft ín ore amplo: corrupté autem / apud ipfum legítur Gi zi &yeAMz yupz, pro aci wie cvyyeaouc expost qued Cornaríus ínterpres facile de prehendiffet ex Aríflotele,nífi conferendilaborem fugiflet, Et paulo poft,Hoc etíam canínum eft, (d. labrum fuperíus & gíngius promíneant;hos ad conuícía & maledicendum pronos contjcíto, Qu£ bus círca dentes canínos labía promínent(ssevasw?)maligni, contamelíofi,uociferatores & maled£ cífunt(uel fi Graece mauís, sesolupor, UC orsa, ocdreroa vzr«o BoAsi: poflremum Cornaríus íactatores €xpo. nít;)jut qui canesreferant, Adamantíus, Os nímis refcifum,ualdc woracem,crudelem, dementem ac ámpíum fignificat, Idem. oi 45 jiva tnqav tyovxc, duae ywroL. vac egeo G2 as Lvvers. poft ixoarp aliquid des" eft,interpres acutum addít; A damantíus,pves 9» &xgop Moy id eft na(i extremítate tenuem, íracundig | "u^ i índicium. —- TUUM ITEM " r De Cane. H. | Lib. . 25€ Andícium facit, Eandem fi craffa;obtufa,rottida & folida fit, qualis in leonibus & generofis canibus fpectatur, fortibus & magnificis feu gloríofís uirís conueníre aít, Or &xcoykvei, dUN;vyor, &vaQsperou irá "eis xvvac, Ariftoteles; Interpres transfert, quí mentum habet acutum,&c. legendum forte uaxoayivusg Bus enímhomínis tantum eft)quales,tit Adamantíus inquít,non admodurmi ímprobí funt, fed oquacíores; xo vooeyewrózsgor, GC fübmolliores, Cornaríus: fed quoníam eoín loco Aríftor.de pílofís tantum partibus loquitur,eft quod dubitemus, Qui fupra lumbos ín cínctu ( (ic uoco partem qua cíngímur) gracilesfunt ( (vs uocat Arífloteles, nift mendum eft: Adamantius év(mvse, Cornarius *inepte fuccinctos uertí) canum & leontm ínflar,uenatíonís fludío tenentur:maximé autem fludíos Mfiflimí uenationum canes;eíufmodi funt; Asiftoteles, Phocylides poéta mulieres alías ex alijs anía malibus natas fingit,pro íngeníorum díuerfítate;& ínter cateras ex cane nata yeAerhy v« to &tyouop; "id eft dífficilis & afperi ingenij mulierem. Símonides(quí ídem argumentum fenaríjs profequítur) Wurseyóp ( forte Mlzeyop legendum, de qua uoce ínter prouerbía ex cane ) curíofam, oculís uagam; "elamofam,implacabilem, V íde Stobeum noftrum ín Sermone de uituperío mulíerum, — 4Canís &«&Mdy dícítur cum familíaríbus aurium & caudae motu blandítur:alij hanc uocem à gal "Tinaceorum barbis deducunt,quas GraecíxéXenuncupant, V arínus. Hefychíus exponit eatwdy 69a máy: &x&Nsy,adulatorem,Suídas sivey, zpozptzredios, fenzró dy, leertur etíam vermaoMy apud eune "dem. Xavagor uelewigo cognomínantur equí & canes , quod caudas fubínde moueant, V arínus, "ÉAhd sey coveig KoBxes "Y ux xvi, V er(us apud Suídam, zeivee d'üxveea, uíde mox ínter prouerbía, — «Nuper in nauí ín Afríca,cum nautis abfentibus canís ín amphoram oleo n8 plenam filíces in fljceret;obflupui;qui ín mentem ueníflet,ac unde fubijffet cani, grauibus fubfidentibus leuiora tolli 'elídico, Aríftotímus apud Plutarchum ínlíbro Vtra ahímalíim,&c. «fImpetus canum amolítue "meri; radix collo fufpenfa:uel dens canínus ín corío alligatus brachío,ut fupra díxí ubí derabíe canit $n genere egí;& ibidem feorfim ínter amuleta. Apocynon offículum effe aíunt ín (iniflro latere rue etz,quocanum ímpettüs cohibeantur,Plíníus.Salpe negat canes latrare, quíbus ín. offa rana uíuia "dara (ít Plínius, Cor caninum habentem fügíunt canes : INon latrantuero, língua canína ín calcía: mento fubdita pollící: autcaudam muftelee,qua abícíffa dimiffa fít,habentes;PIinius:Et alibí,mema yranam ex fecundis canís habentem;autleporis fímum uel pilos tenentem; aut quí hyanzlinguam 1calcíamento fub pede habeant,ut magí pollícentur;iaut quí periflereon(íd eft uerbenacam herb3) babeant. .LapisínNilo níger faba (ímilís reperít,quouito canes non latrantabígít ídem dzemonía, "Phrafyllus in Aegyptíacís ut Stobaeus cítat, Lugduni ín Gaallía uídí lapillos quofdam albos,latos, ro "tundos,cochlea quadam fpecie, quas fabas tmarínas ( (íbene memini uocant) & appenfas lac nutrí? "eíbus augere promíttunt,. Roma ín adem Herculis ín foroboario,nec mufca;nec canes íntrant; $— «e, Nuncutíum pollícitus(ínquít ColumellaYde mutis cuficdibus loquar:quanquá canís falfo "dicitur mutus cuftos, Nam quís hemínum clarius,aut tanta uociterarione beftíam, uel furem predi "xat,quáàm ifte latratu: quis famulus amátícr domíni? quis fídelior comes? quís cuftos incorruptior? "quís excubítor ínueniti poteft uigilantíort quis denicy ultor aut uíndex conftantíor? Quare uel ima "prímís hoc anímal mercarí,tuerídp debet agrícola: quod & uillam, & fructus, familíamig & pecora cuftodít, Columella.Mox autem fubijcít uenatícum canem agrícole ínutilem effe : ideocg díciurum fede uiíllatico tantum & pafterali, de quibus nos etiam ínfrateorfím. — In emptionecanis, de fanía | tate & noxa flipulationes fiunt, ezdem qus ín pecore,nífi quod híc utiliter exceptum eft, Al pre- tíum faciuntín fingula capíta canum: Altj ut catulí fequantut matrem: Alij ut bíni catuli uníus nus "merum obtineant,ut folent bíní agni unius ouís: pleríg; ut accedantcanes , quí confueuerunt effe -uná, Varro, Quo colorecligendi fint canes docet Pollux 3.i1.fed taut deuenatorío przcípuelo« quíiuídeatur;quamobrem eouíg; differemus, Turce pilos in caudís canumínfícíuntrubro colore; Blondus, Canís ín fyluis à uenatoribus teftículis alligatur,ut clamore pardalin fiue pantheram illía 'clat;utín Panthera ex Oppíano declarabítür; £veBavswpy 39006, vvzwqacy Uv/G" xo a vaid uc ie T8 7010 tUa Ueip eriporeifus, V arínus;legendum verid eft fuíbus ex Suída,non xvi. Pelles caníng ab artificibus íta preparantur;ut plane molles fíant, & chírothecís aptz aduerfus imbres;qua aftate etíam refríge "rare exiltimantur, Ex fj(dem ocrez fiunt corríetjs tranfmí(Ize, quibus utuntur quí tumída & ulces ofa crura habent, duplící commoditate;nam & aflrícta pars mínus ínfluentes recípithumores:& la 'neís calígís, quarum faepe moleftus eft contactus, non exafperatur, | Evvasias (forte xvvasiaz per az, ) Mpdrre 6i ox BUporus T npecyetóo qub sezpotyapt Azróhavi Boóc éoruünat dM Vgdwoi; Hlefychius &€ V arínus. Kvs Voxozzeiy, kvyeia d eouarzi vro du, uide fuperíus ín a, | - «| Collaría canibus círcundantur,pracípue munímenti gratía aduerfus ferás,uenatoríjs, maxime ;«puenantibus,neceffaría,nec non paftoralíbus utilía;quíbufdam pro ornamento,X difcernendígra^ fía:&7 pro amuleto aduerfus rabíem,quod Gratíus poéta teflatur,hís uerbís: Collaribusergo Sun& 'quílucifugz críftas inducere melís. Iuffere,autfaerís conferta monilia conchís: Etuíuum lapide; & círca IVlelítefíanectunt Coralía,& magiícís adíutant cantibus herbas , Quapropter hoe ín loco; tanquam communií,de collaríbus agere uoluí;non ín pecuaríjs autuenatorijs tolum:& propter affi Bitatem fimul etiam delorís, quee uenatícís propría funt, quibus aduerfum feras muníuntur armana "uri, Wenaticís canibus(ínquit Czdlíus 17,26.)collare manímenti caufa addífolítum , quoretuna giluporum impetus poffet,nouímus ex Girammatícorum glefIematis , & Pompetj precipueFefti, ES bx o0 7 " z - Yt T ^ "nT———— 06 . De Quadrupedibus quíid etíam ttecari millum fcribit, Sed M, V arro Rerüntrüfticarum libro, dicere mellum maluit, Is míllus ex corío concinnabatür,ferreís confixüs clauís, Indefactum , ut quícquíd prafidío nobís: eít,prouerbíoquodam,íd effe munimento pronüncíemüs,petínde ac (ít míllus caní, Poetae armillae tos uidentur appellaffecanes ex hac ratíóne,quoníam míllus fit js armillarum uíce. Apud Grecos derzambus eft latum coríum (& firmum)ob canís collum, Dícítur & periderzeum,atep ítem perídee rís, Xenophonín libro de uenatíone íta fcríbit;Canum ornatüs funt, tesa prote, ssAuorias , In quo íllud aduertendum,quas Xenophon ftelmoniías uocauit,íd eft fafcías quibus canum latera praemue níuntur:Pollax telamonías dixit,Hzec Calíus. Catibus,ne uulnerenturá beftfjs ímponuntur col| laría,quee uocantur mellum,id eft cíngulum círcam collum , ex córíofírmo cum clauulís capítatis, ' qua íntra capita infuítur pellis mollís;ne noceat collo dutitía ferr, Quod fílupus,aliüsue quís his , uulneratus eft,relíquos quog: canes facít;quí íd non habent,ut fínt in tuto, Varro. Atq armaillatos | colla Moloffa canes, Propertius 4.Eleg, Ex pelle melís pharetras & canum colla obtegunt;inde me | lium(alíqui per I duplex fcribunpuel millium genere neutro,ut Varro;uel millus maículíno; ut Fea | ftus utítur,nominatur. Scípío Aemylíanus ad populum:NNobís,inquit,rei&5 pub.prefidio eritis,qua ' fimillus caní Pollux libro s.cap.s.de uínculiís,lorís,& fafcijs canum,fic fere fcribit: Canes ad üenaa tionem educantut.,fgavs uaxoai qui )yv Apolo dup pfo. id eft oblongo líeati loro;quod quídem aníam. | habeat,íd eft ín fummo reflexum & duplicatum fit;utfirmíus manu iníecta retíneatur , Xenophon, OL) ipo yov Tt &ykvAus 73 yere, o 5 uid ep s yet xg cie ruolo aues leves, oi dy edvrüy eigo tdulot ad d'sgatee, Cmnibonus uertít,Lorí maníbusanfas habeant, praterea níhil:necs enim bene feruant canes, íícol | laría ex ipfis cotexta fuerínt.Bgore íta intelligo Ketínacula fíuelora(Omnibonus mafculíno gene- | reloros dicít;imitatíone Grxcorum puto)feorfim effe debere, SC annexos tanti collaribus, non conti nuos:fed hzcab illís certíus petenda funt,quí uenationem experti callent.C) uod ad uocabulum gray yoga forte legendum qvsykvAupi/a& rurfus eodem capite apud Pollucem pro 2735 UAwaeu , duy | s«UAuTw,aUt quuyicvAarou potíus;ubi de inferíorelorí,quo canís ducítur, parteloquítur , eamà collará | pendere fcribens,& iuxta cynanchum annecti;fiue quod annulo ferreo, quem &yxvasy appellare l^: cet(&yxvaue catenarum annulí, V arínus)ínnectatur,fíue coríoó, utrouís fcilicet modo íta ut per foraa: men ín una extremitate lori altera tranfmittatur,quod nodí genus noftri uocant ein lit[db : fic ením | facile erít cum ad curfum dimittetur canís,nodum refoluere, uel ut Grace dicam, 7] ày/Awy &gAvep, dic qe en opdUot pcyvitoy rou, Evwysu Mo piles quvreróttoc a vayezria uiuo: V arínus interpretatur,recte quídem, | fed eofolum ín loco,id eft adexemplum propofitum, quod eft, Ézs seu ioz8 eropegyorro, Ge] sis mé vb | £a quryyNauiUa Qigorzuc &Aavas,arcus tenfos,incuruatos, ad fagittandum paratos.In lexíco Grecos, lat.zjyuwp quídam exponítlorum in modum catena íntortum,fine authore.Sed ad rem,Ornamene: tum canís,ínquit Pollux,derzambus dicítur,id eft collare(utíam ex Czlío díximus)intra quod affur ta effe debet agnína pellís, ne collum canís corío atteratur, l'elamonía,zuovie fimiliter latum eft lorum txzrteetqué va deo patas orf Tis arid Ugas vrutonip queat aüp cqvüvzoyp vw usu qug auozrAo ous de agat oi. ite Ava seylvrby malim syep,id eft utrincy a collari círcalatera procedens oblique(qwemafe quod uerbum ita íntellígo,ut telamoniz amba fe mutuo decuflentthoc efl,ut lateralis faícía ea quae! á dextra collarís parte incipítoblique feratur ilía finiflra uerfus:que uero à finiftra colfarís parte pro cedít,ad ilía dextra)ítaut íumma dorfi pars, Grzcci tenontas dicunt propter latos illíus loci tetidinesy. oft armos extremos, ilía quog; obtegátur, Verbí sweat hanc efle fignificatíonem apparet apud | Suidam ín Évodedyd luy ,révoveroes pro ceruice & fumma doríi parte accipi ex Varino probarí poteft, Caterum clauí,ínquít Pollux,iAsz tyxgrzpidte,in telamonijs erant; & hze ad &zieeoy (id. eft locum fua pra pudenda)uígp extenduntur;ne canis íníri poffit,clauís ínfcendentíum audacíam reprímétibus; | neex ignobilibus concípere poffint. Porro à collari longum & anguflum dependetlorum, quod ius; xtacynanchum ínnectitur;eotp canís circunducítur, Sunt quí etíam terga canum ualídis cortjs oa. períant,qua & ípfa à collaribus procedunt(adàt zu Nosveflo/gle reN-ewrst)itautcaneshoc modo mur nití nequaquam facile pugnacibus feris, quas adoriuntur,uulnerarí poffint; Hactenus Pollux.INo. tandum eft apud Pollucem e&éjeuy per duplex rho fcribí, Aeolícé nímírum,cum apud alíosreperías, tur cum fimplici rhó communiter, Apud eundem períderzon prímum fímplící, poftea duplici rhà- legit: deríiuantur ením omnes haze uoces &x 7 vfeenc à elec, id eftà collo , quá uece deducunt Grzcíd uerbo fce uel dleiceiy, quoniam excoríari illic íncipíant anímalía: folent autem Aeoles uerba ín éo; paroxytonamutare in tfo, Urt xefeto xcep pan, dleipas dlépto, A«pusnig i GVYSXGU arfovrpa tius, V axínur stalim di vxyy8- pto cvveyey, utín fequente uocabulo: Asépisus, KVvacyynt aéieuxevi" , Flefychíus & Varínus; Axsgprssig , eréeulsépouoy. Varas , lidem, Akgautt, Gor pac yu" 190167 , Suídas &C V arínus , A&gaue , vrfovzyoato. dut y arodcyvia : o ario gi deqeuol , Helychíus , meoiigjaze, aróoezpayuMa wj , Suidas , Peeid'éqazipy erfoezpay lu sdoquas eg vr legpu. Aucune , 0. aipeve'y opodyulsy , Varinus, Yzmdteie Pollucí non a4. liud quàm sédteic uídetur, Hypoderzon & hypoderidem Varínus exponit ornamentum mus. líebre , monile , murznulam, Derza, íd eft collaría ( ínquít Xenophon ) fínt lata & mollía , ne? atterant canum pilos, Stelmonía etíam ( faícías uertit Omnibonus )loros habeant latíores , ne: terant lagonas , íd eft latera uel ilía canum : clauatz fínt etíam ( encentrídas , id eft clauos ínfu, tos habeant) tve v y qvA&z]oew, ut ab anguftijs defendant, Omnibonus.Ego uerterím , utgenera canum conferuentur,nec ígnobilíorum coítu degenerent;clauos enim eam ob caufam pofleríoribus: ; quog. —o ML r De Cane. H. Lib IL. 027 quoc lorís addiPollüx monet, us surdi eimi Pa &yyvy xtox;id eft ne ex uilioribus canibus '&oncipíant, TXwuay;lorum latum Ícuti uel gladij e vá vAd 7e xaev«gi, die xerorkote toi iouode CY Batenca "qoc, Víde V arinum.Zowiuovin Queue; Elefych, V arínus, Elefychíus telamonem fimiliter exponit, ftem dtepdy,qaokíay. Sic & ín zedifícijs telamones uocantur figna qua fuftínent, ut inquit Seruíus Girzciatlantes uocítant,utraqj nímírum uoceig m$ zA&y,íd eft à tolerando & fuftínendo facta, He» rodoto telamónes funtlínteola uel fplenía quibus utilnera obligantur, PuozBeAop 5 a9 ade Xelgaee cura mtu avas, m oso lues vii xMvu, Iamblichus:id cft,Iniectís manibus eíus uínculís alligauiteum lecto. Ku VEO" 6 7 hvvz xpa T vto óc, KoMritp &SAUDyisop yia sxlvvayop , ín epígrammate : efl etíam perz uel facculi genus, Suídas, Hefychíus, V arinus,Quarendum an idem fint, kvw5yG- , loveyyG" ixel Luy&ya ys, GC afud lcpatop, TÀ dE aréoudlignoy dT ize sri eco ^, do V7] Y ltvecyxoy VTw y VG erOt, tot dog irr yero á E Pollux:quibus uerbís lícet períderzon à cynancho diftínguere uideatur, dubítes tamen an ua, "randi folum gratía(quod libri eíus argumento conuenít)de re eadem duo ftatím nomina pofuerit: quin & ín lexícís Cirxcís dtgpisue lvve/yyuc exponitur , Kuvzyop àxgA«oGy. dixerim millum fine clauis; | : utex corío.INam & ferreum inflrumentum cynanche erat,quo fontium colla clauduntur:quod ca "tulum ferreum Plautus appellauít:alij fímilíter, ut ín canibus, collare Luciliuslibro g.Cum manicis; "catulo;collare&,utfugítiuum, Deportem: utcitatINoníus, Eodem fenfu collaríam foein.sen.pro "tulit Plautus in Capt, Hoc quídem haud moleftu' ft iam , quód collus collaría caret. Sed de íontítii uinculis fupra etíam docui, prímahuius capitís parte, Aeuozrectn quocp uinculum círca canís collum B oificares exy Üvelvey Acspozred ny exu oy, in epigrammate, Suid, Varínus. Eandem uocem Sui: lasin A«uowsis, laqueum ínrerpretatur quo capiuntur aues;quanquam ipfe íncertíus fcribit 2» i£4t qn3p Avo, qued pro reci potíus aliquís accípíat.KAeiée pro collarítum canum tum fentíum apud Va EU legi, zripa 7o laedy,id eftà claudendo:inuenitur &Cxaaóe, —^—— m. | Lo q[Euves, ursi uvta, lkuvem, omnía foem.gen, C lvviee mafculíninomína Grecis pileum;trel petafum "& galerum íignificant;aut utaliqui ínterpretantur zfou«QeAnzap, id eft galeam, quod ab ínitíoex ca "nina pelle(nam ad xvvs & fimiles uoces foemíniní gen, diea; íd eft pellís fubaudit, ut ín Avsi; vraoolzas, c,mafculínum xvviac ad zriAsp referrí peteft:)(iue terrefiris canís fiue fluuiatilisout Varínus fcríbír, alez uel pilei tales fíerent:quibus poftea ex alía etíam matería factís ídeay nomen remanfit, Eco po tamíj;íd eft fluuíatils canís mentíonem non memíní ufquam reperífTe(nífi quod Syluatícus cynopo^ "tamon caftorem exponít;)maríni frequentiffime.Solebant autem ucteres capítís tecumenta ex pellí "bus díuerfis conficere:proínde V arínus, Díuerfajínquit, z&&u«qaAóp genera funt: & ínter cartera "nein xvin ex pelle muftela ruftícae aut lupi fecundum alíos)& qus propríe cynea uocatur , alía ex "tauríno,alía ex capríno corío;uelex quowís alío.In Germania multis ín locísnen ex caftoris, fed lur tr« pelle cum fuis pílis,tegumenta capitis parantur,quz ditiores tantum fermmnt,non ruflíci, utuetez 'xes fuas cynás,fed ín cíuitatíbus.INon peccauerítautem fi quís Jutram quog canem fluuíatilem ap^ pellárít, Kvviep,alías xvvsiy,ín Peloponnefo petafum uocabant, V arínus € Suidas , apud quem ze «r«mendofe legitur, Hetychíus xuvsy pileum(eiAsy,de qua uoce ín Tauro docui ) Arcadícum intere pretatur;alij Laconicum, Kuuiae,ziA95,5 yag, V arínus & He*ycbíus:& forte yse,id eft manus pro chí "Xotheca & manuum tegumento hic accípi debet:utziia€- quoq non capítís tantum eft ; fed pediim etiam ex fimili & fimiliter parata lana;Dubítet alíquís quomodo canína pellís uel alíorum anímalía ,um perícephalez,íd eít galez ufüim ímplere potuerit, ctim propríe dicta galea ex zreaut ferro conz Tet, quamuis graues os íctus tuto excípiat, R efpondeo perícephalez nomé,ut etíam ev, com mune míhí uideríad omne capítís tegumentum,non mílitare tantum, PiAsy xeAxzp,id efl pileum zres um ín Aríftophanis Lyfifirata legi teftatur Suidas ín AwullG-, Apud eundem poétam ín Acharnenfi bus zf(Aoy 7o usa zr«róy vrGc roit zrespouet, d'avoy JT 8vd'« y4AG"; ícholíafles exponít galeam ex re delaps fam per petras uehementer (onuifle:ut z/asy uideatur proziAsy accípere,non ut alij pro penna; qüurze mullum fuo lapfu fonítum cíet:fed ex comícorum íocís propría uocabulerum figniticata rede pros "barí non poffunt, cum ijs fepe abutí &C eroe Sssvoiey loqui foleant.Kuseieic rfe Aetne Obs Y Due Boop xv7o, V arínus:id eft cyneís dictis,uel ex pelle canina pericephalaís;contra pluuíam utebantur : at -galeís ferreíisin pluuía nemo utítur; fed negy rufticí galeas portant ;cum grammaticí xuuip expos mant perícephalzam quz ruftícís ín ufu fít:item Mercurium perícephalzam habere petafum, Hine memo non íntellígít perícephalez nomen effe commune tum galeís proprie díctís (quarum differen 'tías ín hac uoce V arínus enumerat)tum alijs pileis díuerfís.Sic etíam xuva al(as tapquam commune luecabulum ufurpatur,alíás prolato craffod (X ruflíco ac uíatorío pileo, quem à latitudine etíam pes 'tafum uocant;qualem Mercurio utpote nuncio tribuunt. Eadem puto forma galerí erat,retanda &€ lata;arcendis cftibus.Et temperat aftra galero,Statíus Theb, Flauo crínem abícondente galero, lui uen.Sat. 6. [Nomen habetgalerus(uel galerum)quod ín modum galez eflet factus, ut ínquit Varro, De camelaucío & caufíain Camelo díxi.Strepfiades apud Ariftophanem ín Nubíbus conquerítur, quod mífer no fecum domo xuosy attulerít propter pluuíam nimírum. oie EíAwer oy VOelsnby toyoy Vn fon no ré ey yop Geipelec ovy 7 yetpexgsup qoegsiy ézrivayrss , Athenaeus libro 14 . íd eft, Heletís "autem opus omne íníuríofum & íenominíofum imperabant:cogebatur ením quifg ferre cynam, ut | Bayfius transfert. QuiStrabonis etíam uerba ex libro 6, de orígíne Tarenticitat, qu& fequuntur: | Conuenerat ut Hyacínthínis infultus initium fieret in populares;quando habíta ín Amyclaeludo- i AN 4— e | 228 DeQuadrupedibus D ..rum celebritate, Phalanthus capiti cynam imponeret, Loquitur inquít, deínfidijs quas Lacedzimos niorum helotes,íd eft mancipía uocatí,& Partheníz popularibus ftruxerát, Cynam paulo poft idem | ' author (utopínor ) ex Ephoro, pileum Laconícum appellat,lícet alíter rem ipfam narret, FIzc Bay | fius, Kuwsy aliqui dictam putantà Cyne (&$ Kuéc ) huíus nominis artifice, quí prímum íd genus p. leiparauerít,Suidas,Etymologus, Varínus, Demofthenes contra INezram, 065 sue xuvá au exezrice tyw7w. Mercurius aríetem fub axilla ferens, & capítigeftans íimpofitam Guosy,&c.anathema Arcas dum ín templo quodam Híeroezfaríz, Paufanías ín Elíacís, Cyna diuerfz fiebant, fed pulcherríz mzín Boeotía,quas ruftící geftabant, V arínus. l'heophraftus libros. hift, plant,cap.ro.de abiere foe: máína fcribens,Éyd 5 a/tovy«e o QUA xo er Voeriloy ss" Muy popdtip eivas ÜnAsewlsi, olx vreoópeiag uiousit ruis Borezieue lveweous GC c, lego xuutaee, Claza. ímperíte uertit cyathís, IVlínerua apud Homerum ín; Diomediís curru,ne uideretur à Marte Orcí galeam ( Acts xuunp ) fübiuit; hancaíunt oraníum ín naa. turarerum nigerrímam effe, Girammatici craffiffimam nubem ínterpretantur. Híncprouerbialiter xuvssp qopeiv,id eft galeamferre diícítur,qui ín fraudulento aliquo facinore latet, & tanquam Oci te«- nebrís occultatur, Varínus, A«Bid" &us y quee rag I«uvvus Enbrodlovzryxvovprye "Tnp WclGy xuuip, Aviíftophanes ín Acharnenfibus, Hieronymus, ínquít Scholíaftes,in comoedijs (rridebatur tanquam: nimis comatus: quapropter hic comíco ioco Orcígaleam eí attribuit, ceu qui füb tiimia coma ead. deformi & fqualída (quo fenfu Grací uerbum ssezy proferunt) propemodumlaterer, Vide Eraíz: mum in prouerbío Orcigalea, PAsiop sxuusi,Nauis autgalerus,dere ancípití € dubía,ut Suídas ex» ponit: extat apud Ariflophanem in Auíbus; ubí Irín quz alata & petafata aduolauerat, quídam íns. terrogat, Ovouxcls Cy 71 5; midioy « xuvti; Poterat enim nauís appellanda Irís uiderí, eó quod alís tans | quam remís aérem traíjceret: fimiliter enim extenfa alae fulcant aérem,ac remí aquam: uel qtiod ues | | ftiscíus ín curfu (uolatu ) finuata eflet, Kuss autem,uel galerus, propter petafum pileum, quo taris. quam nuncía utebatur,ut Mercurius quog:: nam & Sophocles ín Inacho cynam Arcadícam lridi attríbuít,Hecfere Ariftephanis Scholiaftes:pro cuíus uerbis, PAsioy Aló vzfepocroa ( fcilicet ipfa Irís) | sc arde zig eger rterou dc xavru, (lego xà; apud Suídàá fic legitur, pAsiy [V stglo czrfccmwverot ess yoripess, xd v "fed d ]arerarron Gaxreo «arms: facili quide lapfu ut pro $ ie, fcriberetur & zges: hinc deceptus | Erafmus multa de tríremí & malo petafata nugatur, nulla ínterím Irídís eíusip habitus mentíone, à | qua tamen prímario prouerbium hoc defcendit, Canautas capitís ornamenta ueteres dixere, Fez! fius, Hefychíus bís xuviy exponit ómiay,id eft domunmvcuiusinterpretationis occafionem alíam non | uideo,nífi quod fufpicor, exwsy aliquem diizp expofuiffe, eam& uocem poftea ab fmperito aliquo | in busy mutatam:non pauca ením (imilía in Gracorumlexícís offendimus. Kuusy, pro z&exuvap, | íd cft adorare,uerbum recentíores quídam cyná;id eft pileo factum putant:quod adorantes pileum | àcapíte dimoueantifed huíus etymí neminem ueterum,quod fcíam,authorem habent:xwvsy proprie | amare figníficat uerbü deríuatià primitiuo xvdy, Lamachus ín Acharn, Aríflophanis, T£ ps ov xuseisg à Ícbolía caec exponunt, - €jf. Canaríj círca Adantem Afrícze montem dicti (unt populí,quod uictus eíus anímalís ijs pros | miíícuus fit, & uifcera ferarum díuidua,Plíníus $,1.. Infelices Hifpanos, qui INicuefam fecuti, Beras: guam habítandam elegerant,oppreffit egeftas tanta,ut necp a fcabiofis canibus,quos uenatus & tua / telz caufa fecum habebant (ín certaminibus nang; cum nudís íncolís canum opera plurímum utee | bantur) neque alíquando2 peremptís íncolis abftinuerínt, Petrus Martyr ín rebus Oceanicís. Et | rurfus alíbí, VaíchumINunnez quendam neícío quo ínloco Noutorbis ad tantam inopiam pers uenifle ait, utfcabiofas canes & coenofas bufones, ac huíufcemodi alía pro delícatis epulis edere fue : rintcoactí, | 4jh. De canequem Vulcanus ex ere IMonefio conflauit, inter uenatícosceleres dicam, Alcías! ti Emblema ín impetum ínanem, Lunarem noctu (ut fpeculum ) canísínfpicit orbem: Sed uíe dens,alium creditínefle canem, Etlauat:fedfruftraagitur uox irríta uentis, Et peragit curfus fur") da Díanafuos, Anthologij Gracilíbro 4. inter epíigrammata ín imagines anímalium, ultimum eft! authorís íncerti ín Príapum hortí cuflodem, quem canem fículneum uocat, Téwzpaen QUA pod deg 8A QUARE, "Tol" ó xv Gp ópe, vrkp qué tpi, zm", Gc, Brodaus pentametrüm claudicare (cribít,& legedum, Toios tay 6p 6p. Mihí per evesxqóvuen xvay monofyllabum efferrí poffe uidetur,quam uocem ídeoretínere malim, quia conuenít Príapo, cum pudendum fignificet, ut fus) praexpofuí, Epítaphía quedam canum díuerforum,ín fuis infra generibus referam, ut uenaticiíia | teruenatícos,&c, Decanum quorundam ( Hecubz in canem mutatz, Aurz canís Atalantz, | Xanthíppi) fepulchrís,unde locis etíam impofita nomí na,fuperíus díxí parte i.huíus capítis , A pud ! Moloffos canes ínhumarí folítos aunt, Honori defuncti canis cíuítatem conftítui(fe Vlagnum Ales, xandrum Theopompus fcríbít, Caius, Bactriant,ut Oneficrítus fcribit,eos quííam fenio morbóue | confecti (ínt,uiuos canibus apponere folebant, ad hoc ipfum de índuflría enutritis, quos& ílarum | gentium uocabulo fepulchrales uocent,Czlíus. Diogenes dícebat, fí canes eumlacerarent Hyrcas | níam hanc fibifore fepulturam:fin uultures, Cafpíam,Stobzus: apud quem tamen non Cafpíam, ía uulgatis fimul € manufcríptís codícibus,(ed &z/tp reperi, V erum cum alij Indos, alíj Iberos & €as 1 fpíos cadauera uulturíbuslancínanda propofuiffe fcribant, Gyraldo tefle, &z/«y uox corrupta ad. Kaczia uel K«aviey propius mihí accedere uidetur, 9 essit : — DeCane. H. Lib. IL. 229 — pRovap VARyuóc Sxlpmely dtstsi BA Bw, Suidas, V arínus.f, Canum latratus(ín fomnís auditus ) mali "aliquid ab ínímícis metuendum monet. Afperi & latrantes canes íniurías homínibus prafagíunt, "Bc magna damna:Alíení canes fí blandíuntur,dolos & infidias nuncíant; Xc. Artemídorus:Idem de "uenaticis, cuftodibus, & alijs, quid fignificentín fomnís, feorííim nugarur, — € Aethiopes Sambris - proximi fummam regía poteftatís caní tradunt, de cuíus motibus quifnam ímperítet; augurantur; "Solinus. INatío Aethiopum eft quae canem; habet regem fuum;& íllíus etíam appetitüí paret; fi adulatur,eum non íratum effe credunt; filatrat, fram agnofcunt:tum etíam uellicàtiónes,ululatus; - difcurfus coníectantes;ei obtemperant,Aelíanus, Apud Aetbíopes gensdNubas quídam uocanr) "in Afríca Ptoemphane fuere, quibus regis uíce canís domínabatur, quem mírifice obferuabant;ex i1 o liusením motü & nutu ímpería;& qua effent placíta augurabantur, Gyraldus ex Plínío. | Canem "Jocutum ín prodigíjs,quod equídem annotauerím,accepimus;& ferpentem latraffe,ctni pulfus eft "regno Tarquíníus,Plíníus, . Équíde étíam uerba prifca fignificationis admíror. Ita enim eftín com "mentaríjs Pontificum; Augurío canarío agendo dies conftítuantur, príüfquam frumenta uagínas "exeant,& antequam ín uagínas perueníant,Plíníus, De f acríficio canarío(quamuís Gyraldus cana "rium augurium & facrificium ídem faciat ) quod pro frugibus Caniculz fyderí iminolabatür, infez "rius dicam, PaufaníasEliacorum lib.a. fcribit de Thrafybulo(Gyraldus "Thrafyllum tocat ) quos "dam uate laimída(ex Iami A pollínís filj familia) cuius imago ín Olympía fit; cuí ealeotes ( íd eft ftel. "Mío;hoi muftella aut feles ut Cactíus fufpicaturjad dextrum humerum arrepat,& canís affiftat, ueri "interéífüs, ac fecur patefaciens,quod ís prímus extís canum ínfpectís uaticínium ínftituerit:quem Io cuin ín Lectiones aritíquas fuas tranftulít Caclíus i5.35. Scribam fignificaturi Aegyptij,aut prophes "tam,aut fplenem;aut odoratum, aut rí(um, aut flernutationeim, canem píngunt , Scríbam quidem, quoníam eum qui debet eífe perfectus fcriba,oportet multa medítarí;adlatrare omnes quodammo- » do,agreftem efle,nemíini gratifícarí, quemadmodum nec canes, Prophetam, quoníam prz czterís "anímalíbus admiratur canís, X obtutu firmo intuetur (íimulacra deorum, quemadmodum prophe. "tam.Splenem,quoníam leuíífimum fplenem canís habet: & ex eo mors eft illi, & rabies aliquando: minífiri canem curantes, cum eft moríturus,ut plurímum fplenetící fitit, Odoratum uero, tífum, 4& flernutatíonem;quoníam qui plane funt fplenetícinegy odorarí, neg rídere, neg; fternutare pof- Munt, Orus ín Híeroglyph.ínterprete Bernardíno Vícent. Magiíftratum fcribentes iterum canem 'pingunt,cuí addüt regíam flolam nude figura appofitam:Quoníam quemadmodum canís, ut ante | di&um eft;ín deorum fimulacta íntentís oculis profpícít: (ic &C magíftratus antiquís temporíbus ín nudum regem proípíciebant,cuíus gratía uendícat fibiregíam ftolam, Orus ibidem, Et alibi,Canís "auerfionem fignifícat.In homíne ímpudente etíam, pro quo ranam pingunt, canís memínit neícío "quaratione,nam cum ranam ín oculís fanguinem habere dixi(Tet : & impudentes e(Te, quibus tales "fint oculí, fubijcit, Hínc illud Homeri, owoBais xvvót dupe7 $yop; quafi uero canís etíam fanguíneos Jhabeatoculos, Canemalbum fidei fymbolum effe íam fupra in d.ex Giyraldo docui, Q[V eteresíu xabantper canem;utín Aníere dícemus, Cur facerdotem(flamínem díalem)cane & capra abftínes fe, & ne tangere quidem aut nominare oportuerít, explicatur à Plutarcho ín quaftionibus rerum Romanarum. Dé capra alíás : Quodad canem;ínquiít,mínus quídem ílle libidinofus, mínus etíam quàm capra fctídus eft, Dicunt tamen alíquí non fas effe canem arcem Athenis ingredi, ut neque ; Delum ínfülam;eó quód ín propatulo coéant,tanquam boues fues & equi ín thalamis, non autem publíce & ínuerecunde mifceantur, Sed ílliueram caufam ignorant ; íccírco enímàa facrís & afylís " templis canem arcent,utpote anímal pugnax,ut tutum acceffum fupplices habeant, V ídetur autem louís quog;facerdos,uíua quadam uel edes uel ímago Iouis exíftimatus , ad quam líberefupplices 'pemíne prohibente aut terrente confugerent.Quamobre lectulus eíus ín ueftibulo domus erat, &c, "Ad hec cànís ariíimalímpurum credebatur,neculli cceleftíum deorum facri, fed Hecare, Martí, c, "(ut inferíus repetam, ) Hac Plutarchus.Canem alere in Delo nefas erat,Strabolib.io, Panegyrín "canum menfe Augufto ab Romanis folítam celebrari,auctores Girecí funt, monumento urbís capte "ab Gallís, Tuncuero czdebantur canes, quí & eéaaxo,, íd eft fine latratu agebant, anferíbus ama "liter fonore& inclamantibus.Hoc ipfum arbitror à Plinio fignífícatum libro 29.ubi canes aítannua "pendere fapplicia inter edem [auentutis & Sumaní,ín furcas uíuos arbore fixos fambucea, Cadlíus, - "Viuz canes cruci fambücez affigebantur àRomanís, & anfere ínfídente (nter edes Iuuentutís & 'Sumani deferebantur, Gyraldus. Sed hac dere etíam ín Anfere dícam, | Caríbus exta canís deis of "ferre mos fuít,unde fadum eft prouerbium Carícum facríficium:nam pro hírco canem mactabant, Ah t7 am SONS xiftimabant ad cibum, ut etíam placandís numinibis hoftíarum uíce uterentur hís,Plíníus, Apud -Bocotíos expiatío fierí publícé folebat cane per medium duas ín partes diffecto,inter quas tranfibát, Plutarchus problemate íam cítato. V bí apud Gracos canís ímmolaretur, Leonícenus in Varíahifto | kía 1.6. Romaníín Lyczís,qua Lupercalia uocant,Februarío menfe canem íimmolant,cuíus reí caus fam Plutarchus ín quzfltionibus Roman.ínquirit; Canis facríficio,inquit,omnes fere Grecí uteban tur, & etiamnum quídam utuntur ad expíationes.Et Hecate catulos cum alijs ad expíationem pera | tínentbus exponunt: eos quí expíari opus habentcatellís luftrant, ( axeic;en ) hoc expíandí ge | nus períícylací(mon uocantes, Aut quíacanislupo inimicus eftjideo ín Lupercalibus ímmolatur, pex P^ aad rupc dibus Autquía Lupetcos i urbe dífcurrentes canes latrant & moleftrant, Aut quoniam Pani lioc facriff, cíum peragítur; cuí canis propter caprarum gregesgratus habetur, HacPlutatchus, ldemín eoa dem cur canís ín urbenon appareret cum rem díuínam Herculi faciebant) hác rationem affert; quo níam canís Herculi femper imoleftus fuerít:ut Orthus (fic fufpícor leeendüm prose) & Cerberust! & cum Lícymníj filis Oeonus propter catiem occífus effet ab Híppecoontídis, pralíari cum ipfis! ceactus,prater multos alios amícos]phiclam fratrem amífit, Plüra de Lupercalibus eorum rítu legesapud Plutarchum ín uíta Romuli, Videne non recte Gyraldus ex Plutarcho citet perifcylacifa] mum facrum effe ex catulís : (acrirm ením uel facrificium ab expíatione díffert, Cur Gienetae mange] dicta: canem facrífícant,& ne quís ex domeflicís xeusóo,íd eft bonus euadat;precantur ? An quía Gie«] neta generatíonís dea eft:&c quemadmodum Graci Heécatz; (ic Gienetee Romaní canem imrmolant) 'pro domeftícíse? Socrates quídem Argíuos fcribit líthyia,íd eft Eucinze caner facrífícaffe faciliorís! 'puerpertj gratía. An forte hzc precatíone quís domeflicorum bonus fíat,non ad homines, fed ca». nes domeftícos pertínet ? canes enim afperos & terribiles effe oportet, An quía defunctos jeusac C. «&i3s nomínabant (íd eft bonos & elegantes ) ne quís ex domeftícis moríatur,obfcure petunt? nec mírum,cum Arífloteles quogi referat ín pacto Arcadum cum Lacedaemoníjs uud'tva jen dp zriéiy, pro. *eo quod eft nemínemoccídere fcriptum fuiffe referat; Plutarchus ín quaftíonibus Rom, De Gyna; cea & Geeneta deabus uíde GyraldumSyntagimate iz, Geníto mane catulo res díuína fít,& ín coe! nís deütn etiamnum ponitur catulína, Plinius. Ego pro Geníto mane lependum puto Genítomaa) 'nz,uel ut Plutarchus fcríbítín Rerum Romanarü quzfiíone go.rsvérsuvy, dez Ícilicet íta uocatarz| inanum ueteres bonum uocabant,quanquam Gyraldus Bonam deam(qua & Rhea uocatur et alíoy nomíne Gynzcea,ut ipfe ínquit,) à Geneta dea feparatSyntag, iz. ^ Cynetíam;xvreziay, Hefychíus ' & Varínus interpretantur Aewe soesp,i Abwzp, Pelo, Cuuamobrem laribus íjs quos propríe prafi! des(prafftítes)uocant,canís afliftít, & ipfi canum pellibus ueftíuntur ? An quía praefides domus cuz) ftodes effe conuenít, externis terribiles, quemadmodá canís eft : domeftícís uero mites ac benígnos?! An potíus uerum eft quod Romanorum quídam dícunt,& Chryfippo philofopho probatur, malos quofdam daemones circuire, quorum opera dij tanquamlictorum & carnifíicum utantur puníendis impijs & íníuflis hominibus : & ex horum numero etíam lares funt,noxij daemones uítae & familias! 'rum infpectores:eamt ob caufam canínís pellibus amiciuntur,& canem affiflentem habent, ut qui! in malís homínibus ínueftígandís puníendístp acres natura fint, Plutarchus ín caufís Rom, Lar fami líarís ab antiquís,tefte Plauto, ín canis figura eflormabatur, Gyraldus:Et mox, V alde(inquítconfí: derandum puto,quid r&dem fibi Cornutus feu Probus grammatícus in Perffj Satyrís uoluerít, cum "fcribit:Succinctis laribus, ínquít, quía Gabíno habitu cynomía, íd eft canína pelle deí penates forz! mabantur;obuolutí toga fupra humerum finiftrum, & (ub dextro, DeSerapidís cane in Cerberoy : dícam, Hecatz canís immolabatur,ut qua Proferpina exíftimaretur,ut Plutarchus fcríbít& Lyco? phronís ínterpres , cítans illud Sophronís in Mímis, O ep «voy BrvBUfas Aud v qoum : hoc eft, Cas) iístp baubans díffipat phantafmata, Caelius addit, ficuti erís tínnítus quocp, aut eiufmodi quíppíam, "Huc refpexiffe uidetur Vergilius ín Bucolicis;hec uerfu, INefcío quid certe eft,& Hylax ín líminey latrat, Ab Hebro flumíne haud íta díffita eft círítas nomíne Zona, poft quam habetur Orphei quet? 'cus fub quibus eft Zerynthíum antrum:quod tamen ín Samothrace ftatuuntal£j:& Lycophron effe) Zerynthíum fcribit xvrorpxysc KS, quam Hecaten ínterpretamur,Caclíus, Hecaten gpiosoxéQe Asp A usd foníus tergeminàm uocat,quod caputeíus dextrum (ít equi,fínifirum canis, medium homínis agres; flis,ut Ícribít Orpheus ín Argonautícís, Czlíus 30,6, Hecatz canes antíquitribuebant, T heocrítus) ínPharmaceutría, TZ yloig d" Extra, viey gk oxuMee poto Hoc eft, Terreftri Hecate, quam & catulí metuunt, Scholía adduntá poeta íd díctum quoníam catuli auferrent Hecatae coenam, Gyra [ dus:(malím,quoníam catulos Hecatz pro ccena offerrent, Plutarchus, X6ovía vlizrvop Exedru rs V [OU elc moro ue scüoy eer ptzrotitoy olx selon red uoienp, "Tibull, Sola feros Hecates perdomuiffe) canes, ScribícSophron,& ítem Lycophron,a Díana canes iugularí: quín & fpeluncam fuiffe Heca? tes ín Z.erantho, Lycophronhoc fenarío cecínit, zspawloy dvzeop ? xvrarQiys 6o, (uel ut Caelíue legit *PxvwcdeyetUe Arai) ZLeranthon eft antrum Caniífuorz dex. Putauít autem íd fuiffe ín Samo? thracía:Stephanus cítans hücfenarium,ín Thracía : INícandrí interpres ibidem ad quercus Orphei? | Verum enímuero (ínquít Gyraldus ) fí eadem Hecate & Díana fit, non mírum illí attríbui canes, ut uenatríci, Hínc Liuius Andronicus ín hymno,ut eft apud Terentíanum, Diíríge odorífequos ad: certacubilía canes ; uerfus eft myurus, Veroilíus, INotíor utíam fit canibus non Delía noftrís, Porró aít etíam Phurnutus,canes ídeo Tríuiz facratos, quod illi íugulari folerent, Alij, propter ue S natíonem , Quidam etíam attríbuüt,quod & Proferpina putetur;cui canes,íd eft Furix afcriberenes tur, Horatíus Serm, i, Víderat ínfernas errare canes: ( xvey,pivvve, Varínus:) V el quod, at aito Vergilius, INocturnís Hecate tríutjs ululataperurbes, Adhacícribit Hefychius,fimulacrum He cates canem fuifTe,uel quod ei ímmolarentur canes : uel quod ipfam nónulli cum capíte caníno,hoc" eft cynocephalon effingerent,Giyraldus, Exta canum TríuízuídilibareSabzos, Et quicunque: tuas accolít Aeme níues, Ouid. De facrífícío Fecatze celebrato RomzeIdíbus Auguftís plura uídé apud GyraldumSyntag. i7, Canes adhibebantur Aefculapij templo,quod ís uberibus canis fítnue' ^ srítus,Feflus, Cynetheus lupiter fíc cognomínatus, quoniam uenatíionem Arcades; utpote rudes - (rufti 1 (rufticioris uítz homínes)antíquitus exercebant:uenadi uer ars cynegía & cynegetíce Girzce uo» - cátur;cynegeétes € cynegos uenatortquare cynegetes louís potíus cognomen ipfe putarím,q; Cyne theus:lícetíd libetíus docti quidá(Cel.16. 5 fcriptis fuis afferat, Gyral, | Catuleana Minerua dícta,de - gira Plín,lib,s4, de Euphranoris Alexandro,id eft Paride agens: huíus eft, aít, Minerua Roma, quae dicit Catuleana , infra Capitolium Q, Luctatio Catulo dicata, Sunt quí libentius Catulíaná legat; Gyrald.. Canes Caribus Martí imnmiolatí Apollodorus & alij fcrípferunt,tefte Arnobio.IViarci ue terum quídam canes immülabant, propter eíus anímalís audacíam; Gyrald,EÉp Aexe/iosuayi Gd" aovoxts eire lap ÉrvaMa exits, jeriovems Plutar , Martí canes immolát [79 (oae v 1) GÓdezviy zh, Dur nutus Lacedzmonij Marti Enyalío canem mactabanr,ut aít Paufanías ín Lacon,Scribít enim e phea io bos Lacones cum pugnam effent inter fe íniturí, Martí canís catulum noctu immoflaffe , deo fcilicet. ualídiffimo tiíctímam ualídiffimam ínter cícures dicare fe arbítrantes , Subdiít ídem,catulos quod . "fcíat,non facrífícarí ab alijs Graecis, Colephoníjs exceptís, quicatellam nigram no&urno tem pore immolabant T'ríuiz,7i qwelie, Cuare mírum eft quofdam Enodío deo fcrípfifTe potius, cum IVlercus ríus eo cognomíne díctus fit, Giyraldus, Quidam humanacum brutís íungebant;& que ín natura - díffimilia erát,ut aít D, Athanaf. deos fuos fecertt,cynocephalos,ophíocephalos, &c, Nec Anubin - modo canís facie;fed & canes ípfos ín tota Cynopolitana prefectura coluére,Gyral, Omnigenti& de -üm monfira & latratorAnubis, V erg,lí.8,quoloco Seruíus, Hunc uolit, inquit, effe Mercurio;idco - capite caníno pingitur;quía níhil eft cane fagacius; T ertullíanus & D. Augulftínus uidentur cynoce z phalum pro Anubí deo ponerejquod fcilicet capíte fit caníno,non ením cynecephalum anímalinz j tellígunt.INos ín templa tuam Romana,.accepimus lfín, Semícanesq deos,Lucan, Semibomínem ! canem Sedulíus díxit, Plura de Anubi,& cur capíte canino effictus fit, apud Gyraldá lege Syntag. | $, unde hac etíam defumpfimus, Aegyptus Harpocratem queg habuit € cynocephalum fiue A "nubim:quorum imagines digitis geflare,morís ecíam Romani fuítquandeg,Celíus, | Canem( alij 7d Anubínhoc referunD A egyptij uenerantur,ex coi legem quampfa uocírarunt: ctr íd facíarir; uplícem caufam afferunt; Alteram,quód cum fis ufquequag Ofyrím quareret, canes przcurren. es, partím unà cum ipfa puerum ínuefligare conarentur,parrim feras reprímerent; Alteci;quod cá — fiella canís ( quem Oríonís fuiffe fama celebratum eftjexorítur;tum cum ípfo pariter INilus fcfe at "tollens írrígationem ín terram Aegyptum íinuehir,ín agrosq: redundat, Quamobrem canem utfers - ilis aqu concilíaterem A cgyptij uenerantur;Aelian, Suntquilíngua Aegyptía Anubín canem 9 díci altírment. Aliqui eundem Mercurium ínterprerantur,& Hermanubín quoq; uocant, Strabo li "bro r.in templi Heliopolitani defcriptione,In ingreffu fani inquit, cft pauimeritum, latítudíne íuz -geríaut paulo mínus, longitudine uero trípla quadrupláae, & hoc Dromus dicítut,de quo Callima hus, o dP4«- iseós ros Avid Go, Quid uero;quod eníxa INephthy Antbim ,l(ís fubijcitz INempe - quod INephthys eaeft obícurítas que fub terra fatei:lfís.eà lux qua (upra terram emicat . At finitor circulus,quem horízontem uocant;titríg; communís Anubis dícítur;& fure cani comparatur, Iuxs | ta ením die noctut canís uidet; € eam üidetür apud Aegyptíos uím habere Anubis , quam apud Gracoshabet Hecate,clo fcilicet terat pollens. Alij Anubim Saturnum exíflimàt , quod ex fe pá tíat;& ob ídUvoy appellatus creditur, Adde quod antíquítus ab Aegyptíjs canís maxímos honores ; meruit: quod occífo abíecte& A pí à Cambyfe, ex eo nihil omníno guftárit,Cadlius Calcag, in R ebüs ;Aegypt. Onofcelidemones;mares feut plurimum exhibent, interdum quog; leonem &€ canem ín, duercuidentur,Celíusi. 47... Cynades,Kvvadd se, Neptunus; A thenís celebatur,Hefych, GC Varín. Meminit eius Gyraldus etíam, Canazío augurío(utfupra etíam díxi)conftituebantur díes, priufdg frumenta uagínis exírent,& ante dj ín uagínas peruenirent;d cane ducto uocabulo. Síquídem rutile |: canes;íd eft non proculà rubro colote ímmolabantur , ut aít Atteíus Capíto , canarío facríficío pio E. 2 fxuiítíz caufa fyderís Caniculz;(hoc;ut fcribit Feftus, lulio menfe fiebat.) Lea. gimus in Graecorum monumentis;Exurente quandocp Cycladas infulas Cane, atq índe fterílitate. antilta ac fíccítate confequuta,qui ín Ceo habítabanr;ex oraculo Aríftzum Apollinis & Cyrenes fis f lium accerfiuerunttaduenit ís, ex Arcadía fecum quibufdam ductís , templum erexit louís,quem; uocauitIcmaeum;quafi tu pluuíum dícas, Canem. quog, rebus díuinis operatus placauít , Ceísty les. gem ínftituít, fingulis annís eiufdem feruarent exortum cum armís , ac eídé rem obírent díuínam: |Ex quo Argonautícón fecundo A polloníus,Kte ef z1vUy fecs«e AvvoAey Tiros stuvés «quei uses, [pur uero placandis Canículz ardoribus ímmolarentur canes,nulla(qued fcía ) idonea redditur ras. Btio:nam & Ouidíus Faftlorum 4.íta canit; Procane fydereo canis hic imponiturare, Et quarefi. atníl nífi nomen habet.Cur autem rutilz,forfan de Aegyptíerum fuperftítione duxerít inita, quaa. Oboues ruffosgentíum illarü rítu ímmolare perinitteba tut,quod Typhoni períimiles uiderentur, (C Czllius.Ego propter fimilítudinem rutíli Canículz coloris id potíus obferuatum coníecerím, . dbeltum quo ex canibus res díuína fiebat,rected canum cxde nominari Cynophontís poteft; cuíuf; qmodi apud Argos celebratum uidetur quandog;, Caelius, Ceos folerter quotannis ortum Canículze obferuare,&c. fupra fcripfi ex Cíceronis lib.i.de díuín, Iubigo deo uel I obígíni dez, ad arcenda ex fegetibus robiginem ueteres menfe A priliextís canís & ouis facríficabat,ut Ouid.ín Faftís teftas ptur ; Girald,INifi príus catulo fecerís;/Columella; | Mame 00000 MAIRIE NECS n RR - Y "ox 2272 DeQ uadrupcdibus j : 0005077 77 RROYEREIA, oye salue e fnr (|j Ágnos canibus obijcere, PeébaaNap tis Lyely &erae, dicebatur qui imbellem & lítíum imperitum A. ^ Agníhís la&ibus alligare canem, apud Plautum íri Pféudolo, Ladtes dicuntur inteftina molliora litem mouebit, Afinooffa das,cani paleas, Attali canís;in homines nimiüm uoftaces : nam Aciali. canís cibum glutiebat,non guftabat,Rauifius Textor, .€ Quid éant & balneo Ti Lonly lui ij Be dloxé v e viezresio qiAGQ G» oi roy ny éioy qv BaAewem vay. Couadrabit ín &os qui adrem quampiam fus balneum íngrederetur,fupraoftendi. Deufiu huius prouerbij uíde plura apud. Caclíum E ilo deguftare dícetur.Id adagij natum eftex apophthegmate quodá, cuíus memínit Vlacrobius Satur, lib.a.cap.a. id eft huíufmodí;Poft fugam Mutíneniem quarentibus quíd ageret A ntoníus,quída fa miliaris etus refpondit; Quod canís in Ae ypto;bibit &c fugit. [Nam in illís regionibus conftat canes. - ráptu crocodilorum exterrítos, bibere & fugere(alíás, currere & bibere.)Solinus ait,eos nónifi cure - rentes lambítare,ne deprebendantur,Certum eft íuxta Nilum amnem currentes lambere,ne croces 4 dilorum auidítati occafionem prabeant,Plin. De quo dícam etía ínfra cap.i.de díuerfis canibus, us ^ bíde Aegyptijs.Símile habent Germani, 4t loufftoariübet/ale einban über ote beiljen Polen. —— let acfí dicas , Dígnusoperaríus mercede fua.Et uix quifqua eft tam ínutilís mínifler , quín fi non. - Diogeníano, Canes uel catella dominas ímítantes,ubi qui fubfunt eorum exprímunt mores (fer O« i * ) ? " P" n D E] " n canibus ín una domo;uel círca unum os conuenire,fuís prouerbijs negant, — €J ÉvvsaN v y^ 6 bap dem bubulís co qui afflígunt afflictum. Eyiux db Fay &iAasop eic 7o did aioy, Suid. &X Varin, 4[Canína facundia: Sali m ctt j ] ^33! | DeCane. H. Lib l — 534 c eit zo mwvnas nivopdos, Canis feftitis caecos parit catulos j Hxvay ardUd tot zvàAM ziv], in tos qui "mímíofeftínandi ftudío rem parum abfolutam edünt.Gialetiüs ín libro Dé femíne; 265 xvvit idu zou gi armo quei vq AR Tirctdp Noo areis Quánquam canüm catulos Galerius matiult imperfedtos. dící quàm caecos, quum talpa propríe caeca dicantur, Ariflophanes ín Pace, H xavtup Gk Aeis Urdyón. gius avQaa ind, Caeca parít próperato Acalanthís tínnula níxut, Et íntérim Grací gramrnatici dus bitant quid fitacalanthís,alij putant nomen ínfighís canís deductum vd 3» Ze Ay ódy, íd eft quod placídé currat; trel oraed 9» éxtueMMy,'íd eft à blandierido, Alij fufpicantur auem efTe, Ariftoplianis ina "terpres,Btymologus,Suídas, In Atiibus quidem Aríftophanes ubi dítterfís díjs diuerfa atum nomi naímponít, Díanam Acalanthín uocat, alludens ad alíud cognomen eíus Colenítü, ^ €Perículo, ; fum eft canem íinteftina guftalTe, Xe áeoluy tva yfUr&s, T heocrítus Idyllío ió, Admonet adagiii " aud facile temperare à peccando, qui femel illecebram ullam; uelut autoramentum uítíotum decr "flarit, Ovdlé xVoy "veau. Gp &ortcg exvtezpxy Gv ualay, Lucianus, Effertur & ad htc modum; üt Theo 'crití Scholíaftes índícat, XaeA«rty ualson xVep ékv7tzyx) Gy, id eft, Perículofa res eft cants, qu& dídicit "arrodere coría, Horatíus ín Sermonibus, Qua fifemeluno Defenegufiüárírtécum partíta lucel, dum, Vtcaánísácorío nunquam abfterrebítur uncto. Idem noftris ín ufu eft, 2Urt Séri lepplit ober xiemen lerneno Siebíitio láoet ejfer;íd eft, Canes rodendo corrigías;coríum edere dífcunt: fic Latis "níDicendo díceredifcunt, ^ Canís cítcutn ínteflína, Kvey vo. qertoc, ubi quís res eas, quarum efa fet cuptentillimus própofítas confpíceret;quibus fruí tamen non líceret, Canes ertím oberrant círa "tum ínteftína,deuoraturi ní(i fuflém timerent. Suídas arbítratur accotumodarí pofle ín tes ínutiles - & infuaues;ínteftína etiim non facile deglutiria canibus,ac deuorata reuomí plérüng;, Praftat ca nem írrítare quàm anum, PoAv xegop GS gslire yen s xvva,(enarius Menandrí, — €J l'etigit( uel cal : «auít)lapídemàa cane morfum,in íracundíorem & ad díífidía propénfüm;: & forte ín hómínem con üicíatoremn ac rízofum,Plíníus 39.5. de ueneno rabídi canís agéns ; Tanta, inquit,uís mali eft, ut uría npa quog; calcata rabíofí canis noceat,maxime hulcus habentibus, IMínus hoc míretür, quí cogitet "apídem à cane morfum,uíg in prouerbium dífcordía ueniffe, De üfu huíus prouerbíj uidé eciam ;líium 26. 37. Oma kvvodluveroy à xovYc«sAWoy Ecc rwsody ifeyegd atit QiAsi, Philes, lracundos "fimul & tímídos homínes;( uel quí tímíditate hofiem prafentem declínant, ac per díffimulationem "adalíasnugas dilabuntur,ut quí fecundum prouerbíum cum adíiturfus ueftigía quaruünt; )recte "aliquís comparet cum Platone lib, y. de Rep, oic xvwliais,& obs Me d'adevd ? BaAMvruy zy &eifotdwee, id eft "catulís qui lapídes mordent,cum eos quí iecerínt non aufint attíngere: confert autém Plato caníbus "quílapídem mordent,eos quí czforü cadauera (políant.I& efertuür & alibí ab Eraftno; Cánís facuiens "in lapidem, Kvay eie sp May &yavexrsew, iti eos quí malí (ui caufam £mputant,non ipfi autotí,fed al. "teri cuipíam, Pacuufus apud Noníum ín armorum iudicio, INam canís cum eft percuffus lapide,no "tam petít illum qui fe iecit,quàm eum ipfum lapídem quo íctus eft petít, Quare canes relício liorine "quí íecít,lapidem morfu ínfe&tanture V ide Plutarchum ín Caufis natüralibuss7, | Alcíati Embles ma,quod infcribítur, Alius peccat;alíus ple&títur; Arripit ut lapide catulus, morfudpfatígat, INec 'percuffori mutua damna facit, ;Sícpleríc (iniuntueros elabíer hoftes, Et quos nulla grauat nos "&ía,dente petunt, Aedizeyer canes dícuntur;quí clam accedentes mordent,índe fenaríusille prouer dbíalis, Zekvee vledxveout so xvay Atdlapyoc i, Blandíendo mordes,& canís laethargus es;ín eos qui bene ; uolentía (imuládo, dt ínterím, Aadleeyop exporiit V arínüs xevqodlaxruy C &gyop.Et alibí, A«teyor xv Vet eu Quos d ckvovzi t 8C eoi, ulpa, Huiuftmodi canem erysezay étiam & Aetleodlxzsp dictum ína uenío, IVleus eft íftliíc clam mordax canis, Plautus ín Bacchídibus. Aryeie't eoa xU Vit May eiuf m eloAbou, Acklxeyoy, vwyszrav, doMap xsodlà vroMidji , Axríftophanes ín Equitibus Philoftratiim notans: «uíusfupra etiá memíní, . Aire yop cuvat ras teeae do Alay &oyop à yayVy evdx, V arínüs, Augtmeyiiso6, exiprhput, "Édem, A^lzeyec per s, nomen fuítcanís Hippamonís, Huc pertínet etiam adagium Kspxe 00dy CAU "da blandirí,quod facere dícuntur,ínquít Era(mus,quí fpe cotmmodi cuípíam adulantur.Aríftopha "nes ín Equitibus ,Oc «ixo catvay, mor &p d'ezrivis vavrwoay,. Epid erii du a ilo, 8. v8 Mort ykesde, E codem frequenter ufurpat &x£Mv,quod canum eft, auribus,cauda,tototp corpore blandientíü: "utíneademfabula, Té 4AA6yr cix us, Cumcane fimul & lorutn, vy 7$ vvi woà fuss, Eude« ) mus índícatdíci quotíes fímul omnía pereunt,ut nihil omnino (it reliquíi,ne fpes quídem recuperan díquodperíg, —€|Canís magdalía uiuens,prouerbíum fupra retulí patte 3.huíus capítís; IMafculi "canis complura cubilía; PoAccxvvóc Gor" fwas hemiftichium heroícum prouerbíaie, ín hominem mulíerofum,peculíariter eum quí non contentus certo toro, paffim per alíeria cubilía uolutarí gau. "Heat, Canís mendiícoauxílíans, Kvep Gg vfoye Bondy, ubi quís nobís aduerfatur &C díuerfis ftudet "partíbus,ís cuíus auxilio nitebamur.Nam canes infeftí fnt mendiícis, uelut ápoTcyvore, nifífi quando "Érufto panís corrumpuntur. Quafi niillus caní;ubi certum firmumé prafidium fignificamus,ut fu pra ín collaríummentioneretuli, :q[|Non magis quàncanem: Odíum & contemptum uulgo de« "elarant canís uocabulo, Horatíus,Oditcane peíus, Plautus in Amphítryone, Expectatum eum falus »tathaud quifquam magís quàm canem : fic enim legendum opínor,ut confletratio carmínís, Erat »mus, Prouerbium Odit cane ( nímírum rabido) peius & angue, etíam alibí tractat Erafmus híliad. a.Cent.9. — . | : | | ^ «Canis panes fomníans;Sunt quibus prouerbíali figura díctum uídeatur illud apud Theocrítá :34.— DeQuadrupcdibus: in Pilcatoribus,: Ka yolp y vrvoie P vay &oroc paurrÜUero, iylva Lnyoy , Senfus eftanicuie: ea per. f5mnti occurrere;que impenfe defyderat, uel quibus maghopere deditus efl Erafmus apud'Theoerd | tim pró &ezes legendum fufpicatur &j£às;id eft agros, uel &pis , id eft uenationesqueniamapud ke riftotelem legaturjaudíre nos fzepenumero canes dormíentes üenatíonem fomníare , Ego ipfum:d& ' hzc fcríberetEra(tnum foniniaffe pato:hihil enim hüíufmodi apud Aríflotelem reperitur ; cuíus de; (6mnijs canumlibro 4.hiftoríz animalium cap.i9.uerba bxc funtiTtém fomníare non folum homís ^ nes,fed etíam eques; & canes,& boues palam eft;&c.Declarant íd canes furolatratu quem per quíe tem agunt:nec álítér Girzca liabent, quae cum Gaza translatione contulimüs . Ad hec communíus eft, & xquead omnes pertínet canes panem fomníare: uenatíonem; non ítem . Quaobrem non eft üt cuiii Erafmo emendatiorem hac parte Theocríti codicenrexpectemus, Pellem canínam rodereyy prouerbíali metaphora díxiffe uídetur Martialís, proeo quod eft homínem maledícum & improbi - éonuícijs inféctari, Sic enim fcribit ín óbtrectatorem quendam & oblatratorem: INorr deerunt tda rhenhac ínurbeforfan, Vnus;uel duo;tresué,quatüórue, Pellem rodere quí uelint caninam, Ductus per phratores canís, A4 pw" ea qpericuy élvop, ubi quis inciderírin eos quibus poenas det, Phratría Athenís dicebat tertía pars tribus, In comítíjs áüt fi quís canís íntercurrifTet,contínuo pete: Baturdpopulo, [ncanís podicem ínfpícere:Tóza) /y evmy & luuie zrvyiy cy, A riftophanes ín.Eccle«s fiazufis.Interpresadmonet uuilg o dici fclerein cacütientes; (é9leApudvaa, id eft lippientes, Vari.) adícribes & hunttrochaítü, Ec xviészrvysy ccchma gs pig &Aezisxey. Allufit eodem & in Acharnen: fibus, tei: ósivois quier Y mpuxzíp uvis, Erafmus Chilíade 4, Cent;a;Btrürfus Chil, 4.Cent.2; E canis." podice,dictum(ínquit)uiderur aLuciano,pro eoquod eft rebus anxíjs atcp anguflis,quod ea pars ar4 &íor fithufc animanti,quamobremi & excernunt difficilius, Nam afinum fitim finit hís verbis, E720. llic Üxoic a'avrigeig cÜvop , oix cóvatÜn.ee Tec tÜnmge te d'hx vc toc leo opone, tro v o er Ay tA Vg ova anfosoyluts e] uaxco rwv, «gà Pra) u6Juc iuge Bvaewles ; Vülgo iactabatur & ín Zenonem tefle Laértío, quod." ín canis poflíco de republica confcripfiffet, el quod nimís anxié, uel quod inepte. . Canís ín prafepiy H Lov qv 78 Qr! rv, in cos quí nec ipfi fruuntarre quapiam, neg relíquos item finuntuti: ut canis f Y praecepi nec ipfe uefcitur hordeo;& equum uetat ueicí;Lücíanus aduerfus índocitim, Ana 7o 7 Luudg erc, d qu 7l Qirvw up roe qdune: fiias oirra P xgldy wid, ie Gel Torno dluvauulen quy ip Gvrpvre, TR Qodziu diGokyes T lüvn (ga arOs Y Auvv Oy yet sd'sy Suidas (n prouerbio Cveliiy arc Ausvyveoy; Hoc eft, adíers.- qus ad rem nihil attínent,ex hís uero qua pertínebahit ad caufam propofítatn nihil adfers, Caninü. c prandium, íd eff abftemium,& ín quo nüllut uinüim biberetur : propterea quod peculiari naturae | proprietate, canes à uiro abhorrent. A. Gellias libro i5;cap.ultímo:Eius autem loci ín quoid prouer.o bíum eft;uerba hac funt nimirum ex M, Varronis Satyrarum líbro,qui velwe xcvoy,id eft aqua riges s itifcribítur. Non uides apud Minefitheutm fcribítría genera effe uini, nigrum,album,medium , quod üocarit xipáp,id eft oíluttm:nouuim, uetus, medíum,E: efficere nigrum, uires:album,urin; medium? peplin;íd eft concoctioniem. Nouum refrigerare,uetus calfacerejmedium uero effe prandium cani | num, Quid fignificet, inquit Gelliüs;rém leicilam díu,& anxie quafiuimus, Prandium autem abaz ftemíüm, ín quo nihil uíhí petatur,caníntm dícitür;quoniam canís uíno caret. Cum igítur medium; üinum appellaffet,qtod riég; nottum, nec üerus eflet, & plerung) homines íta loquantur ; ut omnev üínum aut nouum effe dícahit;autuecis,nullam uím habere fignificauítnetp noui, neqy ueteris; qd 2 inedium effet, Idcirco pro uino non hábend&; quía neg, refrigeraret, necp calfaceret, Hactenus Gel, 4 lius, Pla&tts etiam ín Cafína;caniínam caénatm uocat,qua abftemia & fine uino fit, Sunt quí canini — prandium ad caninam appetitionem conira Gellíim patent referendum,Cxl. V itum medium pro» aqua ueteribus uidetur accipi, quorifam üínum omne aut muflum fit;autuetus;Calius:qui ex Mne. fithei uarbis iam recítatís id probare coriatur mihi non uidetur.Cynicum cotuiuíum,íd efl,cynicexs rum philofophoram,ubí lentes fere cibus erat, aqua potus, Athenzus libro 4. defcribit. Promericas hes,uíde ínfra cap. decanibus in Euripidis híftoria, In puteocum cane pugnare, Ey qesxzilutiuee xsv , ín éum ctrí res effet cum improbo aliquo,quem declínare n6 poffet; A poftolius.Símile haie eft, In puteo conftrí&ius.Plato ín Thezteto, i57 y ficti aQUKTà Eotertipia Ti, 70 Aeyfpfuoy, sv Qoiezt c9 oues, Quadribit ín eos,ínquit Erafmus,qui ín anguítias eas redactí funt;utextrícare fefe nullo modo pol. fint. «|Rabidi canis morfus, Aiyua luec Av fláirG" prouerbium ín eos;quí infecti ipfitnalorum. co 3s ereffu, alios itidem inficiünt.Etenim receptaopínio eft, & expofitaá Lucíanoznon modorabie agítaz ri & aquam expauefcére,quos íta affectus canis momorderít:fed & ipfos temretinere uim, eundem imprímendímorfumatg íta deinceps fierí hydrophouicos omnes, üt fíat quaedain rabíidorum cates; ia. Luciarius,Kaec' oivuy eaiigre olzos qu Eu xoerog, d'nyle Novo vip s] dveudrop, pctird luo lonsyná xaguol dh d'*yuxrG^. ^ ([Pro malo cane fuem repofcis, Avzistixic Lusie cvy azroeres fid eft pro re uili pretiofamy, Sus ením efculentüs;canís haudquaqiram üefcus eft; Refert à Diogeniíano;. Canís peccatum fus dé: pedit, ré uuo xgisp vs &renny:quoríes pro fjs qua peccauit alítis,alüsdat peenas, Alítercatuli lon. ge olent,alíter fues,Plaut.ín Epídico.Quo dicto fignificat non üefte digno(ci bominem ab homíne;, uerum íneffe natíuum quíddam,genuínusmi ac propríum ín unoquocp, quod ín ipfo uultu oculísqg; eluceat,quo homínuim ingenía difcernas.Síiliter Martíalis;Omniía cum fecit, T haida Thaís olés, 4 (Eso eiiacyritha dU e BM, lv ey:Sit condus(uel promus ) in reliquis canís efto fi libet, ut Eraímus.- üertitIn eum cuífolícítas ímmereriti contígiffer peculiaríterin eunuchos, Tamíe quaftores erant — $9 — Adbenis, ] L ] Tw | | Tuthenis;&e,ut Suidas refert, Erant € tamíee tríremíum,Is magiftratus interduin füracibus commit tebatur,non integris & íncorruptis uíris, Períroniam dící potefi de eo,quí dignitatem inuadit,níhil laborans quam erudítíonem,quósue mores poftulet ea dígnitas, | Canes tímidiuehementius latráte Q.Curtíus lib.7.demonflrathuiufmodi prouerbium apud Bactríanos uulgó íactatum fuilTe, Canís timidus uehementíus latrat quàm mordet : Cui fímilem allegoríam fubijcit; altíffima quaety flumína minimo fonolabí. Germani etíam utra fententíam ín noftra língua prouerbíalem habemus, ' q Canis ín uíncula,Kvay eid wiud;ubí quis feipfum ín féruitute , autín malüim alíquod ínijceret; & canibus fumptum ultro fe prebentíbus uíncíendos cibílenocinío, Autor Zerodotus,Hefychíus & Suidas índícant ín eandem fententiam díci Bos ín uincula. Supra etíam ex Eralino fimiliter expo aefüiparcemíam Canís ad cibum, Canis uíndictam iuris vtcip, fubaudi paffus eft, aut aliud commo dius: Macedonícum adagíum in eos;quií pr&ter expectationem poenas dant ijs, quos alíquando lze« feruntinatum ex morte Eurípídís,de qua infra de caníbus diuerfis cap,!, XCanisreuerfusad uomi tum, Kvay $3 7» id'ioy cfieaper: in eos qui relabuntur in éadem flagitia quibis aliquando fünt expia i Refertur ín epifiola D. Petri, adiecto etíam altero fimili prouerbío, Sus lota ad uolutatíoh coení; Ineandem fentettíam Hebraus ille Paroemiographus,Sícut canís(ínquít ) qui reuertítut ad nomi mum fuum,fic imprudens quiiterat ftultítíam, INam büc,ní fallor,locum Petrus defignaüit, Suimpta "metaphoraácanibusreforbentibusquodeuomuétint. |— ^ ——— 000 00- (Cynadta fons prouerbío occafionem dedit, ut füpra disi parte i: huius capitis, Chius ad Coum: hoc etíam fupra explícatum eft bídem. — N bcn 12 54 IN L : id dial yr ! : v Wed d -— BL I 21 " j bu a » e q( His fubtexamGermaníca quedam àdagía, iri quibus mentio canis fit, & Latína quibus fenfu "Eenueniuntadiungam. "YDaii eeraltebuno bcller/ [^ [2l man auf beh * Profpe&andumuetulo. cape latrante;hoc efl,nequaquamneglígendum quoties fenes perículum cauendum admonent. Ca nes enim uetulinon latrattemere, quemadmodum íuueaculí. Memínít Erafmus ín prouerbio, Eum aufcultandá,cuí quatuor füntaures, "YDafi man oen bunb f:blaben wil/[o batt er láver eecffeti: ama canem uerbérare líbet coríum uoraffe dícíitur, Occalíone duntaxat opus eff improbítati, . fy láfeno tinatioeren oie flécb ab / wie Gtebiino: Alter alterius pulíces legít, ut canes , Mutuum muliícabunt, 2litebíino fino nitt qt benbig 5émacben; Canes uetüli non facile affüefcunt loro; Senis mutarelinguam difficile, 2E [cblafenoen buno [sl man rift wécEer, Canis dorimíens non eftexcítandus, Malum bene conditum ne moueas;Síc etíam leonem dormientem excítate adagíuni geprohibet, Zafeinenbuno [otgari/ocr beoarff vicr fcbiicb,Qutn caní curas relinque; is quatuor 'Xalciamentis eget,ín folicítum & anxíum, "Dilbünoift oer ba[en toor, Multi Canes morsleporis, LCedendummultitudíni, iÉeift oer einert Dunoleio /9a8 oer anter in oer Fudpegabr, Canis dolet cum alterum ín culína uídet, Figulus figulo," £Ertrebt oie biino aup/ ero aat [dlbo mit; Canes expellítac fimul ipfe egredítur:in eum cui nihil omníno negotij fítín aulis principum, €9ie Fobten bino bey[Jenonttt, Canes mortuí nó mordent, Girzcí (implicíter, Oi vlr ree z Iron, Mot tuínon mordent. . Ser bun ift in oem potte, Vuefiphalis ufítatum:;uel, £31 wirft oen bun ini potte firioen,Canis ín ollajubi nebolum quídem relictum effe ínteiligunt, 2ln oer bun bincEen/ 2In er büren vincEer/ 2l oec Ermer [c:weeren; S3afel fid) nieman an Éecren:Canum claüi-- dicatío,meretrícurn nutiis, & mercatorum íuramenta; ex equo omnía fídem non merentur, 5i ga wilt von oem buno[dblager ein Eolben Eeuffen;Fufter petís ( autlícitarís) à canícida:Hoc ell;ge- j ER US abillo qui ípfe índigeat; Aquam e pumíce pojtulas.Símile eft,€3 (dft wütffin $em anoftal.- | ! T OU DE CANIBVS DIVERSIS. EuemA CTENVY sdecanibusdixita qux canibus communia omnibus uidebaritur : telíquit E37 B eftutquae fingulatím ad canes díuerfos pertínerit confcríbam.Itagp prímo loco erdíne líte« . MW uns y rarum dicam de íjs canibus, quorum hiíftoriz extant aliqua, nec tamen ad ullum enus fes. "oEesEn-s quentíim commiode referrí poffurit, Nam qua ad uenatícorum genera díuerfa, uel paftos . $$ tales,uel focíos,uel cuftodes,&c. pertínent,feorfim poftea ad fuum quacpgenus refetam, — es Les «Canes ín Aegypro mínores qudm ín Graciafiunt,Ariflot Aegypti canesfugaciflimi funt, Nam cumea quz in Nilo degurit,tímeant, ab hísadmodusmi fugítiui funt,necy quamuis illuc fítís ad. bibedum eos attrahat,ferarum Nilícarum metus qüiete illos potíone fe complere permíttít, Ideo ne quid eorum;quae ínfra aquam degunt emíneat foras,ipfost obtorta gula derípa ín altitudinem ab^. tipíat,non ínclinatíone corporis abíeta íncumbuntad bibendum, fed ut primum adrípam acceffes runt feftinanter,& ín tranfcurfu língtra lambentes,rapiünt;ac certe, ut íta dícam, potionem furans tur, Aelíanus:Idem fcribit V atíze hífi.lib, 1, cap.4. V id£ fupra ín protierbío; Vtcaníse INilo bibit, ee iugít, Solos IMemphitícos canes ín medíutm aüdítioné accepi tapinas proponere, & communitei uiuere, Aelíanus, ; ht qum à IT i we 5/1008 68. .qAlcibíades canem habuit fexaginta minís uenalem,míre formofum: cuíus caudam cum mutis . üWlifler illi quí formam canís ab eo corruptam reprehendebat:de índufiría fe abfcídífTe refpondit, ut oc (altem.(i nihil aliud(sg nett g.lego d puctiy) de o Athenienfes dicerenr;Pollux, - tC og MR - Pm 225. | UR : y Y : 236 De uadrupedibus » Qj Attalicanis inter prouerbía eft;in homines uoraces:quodiís rictu ingenti cibura efutiret, noii | gultatet, T CXtor, "e NL Hm Y MO TUUU * Celebris füít etiam Cerberus Epíroticus canís, Pollux s. 5. Inuenío hunc Alexandrifuiffe cae nem , adeó robuftum utcum Ieoníbus congrederetur, Catlíus: qui Pollucis uerba male perpendit; | & canés díuerfos confudit, De hoc Alexándri caneínterrobuflos dícaminferius, — — . — Carmaníus uír,& canis eftfdem natíonis;animo agrefti atqp adeo duro;immanfueti ac feri exfi | 1 Á Hercule ad lucem(tríplici catena uinctus)extraheretur ex fpuma eíus natum effe aconítum, ut INí« | " capita habuiffe,équi,canís,& hominis agreftís,füpra dixi. In Hecat&íle&tum mofiumentis eft,fuif. fein Tznaro ferpentem metículofum (terribilem ) quem dixerunt Ali lvo, íd eft Plutohís canem, | quoníam morfum eueftígío ínfequeretur mors,uenení:poteftate uiolenta , Eum támen ab Hercule adEuryfiheafuifTe productum,unide írrepferit Cerberifabella,quem prínceps Hometus diíxít LOT fui , Calíus ex Paufaniz Laconícis ,ubí plura leget qui uoletfuper hoc cane, H''e ssgÜkoluc , v eub quisi at motitosp, Ariflophanes ín R.anís.Cimmeríos íntellígít;ut habent Scholíaludit autem allue: dendo ad Cerberum:quandj apud Homerum etíam Cerberíos pro Ciímmeríjs alíquí fcribunt, Plura; de Cerberouíde apud Palaphatum,& diuerfis apud Gyraldum locís ín Opere de díjs. Ko Deetor, atas v6, qeci5 xoà cs Kupueolorc, ep Gso/me: «git di roy oi pw KspB«oley xgAzay, à) Kupeexo jh ANO) Kip4is o2 d "7h21 zr" qv Acla ko Bce1G- myixézohvG-, V arín, X Hefych.KseGsgoxivdluvG" aera G- &e0€, Ko bump ucyas Ádow, | lidem. DeGergitto cane Geryonis Cerberi fratre, dícá nonihil in cane paftorali, Fuit & Orthus. 'Geryonís canís ín Erythea,cuícanína capita duo, & draconum feprem erant, Varinus ín Scylla, | "Plura de Cerbero cane uíde apud Varínutm, ^ | "wn . «Cyrus commemorabatfe ab uxore Miítradatís bubulci, qux Cyno uocabatur fuiffe educatum; | femper eam laudibus profequens,ita ut ín omni eíus fermone effet Cyno, Quod nomen accipíerites: efus parentes,ut díuinius uideretur Perfis filius eorum fuiffe feruatus, díuulgaruntà cane Cyrum; cum efferexpofitus,fuíffe educatum; V ndehac fabula emanauít, Herodotus lib, i. Cyrum Mandas| "Tac filium à cane fuiffe enutrítum fama refert, A elían.lib, r2. V aríorum, " q Diogenis Cyniciferuus fugítiuus,captus & Delphos abductus à canibus laníatus eft, fuge poe nàm hero perfoluens,Aelían.ín V aríjs.líb.is. ZL q«| Euripidem à canibus profcíffum ínteriffi e,fercomnes tradunt,ad locum Bormifcum,de montís: Bormíj nomíne appellatum in Macedonía.Canes eas fcribít Stephanus ab indigenis Efteríncas(Esee eix&c)nuncuparí,ab Homero trapezéas,Kubae gpers(uac wvA«epse, Iíad.x.Ceelíus, Hiftoria mortis Eus rípidísà canibus illata copiofius profequitur Erafmus ín prouerbío Promeri canes , cüíus & Suidas) meminit; ítem ín prouerbío Canís uíndictam, Kuvéc dlixuy, Canis uíndi&tani,fcilícet paffus eft; iVIaces) donícuim,ínquit,adagíum eft ín eos,quí praeter expectationem pcenas dant íjs,quos alíquando lzfe' runt , ab Euripidis ínterítu natum, In Macedoniz uíco; qui Thracum dicítur,quod olímà Thracíe bus fitínhabítatus,cum canís quídam Archelairegis aberraffet, Thraces de more fuo mactatum fas crífícarunt,ác deuorarunt , Quod ubí comperiflet Archelaus , talentum eís mulctam dícít, V erum; cum illi foluendo nor effent, Euripidem fubornarunt,qui regem exoraret ut fibi mulctam remíttes ret;íta ut fecit, Poftea uero cum Euripides ín fylua quadam felus effet, & Archelaus à uenatu reuet ieretur,canes Euripidem cínctum difcerpferunr, deuorarunttp. Exiftímaturh eft autem eos canes,ex €ó prognatos fuiffe cane,quem Thraces facrificarant, V'aler.IVlax.libro o.cap.de morte non uulgas ri,refert Euripidem,cum ab A«chelao rege Macedonum coenz adhibitus fuiffet,domumaconuiuio - repetentem,à canibus fuíffe dícerptusn.Eos canes ab amulo quopíam ímmiffos fuifle confírmat) A.Gellíus 15.30, Suídas(ín Eurípide) addíthos aem ulos fuifTe Arrídeum Macedonem,& Crateuam 'Theffalum poétasquos Eurípídis gloría urebat. Hi finxerunt eum regijs canibus dilaceratum fuif fe.Sunt quinarrent eum non canibus, fed à mulieribus fuiffe dilaniatum , cum íntempefta nocte "Craterum adolefcentem peteret, Archelai amafium(uel ut alij uxorem INicodemi Arethufij.) A cos modarí poteríthoc prouerbium etíam in hunc fenfum, quetíes author íllatí mali diffimulatur;ueluti; cum. 9d : eur ueneno tollitur inimicus, & fpátgitur in uuleum rumor illai febri periffe, Videtur hifieflue. x ffe quod hodíe paffim apud Germanos díctítant,ubí quid accídít incommodi cértí,íncérto authos ems nemini polfis imputare;id canís accídiflé morfu, FIactenus Eraf, Sunt qul Proinerümi no | mínatum dicant Archelaí míniflrum,qui ín Eurípidem tralde fibí exofum, quód ab eo apud regem | aliquando delatus effet,canes quofdam feróces foluerít: V nde Peousgs luiss,id eft Prómetí canes,pro | "werbío dicantur, quoties potens quifpíaoffenfus,alíquos fübornat [ubmittíti;qui alicui negotium facelfant.Referturà Díogeníano,Eraf, —— JU ite | qPrzter Euripidem feruntur & alij quídam celebres uiríà catibus laníatí, quos íllius hiftoriz: oca | cafionebocípfo inlocomemorandos duxí, Thrafíi, A&tzonís, & Líni, omnítm hoc mortís genere qo defunctorum, thémínit Ouiídíus ín Ibínhoc tetraftícho: Praedaóy fis illís , quíbus eft Latonía Delos | "Ante díemraptonon adeunda Thrafo, Quítpuerecunde fpeculantem membra Díariz; Quí& - €rotopiaden díríipuere Línum, Lucíanus quod Samofatenus fophífta,à caníbus dilantatus efi,nó | fine diuínze ultionis fufpícíone:INam Chríftíanus prímum cum à fíde catholíca defeciffet , animum | & flylum ad lacerandam religionem conuertit.Jo.Rauífius, Medio Lintis íntértextus acantho; "Eetileríts canes,Statiuslibro 6/Thebaídos. Milo(Crotoníates)a ferís lanfatus eft;uel (ut alíj)à CaDía "bus, Vatín, Heracletus Bphefíus phílofophus cum hydropícus effet, X medícorim operam recu: fretfuo ipfe períjt medícamento.Nam quum feuo bubulo fe alíquando tit príus ínubxiffet,ac dor, miens apricansqQ folí prebuiflet exíccandum, canum fato nefcío quo fuperueníentium morfü las "míatus eftlo. R auiftus, | io^ qFericanesreperíuntur, Ariftoteles, | Caf umo ! | ". « DeHecuba ín canem mutata,noníhil attuli fupra ín uoce Cynoffema, ínter nomína propríaa | €ane facia, V ide Ouídium libro is, Metamorph. — j Hippamon canem habuít Magnetem, nomine - Eettiargum,quí cum heto fuo fepultus eft; ut índícátur hoc epitaphío quod Pollux refert; 4v4jei iy Lbaaigutop dvo? sp ierat) Podlapy ^, Koz kuvi Aulo G^, fo fioazrovzi Ba Bue Pollux & Caelius. —— — «T terraIndorum haud prope mare ínuenitur canís qui femper poteft uocarí catulus, I[s&p dome fticus eft canís,colore maculofz lyncí per(imilís.Pilo(us itaq; reperítur,ac depílis;ut tonfus, Nec tas inen latrat,nec gemere fcit, aut füfpirare, ut retulit nobís Hifpanus quídam ; quí makímam partem — Indíz peragrauit. [tag nullam emíttít uocem, cum etíam necatur : & cortipat uídetur fcetura lupi; — Editautem ac bibít,ut alíus canís,eft& paulo mínus mítíor Italo cane;quibüs eft doméfticus,mouet 2d tantum caudam geftíens,& faliens; quod eft indicium amorís ín domínum,Blotid, € De Indícís 7 canibus magnís X robuftís;infra dícam ínter V enatícos, Petrus Martyr etíar ín defcríptíone INo "i orbís canum quorundam non latrantíutri mémínit,quí ín cíbum quoq ueriíant : Et alibi, canum hon lattantíutn rofiro uulpíno, W Ar ll, NU neUp. tots *- 4j Palamedes agrícola canem habuit quem V lyffem àppellabat, &c.Blóndus, nefcio ex quo au» * there, q L.Pauloconfulí cum forte eueniffet;ucbellum cum rege Perfa gererer,domü e curía regref fus;filíolam fuam nomine T'ertíam,qua tum eratadmodum paruula,ofculatus , € tríítem anímad. uertens,interrogauiít quid íta eo uultu effet: que refpondit Perfam periffe:decefferat autem catellus, "quem puella in delicijs habuerat,nomíne Pería, Arrípuit igitur ome Paulus, ed fortuíto dicto, qua- fi certam fpem claríffimi triumphi anímo prefumpfit, Val.Maxím,:.$5. «[Pholyes, fului dicuntur io canes;ore nígrícante, Celíus.edAvsc leise, os zrvdpoi, V arín, apud Hefychíum pleníus,& wvfoióvzee itae va siuara nov, à 5 QvAax&c,(malím QvA«xe proparoxytonum,ut canes cuftodes íntellígantur. ) [dem - QoAvvey exponit uAvvey,id eft ínquínare, X forte índe pholyes dícti fuerint, quod ora nigra & quafi inquínata haberent; Nífi quís ab aliquoloco fic dictos fuiffe malit, Pholori quídem urbs Arcadía eft; & Pholoé eiufdem regionís mons fyluofus, : ^5 q[S3lentíni canesa Varrone probantur ín pafloralium mentíone, - * «Scylla Phorci & Cretheidos Nympha(fecundum alios Hecates )filía fingítur à poetís, Inguina "eius ín canes mutata efle fabulatur Ouídíus Metamor.lib.14.Et V ergilíus Aeg, 6.marínos canes dí " eitde Scylla loquens, Víde Onomafticon nofiram,& Gyraldum ín fine hífloríae de marínis dijs, Il, Ium Scylla rapax caníbus fuccíncta Moloffis, Vergiliusin Culíce, — . h - €«[In Scythía canes cum afinís,ín magnitudinis comparatione conífunguntur,quibus ad uehícula — rotís carentía mercatores utuntur,ac duo hemínes in urio uehí poffunt:quod ipfum ad lutulenta co. ficienda itinera inuentum eft. Sex igítur canes ad uehículumordinelígantur,tj quocung; ab auríga 7 qui unà éum mercátore in uehículo fedet, díríguntur, coplauftrum euehunt; € lutum tranfmíttunt. — Vnum iam diem amplius laborem ferre non poffünt, Itag hisTaffis recentes atqj íntegrí canes fuca ' eedunt,neg; tamen magna onera ímponuntur,fed duntaxat negotíatorem, & aurígam & pellium " fafcículum uehunt.Ergo unoquog die negotator habet tandíu neceffe commutare canes & auris - gas,quoad ad montes,ubí emat pelles.peruenerít, Aelian, — - — «Turcarum imperatorem audío Gallorum regí,unoautaltero ante hec fcriberem anno,canes - dono míife pectore & uentre rubentes. | ^] DE MELITAEIS CATVLIS, ET ALIIS ^ paruísquiín delictjs habentur. - | .PACHIYNO Siíciliz promontorio imminet Melíta;de qua catelli portantur,quos Melitzros uo y ^ ri u adr upe di bus | cant;Strabo libro 6.Erant olim in pretio & delícijs mulierum catuli qui nafcebantur ín Iofufa Mel *j tafíta ín finr Adríatíco non procul Ragufio cíuítatezEa nunc pauperes pí(catores tantum haberins " colas:nec ulli eius catulí amplius celebrantur, Blond, weavzeop uuidloy uxpép, Hefychíus , V arínus,. | Marie luwidke,u lulres uxXeruool, in GÀ tos erpspluiwoi, Suid. id eft IVlelitzri uel Melíteri catuli funt,quá ad uoluptatem folum aluntur, A tífteteles problematum fectíone io.Probl. 14. inquírens curín anis mantíum genere alía parto;alía magno confiflantcorpore:Caufa;inquít, duplex reddi poteft ; Aug ením locus,aut alímernitum íd facít; Loctis,fi anguftus eft;alímentum, fi exiguum: quod etiam partur "n íam edíto nonnulli efficere conantur;ut quí catellos ín caueolís occlufos educant, Et paulo poft, Fit. | ut aliqui, quamuis breues(parui)admodum fint;modice(evuptzpor)tamen coagmentatas omnes (ui. . corporís partes habeant;ut Melítenfes catelli, atío ením,qtied non utlocüus,fic natura fuum effice y teopusfoleat.Catellí Melitenfis magnítadíne íctís eflgenus muftelz rüflícee, quam uiuerram ínter. pretor, Gaza)fed minor, Ariftoteles.Cirzecehabetur;B 4" bezie;tes | 70 us sdb Meuracay Luvidyig ' 7 uxedy,id efi I tís magnítudíne xquat paruum íllum catellum I&litenfem,? uxedp pro 7» uice fre quens lecutio apud Ciracos,Sed ütcting exíguís non deeft ín&enium,nec ín homínes amor, Nam Jheodoti faltatorís IMelitenfis catellus ; ültto feipfum in heritumulum iníjciens,cam ipfo unà fepe: liri uoluít;ut Aelíanus prodidít.Catuli quos Melíteos uccant,ftomachí dolorem fedant applicati fae | pius:tranfireqy morbos egrirudíne eorum intellieitur,plerunep & morte;Plín, «| Catella Melitaca, j| Miguodtoy liii tiprowetbi ufu dicitur in eum qui habetur ín delícíjs ac laütíus in ecioalitür ad uos luptatem,non ad ufum,Eft ín familijs diuíitum huiufmodi míniftrorim genus;quos illi non ad míni- ^ fteríum,fed anímí caufa domi habet;Erafmus Chilíad, 5, Cent.3.Et rurfus Chiliad, 4.Cent. 4. eodem q prouerbiío repetíto;IMelitzi eatulíinquíofíc uocantur nímírum ab infula Melíta, ínter Corcyram ^ gram & Illyricum fita, author Plín,lib.s. cap. wltifno,ítídem Strabo & Stephanus, A pudLucíanum ^ in Lapithís y«awezruióc Alcidamantem Cynicur , pwzoisp luvídtey uocat . Athenzus libre, fcribit Sybaritis uehementer ín delícijs fuiffe canes Melitzos,Quí quídem hoceffe uidentür in generecas num,quod naní & pumiliones inter homínes, Hzc Eraf.. Canís digna throno, ad agium fumptum; ut uidetur,à Melítzis catulis üt fupra díxi ínter prouerbia ín hiftoría Canis ín genere, - » qj Preter Melíteos, quí hodie ex Melite, ut Blendus refert,nulli funt:diuerfi alij catellitmulieribug. praecipue delícatís & otíofis nutriuntur, Membris omnibus pufilli & eraciles funt, quós e : uulgo biacEen uocant; Eberhardus Tappiíus. Inferíores Germani, utídem fcribit,baíüfmodi canicm. las nominant junffern bíinorgen., híncillud Vueftphalorum €3y byüieft/ alo ein jünffern biitioes Fen, Latras delicati inflar catelli, INofirià delicijs appellant etíam [dbefbiinole/ & gut|ceabíánole 3 Itali ftralíngtra bottolo uocant catellum Ferpett exíguo,fed ferocem & iracundum inftar rubetz, idi" eft ranze uénenofz,qüuambottam dícunt, INomína dimínutíuz forma á cane apud Latinos & Gre. 3 cos ufitata, fupra recenfuí cap.8.de Cane parter, Martialis diftíchon ín catellam Gallicanam, Dea" litías paruz fi uís audire catelle, [Narrantibreuis eft pagína tota mihi, Catellos perd elegantes 8C pretiofos Lugduniín Gallía haberí audio, quorum fíngalí decem denaríjs fiue drachmís aureis,alie- quandouzneant, Catellus qui ín delícijs habetur,ínquít Blond.paruulus eft, pedalís uel ripe E lís:habetur autem ín maiore pretio,fí adultus non maíor fit mure, Elígítur quadratus corpore , no teftaceus(fic ille loquitur)capíte etíam inflar capitis muris,rofiro paruo,auríbus non maioribus cus nículi(abfurdum uídetur:)cruribus breuíffimís, pedibus anguflis,cauda oblonga.Laudatur eríam ff. collum longíufculís pilís ad armos uíg; uelutí fubatum fít;partes czeterz tonfis fimiles.Blandus fero." . cí prafertur,Color candídüs uel niger prz caterís probatur. Sunt ex eis nonnulli hírfuti admodum. prolixis pilís,alij breuibus & glabrí propemodum,Hxzc fere Blond, Et rurfus, Canís delícatulus ifs u quit,placet cumhuc illuc faltítat,acleníter latrac, & abíg; morfu mordícat : praecipue (i mundus eft; - nec aliud djoblat& tangít.Sunt quí erectí pedes atiteríores manus ínftar protendüt,uel motát,et üt uulgus loquítur,feruíunt;alij quod profectum fuerítroftro reportant, & c. Lafcíuze mulieres pracía pue lectís admittunt; & lambí gaudentBlond.Et alíbí,Catulos (inquit) quos príncipes & matronas" ín delícijs fouent;pracípuos gignit Hifpania.Et rurfus:Catulís ingre ferícum collo apponunt.- cupreís campanulíis círcumfeptum:fíc nang; matronz plurímum afficiuntur. q[ Sape íam uífum — eft canículas fíngulos peperife foetus,exiguas pracfertím catellas,quas ín finu matronae fouent,pro pter uteríanguftíam:nam cum plures concipiunt, frequenter moríuntur, Albert, Catellís matrona rum alüus fepe obflruíitur,unde pleraec; moríuntur, Albert, De catellís qua anímí caufa nutríun. ^ tur, & ad ufum duntaxat mulíercularum, illud Platonis eft, "rd xuwidYe uuztRbz vds diazoiwate , id eft, - Catellze domíngs ímitantes , quod fuperius ínter prouerbíaà cane retulí, Bt Gorgo apud Theocríe tum ín Syracufijs profectura duo mandat famulz,ut infantem uagientem placaret , & catellüm ree — uocaret íntro,Lucíanus fal(iffime ludit in Stoícum barbatum, €uiín eodem fedenti uehiculo domís nacatellam commíttít,obteftans illum per ea quze funt ín uíta dulcíffima , ut diligenter curet, Exaf; — Mlartíalís uerfus in Tffam catellam Publüá,tam lepidí (unt;jut omníno hic adfcribíi mereantur, u Ifa eft putríor ofculo columbz, | Ita eft blandíor omníbus puellis, Itfa eft caríorIndicislapillis, .. ^ ^ lífaeftdelíciecatellaPubli, — Hanctu,fi querítur,loquí pütabís. — Sentíttriftítíama, gaudiíumq, .. €ellonexa cubat,capít& fomnos,- ... Vtfufpiríanulla fentiantur: bd LI DeCanibusdiuetfis.Lib. Í..— 3 «— Etdefiderio coacta uenttís, Guutta pallía non fefellit ulla: » Sed blando pede fuícitat,torotp Deponímonet,& rogatleuari, — Caftztantusíneft pudorcatelie, |—— FHancneluxrapíat íuprematotamg - PictamPublíus exprímít tabella; In qua tam fimilem uídebis I(Tatn; -— Vtfittam fimilís fibí necípfa, IMffam deníg pone cum tabella, *- Aututrang putabisefleueram, ^ —Aututrang putabís e(Te píctant, "DePerfzcatelloquem L.Paulí confulis filiola in delícijs habuerat praecedente capite dixi, € Cor *tícem capríficus arborís detrahes, &€ dum recens eft,ad fplenem,ueletíam fi opus fuerít,ad iecur po mes: & ubi tumor fiue durícies fplenis uel íecorís erit;ibi cortícem díutius contínebis : deínde ín fu« noeam fufpendes , Quod cum facíes,rogabis,ut ficut cortex ílle paulatím fumo ficcatus arefcít, (ic fplen uel iecur laborantís areícat.FIec autem res tantum ualet,ut fí catulís recens natis fíat, dicantur »mníno non crefcere, Marcellus Empirícus. In Anthologío Girzco legítur Adzí epigramma ín cas ellam,Calathínam nomíne,facileeníxam, ^5 Bw KaAeÜivuNzwo exvAasop poyssrn— Avrtols vsQup vb inp ezroexp, Io. Tzetzes Chílíade s, à príncípe quadam mulíere catellam nímís delícate nutrítam hís rerfibus reprehendít, NUp5xvvidlop 71 — tapa &oySo te yuvouxSe Qxedtdwoy ojo toro — Mose yd dori "C quam feles regínz, de qua proxíme díxerat, quod ex aureis uafis ederet, &c;) 42 «ia dt opoioe TEGy S Jguaois oxd Up, a. &eyvcoie edid, Avücarroy 0p wo eirréi T eov ssospiwoy; G Epítaphía tría *carellorum ex Blondo hicapponam. — [Roma Corporís exígues curadum cogor ínartus, Subs "ducio matrís lacte,mifer perij. INetamen.& fatínomen uís afpera tollat, . Leucíppícíneres hac ca^ jnisurnategít, qJFr.Molíj, Vrnam quíuetulz uídescatellz, Concretz teneros breuesty ín ar» «tus, Miítís nerenuas fauerelínguz, INamqui me exiguo folo recondit, Exemplum eft Iouis optía wmífecutus, Quuodante Erígones polorefelger, Ob fummum catulus decusfídemtip, | 4| R.Infcria Iptío, epa zihu xvviigo yt msi) er lap inbc For(xcya: Di veia xefosp dd eft, Phratillae catellze dulcíffimz: Phe "derícus Gionzaga LL memoríegratía, — «| Képerítur etiam catella dímiínutíuum nomen à catena; tefte Cxlío, (apud Catonem, ) J3* | Lom. : P j DE CANIBVS$ VENATICIS IN GENERE, Cánes uenatici,quos Girzcí lieftzmos uocant ( Suídas ín wevrodoy ) alíj maioribus & robuftis fec "tis opponuntur,alij mínores & tímidas perfequuntur,uel ut comprehendant,ue! ut ínretía adígát: 'alij fagacitate ralent;alíquí fagaces fimul & celeres funt: alij & celeres & mediocriter robultií;tobus fiiflimi enímin fuo generefimul & celerrími effenon poffunt. Derobufto,celere,fagace, (ingíllatim "dicam in fequentíbus:hic de uenatíce in genere, Quamuis ením plarag de uenatícis canibus ín ge« "nere prolata,pracipue apud Xenophontem; Pollucem & INemeíianum & Gratium, ad canes celes 'tes,ut quí uellepores,uel ceruos alíasQ feras ín retía adígunr; fpectare uideantur : funt tamen nons mullí quos fímplícíter uenatícos dícas,quod celerítati uel robur uel fagacítatem uel utrirmoy coníuri xerínt, Hínc ílla Platonís comparatio eft libro 3, de Rep.übí ínquírit que & qualesnaturz fint ad Wrbem cuftodíendam ídonez;; hís uerbís, Exiftímásne differre naturam generofi canís, & generofi 'adolefcentís ad cuftodíam agendam? Quorfum hzce Vtrung ípforum fagacem oportet effe ad fen *tiendum, X uelocem deínde ad ínfequendum;ac demum robuftü cum affecutus fuerit, ad purgnana dum capíendumqQ;. Audax etíam & fortis fit oportet, fiquidem bene pugnaturus fit: neutrum autem ' erítnifi etíam iracundus ( (vuoeviuc) fuerít, (iue equus, fíuecanís,.— Canum duo genera, unum uenatícum,& pertínet ad feras beftías ac fylueftres : alterum quod cuftodiz caufa paratur, & pertía metad paftorem, Varro, Mírandum ín modum canes uenatícos diceres, íta odorabantur omnía & perueftígabant, Cícero 6, V err. Catulus uenatícus;Horat. i, epíft, Turba uenatríx canum, V aleríus | Bos 3. Amphítheatrales inter nutritamagíflros | Venatríx,fyluís afpera;bláda demi, Mar "tíalís ín epitaphio canís Lydíe, Ceu perníx cum denfa uagís latratibus implet Venator dumeta «Lacon, Silíuslib.s. [Sed quoniam uenationís ufus latíffime patet;quacung) ad eamín genere ppertínent,differam ín alium librum, ubi de anímalíbus generatím docere propefuí,& que uel omnis "bus uel pluríbus communía funt certís locís ac ordínibus rerum digerere, Deferís etíam fingulís quomedo ín uenatione cantim opera capíantur, ín fua cuíufq; híftoría dícam; ín prafentía non alía "de uenatíone dícturus, quàm qus canibus peculiaría uel rerum uel nomínum ratione uídentar, sq EA IO xvrse upoezticos, Hefychíus, V aríinustego celeres patíífimum &A«zixae díxerím, eA énim L& Voi, perfequí eft : hínc & xvrsarus uenator, quí cum canibus feras curfu perfequitur, xvvoa Je««éip uocat Polluxi«vvsyos uero, qui quouis modo canum opera aduenationem utitur; qui & KVrW yerus & xvvayoyos appellatur : Pollux diftínguiít, hís uerbís, xvvepyoi md xvvsyers xvvéyoyai ; irren: limirum ut cynagegus cynegetz inferuíat, canibus ducendis, Incipíam captare feras, & reddere ':pínu Cornua, & audaces ípfemouere canes, Propertíus líb.a, Kvvoosóo, Unedtrroh, Hefychíus: apud "Varínum penultíma pero.fcribítur, Ézruxrfip« etíatn & &vraeeis wenatores cum canibus proprie día "euntur, A polloníus ín Argonautícís pro pífcatoribus pefuit, Kyvsyseeiy, ipfa uenatío, Pollux in prae Matione líbrí 4. ad Commodum, Éz«.5 xXUVRy&TIU go zr&oxdusMy. Etab ínítio eíufdem librí, Gp Ma rz Gp sto yoet o xy viry cona; ipods i tcolt Ayo, tto xyriysaic, & c. ubi etíam haec uocabula fubiungun: "ür zevyxvvuyerue, 0 Gd xvvuyert avuapezfop:Qiexvu erue, xvn yrs xvvuyennas xuvwyereo,Ex ca pite z. ! Lr kyva)p dt cymys xvumysetop pturvj«uc TÀ seya «gero, Koysysip idem quod xvrsyerew, V arinus Kuviysg T3. -€- pn ^26 :. Le uadrup edibus uel Kvisyeiey nomen proprium loci(Conftantinopolí puto)ín quem abijciebantut 6i Bulivamws, Suid, Eu luum yoy,in uenatorem quínihil ceperat, Lüciltj fcoptícum:Pawi QJsazr Avi, gh vevoqormwn vupqeug, Koc Xoez veoit iege 7^ qudby Augdjouaot, Xvy kvoi;C Aoyggtuc rods vrely avodóvnes uedon(Q" Mudtp ap ause(fop. te ciréb)esS luvac expsuaaip,. Eus buvuyde,in uenatores,epítaphía duo leguntur Antholoeij libro s, fe, ciíone i9, nam tertíum ín aucupem eft, Cynulchos uocant quí fecum ducant canes, Cal , Cynztie Youísà uenatíone dí&í,quem Cryraldus Cynegeten appellare mallet,mentioné feci fupra,Eft && &uuy yi7ic , íd eft uenatríx, ínter Díanae cognomína,quandj apud Pollucem Limyeeréérn legitur , Évioc adüry uic Luuwysoiass eei ToAjangol ao mic "P Ünokoy a vysgrraaare eio oi dU carmoi arc dzrhec gi ?roN quas anfyveis, Su das ín Apez6" spare KvacleMsy, quoduís anímal, zreea 7» lip &Mox1ó9w; proprie tamén marínumas nímal,Scholía Aríftophanis, «| Venatícorum canum,propría nomínauaría recenfuí fupra in Ca mneíngenerecap.8. | [Canis alfeluchí,eft canís quo uenatores utuntur,ad capíendas aues aut qui * ' drupedes,AndreasBellunenfis, —— | ^eyne t ] » | 4 [Nunc canes uenatícos ordine literarm énüfnerabo,tirm fecundum regiórium & populorum. apüd quos nafcuntur norníraytüm domínorum, &c.illos imprímís,quí ad certum aliquod uenatíce rum genus;utrobuftüm,celer,fagax,commodereferri non poffüntiSi tamen hic etía illorum - ! - dam breuíter attígero;nihiloimínus fuísínloeísrepetam, — 4[INon tünc egregios tantum adinírere. Moloflós; Cüm parat(lego coiparat;íd eft;Canes hí uérfuti tantundem dolo efficiünt ;.duaritum.- IMolofff u£ribüs)his uerfuta fuàs Athamariiafratides, Acyrüst Phéritd; & clandeftínus Acai Sic & Acarnanes fubíerunt prelía furto: Síc canís illa fuos tacíturna fuperüenit hoftes; | Gitatigs: ínlíbro de Venatione;Pro Acyrus lego Acytus,Eft em Acytos Plinio 4.11, ínfula,de qua fic fcribit, fiatím poft Sporades;lVIelos cum oppído;quam Aríftídes Bíblída appellat ; Ariftoteles Z:éphyría Callimachus Mímallida,Heraclídes Siphnum & Acyton:Hzc infularum rotundiífima eft, Hínc fc te IMielos à mali figura appellata.AxvzG-, infula iuxta Cydoníam Cretae Stephanus.WVlelos ínfula ín ter Cretani & Peloponnefum interuallo zequalí (itazà Peloponnefo promontorium Scyllacum;à Cre ta Dictynnzeum habens,Strabo, Eftaüt Dictynnzum promontoríü ín Títyro Cydoníatarum mong te, Hermol, Quod autem de hac ínfula Gratíus íntelligat, ex uicínís conftare uídetur : quod illarum quog canes ad uenatíonem commendentur , ut Cretz & Amorgí, Vícina eft etíam Thera ínfulay quarn alij inter Cyclades,alij ínter Sporades numerat, Plin, Stephanus ese per s príma longa fcrí bit. Gratíus forte T'heras ín pluralí numero díxit,utlegendum fit, Acytus Therzetp, &c.de quo erum dítiínquírant quibus otium eft. Sí quís Pheras legere malit, ut e«exc TheíTaliz: oppídum íntelligzz: miüs:non pugnabo.Sítum ením hoc oppidum eft in Pelaígícorum camporum terfníno ad Magie am,ut Strabo docet:Laudantur autem ex Magnefía quog; canes.Accedít quod & Athainaniía Thef. falíz regío fit, quand alij Illyría adfcribant, authore Stephano. Acarnanía regío & pars Epiri eff — metía medío finu Ambracío, ut Plín, fcríbit,Hanc ab Aetolía dítiídít amnis Achelotis ; aut Pídug? mons ut Solínoplacet; | Acytosigitur,Pherz, Acarnanía, X Atharnanía,omnes éfüfdem íngentj ca^ nes producunt uenatícos,uerfutos,fraudulentos;clandeftinos;tacíturnos! Aetoli uero contra, latracs tuferas díifturbantantedj confpexerínt;de hís dicam ínferíus inter celeres GCfagaces fimul, q[Aeua gyptíos Oppianus BaseAsep &xc,íd eft armentorum cuftodes uocat; ego fupra ab ínitio huius tracta tíonís de canibus díuerfís,de Aegypttjs quog díxi,fed nihil quod ad uenatíonem,aut pecorís cuflgz díam, q[Alopecíz,;íd eftuulpinz canes,uide inter Míxtos ínfrazítem ín Laconícís inter celeres,ety | mox ín Caftorjs, 4p Amorgi, Auceel; inter uenatícos numerantur ab Oppíano:poffent && Amor gini díci,ab Amorgo infula unaCycladum Stephano, «| Amycleum canem non alíum effe puta] quàm Laconícum ab Amyclís Laconíz cíuítate,ín qua Caftor & Pollux educati funt, V ergilíus pro: paftorali canepofuít, eo tropo(ni fallor)quo Acbeloum pro quauísaqua, «| Arcades Polluce 862 Oppíano commendantur:& ín eodem uerfu Tegeate, Tro, Oppíano:cum Tegea Arcadíz oppi. dumi fit, Idem Arcades Eleís canibus commode mífcerí fcribít,cum Elís etiam, Haie, Axcadig uxbs fit; undegentile Eleus:;neg; ením Aegyptíam uel Hifpanicam Elídem,quarü Stephanus meminit, po&c- tam íntellexíffe credíderím.Arcadíca canes ex leonib.creduntur prouenifTe,unde & Movzejtyas día Cz funt, Czdlíus,VIzenalíusleporí det fua terga canís, Ouid.lib.i,de Arte, . €T Argiui,Aeyéo, Oppíae m no:Argolicí,AeyeAictsPolluci;in catalogo uenatícorü funt, Athamánes, uide fupra in Acyto, € Aud fonij, Oppiano:Idem Tyrrhenos canes Laconícís recte mifcerí aít,non alios puto quàm Aufonios in telligens. | | | €| De Britannis caníbus inter fagaces dícam ex Oppíano & Gratío, «t € Etuanz tantum Calydoníalingue | Exíbít uitium patre emendata Moloffo,Girat.— , €| Cares, Oppíano:qui eofdem Thracijs commí(cerí poffe fcribit, CarínzeKepivaz,Polfuci celebrat? tur,non alíz quàm Cares,autín foemíníno genere Caríz uel Caricze canes , Nam Kxeívs gentile nos men fcemíníní generís apud Stephanum reperio, Quamuís apud eundem ín mentíone Carnes cíufz T tatís Phoenícíz , d qua gentile fit Carnítes,híc Lycophronis fenaríus referatur , Oaevze vairon apii Kaeviw luis abi ipfos nautas Carnítas canes appellare uidetur, €|Kas?e:, Harmodij , & Menelaíe. des,d dominis uel nutrítoribus díctí funt, Pollux.Etrurfus,Caftorídes Apollo Caftorí donauit , [Nf f cander eafdem alopecidas uocat, eó quod Caftor canes uulpibus mifcuerít. Xenophon , T&5 sva 2 2 nxvvy $5 dlosqids 0, musto oi di qiu zreid ws, Éjues dt es ngesiolas d vaovu try urruy n K«0o dé) es và qu 1 E & "4 ten t cgessluse aire dq Aa ps, Sol yd siesvodelup Ux Lupüy wadt,uerfus apud Suídam abfgy authorís no« "ine «Celta canes;ut Oppianus & Gratíus habent;uel Celtíci ut Pollux, Magnad díuetíos ex tollit gloría Celtas, irat, Quondam incenfultís mater dabit V nbríca Gallis Senfum acilem ; Ide, «DeGallico canepluraínter celeres, «[Chaonidas canesalíquí à Cephalí cané, alij de chao lupor& genetís fera progenítas fufpicantur,Caelíus.Ego potíus à Chaonía regíone, que ín medía Epiro eft, mominatas dixerim:hínc enim Chaonís gentile foeminínum fít,authore Stephano, Ex Epírotís quía dem populi celeberrimi fuerunt Chaones et Molofsí;commendabantur autem Moloffi quoc; canes; utínra dícemus:quí & ipfi ex Cephali cane;ut Chaonides,natí prímum exíftímabantur. 4| Cretíci canes, Oppiano & Pollucí, Hos Oppíanus ad fobolem cum Pxoníbus commode íungi fcríbit, X e, ephon Cretenfes canes etíam aprís ímmitti aít.Ex Cretícís caníb,alíos díaponos dící audio, alíos pa rippos-Et illis quídem in uenando gloría plurima;noctes etíà feras ímpugnando adduntlabori , (2c. "pet feris affidentes dormiunt, mox orta luce depugnant.Paríppí uero cum equis currere confueue tetantaquog arte,ut nec przcedantundj ferénec fubfequantur, Czlíus ex Polluce. Cretíca canis "expeditiffima eft;faltu&p maxíme ualet, ut Cretenfes teftantur, & fama peruagatur, Aelían, Cinofus "urbs Creta eft,unde Ginoftj canes ínter faeaces dícendi.Et patre Díctzoó, fed matre Laconíde nati bres & Aglaodos, Ouíd, Dícteeum Cretenfem íntelligo : eft ením Dicte mons Creta , ueluna ex —foffos etiam apud Horatium 2, Sermon.:. Cretzos interpretatur e Moloffia cíuítate Cretae: (de qua. e- "go nihil apud clafficos authores repeririputo,)Sed paulo ante oftendí ab Epiti regíoneViolofflia,no jomen hís canibus índítum effe, Ichnobaten fagacem Ginofíum Ouídíus cognomínat, | 4j Cypíellía em Menelaídespaulóopoft,& Pfyllicíi, — ^ — | — qEleícum Arcadibus ad fobolem uenatícam procreandam mífcentur, Oppian, — €[Elymziís "Domená gente fíta ín medítullio Bactrorum & Hyrcaní, Czlíus ex Polluce , Stephanus eam regío mem Elymas,Plíníus Elymaídem uocat.Caterum Elymíz urbíMacedoníz ab Elymo heroé nomen '&ontigítuel Elyma Thufcorumrege,De Elymzis Síciliz gente, & Elymnio loco Buboeze, uide V arí "num. Quid fi Elymzi ex Euboea potíus oriundi fint, cum & Eretríci índe commendentur ? ne tam E petendi dose & lepores Elymzí,de quíbusfuoloco, | «[Clarus efl Epirotícus canis Cer serusnomíne,Pollux. €[ Eretrícas Eurytíde ab Apollíne dono acceperunt ac nutríuerüt Pollux: apud Czlíum non red legitur Eretrinz,Eretría Euboea ínfulze urbs eft; & alía Theffalize Stephan. J qj Gallící, uide Celta fuperius, & ínfra ínter Celeres, q|Geloni fagaces Martem odere, Gratius, "Traxéreanímos de patre Gelonz Hyrcano, Idem. € Gnofij uídeín Creticis, | f oq«Harmodijànutrítore dícti, Pollux, 4| Hyrcaní,Pollux,Canes Hyrcana ex tígríde concipit, "ut dicam in Míxtís, Traxere anímos de patre Gelonz Hyrcano,Grat, ] EXE Iberi, &«e«e, Oppian. Gyllius Hifpanos transfert, I6uorsox , Pollux, Sarmatz Iberís ad foeturam mifcerí poffunt, Oppían. INec quorum proles de fanguíne manat Ibero, fubaudi contemnantut, "INemefían, Querendum an de Ibería Afíatíca uel oríentalí accipere debeamus, quaeregío fíta eft iua »xta Pontum ínter Colchidem & Armeníam ut exdem canes forte fint Phafianze, quae nomen etíam: mum retínent,Phafis ením Colchorum fluuius eft, Phafiana canís à partu non ante fextuim menfem E uero in quam plurímís obferuaui, Aug, INíphus, €«J Indíca, uide ínter Venatícos 'iortes. | - € Laconicí,Lacenz,Lacedamoni, uíde ínfra ínter Celeres, — €] Líbyci, Quuinetíà fíccze Libyes "in fínibus acres. INafcuntur catulí,quorum non fpreuerís ufum,Nemefían, |J Locrídes , Pollux; moxooi, Oppian, Locrides canes Xenophon aprís ímmítti fcribít,. €] Gratius cumSeras canes íntrae "eiabilís írze dixiffet, fubdit, At contra faciles,magnitg Lycaones armiís,id eft ea parte quam humeros "in homíne dícímus;Lycaoníaregio Afíe mínoris eft prope Phrygiam:uel fecundum Stephanum Ly «ci & Ifauriz regio. Alij partem Arcadiz Lycaoníam uocant,Stephanus totam Arcadíam fic díciam "feribit: Gentilía,Lycaoníus,Lycán,& Lycaon, " — «| Nagnetes, Oppían, De Híppamonis cane Vlagnete , cuí nomen Lethargus fuit , fupra dízi, "Magnefia IMacedoníz regio eft, Theffaliz annexa, E(t etíam urbs & regio eiufdem nomínís ín Atia 1 ad Mzeandrum fita, Stephan, Magnetes íuxta Vizeandrum aíunt alere canes przlíandi focíos , zreAe^ pay Sazisac, Pollux, €Indocilís dat praelía Medus,Grar, | 4j Menelaides dície funtà Menelao nu trítze Pollux,Etrurfus,Vlenelaídes INícander eafdem Cypfellícís elfe fcríbítteo quod Menelaus cas "es duos ex eo loco fratres círca Argolícam educauetít, Vídemoxín Pfyllícis, €[Moloffi;uíde in "ter V enatícos fortes, / | : 7 QPzones, Oppían, INectibi Pannonicz ftirpís temnatur orígo , INemefían , Pcones & Cretíci 'adfoturam recte mífcentur, Oppian. V íde ínter canes robuftosínfra, 4| Perfes fagax fimul & pu »enaxefi,Grat, 4| Phafiana,uíde ín Iberís pauló fuperius, «| Pherzus,uíde fupra ín Acytos, | Pfyllicí canes nomen habent ab urbe Achaíca, Pollux, Cadlius dubitat an Cypelíci legendum fit: "quoníam ín Arcadía munitus locus Cypfela uocetur,cuíus apud Thucydídem mentiofit híftoría 3; j, Eft &ín Thracía nomínís eíufdem adíacens Hebro cíuítas,Stephanus, ^. Sauromatz,Oppíanus:ídem Sarmatícum canem cum Iberídefoemína conitmngí poffe aít,Sar matis pars eft Polonía hodie dicia; ubi uenatoríj canes his nominibus habentur : Vislij , maximi AW PF - A g iratuor praecipuis urbib,Cretz, Dictaeus etíam Cephalí canís fuit Martíali, Acron grammatícus IMio - 242. DeQuadrupedibus omníunr áduerfus Tupos,urfos,& apros, Charczij, minores paulo, Pobícdníczij, parui , ad duesSr lepores, Pfrj,medtj magnitudine inter prímum & fecundum genus, 1 Sunt quí Serasalant ,enus.- íntractabilís irae, Gratius,. «[Spartani,uide Laconíci ínter Celeres intra, * | l'egeatas fupra cum Atcadícis memoraui. 4j Thracij, Oppianus ; idem Thracíos & Cares fos. bolís gratía mífceri aít, «| Tyrrhehorum mentionem feci ín Aufonijs, €j Tufcos cum fagacibus | memorabo, i EA | 3 qj Vela üüleó ín Italíauocanteanemuenaticum,& uelociffimum curfu, Fr.Arlunnus: Vi deinter Celeres.. 4| V'ertagus,celer fímul & fagax eft,de quo plura inferíus, — 4j Vimber fídeliset | fagax efl, ütinter fapaces referam. AE Ne | ir Sod D er ; die EE . L. ef. 4 5. 9. E "m" € Hac quidem celeberríma cant tenatícorum genera funt, ópoc s Uem qp qe GOMoure CY Cort moore 1 eua eie luveee &yaliác,iotoio nte tg 0 ey", V arín, l'otídem canum genera funt,quot equorti,ut Gyl ] líus ex Oppianoridicule tranftulit [Nam libro i.de V enatíone, cum de equís agere poéta defineret. hac claufula,Tésse /^ a4" izraay,id eft, Tantim de equis:fubdit,réoso vt (fic leeendum non 7") E: "wénlunosip Éfoyg Zol(uhsi, c, id eft, Tot uero canes inter czteros excellunt,quot & quortü mox noa. mína addit,Pzones,Aufonfj,&c, : | : [ (| CANES uenatíci quales elígí debeant ad fobelem proereandam admitti, Gratíus pocta híg carmíníbus elegantíffime docet, 24 Iunge pares ergo, & maiorum pignore figna Foeturamn, prodarttts tibi fnetagonta parentes, Quitenuere(genuere forte)fua peco hoc ímane iüueta, Et prímt exptos aními,que gratía prima eff, In Venerem iungunt:itumfortís curafecunde — — INerenuatfpecíes;aut quz detrectet honorem, 2 Sint celfi uultus,fint hírtze frontibus aures, Os magnum:& patulís agítatos morfibus íeneg " Spirent,aftrícti (uccingant ílía uentrís; Cauda breuís,longumQ latus,difcrerag collo. Caf(aries non pexa nimís,non frígoris ílla Impatíens;ualídís tum furgat pectus ab armis, - Quod magnos capíatmotus,magnístpfuperfit, ^ Effuge quilata pandítuefligía planta Mollis ín officio.ficcís ego dura lacertís Crurauelím,& folidos hzc in certamíra calces.- j Sedfruftralongus properatlabor,abdítafínon ^ Altasinlatebras;unicp ínclufa marito 4 Foemitia,nec patit Venerísfubtemporemagnos — Hla,netpemerítze feruatueftígía laudis, Prímí complexus;dulcíffima príma uoluptas, —— Hunc Venerídedit impatiens natura furorem, Si tenuit cunctos, mater adultera non eft, Darequíem grauidz folítos& remitte labores, Víx oneri fuper ílla fuo, Flacc Grat, INemefíani de canibus uenatícís ad fobolem elígendis uerfus, ín frarecítabo in Celere,dehoc ením ille potiffimum agere uídetur, € Canísuenaticí (ínquít Tardi;): partium corporis omníum bona fit proportío:caputleue,cerebrum amplum: pilí à capite & fronte? antrorfum dirígantur, Aures fintmolles,laxaependulz,longze,& multum diftantes , V enae frontis. magna:oculí nígrí,uifus acutus;nafus amplus:fauces larga & profundz.Pili círca os barbam refee | rant,fimiles refectís, Multa & craffa ín ore faliua:facies clara,collum longum & ín fine plenum:pe) «ius amplum & craffum,coftz promínentes;dorfum breue & planum,non acumínatum círca uere ; tebtas, Cauda non feparataa coxis,breuís,mollís,nodís robuflís, Coxe fint amplz,& fuperíus toros | fx:pedes paruí, digitis durís, GC apte coníundiís,ne quid terrz autlutí ín ufa admíttant, Corporís pos) fleríor pars altior anteriore probatur.Sí pars in crurib.promínens,calcar appellant, curfum ímpedks [i at,fecarí debet, Laudantur quilerum aut catenam,qua uíndlí tenentur, faepe & ualíde trabunt, Exy colore níhil cert fere pronuncíatur:xpíus ením turpi colore canes , pulchríoribus praftant , INíget) tolerantíor frígoris eft quàm albus, Canís alba, oculís nigrís autalbis, pectore terram uerfus inclínas" to, pelle longa ínter coxas , denícy caudalonga & crafla , alacris & anímofa ín uenatione eft, Hae: 'Tard, €| A partu etíam catulorum delectus habeatur,de quo ítídem Gratíj uerba adícribam: Tum deínde monebo INematrem índocilís natorum turba fatiget, — Percenfere notís,íamtíndeexcernere paruos, Signa dabuntipfzetenerís uix artubus haeret — Ille;tuos olím non defecturus honores. lamqg illum ímpatíens zque uehementía fortis. .— Extulít:affectatmaternaregnafubaluo, . ^^ Liberatotatenet"ea*teroo liber aperto, ? Dum tepida indulget tertís clementía mandi, | Verum ubi Caurino perftrínxit frígore uefpet, Ire placet,turbag potens operitur ínertí, Tlliusé manib, uíresfít cura faturas Perpenfare:leuis deducet ponderefratres —— INecme pígnoribus,necte mea carmína fallent; (Videquafupra diximus de catulí electíone in genere.) Nemefianus rem eande claríus defcribit, - Pondere nam catulí poterís perpendereuíres, Corporibusi leues grauib, praenofcere curfu, — / Sed hzc ad celerem canem magis pertínent,quám uenatícum ip genere:quemadmodum & illud for | te quod Ariftoteles aít js (evsc(St(evae, A damantius) QuAsllious Gro, etr dieoeron oh clt vere wg Lab idu e dy 710 «gi 7 lunüy c5 QUASseozw rat Qurss Syovawe, Idem alibiin Phyfiognomoniícis certa in cam | bus figna effe aít,ex quibus perítí uenatores de ipforiim íngenío & natura coniecturam facere pof fint; Koc T «Ao (op ài ató Dr exgrsop Ds Meo g ex 7 d 'iag d[a ertet d'eyew rv, Üserpeiy 4 Íorai14 7* (77106 , : luy iroti loirace, wi /— € Xenophoncanis uenatici formam,& animicorporísis dotes,quzt maxímé probentur, his ue bis depingít.Primum;inquit,magnas effe oportet, capite leui, (imo, artículato, & fub fronte uenofoy vada xySeas mw nera 7 pertzroy.eculís fublimibus,nigrís, & fplendídisiardentibus, Pollux; ) ime | | | ^ magn 1 ? De Canibusdiuerfis. Lib. D. 245 120 na,lata, & cauís difcriminibus infigni, ( ctii apud Pollucem cóntraría eft ín imptóbando cane arnofa frons; ) auribus(auriculís)paruis;tenuíbus, à pofleríore parte glabrís:ceruíce longa;mol jac tereti:pectore lato,non macilento,(carnofo, Pollux: )armís quí parum ab humerís diftent, A na riora crura breufa fint,recta,teretía,folída, s;8e2, Pollux habet sevQve ; Idem cruratatn ànite quàm retro excelfa effe uult,longíora tamen pofleríora, &Cizieme, íd eft curua; nítnirum propter flexum fuffraginis, (apud Xenophontem nonrecie legitur zzxeuva ) cum anteríora orf, íd eft recta effe de- beant, (noti emínentía ín cubítís) quod Xenophon bís monere uídetur:prímum,cum dicit eias zt gpuus épl, deinde cum &yxvac ópliis, id eft cubitos rectos: &yxàp ením antetíorum crurum eft, byvug pofteríorum,id eft poples uelfuffrago. Latera non admodum profunda fínt,pro Befézs Pollux 78e y yu Belvvausac dixít, fed in obliquum tendentía, zeossxudx Pollux,lego qootseAUua. Lumbí fanto xarnofí,ínter longos & breues medij, uelut Pollux habet, inter dtiros & molles, Mía quoqy,nec ma- gra nec parua fínt;uel iuxta Pollucem, magnítudíne fimul & durítie mediocría, Clunes (iae) ro« -) "tide, pofterius carnofz, parte füperiorilaxae, us eved'edtuhla ; inferíus aftríctoe, erus vréétt sm uide, Ticenim lego: quamuis & in Polluce reperíam z&stApue fine (igma. V enter fub coftís ftatim, 8c deinceps,gracílis:cauda longa,recta,qua paulatím tenuíor uel acutíor euadat, 2«yveg,, Pollti: uides turéfeay interpretarí;femora duríufcula,leeendum usofd'ue exAuoà, ex Polluce, facile deprehendet, quilaudabilem & uítiofam canís formam apud euridem contulerit, Yzoxiz, ín Polluce soos "perperam : hy pocolíon íntelligo femorís partem ínferíorem fupra poplitemftatím, ut fuperiorem "€irca clunes,acrocolíon; fíc acrorean &€ hyporean Grací dicunt pro ínferíore & fuperiore montis y parteinifí quís hypocolíon pro tota ílla parte quz fub poplite eff accípíat, quaa Polluce ín lepore "hypofcelion nomínatur,utcólon ficut fcelos crus integrum fignificet, Hypocolía igítur fintlonga, "geretía,folída,$vzr,5 Pollux, Poftremo pedes rotundi, Biufmodi fi fuerint canes,robufta erünt,cor pore agiles, habiles uel partibus bene refpondentibus,celeres,alacres, & roftro commodo, Usouo;, ro fito ualíde Omnibonus:Pollux addit Vévsouor id eft roftro recto : yeze enim fupra &scpec efTe díctit efi, ([Hactenus de fignís canís laudabilis ex Xenophonte:nunc ijs contratía ex eodem depromam, Inlibro igítur de uenatíone,de canibus,quas caftorías & alopecídas uocant, locutus, fubdít; Dete« tiorum uero maíor eft numerus,cuíufmodi funt; paruz,erypa(íd eft nafo aquilino,uel aftomi,íd eft -goftro ínepto;) oculís rati, xeeozroi,lufcítiofze deformes, dura uel ftrígofa infírmz,olabre, procera "uelaltz, azvuuezperid eft qua corporís partes non bene refpondentes habentpufilianimes, non fa. aces, teie:non probís pedibus, &roc(csx 4Uzred«c, Omnibonus uertít mollípedes. Siquídem paruze Lpe fruftrantur uenatíone ob exíguitatem corporís, Grypae, prauo funt em GCiídeoleporem re- tinere non poffunt, R.auz oculís & lufcitíc(z,uifum habent uitíofum,Deformes,ucl afpectu turpes fant, Strigof uel durz membrís, uenatíones agre remittunt, eds eg xvvayeoiy &zrxtàerrsot, "Omnibonus uertít,à faltu non facíle abfiftunt.)infirmz & glabrae, laborem non tolerant. Procerze "K quibus corporís partesnon apterefpondét;propter corpus non bene conftítutum miaenítudíne "& proportione,ín curfu laborant, «esos eteQorzey, ( hocloco ímpreffi codices acre habent pro vAuz72. )Pufillanimes laborem deferunt,& fub umbras áfole fe recípíunt ac recubant, Quz uero fa - non funt,xere raroG fentíuntleporem.Quarum pedes non probi, lícet magnanimza fuerint, Jaborís patientes non funr,fed prze pedum dolore deficíunt, Hac Xenophon, - q«[Color canum uenaticorum,qui omne genus feras perfequuntur, nec albus,nec cceruleus ( nía zrum íntelligo)probatur: neutrí enímuel zítus uel frigorís patientes funt,ut Oppíanus tradit. Lau lantur quíferarum colorem referunt lupí,tíorídís, uulpís,panthera:aut frumenti eranortt,erzóyeoor, "quem recentiores aliquí (piceum uocanttales ením ueloces paríter & robuftí effe folent, Color in ca E (inquít Pollux)neg; omníno candídus placet,negs faturatus nígredine, fed nec plané ruffus: dfinguli nonnihil alterius colorís admixtum habeant, (iue ín fronte,fíue fummo nafo, fiue alía cor »porís parte, Xenophon fimiliter, Colores canum (inquit) non fintomníno ruffi, nígrí autalbí, hoc "enim uilem & fimplícem,aut ferínum potíus canem notat, non generofum, Ruffi igitur & nigri pi^ Jisnonnullís albis círca faciem fplendeant: albí autem ruftis, Canes hyeme laborefolutz prolí dent Operam,ut per quietem ad uernum ufcqy tempus geftantes foetum zedant generofüm, [Nam hoc anni j tempus nutrítioni & incremento canum accommodatiffimum eft , Sunt autem díes quatuordecim | quibus libídíne aguntur, Míttentur autem ad (lrenuos canes quo tempere ceffant, ut celeríus cons "€ipíant, INec uero cum uentreni geftant uenatum fübínde ducentur, fed cum íntermiffione; ne ala. rítatem amittant.Foete funt fexaginta dies. Catulos recens natos uenator genítricí relinquat, nec "aliene cani fubíjcíat.Minus ením proficit aliena cura : matrum uerolac & halítus bonus eft, & fo» ymenta fuauía. Cum íam oberrant catulí/lac ad annum ufq prabeat, & ea cibaria quibus omnem ze ztatem uíciurí funt praeterea níhíl, Grates enimrepletiones canum crura peruertunt,morbos corpo tibus íngenerant,& ínteríoradeprauantjXenophon, - - (Inter canes uenatícos non leporaríos,excellunt;(ut fcribít Albert,lib, 33.) quorum aures magne late directe ad maxillas pendent:& füperíius labrum ítem longe dependet, V ox probatur fonora: ? tauda non admodum longa,magíst dextrorfum curuata,frequenter erecta, Huíufmodi canes ín utrog fexu; quantum fieri poteft,magnítudine,colore,ztate & robore pares clígantur: quandg colo tís inter cetera mínor cuta eft, Foemína íncludi;& maceraridebet; & mas fimiliter feorfim , deinde wj * X D) vs 244 Dc uadrupedibus —— — faturabís eós butyro,multo imimíxto cafeo recentí,& fimul per nouem dies includes , dónec tide catulam concepifle:nec ullo modoante hoc tempus euagarí permíttes, Cum autem cóceperít fcemis. na,dímíflo mare,grauídam retinebis,ita ut ínterdum,fed raro,ínambulandi copia eí concedas, mox terum ad cubile ex (Irametis reuoces.Quó partui uicíníor erít,eó copiofíus ales,ut foctui poftealae fuppetat.Prabebis autem humida nutrímenta,utlac & ferum cum partebu tyrí, quibus & panis aii quíd & carnís cocta mifcebís, A partir pro numero catulorum eam nutríes, íta ut nec obefior,, ned macilenta fíat;ne uel lactís ínopía propter macíem aut praua qualitas propter pinguetudinié fequas tur, Nam cum canum lac natura craffiffimum fit propter temperamenti ipfarum calorem,in corpos | reóbcefo frígidius ac tenuíus euadít, Catuli fuo tempore ablactandí,& cíbaríjs commode nutriendi, ut nec íufto fíant habitiores,nec alimentum quod incremento & robon fufficiat,defiderent, Serum. ígitur cum alíqu&to lacte quod pínguiufculum fít,primo dandum eft eís,& paulatím pofiea cum ia magísq proficere uidentur detrahendum hoc alimentum:íta ut exactís octo menfibus pane remolli | to infero fine multo humore nutríantur,fic fiet ut íntra annum canes fanos,agiles , fortes atqp fagas | ces habeas. Poft menfes octodecim exerceantur ad uenatíonem,idy prímo moderate, ut ultro indís. es magís magísi fe exerceant. INímíus enim curfus & labor ab initío , tenella adhuc membra exica cat,& uenattorii ínualida íneptat& reddit: Medíocri uero exercítío,excitatus calor in cruribus alime ^ «um attrahit,neque confumit:unde fit ut crutíbus ualidi uenari fponte defiderent, Hac Albert, €j Medía aflate,ex INemefíani confilío,canes tenuíus alentur,ne grauís cíbatus molles artículog: ponderedeprauet, q[Protinus & cultus alíos,& debita foete! Blandimentaferes , curaty feque. inerentem.. llla perínde fuos uterítdelata minores, Aelongam przfiabitepem:tum deníg foetu 2 Cum defunt operí,fregittpínduflría matres, Tranfeatín catulos omnís tutelareli&tos, Lacie nO. | uam pu tueberemaza, INecluxus alíos,auidat impendía uite INofcant;hzcmagno | redít índtlgentía damno,Grat, Et paulo poft deuenatore, uel tmagiflro canibus preficiendo, ldcig) co imperíum catulis,ufiusG magifler Additur;ille dapes,poenamQ operami miniflrans Tempe ret:hunc fpectetfyluas domiíturaiuuentus,&c, — 4| Venatíci canes (ait Oppían)á tenerísaffüelcat equís uenatícis, & cunctis homínib.blandi unto, folis infeftiferisznon faciles ad latrandum:filenti | €ním omníno uenatíioni conuehít,pracípue ínter ínueftigandum, Canibus tacítis mittite habenasy y Seneca ín Hippolyto.Pollux tjspezes canes laudattquos intellieo,uel abftinentes latratu,uel quí * ram captam ad domini aduentum conferuent,autore íllafam afferanzatuertagus feporem.lde proy bat canem Üvuoecls Ip yop &trtewi, éEoy,QyAezeroy jv*.vysy. Quod ad cibum,lac fmaternum "o pracípue conuenít:deínde fanguis atímalium qua ceperínt canes, Gt paulatim uenatorío alímento-]] affue(cant, Pollux, Oppíanus ad tenationem educandos lactarí przcipit)non domeficarum cani] neg caprarum autouíum uberibus,fegnes enim & debiles futaros:Sed ceruze,autlezne cicuris, uel dorcalídís autlupze,ut robuftí ac ueloces fiant, De uicta catulorum prazcipue uenaticorum , ex IN) inefíano docui fupra ín Caneíngenere, «[Sednecj conclufos(catulos)teneas, neg; uincula collo: Ü Impatiens círcundederís;noceascp futuris Cürfib.imprudens:catulís nam fzperemotís, Aur xaretrabes, laceras aüt pandere aalüas | Menserit,& teneros torquentconatibus artus, Obtü "E düntue nouos adrofo robore dentes, Aurteneros durís ímpíngunt poftibus ungues , Nemefiany y (Canes uenatíci &€ alij quomodo procreandi fint, & quib. parennbus , fupra ex Blondo dixí capite $.decaneíngenere, q[Caftraticanes cefTanta relinquendis herís;nec tamen ad cuftodiam autue Jj nationem deteriores fiunt, Xenophon in Pzdía, «Sí canísinter uenandum nímia (iti laboret, duo" auttría oua confracta ín gulam ei immittes:fíc enim fitim extíngues, & à perículohectica uel maraf. mícanemliberabis,Tard, Laudatur uenatícus canis, qui ltus;alacrís, & anímofus eft;quíaurícus | las fubínde mouet, & frontem uerfus dírígit:quí círcumfpectat undequag; & ferarum ueftígía, tras cius,& halítus fequitur & olfactat, Tard., n d. 2 P" «jCanum ínter uenandum continentíam,obedientiam, fagacitatem Plutarchus extollit in libro Vtraanimalium,&c. Deadmírabili canum fide ín Nicíam uenatorem dícam ín Cane focío, M 2 | uenatíci canís díícíplina fpectatur, dum paret domino, nec illum relinquít, fed fufpenfus expectat donec ad perfequendillícentiam mittatur figno; & comprehenfam feram dum feruat, uel ad domíng refer Blondus, -— | | | «| Omnis canís uenatícus ex eo quod ceperit feram,non mediocri uoluptate afficitur , &/ tanqu& pramio,fi domínus eí permittat, fic ea capta utítur.Sí quidem non conceditur, beftíam feruat, quos ad uenator aduentarít,de totag;caprura pro fuo arbítratu flatuerit. Quod fi mortuo uel'apro uel cet.) uo ínciderít,non attíngít quidem,nec ením alienis fe laboríb.adfcribit,nec qua ad fe non pertinea fibiaffumit:ex quo apparet emulationum uírtutís natura eum non expertem efTe, Nec enim carm quarere,fed uíctoríam amare uídetur, Aelíanus, Idem canis ingenium Plutar.in lib, V tra anímalitg ^ &c.hís uerbis defcribit: V enaticílepore cum infequuntur,fiquídem necarantipfi,difcerpere & fam» guínem auidelambere gaudent:fín,quod per(zpe fít curfu confectum;ac fpiritibus quanrü fup 1€ | rat,extrema contentíone confumptís,exanimem aflequuntur,prorfus non attíngunt; affant autem d cauda tantum geftículantes,quaftnon pulpze,fed uírtutis ergo ceriaffeuiderí uelint, — - m . «| Equis & canibus Cyrus illos praefecit, quos exiftimabatreddituros haec pecora ad ufirm fuum. guam oeptuma,;Xenophon. jCanss finguli feorfini gari deberit;nam fi fungatur, putore,(cabieg ) 1J (r i | jJ — udi DeCanibusdiuerfis.. Lib. f. A5 ut morbo aliquo afficientur,Cubabunt prope magiftrum,in firamine,uel alio cubili puro, Bis quo "tídie &ut faltem feme] à uínculis foluentur, & mox iterum uíncíécur:nam (i diutius folutí fuerint, alà 'erítatem & audacid amíttent,Sí maníbus tractehtur,aut pannó cutís eorum perfrícetür, mollior & Bor fier:& canes ipfi magis cícures & in uenatíone obedíentíores erunt,cum uel retrocantur , uel "animantur,Tard, Socratesnon quofuís homines conueniebat:fed eos quí natura boní exiltinaren 'tur,dectrínam uero neglígereht, docebat bona íngenía maxime indigere erudiítíone:probás íd equo rum exemplo;&c,& canum;ex quib, íngeníofz,fagaces,laboríofze,ferís infidiofzbene quídem eru dite, optíma ac perutiles uenatíonibus fiunt;e conuerfo uero,uanze,furíofe,ac inobedientes, X eno, phen dictorum Socratislib.4, € De collaríjs/lorís,& fafcijs canum, tradtatum eft fupra in &, e, ubf ; cynanchum etíam uel cynüchum lorum effe dixi círcá collum, Xenophon ín líbro de uenatione fac "eum cynuchí nomíne íntellígit,hí(ce uerbis:Ésa Jt sto qv dra tv ox c tekve ol 7 d lirzue, qu tugertone "Forte w tnierion)ruvEXB- 6o e D, pi o deor i. à" vAnS Xuvov ze Qedsidu mi dió, Omnibonus í nter pres copula canum uertít;poteft fortaffís etíatm lorum intelligi ex pelle uitulína, qito rami amputati B isennr, Etfic faccí uel receptaculí nomen fubaudíendum effec fin tnfnüs ; & cyfiüchon faccum "effe placet,ux Pollucí, poft ió466- punctum notandum eft, Cynüchus(inquit Pollux libro s, Cap.4.) »pellis eft uitulína;in qua rete ímponunt,eiufdem figura cuiusloculí el marfupía que contrahuns "tur dazrte "rt cvavasa Baaww,Canes agitentüur xrftate ufty ad merídíem;hyeíne per folidum díem :aui "tumno ultra merídíem, V ere circa uelpera, sv? ates, id eft círca uel íntra uefperd,nempea dilucu lo fere uícp ad uefperam.Hic ením modus feru&dusefijXenophon, €|Canis(inquit Tard.)ante de /cimum atatís menfem exactum non educi deber ad uenatíonem: nà fi príus educeretur, perícülirmi oret aliquid ínteríorum rumpí,conuellí,aut alíter afficí;atüt (aliem canem deinceps fierí íenaüiore; eflatís ínitioeducatur canís matutino tempore, ad fecundaim üftg àut terííarn antetneridianain ho am, Nam calore merídíano pedes offenduntur,& fitis molefia eft, Hyeme díes totíad uenatíionem xxommedi funt. Obferuabit uenator ccelum ferenum & tranquillum.Síquídem pluuia & uenti , o« "Horatum ímpedíunt, Níx parua & gelu,nares ei adurunt:níx uero magna,;nihilobeft , Initío zffatis parum fagaces funtcanes,non quídem cerebríuítío,fed propter multos uaríost florum odores:miís imus per ipfam zeflatem:nímíus ením eftus olfa&tum diffipat. Et quamuis leporum ueftígía deprehen "derínt(folent ením t& temporís & lepores & uulpesnociu ,pgredí)no affequunt tame eos odore:fed 'ad diuerfa ueftígía uariosc; odores flupidi,írafcunturac temere latrant, Canemáuomítu uenatum meduxerís:nà cum debilísfit,nímiolabore & tumultu male accíperetur, Cum ad uenatíonem exís, xanes exhilarato,& fuís quofqy nominib,blandé appellato, € ad uenandum itrítato. V ín&tos quo 'ducíto,ne difcurrendofatigentur autaberrent, Cumlorum folues, cauene quís afíenus canís adíit, quo cum ludant,&€ uenatum negligant.Palpabís eos,adulaberís,anitnabís , Hac omaía l'ardíuus, «| Quibus remedrjs utendum fít ad uítía pedum & nimium in eis calorem, fupra ín Cane ín genere €ap.s.ex eodem authoreretuli, «| Canesfoemínascum fex menfíum fünt,mares octo menfium, ue matum duces,Pollux líb.s,cap.o,Et ibidem cap.6.Quouis tempore (ínquíbuenatíone utendum eft, 3 autem oportet canum naturam:frígido quídem ccelo,2n naríb.fínt ínfirfnis ; xftiuo auteni an folem tolerent, & ueftígía percipiant fcle halitum eorum abolente, V erno,an ín uaría florum fra grantía odores(ueftígiorum)difcernant. V ernum fané tempus, quod ad aérís temperíem, uenationí xemmodíus eft quàm uel efliuum uel hybernum:hoc folum ínccmmodi eft, quod flores ueftígía día Ícerníimpedíupr, Autumnus,temperie ueri proximus eft:negy florü odoribns,neg; frugum,ut que fam recondítz (int, canes à uenatione auettít. Caterum inter níues euídentíora funtuefligía, nec díf ficilía inuentu:quare lepus facile capitur, praefertim cum etíam pilís fub pedibus eíus globuli quídà adhareícentes curfum impediant; HacienusPollux, | Canes leporem ueflígent,cuim níx íta cecídes Yit,ut terram operíatnam hyems abí; niue(s e? svecax us) yyeuie rectius forte ps yea, id cft fi ínter níuem paflim terra appareat,quafí maculz nígrze,ut firín pauca & tenuíníue:fianc uocem a pud alf 0s quog authores reperímus,íllam non item)ueftigabilís non eft, At cum ningit, fi Boreas fpirarit, E díu manifefta eminent:necs ením cíto liquantur,Sín & aufter flauerít, & fol fupertulferit, breui apparent:nam (latim dílabuntur,Sed neg cum nix iugiter cadít, ueftígía enim obducit: INegg £um uentus acríter íncumbít;níuem ením conuoluens íncerta facít. A d huiufmodi ígitur uenatíone €um canibus exeundum non eft;(íquídem nix canum nares adurít,& pedes,acleporís odorem ge^ lu nimío tollít:Sed fumptisretib, cum alio ueniens,&c, Hac Xenophon, | lh CRT - «Canes uínctos foluere, & ad curfum dímíttere,Grzcí dícunt,zoic kuciy tieivai, gi eos ict ls Ve; (9: r8: iva, az vorpon d" e os 3» uerit qw &aius Bone &peivas, Pollux,ÉzteXey apud Lycophronemi & Eratofthenem 2» tzrzQ)ivos aie luae d n Gh ey Eus ap Govt (ew, sto. To vig pv Eo Op dre toga at mh qi jV arin.Éaeisoy 7o c'vel(evzus ezrospouveiy c5 xubate (2A 9e egyot qu Toe tuyen Varí n & Etymologus, ka vigo spagna, Hefych.Ézetfas, boretpete G2 Gee ,u GXsse Ecce forte Gzwfac) Idem. Eziorzfeu, bussyens ' XGc srotcoputy | dem, (Cui, t7 seno ty, Hefych , 2rop nyop ereAiy , dic 7v guyuu ouv , pre nimio feruore firídere, Suid, apud Hefychíum pé&pro ($malelegitur, Kursyeruc exbosvo (, Varin. seBotroy Nic xv ip yis Uva, eorvampncyvra corto ylto, ca uaaveóoo Ewspuaviedo i EaTpuVera ug xuuag , Tibe nga U ? ? ! € ^ 1 - Wirt rye Urt Ty eura, Qu QeT 0, 7retgapte arto, fo 7x époc, Pollux & V arínus, | | ? «Canem uenando feffum recreabís,(i duo eua uino ínfracta,edenda prabuerís, ís cibus ínteras E. x 3 4 " 546 De Quadrupedibus nea eius refrígérabít, Alij aquai paucó aceto mifcent,cum micís panís atrí; & eo liquore collum aé' | dorfum canís ilínunt; T'ardiuüs,.— 4fQuomodolupos,uulpes,urfos,ceruos,capreas, & alias feras; ; canum opera uehatores capíanit;íti ipfis quae capiuntur ferís fingulatíim explicabimus, «| Venatía cuni genus canum,non folum níhil agricolarn iuuat, fed & auocat, defidemd ab operefuo reddit, Columella, €[Lepus & üulpes canum metu éxhorrefcunt,& interdum uel fola canis latrantis dea muncíatione ex loco undíg fepto,uepribus & dümetís ueftíto excitantur, Aelianus, «Nonneuia des quod etíam uenatores,dum lepores parüí eftimandam rem fectantar,multa machín&tur? Dum ením noctu pafcendo oberrát, fagacibus canibus(kUvae vuxriodtzixas vreevoitpdwot., Deflario legit iyrums xds,quod non probo, ne denuo deíjfdem agar) eos captant, Sed quoníam ínterdíü refugiunt, & ad cubile fe recípiunt,alios canes parant,quí qua redierintodore percipiant, & ín cübilí eos deprehen: g dant, Quoníam uero celerrímíi funt,ur à confpectu etíam facile aufagíant;aliud genus canütriuelos: cium habent,quibus auolantes intercipiunt,Et quía hís etam aliquando elabuntut,retía per tratmía | tes qua fugíunt, dífponunt,quíbus tandem irretíantur,FTzc Socrates líbro ;z, Apomnemoneumatii | eius apud Xenophontem, ad 'heodotam mulierem formofam, Cuiílla;, Quonam borum, ínquit, | utar,ad meos captandos amatores ? Síper louem, inquítille, pro cane quempíam apud te habebig / inueftigatorem huíufcemodi amatorum,atc fortunatorum homínum, quí quídem ut prímum eos - cómpererít, doctus arte, efficiet ut tua ín: retía concídant, R.etía funt, forma ífihac tua, atcp ínpea ' nium,Rc. €[Vterü ferunt duobus menfibus;n6 oportet autem grauídam uenatum educere,eum | partui uicina etít,ó7r07* vmm en «93 vzriQeeG", Pollux. Canes ad uenatum educere non conuenít,fi ob. . íectum cibum nonauíde admiferínt; quod eas non bene ualere fignificat, INec fí uentus ingens fla 4 uerítiham ueftigía rapít,nec canes odorarí,nec fagenas retíáue flare permíttít. Quod fi horum neus trum impedíat,tertio quoque die educito ( &yey efr zpízus ? usps : Omnibonus uertít,tríduum edua cíto.) Nec uulpes agitare afTuefcant canes:id enim non mediocre uítíum,& cum oportet,nunquam. prato adfunt. Sedín díuerfos faltus educíto, ( ec zw xuvmyeow uera DaMoru,) ut & canesuenandi,& ^ ipfe regionis perítus euadas. Exeundum eft autem diluculo,ne ueftigatione frufirentur; fíquídem ! tardíuículis neg; canes leporem inueniunt,nec ipfifrucium capiunt, INegy ením díutius manet natu 1 [ l Le X raueflígi],res planeeuanída, . | S" q Actxonuenator Ariífizi filius ira Díanz, quam nudam ín fonte lauantem uiderat, ín ceruum | mutatus, à fuís canibus laceratus eft;ut canít Ouidius libro 5. Metamorphofeon : Canum Actzonis ; nomina fuperíus recenfuí ínter alía díuerfa canum nomina, Scholíaftes ín quartum Argonauticorü j A pollonij, Acteonem Meliffi filium facít,quem mulieres Bacchí Orgía celebrantes laníarínt.Actco | nem(ínquit Fulgentius ex Anaxímene )uenatíonem dilexíffe aiunt:is cuum ad maturam perueniffet | aetatem,confideratis uenatíonum perículís,id eft,quafí nudam artis fuz ratíonem uídens,tímidus fa | ctus eft, Et pauló poft, Sed cum uenandí perículum fugeret, affectum tamen canum non depofuít, | . quos ínaniter pafcendo peneomnem fubftantia perdidit. Ob banc rem afuís canibus deuoratus i efl. Paulo extralMegara (utfcribit Paufanías ín Boeotícís ) fons eft ad dextram : && pauló ulteríug | petra,quam A caonis uocant, X ín ea quíefcere aiunt Actzonem folítum uenado detefTum,In fona | tem uero infpexiffe,cum Díana ín eo lauaretur, Stefíchorus Himerzus fcribit pellem ceruína à deat A dxoni círcumiectam efTe,utà canibus occideretur,nec uxorem duceret Semelen, Eco abígy nuz | mine A ctxonís canes rabiem paffas puto ; ín quo quídem furore etíam alium quemuís obuíum face ; raffent; Hac ílle, Plura de Actxoneuide ín Fabulofis Palephati híftorrjs,cap. 4. A Cteonem,ínquit, | à propríjs deuoratum canibus,falfum eft, Canis enim herum ímprímiís diligit : & peculíariteruenae) ticí cunctis hominibus adulantur, (uodUzixae vrtv aus ow Üpuzrse eaxvoew, Cc, A Craeonís quidem nomen ) apuimüuenatorí mihi uidetur, & eiufdem oríginis cuíus szwxrso,id eft uenator,aptid Girzcos,à canf. bus ducendis Sunt qui fcribant Indícos ex A ctaonís canibus prognatos:quí poft rabíem ín fanítae" tem tedeuntes,Euphrate tranfmíffo ín Indía errauerínt, «|Orion maxímus fuítuenator, quí cum | uiribus fidens eloríaretur nullam effe feram,quam non conficeret: díjs ínfolens uerbum ulcifcenti^ | bus,contígít utterra fcorpíonem pareret,à quo ictus perfjt. Diana fatellítís fui obítum grauiffime fea" rens,euim in coelum iuxta Tauri fydus confiítuit, Lucanus à Diana fcorpicne immi[ílo occifum diícit, | & deóriim míferatione ín coelum fublatum, Horatíus ab ipfa Díana fagittís confoffum tradit, eo" quod ui üolueríteatm comprímere,&c.Plura ín Onomaftíco neftro. Maram dícunt Orionis canem" appellatum fuiíffe,Cadíus, | Atalanta Schoenei filia fuít, quee Meleagri amore capta, aprum omes. nes Aetolíz agros detraflantem occídít,&c. Vide Onomaftícon ín Meleagro, «Lycadem nomíne canem Theffalicam celebrem epítaphío,quod tumulo eius ínfcriptum fuit, Símonídes fecit: quod ut àPolluce refertur adponam, —Heeb «ox luae Clego, H o^ c» so qUiiay ) MUsssseiro vé vua, | laxo £71 zyoouséiy Üseate azypotsosa A^vx&e. "Ty d" Gevrirp oig piy& Pujuop,& v^ etd tuo Cosa, KileseGvos ^ Grovopk | ex977&, éflníomnis canes uenatíci ad uenationem exeuntes,omnibus boní funt, & actionum pra?) nuncíj:uerum reís & ín íus uocatís,màlí,Blondus ex Artemídoro.Et ínferíus,Qui ígítur ad uenatío- nem aluntur,ea quz forís comparantur bona fignificant,& actiones : quare bonum eft ipfos uidere: uenantes, &[| Canesuenatíci dici poffunt,qui alios clam aufcultantes produnt,ut Corycaeízítem mí? nifiri magifiratuum,fa:ellítes, lictores. Tullius Actíoneín V errem fexta, Apponit de fuís canibus. quendam,quí dicat fe Diodorum Melítenfem rei capitalis reum uelle facere, Ibídem alíquanto pofi; Qui. " * E M. uw - "e " n L/! ^- AU t. aon en dm | "COC*-e a ——— m-—. 3. u^ 7 T E , ! D - De Canibusdiueríis. Lib. f. 547 Quifimulatg in oppidum quopíam uenerat, immittebatur illi eóntiritio Cibyratici Cafies,qtii inae fiígabant ac perfcrutabantur omnia, Dos fratres Cíbyratas appellat canes, eod ad furanda V er« - es illorum oculís,(ed fuis manibus uteretur, Ac fuperius ín eadem,Qui poftcaquari uenerunt, tnía "randum ín modum catis uenatícos díceres,íta odorabantur omnía & ueftigabant;&c, Haec ferc ex Erafino;ír prottérbío Canes uenatící, | Avát lvdp v« wx Alva id eft, Abfg) canib, & retibus, Hoc quí — em fcheimate Píndarus INemeorum Oda s. figníficauít fummam celerítatem , icy wi MA - Scholiaft;)Ortiís enim pedibus a(fequatur ceruos,nífi auta canibus remorentur,aut ímplicéntur d j bus * Conueniet tamen ín eo quí clancularijs artíbus capiunt praedam, Pindari uerba fíchabent | xrávoir taque adl luudiy dbAiuy loss, id eft, Ceruos occídentem fine canib,ac dolofís retibus, Dice s tur & ín eos quí non alíenís prafidijs, (ed proprio Marte rem gerunt; Era(m,Píndarus de Achille io, "quítur,quem Homerus etíam à celerítate roztoxs appellauít, Inuítís canibus uenatí;Hoc adacio (ín E Erafin.)(ignificatur,non fat felícíter fuccedere,quodà nolentíbus extorquetur: Neq: eorum o£ "icio utendum,quí non ex anímo operam fuam nobís commodant.A pud Plautum ín Sticho Pane "gyrís patri intermínans,ne fe fuamd fororem ínuiítas uiris collocet?Stultítía eft;inquít, pater , uenas "xum ducere ínuitas canes: A ddítG fententíam,qua metaphorá explícat:Hoftis eft uxor , ínuíta quae "aduírum nuptum datur,Eodem prouüerbio Germani utuntur, (Dit vriwilligen bunben ift nit güt Ljagen.Etalíter, Dann oet buno nitt luftig t(E 58 jagen/fo teytet er au(f oem ato. | DE CANE VENATICO ROBVSTO, ADVER« . fusinagnas aütfortes feras, ?»- Demaxímís & robufti(Timis caníbus, quí maíores & fortiores feras conficíurit,feorfím aga, Hoc "animaduertendum lectorí eft,nonnulla fuperíüs dícta de caneuenatícó , tum ad robuflos tum cztes "ros uenatíoní deftínatos canes commüníter pertíneréz quemadmodum rurfus pluríma ín ttactatíos mede Cane ín genere prolata,non ad trenatícos folum,íed reliquos etíam canes; j * € Robuftos & pugnaces canes Oppianus líbro i, de uenationehiís fert uerbis defcribit, Canes,ínia "quít,bellicofi,non folum ín barbatos(ivess, quales fyluefires quofdam effe docuímus ) tauros in« "uadunt, € apros occíduntfed neq; leones fuos reges tíment, V afto funt corpore, z«zp«pise zpavera ny voee poA óQoiei: roflrofímo,laxa & horribili fupra oculos inter fupercílía pelle, oculis (eneis ra L'uo colore fplendentíbus,zveeyzse | OQiaAuoi xetgozretni NzaosiA Gov ve zrures, Pelle tota hírfuta , robuz "fiocorpore,dorfolato, Hí non ueloces,(ed magno robore & aními & corporís, X acerríma audacía "praediti funt, Hufufmodi canes quaslibet feras ISI HS RGB Canes uchementíore aduerfusferas có €epta fra quandogy occecantur, Plutarch.ín Sympoftacís, | róy lau p rtis xgeereoie vmticluavea Ungua, armen heroicum apud Varínum, Qd" 6k naeyeoodbvre olv lusor GI Unpriy, &c.Homer. Ettru "eulentus Helor certare leonibus audens,Baptífta Mantuan, V íde ínfraínLeone, "D'aurus Aethíos 'pícus(alíus quàm rhínoceros)paftorum uires &: canum multitudínem contemnít, Gyllius. Yo &* "paeuy vera G- ,qu v? obzyota Bac, vretpa vetiy dU vrai ayisot dé die rorem d DA Vorzs dovoy lue dli y Aeluuoy Tv 'eav,Píndarus ut Eraímus cítatín adagio Equus ín quadrígís, Sape uolutabrís pulíos fyluefiríbus "apros Latratu turbabís agens, Vergil, Epígramma ín canem caprophonon,íd eft aprícídam , ex« "tín&um cum uífís delphínis ín mare ínfiltj (Ter, extat Anthologij Girzeci libro rfect.sz, Hís gloríama enos Frangere apros;fauos hís debellaffe leones, Ecmolem ingentem eoí proftrafle elephanti, "Stroza filíusín Epícedío canís, Atalantz canís Aura nomíne fuit, quam cum Calydonía fus perea miffet;bruto fepulchrum índigenz flruxere,Cal, Fyleusqi ferox nuper percuffus abapro, Ouid, Canís Lydíz ab aproocciíz epitaphium Martíalís libro n.relíquit;hís uerfibus, — Amphítheatrales inter nutríta magiftros V'enattix fyluís afpera,blanda domi: ^ Lydíadicebar domino fídifTima dextro, Quinon Erígones mallet babere canem, —— Necqui Díciza Cephalumde gentefecutus |; Luciferz paríter uenítadaftra dez, —— Non melonga dies,nec inutilis abftulitetas, . Qualía Duliíchio fata fuere caní, 1. Fulmíneo fpumantís apri fum dente perempta, Quantus erat Calydon,aut Erymanthe tuus, 7 Nec queror infernas djuís cíto rapta fub umbras, .INon potuí fato nobiliore mori, IByagrus canís nomen apud Herodotum legitur, Syagrum dícit Sophocles canem;quí (uum uenatío 'ni fit aptiffimus,Cal. Hínc forte & Syas canis nomen apud Hefychium. 4 Quihomínesà canibus "Hacerati (int, uíde fupra parte príma huíus tractatíonis de canibus diuerfis ín hiftoría mortis Euripí dis, qProcomperto eft Benígnum martyrem, quum nullís ad ídololatríam tormentis poffet ímpel : Iiab Aureliano famelícís & díuturna maceratís inedía canibus obiectum, mortís tamen pericuium eua(iffe.Interfe&torum à Diocletiano Gorgoníj & Dorothei martyrum canes uel famelíci multum, "Cadauera non attígere,lo.Rauiíftus Textor, Vídentur autem magni & ualídi canes fuiffe quib, obs eati (unt,quamobrem hoc ín loco commemorare uolui.Eíufmodí nimirum & fepulchrales fuere ca ies apud Hyrcanos,de quibus dixi ín Cane ín genere parte ultíma capitis octauf. T qAugues,ut audio, ín GCiallia uocantur canes, quí e Brítannía ut plurímum ueníunt,capíendís ue loccidendís maíoríbus ferís,apris,urfis & lupís,utiles:ut quí ferocítate fimul & magnitudine infi esfint,Solent autem eos aduerfus ferarum íniurías cilícijs quibufdam uel pannís crafiioríbus ob iegere,ac míllo collo muníre.In Narbonenfi Gallía canem límíer appellarí aíunt,magnum & robu fium,auribus magnís,quiferas maíores inuadat.Polonís ualídiflimi canes, quibus contra lupos;use- x 4 e emn 248 4 De uadrupedibus E» fos, & aptos utuhtur,uísli nomínantur,utfupradixi, €JIMoloffi apud Ariftotelem magni & rebit ' ftí canes, duorum generum funr, alij paftorales , alij ad uenationem utiles , utínfra dicam , Albertus feré maftínos pro Moloffis uertít:quod nomen ltalí etíam & Angli ufurpant;haud fcío cuíus orígia - nís,hífi quís maftínum quafí maximura accipíat, Germani QXíioen appellant, forte quod rudes e prz ceteris hírfuti fint.Dehorum igitur genere paftoralí infra dícam:de uenatico & pugnace hoc ín ' loco:quand, paftoralíbus etíam aduerfus lüpos alíquando pugnandum eft, Ex canís cum lupo coítui | gignítur magnus canís quí maftínus uocatur à nobis, Albert, Maftíni canes funt grandes & morda | ces,Franciífc,Alunnus, Cafim uidi quse fímul undeuigínti catulos peperít, & alio partu octodea | cím,tertio tredecím:erat autem nígra, corpore magno,ex íllorum genere qui maftíni dicuntur , AE bert, Ex leporarío & maftíno natí catulí,robufti fimul & ueloces fiunt, Albert.ubi Arificteles habet ; ex Laconíco & Moloffo.Miaftínus lupo fimilis eft,& círca generationem fímilíter fe habet utlepora | riüis:fed cum ablactatur nutrímentís fieciorib.& crafficribus alí debet,Idem. | IMafüini (ínquít Belt ' (arius Aquíuíuus)ex íllo genere canum funt,qui érauíores & mínus ueloces habentur:quos in Dal .gnatía puto plures inuenirí.[Nafcí enim folent(ut fertur)ín ea parte;quam Illyrij incolunt & Liburni | queg.Eíufdem generís Albani uidentur , ex Pliníe. In Corfíca quidem plures funtferoces imprís. mís,& ad quzcung anímalía inuadenda capíendaty audaciflimí.Elígi debent;atroci uultu ceruice | & capíte maxímo,labro fuperíorí fuper inferius dependente, rubicundis oculis , apertis nàrib ore. quod ueluti flammam híatu euomere uídeatur:acutís dentibus, collo tumente, pectore amplo; íta ut / leonís fímilítudinem prz fe ferant;magnís pedib.difcretísqp dígitís:durís ac curuís unguibus,utfoz | lo ínhzrere magis poffint,quo ualídíus feram profternant conculcent&y.His ením canumgeneribus uetiatus omnes fuperare facilíus curfu & capere uenasores poterunt, Elec Aquiuiu.Canum ex Cor fica&urfibiinoin Italía,R ome precípue;ufum effe aíunt aduerfus apros & boues feros, N Alanum canem Hifpanice dictum Fr. Alunnus fcribit edem effe quem Itali uulgo Moloffum uocent:& alíbi Alanum canem uertagum ínterpretatur. De uertago dícam ínferius , Alanía regio. efl Scythie Europez, qua ad Mactin paludem pertíngit:cuíus íncolze Alaníprope Iftrum,Ptolem.): quorum meminit Plm, 4.13. ubi Alanum etiam Scythíz fluuíum facit, Ammianus (cribít Alanosuo! carí,quos prífci Maffagetas dixerint, Erfequerer duros eterni Martís Alanos,Lucan, €|De.Ata, talí canib.dixi füpra in prouerbijs à Cane ín genere, | | qj Indiam petentí Alexandro Magnorex Albaníx dono dederat inufitatee magnitudinis canem; cuíus fpecíe deleciatus ífuffit urfos,mox apros, & deinde damas emittí, cótemptu immobilí íacente, ! Ead fegnícíe tantí corporis offenfus imperator generofi fpiritus, eum interímí íufTít, Nuncíauithoc! famaregí.Itag; alterum mittens, addídít mandata;ne ín paruís experíri uellet, fed ín leone elephansi to ue:duos fibi fuiffe,hoc interempto praterea nullum fore , INec diflulít Alexander , leonem fre. Qum protinus uidit, Poftea elephantum íuffít índuci,haud alío magis fpectaculo laetatus. Horrentíai bus quíppe per totum corpus uillís,ingentí prímum latratu íntonuít:mox íngruit afluliis, contrat] beluam exurgens hínc & illinc , artífici dimicatione qua maximé opus effetínfeffans;atg; euitanss i donec affidua rotatum uertígine afflixít,ad cafum eíus tellure concuffa;Plín, Apud Albanos nati; canes ferís omnibus anteponuntur,frangunt tauros,leones perímunt,detínent quícquíd obíectum. eít,Solin.Et pauló mox, Hoc genus canum crefcit ad formam amplífTimam, terrificís latratib, ultra | leones rugitíbus infonans, Albania efl regío Orientalís ínter Colchon & Armeniam, cuius incolae) Albaníáquibus orti unt quorum pars ín Peloponnefo, pars ín Macedonía confedit iuxta D yrrhas, chíum,quorum dux fuít Georgius Scanderbegus, : al €| Arcadicí ex canib. & leonibus creduntur prouenífTe prímum,& Movzéutysis dicti, Pollux. Víde| füprain canib.uenaticis ín genere ordíne literarum, de Arcadicis. Tr i «| Canaría unaex Fortunatís infulís, repleta canib. (íngentíbus)forma etíam eminenti(Timís ; ía de etíam duo exhibíti Jubze regi, Solín.& Plín. 6.52, | E q[ Creticz canes,ut X enophon (cribit, aprís opponuntur , Et pugnaces tendant Creffz Fortía) tríto uincula collo, Seneca ín Hippolyto. FIze nímírum diaponí dicti funt: uíde plura fuperíus in; Caníb,uenat,ín genere,ínter Cretícas. | € Cynamolgos alij populos,alíj canes eorum appellant. R'eperio prope paludes que ad merídiem] fünt,effe canes,quí dicuntur cynamolgi, quibuslac bubulum cibus gratíffimus ; Hí Indicos boues: quí gentem íllam zeftate ínuadunt,expugnant,ut Ctefías fcribitPollux,C zl, Cynamolgos A ethíos pes aiunt habere canínos rictus € promínula ora,Solín, V ídefipra H,a.in Caneín genere, — In hís, libris,quos Cnídius Ctefías de reb.Indícís cofcripfit, Cynamolgorum gentem, ait canes permultos;. magnítudíne Hyrcanis canib.pares,alere folere, Quamobrem fit hzc natío tam canum ftudiofa, cau fam ídem affert, Cum ab azftíuo folftítío ad medíam hyemem,tanquam apíum examína , qua ad ale] ueos frequentes uerfantur,fic armenta numero ampliora boum ferorum eos cornib. ueher:enter ik cítata appetant & noceant,hí non alíter baec retundere ualentes,canes quos magna eura 2luerunt, | in ipfos ímmíttunt,quí facile boues debellant,& interímunt, Deinde ante commemoratt homínes,. quas efculentas carnes exiftímantfibí auferunt,reliquas canib. impertíunt, libenter communíc&t;s Relíquo anní tempore cum non amplíus eo boues accedunt,ad uenandas alías feras fecum ducunt, -YKccírcei Cynamolgi appellantur,quod à caníb.lac exprimunt mulétra;tum uero fic ídípfi unea m admodunt D pom E. x" tà « ; » Y "T T admodum nos uel ouíllüm uel caprinum,bíbunt, Aelianus, Cynamolgi;qui ab indigenis Aorfj ap» »pellantur,comati & barbati func,Hí canes maximos alunt;quibus Indícos boues uenantur;e uicina - "egíone uenientes, (iue a ferís pulfos, iue pafcuorum ínopía;Strabo libro i6, | | q[Epírotíca terra canes precipue magnos fert; Aríftoteles, Clarus eft ínter canes Epítoticus Cet "berus;Pollux, Epírí regío eft Moloffía;de cuius caníbus ínferius mox dícam, Chaonia etíam Epiri | pars eft,unde canes dicta: Chaonides :de quíbus fupra inter V enatícos ín genere, ei —— qHyrcanicanesrobufti & feroces,ex cane qua conceperít ex tígri? quanquam Pliníus Itidícag 'etíam ex tigríbus concipere fcríbít. Videinfraín Míxtis — — — . .——— ma — «Indica canes apros,ceruos & hínnulos uenaritur, Xenophon, Indícos canes ex canibus Actzo ynís propagatos fcribit INícander Colophoníus;qua à rabido furore refipifcétes, Euphrate tran(miffo "in Indos ufcj aberrarínt,Pollux,Czlíus; A pudtegem fn Babylóne canum Indícorum tanta alebatur amultítudo,ut ad prebenda eis cibaría, quatuor in eadem planícíe magni uici attríbuti effent,aliorum "tributorum ímmunes,Herodotuslíbro i Ariftoteles hos canes nafci fcribit ex cane & tigríde,alíbi - "uero ex cane € fera quadam non expreffo nomine ;E tigríbus canes(inquít Plíníus)Indiuolüt cona - "cipi; & ob id ín fyluís coítus tempore alligant foeminas, Primo & fecundo foetu nimís feroces putant "gigni,tertío demum educant,Sunt quí Hyrcanos etíá canese tígríbus concipi fcribant; ut ín Mixtis "dícam, - Ex Indícarum rertim fcríptis;de hís qua fübfequuntur docemur:Canes foemínas multo ge -merofiffimas,tum ad ínueflígaridas feras narium fagacitate praeftantiffimas,tum uero ad curfum ue» -lociffimas ín loca ubi tígrídibus eft habitandi confuetudo; uenandirationibus erudíti, perductas ut »prímum adarborem alligarunt,aleamG ut uulgo dícitur;iecerunt;difcedunt;In has autem tigres in» -eurrentes uenatíonís ínopía,ex fame laborantes lacerant:fiautem ad libídínem inflamimatí; & cibo complet fint, cum canibus complexu uenereo iunguntur: nang íllí quoq; cum funt exíatüratí,ues nerem memínerunt. Ex hactigridum confuetudíne cum caníbüs;tígrís quidem non generatur, (ed femenad deteríus delapfum,maternum genus referens,canís efticitur, li canes tígríde patre natí,ut "uel cerui,uel apríuenatum praeclare fpernunt,fíc cum ín leones incurrunt, gaudio u£hementí exía dunt Gyliíusex Aeliano, [Celebris eft && Alexandri canis, quíleones impugnauit, alumnus Ina "díe, centum minis emptus,ín cuíus defunctí honorem Alexandrum ciuitatem cóftituifTe Theopom pus fcribit, Pollux.Is etíam; quem Porus Alexádre donauit, duos leoncs uicit, Pollux. Apponamet 1elíani de caníbus Indícís Alexandro donatis quátumuiís prolixam hiftoríam, quod non exíguum y índead acuendam aními fortítudinem pro uírtute & pietate retínenda argumentum uírí boní tras "here poffint:Summa ígitur Indus,ínquít, nobilitate homo, Alexandro Philippí regis filio, horumro »borís canum,fíc perículum fecít,ut primo ceruum emítteret; canís ex eo loco; ubí quiefcebat, eum - - defpícatiflimum habens,nihil fe commouitideínde ad aprum ditniffum, quemadmodá affectus fuea »rat ín ceruum,tmmotus permanfit:tum uero ubíurfus ímmíffus fuiffet, que hunc, ath alíos defpía "eatuí ducens,ab eo ínuadendo fe tenuít; Ad extremum híc leonem quem protulí(fentín medíum,ut uídit,cum íra exarfít;ac profecto tanquam íuftus hoftís ín certamen defcendiffet, (ine mora íntrepi« us ínuafít, atq;acerríma comprehenfione, leonem conftrí&um tenens, ílliusfauces premebat, & duffocabat, Tum Indus,quí hoc fpectacülum regi przbebat, quic probe ciebat eíus robur anímí & conftatiam,prímum huic caudam abícindi íuflit,s pr ipfo leone, quem mordícus tenebat, fibí cau- ; dam facile abícindí patíebatur:deínde etíam crus unum füffringi ímperauít,Is uero zque uta princi | piourgebat, € perinde níhil remíttebat, quafi alienum crus, & ad fe nihil pertínens fuffríngeretur. "Poft alterum,unde quoq; ís nihil commotus arcte tenebat;tum tertíum íncídi pracepít,ís fimiliter ut - "ante nibil ferelaxauit à retinendo leone;tum etíam quartum crus ab(cíndí uoluít, ís nihilo remiffior "facius,nihilo& mínus leonis retínens,maxímorobore ad eíus perniciem íncumbebat. Denig etfi ca | E relíquo corpore abícíffum erat,illius tamen dentes, ex illa leonis parte, ín quam prímum defixi fuillentpendebantfimul, & quáuis ís qui eos ín initio defixiffet,íam mortuis effet,eíus tamen íp(ius Letíam nunc ex leone appenfum caput fübtíme ferebatur .. FIíc cum Alexander non medíocrí dolore 'atfíceretut,ípfius admiratione uirtutís obftupefactus,quod ís quí tale uírtutís experimentum dedit? "fete uita, quàm ex robore anímí cedere maluíffet, Quare Indusuídens Alexandrum ex huíus cafu dolorem non medíocrem cepifle, quatuor canes huic fimillímos illius donauit: ille cum grato & ite 'cunde animo eos munere accepítitum uero eum ipfum quí dedíffettanto precío, quanto par eflet "praftantiflimum regem,remuneratus eft, Itag;horum quatuor munere Alexander ex memoría dos lorem quem ex prímo fufcepiffet, depofuit; Hactenus Aelianus interprete Giyllíio, Díodoras Sícus dus & Strabo Sopíthen regem fuiffe dícunt quí canes illos Alexandro donauít. Apud Pollucem lía - "bro s.cap. eadem híftoría refertur,ubí pro hís uerbís vrod 28 veu reponi debet rwog 8 xazretut: "quídam inepte Sophiten fcribunt, Defcribitur etíam apud Strabonem libro r5. fed copiofius apud "Diodorum Sículumlíbroi.Sopithes rex(ínquit)preter multa & fplendída dona alía dedít Alexan dro centum quínquagínta canes,quí prgrandes;robuftifTimi, alijs naturx donis praftantes als -de erant;atqy cum tígribus commiícerí dicebantur, Eorum uirtus ut Alexandro reípfía ínnotefcerets jMeonem fortífTimtm íntra fepta quaedam duci fecit Sopithes, duosq; ímbecilliores enumero canum, "quos denauerat;cotra feram immifit Quí quum fuccumbere uíderétur, duos alíos addidit, fimul£p quatuor leonem profirauerunt, T'unca Sopithe quifpíam cum gladiomiffus, crus dextrum unius 556. De Quadrupedibus canís ccepit abícindere,Ibi Alexandro inclamante;tegt) fpiculatores adcurrerunt,manumtp homís nís retraxerunt,luffitSopitheszquo animoíd ferrent pro eo cane tres(quatuor, Straboj& Aelian.) ab fe dono accepturí.lgítur uenator reprehenfum crus paulatím concídere;neg; unquam canís aut fatratutii àiit clamorem quempiam zedidit:tantummodo frendés dentíbus(27s2«)ysp 97s ivyuy be utr Das ePi dde Vuzrempiiaic)carnificinam eam fuftinuit, donec exanguís factus fuper leonem ex pirauítHzcDionyf, Diuerfusab his canís Indicus fuiffe uídetur,de quo Plutarch, ínlib , V tra a» nímalium,&c.Canem,inquít,qui ínter Indícos prímas tenebat,quí&p aduerfus Alexandrum depu gnárat,in harenam productum, quantífper ceruus aut aper urfüsue emítteretur , contemptín ímes motum íacuíffe ferunt;Sedením ubi leoconfpectus eftexéítatum momento,pedib, harenam fpar(if fe uelut hunc antagoníftam dígnum fe iudícaret , ceteros omnes defpicaretur, | Pawzse luti ais | iv/iis zac Uvup,&c. Philes , eademferequae Aelían.fed breuíus fcribens, & fimpliciter de Indico ca- ne quolibet, non Alexandrítantum. (| ApudPrafíos Indíz populos Megafthenes fcribit, canes - ualentiffímos effe,quí non ante morfum dimíttant,quam aqua naríb,ínfunda turiINonnullís pre fu | dio ín morfu oculos diflorquerí,nonnullís etíiam-excidere,leonem & taurum cane deríneri, tauri | | Amoríríctu comprehenfum,príufquam dimittatur,Strabolíbro:g, Inparte Indorum,ubí regnafle Sophítes memoratur, gentem effe fapientía precipue ínfignem,& nobiles ad uenandum tradunt | canes:quit latratu abflineant cum uidere feram,leonibus maxíme ínfeftos , Caius abíque autlios risnomíne, ^ From raten NERIS | qr Lacaenz canes uenatoríb. etam aduerfus apros feruiunt, X enophon:fed de his infraín Celere, ^ E Locrenfescanes uenantur apros, Xenophon. | Gi] Indocilís dat prelia Medus, Grat. Adis is ! €i] Violoffi canes uel Molottící(usAs fimo uel uoAMfidte, Pollux à Moloffis Epírí populis dicti funt, | Nam & hí & Chaones celeberrimi ex Epirotis fueruntsunde & Chaonídes & Epíroticí canes come! mendantur, Chaonídes & Moloffi canes,ex Cephali cane(de quo ínter celeres) natos prímum fabu, lantur, Acrón ínterpres Horatij Moloffos canes à Moloffía cíuítate Crete nominatos fomniíat, Ex) - canib.maxími aními eft Moloffus;quía acríteranímofí funt Moloffi uírí, Aelian, IMolottícum ge» nus uenatícum níhilo à czterís difcrepat:at pecuaríum longe & magnítudine,et fortítudíne contra | bellüas praeftat Infignes uero anímo & índuflría,(íd eft fortitudine & curfu)qui ex utrogp, Molottía | cum dico & Laconicum,prodíerínt, Aríftoc Albertus ex maftíno & leporarío natum commendat: | hoc riomine Laconícü,illo Moloffum intelliges.IVlaftinus hoc t&pore, & Giermanís uulgo rudíus dí. &us;alius paftoralís efl,de quo infra;alíus uenatícus,fed ís quog; íngens ut ex Aquíuíno íamretulíi: | cuni Moloffos uenatícos níhil à czterís uenaticís difereparefcríbat Aríftot. Moloffus uel Molortus,. : canís magnus & pafloralís, Varin, Suid. Vergilius etíam Georg, 5, pro paftorali accepíthís uerfib, | V eloces Spartz catulos,acremtglVioloffum — Pafcefero píngui,nundj cuftodíb.illis INoGurnum; fiabulis furem incurfusipluporum, Aurímpacatosá tergoborrebisIberos. Q8] Apud Moloffos [ - populos ferunt canes ínhumari folitos, [ Canis MolofIus,magnus & mordax eli; ut canís eCor! fica,Fr, Alun.Mordacem dící puto,non quod temere mordeat,fed quod uebementer,& morfum fee: rís infli&um uíx remíttat,ut de Indicis diximus, INam Corfícanum etíam audío, cum apro aut bouff! fylueftri dentes ínfixít,non alíter abfirahi poffe ; nífiuenator caudam eíus mordícus apprehendat, | S$coppa ín dictionario fuo Latínoítalíco Moloffum canem bracco uel uraccoltalíce díctum ínter« | pretatur, quod non placet, «jCalydoniam canem Moloffo mifcerí Gratíus poéta probat. — [Xe | gemi 7x MoMeosei, Oppian. Quandorureredierunt Moloffici, Odiofí& & multum íncommodeftíci, | Plaut.ín Captíuis,Incommodeftícum quídá exponit,quííncommoda inferat: ego ímmodeftum mas: lím,& modí nefcium. Exanimes trepidare fimul domus alraMoloffis./ Perfonuit canibus, Horat. Serm,2.Sat,6. Teneant acreslora Moloffos, Seneca ín Hippolyto, Atque armillatos colla Moleffa; canes,Propert,Eleg.4. lllumScylla rapax canib.fuccínctia Moloffis, Verg.in Culice. De INícoa - medís cane Moloffo dícam ín cane defenfore;& ibidem de Eupolidis poét& cane IMolottico , cuí noe; men fuít Augeas, ' x | : sa 3 ^— €jPzxonum canes evvüsen,íd eft uenatíonum focíj erát,necnon przlíorum,Pollux, V íde fupra in parte i.de canib.díuerfis, Nota eft Tríacàs nomine canís Paoníca,qua Panes Panic fatrapa As. lexandrumregem donauit,Pollux. | | » qjPerfes,fagax fimul & pugnax eft, Grat, | | : | . «[Inter canum nomína, que apud Xenophontem legímus, robuftis precipue conueníunt iftaz T &axá póglloj, Ocya, Ovtoc;Beseev, 9ASyoy Bic Pep, Xíquy,EsUQxE, Adyyu, Aiunt, QovacE. E «Canes defenfores,quí & ipfi magnírobuftitp funt, feorfim ínfra commemorabo, ut paftorales. queque, ed. | DE CANE SAGACE, ET ANIMA» ko cs END lium ínueftígatione. " »' «' Sagacitas de odoratu pracipue dícítur, Plinius deguflu etíam protulít, Seneca fagacitatem fen "-faumcorporis fimpliciter díxít,transfertur etiam ad íngeníum.Hinc fag mulíeres dictae, qua ( ut | "»ícero ait)multa fcire uolunt, ítem perítz facrorum,díuína,íncantatríces,maleficz, Plín, líb.8.de: mutíbus, Quorumpalatum ín guftu fagaciffimum authores quó nam, modo íniellexerínt; € | | agax | —-— : vá . " i 3 2 De Canibusdiverfis. Lib. 1. asi Sagax catulus, Ouid, ide remed.am,Fideles catuli, Horat,1,Carm;Acron exponit fagaces,uel filen - tíum ínueftígando feruantes,INarís fagax,Lucan.lib.z, Plautus in Curcul, Canem eile hanc quíde - Magis par fuít:nafum edepol fagax habet.Sagaces canes dícuntur authore Feflo,qui ferarüm cub£ líaprafentiunt, | Anfer fagacior canibus, Ouid. ii, Metam, Acuto homíne nobís opus eft, & natu raufug callído;quí fagaciterperueftiget, Cic.1, de Orat, Sagacíffime odorari, Ibid. lib:a. «Odorí «anes,Claudían,lib,s,de raptt, Et odoracanum uís, Vergil.fic Lucret.lib, 4, Promiffa canum uis: & lib. 6.Cumprímiis fída canum uis. Diíríge odorífequos ad certa cubilía canes, uerfus efi mytrtus Liuij Androníci, [INecnaríbusacres Irecanes;Ouid.z. Metam, Btnariíbus utilis Agre, Ibid,lí,s, 4j Germani hoc genus canum uocant [piirbiint/leiotbinb, quorum aures(ínquit Pínicianus) lan y guídz funt & flaccídaeídern tanquam Latíno uocabulo hos canes plaudos appellat , ex recentíorí; "bus puto barbaris. INoftrates prfuatím jagbiinb,id eft uenatícos;fagaces nomíinant:alijs ením uenas "ticis alía nomina tríbuüt, Angli; houndes uel fpaynelles;fagaces uocítant.Horum maior hodíe ufus "eft quam olím:índícatas ením feras aut exturbatas cubili , bombaárdís eminus petunt uenatores, ut "plerungj canum celeritateautrobore,ac retibus etíam parum fitopus. — 4| Carteiz ín cetarijs polys jpus emarí exire affuetus ín acus apertos,atqp ibi fal(amenta populari , deprehendí non potuit , nifi »eanum fagacítate:hi redeuntem círcumuafere noctu,&c,Plín, |] Graecí waits uocát, Oppianus dyrdUatione LyvéVrae ,9 voy Ixv&Upovse Ae y uiro, V arín. intelligit autem canes fagaces ; non íchneumohes iin lutrarum generís,de quibus fuo loco dícam,Eft & pífcís íchneumon; V aríu,Ichnos Grae €ís ueftigium eft;proinde ab ínueftigando hac facta funt nomina, Ires, jiyvorssz ei, Suid; V arín, xe, iyvdtcus, V arín, Wd eftvavte,zr«o/qouoie mh yvdleratl Vyviz pro tyi poétice;Idem.Lyrsaa ica el "$ ixvdy aQwzicas Suid, && V arinus,Iyrstwoia, ipfa ínueftígatio, ^ Kuvós Aaxatvab ác 715 tiewG- Dato, ;Sophoclís (enaríus apud Suidam ín Bácre Parsiwezeiy 2 cirtyrdUrstog P Liuudy ; licet etíam fusius da !vG" reperíatur, o utadioudw G^ gi deii, Moezrválroz, puvuerzünoe, Hefych. Ez A evdjedy iyvéldo Agye]as, stp Xi yvE Ue tox Lxynerr eg, OR E yvd lire cono, ipit luco, GÀ raf Üneiz D, doo ko 5, (reip, iv Quweret, rod Uva Doce Lewévolo nei, Z7 d volo nen truveEd ola nep, GA 5 4 Ühoity Ixv6Usco], d)conceD oa ueermüeivae, Cc, Poll, Ecrucfus,Erzroe vU Gp (qv G^ i yon vecmion, od yv, ple mien: vrovldy muy DoD, qeTvrverto flos 78 yy ikv éUpnatree, euce, ixvá vate iv oo la EUle mv rore iuc, Avocat, doo (tn&dum uidetur) djoouoZo:, 0ftos, 0d ri qw oro etrvel ez vei, doigt TOL CUT do rv Vie vam uat d vaaa ete, dUo az. "rok 5) 6 "roe deny ystte ad U grrveevau A&ysciy, KM tr Bund emu à d'veotconsü zrvUViesert P Ayvüp, | Poolwveiy vo arbü Meier eig pw d» Üveloy cváuoeip, Pollux, q Illud quo 'que ufus ínuenít,ut acerrímosac fagacifTímos canes in turribus nutríant, V eget.libro 4.de remilít, | Canes fagaces odore & importunis latratibus feram infequuntur,coguntG ad laffitudinem , do, mec eam in manus uenatorum uelleporaríorum detjcíant: & quain iuffu uenatorum ínfequi ccepe: 'tínt,non relínquunt,etíamfi multas alías inuenerínt, Author obícurus; t: [- € Indagare propríe fignifícatlocum aliquem retibus cíngece,utfera tibíctrmep fit íntta id fpatium teperíatur,fed improprie aliquando fimpliciter pro inquirere & inuefligare ponítur:hínc deducun 'tur,índagatío,índago,ínís:indagatríx,índaganter. Omnibus ueftigtjs indagare alíiquíd, Cicero ad Attici líb, 2,Saltusi indagine cíng&t, Verg. 4.A en.id eft feríe plagarum faltus cíngentíum.Syluíg undig impeditiffimis,autaltíffimo flumine uel indagine munitum, Czfar 8, bellí Gal.de campo quo (dam,Etfyluas;uaftaty feras índagíne claudír,Lucan.lí,6,Budaeus índagínem metaphorice ínterpre. tatut foffam,& trurríum munítarum feríem, - q| V niusan uaríj colorís índagatores fint canes(inquitBelifartus)parum referre uidetur : ut flaa tutz etíam parux ne an magnz fínr.Sat erít fi deiectis ac propendentib, auríbus,retortís (urfum na« ribus,odoratu acutíffimo fuerínt,ut nec; alíud quám uenatum latratü índícent: quo quídem atrocí maxímotp,qua íncedant fera per nemora uírgultatp ac uepres cognofci uenatoribus poffit : ut nó wentorum ftrepitu alíarümue rerum ad latratum ínuitentur,ne fala (ufpicione uenatores concítét, Debent autem uenatorüt uociíta patere,ut nec longilfimé progredi aufint,nec prope uenatores tan» tum marnere uelínt, Fit ane non natura folum,fed etíam arte difciplina ,ut canes ad obediendum faciles efficiantur, Albi colorís índagatores praferuntur,quum ferarum generibus longe diífimilios tes (int:nigri ením interdum apros, ruficapreas autalías feras colore fuo referunt, unde uenatores decipiuntur, Hactenus Belífaríus, | | E L| «Canem odorum(ínquít Blond. )quídam autumant praftantíffímuin qiradratutn e(feiqueni nos £tíam probamus,& breuem:fimo potíus quàm adunco roftro,capíte concinno:crurib.pefteríoribus eadem ferealtítudíne qua funt anteríora:pectore quod non fit inaíus uentre: dorío plano & porree to ad caudam, Oculí (ínt agiles & crebró moueantur , aures pendula arrigantur fubínde: caudas mutiílz frequens motus,& roflri per terram odorus error.Quí diim praedam quarit,fentes ac fpínes diutius odoratur;fagacior eft, Laudatur ímprímís quí prada inuenta, domini accurfum expectat, Quod ad colorem;in ltalía eligunt uaríum,& maculofz lyncí per(ímílem:nec tamen [pernendus ef inigri coloris, Albusetíam ac fuluus color canem odorum decorat, Dum non uenatür, lorís in fta bulo uínciendus eft:& ficcís potius edulijs alendus,cj pinguibus fufcülentissheec enim grauiore red dunt, Educendus tamen nonnunquam eft é flabulo uínctus,ín uícos tantum;ut excrementísfe exa oneret promptitrs:mox iterum coércendus ufque ad tempus uenatíonis, Hzc Blond. Canis fagaxs Áü 1gularum femítarum exordía tacitus percüctatur,S ceAmbrofius In uenatu folertía (Plin uerbis. HN " oos2 . -De uadrupedibus utor) & fagacitas precipua eft.Scrutatur ueftigía atq; perfequítur, comítantem ad feram inquifitae rem loro trahens;qua uífa,quám filens & occulta demonftratío eft , cauda práímum , deinderoftro: Ergoetíam fenecta feffos,caecosdp ac debiles finu ferunt,uentos & odorem captantes ; prodentesig. roftro cubílía,Hac Plin,Canes przciput fagaces,tacítí & mínime prompti ad latrandum funto, on pian, [Eta dE siine P'vedtox O- ehe dIosa, Avdjedy adl lauudyy uspozres t dtp! ouoMdGshot — Oise rid pgawb, 4 pptoseurro xsAd Ule, Mugorign lauve vrxviyvie aurou, O ppía fubinde atit adijcit,homiínib, ad ínueftígandum commodíorem effe hyemem, quod ueftígía tum temporís uel níuíbus uelluto ím preffa liquido appareant: uer canibus aduerfarí propter uaríos florum odores , aptiffimum effe auc tumnum, In AetnaSicila(aít Aríftotelesín Miírabilib.)antrum quoddam effe fertur, & circaídun díquaque magnam florum copiam toto anno prouenire: praecipue uero uíolis refertum effe locum. amplíffimum, quae fragrátía fua locos uícínos adeo repleant,ut canes eo odore occupati, fruftra Ie pores ínueftíigent, [Fugiuntceruilatratu canum audíto, aura femper fecunda , ut ueftigia cum. ápfisabeant,Plin, «[[Nunc Xenophontis de ínueftigatione uerba adfcribam , partim noftra, para. tím Omnibonítranslatíone ufus,ubi ílle non erraffe uidetur, Díuerfz igitur, ínquít, canumíndagí | nes funt, Quadam ueftígijs deprehenfis,nihíl (ignificantes pergunt,ut an inueftígent nefcías ; aliae: auribus tantummodo mícant, cauda immota manent, Alíz auribus immotis fummum cauda ufa: brant:nonnullz demíttunt aures,cuvayzo 74 &7z , &€ contracta fronte ueluti tríftes (utpote námíum, intenta caudam quoq ímmobilem demíttentes,curfum peragunt. Multa nihil horum facíunt , fed infaníentes obambulant: & ueftigía círcumlatrantes,cum in ea íncíderint, temere figna confundüt.: Suntquz ambagibus multis ac erroríbus ufz,nec ueftígia rectà qua antrorfum ferunt fecutae, (sve au Dürscon vcTá apo«p Ti iyy«; V ide num Nosviuertvaras aut swrreuiveros legendum fit: uel ex; PollucevsoA«p Bavsrozg xoti swiyvn)eporem derelinquunt; & quoties ad uefligía redeunt , coníes curam facíunt, At ubi leporem uídent,trepídant;nec ínuadunt, priufquam íllum moueri confpexe: rínt.Quz uero ínter indagandum & perfequendum, aliorum canum inuenta pracurrunt , & fxpe. tefpeciant,fibí ipfe díffiduntzut.contra nimis audaces & confidentes funt qua perítas laboris foci asante fe progredí non fínunt,fed interturbando impediunt, Alía: falfa amplectuntur , & quícqt id nactz fuerint, plaudentes fibi & iactabunda procedunt, fuz fibi fraudís confcíae, Quaedam hoc ídei faciunt ínfcíz; Sunt & ígnauz,quee nufquam tramíte aut utjs(zpu«iip legedum ín excufís,ex Pola luce)declínant,ueftígía recta ignorátes. Damnantur etíam que ueflígía cubilium( círca cubilia Ies porum)no dífcernunt:curfu uero impreffa,celeríter percurrunt , Sunt quz ab ínítío curfus magna: contentíoneutuntur , prae mollitie deínde remíttüt , Alíze anteuertunt ( Nasolksew A ttíce accípío pro. melon; Pollux conídgitvachsore G mri ee nimirum e zegeMwtev, C usedam ín uias ftulte íncidàt, aberrantáp:& reuocantes egre exaudíunt, Multa ferarum odio, plerzqp homínum defiderío, uenaa; tioneomílfa,recurrunt. Nonnullz ad ueftigía clangentes (s:xozyvias, Pollux habet xedveyvias, ficut, Omníbonus etíamlegíffe uidetur)fallere tentant,pro uerís falfa fimulantes.Sunt que hoc nó facíüit Íed ínter currendum fícunde clamorem audíerínt,ad hic relicto opere ferütur. Alíze temere fequun tur,alíz multum przuenitit.Qusedam(rectéfe facere)putant, alíz fimulát , Nonnulla ínter curre dum ínuídía & aemulatione certátfegy mutuo íuxta ueftígía írrítant, íta ut alter ab altero nó abfc dat,fed unà feratur. His quídem uitíjs canes partím natíuis,partím ex mala ínfiítutíone ortís prediz ti, inutíles euadüt;& homines etíam ftudiofos uenationís deterrere poffunt, Hactenus Xenophon; À quo ufurpatum &oway uerbum (pro quo Omnibonus imperite reddídítinterofcularí , & adhu j imperítiusquídam eidem interpretationem ín Graecolatinum Lexicon retulír)certare & fe inuicem irritare tranftuli.NNam apud Hefychíum & V arínum legimus, Elxves, sedi Cus Gier]: Et apud eofdeg Vxxuuii cum acuto uel circumflexo ín ultíma,vócied zi woivàp:lego,Éxxuvei proparoxytonum, végues n l.uuáy,íd eft morbus canum:cum nó corporís morbus fít,(ed sexi potíus , íd eft uítium animi , ut ex: Xenophonte patet:ut ípfi canes hoc uítío laborantes o«uuor dicitur , Apud Pollucem 5. n, leguntu r hxc uocabula,toawon eoxuninou, suni fed abícy ulla interpretatione: facilecredo ipfos etíam Gti : cos grammatícos has uoces ut antíquas & obfoletas nó fatís intellexiffe.Scio l«véy exponi ofcularig &lixuueiy uero uocem quam Pollux à canibus factam effe aít,nemo quod legerím,in ea fignificatione ponít;adde quod qforseds,id eft ínuíde apud Xenophontem adiungitur, (quamuis Omníbonus ínts períte;ut folet ad przecedentía referapcouenít autem ínuidia írrítationi; ofculis minime, Hoc claríus: cóftat ex alío étíam Xenophontís loco, ubí fic fcríbít: Ézred'ap5 uuxen eir mro uduidy "rode ioxvai Gai. Uso xsd icum ütveou nwa ves Dave eee &y eicddesy svolexdy zrocdesavus Aem, oni qu X971. &ei TbY70 Qyálo'ou (malim p. Gnpoutot e ge vrina, )re M rro Fyrevaou clexuuon, 7rovueoy ulus, Querendum an idem fit oue quod alibí díxít Naso QJAeziuac vaso Baoiep 7i tyvu , ultra leporem uel eíus cubile excurrere: quafi de, curfu tantum contentío eís fit,non de lepore, € alter precurrentem alterum ferre non poffit, Omnía bonus uertit,ftudío certandi ueflígia przeterire,quod Grace dixerím la qdovov wo QASveniey céo xA. Voosteo 7 iyvap qais, cis Ave cw, Eam ob caufam cvaAep Bavey,id eft reuocare hos canes iubet; £anquam defertores,non ígnauía aut metu,nec errore,qua alía canum uitía (unt, fed ínuídía mutus & contentíone quadam ambitionecy. | . - €/Canesítauefligent(ínquít Xenophon)uta uíjs & tramítibus mox recedant, capíta terrz obli Qua CAjgías, ficlego ) admouenres;ad ueftigia fubrideant, aurestp demittant, & faciles fubínde P l : 9s 4 -— DeCanibusdiuerfis. Lib. L. 553 los per fingula uoluantt& caudís blandíentes multis in latera orbibus;per ueftígía fimul omnes pro "eredíantur, Sed ubí ad lepore ipfum aderínt, tum ueto tenatorí planum facíant pergendo celeríus, fignificando uehémentíus anímo,capíte,oculís;geftu corporísiintuítiim modo retromodo ín lepo^ ris latibula dírígentes:diuerfo impetu, in rectum, ín adueríum, ín oblíqutm : & uere íam arrígendo " animutn ac geftíendo, quod iuxta leporém funt. Intenfius uéro premant ( perfequantür leporem ) necremiítrant,ingenti clamore atq latratti cum lepore qualibét euadentes, Caeterum uelocíter ala&rí veriptranfmittant, ( usrwenfertnty, uídean legí poffit u«zabeezaciy ) frequenter refpícientes & (iné fraude clangentes:nec uero ad uénatoreni omillis ueftíeijs redeant. Tales quídém forma & in opere fint:ac infuper magnaníme, probis pedíbus, Urea, L eonicentis uertit dutís:fagaces, nítíde; dz, ; Magnanimae erunt, fi faltus ( svxvisytowe, ipfum opis uenahdi) eftu urgerite non deferunt, Sagaces; fileporem nudis uel glabrís ín locís,arídís,apticis,aftro imminente ( ub Cane fydere ) ptafentiunt, Probís pedibus,fí eodém témpore dim montés fupérant, pedibus non fatifcuat, Et paulo poft; In ünimis fémoríbus,ltimbis & cauda ínferíus;pilos habeant re&tós ac denfos; B«&«e prolixos, fupét, memediocrés, q[Satíus fuerit per montes fepe, per rura mínus agítate canes, Montes ením üeftfs ripoffunt; & expedite tranfcürrí: rura neutrum poffunt, impedita tramitíbus . Eft autem utile; "etiani on ímueníatur lepus;agítare per afpera canes : INam & pedibus probís, X corpora ín hís lo fis exercentes meitores euadunt,&c, Haecomnía Xenophon, | Polltix lib, s, cap.io, defcribit etíam , [s uítía corporís,anímí,& ípfius uenandí operís laudibus ex Xenophonte iam relatís contraria ; quae idcirco non adícríbo , quoníam ex ijs quz pofuímus intellígi poffunt omriía, Sí quís tamen uerbo: rum copíam ad uenationem defcribendam defideret;confulat íllum Pollucís locum : INos ea falterii 'adijciemus que ín canibus inueítigationi deditis apüd ípfuim laudantur : qua f unt, ut canís fit o &yroc, ÜvisonoQ G roqoe, fVoty , Gia &gvro dp oo óváUpser'zue, xojve. aucóruae, erávlvidu aw D LELC EL TOT qo loloy , cox Nvmoxevd lip VT dVolesdv $ Qoarzi(du uRw vl vao Qwructp 7? órpy fury (du dE 1j] và supsny T irap? "moie dt v6 nod un, x&y €)yVS 2 q^ eif Votes Nairoouuomdu, xaauvéVdu, NoaodlnMSy., duod ny, 78 yep z niic, Go rne tupeeori T8 mruaeToe , ri id eorum qc 5,78 Aawmporum ? oglaAuay, ii weriDAaEd 4 Qupuita i, ( lege eCopieroy ex Xenophonte: ) 7eic cive BA ot 7v. dnte, mol vr lotion 7 evziidbo, rii stris T gaps varia T. voie; 76 ?» sóux ( lege rüua ex X enophori, )z& ezixqedlvap, «Canes quómodo uenas Dread ínueftigandum leporem,& perfequendum emítti anímarít; acclamando debeant; & reuo- tí;&c.lege apud Xenophontetn, | «| Canís fagaxdnqtüít Aelíanus) longo uenatórís uínculo alli^ gatus, filentío odoratur,& ante uenatorem pracurreris,ad pergendüm ire ulteríüs attrahit et allicít, bíuero teftigía deprehendít,& feram acerrímo narium fenfu affequítür,hic fe (ubíto retínens, fi« f tpedem,& quod üenationís prouentus prope fit,gaudío perfufus uenatorí bláditur, Eó illecum |'proxíme accetlit,eíus cfculatione pedum;& complexu ínuítat ad praedam , Ac fimül ad ínftítutam "uenationem incumbere perfeuerat,& pedetentim uft eó procedít, quoad ad cubilís locum perues "nerít,quem ultrà non progredítur. Quo áitimaduerfo canís dux, propría uenatorum fignificatione . predam adeffe,hís quíretía ferunt denuntíat;hí autem retía circumtjcíunt: canis íntelligens uoce os "pus effe; ad excítandam feram,latrat,ut ex fuga ín caffes íncídens comprehendatur.Ex hac perróca pra,canís quemadmodum uírí,quí ex pugna uictoríam retulerínt,fic exultatlatítía,uríumphat gaue Edío, &C quaft uítulatur, Haec & captís aprís,& ceruís agtit canes, Hac Aelíanus, Atquileporís ueftí giainquitXenophon)multum hyeme procedunt, quía longz funt noctes:paruim aütetri zftate; quía tcofittarío funt Breues,INec uero fübolent hyeme dílucülo, curn prüínà fuerít, aat gelu, Fizec ertím caloreín halitumt ( calídum uaporem) omnem ad fe attractum fibí íncludít, Gielu üero corifttíngit; L8 congelando fíltít.Quamobre torpefcentes naríbus canes(peaeiaco aic fivae ut bís etíá apud Pol | lucem legitur : ego tamen paure malim : nam & poto: frigüs,& ex frígore ftuporem fignificat, DIngAaeiieiz, eS6 No xpust wetuno dee Asset, gx avvecarer [9Uis6, V arínus, MaAxiéip, T0 N29 ALuyse cvv oroe 755 xeoxs, Idem, &'c. ) fentítenon poffunt, príufqua fol díesue procedens,omnía refoluat; tunc ením | | e L8 canes odorantur,& ipfa dum euaporant ueftigía redolent; Abolet aütem earos quoq; mültus fus perincumbens, xzzeqiox : legt poteft sewQvesax, id eft afpergens ; && humo permifcens; Imbres etiam quí per ínteruallum temporis ( d]a3cévs cadunt, odorem abhumo rapíentes, olfactum, donec ticcetur; difficilem reddunt, Ad hac auftralís tempeftas deteríora facituefligia : huimectaris enim "diffundit:Septentríonalis uero,fí nondura refoluta fuerint, contrahít & feruat, Atpluuta & tores "diluunt, Preterea Luna halítum(uaporem calídum,78 &euo:Omnibonus legít 5 &euép, quod probo: L'riam & pauló poft fic leeítur ) extenuat, pracípué ín plenilunio : quo quidem tempore ueftigía funt incertíflima, (uavózeze, Forte plurimum diftantía,pavep énim id eft rarüm;poros habet díftantes,den ueroomnibus fuís partibus contínuüm & folidum eft.) INam exultantes ad Lunam lepores ína fe colludunt,& ea loge diffípantes dírímunt Sed perturbatiffima fiünt,cum ea uulpes antea pera tranfierínt. Ver propter anní temperíem ualde clara prabetueftigía; quanquam terra ficubífioret, ibus nocet, dum ín unum fpírantes confundit odores. Exilía per eftate ueftígía & obfcura fiunt. mterra feruens abolet;quícquíd halítus ( calídi uaporís ) habent, Eft enim tentiís; & canes tunc. línus odorantur,quía refoluta funt corpora, V erum autumno puta funt ueftígía, Quacund ením rra producít,& domeflíca íam repofíta funt,& fylueftría atate labefactata, uttructuum odores ue E: zismifcendí, canes no ampltus impediat, lam hy éme;& aftate,& autumno, recia funt ut plüriin& — M y (| Braccum canem nulgo díctum, alij canetn fagacem & odorum: alij alíter interpretantur , utfge, praretuli, 4| Brítannicícanes índagatores, fortes fed parui (unt, ipfi agafxos uocant, (yea Qua GC &yaossvc habet Oppíanus?)cutuí,veo/;macilentí,hírfuti, oculis pigrí:fed unguibus probe armatiy & dentibus multís acutís,odoratu & índagatione przeflantiffimi , tüm ad ueftigía deprehendenda,? tum notandos aérís halitus, Hunc experturus uenator,leporem uíuum autmortuum e domo ruüs.de" fert;nó rectà,(ed oblique,modo ad dextra modo ad leuam procedens,Et cum longius abfuerít, " be facta inhumat, Mox reuerfus canem educít,ut fit prope ínitiumuíz,Is percepto ftatim odore,nuE lís apparentibus ueflígiis anxíus & folícítus díícurrít,& círcum obuia qua ínquírít, lapides, col les,uías;arbores,uites;fepes,areas:tandem deprehenfo aérís tractu,qua delatus eft lepus, illac ell no per omnes rurís ambages fequítur,donec ipfum attíngat leporem, Quod fi ín ipfa uenatione ope! ta efus utí uelís;uídebís quám cauteueftígía premat,quám tacite & ínfidiofé accedat,cum pre corpo) ris paruitate facile ínter uítes aut arundínes culmósue lateat, Cum uero propeleporem fuerit, NC | díbilí celerítate;fagíttz aut excitati elatíbulo ferpentís ínftar, & míra alacrítate predam ínuadít:qua. partím unguibus acutís,partím dentib.fubacta,utcungs graüe onus uíx magno labore ad uenarore? refert;Qui laetus occurrens canem uná cum léporea terra fublatum gremío reponit , Haec Oppían,? ín fine libri ide uenatíone,Hiís Gratij quoq; & INemefianide Brítannícís canib, uerfus adíungamu Quid freta fi Morínüm dübio reflüentía ponto V enerís,atcqp ipfos libeat penetrareDrítannos? O quáta efl merces, & quanti ímpedía (upra, Síno ad fpeciem mentiturosái decores Protínus;hec una eft catulis íactura Britannis, Giratíus. V eloces,noftríQ orbís üenatib, aptos, INéméfían, . A ( Martemodere Geloni, Sédnaturafagax,Grat, Tíaxéreanímos de patte Gelone Hyrcano, €«j Ginofij quog canes fagaces fünt,quamobrem Ouidius ínter canes Acteonís Ichnob fagacem Cmofíum fecít, Oppíanus líbro 4. de polypo fcríbít, quie marí egredíatur olearum , qu frondes liíbeter depaícít,odore íllectus: Hó 7 £c dyvog. Kvacoi &votvoio [iuc usvoc, 6s" qv dexóss. Oncoc ey exsounp B&eiy ÜI«osevap | Puvóg Vara gyeMu veeoii scole & ut aot Nap e, ol Sx uterum ( secure corrup ldem. habent ímprefft codíces)eóp P trsAxésqe ewaxvw, Ginofusuel Cnoffus urbs eft Cretae; de Cretícis día) xí fupra ín V enatícís díuerfis, £ bracchílepores & cuniculos excítant,pílís MP NET hírfutis, . . €| Kunde Aetxokyne do 719 Vox G- Bei, Sophocles. (luueliey)Laconícorum,olfactu ualent,Aríftot.de &eneratíone aním, $4. INes de Laconícís fno ter celeres dícemus:quíputo maíores funtfagaces uero Laconící míneres; nam Aríftoteles lusidiig uocauit. | «| Tufcí cómendantá Nemefían.hís uerfib, Sape canti:forma eft illis lícetobíitauillo, . Ag etíam leporum fecretacubilía monftrant, | 4| V mber fagax;fed tímidus eft, V mbricaGallís | Senfum agilem,Cirat, . €/Canumdiíuerfa nomína ex Xenophonte fupra retulimus, inter ea funt quz fagacib, praccípue conueníát,ut AóyG-, véUyoy Melee ,"To) fue, Xrrhyoy Eit Nono, Franene, | | (vENATIcorumcanum alij fagaces funt;ín quibus tamen celerítatem defideres , ut quos día musíam pleríg;;alfj olfactu & pedibus ex aquo ualent,quos nunc recenfebo, ! Quz laus príma canti?quíb.eft audacía praeceps, Qua nunc elatis rímátur naríbus auras, Et produnt clamore feram, domínumQ uocádo, Infequít tumulosqp canís,campostp per omnes, Quidíus ín Elalíeutícis, . x D E 4 . E - 4| Aetolí celeres (agacestQp funt,de quib, Grat, | , Officium)(iue illa metus conuitís rupit, Aetola quzcíicy canís de flírpemalignum | Seu fruftra nímíus properatfuror:Et rame illud. Mirum quàm celeres, € quantum nare merent: . (Britannicus canís fagax & celer eft;utfupra docuimus. [4 . &jCeltíci canes ex Gallia BrítanníaQ ueníentes;odoratu curfutp funtínfignes, Textor,De G i Hifpanici canes;ut audio,Gallís efpaigneulx dicii , aurículís füntlongis , mínus tamen quam. Quin & Tufcorum non eft extrema uoluptas | Diffimilescs habeat catulís uelocibus artus, Haud tame íníuctida dabit tíbí munera preda,INangs & odorato nofcunt ueftigía prato, ! | Atfügít aduerf os ídem quos repperít hofleís : V mber.quanta fídes,utínd &€ folertía narís, "Tantaforetuírtus,& tantum uellet ín armís, Graf, Autexigít Vmber | Nate fagax ecalle feras, Syllius libros, Quondam ínconfultís mater dabit ao EL "m ol k Díui(a Brítannía míttít.- yx! ' M ; uorum nares porrectz funtlongíus , ut catulorü uM , ** " 3 d » Venandídp (agax uirtus, uíresqp fequendi, Er nunc demíílo queruntueftígía roftro, Increpítant:quem fi collatis effugit armís: INofter inarte labor pofitus , fpes omnís íi illay At clangore cítat,quos nondüm cófpícit apros; - A . INeuanum totas genus afpernete per arteís, Tum non eft uicti cuí conceffere laborí, . i - DeCanibusdiuerfis. Lib. E. 555 "£odicam ínfra ínter celeres, Quod fiídem eft Celticus quí Gallieus, celer tantum, nón itém fagax uie 4 detur:Quondam ínconífultís mater dabít Vmbríca Gallis Senfum agílem, Gratíus,Inconfultis ín« "terpretor non fagacibus: & fenfum agilein,fagacítatém: Vmbros autem fagacífIimos effe füpra dixi mus,Sed non unius generís Celticí canes uidentur ; quod uel ex Gratij ífto carmine conijcio; IMas E es extolitgloríaCeltas — .— . ^ 0 5 2: s. 05 0s: Bu — éjMetagontis canís nomen apud folum Giratíum reperio , uidetur autem illos (agaces pariter àc "ecleres & tacítos facere, uit apparebitínfra ín Petronijs, Addíthíftoríam Hagnonís Boeonij Haflilía "da(forte Aftylíde,íd eft Aftyli cuíufda filij; nam & alij quída Aftylí díctí (auri) quí prímus uenatíonís tulum oftenderít,folus ín fyluas finé focijs & retibus egredíéns, Metagonte tanti canem;cuí Glympí pcus nomen fuerit fecum dücens,fed ípfui poétam audiamus, — NUT A^ Vnus prifidíum,atg; operi fpes magnapetito — Adfumptus Metagon,lufirat pernota ferarum "Paícua,per fontes,per quas tríuerelatebras, Príma lucís opus: tum fígna uaporeferíno Iniétnératalegens;fí quaeftqua fallitureíus. —— 'Tutbaloci;maíorafecatfpatía extera gyro, AG hic egreffu iam tum fine fraude réperto — Incubuítfpatijs,qualís permiffa Lechacís Theffalium quadriga decus,quam gloría patrum. Excítat;& prímze fpes atnbítiofa corona Sed ne qua ex niímio redea: íacturafauore, | Lex dicta offícijs,neu uoce lacefferet hoftem: TNeüeleuem przdá,aut propríorís pignora lucrí Aimplexüs prímos nequícqua offenderet actus, Jam uero ímpenfum melícr fortuna labotem Cum feqüitur,iuxtatp domus quze(íta ferarum "Admonet:& ftforteloci fpes príina fefellit, 4Raruin opus)íncubutt fpatijs*ad profpera fifer, Intacto repetens príma adueflígíagyró. — Ergo ubí plenà fuo redijt üictoría fíne, In partem praeda ueníat comes, & fua narís Pramía,fícoperí iuuetínferuíffebenigho; Hac Karatíus, Etrurfusin electione caniísuenaríci, — lungeparesergo,G maíorumpígnore fígna PFEoeturam,prodantgy tibí metagónta parentes, — Quítenuere(forte genuete)fua pecüs hoc ímma me íüiuenta, Gc, fiam hos uerfus cüim fequentibus fuperíus in canís uenaticí ín genere electíone retu Llí:non enim ad metagontein folum pertínere mihí üídebantur. Matagoníüm,weziyowy , Stephano Lurbs eft Libyz,à qua gentile (Metagonites, Aliqui promiofitoríum facíunt,quod Afrícam à INumídía "díuídat, dictum quod angulare fit. An híélocus nomeri canibus dederíthaud fcío; —— D QPetronium cane Giratíus celerem & fagace facít,fed non tacíti; hisuerfibus: Atteleüefí qua Tangit opus,pauidostp iuuat compellere dorcas, Autuerfutafequiíleporís ueftígía parui: p Peioníos(fícfama)canes,uolucrestg Sícambros, Et píctam macula V ertraham delíge falfa, | Ocyor affectu mentís, pínnadp cucurrít, -. Sedpremitínuentas, non ínuentüralatenteís -Hita feras,qua Petronijs bene gloría conftat, Quod (í maturo pretfantes gaudíalufu, | —Diflinülare feras,tacitíq; accedere poffent: Illísomne decus,quod ntc metagontes habetis, L Conftaret fylüis:fed üírtus irríta damno eft, . Peítrohíj nea uenatoríb, & domínís hí canes díctá . ^ finttmultos enim uíros Petronios adpellatoslegímus:)an ab alíquo loco,non facile díxerím , Petroz "Bia quídem nomen fluuij eft in Tyberím defluentís,dicti quod per petras fluat, | 4| V ertagum canem grarirhaticí quídam interpretantur,quífponte ad üenatíonem exeat , prae "dam domum referat. Martíalís, INon fibi,fed domíno uenatur uertagus acer, llfum lepore qui tibi denteferet, V értagos díci caneslegímus,uerbo;utí uolunt, peregríno apud Fírmícum Ma p thefeos quínto;(ponte quí ín ueniatíonem exeant, leporibus ínfefti praccípue, Cal, V ertagum recens | tíoresleporaríum ínterpretatur,üt Scoppa:alij fímplicíter canem uenatícüm,ut Alunnus : Quídam ' Galliceung metíf,íd eft míixtum;hértipe ex cane fagace, & cane Gallico celere:proínde fimul índa« .gare cum & perfequí aiunt. * | : 10 NN D [Hxc deceleribus & fagaeibüs, Suntqua prater fagacitatemrobuftz etíam & pügnácés fint, P quales Indicas effe fupra ex Aelíano recítaui;& Gratius Perfen quocp eíufmodi facít, — d[Suntprzterea paruíiquídam canes;& ipfi forte fagacibus adnumerandi , quos noftrates uocíe Ctantlecbbinole,id eft cauernarum caniculas;fübeunt enim cauernas ubí uulpes & mcles latítant, "€os&j mordendo expellunt, Canís uirlpem inlocii f(übterraneü fecuta ín Orchomenis Boeotíz, cà la trando ingentem fonítum excítaffet, uenatores adítu effracto íngreffi, locum quendam per foramís ona illufirarí,& nefcío qua íntus latere uíderunt;qua in urbem regrefli magiftratuí nuncíarunt,As L riftoteles ín Mírabilíb, | | | | a DE CANE VELOCÉ ! E | 7 cARI uelociut etíam alijs plerífgo,multa conueníunt quz fupra íam dícta funt ín hifloría canis 'Ín geriere;ecuenatícorum poftea,quxcung; uero príuatím ad teleres pertinere obferuauí Ícorfím Phuncínlocumconferam, [De ijscanibus qui celeres (imul & fagaces funt,;ín proxímo capite aa "Gumeft, jFülmíneo celeres.diffipatore canes, Ouid.iíb. a,Faflorum, Hortarí celeres per íuga fumma canes,Idem ín epiftola Phzdra ad Híppolytum.. Sape cítos egí per íuga fumma canes , ide in epiftola Oenones ad Parídem, Pígq' toc viEo queM yu" nc dldwbvzi Xvoiezur oque 8c 7o" ctzyose vx lods xeric aqutwirón ^ n 716 ago7p s, Qc 0y& XE xa Moo «xv Uoesp, Oppianus de celeritate Brítan imící, Ocyor affectu smentís pínnat cucurrit,Grat.de Vertraha, Atteleuefíiqua Tangítopus, pauídostp itruat compellere dorcas, Autuerfuta fequilleporís ueflígia paruí,&c,ldem, Ceruiura &ente uícanum;ultro confugiunt ad homines,Plinus, Hos non immifits canibus agítant, V ergil, iz | y a num,X paulolongíus íaculatur,Plín, ^ dee ji ngeyeoódbvs tuo lfvs eid lions, ^ Hi nei" is Ado eR uEr . Concordes & ferre gradus, claufiG teneri; lamcum bis denos Phoebereparauerít ortus, * " E LA ; [2 Incípe non longo catulos producere curfu, Sed paruz uallís fpatío,fepto ue nouali, ' fed fubmiffas(vQepiuactubnexas)longís detinens lor ís ueftígantes fubfequatur,& per uefligía cur ^3 a Uu * 5 u- iH ? - a h 5n. c 4 e terefinat.(Hocloco Gracelegitur, zc d£ zu iyu figezu ui Ave; legendi autem uidetur SUvaza:obif $8, z —, t P E m »! : » ML fjcíet aligs Polluce,apud quel, 3, ca. i, ueftígía &Uvoua & voeux uocabula coíuncta utra propar "fiophontem,Zatgyop, ad s, Oguai. T hous,Ouíd. ínter,A cteonis catiés. Allo curfu fortis, Ibídem, Cy busrectís:crurib.longís & reciís:fcapulís latís:coftís laterum obliquíszlumbís non pingtribus,fed b 2 "Qeii(uvzo digo, Asguois id" sMtqai, co zroeli 7« Ayo, Haec Oppían, Sed audiamus INemeftang. éus hí funtuerfus, Príncipíotibícara canum nonfegnísabanno Incipíat prímo,cum fanustemporís author ^ ^ Panditínocciduumbiffenís mentib.zuum, — 3 Elíge tunccurfu facilem,facilemg recurfu, Seu Lacedemonío natam,feurureMoloflo — 3 INon humilí degentecanem. fit cruríb.altís, Sít rígidis,multami geratíub pectorelato — 3 Coftarum fub fine decenter prona carínam, Quzfenfímrurfüsficcafecolligataluo: — 3 Renibus ampla fatís ualidís,díductatp coxas: CuiíG nimís molles fluitent ín curfibus aures, 'fos,tenues,molles,Pollux ex Xenophonte. Pecuaríus canísneque tam ftrígoftis aut perníx debet de ceruís : Canes immittere dixít;quod Grací &ox(ey, 'Tímídi damz,ceruic fugaces. urhé fis. terdp canes, & círcumtecta uapantur,Idem, Hyftríx aculeís fuís míffilibus ora urgentium fíeítea bU (j vréyery suplwis cte, Homerusllíad. ro. rgies d". Hóax vds pie Ap x lod vooBuequ Gp), Homes! rus,ni fallor:cítatur ab Etymologo ín Ksgge, — Doeieuc CAR oit, x voy toa djoxtu se, 'Phílippus ín Ba! pigrammate, Canes celeresa Polluce,£j«Qcsz, volere: GC djoutuok cognominantur, ^ Inter We nemína propría,quz fupra recenfuí,uelocibus iftamaxíme conueniurit, Aura,Lzlaps : & apud Xe ) prío uelox cum fratre Lycifca,Ibídem, Volat acer Hylax,uolatocyor Euro! Harpalagus, Baptifta: Mantuan, Greci de uenatore feras ínfequente ünd cum canibus üelocib, dícunt dMexép,uereléip , ito aredhe Fl ride ueerievon, Gy yvsen] wie lc, bavodjeouei; Pollux , Ko fh vetodp ei d'vvuleine crea Gee io 24 yere laud joopaicos dem, O «y 5 Prat d]a "nó iyvus zrvxvde dYecifomy oi lüurse uni xerrtyov see Luuodjeou ip, X.engy. phon;Etcanem ipfum quoqj;uezitvas uwrulap, pero d Tones sS errdy nl ziodlee ytooeip, Ünolop vrais dius, 5 ldem. : «| Quomodo canes ferísfmittantur, & ad celerítatem ac fortítudínem acclamante uenato * re anímentur,apud Xenophontem ínlíibrodeuenatíoneleges. — 4| Canis uelox & ídoneus immíta tí in ceruos,lepores,ac damas;corpore fitlógo,ualido, medíocríter imagno(fíc&pxoy expono)capiteley ui,nítido:ín quo oculí fplendeant ceerulei, (nígrí:) ore dentibts afpero,oblongo : aurículis paruís;. quarum tetiues (int membranz;collo procero,pectore robuflo & lato:pedibtus anteríerib, breuíori " -1 * ^ z , t * L4 " " ^. A * Lu ^ ne,íd eft moderate carnofís:cauda deníc; longa & aftrícta,íd eft folída ac neruofa. Tolo j^ vwvaciemy quoque de elígendís canib,ad foeturam pracipue,queníam de celeríbus maxime loquí uidetur, cue) Huic parílem fubmítte mare,fíc omnía magnü, ^ Dum fuperant uíres,dum Itofloreíuuentus, Corporís & uenís prímauifanguisabundat, ^" Canísceler futurus, elígi debet, quí ínter catulos poridere leuíor fuerítutfupra díxiín caneíngenere. [Aliud canumgenus eft(inquítBelifaríus) quí ad magna anímalía fortíadp,ut aprí funt € huiufmodi, fuftinenda(ímpedienda)apti dícütur,quo m ufty fortiores grauiores& canesaduenerínt,Hí aprum fiflent, € ín curfu aliquando mordendo ím«; pedíent.Eorumduo funt genera:zunum flrígofíorum,quifi pernicíores fuerint, uelocíffima etiamfe i Carí poterunt anímalía, Huíufmodi canís tum corpore toto;tum capite & collo oblongis efto: pecto: re acuto,coftis ínferíus longis;& ad íma paululum trahentibus:praecordíjs lateribustp íta amplís,uto fne difficultate canes fpirítum trahát.INam quo facilíor refpiratío fuerit, tanto-expeditíores ad cure fum erunt.llía fint angufta & compreffa:uenter exilís,narn craffus currentem grauat. Crura alta bractiía nó zque,ne leporís capturam ímpedíant. Anteríores pedes,ut in fele,yrotundí potíus qua longi fint, Alterum uero medíum(ínter robuftos & fam díctos celeres)genus eft ; cuíus generis cas; hes cum leuíorib, flrígofioribuscp uelociffimis , ceruos domant & fternunt, cum ftrígofíorum uim morfumQ ceruí paruifacere uideatur, Et hí quídem omníum generum canes,fi pedes uenator ftrez 2i ít finiftra manu ducendifunt:dextera uero,fí eques,fi tamen lancea caruerít, Dexterís ením partía? bus tum fer& tum homínes commodius pugnam committunt, Hactenus Belifarius, Leporartj quid 7 3 D " n * * a — maxímce probentur,dícam ex Alberto ínferíus ín catalogo celerum, Pedes celerís,pílos habeat dett | [ j | 4 i| 1 eífe,quàm quí damas ceruostp, € uelociffíma fectatur animalia, &c, Columella, 4j Canem ex pí2 €rouelcce reddes,fi paneauenaceo bene cocto € fermetato,affidue eum refícias, Alber.4[ Catuli ce fires futuri cümíam quatuor menfium fuerínt, |^ Liberatunc prímum confuefcantcollaligar, — Hísleporem pramítte manu,non uíríbuszquís, INec curíus uirtute parem:fed tarda trahentem Membra,queant íá nuncfaciles ut famere preda, INec femelíndulge catulís moderamíne curfus, ^ Sed;donecualídes etíam prauertere fuefcant, Exerceto díuGenandi munere cogens Diícere,& emerítae laudem uírtutís amare, INec non coníuetz norint hortamina uocis, Seu curfus reuocent,íabeantfeu tendere curfus, Couínetiam docti uictam contíngere predam; Exanímareuelínt tantum,non carpere fumptam, Hac Nemefían, | «| Venator canes(inquíc X€ nophon)uenatum agat,fcemínas menfiumocto,mares decem; nec eas ad cubilium ueftigía fotuat? OXVya p ; tona -— De Canibusdiuerfis. Lib. l. 2555 tona, legimus : quíbus proxime adiungit dfe, Mihi quidem Pollux fuo etíam tem pore corrtpta "roce dUguaz pro fwaze, deceptus uídetur ; & quanquam cum 4Uve coníungens tacite eiufdem [ignia "ficationis facere uidetur,non tamen excufatur,cum omnino una tantum díctio fit 4e fed cum ea "accentu uaríet,fíerí potefl ut Pollux utroqy modo Ícripferít; Urat & Sovaza,libraríf deinde Corrupe- int, certe uocis &Ugae: nullum uídeo etymon, nec ín ullís reperío Lexícis : Dicuntur & ip(i lepores P adiectíue, &urazor &C dJoouozot f Uomo: nufquam, Sc.) Porro cum ínuentus fuerit lepus,fi pulchra indo- lead curfum alacres fuerínt;non coptínuo dimittat; fed ubí praecurrendo lepus € cotifpectu abierit, tum canes emíttat;am fí commínus ( sif, pariter ) fpecíe pulchras, X ad curfum tnagnanímas fo] uerit (dum lepus ín confpéctu eft ) nóndiim fírrnatís corporibus nítentes rumpuntur, Hoc igitur üe Vatorí cauendtrm eft, ( Ezy pA ni26l or zrBs "t detuey T iyi, Omnibonus legít,zw éd pro z iy: naim proxíme fequítur sje vv dd'u douc: proinde pro suzaej etíam x&A x repono : cum canum nomíne fem. xtr ín foemíníno genere utatur Xenophon, INotanda hic rara locutío saos 7r€e djoóuoy, &C quze mox quitur ezogo vr&c djeouoy, quae claríores fiunt cum « &e(u,id eft feciindutn corporís formas ad prío. qem additur : Vt ílle dícatur gae nt. djeóiop 306v", quí corpus ad utlocítatem optime compara tum habet : àe9c contra,nulla pulchrítüdinís aut deformítatis ratíone, ) Quod fi forma fuerintad "currendum fegníiores,níhíl eas emítti prohibet, INíhil ením erít perículí; cum ftatim fpem capíendi "Jeporís abíjcíat; ( Omnibonus nefcío quotnodo ínuettit fententíam: ) fed ad pedü ueftígía ( oswoza, P uua fcilicet íam prímum e confpectu elapfüs lepus ímprelTerit) tri(currere finat, donec ad leporem :peruenerint.Pradam captam ípfis lacerandam tradat. Caeterum cumi íam ad tetía fübfiftere nolue; ILrint,fed palantes auerfe fuerint, recolligat eas, donec leporem procirfantes(zi&ettscaz, accurrentes) inuenire confueuerínt: ne fi femperhoc facíant,retía fcilicet aut ueftígía deferát, íd uitium tande tra lhát ut plane exxvvo fiant, qua peflima cofuetudo eft; ( hoc eft ínuídia autarmulatione mutua di inter y Ü certant,retíum ueftígiorum(t & ipfius ferz negligentes,ut fupra expofui uocem ecwwep, )Porro cibaría canibus obijcíat ad retía uenatot, dum iuuenes funt, utíndefumant (tunc ením fuícipiunt; mníbonus:) & fí quando ínter uenandum propter ímperítíam aberrauerínt, ad locum redeuntes "faluentutr, Nam cíbaría tunc refpuent, cum íam feram hoftíliter oderínt i & hanc magis apperent "quam illa, Multís uero de cautís (ee vw zivAa, lego éc pro «s, ut plurimum ) necéffaría ( cíbos íntellía Qo; tzrimud de vu mrs aypodtiy &euod)e V arínus;)canibus exhibenda funt( adde,ab ipfo üenatore.) Nam cum inopíam patíuntur(rnalim cum negatione,qua tamen ín Cirzecís quogs ímpreflís nulla eft ) au4 (torem eíus(cibi exhibítiper enallagen numerí)non agnoítunt;at cum auidt accipiunt;exhibitorerri I diligunt, Hactenus Xenophon, |. | —» «Canumcelerítate praftantium,qíitos detefcs cómmeti b darunt;de(criptio fingíllatím, jd pte. | — «Alopecídes,id eft Vulpínz,uide ín Laconicis. [Caftorídes,uíde fupra ín V'enaticis ín genere; €| Cretícze,uíde ibidem,Ex íllis parippí dictae celeríbus,diaponi robuftís adnumerade uidentur; — 4[Laconícz; Lacenz, Pollux, Lacedaemontj, Oppíanus, Elíge tunc curfu facilem, facilemá res "curfu Seu Lacedemonío natam,feu rure Moloffo [Non humili de gentecane,Nemefíanus, Sed non Spartanos tantum,tantumue Moloffos Pafcendum catulos,Idem, | Veloces Sparta catulos; 'acremq; Moloffum |. Pafce fero pínguí, Vergilius in Georg, Etalibí, Omnía fecum | Atméntarius | Afer agittectumtp,larem&i; Arma&,; Amyclaumá canem; Cre(famép pharetram. Amyclzum 'íntelligo Laconicum,ab Amyclís Laconíz cíuítate;ín qua Caftor & Pellux educati funtquáquam & alíz fueruntin Italia,cognomento Tacíte: & Amyclzii quotp ciuítas & portus ín Creta, authore "Stephano. AtSpartanos (genus eftaudax Auídumtferz) nodocautus Propíore liga, Senecà "in Hippolyto, Ceuperníx cum denfa uagís latratíbus implet Venator dumeta Lacon, Syllius li? brog, Kuuic axons de mi dÜenvG- Baac,ro Bádleis, Sophocles,uideín Sagacibus fupra. «eap vzz oci uve spoeQdp, asivireeroy Serreroy, Pindarus utcítat V arínus ín Kvráp, Praeualidusdg Lacon, Oui "dius inter canes Acteonís. Melampus Spartanus,Ibídem, Er patre Díctzo, fed matre Laconide "nati Labros & AglaodosIbídem, «| Tyrrheni Laconícís ad prolem cómífcentur, Oppianus, Xe mophon Lacenas etíam aduerfus apros ímmíttifcribit, |j Canes Laconíci ex uulpe & canegenes Lrantur, Ariftoteles. Alopecídes,íd eft uulpínze canes, ex canibus nata funt & üulpibus, quarum natura fpatio temporís confufa eft, Xenophon, Lacaenas aiunt primum olím ex canibus & uulpis "bus natas; alopecídas appellatas effe, Poflus. A pud eundem INícander caftorídas & alopecidas COfla fundere uídetur,cum Xenophó clare díftínguat. V íde infta ín Míxtís, Vfurpatur & x«veAMrzrwf pro» erbíali fenfu;utfupraretulí. €[CoítLaconícum genus canum mente fuz xtatís octauo, Ariftote, "Eoéunt quandíu uiuunt Laconiíci & mares & fcemínz, Idem, Octauo fefe utrínqp (in utreg fexu)y "generant, Plíníus, Geruntuteruri parte fexta anní;hoc eft fexagenis diebus,aut uno uel altero plus mínüsue, Aríftet. Ferunt fexaginta diebus & plurium tríbus,Pliníus. Magna ex parre octo(octo nos)paríunt, Ariftoteles € Pliníus, Coéunta partu fexto menfe, Axiflotel. 6. 3o, interprete Crazaz L Grace eft, aeioz vnu dyfVermz Gero uui. Proxime autem de Laconicis dixerat, quibus haec uerba zadhuc coherent, fed perperam utuidetur: V íde fupra cap.3.de Cane ín genere. Gienus Laconicumt | poft coítum diebus tríginta;habere lac incípít, Ariftor, Huius fanegeneris Laconicí peculiare eft, u£ | €um Jaborarínt coíre melíus quàm per ocium poffint, Ariftoteles : Aelianus tamen de quouis canej Y 3 ? 258 |. De Quadrupedibus Cum fe plurímum(inquít)currendo exercuítmultó effufiorem ad Venerem elfe ferunt, nícigenerís foemínz , quía minus laborant quàm mares, uíuaciores maribus funt: at uero in cart rís,& (ínon lateadmodum conflat,tamen maresuíuaciores funt, Aríftot, V iuítmas Laconícus: annos decem,fcemína ad duodecim, Aríftot, € Plin,Propría ín eo genere maríbus laboris alacritas, Plín. «(Quorum nares porrecta funt longius ut catulorü Laconicorum,olfactu preftant, Aríftot,. In genere canum Laconíco foemínas effe fagacíores quàm mares,apertum eft, Infignes animo &ín duiítría canes funt,quí ex utroque genere, Molottícum díco & Laconícum,prodíerint,A rífiot.Laco) nici canes,inquit Aug, Niph.uulgo bracce dicuntur, Albertus leporaríos ínterpretatur, Sed braeqi. nome hodie ínconftans efi;utfcríptura quoque.INam aliqui per c fimplex fcribunt;alij per c dup ux, alíj afpirationem addunt,bracus,braccusbracchus,aut eadem ín foemínino genere ín a, Sígifmun dus Geleníus broccum fcribit per o,ut accommodet Girzco uocabulo BeóxyG-, Germacíce bzacE lyrícepraczíeck, 4| Haudfcioan alíquíd huc faciantíftzeuoces,brocus uel brochus & bronchus. quafi brocho,íd eft craffo & prominéte fit ore,quem canem brachum dicimus.Senedtutem in equis | intelligi negant poffe;preterquam cum dentes facti funt brochí & fupercilía cana; V arro, Senectus . ínueterínís intelligitur dentíum brochítate,fuperciliorum canicíe,Plín.Et ex eo enatís duobus den) tíbus,dextra & finiftra paulo eminulís fi uperioríb,dírectís potíus quàm brochís,& acutís, Varrode- canib.loquens.Hínc patet brochos dentes díci promínentes íta ut aduncí fint: quare hanc uocem) & T5 n syep factam conijcío:prafertím cum broncí etíam homines dícapntur,producto ore & dentia bus promínentibus.A labris,ínquít Plín.broncilabeones dícti funt:emendatíores codíces brocí has bent.Quidam brochum ínterpretátur cuimentum & dentes ínferíores magis quàm fuperiores pros Y mínent Símílíter &à 78 z6tyey dictum credíderím brochum uas uínaríumfundendo uíno accomme datum, & ímplendís deplendíst culeís && uafís condítorijs, & uino quocunegs modo tranfuafande, quod Italís adhuc brocho dícítur:quamuís Budaus &$ v9 Jgtyey deducat quod fundere fignifícet, (j In Germanía quofdà catellas quae in delícíjs aluntur bsacEen uocare ín Melítzís dixi, Giallí,ut au . dio, braccham appellant uenatícam canem (celerem & fagacem ) que perpetuo curíu feram qu: m prímum confpexerít(ín quam iuflu uenatorís immiffa fuerít)infequatur,utcung plures feofferang €andem X aues excítare aíunt,corpore humílem;aurículís longís,ore craffo, Fr. A lunnus cane bras. | co Italícé díctum exponit fagacem& odorum, | Canis altus retro ín lumbís , flríGus & magnusili peóore,quileporaríus uocatur;coíre aliquando íncípít octauo menfe, Albert, Quos AríftotelesEa.) conícos,nos Italícos dicímus,Blond, Alíquí uertagumleporaríum exponunt,ut fupra díxí. 4| Leporarij canes(barbari leueraríos fcríbunt)nobililfimi funt, pecore ualent, latratus aederene-| fciunt;& nifi producantut ad curfum,íntra domumfe contínent, Author obícurus, qr Lepora " us collolongo pulchríor & melíor erí.Longum autem etíam arte reddetur, fi ín crobe prolongitus"| bert. Bt alíbí,Leporaríos magnos,ínquít,quosueltres quídam uocant, ex coítu leopardi cum canes ortos nonullí dícit, V eltro ltalíce uulgo díctus canís,uenaticus & curfu uelociífimus eft, Fr, Alum | quarendum an ídem uertagus fit,cum nomina colludant, Leuisilía Falco, Mantuan, ApudAug | INíphum Falco propríum nomen eft canísleporarij. [Canibusuenatícís dorfum íntegunt pars. nís díuerforum colorum, aduerfus frígorís íniuríam,pracípue leporaríjs:& pedib. adhibent calcíass menta,quo facilius ílleefícurfumexerceant,Blond. — | (| Podicnitzij Polonis appellatí canes , paruí & celeres funt,quib, utuntur ad aues & lepores, «| Canes ueloces quídam & magní Germanice a prse Meno [pIEDAcE Um àuelocitate ipfo. rum uentís comparata Alij funt quí nomínantur C ürcEifdo win , Turcici canes: utrique ín lepoz. | tes,uulpes,ceruos,& fimilia anímalía ímmíttuntur,communínomíne betbiino dicti , quod etía de robuftíslícet non uelocibus dícítur, €| Gaallicí canes ftue Celtici dícti, díuerfi funttuide fupra in Celtís ínter V enaticos díuerfos,& ínter fagaces f(ímulacceleresin Vertago. Vtcanisinuacuoleporé ci Giallicusaruo Vídít,& híc praeda pedibus petít;ílle falutem, Ouíd.ií.i. Metam, Lepore&lafum Gallici canis dente, Martíal, Gratius? Gallos canes ínconfultos,íd eft non fagaces uocat;ídeog ad prolem míícedes V mbrís.Gallícos quí. Hu dam leporaríos interpretatur, quí ín locís montanís optími proueníant; & eam ob caufam commen | dant Turcícos ex montib, Dalmatíz,& regíonibus ad orientem fítís . Laudantur ín eís, pedes durt; aurículx longz,cauda fetofz & prolixioríb.pilís, | «| Et (ub(iricta gerens Sícyoníus ílía Ladon, Ouid.inter canes Actzeonis, : €] Locrídís nomine canis Ányte poétría Tegeatis, gloríam pofleris tran&nifit ; hoc tetraflícho it. , ' : MA - 4 ? | . & * ; E d : 2 Evi o. L. T7 hd fOmw" cs — A DeCanibus diuerfis. Lib. L. 559. , ) » €igs fepulchrü infcripto: [ym eth orofs e ixAvexev lego AS eh "rerom "TOAvP P oy yoritoot Ücsvoy AÓXOZ j | "nsployyag ixvawrey lego axvzdrs)rkvAdxwy, "Toi AeQélorm Ts) iyngerÜvrb xA Téy(lego p ) &ua- EL" qriAcd leo $X€; Pollux $5 T! PLORA fn | | «| Chaonídas & Molottídas aliqui tradunt prole effe éius canís,quem zre Monefio ubi conflauíe V ulcanus,immítfa quoq; aníma,loui dedit dono:ís ueró Euro p&,hac Mínoi , Mínos Prociídi : lla uero Cephali effe uoluítmunus, INecquí Díctzea Cephalum degentefecutus: Luciferae paríter ue -mít adaftra dez, Martíal, Eíushacfuít natura,ut uítari non poffet, ubi ínfequeretur ; ficuti Tetia meíía uulpes fuíffe narratur íncomprehenfibilis.C uz vatío(ne íneuitabílem canem uulpes effupe, retautuulpem íncomprehenfibilem canís caperet)utrung; deformauít ínJapidem,Czlíus ex Poli to cis lib. s.cap. 5. Plura uide apad Tzetzen Chiílíade 1,cap.20,& Ouidium líb,7,VIetam, quiLzlapem hunc canem uocatum fcribít;&& Palaphatum cap.o. lícer Telmefía apud eum lecatur, T'eumeffus otio mons eft,unde uulpes Teumefiía,Stephan.T'elmíffus uero per íota ín penult.Caríz uel Ly; xis urbs, Moneffum zs quod fuerit non reperio, TeumefTiam uulpem Díonyfij íra ín Thebanos ex «tatam ferunt, quam cum canís à Díana Procridi datus,capturus effet, utrícg ínlapídes mutati fina guntur,Blond, | — Q Canícula quedam cum uenaretur,quamurís uentrem ferret, leporem cepit,eatp am capta prae dla/flatím domíno cedens feceffit, atcp quam mox nouem catulos peperít, quos aluit poftea, A elían, | «Anthologij Girzcí libro i. Sect, 55. legimus epigramma ín canem celerem cuí grauídae uterus | "»gulneratus cícatríce concteuerat;partus autem tempore fectus eftut poffet enítí; & alíud ín canem |aecelerem fitímortuum, — ! | fct | we DE CANIBVS INSTRVYCTIS AD AVES 1 X capíendas,& aquatícis, - Um: CANE $ arte& difciplina potíus ínftructa,quám fuopte ingenio & fagacítatead auium captis | ogamínferuiunt: quamuis odoratu eti eas ualere oportet, Docentur auté hioc inodo; Irretítís perdíci» | Pusprímo círcumducuntut fxpius,& per mínas tandem affuefcunt undíquag círcuíre, Deprehens 'duntautem perdí ces odorando,fí prímo ueftíoijs caprarum fepíus imponantur, Albert, INoftrates "éc Galli hos canes coturnícum appellant,quod eorum opera hoc tnaxíme auium genus capíarit: Ita li canesretís:retíbus ením affifiuntfjsiy etíam fe obrui patíütur,unde aliud eís nome apud noftros, | fesffeno bíino.E(t & aliud canum genus,quos communi nomine vodelbíino uocítát, ideft auíum |gocanes,quorum ufus efl ad uaría accipitrum genera,Canes coturnícum tota liyeme , utaudio, foluti liberi funt, prímo uerelegantur, K per totam zftatem ad autumnum uftp,aut faltem refectas fege tesdetinentur, «| Canís alfeluchí,eft canís quo uenatores utuntur in capiendís auibus autqua- drupedibus,And,Bellunen, Auisnulla non canem parui facit: unam otidem excipio, qua: propa "ter corporís fuí erauítatem & tardítatem, canem perhorrefcit, Aelian . Gienus canis quod ín plerígs regionibus hodie braccham appellant,aurículíis longís,ore craffo,& c.de quo fupetíus fcripfi ínter (a giaces fimul & celeres,auib,excítandís aptum eft, Poloni canibus,quí podícnítzij apud eos nuncu. pantur,adaues X lepores utuntur. — (Nae fagax alíus, campís&p undísd; uolucres Quarír, & ad nutus huc índefeffus, & illuc Dífcurrít,Stroza filius in Bpicedío canís. - q[Suntquxdamgenera urforum alborum,canum;luporum , & fimilium quorundam anímalí& fequa uenantur & habítanttam ín aqua , quàm ín terra, Albert, Aquatícos canes uoco , quos noftri "waffetbiino:quorum alijs caftores;lutras, & anates fylueftres uenantur : alij fí quíd ín aquam inci derit,aut proíectum fuerít,reportant.Sunt autem aquatíci canes plerung uillofi.Haud fcío an aqua ticum intellexerit Bapt.Mantuan.cumfcribit, Ichthyaregis Delicíz,nome patríz fortíta marine, | DE CANIBVS MIXTIS VEL BIGENERIS, MIXTI G bígenericanes uocari poflunt,tam qui ex uttog; parente carie, fed díuerforum genes tum;ut ex IMotoffo & Laconíco apud Ariftotelem celer fímul & ualídus futurus nafcítur : tum quí parente altero cane, altero fera,ut lupo,leone,&c,natí funt.Excogítarunt hanc míxtionem uenato- | fés,príiorís quídem generís,uel ut uitía quedam emendarent & pracauerent ín fobole : uel ut dotes quafdam adrjcerent:Pofteríorís uero,ut uel magís robufti ad ttenandü aduerfus maiores feras pro» j* ducerentur canes,uel certe callídíores,ex ingenio parentís:cum non corporum modo, fed anímoris - quoque bona maláueá parentíb, ín prolem deríuari conftet, Dícam igitur primum de príore & fima plícíoregenere, | : ?oQPraftantiffimi quidem canes ín fuo quíco genere pvéQvoi funt, íd eft ex unius generís parentí« bus prognati:uerum fuperflua uenatorum cura mífcere etíam díuerfa genera, qua quídem íanume fafunt,adinuenít, Sí quís ígitur míxtis delectabítur,confungere poterit Arcades Eleís,Pzontjs Crea tenfes,Cares Thracíjs, T yrrhenos Laconícís,Sarmaticum Iberídi,Oppían. Iccírcouarijs mifcebo gentibus ufum, Quondam ínconfultís mater dabít Vmbríca Gallis Senfumagilem traxere ani, mosde parteGielonz | Hyrcano,& uanz tantum Calydoníalíngue | Exibituítium patre emendaz —aMoloflo, Scilicetexemníflorem uírtutecapelfunt, Etfequiturnatura fauens,Grat, | Etpatre Diícixo,fed matreLaconídenatí Labros& Aclaodcs,Ouídius inter canes Actaonis, Vertagü |. €x cane Giallico & alío quodam fagace mixtum efTe, unde Galli uocant ung|metif, ex quorundam dententía (upra retuli, | | | EE | e * Y 4 260 18 De uadr upedibus | | . €«jINoflris temporibus canesnon admifcentur wulpibus, lupis, aut tigrib; quoníam tetita aftu: & ferítatenon egemus,Blond.Hos quidem canes recte alíquís femíferos appéilabit, ad reliquorum míxtorum dífferentíam, | €f Coéunt anímalía, & quorum genus diuerfum quídem;?fed natura n3 multum diftat;(í modo par magnitudo fit, & témpora xquent grauidítatis:ra:o idfit;fed ramen fiea ri & ín canibus, X ín uulpib. & ín lupis certum eft; Avíftot, - | . «| Chaonídas canes aliquía Cephalí cane;alij de Chao luporum generís fera;progenitas fuf; pian tur, Czlíus, 1 E «| Arcades canes primum ex canibirs & leonib, natos fama eft, & appellatos A«vzsiuyse, Pollus €j Leporaríos magnos, quos V eltres quídam uocant;ex coítu leopardí cum cane procreatos qui.) dam dícunt, Albert. | ! 16 . E ' (.Cumcanibus lupi coéuntín Cyrenenfi agro;Ariftoteles, & Pollux círans Aríftotelem. Cunt) apud Roccam Vandream cum Federíco Monfortío ucnaremur, ín ítínere redítus,qtídam ex cani. bus, Muccíus nomíne,ínfectatus eft lupam magno nífu, quam affecutus caníre deprehendit , & cit) eà coíuít, Nam cum nes uecib, & corníbus reuocantes non curaret inquírentes tandem ínüenimus cum lupa coeuntem,ferítate ütríufc pra defiderío V enerís remííTa, Aug.INiph. E lupís canes Galli uolunt concipi, quorum greges füum qui(g; ducteremé canib, & ducem habent, Hlum ín uenatut comífaantur,illi parént;INanc ínter fe exercent etíam magifteria;Plín. Ex canis cum lupo coítu gia nítur magnus canís,quí maftinus trocatur à nobis, Albert.alíbi fimplíciter maftínum lupo fimile | fuc Idem alíbí inepte líncí(ium uocat ex cane patre, & lupa matre natum : fimiliter & alíj barbari? Ícríptoresiquorum alíqui etíam líntífcum fcribunt, & Iíidorí uerba adducunt Plíníum teflem círang) tís canes ex lupís & canib.natos,eutm forte miícentur;líntífcos díci.Ego nihil rale apud Plinium ree? perío. Videtur autem haec uox deprauata prolycífce uellycí(ca , quod canís nomen apud Vergilii? legímus,Multumlatrante Lycííca;Aeg.s. Cypriouelox cum fratre Lycifca, Ouid. inter Actzonía? canes, Referensiplupum toruoore Lyciíca ; Mantuan , Fuít & Lycas canis Simonídis epitaphio! nobilítata, at fupra retulí, Ded lupoconcepta Nape,Ouíd. Crocutaappellatur fera,quam aliqui? ex lupo & cane nafcí putant, üíde ínfra ín Crocuta; Dum hac fcriberem «anís in urbe nofira erat, lupo fimilis, & ex Iuponatus uulgo ferebatur, a r3 E Q| Canís rufusex genere cuftodum; catulus ádhie cán fimía uerfari confuetus multa iocofa &Crf/! fu dígna facere confue(cit:Quod fi etíam coierít cum ea;natus ex eis canis omniam apuffimus ad Iul doserít,Albert, — «MISCIAE 57 ! [Canes ex thoibüs natos Grat,Commendat, hís üerfib, Hic(Hagnon Boetius quidam)& femi ! | ! I - . feram thoumde fanguíne prolem Fínxit.non alío maíor fua pectore uírtus. 1] Seu nórít uoces,feu nudí ad pignora Martís,. — Thoéscommiíffosiclariffíma fama)leones 4 Et fubíére aftu,& paruís domuere lacertis. Nam genus exigui, & pudeat dj ínforme e V ulpina fpecieztametnhucexactauoluntas, ^^ — Atnoneftaliusquemtanta ad munia feetüs b. | Exercere aelís,&c, In impreffís codícib. híc aerfus, Vulpína fpecie, &c cum fequentibus,feparaa? tur à cane ex thoibus nato,fed confiderandum eft an praecedentíb, cohareat, Zl Q| Ex tigríde & canc gigní confirmant Indicos:uerutmnon flátím, fed tertío Coítu:prímo ením bel! luinos adhuc catulos procrearíaíunt,allígantur canes locís defertís, & nifi bellua íncenfa líbidir i fit, fepe lacerantur, Ariíftotel.Et alíbi,Canes etíamIndíci (inquít) ex bellua quadam fimili , & cane j generantur, Extígrib, canes [ndi uoluntconcipí: & ob íd in fyluís coitus tempore allígantfoemis) nas, Prímo & fecundo foetu nímís feroces putant gígní, tertio demum educant,Plín, Plura de Ing: dicís canib.uide fupra ín V enatícís robuftís, Grat, Hyrcanos canes ex tígride nafci fcribit hís uerfib, Sed non Hyrcanzfatís eft uehementia genti Tanta: fuís petíere ultro fera femína fyluís, Dat Venusacceffus,& blando fcedere íungít, — "Tunc & manfuetis tuto ferus errataduker In ftabulís,ultroQ grauís fuceedere tígrím Aufa canís;maíore tulít defaneuíne feetum, j Sed praeceps uirtusipfauenabituraula, — ^ Hletibi& pecudum multo cum fanguínecrefcett Pafce tamen;quacuncp domi fibi críminafecíit, |^ Excutíet (ylua magnus pugnater adepra, j Bapt. Mantuan. Tígrínam canem nomíne preprio propter macularum fimilitidinem nomínauif, " Et Tigrínanotís tergum maculofa, €] Lacanas aiuntab inítío ex caníb.& uulpíbus natas, alopeci d das appellatas effe,ut fupra díxí ín Laconiícis. X enopbon alopecidas canes uenaticos facic: & fane uidentur uenatící quídam ueloces,ut leporarij dicti, capite magís ín acutum rendente & rofiri figu | ra uulpem referre. Albertus non ad uenatíonem fed ad mimíca & rídícula opera ínfiruendum cas nem,ex uulpecula natum commendat,ut dícam ín eane mimo, j | DE CANE SOCIO ET FIDELE "T E $0 cn bominumuocítarí poffunt,omnes quí ab hominibus aluntur canes,non folum ut relíqua animalía manfueta,qua Graeci evrewlgez lovze, quod heminibts conuerfentur; appellant: fed quia? laborum curarum focios homíníbus fe praebent. V erum caníbus alijs prater ipfum homínem ali | us etíam fcopus eft,ut uenandí opus, X cuftodíendí domos,pecora,aliascy res.Cyuuamobrem foci m. €anem per excellentíam hic appello,qui ipfius tantum homíniís caufa nuuítur , pracipue ut edomo') prodeuntíbus & íter facientibus comes fít, (iue fimpliciter &€ uoluptatís ; aut etíam defenfionís gras tía Sed deijs qui uiribus cerporís & aními fortitudine tantum pollent,ut homines uel príuatim ,ueto à li E *, - — DeCGCanibusdiuerfis; Lib. LI. 366. tabello defendant aduerfus hofles,ín (equentibus dícam,hoc príus loco de canibus focijs fímplícts eracturus, Ceterum canem anímal effe fummo ín liomínetm amore fídegy,díxí capite quínto,de Cà leíngenere, — ! | wo ed dei M. UPS G «| Canís fodalís(ínquit Blonidus)elígatur magnitudine ínter canem & catulum medía; hirfutus; ^ — pilis oblongis,fiue crífpis, fiue protenfissquadratus,capíte ad roftrum ufq pílofo; placidus: & quído "míno continue affiftat,ín ítíneríbus índefeffus, & morantem expectet, | n - 4|Codtí poétecanís apud Iuuenalem memoratur; nomíne Chirón, Cantim beneuolentize pros prium ín altores fuos íllud deuíro Colophonio teftatur:Is ad nundinas profícifcens, uti quadam ib 'emeret,nam eíus ín mercaturís facfendís uerfabatur índufiríat pecuníam, ferutim, & canem fecum accepit, Ac quídem feruus, quí eam ipfam pecuníam ferebat, cim uiae aliquantut procefli(Tent, ad deijciendam aluum ex ínftituto itinere díuertit , quem fecutus eft canís, ís poflquam neceflitati dez dillet operam, terra marfypíum tollere oblitus, dífceffít, At uero cariís ibi remanfit marfypíoincu "bans:deinde fímulut ad emporíuim,domínus & feruus ueníffent, re ínfecta, cum nummi eis abefz E. ademendum,eademuía qua profecti ftríffent,reuerteruntatq; cum eo ueni(Tent, unde príus ille — ORUM recta uía ab ítínere füfcepto deflexerunt, ec em ubífane nummos feruus relíquifferz V bícanem maríypio incübantem;pra fame uix fpírantem oftendunt;qui uíx dum domínü & conz feruum fuum uíderat,cum à marfypiofe remouens uno & eodem tempore & cuftodía & uíta excef fit, Aelíanus.Earidem híftoríam lo, Tzetzes natrat, Cliílíade s.cap. igi. hoc íntereft,quod Anacreon, tem T'eium,non uírum Colophoníum,canís dominum fuiffe fcribit. Gelon Syracufanus cum arctif me dormiret,fe ctum e coelo cogítabat:Hóéc quod ef uidebatur,infomníum erat, Is etfi dormfebar, inter Íomníum tamen contentiffima uoce clamabat, Canis ígitur quem ípfe alebat, fimul àtqp altorís —'amící fuí uocem audilfettanquam quodpíam Geloní periculum crearetur, ínfídize& compararétur, e inlecium maxímo impetu profiluít,& circum domínum conuerfans,uehementilTime latraba tué infidiatorem ulcífcí cupiens, Gelon cumrei funefl& metu, tum canís clamore fomno quamuis ar WMilimotenereturfolutuseft,Aelianus.. — 1 1. ! à FRE * — 4 Tyríj aiunt Herculem captum fuiffe amore nymphae cutufdam illius regionís, cui nomen fuea Tit Tyto, (Tépor, lego Tv92.) Sequebatur atitem Herculem canís quoc, prifco more, Solebant ením xanes ad conciones etíam comitari heroés, Herculeus igitur ífle canís cum ad faxum quoddam res piantem uídiffet purpuram;carnem promínentem mordicus apprehefam deuorauüit, & labía cruore nxít.Hunc ín cane colorem uirgo íntuita, Herculem deínceps 3dmifTuram fe negauit, nífi ueftem i canínís labrís pulchríorem florídioremd afferret, tag; Hercules hoc anímati inuento, & cruore »xollecto;munus puelle attulít,prímus ut apud Tyrios fama eft, PhoenifTe tíncturz inuétor, Pollux, - Q(Tobíam canem habuíffe comitem ín uetere teftamento leeitur; . — — ud —— ——— 2 € Xanthippicanes,eo tempore,quo ingenti bello Perfarum in Gretíam exardefcente Athenieri fts monentibus oraculis relicta patría ín claffem demigrarüt;dominiim fecutze ex Attíca ín Salamá ha traiecerunt, Aelianus, 'T'zetzes Chilíade 5.cap. 15». Xanthíppi, quiPeríclís pater fuít, canem ut 7 domínum fequeretur nauígantem ín Salaminem,in mare fe proíecilIe (cribit: & demum uiribus na "tando exhauftum expírafTe, Gc. Afclepíades fepulium etíam à Xathíppo tradit;hoc uerfu,O qox xvvdd Dxgnóm d'ucutps oiu : IMemínít & Plutarchus in uíta Themiftoclís,ut fupra retulí parte t, capitis 8.de Cane in genere;ubi alíos quogj locos Cynoffema dictos recenfui, | 1 HISTORIAE CANVM, QVI FIDEM DOM Ia ! " nísetíampofimortemferuarunt, —— j — Digna commemoratione funt canum exempla, quíinfide & amoreerga domínos poft mortem cetíam domínorum,conftantíffime perftiterunt, quod uel pro eís pugnando, uelrogis fponte ínfiliena * - tes commoríendojuel cadaueribus oftendendís,uel deníg; homicídas prodendo mirifice dechararüt, Primum igitur de ilis dícam quí pro domínís certauerunt;mox ordine derelíquís, — 1 — QRomz belloquodam cíuili Caluus Romanus cuim necatus effet, hiufus uíri caput ex hoftibus nemo abícíndere poterat, cum tamen fumta contentíone (excentí certarent, & facinus iftud cona 2 eicere pulchrum ducerent, priufquam canem quem ís aluílTet, interfecifTent, et affidentem, & benes uolentíam erga illum ípfum fídiffime & amantiflime (eruátem, prod eodem humi ftrato, & aui iam xtremum fpírítum effudiflet,fic propugnantem, tanquam uírum commilitonem, & contabernas 1bonum,& ad extremum amicitie obferuantém, A elíanus, EC "Tzetzes Chilíade 3. cap. i51, ubi ín pres Galbam pro Caltro peruertít. Meminit & Plutarchus ín libro V tra anímalium,&c. fed omifz jCaluínomíne, — «| Dario quí extremusregnauit apud Perfas,ín ea pugna quam contra Alexan im fufcepít,S&c commifit,cum à Beffo (Buca al. per &, unum ) & INabarzane multís uulneribus cori us effet, & iaceret fIratus:omnibus mortuum relínquentibus,caniís ab eo educatus folus permarg litfidelis,euma tametfi non amplíus ftum altorem,fícut tame adhüc uiuentem feruauit; A elianus; Tzetzes Chiliade 5.cap. i3. Darija Befo occifi canem iuxta fepulchrum, ut Silanionís canem mans efcribit;zrapa à woe, malim era và veo, íd eft íaxta cadauer, Silanionis enim quog canem ca4 leri adhafiffe,proxímeex eodem authorereferemus, Pugnaffe adueríuslatrones canem pro do híno accepímus,confectumtá plagís à corporenon receffi(Te, uolucres & feras abigentem, Pliníuss E « Cum Silaníon dux Romanusín pugna cecidiffet,cadauer eius canibus, feris, & auibus expos ni I (itum,folus canís omnium fiídeliffimus multis díeb.feriauít,& partes eíus pudetndas operuit doneg aduenírent Romanorum duces, & fepelírí curarent, l'zetZes Chiliade ;.cap.izo,Syllaníon nomen fuít [latuarij cuíufdam, «| Sed fuper omnía ín noftro suo actís populi Rom,teflatum, A ppío Iunio, & P. Silio coff, cm anímaduerteretur e& caufa INerónís Germanici filij, ín T.Sabinum & feruitía ei us,urifus ex hís canem,nec à carcere abígí potuiffe;necà corpore receffifTe,abíecto ín gradibus Gieg imotiijs moeftos edentem ululatus,magna pop.R om.coroná círcumftante,ex qua cum quídam eícf; bum obíeciffet,ad os defuncti tuliffe,Innatauít ídem ín Tíberím cadaüere abíecto fuflentare congz £us,effufa multítudíne ad fpectandam anímalísfídem,Plin, «f CaánisIafone Lycío ínterfecto, cíbg capereénoluít,ínedíatg confumptus eft,Plin, DaphnidetbubulcumSyracufanum canes quinque primum deflerunt,deínde commortuifunt, Tzetz, Huitfmodi canes recte euviczrolvhoriev rus; íd efi «ommoríentes,appellabímus. 4[Gelonistyranní canís afepulchro domíní fuí; hec ui ; nec ulli blandímentís abíceffit, A elían,Gielone Syracufano in fomnís clamante; ut quí fulmine í&tus fibí uig deretur;canís latrare no defijt, donec excítauít, Tzetz, Hc canem Philiftus, tefte Plinio; Pyétfium, appellatum fcribít, Is uero,cuí nomen Hyrcani reddidit Durís,accenfo regís Lyfimachi ro96, nie cít (c lammatfimilíterig Híeronis regis, Plin,De Lyfimachí cane ídem fcribit Plutarch;ínlib, Vtrg animalium, &c.& Aelian.Clarus eft Pyrrhi Epírotae canís,qui cum Pyrrhus ín fomnís exclatnaffet, Círcumíens eum cuftodíebat:mortui autem cadauer cum cremaretur,ín rogum ínfilijt , Pollux. Eay dem eodemi modo feciffe canem, quem Pyrrhus, non rex ille , fed priuatus homo educárat , fan eft:círcum corpus exaníme harentem,capulo cum efferretur affultantem, poftremo in rogum abíijcientem ac comburentem,Plutarch.ibíidem, Cum Polus tragoedus ( híftrío Tragícus, P'zetz) defunctus antíquo more cremaretur,canís eíus alutmtius ín medíos rogos fefe immittens, uiuus ung cüm áltore fuo exuftus eft: Idem deMentorís canib.fertur, Aelian, & Tzetz.fed Tzetzes unum duntaxat Mentorís canem íd fecífTefcribit, — «| Theodorum faltatorem(pfalten; Tzetz.)cum prog pínquiínfepulchrum ímpofuífent,Melitenfis catellas eíus,ultro feipfum ín cadauerís tumülatnigg ijciens,paríter cum domíno humari & fepelirí uoluít,Aelían.& Tzetz, —«[INoftrís tenporib,in eje üítate Aftenfi,cum mulíerís cuiufdam genere clare funus procederet , €anís facto ímpetu fuper ead dauer ínfilijt, & pre dolore difíectus eft defuper;tanquam ab aliqua fera laníatus; quoníarm üriamgy ri uclüit;Blond. Eüpolídis poétz canis,defíderío domíni defuncti, mcerore inedíat conrabuit quo plura mó ínter defenfores, — €/INícías quifpiam ex uenatorib.cum de ímprouifo ín carbo tíam fornacem lapfus fuiffet,canes;quí cum eo erant lioc íntuentes,non illinc dífcefIerunt, fed mocírca camínum íngemifcentes, & ululantes commorabanturttandem pratereuntes leuíter,et fim morfu ueftium attrahebant ad id quod accídiffet,tanquam auxilíatores domíno fuo ímploran homínes, V nus igítur uídens hoc ídem, fufpicatus eft id quod erat, & fecutus eft canes , ínuen INícíam ín fornace deflaeratum(deflzgraffe potius díxerím)ex reliquis coníectauít rem ipfam, A anus interprete Gyllio:& Tzetz, Chil.s.cap.i51.cuíus hí funtuerfus:quos appono ; quoníam Gyllff interpretatio non fatíffacitmihít — ravaxe zpáoy àlugovzo Giipp. irs Luise, Qe dt selde evviBodag j | éd'ucudp o mpeypx, Efipezimy d'éxvovz«e Ai gkoc Bs vro OV TU, KsAnby. GÀ "PA s ptvoy d'eixvvovróte o 7r, Sed claríus tes intelligetur ex Czlío,qui libro 35.cap.27. eundem locum ex Aclíano tranfiulit, cue 98 [ íus egopóftéríorem tantum partem adícríbam , Id autem (inquít) íntuítus quídam , canem ínfecu | | tus ducem,factum deprehen dít,exuftumt ín fornace fpirantem Nícíam;re prorfum coniectata ex ij$ qua ín ignibus uífebantur relíquiz. Similis efl híftoría,quam Blondus refert, hís fere uerbis: la ríus Cafarínüs epatrítio genere omz uenator acerrímus, dum equo ínfidens & canem ducensadai uenatíónem exit,íncídítín profündam foueam:quod uidens canís creberrímís ululatibus círcumlagzg trabàt foüeam:eo audíto ruflíci quídam accurrerunt, & re cogníta hominem extraxerunt efoueggll ín qua eí ínedía pereundum fuiffet, relicio mortuo equo. Anno poft hunc cafum euoluto, eodem díe febrícorreptus,obtjt. q[Icarfj Erigonz filie patrís àruflícis interfectí cadauer canís oflendítzeg fi credimus poétís,híc Sirius eft, Pollux & alíj. Cum Bacchus uíni ufum hominib,monftrafler, GCTs caríus agrícolis Atheníenfib.íd bibendum dediffet, illi nebríat£,& fe uenenum bibiffe fufpícati, oceg cíderunt Icaríum.Huíus cadauer cum fílía non ínueniret, cane monftrante reperit, ETuíc etíamposdi flea moríentí canis cemmortuus eft, Tzetz. [dem pulcherrímos fuper eademre uerfus ex Orphit Georgícís commemorat. Erígonz canís,fux dominz fepultura affectz ímmortuus eft, Aelia, C nónErígones mallet habere canem, Martíalis ín camis Lydizepitaphío, — €| Accepiá uirís ue tum non prodigis,fyluam effe non procul Aurelía(urbe GaallieJubi cum graflatores homínem q dam interfecifTent:ínterfectum homícídij tegendi gratía ínter frutíces ínhumaflent;canís ( quila num uiríb.impar fuerat , neg; hís potueratreluétari ) domíni fuí domum propero curfu redíerít;gy reiecto,qui offerebarur, cibo, uelut lachrymofus nunc egredíens,nune reuertens, non príus latrare. deftiterit, quàm pracftita tanti ínfortunij cóíectura ímpetrauerit, ut redeuntí fibí ad domíní cadat 'alíquís daretur comes. Hunc ergo cum fecutus effet unus ex domeftícis famulus,fequentem reuolt tis ubique femitarum ueftigijs ad inhumatí locum perduxit, ubí & unguibus fcalpuríens, & terrat dentib,effodíens,occultum corpus índícauítIo,Kauifius Textor, 4j Bononíz puer quídam ca lum amabat, femper cum eo oberrare folítus. Hunc poft ín cella uínaría feipfum laqueo fufpend tem íntuens catulus,perterrítus conflitit;deinde paulo poft immobile uídens , parentes nq * * and "a I | » . J : | : ; b, [ dpenfi nircíus latrando curfu adíuít:& fubinde furfum ac deorfum recurrens , latrare non deftírit, — dontc míferí parentes fecuti filium pendentemrepererunt,Blond, — «| Hefiodi canesá mortuo non — recedentes, latratu homícidas prodíderunt,Pollux,Plutarch.ín líb, V tra anímalíum; &c, cum recís »taffet hiftoríam canís quí apud Pyrrhum regem homícídas prodidít,quam proxime fubijcíam,Idem "XinquíoHefiodi fapiétís illius canem fecíffe fama eft; cum Granyciorís IN aucletíj filíos,quorü maníb, - "peremptus erat, prodídiflet, «| Pyrrhus Epírota(Epírotar& rex;Plutar.)cü iter faceret, fortuíto íncí dit ín cane , cadauerí domíniftí adíacente,& illud ipfum cüt fumma dilígentía cuftodiente ,ne quís poft mortem uiolaret,atqp ímmínueret,Is autem íam tríduum ferens ínediam;díligénti cuftodia affi« duus illud feruabat, Hoc fimulatey Pyrrhus íntellexiffet hunc quidem míferatus, fepultura aflicí iuf fit:cani uero plentrm cíbum ad (e amandum allícientem dedit,paulatímt íllum allectans abduxit, at "que adeo attraxít,Sed hzec quidem bactenus.Poft paulum cum exercitum luftraret Pyrrhus, (29:22, cen hp ? spese TW, Plutarch. quídam uertít,cum ínquifitío per exercítum fieret :) milítesQy recenferet, "& uero canís adeflet:ís non manfuetus folum,uerum catera quám tacítus erat; V tuero in recen(io merílitum ínterfectores domíni anímaduertiffet,tum non fe contínuit,quín uafto latratu ín eos fe, umpetet,atque unguibus aníaret,(uociferatu horribili procurrít intonuít&p, Plutarch.) fímul & fe Jad Pyrrhüm conuertens quoad poterat, teftem in hancreim cítabat, quod homícídas teneret. Latra tum religioni habuít Pyrrbus;eitp in fufpíicianem & círcumftantíbus hí uenerunt de uirí morte,Ita "que quzftíone adhibita,ea quorum accufarentir confeffi (unt, A elían.& Plutarch , Memínit etíam "a zetzes Chil.s.cap. ii, cuíus hí funt uerfus, clc J^ edtyC ó lop )ioilsqwoy roTe7os xrreAíynt Tig Xreveurzie"r Kwüewrop exewa'r dtazoThp, WaluMeezüy sn eAuye , iol MErwfup TÜTUU, Eumcó PuopG" toólvay apaÓecüp dee, Kore sdIunuewy qu suveuxe ev&ze, De eodem hoc cane Plínij uerba hec funt, Ab E cane accepimus ít Epíro agnitum ín conuentu percufforem dominí,laniatu & latratu coacti, zutcogeretur faterífcelus. Simileefl(inquit l'zetzes)quod Chronícus quídam paucís ante nos an M condgitte annotauít;INempe cauponem quendam ífepeliffe cadauer(nimírum homínís à (€ occí, - fi)quí poftea proditusa cane , & prarfecto urbís flagitium confeflüs;cruciaffixusfín —€fIn Gallía duo mercatores ad nundínas profíicíleebantur,quorum aiter canem ducebat. Hunc alter nefanda 'aurícupídine captus,cum per folitudínem quandam equitarent ugulauít,& humo condídít, Canís "amiflo domíno,nemora & faltus illos latratibts implebat;quem accole míferatí ín diuerforium du xerunt & cíbo refecerunt. R efectus ille ad locum cadaueris fepulti redíbat.Itag; retentus eft àd redí 3» tum mercatorum:quíbus reuerfis canís ín homícidam tanquam proprium hoftem concítatus,flagis "otium eíus prodídít; quod ille captus confeffuscp, laqueo fufpenfus,turpiffimo fine pro fcelere dedít —pomnas,Blond.. qMemíníi etíamín Grallía (ínquít idem) haud procul Pari(fjs , contígiffe ut adole, — cens quídam mulierem amaret:ad quam dum accedit affumpto focio tuuene,& comite cane,ín me ' dio nemorís à focío.riuali traiectus gladío expíraürit. Canís,qui &énere Dritannus erat, diu locum fer zuauit;ín quo dominus eratoccultatus.Et cum ex familia quidam adolefcentem perquírerent, cane folumrepererunr íuxta fepulchrum,quod tamen non agnofcebatur:quoníam tumulus terrz fuerat. — Sectus cadis author ubínam effet adolefcens interrogatus, ignorare profítebatur.Sed prodíditeum — canís irruens tanquam ín propríum hoftem.Itaque ad redtores urbís adductus eft, € cum. caufini proferre non poffet,cur tantoperenunc ínfenfum haberetcanem,haud alíter eí quàm domino blan dírí prius folitum:íuffus eft duellum cum cane experiri, Canís pelle cocta íntegítur : ipfe mucronem »geftans leui tantum línea uefte rectus,in duelltim prodit, Canís gulam homícidz mordícus appre« C hendit,eutricp profternit; exclamat ílle, Miíferemini patres,cane auulo fatebor omnía.Confeffus ígí« tur quod perpetrauerat fcelus, morte multatus eft, Hac Blond. ! "n DE CANB HOMINIS DEFENSORE; NT | 0000s X bellícofo; | M Ya! — RS canibus robuftisfed uenaticis,fupra differuiNune de illis dícenduin qai homines uel príua tim,uel in bellís publice defendunt;evuuzyor: GC empto hominum , Hosa czteris robuftís tum Zuenaticís tum pafloralibus,non alía re magís quam educatione & ínftítutíone differre puto, Plurí« "mum fane roboris, ferocíze, & aními hís,de quíbus nunc agimus, adeffe oportet, cum aduerfus homi je nes & armis munítos; € ín iracundía ípfis ferísferocíores, nonnunquam eís fit depugnandum, S& millimus ergo canís (ínquit Blond.) in propellendis íníurijs homínum atgp ferarum, operam furanx praftabít:idem fideliter ftabulum domi feruabít,& pecoraforís cuftodíet, Canes tum defenfores tum alij, quomodo procreandí & quibus parentibus, explícaui cap.5.hí(toriz de Cane ín genere ex: —Blonde, €|Canesuírorum nobilium cuftodes,pilofi hírfuti&p funt, & ex Giallía peruntur, Blond, L«[ Ad latrones inueftigandos,non quilibet canis idoneus eft,fed elígi debet canís ferox , quí non dí« i gnetur diíícernerebomínes, Príncípio autem hoc modo ínftituendus eft, Vuníatur aliquis pelle den: E aquam canís lacerare nequeat:aduerfus hunc canísincitetur , & ís fugiens tandem a cane fe finas Ó xapí, & cadens ante eum mordere patíatur:;Poftrídie fimiliter ín alium immíttatur canís,, & hoc fiat. Srequenter:tandem ením beneficio odoratus ínfequetur eum, fuper cuíus ueftígía ponítur. Eam ue- 9ob caufam eligi oportet canem,quí homínes non difcernat , ne fi blandirí aliquibus aífuefcar, fe. "quatur ueftígía illorum quos dilígít, Sed etíam forma odorís eorum remanens apud canem,cerebrit | eius confundít,adeo ut non dígnofcatueftígia eius.quemínfequi deber. INon pauctautem eíufinodi: 4L ME 64 De Quadrupedibus euis | reperíuttur canés;quí neminem fermé dí(cernere dígnantür. Quod uel inde conftat : quoníam etís. am canes uenatíci alíquando confünduntur,cum fuper díuería ueftígía ferarum ponuntur, & erraz reincipíunt;Hac Albert, | «Canis defenforíus horridus fit, & (emper pugnaturo fimílís , omniíb, inimícüs prater dominumiíta utne tarigi quidein fe patíatur à familíaribus : (ed omníbus morfum. mínetur tanquam hoftibus:doimínum tame rectís cculís féruet;Blond; Et alibi, Defenforíus(inquít) formapraftanti delígatur,qua terrorem íntuetibus íinducat;laudatür feuerus,míníme blandus , qui: & conferuos tanquam íratus infpiciat, & cítius excandefcatín exteros, item quí uígilantior fit,et cír: cumquag profpicíat, ut folent anímofi,Sed quoníam canís raro natura defenífor bonus eft; ideo hac: arte inftruenduserit, Infans etiamnum írritetur ad iracundíam à puerís, Annícillumi iam & adulti, | gladiolaceffere & obruere oportet;ac ímpugnare donec feffus & uictor os cruentuintepottét: fere) uus autem & gladíator,uel lacer,uel uictus recedat,Poft pugnam uínciendus efljneg permittetidit) ut foluttis uagetur:fed ín uínculís pafcatur donec euaferít optimus defenfor, Aggredí autem euni! oportet ftrictis mucrotiib.Hac ratione foítiíffimus fíet,& contra hoftes duci, & domínum ab ínfidijs. fecurum reddereidoneus.Hoc enim fertiatur hac tempeftate etíam plerífcy in locís Hifpanizeut per | eepimus,Hadctenus Blond. — Alexander Pheraüs Theffaliz tyrannus educaffe fertur canem íns folítz magnítudinis,atrocem,ox ínfeftum omnibus praeter domeflícos atgy íllos à quibus cibum ca? ícbat,Hunc dermíens foribus cubiculi cuftodem adhibebat ; ut qui fibi metueret quod uarijs.tora. inenitís multos fubinde affícere;.Blond. € Eupolídi poétzi comico Augeas Eleufinius munere do? mauit canem,non modo genere Molettícum,fed etíam forma przftantem:quem eodem nomíne Eu polís,quo Augeas erat,appellauit.Canís am nomíne Augeas,cum longa cenfuetudine tum uero cí | borum llecebrís allectus,& blandítijs, diligebat domínum,ut praeclare oftendit; ciim aliquando fere uusnomiíne Ephíaltes dramata quadam Bupclídís deminí fuí futríperet, Tum nonfatüít canem fus? tax feruus.Is ítacp acerrímo ímpetu,crudelí&p íncurrít ín hunc díreptorem, mórdícusqj comprehen: dens interfecit; Poft autem alíquanto in Aegína Eupolís exce(fité uíta;ibít eius corpus ad fepültus ram datum fuít.Huíus uero canís morte íllius íngemífcens,non tantum ululatu prímo illius excefz fum € uita luxit, fed deínde moerore inedíaQ extabuit,ín odíumd$ uítze adductus ex altorís fuí mors) te, extínctus eft, Ex eolocus híc,ad huíus cafus memoríam conferuandam, Canis luctus appellatur, | Aliam, Eadem fcribit Tzetzes Chil.z.cap.ig1 A pud Suidam hac uerba legimus , Os vd vri | ciz xvm Tic dixe c vyzrtieiy MoASd]ixos , quee quidem de Eupolídís cane dícla míhi uídentur. — € Mes: moratur & INicomedis Bithyniae regis canís,uxore eius Cofingi lacerata , propter lafcítíorem cum) marito iocum, Plín, Nícomedes rex maxima & fidílfimum fibi chariflimumtg canem Moloffum hag buit, huíus coniugem Dítizelen(ex qua Prufiam, Zíelum, & Lyfandram bere regícolludene | tem,canís hoffem arbítratus,inuafit, & dextrum humerum morfu auukíit,carnes & ofTa dentib,comi aninuit, Illa moríensíni ulnís marit(INícomedie fepulta eft ín epulchro deaurato; Quod quídam tem | , períbus Michaélís filij Theophili effodientes,faluum adhuc mulierís cadauer ínuenerunt , uefte ex auro texta ínuelutum:qua ín fornace fufa,auriTibras tredecím fupra centum repererunt. Caterimi canem ípfumátregís confpectu femotiüt,deliderío regis &€ moerore propter necatam mulíeré,plerígs] mortuü referüt, Hac Tzetz.tefté citans Arríanü ín Bithynicis, 4| Orphei aucupío intentum draco? ínuafurus erat,quem ínterceptum canes occíderuni,ut ipfe recitat ín poémate delapidib, (quod etíz) amnumextat,y[zetz. «[Apudnos Volcatíum nobilem,quí Cefelíum íus cíuile docuit, aflurcos. ne t füburbano redeunterr, cum adue(perauiffet , canís à graffatore defendit : Item Caclíum fenato«? remaorü Placentia abarrmatís oppreffum:nec príus ille uulneratus eflc cane iínterempto;Plíníus,. 6| His auxere ftdem,quos noftro fülua fub euo Miíratur,nutritp Rhodos,cuftodibusillis ^. à Aria, & Carpathíj deferiditlittorapontí, ^— lenoctesanimofaphalanx,innexa trílíci Pectora thoracum tuníca,facrumQ profano Selígit, & blandeexceptum deducit ad urbem, — D Illum autem rapít,& morfu dífcerpit acerbo, Stroza filíus ín Epicedíocanís, [ Adolefcens fpecta: tz uirtutislínter Danaos canem habuít horrenda acerbítatís, qua fola plerung bís fenos peremit: i uíros,Blondus. Le | —^€rGaramantum regetn canes ducenti ab exilio reduxere, pralíantes contra refiftentes, Propter. bella Colophontj,ítemd Caftabalenfes,cohortes canum habuere;ez prímae dímícabant in acíe, nut ] quam detrectantes.Hac erant fidíffima auxilía,nec ftipendiorum índíga.Canes defendere Címbrís.. cxfis domus eorum plauflrís ímpofitas,Plin, €jCum Hyrcanís & Magnelris canes quafi fociecatem.- bellorum gerendorum íníre folebant,hístp maximo ad bella ínferenda,adíumento erant.In pugna. ad Marathonem cemmiffa cuíufpíam A theníenfis canís, fumma contentíone illí tulit auxilium, ac |. mulex eaactioneuterg ín uarijsícríptíonibus honorís memoríam confecutus eft, Aelian, IMagnex tesqui iuxta Meeandrum habitant feruntalerecanes ín pralíjs propugnatores, zreAs«y Nazoraaistéos fla miles autem erant Paonum quog ók cvibugai luec, íd eft uenatíionum focíj canes, Pollux. 4| Certi eft ex uerbís Valeríj Maximi Mafiniffam regem INumidarü (qui parü fídeiin hominum pectoríb,c reponeret)corporís fuí cuftodíam canibus commififfe, Textor, — «| T'alecex canibus) tibi auxílíutt - Coloplion,tibi taleparafti/ Cafpía gens,partosáp xque partirís honores , Stroza filius ín Epícedio* catiís, A pparet eum Cafpíam gentem apud Plínium legiffe, ubí codíces nofiri recie habent Caftas. baleníes, Eft ením Caftabala Cilícía: & Phoeníciz ciuitas,que & Perafía dícebatur Siegonus j | ET! i i [] * | ul DeCanibus diuerfis. Lib. I. 265 Btrabonís libros, «[Hifpantqui nouum órbem perluftrarunt,ffi eértaminibus cum nudis inéolis "canum opera plurímum ufi funt, Petrus Martyr, Et alibí, Canes Hífpanorum ( ínquít) ín bomínes "nudos rabidi ínfiliebant, haud fecus ac ín feros apros aut fugaces céruós:nec minus fidos Hiífj pani feperíunt ín perículís fubeundís canes,quaim fuos olim Colophontj uel Cáftabalenfes,Bt rurfus, Paz "cram regulum & tres alíos eum comítantes,homínes nefaríos & extrema libídinis, V afchus Hifpa pusapud fe accufatos ín bellatorum catium fauces coniecit, illorumi lacerata cadauera cremari "uffit, De caníbus,cum quibus przlía ínéunt,míra referuntur, Adíndigenas armatos haud fecus ir; guunt przcípites ac ín ceruos atit ápros,fi dígíto monflrentur, Dara quandog tefféra canibus folus "tis preeuntibus agmen, toruó Molofforum afpectu atcp ínfuetó latratu perterriti hoftes harfitantes; "pugnas órdínestp ftupidí deferuerunt, V erum Caramaírenfes && Caribes ferócíores, bellis& &erena bis aptiores, in ruentes canes Cítíus fulgure icto uenenatas deftínant fagíttas, SC multos perimunt, - et DECANIBVS CVSTODIBVS: ET PRIMVM | M «* - depaftóralí, | Mw Je AN v n quicuflodes dícuntur,& cuflodía caufa parátur,alíj pecora, alt) uillas,alr domos pri iatas;alíj publicas ut templa,cuftodíunt.A pta cuftodum nomína apud Xenophontem funt Phylax X Phrura, Plura de cuftodibus ín genere,uide ínfra ab ínítio tractatíonis de cuftodíbus aedíum,.Sed tímum de pecuarío,inde dífferamus dereliquís, «| Molotticum genus uenaticum;níhil à cxterís lifcrepat: At pecuarium, longe & magnitudine; & fortítudine contra belluas praflat, Ariftoteles. WoAsosóc voy 6 7riuAwixóe xo peyee, V avinus & Suídas:Sed de Moloffis uíde (upra ínter Venatícos ró -buflos, INectibícura canum fuerítpoftrema:fed unà 'Veloces Sparte catulos, acrémtp Molof fum Pafícefero pínguítnunquam cuftodíbus illis. [Nocturnum ftabulís furem, íncurfust Iuporü, iutímpacatos à tergo horrebís Iberos,&c. V ergilius ín Georg, Pecuatiti caném Aug.INiphus maa línum ínterptetatur;/Sunt autem maftíní,ut fupra docuí,quos Gérmaní tífoert appellant. — qpNuncdemutís cuftodíbus loquartquanquam canís fal(ó dicitur mutus cuftos, nam quis hoa "minum claríus;auttahta trocíferatione beftíam, uel furem praedícat,quám íftelatratu t'quís excubíe forínueniri poteft uígilantior? Quare uelimprímís hoc anímal mercarí tuerídp debet agrícola:quod b ^ Cuíllam,& fructus,familíam&p & pecora cuftodit, Columella. Sed de uillatíco alibí: hic de íllo díces mus,quí cut Columella ínquit) propellendis íniueíjs homínum ac ferarum comparaturt& ídem obs "fénrat domi ftabulum,forís pecora pafcentía. | Relinquiítur(inquiít Attícus apud Varrone) de quas "drupedibus quod ad canes attínet, maxime ad nos;qui pecus pafcímus lanare.Canís ením ita cuftos eft pecorís,ut eíus quod eo comite indiget ad fe defendendum,In quo genere funt maxime oues,des nde caprze, Has ením lupus captare folet, cuí opponimus canes defenfores. In fuíllo pecore tamen Müntqua fe uíndícent,fues,uerres,maíales, fcrofz:propé enim hec apris;qui íti fyluis pe dentibus "Canes occíderunt.Quuíd dicam depecore maíore?cum fcíam mulorum gregem cum pafceretur, eoi "menílletlupus;ultró tnulos circunfluxi(Te,&c ungulis cedendo éum occidilie? & tauros folere díuer "fos afliftere cluníbus contínuatos, & cornibus facile propulfare lupos? Eee ille, pii e V q[Pecuaríus canís ( utor Columellz uerbís)nec tam firigofus aut perníx debet effe, quàm quí "Hamas,ceruostp, & uelociffima fectatur animalía:nec tam obefus aut grauis,quam uilla horreícs cu "flos:fed & robuftus níhilo minus,& aliquatenus protnptus ac firenuus,quoníam & ad rixam, & ad pugham,nec mínus ad curfum comparatur, cum & lupi repellere infidias, & raptorem ferum coris fequi fugientem,pradam(pexcutere atqj auferre debeat, Quare ftatus eíus longior productiorg ad hos cafus magis habílis eft,quám breuis,aucétíam quadratussquoníarm ( ut díxi) nonnunquam nes ] 'effitas exigit celeritate beftiam confectanda, Catterí(artüs fímiles membris uíllatíci canís; zéqué pro« «bantur, Hzc Columella, Canes ad pecorum cuftodíam (ínquít Varro apud Conftantínum) praes E generofi,corpore magno funt,uegetís uiribus,animo non deíecto,grauí latratu atcp formidaa bili utentes : Quietíam in adeuntes non fruftra ac temere ínfiliunt, fed uires ín fuum tempus refer "uant,cum ífmpetu opus erít.Hi (iquídem funtfortíores,atcp egre etíam capfuntur, im vgariqor xod elyaté "Auivven : intelligo quí non facile capí, íd eftuincíà ferísqueant, Canis paftoralís ( ut Blondo pla. et) defenforí fimilís eligatur, educeturcp fimiliter,Laudatín eocoloremalbum Columella, quí fino — reperíatur,quemuís poríus quàm uaríum probabís:ut quem prifcí c Columella) nec ín utllatícís nec Xafloralíbus laudauerínt, Non mírum eft autem fi candidi canes hac tempeftate probentur à paítos Tibus,cum illí prse caeteris facile dignofcantur a lupís;nairi czterí ín ttnebrís quandodgy non agniti à paftoribus,pro ipfis lupís petiti funt, utfupra etíam ín Venatícorum colore dictum efi;) Hzc Blons us, Paftor albtim probattquoníam eft fera diffimilisymagnot opus interdum difcrímine eft ín pro LIO pulíandís lupis fub obfcuro mane,uel etíam crepufculo;ne fi non fit albo colore confpicuus, pro Ius € Q SN "pocanem feríat, Columella. Prímum atateídonea parandí funt(inquit Varro) quod catuli & uetu lneg fibi;neg ouibus funt prafidío,X ferís befifjs nonnunquam prada. Facíe debent effe formiofí, nagnitudíne ampla,oculis nígrantíbus aut rauís,tiaríbus Ccongritentibus, (wvxzage óp.oygSy xov7r5, rà üm eiufdem colorís habetes,Fronito:Eiufdem colorís intelligi poteft uel fimpliciter, ut unus in nafo "olor fituel ut ídem quí ín reliquo corpore:uelidem quí ín oculís, quos Fronto proxime nigros tane "tum probauerat:)labrís fubnigris aut rubícundiís, necp refímis fuperíoribus, ned; | pendulís fubtus: mento fupprefTo, GC ex eo enatis duobus dentíbus;directís potíus quam RIRURSHUNE HON tienfis) »66 | De & acutís,quos habentlabro tedtos, (Fronto fimpliciter dentes acutos requírit:)capttib, & amie ulis magnís,ac flaccis(Crefcentíen,pro flaccís habetlatis,exponens plícatis, In Frontone psAavooen, | id eft nigrís capitib.perperam legí puto pro psyeAxsQaazs, íd eft magnís capitib.ut conueniat Varro. | n F a Dj : À ! | hijfícut ín cxterís fere omníbus:pectore lato, Fronto;quod V arro Latínus non habet.) craffís cerufe. bus,ac collo: (meMwevywétr xoà qroMrr ys, poa ys cellum totum eft Girzcís, «yay pofletíor eftosans | teríor tantum pars;FrontoJínternodfjs artículorum longís;(wexeóraer, Bp&xlovie spese gi vrzyeig yw. mid eft;artubus longís,brachtjs folidís & craffis,Fronto,) crurib.rectis, ac potíus uarís quàm uas | cíjs, (exu ópla, d ^) url o gus Borsa uy 9, deeft uox BAaurámen , ut Andreas à Lacuna recte ex Varro, | ne Latíno confjcít.exeuGor enim uel po«£ol, Latinís uari appellantur,ínceduntG crurib.íntrorfum per | uerfis;BAeucoi uero, Latínis blafij & uacij,cancrorum inftar crura extrorfüm curuant,)pedib.magnig". & altís,qui ingredíenti ei dífplodantur (vrovlac uxyanes, qv Go] GA osvey ziervvouRAsc, Fronto. digitis í fcretís, dino pe uf ois:unguibus durísac euruísitalonec ut corneo,nec nímíum duro, fed fermentato- ac mollí:à feminibus fummís corpore fuppreffo:fpína negy eminula,nec curua, ( ey Bvlezp tec a eic kyovrét", Fronto:)cauda craffa, (Fronto addít, ee 7 ixQuowe vvsel(sUry o)uv, id eft quae ab initio adf nem ufcy paulatím tenuíor gracilíorip euadat)latratugrauí,(grauiffimo, Fronto:)bíatu magno:colo. : rc potíffíimum albo,quod ín tenebris(addendum uidetur aliquíd,ut fic legatur,quod ín tenebrísálu po& alijs ferís facilius dígnofcantur,ut fuprá etíam docuí:uel tale quíd?) fpecie leonína , Hadienus. Varro.Poftrema eíus uerba ex Frentone dilucidíus intellígentur,Is canes probatalbos colore ,prae. fertím figreges fequi debeant;rauos oculis, & leonína fpecíes:uel fí Cirzece maus, yeteswze vois cjuam. sip Asovzeadlec, D 'ubitet autem aliquís utruim As«vzead'éc ad corporís uel fpecíem uel colorem,uel ad oz culerum tantum colorem referat;ego de oculorum tantum ín eís colore acceperím, quem Gracíín leonibus praecipue yaeeozy appellant,ut eovzeevtéc ínterpretamentiloco ad charopos fubiecerit, Nom. ením íntellígi puto de relíqui corperís colorejquem album defyderat, C) uod fi quís de corporis (peg. cíe X figura accípere malit,íllí nen contenderím,ne V arronem quog erraffe;aut locum efle corrus ^ ptumdefendendum míhi fitiquanquam pofteríus íam proxíme probauí, Crefcentíenfis,cuius modi, ca apud me authorítas eft,hunc V arronís lecum ufurpans;colorem leonínum fimpliciter ín canepa ftoralílaudat;nulla albi mentione, Oculís igítur charopís fíue rauís & leoninís hoc genus canís de ligendum Fronto íubet,Zy 7c dl«rés zvyy&voew órzss kp «Loi, hoc eft fiue hirfuti fiue glabri fint, nem. pe reliquo corpore;utín foemína etíam díceturtetfi hirfutos effe precipue círca armos magis leonis numeílet, 4| Praterea foeminas uolunt effe mammofas,zqualibus papillíis, V arro, Fronto etíar 3 in feminis tüm precedetes marís notas defíderat,tum ut magnas habeant mamillas,&X papíllas E magnítudíne pares:quoníam nonnullae canes marcídas mamíllas , & ínftar ligni ficcas durasiphar bent,&7poQe «9x &zstuMvudwes. [Nec admodumrefertan relíquü corpus hírfutum & glabrum fit: híte futies tamen canem magis terribilemreddere uídetur, — «| Magní intereft ex femine efle E dem,quod cognati maxime ínter fe funt prafidio, V arro.Canes funt nutríendi , affines affinib.iun cí:naturalíter ením íllífíbí mutuoblandíuntur, ut Andr, à Lacuna uertít: ut Cornaríus , mütuatm opem ferunt, Girzce áppévar legitur uoce corrupta : Cornaríus uidetur. &uvvsa: legiffe : quae la Clio ex praecedente etíam V arronís fententía confirmari poteft, Videndum ut boní feminis fintt ince áregíonibus appellantur, Lacenes,Epíroticí,Salentiní, Varro. Videndum neà uenatoribus autlaníjs canes emas:Alterí quod ad pecus fequendum ínertes:alteri fí uíderínt leporem;aut cerufiy quod eum potíus quàm oues fequentur. Quare autà paftoríbus empta melíor,quz oues fequí ca je fueuitzaut fíne ulla confuetudíne qua fuerít:canis ením facilius quíd affuefcit , ea firmíor confüee tudo,quz fit ad paftores,quàm quatad pecudes, Varro, | | Seruabímus eos collum eorum crud cotío círcumuallantes,gutturds & totas fauces munientes,ab ipfo nímírum corío erígentes ferre aculeos.Síquídem fi alíquam harum partíum attígerítfera,canem occídet:fin uero alíá partem motderít,uulnus excitabit duntaxat; Varro ín Conftantini Gieoponícís, At ne ín eos graffentur re, uthyenz & lupí , munire ills guttur atq; collum oportet, ueluti ferratis thoracib, clauíséy acumle natís transfixís,à fe inuicem latítudíne dígitorum duüm aculeís ipfis diftantib. Fronto ibidem, Sed de collarib.canum plura dixí parte 3.cap.8.de Cane ín genere.In locis faxofis & fenticofís, calcía menta pedib. adhibenda funt,quíbus prategantur uftp ad crura,ut íntegrís pedib,canís ualidíor ob. fiftat contra impetus beflíarum,Blond, — €| Hoscanesquí educant;collídunt, atq; ad mutuam pus gnam ímpellunt,deprímitamen non finunt,ne pufillanimes fiant anímoG perculfi, fed in certamine audaces alijs mínime cedant, Fronto, Educunt eos,plures ín unum locum, & irrítant ad pugandudt quo fíant acríores:neq defatígarí patiuntur quofiíantfegniores, Varro, — «Publius Aufidius Pon tíanus Amíternínus non(lego,cum)egreges ouíum emíílet ín V mbría ultíma,quibusgregibus (ine paftoríbus canes acceffiffent:;paftores ut deduxerüt ín Metapontinos faltus,& Heraclez emporiliy índe cum domumredifTent,quí ad locum deduxerát:e defyderío hominum díebus paucis poftea cas nes fua fponte,cum díerum multorum uía íntereffet,fibi ex agris cibaria quafierunt,atgy ín V mbris am ad paftores redíerunt;negp eorum quifquam fecerat,qued ín agrículturaSaferna pracepit, qui uellet fe cane fectarí,uti ranam obijcíatcoctam, Varro, [Numerus canum pro pecorís multitu die. nefolet pararí,Feré modicum effe putant,ut finguli fequantur fingulos opíliones, de quoe Me alius alium modum conftítuit.Q uod fi funt regiones ubibeftie fint multa, debent efle plures;qu i | accídi s T7 -— DeCanibusdiuerfis. Lib. [.. 267 'aecidítijs, qui per calles fylueftres longinquos folent comitati in xeftiua; & hybérna , Villatíco uero ai. gi ín fundum fatis effe dios, & íd marem & foeminam, Ita enim fiint alfiduióres, quod cum altez idem (itacríor:& (i alter indefinénter (Crefcentien uocem indefinenter omítti t) eger eft, nefine egrexfit, Varro, «| Catuli duob,.menfibüs prímís à parti,non dífiungunturá matre; fed mí« nutatim defuefiunt, Varro & Fronto, Confuefaciunt qoc ut poffint alligari prímum leuib; numel - Nis(uínculis, Crefcent.)quas fi abrodere conantur, neíd córifuefcant facere , uerberib, détérrere (oe ' Ment; Varro, Affuefacíunt eos uínctilís,primo quidem loro,deín uero paulatim ferre catenze, Fron | sto. Pluuijs diebus cubilía fubfterrenda frondé,aut pabulo(paléa Fronto:)duabus de ca ufis,ut neob ! linantut,autperfríge(cant.Qtiidam eos caftrant,quod eo minus putantrélínquere eregem ; Quida y nonfacínt,quod eos credunt inínus acres fieri, Varro. — €| Canis pafloralís colludit paftorí; Brege "agnofcit;ínfidiantes feras perfequítur:quae dotes fi eí nátíug & fpontanez fuerint, excellit in fuo ge "nere, Blond, Catuli quot educandi, & alia quadám ad procreatíonem, educationem & cibatum per "inentía,lege fupra iri híftoríà Canis ín generé, Canes interdiu claufos effe oportet ; utnoQu Uigín Llantióres fint, Cato ca134. qu eius uerba ad uillatícos & alíos cuftodes potíus quàm paftorales per nere mihi uidentur, & fi Petrus Crefcentien,in paftoralís hífloría eavecítet. — «| Cíbaría fere eade nt uttí&j generí(pecuarío & uenatico)prabenda, Nam fí tam laxa rura funt,ut fuftineant pecorü ges,omnes fine dicrímine canes ordeacea farína cum fero commode pafcunt ; Sín autem furcue Do coníitus ager fine pafcuo eft; farreo uel trítíceo pane faturandi (unt,admífto tarnen liquoré coctae fabz, fed tepído:nam feruens rabiem creat,Collumella, INon permíttunt íllismottua tangere peco ipraine ín uíuentía etíam aflue(cant impetum facere:reuocantur enim eegetrímé,ubi fémel carnes cru das guftauerint; Fronto. | PL : " — Q|Etde ore paftorítij canis uírens exiluitranula, Á puleíus libro s, Metamorph, Omtnía fecitri: D Armentaríus Afer agít, tectum&, laremtp, Arma, Amyclzumi canem,Creflamt pharetram, Verg. ín Geor, A tung zw 7& Ónoie &zriQuicid ut iy Mp nC «tory «oi r6 Davroy, «oi 73 venias Tl ama Aae Ij ?ficoe ys, eer QeMiov T e«qépAwasr xágor, Xenophon ín Ceconomíco, | Puvirou lube , dezroAo: luireg, ( F ollux Ku vrupvioy QuA«xse, Geopon. CGraca, Kuuac ozioxe,una uoce , Suídas éxponít canes paa "florales, adijciens, y op evespei vil A xuvtiy oileuzrou RAN spo ntvat euge , quafi canís paftoralís natura this uerbís declaretur,ut quí nulli familíarium noceat,externos uero quofdam(nimirum fures & pre — Wones)ínterímat. Pecudesdj fecuta Poemenís, Ouid, ínter canes Acteonís, Aegypti] canes ab Op !píano cognomínantur PsxoAiey zoo, íd eft armentorum cuftodes, Geryonis canís,nomine Gergíttíos P Cetberi frater;armenta cuftodiens, & ab Hercule cxfus,ín Ibería fepulchrum habet, Pollux, ie Muss afe uve d'uoaienutvrod qv e^, carmen Homeri quo fignificatur z&uilea zóbx 7 QvARosep, Av[ap Uy. drozríot, BC C ss Aie nü*éos, óy jet lute s soi voee o soto d'heotrro Éyyses xoà Quv8 , rl vl qv qose (DATES * AEN. NF *o35 $* ! ; . DE E! D'eip auapop nte. Paryverote, exo d'e v. eB arg pxosowasro,FTomer, Líad.e.Idem poeta à Glauco quodam ho "fpitio eceptus,cum canes non ceffarent ccenantem ipfum adlatrare, (ic monuít;Pedzep /^ Guc? vlizra Jvop kar" odrieisci Üvoues | Avo, dg sytp Gutiry, à yate xot arpdrop exe Ávd]eóe varseXopluls ro dor onset Ünoóc iéva (Gr, "Sed horum quadam commodíus ad uillaticum referentur,. 183i y érep (7r Togyls zreielee ) tmi carton "Eauftecy, ei qu "roit speoig opis Asevrüy que lpshrétey eun ytp aai naim luto op "rojo rocvois aróoubesee us do yudh Ly ellgurzrivus dpy& Ge riushis aao Simocatus ín epift, € Canís & outísapologum Socrates apud )XXenophontem libro 3, Apomnemon,hís uerbis referr:Cur anímantía effent tiocálía,ouem domíno Hio dixiTe ferunt: Mirttm facís profecto , quí cum nobis,à quíb, Eum mE habes , nís "hil des nífíquícquídà terra capiamus:canem,quí nihil tibi tàle prz bet,de quo tu comedis pane par^ Dtícíipem facís. Canis uero cum hzcaudiffet, Non immerító per louem, díxit:Ego nang fum ílle , qui & uos ípías faluas facío,atep cuftodío,ut nec homines uos furétur;nec lupi rapiant, Quod fi ego uos "non cuflodíam,nec ad pafcua uobis proficiícilicebít, timentibus ne pereatís , Hiís ab eo díctís ; oues "quoque fertur caní concefliífe, | | P Fi DE CANE VILLATICO, ET NAVTICO, À 7T cANIS uillatícus uillam, quad functa funt uílle cuftodit,is obefior & erauíor effe debet quámi Dpecuatíus,corpore etíam mínus longo,cum celerítas ín eo non requíratut, Columella. INoftrates ut !paftorales,fíc uiíllatícos etíam eius plerungsgenerís habent,quos rudios uocant, tííoer, — Villae cur flos eligendus eft amplíflimi corporis,uafti latratus,canorí&p,ut prius auditu rnalefícum, deinde etía "am confpectu terreat, & tamen nonnunquam ne uifus quidem horribili fremítu fuo fuget írfidians tem:fit atit colorís uníus,ís& magis elígatur albus ín paftorali, niger in uillatícoina uaríusín neutro Cft laudabilis, V illatícus,qui homínum maleficíjs opponítur;fiue luce clara fur aduenerít,terríbüíor "híoer confpicítur,fiue nocte;ne confpícitur quídem propter umbrz fimilítudinem : quamobrem tes Gus tenebrís canís tutíorem accéffum habet ad infidíantem, Probatur quadratus potius , quàm lon« gus,autbreuís;capíte tam magno,ut corporís uídeatur pars inasíma:deíectís, & propendentib, aus tibusinigris, uel elaucís oculís,acri lumine radíantibus:amplo,uillofoó pectore,latís armís, crurib, raffís, X hírtís:cauda breut;ueftívioritartículis,et unguib,ampli(Timis; qui Grece Ze«xée appellant: V(djesios, 7 vrai gunt 7 xécoc, V arín. ) Hic erit ttíllaticí canís ftatus precipue laudandus:mores artem né "que mítiffimí,neg rurfus truces,atgp crudeles,quod illi furem quog adulátur, hí etíam domefiícos "inuadunt:(atís eft feueros efTe ; nec blandos, ut nonnunquam etíam conferuos íratíus intueanturg : zl z à po 268 uadrupedibus — femper excandefcantin exteros,IVlaxime autem debent ín cuftódía üigilaces confpici;nec erronel, fedaffidui;& circunfpedi magís,quám temeraríj;nam illínifi quod certum compererunt;nen índis cant:hi uano flrepítu,& falfa fufpicióne concítantür,Hac ídcírco niemoranda credídí,quía nonm tura tantum,fed etíam dií(ciplína mores facít,ut cum emendi poteftas fuerít,eiufmodí probemusz& cum educabímus domí natos, talib,ínftitutis formemus.INec multum refertan uíllaticí corporibus. graues,& parum ueloces fínt:plus enim commínus;& ín gradu, quàm emínus,& ín fpatiofo curfu. facere debent:nam femper círca fepta;& íntra ediíficíum confiflere, ímmo nelongius quídem rece, dere debent :(atísGy pulchre funguntur offícío,fi && aduenientem fagaciter adoríuntur,& latratu co térrent;nec patiuntur prcpíus accedere,uel conflantíus appropínquantem uíolenter (nuadit, Príe mum efl ením,non adtentarí:fecundum eft,laceffitum fortiter & perfeueranter uíndicarí;atque hare de domeftícís cuftodib.Columella. Blondus uíllatícum laudat hír(utís contractístp pilís ; ut ípfe los quíturtquí corpus ín gyrum colligat, altero oculo uígilet, altero dormíat: quí leuiffirum propter. motum expergífcatur:aurib, & cauda domíno faueat,eíusQy manibus caput fubíjcíat & dorfuxm,tan. quam íta blandíor domíno,& ín cuftodia uigilantiór futurus:externís tamen, ímo familiaribus quo. que domíni,terríbilis efe debet, € Canes potíus cum dígnítate & acres paucos habendum,quàám. multos:quos confuefacías potíus noctu uígilare,& ínterdíu claufos dormire, & catena uínctos effej. ut folut(acríores fíant, V arro .21,Canes ínterdíu claufos effe oportet,ut noctu uígilatiores & acrío tes fint, Cato 4. A d uíllaticos referri poffunt etíam fuperius pofíta quadam círca finem hiftorí de paftorali, Ke Keiiosap luug evvteifay xkxrnG, Simocatus ín epift.de cuftodiendis uíneis loquens Q(NAv'TICVS caníseft quíánautis uehítur,utnauís & rudentum mercíum(ty cuftos fit. Is eligi: tur corpore maxímo,terríbili latratu,qualís eft canís Crouatícus;pilís & magnítudíne lupo pr mus,afpectu etíam atroce;Blond, - e * | | | DE CANIBVS PRIVATARYM ET PVBLI- ' carum aedíum cuftodibus . Et prímutm de cuftodía E hob —. busqueadamíingenere, —^ ^ 5 - ^ wc CANES cuftodes díuerfos effe fupra dixi ab íniítío hiftoria canís paftoralís, Canes fi caflrentuf, ceffant à relínquendiís herís,ad cuflodíam & uenationem níhilo deteríores fa&i, Xenophon. Etlé uifomna canum fído cum pectore corda, Lucret.libro $.quod fomni (ínt modící ac parce dormíatifi. Cuftos epítheton canís,quod domum altorís protegat, Textor, Exagitant & lar, € turba Dianiz fures, Peruigilantg lares,peruígilanttp canes, Ouid,lí, $. Faflorum.canes turbam Díaníam uocat; Boffcum pugilem Theffalum longe alíter quàm canes tractare debetís: nam ferocíores quidem cas nes plerícp ínterdíu uíncitt,noctu dímittunt; Hunc uos,fi quod equum eft fecerítís, noctu uíncium tenebítís,ínterdiu folutum dímíttetís, Xenophon ín Expedítíione Cyri ad finem libríg. — Vigil;epf. theton canís,quod pro foribus excubías agatut rem domini tueatur. R obufteg fores, € uigilum|a num 'Tríftesexcubíse munierantfatís,Horat.libro s. Carmínum, Ode 16, 'TenebrisQs teguntur? Omnia, íam uigiles contícuerecanes,Ouíd.libro 4.Faftorum, Catenaríum canem legimus apud Senecam líbro ;.de Ira:eft autem ís qui ad fores domus alligatut cuftodize caufa, Kuves zpazrs(nag mu Axes, Homer. Ilíad. y,communís língua zvAegse íanítores dicít, Deuoce paz uide infra ín- Cas ne inutili. Exanímes trepidare fimul domus alta Mcloffis. Perfonuít canibus, Horat. Serm. 3.88t 6. lllud quogp ufus ínuenít,ut acerrímos ac fagaciffimos canes ín turribusnutríant, V eget. lib; deremilit, q[Síexímios cuftodes habere cupís,robuftos elíge,eosQp ligatos interdíu femper inclü de,nodufolue.Eruntenim mirabiles ín cuftodia,nemínem omnium agnofcentes , nec admifluriin domum quenquam, Albertus. ' d y CE —. «| Aedíum príuatarum cuftodes canes, uno uerbo Gracís ónogol appellantur. Cuxseol nvves, emt QU Aexá T xruued rop, Suidas, Cnels;G, ómcspie xvay, Hefychíus & V arínus. (eG exponitur audax, tos buftus,magnus,impetuofus,bellicofus: 3jes uero,cuftos, Canum quí communiter domus cuftodíitt quídam funt magní, quídam medij,quídam paruí:funt & mínímí nobilium matronarum : omnes ht domos latratu defendunt, & alienis ímportuni funt, Author obfcurus, ufuscanís ex numerocit flodum,ídoneus eft ut mímicus fíat, Albertus. Crenus canum ígnobilíus, quod ad cuftodíam deltís niatur;íta ut plurímum ante menfam fe dífponit;ut uno oculo oftíum,altero largam domini manumts infpicíat, Albertus, — €| Aníer folertíorem cuftodíam praebet quám canís, Columella, Eft & anfeti uigil cura, Capitolio teflata defenfo,per íd tempus canum filentío proditís rebus;Plínius, «Canes domus cuftodes ín fomnís uifi,uxores & famulos et quafítas poffeffiones figníficant, Artemidorus, €| Canes etíam templis cuftodes & zedítuos multís ín locís gentiles adhibueriit,qui fures & facris legosarcerentacproderent, | «| Achea Pallas cognominata efl,cuíus templum ( ut Aríftoteles irt bítín libro Mírabílitim) ín Italía apud Dauníos A pulíz populos;ín quo antíquítus fuiffe tradit cuim alía,tum fecures & enfes ceteratp Diíomedís eíusty focíorum arma, Huíus templi cuftodes canes fuiffe perhibentur,quí Grzecís adeuntibus blandírentur, czterís mortalibus agreftes & ferí; Gyral dusSyntag. ii. de díjs.Et paulo poft,llías Vínerua(ínquítcognomínata eft in Daulía, cuíus templo canes alebantur,quíbus íd erat inflítuti ac morís, utaduenientibus Gracís blandírentur : barbaris uero fí aduenírent, latratu ínfefti erant, Scríbít Díon Chryfoflomus Graecos à Troía abituros fpos pondiffe fe Minerus llíadí reliGuros maximum ac: pulcherrimum iA«ssquy , koc Míneruz li día dd templi E * ——— db ; V» 99 templum ín Daulía effe Czelius etíam memínitlib, 5. cap. 7o. Achzz uero Palladis apttd Dauníos, - cuin efufdém illic ingenij caníbus,Leonícenus ín V aríjs t, sr. Daunía dícta eft Apulia;uel à Dauno Pilumni filío, l'urní auo,quí ín earegnauit: uelà Dauno lllyricz getís claro uíro.Eíus incola Datrs "ní dicti, & fluuíus ín ea Daunus, E(t €X Dauníum;utbs Italíz, SC murus Thracíz;Stephan.Daulída wero uel Daulís,Phocidís oppídum;à Daulide nympha díctum,ín quo Procne & Philomela fuerüt, utpoéte fabulatur, Apud hos Daulienfes Mínerue templum,& ftatuaantíquiffima fuít,Stephanus, «4j Vulcanítemplum ín Aetna fuít cum igne perpetuo & inextinguíbili: ad cuíus templí & Iucí tuftodíam canes aftítiffe ferunt, quí adeuntibus cafte (X religiofe blandiendo affocíantes comitaban tur, utí dei famítíaríbus, In fceleflos uero & contamínates, fi uel templum, uellucum ingredí uellet, yo ítruebant, X mordícus eos appetentes acerabant,ceterís allatrabant,Giyraldus:cuíus uerborum po M clarius intelligentur appofítis Celij Rhodigini uerbis,quí eandem rem libro 25.Cap.29.defcrí bens,Quod fi manibus(ínquit)non puris,fceleredg aliquo pollutior templum ínuifat, uel lucum, ira munt mordícus,lacerant,conuelluntQp, Ceteros ex coetu aliquo remeantes; lafciuíore intem peram "tiortue ínfectarí modo, fatís faperás habet.Idem huíus reí caufam recte in immundorum fpírituum ' fallacíofam fedulítatemrefjcít, «|Scípionem Afrícanumferunt folítauífTe noctís extremo, príufz quam dilucularet,ín Capítolium uentítareiac tubere aperiri cellam Ioufs, atcp ibi foli díu demorari - quafi confultantem derep.cum Ioueredituosd eius templi fepe effe demíratos,quod folem íd tems - perís ín capítolium íngredientem canes femper in alio fxuientes,, nec latrarenteum, neg; íncurre^ - rent, Gellius 7.1, Quíd tacítoslínquam,quos ueri haud ínfcía Crete, INec femper mendax, aít au loreatempla tuentes, Parcereds haud ullí folítos ( mírabile dictu) Doda Tyaneifiratos feniorís ad ra INon magíco cantu, fed quod díiuínítus ollis. Infita uis anímo uíttutis gnara latentís, Stroza fi liusinEpicediocanís, «[Iftuc uerótínquít Plutarchusín libro Vtra animalium, &c,) quod. maíos res noftri Athenis fam tum agentes fe uídifTe narrare folítí fünt,hís quz diximus longe confpícaum — —eltmagís. Aefculapij templum homo quídam clám fubíens (nocte ínrempelfta) maghí ponderís aurí£ argentic5 donaría furrípuit, ac latere putans tacíte fefe fubduxit, Canís autem quitum cuflos erat "templi, Capparus nomíne,quonfam latratus zdítuorum nemo curabat, facrilegum fugientem ínfes cutus elt ipe:ac prímo quídem faxís petítus non deflítit:mox exorta íam luce, prope quídem no ac —«ellit,fed oculís dilígenter homínem feruans fequebatur;cibumuero obiectum ne contíngebat quia dem:íam ubícungs quieuiffet ílle,excubabat híc fuxta: rurfüs cum procederet, furgens infequeba, go tur item:uíatoribus etíam quícung fe obuíam tum forte rulifTent;adulabatur;cum hunc ínfefle fem; !per allatraret,impeteret, Haec cum quí furem perfequebantur ex obutjs colorem fimul & magníe tudinem canís narrantibus fcíícítando comperiffent,auidius íam urgentes, prehenfum hominem á —Crommyone uíg reduxerunt; Canís autem conuerfus exultans geftíenst praeuolabat, ueluti fuam "predam capturamip facrilegum íllum faceret. Eí ut alimentum publíce daretur,tum ut (acetdotibus "eura huíus perpetua incumberet, Atheníenfes fcíuerunt, Hactenus Plutarchus. Bandem híftoríam "Aelianus defcribít, ex quo ea folum adícríbarn ín quibus nonnihilà Plutarcho diffidere uídetur; Fur primum, ínquít,faxís lapídatíone facta; canem appetebat:deinde ubi ís latrare non defifteret, il. lum allicere conabatur,panem GC offas canum illecebrasobijciens; Verum cüftos íncorruptus ca» mis,uel fur cum euafiffet ín domum fuam, uel ciim índe exíret, fe illi implacabilem íneXpíabilemóg praebens, furem latrare non definebat, Tandem intellectum eft ubí canís effet, & ín furem ca ptum . aere uetberibus ac tormentís quafiuerunt:qui omnía confeffus & ex lege ca píte damnatus; extremum dediít fupplicium, | Memínitetíam Io. Tzetzes Chilíade $.cap.isi non unum, fed plures "Macrilegos facies,hís uerfibus, Kee Áliwass td'afu rog ipariAue, Mijeis miae T eif ep Aya xpo; "Byzreg toi vare onpuiowy mjcqctoa e uueias, DE INVTILÍ CANE; ET AEDIVM | uM príuatarum cuftode, - INVTILIS canis,quí ad nullum hactenus enumeratorum generum pertinet, temere latrat; & cj — botantum uorando eccupatur,quem fumít qualemcung;:mox fomno & ínertíze dedítus;Blond, Ta es pleríg; funt,quos uulgus domi alít,zozzs(sst apud poetas à menfis díctí;quod íllas petant ; & círa cum oberrent, tanquam parafítí, Homerus tamen etíam evA«pse , id eft íanítores & cuftodes portaa rum, eeu dixit, Canes quae Euripidem laníarunt ín Macedonía, ab indígenís Bfterícas appella "tiStephanus fcríbít,ab Homero trapeztas, Cál, "Fáy ew used B ult olio rid ewotrs — Avere dpud lora ELTyatzr (nost xvvsosip, Oppían.de A pafeís canículís Brítannícís fcríbes, "Toczr(0x6)00 2105. "rotis "reris Que Tuv Voy ze, C às Gyon (1 órsasqok ,"Troeezo see ré Tii zjoszr& Qu qpeuuulse, "Toeezré(sue, vro e a TOS xis "rs, Hefyc, roézr«Cerue ln ;6 Nrarokderao P pazré(ht, (cit e diphthogo ín penultíma;ut ànummülarío di£ rat,que per iota Zezr«(yzuu uocát;)Suíd, apud qué S zpez«(Qivee corrupte puto p zjxarsqust legit, Toa Umsiee laudi» ài Graz (eieroti sc Gy Mere sVexsp wopómety eyatterse ritoqiai'oi orto poede ois eroe Qoaaic ro, 6 ay | t qr usyedeeret, V atin; €| Oeonus Lycímnij filíus;ci ín Sparta domi Hippocoontis tráltret;qezoit o Ua rre pego 013905, 5 Vyyave vx ele My, suere Boa fS lave; Paufan;in Laconícís,4f Lycutgusle islator cum cíues ex molli & díffoluto uiuendí genere ad honeftius moderatíusdp transferre CUpés et;catulos duos ijfdem parentib. natos educauit:quorum alterum domi relíquit, àc eule indulgere, liguriendo lingendod uafa & cibos permifit;alterum rus eductum uenatíoní affuefecit, Poftea im * Pd zs 3 570 DeQuadrupedibus- concioném duxit,ubi fimul & cibaríjs quibufdain propofitís, X lepore emíffo;hic fiatim leporemfe, cutus eft:ille cíbaría abliguriuít; &c.Plutatch;ín Laconícís apophtheg; XpepeefoiAoz yeAdvee, xg eye fpézeerou. 7 luvdy ir dt 5$ voy Hefychius & V arin;ónibíbus quídém íftís rardítatís uitium couenit, €| Lucernarius canís à quibufdam notínatir tantuin,non exponitur, A | pE MIMICO CANE m" nm: "- Canis ànírhàal dócile eft,& bomíni facile inftituenduin fe praebet: qiramiobre agyrtae & circumfo, raneí homíües quida, ad ludos díuerfos & mímica uel híftríonum opera canés afluefaciunt, Optimi fané mítiífuerint;id eft ad ímitationem aptiffimi, ex uulpé nati canes; Alberto tefteiqüifi defint, rufi ex cuftodum numero delígantur,& catuli adhuc cum fímía uerfentur;ex qua multaíocofa dicent, Quod fi étíam ex coitu eíus cum fimia natus fuerít cánís,omnium ín hoc genere praflantíífimus e" uadet, Apud Aegyptios tanta multis caníb,docilítas fuíffe prodítur, regnante Ptolemzo: ut lude re; (altare, & molliter ad fymphonía: cantum moueri edocti fint; ac uícem feruorum pauperibus do« mi aliquando praftíterint,lo.T'extor, - «| Memorabilem mímici canís híftoríam retuli fupra capa. in Cane ín genere. | . JI n) " E (- à Á E y N ] | Y id ; EN v E "S ok bh - DE di nmm 7 , DcCapra. A.B. Lib. L.— »zi 5j APRIGEN VM genusortine, capras, hírcos & hoédos,Hebrai uocant ey ízim,d nomís natíuo fingulari yy ez, INumerortim i5.legítur vw rà Ww. id eft capra annícula , Chaldaíz ce RW eza: Arabice M? fchaahiPerfice Yva buz.Et eodem capite hírcus caprarum, Chals 12:524) daíce,"vy ize: Arabice wa maez:Perficetvya bufan. Adíunguntur illínomína r&v feh,ut iaa caprarum, C *'y feír híreus caprarum Saérz líterz diflinguunt péctides ín duo genera, ut oues & capr dicant (^ Zon,arméta ^v2 bakar, A mafculíno ^^y feír;id eft hírco, femininum fit e"ynyw feirah izim,capra. Seir alioqui non fubftantiue tantum pro hírco,alíás pilofo & fatyro, alíás damonío exponítur, fed adíectíue propríe hirfutum fignificat, Leuit. 16, ubí pro capro accipit, -, Chaldaus interpres habec rey zephirah, Arabs ny atud,Perfa viboxns buzgalaíe,Caeterü ovy 'azazel. Leuít.16, Dauíd Kímhí nómé montís exponit, quod ei caprae frequentent: quídam addunt montem effe uícínum Sínaí, Septuaginta &7rózozey emifTarium, € &zrowznp, emiffionem, interpres tantura qpagey dissuAUiiloy ds 49vw.Componítur uox ab 3y ez capra, & ew azal íuit, ut fit caper ex píatoríus,qui abít & aufert mala, Hieronymus caprum emíffarium interpretatur. Aquila ad confir "matum deputatus:Chaldaíca & Perfíca translatío uocem relínqutüt; Arabíca uertit wy 23 , mons Azaz, |Gracecxf capram fonat, qua íárox ab 9 ez Hebraíca formata uidetur, | q| Syluatícus mier capram exponit? dakh & metaham V etus A uícennz uocabulorurh interpres , Apud eofdem —nomína hac reperio,Batialmaís,urína capra:Haramiem,ftercus captínüm: Adalafí , ungula caprís — mà, QSaracenícapram appellantanfe.Italí nomen Latinum feruant,ut & Hiífpaní,nifi p ín b mu ME coe opiehieeceDamantgniiónglis geret Kos 4 ; pe . (Aegypti capra foetus quínos parere feruntur:quod fcecundiffimas INíli aquas bíbant.Quam quidem paftores etíam lactis ínopibus pecudib. & ínfoecundís darefolent,Aelían. — ([1n. Afrícze quadam parte confiles cápra funt,ex quarum uillís nauta rudentes conficiunt, l'extor, Aegyptíj "aflirmantcapras fuas,quotíes cum Sole eodem plane loco Síríus orítur, ín ortum omnes conuerías '&otefpícere,atqp hoc fyderís eíus reuolutíonum argumentum certifTimum effe, Plutarch.ín libro V« "traanímalium, — «| Cafpiz caprae & albíffimz funt,& cornibus mutil, & ad maximorum equorit "Amagnitudínem accedunr,Earum uilli adeo molles,cum Milefijslanís ut mollítudine compararí pof finnex ijs& facerdotes & Cafpiorum dítífTimí ueftes confícíant, Aelían, [In Cilícia círcagg Syrtes, ^» uillotonfili ueftíuntur,Plin, «[In Cephalenía caprz non bibuntquotídie,ut alía anímalía : fed ad- uerfum fibi uentum ore híantes excipiunt, Ariflot.ín Mirabilib, jCapras ín Giímanti natas Alexa der Myndius fcríbit (ex menfes non bíbere,fed tantum ín mare íntueri, & ore híanteíllínc auras ex "cipere, Aelian, €[Illyríce capraeungulas quídem habent, fed non bifidas , Aelían.ex Alexandro Miyndio, Apud Illyríos pecoraaíunt bís anno pareregemínos plerag; , nonnulla etíam ternos aut quaternos hoedos:alía quínos uel plures: praeterea lactís feíquícongíum reddere, Aríftot, ín IMírabi. lib. | JOrthragorasín libris quos conferíbít de rebus Indicís,ínquiít ín Coytha uíco fic nuncupato ab indígenis pifces capris comedendos obijcí, Aelian, ^ €j Líbycorum caprae ex pectore ubera ap^ penfababentdem. —q|Callifihenes Olynthíus;caprasfcribit ín Lycia denfiflimo & prolíxitfimo 7 hirfutas effe pílo,ut muliebres crínes efTe uideantur, & paffim tanquam oues tonderí, ex eifdem fiauíum fabrosrudentes contexere, Aelian, q[Sardíníam pecudum optímam effe parente, INym. phodorus fcribít, capras procreare,quatum pellib.pro ueftímentís indígena utantur , tamq mírí« "íca uí effejut hyberno tempore calefacíant , eftíuo refrigerent, fimul& ín tjs ipfis pellib, cubítí ma» "gnírudiíne pilos ínnafcí;atgy ei quí js indutus fuerít,(i commodum uideatur cum eft frígída tempes —ftas,pílos ad corpus conuertít,ut ab fjs calefcat:cum autem eft eftas , ínuertít,ne calore uexetur, "[Scyrías capras,require cap.8,inter prouerbía, €f Capre ín Syría funt aurículis menfura dodranta — li & palmarí,ac nonnullz demiffis íta,ut fpectent ad terrá, Aríftot.Capra Syríe(forte Scyríz)quan "tum alíae nullae lac habere dicuntur, A elían.Capra Mambrina in regione Damíata dícta, fert equís tentem fellam,frenum,& eztera quib.equi ínftrui folent, admittít;autículas ad térram ufty demiffas " habet,cornua deorfum reuoluta fub ore : Haud fcío an fit ex capris fylueftrib. illius régíonis , Italus geniis ínnomínatus ín defcríptione terre fancte.R ecentíores quídam hanc Irdicám capram uocant, 7 (ut plerag peregrína Indíca) addüt cornua eí acuta effe; parum díflantía:corporís colorem eundem —— qui rupicapris:teftes ut equí:catero nofiratíb, capris non díffimiles : fylueftres tamen effe & ín altís — inse Mia acutiífimo,& eam ob caufam iàGracís dorcades nomipari, Sed ílli in dorcad&: -nomíne plurímum falluntur,ut patebít ínfra ín híftoría dorcadum,Mambre moris efl iuxta Hebro,. —índeMambrínz factum cognomen fufpicor. Inregione INubía,quam nunc IMaurítaníam uccant, . "oues latiffímas habent caudas, Gc, Et ínter aurículas caprorum & caprarum illius terra; palmí fere "dodrantem intellige)menfura íntercedít, Etcaprorum quídam caudas habent pendentes uícy ad erram;& aurícule eorum fere terram attíngunt, Albert, Magnus:Sed locus omníno corruptus eft, . "€um íta legendum fit,utfupra ex Axtílotele cítauímus, OuesIndize & capras ad maximorum mas: "enítudínem afinorum audío accedere, C) uatuor foetus plerung pariunt, tres uero cum mínimum;z. ! Caprina cauda ín eam procedítlongítudinem,utterram contíagat, Aelian, €| CaprzinINarbonen fi Giallia;ut audio, auriculas latíores longíorestp noflrís habent, ut qu ad dodrantem longitudinis. z A4 do* EE Quadrupedibus : accedant, QQuicaprinumgregem(nquít Cofliníus apud Varronem)conftituere uult,in elicen. doanimaduertat oportet;Prímum xtatem ut eam paret,qua íam ferre poflit fructum , & de íjs ean. io utíam pofu&uel uerrüculz, ut ín Hírco dicetur: INoneolz, papilla qua ex faucíb, caprze depenz Y les,Authorobícur; 4| Capra fuperíiores dentes non funt, prater primores gemínos;Plin, Caprís. paucíores.funt dentes quàm hircis, Aríftot,& Plín,. q[Spirillum uocari inuenío barbam capra — Dependetomníum mento uillusquem aruncum uocant, Hoc fi quísapprehenfam ex grege unam a trahat,ceterz flupentes fpectant.ld etíam eueníre (aiunt)cum quandam herbam(eryngium,ut cap." s.dícam)alíqua ex eís momorderít,Plin.n caprís aruncum Ariftoteles cryngum appellauit,Cel, Bí; rias ín feminib. mammas habent,nhec alíbi,ficuc & oues,Plín, Caufam eíus rei reddít Ariftotelesut inc Vaccaexpofui, [Pilicraffi prodeunt hircís,foeminís tenuiores, «| Boues & caprz & quacu que íd genus cornígera funt,ob ficcitatem adípetn plurímü generant, Galen. defacult.alim, | Ce A ui & caprz, &c.fel non habent;Plín, Caprez potíus legerím.Nam Grace legitur zreox«c apud Arifigc telem, Apud Plín, & alíuslocus eft,ceruortrm & caprarum fangtiinem non fpíffari, fimiliter ex Ag: ríftotele translatus:ubi íterum aeóxst legitur Graece;zunde apparet Plinium zc ueruffe capream,- librarios autem corrupífTe. Hoc Gaza etíam uel non animaduertít,uel non probauít: zpoe'ením ex Atíflotele damam transfert,non de Plínij credo datma, fed de uulgari íntellígens, qua proculdubio caprearum generíseft, | Ouíum & caprarum pars maxíma habet fel; && quídem terrís quibufdam? adeó large utexuperantía prodigij locohabeattr,ut ín INaxo; fed alíjs quibufdam locís omnino cas retut apud Chalcídem Euboicam parte quadam agri, Aríftot, «| Plureshabet uentrescapra;quoc niamruminat,Ariftot, «[Líenem bifulca ínter cornigera habent rorundum,ut capra, ouís, Arille Cur capra ínter feinora mammas habeant,caufamaffert Aríftoteles de Partib, 4. 1o. i €. [ Capras fpírare per aures falfo credídít Alemaeon; Axíftot, & Plínius;apud quem non Alemaoi fed Archelaus,legíturutapud Varronem quogy.Hoc ídem (ínquít V arro) paftores curiofíores alíae quotdicunt,Paflores capras aurib,& naribus refpirare teftantur, A elían,Philes fignum addít,quos riiam nafo obftructo,nihil offendantur, Huc facit quod Oppianus de egagris,íd eft caprís fylueftribug fcribít,meatum quedam à medío ínter cornua loco ad pulmones peruenire,cui cera infufa fuffocen. tur, «| Traduntcaprasnoctu non mínus cernerequam interdíu: ídeo fí caprínum íecur ueícanz: car, reftítuít uefpertínam acíem hís quos nyctalopas uocant,Plín,Etalíbi, Quoniam capra noctu ge qué quog cernant,fanguíne hircino (anarílufciofos putant,nyctalopas a Graecis dictos. Seníu aus diendí ex omnib.ungula bípartíta praedítís anímalib.acerrímo eas effe putant, Aelian, Homínetm ae cutí audítus fignificare uolentes Aegyptij,capram pingunt: haec enim &Cauríb, & quadam parte gut turís audít, Horus, Somníat etíam hoc anímal, Aríftot.& Plin, i ([Caprz rumínant:carent ením fuperiore dentium ordine, Ariftot, Pafcütur vero fyluas, & funi rha Lyczi, Horrenteísqjrubos,& amantes ardua dumos, Verg. ín Georg. Gaudent locis montac? nís,Florentin.Capra ín montofis potíus locís & fruticib.quám herbidis campis pafcuntur , V arroe | Aluntur herbis, & arborum ramufculís quos ore poffuntattíngere ín montib. & conuallibus , Obe fcurus.In pafcendo loca crebro permutant,(ummad tantum contíngunt, Aríftot, Nec multo alie ter tuendum hoc pecus ín paftu,atq; ouíllum:quod tamen habetfua propría quaedam , quod potus fylueftrib.faltibus delectantur quám pratís, Studiofe ením de agreftib. frutícibus pafcuntur,arqueime locís cultís uírgulta carpunt,ítag; à carpendo capra nominata; ob hoc ín lege lecationís fundi exce pí folet,ne colonus capra natá ín fundo paícat,Har& ením dentes ínímicí fatíonís, Var, V rentes cu | ta capellas, Verg.Morfusearü arbori exitíalis,Olítálambendo quoque fterilem faciunt, ead ex cat fa Mineruz non ímmolantur,Plin.Etalíbí,Oleam filambendo capra língua contigerít, depauerítüy prímogermínatu,fterilefcere author eft IM, Varro. Capras ín occafum declíui fole , ín paícuis nes gant contueri intet fefe, fed auerfas íaceretrelíquís autem horís aduerfas, & inter cognitíores (lege € cognatiores, Plin, Hac Plinij uerba male íntellexít Albert.íta fcribens,In die cum pafcuntur dicum tur refpicere ea, qua € regione funt oppefíta:n fero autem refpicíunt ea quac iuxta Jun po E ba o" vs r BW" 4 '"" N " L] "Cubahtoites capra& uniuerfz per cognationem. Cum prímüm fol conuerfus defliterit, capras non 'aduer(ís praeterea ínter fe oculís,fed auerfís cubare accepímus, Ariftoteles. Cubant dífficilius oues "quàm caprae,magís ením caprae quíefcunt,acceduntdp ad homínem familíaríus : fed funt frigotís im - patíentíores quàm oues, Arífloteles, | (rAtqp ipse memores redeuntín teca, fuos Ducunt: & - grauído fuperant uix ubere límen, Vergilius, Capra & oues pínguefcunt cum gerunt partum, — "eduntép amplius, ut & caterg quadrupedes, Ariftoteles, | . &- *«| Eupoliís elegans ueteris comoedize poéta,ín fabula quae ínfcribítur Aégés, inducit capras de ci; bi fuí copía inhac fe uerba íactantes: |. Borisusla V Ane e vratvréd lezrüg eA ag; l'o/vs 6). ox 7 "ijéplue MemwAdpSTypwyscoa; — Kos rÜgrsTOw Cr GUN Solep xumaóp zs, ndU — Gao xop SVad n; &ox eyiAcug THV TRÀU^- qo UM Kon, qivop, usMatg, cvxy, djUy, sudfüv, uvelxuy, ( al, tebuy, forte $geixhy fcríibendá pro iof«y;) -PBeuatAop, paio pAduoy(oAouoy potius;id eft uerbafci)avéseop uic dy, uy Oups, Dv Bony, V idetürne - "uobís ciborum ífta fimplícítas,ubi totenumerantur uel arbufta uel frutices,non minus fucco díuer: "faquàm nomínerHac Euftathíus apud Macrobium contra Diífaríum,quí pecudes utí fímplící cíbo; — &ideo expugnarí difficilius earumjquáàm homínum fanítatem díxerat. Phafcon Theophraftus uo4 —xat,quem alij fphagnon, planchnen,& bryon,penem(al.per n. duplex)incerro,id eft mufcum éra. mis eius & cortice dependentem, odoratum, cubitali magnítudíne, PeósaAG-, ut Heíychíus & Vari. —nus exponunt,myrícam autagnum íd eft uítícem (ignificat.R elíiqua ín Eupolídís uerfibus fatís no- "tafunt, « €[Iubeo frondentía caprís Arbüta fufficere, Vergilius, Arbutus, Gratcís x9uapG", arbuz um eftquo Germania caret : frequens uídí ín Gallíze Narbonenfis nemoribus fructu omníum tar | s diflimo,tam fimili fragis, ut nifí maior effet, & luteo íntus colore, non dífcerneres, — €j Caprínum - pecus dumeta petíus,quàm campeftrem fitum defiderat:afperísqs etíam locís ac fylueftribus optíme - »paícítur, Nam nec rubos auerfatur, nec uepribus offenditur, & arbufculís frutetísy maxime gaua |! det Ea funt arbutus, atcp alaternus, cytí(usi agreftís, [Nec mínus ilígneí querneítp frutices; quiín al tudinem non profiliunt, Columella, Alaternum quí nouerít nullíus adhuc Ícríptalegí, Fructum ! arborum folee nullum ferunt hoc eft ne femen quidem, tamaríx (copís tantum nafcens, populus, al« nusulmus attínea,alaternus,cuiífolía ínter ilícem & oliuam, Plíníus 16,36. INaícítur apud nos fru« Citex,raríffímus alibí, iuxta fluutj Sil ripam, perfici arborís fapore foliorum fere, fructu & (emíne nul "Mo qued obferuauerím:quem frutícem perfícum appellare lícebít donecalíud nomen reperíamus, —mam alaternum effe nondum affirmauerím,quod folía latíufcula uídeantur. «| Gramen aculeatum go aliqui e uulgo capríolam uocant, quod caprís grato fit pabulo, R.uellius, Gramen etíam apud Gre | €osxgícon cognomínarí ínuenío, " qj ytifum ín agro effe quà plurímü refert,quod & caprís & omníà generi pécudá utíliffimus eft, Col. Sed de cytifo in Boue copíofiffime egí. V bí etí&reprehedi illor opinione quíloti fiue trífolij pra ztélis genus maius, duríus,& acutíoríbus folijs,cytífum effe putt; eo quod loto (ímíle folijs, & capris " gra:um fitunde noftri geifiElee appellant, alij fpus£lecab acutís folis, Níco meretrix, ut Athenzus "Écribít, Capra cognomínabatur,eo quod T'hallum nomíne díuítem cauponem confumpfiffet, id eft «d paupertate redegíflet:thallos enim Grací oleae ramos appellant,quos auíde peruntcapre, 4[Pe "tíclymenon frutex eft apud Girzcos,quí nunc caprifolium & materfylua dícítur uulgó: quanquam —Díofcorídes matremfyluam pro hedera capít,cuí períclymenon fimile efi;,Hermolaus ín Corollarío, p Elymeno & períclymeno multa eadem tum ín uíribus tum defcríptíione Theophraftus & Diofcorís des adícribunt,ut Hermolaus ítídem monuít;doctiores dí(cernant. Períclymeno xgínae etiam no« "menclatura à caprís facta apud Díofcorídem tríbuitur:certum eft id effe quod noftrates uocant gil- Daencenfot waltlilgen/ seiinling/ fpecElilgen) aeyfblatt. Scribonius, & quí eum ín fua trafcripfit Marcellus Empírícus,períclymenon fyluz matrem ínterpretantur. — ([Edera dícítur, quod libens L'terà caprís edatur:utbarba hírcina etíam,& rofa canina,ab hírcís appetuntur;Syluatícus, €f Lada appellatur herba, ex qua ladanum fitin Cypro,barbís caprarum adhzrefcens,Pliníus. Arabía ladas [no gloríatur:forte cafüdp hoc, € íníuría fieríodoris,plures tradidere, Capras malefícum alíds frondía [bus animal,odoratorum ueró frutícum expetentíus, tanquam intelligant pretía, carperegermínum Loxaules praedulcílíquore turgetes, diftillantemt ab hís ( cafus mixtura)fuccum ímprobo barbarum T illo abftergere.Hunc glomerarí puluere,íncoquíi fole.Et ídeo ín ladano caprari pilos effe, Sed hoc non alibi fíerí quàm ín INabatzís,qui funt ex Arabíacontermini Syríz , Recentiores ex autoribus | firobon hoc uocant:traduntg fyluas Arabum,paftu caprarum ínfríngi,atcy íta fuccum uíllis inhae L'refcere, uerum atit ladanum Cypri ínfulz effe, Similíter hoc & ibi fierí tradunt, & effe cefypum híra | corum barbís geníbusq uillofis inhaerens, fed ederz flore deroío, paflibus matutínís, cum eft rorus. Lenta Cypros:Deínde nebula fole dífcuffa,puluerem madentibus uillís adharefcere, atcp ita ladani z depecti,Plíníus, Errat autem quod ederz flore derofoà capris ladanum fíerí fcribit, Grzeciederam — eiflon appellant,cífton uero(uel cífthon petíus cum afpiratione)frutícem odoratum, cuíus alterum — genus ladon uelledon díctum, illud eft ex quo fit ladanum, nec quicquam cum edera commune ha — betqua de re pluraleguntur apud Marcellum V'ergilíum in commentarijs ín Diofcorídem, «Ca. X pris & capellis ( 24 «94 uzzzx ) fabze largius datae copíam efficiunt lactis, Aríftot.de hifl, aním.s.a1, T Q Herbam pentadactylon dictam ( íd eft quínquefolíum ) príufquam bibant quínge dierum fpa -&ieiliis uorándam dato,fic plurímum lactís habebunt;In eundem ufum uentribus earum dictamnus p | eu ' 5 ITA NUUS -.— 574 De uadrupedibus alligatur, Geoponíca Graeca, Graece legitut,idy d'ixzwuay wie vue rra yasteae wer ue; Paulo peft tamen delacie ín omníipecore augendo ex Africano fic fcribitur, Omnía pecora reddent lac copio, T (um,fimulQg foetum enutrient, fi cytífuim edérínt,i y&Ae qv vods yaseerué audi zou enc,id eft, aut (i uen. tri illis ipfum lac applícuerís,ut Andreas à Lacüriá uertit: ham Cornatius hic etiam pro5&A« reddit dicamnum, ^ €| Caprzín Creta icit fagitra; quaerunt nafcentem illie dictamnum, Xc, Ariftoteles: in Mirabilib.íntellíge feras capras, utcopíofíus ín illarum híftóría dícetüt. — «| Serapion in librode | Simplicib,cítat Galenum fcribentem fe uidíffe capras língentes(pafcentes)taimaricis frondes ; quas | pottea fine (plene ínuenta fint;]tem alías língentes ferpentes excoríatos,easdp poftea minus fenefce | re & albefcere,aliás & poftalbefcentes mínus fenefcere, Albert, & alij quidam barbari,Ego hunclo | cum neg apud Sérapionem, negp apud Galenumreperío, Si capreex uafis tamarícis bíberínt aut) ederínt,non habebunt fplenem,Conftantín.Melíorís nota anthores de (uibus hoc fcribunt , mínui eorum líenes alueis ex tamarícefactis, «Si excaprarum (uel ouium) grege quepíam eryngium herbam ore fuinpferít,Plutarch.eam dícit prímum,ac deínceps reliquum caprarum gregem tandiu. à progrediendo fuftinere, quoad de eius ore herbam paftor derraxerít, A elían, Si quís apprehenfam. aruncoex gregé unam trahat, catere flupentes fpectant:ldem euenire aíunt cum quandam herbam: (eryngium ínielligo)aliqua ex eís momorderít. V íde Marcelli Vergítij commentarium ín eryngit - Diofcoridis, «| Huicpecudi nocet aftus,fed magís frigus, & praecipue foerze, quz gelicidio hyemis | conceptum fecít,INecea ramen fola creant abortus,fed etíam glans cum cítra fatíetatem dara efl, Ita, que nifi poteft affatim prarberi,non eft gregi permittenda, Coluinella, (jQuibus ín locis pecora. fcammoníam,ueratrum,clematidem,aut Mercuríalem pafcuntut,lac omne ueritrem ec flomachum fubuertit:qualeín luftinís montib.effeà nobis prodítum eft, Siquidem caprae quibus candídum ues? ratrum pabulo fuerít,prímo foliorum partu,euomunt: & eorum lac haufturm naufeam creat, & machum ín uomítíones effundit, Díofcoríd.A libi etíam ín ueratrí mentione ídetm de caprís fcribit; 7 €j Lafer multis iam annis in Cyrenaíca prouíncía non inuenítur:quoníam publicani, qui pafcua cà | ducunt,maíus íta lucrum fentrentes,depopulantur pecorum pabulo, Si quado incidit pecus in fpem.) nafceniis,hoc deprehendítur fignorxoue cum comederít dormiete protínus,capra fterhutante, Plin | qjPoftea quàm capra proxima eft utíuguletur,non amplius cibum attíngít, A elían, 3 «Herba eftab exítío, precipue caprarum,appellata egolethros,&c.Plin, de hac abunde differui inBoue, (Sabinacaprís € ouib.uenenum eft,Plínlib.ió6, — «| Rhododendron ín iumentis, a. prisqo,& ouibus,uenenum efizidem homíni contra ferpentíum uenena remedío, Plín, Et alibí, Pee cus & capra fíaquam biberint, ín qua folia rhododendrí maduerínt, morídicuntur. | 4[Euonya) mus arbor dicta,nafcítur cum alibi,tum ín Lefbo ínfülaemonte Orcynío , cuí nomen Ordyno : mas" gnítudíne malí puníczsatey folio eiufdem, maiori quàm uincaperuinca(chamadaphne:)& mollíjut puníca,Germínaremenfe (eptembri(Pofideónoíncipit)floret ín uere, flos colore albae uiolee fimilíst] odore infeftus,uelut cruorem inferens, (6(85 d'evoy, dau «e Qcvs. )£ra ctus cum patamíne filíquae fefam proximus, intus folidus, praterquam quod ín uerfus díuidítur quaternos:híc pecuscoues)enecat gl flatus:quinetiam folium ídem facít:& potiffimo capras,nifi purgentur,interimít, Purgantur atitei anocho(elleberum nigrum intelligo: Hippocrates eciomon uecat,apud Plinium entomon legitime Hzc'I heophraftus in fine libris.de hift.plant.nec alibi. Tranfiulithzc Plin.líbro i5.ca.23. catera fé : refimilíiter,fed pro chamadaphnelaurum reddídít;zveyoy cum quid effet non ín:ellígeret, (ímplicí et. uertít,Succurrítaliquando przceps alui inanítío.Kagzve qidbésy sspeóe( fic ením lego) sip dingsqóuo wil qi sespasoryitu, aio» (malim v$2)4t &iépduoy eg 7 ario roy , yxsquive , x91 7o Quo , sx xgevret : pr 9! quibus uerbis Plinius habet,Intus granum quadrangula figura, fpifIum,letale anímantibusinec 1o & in folío eade uís:nulla ouíum aut caprarum mentiene, Hanc arbufculam effe fuípicer illam quae uulgó apud barbaros,item Gallos & ltalos,fufaría uel fufanus appellatur ab ufi faforum, proptet mareríz foliditatem:à nonnullis Gallice fcrcta facerdotum,à figura fructus;Germaníce [dolimpfene) fc:blegele/eperbsetfcbclen/fpinoelbaum/banbóéole Eft apud nosinquitRuellíus)montibus, & euis. ínterdum fepibus nafcens arbor, puníce mali procerítate,folío maiore, fatísad lauretim accedenmee ) flore luteo, alba uíolz non diffimili:filiquis quadrangulís,per maturítatem purpureís: grano fntus ) folido,crocata membrana claufo. Arbufcula grauiter, cum delibratur,olet, Hanc neg; pecus, neque1 M - "m. s Sed an fiteuonymos, efi multz deliniationes faueát,non aufim affirmare, FufanustinquitCrefcem tienfis)eft arbor parua qua ín fepibus orítur,ex eus ligno füint fuf optimi, & alía hoc genus; Hier tonymus Tragus Tomos.Germanícz fuz planrarum hifloriz , fufaríam nulla ratíone euonytito efle negaps,carpinum facít,quod uníco argumento confirmat, quoníam ex dura eíus materie ría usforum genera fiant, V eterum aliqui carpinum fub acere comprehendunt, alij genus díuerfu faciunt.Suntquiín montibus enztamcarpinum, in campeflribus gallicam uocent,Carpino materit eft flaua crifpaty, Theophraftus: A ceris genus tertíum zygíam appellant. quod ex ea matería ume tís iuga comparant, rübentem,fffilí ligno, cortíce líurdo & fcabro. Hinc fatis conftare poreft,fufar am nequaquam effe carpínum aut zygíam, An opulus etiam arbufto gallíco faciüdo idonea arba €oino fumílis,ülini procerítate adoleícens, frondibus fere uitigíneis , baccis racematím dependentis . " i DeCapra. C. Lib. [. 575 "Wl : Ros p^ à matürítate püníceís,&c,acerís,uel gallícze, uel zyeiz genus fit(quoniam Grxcum nomen alis - ud ei hactenusnon inueníi)doctís confyderandum relinquo. Opulus (inquit Crefcentienfis ) arbor - efi fatis magna, ligno pulchro & candídiffimo, ex quofíunt optíma íuga boum , incíforíe paífides «forte paropfídes)& affides(afferes forteypro delícatis operíbus,Redeoad'capras, qq Aegyptíj hó "minem oues & capras perdentem fignificaturi,anímalía ipfa píngunt conyzam pafcentia: hec eníny «onyzam edentía moríuntur,itienecta,Horus; 4j Ocymüm Chryfippts dícítínfaniam facere, &£ lethargos,& iecinorís uítiazídeotp capras id afpetnaríihominibus quocp fugiendum cenfet, &c. (ide «n Gieoponícis Cirzecís legímus.)Secuta ztas acríter defendit:nam íd eífe ca pras, c.Plín, Capta fa« liuamhumanam perníciofam effe nofcunt(ut quae marínas etiam fcolopendras ínterfícíat ) ítacy uía ge tantinec unquam eas latet,Aelían, 4 Capra multis herbísuenenatís & ferpentíbus utítur , & pro ficitex eís, Albert, At Plíníus de capreís,non caprís fcribit; quod uenenís pínguefcant, (| Haufto melle caprae ualde debilítantur, & mori períclítantur, Alberr. | ——. «Capella per aftatem bís ad aquam duci debet,Columella; 4TCapra cum mouentur poftmea —rídiem plus aquz potabunt,Albert, Iubeofrondentía capris Arbutafufficere & fluuíos prebere —gecentes, V'ergilíus,.-- * (Capris ín Aethíopíauita eft ufqs ad annos undecim, ín orbe reliquo plurímum octo;Plin. V íta caprís ad octonos complurímum annos, Aríftot,Idem non capras, fed oues Aethíopicas ad duode» -€im uel tredecím annos uiuere fcríbít. | * Capra coire íncipiunt feptímo menfe, & adhuclactentcs; Mutifütm ín utrocp fexuutilius, Pria mus ín die coitus non ímplet, fequens efficacior, ac deinde concipiunt INouembrí mente , ut IMlartío: "sparíant turgefcentibus uireultís,aliquando annículz; femper bíme;ín trímatu inutiles: paríunt octo "nísannís, Abortus frígori obnoxíus, Plin; T'empus admiffurz per autumrium fere ante menfem -Decembrem przcipímus, ut propínquanteuere gemmantibus frutetís, cum prímum fyluze noua "Bermínant fronde,partuszedatur;Columella, Oues & ca bre anniícule coéunr,atq; uterum ferunt Mfedcapra potíus;mares quot ín rjs ipfis generibus eodem illo tempore ineunt: fed proles díffert;qua tenus praítantíor ea eftquam fenefcentes mares & foeminz procrearínt Ariftot, -«Oues & caprae E. aut quaterno coítu ímplentur:;& fià coítu (imber acceffít,abortum ínfert: paríunt maxima ex arte fingulos,fed aliquando & bínos,& ternos, & quaternos:ferunt quíngs menfibus turi oues tt capra. V ndefit ut locís nonnullis,quíbus coeli clementía, & pabulí copía eít,bís paríant;Aríftot. VI raocto annos non funtmares feruandí:quia genus hoc languore fterilefcít& xtate, Pallad, libro 8, Capra oui fimilís eft multis nomínibus;lnítur quíppetjfdem temporibus, Quíng menfibus íngraue itfoetu;perínde ut oues, Gemínos etíam parítut plurímum,Florentín, Commodiffimum tem pus "eft ut hzc anímalía coéant, quodhybernum folftitíum pracedit,Idem, De maribus & fcemínis íde — fert dí(crimen,ut alij ad denas capras fingulos parent hírcos,ut ego:altj etíam ad quíndecím, ut Mes —nas:nonnulli etíam,utVluríus,ad uiginti Varro. Caprís propríz funtuoces ad Venereum coíti, ] "Ariftoteles, Aníma caprís quàm ouibus ardentíor, calidiorests concubitus, Plín, Capra tota uíta: ' €oít;& gemellos parít,cum pabulf beneficio,tum fi pater aut mater uím eam gemínandi per natura "ebtíneat,Ariflot, Annículz uel bimz capellae (nam utrag setas partum aedic) fubmitti hioedum nó Leporter.Neg, ením educare, ní(i tríma debet:Sed annícula confeflim depellenda foboles (quod tene rores matres generant tranfígendum eft, )bíma tandiu admíttenda, dum poffit effe uendíbilís, Nec ultra octo annos matres(matríces )6 eruandz funt;quod affiduo partu fatigata fleríles exíftant,Colu nella & Palladius, Caprauentrem fert quíng menfibus, Varro. Defemínio díco eadem, quae At tícus in ouíibus:hoc alíter, ouium femen tardíus effe,quo ha fint placídiores, Contra caprile mobilía -use(Te:De quarum uelocítate ín Orígínum líbro Cato fcribít hzc,In Soracti Fifcelio ca prefere funt, "quee faliunt efaxo pedes plus fexagenos,Oues ením quas pafcímus,ortz funt ab ouíbus ferís:íic cas - pra;quas alímus;a caprís ferís funt ortze, Varro, Quod ad foeturam pertínet, defiftente autumno "exigunt àgrege e campís hírcos ín caprilía, Item ut ín aríetibus díctum,quz concepit, poft quartum 2 menfem reddíttempore uerno, Varro, Caprz paríunt & quaternos, fed raró admodum, Ferunt "quinque menfibus ut oues. Pínguedine fterilefcunt, Tríma minus utiliter generant , & ín fenecia, mec ultra quadrienníum,Pliníus, Pariít autem,fi eft cenerofa proles,frequenter duos,nónunquam ttigeminos,Peffima eft foetura cum.matres bínz,ternos hoedos efficiüt;Columella, Capra & oues Aut & relíqua fcecundiora & multipara animalía)partus ínterdum monftrofos xd unt; Arí(let. Idem: jn Problem, 6o.fectionís decímze, caufam inquírít cur capra & alíz parug quadrupedes,monftra parí antfrequentíusquám maíores, 4j Capra craffiorem reddunt urínam,quám fuí fexus mares, Aría- Hot, (Capris & ouibus cur plurímum fiítladtís proportione fuí corporis; Aríftoteles quzrít proble ztiiate 6. fectionís ro," De menfiruo caprarugm fluxu,uide ín Cuibus, - «| Ouibus quidem robuftiores fimt caprz,fed oues melíus ualent, Ariftot, De emptíone alitee atc de ouibus díco, quod capras fanas fanus nemo promíttít;znunquam ením fine febrí funt, [taque Hlipulantur paucís exceptís uerbís,ac IVlanilíus Ícripttrm relíquit;fic: Illas capras hodíe recte efie & pbibere poffe ; haberety recte licere , hec fpondes ne ? Varro, Quid dícam de earum fanírate ? quía- junquam funtfanzenífi tamen illud unum, quod quzdam remedía Ícrípta oportet habere magis | flros pecorís, quibus utantur ad morbos quedam earum;ac uulneratum corpus, quod ufu fepe ues uw ; : ; x) a. dadrupedibus | níthís,quod íntét fe cornibus pagnant;atg ín fpiniófis locís pafcuntur, Varro, Ciraects facrificatus. ris morís €rat,capras frigida aqua explorareinamfi guflare abnuíffent,concipiebant inde haud ug. leréfatis,Cal, .4[Alyflon ficírcaftabula plantetur,gregíb,ouíum & caprarum falubrem effe pere. hibént,Plütarch.libro s, Sympof.De alyffo copiofe docui fupra , inter medícamenta fimplicía intra corpus fümenda ab íjs quos rabídus canísmomordit, | | Caprasnunquamfebrí carere Archelaug author eft:ídeotp fortaffis,quod aníma hís quám ouibus ardentíor , calídiores&p concubitus , Plin; Capra natura fua frigorís impatiens anímal efljutpote nunquam non naturaliter febríens: quod fi quando febrís eam relíquerít,mox perit,Florentin, «| Capra aliae quedam beftía, cum ímpen dentem peltem;tum uero terremotum, & caelí falubritatem,& frugum fertilítatem prefentíunt, Aes lían, INeccaprz necoues pefte ínficientur,fí e cíconíze uéntrículo,aqtia íntrító, fingulis cochleare | anum ínfuderisQuintilj, . «| Alía genera pecorum ctim peftilentía uexantur,príus morbo & fan egoribus macefcunt;fola capella, quamuis ópimze atcp hilares,fubíto cotcidunt, trelutalíqua ruina gregatim profternantur,Id accidereinaxime folet ubertate pabuli, Quamobrem ftatím cum unam, uelalteram peftís perculit,omnibus fanguís detrahendus.INec tota díe paícendz, fed medijs quatus or horís intra fepta claudendz, Sín alíuslangor infeflat, pabulo medicantur arundínis,& albzefpia - nz radícib.quas cum ferreis pilis diligentér contudérímus,admílcemus aquam pluuialem , folam. potandam pecorí prabemus.C) uod fieares &grítudiném non depellítuendenda funt pecora: u 1 neq íd contíngere poteft/ferro necan da,faliendatp.Mox ínterpofito fpatio cenueníetalium gregem. reparare:INectame ante quàm peftilens tempus anni, fiue id fuíthyemis,uertatur eftate:fiue autuma ní,ueremutetur,Columella, 4j Oues & capra redíuos habént, pedícilís uacant, Aríftot. In ouib, s & in caprísrícini folum gignuntur,pedicul & pulíces nulli,Plín,. €] Melampodis fama díuinatío | hís artíbus notaeft, Ab hoc appellatur untim elleborí genus Melampodío, Alíquí paftorem €odem bomine ínuenífTe tradunt,capras purgarí pafto illo anímaduertentem , datoG lacte.earum fanaffe- Proetídas furentes,Plín, | Plutarchus(ín quaftionib, rerum Rom, )capram prater caetera áfís. malía comítíali tétarí morbo refert:proptereadp(uel propter fcetorém;uel libídínem:) ueteres facérdo- tes ea uehementer,ut morbida, abftínuiffe; quoniam guftantib, attt tangentíbus modo aliquid mors bí eius affrícetur: (so ayporawegavvv dua ois QecySeny 3 Üysew Noo rrá redes typus , )JCuius caufam affea ruht;pororum fiue meatuum anguftíam, quib,.obfeptis , fpiffime íncludatur fpiritus , quod arguat. uocis tenuítas.INam qui eo affectíonís genere tentantur , fimilem capella uocem aedunt , Cael. 6 (9e I5 morbo comítíali cerebrum nímís humidum eft. Cognouerit autem hoc ipfum quís maxime exor? uibus, & prafertím caprís:hae enim frequentiffime corripitur: quod fi caput piarum díffecuerísy reperíes cerebrum humidum & fudorerefertum ac malé olens , Híppocrates in libro de morbo fas cro, . €jOculos fuftufos capra,íunci puncto fanguine exonerat;caperrubiPlin, Calígínem OC. lorum caprinum pecus probe curare fcít:Cum ením conturbatum oculum, & non probe affc&um. ad uídendum fentít,eum ad rubí fpínam & admouet,& referandum permittit.hzc ut pupugit, pítut taftatím euocat,et nulla pupilla Izfione facta,uidendí ufum recuperat. Hinc etíam homines hocce tationis genus(zugaxrzuaiy medicí in fuffufione uocant,eam quac acu fit puncturam)didíciffe exifi mantur,Aelían, 4| Capras negant lippire quoniam ez quafdamherbas edant: item dorcades, ob id fímum earum cera círeundatum noualuna deuorareítübent, Plín, «| Capris quas aues cae primulgi dicte mulfére,cacitasoboritur,Plin, [Si capra difledatur aqua cutis, quód uitium Grad ciuocanthydropa,fub armo pellísleuiter incífa pernícíofum tranfmíttet humórem,tum factum uul nus pícelíiquida curetur,Columella. | ([Sefelis Maffilienfís (emen caprís,quadru pedibus alíjsbis bendum datur ut partus facíles reddat,Diofcoríd, 4j Cum effcetz loca geníralía tumebunt, aut fecundze non refponderínr,defruti fextaríus;uel cum íd defuerit,boni uínf tantundem faucibus i fundatur, & naturalía ceratolíquídorepleantur,Columella, €|Idem cum depeftedixiffet, "o tos greges infeftat, fubdit; Cum uero fíngulze domo laborabunt,eadem remedía , quz etíam ouibus. adhibebimus,Etrürfus,Sed ne nunc fingula perfequar,ficutin ouíllo pecore dictum eft,caprinome debimüt, | - | 9 "m à "TN / : | D. , * Quorumuoxactta eft & clamofa;udeyu, id eft flupidi funt, propter fimilem caprarum uocem, f Bxifloteles.Item quorumoculi funtémemoi& eodem colore quo capríni, Atíftotel, Quid (i pro ólfds srilegas dyozmi ? nài zegopos oculos, inquit Cadlíus, fubelaucos alíquí iritelligunt& caprínos, Et Ariftoteles ipfe líbroquínto de generat. aním.ca. i, Oculí(ínquíc)quorundam anímalium ruffi toto generefuntaut czfrj,nonnullorum captíní , ut capraríj generis : fic enim Giaza reddíthzc Graeca, "Tp 5 xeteozrty Asp 7o jJ", yAMowYSy evi de diy 7r, ngelcarso $ dydp ei 280", Nec moueor quod La tinus ínterpres barbarus innominatus legit eei;tranftulít enim quibus uíno colore fimiles funt Apud Adarmantium níhil reperíoquod huc facíat.Scio óvozmy in cenfu colorum eíIe: nam & awemt eriv roy, GC ovre Büae poetae dícunt; Grammatici nfgrum exponunt; & bubus oculos nigros effe Arí flotelesloco fam citato (cribít, V ínea urína(ut A tuaríj interpres reddit,nec dubito quin Graeme 7ylegatur)hepatís colore exíftít,aut uíni paulo quàm rubrum eft nígríorísquale uel exiguum pltis q rime aquse mixtum, adhuc rubicundo colore fpectatur, V ineo paífeus íntenfior eft,maxime fimil$ paffo quod ex uua nígra confit;huiufmodi etam cerafí frucius color eft.Sed de nigris oculís A T D.C. DE. Lil. a; ' iue proxime díxeratióx nigricantes colores fion conueniunt Caprse, quum ad lucem noctu funden dam mínimeidonei(int, ' q[Solertíam caprarum Mutíanus uifam fibi prodidit ín ponte pratenui; "duabus obuíjs ediuerfo:cum círcumactum anguftía non caperent,necreciprocationetm longícudo - jn exilítatem caca, torrente rapido mínaciter fubterfluente,alteram decubuiffe, atc íaalteramproó . - ulcata fupergrefIam,Plínius, ^ «Capraindignum putans fe ín extrémo ouilli pecorís agmine ín» - eedere,gregem quidem antegrédítur, at ipfam hircus barba fiducía antécedít;Aelíanus. (Arun, ^ cafíquis apprehenfam ex grege unam trahar;cztera flupenies [pectant, Pliníus, Idem eis accidere. aiunt;fiqua earum eryngium momorderit,ut fuperius retulí, Sed confiderandum cfi, anquíeryné | gio hoc attribuerunt,cryngi ( fic Gireci aruncum uocant ) nominís uícinitare decepti fint, Curiofi P experíantur:ego quod ad eryngium,rationis níhil uideo;eryngo autem apprehenía una,czteras ftu | UA minus mirum eff, : pe | d : m JI . Eon : x Md na : RAN : EOS kJ Caprarius, pallor, cuftos, exercitori caprarum eft, V tuntur hacuoce Varro &€ Columella; Grae [demoAsy dicunt,uel quaft ixyemAsy,quod círca capras uerfetur , uel quod az, íd eft ardua & alta - eca,uel sp &zr&, id eft ín altitudine ( gaudentením caprazlocís montanis & excelíis) obambulet, V a - gínus,& Etymologus;Quí & deyvéuop hunc paftorem uocant, Artus, aayoviuat, greges caprarum; Erymologus, Aizr^ec yd, pleonzfmuseftapud poétam, | "r&y ddp $ vous Mops "T. &zrioko7roy Eois Wsne" dezreMey odbuuoy QM, V erfus Leonida ín Bpígrammate ín Mercuríum. Locros Ozolas ali "quicognomínatos putant, quod homínes fcetidi fuerint;utpote xedle uz zpaysxs,id eft ouium & hire jcorum pelles geftare,& plerungy ínter caprarumgreges uerfarí folitos, Plutarchus ín quxftíonibus "Mderebus Giracorum. Tra tantumgenera funt paflorum, que dígnitatem ín Bucolícís apud poéa "tashabeant,bucolíci,opiliones, & omaíum mínime poli,id eft caprarij i Ael, Donatusfcribit. — EE | Magifter autem pecoris acer, durus, ftrenuus, laboris patíentiflimus;alacer,atq; audax effe dea bct,& quiper rupes, fer folitudínes,per uepres facile uadat,.& non utalterius generis pafiores fes quatur, fed plerungs ur antecedat gregem, Quare cum effe maxime ftrenuit opus eft, Capellae; dum dumeta pafcunt,caprís cedüt,(ubinde quz cedit compeíci debet;ne procurrat. Sed placíde.ac ieace pabuletur,ut & largi fit uberís,& non firigofiffimi corporis, Columella, Caprarij leues & ueloces dunto,ut caprarum celeritatem affequantur, Greoponíca Greca, | [Canis cuftos eft pecorís, quod «o comite índíget ad fe defendendüitn quo genere funt maxime oues, deínde caprz, V arro, «| Cas prie, (tabulum eft caprarum, Dífficilius fe recolligentes à ferpensium ictu,in ca pritibus optíme cona Walefcunt, Piinius, ÀvAw so. exatóp, $a. dig wgiz az se isuvmou, V arínus; fed eadem nomína pro a'íarum euam quadrupedum ftabutís ufurpantur; ut ín Boue dixi, Ip(um ueró caprile uel naturali faxo, uel manu conftratum elígi debet:quoniam huic pecori nihil fubternitur, Diligensi paftor quetídie "flabulum conuerrít:nec patítur flercus,aut humorem confiftere, lutümue fíerí:qua cuncta funt cae — prís ínimica, Columella, INon tamen íta multa caprae, ut oues;una ftatíone claudantur;quam uto '& flercorecarere conueniet, Palladius, Stabulatur pecus melius ad hybernos exortus íi Ípectat; "quod eít alfiofum, Id ut pleracy lapide, aut tefta fubfterni oportet, caprile quó minus fit uligínofum 7aclutulentum.Forís cum eft pernoctandum,item ín eandem partem caeli, qua fpecent, (epta opors "tet fubferní uírgulas,neoblinantur, Varro. Etftabula à uentís hyberno opponere Solí. Ad aie g eium conuerfa diem:cum frigidus olim — lam cadit, extremots írrorat Aquarius anno, Vergilius; T [Superius quzdam explicata funt capíte 5. quz huc referrípoterant.In ouium hiftoría ctiam nó jpauca dicemus, qua capris & ouibus communía funt, | | Caprz natura mobiles & celeres funt; Ü x , -Pf--. E "quamobrem paflores non preficiunt eís ducem, Ariftot, |. (R elínquítur denuméro,quí in gregía «bus eft, minor caprino,quam imn ouillo,quód caprz la(ciuz,& quz difpergunt fe.Contra quod oues "econgreganr, & condeníant ínlocum unum : itaque ín agro Gallico greges plures potíus faciunr, "quám magnos;quod ín magnis cíto exiftunt peffilentíz, quz ad perníciem eos perducunt, Satis mà "gnumgregem putant effe círcíter quinquagenas,quibus a(Tentirí putant íd,quod ufu uenit Gabe. . Wo equiti &omanoris ením cum ín fuburbano haberet agrum iugerum mílle,& à caprarío quodà; qui adduxit capellas ad urbem, denarios fibi ín dies fingulos darí audífTet, cocgít mille caprarü gre» jegem.fperans fe capturum de predio in dies fingulos denaríos mille, "lantum enim fefellíc, ut breui omnes amiferít morbo: contra in Salentí nis & ín Cafinati ad centenas pafcunt; Varro. IVlelíor fit "grex, ftnon eft ex collectis comparatus,fed ex confuetísuna, Sed numerum generis huíus maíoa —iem; quàm centtim capítum fub uno claufo non expedithabere,cum lanigerz mille pariter comino de fiabulentur, Atc ubícapra primum comparantur,melius eft unum gregem tuum,quám ex plu tibus partículatím mercari,ut nec ín paftíone feparatím lacíniíz deducátur, & ín caprili maíore CO xerdia quiete confiftant, Columella. Caprarum quz coítum non patíuntur ubera; paftores montis. JOetz urtíca perfrícant uehementer,ut dolorem ínfligant,ítag prímum cruent& humorem elícíun tj mox purulentum, poftremo lac non mínus,quam ex ijs,qua V enerem patíantur, Ariftoteles; Alber «tus fcríbít fe hoc uídíffe in mulieribus tum uíduís tum uíigínibus,qua idem in fuís experta mamíl ip lis,lac abundeemiferínt, Exanímalibus fibi quo plus prolís nafcatur,harum rerum curatores, &. »paftores ouíum,caprarum,& equarum,genitalia cempore coitus, delibutís multo fale & nio maa mibus,perfricant;unde íjs uehiementior coitus appetitio exoritur. Alij ea pipere, alij site perungüt, Y : » " * : z UN 3 578 EET De uadrupedibus - alij urtícae frudtu:füntetiam qui myrrha & nitro eadem inungant. Ex ea fané frícatíone fceminze BE. líbidinofiores euadunt, & mares fuftínent, Aelian. «| De caprís quod meliore femine ez , qua bis paríant;ex hís potiffimum mares folent fummítti ad admiffuras; quídam etíam dant operam, ute | ínfula Medíca(Melo potíus,ut Pollux habet;uide ínfra ín hoedo cap.6.)capras habeant,quod ibi ma xímíi ac pulcherrimi fíerí exiftimantur hoedi, Varro, Vtílítas ex pecore duplex, una eft tonfura , $5) oues X capras detondent;aut uelluntialtera quae latíus patet, eft deTacte & cafeo , quam fcriptores | Graci feparatím tyroporíam appellaruerunt;ac fcripferunt deeare permulta, Varro. (| Hze qui que non cura nobís leuíore tuenda, (alíás, Hac tuenda.) INec mínor ufus erít, quamuis Milefta ma no Vellera mutentur, Tyríos incocta rubores,(alíás colores.) Denfior hínc (oboles; hínc me píalactis, Quó magisexhaufto fpumauerít ubere mulétra, Lata magis preífis manabunt ubera | (flumína, Ald. )ymammis, INec mínus íntereabarbas,íncanaqgymenta Cínyphíj tondent hírci , fe tastp comanteís V fum ín caftrorum; & miferís uelamína nautis, V erg.libro 3, Creorg Seruius ín eg. mentaríjs,In ufum(inquit)caftrorum poeta díxit,quía de cílicijs expoliuntur lorícz, X tegunturt; bulata turríum,ne íactis facibus ignís poffit adhaerere, Celfus ait retuliffe Varronem, Cilicía fie apa. pellarí,quod ufus eorum ín Cilícía ortus eft:fed de hís terum paulopoft, €] Capra,haedo, ladegg- falubri,cafeo,pelle ín caftrorum ufum,homínem íuuat. Vnde € hyemem contínuare fub pellibi " taíores dícebantur, (Sub pellibus, id eft in caftris flatíuís, Cicero 4.A cad. Budzus, Militum enímta bernacula apud antíquos pellibus conficiebantur. A pud Pollíonem T rebellium legímus impera "E Claudío donatas pellíum tentoríarum decurías trígínta; Vide plura apud Calíum 27.14.)His etíam. | nautz utebantur:uillis ením aquam pluuíam reijcíunt. Cínyphíz capella olím ín pretío erant , quia: tiaíores menfe quínto paríunt.In quibufdam lactis magna ubertas.Ex hís hoedílactentes efuí funt. optími,Platina, — «[Illícíníuflzeueníunt ad mulctra capelle, Horat.ín Epodís, Butyrumá boueno imínatur,ecuíus lacte copiofiffimum confit ut miretur Diofcoridem Galenus, quod ex capríno etos ' uiíllo confícilacte dixerít:ex capríno tamen fíerí folere teftís efi Plin, Hermol. Pínguiíffimum eftlae- bubulum;ouíllum uero ac caprínum,habent quidem & ipfa pínguedinís quídpiam fed multom ii . nus,Galen, Caprínumlac tertía fere parteminus foecundum eft ad cafeum conficiendum bubulo, Aríftot. Bubulum cafeo fertilius eft quàm caprinum, ex eadem menfura penealtero tanto,Plin.Cum. fal caprís datur ante partum,multo lactís prouentu uígebunt, Albertus. . 4 Velabrenfes cafei dicti funt capríni, quod fumo apud Romanos ín Velabro condírentur, E quencuncsfocum,nec fumum cafeus omnem, Sed V elabrenfem qui bibit,ípfe fapit, Martíal teas prarum gregibus fua laus eft, Agrígenti maxime,eam augente gratíam fumo, qualis ín ipfa urbeco fícitur,cunctís przferendus.NNam Galliarum fapor medicamentí uím obtínet,Plín, Cafeum Sícus lumIulíus Pollux memínit & Ariftoteles, ex ouíllo & capríno míxtum|lacte: quod. hodíeG fitul utríufg; copía habetur. Hunc Athenzus praferrí putat omnibus, utíg; poft Achaícum ex eppído 'Tromilía, unde Tromílícus dícatur, & à SimonídeStromilius,ex caprínolacte,Hermol, qInPl& nío legendum fitepítyrum,an caprarum,in mentione cafeí libro n.controuerfum díu fuit;Ipfe nom epítyrum(uerba funt Hermolaí)fed caprarum lego:non quía epítyrum olíue fractz genus fir,utqui Varinus.Epiítyri mentío apud Catonem, Varronem, & Plautum fítzapud Grecos nufquam, quod fciam,quod miror ín compofitíone uocís Greca, ' Capríni cafeolí praftantes in Rhaetía Heluetica fiunt,pracípue(quod fcíam)ijs ín locís quí círca thermas Fabaríienfes montani funt:partím ex capri no mero,partím admíxtobubuloladte, [Ex capríno & hírcinofeuo candelz apud nos fíerífos- lent, €| Caprinofanguine adamantem mollírí Albertus fcribít, de quo ín Hírcini fanguinis mens tíone dícam,Sanguíne éapríno macula contacta abluuntur, Marcell. 4| Ad ferpentes fugandos- quídam capra ungulasuruntPallad, [Capra cornuuel pílís accenfis fugari ferpentes dicuntg? Plín, Caprína cornua conficiedís arcubus idonea effe,apud V arínum legimus, ín díctione T adapt Homerus Pandaríarcum ex cornu caprzferz concínnatum memorat,ut ín Ibíce dícam, Cornua caprarum tría círcum arbuftum erecta ínfigito,acumíne deorfum, alía parte furfum fpeciate:óCoba ruíto,ut fumma cornuum pars paululum de terra promineat,quo pluuía delapfía defcendens , cote tua írríget, Hoc facto uítís ualde fertilis euadet, Africanus ín Cieopon. Grac, lib.4, — 4j Fel capra ín uafealíquo ín terra repofitum,capras ad fe allicere fer£,acfi ille non parum índe fuuetur, Albert Sí pilos equicandídos producere uoluerís,locum rafum felle capríno illine, Author obfcur. . € Caprína pellís, Cicero r.de INat;Et cinctus uíllofz tegmine caprz, Maro ínMorero, Pellescar prarum cum uillís fuís parant & expolíunt pelliones, quibus ueftítur uulgus prafertím mulíerümy ín Sueuía przcípué,aduerfus íniuríam frígorís,Quamobrem & ínfantibus índe fiunt tunica . Ped les à metcatoríbus rudes petuntur ex montanís Sabaudíz locís círca Geneuam,A ptz funt pellienil eperís,ex tenerís rantum haedís & capellis;quales uerno tempore mactantur, etate duorum plusm? sz | De Capra. E LTEI 279 0 0e ex illís qua ftatim a patti morítitur,ut oui quoq Capre pellís apud - "Grzcos oie uocatur; Pollux:ítem &ys«; Suid, V arín, & d«yem, Varín, zpeynp qvseul G^ wcAnzpaty eva - "sászyid «Suid. Sardos Getulos& caprarum pellibus amíciri confi reuíffe author eft Varro, Díphthe ga, ínquít Ammonius, capratü eft,ut melote ouíutn, Aipltpoc zorro arf) BéNcuoy , ATfivoi de At ysew Hp süv ie&Aup (melíus,i FRAWp ne pAy .ss1; ex d'ieue G^, V arín,Hefychíus díiphthéram éexponír pellem, cori um, librum 3eeiuereioy, Hinc diphtheraloephus apud Cypríos eju zedTlee AC" , Hefych, Varin, uodliteras membranís ínfcríbendo íllinat dum pueros docet, Etymologus fimiliter exponit, & ad. dit infuper 8vAAfoy: & diphtheram díctam coníjcít quafi etvepseny, | qv vois vlvo usgees QosIep JecuteTz, "hoceft membranam ab utrag, parte expolítam & ínfcríptam. Opifihographos Hermolaus íntezpre $ tatur, quoníam utratp pagína (críptí effent,aduerfa & auerfa,minutís literís & líturís pleni, OGexéz* Diavnp dh ara Qeeeroi 1 d1alsoap, Author innomínatus apud Etymologum, Eie dkolkgas ep ac efvolee fe su fe you 6 Equo ear epar tic 7r Aspilou q' 75 Aexovics apud Suidam ín Díphthera , A«g6spes noy eor guam uiae Uo lego, ie qnaa odere ks, érzu c'uuiyoy «gi muore 798 dilsooe dc peri tz ado. a P gout e: ug apud eundem ín Katoqn, Kot ot diego 7 Wieduc tertaAgiuee, Cc, Arrian, ut ibí dem cítas tur Atjj6c) Vartols uox dHipUsone Ga oe ovzótr, arvo aru pi erf sm 3 onylrnpuet, T aaO So puce Iv figit eee agite 7& Bow, A gathías apud Suídam ín xe«Ajevet, Paulo poft tamen fpalíones,tefte Menandro,ma- «hinas quafdam fuíffe fcribít;bubulis coríjs íntectas,quas pertícís quibufdam fupra fe eeftabant mí lites ad moenía perfodíenda acceffurí, Atfpeic Grzcí appellant pelles nautícas, quas nos uocamus fes . 'eliría, Feft. Oa da aneo roe yero ri qu "rig mrroug as7rtes oues tac d'égiuteraip ore Jgowrou. qu "rode eayoriocot, vd" Vra ixorra BeTweroa,Suid.in Díphthera, | Antíquíora díphthera loquerís, Acyotóreoe dYqltous AeA6, & prouerbium in eos quí nugas narrant,aut de rebus nímíum prifcis & íamprídem obfoletís . Aiunt enim díphtheram pellem fuifle eíus caprae, quae louem lactárít,ín qua credítum eft antiquitus, illum omnía ícribere qux fierent,Erafm, Díphtheram fero ínfpexitlupiter,O zés west yéviG" eic ue did ligas, (enarius prouerbíalis ín eos quí fero quidem, fed alíquando tamen pro malefactís dant poenas, "& ín príncípes quí díu díffímulata tandem puniunt, Eraf, Ar-tpz, d 37 9,4 dH olsou , Hefych, Varin, — Herodotus fcribítlones 8i&2svc dícere d)pfieus, quod aliquando ob penuríam papyri, pellíb, uterens "tür,tum caprínís tum ouillis, Vel ut Czlíus cítat, Herodotus fcribithircínas pelles & ouillas bíblos —etíam díctos ueteríbus,quod papyri uícem ímpleuerínt quandog , Citat etíam Pollux hunc locum ; "infine libri 8.& addit díphtheras alío nomíne izsz uocari: qua dictio cum alibí , quod fcíam, non ME tuecontiderandum an rectíus,idagc uel frxAas(utrung; eft apud V arínumlegí poffit, Dipha » Tiheram aliquíoperculum líbriexponuntiítem paftorícíum(ut fupra díxi)ex pellíb.indumentum, qd ' "quidam uocantrhenonem,fagum pellíceum.Scorta ueteres, pelles nominabant, utide penula fcor- tea,qualí utunt rj quifolenne habent uífere edem D, Iacobí Calecí, íté pegafarij curfores,Bayfius.In —grediare uíam coelo lícet ufcg fereno, Adfubítas nufquam fcortea defit aquas, Ilartíal, Hanc etíam ' "tecic puto Girzce díphtheran appellarí, Rhenonem Grammatici quídam exponunt ueflem pellícez —am;díctam quod calídos teneat renes;fiue quía jwée pellis dicítur,fiue quod Rhenani populi ca pez ' -«ulíatiter utantur:INam Cafar lib, 6. bel, Grall. fcribit, Germanos uti paruís zhenonum tegumentís, Sed hos Girammatícos Crrzece nefcíuife apparetxomníno ením rhenones ab ouibus dícuntur , quas Grací jávee appellant: unde Hippocratis psvixee &cvexieloc,íd eft agninas pelles interpretantur, Lice gi tamen captínas etíam pelles, rhenones appellare, Pluríma ením hís duobus pecorum generibus ^ indifferenter tribuuntur, V trung; usAey & z&s/rep nomine communi ínterdum contínetur.Quan "quam paz potius oues fint, & usAoza pellís ouína:zapud V arínum,fed etíam caprína apud eundem, —Hefychíus diphtheram exponit:Suídas non integram pellem aut ueftem, fed zonam pelliceam wa - Mrs uocat, Caeterti uyMerae paroxytonum;opilionem fignificat, Hefych,Melota (ínquít Erafmus ín "epiftola ad Hebr.ca.u.)non tam pellem ouis fíenifícat, quàm exuuíum:hoc eft pellem corporí detras "tam unà cum lana. Legímusitem Daunijs ucl Calabrís ín more fuiffe, pellibus íncubare,quas melo "tss dicunt, íd eft ouillas,ín Podalírtj fepulchro:fíc& per quietem oraculís ínftruí, Qui Amphíarao fa —tríficant;facrís peractís,aríetís pellem fubfternebant,atq; íta dormiebant captantes fomnía , ut aue thor eft Paufanías:ad quod allufít V ergil.íta de Latíno canens libro 7, Aeneíd, Pellíbus incubuit flratíis,fomnostp petíuit. IgdAwv, vem aizyoc vleguer, Galenus in Gloffis in Hip.apud Varínum per du A plexlambda fcribítur,quod nó placettut ne íllud quidem quod teas pet figma fcribit ín diphtherze —mentione. Apud Hefychíum etíam locus Ign, dcyós digd d zrad'uixéc, corruptus eft:ego fic legerim; Ws dzyós dboc: to eA Grad wipe, Ixalus capra (ylueftrís eft,utinfra dícam, LexActurdí,SC melotze ca "oprinz, V arín.L632vi dzyee unfer, puoie, Hefych. 8: V arín; &uelg uox corrupta mihi uidetur: quíd (i , "igvaxis legas? Zetppuniw cxyeois, pellibus caprínis:bínc uerbum ssopázaz, & lbycus stQezsex spezey dí —Xit,quod pellibus utantur mílítes, V arínus,Mac32w toi uao92n6, pellís, diphthera,habena,et calcíamen "tum puniceum,Hefych. & V arín,M&xzse etíam praeter alía diphtheram fignificat, ij (dem. N«/«&-, xb. dh, dzyeop eleoua ueri zy, Hefych.gvzpuyoy d'égue, V atín,.Ned«G-^ uel vas , de pelle caprína propríe 1 dicitur, ut wet uel xaddoy de ouilla, Idem, asyerou d£ vexu,de 6v kviyxn lego evedur)eQ' ois euixenro ase Virzár, V arínus.Hínc ves 7/479, quí lanas outum tondentaut uellunt, Idem & Hefych, Nekvooy, vexo Quy diuo ídem. Nie Ps oriAse, to mi mie, lidem, Hefychius voa etíam exponít gw, Nx tumín mafculíno,tum ín neutro genere profert, (melíus vals in maículíno genere prima declínas | | / : PE tíonis,ut Etymologus habe)& vau ín foemínino, leloc' 7o diyot e(lcouite sols xaidfiy. ef sonst bu p d «d mrs, Suid.Bezey 7 7ioM e xeAV xc roic eioi302, gi rzz và rw et zz] do weno ig ei ngo tidba di otofte vos j epeuriaia y ?TOgeXxol luii ofeph us apud Suidam.Símonides ouís etiani pelle ín Colchis vix" ape pellauit,fed improprie; caprarum enim proprie eft; Etymol, Omnía fer&opera ex laná,nacca: dícum tur à Grecis, Feft, Hac uox cum fua fignificatione ad vie magis quàm vexG- aut v&xay, pertínere- | mihí uidetur, Keé/zvexa 7 Xplpoy erenAiio/at, Aviflophanes in Ecclefíazufis,fermo eft de ancillis, Kgzu: vexn, uic dye P wei wap vedi" rrwrisa digltoay rfbise pr uiifay, quraiUa* d'ajkoc xol eA Cue pa 7»y,Scholiaft, Hefychíus poft atugosu duo addito 45 Ihr TA. dodo dp auus Qeo3] Anvoltor P vé Pea. eispacyb TUQivVOp émrtvaryngeoirrto ive VADO Svr vete ua xtTiomy ec 4» sv «i vroNirou, Suidas infuper; b5)el gf. 4 yovazey ng dissby, AeisoQvne, Ovx oic) 00 Vio 0L Ackavélr aul au Kedavakms qegbvzdt eMavzdte dior, Ge. Pollux catonacam craíffam laneam ueftem fuiffe aít,cuíus orze vex", id eft pellis caprína affuta fues. rit,Sícyonijs olím in ufu, tyrannide preffisi & Athenis fub Pififtratidis, ttt pudereteos urbem intraa. re.Sunt &Cxgzozidtey tre àrvoueie tx P eutoy qogterd eeu zit, Hefych,& V arinus:níficatomides legasg utexomídes. Bagasim,caprínse diphtherz apud Celtas, V arín,apud Fefychium yii pro &yeoides gitur, Kaesacizrauae Xenophon memorat ín Cyrí ínftit.c v? dojy Vidt eroi; Pollux.lego aevo. Koosee ením apud Varínum exponítur e«qQ.zwzrie,xox move, hoc obiter, Kacexvgiz 5 ary erdte y yv &x deputy", dHQUson 5 seysvos yeray earinqewoy vxo. & dt Deursi, (melius paroxytonum,ut ínfra) 5 A erpoesxue yerey:eode ueronomíne Sophocles fcenas barbarícas uocat. Syfira aütteve&oe fcribitur)tunt. Ca pellícea,cum pílís;manícata, in ufu Scytharum, Sifyra (ewveec)uero, tegumentum ex díphtheraz Ariflophanes,Éy zrgvrs ew voouc eyxbolluAu pj", Xorie praeterea thorax pelliceus eft apud Xeno. ; phontem,ad humeros pertíngens, uua cfs dac tQaz]0owG", (intelligo non manícatum,)Spolas etíam pro thorace ponitur,Sophocles Libyffam cognominat,hoc ueríu ere Aievosutt, vreod w/utpty dia. eos, Hac omnía Pollux 7.15, INe bridas & diphtheras Pollux 4,18.cum tragico apparatu numerat;Eg paulo poft,s5 Gerveuot educ, veboLe dicys, fip xo (emp lego i£&Any)en& ay, «olx aoo yy, tois rs gin. vrttod Mig a QacuAiny; aide ne hac ultíma cafu rectolegi oporteat, Et paulo poft inter comica ueftimenta díphrhee ram ruftícis attríbuít, Etrurfus inter tragicos feruos;o /W dIglkolne S ynsp ex Sy wo/xoatvay tyer, & c, Efl & diphtherítis ínter muliebres tragícas perfonas,Pellís caprínzeínquit V arro;apud antíquos quoqa- Graecos ufum fuífle apparet,quod in rragoedíjs fenes ab hac pelle uocantur diphthería:& ín come dijs quí ín ruftíco opere morantur;utapud Cacilium ín Hypobolimzo habet adoleíces,apud Tere tíum ín Fleautontímorumeno fenex, De fifyra,fifyrna, & fify, ueftimentis ex pellibus caprínts fiue- cum pílis;fiue abfcg íllís,multa legímus apud Varinum,Etymologum, & alíos quz breuítatis caufa: pratereo. Bozz«v, V arínus exponit melotam;díphtheram,fifyram., Batan ením (ínquít) uocantt s gmenta ex pellib. (z58:Bóh oue tx xwd'ioy)confuta, A ttící eandem fifyram uocant: Aríftophanes;Épzgk - 71 cim Vcous &yxstiSosluAnpIu/G" .INos ea fiyrínia nominamus, Greci betam,Bazzsp Dores dí phtheramue cantio 7 ysvay Idem, Bevru, decus mov qielvua, et fecundum alíos ícena pellicea, Hefych.apud Suidae díphtherra exponítur,per duplex r.Bata tum hyeme tum eflate bona; Baeza x&y Éoe t9 qv yes &ywe 9op:Suídas,quí huíus adagrj memínít,adfcribítbaetam ueflís pellice genus,quod ín utrund tempus. | uideatur appofítum,INam hyeme depellit uentos,eflate folem.lulius Pollux lib.z. meminít tunícamt. fuiffe przlongam;qus totum centegeret corpus.Conuenitigitur dere ad multa ufui futura, Eraf; Sophren ín Mimís muliebribus ruftícorum diphtheras,baetas nuncupauit , Pollux líb. 1e, ca, 4$, Et'4 rurfus ca. 46. svyespiele dH qlceay uulgo díci aít pellíceam tuníca , eveay Etymologus &cyesy styasptp.- ínterpretatur; &Czeziyatduloy d'igug. Q| Àryenp Luuc»y, galeam uel pileum ex pelle caprína, Hefych, Va tínus, Aryoy ps^G", pellis caprina, uter caprínus, Suidas, Azyeop (rectius proparoxytonum)efiggur dés. d «9x i AG-, V arin, rye" &evos uter caprínus,apud Homerum 4«6-, Idem: Acxe»us fefta erant Zh thenís, quibus ín medio theatrí,fuper utresinflatosobunctosig uno tantum faltabanr pede, (zexwA. (sy uocant;)utdelabentes rífum excítarent,ídG ín honorem Bacchí; Ad quod allufit V ergilius libro: 2. Georg. Mollibus ín pratís unctes faliere per utres.Pluralege apud Varinum,qui utresiflos capris? nosfuiflefcribit. €f Ladaniífruticem effe dícuntín Carmania quog,collígié; urgummi íncifo eat tice, &€ caprínis pellibus excípi,Plín, zex6- &yeoy,r4UyG- ¥p, GC peram per metalepfin;EHefychie us & Varínus exponunt, Tooyed'eeas fandalía ex coríocaprino,lidem, .- P (^ «In Cilicía capra tondentur,utalibí oues,Plíníus, "'ondentur caprz, quod magnísuillís funt; ^ ín magna parte Phrygíz:unde cílícía,& cztera eíus generis fieri folent. Sed quod primum ea tonfit rain Cilícía fít ínflíttitaynomen íd Cílícas adíecifTe dicüt; V arro. Aeneas Syluius zambelortumutls godíctum e caprarum pílís ín Cypro fierifcríbit. Lana merhazí,eft lana caprze fübtiliffima, ex qua fiunt zambelotí,& alía uellera fubrilía, Andreas Bellunenfis.Matbahaze,pannus ex pilis caprae, V€ tus expofitío ín Auícennam. Mefha,pannus contextus ex pilís afínorum & caprarum: & ínterd ex folis caprínis:Ex hoc enim rudís pannígenere quí deferta habitant Árabes,tentoría et faccos fit confícíunt, Andreas Bellun. 'Toníis caprarum uillís ín Afríca nautz rudentes parant, Capra pil miniífirat ad ufum nautícü, & ad bellíca torméta;& fabrilía uafa, V arro. Caprini pílí neceffarij funt, quum ad funes confícíendos, & faccos, alíatp his fimilíma:tum uel maxíme ad rudentes nautícos; quum neg; rumpantur facilenec naturzlíter computrefcant,ní(i admodum negligantur, Florentis ^ » aH 2 ^ DeCapa. E.F. Lib. L. o8 pus, ArabumScenitarum tentoría cilicína funt: íta nuncupant uelamenta e caprarum pílis textaj Solínus, n pegn.t «cn Li/w itte | «4 Caprínum & ouill& ftercus fedulo conferuato, Cato, Qtídam hominis fimum g fit acerrími, "diptzw Toy, cui xiqoy opponitur ) omnibus praeferunt, fecundum faciunt fuíllum; tertíum Caprart; quartum outum;,quíntum boum, (extum íumentorum;óvav, l'heophraftus interprete Gaza; Huma mifimi mentionem ad flercorandum ( quamuís noflrates eo utuntur ) alij authores, quod nunc me» minerím,non faciunt, Afíninum uero ín fimili comparatione díuerforum fímí generum, Palladíug prafert;& Plinius ídem ab aliquibus pratferrí fcribit.Facile autem fuit apud Grecos hominis legere pro'afíni, uel contrà,nam genítiuum ab afíno fcribuntéss, ab homíne & cum nota abbreuiationis; | Obijci poteft, non poffelegióvs, id eft afíní,apud Theophraftum : quoníam fexto & ultímo loco afiní nimeminerít, R efpondeo, Gazam non afinorum eo inloco,fed (mentorum uertí(fe, imítatum fcilí eetPlínium & Palladíum:& quanquam afíní quoc íumentorum nomine ueníant,hic tamen iumen "apro cquís & mulís acceperím ; aut pro mulo per excellentíam;ut íllí pro roy forte spiovep legerint, Nam de afinino & equíno Plíníus fuís tractat nomínibus,de muli fímo non ítem,Stercus a(inorum primum eftmaxíme hortís,deinde ouillum, & caprinum, & iumentorum, porcínum ueró pefTími, xineres optímí, Palladíus. Quidam bubulo iumentorum fimum praferunt, ouillumáy capríno: ome nibus uero afínínum;quoníam lentíffíime mandant, E contrarío ufus aduerfus utrung; pronuncíat, "Plinius.Et alibí, Aliqui columbaría preferunt:; proxímum deínde caprarum eft, ab hoc ouíum, dea ,£ inde boum,nouí(fímumiumentorum, € Wh pi nihilomífit cura,ut carmine quog; comprehen fümreperíam,ín fabis caprini fimi fingulis cauatis,fi porrí,eruca;lactuceeapij;intubí,nafturtij femís "mainclufa ferantur, míre prouenire; Plíníus; P3 , . — qVtuitulicarnes habent ad conficiendum pérfedís bobus preflantíores,fic hosdi caprís.Caprà "mang temperamento, mínus quam bos, eft fícca:fi tamen hominí & fuí comparetur, multum fupes qat, Galenus libro 3.de aliment. facult,cap.1.Et proxíme poft, Caprina prater fuccum uiítíofum acría moníam etíam habet.Ecrurfus,Aeftate prima ac media praítantíores funt capra cum fcilicet frutía "eum germína, quibus uefcí folent,abundant, Hoedi(inquít Symeon Sethí) fi fex menfes excedanr, capelle íam uocantur.Caprae & hírcí pluríum annorum,concocdtu difficiles & malí fucci funt. Cara mes caprínz utiles funt patientíbus puftulas & bothor,fi przeparentur cum uíno rubeo dulci, Hoedi Wocantut uícy ad fex menfes,& annales poftannum,& duorum annorum poft bíenníum; eo dete». Tiores,quo maíores natu, Elluchafem author Tacuínorum. Capelle atc hirci fcetídi carnem ne de^ euítato, Platina, Caprarum & hírcorum íecora fugito,ne m epilepfiam íncurras, Idem, | Caprina *&aro plurímum alít. Quamobrem Clítomachus Carthaginen(is noux Academíz fectator preclarus, - JLhbebanum quendam athletam hac cárne uefcentem, reliquos fuz etarís athletas uiribus fuperafle cribit, Valídusenim huíus carnís fuccus & tenax eft,unde multum temporísín corporibus duras "are potefi; obtjciebarur tamen eí fudorís graueolentía, A t fuilla & agnínz carnes,cum ín corporibus "incoctz manent facíllime corrumpuntur propter pinguitudínem, Achenzus, Caprínz carnes que 'eunque bubulis ín(unt mala ( hoc eft concoctu dífticiles effe, & atríbilíarías affectiones exacerbare) "omnia habent; & flatuofíores funt, & ructus ampliores faciunt, & choleram generant, Suntautem 'odoratiffimz,folidae ac iucundiffimz, optímz, & percoct, & frígidee, Verum íniucundiffimz, &€ graueolentes ac dura; peffimaezímo etíam recentes, Optimz uero funt zftatís tempore, peffimae aua "tumno, Híppocrates ín líbro de uíctus tatione in.morbís acutís, Mulier cuí ulceratus eft uterus;aba tineat carnibus porcínís,bubulís,& caprínís,edat autem panes, Hippocrates de morbís mulíebrib, Rafís ad Almanforem caprínam carnem magís quam aríetum ( ouillam ) reftigerare fcribit, & paris muirire, Homines rufticíuentres caprarum fanguíne earum unà cum adipe ímplent;utí Homerus "aitfolitos proces Penelopes, Galenus de fimpl.io, 4. — «| Aluum mínus tentat caprínumlac:quoníam pecus hoc aflringetibus pabulís,quercu,lentífco; "EColeacínís frondibus, & terebíntho magna ex parte uefcítur: índe ftomacho accommodatíffimum "reddi folet, Diofcorides, Maxíme alitquodcung humanum, mox caprinum: unde fortaífisfabulae uem íta nutrítum díxere,Idem ftomacho accommodatiffimum eft ; quoníam caprz fronde magis udm herba uefcuntur.Lac fchiflon quomodo fiat ex capríno lacte aduerfus morbos díuerfos come mendatum,fequentí capite Plínfj uerbís docebo. Multo mínus pinguedínís habet quàm bubulum, Galen.Si caprzeaut alterius anímalís fcammoníam aut tithymallum depaftí, lac cibíloco quís fuma pferitomnino aluus íllí fluet,Idem,Etínlibro de boní & malí (uccí cibís ca, 6.Caprini(inquit) lactís tifus, frequens apud nos eft,apud alíos bubuli. Caprínum ínter catera lactís genera moderate fe ha« bet.cum non admodum píngue craffum(p fit,ob (diy medíum quog effe centetur,quod ín corpori 'bus noftrís praftat,&c. fed cum ínter caetera animantium genera capella medíocrítatem adeptaé fint;inter fe tamen ínuícem collatz,alio quàm díximus modo dífferre uídentur. INegs ením barum "parua dífcrímina funtab aetate,à paftionibus,ab anní tempore; ab eo ípfo fpatío quoa partu adíto Miflant; quzabunde tertío de facultatealimentorum libro díximus.INunc uero id tantum referre fié fatis,caprínum lac fíne melle fumptum perículofum efle; plerííqg; ením quí purum íllud hauferunt, E elt ín uentrículo ínfpecíem caíeí,quced quídem cum accídít, mirum eft gui aggrauethg E" $ E E 582 | De | uadrupe dibus ! mínem ac firangulet.Eam ob caufam lac ubi fümunt nonnulline ín uentrícufo coaguletur , melli, aqua, falis nonníhil admiícent,Hac Galen, Lac muliebre temperatíffimum eft,mox caprillumé hinc afinínum ouillumG,poftremo uaccínum, Aegíneta, Caprínum lac fubftantía temperatum, purgando quídem bubulo imbecíllíus:ad reliqua uero fatís ídoneum;,& nutríendo non parum effis cax, Quodprazflat? Capra, Poft? Ouís.Inde: Bouis,Baptift,FieraMantuan.delacie, Lac oma níumrerum,quas cíbi cauía capimus,liquentíum;maxíme alibile eft, & íd ouillum , índe caprinum, Quod autem maxíme perpurget eft equinum,tum afínínum,deínde bubulum,tum caprínum, Var ro. | Cafeimaxímí cibi funtbubuli,& quí difficillime tranfeat fumptí:fecundo ouilli; minimi cí« bi,& qui facillime deijcíantur,capríni.. Capra Scytíx lac augent, precipue autem cafeí(nimirum ex lacte earum)maxímé commodífung;Hippoer,demorbismuliebr, — —— vus. AG E » . : - «Milia remedíorum ex capra demonftrantur,ficut apparebit:quod quídem míror,cumfebri ne getur carere, Amplíor potentía ferís eiufdem generís,quod numerofiffimum effe diximus, Plín , Eg. alibi de anferelocutus,fubdit: Multa preterea remedia funtex anfere,quod miror aque quam ín €a. prís;Nancpanfer coruusQp,ab eftate ín autamnum morboconflictarídicuntur. | €[ Ditficilius fe re collígentes à ferpentíum ictu , in caprilibus optíme conualefcunt, Plín.. Omnium quadrupedum morbís capram folídam cum corío & ranam rubetam diícoctas , mederí reperímus, Plin. - Lacer: uiridís uíuz dextrum oculum effoffum mox.cum capite fuo decífo,in pellícula caprína, cótra quar. tanas adalligarí iubet magiü,Plín, €f Caprinícortj cínísex oleoillítus perníones príme abolet; Mars. cel. Iníurías € calceatu ex oleo coríj caprínicínísfanatPlin, Pellicule caprínze ramenta cum pi mice tríta,acetoq; permíxta,exanthematís profunt, Marcel, | Si foemínz fanguis ex narib.nitmieo fluat, mamillz etus uincíantur corrígío caprino, Marcell, Coríum caprínum cum fuo pilo decos cium, fucco eporo,aluum fiftit,Plín, LIRE 77 023 EE qj Pili capríni uflifluxus omnes fedant, Aefculap,: Vfli& aceto permixtí,fanguínem denarib,: fluentem reprímunt, Sext, Combufti adiecta píce & aceto , ínfertí naríbus cito fanguínem fiftung | Marcel, Eodem modoín naríbus appofítti,lethargícos excítant, Sext. Capríni cornus nídor autpk lorum,lethargícos excítat,Plín, Fimum caprarum ín mulo,calculos expellít: pííquogs caprínieg nís,Plín, Combufti trítitp & ín potione dari, ftranguríofos potenter emendant, Marcel, Capra. cornu uel pílís accenfis fugari ferpentes dícunt;cíneremap eorum potum ucl illitum,contra íCtusta. lere, Plinius. | df*e | 208 v LM 4 [Comítialibus dantur carnes caprínz ín rogo hominís toflz,ut uclunt magí,Plín.Caprína cato- quz fuper focum,uel rogum homínis mortui affatur fumpta, caducís remedíum eft, Sext. Lufcie fos,quos Grací nyctalopas dícunt,quidam ínaffati capriniiecínorís fanieínungunt,autfelle cape carnesi eas uefci,& dum coquantur,oculos uaporarí przcipiunt: id quog referre arbitrantur rutilí coloris fuerínt,Plín,Ego híc non fimpliciter caprz carnem lufciofis edendam intellígo , fedes corís carnem;etfi ea mínus proptie fic adpelletur,Gireci ín uifceríibus parenchyma uocant, | Captis- noíurecantharídes expugnari tradunt Graci, Plín, 2E — Drufüstribunus plebís tradítur caprinum fanguínem bibiffe,cum pallore & ínuídia uenení - dati ínfimulare Q.Cepíonem ínímícum uellet,Plin. De curíofo ufu caprín£: hírcínítg fanguínísad abíceffus cocoquendos,ín tauríno fanguine Galeni uerba retuli, Sanguíne capríno macula cont &iz abluuntur, Marcel, Diofcorides leporíno calente ephelidas & lentigines ílliniiubet, Capríngs. fanguís contra toxícum bibítur, Díofcoríd. (qui cum uíno bibendum monet) Galenus líbro 2.de. antíd, Venenum potus extínguit,A efculap.Decoctus cum medulla contratoxíca uenena fumítut, Plin, .Hircinumaut caprínum fanguínem aliqui terrz Lemniz miíceri folitum fcribunt: fed Gales nus.íd fuotempore factum negat. Commendaurr ad antídota hoedinus quogp fanguísa Díofcoríde, Potus humores remedíat Sextus:forte per humores,uentris fluores intellígit: Quanquam e fanguínem caprínum,uel medullam, uel iecur, aluum foluere fcribit : fed maíor apud me Gialenít Diofcoridís authoritas eft, quorum hic uerba adijcíam:Sanguís hírci, uel capra, ínteftinorum torm na& alui fluores fiflít,ín quem ufum fríxus in (artagine ftatím fumitur, Díofcor.Sanguínem capras rum hydropícís quidam cum melle exhíbent;aliqui ad dyfenteríam eodem toflo & ad uenirís uxti f funtufi; Videturtp mihí quifpíam,craflam eíus effentiam & terream,cum calídítate exíccatoríamet fe fufpicatus,ad hunc ufum perductus, Galenus.Sanguís caprínus cum medulla;hy dropícis auxtlt turtefficaciorem putanthírcorum,utíg fi lentííco palcantur,Plín. Sanguis caprinus decoctus e | medulla dyfenterícis fübuenit,Plin, Sifinttormína,fatís e(Te remedi) in leporís coagulo poto tls. no tepídouel (emel,arbítrantur alíquí:cautíores & fanguíne capríno cum farína ordeacea & reíin na uentrem illinunt, Plínius ubí de remedijs ccelíacorum & dyfentericorum agit. Sanguinemcae prinurm fi polenta furfuribus,adíecta reina mífcueris, atcp emplaflrí modo ano uentrítp adpofüeris, pondus omne & líbídínem deiectionis efficaciter reprímes, Marcel. Sextus rion caprz,fed caprífan guinem,cum refina & pollíne(malim polenta)míxtum,& uentrí fuperpofítum , tormínofos fonar€ | fcribít.Sed an capra autcapri fit fanguís,parum refert, ut patet ex Galení uerbís paulo ante pofí Inuenímus etíam caprínum fanguinem renum calculos frangere, Marcel, V erg.de hoc plura ín hif cino, .Sanguis caprínus cum polenta ímpofítus,ani uítíum omne perfanat , Marcel. mds en : ! | Ls T T à is(proxímé de inflationibus eíus díxerat)medetur fanguís caprinus cum polenta,Plín, . € Adfiríngentior eft caprínus adeps(addunt alíiquí, paícuorum caufa,)quamobrem dyfenterícís datur, &c,utínfra dicetur, Diofcor, Boues & caprae, & quacunc íd genus cornigera , ob ficcítaté adipem plurimum generant.Sed fiue adíipem(feuum)fiue pínguedinem, totum oleofx & pínguís fubllantíze genus ín anímalibus appelles:non tamen lícet cítráà mendacíum adi pem caprínum huraís liorem effe dícere,quám ftum; &c,Caterum caprínum adipem (js quí mordícationes patíuntur,aut ín recto ínteflíno, autín colo;potíus quam fuillum íníjcímus:non quod acrímopías plus obtundar: fed quod ob craffítíem cítius concrefcat,cum fuillus inftar olei defluat, Galenus de fimplícib.u. 4. Et rum mínus quàmhírcorum.Et rur(us cum nonnullos aftríngentía pro acribus dícere reprehendi(: fet fubdít;Sed illíin uocabulís potius,quàm rebus ípfis hallucinarí uidentur : & maxíme illi quibus Graeca língua ínfueta eft, qualis eft Diofcorides Anazarbenfis,&c, Hic enim cum aít magís effe a4 "firídorium adípem caprínum fuillo:fi quídem acriorem fignificare uelit per magis aftrí&toríum, aca cipímus fermonem ceu uerumzat fi íllud,talem habentem qualítatem, qualem rhus, rheon, hypocía fihís,balauftium,haud uerum effe (ermonem dícemus,Hucufg; Galen, : Seaum capra adfiríngens tíus eft (euo boum,Kafis, Caprínus adeps datur utiliter hís,quí cantharídum uenena hauferuar; Diocícor,.Seuum caprínum cum cera,contra íctus ferpentíum ímponítur,Plín. Omní morfui & Ize fioni fubuenít, Aefculap,- Feré omnís dolor corporís fi fíne uulnere eft , recens melius fomentis dí. Meutítur:uetus urítur,& fupra uftum butyrum;uel caprínus ínftillatur adeps, Columella ín remedíjs 4o boum.Et alibi, Supputatio(inquíDín bubus ferro refcinditur : expreffus deínde finus ipfe , quí eam continebat;calída bubula urína eiuítur:uel (i colluí ea pars n6 potefl,lamína candenti feuum capri "num autbubulum ínftíllaaur, Seuum caprínum perpiones farcít,Plín, Cum calce firumas díícur - tit, Plin, Adeps caprína cum calce fubacta & appofíta ftrumas ftatím diffoluit & fanat, Marcel, Cà "prínum feuum admíxta fandaracha ungues fcabros emendat,Plín. Ex fepo caprino admíxta fanda "racha cerotum,unpguíbus lepcofis füperpofírum,fine tormento fanat,Sext,' Cantharídes lícheni ile ferpunt,cohíbet feuum cum cera:ítem addíta píce ac fulphure percurat Idem, (Manantia uerendo» um ulcera fanat feuum caprínum cum melle rubi; fucco;Plín. In furunculis feuum bubulum cü fale ülínítur:aut (í dolor efi,íntinctum oleo,l(quefactum fine fale, fimilí&g modo caprinum, Plíníus, I? Adeps caprinus cum rofis mixtus, puftulas,qua ín noctegrauefcunt,toilít, Aefculap, Hocetíam au felle tautíno pari pondere decoctum, & ín follículo fellis recondítum íta neterram attíngzt,bibene dumfub límíneexaqua,Plín, ZZez farina ex uíno rubro ad fcorpionum íctus tepída illinítur,tuffi fcoríd, Capra feuoín pulte ex alíca,& phthifin & tuffim fanarí,ucl recentí cum mulfoliquefadto,íta utuncía ín cyathum addatur,rutedQ; ramo permífceatur,non pauci tradunt, Plín/Idem alibi rtrpícas pra feuo ex lacte phthíficum liberatum fcribír,ut infra dícam, Ptí(ana cuimadipe caprino cocta,tor mínofis ín declinatione conueait, Marcel. Caprínus adeps decoctus cum polenta; rhoé & cafeo,dy — fenterícís datur,& cum ptifanze (ucco- infunditur, Diofcor.R afis ubí remedia ex capra defcribit,leos 4p.nis etíam feuí(nifi interpres errauít,quod omníno fufpícor)mentíonem ímmif(cet; cum de leone tra. — étaflet ab initio libri illius de 6o.anímalibus ,nec ullum tale ex eíus feuo remedit memoraffet: Sepá Teonís,inquitomnibus prafertur:ob hoc quum clyfter ex eo paratur cum aqua ordeiítoftí : aut cum aqua farínz toftae, fumach coctí(coctum)& líiquefactum cum cera,exulceratis ínteftínís fummoa "pereconducít Seuum caprínum ín forbítione alíqua inteftínorum uítijs magnopere prodeft, íta —utí proiínus hauríatur frígída aqua;Plín, (Sextus idem remedíum hydropícis commendat,quod no 4 probo.)Seuo hírcí aduerfus dyf enteríam utuntur,;ín pane quí cinere co&rüs fít:capre;à reníbus maxi —ome;ut per fe hauríatur, protínusqs modíce frígídam forberi íubent, Alíqui & ín aqua decoctum fes ^ uum admixta polenta &cymíno,& anetho,acetoGp,Plín. Adiípem caprínum de renibus fublatum; miííce cum polen tz furfuribus,atg adijceíllic cyminum,& anethum, & acetum,zquís portíonibus, P atcp ex aqua decoque,& colatum forbítionis more dyfenteríco dato fumédum, mire celeriter£p fub» -ueníes,Viarcel, Helxíne ímponítur podagrís cum capríno feuoceraqg Cypría, Plin. Seuum (cas pri; Albertus)cum ftercore caprarum coctum & croco,;ponítur (frícatur, Albertus) fuper podagra, ut dí(Ioluat(leníat, Albertus)dolorem,;R afís, - €|Caprínamedulla quartoloco poft ceruínam,uítulinam,&€ taurínam laudatur apud Díofcoris dem,poftrema eft ouilla,Laudatiffima ceruína,ínquít Plinius;mox uítulína , dein hircína & capri na. Víde fupra ín V ítulína,ubi multa de medullís earumqQuíribusin generedíxí, Sanguís capríz nus decoctus cum medulla,contra toxíca uenena fumítur,Plin.Idem remedíum dyfentericís & h ropícis prodeft, Idem,Et alibi cum ex capríno remedía quatdá docuiffet, fubdit; Nec abdícant fimi ex melle illitum epíphorís, contrat dolores medulla, ítem pulmonem leporís: ut dubitet aliquis les dulla,uelíecur,aluü foluít,Plin, Ego cotra fiftere potíus díxerím,cum ficcandí modice & emplafticá fercfacultatem plerzqi omnes tnedulla: habeant;Quamobrem ad dyfentericosetia TUE medulle * quo ce EN EP xaulo poft:Hoedorum adeps(inquipminus tum calídus tum ficcus efl,quám caprari, (ed & capra. Mítas cum fucco tamíní uuze, X feuo ouis uel caprz;prodeffe non dubíumeft, Plin, ^ Vlcera quae - ibus ínflillatum furdos (anat,ldem, — q Comítíalibus magi commendant feuum caprarum ; cum cum capríno feuo aut butyro;Plin.Ius decocti caprini adípis, phthíficis in forbítíonibus prodeft,Dio- f» porínám nean caprínam medullam accípiat:ego de caprína ín:elligo. Sanguís caprínus, uel mes. * 284 .— DeQuadrupedibus — ufus eft,ut nimc dícam,Q uínetíam fanguínem caprínum, aluum fiftere fupra díx£, idem defecote mox confirmaturus, Sanguíscaprínus decoctus cum medulla dyfenterícis fubuenit, Plin, Sana guís caprínus cum medulla hydropicis auxiliatur:effícaciorem putanthírcorum;utig fi lentíco pa. Ícantur,Plíníus, | | | | E «Cornu caprínum dextrum ín Athanafíam magnam , fic appellatam compofitíonem apid Io: - IMefuenrequirítur:item ín antidotorum defcriprionibus filij Serapionís & Hali, &€ Auicennze. Az pud Mefuen codices quídam uaríam lectíonem habent, Alíás de cornibus ceruí, Hancreprehens: dunt monachi quí nuper ín Mefuen fcrípferunt,quoníam apud alíos authores non babeatur.lo. Ma - nardum quoep(fus Minerua)uítuperant quí fcripferit fuperftitiofe dextrum potíus quàm finifirum - cornu fumí: ipfiením dextrum pracferendum putant, fiue occulta nobís ratíone íllud praccellat,fiue ^ quod pugnando magis exerceatur; & alía multa multo rífu excípíenda nugantur. [Non ienoro tas - men ex ceruí cornibus alíos dextrum,alios finíftrum praferre,ut fuoloco dícetur, Caprarum cornu uel pílís accenfis fugari ferpentes dícunt,cíneremQ; eorum potum uelillitum contra í&tus ualere; Pli - níus, Pulueremdecornu capre, & eíuslac cum orígano,& cum uini cyathís tríbus,a ferpente mor ^ fus bíbatuenenum excutiet;Sextus.Sed ís confundit (n unum remedium, quod Plíníus triplex fecit; - de cornu, delacte, & de cafeo caprae:de cornu Plínij uerba íam retulí,de reliquts quoq; mox (ubiunz — gam:uídetur etíam corrupta quaedam ín Sexto,quae omitto, X Plínij feruandamlectionem moneo; Sudores ínhíbet cornus capríní cínís emyrteo oleo peruncís,Plín, Capríni cornus uel fimi cínís.- ex aceto illitus;fanguinem fiflit:hírcíni uero iecinorís diffecti (aníes efficacior : Bt cínis utríufcs cuel cornus uel fími capríni,uthírcíniiecorís per parenthefin mentío incíderít) ex uíno potus , uel nari 2 busexacetoillítus,Plín, Adfacrumignem;Cornu caprínumín flamma uftulato, & cruftas qua^ exurguntexcutíes ín uas nouum,donec confumatur:deínde conteres cum aceto fcíllítíco, illinies.- facrum ignem;miíríficé fanabítur,Sextus, Cornu caprínum capiti ínfírmí quí non dormít,(uppofiz tum,uígilías ín fomnum conuertít,Sext, Capra cornu furfure míxto cum oleo myrtíno , capillos d fluentes retínet & crefcere facit,Sext, Capríní cornus farína uel cínís,magiísi hírcínr, addíto nítro & tamarícís femíne,& butyro oleoG,príus capíte rafo , míre contínentíta fluentem capíllum;Plinz- Comítíalem morbum deprehendit capríni cornus,uel ceruiniufti nidor, Plíníus,Sí caducus uere caz: ducus eft, caprínum cornu aduftum naribus fi fumpferít(fi ante nares eíus teneatur)mox cadet; Sez? xtus. Lethargícos excítatcapríní cornus nídor,aut pilorum,Plín, Cornibus ceruí & capre uftís ma. xime utuntur,ut & nos fxpe ufi fumus,tum ad candorem dentíum , tum ad contrahendas mollítíe fluídas gingíuas,Galenus.Cornu capra ad albedinem uflum, dentes egregie abftergít , & gingíuas.? corroborat,earumq turgentíum dolorem reprímít, Auícenna:item & Ratis &C Albertus, quí mon eoconfrícandos (cribunt, Cornu capra rafum ín mel míxtum,& pifatum(contufum)medícatum(ex. medícína malícía natum, ut Humelbergíus exponit, )uentrís fluxumreprímit, Sextus, Caprín cornu fuffirí uuluam;utilí(Timum putant,Plín, Ouículz aut capra cornu tufum,& ordeum toftum.. acfrefum oleo fubigíto ac fuffito , Hippocrates ín libro de morbís muliebríbus , ínter medicamenta; muliebría díuerfa,& íta confufa,ut de multís ad cuíus facultatís títulum referrí debeant dubitemus; ^ Caprz cornu,& gallam,& adipem fuillum,ac cedriam,fuffito, Ibidem, Lotíum caprínum corn capríno índítum referuatur ad remedía quaedam, ut ín lotij mentíone dícam, | €| Capra ungulas ad ferpentes prohíbendos Palladíus uri iubet, Caprínarum ungularum cine; te perunctz ex aceto alopeciz fanantur, Díofcorídes & Rafis. Albertus acetum uehemens requirit, & malígnam quotp alopecíam íta curarí fcribit , Quidam ungues caprarum deuflos , mox& aceto perfufos;alopecijs illinunt:[tag; fuerít & hic cinis facultatis extenuatoríz, Galen, A efculapíus ungue las uflas cum píce líquida teri & íllini iubet, V ngularü cínis cum pice;fluente capillà contínet,Plín- €| Talorum capra recentium cínis dentifrícío placet, & omnium fere uillatícorum quadrupedum; nefxpíus eadem dícantur,Plín, " «| Ad ruptainteflina laudantcapríni capítís cum fuís pílis decocti fuccum,Plin, Caprínum caput cum pilís decoctum & contrítum,íncifa ínteflína folídat,Sext.Cum pílís fuís contufum, atc dífcos- cum,cibog; fumptum,rupta ínteríus inteftína dicitur elutínare, Marcellus, — X Cerebrum WA (capreze, Sextus: )magí per annulum aureum traíectum,príufquam lac detur, ínfantíbus inftillant: contra comítíales,caterostp ínfantíum morbos , Plín, Capra cerebrum cum melle carbunculos ín: uentre fanat,Aefculap, Aqua qua caprz palato effunditur, & quícquid comedit , mifceatur cu melle & fale,& ex eo caput & corpus feró frícetur,pedículiextinguentur , Sextus, Idem remedíu eftad uentrís dolorem:fed & uentrem firí&um foluit, & fi plus biberít, purgat, Idem, — 4f Línguae- exulceratíoni & arteríarum prodeft (us omafí gargarízatu,Plin,omafum intelligo bubulum;deill enímlacte proxíme dixerat,quanquam fimul etíam decaprino. — «| Caprínum íecur affum fi edatur,tum ad nyctalopas accommodari aíunt , tum eos quí comitíae li morbo funt obnoxij;arguere,conuulfionemi illis accerfere;ldem poteft hírcínum, Galenus, . Pa- pilío quot lucernarum lumínibus aduolans ínter mala medícamenta numeratur : Huíc contrarie um eft íecur caprínum,Plín, Capríní íecorís ínaffatí decídua faníe , ínungí lufciofos (nyctalopa | prodeft; & dum coquítur apertos oculos halítu eíus uaporarí prodeft ín cibo toftum ad eadem, Dio: Écoxíd.& Galenus, Capras traduntnociu non mínus cernere quám ípterdiu; ideo fi spei iecur Ue€icantuf, ] | 4 Aiefcantur, reftituituefpertinam aciem hís quos nyctalopas uocant, Plíníus, Et alibi; Et quonam cas prz nodu quequog cernant,fanguíne hírcino fanarí Jufciofos putant, nycialopas Grzcís dictosz Capra uero fecíncre in uino auftero decocto:Quida inaffati íocinerís (anie ín ungüt;atrt felle caprae . carnestp eas (ipfum íecoris uifcus )uefcí,& dum coquantur,oculos uaporari £s pracipiuntId quoa. —quereferre arbitrantur, fi rütili colorís fuerínt, Volunt & oculos fuffirí , iocinere ín oliis decocto, — Quídam;inaffato, Plinius, Dum hepar capra cum aqua & fale decoquitur,comprímar fe oculis a pere tis fuper uaporem hutus aquze,cuí trifus deficit nociu,müultum iuuat, Rafís; Celfus medicinziib 6; "poftmultorum ín oculís morborum curatíones,de oculorum imbecillitate curanda fic prodír; Prara — tet hac imbecíllitas oculorum eft,ex qua quídam ínterdíu fatís;noctu níhíl cernunt, quod in fcemí; gnam bene refpondentibus menflruís non cadit, Sed fic laboran:es ínungí oportet fa nguíneiocíng» / 1ísmaxime hírcíni,fín minus,caprini,ubi adaffum coquitur, excepto:atqj edí quog ipfum íecur de, - "bet, Sext.hbaec remedía ad ny&ialopas caprez íecoríadícribit, uide ínfra,/ Iecur a(Tum capra ccelíacís lübuenit;magíst etíam hírcí,cum uíno auftero decoctum potum£y,uel ex oleo myrteo umbilico im " pofitum;Quídam uero decoquuntà tribus fextaríjs aqua ad hemínam (al, gemínum ) addita ruta; Plinius, V íni ueterís feces,& focinerís captíni fruftum fufficiens ín ollam rudem mitte, & facito uc "bullíat,atg; índe ieiuno coelíaco fufficienter da bíbere, Marcellus, lecurca pra aluit (oluit, Plíaius: ded quod fiflat,non foluat,conftat ex eo qued coelíacís (ubuenít,ut íam díctum eft, Ic, | Sí pariens anflata fuerít, hepar ouíllum aut caprínum, calído cinere obrutum, edendum dato meracius ad dies quatuor, & uinum bibat uetus, Hippocrates de natura muliebri, - 9 wei uet : j p^ d|Felcaprínum uenefícís ex muftela ruftíca factís contraríum eft, Plinius, . Fellecaprarum pfía "lothrí uís effícítur,fi etrulíis pilís tríduó feructur illitum; Plinius: uide paulo poft in remedis haíus fellís ad palpebras & füpercilia. Fel caprinum ad íncipíentes flrumas optime facere experímenta docuerunt;nam penítus crefcere non fínentur,fi eo affidue tangantur,Marcelluszapud Plínium nó eaprínum, fed aprínum fel ftrumas difcuterelegimus, Fel caprínum cum aluminís cínere fcabíenr homínís abo!ct,Plíníus, Leptas fecur hírci calidum iíllítum tollít, (ícuc elephantíafín fel caprínum; Plinius: Díofcorídes hírcínum fel ad elephantíafis tumores commendat, Magi felle caprae facrífíca, te duntaxat íllito oculís,uel fub puluíno pofito,fomnumallicídícunt,Plínius. Ad porríginem prà deít cornus ceruíni cínís e uino, utgy non tdia animalium capillis íncre(cát : ítem ícl caprintrm cum «reta címolía & aceto,(íc ut paululum capilli ínarefcanct,Pliníus, Hyblaí mellís fuccí cum felle cas prino Subueníuntoculís díra caligine preffis,Serenus. Fel quidem caprínum pluribus. modiís afa Tumuntad oculorum remedía: cum melle,contra caligínes, (Sextus caprez fel cum melle miícet ada tuerfus calíginem: Díofcorídes ín eundem ufum fel iylucflrís capra commenda: ) cum ueratri cana 7 dídi tertía parte, contra glaucomata:cum uíno,contra cicatrices, albugínes,& calígínes,& pterys "&ía; & argema:ad palpebras uero,euulfo prius pílo,cum fuccoolerís;íta ut ínundtíoinarefcat: cona Lira rüptas tunículas,cum lacte mulierís: Ad omnía autem ínueterata fel effícacíus putant, Pliníusz - Jadem omnía Sextus de caprex felle fcribít;paucis uerbís uaríantibus,uíde infia, Sedatcaligínem fel cum paflo aut melle, Idem:caprinum intelligo, etfi propius nomínatus fítlepus, Felle capra ny Lialopas ínungunt,uíde fupra ín iecorís ex hoc animali remedío ad eofdem, Diofcorídes capra fylue dflris fel ad oculos lufcíofos & uaríos eorum affectus commendat, Collyríum ex felle caprarum íyla p ueftrium uel domeftícarum,telam oculorum fanar; R afis & Albertus. Fel caprinum palpebrís uef Mfuperciltis impofitum, pilos aboletiacerrímum ením eft, & forfan ín alijs quog locís pfilethrum, AL sbertus, Domefticarum fuum bile utuntur quídam ad ulcera auríum, medicamento uticg non reproe :bo:& tur quog; ubí compofitorum nihil adfuerít,utitor:funt ením ínnumera;Sed & pro affectus ma gnítudine,alía etiam atqj zlía alteríus anímalís bilís poteft congruere. Nam ubí ulcus diuturnum fue Htit:multamd faniem pust contíneat;etíam ficciorem bilem praferes;puta ouíft,que paulo eft acrior Tuilla;hac etiam magís caprarum,cuí adfimilis quodammodo eft urforum & boum: taurína ualere 3tíor eft. &c. Galenus, Medícamentum quod recipítfellís capríni & mellís ana fcrapulum unum; yconteres & ín firígili calefacíes & ínfundes, & lana obeludes aurem. Nihil hoc medícamíne porena extíus,nec; certíus;etíamfi íntrínfecus cancerauerínt aures; Marcellus,Senectus ferpentítrm ufta,cum telle capríno auríbus purulentis inftíllatur,ut ín Senectute ferpentium dícam ex Plinio, Auríum zuítía fanantur trítís porrifolijs cum felle caprino;uel parí menfura mulfi,Plín, Auríum uitíjs medes ptur fel caprínum cum rofaceo tepido, aut portí fucco:aut fi (int rupta ibí aliqua, lacte mulíerís;Plím, "Quorum auditus hebes eft, ex felle ca príno,formícarum ouis, melle & chelidonio míxtum medicas imen auribusinftillent,Innomínatus, |. Angínz prodeft caprínum fel cum melle,Plín, ^ Caprínum Hfel,uel raurínum,melle permíxtum;& extrinfecus faucibus adpofitum;uel pro utiguíne inductum; 'angínas efficaciter fanat;Vlarcellus.: Ad ceruícum tumores fedandos; ouorum uítellí coctí cum a2 Ldipe anferína íllinantur,felle capríno equiís ponderibus permixto,atq; inde ceruices fricantur, Mar €ellus,Captz fel cum cyclamíni fucco & aluminis modico:alíquí & nitrum & aquam adíecífle mae lunt;aluum foluit,Plínius:fubdítum paftillo íatelligo: quod mox etíam de felle tauríno dicítcum aba D finthio trito : Simile remedium Sextus ex felle capreze defcríbítutín Caprea dícam, Ad lumbrícos ptgerendos felle capríno madefaciam lanam umbilico adpone, Marcellus, Aníuitía & codylomara ielle capríno peruncta,fanarícertiflime conftar, Marcellus. Fel caprínum per fe condylomatis fedis 586 De Quadrupedibus medetur,Plinfus fibene memini, Cum melleueretri doloribus ulceríbustg íllitum prodeft, Marcel Caprarum fel callum uuluarum emollit ínfperfüm,& à purgatíone conceptusfacít, Probatumr medíum eft felle caprítionori manu,fed pírina;pedes perunctos confeftim dolore releuarí, Marcel, «| Caprzhiírci ue liene affo,cceliácís utuntut;PlíníusSextus tot mínofis caprea lienem bibendg commendat, Í | d vo we: * j. . «Genuinum caprz flercorí commifceas; & factum quafí malagma,femora perunge, mire fanat ' femorum dolorem,Sextus;Per genuinum(ínquit Hurelbergíus)aut teftículos , aut naturam , aut." tale quid intelligendum putamus,ficutí de patella ceruí etíam díxímus, - | &Quiurínam tenere non poterit, capra uefícam comburat,& cínerem eíus exaqua cum uiní fo tione bibat, Marcellus, ! M q[ Capra fecunda ex uíno pota mulierum fecundas efjciet , Sext, Membrana caprarum íriqua partus adítus,ínueterata potudp fumpta ín uíno,fecundas pellít,Plín, b. » «Uelaciecapríno uíde quadam fuptaca.6. Scío Damocratem medícum ín ualetudíne Conf, día M.Seruilij confularís filiz,omnem curatíonem aufferam recufantis , díu efficaciter ufum facte caprarum;quas lentífco pa(cebat,Plín. Cancrí fluuíales trítí potiqp ex aqua recentes, feu cinere ad. feruato,contra uenena emnía profunt , priuatim contra fcorpionum íciuscum lacte afínino:uelfi nch fit,capríno,uel quocungiaddí & uínum oportet, Plíníus, Abfyrtus idem ferc medícamenad cephalalgíam ín equis commendat,ut dícam paulo ínferius. Caprinum lac contra cantharídes re^ medio eft, Plinius & Sext.& contra ephemerum,potum cum taminia uua,Plin. Lactís (caprínibau. fius cum uua tamínía,contra ictus ferpentíum ualet , Plin, ^ Capra lac quod prímum muleeiur le uiores facítacceffíones ín quartanís,fi illud edítur aut ex dulcibibatur,Sext, Magorum quidam fis miíhírundínum drachmamunam ín lactís capríní uel ouillí uel paffi cyathis tríbus aduerfus quarta: nas ante acceífiones dant;Plín. Agnísfebricitantibus multilacte capríno medentur, quod per cer. nículum ínfundítur faucibus, Columella, Alíca ufum ad fyntexes ex ouíllo aut capríno acte, ín os uillo dicam ex Plínío. Felherinacei pfilothrum eft,utíg; míxto cerebro uefpertilionís , & lacte cas príno:item per fe cínís cum lacte,Plín, V etoníca farína elactecapríno potafanguínem ex hubere | fluentem fiftit,Plín. Sacerígnis morbus ouium ínfanabilís pené adomnem tactum excandefcítfo. ja tamen ea fomenta non afpernatur lactís caprini;quod ínfufum tantum ualet,ut blandíatur igned | fzcuitíam, differens magís occídíonem gregís quàm prohibens, Columella , Frígídam uftíonem nos; firates uocant,ín uulneribus & ulceribus quibufdam perículofum fymptoma,cum locus tanquam | uftus nigrefcere € fenfum amíttere incípit,& caro ipfa refoluí ac decídere,ex putrílagine ní fallory: fphacelum aut gangrenam dicas:huíc aliquí occurrunt,filícis maíorís radíceín lacte capríno decos | &a & impofita calida; Alij anthemidis flores cum farína trítíci in lacte capríno coquunt & íimponütz Lac caprínum potum pruríginem & morfus fanat, Aefculap. Síquidin membri alícuíusartícu decíderít,unde uel dolor uehemens oríatur,uel ligamenta laa humorem remí:tant(quem noftrí cantoas gliowafferquod magno tum dolore tum periculo fít,líni femen ín lacte caprino decoques) & impones,Authorobfcurus, Lactecapríno lendestollitradunt;Plin.| Laccaprínum íncociu i; fed non adulteratum aut uitíatum, recte alopecíis ínfrícaturmirum efi, Marcel, Cancros fluuíatiles) feptem contrítos mifce fexrario lactís capriní, & olei cyatho : diligenter percolatum equo ex capite dolentíper os infunde, ^.bfyrtus:Simile paulo ante recitaui ex Plínío aduerfusuenena, Philiftiom opifihotonicis braffica fuccum ex lacte caprino cum fale € melle bibendum cenfet, Plín, Dextrg/ oculo chamzleontís,fi uíuentí eruatur, albugínes oculorum cum lacte caprino tolli , Democritus: narrat,Plin, Feltauri fanat purulentas aures, & ín hís rupta,cum caprino humanó ue lacte inflillas: tum, Díofcor. Purulentz & obiunfz aurícule & dolorem tolles, & audítum confírmatiffimumreds: des,(i príus eluas eam lafere cum recentí capríno aut mulieris laGe permixto, deínde ínftilles tepídif. fel taurínum cum oleo cedríno a quís portíonibus míxto, Marcel, Idem remedíum alibi etíam defcríe bit ab ínítío capitisnoní, Lacte capríno perunciz eíngiuz faciles dentitíones facíür,Plín, Effícax. habetur caprino lacte colluídentes,uel felle taurino,Idem, Dentes mobiles fxpíus colluendí funt lace càpríno,Sext, Capríno lacterecentí,ficutm ulfum fuerít,os affidue collutü, laborantes ex íctu- dentes éonfirmat, Marcel. Lace bubulo aut capríno tonfilla & artería exulceratzleuantur; Gare. garizatur tepidum, ut eft expreffum, aut calefactum;Caprínum utilíus,cum malua deccctum & [ le exiguo, Plinius & Marcellus. A efculapíus arterícum habet,pro eo cuí laía fit artería : arteríacum . malím , quandj & arthríticis lac fchifton caprínum datur,ut mox dicem us.Laccapriínum,uelbubu lum,uel ouillum,recens mulfum dum calet,uel etíam calefactum gargarizatum, toníillarum dolos. tes & tumores cíto fe:Jat, Marcellus, Pectoris doloríbus decoctum ín lacte capríno prodeft naftun tijfemen,Plin, Maxime perpurgatlac equínum,tum afínínum,deinde bubulum, tum caprín nu / Varro.Capríni lactis potus cum fale & melle aluum foluit;Plin, Purgatoríum efficax,quod necflo machum uexar, nec caput grauat, & bilem deducír.lactís capríni fextaríum,falís ammoníací uncis as duas, mellis optími uncíam unam,ín unum omnía diu contríta & permíxta íeíuno potuí dantutr- fed poft potionem díu inambulare debet,ut ipfa potío melíus motu corporís profit, Marcellus, iius liecígratidz pítuítofze & caput doletí,& aliás atcp alíás febrieti;dare oportet pharmacii quod pítuit . ducit, & lac caprinum coctum cum melle miícere, Hippocrates in líbro demorbís mulieb, Mee ic ; s fpe 43 W De Capra. G, Lib. |. 587 dem utar áddidere lactís generibus,quod fchifton appellauere;id fit hoc modo: Fidlilt nouo fer Wet,capríinum maxímé,ramísp fículneís recentibus mifcetur , additís totídem cyathís mulfi (acetf mulfi, Dfofcor,)quot fínt hemina lactís. Cum feruet, ne círcimfundatur przftat cyathus argenteus «eum frigída aqua demíffus,íta ne quíd fundatur, Ablatum deínde ígnírefrigeratione diuiditur $96 difcedít ferum à lacte, Quidam & ipfum ferum íam multó potentiffímum, decoquunt ad tertías pat tcs,& fub dío refrígerant. Bibítur autem efficaciffime bemínís per ínterualla, fingulis diebus,quinís (fingulis ufq; ad quínas, Díofcor. )melius à potu geftaríi.Datur comítíalibus;melancholicis,paralytía cisinleprís,elephantíafi,artícularibus morbís,Inteftínorum uítijs magnopere prodeft lactís cápríni tus decoctus cum malua, exiguo fale addito: & fí coagulum addatur, maioríbus emolumentis fíet; » Plinius. Lac caprínum ex coagulo temperabís,& dum tepet,antequam penítus confiríngatur,dy- - fenteríco bibendum dabís,cito remediabítur, Marcel, Ladiís capríní ftatím mulfi grandi potíoní additur de coagulo hoedíno fruftum, quantum auellana grandis efttquod digít(symedicinalí & polli «efublatum uel míffum,fjídem dígítís contemperatur,& datur laboranti dyfenteríco dum adhuc ca letlac,antequam coagulo firíngatur,per tríduum:FHzc potio íeiuno dabitur contra orientem biben da, Marcel. Lac caprínum feruens,adíecto polentze quanttrm fatis fit, cum fuerít quafi tenuis pultia «ula,dyfenteríco bibendum dabís, Marcel, Lac caprinum ad dímídías partes decoctum, dyfenterí^ cis & coclíacísdatur,Plin, Sítorminofi uel coelíací propter frequentes defutrectiones uiribus defi cientur,dandum erit eis ius gallínze pínguís excoctze cum butyro, uel lac caprínum aut ouíllum te; pídum per fe,uel etam decoctum cum butyro,Marcel, Iniectíoad dyfenteríam , Amylí uncías tres apinlactis capríní coctí promodo quantum ufum fuerit, adijcíes, & íta iniectionem facíes, IVlarcellus, Aluiexulceratos fluores & tenefmos,ouillum bubulümue aut caprínum lac fiftít,ignítís calculís de "«odum,Diofcor. Poft clyfterís ufum,(i quidem ftercorum multitudo ín cxco ínteftíno fit:(in mínus, polt fomenta pectíní ínguínibustg admota, exhibendum eft lac caprinum recens mulctum hemínze menfura;nequaquam mínus;uerum non aceruarim,fed fieillatím partítum,Sequentií deinde díelac ipfum ad dímídíum decoquatur, ablato eo quod ín decoctione concretum füperfiat, atq íta exhís beatur, Aetíus in cura tenefmí, ldem alibí docet quo pacto lac cum calculís fluuialibus ienítis fiue bubulum fiue caprínum,ín bilíofis aluí luxionibus,& coelíacorum alibi, parare conueníat, ut ín bu bulíladtís mentione fupra expofui. Panícum fiftít aluum inlacte capríno decoctum, & bís diehau Tlum;fic prodeft & ad tormína,Plín, Panísantiquus ex lactecapríno decoctus,& more forbítionís so uentris fluxu laborantí bís ad díem datus, cíto fuccurret, Marcel.Satíuí fiferís príuatím fuccus cum dct capríno potus,fiftíit aluum,Plín, Caprino lactelienes fanantur, poft bíduí inedíam tertía die edera paftís caprís, per tríduum poto fíne aliocibo, Plin, Vtiliffimum lienofís hoc remedium eft: Capra lactares abftínentur à cíbo per tríduum,tertía díe hedera tantummodo faturantur , & mul. gentur antequam bíbant:fi ex eo lacte fextaríos tres per tríduum calidos ftatim quomodo multi fue ríntíeíunus fienofus acceperít,ita ut nullos alíos cibos íllo tríduo maducet, potenter fanabítur,IVIara tellus, Quícotidíeieíunus ferum caprinum, fed earum capellarum quz hedera pafcuntur , bibes titfplene confumptoerít, Marcel. Lac caprinum femícoctum , fí caprae tantummodo hedera pas fcantur, infantibus lienofís datur, Marcel, Ecaprinolacteadiecto coagulo, ut folet cafeus fierí,pos tus detur hydropicis, elabuntur,Sextus.R. emedium ad colícam ex lacte capríno calído ín bubula ue gplicauentri admoto,fupra deícripíiín Boue: híc illud addam, alíquos.non ín ueficam lac infundere, - led fpongíam eograuídam ímponere, & infuper uas lígneum,quo lac mínus defluat, Lac ca prín& otum lumbricos necat, Aefculap. Paffi Cretíci cyathos tres,lactís caprini ítídem,femínis cucumes tisorana tríginta tría , optímetrita fimul una potíone quí bíberít, abfoluet renium dolore , IVlarcel, "Anatolius equís fanguínem per urínam excernentibus, lactis capríni cotylam cum amyli ea menfue taque tribus ouís par effet, olei unciis tríbus,omnía míxta per cornu ínfundi iubet: Pelagoníus laccaprínum amylum,& oua tría,& fuccum perdícij herba commifcet. V ettonicz farína e lacte ca prino pota,fanguínem ex hubere fluentem fiftit,Plin, Medicamenta quzdam ad Venerem incitan tia medící ex capríno lacte propínant, Marcel, Herbae quam orchín uocant radicem alteram, quae mollior & inferíor eft,ín lacte caprino uiri ín Theffalía bibuntad ftímulandos coítus, duriorem ues jproadínhibendos,Plin. Adeos quibus femen fluít,& non potentibus, & aquofum eft , unde efficit utfomina non concípíat:Caprínum ác cum melle potum, remedíum eft & ualde optímum ut con CipiatSext, Sííedís mufculus promineat, & rímas patiatur , caprinum lac calefactum illinito , Ina nominatus, € Caprínus cafeus recens,hís quí uifcum bíberint,remedío cft, Plin. Ad relíquos ( preter caníg "tabidi)beftiarum morfus,caprínum cafeum fíccum cum erígano ímponunt, X bíbí iubent, Plin, Et alibi, Cafeum caprínum cum orígano impofitum, contra ícius ferpentium ualere tradunt; Siccus "£xaceto ac melle purgat ulcera,Pliníus. Contra quartanam datur cafeus caprínusrecens cum mel Aediligenterfero expreffo,Plín. Impofituscafeus caprínus omnes pundiones & dolores reprímir, Aefculap. IMollís,id eft recens,cum melle fubactus impofítusq;,& panno defuper tectus aut linteo, ij; "geillationes liuoresdp celeríter abfterger, Marcellus. Cafeus caprínus fíccus cum porro igní fas -Geillinitur,Plín, Síccus ex melle & aceto in balíineís,oleo remoto, papulís nigris íllinitur Idem, R e cens coagulatus fupra oculos pofitus dolores cítolenitMarcellus, Ad feruorem uel punctionem " 288 .— De Quadrupedibus .oculor um,capítis & pedum dolorem:Cafeus caprínus recens oculís fuperpofitus mire fübuenit: Tg fimili modo capití dolentífuperpone:;Sic & pedum dolorem medícare,Sextus, Cafeo capríno mols lí ímpofíto ex aqua calída epíphora fedanturifitumot fit;ex melle:utrung? uero fero calído fouene- dum,Plinius, Adueretri dolorem,cafeum caprinum & mel pari pondere ín pultario fictíli coque, & bisad díem impone;fed ante uíno uetere locum quí curandus eft eluas, Marcel, Geníralium cat. bunculís cafeus caprinus trítus & impofitus medetur;Plin, Símulier cíbosauerfans, utero doleat; & febris ipfam ac rígor corrípíat; peplí albí quíntam dímidiae choenicís partem, & feminis urtícaetan- tundem,& cafeícapríni rafi dímidíam choenícem,fímul cum uíno uetere mollíto , deínde cocta fora benda dato, Hippocrates ín libro de morbís mulíeb, Et paulo poft;Sí ex partu aluí profluuío corri, píatur,bibatuuam paffam nígram,& puníci dulcís malicoríum;& internum nucleum;et coagulum, hoedí;bzc uítno nígro diluta,& cafeo capríno ac polenta trítícea infperfis;bibenda dato.Et alíbí in eg dem libro,fi quíd in uterís computruerít,itemfifanguís & pus exeant, cafeum caprínum uel dera. (um affatumtp, uel fimpliciter, cum aqualí parte polentz mifcet, € in uíno ieíunar propinar. «| Omníum creberrímeutímur capríno ftercore.Girgci ezvesfsi(fcem.genere) proprie nomingf digerentís &x acris facultatís; adeo ut et índuratís fcírrhorum ín modumi tumoribus congruat,nó tan.- tum líenis,fed etíam alíarum partíum. Vftum tenuiórís effentíz quidem,uerihaud manifeftó reds. dítut acríus:quamobrem fane ad alopecías congruit,& omnía adeó quse extergentía medícamenta defyderant,ut lepras,pforas;lichenas,& id genus alía.IMifcetur & digerentíbus cataplafimatísyquas lia funt qua accomtodantur ad patorídas & bubonas díuturniores; Eft ením uís eíus tumuftitum- non ufti,abfterforía,&& dígerens:nec eam paruam habet digerendí potentíam, V erum pro paflu ta ; rio nonnihil habuerit dífferentíe : non tamen tantum,quantum ftercus humanum, Medicus quif, piam ex ijs quí ín agrís & uicis medicínam exercent, utebatur hoc fímo ex aceto ad uíperarum mor fus,& multo fanc etiam magís alíarumbeftíarum;ac profecto ex íjs complures feruauit, Et hicipfe. quog mediícus ad aurígínem potandas ipfas fpyrathos ex uíno praebuit , & ad profluuium mulíea. bre cum thure appofuit, Qua omnía fane optímus medícus ignorarenon deber: ceecerum potiga. ta elígere,potíffimum ad urbanos & honoratos uíros, Hac omnia Galenus libro ro. de facult, fimplit cium ca,33« Caprinum fímum ínquietos infantes adalligatum pannó cohibet, maxíme pueilas, Ple nius, Inaceto decoctum ímponitur ferpentium morfibus,Díofcor,Et alibi, Cum uínoftudíofeime pofitum uíperarum morfibus auxilíatur, - Fimum caprarum ín aceto decoctum & illum in ídiüs ferpentíum ualere dícunt;placet & recentis cínis in uino; Atg; in totum difficilius fe recolligentesa | . ferpentíum ictu,ín caprilibus optíme conualefcunt;Quí efficacius uolunt mederi occi(ze caprae alui. díífectam,cum fimo intus reperto flatím illiyang Plin, Percuffis àfcotpíone fimum caprae efficaci« us cum aceto decoctum auxilíatur,Plín, Ad canís rabidi morfum laudant caprze fimum ex uínoils. lítum aut melle;Plín, Sanguinis ímpetus ex aceto cohibet, Díofcor. Caprini fími cínis ex aceto illa: t£us,Pliníus;uide fuperíus in Cornu capríni mentíone ad eundem ufum, Caprínum flercus ímpolk. tum non patítur confurgere tumorem,Sext, Farina hordei cum flercorebouís uel caprae cocia, ad. omnem tumorem ualet, Author obfcurus, Stercus caprínii cum melle míxtum,fanat luxos , & tus. giorcs dífcutit,& non patítur iterum cófurgere,Sextus:Luxos íntelligeluxatos , utínferíus dícamt ex Plínio, Fímum caprínum ex aceto decoctum flrumas difcutítPlínius, Fímum caprinum ad btt. bones díuturnos ufurparí,ex Galeno iam dixi, - Fímum bubulumín cínere calefactum , aut capris, num ín uíno uel aceto decoctum,illinitur ín hís quz rumpere opus eft;Plín, In aceto decoctumím ponítur,ulceribus qua ferpunt,igni faero,parotidibus,Diofcor. Ex aceto fubferuefactum & illit fanat ulcera qua ferpunt,Plíníius.Et alibi, Manantía uerendorum ulcera fanat fenum caprinumeir mellerubí& fucco:uel (i ferpani,fimum etiam prodeíTe cum melle dícunt, aut cum aceto, Prodeft ad Kcorae plorasiii nes ic idegenus alía,ut paulo ante ex Galeno díxi, Cum melle mí&tum &ap pofitum fanat cancerofos,Sextus, Cum melle commíxtum & fuperpofítum , carbunculos quíit uentre nafcuntur,difcutít,Idem,Fímus caprínus ín aceto feruefactus & fubactus ímponítur,que. mnía crurum & tibíarum ulcera purgantur & perfanatur,butyro bubulo cí oleo cypríno autlautt no poftmodum addíto, Marcellus, Spínz ac fímilía corpori extrahuntur excrementís caprae ex ule no,Pliniussapud Sextum caprí non caprzlegitur,hís uerbís,Stercus capri ex uíno confperfum ít ; pofitumép,quod ínhzrebit,extrahet & fanabit, Medicus quídam medicamentorum peritus in My fía Helleipóti,ulcerum ambufta ad cícatrícem ducebat ouiíti flercus cerato rofaceo cómífces, (hoc&. Díofcor.de ouillo fcribit: )fed & per flercus caprínt&i combufiü fimiliter curabat,parum eius mul riumerís maíori ceratí(rofacei)moli admifcens,Galenus. Graecum exemplar noftrum haber, Eozg qvi d] The ccypr emet fuse Guoieg oe) rátsideefl nomen excrementi , interpres legit; d[a zie T acydp a xevpR/nc nzry potes ear ue ure «gà reru non ataa (i 7 artículum addas, sszys uox omitti pos te(t ut proxítrie ín precedentibus pofita, Sed confiderandum eft an recie legatut kxospfize , ut niil hic mutandum fit prater 7 artículum addendumtifenfus erít, Quinetiam caprillo fímo hominesafmie buftos fimiliter curabat, &c.INam Plínius quog; caprarum fímum (fimplíciter non uftum ) ambulls (ine cicatrice fanare díci,fcríbít, A eeregator etíam ex A uícenna cítat,caprae ftercus cum aceto , tle cerato rofaceo,ambuftís auxiliari, Deinde cum ouillo ftercore non ufto ufus fit ille medícus, de quo Galenus fcríbít;quod mínius acrímonís quàm caprínum habet,caprínum in eundem. ufum uliille * 259 "ENT DeCapra. G. Lib. l.— »go yon eftuerifimile, Quanquam fi uftí quoq; huíus fimí ( eum acrímoníz ex igne nihil affumat,ut ex "Galeno fupra díctum eft)modícum copiofo cerato alíquís mífceat,ídoneum ambuftís medícame red "det.Scio & alía quz dam(ut pílos,teflas purpurarum, & coría)ín hunc ufum uri folíta, Proínde rem inmediío relínquo,ut quiígs pro arbítríolegat & fentíat. Luxatís fimum caprínum cum melle illíníe tur, Plinius; Luxum & tumores difcutít cum melle, & non patítur iterum confugere Sextus, Co. ftis fractis laudatur unícé caprínum fimum ex uíno uetere;aperítextrahít;perfanat, Plínius. INer» uorum doloríbus fímum caprínum decoctum ín aceto cum melle;utilííIfimum putant;uel putrefcen teneruo,Plíníus, Melle míxtum impofítumd, fuppuratos neruos expurgat,& ad fanitatem ufque perducit, Marcellus, Cum acerrímo aceto mixtum morbum artículorum fanat,Sextus: In dulci po | tum,ldem ut Aggregator cítat, Cum polenta & aceto ín corporibus durís, utruftícoruim, Galenus ut Aggregator cítat. Cummelle mixtum parotides mírefanat;ítem artículi cum eode peruncii, faz "mantur,Sextus. Cum aceto míxtum & fuperlínitum neruorum contractionem fanat & confirmat, Idem, Cum aceto coctum & fubacium, atcp ad craffitudinem mellís impofitum, artículerum cons 1ractíones relaxat, tremulís prodeft, Marcellus, Cum melle ín aceto decoctum artículorum attrís —xísprodeft,Plíníus, —— : | ^ «| Medetur alopecijs exuftum,;& cum aceto aut oxymelíte(melle, Albertus)illitum, Díofcorides "& Ratis: meminit etíam Gialenus, ut fupra retuli. Capríno fímo cum melle alopecías explerí tras "dunt, Plínius, Paulus Aeg.ubí de alopecía fcribittum capríno tum ouillo ad eam excremento utía Ec Septem pilulas ftercoris capríni ex aceto tere, & fronti inline contra capítís dolorem, Marcel« olus, Ceruícis dolor ínflexibilís,quem opifihotonon Grzcí uocant,leuatur bulbo tríto cum fimo caa pre: ceruíci íllito,Plínius & Marcel... Stercus caprinü fímo(uíno forte ) confperfüm,tritumt & ím pofitum oculis, atq; obligatum,omnem dolorem tumoremá detergit, Marcellus, INec abdicant fis amum ex melle illitum epíphorís (oculorum, ) Plinius. Contra parotídes ín aceto decoctum ímpos mitur, Díofcorídes : memínit etíam Galenus ut fupra dictum eft. Parotidibus prodeft urina caprae "calefacta ínftillata auríbus,fimumt eiufdem cum axungia illitum,Plínius, Cum melle cómíxtum »parotídas míre fanat,Sextus, | Baccas caprinas arídas terat, € ex uíno generofo bibat-quem tuffis E habet:pítuíta ftatím reíecta fanabítur, Innomínatus, Fiímum caprarum, prafertím ín montía «bus degentíum,potum ín uíno,regíum morbum emendat,Díofcorídes, Medicus quídam ín agris aduerfus auríginem potandas ex uína prabebat caprínas fpyrathos,Gialenus.. lllinunt & uentrem clics fímo cum melledecocto,Plínius, Caprínum ftercus pro fomento impofitum, colícís pros de(le dícímus, Sextus, Stercus caprínumrecens ín aqua remiffum colatumé , cum mulfi corylís "tribus, & píperís contrítí granís (exagínta, ín tres potíones díuifum per tríduum datur:zíta ut príus "corpus eíus colicí,cuí potío danda eft, acopo perungatur, ut perfríciíones omnes coacto fudore di "Écedant,míro remedio fanabitur, Marcellus. Adíanduratoslíenís tumores medící non paucícreber "rime caprinum ftercus applícant, Galenus: Et rurfus, Ad aquam intercutem, & ad fplenicos, uarie caprino flercore utímur. Arídumtrítum adíecto melle potuí datum ex aqua calída,mire produ €it( educit) tíneas, Marcellus. Calculos expellít fimum caprarum ín mulfo, efficacius fylueftríum; Plíníus, Vulem ííchíadíci uftionem hunc ín modum accípíuntIn eo ínterftítio ubí pollex brachíali ommíttítur,caua ueluti lacuna fub(idet,ín qua lana oleo imbuta fubfternítur, deínde figillatím fers - flercorís capríni pilulae íámponuntur,dum uapor per brachíum ad coxam fentíatur perueni E coxendicís dolorem mítígareraduftío íd genus A rabíca appellatur, Diofcorides,Ego cauam il am lacunam ín ípfo brachíali, interno eius latere,nempe fub pollice reperío:qua tamen non femper Ep manum uero íta tenentí,ut digitus mínímus ínfímo loco fit,pollex fupremo,idemé furfum "retro tendatur,omnino confpícua fít ínter duos neruos, figura prorfus idonea qua baccam recíe piat caprínam.Hac admonere uoluí,quoníam ínterpretes non fatís conueníunt, & Díofcoridís te Xtus Girzcus uel mutilus eft,uel certe obfcurus,hís uerbís, Ez 3» uuo usq(Q7 m6 rye cvy (ey "Und xgozrokoiAsu Acc, nam ubícuncy &szzfu,id eft medíum uel ínterftítium fuerít, duo extrema oa "minarí debent. Confpícitur fanelacuna íflaà parte uelfcíffura quae inter pollicem & relíquam ma» um (uel índícem:fic ením forte appellare lícetunumqueng; dígítum, ut fimul pars omnís ín metas pio ei fubíecta attribuatur: ) ínteríacet;ad carpum uf recta defcendenti, Pliníus forte hac apud Arecos locutíone non íntellecia fímplicíter cauam manum reddídit, ubi ídem remedium defcríbit, hisuerbís : Afterunt & magi fua commenta, Prímum omníum rabiem hírcorum, fí mulceatur bars a, mítígarí, Badem praecifa non abire eos ín alienum grege, Huíc admifcent ( fenfus uídetur, huic Commento alterum admifcent;neg ením fimum barbz miícerí íntellexerím ) (imum caprínum, & fubditolínteclo uncto caua manu,quantum patí poffit feruens, fuftineri iubent : íta ut (í laeua pars Xloleat;/hzc medícína in dextra manu fíatjaut e contrarío, Fímum quoque ad eum ufum acus zreze punctis tollí íubent. Modus curatíonís eft,donec uapor ad lumbos fentíatur perueníre, Pofleauero manum porro tufo íllínunt;ítem lumbos ípfo fímo cum melle: fuadent& ín eodem dolore & teftes le rís deuorari, Hac Plinius, Símíleremedíum idem author alibí docet, ín quo plus ratíoníscut Mar llo Verg etiam uidetur)mínus fuperftitionis eft;l(chiíadícos,inquit, uri fub pollicibus pedum(A« zteeator legít,fub poplite? fímo caprarum feruente utíli(Tímetradunt, Arabica ílla ( ínquít Marcet us Verg)apud Díofcorídem uftío,nofira zetate;qucd audíerímus,in nullo ufu eft, "s tarchus quía ) * je ot HIR s 290 uadrupedibus. | | dem ín comentario Cur fero Íceleratí à numíne puníantur,; ín ufi eam fuifle uftionem ijs trerbi teftatur.Ko y«Asioe à Quos cidIxoy ewas T. Voriop vrovsvroy xod ^r ezixeoi; Cyuod eft, Rídículus prete, tea eft, diceris íníuftum efTe medicum,qui ín coxendícís dolore pollícem urat, Coxendicís dolor per femora,genua,tibíasQ ad infímos talos pertínet, quod ín fuperiorehomínis parte hon fit: quamobs, rem plus ratíoniís efle uidetur cur pedum pars potíus quàm manuum uratur, Preterea quíaptíorem. coxendícum uftíonem docuerunt;Hippocrates, Paulus Aegíneta;alij& Graecorum medici;aliter uni ín eo malo homínem uoluerunt, Hzc folum habuí de hac uftíone dícenda,nec plura apud authores. reperio:ut necp cur Arabíca díceretur:confjcío tamenágente nomen inuentum, quoníam Arabes. fic coxendíces ureret,INon díffimilís uftíonibus hís ea eft, qua ín gente. noftra círca quadragefimum à partu díem ínfantes,candente ferramento,ab alijs ín mo occípitio,ab alijs ín interícalpíoCinterfcaz pilío malim ) ab alijs fb pofteríore humero paffim urunttir : uulgoQp credítur, fíne ea ufiione non. poffe feliciter prímze íllius zetatís perícula ínfantes euadere, Haec fere Marcellus Mihi quídem hae ínfantíum uftío nulla ex partecum Arabíca conferenda uídetur, cum praferuandí gratía & ferro fíat;illa curandi & fine ferro, &c. His íam perfcriptís Actium adiíuí, qui líbro 12, cap.s.ex Archígene & Antyllo multa fuper hacre adfert dígna memoratu, & Diofcorídís etíam uerba repetit; qua.ex Cornartj ínterptetatíone nonnihil ab excufís Díofcoridís codícibus uaríare uídeo ; Sed quoníameo díce A&tij Graeco deftítuor, Cernarfj translatione utar ín ijs,ut digna funt,recenfendis. V eteres(in quít Archígenes)etíam uftione ín ífchíadicís ufifunt,alé alíter,&Cc, Quidam ad propinqua cruríaf fecto manus locum ínter magnum dígítum & índícem medíum,círca inferntt magní digiti (iue polli €ís artículum;caprínum flercus feruens per forcipem imponunt, flercoratp permutant, donec(en- fus uftíonís ad locüm affectum perferatur, Díofcorides hanc retn íta tradít, Caprínum, inquit, fler« cus feruefacíto, & extenío magno manus dígíto, carm locum círca inferni eiufdem articuli fínem. nota, &c, ut fuperius recitaui, Antyllus autem,nos(inquit)etíam huiufmodí urendí modo utímm: flercas caprínum fíccum ferüefacímus;eoG uentrem magni dígítí affectí pedís perurímus pauli fraunguem,uíg ados ípfumuftíone penetrante, Hzc ípfauflío extremas coxendiícum affectíones, & quz nullis alijs przfidás cedunt, diffoluít. Caeterum poft uftíones porri folia cum fale tríta impos . míto,&c, Fiímum capra cum farína hordei & aceto ímpofitum;maxime ín durís & ruftícorumeor poríbus,remedíum eft ilchíadis, Serapio cítans Gialenum;Ageregator, Fímum capríntt cum axuüm. gia (evp ctvyye,íd eft adipe uelaxungía : Hermolaus oxycrato legít, íd eft poíca, Marcellus Vergy. impofitum, hís quípodagratentantur,auxilío eft,Díofcorídes, Cum fímo capra & croco ímpofítus adeps hírcínus,podagrícís auxilíatur,Idem ut alicubí cítatum reperí,Seuum caprí cum fímo capta rum coctum, & croco;podagrís íimpofítum dolorem foluít;R. afis, Albertus crocum omíttít, Podz. gris medetur taurínum feuum,&c, alíj hírcínum praeferunt feuurm, cum fimo caprz, & croco finas piue,cum caulíbus ederz trítís,ac petdícío uel flore cucamerís fylueftrís : Magnifícant alij fími/eas príni cínerem cum axungía,Plíníus. Fímum caprínutm cum aromate alíquo ( cum fpíca nardi s tus translatío )hauflum,menfes cít,& partus euocat:trítum ín farinam, X impofitum lanís cumtlilt . re, foemínarum profluuia fíflít,ceterosqy fanguínís ímpetus ex aceto cohibet, Díofcorides. Ste rís capríni pílulas, & leporis pilos, pínguedíne phocz (ubacta fuffito: Aliud, Stercüs caprint &pt moné phoce ac cedrí ramenta fuffito, Hippocrates ín libro de natura mulíebrí,inter diuería utetorüi remedía menfibus precipue & fecundís pellendís, «I Medicus quídam ín agrís fimum caprínumad profluuíum mulíebre fiftendum cum thure apponebat,Gialenus, Profluuíum quamuis ímmelümn urína caprae pota fifti obfletríces promittunt, & fi fímum illínatur, Plíníus, r | Vrínacaprarum cum aceto fcíllitíco haufta contra íctus ferpentíum ualet,Plíníus, Panos apoftemata ( ímpetus & fuppurationes)ín quacung, parte difcutitzut fuum etíam ín lana ímpo Plíníus, Doloremceruícum inflexibilem, opifthotonon uocant, leuat urina caprze auribus in autfímum cum bulbís illitum ( bulbetríto cum fimo caprz ceruici íllito,IVlarcellus:)Plínius, fihotonicís & tetanicís lotíum caprínum cum aqua míxtü efficaciter prodeft, fi ieiunis potuí € IVarcellus. Vrína capra aurium doloribus ínftillata medetur, Díofcorídes, Sub eo momento egerítur,tepídam aurí obtunfz ínfundes, Marcellus, Lotíum caprínum míffum ín aures, dolo fedat:fi cum mulfo mifceatur, fi pus habet, etjcíet, Sextus, Inftillatum dolorem fedat, quod m fuppuratís auribus adfirmatur;ob quam caufam przfentís auxilij plures exceptum & cornu € no índítum,in fumo fufpenfum,diligenter ad neceffarías medelas referuant, Marcellus, Sig tas fit audiendi, fel bubulum cum urína. capra uel hírcí medetur:uelfí pus fit; In quocungy a ufu putant hac efficaciora,ín cornu capríno per díes uiginti infumata, Plínius. Víde infra etíal hírcíurina, Vrínacapracalefacta ínftíllata auribus, fim um eiufdem cum axungía illitum;: rotídes profunt,Plíníus. Vrína caprae ad aquam quz cutem fubijt, cum nardí fpíca quotidíeb cyathís cum aquabíbítur , urínamty per aluum extrahít, Díofcorídes. Hydropicus forbeat lot caprz, mírífice fanat, Sextus, V íde in lotío hircíno, Hydropicís auxiliatur urína uefícze capra dices quídam mínus emendati habent aprí:poterat &, caprí,legi: nam hírcína quog; prodeft, u fraoftendam ) paulatím data in potus : efficacius quarínaruerít cum uefica fua,Plinius, Ad ui difficultatem & calculum lotíum caprínum, fed montanum (íd cft caprarum qua ín montibut fcütur) tepidum potari oportet,admixto uíno cumaqua,ob faflídium,Marcellus, Lotium capri! | : mulíer * 4 De Capra. H. Lb. 5ol iulier fibibat,menftrua prouocat,Sext, Profluuium quamuis ímmenfüm urína cáprze pota fífti,. fietrices promíttunt; & fi fímum illinatur,Plíníus. , H, Lo qq2« Capri carpendis uírgultis díctz funt, INonius; Varro lib. de Re ruft.& Cicero alícubf, Velquod carpantafpera;uelà crepítu crurium,unde eas crepas appellatas, qua funt agreftes capre, Midorus.Crepze à príncipio capra funt a ppellatz,quod cruribus crepet,Feftus, Ca pra,carpa:a quo. fcríptum,omní carpa capra, Caprígenum genus uocare lícet,capras tum uillatícas,tum feras, item híreos & hoedos, Gaza capraríum genus díxít, Caprígenum homínum non placet míhí , necs pans. therínum genus,Plautus Epíd, Caprígenumép pecus nullo cuflode per herbas , Cornificíus apud "Macrobium, Qtamuiscaprígeno pecori grandior greífio eft, Pacuuíus, Caprígenüm tríta Ungtus lisActius, Lege locatíonis fundi excipítur,ne colonus capra natum ín fundo paícat, Capella, uox dimínutíua, — €| Capras chímaras Grrzcí uocant,chímaron & enorchan hírcum, Hermolaus, Hoz merus ouium caprar&i& tates difcernens,z65vzs, uota, toes nomiínauít, Pollux, V atinus tee exponít te/qos,id eft hoedos, ín prima aetatetusosirus (uizaosts apud Homerum Odyffez libro 9.4:e, quesise, Scholía:)ín medía,de [cemínís nimírum,nos capellas dícere poffimus, lícetíd nomen pro «apris fimplícíter poní foleat,yu«adjse de maríbus:adultos demum & perfe&os zetate mares zp«yse,id *elt hircos & ifg225,íd eft capros(de qua uoce pluradícáab initio híftoríe de caprís fylueflríbus, )Foe« mina uero adulte azyc,id eft caprae dicuntur. yieuee, capella hyeme nata , yeeay Girzecís hyems eft: ! * qua unam folum ztatís hyemem habeat,Etymologus, V arínus.Hefychíus chímzeram capram o feram exponiít.Xipapoicaprz hybernze uel hírcí,uel heedí:ítem torrentes feu ríui quí hyeme & imbri "bus auctí uel níuibus líquefactís Ruunt,in ftu & fqualore torrentur, íd eft (iccátur. Sed pro torren.. *te;potíus cum rhó duplici fcripferím ut appareat nomen effe compofitum 7«eg 7o xeu3vO" pep: ptos .. E autem yeu quod; pro xevav:plarícy etíam cum torrentem fignificat prímam Íyllabam per « .. Keribunt,poéte producunt, (quanquam uídeo Grammatícos ín lexícís Grzciís alía quogabhyeme . "deducta uocabula per íóta notare,ut u«e(ey, iip, yus&dlop, quae ego per e ufurpare malím,& c.Ocum "eaprarium genus per íóta,poetz corripiunt, Proinde ín Lexícís Helychij et V aríni yiuxeG- recte per. "lota fcribítur,quanquam non fuo ordíne ínter uocabula qua « diphthongum ín príma fyllaba hae Bed byeme nati, Helfychíus,Ergo proomní caprario genere, omni ztate & utrogy fe. xu chímaron grammatici ínterpretantur,cum medíam folum tatem propríe fignificet,recté tamen. "deutrog; fexu ufurparí puto:ut etíam apó ymo, quae uox ab Homerí fcholiafle foemínínís uocabulís. tponítUr ,zpoywisteau, r0 Aue repa, Mera ywiessoou. 78 tiki: GCrecte quidem,cum Homerus etíam eos "dem genere protulerít,& mares forís relí&tos memínerít, xzevorz Sew Awdy Ad" toipuy , d]oxsxota Vias dE txgscu. Épye'T, yusoe ey arpinyevon, xtoeic utorwosot, . Xue dt cuf cones , Etymologus yipagop hircum - *exponít, & deríuat vr«ge zo xiw 7o 7rgóUouos, Xiao", capra annícula átribus aut quatuor menfibus ufa; ad partum; deínde ením df autyreee dícitur, V arínus. € Chimzram poeta fabulantur- mon firum quoddam igníuomum fuíffe,a Bellerophonte confecum, de quo Lucretius, . Prímaleo, pos . firema draco,media ipfa Chímara,íd efl capra. Girammatíci exponunt Lycíe montem (de quo Plí« "míus 2.16 6.)effe,quí dies noctesQ; flammas eructárít:ín cuius cacumíne leones habítarent, ín medío Uuero propter paícua capra,ín radícibus ferpentes, Et quoníam Bellerophon Glaucí filius eum mon Stem habitabílem fecít, Chímaeram occídiffe tradítur,Hanc Typhonís & Chedría(Auidbd cs, V arín.) "filiam fuifle fíngunt.Eefiodus ex Hydra nata affirmat, Memínit etíam Seruíus enarrans illud V era 'eilij Aeneid. 6.Flammísi armata Chímazra,Hefychius hanc feram triformem fuiffe fcribit, ita ut ín imcdto caprína forma conftaret,caput uero pofleríus draconís,anteríus leonís cum ore ígníuomo Whaberet:fed magís probauerím íllos quí imam folum corporís partem ferpentís fpecie ín ea fuifTe fin unt.Pluralege apud Varínum, & ín Chílíadibus Eraímí , & Palzphatum in Bellerophonte, &c, Chímara mons ín Lycía nocturnis zflibus fumidum exhalat:unde fabula tríformís monftri in uuls. E" data eft,quod Chímaram anímal purauerunt,Solínus capíte 43. Cragus mons eft Lycíze cum . utbe eíufdem nomínís, ubí Chímzram fuiffe fabulantur: Fertur. & mons ín Lycía effe quí ígnem fponte emíttat,quod nofiro adhuc tempore apparet; Euftath,in Díonyf, — «| Aigapuderudítos oms )nes cum acuto ícribi ínuenío, & approbat Etymologus:folus Varínus multís ín locís círcumflectit; Apud poetas reperítur etíam:de maribus, xg 2] eurreic sbuvdy üvayuat 7» o, do SAO" , Üetozr Tara, Varín, Af óvoua &oewop(Attíce,uel poétice ut in Ee«Q9- habet V arínus aif mafculinum eft)?» (doy, zr [ 79 cost 7o Opis) ci co ele epit v9] aao ty Ga: o OpAnp "1 felhov QR yO6 OQ TYUG, Etymologus & Varín, "Dores capras etíam &zyei«s dicunt, Hefychius, V arínus, Aryíesoy, axye xoiiey, capram cafiratam, atinus & Hefychíus:nífiquís caprum potíus,íd eft hircum caftratum accipíatcum tzouec nome mafculinum fit, &C f etíam A ttíce & poétíce: quanquam apud illos ixzewizp legítur cum epfilo in jpenultima, — €| Bezudoz e oye qv Isgertfenoie Aryidloy díminutiuam, ín epiftolís Aelian, Fabas copiofe TA Íui ptas Aríftoteles lac augere fcribit, 2xyi ij yuctoe (Gaza uertit caprís & ca pellís,Bwxn, yitesuca. Evvonce Gyr. s ori noo] ucae. quwvanc eft placidus & benignus, Kee, i£ sto" oA wepnvi Ge y vam? Topruuiay: loa vw "reo ze: hínc & x&pevvG^ nímírum hoedus dícítur.evey,x&ezy, d vóc, V arinus : Caper Grzs Saprum fignificat feu percum,capra porcam.K&zrz, eil " Tuépuvot. MixA«g, Bxyete, Mvecae lace, 7$ Gus Ayen Was aàyato, NuGRv dtr pi cos Aug eyamas o2ys, O viua Barnet ezyas Porxet Figc omnía apud Hefychium &C ED | a "92 ; De Quadrupedibus Varínum inteniorníhil eorum apud Suidam, Oev6ad dt e «e, apud folum V arintürtn | fee Cltzeet antíquís,Homero praíertím,omnía pecora,fignifícat Nam Odylfez libro iz, procos maciantes fa, cít uaAe, qui non oues folum mactabant,fed omne genus quadrupedum, fues preepíngues , capras, boues armentarios,& alia, V arínus.Et alibí apud eundem, usa" éfcc « stg axydtr iedusaoy; fed plura de hac troce dícam in Oue:pracipue enit de oue dicitur uiAsy,utapud Latinos etíam pecus, KuAcvit vico, oie qu a9 uertazruo mui. eio Eysmos. rv Mosi dt, Hefychius & V arínus:& rurfus ín xvAac, 522,0 nj ei Mig propríe capram fignificat A&viusAezvay jid eft ex albo nigricantem: fuithoc nomine & Orionis cas nís, Calítis Faft & Mara uxor Lycaonis apud Paufaniam ín Arcadiícís, Adontis filía, quam Vlyfz fes etíam aptid ínferos fe uídifIe narrat, fed hoc nomen oxytonum eft, Gangra dicia capella ín P2; phlagonía nomen urbí dedit,ut íhfra dicam, Cíffzttha , nomen caprz apud 1 heocritum, V arinus; Caprarum nomina, &ydp érópe mw olo Gywst zrpityuac Tw; caprae enim inter fe fimiles funt, cum nomira fjs tantum rebus diícernendi gratía íimponantur,quz aliquid diuerfum habent,Suidas. Prouerbigz liter dictum uíderí poteft de rebus ínutilibus, fiue fludío circa nomína ínutilía:quale fortaffis echo noftrum fuerit ín ípfís caprarum nomínibus,ut prouerbium aptiffime quad:et, Miror Erafmum noe memíniíTe, Caeterum quod capra non differant, falfum efl;Color enim non omnibus ídem, & alia quadam díuería habent. mezvie cif; capra Melzenis;apud Hippocratem : Díofcorídes eam exponit) quz nata fit eírca Melenas,quz urbs eft ín campo Crífaeo ante Círphium fíta, &' pafcua habet opted ma,unde lac laudatiffimum prouenit;Galenusín gloffis, [Sed nimísarcta premunt olídze conu: uía capra, Horatíus r.epift,id efl,feetor fub alís excitatur ar&enimís dífcumbentium: hunc &€ ca xin & hircum appellare confueuerunt poétz,ut in Hírco dícetur, À «c Doríce appellantur magni fus) élus, Suid. & Varínus;hínc forte Aegaum pelagus díétum,de quo mox ínter propría. Capellaintem uirorum cognomína à capillorum híríutíe pofitum eft, Cxlius. Eandem ob caufam lulíanum adu'am di profe(Tores apud Conftantíum Carfarem, capellam nuncupabant, Idem. Nico (cortum, ut foprg: ex Athenzoretulí;capra dicebatur,quod Thallum cauponem exhaufiffet;nam thallus proprie olegg ermen (ignificat,quo delectantur caprae, Strídas illam INanion appellat, &c. quod nomen perum duplex fcribi debet Sed fallítur tum ipfe Suídas, tum Caelíus eum fecutüs lib: 8,INícó enim nomiínax tum hoc fcortum fuít:de quo Athenzus libro is. ubi etiam mox pofi INícüs mentíonem de INannig! agit,unde deceptus eft Suidas,uelis ex quo ip(e defumpfit. | Caprafignum eft ccelefte . Quinto idus Septembrís Czfarí Capella orítur uefperi,Plíníus i$.31, Décimo calendas lanuarías Capra oce dit mane;tempeftatem fignificat, Columella j1.3. Meminit etíam C ícero de INat. Poft infana capraefi 4- derafrigídas INoctes,Horat.s.Carm, Vídetur autem hoedos fignificare, quornmortus & occafils concítat tempeftates,de quibus V erg.1,Georg.Hoedorumi diesferuandi:ubi Seruíus , Auriga fin enum eft haud longe à Septentríone:híc ín manu finiftra fert hoedos,ín humerís capram;quaz alufle dicítur louem,oriuntur cum fcorpio menfe Octobri, T? &s(9G- 7 Ar óc «lu wr" aqod]ool zrvisoy am pot, elg Y) Cuuangoe, Ad Boot era i(ap, Suid.in &ssio, Capras aftrologí íra receperütín coelü ut extra limbi duodecim ííignorum(ut noxíum dentibus anímal rjs quz depafcitur)excluferínt.Sunt duo Heedíel Capranon longeá Tauro, Varro. Apud Phliíafios ( ínquít Paufanías in Corínthíacís)caprae imagg aerea ín foro erecta fuítmultís fuí partíbus deaurata, Eam uero tum alijs honoribus afficiunt, tum ag| T ^» ded m -— e t: w—. - drm [ * roornácnefydus quod Capram uocant;fuo exortu noxium fit, cum alioquí fubínde uíneís noces 2 INafcítur Oleníz fignum pluuíale Capelle,Cuidius, Plura uíde apudafirologos, & infra in. capta Amalthea inter prouerbía, |— | Áseyvoc,zyae,s (alias tysp)aspryyae, Hefychius & Varinus. Ipeasao t; apud Homerum,alij capta faltantís uel cum impetu fe mouentís exponunt,alij capri caftratí;ali fyl ueftris, uide ínfra ín Capra fylueftrí Kaavd'eviG- , áo KaAwd' Gviop osya , v]: ro 6d od sve qoid ala óvr« ,Helychius & V arínus. V ide ne Calydonía non epitheton capra fít;fed eadem quae A maltheag Eft ením Olenus urbs ín Aetolía, iuxta quam fuítaper Calydonius:in qua nutrítam ferunt capram Amaltheam, kovledeig- ay de, Ar rito, isoue lode, a iovilsc sySone ólop txQuMrtE oxOwod, à exME , Hely us:legítur autem Odyflez líb.14.Scholía exponunt, veze d awyelee, raga 70 iae Zd up, n delacresoce: lol y eie ji. xg pumeis *P spia, Haec C V arínus , wisst: aysc, apud Homerum, áuoce quam adunts &ryós zro)udio, pro eres, XigA$v &cyéc,TÀ 2u7re3, V arinus, & Galenus ín Gloffis Hippoc.Kaz« dV az d evrcivapixi, Hefiodus de Borea, &ydy v« Ao, Homerus:id eft, adultarum,ztatís perfectae, | acis 7x yu«&ppey, Oppianus decaprís, | «| Capella amantes faxa, Ouídíus epiftola iy, Cínyphía, Diflem tz lacie, Vergil.Aeglog.z. Dumíuaga. Felíx pecus, Vergil, Aeg.i, Frondipeta, | Giraciles, OV diíusi. Metam, Hirfuta, Hírtz, Veroil.ín Georg. & luuenal,Sat.s. Intonía, Lafcíua , Vergi Aeg.s, Olida. Pauida, Petuilca, Querula. Eoranslacte. Sequax, Símz, Vergil. Aeg 1o. geatís, "Tímída, Villofa, Vrentesculta, Verg a, ieorg.Omne ením quod memorderint,ur Seruius, «[À capra adiectíuum fít caprinus.Caprínus grex, Líuius a.bellí Pun. Calepínus ca lum etíam dící uult,quod probatex Varrone de re ruft.lib. 1, ubí nunc caprínum legímus, Sunt capreus adíectiua uoce proferant recentioresthínc capreum uellus,Sípontínus. Caprilefemen bílius eft, Varro dére ruft, Caperare frontem,rugís contrahere , & afperitatem uultus oflend quodáà crífpís caprorum frontibus tractum efl, authore Varrone libro 3.delíngua Lat, uelà cornu caprínorum fímilítudine;tefte Fefto. V nde & caperatum rugofum dicitur. V fus eft in paffíua fignie ficatione Plautus ín Epid. Quíd illuc eft,qued illi caperat frons feueriudine 7 CREUSE Z al : n ict ile, --—— DeOapm. H. Lib. [.— 393 Ráife Feftus.Acganea ;Aryuna apud Homerutm,íaculi leuíotís fpecíes eft , ut Euftathits! fcribit ; à — máityay i«bva,quod longius míttattriuel quod ancyle ex pelle concínnaretur caprína : Signat uero encyle íaculí anfam,quam uocant Aa Bay, Caelius. Aryewee, av zióy 73 tixgüy eo TU aiyee Vor? edocti vyetp pued quse iquroa, v d]: vo ulez ety eirrore eie dcyay &yeey , BEtymologus & Suídas:; eó quod ufus earum maxíme itin uenatíone caprarum, nímírum fylueftríum.Suidas íaculum exponit holofideron , íd eft ex fe: - vo folidum; vxo vo & yep veldhve, 0 45v ropé Uso, Aviero loue Movr* "TUxoG" Aon NL, kàvzay &yporip dzyeta ayin epigrammate quodam ut cítat Suídas , Plura de hoc uocabulo lege apud Varinum, | AiyeG»;, aprínus, Dorice àzy&6^,unde & mare ezyzoy Doríce, Etymolog, | Aiye« , calceamentorum genus; »Marínus:non placet quod apud Hefychíum «yay fcribítur, | Acyidetatrmembranz quaedam iri ocu aolís AX albícantes ín eis cicatríces,Etymologus:apud Hefychíum & V arínum dcyeMetsts, quin (ya -bislegitur, € Laríx foemínam(lego foemína)habet, quam Grací uocant egída, mellei coloris, Pii ^níus 16,59.|Quod zgídem appellant;pínus foemína eignít, Id autem eft cor eíus , &c. Theophraftus "dehiftoría plants. 1o. Et rurfus aliquanto pofl,eodem capíte, Habet ut pínusegídem:íta abíes albis; "di&um luflon,uelutí xgídí refpondens,nifi quod hoc album,zgis gratius colorata eft, Arcades avis "boegídem uocanttam píní quam abíetis, &c.À1/ej qv Tx5e mé Unous sAdruo, V arínus, Aiyle , 76 x ? suu pero eotssary sufoy diervoy,Suídas . Czelíus fcribít egída dící ab Aelio Dienyfio & Paufanía rete '€x coronís contextum:;quem uero ufum habeatgenus hoc,non explícant apertíus:probabile tameri "fitínquit laneas ab eís coronas íntellíoi , Àryie 7 ex? ssupxroy aua, Paufanías, Aryieldir zà 7. serráb we)ray dlxrva , apud Lycurgum qv G9" vx dlointetes & Herodotumlib; 4. A phras mulieres aiunt fix P ueltem nudas geftare caprarum pelles fimbriatas, ac rubríca litas, unde apud Gracos defluxea —riteeídis appelatío, Czelius, Nympbodorus fcribit Afros eas uocare egarassszyotes, aliás ixycac, V ide 'Euftath.ín librum quíntum llíados; 84s, narziif y o f dfe vrvon , «gx & moe ? dlcNesy , Etys 3mologus , & Hefychíus : íd eft fubitus uentí motus uel impetus, oculí momentuin cum fplendore; Vivis narro yidto ar arseot, rote do ioveiy v» Gputy , Etymolog.Pherecrates ín Myrmecanthropo,O: ur "Nena la tteop,nc)6 exero, citante Suída, Hine uerbum trecyice, 7» eod] srvuo, ^a Bc" erecyicuy, apud "Homerum, Àyisp,e]uaz ip «rouyi(sv. Aefchylus ín Hedonis nebrídas uocat àzydwe; fic enim Suidae :uerba accípío. A pud Varínum aliter legitur, Aefchylum dxyiey vas vCodf'ue pro d]eazaz,id cítlaceraz "e ufurpafle, Aryiap uerbum apud Suídam fine expofitione legitur ; zu. dzyiKds qubcdt sii nf Qs apudeundem fíne nomíneauthorís, Àyi(ey quídam exponítcapras pafcere, INymphodorus thoras 3o cemà Laconibus eegídem appellari fcribit, Suidas, A eeís pellis eft quam Libyes ( Liby(fe mulie:es, —Hefych.)geftant,Suid.Pollux egídem;caprínam pellem exponit, Aegiuchus, Grace ixyfoy8- (4; 3 iyisyG", frequens apud GracosdHomerumjOrpheuinPíndarum,& INicandrum)cognomen louis; - de quo ita Lactantíus libro i. Cretící(inquít)Iouts quid alíud;quam quo modo fit aut fubtracius pas "tr;autnutrítus,oftendunte Capella enim A maltheg nymphz quz uberibus fuís aluitínfantem, de qua Germanicus Cacfar ín Arateo carmíneficait; liaputarur Nutríx effe louis, fi uere Iupiter Knfans Vbera Cretez mulfit fidiffíma capre, Sy-erequs claro gratum teftatur alumnum, Huíus xapella corío ufum efle pro fcutolouem contra T ítanas dímicitem, Mufxus auctor eftiundeà poé *tís xgiochus nomínatur, Hactenus ex Lactantío, Hyginius uero:Euhemerus ínquit,A egam quan- "dam tuí(le Panos uxorem,eam compreffam à loue peperife,quem uirí fuí Panos dícerer filíum.1tas jue puerum A egipána, louem uero Aegiochum dictum, &c. (ze a1 éxys ampirrup ysos | rb. vowróc fu galea; Etymologus.)Scríbunt Grecí erammatíci quod poft louis natiuitatem, ipfe fit ín. Creraà cas Jpra ínuentus(uertendum erat;quod lupíter ín Creca natus,nutrímentum ex capra inuenerit, íd eft nactus fitjuíde Varinum:)qua illi 7j óysv,id eft nutrímentum exhibuit, poftdi occultatus faíflet ne tum Saturnus pater uoraret , cuius caprz cornu fit A malthez datum, V el lupiter egíochus appcellà tus eft,quod eeída haberet,hoc eft capelle pellem, quz illum ablactaffet: G8 aaeqv;id eft lacta(fet, Va —xinus unde hec transfert:geflabat autem,inquiunt;hanc pellem Iupiter,ín reí memoriam, ) Effíne Jgebatur uero eegís eíus ex matería pretíofajad capríne pellís fímilitudínem.Sunt quía V ulcano ín Ió "uíseratíam factam dícant, Alfj,ínter quos Arpocration,egídas effe uolunt nexus & plicaturas é co —tonis,X retía coronis implícatatatep hínc funt quí nomen (egíochí) deductum efTe opínentur . Sed magis uerifimile uídetur,Iouem egiuchum nuncupatumá uentorum & turbínum conuerfionibus, "ídem Varinus fcribít) quas ipfe lupiter commoueat, Grece xgídas & categídas appellatas ; ut ex ijs patet quí Meteora fcribunt & interpretantur; Phornutus & và éiosav egiuchum dictum aít,quod [ Ícilicet impetu feratur, EIxc de egíocho Ioue omníaex Gyraldo, Pbyficaallegoría (ínquít Calíus) ZIouis & Pallados egídem ínterpretamür:quando eo nomíne procellas affectionesty in fublími cona "tingentes íntellígimus,quz categídes nuncupantur, & egídes,fed & xges.Síquídem Lupíter fit aer, Qubiíd genus formídoloía concípi folent:Ad quem Pallada ítem referüpt erudítiores. Aegís eft mua "hímentum pectorís ereum, (uerba (unt Serurj)à Vulcano fabrícatüm, habens ín medio Gorgonis caput, &c;Hoc fi ín pectore homínis fuerit, ficut ín antiquis iiperatoram flatuís cernimus , loríca zuiecatur.Sí uero ín pectore numínís,nam & fcutum louis & Palladís ab Homero íta appellatur,zoís li Gicitur. Víde Ouidium círcafínem lib. 4. Metam. A egífono quam nec fera pectore uírgo, Valerius "Flaccus s Argon. Agidlg Év Gevososey (Optio G^) 3» ózrhoy (T d tác 7o xgoosucdt , lefychius, Thyfanosín cueftibusiinquit Carlíus)timbrías intellige, quas ítem broflos (ego nunquam broffum apud ídoneos E | | | | | B s 294... DeQuadrupedibus authores, fed femper croffum fegbuel croffos per omicron uocitant:funt autem fchífmata,id eff'feifs füree qua dam,;Qualts nam fuerítIouís zgís, X an Mínerua propria habuerit egidem,uelà loue tana tum mutuata fít,uíde apird V arinum in 4$ 48 d1óc,De Aegide quam índuta facerdos nouos mue ptos adibat,ínter prouerbía dicam, — 4| À zu, locus altus;arduus;afper, díctus quod à capris relin quatur, quod pra altitudirie confcendere non poffint, B z€xez' àxyltvz ^ wezpne dlvepsply Xy velo, Homerus, Alij àv ézeay exponunt eam quz níhil producatut quam capra depafta reliquerit: corrumpit ením & ínfoecunda reddít omnía morfu fao, Alij deniqs ^us ayat MeracyaGey , id eft, cam pras faginantem:poffuntením etíam ín faxofis & afperíslocís capra commode pafci, Varinus, Are iau. abfcelTus eft ín maiore angulo ocüli,uel ínter illum etnares,per quem pítuíra aflidue deftílla: & fineglígatur;ad offa ufcy dehílcít ín fiftulam,Sunt qui ypfilon ín medio fcribantalij zyyaen., los. mínímé probo qui ín uulgaribus Lexícís Graecolatinís,àcyvAey & exyeMvrny Ícríbere auít funt. Aegt- lops apudSuídam pupille paffio exponítur,fineauthore, — €j Machina tractoriz genus trípes;a. pud V ítruuium ioa, hísuerbís defcribitur: lígna tríaad onerum magnítudínem ratione expediun tur,& à capíte à fibula coniuncta, &€ ín imo díuaricata eríguntür funibus íà capitibus collocatis, Sce, Hac machina hodíe utuntur nautednquít Gul. Philander)capram uocantes, Pucerí nofixates ligni &rípes,quod capram uocantiín ludo quodani erígunt, € baculís emínus petunt, | «| Caprificus,fylueflris eft ficus; Títhymallum noftri herbam lactaríam uocant;alij factucam caprí tiam,&c.Plíníus.Et alibí,Lactucz,ínquit, fponte nafcentís;prímum eft genus eíus quam capriínam uccant,qua pifces ín mare deiecta protínus necantur,quí funt in proximo, Hoc Díofcorides ultimo ínter títhymallos uerbafci folijs attribuit, Caprariam rutam,ut medící recentiores uocant,ín Gallia INarbonenfi uidí;Germanía non habet;meminit eius Antoníus Brafauolüs, &c, IManardus líbrísg, epiftola ultima non recie fufpicatur polemoniam effe, Capra líen,malua fecundiim magos, interno menclaturas Díofcorídís, Aegilopsherba eft,quamV ergiltus aunenam fterílem uocauit ín Georg, Enecathordeum feftuca quz uocatur xgiílops,Plín.i8, 19. Galenus etíam fcribít feftucam , quae Gres ce dícatur egílops,ín hordeo frequentiorem erumpere, przcipue cum ímbecillius femen díutius hi imo cóndítum,ínfelíci exortu natum adoleuerít, Plínius auenam Graecam uocauit cuinon cadítfes ién:1rion nífipoft annum ex femine fuo gienitur,uere pilofum eí folium ut lolío , non tamen utili pingue,fi Theophrafto credimus,immitis apectu,&c,híncforte zegilops dici meruit, quemadmodi & oculiuítium índe dictum uíderí poteftznam louis aut Palladís egída poétz horriferam,terrificam & iratam cognominant, INifi quís malítíta dictam quod fuí nomínís morbum oculorum fanet; ut. Díofcorídes fcribit Eandem ob caufam arbor xgilops fortaffe nomen habet, cum glans illi fit v | horrida;echinato calyce cíbo inepta, &c. AryiaeL, vm m6 Suspe siiyvi, Hefychíius & Varínus. uii Diofcoridem.Quibufdam bulbi genus eft;haud fcío quo authore. Eft & arbor,de qua Plinfusii 16 Excelfiffima zgilops,íncultís amica €glandiferís fola,&c, Gaza ín Theophrafto Macedonica 2fpriu cerrum uertit:Plinius eadem omnía zgilopi cerro tribuit. Aegíthalus herba genus eft, V arinus;Sti das & alij, anímal tantum uel auem, & faltaríonís genus fecerunt, Salíxà Thurijszeílips uocattm | exyiAnL, Hefychíus, Ày/zvy 9", genus herbae, Hefychius:malim &yizvpG^,ut V arínus habet:plantam elle (pinofam fcribens:uel herba genus,folío lato,lentículz fimili, colore glauco , ulceribus ínflams. matís utilem, Videndum an fit anchufz , uel tríbuli potíus aliquod genus. Fíerí poteft ut imperiti grammatici diuer(as plantas confuderint, Memínitagipyri Theocritus, & Ariíftophanis S in R'anís,cufus hec funtuerba; Dionyfij facerdotem,ut Eupolis ínquít,zgípyron exiftimate,hocell pyrrhon,rubicundum:eó qued herbz buíus flos,Demetrio tefle, ualde rubeat; 7c 3 &v(Q- yay quel AnpiTyO- ingvastouloty, Aegitís,anagallis purpurea eft, Aegoceron,foenumgraecum, ínter nomen claturas Diofcor, & apud Syluatícum: qui & trífolij fpeciem ínterpretatur:Idem eft zegoceras, dy «pee, ut habet Plinius & Galenus ín Gloffis Hipp.alionomíne,tj[dem teftibus , buceras uocatur, Quoníam corniculís femen(filiquaeft fimile, Plinius, Apud Hefychium non recie fcribitur cy iagnp SC ruxieprozRAue, AnevvyG- uel xgonychon herbz genüs , Helychius, Plínius,& nomenclatu 3 Diofcorídís,lithofpermon ínterpretantur:caufa nominís in feminis durítíe,quam rectius tamen ad lapídem,quám ungulam referas:;cum fragilís fit,non utin afparagi (emine cornu uel ungula inflat. lenta & contufilis, Ai G^ genus herba, Suídas:A pud V arínum perl fimplex fcr ibítur, A cgilides óoptimz ífchades funt,utfcribít Philemon ín Attícís nomínibus,Athen, Avis Av; €", id eft uites Etymologus. Acgynos,cícuta, inter nomenclaturas Diofcorídis J Kuzed'a, Hefychius cynosbatum ínterpretatur,uel plantam quam capras depafci aíunt, Phillyream Díofcorídis,hoc eft ligufirum, Germanorum quídam gelfibolts,hoc eft lignum caprínum uocant, Eft & herba fyluatíca, flore cana dido,mufcofo,odorato,oblongo &€ barbz quandam referente fpeciem,quam recentíores quidam | fuis plantarum híftoríjs Germaníco nomíne geifibart appellant,íd eft barbam caprínam, ab hircing díuerfam:nullo hactenus in mediícína ufu,nec ueteríibus puto memorata.Hortenfi cultu dígnautaE tur,propter egregium & odoratumflorem, apibus & omrii infectorum uolucríum generí gratiib mum:facílímé prouenittranfplantata, quod meo experímento dídíci;& ín multos annos ftà » durat, ! 1 ' e qr Mufimones,uel Mufmones potíus,capríno uíllo anímalia,inter Oues dícétur, Albertus ufi. nem ex capra & aríete nafci fcríbít,| Axivepor animalía (ic díéta, Hefychius & Varinus. oi! DeCapra. H. Lib. L.— 295 P odo", Etymologus & Varinus,Caprímulgus atis noctu íntrans paftorüm ftabula, ca prarum uberibus aduolat fuctum propter lactís:qua iníuría! uber emorítur , caprístp caccítas quas íta imulfe teoborítur, Plinius, Gracihunc zgothelan nomínant:à quo differt xgíthalus, Gazae parus, Alía eft & xgithus auís mínima, falum alícubí transfert Giaza, Caprímulgus apud Catullum dícitur is quí ca pras emulget.zzeA Gr ulula apud Aríftotelem,eodem interprete, acyrzm. aquila apud IMacedones, - Étymologus & Varínus,ecyvmO-,uultut.acyizrvy Gp Boe, íd eft locufta marina, Hefychíus apud "Marinum; G9", quíncy fyllabís eadem fignificatione legitur. A.egocephalus auís apud Ariftote - Jem;capriceps, Giazatuteex capella.Eft & apud Germanos auís àuoce dícta pimmelgeifi, id eft ac -gíacapra. | Ores n y 4 Aegeon nomen gigantis, &ce, de quo infra dicam, ubi de díjs,deyakmp, duyusaos , dyessu e, Gayra, ws &xyii^, propría nomina homínum funtapud Suidam,de quíbus tamen ille alíud níhíl fcribit, q àyws, A egeus , aliquí Latínenon recté cum díphthongo penultímam fcribunt , Athenarum rex uit filius INeptuni(aut uerius Pandíonis)ex Aethra uxore Thefeum filium fufcepít,quem Ouidius iegidém patronymíce cognomínat, uide Onomafticon. Habuit & Medeam uxorem, Huíus & The fei hifteriam Dionyfius ín commentaríjs ín Buftathíum recenfet, d«yeioy, 7» v azy&t iow reto $'ápcoop o gilhvaze, Suidas & Varínus, «| Aegeumuel Aegaum mare, Graci iyeisy uel àyozoy "cy dícunt, "mel dayeix ÜcAose: trel eye erevoct fcribunt autem pletíque penultímam per &«paucifimiper e, Ae. ges X agídes ut fupra dixi Graci fluctus,uel magnos fluctus exponunt: abí£ autem communíter yayeG" kit, Doríce àxyizoe, Etymologus,Sed &xysoy properif(pomenon, rectíus ab àxysve formaret quàm jpabisE Eft fané Aegeum pelagus fluctibus & nauígandí periculo terríbile, Suidas & V arínus. ldem "Dionyfius poéta teftatur,círca Sporades infulas fcribens Aegeum pelagus fuis fluctibus refonarez onec ullum effe alíum maris meatum,cuíus unda uehementíus & altíus agitentur, Aegzí marís lati gequor,zAzzvc 6" Dionyfiío,a Patarís íncípiens,ad Tenedum & Imbrum ufq; protedítur, índe Bo eam ueríus Propontís anguftus meatus excipit Euftathíus ín Díonyf. Et rurfus , Hoc mare alíqui dictum uolüt ab Aegxone,cuíus ínIlíade memíniít Homerus: V elab Aegísloco Boeotíz,ín quo po éta Neptuni equos quíefcentes facit, Alíquídictum malunt ab Aegeo Thefeí patre,quí ín (lud mare We pracipitárit ab arce ín Aegís ínfula,fic enim Etymologus fentíre uídewur:uel (utalij) ex Athenas tum arce, V íde Etymologicon, V arínum,Suidam, & Calíum libro i. círca fínem ca. , A egzeum via ? Cyclades alluit, Hefych.Sunt quí Aegeam Amazonum regínam ín eo períáj(fe referant, Aegzo gmarí nomen dedít fcopulus ínter Tenedum & Chíum ueríus quàm ínfula, Aex nomíne,à f, cic. Cas przqua à Gracís íta appellatur,repente ín medio marí exiliens,Plín.Solínus hoc faxum Antandrü mominat,quod procul uífentibus caprz fimilecreditur.A caprís nomínauerunt Aegzum pelagus, "Varro. Aegas Euboez urbem Septentríonem uerfus memorat etíam Theophraftus ínfinelibrío, hill.plant. Fuerunt & alíz plures Aegze,de quibus confule Stephanum:& inter ceteras Aega IMa, cedoníae quibus caprís nomen fuiffe non dubíto,cum paa Bózeez quoq» cognomínarentur , Aegae ainfula iuxta Euboeam,cum templo Neptuni, Hefych. V ide etiam Varinum & Etymologü ín &xyae, E Strabonemlibro 8, quíab Euboícis Aegís marí Aegxo nomen índítü uerí(imílius putat , Achaí; "ez uero Aegze,hoc tempore, inquit deferta íncolís funt , urbem habent Acgíenfes, A egion fatís ín« colarumhabet:quo ínloco louem à capra lactatum fcríbunt, &c, V ide Áryoy ín Camerte & Stephas 10: Huíus incolis datum eft oraculum íllud prouerbíale,Yucc et dzyrdtr irs zpbmoi re Tézeto7ii, De A e^ gís Achaícís mentio eft etíam apud Paufaníam ín Achaícis, Aegeis, ccysic, tribus fuit Athenís,ab/Ae geo Pandionis,filio dícta,tribules Aegidze,Stephanus;Suidas, Hefych, A pecore nomína habemus, Quiníus,Caprilíus;ítem cognomína,ut Anntj Caprz,Statílij Taurí,&c, Varro. Aegaus finus eft & fluuíus círca Corcyram , Varínus, Aegiítaurus, &xyerrav;G", alíás Taurus,fluuius apud Troes enem, V arinus & Hefychíus ín Tabgew z?uz.. Campus Aegzus circa Phocidem eflquem A egas fluuíus alluit, Euftath. ín. Díonyf, V ide etíam Stephanum, apud quem legendum puto hoc modo, Quyczoy zrsd top auuedzifoy 75 Kig pot, tüc Heiad Q^, M yeroa vrog oyay vroresóy QxoouAoy dog airo. a» Pubiy dose, KQ 5 «9x 7» zrw/lioy Aryezoy, paroxytones, Aegos Cherfonefi Thracia fluuius(ubí Stephanus etíam Ae- gas oppídum effe meminit)apud Strabonem,ut quídam fcríbunt:ego genítíuum effe pato ab ex,X iddendum potamos,íd eft fluuium: ad huius oftía claffís Atheníenfium à INN capta fuít, íd& actum ínterdiu ín Thracíz parte ad Aegos flumen, óc zrozwwot urbs Hellefponti,Steph, Aegofihe. na,neutrum plurale,urbs Megarídis, Steph. A;yuu2,nomen urbis, V arínus;apud Suidam tríbus fyL. labisfcribitur Az, | Caryftos Buboez ínfule cíuítas,uocabatur etíam Aegza olim,ab Aegone lo tídomíno,dquo & mare Aegzum,Stephanus, Aegates, promontoríum Aeolídís: Artemídoro Bex dicitur in nomínatiue,Steph. A egíale cíuítas eft ín Àmorgo una Cycladum:ítem una Grata inquit Lactantius,alío nomíne Thalía, De Aegíale Dícmedís uxore,uide Onomaftícon. Aegíale us Medez frater fuit; & alius Apídís frater, Phoronei filius, (c. Aegeftzi, The(proti;ab Aegefta quo dam imperatore dícti,Stephanus, Aegímus rex Dorienfium fuit círca Ceram,Stephanus ín Dy« min, Aegíla,uicus fuít Attíca,ab Aegilo quodam heroe díctus, Philemon ín Attícís díctíoníbus, putAthenzuscítat, Arms Girzecís eft líttus marís,arenofum proprie & calculofum: etymon adfes "tunt Grammatici, vá «wp &ryóc Gas quod capra inftar faliat,ab infultu bie fcilicet. A egíae & | 4 506 De Quadrupedibus. los quoc dícebatur ; marítímus quídam tractus, fiue latus Peloponnefí,a Sícyone ad Efídem ufez Fucrunt & ali] buíus nemíníslocí,ac praeter czteros unus ín Paphlagonia, V arinus, V íde Stephai m & Onomaft, Aegíalea,AngitAea, quz nunc Achaía dícítur, incole AryiaAéis, Etymologus.Hi funt | qui cum Agamemnone militarunt,lones príus díctíjnunc Achzí; ín Sícyone, Hefychíus & Varig A cgíalía,uícus Antíochidis,íncola, ArieA«ve, V arínus: apud Stephanum & Suidam Arii fcribig tur,& Arisve, Capralia appellatur ager qui uulgo ad Caprz paludes díci folet, Feftus, | Caprafig Padí fluminis oftíuni,Plin.3.16.À capris feris propter Italiam Caprafía ( malím Capraria) intula eff? momínata:à quibus ortz funt caprae quas alímus, Varro. Capraría infula in mari 'l'hufto feu Lígu ftíco caprísabundans,quam Grzcí Aegílon dícunt,ut fcribít Plinius 3.6. Solinus ca.9. Alía eft Ae .gílla uel Aegyla apud Pliníum 4.12, Aecímurum Sipontínusob nominis fimilitudínem Caprarisy am efle falfo tradídit;&c.Hermolaus ín Pliníum,$.7.. Capri uel Caprez, infula ultra Surrenr Campaníz urbem,círciter octo milia paffuum, nobilis coturnicum multitudine,quz ex Italia uclai tes íllic princípio autumní capiuntur. Ca príene,ugapriva infula Italíz, eadem qua seio, abi nam eft Blzcíus Capriata po&ta azadby«Miey , Stephanus, Eft autem una tantum ínfula;ni fallor , quama uís ín plurali Caprez dícta.À Surrento octo M, paff. díftant; Tibertj principis arce nobiles Caprea, | círcuítu x L, M,paff.Plin.s.6.Sírenes prímo íuxta Pelorím;poft ín Capreis infula habitauerüt Sergi. us, Capraría uocatur una ex Fortunatis infulís,enormíbus lacertís plusquam referta , Sed A egímorus infula eft Libya:uel utalj, ante Sícilíam & Afrícam , alij Aegímurum feríbunt , per ViídeSteph,& Strabonem.De Aegímoris ínfulís,Plíníus 3.7.Eft & Polyzga nomen iníulz Plinio, A egilips, Arv. urbs Cephallenize, V arínus & Buídas, Aegilíps Homero, locus apud Crocylea EpiríSteph. Ayévev, infula quacdam Peloponnefi, Hefychíus: ArStephanus Ajay infulam itte ter Cretam & Peloponnefumfacít,ín uoce Aegilía, | Aeguía, ArsGeinfula Libyz,quam Afrí Catri am uocát,Steph. praftat per f duplex fcribere,cum genie índe fíerí dícat Aegufzeus ut Scorufiusg nam hoc quog; per f duplex fcribendum eft,ut prímitiuum Scotuffa, Aeguffz meminit Plinius 5:87 | Aegaufíenfe uínum in Afía celebratur,Calíus, Aryege Achaíze urbs eft, dicta nimirum ab alno am. bore,quemadmodum ab ulmo Ptelea.Paufanías tamen líbro 6.(utSteph, recítat) huius nominis ras | vw tíonem affert huiufmodi, Cum Sícyoníorum exercitus aduerfus Aegíratas ueniret , caprís coliedit.| faces earum cornibus alligaruntnoctu:Quibus confpectís Sícyonij exercítum auxiliarem A egirgz | tis uenire fufpicati;/fugerunt. V nde illi liberatíurbem Hyperefíarn prius dictam, Aegiram appellass funt:& quo loco pulcherríma qua alías antetbat capra quíeuít2xAze, Díanse A grotere templut condíderunt.-AriG-,nomen urbis, Suíd. AyG-^ promontoríum Peloponnefí, V arínus, Aryrye,ne mengentís, Suid, Aexonía,urbs Magnefiz,& Aexone pars tribus Cecropídis, Steph, Caprullon pertus prope montem Atho Pomp.Melz líb.s, Aegoneuel Aegonea,nomen ui bís,Suídas; Steplia nus addít Melíenfium effe, Aegoftis,urbs Locrídis,Steph. Aegys, urbsLaconica, Steph. Gane gra Paphlagonie urbs eft, cuius nomínís oríginem INícoftratus, referente Stephano, iflam faci: Cum capraríus quidam rurí capras adeffe omnes reperíret, domí uero unam deeffe; rem domino nartaej uít,luffit ille diligenter quenam fecederet obferuare. Deprehendit ígítur unam ín altum quendam) collem afcendere,& íntra illum heedorum uoces audíuít,quos íllic capra eníxa erat. Etcum comm? dus ís locus(demíne ) uideretur , cíuitatem ín eo conditam Giángram appellauít , quod capellae noej menfuerat, — — — | | : b «b. Mefías eftradix cornü capríni:Altj interpretantur partem cornu (uxta pedes animalis, Am dr.Bellunen.Aegophthalmos gemma nomen eft apud Plíníum lib.s37. Gemma non paucz (inqui Ge, Agrícola)lineis ínter fe difcurrentíbus , & fxpenumero colore uaríatís , effigies rerum exprís - muht:;oculí quídem humaní,leucophthalmos:capríní,xgophthalmos, Gc. Mufmones aríetes ín Sami dínía pilum habent capríinum;Strabe, Equíceruo cornua funt capra proxíma, Aríftoc. Caprar barba firilum uocatur,Sípontínus, Nonnulla etíam duplíci genítali,altero maris;altero fcemin fcuntur:& ín genere quidem homínum,fed maxíme ín eaprarum:gígnuntur ením quas uocant hit: cínas (zpayokvec) propterea quod fimul genitale habent & maris & foeminz,lam & cornu gerensit crure capra confpecta eft, Aríftot.de generat. anim. 4. 4« | »- | .. Q[c, Tityre pafcentesaflumíineretjce capellas, V ergílítis Aeg. €| Vocabula qua àd capratit uocem pertinent,lulíus Pollux .i5.hís uerbis defcribit: Ary&p* unsemo oc, poto, nito pton, Ouau «di atgia pmi loce ocuyere elonme d bxcei 5 id oy üBi aaryap ena uIAoy Ó qeu yuoc, potuere, oho foo , dic iced | tr QaMrou Gu 7 ovp 3 dovyloy Aéym, BAuy&ohoa aus écyac opo wv" xn, de uoce caprarum, V arinus, yuoc pro Qejyuos apud eundem non recie legitur Msueexviaz, puto pówaz, Muxsi (ox ytonum a5, à 7 di Qo», Homerus de ouíbus etíam hanc uocem ufurpauit;pofteríores de caprís tantum,de ouibus Wf ro fouy&dos, Varínus, Pafauiios Guys, Oppianus de caprís fyluefltribus. Bevyétarzw ui wp aptid, fchylum,ut cítat Strabo círca fíinemlíbri 14. Guflatumàa pecore caprísQ pulegium,balatum co tatunde quidam Grzcí líteras mutantes blechon uocauerunt,Plínius.Sed balare propríum ouí eft, «Iam puerüm ortum capíte aríetís aut bouis referunt, X c.fed nihil ex js,quae nominant, quamuis fimilítudo quadam egeneratur:quod euenít etíam non ín monftrum peruerfis ; quamo fxpenumero per conuícíum rionnulli deformes affimilantur,autcapraz ignem éfflanti,aut aríet tulco, Aríflot,degenerat,anímallib4,cap.s. | Ciborum ín capris fuperfluitates,Palladíus ca "m De Capra, H. Lib 597 ' |. iás faceté baccas dixit, Caelius, Plinius fabas capríni fimi appellauit: nofiri uulgo etíam caprarum fa t bas: Marcellus Empírícus ftercorís capríni pilulas : Girzecí aveaése genere foemínino, INicander in 'Theríacís zrve«ss díxít,nifi uitium librariorum eft, Sunt in Gracís quínon caprínum tantum, fed - euillum etíam ea uoce fignifícent, Marcellus V erg. xervetd*e,caprarum & ouíum excrementa, Gas - fenus ín Gloffis, zQveaeiss eadem fignífícatione Attícum eft, Zeveavley vrMdy evavisn, Eupolís, ut - Suidas & Varinuscítant, Aríftophaneshomines quofdam omnino uiles, & fordidos eQvpaetey à -xyirpere uocat, ut pluribus exponit Suidas in Xpvpalrlse, Cras dxyóe, 6 erae ( Vari) rois leni 7^ dcyóe £pi - wp" sp 78 den pvc, Gralenus ín Gloffis,& Varinus, €[InurbeSybari capraríus peradole(cens nomíne Crathís,cum cupídítate libidinis flagraret,inceflum ín capram fcelus exercuit: Quod quie go dem ipfum ut hírcus gregis dux perfpexit,riualítate laborare, atq; ínterea fuum occultare animum carpit, quoad aliquando tandem eum fomnum capere deprehendiffet;tum ením omníbus reuocatís —uíribus,facto ín eum ímpetu, cerebrum dímínuit, Cum eiufmodi fa&um ad indigenas permanaflet; nonmodo eí tumulum magnificum excítarunr, fed ex eo etíam fluuium Crathím nominarunt ( Cta» thís fluuíus íuxta Aegas Achaícas à duobus fluminibus íncrementa füfcipit,fic à mifcendís aquís ap pellatus:àquo & Italicus uocatus eft Crathís Strabo: ) infantem auteni puerüm ex eíus cam capra confuetudíne füfceptum;caprína habentem crura,& faciem humaná,ín deos repofitum, deorumqQ - honore affectum fuifTe; & Syluanum deum ( Hyleumnumen Napzméa, Calíus:) effe ín fermone "homínum uénít, In beluís igítur obtrectatíonem & ríualítatem íneffe hircus docet, Eandem hifto. —ríám defcribit Czelius libro 33.cap.s2. Kw.Bee;k d'cwelle 7? acyay xuveDorroy, hunc fcetorem Latíni "3ocapram & hircum uocant, Àrydy vs xvi Bela ue^w, Axiftophanes in Pluto, Cínabran aliquós expo —— pere canum cíbum,ín Cane diíxí, Véi(Q- oer" Vyga, s vol" d'uatellioe, xou "y xgAgex uivÜo (| al pavÜoy ) "ài de aiyuy 4 soAveim, Hefychtus & V arínus, Vale, ewzpa d'ucwete, lidem, — €f mivis uel uivág- capría num flercus fígnifícat, aut eíam humanum, hínc wuvbaeez apud Ariflophanem ín Pluto & Kanis; — flercore inquínare, dlorQoives, d lyeoc uice (Wat ZEN RU, Ua ocVo.; «82k OQ jglaen., Paftores ením hífcis alttofts, &€ -frigusagre tolerantibus nares excremeniorum uel ipforum uel homínuüm inungere folebant; & eo - foctore ad flernutandum mouere, quod hoc pacto nímio frígorís fenfu liberentur , Mínthon alíiquí - mentam herbam, alij thymum,alíj iyngem exponunt:alij floris genus ín flercore nafcentís,quo hírcá - gaudeant, V arínus & Scholía Ariftophanis, ! | : -- €[e, ams, capraríus,pro à ase, Doríce, V arínus, Poétís &oee ^, qus uox Nícandro pro loa 38 Co etiam pafcendís capris accommodo ponítur: díftínguítur fo; te accentu ín recto cafutítem axy«ó — gut, AryiBezus, Panos epítheton, ut dícam ínferíus, Aituodoi, caprarij, eo quod fint Aírp &uabés, id eft -uelde rudes, V arínus, Comatas capratíj nomen eft apud T heocrítum Idyllio y. De Glauco capra tío,qui Homerum: hofpítio excepít, multa fcríbít Herodotus ín uita Homeri, xizix acclamatio eft; - qua ad capras utuntur, Varínus. AzAs «uve, canes caprarum cuftodes; Pollüx, — 4p Auídozoc yg, - terra apta pafcendís caprís,Suidas & Hefychius: propríe autem de montaria dicítür; quam dxyivoucu B aryiBwrssy etíam uocant, V arínus, Infula ut quaecp afperíores funt, fíc diez appellantur, V arí^ mus, oce aut Q9Asic uocítabant faxefos SX capris idoneos pafcendiís locos, quíín fuperfiefe-faxor& "terram haberent exiguam, V arínus,Ary/zAwyxzic,nudum nome apud Suídam: uídetur autem (ignia "ficare locum ín quo capra oberrantes paícuntur, Arn, à zie dzyes meta, &c, ut lupra explicauf; "o My»v,capríle, & éryveuey. Spumifer egon,apud Statíum libro s, Thebaídos,pro mari Aegec, Cas E- voxee in Gieopon. Gracís dícuntur,matríces quz fcilicet foetum alunt, & lac prabentilactares Marcellus Émpírícus díxit:qua tamen íntelligi potlunt etam abfqp fcetu,& cuim à partü remotíores "fünt.In capram multo & dulcí lacte abundantem, & eo nomine Cafare quodai abductam epía » Bramma Crína gorz Anthologfj líb, i fect;ss,extat huíufmodi, — Ary& uev2 4UisAsy, Gray buc &j0À yet Ovüicze, 7rRratoy "WAV yaAK T TP rS U, TélvosuAw CQ" ,ueDundte rec jowosuToTrixo — KoLowo xu vuvei p eVumeo nyc yvrb, . HE dU corzig ars wo ec estpatc. Goyep vartoop - Majop sio, ueiop d" óroy exyiys, €] là Luetere teftamento,libro 1 Regum kebir uocem Hebraícam exponunt capillítíum ex pilis caprínís v inflar capitís crínití factum : lonathan tamen uertit noda,íd eft utrem ex pelle fcilicet caprína & pis — lofafactum, - je qf Aegiftho Thyeftís & Pelopíz filio capra alímentum fugeeffit, Calíus ex Aelíani Varijs; 7 Oríon etymologus índe nomé etíam Aegifthi interpretatur, ab &f ca pra, & é$lacto. ' Círca Alcathí 7 uícum ín Cypro Meftorí Cyprío infans natus eft,cuí pro dentibus os continuum fuit, Is nefcío pros "pter quam fufpicíonem expofítus,à capra nutrítus efi:& prímum Aegínomas dí&us, poftea Euryà »ptolemus,& Cyprijs ímperauít;Polluxlibro fecundo, Antíphanes in Aceftría apud AiBenzum, -auarum quendam íllas tantum capras mactantem inducit, ex quibus nullum.amplíus fructüm hoes - & dorum aut cafeíca píebat,. : —— Qh. Curuetetes facerdotes capra fíc abflínuerint, üt necj tangerent autedetent, necj nomínaa ent,ex Plutarcho expofuifupracap.gs. Capra oliuam lambendo qiog flerilem faciunt, ead ex iufa IMíneruae non ímmolantur,Plíníus, Capras ín arcem afcendere Athenis non lícet,neque oma níno facrifícarí Míneruz,quod olez ramos uorent & ladant, Athenzus. Obferuatum eft( inquid : lius)capras Athenís ín arcem non íungí, ( admittí: )praterquam femelad neceffarium facrífi zfum;ne olea ibí nata prímum,potfit tangi:quaido íta proditum eft,cíus animantis faliuam effe fruta * ; 298 uadrupedibus - &uís uenenum, quo nomíne nec dex ímmolatur, Aegyptij quí louis Thebahí templum incolunt, ' aut Thebanirítus funt,fj omnes ab ouíbus fe abftínentes,capras ímmolant,Qui Mendetis templum. obtínent,fiue Mendefij rítus funt,bi capris abftínentes,ímmolant oues, Ita Thebani , & quicung | propter íllos ouibus parcunt, aíunt ídeo fibí condítam hanclegem ; quod lupíter cum ab Hercule | cernere eum uolente,cerni nollet,tandem exoratus íd commentus fit,ut amputato aríetís capíte;pel lec uillofa,quam illi detraxerat,induta fibí,íta fefe Flerculi oftéderet;Et ob id Aegyptios infiituiffe. » Icuís fímulacrum facere aríetína facíe;& ab Aegyptíjs Ammonios accepíffe,quí (unt Aegyptiorum | atqy Aethíopum coloní, € linguam ínter utrofg; ufurpantes.Qui etíam mihí uidentur eadem re fe. Ammonios cognomínaffe,quod Aegyptíj louem Ammonem appellant, Ob hancrem aríetes non ! mactantur à Thebaniís,fed eís facrofancti funt.Certo tantum díe quotannís ín fefto Iouis, unum dex y mum aríetem amputant,cuíus pellem detractam hunc ín modum louís fimulacrum induunt, ad il ludd deíndealiud ducunt Herculis fímulaerum, Hocacto,cunctí quí circa templum arietem uerbes rant,deínde facra eundem urna fepeliunt,Hzec Herodotus libro 3. Agrícola deboue rein diuinam | facit , opílio de agno , polus de capra, Lucianus, Grací facrificaturi cepras frígida aqua exa ! plorabant ; Nam fi guftare abnuiffent , concipiebant inde, haud ualere fatis, Calius, Capelle pro. | bubus ímmolatz : ítem caprz aurata albe Apollíni ímmolatz , uide fupra in Boue m, h. "Te/jvs facrífíicium, fecundum alíquos ex oue,capra & boue conflat : de quo multis egíín Boue. In ! Lupercalibus Romz capras íugulant, & íncifis ín corrigías caprarum pellibus,difcurrunt ; & fi qui obítent,fcutícís cedunt, Plutarchus ín Romulo, Embarus quídam,uel Barus , cum Díana Munyes. chía ut regío a pefte liberaretur filiam alicuius ímmolandam requireret , ea condiítíone ímmolaturii 4 (c (uam promífir,ut facerdotíum familíz eíus perpetuo maneret:filía ín adyto occultata , caprameis | us ueftímentis índutam mactauít:qua res ín prouerbium abijt,ut ín hominem prudentem et aftutir Embarus es dicamus, V arínus ín ZógJesc, authorem cítans Paufaníam.Peftis uero caufam fuiffedia | cít urfam qua ín templo Díanz íllíc erat,ab Athenienfibus(gvedleGzy,lege edwouosteigmy, ex Suida)oce . 1 cífam, Apud Suidá famenon pefte(qua apud Gracos una tantum lítera differunt) regionem labos M raffe fcríbitur.Erafmus prouerbium Embarus fum,de homíne infano,deliro & demente ínterpretas. | tur, Suídam fecutus:qui Embarum filíam fuam ueré,non capram eí fubftitutam , ímmolaffe refert Ép Dagóc epa, n) roe tpi: visveyaie ppoviuoe, Mkvawd]eos tte ue 7, V arín, Paufan,ín Arcadícis Cleombroto. | Lacedamoníorü regi ín Leuciris Boeotijs fignum díuinítus huiufmodi accídífTe Ícribit:Solebant(it E] quíc)Lacedamoníorum reges pecora fecum educere ín bellum;ut dijs ante prelía litarent z preibant autem capra ducesitínerís ante oues;quas(ca pras)paftores ca toeades,meoiavlec, appellant, Lupi tüe. | ímpetu ín gregem facto,illzfís ouibus in folas caprasgraífatí funt, Capram & hircum Mendefijeo | lunt,Gyraldus; V ídepauló poft ín Panos dei-mentíone, * 4| Éegdb «t Azrnovi svuesae tueri Bas Tauguy ad" ir&y, Homerus lliad.lib.1,Capras A pollíniimmolabant,propter pecudís liuíus naturam ímpetuofam,& ín altum faltando efferri gaudentem:& quod caprína cornua ad arcus faciendos ía donea fint: A polloautem toxotes eft,id eft arcubus & fagittis oblectatur, V arínus ín Tavesc C ay ex Euflatlio in Iliados i. Capra,qua nunquam fine febri eft, Aefculapio quí eft deus falutis, per traríetatem immolatur,Seruius, Aeexon,nomen gígantis,quí Coeli (alas "T'ítanis ) TerrzeGp fili fingítur; A egacon qualís,centti cui brachía dicunt, Centenastpmanus, c, V erg. li, ro, Seruius et dem cum Bríareo effe fcribit, Víde Onomafticon noflrum & Varínum,& Gyraldum ín Operedi dijs,Syntagmate quínto,duobus ín locis.Hefychius Aegeonem exponít Bríareon, & deum maríz num;& Neptunut:Etymologus Solem, 3 75i torio &iosay, Bríareo (inquit Solinus) Carli rem díuíná facíunt,ficut Aegaoní Chalcidefes.|Nà omnis feré Euboea T'itanit fuítregnü,In Bríareo (nquiít Czlíus)quod obuíum erat,fabule ínuolucro factum eft obfcuríus , Quippe prodit hifi cífe ín.À (ia cumulum Agzonís nomíne,abs quofontium profiliens multitudo circumiectos implna guetcampos, .. «| Aegobolus,anéBaAe- Dionyfius apud Potníam colebatur, de quo nomine hilos vía hzc prodíta efl,Cum ibi Díonyfía celebrarent,íta ín contumelías actí funt & furorem,ob ebriet tem,utBacchifacerdotem ínteremerínt, Quare dei íra graui peftílentía affecti funt, Ciueshac dete Apollínem confuluére:à quo refponfum acceperunt, utdeo formofiffimum puerum ímmolarent, - Quodcum Potnienfes per multos annos feciflent,capram demum à deo edocti pro puero fuppofue: fe runt;unde deo cognomená capra uidelicet fuppofita, fatum uidetur, Gyraldus.. Cinnamomtm ín Aethiopía cxfurí,quadraginta quatuor boum,caprarü& GC arietum extís,a loue impetrantue "c metendí,Pliníus, In Pedafía Caríz(ut tradit Arífioreles in IMirabilib,) facrífícium Iouí peragitur in quo capra deducta ex Pedafís per ftadía feptuaginta magna fpecante turba procedít,nec pertut batur ín.uía,nec índe auertítur,funículo uíncta facerdotem praecedens , In eadem mírantur exttás neí cornua eíus quatuor congíos capere, Aegophagus,íd eft capriuorus cognomínatur lupiter: pud Nícandrum ín Theríacís,Etymologus,& V arínus:IMihí tamen,ínquít Gyyraldus , non fuccu rít,apud Nícandrum íd nomen legífe, In Laconícís Paufaníx Iuno nomínatur &neoiyisapudLa: cedaemoníos tantum íd adepta cognomentum, quando & dez capras immolant, Sacellum ab Hercu. leprímó erectum ferunt,quí & prínceps captas ímmolárít;quoníam pugnantí aduerfus PM ontem ac liberos,nullum à lunone fe íngefliffetimpedímentum, ficut fere affueuerat: Ad rem uero | diuinam adhibítaspotiflimum capras,qued alíarum uictimarum haud fuppeteret facultas , Ve ^» Bryce. Uy EM eo quod de capra (cribit auctor híc(inquít Caeltus)uehementer aduertenda poétze Ouidij fentena- tía,ex quadam Elepía;ubí anímalíum quz ducerentur, pompam deícríbit ín lunonís fefto; -DuxdQ gregís.cornu per tempora dura recuruo,. Inuifa eft domínze fola capella dez, - - Alius índícío fyluís ínuenta fub altís . . Dícítur íncoeptain detínuiffe fugam, Nunc quog; per pueros íaculis ínceffitur índex, Et pretium auctori uulnerís ipfa datur. Ji "IBiedaiyoc riget qu MIO y«e«legetow, Caprotínalurio à Romanis culta ,nondcaprís; feda caprífíco nomen tulít,uíde diíein Latío lunoni Caprotínze mulíeres facrífícant,& fub caprifico faciunt, & € caprífico adhibent EO DeCapra. H. Lib. L. 399 t yraldum,&c.INonze Caprotine,inquít V arro,dícuntur , quod eo. ' wirgam, [Pan capripes cognomínatus eftà poétís,à Girecís ayousule, BC acyizrey, Propertíus ínter. ptio, Capripedes calamo Panes híante canent, Hyginus de Caprícorno: Huíus, ínquiít, effigies fimilís eft Acgipani, Dícitur & femicaper deus ab Ouidío ín Faftís , € Metam,uteft ín illo, Suntoculis Nympha, femicaper ue deus,Gyrald, Cerobates etíam,QoBávus, cognomínatus eft Dan, tefte Hefya thío,(iue quod cornuahabebar;quafi «ee 7:8o4 re; uel quod bafín liaberet corneam, id eft pedes, Gy 4 X " n * ? . n n ?] " "raldus, Kos s9e Be we nay, A tíflophanes in R anís:Scholía cerobatan exponunt, quí per montíum cor - F M LÀ * 4 L] LI L ? y, Li LI , "mua íncedat,uela cornu,íd eft ungulís hírciníszmam índe &uiGévuy quoc & peyeorduove dici. Dídy« P nus fimiliter exponít,at Gyraldus íam ex Hefychío:quoníam(inquít)inferíores partes hírci habet; ? "fta ut pedum caufa cerobates uocetur,Hiínc & éfvxsosc nomínatur ut fupra ín Bouedocuí, Capras - -€a de caufa apud A egyptíos qui Mendefij rítus funt,non mactan t,quod Pána ínter octo deos Mena - defij numerant,quos octo aíunt príores duodecim dijs extítífTe, Panós fimulacrum & píctores pína gunt,& ftatuaríj fcalpunt, quemadmodum Grecí,caprína facie;hírcínístp cruríibus:haudquad exi» "ftímantes eum effe talem,fed fimilem caterís dis.C)ua tamen eum caufa talem defcríbát;non eít mt^ ?hí relatu iucundum. V erum hí cum capras, tum uero capros hírcósue omnes uenerantur . Etínter P» "Mendefíos caprarij pracípuo honore afficíuntur,& ex hís unus maxíme: quí cum deceffit ; íngens "toti Mendefiz plaez luctus extítít, Vocatur autem & hírcus & Pan, Acgyptíace Mendes;Herodot; ib.a,. Acega & Helíce Nympha ex Oleno nate, louis nutrices feruntur, ut Hyginus alijqs prodidea gun Quidam Aegam Panos uxorem díxere,alíj filiam , ut ín Ioue zgíocho íam proxímeretulí: & "4 upra ín Cane FH, a.ín mentíone Cynofure:nam Helícen aliqui Cynofuram uocant, AegocerosPaa- Bos filius in Ibice infra memorabítur.De Aegípane etíam nonnihil ín Aegíocho fuperíus díxí, A ea "gipaní populi ad rípas INíli habítant,Plín,6.59, & in fine eiufdet ca, Ttxta Hefperíos Aethíopes(íns quít quídam modícos colles amcena opacítate ueftítos Aecipanum Satyrorumép produnt, Item y, y, Adantem noctibus mícare crebris ignibus, Aegípanum Satyroruima lafciuía impleri tibiarum ac Mfiftula cantu,tympanorumdá & cymbalorum fonítu firepere.Et rurfus ca., ínter À ethíopíoe popus "los numerat Aegípanas femiferos, & Satyros,Satyrís, inquit prater figuram nihil morís humaní efz fe traditur; Aegipanís,qualís uulgo fingitur forma, Hec loca capripedes Satyros,Nymphasip tene. te. Lucretíus libro 4. Aryízmtein Gracís legítur,unde caprípedes uerbum uerbo expreffum. Ara- "gippzi Scythiz populi referunt qui apud me fídem non habent, fupra ipfos íncoli montes ab homí« mibuscaprípedibus,Herodot, [Syluanus, deus caprípesex paftorís cum capracoítu natus, ut "Gyllius ex Aelíano uertit, SC nos fupra recítauímus parte s. huíus capítis, Girece pro Syluano vAeup "Sei vero 6s legi,ex Czlij translatione conijcio. Proetídum quz fe uaccas putarunt mentíonem j fecí in Vacca H,h.pauló ante prouerbía, A Melampode(inquít Plínius)appellatur unum hellebori "genus IVielampodíon, Alíqui paftorem eodem nomíne ínueníffe tradunt , capras purgarí pafto illo " ranímaduertentem, datoty lacie earum fanaffe Proetídas furentes, Hermolaus Proetí fílías Elegen 8€ "Celanen memorat,quz prope fontem Clítoríum à Melampode talí lacte purgata fint, Idemín Caa- "fiigationibus Plínianis Lufos uel Lufas urbem effe refert ín montanís agrí Clítorij, ubi IMlelampos »de perhibeantur curata Proetí filize,£n Díane fano, Lufi, Aseo, urbs eft Arcadíz, tefle Stephano, ubá "Melampus Proetí filías sAses,íd eft lauít,unde Lufi nimírum díctí funt. Meram aliqui uocant Proetí. filiam A ethrz fororem, Hefychíus, Círca Alpheum(nquit Euftath.ín Dionyf.) aqua eff que alphís, rid eft uítiligínimedetur,unde forfan & fluuío nomen ímpofitum.Mledetur eadem leucís & ímpetígi mni& Melampodem ea ufum aíuntad purgationem filíarum Proetí cum ínfanírent, p | 12932 "AP PROVERKBIA, - E uu In agro futcularío capras: Varro de re ruft, lib.i, cap.díctum hoc uelutí legem agricolarum affertr E. in agro furcularío ne capras compafcat, Deflecti potefl ad eos qui noxíarum rerum admía: Xtu corrumpunt teneram etatem, Capra olez & uítí precipue noxía effunde & Baccho ímmolatur uindiciz eratía: Mínerue nihil capríni generís,quod ille uítís repertor dícítur, huic facra eft olea ; E. | tamus, | Capracontrafefe cornua, dif self tow? zw xor zw, cum quís fibi ipfe author eft malí, Ca. pra quapíam (utín apologo fertur)cum effetíaculo uulnerata;círcumfpectans urideriam id malí fis :bieueni(let,arcum contemplans caprínís corníbus compactum, díxít, Ka $uRu TR tQvete gi nig , idi *€fiIn me ipfius pernícíem produxí cornua,Eraímus, «| Capraad feftum, Ai£ ee" topzspt dicí foli tum ubi quís ín tempore ad negocium alíquod accederet: Aut ubi quís cómode ín fuam perniciem. poffert fefe: Nam ín feftís,maxíme Bacchí,capram ímmolabant,Eraímus. &[C apra gladium, Af u&« "ups fübaudií reperit, (IVfalim Ai ouai 7| utympay, ut ín omnibus Gracorum Lexícís habetur, ) 1 -tos;quí ipfi reperiunt quo pereát.Ortum eft autem adagium ab huiufmodi quodam euentu, Qlín "n - 3 SS - à E 200 | De Quadr upedibus | | cum Cerinthij Iunoni Acre (Apoftolius Afcrez, nonrecté) cuíus zdemà Medea flructam aiunt; rem diuinam facere pararentzatcp hí quí ad prebendam hoftíà erant códucií, (&i qvi erigóye usquédge pXior, Suidas & A poftolíus:or stp pttazcynpóte uiii Elelychius & V arínus:)defoffo fub terram cultro,ob. litos (efe affimularent, capra pedibus exfcalpens,prodídít, ítacj mactata eft. Quidam fic efferunt, Alf viso S ucxiugay:id eft, Capra cultrum praebens:Quidam hoc pacto,9ie 4 uclyagav, Erafim. Aryés spia ero, GÀ 7 kawzeiz Gowpwoovroy wgysy ix Koembmxaie (uidet aliquid defiderarí)zreqoipuoc.& eap voe eed Suid. «Delanacaprína;hoc eft dereínutili & míními momenti, fimile eft deafinilana,Eraf; AT ter ríxatur delana fepe caprína, Propugnatnugísarmatus, Horat, [Libera capra ab aratro, EAdUÜsonu D AT &pézpoy,hemiíftíchíum heroici carminís prouerbíale,dictum olím ab ijs, quí feab onere" quopiam aut moleftía liberatos glorabantur,authore Zenodote,Erafmus, 4|IMatrís ut capra dis) citur , Tie uui G^ óc if xgAemou;In fpuríos díctum uídetur, quorum pater incertus eft, catp gratíad matre denomínantur, Ductum ab hoedis , quí ín caprilibus à matre dígnofcunturzmam à patribus. haudquaquam poffís.Manet etíam hodie uulgi íocus(apud Germanos) quo dícunt , fapientem effe. filium,quí patrem (uum nórít, Eraf(mus.NMrae i 7 sut Qua Th sudo, Homerus Odyffez lib.i, hoe" etíam Germani ufurpant,Materaít —4[ Vel capra mordeat nocentem, K&y dug elu addon vrovugdp, (hemiftíchium heroícum;Capra mínimé alíoqui mordax eft,fed ímprobís omnía fun: ínfefta, Era 9I mus, € Caprarum nomína, A yáp óvóya Tw, uidefupraínH.a. «Capra nondum peperít, hoedus. j autem ludit ín :ectís, Arf ro vezexgv, cen Qe VT Go dlisaz ac«(«: In illos qui poftrema perfectag am^ aggrediuntur, practeritis ifs qua pracelliffe oportuit:Aut qui gloriantur iam affecutos fefe, cuiusme" fundamenta quidem fint íactazA ut quírem agunt prapofiere, Prius eft enim peperiíff: equam ut hae. dus iudat ín tectis. R eferturá Zenodoto,Eraím, — | Capram portare non poffum, & ímpenitis boc uem, (Melíus,imponite mihí bouem,fíne copula. Plutarchus in commentario De non -accípienda s $nutuo:Éze 7» 7 vro poro sv yeheiap,Ov d uvas f occym qspetp , Galvzidere ot Biy: V bí quís quod leufus '3 recufat, & quod multó fit íntolerabilius (mponi (ibi poftulat, V elutí fi quis impatíentia pauperta is. (nam ad íd accommodat Erafmus)ufurís ínuoluat fefe,quod onus uíx diuitibus fít tolerabile , Era? €| Capra Scyría, Al «vele: Z.enodotus huíus prouerbij Chryfippum cítat,tum authorem,tum in pretem,Conuenit ín eos quibeneficiü maleficio corrump&t, aut uírtutes adiüctís uitfjs contamí! atq obfcurant; quiue recte inflituta nó recte finiunt. Veluti capra Scyría, op fera fit, mulcirit quod E Cic ímpleuerat, ipfa rut(us euertit, (Memínít etíá Suíd, Alf putt dici ín eos,nde plurimü emolume) tí capitur, propterea quod eíus regíoniís caprae maximam la &ís uim reddere dícantur.Id quod affttz- mat & Athenzus libro i.cítans hoc Pindari carmen, Xxve/os dU dr Gus? pup yod pareret aye Vyoyarseerr, Eraf mus.Idem Athenaus libro i2.capras ex Scyro & INaxotanquam pracipuas commendat, Capra tíze(malim Scyría)quantumalíz nulla lac habere dicantur, Gyllius ex Aclíano.Eft autem Scyrosue- paCycdadum, 4| Dicdetríbus capellis,ín eum uídetur ceu prouerbio torqueri poffe , quí multa; extra caufam quz funt & ad rem nihil attínent, dícítzex hífloría, quà Martíalis lepídiffimo epigramma miate refert,Non de ui,neqg; czde,nec ueneno, Sed lís efl mihi de tribus capellis, & c. ETuíc firaillimif cfi Lucillij epígramma Graecum, quod recítat Erafmus ín prouerbío Alía Menecles, alía porcellu$" loquíur, «[Copix cornu, Arc ees xsoee, Acmaltheae cornu;aliquí adduntazyes, íd efl caprae? Cum. affatim omnía fuper effe fignifícamus,Translatum áperuerufta fabula,qua: uarie narratur apud ate thores, Quídam ad h&c modum narrant Rhea Iouem eníxa metu patris infantem in Creta occult nutríendumá duabus nymphís Adraftea & Ida, MelifTi filiabus. (Ouídíus unam fuiffe fcribitquam. Naidem A maltheara uocat.) Hae nutrícauerunt illum caprae cuíufdam lacte, cuiusnomen fuerit Aumslthea.Eam capram Fupíter adultus ín fydera retulit; uocaturág à Grarcis Gif seewia, ideft capra cceleftis, Huius alterum cornu nymphis nutrícíbus dedit, uidelicet offíci praemiü, hanc adijciensfi 1 cultatem,ut quicquid optaffent,id illis ex eo cornu largíter fuppull ularet.Ouídíus capram corna terum ad arborem fregiffefcribitquod Amaltbea nympha herbis cinétum, & pomís repletum a uís ora tulerít,Iupíter poflea regno potítus. Sydera nutricem, nutrícts fertilecornu. Fecít,quodd& mina nunc quog nomen habet.Legímus & Herculem Aetolis donafle Copiz cornu;propter coete cítüm cornu flumínís Acheloi;quareregíonem illam antea flerilem,fernlíffimam reddídit;corntrtl | mirum laborum durítiem fignificante,frugibus feracitatem,Erafmus, ldem pluribus authorumex/j emplis,Plinij,Gellij, Luciani, Pfurarchí,Horatij, ufum huíus prouerbíij explícat. Ego íjs omiffis quae dam apud alíos obferuara adíjcíam, Hanc capram Oleníam uocat Ouidius quínto Faftorum. Vide nonnihil füperíus in Aegíochi louis mentione: & Palzphatum cap. 47. A egium(nquit Strabo l8) oppídum eft Achaíz,ubi louem à capra lactatum Ícribunt,fícut Aratus prodidit, ken, uM 2c G^ Aui pc ( op Ganereipt CHswviay els uxp oye cóc xgAco vor, locum ínnuens proximum efle Oles nx. V ide 4yde apud V arínum. Scholía ín Ilíados Homeri librum i$, fabulam hocrnodo referunt Cum Saturnus filios omnes natos ftatím deuoraret,R hea louem eníxa , lapidem fafcíjs ínuolutumt Saturno uorandum tradidít:ínfantem uero ín Creta Themídi & Amaltbeze,qua capra erat, com da fit. Hanc Títanes quotíes infpiciebant,terrebantur, Alebat ípfa fuis adhíbítís uberibus Ioue-Is aduL tus patréexpulicregno.Et cum ímpugnarent eum Títanes,confilio Themidis caprz íllius pelle pre tegmine índuít:ut cuí ppetuo terrendí natura ineffetzatg; íta uícit Titanes,et hanc ob caufamAegt l | 4 | | | a chus dictus eft, De pelle capra qua Iouem aluit, nonnihil etíam fupra díxí ca, 5.in mentione pe Dr E n i , DeHirco. A. Lib. I. 3l Antiquíora díphthera loqueris. Euflathíus in Dionyfium de fitu orbis fcribens , ubí ille Acheloi " Runuíj memínit, cuíus finiftrum cornu cum Hercules confregíflet, Amalthez cornu bonís refertum omnibus pro íllo recepiffe dícíturzuarías interpretationes affert, & multa fuper hoc cornu docte & egregie dillerít quae breuítatís amore relínquo, Princeps omníum Bupalus Fortunz fimulacrum fccit polum ín capite geftans, & manuum altera fuftínens Amalthez cornu, Cal. Socrates Amal, thez cornu hoc pacto íriterpretabatur. Amaltheam aíebat fígníficare bomíne quí míníme malthon; ideft mollis & diffolutus;fed enauus & operaríus effet, Per cornu uero bouís, quod anímal eft labo- rioliffimum,uírum operarium innui, Botros autem & fimilía ín cornu effezquoníam omniía , quor emus,ín agrícultura ínfunt:quamobremgeftantes ipfum bonus Geníus,bonadp Fortuna íntrodu cuntur,Stobaus ín Sermone de A prícultura; A pud eundem ín Sermone de laude díuítíarum Phile mon poéta, Amalthez corni non tale effe fcribít; quale píctores depíngunt,bubulum fcilicet, fed ip fam pecutíam,qua ornía donet, Qoo, Bosse uer vgere muvorklaee: iuxta illud Horati, Scílícet uxore cum dote,fidemq,O amícos, Eteenus,& formam regíná pecunía donat; Poflremo ín Sermone defoclícítate,Hippodamus Thuríus eunomíam; íd eft bonam legum conftítutíonem ín rep. Amal- thez cornu interpretatur; Genus illud pocülí apud Atheneuim libro ni, («sese appellat) cui agglutía natí erantcotyliící refertí papauere albo;trítíco;hordeo, & leguminibus, non temere alíquís cornu Amalthez nomínauerít — 4j Prouerbíum quod íam retuli, Copíae cornu,uel Amalthez, uel Amal. thezcapraapud Girzecos fic etíam effertur, Aipogavie ücl spei" ;id eft, Capra cceleftis. Hefychius & Marinus capram coeleftem interpretantur candída fabae genera,qua calculos & fuffragía ferebant: 40 Similiter Suídas,& infuper,Cratínus(nquiteos qui munera accipiuntab íjs nutríri aít, ut Iupiter "ab Amalthea capra nutrítus eft, Alij res íllas, ex quibus magna lucrí & pecuníz augenda occafio fit;(tanomínant, Capra cceleftís,de íllo quí que cupít confequitüt omnía.Ferunt enímouís capram inter fyderd locatam quí prímus oríentem afpexerít;per omnía uoti compotem futurum, Idem, Ca- pram coeleftem oríentem confpexerunt, rye Ty sgewiey Govssotty Vtowvzo, ab Etafmo fimiliter expo mitur, Apud Athenzum tamen libro nono Antíphanes ín Cyclope corimemorat capram coeleftem dinter anímátía apta menfis, rey * VA /Bizat iE spatrlo: otoc motae, GCc, €] A egís uenit, &ryle exerou; Sui das(& Varínus)indícat prouerbío dící folitum;de js quí petulanter & impudenter agerent : quód Aegis dícta fuerít facerdos Athenís folita ferre facram xgídem; & íta íngredí ad eos quí nuper dus xillent uxores(zr& csv veoy auae, ) A pparet(ínquit Erafmus)ín huiufmodi facrís multum fuifTe lícena go tix, | Capraríus ínzeftu,AzmAG" qv x«pazi, de intempeftíua libídine, ut & illud, Lydus ín meridie. Nam hís horís capraríj,dum feductís gregibus ín umbra latitant,laícíuire folíti fcribuntur , Refer- tura Z;enodoto € Suida,Eraf, «| Hís adijcíam duo emblemata Alcíati,quorum príus ínfcribitur Indeícíícentes: Quod fíne egregios turpí maculauerísorfus, In noxam tuum uerteris offícium, Fecífti,quod capra,fuí mulctraríalacís Cum ferít,& proprías calce profundítopes, "Vide paulo ante ín prouerbío Capra Scyría, Alterum,In eum quí fibí ípfí damnum apparat, Capra lupum non (ponte,meo nuncuberelacto, Quod malepaflorís prouída cura íubet, Creuerít ílle fimul, meaine poftuberapafcet, Improbítas nullo fle&dtíturobíequío. Alíudeíufdem ín amatores meres trícum , ex aftutía pifcatorís caprínam pellem índutí, & íta fargcs pifces allicíentís;quod ij hoc pes tus mírifíce ament,ín Sargo referam, | DE HIRCÓ y» "ww fair etíam pro hítco ponítur;adíüncto fere caprarum notníne,hoc modo fheír iffim,Sed dehac "aliquando addunt, geifibocE,diftinguendi caufa à maríbus ín caprearum & caprarum fylueftríumi 'Benere;quos ítem bócE,id eft hircos appellant,ut teecbbocE.lllyríce hírcus dícitur kozel. | € P SONORES. Va d NN SN A AYA RPRUEN XN NN ESSA N Yen "- AW NS Ju pb d A », NN Be UY Z7 aA j | Dc Quadrupedibus j " , TM 2? ; 1 | -- JP (Q7 T o CAI Tre terea barbas íncanatp méta Cinyphtj tondent hírci,fetastp comanteís V fum ín caftrorum, c. V ERR AE Sew S NY SELON EESQN REN ig d SNNT SAN ED N j ! Denon - -— EE "s o À Sens ae t — Nm | ! " 5. Caper etíam tonidetur, V fum ín cafirorum ac miferís uelamina nautis, Columella, INec mínus - cilius ín Georg.Cínyps(ínquít Probus)oppídum eft & flumen Afrícz regionis Garamantum,ap quos hírcí uillofiffimi nafcuntur,quos tondent ad cilícía quibus nautz utuntur. Quidam apud fluuium maíores quám alibi hírcos nafcí fcribunt, In Cílícía círcaG Syrtes caprzeuillo tonfilí ueftim. tur,Plíníus 8.59. Hermolaus eo inloco pro Syrías,Syrtes repofuít,Círca Syrtes enim(nquit) Címye phíum pecus celebratur V ergílío,Sílio,Vlartiali, Claudíano, czterís,ut quínto libro(Cafiígationum ín Plínium)díximus.Cílíci hírcí,íd eft uillofi,Etymologus & V arínus:De cilíctjs pannís fupra dixit almóne 2, tanquam. ín Capra ca.3, Carící hírci,& &vracis íd eft uiles, Varinus, Memínit eorum Sophocles ín S De Hirco. B. C.D. E. Lib. I. 565 "tanquam ilium, ( K«eniy , vzsase, uuxecp) nifi fortecum Cílicjs confundat, Hefychíus, — qj Hírcus " matura aníniofus eft,pugnax & robuftus;praecípua eíuíres ín. Ironte, € cornibus; quz longa & acu "haber, Albertus, Dentes caprís pauciores funt quam hírcis, Aríftot. «| Hanc pecudem muolam parabímus quieto coeli ftatu. Nam procellofo atcp ímbrifero cornuta femper.INam & omni regíone maritos gregum muilos effe oportebít, quoníam cornutí fere pernícíofi (unt propter petulantiam; Columella. Nunc hirci admíttendí funt ( inquít Palladius,ín INotrembrí) ut foetum prími uerís foue ve pollit exortus, Sed caper elígendus eft magní ( ampliflimi, Colum, )corporís, mollíori pilo; & po. tiflimum albo:(nítído,fpifTo, Gc ie capillo,Palladius,nígro denfotp & nítido atqj long:fTimo pilo, Columella ) capíte paruozauribus flexis & grauibus, (longís aurículís infractistp,Pliníus: flaccidís jo & pragrauantíbus auríbus, Columella: )quám maxíme fimus, Plíníus.cui fub maxillís duz u iden» 'tur pendere(collo dependent, Columella : qua de re etíam ín Capra díxí) uerructile, breuí plenag ceruíce, (ceruíce & collo breuí,surgulióne longíore, V arro. &ysve sp za yuAsy Datovy soi. vretyvp ap Bptyytv dE uacKoUT&QOU, Florentinus. Cornaríus pro Beevp legit Beeyvy,ut Varro ctíam: Andreasa Lacu ma feevy mauult,& grauem ínterpretatur; uexeézwoy tero poní pro wuxeoy, Bronchus (inquít ) íd eft afperaartería fierí nori poteft ut loga fit, collo breui exiftente: cum uidelicet eíus prolíxior pars quae pecus ipfum egredítür , femper adhareat collo, & longitudinem eíus neceffarío adzquet, Ciurgus Tionem eruditi fere Girzcam uocém gargareóna, íd eft nuam; reddunt : quod híc non conuenít; Sed forte hoc loco íntellígemus fupremam partein arteríz ex cartilagínibus aliquot condítam & promis pentem,quam Grzcí larynga próprífe uocant, Poteft fané bronchus etíam appellarí&x 79 6p.) E praterea hircus; «rmís qtiam ullofiffimís,Pliníus, crutíbus craffis; Columella, tizAsvo9^; orte aA v; 6", id eft lateribus üel coftís fitmísi& coxís amplis, Florentínus, Hircus cornibus íctu tam ualído ferítínterdum, ut afferem etiam uel fcutum obtentum fcíndat, & profternat horiínem, Author obícurus, Caprí petulcí feuítíam qua aflutía paftores repellant; infra dícemus ín Aríetís petulcí mentione ex Columella. Hírcos aíunt fex menfes hybernos fupra finiftrum latus íacere, quum dormiunt: ab equínoctio hyberno totídem menfes fupra dextrum; Hírci delectantur ín cíbo barba hircína(de qua infra dícà ín H,a.)& rofa canínaSyluatícus, [Hir xus(inquit Ifidorus)anímal eft lafcíüum, & femper ferirens ad coitum: cuíus oculí ob libidínem ín * tranfuerfum afpíciunt,unde à nomen traxít, Nam hírcí fecundum Suetoníum,funt oculorum an soguli:de quibus uíde infra capitís 8.parce i... Qui hirfura crura habet,libidinofi funt, quemadmodum . lhítci, Aríftot, Topzyo eriqozveron » udyey, A datantius, Hiírci per libidinem efferantur:quí ením fi iperiore tempore foctj íugí concordia paícerentur,coítus tempore diflident,& alter alterum libídinís dabie inuadit, Ariftrot.. Septimo poft die quàm ín lucem edítus hircus eft; coíre incipit; & quamuts »Mierile femen emíttit,omnium tamen maturiflime quadrupedüm íngréditur coire, Aelíanus; Hir- xus meníium feptem fatís habilis eft ad procreanduin:quonia immodícus libídinis,dum adhuc ubes tibus alíturmatrem ftupro fuperuenit,& ídeo celerírer,& ante fex annos confenefcit , quod imma tura V enerís cupídíne primis pueritía temporibus exhaüftus eft. Itacp quínquenís parum idoneus "habetur foemínis implendís, Columella, Ad íneundasfoemínas & anie anniculum congruus: non gs durat ultra fexenníum,Palladíus, Hírci annículicóéunt, fed praftantíor ea proles eft quam latu maíores tum capra tum hírcí generauerínt,Ariftot, Flírcípíngues minus fcecundi funt: uea mm cura extenuandi adhibita, efficitur ut coeant, atcp procreent, Atíftot. Et alibí; Hírci pínguefcen es mínus feminis habenttquamobrem eos folent ance admiffionem extenuate;Capte etíam pingué dine fterileícuntut ex Pliníofupra dixi. Satyríj genus erythraicon;atíetibus quog; & hírcís ad Ve iérém fegníoribus ín potu datur,Plínius. Eírci,tauri;& aríeres pro fceminís pugnam íneunt, Ae líanus; Confíderandum igitur an uerum fit quod recétíores quídam non índoctí, dii caufam eruere xXonantur,cur illí quorum uxores corpus ínuulgent hircorum appellatione deformentur paffim; ín« "defieri coníjcíunt,quod anímalíum folí(utí putanohírci, fui eenerís foemellas ip(is íntuctíbus inirí, facile ferant, Caelius, De hírco quí riualem paftorem dormíentem ínteremit, fupra ín. Capra díxí, -Hitci maxime olídí fantunde & hírcofos uocamus homínes graueolentes,uíde Ha, Hiírcis alfios $^ isfiércere fuo uel huiriano nares oblín&t paftores,ut fuperíus docuí, Oculos fuftuíos capta iunci —punco fanguíne exonerat, caper rubi, Plíníus, | — Hitrcus gregem barba fiducía antecedit, Aelíanus. Afferunt & magífua commenta: Prímuni mtiíttm,rabiem hírcorum;, fi triulceatuür barba, mitígarí: eadem przciíía, non abíre eos ín. alienus orem Plus rcu hon fugiet;barba eíus deconfa;Florentínus ín Geop. Graecis. ! 7 "feeysn uel mpeyeis pellís eft hírcinaiqua apud V arínum etíam xexpevic appellaturzapud Hefychí& fimiliter (críbítur:fed eo ín loco,qui ordínis ratione xetaevic fcribend& admoneat: & mihí quidem ea ctíptío magis probatur;tanquam ex zá'xexoliu uoce deducta: uelàcar, quod Hebrzís hírcum fos Dare dixítnus:tnde & «ex uox facta uidetur, capram figtiificis apud Gortyníos, gays ges tluie tÀazveg ey: T8 oye, Suidas. Tedysqogoi, t opas Avuc i dele tros pm yBp osopior Toro, V arínus. Los Ti Ozola,ut nonnulís placet, dícii funt, quod homínes focudi tuerínt, ut quí trageas, íd eft hírcínas E * ;o4 DeQuadnpedibs —— 3 pelles geftarent,ut fupra díxí ca. .híftoriz de capra,ubí & alía multa de caprínís pellibus attulijaue plerag; omnía ad hírcínas ex «quo pertínent, Sabaípropter quotídíanum ufum thurís & myrr he lignorum,ad faftídíum nidorís illius pellendum, runt flyracem ín pellibus hírcinis,fuffiuntü teda, Plíníus, kírcínas pelles & ouíllas fcribit Herodotus bíblos etíam díctas ueteribus,quod papyría u cem ímpleueríntquandogo,Calíus, 4| Hircorum fanguíni tanta uis efl, utferramentorum fubtili tas non alíter induretur,fcabricía tollatur uehementíus quàm lima, Pliníus:Hermolaus pro líma, le gítícobinafabrí, Sanguis hircínus adamantem emollít, ítem leonínus. Eftením ínter caeteros hori fanguis calidiflimus: A damas autem cum frigidus ficcustp fít, ab eo quod fíbi maxíme contraríü eff pracipue uincítur,Símocatus, Adamantiís natura inuícüfíima,& duarum rerum uiolentiffimarg contemptríx,ignis & ferrí;non alia rumpítur ui, quám hírcínofanguíne macerata recentí & calido; :etíamfi hoc gemmarfj nofiri falfum & rídículum exiíftímant, Hermolaus, Caprínus (hircínus poti" -us)fanguis bulliens de nouo calídus extractus mollit adamantem,Albertus.De A damantis gemma natura & duritíe,uíde apud Erafmum ín prouexbío Adamantínus:& ín Opere Ge. Agricolz de n turafoffiliumlib.é. qp Hírcínum feuum ad candelas prafiantíflimi eft , utquod folídius fir, necfa, cile liquatum díffluat, — qLAmorisfaftídium fieri pota hirci urína, admixto propter faflídiumngr, | :do,Ofthanesdícít,Plin. Phileriphus ín Epiftolís Theophylacti Simocati; Caftratio,ínquit,feras eis am quíetíores & moderatíores reddít:Ego autem caflradi perítíffimus fum:nam uulnus fale farcio, & pícem illínorunde mox íta coalefcít,utcutis rícíno & cucurbíta íntegrior fiat, | A x . Hiírcorum caro,tum àd coquendum;tum ad fuccum bonum generandum eft deterrima , Gale. nus & Acgíneta,Hanc fequitur aríerum,poft taurorum caro:Porro ín fjs omnibus carnes caflrajos rum fint przftantíores,uetulorum peffima, Galenus lib.s.de alím.facult.Idem ín libro deattenuan. | * te uictu,Hirci & boues(ínquít)carnem quídem habent mínímum humídam, pítuítofam ac lent nocent tamen admodum ob durítíiem,& tn alterando díffícultatem, Hírcína abfolute mala eft , A cenna,Non recté quídam Auícennz tríbuunr,huíus carnís ufu febrem quartanam inducí: íder Auícenna non de domeftícís,fed fylueftribus hírcis fcribit.Capelle atqp hircí fcetídí carnem ne deg ftato,Platína. Hlírcína caro,tefte l(aaco,deteríorem quàm caprína fuccum generat , Hírcorumea xolibiídínis tempore uítíatur & faetet, Aríftot.Bapt.Fíera cum hoedum ín cibo commendaffet ,fi dí: Cum maleolet,fíccat,fít íam caper ímprobus,abfit, Et cadatante focos uictíma Bacche tue Capri cum coiuerunt,ímprobam habent carnem,mínime pinguem & ficcam:;quibus cure eft utfügcji -uior fiat caro,hircum adhuctenerum caftrant:fíc enímfrígída et humida qualitate temperamentum | eíus emendatur, Albertus, Hírcorum carnes tradítur uírus non refipere,fí panem hordeaceumgo: die quo ínterfícíantur,ederínt, laferue dilutum biberint, Plinius, Hírcorum teftículi concoctiont/te | fiflünt,& uítíofos creant humores, Aegineta, Tj&y9- VjuBazuc ín conuíuío apud Antíphanempaoé | tam ín Cyclope apponitur,ut Athenzus ícribít.De Hiírcína carne uide nonnihil etíam fupra ín € ;prína, Caprarum & hírcorum íecora fugito;neín epilepfiam incurras,Platína, INoftrí farciminis | genus uocant Elobwurft, quod hoc modo paratur;Hircinum iecur reces mínutatim incifum , paris | 'ter cum fex ouis, & medulla panis albí, aromatibus & croco conditur ínuolutumq omento tortgf, | :& menfe apponendum ín paropfide faccharerudíore confpergitur, | . EM Hiírcos apud nos caupones quídam ín flabulis equorum alunt,tandj ad eorum fanitaté mometiti ) nonníhil afferant:quod eó uerifímilius eftquoníam Plinius quogà ferpentíum íctu difficilius fe r& collígentes,ín caprilibus optíme cóualeícerefcribit Mille remedía ex capris, utait Plinius, demon firantur;Amplíor potentía ferís eiufdem generís: Alía ueró ex hírcís : Democritus etíánum efted auget eíusquífingularís natusfit, JEyzena dentes, fi de finiftra parte roftrí erui (int , ílligatos |; pecorísaut capri pelle, ftomachi cruciatibus prodeffe aiunt magí;Plíníus, [Ex pilis capri fumi. gabíseum quí ínínguíne dolet, fanabítur,Sextus, Fírcini utrís uínartj duntaxat cínís,cum parí p dere refine fanguínem fiftít,& uulnusglutínat,Plín, — «| Caprínicornus farína uel cínis, magi hirciní,addito nítro & tamaricís femine, & butyro cleoy,príus capite raífo,mire continent íta flu .tem capíllum,Plínius, Cornu caprí combuftum & mixta farína impofitum;furfures (cabíemtpin ! capíte emendat,Sextus, Adhírcos uel alas foetentes remedium, Hiírcí maturiorís cornu rafumue exuftum cum felle hírcí mífcetur,& ponderezquo myrrha adíjcítur:atcy índe afcellae, demptís pite us pilís,affidue perfrícantur, Marcellus, €| In omnibus pharmacopolijs(inquít Matthaeolus)loto fanguinís draconís uendítur res factítía,ex refina,(& bolo Armenío,Syluíus)fanguíne hírci,forbis- arídís,& alíjspermixtís, Hírciuel caprae fanguis in fartagíne fríxus,& ín uíno potus contra roXIo ca efficax eft, Díofcoríd. & Auicenna,qui pro toxíco Armenz fagitta: nocumentum uertít: Ifaacitto Diztís nonrecié cítat Diofcorídem , tanquam ís fcribat, fanguinem hírcí calidum perunctum;afac neas (fagíttas Armenas) & mala uulnera curare, Abfceffus calidos cíto maturat, & applica poft congelationem, Auícenna, Galeni fententíam de fanguinis capríni hirciniGs ad abfceflus c coquendos curícfío ufu , ín tauríno íam recítaui,- Sanguis hírcínus ín cerato quodam poda gríco apud Aetíum admifcetur, ^ Omnem lepram illítus hírcinus fanguís emendat , Marcel Jus. Pilosoculis moleftos dilígentiffimeuelles , atq; eorum loca hircino fanguíne recenti ínli IMarcellus. Sanguíne hírcino fanari lufcíofos putant,nyctalopas à Girecís dicios,Pliníus. Cui | Lie D. *e DeHirco. G. Lib. .. 805 ísfluit(dé naríbus,ut ínfcriptiohabetfrícetur fanguine capri, & reprímet,Sextus, Sanguis híra scibo aptatus íocinerís dolores reficit, Plíníus,Calens adhuc fuper prunas excoctus & cíbatuá síeiuno,focínerofo mederí tradítur, Marcellus, Hircí caprzuüe fanguís ínaffatusfarta gíne, dya erías &€ coelíacorum profluuía fiftít, Díofcorídes, ( Vídefupra ín Capríni fanguinís remedijs, ) Sanguis hírcínus,in carbone decoctus, aluum fiftít,Plínius,Exceptus & coagulatus,ac fuper carbo: 1cs afTatus,ín cíbo datus, mirabiliter profluuíum uentrís emendat, Marcellus.Sanguis caprí( caprae ecundum alíos,ut ín remedijs ex capra díxí ) cum refina & pollíne mixtus, & uentrí fuperpofítus, torminofosfanat,Sextus, Sanguís caprínus cum medulla hydropicís auxilíatur: effícaciorem pus "tant hírcorum,utícy filentífco paícantur, Plinius, . Sanguíshircí potus lapídem renum frangit, Aui nna,Síhírcus díuretícis nutríatur, fanguis eius cum petrofelíno & uino fumptus arídus trítusdy, "ealculum ín renibus & uefica frangit, Albertus, Aétíus líb, n. cap.ra, Sanguís hírcinustinquic)ytum "adnephrítícos,tum ad calculofos prefens eft remedíum:nam & lapides íam antea natos foluít,& íta "perlotium excerni facit,ut etíam alij deínde no gignantur:dolorem ínfuper fedat,Collígítur autem x modo, Quum uua maturefcere cceperitollam nouam accípíto, & ínfufa ín ipfam aqua, donec reum depofuerít olla coquíto:& accepto € grege hírco etate matura, plus mínus quatuor annos rum,eius mactatí fanguínem medíum olla excipito:íta uteum quí prímum effluxít,itemt poftrema nitus relínquas:medíum autem ínfpíffari finíto, & ín olla fitum per acutamarundínem ín multa fta dífIecato:índetp retículo denfo , aut línteolo raro,aut críbro arctiore contectum fub dio expo out ínfoletur,& rofcidus fíat ( rore íam decuflo, poft horam fecundam fub Sclem ponas, Marcel ,utínfra dícetur;)cauendo ne ímbre commadeícat. Porró ubí exíccatus fuerít, diligenter trítum npyxideadferuato: X remíttente malo cochlearium plenum cum paflo Cretícoexhibeto , Cognos ninatur autem pharmacum hoc Díuína manus, Huius & nos, ínquit Philagríus,in breuí tempore nafpernandum perículum fecímus, Alíquando autem odoris commendandí gratía parit phyllí, iutamomí, aut fimilium ammífcemus, Ego,ínquithoc pharmacum cum troglodyte pafferculo pera míxtum,cuídam penitus níhíllotij eijcientí poft magnos dolores exhibui , & permagnum lapídem attrítum ab eo expulí,Hucufcp Aétius, Caeterum hírcinum fanguinem manum dei appellarí, teftís elictíam Alexander lib.2, & A uícenna decímaodtaua tertíj, cap. 19.ut Chríftoph.Orofcius obferuas xit, Alexander Trallíanus libro 8.cap.7.aduerfus calculum ín uefica caprínum fanguínem cómena t( 70 cy dop c.) calidum forís illinendum, Melius autem fuerítínquít) fihítcum etíam fuprauee am pofuerís, Optímum uero,fi ín calído aéte balnei ínungas,& íta fuperilligessquod quídem non emel tantum, fed fpíus,& per ínterualla faciendum eft , 'l'orínus ín paraphrafí fua ínnuere uídes aur,fanguínem fupra uefíca reeíonem effundí debere ( nímírum ex ípfo hírco íugulato, aut ex uafe adhuc calídum)atqp íta íllíni,Idem Trallíanus ad dyfuríam medícamétum ex hircíno fanguíne coma mendat, Ad lapídes deueffica eijcíendos remedium (ingulare, ut apud Marcellum empírícum cap. 36.defcribitur:Hircum fegregatum uel claufum(inquit)feptem diebus lauro pafces,& poftmodum gpuero inpubí occídi facíes,& fanguinem eíus excipies munditer,ex eo dabis laboranti ín uiní cya« thofcrupulos tres:at uero uteíus rei experímentü capías, lapillos fluufales ínuefficam míttes, ín qua "fanguis exceptus fuerít:nam ín ueffica excipi debet; & fignatam repone; íntra díes fepte folutos pes mitus ínueníes,Etrurfus eodem capíte, Calculofís(ínquit) expertus affirmat íncredibilíter fuccurri »remedio talí,Sí hircum, melíusfi agreflem, melíus fi annículum, & fí menfe Augufto claudas loco ficco per tríduum,ut ei folas laurus edendas fumminiflres, & aquz níhil accipíat;ad poftremum tere liodie, íd eft aut louís aut Solís occídas , Melius autem erít fi caflus purus fuerít & qui occídit, & íaccípiet remedíum, Exfecto ígitur eutture eíus fanguis excípíitur,utilius fi ab ínueflibus puerís excípíatur,comburítur ín uafe fictiliufqs ad cínerem. V as autem ín quo torrebítur, coopertum & "inlitum gypío ín furnum míttetur:quod cum uaporí exemerís ín puluerem conteres; nec non & po Iypum marínum ídentídem ut díxi exuftum,ín puluerem rediges; Confectío autem uniuerfi media caminís haec eft : Sanguínís huíus hírcí uncías tres, thymí uncíam unam, pulegfj uncíam unam,pos« lypiexufti cínerís uncías tres,píperis albi uncíam unam;apfj,feminis olufatrí uncíam unam,hec om mía feparatim tunfa, & adleuíffimum puluerem redacta comifces,& dabís infirmo, melíus fí die Sos lisaut louís,cochlearís menfuram ín merí potíone, aut cuíufcung; dulcís poculí, Prouídereautem ebesut dígefto ac ícíuno potío detur: & rurfumuteadem potione bene dígefta,cibos accipíat; & eo "melíus erít,(í hanc potionem cum condiíto,poft balíneum ín fabanís adhuc conftítutus acceperit, Et "übinde,Supra omnía efficax (inquit) alíud ex eofacíes medícamentum fic, fanguis hírcínus ea ob feruatione qua fupra excípítur ín patella ferrea candente ut adurí poffit & fringi continuo ípfe fan , uís,ita ur poftea ín puluerem redíeatur:zuel certe contínuís alíquot díebus ad Solem ípfum fangui "nem pones, íta utrore íam decuffo,poft horam fecidam ponas, & ante nonam collígas; pofteaquam ita fuerít fíccatus fanguis,utnullum bumorem habeat, collíges eiufdem cruflulas & teres, atcp ex eo Jeuiffimutm puluerem redíges:deinde accípíes herbam tribolum; cuíus herbzeípfum tribolum, hoc Ifemen fpínofum proijcíes:ipfam autem herbam lectam de locis marítimis ficcabis,tundes etín pul Luerem rediges.Confectío autem medícamínís totíus hzc eft: Herba tribolí uncias duas,píperís uns €ías duas;petrofclíni Macedonici uncias duas,folij fertulam íd eft coronam fiue fphaeram unam;hzec 'mnía feparatim tun(2,& ad leuíffimum puluerem redacta,cum fanguíne hírcíno míícebis: & dabis E P uadr up cdib LIS) infirmo die Solís aut Iouís cochlearum menfuram , in meri potione aut cutufcuney duleis ligar Prouidere autem debes utdiígefto ieíunod potiodetur;quam cum accepetít qui calculum patitür, mox lapídesfolutos omnes per urinam emittet , Hactenus Marcellus , fubijcíens'etíam adamanitemy . bocfanguíne perfufum foluí, Sanguís hírciutcalculü frangat quomodo przeparetur , docet etiani . lacobusSyluius ín Methodo de componendis medicamentís,ab ínítio capítís de animalib.& eorum . partibus, ex Auicenna & caterís practícis,Sanguinihircino,ínquit , quamdiu ab anímali calet,coz quendi abfceffus uim tantum tribuit Galenus ; qualem capríno, tauríno, & caterís calidís humidis. modiíce , Quod fi adamantem frangít , fed calidus tantum ab animali: fíclapídem calidus tantum | €potus fregerít:Q uod. & fanguinem uulpínum ex uena fecta potum praftare audío.INe autem cog» guletur, Xenocratís exemplo, mífcere poffis acetum feruefactum aut coagulum, Hircí quocp, caprí, cerui, leporís , fanguínem fartagine frízum dyfenterías & coelíacorumi profluuium fifiere tantum | docet Díofcorídes, non addit calculum frangere, qua uístenuíbus conuenít, cum díctorumani, malíum fanguis fubftantia craifa J& terrea, X cum calore ficcatoría dyfenterías fanet, Hac Syluíus, Defanguínis ibicis, íd eft hítcí fylueftrís alpiniufu ad;calculum,dícamínferíus, — EE «| Hircorum carnes ín aqua decocta panos & apoftemata ín quacuns parte dífcutiunt, Plinius, | «| De medullís in genere quaedam protuli ex Gialenojin mentione V ítulinz fupra:& príuatím etiam . de hírcína altjsqp. Laudatiffima ceruína medulla;mox uítulína,deín bircína & caprína,Plin. €) Ege dorum adeps mínus tum calídus tum ficcus eft, quàm caprarum:fed & caprarum mínus quàm hifra coréi:& rurfus hírcorit mínus dj leonüt, Galenus de fímplicib, v, 4, Hírcínus adeps ualídiffime dífcuz tít:huíc proportíone refpondet ouíllus, Diofcoríd. Magis refoluit quàm ceterí, A uteen Seuti hírcíni. cum melanthío & fufphure & íríde,lentígínes & maculas tollítlabrorum etiam fíífuris efficax cum. adípe anferíno,ac medulla ceruína refínadp & calce, Plin, Ceruíx boum fi media íntumuít, comperi mus aureum efle medícamentum ex píce líquída & bubula medulla & hírcíno feuo & uetere oleo; equís ponderíbus compofítum atg; íncoctum,&c, Columella, Medícamen hoc tetrapharmacum di i potefi,nam & uíríbus refpondet Galeni tetrapharmaco,quod confit ex cera,refína , pice, & feua. hírcíno caprínóue autalteríus anímalís, maturans € concoquens. Sanguis demiflus ín pedes bos um,nifí emíttatur faniem creabít, Locus prímo ferro círcuncífus & expurgatus, deítide pannis a ceto & fale & oleo madentibus ínculcatís,mox axügía uetere & feuo hírcíno pari pondere decodjis) ad fanitatem perducítur, Columella, Bupreftis cum hírcíno feuo líchenas illíta ex facíe tollit mee Gíca(feptica)uí, ut fupra díáum cft;Plin.Pedes locuflarum cumfeuo hírcíno trítí,lepras fanantPlf: níus, V nguium fcabrícíam tolluntlocuftiz fríctz cum feuohírcíno,Plín, Seuí hírciniuncías duas oleí uirídís fextaríum dímídium z haec fímulín duplici uaferemiffa & calefacta dyfenteríco ínijcíes Marcellus.Símilis & capríni ufus eft,utfupra díxí, Vtuntur & feuo hirci ín pane quí cínere coctus fít,caprareníbus maxíme,&c,Plíníus ínter dyfenterica & coelíaca remedía, ut ín Capra recítaui Cum fímo caprz & croco ímpofitus adeps hírcínus podagricís auxilíatur,Díofcor. & Kafis. Podas grís medetur taurínum feuum, &c,alíj hircíinum pracferuntfeuum cum fimo caprae & croco, fínapks uecum caulibusederz trítís, ac perdício uel flore cucumerís fyluefirís ; Alíj feuum hírcínum mas enificant cumhelxínes parte equa,fínapís tertia, Plíníus, . Etalibí, Podagrís cum feuo hírcinot hementer profuntmínorís fambuci caulículiilliti, Helíotroptjradíx cum folijs & hírcinofeuo pos dagrisillinitur,Plín. Flircínum feuum,ouíllum,ceruínumáp íta curato.Elotum ex hís quodcungy, tunicís,utín fuilli adípís mentione díctum eft,exemptís;pilz emolliendum tradíto,ac manibus fríca to, affufa paulatim aqua, donec ne amplíus quide cruentum uírus excernatur,aut píngue alíquod ínnatet, fed nítída fpe&etur:deinde ín ollam fictilem conijcíto, X adiecta aqua ut fuperemíneat,leui prunaliguefacíto,&€ moueto;atay ín aquam colatotcum&s refríxerít , iterum ín loto fictili elíquatoj &C quz ante díxímus facíto:tertío fíneaqua líquefactum,ín perfufam líquore pilar colato, refríges ratumo;ut ín fuilli ratíone diximus,recondito, Díofcorídes, , ., €|Dehírcínoíecore nonnihil reperies fupra ín Capríno.Hiírcí íecur, ínquít Cralenus, eadem caa príno efficereaíunt, Adcanís rabidi morfumaudanthírci iecur , quo fmpofítone tentarí quídem aqua metu affirmant; Plínius,lecur litrcí mature fumptumab ijs quos canis ín rabíe momordit, aue xilíatur,Ponzettus, Sanguínem fiflít caprínicornus cínís,uel fmí,ex aceto,( fcilicet illítus: E niuero focínerís diflecti fanies efficacior:Et cinis utríufgs ex uíno potus,uel naríbus ex aceto íllítus; hírcíni quoc utrís uínaríj duntaxat cínís,cum parí pondere refinze,iftit fanguínem, X uulnusglue tinat,Plíníus, lecur hírci calidum illítum lepras tollit,Plínius, Ad nycialopes caprino praftat; Cel fo tefterut fupra retulí, lecur affum capra coelíacís fubuenít,magiíst etíam hírci cum uino auflero decoctum potumá,uel ex oleo myrteo umbilico impofitum:; Quidam uero decoquunt à tríbus fexa taríjs aqua ad hemínam (alíás gemínam)addíta ruta;Plínius, lecurhircínum miffum ínollam nos uam cum uini auflerí cotylís fex ad tertías decoctum,fed dum excoquítur compundctum , ut humor. cius cuin uíno permífceatur, poftea dyfenterico potuí datum efficaciter prodeft, IVarcellus. Alum fiftít iecur hírcinii decoctum ín uíni hemína,Plín, Tradunt hírcíni íocínerís cibo comítiales deprehen. dí,Diofcor. 4|Hircínum fel ímbecillius eft rauríno, Diofcoríd. V ide fupra ín Taurino,ubi & inges nere quzdam de felle docuímus, Hírcínum príuatím thymía abolet,& luxuríantes elephantícorüm. extuberationes íllíitu reprímít,Díofcoríd. Plíníus caprino felli tribuit quod elephantíafin tollat, Fd X r á L. Lib. L' 367 hircinum catnem malam eradícat, Auícenna, Ad porríginem prodeft fel hírcína cum urína taurí:(3 uero uetus fit,etíatn furfures adiecto fulphure emendar,Plín, Hircí fel lentígínes tollít admixto ca«' o & uíuo fulphute, fi pongíaü cínere, ut mellís fit craffitudo, Aliquiinueterato felle uti maluére: mixtís calídís furfuribuspondere obolí uníus,quatuordQ mellís, prius defrícatís maculis, Adhit«- 5s uel alas foetentes remedíum, Hírcí maturiorís cornu rafum uelexuftum cum felle hírci mitces: r,&c.utfupra dixi ín Cornu, Felcapraz fylueftrís príuatím lufcíofos (nyctalopas) ínunctum fa4: nat;iidem poteft & hírcínum,Díofcoríd, Adulcera oculorum & albugines, fel hírci confríca ít os lo, Galenus Parabíliuma,99. Euulfisradícítus pilis, quí palpebrís innatí oculum ínfeflan:, hyes aut hírci fel fiatim inunge,& nunquam renafcentur, Galenus Parabilium: h42. Adaures quae uíter dolent, & uetera uulnera íntrínfecus habent,remedíum ex felle hírcíno uel porctno , uíde: a ínSue, € Líenaffus capra hírctue coelíacís fübuenit, Plíníus, Hircínus fplen calídus,íd eft,' im ubi de pecude fublatus fuerítfuper lienem homínís ímpofitus & allígatus , mire dolorem ín jra paucos díes auferet,(i poftea ad fumum fufpendatur,ut illic arefcat, Marcellus, q[Si libuerit gez nerare marem , duos tefiículos capri affos deuorato; & cotas codem díe t fic foemina Cniff quid pedimentí ín ípfa fuerít, Albertus,) marem concípiet : Quód fi unum duntaxat teftem comedcz rís, puer tefteuno naíceturR afís. «| Fímum ex hírcís cum melle decoctum panos & apoflemata dí« feutít; Plinius, Fímus hircorum cum melle decoctus adpofitusip , panfculís fanítàtem przflat, Marcellus.Cum aceto míxtumpuftulis nigris falubriter fuperilligatur, Innomínatus, Stercuscas prí ex uíno confperfum ímpofitumes, quod inhzrebit extrahet & fanabit,, Sextus:caprz non capré apud Plíníum legítur , utin Capra oftendi, ^ Vlcera caetera (praeterquam ín tíbíjs cruríbusc exa tur aut purgantur fimo apríno aut bírcíno, Plínius, | Hírcínum ftercus ad morbum comítias profícit,fi ex eo quíndecím globuli ad fummum exhibeantur , Galenus Parab.s,s. Ad caluas' lís&y carentes palpebras fummopere conducít,fí mutcerda & flercore hírcíno zquali menfura mí toftis& ex melle iliínantur,facít hoc etíam ad uitiligines, Galenus Parab.i, 41. Hírcína fimum tum cum aceto feillinomifce,& fronti & temporibus íllíne;:hoc ad dolorem hemícranfj ícdádum £tíam in perpetuum prodeft, IVarcellus, mira. | L 4 Pornní paftorales ín fitjs quadrímis uenas uertícís Tana fuccida inurunt: nonnullt uenas teme porum,ne unquam fcilícet píituíta defluens ecepíte offictar: eat de refe efe atuntoptima ualetudía ne, Quod. fi puerís fnurendís fpafmus contíngar, urína hírci afpera eos liberant, Herodotus lib 4^ grauítas fit audfendi, fel bubulum cum urína caprz uclhírcí medetur , uel (i pus fit:Iin quocungs emufu putant hec efficaciora in cornu caprino per dies uiginti infumata;Plíntus,A duerfus graa: tem audítendi,fel bubulum cum urína hítci;auricula qua moleftíam furdiginís patitur ínflillas bis,fiatímQ fubuenies, Marcellus, Simaíor (ítdoloraut gratuitas aurium , urína captí calfacta re» imedío eft, uel tauri, Sc. utín Tauro narrauí ex Plíinío, Potio adaquam íntercutem utperurínam. jcíatur , Hyflopum & hírcí lotium ex dulcí potum urínam mouet, perínde & fi capríní copiam labuerís, Galenus Parab, 3.41, Hydropícus forbeat lotium capra , quod mírificé anat: item. üircínum lotíum, (i hemínam biberit; € fpica nardí & ebulum cum aruerít: melius eftlotium,fi ídem paftífuerínt,Sextus, Cinís eborís cum urina hírcí potus, calculum ínrenibus fimul & in uefica abíc; omní perículóconterit,Innomínatus, .- "j j | At TOES Af H, | A. Hircus caprarum dux(5 7 à dy &yuay, Pollux) Graece spy uocattr,duoracítatetiam Tid Y 7p2ysiv edere fignificat: qua uoces duríus quíd & afperíus [onant qudm q«y&v , ut zpályG etiam m $48" , Varínus, Ariftophanesin Auíbus auium genera cognomínat x7wczpdya odlerpo ya a7t9u0A6« , quod olezftrí baccís , hordeo, & uaríjs feminibus uefcantur. Alij tragon deducunt Imtt& vo zpaxv d IMue: exei ,à pellis afperítate: Aj ab afperítate uocís : AT x va 7ptysy,id eft à currena. do;Etymologus, V arínus,Suidas.Xiut "hircus, V arinus,Capras chímaras Grací uocant: € chía Amaron & enorchan Theocrítus qui fit caper:quanquam V arro caprum dící proprie uultquifit exa flratus,Hermolaus,Plura de hac uoce uide m Capra , ab ínítío octauí capítís, Hircum quidam ab: tfuto díctum putant, Perottus, T9cyo & ipai hírci adultí nominantur , uíde ínfra non procul ab lo híftoríze de caprís fylueftribus, Ac&G- hircus, Varinus & Hefychíus.lidem y«vozes interpres intur mullos uel hírcum.revp,aries hircus, Hefychius & V arínus,KócCoue, hírcus apud Cratinum, lymus deríuatà Corfe:quod Corfzlocus fit Cllícíze lidem, A yfenG^, capra caftrata,uel caper fora - tquem & ifeAsp alíqui uocant, ídem, Syluatícus graco,uel grato, & tímgos, nomína ttapparetà tragos uoce Graeca corrupta,hírcum exponít. Hírcus & Pan Aegyptíace Mendes uocatur, Heros . us. Menden, wd, uocant Pána A egypttj,de zy yozpovoraoy,ut cuí hírcína facies fitjeó quod híre gus etíam ipforum díalecto fic appelletur , Varínus. Suídas addit Pána à Mlendefijs coli,ut cui uís Benítalís cure fit:& abftínere eos hírcís ín eíus bonorem:eó quod anímallibídinofum fittítem Men: fjtemplum apud A egyptíos fuiffe, ín quo fímulachrum cruribus hircínis fuerit,pudendo erecto, £cí hircum tragon uocant, & Aegyptia uoce murem, Hermolaus ín Corollarío:pro muremlege . enden, KoAG", hírcus mutilus cornibus, Varínus. Hefychíus xeAcp oxytonum, exponit mageum cum fine cornibus, € Epitheton hírci, lauís, Horat, ín Epodis, Plura numerantur à Rauifto Tes Xtore fine author nomínibus;qua licec recentioribus ranrum pleragg ufürpata putem, ad(cribam: TEE C d 4 308 uadrupedibus camé, Annofus, auidus,barbiger,;celer,cinyps,corníger,dux pecoris, grauis, hirfutus;horricomus; - imbellis,immundus,olens,olídus;píger,procax,faliens;feticer, uagus, uilís. Capri etíam feorfim ez pitheta hzc reperio, Vir eregis, Vergil, Aeglog.7, Albus, Eloratíus 5. Carm, Biícornís, Cuídius is, IMetam,Liíbidinofus, Horatius Epod. io. Setígeri, Silius lib. s. Et praterea apud beue hirfutus;barbíger,toruus,corníger,lafcíuus,acer,olídus,fcedus,immundus, 194) 9- (Aoc res, Am i phanes, g&yo &xyiBrror, Pindarus, rgóss pd &yesuaero ca vpuyet ifodhas aeyée,- Avaiy GA yagors esuptulia aeraic.Et alibi, l'feAsy Suewalium Aóypttop 925 Birra, Vewl QUAPa wozréAc Aedauy vraoe arpGvo: yaoueig. Kyu (alíás oxytontt eft, cnecí colore,ruffum:alij album) velutzuy zey d* àlyss py, ín Epigrammate, Caperare frontem,rugis contrahere;á crífpís caprorum frontibus, &c,utín Capra díxi ín Fl, a; Caz- pronex uocantur ín equís coma feu iuba ín frontem deuexz, €[ Tragemata,bellaria fecundü Ma: crobíum,omne meníz fecunda genus,nímirum && a8 7jxy6v, quod eft edere, ut sucz' &foylo delíca tíores tanti cibi, & quos ne faturí quidem faftídiant,íntelligantur, A ppion ac Diodorus ize UO caríitradunt,quz poft coena dantur tragemata , "'ragematum relíquías aliqui apotragemata uocatj- Calius, Tragemata uoco ea , qua poft coenam uoluptatís ad bibendum excitandz gratía man à duntur:Suntquí cannabis femine fríxo cum alijs tragematís uefcantur, Galenus de aliment, facult, 1,41, Évzpeyep pro &xgezi(sy,ientaculum fumere,apud Aríftophanem ín Equitibus. 79«5«s8s Fiefya chíus & V arínus exponunteos,quí facrífícata(z& i 6c )furentur: quídam nó recte (acrilegos, cum áuorando nomen factum uideatur, Tp&yeG",hírcinus.Tragícum licet ut plurímum accipíatur pra^ coquodad tragcedíam pertinet, reperitur tamenpro hírcíno etíam; nam tragíca cornua ín Pyrrhi galea hírcina íntelligunt,tefle Celio, Follibus hírcínís conclufz aure, Horat. Serm, V eteres hit (d quínum pro hírcino extulerunt.Plautus in Pfeud,Heus tu,qui cum hírcquina ftas barba;refponde quodrogo, Hírcipilum quídam pro hírfüto ufurpant , uel eo quí duros pílos habet, € FHírcusa Ü mal eft libídinofum;& quoníamlibido oculos contrudít ín angulorum anguftías , quos uocant híra quos,authore Suetonio in uájs corporalibus: indeà V ergilío fcriptum uolunt , Tranfuería uenti bus hitcís,quoníam libidinis , quz ín hírco prarferuída eft , íll(c promantur fígna: etíamfi Apuleius. grammatícus,quod illic hzreant oculi,hírequos dici opinatur, Alij hírcís defendunt, quonia ída " mal oculos habeat ad nares conuerfos,Proíndetg apud Ariftotelem z& zpzyixé spóeozaz, non laruag ínterpretamur , quod fecít Theodorus :; fed tragicas facies, ad hanc hírcorum naturam referentes) quoníam tragcedorum perfonz nihil mínus,quám oculos ad nares ualeant ínflectere, Caius, fido: rus ipfum animal hírcum,ab oculis ad hírcquos(id eft angulos ín eis, Graeci canthos dícunt)couemg (is,(ic appellat& autumat, In íam cítato V ergílij hemiftíchio,, hircís an hircquís rectius legatur, uid Pontanum de Afpirat,líb, 1. Nos quamobrem hírcum anímal (ínquít INíc.Erythraus Italus) uulgt becco uocemus,unde beccarí,beccarie , & uox ílla infamis ab hífloría eiufdem anímantís deducia qua populus V enetus uíciílim fe ufcy ad fabulam ímpetere folet, pluribus faneín Stoíco docuímuss: Hac ille,fed Stoícus eius non extat, Eftíntra aures neruus nomíne tragos, ercgione cuíus eft que uocantantitragon, Calíus, 4] Hircum & caprum (ut Catullus) poétz appellare confueuerunt grass ueolentíam fub alís, Sed nimís arcta premunt olídz conuíuía caprae, Horatíus i. epift, x, foetor fub j alís excítatur arcté nímís dífcumbentíum.Homínes íta graueolentes,hircofos uocant,jeaeovec Girenl ci (tefte Suida)yut odorem ipfum 3e&eoy & tragon.Hínc illud paroemiódes, Te&eori un ógyiCo, Girafonto ne fuccenfeas.Sudorem corporis ac fordes grafoníam dixit Árchigenes,Lanarum ín ouibus fordesa Graciut ccfypum fic grafum appellant. Arifloteles in Acharnenfibus,tragafzum uocauit malé 02? lentem,& alía fabula tragomafchalos eofdem dícít,Calíus 214.18, ubi plura de hírcíni odorís ratíon [ | leget quítolet,Tgeyosexe^oi fcetídi hírci;tales enim maríti caprarum funt, Varinus;fed abundat e expungenda eftuox tragi;id efthitcí;fiquidem homínes fcetídos tragomafchalos appellant, ut Arie ftophanes inPace,ubí ín Scholijs uerba à, V aríno ufurpata leguntur, fed fine díctíone tragí, Polluxy Hefychius & alij xaveleonw hoc uírus appellant, 7) * acy&y(4 pay ey)avabpavray d'vcacliay,ut ín Capta docuí.Plautus ín Muflellaría, Te Iupíter dij£&y omnes perdant , oboluifti allium. Germana illuufes; cuftícus,hírcus;hara fuís, ad hominem tranítulítímmundum & libidínofum, Etín Afinaría, Pros: pter operam illius improbi hírci edentulí. Girauis birfutís cubat hírcus ín alís, Horatíus in Epodís,: Plautus ín Mercat, Quum fisíam ztatís plenus, aníma foetída, Senex hírcofus,tu ofculere mulier &c, Perfius Sat.3.Díxeris hzc inter hircofos céturiones,id eft; ruflícos,olídos, & omnis nítorís € x4 pertes,Budzus; Nonnulli legunt Varícofos, Quírem Venere agunt, aut qui ín etate funt qua fufficíat Veneri,male olent, so 22 s25954» jd) ys (pm, hoc eft utrus hircireddunt, Quod ín pueris. non fít:cuíus ratío eflquoníam puerorum fpírítus humorem fudoremtp concoquere potefi ; uito. rum autem nequit, Proinde funt ín ijs humíditates crudze indígeftzeqp, & ad corruptione proclíuest ideocp (udores eor, refolutíillinc fumí grauiter olent, (dtp ín alís praecípue atg; ínguínibus, Gea Abhoc euentu putant erudítí,ut Sext. Pompeius docuit cum Ceforíno,pueros dicí hirquítalos, ub prímum aduirílítatem accedunt,fit&5 V enereorum appetentía opportuna, Hac Cadlíus, Hiírquitaled lus,per l. duplex, & rurfusIrquitallus fine afpiratione, puer quí prímo uirilítatem fuam experítutj4d libidine fcilicet hírcorum dí&tus,Feftus,Hircipilidenforum pilorum homínes,Idem. | INaues que . dam Libycz aríetes & hírcí dicuntur:unde conijcímus taurum etíam , quíEuropam abduxít ,t nauígium fuiffe, Pollux & Caelius, Tragi naues uídentur,forté quod íd genus anímalíum habere tanquatm e DeHirco. H. Lib. IL. 509 - ganquam infigne, Bayfíus, «Vox ímmutatur, maribus maxíme: fed fcemínis etíatm tdem accídít, quanquam obfcutíus, quod quídam hírcíre appellant,cum uox mittítur inzqualís,poft uero reftítuá 'tur ín fequentís eetatís grauitatem aut acumen, A ríftoteles , rgeyíCdy,7» rey&y 7 Quvs 736 éxp.a(ovawe "map zra«d'ioy,Hefychíus &C V arín.Hutíus ín uoce mutatíonís caufam índagat Ceelíus 19.13, Tgeyud'ia deg v3 Te y&y, à dluMoi Bapwog Bozy, V arinus, In oratore tragoedorum uocem exígunt eruditi, Czlíus, "Tragcedíam alij quaft hírcínum cantum dictam uolunt: nam hírcus pramítt dabatur tragcedíarum -authoribus,quí ruflící & pafteres erant. Carmíne qui tragíco uilem certabat ob hírcum, Horatíus ín "Arte, Alexander pubeícentes pueros hírcíffare fcribít,ob uocis afperitatem raucam,ab hírcís íta tro «cem efferentíbus producta uerbi ratíone.Siquídem naturam tunc corpora dí(locíantem,multam res je pentínamqQy ztatís efficere mutationem, augefcetibus foemínarum uberibus , maríum uero thorace; "humerís,teftibus; Accedere item morberum mutationes, folutionesue , &c. Caelíus 19,21. Idem alibi —seaytp, hircum olereexponít, | «Hiírci pínguefcentes minus feminis habent: hínc & uítes cum ni *mía alimenti copía luxuríant,hírcíre dícuntur,Aríftot.de generat, aníma. 1.18. ínterprete Gaza : qui -s& alít Ariftotelís locum in Hifloría anim.fic tranftulít;Hírci pingues mínus foecundi funt: quorum í argumento uítes,quotíes per nímíam alímentí copíam luxuríantes fructum non ferunt hircefcere —rultici dícunt, Tezyap quídam interpretantur er vao voogny £u Ber(dv: idem uitium ín uítíbus fimul &C »alijs arboribus vApaever appellari puto,cum nímía ubertate fyluefcunt,ac ín materíam, uel lígnum, amos, & frondes eluxuriant, Tjcyay,szo 7o &neezreiy iss rd jysepyixdytos de yay voro gi vüc quric 7o male, Hefychíus & V'atínus:pro «^y lego &wrtAap , Tragon uocant Graci ín uítibus caufatios mmem,ubí flatu graffante decutíuntur germina, hírculum Latinéqueas nuncupare,Calíus ; Alij fic — wocant,fitie ímportuno uento germína 3 uítibus abfcíndantur fiue cultorum ímperitía obledantur, "ut Hermolaus in Cerollarío ín quíntum Diofcoridís lib.cap. i.ubí tanqu& díuerfa uítís uítía hírcum S & hírcefcere uidetur accípere,cum unum fit:& cum infcecunda fiunt uítes hírcefcere dícíaít, cum "hocnon fimplíciter fed adíecta caufa nímía ubertatis proferendum fit, Artícul&tionem (ínquítCaro »MusStephanus) eleganti uocabulo uocauít Giaza:quod uítís in ipfo artículo potiffimum ladatur, In« v»deuero hírcefcere fiuehircire dícuntur uites ab antiquis fcriptoribus,cum ínfoecunde propter artía — eulatíones oblacfas redduntut:quoniam hírcus animal(utinquít Ariftot)pinguedine flerílefcít, Hec "Garolus Stephanus , BE vzrsqBoAus d wot 7o rox yay fis pores gis dose oue &xxezreiy avis Bosvd d]& "UU tua "aasiay, T heophraftus de caufis plátarum líbro s. cap. i3. Ibidem ftatím huius uitij remedia adícríbít: & mox cap.is. eiufdem caufas:ubi Gaza fic uertit, V ítis autem artículatio uenít,aut flatu ablatis ger "minibus,autímperítía cultura concí(is,aut tertio ín fupinum excifis, Síc ením humor largíus coiles :&tus,uehementer ad germínandum excurrít , ta ut nihil queat fructíficare , Sufpícetur fane alíquís —induobus hís locís non artículatío,fed hírculatio ab interprete primum effe fcriptum: cum hoc uoca "bulum Girzco refpondeat,& eiufdem operistibro vin fine capítís ax hirculata uítes ab eo reddatur, Ubí Grace &prézee zpayucaelegimus, - ((TezyeAtoy Hefychius & Varínus exponunt 4)éjeyoe , id efi ruptum:ego ín ea fignificatione jeyeoy malim,nam & hoc dhéjsyutvoy exponunt, TedysyztzrAuy pun ,reryvia, ídem : extat hac uox apud Aríflophanem:lecá fam non ínuenío; TpeysA((dy uerbum "ufurpatur apud Aríflophanem ín V efpís, uidetur aute fignificare arrodére,uel paruis fubinde mor. libus deuorarc:ínterpretes uaríant.Suídas Ariftophanis locum adducit, fed abfq interpretatione: Hefychíus & Varínus non attíngunt, ozyéA«s, 67 ^sp, genus telí,quod Cottas tanta ui ín quendam e- ifitutthorace & lateribus traíectís humo eum affigerer, Suidas. Tragula,genus teli, dí&tum quód [cuto infixum trahatur,Feftus, Tum T, Baluentío uíro fortí utrung femur tragula ttatjcítur, Cz(ar »y.bell Gall. Eft & retís pífcatoríj eenus eodem nomíne apud Latínos, — Tragos uídetur etíam panis "nomen fuíffe,à figura nímírum:utín Ceruo dícà capite fecundo, círca finem eorum qua de Acheina "Aeeruo dícentur, Tz 4e xoíAs v8 u766,70 ^ N20 70 zrtearc T8 XQoT&.QU TVs nKóg eie 29 6o eoa zy G-t7o dU iu B [] gukeusyoU eri", Pollux. 7 «Eríineon,ut ex Paufanía thefauris (ín Meffeniacís) percipi lícet, Grzcorum nónulli olynthon "dicunt:tragum autem Meflenrj. Id quod fymbolíce fígnificauit Apollo Aríflomeni & Theoclo uatí »defalute confultantíbus refpondens, —ÉcwzpayG-zrivucs. Ness Vuxógpooy Vélup. Ovxiri Mxosivup puos yx. Erat autem INeda fluuíus,cuíus uífuntur fontes ín Lyco monte, T ragus ueró non hírcus íntelli "gebatur:fed eríneos arbor ín aquam INedz prona;ac foltjs humorem quodam modo hauriens,unde 7& Theoclo coníectatum íngruere Meffenijs fatale malum, Celíus.Idem pauló poft eríneon negat effe Myluefirem ficum,fed (ui generís haberí,à Doríca cíuitatefic nuncupatam, ex Lycophronis ínterpre- te:quod ín prefentía non ímpugnabo.Huíus Meffeniorumhhiftorie memínít etíam Suidas ín Toce. Tragacantha defcribítur apud Díofcorídem:nome ín officinis feplafiaríorum etiamnum feruat:utdg mnes lachrymam paffím nouerunt (ínquitVlarcellus V erg.)fíc peregrínam Italiz ftírpem,fi Theo phrafto credímus,pauci nouíffe nunc poffunt, ín Creta, Arcadía,Peloponnefi Achaía , & Afi Ile, "dia nafcente,Et paulo pofi;ín uetuftíffimo Diofcoríde Latino, Longobardis líteris Ícrípto,repertum afe fcribit, tragacantham compofito nomíned Gracís nomínatam, quoníam fpínofa,& tragío,quze Vo Crem peculíaris fiíirps eft conyener & fimilis (ít. Gaza apud Theophraftum, quí tríbus quod fcíam i -Tecís eius memínit,hírcí fpínam transfert, Tragacanthen fert Creta, fpina albze radíce,multa ptza lati apud Medos aut ín Achaía nafcetí;Plintus.Abüdat hodiedpin Creta,& inde V enetías affertur, o o- p o -— Antonítus Brafauola, "Tragíon frütícem folá Creta infula gignit, terebíntho fimile &c femine,quod contta fagittarum ictus efficaciffimum tradunt,Plínius,Teeysoy penultíma círcumflexa, Hefychíus. & Varínus nihil quàm herbe genus effe docuerunt, Diofcorídes libro 4.cap.47.tragíon deícribit: quod in fola Creta nafcatur,;folijs,uírgis & femine lentífco fimile, (Plinius alcubí hís tribus partibus. - iunípero fimile facíttragion fiue tragonín , quod non probo: lentifcus ením & terebínthus tj(dem. críbus fimiles ferme funt, utragp à íunipero longe díuería:) fed mínoríbus omnibus, &c. Ferunt;íns quít;fagittís uulneratas fylüeftres capras hoc fibi frutíce mederí,paftísGp eo decídere cufpides, Hitie- forte aliquís tragíon díctum conijcíat , quod híreís & capris fyluefiribus medeatur, Sed mox apud. eundet alterum tragíon defcribítur:quod cum príoreputo nihil quàm nemen cómune habet, non. etíam nominís ratíonem,Síc ením dí&tuim aít, inde quod folía eius hírcí odorem perautumnum fpi. rent, Idem tragon,tragocerotem,& cornülacam R ofnanís appellari adfcribitur:item fcorpion,quod ^ nomen trago berba mox dicenda imagís conüenít,ut garganon quoetp,fcribendü traganon, Tras — £onía herba qualís fítjnon traditur, Credo & falfüim efle proiniffum Democritíiportentofum enim. | cfi) adalligatam triduo abfumere lienes, Plinius; Ego hanc tragoníam alterum Díofcorídís tragion. e(Te crediderimicüi fcolopendríj feu afpleni folía tribüüntür: & eam ob caufam forte etía uires ez, dem magís, Galenus alterum hoc genus tragij imultis in locís nafcí fcribit, Vel potíuslonchítídem alteram , cui folía Ícolopendrij & fplenem mínuendí uim Dioícorídes tribuit. Fieri etíam potefl;jut. uha herba propter nomínitt díuerfitatem pro díuerfis babita fit à Diofcoríde,& eum fecutis alijs, Eft. & alia herba tragos;quam alíqui fcorpion.uocant,femipedefn alta,frütícofa, fínefolíjs, pufillísraces | mís rubentibus,grano trítící acuto cacumíne, X ípfa in marítínis tiafcens, FIuíus ramorum decem aut duodecím cacumína tríta ex uíno pota, coeliacís, dyfenterícis fangüínem excreantibus, men, fiumtp abundantíz auxilíantur;Pliníus, Eíufdem memínitlib. iz. cap. a1, Tragíon,ínquit(lego trae. gon) & Afía fert, fiue Ícorpionem,ueprem (ine folfjs,racemis rubentibus,ad iedicínz ufum, Dios Ícorídes etíam lib. 4. tap. 49. hanc plantam defcribes , fcorpion & waganon à quibufdam nomínari meminit, Nomen equidem tragí impofitum eí fufpícor à urítíci granís,quibüsa Plinio fimpliciter Diofcoríde magnitudine rantum comparatur,Eft autem tragos etíain trítici fiue frumenti eenusjut. | mox dícemus, Scorpion dicium apparet , quod acuminata granorü capíta fíht. In íuncorumgene | re aliquí eatu numerant, nec difiimilem marino iunco ín alíquibüs faciunt , Marcellus Vergilius. cx Hermnolao:quí hanc ín littoribus Italie gigní herbarios afferere fcribit, & cb (imilicudine ame tís íüncum fnarínüm uocarí.Idem monet racemos à Plínió díctos,quos Diofcorides j&yes uocatyid o cft acínoshí fingulí;racemi ex acinis pluribus collecti íntelligüntur, Poffet fane alíquis acínosiflos ^| foliotum eco tragi ramulis adh&rere fufpicari, quemadmodum illecebra tertium fedí genus foliola. | trítíci granis craflitudine & figürá fete (itmilia promitinifi üerba Diofcorídis z5]s à ftozioc doc pisa da. | s«,7ab cive meos, hoc ímpediren Ego vórs 7 xA«dlep legere fnalim,üt Plinius tranftulít,fic GC com. | fiructío melius conflabít Marcellüs iranftülít eius fractus numero decem acíní cutn uíno poti, " quam legerít,zóvs TÜ &t£oz3; I3 uelli üs,faceimorütfn acini decem,peutrum probo:aídetur Ruelliust | cemorum pro ramorum apud Plíníumlegífle:quafi acíní neceffaríó in racemis fint, At Díofcorídas | ín trago non acinos,fed ueluti acincs fpeciari ctibít 1 écd'éte , reddendum círcíter decem. "Tragoit | cerealem Díofcorídes defcribens, libro 4,cap.8 4.cettüm frumenti genus íniellíoít, alij paratamex | tritíco ueluti balícam fic uocant. 'Tragos(nquit Diíofcorid.) quandam chondri, íd eft halícze frugis y figuram gerit; multó minus quám zeanütrít,qüod máültüin acetís habeat:quare iegríus confícítür, Y aluumq magís emollít.Ptífanz conficíendz uulgata ratío eft:fimili inodo ex trítící feminetragum. fitín Campanía duntaxat & Aegypto,Plíníus. Alibí qo tragüfn Italie peregrínum & ab Oriens. te ínuecium memínít, l'ragos cognomento erraetuc. hoc eft cerealis,at ab herba trago diftinguatur, | Érumentí genus eft.In Hippocrate quid fit firygis,quod ipfe leuius efle trítico,& üenttem vagis | uere teflatur,non comperí:nifi quís pro trago ftrygíte (forte, fitode) accípíat; Hermolaus, Galenus | de trago fruméto à Díofcoríde dicta tepetít, Addítdib.i, de aliment. facult.) ex fplendida & nobilifi« líginefeu olyra,ut decet excortícata,tragum conficí, cuius plerifcg eft ufus, Primum ín aqua coquís tur,mox cfi priore aqua mulfum,fapa;uei paflum ínfunditur;demum pínez nuces aqua pra b ceratz donec íntumefcant,fuperíngjciuntur.Sunt qui tragum non emularí tantum afpectü olyrafti; ? fed idem effe genus defendunt, fpecíe tantum differre, Farrís apparatum docet Aetiüis lib. 9. càp. A5.Frumentum uel maturum uel uiríde madéfít,cortíce repurgatur, Sole ficcatur , ctaífiífimemos litur, xévdjG- vpxyewie, (V arínus poft yovdj«€- diftinguit) 5 à Af, vrxyve, d ugoc, Flefych, Tras. cum quídam Gallice exponít du ble turguet, Hier, Tragus lib.3.ca,35. tragum frumentaceum Dio fcorídís interpretatur farrís genus, qued Columella uerrículum albi appellarít: ipfe Giermanícut eifingít Ceut[dben reif, id efl'oryza Germaníca:quod oryza inftar grana eíus cum lacte coquan* ^ turthordeo(inquít)fímile eft per omnía, uegetíus tamen & candidius,uere feritur.Ego deeare certi - ín prarfentía níhil habeo:Hoc tantum dícam,uíderí míbi genus hoc frumenti tragos appellari Gr« / cís,uel cd vl» zpxyvorwvu (unde & ipfum anímal tragon deducunt Girammatíci quidam )quodafpee ríus fit, & multum furfurofi recrementi habeat, plus nempe quàm zea , ut Galenus & Diofcorídes i fcribunrnifi quís ad aríftarum afperítatem referre malit: V el 738 7» jsp, hoc eft ab edendo: cum non folum grana per fe ad panifícíum molantur, & íntegra aut modíce fracta cum iure alique decoquantutz | DeHirco. H. Lib.I. 51i décoquantur t fed infuper fii generís cíbarium ex eís fíat , utex Galeno íamretult, Ctm Galfíco dofemper nafcítur herba,que hirculus uocatur, àgrauítate odorís & fimilítudine qua maxíme IIteratur, Díftàt,quod fine caulículo eft, & quod minoribus folijs, quod& radícís neq; amare;nez e cdorate,Plíníus, Díofcorídes tragon appellat , & díícerni docet quod candídio: f; Ít,ac folfjs mía soblongís,relíqua ut Plíníus,Idem Sampharítícam nàrdum fcribit, xauaép £4 dox utooy tyep vada ovre 780748 , hoc eft , caulem aliquando medíum ex fe mittere , odore fupra modum hircíno. '"& tragopogon,quem alij comen uocant;caule paruo,folíjs crocí,radíce longa, dulcí, fuper caua 1calyce lato; nígro,INafcítur in afperís,fine ufu;Plíníus Et alibí, Scádix, que ab alijs trazopozon "atur , herba ín cibo uulgarís apud Aegyptios, Tragopogon (ínquit Hermolaus in Corollarío) eft hirci barba, quee & fcandíx à Plínio uocatur:nífi,quod fufpicor, deprauata lectío eft, de(crí, urà Theophrafto hiftor.plant, 7.7,.ín hune modum:;R adíx longa, dulcis : folium croci, longíust caule paruo, (breui)fuper quem calyx latus, & barbula:que fummo uertíce íncana & prolíxa fundi^ ur.Acetaríum quídam olus hanc effe falfo uolunt ; quam uulgo barbam petrz,& ín Gallía cífpas a barbulam hírcínam uocent, Habetur & que gerontopogon , id eft fenís fiue presbyteri barba itur,tragopogoní fere tota fimilís,nifi quod lacte manat, & radíce amara eft ; non dulcí, à Nican. geraos pogon fortafle nuncupata:(ed & radíce dulcí carpitur Roma Tragopogona uocari & ín trago pífce,ínuenío partem fub gula eíus nígrantem, ut Athenzus author eft, Hacc Hermolaus, Ec alibi Nícander(inquit)erígerontem íntellexiffe uídetur,ctrm geraon pogona díxít : nam & nos fe« necíonem tiocamus,aut tragopogoni fimilem herbulam, quz uulgo barba fenis dicitur:aut chryfoa | omen,quam & louís barbam appellamus, Tragopogon herba(ut apud Ruellíum legímus)edena cfi, flore Ititeo;que uero altílis ín hortís crefcít, folio eft latíulculo,flore purpureo, Radices ín ala - tumagtít, que hybernís díebus acetaría dulcedine (ua commendat. A plurímis nunc Romana cona füetudíne dicitur petrze herba, quod afperíslocís quafi € meds faxis uideatur erumpere, à quo etíá truría faxífícam appellat, Gerontopogon eade efle credítur permultis, Alíj díftínguüt,quoniam cibarbula fit radíce dulci oblonga,ín (capo calyx íngens,flos purpureus & prolíxa barba:In ge^. rontopogone radíx amara, flosiuteus,ín caulís uertice calyx longus;quí íncanefcentes barbulas fa "tilcat; Hac Ruellíus,Ego tragopogonem ín Montepeffulano uídí , ín Germanía & alibi hactenus mufquam:folíjs crocí, Caterum barba fenís , quam recentíores plericp pro hírcína falfo accípiunt, E uleo nomínatur babermarcE. Galenus &avpzyczeyova ladanum exponit, quodab hircorum bar4 colligatur: Arabíci fane fcriptores multi ledon frutícem,ex quo ladanum, barbam uocahthírcía: am,Barbá hircína & rofa canína;ab híreis appetuntur,Syluatícus, Idem alcheratib,berbam hírcia mam ínter pretatur; alibi Lac deSerfí,herbam hírcínam uel hypocifthídem:& Crífomon,linguam hitcínam;centumneruíam, Quidam chrifomon,chamamalum faciunt: centumneruíam, plantagía nemmaíorem, Sed de Ladano quod e barbís caprarum & hircorum depafcentíum colligitur , díxi Jin Capra capite tertio. Alauím genus eft calaminthz: X aliud quod calamínthamhírci uocant; V e tüsexpolitio uocabulorum Auicenna, "lragoriganum herba eft, qua ín cíbo libidinem ftimulat, unde & nomen ab hírcís ímpofitum uidetur. Ef ayroráise ze yeoryetrs, INícander : ut Etymologus Sc Varinus memínerunt: corrupta apud eoscezy ueldezy uox uidetur, Plura dehac ftirpe uideapud Ikuelltum, Tragonaton,lychnís fyluefirís, in nomenclaturís apud Díofcorid, V bí tragoceros etíam nemone,X aloé coonomínantur:ítem tragion alterum,quod Romani inde facto nomíne cornulas im appellaffe uídentur:quamuís ín hiftoria etus nulla cornuum fimilitudo, fed odor tantum hírci^ [imilís exprímitur, Saxifragía hircína à quibufdam uocatur herba pimpínellz fimilis, propter o» dorem radícis, Matthzeolus.Giermani hancipfam pimpinellam vocant, cumáuícínís gentíbus Gale: &lItalís,alíam pímpínellze nomine appellandà éfíe conftet,que & in cibum uenít, & ín bortís coa r, INatríx uocatur herba cutus radix euulfa uírus hírci redolet;Plintus, Forfítan haec faxílragía iam dícta fuerít: quanquam díctamnus etíam uulearis , ut audio, cum eruítur , radice hírcum olet, - " € Cínirus ex oue & hírco nafcitur, Albertuslibro 33,ín Ibrída, fine authore, Plíníus utnbros día Clos ex mufimone(cui uíllus caprínus, uel hircínus) & oue nafci fcribit. De caprístragenís ín Cas dixi; parte s,capítís 8.€ Ab hircifimilitudine & ceruf, nomen tragelaphí factum eft, Eft eadem, [ia ceruus, fpecíe, barba tantum & armorum uillo díflans , quem tragelaphon trocant , non alibi jam íuxta Phafin amnem nafcens,Plíníus 8.55.8 Solinus ín fíne capitís 33, Ge, Agtícola tragez hum ínterpretatur, Germanice díctam feram ein bzanbbir[e/qua quidem mihí hadenus ígno- »Tragelaphus;inquit,& ceruus, ín fyluís cubant, — T'ragelaphí & bubali nafcuntur ín Ara Díodoruslib,s, A pparet fane'ab Ariíftoteleidem anímal hippelaphum dicí, (ut Raph, V olater^: oetíam uidetur)quoníam & peregrinum facít,& eadem que Plíníus tragelapho tribuit, barbam - pe; & armos uillofos,& cerui fímilítudinem;tum magnitudine corporís , tum quod fcemina ín enere cornibus caret, Hippardium (inquít) € hippelaphus tenuiflimo iuba ordíned capítead imosarmos crínefcunt,Propríum híppelapho uillus, quí eíus eutturí, modo barbz, dependet, itcornua utrungs,excepta fcemína híppelaphf;& pedes habet bífulcos, Magnitudo hí ppelaphí on díffidet à ceruo:gienítur apud Arachotas,Et alibí, Híppelaphus fatís tubze fummis contínet ara mis,quíá forma equi & ceruí , quam habet compofitam , nomen accepít , quafi equíceruus dící me- tuiiiet, Et rurfus, Equíceruo cornua funt capra proxima, Gazaaliás Graecum hippelaphinomen d I. LU ^" E 712 De Quadrupedibus telinquít,aliás equíceruum tratsfert, Albertus ramofa & ceruínis fimilia cornua tragelapho tribut, fed fíne authore,Cerüíi (ímilitudínem utrícy ín hoc animali uíderunt,tum qui tragelaphum, tum qui híppelaphum tomínarunt:fed hí propter íubam equíceruum dícere maluerunt, illí propter barba n fimul & cornua hírcoceruum , Volaterranus tamen ex Aelíano citat, tragelaphum catera fimilem ceruo effe,barba tantum & arimoruim uillohírco propíorem,Pygargus,íinquit Bartolemeus Anoli, cus,anímal eft cornutum & barbatum hítci ínftar, mínus ceruo, maíus hírco, fimile hírcoceruo, fe d longé mínus,utlegímis ín Gloffa in Deuteronomíj caput i4; — "WW ako uocem Hebraicam Deute ron,i4.alíqui tragelaphum íntérpretatür;alíj ibícem autrupícapram, V ide infraínlbíce. 'Traoe; laphus alíquíbüs nomínatur de requz nüllafítnec ufquam ín rerum natura reperiatur,ut & eivdlg, NLée x pasLóc Aw às (melius AvxaN.os,ut Stephanus habet, qüz omnía ín aLóc cum acuto ín ultáímade y finunt;)Etymologus & Stephanus ín reas,Eft autem üetifiinile idcírco nufqua huíüfmodi feram extarea plerífc credítum,quod nünqüam eam uidí(ent, & folitn nomen audiuiffent,quod mírum - non eft,cum ín Arabía & apud Arachotos réperíri authores referant, Arachotíautem India cíuítag efl,ab Arachoto fluuío fic dícta, quí ex Caucafo profluít;Sunt & alij (alía huius nomínis cíuítas,que & Arachofia)prope Maffagetas, Stephan, Athenzeus libro undecimo tragelaphos pocula quzdádis cla, Alexidís & Eubulí teftímoníjs comprobat,qui fímplicíter hoc nomen inter pocula pofuerunt:ter tíó Menandrí,apud quem zezytA«qo Aa Boii legunturtquarto Antíphanís , quí diuítem quendam prater alía poflidere fcríbít phíalas ; tríremes,tragelaphos,carchefía,ampla ninirum & pretíofa po cula, Satyrosaliqui tragos;id eft/hírcos uocarunt,eo quod hírcorum aures habeant, Hefychius & Varínus, 'Tragopanadem auem quam plures affirmant maiorem aquila , cornua ít temporibus $ | curuata habentem,ferrugínei colorís , tantum capíte phoeniceo, Pliníus fabulofam putat, Tragos apud Aríflotelem fpongía quadam duríor afperíord uocatur,nímirum erea ub speyv rsen , hocef ab afperitate deflexa uoce.Dícuntur apud eundem tragí,íd eft;hírcíi,msna fiuebaleces mares cum foetu implerí foemina íncípit;à libídine ut uídetur,qua hírcus pracípue ínfamís efr, Feftus docetetía conchz genus tragum dící , malí (aporís: unde caufa nominís intelligitur , Alius ítem tragos pifcis exocaeto,quí & adonís uocatur, fimilis defcríbitur:nifi quod parte fub gula nigrantem habet, quam. tragopogona uocant, Hermolaus, | i | €] Caper grammatici nomen,Eft & Caper uel Caprus,fluuíus , qui Laodíceam Caría urbéc Lyco & Afopo amnibus alluit,Strabo & Plinius memíneruntifed hec uox ad capron Gracoru eft aprufn;potíus pertínet. Trage dícuntur Aeolesá Trage palude, Varinus, Tragza,rgayatt (ula eft iuxta Cyclades, (uel una ex Cycladibus:)ítem urbs in INaxo,ubí Tragíus Apollo colítur polís perepfilon & pluralí numero fcribít Teayeraz; cíuis Trageates, Stephanus, Ante Miíletumin. proximo eft Lada ínfula círca Tragacas ínfulas, quee ftationes piratícas habent,Strabolíbro:4, Tra) afa, Teeyzros proparoxytonum, regío Epíri,à Tragafo quodam, in cuíusgratíam Neptunus fal 3 denfationem fecít:unde fal Tragafzus , Hínc & campus Halfius à fale dictus eft, Stephanus, Apud Poltucem 64 o, Tgay&o ax paroxytonum Ícribítur:et exponítur lacus ín Troade;uel campus ín Epí à Tragao (lege tragafo,quamuis Calíus etíam T rageo tranfiulit:)cuíus gratía INeptunus falem fauerit, Tpay oou, 0t Ac 01 de Atc fs, Hefychíus;lego zpayacezo &M«c,etc.apud Stephanum etíam Ted co ii GA, fimiliter depranatum eft. Tragafion, reyeawy,ín Troia eft, (íc dictum à Tragafo patre PI lonomíz,que Tennen amauit, V arínus,apud quem Ttva legitur pro Tivstet Etymologus,quí habet per»fimplex. Tragafzam Ariftophanesín Acharnen fibus protulít, tanquam deríuatuma: uítate nomen,cum per íocüm àd hírcí üírus magis refpiceret, V arínus, Tragafeum ín Troade,fa intelligit Athenzus;cuí quum üectígal ínianxiffet Lyfimachus,euanuitimox dempto, fuccreui lius. Tragilus,redJyAG",urbs eft Thracise iuxta Cherfonnefum & Macedoníam,Steph. — Tra ríum,ínfula in marí Adríatíco;adíacens Daltnatiz,cum cíuítate eiufdem nomínís,Ptolemzus lib, Plíníus 4,21, marmor eíus commendat, - Ceraíftes,É«eaísae locus eft Mileti, dictus índe quód Ap lo cornua hírci marís ab eo mulfi,illíc fixerít,ut Callimachus fcribit, V arínus, — B «b. In Deloínfula confecratum aíunthírci cornu bícübítale cam dodratite ponderis librarümi) uigintifex, V arínus ín Ktgaze ,, Montanus hírcus,quí ín inontanís pafcuís uerfatur , domeftícus. alioquí.Pafcali pecore;ac montano hírco atcp foloce,Lucilíüs,Solox lana, craffa : & pecus quod pal (im pafcítur non tectum, Títinntus in Barathro:Ego ab lana folocíaad puram dàta,Feftus, 4c, Atmutirecaprís hírce petulce foles, Author Phílomela.egieosdv,de hírco dícítür,qovu i dw uero (uel qevev]«dw potíus)de equo.Evz, hírcínz uocís imitatio, Varínus, €[AzwLeAuetvor zptptio el axe 1ieióos Ariftoph,ín Pluto:Scholía interpretantur , die zyocyot &keariióds , oli T ded yarms, n aut arposert , Adyerk 7 oap tá audlobs, erred i uerit vU e'waciay 6i piyoi Aeysoi vie Sow? aadloig, — Aegypt híeroglyphícis penem foecundum fíenificantes,hírcium píngunttqui poft feptímum ab ortu díe & quanquam ínualídum & flerile femen emíttit , coít tamen cítíus czterís anímalibus , Orus. IViendefía Aegyptí,hoc mea memoría prodigium cotígit:Hircus cum mulíere cofjt propalam, qu ínoftentationem homínum peruenit, Herodotus lib, 3, Hac dere etíam Píndarí uerfus Strabo libro r7, Mtvd'uzw eria loui ÜeA&osue ey NeAsxQme, — Anyidarzo oli zp&yot yvvacgi pir yorrou 1n L no ínfila ex mammís caprí,quas ille gemínas iuxta genítale gerít, tantum lactis emulgebatur,ut lofira índeconficerent;quod íde etíà proli mafcula caprí illius eueniffe accepímus, Sed hac oftentis | áànnumiéee [| DeHirco. H.. Lib. E... 8:5 "annümeranda potius ducunt, Nam & Leimnio illi pécorís domino confulenti, deus amplius íncréa -anentum peculij fore refpondit, Ariftoteles, Muylon ps 0 Qo nep pays s. fiv&, Ariftoph, uide fi uprá in Capra H.c, Satyrusa Sylla imilitibus captus, uocem afpéram,equí préfertím hírinítu,& hirci bà - datu permíftam edidit, Plutarchus ín Sylla. Etpaulo poft , Prídíe quam Campaniam ingrederetur; - duo exímía magnitudinis hírci uxta Epliarui montem corifereré confpectí unt; omnia que ínter pugnandum euenire mortalíbus folent;nuhc inférentés,nunc tolerantes,Erat atitem uifío,que pau latímà terra eleuata quaquauerfus per aérem dífpergebatut , obícurís ídolís perquaim fimilis; pofta modüim euantrít, nM E n* P Ue j (jd. Elephanti ex animalibus maxime exhorrent hírcG, céraften, (aríeteni intelligo.) porcum: ] quibiis fane machinamentís Romani elephantos Pyrrhí regís prímum uertentes ; uíctoría fünt po» tid, Volaterzanus, — LE | vr MS - 4 h, Grzcis facrificaturís Capros ciceribus explorare morís eràttbam fi güftare abntiffent,coris "€ipiébant inde liaud ualere fatis,Cadlius, Perfectum facrificíum fue; tauro, hírco, & aríete conftas Jbatthoc hécatomben & tríttyn uocabant ut expofuíimus in Boue pluribus. Heroibus tauro, capro; Kariete lítabant, Gyraldus,A polliní, Homero tefte;untis taüro;alítis aríete,alíquiís hírco facruim fes «it, Agathítis Gotticí belli lib. $, atithor eft; íngrüente Perfarumbelloin IMatathonijs campis, üoe "uiffe &theníenfes, totídem fe hítcos Díanz immolaturos , qitot peremillent hoftes. Quod cuim íms —plere ín prímis cirperent;non quiffe tamen, etíam caprís adiectis uel fuccidaneís, Czrlítis, Capram &€ Eo Mendefij pro dijs fibi cofecrarunt, Gyraldus;& Strabo lib, i7, lidém tuim Dàna tum hírcum sg uno uocabulo Menden appellant;ut fupra díxi ín prima parte hüfüs capítís.In Capraetíam ex He« —rodoto retuli quod MMendefrj capras & hírcos irenerentur ; & de hírcinís cruribus Panos , unde & agens cognomínattr & ape Guiip, ut explicaüi ültíma parte capitis octaui de Capra; Hárcum - "XAegyptijdeifícarunt, (icut & Greci Príaputn: X propter eat corporis pattem à qua (ít ómnítim or "tus,pudendis non folum A egypíij;fed alij plurés facra facítint, Diodorus Sícilus, Bacthí transfor "mationem ín caprum, Ouídíus libro $, Metariorphoféon defcríbit; Hírciim Baccho faciífícant, ine - Phurnutus , eo quod uítes & ficos ledere exíftimetur. C'uuamobrem excoríato-étià hírco ín ura trem infiliunt agrícole iuuenes in Atticís uícis, (Huc Afcolíor& mote ín capra íam explícaui?)Sed "forte hac uíctima Bacchus gaudet, quoníam & ípfé hircus fit, Vergiliuslib.a,Geor.cum quadrus — optdes uítibus infeftas nomínaffetfubíungit: INohalíamob culpam Baccho caper omnibus arís su Caditur; & ueteres ineunt profcenía ludí, &c, & mox poft mentionem afcoliorum, id eft;faltationís ^ füper titres caprínos uel hírcínos uino repletos, . Et ductus cornu flabit facer hírcus ad aram: Pín« ger ín ueríbus torrebímus exta colurnis.. V fGímiz ntimínibus(inquít Seruius in hunc Vergilij Jlocum fcríbens)aut per fimilitudínem,aut per contraríetatem immolantur:per fímilitudínem, üt nís 'Brüm pecus Plutoní; per contrarietatem, utcaper quí obeftuítibus, Libero. Arís autém omníbus; "noníine caufa díxít. Nam cum numínibus czterís uaríe pro qüalítate regionum facrificetur; &c, "Libero ubi caper íÀnmolatur,Príma exiftimatur hoftíatinquit Probus)fuitfle fus, quía terra roftro "oprotritdéndo femína erueret;fecunda caper,quía uítem laferat:quod & Pythagoras etíatm teftatur "apud Ouidium libro 5. |Vetamorph. Memínit etíam V arro lib.s.cap. 4. Icaro patri Brigones,Liber. "páter uiniim & üitém,& utram tradidit: quí cum feuiffet utem ípíam ; & hírcüs ín. uíneam fe coníee ip cilfet, oC que íbí tenérríma folia uíderat decerpfiffet,ex pelle eíus utrém fecít,ác uento plenum pérs 1 "igauit, X ínmedíum mare proiecit, fuosd fodales circa eum faltare coégit, Hígínus, Inceníís íam altaríbus,& admoto hírcó,íd cármen quod facer chorus Libero patri reddebat,tragoedía dícebatur: "hoc eftab hírco uínearum hófte,& à cantu, utrefert Donatus. V el quod uter ex eíus pellé uíni ples "nus,folenne praemium cantoribus fuerat:uel quod hírco donabatur eíus catmínís poéta. Oüídíus "lib.i Faflorum: Sus dederat pienast(propter agrum fcilicet roftro effoffum , & fegetem üaftatam, "Cereri (mitiolata:) exemplo terfítus horum | Palmite debueras abftinui(fe caper; Quém fpectans "aliquís dentes ín uíte prementém, Talía non tacíto dicta dolore dedít, Rode caper üitem; tamen hínccumítabís ad aras; In tua qitod fpargicornua poflit,erít, Cítathunc Ouídij lociim Polítíanus in Mifcell. cap. 16. & adíjcít tía Eueni díftichon Girecum, ex quo Ouídíum rranftülífe apparet, L huiufmodi eft:&bo ps qol yuc GBi píQuw Gutie ttd ntpzraqognoa, Oosay GaAcar eina voi f&yeSvoldue, Et mox, Afferamus etíam(inquí)quod apud Suetonitim in Domítíano eft, hís uerbis; V t edic dé éxcidens dis uíneís propofiti gratíam faceret, non alía rnagís re compulfus credítur , quàm quód fparfi libelli eum hís uerfibtis erant: Klo u& dohyue a iGuW ; duuis ez xggaroqoch od, Oosoy Gaz dome Xozoa6À SUOUG, "Quod ením fupra uítís capro mínítabatur:hoc eadem nunc Carfarí;pulcherríma parodía: Vel fime; —inquíens;ad radícem comederísttantum tamen ttíní producam , quantum ímmolando Cafarí pofz it infundi, Difticlhion Eueni ín hírcum;apud V aríniiti etíam reperí,ín uoce AcxeMa(d, Catespto "hirco canem ímmolabant,uride factam eft proüierbittim Carícum f. acrífícíum,ut ín Canereruli, V e« "neris sme, id cft; uulgarís dicta effigies ex xrefiírcó étiam reo infidet, Scopz ftatuarj opus;ae "pud Paufaníam Eliacorum ib. à, Ctir auterü fiírco ínfideat lectori confjcíendumrelínquít; Mihi quídem ratío ín promptu appatét, quod hírcus maxíme obnoxíus libídini (ít: cuígetiles pandemori "fuam Venerem przfictunt,quati ad urariíz, id eft cceleftísdifferentía íta cognomínant:nifi quis híá "Mioríam aucfabulam potíus, quam Gytaldus;ut n&c fübijéfamrefert;huius reí caufam fecerit, Epía E "14 — De uadrupedibus tragíam Venerem,inquinPlutarchusín magnis Parallelis fcríbít uocatam,cim A pollo Delphíefgg | (Deiphícus,Cerlius) Thefeo refpondiffet,nauigaturo ín Crerz,ut deligeret fibi nauígationis ducem Venerem,& ís ad mare capram dez immolaret,[latím ea ín mareni efl mutata , & «im piys uidelicet: denomirata àZibayie;id cft ab hírco. id fexta inftantís Munychionís, hoc eft menfis Martij ,centígiffe: ídem Plutarchus eftauthor,Hzc Cyyraldus, — (| Extat apud IMartíalem lib. lepidiffimü& Epigram. ma, quo narrathíftoríam facerdotís,qui cum hírcum Baccho madiaret,agreflem & rudem quens. dam homínem fibi ínferuientem, teflículos acuta falce fecare íuffit, Teter ut ímmundz carnis abiret. oder. Interím occupatí círca hírcum ínclínatíQ facerdotís fcrotum apparens, ruftícus re male íntele- lecta fubíto refecuít,antíquos facrorum rítus id poftulare exíftímans, Sic modo qui Tufcus fuer às, | nuncCGallusharufpex, Dum íugulas hírcum, factus es ipfe caper, Anytes epígramma ín pueros; hírco ínequítantes Anthologij líbro t, fect; ss. extat huiufmodi, tivi d'u zo mole qui TRAY Quique | Qyvxt, xoà Acoia Qua 7r$pi spat , Lora wonc Unos 9x8 7rápl voy isBAun, OQp eic$is Qocsus Wig ráynopóuut,. j - Díalogumbhírcí X bouís ín argentofculptorum,uidefuprain Bouecapitís8.parteg.. ^ - (PROVERBIA,Ànus hírciffans,roooe sizeaGe, de anu adhuc íntempeftíua libídinepruriente,' S ut aít Plautus, catulliente, Aríftophanes ín Pluto, Am" &zisuvé Tgaóe ecrpueue c&qóc]z. sevreiQpt Verumnouerat. Anuscapríffantís uorareuíatíca: deiuuene cui anuslibídinofa omnía fuppeditas. | bat, Nora eft hírcorum libido,odorQ,quí & fubantes confequítur, Hec Erafmus,Impofuit ei uocum. fimilitudo,utuzrey Grzcorum(quíbus ea uox aprum & fuem marem fignifíca)pro Latinorum eas. | pro,íd efthírco transferret, Ke7mesy Ícropharum eft,cum libidine targent & mares requirunt, utím | ip(arum híftoría clare conftabít.C)uamobrem Anus fubans,non hírcifTans,ab Erafmo reddendum : fuerat, Ad eundem fere fenfum à Germanís quibufdam effertur : Dann oicalten denul geben wer en/fo (teben [:enit sf balten. roeieevatva, Anus hírcum redolet, de uetula libidinante: propterea | quod alarum & relíquarum partíum odor excítatur ad libídinem incenfís, Eraímus, Miror fand l nullum ab eo huíus prouerbij authorem citarí,nec; à quo Grecorum íd decerpferít índícarí, Quod. | ideo defídero,quoníam evalfva uox deprauata míht uidetur. Ego nihil hírcinum ín ea uideo, fed aves. év« legendum afTero,ut fenfus fit , Anus iuueniliter luditaut falrat : in quem fenfum & haec profes guntur, Teaóe BcxydÜes rone yocdUu, Suidas avxÜvep exponítrem díu intermiflam repetere, & Pherecras | tis uerum adducit, Peup cili val vsenp ex yd oateróas, id eft, Anus denuo iuueniles repetunt mores, | WVartinus(ex Hefychío) addít eXaÜvap "o vamiaeray , xp cutie Vr apylic &vavka (ep ; &C rurfus paulo poft, Évalvey. cime, TyuCoavey ; quae quidem interpretationes omnes , praeterquam ve eeucéy id eft, occi dere, ad prouerbíj fenfum congruunt. AvetvnGros etíam ipee Helychium eveerigriGot exponítum, Erafmus mihí deceptus uídetur,tanquam evelvev pro avalvuic acceperit: quod ucrbum tzmenad. bírcínum & fcetidum odorem referrí non poteft , (ed ad fuauem & eratum qualís aromatum effz. adde quod tranfitiuum femper eft , ut fuffire Latinis, | € Carícus hircus , Kaeobe 795 6- : Diogen níanus indícat díclítatum de uilibus &€ contemptis. Hefychíus índícat ufurpatum à Sophocie,& ed Fieri poteft ut prcuerbíum eó refpicíat, quod Cares prohírco folentímmolare canem,ut índícacum. | eft ín prouerbío Carícum facrifícium,Era(mus, | | Qui Bauí non odít,amet tua carmína Macutg Atq; ídem iungat ualpes,& mulgeat hícos, Vergilius ín Palatmone: de re palám abfurda, Efte ním uulpes animal ab aratro uehementer alient Lucíanus de Demonzcte ín uíta eius narrat, quod cum confpíceret duos quofdam philofophos,utrofc patíter índoctos; inter fe difceptantes, & altez 4 rum quidem rídículas quaídam quaftíones proponentem:alterum ítem aliena , neg; quicquamad. rem facientíarefpondentem ; Quid, ínquít,amící, an non horumalter hírcum mulgere uidetur;al^ ; ter cribrum fupponere ? Referturá Díogeníano his uerbís , Póvdpoy 0" zpatsoy &pxAcyp ,u8 o virtu Aeneis kagoree Q9" id cft, Vtrum fiultíor,qui mulget hírcum,an quícribrü fupponit cum wer | pariter abíurde facít,Erafmus, 4 2 jf Ban 2 DE HOEDO. H $3 oED vs Hebraice nominatur "Xgedi, Dauid Kimhi putat tam aenim quim heedum | 2 ; E . : : - ; "x gn - d fic appellari, & ídeo dífferentiz caufa plerung; caprarum nomen adijci,hoc modo. gedí: tío habetgadeía, Arabíca gedí,Perfica bus kahale bufan.Septuaginta eríphon, Hieronymus hcediá, í . Saír uel feir etíamkHebraís paruum hírcum fignificare fupra dixi , aliquí hoedum interpretantur Hodií Grzcís tei dícuntur,ufgp ad tres aut quatuor meníes,deínde yu«zpoi ad partum uíg, Varie: nus, Qui fex menfes excedunt,non hoedi,fed &«s,íd eft, capell: uocantur, Symeon Sethí, Heedus. hodícdp uulgo apud Graecos iQ nominatur, — lralice caureito, quaíi capreolum dícas; quomo» 3míne barbari quídam etíam íi Latína lingua pro heedo abutuntur. Aliquí ctíam Italice caprettou 6 ««ant;alij cíauarello:R hetí qui Italíce loquuntur ulzol, Hif paníce,cabríto, Gallíce,cheureau, T maníce gie uelut alij fcribunt Etslein, Anglice kydd.Poloníce kozíel, | E93 rale mafculíinum eft gedatjm,feemínínum gedioth, Genefeos cap. 38, Chaldaíca cranslas | c. Fert - DiHods C DEF. Ibi «a BE. "m. | : . C. " E mor ? : ES —.. Feréad tres menfes nó dífíunguntur hoedi, V arro, In nutrícatu hoedi trímeflres cum funt facti; "tum fubmittuntur,& ín grege íncípiunte(fe, Varro, — V bíeditífunt,eodem modo quo agníedue "eantur;nífi quod magís hoedorum lafciuía compefcenda, &arctius cohíbenda eft, Tum fuper latis abundantíam famera,uel cytífus,aut edera prebenda:uel etíam cacümína lentifci,(& arbuti,Palla. - díus;)alíad tenues frondes obíjcíendz (unt, (fepe prebenda, Palladius; )Sed éx &eminis fingula cà pita; quae uídentur effe robuftiora;in fupplementuüm gregis referuantur ; cetera mercantíbus traz "duntur, Columella, De mentígíne hoedorum mortifera lactentibus, dícam ínfra in Agnis ex Colus méllaj&c. INaturacorporís partes fines perficiensp,fecitut ipfe cítra doctrínam, proprías actio - qo nes aggrederentur;cuius rej exactiffimum alíquando fecimus perículum , hoedum alendo , fed ítà v - alendo,ut matrem qua ípfum ín litero geftauerat,nunquam uídifIet, Cum ením przgnátes capras diffecarem,haedum à matre exolutum íta abflulí ut.ípfam haudquaquam uíderet: atq; ín domum - quandam,ubí multa pelues erant, depofui:quarütm alíz uíni,aliz olet,alíe mellís;alíz lactís, aut ala ateríus cuiufpíam humorís ecant plenze; adérantd fructus non paucí, cum cereales, tum ab arborí« 'busdecerptí. Hunc itag; hoedum conífpexímus, ín primis quídem pedibus íncedentem, perínde ac fiaudíui(fet crura íncefius gratía fibi fuiffe conceffa;deínde excuffít quam à matre contraxerat hue mídítatem.Poftea pede latus fcalpere,ac deinde fingula uaa olfacere uídímus : percepto ítagy fina 'eulorum odore,lac tandem abforbuít, Cruibus üiífis,omnes exclamauimus , Hippocratem uere dí« "Xille,anímal(um naturas effe índoctas,(& relíqua)Galenus lib, 6,de locis affectis, cap.6, E) (| D. Splendídior aítro,tenero lafcíuior hoedo; Ouidíus, COM a CET M | —— «E, Cafeus fitlacte coagulato,heedíno imprímís uítulorümue coagulo , Plíníus. Maío menfe, inquit Palladíus,cafeum coagtilabímus fyncero lacte,coagulís uelagni,uel haedí,&c, | 4| In iurí(z: ——xonfultortm librís ubí tractatur deauro & argentolegato,ín lege Argumento funt,odonum leges patur; Bayfius cedorum legendum alferít:quod ex cedorum(fic fcribit (ine afpiratione)pellibus fies —Bantcalcíamenta,ut ex antíquís,inquít,marmoribus Rome coníecímus, Idem his Martialis poctae "ad Phoebum uer(íibus comprobat; Oedína tibípellecontegentí. INuda témpora uertícemi caue; | - tibi Phoebe díxit ílle, Qui díxit caputeffe calcíátum, Feftíieautem dixit, propterea quod Romaní temporibus íllís ín calcíamentís uteretur pellibus cedinís,Hac Bayfíus. . De pelliumcas prinarum ufu ad ueftimenta, fuperíus ín Capra díxí, capite quinto, , now vé d" éiQop ónoruy: Eo qVG- dox 9M, Ad iuatoe ovppaczt] ep áo Dads, óQo' Gi vario: Ywri au Qu6idDu a2slo, Hefiodus, Lectulos "pellibus hoedínis fternere, Cicero lib. a. de Legibus, Euphorbíz íncifz conto fubditur excipülus "wentrículo hoedíno,Plíníus, Agni & hoedilafcíuientes;& ínter fefaltantes;ltos( ferenos)díes pros: mittunt, Aelianus, Cauendum ne anferes hoedínos porcínósue pilos deuorent:exoluunr enim eos Viuorauerínt, Anatolius. «| Verres, íuuencos, aríetes, hcedos; decrefcente luna caftrato,Pliníus; "Alíqui pilos boedorum fuffiunt,& eo nídore fugantferpentes, Pliníus, I. E, - à - 7 Hedus ab edendo dí&us eft, inquit Ifídorus , teneri enim pinguifsimi funt, & grati faporís, —Xircanferebantur & hcedi frequenter in conuiuío uaríjs paratí modís; 3o dt C vrons (forte vvÀv): Ir Dov7«6 0i givec s quu TUXSCaw dbyl,u diSexov iiv, Athenaeus lib, 9. per e7roy uellafer íntellígo quo: onditi fuerint, uel potíuslacteutm ín uentriculís eorum concretum fuccum, quo ad cafeós coagua: ndos utuntur, Hoedí apud ueteres ex Melo(Medíca infula, Varro dere ruftíca ; corrupte ut íüdís' to)pracipue ladabantur;ut fcribit Pollux:aut ex Ambracía,uti eft apud Gellium,Calíus, Eoes "Xdulus ad domíní faltet,fed frígidus,aras; Vix calet ille, xorís uda alímenta feret,Bapt, Fiera. Ex 1 deftribus anímatíbus fuilla caro probatiffímus cíbus eft,deínde hoedína ; mox uítulína;Gralenus: "inlibro de boni & mali fuccicibis; Hircinz & caprinz tio undequaq; laudabilis funtalímenti;ut: . "arietes etiam & oues agnícp:folis autem hoedis ínnoxie utare , Galenus ín libro de atten. uíctu, "Hodorum carnem, etíam ut prímumm ín lucemzditi funt,ín cíbo non íllaudabilem effe, ex Galeno *?docuí íam ín Vítulína, Hoedorum caro mínus excrementi habet quàm aríetum, A uícenna, Hoes dorum carnes facile concoquuntur, & modice nutríüntr ( ut Gyraldus uertit : Grzcelegímus fyma yofetra,íd eft, temperata funti)fanguinemt tenüem & humidum gígnunt:calidas & ficcas habítus — dines ac temperaturas iuuant.Suntueró meliores ; melíoríscp fucci , quí tiec nimís teriellí fünt;nec "mímís natu maíores.Nam qui fex menfes excedunt, non hocdi;fed capella, «5 uocatur, Rufi fane & elauci,caterís meliores (unt:fed colicís morbís nocent, Afunt qtrogi;quód fi pulmo eorum(anté: porum) edatur , ea díe temulentíamauertere , Symeon Sethí, | Ebríetatem arcechoedínus pulmo, inius, Hodinz carneshyeme improbantur,conueníuntarflaté,reliquís temporíbus mediocres: Tunt Rafís utin Tacuinís cítatur, Hoedínam carnem;qua nulla ínter domeftica anímalia potíor "haberur,edíto, Parum ením recrementi ín fe habet;facillime coricoquítür,bene alít, fanguínem bo. —numgenerat,calido & frigido contemperatum, Hic cíbus conuenit laute uíueniibus, Platína. Et —pauloante;Ex caprístínquithoedí la&entes efui funtoptimi, Et alibi, Hcedí ütrülibet(affi uel elíxi) Gi, fuaues & falubres funt: coxae tamen aílz , meliores habentur: Eadem & deagnícodura, . (Flcedus ín allio:Integrum hoedum(inquít Platina) aut quarc partem, teffeliis larídi &€ * fpinacís hundí;allis circunquaqy ímpadtís, ueru ad ignem goluito;humectatog trequetrer cum ramufculis: n. : : Á 2 —— HA SI Ld [c Dus T | lauri aut rofmarini,ex hoc,quod nunc fcríbam, condimento : Cum agrefla, cum& fufeulo pínguf. duo uítella ouí bene agitata, duas fpicas allij bene tunfas,modícum croci, parum ptperís míícetó, in. patellama índíto,Inde,utdíxí;qued coquítur, afpergíto:coctum,in patínam poníto, partem cons. díturz íntundíto,ac petrofelínum mínutatím concilum infpergito, Hoc obfoníum bene coctum cie to comedidebet,nerefrígefcat;oculos hebetat, Venerem demorruam excítat. Ex eodé Platína quoe. modo paretut artocreas ex hoediína carne, in V ítulína íam díxi, eftenim eadem ratíó , q Sanguis. bodiíin cibum formatus,quem fanguículum uocant,coelíacís & dyíenterícís.à quibufda commen, datur,Pliníus. Alíqui fanguiculum , heedí uel fuís fanguinem exponunt, in cibum formatum, Talis: nímir& eratusae ouóc Lacedaemoníorü , Aiuezie,obfontj genus uel farciminís ex fanguine, meminit) Pollux. Auc/zwy,garum quoddam etbynní inteftinís cum branchíjs,faníe ac cruore cofectum, quaff. fanguículü,Lexiconuulgare, «[locínora, fiue pulmones: Iocínora heedína uel agnina fíc coques; (uerba funt Apícij 7.10.) A quam mulfam facíes,& oua , partem lactís admífces eis ut íncifaiocinora: forbeát,coques:& cenogaro,pipere afperfo ínferes, Alíter in pulmonibus;Ex lacte lauas pulayones, & colas quod capere poffunt, € ínfríngís oua duo cruda, falis grana pauca , mellís lígulam,& fimul commííces & imples pulmones: elíxas,& concídís: teres piper,fuffundís liquamen,paffumn,merun pulmones confríngís,& hoc cenogaro perfundis. «| Copadía hoedína fiue agnína , (utdecet Apis cíus 8.6.) Pipere,liquamíne,coques cum phafeolís paratarijs (aliás farataríjs:) fuffundes líquamen piper,lafer,cumínum trítum,buccellas panís,oleum modíce. Alíter hoedínam fiue agninam cxcalz datam: Mittes ín cacabum copadía, cepam, coríandrtm mínutítn fuccides, Teres piper, lípufticum, cumínum:liquamen,oleum,uinum:;coques:exinaníes ín.patína,amylo oblígas. Aliter hoedinamfi, ucagnínam excaldatam:A gnínacruda tríturam ín mortarío accípere debet;Caprína autem cumeo quítur,accípit tríturam , . in beedum fiue agnum affum: Hoedícocturam,ubi eum ex líquamine && oleo coxeris incífum,ínfundes in pípere,lafere,líquamíne,oleo modice:& in cratícula affabis , ecd! iure contínges:píper afperges,& inferes, — Alíter hoedus fiue agnus affus: Píperis femunciam;afa teos fcrupulos fex,zíngiberismodícum;petrofelini fcrupulos fex,laferís modicum,liquaminis op míhemínam,olei acetabul&. Hoedus fiue agnus fyríngatus:Exoffatur diligenter à gula,fic utter fíat, & inteftina eius integra exinaníantür, itaut ín caput ínteflina fufflentur,& per nouiffimam par! tem flercus exinanítur,aqua lauantur diligenter, & fic implentur admíxtoliquamine,& ab humeri confuítur, & míttitur ín clibanum:cum coctum fuerít, perfunditur íus bullíens facte, Piper trítumyll: quamen,carenum,defrurim modice, fic & oleum etiam;bullienti míttís amylum;uel céte míttitutin tetíaculo uel ín fportella, X diligéter eonfiríngítur,& bullientí zyma cum modiíco falis fubmítti cum bene íllís tres undas bullierít,leuatur, & denuo bullít cum humore fupra fcrípto;bullienti co tura perfunditur, Alíter heedus fiue agnus fyríngatus: Lactís lextaríüm unum, mellís uncias q tuor,piperís uncíam.unam,falís modícü,laferísmediícum,dactylos trítos octo , ius ín ipfius oleí acte tabulum,líquaminís acetabulum,mellis acetabulum,uini boni hemínam,2mylum modice, Hoedus fineagnus crudus: Oleo,pípere fricabis,et afperges forís (alem purum multo cum coriandrí fem ín furnummittís:zaffatuminferes,. EHloedus fiue agnus Tarpeianus; Antequam coquatur;orna confuítur, Píper,rutam,fatureíam,cepam,thymum modicum: & líquamine collues,Hoedum mae rabís ín furno ín patella quac oleum habeatzcum percoxerit,perfundes in patella (mpenfam:tere tureiam,cepam,rutam,dactylos;:liquamen,uinum,carenum;oleum; cum bene duxerít,impen(am diíco pones:píper afperges GC ínferes, Hoedus fiue agnus paflícus:Mittes in furnum, teres píp «utam,cepam,fatureía,damafcena enucleata,laferís modícü, uinum,líquame & oleum;uinti feruegi colluítur ín dííco;ex aceto fumítur, — Hoedus laureatus ex lacte: Hcedum curas,exoffas, interanea, cíus cum coagule rolles,lauas : adíjcíes ín mortaríum piper, ligufticum,laferís radicem, baccas laut duas;pyrerbii modicum, cerebella duo uel tría:shzec omnía teres, füffundes liquamen,temperabis exi fale;fuper tríturam colas lactís fextaríos duos,mellís lígulas duas,hacímpenta ínteftina reples, GC füs. per hoedum componís ín gíro (quídam legit zirbo,íd eft omento: )& omentum charta ceoperíes;füt: culas:ín cacabum uel patellam compones hoedum:adijcíes liquamen , oleum,uínum;.c& ad medíant cocturam uenerít,teres píper,lígufticum,& íus de fuo fibi fuffundes, mittes ín defrutí modicum , teni tes,reexinaníes ín cacabum:cum percoctus fuerír,exornas,amylo oblígas & ínferes , Hucuíg; Apte cíus lib, 8.utdiíxi,cap.6. «[Pulmohoedínus (ut fcribit Aetius ín ratione uíctus colícorumlib. o. € 3o. bís affatus ac ín cibo acceptus,fuperabundans alimentum fubtrahere uidetur: Quíuero eu clereplent,deindeg.coquunt,aut affant;uoluptatís gratía non utilitatís refpectu íd facitit; mult magís qui eum fruítatim concifum ín fartaginetorrent. €f Ventrem cum ínteflinís noftri ín uítulite & hoedís príuatím nomínanto6 Erófi: qua quide elixa & aromatibus codíta ínitio meíz: apponit, - Celfus libro .cap.7.docens curatíonem communem aduerfusomnes morfus ferpetium:;Si ne 'uadrupedil qui exugat,ínquiít,neg; cucurbitula eft, orbere oportet íus anferínum,uel ouilli, uel uítulinu uomere: V íuum autem gallínaceum pullum per medíum díuidere , & protínus calidum fuper nus ímponere,fíc ur pars interíor corpori iungatur;Facit íd etíam heedus agnüsue difciffus , & da cíus caro ftatím fuper uulnus impofita, €j Alíquí carnem recentem heedorum , cuulneribus.ex ictu ferpentíum illigantz ) pilo fuffiunt;eodemq. nídore fugant ferpentes, .V tuntur & pelle eorum ENG DT on e ad plagas, Plínius, Hoedorum pílís fuffiri uufuas utile putant, Plínius, Ad ínflaminatíós onfillarum & angínas,gallína hoediue íufculo utere, Galenus Euporíft,s.15.* | i: cedi fanguis (fíccus, apud Cralenum líb.a.de antídotis)utiliffime ín antídota miífcetur, Díos Sanguis caprínus decocius cum medulla contra toxíca uenena fumítur ; hoedínus contra a,Plínius. Sangüínís excreatíones refícít hoedinus fanguis recens ad cyathos térivos ctim á« acrí parí modo, feruens potus,Plíníus, Porro quod de hoedorum fanguíne prodidít Xenocra us id ob aceti míflíonem poffe aliquid efficere, perfuafí cuidam ín agro degenrí, quí rei ruftia de ftudiofus,fed prímís difciplinis erudítus erat;ut experírí uellet, ls retulítfe ín duobus fai imexpuentíbus ufuim,nonnullam utílítatemy expertum, Caterum íllorum neüter,ex íjs quae imarrabat,negp ex artería,neg) ex larynge aut pulmone expuifTe uifus eft; Xenocrates ígitur íi libro De percípienda ab animantibüs utilitate,ubíi de hcedis differit,fcríbít in hec uerba: Ad ptoícos, hoc eft fanguinem fpuentes , admodum utilís eft hcedorum fanguís : oportet autem im(IMarc, Vergilius perperam pro nondum habet nuper) concreto plus mínus menfura fe: jletantundem admífcere acetí acrís,id&p feruefactum trífaríam partirí, &tn (i ngulos díes fins artes exorbendas dare.Itag, lícebít tibi forte fortuna ín agro deprehenfo , ubíireliquorá fures pía hocutí,cum citra perículum íd experírí poffis,Gialenus de facult,fímplíc, e, 4, Sanguis díni recentís,antequam congeletur,uncía cum acéto míxta,& tríduo pota, uomítuí (malíni tioni uel fputo)fanguínis confert, itemt agni, Auícenna. Sanguine h&dí ín cibum forma- mfíanguiculá uocant,ad coelíacos & dyfenterícos affectus quidáutuntur,Plínius. qjHcé. 1adeps mínus tum calídus tum fíccus eft quàm caprarum , Galenus, INoftrí ex adipe de o« hocdí fümpto, & ftillatitio rofarum liquore macetato, in libras tribus tel quatuor caphurze mís admíxtís, unguentum parant ad fiffures labiorüim & naríum titile , & mulíeríbus tum a» nnefaciesaíole aduratur expetitum, Galli & Itali pomatum uocant , quoníam odorís come dandígratia poma adífjciunt,hoc fere modo:Miala quíndg; decortícata & ín pattes díuifa;&X cas ohyllis infercta;ín rofarum liquore mofchato macerantur quatríduo, Deítde addüt adípís hoe^ tís libram, & fimul feruefacíunt ín balneo Maríe(ut uocanDdonec omnía albéfcant:imox ci rofarum líquore abluunt,ut totum fiat album , & ín uafe uitreoreponunt, Sunt quí odo- ,algalía uel mofchi uel sien parum admifcent, Apud nos quidà tragacanthz,ceruffa; (Hiscaprini nonnihil admifcent, Eíldem uíríbus praeditum aut etíam efficacíus uídetur,quod jounguentum album caphuratum uocát;oleo róíarum,cera alba, ceruffa,albís uorum míxtís odíca caphura,Pof(fet & calx uíua,prafertím lota admiífceri ; ütín íllo Sextí ad labiorum fit epum caprez(tribuít autem caprez eadem fere omnía qua alij capre)& adipém anferínürm, ullam ceruí,& cepe cum refina fimul & calce uíua,fac ut malagma : mire (anatlabiorum fif- - (Femínum hoedí cínis ínteflína rupta farcíré mire tradítur , Plíníus, Sangiiinem fiftít; 1 E lacte mulíerís profícitad cacoéthe,Idem, q[ Ariftoteles coagulüm laudat éx ínuló feu hiín INicoon(ut INícandrí Scholía citant , & Hermolaus ín Plínfum n. 41.) ín libro de difficultas Septimum coagulum aíthinnuli,fecundum leporum,tertíum hcedí. Marcellus V erg.hon re goi pro hoedi ín huíus authoris teftímonio pofuit, Coagulum hinnuli,leporís fioédí; laudatum: ipuumtamen dafypodís,Plíníus. Leporíno cozgulo pares habet tires, coagulum haedí; agní, l,&c.contra aconiítí potum ín uíno , & concretum lac ín aceto; conueníenter affumuntur, rid, Relíquas uíres,utpore communes, fed leporíno prxcipiiás ; ín Leporís hiftoría dícam., julum hcedí contra potum cícutzelege aconíií,cx Díofcoride) prodeft i eG; qui fungos comes aly. Plínius priuatim comendat cótra uifcti, (ixian chamxleontet)& chamaleonte albü;ac fan norum íctus uel morfus coagulum leporís uci hoedí uel agni, drachma pondere ex tiíno fimi nius, Inprofluuío fanguinis hoedi coagttum bibí utile putant,Plinius, Et alibi, Coagulum tía parte ex aceto potum fanguínís excreationes refícít. Ex aceto fanguínem fiftít, Plinius, tudine fabz ín uíno myrteo remílfum,& ieiuno cczlíaco potuí dati, efficaciter prodeft, Mara. Coelíacis & dyfenterícis coagulum hoedí in uíno myrtite magnitudine fabz quídam propí liníus, Coagulum hcedí aduerfus alui profluuium Hippocrates laudat;ut díxí ín remedis Ocapríno, Acerrímo aceto maceratum aduerfus muliebre profluuium teiunz propínato, usParabilium 3.75. €| Ebríetatem arcet pulmo aprí aut fuis affus, íeiuní cibo fumptus eo tem heedínus, Plinius & Symeó Sethí, Pulmonís hoezdíni combufli cinís prurigines oculorum t; & Ícabras palpebras emendat, fi quafi ftibíum ímponatur,Varcellus, V rínzítncontínen. m cohibet uefíca fceminze fuís combufia ac pota;Item hoedí, uel pulmo, Plíníus. — € Hcedorum upofítusliení (edando prodeft, Plinius. Impofítus lienem digerít, Galenus Parabilium 4,40, ius lien fimiliter uthírcinus,fuper fplenem ínfantís adpofítus, & tumores & dolorem eíus abít, Marcellus, €|In monte Atlante Getulí,qui euphorbíum legunt, hoedíno lacte adultee ddifcernitur ígní.Id enim quod fyncerum non eft,(aftidiendum odorem habet, Plin, 4| De ca paulo ante díximus ín pulmone, E — v H, | "edus animal eft ex capra genitum;quod nom dodiíores pleríq; cum ce dí cus Ícribunt, itaurínum,contra quem & leporís coaguliü ex acetó bíbatür, Contra pafiínaca & omnium : 3518 De Quadrupedibus 9 prepofíta afpiratione,pauciffimi cum eadem diphthongo,fed abfcy fpírítu: multi afpirant quidem]. íed diphihongum ze fubíjciunt, Grammatící quídam haedos & 7& axdhíy deríuant, qua quídemras tíone fcribendum foret adus,quod nufquam reperitur.Ifidorus;ut díxí ín F. ab edendo, Alij deníg bcedum díctum uolunt quafi foedum língua Sabína,ín qua F. lítera ín afpírationem uertítur, Hoes dulus etía & hoedíllus dímínutíualeguntur, Et Tyburtíno ueniet pínguiffimusagro Fleedulus; Iuuenalís Sat, i, Díc ígitur me tuum pafferculum, gallinam,coturnícem, Agnellum,hcedillum | Plautus ín Afin. «| Ee:q6- Gracehoedus dícítur,uígo ad tres uel quatuor meníes,deínde xiuap dp (qued etíam dehírco nondum adulto ínuenítur, ut.fupra díxí,) donec paríat & mulgeatur : à partu. íam xiuape & dif nuncupatur ; De mare uero $jj26", & cum adultus eft s9«j €" dicitur, Varínus, i! : € NEN EE. ic^ceco Mo e H » ec P 3 J De? «T EoQ GO" ,0 Uixooc quB, s Luxe QuE,0 QV [52) [2491 quiu ye , fiyup o zreuiu Gr ; yii ape" dt o 9" [7)) Xeudvis Hefy; | chius, Etymologus, V arínus, Éeupor TW icy vw ver, Pollux, Éemes yiuapG", Flefychius, Varinus,. Xípuapoui,capra hybernze,uel hírci,uel hoedí,Hefychius, Chimarí ínter hoedos & hírcoszetate media: funt, Varínus ex Aríftophane grammatico,.Éergiipaze, tour, Achkvse ídem, ecu, oues tenere;uel hadíhyeme natí, V arínus & Hefychíus.Egeos Homero dícuntur && verae gà ormai sp duoi, i QA epaitc,ni qudleeie 78 nAuxia. Scholia ín Homerum:hoc eft capell tenerze, & rofcídae uel míníme nas tu:nam herfe ros eft, Hinc £oroxop & &egesiqv interpretantur nouellum,rofcídum,tenerum,humidum;: pulchrum,recens,purum; & qje« (imiliter,tem uerna, KapewvG-, hoedus, Hefychíus & V arinust à quibus «aye etíam pro capra exponitur ,ex Gortyníorum díalecto, AumeAeudenexse apud Rhos. dios dí&i (ünthoedi ín lege quadam , ài vb xg culo? or termy Gi eno nuUfor, id eft , qui frugum culmos íam depafcerentur,Hefychíus & Varínus, «[Epitheta: INeg; oues, hoeditp petuleí. Ele ribus ínfultent, Vergilius, Splendiídíor uítro , tenerolafcíuior hoedo , Ouídíus is. IMetam, Lafeí uum pecus, & uírídí no utileBaccho, Datpeenas:nocuit íam tener illedeo, IVlartíalis, ApudR: uifium leguntur etíà ifia, T'enellulus,Petulans, Vagans, Corniger,Mollis,Lactens,Pínguis. €|Er phíam herbam multí(magi)prodídere:Scarabeum hac ín auena, (íd eft; caule) habet, furfum deor fum decurrentem cum fono hoedí,unde & nomen accepít.Hacad uocem nihil praftantíus effe tras dunt,Plíníus, V ídentur fane magihoc ex ea remedíum ad uocem commetí, quod uocalís autfonos rus potíus ín ea fcarabeus(fi crederelíibeodifcurrat. Briphía(ut habet Ruellíus tanquam ex Plínigy) mihi Plínij leeus íam non occurrít)feptem lanugínofis ramulís apij modo folíatur : purpureo flon 1 & eo quidem perenni,femíne fabaceo,totídem radiculís quot ramis, V ídímus (ínquit Ruellíus)im edítiffimís montibus ínter faxa herbam apij folijs, ramofam, leui lanugíne pubefcentem, purpur flore adhuc exítu autumní & per hyemis ínítíum emícante,(emíne fabaceo,ramulis pluríbus,f tís,rubentibus,radíce craffa,longa.Sed nó anímaduerti fí tot radículís fibrata effet, quoteft ram brachíata,eam tamen credíderím ranunculigenus effe,qued flore purpureoà Díofcorídenotatt Eríficíum(ut habet liber Galenoadfcriptus de fimplicibus medicamentís ad Paterníanum cap.o7 herba eft qua ín fummís montibus ínuenítur, folijs aprj, thyrfulo oblongo:ín cutus fummo flofe Tus quafi uiclaceus eft;& femen ín medío:radíx ad magnítudínem & ualetudíne ín fpecíe cepato longa, & uelutiad un& extuata:habetü radíces alías quz fic radículas mínutas elateríbus emittunt nigro cortíce claufas:hzc ípfa uiribus eft aconíto fimilis & thapfiz:proprío guflu omnes illas pto baredeuíta, «[Erípha & Parthenia , nomína equarum Marmacís procí Híppodamía ab Oen maooccífi,Calius, € Hoedi,ftelle due funt,quas Auriga (quod fignum coclefte eft fuper cornut | 'l'auri)ín manu tenet, Poetz nímbofos & pluuíales cognomínant, quod eortt ortus & occafus gras uiffimas excítet tepeftates, C'uatus ab occafu ueníes pluuíalibus hcedís, V ergílius o, Aeneid, Hoedli pridie nonas Octobris oríuntur uefpere,aries medíus occídit, Columella lib.i, Víde fupra in Car prafydere, . «| Eriphus poeta comícus fuit, cuíus fabulae feruntur, A eolus;Peltaftze, Meliboza,tel le Athenzo lib.14.Suídas, Phileríphos,nomen ruftíci ín epiftolís A elíani. E (| b. Xooue, ri Thy apvüy ot volpoy &)yés, Hefychius & V arinus: faccí forfan aut pere ex pellibus) agnínís hoedínisue, Choríon alíás fecüdas fígnificat;fíue ínuolucrü quo foetus ín utero ínuoluit . qc. Subrumarí dicuntur hoedí(uel agni,unde agnus fubrumus)cum ad mammam admo tur,quam alíj dícunt rumím, (fic enimlego)uel quía rumíne trahunt lac fugentes, Feftus, . &[d. Dehodoqui tígridi familíarísfuit,ín Tígride dícam. €] Captilus eft auís quam uenatut) draco,cum debilitatur ín uenando hoedos & aríetes, c, Syluatícus. 2 (e. Stauítpellículis hoedinís le&tulos Punícanos, Cícero profMur, €f Hoedile ftabulumfia * dorum eft, INec uírídes metuuntcolubros, INec Martíales hoedilía lupos, Horatius i, Carm, Vi mem quí ín Indo flumine reperítur feptem cubítorum longitudine, capturí,agnum aut hocdumitt. hamum ímplícant, Aelíanus, 1 3 . Gh. Veteres Grzcihoedorum,agnorum;uítulorumt ínfpeds inteftínis futura predícabanty. Gyraldus ex Paufanía, Bacchum eriphon dicti fuífle Hefychíus & V arínus memínerunt;PH nutus hircum fuiffe Bacchum, utfupra narrauí, «|Faunores díuína nonís Decemb, de hoedot*) uíno fíerí folebat, Horatíus tertio libro Carm, ad Faunum ipfum canit, Sitener pleno caditho 1 dusanno, &c, n | | ' . 4 Anushcedus,rgeietex96-: Apollodorus apud Zenodotum ( Hefychíum, & V arínum) aítas num quandam fuiffe que dícta fít Erípha , (legendum Eríphía) quod in uirgíniítate ES ! perít [ ^ —2 DeCaprisSylucftribus. Lib.L 419 equafieadem & anus effetper zetatem,& puella,quod adhucinnupta, Sunt quí tradantlo, jm agreftem a nonnullis mantín appellatam,ín Sícílía 19e tex2oy appellari, Aiunt aute quod, im animal afpexifTet,illí mali quíppíam accídere. Proinde ín mulierem ueneficam & fafcínatrí; nquadrare uidetur : quod genus apud Horatium Canídia, Erafmus, Apud Suidam legímus ij vtoiqG",in eam que uírgo confenuerít:per translatione ab aruenfí locufta, quam 7e«?y exeioli antinuocítant, €JSíccanibus catulos fimiles, fic matríbus hoedos, &c. V ercilius Aeglog.1. .DE CAPRIS SYLVESTRIBVS. ! pittura bec rupicapre eft,in Heluetiorum montis irapud Rhetor ez Valefios prefertim frequentis, inferius it boc capite feorfim agetur. — - DENSANM A AL. T PEST PO EN PH APRAE (fylueftres)in plu UL M rímas fimilitudines transfís 2 zs d Ni gurantur. Suntcaprez, ru- ij picapre;ibíces:Sunt & ory; ama;pygargf, firepficerotes, mul ahaud dillímilía, Sed illa alpes, nímarini fitus mittunt , Pliníus rater hzc, plura etíam Gracíno abent, & alía Hebraí,ut mox ap bit;qua quídem ínterfeconciliare Z3) NEM YS xS SON ERN NS : | dV x SPEO TI nz — DX - 2 N «Y wi MI b v T ; j flicillimum eft. Non fol& ením recen« Z9 Nd Po, s 1E resmultaex hífs nomínibus nonín, -———ssm CN ste itfunt dorcas;platyceros,pygargus,Ítrepficeros,bubalus, oryx : nímirum quód cum Ttalíz pes ahzcgenera effent,przter dorcadem,peregrínis quog; nomíníbus uti neceffaríá fuít: quod nus moleftum nobís effet, (í accuratiores fíngulorum defcriptiones uel ab ípfís uel à Citze« iberemus, Multi fímplicíter deferís feu fylueftribus quadam fcripferunt, in utraglíngua, íd. pnimís obícure:cum omnía íam dícta genera caprz fylueftres appellarí poffint, Ego quacunz caprís fylueftribus,non alio nomíne adíecto, fcripta reperío, prámo loco quám maxíme pofe . Ípícue proponam,mox fíngulatim dereliquís acturus. | Zapras nonnulli (ínquit Ifídorus) à crepitu crurum díctas uolunt , unde eas creas (crepas pos ocitant,qua funt capra agreftes:quas Girzci pro eo quod acutiflime uídeant &3 válido, 2s appellauerunt, Morantur ením ín excelíis montibus, X quamuís de longínquo, uídent ümenomnes qui ueníunt, Ezdem autem & capreze, ex dem ibices,quafí auíces,eo quod inftar auít aduae excelía teneant, & ín fublímibus inhabitent:íta ut de fublímí uíx humanis obtutibus pa^ unde & metidíana pars ibíces(ibídes)aues uocat, qui INili fluentís ínhabítant, Flac itagp anía iliain petrís altifTimís commorantur:& fi quando ferarum uel hominum aduerfitatem períenfe^ 5de altiffimís faxorti cacumínibus fefe przcipítantes;ín fuis fe cornibus illzefas fufcipiunt, Hac . squí fuo tempore doctíffimus habítus eft,nec ullus opínor eo eruditíor ab eius aetate ad no E tempus,quo bonzlíterg renaící coepere, fcríptís alíquíd mandauit, Sed quàm inepte | la quedam ín hís qua íam trecítauímus fcripferit ; tumtría fyluefiríum caprarum genera inoacceperít,manifeftíus eft quàm ut reprehendendo ímmorarí debeam, Símilíter author líbrá latura rerum,capram fylueftrem,capreolam(fic ením uocat) & rupícapram,unum anímalfacítz . E s Jodín furum genus fzuíat,ín alías autem beftías tímídum & manfuetum fit;Cumá canibus urge: montes altífIimos confugere:plurímam ínter mares díícordíam effe propter fcemínas, tempo (dinis, Idem ín Creta pulegtj paftu fagíttas, quibus uulneratum eft, exigere fcríbit, . [In]Italía círcum Fífcelíum & Tetrícam montes multa funt capra fere, Varro.In SoractiFifce Cato fcribit ín Orígínü libro cítante Varrone)capra fera funt, quae faliuntefaxo pedes plus nos.Caprz quas alímus à caprísferís funt orta,à queis propter Italiam Caprafía infula eft no Mta Varro, | Eccefera faxi deiecta uertice capra, Decurréreíugis;alía de parte patentes, níttitcurfu campos,atq; agmína ceruí, . Puluerulenta fuga glomerat,montesQ relínquüt, 4, Aeneíd, Seruius híc feras capras ínterpretatur cepreas:Ec bene aptat (inquit) defcríptios adfpecíes,ut ceruís campos,capreís faxa permittat. Atquí Arífloteles capras fyluefires ín Afrí las effe fcribítut ceruos quoq;;Plíníus ceruos & capreas ín Afríca effe negat, Rafis montas ium caprarum feuum coctü cum pultibus, prodeffe fcribít pulmoní ulcerato. Díofcorídes ca» mfíeuum fimpliciter ín forbitione,Pliníus ín pulte ex alíca, phthíficís commendant,Idem Plía Biisalibitupicapra feuo ex lacte phthiíficum liberatum fcribitQuamobrem nihil refert an montaa D 4 es ; : " " - ^ 2 c 4 - fjychíus & Varínus. — | Ivgsse, caprae ferae, vspryivlec lidem, Yvvae, capra fera; Hefychius:GC vnl tibijs paruís,frontibus-rotundis, oculís rarís, & concauis, non ualde proíeciís funt, Corníbus poll 420 De uadr upedib us | nas capras apud Rafím feras íntelligas,aut domeftícas ín montibus pafcentes, «| exfamer Efe brzis camelopardalín effe docuí fupra,quamuís nonnullí capream ucl rupícapram exponant;quis: damadhuc íneptíus alcen, "atv íacheimur, lib, s, Regum cap. 4. quídam capram fylueftrem exs| ponunt;alij rupicapram, alij Bubalum , & animal capra magn fimile effe fcríbunt ; ego bubalu etie coníiecerím,non bouem fyluefltrem,fed ex caprarum fyluefttíum genere , de quo infra dicam De wi ako uoce,quam alíquí hírcum fylueftréem ínterpretantur,uíde ín Ibíce ínferíus. Alíelachay (uetus gloffarum ínterpres alfuledati habet)eft urína hírcorum montanorum , ut patet apud Aui; cennam lib, 4.fen A.tract.a, ubi docet modum cófectíonis alfelaha, Andreas Bellunenfis,Ego ín Ios) co ab eo cítato níhil tale ínuenío, | í* €] LExAsp ezy« apud Homerum Ilíad.4. multis modis interpretantur , plerícy capram fyltieflrem; Porphyríus eandem caftratam,quía fzpius ferz caprze adultze dum ín uepationibus faeiünt, genis talía atterünt,SC ita cafltratur, Altj (faAep exponunt z&ecy,wnolsaimsSy pit imb m A16 due Ec); alij lu bídínofum, éyvzmoy «az xtivove soa. vé 9s rice Pj 9uNeiy ipee res o Quas &oMopdwoytalij denicg y mu xau) (vet Go Aeg incviswoy vrtipSunian veuto iva ut N aee riu: fed hoc fyluefiri capre, de qua Homerus loqui tur,nonconüenít, SuntautemTHomeriuerfusifli de Pandaro qui ín Menelaum fagitta immifít, LDAP EOS rw , Dusxel) B Smau o er OE Tp Rt O1 03 4 X. CON Y y 7 ,Ayix ecvAm 7bEoy eUEooU spots eucyos . Aypis,0p pe ror QU'z0 N730 SÓBV0LO TUYNCEEC Tivzpne c Bazvovea e ld ey JU Gy qu tod bust, ExGAnxe yrGc snlg-, 977 vara" suzrere zrizp, E "ToU kdla: en sccpochtig acd lenit opo sokepuxei. — Koz zw ul &axtexo xéaopoQ- netpsmt uy, .— Éxxud leido cornua Scholíafles exponít,qua extendatur ad fedecím palzítas , íd eftpalmos, reprehenfis íllís quíà fedecím annís fic dícia (ufpíc&tur,quod à;9- annus fit, Mihi quidem hocfi ucftrís capra genus,ibex uidetur,propter cornuum maenítudínem: de qua inferius, Eft & ia inter hírcí epitheta;ut fupra díxi, Víde Euflathítim ín Homeri uerfus íam recítatos, LfgAs , 7X2 dzyés dua, V arínus, Poéód« udi, Goyeetilono d] ryptyoc ip duyóe Avaip GÀ yore kespouluo sarerazeis in € grammate quodam, ut cítaturà Suída, Reperítur etíam hírcí epitheton ifaaG- ín epigramm te, — «| Xipexgew , Hefychíus exponít capram fylueftrem, — 4| icz/«c , Cretenfes uocant patr aut hircos fylueftres, Hefycbius: apud Varínum afpiratur, — vívalG" , capra fylueftris, pra fimplícíter,& uomeraratríapudeunde. ^ Ceruíappellatíone forte íntellígit Ariftoteles etíz capreas,& damas, & capras fylueflres;Niphus, — €| Aióvouoranímalía quaeda fic dicta, Hefychíug) & Varinus:Graci quidem platycerotes hodie à3elruocant, — 6| Aryaypiova, deny eye, V arinus Be Hefychíus,quanquam híc n6 fuo loco fed poft Ayer, hanc uocem babet. Apud utrung; etíam dite 3t codem fenfu legímus:acyeyery quogalícubinífallor,legí. AtyitspG", genus anímalís, Suís das & Varínus. Legitur & exyelses in foeminínogenereapud Suidam, fed nudü nomen, Sígifmun dus Gelenius ín Lexico fuo fymphono dyelseew & vrusiMel« pícam varío colore infignem nomínaf uocabulís ab eo repertís apud recentiores quofdam Grecos,quibus & agrilufiram ceu Latínamug) cem adiungit, quz ad zegafiran alludít. Buy cT curse "ati tbe Te aerae yotoe QUAE, Ov 7r gira oia, Atottop 7x yit pap * MieQovétr, &7Aac Sep ttpauzr vol , 6 queepos Tx at ye, Xrovajoiay sida MQ) xopvospfwa x4 ase His uetfíbus Oppíanus lib.a.de uenatione flrepficerotes días íntelligere uídetur ex fyluefiriif caprarum genere;quanquam íta conftrucius fit fermo, ut omnía non mínus ad oues quàm capras pertínere uideantur,quamobrem rupícapras inteliigere malim , & spvz]e cornua ad dorfum recur ua,Pauló poft fane hascapras uocatécy&seze, uel potius dy4302s,ut ín manufcripto codice reperíz& ín excufís etíam poft paucos uerfus cuycyes habetur, Sed Oppíani uerbaaPetro Gyllío translata! apponam.Ferz capre;ínquítnofirís domefticis haud multo maiores,fed ad currendum velociores (unt, (tortís ín capite armatae cornibus.)Ac fi qtrís cornibus ipíarum ceram infundit , uítze uíamj8t fpírítus meatum íntercludít, quód tenuís fpirít:is per medía cornua ad cor ipfum proficíícítur, Jt hocgenere mater fuos pullos etiam atqj etíam dilicenter curat, Quam quidem maternam educas tíonem filij cum parí ftudio compeníant, Et quemadmodum homínes parentem xtate affecta infit mum alunt& laboriofe patrís educatíonifatisfacíunt:fic caprarum pulli, charos parentes fenectut confectos tractant,pabulum nímírum fuoore collectum eis porrígüt, & ex fluuio hauftam aquati ad potíoriem afferunt,ac nímirum eorum corpus horrídum língentes,nítidum reddunt, Quod fifos lam matrem comprehenderís , contínuó etíam fuam capíes teneram prolem, Eam fané exíftímare tanquam uerbís filíos ímpellere ad fugam, procul talibus gemítibus orantem;Fugite filij infeftos Wt natores,ne me miferam captí materno nomíne priuate, Eos contra círcum matrem errantes, dice res prímum luctuofum cantum occinere,deínde humana & fupplicí uoce loqui : Per louem uetia tor terogamus,per Díanam ípfam, charam matrem libera, & nos infelíces praemium fufcipe: fled tuümi durum cor,uerere deorum iura, X genítorís tui fenectute, At enim cum uenatorís ínexor bilem anímum fentíunt,fua fponte ín uíncula íncídunt,& cum matre capíuntur, q| Eft & aliud genus,quod adibicis feu caprícorni noflrí naturam, nífi quod maíus eft; accede re uidetur,ab Aelianoínhecuerba defcríptum: Capra ferz ad fummos Libycorü montium uertie ces commorantur;ad boum magnítudinem accedunt,ipfarum armi & crura luxuríofis pílís fluunt prim qm - DeCaprisSylucftribus. Lib. IL. 21 erimum exortum utrí(cy ab alterísTonge auerfis, & aberrantibus, & incuruís; non enim fimiliter jdíarum caprarum recta exíftunt, fed eatenus retorquentur , ut ad armos pettíngant, Ex cae ngemaxíma ad faliendum habilítate funt;nam ex cacumíne ín aliud longe díflans cacumen. [iliunt,& tametfi fpe earum quapíam,dum ex uno uertíce ín alterum faltare contendít,ob ní interuallorum diftantíam per praerupta faxa praeceps agítur , nihil tamen laedítur , fic eft ada faxorti duritiem membrortü refiftenti firmítate, ut nec cornua frangat, nec caput dimínuáat, mmis montibus plurímas,folertía quadam captádi caprarfj generís, nímírtt ueliaculís, uel rea » uel laqueís à doctrína artís uenaticezínfiructí comprehendunt, Iam ín patentíum camporum ibus quilibet uel tardus pedibus eas , quod ibidem nonualent ad fugiendum , capere queat, pellis & cornua alíquot commodiítates habent,nam in frigidis tempeftatibus ad uím frigos atque hyemem excípiendam paftoríbus & fabris materíarijs pelles mírifice profunt, Cornua duriendam de praeterfluentíum ríuorum eonfluentibus,aut € fontibus potionem , ad depellen itim,no mínori ufuí habentur,quám uel calices ipfi:tanta enim capacítate funt, ut ín bibendo - irae fitneceffe, Ab homíne expoliendí bene perito cornu polítum, tres mefuras capere poteft, Idem de feris ín Aegypto capris, quas fcorpij non ldunt: In Copto, ínquír, Aegyptía urbe 3gna confícíendorum alíorum facrorum religione Jfím Aegyptij colunt, & uero eodem cultu Ye ipfam uenerantur , quoaut coníuges aut liberi àlugentibus afficiuntur ; V bíilfis hanc reli» em poflidet,ibi acerrimi ad peftiferum uulnus ínferendum fcorpíj maximi uerfantur , qui ut (ferunt, flatím ínterfícitit: ad quorum uitationem omné cautionís genus Ae ypti] adhibent; entatp machínamenta molíuntur,ueruntame lugentes ad lfídís fanum capra ferze ex omnibus entís nudae ínter fcorpios humí íacentes ab horum acerbitate integrae íncolumesis permas x quofít,ut Coptítze eíus capríni generís fotmínas ad díuínítatem & relígione confecrent, c fiflime colant, eafdem lfidi ín amore & delícijs effe exiftiment;conrra ait mares immolant. (Pifces quídam nigri uenenatí ín Armenía reperíunturthorü farina fícus cóofj pergunt, quas£n 2loca qua maxime abundant ferís diffeminant. Beftía: pen lt €aattigerunt, flatim moríuna apri, fere capra, ceruí, c, nam efufmodí animalía ficuum & farínarum auídiffima funt, [RVPICAPRAS etíam(quatum figuram ab initio huius eapitis dedimus) Plinio ínter caprae Iylueftrium genera nomínatas;adnumerare híc liber:quoníam hoc nomen apud folá Plínium ,& apud Grecos fimplíciter ferz caprae dicuptur,ut cofitjciornam & magnitudíne & figu cornuum tum relíquí corporís ad uíllaticas proxinius accedüt,quám ullze reliquarum. Tae efunt da eor uel &xyaspa Oppíani, pauló fuperius deícriptaeinec alíae fortaffís Cretíéze díctama edic celebres,de quibus infra dícam. Nomen rupibusindítum:ín íjs ením per (ummos uer montes.Giermani appellant qeíiià uel gai, nofiri in fGeminino , alij ín mafculino genere, liqui Italíce loquuntur,camuza, Hifpani capra montés,ni fallor, Aneglíuuilde goote,íd eft,fyle capram, Poloní dzyka koza,íd eft,feram capram. Bobemí melíus korytanfky kozlik, quafi um;feu(cut nunc loquuntur)Carínthiacum hirculum : quod ila pars alpium ut uícínior Bos inis ita eftnotíor; Capreamforte IMartíalís pro rupicapra ímpropríe pofuit ín hoc difticho;: 7 Pendentem (umma capream derupe uídebis: —— Cafuram fperes,decípitilla canes, apre genus fylueftre non magnum, curua ad modum uncí habet cornua, quibus fe retinet Xr deuexa montium cadít, Albertus, Rupicaprís cornua ín dorfum adunca;Plínius. A nímas daminfírma habent cornua, quz partim aut níhileís ad pugnam conferunt : qualía funt ír montanís,quam gerese Germaní uocant, Habencením cornua parua X ínualída, quz non pugnam,quám ad retínendum fe ceu unco;dum rupes fcandunt & cadunt ínterdum,d na^ scocefTa uidentur , Albertus. Et rurfus, Animalium cornutorum qua apud nosapparent, - umeft caper montanus:quirubroshaber oculos, & cornu recuruum,acutiffimum uifum;& atim pafcítur, lingua noflra demese díctus.Cornua eí nígricant, notrem aut decem círcíter día nga:multis nodofís círculís exafperata;mínoribus paulatim,ín unco nullís:ís leuis & acutus. nami inflar , Parallela fere, hoc eftaquís undique ínteruallís furgunt, folida , ab ínítío tana circiter pollícis menfüram caua, & teretía magis quam domefticis. Mares à foemínis ín hoc ge» nihil differunt,non corníbus,non colore,nion reliquo corpore, Magnitudo quz capra uillatía lotantum altíor , & corporís forma feris altis (ur noftríuocant,oem bedgeowilo/) fimilior, eis ínter fufcum & ruffum efl;iquí tamen zítate magis ad ruffum, hyeme ad fufcum uereít, ini partím albam, partim nigram diftínctís coloribus uidere, Certum eft colorem eís per anni pora mutarí, Tota albe ínterdum, fed raríffime confpiciuntur, Rupes montíum colunt;ut díxi, lummas tamen ut ibex,neg; tam alte & longe faliunt, Defcendunt aliquando ad ínferíora ala. 1iuga, Conueníunt fpe circa pettas quafdam arenofas,X arena índelíngunt, utuillatica pea alem,quo línguz inertem pítuítam defrícent, & excítent appetitum. Quí alpes íncolunt Hel, hoslocos fua língua fültsert; tanquam falaríos uel balopegia;appellanr. Círca hos occultant fe ores cum bombatdís,& pro more accedentes capras ex improuifo feríunt, Cum ín uenatío, gentur,altíus femper afcendunt, donecnullus ad eas canibus pateat acceffus:deínde cum ues s per faxa manibus pedibus reptando fequi uidens , de faxo ín faxum tranfiliunt , ac mone " —. v "30 7H De Quadrupedibus | tía cacumína petunt,donec nulla fcandendi relíqua fit facultas:íllic fe cornibus retínét, & quafi fufpendunt;atg ibidem uel bombardís feriuntur,uel ín praeceps ímpelluntur à uenatoríbustautres - líciz,interdum quod índe feabfoluere nequeant,illic pereunt tandem, uel przcípítesruunt: quod - círca íbices etíam euenit, Mox à diui lacobi díe, qui octauo calendas Augufti notatur , frigídiores 4nohtíutn cliuos petunt,ut paulatím adfuelcant frígorí. Audio captas alíquando cícurarí: pilus eís.- denfus eft,quamobrem pelles illarum qua hyeme capta funtá pellionibus parantur , eo modo quo lapina:ha pilís extrorfum uerfis geflantur etíam pluuío tempore. Fíuntex eífdem chírothecz pro équítantibus, Cornua ín edibus hominum lautíorum parietibus affiguntur,fingulaunco deorfum . uetrío;üelbína erecta ut ín capíte fuo erant,pelli & parti caluze adhuc haretiatuel quod elegantius eítlieneo capiti ad huíus animantis effigiem fculpto, inferta, — € A rupicapris nomen indídereg noftrates radící quam uocat, gemficnwurt, alij müterwurg , quod affecti colico mederí credant | Rhatorum quídam graffoy,Sabaudialacro:Pharmacopole uulgares doronícum, Haec quanquam. nátales habeat ipfos montíum uertíces,níuofos & faxofos przcipue:& ipfas rupíü rímas, cubi ples - rung femper rüpicaptz uerfantur;ut,uel quod fjfdem locís nafcatur, uel eo paícátur,díctum mihi - uideatur: facíle tamen in hortos tranfplantata comprehendit, In Prouincía Gallíz fponte natum" ín planície aídi, Radix eft omníum dulciffima ad faftídium fere:tranfuerfa , digito craflitudinemie nor,creberrímís confercta geniculis,ut polygonaton alpínit uocarí poffit ; huic bínze fibrae permuls tz tanquarh pedes utríng fubnafcuntur,quatuor aut fex digitorum longitudine, albefed ficceígx fufcátur, Tota tadíx (colopendraz ínfecti fígurá refert:feruarí per multos annos poteftznullísqquod. gnítor ín tanta dülcedíne)üermiículorum íniürijs obnoxía : fuccus eitam lentus & pínguis, e prorfus arefcatnec dura aut fragilís fíat,natíuí perpetuo fucci tenax:quod ídem in angelíca uulgo dicta fierí anímaduertímus.Flores aureí,cítcinati)híeracio maícrí perfimiles , ín fingulís colículis, quí feré dodrantales funt,finguli,odore grato, & fubacri : folia hirfuta, tríentalía, quz initíolatiora paulatím ín mucronem fe colligat, Calfacere & ficare iudico in fecundo gracu, V ulgusapud n efficacem eius ufum contra ueriíginem credít:ea forfítan ratíone, quonía caprae montana, quae quenter eam depafci folent,citra omnem uertíginem cítato per adítas & pracípítes rupes ferantür cur(u. Genera eius duo,maius,quod ín noflrís alpibus nafcitur, & mollíus eft:mínus, quod Roma num uccant,duríus & folídius, Longe alíud effe doronícum oríentale, euftu feruéte & aromatí ín mülta Arabum medícamenta requifitum , nanc non oftendam : plura uíde apud Ruellíumy) € Audio uenatores quofdam , ex recentí uülnere fcaturientem huíus animalis fanguinemfores bere, tanquam ínfigne uertiginisremedíum, Rupicaprz feuí cyatho & lactis pari menfura d ploratum phthifícum conualuiffe certus author affirmat; Plíníus:alías legebatur,no rupicaprz lupi & caprz.INos uíllatíca etíam capra feuum phthifin fanare, Gc. fupra indícauimus, | |—— (18 Creta ínfula capras fylueftres fagitta transfíxas diclamnum herbam querere aiunt, (ut dé pafcantur,)hoc ením fpícula ex corpore eíjci, Ariftotel, ín Flifloría animal. & in Mirabílibus. Die Ciamnum Ctetz ínful proprium eft;ui mirabile, &c.pracipue ad difficiles partus mulierum, But ením facile pofTe parere faciunt eíüs folía, aut certe dolores penitus fedant. Dantur bibeda ex aqui Rata hzc herba:locus enim quifett exíguus admodtü eft,eumáp caprae depafcunt capeffendae cau fa uoluptatis, V erm etíam quod de telís fertur,affirmát, Capras enim fagitta transfíxas,díctamnoy deuorato telum eíjcere, Theophraflus de hífto, 9.16. Idem D:ofcorídes fcribit ín díctamni hiftoría: apud quem etíamab hac ípfa facultate dictamninomina leguntur, BAevexQ-,G Bxezie-; & abipel fis animalibus dbexidloy, quod dímínutiut uídetar à d/j4&-, Peloacos(inquít IMarcellas V erg.) àtez: lorum remedío uocatur, belotocos ob eandem caufam, & eó amplius quod partüs adítuat:&á natríce dea Díana, Artemídion, Díctamnum herbam extrahendís fagíttís cerui monftrauere, per cuffi eo telo; paftudp eíus herbae eíecto (malim,ceruí monfirauere percufli , & telo pafiu eíusberb eiecto)Plíníus 9,37. Et rurfus 35.8. Díciamnum oflendereut índícauímus, ceruz uulneratae paliz flatím decídentibus telís*INon eft alibi quàm ín Creta, Et pauló poft, Etín Cretaautem nonfj ciofe nafcitur, míret caprís expetítur, (quod ex eodem Theophrafii loco tranfiulít , ubi íllezgas: eft capras fagittís uulneratas,hac herba ín cibo fibi mederi fcribit:)Haec Plíníus:Corrupte autem €& uos uel ceruas pro capris legí,uelínde apparet quod poftremoloco addítum eft, miret caprís €: tür, Adde authores omnes,quorum híc teflimonía citamus, capras non ceruos effe conuenire, qi dictamno utantur. Plíníus certe ipfe alibi fcríbitceruos ín Creta infula, przterqua in Cydoniatarum regione non effe Et Solinus, Ager Cretícus (inquít) fyluefirium caprarum cópiofus eft , ceruo gris Lupos,uulpes,alíatg quadrupedum noxia nufquam educat, Miror erudítos, Hermolaum pracípts | hos locos apud Plíníum non anímaduertiffe, Cretícaecaprz paftu díctamni telís eíectís, nónnee uidís eijciendi partus uím huíc planta íneffe oflenderuntz Huc properare uulneratas folum aíde: j diciamnum querere, dictamnum fequi, Plutarchus ínlibro Vtraanímaliumetc, —Cícero fcribites pras ín Creta feras,cum effent confixa uenenatis fagittís,herbam quarere, qua díctamnus uocare tür,quam cü guftaffent,fagíttas excidere corpore dícüt, Cretenfes fagíttandi perítí, íaculís petu f capras,qua ín montíum cacumíniíbus pafcuntur , Ille uero perculfa , fiatim comeduntherbam di ciamniü,& (imulac guftarüt,íacula tota excídüt, Aelíanus lib.i. Varíori, Arabü fectatores dictam nü uertunt pulegiü fyluefirequod nomen inter cetera apud Díofcoríde quoq ei s o. "aM wt — wu | l * - ^emmemorantur & Cynthiz capra fylueftres , àCyntho móte Delí fic fiominatz , de quibus uthorís incerti epigramma extat Anthologíj líbro 6fect, is. huiufmodi, Kuvlidlss Üxpr diss, yep r$ Kewzottytpus — Kéerou y Oezvylt afta zre Aoriadts, | "Cus Uutuip exertoexp 00" uet, vU. d' vr&orotyerou Puget eres axroyd qs f Uoc &oy&eiert, Brodeus non aa egatur aoc. Idem docet uocabulum Éyupe paroxytonum in quibufdam exemplaribus lea proprium nomen uenatorís Cretenfis in genitiuo cafü (quod nobís etíam placet:) ín alijs uea « proparoxytenum,ut intelligantur arcus & fagíttze (752) anímalía petíta fiflentes, Citatau iologuim ín díctione BEA, ex quo tamen de huíus uocís fignificatione ffatuí nihil poteft, ter termínatíonis fímílitudínem folum ab eo proferatur. Debebat ením (inquit) à BsA 9" di iG", Ut ab qe ee G^ yr Mp Q^. Telemus quidem uírí propriurn eft a pud Varínum, EU. ] (ce npie a ; Deremedijs ex capris fylueftribus. arémedíorim ex capra demonftrantur: quod quídem míror,cum febri negetur carere: Am jorpotentía ferís eíufdem generís,quod numerofifTimum effe díxímus, Plíníus. Caprearum uíres lícas infra feorfim dícam:; quanquam Sextus non alías fere capreis attribuit; quàm Pliníus caprís tís,€| Syluefirium caprarit fanguis abfceffus maturat,Viarcellus Verg, Ego apud Galenum fanguini fimpliciter hanc uím ad(críbi intenío,ut ín Taurínofangurne dictumeft, Sylue aprarum fanguís cum palma marína pilos detrahit, Plíníus, (| Collyríum ex feuo caprarum firium,confert patientibus telam oculorum, R.afis, Albertus collyrium (quamuis culmo depra pud eum legítur)non ex fimo,fed felle caprarum fylucftríum uel domefticarum , contra telam odeffe fcribit, Seuum montanarum caprarum confert pulmoní ulcerato, Raíis, «| Caprz e íecur carbonibus ínaffatum , & per fe fumptum ccelíacos remedíat : ídemü arefactum 3X X cum uíno potuí datum,certíffime auxilíabitur, Marcellus. 4l Caprze fylueftris fel commen. corídes ad uaríos oculorum affectus,Sextus caprezg, — Felhirci Íylueftrís eft theríaca morfí enofís, Auícenna. Caprz fytueftris fel príuatím prodeft contra fuffuftones incipientes,ocu inum, (hitcí fylueftrís nimirum.) Capre tylueftrís fel fcripíerunt quidam lufciofís (vvsczeAcALi) (fe;Galenus, Plinius ad lufciofos & uarios oculorum affectus capre tel fimpliciter laudat, Col x felle (feuo, R afis:) caprarum fylueftrium uel domeftícarum , contra telam oculí ualet, Ala Calculos expellit mum caprarum ín mulfo, efficacius fylueftrium,Plinias; R emedía quae ides attribuit fimo acy&y ccevap,id eft caprarum ín montibus agentium, fupra adfcríipfi uíllati ním cum ín montibus pafcuntur,íntelligo;admonenre ípfa fermonís feríe,qua talís eft:Ca imbacce; prefertim ín montibus agentíum,etc.INec moueor quod uetus Díofcorídis translatía Mylueftrium caprarum habet, . | | sutdix(ín Capra, Ambrofíaapud Díofcoridem fecundum Romanos capet fyluaticus apa &ab alrs artemífía botrys: quibus nomíníbus ad dictamnum accedit, qua & ípfa artemi^ !dorcídion uocatur. V era etíam artemífiía toxotís uel toxerefía cognomínatur, quafi & ipfa fà ere poffit, dictamni inftar. 4| Capellam fylueftrrem Spartani immolarunt íam íam conflictu uhenienfibus,apud Xenophontem líbro 4.de rebus Gracorum, qf Ke &tysc telas, abomia i fermo,& malü deprecantis,ín& fytueftres capras auertentís, V fus eft adagíone Athenaeus Myrtilus;inquit, afleuerabat;uelucad capras fylue(tres nos relegans querentes, Hegefandruni lim ín commentarfs fuís eíus ditionis memíniffe, Ad capras (yluefires pofuít pro eo quod limum effet ínuentu, aut quod nuíquam eft, Cítauerat ením ex authore teflímonium ; quod itarchus negat apud illum exrare, Ad hoc prouerbíum opínor allufíc A puleíus ín Afíno,fíni /chenà Venere míttí ad aríetes agreftes,Erafmus,Suidas & V arinus fcribunt hoc proueré tatum fuiffe à wrzuoec, tor? atysc Gy pias rRereg vi xi hoc eft; poft execratione aliquam; uerterétur ín capras fyluefires, Nimirum fí quis mali quippía díci uel nomínari audiuitfer; ira fe, fiue fímplíciter,mox deprecandigratía fubíjcíebat s exyas &)2ias, Hefychíus hoc cít SO bos obferuatum aít,comítíalem pracípue, DE STREPSICEROTE; x capratum fyluefirium genere firepficerotes funt: míttunt eos tranfmarini fitus, PÍinfus, Ég rnua erecta,rugarumt ambítu contorta;& ínleue faftigium exacuta(utlyras díceres)fire, quem addacem Afríca appellat. Paeuepgec, sexGAoxd eti, V arínus & Hetychíus, INec plus mdehocanimalireperio, Eft & aliud genus;nifallor, Iyluefiríum caprarum, de quibus us díxít, Ezgvafaes QaMQ) xSpuoy ouAwot xób axes ; quarum hífioríam ex ipfo COppiano fue aUL l 2o Dechpnsiyluftribus. — 43$ sfyluefires,fed ceruas uel capreas hoc epígramma effe fcríbít:quod ego n6 probárím; cuim - gines, arpema (albugtnes uertit Marcellus) & eenarum (palpebrarum) Ícabritias, Dío^ - trurfus, Sylueftríum caprarum felle peculíaríter peruncti lufciofi fanantur : ídem poteft | El, Anares,íaculum paruutu & leue, cuí nomen ab ufu ín uenatíone caprarum,nímirum fyfs uadrupedibus DE CAPREA SIVÉ CAPREOLO ET DORCADE, 2$ APREA;capreolus & dorcas,tríanomína,antmal unum mea quídem opínione denotant: nam neg; Girammatící neq alij fcriptores fatis exprefferunt quid de hís nomini- 3 bus fentirent, Dorcadis nomíne Plínius & alij ueteres u- tuntur,tanquam nullum apud Latínos uocabulum ei refponderet. Leonícenus reprehendit Plinium quód capream & dorcadem tan» quar díuerfa anímalía diuerfis ínlocís memoret,ut uefpertilíonem [53 (Ss & ny&eridem, &c, Kecentiorum plericp,etià doctifTimí, utCiaza, | — — — | Hermolaus, &c.capream uettunt, alij Girecum nomen retínent, Caprcam quodprecentiores non omnes eodem modo ínterprerantur. | Caprea dicta efl,quod quandam, üt aít V arro, capraefimfe - lítudinem habeat Sunt autem fylueftres capra (Graimmatícus quídam, non Varro) unde capréoll di&í.Caprefylueftres)in plutimas fimilitudínes transfígurantur:funt caprez,funtrupicapre e, | Plíníus, Ecce fera faxideecte uertíce capra, Vergilius 4. Aeneidos ; Seruíus capras exponit, In Africa non funt capra fylueflres,ut Aríftoteles:uc Plinius, capree.IMa rtíalis etíam capream prom picapra accepiffe uídetur,non pro dorcade;ut infra dicam, Egocapreas quídem dé genere capras rum fylueftríum effe concedo, ídt&p propter reliqui corporis figuram; non ítem cornuum , quara- mofa eís & ceruinís fimilía funt,ut mediz ínter feras capras & ceruos nature ceferidebeant;ut plas tycerotes quogy.R upícapra ueto,íbex, dama, & bubalus Afrícus , qus corníbus etíam capram aut. hircumreferunt;magís proprie capra fylueftres míhi dici uídentur, Caprea ígitur proprie dictagtás | mofis eft cornibus, paruís,nec deciduis (de quo pluribus ínfra dicam) tefte Plinio: Hane Gertmanl | uocant,teb uel teb(quanquam & ceruorum hinnulos alíquí apud nos fimiliter abufige somit) | marem priuatim redbbocE, foeminam redo geif. Angli roo:lllyrfj (rna; uel farna: Galli chfeuredu wel | cheureul (auuage. Hifpani Zorlíto,uel cabronzillo mohtés.]talí capriolo üel cauríolo, & in foemini | no genere capriola uel cauriola,Licet plerígy,(ín fua quícplingua)nó capteam,fed capreolum,hife nominibus ínterpretentu::ego certe inter capream & capreolum fiori alíam quàm üel xcatis,üe xus potíus differentíam inuenío,ut apud Graccos etíam inter dorcum; dorcádem; dorealidem; Qui fuperíore feculolíteras docuerunt, capreolum pro hoedo per ínfcitíam interpretati fant, Cà preolus dímínutiuum à capreus,animal fylueftre, Girammaticus quidam, Corydon apud Verg .Aeglogaa.Alexídi puero duos capreolos promíttíthisuerfibus; Pratereaduo nectuca mihiu .seperd. Capreolí, fparfis etíam nunc pellibus albo, Bína die fíccantouís ubera , quos tíbi ft Sparfos albo exponítSeruíus , quihabent adhuc maculasá príma atate uenientes, Acceffu enim | .temporís mutant colorem, & eorum maculz efTe gratíz mínorís incípiunt, € Capreolus (inquit | Albertus)corníbus magís refers fpecíem ceruí: wfu effeacuto fertur, uoce debilí, (exile alibí dicit) | . quamuenator fibilo folrj imitatur, & allectum capreolum,quafi ad fuí generís anímal,profiliensim |terficítautcapit.Et alibi, Capreoli,quí ceruis cornibus fimiles fünt, non mutant dentes : quí eum crafIefcunt eís, xtate prouedciíores intelliguntur: oculí eis pulchri , uífus peracutus ,abunda i difcedít;& alíam fequitur coniugem, Quamobrem callidi uenatores, fcetínas raro capere fol & fortuító captas interdum dímittunt:quod una alíiquado foemína complures capiendos addita mares, ut (críbit loan, Stumpfius nofter ín Chronícis Heluetiz, T ] [^2 zebí,erudítilíngua Hebraíce capream exponunt ; eíus foemíninum eft, mz zebialili daüs quidam ceruum mihi interpretatus eft, deceptus puto ob cerui fimilitudínem, Legítuchae uox Deuteronomíj cap.14.ínter anímalía cibo permiffa ? ubi Chaldaíca translatío habet W*2t9! d bía, (pro qua uoce ín Actis legítur cap. 9. qu&x , quod fonat dioxde:) Arabica vzto thabiu bíllyllae bum, ut u fitconfona: Perfíca ^ni ahu; Septuagínra dorcas, Hieronymus caprea, Arabíca uox; & Chaldaíca finítimze míhí Hebraice uídentur ; z litera tantum in thuel t conuerfa, In tàáfi ueterum & erudítorum confenfu , non dubítabímus quin zebí fit caprea; feu dorcas : ut 1t ime approbem recentiorum illos quí damatn , aüthínnulum exponunt, Zebaoth numero plt fcminínolegítur Cantícorum cap.2.ut Zebaíth ín maículino 1. Paralíp. 12. ubí Munfterus capreas ueloces curfu exponít. Libro 3.Reg.cap.4. zebaím numeratur inter cibos lautiores regís Salomgc nís.cum ceruis & bubalis,quos íachmur uocant, & ipfis ex caprarum fyluelirium genere,Equt Coniece" ^ J * 5» . A j 2 : . ! E NM , od zw ; E : i erim hoc ánímal apud Hebraeos fic dictum effe à pulchritudine,quam zebi fimiliter uocant: ímoculís tantum,ut Albertus & alij fcribunt, fed totum afpe&tu elegans eft , & maculis fuis ínmodum placet,ut ín delítijs haberi mereatur ; unde Martialís, | Delítíum paruo donabís anato: lactatís folet hanc míttere turba togís, Ceterum ín diftíicho quod apud eunde pros quitur per capream íntelligo rupícapram;ut infra dícara, Fínitima huíc apud Hebraos uos zaphír;hírcum exponunt;ut zephíra capram, Munflerus ín Lexícís fuis. ew opher; foéa Jí aut caprez,ut Dauíd Kímhí ínterpretatur,hís uerbís,"y ^s ^m o», Aftipulantur eí Aa '& Salomon Cant.a.ubi fcribitur opher aíalim, Graeca translatío habet vea £Atopy:Hiíerós innulo cervorum. Deuoce dífhon,quamalíqui capream exponunt;ín pygargo capre fyle genere dícam, resa bikerah,camelum dromadem fignificat,utfüpra díxi: quanquam Hie, s Hieremía 3.capream ínterpretatur , deceptus ut fufpícor quod ín Aquilze, Symmachi & «ranslatíone dgxac legerít pro djeouee uel deeusve, Dorcadem & capreolum quí Arabice fcri imedícíf,uel eorum ínterpretes,gazel,uel gazelum;uelgazellam uocant , utapparebít ínfea ide alimento ex hoc animali dícemus,Capreolus,ad Almanforem feptímo terti, à Kiraniíde citur, Aeeregator.A Syluatíco etiam dorcas capreolus exponitur, Gazaluelazaél Ara quí uertunt pro (aal Hebraíca uoce,de qua in Ibíce dícemus, Agazel Albertus damam ex« butalíiqui etíam dorcadem, fed utrigy unius generís fpecíes confundunt, 4| Caprea mínima . tercornígera quee explorata habemus, Ariftoteles interprete Gaza:Gracce legitur dorcas,lib, ,de parabus;& ruríus ibídem , Bubalís capreístg interdum cornua ínutilía funt: nam & fi nonnullarefiftunt,& cornibus fe defendunt, tamen feroces pugnacest belluas fugiunt, INO «uerba funt Hermolaí)quorundam diftínctio ínter dorcem & dorcadem:quafí dorcas cerüía lusfit,dorx animal diuetfum: cum dorcas Axíftotelínon ceruum, fed capream fignifícet, eDíolcorídes in coagulí mentione dorcadem à dorco feparauit: an (legojnon) uteo diítet dora . idorcade,quo ceruus ab ínuleo,Et ín Strabone zorces,pro eo quod funt dorces,nífi uitium (it emplarí,legas,Fxc Hermolaus, Ineptior eft illorum fententía,quí capras Indícas longiífTimis ilis; dorcades ínterpretantur,quám ut pluribus reprehendí debeat, Orígenes dorcada 7$& gvléyxep dici opinatur, Czelíus, V erba Orígenis in Cantíca cant. homilía 5. fí modo eíus funt adícribuntur,hac reperio: Dorcas quatitum ad Graca uocabula,nomen à uídendo atc clas. ofpícíendo fortíta eft, Haberín natura fua , ut non folum uideat ípfa & perfpiciatacerríme, Lalijs uífum praebeat, Afferunt nancy hí, quibus medícíne petítía eft , íneffe hic ariimali intra humorem quendam,quí caliginem depellat oculorum, & obtufiores quoq uifus exacuat. tus etíam fcríbít dorcades ex à el&y«cbw dictas, Diofcorides inter coagula fimiles,inquit,les ouires habent,coagulum hcedi,deinde agni, hírinuli,caprezlaticorníscut R uellíus uertit: uel arcellus,dorcadis,caprez quam à latítudínecorriuum platycerotem dicunt:) dorcí, ceruí, uís Xbubali, Girzeca fic habent, Éelos d£, ajjvóe, stplt veGp8, cox dosced be, scola zver undo Q^ yo d los, gis igi: 1469, 03x Buts, Gieoiew Sys: dui y, Coniunctíonem € poft dbaizzt- , Hermolaus & Ruele nlegeruntfed €! articulum, ut uidetur eíus loco. Marcellus uero coniunctionem expellit, diuería fecít anímalía , quod illi unum, in quo ego ei non affentior, In eodem IMarcelloEr, llartusreprebendit, quod platycerotem dixerit capream, Non éním caprea efl ínquít, quae plas 0s Grece dícítur,fed diuerfum omníno genus ex Plínio,uolumíne undecimo ubi de cortiíbus rjtradente, Aliorum finxit ín palmas, digítostp emiit ex ijs;unde platycerotas uocant, Des ofa capreis,fed parua,nec fecít decidua:Ex quibus manifeflo apparet anímalía hzc proifus . erfa, Haec Maffaríus.Caterum quod nó fint prorfus diuerfa, neg; díuerfum omnírio genus; : a& platyceros ueldorcas platyceros,quod Maffaríus nimío traducédi Marcellí fiudío ductus tit, uel índe apparet, quod unum dorcadis nome utrífiy commune eft:íd&p meríto,cum aliud iliquod fcíam, dífferát, quàm cornuum fpecíe;quz capreis fimplícíter díctísi teretía, alterís lata praterea magnitudine, platyceros ením maíor efi: fed de platycerote feorfím agam ínferíus, adíam cítatum Díofcoridís locum:ín quo dorcum capream, uel capreolü íntelligo ; cuí cota lon funt lata, ut dixí, «pop uero, id eft hínnulum,uíx alíter intelligi poffe puto,quámutad fe; aomnía referatur,uítulo tantum excepto:nam & apud Latínos hínnuli nome ad huíuímo. animalium fcetus commune eft, & apud Grzcos fimiliter ufurparí reperío, Hoc fí cuínon pla« 0ceat nos quíd hínnuli coagulumàa ceruino differat: quanquam V arínus zoe anímal ceruo elfe fcribit,quod alío nomine v«6pée dícatur,fed fine claffico authore. — «| De illodorcadis se quod mofchum odoramentum profert,alibidícam ín IM, lítera, — | Pauidoscp iuuat compel; lorcas,Gratíus,nifi legendum fit pauídas:nam dorx fcemíníni generís uídetur. Adp£ Graua Qus, qiu o miae, Etymologus, Acpxoe, vo EST yyovuiaot,oFuc ld xe yetp 7o (aio xe Bvauuar Toy; Etymologus, & nus, Lose, 9v dbpx&ee lop (tovt gyros d suxiep SAcds, Hefychius & V arínus.ivoxee, eye &plat, spo. ;Hefychíus & Varínus, AysAg. (8v, Déc; AQ", dVonay. ore ove nsiqu qu "ruie omrtóo foie morip &spery&a sy,Suídas, IViyrtilus apud Adhenzum dbonédc folum, non étía eYexevst ufurparí dicit, Xeno libro i.de expeditíone Cyri, Eyuemy dt «oh ayzitet , wo düpx&else, Adpxey ovauet "T6775, (tps Ó tQ, 1s. Camelopardali cauda eft parua ut dbosgAivtey, Oppianus, Gillius ceruorum uertít, malitii colorum, Canes uenatící ut celeríores fiant, ceruí aut dorcalidü uberibus aledi nns Oppíafi; s56 ^ — DeQuadropedibus Hic Gillius eandem uocem damarum reddiídít. Et licetín re ipfa fortaTis nihil interfit;neolicentiata anenuocabulorum & ínconflantía uertedí uiros erudítos non decet, Acpxaz,xóvid'ee jid eft lendes; Hefy chíus & Varínus, Pzdxe,dorcadem,uel ceruum, uelleporem exponunt, Suídas & V arínus , E cum zfixae dboxad' acu zac v«Bcse dicimus,epitheton eft proco quod eft tímidos, €] rixa js fatovas, ic cft fubito,Galenus in Gloffís Híppecratís,Peoxa, sv(vc &fauprue, dete 9", Helychius, Hínc díctafo na erpótiveit , và eic velep xoilaip aquo, íd eft farína ex hordeo nouc:utpote príma , & Ílatím poft ma:urita tem factaet agóxseeoyva cya (A oy i dion luy adbs id eft teneri ceruorum hínnulí, aut caprearü ge rius, fubíta nímírum celerítate:uel ut grammatící dicunt , e v vrporgadoz , eé«p vrpof. eye ye», V atte nus:Hefychío fímplícíter cerui, Ide zgxae ceruos uel celeres ínterpretatur,quod mínus placer. I: " cum prox Graecis etíam rorem fienifícet, tenerum ceruz foetum (ic appellarí índe coiecerím eadem. ratione,qua herfa tj(dem hoedíi uocantur:nam héríe etíam uelerferos eft. Damam Grxci procauo cant: Artítoreles & idonei feré omnes, & Dionyfius à ceruo non díftínguit,Philetas prímigenios : uos procas dící uoluit: Abhoc anímali Proconnefus appellata eft, Hermolaus. Arifiotelesceruo arpoxi fel negat: & fanguinem eorum non fpiffaríait: Plinius utrung; de ceruo & caprea fcribitquan quam corruptí codíces capram habent, Giaza tamen proca uertít damam,uulgarem nimírum, noà Plínij damam íntelligens. Idem Gaza, Aphrodifienfis problematum i,27.dtexec reddidit damas , ubl ínquirítur cur dhexüy,& aliorum quorundam animalium excrementa paulifper aroma oleant. Eg uidem nullius animantis aluí excrementum odoratum nouí przeterquam martis e muftelarum nete, A phrodifienfis forte de mofcho audierat, quí excrementum eft dorci feu capreolí peregrini, nen aluí tamen,fed apoftematís círca umbílícum,utalibíreferemus, «(| Oppíanus libro s, deuel tione poft ceruorum hífloríam eurycerotas,id eft platycerotes fubitigit , de quibus fcribit per o ceruos effe, excepta cornuum latítudine,& flatim iégxos ( pro dYgsac puto, carmínis ratíone: nam . paulo poft, alibi /pxey meminit fine ulla defcriptione propría)hice uerfibus, zs«( &gexodweap eiy ii fuAóyoreip idgxue, — Kücxeivois éAo oio d leto. prvdy d Gi viero — Emezoy Gortvrte qeguon, ?ruvouuASy , di , Giedp — Pagd'aMeoy,oQparyídtosip Qi yo peguos esos, — Hoceft, Habent & íorci corpus ceruínum,&C lem undíg; maculofam,non aliter quàm pantherz. Hos igitur capreolos effe non dubítabimus,N ín bubalo, mínor ínquit euryceroie eft,dorco maior, dEcxz uxy &gemp,Etrurfus paulo pofi,ínter pt ces & dorcos(Gillíus damas uertít)mírü nature confenfum índícat:ita ut & manífueti inuice fin ín propínquo manet , & fjíde ín locis pafcátur. Quamobrem uenatores capto dorco propofitojg dices allícíunt,uel contra, Porro círca finem libri quarti, uenatores monent ne pcfi longum G pr xum curfum dorco uel modicé refpirare & quíefcere permittant: precípueením eís grauem & moe. leftam effe ín medío curfu urínam:quá (i refpirando excreuerínt,longé uelocíores poftea ferrí,q Cet uígenus efl,quod Achaínen Ariftoteles uocat, Albertus corrupte halzanen, & dorcadem interpres tatur, Alcheífeftanimal quod dícitur gazella , & eft fimile capreolo, Andreas Dellunenfís, 4| Das mílla,id eft anímal fimile capreolo de Han;Damala,ídem,Syluatícus, [In dorcadem;cuius uber aul pera íctum fugente hinnulo (vsBodp uocant) una cum matre períüjt, epigramma Polyzní, & alterum Tíberijllli, A nthologij Grzcilibro r. fectione ;5. Eft & tertium ibídem Tiberij,ín dorcadem ín captam. Tiberíus xsv dixít,quam Polyanus dorcada, K«e,cerui hínnulus, tener & in fpelunta adhuc íacens,quafi xouiae à $2 xov qu og) a &Aot«:v«Beoc aute, qui (am maior eft, & ad pafcua exi Bi Beoxy sErip sg vous G^, V arinus: Vel quafi vezreo", óvwusi ar&c 7réceiaty dy , si «gi vnd'ezroo "régi ja d'uvavxv Qi dfod dove sxouzidp gi 9 Boca 6 essonpswos A Bogie ys zpaqii, Etymologus , & V arínus. Alf contra vsdeàc hínnulos ín prímz ztate uocant, x«&d'es uero in ea qua iam ceruis,id eft adultís,proxís mi funt, V atínus, K«uac,hinnulus,uel ceruus,uel dorcas, Hefychíus. Minus equídem miror ueteres Gracos unum uocabulum de duobus animalibus díuerfis ufurpaffe,cum Germani noftrates etíaftt. utruncp anímal una uoce reed appellent. Dorcas ením adulta cerui bínnulo fimilís , & magnituc zqualis eft, Apud Hefychíum & V arínum x«wqac quoc reperías pro ceruo,& xsu7roc, iq Go ut &vlouzroc, Et xtuq O^, pro xvz$ 6" nimirum,qua leuíffima auís eft. Kwpec, per duplex v. hínnulus cett Hefychius. KugetolG ntpzrvésas ua (oie Beibses ye«xfoe , "Fiberiuslllus ín epigrammate: licentía eft po& tíca.Communíter ením per u. fimplex fcríbítur, Qc d^ on xatpyoeüd love dl xvve eidireUnoss Hostal Wie Aayody ereyvroy sausvee dz Elomerus líad.io, — "rae Falnic d'enovioot x«uac te, Herodicus apudA naum ín fine librí quínti, Etymologus cemadem hínnulum ceruí uel dorcadem exponit, Tjié Wi qx 7tc spizt, ip 7« xuvay &QoBueww euox^a , Homerusputo, cítatur ab Etymologo, — E; «P ceca eiu Gro Auk &yaose — MUcTeVinG (forte Ex zreviuc) luae gveinseup xsu cela, KcAjat vsvooy ^ad, Hiefychitus. & Varinusimalím vcffeée quám vevgqiinon raró enim sv pro «B, fcriptü líbrariorum tncuría reperitüli ! | | B. | De Libyco dorcadum & cemadum genere Aelíanus hec tradít: Dorcades (ín Libya) quanquatit uclocitate funt mirabili,tamen ínferíores funtín currendo equís Libycis:earum aluus nigrís uittisd , ftinguitur,reliquí corporis color rubec& pedes quídem eís longi (unt, cornibus caput ornatur; linigri,longílfimzaureshabentur; —Kweea poetís nuncupata , turbinis inflar celerríme fertur tiís pilis fpectatur,cauda efttum pilofiffíma,tum exalbentí,eíus oculi cyaneo colore tínctí uiden ut, aures peraltís pilís refertzz,neq; modo ín terra pedum celerítatem oftendit, fed etíam cum ín fluutj cónfluentem ínciderít,ungulis pedum remigans, fluctus perrüpit,& uero in lacubus natare gaudete " inde - De Capreis. B.C.D.E F. Lib.T. 527 qnde fibipaftum comparat: uírides uncos & cyperüm depafcítiir, Hac Aelíanus, Vltrà Catadiis rem procedens Apollonius ceruos € capreas ínuenít, Philofirattis; Mur dr € Cornua animalium uacua füntíuxta caput, & ibi intratcorpus quoddam duri, fere offeuni; porís refertum:preeter cornu ceruí,& eorutri anímalíum qua fimilitudine quadam cum ceruo cor treniunt;ut funt dama(uulgatís; )capreohis; & equiceruüs; (alcen ínrelligit;) quae omnía nobís co» — enitafunt,& eorum cornua folída effe conftat , fed porís íntus plena, Albertus, Et rurfus, INullum al nobís notum mütat cornu, prater ceruum;& nobís (lego eí,nempe ceruo) coueníentía anís , Atqui Plínius cornua capréís decidua effe negat, At Callíus ex Paufanía ut ceruorii, fic dor, 1quog corniia decidere & renafcí fcribit, Belifaríus tufos canes colore capreas referre tra« dit zlii xsuadvtc ín epigrammate legüntis, — «In Lycía dorcadesnon tranfeunt iontes Syris uie - dnos Pliius, Eifpania dorcades multas producítStrabo, . "mL AN TNT "qC, Venenís caprez, & cotürníces; ut díximus; pinguefcuft, placídiffima animalia, Plinius: Dorcas dormíens oculos habet apertos; V arínus ín Atey,ex quo Caelius etíam tranfcrípfit.rfag quía dem & lepus & dorcas exponitut,leporém auteíri oculís apertís dormíre conftat: Capream noctu cemere Ioan, Textor fcríbít:quod Plinius de caprís fcribít,de capreis(quod fcíam)nemo, INífi quís "irainterpretetur haec Plíníj uerba;Capras negantlippíre, quoniam ez quafdam herbas edant: iter des.Etob íd fimum earum cera circundatüim nóua luna deuórare íubent. E£ quoniam noctu .quog cernant,fanguíne hítcíno fanarílüfciofos piitant,FIec Plíníus, , € Pendenter funis capream dé rupe uídebís, Cafuraim T peres, decipit illa canes, Martialis lib, i5, Videtur autem proprie dictam capream, fed rupicapram Plíníj íntelligere ; qiiae & fitmmas rupes confcendit, Íjspendere folet cum uenatores ütgent; € cornua ad hác rem ídonéa habeé,caprea tion ítem: dítquod ín proximo ante hoc difticho de dorcade(íd eft uera Caprea)locütus fit, quod fuperius ipli, Blondus etía, quí hís ptoxímís annis multa edídít Roma, capreà pro rüupicápra accipes deturiCaprea;inquít,faxa & rupes altiffimas habítat ; nímírirm própter tínídítatem; Viídilnus *amen & manfuetum hoc anímal;nam ínter homínes déponít ferítatém celerríme, ut & hínnulus « ui, Ex pelle eitis fimbríantur mülíerü pellícea índumenta:fiunt & chírothecze,&c, Eandeim Cre: ticam effe putat fylueftrem capram , quae dictamno (uel,ut ipfe inepte fcribít;pulegío) depafto fas gittas fibi expellat. . k M Kd EN. ; " Me. — € D. Tam difpar aqüril &oliimba non eft, INec doréas rigido fugax leoní, Martíalis, Prouera s? bium,Caprea contra leonem,ínfra ponam, A di pum F —«€E. Cynoprofopí uel cynocephali hominés,qui poft taftam Aegypti (olítudinehabitant , &c. exuenatu dorcadum & bubalorum uiuunt, Aclíanus, Dorcadum & bubalorum,tanqua eíufdem rísanímalíum,mentionem Sítnocatus etíam ín epiflolís coniungit, Qualís eligendus fít canis quíuenetur dorcos, certos, & lepores, ex Oppíano ín Caneceleredocüti; «| Capreas; apros, & les gporesín unum leporaríum coníungi apüd V arrone ín opere dere ruft, legimus, INunc ut habeant miultos apros ac capras, lege capreas)complura íugera maceríjs concludunt; V arró, Inleporarío )onlepores folum includuntur Ífylua,ut olím ít íugeto agelli,aut duobus:fed étí& céruí,autcaptaé Aesecapreain iugeribus multís,Idem. Apros ínleporaríó pingües (olere fieri (cís Axi.[Nam que "fündüm in Tufculano emithíc Varro M.Pifone; üidifti ad buccinam inflata certo tempore apros caprea$ conueníre ad pabulum,cum € fuperíore loco € palaftra effunderetur aprís elans,capreís aut quídalíud, Varro, Ferae pecudes, ut capreóli datnzetp; necinínus orygum ceruorumdj ra, & aprorum, modo lautítijs € uoluptatíbus domínorüm feruíunt; modo quaftui ac redítis bus/Columella 41. ubí de uitrarijs faciendis (cribit. | p E uus * dee Caprex, inquit Blondus,leuíflimo ceruo fimiles funt,eadé& atíe qua ceruí decipiuntur, Cori Srehenduntur ením caníbus,ímplícantur & retíbus, atraríus quam ceruí: quoníamalpes & mons tiumculmíria fncolutr, Quamobrem ínfidiz ín montíbus & collibus ponenda funt.In fyluis cítíus tapiuntar, Canendum eft ne uenantes ab eís uídeantur:quía proculetíam agnofcunt uenatoreni, —Wertim aproruma,ín campis aütetm otiagrorüm & dorcadum, Strabolibroz, Dorciquantopere "ament perdíces, eis propofítis illicianitür , fuperiüs ex Oppíano retuli, Capíuntur et folíj fibilo "alletií capreolí,quo uocem eorum uenator imítatut ut fupra díxí ex Alberto, & pluribus dicam íni jii latoneceruí, ——— 51 —— 29 or ART von goo FP — «F. Dipnofophiftís in conuiuto quod Athénaüs defctipfic dorcades etíam appofitae funt: quaa (d ü mcarnem Palamedes Eleatícus onomatologos non infiiauem effe dixit, Híc optata feret nobis Jementacalore V da leui, modicis mox& coquendafocis; Bapr.Fiera désire ap autem Ld 7:8 vadrupedibus ^ cum dama , quam mapís aduflam (íd eft, ficcioris alimenti,) efle fcribit, Dorcadis caro melios fucci efl,quam caeterorum agreftíum anímalíum,S ad humanum corpus quandamhabet familiaris tatem, humidisip & multas fuperfluítates habentibus corporibus prodeft: Item morbis cclícis &« mitíalibus,fed uentrem moratur, & neruís fua fíccítate conducít, Symeon Sethí, Ex fyluefiribu optima eft gazelli caro,deínde aprí, Auícerina.. Carnes ferínze omnes prau funt , ut quz fang nemferinum & melancholicum gígnant;gazellorum tamen mínus male funt caterísteas fequums. tur leporínz;Blluchafem, Carogazel parum excrementí gienít, utpote fícca; R.afis, INutrímens. tum ex algazel frigidum & ficcum eft, Arabs quídam, Caro caprearti;authore Celfo,bonr& plus. rími alimenti eft;fanguínem tamen atra bilí confinemgenerat, | q[lusincaprea,ut docet Apicius; Piper,líguftícum,careum,cumínum,petrofelinum;ruta femen : mel, (inapí , acetum, liquame & oleum, À liter fus in caprea affa: Píper,condímentum,rutam,cepam, mel, Jíquamen,paffum, oleum. modícé:amylas cum íam bullit, Alíter ius ín caprea;Píper,condímentum,petrofelínum, oríeanum | modícum,rutam,líquamen;,mel,paffum & oleí modícum:amylo oblígabís, Hactenus Apícius 8:5 4 - [Ex ceruo uel capreolo paflíllus quomodo paretur, Platíne uerbis dícetur ín Certro.Ex capregs healA. o ' (Plinius maiore proparte fimpliciter & domeftícis tribuit caprís uires, (ut Fiumelbergiusobs . feruauit)quas Sextus peculiariter capreís:íd quod non magní momentí efl;cum remedia ex eisna. dífferantgenere:fed ín eo tantum quod fyluefiría ín plerífcg efficacioradomefticís habeantur, Ame 7 plíor potentia, inquit Pliníus,ferís eíufdem generís (capríni,) quod numerofiffimum effe díximt Sícuíi otíumerít diligentíus inter fe conferre poteft (nos obiter tantum contulimus) remedia q ab authoribus collegímus,prímum attributa uíllatícis caprís:(ec&do fylueftribus fimpliciter :t (yluefiribus illis quas dorcadas Girzcí, Latíní capreas uocant , qua hic in przefentem locum co rímus, | Capreztormínofis ín cibo profunt Marcellus:dyfenterícos íntelligo:(íccat eníme &ínet uentrem caro caprearum,ut Symeon Sethí prodidit, - €/ Cordis draconís píngue ín pelle cadum neruís ceruínís adalligatum in lacerto, conferreiudiciorum uíctoríz magí promíttunt níus, Etpoft paucauerba,Dentes draconis illigatos pellibus caprearum ceruínis neruis, mites pra | ftare dominos poteftatesip exorabilessunde apparet eum dorcadem non eandé exiftimafle cum | prea,cadem nimirum ratione qua dafypodem a lepore differre putairit, IMulíeri candida à pediome d hyanz caro,& pili feptem;& genitale cerui,fí illigentur dorcadís pelle collo fufpenfa; cotinerepat | tus promíttunt,Plínius, Inter remedia aduerfus comítíalem morbii, IVagís placet draconís caudas. | án pelle dorcadís allígata ceruínisneruís, . «| Sepum capree,& adipem anferín&, & medulla ceri. & cepe,cum refina fimul & calce uíua,fac ut malagma,mire fanant, Sextus, Cerebrum capreze (eae | prz Plíniuspper annulum traíectum fi dederís infantí ad glutíendum antequam lac fugat, efticitüt | nec caducus fíat,nec phantafma íncurrat,Sextus, | «[Doorci coagulum eaídem leporíno uiresDia bet,Diofcorídes, Leporís,hínnuli, aut caprez coagulum potum ex uíno, nec non ímmilTumctlg oryzx crémore caelíacos & dyfenterícos iuuat, Galenus Parabilium i, i5.— 4| Cuí oculí dolent «ut caprex.contrítum ex uíno bibat cum aqua calída ím feruore,fanabitur,Sextus,Idem remeditl ad eos quí abhora decima nó uidenr,íd eft,nyctalopas feu lufciofos; huiufmodi prafcribit:lecureg | prezc(alíj caprae, uíde fupra:)ín aqua calida falfa coquatur,& eius uaporem oculi excipíat, S extis | -dém aqua oculos foueantifed & iecur edant, ex liquefacto ínungatur, Quidam íecur eius aflant.) n craticula , & fluentem faporem colligunt, & ex eo ínunguntur, Quidam coctum uel affutmi& | cur caprez cum pane edunt, & ídem bibunt, Caprea íecur combuftum & afperfum; far mem fiftít,Sextus, — Contrítum, & ex aceto ín naribus offultum , fanguínem míre fiftít, Se -- «p Ad maculas de facie tollendas:; Capreze fellis drachmam unam ; farínz lupíni & mellís d «hmas quatuor commifces in unum , & exínde faciem línies, limpídam facíem efficit, Sextus, -caprez cum aqua míxtum , íllitum ín facíem à fole uftam; fanat, Idem, . Adlentígínes in facie caprezferuatum íllitum,lentígines de facíe purgat, & omnes maculas extenuat, Item cum melle! nítro commíxto,& fpongía combufta & fulphure uiuo ad mellís craffitudínem redactum, & ínlae | :ciem illitum,emendat,Sextus, Fel capreze(caprae,Plíníus) cum melle Attíco míxtum ínungesyCi | ligínem potenter dífcutit, & claritatem przftat, Sextus, Fel caprez drachmauna, & modicum | - ÓAicum melle ut poffít teríínunges,& fanabís oculorum calígínem. Idem facít & ad cícatrícem argemata, & nephelíon, & glaucomata,& pterygía/fí ex eo felle inungantur, Item ex eo felle int gantur palpebra cum oleris fucco,extractos pílos non finítrenafci,Facit & ad rupríones ex icitE nícularum cumlacte mulíerís tepído. Floc autem fel quanto uetuftius fuerit , tanto melius erít; B6 tus.Eadem omnía de caprx felle legímus apud Plínium , ut fuprarécítaui, paucís quibufdam ríantibus, Fel dorcados per fe ad clarítatem oculorum laudatur: Híppocratís,ur putant,authoritáe &eadijcitur, quod inargentea pyxide íd ferüari iubent, Pliníus, Afleruns dorcadí intra uifcera! — DeCapreis.G.H. Lib.l. 329 "morem quendam íneffe,quí caligine depellat oculorum, & obtufiores quoq; uifis exactrat, Oríges Cantíca:ego non alíum quam bilís humorem inrellígo. Ad tínnítum & fonum aurículariü dlcapree cum rofaceo aut fucco porrí tere, & tepefactum auribus ínftillato,fanat,Sextus, Felca cum rofaceo,ut füpra, dentium dolorem fanat,Idem, Adfaucíum dolorem: Fel caprex cum Attíco mifce;& fauces tangejmíre anat, Sextus; Ad omnía uítía qua in faucibus nafcütur: zt fel cum melle A ttíco,adíecta myrrha,croco,X pipere aequis ponderibus coques ín uíno do ontrahatur,& ex eo fauces quotídie tange, donec fane fiant, Idem, Ad uentrem foluendum: iprea fuppofitum ano cum fucco cyclamíní herb & alumine alíquantulum aut anectho (ni, inius)combuftum;indíto:caue nehzmorrhoides habeat,Sextus, Idern Plíníus de felle caprae tibus autem ex aqua eandem potíonem, Galenus Parabilium 2,59, "Quemadmodum capreolus apud Latínos dímínutiuum eftà caprea, fic dorcalís & dorcadion isà dorcade, B36xAG", dbesrd tov, Hefychíus, nef apud Graecos,caprea, dama, & alijs modís exa yonitur;ut fupra monui. Longe alíud fonat prox díctío Latína, Prox (inquit Feflus)bona uox, ues iídam üocant, fignificare uídetur ; ut aít Labeo de (ure Pontificio libro i2, Aliter proba uox; utxilimo. - MABÉNA area tA ni omes t7 ri esr rw e Epítheta: Caprea pafcuís intenta , Horatius 4, Carm, Edules, Horatíus 2, Serm. Imbelles; "Ouidius:,Faft. Lafciuz fimile ludere caprez,Horatíus s.Carm, Sequaces;V ergílíus líb.a, Geor, dídastp iutencas,capreastp fequacesa uítibus arcerí iubet,quod plurímá& eas pafcendo mor og ledant, Seruius perfecutrices exponít,ut fimile fit illi, Maleetp fequacibus undís:nímíirum uineas perfequantut, V itibusa rüpicaprís nemo metuit; quare hoc etíam argumento quoa dohacc duo genera fylueftríum caprarum dífferant,apparet.Ibíces altíffima occupat; & parumi dunt;rupícaprae defcendunt quídehi,fed nón longe, íta certe ut loca culra nunquam attína capreoli inferíora montium, & colles,& ualles,fyluasép etíá circa planítiem colunt, Capreze deresetía, & fylueftres dícuntur ínter T'extorisepitheta, Fugaces,Ouídíus i. Metam, & V ereil, IoAeneíd. eapexAsey wosyvia dbeuiMd'ay, Agathias in epigramatetanimofos uocat capreolos; quod fetales (intcum ludunt & lafciuiunt, timidum alis anímal, Kseae £st, Herodicus;.— q[Aog* lids, deycudy fei wpAasugy 71,9 ua57y«6 eR Iuairrop daos), Suídas & V arínus : Hoc eft, inftrumens quoddam ad puniendumy;uel fcutíca exlorís caprearum, Aopxe(ev,círcmfpíciens, Eefychíus arínus, Pulíus fi ínteruallatus conquiefcat;ac mox cooríatur uelocior ; bes (ay uocatur, íd cadiffans:qua nuncupatio de anímalís producta ín curfu natüra eft,Cadlíus; (Vlentio eíus fít id Galenum, nonnullis caprífantem uertere placuít, | 4| Capreoli uitium cíncínni funt íntortí, quíaad locum capiendum tendunt appellati,Pompeius lib.s, V ítís caprea dícta eft, quod parít cas lum:is eft colículus uíteus íntortus,ut cíncínnus:ís ením uítes ut teneat, ferpít ad locü capiuna ex quo àcapíendo capreolus díctus, Varro de re ruft. r. $3. [Noua círcuncífis undis capreolís Ipantur ín tabulatís,Plínius lib.i7. Graci helica uocant , de quo multa díxi ín V ítulo parte prí« pitísocauí, Weredeínde priufquam cceperít vermínare , capreolís, quod genus bícornís ramenti cfi,terra commoueatur, Columella ii.5, Ego huíc ínfirumento nomen pofitum credídes elquod capreolí cornua reprafentet, quz quidem puto ín fummo bífída effe ; díuaricatís raa ualía & ceruína fxpe uifuntur, Quod fi ambos huíus ferrameti mucrones,quos ab altero tana batte habet, refpicías,caprae uel rupicaprze cornuum quandam uídebís fpeciem; V elà fimilícu, ad íllos uítíà capreolos, qui bifurcati fimpliciter funt, necdum ín fefe retorquentur , Germani irumeríta uocant jertbottwle,id eft (arcula , ab ufu farríendí &C exherbandi. Capreolus , ut (dam fcribit, dictío Tectoníca: Caefar 2, belli Ciuilís , DDuz prímum trabes ín folo zquelongz, dí, &sínter fe pedes duatuor;collócantur:ín&p eis columnella pedü in altitudinem quíncs defigat; iter (é capreolís molli fafiígío cóniungunt, V itruuíus lib.ro. cap. 2o.cardínes uocat, extremas eolorum partes quat ín cauuri índuntur, &c.ut fcríbit Gru Philander ín. Annotationibus fuis. itruuiun, Spírulatím fígnat;clauicülatim, & capreolatim, Caclius, Dícítur &Clebeti fübíectus rolus,id eft helix,fplen,Idem; Mulieres fere cítculum ex ftramento nexum lebetibus & cucu ibdunt;ut patellís & fartagínibus tripodis genus íllud quod furculas babet,quibus fartaginü 'hítantur, fixam unam;alteram ambülatóríarh. Hoc forte capreolum Latíne díxerís;iue quod s(it;ut & machinam quandam rripedem;& ludi puerilis infirumentum capram uulgó dicí fu nonuí:fiue propter furculastinam ceruos-etíam bacilla fircillata uocarí Seruíus fcribit: & Gres lícas in uttíbus capreolos uocát,quos Germani füitcillas, Eft & aliud ínfirumentum cum anía bidente fetrfurcíllata;quod menfis imponitur, ut patellas (uftineat praefertim pauperum; in quíbus inferunt pultem:hoc etíam capreolum nominarim, eit pfannentnect; q Med eadem dís 0 DeQuad rupe dibus Camno herba eft;utfupraexpofui, Apud Aétiumlibro ro, cap. 2, aduerfustecorts obfiruction dorcadíadís herbze, qua & mufcium appelletur,pars una, cum cofti dímidio, cochlearíj menfura ; potudatur,Hac quanam fít,certí nihil habeo:uídetur f. ari effe odorata aliqua herba,quz mofchur odoramentum recentioribus tantum Gracís notum,ex quibus A etíus quocp eft , odorefuo referam. cuíufmodí ego plures noui,fed iuam mofchatam uulgo díctam, chamapiítyi (imilem,aut genus alte rumchamzpítyos,obfiructo focínerí proculdubio utilem,prze caterís hoc nomine donárim.De a. fs. herbís quz mofchüm olent,ín Dórcade peregrína;ex qua mofchus colligitur,ín M.lítera dícam., Ina | uenío & mufcilion dící quandam herbam ab odore mufcí ut conijcío:quoniam & dorcida uocant cam,naribus uítiofís & foetentíbus accommodaram,ut A étíus exiftimat,nifi quís pro díctamno acd. píat,quod & dorcidiit appellát, Hermolaus.4j Dorceus,unus ex caníbus Acteonís apud Ouidium Dorcon, Acxey, nomen ruftíci ín epiftolisSimocati, Orynx dego oryx) animal colore dorcadífiz míle,Hefychíus & Varínus, — Antaplon, peregrinum animal capreolo fimile , uíde fupra ín Calo, | pede.q[ À capreís Caprez díciz funt,infula ultra Surrentü Campaníz circíter octo millía pafTuum, Tiberij principís arce quondam nobilís,nune coturnícum multítudíne, & c, Sípontínus. Caprezno: | mine infula etíamnum eftín cófpectu INeapolís,INic,Erythraus.Caprez ab Athenaeo abrupte, Stra. bo lib.i Etlibro s.Caprearum, inquit, duo antiquítus fuerant oppidula,nunc uero unum,quod INea politani occupauere,&c , Tíberíum aliquando ín Capreís habítaffe apud Iofephum quoc legimus lib.19. Antíquíitatum,cap.12, Huíus ínfulz fupra etía ín Capra memíní,capítís 8.parte r, Bod les infulas (ut quidam nomínant, perperam fortaffís: nam apud Plinium & Solinum Gorgones appels: lantur) ín Oceano Aethiopíco fítas contra Hefperídit hortos, Phorci filie Giorgones díctz nh; bis 4 talfedicuntur. q[Perfeus dorctt & urfum, & alía quedáanímalía amabat, Ttezes in Varíjs, €jLa d phríz Díanz apud Patrefes magno ín ara ígne excitato ceruos,apros,dorcades,& alia anímalía us ua infjciunt,Paufanías in Achaícís. (| Capreaepríus tungentur lupís,de re íncredibili, apud Horae | tíum i.Carmínum. | [Ne caprea contra leonem, Ms zpoeAov zw doexas, hoc eftne lóge inferior cii poten. tíore decertes, Dorcas ením fylueftrís eft capreolus,Erafmus:Quafi uero alíquís capreolus fítnoi ueftris. Refertur à Diogeníano, Suidas íntegrü refert fenaríum, wi zrpóe Move dhgnae Sbnpan ue Huc pertínétuerfus illi Vergilianilibro re, Aeneid, Impaftus ftabula altaleo ceu fzpe perag (Suadet enim uefana fames ) fifortefagacem ^ Confpexit capream,&c, - Sed príus Appulis Tu gentur caprez lupis Horatíus,Círat Erafmus ín prouerbio;Príus lupusouem ducat uxorem, | | | DE PYGARGO. . PYGARGI,teíie Plínio,ex caprarum fylueflrium genere funt,quas tranfmaríni fitus mittütQ dam pygergum capream fyluefirem exponunt, non diffimilem damze,cuíus ínterpretatíonís au rem non afferunt, Sumíne cum magno lepus,atep aper,atgp pygargus, | EtScythícae uolucres lu uenalísSat.i,. 4| Deuteronomtj cap.14, 17^ dílchon uocem Hebraicam Chaldzeus ínterpretatüt. | Byanrema, íd eft unícornem, Arabica translatío habet "vw arzíu;Perfíea "ra va buz cohí;quan | quam ctíam pro akko,íd eft ibice;ibidem koz cohireddítur . Buz quídem Perfice capra eít, &C koz | quoc fortaflisinam & lllyrícekoza uocatur, Septuagínta aU yepyes: Hieronymus pygargus, Numa | ratur autem ínter quadrupedes cibo homínum puras. Bartolemzus Anglícus author obfcurusBy | gargus (inquit animal cornutum eft & barbatii ínflar hirci, mínus cerue , maíus hírco:fimilehítc ceruo:míirz uelocítatís:loca frequentat fyluofa & deferta, Gloífa etíam;ínguít;in Deuteronoimi anímalhírcoceruo fímile exponít. [Efl & aquilz genus apud Aríftotelem pygargí nomíne;s bícante cauda. Grecí grammatici zUyte yy interpretatur etíam pro homíne tímido & ímbelli,qu quibus albz funtnates,uel potíus totum corpus,fere tímidiores (íntrmelampygi uero,íd efi nígr tibus,qualem fuiffe Herculem ferunt,fortes acíntrepidi: Víde prouerbium,INe ín melampygu cídas,apud Erafmum,cuíus mentíonem V arínus quoc; facit:Item pro turpi & fibidínofo,ut pygata- gos fit per antiphrafin;é ud afydy Syay rl mv yy QA avi vrl qv Ge] cvvsew eg: Praterea pro ra To nímírum a pygargi aquílac natura, . ME ECT UO P DE BVBAÁLO, NEL PAYCA anímalía gíenít Germanía:ínfignía tamen boumferorum genera,iubaros bífontes; ete cellentii & uí & uelocitate uros,quíbus ímperitum uulgusbubalorum nomen ímponiít: cum ! nat Afríca uítuli potíus ceruí ue quadam fimilitudine,Pliníus, Bubali uulgarís,id eft uulgo fica pellatíapud pleraíg; Europa gentes,hifloría fupra flatím poft Taurum defcripfi, & obíter qua de Afrícano bubalo ímmiíícuí,prafertím capíte primo, Apud Graecos ubicunc bubalí mentíoffGdE Africano femper íntelligemus:& fimiliter apud Latinos ueteres:INam recentiores omnes pro bol fylueftrís genere hoc nomen ufurpant, qi B3GxAG" dtexadloy, Hefychíus,dorcadíon capreolum figni | cat,dímínutíuumdádorcas, — BsBeAe, 0 DD Nr aspi ycDer Helychius && V arínus. IVlalim Bux ut numerus cum ínterpretatione conueníat:nífi illam potíus mutes ín fingularem numerum,ho cto:Bubalís,& bubalum anímal,& talum fignificat, Talum forfitan bubalum alíquís dictum fufpice tur,à bü augente partícula, & uerbo Baw:eo quod ludentes frequenter eum proiectent. Aríftoplias | neserammatícus fcríbit damalín,íd eft iuuencam,A«vstacozup [aam (proparoxytona uoce) ab Ae/ ( fchylo dící, & à Sophocle j25s Bs&ty,eodem modo,declínandi fcilicec & accentus ratione, qu way dicimus, (nam alioqui communior uox eft Ba6aais oxytona , quz accufatíuum facit ES ^ 5) : arinus LA Bud EGEDIL pe yin "Tpéyor Avv Tbyderew ex pono praedae leonum expofitarm, sys, ex terra natam fignificat: ío an legi poffit veyys pro vioyyri id efl, cenera G nuper : Mh BsGrAle oxytonum apud Arís mlegítur, &X Oppíani & alios.Bubalorü foetus we dicuntur, Varínus in 7peyu, (p vam ur Hebrzís bubalum Afrícanum,de quohíc agímus, fignificare, copíofe a(feruí ín Bubato um genere fupra. Caeterum Deuteronomíj capíte 14. ubi Hebraícé íachmur legitur, Perfica latiohabetmosk andaz, Tragelaphi & bubalínafcuntur ín Arabia , Diodorus Sículus líb.s; q Bubalus,ínquít Oppianus lib.s,de V enatione , corpore minor eft eurycerote (íd eft dorcade cerote:Gyllius non re& ceruum tranftulit)dorco autem longe prarftantíor, (dama longe infe, lius inepte uertít:;)fplendidis eft oculis, fuaui colore, pulcher afpectu « Cornuum rediilona amí à capíte exortímucrones retro ad tergum excelíos retorquent, Koz xéMaey, óploi uy ip XQfta uae, Axesuiváo mbswei c, Domeflícam fedem mirifice amplectíturinam fi ipfum uínculís Qum uenató'es ín alienum locum longínquum abduxerínt, ac ibídem ín paftioníbus liberum umrelíquerínt,non obliuifcítur ad confueta loca redíre, neq: díu patítur aptid externos ut errecneg ením folis homínibus amíca patría eft,fed eius defiderío etíam ferz tenentur, Hec ipianus.Idem lib. 4. dePífcatíone, fcizenam pífcem bubalidi , & firuihiocamelo comparat; quod EIE La *omnía ín metu; occultató tantuim capite, tota fe fatis lateré putent. . — Qc n ausshoG- tmtosvpd/oro AwPTQe BslaAMs qv Aóyyuon sw aptae toluoy; | -masadtilu Qu Alu oro n6a a verot set Goat BAerwrttà, eloóns en uty vrratipeg óNooe bio. — adl d" sero épolioy Sd e mxpluep. 0 ÀynMva dbxke dU nga Oh puln zróp à Avfat, Q(Bubalis capreístp (aterdum cornua ínutilía funtznam. & fi contra nonnulla refifiunt, & cor; y fe defendunt,tamen feroces pugnacestp belluas fugiunt, Aríftotel,3, a. de Part,anímal. Bus Yum & ceruorum fanguínt fibre nulla ínfunt: quare f: iu eorum non fimilíter ut alíorum. efcit,Aríflot, Bubali(anguísaliquantulo amplíus fpíffatur, quam leporis & ceruí, quippe oxime ouillo aut paulo minus confiftar, Idem, Bubalorum fanguis non fpiffacur, Plinius, iG,: Bubali coagulum eafdem uíres leporíco haber Diofcorides, Coagulum hinnuli bubalí potum cícuta prodeft, & contrafungos, Haly. Barbarí quidam reinedía qua de bubulo fi tauri urína Díofcorídes fcripfit,abfurdiffime ad bubalum referunt. E. s IH, BaGeunp nomen ruftící in epiftola quadam Símocati. Ovzs jd Aeybe dorzà oy dup ire donde - Vue ire DaticAidse ox iEAveQor, Bcc, In eadem. Et pauló poft, Aspetee dE ii) DuC Aldlze or yerrovóte Ascva quum, Poft uaftam Aegypti folitudínem, Aethíopíam uerius, Cynoprofopi homínes haz tsex uenatu dorcadum & bubalorum uíuunt, A elíanus, ' B36A«, carnes bouis feu bubulz; chius, Ornamenta quz círca manuum iuncturam ferunt, prxfertim mulieres, Graeci pería ipia; &c, & bubalía uocant, Czdlius ex Atheneo, Bubalíon ornamentum aureum círca brachiale; ohllus ín Pellíce . BaGt2ue Lapzriip 7 Uyvov Qpovuttri , Etymologus : malim Qopsuae , fenaríus cft icus.Sunt quí muliebre pudendum exponát,ut amphídeon etiam pro utrogo,ut fupra díctum Mitulo cap.8. Bs&xu&, cucumís agreftís, Galenus ín Gloffís ín Híppocratem:idem nomen a- Díofcorídem reperítur. Bx6apzc,, nauis quod bubaliz&zeubu,íd eft caput, infigne haberet, Và & Etymologus. Sunt & alíz buius uocís in Gracorum Lexicis declarationes, Etymologus ip exponítmagntü & multum. Ba6z»zs nomen nauís apud Philíftum:díci uídetur de oneraría aldeonerata nauí;ut B9ve7 G^ Suídae, | (DE ORYGE,uideínO litera, DE IBICÉE €. Caprarum fyfuefirium genere funt ertíam Ibíces ín g7 Ipibus , petnícítatis miranda; quanquam onerato ca. | $9 pite uaftís cornibus gladiorumti uagínis, ía haec feli: | L8 brant, uttormento alíquo rotatí,ín petras , potifTimum | lonte aliquo ín alium tranfilire quaerentes;atcp recuífTu pernícius |. 3 uo libuerit exultant, Plinius. Floc genus Germani uccant ffeiri | ze «E: Galli quocp Cifalpini quiltalíce loqu&tur circa Mediolanum, imanícum nomen ufurpant: & fimiliter fimitími eis Kheti,foemi |". im tamen príuatim fux lingue uocabulo uefinàm índígetant, ^ jpa ibícem foem. gen. facit, penul. breui , Piiníus ibíces rotatimafculino genere protulít. Idem pa Italíce camorcíam ínterpreratur, fed hec rupicapra eft camuza Rhztíce dicta, Foemínam m Heluetij montani priuatim uocant yb[dben, uel ybfibaeifiiquod nomen à Latino deductum n dubíto.Illyrfj kozorozíecz. Hebraíws Deuter. 14. inter quadrupedes puras; quanquam Ses ginta íllic tragelaphum ínterpretantur,de quo fupra dixí:quod parum placet, quoniam tragea umcírca Phatin amnem folum reperiri Píinius fcríbit, Diodorus Sículus etia ín Arabia, Chala itranslatio haber Soy íaela: Arabíca ey Perfíca "ma vv kotz cohí, pro dífchon uero, id eft, argobuz cohí, Abraham Efra,& Iudeorum plarígs rupicapram uel ibícem;ut audio;interprea A P — (0 tantur, Rabi Salomon Germaníca uoce ffeinbocE,id eft ibicem ;: Kimhíhírcum fyluefirem y iaa unde foemíninum iaelah, plurale íeglim,Dauíd Kimhí hírcum ferum exponit, Hieronymus prímk R eg.cap.34. X Auguftínus uftinbinus pfalmo lo4. ibices uertunt, Videtur fané nome íaal à fcan dendofactum.Greca translatío non rect habetiaegezs,Chaldaíca íaela, Arabica gazaél uel gazal, quod nomen pro dorcade uel capreafuperíus expofuí, V ox íaal reperítur etíam lob 3e, & Prouer, | $.aliquí damam,;alíj hírmulum uel capream ínterpretantur. | Caprícorní nomen apud Latinos. authores,quorum quídem fermo probetur,pro anímalí pofítum nunquam legí, fed femper pro fy dere;üt inferius exemplis patebít:& fimiliter egocerota Cirecorum,ad cuius imitationem capricor, | eh-rA - fylueftzes capra minus idonea arcubus cornua habere uidenzür,quod uel minora fint,uel ramofz, . Quamobremde ferís caprís,quas (xalos uocat Homerus , ex Euflathío híc auctarítt adfjcíemt $ fuperíüs omifTum, Capra feri, ínquit; dum fugittnt üenatores attrítís uehementíus coleís, (pe. | caftrantur, üt fües etiam feri, qui ita affecti yAsvacuócstür, Hlocáutem accidere tum capris tum fi jn : bus feris mülti etiam fiofiro tempore obfertíatuntPorró cornua ixalí capri vovuetutelopa id efL fee | decím palimorum,fiue dodrantum qüitig) & palmí unius , quidam íta intelligunt üt per fe utrum | dímídíz tantum menfurz fuerítnempe duorum dodrantum cum dimídio.Sed hac magnitudo: n 1 bil rarumautmírum haberet, Atqui uel fingila quatuor dodrantum uifa funt & alia maiora adf. primum ufcp dodrantem, In Delo certe íníula confecratü aiunt cornu aduectum ex locís círca mas | zerubrum,aríetis bícubitale € octo digitorum,librarum üiginti fex pondere: alterum hírci,bi P bitale cum dodrante,ponderís eiafdem,Hac Eüftathíus, Elabent alpes, ut Polybíus tradidit, pecus. liarís forma belluam, fpecie fimilem cerüo,ceruíce & uillis exceptis ; quibus caprum refert, gerítàg | fub mento aruncum dodrantalem , cuí craílitíés pro pullí equíní cauda ; & paulatim ín mucronem colligitur,Strabo paulo ante finem librí quarti, Verba Grzca fic habent, 96i 4t DoAv6." wg idiis woody 7s (doy ofyrvitó'oz qv wis Arn , VwQoaele a0. Rp Mus uev" xg rpsymtrz Q^ roti d^ ung xgzrpai Na o dE (Gp yuee wuclux fa ep ócoy exriluiitoy &xeétpsy,Flanc feram apparet ibicem efler&C Sttae. | bonem uel Polybium sareop pro spese pofuiffe, quonia Latini,d quibus accepere fortaffis,caprum. | hírcum appellant:Graci uero aprum uel füem marem;cüi cam ibíce nihil commune.nvelz t» nucleum fignificat, precipue oliuz:& ab eius fígura quamuis congeriem feu flrüe , qua ín ac tendít,qualem Latiní metam uocant ; cuíufmodí eft forhí meta. Latínus Strabonis interpres ca globum tranftulit, Q[Ibíx ín uetere Teftamentocum i ín ütraeg fyllaba fcribitur, & ab peri pro caprearum genereuelaríete exponitur, | I(ídorus dorcades, capreas; & ibices ímperitiffimt | confundit.Ibíces, inquit ídem,quafí auíces:eó quod inftar auium ardua & excelía teneant & infiae | bitent,íta ut de fublími uíx hbumanís obtutibus pateant;unde & merídíana pars íbíces aues uocanib | quz Nilí fluentís inhabitant, Ibides aues intelligere uidetur, nulla ratíone, Similem uideo R.I ludzi errorem quí Hebraícam uocem ako, íd eft ibícem, nomen auísfacít, q[INofter Franci Niger in R hatíx defcriptione, Khetos Heluetíjs confoederatos, quoníam ibícem pro infigníg habeant,ín uenationibus eí parcere fcribit; hís uerfibus: — Parcitur hic caprícornetamen tibi; nosamíce, Armaquod exornes, & pulchra ínfignía gentís, Hínc longum hic uitani uíüensy gentíaíaGas Cornua,perd plícas rugofa,repandatp in armos, Formofusi nigris uillís ínmo 1 buserras, | Capra fylueftrís alterum genus eft caper montanus uel ibex, Albertus: duo enímge | neta, prater capreolos, (quí mínus proprie caprís adnumerantur, ut fupra díxi) capraruinfylüts | firium Germanís nota funt,rupicapra & ibex,.Idem Albertus Cretícas capras , qua paftu dictam. | ínfixas corporibus earum fagittas excernunt, capros montanos fiue ibíces interpretatur ,quodtas | mennullis argumentís probat, Etalibí, INullum (inquit) anímal curfu & agilítate tantum polletzte | fimul tam íngentía cornua habet,quám caper montanus , quem Latíne ibicem uocant:huius efti | cornua a capite ufq; ad clunes protenduntur:& cadens ab alto totum corpus ínter cornua prottg 1 á collifíone, & íctus lapidum magnorum excípit cornibus, Et ín catalogo quadrupedum alphab tíco,Ibex de genere caprí anímal,colore fuluum,ín alpibus Germaníz abundans, magno etíaml co maíus;fummas rupes afcendit,& cum altius Ícandere nequít,conuerfum alíquando uenatortm? deíjcere nítíturzfed perítus uenator cruribus díuarícatis dorío eíus infilit,& cornua manibusapple hendit, & fic aliquando de rupe depofítus euadít. Extat Gordíanifylua memorabilis píctaíndos ^ mo roftrata Cn. Pompeij,ín qua píctura etíam nunc contínentur íbíces 10o, &c, haec autem omiiia. popülorapíenda concefiít die muneris , quod fextum aedcbat , Iulíus Capitolinus in Gordíanopfls | mo, lbícumgenerís mihi uídétur fera illa caprae in fummís Líbyz montibus, quas ex Aelíanodet fcrípfifupra in Capris fylueflribus ín genere, — | Joannes Stumpfius nofter in Chronicis Heluee tíx non paüca memoratu dígna fuper huíus animantís natura fcripfit, qua ego Latine fic reddidit - lbíces in fumtnis apud Heluetíos montibus abundant. Incolunt enim uertices alpíum,ubigladits nunquam foluítur;noftriappellant fitt; & glett[coer, INatura enim frigus requirit hoc animal, 628 cum aliter futurum, Egregium eft & corpulentum, fpecie feré ceruína, minus tame, Cruribus que dem gracilibus, & capite paruo ceruum exprímit,Pulchros & fplendidos oculos eoe EE pe is cus. BOBEEGUIT ss seft, Vngule bífulcae & acutee,ut ín rupicaprís, Magní ponderís cornua eiteclínanturad dor pera& nodofa, eot magís quo grandior etas procefferit, Augentur enim quotannís; doncc ulís candem nodi círcíter uígínti increuerínt. Bina cornua ultimi incrementí,ad pondus fes iut odlodecím librarum accedunt, Libram díco pondus fedecím unciarum, quanquam nos: odecím implet,Ibex faliendo rupicapram longe fuperat: hoc tantum ualgt , utnifi qui uide- credat.INulla montítim tam praeceps aut edíta rupes efl quam non faltibus alíquot fuperet: fi fpera fit , & fpatía tanta promíneant , quanta falientís ungulas excipere poflint, Paríeten | ri afper fit & nó incruftatus, V enatores ímpellunteam ad rupes excelfas & lxues,illíc cum erenequeat,conficítur,uel ab homíne funibus per rupem demíffo, uel ab íjs quí fcandedo per mlatera accedunt.Fera uetiatorem expectat, X folícíte obferuar;an ínter fpfum & rupem uel mum ínterfit fpatiü:nam fi uífu duntaxat intertuerí (üt ta loquar)poflit: ímpetu facto fe tranfe Xuenatorem ímpulfum pracipítat:Sín ille íta preffe fixe& rupi hzreat adeundo, ut nulla iria | (fpesappareat,fera loce manet, ín quo uel capítur uel conficíttr, Iucunda quídem hxc ues o,fed multís laboribus & perículís coniuntctasquamobrem (xpíusbombardis feríuntur, V alefij icitca Sedunum habitant, ibícem ín primaetate captam omnino cicurarí , & cum uíllatícís ca»: i ad pafcua ire & redíreaiunt:progreffu tamen atatís ferum ingenium nó prorfus exuere, Foe, inhocgenere mare fto mínor eft, mínusq fufca:maíor capra uillatíca; rupícaprz non adeó is.Cornua eí parua, & ea quotp rupícaprz, aut uulparís cáptz;cornibus fere fimilia, Hucuf, umpfíus. — Ariftotelís uerba de coítu elurorum,íd efl felium,líb, s, cap.3. hift.ánimal, Alber: jridicule transfert ad capri montaní;ftue ibícis coítuim, hís uerbís: Mares furíomorü (barbarum cuocabulum ex Auicennz translatione ad eum peruenifTe opínor) non cocunt cum feemínís re : erfilientes:fed mas eleuatut in pedibüspofteríoribus,& foemina applícat fe eí aquado, &c, tforteuel ipfe,uelab alíjs acceperatiqui ipfi uider&t,ibíces ínter fe colludentes, & colluctan Jodam modo: ut eríam caprz fclent: & hunc eorum lufum exiftímauitcoítum e(Te, Et fi maa: acoírent,quod mihi tamen in tali fuffragína & reliquí corporis caprar fimíliumt& quadra: mhabitu,fierí nequaquam pofle uídetur:rídículetamen errat;ut díxi,profele ibice interpreta "4| Ibicem moríturum uenatores quídam narrant ín altíffimam montís rupem afcendere:ac cornu ad paríetem feu latus rupís innítentem ambituperpetuo,ita ut nunquam conuerta cuire ; donec attríto íam cornu moribundus corriatc Etquoníam ín altí(fimis inacceffísás - turlocís,nunquam fere cadauer eíus inuenitur: contingit tamen aliquando ut magni níuium : í dum praecipites e uettícibusruunt, ipfa fubinde wolutacone auctíores, obuíos forte ibíces uís it &Calía quauis animalia arbores;faxa, tuguría,corripíant,inuoluanti,& ad ímos montium s deferant, FOSC COMER ens oo rin ^ | ! ! | 'G. Sanguinem ibícis alíqui commendant aduerfum calculum uefica:hoc modo, V íni apiati: jin quoadbuc mufto apium arídum uel femína eius impofita (int)partes círciter (ex:fa ngui vispartem unam, fimul feruefaciunt;mox ín uafe referuanr, X ter díe potum índe praebent: mane; i (tumquídem in balnei folio fedentizin merídie, uefperí: hot tríduo fieri (übent ; faturum ením ut talulus ín arenam commiínutus cum urina excernaur;fin mínus,execandum effe, tanquam extré Yedío fruftra tentato.De hírcí domeftíci fanguínis ad eundem ufum praparatíone; pluribus ipta... €/ Incredibile & unicum remedíum (indic Marcellus Empirícus ) ííchíadicís & ar«. hiticisboceft;quo & ipfe Aufonius medícus fanatus efi, & multos íta facentes , ut mouere fe fine. «catu nequirent, intra quíngy díes flare,ambulare autem íintrafeptem diíes fecít:Conficitur fic, Fi mumnibicum Luna feptímadecíma colliges , quanquam & alía Luna uetere collectum (fires urges imili efficacia profit , dummodo medicamentum feptímadecíma Luna cóponatur. Ex eo ergo quantum unius manus pugno pleno potuerís comprehendere, dummodo impar fit numeras itum, ín mortaríum míttes, (conteres ualidíffime,) atcp adijcíes piperís grana uiginti quinque lligentifime tríta:tunc addes mellis optími heminam, & uíni ueterrimi optimi fextaríos duos: alíasfextaríos quatuór;& condití more miífcebís potionem) & contritís príus pilulís uniuerfa : tbis,& repones ín uafculo uítreo;ut cim fuerit opus paratum habeas medicamentum ad fuba iendum,Sed ut maíor fít medicaminís efficacia,Luna feptimadecíma íd facere debebis; & cum tus fuerís remedium, díe Iouís incipe, & per dics (eptem contínuos dato,ita ut quí remedían ;ftans in fcabello centra Orientem bibat. Cuz potio, fí taut fcriptum efl; data & obferuata it, etiamfi omnibus artículís & coxa infirmus contractus fuerít, & immobilis ac defperatus facuerít;neceffe eft ut feptíma díe ambulet (ita fanabítur , ut nunquam paribus doloribus ímplíce^ tit)Hzc Marcellus cap.23.Et rurfus cap.z 4: Inuictam, inquit; potiorrem ad ifchíadicos & arilirítis (sfacientem,ín título fuperiore de ífchíadicis pleniffime (cripfimus? fed quoníà tam díuinus efus "lus eft; íterandam putaui,ne quis arthrítícísremedía requírens huíus ignoratione fallatur, Fí« ergo ibicis ín fylua uelín monte colígítur. € Coagulum bicis eafdem leporíno uires haber, - Ipío cítans Diofcoridem;ego cum Graxcís Diofcoridis uerbís conitulí;jnecinuenío nemen ullum - cum cuí ibícís nomen Latínum coueníat,fed totus íslocus apud Serapionem mutilus eft:nam infi dorcí; bubalí, & ceruí nomína omííIa funt: unde courcío unum ex iftis Serapionis intera pieiem expofuí(fe ibícem,& dorcum uel bubalii;potíus quàm hínnul& aut ceruum, itareddidite, / - z14 De Quadrupedibus «|H. Aegoceros,id eft capricornus,anímal eft marínum, ut fcribunt Girammaticí, in quod ttaé dunt fe Pana transformaffe; & ín aquam fe deíecífTe,cum in Aegypto unà cum relíquís díjs Typhóz nagígantem acerrímum deorum boftem fugeret, Sed Iupíter huius ingeníum admiratus, inter aftra | eum collocauít, Lucanuslíb.8, ^ Humídus Aegoceros,nec plus Leo tollitur urna, Lucretiuslib, y Quopactoafizuis epartibus xgocerotíis Brumalesadeatflexus, Suntqui zgocerotemálo ue ínter fydera relatum fcríbant,quod cum eo nutrítus fuerít. Alij Pána exíflíimant pofteriorem par tein in effígíem pifcís,príorem uero ín formam bírcí commutaffe : & ea fpecie à loue in coelum effe translatutn , Turm gelídum ualído de pectorefrígüs anhelans. Corpore femífero magno Caprícor. nusinorbe, Cíceroa, delNat, Eademlége ín Arate; | Lotüs FHefpería Capricornus aqua;Pro; pertlib.4.Eleg, "Tyrannus Hefpetía Captícornüsutide, FHloratiuss,Carm; Plüralege apu 1i Varínum,quíi Aegecercta Paní fimilem, & natum ex eo aít,&c. | Aégocerós humidus,gelídus cer ler,corníger,udus,níuofus,laníper,hírfutus,fetofus; corttíger; aurítus; hórrendus,atrox, tropicus; | aquofus,rígens,imbrifer,mínax,frígídus uríger, ín Epithetis Textorís, Conueníunt aute bacon | theta omnía quídem fyderí, fed partím etíatm ibíci ferae , Car pét cancrum anima defcendere;per ca; | prícornum afcendere dícatur, Porphyrius explicat ín Ántro nympharum,& Czlíus 15.5. Capta: afcenduntpafcendo,unde ín Zodíaco fignuin,übi Sol rurfus afcedere incipit, hac potiffimum ratios ne caprícornum díxerunt, : T ' a T | . MvSMoNIS hífloríam poft Oues réquíretetfi hoc étíáloca reponi potüiffet:funt ením üillo [E príno,& à Paufanía ín Phocícís hírcifylueftres uocantur, INE HIR COBOVES fera fylueflres,ut Philoftratus fcribit in uita Ápollonij;ultra Catadupa Nili repe; riuntur,forma tanquam ex boue & hirco compofita, : " | DE DAMA PLINII ÉT VETER VÉ, | , CAPRARVAM fylueftriutm generibus , que ttanfmariíni fítus mittunt, Plinius damas quogiat numerat:& alibi , Cornua (inquit) rupícaprís ín dorfum adunca, datnis ín aduerfum;ut dama torte nihil aliud aut parum à rupícaprá diífferat,praterqua cornuum fitu, Cuamobremlonge alía eftda ma uulgarís,de qua proxíme dícam,nempe dorcas platyceros Girzecorum;cuí nomen Latínumnon | inuenío:ut neg; Graecum dama Plínij, Spontínus platycerotes ex datnarum genere effe fcribítnul | lo adhácremteftimonio ufus,Certum eft platycerota uulgo dainam üocarí, necs uulgarís damage | nus,fed eam ípfam effe, Altj dorcadem fimpliciter datná ínterpretantur,ut Platina, dorcem Gaza | in problematibus Aphrodifienfís, &€ Albertus agazel uocet Arabíca,quz omnía ad capreas & plac tycerotes,& alías fortaffís caprarum fylueftrium fpecies; ut capreolum à quo mofchus excérnítui tanquá generís uocabula,non ad folam damarum fpeciem pertínent, Theodorus ex Atiftotele ag xa uertit damam,de qua uoce plura díxiín Caprea, Strabonis interpres (zetec facít datmas.Giadilonte tica regío (inquit Strabolibro ra.) poft Halycs oftía ad Armeníam uftp extetidítur, tota campefitist | alítautem zorcas,quarum alibi rarítas eft, Marío Girapaldo vsBeoy damam reddere libuit, Hoc ín uniy uerfum díxerím, recentíores omnes ubí damam uel ex Gracís uertunt, uelalíter eius memíneruty eam quz uulgó fic appellatur, hoc eft platycerorem,non Plínij damam íntelligere, Prímus noftrole | culo Ge, Agrícola díícrímen anímaduertit , An uero uetuflíores damz nomine Plíníana femperili ] telligantnec affero,neginego, Recentíores quídam "zy zebíuocem Hebraicam pro dama expà.| nunt;nos capream effe tupra docuímus.Eft & fuí generís Auícennz agazel , quà Albertus datmamy nomiínat,líbro 33.hís uerbís;Dama beftía eft magnítudínís caprez, fígurz , & pili: ficut ceruuscote? nua habens,fed plana,longa & acuta, Eft autem curfü uclox,uíta prouida,cornupeta in aduerfasfi | bí beftias. Arabice uocatur agazel, €| Damz manfuefcuntraró cumferz díciíure non poffint, Pl | níus 8.56.ut V íncentíus Bell, & V'olaterranus alíj& citant, Quin etíam Platína uidetur hanc ledio nem fecutus,damam raró manfuefíerí poffe fcrip(iffe : noflri codíces melius , Hímanfuefcuntratoj) cumferí díciiure non poffínt,proxime autem de feporibus loquutus erat, Háclectíonem Geleníüs | ín Caftigatieníbus fuís probatex archetypís manufcriptís, Pecuaríus canis necy tam ftrígofusalif perníx debeteffe,d qui damas ceruos&y & uelociffima (ectatur anímalía,Columel, NGomíttet ld funt etiá tría de damís epígrámata Martíalís,quorum unt lib. .extat depugna damarü huíufmodit- Frontibus aduerfis molles concurreredamas — Viídímus,& fati forte iacere paté | Speciauere canes przdam,fiupuítipfuperbus — Venator cultronil fapereffe fuo; | V'ndeleuesanímítantocaluérefurore? — Sícpugnáttauri,fic cecídereuiri, Etalterálids Afpicis imbelles tentent quàm fortía dama - Praelía,tam tímídis quanta fit ira feríse In tnortem paruis concurrere frontibusaudent, — V ís Caefar datnís parcerecmitte caness Tertiamin Xenijs: Dente tímetur aper, defenduntcornua ceruum. Imbelles damz quid nift pre dafumus? Fuluotergore damz, Ouiídíus in Halíeutícís numerans eas cumlepore & cerüo; canibusleporem,canibusuenabere damas, ^ Vergiliusin Georg. Ferz pecudes, utcapreolída maG,nec mínus orygum ceruorum6G genera & aprorum, modo lautítijs & uoluptatí dominon feruiunt,modo quaftuí ac redítibus, Columella 9.1. 'ímidi dama cermítp fugaces, Nunc íntt canes & círcum tecta uagantur, V erg.ín Georg. Grammatici mafcülírii aut foemíniní eeneris ell cunt, Cum caníbus tímídí uéníentad pocula damze, V'ergilíus A eol. 8, Oculis captitalpae( ínc Quintilianus 9,5-) & tímídí dams dícuntur à V etgilio:Sed fübeft atto, quia fexus utertp a (ig ÍcAtufs - Dx Dama ur Lib. * | 335 Tam ením mares effe talpas damastp uam foeminas,certum eft. Et fuperiecto pauíde nas - Aequore dama; Horaríus Carm, Veloces damz, Seneca ín Hippolyto, [Dama epía pud T'extore recenfentur hac, Agreftís,errás, fu ax, imbellis, leuis, pa uens, pauídus;pronus m,fpurcus,tener,terrítus,tímídus. Poffunt fane & hzc epítheta , & alía pleracp de damís a4 thoresmemorata,tum platycerotí tum Plínij dama (cornuum figura tantum excepta) cona effe, quando utracp fylueftríum caprarum generís (unt, Indíam petentí Alexádro (Magno baníx dono dederat ínufitata magnítudínís canem:cuíus fpecie delectatus, íuffit urfos,mox & deínde damas emitti, contemptu ímmobili íacente, &c, Plíníus, «| Dama Pythagorae íngenío & doctrína ín exponendiís paternís fententiarum ínuolucrís excellens, Caclíus. rdiani fylua memorabílís extat , ín qua picturae etíáam nunc contínentur , damze ducentz, Gc, us Capitelints in Giordíano prímo, Recentíoram quídam dammam per m duplex fcríbunt, l go non probo, Ch S3 n | | "OMM DE DAMA uulgari,fiue recentiorutri, j | INIMALIVM quorundam cornua ín palmas finxít natura,dígítos& emiífit ex tjs unde platys rocant,Plíníus, Díofcorídes dorcadem platycerotem nominat;quod dorcadí,íd eft caprez, lis fit; nifi latitudine cornuum differret:quanquam Graece dbguédbe p zwrvxdor G- legiturut ra ofiendí,tanquam díuerfa fínt animalía:ego fíne coíunctíone legere malím, ut ínterpreies om cerunt : facile fuít «o pro 9l mutare, Quarendum an ídem animal fit, quod quídam ceruum jatum uocant : quoníam cornua ín palmas formentur, Oppíanus certe eurycerotas, fic uocat iínis eratía, ceruino generíadícribítlib.a, deuenatione;hísuerfibus: — ^ ^. 2 MI Paz" tAxqQoi vM sot, Quote xay el sazráp qu Qin duet Üngeri xzrru'yoped Qupd, — 00s 3r, Maffaríus Marcellum reprehédiít qui dorcadem platycerotem , caprei à latítudíne corntrum am apud Díofcoridem uerterít,quod caprea & platyceros genere omníno differant, Ego im fuperíus defendí, Caeterum platycerotem,damam uulgarem,íd eft uulgo fic dictam;aps oluí,quod alía quam Plínij dama uideatur,cui cornua in adtrerfum adunca effe aítut rupis dorfum: alibí ex tranfmarínís regionibus eam mitti. INoftra uero dama & multis alíjs in. itur, & ín Heluetíz fyluís,utcirca Lucerna:uulgo uocant oan, uel o mltn,uel eannbirts bitt5 potíus.lItalí dammo,nónullí danío:Grallí daín uel daím:;Hifpani eámo uel córza , quod dorcade factum uídetur : Angli a falouue deere, Graci hodie uulgo 3er, Poloní lanij, oOppíanus medíam magnítudínem ínter eurycerotem & dorcum tribuit, quod hoc maíor;. oríit. Ceruí appellatione forte íntellíoít Arifteteles etam capreas, & damas, & capras fyl. ,INíiphus, In Samothrace caprz funt ferz quas Latine rotas appellant, Varro. Hermolaus quas platycerotas appellant, ^ Damula tanquamàá dama dimínutiuum apud lIfídorum & a« centiores legitur, Multí (ut Vincentius Bell, Albertus, & alij) cum muftela quam Italí uu!go lam uocant, damam(quam ípfi damulà appellant)confundunt,tum alias,tum remedijs, quae. fiela funt, dame ad(críptis, Damula;ínquit Ifidorus, uocata eft,quod de manu effugiat, ut- mída & imbellis, & cuí pro armís fítfugaleuítas, qj Damarum fanguínifibre nulle iínfunt; laneuís earum non fimilíter ut alíorum concrefcit,Ariflor. Et alibi, Damz tímída funt:znam searum fibras non continet. Idem damam fel non habere ait:Etalíbí, Felinquít)dama pror ühabet, Cornua damz folida funt;utceruí, Albertus, Cornua ceruí & damze fere funt eiuf gura, differentía ín quantítate,Idem. Pinicíanus cornuum fpecíe deceptus platycerota ina Ietatur ein elleno, quam nos ab ínítío operis alcen effeofiendimus, Sunt autem damz utrlearís iut ipfe obferuauí, huiufmodi. Auauz&eee habet ut ceruina,deinde alterum ramum , nec plue qua pars lata eft; & ín dígitos círcíter decem díuifa, prorfus eodem modo quo cornu alces fut pictum dedímus. T'otum cornu longum eft ducs dodrantes cum palmo:huius medía pars fur lata eft,ut díxí:ínferíor rotunda ut ín ceruo,latítudo ad quíng) dígítos. Galli pilulas excrea lltntorum ceruí, damze, € caprez,fumeesappellant. «| De uoce damarum uíde ín Ceruo, (rz. Dama,ínquít Platína,cum capreolís fere ín qualitatibus conuenit:bonum. nang alimens eius caro uefcentibus praftattmodící quidem recrementí eft, fanguín& tamen ad atram bílem o modo tendentem effícít, Baptifta Fíera poft mentionem capreolifubdít, | DDamula adus imaeís,fi matrís ab ubereraptaeft, Fluíc príor in nofiro forte erít orbelocus, €| Decectura 5,ex Platína,uide ín Ceruo capíte fexto:& ibídem de condítura platycerotís ex Apício, Caro elferz,quam Albertus damam exponit, frigída & ficca eft, && hemorrhoídes mouet, nífi cum, ;cínnamomo ac fínapí paretur, Albertus:uel ut Kafís habet, nifí cum melle, pípere, galanga amomo confiícíatur.Etrurfus,Comedantur catnes algazel cum finapi & allijs, G, Dorcadís platycerotís coagulum eafdem leporino uíres habet, Diofcorídes, Fimus alga». illos auget, && emedat eos,cumoleo(niyrtíno)przparatus.Silíngua eíus arída fuffiatur gute X«us uel membrum ín quo eft fanguífuga)hírudínes decidunt. lali cínís ímpofítus ín fifftra. im; iuuat, Rafis & Albertus : quí & alía quaedam de fimo & felle (quo tamen carere putatur)hut ISanimantís ad coitum & conceptum pertínentia fuperfiitíofa & illicita fcribunt, L] 356 De Quadrupedibus DE CASTORE 2? ASTOR anímal quadrupes 3 eftamphibíü : Latíni fibrum, & utSeruiío placet cane Pon 4£3! tícum uocant; Girecís nomíe àtut caftór, & «voy vrezualS", id eft, cas nís fluüuiatílís, ut apud Syluatícuim legís imus, Italís, bíuaro : uel béuero : Gallis; bíeure, quanquá Brafauola Crallos Cas ftorís nome retírere fcribítiid quód Eis fpanos fecifTe puto:fíeri tamen poteft ut GCialli etíaim ín regionibus quibufdam ré tínuerínt, In Matthzoli Italica Diofco: rídís tráslatíone fiber ípfe il caftoreo uo catur. Germanís bibet; Anglís beuer:Il. Iyrijs bobr: qua omníaá fibrouoceLaz tína deducta effe príma fronté ftatítn ap paret Syluatícus pluríma paffimcaftoris & cafloteí ín Arabümlíbrís nómíha re cenfet , quórüm imulta fcríptura folum & orthographía differüt, ego omnia ut« cung corrupta adnumerabo,Albedues fier,cafloreum: ego ipfum caftórém pos sius íntellígo, nam pro teftículíis ittm uel iune uel fimilem uocem addere folent; Ium debeduft, luna da badufter: Anguí debelduftor:Guidelarus : Quibar:In de bídifter:Zun de bedufler;luna da bau fier :lune de buftor ; Gen de bedufter, Auícéna habet Gíededefiar,alias Giíena dibídeflar.R eperío & alia quaedam uos cabula apud Syluatícum & alíos , quae tum inter fetumá füperíoríbüs nón pa« tut dífferuntiut, Catcubas, A. inphiíma, uoce cortüpta forfan ab amphibío: &€ Anfinia fimiliter, nam ceu Graecam Syl uatícus exponíttitemAcbíam, Anchían; Anchíani, Antín algit; Afüfchelhar, Al« bertuslamyekyz barbaram uocem, ex Auicena püto ; caflorem ínrérpretáturz quz uox fortatlis Illyríca eft, Nam Pos lonis dama lanij dicitur ; cutus dímínu. tíuumlangka, Caftoreum teftículus eft animalis , quod caftor appellat uel dei; Platéaríus, Ex hís tot ícríbendí modís quín maíor pars corrupta fit, dubii non efi:ego quos quíbus preferam íncertus ex fum, Kipod Hebraíca uocem Efaíz3 4. LE j Ty. n "n B b L * . " a * SA & alíbi ín SacríslTíteris non caftoreim, u£ TEES cuídam uidetur,fed echínum terreftrem NUUS o ve fícnifícare ín eitis hiftória demonfirabo; noi anakah Leéuítíci cap. n. aliqui eri? cíum,alíj hírudínem ínterpretantur; au. dm | — P £hor concordantíarum reptile uolans, R. Salomon alibi heríciurm , alibi zs exponit, íd eft fibrum, . Gailíca língua (qua is trtí folet) bieure díctum : fic etíam Munflerus legít,INon placet legí uiuerta quod íd uocabulum língua Gallíca R, Salomoni familíari, aliter efferatur, | | EC NU .. Differtálutra fiber cauda foluri:caetero pilus ütríg; pluma imollicr:utrügs aquaticüm, Pi US$. Suntquí fibrüm meli comparent:fed corpus eí longius tribuunt, & pilum fübtilíorenm. P s T 4 E pulchross — w- ^w d j / DeCaftore.B.C. Lib. L.— 857 ros, Author obfcurus:denfos & breues; Albertus:duros,fului colorís,Idem:ín cínereo candíz i] ínaequales;ubicp ením a breuíbus duplo longíores exíftunt;nítidi mollestp funt, ut etíam lus ius tamen pílí alteríus colorís,breues & zquales funt, Gre, Agrícola, Pellis eíus cínerea eft ad dínem declinans, Albertus;quo hígríor eft , tanto pretíofior habetur , Author obfcurus, Piló er fuperne caníno,alíbí lutrz;Syluius, Pellís ei mollís ; & ut Albertus aít, ualde denfa, Aures ima, rotunda, Syluíus,Dens ualídiffimus,aduncus;pralongus,Idem:acutíffimus, Ego fibri az os captícaluam feruo;ín qua dentium eíus naturam pulchre perfpexí;habet aut& promtnena gos,latos,aduncos,in utracgy maxilla bínos coníunctos, quí íncíforum]loco funt, orinino ut imgenus;ínferíores extra maxillam tribus dígitís promínent,fefquídieíto fuperíoressuteíque remitate interiorí,obliqua uelutifectíone cuneiformíimagís magiísip attenuantür,ut acíes ex« tanquá cultrí fit, Color eís qua foras fpectantex flauo ruffus : hís (efe defendüt,ligna fecant; iifres nímírum tanquam uncis íniectís apprehendunt, Alterum genus dentíum , ore íntimoha- xetnempe octo molares ín utrag maxílla:hi breues & in fuperficie afperi funt,ac plícís quibufdam eminentibus feu rugís,ad límze ufum facti uidentur, íta ut cortícibus arborum ín cibo comrínuene jismolendístp aptillimi fint, Anímaleft horrendí morfus, Plínius;IMorfu potentíffimum, adeo ut omínem ínuadit,conuentum dentium non príuslaxet , quàm concrepuilTe perfenferít offa "Plinius & Solínus. iVlorfum caftorís quídam dícuntnon fanarí, ní(i afusaudiat fracturam caftorís, Albertus: Ego hanc flultam perfuafionem ex Plíníj autSoliniuerbís modo relatis; ntelle&ís natam credíderím, . Seta orís cornea,Syluíus, De teflíbus eius dícemus mox cap. 4. priores canínís fímiles habet, pofteríores anferínís : etením membranze quaedam díeítís funt «deítatp h(íad natandum , illi ad eundum magis natí aptí&p funt, frequenter enímin terram editur, Albertus & Ge. A gricola,Pedesanteríores anferís, fed ungulati;pofteríores fimíz; Syl ibi librariorum lapfum ínterpretor quod anterífores pro pofteríoribuslegítur,& contra, Cau (palmirm fere, Ge, Agrícola)longa dodrantem , Idem; obfcurus auídam author cubítalem bít:Cauda pifcium;Plíníus,non quod ad figuram cauda pifcíum,fed quod pifcium corpos uamís obducta fit, & pifcem fapíat, Pífcofa, (olea aemula, Syluíus, Piílís caret uní forte quae edum, Cauda corío fquamofo regitur, prapínguís,hancín aquam femper demíttere folet,ur &C xudes pofteríores,relíquo corpore ficco. Sine aqua dítruiuere poffe negant, Apta eft ad natandum canda; cum pifces ínfequitur, & gubernaculi ínftar eam cett remígando mouet caftor. Falfó quís damaffirimant, quod nunquaim retrahat eam ab aqua:retrahít ením ctim nímium frígída & elacía- lisaguaefi:quanquam Ge, Agrícola fcribit , etíam ctim frigoribus conglacíat, fibrum in gradibus: domicilij fui iacentem , catidam & pofleríores pedes ín flumen demittere, Falfum eftetiam quod aiuntlutram ab eo cogí;üt aquam hyeme círca caudam ípfius moueat,ne conpeletur:uíncít tamen 5& expellít; uel acutiffimo morfu occídit, Albertus, | Per untuerfum Pontum plurímus ;Solinus.INafcitur & in Hifpaniz fluminibus;ut ínquit Strabo.Item ín Italia, ubi Padus ín marefe exonerat, INec íneptí funt qui ad IMatronam Gallíz fluuí& crebro capíuntur,Syluius. Eel, ittiamultos habet círca Arülam flumen, V rfam, & Límagum noftrum. Ciaudent ením rípís maa "snorum fluminum, cum anítnal fit ámphibium:non folum utrelíqua quibus hoc nomen tribuitur; queuidus tantum gratía aquas petunt: fed etiam quadam natura affinitate, ut íatm ín caudae &C i pedum pofteríorum mentíone díxímüs,qüa ad piíícíum natura accedunt. Abundat & relíqua Gera maníamultís in locís ; nec non Sclauorum regio, Polonía, Pruffia & Rutlia, Albertus, Spectabilís atürg potetía ín hís quogs,quibus & ín tertís & in aqua uíctus eft,ficut.& fibris quos caftlores uos tanPliníus, Díe quidem ínfluuíosabdítuszetatem agít, nocteín terra uagatur, A elíanus, | C4 y : : | —Eiber & lutra egrediuntur ex tiparum catüerniís,in quibus latent, & fe in fluminibus mergunt, "&pifces capiunt quibus uefcuntur:fed fructus quoq; & cortices arborum comedunt, Ge, Agrícoz TaCibis eíirs melíca(nomen barbarum & ignotum imihi)eft píícís, &€ arborum cortíces ; Albertus, -Milií aiünt caftorem pifcibus uefci inftar lucra: alij argumentum effe pifcofí fluminis ; ubi cafto- &habítent, Caftor animal amphibion,ut plurímü in aquís nutritur euo iylvai vj xaniva, id eft, cum y piltibus & cancrís, V etus ínterpretatío habet, fibrum uiuere ex pifcibus & cancrís: ítem IVlarcelli -Netgilfj Malim equidem abfqg ew legere, qe 9d now iyives, &c. facili autem errore cuvadíectum eft; -tümídem fonus fic ultima fyilabaze przecedentís uocabulí vet&ew, Arboresíuxta fluminautterro -&dit; Plinius, Caftt & fortuito obíiectís uefcitur, Aelianus Imprimis prouídus eft, & folers ; etenim uticibus & arbufculis dente tanquam ferrorefectis,ante riparum caüernas coftruít paruas quafa. tam cafas: S íníjs daos tresie gradus; quafí quafdam cameras : ut cum aqua flumínis crefeens ín3 Me rípas;afcendere poflit;cum decrefcít,defcendere, Ge, A ericola.Szpe noctu prodít elatis 0,& amputatís arborum raimís circa fluuios, conftruit fibi cafas ex eís cum folarío (tabulato fus iore)ín quo habítat cum crefcít àqiia, AIbertus; Domicilía eorum dímiídía parte ín aqua funt; imidía füperant: Agrícola ea diligenter obferuat:& fi altius pofuerínt;feruntín montibus;fi hui o milis ín uallibus, Olaus IMagnus ín defcriptione Septentríonalium regíonum, Símílis cbferuatío din Aeeypto,fi bene memíní,círca crocodili cubília, Fiber dentibus derjcit mediocris magnítus MinisCcraffamentoe íriterdá feiriotís hütmaníjarbores;& cafas inde conftruit bicameratas uel tricdá * di 338. DeQuadrupedibus metatas,cum folarfjs,ut aquze modo afcendere aut deicendere poffit, Albertus, Archíte&urainfa fa mírabili utitur,Sylufus, AInos,populos,& falíces ínfeflat: precipue uero genus illud falícis fylue ftrís latifolie,quod noftri uocant falwyben/uel [atwyber. Sic me fubes quotídie quafi fiber falicem, 1 f n d Piautus. — Amariís arborü folijs & corticibus caftor pro fummis delicíjs uefcítur, A uthor obícurgs, es fe D, | Fibrifemper eadem femíta ex aqua ad arborem alíquam procedunt: quam abrodunt totam;mi híltamen cum cecíderít prater cortícem edunt, | Cum arboremiía feré (ecuít caftor; quoties ictum. facit,totíes fufpícíens conííderat num fít cafura : tímet enímne fi eo itu concídat, ab ea, príufq Im recedere de loco poffít;incautus opprímatur.INec uero minus eft cóflans ín propofito quám folerg. nam quam arborem ad rípas prímo elegít fecandam , eam non mutat, etiamfi longo temporís fpatio. diíffecare non poflit, Ge.Agrícola, Ligna refecta ad flructuram, de qua przcedentí capite m. uchunt, Caftoresgregatím adfyluaslignatum pergunt:íimpenunt autem lígna fuper uentremrefir pinati unius,qui pro uehículo fít,& ínter crura eíus artífícíofe componunt:quí ne delabanturc " ; preffis ea cruribus ante & retro firíngit: hunc fíc onuflum cxiericauda ad cafas utg, pertrahunr, Hanc iniuriam fieri negant nífi peregríno caftorí , quí aliunde ad eos confugerit, aut fortuito pe ue 1 -merít ad caftores locí alícuíus incolas:illum ením hoc pacto ín feruítutem ab eís redigi, Alij nonpere ut bono uíro & fapíentía ftudíofo , cum philofophíz finis fit uerítas, fabulas ubícy fugiendas mo,íllas ínquam quz prouerís credenda obtrudütur , fic in religíone potiffimum noxías.& pel teseas exíftimoreamé&p ob caufam cum Platonem & caeteros gentílium damnauerím, quí tale qi fuis fuperflitionibus aufifunt:tum omnes qui ín noftra religione, quz puríffima & fynceriffimagffe: debebat, ídem molíuntur autolím molíti funt, qua dere pro dignitate dícturo maximus fe campus. aperíret;egoad caftorem, Prímum autem potiam illorum uerba, quí caflorem ípfum fe caftrarefat- píerunt , (unde etíam nomen eius grammatici quídam Latíní deríuant; quod recie fíerínon potefl, cum díctío Graeca fít;)deinde aliorum quíredarguerunt. — T'eflículi eíus appetuntur ín ufum delarum:ídcírco cum urgeri fe íntelligít, ne captus profit, ipfe gemínos (íd eft tefles, ut Girecíc mos) fuos deuorat,Solínus;ís&p folus opínor huíus fententíe: nam alij non per inuidiam teftes abi reuellí neg; uorarí: fed reuulios abijcí ín uenatorum confpectu redimendí fui eratía fcripfer Quiíe Eunuchum ipfe facit,cupiens euaderedamno Teflículí;quoníam medícatum íntellig .guen, luuenalís Sat.i2.Idem teftatur Andromachus ín Theríaca antídoto carmíne defcripta, bus cur tam cupíde peratur non ígnorat , ídcírco mordicus premens ufep íncumbít ad elidendoste fles,quoadab fe abfciderít,& fic eos abíecerít,taquam homo fumma prudentia ín latrones incur quacung, portat ad fe redímendum exponit, Quod fipoflea quàm exfectus & ex perículo fertatüs ' fuerit ínfectantibus íterum urgeatur, hícfefe alleuas,atq; quamobrem ínfequi ulterius pergere debeant,caufam oftendens,ad reuertendum,quod íam ea parte quam expetunt careat,uenatoresinj ducit, Pex(xpe etíam nunc teftículís predítus cum à uenatorum confpeciu felongiflimo curfurem. uerít,cam partem defideratam íta aflute cóprímít, & occultat;ut ínfectatores fallat; A elíanus, (| Vas num cft quod tradítur, tefles ab ipfis auellí, & à fefeabijcí, quum uenatu urgentur: fíquídem tangi nequeunt,íta,ut ín fue fubflrícti, Díofcorídes. | Amputari hos abípfis cum capiuntur, negatBes tius diligentíffimus medícínz:Q uínímo paruos effe, fubflrictost, &C adbzrentes fpínze nec adí ne uita anímalís poffe,Plínius, Falfum eft quod agítatusa uenatore caflret feipfum dentibus; a fies profjcíat:& poftea fi ab alío uenatoreurgeatur,erecto corpore cafiratum fe oflédat, ut (ape ftité gioníbus noflris compertum eft, Albertus, 4j Anímaleft ualde manfuetum, Author obfcurus,Ego- neq diífciplína manfuefieri poffe credo;neg; manfuetum effe natura;cum plane mordax & noxium dentíbus fit,ut fupra díxi, | de "e | .. Volucra anímalferé prarodít teneros adhuc pampínos & uuas; quod ne fíat,ín ípfa putatione Mi? " * i quo (] E 7 DcCiftor. EF.G. Lib.L. 559 ics falcém acueris,fibrí pelle aciem detergíto,atqp ita putare incípito, Columella, V'oluoceim às siappellant anímal prerodens pubefcentes uuas:quod ne accídat;falces cum fint exacutz,fibrie elle detergunt; atcp íta putant, Plinius, LI] Fibros uenantur füpremam eorum catierné partéimi erorantes,perGp eam paruuim canetn ímmittentes;fibet ad exitutm fugit, ubi irretítus fuflbus oc- itur, lídem hí canes, noftrí aqtiatícos uocant, lutras & anates fylüeltres uenátur, Canisadhoc uctus, ín aquam profjcítur, quí ad cauernam caflórís pertieniens, ingreditur : nec cedit caftor ibus, donec artificíófa illa caíze eíus. Iiructura refríngatur , Author libri de nat, rerür, Cum is perfequuntur caftorem,aíunt illum obuerfüm uentrem ac teftículos oftendere, quoruim illi fs dírítate affecti fugíant, Author íncertus: T'eftículos quídeim ; cum ad lumbos ; it díctuim eft, bfiri&i fint,oftendere nequeunt. In Pruffía,ut audío,naílis capíuntür ; atboruim córtícíbus inz Lad hos irrepunt; & tjs confumptís cum exítus non pateat, fuffocantur.Sed no puto fíerí poffé um ín ipfa aqua capíant,cum nullum eís fitínflrumentum quo reddant ínfluenteim curn cibo: ut pífcíbus branchíz, Vrínarí díu no poffunt, fed refpiratíonis caufa caput fubínde exerüt; bombatdís impetuntur,tiel transfíguntur haflilibus. In aquis caftorem confpícatus ; pílofuiri putabam,Sequebantur éum nauta uenatores:unus ín prora contum ferratum gerebat: alíj timnauém ducebant uerfus eat partem,ín qua fibrum fubmergi uíderát: & cum fiber motu rítus captit exereret,quí contum tenébat illum confixít,Brafauola, «| Hocanímaluenamüutr nodo proptér caudam qiia uefcímur,& pellém quia ueftimur:fed etíam propter tefles, quibus edícamentís utimur, Ge, Aorícola. Venatores caftore capíunt,pellís gratía magis quám teftía um, Platearíus, Pellíscaftorís alíquaido pretíofa fuít , nunc ín paruo pretío eft ; Albertüs, llis & nobilis efl,eó pretíofior,quo nigríor, Aüthor obfcurus, Liitrz & caftorís pellibus concis fimbrías ueftíum ex pellíbus nobilibus confectarum , folent exornare ; quanquam lutize pelles onge pracftant fibrí pellibus,Ge, Agrícola; Ex canís fluüíatilís pelle cynz , íd efl pilei príniü facti n5utin Cane dixi capitis 8, parte y.Sed hoc adlutram potius pertínet, j - | | ; Fi Caflor quoníam amaris arborum folijs & corticibus auíde uefcítur,tota eius cato & (i bono, tas imaro odore perfunditur, Author obfcurus. Tota eíus caro abomínabilís eft preter caudam; jertus, Ego qui fibrí carnem ederunt;laudantes eam audíui: fed multum intereft quomodo pa- &untquí elixant prímum, deínde affant ín fartagíne, uafís femper apertis , ut odor zraüís exa t quod ín alijs etíam carníbus fit qua grauius olent , auíum aut ferarirm, Ipfe níbil eius praete£ dam & pedes pofteríores guftauí, ture croceo condítos, Suaues; tenérz, & prapíngues funt haé sinflar thunni carnís,folida quadam tenacíG pínguedine:faporís feré cuíus anguillae, quibiis er etíam apparantur,ubi modíce prímum ebullierínt, Appetunt has delícías ganeones,maxí. item ipfas intér dígítos membranas, Meminí alícubi apud Plutarchum legere, &dtsz xociy zihoc eft; fuauiffimas effe carnes illas,qua non omnírio cárnes fint, Eíufmodi certé partes iftae ofunt, ut quz ad pífcitt naturam faporemá proxime accedat;unde íeiunfj etíam tempcribus idíllos qui ea retínent concédütur,ut apud Anglos quogj aiiis quazdam;quam puffín (ut aüdío) it;quafi uero hon mílle; prater quadrupedum auíumqQ carriem deliciz fint;ac illam folam íez excípere opotteat,caterís pro arbítrío fruíliceat, Sunt quí caudas fibrorum affas pauco z.íri trecohfperfas apponant.Elíxant alij , & denfiuículo aliquo íüré condíunt, ! Pelle caftóris paralyticós utiliter ueftiri aiunt, Albertus, Fíbrinarim pellium cum pice liquis dàcombuftarutn cinís , naríutm profluuía fíftít fucco porrí mollitus; Pliníus, Podagrís utile eft fi b pellibus Calcíari,maxíme Pontici fibri, Plinius. Apud Aetíum ídem remedíum calcíamentís lecanís flituíatilis tribuítut ; lütram intelli&it ; nam tefles eius ad eadem ualere aít,ad qua cae floris tefles;mínore tantum effícacía, líb à, Cap, 178. díxerat autem de caftrore praecedentí capite; . [Vrína fibri refiftit uenenís, & ob íd ínantidota addíturzadferuatur autem optíme ín fua uefíca,ut - |iíexíftimant,Plíníus, 4| Felcaftorís ad mülta utile efizEiufdem coagulum fedat morbüm ca« um, Auícena, ut quídain cítat, Ego apud Aüícennáin capite de cafloreohíhil cale reperío, V i quídem maríní coagulum caftoreí uires habet, & commendatur ad comitíales i fed hoc anítriaf Klitcaret, NL T. s zi vires d ON ps . € Genitales caftorís pattes caftoreum trocant imedici;Plinius. Etalibi, Fibros (Gr&cf) caftores "Wocant, & caflorea teftes eorum, Caftorea ex aqua imulfa drachmís binis aluum emollíunt, Idem, rgcinésopO- ópyiv id eft;tibri teftem appellant, & teszeuy;ín fingulari femper munero, ni fallor, Hi - lpaníaetíam caftores procreat:fed caftloréuni ex eís no eam quam Ponticum hábet uímiPontíco ea himpropríum et utuenenofum(dapuaxdess,id eftimedícamentofumfit,ur & alis permultísStiais Dolib;s,Caftoreo in Hifpania non ineft uís ílla médica,ut Pontíco;Hertmólaus ex Strabone.Caüfes tir quis forte arem calidum , cuíüs üí fnedicamentofut íllud üirus exhalet & dígeratur, Nam if uetía nofira;ut & in reliqua Germanía,übi frigidum ccelum; níhil deteríus,opinor,Pontíco na V Icitur, Effe atrcemi Pontum quocp frígida regionem nemoignorat.| Efficaciffimí caftorís teftes funt -&Ponto Galatíz;mox Afrícz ; Plínius;fi recteficlegítur. Eligi debent tefles qui ex utio ottür cori — hexi (ant;fieri enim non poteft ut gemínifolliculi ín una membrana coniuncti reperíantur :liquoré cud ; y P ; ^g 4 : ^ 540 IX uadrupedibus intus ueluti cerofo,odore erauí & uírus redolente,cuftu acrí,mordente,ac Écíabili, naturalibus uc nícís círcundato, (ínterfepto,) Ofofcorídes interprete Kuellio, Girammatící quídà caftoreum odog rem putrem & acutum ínterprerantur:fed non eft putrís boní caftoreí odor : uerum grauís & fozz | tídus, Mihi quíde arídutm (epe non intucundo odore uifum eft.In afpalatho;inquít Plinius inenare 1 her. e T - 5 n M : 1 ' : d an, ! * y rabilis quedam eft odorís fuauitas:& paulo poft fubdit,odore caftoreo efTe, Et alibí;onychem fufflg. tum uuluz poenís míre refillere fcribi:odorem effe caftorei;meliusi cum eo uflum proficere, Tes. | D ftícult abfcifIiin umbra fufpenfi deficcantur,fic deficcati;albí & molles funt. Preferuntur ex maios" P | c maio ribusnatu, uel quí ín uigoreatatís fínt, nímíum iuuenes & uetulí non placent, Platearíus : qua " quam íntrícatíora eius hac dere uerba funt, Eligendum acrí fapore mediocriter ; nam quod ualdt 3 acre eft & quafi terreum,adulteratum eft.Glutínofum etíam fit, & neruos habeat intrícazos, G& pe liculas adhaerentes, Per feptem(alíás fex)annos ín magna effícacía poteft feruarízantefertur tamem | - tecentíus,Pellículís abiectís,quod in eís contínetur, ín medícamentís ponitur, Platearíus. Opera, precium eft diuifa pelle melleum liquorem cum eueflíente tuníca afTumere, & ficcatum potui dare, - Diofcorides, uc R uellíus uertit;ego fic potius, Quoniam fibri tefles non emínent, fed ínterius cone. | ' duntur aftríctiGg funt ut ín fue:pellem Ícíndi oporter,& uná cum tuníca melleum cótinente liqt 7 rem cos exími,atqp íta ficcatos ín potu darí, ' Caftoreum alíqui fraude corrumpunt, coníjcie ín follem gummií,aut Ammoníacum,cum fanguíne (Marcellus Verg, addit, eiufdem anímalis; | cáftorco fubactum,& ita exíccantes, Díofcorídes. Sextíus díligentíffimus medícínze, fcríptit caflgs- rís teles adulterarí renibus eíufdem qui fint grandes, cum ueri tefles paruí admodum reperiani it Praterea ne ucficas quídem cífe,cum fintgemínz,quot nullí animalíum.In his follículís inueni, quorem, afferuari fale. Itacp inter probationes falfi effe folliculos gemínos ex uno nexu deper dentes,quod ípfum corrumpi fraude,contjcientíbus gummi cum fale Ammoníaco: quoníam Aims moníacíi coloris effe debeant, tunícís círcundatíliquore uelutí mellís cerofi,odorís grauis, guftu gs maro & acrí, fríabiles, Hucufgg Plínius:No probo quod pro (fanguíne aut Ammoníacot)ut p ít legebatur, alíquí fale Ammoníaco pofuerunt,cum Diofcorídes etíam non falís , fed fanguínís met tionem facíat; C Ammoniaci lachrymz, non falís : recte autem pro gummí A mmoníactü ínijcieti uelcontra: quod utrung tenax & uifcofum fit , quali fubftantiz fi odor etam caftoreus accedat, | facile fallet in guftu:at fale quouis íniecto, uíx quenquam falleret, cum genuínum caftoreum nihil. - falís refipiat:fic ígitur legam Plínij uerba, Cóftjcientíbus gummí cum fanguíne,aut Ammoníacum | & nihilà priftína lectione mutauero, nifi Ammoníaci pro Ammoniíaco, Caftorei , inquit Plateacsg | rius,quídam hoc modo adulterantPellem , ín qua caftoreum fuerít, uclalíus teftículus recens, im plentfanguíne & neruís,addíto puluere caftorci,ne fuus odor abfít;alij (anguínem & terram colms | mifcent:alij callídíus , fanguínem, fagapenum, & neruos, adduntép piper ut acrímoníam acquirat HacPlateatius, Caftoreum non fimile noftro(id eff noftrís caftoríbus exempto) V enetijs uendie | tur,Drafauola, Caftorís teftículos qui hodie uendütur,longe maiores effe, quàm ut genuini & utt €aftorís uideantur,copiofe fcribunt Monachi «;uí nuper ín Mefuen commétaríos efruderunt, IMat thzcolus fctibít ex fibris uerum caftoreum fe habuiffe, quod magnítudine,colore, odore & facultatt longe diffimile fuerít uulgarí pharmacopolarum cafioreo. — «[IHac dum fcriberem uerum caffo íeum ínfpícere uolui,quod e caftoreapud nos capto nuper exemptum erat, Pondus teflium ami borum, libra cum femuncia,id eft uncía duodecím cum dimídia, Alter altero longé maior erà ex Ai dígitos lengus,quatuor latus, Subfiantía quz ín follículo contínetur, flaua folidaty & cerze fía ji ácrís,tenax:non terrea,nec fub dentibus,cum mandiítur,friabilís & afpera , quale fictitium fereca ftoreum eft. Ego euttandz fraudís caufa noftrate femper quàm peregríno utimalím, Sed pleríque " pharmacopola quoníam minoris emunt peregrínum,uerümne an falíum id fit parum curant, Al unotefte adalterum communís meatus pertínet, longus círcíter decem dígitos : ín quodiífectoge nítalereperí,quod uno cóftat offículo(ut ín utuerrís quocp;) carne,qua índuitur,nígrís quibufdam punctis exaf| petata, T'eftículo utríc alter etíam folliculus adhzret , plenus albo quodam & pingt humore,fubftantia mellís,molli, & faetida putrís inflar cafeí , longitudine interdum duorum pellis | cum,Et forfan de hocfolliculo Díofcorídes intellexitín fine capitís de caftoreo fcribens, Oportetatt | tem diffecta cute cafloreum áuferre,unà cum membrana quz humorem melleum contínec, Gita ficcatum ín potu dare, Nam propríe dict caflorei fubflantía pauló fuperius non melli fed cera cott parauít.Sed humor ille melleus propter pínguitudine non fatís ídoneus eft qui fíccetur:odore € iam faporetp differtà folido caftoreo,utrog ingratíor:zacrís tame & calídus & tenuíffimarum partiut quamobrem ílle potius extra corpus,uel per fe,uel cum oleís ungentisty quibus caftoreum mifce placuerícutendum exíftímo,folídíore uero intra corpus, Pharmacopolz quídem nonulli relíqual etíam círca iflas partes pinguedinem partím ín oleum de caftoreo ínijciuntpartim piícatoribus uet dunt,quí eam alijs quibufdam mífcentad ínefcandos pifces, lídem cafiorei uncíam denarío ftd cantpleruncg.Sufpenfum ín aére ficcatumtp ín abfinthío reponunt.Sunt quí ex foeminís ctíamt ftes haberi affirment, fed exíguos,& quí uix unciam fingulíappendant, | | In antídoto nephriti €fexagínta rebus apud INícolaum Myrepfíum,interprete Fuchfio,tríum caftoreí generum me fit quac autem & qualía illa fint non exprímitur,nec alibireperio. Proínde querendum mihiru tur,an de cheo; quod proxíme ante nominatur,tría hac genera íntelligi debeani; diuerfa ením rfe dos E: genelra , : DeCaftore. G. Lib. 4i Senera ín ufu medíco effe (címus,caftorei non ítem, Caftoreiodore femel imbuta,tenacifTima eíus t, & uíx unquam remittunt:ímbuuntur autem €octíam qua non tetígerínt, ín fjfdem uafís aut fisopertís condíta. qr Cafloreum € Perfide ferme adulteratum ad nos defertur;fyncerum ením aui odorís eft preditum,utolfacienti uefícam caftoríj; fanguinem é naríbus elíciar, Perfeautem Iterandís rebus funt exercítatíffimi. Seruatur annís decem,Syluíus tefte citans Ludouicum pàa um Romanim:cuíus ego librum Giermaníce tantum uídi, ubihac omnía hon de cafloreo, fcd iofchó fcribuntur,haud fcío an per ínterpretís ímperítiam, € At Chalybes nudi ferrum,uís Qj Pontus Caftorea, Verg. i, Georg Seruius uirofa uenenata exponítinam lícet fint multís re io,ínquit,tamen przenantes eorum odore abijcíunt,& egerunt partum: V írofum aütem deris ib eo quod eft uirus: alij fortía interpretantur a uitíbus, Sed hiín etymologia uocís errant, ille eipfa, V írof um ením cafloreum non alía ratíorié díxeríni, quani odotís &rauítate, unde Diofcoa s Bapvoruoy &X. Beouiidtec.Efto enim aliquando & alíquibus uerienofum,non ídeó tamen abfolu- lioc ei epitheton conuenít,Scío de caftroreí uerieno apud Arabes ; & recentiorum quofdam quí fequuntur, mentionem fierímíhi tamen non alía magis ratione incafloreum id caderé uidetur, nalía quatrís putrída & corrupta. Pleracy ením talia uenenatam & coniraríaim homínís nature Itatem obtinent,ut nuces rancídz, &c. facile autem corri pícaftorià uidetur, utpote follículo jfum, & bumidi, nifi recte & coómodoloco fíccetur. Cafloríum nígrim; foetiduim; rancídum; ynonecareaffirmat Auícenn a,Syluíus, Ponzettus cardínalis líb,a, tract; 8.cap.s. Caftoreum,íns ipcorruptum,nimís calfacít,& acutos pectorí uapores fubmíttens,pattium cotinuitatem foluit, - iedío eft lac afininum;cuí quídam fyrupum de acído cítrí fucco admifcent;quod fi neceffitas po tPhílonís antídotí drachma una aut altera ad fummum propínetur. Caftoreum corruptum, it Matthaeolus ex Petro Aponenfi,infaníam & furorem índücit;ger língüaim exerit, febri con tur; & uno plerung díe morítur, Curandi modus eft , tit butyro adds milía uomítus pros ur, & repetatur totíes, donec nullum amplius caftoreí odorem reddat: poftea dandum eft me« entum díamoron, (rob mororum aut limonum) uel fyrupus de límonüm (ut uocant) cítros ue fucco;Peculíare ueró htiíus malí remedí& coríandro adícríbitur, (i femínis toftí denarij duo beantur, Auícena caflorei uenenofi antídota effe fcribit, acetum,acídum cíttí líquorem,& lac num, V enenofutn autem effe aít, quod uaríum fit,uel (ut Bellimenfis emendat) pulüeruletum, igrum:die una occidére:& fi quís euadat,illá incidere in bírfen,quod uocabulum Beilunenfis titín exponít, Bírfen eft apoftéma capítís propter confenfum díaphragmatis factum; V etus ín» ploffarum Auícennz, Bírífeti aliquando pro pleutitíde inüenitur,Idem,Ego phrenítíc& , non títíctim, eum quí prafens perículumi euadat, fieri intelligo.Phrenes díaphragma uocatur,quo intiummato cerebrum étíam afficítur,üt phrehitis fíat, üel ut quídam uocant pataphrenítís, jas adus in epiftolís 17.5. carabítim üel firferi (corrupte puto pto bírfen) exponit phrenítin, 4| Ca: um fi defit; tantundem acori & dimidium piperis fübftituétur;Auicenria; Aetíus,ut fupra díxi; unis fluuíatilís teftes ad eadein facere aít;ad qua caftofeum:recentíores ídem de lütra teftibus fcrí bunt, Caeterum fluuiatilem caneniálütta non differre, iti Lutrá docebo, In Antíballomenis íntet Galeni rniotha pro caftoré agalochütn üel fiphíüiimi uftirpari poffe legímusiego non agalochüm, fed penum lego:cuí & ratio aftíipulatür ; & Plateatíus ut fuperius terüli; nonüllos caftoreum adul« éfcribit ; fagapeno & fanguine modica pipetimíxtis,Sílphij nómirie caftoreo fubfiituendi, af- ctídam uulgo dicam íntellígo:haic etiim melíus quàm dulcís díctà caftoreo refpondet , cuim tunt ad üterí precipuemorbos, Eft enim uterus ín mulíeribus ueluti anímial quoddam ; quod lies cdorés fequitur foetentes fugitifugati autem debet, cuin himiuim afcendít, fcetídís fupra ad^ tis fuauíter odoratís ínfra;cum nímíum defcendit;contta: & ad hünc quídem ufum quícquíd jautter ac uírus olet,caftoreilocüm ímplet:cuíüfmodi funt díuería; qua cum urüntur grauiífítme -Sint,ut pennzcauiüm, ellychníum candela récéns extinctum, lanz lacíníz dg combüftz , foleze cal. "mentorum, allíorutn aut cépatum cortices,capilli, capra cornu,píx;galbanü;& alía grauís odo isetíam non ufta , ut partheníum; quod inde matricaríam üocant,& fcrophularía urtícx fíenilís, jam alíquíealeopfin Díofcorídis effe putant;&c, Sunt quíad füffocationem ab utero pomüm ex altóreo & alrs medicamentis Componant;ídtg commendent fubinde olfadiandà mülieríbus huic nilo obnoxjs, praferuandí maxime gratía.Compofítío efufimodi eft : I üt & meliffophylii folía? ici;nígelle & abfinthij Pontíci(iel (ementínz)femína, fingula denartj femís pondere;caítoreí des tarius, & aflae fcetídae fcrupulus mifcentur,odoramentutn hoc ut faluberrímüm, íta étíaim illis mu libus quae foetídi nihil patiuntur n6 que ingratum effeáíunt üt ceterahuius generís, 4| Tea luculos caftorís (ínquít Galenus de fimplícib, ii; n.) nüncupantcaftorium ; medicamentum & ce; ;« mültiufus,adeó ut Archígenes de cafiortj ufü totum confcripferit librü, Atc illefane pars itülares eius facultates expofuít, nos tnore noftro generalem tantum facultatem dicemus, Itaqué Jied excalfacíat manifeftum eft, Nam fi uoles ipfim ad unguein leuígatum oleo maceraturn partí tüibíam infrícare;eüidenter illam íncalefcere percípíes, Iam cutn caftorfj confiflentía fícca quoqué 'IIEX calfacíendi potentiam habeat adiunctam,merító deficcat, Porrà quoniam ímpenfe fuübtilium «ipartíum;ob id efficacius eft quàm alía qu fimiliter üt ipfim & calefaciunt & deficcanr, Penés lant ením tenuium partium medicamenta , & ín altüim fübeurit admotor&á corporum,poiífTimuti E: | | $ Fe ls 342 fica denfa fuerínt, utneruofa, Sane fi odorí guftuítp aduertas anímti, fufpicaberís bumano corpori. aduerfiffimam habere fubftantíam:tametfi ín natura níhil efficere comperístur eorti qua talía facere. | affolent, cum nulla omníno corporís partem íntro fumpt lzedat, Nam fiue corpori humído appliceg | teficcationé pofcentí, (iue frigido excalfactione, fiue frigido fimul &t humído, magna utíc experiere.- cómoditatem:potíífimum fi febrí uacet.Et eorum fane multís quinon admodá& calída patiebantur t - brím (fic ením uertere debuerat ínterpres) fed ut fic dícam tepída, qualís accídítín cataphorísmasxis. | mé & lethargis, caftorett exhibuímus unà cum pipere albo, utruncy menfura cochlearij ex melícratg- | bibendum prabentes : nec quifquam ullam fenfit noxam, Quz porró ín corpus íntró fimptumigs. | uat,tjíde prodeft quog cutí ímpofítit cum Sícyonio autuetere oleo ; Q uz uero amplíorí caliditate | digent, ijs etíam per fefe ínfrícari debet, Iuuatetiamfi quis fuffitum eíus ín prunis ímpofití infpírazqo tione hauríat,maxíme affectus ín pulmone aut capite confíftentes, Attamen lethargícos & catapho. rícos affectus,quí quídem adiunctam habent febrím,praftat non dí&torum (Sícyonij aut ueterís)ge. | leorüm quopíam macerantes curare,fed potíus ex rofaceo capítí collotp imponere, Hac Galenusrec líqua de caftoreo ex eodem, fuo qduaq loco referam, «| Gaftorís teftes coquuntdifpofitiones con »" | maces & fcirrhofas, Galenus de cópotpharm.féc.locos. Caftoreum ualde calefacít, relaxat (fecum. |. dum alíos,recorporat,) & fic elímat díuturna neruorum uítía , qu& (forte qui, fcilicet nerui) nimis. doloríbus contrahuntur, De fimplicib,ad Paterníanum liber Galeno adfcriptus. Diffoluít , attrahit. (aliás,confumit,) & neruofa maxíme loca roborat, Platearíus.[dem ín calfaciendo tertíum ei gradum attríibuit,in fíccando fecundum, Calefacít (ínquit Auícenna) ín fíne tertij ufep ad quartum , fíccatín (ecundo,In fumma calfactoríam uim habet, ín uníuerfum uaríos obtínet ufus,Díofcorídes. — Q|Fibri teftes (erpentíum uenenís aduerfantur: príuatim contra ixíam ex aceto bíbuntur : faeffi etíam adalía uenena,Diofcorides, — Profuntcontra uenena; Dífferentía tantum contra genera míxturz, Quippe aduerfus fcorpíonem,ex uíno bíbütur:aduerfus phalangía & araneos , ex mul! íta ut uomíríone reddatur:aut utretíneantur,cum ruta; A duerfus Chalcídas (alias Chalcídícas, pe lacertas) cum myrtíte: Aduerfus ceraflen & prefteras, cum panace,autruta ex uíno: Adue cateras ferpentes,cum uíno, Darí binas drachmas fatis eft,eorum qua adíjcíatur, fingulas, A.uxilíag tut príuatím contra uífícum (íxíam , chamzleontem fcilicet, Díofcor, ) ex aceto:aduerfus aconitüm . ex lacte aut aqua: Aduerfus helleborum album, ex aqua mulfa nítro&, Plinius, Caftoreum confert moríui paruorum uenenatorum, Auicenna. — À frígorelaborantibus , caftoríj ternís obolís utíi quatüor cyathis uíní prodeft, Plin, Caftoreo cum melle pro pfilothro ufi pluribus diebus reperíunsgu tur:In omní autem pfiílothro uellendi príus funt pili, Plínius, Ladanum cum caftoreo fíftulís mede | Qdiupedibél M & paralytícís fübueniunt;Plíníus, «| Lethargicos & utcung ueterno obdormifcentes excítantills | fufí:cum aceto autem & rofaceo, olfa&tu & odorís fuffitu, idem faciunt, Díofcorídes, Plinius &CAu- cenna, V íde paulo fuperius ín Galeni uerbís, A duerfus lethargum (docenté Platearío)prouocet fternutatio cum caftoreo: cerebrum mouet ac roborat : V elcum menta, fucco ruta, & pauco ac decoctum, abrafo occípitío,ínfrícetur,& cataplafmatís modo imponatur, Puluis eíus cum fucco tz naríbus infjcíatur,aut fumus recípíatur per nares, Quí pofi grítudines aliquas, ut lethargb autpeftílentíam,;ín obliuíonem decíderínt,eos maxíme íuuathíera uff; & cafloreum cum olei cipiti illitum:poft purgatíonem uero híerzecaftoreum drachme pondere cum melícrato potum: parum iuuare créditur, Aétíus, Paralytícís medetur, Plíníus,eo modo quem paulo ante retu paralyfi totius corporís, datur uínum ín quo decoctum fit caftoreum,cum ruta et faluia, Platea Emplaftrü ex caftoreo ad refolutos , ínferíus apponam ínter compofita pharmaca à caftoreo den nata,Inlíngtz paralyfi,puluis caftorei fub língua tenetur, donec per fe refoluatur & confumatt Platearíus. Contra paralyfín membri genítalis,pecten frequenter foueatur uíno ín quo caftorel decoctum fit: & ex caftoreo cataplafma ímponatur,Platearíus, Porum & illítum prodeft tremu - conuulfíonibus, (fpaftícís, € neruorum uitis, Plin. uíde etíam paulo inferíus ín mentione opífihel - mi) & omnibus neruorum uítijs,Diofcoríd,& Plíníus,eo modo quem fuperíus ex eo AED ' paw : De Caftore. G.. Lib. I. 3453 £ fiis medetur , Galenus de Theríaca ad Pífone, Tremulos iuuat, fi ex oleo perungatur, Plíníus, rim falluntur medícorum plerig;cínquit Galenus)ín ufu caftorei , cum íd modo confiderant, partem quampíam aut tremere,aut conucellí,aut fenfu motüue priuatam effe , autxere fentíre mos ueriue; haud Icíentes íd genus (ymptomata ad diffimiles fequí corporis affectus, Quod fi ex plenítue dine fiat conuulfío,utíle fuerít cafloreum & potum & ímpofítum:fin ex ficcítate uel inanitíone, ade E fifimum:& fimilíter ín tremore, | Caftoreum auxilíatur opifihotonís ; eo modo quem fupra res ujiex Plinio. Rígor ceruícís molitur cafloreo poto cum pipere ex mulo mixto ranís decoáis ex 9& fale,ut forbeatur (uccus : Síc & opífthotono medentur, tetano : f; paftícis ueró pípere adiecto, - jus, Caftoreum cum melle clarítatí oculorum plurímum confert, Plínius, Et alibi, Clarítatem ruifus facit cum melle Attíco inuná, Fel callionymí cum rofaceo infufim, auribus utiliffimum eft, gt «afloreum cum papauerís fucco, Plinius, Cum oleo trítutn aurium doloríbus medetur,melíus [o nmeconíodem. —— | | 6l - f — «| Si audiendi dífficultas ex caufa frígída fíat, caftoreum medeturieodem níhil utilítrs , cum fpía «titus íacluduntur auribus;debet autem magnitudíne lentís oleo nardíno díffolutum ínfundi, Auí. . «|Medetur & dentibus infufum cum oleo trítum in aurem,a cuíus parte doleant; Plínius, fijuxorí dentís & maxillae dolor uehemens : caftoríum & piper colluens, ac ín ore tenens, re Hippocrates Epídem,7. Sí quis fuffitü eíus ín prunis impofíti ínfpíratione hauríat; (ruat afe us ín pulmone aut capíte confitentes, Galenus. Suffitus eius naríbus attractus utilis eft ad aba s& alía pulmonis uitía, Auicenna.Sufpíriofis cafloreum: cum ammoníaci exígua portione ex cto mulío íeiunis utiliffime potatur , Plinius. - €j Sítím facít, Auícenna. "Cohiber fíngultus ex eto, Plinius, Díofcorídes , & Auícenna. Cafltoreum cum ammoníací exígua portíone exaceto calido potum , fpafmos flomachi fedat, Plínius.: Singultus fi ex plenítudíne ftomachi proues tad caftoreí u(um accedito:(ín autem ab euacuatíone;aut acríum humorum morfu prouenes edícamen hoc fugíto,Galenus. Medetur ftomachicís,Pliniusteo modo ; qué fupra przfcripfi fusuertgínem, &c, «p Iuuatcontraínflationes & tormína;Pliníus & Diofcorídes,Dolorem pungentem & flatus diffoluit, fí cum aceto bibatur, Auícertna, Ileos & ínflationes pellít ca. 1 cum dauci femine & petrofelíni quanti cernis dígitís (uiatur ex mulfi cafídí cyathis qua, tormína uero cum aceto uíno mixto, Quibus uenter ita flaeerdifienditur,ut agrecuratíonem - iittat;ac tormínibus uexatur atdy fingultu,ídip ob frígidos craffosá humores, aut craffos flatua &ípiritus,eos caftloríum ex oxycrato potum adíuuar, Galenus, Exa pparatis ín colíca affea pharmacis hocce nobís,inquít Archigenes , familíare eft: Caftorí& & anifum tenuiffime tríta, m cochlearíum menfura prabemus ex aqua mulía, Actis, Ecibidem pauloante,Caftoreum n(nquit)potum, totíus affectíonis molem demolitur,omníbust medícamentís praftare repere 1efl;datur eíus drachma una ín tríbus cyathis optímz aquae mulae, q[ V (us inuenítutanimas T1 uíditficultate urina laborantes)à collo ufcj ad pedes ínuoluantur de fagis, fuppofitísqp carbos uíuis, addito caftoreo,fuffumieentur,ut totum uentrem tefticulosá; eorum caftoreíi fumus es liporet,& confeftím detractis carbonibus cooperti deambulant & míngüt, Vegetius," «| Aluum llliint caftorea ex aqua mulía drachmis bínis;Qui uehementíus uoluntutí, addunt cucumerís iradicis fíccae drachmam, € aphronitrí duas, Plinius, Et alibi, Caftoreum ex mulfo potum pur onibus prodeft;Sed híc purgatíones pro menfibusaccipio, [Sí gonorrhaa infeflat, caftorei tco uítícis & pauci aceti decoctü;renibus,pectini, & locis genitalibus cataplafmatis ínftar apa r,Platearíus, — ([Iíchíadicis medetur, Plíníus:quo fupra díxi modo contra uertígínem, &c; uluarum exanimatíones pellit,uel fabditum;Plínius, Inuenío apud quofdà oftracíum uoa lod aliquí onychem uocant: hoc fuffirum uuluz poenis míre refiftere : odorem e(Te caflorei; usi cum eo uftum profícere,Pliníus, Caftoreum cum aceto & píce olfactum , contra uuluani ;Pliníus,De ufu caftoreí contra hoc malum, fupra etíam dixi.Capítís dolores ex utero fedat; pocrates Epidem.lib.z, IVlenfes ac fectidas cíet duabus drachmís ex aqua cum pulegío potum, ius. Menfes ac partus cít, duabus drachmis cuni pulegío potum partus fecundast etjcít , Dios d, Hoc modo potum uírís etíam pattes genitales calefacit, Albertus. Ex mulfo pottm putgas bus prodeft; A d fecundas etíam uti eodem prodeft cum panace ín quatuor cyathís uíní:& à fría laborantibus ternís obolís,Plinius, . Menfibus retentis ubí per uenam quse in malleolo eft; mo Irceuacuaffem, oblato caftorío unà cum pulegío aut calamíntlia (emper medicamen hoc expertus. m purgationem cíere fine homínís noxa. Praterea fecundas morantes eíjcít , ea; omnía ex mes "fato potum effícít,Cralenus, Caftoríj petus puerperij purgamentaá partu purgat, Hippocrat, de mibumulieb, Sícaftoreum fibrümue fuppergredíatur grauída, abortum facere dícítur,& períclí aM fifuperferatur, Pliníus. - . | — 8| Antídotus díacafloríu,id eft e caftorío,3 INícolao Myrepío defcribítur, utilís uertigínofis, coa iitialibus,apoplectícís,refolutís,& paraplecticís,eft autem Sectionís prímz antídotus 37. & rurfüs iufdem nomínís,numero 103. ín qua cum caftoreum non recípí anímaduerterem, ftatím diíaco, gendum deprchedi, € hoc nomíne eandem antídotum ab A ctuario deícrípta:quod Fuchfium animaduertiffe míror. «| Díacaftoriu emplaftrum ad refolutos, ab Actuarío defcribitur ín ca ede empla(irís & linimentís, Eadem defcriptio in paucís uaríás apud INícolat legitur Sectiore s, 4 b 344A De Quadrupedibus qua de unguentís eft, numerofecanda, «|In uulgaríbus Nicolai Przpofiti, ut uocant, defcri, ptíonibus,(nam ín Graco libro, quem Fuchfítus tranítulítjnon reperío ) oleum de caftoreo contine. netur , ita ut uncía caftorei ínlibra olei decoquatur donec abfumaft pars tertía, & poftea reponatur infperfo caftorei puluere. Pharmacopolz quídam huic oleo addunt pinguedínem qux círcaí caftorís teftes reperítur, Extat etiam apud recentíores defcriptio olei de caftoreo Iacobi de Manli quod prater caftoreum lachrymas aliquot calídas,& aromata, aliatprecipit, Sunt qui diuerfism dícamentís caftoreum addant,prafertím aduerfus comítíales, Injfdem INícolaí uulgaríbus defcri, ptíonibus errhinon,íd efl per nares purgans medícamentum reperío,cui caftorío nomen,ínterg lulas nefcío qua occafíone defcríptum: Inter INícolaí ex ínterpretatione Fuchfij errhinanon hío.Mifcetür caftoreum etíam medícamentis qua ad excitanda flernutamenta componi folet, c helleboroalbó & píperefere, — | : xL | 325 : " ; H. - 4 Fiber ab extreiná ora,üt Varroní placet, üotatur : quoníam dextra & finiflra fluminis maxime üíderí foleat:& antíquí fibrum(inquit)dicebant extremum:;unde fagis fibría (fimbríz legendüpi to,ut Feftus habet) & fibra in auribus & iecore, Caneiri flüriríatilem ,lutrá effe fuo loco E end qui caflorem exponunt, deceptí uidentur índe,qtiod potamítim proPontícum legerínt; nam caflg etíam,canís Pontícus appellatur, Opjue anifnal qtiadrtpes, & herba, Hefychius & Varinus; Vide tur autem caffor efTe,cuíus teftes inaxime ín ufü fünihérb uerotion alía quáni orchís,id eft, teffícu lus Diofcoridis fuerit, Fiber,genüs uefpae quadrüpedis,Feftas:leeedum beftíze,nam de fibro,quem. Graci caftorem uocát eum loqui, mox éítatüs ab eo Plauti uerfusindieat . V.efpa quidem infectum, eft , fed nulfum ínfectum quadrapes . Interim nori ignoro lutram fibro congenerem exiftimariju. tra ueroíchneumonem quadrüpedem A égyptíam ; & uefps etíam &enus apud Arífipohanemu, carííchneumonem, Caflor à caftrando dicitur, non quod feípfüm caftret , ut Ícripíit Ifídorus:fed fed quía ob caftrationem maxime quarítur;Albertüs, Kísgo 7d 4o jesp: Srvyaspuy yetp 7o Quy a e dlp Ny soiAiet,Etymologus & V arinüis:fioc eft;caftor nometi habet quod totus propemodummni. hil quàmgafter,id efl,uenter fit. oblongo ením corpore eft ; cüius maxíma pars ín uentrem confir - mítur, | Auíusfiber,Siliuslib, iy, — «[Fibrinus adíectiaum,ut pellis fibrína:Girzece: xessox92t | doyec xesveror apud Hefychium, | Kagóeusg pjA&",Lacónícum erat, quo utebatur ín praelíjs zoo qseiy voycy Pollux. Caftorium melos(inquit Cadlíus)dici ínterpretantür,quod armatam faltation Diofcori copererint prímí,cum eryssis; forent plane. Veminit Pindarus ín Pythíjs ad Hieronee fecunda ftrophetertía, cuíusloci ícholía,fi libet;confule, Kasdceoy wtAG", 7» wesóoG- 2 (ws, Suidast | V arínus.Eft & caftoreum ínfeciurz fpecies, Czelíus:Suídas & V arínus addunt, £1 eyyvAnc idet .€conchylio.Conchylium quídem,quod onychem uocant, caftoreumolere fupra dixí, & fteripor ut ab odorenomen ei coloríG;accefferit.Caftoreum colorem Grzcí cínereü intelliguncCalíus ftoiías uel caftorídes canes fupra memorauí ínter Canés uenatícos in genere, Oppíanus lib, nde. píícatione memínít nefcío quarum caftoridum,qua ámphibiz fint,& ín líttoríbüs cocanr,& cami rum inaufpícatumdi edant ululatum;ut quiíquis illum auditeríc non procul fibi calamitatem; fam mortem abeffe eo tanquam nuncio exiftímare debeat, A elíanus interprete Gillíio caftoride bus adnumerauit, Lutras € genere fibrorum nufquam marí accepimus mergí,Plínius, V ítuloi rínouícus in mari ac terra:Símile fibrg € ingenium, &c.Plíníus, Caflorem uítulo maríno comp rat, tum uíctus ratione , quía fimilíter amphibíus fit, tum íngenío, quía uítulum aíunt:euomert felfuumad multa medicamenta utile;ítem coagulum ad comitíales morbos: ut caftorem feipfum firare, € Aríftolochíalonga apud Germanos biberwutt, id cft fibri radix appellaturhaudfdo quamobcaufam. «| Falfa caftrationís,quam fibi ipfe caftor inferret; perfuafio, anfam dedit plut bus amantibus ut picturas ex hoc anímali fibí fingerent, Brafauola, «| Emblema Alciati, Att quandoque falutem redímendam: Etpedibus fegnís,tumída & propendulusaluo, ^ Factamen ínfídias effugit arte fiber, IMordícus ípfe fibí medícatauiriliauellit, — Atc abijcít , fefe enarus ob illa petí Huius ab exemplo difces non parcere rebus, Etuítam utredímas,hoftíbus ara daft. DE CATO SEV FELE. ; Á, ! gj ELES animal eft familiare ac domeftícum ; omnibus nótuf : uiulgó catus nominatur; tlt 'opínor;a folertíaznam catum fapíentem dicunt & acutam Girzcí eluron uocant, Phil 94 Beroaldus.R eceritiores quídam Grammatici cati (uel ütalij fcribuntcatti , per t duplex) E54 nomíne abftinent, quod apud nullum idoneum,at ipfi áiunt,authorém reperíatur,Atquí utítur eo Palladíus;& Theodorus Aríftotelís hífloría ariimal. interpres eluron non alíter quam eas. tum reddít Sextus Platonícus catam genére fcemínino dixit: Martíalís cattam t geminato, Carum á Judziuocant eP3 carül; & "aw fchanar,uel gave fchünara,ut Munfterus ín Díctíonarío trílínguf Écribit, Saraceni katt, Grece &2G dicitut:& 4755,v,quam uoce Varinus felem domeflictimexe poni De Cato. A. Lib.I. 545 " ponit t rocatur & vulgo hodie apud Grraes tos n£ze Italice gata, gatto, Hífpaníce g4« a. Gallice chat, Germanice Ears, Ana écat.Illyríce koczka, Furíoz apud Al um Magní pro cato legítur , quod nos ab Auícenna fumptum puto, & Aras ruel Perfícum efTe; Albertus fignifia cationem eíus ígnorauír,& alicubí pro ca« romontano uel íbice, ut fupra dixi ; ínee yt exponítifed cati effe conflat; quos & ín eoloco ubí Aríftoteles de eluro; adem fcribit, Eiufdem forfan originís muocabulum furo,quod uíuerram cat,utpote cogenerem felí. A egyptij bubaítum uocant,Stephanus:Hine - — omen Bubafto cíuítatiin Aegypto: — — 4e; erodotus Bubaflíinappellat;ilacras — £895, cles Aegypti] babebant;utinftadi, — 1/9 Q(jApud Columellam (ib.8,cap.g.) - "t jl a T / à ^ sni ///N, ALT ) ^ (ie - Py yj i T N p Mona TAM up Jl " Ma y J / f th / HOW ^j E. E— phus, Ide alibí,felís eftínquit,que Ícitur fouína t iCtís, marturus uel nibus ín. IMufiela dícam, IMelésa- Bs animal ínámícum, puto effeid quod Qlgusfouinum & marturelium appellat, üt Alexandrinus ín lítera IV, ín Enarra- ibus prifcarum uocum:cítat att V ar« ocum de re rufl.Tib,s, cap. 12, ubi íic Is, Quisením ígnoratfepta € maces PL i A x | T effe oportere in leporario,ut tectorío tecta fint, & fint Tra, Alterum ne fefes, aut meles,aliáué ía íntrare poflittalterum,ne lepus tranfilíre,Ego Ge. Alexandrinum fetemínterpretarí uos apfum autem memoría melem(quem fuo loco taxum uulgo díctum effe docebo) pofuiíTe pua Iele certe pro cato (iue domeftíco fiue fyluefiri apud ueteres authores femper acceperün,Exrant Ielem putauerunt martem dicí,Perottus, — Qj raa« Grzcís muftelam fienificat, díuerfum à fele ial utcopiofe probar Perottus ín Cornucop.R ecentiores tamen quídam Girzcí,ut Galeomyos ie author, & abíjs decepti quídam Latini, «A52 pro cato accípíunt, Suntíané quedam horum ium,muftele & catí,natutís communia, utcorporís ferefigura, & íngeníum; calliditas, uis ufculorum uenatustutruncp fostus fuos ore de loco ín locum transfertur € canes ínterdum: icímuftelam non folum yeAUs fimplíciter,(cd Gepe yeAlu xgrzoxidioy, id eft domefticam, & in ibus nobifcum uerfantem uocitant:íunt autem ubígy cati domeftici, muflele nimirum nó itemz mnía errandí occafio fuille illis uídentur;qui galea pto cato interpretantur. IMíror aute nom illos, (i &ale catus eff apud ueteres Girxcos,quo nomine muflelam íjdem appellarint, Michael lüs eríam ín Grrzecís fcholijs ín líb.s. de gener, anímal, cap. 19. yeaUs exponít catam, utrefert. iphus:Et Gaza «Alv» non femper muftelam transfert, fed aliquando catum:ut galen agrían;. fyluefirem. Marcellum V ergilium quoc muftelam domeftícam , felem exiftimaffe , apparet . ommentarijs eíus ín Diofcorídís caput de mulftela domeftíca, X ín caputdelychnide, Fcelesge eoffeum non habetimuftela, íctís,lupus & uulpes habent, Sipontinus,Muflelze hyeme cubant, ilte exberoifcuntur, Ariftot.Hoc muftelis accidere (ínquítSípontínus) compertum eft: quod ipfi t coemptis ín hunc ufum utríufg; generís (paruís X magnis , fiue domeflícis & rufticis)mufte: iquando experti fumus:hoc catí non faciunt, fed neg in cauernís uerfantur,nec íngredí eas fas €poflunt ut deuorent aues:quorum utruncp multelis tribuitur, Pliníus certe pro zeluro ex Ariftoa emper felem reddit, pro gale muftelam,Hixc fi cuí non fatísfaciunt, collatis cati quam hic tradía S muftelz in M.literajhiftorifs;ipfe iudicet. Carolus Fígulus uir eruditus utragp lingua, díaloa demuftelis zedídít,in quo fímiliter elucon pro fele,galen pro niuftela femper exponi debere con at.Erafmus Rot.in prouerbijs reas vapruosi, QC yaA8 xgotoop, iro gale fele pofuit, dubitando ra Itnan recte fecerit, hís uetbís;Porro uox hacc gale;felemne fígnificet an muftelam, an quem uulgg z AÓ De Quadrupedibus catüm appellant,quoniam ínter erudítos controuerfum effe uideo,relínquó alijs iudicandum, H. ílle:Quafi ueró feles &€ catus díuerfa fínt anífmalía ; fed forte fequitur Colutnellaim (ínquítCar,Fíoir, lus) cuí feles eft belua ílla, quam fouínum appellant Galli, Germani eli wifele,muftelam aurem tore fitan capit proictíde, At ego etíam Fígulum ertare díxerím; à Beroaldo & alijs Italis decepturm;in eg quod Columella felém fouíinum facit, | | LE * , B, | - Felesatitiquítus non erant manfuefadtztuiuebantín agrís , inde urbes & domos repleuere,Se de cato fylueftrí , dicam poftea feorfíim, Pannonícz cattzlibro 13, Epigrammatum Martíalís celi branturhoc diftícho: | Pannonícas nobís nunquam dedit; V mbría cattas; . IMauult hac doiní iíttere dona Pudens, —Feles Hifpanicídicti apud nos;agiliores rapaciorestp funt ceterís, maiores nígriores,& pelle molliffima: quz propterfplendídam nigredínem & mollítíem alicubi etíam , utin. Gallía Narbonenfi & alíbí,ad ueftes ín ufu eft, Apud nos ex fylueftríbus tantum pelles parantur;do. fneftícas enim excoríaffe paraffi eue pelliones noftrípro ignomínía ducunt, Sunt & Romani qi ha damánoftrís dicti. — T'artefía feles, uide ínfra ínter prouerbía. In Pordofclena , uía ínteríacet;cu. íus ultra alterum latus gíenítur catüs , citra alterum gíení nón poteft ; Arífloreles ínterprete Gazat Grzcelegítur gale, id eftmuftela. — In Pordofelene ínfüla iam tnuftela: non tranfeünt ; Pliniusgy $8.Idem y.3i,Porofelen nomínat,Pordofelene, infula eft iuxta Lefbum,cum urbe eiufdem nomíniss | Alíqui ut cíuílius loquantur (porde ením crepítum uentris fíenífícat ) Porofelenen nomínant;Sres phanus, Feles (xlurcs)in Aegypto effe memínít Strabo lib,17. que quantopere ab Aegyptt]s colan £ur dícam ínfra, — | | ! ra nr m "E q| Feles figura fimilis eftleoní,aut lexria potíus,unguibus ac dentibus fimiliter infiracta;fed au. tículas acutíores feles habet;leena rotundíores, ^ Domeftícícati diuerfos habent colores;fyluefires.- omnes grífeum (id eft cínéreum; Albertus Ex felíbus domeftícís quadain alb funt, alíze rufaealige üaríz,Sípontinus, Color felierifeus,olacíei uehementer congelatz firmilís:atey híc ei fecundum turam eft,alij extrínfecus accedunt, utratione cibí;pracípué doineftícís, Albertus, Caroeilaxa& mollísIdem. Oculícatorum noctu lucent,non fite terrore attenti, prefertim ex íimprouifo, INo | &urnorum anímalíum, uelut felíum, ín tenebrís fulgentradiant& oculi,ut contüerí non fit, Plinius, Perficos fmaragdos, Democrítus refert, non translücídos,fed iucundi tenorís,uifum ímplere,quem non admittant, felíum pantherarumQ oculís fítüiles, Nan & illos tadíare,nec perfpíci:Eofdemin Sole hebetarí, umbrís refulgere, & longíus qüám cateros nitere,Plínius37,$. X Oculifelís carbünes culofi tam acute cernunt,ut íri cauerhís eríatn tenebtofís,tahquam ínluce,mures confpícíat, Alben. tas & alias authorobfcirus. — Aelutí, íd eft cati; hyana,&Cuefpertiliones, cur noctu uideantAle xander Aphrod,ínquirítlib.rproblemate 66,& caufam afférttenuíffimum quem fortíti (ant uidem di fpirítum, INoftrí uítreos felíurn oculos appellant, qüoníatn per noctem radíant,inclufo eis amine. tanquam uüítro aut uítrez laterna ; Felem marem Aegypti dícuntpupillas ad Solís tationem fíare:cum ením exorítür Sol,ctumlongz fíünt,ín meridie rotunda uídentur,ad uefperam aütemgb (curantur, Gyllíus:Plüra de oculís felium lege ínfra cap. 8, proxíme ante prouerbía, Leonibusae - pardís,omníbusdp generís eíus;etía fclíbus,imbticate afperítatís lingua, ac líme fünilis,attenuansg làmbendo cutem homínís, Qua caufa etíam manfuefacta, ubi ad uícínum fanguinem perueniítfilis tia, ínuitatad rabiem, Plínius,. Dentes catíferratos habent/& pílos (Albertus barbara uoce grano 4 nes uocat) círca os,quibus abfciffis audaciam perdüt, Albertus GC alíusatithor obfcurus, — V ngu eís hamatí,ut leonibus,& uagínis recondítí, : " | C. Catüs anítmal eft uelox,& fcandendo,reptando,faliendo; mírz agilitatís, Valde mordax, Albi tus, Diíueríamuríumgenera, & aues uenahtut;üt dícam capite quarto,& ideo naturae benefía etíam in tenebrís cernunt, V efcuntur fjfdem quibüs canes, Axiftot. Pífces praecípue appetunt, Val de íntemperantes funt circa cíbum,eíusQy gratía hon raro perícula (abeunt, Albertüs,Focos; fot. cés,& loca calída diligunt;unde pilos fzpe adurunt.Pure & molliter cubaregaudent, «[Libidihi tempore,mares precipue,efferantur:noftrí uocant tatnen. Cati per libidínem accenduntur,& di bus fuis relictis uagantur:uel ut Alberto placet,folitudínet petunt , quafí prae uerecundiía hoimi relínquant:propría tum eís & dira uox efl; Feles co&unt mare füté;foemína fubíacente;Plinius,- les non parte pofteríore fe fungunt:fed ras flat, foemína fübiacet, Sunt porro ín eo genere foem ípfz natura líbídínofe & falaces ; itagj mares ad coitum ipfa frequentes allícíunt, ínuítant, cógt puníuntetia nífi pareant, Aríftot.Puníunt,ínquit Niphus,infectando fcilicet uerberahdodg, G efl agordoyyru. cb igjra eis vis dye , ugs cuntiracsiA a (se; hunc locum apparet deprauatum eff illum fenfum,quem Craza reddídit,non uideo,Pro s&Aa(so forte oki (sa legendum, & íta uertedums fcemínz mares ad coítum allícíunt, & dum coéüntjinterram fefübmittunt: quo fenfu uerbamóue Cy ín ufueft, & fimileapud GermanosbocEetrt. Albertus hícfurioz,íd eft cati, ineptíffime caprum montanum exponens,Foemínz faríomorum,ínquít,funt ualde obedientes ad coítum,& clamantes liciendo mates ad coítü tempore coítus,Item lib, 33. ín alphabetíco quadrupedü catalogo quod nt ariimal fítnon exponens, Furíoz,ínquit;in coitu maxíme feruet: íta quod ín foeminam graffarí ui tur ; € cumcoítum perficere non potefl;clamat;exercet autem coitum,proftratum fuper foeminam meré- E De Cato. C.D.. Lib. I. 3547 - smere homínuim, ficut & ffmiz, Et quoníam conftat catas ín coitu clamare, fiue propter femínís calía ] - ditatem;(iue quod retinentís marís unguibus laedütur,fiue alíam ob caufam, «Ae oi legi poteft,íd eft - elamant, Kelsey enim grammatíci exponunt Jozy , xgeuy&(sv ; & cum de aliorum animalíum troce, m canum, x«ys GC xexawyas apud authores reperítur, Quemadmodum ex felibus,ínquit Aelia. — mnus,mas eft líbidinofifTimus;fic amantífTima foetus foemina : qua V eneream ídcírco marís cofuetus dínem refugit, quod ís calidiflimum ignístp fimile femen emittat,genítale utfceminz adurat, Huíus -reimas nó ignarus, communem fobolem interímít:; Haec autem nouí fcetus defiderío permota,íllíus díni denuo morem gerít; Aelianus. ]dem urfos facere audío, Feles ín Aegypto facrze & multe at;plures futurae nifi haec res eis offíceret,Feles poftquam funt enixznon amplíus adeunt mafctt o los Eas iftí coéundi gratia índagantes, tame potiri nequeunt. Ergo contra illas talía comínifcuntur; -Ereptos attt fübreptos earum fectus occídunt;non tamen occífos edunt, (?rzziovroz, V alla recte tray "flulitedunt;Sipontínus fnepté,calcant.)llla filíjs orbata , cupídítate alíorum (amantiffima ením fi. AMiorumfera eft) fta demum ad mares fe conferunt, Tot numero pariunt quor canes , Arífloteles: "Apudnos bínos aut ternos,utplurímtm quaternos, interdum fin gulos, Parítcanis(ínquít Aríftos BE decis complurímum,fed magna ex parte quincp autfex:unum etíam alíque peperíffe cer- aum eft, Vuleare dictum eft,catas cum dolore concipere,fine dolore parere,INüper eníxz,canes fus - ant,X (epe inequítantes per gradus & fcalas edíum expellunt, Pracfertur fcetus Martío menfe ze | Augufto menfe propter pulíces mínus probatur, Vterum gerütcate,utaudío,dies quínqua- — gintafex,hoc eft duos menfes Lunares, Viiuunt círcíter anos fex, Aríftot, Víuunt annís fenís; linius. Apud nos fere annís decem:caflratos díiutíus uiuere ctedíderím, Furíoz (íd eft feles)prors * intemperans círca cíbi*eft, && breuís uite propter exceffurn fuz corruptíonís, Albertus, 4j Ab . emnítetro odore feles abhorrere dicuntur,eamá ob caufam excrementa fua , príus fcrobe facta,ín eram occultat, A elíanus, Volaterranus addit,ne à prtereunte premantur ; Plinius caufam dícít, meodore prodatur, muribus nímírum,Obruuntautem ea pofteríoríbus pedibus. Felem odore uns guentorum Plutarchus fcríbít grauiter uexari, Gyllius, Feles olfactu odoramentorum perturbari &£ iere tradítur, Caclíus.Catti,ut Aloifius IMundella fe obferua(fe Ícribít, comitíali morbo alíquana E Em c Mheturd d MTM | | "Hominis fibi familiaris mant feuiter contre&ari catus , & molliter per caput dorfum& demubL jpttrigaudet:qua quídem uoluptate ut fruatur prolixius, ire ac redíre fb manus fubinde folet, Ipfe ncapíte praecipue preffius applicat fe manibus demulcentís , & in aduerfum erígendo nítitur, tanquam tranfigendze per tottim relíquum corpus attrectatíonis admonens, aut ut pilí íta planíus xomponantur, Cruribus etíam praetereuntíum tanquam adblandiendo latera affrícat, fecundo fem. . gerpilo praeteriens reuertenst, Hanc etiam uoluptatem animitp remilTionem , fubmíffo murmure - quodam, & cótínuato orís occíufi rhoncho teftatur, Vie certe(inquít Czlius Calcagnínus ín epiftoa - iynihil paenítet ínterdum,quum ueláà negotrjs uel ftudiis alíquíd temporís fucciditur, eluro (feu magis felem appellare)blandíri,eumá adludentem, & (eflíuis rhonchís fi upparafítantém permulces t& Facillimus & proclíuis ad ludos eft;non (oli cum prouocatur ad eos,fed etíam fua fponte, praes - fttím etate adhuc tenera, Sí quid pendere,aut trahí,aut alíter mouerí uíderít,mox affultat,mordiís ds catore,ferít unguiículis,refilít,infidiatur,profilít,inuadi t, rapit, profjcít iterum arripit , & multis mía . tisipmodis geftículatur:ut puerí & otíofihomínes plurímum fpe uoluptatís colludendo capiant, üiculos aut fafcías trahunt catí, uel quía quauis occafione Iudere libet, uel mufculum aut aliud animalculi eenus effe ratí;ridiculís geftibus aliás ínfidiofi quiefcunt,expectát,collimant: alíás celera tine fequuntur, & apprehendunt. Solent autem fupini fere colludere,ut &oculís undíg; círcumfpía t6 X ingues ín promptu habere omnes poffint.Jtag;nunc ore híant;& morficatím ludunt, nune "unguibus euagínatís obuíum quodqg; apprehendunt : fítamen homínís manus effe fenferínt ,nec mordent,nec laníant, fed leníter tantum retinent,mox dímíttunt, Voces eis pro uarío anímí affecti Antiz:alíter enim ogeanníendo aliquid petunt aut queruntur:alíter beneuolentíam fuam teflantur fominízaliter denícy atqp aliter ínter feipfi agunt, uocant; blandíuntur, fugant, exibilant tanquam $30 an püllantes autexpuentes,ut canes przcípue.À lius eís animus cum caudam fubmittuntialius cum eri guntíd& non uno modo,nunc redtà in altum , nimc arcuatam, Hac etfi uulgo nota,in anímalí tas Renrationís experte quís non míretur Cum imagine fua ínterdit ín (peculo colludit catus:& eani - &mab alto putei ín aqua íntuitus, dum ludere geftít, cadit ac mergitur. Madidus aute aqua tantos pere leditur;ut nifi cíto ficcetur,uítam morte non raro cómutet, Albertus; Humídítas ením extera lacontra naturam eíefl,proínde pedes etíam tingere cauet, | Felesanímal uerecundumeft, & ferma ftudiofum, Albertus, Puritatí & lauorifiue aquabilítatí pílorum,adeó ftudet , ut fubinde fe Bmbat & comat:ín quem ufüm & flexibile corpus prz fnollítie, € línguam (ut díxi)afperam haber; "ellem totam lambendo complanat, Albertus, Loturam faciei lambendo prioribus pedíb us ímitaa , Author obfcurus, | «| Quibus paruit eft dorfüm,pufillanímes funt, quod ex fele & fimia coníjs "dmnus;Aríflor.ín Phyfioenom, INomina fua agnofcunt,qua quidem 4 Germanis diuera eís ímpóa üntur:funt & communia; quíbus uocantur fugantürue, €[Loca confueta diligunt, & ín hoc diffe Hilt canibus;ur quíaltores fuos fequantur;eosá magís quàm domos confuctas ament:eatí cotrá,,. m", . (| Oirihe murium genus perfequitur catus; captos prímo lufibus afficit, íllufos uorat, Author obícurus, Feles quídem quo filentío,quám leuibus ueftígtjs obrepunt auíbus ? quàm occulto fpe, culatu ín mufculos exiliunteBxcrementa fua effoffa obruunt terra, intelligentes odorem íllum indi, - cetn (ui effe, Plinius, Pugnantcati obfidentes termínos fuz uenationís, Albertus. Felis & idis an petunt,Aríftorel. Hof dzvapae savodhyoe Or t mgrrmadlioiy sQumMircurmo vruczs, Oppianus, — qrAelu,- tos,id eft catüs;non fnuadit eallínam,firuta agreftís fub gallinae ala appendatur, Africanus inGeo,, potiícís Gricis lib.i4.cap.rj.ídém lib,is.cap.6.ex Sotíone refertur,ubí Cornaríus &C And,d Larüha interpretes deni (implíciter auem uerterunt,cum libró feqüente gallina uerterínt, quod mapis pu bo,nam de eallínís illic ex profeffoagitur, [Ne columba felibus infeftentur , ad feneflyas acd adi, ius ómnes;& fecundum plures colümbartj regtóhes,ramülos rüta ponítoTufpenditot Rutafiquie dem üím qtrandaim poffidet ferís aduerfaitrícem, Didymus in Geoponícis 14.4. V íde etiammoxeg, piequarto, INeffotrophíj(íd eftlociübi anates aluntur)omnes parietes tectorio leuigantur,nefe, les,aliáue qux befiía introire ad nocendum poffit, Varro dere ruft, 5, n. Etrürfus cáp. r$; Séptalee poraríj e macerijs ita effe oporter üt teciorío tecta fint, ne feles atit meles aliáue quiz beftía fntrare offít, Inanferum cellis , & alíjs genéríbüs pullorum, cauendum eftne coluber felesto autenam muftela poílit afpirarexqua feré pernicies ad íntérnécioné proftérnunt teneros;Coluimiélla; -Nelfo,, trophij tota maceríes opeteteciotío leuigarür extra intra&p,ne felés aut uípera perrepat,Ide, qi i1 (us ferpentes etíam & büfonces interficit, fed nón comedit: & lzeditur ueneno, nífí mox squat 1: biberit, Albertus.Bufoníbus quotp pugnare dícitut;quorüm lícerüénenatis aculeis (ego nulli bis * fonís aculeum nouí)repugnetur,non tamen necatur;Authór obfcürüs; Ariftoteles & Plinüsm ficllam itimícam effe (críbunt corfící, fui, & ferperiti:Hac,ínquicPerortus , ad fele referri non " funt,cum nec felí & cotnícialíquíd cómrtiune fítnec feré multum feli & ferpenti: contra uerdtms. ficllm & cornici nidosfzpe diripit;& uifa eft frequenter cum ferpente pugnare, Cum monadii: quidam fubínde zgrotarentnec mali caufam íntellígere poffent , audiuerunt tandem aruflicoopg rarío quí catutn monaflerij cum ferpente ludentem uíderat. [Non erat autem leralebocuenentm, quía lxtítía ferpentis ex ludo ueneníi uim remíttebatINec mítum,cum mures etíam ferpéntíbüscols ludant, Ponzettus, Cum feles fimíam ín Aegypto ínfequerentur; baec autem omni netualórum contentione in fugam fe ímpellens,rectà confcendiflet in arborem,atg; illíad eandeinarborealten diffent,(ad cortícem ením inharentes furfum correpere fciunt) hac ian urfola à pluribusciregme uenta ex arboribus trunco ad ramorum cacumina fe uertens diu multam exijs extremís pepe diít;lllítum quod eó accederenon quirent,ad alíam fe conuerterunt trenatíonem, Aelianus, — É; | AI Mea Poffum de ichnéumoónüm utilitate, de crócodilorum, de felium dícere,fed nolo effelongior Ub cero deNat.líb.i & Tufculan, s. € Alezlurum,quíaduerfus mures forícescp perpetuos Pa (ut Homerus fcribioid eft Mufei ac bibliotheca mes hoftes excubet, X ftípendia faxít;cui nor cías modo,uerüm etíam,fieratus efle uolo,dimenfum & annonz autoramentum debeo, Celíu cag.ín epiftolís, IMures abíguntur cínere muftelac, uel felís diluto, & femine fparfo,ueldecoó in aqua;Sed redolet(frumentum)uírus anímalium eorum etíam ín pane : ob íd felle bubulofi 2 attíngi ütilius putat; Plín, INec feles,nec uulpes,nec aliud animal gallinas cotínget.fi rutafyli fub ala eallínís fufpendatur, X multó magis,íiuulpíis,autfelís fel cà cíbo fuba&tü exhibuetis;üti Democriítüs confirmat, Cornaríus ín Geoponícís Gracís lib, r4. In Graco exemplari, üt A à Lacuna cítat, non ruta fylueflrís , fed ruta fimpliciter legitur, FIzcc apud Auicennain quoq fen 6.tract.5.cap.iz, muftelas fugare dícitur:íd quod mírerís cum eadem contra ferpéritempu ra rutá fumar, Rute ramulos ín columbarfjs,pluribuslocís opertet contra anitrialia íaimicalt dere,Palladíus, Plura uíde prcedenticapite. — €JCatos domeflicos uiciídorum cum moleft facile quís capiet eí(dem quibus mures maíores capiuntur caueís fiue mufcípülís: autetiamla qua domos íngredíuntur per feneftras alibiue difpofitis, In Me UA müícipülee difponan 4nures capiendos,& per foramína oftíj felibus íntroeundi poteítas reliquatur ad mures frümetit dentes fügandos,Grapaldus ex Varroneut puto, Quiuulpesaütltpos capere iultfioc dol tur; Carne fuilla pínguilatítudíne palmí,recens tofta,foleas calceorum inungat, exeundo in fylua domum üeríus:& fimul ín ueftíoía frufla fuilli iecoris affi && melle intinci rerjciat;&cfelis üer à tergo trahat, Vbí autem fera ueftígia fequens iam ín propinquo fuerit; tecum habeas opor homínem fagíttandí perítum;qui (agíttam immittat, Author obícurus, | ELM ur | | EP . Mufielafel duntaxat contra afpidas efl efficax , €etérá funt tetieho,Perottus ex Plinío, £ 1 büs,inquit,multihoc tempore pro delícatíffimís epulísutuntur, | Cuniculí caro dulcís eft;&i (ut quídam fcribiofelium carni proxima, Feles ín quibutdam regionibus in cíibüm admitti ; f £ipue in Hifpanía,atunt INofiratiumaliquifeles fyluefires edunt, doimefiícas null, Halí B po L » DeCato.G. Libl — 449 "mederi haemorrhofdum doloribus fcribit, &c, ut mox in G, dicam, Catos edunt quidam in Gallía : Na bonenfi, ut audío , ubí prius uno aut altero die noctu fub dio expofuerínt, quod íta tenetíores (iant,& odorem grauem exhalent, D d : G, * Zatus animal eft immundum & uenenofum, Author obfcurus, Muftelz fel duntaxat contra — afpidas eft efficax, catera funt uenenum, Perottus ex Plínio: At felibus, ínquit, multi hoc tempore - pro delicatiflimís epulis utuntur, Alibi etíam Pliníus uenefícía quaedam ex muftela ruftíca fierí me- minitEtalibi, Murescinquit)abiguntur cínere muflelz,uel felís diluto, & femíne fparfo,uel decocta qumaqua:Sed redolet(frumentum)uirus anímalíum eor& etíam ín pane, Hís Plínij uerbis muríbus -» uenenofam effe felem alíquis confirmauerit,non item homíní:uítus ením non tam uenetium,quam d odorís grauítate foetorem fignificat, Sunt quifolum cati cerebrum uenenofüm effe putent: de quoPonzettus lib,3.tractatu 6,cap.s. Dícunt, inquit, quod qui ederít de cerebro catí mafculi, des 'mentetur feré:eft ením ualde fíiccumfi ad homínis temperiem conferas : & meatus cerebri obftruit, | irautimpediíat fpiritus animales ne ad pofteríorem uentrículum tranfeant :unde exclufa mémoría (inemente uidetur qui fic affectus eft, Curatur propinando.bís menfe drachmá terrz Lemnix cuin Eos fampfuchi, aromata etíam cibís mífcenda funt,recreandi fpíritus etatía, Vinum bibendi cla. rum,& cum eo quandog drachma femís díamofchu dulcís,Sed forte fat fuerít, bonam uictus ratios pem faftitui(Te; Hacc ille, Cerebrum cati fumptum, inquit Matthzolus, uertiginofos & ftupidos red, ditfilidos & quafi praftigrjs obnoxios,Petrus Ápon.)& ís affectus eerecuratur,nec nifi paulatím oris progreffü, Aegro uomítus prouocandus eft , poft terre Lemníz potum;íidd bís aut ter ín ife utat etíam quotídie fumpfifIe tribus aut quatuor ante cibum horís antídotum díamofchu, Bunt qui precípumm huíus malí remedíum effe fcribunt,fi dimidius fcrupulus mofchi contriti & uis nobibatur, Quod fi uenenum eft catícerebrum, apparet nón eandem effe galen, íd eft muftelam; jcerebrum arídum ín comitíalibus propinatur, ut fcrípfit Gialenus ad Pifoneni. qj Adfelís morfum remedia A£tíus libro is. cap. $.liís uerbis defcribit : Ornía feré qui&ead canís Íumdicla funt,etíama fele moríis conducunt, Propríe autem eís conuenit, mel, tercbinthina, os - Jeumrofaceum, fimul elíquato ac utítor, Autcentauream trítam cum melle impónito, Aut galli fter cislíquidum cum adípe gallinaceo fubigito & imponito, Interpretes Aeginetz lib. .cap.ii, Ass 'expoluerunt, perperá ut apparet;nam figna & remedia que illic Aegineta defcribit,eade habet IIS Jibro fam cítato cap.12. Impofuit ípfis opinor,quod apud Aegínetam proxíme antecedit res nium ad morfum afcalabote,quem fiellionem reddíderunt, Atqui fierí poteft ut Aegíneta nefcí^ wertafcalaboten & ealeoten ídem efTe anímal,id&p non aliud quàm ftellionem Latínorum : autres medium hoc ad afcalabotze morfum ab alio adiectum fit , cum nulla eius nofcendí fígna ut ín cztes "rishabeantur,& unum duntaxat remedíum breuiíffime proponatur ; nempe fefamum contrítü caz tplamatis modo ímponií,quod ipfum Aétíus inter remedía aduerfus galeote morfum ponít,ut Aui «mna quocp, quanquam muria eius lectío uídeatur cum Aétío conferenti,Sed tam galeoten quàm - altalaboten ftellíonem effe in Stellione pluribus probabo, Errauiít etíam Auicenna interpres, qui ibidfen 6.tractatu 4.cap.is. cattü proftellione tranftulit:eadem ením illic figna & remedíalegun- turquz Aétíus & Aeginetade galeote habet, Ponzettus lib,s.tractatu 4,cap. 4.catí morfus fíena jr ademrefert, quae Aétíus, Aegineta & Auícenna galeotz, íd eft ftellionís morfus , nempe dolorem mignum,& uiridem(íuidum potíus,ut Cirzeci habent)círca uulnus colorem:remedía uero alía. Cua rantu t(ínquit)bona uíctus ratíone:Quídam exhíberí íubentcerebra alíorum anímalíum,& uínum :datum odorat& dilutum : & fzepelauarí ulcus urina hominís,ut quz uírus ínflíctum confumat:uel üecapríno & orígano, De morfu catí uíde etiam Arnoldum in Breuíaríoz:6, «| Cum quos Tumuísanímalíum pilí,fi ab íncautís deuorentur,artería praeclufa fuffocationis perículum mínítena turtprzcípue tamen felíum pili maligni & uenenofí funt, IMatthxolus, — 4JPrauus eftetíaman (ra J usfelium:noui ením quofdam, quí cum noctu ín lectís feles fecum habuíf[ent , & infectum ab «eisaérem infpiraffent;hectíca febrí && marafmo tandem confumpti perierunt, Nec íta prídem ín mo ndlletio quoda ubí permulti catí familiaríter nutriebantur, & ín ccenaculis cubículís& & lectis mo fenachorum frequentes erant,adeo plerít infecti funtmonachí , ut íntra breue tempus nec miffa nec Utpera co ín monafterío decantarentur, Idem, Alexander Benedictus ín líbro de pefte,cauendum ione canes & catí noflri tempore peftís, extra domum uagentur:facile enim ab eís arem pes lillentem refpirando hauftumafferrí, [Hoc maxime mirum eft quod nonnullos fixooculorum xotutuledant:alíos ueró fola przefentía: Quod quídem non folum accídítex maligna alíqua aut ues a ui in ípfis catís:fed accedente occulta quadam homínum quí íta afficiuntur qualitate fíue nas "uta;ccelítus nimirum eís íllapfa:qua nifi prafente obiecto prouocante , ad affectum eiufmodi non mouetur. Huíufmodí ego homines Germanorum non paucos coenouí: qui nulla fimulatione pra - ehtibus tantum catís, quanquam illiadefTe nefcírent nec prauidilent, nec uocem eortt audiuitlent, , irum inmodum lzdebantur. INam cum alíquando ad conuíuíum uocatus ín coenaculo effem,& ipectaretur talís ingenij quídam,catum eo in loco occultarunt,iíllum mox ubi aduenit fudare, pal. - Atte, & ob metum tremere animaduerti , & catum alícubí latere conquerentem audíuí. Huius égó ture homínes eidem remedijs iuuari crediderím, quibus ij iuuantur quí cerebrum cati edetínt, . mile efl naturz carnís eíus: carnem autem calídam,mollem, & podagra utiliter íllíni dixerat R. | fUicEen ono [Al/hoc eft,ungues;nebulas & Teucomata fíc medeberís: Caput catí nigrí, quine m; 4 | . aceto cotrítum & ímpofítum,capitis alopecías fanat,Sextus & Aeículapius, Spínamaliüduequid "apud Albertum & recentíores barbaros, — Aag 9-732 7 a6 (lego dio. dy uel dites) wol iy .. gospro eodem: Aime", «Aso G^, Hefychíus & V arínus, Ot dt use vOy dpySv'zou dioatiusvot geht: : ) " » L * " * a "^r E »J ox N- "suis, Author ínnomiínatus apud Suídam:per fpatalen;íngaít Suidas, intellígítxezoy n0: GeAseq t8 750 De Ouadrupedibus Miatthzolus, . Vídi & ipfe quí pracfentes catos ubi confpexiffent audifTentue, ferretion potersng. qj Aelurorum,íd eft felíum falforum carnem, ad luorem trítam,lígna (fcolopas) corpori ínfixe 1 ímpofitam educere aíunt,urpote attrahendíui praedítam, Gialenus lib, iide fíimplic, Carnes catties: lídae funt & fíccze: medentur hemorrhoídum doloríbus,tenes calefacíunt,dorfi doloribus protumg Sumpta caroreprímitturgentes podíce uenas,id eft hamorrhoídes, Vrfinus:lacobus Olíuaríus 1 dít hoc remedium fe expertum effe, | Etlumbus lumbís praeflat adefusopem, Vrfinustidem O rius addítueríffimum effe. Ego nífi in fumma omníum remediorum, qua ratíone aliqua nitur inopía,nunquam ad hzc abfurda experimenta defcenderím. Podagra utilís fertur carocatta: fiís ínuncta ,Rafis & Albertus, Y| Sanguínem cati paronychíee quidamilligant, & latentem in eq .ihem (utuuleus credit eadem nocte extingui promíttunt, Innomínatus , | Catí fylueftrís feuu Inter taurínum & fuillum adipem fuerit felínus , Sylutus. €| Oculorum uítío quod noflri uo Iam quidem alterías colorís babeat,ures ín ollafíglína, íntus (utuulgo loquuntur) uítreata;autfiou lo urendum committes : non eft perículum ne nímíum uratur,Hunc cínerem per caulempenn óculum ínflabís ter die. Noctu fiquís ardor ínfeflet folía é quercu aqua madída , bína fimulaut& oculo ímpones aut ílligabís:Hoc tanquam egregíum experímétum fitim medicus quídam mi ràuít: ego poflea ín libro quodam manufcripto Giermaníco reperi, adíecta promiffione uifum £uendí etíam poft anni uníus cecítatem,& remedío ad authorem Hippocratem relato. €] Felisiegur üftum trítum6Q íta ut bibí poffit; calculofts remedío eft, Galerius Eaporífton 4, 52. «| Quartanísn excrementafelís cum digito bubonís adalligari iubent, & ne recídant,non remoueri fepteno cír tu, Quis hoc quarfo inuenire potuit? quz ue eft ífta míxturar Cur dígítus potiffimtt bubonís el efi -Modeftíores iecut felís decrefcente Luna occiífz ínueteratum fale, ex uíno bibendumanteae (iones quartang díxere, Plinfus. — Catzftercus cti ungula bubonís ín collo uel brachío fufpenf poftfeptimam acceffíionem,dífcutit quartanam,Sextus. q[ Cati agreftís fel ad orís torturam uti mum fertur:accípítur autem fellís cattí nigri (catifylueftres apud nos non funt nígri,fed ex domelli | cis quidam) dímídía drachma, (Albertus non recte habet uncíam) & mífcetur cum zambach ponde re quatuor aureorum, & fítflernutatoríum,Rafís & Albertus, Fel catí;praccipue fylueftrís,foctum | mortuum ab utero extrahít,fí fubitus fuffiatur, mixtum cü ftercore nigro alicuius catí , uel eiufdem] cuíus eft fel, Idem efficit fel eius , cum miífcetur aqua colocynihidis, & madídam índe fpongían nam) mulier orí matrícís índit, Rafis & Albertus, €[ Pro ftercorefelís,ftercus íchneumonis ulti rí poffe,ín Antiballomenís Galeno adícriptís legitur, | Ad quartanam cata flercus à fuperflitio -alligari,paulo antedicumeft, | Catze (uel cati)ftercus ficcum cum finapí zequís ponderibus) - faucibus adhzrens,felís extrínfecus fímo perfrícatís,aut reddi aut'delabí tradunt PIíníus, Cata CU$ contrítumrecens putum illínítum faucibus fine difficultate extrahítfpinam,Sextus, Cumpi na& rofaceofuppofitum,profluuium mulieris reprímít, Sextus: AtPliníus hoc ídem remediumes | ulceratíonibus uuluarum tmpofitum prodeffe fcribit , íd quod magís placet : nam adípem uulpl quog,,X& medullam uítulí ín uíno ex aqua decoctatn cum íeuoidem prafiareaít, Fimus atit tus & íllitus foctum mortuum expellit, Author obfcurus, — ^ - | | E M) "Po H, Jae , 9 — Qa. Felesnomen,ut Grámatici quidam uolunt,tam mafculitii quàm foeminini eenerís; Vallain | fcemínino genere utíturzfünt qui mafculíni tantum generís faciat, manifeflo errore, Mantuanus de | .ciíuagos feles díxit. Felís aurea, 6,39. Efl & apud Caium Calcagninum & V allam Herodett ír pretem hzc felís:eft & meles foem,generís apud grammatícos, INe feles aut meles, aliátre qua b £ntrare poffit, Varros. n.fic etíam Ge, Alexandrínus legít:grammatici quídam recetíoresin naríjs,felís & melís legunt.Phil.Beroaldus quogpfeles protulit. " Catus uel cattus, à capiedo uídetur recentioríbus,utquí mures & aues captet, Ego potíus tanquam cautum & aflutü ita dit credíderím, Catos ením olím fapíentes & callídos appellabunt, unde & Catones primum díctostt lunt Sed homo catus nunquam termínat, nec magnítudínís, nec díuturnítatís modum, Cicero fcul.a,utINoníus cítat.Hínc & Gracís conijcío deríuatum, ut ya7 €- uel y&v4G- dícatur,i zmde sot vrtv2oy G7, Hefychius , & V arinus, Sunt quíSeruium teflem cítent catum foem, genere prol R.eperítur & apud Grecos recentíores grammatícos s7/e uel 9767; Murilegus & mufio prot xoay «gi xivéy,Etymologus & Varínus, Actas", idem:non per pleonafmum, fed antithefín, 22 cucAsy xoi rho soap vvueasya Tos. Herodíanus apud Etymolegum : apud Varínum, des ha quod non placet, &a&p Hefychíus exponítlezsvdy,id eft adularí,ut inde etíam catus zeluros di ;deri poffit,quod cauda homíni quodammodo adblandíatur , Àyiase- nudum nomé apud Su | Etymologus & Varínus elurum exponunt: Hermolaus in Corollarío poétícum effe fcribit. A e& quíncp fyllabís,carabus,íd eftTocufta (ex oftracodermorum genere) exponitur;ut etíama X E. -DeCatoH. Lib.I 551 lluid eft catum autfelem domefticam , aliqui tamen fpatalen spogl? , id eft cibum interpretantur, Catum marem nofirates uocant rewel per onomatopoeían, -Felínus adiectiuum à fele apud recens tiores quofdam leoí;apud ueterem nullum, (rOppíanus aluros xgibch yc uocat; id eft malefícos; jodauibus ínfídientur, In Craleomyomachía galés , íd eft cati; fic autbor efus recentior appellat; | epitheta hace funt, &pzraf, dba mox", &d dinoay "mre yG", &yguwzroe, wvox[ovG^, qUapG-, Putes certare canendo T'ectíuagos feles,Bapt, Mantuanus, «|INuctetías & cattas naues, utrafty ueteres, fed &c has recentiores agnofcunt , Celius Calcagnínus, Catte naues nomínantur apud Gellium to. 2$, — e Meralli genus eft quod Germani uocant glimmer,íd eft micam,uel Eatsenfilber,íd eft feliim argentum;efl ením colore argento íta fimile, ut pueros & rerum metallicarum imperitos decipere ji potfit.A felíbus autem nomen indíderunt, fiue à [tmilítudíne, qued eorum oculí etíam noctu radáat: fine quod caffum quiddam & ínurile hac uoce fignificare uolunt, Nullum ením utilítatís frui piae bethis quí uenas excoquunt,quod totum eíus corpus igriis confumat, Hoc ipfum Latíniut opínor; mícam appellanticum chryfocolla & caeruleo ín eodem lapide quandoque reperitur, Georg, Arie colaínBermanno. — Ny. Jui ] M. Ru (| Buphthalmon Diofcorides & aluron dící inemínit: égo & xlurion tocarí quandam ftirpeiri legoapud Photíone:díuerfa nec ne fit;haud conftat, Hermolaus, A eluríus, AMe1G" radix quadam ficappellata,Etymologus : apud Flefychíum & Varínum corruptelegítur caexoxe, Buphthalmum egoalurum díctum crediderím;quod figura octilum referat, & ínflar oculi felís refplendeat, quanma wisnon etíam noctu, Sed cum buphthalmíi radíx ín ufu hon fit,zluríos uero ínter radíces cenfeatür; i» Valeríanam potíus uuleo dictám íntellexerím:cuius Graci aliud ín fua língtra nomen non habent: namphü peregrinum eft.Eíus radíx mirc Catís appetitur,quod ín horto meo ipfe obferuaui,ubí & hortenfe & fylueftre phü, & nepetz fitre calamintha& genus, cui nomén ab hoc animali apud Ger nanos(FagenEraut/Canenmint3)& alias gentes, non femel quamuis círcumfeptas & fpinis fntere lum munitas,míhi perdiderunt:quod ab eís non odio hartrm ftírpíüm, (ed amore potíus fierí putot telerunt enim fimilem quendam catís odorem, V aleríanee quide radíx;& aliás, & pracipue liquore aliquo macerata, excrementitium quendam odorem emittít, eamá ob caufamlícet contra diuerfos morbos commendata à multis faftídítur, Catiquídem non unguibus folum has ftirpeslaniant, fed - etiam ore. Martorella,íd eft Valeríana uel herba gattz,Syluaticus:dicta fórte quod martes etía,que ruftíce muftela: funt, fimiliter erga eam afficíantur,quod tamen certum non habeó. Catatía nepetae g: genus efiiquanquam & alíz herba fimíliuocentut nomíne; ut Valeríana;&c.Hac nepétapulegiü | magís refert odore quam calamíntham montahiam:catí ea delectantur; eduntip frequenter, unde na tumeícataríz nomen, Monachí ín Mefuen.lídem alíbí eattaríam interpretantur calamíntham fylüe firemfite pulegium fylueftre dictum à nonnüllís,quoníam üt plürímum fylueftribus & afperís na fcaturlocís, Primum calamínthz genus(ínquit R.uellius)offícína etíamnum calaimenttim üocaht fecundum, pulegíum fylueftre: tertíum,nepetam,tiulgus hérbam catorum : quogimogna feles odos tishuius capiantur uoluptate:nanep fi uulfze,uel hzrenti cotíngat occurrere;eí f&fe ftatím adfricant, deinde magna auídítare ramos pafcuntur,Quín & huirio ín qua refedetít íacundiffime faburratür: - japropter folo efuthuíus zeluros concipere uulgus fibí perfuüafit, Medíci hac experíentía fretí mus - liebribus balíneis aux ínfeffionibus inferunt, ut js quz defierunt parere reftibilem adferant foecune 4; ditatem: & fjs quee non poffunt uterum ferre,hocfotu cócípíendi facultatem molíantutr, ut tandem iniecta genitalibus locís fémína queant anímari. V'eruin authores folum liabentur ex populo, nec talequicquam apud clafficum authorem ínuenítur, Hucufg; Ruellius, Aeluri conos IVagiís, bus gloffus;& zcluri fanguis fjfdém,ftratiotes aquaticus,in nomenclatutís apird Díofcorídem, Germaní tertim fedí &enus acrímonía infígne,minimum,fofculiís luteís,Camentretibel; ideft unam cati nos münant, Frutex quidam folijs groffularíze hortenfís, ramulís candídís, cortíce nempe albícante,ín | multis Gallíze Italízep locís ín hotrís coliturzapud nos fponte nafcítur círca ríuotum quorundam rs "pas;scile comprehendit translatus ín hortos : acínos nígros piperi fimiles ín calídioríbus locís pros lerreaiunt;apud nos fterilís ni fallor.Meminit eius Ruellius lib, t, cap. 43.ín píperis defcríptione pis - perafirum appellans, noftratíum quídam uocant palmenffatioert nímís communi uocabulo.Eco $1 ieudamomumi efTe confjciohuius folía & ramulí fabínam herbam aut felís urínam quodammodo "tedolent. Sunt & aitjs ftirpíibusa fele nomína apud Germanos, TR atseribalfam.mentaftrum, quafí balfamum felin&. IatsenElee,lagopüs,herba trífolía, "RarsenEórfel, fumaría.. IKaisenfesaitus uel Fasenwabel , uel Eatsenbelin, híippurís, SeloEamen uel Eátsle, enaphaliüm fine tomebturi herba apud Díofcoridem, quam defcribit Tragusi:og. Arborumetíam quarundam,falicirm pres apue,flores molli lanugíne pubefcentes,E&le nominamustqua ratíone Grece íulos díci poffe exís Mimo,quanquam fj in cotylopríuatím fic nomínant,ín czterís quibufdam nucamenta , quz fine las nugine funt, Lanuginis quidem mollíties lagopodi etíatn & gnaphalio herbis nome apüd nos dedít; —— Q Formicís Indícís color feliumjmagnítudo Aegypti lupor um;Pliníus, Aeluronlíterator quía am ín Lexico Girzecolatíno filurum ineptiffime expofuít; inde nato errore, utüideo, quod Díofcoa idis codices quídam excufízluros profiluros corrüpte habent; Cercopíthecum Gerinani catum "aris uocant , quod à marítímís & longinquis regionibus adu ehatur. De genetbha ; ut recentíoa I& quidam barbari uocant ; pelliones Gérnianí getiettai3en , id eft catos genethas , ín Gi, litera | S Me 5I dícam:& de Z'ibetti cato;in Panthera,! Pifcem cattam,uel cattum algaríum Italiuocantmuftelum leuem& flellarem, — q[Catí fons, ex quo aquaPetronía in Tyberim fluit, díctus quod ín agto iufdam fuerit Cati,Feftus, Cati, Germaníz populíáSícambrís finítimi;hia Plinio 4.14.Chattí di tur,aías Cati, Eluros,cum epfilo ín prímalyllaba,nomegentile, Varínus ín A 22zpG-, Apude 'dem tamen ín E, legitur Elluros per 1 duplex , nec aliter quàm nomen gentile exponitur ;& rg Heluros cum afpiratíone,EAv Gc 7I celos Cdp (spot xtA lurroti, authorem cítans Dexíppü ín Q nícís,& rurfus monens per epíilon fcribendum cum gentile eft ; cum animal fignificat peracdi thongum.Cum autem Helurf populíà paludibus dícantur;afpírandi effe hoc uocabulum, & fl plícifcribendum ex Gracelingus propríetate apparet, Etrafmus in prouerbío Míneruefelem , recte attribuit Etymologo quod ín eo non legitur,pro anímali fcribendum dícens éspop per « torquícaudam aut trahícaudam , fic ením ípfeloquítur, 7 j dc, Quimultumflternutant,dícuntur à noftrís cum catís edílTe,Picí fcandunt in fubrectumf lium modo,Plínius. Et felís inftar exeuntes e rímulis mures uenatur , Aurelíus cítante Pero "Sici repugnabant uotís contraría uota;; INon fecus ac murí catus, illeínuadere pernam INíti hícgímas oculís obferuatacutís, Mantuanus inBucolícís, «— —: ^^ 1 «s 5 (d, Ibísín palmísad euítandos feles nídifícat : non ením facile ín palma ob emínentem &« tellatum trunci cortícem1j fepe repulfi & reiectí, furfum correpere poflunt , Gillius ex Aelí V ulpanferab aquilz & felis & caeterorum hoftium fuorum íníurtjs fe defendít & propulfat, A nus, Beluas etíám ín eosá quibus benefícía acceperunt,uehementer grata effe teftimonio füntue]. Aeoypti admodt fera anímalía,feles,ichneumones,crocodili, ldem. [ani Lafcarís epígrammagx tatín caniculz focíam galen(felem íntellígít ut uidetur;)& opem ei ferentem, , € lo. Tzetzes Chíliadis $,cap.12. yaMw sgrzoixup (pro xezoeudko) id eft muftelam domeftícam,e tum íntelligere uídetur , ut & alij quídam recentiores Graci, INarrat autem illíc ín quantis d hoc anímal fuerítapud Monomachi imperatorís uxorem;qua índíto ei barbaro nomíne IVlechlems | M ' " 5 * y s ná " . t. —r » : Moe 7. - 3*7 pe.Mgosurs , plurímís delícatíflimisig ciborum generibus ex uafis aureís ipfum quotídie alebat «| Catus aut belua per forarnen íntrans quíd fignifícet per i3. figna Zi odíaci , Luna ín fingulíss ftente , explicatur ab Aug, INípho deaugurijslib, y, tabula feptíma, — X Cum Gigantes aduet deos pugnarent, deortü alij alías fibi formas induere , Fele foror Phoebilatuít, Ouidius líb,3.IVet Acíopus puellam fuiffe zlurum fcripfit, & quidem íta przfiantem forma,ut ínuídíam ín fe Vene ís concitaritiqua Venus percíta priftínam formam abftulít, nouam íntulít, nec eam tamende remaut deformem:utpote quz uegeta atcp agilís fit, & leonis formze fimillíma, Caclíus Calcagnir Gales ín mulierem mutatze,& fpon(à cum eflet mure perfequentis,apologus recítatur à Io, ze | Chilíadis quarte cap. i1, Item uulpis & felís celloquíum apud Erafmum ín prouerbio, Multa uulpes,ubí ingruente canumyuifeles fubfilijt, uulpes relícta capta eft, . 2 (| Aegyptiorigm mores quís ígnorat & quorum ímbutz mentes prauítatum erroríbus, quami. | carnifícínam poti&s fubíerínt,quam ibím,aut afpídem,aut felem;aut canem, aut crocodilum uiolig, | Cicero, Et alibi , Ipfí quorum uanítas rídetur Aegyptíj , nullam belluamnifí ob aliquam utilitatem | confecrauerunt,uelutí felem quod pelle eíus fcuta contegant.Ego fuperftitionis gratía magís quim. | utilitatis,felium pelles Aegyptíos fcutis índuxi(Te putarím:snam cum molliffimz fint, (Ctibusr: renequeuntutbouínz, Feleminquít Herodotus lib. 3. ínterprete V alla) íncenfa flrue diuínateg "eccupat, (Fugkaiüe dt ymvopdune 8eioz orpaypacroe nge vehe Godyes ciis &As;xe;Perottus transfert, Facto íncendio. | feles díuíno numíne corrípiuntur:Ego fíc uerterím,Sí quando incendíum contigerit , feles in fgfot | xem aguntur:ut 9&op ze&yue non alíud fit quàm Sezeyos GC qulseioiuóe ; Sex etíam 9auwesz exponum | ut ínterpreterís rem míram círca feles accídere: fed ne ín aliorum translatíonibus occuper, praffat | utrelíqua ipfe transferamt)Nam Aegypti) ab igne interuallo alíquo recedentes , extínguere negl eunt, feles tantum obferuant, (cuftodiunt, ne infiliant;) at ill uel fübeuntes uel fuperfilienteshia rinum ccetum ín fenem ruunt, Hoc ubi fit, Aegyptus magno afficitur luctu, Cum uero ín dc alíqua feles fortuíto(eg v4 eoe», ultro, V alla:íntelligt poteft de naturalí,& non uíolenta mor Calíus Calcag.exponíomorítur,domeftící omnes fola fupercilia radunt:totum autem corpus put,ín quorti domíbus fíc morítur canís, Efferuntur feles mortua ad facra tecta , ubi falfe fepe tur ín urbe Bubaftí:HIxc Herodotus;Bubaftum A egyptialíngua felem nominari fupra díxí, - tes alíquas qua felem auream pro deo habuerint círca Syenen fuiffe legímus,Gyraldus,In R had (oppído Libyze círca INilum ad Arabizlatus)felís aurea pro deo colebatur, Plíníus 6, 39. INiht poenítetínterdum(uerba funt Czelij epíflolícarum quaftionum lib.1)aluro,feu mauís felem a lare,blandiri.Cur ením míhiillud íocantí uítío detur, quod Aegyptus ferium atque adeofacru bet.Nam ínter bruta qua nímis fuperftítiofe colit,luro tantum tribuít,utín eos quí reliqua (pone | uolentesG ínteremerínt, decretum fit fupplícíum capítale: quod fi cafu autcerte nolentes fecerint; ^ fcelus prafcripta mulca pofIe expíarí putant, Sola felís inter quadrupedes (Herodotus líbro :terprete V alla , ibím & accípítrem adeo facras haberi aít, utfite uolens fiue nolens aliquísnec tít,neceffarió morte afficíatur:) inter auiítía ibis, nomínatim excípitur:hasnolens uolensue qui 'tho dederit , crimen non nifí capite luítur. Cuíus reí tanta religio fuit, ut Díodorus ín fecundo blíotheces fidem atque oculos fuos ín teftimonium adducat; quum atate Ptolemai,inita nuper : Ci 3 — ox f DeCato. H.. Lib.I. 353 itiacum Romanis, Romanorum quídam prater animi uoluntatem zlurum occidiffet , facta ím. ione Acgypttj agmínatím eíus domum obfederunt,eum ad poenam pofcentes : neque magní, Romani nomínís , neque amícítíz recentis neceffitudo ei fatis prxfídío effe poterat: ní Rex ecii&y regij cum magís pracfenti perículo fubtraxiffent potius quàm liberaffent: quód fi fato aut ra diem obijffet zelurus , uníuerfía domus non fecus funefta fuit , ac fí paterfamilias cecidífTet, m praterea quum ínter omnía fcarabeum maxime uenerentur , eíusQp alíquotfpecíesnumeret, qua zeluromorphos dicítur , & zlurí facíe píngítur , longe omnibus praferebant, INec modo ptij uerum Arabes etíam zlurum,& eam quidem auream pro deo babebant ín R.hadata. INec mírum, quum rítu nature numeros Lunz oflendat , & lunaribus íncrementís oculos habeat diores,FIzc Calíus Calcagnínus, lfidísnumen totam complecti ín fe naturam Aegyptij cre es,ídeo illi anímal hoc coníunxerunt , quod Lunz, cuíus fyderis beneficio naturz pars multa jnotas & imaginem quandam, prafertímép in oculís referret , ín quibus ad quotídíana luminum neo incrementa decremétaty augeri pupulas ín muftelis, (felibus dicere debuit, fed per imperitiam ifundit, )& mínui,pleríque tefiatí funttnec íd tantum, fed noctu &ín ténebrís fyderís íllus modo re; & quod maxímum eft, fercilem & uegetabilem Lunae naturam foecünditate (ua exaquas arcellus Vergíliusin commentarijs fuper Díofcorídis capite de muftela domeftíca, & rurfire mmentfuperlychníde. Aelurorumoculíad uíces Lunz autamplíores fiunt,aut mínores : Id lio mirandum eft magís,zelurum marem,ut Horo placet A pollíní ; Solis uíces fentíre, mutareds yupillas oculorum fyderís curfu: fiquidem díluculo ín exortu protenduntut, exdem merídie cona ughuntur ín orbem, occafu folís obícuriores hebetefcunt, Ruelliuslib.a,de plantís cap, 15314 Catus ;pud ueteres Plutoní facer erat, Arlunnus. | ET c . — € Míneruz felem , Adlwz. $»v &kAseoy, fübaudí comparas: cum multó inferíóra cum prafftantiorí- buscomparantur , quod leuícula quapíam ín re conueníant. Quíd ením habet IMínerua dea cum (decommune,przter glaucum colorem oculorum:INam ís oculorum color IViíneruze tríbuítur,qui ctuis adeft, & felibus, Vnde apud Homerum eí epitheton yaevxdzie Allus, Eft & hoc fclibus iune cum noctuís,quod & noctu cernunt, & pariter infidíantur muribus,R efertür apüd Z:e« tum & Suidam, Erafmus, Cartera prouerbía ubí felem Erafmus tranftulit,ut Tarteffía feles, icrocoton, R apacior fele,omnía ad muttelam referemus:cum Gracé non ztluros ín eis ; fed cale, muftelalegatur, Sphondylefügiens peffime pedit; Hefychíus & V arínus fj pondyle (pro quo i(phondylen dicunt)gale,íd eft muftelam Attice dící fcribunt : quamobrem hoc quoq; ad mi mdifferemus , quamuis Erafmus felem reddíderit, ^ €; dt sostr vuz éeXvroti, dom Eat puwos qi o owe, Mures nunc faltantfele tua comprehen(a, Author ínnomínatus apud Suidam ín Spatale, uifpatalem cibum interpretantur. V idetur fane prouerbíale dictum , cui fímíllimum nofirates 1t, Fele abfente mures faltant, aut diem feflum agunt, [Sunt & alíanon pauca Giermanís uulgarí;à fele prouerbía,ex quibus nonnulla fubijcíam: 2trt lafit ven: art nit / Sie Eat lafit ufene nit.Ingenium nulla ui uíncítur,nec catus captare mures definit;INaturam expellas fur- men ufcy recurret, (Dan füiteein Eats in Engellano/ fo wirt [y bodb manwen:Catus etíam mare uectus , uocem non mutabít: Coelum non anímum mutant, quí trans mare currunt, ito béfe Eanen oie fosbár lecEen / ono binoen Eraien : Maligni funtcatiquianteríuslams pofterius laníant; Altera manu fertlapidem , altera panem oftentat, "YDárrnitEarsen jast/ Gt gárm tmeuf:Qui cum catis uenatur,fe; e mufculos capít: Corrumpunt bonos mores collo- raua, CSicEap bat ole fif lieb/ [y will abeciit ino wafer : Catus pífces amat, fed aquam Fícus auibus gratz,fed plantare recufant. 2r qattoatumb /wie ein Cats omb ein beifjerm Wi Circumitutfeles feruidum iufculum:Lupus círca puteum chorum agit, ín eos qui fumpta inas "hier opera fua fpe fruftratur, "$n oernadt [ino alleEatsen draw : NoGtu feles omnes fufca funt: lata lucerna níhil íntereft ínter mulieres, C3ieEag ift germ ba man [y (trálet : Catus delectas itijslocís ubi curatur & comitur : huíc aliqua ex parte refpondet, Athenienfem Athenis laudare Budquaquam difficile, 3er Earsen ift oer. Eá (ober ter [pecD befolben : Felícafeum (uei lar gimycommíttere: Ouem Iupo committere, Muftele (euum;INam fi quís catum cuftodem lardo pres atámuríbus defendendo,unus ipfe plus cófumet quàm multi mures:fíc Gepe improbi magiflraa onferuandís prafectí legibus magis ín eas delínquunt quàm plures príuatí, DE CATO SYLVESTRI A. y ELES antiquitus non erant manfuefaciz,uíuebant in agrís:inde urbes & domos repleue: re, omn ijm apud Hebraos,Efaíz 54.catos feros quídam(uel ut ipfi loquuntur , ferales)ina terpretantur;alij aliter:uide fuprain Onocentauro : quemadmodum € zíjm alíqui ca« tos marís,íd eft cercopithecos:alij martes , id efi mufielas ruftícas, Qui auliceín Germas laloquí uolunt,catos fylueftres nominant bourmttiiter,id eft equites arborum; quodarbores fcana E. uS P «nt, auium prada eratía, C cum perícula fugiunt.Hifpani gáto montes. — GET. T 45. Catifyluelires ín Heluetía multi capiuntuz,in fyluís praecipue, & arbuftís iuxta aquas ína. "n 354 DeG uadrupedibus terdum:fimiles domeflicís per omnía,maíores tantum , denfiore& & oblongiore pilo: Colore faftjn ucl ut Albertusloquítur gríei, Quem ego circa fínem Septembris apud nos captum confiderati, íufmodi fuít,Longítudínisá fronte ad extremam cauda, dodrantes quatuor, Línea níera per dorf defcendebat; ín pedibus etíam & alíbílinee erant nígrz,Inter pectus & collum macula latiufculaegy pilis albiffimis,Relíqui corporís color ubícp fufcus,cuí ín dorío paucus ruffus ín unum coloremme Ícebatur,ad latera dilutíor,íd eft cínereo propíor;ínter crura pofleríora círca clunes ruffus, Calli dieitorum ín pedibus nígrí, X FIND LA concolores,Cauda craflior quàm domeftícís,trespal mos lóga, duobus aut tríbus orbibus nígris diftínctaextrema pars palmi logíitudíne tota nierícabar | «| c. Catífylueftres(Qut Gaza uertít, Cirece legitur gale agríze,íd eft muftelze fylueftres)uenantur mures fylueftres, Aríftot. In Scandínauía (fic uoco íngentem Europa ad Septentríonem infulam ályncíbus capti uorantur, Olaus Magnus. | | ! 4[E. Caníbus ímmiffis capíuntur,uel tmpetuntur bombardarum globfs arboribus infidctes pe rufticí plures arborem círcumftant,& felem defilíre coacti fuflibus cedunt, Felemtü mín Axrborís ín truncolongís prafigere telís,Nemefianus. €j Pelles earum cum pílís ad ueftíam ufum rantur,ut ex alijs etíam ferís;priuatím uero tíbíalia & maníca índe fiunt, pilis introrfum uerfis, artus refrigeratiaut arthrítíci funt, Pílus admodum mollis,fed pinguíufculus eft:ídeoG facile batur, & mínus placet ínueftítu, Catifylueftres fumum rutze € amygdalarum amararum R afis,Muftelas quogi rutam fugere legímus:item catos domeftícos;ut fupra fcrípfimus, 4| r, Catíagrefles temperamento propínquí funtleporíbus,caro eorum calída & mollis eft7 (is; Apudnosetíamín cíbumueníunt alíquando , capíte fere & cauda abíciffis,Sunt qui (ati tos affirment,alij abhorrent propter domeftícorum fímilitudínem, quibus apud nos nemo uefa q c. Felisfylueftrís pinguedo à quibufdam reponitur, calefaciens nímírit,molliens & difct magís quàm domeftící. V tuntur eaín morbo artícularí, alías quocp pínguedínes cum herbís ad dem affectü facientibus contufas ín anfere affantes,ut ín Anfere dícemus.Ego excoriatü alíquar hocanímallonee pínguíffimit uídí, Diíuerfa ex huíus ferx partibus,carne,adípe,felle & fímo;te día,ex fententía R.afís enumerauifupra ínter domeftíci cati remedía,ctt non aliud ínterefTe uide; quam quod ex fylueftrí omnía fínt effícaciora. qSylueftres maxíme feles ad tmorfos 4 crocodilísob. contraríam quandam affectionem accedere confueuerunt, Aétíus i6, — Galli lupum ceruatlim .quog catum fylueftrem nomínant,quem Itali quídam lupum catum, DE CER VO. mew - UAM, UE 7, jy ! A, ! z BH... ' ?ERYv vs Hebraicev"m aíal Deuter.14, ubi Arabica translatío fimiliter habet aal: Chaldit" caWo"s aiela:Perfíca YA geuazen.Septuaginta AQ", Híeronymus ceruus, Aia, 74 2) Q9, XaM ii, V arinusdegenda fufpícor &m, facili rafítu ab A ín 4, Ialís REC. : t — . DeGeno.À. Libl — 55; | "Hifpanis cieruo, Gallís cerf, Germanís bitt$ uel bire,uel bir[cb: Anglís harte, Illyrífs gelen:Polonís jelienij. Ciraecís Q6 (hodie aulgo A«Q)G alijs nomíníbus,ut Initío capítís $, dícam, | 4| Ceruaín nino genere Hebrzís fimiliter utmas,b^W aíal, & príuatím v2" aiala, & row aelet: Italís cer: ifpanis cíerua, Gaallís bíche: Giermanís & Anglís bine uel bini, quidam prímam fyllabam y alij per íá Ícribunt,quorum neutrü placet ínlíngua Giermaníca : In eadem ceruam alíj byrt alíj «£t appellant. Polonílanfj,quo nomíne tamen damam quotp interpretantur, [In eodem re tenerum foetum hínnulum uocant Latíní , Graci vsCeov, Hebrzei "by ofer: Germanibíintya uelseecb , quod pofteríus tamen capreolo propríé conuenít. Angli fauune uel hyndekalfe, s corntra prímum oríuntur fimplícía & recta;ad fubularum fimilitudine, quamobrem fubue jper íd temporís eos uocant, Ariftoteles 9. $. híft, anímal, ínterprete Craza, Ariftoteles Grece qaae uocat, quod cornua habeantad fimílitudiínem 2E rz Zasy,id eft paxillorum;eft ením paf& os uel pattalos Attíce rectum, oblongum & teres lignum, ab altera parte acumínatum;ut paríetía bus ínfigatur (hínc etíam dí&tum uolunt i$ a hesey quod eft ínfigere) ut fufpendatur ab eo alís id, Eiufdem fere fíeurae fubula ínfirumentum cerdonum efl,quo ad perforandos calceos ac fuena ut&tur, Flínc fubulones ceruí,quibus cornua fímplícía, mínímeé& ramofa ad fubularum fímilía - inem, Alis fimplícía cornua natura tríbuít, ut ín ceruorum genere fübulonibus ex argumento tis, Plinius lib. ri, Giermaní ceruum huíufmodi uocant fpifibirts, Angli fpyttarde, Cerui parui, fu ones;Italís cerbíati, Arlunnus, Giallí propríum uocabulum non habent, ípfa uero fubulonís & ículí cerui cornua boffas,íd efl tubera appellant, ut quídam fcribit, quae apparent antequa enas tur cornu:íd quod non placet;nam fubulonibus ceruís cornua fubularum ínflar iam apparent, kruí pulmonem, maxime fubulonis;(iccati ín fumo, trítum8p ín uíno, phthífico quidam profuifTe pferunt,Plínius,Et alibi, Effícacíor eft adíd fubulo ceruorum generís, Sed defübulone uoce pro cine cui libet plura leget apud Crínítum18.is. V bí praeter alía,Dee fübulís (ínquít)notum eft oma us acceptas effe pro mucronatis fpículís, quorum fit ufusin laníficis ad pectenda uellera:(Gera íd ínfitumentum uocant becbler, Itali pe&ínem) Híncillud ab Anneo Seneca dicitur , indía 1 effepro dijs homínibust ín acíem fufceptafubula armatum defcendere, Sed hoc Senecz te; níum fubulam uel fubulas pro infirumento lanís pectendís uel carmínandís apto nO fufficit, oinfirumento cerdonum potíus accipienda fubula(unde Germanice uoces de(cendunt , fis ier fyncopen,& per metathefin alferr)in uerbis Senece uídetur cum fingulari numero protulea nam ínftrumentum laníficío paratum ex plurímís ín círculum fixis & rectà rigentibus conftat ulís, Subulze etíam dici poffunt quauis mucronata ferramenta teretía, oblonga, qualía capulís nfixa cum cultrís femper ín eadem uagína mínímo loculamento condi folent. xemluse,cenus ceta ibuel certa actas ceruf , Hefychíus & Varínusteundem vez/xAiay effe confjcío : fpathe quídem glaà ium & cultrum fignificat : uíde mox ín. Achaínis, Subulo etíam língua Hetrufca dicítur tibicen: nnius,Subulo quondam uicínas(alíás marínas)propter aftabat aquas, alíás plagas, Feftus, Qj Achaínis ceruís cognomínefel contínerí ín cauda credítur; Aríftoreles 4. 15, hift animal. Girzes €legítur; Ayeivaz uox tetrafylaba & oxytona, Caeterum lib, 9.cap.3.ubí Grace habetur, 5425 auz]oe Wirue eG", Cc. Gaza omíffa uoce eacus tríflyllaba paroxytona; uertít , Captus íam certus eft dederam fuís enatam cornibus gerens uírídem , quse cornu adhuc tenello forte inferta, quafilígno Witídi coalurerít, Ayecivs(malím &yadivue propter genítiuum ín «fed forte utrog; modo recie ponetur; iocmafculinum, illud foemínínum , Ariftoteles ín mafculíno genere utítur , dots e darme eyeivad (lielegerím,non &yacruc) £Ae Q^, 8t TW nero Synt xiifoy,) à 52«Q" , utin Epígrammate, Ka exvz G^ uides sicToy &yativeo, Suidas GC V arínus, Apud Suídam etíam Ayeívs legitur , totídem fyllabís, fedi llla diphihongo ín antepenultéma.In Argonautícís Apollontj reperítur etía accufatiuus Ayecivtlu, uincy fyllabís per epenthefin nímirum 8€ 4123, A chaea, Ayste; ciuitas eft Cretz, ubi A chzeíneze día Üicerui nafcuntur,qua etíam caülwoies uocantur, Ceraftz uero ceruí funt magnís przdíti corna Dus, Varínus:apud Pollucem ceraften fimpliciter inter epitheta cerui pro cornuto legímus,Herimoa lusin Corollarío,Gienus ceruorum(nquíopraerande,Grací Echazíneas(légo Achzíneas) ab op» - pido uocant: A ríftoteles Achenas(melíus Achaínas quatuor fyllabís)cognomínat. Atqui Varínus P teraflas;non A chzíneas;ceruos magnís cornibus;non (implícíter magnos, appellari fcribit.Sed Her -imolaus Etymologum fequitur, cuíus hac funt uerba, Ayedvie, à Ge". Ame Mori Ay 7 Gy parrot xis Uu 1: Acre, dez Ayeutveae Asc, qu. cid 'u elaiy sae wey A, Oppíanus etíam líb.s.de V enatíone írx Toemínino pofuít, hoc uerfu, eauGB« dz? ax népixosew yezivtlio affégns Adayss, Gc, Atiftoteleslin, Mirabilibus ceruos ín Achaía cum cornua abiecerunt, fe abfcondere dícít, quodlib, 9, cap. s. híflor: animal,de ceruís ín generedixerati)& multís ín cornuumoco hederam ínnatam a pparere,ut Giaza loco íam cítato hífloríee anímaltum &yzivsis vocem non omíttere debuiffe uídeatur, A chzínea cíuítas nomen nufquam legítfed ab Aygiz recte formari poteft. Ayeivie (quamuis rarus híc deríuandí tya "piis eftinam a «eec suroivs fit, fed in fcemínino genere tantum, ín mafculino see/zue, ita quanr fora inam cerua zyeiv , & ceruus &yeízwe dicendum effet; fic ab Inachía fit Inachítes:) & per epenthefin, jphigivee. Caeterum fpathenzeas non credíderím eofdem effe cum A chaínís:cum certam ceruí aetatem uox denotet,& a figura cornuum deríuata fit; ut fuperius docui. Cydontata fuperioribus annís Wcatím habítabantpoftea Lacones & Ach&íconuenientes habitauerunt, &c, is Iib, 1o, Híne d , " EMEN ull wA —T ^ 1 E | 356 De Quadrupedibus uerifimile eft locum aliquem apud Cydoníatas Achaía ab íncolís dictum effezcum ín relíqira Creta | ceruí effe negentur. Mirabile in Creta (inquít Plíníus) ceruos preterquam ín Cydoníatarum regio: ne non effe. Ager Cretícus ceruo eget, Solínus. AyerseoGy satqop iuxioz, Helychius 8^ V arinus:cog fyderandum an corrupta fít uel mutila uox Ayez, quod fufpicor.Aylwca i94 7 eydy(malim eye ab poétíco uerbo)sok Avzréidva erfox axe ie]a xv , «gi wnzro d'uueufutlus (orte düu&udwa ) dique. ih curatus 7 LX QOTR TG Etymologus ín Ksuae, Kok BabGo avioxFza xoziMsewy Tub Ayedivlu reci eAleip dile opas. | "ty eis ilu Suidas in Achzine:uidetur autem mulíerís nomen effe fiue proprium, fiue gentile, Ae. bertus & alij barbarí Akanes uel Ahane fcribunt, tanquam diuerfum à ceruo genus: fed hac indie | gnafuntmemorarí, Áywivseapud Athenzum lib.;.genus eft magni panis quod ín Theí(mophorgs fiebat,qua índe etíam Megalartía dícebantur, folebant autem adierentes dícere, Ayazvlu, ster Q-t zikoy zjpe^ey.quid fi legas, Ayazivlw wok sue G" & c. ut fenaríus fit, Fuít & elaphos ínter placeias,a fie ra nímírum dictus; fierí poteft ut A chaines quoq; panis magnus (nam & Achainz ceruí ex maiores feruntur )cornutus fuerít,& índe etíam tragos , id eft hircus appellatus, — €| Gordiani) ua memorabilis pícta ín domo roftrata Cn.Pompet; picturas anímaliü diuerfas continet, intera funtceruí palmati ducenti míxtis Britannís,Iul.Capitolínus in Giordíano prímo. Cerui palmatik fint nufquam reperío:confjcio autem effe quos uulgo damas uocant, G:zcídorcadas platyceroras, | Aliz enim damz fuerunt,ut fupra docui, quas Plinius & alij nímírum ueteres íta appellarunt;proy. inde non eft quod quís obijcíat in eodém píciorum anímalíum catalogo damas etíam a Capitoli nominari, Quamobrem cum platycerotes ceruí(nam ceruís Oppíanus adnumerat) Latínum ne alíud non habeant, & cornua eorum,ut Pliníus fcribít , natura ín palmas finxerít, dígítosqy em: ex tjs,ceruos palmatos appellare non dubítabimus, Bade ratione palmata granrmatícís quibu dícta uidetur à latítudíne clauorum,picta poftea appellata à genere picturz: alijs à palma in ea xta, Hanc merebantur tríumphantes,ut qui de hoftibus palmam reportaffent, De Brítannicise ceruís,quorum unà cum palmatís Capitolinus meminít,certí nihil habeo : audiui tamen & alb nigros ceruos noflro cempore ín Brítannía reperítí; Albos quidem etía Roma fibi uifos Pauf: Ícribít,ut inferius recitabo.Et foríítan quoniam eodem numero utrung genus comprehender luít Capítolínus,congeneres autfaltem ex peregrínis utri regionibus adduci fuerint, Inueni tur fané rangiferí hodie dicii ,ad Europa Oceanum círca Septentríonem, ceruorum generis palimata,ut audio, & latiufcula habent cornua;quos Iulius Cafar fortaffis ínteilexit hib. 6, belli his uerbís.Efi(ín Hercynía fylua Germaníaz) bos cerui figura,cuíus à medía fronte ínter aures cornu exiftít excel(iusmagisqg directum hís que nobís nota funt cornibus:ab eíus fummo ficutpal.- ma rami late diffunduntur:Sed de hoc plura in Rangiferí hifloría, In Scythía natio quaedamfe sorumbomínum eft,quaz ex ferítate ceruosín eam manfuetudíné traduxít, ut in cicuribus íllistane- quam equís ínfiaeat, A elíanus.Fortaffis etiam Scythiciifti cerui , rangiferifuerint, Habent alte latacornua & digítis difiincta,fed Capitolinum deijs non intellexiffe corftat,quum paulo poftftüt fimnominet, € Ceruoscícures equítant ín Ocdor regione Afize ad Oceanum Septentríonale In Scythía plurímí ceruí funt,Solinus.In Heluetía nofira mínus hodie quàm olím abundant, quod Íyluz propter frequentiam incolarum índies mínuantur , & uenarí cos minus interdictum propt democratíam , quàm apud alias gentes qua príncípibus parent, € Ceruusnullus eft ín À Ariftoteles & Herodotus lib. 4. & Plinius;Idem alibi, Ceruos Africa propemodum fola nongi Apud Philofiratum tamen legímus 2. pollonium ultra Catadupa INili ceruos & capreas ínuer Mirabile in Creta ceruos , praterquam ín Cydoniatarum regionenon efle, Plínius, Ager Cre ceruoeget,Solínus, In Helleíponto in alíenos fines non commeant cerui; & círca Argínuffam tum(alias Elatíum,quod probat Hermolaus ín codicibus manu fcríptís repertum , non Elaph Arifloteles,ínquit ídem,Elatoenta uocari tradit,ex abíetum,ut arbítror,frequentía : Girecí qui codíces excu(í habent £«Q&gvzw, Gaza Elaphum veddit:) montem non excedunt , auribus etía monte Ícíflis, Pliníus. Idem alibi ceruís omnibus aures efTe fcíffasac ueluti díuifas fcribít, Aeli borum utrung (id eftlocí ín quo funtfines no excedere, & auribus effe fciffis) ceruis Hellefpo cís tribuit, Ariftoteles js quí círca Arginuffam funt, pofleríus tantum , fed uerba eorum adije Monte Afiz Elapho nomine apud Argínuffam, quo foco Alcibiades mortem obijt, ceruze omm fcííla aure funt:qua nota uel alibí,filoca mutarínt,dignofcütur: Et quidem fcetus íam índe à pii ortu ín utero ídem contrahít fígnum, Ariflotel, Ceruus(inquít Aelíanus)prafentibus pafcuiso anni tempore contentus, alía non defíderat, Nam ín Hellefponto collís eft , ubícerui,quoruma diíffifIa eft aurís,(ic pafcuntur, íl'íus extra finesutnunquam progredíatur, Sed ceruí omnes na folí amantílIimi (unt,utínfra dícam cap. 4. Argínufz Straboni lib, rs. tres funt parua infula c nentí proxímz,ante Afíam prope Lesbum,inter Mítylenen & Methymna. Plutarchus Alcibía ínquodam Phrygiz oppído,cuíus nomen non fít expreffum,ínteremptum fcribit, M «| Ceruorü color fubflauus eft, punctis albis diftinctus, (7e jeux. iorifowloy ver rwreofoy Ave yea pow i s1yuem;)pluribus quidem in faemínis precipue hínnulis, Pollux: Vel ut V arínus citat , p bus quidem ín foemínis,maxímeueró eiufdem fexus hínnulís, Ceruínus nomínatur etíam ínt eT quorum colores Ceruus aliquando albus ínuentus eft; &c, A ríftot.in libello de coloribus: R uell Aíltotelis locum fic reddit, Anímantes cuncta; qua fiue imbecillítatís caufa, fiue ceco nature ut * E DGCmoB. LbL 355 Mae * lE suh LLe Do D " 5 l * 4 p^ 1 r] " E ] t ocipatrcog uictu fuftínentur,candíde proueniunt:fic lepus inuenitur candídustítem cerüus;: fus:& in auibus coturnix,hírundo,perdíx:praefertim quum quandam à prímís ftatím uita ru ntis imbecillitatem retulerínt, Ceruos albosR ome uídi & admiratus fum, ex quaueroregio« uel Contínente,uel ínfularí aduectz effent,non uenít míhi ín mentem interrogare, Paufanías ín. cadícís : Vide paulo fuperíus ín Brítannícís, Apollonius & comítes Paraca Indíz urbem pras effi.cum non multum adhuc proceffiffent,fiftula fonítum audire uifi funt, quafi paflotís ores n colligentís, ac fubinde paftorem uiderunt, quí albaruim ceruarumgregem pafcebat, Mulgent tem ipfas Indí,quod earum lac maximum efle nutrímentü putantoptimumi,Phíloftratus lib. z,' ntaliquando & candido colore, qualem fuiffe traditur C, Sertoríj ceruang; quam effe fatídícam. anizgentíbus perfuaferat , Plinius, Alba cerua Sertoríus quidam uír acer & egregius dux, ad barorum mílítum fuort anímos contínendos conciliandosti utebatur, Síquidem hanc, quzeá itano quodam(in ipfa Lufitanía capta)fibi dono .data effet,oblatam díuínítus & ínftínctam Día. mumíne,colloquí fecum moneretp,& docere qua utilía factu effent, mentíebatur: Ac fi quid du: vídebatur,quod ímperandum mílítibus foret, cerua fefe monítum pradícabat, Vide Gelliunr ,& Plutarchum ín uítaSertoríj, Tímída anímalía pilum mollem habent, ut ceruus,lepus,oues," otelínPhyfiog, . [Saginam uel pínguedínem cerui,Galli uocant uenaifon, zn | q zeruís cornua funtexcelía,oculí magni,collum debile, cauda exigua;crura perquam eracilía; :dorlum píngue,nares quaterna, vzjoze(vicor pivsc, ria vese aovoriez dTxusen, Oppíanus, Cor magnum,ut nnibus tímídís: pedes bifulcí, 4| Ceruorum fanguis perínde ut leporti folet fpiffaríuídelicet non u firmióte,ut caeterorum, fed fluído, qualelac eft;quod fíne coagulo fponte coíerít,Ariflot, Cerz nfanguis non fpíffatur,Plíníus,Ceruorum fanguini fibre nullae ínfunt,quare non fimiliter ut. rum concrefícít, Aríftot, Idem quarto libro Meteororum , ceruínum fanguínem nó coire fcribi lam aqua naturam maefs fapit, ac frigidiffimus eft; & propterea fibrís caret ; quae opera terree luntfolidecpconfíifiunt, Celius; — ^ — ICQ Iu ITI | IM. zo qCerui pulcrítudine & magnitudine corti ramofor& omnibus feris facile antecell unt, Ops jus, Biífulcis(inquit Plíníus)bína cornua natura tríbuit; nullieorum fuperne prímores dentes, iputant eos ín cornua abfumí, facile coarguuntur certarum natura,qua nec; dentes habenr;ut mares;nec tamen cornua, Ceterorum offibus adhazret;ceruorum tantum cutíbus enafcuntut, nua quaedam ín ramos fparfit natura,ut ceruorum, Pliníus, Etalibí; Omnibus caua ,Qinmus edemum concreta funt:;ceruís tantum folída , € omnibus annís decidua, Ceruoex corníges «ornua tota folída , & fparfa in ramos, & quotannís decidua , tam utilitatis caufa, ut onere tur,tum ex neceffitate praepondere, AríflotEt rurfus, Cecuis quoníam cornua pra nímío ex« Iu füperuacua funt, alterum ijs auxilium natura adhibuit, nempe uelocítatem: gcandís eiim flfa: multifída cornuum magnitudo potíus obeft quàm prodeft, . Orpheus ín libello delapídibus cet m etíam cornu celebrat, quod folidítate & duritie ad lapidum naturam accedat: ete y« un d olus Berps,GAN urne wsAvrot torre ye cserpn. Oc RQv cr voli sópice dezyoexce, n AUG" 3, Poi * V GuQaóty evene visés Aki; Cornua dame folída funt,ut ceruí;fígura eríam fimilis, fed magni: Iiffert, Albertus, Et alibi, Cornu anímalíum ceruo fimílium(ut capreolí, platycerotís, alcesy: iusrarum & meatíbus exiguís peruíum eft, inflar fübflantíz quz aliorum cornibus infígitur, linum quidem cum aruerír;perquam leue redditur, prafertím (i fub dío fuerít ,íta ut nunchie tnuncficceat;ínueteratum ením hocmodo tam leuereddítur ut euanidum & inane uídeaturz odipfe deprehendíin cornibus quz per fyluasá ceruís abíecta reperi.Cerui igítur & fimilium aa ilium cornua,terrez funt naturaz,calore ualído coacta, & ad oflís fubfiatíam accedunt, Caetera: ís collata humída funt, & mollirí apta;cartilagínís natura uicina, & flexibilía calorerquamoba: 1non calore fed fríoore concreta uígentur , ut intelligitur ex is quz ín Meteorología docentur, Albertus, - Cornua mares habent,folíiy animalium omnibus annís flato uerís tempore amíts ,Plíníus, Solíceruo cornua omníbus annís decídua,inítio d bímatutczterís perpetua, nífi per aliquam amíttant, Aríftotel, Et alibi, Anniculísnondum cornua nafcuntur ; nifi quoad indici atía (irínitíum quoddam pretuberans,quod breue PEE eft, Bímís cornua prímumoríuntur: mplícia,& recta;ad fübularum fimilitudínem, quamobrem fubulones per íd temporís eos uocant, - timís bifida exeunt quàdrímiístrifida,atey deínceps ad hunc modum procedit numerus ufgiadam iMextum;Ab hoc fímilía femper prodeunt,íta nefít díonofcereztatemramorum numero, Pro €ramos augent;íd íncrementum per fex annos perfeuerat;ideníg; numerofiora nó poffunt fieri. tiapoffunt craffíora,Solínus. Indiícía zetatís ín cornibus gerunt, fingulos annís adijcíentibus: 9s ufcy ad fexennes:Ab eo tempore fimilia reuiuifcunt:nec poteftatas difcerni;fed dentibus fe- . Aut ením paucos;autnullos habent,nec ín cornibus imís ramos(Grecí Zuuwzapxs uocant; Gas uertit admínicula)alíoquínante frontem promínere folitos íunioríbus,Plínius, Albertusíincera nelle (cribít quot ramcs (ípfe culmos appellat cornu ceruínum producat: fe uídiffe quod undes: Shabuerít, Ceruos fenes dnquít Arifiot.) cum cornuum indiícía defiere, cognofcimus maxímé cio duplícííllo:dentes ením aut nullos,aut paucos habent,atcp admínículis carent:uocantur ads : icula ramí,quií ímís cornibus promínent ante frontem,quibus ín pugna utuntur íuniorestfenes : autem carent;amíttunt fíngulís annís cornua menfe Aprili, quz cum amífcrint , occultát (efe intera : * 338 — De Quadrupedibus. | diu,utfupertus dixi,íd&p opacis faciuntlocís,ut mufcarum tedío vacent;pafcuntur per id tempustid.! &iü, donec recipíant cornua, qua prímum quafi cuteueftíta,& hírtíufcula emíttunt:fed cum creue, tínt,Soliexponunt,utexcoquantur,& ficceantitibí íam níhil attrítu arborum,cum ea fcalpant,indo lent,cunc a relínquunt loca, confífi habere iam quo repugnare poffint , cum res exigit: captusí ceruus eft (éyavrue 2eqoe ) hederam fuís enatam cornibus gerens uírídem , quz cornu adhuc te forte inferta,quafí lígno uírídi coalüerat, Haec Ariftoteles, Captí fam funt edera ín cornibus uiri té,ex attrítu arborum, utín alíquo lígnoteneris dum experíütur ínnata, Plíníus, Apud Athen libro 8, quidam Aríftotelem reprehendit, tanquam incertum aut fabulofum hoc fit, quod heder cornibus cerui adnatqm fcríbít, |» Audio Antuerpíz cornua ceruína ín pharmacopolio quodam fpectarí quorum fingula ramos círciter quindecím habeant, | Erumpunt(ceruis cornua poftquag abíecerunt) renafcentíbus tuberíbus prímo arídz cutís fimilia: eadem tenerís íncrefciit ferulís arum díneas ín patiículas mollí plimata lanugíne,Q uamdíu carent tjs,noctibus procedunt ad pabula cre(centía Solís iapore durant, ad arbores fubínde experíentes ; ubi placuerítrobur,ín aperta p deunt,Plíníus, Exüuíasillasanniuerfarías, quibus orbati latent ceruí,quafí bonore atap ínfio miffo:non cornua,ut Latíní,fed caput,quafí decus feríni, appellant uenatores Gialli (telle dec Craníj pattes € quibus cornua enafcuntur Gallí molas uocant, Stípítem corneum,quam matetí dícunt, apte aíunt erampere € molis füís & exíftere; quz fedímenta funtcornuum: (Gallicelem xaín,lecter fa tefte.Les meules?) tum tabulata ipfa frutícantía € molís concinne ín ramos effeexp (a.Scaposé caudice pro portíone enatos: e fcapís porro cornícula educta ín mucrones congrued nereinoncontractíora ípfa quàm íuftum efl;non díffufíora, non abfurdé confornícata , "T'um pit clauatum effe caput, (Gallíce,tefte bíen cheuillee?) & congruenter patulum, & zquabilí frutícatü corum (Gallícé,bíen rengee,)Ceruum egregíum & fpectandum fignificare uolentes fíc loquunt Capíte praedítus eft commodé nato,compaciilí,concinno,recte, ordíne, decenter conftítuto (Gal tefte bíen neejbíen rengec.)Materíam ipfam caudicís pulchre fulcatam effe, atep inter fulcos flr (quas quafi collíquías appellant atgp ftillícídía) (cabtítiem emínere zeqirabilíter uníonatam:;quo dxo uerruculofam fignificare üífumeft, —De éerüíno capíte quod ramos cornuum omnes h Galli dícuntteftefetee oufommee, lídem cetuumcum cornua íam nuda & cute libera appareit bruni aocítant,aut fynonymís (ni fallor) uocibus blond;oufauue, Infimí rami uerfus frontem cià procedunt,nec eríguntur : hís ením pugnat ceruus (quamobrem Graci amynteras uocant) quisuentílat, Albertus. Raioscornuum quí e fuís tanquam flipitibus prodeunt, Galli p tím cors appellant: & ex hís prímum, hoc eft amyntéta , prope molas enatum, endouiller uele líer, uerbum quídem entouiller impedire eís fignificat: fecundum furendouiller ou fureftoill relíquos, cheuílleures ( quafi clauos) ou cors : tupremos & ín fafligio utríufg cornu, efpoís: qi rurfus cum gemíní tantum funt, nomínant fourchíe quafíí partem bífurcam : cum terni autq terni, tronchure: cum quíníaut plures, paulmure, quod palma ínflar tanquam ín digitos fíndg | tur (ut palmatus etíam eíufcemodi ceruus díci poffit: ) denícp cutn perplures uertícís ramuli im9R | bem ambíunt, coronnee, íd eft coronatam, | Giermaní cornuaceruí gemína uocant eírt debiMl | & ramos maiores ffangen,eodem fenfu quo Gialli perches,id eft pertícas;minores,en oe Gel sind | Cornua adhuc tenera & (implicía s1orcbi uel Eolben,qua ín cíbum nobilium & príncípum uet. ] Cornua fí ramos impares protulerínt, ipfa ramorum paría ab altero,quod plures habuerit,numetatud 4| Quadrícornem ceruum INícocreon Cyprius habuit , quem Pythío confecrauít, Aelianus, Ce ' uuscornualocís dífficilibus amíttít, & qua inueníri nequeant;unde íllud prouerbíum ortum; 6 cerui amíttunt cornua, Quafi ením fua amiferít arma , cauetne ínermís reperíatur.Cornu finilirt compertum effeà nemíne adhuc fertur:occulit íd enim tanquam quodam medicamento pracdítüm Aríflot, Cornua ceruifolíftato uerís tempore amíttunt: ídeo fub ipfa díe quàm maxímeinuiapt. tunt, Latentamíífís uelut ínermes , fed & hí bono fuo ínuidentes, Dextrum cornu negant ínu ceu medícamento alíquo praeditum, Id; mirabilius fatendum eft , cum & ín uíuarijs mutentom busannís:defodí& ab íjs putant, Plinius. Et alibi, Ceruus dextrum cornu terra obruit contrar rum uenena necelTaríum,Ego an abiecta cornua occultent,& dextrümne magiís;ut Plíníus fc an finiflrum ut Aríftoteles,certí nihil habeo, Hoc unum addam concilíarí fcrfan iftorum pofle díum,dextrí & finiftri acceptione uaría, INam,ut Aríftoteles docet lib.s, de coelo cap.2, dextru bus modis ufurpatur,uel propríe,ut ín anífmalibus unde príncipium motus fít fecundum locum: ad fimilitudinem íllius,ut ín flatuís: uel improprie, quod rectá e regíone dextro laterí noflro oppo . tur dextrum,quod]xuo leuum:fíc uates mundi uel coelí dextra & finifira accípiunthac ratíon truin cornu ceruínum,ad nos quídem finiflrum díci poterít. Aíuntceruos quoída ín Achaíajt cornua abíecerunt, in loca illa fe conferre, ubi difficillime inueniantur:ídG eos facere,ctum quíanen habentquo fe defendant, tum quía dolenthís partibus unde cornua exciderüt:multis uero hedera íncornuumloco ínnatam uíderí , Aríftoteles ín Mírabilibus, Eodem libro, Ceruos,inquít, ín Epiro aiunt cornu dextrum (non fíniftrum) humo obruere,ídG utile effe ad multa . Atquí hac ambo t9 ipfe in hiíftoría aníimalíum, tum Plínius,non Achaícis folum uel Achainís ceruís,fed quíbufuís f neréattríbuunt. Cornua etjcíunt ínaquas; ut quidam aíunt , ne dextrum ínueníatur ; tanquam üfum aliquern íllíus íntelligant:Mibi tamen (inquit Albertus) compertum eft,hoc non ín aníscd T -.DeCerao.B. Lib. — 439. erum:tauentením aliquando ín fylua frondibus obrutum cornu finíftrum, Aegyptij longae fignifícantes,ceruum píngunt: co quod ceruis fingulo quog; anno cornua germínent, Orus, jd eundem legímus ceruum fuos dentes ínfodere,quod alíorir, quod fcíam , nemo tradidit, Cut folís ceruís cornua decidatit;multis ratíonibus explícarí poteft, Prímum ex materia qua cona lonia ficca & terrea funt,utceruus ípfe totus, nempehírco fimilis temperamento , calido fic- adunt autem facílíus,utín flirpíum quogp folijs, qua íta funt arída ut null& habeant lentorem nacem fuccum, qualís ceterorum cornibus íneft , cuíus gratia fled mollíritp poffunt, Deínde co, quoníam, ut dixímus, non ex craneo nafcuntur ut reliquis,fed cutí tantum adharent:tertío icientíibus caufís:inam & calore xflatís ficca duriora& fiunr, & hyeme fubfecuta à frígore fimís flicuntur:nam ut quodg folídius eft;ita magis refrígeratur:refrigeratis ait nimium pori claua ur; & calor natítus emoritur:ut necy alimentá attrahí poffit, & uíx qua trahi debebat praecluae uod in ceterís,cum omníum caua fint & uapores excipíant,non «que contíngít. Síc igitur affea rnua cadunt tantum , fiue offendentibus ipfis aut ímpellentibus ultro , aut ínter ramos & ui^ quandog, ímplicatís , fiue etíam fponte ípfo nímírum pondere depreffa : nonpríus autem hoc ngit, cj uerno tempore noua fubnafcuntur cornicula,& tuberculis fuis uetera protrudát;Quo ore etíam ferpentes & alía quedam anímalía aridum induratumdQ pontit exuuft&,cutí nota naa e, Sed eadem de re Aelíanü audíamus interprete Gyllío:Caufam (inquít)ceruis.cur cornua res ntur, Democrítus eam dicít,uentrem tjs calídi(limü effe , & eorum uenas per uníuerfum cora ertínentes effe raríffimas, SC os quod cerebrum amplectíturmembranz inflar tenuiffimum & rum effe, índe& ad fummum capítís uerticem crafliffimas atq opímas uenas exoriri: ítacp ci & huíus nutrímentum míníme concoctum , à natíuo calore ín totum corpus eíus p parteis día - Í. Idem& ait eís pinguitudíne extrínfecus círcunfundi, (imul & cíbi uím per uenas in caput res uerí,& reflectí,ex eo cornua permulto humore irrígata enafci, Continenter ením uicínís ad cae idum fuccrefcentía & influentía fummouent, atque expellunt príora,ac fané exortus humor ex- corpus durefcítab aére eum ipfum confolidante,& in corneam durítateiri confirinante, Fiumor 1quí etíam nunc íntra cutem fübeft mollís, & tener , partím ab exteríore refrigeratione durea partím ab ínteríore tepore tener manet, Quocírca recens cornu enafcens , & intrínfecus pre» jetus tanquam alienum expellit, & fane humor coricrefcens , ad depellendum antíquum ína isefttat durefcens,príora extrudere poteft, quorum plerac interno robore extrahüntur:note larborum ramís círcumplícata & feram ad curfum incítatam uí impedíentiía abrumpuntur: Gouetera excídunt;recentía ad ernmpendum parata, naturz munere proferuntur , Hadtes "Aelíanus, Cur ceruo quotannís cornua cadant & renafcaniur , Hieronymus Garímbertus ro]talice fcrípto quaeftíone 45.ínquirít.Solet ceruus decus illud fuum quotannis exuere quafí inationem,reftibílico (obole ueJut materíam recidíuam paucís menfibus in íntegrum reftituere; UIS, Guo vue sque owl esee vut tóprtrte Cog Go Ave 066 9oduvse ; Suidas ín Ozs,. Ceruus cum um habet cornua;tamen fronte przludit , & ea que nondum expertus eft tela minatur , Ama Us, | Cerui,(i cum per aetatem nondum cornua gerunt,caftrentur, non &duntcornua : fed nigerí exciduntur , non deciduntcornua , & magnirudíne eadem feruantur, Aríftot, Et alibi, tuis tantummodo cornua omntbus annís decídua, nílícaflrentur, INon decíduntceflratís cora unec nafcuntur, Plinius & Solínus, Hís ego authoribus potíus crediderím quàm Oppíano, qui deuenatione fecundo ceruis cafiratís cornua defluere fcribit, Sed praflat uerba eiusvecitare; tGyllíum ín translatione fua praeteríjffe miror. KdUfser ac yéveos d cur cdrrab tvdWos vudlub. Ay Qva MIO , cB erc zio edel, Aurixg 9uAuU tiuxs , vrooorcy oC &zóy ves ugtolomy: Ogoxbpop dbioy "rou eia Veepizoep qjvG-, Inhísuerfibus vd appellat tefles, quod ín Grammatícorum Lexicis nufquam AMinotatumreperías, | Ceruifoemina cornua non habet, Aríftot, Idemlibro 3. cap. 2. deparübus animal. caufam afferenscur cerug corníbus careant, cum dentes fimiliter habeant atcp mares, Baa üem;inquít,utríufcg fexus natura & cornigera eft : fed feminis adempta funt cornua,quoníam ne ribus quídem utilía (ínt;fed uiríum meliorum beneficio mares minus offenduntur, Píndarus ín jmpijs Oda, s, foemínís etíam ceruiní generís cornua tribuit, his uerbís, xeveónd) oy sAaqpop 93x euwz x in Scholijs legimus, ceruís foemínis ab omnibus poétis cornua adfcribi: & fierí poffe ut íd Qquandocy accíderít,cum & Elephantis Indicís adfínt cornua (9dfvr«, dentes exertí , quos alíquí mea lis cornua uocant) duntaxat maribus , A ethíopícís ueró ac Libycis utrogpfexu, Loquítur autem darus de cerua;quam Hercules cepiffe fertur cornibus aureis. Pollux tamen ín mafculíno gene tibit lib, s. cap. 12. «gx (AQ G^ jevaóxé) 6,0 Nzo0 Hoax &Avc, ( Eurípídes ceruam ab Hercule €XplIa fam cum cornibus fuiffe dícit , Volaterranus.) Ibídem reprehendíturà Polluce Sophocles quí lephí nutrícem ceruam xXosay, id eft cornutam díxerít. Ceruam quz Telephum lactauit, píctos At & plafiz cornutam faciunt,Scholía Píndarí, Errat & Ánacreon,inquít Pollux , quícornutam teruam díxít, Anacreontís carmína ipfe nó cítat, nos ex Scholtis ín Píndarum ea apponemus;: eu *egerím Ayawáie) orat vx veGooy. venu yeAellusdu,, de z^ qu UNaue xdpocosus xNzzoAeipleie Nat. ugoag coiyendu, nodotus x4heosss uoce mutauít ín $Stosse,non recte, ut uidetur cum ceteri quoc poete cornutas int ceruas. In Eurípídís Iphigenía, Ceruam cornígerá inquit Díana) manibus A chaorii tradái, . Nism protua mactabunt fila, Attíci eru marem etíam 7j «oy dicunt;in genere foemínino,ut ín 360 prouerbío, ov ao EA eri xA eerte teg Uode, do vré. dp dor teg anis (uerba funt Aríftotelis dehifi anímal.9.$.quí foemínas cornibus carere míníme ignorauít,ut ex uerbís fuperius recítatís appa QuA& Toro ophv«, Eodem ín loco fzepíus ín mafculíno genere ponítuocem «96, díftincionis tía,quoníam de foemínís quog; nonnulla príuatím ín eo fcríbít, Alijs uero in locís aut femper au plurimum fiue alíquíd fexuí commune utrícp,fiue mari propríum referatfoemininam facit,ut ín; rabílíbus, 4c gv azreigar Acque tixmoevifey qaot vo d'spióy xópac: GC alibi in rj (dem, romoze de zuoscp vou qu Gd TR «pero Tia ijadwe, Sed Píndarus & Anacreon Attícifmo excufari non poffunt; omníno fe de ceruís foemínis loqui exprefferínt, | €] Facíes ceruís carnofa, nafus fimus, collumoby! longum & exile, Ariftoteles ín Phyfiognom, | A 6] Aures anímalíum alíjs maíores;alijs minores:ceruís tantü fcíffz ac uelut díuifze , Plinius, Hoe | alibi non omnibus,fed fjs tantam quí círca Argínuffam ín Elapho monte uerfantur, aures efTe feif fcribítut Ariftoteles quoq: Aelianus Hellefpontiacis,ut fupra offendi, 4[De dentibus etíacer rum & fenedtutis ex eís indício/nempe cum íam pauci uel nullífunt;ín praecedentibus docui, Det tes ceruo funt quatuor utríng tum fupra tum ínfra,quibus molít cibusm;& ínfuper alij duom quí marí quám foeming maíores funt. V erguntautem deorfum dentes ceruí,íta ut repandi uíde; cur, Albertus a. 4, Vermes ceruí contínentomnes fuo ín capite uiuos, quí nafci folent fub língus concauo cítcíter uertebram,qua ceruíci ínnedtítur caput,magnitüdine haud mínores fjs uermiby quos maxímos carnes putres zdiderínt, Gígniuníuerfi atg; cotigui folent,numero adeo círci ginti, Aríftotel,Ego eos ítagígni & cohaerere íntellígo, ut uermes ín lumbrícolato , quos eucus nosappellantrecentíores, Ceruis in capite ineffe uermículi fublinguz ínanítate , & circa artic lum qua caput iungitur, numero uigínti produntur,Plínius & Albertus, Ego dum hac fcríberem ab oculato tefte fíde digno audiui; quife uídiffeaffirmabat díffecto ceruí capite recentí , non uíg cantum,fed plurímos omníno uermes,cosQ non cohzrentes fed dífcretos:funt qui dicant none níbusínnafcí, | Pectus ceruínü Galli peculiari uoce hampam uocant, «| Ceruocor magnim eft, Aríflotel, IMaxímum cor pro portíone ceruo,muftelís,&c, & omnibus tímidís,aut proptermeo tum malefícís,Plínius, | «| Deoffeex cordecerui dícá cap, 7, inter medícamentaexceruo. Qt uus multiplicem uentrem haber, € c. Ariftoteles lib.s, de partibus: nímírum ut omnía ruminantis | ficutinBoueexpofui, 4| Ceruusnon habet fel, Aríftot. Et alibi, Ceruus fellecaret,quare & longe] uus eft, Ceruí fel non babent:quod homínum paucís n6 eft,quorum ualetudo firmior & uítal gíor,Plínius, Ceruus felle uacat:quanquam eíus intefíínum amarum adeo efl,utnea canibusqui dem attíngatur,nifíi ceruus prapínguís (ít, Ariflot. Etalibi, Ceruís Achaínis cognomine felco netí ín cauda creditur, Efl; quod ibí contínerí aiunt, colore quídem fimile felli, fed non íta utfellur midum, fcd lieni fimile parte ínteríore.Sunt quí ceruo(inquít Plínius)fel nó in iecore effe,fed inea] da aut inteflínis putent;Ideo tantam habent amarítudínem,utà canibus non attíngantur, Mira quídem de Achainís ceruis nullam apud Plíníum & alíos Latinos mentíonem extare , cum Ari teles diferte diflinguat.Hoc etíam nunc fubit, extremam cerui caudam fortaffis illam ob caufatr nenatam effe,ut capite feptímo profequar , quod felín ea contíneatur. Fellís ením ín multís anii líum uenenofam effe naturam tradítur, Inteflína ceruiperquam foetída funt:quoníam, ut Plínlis] ait, fel díffufum eft in eís: alij tamen ín auribus ceruííd diffundi dicunt, alij in cauda , Albertüt «| [n Brileto & Tharne quaternírenes funt ceruis,Plínius. Apion, nifi nugatur, ceruos locísqun buídam quatuor renes haberetradit,Aelíanus. €|Ceruogenitale neruofum eft , Ariftot, Caudn exígua, ldem, Cerui teftículos Galli peculíaríter daintres nomínant, | [Bifulca animalia, utbol ceruus,caprea,in pofleríoribus pedibus talos habent,Suídasín Arsag, — | Germaní,pradfertí "m tíores ín loquendo,ut aulící,propría quaedam de ceruí partibus uocabula ufurpant:fanguínemtit cant fdoweyfi:pofleríorem dorfí partem, simmer uel semer:artículos Erópf : latera feu coftas, Wl] ben ucl wáno: os ín corde , oae Éríit : crura, leuff : pedes , Élawen. Coxas feu clunes,fdolegel tati mos , big. P 1] €| Cerua anímal afpectu egregium eft, mutilum cornibus,ceruo mínus,uífu acuto, mirae velot tatís, Quaternaubera habet,ut uacca, Aríflot,Ex eodem fupra ín híftoría uaccac expofui curm mas binas ínter femora habeat, | | C, *. Ceruorum míra uelocítas eft,utamplíus patebit capite quinto,cum de uenatíone ípforü dicam. Eluuíos etíam & mare tranant,utcapite quarto explícabítur, 4| Ceruímares,ut omnium fere malium,uocemgrauíorem quam fceminz míttunt. V ox autem maríbus in hoc genere,cum tet] coéundieft, (dequaplura inferíus:) foemínís autem cum metuerínt ; breuís uox fcemínz eft, produdtíor, Ariflot, Ceruus & lepus, utpote tímida anímalía acutam edunt uocem, IdemínP fiognom, Ceruus unus cum pluribus ambulat foemínis fui generís ; raró autem plures ceruimatés. fimul incedunt,nifi ztate mínores fuerínt,quorum multí quandog; uetulum comítantur ; ciq; ol díunr, & coítu ín eius praefentía abflinent , Albertus, Ceruus fí erectas aurículas teneat, acetty featitneclatereeum ínfídíae poffunt: fín demiffas , facile ínterímitur , Arifiot, Cum erexere autem acerrími audítus:cum remifere,fardí,Plíníus, R ectís auribus acutiffimé audiunt, fummiffis uero bil; SolínusErafmus hac Plínij & Axiflotelis teftimonia cítatín preuerbio, Auríbus arrectís, que DeCeroo.C. Lib.l. — séi mením & alíz animantes (nam foli homíniimmobiles funt)(i quid emínus audíerínt aurículas ígant:ceruo tamen íjs arrectís peculíarís & acerríma audítu perci piendíuíseft. Ceruí cum ma ranant,non uídent terras fed ín odore earum natant, Plíníus, 4[Ceruum ruminare planum degít ením aliquando cum homiínibus:alioquín ex ferís nullum rumínare conftat, Aríftot, P iis inantfyluefiríum ceruí,cum ànobís aluntur, Plíníus, Fama eft elaphobofcí pabulo ceruos refí« eferpentíbus,Plíníus, Elaphobofci femen contra ferpentíum í&tus datur ínuíno: fama eft hoc ilo ceruas ferpentum morfibus refíftere, Díofcoríd.s.79.Hínc nímírum etíam ophíoctonon , & higenion appellarí meruit.Inuenío € elaphícon appellarí, & Romanís ceruí ocellum, Apud He chium & V arínum zaeQoboevoe mafculínum & oxytonum nomen fcríbítur: Alf ela phobofcum ge eneutro proferunt, R uellíus ín Gallía uulgo gratíam Dei nominari Ícríbít, X apud Sueffionen, jerbam coparíam,quod ea utantur ad uulfa,rupta.Defcribít autem eam lib, cap.48. Símpli- is(quàm canes herbam qua fibí contra ferpentes medentur) ceruz monftrauere elaphobofcon; jus, Herba ín VlontepefTulano aurículaleporís dícta, cuius folía ad líthíafin pota cómendant; :hobofcon ab alíquibus credítur : radice eft alba , fimplící, ut ín apiorum generíbus ; non ínoa floribus luteís per umbellas dígeftís, caule ramofo, cubítalí, folijs quadrantalibus , Ípecíe quoe mmodo plantaginís mínorís,fed minoribus, & cum prímur erumpuntaurículás mufculor refe ntibus.Nafcítur locís afperis & ficcís,rara apud nos,círca Bafileaim frequentíor.Sed Hieron. Tas gusaliud elaphobofcon facit, paftinacze fcilicet hortenfis genus illud, fi bene memíni qued fylueftrí utFuchfius uocat)(imillimà eft, Eft & elaphofcorodi herba defcriptio apud Díofcoridem, fed ongenuína íllius authorís, Aphrofcorodon quídem alio nomíne allíuim Cyprium uel V Ipícum rio matur pregrande,&c, Díctamnum herbam extrahendís fagittís ceruí monflrauere , percufli eo paftud eius herbae eíecto, Plinius, Cretenfes íaculandí períti feras capras ín uertícíbus mons ipafcentes percutíunt:eze accepto uulnere,ftatím díctamnuni herbarn comedunt, & euefligio ía xcidunt, Aelianus, Híncforte quíde medícína Arabíce fcripferunt pulegítim ceruínum aps nthanc herbam, Puleof hortenfis genus fyluefire eft ; undiquadgj fimile aut ídém potíus hors itenuíus & acutíoríbus folijs prodiret, Id ín Sabaudía círca Lemannt lacum uidi copíofum; a Montetmpeffulanum, ubi fizecté memíní ceruínüm cognomínant. Sed alía eft díctamnus; iquam uíres ín medendo non diííTimiles fortíta, IViefcatramefir & deferulij , uetus interpres uo- ilerum Auícennz pulegíut ceruinum ínterpretatur.Aríftoteles non ceruos ; fed capras fylues ts in Creta dicamní paftu fagíttís abfolui tradídít:; Vide fupra ín. Caprís fylueftribus Cretícís, nilacem afperam alíquí hodie ín Itala uocant rub ceruínum, Spína ceruína uulgo ab Italís nos aturfrutex fpínofus,cuius granís diuerfo témpore decerptís ad díuerfos colores noftri utitur; - Io uernaculus appellat Eríübeere. Hunc quídam rhamni generibus adnumerant ; quos Mata lus teprehendít.Rhamnum tamená Romanis fpínam certralem díci , ínter nomeclaturas a pud lcoridem legítur,Sefelí monftrauere ceruz eníxz à partu, Plíníus:Prímum fefelis genus, quod llenfe Díofcoríd.uocat,fntelligo. Sefeli Aethiopicum,ut míhi quidem uidetur & Leonharto fio noftrates radicem ceruínam albam appellant:ea perquam craffajlonga;& amara eft, & r& a. Alía mínor eft, radice foris niígra,fubdulcí,refinofa, ceruínà radicem nígrá uocamus : Fuchs fefeli Peloponnefíacum facit : quod facilíus crederem fí locis humidis naífceretur, €go femper WMceisreperíi, Ceruímares duntaxat, folaní genus fyluatícum, noftri baccas foporiferas uocant; uo pluríbus dícam íp Suum hiftoría)& fimiliter fambucum fyluatícam fie montanam, cui ín cellis erana cocci inftar rubent,mírum ín modum amant:& per zftatem íllíc plerung uerfantut i plantz uírent;folent enim fj(dem ferélocís nafci, Depafcuntur autem frondes tantum , non baccas,Foemina utriftg(tum folano tum fambuco íam díctís)abftínet : nifi cum foetum mafctr^ zeflattunc ením marium inflar eis delectatur, Hieronymus Ttagus, Serpentes etíam à ceruis itat, fiue nature quodam odío,fiue ut morbís quibufdam medeantur,ut mox capíte quatto día Quin & fuibus ferpentes ín pabulo funt,Pliníus im. 33. Quanquam non ígnoro(inquít Hermo us)diffidere ferpentes & fues, &c, quía tamen patshzc ex Theophrafto fumitur libro eíus quínto irpíatn caufis, feré adducor utíta fcribendum putem. Quín & ceruís ferpentes ín pabulo funt, isueneni eft, ÉAedQor cf yere à foew, Ud p mit AN vnoxsey id eft, V iperas cerut edunt, à quíbus ímütur alía, Theophraflus, Ceruus herba cínare uenenatís pabulis refíftít, Plíníus & Solinus, i morfíuclà phalangio,uelà quouís generís eíufdem,cancros edunt ; quod ídem liomíni etiam effe putatur,fed non caret faftídio, A ríftot, & Aelianus, Percuffi à phalangío, quod eft arane£ Is,autalíiquo fimili, cancros edendo fibi medentur, Plíníus, | f Ceruí cornua abtjciunt , ut fua dixicap.s, Pilulas excrementorum ceruí,damze,& capreoli,Gallí fumees appellant. €[Cer« imlachryma cur falfa & improba fitaprorum ueró dulcis, Plutarchus ín libro de caufis natüe falibus quaftione uícefima,hís uerbis exponit. In caufa eft(inquít)temperamentum íflorum animas mjquod ín ceruo frigidum eft : inapro feruidum & igneum : quamobrem híc fe opponit períea entibus,ille fugítquo quídem tempore pracípué,propter iracundíam,moüetur lachrymz.INami copiofus ad oculos calor efferatur, (íuxtahoc carmen, eeíFac sv A Qibo uuo óplAuoier d dioxaé; M riget ferís oculi (imul íene refulgent:)dulcís fit qui elíquatur humor, Sunt qui lachryinas à fati Wine perturbato excitari feparatítp tanquam ferum lacte exíflíment ; ut Em pedocles: Quoníai LE 362. De Quadrupedibus igiurafper (zpzyv pa, malim zzv , íd eft craffus) & ater aprorum fanguís eft propter ealíditatems ceruorum contra tenuís & aquofus:confentaneum eft ut quod ab eo per íracundíam uel metum; n cernítur,fimilíter fe habeat, Hunclocum etíam Caius tranftulitlib. 12,cap. s. Idem mox ab ínitío]i bri tricefími occultam & íncognítam ait effe caufam cur ceruís falíuginofz manetlachryma,fuibug- dulces dum capiuntur, Bezabar proptíe cftlapís qui dicítur lachryma ceruí,que generatur ín cep. uis:quía ceruí comedunt uíperas, maxime in Perfia:Ethiíclapis eruitur etíam e terra et fodinís,ut) dit Tiphafi Arabs ín libello degemmís quí ex Arabicoin Latínum fermonem translatus eft, Qi dog tamen bezahar appellatur quoduis antidotum ueneni, Andreas Bellunefis. V ide plura ínferius capite feptímo. Cerui montes excelfos non afcendunt;ut quí nímíum corpulentí,ad planíciem mgs - cis quàm montes ídonei fínt:quamobrem fyluas & ualles, & fluminibus uicína loca frequentius. bítant.Cerui gaudet vox opyet Pollux.Eft autem écyac,uel opyac ya, à pys «o &vsgyesot,d]a. 9o qu ciui. Quas arc olifnawy dp yp: hoypoiidte qol ópewüy vuelo v tvyei(G xoi ewuQv er, «git Ju7rocog goi oqaaxtor ys, V apis Hoceft,Orgas eft locus íncultus,fyluofus aut nemorofus,ubi folum bonü & pingue eft, Apud dem tamen ógyadte ctíam pro cultís lecís exponíturtítem éezete loci fyluofí, ^ Dora cíuítas eft Affe ríe deferta, marginibus amnís (Euphratís) impofíta:In quo loco greges ceruorü plures inueni fum | quorum alíj confixí miffilibus,alij ponderibus elíi remorü,ad fatieatem omnes pauerunt; Parma. xima natatu adfueta uelocí alueo penetrato íncohibili curfu euafít ad folitudínes noras, Ammians- iViarcell.libro 24. 2 * Ns — . M Qr Cerui tempore íbidínis efferantur, & certant pro feminis, feQ mutuis ínterdum uulnerlb ucl mortís perículo confícíat,id&p praecipue facíüt ín fíne Augufti, quo tempore Arcturi (ydus Sole oritur, Albertus, Hínc eft nímírum quod &eiuey ytv&- s&«Qoy Oppíanus dixit Feeminzli príus conferantur,non concipíuntante Arcturí fydus,Solínus.Cum mares ímpleuerintfoemít parantur per fe ipfi, & propter libidinis graueolentíam quifcp folíraríus fcrobes fodít ; foetenturfi cí:facies quog eorum nigrefcít afpergíne, ut hircorum : degunt íta, quoufqg ímber accedat, rum) (cua repetunt. Hacídeo ceruo accidunt, quía falax anímal (uapte natura elt, atcp etíam quía pi abundat, Ariftoteles, Mares generís huíufce cum ftatutum tempus Venerem íncítauit, (xui ; bíe libídínis efferatí,Solínus,Foemínze à conceptu feparanrfe:A t mares relicti rabie libidinis [eut fodíuntfcrobes,tuncroftra eorum nígrefcunt, donec alíquando (aliás,aliqui)abluant imbres; V ehementí amorís libidine flagrant,ut tanquam gallinacei (& relíqua aues) totos díes ad V enem non ceffentíncumbere , Gillíusex Oppiano, | lammares folutidefiderio líbídínís,auide petun bula. Vbi feprepíngues fenfere, latebras quaerunt, fatentes íncommodum pondus : & alíás fem ín fuga acquiefcunt,(ut ín uenatíone ipforá dícam cap.3.) Pliníus, Inter ea,qua animal generant | augenturd magnítudine infigní,nec Ceruz mares fuos patíuntur, nífiraro:nec uaccae tauros; pros | pier rígoremgenitalís, nimíamá tentigínem , fed clunibus (ubfidentibus femen recipiunt genial | fic ín ceruis manfuetis fieriuífum eft, Ariflotel. | Ceruí non fimilíter atcp aliz ferae coéütinegi ftantes,neg; cubantes,fed magna celeritate currentes íneuntfoemínas, (imul & tametfí proper fugere uxores pedíbus amplectütur, non earum tamen curfum retardare poffunt: fed ínexori flle ad confiftendum, marítos ferunt, & fugereperfeuerant;ij autem duobus pedíbus quantumpor funt,curfimá fequentes coitum abfoluunt, Oppianus, "T'aurorum ceruorum& foemínae uiti tolerant,ea de caufa íngredíuntur ín conceptu , Pliníus, Cerua plurimum (ubfidens coit, ut diciür íam eft; maré ením fultínere nó potefl, ob eius contentíffimü impet&, V eruntamen alíquandoetam fufiínent modo ouíum, € focías declinant, cum turgente íam V enere coítum appetunt.IVas nonir eadem immoratur,fed murztibreuitp ínserpofíto tempore, alíam atq alíam fupergredítur, Aríft Cerui ín coítu uíciffim ad alías tranteunt, & ad príoresredeunt,Plinius, Coitusab Arcturoymem | fe Augufto & Septembri:implentur paucis díebus, & ab eodem multa, Arifloveles. Conceptuste uarum pofl Ar&turifydus,Plíníus, — Simi libídinofi effe con&ciuntur,à ceruorum fímilitudinefil floteles, Ad decímumodt.cal. Octobris, cerui libídinarí íncipientes,carulíentiit ceruarum concita | bula quzrunt, € uelutad forum V enerís undígy conueníunt,Budzus. Erruríus,Libídine (qu£ in eís affe&um Galli uocantle rut oureut d'ung cerf, Germani brunft/íd eft ardorem) flagrantilil ma admíffarfj ad menfem agitatur, tunc rabie prurígínis efferati, € canes & bomínes atrocitetie? uaduntquü prímum afpexertit, Deínde paulatim defzeuíentes, alterum pauló mínus menfemat munt, Vox maríbus cum tempus coéundi eft,foemínís autem cam metuerínt, Ariftoteles, R: ve (reet Gallice) fictítía uoce tunc dícuntur (cum libidinantur mares , & foeminas uocant , fiue capite gutture pleno,fiuead terram demíffo:) R ancentes autem ololygones tunc uocantur:Iat ípfe clamor, Budzus, Germanis btttlen , Ololygon apud Aríftotelem proprie dicitur de uoce falls rum maríülíbidínístempore, Soletceruus ex macíe hyberna,ac tabe libidínofí temporís fubmen*- . fem uíciffim Maíum cíto ín corpus íre,e gregari]sqp cateruis ac locísabditís & abfirufis,ín quibusee lituít,emígrans,ín loco delecto ftabularí,(gifter, Gallice)unde commoda & propinqua fit pabu atío (les uíandes,Gallícé:)illícág uelut ina ftíuis ínflauratíud decore ac fagina (uenaifon, Gaallice: reap, re, Hac habítudin& uiciflitudinenunc flaccetes,nüc firigofi:tüi eualefcentes , ti obefi;aliás cornit fi & fublimes, alis mutílí & inermes, & tanqua pudibüdiapparent. Phyficireferütcerui pur nísíndígü apía comedere, Aelianus ín Varijs,Sed hoc ad ceruam pertínet, qua no Íclino,id eft V | E. ' ur : De Ceruo. C. [ ib. T. 363 d fefeli herba,ante partum ptrrgatíonis gratía utítur:ut duplex ín Aelíani codícibus error fit , (iue herís fiue líbraríord,alter quod 7er ta«qey dtpfvov, &c, ín mafculino genere legítur pro fceminís yalter quod felína pro fefelí, Foeminze ante partum purgantur herba quadam, qua fefelís dícítur; icilíore íta utentes utero, A partu duas habent herbas , qua aros « fefelís appellantur : pafizeres eunt ad. foetum, Illís ímbui lactís prímos uolunt fuccos ;quacunque de caufa, Cícero dícit cerz a. ntur cerue parítura , Plíníus, Crraci fefeli, ut (inapí , neutro femper genere proferunt , non ferísmítigentur,non concipere tradunt;utanferes : apres uero tarde , & ceruos,nec nífiab infantía veducatos,Pliníus, -Hínnuli uere nafcuntur, Xenophon. Vterum feruntocto menfes:paríunt maa gnaex parte unum:fed norinullas étíam gemínos peperíffe perfpectum eft; Aríftot, Odonis mens fibusferunt partus; interduim gemínos, A conceptufeparantfe, Plíníus, Incrementum hínnuli b di i " x . 3 werd. s : Ran , 7 La135 4 en uta ? C MA 3 drüpedum cerua maxíme prudentia praflare uídetur,tum quia círca femítas paríat, quo fcílícetbel duzpropter homínes mínus accedunt:turh etiani quía cum peperít,ínuolucrti prímum exedit; mox feíelim herbam petít,quam cum ederít;redít ad prolem, Ariftot, Et alibi, Cerue(inquit)ftatim à par » * Ti. Pildem apud menon meretur, Ceruz non qualibetpartus fuos educant,teneros ftudiofe occutunt: Kabfconditos ínter profunda frutícum ucl herbarum pedum uerbere caftigantad latendum, Cum maturuerít ad fuga robur;exercítio docent curfus,& affuefcunt falite perabrupta,Solínus. q Hyes meextenuantür ceruí,debilitanturgi;uere autém uigentmaxíme ad curfum, Aríftot. — (Senectus temíndícantdentes,cum aut pauci inueniuntur, aut nullí, Solínus, & alij;ut fupra díxímus ín cor firum mentíone,quibus fingulí anti ramum adijciunt;àbíennio uftg ad fextüi:& cum abíecta cor mWarenafcantur quotannís un cum adminiculis , íd eft infimís ramis: tate prouediíoríbus 1j nori ftnalcuntur,&c.Sunt quiítradunt céruos fenecta graues ferpentíum efu recrearí ; ut proximo cap; am,Dícatin capíte cerui annofi íntra os oculi uefpas & formiícas generarí & alíquádo progredi; bertus. V enatores afferüt, quod in ceruonatu grandi offe capítís fub oculo terebrato uefpx con tetze & formatze interius ex humore fuperfluo, uel ut alij autumant,ex medulla prodeant euolanz IS& tunc negat eum poffe díutíus uíuere,nifi efu ferpentium renouetur : Alíquando étiam eodeti hodo uefpas dicunt prodire coneretase naríbus cetuí;A uthot libri de naturís rerü, Apparet auteni X » uadrupedibus uel Albertum erraffe;qui pro formatz legerít formícz, uel alterum quí.contra: quod adTe&ttonem loquor:nam quod ad rem ipfam neg; uefpas equídem negy formícas ín anímátís uíuz corpore credíderím:Etuerifimile eft ortum huncerrorem ex uerbis Aríftotelís forfitan male translatis lib. a. hífl, an, cap. i$. uermces,non uefpas,ín capítíbus ceruorum reperí:i fcripfit;ut fupra reci «| V íta elTe perquám longa hoc anímal fertur,fed nibil certi ex (js quae narrantur, vídemus; geftatío,aut íncrementum hinnulí íta euenít quafi uíta effet przclonga, A ríftoteles;!dem lib, 4; 3.de partibus anímal.Ceruus,inquit,felle catet:quare & longzuus eft, Effe aute longeua quae felle carentía, ut ceruum & delphínum , memínít etíam Czlius 4.17, Fiefiodus(uerba funtP cornící nouem noftras tribuit aetates, quadruplum eíus ceruis:íd triplicatum coruís. Hlefiodiu (quos ín operibus quz extant, nufquam reperío)hi funt, Évvee o1 ue sfyrveiee Aexófe(awoptm REV Aa" d€ vx vvrpaióonvG", — Trees d^ saque 6 vSpuE yugkosvrou, eürzieoü oiv Évvia cu nog Hos uerfus Hefiodi ínterpretatus uidetur quifquis fuit, cuius carme ínter relíquas Maronis ap dices extat:eftfg huíufmodi: 'T'er bínos decies nouem fuperexítínannos lufta fenefcentü impletuíta uirorum, Hos nouíes fuperat uíuendo garrula corníx, Er quater eeredítur cori feculaceruus, Alípedem ceruum ter uíncít coruus; at illum | Multíplícat nouíes phoenix re bílís ales, IMemínit Erafmus ín prouerbio Cornicibus ufuacíor; Aríftotelestínquít)homíne nulli alitid anímal effe uiuacius arbítratur,excepto uno elephanto, — zírs vf sir? tie" oliody vetri xieodE Avüpsray fure mio rper zerpeeopavou, Oppíanus, V íta ceruís ín confeffo longa, polt ce annos aliquíbus captís cum torquibus aureís , quos Alexander Magnus addíderat, adopertísí cuteín magna obefitate, Plinius, Ad dígnofcendam uíuacítatem Alexander Magnus torque: tímis ceruís ínnexuít,quípoft annum centefímum capti,nec dum fentj índícíum praferebant, S -nus, Apud Peucetínos(Peucetíos potíus dixerím)aiunt efTe Díanz templum,ubí dedícata de fatur torques aenea(yazvei &uf)cum ínfcríptione,Diomedes Díanz : Fertur ením ille torquem collo addidiffe,círca quam aucta fit caro, € ceruus poftea captus ab A gathocle rege Sícilíe in plolouís confecratus, Ariftoteles ín Mirabilibus.Peucetia Italiae regío eft;aliís nomínibus Calab lapygía, & Meflapía dícta. Ejuf,Haioy, V arínus, Memínít etiam Leonícenus ín Varijs 1.92, desaiunt Arcefilaum quendam ín Lycofura habitantem,uídiffe ceruam facram Dominzeappe Qr iaolo QUgeastiuln e dtazroivuc Soy) fenío grauatam , cuí torques círca collum fueríthoc uer Ícrípta: wxÉpós tay &eAvop o7" i Liuop luo Ayxzrlwtoe : hoc eft; Hinnulus fuí captus cíf ín Ilío effet Ag nortquo quídem teftímonio confirmari poteft ceruum etíam elephanto longe uíuacius aníma Paufanías ín Arcadícís. Ceruus ín uiuaríijs compluribus annís fuftíneri poteft : nam díu iuuenis poffidetur,quod xui longiorís uítam fortítus eft, Columella, . | | - q| Febríum morbos no fentít hoc animal:quin & medetur huíc tímori, (ut capite feptímo dicam). Plíníus, Patuítceruos nunquam febrefcere,Solínus, Ceruí xerí ramufculos oleze comedunt, nantur, Ambrofíus, Sedhocremedíum ad elephantos,no elaphos, id eft ceruos, à ueteribus uídeo. Elephas olez flore ueloleo fibí medetur, Aelíanus. Et chamzleonte deuorato , oleaflr medetur,Plíníus,Eodem remedío.contra idem uenenum coruus etíam apud Plíníum utítur, langíum non mínus ceruís quàm hominibus perníciofum exíftít:à quo Ixfi celeriter pereuntjg ueftrem hederam comedant:qua quídem adefa , phalangrj acerbítas níhil eís quícquam noce lius ex Aelíani Varijs:ín quibus tamen nos legímus ceruum à phalangtjs í&tum cancros 6 Quod cerui omnes ufuos ín capíte uermes cotíneant, Kc. fuperius ex Axíftotele & Plínio dixi, quod uefpas & formícas eís ínnafci Albertus fcribit, falfum exíftimo. Ceruí ín fuga ínteflín lent,quod eis tam ínfíirmum eft (tenue & ímbecille) ut ictuleuí rumpatur íntus cute adhuc ínt Ariftot,& Pliníus, Cactus efl genus fpínz , qua hínnulusíctus ínutíla habebit offa ad tibíasy Vas | rínus, Ceruum Galli dicuntfroyer,id eff prurire,cum caput eíus fcabíe affícítur,& pellís feparatum | a D. z De prudentia etíngenío ceruí non pauca íam ante díxímus, nó repetenda nifi admonendi Ie gratía.. Ferarum quadrupedum cerua maxíme prudentía preftare uidetur, rum quía círca e paríat, &c,tum quía hínnul& ducens ín ftabula;affuefacit quo refugere debeat, &c,ut fupra di eft, Hínnulos tenellosadhuc abfcondít:poftea ad curfum maturos affidue exercet, & frutetat lire docet,ne dum per loca frutícibus arbuflísip confercta currunt, cornibus hzereant & capi? Albertus, Cícures multís in locís Heluetíz Grermanía£p ceruí publice ín foffís círca mcenía tur,ut cum libuerít magíflratui habeant quod uenentur, líad uocantíum ex alto uoces accur maxíme cum cibí prafertím panís deijcíendi fpe allíciuntur. Mithridates Pontícus cum fomm peret, fui corporís cuftodíam non modo fatellítibus comittebat: (ed & tauro, & equo, & ceruoy - maníuefactos habebat.li ením ad cuftodíam eius dormientis aduígilantes,fi quís accederet, qu ipfa refpiratione flatím percipiebant,ille mugítu, alter hínnítu,ceruus fua propría uoce; eu -noexcítabant, Aelíanus, Ptolemzus fecundus,quem etíam Philadelphum appellant;ceruil "lum munereaccepít:quem cum aleret,fíc ad Girecum fermonem affuefecerat,ut loquentes ínt " retcum taménante hunc ípfum credit effet, folam Indorum línguam ceruos percípere Aci & ex co Cxlíusa3. 34. Ceruiíngeníofi ac timidi funt; Ariflotel, Et alibi , Cerux (melíus cer 4 "utrung fexum comprehédamus;quod Attici eiíam in foemíníno faciunttimide funt;inam fan: sd | earum. s U à D. Ceruo. D. Lib. T. 365 parum fibras non continet,ídeoG non fpiffatur, Aríflotel, Fruftra ceruís tanta nafcuntur cornua i um-eis in pugna non folum contra feras aut canes,fed ne contra lepores quidem uti auf, int, Oppías Cerui tímíditas ceruos pro fugítiuis díci, S uirum ceruinum pro timido, ín caufa eff; ur explís jimus capite octauo , parte príma: X ultima ínter prouerbía, "l'ímídiffimum anímal eft ceruus, us,oues,qua omnía pílum habent mollí(lim&, Ariftoteles in Phyfíog, ''ímidi funt homines quoa xum facies eft carnofa: ítem quorum collum eft tenue € oblongum : & quí uocem xdant acutam: mam eadem ín ceruís fimiliter reperías , Ibidem, Ceruortim quídam audacíores funt, quí homínes xranfeuntes per fyluas ínuadunt:alij fugiunt, Albertus. Ceruus non ínfcius dextrum fuufn corni imagno hominibus effe,hoc ípfum ínuidía flagrans,ne tanto bono homínes fruantur,ín terram ultat, A elíanus,Sed hac de re plura díxí capite tertio. IViíronatalís foli defiderío tenentur ,non llefpontíaci folum;ut Aelianus prodídit:fed ceruí omnes,ut audio, pulfi locís ubí educati funt, & meliora quandoq pafcua nactí , femper ad priltína redíre folent. IMascum pínguerít, quod ualde tempore fruciuum fit , nufquam apparet, fed longe fecedít, ut quí pondere fuz corpulentia: capífe: poffe facilius fentíat, A ríftoteles & Plutarchus;ut fupra etíam rettlí capis, cotra Gyllíum qui fozmiía, Re 7 s parientibus hoc adícribít, Latentetíam(ut fupra díxí)corníbus amiflis,uel tanquam ínermes fe, ellc & imbecilles fibi confcij , uel pudore qtiód arma Dons fuü amiferínt, Oppianus, A elíanus & Simocatus,A bíecta cernua defodíunt;non quouís ín loco,fed in rernotís & condenfis arbuftís:przes cipue alterum, fiue dextrum, fiue ut alíjs placet finiftrum, tanquam uí medíca effícacius,quam homi. nibus inuideant. Apud Horum legimus ceruum fuos dentes, quí excíderint;humo ínfodere; quod uidem non ceruí;(ed elephanti efl,ut ín hiftoría eíus capite tertío dícam. | Cauere etíam dícuntur,. quando tn uulnera,quz acceperínt recentía, Solís radíus incumbens priufquam obducantur,car 1putrefacíat, A elíanus, Fugiuntuenenata: & fí iacula ueneno ínfecia ín loca eis cofueta eric. tur,recedunt, Albertus; Díctamnum ipfi prodiderunt, dum eo paflíexcutiunt accepta tela, hers. quocp quam cynaren uocant, contra noxía ed untgramina,Solinus. Animalefi ín plex, & oni nium rerum míraculo fiupens;ín tantum,ut equo aut bucula accedente propius,homínem íuxta ue "mantem non cernant:aut fi cernant , arcum ípfair: í2gittas qp mirentur, Plinius. IMulcentur fífiula paftoralí & cantu, Plinius. Paftorum mufica Íapeíta oblectarí ferunr; ut ínterím negiigantpafcua, rantur fibilum fiftularum, Solínus:Quamobrem fibilo & cantu uenantídi capiuntur, ut fequenti iedicam, — qrMaríatranantgregatím nantes porrectoordine;& capíta ímponentes praceden m cluníbus,uícibusi ad terga redeuntes : Hoc maxímé notatur à Cilicía Cyprum trafjcíentíbus; -mcuident terras,fed ín odore earum natant, Plínius. Símaría tranant, non afpe&tu peruntlíttora, | ftdolfactuzinfirmos ponunt ín ultimo,& latorum capíta clunibus per uices füftinent, Solinus, IVios "reclaffis nautum(Gyllius ex Oppíano)mare tranfnant,unus ante ceteros natat, dux ad tranímiítten: dum;hunc alter capite innítens tergo, ínfequitur: & fimiliter caeteri deinceps fubfequuntur, Cum em prímus praenatando defatígatur,ad extremum agme recurrít, & caputin alterum inclinans, llam à labore recreatur.Secundus recens, defatígato fuccedens anteít,atcp alij omnes ín aliorum im fuccedentes, duces efficiunturipedibus tanquam remís utuntur,cornua excelía tanquam ue entis perraíttunt, Hac Oppíanus.Idem (cribítio. Tzetzes Chílíade s. cap, 121. In Amano, Líbas & Carmelo, Syríe monübus(inquít A elianus)cerui nafcuntur,quí cum ín Cyprum tranímíttere unt,gregatím ad litora perueníunt, ibí& randíu fecundos uentos praftolantur,dum per placa. am quietem belle (ibi Bare fenierint , tum fident( animo fefe traíjcere mare ingreffi, & ordíne nt, K ueroínantecedeniíum tergo fubfequentes capita reponunt; ac nimírum dux ídcírco re« tdít, quía non habet ebíníratur,& poft omnes clunibus proximi antegredíentís nírens,ex labos eti fefe dat, (imul & exiremum agmen ducít.In Cyprum ideo tranfaant,quód paftíonum, quse. ampliffimzefle dicuntur, defiderío tenenxur, Et profe&o adeo feracem Cyprij (e incolereregíos - Jen tellantur,deagrorum ut bonítate Aegyptus non concedant, Eodem modo Epíroticí cerui ín Vorcyram. quse conira Epirum eft, mare vrarfeunt, Aclíanus, Manífefla eft negligentia illius qui €giam copofurt, cuíus iníríum efl, Ios Gy enc» zy d]a xv: Sese Adopt is raya 7e Qvysy Qu; Siue ea Delus fit (iue quzcungs (e? 5 ztAce £y ed" ésicsy:lego, &l &vluAsc Fw, c. hoc fenfu, eis author íncertuseft,fiue quícuncg tandem. ) Dicit enim ceruas ex Corycio iugo delapfas;é Cis - iidolittore ín Curiada acten tranarez& addit, Mwveloy &vdjedtos SaUpee voip vxo , üe oweelóU-zey X4dUpue di ad ep idedtuate Gqupoy, A Corycoením ín Curí.daacten círcumn auígantes,nec zephyri, nec "infulam à dextrís habent,nec tranfitum utl à [inítirís,Sirabo non procul à fine libri 15. €| Pugnana desin paíctris,uíctori ut domíno obedíunt, Albertus,Et alibí,In pugna tempore libidinis uíctus omz Rino patet uiciori, & fequítur ipfuim tanquam herum, | 7 « Amantur ab attagenís, Ceruoscumlüpís zggregarí fabulantur ín lucís Venetorum, íta illic Aanfuefcuntferz,Strabolíb,g, €f Ceruis quog eft (na malignítas, quanquam placídilfimo aní- - alium:urgente uí canum;ultro confuegtuntad hornínes, Plinius. Aburfo nónunquam ínuadun Jur;Arífon Tbóés,ideftlupiceruaríj plures fimul cecuue íncadunt laníantQgy:INam uulneratum ve sgitta fcilícet) effugientem perfequuntut: 6 dU uuatosey ódutium Bx£puydie 0Aedo1 zrépkziAs Q^ aretiiony, Adr er eAvoitey épzeop d]ovricerot abono, Os d'e uty s Aero, Gcc, ut elegantíffimus poerarum Oppías hus lib,a, de píícatíone defcribít ín bíftería amíará pugne cotra delphínum, Idem alibi ceruos à lyna. 3 " E, : 2s PERS - : X ! k E : 366 De uadrupcdibus | cibus infeftarí canit, Homeriuerfus, quomodo thóes faucium infequantur ceruum,ex libro undecis mollíados,ín T hoe poft Lupumrecítabo. Fugítceruus cumaríetemuídet,Horus, — Timentcerui- gannítum uulpíum, Albertus, Prímo X fecundogenerí aquilarum; non mínorum'tantum quas drupedumrapíria , fed etíam cum ceruís prxlía, Multum puluerem uolutatu colle&um, ínfidens, cortibus aquila excutítín oculos,pennís ora uerberans, donec przcipítet ínrupes,Plínius, «Ele phbantorum anima ferpentes extrahít: ceruortm ítem urít, Plinius. Et alibi, Ceruís eft cum ferp te pugna; ínueflígant cauernas , naríumdp fpiritu extrahunt renítentes, Serpentes hauríunt, fpírítu naríum extrahunt de latebríiscauernarum, Solínus, Exiítío ferpentíbus effe ceruos nes móignorat; & fi qux fuht extractas cauernís mandentes ; INecueroipfi fpírantesG tantimaduer fantur ; féd meémbratím quoque , fugantur nidore cornus ceruínifit uratur ; Pelles cezui fubfitame fectiros preftantab eo metu fomnos, Xc.Plínius,. Mirifico quodam naturae munereceruusfeipen tem funditus uiticít;neg; enim ipfum, tametfi hoftís in latebram abditus, effugere poteft Eten naribtüs fuis ín ferpentís cauernam íncumbens , uehementiffime ínfpírat, & fpírítu fuo quafí am; tío quodam allícíens extrahít tutum prófert;ac nímirum procumbentem íllam mandere ingr tur;Quod byeme facere maxime folet, Aelian, Videtur (ane Aelianus rationem qua ceruus ferp tem e latibulo extralíít ígnoraffe, ídeo& philtro artc uím comparaffe:ac fi ítaà cerui fpiritu trahe tur,utà magnete ferrum, à fuccíno palez, Solet enim ad occultas huiufmodi caufas homínumi tía confugere, nempe ad totíus fubflanti& proprietatem tanquam ad facram imperítiz anchor; Quod fi eo tanquam phíltro ferpens allícítur ; non antípathía fed fympathía quadam ínter ceri ferpentís naturamfuerít,Sympathíam appelfo tacítum quendam natura confenfum,& ueluti an rem mutuum.Atquí ipfe Aelíanus hoftem cerui appellat ferpentem , & alij authores , ut audíem omnes , Defendatalíquis fpiritum faltemi cérui gratum effe ferpentibus , fiue calorís ratíone, que ualde egent propter nature fue frígíditatem,íta uehementer defíderantifiuealía quadam igno de hoc etíá eueníat,quod Plíníus tradít,ut efümmo cerüi gutture (ex quo fcilicet fpiritus meat offibus,ferpentes congregarídicantur. Refpondeo,Cüm pluríme cerui partes ferpentibus aduer tur , íta ut uelauertant earam morfus (üt aüthores referünt; & nos partím quínto partím fepti cap.recítabímus) uel morfís famTzfisiy ueneno fingulari remedío fint: non uerífimile effe quo níus de gutture ufto fcribit , przfertim cum id neg; authorítate alía ulla , ms experímento co Quamobrem non fpiritum ceruí,quatenus à ceruo proficifcítur:fed coniunctum íllícalorem,q | nus calor eft,ferpentes fequí concefferím:prefertím cuim (ut Aelianus fcribit) hyeme potíffimumita d fieri contingat:quo tempore etíam reliqua anímantes , fomno íd temporís & frígido ueternoobnes xíz (ut mures alpíni'apud nos) fiíncaluerint,mouetí & interdüm progredi folent, Calfíerfaüteiula tibulum ferpentís fpiritu tantum ímmiflo poteft ; eo (cilícetinodo quó frígídas hyeme manüs foie mus. tHínc fortaffís Aelianus díxít,ceruum naribus admotis uebementiflime n ferpentis cauermam ínfpirare.Simplícíter quídem ínípiratío eft, cum aer externus ab anímáte attrahíturzexpiratío udo cum ínternus emittitur, Aelíanus atem fentíre uídetur ceruum expírantem, id eft emíttentemfhal tumfuum,;illum ínfpírare,hoc eft immíttere ín latibulum, Ego contrarío modo ferpentem trahíexi ftimo,ceruo nimírum non emítterite halítii,eotp implente latibulum,fed potius aerem latibuliquam | tum poteft exhauriente,utrefpiratíonis fuctu eo euacuato ferpens fequatur , nó aliter quàm uitium aut alíus liquor canali fmmiffo , & aere extracto : quo quídem modo etiam cucurbítulae fanguinem hauríunt. Et fic propríeferpentem trahere ,lícet ínuítüm & reniítentem,ut ipfe Aelianus & al bunt:fuperiore ením modo non ínuítus fed fponte progrederetur ferpens, eratum fibi caloren tus,ut uerno folet cum Solís calorem percepit, Rurfus opponi poteft, quod Plinius ínqüit,ceri mam ferpentes urere: atqui extracto bauftoG aére uri non poflunt , halítu autem fuo immiffo8 latibulum contínuo ductu ínfpírato poffunt , Dicam non tantí apud me Plinij uerba effe , quante ipfiusratío certís argumentísconfiderata. Aflipulatur opínioní mezefiue Oriíbafíus fiue alius: thor,cuíus commetaríos ín Hippocratis aphoríímos Io, Guínteríus Andernacus prímus nofisolt loinlucem dedit,ís ín libri prími aphorifmum uícefímum nonum fcribens,ad quaftíonem qu ne femen uírí genítale ad fundum ufq uterí perueníat, Sciendum (inquit) fic matrícem íllüd re,quemadmodum ceruus ad otífícíum cuniculí appofitís naríbus,inde extrahít ferpetem, Qu poníca Graeca collegit,líbro 19.cap.3.X enophontem teftem adducit, quod ceruus fpiritu fuo(fi uerto)ferpentem ceu uertígíne affectam ad fefe adducat & rapiat attrahendo: ubí Girzece fic legi ÉAcQG^ &vipoytrn xoi eos tiuim Go srvkvpem exomoi T dq, ox vedere mrs torio, Cornaríum qui hee &e conuerterat Andreas à Lacuna temere reprehendít, & íta reddenda fuiffe aít, Exhauftus c ac uulneríbus exafperatus, fuo fpírítu ferpenté obtenebrat,ad fefegp trahít; & ín caftigationibus fím fubiectís, eiusd ínquit,exhauríri exagítarítg efl:«pu vado autem exulcerarí,nec non e rarí uulneríbus:qua quidem ínterpretatíones tam ridicule hoc ínloco funt,ut refutare pigeat. xidw quídem recie exponit, fed níhil ad hunc locum, ubique per epfilon in fecunda fyllab omícron ín tertía legitur,hoc eft attrahens:non &psAxeplin,ut ipfe fomniíat, per s, & w,fefellít eum to quod fequítur uerbum saxs , quafi ídem repeteretur, Caeterum ewipép uel pz, exha quídem figníficatinon ita tamen ut anímal uiribus exhaurítur & deftituitur,uel fanguínis fudorisQ | fluxu, autlabore debilítatur: fed proprie aqua uelalíum humorem alictide ; ut ex puteo, exhiauner m "Tta 3^ E DC DE. [ab.1 267 ig dv cave Ioav7t, id eft loro extrahere , feu attrahere furfum : ufürpatur ueró etíam de tjs quz fine ;e quouís modo furfum trahuní;quod etfi multis teftímoníjs clariffimü facere poffem,nolo hac ín re effe prolíxíortcui uacat & libet,adeat V aríni díctíonaríz, Caueneín ferpente ínciderís ctim ex latebris ceruí anhelitu extracta, effuperítitum ením propter iracundíam uehemétíus eí uenent eft; ^o EÉEx yet diuiolax kivarzrisoli orixos NiÉpozónor itolz (Bostee, civiyvásos dt zriiv aus, Lo "TeoyuiAat ,eiuetenede "rx gis eiie usovae, Ep lean evr[üo(" &ayéMevmeUTuÉ, Nicander ín Theríacís, Símilí fane modoaríetes etíam maríni phocas ín fubterraneís faxís con; sodoratí,narium illecebra quadam acri attrahunt, exhaufto fcílícet acre ínter fe & uítulos ín, iedío,ut Aelíanus fcribit, Ceruus poft efum ferpentium ín aqua fe mergens, utcungp fiti ínfe, ate non bibít tamen,boc fe perículo mortís fa&urum fcíens:ínterím uero lachrymas emittít, quae pídem bezahar dictum uertuntur,ut pluribus dicam capíte feptímo, Serpentes quídam cers dícuntur, fimiles nigrís ills , quí ín multís regionibus precipue Apulía notíffimi funt nec mul ueneníi habent, Monachíín Mefuen, Grammatící Grrzcí elaphon, íd eft ceruum etíam inde ap atum uolunt quafi tAeqop, d]: 70 Axe cb iere qoi evauoei eo: jy evx[iouy, quoniam ferpentes naria trahat & occídatzuel e a aive cis iac , hoceftà ferpentíbus abígendis : nam ctm latent fer. ts, cornu faxo affrícat,unde odor excítatur eíufmodi , ut ferpentes etíamelatíbulís exigantur; nologus & Varínus, Mutuo inter fe odío (ut Oppíanus docet interprete Giyllío) omne ferpen Iceruorumé genus flagrat ínexpíábilí, ferpentem ceruus longe latedp ínquirens, tandem ín il- ueltigía longis flexionibus apparentía, iucundé peruenit, naríbusd ad cauernam admotis ; ad m pugnare nolentem ipfum attrahit. Serpens extracta, ín altum tollit collum, & crepítu den horribilis efl, & acerba fíbila anhelat: Contrá ceruus rídenti fimilis eueftígio ínaníter pugnaánz & ceruí collum & crura circuimplicantem, in fexcenta früfta lacerat, In Libycís finibus magna erpentum,ceruum(cum folus humí ftratus íacet)undíg ínuadiít,& ín eius pellem dentes confía eg cerui ulla pars efl, quze non ferpentíbus circunfufa fit: alie caputmordicus prémünt; alíae m& pectus, tentremá& diftrahunt,aliz ítém utrincy círcum latera uerfantés ínflant, nonnullae Salíz dorfum depafcuntur,alíz ex inguínibus pendent hoftiliter ínfixze,.Hic omníbüus doloría efertus,prímum fugere tentat, & rügit , & quoquouerfum fe uerfat ; fed magna turba circumis snon poteft elabi,fed tamen ore dilaniat infinitam & bellicofam gentem, & cornibus íequií« iie, quod uerbum etíam fimplícítet perdere fignificat, djaQlcicey, &Qei(sip ,e]377/ v eieuodiy; v (ew, "rooléip: Homerus vou séjasiy dixit: quamuis propríe anímalibus cornutís coueníat, Va. Jlilaé uero nifill remíttunt,fed etíaim cerüinis dentibus demorfze audacter íncumbunt:Is alias ibus díflecat,alías pedibus perdít;ac ferpentum perterram permultus fanguis diffl uít,earumá bra (emícomefla ad térram abiecta palpítaüt,alíz laceratze in latera magno dentíum robore ins fcunt; & fola capita à relíquo corpore abícilTa ceruí péllém adhuc pertinaciter rétínent, Quum ceruus fe ita affedtuim fentít diuino quodam natutze munere flituíum inquítit , inde cancel, orriptens , medicínam fibí facit, confeftimQ; ferarum reliquia ex eius pelle excídunt, cícatríces mobducuntur,Hucufg Gyllius ex Oppíano, Caterürm caufam cur ceruí ferpentes deuorent; acent,alij aliam proferunt,ut nunc adfcríbam. Etymologus & V arínus tradunt ceruos efu ui um queue xgliozesdiva id eft naturaliter purgari,nec pluribus explícantquomodo uel pér quos Is purgentur, Egonon de foemínarum duntaxat inenfibus purgatíonís uocabulim hic acci»: talías (epeufurpatur: neg de alui fubductione,fed corpotís totíus pet cutís poros latenter exa atí quadam renouatione , qualem & elephaftíacis quibüfdám eodem remedio ufis contícííle mus, Vermesínuentreceruorum(ut in Híppiatricís Grzecís legimus Cap. 43. )ínnafcuntur,& nantíbus eís ad fauces(Beaysey)afcendunt;inhaerentd).C ertrus íta affectus loco non manet, fed ncurrít: Inuenítautemremedíum,nam ferpentibus deuoratís curatur, Plíníus de ceruo nara Iod cum fentítfe evavari fenectute,fpirítu per nares € cauernís ferpentes extrahít ; &c, Et hoc erum efie non puto, Albertus.Ego ceruos ín fenectutetantum ferpentíbus uefci;necg; apud Pli neg alium authorem idoneum legiffe memíni, Cum fe ínfirmos fenítre ; fpiritu naríuim fera secauernís extrahuntac fuperata ueneni pernicie, illorum pabulo reparanitur;Ifidorus. Cer: enío erauís,excrefcentibus pilis & cornibus,ferpentem naribushaurit,mox hauflo aftuat ues :unde fontem ad bibendum ardentifTíme defiderat; quo poto pilos € cornua déponít ; Gloff almum A. cuíus inítíim efl ; Quemadmodum defydetat ceruus fontes aquarum, ficté aníma Deus, Vínceritíus Belluacehfis à ceruís ferpentes edi fcribit ; ut caliginí medeatüur oculorum; us quídam author obfcurüs, queni Phyfiologum uocant; Ceruus(inquitficubi ferpentem effe ouerít,aquam ore hauftam ín cau& effundit, mox fpirítu fuo ferpentes extractos pedibus cons ans iínterímít, Ceruorum autem duo funt generasunum,qüod extradii fpirítü ferpentís colluni ino calcans,íta enectum uorat: quo deinde ueneno íntumefcens; aquas petit & euoimmít, Interím ) um tumet, pilos mutat,& cornua abijcít, Alterum genus inuentum ferpentem occídít Gt a ui faflatímri ad montana pafcua ferecipít, Hxcílle, €f Elephas atíetem fugít;non elaphos ; id eff stüus;ut Hori Híeroglyphícorum uetus ínterptes legít & tranftulít, | Getruíriam pellem Graci nebridem uocant de qua pluribus ín Philología dícam, Ex éotio cérá A EN De Quadrupedibus "9 uino fiunt tepmenta bominum, & rerum multarum operímenta,Blondus, INofiríhas pelles parang? uel cum pilís,illas przefertím quz elegantiores & maculofz funt,ut puluínís fedilitt índucantur "ud pílis demptís,ad caligas , femoralía, chírothecas, &c, — 4 Ex oflibus ceruorum tíbíz fiunt, Cadius. fpina eft qua hínnulus íctus ínutilía habebit offa ad tibias , Hefychius & V arínus, eer duds s Éoicot Uy crgo ec veGes stas eloyedarourro: xvi G7 d^ lij vl» t£obqe óxay Pollux, 43 i4 €] Ceruís,ut díxí,cum ferpentibus pugna eft, quas etíam cauernís extractas mandüt. Necue ipfi,[pirantesq; tanrum(ínquit Plínfus)aduerfantur,fed membratim quog,, Efummo cerui gu te uflís offibus congregari ferpentes dicütur,Pliníus. Sanguine quocp ceruino,fí unà urantur, dra, contíon & cuniílago & anchufa,lentífcíligno,contrahi ferpentes dícunt: Díffipari deinde fi fano Ul. ne detracto adíjcíatur pyrethrum,Idem, Pelles cerui fubftratz fecuros praftant à ferpentium netu. fomnos, Plíníus, Aut tu ceruina per noctem ín pelle quíefcís, Serenus cap.46.. Incerüiína pelle iR cuerít,nullus ad homínem ferpens accedít,Sextus, IMedulla perunctos feuóue ceruí aut hínnuli, fugiunt ferpentes, Plínius, Ceruina medulla praeter cxteras, ferpentes inuncta fugat, Diofcoríd,. Medullam ceruínam incenfam tecum habens,cum eadem fuffumiga locum ín quo es, & effuga fe pentes,Sextus.INicander ín Theriacís unguentum quoddam przícríbit ex carne ferpentium,, me dulla ceruí,& unguento rofaceo cum oleo ceratp,quo inundiia ferpentíum morfu tutí fínt, Adipe ceruíno elephantíno& perunctos,ferpentes fugiunt,Idem, Serpentes fugíunt omníno dentem cere uí habentes, Plín, Alía lectio erat, Fugíüt omnínoalíquíd ceruí habentes, que mínus placet:INamd dente Serenus etíam fcribit, Aut genere ex ipfo dentem portabísamícum, Coagulumhínnultex aceto bibítur ab íctu ferpentium:& fi omnino tractat fit,eo díe nonferítferpens,Plínius, qf uís cum ferpente pugna eft,&c.ídeofíngulare abigendis ferpentíbus , odor aduflo ceruínoco Cornus ceruíní odore(nídore,fumo, fuffítu, fuffimento,ufirína, íncenfu,)ferpentes fugatur,Plir Aclíanus, Varro,Palladius,R afís, Cornu cerui crudum fuffitu fugat ferpentes, Diofcor, Ca dum ne pullíà ferpentibus afflentur : id uítatur fepíius incenfo cornu ceruino, Columella, Etz Vt exítiofis ferpentibus tecta liberentur, mulíebres capillos ; aut ceruína fzpius ure cornua; rum odor maxime-non patítur ftabulís predictam peftem confiftere, ' Accenfis utríslibet . xtrís uel finíftrís cornibus) odore ferpentes fugantur , Plínius & Solinus, $í quís ceruíco ín puluerem excídat, poftea& excifos ín ignem pulueres confjcíat , fumus índe nafcensu . que ferpentes fugat; Gyllius ex Aelíano, Serpentes fugiunt odorem cornucerui fi índe gue domus fuffumigetur , Albertus. Rafís tamen , à quo ílle fua ex animalibus remedia tt pfit, fic habet: Si locus ín quo culíces funt, cornu ceruíno & unguibus caprae fuffiatur , difc Cornus ceruifacto íncenfuüplurima ínfectorum pars fugíunt, Axíftoteles, Quin & ipfi c fies funtEtymologus & Varínus) ut ferpentes é cauernís propellant, cornu ad proximum. attríto concalfacto&,aérem nídore imbuunt,quo perceptoilleprogredíuntur, 4| Excorn fiunt quzdam ornamenta armorum, Blondus, Ceruína cornua ,lígneo prafertím capti í paríetibus diuítum & nobilium affiguntur,tum ornamenti gratía , tum ut ufum prabeantfi dendíá ramis qua quís uoluerít, Cordís draconís píngue ín pelledorcadum neruis ceruín lígatum ín lacerto,conferre iudíciorum uíctoríz magí promittunt; Prímum fpondylum aditus ftatim mulcere ; Dentes eíusilligatos pellibus caprearum ceruínís neruís, mites preftare dom poteftatestp exorabiles. Sed fupereft compofítío,qua inuictos faciunt magorum mendacia: draconís & capíte,pilís leoníse fronte & medulla eíufdem, equi uictorís fpuma, canís unguib allígatís ceruino corío,neruísqp ceruí alternatís & dorcadís: Quz arguifle non mínus refert; qi contra ferpentes remedía demonflraffe,quoníam hacc morborum uenefícía funt,Plíníus, | | DE VENATIONE CERVI m . Ceruusanímal eft fimplex, & omnium rerum miraculo ftupens:ín tantum, ut equo air accedente propíus,homínem íuxta uenantem non cernant ; aut fí cernant, arcum ípfum fag -mírentur,Plínius. Stupent omnía,propterea facilius obuíos fe prxbent fagíttantibus,Solinu ui fibilo(fiftula paftoralí;ut Plínius uertít)& cantu uenantium capiuntursmulcentur enim(& vovrott,Giazaa legít sa wxnAivawu)alliciuntur& ea uoluptatezítacy alter uenantíum cantat palm: - bilat;alter clam ferítà tergo, ubí focíus tempus íam elle fienificarítifed fi ceruus erectas aurícul neat, acerrímé fentít, nec latere ínfidiz poffunt:fin demiffas , facile interímítur , Arífiot. Albt huncuenationís modum fierí aít,cum aliquis folio fub lígna pofito fibilat ; ímítando uocem h ad quem fonum prodeatceruus , pracipue uero capreolus, & reliqua ut Ariftoteles, Sí audi ceruí tibíam aliquam fiftulam& concinne fonantem,non fugíunt fed expectantes capiuntur licet íuauítate Muficz alle&t(, Xenophon ín Geopon, Gracís, Flomínem adulatione deceptum gníficantes Acgyptij ceruum píngebant cum tubícíne:zmulcetur ením ceruus cantus modul ac fic quodammodo oblítus fui capitur, Horus, Infundo quem in Thufculano emithic Varro Pífone,uídifti ad buccínam ínflatam certo tempore apros & capreas conuenire ad pabulum:Ét ió pofi,Ibi eratlocus excelfus,ubi tríclínío pofito coenabamus, Quíntus Orphea uocari iuffit cum eo uenifTet cum ftola,& cíthara, & cantare effet iuffus, buccínam ínflauit:ubí tanta círcur xit nos ceruorum,aprorum, & caterarum quadrupedummultítudo , ut non mínus formofum - uifum fit fpectaculum,quám ín Circo maximo adilium non fine Africanis beftijs cum fiunt u HO - DeCermo.E. Lib.I. . 569 -WHones, Varrodererufis, is; Tyrrhenorum fermone peruagatum eft Aelian uerbis utor) apros, ceruos apud eos cum retíbus & canibus,ut uenandií fane utus ferre folet, tum multo maxíme mu adiumento capí,quod quídem ipfum quemadmodum fíat,am porro dicam;Circumtectis retí & catteris ínflrumentis accommodatís ad faciendas beftijs infidias , collocatis , homo ad tibíam canendi bene perítus , quoad eíus fierí potefl, omnem cantus coritentíonem remittít, X relaxat, & quidlibet ad canendum (uaue praeclare ufurpat, & fenfim pedetentímqQ progrediens ín/montíum ces & conualles,atoy,ut breuí explícem,ín omnía lufira ferarum, & cubilía,tibía cantu influít, imirum prímo in eorum aures ínfluentis foni ínfolentía ipfos exterret: deinde cum im petenti ptate aures tenentur, tum nullo negotío comprehenduntur ,cantust fuauítate permulíi,&des tin corum quz precreauerínt & domefticarum fedium obliuionem uenítmt: Etiam fi £erz be, nonálocís ubí uerfarí affueuerunt , aberrare folent, Síc igitur l'yrrhenz befiíz paulatím tàna iam fuadze íllecebra. ducuntur, & quafi cantu praeftritz, ín laquees fefe inferunt, quibus íllaquea- gcomprehenduntur, Hactenus Aelianus, 4| Ceruos (ínquít Caelius) rubra penna afpectu tera nonne & Aufonius caprobat illis uerfibusz An cutn fratre uagos dumeta per auía ceruos .Cír idas maculís, & multa indagíne pínnae e Id & Seneca fignificare uidetüc libro de clementía pri iSi feras (ínquít)línea & pinna conclufas contíncás, fubeasáp telís incéffi, tentabunt fugam per quae fugerant proculeabuntig formidinem, Sed & ín Gleorgicislib. s, cómeminit Vergilius ubi ceruís agit, Puniícexüe agitant pauidos formidine pennz, Et Ouidius Metamorph. lib, is, Vec formídatís ceruos íncludíte pennís, Quín & Lucanus, Síc dum pauídos formídine ceruos laudat odoratz metuentes aéra pennzx,; Quód autem odoratas aít pennas , ad íd referrí poteft, uftularí ab pleríícy folent, ficuti Infubribus eft mos, Hoc ipfum & Hieronymus ínnuit ín Lu; aní & Orthodoxi dialogo, Bt pauidorum more ceruorum, dum uanos pennarum cuitatís uos fortiffimís retibus implicamini,Hadtenus Caelius, Memínit etia Oppíanus lib, 4.de picatione, dlamydum capturam defcribit; quas fanibus ín mare demiffis motísip pífcatores terrent, & (ic gütin retía:fimilíter,ínquít uenatores ín fyluís autmontibus | EiAsp eveAxell tAeqoy Bua oui qii, bsi ours Gore djovas udi 5 xsquy Oerilou d'lazrro Sod 7]$«,&c, Maxime tímétcerui tune alí, ex quo pennae fufpenfe fint,ímagináres nímírtt ipíam penna agitationem:Que fanétimorem ntubí homínes ipfis adftantes uident, Xenophon ín Gieoponicis, Vmbra metuítur ab infantí, ferísrabens pínna,Seneca, «f Fugíiuntlatratu canum audíto aura femper fecunda, utueftís im ípfis abeanr, Plinius. Acceptís canum latratibus fecundo uento uias dírígunt, ut odor cum ecedat, Solínus, Contraríum Ícríbít Albertus, A oíta uiaquipcoutra uentum currünt, utuens abeís auferatuoces canum. Caprez cetuí&p, ut experimento fxpíus probatum eft ,cum quafí item uentum petere currendo foleant(utrefrígerari Ipiríttis curfu laborantes uento poílin) ad ti flatü canes collocandifunt, A ttrahíením íta à wento cerui (ol ent caprex&;ut nolentíbus quan juenatoribus fugam arrípere adnítahtur,Belilaríus, Sed quód fecundo femper uento,non con fo fugiant ceruí , mox in. Appendice etíam de uenatione Budari teftimonio comprobabímus, uís quocp eft fara malignitas quanquam placidíffimo animalium,urgente ui canum, ultro confu untad homínes,Plínius, Ceruus ín fuga fí aquam bibens fnirauerit ,à laffitudíne refocíllatur, & ürfum reparatur, Author obfcurus, Hyeme exienuáatur debíiítantur&p:uere uíget maxime ad füm:cum fugiunt,requíiem ínter carrendum aliquam fà cíunt;cófiftentesQ marient,düm quí ín« litur,appropinquet;tum fugam íterum ac:ipiunttquod ídeo facere uidentur ; quía ínteríora la« ranttinteftínum ením tam tenue imbecflleG habent, ut etíam fí leuiter percufferis , poffit rump, Iteadhuc integra, Aríflot, In fuga femperacquiefcant flantestprefpiciit: cum prope uentum eft, us fuge prefidía repetentes;Hoc fit inteftini dolore tam íntirfni,ut (ctuleui rumpatur intus, Pii. ; Pínguefcunt late (upra modum,quamobrem nec currere quídem poflunt: fed fecundo aut Kertío curfu capiuntur abijs,qui pedibus infectantu:;fugiunt etíam in aquas propter zcftum atgjan li m,Ariftot, Agitatus ceruus magís figit ad uías hominum publícas, quàm ad latíbila, ne fua lltaprodantur, Albertus, Equi cafíjs oculis (xviwaree, id eft coeruleis oculis sau[ozrodte, id eft ijs uel maculofís pedíbus) ín uenatu cótra ceruos accómodati funt , Gillius ex Oppíano, Forma um quz probetur ad uenatíonem ceriiorum;ín Canumcelerum hífloría ex Oppíanoretuli.Cas - Indicia Xenophonte aduerfus hínriulos & ceruos probantur;atqui Indicus ílle Alexandro IVla 2o donatus,certium,aprum & uríum:tanquam índignas fe feras cotempíít;iín folum ueró leonem iniurrexít.ut ín Canerobuflo díxí ex Aelno. a — (INuncex Xenophontis de uenatíone libro, quz ad híanulorum & cerüort uenationem pere tinent/Omnibono Leoníceno interprete,recitabo,mutaturus fimul nonnulla qua íntranslatione cum Girzcís collata mínus arrídent, Aduerfus hiniulos & ceruos (ínquír) canes Irnidicas efTe tet:funt ením ualíde,magnze,ueloces,nec pufillanimes;& cum tales fint,laborem facile tolerat, ellos gitur bínnufos uerno tempore uenabítur: tuc ením nafcuntur, Prímum igítur lucos Jéclac)inere(Tus uenator contempletur,in quibus ceruf plurimum conuerfantur, Et ad locum ubi ínt,cum canibus & íaculís ante lucem ueníens , canes proculà fylua religet, ne fí ceruam uíde- iit/latratus emíttant,Ipfe ueró de fpecula profpíciet, & ceruas fimul cum luce hínnulos ad locum Sucere uidebít;in quo fuum quacqp fotura eft, («Ms vase, lego Svveee, id eftad quietem depofi- 70 | Le Quadrupedibus tuta )Czterum ubi recubuerínt(uezenM veros, poffet actiue etíá exponi, ubi hínnulos cubare fecerit, utídem xezuxaidy quod wr&(av effetfed Pollux 3,12, Cerua;ínquitfefe demittes,uel recumbens,t qüirseu Bao, lactat hínnulum:;atquí nos obferuauímus hínnulos uel ftantes uel in genua demiff á matribus etíam ftantíbus lactarí;) & lac preebuerínt,ac ne ab ullo uideantur círcüfpexerínt , (aum quz, ín oppofita ftatíone feruabit, (z«A6G: eic 7o eLrtens,id eft longius ab eo,fed rectàeregionere, cedens:;Pollux non ceruam,fed ceruum genítoremlongíus recedere & cuftodíre fcribit, SC acceden | tes ímpugnare:quod non fecíffet puto, fí?zexAtvasas apud Xenophontem actíué accepifet; nune cüm in neutra fieníficatione ponat,X ceruam cubátem facíat,non fimuletíam ín oppofitum Ic | €am recedere dícere potuit, fed patrí hoc tríbuit, quod míhí minus placet, Ariftoteles enim mari foeminis extra tempus libídinís fepararí tradít:& notum eft quod mares ín quadrupedü generen fam fobolís curam füfcípíant,) Elec ubí uíderít uenator, canes foluat: ipfe uero fumptis íaculísad primum hínriulim procedat,locortim memor ubííacentem (svraevzm) uidit.PoAv «5 &MuSvmwa (fonte. | GOoiSvro) v 14, cy ye rebus 6I (forte Glar) ergpat sdbfey éivmu: id eft, Longe enim alía apparetTocoe | rum facíes,ci quis propius accefferít,qüam qualís ex longinquo príus uídebatur , Cumautem jg uiderít hínnulum,accédat propius, Ille ámmotus íacebit,uelutí terrae affixus, fe opprimi (avaws finet ualde rugiens:nífi cum fuerit imbreperfufus,(sqveutyG": quidam £N vyptv€", id eft refríoeratus | legít:ego ephyfmenos,íd eft imbre madidus rectelegí uideo: ) tunc enim haudquaquam manebit | quídem humor ín ípfo (íd eft humiditas pluuialis ín cute eíus) rígebít frigore: (nam cutishumidafa, cile friget, prafertímmatütino tempore:) quod eum fugere cogit, Capietur autem à canibus cuml bore ínfequentíbus, Captum cuftodí retium tradatzrugietille, Cerua partim uidens, partím audiens 4j tenentem ínuadet (ezidsgueiritt GÀ dvo) ut ipfum eripiat, ''unc ígitur canes hortetur,SC íaculís tur. Hunc ubí obtínüerít;ad alíos tendat; n quos fímiliuenatione utetur, | Etíuniores quíde Lhín ; nulihoc modo capíenturziam áeró grandiafculi dífficiliussnam cum matríbus alijsQp ceruís pafeus | uur:quibusín medijs cum agítattur,fagiunt: fpe ínter prímos, raro ínter poftremos:& pro illis gnanres ceruz canes proterunt, Itag; non facile capi poffunt,nifi quís ínuadens fubito diffipetyt ip(is quifpíam unus deflítuatur:quod ubi coactis eís acciderít;hinnulum fequutí canes primo fuperantur,INam trepídum íllum facít abfentía ceruarum,& hínnulorum ín ea etate celerítas í parabilís eft, (Quafidícat, Hínnuli fam grandítfculi;tum natura celetrimí funt,tum auget cel tem metus,quo folí relícti afficiuntur. Secundo tamen tertioue fiatím capientur.Corporaenimillo: | rumcum adhuctenera fínt,labori fufficerenon poffunt, — Quinetiam tendicüla (podoftraba?)j eem uís ponuntur,ínmontibus;círca prata, fecus fluenta, prope faltus, (vet) ít bíufjs, (qv voie diodlufis enificat autem díodos etíam fímplicíter uíam uel femítam:) in aruís, quocuncp adíerínt, 'Tendi autem oportet ex fmilace plícarí, & delibrari (id eft cortíce fpolíarí) ne putrefcant, Harum coro ue flexus ([píra Omnibono) pulchre rotundus fit , & ínfertos habeat clauos ferreos aclígneosal natím,quibus plocamos (íd efl laqueus íntra coronam:Pollux fic habet, ox zrAóg«G- qv pim zr aurawenu;forte autem idem fuetítzrAóuiG" S Bebyoc : &fi Pollux plocamon nefcío quá plícation ín ipfius plegmatís,id eft coronz parte medía dícere uidetur, utnon íntra ipfam , fed ín fpfa &(y ipiius fit:Erfor(an neípfe quídem Xenophontis fentétíam affectrtus eft , nam cum uerba eíus fcríbat;hoc ínleco alíter habet quàm ín Xenophonte legatur:)ímplícetur, Debent autem ferreí robuftiores effe,ut (i lignei cefferínt;hi pedem premant.Caterum laqueus funículi,coronz fu nendus,& funís ipfe éiparto contextus fit;nà fpartí matería putredíní míníme obnoxía eft, Lat ipfe funículustp ualídí fint. Lignum à fune pendeat quernum aut ligneum , longitudine tríu drantum,craffitudine palafiz,íd eft palmí (Omníbonusuertítulnz) cum cortíce, Porro tendie ponends füntapertafcrobe quing; palmos profunda : ea fuperne rotunda fit, & coronis tene ÍC rum zqualís:ínteríus uero fundum uerfus magís magístp ín anguftíam colligatur.Símiliter fu lo & ligno fcrobs aperienda eft, quanta utrifqp (&uqoiy) conueniet, Hacc ubi fecerít, fummam ten Iz Ícrobem fubfternat, (ut Omnibonus transfertmiíhi obfcurus uidetur locus: Grace fic legítüt, 9» Bal 3 arodbspi Due Gnévoa erro iesatdiy,) Círca coronam autemlaqueti funís,funem (p ipli & lignum deponat, ín fuum utrung locum, (fcrobem:) poflea coronz imponat atractylidis ca cranfuerfos, (uírgulas enodes, Omnibonus: quí non promíneàt foras.His folía minuta ínfjcíabiue m tunc anní tempus habebít,Poftremo fcrobemterra ímplebit,ea prímum que ex fuperficíe cumiogee reincíperet;ablata efl; deinde terra fírma procul índe fumpta, ut ceruz quàm maxíme occultus iiti? cus,Qitiód füpererítterrz, afportetur longeà tendícula, Quía fi recenter motae terra odorem ceti fenfetit fentít autem fubitó,auertetur . Porró ceruas montanas uenator cum canibus ín aurora por tífimum,quanquam & relíquo díe,obferuabít:campeftres ueró diluculo tantum,INam ín montibl noh noctu folüm capíuntur , fed etíam interdíu propter folitudínem : In agrís autem nocte tantüm nar ín díehomínes metuunt, Poftquam ígítur tendículam abflractam (&vespauiivnp , refürpinatir Omnibonus:quíd fi &àazacwevaplegasc) ínuenerit, folutis canibus tranfcurrat , ligni tractum, quo cüng; ferat,obferuans, Erít enim plerung; non incertus , quippe motis lapídibus, &Climítein dudio,uía manífefta erit, Quod fi per afpera loca feratur,raptus de líeno cortex lapídibus hare fic facilior erít perfecutio. Iam fipede uínctus fuerítanreríore, cítocapietur : namlignum intet £eridum,corpus totum & oraferítSín pofteríore,lígnü quod trahítur uníuerfum com en erum DL De Ceruo.E. Lib. [. 771 "itii etíàm inter flipítes & arbufta díuarícataretento haeret ligno: & nili funicufum abruperí tj: c deprehenditur.Quod fi mas fuerit, fiue ita captus,fiuelabore uictus,non eft cominus adeüdum: 1 cornibus ferít & pedibus : emínus igitur iaculís utendum , Hactenus X enophon, LHisliber m Pollucís eadem dere,uenatione díco per podoflraben feu pedicam, uerba adtjcere, qua libro omaftíci eius quínto cap. 4. hoc modo reddídimus ; Podagría dicta (zro4 d, ee:aliás zroind yo ere, quei exponitur apud Varinum;quam fcriptione prafero) ponítur ceruís, & aptis interdumtz 'aüit etíam podoftrabe uocarí, Circulus eft ex ligno fmilacis (hederaceo, Caelius: eftením (mis xhederz genus;fed arbor quoq: taxus Latinís dicta, Grrecís uocatur fimilax. Pls círculus ftephane, Lcorona dícítur,& ferreísligneis& clauís alternatim infixís intercipítur, In medío huíus plocas id eft laqueus)neciítur,ut animal pede calcans & íllabens in fcrobe, podoftrabe euerfa laqueo: Bpoyos id eft alterílaqueo,quod non placet:)arte ad hoc ipfum facto detíneatur, Deponítur aua podoltrabe ín fcrobem,Carterum laqueo círca coronam, funís quidam annectítur,quem Gracíá puel eegeviz (apud Xenophontem legimus euet) uel &gzredbvlu uocantiís efparto contextus & us eft, Abhoc lígnum pendet, ín alía fcrobe uícína obrutum : ut cum fera in foueam pede illa. »pedoftraben ad fe conuerterít, funem cum ligno fecum trahere cogatur, & íta impediatur ad um, maxíme fi prioribus pedibus detíneatur, Poterit aut uenator infequí, (i ueftígía & tra&um iobferuet,qua ín terra molli facilius notantur:Sín afpera & falebrofa fuerit, lígni (cortícís, X es hon)ramenta paffim ex tractu attrítuty relicta uiam fequendi oftendent Eft quando lignum ipa denfisretentum fruticibus'aut arbuftís,uel inzqualíter promínentibus faxís, feram filtit, Scroa rallata folida terra;aut berbis folósüe tegere oportetirecetém ueró terram nuper e fcrobe effot- nprocul auferre,ne recens commotam terram fera odorata (7b 9ue/op Qo ógdtvcy, lego drdpeuvousrop oXenophonte)reformídet, Hactenus Pollux, Ecquanquam plerag; omnía ex Xenophonte rana. rít,nennihil lucís tamen ad reí intelledum conferre uídetur , nimium alíoquín obfcura mihi. fimilibus,qui uenationibus nunquam ínterfuímus, Àpzrsdovse, faniculi, Suidas & V arinus. Aga im, uenatío cum funibus, Idem & Suidas, Aczrsdbvi(ay cum funibusdaquefsyuenarí,Idem &Helya e Suídas, Ke rose dísde "rofs vregQuosnc à qi &pzrsdbyuc,Stridas ex epígrammate,id eft,E fune tro purpureo multas emifít fagittas.Podagra ínfirumentum uenatorum:hínc illud apud Suís yao üpv£e, sco yrod Gy pcce Vptitequ, die Snolou ois vroA«uois, íd eft, Scrobibus effoffis laqueos immifit uscapíiendis tanquam feris, Podoftrabas appellant machínas quafdam, fiue laqueos, ut ferze bus inhaerentes capíantur:uturitur hac uoce Hyperídes & Xenophon, Suídas& Varínus. Eft firumentum medicorum,quo artus luxatí & peruerfi reftituuntur, Pollux & Varínus. Eft de. glígnum in carceribus, alío nomine podocacce dictum, & cippus Latínís , ín quo pedes fontium: udebantur,Suídas:hínc illud eodem cítante, ds qv vredbspaleus mto] ovis Bolieote qveigyé iot Vd] ivarva, tíni pedícas uocantlaqueos, quibus pedes ílligantur,nó auíum folit,fed etiam quadrupedü, Ver iusGieorg.i.. Tunc gruíbus pedicas, & retía ponere ceruis, ^ Líufüsibelli Pun, Vt pleracs ues pedíca capta hererent índurata & alta concreta olacie:loquítur autem de fumentís. INon omite í funt etíam Gratíj de pedícís uerfus ifii; INam fuit & laqueís alíquis curracíbus ufus, Ceruino íufferemagís cotexereneruo. — Fraus reget(forte tegec)ínfidías habitu mentita feríno; Quid quí dentatasiligno roboreclaufít ^ Venator pedícas,cum diffimulantibus armís, bape habet ímprudens alíenílucralaboríst. Tendícula,laqueus quo aues & ferz decípiuntur; haucupia uerborum & líterarum terdiculas in ínuidíam uocat, Cícero pro Cecínna, q Cerui£ biuntur fubterraneís foueís, reticulís & alf£s uenationumi inftrumentís,uerum etíam przcípueca us,Belifarius, Capíuntur cerui,inqirit Xenophon;etíam fine tendículís , cum agítantur eílate, 1 ualde defatigantur,ut ftantes íacülís confodíantur In mare etíam, fi detinerife uíderínt, & a jtanquam omnís alíus con(ifij inopes , ínfiliunt: eft quando defícíente anhelítu concídunt, eavou dt, dHi[oote ty ei rto 0) toc oir rum erete: mediocre d ei cio qedfodlor smediawss. Ego uet nóyuec nulquam reperío : conijcio autem legendum oyaeuse, V arínus oyue(ay exponit, equum teno infecto, uel fub currtr ducere, (ínfidentem nimirum ipfi uel currui:) figníficatetíam in pu uincere t 21 azyuáe, IVlagnus fanecelerum equorum ufus eft,ut ceruí ín retía adigantur. Oys wer Gec no N-uettereyov,Erymologus, GCerui,lepores, & uulpes capíuntur eo genere retis quod: aríarolum uocant,Innomínatus, De pínnatis(id eft retibus quibus pennz ímponuntur,quas os metuere fupra díximus)lege Gratíum poeram.. Cerutiínquit Blondus, tenfis retibus co pres untur; Moloffís etíam canibus ac T'eucrís( Turcícis) immillis dilacerantur, In latis campís aut tis, fruftra eos infequuntur canes, celeritate longe inferíores:Iuxta fluuíos etíam & maría tranam labuntur, Quamobrem uenatorí curz erít ut in nemora f. altus auíos eos impellat : ubí mares: 'ornibus impedítí capíuntur, Ceruos uenaturí, ínquiranteos círca fyluas , folent ením fjs ín locís tperíri, ubi &C alize quadam ferze funt. Sape tríti apparent ex fylua una inalteram uefligis eorum les, (Plerung;enim fjfdem utjs anguftís ire & redire folent, ut facile tríte appareant, utobferuaa nus ín foffis ciuitatum, Iuxta uíneas uerfatí gaudentiítem locís aprícís, ubí & mares & feminae ínís tempore conueniunt. Alis ueró temporibus marem alijs ín locis quares, alijs foemínam; as cum pafcuarelínquit,ad fyluam rectà & celeriter fe recípit,quam ubi attígerit , no íngredítur: " Ali a le; enim cofercti arboribus locí cómodé eum reciperent propter patulazamofatg cornua, Proinde - 178 De Quadrupedibus adalterum fyluz latus falít, SC ín fubfyluana arbufta progreffus, manet. Idem frequentius calles ans cuftos fequitur.Foemína ueró cumà pafcuis difcedít,recià in fyluam pergit, & denfiora fequitur] ca;ab uno ad alterum progredíens,donec ín condenfoalíquo tandem remaneat, Author innomir tus, Circa Romanos agrosíntp fyluís fuburbanis , ínfidiatores noctu ad lumen Lunz, íaculis imachína ferrea ígní crcpitante transfigunt capreas,ceruos,urfos, S apros, Blondus, — 4j Apud C (a$ atuit pharmacum(íd eft herbam uenenofam,uel confectum ex eius fucco uenenum;nam &a fitum pardalíanches ín Armenía nafcentem herbam uenenofam,fimplícíter pharmacon appell efíe:quod Xenícum ab ípfís appelletur,míra corrumpendí celerítate. Quamobrem uenatores cu | cetuum aut aliam feram tínctís eo fagítris perctifferínt , mox accurrere & carnem circa uulnusex, cíndere,ne uenenum fubeat.Eo ením infectum corpus putrefceret,& ín cibo uenenofum effer Ariftoteles ín Mirabilibus. INos ín Lupi híftoría de aconíto dí&turi , Xenícum docebimus príi aconiti genus effe,quod Galli alpíni hodíe toram uocítant,Licebít etíam toxícum hoc uenenur pellare:eó quod toxa,íd eft fagíttae(per fynecdochen) eo ínfícíantur:quanquam alterius toxíc perarum fanguíneapud Scythas confecti Arifloreles eodem ín libro memínit, T'oxícü ex herba fimíliranunculi genus eft,à quo rífus Sardonius díctus)Hifpanis ín ufu fuiffe, author eft Strab 5 Plinius toxíco nomen ab arbore taxo factum putat:quod non placet, etíamfi taxo uenenumí Íciam:Quín contrá potius taxurri & 7j zipuy,id eft, ab arcubus dictam crediderím,qui ex hac ría optimi fiunt. Quem ín ufum ín montibus noflrís czfa ad Britannos ufcp afportatur, Límeü ba appellatur á Gallís, qua fagittas ín iretiatü tíngunt , quod uenenum ceruaríum uocant, Pli Idem uídetur quod Arifiotelís Xenicum, & forte íta legendüm erat.INam cur límeum dícatur nulla fe offert, xenícum uero tanquam arfenícum ab eadem uenení ui díctum aliquís conie "T offi quafi toxícum apud alpinos quofdam Gallos aocatur;fí recte memíni,ea herba quam ín confiliginem effe docui.In Arabícz fectaz medicorumlibrís toxícum uenenum fagitta: Armen míneappellari obferuautmus:haud fcio quam ob caufam , fiífi quod ín Ariíftotelís IMirabilibus ín Armenía pardalíon dídum uenenum nafci,&c.Eft autem íd non aliud quàm prímum aconitige nus pardalíanches Díofcorídi di&tum,quod bodie quídam alpí& íncole(ut dixi)toram uocantytol fagittas ínfíciunt, Toxícum quidem apud Gracos medícos,non quoduís quo fagittis tingend nenum díuerfz gentes utebantur figníficat,fed unum aliquod certum genus , unde fít utce tíamremedía aduerfus ipfum deferíbanit,quod recté fieri nó poffet nifi unum & certum alíque nenum íntelligerent:quod quale fuerítà nemíne explícatur:fiue quoniam uulgó notum effet; mihí non fit uetífimile:(iue potius quoníam ignorabant,ut quod ex alíenis regionibus, Gallia menía afferretur,unde etíam xenicum forfitan;quafí peregrinum;appellarí potuit, Neg; ením; Díofcorídes & alij de toxíco quíd fit fcribunt,nifi barbarosdíd eft externas gentes) fagittas eot re.Síue ígitur toxícum herba eftfiue ex herbe fucco paratum üenenü, toram uulgo díctam el díderím,& Ariftotelis Kenícum,& limeum fi rece legitur) Plínij.Adueríus xenicum Celtar quít Arittoteles)antipharmacum repertum elfe aíunt cortícem quercus: (eíufdem, uel fagi; u cís corticem Dío(corídes contra toxicum commendat: )Alíj aliud quoddam folíum(forte pent lon,id eft quínquefolium,ut Díofcorídes habet:)quod Celtz coracíon uocet(alludít ad coracío quo modo uocabulum tora,cuíus antípharmacum hodie antoram,quafí antítoram,appellan A coníto uím effe fepticam,id eft putrefaciendí,omnibus conftat: eandem & xeníco tribuit A teles, Quanquam & relíqua omnía toxíca, feptíca effe probabile eft, A conítí eenus quod apu nafcítur,os & fauces ínflammare ipfe meo perículo didíci, [Nam cum ímprudens aliquando dícem guftaffem,non deglutíuitfem tamen, magnum pauló poft feruorem percepi, non contirili fed ínzqualem tanquam mordentibus formícis, Os autem & linguam ínflammaríà toxícoqu Diofcorides prodít, Sed hae coniedturze funt nofirz: plura de hís uenenorum nomínibus;in: híftoría,utpromífi,dícetur. «| Ferz pecudes,utcapreolí damz&,nec mínus orygum ceruorl generamodo lautítíjs & uoluptatibus dominorum feruíuntimodo quaftuí ac reditibus, Colu 9. 1, Ubi agítdeuítiarijs faciendis, In leporario,inquit Varro,non folumlepores includuntur utolím,in íugero agellí,fed etíam ceruí aut caprez ín iugeribus multís, Pí(ces quídam nígrí natíín Armenía reperiuntur:horum farína fícus confperfas ín ea loca quae maxime abundar diffemínant.Beftíz prímum ut eas attígerunt, flatím moríuntur: atgp ea fraudeaprí, cerui; cantur:nam eiufmodi anímalía fícuum & farínarum auídiflima funt, Aelanus, — €] Scythis Geb matís uenatíones funt,ínter paludes quídem ceruorum aprorumé, ín campis autern onagrorum» caprearum;Strabolib,i7. | APPENDIX DE VENATIONE CERVI, | *- Ea qux dodtíffimus uir Guilielmus Budeus fecundo de Phílología libro deuenatíone cerium. elegantiffime fcrípfit,cum reperitem Díctionario Gallícolatíno Roberti Stephani, uírí deo , bonís líterís optímée meríti,ín calce adíuncta,omníno digria exíftirnaui quae noftro huic operío laríj inflar feorfim accederent, adíectis paríter,ut íllíc reperí,uocibus & phrafibus Giallícis, quas] renthefeos fignis fpar(im ínclufi, Ea igitur huiufmodi funt, | | " q[ Fera fugax, fallax,lubríca longis anfractibus interdum fruflratur uenatorem. Mzandr g« implícare infignes cerui folent, quum íllud Díana latrabile fatellítium trucitpríctu terríbileeo! ia DeCeruo. E. Lib. I. qs : igío fequitur. V eftigatores artis wenatoríae callentíffimi, Moloffos, echemytios (limiers quí ne ent poíat)quafiq; canes Pythagoreos mantt regunt , moderantur& & imperítant eorum auídis gati Quorum fit prudentía,ut fera índagationís orbe ín luftro fuo(en fon gifte)círcumueta,canibus "xxcurforibus(chiens courans)ímprouífo obijcíatur, quí recentía perluflrent & odorata ireftipía fiis pitantis;fjscp pertínacíter ínftent. 4| Moris eft egregijs uenatotibus, nó gregariti eruit, non quem xetetíam folíuapum uenarí,Quín folenne eft ípfis,non mínorem ad curfum eligere, quám qui ít Y proceritatís effe uideatur, Id autem non afpectu modo ceruí,fed plerung; ceruínis uefliotjs, ex iméritorumtp ftercufculís(les fumees)iudicatur:qua inuéta uenatores diligenter collíeere folent, íntra cornu uenatícum(la trompe)condere,Sunt & magnítudínís índicía;affríGtus ad arborum fiipites.qui confpícui fzpe funt íntra fines ftabulationís eíus:tum cubilís ínuenti amplítudo, & fub entílaxitas ubi ínterquieuerít, Hec ením & alía renuncíarí ín concilio uenatíco (a ' afTemblee) aueftígatoribus folent quos reges habent uelut mancípes ínfirumentí uenatoríj atqj mínifterij, o2 "qum arbitratu, concilío faltuenfí dímiflo,uenatum commiíttere folenttquod fermone peculiari dí« xitur;ceruü aut feram cuiufuís generís canibus permíttere, (liurer aux chíens;) & copulas canum —quialitp iuga foluere,(defcouplerles chíens,) «| Venatusindagínecircundataprafinitus, [Iri "dipfaferarü exagítatíone,oimnía uenatorís munera exequi , perníci curfu uenatus fpatía permetíene "doicontraQp ceruí uafrí & exercítati(cerfruze)ftrophas,uenatorías antíflrrophas ex tempore commi milctdenitp per faltuofa loca;per denfa,prarupta,fpinís obfíta, manus oríín curfu óculístp praetenz dere;interím pér ftatíones difpofítas ex equo exanímato recentem ín alterum(cheuaux de relaís)ate (quein aliut nonnunquam affilíre, [Ego ínterea tutus carbafeum feptum (les toílés) cirrículo ambibam ín equo fedens:capíted fupta carbafa émínens,certame ipfum arbitrabar oculís,atg fine difcrimíne círcumfpecabam, — «f Ceruusgrandis(grand cerf)uocatur ís demum qui decem cornía «xülis,quod mínímum fit,ínfignítus eft,Hunc ego (aít Budaus)e&ímium uoco & decumanuminon quafi denarium, fed tanquam eminetem & egregiuim,Ertfmodi ceruus fepe comitatus incedít uno minore ceruo, qui nondum tutela fuz factus fit, quem uos armíperum eítis uocatis, (T efícuyer du andcerfego etíam optiíonem(optío & antea accenfus irocabatur , quem decurío autcenturiore. — CBSERÉ fibi optabat, &c. Feftus.) decumaní, Xcotiüiítern, parafitui,atq; emi(TIarium uocaa [ ipoffe credo, Quiícerui atate adhucfuntgregaría:autlicetfoliuagi fint, indigni tamen uenatu iu licantur,quafí nondum annos ztatís ímpleuerínt currícularís ; reí)culi à üénatóríbus appellantur. ledíocrem ceruum uenatores cum fignificare uolunt, aiunt ceruum effe uenabilein; üenabili inaz guitudine,uenatuí iam adultum,fed uelutí tyronem & nouiítíum. Hís enim üerbís utuntüt indágas (teres, quum índagationem antelucanam & matutínam renuncíant ín conuentü faltüerifi ; (iginifis tantes ceruum quafifubdecumanum. — «| Conuentus fub díuo celebratur:ibitp coetum ómn flras um per herbam , ín ftíbadijsc; foliofis difcumbentem , ac torís uirídantibus , epularí inorís eff círca ifam Príncipís:Confilía etiam agitari, quem potiffimum ceruum uenandum fufcipíat ex ijs qui digniuenatu effe renuncíatifunt. «[Diuerf prouíncía: mandari indagatoríbus folet, íta ut quit: 3yuefuam obeat,ín alienari pedem non ínferat indagandí gratía;neue ín ea quíd obturbet , neu pro ytefiate facíat, — «| Indagatorueftíetjs ceruí ínftat, aut foleatís (la forme du píed) filocus uliginos Ausefi;uel pluuíz antecefferunt:aut odoratís arente folo:ad quac fequenda IMoloffo ueftigatore (le li jp mien utitur, atcp eo ufq; perfequítur,quoad decumanum recübuifie ín proxímo certís fígnís explos "auerít.( V eftígía ceruí Gralli uocanterres ; ubí ueró forma pedís non apparet, utfít ubí uel nímía letbe crefcumt,uel nulle fed locus arídus ac durus eft;aut folía mpedíunt,aut alíud quíddam,fou- Kkesdu cerfappellant;) Verumne illefortaffís , aut acceffu índagantís propinquiore , aut Molo(Ti Tremiti;aut paníco (utfit interdumtetritus,inde exceflerit; (tametfi ením éfufcémodi canes infigni. "ttauríti;generís fint Harpocratící, (chiens muts:) tamen quum propíus acceffere, nefcío quid prae Jernore obloquí atqj ganníre pleruncp folent; malísty increpítare:)INe igitur céruus huiufcemedi alí Quo cafu aut culpa,e cubili matutino pro(ilíerít, indedp longius abíerít, folennís eft cautíohís índas inelatíore cubílís locum círcumfcribere:Moloffum numella (collieryregentem & compefcentem; icínde dífcedere, donec exploratum habeat, feram íntra fpatium à fe círcínatum íacere, Gryro clau Je dere ceruum uocant; & íbidemfiftere, «[IRex Francí(cus,huíus notnínís prímus ; banc propemos - "dum formulam uenatící proceffus ínflítuerat, Quum poft renuncíatíoneti círcuítorum, de concilij Jententía decumanum unum autalterum, ad eius díei (pectaculum delegiffet(nam ínterdum pomea "fidianam etíam uenatíonem matutínz addere folebat;quum fuccenturíatas copías canum haberet; Er ínfirumentum (double efquípage) conuentus foluebatur : ad uadímoníj lociim íbatur, Woloffus rurfus cloro numellz(la longe oulaíffe du collíer)cubilis índícíü faciebat, Feram inde ime petu facto excítabst, quod uulgo lancínare dicítur lancer le cer.) Tum decürix canum leuis ecur "füs(chiens courans)foluebantur:büccínis (ttompes)fignum uenatus commiffi dabatur, & tanquam Xllíeum canebatur ad canes exhilarandos (pour resbaudir les chíens) & acuendós,Sub(idiariz ca; hum decüríz ad locos deftinatos dímittebantur, qua feffis füiccederent,fi res ira ferret; &C alfe rurfus "Adpomerídianum míffum afferuabantur íntegrz, Decuinanus ípfe ceruus caníbus excurtoribüs, "eqtiís celeribus,buccinarum clangore, uenatorum clamore,concentu allatrantíum canum ürgebás Jur. Quod fi cafu aliquo eueníebat;utante üeriatus aufpicatum indagator non s | € "W 37A certamen ín poflerum díem refjcíebatur, aut ceruus comperendínabatur.INam ut díatitrs fpeciac lo exímeretur & certamíni, rarifíime contingebat. Sín coeli íntemperíe, aut antíquíorís curae a mentís eueniebat;uelut reus amplíatus, prímo quogy díe uenatíco.ad.curfum repetebatur impe troc & peruícaci, € Illud ueró praccípua admíratione dignum eft, quod ís exímíus ceruus;que nationi deftínatüi, canibus perítis magiftri femelexagíitandum dederunt,íta ín praedam íllís ob cít;ut interdictum fibi effeomnibus alijs íntelligant, In multiplicía autem fpe ueftígía medtjs tíbus ut incurrant neceffe efl: prafertim ín quibus ferí greges facrofancti (untlegum regiarum ciíonibus,quas aquarías faltuaríastp dícimus, (Par Tes ordonnances fur le faict des eaues et for In aufpícando uenatu nonnunquam noxía admíttítur, & ab ípfis ftatim quafí carceribus per curfus inftítuitur, fiímpoftura fiat canibus:quam huíufmodi effe frequenter ty accídere confta gnis ille ceruus atate & ufu ueterator (cerfruze) folet fatellitem fuum ceruum, nunc pediffeq nuncanteambulonem habere, quem armígerum dicunt, (T efcuyer du cetf) quafi erandi ceruo. feruientem, Hunc ille ínfígnis ín cubili (ecum deprehenfum & repente emícatem , ínterdum ca czcz auíditatí obfjcít, uelutí uictímam uenatrící dee pro fe fuccídaneam; pracítigía quadam fefe líseorum naríbust fubducens, Verum hoc íllíco anímaduertere expetíentis eft uenatorís;praeir tísp canum ímpetus errorem compeícere, & fallacíam cerui irrítamfolertía fua facere. Id fran canes appellant (rompre les chíens) quod fignificat curfum íllum male cceptum fiflere, Aem tut retro per ftatorem illum uenatorem ínhibito (quod clamofo,crebro,caftígabundo uociferati rifolet) inftauratíua índagatíoneopus eft , € cane rurfus numellarío (le límier ) ut agmen e ríum ín ucftigium maíorís cornigeri reponatur, Qua denuo arrepta, decumanus ille corníger píti prímum fuga, deínde ludifícanterapítur,loquací canum agmínecertatím eum urgente,clan tec5 comítatu, quoad díuturno curfu fractus atqy exanimatus , tandem ab uniuerío Díanz fa citcumuenttife minaciter mordícusq patitur:quií exitus eft claufulad ludicrí, . . * €| Veteratorem ceruum uerfutümd uulgus uocat , quí multa & exquífíta perfugía atroci: plicij nouit; uítaG prarfidia, At proceres maíorum (ut ita dícam) gentíum exercítores feraru utalij,planum & uafrum ceruum ,fed cordatum & prudentem uocant (cerf fage) ob íncred eíüs animantis folertíam;qua à natura muníta efl;preter uolucrem celerítatem & cornículare gnaculum. Solereceruos aíünt (imul ut fenferunt remfibi effe cum affeclís ínfeftis (imul 8 bus,prímum alíos.aliosqy fuga lapfus € gyros agglemerare : deínde fi porro urgeantur,ftabu uarum,popularíumQ ceruerum díuerforía petere: ibíqp intra turbam promifcuam, quafi íntr, lam errorís canínifefe condere, Interdum eregaríos aliquot índe abígere, atcy ad alíquantum permixtím ueftígía facere,ad negotíum canibus exhibendum, Quumautem alíquantífper haes ne contechnati funt, ab illorum. comítatu repente fe fubducentes, per tramítem deuiumlongitl abfcedunt, deinde ínterfiftunt: ut ínterím canes uefligía ceruulorum aut ceruarum excípientes uer(iab eís auferantur, Quum hac flrepharum commenta,canum experíentifimiorum uísodordm Mí uícerit,circumfpícietía utíq; uenatorum adíuta:ad alía denuo feuertunt fuübíidia falutís:cuiufme. difunt,per fua quadamtenus recurrere ueftígía ; deínde fpiíras fuga íntorquere multipliciter Gia xíc,& quàm fierí poteft perplexiífime: tum raptím longíus procurrere:qua e omnía commínifcuntür aduerfus folertem canum fagacítatem,tacy ínterím dum canes íntentí funt deducendiís elapfibi . extrícandís quí ab ipfis ceruís elomeratífunt;fpatía magna illi permetíuntur:quum ínterea buc sümbhortamenta;curfitantíum canum híantem acuant auídítatem, 4] Solent ceruí pleruncy fecu uento ferrí,treís (ut perhibent) ob caufas; Príncípio,quum aduerfo uento feruntur,uentus ore ribusitrumpens,fauces eorum uehementer atefacít, animae ductum ínhibet, Deínde fecidot tocedentes,quum canum uocem facile excípiunt, ex eat collíeuntpropínquían remoti fínt:tumue. ró olfactum fuí fequacíi tarbze adímunt. (Dehac ceruí uento fecundo fuga , díxi etiam fuper | alísauthoríbus,) [Inter exepla huíus animalis, ultíma perfugia exquifitat experientís;ha commemoratu dígna: V ífum effe ceruum ín armentum bubulum írrumpere: ínfilientemt in uem,prímoribus cruribus armísqy complexum, adlongíufculum fpatium uelut equo uehentett flrcmís tantum ungulis terram firíngere:utodorem fuí canibus, quoad fierí poffet, exile incert relinqueret, AC a * has: 1I rm em -— €Ludouícorege huíus nomínís x 1r. uenatoríz turmae decurío,quí uenator maxímus appl tur e grand ueneur) ad duodecímum ab urbe lapídem uenabatur, uíro Prafidí íd fpectaculu tificans,qui Budaum comitem fecum amiícítía ca ufa eo duxerat. Ibi cum mentio huiufcemodí centíarum ceruínarum íncídí(Tet; hoc affirmabat, Me (inquiebat) prídemuenante ceru& que ab etate & experíentía uafrum, euenitferuente uenatu & longe íam progreffo, fuoitiuus util compareret; GC tamen canes nec ultrà procedere uellétnec ín (ua ueftígia redire, Ibi omnesft .circumfpícere,inter fe afpícere, lapidem (quod dícitur) omnem uenatores & magífirí mouere erat míraculí plena, & Apolloníanz prarftígi: fimilis, quafi fublímís fera alipes abrjffet;autterm fcedente, ruríumt co&unte, non compareret : aut oculos noflros canumq; prarfirínxiffet, Ta omnía (ut fit ín tali cafu) à nobís perluftrando, deprehenfus eft planus ille cornípes ín furto fui riífefto atq; memorabili. Alba ibidem erat fpína enata ín loco défo atq; opaco;que ad magnitudine .aiboream excreuerat,In eam ceruus dolís folennibus.c onfumptís, faltu fe coníecerar, Stabat autent ublímis, ramis frutícís ipfo faltu díuarícatís: fic ínterceptus, índe ut defilirenon poffet, fiue erat teexanímatus: lbí ením quafi compedítus imbellís&j confectuseft, ^ Atqui utomniíaludificator ceruus facíat, uelut alter Proteus omnes fefe ín facies uertat , nifi folum quog; nodu uerterít; idíe latrabiles illas manus ac refimas auríbusdp infignitas, minime ad extremáü eluctabitir:inon helus &aftuans ín amnem feconíecerít,undísqy fecundis uehendum fe dederír: quod fepe tc. andi caufa facít;non fí amnem traíecerít,ut canum curfum íntercídat: non fi íncítatiore curfu irnodp proflígatus,anímutm íam defpondes, undis potíus períre,quám laníarímalit, [Vira eft eagriophagz illius turbae pertinacía:dirumautem fatum corníeetz animantís, quum ad extre; imlalfitudinis adducta ; opperírí cogítur atrocem íllam clamofami coronam (rendre les abbaís) dig; fe ríctu petentem mínacifTimo atqp infeftíffimo, Qua tandem circumuenta, poft omnía falu- rafidía UNUS ai fpe affiliens;prímum quen uenantíum ín quem íncurrít cornu pe folesnifi ferro protínus excípiatur; (Enferrer d' ung efpíeu de chaffe,) Quód ubi fa&ü eft;aut às fera afflicta & [Irata eft; (Eft abatue)tum demit receptui canítur ab eo quí prímus in eam con moccurrerit, Tum fimoni chorüs ille filonumép íriclamatur, & uenatores coéunt quoquo uer alantes;quze tánquam ouatío eft, obrem béncik feliciter geflam, Quam deínde ipfam excipít ratío(la curee,le droict dés chíéns, cum ceruo capto panís fanguíne eius imbutus pellít ipfius Yofítus in cibum permittitur cariibus ; interdum etíam alíquíd de armis & collo ceruí adijcítur, ) mporalís, quse fic debetur ipfa cariibus ienaticis , ut libamentum capturz accípitríbus ín aucua yuoluerí, V ifceratorem autem perítü effe oportet; quilànienam ferínam uenatoría cum palzfira juatur,qui fcit feram deglubere nouetit,metnbratimti incídere, & profecare íncífam, l'ermore detracto,caput abfcíndendum eft, Moloffotp therelenicho porrígeridum & permittendum(le d dulimier)quem & índagatorem appellamus, Eas ením eí primitias pecülíares placita maío« largiuntur ob índícíum ferz;nímírum ut in capiteferíno lacérando & obroderido; fructum nà opere ipfe percipiat anteomnes alíos;ín pofterüdi irritetur ís , cuius aufpicijs ductut rem alij utí funt; quum ínterím uiícerator evatulabunda üoce früentí parte fua animali blandíatur, & quam mactum uirtute índuftríad therelenchica ipfum effe iüibeat, Déinde uenatoría plebi ínfía- gminifterio uenatíonis, fire funt partes uifcerationis fjfdem fitis attrbütz, — ( Epulum cani omnibus ín ünum euocatís uenatoríbus; & cundis claffibus cant decurtjsis coéuntibus, fíerí modo folenne eft: V enatores intra tergus ferínum panís fragmeta fanguíne feri madeniía mia cum omaío,ín minutas partículas concífo, INónunquam praterea fí canes flrigofi fint & imas xhauftí;autfi firenuaminfignite operam eo dié naüaietínt, liberalitatís eft uenatoríz, opíparís impenfius epulis accípere, ceruícem extís addentes, &C nonnihil (ut íta loquar) e uo refecare, quum recie atcp ordine facta, concinnata epule füerint exertí manu uenatorís:tum d enícy lu lentos íllos deze uenatrícís epulones ád epulum fui eenerís admíttunt cm ouantíum uociferatu; huee.)INam antea & ínterím dum epulz illae parabiles expedi&tur,coronz geftientís ac canorae citas, culínz círcunfufz nidorem(y captantís ; à miníflrís arcetur fuftes ín manu geftantibus, Yeepulo peracio,fít & alterum eodem moménto,fed non eodem loco:ex ínteraneís perpurgatis ilutís(funt ením hac quoc; Dianz facra eius farellitío) non concifis fruftillatim aut profectis, íntegris:íta ut quum aliquandíu ílla uifcerator füblíimía tenuerit oftentarít,ad irrítandam eda. agmínis uoracitatem, tum ea demum repente ín iedíüm potríciat, Inter czeía ueró & porrecta itauenatorum cohors cum auxilijs & calonibüs, fublatís buccinís canere capturam quam uo. (corner prínfe) debet, eo quo fupra di&um eft modo;qui ceruus in poteftatem uenít agmínis Ienatoríj.Iam uero buccínaturze modos uenatores alíos atgp alios habent pto figníficationt uaties tequandoquídem inidagatores non alio uócís comtercío utuntur,ínterím dum ín queftíone cerz wiluntiqui abíg; eo foret,aut ínter fe ipfi cum noxa incurrerent, autlongíus interdum euagarentur "inquirendo, qii receptu opus éffet.Naim fiunus fortecutfibfortuna, prímore ínquifitíone cerium &cumanum índagíne opportuna uaádatus fuetit,cofeftim fignum receptus caterís buccina fua das biut illí ad conuentum extemplo fe recipiant, CAM sq WE. X, o) hu, omnt 2 ( Eft ínterdum uenandi ratío íta conflituta;aüt cafu comparata; prafenti ut confilio opus fitut idiffufus dies hefternus fuerit, & fiflí tum cerüus certoloco nó poffit:aut fi ceruus qui ad quafiío: ilem deftítiatus eft; ftabulum certüim nullun habeat: fi metículofus & paníco conflernabilis ; qu£ "fnterquiefcere interdíu, cabileg; mutare identídem gaudeatinam & íj quí recenti uenatü exagitati Auerunt, ad otmnem ftrepítum confternabiles;flatart) fere no funt, Sünt & qui cubili excitatiillico ín pedes ita fe conijcíant,ut non pet finitima ftationís fuz loca cüifítare, & cóm earereimearet foleant quod plerícy cerui faciunt) fed rectis itíneribus porró femper excutrant, In bac ígitur fpecie is quí nibus regendis praefectus eft, fimulacid comperit, fignum canóre buccinz dare folet, ut ij quí in übíidiis locati (unt, & relíqui omnes uenatores attp auxilíarij ,calones& uenatíci, fuí mínifterii pros inus uafa colligant, quum ceruus caftra mouerir.In fuperioribus autem fpeciebus fignum copulís eiuendís canítur ín femita ueftígiali, (imul ut inuenta fera eft, «| l'endiculís ac pedícís , reticula: iindagíne € tíbícinibus arrecta,ceruos & ceruashíhnulos(p &alíauenari, q[Nondíciquod liirídiueftead uenatum cerui, fufca &uillofa ad apri,utendum eftmaior& infiítuto:quód certo quós nmodoamiciü effe oportet; quód énfe fuccinctum, X cultro ad improuifa munitü : quod ternós E - , UNI -autminímum bínos equos uno díe,eost pegafidas,orís morígeri ac ductilis habere;ad defaliokfan. wiiciffitudinem e fefTo inrecentem affiliendé.[Non uenatorís ínfígnía,non geftamína,non ínflrt non probationem generoforum,non degenerum notas dícam:;no blateronum atc petulantíu :magogifui attributífunt, | ^ :gentum eft a cohorte uenatoría:prínceps ille uenator,quíi ductor effe canum moderator£p íul ' bauds,muts;id eft,ceruarfj,quod ceruos tantit uenentur:audaces;mutí,quod cum ceruus uerfi .proceram & ílluftrem pertínere oportet,ut natura habítusip locorít tulerít , qua maxíme ue urgeatur.Senís aute ceruípetís (quí terni ut dixi ex aduerfo fibi collocati funt) latrunculíbí deinde lecundi prímís fuccedentes & accedentes, & tertij rurfus fecundís,fi quatuor fintfta - fentífcere coepít fe retínere fine praefentanea certadp necenon poffe, tum deníg; falutem illí qu £p - uadrupedibus | c. tam enumerabo;Non genera canum,nó formas;non naturam,nó educatíonem,non ínflitutío ftígatíonem attíngam, Omittam etíam quodut puerís ingenuis pedagogi,fíc canibus genero &| Quum poft coítíonem íllam fylueftrem de ceruí nece coactam & folutam, ad locum ind .& penes quem fafces(ut íta dícanpeíus diei effe contígít: priufquam paría canum refoluuntur, ff tuere foletquoloco grandíores canes uelocestp locandifínt ; quos licebít ceruaríos ( chíens fecit,uocem & latratum contínent,donec eam relínquat)uocemus:quamuís eos ín ordínem [epo tiorum língua uernacula redegerít,quomodo & fuaríos luparíos&siquí etíam ceruipetze, aprí &lupípetz dící poffunt. Síc autem ferunt placíta huíus iurís prudentt,ufusqy comprobauit;uty níces illícanes atqp emíffaríj (£atíonatím collocetur ínlocís abdítís, latera pro curfus ceruínf tibus,Quem precurfum adapertum locum fyluz;& ueluti elabrentem , uel ín fyluam gland eft ceruum tandem tranfiturum:quía ea uíaforfan fertad amnem, aut ad alíud perfugium, bulum ceruo notum & amcenti, luftum effe atuntternas quídem ftatíones dí(ponere,fedoen A .* ? , ;. Li L: t— r fenos uero ín fíügulís ceruaríos;hoc eft utríncg ternos, medius utceruus tranícurres,utring abi mero míníflerij affignantur,quos tírularíos appellare folent, qui numellis eos cohíbe&t(qui tí les chiens entítre)quoad ceruus praeteríerítztumQq; demum latrunculís canes emí(Tt,illícet em tes & ímprouifi,ceruum ranquam ex ínfidijs territumadoríuntur, Interdum etíam bíní terno cem fupplent,fi fauces procurfus longiores fint, plurestp latrunculorü ftatíunculas pofcere uid tur, Procurfum autem ípfum conftítutum effe oportetloco delecto, & quam fíerí poteft aper quippe ín quo fyluatícum fpectaculum zedítur uel príncípibus foemínis uel proceribus;quo tíaínterdum unius díei uenatus comparatus efl; quíG per fyluam euagarigrauantur , autceri ueftigío perfequí.Pernícíffimorum porró canum latebra prímo loco ftatuenda, & deíncep ciorum ad ultimam procedendo, quz ípíà effe debet ualidiffimorum atq atrocí(Timorum,: ádeo conflítutum eft;ut prími qui funt uelocíffimí , precípiti curfu alípedem ipfum exerceantptum | i, fracium ífam& exanímatum ad ultimos urgeant:fi quídem ad tríaríos(ut dícitur)res ípfar & manus fupradictas ceruus eluctatus fit, Hare porró manus non àtergo, ut alíae quae uelocíta lent,fed adueríz fere obijcíenda:quía robore & ferocía praeualens,fiftere eam poteft, & mot nere,caterístp lacerandam ocíofe prebere, Caterum non cuíuslibet míniftri latrunculariüm efi:nanginí(i canes emiffaríj tempeftiueemancípetur & appofíté; extemplo ínfídías-fera fufpedia ac tergíuerfans,retró recurret;aut tranfuerfo impetu alíqua erumpet, ex angufiijs íllís, ficubfrim macta fuerít:aut clauftra currículí perrumpet, ouod (i femelfezerír nulla uí poftea fubigi potett eandem ut currículi naffam uel caput folum ínferat.Id ne quavatíone eueníat;alartjs aftitibus procurfus frequentarífolent : Quorum munus eft, fimul utfera carceres currículi ingreffa ef uociferatu & equitatu utríngs abfterrere,quo ípía intra fepta currículí compulfa,ad ultimi ta fínum fatalemt& írrumpat:quum regreffus nullus ei pateat;propter affeclas illos quadrupedes; feratores infeftiflimos, — Eft praeterea fupradíctí uenatorís,prímarum partium actorís,fubfie num ueflíeatorum,quí excuríores uocantur,opportunis ftatíonibus deponere E tere, Ad hocautem funtdecuría canum íntegra comparata, quas relictas appellant(lesrelais) curfjsíam feflis fuccedant,aut temere expatíatís:ceruumtp qui fuí furtum fecerit.fi per fubfidion loca ueftígia duxerit,recentíuenatu profligant & exaníment Secunda igítur tertíaty manus; forum ea de cau(a dífponütur,ut fi res ad fubfidíaríos aut tríaríos deuenerit, ab ipfis uenatus de inflauretur, Verum hoc maximopere cauendtine fubfidíarij ip(í canes auerfa ueftígía proti aduerfís íneant:quod tanquam ín portu eft ímpíngere , auerfadp (ut aíunt) aui certamen au) Quum ueró architectus ille & ínfpector arbítratorg; uenationis, füpradicta recié atqj ordíned fuerít,quafíq; omnes eíus certamínís acíes ínflruxerit, ad eum ipfe locumreuertítur undecop refoluenda funt , ceruustp agmíni Tatrabilí ad excurfum obfjcíendus , & exponendus ad pr? Síc autem rem temperant,utab ipfo commiffir uenatus;hortamenta prímüm remiffíora facite canes fuopte ípfi impetu ab ínítio ardentíus feruntur.Leníter ígítur uenater cogere agmenfla gentís debet, fínereQ eos certa ueftígía legere.Simulac uero ceruus longius ín pedes fefe deder rostg quofdam círcumfcripferit,folet prímum per ueftígía fua regredí,ut derelicta (iabulatíonís! "mor, eftíuoruma fuorum amcenítaté requírens bládam atq; íucundam:quam tamé poftqua tímam dícít,identidem reftítans,& mceftus folum uertit. Eft etíam quu przceieri fuga íngen tium fylue precípiens, exín arbitratu fuo alías atgp alías ín alijs flrophas cominifcitur, Pofcít am : DeCerao. E. Libl — 577 irs wenatorís offíctum,ut ípfe aeminí illi clangenti atcp excurforío affeclam fefe euellíoio prebeat ad fíerí poteft:& ut dícere folent, utactus caníní tractum ínoffenfo tenore perequítet, Acum ap pello uerbo quafi uenatorío & faltuenfi,femítam per quam canes ípfi ueftígatores agere ceruum di ^ intur, Sin falebrarum montíürmue occurfu homo inhibeatur quo mínus íd facíat;debet quàm cítíf^ ne poteft,aut círcuítu autflexu copendíofo caníbus occurrere, íd& aduerfo uento:tum actum ab: intercífum íllíco repetere:quí nífi fub oculis ídentídem agmen fuum habuerit, mendofam eorum urítonem emendare non quibít, Atubí cotícuifTe canes fenferít,aut íncertas uoces ambiíguásue "edere, metuere fama ceruí dolo malo íncipit,aut ab hallucínatíone canti ucftigía eius legentium ; ne jutfemita exceflerínt actuaría, aut uenatum uerterínt, & ceruum ípfum decumanum temere pro: liberceruo dereliquerint:Q uod ut cemperíre poffit , receptuí canere morís eft, & R etrorfus re« fus;íterum atcp ítertt íngeminare carioro uocíferatu, — d[Fecerínt porro uerfuram ceruícanes, necne fecerínt(f ils ont change de cerfhiac ratíone quífpía maximé copererit, Alícubi ínfiflat, unde canes arbitretur &C obferuet commeantes. INam fi dolus fugitiui ín caufa eft illius repentiní contíct^ pijomnís canum caterua eodem ftupore affici uidebitur, Sín uerfura temere 4 canibus arrepta eft iod uenatores dícunt collígere , quafi agglomerare permutatíonis actum) claffis excurforíae dus ores, C coryphaií canínz fymphoníz, quí ad huíufmodi fpecies ufu occalluerunt, actum uerfurze irtyronibus nequaquam exequentur, (Chíens reftífs,canes quí cum uídent ceruum qui petebas alijs fe mmifcuiffe;reftítantes manentloco,& expectant magíftrum.)Huiufmodí enim excurfos dix unquam nuntíum remittunt praeda fibíab inítío defpon(x ac deflinatze, Errore ígitur intel oaétuaríus uenator eos retro ínhibítos reducet, unde repetere priftínum actum certíus legítís mt poterunt,cum clangore fymphoníaco : aut f error dolo feríno admifTus eft; unde eos ín era Xut ita dícam)reponere legítímz excurfionís, ex adulterína aut fubdítitía poterít, [Ecceaus mruríus alíud atcp aliud incommodi, quod fepenumero negotium illis exhibet , & quafi uítium [picitibus affert; Canes fic errore aut fraude lapfi;in íntegrumip fubinde reftítutí, ín errore nons niiquam denuo seque grauem impíngunt,auerfis ungulís uenatum illum íneuntes repetitü:totadgs m ofylua quafi toto ccelo(quod aíunt)aberrantes,excurrunt:inónunquatn huc íllucéstranfuerfi ra plantar, ferarum gregaríarum fequentes ueftígíaaut ceruorum etíam quorumuís aberegatorum, übus fyluarum femíte tramítestp referti (unt, In qua fpecie non modo uenatore círcumfpedto fed pícaci opus eft,quí fugacís ferz ueftigía ungulata colligat cernuus ex ephíppio, uel equiti habea oft fe trahés:alioquín inter artís magiflros prauarícarí per inertiam dicitur, Et quíde utín cane urina fagacítas,fic acies aquilina ín uenatore neceflaría. — [Tam ueró uníus eíufdemt corni» ueftígía foleata,odorata,cubilíaría,fedentaría, & currículatía,non eadem,non paría, no fimilía gpfunt;ex quo alía rurfus exíftit nec modica difficultas & erratío, Interdum ením euenit, utfelez ceruus, nactus uíam quampíam fqualídarn & puluerulentam, tum diu, tuimloneé per eam uea afacíatiín quo canum fagacitas cum experíentía fallitur. Nam preterquam quód canes tum exía antceruum uíam ab hominibus trítam uítafle , n denfatg & auía penitus fe condídiffe , ob íd& rita decedunt,exilis quoqj admodum odor & fugax ín locis illis hzretolabrís,& fqualore pulue obfitís:quum alíoqui folís ardor ín uníuerfum omne flatím humorem, ín quo ueftigij odor hae« hauríre &abfumere foleat.Cóotrà in locis herbídís et ín uepreculis odoratíoría ideo funt ueftigía, don folo tantum pedum,fed & cruribus, € corporis affríctu, ue(tíoiaría femíta odorata remaa In locís etíam opacis odor mínus fugere folet.Jam paftores loca ín fyluis caluentía, & retorrídís tbulis [cabrístg uírgultis obfita;ob id fepe íncendunt, ut ex folo concalefacto herbída feges exoa ür, quz armentis perutilis eft, Ita quum per bufta (ut fic dixerím) illa, recentibus adhuc fauillís, us uíam fecerit, canes odore fuligíinís offenfi ; ac crebró fternutantes ; ueftígatíonem deferunt: ftetía ipfi ibídem pertolerarínt;tamen odorari ueftigia nequeunt, hebetante utíg; fenfum & pre« nteodore fuligínofo.Hoc ubi uenator actuaríus anímaduertít,lacunam illam (ut íta loquar) ues forum;círcumactu uítare debet:deínde intercifam ueftígt] femítam farcire, & actü repetereiduns tnifi ceruus ín fira retrorfus ueftigía cefferít, [1n fumma aut& addubitationeharpocratídem mlabeonem e numella uenator ipe confulit:quem therelenchum füpra ab índícío ferze díxímus: quafí quídam antífles Díanze,non uoce,fed cauda uerberatu atq; murmure & eanniítu dare re, "ipenfa folet:znon flexiloqua;non ambigua,omnítp ueftígíali argumento indícíoGjcertíora, — Solet &lam ín huiufmodi cafu ductor ípfe agmínís ac moderator actus , quum fera per detrectatíonem ac oium abeft, & buccínee canore & ínclamatu palabundos canes , (ocíost ludícrí & míniftros iubi- latu euocare, & celeufma requífitoríum sedere, quod requeftam canere uocant(corner requefte, d €rme perínde,ac fi iurifcofültorum uerbo dícerem,ceruum requirendum adnotare , ut delatum acreum dolímalü/buccínzt preconío peruulgare furtit fuifecífle, Tum autem operz effe purant pretium, caninum comitatum fqualore,feruore,faffitudíne confecti, ob íd& imperia hortamentadg Setrecrantem,quaefíto fonte recrearetíbíts pane & quafí curidís corporibus reficereitum cornuum clangore alacritati reflítuere:plaufu.& blandímentís ad uenatum ab íntegro íneundum exufcítare: (ailiterím etíam actuma capíte denuo erceffere , quafiG ad carceres reuocari excurfo pene fpatio, —— € Mos uero ceruorum efl, quur proflígatos fe (entíunt & ex agitatu enectos, aut (ut loquuntur "ienateres)dure & atrocíter actos (malimenez,rudement menez) f yluar& opaca (le coutrert) relína É i Na 1! N- s 278 De uadrupedibus quere,atgp ín campeftría dla champaigne) fe coníjcere;interdum ad uicos uíllasty propius accedere? ! quod feré nonante facít,quam anímum defponderít,omní fpe depofita folenníum perfugiorum, Bo amen pacto fxpe euenít ut canibus (e fübducat:ín campeftri ením planitíe, locístp profciffis &cin ücruactís, XX ueró ín noualíbus,tractus ueflígíorti non eque odoratus eft, atqy ín uepribus & infi l uarum ceduís,(efpínes,buíffons,& taillís:)quía foleata tantum ueftígía relínquuatur exilíterg 'rata,nüllo nec crurum contactu nec corporum, In recens autem ínaratis eó amplius negotíume bet canibus odor folí fübactí, Sed tum uenatorís eft officium nec ínertís nec praeuarícatorís; oculis | ueftigía ini mollibus locís legere : tum canum languorem impetumég fenefcentem hortatu clafficot fylueftri erigere GC renouare, (resbaudir les chíens,) | AE ] ] di | ] | * u Li qj V enatorís ipfius, cantim callidítas & folertía, & (ut loquuntur uenatores) fapientía,in (aris exttícandís,& in emendanda canum hallucinatíone,maxíme uendibílís,ut fi ín ulla uerati parte, V érfürz da change) duplícem modum effe aiunt: Gnum, fi ceruus felectus,& currículopra, | fentis diei deflínatus,aut fatellitem füum,atit uegrandem alium ceruum fímonibus íllís pediffequig | fuisobiecerít,quafí profe píacafarem hoftíam: tumé intorta uertígíne ímpoftoría protínus fef b. duxerit. In qua fpecie uenator perítus & weterator nofi temere fallitur,fi modo canes praetereuntes obferuauerit,aut eorum taritum clangorem exatdierít, Quippe omnium ceruí affectatorum: " notas habere debet, corüm przecípue qtii claffis ductores appellantur, & narís emunetíorís effi no fcuntur.Sermonefyluaticofauces & actum cuítifg; canís offe uendtorem dicunt, Alter moduse 1. fí decumanus,quí príitnum quentj ceruummi ín üenatum, aut parafítum fuum ín difcrimen, quafi&in | reatum tranícripfit, focíium fugae fefe tránfcrípto illi adíunxit: quod idcirco interdum facit; ut maios 4 re ftupore &€ perplexíore uenatu homines canesty affíciat atcj implicet, Id quod ubi accidit , dícete Pr o 5 ijt, locumtg anímaduerfum defirícta fróde aut hümí firata notare, aut ex arbore fufpenfa, R. uix memoratu dígna, quz ín utragp rípa facienda funt : qaibus modísínnatans corníger urge fit & lancínandus: quomodo fugítiuus enatator perfequendus,fi ultekiorem rípam fuperauer i per citeriorem retroce(ferít, | Fixchactenus de uenatione cerui ex Philología Budzi :Etqmn quam Germanis etíam non defínt fuz uoces ac phrafes uenaticz, eas tamen breuítatis caufa'óm Gallicas uero adiunxí,quod & Budai uerbis nonnihil addere lucis uiderentur, 6C à fermone batini/ non adeo abhorrere, E É, Y - "EE. n: . m IVlas cum píngwerit, quod ualde tempore fructuum fit, nufquam apparet, fed longe fecediíty flot. Caro ceruorum libidinis tempore uítíatur & faetet , perínde quafi hircorum, AriíftotBlo ceruze grauíde carnem hoc odore effe fcribít, haud fcio quàm uere; Quafdamnos príncipes nas fcímus,omnibus díebus matutínís carnem eam deguftare folítas, & logo zeuo caruí(fe febri quod íta demum exiftímant ratum, fi wufnere uno interierit , Plinius & Solínus, Ceruijinqui dorus,carnes habent teneras & faciles concoctu (falfum eft ) propter motus frequentíam: E flrentur,antequam cornua crefcant,caro melíor fietmagístp temperata ín ficcítate & calore, leporum fanguínem quídem gignít craffiorem, fed melioris luccí quàm bubula & ouílla:cerui tem non mínus fjs fuccum nítíofum generat,ac concoctu difficilem, Galenus lib,s. de aliment, Idem ínlíbro de attenuante uictus ratíone;Equorum (ínquít) & afinorum efum, homínibüs alin relinquo:Proxími afínís funtcerui,eog ab eorum eíu eft abfiínendum, — Ceruína caro bubula affimilís efiztardé ením concoquitur, parum alít,ac bilem atram auget:efui tamen eftate,precipueu comenfe Auguflo,quám hyeme fuauíor eft, Platína:nimírum quíazftate pinguefcunrbyeme 6xte nuantür. Eeocontra quàm Platína,bubulam & ceruiná fi concoquantur,mulci alere dixerímquos & Celfus teftatur. Duram coctutg dífficilem praebet alimoníam, A&egíneta, |^ Ceruorum carne m quítSymeonSethí,malí fucci funt, & difficilis concoctíonis,& bilem atram gíenunt, Oportet autem cauereab íjs quí cftaté capíuntur,quoa uídelícet eo tempore uiperis ac ferpentibus ceruí uefcan unde fitículofifiunt. Hoc fuapte natura norunt, quod fiaquam ante illorü concoctíonem haufer íntereant:propterea fitím tolerant,eatp incenduntur, Ceruorum ígitur carnes eo anní tempore" pie, uenenofa funtac ualde noxiz: (Hoc fortalfis in alijs regionibus calidís accídit;zapud nos;que DeCerao.F.G. Lib.l. 476 gnunt,iecurtp & lienem obftrüunt, Quínetíam fertur fi crebrius & (ine modo fumantur,corpus tré ur "ertenerí adhuc cafirentur, meliores funt, & ín calore ficcítateG remifliores, Ifaac, Auícenna febres tato prouocat urínam, Auícenna, Seruathomínem à calídís affectibus,Blond us fine authore:uídes "purautem febres íntellígere , a quibus pracfertrat tefte Plínio , ut paulo ante retuli. . Patuít eos nun- quam febreícere: quam ob caufam confecta ex medullis eorum unguenta fedant calores hominum Tanguentium, (febrícitantium, )Solínus, «jFIepar ceriíomnino prauum eft, male températumi, ur Vincentíus Bell, ex Aríítotele cítat:egonufquam apud Aríftotelemlegere memíní. 4| Cornua «tenera & mollía adhuc(quz príoríbus abíectís recens producuntur; ín delícijs appetuntur à nobili stquod pretíofiffimum ex eís ferculutn paretur, Magna ením & pretiofa ui aduerfus aconitum ollent;Blondus.Sciendü eft atit aconiti nomíne índo&tíores tóxícum & uenenü feré quoduís com- ehedere, Tenera quídem ceruínor& cornuum tubera ín príncipü cíbü uenire díxi etía fupra cap.a. (|Ceruínz caudz uenenum inefTe dicemus proxímo capíte, - «| Achillem aliqui fic nomínatum qolunt, [2.8 v4 91yey: yen 9nAic, d 9 zpopsicthoc eft éo quod labris papillam non attigerít;lacte enim xorfusnon ufus eft,medullís ceruorum à Chírone nutritus, Hinc Euphoríon, £c efilu yuAsco stris muy &vrsoe ,Tovyeug Muguadlyee ptg AyiNoa: quiitewr, Etymelógus & V arínüs,Ego apud utrung lo l s díaum effe,uel quod papillam non attígerít,uel chilum,id eít alimentun:ot commune uocabus lumyinéc ad íactís alímentum ínfantibus propríum hic cótrahatur, Telephum etíam cerualactaffe Tertur,utín Phiiología dícam, — € Apícíus líb.8,cap, s. uaríium ceruí,id efl ceruínz carnis,apparas imdocethis uerbis, lusín ceruum:Teres piper,líguftícum,eareum;oríganum;apij femen, laferís tadicém, tcenículi femen:frícabís:fuffundes liquamen, uínum;paffum; clei modice ; cum ferbuerit, amyloobligas,ceruum coctum íntro foras tanges,& ínferes, In platycerote,fimiliter & inomnege miisuenationís eadem conditura uterís, Aliter Ceruumelíxabís & fubaffabis: Teres piper,ligutti: «um;cateum, ar fj fémenifuffundes mel aceti líquamen,oleumi calefacta : amylo oblígas, € carnem pertundes, lus in ceruo:Piper,lisufticum,cepullam,origanit;nucleos,caryotas ; mel, líquamen, fi^ n apejacetum,oleum,; Céruína condítura:Píper,cumínum,cornidimentum,petrofelint&, cepam,rue tammenthiam:mel, líquaien, paffum; carum, & oleum niodice : amylo oblígas cum íam bullijt, utaferaentía in cerüoiPipet; lígufticü, petrofelínum;cumínü,nucleos toftos aut amygdala:füffune desmélacetum,uínum,oleum modíce,liquamen;&agitabís embamma, Inceruínam aíTam;Píper, natdoftachyum, folium;api] femen;cepam arídam,rutami uírídem:mel, acetum,líquamen ; adíectas Garyotam,uuam paffam & oleum, Alíter in ceruum affüm íura feruentía;Piper;liguftlíca, pettofes iylinum;damafcena macératatuinum,mel,acetum,líquamen, olett modíceragitabis porro & fatureía; —Bucufg Apicíus. €[Ceruíanteriorem partém in íüfcülo larídarío coques, l&bos affabísiex coxís paftilos atit pulpamenta facies.Eadem & capreoli,damz,ac capreae coctura efi; Platína:(quafi aero cpteolus & capreaalíter quàm fexu differant.) Idem lib.s, cap. 8, dé honefta uolupt. Ex ceruo,ín- quituel capreolo,paftíllü (ic facies;In frufta haud magna carnem cócídes: una bullítíione cum aqua "aceto faleQ remollítam;ex cacabo exímes:fínesQ ín quadra, donec ítis exínaniet: piper deinde & &ínnamum contrituim fimul cum larído tunfo ín modüm placenta fubiges ; carnémt additis quís .bufdam per longum larídi ceffellís,hoc quafi folíato ínuolues,indesd círctinguags caryophylli eene daifarinam deinde béne excrétam fubiges : ex fübacia crüftam erofliorem unicüig frufto círcuns iolues;ín furno& lento igne optíme coques. A pponí uc ftatim couíuís,uel ferüari ín menfem, aut jefiltém díes iex en poffunt, Parumómníno alít;tarde concoquitur,ftomachum laxat, fpleneticís "É hepaticis nocet, pectus exafperat, HacPlatína. Sanguínecerui noftrí utuntur ad iuis nícrum; quod uuleó píperatum uocant , à colore puto, licet abf pípere plerung; paretur, Quiídearteco- línaría Germanice fcrípferunt; praecipue Baltafar quídam Dillingenfis, ex ceruína paftíllosut üo i Dnt;parare docent:nec non puimonis &X hepatís apparatum & condimenta. ! D ^ is G, 31 | wk LT x dli — Ceruinaturaomnia uenena abigi & repelli conftat, Alexander Benedictus ; ex Plínio nimiruti; €uius hac dereuerbacap.gretuli, | 4j Ceruinus fanguis aluum fiflít, Plinius. Hiírci; caprae; ceruí; *léporís fanguís,inaffatus fartagine,dyfenterías & corlíacorüm prófluuía fiftit, Díofcorid, Frixus tum oleocerui fanguis,fi fíat ex eo clyfter , fanat ínteftínorum ulcera, & remouet flux antiquum; t P Albertus & Rafís. Ego neg ceruinum nec; alium fanguinem in clyfleribus à perítis medicis pond mputo,íed uel bibí uel íllini ad fluxiones fiftedas, ut ín Caprino dixi, Cum aceto míxtus & ínundtus Blilethrum eft; Galenus Eüporifton a, 85, In uíno potus conira toxíca (fagíttas uenenatas, ais; E. i ^ 1 380 uadrupedibus Albertus non recte bàbet apoftemata uenenata efficax eft, Diofcoríd, cui non ceri folum, fed& cuíufüís fam díctorum anímalium fanguíseandem uím obtinet. Sanguis ceruínus defíccatus , trítus fumptus,à uenenatis befiíjs moríos iuuare dícítur,Symeon Sethi, 4| Febríum morbos cer non fentit, quín & medetur huíc timori; Quafdam nos príncípes foeminas fcimus , omnibus dil matutínis carnem eam deguftare folítas,& longo auo caruifle febribus : quod ita demum exiflir ratum,fi uulnere uno interíerít, Plínius & Solinus, Etalibí, Febres arcet ceruorü caro,ut díxim Pliníus. Caro ceruícalefacít & lenit; Rafis, De medulla ín genere ex Galeno fupra díximu Vítulina,ubí & Ceruinz facta mentio eft, Cerui pingue & medulla quomodo odoramentís buantur ,uíde fupra ín Taurino pingui ex Diofcoride, Ceruína medulla laudatiíTima eft , Diofg & Plíníus, Aétíusín pharmaco quodam contra podagrá pro ceruí medulla tantundem adipis uiní fubftitaít, In Arabum fcríptis pro medulla ceruí cerebrum quídam ínepte uertunt,Hebraioe uocíshomonymía deceptí, Confecta ex medullís ceruorum unguenta fedant calores homíng] " guen tíum,Solinus:Immunem coferuant a febribus, Albertus. Plinius id carni ceruina ín cibofü pte attríbuit, ut fuperíus retulí, Ceruí medulla pharmacum eft paregorícotaton,íd eft míngan lenendo dolores preftantiffimum,Galenus ad Pífonem.Dolores fedat, Aefculap. Serpentes ir &ta fugat,ut cap. 5.díxi: ubi & alía ex ceruo qua extrínfecus ferpentes arcent enumerauf, Sunt ceruínam medullam peculiare facíant remedium perfufis aqua alióuelíquore feruido, Medull; píngue ceruorum dura carcínomata molliunt impofíta,Symeon Sethi, Ciyraldus ín fua translatigie dií(cutiendi uím etíá eis attribuit, quod ín Graeco codíce impreffo non legítur, Vlcera catera(q terquamin tibijs crurbusdp)cornus ceruíní cinere, uel medulla ceruí explentur & purgantur;| nius, Cotyledon cum medulla ceruína calefacta impofita,fiftulís medetur;Pliníus.Et alibi, Co don etíam puruletís auribus ínfundítur,& cum medulla ceruínacalefacta. Hírcí feuum effic labrorum fiíffuris cum adipe anferino,ac medulla ceruína refinad & calce , Plíníus. Eadem: apud Sextum ín paucis mutata legímus hoc modo, Sepum caprex & adipem anferínà & medi ceruí & cépe cumrefína fimul & calce uiua, fac ut malagma, míre fanat labiorum fíffuras, Se uitulí cum medulla cerui & albae fpinze foltjs una tritis, ulcera orís & rímas emendat , Plíníus, dulla ceruína ín aqua calída potuí data, ínteftinorü dolorem etfi tormína fuerínt,míre fanat,Se Celfus inter alía ad dyfenteríam medicamenta, fi uetuftíor morbus efl, ex inferíoribus partib fundere iubet medullam ceruinam,ut quz dolorem leuet, & mitíora ulcera efficíat, Butyro& dulla ceruína & felle tauríno cum oleo cypríno autlauríno perfricta genua fanstur, Marcellus, dullam ceruí & adipem líquefacíto, € ín lana apponíto, Hippocrates de natura mulíebrí íntei dítitía medicamenta qua uterum emollíunt. ldem ínlibro de morbís muliebribus,medícame fubdítítium purgatoríum his uerbis defcribit, Mledullam anferís aut ceruf magnítudíne faba unguento rofaceo € lacte muliebri teríto,uelur pharmacü terí folet, & cum hocos uterí íllinito,d uitulína & ceruína medulla peffi coponuntur,utecos emollientes:& extrinfecus uterís medicamen. | ta ímponuntur,qua ex medulla preparantur, uim habentía emollíendi, Accípítur autem n6| uera medulla ex offíbus,uerit etiam ex fpína dorfí, &c, Galenus de fimplicib, i. 5. A pud R.afín legímus,fed pro medulla perperam legítur cerebrum, uítío interpretis ut credo, Cerebr&(me R afíis)ceruí,prodeft contra dolorem coxarum & laterum: & ín reftituenda fractura, quam etía tígat, Albertus & Rafis:Albertus infuper addít ualere contra pulfum cordis, quod non probe; Agricola menfibus euocandis peffum ex medulla ceruína cómendat:Huíus medulle, inquít,dradh - mas duas aut ties mulierculz ratíone habita, ínuolue findone munda, & (i libet de filo appendefis J| randum eft tamen ut relíqua fatis refpondeant,corporís uidelicet praeparatio, habitus conflítütio, | uíctus,& atas:nec íta multum poftea fequetur menfíum eruptío. Hocnouum experímentüu cuíus admiranda: facultarís, ínquít, non reddidit nos certiores fcriptorum quífpíam, Atqui H ciates,ut fuperius recitauí, ex medulla aníerís aut ceruí medícamentum uterí purgatorium (ho quod méfes alíostp eius humores euocet »ex anferís aut cerui medulla parare docet, quo os utet línatur, Cochlez uuluam auerfam corrígunt cum medulla ceruína, íta ut uní cochlea denart] dusaddatur & cyperí. — €] Ceruí píngue (adeps, feuum) quomodo odoramenus ímbuí debe: piofe in Tauríno docui ex Díofcoride;& quomodo fimpiicíter curandum fit, ín Hircino ex e Ceruíno adipe perunctos ferpentes fugiunt, Díofcorides & Plínius : ut fupra cap. 3. retuli. f E pharmacoquodam contra podagram pro ceruína medulla tantundem adípís ceruíniínijct "monet, Ceruíadepsnu'lo medicamentorum mollientium ell inferior, Galenus de comp.f& gem. Seuumceruícalefacít & lenít,Rafis, Medulla & píngue ceruorum dura carcínomatati liunt impofíta,Symeon Sethí, Capillis nigrandís ínfectio optíma ex hirundinum ftercore pa utin earum hifloríarecítabitur:oportet autem feuo ceruíno faciem príus perungere,ne quíd e dicaméto díftillans eam commaculet, Marcellus. Seuí ceruini ufum ad lentígines faciei, pauk "ín remedijs ex cornu aperíam, Abfíyrtusaduerfus tuífím equorum ex frigída caufa remedi fcribens,poft purgationem & fuffitum,ín uino dulcilíquare iubet adipem ceruinü autouillu cera, & língua apprehenfa infundere, Pícem pracoquam,fiue quam uifcofam uocant, & rub Scythícam,quam alij piffafphaltum uocant,cum feui ceruíni remiffí cyatho uno, & lactís bubu ouílli parí menfura,fi quis íam períclítantí phthifico ín potu uel ín cíbo cotidie dederiz, míre et ueniet, Au iet, Marcellus, Cumequi fanguínem per urínam reddunt, A natolíus lomentim purgatum cos m,& adipem ceruínum,uíno pauco mifcerí,& tríduo per os ínfundíiubet, S epuin cerüínti com xufium fimul cum oftrea tefta minuta commífce,& factü quafi malagma perníonibus ímpone,míre atSextus. Vtetís exulceratís ceruínum adípem recentem ac uirídem fübdito , Hippocrates de jorbís mulíeb. Et alibí ín eodem libro, Mulerí ut uterus purgetur, allium(ínquíiO& nítri rubruin; ficum, paribus portíonibus melle ammiíxto fubdenda dato, Et ubi amouerít,ceruí adipem appo» in uinolíquefactum, Idem ín libro de natura muliebri ínter fübdititía medicamenta quz uterü lliunt, Medullam cerui (ínquit)& adípem líquefacíto , & ín lanaapponíto, 4| Vuluas& pilo uíno fuffirí prodeft, Plíníus, Cotra aborfum,Ex pilis ceruínís fuftumigabis, & mulíer fanabitur, «us, €lenífacroillinuntur ramenta pellís ceruínz defecta pumíce,ex aceto tríta;Plíníus, In pelleceruína amuleta multa adallieanda magi pracipíunt,ut paffim apud Pliníumlegímus:qua fin "gula fipercenfeam,uanus & loquax (im, Morfusa ferpente ulmo mox líget locum cutn corío cer« deinde iniponat theríacam , & eandem bibat, &c, Petrus Aponenfís, Ad ínuoluntaríum urína tum ín flratis remedíum, A lterci fuccum aut femen ín afíníne Iactemaceratum corio ceruíínclu o & dextro femorí appedítoymíraberis, Galenus Euporiftong.a57. €j| Aduerfus comitales mor- ;Magís placet draconís cauda ín pelle dorcadis alligata ceruinísneruís;Plin, [| ApudAetíuni 4.cap. 47 in antídoto Phílagrí aduerfus podagram, reliquís medícamentís adijcíüntur offium ninorum aut bubulorum ex turís recentíum & ut probé conterí queant uftorum drachma quina quagínta, C uanqua etíà fine offibus eandemantidotü paratí admonet, Offium fubftantia (inquit) ultatem habet confumendi ac refíccandí,adeó ut etíam fola affidué & opportune exhibita, ínuea tum artícularem morbum curet: Vt uero ne quid ex humoríbusreficcetur ac lapídefcat,íncuras p aut egre medicabile reddatur tempore praferuatíonis eam minime mífcebímus , fed poftea (i debítur:confumít ením & refíccat humores ín i pfisartículorum fundturísrelídtos, Offacer. aufia recipiuntur ín antídotum Iuliani ad calculum & comítíales, Gc, apud Aétíim, Patellam üinam,hoc eft,genuínum,fi tecti habeas; non furguntinguína: & qua ante fütrexerunt; eadem aredeunt;Sext. Ad uenttís profluuii, Ceruorum offa contufa uentri dlíníto, Giale.Eupo,, 46. q|Cornus ceruini apud medícos frequens & uaríus ufus eft: Dextrüm Plinius & Solinus prafes 5iftoteles finíflrü;ut (upra díxi cap.s.IMucrones etíam efficaciores uidetur, utpote folídiores. jus abíecta in fyluís reperíunt, fere euanida & nimis leuia funr, medicamentis ínutílía, Vfushas t& cruda & ufta,ut ín fequentibus apparebit, Cerüi cornu contufumut R uellíus uertit: Graccé uito;uritur donec albefcat:íd cadmíe modo elotum,ulceríbus ocuiorum & defluxionibus falutare "ei5Diofcoríd.Suntqui non fatís urant,quo modo nígrum fir. X aftrineeus;ut milii guftantiuífum di, Frígidum eft & fíccum ceruiínum cornu; Symeon Serhí Miretur autem alíquís cum huiufmodi uomodo obftructíonibus medeatur,quod idem Syeori fcribit: Nam & Ípleni obfiructo utile lum facíunt,& morbo regío,quí feré obftructoiecínore fit, An quía ut cínís & ufta omnía,nífi las ür,empyreuma quoddi & relíctas uí ienís tenues aliquot Pd partes fibi retinet:ablutum tro fjfdem priuatur,necalíud amplius quam ficcat & em plaftícum eft? Cernibus ceruí & caprae ;&(fi opus eft)lotís,ütimur ad dentíüm canderem,eíngíuas mollítíe fluidas,dyfenteria, fluxioa sin oculos,quía tergentfinerofione:tamen nec dolorem leniun t,nec coquunt, quía frígída ficca; jluius cítans Galeni líb. ir. de fímplic.& quartüm de Compof.phar.fec,locos, Cornü ceruiufiG 8 - m multi profpodíouendunt, Brafauola. Ex tenerís & recens enatís ceruorum cornibirs ciba- quoddi diuites fibi parant:Poffident enim (inquit Blondus) maxímas & pretíofifffmas dotes 9 impetíoínes illínito, Galenus Euporifton 3.378. Combuftum cum acero trítum impetigines - TEN 1 E "] e AS , * * r L] " Lin ' mirifice fanat, Sextus, De ufu cornu ceruíni àd elephantíafín dicam mox ín elephante ínter remedía *Xeboré, Vlcera catera(preterquam ín tíbijs cruribuscq)cornus ceruiní cínere;uel medulla certi. P — DeCeoG. Libl.— 5g ry) íd eft in frufta uel affulas feQum ut Mlarcelius:) crudo ficti f, luto círcumlito, & ín furnum | onítum; Vídetur autem aconítí nomine abutí pro quauis uenenata herba;ut multi per fmpes p. 95 582 De Quadrupedibus ! explentur € purgantur,Plíníus, Puftulís cornus ceruíní cínís ex aqua illinitur,Idem, Maculasin facie abolet taurínum feuum uítulínümue fel,cum femíne cunilz,ac cínere € cornu ceruino,fi canis - cula exoriente comburatur,Plíníus, Adlentígines de facie tollendas,Lentículam cum fcobe tenui decornu cerüíno,& feuum ceruínum paríter díuíde, coque & tere:atqp índe faciem uel ante hora balneí,uel etíam ín balneo frequenter ínlíníto,íta ut quafi pro pane molli utarís, effícacifTimumnim dícamen experíerís,fed lentículae maíor parsfit,cornus & feuí equalis menfura,IMarcellus, Cor ceruíno combufto ín Sole faciem líne, & detería fubinde renoua;& hoc ín ortu Solís facies,mir liclentícínes de facíe,Sextus, Articulorum fracturís cínís femínum pecudis peculíaríter med €fficacíüs ciim cera ; Idem medícamentum fit ex maxillis (pecudís intelligo, íd eft ouis) fimul €ornué& cetuino & cera mollíta rofaceo, Plinius. Combuftum ad drachmas tres, adiecta fpum centí duarum drachmarum, & ceroto macerato míxtuni, intertrígínes dolentes míre fanat, Se Ceruíriicorrius fcobes límata, & ex uíno potuí dat (Plíníus illinendum ex uínofentíre uidet: etíamad porrígínem,ut paulo fuperius cítauí) pedunculos ín capítelendestp nafcí nom finnt, cellus, Cotnuscer,cínis illitus frontí (& temporibus) ex aceto uel rofaceo (aut ex uino, Plin) tis dolores fedat,Pliriius, Marcellus & Cialentts Buporiftón 2,9, — Ad capítís dolorem, Cornu ui ín cínerem redactuimi,exítide dtachimaim ci uini cyatho, & aquae cyathís duobus da bibat, Sext Comitíalem morbum deprehendit caprinf corrius,uel ceruípi uftí nidor,Plínius.Etatíbi,Corni üe dextrís fiue fínifirís accenfis,odore comítíales tmorbi deprehenduntur, — Vífirina haec nidor - tium aperit ac detegít,fi cui ineft morbus cotnítíalis, Solinus, | Sunt & alía quzdam grauiter o ta,quz fuffitu arguunt epilepticos € concidere compellunt , üt bítumen, gagateslapis, cornuc num capríni&p iocínerís affatí odor, ípfuma iecur comeftum;ut fcribit Aétius libro 6.capais. torum cornuum & ín ramos diffuforum maxima dos eft ín morbum cormítíalem,Blondus, Sun arídum hoc medícamentum comítíalibus cormmendent, quod mifcetur ex üífcí querfi uncia mucronum de corníbus ceruí drachmís duabus, & cordis lupitif drachma una; quibus addun bem trítam de occípítio craneibumaní, Qui poft aegritudinesaliquas, ut lethargum aut peflilt ín obliuíonem decíderunt,eos maxime íuuat híera Ruffi; & poft purgationem bierzefcobem det elephantis círcíter drachmam unam emuülía potafn nori parui íuüare credítur, & cornu ceruing fimiliter, Actius, Aduerfus fcrophulas gutturis , quídam cerüínutn cornü trítum, cüm fponé quibus lapides reperiuntur aquali menfura, ex uíno autaqua quotidie mane à íciunís bibi (ic aboleri, fiadhuc íncreícant:(ín iam conflíterínt,non augeri, Ceruícornu üfium,& cadm do elotum,ulceríbus oculorum & defluxionibus falutare eft, Diofcorídes, —Mifcuerünt ipf flum elotumá nonnulli collyrijs defíccantibus ocülerum fluxiones: eft enim ómníü talium uis catoría, Galenus € Sextus, Ceruiíni cornus cinere fcabrícías ocülorum inumeütimucronesa ipfos efficaciores putant,Plíníus, A d polypum,Cornu cer, uftum & fandaracham naribus ínflato, . GalenusEuporiftoni.s6, Ceruí cornuuftum elotum&, ínfricium dentes expürgat, Crudumi acetoferuefactum,fí eogíngíuz colluantur,maxillaruma dentítione dolorem adimit, Díofcor/Gte- celegítur,zrpuyoeei Seuquirec.Cyomphij dentes molares fant:ut gomphíafís illorum dütaxat dentitigz nem,fignificei&fi Marcello ín annotationibus fuís id non placeat, omníum fimpliciter dentium milfionem hocremedío faciliorem fieri exiftímati; Quoniam alij authores ín remediis ex cornutio omphíafeos non memínerínt , & dentes tantum mobiles confirmari, & eingíuas flaécídas cli QUE Ícripferint, Addit ínfuper nouam effe hanc uocem, & nefcíre fean iterum ín toto Díofcorii opere reperiatur: Ad hzc ín Grecorum Lexicís youquaowcy exponi aít eodIgoóy ódbvz' oy ,id eft, flüpo rem dentíum,Ruellíus cuíus ínterpretatíonem fuperíus retulí,nulla gomphíorum, id eft, molarigm | mentione facta, fimplíciter maxillaríumà detitíone dolore hac collutione adími fcribit, Et quaquam comphiíafis ta molaríum emiffione fonare uídetur,ut odontíafis dentíum fimpliciter, tamenpl art medi facultas eíuímodi efl,ut necy molaríum necp aliorum dentium productíoni conueníat; utque cingtuas aftríngere índurareG poflit, quamobrem ufus eíus eft,cum dentes confírmare mobiles cíngíuas laxas conftríngere libuerit: cum ille mollírileniríts opus habeant. A etíus libro quar 9.de dentítíone (críbens,nullum eiufdem aut fimilis facultatis remedíum prarfcribít, fed ea t: quz laxare poffint gíngíuas, ut funtleporísagniue cerebrum, mel modícé decoctum, & apud aetam gallínaceus adeps. Sed neg; ad dentium ftuporem, hoc aut fímile remedium ab alíoa pofitum ínuenío:quanquam remedía aduerfus hunc affectum plzríg putantnon certa qualíta la, fed ex tota fubflantía agere, Quamobrem seudiaaiy, uel qedueruey, ut Hefychíus exponit, ( WVarinumiSCCamertem no n reperías) accípio ctulAaeuép « ruvgytupópodovr oy : hoc eftdentium& fractionem,uel contrítíonem., qua fcilicet uel ctu uel cafu fit. Hoc non anímaduertiffe IVlarcell Vergilium ualde miíror,cum é medío horum uerborum díctionem euedincyéy citauetít; fíc enf bet Hefychius, raugieepdp, rui Aaouoy, s ewrspu«quiy,i uediecudy(corrupté puto pto dusdiaepop)ods debet autem uox ddlvrey ad pracedentía fingula referrí,roegiacuéóe v yxtués (id eft confracif das & Varínus,necalíud addunt: ego eZbvzey addendum coníjcío ;: aut legendum cyyxAve uit jóuque etiam xAed'acec GC cuud'veust exponunt. Apud Suídam & V arínum dentes anteríores ni die yluqioi uocantur: melius Giaza apud Aríftotelem maxillares , íd eft molares interpretatur. &urautem íllígomphij díctí,quod pluribus quafi gomphis,íd eft, cuneis feu clauís ; radicibus fit i i fiisin praefepia fua(fíc enim Greci dentía loculamenta uocant, quanqua Pollux fib.a, aliter accípes eatur )infigantur, V etus Diofcorídís interpres apud Berapíoné pro gomphíafi fim pliciter den i dolori exponít, Quod ad medícamenti naturam, utileíd mibi uidetur tum ad dentes fimplícíter ates, tum etíam mobiles & laxos, fiue fimpliciter, fiue externam ob caufam uíolentam,ut i&tü & im:ad dentítíonem ueró fiue alíorum fiue molaríum dentíum,nontantum ínutile, fed etíam no« Monent ením medici non aflríngendam efTe gíngiuam,ne callofior reddita naícíturos dentes liat, Quod cum íta fe habeat, Hermolaum, Marcellum, & Ruellíim, Diofcorídis interpretes; ter omnes erraffe fatebímur. Gialenuslib, y, de Compofitíone medícamentorum fecund& locos Dentes mobiles confirmat ceruíní cornus cínís, dolores G eorum mítíeat, fiue infrícentur,(iue ntur;Quídam effícaciorem ad omnes eofdem ufus crudí cornus farínam arbítrantur, Dentía itrogp modo fiunt; Plin. Cinís cornus cer. dentes dealbat; & dolores tollít, Galenus Eup.a.ns (cornu ínoxygaro decoquíto,fpet eo os abluíto, Ibídem 1,58. Quod uero affumpfitnomen intefrícande. Ceruíno ex cornu cínis eft, Serenus, Corníbus ceruí & caprae uflís maxímé gntur,ut & nos fepe ufi fumus,tum ad candorem dentíum, tum ad contrahendas mollítíe tluídas. igiuas, Caeterum ceruínti maxime commendatur ab fjs qui talía fcribunt, Galen,lib, nde fimplic. cornu ramentum( piisperid eft fi cobem límafactam)adufli;& cum uíno tcíti, deiade cítcumli inuacillantes dentes confirmat, ficut & bouís talus ídem pofle traditur, Galenus ad Pífonem, & eta, Cornucer, combuftüt dentes quimouentur confirmat,fi eo pro dentilrícío quís utatur; HE uftum,trítum cum aceto, dentibus adpofitü prodeft, Marcel, Suntquí etíam modum nmifcena z(cribant,huíufmodi;ut aceti fint uncia ttes; cornu ceruiüftí drachmae duz,índe colluí os í tia - Ramentaà cornus ceruini uel fcobem eíus lima factam cum uíno uetere ad tertías coque, & adfidué os elue:míre proderítroborandis dentibus, Marcel. Ad dentes mobiles & dolentes, & arum tumorem,remedíum fici Cornus cer.cómbufií uncías duas;folij fcrupulum unum, falis Rafís &Albertus,Ex puluere eíus dentifrícium £it expurgandiís dentíbus, lidem; Cornucer, macies, eo dentes cotídie perfricabis:(i mobiles erunt & dolebunt, &cile cadent; tY fifine dos ralidi (unt, contirmabuntur,& candídiores & odoratíores eruntimselius autém profictentfi ín uindiüris aut radicibus aut cauaturís eorá;de hoc ipfo dentífricio aliquid refederít,Vlarcel, Cornua - norum uftorü ín olla cínetís t$,unum: (hac nota fextarium fignificare folet;fed uidetur nomen Meris hic requiri,non menfürze:)maftiches Chíze denaríos octo;falís Ammoníacifemuncíam: dí enter hzec trítaín unum concorporantut, & perfrícandis dentibus adhíbentur,Vlarcel, Ceruin£ nus exuflí cínís ín potíone datus empyicís uel hemoptoícís medetur ; Marc, Symeon Sethi puls uft cornus ceruíniledi fcribit, Cornus cer;cinís elotus exereantíibus fanguínem prodeft; r. Marcellus interpres addít,cum tragacathz lachryma duorum cochlearíü menfara:quod ín textu non hoc ín loco,fed mox ín remedío ad dolorem ueficz fubtjciturifed níhil periculi uia atíoném;preeterea coelíacos affectus fanat; & aurígini ütile effe dicuntiPortó duo exhiberi co- aad omnía ifta praccípiunt,Galenus, Sanguínem expuentes ce, cornus cínis fanat;Plíníus. omítum nímium reprímendum fulphurís uiui pufillá , & ramentíi de cornu cerui tantundem; io forbili ttum & permíxtum bibi utile cft, Marcel. Stomachí rheumatífinos cornus ceruíni isreficit,Plíníus, Regio morbo cornusceruini cínis prodeffe dicitur, Plinius, Galenus utpauló etulí;uftum & lotum aduerfus hunc affedtum laudari ícripfit, Cinerís cornuceruídrachms üimuiní cyatho uno & aqua duobus, propína ad morbum regíum;míraberís boná effeQtum, Sext. centra hunc morbum círcíter tríum aureorum ponderebibiiubet, Líenem fedat ceruínícor ínísín aceto,Plín, Cornu cer, combuftum ex oxymelle detur potui , & fplenem ficcat,& doa. tolli, Sext, Gralenusín libro de Theríaca ad Pifonem cap.ia;cum fcrípfiffi etícrobem (ívaua) nus cer,uftam & íllitam dentes firmare Jabares, addit de ré? «(4 «gx oy &spalyecey C1 Bode Gao zioiep T Mysew. Zr ye dt so spoyyu Aure utavfoc uera us" grvotAwG" «ob uer? dfvusArz G^ ax Aug atxes, nola WiUnere sire erar G^ ov ueyotoe dt opadtozsmioc fy. Hoc eft, Idem efficete talum bo ufs aíunt,Edu- iütem & lumbrícum rotimdü cum melle potus, & cum oxymelíte lienem mínuít, & uitílieínem an illitus:denic mediocríter Venereus cft; (ad Venerem excítat. )Quz emnía non ad cerüí cora Wfed ad talum bouts ab eoreferrí apparet, quoníam xezeyróptoG- OC qgodlewtsiios mafculino gene: Teponuntur, Sed cum alij authores eafdem uíres de cornu cer.pradícent, aut talum bubulü & cor, tj (de uiribus pollere dícemus,aut xezegióidtezy & &eodYowsay genereneutro legemus,ut ad uceruitantum refertur, Supra certe ínter remedía ex bo ue, afin etíam & Haly Arabicos fcría ;talibubulí uím aduerfus lumbrícos, uitiligínem albam, & fplenem turgétem ex aceto muifo; € Venerem excitandí cítauímus, Quamobrem praftíteritnihil in Galeni le&ione mutaff e, fed m utricp ín plerífcs facultates effe putare, etfi uím V enerís cíendz ceruíno cornu attribui nufa Díoícorid, & Galenus ut fuperíus cítaui,líídem cinerem huius cornus tribus dígitis captum ín | De Ceruo.G. [ ib. T. z0*. amenta aliquot mylica defcríbít,hoc eftad molaríum dolores, Sed fatís hacín e prolíxus iam: . Cornucer, decocttt cum aceto,fieo colliratur os;fedat dolorem dentíum; & confolídat gine imoníací tantundem,píperís grana nouemitís Illyrícae fcrupulos nouem:ex bís puluerétenuiifi | mft ad utrum affectum tragacantha adíjcíatur, V ftm & lotü dyfenteríam,& fanguinis hactenuslegerim, Cínís letus;bínísis ligulis(cochlearijs)epotus, dyfenterícís & ccelíacís proa - 354... DeQusdropedibis potione aqua tile effe Plíniusannotauit. Vftum & potum ad pondus tríum aureortí & femís ( pondus uncíe & duorum aureorum; Albertus?refttíngit fluxum fanguínís quí eft fine putred & ualet contra ulcera intéftíinorum & fluxum uentrís antíquum, Rafis & Albertus. Addyfen ticos,cochlearum íntegrarum uftarum uncia una,cornu ceruí uftí uncía duz;,uníantur fucco pl; tagínís:fabae magnitudine datur febre carentibus cum uino,cum aqua uero febrícitatibus,Cral Euporifton ru2, Cornu ceruínum mollíus uftum cum galla parí portíone ín potum dato ad irís profluuiti,]bídem2a,46. Cineríshuíus drachma ex uini cyatho & aqua duobus epota,ffu (infcriptio habet, uentris folutíonem)omnem cohíbet, € dolorem fedat,Sextus, Ceruíní cofm ipfis radicibus qua capiti haeret, fcobes lima tenuíffimus factus, & ad drachma menfuram cum aufterí cyatho datus, fiftet nimios uentrís fluores,fi ueltríduo íugiter bibatur, Marcellus. «[Co ceruüinitenerí cínís cochleis Africanis cü te(ta fua tufis míxtus ín uíní potione, colo magnopere defi, Plinius, Hocídem medícamentim apud Marcellum Empíríct , quamuis prolixe expofitu adícribam tatnen, promiffi maghítüdine adductus, pratfertim cum cochlez etíá admífceantur, plícínomíne anímalíum hiftóría digni uidéaturzremittemus autem le&oremhuc à cochlea, Ad'coli ^ dolorem(nquít Marcellus eap.29.)facíunt quidem mirifíce quae (uperíus pofita funt, fed exterame. dicamenta ín alíjs aítíjs dolore leuant ín praefentía, hoc uero quod dícturus fum fupra homínísfp condítionem6s eft, Ideo prírmo tempore ne fídem quidem habet, poftea à nullo fatís dígnelaud teft:nam & ín prafentía dolorem tollit, & in futurümremedíat,ne eum unquam repetat, Ran - quísíterum;uel ad fürmtnü tértíó, hoc accepto médícamento uexatus efi:quamobrem fi quam petierít iterum dolor,dandz erunt per ttíduum & tunc potíones , eodem modo quo príma dat Interdam ueró & tertio ín dolore eodem genefelpotiones dabuntur , quod raro quidem accí poft prímam potíonem dolor redeatifed (i admonente ca ufa iterumatg iterü dara fuerit, ín futu quog ita remediabit;utne fufpicío quide alfa fiuic aítio relingaatur:fi quando tamen repetierit - gnalum,frígus ex multitudine cibi recedit, graüítaterü quaridam & torporerii eítis loci, íd eft (cd fine ullo dolore fentíendum infert, plane ut tunt intelligant,quanto malo caruetínt , qui illam leftia liberantür. Hocmedicarnento prímü mülíercula quedam ex Aphríca ueníens multos Rom remedíauít:poftea tios per magnam curam corüpofítione eius accepta , íd eft pretío dato eí quodde | fideraueratquí uenditabat,alíquot non humíles neci ignotos fanauimus, quorum nomína fuper. | cuum efi referre, Conftatautem medicamentum ex hís rebus : Cerüií cornua fumuntur dum tenta funt, & quafi in tabulas uel partes breués & tenues díüífa ín olla fíctilí componuntur, operculogs fuperpofito, & argilla undícgy circundata,fornaceaut furno urütur, donec in cínert candidf fimum | .tedígantur, atgp íta tríta ín uafe uítreo mündo reponuntur, Cum dolorem colí habebit alíquissante | díemabflinebítur quàm poturus eft medicamentum ab omní cibo , atcp ita poftera die dígeflusam | -feíunus accipíetex hoc puluere cornuum exuftorum cochlearía tría cumulata,fatís ampla, quibu. mifceri debentpiperís albígrana nouem tríta , G myrrha exíguum quod odorem tantümo dopta ftare poffit, Haec ín unti commixta ín mortarío diligeter agitantur ac terubtur : deiítide cochleanta Aphrícana,id eft índe allata;fumítur,quám maculofiffima, &Cuiíua fi fietí poteft;ín alio mortario (ua tefta cotundítur,atgp íta terítur donee nullum uefiígiim aut afpritudo appareat teftularüipoltta uíní Falerní non faccatícyathus adijcítur ; & nihílomínus rurfüs terítur . magís ením tunc appatee buntafpritudines,fi quae refederínt, quibus leuatís (forte proleuigatís) ítertt adij cíuntur duo cyatlit4 eiufdem uíni,atq; íta cum príore compofitione bene admifcentur , poftea transfunduntur quatn. 4n mortarío ín calícem nouit; quí calix fuper aliud uas ponitur ad carbones, & adfidue moue clearío líquor,ne quid fabfidaraut peruratur, V bí bene íncaluerit, adijcíuntur ín eundem calitem - de hís qua füpra fcripta funtcoclearía tría : & rurfus permouetur uniuería permíxtío, Camat calote fufficíenti temperata erit potío,dabítur epotanda uerfus oríentem : ftatim dolor fine dubite tione ceffabit:fed ur penítus aboleatur,darí potíonem fimiliter oportebit per ínfequens bíduumilel quíbus hoc remedi um dabítur,cíbuni ín prandío tantummodo , aut de tempore íti cena exíoum «apient,quo facile conficíant,ne crudi eam fumant:poftea ueró ín confuetudiriem uíctüs fuite tentur, Oportebitautemremediatos non intemperanter ín futurum uínt bibere:taretfi eni dolore tutífuerínt,metuere nihilominus debent , ne alía parte corporís aeque adfícíantur o perantíam,ob quam utíg colo fuerantante uexatí,Hadtenus IVlarcellus.| Aetíus etía lib.o. ínter colícorum pharmaca medícamentum hoc defcribit ex Afclepíade hís uerbis : Cotnu ci cens enatí adhuc pilofi, tenerrímít ac uflí, cochlearía maioris modi tría , piperis albigranan myrrha exiguum ad commendandum odorem.Contere omnía;eístp cochlearum terreftriti vum uná cumteftís fuís,quantum uífum fuerit adijce:omníatp fimul tríta,& uíno Falerno mar xto tríum cyathorü& menfura permíxta,& ad mítes prunas ín uafe fictili calefacta ; ac fedulone ín fundo refídeat; agitata, prabe bibenda,íta ut nihíl reliqui maneat : atc id maxime temporea fionís & ieíuno adhuc egrofíat. Deínde ueró cibum quí facile conficitur praebe, atq hoc ex ol & ad díestres exhibe. FHHís uero quí cochleas f umere non poffunt,relíqua praebe ficca cum uino, - umbrícos uentrís, Cornu ceruí ramenta ex uíno uetere potui dato àbalneo, Galenus Eupor 4988. Cornuccer.& ebur míxta alíquí propínant, ut exigantur lümbrící ^ "Tínearum gene «eruínicornus cínís potus,Plinius. Ceruinicor,cobuftí cínis trítus ex aqua potus,tíneas pot exp e elit Marcellus, Cornus cer.límati líma lígnaría fcobis quantum quattrór uel quinq: cochlearía. aqua ín qua decoctus fuerit ipfe (cobes potus ad cyathos tres , mirífíce facit aduer(um lum, Marcellus, Combufltum daré ín uino uel aqua calída,lumbrícos necat & etjcít,Sext. V ftum ncum modíco melle expellít uermes, Albertus, R afis. Sunt quí admífceant cretam, femen (ane uitellum affum,& cum melle placentam fiue paftíllum conficíant , unde modicum exhibent, 1pueris quam adultís, Cornu cer.ad firangurias ut&tur,SymeonSethí, Adaquofümramicem, 1 potuí dato, & cerui cornu uftum ad cataplafmatis modum ímponíto, Galenus Euporifton Nonnulli remedijs qua ad fanguínis micum dantur,cornu ceruíntü admifcent, V flum pos ponderetríum aureorum & femís contra dolorem ueficz prodeft; R afis & Albertus, Eodem otum humidítates ex uterís manantes cohíbet,lídem, Mulíer profluuíolaborans uftum & mé trítum cum uíno bíbat,fanabítur,Sextus, Admuliebre proffluuía, Cornu cer,uftum pos to,Galenus Euporífton 3,75, Mulíerü purgatíones adiuuat cornus cer, cinís potus:ítem tula borantes,illitu quocp, Plíinius:ín cuius uerbís adíuuare puregatíones mulierum, menfes promo cere interpretor : quanquam abundantes etíam menfes , uel pítuítofas potíus flusiones (ut ante díctum eft)fiftere poteft. . Mulier fioffocatur à uulua, quod nequíffimum uitium Grace ii avi dicitur, puluere ex ceruino cornu per triduü cum uino bibat:fi febricítat,ín aqua calída, aberíseffectü Sextus, Feruntetíam quód fià difficulter paríente fuperferatur, íuuamento éffe, raldus uertít ex Symeone Sethí:cuius Greca uerba nó íntegra míhi uidentur, nempe hec,oxct güdluz wovon vore yleiam óvivui nihil atit precedít aut fequitur, quod ad tzmyfsez partícipit faemá areferrí poffitzego aouezyepvoy aut fimile quíd potius legerím,ut fenfus fit, facilius pareré mu qua adallígatü uel appenfum geflet cornu ceruíná, qualis fuperftitío éírca alía quocp mülta ciputuero a&iten lapidem, Cerui cornu & olíuas nondii habentes oleum, (imul tríta míxta »; Híppoc, ínlibro de natura muliebri ad neícío quos uterí affectus:nó fatis enim exprímiítur, erebrum ceruí apud Alberti & interpretem Rafís falíó pro medulla fcribitur, ut fupra mos E De bezahar lapíde,quí dícitur lachryma ceruí, Andrea Bellunenfis uerba retuli fi upfa ca^ tertio, Belzahard, ínquitlo, Aerícola, eft antídotum contra uénenüt epotum efficaciffimum & fus díuínum.Síquídem probatiffimus medicus Auenzoar líbro prímo teflatur (e hoc uno ties im efle quendam quí perníciofiflimum uenenü fumpferat , quod cum bílíofum effet,protinus ifo corporí auríginem índuxerat, Dofis erat belzahardi tríum granorum hordet pondus cüm jjsquíntp aquas cucurbítze,qua nimiam uenení calídítatem refrenaret, Caeterum hutiüs medica, nenttorígo huiufmodi eft; Ceruus poftquam cum ferpentíbus conereffus eas deuóratít , fiti corres xreertím ín regionibus Orfentem uer(íus;ubi pregrandes reperiri conftat: mox ftagnumaut nalíquod quatit ín quod fefe immergat: (iuxta íllud regij prophetas Sícut ceruus defiderat ad "aquarum, íta aníma mea defíderatad te, &c.) Inde tame natura íta docente uelut Tantaltis ín. sfirens fluctibus, non bíbit;inà flatím concíderet mortuus fi quíd aqua deguflatet, Erumpunt interím lachrymz ex oetilis quae paulatim craffefcunt;coguntur, & coagulantur, atqiín ca« magnítudínem excrefcunt.(Q uas,poftquam ex aquis euafit ceruus,decíduas homínes obfer - & colligunt, Hoc íllud eft belzahard,tantae apud eos quí poffidentaftimationís , ut cuíuís tie uel medí& ungtrem ofténdanit, Hac ille, Dé eodem Ferdinandi Ponzettí cardínalis uerba hec xperientía cognítus eftad omnía uenenorum genera pollens lapís qttem uocant Kemnefeu it; colore cítrí fplendens,odoré uíní;natus ex lachrymis ceruorum. Infirmi enim zetate flumen ddam íngrediuntur ín Oriente, & flant íri eo immerfi ufq; ad caput, donec emittànt laclirymaás, Itigídítate aquae & aerís coagulata uertuntur ín lapidem magnitudine auellanz;quí exeuntía flumíne decídit, Huius tríti,ut docti omnes teftantur,fi pondus duodecím sranorum hordei fu ;expellítur omne uenenít & uírus perfudorem, Ceruorüm lachrymze collectz, cordís pulfu ntibus auxilío funt, Phyfiologusauthor obfcurus, Venenü Hebreiautfinítíme línguz pres líianomína uocant "rw zeharí, baalautem domínii:unde lapidem iftum dictum conijcio quati inum ueaení:cuíus etymologiz ratíone metíto pro peculíarí cuiufuís uenení antídoto ufurpa- I, Hunc lapídem alíquibegaar uocant,uíde plurain Pandectís Syluatici. A 1 (Pulmo ceruínus clauos & rímas calliGy uítía fanat, fimiliter ut fimum ftis recens íllíti,ac tertío diefolutum,Plin, Pulmoceruinus ím pofitus & fzpe renouatus ex calcíameto Lefos pedes fine do- Xeperfanat;fed leporínus pulmo ímpofítus multo effícacíus curat, Marcel, A pud Pliníum quidem liatima ceruini pulmonís mentione remedíum ad calceamentort attrítus fubijcitur, unde forían de: «ptus eft IVlarcellus.Quód autem ceruíno pulmoní apud Plinium nihil cum atttítibus calceamens tor fitínde conftat, quía Plíntus hoc obferuat,ut morbos & affectiones príus,remedía pofteríus no net, ts quidem ín locís,ubíremedía fecundum affectionü genera partítur , ne qua poffitoriri cona 2. Hec de Plínianalectioneznam quod ad naturam remedij, hoc eft ipfum ceruí pulmonem,an ad um affecti magis conueníat,an aeque ad utrung experturís fudicandum relinquo: quanquatm ^ rtam multa & obuíaremedía horum uitíori, neminem ceruí pulmone opus habere puto, Tut? fanat pulmo ceruínus ci gula fua arefactus ín fumo, deín tufus ex melle quotídíano ecligmatet cacior eft ad id fubulo ceruor&i generís,Plín. Etalibi , Suntquíceruí pulaonem phthífico pros efcrípferintmaxime fubulonis,ficcatum ín fumo ; tritumtpinuíno, Cerui pulmones cum fuis ,. 7 E LU f * Lj] Juadrupedibus /386. gurgulionibus uireulis tenfos,in fumo donec arefcant fufpede , & ex hís aliquid centufum teta - diligenter adiecto melle;eclígmatís modo phthiífico dato,quem fanari cítiffime uoles, Vlarcell phthífímnon perfe&iam fanandam,Pulmo ceruí calamo extractus & arefactus cóteratur: & ría cíus tría ex mellis cyathis tribus exhibeantur , deínde paucis diebus ínterpofítis iterum propi tur,Galenus Euporífion 2.47, Pulmoniís erui ín olla fictili exufli cínís datus multís ad fufz ucl dyfpnoeam profuít,Viarcellus, *u der 73 E . «| l'raduntceruas,cum fenferínt fe grauidas,lapillum deuorare,quemín excrementisrepen aut in uulua(nam & ibí ínuenítur)cuftodire partus adalligatum:Inueniuntur & officula ín cor ín uulua perquam utílía grauidis parturíentibusQp , Plínius. Lapis quíín uulua aut ín uentg cerui inuenítur,phylacteríum eft pregnantí, & perfícítut partum perferat, eot ratío colligit fimum effe illud animal,nec tamen aborfum facere. Símili ratione officula ínueniuntur in coi uiaut ín uultra efus, quz ídem praftant, Sextus, Vt mulíernon cortcipíat , Eadem offa inb fufpenfa efficiunt ne mulier concipiat,Idem, Osácorde ceruíi humanum cor totíus fubftantiag lítudirnie roborare Actuaríus cum Arabibus confentít;fed ab aliorum anímalíum maíorü cord tius fuerínt,qua tà multa proferunt pharmacopole,quámá corde ceruí, An ueró cartílagíno fubflantía magis praftare id queat,quàm cordis aut arteríarum corpus, ipfi uiderínt,Syluíus, tijs bubulum aut uaccínum quoddam os uendítur,quod uere os eft,etíam ínoeti pretio, prog corde ceruí,Ego duo corda ceruíaperuí:unum ftatim à cerui morte, ín quo neruus quídamaut lago neruea apparuít,non admodum dura, ín crucís modum:alterum interfecti ante fex dies nerueacartílago multó duríor erat, & tenfa,tali fere figura, quali V enetíjs os de corde ceruíu bubulum íllud ínquam uel uaccínum, Illius neruí uís apud ueteres non memoratur,mínusq borido corde ualere arbítror, Anton, Brafauola. In corde cerui(inquit Platearíus) reperítur dam os parte finífira;ubí quaedam concauitas eft,ín quam fplen refpírat, € excrementa emittít(og uaporces fcilícet,) qua íllícob ficcítatem fuam ín offeam uertantur fubftantíam, Eft autem hocosd fanguínecordis,fubrufam,& melancholícum expellendi fumum uím habet:Datur etíam cont díacam (fíc uocat pulfum feu tremorem cordís)fyncopen, & haemorrhoídes, Fac ille, Osa ceruítrítum potuí da mulieri fleríli, & uidebíseloríam Dei, Galenus Euporífton s, 174... Cor fineok fe cflomníum quz nos nouerímus, praterquam equi & generís boum cuíufdam, Ariftoteles Ne eligenda eft lorum ofcítantía quíín cordís affectibus magno fupercilío os cordís ceruí , efe busgemmís & auro míxtum,propínant: quum ínterím ceruo nonalíud os,quám uítulo aut canfaut fui ínfit,cartílagineze nímírum magnae arteríac && uensearteríalís radices. Et officulum illudquode ceruorum cordibus exemptum pharmacopolarum offícinze mihi hactenus ementitae funt, aliüdnk] híl efTe cenfeo,quámgrádius agní hyoídis offis offículum, qued contínuum eft, & a. fímillimut fiquod dextrum crus etíam tranfuerfím finiftrum decuffatím fecat , & alterum crus altero beum fit:quod etíam ouína língua quotíes menfz apponetur , lace claríus edocebit, FTec And, V efiliis Eft apud nos quídamrei uenatoriz perítus , quí míhí affitmauit osín corde ceruí non alío tetpore, inueniri quam eo quod ínter duos díuz V íreínis díes feflos íntercedít,hoc eft à medio círcítet flo ufcp ad idus Septembrís, Cor cum pelle € cornu cerui combure, & ex oleo uulnus ín plenos Poporttióh 53184. q«[Hínnulí coagulumlaudatí(Timum eft, Ariftoteles, INicanderlep agulum contra uenenata laudauít, quolocoNicoon antíquiffimus medícinze author,prímur agulíshonorem hínnulo tribuit, fecundum leporí, tertium ueró agno (hoedo, ut cítat Hermo Plínium:)Díofcorídes leporíno prímum ín coagulorum cenfu ordine dedít, Marcellus V erg; quídem ín Díofcoríde mírerís , quod prímum hiínnulí (v4Bo8) coagulum, nomínet , & rurfuspatio: poft cerui, qua de re fupra alícubí díxí,Pares aute uíres habere (cribit leporíno coagula hoedizagt hínnulí,dorcadis,platycerotis,dorcí, ceruí, Xc. Coagulum hinnulí,leporis,hoedi laudatumj puum tamen dafypodiís,Qc.Plínius. Contra morfus (ferpentium) precípuum remedium €x gulo ínulí ín uterooccífi,Plíníuslib.8, Etrurfus libro 38, Summis remedijs pracfertur ínulicongt lum ín matrís utero exectí,utíndícauímus, Aduerfus uenena mírifícum efl hínnuli coagtlumpteg cifi ín matrís utero,Solínus, Albertus non coagulum fed abortíuum (id eft foetum ímperfecti)ptts peramlegít, Coagulum ceruíex aceto potum ab íctu (ferpentium íuuat: ) & fiomníno trad fit,co die non ferítíerpens,Plíníus, Wtilíter bibendum datur morfísà cane rabído , Damoct pud Galenum libro à.de antídotís, Contra potum cícutze & fungorum efum prodeft, Haly. gulum cer.fíue leporínum,fiue hoedínum,ín potione folutum bíbítur utiliter ab empyícís ut ptoícís, Marcellus, Coagulum ceruí ex aceto fanguinem fiftít,Plintus, Deglutitum fang intímís profluentem facile firíngit: ídem facít & coag. leporis, Marcellus. Leporís authínnt gulum ex uíno potum,nec non ímmíflum cum oryza cremore coelíacos & dyfenterícos futati mus Euporíflon rns, Inteftínorum uítijs magnopere prodeft coagulum ceruorum decoctum lente betatp,atgp ítaín cíbo (umptum, Plinius, Hínnulícoagulum príuatim triduo à purgg bus admotum, partus fpem íntercipit, Diofcorides. qf Ventres ceruorum , uíde mox ín Tell «| l'efles ceruí inueteratí;uel genitale marís, falutaríter dantur ín uíno, Item uentres quí cen íp nes uocantur,aduerfus ferpentíum morfus,Plíníus, Geniítale ceruitrítum (Aegineta fíccatfg iubet,tum terí,addít& mifcerí remedijs,qua ad uiperarum morfus componütur) & ín uino-p D ru J * ' pe E De Cerüo. G.H. [ ib. T. 387 a demorfís auxiliatur, Díofcoríd, Deficcatum & Iíma ín (cobem redactum , cum uíno potum. us uipera fuccurrít,Symeon Sethi, INaturzcerui fíccata & corrafz fí drachma unam ín for ne ouí potauerís,omnís morfiis ferpetís apud te ínnocuus fiet, & ídem potus uíperartt morfus icíffime curat,Sextus, Rafisetiam & Albertus uírgam teruí contra ferpentes tyri ; id eft uípez ;uxilíarifcríbunt, Ceruini tefliculí (íccí aliquam partem potato,concubítum excitat;ut Fit cum ptate Venerís,Sext. Éa«qs wioie dbxei Beuleis rc ewveley &ous(av, Hefychius & V aríntis, IViu- candída à pectore hyaenae caro, X pilí feptem; & genitale cerui, fi illigentur dorcadís pelle, cotto fa contínere partus promíttunt(magií,)Plíníus, S(quís ceruí genitale uftum & trít& cum uis at teftibus & pudendo anímalís admíffari] ; uehementíus ipfum reddetad coít&i, Xenophon ponícís Graecis 19, 5. Idem alibi ín eodem opere ex C uíntilis refertur hís uerbis: Quod (i tauri itus torpefcant, genítale certrínum urens & conterens, & Ixüigans uíno, pudend& taurí a tcp "ulos ungíto:confeftímt uel ad ínfaníam ufg; prüriétín Venerem: Quod quídem haud ín tau- ntaxat,fed etíam ín animalíbus caterís,ín ipfoi hominum genere fimiliter poffit ufu uenire, tautem prurítum íllum exorbítantem , oleum ínunctü, In Girzcís quídem pro genítali prímo Yioy legitur, fecundo sexy, que licet caudà proprie figrificent, híc tamen pro genítalifiue pu marís accipiuntur,ut Cirzcí etíamgrammatíci exponunt ín Lexicís.Síc Horatíus quog cau nprouírga uírilis membri,ut Acron interpretatur,accepít, Serm, i. ubifcribit; Quínetíam illud tutquídateftes caudamG; falacem Demeteret ferro. Vírga arida potaualet cotra dífficul. mmíngendi aut colicam:bibitur aute aqua folum in qua abluta fuerít; R afís & Albertus, 4f Hy; jicis auxiliatur fimi ceruiní,maxime fubulonís,cínís cochlearíorim tríuim iri mulfí hemína, Arí . Vrína ceruífplenís dolore fanat:uentrículo & ínteftínís inflatís prodeft : auribus ínftillata eturearum ülceríbus,Haly. «[Ceruz ftatim à partu exeduntinuolucrum,;ut díQum efl : nec dipoteft uc id accípías:príus ením quàm ín terram demíttant,ipfx arrípiunt: uis ín eo medica effe r, Aríftoteles, RU hes ad. o MEE Extrema pars cauda ceruíttenenum continet , quod potum uehementem inducit anguítiam (infiomacho & ínteftínis;Bertrucíus,)fyncopen,& mortem, Cutrádi ratío eft,uomítu excitato cuni ;oleo fefamino,& anetho:poft uomítum exhibere oportet medicamentum ex auellanís & pis cilycio míxtís, Auicenna canone quarto, Ferdinandus Ponzettus fcribít humorem aduflum idam cerui tranfmítti,ne íaficíatur reliquum corpus ; Sumptum ín cíbo hoc uenen& tríflírani orém índuceré, X relíqua ut fupra:hoc addít;antídotum effe oculum cerui, uel eiufdem uel u$, (Mattheolus uenenum íflud uirídís aut flauí colorís effe fcríbít, runde uerífimile eft noh à« quam fellís eam effe fubftantía:ceruís quídém Achaínís cognomine fel contínerí ín cauda crea eft autein illud colore quidem fimile felli,non aeque tamen ut fel humídü, fed líení fimile parte re, Aríftot )uenénum plane fzuiffimum:quod ín cibo potüue fumptum, intolerabilem corpo guftíam,fyncopen, alía fymptomata adferat, que napellus excitare folet: Auxilit effe,(i poft itum ex butyrí potu dímidius trítí Ímaragdí fcrupulus cum uíno bibatur, píftacía GC auellanze tur: poflea uero corpus uníuerfum perfrícetur cum oleo éfemine citri, & theríaca drachmze- bropínentur, Eadem fcríbítetíam Petrus Aponenfís. — Ceruus díctus eft, quód vv xéyaz, íd eft,cotnua gerat, Feftus, Cerui, quod magna cornua gez mirtatag.ín c,utín multis;quafi geruli, V arto de lingua Latína, £Ae96-]Attíce in foemínino ge ttíam de mare dícifüptadocuiin B. — Ai óvouat wouüp di At O^ à Üpeioe ra", V arínus, Eje» elà celerítate & leuitate notten habetinam ecc leuís eft; Vel fíc uocatur quafi $499"; d]a 7o (aut (i libet tAsp)sox avaco&ip d]a: "Pyz wus[nomp c5 Oqeig. aeg T sActuYely C33 üpére, 9 og "T CAS, (nímiírum Xd circa lacus & aquas libenter uerfetut) V arintis & Etymolocüs, EAeQQ- 234 7o &A«bvep o58 6en; Mud sors 9» ndyas 9viie Roy; Etymologus in Av(G* ; V el quod ipfe ceruus cornu ad fa&umattrito brem excitet, quo ferpentes € cauetnís pellit. Elaphís Girzce nomen eft, haud celeritate, quod ntquídam, fed ferpentís tractíone forptionecg ductum, Plutarchus ín libello V tra anímalí&,&c, iQ9- poc, Hefychíus, | Adprióe,ceruüs apud Cretenfes, Varinus, $voxx« o viipol, (malim Aor; Ticerui;)Hefychíus & V arinüs, Beef, ceruus, ídem, B$*uG"^, ceruus Laconice, Helychíus & hüs, Poxeor,tA«Q GO" Autelzc, ídem. Z4, cerui, Hefychíus & Varínus, Teyiisc lepus & cera. Slidem, ridwse,tímídi,lepores;dorcades,ceruf,hinnulí, Hefychíus & V arínus, esf ceruus , uel nulusieipoxee Aca eryova vooyvaiti dboxid oy eid oe siaQay,Scholía ín Homerum) 75 moie, d ttítate, Varinus : Vide fupra ín Dorcade, id eft Caprea, Pedf, sas 9vapa, Suídas & Varinus, n placet quod apud Varínum legítur,rcóuec (op 71 ouoioy &xQo i eft ením procas accufatíuus plua is.Hoc anímal nomen dedít Proconnefo infula, quam alíquí Elaphonnefum uocant, Philetas aít. cas quafi zeaez?72x9vc(per fyncopen)appellari cerias qua prímum paríunt, Varinus. Cuíus uera elíus peruertit 7,15. íta fcribens , Apud Philetam obferüratum Cirzcís eft ; prímígenios ceruos procas:cim V arínus expreffe babeat vue eaae aus zed mop vin[soxs , íd efl ceruas ipfas cum pria m paríunt, fic appellari; & lícetetiamí pfibiínnuli recens natí (íc uocarí poflint,ut fupra díximust meft tamen Phíleiam ita üocare, Plura deuoce prox ín Caprea díxi, nóu:e; (nomen à procas; Btt tüetathe(in factum, ) cerdas uel celeres; Hefychíus,. fogxie, Ti depu (amp; tviot dt unde xoa; . 28 | De Quadr üpe dibus Hefychíus & Varínus, Aé»xey,nomenlocí,utceruus, Suídas, Kynxit, ceruus, Hefychíus & V. nus. . Cerui appellatíone forte intellígít Aríftoteles etíam capreas , damas, & capras fylx Aug. INiphus, BoedopjeAcpoy 3i sepatu «vedi, V arínus,Boqveby,ceruum, dem & Hefychius, B fiam, Beyruewp,urbs ad mare A dríaticum, fic dícta uelà Brento Herculis filio: uel quod multís tibus uno ín ore fítís opportuna fit,quibus ceruí caput quodammodo refert, Vocant autem pij ceruínum caput brentíon , ut Seleucus fcribít ín fecundo gloffarum, Brundufium (Bei Strabo lib, 6. )IMeffapiorum língua ceruí caput dícítur ; Síc enim eft cíuítas cum portu capítí no perfimilís,cum cornua, & caput & língua habere uideatur, Onomafticon, Hínc forfan 8 totía dicta infula marís A dríatící cum Brettío fluuío,quam Elaphuffam Grací uocant ; alíqui | tanídem,apud Stephanum,quanquam &€ Oceani ínfulzBrítannicze,Grzcís Brettanides dícyi Sed de Breitía ínfula, quee hodíegs Brattía dícítur , uíde Hermolaum ín Plíniums, 26, Elaphín fula prope Lesbum,Plíníus 5.51. INon placet quód Hermolaus Barbarus fcribit bredon poeta . uumaut caputceruí nomínare,cum IMleffapiorum non poétarum íd uocabulà fit quí brendo brention potius quàm bredon proferunt,licet V arinus etíam bredon habeat. INon ftatím aut quíd non uulgo ufítatum eft;poétícum fuerít, A«elag ew" veCofoc, Hefychíus & Varínusu tur autem íntellígere ceruum marem,quí nondum adultus fit, Gyllius ín híftoría camelopare dorcalídas ceruos non recte interpretatur , ego capreolos uerterím, Aufeac , íd eft coagulu uinum,& genitum bubalí, V etus expofitíoin Auícennam, | Aufeácalanerb, íd eft coagulie num,Syluatícus:apud quem fequentía etiam barbara nomína reperi: Anfeagidi, coagulum num:(And.Bellunenfís apud Auícennam anfhaa coagulum exponít, )Auteros,ceruus: Bela ceruus,Meloffia,medulla ceruína, | Hínnulumuulgó uocant & (críbuntceruum adhuctei quod nomen author quídam obícurus ab hínníendo deducít, Eruditi quídam alíter fcribunt ríant,Inulos per fímplex n:& fíne flatu pro ceruínís pullísrectius proferri Hermolaus putatihí autem & hínnulos per duplex n, & cum afpiratione, ex afina conceptos equí coítu , fed uticy f mares,ut Plíníus adíecít:quanquam INoníus etíam hínnas uocat, &c, Hermolaus ín Díofcoridi put deceruino cornu.Idem ex Hermolao Calíus exfcripfit. Ceruí ínulum fiue ínuleum, ne & cemáda Girzciuocant; quanquam cemas nondum progredítur ín pafcua, Hermolaus, - &eóc, Hefychíus:eadem uox apud Varínum oxytonalegiítur,Ego uíx ullam dictionem reperirít ín qua tam multíplex fcríbendiratío fit apud Latínos paríter atq; Girecos, Yvv-, wóAoe $ quaii vogiowe greiy suullzos, V arínus & Elefychius, Wwe Bac, 5 quawewize bos annícula, HviG- «As, vis, He 3 fychí us, Deuocibus (G^, yi G^, & ie fupra díxiín Hínno flatím poft Afinum, . N«6ecc vous 1 Q9», íd eft foetus ceruri, Pollux, Polyznus ín Epigrammate etíam dorcadís foetum v«&ooy appellat, Ma ríus Grapaldus nefcío unde motus v«6eop damam ínterpretatur, Dorcas proprie caprea eft;utfüpis | docuf;Grací tamen grammatíci etíam hínnulum, 9» 9l cjaiqoyyionue interpretantur ut Etymologiis, | ÉAeQurus veepóc, Hefychius.&t V arínus, wNefeol,veGooloi vi eA Qor lidem, Cerui prímigent procedi cuntur apud Philetam, (quod fupra reprehendí:) grandiores paulo íam dící cemades ualent : petto Ga demum ztate ceruí;Nífi eos ítem quí achzrínz nuncupentur , aut fpathínze , quaedam aetatis | dífcrimína coniectet aliquís;uel etiam gener& ex magnitudine, uel cornibus interftítía, Cirarciftlle | líaftz ín fs fatagunt egregie:fed íta, ut nec fibi admodum fatísfaciant, C&líus, desCavtap, veeody, He. : fycbíus, OpvGzte, czy«c, Idem, | mepse venuta ya0ulluis, Homerus Odyffez 4. Caius Rhodigínus / -ceruícatulum pro hínnulo dixit, Nébpozéxor «ot (eese id eft ceri & caprez, ut ego interpretorinl candrí Theríacís, Esuec, hinnulus paruus & in fpelunca adhuc íacens ; 699 autem maíor, «gut Bopay Zzioy : De hac uoce & fimilibus, ut suede, xsuQae, «Aude : & de cemadum genere Líbycopl docuíín Caprea, Eamóciídem quod vipécid eft hínnulus ceruí,apud Homerum:unde ellophonosdi | Ca Díana à cde ceruorü, utpote uenatíonís dea, V arínus. Exc, leuís,celer,nuper natus,(tanquidi epitheton ceruí: ítem mutus,bumídus,marínus,(tanquam epítheton pífcíum,quod mihí ellopsp tius quàm ellos proferendum uidetur:) item bonus, (7r, &yaflw) olaucus, charopus; Dodonzils; | (eft enim Hella,louís templum ín Dodone ; £m , ea Muuse oí qv And'n i oi. icis) Hefychíus GC Vall nus,ÉMezity (per o magnum uel paruum ín penultíma)Phoenices uirginem uocabant, V arínusytae dem quod ad «tatemin eli, íd eft hínulí nomine ratio eft, Emézredtc & vmi dícuntür pafferes GC nulí d$ «dw, íd eft à faliendo,Etymologus & V arínus, Apud Hefychit ellopídes legírur, eum Íotaín penultíma,hís uerbis: Eaéz1elac díctio apud Cratínit, facta 7$& efi taxe (melíus cum Ípirítutts nui, & acuto ín ultíma;) & communiter díctos hinnulos,uel pafferes,uel pullos ferpentís fignifi i 723 los, Sed uideri poffit etíam tMarse quafi &MWirae díci,id eft zwyvzrsc , quod hínnulo max conueníret, Ps, ceruus, forma dímínutíua ab elaphos:44 vtae ve d]zzpoiGae yop ie yep 90d Ig £«QG-: (corrupta hzc uídentur,) Kveptys vrodAsu SAM ovz1 ri £A tQoy, Flomerus Odyf T. qj Epítheta ceruí( & cerua : conueníuntením eadem utrícy fexuí praeter cornigerum, | Fixetll «rípedem ceruamlícet, V ereílíus 6, Aeneid, Agilís, Alatus,uídíus ;, Metam, íd eft uelocítere ut rens, Alipedes cerui, Lucretíuslib. 6, Annofus. Celeres, Stat.lib. 6. Theb, Celerípes,Corníg Lucretlib.s. Autfurgentem ín cornua ceruü, Verg, Aeneíd, ro. Cornigera, ut habet Textor autborísnomíne,fed falío : ut Girecí etiam poétz pleríq; x4óvsay, id eft cornutam ceruam falfo gnomínauerunt,ut fupra oflendícap.a. Cretea íd eff Cretenfis , Seneca ín Hippolyto , ubí Gr pi. Ü cad matcr | De Ceruo. H. [.b.T. 489 ci Cretam ceruís abundare mentiuntur, Errantes, Vergilius Aen.y, Formídantes, Oiridíus am, Fugax,Ouíd.s. Trift,& Verg.y.Georg, Fugitiuus, Imbelles, Verg.Georg.s. Leues, - icol. Ante leues ergo pafcentur in zthere cerui,; id eft aui more ante cerui uolabunr, Seruiüs, n& Pauídiformidíne ceruí;, Ouídíus y.Faft, Quadrupes, Syluícultrix cerua;Catullus Epig; erríta, T'ímidi;Senecaín Híppol. Trepídus, Vagus. Veloces, Verg.5,Aen. Velocipes; tus, Víuax, Verg. Aegl.7, Volucer, Volucripes. — €| Aug" aq xéexy ;Hometus Ilíad, 5. tie ín maículíno genere:mas ením tanti cornutus eft, Varínus, Hefychíus, Etymologus : Ideni it ÁUkéQap. i uy xéyerw yov oe, Similiter x4&slu ceruum,alíj cornutüá fimplícíter,alij maenís bus praedítum, Koss recte díci uidetur de ceruo mare;nam foemína «4a fal(ó appellatur, jp sAaQoy apud Homerum ceruum adultum(79^ey)interpretantur:fed x4wóc poétícum eft,xyac G'commune, Varínus, EA&qQuy xoc pU i nA d Gg plur xd pio xm io Os nd eout, à dU vat rUx (Mo, n Nd kde 8 govavRóMuc;0 NZX0 HeexAtse tA26, V arínus ex Polluce, Naz wo dxvzro «Quy yy G- ezpsqqv auc Évx4 nop uy eA 7rop, epumrexree, exo ovayzoy, | Sxi]op., epi (nep, row zrooóp; juny, Oppíanus, Ex quo etíam fequentía decérpfi;tum ípfius ceruí , tum cornuum & pedum pítheta; Ofuw9uop xay ,vroAwellise ley hohSp v. Busuie loy xéap, AM groci xoauzrvojot Qoo, lu^ Aeeisoe rodtosip, Au QQjGtot, "rézjnispevoi, Haec ex Oppíano, Idem deíorcís, fiue dorcís,id eft ís, Küxeoie éAaeoro d'suce, pavo v üBi vivre. Srix [0p &arew'rm ise, vrxvitoAsy, Bedudy teQop, (alis ly paroxytonum,;)apud Eurípideim, easy, Borne, e. oett. 798 o. Bei toit rcyeaie deoa T Lars 7 33 zr Medo e] ro "robe $ fà zio: "ro Bükveip ue, oct Bec!uct ye ]aczroiotioec. ttglz Top Auóvveoy Oase, liBe Mey eeetap 727751 c pod]eds avsóvruy, (aptid Synefium Cyrenzeum, Suíd.) Varínus. Bele; zruxi- By, Kojzxe, Ba/uoy, vuv, tA«ieoy; wupoy ; Hefychíus, &wpéUay Baaíse cuvopaNM qv volto VANS, Qxezo yz uu7 (malím zrupzrlu) eie Ayéyovee toy; Díftíchon apud Suidam, De balío colore etíam ín equo hil dícemus, QxemstAaqQoier 1V op Soie AN dea usovt; Philippus in Epígrammate. A: zwyivaz 7. yo, Innomínatus ín Epigram; ÉAeQG- &aAxem pro avaivut, Oppíanüs, ÉA«QG qvGravéc 3 quium, ceruíi ob fugam & timíditatem epitheton,Euflathíus & Varínus, PoxíAsp vAcp, Homerus. — € Cerui in zdíbus ruftícís dícuntur,ubí fingula extrema bacilla fürcillata; habent figuram litere 'àfimilitidine cornu& cerui, Varro delíngüa Lat. Atcphumiles habitare cafas;& fioere ceruos,. » Acgl.a.ubi Seruius, Aut furcas(inquit)qiiz figuntur ad cafz fufténtationem;qua dictze funt ;àd fimilitudínem cornuum ceruínorüm:aut, quod trielíüs eft, fígeré ceruos,id eft uenarí & ías i íntelligamus:ut magís ad uofüptatem eum quàm ad laborém ínuítare dídeatut, A ceruo ade 1a funt , ceruaríus & ceruínus ; apud Plíníum, Cerüínis & murinus color ín equonotifTimí Thylefíus, Graci taedpezp dícuntadíectiue, E AdQ&op;3 (1 EAS kde iis «eset; V arínus:Suídas tantum habet. Ejegece, id eft leuís,nomen eft deductuin ab elapho; íd eft ceruo ; quod léuiffi & imprímís agileanímal eft, Etymologus; EAeQe6 tx (A eAaqe magi Toe (uidetur addendum; Aeqsgós uox cvy [as à sA«poc, V arínus, Aliqui cotra;ut fupra dixi, elaphón quafi elaphron; lenem,uocatum exiftímant, PAeorv £adeoó ín Odyflea, rs Guotouave viene GA«epu io qo arf ito sdt vluadade, Varinus, «| INebrophonos b hínnulorüi cede dictus , ínter canes Actos bOuídio numeratur, nevacw xjelo xepdTu dt veboélus ^azi]a tioSom &poritex (ie Atllontee, Babríus eSuída. wipaxse, gallinaceorum pulli mafculi, Hefychius & Varínus, Éa«gáy, fugere more ;Lexícon [ine authore, ÉAzQeG «vip, id eft'ceruínus uír , prouerbío olim dicebatur formído. $,& fugz fidens magís quàm uíribus:Hinc illud Achillis ín impudentem & tímídà, xavoc uuo" gaudio d" &Aaqoio,Erafmus, De cerui tímíditate plura díxi fupra cap. 4. Enzlpe(g" iie apud Suía & Erymologum recie legítur , apud Varínüt uero deprauate saegovG-. Trüx fpírítus ille Phía "Ceruorum curfu przpete lapfus abít , Alceus in Epigrammate de Philippo Macedonum rez ico;apud Plutarchtt ín uíta Flamintj. IMartíalis ín carmineíndieno quod memoretur, ceruuni ugitiuo puero dixít,ut fcríbit Crínítus lib.19.cap.8.Ceruos uero apud antíquos uocari confue- -ulfléà celeritate fugitíuos,docet etíam Sext. Pompeíus , cuíus uerba ex libro de uerborum fignifi. Xationibiis i5. fubiecimus, etfi ín peruulgatis íftís codicibus neutiquam comperíes;Seruor& (ínquit) ditsfeflus uulgo exiftímatur Idus Auguft, quod eo díe Seruíus Tullius natus,ídemd Díariz zedemi luentíno dedícaüerít, cüíus tutela funt ceruí:à quorum celerítate fugitíuos uocant ceruos, Sed necillud alienum üiíderí debet, quod ín Terentíana fabula fcríptum eft ab Ael, Donato: quo ením loco Tetentíus,quadrupedem,ínquiít,conftríngíto:Quadrupedes, ínquit Donatus, lígaturz genus incruribus:autítem quadtrupedem pofuit pro ceruo & fugitíuo, unde illud V ergilíanum,Saucíus at quadrupes nota íntra tecta refugit, Hactenus Crínítus], ex quo etíam Czelíus tranfcríplit 25.2 4.: Vnde eft quód illorum quí Lyczcum ín Arcadía íngredíattur,corpora umbras míttere negant e? An quía umbrae cauía eft Sol,Sole autem príuatur (ut quí obruatur lapídibus) qui Lyczum fponte ín« grelfus fuerit, Vocatur atem elaphos,id eft certius quícttq ingreffus efthancob caufam : Cantha, ion Arcas cum ad Elíenfes Arcadum hoftés profugiffet,& per Lycaum cüm prada ráfij ffet, bello "inito ín Spartam fugit:Spartaní uero,oraculo ceruum effe reddendü iubente, Arcadibus eum reds lerunt,Plutarchus íà Gracanícís quzflione 38.Síc autem refert, tanquam Cantharíon ceruus fit apellatus,eo quod príus etíam Lycaum íngretfi fíc uocacentur:míhí plus rationis habere uidetur; liCantharionem fic prímó nomínatutn dicamüs;ídq ineríto, quí bís fugerit, ds prímumad Dm *96. DeQuadrupedibus. hoftes,deinde ítSpartam:à Cantharione uero poftea cateros omnes Lyceum íngreffos, Ela placenta nomen habet ab elaphebolíjs facrís ín quibus fierí folebat ex fefamo & farina flore (55 EN farína pínfitaR uel.) Caelius ex Atbenzilib, 14. Hermolaus a menfe (elaphebolíon ením Septer " efb ín quo fiebat,díctam aít, Erant autem elaphebolía facra eodem ín menfe,ut nihil ínterfit, nep & obícuríus o. R.uellius;hanc placentam ceruorumuenatíonibus dícatamfcribít, — . ^ «| Geruiíca pirum à Cloatío ínter reliqua pírorum genera nomínatur apud Macrobíum li cap.ro.: Línguam ceruinam Romani uocant filicem foemínam:;INoftrí hodie uulgo hemíoniti Ícorídis fícuocant;dequa pluribus díxí ínBoue cap;s. ínter remedía ad morbos boum, Elaph ueratrum nigrum, ínter nomenclaturas Díofcorídi adiuncias,| Elaphíon, ocímaftrum;lbidemjHe. fychíus tame & ^ Varínus ínterpretantur coníon,íd eft cícutam,. Ceruínum trífolium nofiri uoesr. herbam bícubítalem autproceríorem,locís na(centem aquofis, odoratam,folíjs ternísoblong natís,umbella purpurea, Gc, quam pleríqppharmacopola uulgo hactenus eupatorium uocat Iuellíus hydropiper effe credidit, 1 NS7 o i geli, 2T x d : 4| Cerua,caníis nomenapud Varronem, — 'l'arando caput eft maíus ceruino, necabfimil 'T'arandus anímal eft ceruo fimile, V arinus & Hefychíus,Euftathíus facíe ( m zmostzrs siam uum reprafentare fcribit, Bubalos Afrícagignítuituli cerutue quadam fímilítudine;Plinius,. in Hercyníafylua bos ceruí figura, Caefar lib, 6.belliCzall, Gyllius pro bos legít bifon,ut ín bifo ftoría oftendí. Decaprea fiue capreolo,& platycerote;qua ceruíni generis quadrupedes fun ríus egi poft capras (ylueftres, In Sardíniaeft ophíon anímal ceruo mínus,& pilo demi fimil alibinafcens:íd quanquam Plíníus ínterüjfle arbítratur, mufímonem effe conijcíiomuflonemu uocant,utftatím poft Ouís hiftoríam referemus, ^ Ceruaríus lupus,quí & hodieapudlralos losnomen retínet,ex cerua & lupo,autlupa & ceruogenítum ac miflü anímal exiftimatur; pofi Lupum príuatím dícam, . Ceruaría ouís,que pro cerua ímmolabatur;Feltus, De híppe id efi equíceruo,quí & tragelaphus diícítur,in Hírco docuí capitis octauí parte príma. Tragela Ge. Agrícola Germaníca uoce míhí ígnota branbbirts ínterpretatur, Alberto alcen eríamequic uum appellare placuít.lllud quogs anímal quod Septentríonalis tantum regío producít,rangilet uocant alíquí,ceruíno generí adícribendum uidetur. Ex amico quodam accepí, uífum fibi regís Gallíe Francifci,equum pofieríore parte ceruum ,. Elaphís nome auís,quafí dicas cert Oppíanoin Ixeutícís,quod pennas pelliceruínz fimiles habeat, colore nímírum & maculís, J mal peculiaris forme gíenuntalpes,sa«qosZte 7o siue, X c, ut ín Ibíce dixi ex Strabone: uídeturt non alíud quàm ibex effe. Ceruorum magnítudíne aues apud Struthíophagos reperíuntumg quàm firuthiocamelí,ín eorum tamen híftoría nobis referendz, Ceruum uolantem Gallíuulg pellantmaxímum ínter fcarabeos,& ramofis corníbus,quibus ceru& refert ínfignem, . Bellu dam ex boue ceruo&p compolfitas Apollonius ultra Catadupa INilí procedens reperít , Philo V íde mox ín fequentí parte b, d ! ? | €| De Blapbuffa & Elaphíte ínfulís fuperiusdixí príma parte huius capitis, Eft & Elaphontefi una Sporadum ínfularti cum urbe eíufdem nomínis, Stephanus, Ceruaría, locus ad Templum nerís,Gallíze A quitanícz fínis,ínter Pyrenaí promontoría ín finu falío ad medíterraneumman míníreius Melalibros. "Thyatera, eve/zegs,urbs eft Lydíe, quae etíam IVlyforum ultíma uoc IMyftenim urbem condituri oraculum acceperunt,illíc ut conderent, $ &y ógalemtaaqQ" rofa apoyeisGe, id eft,ubí ceruus fagitta faucíus currere uideretur, Inuento ígitur ceruo, & urbecondit "T hyateranomínarunt, [o 7e (ip «o mpoye (dy rl £o. Erafinus ín prouerbío IMyforum ultimt uígat;huíus cíuítatís non memínit, fed Aeolídem uel Teuthraníam fecundum alíos,extremam fic partem oraculo fignifícatam fcribit. Refert autem oracula duo diuerfa ab eo quod nos ex no recítauímus.Prouerbíum etíá apud Suidam habetur ín Égaic: Melius autem effertur ài "ty (fcilicet z5zroy) Mvey 26, íd eft, Ad ultimum Myfiz uel Myforum locum nauigare, de re díffícili € js quí dura quaepiam imperant, Nam fi cum Erafmo proferas,Myforum ultimus nati - nihil ad hunc fenfum,neg; ad oracula, Símíle illud Giermanorum uídetur, V bí píper proueniti ín remotiffíma aliqua regione. Telephi híftoríam in hoc prouerbio longe aliter narrat Suidas; Erafmus;quí ex nefcío quo authore uertendo;tum ín alijs tum quod qoc pro ees legít, decepti detur, -Elauía,EA&vz apud Stephanum,caftellum Síciliz.,níhilad ceruum, | P «| b. OrfeíIndimonocerotem uenantur,capite ceruo fimilem,Plín, |^ Botres ceruorumr bus prediítos Ludouícus Vartomannus fibí uifos fcribít ín Zeyla urbe Aethíopize príncipi illit cí dono datos: V íde paulo fuperíus ex Philoflrato. — Auxeor uel ^expoi, rami cornuüi ceruorum;b chíus & Varínus:forte quod oblique uel per tranfuerfum enafci foleant:aumgigpis ením ef ox 24d] WPl uscire BC Magi zd yuy,AEy. — Ctefías in Indía nafci fcribit feram nomíne axín, hinnulíg Plíníus. : ÉA&quas, ài Tfv eA Qo tspiyaAo , Hefychius &. Varínus, ÉAeqoy«ic, medulla ceruf, Syluatícus títafín barbaram uocem pro ceruí medulla interpretatur, Aethiopíaleucrocutam rat,cruríbusceruínís,Plíníus. In equo ad uenatíonem & curíum apto probantur expxi ases wm — Ol vtvyxoasooimiy idho7rod loy" ciao, Oppianus, ÉAeQézredte equí dícuntur, quí fuffragi artículo recta (procera potíus & alta)offa continent: peffimogreffu nítüitur,& uectorem conce dofatigant, Abfyrtus cap.ii4.. Equus habeat falces curuas & amplas tanquam ceruinas , Kul [i (| Certros colore nigricantes ín fylua Hercynia,uel ut aliqui uocant, Martíana,quídá reperiri aícnr caufam adijciunt parum ídoneam,quoníam ea olím conflagrauerít, ÉA&Qoo "OA yAuryavot stepoitips cander de cornu ceruíno,cuíus epitheta alíquot fuperíusretuli, Cornuum ftí pites nofirí uocant ngen/quafi pertícas , e quibus ramí enafcüturzquíbus fiípitem unum adnumerare folent cum rà rum ceruí numertü proferunt, Círca meffis tempus,utaudío,cute cornibus obducta, uermículi idam fubnafcuntur;quí cornus füperficiem inzqualíter exedünr & exafperant.Eo tempore uer: :ulos fentíens ceruus X pruríens, arboribus cornua affrícat,quod nofirates dícunt fitnen. Intec- ícraneum & cornua, ut ipfe obferuaui, officula fiue tubera offea gemina protuberant lzuía; . os círcíter digítos longa;eó breuiora quà ceruus natu maíor eft;horü fingulís cornua fingula ad« cuntur per lymphy(in quanda & quafi articulatíone, Subulonís cerui cornua uídí dodrantís cír- Obferuaui etíam ín confummatí ceruí cornibus mucrones fiue ramulos f upremos, qui bíni alioqui "plerungiaut terní fpecantur,(eptenos, & eodem ínloco ftípitis latitudinem fex digitorum:ínferíus autem erant G alij bini ramí & admiínícula, Cornua abfjciunt (noftrí reeren uocant) Martío, & cí« etíà fiaéris conftitutio calida & ficca fuerit, Abfjciuntautem aliás paríter, aliás unum poft ates ihorís alíquot,duodecím interdum aut pluribus ínterpofitís, &biecta ín uíuarfjs quídem apud negligi ab eís,nec humo obruí autalíter curarí; ebferuatum eft:Quin etíam ín fyluis (zpenume. 1aperto non occultata defoffiue reperíuntur; ut quod hac dere ueteres tradiderunt omníno for is fabulofum fit, ditiis -" ALRCRNOR d "MIR es wot | | ^ - «c. Ceruíglocítant & onagrí, Author Philomelz Idém catulis ofatreitaretribuit, Glocíre uerd locídare apud Columellam & Feftum;propríum efi giliínarim quit ouís incubítura funt, Gras reorudentes Cadunt, Vergilius ín Georg, deceruís. Xenophon ceruorum hínnulos Bey dis "Eovyis édusei Oppíanus deceruoaferpentibus mor(o, BeésG locus ubi cerui excremeta fua lunt, V arínus & Hefychíus:;fed auenam quog & fonum fignífícat, & cdorem:atquí pro odore 1quouís,fed uírofo tantum;per e circumflexum ín penultima fcribitur: & índe forfitannomen )excrementorum ceruí, «| Vínceres curfu ceruum , X grallatórem gradu ; Plautus cítante » Ceruí à celeritate epitheton &eMezes , & alía (uperíus enumerata,! Atdío locum quendam cfordía non procul diftantem,itinere forfitan fefquihorz,à ceruíno faltu nomen habere,ín quo - des duo erecti uifantur,interftítio pedum hominis mediocris fere Íexagíntar:tanto ením fpatio fa illic ceruum, íd& etíam fupra plauftrum oneratim , cum uenatores inftarent INoftri ceruís, sin uiuarijs alunt;prater foenum quotídie auenam quoc offerunt, Líbidinàri íncipiunt círca ndas Septembrís , aut aliquando tardius , quod hyemis etiam tardíorís fignum effe conijcítur; lauterum gerít,ut uacca;feptimahís quadraginta, & fingulos itidem patit. (| d. TíQ' zac tours rduzrore iive viooi ; Homerus intimidos, Tímidi damze,cetiíits fugaces, - c íatertp canes , & círcum tecta uagantur, Vergilius, Ceruotpfugacíor ibat Sudzntí tremes idus equo , Claudíanus, Aug: ot e? «ud»y (Odluosex). TcU«e tmovü se qt elaqowoi 94e dowr qv, Q eleqoy xdoroy DsGAuduloy dy v^ Ca. cuao ig vefteas, c. Homerus Iíados A, Megafihenes fcrí n Indía ferpentes ín tantam magnitudinem adolefcere,ut folídos hauríantceruos raurosiy,Plín, 4e, Mordent aurea quód fupata cerui, Martialis lib, 1, enumerans anímalía ín fpectaculo quoa exhibita, « «| Orpheus ín libello delapídibus fpon(um iubetcornu ceruinum gefiare:fic ením tuam eí cum fponfa futuram concordiam, | Ceruí cornu fuper Panos deí facellá poniíto, cane imt defuper accendíto, & ne interdiu accenfam obitusene demítiito, € ín tempore fancti Des arím inuocato,ac tollítorarmenta tua & uítam cuftodient, Author libri Parabilium Galeno ads tipífunt autem hzcuerbalib.s.cap.iee, — Cerutpellis & pedes dextri (i ínfígantur portz, prohi xntingreflum cuíuslibet anímalís uenenoft, Galenus Buporífton 3, 145, INecequi necboues mof ) premuntur alíquo , fi llis cornu ceruínum appenderís, Abfyrtus. — | Ceruí proprium eft 9sy; elLcurrere:leporís 9sVjay,Pollux, ÉA«qsGGNe, nenator, proprte qui cerucs iaculis & fagittís figit: | pro uenatore,quem xuvsyóy Girzecí uocant, ín genere ufurpatur per catachrefin,Suídas,Etymolo^ Varínus.Badem uox ín foemínino genere,Díanz epitheton efl. ÉAgquGoAix, nenatio ceruorum, ocesSpartze catulos;acremt& Moloffum; 'Pafce fero píngui,&c. montesG peraltos Ingentem 'ere premes ad retía ceruum, Vergilius, Ateg humiles habitarecafas,& figere ceruos , Idem; '6,id eft uenarí & íacularí: quanquam per ceruos hic edam bacilla furcillata intellioí poffunt; ipradíxiex Seruío, Idem ín Georgícís de pecoríbus Scythia fcribens,que non in flabulis,fed pis níuofís hyemem tranfigant, de ceruís etíam fic canít, ConfertoQpagmínecerui Torpené molenoua, & fummis uíx cornibusextant, Hos non immiTis canibus ,noncaífibusullis, Pua - icexüe agitant pauídos formídíne pennzt — Sed fruftra oppotitum trudentes pectore montem; - Vommínus obtruncant ferro:grauíterás rudentes — Ciedunt, € magno lxtíclamore reportant; Yenatícus ex quo tempore ceruínà peliélatrauítín aula; Militar ín fyluís, Hora, epíft., qrLeos uz uel Mnef(àlcí tetraftichon ín ceruum wenabulo occífum,ex:ar Anthologtj Girzcí fect, 1$, lib. 6; 4 NÉ - Tay SA«qoy KAóAq06 N20 XV ou0101 Aoyueuee, z [ow Mexatidlos "rag pieAux GU vd'up Ys n 1 )5 3€ , - t den Sem » 5 m. Qua ceuperüen vidt onfoeu nuila — 75 py? vate npewaay GANG" Sort Es TUM btin alium fimiliter occífum Antipatri hexaftíchon iidem iuc ye wey -6 V AySU Va, oe eios atithoc genus pellis Baccho,utEuftathíus interpres cóffoft, uadrupedibus | ^r dp eAerQay Ad evi, soi uq; Eovjsocvüiop v lag, Nw x 9upovüues dép oup done, — | "€ c0 , ' e 2A f E j i" Pazc 0 Gxaeldto AeoitaviG «i Avwoguante, PAnfacgou tri dlsowr- ve x. 00 —.. Adiuat de gla dYuénouoy de supllu ya pArTRITEU UI | EgmoupR y spa. Suns vi. &yoonidh, r Q| INebris,v«Gorc, pellis eft ceruí uel hinnulí;dbgg cAcQcev, V arínus & Pollux, V enaticus ex quo Ten , pore ceruíná pellem latrauítín aula;Hloratíus. — Kee exvz(* aud bos six[oy &ytávw», in Epigrammate üt Suídas cítat, Avbezi cor wsouy so veCold'ue iuerioG" Pay, SuidasexEpigrammate. INebrídasBC- díphtrheras Pollux 4.18.c& Tragíco apparatu numerat; Et pauló poft;H 5ze[voun tne vebole cy te, Philefitatus etíam Satyrum defcribit nebríde humeros amíct, w«6e&ey, hinnulí(ceruinam)pellem. &eftate;Etymologus, V títur hoc uerbo Demofthenes pro Cte(íphonte, tanquam ís qui facris inítigs bat nebridem indutus fuerit,& inítíandos eíídem pellibus cínxerít 5i &J' ve&pze e[morréy novi zia dde x gate Aéjy', Suidas & Varinus, INebrides pelles funt damarum fiue ceruorum, quibus ín Ogg Bacchi utebantur, Grarimaticí quídam recentiores, Afperfz nebrídes uario auro,Stat.a, Achil; Bf & nebrítes cémtma Libero patri facra,à nebrídum pellíá fímílitudíne, Plinius líb.s7. Huiusgemmg. memínit Orpheus íri libro de lapidibus, etfi véVo/ns provife/zse perperam fcribitur , Évég« &yap tli. «o3 Bexylele lego Eoxyeix)veSolowa | Adieu Ms Condo vxor iila, Cc, Suidas ex Epigrammate quodam. cítatcarmen, Kueswzüs sat viColat qvazotfullw, Kiesurlb id efthedera ornatam, quod & ipfaBag chofácrafit, Camaríte populi e& Indíco bello redeuntem Bacchum exceperunt , zov oiv. dixe GBi silos: BaMvmis Dionyfius Afer, Bacchusnuper natus apud eunde,veeivle napa o eran - eó quod homínes ébríj uarij & ínconftarites fint,ficut etiam pelles iftz;uel propter díuerfumintui colorem:;uel deníg) quod ebríetas infirmos & timidos reddat, quemadmodum & nebros fiue ce "ug anímalímbelle & ad fugam natüm eft. INébrida ferre dicitur eleganter, qui tímidíor eft & uínolen - tus,quía illam geftaret Bacchus,;Calíus, Habebít fane proterbij ípecíem,ut fi quís homíne aftu un & fraudulentum,uulpínamgeftare pellém dicat: éeeeiy d£ soz vi£0)d a ubei &y dYovvewexis 6 dleoo qn Évoos, Ad n soi voii Aoc tto 7r Mp EON G^ er et sco sax [oy & bois, V arínus in Tlapd'aaes, "re dé 7d aas (évyvvan Gd" Auvicc, nois seno Movüsous ciotcyzei iiti d]à vo zroixiAoy QA yeiGc die o (forte die C) violdlg ard ousizifon. wot ei Bedyon., C c.Phurnutus, V erba haec d]g. o buy e jgoiac, íd eft propter uaríeta colorís,forte accípí poffunteoó quod ebríj colorem mutent, & eorum alij alíter coloratí fíant : au cendum eft deefIe uocem suQuaáy , íd efl uaarü : ficením Eüftathius habet ín commentarijs nyfium Afrum,d]z -e T9? swovAdp vrexvpoy. Et alibí, Ak dE Auvvauekgi veboldte, vli) Ph suruAig qu gli vifovrot eroveld'eia zr tot *yetp sts cis veo c nola viti Ana. Ttc s yuaety, in epigrammate quodaur Baar chum cognomínatum ínuenío vdpacte , vGeidbzremAoys DEM" € h. Ceruanutríuit'Felephum Agaues (Auges,Calíus 31,57.) & Herculis filii, Aelíanusli 14, V arise híft, T&2«Q- ids d] 7o 9uA«oas crzep £MQor, Etymologus... Ceruamaeripedema habentem cornua ín Maenalo monte curfu deprehendit Flercules atcp ínterfecítut Girammat bunt;qua dere plura uídeapud íllos qui Herculis labores defcrípferunt. ÉAwQoe Jeucóxd a, N23 xt &a3e, V arínus ex Polluce, —"T'aygeta Atlantis filia ceruam ab Eercule poftea captam confecrauít.Fertur autem quod cum Hercules eam Eutyflheo tradetet,collo eius ínferiptumt TaUyeru idoay civile, Hanc dum perfequítur Hercules ad Hyperboreos ufcy uerit Scholia í darum, Meminit etíam Caclíus 7.15. — Conftat equidem ex Callimacho in hymno Díanz;equ ceruís fecus Parrhafrj montís radíces inuentis,quarum écorniíbus fplendebat auri , quratuot fine canibus cepilTe,currutp adiunxíffe:; fugientem alíam Iunonís uoluntate, Ferculí ut cet fieret,rupem excepífTe Cerauníam, Grapaldus, Sed de ceruo ab Herculecapto fupra etiamd píte fecundo, contra eos quí foemínam & tamen cornutam fuiffe (cribunt, ApudMartíalemE lib.i. diftíchon ín cerui cícuremextat huiufmodi, / Hiceratille tuo domítts Cyparifle capit An magis ífletuus Syluíaceruuserat? — Cyparíffus fuit Telephifilíus, ab Apolline dílecus, cet Ouídíus líb.1o.Vletamor,à Syluano uero,ut Seruíus:quí cum puer ceruam mafuetiffimam Apollínis,fiue Díanz fuerit)occidíflet;pra nímío dolore expírauít, tandem ín arborem fuí nomifis permutatus, INunceques ín tergo (ceru£) refidens huc letus & illuc Mollia purpureis frenar ora capiftrís, Ouídíus de Cypatiffo, De ceruo Syluíz quem A fcaníus fagitta peremit , lege líumlib.7. Aeneidos, Silius pocta ceruam Campanam celebrat. Aegídíus Athenienfís(qu ter factos quídam colungceruam ín eremo familíarem habuíffe fertur,cuíus lacte nutrítus uulgaribus fancterum hifloríjs legitur. De Actaonis mutatione ín ceruum,lege Ouidium M líb.s. Deeadem nonníhil diximus fupra ín Caneuenatíco, €| Alcíatí Emblemaín receptati ficariorum, Latronum furum manus tibí Sceua per utbem | Itcomes:& diris cíncta cohors dis. Atqueitate mentis generofum prodíge cenfes, Quod tua complures allícít olla malos En noutrs Acton, quí poflquam cornua fumpfit, — In predam canibus fe dedit ipfe fuis q| Idcumi nemus,quo natí furta,(uuencum Occuluit Liber falíi fub ímagine ceruí, Ouidius bye IMetam. ' Delphígenía Agamemnonis & Clytemneftra filia íta fabulantur poctze;Quíti Agam nom ín Áulide ceruum Diíanz ignarus occídiífet, dea irata uentorü flatus amouit, ut nauigare pofíent, Quapropter cum oraculum cófulerent, refponfum eft, Agamemnonio fanguíne deame» placandam. Miftus igitur V1yffes Iphigeniam filiam aftu à Clytemneftra fub pratextu a , ES Ceruo; H... Lib. T. 393 Áchillematrimonij ímpetratam adduxítcumQ iam immolari patabatur,Dea mifetía illam fi uftulít, ^5 gionem tranftulít,&c. Víde Onomaftí Ouídíumlib,r.Metam.& Euripidis Iphi veníam ín Aulide & ín Taurís, Aliquí non ceruam,fed ta urum;alij utfum pro ea fmmolandum fup arinooftendí, Achíllis curfus, peníri Dicebatur & Blaphebolía , quo nomíne culta eft Phocenfibus: ma defperatíone(quz etíam in prouerbíum uenítjuídtoriam obtí iebolíze Díane ínflituerunt, ut Paufanías pluribus recitat, Gyraldus, & Leonícenüs 2, 4. Elaphíz Dianememínit etiám Strabo líb, S,aninuumeí ín Olympía conuentum celebrari fcribens.Elaphebolon Díanam dícta Phurnutus quogi fcríbit;Suídas & Ellophonon:nam ellos ceruus eft, Eftením uenatíonis dea, Theophilus Elaphebolon áceruorum ínfe&atione díciam at. Memínit Orpheus ín Hymnís, Blaphebolía fefta celebrantur menfe Februarío ab Atheníens bus, ín quíbus ceruí Díanze Elaphebolíze f. acrifícabantur:unde & menfis í pfe Blaphebolíon dí&us, aldus; (Mémínerunt etíam Etymologus & Varínus.) Díanz ceriros facriíficabant;hzc enim ei Aima prolphígenía data fuiffe credítur, Hzc orinia fere Gyraldus obferuauít díuerfís ín locís ín ppére de díjs,, Laphríz Díanseapüd Patreníes-magno íi ara igne excítato, apros; ceruos, & alía malía uiua ínffcíurt; & facrata uírgo ín poftremo agmíne pompe ctírru ceruís íuncto ínuehítur, anías ín Achaícís, Ceruaría ouis dícítur que pro cerua imrmolabatur;Pompeius lib, z. PROYERBIA;Vbíceruí cornua abtjciunt, Os tie Eton zd xéMiave oce edam: Floc adagio fienís ibant (ínquít Erafmus) quempíam ín negotío difficili uerfari. Siquidem ceruí cornua depofíturi dunt ín loca afpera atq; ínacceffa: (qua de re fupra díxí, cum ex alijs, tum Aríftotele, qui etíam touerbíj huius memínit.) Conueníet & ín eos quía communí homínum conuictu fubducunt fefe: imínlocum uehementer abdítumabfiruf umg. Poftrernó quod ínnuemus nufquam ínuenítri, íllíc e dicemus ubí ceruí cornua abíjcíunt, Plutarchus ín Commentarío de Pythtjs oraculís oratione areddítis,ofiendít hoc oraculum zdítum fuiffe de Procle tyranno; ut ílli fugere ac mirare líces Oubí ceruí cornu abijcíunt,fignifícante deo ut defoderetur, & € medío prorfus tolleretur, Idem inithuius adagij Sympofiacon decade feptima, problemate fecundo, ' Suídas & mutuatus ab poftolíus,hoc prouerbíum exponunt,àB 2f 4B ypovleit we eocmypnGae vrbi, «| Ceruínus uír, 8G" imig olim dícebatur formídolofus, & fugze fidens magís quam uíribus,Erafmus, Hunc etía uam aliquis prouerbíalíter díxerit,& cor cerut habere, & nebrídem geftare,utín precedentibus K — € Céruus canes trahít,cum 4diezy few prepofterü quippíam fienificamus, Prepofterum 1éft ut ceruus uenetur canes, AáQvig re 9veoxe, vox zoe nuvae &AetQ- A61, | Krávovz caque avt IdbNinvÜ sexy; Pindarus INemeorum Oda tertía,ut fupraín Cane uenatíco ínter prouerbía re qj Hínnulus leonem, vs&oos sop Acovav, fubaudiendum cepit, uícít, aut prouocat, aut íd genus id proratíone fententíe:quotíes prepofterorerum ordine, quí uíribus multo eft ínferíor, fupe otentiorem.Lucíanus de captatore teftamentí,quí tuuenís à fene, captator à captato captus eft: Tim sseivo zo eA vr pilore, 6 veepos doy Aerze, Hucrefpexitquifquis fuít qui fcripfitiIVlezaram Flerculíss WU) LEN yore vr0covet iarelo e quodi" dude Ávdjode Val said owoia, Ay dati" Na ves, INon íncocínné traa ir ad íd quocp, quoties fítut longe ínferíor laceffat potentíorem,autmultís partíbus índoctíor cer Imerudítifiimo , Erafmus, «| Senecta leonís praftantíor hínnulorum iuuenta , Yripee AsovT O^ t época viceaii, citatur apud Stobzeum ex Hippothoonte poeta, Senectus uiti fortís ac ftrenuí, antíor eft íauenta quorundam íonauorum & ímbecillium fuuenum, V enuftíus fiet (1 ad ínge- itransferas:Dícetur etíam non ínepteín fenectutem crudam uirídemt&,aními& uiríbus adhuc ntem,Erafmus. «[Germaniquídam hoc dicto tanquam prouerbíali utuntur , 4 ir füirft iff fofcitsam wilpzát im bimmel/ale eir bírrs in eins armen mana tudcPrinceps tamrara auís Icoelo eft, quàm cerüus íri culína pauperís, | v x di | DE COLO. — APYD Scythas & Sarmatas quadrupes fera eft, quam colonGeasy)appellant, magnitudine ínter Ium & arietem, albícante corpote,exímíce fupra hosleuitatís ad curíim, INaríbus potans trahít put hínc poftmodum complures ad díes feruans,adeó ut per carentes aquís agros facile paburs carpat;Strabo líib.7.Sníatky apud IMofchobíos uulgo nomínatur anímal (ímíle ouí fylueftrí can fine lana:capítur ad pulfum tympanorum , dum faltando delaffatur , ut dociiffimus uir Sígit? dus Geleníus nobis retulit. Hoc ídem colon efle,ex regione ín qua capítur;& colore & magni Ine cenijcío, Hírcus etíam mutilus s92ss uocatur apud V arínum, | uadrupedibus | . DE CVNICVLO. "— 7 DES: 7 d IM f. ir wet | NN LI nw SEM uro RAT T / 2/7)))) a, / S "NEC ON 2 Ee : ! pis | E 3EPORVA genérís funt& quos Hifpania cuniculosappellat, Piinius, — Genus fepormi tríplex,Italícum,Gaallícum fiue Alpinum quítoti funt candidi, (de quíbus in Leporumfii ftoría dícam ín L;fítera:) & tertium Hifpanum adapís nomíne , quos (ut Polybíus effatus E549 trhor,) appellamus cuniculos, Hermolaus ín Díofcor, Leporit genus tnínus eft, quod terra ín cunículís uitam magna ex parte ducít,Platína. Eftínter lepores genus quoddam;noni lepufculos, Hifpanía cunículos nomínat,quod fub terra cunículos ipfi facíant, ueluti mures, quasdl cunt voie, ubilatitantin agrís, Grapaldus.4] V bí choerogryllus ín Sacrís à 1 xc xc, veddftur, GGetls naceus à Latínis,fecund& Hebraos yov? fchaphan,uídetur effe cunículus,&c. Aug, Steuchustuide caput n.ín Leuítícum,De choerogryllo plura uíde mox ín Echino: Pfalmo io4.pro fchephanimul carís ínterpretatío herínaceos habet : fed Hebrazi communíter accípiunt pro cunículo, Deutetc míj capite 14. pro Íchaphan Hebraíca uoce yorojevMNioy habent Septuagínta:& Leuítici undecim fypodem:Hiíeronymus ish choerogylíum, & Prouerb, cap.so.lepuículum:;Pfalmo 164. ceum,ídt ín commentaríjs ín feptímum cap. Matthaei;afferere uidetur, inquiens ? "Tímidum animi ín petrarum cauernasfe recípít,cute afpera,& tota armata íaculís talí fe protectione cutatur, Atíülle broad Suníam & Frerelam Pfal, 104. fuper hís uerbis, Petra refugium herínaceis: Omnes ; íngult yoteoyvAiss fimili uoce tranftulerunt;folí L x: xc, lepores ínterpretati funt. Scíendum autem eft anitil efle non maíus herícío,habens fimilitudínem murís & urfí , unde & in Paleftína efx[ouvs dicituteE magna eft ín íftis regionibus huíus generís abundantía,femperé&p in cauernís petrarum & ter ueís habítare confueuerunt.Sed dehocmurís genere, quod ajxfozvy appellat Híeronymus;alíb cam íntet Mures:íd ením effe exiftimo quod crícetum Albertus uocat, Illyrij (kreczek & Gé Eonuetle«. Choeros Gracís porcum fignifícat,cuí fynonymum etíam gylíus eft, 8C yevAaioy, BL gpl AG", & uidetur íidanímal nonnullam fuis fpecíem prz fe ferrejunde & apud Grermianos nomen; Té AG, fportula milítarís ín quam cibos imponebant:uel animal quoda quibufdam Xégojg uM" Joc» | tur, Scholía ín Pacem Aríftophanís, Flancfportulam oblongam fufífeaiunt , & ín acutum delfj (forte ab aliqua roftrí uel corporís porcíní fimilitudíne:) alij ore angufto, Varínus:Idem jo2uy nítporcum;aut leonem, Gyraldus ín Opere de dijs,gylion a quibufdam cheerogryllon exponi deris | bít:cheerogryllum autem ípfe porcum fpínum ínterpretatur, ut Syluatícus etiam , quí corruptétifs | rogríllium Ícríbít, Eft autem porcus fpínus qui apud ueteres hyftrix dicebatur, de quo in H.literadk cam, Choerogryllium ab Helychío, Varíno, Alberto Mag. & lfidoro ,echínusexponitur. Erltat chírcerilli nuncupantur, prope magnitudine medíocrium cunículorum,de cauernís petrarum plst - cedentes gregatím : ín eremo , quz eft contra mare mortuum,depafcuntur, Bucheríus. Cyrogrlli (ínquít Albertus,quamuís alíbíi herínaceum interpretatur) anímal paruum & debile;ín ri ues : abiat F t4 DeCuniculo.A. Lib.L ^59; abitát animalculís paruulís terrenís ínfeftum, Círoeríllus animal ínfitmum fed rapax & mor, rum effe dícunt, Gloffa fuper Leuítícum , ex D. Híeronymo ní fallor : hoc ad arctomyn coria —aieníreuídetur;ad leporem cunículum & herínaceum tníníme, Ego ut meam tandem fententíam aperíam , choerogryllum, uel choerogylíum , uel cheeroeryllíum (omnibus ením his tribus modís vecie fcribi uideo ; reliquí íneptí funt) herínaceum effe crediderím, Obijcíentí aliud apud Grze cos herínacei nomen effe,nempe echínum : refpondebo , unum anímal etíam ín eademlíngua, pro —"díalectís & regionibus díueríis , duo aut plura habere nomína , ufitatum effe, & apud Gracos | precipue. Verífimile eft etíam cum echíni nomen ambiguum fitad terreflrem marínumqQ echís -num, euítandz homonymíz gratía terreftrem à nonnullís príatím choerogylíon dictum. Acces i quam quiíalíter, fj& & antíquíores & Graci, cunículü effe dícam; Primum Deuter, cap. 14. ctim lepore noz quod rumínet quidem, fed unguli nonbipartítam habeat:deínde Tum faphan, Cunículus & lepus rumínant, ut Hebraíce legitur Leuítící i1, ubi ín translatione dracorum rumínare negantur:fed apparet expungendam effe negationem : nam Deuter, cap, 14. xundem translatio Hebraícam ueritatem fecuta rumínare cos aíferit. Quií apud nos cuniculos in cunicularüs(utitur hac uoce Budaeus)alunt; de rumínatione iplorti certí nihil docere me potuerunt; "Rioctantum quídam affirmabat, fa pius fepoft cíbum eís ante horze dímídíit exhibitum , mandentes hucdeprehendifle. — qrEHieronymus etíam cum Prouerbiórum cap.3o- lepufculum uertit.lepor£ ileanimal íntellexiffe uídetur,mínus tamen:tale cunículus eft, Cirapaldus fane cunículos 4 non» nullis lepuículos uocari fctíbítqued ego ab alío authore factum quám Strabone non memíni ; qué 08 2«yie (leis trocat,alíás fíimplíciter , alíás cum addítione A yidieis y«aovyovs, quos aliqui leberídas ap -pellent.Qua: fimiliter uox tanquam dímínutiua à leporeLatinorü facta uideri poteft, cum alío pros prio uocabulo Girzcí carerent:quanquá Varro A eoles Boeotíos Circo uocabulo antíquo hoc ane illeporem díctum author eft, & ab ijs ad Latínos deríuatum arbitratur. Quare fi faphan,ut proe emihi uídeor, cuniculus eft,choerogryllus aute herínaceus,Septuagínta ínterpretes & fecutum D. Hieronymum Hebraice uocís fignificationem non affecutos dícemus. Deuteron, Cap.t4s oHebraica uoce faphan,Chaldaeus reddít &Yy'o,thaefa : (legendum apparet thapfa : nam Píalmo 9 1o 4. per pe,non per aín pro fephaním Hebraorit Chaldzus reddit thapfía : dapficus autem 8c is non alius quàm cunículus eít,ut fupra offendi; Arabs, "2 uebar, Pería muita befangetah, almo 164. Arabs fecutus Graecum, quí Aayacis reddídit,uertit 23^ ow alraneb , ídeftlepores, Se tíanus Munflerus ín Lexíco fuo trílíngui cunículum ean chagas uel hagas nomínat, & alío nos nine evo thapza uel taphza,quod nomen alibi etíam erícío attribuit, Ego procuniculo femper ac «Xeperim:nam Symeon Sethí,ut mox capite fexto referam, dapfícon uocat, Hermolaus Barbarus a^ dapis;ubi a lítera forte abundat,uel artículí Hebraicilocoefl, Gracus Leuitíci undecimo dafypos lcuertit,de quauoce pauló poft plura dícemus, V incentíus Belluacenfis ín cuniculí híftoría, uires €lüsín re medíca defcribes, Iaaci uerba de Kerículo imperítiíTime cítat,Pertínent ením ea omnía ads Brinaceum, quem barbarus Ifaací interpres kericulit nominauít, Cunículi apud Aríftetelem per eres intelliguntur, Aug. Niphus ín commentaríjs ín Aríftot. Etalibí, Cunículos (inquit)aleporía bisnon diícernít, Strabolib.z.leberídas(ut pauló ante díxi)à quibufdam appellari tradit ipfos cus hículos,quí ab effectu lepores georychie, hoc eft foflores,ab ipfo cognomínátur, Hermolaus ín Dio &- ICoríd. V erba Strabonis hec funtzrdy d^ óa«lo/oy Suelap areis, zn TW. yero yy Meyid'éo ; 58 tor Axes mto Biel rebas ood Usei. Hoc eft, Anímalia autem noxía defunt,preter lepufculos terre foffores, quos quis - amleberídas uocítant:fcríbit autem haec libro ;.de Turdítanía Hifpaniz: Etínfuper addit; Plantís Enim aaftítatem inferunt, & fatorum radíces efitant;& hoc per totam fermé obueniens Hif; paníam, i(lilíam ufty prorcgatur:quín & ipfas perturbat infulas.Nempe Gymnefiarum ínfularum íncolze ffis aliquando R omamlegatís terras petij(fe dicüturiab íftís enim eíectarí beftijs, quibus propter inultitudinem obfiftere nequirent, Hic ubí Grace legítur , 7] xagat éezunw, uide an legi debeat ura? :06 | De Quadrupedibus | woeias éeruniy hoc ad praefidium militare petendum, INam & àwselae uox ftatim fequitur ,&Bas learícos(ezdem uero Giymnefiz infula funt Grazcís,qua Latínís Baleares)auxílium militare aduer; fus cuniculos petijffe Plíntus author eft, Eodem ín locopro dlups/oy legerim diuxpluse, & pro ens 2suoy kedpdy : BC pro QUagey el wi Asia segertescírer, quopas ots ovi i organ vaste ut fenfus fít;non quis demcunícülorum multítudíne peftilentíam importarí , ut uertit ínterpres , fed ipfam ex aliqua cora ruptíone aut aérís conftítutione peflilenti proueníre,ut ferpentíum alíquando & muríum agreftíg copía, Quanquam ídita accídere míhí non uidetur : nam que ín praua aut peftilenti aéris flatu plus rímum aliquando multíplícantur anímalía, praui omnía temperamenti effe uidentur , nec ín homis | num cíbum üeníre,ut ranz,mures,locuftz,(erpentes,& ín(ecta díuerfa:cuniculi uero & bene « n yeratí & ín cibo non infalubres uídentur, utalía foecunditatís eorit abundantís ratio quarendafi Polybíus lib.rs.hiftor, animal leporí fímile effeaít,cuniculum appellatum,his uerbís;Cuniculu wxdec)uero díctus,emínus quídem uidetur paruus lepus:at fi quis ín manus acceperít,multü diff tum ín fuperficie , tum fi difIecetur (lego xgx sl zpáew.) V t plurimum autem füb terra moratur, IMe mínit eorum Pofidoníus quog) philofophus ín híftoría: &C nos ínter nauigandum à Dicatarchia IN& polín permultos uídimus, Eft enim infula quzdam non proculà terra,iuxta poftremam Díczarchig. partem, paucís quídem hotmírnibus habítata;fed cunículís abundans, Hzc Athenaxus líb,.9.Díc: chía olím dícta eft cíuítas Campaníe ín Italía;quoniam íuftíffime regebatur, quz niic Puteolítali Dicezam uocarunt, [Superfoetant dafypus,& epus tantum;Pliníus, Oblatrant Budzo quí (uerba funt Io.Brodzi,tractataüt de lepore & dafypode Budazus ín prioribus Annot,in Pande leporem ídem animal cum dafypode effe fcríbenti.Ego ín ea fententia Plutarchum ín commetark utrobi ín terreftribus,an in aquatilibus brutis maior fit prudentía,fuife concerto, Athenaumlib Pollucem quínto, At Vegetius uolumíne quarto , Alíud genus oppugnationís eft fübterranetat fecrerum,quod cunículü uocant, àleporibus qui cafulas fub terras fodíüt,ibi&y coduntur,& Strat lib.s.róp d Adloloy 9uojuy cares Bc. (ut pauló ante recítauí-)leporís & cunículi uocabulo índiffen (licet ínficías eatHerm,Barbarus)libro de híftoría anímal.prímo, à dE Qeévipe «ox lee , crop eAaga Kt ac àc xoi d'a vase, Dafypodemá cunículo &lepore feparauít Plinius lib.to, cap. 65. Necarital Leonícenus & Theodorus cunículum dafypoda uocant:quos quíretjcíunt,quo nomine ab Aríflonm tele & ueteribus Gracís díctus fit patefacíant:eís fiquide hominibus aut nufquam ufum, aut inta | to otío ac dilígentía non ínternotum,uerífimile non eft, Cótra fí cuniculus dafypus eft, quamobrem | cum Polybíus & Pofidonius(ut ex Athenaeo pauló ante relatum eft) óvizsy Latine appellarüt, wage] «sy Galenus libro 29: sgepóp diwipsue y. labat anímus:nos hac propterea ínmedíum relinquimus? [ Hucufg Brodeus, Anímalculum ínlberíalepori fimile eft, quod cunícultt uocant, Cralenuslog] íam cítato,nec pluradeeo. Plíníus lib, io, cap. 65. dafypodem cuniculis íta affocíat,ut nullatenm | pro eodem capi uideantur poffe:ni generísloco pofitum ibí dafypoda coniectemus, INam & Th dorus lib.6.de hiftorfjs cap. 35. dafypodas, íd eft lepores coíreauerfos ínterpretatur,Cadlíus. Ing níofa quedam & tímída funt,ut teQ G^, Aw yos nox dlacvzse, Ariftoteles lib, 1. de anímalib. Hic Ga28 pro dafypode cunículum uertít, Quaftionem de dafypode, ficut de thóe & panthere aclyncejedi clígentía quadam antíquís authoribus íta preetermiffam putat Theodorus Giaza , ut excufarí hai facile poflint, Calíus, Leonícenus repreheridit Plínitt,quí tanquam díuerfa anímalía diuerfis infor] cismemoret leporem & dafypodem , ut capream & dorcadem , uefpertilionem & nycteridem; 0] Dafypodí nomen factum à pedibus hirfutis manifeftum eft , quod plantas etíam pedum pilísmutl tas habeat,quod utleporibus & cunículis commune cít,fic praeter eosnullí anímalíi conuenit, Hint] & lagopodí herba nome, & aui de qua fuoloco, Prouerbía quidem à dafypodis celerítate & pulpls fumpta,adleporem magis quàm cunículum fpeciare míhiuídentur. InLexíco fymphonoSíg/Ge | leníj pro cunículo Grece exuvaf reddítur,uox apud authores míhii nondum reperta:fuerít autemfof | fitanrecentíorís Gracíe. — «| Cunículus Italice nomínatur coníglí, Gallícé connín, Hifpanicet néío, Germaníce Éíinigleuel Eünele utnoftrates uocant,utalij quidam Éunlein : Anglice cony, lg tíce kralik uel krolájk, | | I !] . dem ipfum nouatumame non efl,at etíam ín conícribenda hífloría Girzcí quídamufi funt, qt odd | príncipio Hífpáni impofuitfent, Caudam caterís breuíorem habet , cetera relíquís leporibus comb. - DeCuniculo.B.C.D.E. Lib.T. 397 inilís efl; prterquam quód magnitudo capítis quíppía differt, quía exilíus fit, && mínima carne pra Tium,eius uníuerfum corpus candídíus quam reliquorum leporum , Aelíanus, Pluríma ín eis cos lorum díuerfitas; funt candidi,funt atrí;futcífubflauí,ruffí,& als coloríbus;& rurfus uel totí colo visunius,uel uartj. Cunículístinquit Ge. Agrícola)non unus eft colortuel enim ín cínereo fufcis, uel enori nonníhil fimilís,uel maculofus : quo modo candídí nígrís uel rutilís maculís ftellantur, Cat. smmhabét albam, Albertus. Cuniculorü exta ín Baetíca eemína fxpereperíuntur, Plínius : uidetur aurtemfecur potiffimum intelligereznam deleporíbus quogp fertur, quod nonnnullís ín regionibus jina fecíniora liabeant, ; Saudet ín effoflis habitare curiculus antrís, Martíalis, Quaerit antra ín collibus terreis,& adza quatea puluere ne deprehendatur,uefpere & mane ante antra fedet, Albertus. Emergunt alij fub: inde;alij redeuntín cunículos, Prouerbíorum cap.so.fchephanním,íd eft, cunículi,callidís & pros uidis animalíbusdfortícís,locuftís;araneis)adnumerantur, Cunículi (ínquít fapies) genus non fora toin fcla,id eft pexa collocant habitationem (uam.EtPfalmo 1o 4. felaírm,íd eft petras , latíbulé effe E eft cuniculis legítut:Schaphan Hebraei comuniter pro cunículo accípíunt, Muris fierus ín fcholijs ín eundem Pfalmum, Hínc forfitàn dubitet alíquís an fchephanním cuniculi fint; «umnon ín faxis aut faxofís locís uerfari foleant,quod Ícíam,quod fodere illíc ímpedíantur:fed (Cf. senopotíus folo, & collibus tetrenís;ut ex Alberto retülí;Eerínacei uero círca paríeteslatent,aut ín sarboribus.Sed quoníam ínter faxa quadam ín collibus fpecus uel meatus oblongí reperitur; euniculorum receptaculís aptí,quzrend& eft an íi js quoq cunicülí ín alijs regionibus uerfari fo Hzc íam fcripferam,cum amícus quídam Hifpanus hac dere per líteras noftras interrogatus cuerba refcrípfit:Cuniculi apud nos copíofiffimí funt ín montanis locís atcp ín pr&rdptís mon Neg; dubíü míhí eft eos habere fubterraneos meatus ínlocís afperioríbus & petrícofisiquane ídnunquam accurrate obferuaui. Fui ego ín uenatíone cunículórü ínloco monto(o & faxís etojinter quae uídebam cauernulas perfoffaszutrum autem ín focís ínteríoríbusfuerínt faxa;an amollior,no poflum affeuerare,In Anglía,ubi eft copíaííngens cuniculort,ín fyluis,lticis & nes noribus,locís uídelícet planis delitefícunt,quonía regío no eft montofa,Hizec íllé, ^ Cuniculus mula odit fpecus,& ín colles terrenos agit cuniculos, IMane & uefperi egredítur,reliquo tempore feré ie; Alíquos autem fpecus operít puluere ne deprehendantur, | Coítus auerfis, elephantis, tía us,lyncibus,leoní,dafypodi, cunículis,quíbus auerfa genítalía, Plíníus,C)uze rétro uritiam iníte uería coeüt,ut leones,lepores,lyaces, Ariíftot,de hífi.anímal, $3. Aueríum eft cunictilis neni mgenítale,& femen pauctimhabent,quamobrém auerfís poflerioríbus coéunt, Albertus, [aa odes omní menfe paríunt & fuperfcetant , fícut lepores, A partu flatím implentur,concípiunt iuis ubera ficcante fceturparíunt nó czcos,Plíníüs lib, ro, Habent fané hzc omhía cuticuli cut oribus communia, Crenerare íncípiunt;ut audío , cuim fex menfes zetatis lunares habent : irel tit zlus quídatn míhi retulít,annículz;nam cum pro matrícibus Martío menfe tantum natas aleret; d per fequentem zftatem commodius nutrírentur , prolem ex eifdem non ante feqüentís arini tium fe habuíífe, Superfoaetant dalypus & lepus tantum, Plíníus, In cunículís manifeftiffima erfcetatío, Aug. INíphus,Narrauítmíhí quídam cunículórtim nütrítor,foemínas quafdam hu nerís quas domí alebat, bínos aut ternos fcetus enixas , & poft díes círcitér quatuordecím itea Otídem:hoc ipfum fuperfoetare eft, Paríunt fere cítcíter quínos,nouenos ad fummuin; alíquane hgtulosreostQp cecos ad nonum círcíter díem , Facit hzc eorum fcecundítas utnimerus eoruai iimultíplícetur. Statíma partu requirunt mares:& nifi admitrantur,índignantur alíquando ítà bitum poftea ad díesaliquot,plus minus quatuordecim recufent, Hyeme apud nosnon paríunt, ro cum fatís calída eft a&rís conftitutío, Lac praebent catulís per díes unum & uigínti fere.|Ma catulis ínfefti funt, & morfu períimuntutfeles. | qProgredíuntur noctu & uineas frugest des tuntur; Albertus & author líbrí de naturís rerum, Gramíne,trifolio pratenfi,slijs qs herbís & frui. ius uefcuntur,ut dicam capíte quínto, | T EJE | D; de s Lepores & cunículi(ieyeo: tol dxotmdts)ingeniofi ac tímidi funt, Aríftoteles dehift, animal, i, i; dntérprete Gaza, Cunículi íntet femifera animalía connumerantur;que nec placída;nec fera funt; fed medie tiatürzeinon ením manfuefcunt,necferitatem tamen habent, Grapaldus,ex Plinij, üt aps 'aret ib, o.cap.6.ubi legitur, Eli manfuefcünt rarotproxíme autem de leporibus díxerat; & anteeos - ( £cuniculís, Titídum eft anímal ; € locum ubí alíquíd periculí aut íníurize fenferit, mox deíerít; quod (i unus aut alter mígret,relíqui etíam tanquam communem dücentes fociorum íniuríam,grea qaumabeunt, Albertus. Iracundi (unthominem tamen non mordent:fed ínter fe,zemülatíonis ftu üo;morfibus adeo ínfefti funt;ur aurículís aut pedibus quandoc alter alterum mancim aut mutis E. reddat, i ^ i Ececunditatis innumerze cüniculi funt, famem Balearibus infulís populotís meffibus afferefiz- Certum efi Balearícos aduerfus prouentum eorum auxilium militare à D; Augufto petfífe;Plía ie Strabo, Monfirauit tacítas hoflibüs ille uías, Martíalis ; ut Camillo ad V eios capiendos ífi m w 208 )uadrupedibus Hetruría, M, Varro author eftà cunículis füffoffum in Hifpanía oppidum, Pliníus, q Moria? 7H pter uenatum eorum ufuerrís gratía eft; immíttunt easín fpecus quz funt multifores ín terra jd G& nomenanímaliízatg íta eiectos fuperne rapiunt,Plíníus,In Turdítanía &c.cunículí alíquanc abundant,ut meffes uaflent, & militari przfidío adueríus eos opus fit: V bí uero mediocritas adf (inquít Strabo) plures reperta funt uenatíones,]tacp de induflría muflelas fylueftres afferunt, q educat Afríca. Las funículis capiflratas (Quimewve) intra foramína dímíttunt, llla quos capiuntt guibus extrahunt;autín apertum fugere compellunt:egreffos uenantur quí íd agunt & aftango alibi bros, In. Balearibus ínfulís ( ínquit ) nullum anímal noxíum facile repetías.-INam cuni nequaquam índigenas effe afferunt : Quínimo cum ex propinqua ínfula quídam marem acf tiam attuliffet,tania ab inítíofacta eorum eft procreatío , ut ex fubterraneís cuniculis domicili uerterentur,& arbores, (ut fuperíus commemorauí) homínes ad ímplorandam populi Ri opem,confugere coactí (int, INuneautem cum ad tractandam eorü uenationem apriffimi fadif nulla ínualeícere fibí damna permíttunt, uerum poffeffores magnam ex terre fructibus uti affequuntur, Hxc Strabe, Cunículit uíuerra atgjy paruí quídà canes,quibus eft ad inuefííg: fagacitas naríum,ín fpecus & cunículos immíffi , autliquor feruens ín ec(dem ínfufus , fuga exiurbatum pellunt ín retía, quibus capitur, Ge, Agrícola. Audio in Germania ínfetiore quibu ftudíj eft,perforatís uíucrrarum labijs & annulo argenteo íníecto, fuperius labrum inferiori co Kicre,ne cauís immiffi cuniculos morfu perímant: In INarbonenfíi Gallía, fi re&e memíni , fpot quafdam autcapiftra capitibus utuerrarum adponunt eandem ob caufam, & tíntínabula al Oportet autem uenatorem cum prope cunículortrm foueas eft , magno flrepítu & clamoree €os perterrefacere ut ín latibula fua omnes confugíant, atcp íta retibus círcumpofitís uiuerras firatasimmittere. | Accípítres quos aflures uocant ; auxilio canum uenantur lepores & cun R ídícula eft apud lfídorum Etymologiía:Cuniculí, inquít, dícti funt quafi canículi ; eo quod ca indagatione capíantur,uelàfpeluncís excludantur, €| Suntín Anglía qui folís fere cunículís; dis uitam fuftinent. Deftínatur eís cella ín domo ; aut cafa extra domum extruitur, ín qua locat pía oblonga feramínibus diftíncta,qua alíquot euníiculos foemínas fubeuntes recipiunt, utilli ríant.IVlaribus,ne ingredíantur,& catulos ut folent morfu conficíant,lígnei paxilli collo app tur.Suntquícancellís ex palís lígneís fupra partem hortí ad paríetes includát.& ne qua elabifodi do poffint,folum ad duos aut tres à fuperfície pedes pauímento ex lapidibus & íntríta fternantlite bus etíam erectis pro magnítudine cafule, Leporum tría genera, ex quibus unum cuniculor ín leporarío habere oportct, Varro.Gramíne & alijs herbís aluntur;trífolío maxime: grata eisbia ca, tumalía, tum capítata:ítem panís, (X poma eorumQ putamína , ut raporum quog; Hyemi no,auenoa,furfure, & tjfdem putamínibus ter díe nutríuntur.Sí quís pullos adhuc teneros tradit tres pullís ipfis índígnantur,& uel deferunt,uel mordendo ledunt, aut etíam interímunt.q| Pdl ufu ueftimeatorum funt,fufcx & uaríz mínorís pretij,maíorís albae && emaculatí candorís : my qua nígredine fplendent,apud Anglos przfertím: ubí quaternze huiufmodi pelles tríbus plat denarijs,íd efl drachmís argenteís,ut audío,uzeneunt, Ex nígrís etíam praeferuntur, quae paucilliimi albís hínc inde pilis tanquam afperfzfunt, | Ex doríis cunfculorum confutz pelles , durant q díutíus , fed grauíores funt: ex uentríbus uerolícet minus durent , quía tamen leuíores mollior& funt,ín maíoríhabentur pretío. AM l ; A T É. ; 4 , |. Catufícunículorum,ut díxi, círcíter dies unum & uíigintiladtent: pingues & ín. cibo fuai exiftimantur cum menfem ztatís exegerunt. Multí ftatim a quartodeciímo díe edunt, Cícuresir fpanía contemnunt,nec eos perínde falubres aut aptos efuí putant;ac fylueftres . [Nam cum at natura fit graueolens,augetur hoc uítíum fi aere ínclufo alatur , & motus libertate priuetur,D eorum caroeft, & fapore (ut quídam feribít) felíum carní proxima, Eadem cum íunípero (i . -baccís forte) repofíta( & falíta nimíri,)fuauior gratío* Q palato fit, Author obfcurus, Cunículi melíus ac facilius alítquam leporína,Platina. V dac ..aiculusaffert. Fercula, uifcofum femiim gluten, Huncterreignetamen,Bapt,Fíera. Cuniculí & leporís cerebella contra uenena co dantur,Platína. | Decuniculis ífícía proxímum locum habent, poft ificía de phafíanís quae prat tur, Apicius 3,3, Decunículícoctura uíde ínfraiín Leporeex Platína, |^ Cuniículorum foetus tre exectos gratiffimo cíbo lauríces appellant, Plíníus:INofiri ínhumanas íftas & ínímicas natu: licías non agnofcunt, Lauríces unde dícantur non facile coníecerim ; nífí quis-Iautíces tanquam lautítijs malit, | | | , Adíynanchen remedíum fíc, Cuniculumuífuum ín olla tudí combures, & pufuerem de ipfocum. cofto & foliozquis ponderibus mifcebís , & fícin potíone plenum cochlerare de hoc puluere uino dabís;atg; etíam fauces índe perfrícabis, Marcellus, Reponitur etiam adeps cunículí,isaut utSyluíus fcribít,ínter taurínum & (uillum fuerít,ut uulpínus etíam,melínus,felínus,&c. dineneruos Mulceo, Vríínus V elíus.Stomachum pulpa uorata iuuat, ldem: Apparereum ptum ab Ifaci interprete, quí pro herínaceo cunículum uertit,& alía etíam quz partím ad mar -partím ad terreftrem echínum pertínent, unicunículo falfo attribuít, quem recentíores multí& | erraruns DeCuniculoe.H.. Lib.I. 399 rarunt, Platina, Grapaldus,& alij, Cuniculi & leporís cerebella contra uenena commendantur; Jana, - | ü | Cuniculi dí&i ab eo quód fub terra cunículos ípfi facere foleant,ubilateantinaerís. —Cunícue lum, (genere neutro,ín quoab alijs authoribus pofítum n9 reperímus) foramen fübterra occultum: ab anímali,quod fimile eft leporí appellatur , quod fubterfotTa terra latere eft folítum:aut à cu» rum fimilitudíne,quí omriem materíam intrant fidentes, Feflus libro s, Hyponomus Thucydídi 'tanea cauítas occultior eft;cuniculum interpretari poffumus , & factum índe uerbum sevo, pcunículumagere,Calíus, Strabo cunículorum foramina fimplíciterózks uocat, Decuni s per quos murus effodítur aut ciuitas penetratur fcribit Vegetíus de re militari 4.34. Cunícu- ppugDare,varovapos vroAuicsy, dícítur quí ron aperta uí,fed díffimulanter ac dolis remgerít;con uí palám agit quod agít,machínís agere dicitur , Ovx £z» Nzrevépo ó Koi tp , &AM. nion utryewotis eieoet murezy, Catulus Luctaríus in fenatu,apud Plutarchum ín uíta Cze(arís,Erafmus R ot.Q uzeres é petebatur,ea nunc pcculté cuniculis oppugnatur. Catullus Celtiberíam uocat cunículofam, cuniculis plenam. Agere cunículos, meatus fubterraneos fodere , apud Carfarem lib, 8, de bel. & Cicerone 5, Offic. Is quí fub terra cunículos fodít, cunicularíus Vegetíonomínatur, Alteri usconcharum purpura uocatur,cunículatím procurrete roftro , & cunículilatere ínttorfus tuz to,qua proferatur língua,Plin, 9.56. Alf codices, etíam antiquí, canalículatím habent, & canas ífedlegendum uidetur cunículatím;uel clauículatím (à clauículís uitíum,cAaoecide,) ex Ariftos quí fcribitxeyoselac, Caeterum uerbo cunículatím Plíníus fupra quog, utítur lib, 9, cap. 3. (hís ísIn concharum generíbus magna uaríetas eft,críníta,crifpa, cunículatím,pedtinatím,imbríca iundata,)Hermolaus. «[Curíanaregio noui orbís cunículos habet ,uillo, colore, ac magnítua : ieleporíbus (ímiles,P. (Martyr. Idem lib. .Oceanez decadis, V tías (inquit, ín nouo orbe) uocant jal cuniculo noftro fimile:Etrurfus lib. 8. Vtías muribus non maiores fcribít:& ab Hifpanis ad um requifitas aliquotíes memínit, | | Tíquadra patría Hannibalis,Pliníus s. s. Quída Tríquas 1legunt,quod ea fit eius forma:& à nautís Cunícularía,ut alíze multz,ab animalís eíus copía dí; talíás deferta.lbídem aliqui non patría fed patua legunt: fed uidetur etíami patría pofle, quod nibal,tefte Líuio;ín Hifpania no Afríca fit editus, Hermolaus, Cunícularíz ínfulz parue funt, xrfica infula uícine, inter Corfícam & Sardíníam, Perottus:) ut (cribit Plínius, s. 6. DE DICTPXE | | I — DICTYES anímalíain Afríca,ut fcribit Herodotuslib. A:A pud Paftorales Afros Orientem uer ignütur(ínquit)ba(Taría, & hysnze,& hyflriches;& aríetes agreftes,à dictyes (disTusg)& thóes, Hoc anínial ne nomínatum quídem alibí ufquam reperío:contjcío autem quadrupedem effe uis param, quód csetera quz eodem ín loco recenfentur anímalía omnía eiufmodi fínt; Quamobrem hil huc pertiítiet quod Hefychius & Varinus docent , díctyn apud Lacones í&ínum, id eft mile . "um appellari, - Y epoca -! v LC NASCIT YR apud Aethiopes & qua uocatur eale,magnítudine equi fluuíatilis,cauda elepháti, olere nigra uel fulua:maxillas aprí,maíora cubítalibus cornua habens,mobilía, quz alterna ín pu (iftit, uaríattp infcfla aut obliqua;ütcung ratio monftrauit Plinius, . E(E& eale(inquítSolinus 55. fcrípferat autem proxíme de Indis, & animalibus apud eos) alíás utequus, caudauero elez tí,nígro colore,maxillís nigrís praeferens cornuaultra cubítalem modum longa,ad obfequíum us uelít motus accommodata,INegj ením rigent, fed deflectuntur ut ufus exigit praclíandí, Quo- imalterum cum pugnat protendít,altertt replicat , ut fi ictu alíquo alteríus acumen obtufum fues acies fuccedar alteríus, Híppopotamis comparatur, & ípfa fane aquís fluminum gaudet, Huce ufque Solínus, . - DE ECHINO TERRESTRI. Á; $E BCHINO, quanquam Graeco nornírie, hoc loco fcribere uífum eft , quoníam herínas ceum fuum Latínis inconftanter fcribi uídeo;etíam erudítís;quídam ením afpírant,uc Pli nius, Giaza;Pontanus,alij:funt qui fíne afpiratíone fcribit, Hermolaus, IVaffaríus,&c. In £3 penultíma etíam nonnulli, í, uocalem pro e, ponunt, ut Eucherius, Ego femper afpíras emalim,ut Plíníus fecit;nam qui fpírítum detrahuntrecentíores funt omnes, A ccedítetymolooia: pittant ením grammatici quídam herítíum ue! herínatíum (fic legimus ín Pontaní de afpíratione li Dro;penultíma per t. & í.non per c, & e,expreffa)ab horrendo díci atq) exínde afpíratíonem trahe; Muinetiam Giallí afpírantes fcríbuntín fualingua, Hifpani tamen nó afpírant, Non ínepre etiam harendo aliquís deríuer, quod fructus & alía fpinis eíus ínfixa hereant, Echinus tam aquatilís terzeltris Gitaca uox eftà Latínís erínaceus appellatus : quariquam Théodotus echínum maa à 4$ oc fuccidere Hebrais fígníficat,eruditus quídam apud nos lutram,feu potíus caflore, quí arbor cum kípod fignifícationis exiftímat, quonia zaín & daleth crebró inter fe permurantur:fimilíter tione tefellíitauem effe contendens.INam Efaíz 54.auem effe apparet ex eo quod alijs tribus aU! uadrupedibus rínum ubíg: no aliter quimechf num ínterpretatur , Plinid forte. ímitatus,at eum qui terreflrís efl erínaceum conuertít, Maffarígs, Ego aquatílem echínum àL nis erínaceti appellari authorem non habeo: dicet Italí üulgobos die ríciá tum terreflrem tumma rínum appellet pro erícío pe pharefin.)Quamobrem &. Íarium míror & Hermolat, qui echínti piícem ( fic ením impro, príe uocat cum branchías ng beat ,melíus quídam ofire numetant)erínaceum Lati cari Ícribíit, Flerínaceus beríx , & hericíus , quod. horreantdí&i , utquidam Perottus, Heríces , quod horreát, Grapaldus. Hericij & echiní dicuntur, Euch Varroinueni(Tc fe erícíum eum probofcíde (cribit, ut INoníusei tatex Varronis Sexagef, hísum bis:Inueni(Te fe cum dorrmireco piíTet,tam glaber quàmSo . caluum efle facium erícíu lis albis cum probofcíde, tícus barbare íríccíum pr Implicítumé& (inu fpínofi rís erem, INemefianus, € kípod Hebraice herínaceum nat; quam uocem lícet alij interpretentur,berínacetitar effe conflat: quontam me Serapion,Syluatícus , X alt Arabice fcrípferunt ceufud pellant (apud Auícename Ícríbítur) & Gracorumd no terreflrí uerba cíus men adfcribunt, KR, Dauíd uem folitudíne gaudent terpretatur, quam Iofeph pater Dauídís Arabice u "weib.uulgo RANOND tar (id eft teftudo , fed ínepie : detur cum pro aue pona te turtur legendum , qu ubíg feré nomen Latínu ne folítaría auís eft. )Id£l Yo Ie | hiSophoniz x.líingua Hmaelt (iínquit)dicitur "ev, Arabice eer addit Efaíze 14. femper ín aquís uexfarí, Salomon yv cat, (alludens puto ad Gallícam uocem heriffoníd eft hericíum, fecutus nímírtt nofinos ínterg Nam Septuaginta Efaíz 14.& Sophonie a.cyivoy uertunt, Hieronymus herícium, ta etíam Efa ubiSalomon auem dícít o^ zíuetta uel cítetta;íd eft noGiuam. R edígam Babylonem inp fionem erínacei,& ín flagna aquarü,Bfaíe 14. Hebraice kípod eft:quod anímal effe aquatíc& tem quod íuxta aquas habitet, ex hís concludi pofle aliquí putant: & quoniam uerbü pracíde cídit, effe colligit, Ab hac uoce ultíma tantum lítera differt veo kipoz, quam R. Kímhi eiu lomon.Septuagínta etíam echínum,& Híeronymus hericíum exponít, Abraham Efra nonfine fa nomi | DeEchino. A. Lib.T — 4a minibus coniungitur. (Munflerus nofter eo ínloco non kípoz fed kipodlegit, & ululà uertít: in jonarío tamen fuo kípoz uocem índe cítat: & exemplaría quaedam kapon habere monet: Chal, 'a quídem translatío kípod habet, )Quidam apud nos uulturem efTe confjcít, quoníam eà maxía fit folítaría auís,ut cuíus nídum homines ígnorent,tefle Plínío:accedere etíam etymon uocis ab endo aut ínuolando díciz,íd Yap kapaz fonare ín língua Syrorum, Sed hae coníecture funt;ne, cením necefle eft auem efTe quod cum auíbus nomínatur:negp etymología probationibus rerum s efficax eft. Ego ín uulgatís dídtíonarijs kapaz uocem cum zade,non cum zaín,ín fine Ícríptam río,quam claudere & contrahere exponunt,quod herínaceo prcípué couenit,Pro kí pod He. rorum Chaldzí Bev kopeda dicunt, Errant quithapfa erínaceum faciunt: cunículus ením eft, upradocuí, Hoc quoc uobís immundum fit ínter reptílía qua repunt fuper terram , mufiela, s,atqp bufo iuxta genus fuumterícius,chamzleon,&c, Leuítíci undecimo í Dnterprete Munftero: erício Hebraíce habetur tsm haanaka,quam uoce Kímhi interpretatur pro reptilí quod ems lamet,& inde nomen fortitum fit;Author Concordantiíarii fra reptile uolans. Chaldaícus ín« pres Leuitici undecimo uertít N^ (ala,& wo" íela,íd eft hírudo uel fanguifuga, Arabs,b" ueral, olaus Lyranus R.,Salomonem fecutus,herícius:qui tamen alibi w^ exponit, íd eft fibrum feu rem,ut Munfterus legítiuel ut noftrorum quidam, uiuerra ; Septuaginta uvye/as, Hieronymus zale,ídeftmus araneus, | Agelmiín,íd eft erícius,Syluatícus, Adulbus,íd eft erícius montanus, usgloffographus díctíonum A uicennz : Ego ín Auícennz textu aduldus reperío, X hyfiricem puto,utín hyfiríce dícam, Alíerha fecundum quofdam eft erícius magnus fpínofus, (hyftricem lligere uidetur: fecundum alíos uero, erícíus mínor, Andreas Bellunen, Aema zam eleantos, tfanguis erícij,Syluatícus manifefto errore;legendum Hama chamzleontos, íd eft fanguís cha ontís, Xsp,echínus,Hefychíus & Varínus:nec aliud addunt , utdubíum fit deterreftríne uel 1o accípí debeat.Sed confjcíat alíquis terreftrem íta dictum quod ysieG" zo» 4G, id eft folítaa gatzuel ysgapso,g yucauide, íd eft latibula feu foramína fubeat, AxncwüwarrG" , herínaceus terrea 5qirO^ Hefychíus & Varínus:à dorfo fpinofotunde & dxevfexeioG" uocatur , quafí porcus fpia üs(quanquam hodíe uulgo non herínaceus, fed hyftríx ita nominatur)ab Etymologo & Varíno. ditus quidam noftrí feculi acanthochoeron à Grzcís quibu(da hyfirícém uocari fcribít, fed nul- iteftímonium adhibet. Axevvoy , fev" xo Sy" , Hefychíus & Varínus,Àxov(G- ijdem animal uem interpretanturinec exprímüt quale anímal;& acanón (carabei genus, Apud Díofcorídem inos cherfzos,íd eft herínaceus terreftrís appellatur, & nefcio à quíbus eiéluy 9$yeny : ego acatia n potíus legerim fpínís.INam & Galenus líb.i.cap. ide compof med. fec.locos,in medícamene uodam quod locos etíam caluefcentes prohibere;& pilis induere poffit, acáthionem terre(lrem, inace& ínterpretaturtnam ín eodem medícamento echíni maríniaffumuntur, Azaniucl Aezas uel Azaníum,urbs eft Phrygíz, quam Hermogenes Éfewaitsg Ícribí debere putat. Fertur ením eo E lhilímpetrarentà dijs,Euphorbus quídam ri zewsy,íd eft uulpem, (uidetur &xysy legendum, fi fu recte Íctibitur Efava)yop:uel &yevsy,(i inferius recte Égeysvu:) & pp id eft echinum daemonibus im auít,unde placatís dijs terrae foecunditas redijt, Quamobrem à uicínis facerdos & prínceps creas eft, & cíuítas ab eo dícta Éfeyavs , quod ad uerbum fonat SxtvieAurrnE , Stephanus ín Azaní: uo Erafmus etíam tranftulít ín prouerbío Azanza mala. €«| Herínaceus, Italícé ríccío , uel ut cribuntrízo:Hifpanis,erízo:Lufitanís ourífo ael oríco cachero,eó quod corpore contracto fefe iltet:cacher ením occultare eft.Gallís heríffon, Germanis idel,ueleigel utín Germanía ínferíorí itribunt; Follandís eers yfeven vercEer, quati porcum ferratum dícas, Anglis heggehogzg, íd eft (2c« lüm porcus, quonía ín fepibusuerfari folet:uel urchín,quo nomíne homínem etíam appellant íne uiceruicum,hoc eft quí caput & collum ad pectus inclinat, Illyríce gefs, malox, tzuutjerzatko, jfchax, € Oppianuscirca fínemlib, 4. deueratíone duo echínor&ü genera deícríbít,maíus & iinushís uerfibus quos propter elegantíam adfcribendos iudícaui, Ovx deo xeud oy JW" exexóquz G^ sylvis Meo", Gi Qd vjsot yet exvoie dfvwOpoity BpyxAun. wogqpale xov oy 7x vaofd]eauoy [A Or uy yat Bouoi ax tois id 'ewoi sxAilsesp, * ^ E - t 3! * , 1 L4 ? M "trvzÜsei Qelosovsse Qi ar CARO Grown." Cid" afe o pyeles 0A ueCoveo noU seri Mon "weht epeiorájuny &xaxiie, — Dictionem gé6Aseiwdrecto gréCjis deduco, ut z&6Ais üx[ok WMizr e(zr«Moy apud Homerum : Alía lecto zr&662so:, qua fí placet, legatur N25 aréCoAzoy axawÜne, b. 2. de pífcatíone, ubi herínaceí & ferpentis pugnam defícribít, Sunte genere herínaceorum ores hyfiríces, Grapaldus.Oppíanus quidem de hyftríche feorfim agít libro tertío de uenatione, herínacei maíorís mentíonem ijs in uerfibus quos íam recitaui libro fecundo feciffet : Dliníus ticesexherínaceorumgenere facít,& fimiliter hybernís fe menfibus condentes, R.emedía quos exuftorum cínere,eadem ín hyftríche & effícaciora funt,ut ínfra dicemus, Varro ínueniíle fe ium cum probofcide fcribit; ut cítat INonius, Hunc equídem echínum firaríum credíderím, cui bofcís eft qualis ín fuum genere, Germani uulgà fewidel nomínant:alterum genus, mínus ní fala roftro fimile caní,bunoetgel. Spínas habet herícíus uterg; tam canínus quàm porcínus , Albers i QDilleruntetíamloco;namalíj agreftes fiue fyluaticí,alij círca domos reperíuntur, L.5 ioco frequentes uillas fuifle ruftícorum:& cum aliquando fames ingruíflet & paflores facríficijs - LI 40 De Quadrupedibus dt. AM. j ) eer ^ | | 3 Echínus terreftre animal efl; cuniculi magnitudine, fed fpecie porcína,aculeís uallatus quemade - modumhyfiríx eft Maffaríus, — V allatus eft aculeisextra quàm ore pedibusi ac parte ínferio quamrara tantü X ínnocua lanugo operit, Hermolaus, Porcellí formam habet,fpínofus ubíc terquam ín uentre,Ifídorus, Pínguís eft & porcellí modum exprímít cum excoríatur , Alber Mirabile ín Creta apros,herínaceos,&c.non effe, Plínius, — Herícij ítafpínofo defenduntur teemt.- ne , ut ne contíngí quídem poffint, Eucherius, — Aculeosquí à nonnullís uice pilorum erum. tur , genus effepilorum exíftímandum efl,utherinaceorum aculeos, Ariftoteles, — Herinaceormm | pilí paulatím adeo durítate degenerant,ut non pílís praeterea, fed fpínis fimiles effe uideantur, Idem Acgyptijs muribus durus pilus fícutherínacefs, Plinius, Herínaceitefles íntus funt,cutís enítmee rum efticiendo fcrote inepta eft; AriflotEt alíbi teftes eís íntuslumbís adbzerere fcribit, Omnibus - qua anímalgenerant , teftes antehabentur , uelíntus , uelextra , praterquam herínaceo : hícenim. | unus lumbisadhzrentes contínet ; ob eandem qua aues caufam: coitum ením herínaceorti celeriter. fieri neceffe eft,cum non more quadrupedum fuperueníanttergis, fed erectíconiungantur propter. | aculeos, Duos anos ad ftercüs emíttendum folüs erícíus dicitur habere, Albertus, | | Herinacei ín fzpibus dumofís & uíneís pef auttimrum prxcípue diuerfantur, Condunturín bores cauas hyeme, & cibís (pomís przcipue) perzflatem congeftísue(cuntur, —Echínum aí ad annum ufg fine cibo durare poffe, Ariftoteles in Mirabílibus, ^ Przparant hyemi & here | naceí (ut mures Alpíni) cíbos,acuolutati fupra poma (mala & píra, ut altj;uel etiam ichadas,utPhiai les) affixa fpinis, unum non amplíus tenentes ore , portant ín cauas arbores , Pliníus, & Aelian, Herinaceus potamogítone herba ínterímítur, Aelianus, Admiírabilis eft íllaechíní pro catulis(agl | 7Wexvyrteoy)folicitudo ac prouídentía, V ítes fabít uínderníz tempore , pedibusQy botrorum acínos. | ínterram decutít;hos ífthíc círcumüolutatüs, excípít confíxos fpínís. Ac memíni cum íam olimmes | bís quitum aderamus omnibus fpeciantibus botríreptantís íngredientísQs fpeciem preberet,a fe cumulauerat atq; oppleueratuuís, Mox ut fubíuit latibulum,ex fe decerpenda qua collegit c lís prebet,ut partím fcuantur,partím recondant, Plutarchus ínlibro V tra animalium; &c, asc eyivo ido Bi vri Qseovaet P&yag &ezresfewsy v8 üBiSsAszwlo, Suidas ex Epigrammate, E tem 9aAezseloy( fic fcribi debet per e. ín príma fyllaba) locus planus tanquam areola fub dio ubíg Soli expofitz ficcantur,quafí 7» dae aidby , Varínus, Sí quíd decíderit ex fructibus, quosu tus aculeis fuís ínfixerít,relíquos etíam omnes excutit,reditG;ut aculeos omnes repleat,lorach |) etíam & uínum bibunt cum ín domíbus aluntur, Herínaceís coitus erectís,partibus fupinis tibus fibíaduerfis, Arífloteles, Flerínaceíftantes ambo ínter fe complexicoéunt;Pliníus,C tus eís celeríter peragatur precedentícap, dixi, Echínus parturíens cunciatur, uíde capíteo ínter Prouerbía, | T D, " Echínus anímal eft uafrícía ínfígne, quo nomíne INauplium ex íngeníonimís callido Echínm appellauit Lycophron,Calíus, — Herínacei mutatíonem aquilonis ín auftrum condentes fe ín le przíagíunt,Plínius, De herinaceorum fenfu locís multís perpenfum eft,ut quí ín cauerní commutent fua cubilía,aquilonum & auftrorum mutatíone:quí autem íntra tecta aluntur, ad tes diícedunt:quod ita fíerí cum Byzantij quídam anímaduertiffet, confecutus exiftímatíone tanquam tempus futurum poffet praefagire, Aríftoteles, Duouero foramína eíus cubile (xe qoc) habetzalterum ad auftrum, alterum ad boream pertínet;ac pro temporís ratíone, ficut u gubernatores nauís uícibus transferunt (ic íd quod ad uentum fpectat, obflruitzalterum autemgpi rít. Atq; boc Cyzícenus quídam cum animaduertí(fet,nomen fibi ea ex re pepetít , tanquamfi íngenío uentos praedíceret, Plutarchus ín libro Vtraanimalíum,&c.€] Serpens & herínaceus( pianus refertlibro de Pifcatíone fecundo) mutuo ínter feodío flagrant, Quamobrem fí.ín la eccurrant,echínus mox ín orbemfe contrahit, utprzter fpínas níhilemíneat, Irruens uero ín ferpens,& fpírís (mplícans,fruflra mordet; & quo arctíus illun1 círcumuoluta premít , eo magi fe aculeis infígit & uulnerat;quibus utcuneg affíícta, non remíttít amen, donec emoríatur:alià dem fimul ambo parícafu íntereunt: aliás echinus euadens , ferpentís ímmortuí corpus autc adhucaculeísinfixasgeftat, Herínaceumlupustímetac fugit,lorach, IVemíni aliquando at re leporem deprehenfí herínacei aculeos fingillatíim dentibus extrahere, & nudatum poftremo pusuorare,quod míhi patum uerifimií!e fit, Uo "o Es 1 Herínacei ubíifenfere uenantem,contracto ore pedibusd , ac parte omni ínferíore; qua raranmte ínnocuam habent lanugínem,conuoluuntur ín formam pilz , ne quid comprehendi poffit prate culeos,In defperatione uero,urínam ex fe reddunt tabífícam tergorí fuo f] pínisqg noxíam, pf hoc fe capí gnarí, Quamobrem exínanita príus urína uenarí,ars eft, Et tum precipua doster alíàs corrupto,fragilí,putribus fpínís atq; decíduis,etíam fi uiuat fubtractus fuga, Ob íd nonn uií(Iima fpe malefício íllo perfunditur. Quippe & ípfi odereínfitum uenefícíum ita parcentes Mbb termínuma füpremum opperientes , ut ferme ante captíuítas occupet , Calíde poftea o afpe z| | feloluius | h- i | | | | L| wmy* LE... €. - p | | | Be. DeLbchino.E.F.G. Lib.l. 403 Er luítur pílazapprehenfusQ pede altero e pofteríoríbus,fuf pendíoac fame necatur, Alíter ncn eft occidere & tergoríparcere,Plíníus, "Terreftrís herínaceus ínter anímalía inuída cenfetur,ftatím ut itur, urína fua reddíta tergus fuum cofpergít, cuius uí perfufum corrum pítur, & quod futurum ad multa utile,reddiít ínutile, Aelíanus,Mihí quidem non ínuídía aduerfus homine (quam ftul« téeríam als quibu(dam animalibus tribuit antíquítas, plebeíam fcilicet & anilem perfuafíonem fe- "uta)fed metu potíus,cum capíendus eft herínaceus urínam reddere uídetur, Cum ínfidías fentít, igp fe fpinis claudit, & difficulter fe uídendum prabet atg; palpandum;fed quando in aquam ca m mittítur, flatím ea delectatus ín planam membrorum deíectionem oftenfionemá refoluítur, ic ínoffenfe uidetur atq; palpatur,I(ídorus, V ide etíam ínfra in prouerbío, Scít multa uulpes, fed »echinus unum magnum. — T'errení herínaceí nunc ueteratoríam explícabo ; Cum ením ís uícínus tcapíatur,contortíffime feipfum concludit,& tantopere contrahít,ut comprehendií non queat, fimul & anímam continet, fpiritumt comprímit, & ab omnítnotu coquíefcens, mortui Ípecíem prae fefert, Aclíianus & Phíles, qfIpfum anímal non tieréntur pleríq? dícere uítae hómínum fuperuas cuum effe,fí non fint ílli aculei; fruftra uellerum mollícíe ín pecude rnortalibus data, Hac cute expos ntur ueftes, Magnum fraus & ibi lucrum monopolío inuenit, de nüllare crebríoribis fenatufcon fulis , nullo& non príncipe adito querímonijs prouíncíalibus, Plinius, Huius monopolíj (ínquit molaus)mentío fit ín luftíníani codíce, quem locit recentiores Leguleirídícule (unt ínterpretatí, en echini(nempe terreftrís)uocatur iureconfultís echíni pellís ueftium deterfui accommodé con anata,cuíus author rei Plíníus eft, Caius, Erinaceí cute expolíuntur lína,& uulgo erícium appel i Maffaríus, Pellís herínacei cum fuis fpinis haflili przefigitur,ut co fugentut canes, 1 " SE d p^ on " Veteres herínacei cute expoliebantueftes, cibum ueró ex co non fumebantut nos facímus,Sí« pontinus, Audíoapudnoflrates füraríum tantum,non ítem caninum echínum méf(is admíttí. Cute acta ínferuefaciunt paululit uínocum aceto: índe lardo & caryophyllís confíx& ín ueru affant, inaceí carnem fucundam efle aíunt,fí capíte percuffo uno íctu ínterficíatur, príufquam ín feurt nreddat,&c,Plínius.Caro eius ín cíbo fumpra aduerfus quos morbos ualeat fequenti capite dís m. Hyfiricís caro,utherínacea,licetnon admodum ínter efculenta comed atur, ftomachumtamen uat, aluum foluít, &c, Platínaà baibarís authoribus deceptus ; marínís ením tantum Girzci a attribuunt, . 3 2 Colicüin remedíum per experíentíam receptum, Baccas laurí decem, píperis grana feptem,opóa "panaca maenítudine cícerís,conijce ín aqua cyathos tres,totumtp fimul feruefactum bibendü DI'2t. uiefcat&y inde eger, & perfecte fanitati reftituetur, Oportetautem,inquít Galenus, ad uíros ma tulí;ad foeminas mulíebris fexus herínaceiínterná membrana accipere;exíccare&s ac contundere, tlusG partes tres praedíctis ammriícere, A étíus lib, o. cap.5t. interprete Cornarío, Gracum exemplar nonuidí;(ed contjcío Circe echínum legí,cum aliud herínaceí nomen ufitati non habeant Graci, gnifícat autem echínus,ut capíteoctauo oftendam,membraná quog ínteríorem uentrículí ín gal aceis aut gallínis, quam aliquí ftomachícis commendát;Et de hac forte intelligenda funt Aétij uer &. Herínaceiutríuftg tum imarínituin terrefiris corpus üftlum cínerem efficit facultatis tim exter igentis turm digerentis,tum detrahentís.Itag; eo quídam &ad excre(centía , & ad fordída ufi fiintula a,Gralenus de fimplícib.n,28, Díofcorídes tamen eai facultatem maríno príuatím attríbuít. Terz Ís (ímul & marini echíni cínís,abftergit, refoluís, & exíccat, Auicenna, Cinis de pelleherínacei eftris,fiue maríni)confert ulceribus fordídis,& carnem fuperfluam compefcít, Idem, R.afis, AL tus, Pellís herín, terreft, unà cum ipfiüs Capite tofta , & ín puluerem tufa ex melle inungítur ad Slopecíam, Gralenus líb.i.Parabilium cap.14. Cinis ufli echíni cum fpínís fi pic mífceatur, cícatrícis bus pilos reddit, Albertus, & Philes J42sie zoikec Qua. Herínacei cínís cum melle , aut corium come bufium cum píce líquida, alopecías emendat,Caput quidem eíus uftum per fe, etíam cícatrícibus pi losreddit, Alopecías autem ín ea curatíone prz pararí oportet nouacüla & finapi. Quidam ex aceto dti maluerunt. Quae uero de herínaceís dícuntur,eó magís ualebát ín hyfiríce, Plínius, Terreftrís inaceí coríum combuftum,alopecíjs cum picelíiquída aptiffime illínitur, Diofcorídes, Aelianus, lícenna;Rafis, Albertus, Erínacei caput & pellicula cobufta, cínist& eí adíecto melle inlítus 2lo^ pectjs cíto prodeft, Caput autem eius per fe combuftum, & adiecta ipiius adipe, cinís ille alopecijs "Inlítus;etiam cícatrícofts facit pilos renafcí; quod fi totum ipfum quís exurat,& pulüerem eíus bene tritum cum adipe urfína caluo ad integrum capítiimponat, decorem príftinum teflítuet capillorum, atcel,Et alibí,cínísínquítexufli erínacei recétís,uel fimus erínaceí reces, & fandaracha, cá aceto iceliquída míxta & impofita fluétes capillos cotínent, Author eft Achríton alopecíae mederi ci em ericiorum marinorum cum gailís rubeís & amygdalís amarís , «qualí omníum portíone (ut t tres partes aequales , quibus addatur fímí muríum pars dímídía, Albertus:) permíxta hzec cum to diu teres, & ímpones, (Medícamentum hoc apud Galenum, ftatím poft Crítonis pharmaca ad alopecía Heraclide adfcribitur,lib.i,cap.i.de Compoffec, locos.) Eíufdé facultatis eft cínís erícij;uel tij uel capitís eius, uel ínteríorüm,fi fepum urfi admí(ceas ; & íam currit aquaabícy fepo in iuuaa Ihitbio, (uel ut Albertus habet ; am ením íncipíethumor recurrere abfa labore:;) poftquam frícatui 404 DeQuadrupedibus — locus affectus donec rubefcat, Rafis & Albertus, Herínaceorum marínorá teflas exuftas & aqua fubacias locís pracfríctis tmpone,In quibufdam exemplaribus non aqua, fed adípe urfino excipi dez | bereherínaceorum cínerem reperí,quod mihí magts placuit;hoc ením modo effícacíus reddítur, dlenus lib.i,de compof,;med.fec,locos,ínter Crítonís medícamenta adalopecíam, Herínaceoritmas rínorum teftas uftas,ex melle & aceto przrafís íllíne, Soranusibídem, Erícíus uftus trítus fiímpos - natur fíftulz, iuuat, Rafís & Albertus, Líchenasín facíe cínereherínacei ex oleo íllínunt: In bae. curatíone príus nítro ex aceto faciem fouerí praecípíunt, Plíníus, Attrítís medetur cínis murís i uatícícum melle,uelherínacei,Plíníus, Elerínaceíter.cínís ín uíní potíone fumptus,remedium dolores renum adhibetur, & ad aquam íntercutem, Aelíanus : V etufliores carni ficca ín cibo fi pte eademtribuunt, 4 Aíliccata caro(exsMzétÜsiez, Plinius inueteratam reddít, Arabum ínter i tes falitam)& cum aceto mulfo pota , nephrítícis feu renum uitijs auxilío efl:item aqua qua cutem. fubijt,conuulfionibus,elephantíz, & male habítís,quos Cirzcí cachectas uocát, (Arabum ínterpres tes inítíum hydropis uertunt:)uifcerum fluxiones exíccat,Díofcorídes,Eadem ex Díofcoríderepes | tít Galenus de fímplícib.i.5.hís uerbís,Scrípferunt quídam herínacei terreflrís carnem defíccatam. prodeffe elephanto obnoxijs,cachectís , conuulfionem fxpenumero patíentíbus, nephríticis, lab rantíbus aqua ínter cutem quam anafarca uocant: Quod fiea efficere poteft , facultaté habuerit lenter fímul dígerentem deficcantemq , fícut & caro muftelzc arefacta. Eadem quog apud Rz & Albertumlegímus, lfaací ínterpretes magna ímperítía cuniculo, uel utBelluacentis habetke culo,attribuuntuítm díffoluendí,flomachum roborandí,aluum mollíendí , urtínam prouocandi;le.- prz deníg; & elephantíafí medendi; Alij herínaceo eadem omnía:fed ij quog; peccarunt : name Diofcorides alij&p Gracífeorfim de maríno echíno ferípferint, eum ín cibo fumptum flomach tum effe,bonam facerealui,urínam cíere: € rurfus príuatim de terreftrí,quod elephantíafí ali pauloante enumeratís morbís fubueníat, illi ín unum omnía confuderunt, Erícíus montanusme lior eft domeftíco, & habetípínas ín modum acuum (fagíttales Auícenna) & eft confímilís ín eus ra,melioris comeftíonís,magist iuuat flomachit, & uentrem magís mollít, urínamtp cíet efficacius, Rafís & Albertus, Mihí quídem herínaceus montanus ille hyfiríx effe uidetur, sdilitus ab Auíc na díctus:nam Syluatícus quoq; adualdul prímum , deínde adubul erícíum montanum ínterpt tur,qui uulgó díeatur íftríce, Quod autem ís ín cibo fumptus ea prafftet, qua Rafis, Albertus, à imitatus Platína ei tribuít,ex ueteríbus authorem habeo neminem:Echínís ením marínís tantüt nes has facultates attríbuunt:herínaceo uero terreftri & hyfirící nec fimpliciter,necy magís aut nus quam marínís, C uanquam ením ín remedijs ex ufto corpore coríóue aut fpinis , eandem terteílrí & maríno echínís effe Galenus tradit; Plínius uero , Qua de herínaceís,ínquítdícuntur magis ualebuntín hyftríce:longe tamen alía ratío eft,fiín cibo fumantur:quod illinon animaduette runt, Erícíus tetreftrís falitus aduerfus elephantíafín prodeft:ítem paralyfi & fpafmo, & uítij ; uorumomnibus,Auícenna, Codtus aut affus erícius ín lepra remedíum eft, Rafís, In contr neneruorum caro palumbína ín cibís prodeft & ínueterata;herínacei fpaflícís, Plinius: Diftingu dum forte poft prodeft, non poft inueterata,ut cum Díofcoríde eí conueníat, Carnesinueter rínaccí fumptze utiles funt hydropícis, Plíníus, Salíaeríctj caro cum oxymelite íuuat hydropicos :Auiceana & Rafís: Albertus addít,ad omnes hydropís dífferentías prodefIe, nempe carnofamy ípfe loquítur,) tumídam, & ciítrínam, Eadem carofalfa,cum oxymelite pota, falubríis eft ín do renum, Rafís, Auícenna,& Díofcorídes, alrj:Solus Philes herínacei uftí cineré cum uino alboj tum dolentíbus renes mederí fcríbit, Caro erícij falutarís eft in phthífí, Auicenna, Erícíus co&ius — aut affus phthifícos íuuat,Rafís, BEmplaftrrum ex erícío ualet contra neruit contractum, & dolorem / in uentre natum ex cra(fís flatíbus,& difficultatem digeftionís, R afís:que autem bonum authorem" hzc fcribendo fecutus fítjnonínuenio. Flerinaceorum cíníscumoleo perunctorum cuflodítg tus contra abortus, Plíníus. Inueteratas (ínquít Plíníus) herínaceí carnes quís poffit dare potui rentí,ctíamfi certa fítmedicínaz Flerínaceí carnem íucundam efle aíunt,fí capite percufTo un interfícíatur,príufquam ín fe urinam reddat : Eos quí carnem ederínt, firanguríz morbum cont here míníme pofle, Haec caro ad hunc modum occifi, flillicidía ueficee emendat: Item fuffítus ex dem,Quod fiurínam ex fe reddiderit, eos quí carnem ederínt, flranguríz morbum contraher dítur,Pliníus. Caro eríctj terrení efficít ne puerilectos permíngant: urínam ením tantopere net ín cibo fumpta,ut fi aflidue quis ederít , urínze difficultatem incidere periclítetur , Auicen R afís fímilíter,fedobícuríus, Síabfcíndatur caroherínacei abfcs decollatíone,deínde fufpendatut (uper beflíam aut homínem , qui egre reddíturínam, mox & facile eam emíttet, Rafis. Flerínacd caro optíme decoctaatg ín cíbo fumpta, ftranguríofís míre fubuenit, & cíto naturale urinae curfum relaxat Marcellus. Idem alibi echinos cum aculeís fuís terí iubet,& ex mula aqua frequenter accpt aduerfus dyfuríam : Plínius uero echínos cum fpínis fuis tufos & € uíno petos, calculos pellereiens - bít,dematinis intelligens,qui & alíás(ínquit)ín cibis ad hoc profícíunt, Caro erícij terreni con febribus díuturnís , Auícenna & Habíx apud Serapíonem, Eadem fuccurít-morfisà ferpen (uermibus) uenenofís , Auícenna, Medícínalís eft herínaceí pellis, nifiab eo permingatur,P. qj Herínaceí adeps(caro aíficcata potíus,fecundum Díofcorídem)prohibetuifcerüt fluxíones, Piub cenna, Erici falfi,& ín aquaferuentís ínnatans collecta pinguedo,fí illinatur baculo, & ís ín domo '- Jdaad SIN c uet ATE. 3 Ac NS - ^ DceEbchmno.G.H. Lib.l. | 405 tuelecto, Albertus)ponatur, conuenientad eum pulíces, Rafis, | Pungehtes ín palpebrís pilos xi euulferís,cochlearum carnes cum uirídíum ranarum harundíneta íncolentí&, uel herínacei ter» ftxís fanguine fubígíto, X adíecta atramenti futoríj moderata quantítate exíccarí finito, & uteré eifís palpebris illine , faliua diluens) cauendo ne pupillam attíngas, Aetíus 7, 67. Et paulo poft; treme autem confert, inquít Archigenes,fanguís herínacei terreílris, & fellís eitifd& par pondus; aflorei quod fuffícit, c, | q(Siex fanguine eius & melle cum aqira calida gargarífmus fiat;to» obtufam & raucam emendat, Rafis & Albertus. Sínifter oculuscum oleo fríxus ín uafculo re; iturzísliquor (omnifícus eft ; oportet autem extremo ftílí ímmiíffo in aurem díftillarí , & flatím us ínuadet,lidem, — € Hepar herínaccei fictili folibus excocto arefactum, (ín tefta ficcatum írt ruentifole, uetus translatio:ín tefta noua; Rafis;)ad eofdem ufus, quos caro aíficcata prseítat, uti liffime reconditur, Díofcorídes,R zfis & Albertus, Auícenna non ad omnía, que de carne herínacei - prius dicia erant,hepar eíus utile facit,fed folum ad poftremum, nempe fluxtones uifcerti:quod aua im tamen non carní fed adípí perperam adícrípfit, Adfolemexiccatum elephantíafi medetur; anus, H7 vWeyivs Qacip ie7oi nid V vele eva vyep, Ka QMyuevuc od inue custANey (toy; Philes; [Felherínaceí pfilothrum eft utíq; míxto cerebro uefpertilionis , & lacte caprínorítem per fe cinís jiuís cínis fimpliciter) cum lacte, Plinius, Felherínacei cum uefpertilionís cerebro & caninolacte bus ímpofitum,míre prodeft, Marcellus:In Plíníj uerbís caníno legendum, noncapríno,tum ex cello apparet,tum ex íjs quae fupra de lacte canino fcrípfimus,cuí pfilothri tím quídam falfo at« erunt:caprino autem nemo, Caeterum Marcelli uérba plane corrupta effe uidentur , quíd ením emedíjs cum renibustprxfertím cum baec & huiti(modi Marcellum ex Plinio mutuatü effe con proínde hoc uel fimílimodo legemus, Felherínaceí cum uefpertílíonís cerebro & canino lacte um,pfitothrirm eft, INec moueor quod Marcellus cap,36.inter remedía ad rent uítía hoc quogi cribit. Pilos ín palpebrís íncommodos euulfos renaící non patitur fel herínaceí, Plínius, Col Iyrium ex felle herínacei oculís fmmiffium prodeft, Rafís, Ad uitilieínes íillíni iubent fel herinace£- qua;Plínius, Eodem uerrucz omnis generís fanantur, Plíníus, — f Aduerfus lienis dolorem; am duorum dierum catulí ex aceto fcillitíco dant ignorantf,uel herínacei lienem, Plíníus. He. ceilien affus in cibo fumptus,lienofum efficaciter curare fertur, Marcellus, qConferuntcon pram,exprefIionem ad phthifin ex ulcere pulmonis renes eíus deficcati, Si ex eo (ex renibus, ertus)fumatur pondus uncíz à patíente difficultatem urínze cum aqua cícerum rubeorum, di yit ftatím,R afis; Albertus addit, dyfenteríam & tuffün curat, | 4| Fimus erínaceirecens X fin Waracha,cum aceto & píce liquída míxta & impofita,etíam fluentes capillos continent, Marcellus, |Bua cuícy urína (quod fas fítdíxifle) maximé prodeft, confeftim perfufo canís morfir, echínoa tum fpinís inharentibus,X ín fpongialanisue impofita,Plintus, Sí echín£ aculeí pedibus ínhefes füt;aut alícuí corporis parti,ín lotío humano calentí pedem díu tene,facile excutientur, Marcellus, Quamuís autem Plínius echíni nomine marínum femper intelligat, ut herinacei terreflrem ,uíde^ urtamen hoc ex lotio homínís remedíum ad utriufque aculeos corpori ínfixos communem habe« tefacultatem, | L AM H, — Grammatici Grzcí(ut Suifdas)echinos interpretantur cheerogryflos, &/ contra, EyvG- eg va tyey EU Q0. - 35 c 9 mw 0 FE LAST SCHO LRL ORE ORCI TRAIT s VRORAUU, JORURS o RE 4 PB UAp LM am-t qu: Wy, 7)v capi Kieway Sq Gp yel cvziqeeiy d "Tán duiadh Extent da. ag otecvlee , 9$ axparir Q7, Etys logus &€ Varínus,Et rurfus, Eyiv€" va 9 eutyep Gawsby spe) ASQ woys v yetp Gee]: &Aspadhoa ooy eara ip eusAEuAe Gr, voy dz dxewldy vripiGonsy vr GuDNeros, dc dug, lidem, Eygaedong ec d'y Ad oiop v xilne Ae ípiwsy, Galenus de comp, phar.fec,locos, Cornaríus dubitat an recte fic legatur:& fi (ie tndum eft; herínacei pellem exponendum coníjcít , quoníam hoc animal Grzcí ut fupra díctum anthionem & acanthochoerum nominant, Gialenus quídem malagma quoddam ad fplenícos yeropícos tali pelli aducendum fcríbit.Fieri poteft ut ab alíquo loco dí&tum fit genus pellium; uiemplaftra commode illínerentur:INimís ením curíofum uíderetur,& magorum nugis affíne,he, tinacei pellem in hunc ufum réquirí, qua haud fcioan íta parari poffit ímpedíentíbus fpínis, A cana s certe apud Stephanum cíuítatum alíquot nomen eft , & Acantha lucus íngens ín Thebaica; quamuislocus ís mutilus apparet. | — qEpítheta,Hirtus, Afper; V olubilis, R uber, Aequoreus, apud Textorem : Aequoreus idem eft marino: uber etíam maríni propríum uídetur,cztera utrí qcommunía, fur Aeyviseze e lsuaetg qua inv eivov Suidas ex Epigram, GfvieuG",apud Oppiíanü,quí alibi idem marino attribuit; Cxedles; odafperum fignificat, (unde pumícem Adfop óxotóqerw quídam uocauit)& terríbíle,geoqup; qe dp. Vt, KuxAvzójie, OJeürzeoyos,cum afpiratione;s gjoxoairic 276 gà ainwTediev astiexxóc, id quod hera iomagís conuenit, quam fi cum tenui fpirítu Ícriprum exponamus, voy óloy qv Go zpsyeiy, AeAé; tui divSiny:ccoha interpretor mobilía, utpote ín globum contracta, & apta rotaríthoc magís pla quam uaría coloreinterpretaríznon ením corpus uarium haber, fed ipíos tantum aculeos abo rotp alternis diftínctos , quales.& hyflrícis (unt, "Tywyeeut 2coiaeos tote£ tq evi teens, Coraeleug Dibgnover eytvap ao QUA, Oppianus de hyftríce;Ex eode poéta füperíora epitheta omnía funt, prae AM primum ex epigrammate, : | | Ad € Echinus Giracís nomen eft uafis ex are, aut opere figlino, in quod tabulz ad iudicium pertís AOÓ De Quadrupedibus nentes (teflímonía,uel teflíum dícia) contjcíebantur;alíás coniecta fígnabantur : eíus méetío fit apud. Demofthenem,Aríftotelem,& Ariftophanem, Suídas, IMaffaríus, Caelíus, Pollux, Inhanc cap ! fiue (crínium,teftíum dícta,acta lítís,omniatp à partibus prolata contjcíebatur, notísQ additís (iota. . bantur,ne quís dolus malus in ijs fubeffet, Vnde ea que in acta prolaturí erant , apudíequeftremde pofíturí,quoad palam ín íudicium proferrentur ad fententíam ferendam , 7v eickyivoy «Baa dusvg * pellabant,lítís inftrumentum fígníficantes , Et es syivay t BaMey , pro eo quodeft apud acta profe | Eyivoc tyós v1 axiiy x9 legendum s ut Aríftophanis fcholíaftes habet) ix xau , eic à 2v 3eptarrea ar&s viec dYngre (alíás uaprvoidy & mmwee petp[vouty wvawaiunveusvor yezihwzo, Hínc Aríftophanes in V Ke7ief civop, Echíníi,cadífci uel uafa erant, eie & cert uetprvo/ne sgh otros rese yea tria zo vc dx (optvioy «gi. tpreotoivov mo Vet uil Lese wpexcspyna n ma e Niue ; V el fecundum alíos, ee & dleezun bio: zz eec ia TW uatrueuay & qwee Wuetp T U pn aT: Ko ugerucineuvodpesvor uerit Tow el cyxualeg 8 dYcmy dingscis ezsdIelsy, V arínus,Suídas & alij, Quamobrem díatetarum , íd eft arbítrorum,erat echinus,- & ab íjs cum opus erat íudícibus tradebatur , Plura uíde ín^Commentaris Buda, &|Pocula cum cyatho dum fuftínet,aftat echínus V ílís, cum patera guttus , Campana fupellex ; Horatius Se 1,Sat.6. Hic , ut Acron docet , echínus genus eft uafis enei ín quo calíces lauantur , quam ali; pullam dícunt effe uitream:Scoppa ltalíce defrefcatoro exponit. 4 Ecbínus genus eft chytrasig ollzPollux:ítem lebes,ex«vG-^ wyeoubpy, xo Ars, Hefychíus 8€ Varínus . Éxivoy BadUsy, id eftle tem,Etymologus.. Sunt ítem echíni círca manus carpum ornaiménta: ficüt perícarpia, GC ftem líaacbubalía,Cadlíus.Echinus mulíebrís ornamentí genus eft;non diffimile omníno brachíalibu armillís, Hermolaus ex Polluce, 4| Echinus,placenta fecunda menfa apud Athenzumlibroia detur autem ín Rhodo fieri folíta ex uerbís Lyncei íllíc cítatís : &use uero , cuí comparatur, & Pollux ínfulatem placentam effe memínít, £wuz fimilem:zr&pue vnexolstp die zrAi2e, Hefychius, voi & i rey y &yx&ves, Hefychíus.- €j Echinus,freeni pars, Hefych, Prení pars qua ori ínferít Avéc uocatur,cuíus medium ávíap.o 5 zr? cuo d'ax [Ut kxivoL yt Boot sc "zr cos rt: (nifi malis zt - e&ro) 6 rz 6", Pollux.Etalibi,T8 ££ yo2uvs a& aud iore, Niro sd taz : gla PI Nro gtoy y rtt Joy sto ee Gy Q| ÉyivG", 7À suevoxoedvoy uxo ^, Hefych, Inuenío echínum recté dící partem ín capitulo Doríca c nz:craffitudo quippe cíus trifaríam díftríbuítur : una ením portío eft plínthus cum cymatío: echínus cumannulís:tertía hypotrachelío contrahítur columnze, Calíus, Echínocephalum nus Períclem appellauit, Pollux libro 3.melíus legetur Íchínocephalum,;ut fupra docutínCanej pítís octauí parte a. Scille genus unum,autbulbum eíus omnem ab Híppocrate fchínum uoca thor eft Galenus íngloffis, | Edulía quzdam, examygdalís precípue,X alía ex uuís paffis adl naceorum fpecíema coquís parantur, & eorundem nomíne apud noftrates uocantur;utlecí Balthafarís Dillingenfis coquílibro Germaníco, Eft & milítareínlíngua noflra herínaceí tx lum,quum acíes íta infiruíitur ut haftís undíquag rígetibus hoftes excipiat, R'uftíci deníg;noff rinaccum nomínant abfceffum , quí medias pecoris , uaccarum prafertím ungulas obfidet alienum eft ab hoc loco quod Cafliodorus Variarum libro quínto fcribítubí díuerías amphít les pugnas hominum aduerfus belluas defcribens , Alter (ínquít) fegeflabilí muro cannarumy tra fxuiílimum anímal, erícij exemplo receptatus, includít; quí fubito ín tergus fuum refugfensyltis - tta fe collectus abícondítur, & cum nufquam difcefferít,eíus corpufculum non uídetur.INam ficuti le ueniente contrarío reuolutus ín fpheram,naturalibus defenfatur aculeís,fic ifte confutilicrateptt] cínctus,munítíor reddítur fragilitate cannarum,Hac ílle, y 7 € Echinus Aríftoteli eft pars uentrís ruminantii (ut & Hefychíus fcribit) Giaza omafutittafi fert. ÉyIvGo «oi 7 Boós di yeso, vrotpa vo ver ydu qv &orzii l2 apeQhiy , Suídas &t V arínus.IMeminit etía mologus cítans hunc Callímachí uerfum , Ovzx u&Asu Body vli exivoy ,, Echinus dícunturit nauentrís Euftathío,fiue uentrículus;& utuult INícandrí fcholíafles, uentrículus proprie bouts chínus uenter eft in bobus,& ín ceruís etía, Caelius, EyivG- anpodwd qo uio" aste", V arínus;lege) (G- ex Etymologo, Lac coagulatur etíam à domeflíce gallínze pellícula,quz intra uentrículum cori deftínata eft,echínus ab afprítudíne Gracis appellata, ceu cortex quídam,Berytíus ín Gia cís Girzcís, ÉXIvG- Tv zr Tuviip à 1914, Flefychius, | | Éxivi(G^, puxgóp P 9wAcosuc (doy, t d zrezemdu, Ht Etalíbí,Axgv(G- Qaop, Quz» tox z]uvoy Ade & V arínusrsut echínus & de maríno dícatur,& de au dam,quanquam zfsvoy & zrerevóp etíam ad infecta uolucría extendí poffunt.Ego echínum auet quamlegi,fpínum fzpe. V ídetur autem fpínus uox Latína,quam Grzce Zxgvloy interpreterisi bítur autem eziivG- etíam à Girzcis, Gaza acanthídem auem ex Aríllotele nunc fpinum nun rínum uertít:uictírat ením ex fpinís et carduís.Imperitus alíquís profpíno echínum facile fcti & facilius Grzcisliterís:nec rarí huiufmodi errores ín Grecorum Lexicís funt, In hís uerbis &i (cy , íntelligo echínum animal [iue terreflre fíuemarínum , nam & alijs nomínibus ab acant ríuatís nomínatur, ut fupra oftendí,Poft (zer alíquíd deeft, yserciop uel 92A cosy, uel avzptzry , míle quíd,utrecie fequatur qox zjwop, Chuod fi hanc cóíecturam ut pro echíno, f( auem íntellig Ípinuslegatur,qua mihi quidem probabilior eft , aliquís non receperit: aliam habeo,ut echíni ueiae canthifpíntue nomíne,infectum uolucre;'nempe matímum fcarabeum cornutti accipíamus , QUE aliquí uulgo ceraum uolantem uocitat: s ením compreffis cornuum ramís tanquam fpínis con figit quicquid ín medío deprehenderít; & àxgvoy Hefychíus fcarabeí genus ínterpretatur: ui Pal d autem DecEchino. H. Lib. [. 407 tem acanos idém quod acanthos,utacaníon quoq; nóalíud quám acanthion eft. Sint fané ctlam buslpínofifcarabei quidam,ut ín Hífloría ínfectorum uídebímus, «[Echínifcus Polluci lb, - ars atrículee eft ord vl ssa noii rue, íd eft proxíma círca uel ante foramen aurís COcatrítas; íainter foramentquod «vy AAlo uoco,lícet etíam fordes eo contentas hac uoce fíenificent) & au» dam, €JHyfirices generat Indía & Africa fpína contectas,ex herínaccorü genere, fed hyftrici giores aculeí,QX cum intendit cutem milfiles, «| Plura muríum genera ín Cyrenaíca regione; latafronte;aló acuta, afíj herínaceorumgenere pungentibus pilís,Plíníus. In Cyrene aiunt plura fum effe genera, qeíse yep aA rvemnrebonzres dozráp eeygat yivedhua z mvie de yit, op xw yielvaet, o sire recto Sxp, CX Herodotilíb, 4.) Aríftoteles ín Mirabilibus, Gillius imperíte in Aelíano , guvad'ec uertít, uíperz fpeciem & fímilitudinem gerentes , quos indigenae echínatos uocent, Aegyptijs muribus durus pílus fícutherinaceís,Plíníus,& Aríftoteles in finelíbri 6, hift, anímal, |. 4| Echinum (Vlaffaríus olez genus interpretatur tanquam ex Polluce:Hefychíus édbe pow, id eft ali Puníce genus, Eft & herbae genus apud Cralenum;quam etíam etínon Diofcorídes uidetur ap llafferquanquam ín uetuftís codícíbus non erínos, fed echínos legítur : eft && apud Híppocratem íní herbae mentio, Maffaríus, Apud Plinium lib.35.cap.7.eríneos legítur:tbí defícis & caprifi- gens, Herba quoginggi Oquam Grací eríneon uocant , reddenda ín hoc loco propter gentili m,Palmum alta eff;caulículís quínís feré;ocímí fimílitadine;flos candídus, femen nígrum, pars itrítum cum melle Attíco, óculorum epiphorís medetur: utcting autem decerpta ranatlacte ito & dulci herba;perquam utilís auríurn dolotí,nitrí exiguo addito : folía refiftunt uenenís, INí. der etíam ín T heríacis erínon uocat, & contra uenerata commendat , Ka xAulovz 8^ qv dz (muet ;exponuntautem &ezré(e eov apuaoibeleie vozrde:ó1 dE Tex s eru GaAs: Gt dE "rie x Mapoeertoc n xeece, quafi deoa 9:8 dezrsCop maceríam,Mlarcel, Verg, INicandrí uerba interpretatur, Et uirentís ad radices mon 1 eríní, l'radídít Diocles(inqitit ídem quo Plínfus mula accepít,ocímo fimile effe:nafci prope imína & fontes: X prater íd aprícís locís & adradiíces montí&, Hc ille ex Ícholijs ín INícandrum; 'etíam admonent herbam $Sivoy uoce penanflexa trifTyllaba,à Diocle temp nomínarítoce OXya gonaquatuor fyllabarum, Sed Díofcorídís quoq uerba audiamus ex lib. A,cap. se. Erínos (inquit) ilnt quf ocímoirdes,quí hydreron,R omant ocimum aquaticum dícunt(ut Marcellus uertít)nafcitur int dodrantales (xAevig axibegixze , proínde non placet quod Plíníus fcripfit herbam effe pal« laltam)quíng aut fex:flores candidi funtinígrum ueró femen, paruif;acerbum. Lacteo líquoré Iindant caulís & folía;Bíus femen drachmarum duarum pondere quatuor cyathís (drachmís,A e; letamellís temperatum,contra oculorum deftíllationes inunoitut ifti eas, A utium dolores fía ddiíto fulphure ignem non experto & nítro inftillatus fi üccus; Hac Díofcorídes, Galenus lib. 6, iplicimedic.echínon uocans, eafdem eíus uires refert, Aepíneta, per fgnorantíam fórte;bís comes morat,prímum ín Eríno ex Díofcoride,deínde in Bchíno ex Galeno. Hzc herba quod fcíam medía terum hodíe nulli cogaíta eft, quorum fcrípta ín lucem edíta uid erímr:ego non hanc ípfam,fed con; Yerem alíam demonftrabo, quam Plíníus militare appellaffe uidetur 44.18. Lactorís; ínquít, nota oefl;plena lactis, quod deguftatum tromitíones concitat, Eandem hanc aliqui effe dícunt, alij em ill; quam militarem uocant,quoníam uulnus ferro factum nullim non intra díes quínque t,ex oleo impofíta:Nec alíbí plura apud ullum authorem de duobus his nominíbus fíue uníus uarum ftirptumreperio.Ego díuerfas effe puto uel hoc argumeto,quód qua uulnera tam cíto tínant, inffgnem aftríngendí uím poffidere probabile eft,quz quídem contraría eft uemiítoriz fa Itatí, Habet autem erínus fiue echinus uím illam reprímendi, ficcandíd & confiringendiuel Gaz 0 & Aegiíneta teftíbus ín cenfu fimplícíum.Quanquam etíam líb:o, Cap.7, de compofíticne fecun n locos Cralenus,Succus echíni, inquít;facít ad ínflammatíones & prolapfam fedem, Eaídem pla üires abet herba quam Hieronymus Tragus lib. «.cáp.roo.efulam dulcé nomínauítmanat enim ;ut efula & tíithymallorum genera;undeforfan & eríini;íd eft caprifící nomen ímpofiti ob fimía liquorem. V erum laceíus dulce;non acre t tithymallorá eft, quamuis títhymallos afj pectu, floa abet,fed hírta & quodammodo echínata,ut illorum gratía'echíní nomen meríto eí conueníat. gítomnibus fuí partíbus,maxíme tamen radice,quam albam habet,digiti fere craffitudine,gé ulatam,tranfuerfam, duos aut tres palmos longam, emínentíbus nodis totídem, quot caules prae entibus annís ediderat, Locis aquofis prouenit, & íuxia fpes, fylueftribus canti aut montanís: lortos translata pluribus annís uíuacitfima durat, Flores ci luteí,folía olez fed mínoóra, quamoba nonerínon Díofcoridis,fed omnínocongenerem ei e(Te flatuo, €| Echíni uocantur etía quera Im cyttarí,íd eft panículz quzdam ceu nucamenta qus ex ramis earum dependent, Hefychiüs; uctus plataníá,Idem,R'icínus quoc ut folijs platant imítatur, fíc echínara habet femínum Dipf aco ín cacamíne capítula funt echínata fpinis , Plinius, Chamzleon candidus ferpitin tetra echíní modo fpinas erígens,Idem, . Gilycyrrhíza & ipfa fine dubío ínter aculeatas eft, folijs echings tis,Plínius: egonihiltale ín glycyrrhiza noflra hactenus deprehendi. Echinopus Athenato lib, 9, — nefcio quam herbam fpínofam fignificat, quam poéta quidà unácum ononíde nomínat, ac& E^ | (ec éustyop, Qc ymémtd'ac xoi eva apnyeing óvavip. Àd e]xzpiboy , evlsy TW üidIsuop und'od ruefooi(u | ín gtammatícum quendam anxié diligentem círca fingulas uoculas, folidz ueró eloquentiae & eru | ditionis neglígentem, Ceras ex omníum arborum fatorum floríbus apes confingunt, excepta ru míce & chenopode: Herbarum hzc genera,Plíníus i, 8,.malím echínopode: quoníam chenopodís. nomen nufquam ínuenío:conuenit autem herba fpinofz ab echino factum nomert. xi - ej Infule Echínades dicta funt ab Echíone quodam, uel à multitudine echinorum;flue terreflreg y. illi, (iae maríni faerínt: Vel quod folum earum afperum & fpinofum fitechinorum ínftar,Buftatbiug ín Díonyfitim, Oxíz ínfula, quas Homerus 'Thoas uocauit , Echinadíbus propinqua funt, adeóut ínter éàs à Strabone collocentur, Hermolaus, Echíne infule funt círca Actolíam, quíbus Achelaus fluuius limum adicit, Ecliinades allás dictae, 4a 7e zpeyv «ox opo: uel ab echínorum copía, uelut Apol fodoro placerab Echíno üate;Stephanus,Echinades,infule Acarnaníz íuxta boftía Acheloi f uij, ín quibus Bpeídícií habítat,Scholia ín Híad, a, Plura quare in Onomaftíco noftro, Echinusnomen | eft ciitatis;cuíüs(uel uíri à quo dícta eft, ut Btymologus habet)ymeminít Demofihenes Philip,quim ta Suidas, Echinos urbs eft Acarnaníz ab Bchino condita, quam Rhíanus Eyup &sv uocautit;aliqui Echinóntem, Stephanus. Echínus urbs Theffaliz fic dicta ie Éyfvo tis l2 zara quic sg V arínus : uel &vóc 757 £zrapyüy ego avapztaréy) qerodile oorr" , Etymologus, Hanc ciuítatemin 4g Phthíotide collocat Ptolemaus,ín faucibus Sperchij amnis, Plinius, Echinüntis mentío fit apud OE ceronem ín Arato, Dicitur excelfís erratis ín collibus amens, C)uostenet Aegeo defixaín gurgite Echínus. Echínos Thracíz urbs ad Pagafeum finum , Pomponíus lib, 2, Sperchíum tamen ínMay líacumfinum defínere Ptolemzusferíbit. — 31 - " — 4c. Muresalpini toramhyememínlatibulis ufej ad uet érínaceorü tnftar conuoluti delitefagp & dormiunt, Ge. Agrícola, «- | — — UN E qe. Sanguíneherínacei cum decollatur, 3iqali oleó mixto , fi ínutieatur corpus ufrí fgnorame. | tis quíd fit, ligatur ab omnibus mulíeribus uftp ad menfem , Kafís & Albertus, Oculus herínac E dexter fixus ad pondus uncíz (Jafís neícío quas ponderüt notas bic habet)cum oleoalínulz(alís alnulz)uelfemínis líní, fi ponatur in uafe erís rubri ; & collytíj modo inde illínantur oculihominitjs qui noctu uidere defyderat;in tenebrís condíta qtialibettam uífü difcernet quàm interdiu, tidem] [h. Magos qui Zoroafiren fectantur , imprímis colere aíunt herínaceum terreftrém, maximi E] ucróodiíffe mures aquatícos, Plutarchus in Sympofíacislib, 4. quaftioneultima, Idémín librode | lde,terreftres echínos ab his magis bono deo attribui fcribitaquatícos autem malo, Deherínado. | facrifícato fupra dixi capite prímo, | UT | | (PROVERBIA, -Echíno afperfor, Éyiva paye 7G", ín homínem intractabiletn & infuaulbis | b n motibus di&um, metaphora fumpta ab echíno fiue terreftrífine maríno, Eraífmus, — €] Totusedi nus afper, Àzrse tyivG^ zpeyve,in morofos & iniucundís moribus quadrat, Échini ením tum terreflts tum maríní undícp (pínis obfepti funt,ut nufquam ímpune peffis attíngere, Eft & homínumhuitle modígenuscum quibus nulla ratíone poffís agere ciítralitem, Ariftoteles ín Pace, Ovd'tzrez cir en AM Aelop oy zpatyubr &yivap, id eft, Ex hírto in leuem nunquam mutabisechinum,Erafmus, ScholíaflesAtl ftophanis aptum huíus díctí ufum effe oflendit,cum quís alicui infenfi us & afper, mítís ac bení erea ipfum utfiat perfuaderí non poteft, Echínus partum differt, EXivG- vop zéxoy eva Go ei, d e lj ci fuetam quí prorogarent quippiam fuo malo:;ueluti qui creditam pecuníam comperéndinantjfa menalíquando reddendam uel maíore cum fcenore, Aiunt echinum terreftrem ftímulata aluorem rari partum, deínde íam afperíore ac duríore facto foetu mora temporís, maiore cruciatu parere thor Suídas,Erafmus, Echínus parturíens cunctaturzuel Echínus partum procraftinat,prouerbiüm | ín cos quíín pernícíem fuam morarum caufas innectunticuiufmodifunt illi uerfuram facíétes; e Budxus. q[Príus duo echíní amícítíam íneant, alter &marí, alter € terra, rety dt eto $yivoret Ulugr ó tur care etyoc, 0 dE ix xou; de fjs quí moribus acftudijs funt ínter fe difcrepantiores; qii Ípes (ítaliquando ínter eos neceffitudinem coíturam., Refertur aSuída, Erafmus, «| Multa uiulpes,uerum echínus unü magnum, noA" d^ &MozruE, «M xiv" qr icym, Z:enodotus hüc fenaríum | ex Archilocho cítat. Dícítur ín aftutos,& varijs confutos dolís, V el potius ubi fignifícabímus quels ' dam uníca aftutía plus efficere, quàm alíos diuerfis technis , INam uulpes multijugis dolis fe tuetür aduerfus uenatores,& tamen haud raró capitur: Herínaceus uníca duntaxat arte tutus eftaduerl canum morfüs.Síquidem fpínís fuís femet ínuoluítín pil fpeciem,ut nulla ex parte morfu pre jen díqueat, Erafmus, O71 dE 6i &yivor, Aeyte dU oi. ci yégevtus ato, cs Dajvcs]iet, wgik our eios uu Acc[ixcol TRE Sucáv rac mro Ba ipto ate xod, din gre 71 xeoestopar op 0 X3" uaprugé qe aotvink nup, At dro, d; 9i 7 yep «rig Asova Go se — Hi ueeylvu uoy ei (upue Té yet. — Og eir &y JAvoy 9ugfay deus usi, Et fA" &iq;? (away eA Ec dpae. - Kerou,d'ascely 7s 49x 91y&p ausyxvO" ,— Flacex Athenaei Dípnoiop lib. 5. Era(mus eofdem uerfus ex Z'enodoto recítat, & prímo quidemuerfu proq/««legít s/ jy t do autem proslegít «92, & íta transfert; Leonís artes in folo faneprobo, At magis echinicormpro» DcLlephanto. A.B. Lib. I. : 409 eros dolos.Ego Athena lectionem potíus fequor,cuíus hic fenfüs eft, Magís laudanda effe leo. fortítudinem,;qui fcilicet aperto IMlarte fefe tueatur , quàm tímídam herínaceí aftutiam, In A thés octíam alíquís miretur,quo pactó dicat ab Ione poéta utríufty echiní callídítate praedicari, ctii ierfibusab eo recítatís,de terreftritantü mentio fíat'Sed uídentut reliqui, demaríno fcilicet echt jio decffe, quod ipfa oratíonís fpecies oftendít riam illud s/ 7t y4)re, expectari facít ínferíus addéndi; imouad aut fimile quíd. Refert prouerbium etíam Plutarchus ín libro Vtra anímaliuim,&c, hís: fereuérbis, Quid herínaceorum ín defendendís tuendisi fe dexteriítas, nónne prouérbío locum fee «itScit multa uulpes, unum fed echínusmagnum, Nam urgente utilpe;ut ferunt, Giop ZapétiA" &uq? ixoolap, Cc. ut íam ex Athenaeo recítaui, Iam fiuerü eft quod nofirates aiunt, & Ge, Agricolá fcría ir; uulpem herínaceum íta ínclufum & ín pilam redactum permíngere, ac fuffocare, cum propter "urinam ín.os eius influentem fpírítum ducendi nullam habeat potefiatem,forfan id ígnorarünt prie amihiuius prouerbij authores:aut non hzc anímalía ínter fe compararünt, fed utrumtp ad canes tiéz E ea ex Plínío retulíjaqua calída perfufum herínaceum corptis explicare , quod forfan fimiliratíone fit cum à uulpe permíngítur,non fuffocatíonis periculo, — €jdiazidp iyivoy Aa6dp 1A pd "diyruueyes de xeu tira xol 7: jenuecre id eft, Sictit échínum ütíg: caperé facíllimi eft, retinere diffi illimum:íta & pecunías, FTuíc fimile eft illud Anaxagorz qv Gg" abi Baci diet Koh tit yodeorop iu ngyeaa)oz xerhezr arro d€ qul) zie erfoidéivas; Caelius, DE ELEPHANTÓO, S LrPHAS Gracisufitatum uocabulum à Latinís etiam receptum eft: apud Ciceroneri 3j ec alíos bonos authores elephantus quog in recofíngularireperítur. Barrusut Gram — j| matící quídam annotant,linguáà Sabína elephas dicítur:zunde & ebur appellatum pitaé Seruíus tanquame barro. Barríte etíam elephanti dícuntur à fono, ut Feftus (cribit, per atopceían,utboues mugíre, Elephantes ltalía anno urbís condítze quadríngentefimo feptiraa ofecurido ín Lucanis prímumi bello Epírotíco utdít;& boues Lücas índe dixit, Plinius & Solía ius; Amarínfaní Bellua Pontí,Lucit boues, Seneca ín Hippolyto: quidam luci boues, fylueftres unt,quod lucus fyltia (ít, ego pro elephantís accípío : ut fenfus fit, maximas étíam quafq; bele um ín mati ut Cete;tum ín terra,ut elephantos,amoré uincí, mana behemahi Hebrzis quam» wisbeftiam feu belluarn fignificat, fitnt quí etíam pecus & iumentum ínterpretetur, Pluralis nmes rüs eft behemót, lob cap. 4o. ubi RMofes comune trocabulü omnium íuineritoruim expotiít , utles utathan omníum pifcíum maíoruim, R.; Abraham €ódém ín loco mírabíle aliquod uel monfirofuni animaleffe putat, INoftrorum quídam elephantum fignificari arbitrantur per ekcellentíam, qua tàa tione Latínorum etíam nonnulli belluam uocant. Aníma facultatém qiiam ex9saixl, id eft (enfiti- tamGreci dicunt, Iudeorum fcríptóres nephefchhabehemit uocant;quafi animam irrationaleni di utper uocem beheriah brutum omne íntellieatur ; Chaldzus iriterprés Deuteroriomíj cap, i4. ehema generali uocabulo uertit i^a beira( Arabs "na behiz,Perfa ^s bebad;Septiagína Hieronymus anímal;)Ide Cliald«us alibí ibi Hebraice vt$ fchéri, id.eftebur legíttir; uocetri "P'aphil ufurpat, & cumartículo v^&* déphil;unde Girci elephantís uocem ttaxíffe uidentur; IMiun letus etíam pro elepháto phil ponít,& pto ebore fchen dephil, ín Díctionarió fuo trilinpuí; Scher EDEN ié. Syluatícus haage & aagínefcío cuius díalecti uocabula ebür interprétatür, Et alibi ; Lapis iN inquít)timilis eft oflibus elephantum, Felizabaragi;fel elephantis, Vetus Gloffographus ín ícentiam, Caefar uocatur elephantus líneua Punica, índé nomeri lulij Caefaris auo, quod ís ele^ item ín ptigna occíderit, At Feftus, Ca(ar(iriquít)quod cognomen eft Iuliorttim,à caíaríe díctyis Ibquía fcilicec cum czefaríe natus eft; alij Caefarum nomen aliunde deríuant , ut ín Onomaftíco nos lroreperíes, tueloszc,elephas;Hefychíus & Varínus, ltalice,leofante;uel (utalíj fcribüt)lionfarite: lliceelephahit: Hífpanice,elephanteGermanice Del[antiAnglice;olyfarit:Ilyríce flon; E P TERI E E ML rl M 4 c Elephantes Rómze functi prímum fubíere currui Pompei] Magni Afrícatio triumpho quod Vactam)príus Indía uicta triumphante Líbero patre memoratur, Procilíus negat potuiffe Pomperj iumpho iunctos íngredí portami;Pliníus, Elephantes Italía prímum uidit Pyrrhi regís beilo, & boa ticas appellauit ín Lucanis tífos anno urbís quadríngentefimo feptuagefimofecundo , (ut Soa etíam poft Plínftm fcripfit.) Roma autem ín tríaüimpho féptem annís ad füperíorem numertüni is.Eade plurímos anno quingentefimo fecündo uictoría L; Metellí pontificis ín Sícilía dé Poe aptos, 143. fuere tranfuecti ratíbus,quas dolíorüm cófertís ordinibus íimpofuerant. V eríus eos naffe ín circo, interfectosQj íaculis tradit pénuría confilij, Quoníam nés ali placuiffet , nécs doa egibus. L.Pífo inductos duntaxat ín círcüim,atcp ut contemptus corum íncrefceret ab operas itas prpilatas habentíbus;per círcum totüm acios : INec quid deínde íjs factü fit authores ex^ Gquínà putantínterfectos; Plin, Pompeíüs Koma üenationes exhibüit., ars quíngetil E SS AN SN (NN Va NN SEEN (A NN VEM QUOD A QODON A VA SENS SN je SONNEN ABS SNR UL, TUM LEEREPEZ : DER H TS SENE i NN i ANY HV m i v SSMIM i ' | | J nni "i EEUU, 5 f THHIA | i j hy, " / y memínit libro decímonono ab Vrbe condíta Liuius, Certe author Seneca eft ín libro de breui | tz,príncipem omníum Curium Dentatum elephantes duxifle in tríumpho,Sed & mox paulo, dari, Cínquit) enarrabat, Metellum, uictís ín Sícilía Poenís, tríumphantem unum omníum Romano ante currum centum & uíginticaptíuos elephantes duxiffe,Calíus; Victo Pyrrho Maniteg UER —— De Llephanto.D. Lib.L ^ zu Déntstus ín confulati tríumphauit, St Rómá prímus elephantes quatuor duxit, Eutropius, C.Fa: brício apud Pyrrhum legato pecuníam ab eo accipere renuente, poftrídie pum terrere uolens Pyr rhus;iuffit dum fimul loquerentur maxímum elephantum poft aulzam íuxta fe conflitui , ac deinde ubitó aula fublata,elephas ex ímproüifo confpectus,probofcidem fuper caput Fabrícij extulít;ac "Wocem terribilem afperamtp emifit, At Fabrícius tranquille couerftis leníterQy arridens inquit, INec deri aurum,nec me hodie beftía permouit, Plutarchus ín uíta Pyrrhi, Elephantes ex Europarís (iria quit Paufanías in Attícís)prímus Alexandér habuit,cum fubegiffet Porumi & Indorum potentíairi fregi(fet, A morte aute Alexandrí;prater alíos reges Antígonus plurimos habuit,cum Demetrium pradio uíciffet, Hos cum ídem aduerfusR omanpos dímícaturus haberet,iiehementer eos terr uít,tuni alías tuin aliud quídpíam quàm animaálía effe ratos. De elephanto ením esc ié 4B ee wok ocvdjodi xeipoci ego jgeet,ut fitfenfus)quant& ad opera & üfus(iri bellísymomentí homínibus adferat; et(i íam olím omnes noueranttípfas tamen belluas,antequaim Macédónes in Afiam tranfirent ; nulli dum mortas fium prater Indos & Afros,eorüt uícínos uiderantrCui reí teftis uel Homettis efTe poteft; quí cuni xegum lectos, & aedes etíam locupletíorum ex eís , ebóre ortatas referat ; ípfius tamen bellua nullá pudeum mentío. Quam quídéim fi uídíffet,aut faltem de ea audiuiffet,multó príuseam cominémo aturus fuiffe míhí uídetur,quàm Pygmaorum & gruum pugnam; Hucufg; Paufanías, Fuerunt fub Gordíano Roma elephanti trígíntaduo , quorum ipfe duodecím iiferat; Alexander decem; lwiusCapitodlinus, —— — | . E [. diei v. ad ' L| Elepharitorum alij paluftres,alij montani,alij campeftres funt : quí moribus etíam & íngenijs snon parum differunt,ut capíte quarto dícam, Propríumeft eorum naturz rofcída loca & palufiría "amare; & amnes amplecti ubi uerfari maxíme ftudent;unde etfi fluuíatiles non funt, tamen ríparios icere poffumus, Aelianus. Multa in Oriente proueníunt , quz ín alijs Orbís partibus nuíqua com periuntur,ceu qua ampliorem experant calorís copíam,ut funt leones,tígrídes, elephantí,item gem mae& aromata:qua omnía in locís ad Orientem ; quads ad Aüftrum innuunt, affatim fuccrefcunt; us.Frígoris fane mpatíentes funt elephanti, proínde frígídís in reeionibus no nafcí mirum non qJIndía plurímos maximósG elephantes habét, robore ac magnítudíne priftites, Diodorus "s. Indíci elephantí nouem cubitoruim altítudíne; latitüdíne üeró quíncg;, habentür, Maximí ui Prafij appellantur:fecundi ueró ab hís exiftimatur Taxílae nuncupati, Aelianus, Indísarant res,quos appellant nothos;Plínius. Duo eorüm genera funt: hiobíliores índícat magnitudo; ioresnothós dícunt,Solínus, Indícum Afrí pauént,nec contuérí audent: naim & maior Indícís enítudo eft, Plinius. Indicos elephantos Mauri tíment ; & quafi partiítatís fuzeconfcij afpernans abhís uídéri,Solín. Quantum equo INyfao maior eft Libycus élephas, tanto Líbycís elephantis natores funtIndici; Plilloftratus,, Onefícrítüs & alij dixerunt ; Libycos & imaxímos effe & ualenz illimos, (Gitzece eft ueac dt T7 tu vx io sepa usó oc id eft Libycis maióres & robuftíores, apparet deelie uocem IvZc , qua adiecta;tuin fynta&ís congruet,tum fententia cum alijs authoribus) qui tis. Qupropugnacula deijcíant,& arbores radicitus euellarit,íin poftetíores pedes erecti, Strabo, Eles phantís Indícís adíunt cornua duntaxat maribus; Aethíopícis ueró ac Libycis utroque fexu , üt yntíanus tradítin libro de elephantís,Scholia in Píndarum, Indícosreperíohígri & murinico seffe;in Aethiopiz uero régíone quadam ad metídiem hüper inüenta permagnos & omnes al- Indici fam adultí capti,folis Muficis inftrumentís cícurari poffunt,utcap,.dícam, [In Ta bane tígrídes & elephanti capiuntur ; Sclínus. "Taprobane ínfula wzAsboiz Suolvoy zÀsQavzap.; xatideér cognomíne Lychnüs, In magni inarís infula Taprobahe permültorum & ualde grana ;eos magnís nauibus ín continentem trarifportantes Calíngarum regí uendunt, Aelíanus. Bles intí multi & maxímíbabentut ín Sumatra,qua Taprobana uidetur, Lüd. Vartomanus,. 4| Lis yeus elephas,Lucanus líb.6, Eléphantes fert Afríca ultra Syrticas folitudínes, & in Maurítanía? erunt Acthíopes & Troglodyte;ut dictum eft:fed maximos Indía;Piíníus.Indici quantum Libycis dlent;paulo fuperius indícaui, In Maürítanía oppidum eft Sala, íam folieudinibus uicínum,ele llantorum& gregibus infeftuim, Plíníus, Tingítana prouíncía Mauritaniz qua porrígítüt ad ína "ternim mare,exurgít montibus feptém,quíà fimilitudíne fratres appellatí Ireto ímmínent:Hí mori téselephantís frequentiffimí fünt,Solinus, Atlantís ín Afríca montis faltus elephantí occupát,Sos inus, Aethíopía uaflos elephantes fert promínentibus ütrínc; dentibus, Herodotus lib.z,ut V alla tansfert , Grece non alíud reperio quàm iaiaw zw &uQ)AcÓsas, ut Buftaihíus etiam in Dionyfium étam fcribens ex €o repetit, Amphilaphes erammatící exponunt, imagnum, confpícüum, & als dis quí elephanto non conueniunt, Indía perhibetur molibus ferarum mirabilis, pares tamen ín 'terra(lralia)uaftítate beluas progenerarí quis negetccutn ínter tncenía noftra natos anímaduets uselephantes, Colutnéllalib.4, Poft Syrtes ín Afríca excipiunt faltus repletí ferarum multítia üne, & introrfus elephantoritm folitudínes, Plinius. 4. Zannesttadítur oppidum Libyz círcd piNilum ad Afrícee latus, unde elephanti íncípíant,ldem, fMontem tranfgreffis nírí occurrerunt qui phantís uéhebántur, IHíautem funt quíregíonem colunt ínter Caücaíum montem , & f uüíudá «ophena iacentem , bomínes plane íncultí; & armentorum equítes curatoresqp, (Grace legitürg ; | TA e um )uadrupedibus - A iot a oic lernt QA yes, )Philoftratus. Onefícrítus claffis Alexandrí Magni praefectis, elepfi tos ín Taprobane ínfula maíores bellicofiorest quàm ín Indía gíeníferíbit Plinius, ^— €] Elephantí magnítudo & tota fpecíes ftupenda eft, T'erreftríum(ínquit Plínius)maximitani maleftelephas, Efephantís opítulatà eft natura magnítudíne corporís:fuffícít ením hzc ad ne arcendam , Aríftoteles, Mares foemínís maiores excelfioresQp funt, Auícenna, V arromann 3 Gillus; Eorum uaría eft procerítas;nam alij ad duodecímum, alij ad decimumtertíum dodrangeg excel(itate procedunt,alíj ad decímumquartum , Gíllius:aut etíam decimumquintum, V.artoman. nus.Indici elephanti nouem cubítorum altitudine funt, ut Aelíanus refert; Elephas'unus maigref ttíbus bubalís, Vartomannus, Oppíaní dehuíus beftíx magnítudíneuerfushifunt, — Gneci ds 70i iyd o tAv, octy uro yl yniue c AM" 8no qoeser donc ftqu ilg UsQawam, FX à Y» - , SMLT 5 1 m^ 4 ^ T »mN » E j H sbeud lo Ups" av ewazreleeToy yu ve exvop Xe iépoy d'eneiet Beováy, D: xdj'oou Goldie. —. q| Indicis color eft niger uel murínus: ín Aethíopíze uero regíone quadam nuper ínuentaalb Quidtibi uís mulier nigrís.digniflima barrís ? Floratíus,. Pellem habet nígram quafi punícea fcabíofam, Albertus. Colore eft bubalorum, V artomannus. "Totus niger eft;& elabra cutí, fi lis,Obfcurus, Duríffimum dorfotergus,uentres molles,fetarum nullum tegumentum;neín: quídem prafidíum abígendo tedío mufcarum(nang íd & tanta uaflítas fentit)fed cancellata & inuítans íd genus anímalitt odore.Ergo cum extenti recepereexamína, arctatís ín rugas r cancellis,comprehenfas enecanr.Hoc ijs pro cauda, pro íuba,pro uíllo eft,Plínius, Duríffimü fo tergus eft;uentrí mollius, fetarum hírfutiae nulla, Solinus, Plinius cum reprehendiffetil fubtilítatem anímít conflarenon tenuitate fanguínís putant, fed ea magís bruta elfe quibus c cutís efi, (ubdit:Elephantorum quoe tergora impenetrabiles fetas (alíás cetras) habent, cum. omníum quadrupedum fübtilitas animí praecipua perhíbeatur íllís, FTicubí fetaslegítur, ue ctio eratfcaferías:quae uox cum fit deprauata, & Plíníus lib.8. neget fetas elephantis ullas eff poteft ut fcribendum fit, quafí fetas : non. enim fetz ibi funt, fed quafi (etze, Fermolaus, Suum craíTiores funt quàm bubus & elephantis , quamuís tenuíorem quám boues & elephanti cuteml beant, Arífloteles, Piloseorum ex nouo orbe terra deportatos uídí,quíad duorum palmon gitudínem procederent, Gillius, Pelle quídem tobufta, fed turpí & afpera teguntur ; eamf peracutum non íncídere oteft, Gillius ex Oppíano, Fgós e QVexac Tl dbocy ésóperrta. SAequt, ? QoAidbc 31 o peweia. GUT oes , oU S LTQC eayulio Gd" civzirvzre 9oewseuc,Heliodoruslib. o, 4j Capt phantí prgrande, IMínoribus funt auribus atq; oculís quàm pro tanta molís portíone, 19l sczel.uay ez snos Bouordfoun. Koíheurn Fsvlt acmeep oq Ue Aoi aXsci Melovee,u satz. exeivo d'epto uy uon ré Oppíanus, Vartomannus eculos eorum fuíllís comparat; Obícurus quídam rubícundose bít. Aurícule eorum duos dodrantes longz funt, quoquo uerfus bene latae, Vartomannus. «ulashabent,quales draconum pínguntur,autuefpertílionum alís fimiles, Obfcurus, ApudBam 7 bros(ín-Africa;uel Bambros Aethíopes ut Solínus habet) quadrupedes omnes fine auribus; etlam J elephanti; Plinius, i. 3 5-7 p udybp sns, oo gore eed v.c re LI .; «| Elephanto dentes utrínep quatuor , quibus conficit cibum atq ín farinze (peciém molitDio 3 preterea prominentgrandes,quos mares grandiores refímatost habent; foeminae mínores, GGtoI 2 tra quam mares;uerguntením deorfum, pronígg deuíant,Ariflot, Elephanto dentes íntus admit 2 dendum quatuor:praterip eos qui prominent, maículís reflexí , fcemínís recti ata proni Plin tím cum natus eft elephántus, dentes habet:quanquam grandes illico perfpícuos obtínet, Ai Dentes exertí funtapro,híippopotamo,elephanto,Plínius, Duos eí dícüt prominere exerto alíj dentes,alij cornua uocant, Aelíanus. Suntautem illi ín fuperiore mandibula , Vartom: Quemadmodum duobus dentíbus apri; fic elephantí armantur,fed fitu contrarío:íllís enimíD] me feruntur,hís deorfumretorquentur,Gíllius. Eorum quífunt confirmata zetare,ea magnítli dentes exiftunt;uícem ut poflíum praftentín domiícilijs (quod capíte quínto etíam ex Plinio collill mabimus, ) € pro palís INígrítz ad fepímenta utantur ; fzpe enim ad longítudínem decemptift 2 augefcunt,Gillius. Grandía tauror& portantquí corpora, quarís An Libycas poffint fuitingllt 2 trabeszMartíalís de dentibuseboreís, Innomínatus quídam cuíusliber de terra Sancta lralicusee tat,fcríbítfeuíidifTe dentem elephátíà Veneto quodam mercatore ducatís,id eft denarijs aurefslci & tríginta emptum,longítudíne dodrantum íptius quatuordecím, craffitudíne dodratum quat tanto pondere ut humo tollere non potuerit, Vartomanus fcribit uifos fibi ín Sumatra ínfulagle elephanti dentes quí ambo appenderínt libras trecentas & trígínta fex ; libram autem quantaliie cípíatnon exprímit, Paluftríum elephantorum dentes líuídí funt,rarí;tractu& (forte tractat) cíles,& ín pleríftg partibus foramína funt:ín alíjs uero partibus quaft grandinis grana tumores dam ínfurgunt,& artí míníme obtemperant,Montanorum ueró mínores funt dentes, uerum? ficienter albí funt; & nihil ín eís dífficile ínuenítur.Optímí autem omníum funt campeflríü e torum dentes:fnaxímí ením albiffimit funt, & íncídi faciles , ut nullo labore ín quancundy mali? uoluerit partem deducantur , Philoftratus Alemano Rhínuccino ínterprete, Ex elephantinoge | nere cornua foemínz maíus pretíti quàm marís habere fertur, Ael(anus. Abüjcíuntea decimoque anno & defodíunt,ut ínferíus dícam, Praedamipfiín fe expetendamfciuntíolam effeín armi qua Iuba cornua appellat; Herodotus tanto antíquíor & confuetudo melíus dentes, Pliníus * romíneant dentes potíus quàm cornua effe putant, confiderare debent alces mares (fcemínzé Greco non legítur negatío,fed uidetur mihi deeffi e,quamuís Czlíus fíne negatione uerterít, Gil ilfimulanter prattertjt:)Sciendum eft autem cornua elephanti temporibus fuperné defcendes (eu ut ocedrrisey og tonto wijucny, Éx ESyedAs MeyycAgu, Qsydy &*, Oppiíanus:) & ítafotas tendere: qued quidem non aurítus fed oculatus teftis fcriboiNam cranium elephantís accurate confideraus 'Línguam perquam exíguam elepliantus habet, atq interius pofitam quám in exterís fit, ítà iix eam uidere poffis,Ariflot, Lingua ei bene exigua efl, Aelianus, Língualata elephanto prea uéPlín. €[|Probofcíis,z&oxic,in elephanto uocatur à Gracís & Latínís nafüs elepháti, uel pos S pars ànafo porrecta demíff: aG terram uerfus: fíc autem uocatur quod éa ante fe extenfa paícaáa oc eft cibum potum ort admoueat Plínius nunc probofcídem,;nunc manum uocatiutlibro 8& 7. Probofcídem(recentíores quídam codíces promuícídehabent,Probofcídem,ínquít Celius z, nos etíam promufcídem dícímus, ratíone qua b.tranfit ppt ín m,unde xo&dly illi; nos cy Yin pronuntíamus : Hzec ille fine authore, Eeo cybíndín apud Gracos legere non metíní, fed ndín tátum:quanquam Hermolaus cybíndin apud Aríflotelem fcribi aít, deprauato forfan cos ice ufus.Promufcídis quidem uocabulum a pud Vitruuíum etíam, € ín Gaze translatione ex Ari lotele reperítur) eorum, inquit, facile amputarí, Pyrrhí praliorum experímentis patuít; Et alibi, - E - 3 ALIA De Quadrupedibus Manduntore:fpirant,& bibunt,odorantur&j haud improprie appellata manu. Tta promufcide tam quam manu utítur,Giíllius ex Aelíano.Eadem ratíone pronomeam Graecí hanc partem uocant;qui , buis visor ídem quod Boexeyp,íd eft paící fignificat, TigoBorxic i v Mir O- mera, Suidas & Va. - rínus, Vel,ut Hefychíus habet , 7» trezaptvoy xo 06 B«Banpivoy **. éleesasQewrG-. — Peovouakt ag qr& Bornis A nn eM QavrG- fic, V arinus ; Hefychtj lectio corrupta eft, Inuenías tamen etíam de alíjsani, malíbus probofcidís nomen ufurpatum, Varro fe ínueníífe erícium cum probofcide fcríbit, utINe nius cítat. Probofcís,utapud Athenaeum legímus, qua & pronomza, elephantum efl,proprie iC etíam de muíca & lolligine profertur:& ut idem alibí habet, de fepía quogy:De mufca quidem Lucia nus ufurpauít. Habetelephas talem tantamtp narem, ut ea manus uíce utaturtquippequi nonmi ad os illam admouens,& bibar, & edat: fuo etíam rectori eam erígít, atqj offert: & arbores quo $e dem profternit:& quoties ímmerfus per aquam íngredítur , ea ípfa edita ín fublíme,reflat;atqgy ref fat, Aduncíüfcula parte fui poftrema, narís haec eft,fed flectí non poteft:cartílagínea ením,& proim, de rígidiafcula eft, Aríftot, Et alibi, Elephantís prolixa ualídaGy narís augetur,eíustp ufus idemqui. manus:ea nantp cibos tam ficcos quám humídos colligunt, capiunt, & ad os admouent foli animan: tium omnifum, Et rurfas, Elephas prioríbus pedibus non utitur loco manuum,fed nare fura, Pra. : mufcís eorum íntus conicaua fuilli labtí fpeciem fimilitudínemá quandam gerít; mobilis eft, utmo, do relaxetur,modo contrahatur,Gillias, "Ty d"sztr (óQleA up) uxosuyve Vzrecnebed uxyelAn pio, — NN qi, 049A 7x , mE Boesidlos iy xXAesci, — Kew ngo tQv 7WACuf xavu Oeo — Puidlog eod'sey , Oppíar us, Habet hoc anímal quo loco alíjs eft nafus; partem quandam pendentem, anguftam ac longamadto ut ad terram pertíngat, Hac promana utitur , & extrema eius parte fic omníatractat, atcp íta rebus, apprehendendis applicat, ut re mínima quidem numifmata ipfum effugíant, quae etíam füblata boícíde (fic partem eam trocant) rectori ínfidenti tradít, In fine perforata eít, &C animal ipfumper| ramína illa uelut per nares refpirat, Pofiqiutam autem mortuo elepbáte ufc; ad radicem partís diffecans,meatus,quíà foraminibusfurfum feruntur, reperi tion aliter quatm ín nobis exitumhabes re duplicem: unum quídetri quí ad ipfum cerebrum perueníebat , alterum autem ín os perforatum ímpelfíus adhuc nature artem fum admiratus, V bí autem etíam dídící,pfum anímal , cum fluuitm aut lacum profundum tratjcít, ut totum ipfius corpus demérgatur, per fublatam in altum hanc pr bofcídem refpírare, natura prouídentíam íntellexi, non ín eo duntaxat quod partes omnes animalis pulchre.conftruxerit,fed quod ipfum étiam eís utí docuerit , Cralenus ab ínítío libri fe decímí de ufu partíum , Probofcís ef ad terram démiffa,& anteríus carnofa eft;hac cibum po alfumitín os , quod eífub ceruíce eft ficut fturioni, Eadem alíquotíes numum eterra tolleten & alíquando detrahentem ramum arborís,qüem üíri üígintiquatuor fune trahentes ad humuii Cere non potueramus;eum folus elephas tribus uícibus rrotum detraliebat, V artomannus, mukícís efus longa eft decem cübítos, qua pro manü utitur íri bello; cibo, & alijs opefibus;Alb Hanc alibi calceum uocat, & plura deea fcribítlibro 3, tractatu i cap.i. de animalibus, Aqui quít,ea haurit, X afpereit uenatores aut circumftantes,&c. €j Duplici tum corde, tiim fenfu: elcphantus effe dícitur,X altero quidem íra íncendi;altero mitigari & leníri Maurorum fermo peruagatum eft, Aelianus, Galenus libro feptímo Anatomícarum adminift, fcribítfe ex ele diffecii corde magnum os exemíffe, & quod duos tantum uentrículos cor eíus habeat,contra; telem qui magnis anímalibus tresattribuit. € Elephanto etíám iecur fine fellezincifa tame pattég fel adhzrere folet,humor felleus effluit plus minus, Aríftoteles, Felnó ad íecur,fed àd peciustitur habere dícítur,A elíanus.. 4j Elephanto ínteftínum ita eft (Ínuofüm (CUL voc yop) ut aluos ha quatuor uídeatur;ín hoc etíam cibus recipitur : nullum ením coceptaculum cibi aliud feparati eft, Exta quog eídem fuillis proxíma , fed maíora, lecur ením qiadruplo maías bubulo eft: qua paríratíone,excepto lienethíc enim mínor ex proportíone eft, Ariftoteles, Plinius non íec pulmonem eíus quadruplo maíorem bubulofacít. Ventres elephanto quattror,catera füibt lia, Plíníus.qy IMammas duas habet paulo cítra pectus, Aríftoreles, Sub armis ei papilla exifit líanus. Elephas tantum mammas fub armís duas habet:nec ín pectore, fed cítra in alis occulta la in foemínibus (alíás femoribus) dígítos habentium,Pliníius. Elephantornammaefünt fub duz,tam marí quàm fcemínz, perquam exigua, nec pro corporís uaftitate , íta ut easalatere cere propemodum nequeas, Aríftoteles; Et de partíb.aním, 4. 1o, Elephas,ínquit, duas tantum east füb armis:caufa cur duas habeat,quod uniprolís eft: cur non ínter femora,quod mültift nullum ením ínter femora habet, cui pedes difcretí ín dígitos funt , Cur fupra fub armís,quodinil qua pluresobtinent mammas & prímz funt , & plurimumlactís hauríunt quz ea parte cOtinen € Elephantus genítale equo fimile habet, fed paruum: nec pro corporis magnítudine, Teftesi non forís confpícuos,fed íntus círca renes condítos habetzquocirca ínitum celerius agít, Arift "''efles íntus habet propter pondus fuí corporis , ut fit uelocioris coitus:tamen tempore coítt tít eos, Albertus, Teftes eííntus ad aluum nectuntur, Ariftot Et alibi, Teftes intus habet obfi tís durítier,cum ex ea fcrotut non poffet fierí, Tefies elephanto occulti, Plinius, CtefiasC plané mentítur ea quz de femine elephanti fcribit : aít enim uf adeó dürarí ficcefcens,utele eft fuccino fimile effícíatur,quod nunquam fit, Aríflot. de generat anímal.a.3, Foemina etíai phantorü genítale;ut caeterae ínter femora habet, Arífiot. €f IMalleolos pofteríoríbus ímis crut poffidt poffidet, Aríftotel, € Crura príora multo pofleríoríbus longiora funt, Aríftoteles & A elíaniis; Tud'Gy. ye td sx fox uer; YN. dd ln arpócoi rs Mop. &eigovrmt , Oppianus, Pedes maíores príores; Plin, Cur anteríores eí pedes maíores ualídioresQ fint;caufamreddit Albertus líb, 5. tract, :, Cap. r. deanimalib. Crura eius zqualí ínfra fuprad craffamento, Vartoman, IMagna funt; & ex aquo fere (upra infra& craffa columnarum inftar , Albertus, Artículos crurum nó tam fublimes habent utalíe animantes, fed humiliores terram uerfus, V artoman, Elephas nó,ut alíqui retulerunt, agit: td confídendo crura ínflectít:nequít tamen pra nímío pondere, utrung ín latus aquilíbrío quodá uergere;fed aut uo íncubar,aut dextro;atg eo ipfo habitu requíefcít, Flectít híc certe fuos pofte riores poplites modo hominis, Ariftoteles, Caterze quadrupedes; elephanto excepto,cótrarío modo quàm homínes fua membra inflectunt,Idem, In poftéríoríbus elephanto artículí breues ; Idem po A plítes íntus flectít hominis modo, cetera anímalía ín díuerfum,Plín. Accídit quoq; motum praftarí niam(i nullus crurís ínflexus agatur, quemadmoduim pufiones ferpere uídemus. Quínetíam cle- phantíítafe mouere díuturna homínum fama celebraturtqüz tamen falfó confirmata eft;cuim íd gea "mus anímalíum ínflexu uel ín fcoptulís opertis uel in cluhibus adducto fefe moueant, A riftotel, ín lí« .brode communi anímalíum ereffir, Elephanti crura offe contíntio & ínflexibiliconftant, Strabo, E. elephanti non fleciunt,uti Aimbrofius prodit: quía rígídiore crurum ufü opus fuít,quo uea " Jutcolumnis tanta poffet membrorum inoles fulcirí, Calcanéum todo leuiter ínfle&unt, rígent caa era pedum a fummo adimum,Celíus 4,13; Elephahtos crura fine nodis artículísq habere uanumi fitimo uero habent flexiones,& ut alízbeflíze;quiü libercrura fle&tunt & erígurit;iníma énim pros odum crurís parte functiones & flexus habent,Gíllius, Si cadant furgere non poflunt,quonía folida &inarticulata babent: ünde crura tibíasQ; poftquam iutientam éxcelfferínt flectere ne- unt:Hínc eft quod dormientes non récumbunt:défeffi ueró magnis arboribus feapplícant:Eas uant uenatores, & pene fuccidunt,utínníxz eís bellus cadant, & ca piatur; Authores obfcuri, xus poft eenua(poplítes intelligo)negantur habereiquos forfitan habent laxos (lego;non laxos) fedfiríctos,& ídcirco ab imperitis carere putafiturznam ft prorfus non fledtereht ctüira;greffus eortt jnforetordínatus Alber. [Similiter rotundis pedibus;utequí,funt:fed amplioribus,ut planta ioquoueríum ad bínos dodrantes accedat; Gillíus; Pedes eorum inferíus, magniorbis menfartj lar rotundi funt, Vartoman.pomi ínflar, Authorobfcürus, — «| Elephas ahímal inultífídum eft; ordles, Digiti eius índíuifí,ac leuiter formatí,riec üngues ómníno furit. ]dem, Omnía dígítos nt qua pedes,excepto elephanto. Huic ením ínformés;nümero quidem quínty; fed indíuifi;ac et dílcreti;ungulisiy non unguibus fimiles; Plin; Singulis pedibus ntimeéro quí; dígitos ín- os leuiter dílcretos habent, Ariftot, && Aelianus; Ex quo fít, ut anímal fit míníme ad natahdá habile,Aelían. Quíngr ungues habét;& pedem multipliciter fcíffum ; ne (í quando in humído folo lliterínt,altíus pedem imprímant,Gilltas, Vartomannüs rotíde urigues &corneos eís effe fcrís Quamurís ín multa díuídant pedem ; natuta tatrien dígitos coniunxit, ut pes ualidior effet, Ale is Bífulcafunt,ut equus;afínus,elephantus;A elíanus ut Gillíus uertit:fed quoniam locus,ut paret, corruptus efi;ínfpící moneo Graectt exemplar; (í quí habent, — 4f Caudam habentfimilemi ida bubalí;tríumforte dodrantum lóngítudíne, paucis ín extremitate pílís, Vartoman, INullumi Iri fetarum tegumentum,ne ín cauda quidem prafidiumi abigéndo tadío mufcarumi fed cans ata cute ín rugas arctata etiecant;ut füperiusex Plínio retüli; "- " Ci 7 TI Y , M5 ola. / E Ariat aimnés hoc animal: € quaquam non fluüíatile fit, tamen fiparium díci poteft, Ariíflorel, Gaudent amnibus inaxíme,& circa fluuios uagatitur,cum alioquín nare propter magnítudíne cora poisnon poffinPlin. €|Barríre elephanti dícunrür dfonotiocis,Feftus; Hínc & ipfielephanti barrí uocantur,utfupra dixi. Ecbarrus bartrít;/ Author Philomele, Cítra nares ore ipfo uocem elí. gitlpirabundam,quemadmodüm cui homo fimül & fpífítum reddit, & loquitur, Atper nares fis iniletübarumi raucítati fonat, Aríflot; Cítra nares ore ipfo, flérntitamento fimilem elídít fonum,pet Raresautem tubarum raucitati, Plin; Clamorautem; quem quídam barrhiitum uocant; príus nori lebetattollí quàm acies utracp fe iunxerit; V egetíus 3.18. Hünc exercitus clamorem Feftus hoti bara titum,fed barbarícum uocat;quod eo genere barbari ütantür: & forte fimiliter apud V egetíumles gendum.Quám terribilis ín pugna fit elephantorüm ftrídor;ur Marcellínüs uocat;capite quínto día Cam, EAac sv7jryàc, elephas fttidens üel barriés,aptid Philoflratüm, , €/ Truncos eíatillimo ín ct tuhabent: Palmas excelfiores fronte profternunt; ac íía íaceritium affümüntfrüctum; Plinius &C Bolín, Quznam ín cibo eís noxía autuenenofa fint, ínferíus ín tractatíone de iorbís ipforum exes quat. Cum eos cxtera pabula defecerínt,radíces effodiünt,quibus pafcütur : E quibus prímus qui üliqtram przedam repererít;regredítür,ut & fuos grégales aduocet, & ín prada communionem de. uucat, Aelianus, Dentíum alterum acutum ad propulfandas íníurias feruant , altero radices effos "lunt & arbores extirpant, Idem. Lufitani regis liburnicx intet alía merídíanz íllíus nauígationís mitacula,melones ín Aethíopía nobilíffimos haberí praedicant,quoram odorem elephantes fagacifz * limiolfa ctus anímal,de longínquo fentiant:aduolantesá cücumeraría tota depopulentur ac protes ant,Hermolaus ín Díofcorid, Elephantís cícuribus praeter alios cibos hordeum datur, Blepbana Ilis eodem paftu modíos IMacedonicosthordei;ut Aelíanus addítnouem,quoed plurimum edere poa N. v | M x De Elephanto. B.C. Lib. Lm expetunt, Quod fi rector afferte tardauerítbarrítum eduntneg príus cibum fumtt, quámeisq : ferínthumanís calcatam uefligijs euulfa, X per manus deínceps tradita , ut capite quarto ex« utem ii De Quadrupedibus teft. Sed tantum dare perículofumefl:fex aut feptem dediffe modíos,ín ufu frequehti fatis efefed f, rínz non plus quàm quíngruiní etíà quíngs mares,que menfura hemínas continet fex; Arifto Animalium maxime odere murem; fi pabulum ín prefepto pofitum attíngt ab eo uídere,faft Piín. Farínam fimilem mínutiffímo puluerí permíxtam feparat optímé,íta quod farinam ín p; colligens nihil admíttit de puluere, Obfcurus, Elephanti poftquam cícures euaferunt,panibu xímis,hordeo,carícís, uuís,ceepís;alifjs,tunco;palma;hederaceís folijs uefcuntur, Aelian, Apue dos tradus eft,cuínome eft Pbalacrus, quafi Latíne caluus:eoty íta appellatur,quód quí herbas co nafcentem guftauerit, & pílos & cornua amíttít, Itag; elephanti, níli cogantur, non accedun locum íllum,imo uero prope cum acceflerínt, perinde arg; homínes prudetíffimi, ab omniilliug germíne refugientes,pedem referüt, Aelian... q Iam quídam amphoras (metretas, A elíanus)a meníura Macedoníce quatuordecím eodem haufít potu,& rurfus à merídíe eíufdem diei octo floteles. Clarz & nitídze aqua potio elephanto ínímicífTima eft;nec príus bibít. quam conturb turbída ením & fordída,eí fuauiffima eftiproínde cum ad flumen aut lacum accefferít, coe dibus perturbat, Aelían, Fiuíusrei caufam Símocatus adfertquod in aqua purafuam ípfe un extimeícat;iídeog folereIndos cum traíjcienda eft aqua,obfcuram & illunemobferuarenodic.& potione ocio díes fert, Aelían, Elephantus quídem gregaríus affuefactus, aquae utitur potío uero quí ad bellum certat,non modo ex uítibus confectí,fed etíam ex oryzafadiítij uíni ufusi getur, Aelian, Etalibí,Potíonem,inquítquaíipfi prouíno utuntur;ídeo ípfís largíuntur,utadg lium audacíores effícíantur, Elephantes & fimíz uiní potu ínebríantur , ut Athenzuscítate ftorelis de ebríetatelibro, Iecens captos zythí potíone cícuraríi; capite quíntodícam, «(Og bene olentíaamant,unguentorum & florum odore permulcentur, A elían.Et rurfus,Flores eís tur,atgín prata ad legendos flores, quía firauítatem odorum amplexentur, aguntur:ípfo enim ratu flores ínternofcentcs collieunt,atg; etíam hos lectos ín calathum ínferunt, quem eorum fuftinet.Poftquam hunc floribus compleuerínt, tanquam uíndemía facia , lauatíone fimilitera homínes lauti dele&antur; Vt uero ea ufi reuerterínt, eo ubí quafillum floríbus pleni reliquer píam quos collegerínt Bores attulerít,eos allatos de quafillo tolletes fui przfepis labra ornant, nímírum cíbo fuauítatem ex hís bene olentibus comparantes , flabulum ubí díuerfantur , fl permultís flernunt,Hzc Aelian. Sagaciffíme odorantur(quod forfitan propter nafí longítu eís contíngít,utaurítís acutíus audíre)& uenatorum ínfidias hoc beneficio fugiunt,herba qua autboredícemus, €| Velocítate nonquifquam tanta eft, quem non ucl fuo.tardo eraduaffe tur,Gillius, Aeminatím oberrantSolin. «[INare propter magnítudinem corporis nonpo Plín, Dígítí pedum eís índíuiti leuíter& difcretí , ex quofít utad natandum mínime fíntha Acían, Incedít etíam per aqua,& eatenus mergítur, quatenus eíus promufcís fuperat: reflat per eam,& fpirítumaccipit & reddit, fed natare fatís pondere fuí corporis non poteft, Aríflote naueís aute immíttuntur,ponte utríncp ramís frondefcentíbus adumbrato , ad falleda huíufa anímalía:hoc enim ípfum cumuídent.fe per terram,quía eís haec mare uidendií facultatem adii etíam nunc íter facere arbítrátur, Aelían, — q Somnum erecto corporecapiunt; quía operoft effet decumbere,fimul & deíndea cubítu exurgere graue, Aelían. | €j Dormíturi non recum defcfli uero arboribus magnís fe applícant, quibus fuccífís cum cadüt furgere nequeüt,Obft '« qrINecadultería nouere,neculla propter foeminas ínter fe praelia, caeteris anímalibus pernít non quía defit illis amotís uís(nam & homínes ab eís amatos conflatut cap, 4, índícabímus;)Plit &Solín, Abomniimmoderata libídine caflíffimi (unt. Nunquam ením,necy ut conftuprato que ut ítt ualde laícíuí focíetaté uenerís cum foemína faciunt, fed tanquá generis fucceflionccatet tes,liberís procreandís dant operamific hí, fua flirps utne deficíat, complexu uenereo iunguttu Neq; íd fane plufquam femelín uíta,&eo duntaxat tempore,cum fe niri fcemínze patítitur, Aelian Mas quam ímpleuetít coítu,eam rurfus non tangit, Aríflor, Vt quife; uxorem impleuít,nó cama plíusattíngit,Aelían. Idem alibi, Cum libidinis furore ardent, íncuríu paríetes euertunt, & ter atcpatíes frontís ul atq ímpreffione palmas proflernunt. Ad coítum,inquit Ariftoteles,ef folent:quamobrem apud Indos íjstiaudquaquam permitti ínítum aíüt:libídínis enímrabíe at cafas profternunt male conditas, plura&p alía íncommoda facíunt: mítígari pabuli copía narre plagís etíam temperant,adductis alíjs quíbus feríre przcípíant, Ariftot , Elephantum quamu amareferunt,quoníam,ut ante díctum eft, líbídínum moderatíone temperatus fit:tame ipfe illu mírabíle,amore plenum audíuiquod confequitur: V fr uenandí elephantos haud £mperítus, fe,cum ab Imperatore Romano cum poteftate ín Maurítaníam ad uenandos elephantos alle effet,ex elephantíno genere, adolefcentem formofam uídífTe,coeuntem cum elepháto & adole te & pulchro;alterum uero feníorem,quía huíus fiue amator fiue maritus effet, ut (e fpretum miíniz loco hoc tuliffexquare acríter anímo íncítatum impetum feciffe, ut níhil propríus faciun rít quam nos,inquiít,omnes perderet, fícg incurriíffe ín illum formofum ríualem fuum; pug : edidiffe tanquam eum quí de amíca fibi erepta doloríbus acerrimís premítur: adeoq infeflísa utrundg cur altero pugnam commififIe,ut ex ímpetu cornibus ambo mutilarentur, INeutrum- "T T | m ec nf S.T d mu , i b- |Fo.afiode uam. RUN b ues zo 5). MK : : "La de a Yon tieiffe;quod multa uerberatione eos uenatores díftraxerínt, Poftea autem quám amífTis atmís ofterum ínutiles ad conferendam quafi manum ínter fe factí effent, ríualítatem amantium con^ euife, . Domantur rabídifame & uerberibus, elephantis alíjs admotís, qui tumultuantem catea (quarendà an recic híc legatur,catenís, malim plagís,ex Ariíftotele,id eft uerberíbus, quam troa cem Plíníus etíam proxímeante pofüít)coerceant;& alíás círca coítus maxíme effertur : & flabula dorum dentibus fternüt, Quapropter arcet eos coítu, fceminarumáQ pecuaría feparant,quz baud) modo quám armentortt habent,Plín, Pudore nunquá nífíín abdito cocunt;Plín, Aperte porró alam ín aliorum oculís nor coéunt.fed fecedentes ; autfefe ín arbores denías , € frequentes oca it,autin concauum locum, X profundum, ad occultandos cos facultatem habente, fé abdunt, ian, Solítudines petunt coíturíifed praeciputfecus flumina, & qua pafcí confueuerunt,Aciftor, unt locís occultís& paluftribus, Vartoman, Elephas foemína ín coitu fedet (fe fubmittit) & e atfuper eam mas:quam ob caufam foemína defcendit ín foueam aliquam, ut mas cómodiíus fus jeníat,Pracípue uero ín aqua ínírí defideratunde cum foemínze tum marímaximé commodi tas dit: namís & coíturus per aquam facilíus tollitur , & pofl coítum facilius defcendit, Albertus, ae 70 (Go &A Ce 710 ay, d]. yotp 6 Bet" qv d'un Vade rie Go trei res rie ulfas motio, Ecymolo Et ruríus;Pae 29» qvéAer caet ely 78 On Ael, Gi Cxtve yeto eg, sic Bi yit e] 7vp 0yXbp 1 &X GBi veloz (^ Id 've es veuav rot, coi yivero eiidrot x55", hoc eft, Cocunt,no ín tetra propter corporís erauitatemt linaqua palufiri,ubí etiam pafcunturtquod(aqua attollente corpus marís cofcenfuri fceminam) resnimirumfiant, Cotígítalíquando(uerbís utor Albertíex Auicenna)marem coíre cum fcc» fnregione qua dicitur Vírgea de Caureryuyz:quod quidem mírum uidebatur; cum alias exe ram natalem fuam,hoc eft Indíam,coíre non foleant. Tumtempoerís ueroextraIndiíam ía res 1em Corafcenorum, & fínítimam educti coíbant:Mas foemina falens culmo (probofcídem puto ligit, cum ín fingulari numero proferatrnam alibi dentes eius fiue cornua barbari culmos appels i) caudam eius remouít, Hzc Albert, Prolí operam daturí Orientem uerfus pergunt ad proxis imParadifo lecum, ubi ínuentà mandragoram fcemína príor gufiat, déinde perfuafus ab ea mas; iícentur & foemína concípí&utnugatur Author obfcurus librí de natura rerum, Hlephantus nas quàm foemina incípít coíre anno xtatís uigefimo; Ariftot,Et alibí,Elephantus fcemína íncís eire anno,aut duodecímo,cum celerrímée:;aut quíntodecímo,cum letífTime.IVias quíng; autfex: s natus fuperuenít íneunte uere. Mas coít quínquennís foemina decenís; Plin. Venereante ios decem foemínze,ante quing; mares nefcíunt,Solín; IVfas coitum triennio interpofito repetíte jam grattídam reddídít,eandem praterea tangere nunquam patítur , Atiíflot, IVlaritem pus Coís [icum domí detentus fuerít, & fzuierít : tunc etíam pingue quíddam emittit per fpíramentum eifecundum tempora eft; Foemíne ueró cum híc ídem meatus apertus fuerít, Strabo, Buberoz quc ne Q^ aou erlmáp Bic u Vera" eren q5o1 SaAsueip có Tod "reis noozudore aorzrvoet eerveuoy, Atrtías nindícís, Coéunt& paríuntut equíplurímum uere, Strabo, Co£unt, non Ífícutquidam pus ' promífcue,fed uelut equí, & reliquae quadrupedes, Diodorus Sículus interprete Pogío, Graeci plar defyderabam, Sub(idítfoemína, clunibustp (ubmíffis ínfiftít pedibus, ac innitiur:IVias fui eniens coprimít,atey íta munere uenereo fungitur, Aríftot, Elephantí,cameli,tíerídes, lynces, cerotes,auerfi coéunt, Solínus ex Plinío : quíauerfa eís genítalía effe adijcít, Foeminaínitur io quínís,ut ferunt, cuíufcy anní díebus,nec amplíus:fexto perfundüntur amne , non ante res sadagmen,Plin, Bíennio ccéunt quínís,nec amplíus;ín anno, diebus,nó príus ad gregaríum erum reueríurí; quàm ufuís aquís abluantur, Solin, " Ferendí uterí tempusalij annum & fex: ienfes, alij tríenníum ftatuunt;caufa quamobrem íncertum hoc fitquod non pateat coítus, Aríftot; talibi, V terumbíennio gerít:parít fíngulos:uíaíparum nancgeft: Vterum gerunt menfes,ut tis n,fedecím:ut plurímum,octodecim;Strabo, Diodorus Sículus,& Arríanus ín Indicis, Decem geftare ín utero uulgus exiflímat: Arífloteles biennío,nec amplius quam femel efenere, pluz quàmfingulos,Plin. Badem apud Solínum & I(idorum lectío eft, Kvieweveva Jexiteziay, d eft, nnío grauefcunt utero, Oneficrítus apudStrabone:Interpres nonrecté tranftulit, Concípíuns imoanmo,Hínc natum prouerbíum,Elephanticeleríus paríuint;de quo ínfra, Audíui fepehoc llgo dícíer;folere elephantum grauídá perpetuos decem efle annos;Plautus ín Stícho, Bíenníum tre uterum audío:ali) fefquíannum tantum grauídas effe aunt, Aelian, Parítenítens pofleríoz cruribus; & fubfídens cttm dolore, Aríftot, Partus ín caput proceditad lucem; Aelían, Anía iquo maífore corpore;eó minus fcecunda funt; fingulos gíenunt elephantí, cameli, equi, Plín; "icum ueluti eque paríunt,quem nutriunt matres annís fex, Diodorus Sículus interprete Poeío? lannum ufc octauum lactant, Árríanus ín Indícís, ApudStrabonem legítur, fenis mefibus fo Yàmatrenutrírí, Partus magnítudo eft inftar íntegrz etatís (X iuflae magnítudiníis porci, Aelías xuelut Aríftoteles,magnítudine uítuli!Idem alíbí clarius, bimeftris aut trímeftris uitali magnis € effe (cribit, Elephanti,ut diximus, paríunt (íngulos, magnitudíne uítuli trímeftrís, Plinius? culí, Aelian, Statím ut natuseft,cernit & ambulat, Aríflot, Orefugít, non promufcíde, Idem: elían. Elephantus ín quadrupedum genere ex mínimo maxímus euadít:utex aquatilibus,cro: us;ex uolucribus, magna ftruthío, Aelían, Cum funt ín catulorum (uítulorum potíust nam ietíam boues Luca dicuntur metu, ínfefliflimi funt , Idem, Er alíbí, INecueró fi quís fcetumá A18 De Quadrupedibus partu recentem contigerit, matres indígnantur, Plane enim nofeuntnon animo quidem edendicor trectarí,fed ad ludícram delectationem , & blandítías fufcipi , effet hominis naturam ea excelfitare | animí,fuo ut partuí adhuc tantillo íacómodare nollet, Aclía, Foemína parturíes ingreditur aquam uf; ad ubera,& illic parít metu draconís:qui extra aquam paríentí foetum deuoraret, Vias etiam. | paríentenon recedít; propter ferpentem, qui ínímícus eft eíus ficut draco, Author obfcurus libride natrerum, Elephantorum foemínz proxíme uías , quó carníuorasbeftías mínímé accederefcíung | fcetuis comprímís edunt, &c. Interpres libri Plutarchí V tra animalium prudentiora, &c.fed falfus eft cuim haec éacdgoy (ut in noftro etíam codíce Girzeco Bafileze excufolegítur) íd eft ceruorum,nonele, | phantütn tatura fit, In Mauritanía quemadmodum quotannís ceruís , fic decímo quoegannocon. | nua elephantís excídere folere aiunt, Itacphi ín cornua íncumbentes,ufcp adeo ea ímpellunt & defi, euntin terram expofitam ín planicíem , quoad illa ipfa occultauerínt, [Nam prae cacterís camporum. patentíutm dequora & paluftría amant, Aelianus, Et alibi, Locum (inquit) in quem abfiruferuntà répofuerüntcornuum thefauram pedibus exaequant & complanant, T'erra autem quod fit feragi [i ima;poft paulum fierbam proferens , abditorum cornuum afpectum uíatoribus adumbrat, Eorum perueftigatores,qui fane ad illorum ínfidías & aftus prudentes funt, ín eum locum ín quem comu defoffa fufpicantur,utribus aquam deportant,& uero alium alio ex utríbus dífpertiunt &difpontg atg il (commorantur:Alius quídam dortiéns,alius potans , alíus cantíunculam canens fuos ame £es medítatur, Quod fi cornua fint alicubí prope defoffa, quadam mírabilí illecebra ex utribusfieg, quar elicíunt, utuafa exíccent & exinaníant lí autem quí cornua exquirunt,ftatím fine canibusf« gacíílime praedam odoratí,locum íllum perfodíunit , & optatutn confequuntur: fí uero utres pta manferínt plení,eos inde transferentes;alio fe conferunt, Hzec Aelianus. . . HOM q| Foermína elephas mare multó robuftíor,alacrior ; & magis mmagnaníma eft quàm mas.Et fom nz quadam ín hoc genere plane uíríles funt, Vartomannus, NO modo foemíne maribus ferociores, fed adonerum uectiones etíam fortíores exiftimantutr ; Gillíus ,IMlas tamen przelijs aptíor eft, utpot altior, Obfcurus, Euertítadiífícía elephantus, dentes admouens magnosipalmas uero fuafr pellít, donec declínet, tum pedibus inculcans profternít ín terram; Ariftoteles, Aelíanus hacc ciput facere fcribit, cü libidínís furore ardet, Palmas excelfiores frorite profternát, ac ítaíac affumunt fructum, Plín. In bello etíam roborís & fortítudinís facinora defíenat egregia, GCal ámperium.Probofcíde quantum polfitfupra retalí, V nus faic animalíüim omníum,ut maxím zobuftiffimus efTe uidetur. V ídí (ínquit V artomannüs ) nauetn palatigis ímpofítam (firecté uem tribus elephantís ín genua demiffis;frontibus annixís,e maríin littus protrudí, Oppianus fylud elephatitos fcribit, fagos,oleaftros,& palmas detibus fubuerteré radicitus, Sux[uay &zrdgeeicas yd gyirvas dentes üocat per Ífynecdochen,contínens pro cotento, Quo tnagiís oneratus eít,tanto ] incedít:ín dorfo geítat turrim ligneam, que homines triginta & uictum quantum fatis eft con cum armís ínftrumentisQ bellícís, Author obfcurus, "l'a ualidi funt;ut ín cruce (lego turre) fuper fe feránthomínes duodecim & amplius, íta quod aliquí tnagni quadraginta homines po tare dícuntur,Albertus, Indorum regem hoftíbus belluminferentem,bellatorum trígínta phantorum antecedunt:tum uero maxímorum & fortiffimoruim tríà milía fubfequuntur, ad les murosipfo íncurfu euertendos inflicutorum :cum enim rex iubet, euertunt, Idjp fe audiui fias (cribít:idem& Babylone fe uídiffe dicít, palmas ab hís ad moderatorís fuí (uffum uíolent ímpetu extirpatas, Aelianus, Deui & roboreípfotum ad belli ufum, plura adferam capíted €] Elephantem alij annos ducentos uiuere aíunt,alíj trecentos, Aríftoteles && Aelíanus, Vtlo mum, annos circíter ducentos uíuít:fed multi antehoc tempus morbo pereunt; Atríanus ínlt V íuere elephantos mares alij annos ducentos; alij centum & uiginti aíunt : fcémínás etíam fer dém,Ariflot. Florere zetate círca fexagefimum narrant; Idem & Aelíanus, Viuunt plattíq tümlongzui homínes:quídam (quí maxíme fenefcunt, Diodorus Sic.) ad ducéntefimum pert annum, Avífloteles níuere ducentis annis, & quofdam trecentís exiflímat ; Iuuenta eorum; gefimo íncípit,Plín, Víuuntínannostrecentos,Solín. Oneficrítus dícít eos ad trecentefim num uíuere,raros ad quíngentefinum:círcíter ducentefimumrobuftiffimos effe,Strabo, lu Elephantum fcribít patrí fuo fuiffe , qui multa fecula uíxíffet , nempe quí emanaflet, & pet. tradítus fuiffet, ufq ab huíus alta ftirpe, EcPrtolemxoPhíladelpho Aethíopem elepharituri qui uel multas aetates uixiíTet,uel ex hominum confuetudine , uel ínflítutíone manfueti(fimü ídem pfe aít,fe uidífTe elephantum Seleuci, cognomine INícanorís,quí ufej ad Antiochorump marn expugnatíonem uíxífIet, Aclíanus, Declephantor& xtate,quod longi(fima uíta funt, « D: plutíbus fcriptum eftueruntamen qui liabítant apud urbem Tasilam,omniíur India urbíum mamy,elephantum inueníffe perhibent,quem uíttís ac myrteís coronis indigenae ornabant, alle tesunum ex his effe, quí pro rege Poroaduerfus Alexandrum pugnauerat: quem propterea d in pugna promptiflimeuerfatus effet, Alexander Solí dedicauit, Effe autem illi torques aureo dentes,feu poríus cornua libeat appellare, & in torquibus literas Graecas infculptas,haec uerbat rentes; Alexander louis filius Aíace Solí.Hoc ením Aíacis nomen ipfe elepháto ímpofuit , rmagr magno nomíne exornans, Conijcíunt autem índigenz annos quínquaginta fupra trecentos; quarn diximus pugnaad ea tempora ínterceífifle, cum tamen fcire no poffint quot fuerít natus DcElephanto XS Lab. AIO- quando pugnz ínterfuit Iuba ueró quonda rex Libyz ín fcriptísretulít, equites Líbycos quans 5 elephantis infidentes , inter fe pugnatle, fuiffeG alteri elephantorum pattí turrím dentíbus íne ulpram;alter( uero nihil: cumt nox pugnantes occupaffet » partem qua turrim ín dentibus eeftas fuperatam,ín Atlantem montem contugií[Te: fe ueró pofi id tempus annos quadríngentos ex ijs num ccepíflequi aufugerant,& infigne illius dentibus infculptum ínuenífTe,quafinu perfabticas | ulla ex parte confumptum, Haec Phíloftratus lib,2.de uita A pollonj, Candore dentíum ína teliigítur íuuenta, Plíníus & Solínus. dd - «| Multis morbís obnoxij, & prorfus difficiles curatu funt,Strabo, Hyemis ac frigorís impaties hocanímaleffe dícitur, Aríftoteles, Aelianus, Solín; Frigorís impatientessmaxímit hoc malá,infla - emQ,&c.fentiunt, Plín.. Anníizfliui tempore cum calorà fole íntendítur,& zflus ingrauefcít, elephanti ad calorem MERE M inter fe craffo perfunditur coeno, quo partím uím calorís de: ant; partim uel umbrofís fpeluncis;uel arboribus qua ramorum frequentía eos opacare poffint, - igerentur, Complures eorum morbos uínum nígrum epotirm curat, Strabo, "Aelíanus poft itíonem de uulneríbus eorum & oculor& morbís factam,Caterís (ínquít quibus tentantur mors uinumnigrü medetur:(ídem teftatur Arríanus in Indícís.) Quód (i hac medícína ex morbo non rantur,ínfanabílesfunt. Elephas chamzleonte cócolorifrondí deuorato , eccurrít oleafiro huíc eno fuo; Plín, Síquís cafu chamzleontem deuorárít ; uermem elephantísuenefícum, oleafio ' pto pefií medetur,Solín, Cruciatum ín potu maxímt fentiunthaufla hírudine:hzc ubi in i pfo nee canalí(id eft faucibus & arteria)fe fixít,íntolerando afficít dolore, Plín, Aeerotant eciaficos ' dant terram;nífi ea frequenter utantur;znam fifrequenter;nihil fentint malílapides etíam ínter« ' imdeuorant,Aríftot. Et terram edíffe ijs tabifícum eft; nifí fzpius mandant Deuorant autem & xides;Plín, In uenatíonibus fí quís eorum fuerít uulneratus , caterí aloes lachrymas uuineribus ' entes,tahquam medíci zegrotantibus affiftunt,Philofiratus, V'ulneribus butyrü auxiliaturifer | ením extráhít, VIcera fuillís carnibus fouent, Strabo, Indi captís elephantis, eorum uulaera - primum tepída eluunüDeinde fi hac ípfa luculenter fintalta;butyro ungunt:poftea írfíamma em lentunt,fuillam carnem recenti fanguíne madentem & calídam admouetes, Aelian, Esso qu Tt siot Xtptoc dri od poz voi xgramosopfwa (lego xgavabeostadtez, YA rrian us ínIndícís.Oleumc(aliás im)alij bibunt,alij n6:& fi fpículum ín corpore itiefteficítur eo quod bibitur oleo, ut aíuntiqui noleum (alias uínum)non bíbunt,isradix tyrtamí decocta ín uíno(aliás ín oleo)datur; Atíftot. itat quidam an pro tyrtami legendum fit dictamni,an expungi omníno debeat, Díctamnum es em telís expellendís utilem efle caprís (ylueftribus & ceruis,in ipforum híflorfjs diximus:fed fo usrantum depaícuntur:medíci quog; ín bomínum remedíjs folía tantum requírunt,radíxinus efi:Non igitur legendt díctamni, Quod fi expungatur,aliud alteríus plante nomen fuübftituens fuerít;cuíus radix uím corpori infixa depellendí habeat. In Graeco textu nec tyrtaminec altes - plante nomen legítur,In Gracís codícíbus(ut fcribit Aug. INiphus) magna uatíetas eff:prímó Legitur radíx, & non adrjcítur cuíus herbze: deínde quía dícítur decocta ín oleo & non uíno, ' iue antiquus interpres fíc legít, Vínum alfj bibunt, alíj non : Bt fi fpículum íneft,eo uino etjcítur, dbiberint,utaíunt Michael Ephefius afferíteíjcí quorundam opíníone fpículum ex corpore ele it petíone uíní,ut per efum díctamnt ex caprea:qua fcríptura probatur ab Ephefio : uium taa deeft, quoniam ín Graco textu non habemus expreffam herbam , cuius radix ín oleo fit decoa | da,Fizc INíiphus,| Egotyrtamí nomen nufquam reperío:fed ne aliud quidem medicamentum díntra corpus homíní,aut fere (excepta dictamno)fumptum, tela aliáue ínfixa exícat, Omnía ee ' foris ímponi precípiuntmedící;& preter cxtera in radícum numero,ín hunc ufum Taudantur; mcum píce;aríftolochíe cum refína, arundínís per fe uel cum bulbo ; berbetis uel oxyacanthz cem,cyclamini cum melle & uino:filícis,lactuce afini,id eft anchufe:narcifsi cumlilio & melle: caníní, xiphtj radix fuperior cum uino & thure; uírís albe cum uíno & melle:denícs írídis fylues cum flore arís,terebínthína, & pauco melle. Ex hís omnibus ad tyrtami uocem, calami forte uel amíni uoces propíus acceíferínt, Oleí petu telayquae corporíeorum inharferant,decídere inues ifudore autem facílíus adherefcere,Plín, Senfus uidetur, Oleum ad extrahendas facítras mas edeffe elephantis,fi poft fudorem flatím (d hauferínr, quoníam íta(meatibus apertis, & calore petficie corporís oleum à uenís attrahente) facilius adbzrefcatitanquam nímfírum oleo ad ipfas racto ceuunctz & lubrícz facilius emittantur;, Ct uel hafta uel fagitta ictus eft elephantus,olez : (cuel oleo ípfo defixa tela expellit, Aelían, | Ceruizgrí ramufculos olex comedunt & fatiantut, brofíus fecutus forte aliquem quí pro elephanto elaphon;id eft ceruum hoc facere petrperamles ;ut ín Ceruo monuí círca tfínem capítís terti], Furorís tentatione eos aliquando laborare manifes mefbex curfu furíjs íncítato; Aelian, Rabidi(quales przcipue per libídínem fiunt)fame & uere bus domantur,elephantís alijs admotís;qui tumultuante feríant, Arífloteles:catenís coerceant; ius, Siper ínfomníamfeffi fant, armís perfrícatis ex fale, oleo, & aqua curantur, Cum hutneri ntcarnibus fuíllis afíis appofitís tuuantur,Aríftrot, VIcera etíam & inflammationes eor& (quse rum ín humerís pracipue nafcitur propter onus & attrítíonem)his carnibus foueri fupra dixi. thalimícis medetur bouillum lac ínfufum;Strabo & A rríanus ín [Indiícís, In oculorum morbis, oubulum lac tepefacia ínfundunt,quo hí remedio oculos aperiunt, & magno cum uoluptatís fenfu /— : -"" .. berant:quo fítne poffint e&crementii uel uefícae uel aluíreddere, Aríftot. INiphüshunc íneisa le. aquazcalidz, & cibo fcení melle ímbuti;uttungg ením íd fiftít profluuium aluí, Aríftoteles, - y [ A ficuthomines,uim medicina? agnofcit, A elían, Blephatitos czterís malís ímrnifiés aiunt, inflatios. neautem aluíacríus infeflarí,Aríflot, Frígotís ífnpatientes funt ;: maxímutii hoc inalum, ínflatíor nemi & profluuíum aluí,necalía morborumgenera fentíunt;Plín, Morbis inflatione contractisla d ctum colícum effé coníjcít. Fluoreínfüper téntantur:qto cum uires Janguerínt,curantur potione. ; a : , : Elephanti gregatím femper ingrediuntur, Ducítagmen maxímus natu, cogít atate proxim S, D i Plin, Et alibí, Giregatim femper ambulant, míníme ex omnibus folíuagi, Oberrantagminatim, So, ' Ld linus. Nunquam uero elephantus ab reliquorum agmine fecernítur nifi aut filiorum fuorum, dr, zgrotantíim caufa:pro hís nímírum níhil nó molíens inexpugnabilis manet, Aelían, d Praedam. ípii ín fe expetendam fcíuntfolam effe ín armís fuís, quae Iuba cornua , alij melíus dentes appe Quamobrem decíduos cafti alíquo;uel fenécta,defodíunt,Plínius:tanquam ínuídía quadamadi e fus homínetri ducti id facíant, Quód áüutem abiecta cornua defodíant, precedenti etíam capi Acliano díxí,nec non quà áttedefoffa ínueníantur, INoctufuam feruiendi conditionem depl dicitür;non contento barrítut ($7zoryuc) quo faepe alíás utítür , fed luctiofa uocís fuppreffionem rabilíter immurtmiurans.Quód fi quís íta occulte gementi & lamentantí ínteruenít,uerecundíaqi dam tnotus;querelís fitís moderatur, & gemitus facere defiflít,Gillius ex Philoflrato, — € Gau phalerísargenteís, «[Mülíeris fortna hocanimal capitur, ate hebefcens ad eíus pulchrítudi remíttít furorem anímí fuí, A elíari; ''radítur unus amaffe quandam íri Aegypto cotollas uenden y tem: Ac ne quís uulgaríter electam pütet,mirétur gratam Aríftophani (Byzantínoin urbe Alexan. — dría,A elían,)celeberrímo in atte grammatica;Plin, Sunt feratüm amores étíam,id& pluríma ; feríalij & rabídi, quemadmodum & homínüm:alij néc ambitione barbara;nec inuenufto cogreflir qualís Alexandríz grammatící Ariflophanis tíüalís elephas fuít, Coronaríaim eande uitergy deperi bant,cum elephas quidem grammatico haüd fégniuis amorem ftudium declararet: poma fortitram fiens amícz adferre, íuxta dí adfiftete,cünctaritp,promufciídem intra uefiíum finus infetére;s millarum decus blandé palpare cóttectaredg folebat, Plutarchus ín libro V tra animalíutc, ter hanc alíam quocp mulierem coróllas fimiliter uéndentém ín Antíochia Syríze urbé cícure phantum amafle aíuncde quo A elíani hec uerba funt, Hunc audío dum ad paftíones íretmulí . corollas uendenté cum qüám fuauiffime adfpexiffe, tum uéró etíam quam libentiffime ín illius fpectu acquieuiffe , atque huíus faciem promufcíde terfiffe , fuauíterG contrectando illi bland Luiffe: Mulierem uicí(Tim ex fuo artíficio illecebfas atríatorías,cofollas uídelícet ad tempüusitaa xuifle,ut cotidie illi quídem fumere cperapretíum,huíc uero etíam opus largíri effet; Pofieaa quàm mulier excelfíite uítaelephantus nec príftínae confuetudínís cópos,nec quai amaret am mulierem uídens; tanquatn amafis qui amafíam amiferit, fic eam defiderabat, anímoty incitat acquí anté manfuetus fuiffet,iumanitate expulfa , ferítatem índuebat; tanquam hominese (iítía;ac maerore laborantes de poteflate animi exeunt, fic is furens ferebatur, Fac Aelian, E guentatíam quandam dilectam Iuba teadít;Omniftim àmoris fuere argumenta gaudíumàcófpt blandítízg inconditz,flípest quas populus dediffet fetuatze, & ín finuni effufze, [Nec tiiítum, amorem;quiíbus fit memoría, Plin. Alíasitenandrum Syracufanum íncípientis (uüctein ext Ptolemzí,defideríum eius quoties nó uíderet ínedía teftatus, Plín. INufic quam memoría fintl quama diligenter pracepti officij aduerfus przecípientes teneant, quàm fimul eorum quí quipr eis commíttunt,uc] expectationem uel fídem non fallant,explicandum eft, Cum AntígonusM renfem urbem obfideret;mulier fímul cum uno de elephantis bellatoríbus uerfabatur ; hac eni lius qui elephant& aleret uxor, ínfanté puerum pepererat, quem huic elephanto, lingua utens ca,quamelephanti íntellígünt, credídít. V cuero ís prímum fibí credítus eft,illum diligebat, Gc diebat,ex eodp proxíme adíacente magnam uoluptatem capíebat;cum ploraret, oculos tum auette bat,tumueroab eo dormientemufcas abigebat; Arundínes ei pro pabulo obíjciebanttir;qítas; e 0m nem cíbum;nifi puer adeffet, reijcíebat, INutríx ígitur neceffe habebat poftea quàm eum lade pleuíffet,elephanto curatorí apponere , uel omníno elephantus non parum íracündiaíncítab ac nonnunquam ín uerbera erumpebat.Interdum etíam cum uagíret infans , cumas ubí facerem uebat:fícqp eídem ípfi ex hoc motu oblectamenta & folatía,ficut nutrix, afferre ftudebat, Aelíanus, Eandem híftoríam, quoníam perelegans eft , & paulo alíter refertut ab Athenaeo fib. i7, ut ex tee pore inde tranftulí recítabo, Phylarchus (nquit)libro uicefimo mírifíca elephanti ín puellum: rem hís uerbís defcribit. IVlas erat elephas,& cum eo foemína, quam INicieam uocabant: cuímo Indíuxor infantem fuum díes natum trígíntà appofitüm commiíferat, Vortua ígitur mulíerej bilem quendam bellua ínfantís amorem concepit. INam feiungíà fe infantem non fuftinebat, e confpiceret índígnabarur, Quamobrem quótíes eum lactaffet nutrix, mox ínter pedes bellua cabat ín cunís:quod nífi faceret,elephas cibum recufabar. T ota aüitem deínceps die; dorriíente pute £o,calamos uel alíud quíppíam de pabulo teriens mufcas eí depellebat, Quod (i ploraret, curias pu bofcíde mouebar, & fopíebat ipfum, Idem & mas elephantus xpenumerofactítabat | La , cuntur offenfam meminifle,longot tempore poft iniuríx uindiciam reddere, Quíad boues co 3 - x end 3 v à | Depuis D DBE as ^ rübram(puníceam)ueftem íccírco non ferunt, neg ítem fpléndídam (clarati) quíad eleph afia ypropinquant:quod certe eíufmodí colore eas beftías confier efferarí,Gillius ex Plutarchí con jialibus praeceptís.Idem Plutarchus ín libro de Alexandri fortuna, tauros phoeníceís ítritari effe ty fcribit, elephantos uero albís, utCzlíusobferuauít, [Pullosfuos,adhucá partu recentes; unquam deferunt:at fane ín íllís a pérículo tuendis coftantíffime permanent, príustp anímam amit tunt quám fuos catulos deferant, Aelían, Idem, Quahtus matrum ín hoc genere ín fobolérii firam fitamor,multís(ínquít)etíam alíandeargumentís conftat, hoc ueró pracípue: Cum íri fóueam pul- lumfud íncídiffe mater perfpexiffet,ne mínímam quide moram ínterpofuit, nec eius cürfum ulla ad confequend fegnítía tardauít, quin uehemeti dolore affecta, quanto miaxímo poffet íncítato irfu, in delapfum filium praeceps ageretur,ambot eodem cafu morte óccumberent:híc quídem ro pondere preffus cótereretur:ílla uero pracípítata,caputdiffríngeret, TG viayvay wsobvzap evi Ballo Bolus Pizzfovrse a uueczronherotn, oov ééovev «e o Besou, zétzes, Duplící tum corde,tum ganímí elephantus effe dícítur, & altero quidem íra íneendi,altero mítígari & lenití Vlaurorum noníbus peruagatumeft, Aelian, 4| Amnem tranfiturí(fylueftres fcilicet;tit Plutatchus addit) 105 pramíttunt,ne maíorum íngreflu atterente alued, crefcat eurgítís altitudo, Plínius & Soa ius, Tratjcít prior, catterís hoc fefe dans,natu fimul & mole mínímus : caeterí ínteréa ad rípami as lant quantum flumen'ille magnitudine fuperet, fpeculantur : qua res exercítuí relíquo non dus nad traijcíendum fpem facit;Plutarchus ínlíbro V tra anímalium, &c, Elephantorum flunien fmittentíum mínores natu fefe tratjcíunt prími; hi uero qui funt confirmata zetate íam grandes, bus obruuntur, duntaxat promufcídibus extra aquam emínentes, teneros uero pullos dentia &orum emínentía matres ferunt, ac fimul tanquam uínculo promufcíde íllos complécterites; Müehunt, Aelíanus & Philofiratus, Mafculí pullos manibus furfum ímpelluntilactentes autem tunt matres, uel manibus fuís,uel gemínís dentibus, Tzetzes, Apolloníus cum uíderet elephan cmodo Indum flumen tranfeuntes, Hzc (inquit) ó Damís,nullo iubente ex fe ípfís naturalí idam prudentía ae fapíentía faciunt, Vides enim quo pacto farcínarum uectores ímitatí fuos des tant pullos, uínculis,ne forte cadant,eos complexi? V ídeo, ínquít Damís,&c. fed cur tam ímprus tem, fibi inutilem tranatíonem facíuntcPraccedit enim,utuídes , omnium mínimus,ipfum ue uitur paulo maíor,& poft ipfum alíus,ita uteorum maxímíi poftremí fint:oportebat aute cona ium ordínem ín tranfeundo feruaremaíoresi tanquam muros & propugnacula ceterís facere, Apollonius, Vliníme ueró,inquít:Prímum ením ipfi íínfequentes homines fugíunt;oportebat contra infequentes hoftesá tergo muniíri,ficutín pugna fierí uídemus, Infuper fieorum maxí ius lumen tranfiffent,íenotum erat an fluminis altítudinem caeteri minores pofTent fiperarez im facilis effet fortaffe tranfitus cum (int proceríores:hís uero ímpoffibilís forfitan efierquod udinem aqua füperarenon poflent;fed cum eorum mínimus tranfierít, facilem effe cterís tran um demonftrat.Infuper maíores príus euntes profundiotem alueutmi fequentibus facerent fübíis ttelíimo,& ínfoffam fecedente;propter belluz pondus & magnítudínem pedum : mínores ueró (quaquam tranatíoni matorum offícíentmínorem ín alueo flumínís concauítatem facíentes, Huc IPhiloflratus, €pIMiutíanus ter confulauthor eft,fe uídente Puteolís,cumi aduectí enaüe coredi &rentur,terrítos fpacío procul pontísa cótinente porrecií, ut fefe longíinquiítatís zeflímatione fala ;auerfos retroríus íffe,Plin, Aliene quoc; regíonis íntellectu éreduntur maría ttanfiturí,non aues confcendere,quam ínuitatí re&torís iureiurando de redítu,Plín, María tranfmeaturi na príus fubeunt,quám de redítuillís facramentumluatur,Solín; —€J Circa dentes bellas fum ra,alteríus mucroní parcunt,ne fit przlijs liebes:alteríus operario irfu fodiunt radíces , ímpel. oles, (arbores extírpat, Aelianus, )Pliníus, Solinus, Aelíanus,& Plutarchus in libro Vtra aní m,&c.Cum ab Indís bominibus arborem elephanti radícítus extrahere coguntur, non príus amextírpandam aggredíuntur,quám quatefecerínt ac tremefecerínt arborem ; fic períclitantes; uertine poffít,an omníno iínuíctam ab ímpetu fít fe pracftatura, Aelíanus, Nm «p Elephanti iuffa facíunt,Plín, INearchus author eft adeo manfuefcere elephantos , utlapidem dfcopum facere, & armis uti, & optíme natare (rep) edíícant , ut maxíma poffefTio exifiímetur elea »pliantorum curtus,Strabo. IMutianus ter conful author efl,elephantum quendam & literarum dus ius Graecarum dídiciffe folitum perfcríbere efus línguze uerbis, Ipfe ego hac fcripfi, & fpolia Cel tica dicani,Plín, EIzec uerba fí Grace fcribantur,heroicus uerfus conftítuítur hoc modo : 4v3sc £yo UP Dess 0 edaved e Kt estie ut Sípontínus citatfed abfq; authore, Eco, ínquiít Aelíanus, res Cle&Cordíne ín tabula quadam Latínas líteras uidi elephátumfcribere : ueruntamé docentís manus bijciebatur ad líterarü figuram & líneamentum ínftitues anímal; cumd elephátus fcriberet,éíus tulos immotos, & deíectos efTe perfpexí, utgrammatícum quendam díxilfes.|Elephas terríbilís eile quidem & uaftus corpore:(ed adeó homíní obnoxíus,ut tantafn mole ín ludícra uerterímus, pectacula panegyríca, quando faltationes condiícít,S'c,Calítis, Apud Indos Arríanus fcribít, Dantes quocp faltationem docerí & exercere, Idem, Turpes efleda quod trahunt bifontes, Er jolles dareíufla quod choreas. [Nigro bellua nil negat magiftro, Quis fpectacula non putet deos mmeMartíalis, Motus quofdam bellícos dit, uelutoftendes quod hanc etíam difcíplinam feruat, * "langs, Germaníci Cafaris munere gladíatoríe,quofdam íncoditos motus xdídere; (altantium & 422 De Quadrupedibus inodo. Vulgare erat perauras arma íacere non auferentíbus uentis, atcp ínter fe gladiatotíose erelfus edere, autlafcíuiente pernícitate colludere, Poftea & per funes incelf: ere: ledícis et rentes quaterní (íngulos, puerperas ímitantes : plenís&j hominum tríclinijs accubítu,iére per| íta libratís ueftigijs,ne quis potantíumattingeretur, Plin, | Ad numerum faltare,inquit Ael tibia audítíone demulcerí, curfum tardare ad foni tardítatem, fed remíttere ad remiffioner rurfus cum àcute fonans ímpellít, feftínare;di(cendo affequi perfecte elephantus folitus eft.N ro natura modó illum fumma ex omníbtis anímalibus magnitudine ornauit, fed & difcíplin fuetum,& tractabilem edidit, Elephanto ad morum maníuetudínem & facilitatem erudito; tíus,níhil ad íd quod uolumus obtemperantíus eft. Curn T'iberij Cefarís nepos Germanícus torum fpectaculum edídit plures iam grandes utríuígy fexus elephanti Romze erant;é quibus ríc generatiextíterunt, quorum artus ínterea dum commíttebantur , &- confirmabantur, 8 bra infirma conglutinabantur,perítus uír ad pertractandos eorum fénfus,anímostp,nunceos; plína manfuetíorí,nunc terrorís & mirifícae uerberationis plena excipiens,erudíebat, Prímume eos maxíma lenítudíne & mollítudíne,cíbos nímírum illecebrís & uaríetate fuauíum ínuita rum refertos índulgens;ad dífciplínam ínformabat, ut fi quíd effet agrefte, expelleret,ex fer manfuetudínem, & quafí ad humanitatem quandam tranífformaret:[íct eís moderabatur,ui te expulfa,difcíplínis & mufícae fludío operam darent, tympanorum fono nihil exterrerent dum ingredíentíum flrepítum, cantum mífcellaneum ferrent ; eos preterea exercebatadn mídandamhomínum multitudinem, Illa uero uirilís dífcíplína, non ad grauem plagarum í& candefcere,coactos membrum aliquod ad faltandum flectere,non rabíofe (cum effent maxim re praediti) íncítarí, Cum magífler elephantorum fpectaculum edidít,ij tempore fuo fpecime runt,fe recte inftítutos effe;illumt&p ín feipfis erudiendísnon operam perdídíffe oftenderunt; decím numero theatrum íngreffi,compofito gradu incedebant, ac toto corpore diíffluebant;t natu,nímírum ftolis faltatorijs índutí, folaqp magiftrí fígnifícatione uocis ordínatím inflrudi runt,gradíebantur. Ac uero rurfus,(i illis hoc mpetaretur, ín orbem faltabant,eundemüor imperantis uocem repetebant,atgp nunc flores pauímentum ornabant fpargentes, nunc mod dibus terram pulfantes mufíca moderatam faltationem una confenfione obibant, Hactenus Certum eftunum tardíorís íngenij ín accipiendis qua tradebantur , pius caftigatum uerl "eadem illa medítantem noctu repertum, Plin, — Elephantum cateri quídem hoc potiffimum tur,quod difcendo & doctoríbusfe prebendo, ín hominum coztíbus eas ín geftu fíguras Gu tes effingat,quarum elegátíam ac copíam uix ípfa hominum índuftría exprimere aut memotí pleáii facile poffitiego uero hifce magís ex affectibus motibustp , quos fuapte fponte cítrag nam tenet,uelut fimplicíbus & ímpermixtís ac fyncerís,zftáimandam befliz intelligentiam INam Romz certum eft cum haud íta prídem ad geflus quofdam míros índípifcedos , & mo lutu dífficíllimos íngemínandos antea quídem ínftituti fuiffent,unum tardíoris íngenij,quía hzc affequebatur,ubilibet peffime audientem, & uerberibus fxpe caftígatum, deprehenfum eadem illa ex fefe ad lunam medititem molientemG,Haec Plutarchus in libro V tra anímall V ídiego elephantum cymbalo ludetem, alíosc faltantes, Cymbala autem fingula utrítg cru ríoríappenfa erant, & alíud appellat probofcidi.Ille alternís utrungy ín cruribus cymbalum Ícíde feríebat numerofe:alij círcumcirca faltantes wípudíabant: & alternís anteríora crura fle&tentesq; numerofe íngrediebantur, íta fcilicet ut eymbalorum fono admonebantur, Arrfe Indícís. Tlepbastibs mímus Aethíops iubet fubfidere ín genua, & ambulare per funem, Senecaínepíliolis, Mirum maxime & aduerfis quidem funibus fubíre,fed regredi magis nis,Plín, llla uero uel adrídículé ínfaníendum fpectatorem inducere poffínt,ín theairí ha miles lectos fpectare,uatío fltragulo textilí &€ magnifícís operibus pícto ornatos:lauta ítem pe argenteas crateras,aureastp, permulta aqua repletas , menfasQp magnificas, tanto pane & € extructas,ut uel edaciffimorum anímalíum uentrem. implere potuiffent : omnibus íta rectes tis,conuíuz íntromi[fi funt elephanti , mares fex, uirili uefte índutí, totídemdg fcemínze,ftolà briornata, decore epulís accubuere,ac ín men(am promufcídes tanquam manus porrexerun mat cum modeftía epulatí funt: neg; ex ipfis quifpíam uifus eft uorax , neq; maíorís partís Cum eflet bibedum,unicuíc cratera exhibebatur,& hí quidem promufcídibus potíonem h tes, moderate bibebant:deínde círcunftantes leuíter & feftiue,fine contumelía afpergebant; Elephátus omníum ferarum mitiffimus & placídíffimus eft:quíppe quí permulta offícía & & íntelligat:quando etíam regem adorare condiícit, Ariftot, INam quod ad docilítatematt gem adorant,genua fubmíttunt,coronas porrígunt, Plíníus, De fupplíce elephante Martía fiichon, Quódpíus € fupplexelephaste Caefar adorat, | Híc modo quí tauro tam met erat: Non facítboc íuffus , nülloGp docente magiflro, Crede míhí, numen fentit & ílle Elephantus Indorum regem ad forum euntem, primus adorat, Huíc praeft re&or, quíillu inflítutí commonefacit,ipfiiy memoríam difcíplinze ínftrumenti quo íllum moderatur pulíu, al! ce Indorum propríarenouat,cuíus natura quadam admirabili recondíta elephanti intelliget Aeclíanus, Viginti quatuor elephanti Indorum regi permanentcultodes alternís uígilijs;alij: flationem fuccedentes tanquam caterí cuftodes bomínes, Sapientia item quadam Indica ad uig! DeLlephanto. D. Lib.l — 453 ndifciplinam erudíuntur,neintér cuftodías fomnum capiant, Hi igitur ad uíeilías agendas praes tilimi excubítores, & à (omuo inuíctiflimi, & fecundum homínes fidifTimi (llíc funt , Aelíanus, phantorum alij palufires,alij montani;alij campeftres, Paludibus capti, dementes,leuesdj fünt: tanáprauí atqj ínfidiofr,& nifi cum pabulí ínopía premuntur , nihil tut ab eís expéctandum: pelires manfueti X lenes,& imitattonis ftudíofi; fcribunt igitur atty triptidíant, GC ad fiftulze (oz um falíunt,fe à terra faltando fubleuant,Phíloflratus. Elephas animal eft proxímuim humanis fibus. Quippe intellectus íllís fermonís patríj,& imperíor& obedietía, officiorum qua didicere moría, Amorís & elorí« uoluptas:ímo uero,quzetía ín homine rara; probítas, prudentía, sequía lin, Iuxta fenfumhumanum intellectum habent, memoría pollent, fydertm ferunt dífciplia nSclín. Atqui Plínius eo ín loco,non diííciplinam,fed religíonem ueneratíonemá fyderumi, So ac Lunz cís efle díxerat, Valent fenfu & reliqua fagacitate íngenij excellunt, Aríflot. evuó pamm ao Sueloró £M, Arríanus, INomína fua nouere, Linguam Indícam elephanti igunt, Aelían, Petuagatum eft, (icut Oppianus ait,elephantos ínter feloqüí,90o5, 02 &x seuarep vida vévÜgv orm eorum ueró collocutionem n6 omníbus quideni, fed folis domitoribus notam temi cum uicíni funt ad moriendum, diuinatione quada aníri pracfcite fatalem necefTitatém, dielephantos quofdam,quí prudentiores mihí uidebantur, quàm quibufdam in locís homines; toman, T'antahuic bellua cum genere humano focíetas , tami& prope accedit ad homínís ín. um,ut Cícero non uereatur affirmare, non paruam natíonei homínum fenfuac íngenio effe ltoínferiorem,Gíllius, Elephantobelluarü nulla prudentior,Cícero i. de Nat, Blephantorumi iffimi fenfus, Idem 2,de Nat. Omnium quadrupedá fubtilitas animí pracipua illis perhibetur; Antípater tradít agnítum ínfenecta multos poft annos,qui rector ín (uuenta fuiffet,Pliníus, Syría elephantum fcribít Aenon,cum ín zdibus cuiufdam aleretur , ac feruus qui àddítus curas terat,de demenfo quotidíe fubtraheret, dímidíoty belluam fraudaret;fedením hero íam alíquans «fente confideranteqp demenfum totü folueret,torue tuentem , ac promufcída contrahenterm; ei partem additam repuliffe, ac quám exactiffime feparauifTe , ferui íníuría hoc nimirum pacto rum deferentem, Alíum uero cum lapídes & terram magifter ad explenda menfuram pabulo uiftet,ipfum ex foco correptum cínerem ínollam magifirí,elíxis iam carnibus íníeci(Ie, Plutata inlibro Vtraanimalium, c, Aelianus eandem hiftoríam paulo alíter narrat, Cum ís (inquit) ordeum huic admetíendi procuratione habebat,hordei partem fubtraxiffet : illiuscp ín locum ibus fuppofitís,ipfi debitam tamen menfuram cumulate feruaffet,ut domín& utríufzy; fi qirane uidiffet,falleret:Elephantus uídens eum quí fibi debitum fraudabat, polentam coquere: prímuri omufcíde fabulum collegit, deinde ín ollam ínfudiít,fíc folerter iniurijs, ínturías fibi íllatas ultus : De calliditate ipforum,qua utuntur, cum premuntur à uenatoríbus, uel ín foueas ab eís fá&tas lciderunt,dícemus capíte quínto. Mirum ín plerífa; anímalium fcire quare petantur , fed & per unda quíd caueant.Elephas homíne obuío forte ín folitudíne, € fimpliciter oberrante,clemes plaa iiduscy etíam demonftrareuíam tradítur.Idem ueftígio homínis animaduerfo , priufquam homíne; (tremiícere infídíarum metu, fubfiftere ab olfactu,círcuimfpectare,íras proflace,nec calcare, fed eru im proximo tradere íllum (equentí, tiuncío fimili ufcp ad extremum : & tunc agmen círcinnagi, Wreuerti,aciemt dírígíradeo omnium odori durare uirus illud maíore ex parté , ne nudotum quí. npedum, Plin. Tum fagaciffime odorantur , tum acertímís fenfibus exifiuntitum uero ex hís; mantegredíentes,partím fubfequentes,órdínatím eunt, atc; horum prímus naríuim fagacíiate bam ante pedes fuos pofítáfentíens humanis ueftigtis e(Ie tranfítam,eam euellít,& eí;quiía tergo ximus eft,odorandam tradítiís rurfus altérí,qui poft eum flatiac deínceps per omníü quafí mas sfaeaciter contrectatur,quoad ad illum ipfum quí extremuri agmen ducit peruentum fuerít:is ulac olfecerít;barrítum uaftirm zdens, quafi fígnum ad fugani dat, Hi tunc ín conuallés profüns ;aut ín loca concaua X paluftría,uel fi mírius id concedatur , ii nemorofa campefiría;ab eoloco kr auertunt,prorfuscp fe totos auértuntab hís locís,quacuncp frequetes homines íter facere folent: quód ab hominibus, ut animalibus fibi ínfeftiffimis,tímeant, Aelían. «| Differunt ínter fe elephana emirum ínmodi robore,atgp animo, Surit apiid Indos ín üfu rei bellíc non folit mares, fed etíam mínz::ueruntamen foemínz pauciores funt; & longe tímidíores, Ariftot, Eléephantórum generís min: multo pauidíores funt,Plínius & Auicenna, Quamobrem míror quod Vartomannus fería foimínam multo robirftíorem, alacríorem,magísq magnanimi effe quàm mas:Et foeminas quat^ m plane uiriles reperíri : INifi forfan interpres eius errauít, Antípater author efl duos Antiocho 1 ín bellicís ufibus celebres etíam cognominibus fuiffe, Aíacem & Patroclum : Antiocho uaduni minis experíenti renuit Aiax,alioquín dux agmínis fémper. Tum pronuncíatum, eíus fore prín» 'elpatuni quí teanfiffet,aufumt Patroclum ob íd phalerís argénteís,quo maxime gaudet; & reiíquo omni primatu donauit, Ille quí notabatur , ínedía mortem igriomíniz pratulít, IViirus nancp pudor a ;iictustg uocem fugit uictoristterram ac uerbenas porrigit; Plín, Herbam uictori à uicto tradi fo H am,uelexprouérbioconftat; — — Nu lam, C ERN L. Q Relieioillis fyderum quog,Solístp ac Lunzé ueneratío, Plin, Luna nitefcente gregatim ama lS petunt,mox afpetfiliqtrore,Solís exortum motíbus;quibus poffunt, (alutant; deinde ín faltus rea Merturtur,Solin, Authores funt in Mauritania faltibus ad quendam amnem,cui nomen eft Amilo x : X E l P! "n De Quadrupedibus (alíás Anulo) nitefcente Luna noua greges corum defcendere , ibít fe purificantes folenniter citcumfperet atq íta falutato fydere ín fyluas reuerti, uítulorum fatigatos prae (e ferentes, PI florícus Dion pergere elephantes àít 6c vele cavoy,íd eft,ad aquam perennem, Calíus ss.18.« derandumrelínquens an Plíníus &avóy ex authore alíquo ceu propríum nomen tranftulerít,qur ce deprauata Anulum líbrarij fcripferint, Ab interlunío recreícente luna , elephantos in quadam natura recondita notíone, ex fylua prímum,ubí pafcutitur,ramos decerpere, eosq fublimes ferretum uero ipfos ad lunam fufpícere,ac leuíter ramos mouere, tanquá fupplícatíone quandam lunz prztendentes,eís ipfa ut propítía exíftereuelít, Aelian, Vii funt feffizeritudin quando & íllas moles ínfeftant morbí,herbas fupíni in coelum íacíentes, uelutí tellure precibus gata, (alíás allegata, )Plíníus : Aelíanus(ut mox fubtjcíam) hoc eos moribundos facere fcribit, fupplíces dijs immortalibus effe tradít: quippe quí fuopte íngenío & maríluftrentur, &furge Solem adorent proní,promufcide uelut manu ín coelum fublata:unde charíffimum dijs anima conftat(ex Ptolemzi Philopatorís fa&o,quí elephantos quatuor ímmolauít,ut cap.8.dícam)Ph chusinlibro Vtra anímalium,&c, Exoríentem folem elephanti uenerantur, promufcidem; quam mantü aduerfus folís radios alleuantes,Itacp hos eí charos effe &egregte diligi PhilopatorBtg, lemzus teftís eft nobíslocuples. Is fané poft partam uictoríam eíus belli quod cum Antíocho gelfi fet,cum quàmgratíffimus aduerfus folem,quem deum exiftímabat, effe uellet, proqg uíctoría tías perfolueret,tum alía magnifica facríficía fecít,tum uero quatuor elephantos,bene magnitt grandes, exiftimas fe fic deum religíofe colere, prímum ímmolauít;deínde cum ín fomnfjs mín perculfus fuiffet, ob ínuifam numíni ralem hoftiam,religíonís metu permotus,pro ímmolatís,e quatuor elephantes ín honorem Solis excítauit: hoc ut fupplici facto hunc fibí placatum effie Aclíanus,& Plutarchus loco proxíme cítato, Elephantí cadauera fuí generís fepelíunt, Tze Eadem de religione ípforum tum ín alijs fepeliendís, tum fub fuam cuíufqs mortem, Aelíani hac (unt: Vt Aethiopum(ínquit)fermonibus peruagatum eft,elephantus cum alterum perfr ít mortuum,non praterít,quínhumum promufcide hauftam , uelut fanctam & myflicamín communem naturatn míferatus mortuo parentans,utne aliquid ímpíe commíttat:nam hocqu ipfum non agere,execrabile ducít, Quare ad hoc nefarium fcelus uitandum, fatís eft eí uel rat infjcere,quo facto,abit,communem omníum finem non afpernatus, Tum etíam ad nos ís ferm manauit,elephantos cum ex uulnere, fiue íd ín bello, fiue ín uenatione acceperint, uiciní funta riendum,autobuíam herbam,aut fortuíto obiectum puluerem alleu&tes,ín coelum fufpícere;el puluerem,herbámue íacete,& fímuluoce fua propria lamentarí,& míferabilíter fupplícare, tal deum ob ea qua iníufle, & índígne fuftínent, obteftantes, Aelían, Patres fuos etate grande ttíunt, Tzetzes, Aetateaffectís íuniotes delegítímo cibo cedunt(quod etíam Tzetzes teftat ydf dem fumma & obferuantía colunt, & à perículis feruant, In foffam delapfos , iniectís frutíci) bus fubtrahunt , quibus tanquam fcalís fenectute graues afcendentes, liberantur, Aelian, Bi fus, Iuníores,uel labores,uel pericula fufcipiunt, & antecedentibus atate, de cibo & potíone dunt,propter obferuantíam per quam cultu quoda, & honore natu maiores dígnandos exi INunquam ením neg ex fenectute ínfirmum, nec eum quí morbo teneatur , fuí gregales dela fed & fidiffimi eí permanent,eíusqp cum caterís in rebus ftudent íncolumítatí,tum uero etiaml ínfeciatione urgeantur,pro eo propugnant,& faucios, feíTos curant: ac íntegri, à uulneribu ftas,& íacula é corpore faucíorum, tanquam chírutgí periti extrahunt,ut ne homínes quídemk tíus,Hac Aelían. INatugrandiores & mínores,infirmos etíam, & feflos ac faucíos quantopere xent, fequentí capíte dícam in uenatione ipforum, Ceterum quanto erga foetum fuum du amote,fupetíus explicauí. Abfiractíà fuis elephanti fedibus patríjs, quamus uínculís prímt fame, deínde uaríjs cibaríorum blandímentís manfuefactí (int, tanta tamen naturalís foli ille tenentur,ut patríz memoría eís obfcurarí & euanefcere nequeat.Quare cumhorum plerígign mo mocfóre fufcepto conficíuntur:tum uero quídam ex hís, uberrime flentes(ut Tzetzes eti bíttantam lachrymarum uím profundunt,ut oculorum fenfibus capiantur, Aelían, Antip uínationem quandam fuftítíx elephantis íneffe tradít. Nam cum Bochusrex trígínta elephan tídem in quos fzeuíre inflítuerat, ftipitibus allígatos obiecifTet, procurfantibus ínter eos quíla rent,nó potuíffe efficí,ut crudelítatis alienze míníflerío fungerentur, Plín, Elephátus quantope uerfetur & oderit adulteria) hiftoríjs aliquot ab Aelíano relatís probabímus;Elephas quída (inqu cum uxorem fui domítoris & altoris ftuprarí manifeftó deprehendiffet,ambos, & eum quí fi inferebat, & eam qua cum íd faciebat cornibus transfígens,ínterfecit,ac in flragulis conftup lecto adulterato facentes relíquít. V tuero prímum elephanti rector ueniffet, & manifeftó ne facinus, & huius uíndícem cognouit, Hoc quidem factum, ab Indía huc ad nos manauít, Át alíud fimíle euenííIe audío:preterquam quod addunt,ibí elephantum non utrungs modo occt fed & flragula uefte eos texiífe , & nutrítío adueníenti flragulam reíeciíTe , & retexiffe, & proa inter fe íacentes demonftraffe, Ita ílle tum facile íniuríam illatam fibi fuiffe intellexit, tum etían xíme facínus eí liquebat,ubí cornu quo ípfos confixiffet, cruentum perfpexít, Et rurfus,Cum dam cícurís elephanti moderator,coníugem non illam quídem amabilem, fed fané diuítem habertty amorís oculos prímumad aliam adiecit; deínde eam uxorem ducere fiudens, alteram priorem d - F, | De Elephanto.D. Libl a»; auít,ac prope ab elephanti praefepí homo przcípíti confilio nón defodít modoó,fed alteram quam etin matrímoníum duxit.Elephantus autem cum tantí facinoris confcíentía íncítatus tum uea apte naturaa malís abhorrens,noud uxorem eo perduxit;ubí humata altera faceret; cadauer c ibus refodíens & denudans quz dicere nequíret, ex í pfís operibus hec mulíerí oftendere conaz rieam edocensquibus effet moribus praedítus ís,cuí ipfa nupfiíTec, Hactenus Aelían, Si quem magiftrís cura toribusue(7 Joj ropapoy xoi did neni) per fram ínterfecerínt, adeó íllum defíde: ut pre mceroreà cíbo abflineant, íd& interdum etíam ad mortem ufcp, Strabo, Quidam íras ía permotus cum fefforem fuum occídiffet;tam ualde íllum defíderautt, ut poenítudíne & moe. e confectus obíerít, Arríanus ín Indícís, INon eft omíttenda etíam illa Aclíaní híftoría, qua mí- tum elephantí cuíufdam albí amoreti G grátítudínem praedícat , qua is Indum nutrícium fuum Yecutus eft, Cum Indus (inquít) quifpíam elephanti album pullum offendiffet, atcp hunc etíam ctenerum aluíffet,& paularím manfuefecíífet,eo& deínde ueheretur, & beluam amaret, & ui; im redamaretut ípfe;ac fímul fuam elephantus educationem,cum max ímís amícítíe officijs,huíe ocompenfaret:Indorum rex íd íntelligens,munerí popofcít fibi elephanti míttí,Is ut uehementi alitate flagrans,amatoríé dolebat, fi bunc alíus quám ipfe effet habiturus, I tagp negas fe daturum; «um elephanto ín defertíflimam regíonem perfugit, Rex autem íd egre ferens,ad eum ínfequen mifit, qui Indo auferrent, fimul & íllum comprehenfum ad poenam reducerent,Cum eó uenit; ubi erant transfuga, comprehendere agereffi fuiffent : ex fuperioríloco lapídibus eos homo etebat, paríter& elephantus , ut íníuría infigni accepta , illorum impetum repellebat. VbiIndus atione facta percuffus,de loco,unde fe defendebat, praeceps deíectus fuiffet, elephantus homi- nmore acerríme fe tuentíum,pro fuo nutrícío cum propugnauít,tum uero ex ínuadentibus par ccídit,partím in fugam ímpulít:tum altorem fuum promufcíde circumplexus,ad ftabula ínues ctanquam amícus permanfít fídelís amíco,beneuolentíam oflendens, qua admirabili fuit edu em profequebatur , Hactenus Aclíanus, Quid Pororegi ínilla aduerfus Alexandrum pugna ,nonnemulta elephas fpícula leníter ac cítra doloré promufcíde uulneribus extraxítz& cum grauiter uulneratus ípfe quocp,non ante abíecít fe tamen,quám exanguem & nutabundumre 1íntellígeretihíc ením ut ne durius íllecaderet,(enfim fehumí príor demifít, uelut ftratum hero umbentí prbens, Plutarchus ínlibro Vtra anímalium, Et rur(us, lat chirurgien elephantos tre certo tradítur:quíppe fpícula haftasg & tela uulneratorum corporibus aflantes extrahunt, itra conuulfionem & damnum, Qui prímus aliquam praedamrepererit,regredítur,ut & fuos gales aduocet,Aelían,. Foffas quomodo tranfeant,quum uenatíone premuntur ; & quomodo fis egrediendi facultatem parent,capíte quínto dícemus, ' » Es E Elephanti funt natura mítes & manfuetí , ut ad ratíonale anímal proxime accedant, Strabo; time omníum ferarum difcíplinze capax eft : ubi femelad homínem adfuefcit,ab eo omnía pa« lex eotp morum fimilítudíne ín fe transfert,negy aliter quàm parui canes ex homínís manu gau tibum fumere,atq; ad fe accedentem promufcide complectítur,eum& caput íntra fauces ímmiít facile tandíu patitur,quo ad homini libitum fueritthoe ením ín eorum paftoribustvozzla) fieri ui us,Phíloftratus. Tpfíus anímalís tanta narratur clementía contra mínus ualída, ut ín grege pea gm occurrentía manu dímoueat,ne quíd obterat imprudens:nec nifi laceffiti noceat;ideotp gres nfemperambulent,Plin. Ineftillís clementíz bonum: quippe fí per deferta uagabundum hoe minem forte uíderínt, ductus ufq ad notas uias prxbent : uel (i confertís pecoríbus occurfitent, ítís Vra fibí blanda & placída manu facíunt,ne quod obuíum anímal ínterímantSolín, INon homíni, cefTiti,quícquam nocent:tum enim promufcíde tanquam manu comprehenfum eum ad telí ía faculantur;ut (zepe,antequam terram contígerít, moríatur, Gillius, Plutarchus affert, R omze lam elephantum ex puerís , quí promufcídem ftilís papugiffent, unum fublimem corrípuííTe,ut meum ín fublime,quantum maxímé poffet, íacularetur, A t ením fublato eorum qui aderant cla pre;fenfim & moderate rurfus humídepofuiffe,exiftimantem tanto metu infecto , fatís íllum poez um pependií(Te, Ciillius ex Plutarchí libro Vtra anímalí&, &c, V bí pro hís uerbís , ut flatím eum infublíme íacularetur, Grece legíturezidbEG- Uo ter veio; Gir ynatus fimplicius uertítarreptum jfublatum confecturus uídebatur, Azervwzrvicez , ut V arínus , & Etymologus docent;non eft líciter occidere,fed tympano feríre: íd autem lignum eft , quod alij fcytalen uocant: olím ením s lignis occídebant, poftea ueró gladío, tum feruos tum liberos, (Certum eftante ferri & zerís «in pugnis, ftipítibus durís fudíbusi pracuftís milites ufos,& fimiliter nimirum fecurís aut gla iljjoco carnifices ligno uel trunco utebantur : & forfítan índe uerbum obtruncare defcenderít,pro tamputare:Capio fuftem,obtrunco gallum fure manifeftarium , Plautus : quod poftea fere pro quouis modo occídere ufurpatum eft.) Et rurfus, Azvsvpzrtiddludos, ínquít V arínus, idem efiquod. iecollari rir «epu Ao epuserdon, Aver vu revicly Suidas interpretatur &xAs&c qovéVep, id eft ignomínios | cídere. TVAE, [HC &Q' 01 eru ToC (o, Ced 76 JAY qos 78 Tiu OL "n DaxAa yas Tere, My [H2 TUZov os qu oi dHngesuoonc ài muuostówor, Suidas & V arínus: (forte íta uttympania uulgo nota Íns. 'ümenta bacillís pulfantur.) Tympanum líenum eft carníficís, quo fibí tradítos necat, Etymolos SUS,Tuuzrvi(erou, lieno feritur;excoríatur,fufpendítur. Tympana ín Aríflophanis Plutolígnafi unt libus cederéntur nocetes; Celíus, Varínus cà fcríbit fuiffe ligna sQ' e ervueririoy id eft in quibus A26 | uadrupcdibus | tympanorum fupplicio afficíebant, uidetur índicareligna quibus ímponeretur uelafligarentt tes, Pollux librooctauo carníficís inftrumenta numerat , gladium, laqueum, tympanum, &u num,Et paulo poft, xQaAcc d0,7o dtc juri EUASp SuteA ci To Meo vo ed Yo scá op, Ge quads norhpsray, panum apud Theodorítum ínflrumentí tortoríj genus eft , quo fontes torquentur differunn Cirammatícus quídam, Azorvuzovi(sdo, tympanis ac fídículis extendi ut martyres, Cyríllus]ibro Fídicula umero plurali tantum, fumitur pro ínflrumento torquendí, ex duobus, ut putatur; . quatís lígnís compacto, ab extorquenda uerítate ac fide: V el à netueís funibus, uinculísGqi ad illum modum homines torquendíi alligantur, V alla líbro »,Sed aláj potíus effe putát tor quo fontesá tortore funibus allígatí, uulgo torquentur, (appenfis fcilicet ad pedes lapidum po bus.) Cum ígítur tam uaría fit tympaní, cum pro fupplícíj tormentiue genere accípitur, figni neceffarío etíam formatüi índe uerbum zvpzrvi(sy et &xrvuzravi(av fenfum habebit multíplíce, ad Plutarchí uerba,quíbus dícít elephantum íta puerum probofcide fuarapuí(Te fublime, ut tur íll& tprvperevicey,ego uerterím,ufolenter illifurus (olo; percutiunt ením & fllidunt quac uo manu elephantí, V ídetur autem zvezmvi(ay non fimpliciter & femel tantum , fed aliquoties atqj iterum ín terram illídere fignificare, ínflar eor quítympana bacíllisferíunt. €] Facilep . maníuefcere elephanti, Aríftot. Et alibi, Mites && manfuetudini addicti funt, Comodo manfi uíde capíte $.poft uenatíonem eorum, | Gvi«óc &zreigemu" zreAerot vl dleaaoy VAR, Api", qe d [oos Éxoóc uspézrsosi . &unc, Cc, O ppíanus, Mufíca captí cícurantur,prafertím Indící, ut capíte quín cam, ExStrabonís doctrína dídicímus elephantes cantu mulcerí , & tympanorum fono; . €jElephantietíam pugnantínter fe uehementer, & dentibus alter alter& ferit; quí autemy . fuerítjadeó animum amíttít,ut ne uocem quídemuíctorís toleret, Aríftot. Elephantum qi doexpugríauerít canís Indícus,retuli fupra ín híftoría Canum robuflorum, Magnus Indorur quotannís díem unum proponit, tum homínum, tum beftíarum certamínibus: commiíttütut at pugnaturz inter fe & ali beftíze , & elephanti. Elephanti ad certamen ut incendantur,promul fponte fua fefe uerberant,Aelían, Clara eftuníus e omanís dímícatío aduerfus Elephantum Anníbal captíuos noftros dímícare ínter fe coegíffet [Namq; unum quí fupererat obiecit eleph: & ille, dimitti pactus,fi interemiflet, folus ín harena congreffus , magno Poenorum dolore conl Annibal cum famam eíus dímícationis contemptum allaturum beluis íntellígeret,equítes mifi abeuntem ínterfícerent, Probofcidem eor& facílime amputari Pyrrhí pralíorum experímetís patti | Romepugnaffe Feneftella tradít prími omníi ín Círco Claudíj pulchri zedilitate curuli M. Antonia A.Pofthumo Coss,anno urbís fexcentefimo quínquagefímo quínto,Ité poft annos o, Lucullo . edilítate curuli aduerfus tauros, Pompei quo; altero confulatu, dedicatione templi V enerísutün cís pugnauere ín círco 20,autut quídam tradunt 17. Getulís ex aduerfo íaculantibus,mírabiliunfir - . dímícatíone,quí pedibus confoflis repfit genibus ín cateruas,arrepta fcuta facíes ín fublime,qi cídentía uoluptatí fpectantíbus erant ín orbem círcumacia, üelutarte non furore belua facera Magnum & ínaltero míraculum fuít uno íctu occíío, Pílum fub oculo adactum,ín uítalía capitisit netat, V níuerfíeruptionem tentauere non fíne uexatíone populi , circundati clauftrís fexreísiQm | de caufa Caefar díctator,pofleafimile (pectaculum edíturus,Eurípís harenam círcundedít, quosye to príncepsfuftulít equítíloca addens,Sed Pompeíani amíffa fugz fpe, mifericordíam uuleiítit tabilíhabítu querentes fupplícauere,quadam fefe lamentatíone complorantes,tànto populí dolott ut oblitus ímperatorís, ac munífícentíz honori fuo exquifitz , flens uniuerfus confurgeret,ditaig) Pompeío,quas ille mox luít, pcenas ímprecaretur, Pugnauere & Caefarí díctatorí tertío conilla I eius,2o, contra pedítes quíngentos: íterum totídem turrítí cum fexagenís propugnatoribus, ott quo príores numero pedítum,& parí equítüi ex aduerfo dímícante.Poftea finguli, príncipibusClr . dío & INeroníín confummatíone gladíatorum,Plíníus, Pugnam illorum prímus omnium ín tI | dedít Cn, Pompeíus ludís,quibus à fe factum theatrum dedícauít,ut fcríbit Afconíus PadíanusME de fupra ínítío capitís fecundí, Declínas utlucasboues Olím refumpto praferoces pradlío d iuuentus Romula, Aufoníus. Edíta muneraín quibus elephantos € crocutas, X tígrídes;à nocerotes,&c,exhíbuit, lulius Capitolinus ín Antoníno Pío, Qui modo pet totam flammis ll latusatenam | Suftuleratraptas taurusínaftra pilas, Occubuít tandem cornuto ardore pe Dum facilem tolli fic elephanta putat,Vlartíalis, ElgcomníaPlíniuslib.8,cap.7z. Elephant pleríg igne fugiunt, ut ex híftorijs confirmabímus fequetí capite, ubi de ufu ípforit ín bellís dit — €jSielephantus ferítate effertur, ftatím ad aríetís confpectum manfucfcit,Giíllius, — Elephy rens aríete uífoquíefcít,ac conflaccefcít ímpetus , Celíus ex Sympofiacís Plutarchi : && Zzoreatite ín Geoponícís, Aríetís cornua horrefcít elephas, Aelíanus, Etalibí, Romanos (quoniam nome. nua modo aríetís,fed etíam fuilli pecorís erunnítum oderunt) Pyrrhí Epirotarum regis elephanto ánfugamuettiíIe homínes dícunt, uíctoríamt amplam ex eo bello retulíffe, Elephant cx ani busmaxímé exhorrenthírcum, ceraften,porcum: quibus fané machínamentís Romani elephanto | Pyrrhíregís prímumuertentes,uíctoría funt potítí, V olaterranus:quí perperam forte pro arietete .. muto, hircum ceraften reddídít, Regem ínfipientíam fugientem fignificaturí Aegypttj, elephamtil - (uetus ínterpres ínepteceruum reddídit) & aríetem pingunt: fugit ením íllé ct aríetem uidet OWRWP CumkElephanti ín uenatíone fügantur,fíeos fic frequentes coactos leones perfpicíant;altj aliodmm mtanquam hínnulíab elephantís (ibí incredibiliter timentes, coijciuntur, A elían; . Iphíctates (cría ud Hefperíos Aethíopes leones elephantorum pullos aggredí,quos cum uulnerarínt,íam ma fiiccurrentíbus fugere;]llas uero cum filios fanguíne maculatos uíderínt, eos interfícere:leo: ofimodum reuerífos cadaueríbus ueící; Strabo, Suís erunnítum horrefcit elephas, Idem, Et ;Cumab Antipatro IMegarenfes circumfederentur;acerrímed Macedones íncumberent,prí fues píce oblítos íncendíum Megareí excítarunt, deínde fic íncenfos ín hoftes ímmiíferunt, Li urore ínflammatí,cum ín elephantorum agmína incurrerunt, tüm clamantes, nempe ígni fla» ites,quafi quibufdam furtjs elephantos íncítarunt , & grauiter perturbarunt:hí ením nullü ne ordinem tenebant, necs amplíus, quamuís à prímo zetatís tempore domítí fuí(Tent, manfuefadáí t:fiue quod fua quadam recondita natura à füillo pecore longe abhorreant , grauitp ín íd odío itfiue etíam quía horum abfonum uocís acumen perhorreant, Cuíus reí non ígnarí educatores merís elephantíní , unà cum fuibus pullos alunt, ex confuetudine eos ut mínus horreatt, Hxc elanus, Elephantes porcínauoxterret, Seneca ínlibro deIra,' Aegyptíj prorege quihomínem atorem fugíat,elephantem cum fue píngunt: fugítenim is erunnitu fuís audíto,Orus: Exhota telcíta porcellí recens natí uoce , Zoroaflres ín Greoponicís, Odorem murís uel maxime fugiunt, ula etíam quae à mufculís contacta funt,recufant, Solinus, Elephantos ad potum uenientes ín nge Indíx,uermes brachijs bínís,fexagínta cubítorü cceruleí,quínomenàfacíe traxerunt, mors tuscómprehenfa manu eorum abfirahunt,ut Statius Sebofus affert, Plin,g.y. Elephantorü anís aferpentes extrahít,Plin, Draconem elephas'perhorrefcít,Aelían, Et rurfus, Aethíopía(íinquít) acones ad longítudínem trígínta paffuüm prógredientes generat, & nomen proprium nonhia- intfed duntaxat elephantorum ínterfectores ípíos noniínant, SC proueniuntad (fummam fenedtu Item alibí, Apud Indos, ficut audío ; graueís ínter fe gerunt inímícítías draco & elephantus, ire dracones haudínfcij ímperítíqy,ex arboribus elephantos ramos decerpere ín paftus fuos fo- ein has ipfas arbores prímo ferpunt, poftea eam fuí corporís partem dímidíam qua ad catidam Yet, arberum folijs círcuntegunt, alteram partem anteríorem funiculí inflar appenfam demita 1t:eo cum acceffit elephantus ad arborís cacumina colligenda, draco ín huíus ipfius oculos ínfís nseftodít,& conftríctum tenens, inufitato € nouo quodam laqueo ftrangulat,Hec A elían, Indía dephantos(uetba funt Plínijbellantesqj cum eis perpetua dífcordía dracones , tante magnítue Sut & ípfos círcunflexu facili ambíant, nexut&p nodí praflringant, Comoritur ea dímicatío:uí Qgcorruens complexum elídít pondere. Míra anímalium profe cuíg; praecípua folertía eft;ut ijs conibus)una fcandendi ín tantam altitudinem difficultas, Draco ítag; íter ad pabula peculatus xcelfa fe arbore ínijcít, Scit ílle imparem fibíluctatum contra nexus : ítagj arborum aut rupíum tum quarít, Cauent hoc dracones,ob íd& ereffus prímum allígant cauda. R efoluunt íllí nodos uw Athi ínípfa nare caput condunt, paríter& fpírítum precludunt, & mollíffimas lancinant par idem obuij deprehenfí,ín aduerfos eríguntíe,oculosip maxíme petunt, Ita fit ut plerunc; cací ame &cmcerorís tabe confectí reperíantur, Quam quís alíam tante dífcordíe caufam attulerit, nifi ra fpectaculum, fibíparía componentís? Eft & alía dímicationís huíus fama; Elephantís frígi^ mum effe fanguínem;ob íd aftu torrente preecipuea draconibus expeti, Quamobrem ín amnes fos infidíari bibentibustarctatístp ílligata manu ín.aure morfüm defigere:quoníam ís tantum los efendínon poffit manu, Dracones effe tantos,ut totum fanguínem capíant, Itaque elephantos ebibí,fíccatosq concidere, & dracones ínebríatos opprímí,commoríd, Hucufg Plín. Milton cant Girecí minium, quídam cínnabarí: (Cinnabari Galenus & Díofcorides neutro genere proa unt;Pliníus & neutro & ín foemíníno cínnabarín,) V nde natus error Indíco cínnabarís nomíne; ením appellantillí fanguínem draconís elífi elephantorum moríentíum pondere ; perriíxto uz tp anímalís fanguíne,ut díxímus,INecy alíus eft color qui in pícturís propríe fanguínem reddat, icínnabarís antídotís medícamentisty utiliffima eft. Athercule medíci quía cínnabatín uocant; Seautuntur hoc mínío,quod uenenuni effe pauló mox docebimus, Cínnabarí ueteres quae etíam lincuocant monochromáta(quorum etíamlib,s.cap, ;,memínít) píngebant, Cínnabarís adultes latür fanguíne capríno;aut forbís tritis, Pretium fyncerz nummiquínquagínta, Hzcomnía de cína bari Pliníus 35.7.1demlíbro 25. 3. Flotídi(inquít) colores funt,quos dominus píngentí praftat, mía im, Armeníür,cínnabaris, Xc,Et lib.i;,cap.i1. V nguentís quídam colotís eratía addíderunt cínz ari& anchufam, Inter elephantos &C dracones iugis dí(cordía : denícs infidiz hocaftu prepas ur, Serpentes propter femitas delítefcunt; per quas elephanti affuetís callibus euagantur ; ates - ipretermilfís prioribus pofiremos adoríuntur,ne quí antecefferint , ualeant ultímís opitulari. Ac imum pedes nodis illigant,utlaqueatís cruríbus impediant etadíendífacultatem,Solínus &relis a utPlínius;Et fubinde,[tag; cum ebiberínt fanguínem,dum rüuntbelluz, dracones obruüntur, | ittíncy füfus cruor terram imbuit, fiti píementum qüícqüíd foli tínxerít,'quod cinnabarím uos «ant, Taprobana maxíma Indorum infula elephantos alít,& ferpentes quí omníum ferpentíum na tütam fuperant.Hi elephantos agereífi, pedes eorum fuís íniplícant fpírís, & ín terram deíectos-uo- :Sxpe tameri pondere illorum obrutí cemmoríantur,In liorum draconum capítíbus multí pre liffimilapidesrepertuntur,quorum natíua fieílla funt,íta ut uni huius generís currum fuiffe ina ktülptum multi fe uídífle aftirmengut Pofidippus alicubi ín carminibus fuis teftatur, Ioan, Tzetzes "i * , IN ^ 4 ^ DeQuadripedibus Chüíade octaua, Sanguinem draconisSerapío defcribens,quemhemalocoen uocat , non afíte (cribit quàm Díofcorídes quartam fiderítidis fpeciem , nec alías eí facultates attribuit, & Galeni de fiderítíde uerba cítat , Quarta fané fpecíes (iderítidís apud Díofcorídem (apud'quem prímam quom fpecíem fanguínem T'ítani cognomínatam legímus)uulnera fanat & aftríngit,quam multi millefo. ^F 20 uh c1 líum putant: &€ reuera e genere millefolíj eft qua ruftící-noftrí ad boues & equos wulneratos (anam, - dos utuntur, Serapionem fecuti recetíores etíam, ut Genuenfis, Pandectaríus & alij, per fanguinem draconís,(íderítídis herbze fuccum íntellígunt : non tamen índe paratus ín pharmacopolíjs reperi, tur,fed alía tría generatsunum ín rotulas conuolutum,quod ex rubríca,qua bolí Armenízlocople, tíq hactenus utebantur, & terra fít; Alterum, cuiufdam arboris lachryma;Tertium,gummi arboris. ín quo cortíces etíam apparent,ín lachryma non ítem;utrung; guftu aftríngit, V trung e Libyag ferrí fcímus,& ex Aegypto V enetías, Antonius Brafauola, Etrurfus ín míntj examíne , INonpof; fum (inquit) aliter fufpícarí quàm cínnabarín effe guttam íllam uel lachrymam (arborís ex Li by) , quamín officínís fanguínem draconís appellant,nec ín uilí pretio eft. In quo certe color profundus. uifitur,ut de cínnabaris fuz colore Díofcorídes fcrípfit,.Isnon íta dudum V enetías adferri coepigit paucus quídem:utuntur eo píctores ad fíngendum fanguinem, Apud hos fimul & mediícosinma, gnoufu eft. Idem fentít Matthacolus quog; ín commentaríjs fuís Italicís ín Diefcoridem, Sanguinis. draconís(ínquit)color ad (anguínem omníum maxíme accedít, translucídus & friabilís eft:phamma. | copolz hodie fanguínem draconis ín lachrymis uocant, ad differentíam adulteratí qui ín paítilloste dactus habetur, V erus ením,ut Aluígus Cadamoftus fcríbit,libro quarto fuze nauígationis in Afri cam,lachryma gummofa & líquída eft;ex arbore deftíllans:cuíus ut maiorem copíam habeant Afri, ferramentis quibufdam cortícem uulnerant,& collectum líquorem & ad ígnem decoctum, fanauie nem draconís uocant, Hínc uerí(imile fit (ínquít Matthxolus) hanc effe Díofcorídis cínnabarinut qua ex Afríca, & perpauca quidem afferatur,unde magno ín pretío efl, V íres etíam haematítzelapt. . dís habet& à recentíoribus medicís fatis felíciter ad fanguínís fputum;eiustp fluores, tum alíosjtum. : ^ à dyfenterícos tum mulíebres ufurpatur propter uím aftríngentem, Accedít quod etíam Diofcoridi H ? * i " v " 11. n m L ' L] / tempore cínnabarín fanguínem draconís uocabant:fíc ením ílle fcribit ínfíinuansnon ueredrato " nís hunc effe fanguínem,fed à colore íta appellatum, Sed apparet illi non fatís conftítiffe dehocpt. | gmento,undenam fumeretur;& multó mínus Plínio, quí putaffe uidetur cínnabarín uerumdraoy. | nis fanguinem effe;nec fubijtei dubítare,quo pactofierí poffetut fanguís extra uenas ficcus, actes ra permíxtus,tam uíuum fanguinis colorem redderet,quale ipfe cínnabarin reddere fcribit, moy 2z 2 H . , * I , E Lu ín noftro fanguíne draconís Africano manifefte uídemus,Hzcfere Matthzolus, De fanguínedy conís (uerba funt Monachorum quí nuper ín Mefuen fcrípferunt) optime tractauít Ant. Brafauliis, Habentur autem uenalía hodíe duo genera hoc nomíne,quorum alterum fíctítíum eft, ex bolomon Axmenía,forbis contufis, & caprino hírcínoue fanguíne;alijs&p diuerfis rebus,in placentarumfor. mam redigi folitum, & furno aut fole defíccarí, Hoc ut plurímum ín equorum & fímilíum (anima liumremedijs utunturzmultí etam homínum,AlIterüm uero fuccus eft & lachryma quarundamm. gnarum arborum,ín ínfulís Lufitanorum nuper ínuentís copiofe nafcentíum : Cuius generísaibo res Vlyffipponemaxímas uídimus.Sunt ením tanquam columnz, unícz címaturze (fíc ílli logtüme - tur)more palmarum , abícpramís folía funteís fimillíma fpatule fcetídze, craffiora tamen:cortexate boris fubcíneríceus,& unà cum tota arbore rubrí fuccí plenus. Axbor tempeftíue fcarífícata emillit4 lachrymas fanguíneas,quas gummi ínftar codenfatas abradunte cortíce incole,nec uilius uendüht Multi etíam lignum eíus fruflatím íncífum ebullírefacíunt, & decoctum ígne aut fole condenfant; &c. Vtrumq ením fanguínem draconís appellant, Sed longe melíor eft lachryma feu fuccustols. leciuslígni decoctíone, Caeterum an híc fanguis draconis eafdem uires habeat quas Achilleafidts - rítísSerapío,ut ex Brafauola fupra cítauímus, non Achillea aut Achílleam fiderítín, fed fimplici | X dicta fiderítidis fpeciem tertíam fanguinem draconis uocat: Galenus fimiles utríufcy facultateste cítfed Achíllez effícaciores magisty aftríngentes)nefcimus, Sed prarftare putamus uti fuccofideri tidís uel lactuca authorítate Auícennze, quám alía re abfg; ullo authorü teftímonio , FIactenusMo: nachi ín Mefuen,Ego has arbores Líbycas & ín nouís repertas ínfulís palmarum generís effectif. - cío.INam palmis folía eladíoli herbae folijs comparantur , unde fpathen Grací nominant, Trunde f tiam ramorumG natura eadem Natales ijdem,locí feruídí & arenofi, Colorem praterea palmarum. germína phboeníceum fiue puniceumhabent,unde arbores ípfe phoeníces Graecis dictae, Sunt av tem : illarum tam. multa genera,ead longe díuería, ut uíx ullius arborum puto plura reperíantur;qt omi | nus mírum fuerit hanc etíam adnumerarí, Poflremo uíres conueniunt, INam fructus palmarumss flríngunt,uulnera glutínant:fanguínem excreantíbus ín cibo commendantur, hzmorrhoídas Xd 7 fenteríam cohibent,&c, Actuaríus fanguine draconís, djee'evzG- uel djewxsvrdop xe vsudop aiios mínat, Caeterum qua hodíe cínnabarís uocatur , ídem fcílícet nome propter coloris fimilitudinetm fortíta;alía foffilis,alía factítía efljutrag; metallica & uenenofa , nec ullo modo ín corpus admítteca llla ín fodínís argenti uiui reperítur,ut Matthzolus fcribit,rubícunda, non admodum dura,fed ias bílís,magni ponderís, € argenti uíuí tam plena alíquando,ut fponte defluat, Factítía ex argentoulev uo & fulphure fit, fublímatís ut uulgo loquuntur. At míníium uulgare hodíe ut plurímtt fit ex pli. bo& cerufIa ufia,unde id ipfum Galeni ac Díofcoridís fandycem efle apparet, Serapionis ueromts- níun, y nisi», Mattheolus, Georgíus Agrícola uit tum aliás ín bonís literís, tum inre metallica unus omníd ima authorítatís , cinnabarín fiue míníum factítium Germanis füís interpretatur sirober : mís nnatímim,bergsinober:míníum fecüdaríum,menníng:quo nomiíne (inquit) etíam appellatur yxidíffertautem fandyx, non colore, fed cóficiendi ratíone à mínío fecundarío, Cinnabari(ír« - quit Gialenus)modíce acrem facultatem obtínet,habet ueró & aftrictionís quippíam, — qe Blephantum ínfeftum efTe ferunt taurís f lueftríbus, Albert, Martíalís ín Spectaculorum de. fctiptionibus taurum cam elephanto commíflum memínít. q«| Inludís Pomperj Magni uifus eft Yoceros, Alter hic genítus hoftís elephanto,cornu ad faxa límato praeparat fe pugna, ín dímica: ealuum maxíme petens,quam fcít e(Te molliorem;longítudo eí par,crura multo breuíora,Pfin, ibiInarbores exacuuntlímantt cornua elephanti, & (axo rhinocerotes, Rhínoceros licer htt for ínferíorts elephanto,cornutamen(quod ín fumma nare ualídiffimum geflat,adeó utne ferro idemrobore concedat)(axís exacuto, elephanti'erura fuo ríctu fubíens, difcerpít & lacerat ; ísqg ifo (anguine decumbit.Pugna eorum eft de paftíonibus , pro ijsip tuendís multí morí dicuntur; fialuum non praoccupárit rhínoceros, fed ín alíam elephantí partem aberrárít,elephantínís den usdiltrahítur:ac ramerfi efus pellis ea exiftat firmitate, ut gré íaculo penetrarí queat, tamen tam utolentus eft elephanti impetus, ut eam trajcíat, Aelíanus. IMemínit etíam Oppíanus,fed paucís,GZ 3uabolibió. | Tigris elephanti quog fpernít ueftigía,Plín, Tigris'elepháto lóngerobuftíor eft, (lathíus ín Díonyftum,& Arríanus:Infilít ín caput elephantís, & facile fuffocat, Idem, Gryphes naltjsanímalibus certant;eadp uincunt, contra leones autem & elephantos non flant, Aelíanus, E d 2e b e-- LUE D Elephantum uenatío multis ín Libya círca Troglódytícam oppidis nomen dedit, ut capite ota cemus, Afrícafoueíscapít,in quas deerrante aliquo protínus carterí congeruntramos,moles luunt,aggeres Pi bie. ui conantur extrahere, Antea domitandí gratía greges equí- ogebantín conuallem manu factam, longo tractu fallacem:cuíus ínclufos rípis foffisqp,fame abant, Argumentum erat ramus,homíne porrigente clemeter acceptus, iNufic dentium caufa, seorum íaculantur alíoquín mollíffimosPlin, Accepiex fenequodam fide digno (uerba funt berti ex A uícenna) likdbeheere foueas,ín quas eíca illicíente elephanti aliquando íncídant: íllas uenatorum atíquis accedens,flagro uehementer afficír:tande alius faperuenit, quifeelephang flendens percufforem illum tanquam cum increpatione &uíolentía ab elephanto refjcít, X mox haute in fouearelícto difcedit:redít percuffor , & rurfus flagellans ab altero fuperueniente re; itur, Hoc fpíus íteratur , íta ut elephas tandem agnito liberatorefuo ; Confpectueíus eaudeat? quoanimaduerío,aperítur eí uia fodíedo,qua poffit egredi de fouea:egreffus fequítur liberatorem [uum,eíts paret, Ethoc ídem(ínquir Albertus)narrauít míhí uír fide dignus, quiregíonem ílla peras grauerat, addens percufforem elephanti horribili colore caput & facíe pingere, & habitu uti alíeno, ne poftea ab elephanto cícurato agnofcatur , & ín perículo uita fit, Ceterum Strabo libro decimo: ito, &C Arríanus ín Indícís, hoc modo eos capíatunt;ut Gillius tranftulít:á quo omiffa adüciam, adam emendabo; V enatores quatuor aut quíng ftadiorum locum planum & míníme impedía Nany,Strabo,íd eft nullis arboribus aut fruticíbus intercepti:&z«dby sg xauweridtz, Arrianus, V Varínus planum exponit, xavuerávise zeftuofum fienificat, forte xuaenpdta legendum,;ut de exponamus,quem Plínius nímirum conuallem longo tractu fallacem nomínat, quo fcilicet tím & tanquam per gradus defcendítur) foffa latitudine quíng , fimul € altítudine quatuor orum (eyviay id eft ulnarum,) cíngunt : & terram quz fodíendo eruítur,murorum ínítar círz iquacp exaggerant, In aggere fübterranea latibula efficiunt,ín quibus foramína relínquunt, per zlucem admíttant;unde accedentes feras íntueri poffint, Tum ponte(anguíftíffimo,Strabo) mul; 'efpite conftrato, ne ferz infidias pofitas fentíant, fofze tranfitus fungitur, ac nimirum ad maío^ | iferarum illecebram tres quatuórue ex manfuetíoribus fceminas elephantos ín claufirum cons dunt;uenatores in aggerís latíbula abftrufi manet in ínfidijs [am uero eiufmodi beluze loca culra 'tdiu non adeuntes, fed noctu tantum gregatím errantes pafcuntur , maxímum & praftantiffi^ mex ipfis ducem,ut boues.taurum,fequutí:fic ad foffam appropínquantes,cum ínclufaruc uel cem uel odorem perceperint, eó confeftíim accedere properant, & círcum aggeres tam diu con^ fant,quoad pontem nad; intra munítíones fingillatim ingrediuntur ; lí autem quipofitifuntin - ds pontem celeriter detorquét,alij magna celerítate uícinis proxímis uícís elepharitos ínclufos &nuncíant:quo íntellecto,tj ín fortíffimos quofq; & maxime cicures elephantos afceridentes , acces ere cotenduntinec tamen flatim ut eó accefTerunt,cum ferís pugnam cómíttunt , fed eas prímum líquandiu fame & fit franguniideinde per pontem repofitum ad eos íngreffi,cum íjs íam ínfítmios tibus & afflictis certamen inflituunt,acferos fitífameq; & triftítía confectos,cicures expugtiant;ae Bomínes ex elephantis defilientes, (Cum ueró íam defeífi fuerint,re&torum audaciffimi clam defcen. ates, quifcs fuí elephantis uterum fubeunt;atep hínc fubito fylueftrum uterum fubeuntés,compe »ets illis infictunt Strabo: )prímo compedibus defatígatos deuincíunt: poft ueró cicures incítant, ut os ues uerberet, dum ín terram procubuerínt : tum ípfis laqueos ad terram abiectis ín collum ín« nt, (boutllis lorís crudis eoti colla cum domeftícis alligant, Strabotín eostp humi flratos afcer «unt eCne feffores excudiant,uelalía quapiam íniuría afficíant , eorum collum acuto enfeín orbena "." Y 430. DeQuadrupcdibus $ncidunt,& ín ipfa fectura fune alligant,ut ob dolorís feníüm uinculis concedant & ex ferítate gon quíefcant,INam collum círcumacturís uulnus fune atterítur, Proinde agnofcentes ínfírmítate füdm uincti ducütur ámanfuetís.Eorit aüt qui funt etate uel ínfírma uel exacta (deor de viator e] imo 2x tros trczüdhoe, Avríanus:)dimittunt, reliquos ínuícos abducüt, (ín ftabula, Strabo:) & pedibu uícem uindtís,& collo ad columnam ualídam, fame domant, deínde aut herba, autuíridi haru - pafcunt,Himoleftía afflicti pabula recufantfumere ; illiuero cantibus eos X tympanís & cymbalis demulcentac delíníunt, Hzc Arríanus & Srabo. 1 €| Nunc alías etíamuenatíonís elephantum rationes,ex Aelíano przcipuc,adfcríbam:& prünum | quomodo ne ín foueas íncídere cogantur aduerfus uenatores tum armís tum ignibus refiflentespu gnentInfidíz (inquit) quas elephantis uenatores ínftruxerínt, non eos facile latent, INam Cu foueam,quam contta ípfos fuffodere uenatores folent, proxímí accefferunt,feu naturali quada telligentía,feu retrufa GCabdíta pracfenfione , &€ (cientiarerum futurarum, à progrediendo ult fc (uftínent:ac quám mox ítínere conuerfo, ín uenatores ínuadunt., uicp & imprelfione fefeinme díos infidíatores íncítant, fimul & eos euertere conantur, fuga utfalutem contra ínfidias fuperiore facti adipifcantur, Id ígítur temporís cumatrox pugna, tum uero uel hominum, uel elephantorum exdes,& occí(io fit multiplex, Fluius pugnae ratío talís eft: Homines quidem emínus haftas & [a íntorquentes,ac collímantes,íctu dítécio eos feriunt, Contra elephanti, ex homínibus fí quemye cidiffe anímaduerterínt,ftatím uíolenter illum & corripiunt, & ad terram à fe abiectum, prote Unt. & conculcant:fímul & cornibus ( fíc ením eorum dentes appellantur) tandíu proflígant,quoadt (erabili & referta accerrímís doloribus morte, hunc proíectum affecerínt, Cum autem hufufce anímalía ínuadunt,tanquam uela ex aními íncítatione quám contentif[ime aures,quas habei Jas,íntendunt,& pandunt more magnarum flruthíonum, qua rel dum fugiunt, uel dumín explicatís alís feruntur, Itemtip promufcídibus , fub cornua redactís, & contractís,quemadmoditm rofira nauíum pleníffimís uelis propulfa,fic elephati uehementí impreffíone írruentes,multosir 3 tales fundítus euertunt, Tum perinde ut tuba belli clafficum fonans, clamores uaftiffimos edimr, | Humí porrà proftratorum, & genibus contrítorum,et offíum obttítorum, cantus eft firepitusy '| illinclongifIime exaudíatur:nec non fxpe elífís oculís, naribus diftractis fronte difrupta;faciei ma amífla non ueláproxímiís cognatíone fibi nofcuntur.Iam ex tjs nonnullí ad hunc modum nató feruantur.Quamuís ením faneuenatorem beluz curfus celerítate comprehenderít; praet uehementí impetu, hunc tranfcurrens, genibus ín terram pracipitibus actís, cornua aut in rad autín quippiam aliud tale compíngít: ex quo retínetur,ac uíx dum feretraxít,cum uenator el íamfalutem fuga eft confecutus.In hac igítut pugna, elephantí fepe uíncunt,fzpe item uár tibus íníe&is uíncuntur, Tubarum enim clangor uaftum clamorem efficít,ipfiqshomínes arm crepantes,clypeos uídelícet haflís contundentes, & ululatum tollentes , ftrepítu undics omni 'cumfonare faciunt: tum uero partím ín terra (pnem íncendentes, partim ín fublime tollenteg quam funda eum contorquentes,partím ígnitos torres iaculantes , atcp etíá longas faces ín fet: oculos magna ui ínferentes,& íntrudentes,eís hacomnía xgre intuentibus, tímorem afferunt deadeo ímpelluntur ,exterrétur&p,ut ínterdum ín foueam,quam ante declínabant,detrudant compíngantur, Hzc Aelianus. Et rurfus, quomodo uenatoribus ín fugam acti, íncenfís tandem uis ab ea cohibeantur,defcribens, Qui uenandi (inquit) elephantos fcientíam tenent, nobís tur, hos ínfe&tatíone uenatorum preflos, cum robore ímmenfo,tum impetu effrenato atgi prae & quem füftínere poffit nemo, fíc quídem per maxímas arbores , tanquam per fegetes excut eastptanquam fpícarum calamos , ubí curfum ramorii procerítate retardarí uident, perfringet uero ipfi ex arboribus emínent , & proceríores exíftunt, tum omní neruorum contentione cu tum uíam ínfequentíbus pracídere;nec mírii,locorum ením confuetudínem tenent, Cum aut ex ínfedtatorum fuori confpedtu eripuerint, eost maxímis proceffibus ítínerís Ióge GC retropt fenferínt,tum ex fugarccípiunt animi fimul, & tanquá perículo liberatí, ínfiftütiibis tum m ficitudine expulfa;ex ímmenfo labore requiefcüt;his ínterea ad cibi cogitatione memoría ex íuncos & hederas per arbores erratícís ímplícationibus ferpétes depafcütur, atq; palmari te cumína,& aliarii plantarü adolefcetíores truncos,Qu uod fi rurfus ínfcétatores ad eos propius hietía iterum fefe in fugi impellunt;Cumq ab hís multa uiam abfunt, fefe ex fuga collígetes, tem curart ex ítineríslabore habent,Infequentes autem pracipítante fole debilitati,fylua ine & uía ipfis obflruunt:quod ipfum fentientes elephátí fe fuflinent à progrediendo.Ignem nont quàm leones extímefcunt, Hac omnía Aelianus, Gabíníus Romanus fcríptor de elephantist fabulofa quzdam, dicit ením ceteras feras ignem fugere, elephantes eí refiflere acrepugnate;pr tea quod fyluam confamat:eos cum hominibus certare, fpeculatores praemíttere,&C cum illos ríntfugere;icumdq uulnera acceperint,ramos uel herbam uel puluerem fupplíces praetendete, bo. q Troglodytz contermíni Aethiopizs qui hoc folo uenatu aluntur;arbores propinquas tíeorüi confcendunt, Indetotíus agminis nouiffimum fpeculatí, extremas ín clunes defiliunt,l apprehenditur cauda, pedes ftípantur ínfiniftro femíne , Ita pendens alterum poplitem dextir dít:ac praacuta bipennihoccrure tardato profugiens,alteríus poplitis neruos ferít,cuncta pra tí pernícitateperagens,Plinius, Elephantüuenatío ad putei dícta;ab Elephantophogís habi tur, fed eos quí àgrege aberráríntad pofteríora furtím accedentes, neruos incídunt, Strabó, ius Copíoftus profequítur hís uerbís : Aethiopes ex proceríffimís arboribus elephantorit inttóí t; fed ín fingulos tanti ma; lus períclítatur, Interdum elephantus íncífís neruís ín faucíam partem procumbens, Aethíopem ad arborem autfaxum allá nt fefe tandiu ín fugam impellunt, dum crebro fecurís ictu decumbunt : tum ad terram ftratorum' fleríores partes íncolae uicíní comedunt, Alij (ex Troglodytís Aethiopiz conterimínís) tutioré nere,fed magis fallací,íntentos íngentes arcus defíguntbumilongíus, Hos pracipuiuiribus iuue Ícere folent, Harum ex altera parte truncum fuccídunt.Itag; beftía fe ínclínans,paríter cum ar« " , "EN À " Y h a , e rtuít;& cum furgere nequeat, eo qued crura continuo & fine flexu offe conftent, illí ex arboría €j Hactenus de hominum aduerfus capíendos elephantos technís díxeríminunc fübijcíam quid jui centra has elephantí facíant, & quibus modís euadere conentur, Quomodo uenatorum infíe uiquí ín fubfidijs manent,dentíum robore integri , auxilium feíTis ferunt, Aclían, Equítatu cír uentí,ínfírmos aut fefTos ín medí& agmen recípíunt:ac uelut ímperío ac ratíone, per uíces fübes b;Plín, Conflícu fortuito (i quando pugnatur, non medíocrem habent curami faucíorum: nam suulneratosQp ín medíum receptantSolín, | Amor eís mutuus íntercedít:& cum fugiuntuena s,robuftí ac florentes zetate extrema tenent, ín medium ueróuetulos & matres cum pullís recí^ t Tzetzes, Inuenationibus fibí mutuo ferunt auxilium , íta ut fi quís eorum labore defícíat, zpro illo fefe opponat, Philofiratus, Cumdáuenatoríbus elephantí; tanquam milítes ín bello; induntur & fugantur,non alíj ab alijs feparatím,fed omnes fímul & communiítet ín fugam fe dant; icfimul ínter fe prementes ad gregales fuos adherefcunt, Horum autem qui íam funt firmata GCíne aatate,relíquos fíc círeuncludunt, tanquam pugnacíffimí propugnatores totá agmen círcuma iniuntiquí uero longíus funt aetate prouectíatqp matres fub fe quzq fuos pullos íta occultantes, rato hí paruulí ut uídeantur,fübtermedíum obtínentlocum,Aelían, [Cum elephantifotlam lilírenon queunt,dehís unus alíquis ín hanc fefe demittit, & tranfüerfus fofíze flans, partimtras "illatem occupat, partim pontísfe uícaríum praeftat, Caeterí fupra hunc gradíentes tranfiníttunt, -Steuadunt,fimul & eum, quí pontísloco erat, hoc modo ex foffa coferuanr, Superíoreenímexloco ' ipfam porrígít pedem, quem ís qui ínfra eft promufcide cíircumplícat , reliquíaute uírgultorum es derjciunt,ad quos ille,cum fortíffime , tum cautiffíme pedibus adnítens, celeri aíceníu fubtra; t, Aelían. Cum foffas tranfeunt profundas, & difficiles fuperatu,etvewtezse : qui ínter caeteros iltior &C:maíor fuerít, ftans medíus,tanquam pons,tranfmittit omnes ; alij autem íngerentes de, lefarmenta multa fofíz,feruant eum per quem traíecti funt, Tzetzes, Socíetatís & comercij uim ion abícy íntellectus fenfu elephantos oftendere, Iuba author eftfoffa ducta, ea fruticibus paruis 452 . De Quadrupedibus & humo leut óbtecta;uenatores hís fitruunt infídías, ETuc ígitur quotíes decidit aliquis , caeteri qui: «ung comítantur congeftam undicp fyluam faxatp ínfjcíunt, dum cauo foffe expleto egreífus capti, uo detur, Plutarchus in libro V tra anímalíum, &c, Poftea quàm in foueam íncíderunt, & fej teneri (entíunt,anímaduertentes exitus locum nullum eis relictum effe,cum eos príftini animi, t libertatis capit oblíufo:tum uero facile cibos ex largientibus fumuntitum fí quís praebeat, líbente burntatg; uínum fiín promufcídes effundas,finerecufatíone admittunt, A elíanus, .Quomodotr nent fluuíos cum urgent uenatores,pradíctum eft capíte quarto, a , €| Elephantos natura maníuetos effe & facile cícurarí eode fupra capite docuí:nume quom & quibusartíbus cícurentur expedíendum.Vlanfuefcunt ígítur uel neceffitate, ut uínculís & uelblandímentís tum Mufícis tum alijs, utex Aelíano deinceps docebímus, " Quíd elephant quít Aelíanus)poftquam capti funt facíant,ut manfuefcant,dicendum eft.Prímo ín fyluam no longo ínteruallo ab ea foffa;ubí comprehenfi fuerínt,diftantem,fíc eos flrí&econftríctos funib hunt,utne permíttant quídem,neue hí pracurrant,neue rurfus retrahátur:deínde certo & dím fpatío horum queng ad maxímam arborem ílligantes,ut neuín anteriorem partem ínfilire;n fus admodum ín polleríorem refilíre queant, neue ípfis ex funíslaxítate facultas fit ad infere iniuriam, uictus tenuítate & fame,horum robur frangunt, Poftea uero quàm eorum domiítores rítíam anímí tandíu paulatím mollíuerunt, quoad priftinz ínexpugnabilis ferítatís eos ceperí ' uífo,demanu cibum fumendum dant, Hí neceffitatepreffi,cum non malítíofe íam, tumueroh ribus oculís,& manfuetíoribus,quám effent foliti, intuentur, Florum autem, quí funt zetate ro uínculís ruptís, cum dentíum robore, tum ueró promufcíde arbores reuellunt, & frangunt; fero admodumy,partím fame, partím ciborum illecebrís, partim uerberíbus manfuefiunt, Hec nus. Et rurfus, Indí homines , lícet permultí & magna machinati, non elephantos íamatatepr dente confirmatos facile comprehendere queunt.Quare ad loca fluminibus proxima (rofcídag & paluftría pafcua frequentatuenatores profecti, eorum catulos tantum capiunt, Flos cumad atate infirmos & teneros ceperunt,cíborum blandítijs & affentationibus ad parendum infor ac ínftítuunt,bland&oquentíatg manfuefaciunt: Homínum ením índígenarum linguam eleplani intelligunt, Breuiter perínde illos quafi infantes pueros alunt , partím cíbaría eís Jargíentes , partim dííciplinas tradentes:quaeres efficit;ípfi ut ad obedíendi facilitatem transferantur, & exuta ferftag | humanitatem índuant, Aelian, : Etalibí,Si Indícus elephantus robore ztatís confirmatus capíalti, - ex ferítate xgre traducitur ad manfuetudínem;& quod defiderío libertatís teneatur, ideo cxdefa cít:zacfi uinculis deuíncíatur & conflríngatur,magís íncítatur animo, necp ullam feruitutem petpa. ^ titut. At ením Indíuaríjs & multiplicibus cíbaríorum íllecebrís eum delínire ftudent ille tam enibl | de acerbítate fua remittens,nihíltg ab ijs blanditijs mítefcens; tjs preclarecontemptis , pergítijfdgn. infeftus effe, Quid ígítur fj commíni(cuntur & machínanturz Infirumento quodam mufíco uem culam cantíunculam eí canunt,ís animum attendít,auremá ad audiendum erígít, & fuauitateilli demulceturzanimiíncítatío comprímítur, Tum paulatím in obiectum cibum refpicít, & tame Íí nibus uínculís exoluítur,tamen cantu deuínctus , non amplíus ad priftínos mores à manfuetuüdlt deficit, Hzc omnía Aelíanus, Ex Strabonis docirína dídícímus elephantes cantu mulceri, & tym panorum fono, Calíus. Captí celerrímé mitificantur hordei fucco, Plinius & Solínus, Zythuspe tionis genus eft quod ex hordeo fit, quo madefactum ebur in omne opus tractabile redditur,Diglo. rides: Graece legítur , Évdoyse d toi à sAigas yiverot. BeoduuG- «irr, Hlinc apparet Plíniumex Gra aliquo authore tjfdem aut fimilibus uerbís ufo, zythum reddidiífe hordei fuccum, & pro eleph homonyma uocenon ebur,ut debuerat,fed ípfum anímal,H xeóxs qo és "aol ian oix deer dvd Gua sol Top Aperte Ge]: ula eee gru CV yg Mdvzee tu] 71,50) d]goypuaczi (sot saos d'é CUIME 7, Plutarchus ín commentaríolo, Àn ad ínfelícítatem fatis uitíum fit, Sen(us eft,utIMarcellus) gilíus transfert, Cínere & aceto madens os lícío(fíue acía malís dícere)fecatur, & ebur zythomp tum fle&unt, & conformant, alíter autem non poffunt, Certe ipfa uox fvd$ysic apud Diofcorídi operífacilem & tractabilem materíam fignificans, neg; de animali; nec de elephantíafi morbo(l dículé dubitat Marcellus)uerba eíus accipi poffe couincít. Accedit ratio,ebur fcilicet macerarttIe lirí& zytho,quoníam ís acorem & uim aceto fimilem,qu folídiffíma qua penetret,in fe cotiiilig facile enímacefcit aqua ín qua hordeum aut alíqua fruges alíquandíu macerantur, Acetum eti ex zytho & fimilibus,ut cereuifía,potíoníbus fierí conftat. Acctí feruídi uís tanta eft ut faxa pet iret,cumcínereoffa emollit, Plutarcho tefle : non mírum igítur fí zythus etiam acorem ín fe conti nens,& facile acefcens,eadem facultate eborís folidítatem remittat, Z-ythum Symeon Sethí quu) appellat.Elephantína offa, ínquít, ín zytho aliquanditr macerata , cerae ínflar emollíuntur : addit? &eliquaquz Díofcorídes de zytho. Democrítum inueníífe aíunt quemadmodum ebur mollire o Senecalíb.a4. epiftola gi.Quód fí quis Plínio patrocinari uoluerit , dixerít forte fierí poffe ut patte utrum; uerum fit, & ebur zytho mollíatur,& eiufdem potu mítigetur elephas anímal;nam cum no delectetur uelad ebríetatem , utfupra díximus, zythum quoc libenter ab eo admíttí uerílimnto efle, prafertím cum hordeo gaudeatex quo confícítur, Elephanto quí ad bellum certat, non.mo0l exuítibus confecti fed etíam ex oryza fadtítij uini ufus índulegetur, Aclíanus, . EM €j In quibufdam regionibus pretid elephanti eft; ducati (denaríj (iue drachma ponderenumm — i v am graá d aícena MSS Calíus Sed forfan elephantiftes is tantum eft qui infidet elephanto, etíam príuatus : clephantarches "e ns firatum ín uita Apoll, Eft autem apud Camertem sgrbpod. , pévrecAop Gowsperis ov dXqu, 5 T» N££Isy ; disi Riego» perrei GC qgiAeweé Que , BesTnetoQooG-, Scribitur & NEAGGood. per B. pro uirga paftorali : EUASy o có dephantem acceperít,ut INearchus refert:fed híc fermo contraríus eft illí quí equum & elephantuni regibus duntaxat poffiderí afferíitapudIndos,Strabo, iMlulíeres apud [Indos , quz quíde pudiícítiae famdappetunt,nulla alía mercede cam amiferínt:pro elephanti ueró munere eí qui dederít mífcert; urpenon exiftímant:quinetíam eloríofum mulieribus uidetur ; Ii cuíus forma clephantí pretío díz gna fit iudicata, Arríanus ín Indícís, Quadrigz elephantorum Gordíano decretze funt, utpote quí: suíciffet,ut triumpho Períico tríumpharet: Mifitheo autem quadríga equorum & tríumphalis: us,lulius Capitolinus, Anthologij Gracilib.i.fectíone 69, in bellum, Philippiepígramma exa tathuiufmodí; óvx tz rug yulieis 6 QeAayyaicyee üDid'üetp A'ever(" óopazver Ive lus SAeQue. A Qi6a Sd «sí ub exque 7008 Qu'yod lem peao, Avrvyo dIdpszutei Kotouo(" scowiat, 1&3 core vul — AIndielephantis dímicant,mílitantg pro finibus,ut pauló arte ex Plíniorétuli, Nouiffima ln diegente Giangarídum Calíngarumregio Partalís uocatur : tegi elephantifeptingentiín procinctu bellorum excubant,Plínius & Solínus. Rex Palybotrzc omníbus díebus elephatitorum octo imillía adflipendium uocat Solínus, Indíomnes, quicung praediti funt regía poteftate, non fine maximo IEphantorum numero militarem agitant dí(ciplínam, Idem, - Vltra hos fiti (unt Modubz, iVlolína deucrex horum elephantos quadríngentos ín armís habet, Plíci. Antípater author eft, duos ees puantos Antíochoregí ín bellícís ufibus celebres etía cognomínibus fuí(Teretením nouere ea, Certe Vato.cum imperatorum nomina annalibus defcríberet,eum qui fortifIime praelíatus effet ín Püníca ice Sutrum tradidit uocatit,altero dente mutilato;Plín, Quida feflores fuos excuffos contra uim olli tatatí funt, & fefe pro íllisin mortem obíecerüt : alíquifublatos é pralío extulerunt ad fepulcu mmjArrían Elephantí quida aurígas fuos;quí in coflictibus fanguíne exhaufti cadunt , fublatos. tpugna eripiunt ac feruant, Sunt quí defenderínt & (eruarínt eos quí fpatitim ínter anteríores ipe fotum pedes fubíuerant, Strabo. Cum Porus Indorum rex, in przlío, quod cum Alexandro coma milerar multis telís confíxus eflet;elephantus quo uefiebatur etfi fané multis etiam ípfe fagittís uula Wératus erat, defixa tamen in corpore Pori tela, leniter & caute promufcide extrahere non príus des llítit quám dominum íntellexiffet , ex redundanti fanguínís profufíone, debilitari,&euane(cere; E leniter & fenfim fe inflexít, ut neex alto decidens, Porí corpus grauí cafu affligeretur magis; -umautém Pyrrhus Epírotarum rex ad ArgosoccubiifTet ;ín eo conflictu elephantus fuit, quí Torem fuum tantopere amaret,ut no príus,quamuís auríga íam cecídiffet, currere omiferit, quàm Tuuminutrítium ex hoftibus & feruaffet , & íntra fines aimícos reportaffet, "l'urrígercs elephantos mmíramur humeros,Plín, Domítí mílítant, & turres armatotum ín hoftes ferunt, magnad ex patteOrientís bella coficiunt, Profternunt acies, proterunt armatos.lídem mínimo fuís ftridore ter Ientur,uuIneratít & territi retro femper cedunt , haud minore partium fuarum pernícíe, Plíníus, Equorum&c elephantorum ínfienis ufus eft ad pugnastductor elephantí,elephantagogus uocatur? qui eís przefícitur elephantarches , Pollux. Blephantarchas quídam fedecím elephantis praef: € ibunt: & munus ipfum elephantarchían uocant, Quantum fit robur corporís elephantítum ad. os tum bellícos ufus capitetertío expofui. Militaris elephátus dorío fto uel nudo tres bellatores alterum dextra;alterum finifira pugnantem;tertiü retro uerfus bellantem,;ac fimul quartü mas ! d ARM SU De uadrupedibus é - *&jone facitPlutarchus in uíta Alexandrí, Elephantí in prlíjs homínes alíos conculcant, alío * srocgeuen Dovoe 7 7x 6o To SVEICUS 2 327277. ege PW mr ebpecy tm, tod uet vli juuny ?W ioratoy nibus moderamína teriente:ficty illis belua dirígentem, tanquam natem claue nauicularfum; t mautícz peritiE, A elían, Pugnantonufti turtíbus,quibus decem aut etíà quíndecím Indicí ho (üperftat,qui ex turribus tanquá propugnaculis ín hoftes íaculantur,autarcu fagíttas torquent; lofiratus, Cum eos ad bellá Indi armátin clítellas,gemínís ex ferro catenís ínfra alutt cínctas, utr tanquá caueamlígnei ímponunt,atcp ad coll allíigant,fíngulas caueas ternímilítes ingrediti » ' utríufq; medío auriga fedet, quí beluam patrío fermone alloquítur , & cum progrediendum at " gredíendum eft,oftendit: Ferias,ínquíthunc:ab illo abftíne manum, Itemj : In hos ínuade, a contíne, Atg; ea magnitudíne tanquam caftellum aliquando dorfo conftítuunt,ut uel quínde -eoarmatíhomínes pugnét,quod cum pugná cómíttere moliuntur, afferibus fuperíntegunt:a "muífcídem loríca círcummunítam díflríctus gladius longítudíne duorü cubítorum;cratfitudim 'manz palmz alligatur. Neq; modo fcemíne maribus ferocíores,fed ad onerti uectíones etía for exiftimantur,Gillius & V artomannus, Sed uterfexusfortíor autrobuftíor fít ínquifiuimus. 'cap.s. Foemínaaptior eft geftadís oneríbus bellícís, mas uero ípfis przelíjs,utpote animofior à 'ceríor,Obfcurus, De elephantis, quibus rex Porus ín pradlío aduerfus Alexandrumufuse bofcide eleuatos rurfusín terráallidunt, Heliodorus libro nono Aethíopicorü,ín prar) cuf 'Aethíopum aduerfus Perfas deícríptione de elephantís hac fcribit, Ke cs zrket tuy zrvoyid i D y Li ME GS T i [d r 5 ] Hi , TT. d j quas evrerats Et mox, o dt Y elodaaruc vet t uy rpüy rue o oAnterscoy cirea, meogeruet]e, D &ny ex Bercag auto xwwAvap, Etrurfus,O: dEtzred'a uovop ézriweie (op sgózip &euucoa T Merry Vaoes eAMy ala oráp QBiA di Qobounp 7o (dap warreplUyorres, kvloe vroAwe ov v) óALys erttv relie ruere "roic Vorasuew dn vr Soto ira "eo dulce TR sMpotezoy üxL«ae aoooy ertoer yvy letone , so [72) uxysla fwi(n € cte d» QoBxooy eziQxáait eriuvdyousvaxe, à dt qu tois (lego &2hiAsi) ruozwpocz]óuerai, vl ratfup QA qae Go metyustt reu, dE easqewroy vy] cis ME fyexzsu ( lego &xgsup) tazeauqere, CV idetur hic alíquíd deeffe) di zivea kxgsuy exmoÉ Voy 7X6, ta vox poe xgiz eic do &vreax [oy oyoAe (6euc , zu dl 01 n tieyc x «gie Obi doni) Jy &xgozróNsoc TR a Veysy Bey, Ust eic ved Qo ruota TU) vxor doasvas rois Veoreug. Bt » poft, Kac rue 6 j^ air xg ruv rwy oo MAD TUW &Asquirrtoy eyvizrpvzrousot S3 tramo [o uat 2 617) Nd XupüU, Naro vx T BA«up.vayiovrép vx Aoys i cAcqowz exd]oopece me rosis top, to 038. My zio Rp eis de El evwziAonlud eg PW Vera eic luo dsvrmp.daot d'e xoi disdYd]oae noy &reex Or soi sdty d]ecdónwri q Quz ir extus, 7o ys? Saelap ai qppaerou JN xoi aud oto via vopdoy eic uedyluo : NDA GANG dE 20512177 : dboxy &sULuorTOUL, Sot uva qoAid uc 7i eziQavea ez peysaht, KO. 7T COT cayulio sd" cya vr Seawiong à Inl rum exercítu aduerfus lulíanum,elephantorum fulgentium formídandam fpeciem & trucu híatus uíx mentes pauídae perferebant: ad quorum firídorem odorem& & ínfuetum afpeciu gís equi terrebantur:quibus infidentes magifirí, manubríatos cultros dexterís manibus illíga fiabant,acceptz apud INifibín memores cladís;& fiferocíus anímal uíres exuperaffetregen uerfum per fuos,ut tunc accíderat, collifam flerneret plebem, uertebram, qua caput àcceruíc inínat,ictu maximo terebrabant, Exploratum eft ením aliquando ab Hafdrubale Annibal - fta cítius uítam huíufmodiadimi beluarum, Ammianus lVáarcellínus paulo poft inítí& libri 25, libro is, Lux (inquit) nobís aduenit morftifsíma , Perfarum manipulos formídatos gftenta ciís elephantorum agmínibus,quorum ftrídore ímmanítate& corporum, nihíl humana me biliuscernunt, Elephantís pugnaturís non modo ex uítibus confectí, fed etíam ex oryzal niufusíndulgetur, Aelianus, Potíonem quapro uíno utuntur ídeo ípfís largíuntur,utadp audaciores effícíantur,Gillius, 4| Elephantís uií magna propulfis, quos flammís cóniectís une cumnexos,íam corporíbus tactís,gradíentesty retrorfus , retínere magi(trínon poterant, Mil nuslibrois, Quomodo Megarenfes ín pralio aduerfus Antipatrum,fuibus píce oblitís fucer in elephantos ipfius ímmíffis,eos perturbarínt,íam capite quartoretulí.« Romanos (quonia cornua modo aríetís, fed etíam fuillí pecorís erunnítum oderunt) Pyrrhi Epirotarumregísd tos ín fugam uertifleferunt,Aelíanus, Elephantiín prclíjs magnítudíne corporum, barrhit rore, forma ipfius nouítate,homínes equos conturbant. Hos contra Romanum exercítumg ín Lucanía rex Pyrrhus eduxít.Poftea Hannibal ín Afríca, rex Antiochus ín Oriente, Iugui INumídía copíofos habuerunt, Adueríus quos díuerfa refifiendi excogítarunt genera ari Nam & centuríoin Lucanía gladío manum ( quam promufcídem uocant) uni abíciditi& bín phradii equiiungebantur ad currum : quibus ínfidentes clíba naríj faríffas, hoc efl longilfimo tos ín elephantos dítígebant. Nam munítí ferro,necà fagíttaríjs,quos uehebant beluae, ledeb & earum ímpetum equorum celerítate uítabant, Alij contra elephantos , cataphractos milítes: ferunt,íta utín brachís eord,& ín caffidibus uel humerís aculeí íngentes ponerentur e ferro nu fua elephas bellatorem contra fe uenientem poffet apprehendere. Pracípue tamen ueli quíadueríum elephantos ordínarunt. V elítes autem erant fuuenes , leuí armatura, corpore quíex equísoptíme míflilia dírgebant, Híequís prtercurrentibus ad latioreslanceas ud fpícula beluas occídebant, Sed crefcente audacía , poftea collectí plures milites pariter pila, hotte niffilía;in elephantos congerebant,eosqp uulneribus elídebant,Illud tamen additum eft, ut fundit res cumfufüibalís & fundís rotundis lapidibus deflinatis,Indos (per quos regebarur clephanii) eum inii —N Deblephanto.E. Lib. — 45$ (isturtibus aftligerent atque mactarent , quo nihil tutius inuenítur, Preterea itenientibus beluis; quafi ítrupíffent acíem;fpatíum milites dabant, Q use cum ín agmen medíumi peruenitTent;círcuma fufisundig: armatorum globís,cum magífiris abíg; uuIneribus capiebantut íllefz, Carrobaliftas alí quanto matores(ha ením longius & uehementits fpícula dírígunt)fuperpofitas currículís; ciim biz aisequis aut mulís poft acíem ordínarí conuenit, & cum fub iactu teli accefferínt;beftize fagittís bas - Miflaríorum transfiguntur. Latius tamen & firmíus contra eas praefíeitur ferritjcum ín magnis core - poribus maiora fint wuInera, Aduerfum elephantos plura exempla & machínamenta retulímus,ut fiquando neceffítas poftulauerit,fcíatur que fint tam imimanibiüs beluis opponenda, Hac V egetíus | deremílítari lib.s.cap.4. Elephantís probofcides facile amputari fupra docuí ín B, j " qj Mautorum pedites elephantum pellíbus pro clypeis feprotegunt,Strabó, —. P «| Nunc de ebore dícendum , quod Grací per fynécdochen hon alíter quám ipfam beluam elé« phantem nomínant.Quod cornua fua certo tempóreabíjcint defodíanttp,& defoffa qua arte ínues -miantur,capíte tertio docui ex Aelano, Líbycihoiines elephantos uenantur, nó alía imagís quam - dentium gratía,Aelíanus, Herodotus prodít, Aethiopas tributi uíce regibus Perfidis iiícenos dea deselephantorum grandes,tertío quoc anno cuim auro & ebeno pendere folítos, T'anta ebori autho erat urbís nofirz trecentefimodecimo anno:tunc ením atithot.ille hiftroríám eam condidit Thu- ín Italía, Pliníus, Excogítata funt (perluxuriam) & líghi bractez, nec fatís: Coepere tíncgianís alum cornua, dentes fecarí,lienum(ép ebore díftíngui,mox operírí,Plín, Dentíbus íngens pretíir, deorum fimulachrís laudatíflima ex ijs matería,Plín, Cornua fcemínarum (habet ením ea foemía pne quog;certís ín regionibus, ut capite fecundo díxi) maioris effe preti], huiufmodi reruni artítíces !prsicans Aelian, Venditur ebur pondere:funt quí tabellas aut fegmenta eborís ; praefertír in os - paribus inde factís,ut pectínibus;capulís, alijstp, cetaceorum piícíum offibus adulterent. Diftíngui -audio,quod € pífcíbus leuíora fínt,minusd per zetatem pallefcant, Ex arbore & fimulachra numí mumfuere,nondum pretío excogítato beluarum cadauerí,an tequam utà díjs nato fure luxuríz,eos 'demebore numinum ora fpectarentur & menfarum pedes,Plín. Ebur quomodo mollíatur zytho; | ps eftfuperíus hocipfo capite , ubí quomodo elephantí captí cícurentur tractauímus; Mitior efi(quám farcophagus)feruandís corporibus nec abfumediís,chernítes,ebori (imíllim us, iniquo Das vium condítum ferunt, Plínius 56. 17, EAtQewz dau ydvizue , qu avrép Quoi voy Aaféoy x&dw; Theos hraftus, Candidü marmor ebori fimile, dicitur & lapis Coraliticus , & Arabicus:ex quo fit eémima rabíca: quae,ut Plínius fcribit,ebori fimillima eft; & hocuíideretgr,nífi abnueret durítía : dícítur ea iam chernítes;ín quo Darium,ut Theophraftus fcribit,condítum ferunt:reperítur etíam ín Gerinà tac, Idaliquando in ftírías concreuít, fepe translucet, fepius non polítum nítet; ídem marmor plurimis fpírís tumídum effe folet:quale potíflimum gignitur ín Phrygia & Cappadocía;ex quo ítea 1umfit gemma; quam Plinius,etíamfi ebori fimilis fít,ramen quía fumo eft fuffufa,capniten appellas ii eorg. Agricola, Huíus generís míhi uídetur,qui apud Syluaticum fapís lagía (lapis alagi, apud utetem gloflogràphurm ín Auicennam)nominatur, fimilis offibus elephantis, fufcí colorís, & quafi fübruffus, Hapiar alagí;íd eft lapis eburneus, Andreas Bellunenfis, Theophraftus author eft &ebur foffile candido & nígto coloreinueniti,& offa e terra nafcí, ínuenirí&p lapides offeos, Plinius. Alíud eftebenum fóffile,zagatí fímillimum,fed ramofum,necardens, Paderos gemma Arabica; afpectu méaeít, Solinus. T LL o APR x1 24 Vetus olettm exífiímatur ebori uíndícandod caríe utile effe,Plin, Circa Iouis Olympi fimus Tidrüm ín luco; quem Altín appellant, pauimenti eft ex lapíde nígro, proxíme uero círca fiatuam Xumi;id eft bafís,e Parío lapide,ut oleum ftatuz ínfufum illíc exci píatur, Conducit enirn ítatuze illi i,& ne quíd uiti ex uligine locí accídat; efficit, Caeterum Athenis ín arce, Palladís quam Parthe uocant, fimilachrüm eburneum , non oleum fed aqua iuuat, INám cumlocus tralde &dítus &€ s fqualidusi fit, aquam & rorem índe nafcentem defiderat, At ín Epídauro quaxrenti mihí qui tqued Aelculaptj fímulachrumnec aqua nec oleórígaretur,refpondexunt, ipfum & folium cuj lidet fuper puteo fitum effe;Paufanías in Efíacisiunde etíam Caius partem traftulitlib;, cap. i7; iodebur ficcítatibus maxímeoffenditur;& de eburneís celebratís fimülachirís,Leonícenusuaríae | illoriz 2, yo. ubi etíam ex Paüfania quada tranftulit de eburneís celebratís fimulachrís; Venerem Hraniam Phídías ex ebore & auro fecit;,Paufanías,Elephantína V enus (inquit Giraldus) ab ürbe- (gyptía denominata putat, &c, Sed forte ab eburnea ftatua (ic dícta fuerít, ut Apollo eboreusR o. mm, Raphaníebora políunt,Plín, Squatínalignum & ebora poliüitur, Idem, — qf Fiuntex ebore alia cultrorum capulí, quos alíqui ín tnenfa ueneno prafente fudare nugantur, ÉA«QeuTóxals Aero rib uayetionw tou Suidas, Corcyraa flagra sere «A«Qiuaivos, íd eft ex ebore manübria fia bebarit; Hefychíus, ÉA«qourotcuzr oe fiae xpuoete, Oxozrt7rot qv óAsewr, ut Pollux citat, Quicültii ftu antín Brítannía;dentíbus tnarínantium belluarum í nfigniüntenfíum capulos:candícant ením ad bu neam clarítatem,Solínus cap.ss. Plato díxítxaivüi wuttvlu ev d* y i tApeurtiv lus dizroie, qoi Xi- PV ' ) : "s * JumsPollux, Inter opes Salomonis fuit thronus deebore grandís ueftitus auro fuluo, ( utlegítnus. V Reg. 1o. )cuí opérí aix mínusttíoípta millibus talehtorum atttíbui poteft, &c, Robertus Cenalís, Mínerug Panachzídís fimülachrum ex ebore & aurofadtü eft, Paufanías in Achaicís. Idem mutta. lum deorum tum alia finulachra,uelex ebore tantüm; uel etíam ex auro facia commemorat: multa. ^! 2 E 436 . DeQuadrupedibus & alij aathores paffim, qua omnia referre infinitum fuerít, Ówebura (ex fuccino uel eleg «tíum uidetur quidem ín templís preecipua,Sed tamen ín extremís Afríce, qua confinis Ath, sur:fape enim ad longitudínem decem pedum augefcunt,Gillius, Atramentum Apelles comm Períclís uíta &asqewzvs ()99qor nomínantut:nifí quis &MdewzG" putet,nonàcQawz« fcribendum; "Author obfcuruslibri de naturís rerum, Quarendum an hzc potíus ad elaphon,íd eft ceruu elephantí adípem;quo ínunctum, licet nudus contra efferatiffimas beftías procedat; illfu pitefeptímo, . | ib.i6. Er proxime ante hzc uerba, Saba (inquit)ciuítas maxima eft , quam Eumeníslucusft - callo raanus uím faporís,baudalía de caufa credo quàm quía ipfum ebur fibímandere uidetur Extanta clephantí molenihil efculentum cft nífí promuícis, & labra, & cornuum medulla; À - zufis teftatur, Apparet (ancín magno pretio fuiffe,nam Aríflophanes py Bedjac QC Amp Ta - Marcellus Veroilius," Elephantífanguís przcípue marís,fluxiones omnes, quas rheumatilit S E ,q | .mínitalium,Elephas (inquit Pla tearíus)habet offa quxdam folída ut dentes, (dentes etíam elep rüm medullam babent,& fallitur Platearíus, Monachiín Mefuen) qua non cremantur, fed ad 1 ; Y " " 3 3 1xL, 3 T 1 *- 2 PDA fos ufus ferantur, Quadam ucro medullam habent ; que combufia dicuntur fpodium; ' tUmm)xgz eA«qovawor d'ou Aoi yuueniy icri cvi.Qogoi, Suidas ex authore ínnomínato. Magníudoc eft;poftíum uícem ín domícilijs prebere : Cepestp ín js € pecorum ftabulís pro palís elephar dentibus fíerí , Polybíus tradít, authore GuluffaRegulo, Plín, Eorum qui funt confirmata: ea magnítudíne dentes exíftuntjuicem ut poftíum prxflent,& pro palís INigrítze ad feptmenta tus eftex ebore combufto facere, quod eleph antinum uocant, Plín, 55. 6, Pínxit ebore ceftr o( ceftoyid eft uiriculo,Plíníus 35. 1c. Etfuperíus paulo, Et penícillo pinxít & ceftro, Sophocle díxít pro ftímulo fiue ftylo,ut aít Pollux. Hoc genus miflilís, quod Graccíceftram uocant, no rículum:nam & terebram uulgo íta dícimus, Hermolaus in Pliníum, Pictores eborea Plutar dem, Plurade ebore quod ad philología precipue, uíde capitís octauí fegmento fecundo, - phantí offa & pellís,ubícung; íncendantur , (erpentes fugat, nec ullum animal uenenofum: tineznt; Vt& illud quod apud A elíanum legimus. Contra omníum ferarum uenenarem dere.Sed uidetur eadem uís utríufcy animalis partíbus iam díctís contra ferpentes íneffe, IN; uum etíam utrung; ferpentibus ínfeftum eft.Ea quídem qua uruntur omnía fere, fí fumi mordag tstiodorís grauítas accedít,ut maxime fit in offibus,pilís & corijs, ferpentes fugant, V ide plur dy E Y , f ) Ps " 2 1 n ati , Elephantophagiàbelluís quasuenantur edunt&p dictia Nomadibus immundi uocantur V leríus eft urbs Daraba & elephantum uenatío,que ad puteum nominatur,eam Elephan p P ous. habítant, Troelodytz contermíní Aethiopia, folo elephantorum uenatu aluntur, Plín, Afad OM Adi y P m dk A. AEricaymontes habitant,uíuunt elephantorum uenatu,Plín, ^ Afachzíex Aetbíopum nume ptosuenatibus elephantes deuorant, Solinus, Contra Meroen funt Megabarí , uel Adíabarg pars eorum INomades,quí efephantís uefcuntur, Plinius, Aethiopes qui INomades appellan uítates ín curribus pofitas habengProximí autem íllis funtquíelephantosuenantur ; illosti £a diuifos uendunt,unde coonomen adepti Elephantophagi nuncupantur, Philoflratus, i err iab abere oce d P za H5 nitluxuría commendationem & alíam(prater eam quae círca opera'ex dentibus facta eftz)exy Aethiopes elephantumin uenatíone captorum pofleríores partescomedunt, Gillíus, -Víd buídam regíonibus fercultt omnium pretiofiffimü xflímarí & regí apponi folitum, renes el Vartoman, Carnem elephantícum alijs quibufdam decoctam uetetí tufli mederí Kafís GU Ire z a ; ] P» EE L P * | , tus fcribuntut fequentí capite dícam, "&egecsA«qavmoy,id eft elephantínum falfamentum, vatur apud Athenzum lib.z. nec explicatur, INam quos recítat Cratetís comici uerfus,mihí obícurifunt: necab Hermolao & Czlio Athenzi locum cítantibus explicantur, Quodat Qquit)percelebre fuerít Cratetís illud elephantínum falfamentum , Aríflophanes ín "'Eheím p cognomínat:Elephantínum autem fortaflis ab eborís colore dídum fuerít, : 3 G; à , Müflelz exuftz cínís,& elephantis fanguis, ímmíxtus & illitus eleph&tícís corporibus canc, fifiít,Plinfus & Ifidorus, Sanguis & ifchíadicis prodefi,Plin, [Caro eíus frígida &f abomínabílis, Albertus:Ponderofa,trigída, pínguís,abominabilis, Rafís, Decocta & líquet aceto & femíne ferulz,fi praegnans hanc guftauerit decoctíonem, proijcít quicquid habetin! ]dem, Quiguflatde carne elephantícum aqua & fale cocta, cum feminibus afquefim(feru tus)fanar tuflim antíquam, Rafis ; & mox fubtjcítur, Quando coquítur & liquefit cum ace mine fení, (Albertus, ut iam citaui, legít ferulo ; & addít,hunc potum abortíuum effe pret 6 Elcphanti adeps contra uenenata ualet [Nam fíquís eo inungatur, eitsue fufrimeto expie abillo aufugiuntlongiffime, A elíanus: V ide fupra circa fin£ capitís quinti, Illius fugat ue Auícenna, AdipeceruínoelephantínoQg perunctos,ferpentes fugiunt, Diofcorides 2, 86. elephantis íllitum capiti dolentí prodeft, Albertus & Rafis citans Arifiotelem, Fumo quog! ex ungula & pilis elephantís,anímalium qualibet uenenata fuganturIfídorus, | j qr Ebur tota (ubfiantía cor roborare, & conceptum íuuare , practícís fcribitur , frígidumii primo gradu,Sylufus,Cauendum eft ne fit adulieratum offibus pílcium, aut aliorum quorune Eft Ípo e B D-Eleghano.GEL Dib.L 4s fpodium frígídum ín tertío gradu, ficcum ín fecundo. (Hec graduum affíenatio falfa apparet, & tie 1ero fpodío,necy antíípodio ex offibus elephantí crematís conueníre,)A dulteratur quandoque Is canís combuftis,quandog etíam marmore combuflo,fed id eft mínus (lego nímís)pondero, mEligi deber fubalbídum,ualde leue & contínuum, Hc Platearíus, Pharmacopolz ubíg hoe , (e profpodio offibus combuftís utuntur, fiue elephantís,ut ipft aflferunt,fíue potíus bouis, uel aríe; uel canís; aut alteríus anímantís:quís ením ufta diífcernateiVlonachí in Mefuen, Fluíus fi podij(ex us elephantorum uftís) ufus eft ín fyrupís ad refrígeradum, Puluís eius cum fucco plantaoínís lyfenteríam & fanguínís fputum datur,Platearius, Ebur uím adftríngendi obtínet, Diofcorídes XBerapío-Ego nullam ín guftu aftríctionem percípio , fed emplaftícam uím pottus & abígy morfu Miccantem. Diofcorídí forte impofuít (iccandí natura;atnó fi quíd fluxíones ficcat, ftatím attríngít, ij ex ebore apud recentiores medícos praparatío huiufmodi pratctibítur: Eborís in partes libram fictili crudo impone, & operculum luto círcunquag oblíne & agolutína:fíc cremari fi, donecfíctílía percocta (int: deínde exemptum ebur ín tenui(Timü puluerem teríto & críbrato: jox in patína uítrea líquoris ftillatítij rofarum libras duas fuperínfunde,& exiccari finíto:deínde fea loteríto,& tantundem líquorís rofacei affundens fíccato. Vbi ueró íam tertio Contríuerís, ad^ ibis líquorí rofarum camphorze fubtiliffime trítae drachmas quatuor: & paríter conteres ín ta« marmorea duríffima, fíngesi paftillos,& in denfo aliquo uafe, ne expírent,repones, Quod fi defuerit,cornu ceruínum fimiliter preparabís : eft ením hoc quog efficax medícamentum ad lta praefertím contra uenena, Alij monent ebur aperto fictili cremandum effe: fíc candídum fíerí, usnigrefcere, Ad elephantíafín, Bborís & cornu ceruíni ramenta cochlearfj menfura fepe ad dictam menfuram(pharmaci ex cedría quod fic fítzacetum optímumy;cedría, & fuccus braflice, fingula cyamí menfura míícentur, & íeiunis mane praebentur) ammifcentur, Nam & per feípfum unumquodg eorum potatum utíliffimum exiftit, Aetius iz133, Ebur & caftoreum ex lade rabído joinfunduntur,Nemefianus, Qui poft eerítudínes aliquas,utlethareum aut peftilentíam,ín o onem decíderint, eos maxíme íuuat híera Ruffi; & cafloreum cum oleo occípíti íllíti, Poft pura nem híera , ícobem dentís elephantis círcíter drachmam unam é mülfa potam non parum íu« credítur : € caftoreum fimiliter poft purgatíonem drachma pondere cum melícrato, Aetíus, isicobeiflito paronychía fanantur, Diofcorídes,Serapio & Plíníus, R.amentís eborís ci melle tíco;ut aíunt,nübeculz ín facie tolluntur, Plin. Bbur cum mellecontrítum & ímpofítum , maa ismirefanat,Sextus, Mulier fi quotidíe de puluere eboris facíem fuam Írícauerít, plagas muns Ide; Per plagas(inquít Humelbergius)íntellígít,quas príore curatione maculas,Plíníus 38,8, culas,uocat. Drachmamc(unciam, Albertus)de alkal,id eft offe elephátí,cum decem drachmis ijs, Albertus) mentaftrí montaní aquae potam ab eo quem prímum infecerítlepra, plurimum effe dícunt,afis, Capítis doloribus prodeft límacís ínter duas orbítas ínuentz officulum per emcum eboretraíectum , Plinius, INaufeantibus fuíbüs falutarís habetur eburnea fcobis fale . Columellalib, 7, Cornu ceruínum & ebur alíquí mifcent aduerfus lumbrícos, Ioan. Agrís Ícribít medicum quendam fcobem eborís uíno,aut liquore alicuius herba obftructione liberan ymíftarum fornace extracto, maceratum, íeíunís icterícís propinaffe non abíc fucceffu : (Ego mremedium ín manufcrípto ludzí cuiufdam libro legere memíní,) Conducit (inquít Agrícola) nedicamen obflructionibus díuturnís egregie, & remouet infuper flomachí dolores füpra alía maca,quse ín hunc ufum comparantur, : Exhibetur etiam cum mulfa ualde infígni facultate ín mitalibus, Eborísuftifarína cum fanguínehircipota, calculos ín renibus & uefica frangit abfgg ini perículo,Obfcurus, Éburnei pectines capíti pra caterís (alubres exiftímantur:forte quód re quiex cornibus factí plerícs erauí odorefin ex ebore non ítem, — € Probofcídís tadtu capítís do deuatur,efficacíus fi € fternuar, Dextra pars probofcídis cum Lemnía rubrica adalligata , ímpea bídínum ftímulat, Plínius, — JIecur comítíalibus morbis prodeft, Plinius, Extremíras (alíás idditamentum)hepatís comefta cum aqua(fumac)& folijs citranguláhepati dolenti medetur , R afís | Albertus, Elephanti felalíqui commendant tanquam auxilíare morfibus ferpentíum, Diofcoria 3». Fel eius ad pondus aureí(alíás alkiat/lego alcírat,id eft ceratíum,tertía pars oboli) per na^ &simmiflum,íuuare aiunt contra morbum caducum, A bertus : R.afis aequale mofchí pondus adíje- h^ Q(Fímo elephantis fiillinaturpellís (cutís) pedieulofa, & ín ea refíccarí permittatur , pedículís: berabitur, Albertus & Rafís, Eodem fi fuffiatur domusaut alius locus, cíníphes (aliásculíces) fi^ RI iunt & moríuntur,lídem, Síf(uffiatur eo uenter febricitantís, prodeft, Hali, Si fupponatur (cum- in afübmittatur)mulíeri,conceptíonem prohibet, Auícenna & Hall. Pty i. Mes à. Elephasapud Gracos infle&títur per antís,anti,&c.quo modo Latinorum quidam,;prafertím Iecentíores,cafus omnes ab eís mutuátur,praterquam datíug pluralem,quií Grecís ef éatQaonLatí, quoniam talem ufurpare formam non potuerunt, nec elephantibus uel ínifio uel auferendí cafu tre placuít,elephantís díxerunt; & huius termínatíonís occafione alíos quog cafus omnes ín fe^ da declinatione ufurpant, Quanquam ín Plínío nomínatiuum Elephantus (quo Gaza utitur) dum ínueni,fed cafus ab eo factos in utrocp numero omnes; & nónullos ex eis apud Vergílíurm ceronem.Gracorum elephas ín recto fingulari, & elephantes tum ín recto tum accüfandi catu | 3 wv 438 | ^De Quadrupedibus ; pluralibüs,apd Plínítt inueníütur ( quanquá frequentius ín plurali eleph&ti & elephantos)nec prater hostertíz declínatíonis cafus, Plautus ín Stícho,elephantü grauida díxít,Sed ífta curíofitas: grámatícos relegetur. EAQac Girecís aliás femper mafculinum eft, fed c& de fcemína peculíarís: eíté eas dícítur, & GtQxc 94e, ut apud Athenzii ex Plutarcho; E Ac nomen haber quafi àdj quod ín paludibus mas foemina emDokvay,id eft confcendere foleat,ut cap. s.explícauí; 4 734 958 guo 76 BAerfto, Baar] ioc 13, i 73a 70 (Mosa Gioy tol qas, eArypivay eyay fiva s 7i3a o Nuxcde yivez? Musas 7r& Carey ea Aeque, zr vv yaf d asvxóy 76 dssy cu, Etymologus,.INos ab Hebraíca uoce potius diffe oftendímus fupra capíte prímo. Elephantem Grzecí à magnitudine corporís Uuocatump eóquod formá montís praferat, Grace ením mons elephon (forte 2 2ó26",íd eft collís) dicítur, Indos autem à uoce barre uocatuf,unde & uox eius barrítus, & dentes ebur, Ifidorusapud V. tíum Bell, Huc facit illud Oppíani, Gone xp id lipeAeQouzw boues dos" Bi yeoeeu Geleudp, Oyupus DOR hículum tantum fignifícat;fed quoduís etíam anímal,cui ínuehuntur & ínequítant homines, utfünt equus,mulus,camelus;elephas,&c, Éy 75 Daeyuxi dario T. MI Aes Vetro vrouyslne, No Xl ako dá veto pe D", eooe tipi CI ovopvi Avete jroMi queive d. vxelt. etpyvgovS7r " qu reve Cu'yoio ru» arenaip Épw Qt xok vé dri - oor rooloutvs iré Ge] voy tirare QvAaz]ovm Svaroy, & un TávTOU xo d Spon (^ sc eed Tous z dp posu Gee QuyomMes ue loose Bogaty Go] Epor, o de 9uelay éeilatosop Gp gi &veM« Ka «Bap &x5Qve, Go 9uoleo Sveiey nveyssp, qe eivzà dt 76 Toe Ji«vlÜu cuervoalnetey "70, 7x Ouod 9upoxd u^, Suidas ín Beers. Bellua pro elephanto per excellentíam, apud Martíalem,Niero níl negat magíflro:& apud Plinium, Nondum pretío excogítato belluarum cadaueri, Elephia xími effigiesin Hypnerotomachía Italica Polyphili defcribitur, €| Elephanto,quí inPunícaa tífime fuerat przlíatus, Cato Sutrum nomen ímpofuit, De Aíace elephantoPorí, quem Ale captum dímiftt torque ornati, fupra díxí;Item de Aíace & Patroclo Antíochí;& de Nicaaelt £o foemina, quz mulierís fibí commíffum infantem matrís inftar curauit. 4 Epítheta, Anguimanielephantí,Lucretíus libro 2. fic dicti, quod manum fiue probofeif fle&tunt accontorquent ut angues propfía corpora, Clemens. Ferox, CGretulus, Immani dícus,Infrenís, Libycus, Lucanolíb.6, Liíbyffus. IMlarmarícus, Nígrans, Niger, Quíd t mulier nígrís digniffíma barríszHoratíus, Placidus. "l'erríbilis. Trux, T'urriger. Vaftus, Quurzi &udiAaéc apud Herodotum legimüs;& ín Euftathij commentaríjs in Dienyfium defi bís,uíde fupraín B, AgezpoBloytAsQevray, Etymologus fine authorezexpono waxgoBiop, "T'apr Nác G^ zrczulvia sip pivop Vsqe'vray, Alexander quí & Lychnus, | Mveuoe(sc à magnítudine dentium Quiyymidyasà bellico ufuín epigrammate Philippi, Amd wokivé(y Gom wsAaevippmey Vote io &vkyxa ENivp emielenrre,SCc,Oppíanus, Pvpyoqégor apud Helíodorum, 9 €|Elephas poculí genus erat trícongíum,ut Damoxenus teftatur ín Autopenthünte, Edi ép evi PIU AiawÜ ind Qiouy. O roe 7i dU 5 dio arc Üeys Pop. Ainonvop A fuop mi yis Xogoy Xdatt; à) foy, apdomsp dl uoi zrods. Éy vic cuoc, IMemínit eiufdem Epínícus in Hypoballomenis VW pvr&y v wvyisit TW ovr yia Pivdy dthoe: rhuspoy rs kebedeay — Koui(Gusvoy aucporeoe: dU diam Esud* ias squrzi zrve1cye (elephantis imaginem ín eo fculptam fuiffe fignificare uidetur) givzw (lego xecsy) d'vo ades, dp st &ptAiQat uexio, Eye di Gu atrox (uerfus conftabitfi lega J7 y exzrirtonet) vroheoac, Oudty aqarz G- yo) daqieen sdt cv, Haec Athenzus ; V erfus ultím merbíalís eft;ut infra dícam, Elephas eft hordeum infufum, & eft quídam potus, Syluaticus thore:fortelegendum phucas,2»x&etquí potus eft ex hordeo,non alíus quam Díofcoridís zy fupra docuí;cuí cum elephante níhil commune eft , níf: qued eo nímíum utentes elephantící cuntur; & ebur (quod Gracielephantem uocant) ín eo maceratum mollírí aiunt, Eburneal id eft eborísínftar alba, Perottus, De eburneo Pelopis humero,uíde Leonicenum ín Vartjs; phantínus nomen poffeffiuum,ut pellís elephantína, Elephantínum emplaftrum defcribit bro quínto:fíc autem dicítur,eodemtefle;quod fit percandidum, De elephantíno falfamen rius díxi, Libros ueteríbus elephantínos efTe nuncupatos ex amplítudínís ratíone, funt quie] tur:íjs ueró tríginta quíng; numero & tribuum & tribulium contínebantur nomína , Scribit t ín Tacíto Fl, Vopífcus,in librís hoc genus folíta perfcríbi fenatusconfulta , qua ad princípem nerent.In Vlpía ueró bibliotheca feruabantur hí,Celíus, €| Elephantía, (iue quod ídem eft A tz: Paülo;elephantíafís & elephastut ín Plínío quog; poffis defendere, fícubi elephantís (utlíb cap.i8.) proelephantijs fcríptum eft, Eft autem íd ceu lepra quoddam genus, elephantorum mile;crebrís fümma corporís parte maculís actumoribus, rubore paulatím fe ín atrum uert nonora modo atq; manus,fed furz ac pedes ínflantur,ut hínc recentíorum plrícy non alíos tent elephátíacos, quàm quibus crura fíc ntumefcunt;ut pedes elephantorum habere uídeantul go morbíex atra bíle,non quidem omni,fed retorrídarmorbus ínexpugnabilis , atcj ut cancetv partís,fic elephas totíus corporís quafi cancer exíftímatur, Caffíodorus, Cutís (inquit) anímali phantíulcerofis uallibus exaratur , à qua tranfportaneorum nephanda paffío nomen accepi Hermolaus ín gloffematís Plíníanís. Idemín caftígatíonibus Plín.libro 3o,cap.18. reprehendi dícosrecentíores,quí elephantíam uocant morbum quo pedes & crura uehementer íntumen Diximus elephantíafin (uerba funt Plinij 6.1, ) ante Pompeí IMagní ztatem non accidifTe ín 1tallur & ipfamà facie fepiusíncipicntem,in nare príma uelutilentícula:mox ínualefcente per totum €9" DeElephanto.H. Lib.l — 439 gus,maculofa,uarfjs coloribus, & inaqualí cute, alibi craffa, alíbi tenui, duta, ceu fcabie afpera: ad pofiremum uero nígrefcente,& ad offa carnes apprímente, íntumefcentíbus dígítís ín pedibus ma xusqp, Aegypti peculíare hoc malum:& cum ín reges íncídiíTet, populís funebre, Quippe ínbali ísfolía temperabantur humano fanguíne ad medícínam eam. Et híc quídem morbus celeríter iri ilía reftínctus eft, Flucufcp Plinius, Elephantíafís (ínquít Aétíus is, 120.) d quibufdam leontíafis, abalis fatyríafis appellatur.Elephantíafis quidem 3 magnitudine & díuturnitate affedtionís nomen cepítiímo & propter cutis afperítaté quae ín nonnullís apparet, Leontíafís autem appellatur,cum nsagrorum cum quodam tumore laxíor reddítur,ad fimilitudínem pellís flexilís fuperciliorum feonís,Satyríafís uero , propterea quod mala facieiijfdem cum rubore attolluntur, & mufculís mas xillaribus uelutí conuulfíonem patíentibus,mentum ipfum dílatatur, quemadmodum etíam ríden; tibus euenire folet,fimílitudine quadam ad picturas fatyrorum : quín & alacrítas uehemens ad coi, um ipfis adeft, quemadmodum & de fatyrís fertur.Eft autem grauís morbus, & propé ex eorum ni "mero quí incurabiles exiflunt,Sc.Elephas affectus cute craffam atq; íneequabile reddit, liuor adeft E tum oculorum albís,exeduntur partes manuum ac pedum fumme, ex quíbus faníes liuída "acfcetída emanat'apparent etí3 (n huíufmodií partíbus affectis uenze craffo nígrog fanguíne plenae; "Galenus ín definitionibus & Therapeuticís ad Glauconem, Pluradehocmalo uíde apud Celfum 5,55.& Manardum ín epíftolís,& alíos recentiores, quorü díuerfze quídemopíníones funt ; fed plu- ies & doctíores fere ín hoc conueníunt,morbü quí ín facrís literís lepra uocatur (alía ením eft quami Grecimedici lepram nomínant,non adeo difficilis curatu) & fimiliter hodie uulgo, non alíum quàm seephantem effe, Elephantiafis genus eft leprae, Hefychíus & V arínus,Elephantíafin certealicubi - ín epram mutatam apud Gralenum legímus, Phoenícíus morbus, qovixin vécor, qui ín Phoenice & - ! tialin elTe, Giallimorbum quendam ín equis appellant farcínín quo(ut audío)tumída & uarícofa funt cruraterudítus quídam elephantíafín exponitrfed hec Arabum non Gracorum elephantíafis efl;ego uarices potíus díxerím,uocabuli etíá (ímilítudíne fretus. ruosrou, 6; lo Adtxlo EAOV 7X6 ASTpaU; Helychius & V arínus. Archígenes apud Aetíum lib, is. lepram áleuce, alpho; pfora, & impetígíne fera cettís notís diftinguít, Scítu díignum(ínquít Czelius)ex uíctusratione ac ccelí zeftu hoc malum apud Alexandríam uígere plurímum : In Giermanía ueró ac Myfía rarenter admodum quenquam ? fia ínficiatcp eodem modo apud Scythas galactopotas nunquá uífumfere, At ín Alexandría dítae modus plurímum íd genus concínnare ualet:athara fiquíde uefcuntur,fiue pulte, íd eft farina fríxa, "meclentem abnuunt;uel falfamenta, autlimaces:quídam nec afinínas carnes,aut eiufmodi alía quía - buschymí uís comparatur craffior &C melancholíca, Quod quit alibí,tum ín fecundo ad Glauconem probat Gralenus. Elephantícos nuncupat Fírmícus elephantíafilaborantes, Elephantía fer- "pentes fic dicti, quod is quem momorderínt hoc genere leprzafficíatur, ut quídam ex Solíno citat, (Anacardus fructus ab ímperítís uocatur pedículus elephantís, Syluatícus, € Elephantumce, tiigenerís ad Aquatilía díffero, Vrímagnítudine paulo elephantis inferiores funt, Caefar, Bele emarinz, cuí Andromede expofíta fuit, coftarum excelfitas elephantis Indícís emínentíor fuiffe "raditur;Solínus, Equifluuíalisrelíquum corpus(prater ungulas, aures && caudam)elephanto nó v dillimile eft, Gillius, Monoceros fera pedibus elephanto fimilis eft, Plín, Eale feraapud Aethíos : t5 caudam elephantí habet,Plíníus, 4| Q. Fabíus propter candorem Eburnus cognomínatus eft, Elephantis, quz & interdit Girzes tisElephantine uocatur,lafcíuíffima mulier uaría concubítuit genera defcrípfit, Huius memínit Ta tanus Affyríus ín libro aduerfus gentes, & Suidas, Martíalís quocp & Plínius,Latíni quída;alioqui literati; fallo marem putarunt, Gyraldus, Elephantíne Thebaídis oppidü;ubi nullí arbori decídunt foliaPliníus r6,21, Elephantína eft infula fpatío femiftadij , cum ciuitate qua Cnuphídis templum Tiàbet, & INilornetrío,Strabolib.z, Elephantís INilí ínfula eft ínfranouiffimum cataracten,nauíga. tionis Aegyptíz finís,ibi Aethíopícae conueniunt naues, Plínius, Elephantína urbs diftata Thebis Begyptíjs uiginti et octíngentís fladás. De hac fcríbitAppíon quod Onychínadicí debuiffet:quema E Bn cim onyx ;íd eft unguís refectus, íterum crefcít,& quod demptum eft refarcit:fic [Nilus pro confumptís ínundatíone per agros aquís,quotannís rurfus paulatím colligitur, & rürfus ínuna "&Etymol, Nilus Aegyptum & folus, & totam, Gin rect permeat,à mínore cataracte fupra Syes men & Elephantína incípiés, qui funt &CA egypti & Aethíopie fines,ufq; ad Nilioflía ín mare,Strabo 3b.i7.: De Blephantophagis díxí fupra capíte fexto, Elephas, mons Arabíae ín mare expofitus, Strabo libro. decímofexto, Eleutij, Az, gens A pulíz, Hecatzus ín Europa: (forteaddendum Elephantíam uel Elephantina uocat, propter gentile quod fequitur.) Parthenius Blephantíde eam y p * E | Uocat, Gentileàpriorí Elephantínus, à pofteríorí Elephantítes, Ptolemaís à Phíladelpho condita Eirad uenatus elephantorum,ob íd Epítheras cognominata iuxta lacum Monoleum, Plinius 6. 29; lothera eft ab Heroum urbe nauíganti íuxta Troglodytícam ,à forore fecundí Ptolemzí appel »Batyrí opus,quíad Troglodyticam & Elephantum uenatíonem perferutandam míffus eft, Stra lo libro decímofexto.Et rurfus, Arabij fínus pars que Troglodytícam fpectat ad dexteram eft, ubi Tauigantibus ab Heroum urbe ufquead Elephátum uenatíonem & Ptolemaidem, CSUSIN funt -— | | 4 5- - 440 — DeQuadrupedibus nouem millia ad meridiem & paululum ad Orientem, Etalibí eodemlibro, Poft Stratonisinfulam fequítur portus Saba, & Elephantum uenatío,EA«Qazay xuumyiy óptuyoy eirry, Et paulo poft, Vite, ríus eft urbs Daraba,& Elephantum uenatío, qua ad puteum nomínatur,cam Elephantophagilha bítant,(à quibus elephantí quomodo capíantur fupra recítauí capíte quínto.)Sunt & alíz quadam Elephantum uenatíones(ÉasQeveoy 95924) &C urbes ignobiles,Sc, V Iteríus eft Lícha eleplantumg natío,Straboeodem líb.16. | | s OY . b. Ebur uelebor neutrígenerís,elephanti dens, quafi e barro,íd eft elephanto produ&tum, Seruío, Hocfolum ebur eft,Pliníus de dentibus eius exertísloquens, reisóctasQec(ebur ferra fumyos elephantínum,fic ebur Girzcí per excellentíam uocant: addítur autem versós ad ipft lua dífferentíam, Vatínus, ÉAspavzey Aeyvqese aros eame tetusay odbvzee, Dionyfius Afer del Oríentalibus canens, Latíníetíam elephantum quandog; pro ebore fiue dente elephanti ponung ut, Inforíbus pugnam ex auro folídodg elephanto, Vergilius Cieorg,s, Altera candenti perfedi tens elephanto, A eneíd. 6, Eft & niueum epitheton eborís, X nítídum, Ab ebore deríuantur &tíua quadam;Eburneum, quod ex ebore eft, Plinius lib, z6, Iouem fecíteburneum ín Metel qua campus petítur, Líuíus lib, 3.ab V rbe,Eburneís fellis federe.Eburneum fignum, Cicero 6, Ve tína, Eburneolus díminutiuum,Cícero s.de Orat, Quem feruum fibí habuit ílle ad manum, qu eburneola folitus eft habere fíftula, Bburneum apud poétas reperítur, Hanc prímum uenis pleé modulatus eburno, Tíbullus, Legítímet faces:gradibust acclíuís eburnís,Lucanus, Atc enf collo fufpendíteburnum, V ergílius:pro uagínam eburneam,Seruíus, Eboreum quogp fit ab: Quum ín tríumpho Cafarís eborea oppída effent translata, Quintilianuslib, 6, Ante Apolline eboreumquí eft ínforo Augufti,Plíníuslib,7. Bburatum, ebore tectum, Lectos eburatos,au Plautus ín Stícho, Eburata uehícula,pallas,&c, Idemín Aulularía, Flomerus ebur elephant cat acuta antepenultíma:per fynecdochen,ut caput pro homíne:funt qui ultímá acuant,& ele tína,íd eftex ebore facta ímterpretentur,ín hoc nempe uerfu, ^ ded" $s«zis v VAtqewow yuunie (Qomino yptoazi)pamya. Mnovi &E Kodeiper, wetpniiap sto ioraay, &Cc, TMíados quarto, Alíqui lanas albas, terpretantur,Hefychíus & Varinus, Éasqevzwe,eburnea,& fimpliciter alba apud Hefychíum;lm pubesa genas, & eburnea colla, íd eft inftar eborisalba, Ouídíuss. IMetamor, Digiti eburnijd: candídí, apud Propertium, Ebur ítem ponítur pro uafís & alíjs rebus ex ebore dolatis. INonebu necyaureum lVlearenídetín domo lacunar,Horatíus s,Carm, Vtomne eburex acdibus fac fertet,Cícero 4. Verrína, Dum Tyburtínís albefcerecollibus audít Antíquí dentes fufca Ly ebur, Vlartíalís lib.i; Merulís annículis roflrumín ebur transfiguratur,duntaxat maríbus,P INon ením eft e (axo fcalptus,autebore dolatus,Cícero 4. Academic. Ebur ex ínanímo corpo tractum,haud fatís caftum donum deo, Cícero a,de Legibus,mutuatus eum loctt ex Platonis gibus duodecímo,ubí Grece legimus, Eatqas 5 i Astsrzro OG" (fic malim quàm una uoce Adi xluyli e'pas Q^, sn foyepie ewaluum, Ficinus transfert, Ebur cum olím ab anima deftícutum fuerítt pus;ad deorum fimulachra ineptum eft. Cicero pro &vydic uídetüt ys legiffe, quod placet, díus libro decímo IVletamorphofeos Pygmalionem fabulatur ex ebore uítgínís fímulachrumft eíustp amore captum à Venere impetraffe utin uera uiuamdq uíreinem uerteretur:& ex eit íugio Paphum fufcepiffe filium,quí nomen ínfulz dederít, ÉA«Qowzidtr G^ idem eft quod eq zrc,id eft eburneo capulo ínfignis, de quo fupra alícubíi : fíc & psMxvtzy apud Homerumleg quo uíde Varínum. Prrztoee toa id'àp vrebizree puyyeNeqowzte, Xen pri[iuue qUoyoy Wyrse. Epígráma authorís íncertílíb, 2, Anthologá, ^ «[Elephantos Mlauritaniaalit,Strabo, INafet elephantes apud Hefperíos Aethíopes:& quí rhizes uocantur, qui magnitudine &C pugnand bus elephantos referunt,Idem ex Iphícrate, Marcello inter alía prodígia, infantem elephátis natum adhuc effe fuperftítem nunciatum eft, Plutarchus ín Marcello, Alcíppe elephatum pepettt quod ínter oflenta eft, Plinius, | | e. Liberales fané míhíac magnifici minime? parcí ín pecunijs circa díuínum cultum Grecibis títiffe uidentur , quibus ab Indíaufgs & Aethíopía ebur ad concínnanda (imulachraaducheb Paufaníasin Elíacís, .Éx et ae yegüp vie AdUx" easque youde wot, Homerus llíadís quinto, phantotomí Oppíano dícurtur , quí ex ebore aliquid faciunt. De eburneo Pelopís humerotblh f lam lege apud Ouídíum Metamorphofeos libro fexto, & recondítam de eodem hífloríam ín Leonb cení V aris 2, 61. :: "ma »" Suntgemínz Somniíporte,quart&talterafertur ^ Cornea,qua uerís facilis datur exítus Umbtlh Altera candenti perfecta nítens elephanto, Sed falía ad coelum mittunt infomnia matte Hiís ubítum natum AnchífesunaGgSíbyllam ^^ Profequitur díctís,portatp emittit eburna Vergilius circa fínem libri fextí Aeneidos.Somní;íd eft (omníorum, ínquítSeruíus. Eft aute inet locoHomerum fecutus, | " | € 4 w^ . 3 dy novi pX óvexoot ei yeot xovrop vto Tívovr' , vclt i orévaee viAererou cloro, —— Acide 5p 7x a Ana duly einip dveipy, — Bu UU yolp sc axes rer dU yotrrott, ai d SAeowTh. Ty à jV € &Moat d]a ross sAcowa G^, .—— Ot f U«Qakcovot ezre. Gxoatorare Qípores, — 3 Oi dt d] &sdp xd imp tMorSven(e —— ói f erba xquovan Booroic, ó7« xquzie idrrub, (Hec Penclopead Vlyffem Odyffeglib.i9)In hoc tame díffert,quod ílle(Homerus)per utrangp? hn NI. * 4 E D-Elcphanto. HH. LiT. 4 "tam fomhía exire dícít; hic( V ergílius)umbras ueras,per quas fomnía iudicat uera, Et poétícé apera i fenfus. V ult aute íntellici falfa ele omnía quae díxit. Phyfiología ueró hoc habet, Per portam eam oculí fienilicantur,quí & cornei funt colorís, & duríores caeteris membris, Nam frígus no int, (icut etíam Cícero dicit ínlibrís De deorum natura. Per eburneam U€ro portam os Ííe.nifia itur d dentibus, Et fcímus quía qua loquimur falfa effe poffunt: Ea ueró qua uidemus fine dubío funt. Ideo Aeneas per eburneam emíttítur portam, Eft & alter fenfus, Somnum cum cornu no s píngf, & quí ferípferunt de fomnijs, dicunt ea quae fub fortunam & perfonz poflibilitatem jidentur habere effectum, & hac uícína funt cornu , unde cornea uera fingítur porta: ea ueró upra fortunam funt, & habent nímíum ornatum uaríama, íactantíam, dícuntfalía e(Te, unde nea quaft ornatíor porta fíneítur, Fizc Seruíus, Sed audiamus etíam Gracos Homeri Scho. Iflas. Aliqui corneam portam fynecdochíce pro oculís accípíunt; cornea ením príma oculi tuníca L.Pereburneam uero os íntellieunt,íntra quod eborís colore (sAeqeuroyl meo) dentes funt, Hzc aue imfic ínterprétantur,ut quz oculís u(urpamus,fíde dígniora effe dícant, qudm quz ore narrata a« maudímus, V'el,quoniam cibí petusá copía per os íngefta, falfa reddat ínfomnía. V el ab ípfa um etymología,ut porta s4iazivs denomínetur ie và xecey, quod perficere fignificat; «qevzivs 1 ab ea«qetesp, quod decíperernam hís duobus uocabulís etíam ipfe poéta utítur.,. V el ab eborís orrius natura. Hoc ením in laminas dífIectum,uifum facile tranfmittít : ebur non ítem. Itag cora im portam exponunt ueram, perfpícuam & lucidam;Eburneam ueró, falfam,ob(curam, & cons Non defunt deníq quí coeleftía fomnía cornibus conferant, índe quod ea ín altum tendunt: ttefiríauero eborí, quód ín elephante deorfum nutat, Nam de ccclefli fomniío etíam alibi mentione poeta fierí, ut cum aít,KacjA z" óvap t Asie Fior de terreflri, ci dlipop óvdomp nomínat.Si quisplura de redefyderat.legat etíam V arínumin dicione kezivlo, & Macrobium in Somnío ocípíonís circa fine cap.s.INos pauca harc uerba índe adfcribemus, Cornus (ínquit) fta natura cfi,ut te. muiífuí peruium fít:eborís ueró corpus íta natura denfati eft, utad quamuis extremírate tes tis erafum, nullo uífu ad ulteriora tendéte penetretur, - 4| Anímalía quibus ínuehuntura pud plerofqp cameli fint, & equí,& afini: felícioríbus ueró elephanti funt, Eft ením elephas apud egítt anímal ad ínequítandum, Bae £a (ecundus honor quadrígis equorum, tertíus ca- Vno auté equo uehi turpe cftzzoy,Arríanus, | €pLíbycieos quíab elephantisuel ín wena» ibusucl in pralijs interfecti funthonoríficís fepulturis profequuntur, hymnos ín honor? eos cantillant. Eft autem hocargumentum hymnorum;ut dícant eos fefortes uítos prabuifie;qui te beftíze reluctari non dubitarínt, Aelianus ín V arfjs,& quíab eo tranflulít, Caclíus 18. 358. | h. Prolemaus Philopater elephantos quatuor Soli tmmolauít deinde ín fomno mínis deí Defs tullus,totídem ex ere elephantos ín honorem Solís excítauít;ut cap, 4.díxi. Alexander captü unum egis Porí elephantís Solí dícauit,ut fupra etíam ex Philoftrato retuli. qrin illaudata laudantes Alcíatí Emblema, CIngentes Galatümfemermímilteturmas, -« .—— Spempraeter trepidus fuderat Antiochus; . | ucarum cum fua boum uís,díra probofcís, Tum prímum hofiiles corrípuiffet equós, zrgo trophaa locans elephantís imagine pínxít: Infuper & focíjs occideramus aít, —— Bellua feruaffet ní nos foediffima barrus, V tfuperafle tuuat,fic fuperaffe pudet, o | 4| Etufdem alíud ín pacem, nas Turrígetís humeris,dentís quoq; barruseburní, — Quifuperare ferox Martia bella folet, e Suppotuítnunc colla iago:fiímuliscs fubactus, Cacfareos currus ad: pía templa uchit. t Velfera cognofcít concordes undig gentes, Profectiscparmís muníapacísobít, — 8 PROVERBIA, Cítíus clephantum fub ala cles: Lucianus ín indoctum, ev &y "DQU7t CAba rue Nz50 touc Qui eme n tva xiviudby, ld eft, Cítíus quíng, elephantos fub ala tegas, quàm unum cía um, Defjs quí diflimularí nullo pacto poffunt, quín notís alíquibus prodant anímí morbum; cem elepliantí conferre dícuntur quí miníma maxímís comparant. Libaníus ad Cafilum, 3.4! moiiroy, eia xtoven éaeprarn Ta eeoA oL G" d eft, Ego ueró perínde fum,quafi culex cum elepháte latus, Inepifiolis qua Phalarídis nomine feruntur,extat huiufmodi quoddam adagium, &áywa 9 'Vieac Ireloc ux &A«y«a, ld eft Culicem haud curat elephantusIndícus. DíGum efl autem ob fin« larem durítiem cutis elephantínz quz fertur etíam íacula excutere, tátum abeft ut culícís morfu itoffendí, Adhiberí poterít, quoties (ígnifícabimus excelfis animis leues & uuleares iníurías cffe igendas, Priuslocufia elephantum paríet,de re impoffibili, M, Varro delíngua Latína libro, itex Ennio uerfum hunc, Atq; príus paríet locuftalucam bouem, Erafmus, | Feftus iunc Uefa nINzuiotribuit. Elephantus non capit murem, ÉAsQac e) zy &Meoxe, Generofus &Cexcelfus ani» neglioít praedas uíles;ac lucella mínuta, V ír egregie doctus non ínfectatur minutulcs íítoslite« | : rim fimios, Homo praepotens non offenditur iníuriolís tenuíum, Exafmus. Ego in Apoftoli. "Uollcctaneísrectíus legí puto, EasQae uo zx &A«yi(e,Id eft,Elephantus non curat mures, quod Graci. &imínis heroici hemittíchium eft;8i 797 v« puxoa xot QUA eodpepovrog.Cübiecerit tamen aliguís huíc ouerbíoíd quod fupra docuímus,elephantum odiffe mures, & pabulum ab eís contactum afper« » Elephantum ex muf(ca facere, eft res exíguas uerbís attollere atque amplificare, Lucianus ín. Mulca: e comío : rone v? Vi y ezey y ngereree oi Tm! Myr, uri gis dU poo | vl? copo y qeu i L - 11 A42 uadrupedibus kviae misy,Erafius ex Suida:meminftetiam A poftolius, INihilab elephante differs, Eater Gegfe, - Qdyacscty)in magnos (C flupídos dicebatur:etíamfi prímá ingenij laudem Plinius tribuit elephant " fed ínter bruta, V erum corporís moles & forma foedítas; adagío locum fecit, Refertur à Díogenigs. no, Videtur huc alludere Palaftrío Plaiitínus,qui herum fuum non fuo;fed elephanti corío circu » tectuimaít;nec plus habere fapíentize quàm lapidem, Erafmus. Legítur etíam apud Suidam & Apo. fiolíum, ubi 7v py «OX rou WT, TT Koi 3» (oy zoii7oy, Apud Epínícum ín Hypoballomag 4 &uniíadtaret quídam fe elenhantum poculum trícongíum, quod ne elephas quidem ebíberer, fep E exiccatfle, fubijcit quídatri, óvdty tAeQeuz B" yat d]aiptoaczdt cv, ut fupra ex Athenaocítaui, Ex fidem uerfibus poftea obferuatís Erafmus etíatu hacc uerba, Ove dy £xeQac txzrta id eft , INe elephas quide ebiberet,adágijs ínferuit.Rhytus (inquít;erratautem,nam pro poculo rhytum, jv?y,genere nentro v femper profertur) poculi genus efl fpecie cornu,quod uídetur (hoc ex fua cóíectura dícít, mihi qui, dem nón uidetur) ebürneum fuíffejimpofitum imagíni elephantí;íta ut quadruplex ín íftís uerfiby, elephatiti méntío fíat (poculí,imaginis belua;eiufdem uiuze, & hornínis ebibentis,omníum elepl ; tinomíné óusviuee díctorim;)Dicetur, inquit Etafmus;in librum ínfulfum ac lóquacem, quem patíentíffimus quídeni pérlegere fuftíneat. I Magaos ftupídostp elephantorum nomine íntelligg bant,uel Girzco fuffraganté prouerbío;Calíus, ^ Celeríus elephanti paríüt; Surit quibus hocquog. (inquít Erafmus) ínter adagía uidetur adnumer&dum, quod fcriptum eft apud Plinium Secundum ín prafatíone hiífloríee mundí;Nam dé Grammatícis;ínquít, femper expéctaui parturiri aduerfuslfe bellos meos,quos de grammatíca aedídí: & fubínde abortus fecére am decem annís, cum celeríügg tíam elephanti paríant,Hactenus Plíriíus,Itacs cunctationem ímtnodícam, & duorundamním ta molímínà,his uerbis lícebit fignificare,Porro de elephantorum partu Plautus ín Stícho:Audi pe hoc uulgo dicier,folete elephantum grauídam perpetuos decem efle annos, Licebít adagít etiam ín hácuertere forinam:Quando tidem paríes obfecro;quod tot íam annos partutís;ut nec elephan. ti díutiuszDe elephantorum patíendi tempore fententías authoruim díuérfas;capite tertio pou, In eburna uagina plumbeus gladius Ev a«Qavzivesaasa 70 uoA9 Bdtvoy io"; prouerbíum natum ex V genís Cynici apophthegmate.INam cum adoleíces quifpíam ínfigni forma, faedum quíddam atgjob Ícoenum díxiíTet:Ex eburna,ínquít,uagina plumbeum gladíum educís. | Ebur atramento candi facere,eftgenuíne formz,cultum atqj ornatum externum índucere,quo decus illud natiuumobfür retur magís quàm illufiretur. Proinde lana Plautína puelle naturali forma przdite,tamen ceruffim ad oblínendas malas poftulantí; Vna;inquít,opera ebur atramento candefacere poftules, j DE EQVO. A4 Sov vs nobiliffimum inter quadrupedes animal, SC uitz humanze multis omníno e dís utiliffímum,e íumentorum numero cenífetur;cuí equídem nullum anteferrí po EIU ES ter bruta exíftimo, cum íngenfj fimul & corporís eíus dotes perpendo, Habent & Ri 7 quadrupedum fuas laudes , & nonnullas quibus equum fortaffis excellunt: nam boue pluribus modís uictum íuuet humanum anímal nullum eít,Sed (i coferas inter feufus om lícetunoautalteroequus uíncatur,pluribus femper uíncet, Accedít quod ubícg, terrarum equtisali & nafcí poteft. Quamobrem meríto prima ci quadrupedum, imo animalíum omníum, dígnitas; cipuc ín planísregíonibus,ut bouíín montanis.Sed equi laudes &Cutilitates plurímas palfimu fa hzc eius hiltoría oflendet,eó catterís prolixíor;quo plura de hoc anímante,utpote omníammne fímo,apud authores inuenimus, «j Equum Latíni etíam caballum uocant,de qua troce plura d inítiocapitís octauí, —HebrgioYofus,ut equam fufali,quam uocém Cantícorum prímo aliqui tatumuel multítudíném equorum expontüt, Appellant autem Grraecí quocp, tum equam,tum € tum,híppofi ín foemíníno generere"o quidem Hebraíce equum aliqui dí&um putant quafi gaudío.Hieremíz octauo fus uel fis auem quandain fignificat ; quam R. Salomon aliter corcafatt étam,& Gallícé gruem uídetur ínterpretari: Sunt autem uerba propheta , de (js auíbus ut cíconk turture,hirundine & grue; quz norunttempus fuum mígrandíacredeundí, Sícutgrus &l do fic garríebam,mediítabar ficut columba, &c, Efaíz 58, progrue Hebraíce Ovofus legitur, K equum exponít,ut etíam lonarhan,qui ín íam cítato HTieremíz loco equum expofuit;Aquila d equuri reddít.Híeronymus alibi míluum,alibi hírundínís pullum,Septuaginta Syminachus ey, íd eft hirundo.Zaeíae, equus Syrís, Varínus, xa^ rekefch, Dauíd Kimhi docet R.Ionam o reequumpraftantem & non annís confectum fic appellarí: ipfe Kímhí alíud genus anímalíumne - Ício quod (fümenti,Mlunflerus) elfe fufpicatur:& tertio Regum capite quarto fcribit quofdam peta - dím,íd eft,mulos interpretarí,Leuí ben Gerfon equos uclocíífímos íntellíeit; quorum ufus ín b& fit & fimiliter author Concordant, genus equorum , Híeronymus Efther octauo, ueredaríos,l Genefeos r4. equitatum íntellígit per ws" rekefch, poffeffionem uero per va^ rekufch.Daníel decímorekufch apparatum bellicum notat, alíbi poffeflionem pecorum & rerum ínanímatarulm Achaftranim Efiher odauo Hieronymus ueredaríos transfert , Dauid Kímhí & Abraham 2. 4 | inulos; »c T. / IC I» ^ m D nome ue 1 , - —.. DeFEquo.- A lar X * AT UN qe N sn . ] RS ret Y «2» I, i PII T ui / E s nulos;R. Salomon camelos celeriter currentes, Nomínantur aute eodem capite achaftranim,bene, ft pulli haramakím : ubí Dauíd Kímhí ex tradítíone patris fuí equam aít Arabíca língua uocari a^ramaka;R., Abraham quog: notat Hmaelitíca língua equos íta uocarí. V ídetur fane iumento ilmgenus celerrímum fígnificari. Chaldaíca translatío habet ramakím, íd eft equí, Gireecusintera pres omittit; Hieronymus, V tnouís epiftolís ueteres corrígantur,'a "ws abirím, robufií; per exceli lentíam taurí & caballí dicuntur, — 4| Pro fus,íd eft equo Exodí nono, Chaldaice legítur fufuatlay — Arabíce v"abaiel,Perficewnaomasbecha, Syluatícus uocem farasequá& exponít,& bara faras fiera. cabaliínum, € anfefcalferas coagulum caballinum : & dheneb bachil , cauda equínam herbam: iab quíde & fanab pro cauda ponireperío,ut hachil equus fit, Sí caleauerít zofach,íd e&t equus, iefiioium dorím,íd eft urfi(Hebraís & Chaldaís dob urfus efl,zeeb uero & deba lupus:pertinet au emad lupi uefligíum quod híc feribítur, utcapíte quarto confírmabímus) accídít ftupor eíus pedl,. "Aeículapius, Equus Gracís nominatur (zzG", Italís cauallo, & fimiliter Hifpanis : Cialis chewal, P Germanis tef], Anolis horfe:«Bobemiskun, Polonis konij, Reliqua uide ínítio capitis octauf, ! B, | Ín admífTaríó quatuor fpectanda funt, forma,color,merítum, pulchritudo, De caterís alias, C lores hi praciput;badius,aureus,albíneus,(abíneus apud Celíum,)ruffeus,murteus(mureus C ceruínus,gilbus(giluus Czlío, fcutulatus, albus, guttatus,cádídí(Timus, níger,preffus (preffe Cxlío,)Sequentis meríti,uaríus cum pulchrítudine nígro,uel albíneo, uel badío miftus, canus quouis colore,fpumeus,maculofus,murínus, obfcurior, Sed ín admíífartjs pracípue legamu & uníus colorís,caterí uero defpíciendi, nífí magnitudo merítorum culpam colorís excufet, díus ín Martío tít, i. IViurínus color uulgarís eft ín afínís, Columella lib, 6. IMyrteuseft preffüy purpura, lHfidorus. Canus & colore candído & nigro eft, Scutulatus fic dícítur propter orbes habet candidos ínter purpuras, Idem, Scutulata ueftis dícta eftà fcutula uafís genere,qua quofdam orbes uel circulos, quafi fcutulís díftíncta; Galli fcutulís ueftes diuídere, qua fcutula xcrunt,inflítuere, Guttatus eft qui ueluti guttas habet,s[oy Girecís eundem puto,Et pícla pe NumídiczG guttatz, Martialis. Ruffeum equum ueteres ruftící nomínabantquí non plané tet,fed proxíme ad eum colorem accederet:fafínatum hodie quafi fanguinatum uulgo equifo pellant, Nic Erythreus, Secundum lordanum color baydus(nímírum badíus) & femiíalbus: rus fupraomnes eft laudandus,Laur.Rufius, Sepe etíam ímprobatícolorís equí, perquam eg funt,Idem, Oppíanus per uenationumgenera equorum colores díflínxit. Nam quí colorece eíTent,(& pedibus uarfjs uel maculofís,szifevrodte) aptos eos cenfet agítandís ceruis, Gilaucís, qi lor eft nítidior & claríor,cotra urfos;cótra pardos,fuluís,(7l«gowoic,íd eft rubicundis, uel fang: colore:) contra apros, nígtis, («leves GC wveuweuzrtae ego aureos & fuluos uerterím:;) flamma oculís acrenídentibus,quí uítreí nunc uocantur,contra leones utendum effe, Cameraríus,S aisut Grace legitur, melíus forte ad totius corporís, non oculorum duntaxat colorem retu quamuís glaucos etíá equos recentíores quídam oculorü tantum ratíone íntellíeunt, Venant lius pugnat color, c, Gratíus:qua fequütur mutíla funt; Multos certí colores iuuant, [Nónul íus aut íllius colorís equos felícíusa fe agítarí putant:qua dere & aftrologí nó dubítant mone pracípere,ínfpecto cuíufcs themate genitali, Cameraríus, Color naturalis equí , qui in fyluefl "deprehenditur, efücínereus,per dorfum línea fuíca,a capite ufcy ad caudam porrecta. In dome tamen boni ínueníuntur nígri,ruffi, albi aliquando:& fimiliter erífei;qui quafi círculís paru terpofítís nigros albís ímmíxtos habentpilos, Albertus. Noftri obferuarunt nullos equos nafe albís, fed canís, quí tandem progrefTu temporís dealbefcant, Putant etíam huíus colorís equo: gis durabiles & uíuaces haberí, mínusG morbís obnoxíos. Sylla equum album, animofum, Ge locí(fimum habebat, Plutarchus. ize Astiezdo: iovG" , equi candídiores níue, Varínus íniam, - In coloribus equorum níger eft optímus,rufusá uel glaucus:albus etía plerungy bonus;ceterítito — deteriores iudicantur, Author líbrí de natura rerum, puyse ize, aliquí folídos & firmos equos terpretantur;ueteres uero nigros,tanquam illi optimi fínt, Varínus, Síc & pecus wuy«eipaMy. nunt;cuilana folídíor uel denfíor fit, SVzrayec s YuzjeQéc toy uec ; uel alba, uel nígra, Hefyd Venantímelíus pugnatcolor,optíma nígrí, &c, Gratíus:que fequuntur mutíla funt, lemey;eg coloris fllius quem Graccí cenopon quaft uineum appellár(qualís ín uíno ntero apparet,) Helyd & Varinus, Yapicoxytonum,colorís fpecíes,uaríus:v ap^ autem paroxytonum flurnus auí & ipfa uaría efl:unde pifces etíam pfari díGi uidentur, Hinc apo equi huius colorís uocantur, & dLapós &C buunoós, pro ueloce quibufdam exponíturrnimirum à ga azoay, s Zxeuc Nove, IN: NIausqozrovtue epitheton equi Arionís à celeritate factum efl, Kvasoe, NLapoc $22", Flefychius CY nus, lídem «vexSy album uel ruffum exponunt,nímírum Doríce pro cnecormam cnecí herboefeme 2 album,flos ruffus eft, KvGy xus, quafí cnecínus color,fubcroceus quídem fi florem fpectes:fit men,albus,Hefychíus, Erase, albus, € genus femínís,€ «voc, (lego vvépor,id eft ruffus, )Hlefychlts & V arinus,Plura uíde ín xvéwsy & xvaxeve apud V arínum. Strabolib.s, Celtiberorum equos | AL apxc elfe fcribitinterpres fubalbosreddít, Bonafus colore eft ínter cínereum & ruffum, nó! avapós (paroi, Gaza uel paríj, lícet Codíces impreffi corrupte partos habeanp dicti equi, fed Íqualídíore pilo , fubter lanarío: nígrí aut admodum ruffi nulli funt, Ariftoteles hift, animal, 99d Papuos (ox ytonum) equí dícuntur quidam colore ruffi,Hefychius && V arinus.Eft & wapa" propr roxytonum apud Hefychíum de ruffo colore equí, Reperío & paríum & balíum colores equis butos , Hermolaus ín Corollario, nec plura de pario. Ego meam fuper hac uoce fententíamir nafo declaraui, raJsvie,colorín equis afínino fimilis, Hefychíus & Varinus : legítur & raAene: Varínum,quod magís placet:fed íd quoq; per omega potius fcrípferím in medio,ut Etymolog! y«^uy equus dícatur,talí colore ínfignís,nempe muftelinomnam galen Grecí muftelam uocant,e color quoníam afíníno fimillimus eft , afellum quo ínfectum à colore díctum, alío nomíne js appellant. Honefti Spadíces, glaucitp, color deterrimusalbís Et giluo, V ergilíus lib. s, Gieo corum:quem locum enarrans V uíllichíus, Germani (ínquít) fpadiceum equum uocant eirs brat lingE:olaucum ei draulingE uel fdptmlingE déimmelfarw, quem nofirates etíam pracípue dantforfan àcoloremucídi panís:giluum, ets pfacle pferbt: (noftri falw fcribunt, tanquam atate deducta uoce , fubflauum ením fignificat: Cirxcí eum colorem «pop dícunt.) Audio huíus colons eG 195 foto rm Ww DcEquo. B. LibI. AAS 'equosafpectu pleruncp elegantes & niítídos effe,ideoc frequentius palparí,unde natum fit prouers um(nquít Cameraríus)eft raríor ílle quide, ideoi,mea quidem fententia praclaríor, uaríus:quem "Qurenímhis uaríj equi ppp scen. Quia infidijs, latebris, ignorationí funt contraríj. Hic quídem colorargumento uídetur effe quibus & albi & nígrí & fuluipili extiterínt, Itagy & elegas feré eft horum corpus:fí quí autem intet 1 fignum Ipectabiltus effe potuiffe uideatur:Etín equis certe díuerfi colorís,macula alba in fronte lau : ata qualis ille Vergilianus,quem etiam uarí& toto corpore introduci fentío:tales enim fuiffe cons itouarios, quippe huncdecorem forma qui quafidíuínitus confequi , non parentibus accípere iideantur, Flos Marones àueteribus dí&os cum competiffem, admodum fuimus delectatí, plurísig tiíamquám antea facere ccepímus,propter cognomen pracclaríffimi poéte,cuíus de hís uerfus funt: Thraciusalbis Portatequus bícolor maculís,ueftígia prími Alba pedis,frontemioftentansar iuus albam, Hac Cameraríus huíus colorís equis prae caterís delectatus, | Abfyrtus cap.i4.Cunde vameraríus mutuatus efitractans de coloribus,non equorum, fed afin admiílartj, íta (cribit ínters prete uellío:Specíofiores funt afiní,quorum color ín purpuram fpectatíd& finígram , nec ullate- usi nfufcum uergentem maculam fronte gerant, (Girzce legitur, ugx qv Gy" Trotrrm Miis s qual, Probantur fane equi &AQógvyaor GC &Aqenpivumti, tanquam uítiaciores,) Long? omníum pulcherrími lpihabentur,qui non íncanum uentrem,fed concolorem habent, Guí pulla ín ore macula fubeft, TTUXD o quToc 3 sua" pA Symp) aut lingua nigrícat, ís cofimilis colorís fobolem haud dubie z B ; : " i y ? generabít.Qui ex candído colore ín cínereum canefcunt, (Aftxb ^. apor)quos uocant morones(uefovae Tabetcodex impreffus) ij ad admiffuram non accerfantur: fiquidem colores nullo ín pretío habítí, mignaex parte reddentur foboli,EIzc ílle de afiníadmiffarij coloríbus, Def; padícibus quafítumd myltisquínam effe uídeantur:ac certü eft punícei colorís hos aliquíd habere,ut & fufci illi, & futui, Kin quibus rubentes maculz albo infpetfa funt;ut purpurei appareant,(padices habendi fint, Cas merarius, Caflius medicus in problematis equos balíos laudat,quos Girece Baiac, baíos uulgo appel lant Vereilius fpadíces,id eft palmeo cofore, V olaterranus, Spadiíceus color eft palmeus:pafmarté tnim termítes cum fructu fuo fpadices & baía Graecía nuncupat, Vnde & nunc baíus equus(Io ca« uallo baio,Scoppa)quí badíus Varroní,uteft apud'Feftum,& balius Caffío medíco nomínari uides tur Nam isin problematis generofos ait equos effe balíos, Color híc uulgó alíás Líonato dicitur, INI GLErythraeus Italus, Adi Gellium lib, a. capite quo de coloríbus tractat, Exiy,ramus palmae, Vari Ris, Balius color(apud Plínium libro ultímo cap.7. uidetur accí pi pro uario ab Euripide; quidam profpadice;hoc eft palmeo;qualís eft equorum quog (quos & phalios aliqui fcribunt) apud Maro nem.In Vopifco diximus baltías fiue balíasà colore ueftes 2 ppellarífed blatteas (cribendum ibí cen. » Rura hodie fübrubrum colorem panni blattum R.omae appellant fiue bladum : ut hínc uíderá Itortum,quamobrem frumentum quoq ipfam íta barbare nominetur ualgó:nam robi trítíci Co iella memínit, colorís Feflus, Hermolaus, Gellíus fcribít f, padiíca efle Doribus auulfum (3 7& Wwaynimirum,unde & fpadones)e palmatermitem cum fructu : Et libto fecundo,efTe puniceí colo, Wpecie, Spadices(ínquitSeruius)phoenícíatos uocant,id eft profeffos myrteos, Tínctores & fpa "Watrj apud Fírmícum nomínantur, Spadíx, phoenix & Iyrophoenícium, infirumenta mufica funt y E Pc Huci, Balios uentos accípiunt uiolentos:nam & balías equos, celeres intelligunt poetae, Czelíus, Xeppa Grammaticus fpadicem equum;palmatum quog uocat. Palmatum paríetem Quintilianus i] P A AÓ De uadrupedibus | dixit, Mihí quidem fpadíix color uidetur proximus illi quem nos ácaftaneís denominamus Ad nenbrum, S huíus colorís equos,imprímís laudamus, Puníceum ueto,lícetís etíam nomen à phos níce;id efl palma mutuatus uídetur,ltíus rubere puto,non fine fua nigredíne tamen,qualisin rofa rum quodamgenere apparet,tanquam purpura faturata & nígrícante, qualís forfitan apud Phoen ces populos,d quibus & oftrum Tyríum díctum,tingebatur:ut inde potíus ei nomen fit quàm ab; bore, Badiumantíquiuadíum dicebant , quía ínter cetera animalía fortíus uadat, Idem fpadix ef quem phoenícatum uocant colore palme quam Sículi fpadica appellant, V íncentíus Bell.ex Ifid ro, Equíbadij nominantur etíam à Gratío pota. BwAiee paroxytonum,nomen equi Achillis, catetíam uaríum,ín qua fignificatione BaA(G" quog; cum omicto fcríbítur ín ultima, Baliumaligyi dictum putant,quafí QuMoy,Tep Mwibutrurmy ug y Aw, íd eft album,aut alba duntaxatfro xteínf] gnem,quem noftrates appellant ean blaffs. BaAina, ek rwy iot rapa, 7e Dae soi eet out qu M proytsizratpee 7o aA d]g Te rw", apo: 0 Bourdy dus , V arínus. Cretenfíes balíum etíammutilum appellant, & Thraces Bacchum,ldem, Alícubíi etíam legi Bazuoy díci ib n& Bap TÜ KS xà ut sixov fignificet, BaAouey pis ym,7r0)v, 6i dt vwyv, V arínus, «| Ecquorum feí[as imitantur terga. las, Gratíus de equís colore cínereís,uel canis,uelglaucís, INoftrates pro colorís díuerfitate nomim quog díuerfa equís ímponuntqualía funt rapp/ d:inmel/blaffs. lubam effe concolorem corpo cenfuere ueteres efTe optímum:nunc tamen ín fuluís laudatur albícantís comae uafi canicíes, By - equimagni fiunt & uelatuli appellantur, Cameraríus, Auevop et kópéyus ern oi $vüpi, Pollux, Hip. | pocomi fzpe colorem fuco,robur ínaní fagina;ut ait Quintüianus,mentiuntur. Admonet mele. | de coloribus equorum tractatio, utiflos etiam quos Graeci oryngas uocant , &pvjyit, hoc potillimum. loco commemorem, Horum genus amabile, uaríum (sixz:p) ac perpulchrum uocat Oppíanus fbr prímo deuenatíone. Nomen autem eís índitum putat, uel 4 montibus, uel à libidine , hifceuerfibus H 071 w/AMYOUOLCI Qu esci Ad uoa, H 071 aéryv 9:Nuo" Bi SuAvrienosy oce, | A ddit,alios eorum maculís fiue tenijs oblongis frequentibus ornarí , quales tígridum fpectatitün alios rotundís ut pantheré:atep has maculas cauterio adhuc pullis adhibito fieri, Sunt & alie(inquit mangonum artes, quibus pullos etíam quocung; placuerit coloreconcípi & nafci efticiunt, D cumequa libidini obnoxía eft,equire dícunt, admiffaríum belle ornatum & pulchris píctum color Eus (wsix [ue arddx xui ye&que) ei oftendunt , & ín confpedtu eius aliquandíu retínent, ut defyde tam illa fpecíe diutius imagínetur , & oculísanimot hauríat imprímat&: dem admittit, undepul. d lus fimilis patrí concipitur. Columbas etíam pulchris && uartjs coloribus;quales in confpedueíspa wi libidinis tempus fuerínt,nafcí,fuoloco dicemus, In híppocomicís librís Grermaníca línguaaditit, nigrum colore pilis equorum albis inducíreperíofí abluantur fílícis radici & fafuize ín lixíuíad cto. Dealbariueropilos illos qui illíti fínt pínguedine collecta ex decocto talpa ín olla nouarlt natat ením pínguedo,fi talpa díutiffíme decoquatur. V el fic,Pilís euulfis locus illinatur melíe crudo cum adipe melís.Alfj aliter ídem moliuntur, Sxpíusquidem fimiles foetus parenti sedere cont runt equz,ut Pharfalica femper,quam ídeo probam nomínarunt, Camerarius, Praterhomin losequo tantum canefcere Plinius fcribít, Equis pili ín fenecta aperté canefcunt, A cíftoteles Ell bí, Equís maxímé omníum qua nouerímus anímalí& canícies ínnotefcit;quod os ín quo cer Drum tenuíus quàm catera pro magnítudíne habeant:argumentum eft, quod íctus in eoloco perículgii eft:unde íllud Homeri,Etqua feta harent capítí,letaledg uulnus Pracipue fit equis, '; e Depilor& coloribus equitum alijs, tum canície,iam proxíme díxímus:R eftatut ípfas corpons equinipartesenumeremus, Equo & bouipilum quotannis decíduum effe quídam fcripferunt;e lius. Quíapilísequíingena feu palpebra inferiore carent, propterea Apelli Ephefío quí equi quempíam pínxiflet;reprehenfionem attulíffe ferunt, Alij non A pelli hoc accidi(le, (ed INíicontalul cum tamen fcíentíffime caeteras equi partes pinxiffet:hanc partem íllí uítío uerfam fuiffe, Aelía bam ín equís Girzcíi eqisy appellant, Xenophon 3e7sy, Gaza uertit críftam, libro s.de partibus cap.i4. Piliequísiíniubalargiinarmísleoní, Plín, Procomíum, Pooss icy, pili funt quiauetit equííuxta oculos & tempora propendent, Apud V egetiü libro 2, V eterínaríe eap.ri, protocol lcgítur,quod non adeo placet. Kenophontís interpres íubam uertícalem rranfiulit ,|Latíníus capt nas dícturus.Sunt ením capronze,comz ante frontem, quafi à capite pronze, tefte INonío: uci n fius aít,equorum íube ín frontem deuexz, De hís Lucilius ín Satyrís apud INoníum, A ptarí capul atc; comas fluitarecapronas Altas,frontibus immiffas,ut mos fuit llis, Atdbrea f zrapa Syl BAG fec txag Verna actori, sg srpouóp 7x C vea, Xenophon:Hoc eft;non utilitatis tátum eratía,quodpfil dixerar(nam cauda mufcas abígit:sprocomíum oculos tuetur ne quíd molefti íncidat,nihil interim» pedíto pilorum prolixitate uifuzafinis quídem & mulís procomij loco ad oculos defendendos atl data: funtlongiores, Iuba conícenforí admiínículum praflat, co£s magis quo fuerit prolixior)», capronae & cauda equís contigerüt, fed etíà decorís ornamentitg loco.Quod uel equi ipf; intellige uidentur, yauerrrss xoi dM m(ipwar QD n xetoru, ut Pollux aít,id eft (uperbientes & quafi gloría cb iubam fiam, Quamobrem perorígz qui afinos equabus admíttunt ad mulorum procreatioDoue (à évaberzivisc) cum afinos ab equabus defpicí,& iniuríjs infuper affíci,morfu aut calce laedí, anim uertunt, iubís detonfís equasad fontes tanquam fpecula ducunt, ín quibus turpítudinemfuam* ademptum coma decus contéplata, ignobiles illos admíffaríos non amplius dedígnantur sees xit, Nam medía iuba ad omnem accuratíonem ex (iniflra parte tondetur, à dextra uero omníno. icta feruatur, Et nefcio quo pacto plurímum decear, quía illud quod naturalíter laudatur Ver, ilius imítatur; Denfa iuba, & dextro íactata recumbit in armo, Quod fi bícomís fuerit, ut uulgus latmedíe ceruicis fetas equaliter oportet attonderi,ita uttam dextri quàm finillrilimítis contíz afetíe iba relínquantur intà&tz: quod nihilominus inuenti conflata Parthís, Flucufqs Vege ara díctío eft, ut Laur, I.uflíus , paftoralía ín equo uocant íuncturas fiue artículos pedum ní 3 quodea parte numella (uínculi genus , Italí paftoram uocant: & íta uíncíre,paftorare)adhis folent, f [umentum habet ín capite offa duo, à fronte ufcs ad nares alía duomaxillaría ina feriora duo: dentes quadraginta, íd eft molares uicintíquatuor , canínos quatuor,rapaces duode. ;In cetuíceaute (unt fpondyli feptem, fpatulz ( lego fpondyli) renum funt octo, á renibus uf. A. tibía ufgs ad artículos duo, Bafes quae appellantur numero duz, Víg adpumiíces ungulae dinuta fedecím, In pectoreunum, Cofle tame ín ínteríoribus trígíntafex, Item à pofteríoríbus nfuras c pa membrorum oportet exponi, In palato eradus funt duodecim; longítudo edes fex, FIzec eumetría equi couenit flraturz ho. itz ac medíz, Caterii non dubítatur ín bur ugulum feu thymum omíne eodem nomíne appellant, Sí equus fuerítmorfunditus, fcínde pellem fupra fontaneilam * 448. DeQuadrupedibus banchz,&c, Lau.Ruffiuscap. os. Spauanus motbus círca garecttt ex latere ínteríori fubtuspares &um parum ínferius,quandogi tumorem índucens círca uenam magillram que dícítur fonta | [det cap.105,Extremitates gula cum parua rofnetaín tantum cauentur funditus , donec uer giflra pedís qua tendit ibidem, rumpatur,& (anguis fluat,Idem cap.12. In dolore corporis equiex fupertluofanguine,de uena que tigraríca dícítur, uidelicet propeungulam ab utratp parte cor xor miínuatur,ldem, V ena confueta ínter un&turam & pedem ex latere interíorí aperíenda eftínatims - cione dí&o affectu , Petrus Crefcent.. Hanc uenam effe puto quz uulgoánoftrís uocatur$ (claoer,& in homíne ie rofaoer,nimirü tanquam to[[sabet, id cft equina, quod ín equís fre ter incidatur:eft autem uena malleoli. Eafdem puto uenas Hippocrates íntellexít znof4vid cans, zi« qv xi zr] yvaie BAqee,citante Varíno, Venamquae lupra genu ínterius eftnoflrates nant bie [:sancEaserilllamuero quz pertundifolet ea in parte,qua calcaría adiguntur, eie f oer:quam Petrus Crefcent,918.cíngularíam,ut conjcio,appellauit:Si equus(inquíodoleatex: dantia fanguínís uel humorum íntra uenas, &c. ftatim à uena cíngularia, qua eít prope cíng utrac; parte fanguís detrahatur:& ex quacungp parte corpotís fanguís haberi poteft, ufcpad tatc ferémínuatur, Sed de phlebotomía equorü plura leges infra capite tertío,ubí de fanitatee rum tuenda dícemus, Equus,non feuum,ucl adípem habet,fed pínguítudinem,s step, ha Hiierocles, €| Pars medía ínter aures, GermaníceEam. E q Oculi equorum quíbufdam glaucí,Plinius. D. Augufto equorum modo glauci futre;fi hominem albícantís magnítudínis,Idem, Cur alibí tam homínes quàm equí oculis magna ex cafijs(glaucís ín Graco)funtcAn cum oculí triplici colorís genere díftínguantur, nigra «zio, corporis totíus colorem oculi quog; color confequíturzítag; haud ímmeritó caius eft, teles Sect. io-problem,ig.. Grammatíci noftrí glaucos dící equos interpretantur felíneis oculis quodam fplendore perfufis,Czlíus:fed de hoc colore circa reliquum corpus fupra díximus, appellant dláfoug.id eft uítreos oculos,& noctu etíam uídere putant, Equís folís praeter homl uaríat oculorum color:proueníunt enim eís aliquando caefij, Ariítoteles. Equimaxímé omníiox | terorum animalium oculís uaríant: aliquí ením caf altero oculo nafcuntur, uod nullí ex cater beíts euenit manífefle,Aríflot, Equos coeruleis oculís (xvavaz «5, Gillius caefios reddityinuengn contra ceruos Oppianus probat, Exophthalmos equus eft cuí oculí promínent,corlophthalmosoil inreceíTu cauo coduntur, Caelius, Equíheterophihalmi habentur quibufdam pulcherrimíagllum praftantíffimi)cuiufmodi fuít Alexandri Bucephalus,Pelagoníus in Geoponicis 16,3.ut Calíüsumj tit. And.à Lacuna heterophthalmos reddítmonoculos.Inter optímos,inquit, monoculos d qui cenferi Pelagoníus ait,fía natura talem orbítatem contraxerint : nam fià cafu, abfurdum effet cere.Idem Cornaríum reprehendít,quod heterophthalmos interpretetut ab alteríus oculíuaritl (ic dídtos, Videtur autem deceptus uerbís Ammoníj, quí in libro deuocabulorum differentíjshitt rophthalmon uocat,quí altero oculo/l s«e/zjwey (id eft cafu alíquo, fiue fortuito fiue per mor ut egoaccípío,quanquam V arínusfcribat s? vvylu, orbatus fit : monephthalmü uero,quí uf duntaxat oculum habeat,ut cyclops:etfi V arínus non ita accipere uiderí poteft. Itaq; monopl mus,nífí monftrumalíqued fortaflis,nemo fueríit:heteroplithalmi uero Ammonio dicti quícul tero oculo czcí,altero tantum uídent,fíue ita nati (ínt,fiue cafu poftea fuperueniete, Sed huíul equi quaratíone laudari poffint non uídeo, Zgbfyrtus certe lib.i.cap. i. longe alios uídeturheitto Ls phthalaos dicere,hís uerbís uc Ruellius tranftulit; Heterophthalmi, id eft quí uaríetate oc loriinc tantur equí,non eandem remoculís cernunt.Nam quemadmodum vedorri X vade, clat re folet , & labori ítínerís cedere:(ic etiam illos hac diuerfítate uaríegatos uifus deficit, Quin hanc oculorum uaríetatem,& ímprobi,& rerum eis occurrentíum uerentes,nec non ad fpecie rum oculís obíectarum confternabiles funt, Hos tamen Parthí magno ín pretío habent,& progtnt rofiflimís adfumunt: apud quos prím& procreatos fuiffe coftat, Qui uero difcolores notas íntego - se referunt,eos Parthos ueteres appellarunt,apud quos prímum ín luce xdítí produntur, HacAb (yrtus ínterprete Ruellío: Quí &zorxsAs GC ezfpemele uertít ei cuí crura uel pedes difcoloribt culis euaríant,quod mihi non placet:negp ením hoc admodum uítío darí ín equo poteft, neg! tatis uel caufa uel fignum eft, Nam Oppíanus ín uenatu ceruorum equos adhiberi iubet sijia ideft quorum pedes maculis díftinguantur , ubí przcipua celeritate opus eft, Apparetauterr ropbthalmon quoq; Ruellíum íntellexiffe codem modo, cuí uarfjs punctis aut maculis coloratillll - oculítin quam forte opinionem induxerunt eum Abfyrti hec uerba, Ke«óror d areixitoi genenun, &o Pii dixi 7f! àxéiveng apurrtue yersus. INam cum harc ftatim poft hetecophthalmiíze uitíum eoc emi | capite fübijcíantur,Parthicos fcilicet equos appeHatos áueteríbus quí uarfj colore effent , (lla deco 2 || m — * loris oculorum uarietate intellexít, cum author níhil círca colorem eís commune, fed nome tantu ágenteapud quam utrig natí prímum celebrentur,infinuet, Proinde non probo quod Ruelitusg ^. tic, Qui uero difcolores notas in tergore referunt, &c,quafi uero etíam heterophthalmi fimilesjfe difcolores notas ín oculis referrent. Alía gitur quaedam uaríetas & díuerfitas uníus fcilicet ocullae c alterum collati intelligenda eft,fíue ea ín colore fit (nam ex Axiflotele fupra cítáuimus equos nón fos altero oculo carfios nafci, quod nullí ex czterís beftijs manifefte eueníat:)fiue alío rd Huc facit quod heterognathos equus appellatur, non ulla colorís ratione, (ed qui caputínalt - a rus ] E C » , : r De Equo. Ban Lib. T AA0 fatus & inaxillàm ut plurímum uertat,& ne freno quídem facileín contraría flectatur,Síc & trdboda dícimus, Parthi autem ídeo fortaffis huiufmodi equos praferebant,quód pauídi effent & fücz cum ipfi fugiendo pugnarent;nec uellent cominus hoflem aggredi, — 4| VetusillelVlicon (v4 c arbítrabatur equum ín ínferfore gena pilos edere, quos phlebarídes Graci uocant; Taxat ieítur imoíure Míconem,ac ígnorantíe ínfímulat,Hierocles, 4| Equorum anímí índíces aures, ficut 8c im cauda;Plíníus; fed haec ad electíon£ equí pertinent, | qj Equínares mulomedíci Graci jas & pux[nezs uocant, 4| Equo dentes mutatur, Aríftoteles. Vitríng dentati funt,homo,equus; inus, & fane adipem habent, A elían, Equus dentes emittít untuerfos, Aríftoteles,| Dentes contía ,uthomíni,equo,Plín, Qiribus contínuí dentes,forbent,ut equí,boues,Idem, Diíffícileau: fere cílibile eft,equum os probum habere;nifi extrahantur eí dentes fcalliones dicti & plant, Equus ncalefactus fí hos dentes habuerít,zgre per fefforem retínerí poteft; & moríumfreni plurímum fatur, Quamobrem iam dí&ti dentes quatuor; poftquam annorum tríum cum dímidío equízeta imexegerinn;radícítus extrahentur,de maxilla inferiore, bíní utrincyferramentis ad íd aptis, R. ufa cap. 4o. ubí plura legat qui uolet de cura poft dentes exemptos uulneríbus adhibenda. Idem e; squí habent huitfmodi dentes (callionatos uocat,& peculíaría eís frena pracfcribit cap.35. Den os nofiri lupínos aut (ylueftres uocant in equiísQwolffsán, wiloesán) poftrema parte maxillz alcuntur,pullís praefertím:;ante caeteros dentes, paruí,magniítudíne fabze,ín cibo capiendo impe aunde iumentum ftrígofíus euadít,quamobremextrahedifunt, Redduntur equís dentes fe. Gute candídíores,caeterís anímantibus (rubefcunt, Plíníus) nigríores, Arífloteles, Sed plura de ibus dícam cap. 5. ubide dígnofcenda equí ztate agam. «| Os Vegetíus 3, s5. etíam morfium dlat;ut & Germanií,hís uerbís:Si quod os fractum tuerít,ut morfum clauderenon poffit, V fur, itur & 90,46" id eft roftrum de equis,unde & &agépvyxo apud Ablyrtum lib.i, cap. ig. quí tardíus veícere feruntur, ut GC &Aqonpóeazro, — G| Xsàvwc R uellíus in Híppíatrícís labra transfert; Varinus etiam G ysauului,y8AG* inter pretatur:at evavioy Pollucí,fümma pars dorfí efl iuxta ceruícem ín míne, qr Equamammas bínas habet ínter femora, & fingulos parít, Aríftor, Bquí mares nona arentmammís:non ením omnes habent, fed tantum quí matrí fímiíles prodiere, Idem, Equos cor,ficut & boum quorundam, fuo ín corde officulum cótínereaíunt,Ariflot, Gaza íntrant ionefua de bobus tantum hoc fcripfit, de equis omífit: quod míror, cum Graecus textus exprefíe abeat, Exe dt toi d 79 ermoy etpdHx oss. Et lib. z, de partib,cap, 4. Cor (ínquit)fine offe eft omnit, nos nouerímus, praeterquam equí,X generis boum cuíufdam.Et Híerocles,In equorum & mi mquorandam corde inuentum eft os,Et Plínius,In equorum corde(ínquit)& boum,offa repe urínterdum, | (Equi axillz,apudueterínaríos Graecos ue, SC peortvu, — d] Dor(um equi, ari authores gatre(umuelgarrefenomínant;apud Ruffium cap. 86, ínferíbitur de Izfíone gara feuguída: & cap.88. de pulueribus ad íanandum dorfumuelgarrefumequí, 4 Equus fel no et, Aríftot, Etalibi, Equus omníno & omnía folípeda felle carent, Equí, muli, afíní, &c, felnon nt,Plin, Suntquíequo non quídem in íecore effe, fed ín aluo putent, Plín. Fellís ueficam e ín hepate non habet,fed quídam folutíor inhaeret neruulus; ín quem fe genus hoe humorís ín it, &c, Abfyrtus ín cura malídís artículariz, Iecur habet(utRuellíus uertitiín codíce impreffo wwe, id eft pulmonem legimus)ín tres fibras díuifum(piAsGor forte lecendum, nó zpitp, felle idnato,utquod copíofum & graue olens íriteftíno adhaereat, Hferocles. 4 Colon ínteflínum tus etíam ínteftínum magaum & monenteron nuncupat. Tormína equís accídere putitur andiore inteftino,quod Graci monenterori & cólon uocát, quía altera parte fuí liberum quafi atur fn uétrefíne meatu ; ídeoG cam homínibus quam brutís,ín curfu & íncitatíone bifonítus it,qui eft equorum clarus & magnus.Sunt quí cólon ab hoc díftínguat, & monenteron uocent lon , íd eft cecum, fubijciant&s colo, Cameraríus, Extalís Vegetío 3. i1, inteftinum rectum; ancham barbari & Arabum ímiretores pro coxendíce, uel capíte aut artículo eius ufürpant, occyx pars qusedam eftinter armos fi ue fcapulas,ín medío(ut conijcío) dorfo, circafpínam emfs «"Kbfyctus cap, 14. de afíno admíffarío, Esc dE uri nrree Qo owe e Peur erp Syer ttis low uo QUT) ste mo yon oy oxi yac reru, ussóp dIepeyp t squop de o wwyots, I uellius pro coccygelum inepte tráftulit,cum Abfyrtus expreffe dícat coccygem effe qv zi ewopta, (d eft interfcapriio (iue diofcapularum autarmorum loco, Eandem partem ínnuere uídetur hís uerbis cap. 14, Pay TSp MNeizjovse àv exei eyov«s Pluie ov uM rfjey, Et rurfus capis, wiawop a ppellare, nifí mendum - exeinplarís , r2 4€ avzoyyiie Tiv iore. qv 7805 uenis wola Ge) nsotco , Rerum ii Xnploir ou dis cyale, ioídam actogenes uocantá genítiua quadam nota , quam in armís & clunibus referát, F.uellías: ; €pié : probant ením hanc notam Sarmatz ín armís & cocco, ín polteríore autem parte círca s& caudam ímprobant, ut mox fubfjcítur : non igitur clunes cum armis íungere debuit Ruels necp coccon íta transferre, Ruríus cap. 35. Tgvzrz dle 78d vÓD ewe rm dyes eic Toy voxxv yo utooy,; aífuntkiieroclis, 4| OrQub Graccilumbos uocant. Eft autem non una hüíus uocis fignificatio,, paret ex hifce Xenophontis uerbís,OeQui de Ate zi | ng? dody 0 à wmiQuxs usw EU Y e mASU, 2. le ie iop vl reg qndv, Édjsín homine anum figníficat;íd eft partem cui ínfidet;in equo aute (partem cui ínfidetur,utapud Xenophonte, Curator (inquít) fpínz pilos ne quo attíngito, nífi manu;qua illos premat & mulceat, (re/&sy G &z«Auvdy; Pollucis codices corrupte habent xgzeaAubey 3 * | ASO DeQuadrupedibus pro &vroowiy,) fequens fitum eorum:fic enim quafi fedili ín equo mínime nocuerit , fusa yop du Dads | vifo vlàrsdjeny vá iras, q[INiufcarium V egetíus equí caudam appellat, à mufcartj flabellí, quo mu abíguntur,fimilitudine,& ufu ín equíseodem, Cauda prolixa & denfa pilis praecipuum equiorm mentum eft,de qua fupra etíam ex Xenophonte nonnihil díxí ín procomt] mentione. Equorum cauda tenor breuís,pílí prolíxi:bubus contra, Arífloteles, Cauda anímalíbus przlongis fetofa equis,Plínius, €[Suffrago íd eft ín pofterioribus pedibus quadrupedum, quod íri prioríbus ge V'el eft nodus autartículus fub crure , quo pedis uerfura conflat , tíbíz&y ita arinectitur pes,uti polfitiíd quod fpectamus ín bobus,equís, & czterís armentis, Dictzfuffragines quod fuffring tur , hoc eft ín altum frangantur:uel qued ad greffum fuffragetur, Conftat fané genua ariírnali uz anímal generantante fe flectífultragínum dero artus ínaduerfum;Quemadmodum igítt plítes dictifuntquod poft plícentur : íta fuffragines quod fubter frangantur, Aues & quadrup | fn príora curuant,fufftragínes ín pofleríora , Plíníuslíbro 8, Barbari fuffragínem garre&um ne nant, Gallíle íarrec de derriere, Equus ínuenatíone facile uulneratur ab apro ec 29iv?e yag &yxuMus qe 7i iyvvi, A bfyrtus cap.m. Ruellíus uertit ínterno poplitis fínu,aut ínteríore crure, dj V egetíus crura ípfa in iumentis gambas uocat , quafi campas,INam & Ariftoteles campennos mínatin pedíbus,qua fuffragines poplítes&g habentur, Hermolaus. Legimus etíam fuper gam apud V'egetíum 3.20. & fubgambam s, 32... Si lacczín gambís fuerint, autalíquis dolor co : gambzae, fanguis detrahatur gambíssfuntenim uena àuilceríbus defcendentes per gambas ínter V cgetíus 1.27. Idem lib,s, cap.19. delaccís gambarum fcribit , & mox cap.2o.de fumento gamb Pro gamba Gallí ambam etíamnum dicüt, 4| Ov vic opcoie ezrteeAcvovereg óoloie vaczveriifiloi yay eic; erotL Di dis Torae, Ariftoteles in Phyfiognomicis , Interpres Latínus galeancones uocem m quíncatera ad uerbum,fed íneptíffime,transfert.Intelligi autem & emendari & explerí potefthi cós ex Adamantij Phyfiognomonícorum libro 3. capite de motu, ubi (ic legítur, O d£ qvaoig dpa sus qiu Qr , dole dt ay sg i Lomysriiy etulitellug "re spi V Bgusue , 3t yep Baueid Vra" : Hoc eft, ut Corna uertit, Quí uero humerís fübcommourctur , rectus autem eft & altz ceruícís,contumax eft & co meliofus,ítaenim gradítur equus , reuxyxoy quidem apud V'arínum exponitur quí brachium nus (uel breuíus) habeat: grammatícus quídam recentíor eundem Latine ancum uocari aít, Fé ancum illum effe docet,qí aduncum brachíum habet,ut exporrígi non polfit, nímírum aba íd eft cubito íncuruo,.Sed hoc quíd facíat ad íam citatum Aríftotelis locum,non uídeo, Adam pro raMayx&ve (quam uocem quomodo Galenus ín Gloffís exponat dícam ín IMufiela) legiffe tàr éLavyswivaw:inec dubíum quín ex Aríftotele íta legerit, cum & praccedentía & fequentía cor níant,ut conferentes deprehendent. ([ m«óvsy ín equo, quídam pedís commiffuram uertufit, tibix quod radium uocant,ut ín homíne etíam,& fic Ruellius quocp capíte is, translationísfu didít:aliquifibulam, é[Wwseoxvvis R uellíus calces tranftulit. Afínus admiffaríus babeat Téys po Aly UxenA und rer evi undt xuvoD&rus sa, Hloc efl, calees negy prater modum altos , neginim depreífos:fed neg; níxus talís ingrediatur, ut Ruellius uertit, Idem alibi talos, ut capite.uelt translatio habet,octauo. Éz2 «qilieovoe do ozi]s ies qu "roe ueroxvviots oie Swzrpood iis QA Bac, vx mát à 6 wereo,id eftln hordeatione morbo uenz füb anteríoríbus talís externa uelínterna parte tur. Ruríus capite ri3.de domítura pulli, Pullo (ínquít) quí commíttítur exercitatíoní, folummno ta profunditate fubíjcíatur;quíppe ct facile tíbíe radíit hínc contíngat abfcedere,id quod ped culos ac fuffragines infirmat: Graece efl, Proc và uxaouvie Yl uaa riverm, Et mox fequenti capit osluxetur ín artículo pedís aut cotona, Ever O7 gevroutus v Gd uxeoxvviss 5 xUVo7rAt Asyepfulm U &qozodp dui tx mh uxmoxvvis (ab artículo fuffraginís) 2» dE xuveziey 6 stetvuy Asysen uri xsyr y NXTOXGTI Gg &yyee ewdteuG" vectis. Hinc apparet coronam etíam cynoplon díci , mefocyníon ueró mam (fuperius nímirü paulo) partem, & ípfam quandog propter uícínítate eodem nominet Iam capíte to. ubi Giraece fcribitur , pooxvvi qv Bouton , fuffragines in cruribus uertit , alibi pro brachíjs crura pofuít, Ego Beeyíovas & exiày non femelab Hippiatrís diftíncta reperio, 8C tíüm etíam brachíola ín equís dixiffe. — Rurfus cap.via translationis Ruellíj;(íc legimus;Quil gínum artículo (yvvis uxeoxvvias) tecta (procera potíus, ut paulo poft ex Xenophonte dícam) continentfj peflimo grefTu nituntur , uectoremt cóntundendo fatigant (qigovzss evysiziaer, € tíunt nímírum ut equí fuccüffatores) fj quod ceruíno pede confiant, elaphopodes nomínantt qui eifdem ín locís breuía condunt offa & humilía , ob íd& cynobatz uocantur, fj ungulas adinte nam calcíum partem, feu malleolos potíus uocare placet (xuvcvrodlopy u a'Quoap. Ayo) adferunt; ac pedes tractím agunt («Gm lego ex Xenophonte, cuíus uerba paulo poft círabo, íd eft;uulnerant des. Recentiores hoc uitíum attactíonem uocant, gerüirt) ín eís&; claudicant.Suntex fjs quí fa eulís aberrent. KvroBeluep uocatur equus quidam, Hefychíus & Varínus, Equos quoídam probandos cynepodas fuiffe nü&cupatos ínuenímus,Calíus:Ego nufquam ipfos equos, fed tib ín eís partem fic appellari inuenio:Pollux tantum ín Canum hifloría xvvézroztuc Voraus (implícit mínzuiít lib. s.cap. n. inter nomínaá cane deriuata, Ae vwwivvy xoà qx cierta [^ TW oz op, RETO TW nvvu?rtd p dsd uut dye dele eive o 7r aayoe ovavr E irregue ye dva X9v76 Te T0 ua Arn x) zia TOL pop "ret rectos og. Sd yp aye Trtzrava a« asit dei evo, JaAoivzo 52p ay xpi &igiv To xvvu7rte panis lego Basi) év' qe allug VAnivaio à Tera", Xenophon, Omnibonus Leoniícenus fic traftulit; ! » £i v [ t! : DeEquo: B... Lib.] 5 C «quo. | e l e e A451. aue fant fupra emeulam infra talos,qua parte ut ín canínis pedibus callus fübeft, xvv/zim/te dixere, eg erunt procera (pla;id eft recta; uidetur pro (Lag accipí,cum ewzr&va eís opponantur, Abfyrtus hxcipía ofla puto,uel totam hanc partem,mefocynía appellat, qua neg alta; neg; breuía effe uult ín alino admíffatío,ut fuperius cítaui) & caprarum:(utceruórim,unde & elaphopodes dicuntur, Ab (yrtus;)fíc enám cum fuccuffatíone equítem affligunt,tum ipfa facile crura huiufmodi inflammatur. Neg; ueró depreffa:fic enim deglubi ifti & exulcerati calli folent, feu per elebas fiue per lapídes aga. AUt equus, Kuoe, (oras P 6aAdp ud", nol Not, Hefychíus & Varínus: fed apparet eos errare,cum no -uneular& pars;fed uícína fitunde & xubozAoy appellatur, [Nos parte illam corneis illís callís promía "mentibus ad ungulam ufcy, pofteríori fcilicet parte;ubi círrí pilorum emínent, & pes cauus apparet, , nominamus ie [yfel, & caua ípfa fyfellácber, Bandem puto Laur, R uffius falcem appellauít,locum — delicatum & neruofum parumdp carnofum effe fcríbens, capite i5, quod de lzfíone falcís ínfcríbis ur Btalib;Equustnquithabeat falces curuas (índe nomen fortaffis) X amplas tanquam ceruus, Sutbeyés ied bulusacz re ueroutuiee x A baratozrt ne 3 der 71V, xgiri Buoam ixwarízifes, toi iA yiveroa i T8 guis vele A biyrtus cap.toz. Papazwelc prre dt Abyeroa 8 usMuxnoldte, Nax3 swap d Vela zidte, &nia yia Wirt qu voc xuucrony s ceci MeuMors,Hierocles eodem uolumine cáp.toz, Item cap.n7, wezaxuviy lea gimus,corrüpta uoce, ut mihi uídetur,pro mefocyníon,R uellíius artículum uertít, Coiecerít autem aliquis xuzze &C índe deríuatís nominibus has partes appellarí, àcolligzando cuiod Cirzecí «uio: día euntfiue quonam ungula íllíc adnata fit carní, ut xavozitequoy ubí praputíum glandi allíeatur : fiue quoniam ea ín parte numellís &Cuínculis aftríngi folent equi, Leoníceno tamen alía etymología plas i cet;quod calli íllíc tanquam ín canínís pedíbus fubfint, Eft & ín tíbijs equí pars quamlíngua uer» lacula werteL appellat, C alía quam febledel. — [De círrís pedum mentionem feci fuperius, V e« gaius etam fübcírros uocat,. «| Carnem uitam ín ungulis Germani Éern quafi nucleum nomí, -mant;iBullettum recentiores quidam,ut Ruffius,ubí carnes uiuz ungulís coniunguntur, Zz:pavüo, ddefi coronam (iue corol'am Grzcí uocant commiffuram ungula cum pede, uel ungula exortum, Aya eubovoy is € a ecskQevidhs, Hippocrates in Hippíatricís cap.i17.R uellíus transferte parte coro mamcíngente, Quaerendum eft an potíus uena fit eíuslocíperífiephanís dícta. Eodem capite &ejzovíae niinyG-,íd eft ungulz commiffura nominatur, non alía nímirum quàm swjav», q[Bafes Vegetío olla quadam fub tibijs ut uídetur,calcanei forte. — &/ Xenophon aftragalos;íd eft talos,equís attrís buit;cum A ríftoteles folipedum nullí aftragulum effe dícat,& ne afino quídem;preterquam Indíco, euicornuafronteemineat,Pollux, 4j Cornu proungula tumín equo, tum ín boue etíá & ca pra, italiubi dí, Hínc & cornipedes equí apud poétas, Equínas ungulas àaStygisaqua folas non pera tumpi Paufanías fcripfit, Cxlíus, Alf ídem afiní, alij muli ungulis attribuunt , ut oflendí ín A fino capitefecundo. Germanorum híppíatri & fabrí,qui foleas ferreas equis índucüt, nefcio quam uri gulatum parten: nomínant bzeyf, & aliam ballen uclpallen. Vngulaipfa uulgo büif dicitur, Grecis ni, eCóvvf ínte:dà, Xenophon utrocy utítur, Sed forte diftinguat aliquís, utonyx ungtila proprie afit, ézw uero pars illatota, que X hírundínem & tuellum & batrachoscontínet, oz, óvvyse Tomy «9 erésoy x]budy, quafi zm, id eft fimplices:quod n6 bifida nec multifidz fint ut ín alijs quas dupedibus, Varin. — 4| Pedís cauum interíus ueteres chelídóna nominaruntnüc quod ad foleam, tmparatur ungula & ferro adquatur,forma cufpidís fagitta effingítur in medio pede ftralam uo pantítra lingua l'eutones,Cameraríus, Chelidón ungula dícítur concauítas, fed & ín canibus eos demmodo, Czlíus ex Hefychío.Sed ín canibus ullam fic díctam partem nufquam hactenus legere meminí,In afino admiffarío requírítur ungula dura,fubter concaua,ínteríore fínu paruo,quam à ni dohirundinís chelídona uocant, Abfyrtus ínterprete R uellío cap.14.ubí Grace fic legítur, rayas 7op Rp tco vr tolyo sin ro ia, ola aD vez opp Sysey, Qui albam habent ungulam equi, & ches lidones longas, ímprobí funt & molles habent pedes, &c, Ablyrtus cap. 105. ubi & alía pluríma ex thelidone fiena docet, unde equi uel probís,uel prauís & mollibus pedibus praedíti colligatur.R uel b: hirundinem ad uerbum trásfert, Cameraríus ín Xenophonte neícío qua occafione teftudínem: uttícyalicubí cauum pedis. O fzrzémiuG" xalazotro lo yeaudbve, xoi rl wororwra QA oni SdpermdViru, ollux Idem alibi ín equo probat ungulas cauas, íta ut chelidón profundíus lateat , & nulla ex folo moleftíam percípíat:talis ením ungula(iiquit) Xenophonte tefte,cymbali inflar in folorefonat, Hía undo fane molliufcula eft, ídeoty foli &c lapidum tactu lzedítur, -Xewsadc uocat Xenophon ungua e lspleníores carnofastp cítra cauítatem,Celíus, Nofcendum efttinquit Xenophon)utrum ungule fintarduz, an tam príorí parte quàm pofleríore depreffz fiue humiles, Nam ardua altius folo hís tündinem,quam uocant, elatam habent:at depreffze fic gradíuntur , pedís ut mollíores & dutiores E equabilíter fulcíant ínceffum,. INoftrates equos illos quorum altíor eft hírundo, & infignis tauitas pedís, uocant belfüfis:quibus uero pedes contra fe habent,fattfáfitg,quafí planípedes díe :Gs.lioffenduntur cum per loca afpera & lapídofa íncedunt: & folez ex ferro alíter eís inducuntur "quàm czterís,corío quandog interpofito.Símile uítíum ín humanís pedíbus euenít:unde plautí uel jpanci dicti, quí pedíbus planís funt ; Bt poéta Accíus quía Vmber Sarcínas crat, pedum planície ínitio plotus , poftea plautus eftdictus, Exteríor pars ftabuli flernatur lapidibus rotundís palmari Ragnitudíne, &c, ut ínfiflentis uel incedentis per eos equi hirundo folídior reddatur, Xenophon, Jucllum apud barbaros fcríptores utRuffium, eft quadam tenerítas offium referens formam une 452 | De Quadrupedibüs .gula,quam nutrit etíam, eius tadíces ínfe cotinet. Hac fxpe clauís folearum malé adactis bedite ut (cribit Ruffius cap.135. Eadem forte pars fuerít,quam Germaniuecant ot Éerntn,nímirü mollior íntta duríorem tanquam nucleus ín tefia fua cotíneaturrmifi quís à carne nomen ded . malit, quod carnís fubftantía confiet.Bandem aut proxímam partem à Girzcís batrachon dici & .cio,INam Abfyrtus ín Híppíatrícis cap.8.de hordeatíone (críbes, Fríclío nquítecundum pile ímas partes fpectet;fíquídem per pedes huíufce morbi ímpetus erumpere credítur : quaprop «usungulas abíjcit:ín quibus partes ílla: quas batrachos,íd cfi ranas uocant,tenera fiunt; & fz nem emíttunt,quas ínferíus fcarifícare & cíircuncídere oportet, R uellíus hoc ín loco alíter ue ranas íncrementa língua(ut ín homíne accipi folent)ínrerpretatur, abfurdo(ut míhí uidetup .NNamquodungule pars fít, manífeftílTimü eft ex Gieoponícís Graecis, ubi lib,.16.cap. t. pullí el figna ex Abfyrto traduntur , & inter catera laudantur , 6224 Évzr«oDy pit Q* wol roro ipit riui, BapayG" uingée, évu «oc. Andreas à Lacuna batrachon, neícío qua ratíone uertit efcliaram "fingulís cruríum adnatam; Cornaríus ranunculum,lícet codex impreffus renunculum habeat; Cava d£ Gap (002 622lo Air Vpeip) Ozwy zyooxot(ep. tern G^ oM oon M, xg se ey d]uavesi, ug. 0 A&ysm Ba Abíyrtus cap.26.Ruellius transfert. Deterít autem ungulamtractím íngredíiens, cum curfitar patur, & ita caducus difirahitur; ut ínnatantes ranas ímítetur, íd Bezsayi(ey Girzeca confüetudine nomínant,Ego potíus uerterím, ad ranulam fíc díctam pedís partem offendere:quam uocemRug lius alibítanquam ignotam fibí praterít, Oportet ferramento conciforío foleas ramulas&(legi las) purgarí, Vegetíus1. $6..— b «| Eupodía, uírtus pedum ínequis: unde equi ipfi eupodes dícuntur , pedibus & uneulisbmeg conítítutí,pracípue cum duras & folídas ungulas habent: quí fecus,meéroste, sqebassAds , MNT dte, &orAozro dte, Dicuntur & &nqorisAee quídam equi , utín heterophthalmi mentione fupra offendi Coo dle eli gr" Qvo vrtriv xeu vrepozrod Svyes Quamáie, à ereooyuMoi JT eziors, GC c, yuAol eau, C tn Pio N- vé, Abfyrtus cap. ro. Ruellíus íta tranftulít, Qui fecundum unguem cornu caleant, aut fuopteine nío uarío pede,uelex certa caufa diuerfis ungulís conftant, &c,claudicant, & lumbos habentinlir, mos, ([Sunt& alía quedam nomína pattíum equí,ut qux ín Híppíatrícis círca finem capitis leguntur,quodín translatíone Kuelli centefímum duodecímum eft,As eU 7x cxdu "oy Voraity, yuhop,Mxpü soot o, KO inar rod leg, patpotv sib", qapd'ta ear veusiao Qapd eic &pucse, TTA VV. DU. vVÀ&TU Uert7roy Noi. rhe rit veiod iG veipoa nby zoe Qv'zozrAku gut , o3 oves d'vxzvase. R uellius proptetgb Ácurítatem hzcomifít:funt ením recentiorís Gracia uocabula ifla «bvzz , Qapd tu, GCe, &cuac eliam nía,artículus,íunctura, LIÉ E DE ELECTIONE EQVORVM, | Palladius ín equo admiffarío quatuor fpectarí íubet, formam, colorem, merítum, pulchrítuding Sed eadem quatuor ín alíjs etíam equís, feu pullis educandis, feu emendís adultís,pracípue mi canda uídentur,. De coloríbus equorum íam fupra copiofe díxi;dícentur tamen híc etíam nonu Aa obiter ín obíeruatíone forma. Forma equorum quales maxime legí oporteat, pulcherrime dem V írgilio uate abfoluta eft:fed & nos dixímus ín libro de íaculatione equefttí condíto, &Cfeitlis ter omnes conflare uídeo,Plínius. Sed prímo loco de pullo elígendo pracipiemus;inítíoa nís ueríibus facto quilib.s. Georg. leguntur huíufmodí: TINecnon & pecori eft íde delectus 'Tu modo,quos ínfpem fiatuís fubmíttere gentis, Pracipuum íam índea tenerís impende Contínuo pecorís generofí pullus ínaruís — Áltíus íngredítur, & mollia crurareponít, 1 &íre uíam,X fluuios tentaremínaces | Audet, ignotofefe commítterepontí; — INeeuanoslior retfirepitus:íllíardua ceruix, | Argutumdp caput;breuis aluus, obefaGpterga: | Luxuría y totis anímofum pectus,honefli Spadices,glauciógicolor deterrímus albís, | Et giluottum, fi quatn procularma dedere, Stareloconeícítmícat auribus, EC tremítartus: — Collectumiy premes(atis fremens)uoluír fub naríbus ignem. | Denfaíiuba,& dextroíactatarecumbítín armo, — Atduplit 7 agítur perlumbos fpína:cauatig — Tellurem;& folído grauíter fonat ungulacornu, Seruius gutum caput,breue exponit: pectus torís luxuríans, torofum & emínens pulpís, Deterrimusmiis, A tquíalibi aít,Qui candore níues anteírent.Sed alíud efl candidum effe, íd eft quadamnítentilue perfufum:alíud album, quod pallorí confiat effe uícinum. Giluus aute eft melínus color,qu o fuluum uocant. Multi íta legunt,albís & eiluo (forte;E giluo) ut non album & gíluum, fed eüuum uítuperet:quod fi finguli colores uituperandií funt, quanto magís míxtus utrogy,íd eft giluusz Spína duplex, 2utreuera duplex:autlata,ut alibi, Duplícem gemmis aurodg coronam Ba omnía Seruius, Equí boní futuri figna funt, fí cum gregalíbus ín pabulo cond ín currene alíáue qua re,quo potior fit:fi cum flumen trafjcíendum eft , eregí ín prímis pregreditur, necreipa Catalíos, Varro, «| Cumnatus eft pullus,confeftím licet índole xftímare (qualis futurus fit egit € pullo cofectari poteft, Varro:)fi hilaris, (i íntrepidus:fi necp confpectu, noua reí audítu tetr fi antegregem procurrit,fi laícíuía,& alacrítateínterdü & curfu certans equales exuperatii fine contra&íone tranfilít pontem flumendp tranfcendit. FIec erunt honefiíanímíi documen res autem laudantur , quí funtex placído (uídetur addendum, concítatí:) & ex concitato mitt INam hí & ad obfequia reperiuntur habiles,& ad certamina laborum patíentíífímí, Columella. | it res,utuel ex fumma quiete facile concítentur , uel ex íncítata feflínatíone non difficile teneantil C vj "n -" N DeEquo. B. Libl — 455 onfyderanda funt ín pullís corpora magna;fonga,mufculofa & arguta,Palladíus; Corpus mut embra non confufa, Varro. Corporis forma conflabit exíguo capite,non magno. Oculís ní laribus apertís,non anguftís. Auribus applícatis, Varro, Auriculís breuíbus & arrectís, Cera olli latagnec longa,Iuba denfa,non angufta,crebra, fufca, fubcrifpa, fübtenuibus fetís im pli | dexteriorem partem ceruicis, (per dextram partem profufa.) Pectore lato, pleno, & mufcu, torís numerofo, Humerís latis, Varro, Armísgrandíbus & rectis, Columella, Scapulis [arís, bus inflexis. Ventre modico, fuübftri&o. Spina duplíci, Columella, Spína maxime duplici : fin non extenta, Varro:extentam íntelligo gibbofam uel prominente, Graeci xverl? dícunt, qtraé opponitur, Leguntur autem eadem uerba apud Abfyrtum ín Geoponicís Grace hoc modo, p&huste pb dT, d € ui verd: contrarío fenfu;quem & Ruellíus in Hippíatrícis hoc caput ex. 'as(quanquam Graecus codex impreffus nonbabeapinepte imítaturifed negatíone addendam rib tum ex Varrone clarum eft, tum ex Hippíatrícori A bfyrti cap, 13. ubíín equo ad í ugum jexw usi xuprii requirit. Lumbís deorfum uerfum preffis, V arro:latis & fubfidentibus, olus Teftibus paríbus & exiguis, Columella & Palladius, Cauda longa & fetofa crifpatg, Colum; la fuberifpa, V ar.Cruribus qualibus atqj altís rectísty, Genibus rotundís (teretibus) nec mas (paruís) nec íntrorfus fpectantibus. Clunibus rotundis, Femínibus torofís ac numerofís, Vn. durís & altis &€ Pls aerae crt g corons medíocres fuperpofita funt, Toto corpos habeat uenas,quz animaduertí poflint,quod qui huiufcemodi fit & cum eft eger ad medendá. ppofitus.Síc uníuerfum corpus compofitum ut fít grande, fublíme, erectum, ab afpectu quogs. ile,& ex longo, quantum fígura permittít, rotundum, Hac omnía Varro & Columella prodídes t, Habetur & ín Ang.Polítíani K uflíco egregía electionis pulli defcriptio, Eadem feré omnía fis iterín pullo probat Abfyrtus ín Gieoponícis Grzcís lib, 16. cap. ín paucís admodum dífferens: itenim tenue colíum(ut uertít And, à Lacuna; Graecelegitur &zr&Aoy,id eft molíe,ut Columels logi habetbjíubam promifTam (Baléxy)brachía recta,uentrem moderatum, 4Uoysov, And.à Lacus eprt uertitamplum(cum Varro modicum,Columcella (ubftrictum laudet:tefies obloncos,) (ed em uídeo & pro pexesc legendum toxgsc: [Nam praeter Palladium & Columella qui probant eXía fles, Xenophon etíam non magnos equum decere fcríbít, quanquam addit, 2 9n 1 ws neri terpres uertít,fed ín pullo hoc notari nó poteft.) Pectus wsuryusop lege usivopioy (nam & alij ores cíafmodi laudant,muículofum inquam & torofum:fic & uupie usivotd se mox laudat:trídía scft quí córextum uertit: R uellius eua wsaveuioy legít,ut apparet ín Híppíatricís cap.14. tranf nis cíus.)Poftremo ranam exiguam, Ex hís ením (inquit) claret tum magnum tum bonum fus turum equum, - 8 Jb 2 TANIEN — € His adnectemus qua Xenophon & plera&g mtitüátus ab eo Pollux, de probandis autímpros bina sin pullo corporis partibus literis mandauerunt.Equí nondum domiti corpus(inquít Xenoe Xdiligenter explorandum eft,quod anímí haud fatis claras fignificationes dare foleat equus quí um conícenditur. Solídítas igtur membrorum omníum,cum ad curfum celeríorem,tum acrío. tquum reddít, Plato ftatum corporís rectum & artículatum probat, Caput offeum fít,maxillas ve)paruse.Ppezeus Boeyeiiz Pollux, Extantes oculí uígilantiores putandi quàm profundíhorum profpectus longíus penetrauerit, Oculi (intígnei,& quafifanguínei, dequo Batzrorrs, Pollux ppíanus, Plato tamen in Phaedro equuim deteríorem,& immorigerum,yAavkópta Toy GCUQoay, glauco & fubcruento afpectu,relíqui corporis eolore nigro facit : meliorem ueró miítioremdi; oculís, corpore albo. Aurícule breues, & mínutze, uertex ueró grandíor caputequínum de- lNares patulae muktó quàm conniuentes , & apertiores meatus habentanimz, & faciunt uideri terribiliorem,opyz4y.INam & irafcens equus equo, & ínter agítandum ferociens,díduce: ementíus nares confueuit, Praftantiorem equum Plato tv5?evzmp, id eft roflto adunco fingit, arium eigezeóca7ry.]am de pectore non oríatur ceruíx tanquam porci prona,fed emínens pera tad uertícem ut gallinacei, (A«yepos vU em à eioybo slo mvysstuzt, quidam uertít, euruetur aus rinflexu;malim,gracílis autem fit ceruíx qua iungitur capíti:nam & R uffíus collum longum &€ cileituxta caput laudat. A«yapcy proprie eft gracile ambitu uel coplexu fuo, ínter craffiores fupra at partes medíum,ut míhi quídem uídetur:;quales in animalibus inde uocatze Ae yore fant: quod tale fuerít , ficctítur curuaturcy commodíus, Eflo igítur equi ceruix círca fumm& uertebrami lior,ut caput ín eo flectatur,)]ta collum fuerit ante equitem, oculi autem fpectabüt ante pedes; lu di efytuu 7r073 d'hereico lc vina, Oppíanus, Et rurfus, TvpxAm oleon sxAslor Mei" Pas, Qod2t THo3et Aeqoy váUa 7pvQoA«t,) Atq huiufmodi equus, utcungs anímofus, míníme uiolentus effepos it, Violentíam ením ufurpant equí non inflectentes collá & caput, fed exrendentes, Platoni laus equus dado, ut xpaczdosoxlio GC Boeyvzeyihee uituperatur, Cenfyderandü & hoc utri buccae 'herean afperze,an uero ínzequales.INam imparitas harum facít plerung; duri & contumacis isheterognathi»equi reddantur, luba pulchre comata,& procomíum decorum. Spína dorfi fu. tmos(&xeopua paulo elatior,prebet opportunius fedile equiti : & armí ac reliquum corpus fira I5 cópinguntut,fí illa duplex fuerít,quám fi fimplex:tum etíam & eques refídebit mollius, & for eleciabilior erít. Pectus amplum(datum)idoneum eft & ad formam & ad robur, & ad longiores gellus, ubi no ímplícentur crura, (utfit cum breutorí interuallo díflant.) Latera demifliora s Moa. T ^ rumneg carníum;nam hoc pacto cum per afpera agítur equus, impleri hzc fanguíne neceffe (Là . ; €eatnofa:lumbí acutí,coxa afpere,crura duríora,íd eft.tarda ad motum:genua «gre flexilía;nan AyA .—— DeQuadrupedibus | Balvzrtse, X enophon;Pollux ín puralí dicit zzas id eft latera uel coftas) oblonga, & fupra venta turgidíufcula, tum aptíorem ad refidendum, tum robufliorem melioríst de paftu fucci equumims dícant, V enter fubflrictuss «sa uo» Pollux:legendum s&etstAwus.Lutbi (eQve)quo erunt res & breuiores,hoc facilius attollet príores pedes equus, & pofleríoríbus fubfequetur:ita etía (éxgy)effe mínima uídebuntur,qua uaftítate fua partím deformant,partím etía debilitant uantequos, Xenophon,Lumbi fint duplíces ; 7o 4t cizo «oz js) xo edo (quod uerterim,& (imil reliqua fpina, S qua ínter clunes eft; )maximeueró illa fpínze pars cui ínfidetur, Pollux. Coxaselfe latas & carnofas oportet,utconfentanez fint cum pectore & lateríbus, Clunes folida aclatz, Cage. | da longa nonornamento folam fed etíam utilís eft, ut infeftantes fcilicet mufcae abigantur, Femgrg. neruofa,uugol ivadlec, Pollux :fvorzyes, uadt«s, Oppianus, Cameraríus wvoed'tse legít propter carmen. egoivàdts malim cum Polluce:neruofum ením folídíus eft mufculofo, Femína quidem fub caug latiorís ínteruallí línea díftinxerít, («gae Jae uie, X enopho, uidetur legendi effe dlugur uso, )hog pacto quía crura pofferíora fpatiofius(maiort interuallo diftantía)attrahentur,ídeo & fucceffi s Baeic,malíim progreffio,ut Atticum fit pro zestxex: nifi quís zreóbxer de príoribus pedibus dícat, si Éxeip de pofteríoríbus)ae equitatio erit terribilior|& firmíor, & quàm alíter efTent meliora omnia]Ea mur fub atmiís fi craffum (it, habet,ut ín uiríli corpore,nó folumrobur,fed etíam uenuftatem, Tibi excarnes, Tíbíarum offa fint fpiffa, utpote corporis totíus ftabilimenta:fed fpiffitudo non erítgema exi(tere nodos (esae, uaríces) ínflaríay crura, & cutem reícíndi, (&Qistt&;) qualaxata fzepecom. miífurz díícedunt, & equus claudicat, (4 zrpóva testam yoMy &rseleife voy Vzraoy, id eft radius tiis], -xatus claudum reddít equum.) Crura mollía & flexilía, CESAR $ed, ^ €| Pullus cuíusa prímo ftatím ortu altiores tíbize fuerint, ís maxímus futurus eft, Omniumenim quadrupedum tibíx proceffu temporís par& crefcunt altitudine, fecundi has uero (íd eft,fi illeuer in pullo alte fint) confentíente magnítudíne corpus relíquum augetur,Gienua fi pullus lubrícoflegy: moueat íngredíens,cólecturam ex hoc facere poffís,in equítatione crura fimiliter lubrícummotm habítura eífexquanquam ením mollíties ílla flectendi procedente tempore maior fit,meríto tamenf pullis ftatím animaduerfa laudatur, Fóvv Aeyeedp ar&s 9 evyiray, Pollux:malim 9ypdp arc QUOTE zrsy uel gg ap,ut Xenophon habet:& ípfe Pollux ín uítijs oppofitis,de genibus loques, eo appe Z latequum quí ea facile flectat:quanquam & eyip Aaysgót tl rb evyxiuzrsy à Xenophontelaudetgn enu tamen non ítídem utceruíx,A«ysey (de qua uoce fuperius docui)díci poteft: Kvrazmte tlli y siytoi , Pollux, Offa fupra ungula infra talos, qua parte ut ín canínís pedibus callus fubeft , xuvim díxtre,netp erunt procera,negp ucro depreffa , utfuperíus expofuí ín partium equí enumera Sed omnium prima erít pedum , utpote fundamenti totíus corporís, confíderatio.Et ín hís pri ungula confíderanda.SpiíTa enim ad pedum bonítatem longe praftattenuí, Deínde cognofcendum. uirum ungula fint arduz,an tam príore parte quàm pofteriore depreffz fiue humiles, INamardir altius foloteftudínem (chelidóna)quamuccant,elatam habent; at depreflz fic gradíuntur peditut mollíores & duríores partes zquabíliter fulcíant ínceffum: utfitín homínibus quocp quorum ra díftorta funt,quí ualgi uocantur. R ete etíam Símon fcripfit fonitu deprehendi pedum boni INonfecus ením ardua G6iay,id eft, caua) ungula,quàm cymbalum refonat. De pofteríorum pt calis feu tíbijs, detp ijs quos xvrazmezlns uocari diximus, GC de ungulis , eadem qua de prioríbus p bus tradíta funt;perhíbemus, Atgj hac ín pullís elígendís qui obferuare uoluerínt,eos adepturo tooptímis pedibus & robuftos & fatis corpulentos , tum uero pulchrítudíne & magnítudineg - £os equos, Hactenus Xenophon & Pollux, Apparet autem ex pofiremis hífce Xenophontis hzcab eotradita electíonís figna , non ad bellatorem duntaxat equum, de quo pracípue differ adalíos etíam pertínere, € lam contraría quac uitío dantur,etíamfi ex pracedentíbus per fepol intellígi;adfcribam camen ex Polluce translata, ut huic ínftítuto pleníffime fatísfaciam,lmprobantüt Étag,, caput graue & carnofum : aures magnae: nares anguftzuelcollapfz , (uvsfsess evoca mi) oculí cauí,ceruix oblonga iuba parum pilofa,pectus anguftum , armí cauí; latera angufta &] mollía funt & facile fledtuntur,greffum equi faciliorem tutiorem preftant,ut & mínus delal minust offendat aut cefpítet.Femora minus folída,uagei azrxrec, 'Tibiae uaricofae, Cynepodes Vngues tenues: & ungula plenae,carnofz,laues,planz,quas Xenophon xeusaas,íd eft, humi pellat; HactenusPollux, €| Oppianus libro prímo de uenatione, equítü ad bellum tt aduef 11€ apti notas laudabiles ín plerícy fimiliter defcríbít,nos ea tanti recítabimus,ubí uel amplíus AS alíquídhabet, Apo pkysc aide iÀy reouryut uia, Évev zriAsi Qaud]osy 7& uxcüdpuoy ix dT aont Àudi uerare apiyüp varusavo) aévivo vogup Bas, — Ojseos opo mupotrzroy, GBwrxuviam d'aqowiy ,— dbjuyig t tugol o kuzrity eso, inv odtee , (lego ivadtis,ut fupra monu) abrue ive — Ooloreveic, elo Auot a rod dp sing au), KokyuAve Arf Aot, gis aod Aevi iainve, ceruinis fimilia: Kaeeqveop &yxMvormo, 'Talcethim * , 2008 3 e , * 2E E : Eo equum,ínquiít,maxime probant, id'wovi izraodjeouty, «git Bobo vzrispor: EToc eft, períti certam e equeftrium,& armentorum cuftodes:nímírum quod contra píratas & abígeos talium equorum titudine & celerítate preftantium, ufus ín fua aut alijs regionibusfuerit, In adulto etía equo! do,cadem fert qua ín pullo obferuanda funt, Qua autem precipue círca ingeníum & moresel perper DeEquo. B. Lib.I. 2455. xendí debeant, inferíus dícetur, €j Emptio equina fimifls feré ac boum 8 afínorum,quod iifdem: dominium ín emptíónemutatur,ut in Manilíj actionibus funt perícrípta, V arro, nadmiíTarío etíam & matríce elígendis,pleracy fimiliter examínari debent;ut ín equo fimplíci endouel educando pullo:quanquam multo plus refert admifTaríum effe egregíum, ut tota ab gnata foboles laudabilíshabeatur. Equos ad admiíTuram quos uelís habere , legere oporte£ ocorpore,formofos,nulla parte corporis ínter fe non congruente; Varro, Formaeffe oportet: Ytudíne medía, quod nec uaftos nec mínutos decet eífe, Equas cluníbus ac uentríbus latis, Lde, iffartjs quatuor fpectanda funt,forma;color,merítum,pulchrítudo , In forma hoc fequemur, ncerpus & folidum , roborí conueníens altitudo, latuslongilfimum, maximi & rotündí clus &uslaté patens, & corpus omne muículorum denfíitate nodofum , pes ficcus & folídus,& cor icauo altius calcíatus, Pulchritudínis partes hae funt;ut (it exíguum caput & fíccum;pelle pro. um folís offibus adhzerente: Aures breues & argutaoculí magní,nares patulzcoma & caua fufior,ungularum folida & fixa rotundítas , Palladius : Ea quz de coloribus mox adíjcít, am: numeraui.Et mox,Eadem (inquit) ín equabus confyderanda funt , maxíméut (int longi & uentrís & corporísifed hoc ín generofís feruetur armentis: Caeterze paffim toto anno ínter pa: dímiflis fecum maribus ímpleatur. Eadem fere de pulchritudine equí Albeitus fcribit , & inter Oculi (inquit) magni fint, € quafi anie caput fiti: auresbreues & acuta (argutz Palladíus, ex: ransícripíít: quamuis & R uffíus acutas haber, & quaft afpídeas, nefcio quo fenfu) & quafi ans m porrecta:cauda magna & longainares apertae , quas cum bibit profundé in aquam mergat, ius ad equí pulchrítudinem prater caetera, maxillas graciles & fíccas commendat:os magnum aceratum , (Oppianus sc«a &pxiov, íd eft, os moderatum : )garefe uero acutum fed quafítenfuay Gum:dorfum curtum(breue)& quafi plani, Coftas & ilíaut bouína. Anchas longas & tenfast. intus foríscp latas & carnofas:garetta ampla & ficca & tenía ; falces curias & amplas, cerui^ lles:crura ampla;pílofa & ficca. Iun&turas cruríum groffas, & non carnofas, propinquas una d fimilitudinem boum.Pofterior pars corporis altior fítanteríore, ut ín cerno, Hac R.uffiuss intudo equí melíus apparet ín macilento corpore quàm obefo, INam pinguitudo fzpe uítía mocculir, Idem. zu * 36 bus híc mos eft ubí equos mercantur,opettos — Ínfpiciutit,ne fi ficiés ut (; epe decora fulta pede eft,emptore índucathíante/ Quód pulchra clunes,breue q» caput,ardua ceruís, tíus líb.s,Serm.Sat.s. Bquípulchrítudo maxime excellit, (i ceruícens natura erectam & fublis gerat, & uertícem magnum, Kaures mínores quàm pro capítís modo, Pollux, Alía etiam nona qua ad pulchritudinem equi feorfim referri porerant, ínter alías ele&ionís notas iam recítauíe Eligendí funt parentes boní & pulchri, ut pulli etíam fimiles generentur, tuni corpore, cuc bus,quod ut plurimum fit:nam ut cótraríum accídat, alía quadatn caufa fuperueniatoportet,. us. Síequus leucoma,íid eft albugínem uel candícantem notá ín oculís oftendat,non íQu con: imfed genítiuam(ut Ruellius reddit Grace legitur à viutucó rs, id eft Ípontenatam nulla fcis externa, fed interna & latente caufa) d (emínandam prolem repudiatur: nancp edítum hoc pa. pecus cum ad eandem deueneriít etatem, fimili modo czcítate afficietur : Equam uero talí ces e procreatam, propter anníueríaríam purgationem,íd malum non manet:fed mas quem ea pe &ritmatrix,auítum referet uítíi. Iam qui infiliendís equabus uel pígri uel ínhabiles fpectantur, ui« tecum operícedant funt (egregandí.Quí etíam unico tefte conflant,ad admiffuram afcífcere n eicum ex maxíma parte infaecundí reputentur, aut pullos fuz ftírpí mutila (imiles progenes Quibus uaríces ín tefliculís prominent, femínanda foboli non habentur ídonei, hos uaricofos mare; uocant. Admiffarium ením corpore eíTe integro & omní uacare culpa oportet, Ab« «Sed plura de admíflarijs equis dícam capíte tertothic enim ea folum propofut,qux círca cora puseorum (peciantur, H | X[Denotis equi ad uenatíonem aptí Oppíani fententíamretuli iam ante:fcd Nemefiani quoque peieiegantis poet eadem de re ueríus audíamus, 7 Cornipedes ígítur lectos det Grzcía nobis, Cappadocum(y notas referat generofa propago "Armata,& palmasnupergrex omnísauorü, lllís ampla fatis lau (unt zquora dorfo, immodicumég latus,paruzeG; ingentibus aluí, Ardua frons, aurescp agiles, capititp decoro Altus honos,oculíq uago fplendore micantes, Pluríma fe ualídos ceruíx refupinat ín armos; "Fumant humentes calída de nare uapores: Nec pes officium ftandi tenet'ungulaterram. — bra feri uírtus&p artus anímo(a fatígat, Belifarius Aquíuíuus ínlibrodeuenatíone Oppíani 5,5742 axuop,non os medíocre uertit,utnos füpra:fed largiffimot inquít)fíntorelongoG, ne fre obedientes effe iudicentur. Capita etíam alta ídcírco efTe wult, ut (i quatidogs equum cefpitare: gerit, fubleuarí facilíus quo mínus corruat freno poffit. Alía quadam de equo uenatoríoinfez oc ín capíte afferam, INonillí uenator equus, non fpícula curz, Claudíanus. Equí alij funt iad rem milítarem, alij ad uecturam,alij ad praedam, Itacgp perítus belli alios elígít, atcp alit, ac tiets eodem modo parantur ad ephíppium,ut ad predamiquod utad rem militarem,quód ibi ftra habere uoluntacres, Varro, (De equis ínfititijs X bigeneris quí debent ad iuga defiinari, Abfyrtus capite centefimo transla« * 456 — DeQuadrupedibus tionis Ruellij fic feribitcEquos qui diuerfo parentum feminio procreantur, à corporum notis -— éommodum eft quí ad íuga capeffenda fint habiles & idonceí, T'ali autem habitu conftare debent;pe é&tórelato, ampla fimíliter ceruíce, naribus apertis, prominentibus armís, cruríbus (Bpeyieo) redis, fuffraginibus(mefocynás)eorundem non magnísipedibus non uacíjs, fed necp íngredientibu difplodantur,uentre non paruo,fpína non íncucua, Talibus merítís ualídos, & ad obeunda muni robuftos tbícomparabís, «| His pauca quedam addemus de nonnullis corporís equiní partibus circa electionem cbferuandis,tanquam appendícem omíflorum fuperius, Equorum animíín aures, ficut & leonum cauda,Plín, EtalibiIn equis (ínquit & omnium íumetorum genereindígg | anímí aures prxferunt.feffis marcidae mícantes pauidís,fubrectae furentibus,refolutazgrís, Qua, cung fic nafcuntur ín ueteríno genere, ut notam eam habeant , quam leporínum dentem uocant, , (nw «9i Aryodivzw à Vradirae)fubrumari non oportet:fed nuper ín lucem zedíta autreijcere,aut abar- mento fegregare:fcíentes uticy huiufmodi fceturas & pullatíones ueluti adulterínas effe natur EDO tas & portentofasmaxíme autem gígnuntur ín hínnís & bígeneris animantibus,Abfyrtus, Pollux laudandum equi afpectum fiue oculos hís epithetís ornat, BA&qu yap yoy Urttpéy, iode, Nord dauape. zrvgy Soo rie dy, Sup ác yl: nam quod addit uemsnoy,ad alpectum,aut apparente ex cognie - mi nodinon zque pertinet, Et mox, Eas &d)pa des éuoite Seea zd pop, Supanizópoy, vriprójoy, CB. uítas colli femper commendari folet ab equeflríbus,prolíxítas uero inftar gruís mírum ín modumyi tuperatur, And.à Lacuna, Equí Argolici & Ifirfj,75 jexa &vuo v) wpi?orindiuidua & caua fpin: R ucliíus uertit, Hifpani uero q/zspo quanquam illic píng uocabulum non adijcítur, Abfyrt ars. qued fi dzepon soie) funt,gvzeye uidentur xvesl, fed certí hac dere nihilhabeo, Cruraua ficca fint, & zqualíterágenu ufq ad pedem porrecta, íta utnulla tubercula promíneant,nihiletiam ad tactum cedat, Albertus, Pesaqualís & planz fuperficíei,id eft non afpera rotundus,undigitr. ramtangens,Idem, Pedum laudatam conftítutíionem Pollux $vzod?zy uocat, Ab eodem probatur. equus éUzg,dUemAG",& dÜavas. — € Hieterognathon Cameraríus ex Xenophonte uertít durí igo sumacís oris equum. Huíufmodi autem fiunt, ut líquet ex uerbís Xenophontis, cum maxillaaftt durior uel afperíor,altera mollior uel tenerior eft. Przcíplatur curatori(inquít ídem)neunquanli benís attrahatequum:hoc ením heterognathos facít, (os durum, Cameraríus,) Et alibí, Fleterogm thos equos prodit; non folü equítatío illa quam "stieilw uocátifed euídentíus etía mutata fubitoqW t2tío.INam plerígy nolunt excurrere,nifi íta flexus eueniat ut ímprobíor maxílla dom &ad reditum conueriatur,Etrurfus, Agítatlonem autem ín prímis probamus eam qua vivi» appellatur, quoniam ambas buccas ad conueríionem affuefacit.Eft & hoc bonum agítationé ipfam mutare, ut equibit cx ín utrífcp exaequentur,| Erdóyralg", (kd hos vlà exci, Pollux) à8i ferma, ázredie;a éoinses, vgiih riae oio yraloc oiey, Suidas &C V arínus. Hefychíus ex?ugésupoy, íd eft durí orís ex ponit: zai - c(i contumax & effrenis [atíus patet; Pro ínexplebili, ut illi exponunt, & ambabus maxillis eibun uorante,apud authores legiffe non memini, Heterognatho contraríus & Jaudandus eft, aglum vG- vlo yyadoy, dTkou" qb exazyivot oot taegeá ary qo yraliy,a pudPollucem, 4j Asevay dt izrag-ó 2a&(ín X enophonte cotrupte legítur àzrzaf) ae e] or mic enshn camis xo d]oq pep, ngxss (tgo q2Aot)dt d vb d)asaow ye TR ox y c usyislu; (hoc eft quod Xenophon fcribít, wseás j« elo di am. 3 ép ip Gy mure (misere) 7i erai dana uiuius (diwgue uuac)eyu, B C ete Y irri, Eiptop Myeis d] iai ix exces piziay, Pollux, | ! qj Teutonescinquít Cameraríus)cum bonum & generofum equum depíngunt,díuerforumati 9 mantüti cóncinnatís uirtutibus, ut Homerus fingít de díjs Agamemnonem (uum, à luposriaj t 7 uulpe tría,& à muliere els G2wuelsUparsm feu ajerss aflumunt. Lupíoculos, uoracíratem, ualidatth uiceri, V ulpís aures breues, caudamlongam,greffum lenem, Mulierís pectus, fuperbíam, comi Alíj magis pudendo íntelle&u ínter muliebres ín equo uirtutes pofi uere, confcenfionís paríentiatm Irem alij hac ita expofuere,generofo equo urtutes ut attribuerent duas leporis, uelocitate eg litatem, Duas uulpis,bonorum oculorum & pílofz cauda, Lupi duas, lenitatem greffus & uon tatein, Duas afíni, coxasualentes & firmítatem pilorum : uel ut quibuldam placet, bonas ungula 2 WMulierís dias, füperbíam & fubiectionem, Atc etía alij alíter hoc modo:(declarant ením hare elim "Teutonum maiorum noflrorum fapientíam;)Delupo(lucío potíus)pifce adeffe debere equo tom - cítatem & exiliendi facultatem.De anguilla agilítatem,& (ut memíniffe uídeor)celeritatem,Det 2 pente,oculorum acíem & gyros. De leone,amplum pectus & denfam íubam, De foemína,q edixi | mus.De felenítorer & lenítatem gradus , Hacc omnía Camerarius, — ([INunc de indole etíamll genío & moribus & actionibus nonnullis, qua cítca equum eligendum confíderantur, dícamlis In equo igíturadulto & íam uectore parando, primum atas ignoranda non eft, (de cuíus dignolio ne capíte tertío díca:)atate perípecta,ínquit Xenophon, uídebimus & lupos quo pacto ore, Me ticale lorum quo pacto ad aures admittat, Hacc míníme erunt obfcura, fí coram emptore & apph catum frenum & detra&um fuerit. Mox ariimaduertendtü quo pacto fufcípiat dorfo confcenforti multí ením equí refutant ea, qua laborem fibi allatura effe intelligunt. Obferuabítur & hoc, utt cumequite non recufet ab alijs equis dígredízaut,fi forte prope affint,an ad hos fefe efferre foleatil periuntur etíam quí de mala educatione ex equítationibus recurrunt ad domeftícos feceffust heterognathisíam paulo ante díxi.) INeqs fugere nosparfuerít, an etíam ínfligatus ad celerítat aUi | equ" " A Wu Li. 1 xd fortítudínis eft índícíium:ex quiete fumma facile concítetur, facile eríam ex maxíma conciítatíone fia flatur & quíefcat, (ídem ín Hippíatrícis Girzcís alicubi legimus, & paulo ante ex Polluce díxímus) Albertus. Equus Platoni ín Phaedro laudatus z:45c Basse usi owoortye vx xoi aud ic sols Anlass diis frena o" wi Artur uova xo Aoym hvioyerroz, At ímprobatus eidem, ex evursqoonpfu Ge", D nus gi Aa Quelorc erazo G^, vróox ma Aat o Qéc(alíás NanUktoQG ) usas ieóvay uo sje Nasen, ET iusTocí paralipomena quaedam, ut uítía &€ uírtutes nonnullas equorum, octauí capítís parte fecun. darequíires, Praftantíflimusquídem fuerit equus,ín quo & animi & corporis forma dotes cona igmguntur:quod fí non contíngat, forma potíus quám anímí uitijs ignofcemus. Strígofum pecus »equumQdicímus,qui fit male habitus & gracílísthoc eft Grece equioztse & Axyetpóc, Ariftotelí, Theo "phrafto,Paufanie, Hermolaus.Míhí quídem nonnihil íntereffe uídetur. A«yepoy enim proprie dícitue animal quod círca A«yirat jid eft ilia & partem qua cíngimur,gracilius eft, que habítum in adolefcen tibus & puellís pracipuelaudare folent; & quoníam íphéces,id eft uefpze,qua thorax cum uentre ín fadore conferítur, gracili filo coherent,;ídem fphecódes appellatur: at firígofus habitus totíus cors parís eft; pleno & nítído carnofotp cotraríus, 2«7765, (20e, A7rengwoc, ficcus & ueluti (irijs( feu ftrigís) quibufdam afperíor,fqualídus afpectu, & femper uítiofus. aeyzesy ueró ín nonnullis corporís patcía )uscommendamus,ut ín equí ceruíce qua capite íungítur apud Xenophontem, Equum ftrígofum ximale habítum,fed equítem eíus uberrímum & habítiflimum uíderunt,Gellíus. Grammaticí quie dam firigofum interpretantur exhauftum & macílentum, qua(í flringofum : & iumenta firígofa, !quod corpora eorum reftrícta fínt fame aut aliauitíj caufa, Equus dyfeargalís Xenophontiquieft dlumymse«[8- ac difficilis, quíne tactum quidem aut títíllationem pati queat, yepystMeuty Greci dia mmbCzlius, | Vitíaingenijmorum & actionum equi(pedum etíam nonnulla)apud Pollucem lcgi ntur ífta:Beed'vc,vatluc eu Ave, tp yoc, BAG, Gore iore , pare REG VEO USA tO o led tO, TC dütyaozi G^ elu sU Q , vzriqiG B, v carud'o(G- e$ arces , uec xpo rl ómALO, cxi p, Bapvs vh sta vo mirro váy eie ovas TRA, Ku Qerye yo B" aya yep yiusoe reine, dvelui Qd lyese yos, oraret, iota "llayaA G^ uuo atr Sou zro d'écxvtoy Nest [v ctoui, Veeitlesme , celltquocsoe,, dosi ny Usu Gr", orpeolvp Gs irzrosd dir, (9, 9ueuud yc, etum qp G^ ie rb yvy axo Mesoe vat xoteri (ap, pner ur, «QuGo/Qoy, d ero (Jure sy Ferareae odt monu" Ty yanuvop vas oU ques doc, tee deseo Xi" o évouo, Cl mo QjAGICt, acenus Pollux, [€ Probantur ad equítationem quí genibus lentís (6506i:) & facile flexibilibus conftant : quippe füinus fj. ceterís deerrant(&za«s?váyoi minus offendunt aut cefpítantnec fefTorí perículum afferuat, minuscy fatíeatí ín obeundis operibus elaffefcunt,quám quí durís genibus non fecus atq (i uallís & palisniterentur. Qui magnísilíbus turgent, fj ímbecilliores uíribus & deformíores íntelliguntur, Jm nibus praftantíores habentur,quí orígínem armorum(rcusucw)tublimiorem pretendunt: non mim modo fefforibus tutí, fed firmíoríbus armis ftabilíti putatur, Sufpicaces & metículofos fupra üodum,optímum eft non poffídere:cum nos no fugíat plerung, farcínas & onera quae fubuectant, perníciofe deturbaresquod minori uítío uerteretur,nifi uectorem excutíétes male fz-píus afficerent, Sed equínum genus profpicuam pra fe fert fufpicíonem, fic ut ínfidens tutó haereat: afininum uer pecus & bíigenerum rerum confpectu confternabile,nouitatis& uerens, ín dífcrímen adfert, Abfyra Müscapitena. — (| Laur.Ruffius capíte feptímo aphorifmos alíquotad electionem equorum utilia fimos quanquam parum Latíno fermone hís fere uerbís prefcripfit: Equus maxílls craffís & collo breuí,non fatis commodefrenaripoteft; Equus frigiditate & inflatione capitis laborans, oculís tu« ' Wiidis, & capite grauí deorfim nutans, aurículís círca partes extremas pendentibus & frígidis, uíx ünquapoterít curari. Equus autículís pendentibus & magnís,oculis concauis, lentus, remíffus &C La efl. Equusgarettis amplís & extenfís , falis (falcíbus) curuís, íta ut garetta íngreffu íntrora Ípectent,utplurímum celer & agilis eft, Equus garettís curuís,& falcibus extenfís,&hanchis «uruis, fecundum naturam ingredifolet, Equus cum per caudam trahítur, quo fírmíus preffiusqs €am ad fe trahit, tanto przftantior,& ad bellicum ufum faudatíor:utille etíam, cuí pellís ínter aures Uubtiuba definit, craneo tenaciushzret, Equus habens íuncturas crurum iuxta pedes natura crafa 35 & paftoralía breuia bouminflar, natura fortís exiftimatur. Equus coftísgroffis tanquam bue bulis.uentre amplo & deorfum pendente,laboríofus & patíens iudicatur, Quí ungulas omnes ala Xs habet;uix aut nunquam fortes habebít, Equus fifuper omnes pedes in príncipio,ptaecípue fla teriores, día & zequalíter coniunctos infiftat,íta ut unum pedem ante alterum non exteridatyaut uet,autuno quám altero letríus ac debilíus terre íínnítatur;ymembra ínferíora fe habere fana & declarat; Equus naribus magnís & inflatis, oculís eroffis, non concauís, natura ut pluríme daxeft, Equusore magno,fcíffo feu ualde díductomaxillís gracilibus & macrís;collo longo cilí uetfus caput,facilem frenofe praebet, Equus truncum cauda ftrictum ad fe tenens, & fi iuxta coftas ftríctum,magna ex parte fortís & patiens eft, fed noceler, Equus habens crura cturas cruríum fatís pilofas,píloslongos,eafdem partes ad laborem ualídas habet, fed idem plerg celer non eft, Equus culmine longo & amplo pradítus, hanchís longís & extenfis , altíor pof quam anteríus,uelox ín curfu effe folet. (Que de claudicatíone fequuntur capíte tertío ínter m pedumaddentur. Equus cui ínteríora corporís male babent, aurículís & naribus ut plurím idís,& oculís concauís, pro femiuiuo habetur. Anthrace laborans fí flatus naríum emitta dos,& oculi lachrymentur affidué, morti uicínusíudícatur, Equusafllí&tus enorra ueluerm latíco ín capíte;& contínue naribus humorem reddens aqua pínguís & frigida ínftar,uíx e Equus patíens morbum arragiatí,& foríolus,íd efiliquídum fubinde ftercus emittens, íta ut ue eíus prorfus inaníatur,ín infufionem cadet, & utplurímum breuí moríetur, Equushabesu fi fubíto ín fudorem toto corpore refoluatur, & membrís omnibus contremífcat, & anímo ft deficíat,no uídetur poffeeuadere, Sínares equí alíquantífper comprímantur, &€ mox redditu eís fpirítus foenum aut flramen iuxta pofitum fortíter proíjcíat,a ftranguría(flranguillíone)8Cent taliberum habet caput, Equushabens pares balfas(falces,forte)natura, & non ímpares,nor bene habítus euadet. | 4| Pullus quí ad belli ínfiítuitur quomodo exercerí debeat; przfcribít Abfyrtus capite ns.t lationís Ruellj, Bucephalus Alexandrí Magni equus bellator optímus qualísnam fuerit, dí infra capitis octauí parte ultima; De equort&i ad mílítíam delectu fcribít Valturíus 6,9, Xeno | tis,Pollucís & Oppíani fententias de elígendo milítarí equo ín pracedentíbus íam retuli. Alíagig ? dam de equo bellatore ínferíus adferam, ED €| Equus quíad oflentatíonem & formze meríto alitur,ab alta & erecta ceruice commendatur. nam equus cum fcemínz quam defíderat uífendum fe praebet, zc 9/Aeaw wai (AG, ceru recta fuperbít,& curfu fertur procace,In prímís uero elegans fuerit, fi ceruícem natura tollatófg tendat;uertíce magno,auríbus quám pro capítís modo mínoríbus, Pollux ex Xenophonte, Cattn qua ad pulchritudinem equi faciunt, cum alijs fuperíus explícauí. Deregioníbus qua ínfígnes equos producunt, " ; : De ftirpe magni íntereft qua fínt,quod genera fint multa : Itag; ad hoc nobiles à regionibus y cuntur, Varro. In permutandis equís uel detrahendís(lego diflrabendis,íd eft uendendís)t : fraudem patría folet afferre mendacíum, V olentes ením charius uendere, generofiffímos fit Qua res compulit nos,quí per tam díuerfas & longinquas peregrínationes equor&i generau fa cognofcímus,& ín noftris flabulís fxpe nutríuímus,uniufcuíufqg nationís explicare fígna víta, Vegetius, Equorumtot funt genera,quot homínum natíones díícreta:ego (ínquít Opp praftantiffima tantum dícam, Ooso 9 ierauMomy ersésoiy épiVeis, Scpíus quidem fimiles foe rentí edere confuüeuerunt equa, multum etíam coelí habítus & regío refert, utde patríaíngu , nonínutilísfit xftímanda, — jury T F «| Acarnanum & Aetolorum folítudo,pafcendís equís eft accommoda non mínus quàm] falía,Strabo, Achíui, Amal, Armenfj, & T yrrheni,ad bellum apti f unt, Oppíanus. V ide Eg Grazcís ínferíus dícam. Aegyptij, INecfzuos miratur equos terrena Syene, Gratíus, Ale equorum ftudijs & equeflríbus certamínibus,olim maxímé dedíta fuit;ut fcribit Apolloníus! ðíopía pennatos, utfertur, equos generat, & corníbusarmatos, Aetna, uíde Siculi, uide Acarnanes, Afrí,uídeLiíbycí, Algoici,uídeHeluetf, Apulos Varrolaudat. Eofde (canos V olaterranus bellís aptíffimosfcribít, In Arcadíafertilía pecori fuere pafcua, prae quís atcp afinís admíffarijs ad mulos procreandís:Equorum fané genus excellit Arcadícun? Idem alibi Theffalícos Arcadícís praefert, Idem mox Argolícos celebrat.Argolící probis fun bus & capíte,clunibus non ítemtíndiuídua fpina, grandí,(ed curta, ut Ruellíus uertit, (78 aye v5i^e1, fuu syslac, Boyce, Pofteríora duo ad totum equí corpus retulerím,) Abfyrtus, Armeni] lumapti,Oppíanus. Armeníj & Cappadocesá Parthís genus ducunt,capite tantum grauíoreM de infra ín Nifzís. De Afture uel Afturcone equo dícam ínferíus ín tractatione de difteretíaeqiP? rum ab ínceffu. | | Die BAL. ap inat-Hil dum state minores funtcinquíopullinis adhtre dentibus & Tacteo corpore, lmbecilles [12« ntur:fíant autem eo uelocíores,quo maiores natu fuerínt, A nímofí audaces funt, bellis parítee enationibus idonei cum nec arma metuant,nec comínus cam ferís congredi, Plura uide infra inSiculis, Mazaca(neutrum plurale)eft cíuitas Cappadocía fub monte Argxo, qua nunc Caía, readicituryut Eufebíus in Chronicís meminit;hine gentilía Viazacenus, wa(sxéUe Stephano, Turba azacam, Suetoníus ín Nerone, INon folum autem regio, fed & urbs ípfa quondam Cappadocía cebatur, Ab hac urbe Mazaces equos díctos coníjcío, qui apud Oppíanum Ma nominantur, ta ín penultima, ego per zw malim ex alpha mutato, De hís fimul & Mauris Nemefiani uers lus attexam; T — Síttibíprzetereafonipes/Maurufiatellus — Quem míttit,modó fit gentili fanguine firmus: —Quemg coloratus Mazax defertaperarua — Pauit;S affiduos docuit tolerare labores; TNe pigeat quod turpe caput,deformís & aluus Eft ollis, quocd fafrenes,quod líber utergy, ux uodà fubís pronos ceruíx diuerberet armos, INam flecti facilis, lafciua colla fecutus "Paretín obfequíum lentze moderamíne uírge, Verberafüunt praecepta fuge funtuerbera freni, 7 Quin & promiífi fpatíofa perzequora campi, —Curfibusacquíruntcommotofanguíne uites, —Paulatimi auídos comites poft terea relínqu&t. Haud fecus effufísINereipercarulauents, — "Cife Threícius Boreas fuperextulit antro,Sc, Horum tarda uenít longi fíducía curfus: ísetíamemeríto uicor eft iuuenilisínzuo. Nam quacuncp fuís uirtus benefloruítannis, "Non príus eft animo quàm corpore paffaruínam, — Nomades etíam ín Libya Mazyes dícunturs Étforte Nemefíanus Libycos quofdam equos Mazacum nomine íntellexit, cum & Maurufrjseos ngat, & IMazacem coloratum appellet, quod Cappadoci non conuenit: & uerbere uircefraeni egifcríbat,quod apud authores de Viaflylis ín Líbya equís legimus , ut ínfra dícerur ín Liby ione, Verum celeritas & uíigor infenecta Cappadocibus conueniunt, ut ex Oppíano relatum urfus fi Vazaces ijdem Cappadoces funt, quíd eft quod utrofq:feor(im nominat Oppianuse rte omnís Mazax Cappadox eft,non contra, | Celtiberi , uíde ín Hifpanis, Chalambrij equá Libyzefíc appellantur, Hefychíus && Varinus. Chaonij, uide Epirota.. Colophonij & Ila- sin equísalendís plurímum operas ímpenderunt : habitant ením Colophonij ín planicie, ut 2« Graecum quendam authoremlegi, Strabo lib. 14. fcribit Colophonios olím cum naualibus cos bundafle,tum equeftribus fc» adeo pracelluiffe, utubicunc gentium bellum gereretur quod Ilícínon poffet, Colophoniorum equitum auxilio proflígareturtatm ín uufgo natum prouerbii, ophonem addidít,Erafmus, Cretenfes equos, EevzesOppíanusiaudat: Etalibi, Tou zvpeluol Var Konzwe QUAE, Cyrenaíci magnitudine pollent, ilibus fübftrictis & paruis,ideo ad curuíe "&trtamen ídonet ( dau; ) pedum bonitate prafiantes, ínter equítandum longiore animae due Gu Abfyrtus, | | € Dalmatas uíde mox ín Epírotis ex V egetío, odemcelebrantur, Epídaurium genus equorum excellit , Strabo. Idem alibi Theffalicos Epi» Itjsprafert, Epírotícíymordaces & peruerfi, Abfyrtus, Epirotas, Samaricos ac D'21matas lHícet iaces ad frena ac uiles,armiís ac bellis affeuerant cruribus, Vegetius: decerím, lícet contuma Írena,ac uíles armís, at bellís, c.) Et mox, Epírotas ac Sículos non defpexerís , fi mores ae dare uidetur haec copula)pulchrítudo non deferat. Quamuis faepe fuga uerfos ille ezerícha - Bt patría Epirumreferat, Vergilius, Eft && Chaonía pars Epiri alpefirís,fícet quandocs fumas it pro tota Epíro:Comrendabantur autem etíá Cbaoníj equí;ut Giratius meminit deSículis equís bens hís uerbis;C)ueis Chaonías cótendere contra Aufít, uix meríta quas fignat Achaia palmas im, Chaoníos & quos,genere mafculíno) Erembi,sesu6oi, Oppianus, Suntautem hoc nomine itabíze populi, quos & Ichthyophagos & Troglodytas alíqui uocant. AI Frígifcos non minus uelocítate quàm cótínuatione curfus inuí&tos, Vegetius tertioloeo com - mendat;poft Hunufcosfcilícet & Burgundiones, Vide ne Frififci dicendi finc à Frifijs, quor equi «ommendantur,ut ab Hunís Hunuci. | "qj Gallící, uide IVenaptj.Ego faxím muli pretio qui fuperant equos, Sínt uiliofes Gallicis ena ters Plautus, iltígaudeant Gallicis eanteríjs , nosfofutus uínculisafellus Zachatíz deledtet, Flea tonymus, L, Apuleíus iumenta Giallicana commendauítiquibus,inquít,eenerofa foboles perhibet enerofam díenitatem, rsAewe, genus equorum ígnobilium & ad bellum non idoneorum, Hefy, iius & Varínus, Hoc nomen an a reoíone alíqua factum fit, € quánam ílla,certí nihil habeo, (3e, quídem Sícilize fluuius eft , & equi Sícull ín magna exi(timatione funt, Videtur autem Gelag airrecto dícendus Sícilía fluuius:urbs autem Gela, e ytt ma9u5 Suidas Immanists Gela(in gea itio nimírum)fluutj cognomine dicta, Verg. Sunt & Gieloni Scythíz populi,qui ín equis fugien ugnabant,de quibus Lucanus,IVlaffagetes quo fugit equo,fortests Gieloni, Et Vergilius, Bia t quomorefolentacertG5 Gelonus, Cum fugit ín Rhodopen , aut ín deferta Getarum, | Etlae cretam cum fanguíne potat equino, Fugaces autem equíbellís minímeí(donei funt, Germanía tauíores & fuccuflaríos habet,qui fubfultím molefte ingrediuntur. | Getíci equi celerrímé ferina unAcían, GrecaníciE3adhip/; pedibus bonis fulti funzuafto corpore, capíte nELne dh ants à * M[Epeí equáEzasi, Oppíano memorantar.Sunt autem Epei Achaiz populi; && Achaici etia equi : yw» e 460 Dc Quadrupedibus ca parte ftatura(dpliar sl mmu) concínnot hactenus corpore: fed cluntum'cópago íneotmmoda hecrefpondenterperníces & anímofi. V erum ín tota Giraecía T heffalící praferuntur, Abfyr.( orni pedes igitur lectos det Girzcía nobís, Nemefianus,De Achzís fuperíus dixi. B —. € Heluetij bellis idonei (unt, & precípue Aleoící , qui durare díutiffime putantur, Camerarim Hifpanímagno funt corporís habitu, concínno & erecto, elegantí capíte , compage corporis lue, lenter díuídua, q/zspo fimpliciter: fed aftríctis clunibus, (vx uisu: itineribus obeundis pares &c bufti,corpore necgracilí, nec ad maciem opportuno:catterum ad curfuram ínhabiles(& deua] x éÜdeouoi ut ex fequentibus authorum uerbís apparebit) ín equitatíone calcaribus non íncitantur Veraosueie: lego zra«eiz ut R-uellíus etiam, ixgezport) Quín & ab ortu ad íntegram ufep «tatemm & obfequentes, Guiles,) deínde ímprobí & mordaces euadunt, Abfy:rtus. Cappadocumgloríofamo, bilíras: Hífpanorum paruel proxima ín círco credítur palma, INec inferiores prope Sícilía exhibet circo;quáuís Apbríca Hifpani fanguínís uelociffimos prftare confueuit ad ufum fella, V eget p thís(inquít Oppianus)przftantíores funt Iberí;celerítate enim tantum praítantínter equos, quar £üm aquila autcírcus accipíter ín aere, & ín mari delphínus:fed exígui funt, & uíríbus paruis & mo imbellí, AM $Aiyeu, Bosci 7 JU GF" ,scoXx erede lee a70e( Ablyrtus tamen,fi recte legitur, magno cor xís habítu effe fcribit?) & cutfus celetítatem pauca emenfí fladia amittunt: corpore uenufto, fedum gulam habent parum folidam,wsAezpoQoy,fvevzrtdWsy, Hifpani celerítatís & agilítatís opiníonedme gnatibus expetunt,Camerar. Ex Hifpanía leuítate Suc Mae confpicui funt, Volater, Equímm áores corporcá tertio climate ufqp ad fínem fextí procreantur, & precipue ín Hífpaniía:Fortíoresay tem & fatís magnos etíam ín feptímo clímate procrearí uídimus, & eoíde patientíores Iaborísqudt quíatertio clímate uel quarto habentur, Albert, Celtiberorum equi fubalbi(XzevV-aporfuntzquó in exteríorem traducantur Hiífpaníam;colorem permutát;funt autem Parthícorum fimiles: nam agilitate & currendi dextetítate relí(quos anteeunt,zwyes wot dUdJesuar, Strabo lib. 5, V ídebis altar cianeBübilim ' Equís & armís nobilem, Martíal, Eff autem Bilbilís Celtiberíze cíuítas, De Callagi & Afturconibus tel Afturibus díctís, tem à Calpe monte celebratis,omnibus Hifpanis, paulopof dícam ín differentijs equorum fecundum gradum, Hunufcorum longe prímo(príma)docetun tas patíentía laborís,frigorís,famis, Veget. Et pauló mox, Hunufcís grande € aduncum caput tantes oculí,anguftz nares,latz maxilla, robufia ceruíx & rígída,iubz ultra genua pendentes iores coftz,incutua fpina,cauda fyluofa, walidiffimz tíbíz, paru bafes, plenae ac díffufze ungille ilia cauata,totumQ corpus angulofum,nulla ín clunibus atuína,nulli ín mufculís torí, ín looítt ^ amagis quàm ín altitudie flatura , propenííor uenter exhauftus, offa grandía, macíes grata, gli bus pulchritudinem praftet ípfa deformítas, anímus moderatus & prudens & uulnerum patítns — Hzc V egetius.Hunufcos equídem (alíás Hunnufcos per n. duplex;alibí etam FIunnicos uoca | demolím Hunnos, & hodíe V ngaros díctos puto, Flunnorit examína pernícibus equís hueillüte uolitantía,cadís paríter acterrorís cuncta compleuerunt,Híeronymus ad Oceanum. Equity ces & calcitrones,ut Paninonici plerígs (Pannoniam hodíe V.ngaríam uocant) de quibus & pro bíum malignítatís ortum,non fere niit irrítati, autopínione aut metu offen(z ferociunt, Cam Pannonij ad bellum ídoneifunt,]dem, Em — € Iberi, uideín Hifpanis, Indícum equum exultantem,& immoderatius escurrentem ton nere & coercere,habenas adducete,uel remíttere non eft cuíufuis , fed homínum quíáprí iis poribus ztatís ad rerum equeftríum fcíentíam ínftítutifintthi freno ipfos fuftinere affueuerütyllmi & refractaríumlupatís refríngere,quos quídem equínz tractationís bene periti, exíndomítadl natione inexíguum gyrum compellunt: Veruntamen ad huncgyrum agendum, atqp ad coniit dumorbem manuum robore opus eft, & fumma reí equeftrís (cíentia.Cuí huíus difciplina fun períentí(Timi, callídiffimi agitatores,currum uerfare ín orbem plane norunt;cuíus certamen eft contemnendum, pracfertím cum duos mílítes pugnantes ferre queat, Aelían. Apud Indost - fos(nam funtetíam alter Afríci) arietibus non maiores equígignuntur, Idem, Terram Indis quos uno cornu przdítos procreare ferunt , quorum e cornibus pocula conficiuntur , ín quiell nenum mortíferum coníectum , fi quís biberít,nihíl graue, quód cornu repellat malum ípfumy petíetur, Aelia, Dehoc uíde plura ín Monocerotíshiftoría : Ipfe quidem Aelíanus alibi, feculi eum Phíles,ídem fcribunt de poculo ex afíni Indící monocerotís cornu fato. Iones, Oppíaned pedibus ualent; (4Umedte;) perquam procerí(uesyidss: indiuidua fpína(Zvua zi jeye)cauatg, feda fu perníci, Abfyrtus, | ! €| Líbyes, Oppianus. Mauri(tinquitpraftantiffimi funt tum ín longís curfibus, tum duriísla tíbus ferendis, Hís proxímii Libyes durabilicelerítate, Forma fimilis utrífq:nifi quod robufii LiBy maiores funt,corporeoblongo,coftís & lateríbus craffioribus, & ampliore ad rectum ímpetum ctore.Solís aflum & fitím meridianam facile tolerant. xrilu xfyve, coftas &€ pectus(quafí coffaltt € coflís contextum) ínterpretor : nam azallee coftarum offa uocarí ínuenio, Vocantut etíam age ligna & ferramenta oblonga;anfa anguftíore,relíqua parte latíufcula ad feríendum, radendutt exímendum aliquíd apta, Hínc & fpatha Apuleio & V egetío, longior ac latior enfis, quod not fermo ltalícus adhucretínet, Vulgus fpathulas uocat,fpecilla latíufcula, quorum ufus eft frequit pharmacopolis & unguentarijs:Spathulz lignez mentío eft apud Celfum lib. 8, Cirecí etíam fpatbt | nuncupalt Dc quo. iuba LE. A óÓ1l uncupant ínftrumentum textoríum,cuíus pulfu tela ar&tatur denfatur&p, Latine forfan peciíne dis xcrisà figura, Krsvee Grammatici silo, BC vuzatate mA dtpac interpretantur. A fríca Hifpani fanguínises quosuelocífTimos prarftare confüeuít ad ufum fella, Vegetius, INumídis (inquit Líuíus líb, 23.) dea " fültorum ín modum bínos trahentíbus equos ínter acerrímam fpe pugnam ín recétem equumex fe[oarmatís tranfultare mos erat , tanta uelocítas ipfis tama docile equorum genus eft, Ex Tuná "Aftíce ac Maffylía INumidiatp curfu praftantes etíamntim habentur equí,quos uulgo Barbarosuo cant, Maffyli Libyz populí equos habent optímos,quos uírganon frenogubernant:unde & V eroi, lijslib, 4. A eneídos, infrenes uocat INumidas. Silíus quocp ait, Hic paflim exultant'Numídae gens dinfcíafreni, Quis ínter gemínas per ludum nobilis aures Quadrupedem flectit non cedens uírga atis,Itern Martialis lib.9.Et Maffyleum uírga gubernat equum, Idem Nemefianus de ís fcribit quosiMazaces trocat,ut fupra ftatim poft Cappadoces índicaui, V íde mox etiam ín Mauris, Dorca des Libye quanquam uelocitate funt mirabili;tame inferiores funt currendo equis Líbycis, Aelían. "Tibíe cantu ufg, eo capíuntur Líbyca equae,ut huíus blandímentís ad homines manfueícant, X ín« ultare definant:quocungp eas cantíuncularum blanditíz inuítauerínt, eó paftorem confequuntur: em ille infiflit,hz etíam à progrediendo fe fuftínent,ac fi cantum contentíorem ad tíbiam canat, ex €otanta uoluptate afficíuntur, ut lachrymas tenere non poffint, Harum paftores ex rhododaphne arbore paftorítiam fiftulam excauant , cuius fonoro inflatu armentum antegredientes demulcent, Acían. Fíngitequos Pífis Numiídzfoluer,« Audax & patíens operum genus,ílle uígebit Cen, tümactus fpacjs, atey eluctabítur íram,* INec magní cultus fterílis quodcuncy remifit Terra fui, tent esty fitis producere ríuí, Giratíus:Et quamuís locus non eft ínteger,omniía tamen de INumídicís BLibycis equis dící conflat cum ex Oppíani uetbis fuperíus recícatís, tum ex ijs quze Aelíanus fer De Libycis equíscinquit)hze ex homínibus eiufdem gentís audiui: equorum uelocíífimos effe, nullo laboris fenft afficí,ex habítus gracílítate & tenuítare macilentos effe, totost ex fefe aptos exis fleread fortiffíme (uftínendam domínorum neglígentiam : pabulum ením domínos eís nec largírí, nieceos cum laborauerínt (irígile perfrícare,nec eís cubilia fabfternere, nec ungulas expurgare, fed ul: tgp íter ínfiítutum confeceruntex equís defilentes,hos ad paftiones dímittere , des íta homís nes Libycos grandi macíe cofectos,& (qualore fordídos huiufcemodi equís uehí, Hxc Aelían, Afros umqui ínter Gietulíam & noftrahabítant, equi & boues uaxeoysaózdbu funt quàm noftri , íd efilons gionibus labrís, (interpres ungulis uertít.)Borum reges plurímum equorum gregibus ftudent, ut ad xtenténa pullorum millía quotannís recenfeantur,Strabo, Sunt & Chalambríj Libyciíam príus día ai & inferius dícendí INafamónes. | —« Maffyli equi proxtmé cum Libycis memoratí funt. Magnetes populi equís alendis celebres fuere, equeftrís pugna periti, unde Lucanus lib, 6, Et Magnetes equis, Mínye gens coeníta remís, Eflautem IVagnefía Macedoniz regío Theffalíze annexa : ítem urbs & regio Aftz ad IVizandrum, WMagnetes equos Oppianus etíam commendat, IMaurí pugnant frequentíus ab equo haftarí (eg «76?equís nudís utentes, & íunceis frenis, (dormoyeivore ygipduros ic Vvrztoue qo yuurois ) Ac fere & ij Vlequentes IViaffzfyli & alij Libyes magna ex parte eodem modo inftruái funt, & ín carterís perfi« milesparuís equis.utentes,celeríbus tamen & obtemperantíbus,adeó utfola uírgula gubernentur. -Equí collaría (75999) ex lígno habent aut pilo confecta, equibus habena depender, Oppíani sütrba de equis IVlaurís(& INemefíani de IMaurufrjs , ídem eft autem Maurus & Maurufius Strabos netefte)fupra ínter Libyes, quibus eos forma fimiles facít, recenfui, Vocat autem daa qA« ucbpnp, Thoceft agilía & uelocía Maurorum genera , ut ego quídem interpretor , non uaría, Et pauló poft, Wágay axi rópai Xii, ZixsAdy d'e vvSuud | Kos yatpovrol vxAdisan, GM ifoyoy dzyAiqures, | Koie pivot piae usyat Bie MorvG", V idetur autem uerfus unus poft prímum deeffe, ut fenfus hic fit:I Mauris celeríores intSiculí,Sículis autem anímo (Vaurí przftantiores funt, aut fimile quid) quí & fuluo colore & iade fplendídí uifuntur, & (oli magnum leonis rugítum expectant, Mox etíam cum ad alías feras nuenatione alio colore commendet equos,ad leones pracipue charopos,id eft fuluos laudat, Abun dantautem in Maurítaníaleones, IMazaces,uide fupra ftatím poft Cappadoces, IMedi exímía funt iaenítudine, Abfyrt, Medos homínes habítu corporis opimo, & luxu fimiliter atq illorum equos ilentes adco níteícere audío,ut paríter cum dominis equos, € magnítudine corporís € pulchri. tudíne;atc; adeo lauto extra corpus cultu delectarí,& magnitudínem & pulchritudinem fuam fen, tireuídeantur,Aelian. Medi Perfis quotannís: equos ter mille pendebant, Strabo. Nifzos etíam Herodotus Medícos uocat , ut ínfra dícetur, Menaptj (uulgo Geldtici) noftratíum folí, quí Caefari epínor Gallíci funt,& Rugiutbellatores fermé ín pretio funt, Camerarius.R ugos inuenio íncoluif, leregionem qua adbuc Rugenland appelletur, & memíniffe ipforum Paulum Díaconumlibro r, derebus Langobardorum.Sunt quí eos ín Mechelburgenfes abáffe dicant, Hi ueríffimís Germanis ottí(ínquít Althamerus)língua ac uirtute Germanís íntercenfentur. Murcibrj uix ora tenacia fer» Concedunt,Gratíus, Ilycenas tanquam generoforum equorum patriam V ergilius przdícar, "Mratius equum uenatíoni aptum deícribens hís uerfibus utítur;; Confule; Peneiqualís perfunditur amne "Theffalus,autpatríze quem confpexere IMycenze. Glaucüi,nempe íngens,nempe ardua funs Wetinauras Crura,quís Eleas potíor luflrauít arenas? INetamen hoc attingat opus, íactantíor illi Vir usquam fyluas,durumdq laceffere Martem, IMyfi utbellatores ín pretio fuere, Cameraríus, : Q. 3 n AÓ2 De Quadrupedibus | q| Nafamones apud Gratiiim nominantur, fed locus non eft integer,his uerbísiIVIurcibis uiyors tenaciaferro Concedunt;aut(forte at tora leui Nafamonx, Sunt autem INafamónes populi : | fiauium Syrtibus ínuolutarum fpoliatores, Pulcherrímus omnium equus INí(Txus eft, eo regesn , huntur;eleganti form a,grelf u mollí,& freno facilís:capite paruo,íuba multa & longa, comís que demiflis fübflauis,usvjgveeie, Oppianus : qui mesczop fcribit; per íóta & fíigma duplex;Hii in proaemío Híppíatricorum Nvevzey (cum ypfilo & figma fimplici ) à Perfarum regibus ín preti beri R egio fub Cafptjs portís ín humili & cócauo folo,& Armenía,eximíe paícendís equis aptae unde pratum quoddam Híppobotum uocatur , per quod íter faciunt qui ex Perfia & Babylonejy Cafpías portas proficifcuntur in eo paíci dícunt equarum (izzey 9s2eay) quinquagínta millía 'atmenta regíafunt.Nífos(cum ota & figma fimplící, ut Euftathíus etíam fcribit) equos,quibts ges utebantur,optíntos ac maxímos, altj bínc genus habere dícunt: alij ex Armenía , habenti propriam quandam formam , quemadmodum Parthící nunc dictí prae Giracis & alijs qui apudnoy funt. Etherbam quz praecipue equos nutrít,eo quod ibi abundet;propríe IMedicam uocamug;f bo. Nífxus campus, Nicczoy usdIy;ille celebrís alícubi iuxta IMedicam regíonem fuiít,magno seg INifzos appellatos producens, Euftathíus ín Díonyfium, In Indía animantes multo funtgra res quàm caterís ín locis, praeterquam equí:nam Indící equi uíncuntur à Medicis quílNifzeiuoem, tur, Herodotus lib. Btlibro feptimo ín defcríptíone exercítus Perfarum, Poft haftatos(ínquipitiq ebantequídecem quam pulcherrímeornatí,qui INifzí dícuntur;ideo fic díctí, quod eft ingengly dica regionis campus nomíne Nifzus , quí grandes fert equos. Hos fequebatur louis currusquem edo equi albi trahebant.Poft quem ipfe Xerxes uehebatur curruequorum Nífzorum, Qui atum :equo INyfzo maíor eft Libycus clephas,tanto Libycís elephantís maíores funt Indici , Philofirau ldem [jbro, prímo, Rex autem candídum equum ímmolaturus erat 2& eqodjoe Nieazup, id eftt Íxis de meliore nota,ut quídam exponít. INí(zí equi dicti funt Niífea(nimirumregione)fiuedty nía fiue Medíz. Suntquí INifzzum locum Perfidis facíant, ubí INífzi equí celerrímí nafcantu quí Nifeum flauum(fawloy)interpretanturzeo quod Nífa equosomnes huíus colorís habeat V Inter Sufíanam & Bactríanálocus eft Kezaszyéva(s7l suyave, FHefychíus & Varinus)qui língu ca vic G- (vàeoc, Heíychius & Varín.) uocatur, ín quoequí exímtj procreantur , Suidas in [ag exigi Hefychíus & Varínusín Nucaus iarzrove, Sunt qui à mari rubro haberi exiftímenr, & om Yore flauos effe.Herodotus INifzum Media locum facít, Orpheus ín Dictye INífam locumi rubro fitum elfe fcríbit,Suidas, Stephanus etíà Nscozop :selioy apud Medos effe memínir,à qu INe(zi dícantur, Czlíus Rhodígínus reprehendit quendam quí pro equís INefeis ínfularesuet Audor Plutarchus eft Pyrrho fpeciem oblaram , uelut INefzo equo ínfcenfo, ducem fe illí pra Alexander Magnus:íd quod nó percípíens interpres tra(iluít.Sed et ín Graecos codíces írreplitimt dum:nam Nieczop fzraey legitur. Meminit & locí & equorum Arríanus quoqj: fed & ín Legibuslla £o,ut Strabonem prateream, & Ammíanum Marcellínum,Czlíus.Ego ín Plutarchi codiceyul «toy per iota (críbítur,mendum efTe non puto,cum apud alíos etíam authores quos cítauimusp. ianum,Strabonem,Philofiratum, Herodotum, Suidam, Euftathium, omnes eode modo feri Solus Stephanus & Hefychíus Grammatící per aw fcrípferunt, V arinus utroque modo, Qus ror & Hermolaum,quí apud Plinium lib, 6. cap. 35. ubífcríbebatur regio INifzra; INefza legtl purat.Sunt apud Medos foetus equorum nobilium, quibus (ut fcriptores antiquí docent, noii dímus)incuntes pradlía uírí fumma uí uehí exultantes folent, quos INefeos appellant, IVlarcellius libig. Numídici,uíde ín Líbycis, «| De Paphlagonum ín alendís equís ftudio, uide infra ín Venetis, Parthi magno GCamploliun corpore,animofi, (pecie yenerofa,ac pedibus exímie ualet, Abfyrtus. De heterophthalmís apud Bil thos commendatís equís, & tjs quí uarío colore diftínguuntur ab tjfdem prímum profectis, ex nbl to fuperíus dixí. Siculis uelocíores funt Armenij & Parthi BalvzAexguo: Parthos rurfus celerftatttte :celluntIberi, Oppianus, Scilícet & Parthís ínter fua mollíarura IManfithonor;ueníat Caudinia 2 xa Taburni, Garganümue trucem , aut Lígurínas defuper alpes,, Ante opus excuffis cadet guíbus,& tamen illí^ Eft anímus,finget& meas feiuffus ínartes, Sed iuxtà uitíüi pofuít deusB 4 tíus, Celtiberorum equí fubalbí,fi ín exteríorem traducantur Hiífpaniíam, colorem permutantal ue autem Parthícorum fimiles:nam & agiílítate & currendí dexteritate reliquos anteeunt,Strabobili a thí quomodo ín tottonaríjs uel fuccuffartjs equís greffus molliant ad Afturconum fimilitudingl! feríus dícam ex Vegetío. Pellzi;uide mox poft Theffalicos, Períis prouíncijs omnibus prae e quos patrímoníorum cenfiíbus zftímatos, tam ad uehendü molles & pios inceffibus, nobilitateprt« tíofos, V egetíus, Et pauló poft, Per(ís & flatura & pofítione à caeterís equorum generíbusnonp? rímum differt, fed folíus ambulaturze quadam gratía díícernuntur à cxteris : gradus eft minutis creber, & quí fedentem delectet & erígat, nec arte doceatur, fed naturz ueluti iure pracftetumdnte - colatoríos(malím tolutares)ením, & eos quos totonaríos uulgus appellat , ambularura eortmme | día eft,& cum neutrífint fímiles habere alíquíd creduntur ab utrííg commune, ficut probatum In breuí amplius gratíz, ín prolíxo itínere fzuíor patíentía , anímus fuperbus, & nifi labor c ubi 'gatus;affidue aduerfum equítem contumax mens,tumens,prudens:& quod mirum eft,ín tanl a | uore cautíffime decorís eft obíeruantíor : íncuruata ín arcum ceruíx , utrecumbere uideatur p. Dekquo. b. Lib. 463 ore, Hac Vegetíus, Pharfalica equa femper parenti fimiles foetus edit, eam ob caufam probano a,Camerar, Phafianos equosínuenímus ab cíus auís ínuflo infieni , uel quoníam ad Phafin abeantur pulchrítudine przflantes, Czelíus, : ((Rofeaníapud Varronem d Rofea díctí:eofdem V olaterranus bellís apti(Timos efTe feríbír, Eft autem Rofea apud Feftum (alíds Rofcea) campus ín agro R eatíno , díctus quía ín eo arua rore fem rhumída feruntur, Rugá uide fupra in Menapfjs, | [|Sacarum equí,fi qui feflorem excufferínt,fübíto confiftunt,ut rurfum afeendere poffit, Aelia. Varijs, V egetius 4.6. cum Perfas equos laudaffet, fequátur ánquit) Armeni atcp Saphareni, phiríne quidem ínfula eft ín Arabico finu & Sapiri populi iuxta Pontum: de Sapharenis cert£ habeo. Epírotas,Samarícos ac Dalmatas,lícet contumaces ad frena ac uiles,armís ac bellis afa antcruríbus, V egetíus:ego poft armís díftínguo, S pro ac lego at;Cuíus uero regíonís Sama tnonínuenfo, Sarmaticum genus non ínelegans & ín fuo genere cócinnum elt, ad curfum eumifimplex,erandi corporis habítu,ualido capíte,ceruíce decora, (Moxtgezey Evzydyutey ) A ba is,Et paulo pofl, Quofdam equos aétogenes uocant, d genítíua quadam nota quam ín armís &C «cferunt, quos Sarmatz fibi ut probos adícifcunt,apud quos cum reliquis de pernícitate cera quareijs ad bellicas excurfiones utuntur, At ueró quíaquiílinam notam ponéferunt contra clu caudam, tj ab ipfis fmprobantur, Quín & obferuatum effe apud fe tradunt, ne ex eís pra ur;Quippe aut equírem facile fjs ínfidentem períre, aut in quippiam moleftiz incurrere, Sara -longinqua ítínera acturí, ínedía prídíe preparanteos, exiguum tantum potum impartíentesz ia per centena milia & quínquaginta contínuo curfu euntibus ínfident, Plin, Sarmaticibellís (unce multi eorum reperíuntur caftradín tenera ztate, atcp js dentes cadere negantur, Cames dus,Scythícz: gentís && Sarmatícz mos propríus efl,equos cafirare , utmafiretiores ad parendum iparuí ením funt ac celeres, et actes,atcy rebelles Strabo lib,z, Scythici, Oppianus. V íde quae ime ante de Sarmatícís fímul & Scythicís ex Strabone dixímus, INec inferiores Hifpanis e^ 9s prope Sícilía exhibet Círco, V'ecet, Etruríus, NecE pírotas Sículos& defpezeris, (i moresae opula uídetur abundare)pulchritudo non deferat, Siculi equi celerrim: funt, zuGvioy Gre YustYa na opima Loy fe" pro Ai&vizy legro AuM/Cküay per dizrefin, Lilybzumenim promontorütm Sici Libyamuerfus:fic & carmen melíus conflabit : manu(ctiptus quídam codex perper& Ai&viuims at, Trícipitem montem Aernam íntellígo, ut quí fenem erudter, & (uppofitum Enceladi gíz | iscadauer tegat:quodhíe de hoc monte Oppíanus,alij de Aetna nominatim Ícribunt, Ceterum lísinquiDuelociores funt Armenij & Parthí;uíde etíam fupra ín Maurís, Sed Gratí etiam de sSiculisaudíamus: — Síc (ut Libycis) & Strymonio facilístutela Bifalta, ^ Poffent Aetnzas amfíeferreperartes, — Quiludus Sículís;quid tum fi turpíacolla, Autténuísdoríocuruas Mpinarper (llo ^ Cantatus Graijs Agragas, uícteQ fragofum — [Nebroden liquere fezz,.O tsinarmís —lilemeís,cuíus dociles pecuaría fcetus bufliclent, queis Chaonías contende^ ntra Aufit uíx meríta quasíignat Achaía palma, — Hac Gratius : IViihi quidem focus tane parum integer fufpectus eft, Aeragas mons eft Sícilize, cum oppido eiufdem nominís ín fuma &,apud quem optímos equos alere confueuerunt ueteres, Eft & Nebrodes Sicilie mons,querm iàdamarum copía dictum putant, fine authore, Impreffus Giratij codex non rectehabet Hea iden. Magnanímüm quondam generator equorum Agragas, Vergilius Aeneíd.s, V bi Seruíus, ndum Pindarum,inquitquondam A grígentíni equos ad agones Gracie míttebant, qui índe tes reuertebaniur.Legímus etíam flíud,quum ín Cappadocía greges equorum períffent, Del Apollínísrefponforeparauerunt ereges de Agrigento, eos& meliores, Aetnaeum canthar Um ophanes ín Pace uocat magnum,fíucà montís Aetne maenitudine, fiue quod magní cantharí, nafcerentur;uel ab equis Aetnzís uelocítate & curfu celebratis. — Excellunt equíín Syría &C ppadocía natí, Albertus, "4 In Grazcía nobiles (unt Theffalíci equi, Varro:Excellunt ín tota Graci a, Abfyrtus. Giratfj poa tstuerba de Theffalo equo lege fupra ín Mycenzo, íd eft, Mycenís nato equo. Acarnanum folíitudo Xalcendis equis eft accommoda,nó mínus quám Theffalía,Strabo.Certum eft Theffafíam equorumr ere praftantía: V nde etíam X erxes certamen curule ibidem loci fecifTe dicitur ut (ios íllic €Xp€s ur equos,ubiGirecorum optímos effe audíuerat. Decertietur equa Theffalica zi«eret T2 eui prouerbíale dictum de fummo prmío, propterea quod antiquitus prímalaus fuerít equas Thelfaliz: Id quod (atís índícat oraculum Aegínenfibus reddítum, Cítzt Eafiathíus in fecuna m Iliados librum.Suídas referthaud dum fcío ex quonam authore:Irzág pA 9v vafe foe gis pum, "ero. dE wot mu xuQodpa 7I7 émiay qv Ivdla: ugh Koizu xo Katolz. ld elt; Equites in Theffalía Thraciatg. fas ari atcp armatura leuis ín Indía, Creta, & Caría, Erafmus. Scholía uulgata ín fecund um Iliados effalícos equos praflantiffimos faciunt, forza Oxosu Tung, Muse lzuoriou vu yuvczxgt, Avdjrc ("di aria P idodraruybà Aecdlscie alias arivaeny velo eMis Apulócus, uui fcripfit commentarios ín Theocritum git, armo Geuirae, Ache ne pavia vx juu, OCC, ut Cítat Erafmus in prouerbio IVegarenfes(uel A ea enfes)necg tertíj necp quarti, Theflalíam pafcendís equís commodiffimam, qui Arcadicos &KEpi autícos maxíme przeeellant,teftís eft Strabo libro 8, Carfar dictator equorum Thefüaliz in tauros di Bicantíum eos& necantíum prímus fpectaculum Romanis fertur dedíffe, Textor. Theffalícus foa 2 dAmÀ "" 464 De Quadrupedibus nípes bellis feralibus omen, Lucanus libro x. Pella etíam Theffaliz urbs eft; quaPellzos eq pud Gratium dídos puto,quanqua & alíe fint Pellae utIVMacedonize & Achaiz.Spadices uix ualuére Cerauni, Ettíbi deuotz magnum pecuaría Cyrrz:. Phoebe decus, noftras agere ín fa tía tenfas, Gratíus de uenatíone, Sunt Ceraunrj montes Epírí,& Cyrrha Phocidís oppídum iat cibus Parnaffí montís,ubícolebatur Apollo Cyrrhzus. Tyrrheni tanquam bello aptíab Q nolaudantur,Ex Tyrrheni marís infulis prarfertím Corfííca & Sardínía , breues admodum, fed; mogenerofo atqp audací,ingreffu írrequíeto, V olaterran. "T hracíj, eesix«c, Oppianus, Thracesmm pes funt, deformí fpecíe,rígido corpore (ÉvAévapor)praegrandibus armís(x&o»uo: Crrammatiei " ssp exponunt equum quí fefforem ab humeris ín terram excutíat;) gibbere uel curua fpína;uarf, ídec íngreffu uacillante curfucp, Abfyrtus interprete Ruellio. Oraculum Delphícurm , quod mS, antc recítauimus, T heffalícos,uel ut Scholíaftes Theocrití fcribit , T'hracios equos pre omnib "o tollít, Strymonío facilis tutela Bifaltz,etc.ut mox fupra ín Sículís ex Gratío dictum eft, "Torino. & Burgundiones tanquam íníuríz tolerantes V egetius commendat, íta ut proximum poft Hy ; fcos,quos omníum primos facít,locum obtíneant. Burgundíones olim loca ultra V iftulam rer j runt; huríngi Heffís uiciníi funt, qui Plinio,ut Volaterran.contjcit, Cimbri mediterratneiw q Venetos aliquí putant defcendere à Venetis Paphlagonia populís,quí poft bellum Troi ad hzc loca peruenerínt; & buíus coníecturae argumentum faciunt indufiríam ipforumín ale equís: qua hoc omníno tempore defecit:antea tamen ín fumma apud íllos cura füit,ueterís fci " dij círca mulorü fobole aemulatione , (Ug orocAcu (uas e il ries utovimeuss vorm, cuíus Homer tiam memínít(lliad.6, )ÉE Éyery ov si utava RO" ac poko , Díonyfíus quoc Sícilize tyranni :| alendorum femen equorum conftítuít( To ieraezpodeiy evvesuazvo vy alAwroy Vzrztey) quos ad fire certamen tollebacadeo üt per Grzcos equínze prolís Veneta nobilitas maneret, & ad lo tempus propago ípfa famam uedícaret,Strabo lib. 5. lane Evezidte nomínantur apud Stephar Enetís,uicinís,ut ait, Paphlagonfe populís,Evezid«c(proparoxytonum, malim parexytonum suQewnqaoue , d T6 "60A oy Adiey EvcridtG",d]adseser 1 £xei, Hefych. et Varin, Évd' tse (uox corr uidetur pto Évezidldb-)vorzoi,qe "rà Ad]oía: Vermot, iod Avspr«d'éc «ox AvusQepni, ídem, E veráp,zkAeiup T vac ? ipaivoy lidem, V uallachus hodíe apud Saxones appellatur equus caftratus:quod multiexm. regione,qua olim Dacia dícta eft,habeantur, V uillíchíus, Lycofpades & lycophori qui fint, infradi cam in celerum mentione, | | Deequorum dífferentisá gradu & inceffu, : Equorum gradus,uel qualitate dífferunt,uel quantítate, Qualítatem troco , cur equum mpl. feule,dure,aut medíocriter ingredi dicímus:quantitare uero celeritatis & tarditatís di(crime, Qi quam & hz qualitates quedam & potentía naturales funt ín animantibus, non fine cempotfi quod quantiítatís generí ad(cribítur,animaduerfione:propríe autem tardum & celere dícímu ne motus,qui cum fit omnís contínuus,ea quídem ratione quantitati fubijcitur. Sed príore lo differentijs ín qualítate dícam. Motus ígitur equorum(ut tradit Albertus)quatuor funt; Cutfu ex faltibus equi conftat & fit cum fimul eleuátur anteríores pedes, fimul etíam pofteríores,et J fc íimpíingit anteríus, Trottratio,quando uelocíus quam ín ordínato greffu, oppofitorum larer m an teriorem fimul & pofteríorem pedem tollít: quo quidem modo fit etíam peditatio, fed pratte concítationem, Ambulatío(Germanís,o«t ffapf)denic , cum fimul in eodem latere anteríol ofteriorem leuat pedem:quz quídem mollíus agítur,fi propius terram non alte fublatís , fed quili tractis pedibus fíat, & paulo citius anterior quám pofteríor pes figatur:quo magís autem abliocm do receíferít gradus,eo dutíor erít: V nde neceffe eft optime ambulantes equos frequentíus celpl re,praecípue in uíaafpera,Hadtenus Albert, —J Succuffores equi ( quos alij (uccuffatores u ocaltt fuccuffonesue)frequenter fefforem ínquíetant,inde nomen fortíti: nam IVlarcello authore fucciillà re eft (urfum frequenter excutere, Grapaldus, | Ex Germania(inquít Cameraríus) grauíoresetlt euffaríj habentur, qui fubfultim molefte íngredíuntur. His fimiles appellat Noníus tortotes € Aufonius ueró crucíantes,ut crucíante(ínquít)canterío: fuccuffariosFeftus , Succuffatoresti rarítp (alias tetrí tardi xaballi,Lucilíus, Et alibí, Campanus fonípes fuccuffor nullus fequatt ! teacuulnus ne fucculfetgreffus,caute ingredímíni, A ctius, Pedetentím íte,et fedato nifu, nel faarrípíat maior dolor, Cícero 2, Tufcul. Greffum ipfum huiufmodi fuccuffaturam alíquí uoti Albertus(utfupra pofuíi) trottatione, uoce Italís, Gallis, Hifpanis et Anglis ufitata: ( Tortoresex nio fere íntellígo,qui et cruciantes à poétís dícuntur:uulgo quog paucis immutatís appellant die tortores, forte trotones,equí, Hermol,)Germani ttab.Pomponiíus Decuma fullonís , Et ut luíín cochleatum equuleum,ubi tollutím tortor,íd eft torqueor , NNoníus. Parthís confuetu equorum greffus ad delícías dominorum hac artemollíre: non ením círculís atcp ponderib grauant,utfoluti ambulare condifcant.fed ipfos equos,quos uulgo trepidaríos, militarí uerbo naríos uocant( príus uerbum ad Germanícam fuccuffatorum nomenclaturam traber alluc apizrudtoy Giraecum, quod apud Abfyrtum legímus,ut inferius ín Calpes mentione cítabimus: rius ad Gallícum uel [talicum,fí r líteramtantum poft t fubtjcías) ita edomant ad leuítatem, dam blandímenta uedturz, ut A fturconíbus fimiles uideantur.In ficco ítacp zequalítp folo quit gínta paffus íínlongum,& quíng ínlatum plenis cophinís digeritur per ordínes creta, ad fim" 2| nen j | Debquo. B. Lib. l.. A65 fladj, quod aulicíbustuide an filicibus legendumpafperius fit , tum dífficultate coronam ves cítatís optantibus ingerít, ín quo Ípacio cum equus frequentiíTime exerceri cceperit , in illos atia 1eceffarío offendit, & priores & pofleriores ungulas impíngit,& aliquando uel cadit , uel fic o£ utcadere uideatur:poft quod admonitus iniuria, tollítaltius crura, & ínflexione genículorum mbarum molliter uehít, Praeterea mínutos ereffus imitatur , ut ínter aulíces ungulas ponat; extendere uoluerít offendítín cumulum, Miínutím autem equus ambulans commodius ue, pulchtíus uídetur íncedere, Flac V egetius 1. $6, Quzerendum an híc aut (imilís , ut puto, fit sillequem Germaniuocantosyfcblad. 4p Habentur etín pretío cuiufdam molliorís eradus dquem magna cura,utí ne nímis alte tollant crura, affuefierí folent:fed j delícatí(Iimi, quor& xinftitutionis,fed naturae gradus eft, Cameraríus. Huiufinodi equus apudSímonem (quens ohon cítare foleosvdjosuG- & dubzdesi - dicitur , qui ínter currendum crura modíce à (olo tol lux, ldemgradaríus uocatur & tollutarís equus , quí mollí gradu & fíne fuccuffatura gc. atro , Qui tegradu(inquit) tollutím(alíás tollutili melius quám tute molliter uectus, cító res t, Afturconibus & tollutaríbus mannís , Seneca in epifiolis, Demam Hercule am de ordeo, im nibadizas,Plautus Afin, Vt equus quíad uehendum eft natus, tamen ttadítur magífiro, ilo doceat tollutím, Varro, (Tolutím per 1 fimplex,quafi uolutím uel uolubilíter,Nonius:qui etíam fuper hac uoce ex ueteríbus teftimonía affert. )Adequítatio haec,ut arbitror, tvdlesu 6 4 olluce dícítquia carpatín curfu tera, & tollat uolubilíter ác modice ueftigía:etem tollutím, olutim interpretatur, Hermol, In Hífpanía Gallaíca gens & Afturíca equíni generís, quos nesuocamus , mínorí forma appellatos Afturcones gignunt: quibus non uulearís in curfu lus,fed mollís, alterno crurum explícatu glomeratío: unde equis tolutím carpere incurfus tradi e, (Hermolaus legit , tollutim carpere ín curfu tradítumarte, & tícldones fine afpiratione:) feldonum uocabulum accedít ad Germanícum seltrer: (ic enim uulgó nomínantequum gra :Anglían amlyng nagthunc ením ab Anglis audío paruum, caftrratum & perd molli ereffu lum uero quem uocítant a hobye horfe, paruum quídem, fed mínus mollí greflu, & caftratum: má hackeney horfe,hedorpotícum mercede conduci folitum,mediocrí inagnítudíae,fiue ís ca sfiuenon caftratus fit.Galli & Germania ínferior)hacquené:quod alternatim pedibus eleuas nitum cítet fimilem illi quí auditur cum olera autalíud quippiam gemínis cultrís mínutatím fir Ibacolígneo íncidítur:quod Galli dícüt bacquer,noftrí bacEen . Franc. Arlunnus equutm man thíeldonem uel Afturconen, [talícís uocibus ubíno & chínea exponit: Scoppamannum palas imannulum palafrenettor A fturconem uero,lo cauallo portante,che ua ferrato,acchinea et che ambro;uel adafo:et alibi Tollutatíum fimiliter, Voces quidem chinea & achínea à Gallíca hace fadiz uidentur, Afturco,bacquenee ou guilhedín Robert,Stephan, Suntquigradaríum utím factum equí ínceffirm,Italíce ambíaduram uocent; Albertus;ut fupra díxi, pedítationenr, idorum ufus eft uecto,qua equitatio dícítur,& horum etíam eft non caflrarí, ne effoemínent, i& Gualoppouelgaloppo Italícé,equi greffus ínter (uccuffationem et curfim medius eftthüc Arlunnus Latine gradaríum ínterpretatur,quod non probarim : De hoc paulo poft plura ín « Hermolaus pro uoce tíeldones apud Plíníum,alíquando fcribendum putauit Ty ddones,3 aoppído citeríorís Hifpanis, Graecorum orígínis fuxta Gallecos , Nec decerno íd magnopere t)necrefello, Ipfeequus non formofus,gradaríus optimus uíctor,Lucilius, Seneca epífios per metaphoram Cíceronem gradaríum uocauít , cuíus oratíolenté incedebat: quoniam gra quí ftne fuccuffatione molliter incedunt, Tolutaríus ucl tolutarís equus, àpedum uolubilíta, uali uolutarius, l'olutím,quafí uolutím,hoc eft uolubiliter,Noníus, O peftífera,trux,acerba to« oquentía, INzeuius cítante INonío.Tolutaríum ab Afturcone & manno dífiínguere uidetur Se« piftola 88. hís uerbís, Ita non omnibus obefís mannís & Afturconibus et tolutarijs przferres níllum equum ab ipfo Catone defrí&tum? Mannulus,equuspufillus, IVlartíal.lib.ia, INuf eft mulío,mánnulitacebunt, Habebat puer mannulos multos,et iunctos, & folutos, Plín.ín Manní apud Horatium Carm..dicti funt,ut ibíínquít Acron,quód manfuetudine manum fe ntur, Et Appíammannisterít,Horat,ín Epodís, Detonfi manni , Propertíus lib, 4. Blegía8, Mütritagens mannos ad uillam, Lucret.lib. s, Manni equí non admodum magni ueftigía glome; It'nunc fane (d eenus ex Britannía uenít, Volaterran, De hís nonnihil adferam etíam ín gínnís anisequís, Equífones & arulatores,fíue mauis cociones,arte & induftria talem(qualís Aftur eft)gradus elomeratíonem equís dederunt, Girapald, Hícbreuis ad numerum rapidos quii igitungues, Venítabauriferís gentibus Aftur equus,IVlartíalislibroultímo, | Híc (alíás Hís) sfonípes,nec Marti notustatídem Autínconcuffo glomerat uefligía dorfo, Autmollí pax der trahít effeda collo,Silius de Afturibus populísloquens, Callecisluftratur equís fcrupos ene, INontamen Hiífpano Martemtentare mínacem | Aufim, Gratíus. Pifis ín antiquíTimo ore infcríptío quadam Aflyrum mentionem facít,ut refert Fran. R obortellus lib.a. Varíarum Illotationum cap.2r, Aflyras uero ego puto(inquío intelligi equites , quí equís Hifpanís , ab A fle Hegione uterentur:nífifortaffe malis ab Aftura oppido Latij uocatos Afluras, Vergilius Opínor 6s equites alludens nomen illud íta protulit cum ait, Aftur equo fídens:etfi ille Latinus non erat, xc ille.Sed cum ínfcríptio illa (ic habeat, Pracfe&tus cohortis Íecunde Aflyrum,Aftures uero, ut ex E! d L] uilophanis 8 Suidas. kusTarró", i KoerO^ Kg d merttlrustnmipluG- sto t te hortari, & excítare uoce,unde celeuma nautícum; (hínc & celetes naues dícuntur , dequibus o poft: uel roa 7o lip d y zocyerp Bai (sy unde & lad lg"; uel quod d'essai oy , ídl eft di aiís cruribus infidere mos fit, V arín, etScholíaftes Homerí llíados o, . "Feier d ueri ael forza gere, Vvocela liae leor mUpexeiviziei, Avíftophanes ín Pacesubi Scholíaffes celetes €qUos uda exponít, Celetes & celetízontes legímus apud Plínium líbro 34, cap. et cap.8.ítem libro a9. item libro o,cap.te.Celetízontes puerí(ínquít)laudantut Hegiía flattraríj:Et alibí, Canachá mfílatuarij, KtAwe (erm, tpi formate nc , qo woriroo, Hefych, KCws, equus folus , & qui eo inuehítur, arís equus etnudus:fynorís uero equos bínos etíunctos fignificat, Suíd. Olympiade trícefíma ypancratíaftes && equus celes Olympícís certaminibus relíquís accefIerunt , Paufanías ín Elias ít Arcas lawn quixucsp izras dotum , Ibidem. Fuit & zrühs liwrG^ certamen ín Olympíjs titutum,ín quo uícít TTepolemus Lycíus Olympíade 138:Idem, In Ali Olympíorum luco Tímoa lilj Aefypí, quí equo celete uícerat, effigies 4 Dacdalo S ícyonio facta fpectatur,Idem, Celfus ex co,ls?uc eques dictus, Feft. Ken nsAwzi(eratUep Hefych, & Varín;Utwre tobvey, Apud chium & Varínum reperítur etiam Lea licen moie Vormou GA Basvey, quo modo fcríptum non plas juan, quí equo fingulari infidentes curfir certant,Suíd,et Varín. De Celete et moníppo uís nníhil etíam ín H.e, KAec,ó «AA «o(O^ ercoa To leap, V arin.] ego binc à eser D, Bcuut fuperius catum efl, ut Latínz origínís fit, & erammatíci Girzcí non intelligentes à &àap. defcendere larínt, Kew etíam nauígr] genus eft,item pars nauis, Hefych, Ete, (zoe à &floer Gto uiMoy 73 Vl ras « Sorel To Le deno ioi GÀ zelo Ayerrat quoniam nautz & remiges fuís utuntur celeufa y hortationibus et qidbejuoi : uel d uerbo ley quod appellere fignificat, (magnís ením ad lít« ppellere non licet.) & rurfus Gia GCrsahzoy paruum nauigíum ínterpretantur, per translatíos ab equo celete;quo feffor unus uehítur,Suid.et Varín, | i wey y did" 6n G7 Air d] ta nog , Axíftophanes de nauículís íntellígens, | Ovlizi zwecetoy o zroly yAaduooio ksAwz (G- T*5y1«0t "Que may Kvareid G^ eipwisp, in Epígramate cítanteSuída. IN auígía quzdam celetes appellantur, jJ or Pollux:uti mírum ne fít,teftudínum quoc íd genus celetes uocatum fuiffe, Hermolaus, K& uigium actuaríum eft,quod uno remo, & non binis aut ternis per fedílía agebatur,cumtamen s remiges haberet.Celocem Latíni ínterpretantur,authore Gellio, Vnde & lsMziey, paruulus ;IhucydídiBayfiíus de re nauali, Re, zrud 2udp zi(leoo z/icoy z,ut Lexícorum fcrí ptoresha Umóptezrtx reos vus autem(apud A efchínem contra Tímarchunmalefíca & píratíca nauís eft aínter epactrídem & celetem, Ammon, Apud Varínum ZexlAsc etiam pro nauí píratíéa exa ur,uelequo non ftrato, Graci &speoy : nos celetem equum fupra ex Girammatiícís quíbufdanz imp,id eftnudum eodem fenfu ínterpretati Íumus:quz quídem ínterpretatío non conuenít cum ifellarem exponunt, Ego celetem equum non iunctum & cur(uí idoneum díxerím, fiue flraa fiue ínfiratus fit, Defultoríj (ine ephippfjs equíad curfum aptí erant ,quos Grací celetas uos t,Hiquondamáanobiliffimis (uuenibus, tefte Tranquillocn uíta Caefarís ) agítabantur, nunc míniífirís, Volaterran,| Ephíppíatis equis centtarij funtá noftrís defultorij nuncupati , quod facile defilíant defultores,quí tefte Manilio in quínto Aftronomize, fiunt (ub fíeno Heníochi, ald, & Perottus,. Vide etía infra capítís octauí parte quínta in ephíppíorum mentíone, Eoo ltoríos equos ut míntmum binos effe oportere uídeo,celetem ueró etiam folum díci:ut celeslati ateat,& unícum alíás fíenificetequum,fiue flratus ís flue inftratus equitetur , & fiue cum celeri sliue fimplíciter at hodoeporícus, Defultoríos ueró bínos uel plures effe oportet , utex defeffis curfuuel armatí quem üehunt equitis onere , ín alíum tranfilire líceat: hí ueteribus nudi ín uix nthodíe ephippíati funt omnes,Celetes quidem pro defultoríjs Flomerus Ilíados o. pofuít)hís uer Qe d? $7? &vao amos Lxtwzi(sp 60 eid'üc, Oc? tre tory "cuore ci yeovreu Voraso, X6Uyc ue licia cya 1622 sv d Hox A«oQéeoy wel" 6d dy, zroA ette v Gero Avkodtr id s yuoizudtez à d" Suzrseloy ko Bde Cphcstp ZA va XN &ueiBerouzó15 wer, Defultoríos equos(ínquít Calius)uideo di^ defiliendo:nam,ut Sex Pomp.fcribit,paríbus equís,íd eft duobus,R omaní utebantur ín pralío, Liüdante altero tranfirentínficcum, Nam et pararíum dicebatur zes quod equitibus duplex pro inis equís dabatur. Eum ueró Scytharum plerífe; morem fuiffe , Ammíanus prodítIVlarcellín, bia Ostrahendí equos,ut iiimentorum uíres foueat permutatío, uígor& otío integretut alterno , FIzec &. Defultores,id eft defultorijs equís utentes Girzece amphíppos uel hamíppos dícíex eodem do; imus ín H.e, , Caffiodorusin epiftolis 34.» Equí(nquiodefultoríj funt, per quos Circenfium mi imiflus denuncíant exíturos(ut lucíferi, quadam ín aflrís (imilítudíne, pracurforías uelocíta. imítari uídeantur,ut Hermolaus eítat ín Gloffematís ín Pliníum,) Defultor ueró ís eftjqui equos fültoríos alít docet&, Itagoperítus belli alíos elígít, alít, ac docet:alíter quadrigarius ac defultorz AÓ8 De Quadrupedibus nec ídem,qui uectoríos facere uolet, Varro de re ruft, Numidis defultorum ín modá bínos trafyen, tibus equos,ínter acerrímam fzepe pugnam ín recentem equum ex feffo armatís tranfultare moss xat,tanta uelocitas ipfis, tame docile equorum genus eft,Líu.lib.35.ab Vrbe, Quín & eum qui tat,recie defultorem díxerís:quod comprobat V lpian. Dígeft, de praefcriptis uerbis , Tu& def ín hís cucurrerís & uicerís, Cícero pro Murena aít , Quí nefcío quo pacto míhi uídetur prae candidatus ín confularem , quafí defultoríus in quadrígarum currículum íncurrere. Deful porro defignat Blegíacum illud fcíentíffime concinnatum, Eft etíam aurígz fpecíes uertu &eius Traíjcitalterno quíleue pondus equo, Cal . Plura uídeín B, e.ín Bellatoribus equítibi €| Dentes luporum maximi equis quocp adalligati,ínfatigabilem curfum praeftare dicuntur, nius, Sarmauxlongínqua ítínera acturi, inedia prídíe praparant equos , exíguum tantum po impartientes:atcp íta per centena milía & quínquaginta contínuo curfu euntibus infident, paolo uy qQioseiy iBnoóo, Cxvmion med lost xgoakvovrát zred or, Keivoiewaeeyxot wv" quearziop, eife Aue dubsolovny Govvey yu&Nuey, H LipxQ- ruvaticwsevvosópAy G^ zie yeosty, H d«AQic iuro fella, | "rosa lods eec look zr0d as arsuóqirie, Oppían, Ka Ai utr uezet cbS dbAuyey jos, swssn, Tyrrheni & Cretenfes,ApQossety, xeoczrvài s Ücerp d bzuyin mor Averot, LlzaG^ ir evbkolxo xsqon zrid*osip: (Hoc fertur de equís Dardani ex Borea prognatís , utex Homero fam dicem A9. oc Nast. 7TOVTOL0 , Q3 S ssqpodyny udusy, Haec omnía Oppíanus diuerfís in locís. Idem cum celen palmam lberis equís attribuiffet , utíam recitauí: proxímos ijs Armeníos facit: hís Parthos, Mauros, & poftremos Libyas, Seneca ín epift.12, 86, deuelocítate perfe zílimata,non qua tar morum collatione laudatur , hac carmína effe fcribít, Illa uel intacta fegetís per fumma uolgi Gramina,nec curfu teneraslafiffetaríflas: Vel mare per medíum fluctu fufpenía tumenti, ret íter, celeres nectíngeretaquoreplantas, exquo pcéta autem defumpferit , tacet, INosq eadem Gracé apud Homerum [líadosuícefimo legímus. INam de Dardano rege fcribens; Hi ( ínquit)7rtAuse Vaan AG WP] BsnbMovzo GuAGa Tio &yaAAMouRyas &zraNiny , Flas Boreas 4t equo affimilatus xvewoxeirs, pullos ex eís genuít(saAse, vic)quifi per terram currerent, Axcop ord fke/xcoy xetezràp Üp, Sd 6 xgrriwoy:Sin per mare, Axgop &A fuyuivG" &Aoc zroMoioGi«exoy, | Lucianusinby no deadulatoré loquens, Ka, qoMnoecy ay e ey lay 7TOU VG OV EO 0C Ay, x&doy &y ic uu Que xoi di $7 Axeoy zr. cÜoiitop werotoóy [cp id € spero Koi 7r v y óxvticere qve, «ord wy d]eeuoy Vara ler equus Polluci cognominatur, dfve,zwyve, zw ytzrat: fed plura à celerítate epitheta referemusim| SieMioAs: Homero celeres equí potíus quam uaríj íntelliguntur,ex Porphyrtj fententía, Caliusplin ribus idaftruens lib.ar. ín fine cap. 24 -L'zrao avion Guo eid, Homerica hyperbole, Évdfou(* th d]oou "oic c'vequoie mule: ires p otTey OunpG- ceat eau zroaele , Pollux. Pod'wxesezoy vzrzoy | chus dixít ín Sylla, Xenophon ard una, ! Exdjeepoy uocant equi curfum,cum ultra termínum; tutum prz ímpetu excurrít,Pollux. Legimus autem txdJeoucy izr1oy apud A efchínem, ut iden $.5& Arabes,quorum príncípem Z:ambeíum appellant, equabus uehuntur, tanta celeriít: per díem noctem círcíter centena mílía itínerís confícíant, Volare tj potius quàm equítare tur:ephipptjs uulgus non utítur,fed proceres tantum : qui etíam foli ueftíuntur,relíqui índu tentifunt, Vartomannus, Equamater optíma , fumma charítate & fide pullum fuum amat fant modi amorís Daríus ztate inferior non ímperítus , equasa partu recentes relictís domi. ad pugnas ducebat, Pulli fícalíenoladte à matribus orbí, quemadmodum homínes parentil fis aluntur, Datíus cum ínclínata fam acíe ín eo praelio quod ad Jaffum(lego Iffum)commifer: farumres premi coepiffent, cumé uictus fuga falutem adípifcí necefle haberet, ín equamaf quz quod relicti memoríam pulli recerdaretur,quanto maxímo potuít ftudio & celeritate e fum pradícatex perículis eripuiffe,Aelían, Circa extremü Septentríone(ut (cribít Paul. 49.)regio quada efl ín qua multo per anni tempore Sol non apparet , taut non folum nocti brz fint,(ed etíam ínterdiu aér in modum crepufculícaligínofus, Hanc regionem confines Tal prada gratía íngreffüri;ne propter fubito íngruituram noctem periclítentur, hoc modo cati quas cum pullis accíptunti& pullos ín prímo regíonís íngreffu cuflodibus commiíttunt, ute ditures expectent, Síc equa nocturno ítínere diligentius obferuato, rectà ad pullos fuosín contendunt,idjy celerrime, Laxant ením eís feflores habenas , & libere quo fuo inftindtu fà íre permittunt, Equíalij ad admiffuram, alij ad curfuramídonei funt, Varro, reyvzoa| Vzasc syovrtop, V arín, "rà dt ema Bdiqoeeiy Top Varzroy ,ezráp yiveroa ézic eit d]eóuop UTsMwxuvor, d vrtvu Va &ierumoi, Pollux. Equus curforíus,Zeauwe, Equus imperatorís Probí ín paroemiz formam ci potefl. Is erat nec decorus quidem, nec ftaturofus,uerum celerítate tanta , ut díurnis fpatijs obíret mílíaria,uel in decímum díemlabore haud ínterpellato.Eum tamen fugací magis qu acftrenuo cogruere mílíti pronuncíauit Probus idem, Cal. Fuít autem híc equus Alanicus, Probícontra Alanoscaptus, Equosgenerofíores & ad curfum prafertim paratos, quos bi cos dícímus,paleís & zeatico hordeaceoue cibarío, qui funt príncipum equifones alere con runt,Grapaldus. Albertus equos celeres ínepta uoce curriles díxít:Horum,ínquit, ufus € gas & infecutíones pracipue:& neíndurefcant eis neruí ex calore curfus,caflrantur. Voluj equís íneffe, Círcifpectacula prodíderunt.Quídam ením equorum cantíbus tíbíarum, quídai tionibus,quidam colórum uaríetate,nonnulli etíam accenfis facibus ad curfus prouocantus, 99 E DRue.BeLbl ^ a5 ExHifpanía ueníunt leuítateelegantíag confpícui, Volaterran, Hos uuleó iannettos uocant, Hi fpani (utaudío) genetos (à quibus etíam felís cuiufdam fylueftrís nomen geneta habemus ) à genía us,utquídam confjcítquod cum fere celere boc genus equorum fit,uectorem genibus ad fellam &£ Tatera equí inniti oporteat,uttutius uehatur, Scoppacanteríumlo gíannetto ínterpretatur, quam -edeipfeuíderit, f Évezizte (alibíetíam Evdle habetur,quod nou placet;apud eofdenytazro, íd eft Menetí uel Adríaticí equí;fjdem Aviozad'ec (legerím Avia &dte ) 8C Avibdéon dicuntur, Hefychius & WXarin, Equusálupo faucíatus,bonus euadet acuelox , Zoroaftres ín Geoponícís, Equicur díe antur lycofpades ( inquít Calíus ) etymon duplex comperíffe uideor: alterum eftde freni genere Moser uocent,noflri lupata dícunt:fícut Gieorgico tertío Vergilius, durís parere lupatís, Quo ) Vi inloco Seruius & quíab eo mutuatí funt plures,efle lupata tradunt frena afperríma, fic delupínos -sumdentíum fiímilíitudine nuncupata,quos effe ínzequales conftet , unde & morfus infigratur (ima minocumenti, Hocuero frenorum genus equís adhiberi praferuidis, fzepet ob infitam animofitas mrebellibus,ut retundatur impetus , hebefcat& generofitas nímía , morís effe, nemo non nourít, it quí malínt lycofpades índe dící, quod quí pullina ztateín Iupos ínciderínt, fi periculum euae dantiinfigníter bonítate profícíant ac pernicítate, Caeterum perpenfione dignum, curnam eiufmodi -eafüm confequatur euentus híc,ní(i dícamus,ídeo credí uehementiores cilic equos ab ea ímpoftua raiquoníam,ni fuíffent natura tales, haudquaquá dilabi eualuiffent: necp enim prudentem euafiffe Vlyffem díctítamus, Cyclope declinato:fed ídeo declínaffe, quía foret prudens, Hzc Cal, "Tranftua itautem ex Aelíano (uel Plutarchi Sympofíac.ex quo rurfus eadem , ínterprete Críllio, ut claríora fiant;recítarí nihil prohibet, Lycofpadas ígitur (inquit ille) alij ideo dícuntá frenis lupatis appella« -riqued hís effrenatíonem eorum pracípitem feffores moderentur, Plutarchus ex parentis fui fen- entia exiltímat bos optímos et uelocifTimos effe, quia lupo appetiti,ex eius faucibus euaferínt;quod ipfum dubitationem habet, cur fj quos lupus mordícus prelferítacríter animofi effícíantur , cum fe« x beflíze morfus, terrorem potíus, quàm animum facere uideatur: &€ timidi effectí, quemadmodum «erendiculís attentatàe magis infidíarum metuentes fünt,íta hí4 currendícelerítate fefe füftinent, (risiquae ojugjozrse C eye ipsas, Plutarch, accípít autemissy pro v, non pro fuftínere & morari, utGillius ínepte uertít.) Quamobrem dícímus huíufcemodi equos non ex eo magísad eurrendum xaftarequod cum pulli effent ex lupís euaferunt,fed quia anímofi, & ueloces natura effent, propte reaettugille, Eiufdem rei (cur inquam equi ex rí&uluporum feruatí, alacriores,dvuoad éc, effe dis !cantur)caufam inquírit Plutarch.ín Sympofiacis 3.8. ex cuius uerbís uel Aelíanum erraffe quí ex: "Plutarcho tranícrípfit,uel ínterpretem potíus(nam Girzecum exemplar non uídífacile apparet, Ipfe quidem Plutarchi uerba fic uerterím:Cum pater meus equorü pullos qui lapi morfum effugiffent, 105 & celeres euadere diceret, X multi quí aderant ídem affirmarent quzftíonem propofüit , cue OA" Üupioasst o yopyoreesc(animofiores & uelociores;nam & pauló rol fubdit , Üvissbr «oie qysi) reddatequos, Et cum platiífq uíderetur , hoc caf equos non anímofos , fed potius tímidos fietititaqpíam prorfus pauídos uel leuem ob caufam fiatim ad curfum & uelocitatem excitari, fimilt detut ferae íllze qua femelírretitze fuerínt, Eco ueró confyderandum díxi, ne contra potíus res fe has | Ru quam plerífc uídeatur,nempe utnon quíalupos effugere uelocíores fiant equi , fed quía natus eloces erant;iccírco effugerínt, Haec Plutarch, Equílycofpades nuncupati, inquit alíbi Aelíaz is Grecorum homínum cum ftudíofi effe dícuntur, tum de huiufcemodi homínum genere miris Tiamnotíonem habere,ut náturali quodam fenfu ad eos amandos affícíantur : neg ením palpantía husfeoffenduntur;neg refiliunt,fed tanquam conflríctitenerentur, totum díem cum íjs traducit, igpfomnum prope eofdem capiunt.Sín ad ipfos barbarus accediít,quemadmodum ex ueftígijs faga ditérodorantes canes feras percípíunt.fic eos equi cognofcunt;& clamorem tollunt, & tanquam fa meram beftíam extimefcentes,dantfe ín fugam. Iamporrófjs ad quos affieuerunt, & pabulum "bijcientibus mirífice oblectantur,maxíme aurígís formofi uíderí ftudent,quod quidem ipfum cum natant oftendunt:tum ením in aquam bene penítus procedunt,ut & nítidum os efficíant,& ne fora didum quippíam ex prafepi aut de uía íllitum deformet fpeciofum nítorem,ac odoxatí unguenti fua litatem, Homeri & Símonidís teftimonio, in amore, delítis habere exiftimantur , Hacienus Aes Slían, Sed hoc ídem alíbi equis ín genere adtribuit, hísuerbís: Ex ijs qui equinz tractationís periti Tunt;audíui equuim delectari lauatíone & unguentis, Fecde lycofpadibus equis: quibus antjdem lycophori fint haud fcio: Hefychíus quídem & Varinus in uocib.Evezitét G ÉvdYtrr, ut (uperius recá lauteofdem facere uidentur, V trícp etíara a celerítate commendantur, Sed differre uideri poffunt, Qquizalíam ratíonem cur dicti fíntlycophorí(quam de lycofpadibus füpra retulerímyaffert Strabo li broquíntojhís uerbís:;Fama eft;ínter Venetos celebrem admodum fuiffe quempiam , quí ín facíena suadimonijs ftudio non medíocri teneretur,qua ex re X hominum íocís carperetur.Is íeiturínue Datores fertur íncídille, quí irretítum haberent lupum, & íllís per íocum rogitantibus , uellerne pr Aüpouadem fe conftítuere:c ut illata ab eo damna perfolueret,ííc € retibus beluam dímiffuros , Fídea. iubere fefe confeffis eft.Bmiflum deínde lupum,magnum equarum armentum agítantem nullo nó ; 3 cauteríoad fideíuflorís ftabulum adduxiffe, Eum recepta gratía,equabus lupi notam ínuflifz fe; & inde lupiferas ( Avi99555:) nominafTe;uelocítate magís quàm pulchrítudíne praftantes, Cuíus ücceffores & fignum & nomen, equarum generí ferualíe, utdp folis eís ftirps ipfa legitime perdite 470 — De Quadrupedibus raret, foeminam nullam alietareconfueffe, Equínamhiíne prxeípuz celeritatis ptooentem sexy tíifle, Hacuerotempefiate, ut diximus , omníshuíufmodi reí defecit exereitatio, Hucufg Strabn Plura quz ad Philologiam de celeríbus equísfpectant,referemus ín FT; b. —— Ae q[Ex uelocíbus equís funt etíam uenatící, de quibus partím díximus,partím dícemus, — Sues & ueredí curfu perníces, V eredos antíquí dixerunt, quód ueherent rhedas, id eff ducerent, Eeffs V'eredatíjs ad celerítatem comparatís equísnomen olim fuit,iuxta hoc Martíalís, Parcíus utarísmo. neotapíeteueredo | Priífce,nec ínleporestam uíolentus eas. Et alíbi,Stragula fuccincti uenatorfa meueredí, Namfoletànudo furgerefícusequo, — Veredos (ínquit Caius) fí modó non al interpres, alíàs eerís non multi, apud Procopíum Perfici bellí (ecundolíbro , equos accipimus publi: cos, V eredarium metaphora decentí legimus apud Híeronymum:Quía fingule;inquít, metuunt , redaríum urbis oftendere, At Procopíus idem ueredaríos intelligere uidetur , eos qui celeritet equ - ínuecti regum líteras prouehunt,Equorum publicorum ín hcc ufu,commemíniffe Ammianus tut Marcellinus: Tranfeo (ínquít) quod quídam per ampla urbís fpatía fubuerfost filíces finepen. culi metu properanter equos uelut publícos,fienatís ( quod dícítur ) calceís agitant, familiarium, &minatanquam praedatoríos elobos trahentes áàtergo;neSannione quídem , ut aít Comicus, dom: relicto. Procopfj,uelínterpretis fententíam adíuuatPírmícus Mathefeos tertío:Regum,ínquítgm cios ueredaríosQi reddent, Curfus publicus dícebatur aut fífcalis , quum ab ímperatoríbus ce cisequiid genus preeceleres deftínabantur:quibusnon utebantur alij,nifi facultate impetrata uocanttractatoríam,Flucufg;Celíus, V erba haec apud Líutum lib, 5. íta leeuntur : Repetec ceníus equefier erat , (equípublíci not erant affignatí) confilio príus inter fefe habíto,fena facta dicendípoteflate,equís fe fuís ftipendía facturos promittit , quibus amplíffimís uerbis abft notu gratize acts funt. Puto (inquit Er KR obortellus) Líuitim per.equos publíce affignatos íntellis Hu * re,equosquí uectígalesa Cícerone uocantur ín Philíppica or. 3. cum ait, tum exiftimauitfefin cum Hippfs ufuere, & equos uectígales Sergío mímo tradere, Antoníus redemptas habebat: río uectigales quadrígas, Afconius. Sed redeoadueredos, — Scythae foemínis (ut numenoftnifint curfores caballaríj) utí maluete:fed ín pradltjs, quod urínam curfu non ímpedíto reddant) Girapalllis ads ord OlovQ" leravos TW sg spo Nopad oy yeu ocerie ship , Plutarchusín Othone, — Fuett - &sivele« nunctj, uocabulo Tarentínorum (fed pedítes,ut conijcío) &iix dIadbyiie you ipot, Ru jor 634261, V arínustapud quem etíam &exeveise pro nuncio fcribitur, Recentiores quídam Gitamm tícifcribuntaftandas dí&tos apud Perfas tabellarios,quí certís interuallís itínerum permoutabali &yaceioy djesuspc curfus pernicíffimus equítum;utícribit Herodot,libro 8. Vnde nomen atigatt parangatiz ínlibrís iuris manauít.Eft autem nomen Perficum,uulgo poftas appellant Bud, inf notatíecundis, ApudPerfas,utSuídasindícat,regfj nuneij &xyege (quafi &jystoi forte )dícuhit dem aftandz, c. V íde Lexícon Graecolatínum, Àyyaga, dícuntur ipfi s20uos, hoc eft manfionesaed uetforía, ín qua angari,íd eft tabellarij, peracto dieí penfo diuertunt,Czl.1o.8, V eredíscínquitlir pald.)noftra tempeftate utuntur lanceartj equeftres flratiotícos quos dícunt, lances maníbu procantes. Commendantur ad hoc Turcorum caballí teftículís ut plurímum ademptis , cant uccant, pernicilfimi, A ueredís curíores, feu mauís tabellaríos equeftres celeri celerítate pet tes,ueredaríos,utà caballís alíj caballarios appellantiqui tefte lulio Fírmico fub equi coeleftis nafcuntur. Veredaríos hodieuufgo poftas appellant, forte quod equis per interualla dífpofiti centes fubínde habeant,utantur, Equos Pegafídas ad defultoríam uíciffitudíneme feffoín tem aíliliendi ín uenatíonib,habere oportet, Bud. Pegafarij curforesá Giallía Luedunenfi quiiio autfexto demum die Romam aduolant, (ubínde per flatones mutatis equis , Bayfius dere Vell By yalp lex llay etorio d^ Vera ausoi esie o quspop zx soy djetaas , "rey lvd evby ero] idYre 7reeig io vol (orti y'zuc dIgzpexep, Suidas ín Indaco.. IMagni Cham regís Tartarortt emíffarij & nunc (ut fcríbitBat Veneta, 23)manfiones habent difpofitas per uiginti quíneg mílíaría,ufcg ad extremos imperfjlifi tes, íta ut ín locís etíam uaftís alíoquín & defertís huíufmodi díuerforía trígínta aut quadragintam líaribus díflantía reperíantur, Confícíuntautem fic dífpofiti equítes uno die ducenta aut trecetatms liaría,relictis fubinde equís feffis,& recentibus fubftítutis, Mm 3 U^ (paauxusyenwel,equi ad uenatíones aptí,Pollux. V eredís etíam ít uenationibus utebanttlbyll ex IVartíali paulo ante recítauí, Equos Pegafídas ad defultoríam uíciffitudínem €feíTo ín recente affiliendi ín uenatíonibus habere oportet,Bud, Mares ad uenatíonís ufum praftant; nam fa mínus celeres funt ad longos per nemora curfus: fed abígendz funt procul foemínze , ne equílhifili tu feras dífturbent,Oppían. Keftatequosfíniíre notís, quos armaDianz | Admíttant, none measgenusaudetínartes, Eftuitíum exanímo,funt quos ímbellia fallant! Corpora: praueniel quondam eft íncommoda uírtus,Grat, VerzaAMeup dU &ygup 6 eve quie" Svorezo Kastoo, Gc, Opptatly a,deuenatíone, Vídenonnulla etíam ín b, | Ww. | . «[Equilícet plerigpanímofi (int, GC infíení animorum pra caeterís animantibus praediti amagnili díne;quídam tamen bac ípfa excellunt, & corporís infuper uíribus pollenz , atq hí folí bellí funt, Lanígerz pecudes & equorum bellíca(alias duellica)proles, Lucret, Bellatorís equí quz probetur per totum corpus & fingulas eíus partes, X enophon & Oppían,docent,quoramut ba fuperius pofuí ín electione equiíngenere, , qj Quoníamuero propofutmus(inquít Xenop f, iiia dioe LO E Delquo. b. Lib.E. 47 bellatorís equi comparationem, faciendum perículum omníum,quz ín bello obifei cotfueueresque fir foffam tranfilire, firperare uallum(reyin Voto Bocveytuel, ut Pollux habet, Varseaxoiaou) ín collem erumpere, de colle defilire (iw óyfas evogaey , tm oyloy naar: eft autem 26s uel 6G" proprie rípa fluminis:quamobrem Pollux ubi hunc Xenophontis locum exfcribít , ante uerba íam cítata , legít; Pm "niit tox fubdit, uox &z^ óyds (malim ir óc) etvaclotrxenp , to£z 7 dye ctvogseny,, 1) cz? dylup walan«edm, ) Tentabímus & ín clíuos furfum, & per declíuía,& in oblíquum agítare equum, Ex hís "enimomníbus deprehenditur,& anímíi fortitudo, corporís fanítas, INon tamen (i quís forte non Om ftis fatísfacíat;ídeo repudíaridebebít. Multí ením quía ínexercítatí fint, non quía pa. rumualeant,ín illis defíciunt,quos fi quís inftituat,& affuefacíat atq; exerceat,íam & ipfi haec praefti Ew quídem faní & non ignauí fuerínt.Caeterum fufpecti(vzrez7«c (cribítur,id eft fufpícaces,non Smizyoc,id eft fufpectos, licet (707/G- & contraríum eíus xvvzroz/&- apud Pollucem legant de equís) "pratereantur, Qui ením formídolofi funt, non finunt a fe malum darí hoftibus: quínetíam equítem fapefrufiratiin maximas difficultates fepe conijcíunt, Scuítíam etíam equi ( &zwa yas rwzw cya) mouiffe debemus,fi qua íllíus uel erga homines,uel alíos equos:ítemq; num ímplacabilís fit ( Z'veyeo^ yard eft egre ferens contrectarí;utpote títillatíoni obnoxius: )omnía enim hzc domínís aduerían- tur, Detrectatíones autem frenationum & confcenfionum, & fi qua alía renuat equus, multó melíz yscomperíet,quí poft defatigationem íterum illa experiri uoluerít,qua anteequitatíonem fecerat, Sanequi poft exhauftum laborem non recufantlaborare,certum argumentum hí dant praclarí anis mi, Atcp ut dícam breuíter,equus cum bonís pedibus manfuetus,fatísd uelox, quílaborare & pof lofípneg nolít:ín prímís quídem morígerus,ís fcilicet && mínimze tríftitíae , & maximze (alutís author 1nbello equiti futurus eft. V erum quibus aut propter ígnauíam crebra agítatíone, aut propter aní^ mofitatem blandímentís multís ateg cura opus eft , hí prímum equitís manibus afTiduum negotium faciunt; deínde ín periculis anímum perturbant, Hactenus Xenophon interprete Camerarío. Pros baturpraterea Polluci ín bello equus à yveerszoc ? tylpdy, evezpezrfntoes Nav ciem)" Üroeudy, Drowrteots yu Idem bellatorem equum nominat zreA«asáony ,zreAsuuxcy, see niofioy . lneptus uero bellís apud eundem his notís uítuperatur;,a7rvA««G- ost G^ va reae, uuxed Lux Gr, Gor quaii, iere ne, evAem Duc t sot pet eireererro, dt Gy $veysbi zroAsqa Bonp, Gita TWASIAG",, tt 9hi o" iu Bett" ora ^, Oppía, INearmorum fremítum, & eladíorum ad clypeos refonantium crepítum equí extímeícanr, eos adfirepítum & fonítum affuefcere cogunt, armata& cadauerum (imulachra fub ípfum foenum i (frenum) fubijcíunt,ut czforum confpectum ínbello ferre confuefcant,ut ne rerum terríbilíumme tuaflecií,ad rem milítarem ínutiles fínt. Quod quídemíp(um Homerus haud fane íenorauít, ciim Diomedem quídem ín Ilíade fcripfit Thraces iugulare: Vly(Tem uero ínterfetctos pedibus fubtrshe- oie ín cadauera íncurrentes Thraces equíformidíne perterrerentur: atepad hec ípíaínfueti, ut petformídolofa quaedam íngredíentes precipíti effrenatione efferrentur, A elíanus . Quomodo ínfti UB exerceri debeat pullus bellator futurus, ínfra dícam capíte quínto, ex Hiíppíatricorum capite Té, Curequos adbellí ufum barbari caftrarefolitifínt , uideíntraín Canterío, Equibellicí, qui dextraríj uocantur (utuntur hac uoce hodíe [rali Germani bendft nomínano non debent caftrarí, netimídíores fíant, Horum eft fonís Muficís pyaudere,& crepitu armorum excítari, X cum alijs dex- traríjs congredí;Item zdere faltus,& irrumpere acíes mordendo & calcítrando, Hialíquando domá npsaut curatores fuos tantopere amant, utamiíffís eís cíbo abftineant , & pra trífiítía quandog; ui^ amfiníant.Eft quando ín tríflítíalachrymantur,unde aliquí de uíctoría aut clade fecutura przfagi unt, Albert, Símilía ex Plínioleges ín D, Bellatores equí;aut cataphractís ardui & robufti: aut fez mícataphractís,fíue facíttaríjstaut fane balíftarijs díceat enim noftrorum temporum fazrozefézwe íta appellare:)ijs ígítur mediocres quaeruntur, Cameraríus, | INoftratium equorum Menapf, foli, quí Cafarí ut opinor Gallici funt, &€ Rugi,ut bellatores fermé ín pretio funt, Sunt & Heluetij, & przcí put Aleoíci,qui durare díutifTime putantur, Externorum autem Myfi, & Pannoníj , & Sarmaticí, — «Iam fi quando lubeat(ínquit X enophon)jidoneo bellís equo utí ad agítationem magnificam et Tpeciofam,omníno ab eo,quod pleríg faciunt ín opinione preclara equítatíonis , abftínendum , os P'ütfrenislaceremus:ítem& calcaría ut fubdamus,& íncutíamus fcutícas . IN3 fta diuerfa omnía accís dentab íjs,quae expetuntur,cum & figuram quandam arduam equi habenis arreptís effícíentes, quí debuerat profpícere eum occaccant, & calcaríbus atq flagrís equum terrírant,ut non fine perículo perturbetur, Fac autem funt qua facíunthi equí,quibus agitatio molefta eft maxime, atcp ín turpía tudíne quídem,non cum honeftate,Sed equus fí didicerit agitari frenísTaxíoribus , && ceruícem ate tollereeandemáa à capite recuruare,íta facile praftabít ea;quíbus etíam ípfe potiffimum delectatur fibi placet, Flzcautem effe qua díximus,uel hoc argumento íntellic poterít, quod equus quotís tsteflinat ad alíos equos, fed ad equas ín prímís, tum & attollit ceruícem quàm altíffíme,& caput ma Ximeproclínat trucí cum fpecie, ( «cyst; )tum crurum mollítudínem fert fublímem,&C caudam p» íntendit,Quíicitur ad talem formam compofuerít equum, qualem ipfe effíngít, quotíes pul therrímus uiderí cupít,is hoc confequetur,ut X de agítatíone uoluptatem equus capíat , & magní . Tícus atcy terribilis ac fpectabilis (it, Quz quídem qua ratione obtineri poffe credamus,nunc deíns X€ps conabimur exponere, Príma ígítur £renorum cura eft, (fed fuper hís uerba Xenophontis dif« 2 mx» — M Quadrupedibus . 349. V egetíus fpadones díxít, Cantheríum Grermaní monachum uocant,eirt mincd:& aliubi Écram ad capítisg, fegmentum quintum. ) Sed qualecungy contigerit frenum , eum hoc , cundlaes qua fubijcientur,praftabítís quí uoluerít formam equí eftícere eam,quamfupra díxímus,O equí concutíendum, (vexesstor)necp ita uehemeter equus ut refugíat(4ss exv&Uay, quod pro a pofitum uídetui:)neg íta placídé ut non perfentíícat, Atcp íam poff concuffionem ubí equus c cem attollet;flatim freno indulgendum:ítemt alía oportebít(íd quod monere non ceffamus) Ícité obfecundárítuicíffim illí eratifícari. Cumt animaduerfum fuerít delectari equum elatione uicís , &habenarum laxítate , tum cauebítur ne quid íllotempore huíc moleftíz obfjciatur ,. adlaborem equum adígere uelímus,fed blandímentís tum equum demerebímur,ut fperetreqi ítacním magís prompto anímo ad celerítaté agítationis deueniet, lam uero celeritate etíam re equos, fatís argumenti eft, quod liberatus pedetentím nullus abit, fed aufugit: hc ením cer uoluptas equorum,nifi forte ad curfuram ímportuníus fuerint íncítatí, Sed cum ínter agítandy quus exultabít,fcílícetedoctus íam príore agitatione fuít de flexibus ad celerítatem íncitarí;qt facere fciucrít,fí quis tum illum adductis habenís retíneat , & fígnum aliquod det concítatíongm. coércitus híc frenís,ímperío concítatíonis commouetur,& pectus effert, & íratus protollít cruragk tius,non mollía tamen hzc: quíppe ín offenfís íam non magís mollibus cruribus utuntur equíjSie igitur exardefcente equo, fi frenís índulgeas,ibí prae gaudio, quod ín laxítate fe freno liberatumrpy tet, exultabundo babítu,mollibustg cruribus elatefefe ínferetplane reprefentans pulchrítudinem qua componere fe equífolent feftínantes ad alíos equos. Quíg hoc cernunt, talem equum appella liberalem, & uoluntaríum,& equítatorem,& ferocem, € (uperbum, fimulg & iacundum Geri bílem afpectu, Hzcomnía Xenophon, Z2 «| Minutiín delícijs fxpe habentur, & puerís potentum atcp díuítum parantur, Cameraríus Dx equa & mulogeneratur ínnus, Ariftoteles & V arín, Ivy gramatící mannum & equum pumilim exponunt. Sed de manno & mannulo díxi fupra ín mentione equi gradarij, Ivval,&i 92Bol 7 1 vayvo dió; wSAoflol P. cloro , Ko vavvoQvée , Suídas && Varínus, Equosftatura pufillos uogr ínos,fed & ginnos pofterínuncuparunt,Czli, Giínní apud Aríftotelem demínuta forma equidi cuntur,quos &€ gygeníos ab Strabone nuncuparí,putantnonnulli;quanquam & mulorumgü (ic ín Líguría uocet, Plura degínno,hínno € inno, &€ uarío harumuocum tum fcribendi tumfíml fícandi ufu, diximus ín Hinno poft Afiní hífloríam,& ín Ceruo capítís 8, parte, YvrG^, aM gi yaspi vocis vei Guslsves, Helychíus & V arín,Ex equo & afino ginní proueníunr, cum conet ín utero egrotauít;eft enim gínnus idem quod metachoerum ín porcís,cum membra & magnit nes uitíantur ín utero, Ariflotel, ríiviG", 6(malím 3)oreza lara", dE tern óvoust vela, V arin.apud]ie fychíum poft zzzze punctum fcribítur,quod non probo:proóvoke volts , forte uio legendum Axíflotelesex mulo & equa gínnum generati doceat, Nivvoy, op e Body Vorzey,Elefych.et V atn Apud Indos Pfyllos(alij ením ín Afríca Pfyllí funt) aríetibus non maiores equi gígnuntur ,Adl | | IMannos fiue mannulos equos puftllos,buricos etíam nomínant,ut efl apad Acronem & Porpyl nem, Grapaldus;Czlíus burdos uulgó uocítarí,non burícos,ex Porphyríone cítat, ( De burdontl eínno dixipoft Afini hifloríam. ) Burícos quídem equos mínores uocarí legimus apud V eget quoc líbro quarto capite fecundo, Runcínz Plíníofunt maiores ferrz,quíbus fabri matetiatif cantarborum moles,fubíedtis canteríjs . Canterij ueró funt, quíáruftícís fere nominantur cabilli quía ipfos equos,ut notum efl,canteríos uocamus, Sed & runcinos agrefleuulgus dícít mínol quos, ex hac fortaffe runcínarum,quas diximus orísíne, Hermolaus. Runcíni equi habentuxgdli boresonerum ucl tracius quadrígarum & rhedarum:;]licet etíam alij aliquando hís laboribusdipi tentur, Albert, IMínores quofdam equos,quibus carpenta & petoríta traherentur,manos, & dímínuta manulos appellarunt:horum, ut nunc quog fít,iuba tondebantur:quod & Prope enifícat lib, 4.Huc mea detonfís auecta eft Cynthía manís,Cameraríus, IMufimon,afinus,ml aut equus breuis, Noníus.Pretíum emit quí uendít equum mufimonem,Lucilíus ib, 6. A finum mufimone aut aríetem,Cato Deletorío,INoníus. Demufmone ín Sardínía, fera oui uel aríetilimll dícam flatím poft Ouís Hiíftoríam, | | 4| Canteríus(alíquí cantheríum fcribuntt afpirato)equus, cuí adempti funt teftículi, Catot, lachum, Vuillichíotefte:quod eorum copía ex ea regíone,que olím Dacía dícta eft, habeatur Angl ageldyng. Scoppacanteriumíannettum] talíce uulgo díctum ínterpretatur,de quo faperius íntett leres dixi. Ciallí cheualongre, cantíer, cheuron, | M, Cato Cenforíus cantherío uehebatur,Senti Crucíante canterío, Plautus cítanteFeflo:Crucíantem ínterprerantur faccuffatorem: Locus Plall eft ín Cap, Tum piícatores qui przbent populo pífces foetídos; Quíaduehuntur quadrupedafit crucíanti canthetío, V títur cantheríj uocabulo etíam Cicero ad Pactum líbro o.& lib, z. de INat/a redi uelociffimi ín curfu funt, & c, commendantur adhoc Turcorum caballi,tefticulis ut plurimo ademptís,cantheríos uocant, Girapaldus, In uijs habere malunt placídos: propter quod diferímt maxíme ínflitutam,utcaflrentur equí, Demptísením teflículís fiunt quíetiores;& ideo quod feminea carent,ij cathertj appellatí,ín fuibus maíales,ín gallís gallínaceís capi, Varro, —IVfultos ego fcfomota modo afínos ínertes,uerumetíam ferociffimos equos nimio líbidínís calore laborates,ata; obiditlg ees ueíanosi , adhibíta talí deteflatíone , manfuetos ac manfues exínde factos, A puleiuslibtond ri " " —"—-- *.1 LE Y» -— * Dc Equo. b. [ ib. [. 473 pamorph, | Equís interdum ferocize míinuendx oratía exectíone animus eum uirilitate adimiturz uulgo fitquibufdam ínlocís,ubí promi(cué paícuntur armenta equorum,ut placídé & manfuees conuerfentur:tum canteríj uocatur, Camerarius, De caftrandíratione, Hiíppíatr.ioo, Rufius 99, jthís &Sarmatís peculíareequos eunuchos facere; quoníam fic euadant mítíores : babent autem magnos admodum,at acres pracíipue pernícesqy,nutiquamq ne rebelles, Celíus ex Strabonís 7.mutuatus, Sarmatís & Quadis equorum plurímí ex ufu caftratí funt,ne autfoemínarum uí agítatí raptentur, (captentur, Caelíus:)aut fub(idíjs ferocíentes prodant hínniítu den(iore uecto ii per fpatía dí(currunt amplí(lima fequentes alios, uel ipfi terga uertentes in(idendo uelocibus s & morígerís,trahentesip fingulos,interdum & bínos,utí permutatío uíres foueat iumentorir, 0 ? otío íntegretur alterno, Ammíanus Marc.libro i7, Pannonij & Sarmaticí multí reperíune turcaftrati ín tenera eetate;atgy tjs dentes cadere negantur, Cameraríus. De Gallícís canteríjs men (onem fecífupra, Currilium (fic uocat celeres & ad curfum utiles) equorum ufus eft ad fugas 3€ utiones praccipue: & ne indurefcant eís nerui ex calore curíus,caftrantur, Albert, Sed neque us cantherus(lege canteríus)quàm nouellus melíor , nec canítudíní comes uirtus, Varro Abo umutcítatNoníus. Prafepía,non tantum quibus aut canthería,aut fumenta cztera,aut uete imalía pabulantut; fed & omníaloca claufa & tuta dícta prafepía , INoníus. Canterfjs equís ittendus eft fanguís,ut infra dícam ubí de Phlebotomía equorum agetur, Vectura optimi teri), equi uídelícetcaftratí, Volaterran. IMlenfe Martío omnía quadrupedía, maxime equos,ca tedebemus,Pallad. Cantheríum in foffa,ruftícum prouerbíum(ínquit Erafmus)quo lícebit uti, ties quís ad id negotíj trahítur, ín quo nequaquam ualeat:aut ubí res uehementer erít impedíta iculofaue, Nam ut plurímum ualet equus ín planicíe, íta mínime ín foffa, Iubellíus Taurea, 8C fellius fíngularí certamine iuxta Capuam pugnabant:& cam díutíus uterg alterü libero cams liffet, aurea ín cauam uíam defcendere íuflit,alioquí equorum, non equitum fore certamen, im Afellius extemplo defcendifTet, rurfum elufit Taurea fermone, quí poftea ín ruftícurn uera prouerbium: Mínimé fcís,inquíens,cantherium ín foffacETac Líuius decadiís ;.lib.g Canthes riusin porta,adagíum quod refertura Feftoin dictione R ídículus. Indícatautem conueníre, cum inpríncípío reí uíx inchoatz defícít animo, INatumaSulpítío Galba quodam, cuí cum prouín turocantheríus ín porta cecídi(Tet; R ídeo,inquit,te cantherí ín porta, cum tam longum íter 'us;fam laffum effe te,cum uíx dum fis ingreffus,Erafmus ex Fefto.. Suntquíopinentur can ocabulum índe trahí: quía cauterío deteflati ( teftículís príuari) mos effet , per uníus demutas nelementí, Nonnullí canteríos íntellieuntmulos,ad uellaturam quos paícere moris efl : inde anterícium(lege cantherínum)hordeum, Calíus.Hordeum hoc nomíne apud Columellamiegís uthexaftíchon etíam dícum, Cantherínum,inquít R uellius, putauerím dící , quod follículo cafira tumenaícatur, Eft & ín uítibus cantheríus,iugum fimplex,cum depofítis haftilibus(ut Columetla Tetibityadnectuntur fingula per tranfuerfum pertica ín unam ordínís partem:ld fere Plínius quod; predi; Czclius.Pedamentum etíam cantheríum uocant, unde cantheríclus díminutiuum apud Co; umellam, Vocat ením ís cantheríolos ín cepinís,id eft ceparum locísomunímenta quzdam cepará, nethallí earum uentis profternantur: (ícuti ín rapinis etíam cantberíos cum operíuntur rapz , ut à ísfemína defendantur, Canterios ítem ín architecturz ratione nominat V ítruuius líbro quar inde canteríatum tectum;fícutaíTerulatum quoq; díctum ínuenímus, V ulgus quog (Italicum) talliores & robuftíoresramos canteríos folet dícere;nil deluxato admodum uerbo. R.idícule quida anteríum apud Senecam pro uehiículo accípit,Czlius, « Canterij,tígna, V ítrauius libro y. Et cans Itrij promínentes ad extremam fuggrundatíonem , fupra cantheríos templa. Deinde qua peda- minibus adníxze fíngulís iugís ímponuntur,easruftíci cantheríatas appellant, Columellalibro s. Certe hzc mulíer cantherino rítu aftans (omníat, Plautus in Menzch. Adagíum hocreconditum (inquit Caclius)in mulierem concínnatum eft, qua etíamfi aftare,uícilare, rectetp fenfíbus utí uidea baturitamen quía nzenías quafdam Sículis gerrís uaniores effutíebat fomníare ac dormitare eam dia itequino rítu.INotiffimum quippe dormíre equos ftantes, Czlíus 8, 4 Ibidem Apuleij enarratorem uos cantharíno rítulegit, tanquam à cantharo uafe uínario, | | [Ems genus equorum fignificátur etíam talpa hac uoce, Hefychíus & Varín, Equosgre gales Girzci qoo lac dicunt, ( qogzd'«c autem grauidas)domeftícos uero zpeQIee, Corlíus : opponuna türautem apud Aríflotelem.Ego gregales Circe etíam &y«aeiae dixerim, & Latíne armentítíos , uel amentínos,uel armentales, Armentalís equa mammís,& lactefetíno | INutribat, Vergil, Equas Womítas fexacínta dieb.equíre,ante quàm gregales aíunt,Plín, Bmíffarius equus,arfes, & huiutmo bqui emíffus fitín folitudínem,uelquí ad generandam foholem emíttítur , V alla ín R.auden. Hce ocabulum ín translatione Bíbliorum,qua Híeronymí putatur,pofítum aliquotíes reperí;ut caprá n iffarium Leuítíci 16, ubí 7 o-2vropzrczoy uertunt,. Equi alij (unt idonei ad rem milítarem; alij ad WUecturam:ítacy perítus bellí alios elígit atq» alít,ac docet:aliter quadrigaríus ac defultor, INegs idem quiueciaríos facere uult, Varro. Ad currum equí íunguntur:hínc curules € bijuges, & àcarruca Itucarrj,à carpento carpentartj,& a rheda rhedarij,&c à cífio cí(artj ( cífíarij potius ) nomína traxea unt:fed mulos prímos coeptos curru uehículoG adiungi credítum,tefte Pompeio, Grapald , Apud Vegetium íumenta currulía legimus , per duplex r, Albertus ínufitato uocabulo MESS ad fugam P 47 À De Quadrupedibus & infecutionem aptos,curriles uocat, A curru fellameurulem nomínarilegimus,r fimplici. tt breui, Celeríus uoluntate Hortenfíj ex equilí educeres rhedaríos, ut tíbí haberes, mulos, pifcína barbatum mulli, Varro, V detur fanérheda de mulís propríe dicí,cuiad ítínera confie iungebantur,ut aptid Girzecos zzris;nam rhedarium equum (quanquam Grapald.fíc uocet amy ueteres non memínílegere ut mulum rhedaríum, Deuartjs uehículorum generíbus, dícam ín V ectaríj inquit Cameraríus)ad plauftra;effeda,rhedas,carros adíunguntur, Veteres tamen cíz & Italíe populi,non equos ad plauftra & uehícula,fed boues aut mulos adíunxere, & ui mulis magís quàm equís ufifuere. Noftri autem homínes,nífi ubí montana funt;non fere bou que aratores necp uectaríos alunt. V ídeas etíam alicubi fyluarum íngentíum accolas, & carbx os,ante boues equosagitare, Vecturz optímí cantertj,equí uídelícetcaftratí, Volater, Wed robur effe oportet:hí rurí educuntur,fuí cuíufdam generís,quamuis & bonos equos interdum mittant, fed in oppídís ad uecturas plerungp dantur effoetí annís, aut lzfi;quí íllis operis reliq re$ confícíant, Neg, efl tanta noftrí temporís humanitas, ut ocíofus alatur equus, poftquam € nuerit & uires amiferít,uttpnon turpifeneciz íllius,quod Maro fíerí oportere cenfuít , (ono abdíto domí,Camerar, Runcíníequihabentutr ad labores onerum uel tractus quadrígarum; darum:lícet etíam alij alíquando hís laboribus deputentur, Albert, ^ Dígnumeft notatü d uerbum apud Solínum, (de curfu equorum quadrfjugum, unde modo equos maxíme bígar, truria dextraríos appellat, Hermol. Ego equum ínfígnem potiffimum, quibufdam ltalíz locís deflríero nomínaríaudio. —«[Equifarcinartj aut íugales,Bud.líbro s.de Affe. Cliítellaríu id efl farcínaríus,à ferendis clítellís, T'extor,De clítellis plura attuli ín Afinoín g.e, Equi firuri alantur,fumptus &€ curas quz ín ípfos conferuntur,facile compenfant. Nam equo fiu fiue fero domínus ad negoría fefínet,expedíteuehítur, Xenophon, De equís bígenerís &tq deftinatís,fupraalícubí dídumeft, qpltínerarjequí promifcue grandes paruítp effe folent rar, Pollux hodoeporícos nomínat : nos ítíneraríos , ut Czelío placet,dícere poffumus, Ini bere malunt placidos,propter quod dífcrímen(placídorum ab acribus,quí ad rem milítaremt níunt ) maxímeínftitutum,ut caftrentur equí, Varro, E «| De equís autem ad pompam ídoneís(pompícís)qui& fefe erígere & praclati uideri fole quis tales requírít ,ís fcíat non cuíufuís equi haec effe opera:fed eorum qui fint animís íngeti ualídís corporibus pradíti, Quod autem nonnulli arbítrantur,cum mollítudíne crurum conl eíIe erigendí facultatem,íd uerum non efl:fed lumbí(lumbos,2e$vy,nunc appello,non qua cai uerfus , fed qua íntra latera & coxas ad ilía tendunt, wezatv 77 « zàhátedy «oa 7 iaoy vL Undo (unt molles € fuccínctí atg; robufti,/ poterít fpaciofe príoríbus cruribus fubfjcere pofteríora;E facít, tum fi quis freno cocutíat os equi, (cvaxeóu Gd xoduva, fit ut pofteríores ín talos ille refledi (ubfidat ,eríeat autem fuperíores corporís partes , fic afpícíentibus contrá aluus & ínguen ut reat, Ibí igítur frenís índulgendum,;utí equus,quod pulcherrímum eft ín hoc genere, facía & ita fpcciatorib. hocfacere uídeatur, Sunt quiad hoc etíam erudíant equos:quorum hí uirg: pulfantilli baculo íubent accurrere qui coxas (Nay ws wieuxtaceuerberet, INobís ueró haec uídelitl fiítutio optíma,fí,id quod femper dícímus, non omíttatur und , equo ut quíes contíngat , polli uoluntati agitatorís obtemperauerít,Proínde certís fígnís excítatum equum fponte(cyovze,k vw)pulcherrimos & fplendídiffimos geftus exhibereoportet, Quod fi poft equítationem et co fudorem,nec non cum fe fcíte erexerít,flatím feffore acfrenisreleuetur equus, (sp 5 ox ép Mans Quot, ueyot vrAN idjorr G^ sAcuvuwrot dr de se uerttopl(H su Top, WX s arre eievron, C "-—— eft,ut ipfe uerto,Quod fi etíam dum equiítatur;ad fudorem uícg agitetur:ubí prímum uero fcitelut erexerit,flatím fefore ac frenísleuetur ) non dubitandum quín fua uoluntate poftea ad erediono 1 peruenturus fít, Super huíufmodí íam quídem agitatíoni idoneis equis refidentes, & dij pingllll & heroés:homínesi ín ufu horum decente, magnifici uidentur, V fqueadeo uero equus quí feletti gít,uel pulchrauel admírabilís,uel etíam expetenda res eftjutomníum oculos fpectantíum itfet? uerfos teneat,tam fuuenum quám feníorum,& relíqua, Maxime fané laudatur talís equus , quito pus & altiffíme & frequenti(fime etígat, € lente ínterím procedat, Hzc omnía Xenophon, Ttantt pfit € Pollux ex eo nonnulla,fed breuíus ac obfcuríus:& quadam à X enophonterelata ad eq milítarem cum ad oftentatíonem equítatur,ípfe non rectead pompicumrefert, — " «| Oppíanus fylueftrem equit compofita uoce híppagrum uocat,equíferum Plinius, Equi) periuntur, Aríftotel, Idemin Mirabilíbus equos feros ín Syría reperiri Ícribit,eosQqy famam elielll 2 níoríbus quí ad foemínas accefferínt, teftículos mordícus abfcíndere , curfü perfequentes GCcapiit d per pofleriora crura ímmiffo, ^ Alpeshabent equos agreftes,Strabo,Et alibi , Hifpanía produite Y quos fylueftres affatim. Equiferí ín Hífpanie cíteríorís regionibus alíquotfunt, Varro, Fut fub Gordíano Romz equíferí quadragínta,Iulíus Capitolinus, Et alibí ín Gordíano prímo; BRI cinquí)Gordíani fylua memorabilís,pícta ín domo roflrata Cn, Pompefj,ín qua píctura praeteralla feras equi ferí trecentícontinentur, 1n Aethiopum locís preruptis,multi funt equiferí,duobusdt tibus exertís & uenenatís praedíti:quíbus non folída pedum ungula, fed fimiliter ut ceruorumpi eft,tuba per mediam fpínam ad extremam ufgp caudam pertínet, Ac fí quando eos pofítís Taqueo ín(ídijs Indi comprehenfos ín feruítutem redígete uclínt, abflínent fe propterea cibo & poriontd (eruiena | 4 [ertiendi indignitate acerbíffimeferant, Oppianuslibro s, deuenatíone, ^ Oneficrítus fcribit e iosunícornes ín Indía effe ceruínís capítibus,Strabo, Equi fylueftres colore funt cínereo, linea dor(umfufcaá capíteufty ad caudam, Albertus, | Apud Hypaním Scythíe fluuium equí funt fires & candidi, Herodotus ín Melpomene:quod ex eo Euftathíus etíam repetit ín Díonyfíum ibens,ubi & alíum Indíz Hypaním effedocet, In Syría aíuntereges fyluefiríum equorum eíTe, bus finguli duces praefínt;& fi quís mínorum natu foemínam falíat , ducem índignatum tamdíu equi, donec affecutus ore inter pofteríora crura ínferto,tefles eíus auellat, Arífloteles ín IViirabg I$. Nos fupraex Oppíanoretulímus onagrum marem pullís ín fuo genere mafculís ftatim natís les mordícus abfcíndere. Septentrío fert & equorum greges ferorum, Plín.Etalibi , Potus equí« ü fanguis füfpirofís ante omnía eflicaxeft, InBruffia funtequí fylueftres,negpà Girecis,neg; a nis delcripti penítus equís fímiles,nífi quod dorfa fatis mollía habet, & ad ínfidendá iínepta,ne xtemere cícurantur unquá, Sunt autem edendo,nec funt eorit carnes palato ínfipida, Erafmus Stella inlibro deorigíne Brufforum, Equusfyluefirís ceruíno cornu reperítur ín Polonía, Io, Boémusz "wuzrenduman de rangifero dícto fentíat , | ' C. "Equí natura calida & temperata iudicatur, Calíditatem oftendunt,feuítasuelocítas,audacía , & Jongitudo,uiuacíor ením eft caterís (plrífe;) animantibus , Temperatus autem exíflímatur, níam docilis eft, ín domínumvelnutrícium fuum placídus,R uffius, | qMinorís eft pretij equus multó,cuíus oculi fuerintalbí,quía ductus ad niuemuellocum frígis non uídet;fed ín loco nó lucido & tempore calído bene uidet, Crefcent. Reliqua de oculís & ui uorum,praecedentí cap, díxímus, | : "eS EO | «Quibus cordí eft educatio generís equíni, maxíme conuenit prouídere autorem índuflríum, abulícopíam, quae utrac uel medíocría poffunt alijs pecoribus adhiberi: fummam fcdulitatem, gam fatíetatém defíderat equínum pecus,Columella 6,47. Equi gaudent pratís ríguís & pa bus, Ariflot ^ Bquorum gregíbusfpatiofa, & paluftría,nec non montana paícua eligeda funt: nec unquam ficcanea, uacuáue magis quàm ftirpibus impedíta, frequenter mollibus potíus quam proceris herbís abundantia, uulgaríbus equis paffim maribus ac foemínis pafcí permíttítur, mella. Pafcendí inquit Vatro) ratío triplex: In quaregione quang potilfimum pafcat , & ido;€ queístut capras ín montofís potíus locís,& fruticibus, quaámin herbídís campístequas com - Equis pafcualegamus pínguifima,hyeme apríca:frígída & opaca prouideamus aftate,nec aa mollibus locís nata,ut ungularum firmitas de afperítatenil fentíat,Palladíus. Equí,mulí, & a« i(inquít Ariftoteles) fruze herba uefcuntur,fed maximé potu pínguefcunt, Equínum pecus endum ín pratís potíffimum herba:ín fabulis ac praefepibus arído foeno:cum pepererínt, ordeo diclo, Varro. Equosuere nouo farragine molli paíce, uenamdq, feri: Indeubípubentes calamos durauerít zcftas, LacientesQ urens herbas ficcauerítomnent 1 Menfibus humorem,culmís& armárit aríflas Ordea tum, paleasQy leues praebere meméto, " Puluerequínetíampurasfecernerefruges — Cura fitatq; toros manibus pcurrere equorir, . Gaudeat ut plaufufonipes,letumtprelaxet ^ Corpus, &altores rapíat per uífcera fuccos, Id curent famulí,comítumt& anímofa iuuentus,Nemefianus, |Deoleraceo cibatu equi fcri ! baminferíus ubi fanítatís equorum tuenda praceptatradentur, Foenoaluntur íumenta, datur & entum, Equos uerogenerofiores,& ad curfum prafertím paratos,quos barbarícos dícímus,pa & zeatico hordeaceóue cíbarío, qui funt príncipum equifones alere confueuerunt, Grapaldus, lis pabulum conuenit duríufculum, & quod non ínflet;ut auena, uel teíticum , & aliquando fpe tthordeum uero & filígo quoníam ínflant minus probatur,Albertus. Pollux equorum nutrímen taenumerat,hordeum,zeam,olyram,fcenum(2dez 6^, y/Me, Grammatíci ( Suidas & V arínus) yiMp limplicíter nutrímentum, uel jéeGy íd eft foenum exponunt, quafi yaAdy ?rOpix 9o xeidhva gl Ad. inde yu» But "yUC vU Veo 04, TV I («970 CX. &V JA": ) OX. ex Homero,trítícum,lotum,apíum paluftre, Equoabuna cytifi uíridís pondo x v Columella, fed de cytífo copiofiffime docui ín Bouís hifloría capíte s, squus (inquít R'uffíus) edat foenum, paleas,herbas,ordeum, auenam, quz funtnaturales & propri emper equorum cibi, Sí tamen equus fít iuuenís ,herbís & foeno cum ordeo, uel alío fímilí,aut fíne erdeo pafcatur fufficíenter, quoníam herbae & foenum uentrem dilatant & corpus , & humíditate iuaalunt augent&-INam cum omne anímal natura humídum fit,equus ín omni xtate reficiédus eft "humídioribus herbis, Vbi am adultus & laborí idoneus fuerit, ficcioríbus alimentis mediocriter uta "tur;ut paleís & hordeo, & fimilibus, Paleze quídem cum ficcíores fint,equum non facile obefum red - dunt, fed ín habítu medíocri conferuant,& robur addunt. INam dura cum diffoluantur egríus, ufa Yesdíutius fouent:tenera & mollia non ítem. IVlelior autem fuerit ín equís medíocrís habítudo , ín 'terobefam díco & macílentam,Nam fi modum excedat illamultos & prauos humores morbís fo. enta fuppeditat:hsec uires ímmínuit,& corpus afpectu turpe reddit, Hucufc; R uffius: tranfcripfi tem fere ad uerbum ex Petro Crefcentíenííg.s. | Botri autumnoin cibo exhibíti equís, uentrem mouent,& corpus augent,Obfcurus, —IMedíca herbaquz pracípué equos nutrit , ín Medía abuns dat;Strabo, Herba IMedíca príma falx uitio datur,& cum foetida aquarígatur,íncommoda eft, Ari : Mieles, Herba Medicaapud nes foenum eft optimum (gms ajisu) GC ME & aptíífia 4 E 476 . DeQuadrupedibus — - tiomequís:eadem quoe trifolium uocatur, V arínus ; Sed fatís am multís ín Boue de Medieadiy cap. Admaciemequorum, utColumella prodídit , nulla res tantum,quantum Mediíca p Plura de hac herbaín Bouecapíte tertio differuí;& inter cetera uocarí eam hodie uulgà ab Hífpanis alfalfes, apud Arabes alaffeft,&c, Bellunenfis alaffefl && faffafa eandem efTe fcribit, híc pauc ct patalipomena adijcíam,Faffafa,trifolium eft quod datur equís faginandís, fimile fulze, V etus fographus Auícennz, Sulla, id eft arthrítíca: uel fecundum quofdam herba dulcitfima & equis,qua Calabrí equos faginant,Syluatícus.Bt alibizSualideftfulla, Cytifum inltalía uu rica uocant trífolium caballéinum,quod paftu eíus equi delectentur,Mattheol, Sed cum trifoli ballínum,utex defcríptione elus apparet,no alía fit berba,quàm que Germanis fiberdetsyt ap taf; &c.eadem cytifus effenon poteft,ut facile intelliget quí cytifi híftoríam fupra ín Douelege pite tertio, — 'Tribulo herba uiridi Thraces Strymonis fluuij accolae equos faginant, Diofco QV ernotempore equis,iunioribus ín prímis,per contínuos díes plufculos farrago exhíbeturg purgantur & obeflores euadunt, Farrago eft commíftura multarum frugum ín equorum jum,Germanice ein demengbe, V uillich,/ A trímatu farrago darí folet, Flac enim purgatiomgxz mé neceffaría equino pecorí, quod díebus dece facere oportet,nec patíalium ullum cibum guf 1 Abundecímo die ufgg ad quartumdecímum dandum ordeum,quotídíe adijcíédo mínutarím( quarto díe feceris,in eo decem diebus proxímís manendumt:ab eo tempore medíocrítet exerci & cum fudauerit,oleo perungendum, Sí frigus erít,in equilifaciédus ignís, Varro, Eademe in Hippíatricís, quae Ruellíus tranftulít;tangj Eumeli recitantur: (nam Graecus codex impre if habet:) Et íínfuper hzc uerba, Fatragoetíam bubus caterístg pecudibus optíme diffecta prob Ex fi depafcere fepíus uoles, ufegín menfem Maium fufficit, INoftrí equorum mangones (íngul ? Ruell.)dragetam,quafíuarío pabulorum genere conflatam nominat, Gracigraftin, Farragopilt expolit,cum frugibus grauída eft : fed duris am horrens ariflís ínutiliseft,Ariflot. Gracim xtm farragínemad equos purgandos graflin uocant, Ruel, De fatragine &Cocymo , quantumadl ues attínet & ín genere permulta attulí ín bouís híftoría cap.s, — IMemíneris ftatim cum ínallt Aio mem ínciderit, hordeum ei (ubtrahendum penítus et potus,herbas uírídes ucl farragines ad fuflr aandum dandas, Vegétíus deueficae morbisloquens. Pafceígiturfub uerenouo farraginemol Cornípedes;Nemefian, — Vbiequum priuatím locauerímus,uere círca ídus A prilís, farraginemda bimus:maxíme probatur trítícea:fin defit, hordeacea;dabitur autem per díes quíncy,inde iamglth decem alíjs obíjcietur, Longe melíus cedet (i iuxta mare fata farrago fuerit (uentrem ením icilus foluíthumoremép deducit, V eget, 1.25.)ea fi defit, prafente utemur : indies fextatíum unum hon príori modo adieciffe fatis eft. (Ego uerterim, prafente utemur cam hordeo:ut legatur , nonaguft vevi xoildy,ut etíam paulopoft)quoad uentum erit ad conftítutum modum,ín quo morabíánuli de fcrnum quandiu fuppetit fine íntermíffione dantes, A prímís quíncy diebus equum ad aquapt ducemus,totum(ip fic undís proluemus, ut natandí detur poteftas : deín omni deftrícta cutís illütlt oleum & uinum oportet ínfpirare,& manibus prelís terga fecundo pílofubígere,dum infidentl mor prorfus abflergeatur,relíquis díebus,ut pauló ante fcripfimus,hordeü und cum farraginedi dum erít, ( Stamen farraginís penuría fuerit, alía ineunda erítratio,ut initio à calendis factodlti 2 ceíimumufeg diem perueníamus. )Sed neceffaríum eft dum(Kuellnon recte tranftulítanteg)fns raginem prabemus,fanguínem mitti, fectís ín pectore uenís, faucíatisqs palati torís ; ut qui prae zat fanguis und cum fanie à folídís fuffundatu, dixe inanitas ímpleat uenas,& ín palatumitta 3 tat, Hac ratíone uiuendí firmatus equus, non facile aduerfis ualetudínib, patebit, & obeundispit 2 erítlaboribus, Caeterum equo quííta uíridi pafcitur herba, falemtfuper tabella alíqua uel difcgytt cile fümantquantum uoluerít)praberí percy utile fueritne os manantibusulcufculís,quae uetétltt 2 rij figríafes,(rvyjl«ae ín excufoynonnulli aphthas uocant, obfideatur. (Eodem os totum manm ceatur,aduerfus ídem malum aphtharum ne fauperueniat, Theomneft,) [Non eft commíttendumyl equus quí malíde implicatur,in hac perfarraginem curatione, füb dío pafcat , INam facilelues at 7 tergus fübtercurrít & fcabíem creat, ex qua flagrante folis aftu furor uel infania concipitur, Opts » tetergo claufim íntra tecta contínere;& íta cibum obijci, Portólongeoptímum ante fuerítaluidtt 2 ctionem molírí,dato cucumere(nímírum fylueftri)& nitro, dj uitídi fegete genus equíntum ext tur, Abfyrtus,Hietocles/Theomneftus, Eadem haecratío círca farragínem, mulis quocg condudili 2 "''heomneftus fcribit, Cumuiridis pabulítempus adpetít(inquit Hierocles ) dabís operam utum 4 die fylüeftri foeno ( gramine) uefcantur : Poftrídie in nares medícamentumiinfpírabís , quodeottl 2 (enídij) radice(dj vexiseXiride, folio, cofto & pipere componitur:confeflíimq ad pafcua diebus 2 nis aut ternís emittas;utrapto naríbus medícamíne caput humi defledentes omnem eí infidentti humorem excutíant,Hierocles, "Theomneftus eundem puluerem aliter defcribit hís uerbís: Raub ^ cis coccí(gnidij) píperíspulegtj, orígani, fingulorum uncía:folij,coflá iridis, radicís eucumeristite tici dj leuilfime trídi fingulorum femuncía:omnía tufa & cribro tenuifarinarío creta, per aru dinem in nares ínfpirantur. Capit femiffem horze fufpenfum extollíturzinfequenti&p tríduo(uel bidto)p* fiioniueterínum índulgere finit,ut omnís pituitofus humor,qui frigoribus hyemís ín cerebro eol ratcapitís depreffu cum íncumbit paftui, defiíllans ruat.Ea res omnem pítuítam per nares elicit. | ' pecudem expurgat:íta ením necp malides;neg tonfillanecy firuma js animantibus enaícent,Det FI . P Delquo. ( Lil l — 2477 inequiliaveducas,& fylueftre foenum quatuor aut quínep diebus reprafentes . Quinetía farr agíne olirídíe incipe dare farragine)ín prímis trítícea, fi defideret,hordeacea,quínep díebus míniftrabís,: Deinde fanguine detrahes , € c&& eo qui profluxit , nítrü & acetü addítís ouís(l'heomneftus oua no addíp& oleo mífcebís, ac tottt anímal oblínes( capronís ad calce fecundü pilos íllínes)& tatííper ín olecontinebis, dum omniís íllitio reficcetur, Poftea remittes ín flabuli, & rurfum alijs quínc, diebus farraginem obijcíes, in quibus ftrígiles non adhibebís, Sexto, ftabulo educens equum latrabís , & a4 fp ris ftragulís deterges,utomnis exhauríatur humor,& fordes radantur:deín ubí ín equilefe rece xtítfarraginem obijcies complurimum diebus quatuordecím,uel faltem non patrcíoribus quàm fe | cem uel nouem;quó przepínguís & obefus eníteat, Similem huíc curam uíde ínfra ínter Yyrevz de yrgatione per aluum, ubí ex V egetíorecítabitur qua obferuatíone cyclo curentur anímalía, Ca« s cum ad noftras regíones hanc curandi equos & à morbis praferuandi ratíonem reuocare ain Hippocomico fuo fic fcríbit: Vere cíbí proderunt,nequaquam arídí, fed molles atcp tenerí,. Hanc 9b caufam uidetur ad ualetudínem tuendam optímum effe,equusut ín prata boní & fuccídi amt n nís deducatur atcp ibi pafcatur pro uoluntate fua. INam fatíarí uel etíam replerí illum non obe liquid impedimento forte fít,quo mínus ín prata deduci equus re? poffit,afferri gramína de fedlaqualía díxímus,curabuntur,& ante illum humi ín corbe amplíufcula apponentut , & híc cie busprabebítur,fi ita uídeat(nam tempus non aufim prafinire ) à Calendís Maij uftp in Nonas,atq; prabb: bitur folus interdiu, V efperí autem auenz uel ordeínon multum dabitur,ut uetbí caufa con lue pabuli pars quinta,atcy huíc falínfpergetur,uel proponetur hoc equo ut língat. Interea fzepíus ;lermutationum fremítus excítabimus índíto naríbus puluífculo quem ueteres praefcripferunt, ut fintpondera acqualía píperís, pulegtj,orígant,amarací, cofii, íreos,malabathri,radícis(cocci)enídij. 'ercalamit aüt ínflari iuffertit.Nos illa exotíca, fi utí puluifculo uelimus,uelomittere, uel mutare,ut jinor,rore maríno, nardo, faluía re&é poterimus, de quo cuíufgy fuum efto iudícium , Poftea alíos itsfex pacetur gramíne defecto,netcy uítidi,neg; arído adhuc,fed foeno quodam uírefcente:& fuit ibulum íntegrum apponetur, Hís peraís fanguís mínuetur , & quídem largíus , atgp íta refumes itufítata cura atcp tractatío, Hoc,ut ratío mea fert, & uígorem equi augebít,& corpus reddet plens usa nitídíus,non quadam exuberantía, fed robore carnís: ídemü fanítatem praflabít tutam atgs deenlam , necp patíetur leuí momento affligi, Sed quandítr ín gramíne detínebítur equus,accuraa ttoportebità frigore defendi;ideotp nifi fereno ccelo ín pratanon educetur , & noctu firagulís atq 'tegetibus operíetur, Haec Camerarius, Secale elixum & cum pabulo datü equís uendendis,falfam corpulentíz [pecíem reprafentat, Ocymum Venerem ftímulat,ideo etíam equís afinis& admiffus tempore íngeritur, Plín. Plara deocymo ín Boue cap.tertío díxi,ubi etiam defarragine, De ma italfruge quam firígofis equis Cappadoces exhibent, fcríbítur ín Hippíatrícis 139, & nos forterea emusinYj«woie, Equícum edunt frumentum,nünquam (ine detrimento id faciunt, Serapío cís asGalenum, Deherbís quibufdam,tum quibus uefcuntur equí, tum que denominantur ab eís, üeteflantur, Macedones & Lydos pifcibus equos fuos pafcere,Aelíanus, Apud Pxones qui Pras em paludem habítant(unde breuis admodum ín Macedoniam uía efl)iuxta montem Orbelum, A Equiforbendo bibunt,ut € refíqua anímalía, quorum dentes contínui funt, Aríflot, Equi, amelí , aquam turbulentam & craffam fuauíus bibunt , quippequí ne ex fluuíoquídem príus |o quam pede ínturbent : poffunt uel ad quatuor dies tolerare fine potu , mox bibunt quàm multum, Ariftotel. Ecalibi,Bibunt equí aquas líbentíus turbidas: quod fi clara eft , inturbant eam ungulís fuís,& cum biberint, lauant fe totos,lymphíst potíuntur : balneum ením omníno hoc aníz Raladamat, SC aqua dedítum eft:quamobrem natura etíam equi fluuíatilis (ta confiat,ut uiuere nifi Inhumore non poffit, Bos contrà quàm equus,nífi aqua fit clara, frigida atqj lympida,bibere nolit, Obferuandum eftut fcribitauthor quídam obfcurus)ut aquabibenda equis,non fit nimium lenta utmollís fed duríufcula,turbída,et leníter fluens, Hec enim craffiore fua fubftantía melius nutrit, "iterum quo frigidíor aqua eft,& uelocíus fluít, eg mínus alit. Concedítur tamé per aftatem cum Bimíum calorem tempetaríres poftulat.Non parum etíam confuetudíni dandum eft, quz lícet ma^ tuerit fubito tamen mutari non debet,fed paulatím.Et quoníam equus nifi affatim bibat, non fa« tisproficít,os eí interd fale (quí uínononnundj recenti confperfus fit)perfrícandü eft:fic ením bí bendí fimul edendíQgauiditas acuetur, Adferentur & capite quínto ín tractatione equi nonnulla 3 478 De Quadrupedibus | 1 quz ad potum eluspertínent. — Quoacríorequus eft,eó altius in bibendo nares merpit,Plin, ; fiat quód equí bibentescaputínaquam ad oculos ufty demergá&tmulíuero & afini fummis tar labris (orbeant, Hieronymus Giarímbertus inquirít quzílione 45. Illud mírum utíg; uel Ho auctore,uínum fumentis folitum darí;fíc ením Hector llíados octauo equos alloquitur fuos. R dite (ínquít) fí Andromache Yydiy 2rico arprepoues ushipeova rugoy Üben, | Om tpaodonela Suyóc civis oi Caelius, Columella equis fanis, fed macilentis,uíni potionem daríiubet, Vini quídam ínfundunt,ut anímofos reddant,uíde capite quinto ín tractatíone equorum, — Bóezeyo na,auena:uel fecundum alíquos frumentacea equorum potío, V arinus:Hefychíus díftíneuit equorum potíonem exponant,alij uerófrumentaceam, Eft autem frumentacea potio, ut curr zythus ex hordeo, | | 4j Somnus & uígilia;incrementum & corruptio , & uita & mors, cztera(p accídentía ex fenfr, Vr p in canibus, ficutín equís € homínibus, Author obfcurus. A . €| Equos etíá (omníare palam eft, Arífteteles,Plíníus. Equos fi&tes dormire & fomníare fig riusdixiín Canterij mentíone, | bow 4| Bquicur plus excrementi fíccí egerant quàm humídi, Aríftoteles fectíonís ro problemate M tequa íta & uaccz crebríus míngunt,Aríftotel, Scytha per bella foemínis utímalunt,qu urinam curfu non ímpedíto reddant,Plíníus. Cur masín equíno & afiníno genere;urína nz odoratus,caput erígit,& dentes nudatcHíeron,Garímbertusquafiíone 46, Spumanter tabat equum, V irgilius Aene. Vedius equo fpumáteSages, Aene.i2, Seu me retcalcaribus armos, Aene,6, — Inquírít alícubí Galenus cur equícurrentes fpumam e €| Equa lac fecundumlocum tenuitatís habet poft lac cameli, Aríftoteles, Plura de lacte equí pite fextoleges, qj Equa purgatur menflruís,modo quídem ampliore quam oues & caprafedmil tó mínus proportione, Ariftoteles, Equabus menfes fiunt, & uaccis,fed hísminus,Idem.EtaliblE: qua meníiruofanon eft,íimó mínímum ínter quadrupedes emíttere folet, Etrurfus, Equa | modum purgamentis ín partu,mínímumép emíttit profluuíum fanguinis uídelícet pro corporism, gnitudíne,Item alib, Conceptus índícíum maxíme ín uaccís,equabusty,cum menfes ceffarui cíotemporís bimefiri, trimeftrí,quadrimeftrifemefürí;fed id percipere difficile eft , nifi quis fecutus,affuetustp admodum fit:xquamobrem non defunt,quí menfes ín hís animalíbus nege €| Cum equa peperit flatím fecundas deuorat,atq etíam quod pulli nafcentis fronti adhae omanes dí&tum,magnítudíne mínus caríca parua,fpecíe latíufculum,orbículatum;nígrur colore,Solínus:legendum forte fufco: hoc fíquís przrepto odorem moueat, equa excitatur jiu agníto eo odore;quapropter id àuenefícis petitur & percipitur mulíerculis, Ariftotel, Et alibi Quoi híppomanes uocant, haret quídem frontí nafcentís pullí,ut narratur : Sed equa perlambenieub flergentestp,id abrodunt,qux autem de hoc fabulantur , figmenta muliercularum, & profefloum carmínis incantamentorum effe credendum potíus eft. Prodítur equis (inquit Pfínius) amo ' nafci ueneficíam,bippomanes appellatum,in fronte,caríce magnitudine,colore nigro : quoe gdíto partu deuoratÍceta,aut partum ad ubera non admiíttit;olfactu (nempe huíus caruncuk bíemidgenusagitur. Aelíanus etíam bippomanes huíufmodiín fronte pullí naícentem ca lam efie fcribit, Hi autem inquít) quí per praftígías & captiones mulíeribus (ludere folent quandam allícíendí ad libídínem,atg amatoríam flammam excítandi habere:eamtg ob reme cens ínuídía, non homíni has praftigias permíttít affi equí,.In Varíni Lexico de híppomane fi lis fere uerbalegímus, X infuper,Esi 4t ec za dbupoy;boc eflprobatum ad multa ufümh abel tur eo ad philtra ueneficae, Hefychíus. Quarítur & nafcentís equi defrontereuulfus, Etmattipr reptus amor, V ergílíus lib 4, A eneídos, A tquí Georgícorum tertío aliud híppomanes facít, histit Gbus: Hinc demum (cum libidine agitantur equa) híppomanes, uero quod nomíne dicunt Mi ces:letum diftillatabínguíneuírus, Híppomanes,quod fzpemalxlegerenouercae, IMifeuem ^ herbas, X non ínnoxía uerba, Síc & Tibullus, Hippomanes cupíde flillatab ínguine eque Sede Ariftoteles quoq agnofcit, uide infra ubí de libidine equarum hocincapite agetur, Coítustllmi lat uírus à coítu equi V ergilío quocp defcriptum;Plínius, Flincperorige coitum admiffarifs ed tant,ut ínferíus dicetur, ld pracípuéarmentum fi prohibeas , libídinis extimulatur furis: Vnde ff tiam ueneno índitum eft nomen hippomanes,quod equíne cupídini fimilem mortalibus ame cendat,Columella, Hínc & izraopavac adíectíuum,& izmouavia, de quibus uocibus capite octave cam: & ieraouavéy,infanire ac furere ín V enerem,de quo mox ín libídineequorum. Apud Them tum ín Pharmaceutría híppomanes memoratur tanquam herba hís uerfibus: ierzopavis quztp na Aerei, T8 dU üBPzRCaL — KaczrüMu wovovrot QU oat, gis Sons lzraot, Sunt qui ex Hefíiodoquog herbamd | fe putent,quam edentes equi ín furorem agantur, V uíllichíus:de hac nonnihil capíte g.dícam, b: quarum uíirus à coítu ín lychnís accenfum, A naxilaus prodídit equínorum capítum uifus rej cre monftrifice:Similiter ex afinis.INam hippomanes tatas ín ueneficío uíres habet, ut affu míxturz ín effigiem equa Olympíz,admotos mares equos ad rabiem coítus agat, Plínius , pízPhormís Arcas (ut Gillius ex Paufanía uertít) ex «re equum pofuit,fn eundemtp, quem dumín fermonemElíenfium uenít , hippomanes ínclufít:ín hunc et fiabíciffa cauda turpíor t tamen ruptis uínculís libidinis furore feruntur, ac fi de manibus ductorum effugerínt,in eumfpiu | ardentis —- xs MENOS wS€mM 7 De quo. Gbelgb.Lt 479 tíye multo, dj ín pulcherrímam equam & uíuam & feiníri (uftínentem , in(iliunt: neg ením ingula cum ad aream íftatuam adharefcere cupíunt,lubríco lapfu eludantur, ídcírco coitum rant,ímo uero magís magistp ore híante atqy imminente adhínniunt, & uíolentíus ínuaduntz priufcj flagris & magno robore equífonís abfirahuntur , ab aereo fimulacro depelli potfunt, ., nAclíanus fcribens, Abftrufa quadam(íinquit) artífícís machínatíone híppomanes recondit eam ftatuam equos allíciebat:neg: ením erat tam aceurata fabríca,ut ex ea equí eatenus falle & inducerentur, ut tantopere ad illius confpectum ín uenerem ftímulari deberent, —Líche, equo,alíud dj híppomanes funt, quod alioquí noxium omitto, Plinius, Carunculam unà c& enatam,alij ín fronte ínfitam effe, alij ad lumbos , alij ad genitalia adhaerefcere aiunt , eam fane 1patam hipponanes,prímum ut ex fefe equa peperít,continuo deuorat,& dei benígnítate mí. rdiin equínam ftitpem occultat, ne fí;ut ferunt, ídípfum ufq; ad extremum uítz diem pullus er infitum ín feperfeuerarethabere, ad effrenatíonem ímpotentís uenerís, tam mas G foemína t,& libidinis rabíe equínum genus funditus períret. Quod qdem ipfum penítus cognítum pa habent;ac fi quando ad molíendas alícui amatorías ínfídias egeant,utipfum ad cupidíneni ue inflamment, diligenter obferuant quando equa uentrem ferens paríat,atcp flatím à partu pulli dpullo abfcíndunt, & ín equae ungulam íntjcíunt : ( nam ínhanc abdítum & condítum optímé iatar)fímul & pullum q» ipfum poftea non Ia&aret mater illa,ínfigni & propría beneuolentíz no rentem, exoríenti folí immolant: nam ídeo pullum uehementer amare íngreditur, o; illam deuo, tcarunculam, lam quícungs per infidias carnem (llam guftauerit , proiecta & pracípite amato» idíne confiríctus tenetur, furit & perbacchatur & uociferatur, atcp effrenatus ad omnem mulie us aetatem , cupídítatís adijcit oculos, ac morbum teftans oburjs omnibus quemadmodum gretamorís flamma,exponit. Tum ex eo íllíus corpus diffluít & extabefcit , q» ueneris infanía nus exapitetur, Hzc Aelianus, V ídetur autem pullíum(A ríftoteles zraop uocat, ín Giazz tranf epulíum per 1 fímplex legímus)cit híppomane confundere, Ariftoteles manifefte diflíneues, ietíam (ínquít)ab equa príus dj pullum,quod pulíum dícítur,certum eft, Plinius eandem tenx nolao tefte) duobus locís non polion,fed poleam uocat: quod nomen tamen alibi attribuit afía hiipulli fimo, quod prímum edídít, | ' (DeequiuoceLatíníhínníre,adhinniíre & hínnítum dicunt: Greci qevu&z dw, e.t capiteo^ üuoprofequemur, Equorum etíam uoces(ínquit Aríftoteles)differre palám eft:foemínze ením fia enatz funt, uocem exíguam mittunt,ac tenuem:mares exiguam quídem & ípfi, fed pleníoré ta Lorauiorem,quàm fcemínz,& indies maiorem reddunt, Bímus cum eft,atay inire íncípituocé am grauem(p mas míttít:foemína matorem,quám ante, & clariorem uftg ad uígefimum ztatís ummagnaex parte:fed ab hoc tempore ímbecilliorem tam mares,quám fcemínz reddunt, [Vita equorum (inquit Aríftoteles)plurimís ad decímumocta uum,ata etíam uícefimum anni jonnullí etíam quincg & uiginti, atq; triginta egerunt, & (i cura diligenter adhibeatur , uel ad. uagínta protrahítur ztas:longiffima tamen uíta ín pluribus ad trícefimum annum, quod mas parte fíerí norímus,Formina magna quidem partequíngg & uiginti annos uiuere poteft: fed nonnullz etíam quadraginta uríxere.Vinus temporís mares uiuunt quàm foemínz , propter coi ;Et quí domí aluntur,mínus Gi gregaríj, Haec Aríftot, Ecalíbi, Count mares ad annos trícenos llos:foeminiz ad quadragenostíta ut per totam fere uitam coítum equís feruari eueníat, V íuít ei igna ex parte mas annos circiter quine & trígínta foemina plus cj quadraginta. Iam & quínc et gínta(feptuagínta, A thenzus & Plínius)annos uixiffe equum proditum eft, Eadem uerba legi lisapud Athenzum libro octauo,cítata ex epiftola Epicuri. Albertus narrat fe audíuiffe 3quoda Mite; equum eius annum fexagefimum exceíliffe, & femper ad przelía utilem fuiffe, INos etíam (ina 'Aug.INiphus)accepímus ab equifoníbus Ferdinandi primi, fuiffe equum ínregío flabulo fep: paríum. Viíuuntannis quídem quínquagenis;foemínze mínore fpatio, Plínius contra di Ard es,quí maríbus propter coítum(ut paulo ante díxi) uítam breuíorem attribuit, InLufitanía. nex uento certo tempore concípiunt equz;fed ex hís equís quínatí pulli,non plus tríenniá t, Varro. Cur equus cumtardíus maxime cj homo paríat,uíuere tamen mínus poffit, dícetur inequae partu, | Aetatem iumentorum ex dentibus alijsQs fignís oportet agnofcí, neues is ímperítize fubeamus íncommodum,uel curantes xgrotantís ignoremus ztatem , Quía fi mínibus,íta & equís,alíud conuenit cum tumenta funt feruída, aliud cum fenedtute íam fría Manifeftum eft autem notas corporís cumzetate mutari, V egetíus, Et alibi, Aetas longeua Per icís,Epirotís acSículis:breuior Hifpanis ac Numidis, Equusfidiligenter curetur, & mes locriter equítetur , íta ut non nímío labore exhauriatur , ut plurímumad uígefíimum annum ín u£ tfuo perueníet,Ruffius, | Foemíng quinquennio finem crefcendí capíunt , mares annoaddito, Mus Foemina(inquít Ariftoteles) quínquennío fínem,tum longitudinis , tum etíam procerítatis - Wicorporíis recípit,fed mas fexennio: póft;annis fequentibus totídem crefcit ín corpulentíam , & adi ti ufque annos pergit profíciens:uerum celeríus foeminae quàm mares perficiuntur: quandy in mares,quàm foemínze cítíus,quemadmodum etíam homines:d (dem , uel ín ceeterís anímalía uz paríant plura,fíerífolet, Aadgágvyyor &C &Aqomeoewzri hoc eft ore albo ucl facie alba infignes, iius fenefcunt,Abfyrtus cap.rs.. Ab complemente(inqt Abfyrtus) uibus pollet equus annos EA 490 De uadrupedibus ecto,quí molli conftítit pede:fed qui duriore nititur, decem: niam fi uehementiore motu coneftayi tis,poft hoc tempus male ualebit;impatiens itinerum:nec par erítlaborí. INami ín prioribus pe coronz X fuffragines,quas mefocynía norninant,à malleolís dímittGtur:nec ingredi poflea, dibus ínfiftere ualet, fe&pípfe proijcít, A prímolucís rudímento ad feníum folido pede fultu & uigíntiannos , uelundetriginta uíuit, nec facile trígefimum implet:porro mollí pede pr. quatuór & uigintiannos degit;Hacille. Plures funt dentes maribus qj foeminis: V íte funt tís quibus pauciores,uiuacíores quibus plures. Équo dentes quadraginta numeto funt,A les& Plíníus, Hlabetautem(ínquít Abfyrtus)in anteríorí parte fuperíores octo, totídem yes,cumcaninis; & molares ín maxilla fuperiore fenos,ac ínferíores totídem: & ín altero lat liter.Ttacp praeter agnatos(uzec ? mécQvay)quadragirta dentes equus poffidet, Caterís fene beícunt,equotantum candídiores(nigríores Aríftot.)fiunt,Plinius, Equo caflrato príasn duntdentes,Plíníus, Aetasueterínorum(equorum,& aliorum quae folídas ungulas habent fyrtus; & feré omnium quae ungulas índíuifas habent, & etíam cornutorum, V arrot& ferécor rum, alius ]dam)dentibus índicatur.Horum.(utfcribit Aríflot.) prímores quatuor, menfe tríc mutantur, bíní utríncp, fuprá díco, & fübter : tum ubí praterea annum compleuerít, quatuo tnodo eodem míttuntur, duo fuperíus,totídémti inferius;rurfusdqp annoaltero peracto, fimili quatuor alíj mutantur:quibus íam praterítis annís quatuor, & menfibus fex,nullus praterea, tur,quand euénilfe ín aliquo certum eft,utcum prímís omnes amítterentur;atq, etíam ín al ultimis omnes, fed haec raro, Flac Ariftoteles, Amíttít equus trícefimo menfe prímoresu duos:fequenti anno todídem proxímos,cum fubeunt dícté cólumellares.Quínto anno íncipie nos amíttít,qui fexto anno renafcuntui:feptíimo omnes habet, & renatos & immutabiles;Plm gigs: Varro)trígínta menfium,prímum dentes medíos dicitur amittere, duos fuperíon t£otídem ínferiores,Inciptentes quartum agereannum,ítídem eijciunt & totidem , proxímoseonm quos aimiferunt, & incipiunt naící quos uocant columellares, Qüiínto anno incípienti itemggdan modo aimittere bínos,quos canínos habent,tum renafcentes eís,fexto anno impleri. Septimo omng habere folentretiatos; & completos, His maíores qui funt,íntelliei negant poffe, praetercf cumgdm tes funtfacti brochi(plícatí, Crefcentius)& fupercilía cana, & füb ealacunz ( partes fubíeciafün cilíjs caus, & oculífcilicet caui; Abfyrtus)ex obferuatu dícunteum equum habere annos fexdtin 3 Dum bímus & fex menfium eft equuscut Columella & Palladius fcribunt)medij dentes fupeilüte ' & inferiores cadunt(quos lactentes uocant, V egetíus)cum quartum agít annum, fs, qui cati pellantur,deíectis;alíos affert,:intra fextuim deíndeannum,molares fuperiores(molares cadungl getítis)cádunt, Sexto anno,quos prímios mutatüít exaquat. Septímo omnes expleritur squalit €x co càtatos gerít, Nec poftea quotannorum fit,manifefo comprehendi poteft, Décíaso tamen notenmpora cauati incipiunt, & fupercilía nonnundj caneícere, X dentes promínere, Eadem tius, & infuper,Duodecímo anno(inquit)nigredo ín medietate dentium apparet.De brochísdüll bus, dixi fupra ín canís hifloría,hic illud monere fat fuerítquos Latíni brochos & promínentüi canta tbwvw[oozes Abfyrto dící. Abfumpta hac obferuationecex dentibus)fenectus ín equisi terís uetetínis íntelligítur dentíum brochítate,fupercillorum canícíe,Gt cítca ealacunis,cum f decím annorum exíftíimantur,Plíníus ex Varroneutappatet, Dentesanteríores qué priming santur, Graci gez6ise & apes uocant,Latíni medíos, Vegetius lactantes,malím lactentes, Dg pullínos íacere,Plíníus de mula lib, 8, Dentes anteriores quibus paícuntur,numero duodecímyltg eetíus rapaces nuncupat, Cum pullus triginta menfium efl (author Abfyrtus:R uellius perpaunma annículus & fex menfium,tranftulit)prímum dentes medíos,quos fectores appellant, amittit an fuperíores & totidem inferiores,qui facile principes & maíores habentur, V bí quartum agereallle cocperít,femeflrí fpatío proxímos abijcit: nec multó poft ín codem quadrímatu fuperíorermunl & inferiorem alterum utríng profjcítiquo tempore canínos zedít, eostpfecutís duodecim ma complet;íntra fextum deinde annum molares fuperiores cadunt, Sexto anno quos primuni uít, exeequat: dfeptímo ad octauum omnes explet aequaliter , Eacc Abfyrtus imítatus(ut app Varronem.Et Pauló poft;Sunt qui adítis prímís dentibus interiecto octímeftri fpacío fecundospie ferant, & emíttentes ultimos parí mora dentitionem ínterpellant, Caeterum tempora príma(tgi n menfes íntellígo,quo dentes prími mutantur)nullus eorum quí prímores amittít dentes, pertrall neg línquítur.In reliquísuero non omnes fors eadem manet, nec fimile tempus obfertratur?l cundi prímos(alíquando)antícípant(sezwAepBvsei, id eft aflequuntur, eodem fcilicet tempotert tantur,ut & mox fubijcítur)ultimig fectidos.Exploratum autem habemus eos quí prímorutt : ram faciunt,eodem tempore columellarestygiQiss)anteríus, unum faperiorem & inferíorem 3 eimíttere,(B«ep, )& ab utrogj latere prímos ex eís cum agnatis ipforum ($eodvac uocant ) ml À complemento cumrelíquum trímatum agtnt, dens rumpitur ac rotundatur , & ín tríangu | figuram exít:quo tempore pracipue defluxío ín ora equorum decunibit;Hactenus Abfyrtusgell uerba deeadem re paulo alíter leguntur ín Cieoponicís libro 16, cap. 1. qui uolet, conferat, Dent tare & amíttere, Graeci dícunt e$v od'óvzac Bi ay ex DOR ye Bode A coseiy:&C cum id prímumm re incipiunt,zpuzeBoAsy. Lícet & pullos ipfos zgee9oAse dícere,ut Pollux ifirmqoBanas dixic, Emlt tc uero dentes, qvey cs odtrzus, Abfyrtus:ín Gieoponícis 16,1, pro Qvey legítur qos, — Vir pruetha Am DeEquo. [OY | ib. A81 Iexpettus(uerbís utor Petri Crefcentienfis )noftrís temporibus ait , equum habere dentes duode; nempe fex fupra & totídem ínfra,omnes anteríus,ex quibus attatís índíeía habeantur ; & ínfie calíones ac molares.Fierí autem poteft tit equi nonnulliplures babeant, & tunc dentes funt dir em utequus efjcíat ex hís alíquos , quí non renafcantur: quod quídem equo obeft ad paftumz tut enim per dentes anteríores, C'uamobrem minorís erít preti], Mandít per dentes molares, esqui prími mutantur duo fuperiores (unt, & duo inferíores,qui uocantur prímus morfus , & ur pullus prímíi morfus, dd quídem dícít fieri fecundo anno, & pottea mutat alíos quatuor den tes proximos: fcilicet duos fuperíores & duos ínferiores , quí uocantur quadrati , íd eft tertius mor: fus;:& quando pullus nafcítur,cum anteríoríbus nafcítur,et poftea nafcuntur fcalíones(de hís extra hendísuide fupra ín B ,& ínfra ín morbis dentíum:) quí cum nímís longi funt,impedíunt equis man - dentem íta ut macrefcat, quamobrem à marifchalcís díctís refecantur , Bqui íamadultídentes fiunt. atiores longíoresép:&X capíta dentium nigra, canefcunt etíamzetatís progreffu: & dentíum color in enefcente ad albedínem redit , tranfít& ad colorem mellís : € poftea fiunt albí colore puluerís , ac longiores:fed ipfa dentium longítudo eft aliquando per naturam abícy fenectute, propter quam cau anrefecantur fenibus dentes,ut fuuenes credantur, Hucufcy Petrus Crefcent, Anímalia quz al xfcuntinempe ín fenectute)ut equí € canes,omnía ex natíuo colore ín album mutantur , da jaw quie lego &zpoQgiau, Ax íftoteles ín lib, de celorib, Pleríq afferunt (ínquít Vegetius) domitis && freno affuetís anímalibusrugas, qua ín labrís funt fuperioribus, computandas, íta ut ab angulo ubí -experít morfus íncípietes, ufq; ad extremum labrum perueníamus:quía annorum numerü rugariüt y» mumerus)oftendit, Poftremo,rugarit multítudine,tríftítía frontís,deiectíone ceruícis,pigrítia totíus . MR oculor& palpebrarüd caluície fenectus ípfafe prodit. Víget & equus & mulus(ín quit Arift.) à dentí& ortu, cum prodierínt omnes,nó facíle etate dignouerís, Quamobre díci folet, «etta fubortu, incerta ab ortu: denícs poft dentí& orti, eo maxíme declaratur ztas,que canínt uoca uisbreuíor enim híc feptennibus efl;propter frení attríitum quod ad eum ínijcítur: nó feptennibus nalor quidem, fed non uertíce extans adactíore, luníoríbus acutíor & proceríor ef, | Aetatís notze (utdocet Anatolias)non à dentíbus folis petendz funt:nam hzec probandi ratío non fatis exacta íu- dícat rquod plané dentibus fuam «tatem non fateantur , INonnullí à maxillis annos explorant, S£ ütisacorpore reliquo non zegre díducta;trahentemt& manum fequens , perdj facile (uam ía fedem tefiliat;equi imuentam denuncíabít.Sí uero leuata cutís,fe ípfa carni tardius agglutínet, fenectutem steflabitur, -Aetatis índíces dentes à Girzcís jvouovs uocantur : quos poftdy exciditfe compertum igimaleemíequum Xenophon fcrípfít, Varro poft feptímum annum fallacía effe omnía indicía tra ligatte[cere tamen ín fenecta dentes equorum. Eft € hoc à ueteribus ut annofitatis índícium pro^ ; dítum,fi contracta armorum pellís lente explíceturthoc de pelle maxillarum fcripát Avíftoteles, Ca. méraríus, Tvauavct dentes Latíne pullíni dícuntur,q pullis adhuc & ín íncremento zetatís decídant, Pollux fcribít, | arzmyveioy,adultus & fenefcens;nullum ex dentibus relíquum atatís habens ín, diciüm,ut quos amíferít omnes, Hefychíus & V arín,Scribítur apud eofdem & Pollucem quog, pet diphthongum Aezroyviuap,ó wuxezt Bóhoy Ex, TX e 9 xoi jg«yneitan, Bóey intelligo ipfam dentium emif fionem,aut amiffionem.rveuove eAeyou "T Botouwoy ódUvaz G9 dvo ( Ariftoteles quídem deafínís ufur« V Ade Dabei zac nioulece dtr op ir 5) ourroy xo xjerup v ree eXeyop, Suidas.TieoBamoyvauay,o ui dentes iam abíe lib Varínus ín rvaue, Idem nímirum &yvaiey & Jusroyvaueeop fuerít, Tuo: GGoAo! Agyevrrou, t zr A&n[ cote V pemtu rco yetp vitat o$ dlálreoooNse aie Aerspt eivzri eeton Vararan, yy ugekoó ity viouovdtr , Avroyrano Ws Pollux, AfcAMrue xo Gels fi it BoA G^ 0v" 1) Vara G^ , Ó pid lero ens Ae ef ódbvauc, V arínus,Idem djtem (ínquiít) etíam ayvejey uel tyvejG- dícítur, "jEquis opítulata eft natura pernícítatecorporís,Aríftoteles, Inequís ualde currentibus motus lhementía & calor fpumam círca os excítant,Galenus, Boues cum humí íncumbunt, Germaní ere;equos facere dicunt, Effe equum anímal phílolutron ac philydron , íd eft balneorum & az texpetens,auctor probat Aríftoteles,Calíus, Hiíppicum e(fe menfurz nomé nouimus, Platar diodocente: Lege(inquít)Solon ftatuí;ut ubícung: publicus puteus effet, intra híppícum homínes » ] ; . Hi , /^nr uterentur, Eft autem Hiíppícum quatuor ftadiorum diflantía, Caclíus, lae" diu", vvrpassidtos ue, Hefychius && V arínus. | | | — fl Admiffaríus equus,quí ad prolem feruatur,ut unus plures equas fmpleat:Iealís rozzone, Ga. liseftalon, Germanís eir bengft uel fpzingbengft. Emiffarius equus;aríes,& huiufmodi, qui emifz füsfiín folitudínem,uel quíad generandam fobolem mittítur, V alla ín Kaudenfem : Legitur aute litcuox aliquotíes ín ueterís Teftamenti translatíone, | Admíffaríusad foemínas admitti dicítur, 8C admiffum facere,íd eft íínírexopus ipfum,admiffio,admiffus, admiffüra, (equi alíj funt ídoneí ad rem Wilíitarem,alij ad admífTuram, Varro:) Grace dye, ut admifT: arius ipfe oyfvzae Abfyrto , & alijs oyeiap Bthere neutro,ut Straboni, X Aríftotelí ín IMlirabilibus,& hiftoríe aním. 6.18, Pelagonius in Híppía ficis cap.14., agro eit óyeep uocat non bonae índolís uel desenerem admiffaríum , Oyeioy , 79 eic dysizy oy; intellige (oy, Fefychius: V arínus ctíam currum & uehículum exponít,& tocum idoneum iquo proli opera detur, Eft & by eiufdem fignificationis ín Híppiatrícis KsMovisy Fera G^ GG ts Iria S LA oy, d eupove 76 94 0p, V arínus. Kane, oyfvzas, Idem & Hefychíus, In Polfuce legt L- RVaid ras, qu uds ezyAous oyeloy melius 7r oyeix, Aat rus nome admiffaríjs, ut ky Íiao,aríetí, n J 482 [Dx Quadrupedibus & c. commune eft,forroBaras proprium afíno quilequam falít.Foemine ipfe fubmittt dicuntur, De oríga appellatur quífquis admíttit;eo enim adiutante equa alligata celeríus admíttitur,neg; e 3t [ira cupidítate ímpulfí femen efjciunt, V arro. uo fítínquít Caelíus,ut apud Plíníum libro 8. de equís, rectius forfan peroríga legatur quàm auríga (ut modo agnofcítur ) quem ab zequa. tumícríbít;quanquam apud Varronemhiftoríz eiufdem relatione auriga ítem círcumfertur rígam Arífioteles ín IViírabilibus à/w«Awzsy uocat, Oppíanus vviwvzioz, Equímentum,mer datur proadmifTura equí, V arro Sexagefi. An fi equam emíffes quadrupedem, ut meo afino no admítteres, quantum popofcifTem,dediffes equimenticut cítat INoníus , qui perae.diphth Ícribit ínter díctíones ab a.íncípíentes,non per e, ut ín dictíonarijs fuís recentiores , ab equo d« ti exiftimantes , cum potíius ab zequítate deríuetur , proínde parem uicem exponit INoníus, feilice mercedem pro eo quod admífTum eft, Idem reprehendíteos quíaequamentum fcribunt, — —— €«| De admiífarij eleGione fuperíus fcripfi poft electíonem equi fimpliciter, Equínum pecu partito diuiditur;eft ením generofa materíes,qua círcof. acrístg certamínibus equos prabet;ef larís,qua pretío foetus fuí comparatur generofo: eft & uulegarís, quae medíocres foemínas , m; progenerat;ut quzcy eft praeftantíor,íta ubere campopafcitur, Columella, 4| Equas ex quib pagare ftudemus;oportet effe bene compactas,magnítudínedy decentí : uífu praterea fplen. fpeciabiles,uentre & ilibus magnístzttate non minores quàm tríum,nec maíores quam decem, rum, Abfyrtus. Si utilem admíflaríum & ad creandam prolem idoneum libeat experírí,digítí bus comprehenfum genítale femen laneís lacíntjs (Awvim &g $gsac) diftrahes: fi refilíat ín fe,ac fe bibeat,ita ut non díícindí patíatur,utílem admiffaríum oftendit: hoc Hípparchusafleuerarfin nus tactu díflractum diffindatur,nec uifcí more glutinatum lente(cat, femínandis filijs ut ínuti pudíaturztalis equus ad íneundas matríces non eft adícífcendus,Pelagoníus capite r4, Equg te alie ctosaíunt, pullos cum caterís in rebus debiles , tum pedibus ínfírmos procreare folerej nus, Huncquog;ubi aut morbo grauís,aut íam fegnior annís Defícit,abde domo:nec turpi Íce fenectz., (íd eft,& fenectzc non turpí íenofce) Frigidus ín V enerem fenior, fruftraco laborer gratum trahít; C, (i quando ad przlía uentumeft:: Vt quondáín ftípulís magnus fine uiribus) Incaffum furit, Vergilius, | Illud ín admiffarijs feruandum eft, ut medijs aliquibus fpatijs fep tut,propter noxam furorís alterní,Palladius. Equos pretiofos reliquo tempore anní(praten admiffurz) remouere oportetà foemínis,ne aut cum uolent íneant, aut fiíd facere prohibeanti pídíne folicitatí noxam contrahant:ítac, uelín longinqua pafcua marem placet ablegarí,uela fepíacontíneríi,Columella, | Etrurfus, Eo tempore quo uocatur a foeminis admífTarius, roborg dus eft largo cíbo,& appropínquante uere , ordeo eruoQ faginandus; utueneri fuperfit; quatiog fortíor iníerít,firmiora femina prebeatfuturzflirpí, Sedeadem dere Vergilium audíamus, His anímaduerfis,ínftant fub tempus, & omnes Impendunt curas denfo díftendere pígg Quem legere ducem, & pecorí duxere marítti; | Florentestp fecat herbas,fluuíos Gominilli Farradene blando nequeantfupereffelabori: — Inualídig patrum referantíeiunia natí Ipía autem macie tenuantarmenta uolentes, ^— Atc;ubiconcubítus prímos íd nota uolir Sollicítat,frondesG negant, & fontibus arcent. Sape etíam curfu quatíunt, & Sole fatigil , Cumgrauíter tüfis gemítarea frugibus: cum. Surgentéad Z.ephyrit paleg íaciáturifalt Hocfacíunt,nimio neluxu obtufior ufus Sit genitali aruo, € fulcos oblimet inem e Sed rapíat fitíens V enerem,ínteríusQrecondat, Equi ad generandum admittendícoplt paci debent, & fínelabore,non prorfus tamen otío relínquendí,ne íners & pítuítofus humorata tur,fed moderatís exercitijs recreandí magís quàm fatigandi funt, ulffius, AdmífTaríum equum laxare conuenítab operibus, Abfyrtus, «| Marem putant mínorem trímo non effe ídoneumggnl fura poffe uero ufq;ad uígefimumannum progenerare, Columella, A etas íncipíétís admiffart tianníinitio effe debebit:foemína recte & bíma concipíet:quía poft decenníum íners ex eaf tarda naícetur,Palladíus,Foemínam bimam putant recte concipere;ut poft tertium annumeti tum educet:eamüp poft decimum non effe utilem , quod ex annofa matre tarda fít atcp ínets p Columella, Generatmas adannos trígínta tres, utpote cum à círco poft uícefimum annummllil d tur ad fobolem reparandam.Et ad quadraginta duraffe tradunt,adíutum modo ín attollendaptltte parte corporís (hoc Ariftoteles de equo Opuntio fcríbít:) Sed ad generandum paucís anímaliumtis nor fertilitasqua de caufa per ínterualla admiffurze dántur,nec tamen quíndecím ínitus eiufdem níualet tolerare,Plíiníus, |^ Quuseaetas ín equís coítusinítíum & finem adferat, dicetur etíamdflifi «| Coeundi initium equís ín uere, Ariflot, Et alibí, Admilfaríos (ínquit) non ut equae, fícafingta noctio admouent:fed afliuo folftítíio,ut tempore calido pullí na(cantur. Coítus (ínquít Plíntut nozquinoctío bímo utríng uulgarís,fed à trimatu firmíor partus. Foeturze inítium adrilfiofil! cere oportet,ab aquínoctío uerno ad folflitíum,ut partus ídoneo temporefíat, Varro. Adimilll ín uulgaribus equís certa tempora non feruantur:generofís círca uernum zequínoctíum mala gentur,ut codem tempore;quo conceperínt,íam lzetís & herbídís cápís poft anní meffem paruo? labore foetum educent; [Nam menfe duodecimo partum zdunt:maxíme ítac; curandum eft prgglg temporeanní,uttam fceniínís , quám admíffarijs defyderantibus Kobntidtin poteftas. qurontalt praecipue armentum fi prohíbeas,libídínis extánulatur furtjssunde etam ueneno idi eft m pA. ppom ane | | | | 4 | | hir pomanes , quod equína cupidíni fimilem mortalibus amorem accendat, Columella, | Menfe lartío fagínati ac paftí ante admíflarij generofís equabus admíttendí funt, & repletís foemínís ítem ad ftabula colligendi, Palladíus, "l'empus congretfui aptiffimum exíftít ab equínoctío uerno, hoc eit; uigefíma fecunda Martij, ufq» ad uígefímam fecundam Iunfj,ut partus uidelícet fíat círca tempe -ratíffimam herbefcentemt anni conftitutíonem , Equa fiquidem utero geritundecím menfium de- 'eemtp díerum currículo, Etením quz concípíuntur poft eftiuum folftitium,ea fané ínfoelicíter edu cantur, prorfusQp inutilía (unt, Abfyrt, Commodum uídetur ut equi locís calídis menfe A prili, frí gidíoribus autem Maío admíttantur,Nam círcumuoluto anno pullí eodem tempore natí , & aérem xemperatü & copíofum ínueníentnutrímentt ; autünus etíaeaíde ob caufas non íncómodus eft na o fcentibus ín eo pullis, Ruffius. Admíttereoportet cum tempus anní uenerít,bís díe,mane & uefpe re Varro € Ablyrt. Sí equa femel (ubacta marem poftea refpuerít, poft dies denos rurfus funt con vilíandi, Quod fi ne tunc quidem equum exceperít,fecernenda eft,ceu (am grauída , Vbi autem e« que ipf conceperínt , obferuandum eft ne mífceantur plus íufto, neue ínlocís frígídis diueríens tur, Ablyrtus, Quoad fatís fít admíttí íp(z fignificanr, quod fe defendunt, Varro, — (Quidam prxcípíunt eodem rítu;quo mulos,admífTarium fagínare , ut hac fagína hílarís pluris misfoemínis fufficíat;ueruntamen nec mínus dj quíndecím, nec rurfus plures dj uígíntiunus debet implere, Columella, Lucienus apud Varronem , Ego quoc adueníens aperíam carceres (ínquit) ttequos emíttere incipía,nec folum mares,quos admiíffaríos habeo, ut A ttícus fingulos ín formínas denas, € queís foemínas Comodíus Equículus uit fortíffimus etí patre militaríígxta ac mares habe 1efolebat, Neg; tamen aequale numerit (inquit Pallad, )omnibus debemus adhíbere,fed zftímatís — giribus uníufcuiufcs admitlarij,fabmiíttenda funt pauca uel numerofa coníugia,qua res efficíec ad miflaríos non parua zetate durare, luuení tamen equo, & uíribus format conítanti,non amplíus dj duodecim, uel quíndecím debemus admíttere,czterís pro qualítate uíríum fuarum, Palladíus, Trí ceng faemínze, aut paulo plures,maríbus fingulis dantur, Ariftoteles, «egi Babylonis erant pecus Jiares equí; prater bello deftínatos,admiffartj octíngentí, cum equarum quibus admittebantur fede cimmillibus:nam fínguli ad uícenas admíttebantur, Herodotus libro prímo. Híppotrophíum Stra benilibro 16. locus eft equís alendís accommodus, qualísad Syríz Apamiam uifebatur , equarum uelfüpra triginta millia capíens,admifTaríos uero trecentos, Celíus:fic uní admíffario equas centum allignarentur,quí fane nímíus eftnumerus, INon defunt qui dentoperam, quo magis equarum a« » moreflagrent admilfarij ut iube fuorum capillorum uenuftate , nec non czterís elegantíbus ho« neflamentis(zrvxopaor)exornentur, X ad hoc íi qua pollent alíz cupidinis illecebrz:Quín eam quo. queequo tandj curfu certantem proponunt, Hís autem lenocínijs putant equum ad amorem ínuia tari. Mares quíngy menfibus antea dj uocentur,à foeminis fuat fegregandí,frumento etíam roboran. dístorrído paulatim eruo & fímilagiíne aqua macerata largius (aginándi,ut uenerí fuperfínt,et hoc fulticíbo fortíus ineant,ETxc Anatolius. — Vtadmiffaríus equus ín uenerem proruat , uftam ceruí caudam cum uino teríto,teftes & genítale líníto:(ic hebes equus, uoluptate folicítatur ad uenerem: fedcum furentís ín libídínem impetum compefcere uoles,oleo perungíto, Abfyrtus, Ocymumue merem ftimulat:ídeo etíam equís afínísQp admiffurz tempore íngerítur,Plíníus. Satyríj genus ery ihraicon arietibus quocp & hírcís ad uenerem fegníoribus ín potu datur ; & à Sarmatís,equís ob af v fidum laborem pígrioribus ín coítu;quod uítíum profedanit uocant;Plíníus, Infoemínís íumena torum coítum íncítat urtíca,(í folijs eíus perfríceturuulua, Macer, Coítumín equo iuuat puluis te fitülorum equi ín potione datus,Ageregator cítans Plinij librum 38. Suntquirerum perpulchra tumftudiofiores,afínum,equum,;aut alíum quemuís admifTaríum,hutíus colorís ueftímento conte- gant,quem futuram pulfatíonem referre uelint, Síquídem qualem ueftítu colorem ij mentíentur, ín. talem enata progeníes degenerabit, Abfyrtus, | Admiffartum eo colore píctum, quo pullum na(ci defiderant, (uel uno ue! uarío ) alíquandíu ante equam libidineardentem detínent, demum dímíte tunt, fic pullus fuo tempore nafcitur eo quem optaruntcolore,/Oppíanus, — 4| Proles ut uel foemí- nauelut mafculus concípiatur,nofirí arbitri] fore Democritus affirmat,qui precipítutcum progea Derarímarem uelímus,(inifirum teftículum admiffarij líneo funículo,alíoue quolibet oblígemus, ci y femínam, dextrum:idemt& ín omníbus pené pecudibus facíendum cenfet, Columella, | Siquífpía ammarem naí(ci uelít, cum Aquilonius infpírat uentus , ínfiliendam equam obijcíet: fí foeminam fingí fitín anímo,cum Aufter perat, Afrícanus. Vbí admiffarius equa fuperuenerít (ínquítíde) €ertís fienís comprehenderelícet quem fexum generauerít; quoníam fí parte dextra defiliuít,mare femiínatle manifeftum eft:fí lua; fcemínam, A frícanus ín translatíone Ruellij cap... Hís fimília, üeleadem potíus,de taurís etíam fcríbuntauthores, quantum attinet ínquam ad curandum , uthíc uelille fexus concípíatur,uel uter conceptus fit dígnofcatur,ut ín T'auro docuímus círca fínem caj i tistertij,. Mlarem paríet equa fí fübmittatur (hoc Germani uocant bero[fen) tertio ante plenílunía dierfceminam,fi tertío poft pleniluníum, Obfcurus. — «[IVlares (uerba funt Aríftotelíis) hocgeneie foemínas fibí focíetate coniunctas dígnofcunt olfa&tu,e:fí paucís ante díebus unà fuerínt:quod fi foe ! minze díuer ze permifceantur,mares alienas mordendo expeliunt , fuasd finguli feorfum habentes pafcuntur, Trícenz, aut pauló plures fineulís dantur: quotíes mas acceflerítaliquís , confeftím in €um marítus conuertitur,& currens eyroageregdítur pugna: foemínam, fiquá P3. motíu | | 1 [oen | tur,eodem,quo illud quod nafcítur,nomíne, Tale hoc fane eft, quale fuis illud, quodapríam wo » | 3; " e 484 . DeQuadrupedibus 'Yeuocat. Etalibi,Equitemporelibidínis equos mordent,fternunt equitem atey infequuntur, Nónneuídes,ut tota tremor pertentetequorum | Corpora,íí tantum notas odor attulit aurasg Acneg eosíam frena uírüm,nec uerbera feua, | INon fcopulí,rupes& caue; atas obíectay aso Flumína , correptos unda torquentía montes , Vergilius de uíamorísfcribens, — Coítu; Axiftoteles)non tam laboríofus equís d; bubus eft. Salaciffímum omníum tum foeminarum tum rium equus eft,homine excepto, | Imm; | Bquire dicimus equam,cum marem defyderat, Graci /zrzeuwep, Equíienti mulz,id eft m appetentí,Columella 6.37. Equas domítas fexagínta diebus equíre tradunt,anted eregalesjDlino us, Incenduntur libídíne(ínquít Aríftoteles) ex foemínís equz potíífimum , mox uaccz, -Egne ítac5 equíunt;unde uocabulum íd ab hoc uno anímali trahitur,maledícto ín mulieres líbidino illas equas uocemus; & equire dicamus, Aelianus, Necnon euentarí(Zzewsyidvt)per id temp dicuntur: quapropter ín Creta ínfula equos admifaríos mínimeà fceminís femouendos Cum uero íta affecta fuerínt, currunt relícta focíetate:fímíle hoc uítíum eft , ut quod fubare bus dícitur, Curruntnonoríentem,aut occídentem uerfus,fed ex aduerfo aquilonís , autauflt appropínquare quenquam patíuntur,donec uel defatígatze defiflant;uel ad marem deueníantglyi deínfraín mentione conceptus earum ex uento.) l'umalíquíd emíttunt, quod híppomanes appa I 1 j 1i fed hoc precípue ad amorís ueneficía petitur. BEqua tempore coítus colligunt fefe , & focietateqm d gís quàm antea gaudentiíactant caudam crebrius, uocem íimmutant,humorem emíttuntfuísg libus fimilem geníturz,fed multo tenuíorem,quám mares, quem híppomanes nonnulli ap non quod pullís nafcentibus adhzret; accípí eum humorem difficile effe aiunt, quod paulatim modumlabítur.Mínguntetíam pluries,atcp ínter fe ludunt cum equíunt , Hactenus Ariftoteleg IViirum eft,quadrupedum pragnantes uenerem arcent, prxter equam & fuem,Plíníus, Solagit malíum (inquit Aríftoteles de generatione anímalíum 4.3.)mulífer & equa , grauída coítumpatime tur.Equa quídem folídítate fuz naturz, & quod alíquíd fpatíj ín utero fuperfít,ut díctum eftjamplt us quídem , quám utab uno occupetur:fedarctíus quàm ut alterum perfecté poffit fuperfoeta bídíno(a natura eft equaob eundem effectum, quo folída omnía ueneris funt appetentíorazillae íta fehabent,quía carent purgatíone,qua perínde eft foemínís,ut coítus maríbus: equa enimmmul flrua minime emittít, Albertus caufam facít abundantíam cibí , & temperamentum calídumatlia míd&, Scilícetante omnes furor eft ínfigís equas: Btmente Venus ipfa dedít,quo téporeGE Potníades malís mebra abfumpfere quadríge, lllas ducít amor trans Giargara,transcp fom Afcanium:füperant montes, & flumína tranant, V ergil, . ''um equa tum uacca índiciümlgg] libídínis praftant,genítalís fpecie promínentíore, Aríftotel, Equarum libído extínguítur fübanmn fa, Plinius, Albertus & Ra(ís. Equarum líbído extínguítur magis iuba tonfa, & frons trifltormu tur, Aríftoteles, Tondentur etíam equarum fubzs,ut afínorum ín coítu patiantur humílitatempMubg cenna fcribit equarum libidinem mínuíi cum praciduntur eís pílítquafí motus pilorum ín capud iuba, libídínís caufa fit, Albertus, | 4| Equas poft tertíum annum, aut poft unumab eníxu utiliter admitti putant, coeuntdy fill Plíníus, luniorum coítus prater etatem contíngít pabuli bonítate & copía, Aríftot. Equus incipit bímus,tam mas quàm fcemína:fed hoc in paucís fít, pullitp eorum ípforum mínores mbitluas lioresty funt,Quodautem plurímum trímatu,tam mares quàm foemínz íncipíunt,&c profícíüntllng inde ad prolís przftantíam,ín uícefimum ufg; annum, Aríft,qui & alibi eadem repetit, Et alibifgtie re ítag incipitequus uel trícefímo menfe: fed quoad dígneiprocreare poflít, tunc tempus elio dentibus míttendís ceffauit:uerum íam nonnullos etíam cum mutát, implere potuí(fe aiit; dQqglgmg íta confirmant, nifi natura fleriles fínt, Etrurfus, Fítítag ut equo feré tempus idoneum fit ad procreandum ,cumannum quartum, fex menfes complérit:feníores equi profecto fa 'oresfunttam fcemínz,quám mares. Coeunt mares ad annos trícenos ternos, fcemínzead qiii genos;íta ut per totamfere uítam coítum equís feruarí eueníat, Aríft, IVlares coíread annum íimum tertium, nonnullosad quadragefimum,fed adíutos, fuperíus ex Plínío recítauf , paulopiu initium mentionís de admiffarío(fcribit autem eadem fere etíam Solínus cap. 47.)ubi GCalía quur retur,cum utex matre procrearet, placeret, admiffum omníno recufaffe : opertam deínde Tat matrem,ut imprudens fuperueniret;uerum ubí à concubítu faciem matrís derectam agnouetab" gam properafle;atgp feípíum acum precípitem interemiffe, Alij addunt;regem Scytharum lige riuoluífle,cum eliquus prefiantíum equorum grex pefte abfumptus eflet; & ne fe ex odoret " 4 ^ Le quo. "QOruLib. T. A85 tes detrectarent,utrofgy aperoríga alijs pellibus obtectos & oleo odorato ínunctos effe : poftea ueró -cumremotis operímentis ínceftum cobnofcerent,uínculís abruptis magno cum hínnítu procurrif fe & capita tandem petrís íllifa confregi(fe, Oppíanus & Aelíanus:híc tamen ut Aríftoteles,fefe prae cipites egifle (cribit. Plíntus Aríftotelem fequítur,hís uerbís, Alium(equum ferunt ) detracto oculo. d operímento, € cogníto cum matre coítu,petijffe praerupta atq; exanímatum,Equam eadem ex ula ín Reatino agro,laceratumQp paríter aurígam ínuenímus, INang & cognatíonum íntellectus d seftiítag in grege príorís anniforore , libentíus etíam quàm matre , equa comítatur, "D'ametfí 'incredibile(ínquit V arro)quod ufu uenít,memoríze mandandum:Cum equus matrem ut faliret ad duci non poffet,& eum capíte obuoluto peroríga adduxíffet,& coéeiffet matrem íníre, cum defcer o dentí uelum dempfitlet ab oculís,ílle impetum fecít ín eum,ac mordicus ínterfecít, Camelos ín Ad mirabilium relatione tràdít Aríftoteles nunquam coíffe cum matre, Hoc idem & ín equís ex Plínio aliruere conantur alíquí, quód tamen falfum conuíncímus ex Aríftotele libro fexto Ícribente,Equí uelfuas matres & filias fuperueniunt,atq; tunc perfedum effe armentum uidetur ; quum parentes füamineuntprolem, Suppetit Ouídíj authorítas ex decímo Metamorphofeos, Coéunt anímalía nulo Cetera delectu,nec habetur turpefuuencze Ferre patrem tergo, fit equo fua fílía coníux, Oxlius. Falfum ígítur fuerít quod Oppíanus fcribitflatim ante hifloríiam equa & pullí regis Scy- | " umjbísuerfibus, Éfoyeot av ise: QUaw, zídls river artsup forte zvsup)' Ee QJAérWR MoAdv, oS (qus Xe pisei Anceurot uvady,rebgnc dtes Kvbsene, 4 Tumín equorumtum ín boum genere, "turgent ad coítum príus minores natu, quám maíores, A ríftot, Equos,& canes,& fues initum ma o tütinum appettere,foemínas autem poft merídíem blandírí, diligentíores tradunt, Plíníus, Equus noncerto dícrum numero implet, fed alíquando uno;aut duobus tribüsue;alíquando pluribus: ferí^ ro quàm afíinus,equam (uperuentens implet, Aríflot, Apud Myfos cum equínum genus co ágquidam uelut Hymenzum quendam nuptíjs precínunt, & cantus firauítate permulfz equa eras "uda fiunt, & formae pulchrítudine,exímíos pullos ex fefe paríunt, A elíanus,Et alibí, Eurípides día «cit; paftores hymenaeos ad fíftulam cantantes,ad V enere equas íncítare,atcp etíam equos ad íneun dasfoemínasíncendere, LaaüfojG- vp" dc irre eirot Vrae poyvvusulous , Plutarchus ín Sympofíacís, «Eque interpofíto tempore admíttuntur,quoníamferre continuó nequeant,Arífloteles, Alternís quiadmíttunt, díuturníores equos,& melíores pullos fierí dicunt.Itag ut reftíbiles (ecetes effent ex« wdiores, (ic quotannís quae praegnans fíat, Varro. INon flatímá partu equa impletur, fed intermífa fotempore:&X melius quarto autquínto anno ínterpofito procreat. Omníno,fi níhil plus detur,uni timen interponere annum, X quafí nouale facere neceffe eft, Aríftoteles, Vulgarí fcemínz folen lLomnib.annís parete,generofam conuenit alternís contínere,quo fírmíor pullus lacte materno beribus certamínum preparetur,Columella, Generofas equas,& quae mafculos nutríunt, alter . nisannís fübríttere debebímus, ut pullís purí & copíofi la&tís robur ínfundant, cxterz paffímres plendz,Palladíus. Quod fi autfaemína recufat;aut non appetittaurus,eadem ratíone, qua faftídía entibus equís mox precípíemus, elicitur cupiditas , odoregenitaliumadmorto naríbus , Colümella. 3 equís, Quod fi admiffaríus (inquit)ínersín Venerem eft , odore petfrícatur deterfis fpongía iorminze locís,Sc admota naribus equi, Idem feribit Abfyrtus, utin Geoponícis legímus, Síequa marem non patítur;detríta fcílla (fquilla Palladíus) naturalía eíuslínuntur quzres accendit libídis 32em;Columella. ' Sí faflídium faliendí eft, ínquit V arro, fcíllaa modicum conterunt cum aqua ad mellis craffítudínenutum eare naturam equa,cum menfes ferunt,tangunt:contrá,ab locís eque na &equitangunt, Síequamarem non patítur,gallínaceo fimo cum refina terebínthína tríto, natus alíaeíus línuntur: ea res accendit libídínem:longeg magiís,ft faliendi faftídíum eft, oblítus fcíllae co ndi cupídínem elícit, Anatolius, INoneft committendum, íinquít idem, ut firígofa equa & obfita lordefalíatur:quíppe cum talíttm cupíditate celeríus equum folícítarí conftet, perínde quafi ftímula tushac colluuíone gaudeat. Nonnunquam ignobilis quog uulgarís (equus)elícít cupídínem coa cundi. Nam ubi admotus fere tentauít obfequium,fcemína abducítur,& iam patíentíori generofíor quus ímponítur,Columella, Sapeaccídítutequa patíatur equum fuper fe, coítum tamen detres iet, quod ex defectu caloris ipfius círca naturalía contíngít: quamobrem urtíca uel fquílla perfrícaz Pent R uffius. Admíffaríus quomodo alacríor ad Venerem fiat, fupra feorfim díximus.Exci itur & tibíee cantu libído ín utrog fexu,híppothoron uocant, utex A elíanoretuli, Víde etíam fir pain Capra hífloría,capite s. Sed non ulla magis uiresínduflríafirmat, Qz Venerem,& cacífti mulos auertereamorís, Síueboum,fíue eft cui gratior ufus equorum , Vergil. De equorum ín Byría fylueftrium armulatione,qua impulfi mares ín fuo genere prímum natos caftrant , fuperíus día Xícapitefecundo. 4f Conceptus índícíum , maxime ín uaccís equabusty , cum menfes ceffarunt, patío remporis bímefiri,trimefiri,quadrímeftri,femeftrí:fed íd percipere dífficile efl,nifí quís íandu im fecutus, affuetustp admodum fit, Arift. Colorem(equa cum concepere)íllíco mutant rubríore o,uel quícuncp fít plenfore:hoc argumento definunt admittere etíam uolentes,Plíníus, Aliquot i ieglonibus(inauít Columellaytanto Hagrant ardore coéundi foemínz, ut etíam fi marem non habes Atitaffidua & nímía cupídítate fígurantes fibi ipfe Venerem(cohortalium more auíum)uento con - &ipiant, Oraze poeta lícentíus dícír, - ; | | 7 Ceniinuodg auídís ubí fgbdita lámamedullís, |» Vere magís(quía uere calor redit offib.) illae x S s . mati pullínon plus tríenníum uiuunt, Conftat ín Lufítanía círca Olyffipponem oppidu - elauía habere oftía,ac feneftras,& ínter fíngulas à prafepibus interíjcere longuríos, quí easdifu Hm LI A JC 486 En Quadrupedibus Oreomnes uerfe in Zephyri, flantrupibus altís, Exceptantip leueís auras:S& faepe fine ullis Coniugtjs uento grauida (mirabile dictu) Saxa per, & fcopulos, & depreffas co Diffugiunt,non Euretuos,neg Solisadortus; In Lp AMO e undenigerrím Nafcitur, & pluuio contriftat frigore coelum, —— Cum fít notíffimum etíam ín facro Hifpania, qui procurrítín occídentem íuxta Oceanum, frequenter equas fine coítu uentre life, foetumáp educalfe,quí tamen ínutilis efl,quod tríennío príus quàm adolefcat,morte abfi uare,ut dixí,dabimus operam,ne círca zquínoctíum uernum equa defydertjs naturalibus tur, Hzc Columella, Infoetura (ínquít Varro ) res incredibilis eit ín Hifpania , fed eftuera in Lufitaníaad Oceanum ín ea regíone,ubí eftoppídum Olyffippo monte Tagro; quaedam concipiunt equa,ut hic gallínze quocp folent,quarumoua hypenemía appellant;fed ex hís e gum amnem,equas Fauonío flante obuerfas anímalem concipere fpírítum , ídé&p partum fier gní perníciffimum íta,fed tríenníum uite non excedere,Plínius & Solinus. Proprium equa Albertus fcribit ex Auicenna) pede aut coxa alíquantulum recalcítrare cum defyderat coí hoc modo aperít uterum, hauritip eo merídionalem aut feptentríonalem uentum, quo plurín lectatur,Scribít etíam Auicenna fenem quendam fide dígnum, natum ín infula cui Arabicu men Dealtufa,fibí narraffe,quod equa Arabíca illic concepto uento non ceffarít currere per rium coitus,donec octo leucas emenfa fínes ínfula attigit, | Equiquando euentarí (2z«v«is cantur, (upra ex Ariftotele docuíín mentionelibidínisequorum. A coítu fole anímalium & exaduerfo Aquilonum Auflrorümue, prout marem aut foeminam concepere;Plíníus, InEg íuxta flumen Tl'agum equas Fauonío fpírante concipere falfo prodídiffe complures aít Iuftir ementumáp ex equarum fcecundítate ac gregum multítudine,qui ín ea prouíncía multi & p uiluntur,fiuxíffe autumat, Eorum quí aliter opinantur turba elídítur Iuftínus, quibus díuus ftínus afcribi poteft. INonnullífi uentusa mafculís flauerít, equas obuerfas odore fíerí prag tantum,atgp ex íjs natos pullos tríennium uítz non excedere produnt.Silio Italíco,Septímag bulis long:ífima ducítur ztas,Hac Io.Brodeus. Fitin equorumgenere, inquit Aríftoteles, omníno fleriles fínt, (quod & alibi affirma::) aliae concípiant quidem, fed xdere nequeant:cuft índícíum aíunt,quod fotus círcum renes alia quedam,fpecíe propemodumrenum,íta contíntbudh reíciffus quatuorrenes habere uídeatur, «(Quomodo efficiatur ut armentitiz concipíant, legi ín Hippíatrícís Cirecís capite quintodecímo:Síi gregalem,inquiít Híppocrates,equam concípt lís,urticam in os equi pellíto: € reliqua.Porro fterílís equa concipíet , fi fafcem porrorum ín pllau fum uíni cyatho perfundes,& cantharídes uerficolores numero duodecím,ex aqua bíduum gi río clyftére ín uuluam íngeres,poftero díe equum ad íneundam foemínam emittes ; poftquam uítbis genítaleslocos elues.Alíud,INítrum,paflerís fímum,refína terebínthína fimul deterur ínunum coacta naturalibus inferuntur. «| Vbi equa concepetínt,obferuandum eft ne mifa plus iufto,neue ín locís frígidís diuerfentur:frígus ením grauídís aduerfatur, Abfyrtus in G cís, Grauidz non urgeantur,nec famem uel frígus tolerent;nec ínter fe locí comprímantut fijs,Palladíus. Cumconceperínt equa,uidendum ne aut laborent plufculum,aut ne frigidisli fintquódalgor maxíme pregnátibus obeft, Itacy ín ftabulís ab humore prohibere oportet hu nantne inter fe pugnare poflint, Pregnantem neg ímplere cibo,necp efuríre oporter, Varro, conceptíonem (ínquit Columella) maior pregnantibus adhibenda cuta eft, largo pafcuo finas dz, Quód fífrigore hyemís berba defecerínttecto contineantur;ac necp opere neg; curfu exeo tur,necpfrígorí commíttantur:nec in angufto claufóue,ne aliz alíarum conceptus elídant; na omnía incommoda foetum abigunt, Cauendum ne grauída pabulí mutatíone tententur,negi ftentur aquarum ínfuetarum nouitate , fíquídem huiufcemodí peregrínarum rerum obíectu fad abortus contrahítur,Anatolíus, INon íllas grauibus quífquam íuga ducere plaullti.? Non faltu fuperare uiam fít paffus;& acti^— Carpere prata fuga:fluuiosty ínnarerapaces, Saltibus ín uacuis pafcant:& plena fecund& | Flumína:mufcus ubi,et uirídifTima gravaínempi s Speluncar& teganc& faxea procubet umbra, Vergilius, Grrauidaemox feparentur d matibi & ita curentur ut negy macilenta nímis,nec obefz euadant , fed ínter utrunqp habitum medíotts Verc; ením immodícus,ut uel abortus fíat;uel ínfirmíor aut minor foetus,ín caufa eft, R.uffius cM partus quafdam ab opere,fallunt&p grauída. V iciffe Olympía pregnantem equamE tidís Theffaliíauenímus,Plíntus. Quz cura pregnantíbus adhibenda, V t facile partus adat fecundas hzrentes, Mulomedíci Graeci docent capíte quíntodecímo: ítem de perferendo uen enecando partu,partím eodem, partím antecedente capite, V íde etíam nonnihil ínfra,in tracta de morbís equorum ín js quz utero accídunt, q[Certum eft equas,fi fint grauídz,taetas (a mulitit 4 profluuio menfíum laborante) abortum patísquín & afpeciu omnino,quamuís proculuifas fip! catio illa poft uirgínítatem príma fit,aut ín uírgínea zetate fpontanea,Plíníus; Abortum facittüll odorem fentíiensfungí fumígantis lucerna extínctz,quod & mulierum nonnullis accídít, Arif les, A elianus,Rafis & Albertus Ex hís Aríflotelís uerbis corrupta tudíco eaque V incentiusBU ag citat ex Z:enonís de animalibus libro,Equa foeta(ínquít)cum odoratur quod eft in fepo uacca; De Equo. Gbis Tib. T. 487 litur partus eíus,| Abortíunt ferc iumenta,oelandiíbus cerrí deitatis Ruffius, Bx fene quodam lrate audíuí,gentíanam quog abortus caufam effe equabus, Sípoftea quám trachuri caudam cideris,ipfum& in mare liberum emiferís,eam equa uentrem ferenti appendas,non multó certe llabortum pariet, Aelíanus, Aegyptij mulierem qua abortíuum fecerít fignificaturi,equam fcri buntque lupum prefferít, Equa ením abortít,non modo fi lupum caleauerit, fed etíam fi ípfius ue dflígíaattigerit, Orus, Vide ínfra capitequarto, Sícum equa ex equo pregnante coierít afínus, foe «tüs lam conceptus corrumpítur, Aríftotel, Et rurfus, Quum equus cum afina, uel afínus cum equa *inierít,multe magís abortus cofequitur, quám cum unígenze ínter fe íunganturzuerbi gratía , equa eumequo,autafína cum afíno. Conceptumex equo fecutus afiní coítus abortu perímit: non ítem e exafíno equi; Plíníus & Ariftoteles,quí caufam reíjcít ín a(iníni femínis frígidítate, Etruxfus , Equi genitur&Ginquít Aríftot.)corrumpit afinus:fed equus afiní mínámé,ca equa i&afini ínítu cóceperít. " «Sí aut partuaut abortu equa labora uít,remedío erít,filícula tríta & aqua tepida permifta, data g per cornu, Columella, Scytha equabus grauibus equítant,cum prímum fe mouerít fcetus, & nímí im eas profícere ad partus facilitatem arbítrantur, Ariftoteles, Equí & ijs cognata animalía, quans quam mínus temporis uíuunt,tamen díutíus uterum feruntzalía enim annum, alía quod plurímum -snenfes denos grauída exigunt, Arífloteles Idem problematum fectione jo, Equus (inquit ) uttardi^ "ye Li -usmaxíme quam homo parit, fic uíuere mínus poteft:cuíus reí caufam, uuluze fiue uteri durítíes ha. bet Quomodo ením aget fitíens haud cító fuas ftirpes enutrít:fic durior uulua equarum, ínformans -donutrícandotp fuo foeturemoratur, Annumuterum fert & afína & equa, Aríftot, Partus aft natum à trícefímo menfe ocyffimus:fed tríimatu legítímus:totídem quot eque, & eifdem menfibus, &(imilimodo,Plíniíus, Partum ín eo genere undenís menfibus ferunt, duodecimo gígnunt, Arís floieles & Plínius, Equacum conceperit duodecimo menfe parít, Varro ex Magone & Díonyfio, "Columella, Ventremfert duodecim menfes, Varro, Et alibi, Duodecímo menfedíe decímo aiunt nafcíqua poftid)tempus nafcuntur,feré uítiofa atcpínutilía exíftunt, Equarumnatura eft partü " E .. fpatio duodecímí menfis abfoluere,Palladíus, Equa uterum geritundecím menfium decemós díea -Kumcurriculo,Abíyrtus, Mares cítíus perfíciunturín utero quámfoemíne. Equa facillime omnía "umquadrupedum parit, Aríftot Et rutfus,Catere quadrupedes íacentes parere folentiat ueró equa. cum tempus íam zedendí appropínquárít,eríoit fe , ftanst emíttit partum, In hoc genere grautda Atans parit,Plíníus. Equa fingulos parít, Ariftoteles , Ecrutfus, Pariunt magna ex parte equz fíns 1? gulos: fed gemellos quog; aliquando complurium procreant, Síngulos gignunt equi,Plínius. Equa "Wacatadmodum purgamentis ín partu, (Graci lochía uocant:)ymínímumdig emíttít profluuium fai uinis;uidelicet pro corporís magnitudine, Ariftoteles, Cum pepetít,ftatím fecandas deuora t,atqgs iíam quod pulli nafcentís frontíadherethíppomanes dí&um;Aríftot, De polío feu pullio dicto, quodante partum emíttít equa , díxí fupra ín hippomane, q[ Matríces equas quídam uocat ea&. quefotum alunt, Pullatío & pullítíes apud Columellam fcetura pullorum eft,uel ipfi pullí; fed de . mh anímalibus non equís tantum ínufüfunt,| Afinis dfceti mammae dolet,ídeo fexto men. dearcent partus,cum equa anno prope toto prebeant, Plinius , Lactare mulum femefire temporis dpatium referunt,equo autem plus temporís tribuunt, Aríftot, Equi & afini ad bienníum lacten. turAnatolius, Pullus commodi(Iimé ablactatur hoc modo, Separetur à matre tríduo ante plenitu Á* ni im , & per horasuígintiquatuor ab ea exclufus, rurfus mane admíttat , & ubilac copiofe fuxerit "Meo ut uenter turgeat,remoueatur nec admittatur amplíus:fic deinceps habítior manebit, & elegas tlotfíet, Author obfcurus, Quinquemeftribus pullis factís,cumredacti funt ín fiabulum,obíjcien^ dum farínamordeaceam molítam cum furfuribus,& fiquíd aliud terra natum libenter edent, Anni &ülisiam factís dandum ordeum,& furfures,ufcs quoad eruntlactentes, Neg príus biennío confes dloalacte remouendum, Varro. Dehippothelís afinís quilacte equarum aluntur, pauló poft dícam, Terram attíngere ore pullum tríduo proxímo quam fit genítus,negat polTe, Plíníus : ut fupra etíam inB.dictum eft. Pulliequarum natímanu tangendi non funt, quía eos tactus lxedítaffiduus: quam tumratío patítur,defendanturá frigore, In pullís pro ztatís merítoea funt con (ideranda,quz figni bonz índotis monítrant,quz ín patribus uel matribus fpectanda praccepí;dabit & hilarítas & alacrí£ h tas;agilitasi documentum, Palladius, De ijs qus círca pullum eligendum confíderanda funt, fatís damdixicapitefecundo, Sípartusprofpereceffitminimé manu contíngendus pullus erít. Nama tur etiam leuiffimo contactu. Tantum cura adhibebítur,ut & amplo & calído loco cum matre uet urne autfrígus adhuc ínfirmo noceat,aut mater ín angufiijs eum obterat, Paulatím deinde pros ducendus erit prouidedumáne flercore ungulas adurat:mox cum fitmíor fuerit, ín eadem pafcua inquibus matet eft, dimíttendus,ne defyderío partus fui laboretequa, Nam íd przcípue genus pez Idisamore natorum,nifi fíat poteflas,noxam trahit, Columella, In decem diebus fecundum para - matríbus ín pabulis prodi&endum, V arro, Et rurfus, Pullos,curn flent cum matribus ína dum tractandum,ne cum (int difiuncti,exterreantur, & reliqua,ut ín domítura ipforum dicam PE o Prarfepía altiora effeoportet,ad quz iumenta capiftrentur, ut furfum uerfus fpectantía ci^ bum capiant, ld maxíme ín pullís obferuandum efl:fíc ením erecta ceruíce níticonfuefcent:qua res EC pecorí maxímam trenuftatem adfert , Anatolíus, Ecrurfus, Equa poftalterum aut tertium Reniem(zdito íam partu)longe magis exercitationibus credi debet,quo lae ín ea PS cigua -— mus ab altero narrant,nift in ínfantía eíus generís quod íneant lacte hauflo , Quapropter fub . contraQp mulos,Qs afíní & equ generarent.In pluríum Graecorum eft monumentis cum equi equa, & equum afína:nifi contígerít ut afínus equa lac hauferít : ob id de índuflría pullos afíno | pertum,& alliorum fpícae miífcentur:ijs ungula & earum caua perunguntur, Hzc Anatolius, pao! tut:fequensequuleus curfibus committat.Sí pulli molles gerantungulas,afperis locfs eos citátitis; gemus, calcules pedibus fubfternentes:fíc enim ungula durantur: quz fi ijs parum adhuc folíd; mollefcant;hanc curationem oportet adhíbere: Adeps fuilla uetus, & hírcina,fulphur ígnem: Ícua prouidere oportet no adeo mollibuslocís nata,ut ungularum fírmítas de afperitate nil fentig Palladius. Adfírmítatemungulís comparandamy;utile uídetur ut pullí faxofís && montanis loc (cantur,ut durís & afperíslocís X aere frígído durefcant, Conducunt autem montanaloca d nomíne:prímum quía pedes ín eis ualidíores,aptíores,cra(Tíores ac duríores reddunt:deíndeq am fubínde per ínzqualía loca afcenfu defcenfu& exercítati, laboribus fuftínendís preeparana boranturgp,RRuffíus, | € Ex afíno & equa(inquítPlínius)mulus gignitur menfe duodecimo tales partus equas negy quadrímís gpínores,necgp decennibus maíores legunt ; arceríGy utrumig: pullos ín tenebrís equarum uberí,afíinarümtre equuleos admouent, Giígnítur autem mula e & afina,fed effrenis & tardítatís índomítz, Equo & afínagenítos mares hínulos antíquí uocab li coítu natum,quem uocauerínthínum,íd eft paruum mulum, Generátur ex equa &Conagri fuefactís mula ueloces ín curfu, &c,Hucufg Plínfus, Equuleos qdrum hoc ín loco Plíníus(lib 44meminít, Ariftoteles híppothelas quafí equímulgos uocat, Arcebit (ínquít) ab ínítu & a fupponunt,quí uocantur híppothelae, Hermolaus, Pullumafininum (íngt Varro) à parture tem fubijciuntequa,cuíus lacte amplíoresfíunt, c idlac d afínínum ac alía omnía dícunt effe us, Preterea educanteum paleís,&c.ut ín Muloperfequemur, Deequi& afíne,uel afíní & coítu,geftatíone, partu,& alía quaedam uíde fuprain hífloría Afiní, Síquem mulorum genu quit Palladíus)creare delectat,equam magní corporís,folídís offibus, & forma egregia debeteligg re, Xc.utín Mulo explícabitur,ubí etíam deafíno admiffarío ad mulos procreandos elígendocopi d fetractabímus, Annafocer Efau prímus equís afínas copulauít , ut ludzíafferunt, lfídorusE quarum fübas tendere pracípiunt,ut afínorum ín coítu patíantur humilitatem; comantes enímp ría fuperbíire, Plinius, & Aelíanus,cuíus uerba ín IVIulo recítabo, Quuín & alioquí equarum lí extínguitur magís íuba tonfa, Ariftotele tefle, frons tríftíorredditar. Cur Eleíequas fínibuselm ctas iniri faciant, Plutarchus ínquiírít problemate 53. ínter Girecaníca; & Leonícenus ín V aríjsmay Cur equa ín Elíde ex afinís concípere non potuerínt, Mulíafínig(inquirHerodotus líbro 49m hyemís ferre non queunt:quo magís míror cur ín omní Eleo agro muli nequeunt gíení, cumnegl cus fítfrigídus: neg ulla alía caufa appareat. Aiunt Elíenfes ipfi ex ímprecatíone quadam íd fibity tigille: Cum tempus aduentat conceptus equarum, fe ínloca finítíma illas educere: Ibí pofiggg s mílerintafínos dum equa conceperínt,tunc rurfus eas reducere. | l | Defanítate equorum tuenda, & przcauendís morbis, €I Malomedíci & ueterínarij dicuntur communi uocabulo, quí ueterína curant,equos,mulopli d nos. Dicuntur autem ueterína anímalía ad uecturam ídonea;que alíquid uehere peffunt, quafi 9i terína,cp ad uentrem onus religatum gerant, Vngulz ueteríno tantum generírenafcuntur PIE s us, Etgenusomne dd eft ueteríno genere partum;Lucretíius líb,s, V'eterínarium pro medico terínorum díxít Columella, & medícinam ueterínaríam, V egetíus artís ueterínaría fiue mulo. d cínzlibros quatuor relíquít, GC eadem uocabula ín praefatione ufurpat: quandj ars ueterínaimekii fis codícibuslegitur, perperam utuídetur, Equaríus,equorum curator,apud Solínum capiteglt rophilus equaríus medícus, Valeríus|Vlax, Equorum medici, equínarij , ueterínaríj , manuali mulomedící appellantur, Textor. De medícínis uel pluríma funt ín equis, & fígna morborum genera curationum,qua paftorem fcrípta habere oportet.Itaey ob hoc ín Girecía potiffimum medi pecorti xzwiezpo appellati, V arro. Iulius Fírmicus izrziezpoy díxít,VIareféalcü R ufíus & alij uota chirurgum(ut íta dícà) equor&, quí uel fecando uelurendo eís medetur, — [erai (intellige Cic) Abfyrtí & alíorum Grace extant. Eadem Latínítate donauítloan, Ruellíus, cuíus trash pura qdem & elegans ín Latíno fermone efl;g» ad rem ueró,multís ín locis & manca & corrupta ipfe cum Cirecís conferendo anímaduertí, Suntautem prater Abfyrtum authores ifti, Híerodi "Theomnefius,Pelagoníus, Anatolíus, Tiberíus, Eumelus Thebanus uel Chíron, Archedemus, pocrates, Aemilíus Hifpanus,Lítoríus Beneuentanus,Hímeríus, A frícanus, Dídymus, Díoplian Pamphílus,& Magon Carthagíníenfis, Cítantur etíam obíter ín eodem opere , AgathotycheslN phon,Hieron,Caílius, Hemeríus, Geoponicorum etíam , quz Confiantíno adfcríbuntur,liberk xtufdecímus izzua7yezy contínet:fed íta ut omnía ex Hippíatricorum uolumíne íam dícto de 'pta uideantur , INonnulla quz ín Geoponícís legebantur, & ín Abfyrtí, &c, Hippíatricis deetant Ruellíus translationi fuz adíecít. Scripfit && Laurentius Rufius librum eiufdem artís:ín quo pt alíos authores,copíofe de frenís eorumq dífferentíjs tractat, ex preffis paríter pícturís eorum ius omnium puto híppicum,íd eft de equís & equeftri arte librum Símon quídam Atheníenfisie quít,ex quoomnía qua placebant ín fuum tranfcrípfit Xenophon, nos plerag; ex X'enophonitelt huncnofirum. De equís praterea(ut Cameraríus obferuauít)quadaá fcrípfit Cleedamas Ac De [:quo. po Lib. l. 489 etíam,qui ipfe librum fe defaculatíone equeftrí edidifTe ait,tradit equitem quendam Sarmes rímum de equítatu Ícripfifle,effictumà flatuarío Demetrío:EtIVecon quídam,& alij, Magía aurus Hippíatet cítaturá Laur. Rufio cap.144,& ri. Petri Crefcentíenfis de agrícultura lía nus capíta 57.de equís contínet, Multa de jfdem docet Albertus Magnus quoc libro 44, hía omnibus fere uulgaríbus línguís de equís curandis cofcripti libri, Germaníce, Italice Gallice: quídem excufumuidi Auguftini Columbíni librum, | Quacung ad equí fanitatem tuendam , uel cauendos morbos praecepta pertínent(vyrevx. GC ux712 Girecí uocant)partím hoc ín loco trademus,partím capíte quínto,ín ea parte quze eft de &andísequis, 4rDedentibusequí,ds uulgo fcalliones uocant, & eorum exemptíone, (upra di. 1 eft. Adhos autem exímendos (inquit Rufius) tem pus uíndemíarum aptifTimum eft ; nam fí * "Ad eandem curam (fcallionare uocant) obferuandum eft ut Luna decrefcat, | «| Animalium Exceptís enim hís quí deputati funt yrelíquum mulorum,equorum;afinorumd genus fub fellís aut fagmis folo tergo praeftat offici qua incolumitatem tuetur , cj qu cupítlaefa curari, INam dílía a defendit à uítío:fi centones uel fag primum fufficíentia, deinde mollia ímponantur, & lota, ad tempus diligenter excuffa,ne aliad fordíum autaf; perítatís ínhaereat d fub pondere ínulce. llem:tunc fagmarum uel fellarum menfura conueniens & apta qualítas debet adhiberi. Sí em iínora fuerint uel maíora;aneuftiora, uel ultra modumlata , uel qua non congruunt, erauíter ni Hinc ením collifiones,fupp urationes,apoflematatp nafcuntur,cum nímís locís ínequalibus mítur pondere,uel difcentes tra&uram mercuríus aut Ipina deterítur, Ipforum quoq; pondere, - ínfiratís nulla fit culpa,enormiítas nocet, & ídeo temperanda eft menfura ne ínferat uulnus, "Vegetius, 4r Multum autem refert(ínquít Columella)robur corporis ac pedum feruare, Qd y cuftodíemus,fi idoneis temporíbus ad prafepía,ad aquam, ad exercítationem pecus duxeríi curati fuerit, utftabulentur ficco loco : fed de ftabulis ínflittrendís capíte 5 ,dícetur, *Auena ieannona equo exhibenda, bene purgentur príus, ne quid puluerís aut alíud inutile fait: pul- nim facile tuffim inducit, & interíora defíccat,quod malum feré incurabile eft, R ufus, .Iumen pe morbos concipiunt, (i fudant,& à concítatione confeftim biberint, Columella, Fadisatisaut entibus ne cibus , mínusQ potus praebeatur : ne uel celer ínterítus (equatur , aut uenenum ín idecumbat, &c, Camerarius, Etruríus,Críthíafisomnía membra debilítat,ut necígored(ue uus; & pafcatur humí íacens: ideméá accidít de potu íntempeftíuo, fed cum minore MSto: Seddehoc & eo 5d ex retenta urína in longiore itínere fítpericulo , amplius dícam capite y» Tema poreueris equum frenatum Solí matutíno aliquantifper exponere , ad (anítatem tuendam facit, Plurimum iuuat(inquít Vegetíius)fi pius & cum moderatione anímalía fedeantur (forte exers Cantar, nempe equítando.) Nam ímperitía rectorís, & inceffus eorum debilitat, & mores,pracípue rum impatíentía, quí abfentibus domínís ad curfum eds uehementer flímutant, & non folum llís, fed etíam calcaribus caedunt, dum aut ínter fuos uelocitatem cupiunt experirí,aut cum alíe ehementí obftínatione contendunt,nec reuocant aliquando currentes,nec temperant: neg e« de damno dominí cogitant, quod eídem contingere gratulantur, Quam rem diligens paterfam£ mma feuerítate prohibebít, & iumenta fua idoneis & moderatís homínibus , fcientibusi trax commiíttet, Poft fudorem quog fi zftus fít,pufca os abluí conuenit: fi hyems, muría, Vínum X oleum faucibus infundi oportebít ad cornu,zftate Irígídum,hyeme tepefactum,íta ut hyes eti fextarío,olei uncíz tres,xftate autem duz tantummodo mííceantur, Hzc Vegetíus, Acci sequis qui parum exercentur,fere ut anhelitus difficultate laborent,Camerarius, q[ V ícinit lum conuenít effe loco arído,fletcore uel paleís mollibus adoperto,ín quo ante potum anímaa uolutentur: Quod exercítium & fanítati proficít, & egrítudinis uitium commonflrat:nam quos inímalautnon folíto more fe tranfuoluit,aut omníno detrectataccumbere ; fcíasíllud ex tzedío are; & ídeo fepararí debere ats curarí, Vegetius, Sí ueterinis inítínere defeffis felle uel faga uferantur ut loco alíquo commodo líberé uolutarí poffint , íta recreantur utlaffitudine pofita, xiterum laborem tandi recentía fubeant, Rufius. op frzop &yep à do x/ eti ( codex impreffus recte habet laeua) jo (sy , ín Hippíatrícis legímus: Ruellius abfurde tranftulít ad aquatío« € lauacra,Etalibí xvjusdo so joi(u, aeque abfurde uerttt,proluatut & ad curfum leniter incite KuAMsy quidem uerbum communiffimum uolutare fígnat : unde bvaísez, uolutabrum ,locusín ofe uolutant anímalía, Polsy raríus & obfcurius eft:uidetur autem fignificaread curfum íncítas €: posiy enim círcumflexum Hefychíus & V arínus exponunt, dJáxep, opua zpsxey: G Pole fimiliter: delychíus etíam Pàed éy, por(eiy & dle ínterpretatur, Pormuóe,ó 7 fzraoy vicc lidem: quandj boc ní- ad rem pracfentem facere uídetur:nam jvuóp interpretantur temonem ínter bínos equos, Czterü nconfydero q» apud eofdem foe exponitur locus iuxta fluuium & arenam ín quo equi uolutena tut. oi(sy uerbum ídem quod &vAiay efTe fubit,eot magís cq Híppíatríi etíamín locís íam cítatís cona Iungant; Apud Suídamniíhilreperio, Optímum fuerítutínterdum ad uolutabra ducantur quz fo anímalíum;:Multa etíam reí ruftícze prífci Ícríptores, Varro,Columella,Palladíus, Extantdes- F AQ9o De uadrupedibus lidas gerunt ungulas:locus ad íd elígendus folídus , terrenus, zequabilís, non lapidofus nec faiel fus,quo fefe poflint citra noxam faburrare, Improbantur latí tractus, Baluyen, gramínofi fl H ti, quod expedítum non reddant equum , nec corporís agilitate prafiaatem, ( 7t yep v zrugegüy oy 3 Varzay, sdt dUadooay T eaworr "^. ) Porro durü foli & folídá, non erít eis alientt, Abfyrtus interps teRuellio, 4 Equi aíuntlauatíone & unguétis delectari, Aelían, Monentquidane macilentíeqy fupra uentrem ín aquam adígantur:quod uentre eís refrígerato alímentum non fentíant: pi | res ucró fpíus & altius ín aquam agendos,fic effici ne nímíum pínguefcant, € corpus fan tegrumconferuent, Equus ad aquam potaturus ducatur paruo paífu; &€ tam mane quamui retíneatur ufq; ad genua uel paulo fupra fpatío trium horarü ín aqua dulcí frigida uel marína; aqua naturalíter equis conueníunt,dul:ís quídem frígídítatemarína uero ficcitare fua confüritigm dohumores quíad crura defcendunt & morborum caufz funt, Inde redíens equus ftabulummo íngredíetur,donec crura eíus detería & ficcata fint.[Nam flabuliuapores ín cruribus humidis excitant gallas & prauos humores, Hac Petrus Crefcent, €] Sunt quíhírcos ín fabulis alant quam hírcínus odor falubríorem equis acrem reddat, X nefcio quos morbos amolíatur, Omy tremí frígorís tolerantíor equíno armento uacca eft,ideod facile fub dío hybernat, Columell nímal ínquit V egetíus) domiforísqg perfríxerít, calídioribus unguentis , quae multa funtlug dem confrícentur & cerebrum,pouonibustp € pígmentís, & herbís quarum feruentíor eftuis cs contínuó oportet ínfundí,ut perfríciionís íncommodum euíncatur atqj pellatur.INam fi ín ribus permanferít algorís ínturía,díuerfos perículofosip procreat morbos, — Inlocís círca Tg & Caucafum borealem tantum efl frigus hybernum,ut pra íllo equi, mulí, & pecora moriant fcribit Dionyfius Afer.In Scythía ingentem & díuturnam uím hyemís equí perferunt , mulia ne íncipíentem quidem ferunt, cum tamen alíbí ftantes ín celído equílabefiat,afiní uero acmt rent,Herodotus. Equus hyemegerat operímentum laneum propter frígus:zfiate lineum,n tur ámufcís & fimilibus ínfectís,Rufius, Sí dierum canícularium tempore eftu anímal fatigabit uel 2quis frigidis eft perfundendum,uel ín mare flumenue míttendum:fríoídis etíam potionibus creandum,ut neceffitati laborü aut temporüt aptíor medícína fuccurrat, V egetíus, [oí faniselm cies,celeríus torrefa&to trítíco quám ordeo refícitur; fed & uíní potío danda eft,ac paulatimeiufm di (ubtrahenda immiftís ordeo furfuribus,dutm confuefcat faba, & puro ordeoalí, Nec minusgni díe corpora pecudum quám bomínum defrícanda funt, ac fpe plus prodeft preffa manu fubtall terga, quàm fi largíffime cibos prabeas,Columella, | Anímalía macíe tenuata(ínquít V egetili abig, ftudio díligentíreuocantur ad corporum firmítatem,. [Nam oleo ueterí uínoty permixti pefactis ín Sole;per totum cerpus unguntur , & contra pilum multorum manibus perfricantu] & neruímollefcant,& cutís laxetur,& fudor erumpat;Quo facto cooperta ín pontilí firatocolli tur. Et ff hyems fuerít,condíta cum femíuncíaapij femínís tríti , GC olei tribus uncíjs calefactap ipfius oportet ínfundí.Si aeftas fuerit,abfinthíum uel rofatum cum quatuor fcrupulís crocí , Bl bus unctjs olei frígidum per os fimiliter debet accípere,Quorum fi non fuppetít copía, uínumllty cíter conuenít preberí cum caterís, Praeterea eíufmodií fpecies tempore hyemís cum bordei mut quatuor mífces,faba fextaríos octo, trítíci fextaríos quatuor, cícerís fextaríos octo, foenígracdi ríos quatuor, eruífextaríum unum; fi metítum equi uel facultas domíní fuppetít,uue paffatü clei fextaríos (ingulos:qua omnía folerter commifta cum fuerínt, unum modíum ín aqua muliili ma prídíe debes infundere, & paululum mane ficcare,ex quo equo femímodíum ante pra dium femímodium ad uefperam dabis per plurimos díes ín loco optímo, V ígintíuno die ita fta buleili intrínfecus bíbat.Quóod fíultra modum fagína prouenerít , ne plethora noceat, auferenduseiln guísá matrice, Praterea graminum radíces,quas aratrum frequeter euellít,fludíofe collige, &(glit potueris longas mínutatím concíde;hordeog commiífce, & quotídie prebere non dubites, Atl ueró,excepto eruo,fpecíes íllae quas dixímus, pro zftímatíone menfurz farraginis adínuícem beantur,hoc eft,hordei uírídís plures Bore fafcículos , trítíciuel cícerís,uel foenigraeciml & pauciQua omnía contufa oportet apponi, lucuíc; Vegetius, Aegrotanti pecorí autfam fecto (ut in Hippíatricis Girzeis legimus cap.i9.in translatione Ruellij) curatíone huíufmodtofl efi:Semínis api] fextaríus unus, femínís lini drachma tres, foenígraeci fextari] duo, eruítrepond dícís panacís,írídís Illyrícae, herbae Sabínz, fingulorum felibra,axungiz libra fex , uíno excipiul uetere, & coguntur ín paftillos,qui ficcantur in umbra, dantur íuglandís magnitudíne : cum tribus unciis, & uíni ueterís uno fextario refoluuntur,nihil (&,pro uslego ug) per tríduumdipllil tur, Canís etíam caput efficaciter fuffitur,fíc ut nídor naribus hauríatur, De morbofa corportit cie dícam plura ínferíus,ubi de morbís totícerporí communibus agam. — INec conuenien iuit tíonum (ínquít V egetíus) cura debet ceffareznam languor, macíes,& tulis, & internorum c cile fübmouetur,fi (ulphurís uiui femuncíá,íd eft Ícrupulos duodecim, myrrha fcrupulos quat redactos inpuluerem,ouodg crudo ímmíxtos cum hemína (fextario,ut habetur libro 4. cap, 891 optímí per os dederís.Eft alia fumptuofior,fed accommodatíor potío ad omnes morbos, quat ríter reficit, & cum intrínfecus purgauerit,curat omnes morbos, tuffím ueterem , phthificosjul & quacungs uexata funt ín opertís,Ptífanz fextaríum, feminis líni hemínam, foenigrarci hemll i croci uncíam,acronem falfum porci pínguis,uel longanonem;uel (i porcina defuerint caput fit?g | Desluoc CooLibT - « a: u 9; e P - ] r e PA 9, I numdepilatum,cum pedibus fuis, & cordulís inteftínorum mundis , hyflopí fafces duos , cochíeas anas quíndecím,bulbos quíndecím,fícos duplices uiginti ruta fafcículum unum,baccarü lau uirent fextaríum,dactylos uígínti,allij capíta tría,feuí capríní uncías fex,pulegij (ici faícícu zcomnáía purgata leníteri5 contufa decoques ín aqua cífternína,uel caciefti donec acron ílle rte caputhoedí líquefcat € diffoluatur ab offibus:propter quod affidue aquam refundis (adijs 3e comburatur, fed feruendo pínguefcat,uel fuccus ípfe pínguíor(fpiffior)efficíatur, Poft hzc nti((ime colabís ad colum, (excrementa & offa abíjcies)tum uagacantha uncíam ín. tres díuía artes,íta quod exinde in unam potíonem mífTurus es, pridíe ínfundas ín calidam, utínturgea 'uncaddís pafíi fextaríos tres, X tríbus díebus fingulos fextaríos dabís,oua numero fex(ín díe :cundo olei rofatí oua plena numero duo)butyrí uncías tres, ( Ín die tertío ) anagallíci uncías tres: yl uncías tres:puluerís quadrígarij (quem defcríbit líb, 4.ca.15.)felibram,lomenti fabe felibram, zomniía mífces,ut díctum efl;zquis ponderibus per tríduum díuídes( ita temperabís ut-per cora luant)oC ieiíunum anímal potionabis, & horis alíquot deambulare facíes , ufqp ad feptímam, à ibftíneatur & potu; FIzc V eget.1,36. rurfus 4,8, ubí pauca quedam uaríant,& medícamen dChironemrefertur. Et fi uoluerísinquit)feptem díebus ínterpofitís repetís & dasá capite po m, Aliudíbidem,dd iumenta à morbis uíndícat & cuftodít:Gientíanze,ariftolochíz rotunde, 1e tvoglodytídis,rafure eborís, X baccarum lauti zeqtiís ponderib. puluis ímmíxtus,(fi ebur de ríttheríaca díateffaron dícta:defcríbítur etíamin Hippíatricís cap. ras. ín R.uellij verfione, hoc ;Potio neceffaría omniítempore pralíbanda.)ex quo grande cochleare plenum fumís : Addes pitritiferupulos quatuor,mellis uel paffi uncías tres,uíní fextaríum,gifni refolutí paftílum uz poft curfum fiue poft laborem condítibene(píperati)hemínam adijcíes,z(tate rorís(forte rorif Duelabíinthr tantüdem,& per os dabís adcornu. ldem V egetíuss.75.pctíonem contra om« morbos defcríbít, Eryngtj radíces aduerfus morbum tam equorum dj boum plurim& profunt, iinBoueex V egetío docui, .INccequínec boues morbo prementur alíquo,fiíllis cornu ceruíni ypenderís, Abfyrt.ín Geopon, | Sízftuanimalfatigatur,pufcam cum pulegío tríto miílces,naresqs Xfaciem confouebís,oua quog tríta cum hemína uíní ueteris optimi faucib.ínfundis, ut per ouíre iumtíniuírtus accreícat. Infufio uíres equi recreans deícribitur ín Hippíatricis Cirzcís caa 148.ítem potío qua uires mírifice reficit, &€ ad omnem eorum curatíonem,ptazecípue tuífis , cona ti; cum alize díuerfz infufiones potíonesd,tum qua ab anní partibus xftíuz aut hybernae coa ominant; & alía quzdam medicamenta communia, quand & morbís quibufdam peculíaría nea Vordínistatíoneínferant, Sícum ínceffit hyems(ut ín Hippíatrícís Girzcís legímus, ca,129.) maloleribus uefci placet;prídie diligenter olus excoques,& ín offas agelomerabis , addito oleo, "trito fale;petrofelino & cumíno illo díe. Poftrídíe fíccíus offerri condiment& procurabís, axungía ladijcies & exhibebís.Et mox, De danda adipís offa; Optimit aduerfus ínteftínas ualetudínes aus xil Vilis eC firmis defcrípfi (upra ín mentíonefarraginis ínter cibos, q(Curandum ut equi flabulen, iriieco loco,ne humore made(cant ungule:fed ftabula qualiter ínftruíi oporteat capite 5. dícemus, Neungulas comburat ftercus cauendi, Varro, Anímalibus(inquít Veget.3.58, exigua ungule &elcunt,uel attrítee (ítíneris íniuría)reparantur,fí allíj capita feptem(alíás tría)rutz manípulos tres, alias tutae ueteris fa(cículibalumínis tunfi & críbratí uncías feptem, (al fcifTi & críbrati uncías fex;) Ihgía ueteris pondo duo , flrercorís afíníni ( recentis) plenam manum commií(ceas ac decoquas domí)&x utatís(ín ítínere ad uefperam:Hoc ídem medicamenti defcribit . $6.) Prudentius confilia X; purgamentis,líquatum medícamen ín ollam remíttes; & cum ungues índurare uoluerís ungula Aubradís,& factum unguentum ín cannam uírídem mittes, adhibitis carbonibus, prope feruens, pec annam inftíllas ungulís:prouifurus ne coronam tangas autranulas,fi hís exceptis, ín folo & ín cír- euitu folídaturus ungulam confrícabis , Memínerís autem ungulas excrefcendo renouarí , & ideo interpofitís diebus uel (ingulís menfibus talís cura non deerít,per quam naturze emendatur ínfirmi- as Fxc omnía Vegetius, Eralibi , Pedes equorum poft uíam eruendi funt diligenter , ne quíd luti ue fordiumin artículis bafi permaneat, V nguento etíam confrícabís, quod ungulas nutrit & tire 492 LX mat;Piícis líquido libras tres,abfinthij libram unarri;allij capita nouem, axutigize libram , olei'ueters libram femis,aceti actíorís fextaríum unum,unfuerfa contundes & mífces,& decoques, & ex ronas uel ungues anímalíum confrícabis, Et rurfus 2,53, Aníralium (ínquit ) ungula afper " longítadíne ítínerum Beteruntur & ímpediunt ínceffum,& c.Et mox poft curam apoftema "om ungulam orti, Subtrítos pedes fomentabís aqua calída,axungíad ueteri perunges: deínde teflaeys dentí decoquis;oleo poft & fulphureparíter contríto lana candente leuíter ures per triduum, Siue) to contuderít,fanguínem de corona emíttes,& calída fomentabís,axungía ueteri pertiges : oufr ini quog ftercus cum aceto permiífcebis & ímponís : quamuis alij caprínum efficacius credant. s. gulas hís temporibus(ínquit Cameraríus) fímo bubulo maxímé folidarí conferuarítg credunt rationem funt quí apparere negentfed adíuuari fímo bubulo ungulas compertum putatur, Pags. tur etiam ad has uel conferuandas,uel etíam reparandas,medícamenta quaedam undtíonum, Hif modi meédícamenta adhíbere noflrí uocant yr: dlaben: V ídeínfra capite quínto, & hoc ípfo UN, ínfraubíde ungular& cura & morbís tractabit, «| Vngulá fubradere V eget, díxít,cauare uelfan.| rare Pet. Crefc, Subradit aiit ti relíqua fola , tá chelídóndícta, «| Bquor& pedíbusinquit( 3 dusfoleas € ferro addimus, at INero olim mulís fuís ex argeto:Poppea coíunx INeronís(tefteP Gelícatioribus fumentís fuís foleas ex auroquoq induerefolebat, Apriliquotidiemaneing per quofuís gurgítes equitato,ítem IVfaío:fic ungulz & cornu firmantur, V tíle aute fuerítfolegor ferro índucere cum noua eft Luna, & cum ín V írgíne uerfatur, Obfcurus, Contíngit alíquang nix ínter foleas & ungulas equorum recepta congeletur;noftri uocant ynffollet , ídne fíat qudm! hoc pacto cauet;fafcías ex margínibus pannorum pracipuefectas,nouem fere dígitos loneas;am | ardente madídas ferreo ínflcumento ínter foleas & ungulas mane equítaturí ínfarciunt , Gffaud* forte promíneat,abfcíndunt:ita ab hoc malo fecürí totum díem iter faciunt, uefperi rurfus qufay | Cofmetíca quaedam,id eft quaead ornatum & pulchritudínemineor- — | ore equíab equifoníbus fiunt, Caput equí macreícít(inquit Albertus)& ficcatur,fi antedj feptem annos habeat fzpeaqu da abluatur & frícetur.Collum autem eíus craffefcit;& crínes melíus crefcunt, fi aqua calid; ac diligenter iuxta Ícapulas humectetur,& crínes digitis Ícalpantur X prope caput:fed frigid calida aqua:quía caput debeteffegracile, Sí menfe IVlaío teneras fagi frondes equís ín cíbi derís,pilus elegantior cum aliás tum colore nafcetur,Obfcurus, 4j Equís ecíeatríce cur pili tur,fjtp candid, Aríftoteles querit fe&íone ro problamate29,& 3, Cur equís pilí per cícatti riqueant,homínibus non ítem, A phrodifienfis libro prímo problemate46. Pilorumín colo ríetas,itemá; oculorum(ut fi unus albí colorís fuerít,alter nígrí uel unus albus & alter uaríus snutarí non poffunt,quía contínguntín ípfa generatione , Ruflius, Vtpílirenafcantur inei bus;,uel quí aliter effluxerunt;R uftus 165, V egetíus 1.65. Cur cícatrícibus equorum ínfperf dei puluís facíat utpilínon albí,fed caeterís unicolores oríantur, Aphrodifienfis ínquírítlibuy mate4y. Pilíconcolores nudís cícatrícum areís reddentur hoc modo , ut fcríbír Tíberius:H pinfití fextaríos duos fubigíto,& adíecta nítri fpuma,exíguoGg fale,panes formato, deín ín ful dímittíto, donec ín carbones redígantur:poftremo tufos trítostp permífto oleo ulcerum cícatt oblinite:hoc diebus uigíntí facito, Alíud ad ídem medicamentum, & alía ut pilinafcantur d uel colore mutentur,legeibídem ín Híppiíatricis Gracís capíte s5.ítem de pilís caudae , iub Y; ronarum,utctefcant,et non marcefeant aut defluant,capíte $4. Quomodo pili nígrí m 1j albos R.ufíus docet capíte164. Talpam ín aqua dífcoquito,& ius illud, poftquam tríduo fetüntima fuerit,rafis príuslocís ubí pilos albos enafci uoles;illinito, eo& abluíto, Víde nonnihil fupra fecundo,ubí de coloríbus equorum egí, — Sícubípilosin equo albos defideras,loco rafo fel capilla ánunge, Author obfcurus. Fecesfeuí ín lucernís ufti,illitee partibus glabrís pilos elíciunt;UWf damícríbit, Siíalbumpilum nígrefcere cupías, Atramenti futorij fcrupulos eptem,thodod fucci fcrupulos quatuor, fepí capríni quod fufficit, paríter temperabís G uterís, Vegetius 2,6 locum plané corruptum emendauímus ex Gracís Hippíatricis cap, $5.Sí edíuerfo albos pilosi uolueríis,cucumeris fyluefirís radicum libram unam, nítri fcrupulos duodecím , ín pulueres heminam mellís adíjcies, quibus permíxtis uterís, Eadem ín Grzcís Hippíat, loco íam citato aliterleguntur, Vtequíshirfutís pillínafcantur mollíores,Híppiatrícag4, Siintiíbis uelgl) co exulcerati pili forte implicentur,pfilothra adhíbentur,qualía defcribit Cameraríus in Eiip mícofuo, Haud fcío qualí pílorum affectione uítíatos equos Germanícelego uocari ffrauf [ Defcabíe & prurítu,uíde infra ínter morbos unionis folute.Sí pili marcefcunt uel corrumpi extrema parte caudz,remedía, Híppíatríca jy, De fluxu pilorum caudz,Rufíusié, Del caudz,quí morbus eft inftar cancrí,Idem 162. Depíilorum ín cauda rígore,hyfirichidem uot (etís fuillis (miles pili enafcantur, Híppiat,39. Cauda prolíxa & denfa pílís praecipuum eq 1i mentum eft, Huíus ígítur íncrementum ftudiofé procurabítur:quod fiet, (í crebro bumectet eída,ueletíam ferolíquídioreihoc ením prefentem habere effícacíam quídam afferunt, Cam ' De purgatíone aluí, | | De purgatione qua per farragínem fít.fupra docuímus in ciborum mentíone, Abfyrtuse - teiiz,uel ut Ruellij translatio habet 122. de infufioníbus deiectoríjs,adet zlapzmóy Syyvuoziiih? — c DceEquo C. Lib.l ^ 493 deribitCatulum lacentem iugulatam deglubünt;uifceríbus & extís exentératum elütint,deín ollze -mandant,utaqua tantifper incoquatur,dum corpus offa relínquat:cuius íiurís,adiecto melle,per trí "duum hemínas bínas quotidie fatis eft infudíffe, Decocto fuilli itídem praeftant;aut candidi gallína fure;ea maforibus noflrís memorís tradita funt, INos ijs ufí fuimus ínfufionibus, tenuem títhya níncoquentes ín aqua,aut peucedanum, aut abfinthium;aut mínus centauríum, aut ariftolo, thízradicem eodem modo decóctam,aut fylueftris cucumerís radícem ex nítro , ut príus fcriptum 'efixaut colocynthídís Aegyptía femen cum pulpa cruda reficcatüm:fit aqua modus fextaríus, quo, fe& feptem díerum fpatío per os infundatur, Optímum fuerit fyluefirém cucumerem ex nítro de fudile,Hacille,X Etcapite nin translatione R uellij, Tufam (ínquit)ín tenues partículas fylueftrís cucumerís radícem ínfolamus,dum flaccefcens inareícattrurfumd ut ín tenuíffima leuígetur ; cons tgndímus, adiecto tunfi nítrí parí modo:falits permifcentes uorandam obijcíimus, Porró grauídís & uentrem ferentibus timentís abftínemus:lactaríjs (Sas9zr9Asic) tamen interdum damus. Siquídem -&ipliquimatribus fubrumantur equuli, hac ratíone purgabuntur. Salem hüiüs gratía permiífcez mus,ut anitfal hoc illeum condimento, deiectoríüm medicamen non afpernetur, Melíus cedet fi falis furfurofa fordes adijcíatur, (uXvop dE m Ace ryvvep zi zvgo ic ut à decimoquínto rem aufpícas ^ - d" quog die;quod eft ter ín eo temporis fpatío,ad calendas ufcy przbeamus: Quod fi fuerít italactum,nec pfora nec fcabíes ínuadent,czterzitp ualettidínesarcebuntur, Audio gentíana etía amexhibítapurearíequos, «| Vtileeft equum(íinquit Rufius)(emel ín anno purgari, ut & firmis erualetudo & ipfe uíiuacíor fitzquamobrem alíquos híc purgandi modos aperíam,Purgatur ergo ea | (o CHA Romz & locis uicinis fieri folet.Pafcuntur enim equi herbis, quas farragínis noa nineuocant diebus quíndecim,quo tempore abunde purgantur:deínde ueró eodem pabulo etíam pinguefcunt, Herbz genus in Apulía trífolium uocant, (triífolium uulgare,fiue lotum pratenfem faterpretor)quod femel fatum tríeninío durat. Quotannís autem uírídem & teneram herbam pro« dutit;qua per totam zftatem uefca manet, Huíus paftu non mínus quàm farragínis purgantur fis mil& habitiores fiunt, Porro ín locís frígidioribus, quales funt Gallia, Germanía , Anglía , & fimi. les;quoníam pafcua humídiora, magisG uíridía & tenéra funt,equi praténfibus herbis mirifice & purgantur & pínguefcunt, In quibus uero regíoníb, melones uel pepones abundant ; hos fructus minutatim concííos equis exhibent:purgant ením mírabílíterpracípue per urínam , & pinguiores eindereddunt equos, Eft & alía ratío,ead melior, huiufmodi: Annona per díes qiíndecím przbe« !utjíta purgatí babitíores mox fiunt, Huíc etíam praferunt eam quz uuis fiue racemís abunde exa hibitis pureatío fitque uulfos etíamqmorbum pulfíuum)iudat; & unice pracomnibus remediis cua rat Similis huic modus eft; quod ad purgationem equorum,fícus affatím edendos obiecí(Te;Sunt &c all&quzdain purgandiíratíonesqua tamen corpus non augent, mintst tuto adbibentur; utpote tggismedicínales:ex quíbus unum & alterum folum proponam, reliquos indufiríz perítorum fua iusartísrelínquo, Tíncae uel barbi pifcium interanea omnía;fiue de uno, fiue etíam fi opus fit de plu tibuispí(cib.minutatím íncifa cum optimo uino albo mífce;& per cornu ín gulam equíínfundejpur gabitmírum ín modum, Alíqui filiginem(fecale íntelligo: ficením filigínem accipiebant füperíorís fculihomjnes indoctí)ín aqua fluuíali diu coquuntifed praftatnón díu coquí;íta ut non rumpatur (iex, & imínus faftídiatur ab equo:deínde ficcatam eqtio annona loco ín cibo praebent: mirabilis Merpurgat,& lumbrícos etíam expellít.Hoc remedium utile quideim eftjmodo equí admíttant: fepe enimdiebus aliquot afpernantur & abítinent.Curandüm eft autem utequus quí herbís purgatur; olitineatur fub tecto; & operimento aliquo anéo tegatur, Hac Rufius, Cannabis aqua fumpta alioitimentorum prodeft,Plin. «| Quaratione cyclocurentur animalia V eget, defcribit 2, 6. his xtbís;:Meminerís aute omnes ualetudínes capítis,pracipue ieteres(SOpericulofos, cyclo oportere tirar Cuí h&c obferuantía & ordo eft adhibendus, Tríduo ab hordeo abftinebítur anímal,tempes. . abitur etíam mollibus cíbís,poft díem tertiam de dextra ac fíniflra;prout tas aut uires uel ualettia doperiníferínt,de matríce(fíc dicta uena)fanguís auferetur,Quo fado per tríduijm uíridí cauliculo tüfmac laducarum füftentabítür cibo, Prímo uno díe cibo eum fuftinebís & aqua;nono autem die offascaulítim ctim líquamíne & oleoóptimo températas non mínus üigínti dígeras cui nihílomía müslactucaim dabís ín cibo ter ín die. Poftpotíonembibere femper íncípiat, Sí uero uenter uehes menter folii incceperít;caulíum offas dare defiftes:fed dabis paleas & furfures,íta ut fequentí díepe nitus nihil manducet, fed folam aquam percípiat ad bibendum , ac poftéro die índucatur ín cellam balneicalidam & fudet,Opus eft autem diligentia ut réducatur celeríter de calore;ne interclufo fpi tit pereat:tunc extergetur dilígenter;uínog; & oleo largiter perfrícatus; accipiet cum nitri pulues tefolía raphaní confperfa,quantum commodum eft, Pofiniódum cum radicibus cucitmerís afínini uttidis tnintitatím concifisoleum optimum imifces , & ín tafe nouo ita decóques ut tertíam perdat: Xquo fingulas feminas per capita anímalíuin per tríduum dabis;ut potío uentrem refoluat,Sed fi ultramodum fluere cceperit,lenticulam & hordeum parí menfura fríges; & de his fingulas bilíbres: ptt díes fingulos cura furfure et paleis dabís,Quindp ítaci diebus operam reféctiónis eius ímpendes; &leuiter exercebis,ut intelligas quantum üíres corporis fanítasQp profecerit, Poft hiec eum pro ara bitrio defpumabis.Sequente díe caput eius putgabis exorica(uox corrupta uídetur) uel radíce Día hüría qtiam Axtemiifíam dícimus; i hzc non fueríntyex liquamíne optímó cuim oleo miS TE putpedesiqy cofinectís,cum bene purgatum agnouerís, foluíto : butyrum ex oleo rofeó folitum fundes ín nares,utillo purgationís mítíeetur afperítas , íta ut fingula cotylze fingulis naríbus infyn| dantur,Si fupradíctz potíones non foluerínt uentrem,mellis;helleborí albí pondus unius deng hemína dulcís uíníbene trítum ín potione recípíat, uel certe fcammoníz podus duorü denar diligenter trítze cun dulcís uínihemiína fimili ratione diffundes ín fauces, Quod fi venter ulti dum diffolutus dífcrímen ímportat,anagallicum fucco ptífanze ad reflríctíonem ípfius dabis, lentg lam& & hordeum frixum,fíngulas bilibres cum paleís & furfure prebebís ín cibo, A d ultímump tes quz in caufa funt, fínapízabis diligenter , (ínapízatum cautere ferreo,uel quod utilius credimy cupríno combures,ufta curaturus ex more, Potionem quog ex antídoto polychrefto per diesplut mos dabiís,& exercebís leuíter,& ad cíbaría ipfíus alíquíd per partes femper adíunges,donecadpr flinam confuetudínem reuocetur.Infanabiles ualetudínes cyclo affirmantur pofle curarí,id efiginfy ni corroborarí;Caduci cyclo curati uruntur ín capíte:morbídi uero, dyfenterící, coríaginofi, ortly pnoíci,ftrophofi, cyclo curenturín renibus,Hucufgg Vegetíus, .— E Me De fanguinis míflione, | E Phlebotomumbhoc eft ferreum ínftrumentum quo uena íncídítur, Vegetius alicubi fagitta cat,Germaní fumpto (utuídetur) à Grzcís uocabulo;ein flieomen, — eaiBa Thee, qas Born, posey tx G^ ose, apud Hippíatros legímus:item tfaurzi(ip ie qv eis wxroxuvion QA Bats ruat &A«q Dive ex zw" weeks, xgozaique Noa, vue dadtugz QM Duc r8 Voas Avews, Et apud Latínos, uengt dere uel fecare;ferírezapud V egetíum etíam percutere,pulfare:fanguínem detrahere, uel mig míttere;auferre,laxare,mínuere,fubtrahere,tollere;deplereetíam V egetíus dixit & phlebotg E: alibi, Venaícta fanguís acontízet;pofi decurfíonem fafcíola ligabísuenam. | DDeuenzefedilgg & uenarum à quibus fanguis detrahí folet nomínibus quxdam docuí fupra capíte fecundo, | bus menibrís ac morbís (inquit Vegetius) generale remedíum dilígenter oportet exponi;qui cipué ín fanguínís detractíone coníiftít , fíratíonabilíter pro tempore & uiribus anímalíum; equitate perfecti mulomedící adhibeatur índuftría. Qui fí ignarus fuerít huíus xatíonís, non per demractionem fanguínís non curabít,uerum etíam perículum íumentis frequentiíTime gi bit,cum uíta uírtusqj anímantíum confiftat ín fanguíne, Rurfus tempeflíue detractus fanguis porípraftare adfoletfanítatem, Etrurfus, 4e, Conuenít de ceruiícís curatíone dícturo, obl tíonem índicare phlebotomí, (phlebotomíz:) quía círca ea loca frequenter operatur. Detra fanguinem anímalà cibo abftínebís & potu,aqualílococonftítues,tunclocum fupra ceruícégli tencat & adfitíngat ad normam,ut uena facilius appareat, Deínde fupralaqueum de fínifiret pollíce uenam deprímas,ne ludat,tum fagítta tangas. Dua autem uenz à capíte fummo defcer & conueníuntfe fub maxillis ufqg ad gulam;índe à gemínís uenís ínferíus quatuor dígítisfer tum deprímís,ne ín gulam míttas,& bifurcum tangas,& íumentum occídas , Statím fagittamr ' busdigítis tenebis,nec plus ferri ímprímas,quàm extra dígítos eminebat, INihilomínus etíam no digito manum tuam moderando fufpende,ut fít leuíor,ne uehemétíus imprímas quàm gp quía non plus debet quám mucro defcendere,Sí parum apté profluat (anguis, íuméeto foenum autalíquíd quod manducet, Agítatíone maxíllart plus fanguínis (de) uena profluet , FToc Vg Quiz de phlebotomía equorum ín genere fcrípferunt Abfyrtus & Híerodes,& de uenís quibi príuatím,leges ín Híppíatrícís Ciraecís capíte nono:In jídem capiítís decími ínfcríptíones hasmds Virumoptíma equís fit uenze fe&tío, Quod ínteríores femorum uenas fecare non conducatió uena prope teftículos ópuud'uc dícta fi fecetur,mortem ínferat: Et quae uene ín pede ac círca có fecanda fint,quae non;Quoód ex ítínere defeffis (anguínem detrahere non conueniat; Quodp cifíonem uenz non oporteat díuá potu arcere; Rurfus quod equo ex ítínere fefTo non fit fecal n4,& quomodo tractandus fít, Caftratorum fanguinem non detrahendum.Hiíppocrates dep tomía equi tum íngenere,tum círca ceruícem & tempora;De ínflammatíone ex phlebotomf: na fecta immodícéfanguínem fundat. R urfus ad ínflammatíones ex phlebotomo , & contrag ínflammatíonem, WVtfíanítas equi feruetur (ínquítPetrus Crefc, & ex eo repetit Kufius) uet confueta quatet eft íncídendaanno,fcilícetuere,aflate,oautumno & hyeme, | Equusnunqti betmínuide ftontris,feu de peclore,nec decoftatofeu de flancís,quía tales mínutiones requit fuetudínem:inifi caufa alíqua & neceffitas poftulet,Rufíus. Ad morbos partículares ín equis & mulís fanguínis detractíone utendum efl, Hippocrates ín Geoponícís. Pafce ígitur fub ut uofarragínemolli Cornipedes,uenamq feri,ueterestplabores | Effluere afpecta nígrí cu cruorís,Nemefíanus, Equus ut praferuetur à díuerfis affectibus,ut mínímum ter anno fat míttendus efl;authore Mauro, primó círca fínem A prilís,fecundo círca príncípium Septembt tio círca medium Decembrís, Mutarí tamen hzc debent pro equorum qualitate & locorum - bus degunt. Hís autem fignis cognofcítur an equus uenz fectione índígeat,fi rubeant oculíjl plus folíto turgeant,fi cutís & crines pruríant,(í pilícadant,fi ín dorfo equí tumores alíquirt di appareant,fí equus non bene concoquat, Hac cum apparent, príncípts obfla, & fanguína te de uena organíca equí quz eft ín collo (oiebalfaber) idá fatis abunde fiuires equí patti Quod fià phlebotomo uena infletur, impone folía uítis alba: cocta, fic tumor demittetur , Eae fius; Alía fanguinis abundantís fignalege apud eundem cap. 41, Plerígo uerís tempore inquir er OL E 25 " " * 5 | | DcEquo. [67 Lib. I. 495. tius n 43, quotannis de ceruice iumentis fangüínem démére,& fic ín herbam mittere necefTaríum jtant,ne ueterí corruptog fanguís nouus admíxtus natura calefcens ; debilitatem ualetudíntsue ium facíat. V eteres autem prudentiorest autliores abícy necefTitate: deplerí anímalía uetue- int;ne confuetudo mínuendií,fí tempore alíquo facta non fucrit/flatím intra corpus morbum ac ua Jetudínem generet. R.eciíus ergo eft minorís xtatís anímalíbus & bene ualentíbus ex nulla parte cor xis fanguinem detrahi ab(qp (pro nífi)palato: de quo affidue tam minoribus ij maturís detrahen- jseft humor,ut caput,oculí,cerebrumd; releuentur.(Síc etíam lib,i.cap.36.De palatis,ínquit, fin ismenfibus minuente luna fanguis detraheturzquo facto fi qua eft capitís paffio releuatur , & ci im faftídíum tollitur.) Maturís uero anímalibus non íncommodum eft pulfare uenam cum mít urín pafcua,llla tamen ín omnibus,quí deplendi funt, conferuanda eft confuetudo,ut prídie cg uena pulfetur,fubftentetur leuforibus & parcioribus cibís,ut per díaftema compofito corpore finr, menturbato per índigeftíonem,.In folo autem zequalí ftatues iumentum, ceruícemQ illius loro cína ges, quo ftríctíus fuper fcapulas tangatur, ut uena poffit ab alíquo claríus intuerí, Tunc ongía cum aqua uenam ipfam lauabís , & fxpe.deterges, ut altíus emínear, Pollicem quoque re manus ínteríus deprímes , ut non ludat, fed tumídior atque ínflatíor uena reddatur, equenter iuxta praeceptum artís,uel anímalis ipfius pofitíonem,fagíttam darí calibís(forte cha id eft ex chalybe)exiges,cotíbus bene acutam, Obferuabís quog; ne altíus ímprímas manum, lam atc gurgulionem rumpas,& arteríam przccídas, Eloc ením uítze confueuit inferre perícu- Percuffa uena foenum uel farraginem ad edendum apponas anímalí, quatenus agítatíone mas larum per uenam melius erumpat fanguínis ímpetus, Cum autem níger uel corruptus bumor e geretur,uel coeperít manare puríor,ftatím iumentum tollesá cíbo, & impofita fiftula uenze plagam afiringes.In plaga uero píttacitrm ímponas;ut diligentius claudat,licet quídam utantur & creta Des in tenebrofo loco & calido ftatues iumentum, & farraginem(fi tempus efl)uel foenum mollifft dabís feptem diebus ac noctib, Aquam etíam offeres,ut fi uoluerít bíbar, Pulfata etíam quoz jloco uena,omnem fanguínem diligenter excípíes,& aceto oleoG permiftum, uel alijs medica bus quae ratio depofcít,anímalís ipfius corpus perunges,pracípuedg illum locum, ex quo detra et fanguis, X quí effe putatur in caufa.Conftatením naturalí quadam ratíone atcp beneficío(ut quidam aiunt) ípfum fanguínem,cum fuperfufus eft lanpuenabus membris preftare medicinam, uí Qj (íccare:Qttam curationis folertíá non oportet omitti, Praterea ínterpofitis diebus poft phle- mum anímalía producuntur ad Solem, & fanguis detrahítur eís de palato, Defpamanzur etíam tio eradurà dentibus caninís, (uídein Hippíatricis Grraecis cap. )quos oportet fufpendíaltíus pro fanguínís fluxum,íta utea die mollíffimis cíbarijs utantur ecfurture, Sequétibus aucem diebus. x integro hordeum conféquantut,fed à uilibus incípíant, Xt ad confuetudinem per fingulor& maugmenta peruenfant, Confequenter tepido díe ducantur ad mare uel luuíura,dilizeutecdg rgantur, Víno quog & oleo ín Sole perungendi funt diligenter, X confrícandi, ur corpora eoa calefacta aut repellant , aut perferant perfrícatíonís íníuríam, Cuíibus perfectis equi nobiles demum ad labores curfusgp itínerís reuocentur,Hec Veget, Venzeautem diei hora fecirada, . oautuminaliG maxíme tempore íncídentur:(ed & brumali atq alío quolibetmodo non ixímis )neg xítuante,Cameraríus, Sanguiísinitio uel fíne morbí potius quamin medio imíctendus, t Quibuídamequis fua fponteuenz rumpuntur,& exudathumor fuperfluus, ijs incidi iile ebebuni:alijs fanís quogs, fed nímíum plenís:quod uel de corpulentía;uel de attrítus cupiditas uc dentium & capitis íactatione animaduerti folet. His ereo fanguis detrahetur, ut ueieríbus it, de palato potíffimum:fed de collo etíam mínui níhil nocuerit,prafertím ín confuecudine,ut accídit, Camer, Admíffari]s eo anno quo admifTum facíuntuena laxanda non eít,ne zeneras intentum corpus cura gemínz necefTitatís exhauríat, Veget. Scíendumeft caflrata animalia legimusin Hiíppiíat.cap.1o. nunc? oportere deplerí caufa herbae , quae íam partem uirium ct& Is amiferínt:& fi deplera fuerínt;uehementius enertrantur,Idem 1,35, Et mox capite 34. A dmif etíam equós phlebotomare non eft opus:partem ením uíríum & fanguínis ín coitu.natura di « Bítamen ab admífTura ceflauerínt , nifíánnís omnibus herbarum tempore depleantur, íncie ín cecítatem:;quía íd quod coítu digerere confueuerant,déclinat ínoculos, Abfyrtus ca. 44« híbetuena fectíonem cum fanguis per dorfum exítne íntroreuocentur pratithumores, Infar ninofi morbi príncípío uel fine fecanda eft uenia, mínimét autem ín medío, Veget. Sí(anguis ni iiüumabundet ín equo,de uena quz eft ín medio collo, pro fortitudíne & xtate equí fanguínem míg [m ad pondus trium uel quatuor librarum:Sín debilis eft € pullus ; ad pondus unius & dími, lizuel duartim librarum tantum, Quod fi negligatur tena (ectío,(cabies X ulcera forte cutím ínfez abunt Rufus, In morbo quem Albertus & recentíorés nominant frenes, coptofa míiffio fanguis t;,hoc modo: V ena craffa(ínquit Albert, )qua eft ínter ambas coxas,& üena qua fub cauda eft, 'interuallum quatitor dígítoruma natíbus íncídatur;ut fanguís à natibus extrahatur;ídà cíto fa. ndum efi:nam dífterreeuacuatíonem ín hoc morbo perículofum efi, IVlittatur autem fanguís ad ani iferedelíquium,Fit & ín eo quem infundaturam uocant affedtu d copiofa uenae f ediío, . qIn quibus paffionibus & ex quibus locís fanguis emíttí debeat, V eget, i.35.docet hís uerbís;Morbidis &quibufcung totum corpus ín caufa eft ; ficut febrientibus ; de matrice stato dos eft fanguis L2 e P Nem : " j P3 496 De Quadrupedibás Cephalalgicís autem, arpiofís(appíofis forte;ut 4,1e.)infanís,cardíacis, caducis, phreneticis cíjs,ficardicijs,rabiofís quoquo modo praecípitur de aurículis fanguinem demere, V erunta líus eft de temporibus,que ín dextra ac finiftra funt parte, detrahatur , íd eft (ub cauatura tribus dígitís ab oculo ínterpofítis ínferíus uena perquirítur, X ex utrag emittitur fangui ro quibus fuffufio cotingítoculorum;uel caetera uítía qua oculís nocent,fnferíores uenze fub pofítze , quz defcendunr fub angulís oculorum ínferíoríbus , quatuor digítís ínferius quam funt,inciduntur, Quibus quídem faftídium inhzret,uel arteríarum uel faucíum tumor;uelg uatío capítís, de palato auferendus eft fanguis, Quibus autem pulmo eftín caufa uel íect catera quae hís uícína (unt membrís,de pectore mínuendus eft,ex uenís quz pofita funt inx ac finiftra,ubi brachíola contunguntur,& flexurafít cum armus plícatur, Quibus quídemampn eft ín caufa, de brachíolís fanguís mínuatur;quz uenz pofítz funtínteríus, ubí centuríz, ídefly fculibrachíclares funt,fex díeítís fuperíus quám genu , tríbus uel duobus dígitisínferíus i tíz. Hx uena fagitta percutíatur,fed caute modefle& tangantur,propter debilítatem atima ha commixta funt neruis, Quibus autem artículí ín caufa erunt, uel (í artículus ínfertus u tus fuerít,uel aut aquatílía babuerít, uel quíduís fímile (n artículís cotigerít, de fubcírro faneuigfh trahí debet:quae uenz pofiítae funtínferíus quàm articuli tribus digitis fub coronam:qua uenzqm fumma cautela rangende funt,quía artículor& coníunctz funtneruis.Crecíaco uel fibafim; de coronís rectis tollitur fanguis, Flac V eget. 1.35. Quibus autem iumentís uel füffufíonisu per uoluntatem excrucíata ungula fuerít,uel quibus remorata bafis longi temporís claudíginemfe cetít,hís quomodo íncídenda uena etreliqua cara adhibenda docet capite 16,Et mox capítezzui bus ín morbís € quomodo íncídenda fit uena fub cauda, quatuor dígitísab ano , ubí pilos bet,in medía caue díuifura,loco príus cafo tabula alíqua non ponderofa, quoufgy fe uenad ftxet;erigenda eft autem & refupínanda cauda ad lumbos, | Equus podagricus curatur íntengl remedía fi fanguínem tollas € palato non multum, & rurfus poft feptem díes ex pofterioríbuspel bus proxíme talos, Nexex&r o T yxvMoy(à fuffragine, Ruell.)illum quoc non multi, fimili eren teriotibus,Abfyrt, q[Sí;ubíantea díebus aliquot fponte íetunaríntmox ín furorem uertantij guíne detracto iuuantur,Aríft, Adfluxiones oculorum &c.fecetur uena ín facíe & svo 7o uil pin, Abfyrtus capite i. In palato audío duas alíquando uenas ferírí,ut fanguis per gulam defllg Commendant Híppiatri uenae fectíonem qv 78 $71 d xeroAup 7r&BoA hoc eft, € torís acetabulomm xendícís,utR.uellíus uertit, 4| Venaín equo ínterdum(inquit Albert.fcíinduntur per tranfig fum,ítautlígnum ferra fecaturtex quo ne fanguis uelíluxus ad partes debiliores , ut oculosgptt aut alías decumbat, íncífío hunc ín modum admíniftranda eft, Pellis equi,ubi íncifio fieri deb mum calída fouerí,& à pilís radí,deínde manibus díu frícari debet;íta ut aperíat(eleuetur)allgn tulum:;& ficaltior pauló círeumíacente pelle,fíndatur fecundumlongítudínem uene qua finde eft:tum uena à carne feparet et findatur:quod (i craffa et plena fuerit, detrahat ab ea fanguisqit fatís eft; IMox eleuetur cum bacillo ex ligno molli ad fpatium duorü dígítorum:& (ic filo molli queliígetur.Facta pracílione capíta uenarum ex utragy parte alíquatulum adurantur: & ta quàm capita uenarum extra uulnus dependeant,utà uena quz ínter lieaturas eft putrefadiaftl abítrahi poffint tum fila tum partes abícifIze uenz ouod fi fanguís ín alíqua parte, & preciptttilp de collectus fuerít,antedj educatur,debet uena ex ínferíore parte ligarí, & non ex ea quac ador tigitur:& íta detrahendus efl fanguis, Hac Albert, Vide etíam Ruftum ca, 45. deferrationeftt queationeuenarum, "Venparum laqueatíofeu íncífio(ínquít Rufius)omnino uítanda effiquf quam eruntequí tam ualidi & robuftí dante fuerunt; nec alíter índe proficiunt, dj quod puldim resapparent. Cauendum eft etíam ne fecones(fetones)autlaquei unquam ponantur ín pedore caufa omníno neceffaría poftulet;inam grauís índe fit equus, X pectorís grauitatí obnoxius, | De cauterijs, Coquere & decoquere,pro adurere;& cocturam pro aduftíone,apud ueterínaríos Veget r Rufiumlegímus, KowzzeuelKoewzheny,infirumentum quo íeníto urunt:íd € ferro fit,uel utillust pro. Adhibetur equís cauteríum etíam ín curatione per cyclum,pracípue ad ueteres capítís alti dínes,, utfuperíus díxí ubi de purgationibus aluí fermo fuit, «| Chirurgia appellatur quodam, fecatur ferro,uel cauterfjs urítur;qua cum fit omnibus membrís anímalíum, praecípuetamenmtpea tís neceffaría eft medíciína, Veget, Inanímalíum curís ac medicinís(inquit ídem 1, 38.) dupl& medíumauthores effe uolueruntzmínutíonem fanguínis,per quam confirícta laxantur; GCUlll cautertj,per quodlaxata ffrmantur, Sed cum phlebotomí ratío euidenter uideatur expofíta; Calll quoc, licet nouiffíma cura fit;aperienda uidetur utilítas, Nam aduflío laxata conftríngít, inl tenuat,humectata defíccat, coagulata foluít,farcínomata(uox apparet corrupta)pracídit ueteri lores emendat, alíenatas corporís partes ex qualíbetcaufa ad ftatum fuumreuocat : fuper natif? -excrefcentía, (ablata & adufta creícere non patítur.[NNam cum candente ferro ruperís cutímultl omne concoquítur atq; maturatur , € beneficio ígnís díffolutum , per foramína quz factaltnt fluit cum humore:atg íta fanatur paffio & tollitur.dolor, Poft quae cicatrícibus claufis , com & robuftior redditur locus,ac prope ínfolubilís cutis, Sciendum ueró cuprina cautería plus elite ad curandumhabere quàm ferrea, Praterea fiin capíte morbus eft , ínyrítur ceruíx ; fi fubrelle E Dee. QULibgL agr | lumbis ignis adhibetur. Interdit atit puncta ínfieuntur, interdü ad fímilitudinem fínex candens Jeducitur ferrum;alíquando uelut palmulzfiunt.ln hoc ením laudatur mulomedíci íngentum,fí íta nimal cautetío curauerít,ne deformet, Pro locís autem ín quibus eft paffío,& pro peltís eftímatíos ie cautería uehementíus ímprímuntur autleuíus, Memoria autem retinendum eft, quafTaturas (a. fradiuras, )emota uel extorta;aut eíecta de locís fuis,urí penítus non debere;nam perpetua debí asconfequítur:fed melíus eft cumlocís fuís repofíta fuerínt, & ligaturís diligentius communita,at tanatura índuftrízG benefícío corroborata,chalaflícís unctíonibus & malagmís , poflremum cís eadem percurare ad (pem perpetuz fanítatis, Quod fpecíaliter admonendum eft, ne mulo cífeflínantes,dum foco curare cupiunt, anímalía debilítent aut deorment, cum phlebotomís, ibus,unguentís,fyríngis,medícamínibustp diuerfis ante fit tentanda curatío:& fi nihil profe. rint,ad extremum ígnís adhibetur, Hic Veget, ,, De cauterijs adhibendis ín febri , opífthotono, yrítide, S ijs qua paraprí(mata uocant íuxta poplítes: &c,& de cauteríorum uftionibus fanan« uilegereuolet adeat Híppíatrícorum caput o7. ín quo etíam partículares aliquot compofitíos edicamínum cauftícorum ex calce, chalcítíde, &c.prafcribuntur: & apud V egetíum libro 4. , Sidiutarnam equi fanítatem defideras(ínquít Rufius)íta galla fuperoffa,fpínellzeterdze, yaní,curbz & furínz, nunc ipfum ínfeflent:& maiore fíducía eum fatigare aufís ( affe&us enim lícios equí prae nimio labore íncurrunt) curabís utequusá períto eíus artís homíne decoquas locis ubí uítía iftaoríri folent. Sí equícoquantur cum funtbímí uel trimi , uel antedj feparena tarmentis,ftatím cum íumentís per pafcua libere dímítti debent,non adhíbítis alijs medicamen xissficmelius curabuntur,& pulchríores apparebunt coctura:ros ením ignem, aduftionem, & pru immirabíliter remouere, X cocturas curare poteft. Sciendum eft etiam quod cauteríum eodem tujín quo ínuenerít equum conferuat:quamobrem fi equus alícuí ex praedictís uítijs obnoxíus n debet ígnís remedium adhiberí quoufc dolor ceffauerít,FIxc Ruftus. Cautería felicius ad tucuere uelzftate, Abfyrt.item decrefcente Luna potius quàm crefcente,R ufíius, Equum tía m& pigrumure ín flancoín modum rotz,& fac cruces & pundtos in eís:fimiliter & ín renib, atuorp ulfibus:X panícum edendum obijcíto,& ín loco calído diligenter cuftodíto, Rufius, camentum cauftícumad neruorum dolores V egetíus defcribit capite ultímo, Cautería cona thippíatrí ín díterfís morbis, comiítíali,ftropho,dyfentería,orthopnoea , hydrope , abfceffibus ifarcimínofi,malandrtis, id eft uulneríbus ceruícis,coríagíne,& radío fracto, Cauteríum ads it tumentíbus teftículis,fi alía remedía & fanguinís miffio non iuuant;fed curandum ne teftes attineantur cauterio, Híerocles, " Demorbís equorum & curandíratione quzdam ín genere, "INonnullos equorum morbos cognofcere dífficíle eft , cum eadem fxpe figna diuerfis ín imorbís eant; Verbígratía,non folum febríens capíte ínterram demíffo anhelíitum ducít frequentío- fed cum alij etíam dolores urgent; Rurfus opiflhotonícorumnotz traduntur,quz etíam proue js anímantibus, que longior ínfolatío aut diututnus labor ad imbecillitatem perduxít,Ea no ntinfíftere, (ed commíflis ín unum pedibus concídunt , INon ergo putabís ipfe dolorem effe Ís,aut tormína:necs ab ijs medendíratíonem trahes,fed conueníens morbo remedíum adhíbe- lta ígitur germanarumzerotatíonum figna fimilituidíne confunduntur : multa quog prorz usdiflidentíum indícíafacile deprehendes,fi diligentius anímaduertas,Pelagoníus, Aures cetía fri gidíndicantmorbum, | Sígna diuerfa equí uírtutes aut uítía aut morbos nofcendí Rufius per aa ifrnos prarícribit ca, 7, unde nos quada recítauímus fupra in $.,in ele&íone equi, Equo fere quá ni morbí,przetert uefícze conuerfio, ficut omnibus ín genere ueterino,Plin. | Homínes ufu pe totídem fere morbis equum, atcy etíam ouem infeftari, quot hominem referunt, Aríftot. Tres [limi morbí equís & alijs querum folídz funt ungulee accídunt,uefíca,conuerfio ínteftínorum €os uocatur, X cardíacus:caeteri uero morbi ad díes aliquot dífferunt, Solet tamen etíam crí« ;& fuffocatío, uentrís dolor illico perímere;nifi prafens remedíum auxilíetur, Herocles ca; Frenes morbum uocant recentíores,qui uel infra duas horas aliquando occidít.Sunt & parifil erículofa. Hernía equíex calcítratu alteríus ad ínguen orta, tertío fere díeoccídit, Strangu: ira duodecím díes uel occídít,uel tranfitín moruellam, | Malís nifi cító fuccurras ín aflhma iit, Afthma,ut aliquí putant,íncurabile eft. Malis etíam quaefícca appellatur & rapto pulmone áncurabilis eft: artícularís uero dífficilís curae : at fubtercutanea & humida facilius curantur. tbíalij afcítítij funt;alíj naturales quos foetus ín utero experíriincípit, Frequensopínio eft (in t Veget)Barbarícis equis nulla adhibenda medicamina , q» ufq; adeo naturae benefícío egrotii ualeícant,ut eís nocíturafít cura, Sed falfa erat ífla perfuafío, INam quanto fortíora membra ;tanto diutius uíuunt;fí ex aére uenientibus medela nondefí. [In equís & omníum íumena Yum genere, índicía animé aures pracferunt,feffis marcídze mícantes pauidís,fubrecize furentíbus, Jut zorisPlin, Contínuóanimal quod ualetudo tentauerít (ínquit V egetíus) tríftius ínuená aut pieríus , nec confueto utitur fomno, nec folíto fe more tranfuoluit , nec requiem ut affua Rataccumbít, nec deputatum cibum affumit ex íntegro ; & potum aut íntemperantíus accípít, aut omníno faflidítflupentibus oculís,auribus flaccidís, erecto uífu,turpí pilo,exhaufta funt ília,fít fpi atigidioranhelitus crebríor aut grauíior;ínceffus ipfequo maxíme notatur , fegnís ac nutans, C& 3 A98 De uadrupedibus ut E huiufmodi fígtta fn iumento unum uel plurà confpexerís;flatím illud feparabis à caterís,ut có nem hon inferat proximís,& facilíus ít folo íam caufa morbí poffit agnofcí, Sí diligenter hab poft unam, fecundam;uel tertíam díem ab illa moeftítía fuerít abfolutum,níhílá refederítin c ipfius quod putetur ambiguum, fcíto ex leuíoríbus caufís illam uenífTe tríftitíam , & anímal tudíni príftínze effe reddendum, INec explorandí omíttatur íntentío: nam frequentius infpicí & cautíus,quod femel ccepít effe fuf pectum,Hucufg; Vegetíus, Caduntín mórbís nonnull ut caduco inde dícto,& eo quem frenes uocant: & malíde humída, & morbo acuto ex pabuli tracto,quo laborantem equum noftri uocant tád vomfüter , uidetur autem crithíatís effe :; hac quog cadunt, X erigi recufant.In podagra etíamferé ftare & ambulare neícíunt: fi cog claudicant: fepe fe profjcíunt,ut índígefta ex hordeo anímalía,quz propter doloré non coqu bum, Vegetius, Pedes pofteríores attrahunt;ín nephrítíde uel fubrenali morbo, ÉAGSudar vay, leguntur apud Abfyrtum cap. 6a. Syrmatícum íumentuim quod coxas pofteriores fubírof V egetíus 5.23. Bed figna & fymptomata unde ad certíorem morborum cognitionem ueníatii curai? & ordíne tradere non inftítui,fatfuerít occafionem alíquam praftítitfe alijs, quí hac for vis defyderant, Veneta factíonís homines & Prafinz,equorum fubínde retrímenta olfa fue(Te legimus:ut hínc pernofcerét, dj facile cibos confícerent,boná eorundé habítudínem fic henfurí,Cal, 4jPlerung; iumenta morbos concípíüt laffitudíne & eftunonnund & frigore fuotempore urína non fecerínt: uel fífudant,& à concítatione confeftim bíberínt: uel fí cüdi rint,fübíto ad curfum extímulatafunt, Frígus quantopere noceat equis, dicum eft fupra ir viis, (ProhibetRufiusneferro tangatur pars ulla equi, qua alícuí figno zodíaci refpondeatji tumtemporis Lunafit, Síequus doleat ex retentione urínz uefícam ínflantís, equus cum; equa per ftabulum libere permittatur abíre,fícd neceffarío prouocabítur ad urínam: Etne hoc remedíum ad omnes dolores utile reperítur:quía uoluntas coítus ualde naturam corro confortat,Crefcentienfís, | Suffumigantur équiín diuerfis morbís,ut dyfuría uel ífchuría, malide,flrangulína ex frigiditate capítís, &€ morbo ínfeftati apud Crefcentíum quí accidit fiatimá calorerefrígerantur, Sudorísremedíum adhibetur non paucís : farcíminofi ad fudotg ufq; ambulare coguntur: hydropícibeneoperti medíocríter exercentur ad fudoremi. Multumei tantur etíam tetaníci,ní fallor; & quí ifchuría laborant, & qui r&dy à noftrís uocantur, Podagrídu bulando mínutatím exercentur loco fícco donec fudet:In Gracís Hippíatrícís ópertos ad füdo uf paulatím agítari lego.Inambulatío & lenís curfus conuenítequo ex urina dífficultate labotg ti, V egetíus,Perfrigeratus equus, & quí ínteftini peruerfíonem patítur,deambulatíone et equitatl ne, d]z xc iauatur, Abíyrtus, Orthopnoícum équum témperabís exercitationibus ut fudetyyi get.Equus fttopho,íd eftjtormínibus uentrís laborans,poft alía remedía quae ad aluum cíendip tinent,ad curfum agítur,fed nec díuturnum nec cítatum:deínde uacuato uentre rurfus ad füdonm ufcy agítatur, Abfyrtus, €| Hippiatri radíce hibifci frequenter utuntur, l'ragus, Sanguínt T nis fictio ex bolo non Armenía,forbis contufís,& capríno fanguíne;alijsp diuerfis rebus;adtgi sum & íumentorum morbos utuntur, Monachi ín Mefuen, Sulphurís genus nígrícans phai pole nofirí uendunt,quod caballínum uocant,non alíam puto ob caufam , quàm quod ineqi remedíjs locum habet, Aliquí non folum grauíor anhelitus (i fit, (ed ad omnes uifcerum ncorum morbos prodeffe uolunt, fulfurís uiui pulueres ínfufos cum paffo: Qui etíam acríüst hoc medicamentum líquefadto fulfuread ignem, & íta poflea tríto & admiífto pabulo,pondertt riim tríum aut quatuor, Sed hoc ut egregí écurarí omnía equorum latentia mala affirmantifililto fu,ita contraríam fortunam equo effe flatím letalem aiunt. Quare,nífí neceíTitate urgente,abliot lícet abftínebímus, Cameraríus, Hederaterrefltrís ad omnes morbos & languores equorüm fens remedium habetur,qua non folum abíllis mandatur,fed etíam tríta inferacur naribus utl tatio prouocetur, Cameraríus, Suntquíradícem uulgo carlínam díctam equo ín itínere alligari xt2os iubent ín freno uel lupatis,fíc & uíres fuas conferuaturum, & nullo fubito morbo (tiit cant noflri) correptumirí, Serpentis caro& decodiío equo uulfo datur , ítem fcalmato uttgdit & ad tuffim fíccam aclumbrícosuentrís, Confilígínis herbx(dequa plura díxímus alibi ra dix fica defitueratri nigri, multiplicem apud híppíatros ufum habet: díapyron Grace uocant, [nori pna (inquit Pelagoníus) fi czetera remedía non fuccedant,curabítur equus ínferta pectotit? la,quam ueterínarij confiliginem uocant (Gracelegímus dfoxégza pi(xy , malim e[gz v;») aut uel aurícularum radícíbus (apyoze) ímpacta:fiquídem has ín partes omnís uís morbi noxíumd j elicitur. V tuntur etíam confilígíne ín hydrope,& contraomnes contagiofos morbos, Sunt | (entíffimum aduerfus oculorum albugines remedíum putent,aurem fubula tranífuere,faci mini ueratrum ínferere, Prodeft quoqj cutem fub malis perforare,ímpreffoG; uulnerí íde uef adigere, Abfyrtus cap.ri.utuertít R.uellius:ín Graeco additur, Eis d" Gp £N Boop 70 id Torino à yvy. Stercushumanum impofitumlinguz equí;reuocauít & erexít iacentem íam humit cius autem,fi etam naríbus ínferes. Iacobus Dondus ad morbos quadrupedum (ín genere) nío commendat,capram folidam cum corío & ranam rubram díffectas: Cytífum: Rutam pei cum uino:Semína perfufa amurca oleí;Síderitín , pracipué ad angínam quadrapedum libro: qjSalíuandum pecus;hoc efi, quafi falíua potíonandum,ut Petrus Ruellius exponít: & (ali ( DcEquo. GULSl 499 inquit idem )à quibufdam faluiatum;potionis eft cenus quo ín iumentis maxime utüntür veterínà j medicí:Ciraece z02sp, zou, C nmn, Saluiatum uínü(inquit Hermolaus ín Díofcorídem fcrí 15ca.9e4.)à faluía dicí nouimus, Saluíatuim ueró quo ueterínaríj utuntur,potionís genus eft, Po, Graci uocant,ex hordeacea aut trítícea farína & fale,à quo fortaffe faluíatum,Q iídàm ín Colua lam faluíatà aut falínatá legere malunt; ab eo falínare uerbum deducítur,lte ín Plíníü 37.11, Pro llínatí uececínquibcodíces antíquí & Columella habent, (alíuatí:eft aute ubí et (aluíatum fcríbatur: 1nod potíonís genus eft,quo ueterínarijttuntur:à falíua,ut puto, quà ueteres pro fücco accipe onfueuerunt:nifi quís & faluíatum, aut falínatum quog legí probet,à fale. Ego ueró faluíatum mon potíonem, (éd offam uel ut uulgusloquítur magdaleonem effe,quz nó bíbatur nec ínfundatur p ios anímalís,fed manibus inferatur demíttaturi ín fauces, collatís authorum locís deprehenditfe miht uideor. Opus eft autem arida trítaco ín farínam, ut eruum, hordeum, milíum, lentem,aut hers 'bamalíquam,líquore aliquo excípí,ut lacte,aqua;uíno, fapa,ouo, & ín offam fiueglobum formarí: fedauthorum loca fubijcíam, V eterem tuífim (anant dua librae hyffopí macerati fextartjs aquae trí Js;íd medícamentum terítur,& cum lentís mínute molíta fextarijs quatuor more faluíatí datur: ac ftea aqua hyffopi per cornu infundítur,Columella 6.10. Vocát autem aquam hyffopí, ín qua mas tus eft hyffopus, Nam proxime ante,remedíum ad recentem tul(fim hís uerbís eidefcribítur,Len aluulís exempta, & mínute molítze mífcentur aqua calida fextaríj duo;factadp forbítío per cor nfundítur, Hínc facile apparet forbítiones,ut potiones quogj(forbítíonem ueluti craffiufculam ionem díxerím cum farina aliqua decoctam,íta ut cremorem habeat) líquídíores effe & per cora nfundí,faluíata non ítem, "Teneroolere commífto torrído molítog mílío,& per unam noctem emacerato faluíatur, Columella, Eft enim faluíare,faluíatum ínferere,tuelfaluíatí more faucibus ittere. V ítulís(pro alímonía) toflum molítumt milium cumlacte mífcetur, faluíati more prae« dum, Palladius: INofirí huiufmodi turundos fagínandís anféríbus parant, Ad lumbrícos uitu- m,lupíai femícrudí conteruntur,& offz faluíati more faucibus íngeruntur: Poteft etiam cum as fíco & eruo conterí herba fantoníca ; & formata ín offam, fícut faluíatum demíttí , Columella, - eum herba appellatur à Gallís, qua fagíttas ín uenatu tíngunt medícamento, quod uenentü cera im uocant; Ex hac ín tres modíos faliuatí addítur, quantum ín una fagitta addi folet, íta offa dea itur ín boum faucibus ín morbís, Plín, Recenstuf(fís optíme faluíato farínz hordeacez diífcu- ;Columella, fíccum hoc medícamentit uídetur,(ed V egetíus ouum crudi & heimínam paíTi ad ktaríum farínze hordeacez addí íubet, Erutim cum hordeo molítum faluíatí more ín fauces demít ttuffientíum boum,Columella, Hoc etíam arídum uídetür,fed Grzcí remedium ídem fere cum comadefacto fíeri iubent, Errant ígitur quifaluíatum potionem exponunt grammatíci recen s:& rj etíam,ut míhí uídetur,quíà faluíze fucco deducuntimihí quidem faliuatum fcribi praecía pueprobatur, quod una cá falíua ín pecorís fauces ímmífTum deglutíatur.Errauít & Ioannes R.uele liusín Hippíatricís Girzcís propotííma quod infunditur faluíatum reddens ; cap. i38. ín Graecís : Et ox, Alía faliuandi ratío eft, &c, Girzece fimpliciter &»o legitur, & fübaddítur propotifma. Veget 355,60, offas & offulas appellat hís uerbís,Mel, butyrum, axungíam, falem & pículam commiííces, oflasfacies & in palTo intínctas diígeras.Et rurfus alío medícamento deícripto,foenograeco,apío,ru carícis,tràagacantho,anagailíco & allío commiíxtis,fubdit : Omnia conterantur , offulísqpad nu naenítudínem factís,ternz,quínz,feptenz pér triduum digerüntur, (hoc eft,prímo díe ternze,alt 0 quínz,tertío feptenze.)Facíunt autem utracp hec remedia ad équos tuffientes, tulfos,ruptos;. irtus ín Híppíatricís 63:424 'a2u2e nomínat.Equum(inquit)ítínere aut curfu defeffum retícícs : modo:Polentam uíno odorato mixtam redíges ín magdalías , X apprehenfa língia ínferes, Et us cáp. 89. Sí equus gallínaceum fimum deuorárít,fímum album eallínaceum cum denarío adi pis& duobus polenta choenícibus, uíno permífcens & mapdalías effíngens edendum date, Híeros xdesibídem mazas uocat. Sed fatis défalíuato, — f Medícamentorum genera díuería defcríbuntur aVegetío 4.37.Potío zeftíua 1.57.8 4.37. Hyemalís 1,58, 8€ 4,37, Autumno & uere 139.0mni tem Dore; 6o. Potio diapente i, «4. Aduerfum omnia genera morborum confectío A. i1, Confectío fuffís nentoruim falutarís 4.12. Puluís quadrígaríus, 4. i5. Eiufdem apud Hippiatros Grrzecos capíte penufl ptimo diuerfis ín locís uaríze traduntur compofítíones: IMalagmata plurima & híppacopa quaedam pisfcribuntur ín Hippíatrícis Girzecís capite ultímo.Sunt & apud V egetíum malagmata quzdam libró A.capitibusi7:20.21.&£ a5, Synchtífma apud V egetíum 4,18. Anacollema & fynchrífma 4; 31$ Infufiónum,íd eft potíonum quz per os ínfunduntur,Grzci enchymatifmces uocant, uaria COa pefítíones in Hippíatticís Cir&cís tapíte penultéímo,Sed non eft inftítutum de compofitionibus fiue medícamentís ad equorum morbos fecundum genera agere:altjs hanc curam relinquímus,quítum hxctum alía ex V egetío & Grzecís Híppíatrícis GC aliarum linguarum diligentius & curíofius pera lequantur,míhí fumma capíta dígeffifle (at operofum fuerit, 4[Potiones medicamentofz equís Yet os ínfundi(digeri,ut V egetius loquíturfolent;per taslígneum , ut Columella meminit alícubis - Bet cornu,ut V egetíus & Girzcí,quíbus frequens eft illud, Zud's d] oe 9" Eie xAwssioe BaAay syya &e 0m sz, Híerocles, Per os dabís ad cornu, V eeetíus,Filícula tríta & aqua tepida mífta datur per cora nu,Columella,Éyyvzczi(sp e]o: 7 juvoc, Hieroclesie]z v8 soue GP, A bfyrtus, Au fup &yyvpa?zi (eode xpónas Qd jt GÓXvS peeree vd ver ^ kr VAR, gi d]a 78 stu Q^, Abfyrtus 62, Éyxa 75 Qaovyjt ,i u ppíat.Etalibí, 4 a Us Al soo — DeQuadrupedibus ÉyxAv(códto ofvxotd rm d]: pwap, Flierocles, Ex aqua mulfa díffundis ad coru V egetius.Etalibi]a, | fundereín fauces,per os dare, per fauces díoerere ad cornu. Sed alibí uerbum digerere accipit eo quod eft ín'os manu ínferere,ut 5,60, Offulz ad nucis magniítudínem facte per tríduum díg tur,Et,Offas ín paffo intínctas dígeras, — €] Inferítur & manusunctaín anum ín díuerfis mc ut firopho uel torfionibus uentris, ínflatíone & alijs, ubi aluus obftructa efl, ^ — €| Clyfter propr citur ínflrumentum quo aluus colluítur:hoc adhíbereV egetíus clyfleríare díxit, C uotíes autemgy | fteríabísinquit)caput anímalís in ualle flatues,& clunes ad altíora conuertes,ut quod per clyfterem ! diffundis ad ínteríora perueníat,Díutiffim?e autem poft potionem ín talibus locís anímal retínetum. utfacílius necentur uel eijcíantur pefles internae — «| Aucsiuoy uel dlosse uocatur ínfirumengm quoddam, cuíus ufus eft ut equís per narescommodíus medicamenta ínfundantut, Camillus barbarajinftrumentum quo alíquíd inflatur;uíde ne cannula potíus legendum, | Cum liene cha humor quí íntra cutem eft moueatur;Rufíus, zeewAa6ic ín Híppiatrícis cap.128.ínflrume quoaliquíd apprehendítur & extrahítur,forpex, Rofnettam uocant barbari ferramentum, q lez equí raduntur & fcínduntur : fed de huiufmodi ínfirumentis plura alícubí ín Philologiae tur, Aphorifmos aliquot de fignís & íudiícijs círca morbos equorum,lege apud Petrum Crel enfemlibro 9,cap,57,& Ruftumcap.z, | «[|Morbí naturales (ínquítRufius) dicuntur , quic guntín utero,quibus cum anímal naícítur, Fiunt autem uel augmento,uel dímínutione, uele naturze,uelex parentibus hzredítarij. Rurfus morborum ex augmento, alíj funt ex fimplici dantía,aut matería corrupta, &c.ex hac gignuntur fcrophulzeteftudínes,elandulz & fimilia, mínutione,ídé uel partís alícuíus priuatíone omníno,ut fi nafcatur fine aurículisuel caecus; uel prauítate,ut cum narís,uel oculus,uelteftículus, alter altero mínor eftjaut coxa una quá breuior:eft quando crus totum mínuítur, qualem equum uulgo fculmatum (fcalamatum ) dicunt Eft quando natura erratín forimnatíone foetus,ut fi nafcatur equus cruribus oblíquís,uel ung 1lís.ar teríus,aut pofterius,aut utrobíq;;uel cum pars alíqua non fuo fita eft loco. Parentum deníg ui morbí fzpe ín foeturam deríu&tur: hínc gerda & guttz(zardz X galla, Petrus Crefcent,) oríüifir &c, INafcítur quandoq equus uitíofus ita ut maxilla ínferíor fuperiore longior fit, Et alíqu nafcítur cum aliqua fuperfluítate ín pedibus uel alía corporís parte qua murus uel callumutyl (uerbís utor Petri Crefcent,)dícitur,quí murus fine corio fít,Eft quando errore naturae nafcífüte quus obliquis cruribus,uel cum zardís ín gares, X gallís ín cruribus , &c. Plura de his uítgsg ruma cura & emendatíone,lege apud Creícentienfem loco íam cítato, — €] Liceret hoc ín log amíngentj & anímí uítía ceu morbos quofdam annotare,qualís eft equusrefragator uel refradia us & contumax quem noflri uocant ftettid,Italireftío &C adombrato,cum fepíus íta reftítat df fiitut nec uerbís nec uiadígi ad pergendumín uía uel opere poffit, Frequenter pullus (inquit us)propter malam eruditionem & ínftítutíionem dum domatur,uítiofus & reftíuus fit, quoduifili non facile relínquit,'Tradít autem(capite 160,)& alía quadam remedia , € optímum effe gal caftratos enim & maníuetos & non reftíuos fíerí, &Cc, Equo refractario radícem urtícze ínter & cutem infere qua parte calcaría adíguntur, Innomínatus, Contrarío laborant uítío quos 3 phon anagogos uocat,íta contumaces , utubí conflítuerís, confiftere abnuant,Celius, [Eg tnordax aut calcítro,uítíofus,non morbofus,Gell, 4.3. Potío ad (xuitíam mordentíum , ín Elippli 158, Vt animalia ferítatem exuant, Ibidem 139,Equi nehínníant, Ibidem. — «|EeV 4e" , aam iaa5,Hefychius & Varínus, " De js morbís quítotí corpori communes funt , fiue quod omnes partes fimul occus pent,ut febris,peftís, &c. fiue quód nullí parti fint proprij , fed uel quamuis partem, uelcutem duntaxat ínuadere foleant, | Xenophon Apomnemoneumatum libro 5.atrophos equos íntelligit ímbecílles , quias conl uíx ualeant,Cael. In Hippíatrícís fzrzop fuAéeuuey legimus, uocabulo àlígni ficcitate facto, ac fíatidil & (ine fucco dícas.Strigofus,ínquitINoníus,apud ueteres morbus dícítur íumentorum quí corpo firíngat,autfame;aut alia uitíj caufa, quafi ftríngofus, Deequís ftrígofis & macie laborantibus pra díxi ín B, ínter uítía equí:híc plura adijcíam, de ea precípue macie quae fanítatís límítes excellli G morbísannumerarídebet. / Plenítudo & obefitas quamuís morbus non dícatur , equum tali Izdit,& medicationem requírít, Camerar, De equis emacíatís, Híppíat, cap, 63, Deextenua flrigofis incertam ob caufam,lbídem capíte 68.Si extenuatus fit equus, Gieoponíca 16.5. ex Abl De equo quí c& abunde edat non proficí;R uf.156.. Ad cutiísfíccítatem & maciem,Pelagoníuseap 138, Demacerata fruge quam ftrigofís equís Cappadoces exhibent, Hiíppíat, 119, T'oríus cotpaté macies fequit etíam illum morbum,quem malídem fíccam appellant. Recentíores quídam icalat tum uel fcalmattt uocant equit emacíati exhauflidg corporís,cuíus etíam excrementa fcetent; ríora omnía fícca funt:fiuea malíde,fíueà fceleto potíus corrupta uoce, Hunc morbi Rufius calm turam uocat cap.14,1, Equum cum fíc afficit, fcalmarí dícunt:quod eís accídít cum alías,tü quadopg nímí& calorem laborant . Víde Pet. Crefcent, 9133. Vocatur & coxz luxatío apud eundemeaps Ícalamatizaliás fculamatí, Et forte Germaní hínc fuit detorfére uocabulum eín fce, Qd Ccadatie beftíz fienificat;& equum uíuum quidem fed prae macie cadauerofum:hínc etíam ad anámi X zum ín homíne malíguítatem transfertur,tantam prafertím qua publícé plecti mereatur, e ca LI '" , "uo - * 3e I:quo. C. Lib.l | so eittadi,utbeltiarum corpora nímía macíe aut morbo confecta excoríatori tradutittt, Tumenta ?fyntectíca uel ftomachíca(inquít V egetius s, 55. ) cotídíe renuantur , & macieotTa emínent, multum smanducantía efuríunt femper, quícquíd inuenerínt teritant fame cogente corrodere , durum flerz cusemiíttunt;trahunt longa ac míferabílem uítam, utnec furgere ualeant : propterea quod ftoma. chus eorum nimío rígore perftríctus, nec coquere poteft , nec hepati alíquid propínare, («Denis mis pinguí equo ut macrefcatReufius r7, Siequus fuerit infirmus & grauís , fcínde corium íntra inter potíus )erura príora, & annulum de uite alba ínfere ínter corium & pectus, íta quód non ca« t,etequítaeum fecure,Rufius, — | De febrí equi, Hippíat.i, Geoponica 16. 4. V egetíus 1,39. R. ufi —usnéó. Remedíum ad febrícítantem pecudem,Híppiat.i48. Defebribus internís, V egetíus 1,31, ; Etper fequentía quíncy capíta,Sí autumno febrierít,Sí zeflate,Sí hyeme, Síab índígeftione uel ples iliora,Si denicp ex uulnere crís aut faucíum febríat, In febribus íncídendamefle uenam ín Hiíps piatleeimus cap.o. X adhíbenda cautería capite 97, V erbenaca ín uino febribus iumentorum proa defi Plínius, De laffitudiíne qua uidetur febribus fimilis, Veget.15o, Syncopati nó fíne febrí funt, Veget. lumentum phragmatícum febrícitat;oculos íntrorfum reducít,terram pedibus tundít, &c. Veget.5.5o. In Híppíatrícis capíte A5.alíus affectus, ut uidetur,emphragma uocatur , íd eft obflrue "dlío,cumrecto ínteftíno obflructo uía excrementís non patet, Defebrípeftilentíali,ínfra dícetur. (|Plerung iumenta(ínquíit Columella) morbos concipiunt laffitudíne, Huic quíes remedio eft , íta u in fauces oleum,uel adeps uíno mífta infundatur, De coactionibus,íd eft nimia laffitudíne, Idem 137. Qua genera egrítudínum índe nafcantur, Ibídem 58. De equis ítínere aut curfufatígatís, 8C y quimembra ex laffitudíne imbecilla habent,et zvéVpe Verereuiuoy, Hippiat. 62.Síc affectum equü no llrates,ni fallor, uocat tácp gerítteit Eft quido nímío currus aut queuís onera trahendí labore mor- bumíncidit periculofum equus, versiicbt fidb/íbergoden/rádo von atbeit.o: IA varspzrtiyeie 9yrüpsar, W)atezrva ex 7 yay VerziMeeiue Suidas, Sízfluaueritanimal & defectionem patietur, V egetíus,z, 4v Sudor prorumpens caufa íncerta, Hippíat. 1e 6.De exzeftuatione ucl caufone àuía, Ibidem 64. efyncopatís & confixís, V eget. 1.55, Ad morbos ímbecíllitate,zeftu &c frícore contractos , Híppíaa (íí3108, Simorbusfrígore contractus fit(inquit Columella) fomenta adhibentur , caput& & fpís natepenti adíipe,ueluínoliníuntur. Infeftatus dicitur equus , cum poft calorem uel fudorem rea Tiieeratur,& ímpedítur gre(Tus eíus,Petrus Crefcen.9.21, & R ufius 1 43.apud quem ínfuftico legít, üece(ut uidetur)corrupta:coríum ín eo adeo extenditur, ut digitis capi uelaftrínginon potlin, nerui sattrahuntur,& oculi quandog lachrymantur, Alíus uídetur morbus quem V egetíus i, 55. fanguis sinfeflatíonem uocat, cuíus hzc figna funt,Oculí tumebunt,frígidum erít corpus & ceruix,triftia iftidiumt iungetur,diffícileg curabitur, — «p Vlalís «tus, uno quídem uocabulo peftilentía apa atur, fed habet plurímas fpecies,ut docet V egetíus 1,4, & deinceps;quand ipfe non malídem ge mere foemínímo ut debebat,fed malleum ín mafculíno & I. duplíci profert : uocat & morbü (implicía terdifferentía adiecta, IMalleus ítag; fecundum V egetí& uel morbus peftilens , iumentis íngruit o« Suplex:eft ením humídus,fíccus, articularis, (ubrenalís, farcímínofus, fubtercutaneus, elephantia- üanía, Ego malídí omní commune effe uideo, perículum prafens,& c fumenta fic affecta ftare ut incedere nequeat, Malís(ínquit Theomneft.ín Híppíatricís a.) alía ficca eft;quz latettalía humís din qua faníes pítuítofa per narem albicans,effluít,unde etíam nomen colore ímpofítum efl, €c, malide efus differentijs & remedijs multa iam ín Boue ex V'egetío fcripfi, Alienatus, morbus peltilens,fic dictus quonía anímalibus eripitfenfus:uocatur etía malís & orabus à quíbufda, V eget, Maa eft malíde aftici,De malide Híppíat. t, 3, Caufae & curz generales malídis , Veget. 1, 17, Sütiimenta contra malídem, V eget, 1.19.& 2o. Malis humída alíarecens & fíne odore eft:alia inuete tata & fcetída, De malíde humída, Híppíat, a. Morbi humidi figna , Veget, i, s. cuta 1.10, Demalíde icca;Hippíatr. s, Morbi arídi (igna, V eg.i. A.cura;Ibídem i. (Vlorbí fubtercutaneí figna & cura,Ibíz dem cap. 5. & i2, Malis íntercus,Híppíat.s. Morbi artícularís figna & cura, V egc.1, 5. & ia. Malis arti cularía;Hippíat.a, A dartícularíos dolores Ibidem 139, IVlalís fiue peftílentía diuerfo genere pafTío num emigrans,equínum genus contagione confumít, V egetíus s, 2, Equís ínterdum morbus pe« . tens uníuerfís íncídere folet, Ariftoteles, De pefte, Hippiattíca 4. Vergilius ín Georgícís de pe f Tie equorum hís uerfibus canít: —.. Labitur ínfoelíx ftudíorum,atq; immemor herbae Mídor equus,fontestp auertíc;& pedeterr& Crebra ferít:demilTe aures:íncertus ibídem | Sudor:et ille quíde moríturis frígídus:aret ^ Pellis,&& ad ta&um tractantí dura refiftít, 4 E anteexítít prímísdantfignadíebus, ^ Sínínproceffu ccepít crudefcere morbus: 1 Tü uero ardentes oculíatq; attractus ab alto. Spíritus, interdum gemítu grauís: imag longo Tí (ingultu tenduntiít naribus ater Sanguís:& obfeffas fauces premít afpera lingua, Profuit ínferto latíces ínfundere cornu Lenzos,ea uiía falus morientibus una. Mox erat hoc ípfum exítío:faríjstp refecti Axrdebant.ípfid fuos,íam morte fub gra XDij melíora pijs,errorem& hoftibusillt) ^ Difciffos nudíslaniabantdentibusartus: "Btichas cítrína efficax eft aduerfus peftem boum & equorum, & omníum aníimalíum , quando trita fec impotu datur anímalíbus,ut quídam experímentís clarus míhi retulít, Albertus . De febrí equori& pidemía;R ufíus 166.Eft etíam illa peftifera labes,ut íntra paucos díes equae fubita macíe,& deinde Worte corrípiantur:ád cü accídít quaternos fextaríos gati fingulís per nares infundere utile eft;(í má qi *02 DcQ uadrupedibus . fiorisformefuntiniamfi maíorís,etíam congios.Ea res ómnem pituitam per nares elicit, & pecud expurgat,. 4j Vuuleapudtecentiores nominantur glandula quaedam ínter collum & caputeguil] (degendum uíuulz) quz aucta deglutitíone & refpírationem impediunt, Aliqui morbillos uoeg Y Ex hislaborantes equi;aurés fubínde concutiunt;fitiunt,lambuntquod apponítur, &c. Rufius jl - «Videtur aüt tonfillas íntellígere;non uíuulas noftrorum. ) Glandula funt círca maxiíllas, 6 - 4tus Cref, 9.17, Itali utaudío, uulgo uíuas appellát; Germani fyfel/fifel/fetbel/forte quoniaaliq Anículos effe putant;wybel auté uulgo eft uerrnículus uel gurgulio,quí exeftlegumina. Pleríc mon uermículos;fed grana efTe afferunt milij fere inflar, Equus habens iunulas (lego uíuulas)fil tó uniuerfus in fudorem foluitur, & membra ipfius fingula contremifcunt;ac ípfe contínuofa tíones patítur,nó uídetur poffeeuadere,R'ufíus, Audio equís fic affectis uenas fub linguaalíg do apetíriuel poft auriculas,uel ín medío utriufcg aurís,Sunt apud nos equatfj,quí equí aurei xtram deorfum ad maxillam íuxta collum extendunt, & qua poftrema parte aurícula cutis at tut illam reícíndunt,& uermiculos , uel grana;uel glandulas peftiferas exímunt, Símiliter nif extenfa aurícularetro ad locum ínter íubam & maxillam , ubí mucro aurículzs defínít, uenam .sundát in equis quosauento affectos nofirates uocat, rád) ver winb. Aduerfus uiuulas alíqi gas teneras e corylo naribus íntruduntíta ut fanguínem elícíant, deínde aquam falfam ínfpergm Alfj ín medíjs naribus íntrínfecus utríngs uenas líuídas apparere aíunt,eas aperíedas efTe ut fangui nem emíttant,& dígítis intra nares quàm penítifTime adactís pertractata cute fanguínem detrude dum effe; & fi (anguis ín os equí ínfluat;permíttendum utlingat, ipfum uero equum non coi dum loco ftare,fed fubínde círcanducendum. V íuulís quidam hodie;'ut audío,medentur;prgllr uío menfiruí multebrís per potionem ínfufo, atcpaíunt deinceps perpetuó liberum fore equum eiufmodi pefie, €| Strangulínauelfirangulío apud recentíores eft catarrhus & pítuíta narium xcfrígeratione, cum anhelítus difficultate multo per nares humore effluete;quí nifi fponte fluagfi d fimentís aut erchínís prouocatrir. Germani uocát ffrenge uel fEtengel:& equam fic affe&tumffimrd lid/fortaffis à difficultate morbí:nam ffreng uocant omne diflicile feré quod Graeci yea«zroy;( qualte tiam inalíjs partíbusequorum morbos compofítís cá hac uoce nomínibus nomínant,ut bti ffo bruftgeffteng) uel potíusà ftrangulando,quod equi fic affectí naribus obftructís propter xd tionem impedítam quafi flrangularí uídeantur.Stranguillío, inquit Rufíus cap.65.elandulafünt cagulam equorum quz uídentur e(Te carnes , quas aliqui uocant branchos cabaili, alíj ftrangull nes. Hz branchantgulam,& mandibulas;íta quod cum gurgulatione quadam fpírant equí, rransglutiunt &c.Sed híc forte alius morbus eft quám noftrorum firangulío,quíi Rufij & Pet fcen,cymorra uídetur,cum & morbí defcriptio & remedia conuenist. Cymorra (inquit Kufiug) defcendítà capiteequi díu refrigerati,proueniens ex curfu rheumatís , quod per nares contine qua inftar emanat, X humores frígídos & quandoc craffos educit, Accidítautem propter antigli ar frigíditatem, & aliquando propter uermem díctum uolatilem,unde ferc omnís humiditas capitliit pares fluít.Etínter omnes morbos qui propter intemperíem qualitatum accídunt equis, nul usta perículofus & füfpectus eft quàm paflio rheumatíca quz ex frigídítate contingit, &c., Profil uaríiz fuffumigatíones,errhína,fternurameta, & c, Apud eundem Rufium círca fínem capítiszmmar cymorra fed enorra huius morbí nomen fcribitur, Equus (inquít) anhelítum fortíter à fe profer firanguría dego ftrangulíone) liberum babet caput.Petrus Creíc.o, $4. címonam uocat , quogit gís probo, quafi e v8 ysuarC^, quod hyems & frigiditas huius morbi caufa fit, FTuíus ex fríeot zracii humorís per nares fluxus remedia leguntur etíam ín Híppíat, Graecís cap, 139, INoftri eg | fic laborantes uocant fttend/ritsid/uel potius ríiSld & repid:quanquam hoc ad fimplice pitulimae fiue coryzam & grauedínem magís pertínet,In firangulíone ueró propríea noflrís appellarojpiglta aliaremedía audio cauteríum fub mento (ut íta uocem) adhíberí,& caput íta ligari ut deorfümfo d ctet,quoliberius effluanthumores,]dem fortaffis eft morbus Anglícé dí&us glanders,quemall catarrbum effe per nares cumtuffi, 4| Ad fafcíinum, Vegetius $74. Deincerto equorum rmolb 'Uheomneftus ín Geoponícís 16,12, | - 4| Críthiafis,xpiliane, id eft hordeatío,ut Gaza apud Aríflotelem tranftulitmorbus eft equo INenplacetquod apud Hefychíum & Varínum legitur, oil, xpilivoy, ugs Vra jpassuus ; Ego (i lim, Keilicen, iz egpasuua, V itíum quocp equorum eft quod hordeatío dícitur,cuíus indiciumyWmpa latum moleftet,& feruentíus fpíretequus quàm ex confueto:nullum iuíus malí remedium e qni P fvonte naturae emendetur, Ariftoteles, | sul zs viam Vero nquliaeno west vrspasurtuete Na zum m | Pollux & Varinus,Sed ne quis decipíatur , ac unius morbí duo nomína crithíafin & hyperatmgl effe putet,apponamuerba Xenophontis, quí de equili (cribens íd claufum effe oportere, nololar ne furto pabulum equí dímínuatur:fed etíam utappareat fi forte effundatur ab equo: quod gpifue p rit deprehenfum,inquít intelligi poteft,uel curatíone indigere 3» shes NasépssGy, (lego v0 adit IRI D uay:)aut quíete defeíla membra,uel furrepere críthíafín;aut alim quempiam morbum, Equusal | críthiafín patítur,xediy uel xodia(uy dícitur, Sí equus doleatex fuperfluítate fanguínis uel hum? *umprauorum ín uenís,torquentur & mouentur ílía,& frequenter cadit ín terram, OC uena 9l lito tumefiunt, Crefcentíenfis 9.18. Quum ex itínere aut curfu(inquit Híerocles ín Hippiatr eid - Abfyrtus fimiliter) adhue anhelabundum pecus hordeum deuorarít, cruditate uexabítur T up n | | — DeEquo. C. Libl — sog ubter tergus irrepens,per totum corpus euagatur:ítag; conuellítut equus , ut néé pedibus ínfiftere blitey nec artículos infledtere ualeat, Magna cum ui lotíum egerít, Sudor femoribus & coftís erumpít, Cíbus ínter füfpíría datus,raptím cumhalítu trahítur.Caducus recufat exurgere;fed decía bens pabulo ueícítur, Deinde remedia fubíungit, quae alía funtab hordei, alía à trítíci largiore cíbaa traftectís equís, Quod fi equus ín ítínere non diíffimile uítíum potu raptimhauflo contraxerit, eif dem cafibus cognofcítur implícarí, (4x euozteisdos )ifdem remedijs curandus eft: non tamen un 'gularum íacturam faciet multodp celeríus recreabítur, Deprehendit autem uítíum, fi equus horroa xeconcutitur , & ín palato cutís íntumefcít, Qui huíufcemodimorbo fupereft equus , fefe nuni íta recolligit,ut deinceps fuum obíre minifteríum & folítos ufus przeftare queat, Hzc Hiíetocles , No. | firates, ut confjcío,críthíafín uocat rác vor füter : & fi ex intempeftíuo aut liberalíore potu fiat, pid vom wa[]et , ubí mínus perículi effe aiunt: & nifi pítuítaà naríbus deftillet, uena collí íncifa -eurant, Poft Híeroclís uerba alíze hordeatíonís note ex ínnomínato quodam authore fcríbütur huíuf nodí:In críthíafi oculí male habent,os fcedís ulceríbus(aphthas uocant)obfidetur, Crenze palatí uer: ustp fublímes attolluntur , & feruorem quendam expirant:fanguíne turgent uenze ; uífuís caligo "fuccedens offunditur , Albertus Magnus Aríftotelís crithíafin ínterpretatur forcín, & Giermanice fouf uelfbule Ego ín Hippíatrícís quibufdam Germanícis fdpül nomínatum lego morbum, ín tione diuerfus eft, deceptus autem uídet Albertus qp ín críthíafi quog, fimile (ymptoma accídat, Au guftínus INiphus Sueflanus hordeationemà ruftícís bulfum dici ínterpretatur,quod ítídem non pro "hordcatione laboranti caduco cubítori&, quí nec progredí nec exurgere poteft, Hippíatríca 149. a3 "Equus podagrícus humi iacet non alíter d? quí hordeationelaborat,A bfyr.De dolore ex nímíaínge- à L » amerarij uerbís utor)peftilente humorum corruptíone laborant,uel cum agitantur íta ut infabore & datigatione defíciantur uíríbus,ímprímís (i contra-uentum íncitentur : uel deaftu & fidere: etíam nonnundj de frígore & díuturníore inedía: INec non fi poft longiorem quietem repente fatigentur, ' qn - nifífuo tempore urínam eiecerínt;potíffimum autem,f(i uel ín fudore,uel de uehementiore agís tatione aquentur. Sepenumero etíam aquz ípfz uítiofz,interdum & contagíaquadam illos ínficíe unt, Hoc malum,quo equus fuerit generofíor,eó cítíus eum extinguere folet,nífi celeríter fuccurra ur, Vix atituncj priftina flrenuítas ín talibus recuperatur, Fit etíam ut expulfo ueneno,uel nature )bore, uel medícamentís ad extímas corporís partes,ungula delabatur de pedibus morbo correpto tum, Contra hoc malum nota multa funt remedía,quadam etíam obícoena,(ut excrementum homíá miscum allío ín uino dílutum ínfufumé,)Sed fanguinem mitti, (i uires ferant, omnino optímum & piedentiflimum, Veteres pulueres duos ualde probarunt, quor cochleare unum laboranti equo infunderetur, Horum unus terítur de radice gentíanz X aríftolochíz longz, baccís laurí, myrrha, berís fcobe,hís omnibus equali pondere ínter fe míftís ac commiínutis, Alter de pullo cíconíze, plut imato quídem illo,fed nondum uolucrí.Híc ísdetur ín ollam uíuus,& hac dílígenter contecia,ín fur 1otoftus cínefiet,& puluifculi afferuabuntur ín uítreo uafculo, unde ad füprafcríptum ufum proa - mantur, Hacc Cameraríus ex V egetij libro t,cap. r7, V egetíus quídem ínter caeteras huíus mali (mal im ipfe uocat)caufas,illam quoc; numerat,fí hordeum fudantes acceperínt,& fi poft curfum cali dibiberínt,E'c,quas fupra hordeatíonís quod, caufas fecímustut dubitem an malleus potíus V egea "tiffitille morbus à quo nos equum tád) dícímus, nam totídem fert eius ex caufis differentias capite amcitato V ecetiusfacit:an quam fupra defcrípfimus crithíafís, Videtur & ínfundatura,ut Alber usuocat;non alíud quám críthíafis:& equusinfundítus,quí críthíafin patitur. Infanditus fit(inquit Petrus Crefcentíenfis 9,19,)ex nímío alimento uel fanguíne per crura díffufo , Infundatura (ínquit ilbertus)accídít equo ingefta multa annona; quando nimísfeflínanter ducítur (forte manducat) *mox nimio potu repletur,antedj cíbus fatis fit concoctus.Item fi à magno labore puram etbonam E alimue cíbum ualde efuríens & uentre uacuo;nec haufto potumulta grana parü dentía usfracta und cum cortice uel palea tranfglutít:bínc aliquando ínfufio ad pedes defcendit, Quód s fiinter pellem & carnem fluxerít,prurítum cíet,Bquus íta affectus incedit títubans, ac fi fuper cara - benes ardentes ambularet;cum flat; pedibus tremít:nec exten(is , fed quaft contractís membris ftat: quin fubínde facere cupít,& propter grauítatem pofteríoraá terra erigere nequit,ac (i freno anteríe Jut iU, ^ L4 * us tetrahatüt,& fuper gentia quafi caditpofteríora,Hee Albert,Curandi rationem omitto.Eguuyd noftrísrádo dictus, rigida habet membra & conuüulfa,& fanguine ei detracto calido perfricatunfioe remedium ín malleo etiam peftílente V egetíus adhíbet, & alfj ín alíjs morbís,ut cap. feptímoe TES Eft quando hunc affedtum ín pofleríoríb. tantum pedibus fíerí dicüt noftrates equartj medici ip vfrodrbinoac füffet,ex nimio onere pofteríus impofito,uel alía ob caüfam:hie forte Graecisfi ix Ac voy VM pv" Eft & quidaaffectus ín crürib.uel pedibus puto,quem uocant ttiaudbe fceffus,ut conijcio,círca ungulam, Sed hí duo particulares affectus funt: caterí uérojtádp dr rád vem waffcr, vorm füter oon winb.totí corporí communes, Sed baec accuratius difcütier & Germanica alíadp barbara nomina propríjs Latínís aut Girzcís reddenda perítioríbus reí egge, ftristelinquo.Sunt quí flores, quí ín agrís frumento aut fecali confitís proueniunt;quíbus à eyang, coloré nomen, falutares ín cibo affirment equís laffitudíne íta affectís ob curfus uel faltus uío extortos, ut malleum V egetío díctum íncíderint, 5($ rd dritten : uel potíus peftílete malleo capt quibus ctíam modicum de pelle muftelz albae mínutatím concifz , uel caudam eiufdem; ín pabul praebent. A uento ficaffectís,uena ínter oculos & aures aperítur:à pabulo ueró,übi uenter inffn (ego críthíafin appellárim)faponem ínteftino inferunt. — (| Syderatitía iumenta dicuntur,cumm nas uacuas percullerit frígüs aut zeftus,aut ímpleuerít crudítas,aut ietunía bulimum fecerint] ditur ením ftupídum animal & títübans ambulat, Veget.s.ss. «|Hyperemofin, íd eft fangui abundahtiamá crithíafi differre fupra ex Xenophonte docui.Sanguínis exuberantía fpiritus aurihane curarunt quóndam pabuli mutatione & exercítijsinunc fanguínís miffione crebríoremua ium plenítudnís emendat,Cametar, De dolore ex fuperfluo fanguíne íntra uenas , unde dolgi torfiones ín corpore oriuntür, Ruf, 148, Crefcent, 9,18. Dé fanguíne fuperabundante , Idem ínfeftationefanguínís, Vegét.1, 5$; EUM at E . , Deuníonisfolutione;abfceffibus & tumoríbus, 4 Defluxu fanguínís € uulnere, & fi fequatur haemorrhagía Rufus 45. Albert.lib, 3, dem bís equorum, Dereftríngentibus fluxum fanguinis , Idem 44. Si percuffa uena claudí nonpell V eget,s.14. Fuxui fanguínís íumentortt utílís eft fimus fuis infufus in aceto, Plin, Si fanguisfln , perdorfum & fecundum pilos, Hippíat, 44. Sanguínís profluuío exhauftí,Ibíd. 42, — €j Adi fracta; Hippiat.z 4. Rufa68, Ad caput fradtum uel nudatum alíquo cafu, Veget.a, iz, Adom quí uultiéra, Ruf, 69, Ad uulnera uel ulcera, V eget.2, 63. Ad ulcera cerotum, Idem 4. 37 ,&y fus uetufta & recentía ulcera, Hippíat, i9, Chlora & tetrapharmacum ad omnía uulnera elímplti da ucl fine difficultate claudenda, V eget. 4.27.& rurfus alíud , &c. Vulneraríj míxtura, Hip 129. Traumatícum, V eget. 4.26, l'raumatíca medícamenta duo, V eget. 4.19, V ulneraríume firum,Hippíatr. 119. Aliudad cruenta uulnera; Ibídem, Erígeron mixtura ad recenter uultie Ibid. De ungento ad reparandam carnem,R uf.i77. Genus eft millefolij quo ruftíci noftrí ad Bü & equos uulneratos utuntur,Brafauola, Adülcera iuinentorum & anímalíümm ; facit afphod dix cócia íllita;Plín, Cínís excrementí menfttüi cum camini puluere & cera, Idem, Pix humid rapíó. Rubi foliorum puluís,Plín. Herba quam Gerimanhi confolídain aüreaim uocant, dulbili fd, Á prili menfe & ínitio IVIarj floribus cceruleis florentem ín pratís , &c, equos uufneratos au compteílos efficaciter iuuat; minutatim concífa & pabulo ímmíXta, Sí equus ab alio morfüsli Hiíppíatr.73. Síquemalrer equus calcítroícerit]bid, Sííumentutriautrote aut axis ictu fügt lifum, Véget.s.2i, SBuiculis harentibus & clauís refígendis,Hippíat.is, Sí truncus aütfpilii tret ín aliquam partetii corpórísequí,Rüfrze. Síequus fagitta uulneratüs fit ; cancros duoiidl adipe leporis contufos uulnerí fuperilligato,& extrahetüt fagitta , Innominatus, Praccipitatiatll foueam deuolutí;Híppíat, 72. Emplaftrum ad ruptos, Híppíat, 119. Deíjs quibusalíquidifn conuulíum eft,Ibídem 66, Sí quíd íntus conuulfum aut rupti eft, Jbídem, ' De dorfo lacfo af Rufíus 7 6, Sí compreffoequídorfo in ítíinere tamen pergendum eft, pannum felle quo pilí corii nentur aperíes,& pilos exemptos díduces dígitís ut molliores fíant,iterumi claudes,íta ne ulli rítíes aut afperitasínde equum laedat, & fimul medícamenta appones . Sunt quí trítum pip r1 Ix fo infpergant,& interím ín ítinere pergant.Eft quando dorfumlafum ínflatur & carnes putei cias producít,ex compreffione felle uel onerís.Inflatío haec ínueterata putrefcít , & putrilagoilt offa efficitur aliquando coagulatío prauz carnís,unde faníes aquofa affidué deftíllat, && híc fua dicíturlafio pulmonís uulgo, Crefcent.9.38. Vocant autem pulmonem, non uífcus ,fed eetiüss - fceffusá forma. Depulmonefeu pulmoncello;R ufius 82, Pulmunculum ín dorfo anímalís fa difficile eft medícamentorum appofitíone ficcarí, Vegetius 3, 61, Idem pülmunculi ín pti memíníta, 36, — lNoflrí ulcus ex attríone ín dorfo factum, ruptura üocant brircb el vem fatte. Id aliquí hoc modo curant: Ollam nouam dímidia parte ímplent afiníno fi & dímídía ouis formícarum: & fic urunt; & ubi locum oleo unxerünt, cínerem índeinlpt guntbís quotidie, Delafione dorfí , Rufíus73. De profunda plaga dorfifüprafpatulas; Idemzi De dorfo & armis Izfís,dolentibus,attrítís,ulceratís,fappuratis, tulneratís,diuerfas ob caufas, Bir píatr.a6," Vlceratio fpinz, Theomneftusín Geopon.1615. Decura dorfíliefi, Veget, 1,63, 088908 Pet.Crefcent.o.so. Intertriginemuel attrítíonem dorfi,nofirí uocant fratt : V íde etíam infra que c dam ubi de fcabie dícet;& rurfus inferius de coríagine X cornu dorfi, Deinflatione dori £atiofie - De quo. C. Lib.l. Gic Ruf, 77. Deueficís paruís ín dorfo equi,Crefcerit, 9.5o.Ruf. 87. "Tumorescírca armum ínz tatíexcínduntur & curantur;ut relíqua fpínze ulcera,qua cyftes,íd eft uefíca uocantur, Abfyra 46, Defpalacíjsfiue tumore & durítie ín fummitate armorü,Ruf,84, Sí neruiautmufculifpa «rex punctura calcárís,uel ex alía caufa laedantur aut ínflentur, Albert.lib, 23, Si iumento fcapus fuerint diffolutz,íd eft ulceratee, Vegeta, 44. Síequusínter cíngula ex eo o» nímís cín&us dí peroít/ledaturaut forte ín uenaTaterís purgat , & propter firícturam fanguís emanare non poteft, mmdeforfan inflat; oportet poft quíngy díes cum pus maturuit aperto corío pus extrahi, íta ut dígito^ rumcompreflione noxíus humor expellatur,Albert, — 4| Cephalicum ad omnía uulnera difficilia idenda & fupplenda; V ege.4:27. De fluxíonib, ulcer, & js quos aper dente percutit, Hippíat, n Vulnus ín cauís partib, Ibídem 7 n, Styptícum ad omnía uuln era humedia, & flingos EXicindod Vege. 4.27 .Aríftolochía & caua radíx (fic uocant Germaní herbam cuíusradícerotunda & caua fiadenus pro Aríftolochía rotunda abufí funtyulceribus omnib,humiídis et manantíbus ín bumano y pecotü corporibus cónuenítüt;:quamobrem equaríj mediíci ad curanda equortt uulnera hís herbis Biradicibus carere non poffunt , Hier, Trag. VIcera equorü à nonnullis huncín modi curantur: Sambuci folía n uino coquunt cum pauco fale;eo ulcera ablu&turimox fuccus folíori fambucí ínz Rillatur:deínde gallínaceus fimus arídus & cribratus ínfpergit: debetautem fambuci fuccus mane ; mesulcerd, Veget,s.2. €«[Scabies, Veget.s. 7i. Ruf. 72. T heomneft.ín Gieoponicís 16.17. Híppíatri 12632, Si fcabíes latius prurit, Ibídem 6o. In prurígine(inquit Albert.libro 33.)equus fe dentibus | nordendo fcalpere defiderat, &c, Orítur atit prímó iuxta carnem ín collo paruís ulceríbus , & per toticori && corpus defluentíbus pilis fe diffundit, & nifi cito occurrat ín fcabíem uertítur,&c, cu amomitto,De fcabíe &Ceíus cura Albert, ibidem,Síon fcabíem equorülenit, Plin. Equortü fcabíem rang decocte ín aqua extenuant,donec íllini poffitaíuntQ íta curatos non repetí poftea; Plín,et Aus cna, Ad ícabiem & prurita quadrupedü adhibentur, Ffaleces fale infufz per noctem,Plín. Aqua Waris Idem, A murca oleí cocta ci lupinís & chameleonte,Idem & Auícenna & Serapio, A fphaltus; Plin Afphodelus íllita,& priuatim in equis,Idem: Butytit cum refina,Plín. Chamzleontís fuccus; dem, Elleborué níger cum thure & cera, aro & pice;uel cum pfyllío, Plín, Helíotropiumuftà cum xceto illit; Obfcur. Fel capra c& cínere aluminis, Fícus ficcae & folía eíus cocta cá radíce almezere 'ounierí, Auícenna, Fimus bouis uel bubalí,Plín, Glutíni taurín&ü ín aceto líquefactü addita calce) Jem, Cítran,id eft cedría; Serapio fecundü Galeni & Díofcoridem:& praecipue olei eíus, Oleülen (ciPlin, Paftínacze pífcís iecur coct& ín oleo efficacíífime curat; Idem; Pix, Plín, Pix líquída ; Seraz ploex Diofcoríde, Sal Chalaftrzeus,Plin, Squínanthí oleü,Serapío fecundü Habyx,Auicen, Halíab bas. Hyffopus c& oleo,Plín,Perfonatíz fiue arctij radicem trítam alíquí mífcent ci lacte uaccíno, 8C tquorá fcabíemíllinunt, Impetígines,& quicquid fcabíes occupat, aceto, & alumine defrícanturs Nor nundjfihzc permanent,parib. ponderíbus permíftis nítro,& fciffo alumíne, cum aceto línufia türPapuls feruentíffimo fole uftp eo flrigileraduntur,quoad elícíat fanguis:t& ex equo mifcentur kadíces agreftís herba; fulfurg & pix líquída cum alumíne,Et eo medícamíne pradícta uítía curan tur,Collumella.Et rurfus Scabíes (ínquit)mortífera huíc quadrupedi eft,nifi celeríter (uccurit;que fileuís eft.inter ínítía candenti fub foleuel cedría,uel oleo lentífci línit,ueluttíca: femíne,& oleo de« tritisuel unguíne cetí,uel qd ín lancíbus falitus chynnus remíttít, Precípue tamen huíc nox falutaa tiseft adeps maríni uítuli:fed fi íam ínueterauerít,uehementíorib,opus efi remedijs, propter Qd bía limen, &c fulfur;& ueratrt pici liquídz,axungiaty ueterí commifta parí pondere íncoquunt,atg; Excotpofitíone curaní;ita ut príus fcabíes ferro erafa,perluat urina. Sape etíam fcalpelloufqg; ad üiüitrefecare,& amputare fcabíem profuit, atcp íta factís ulcerib. mederi líquída píce atg; oleo, quae expurgant;& replent uulnera zque:qua c expleta funt, utceleríus cícatrícem & pili ducant , mas xime proderít fuligo ex aheno ulceri íínfrícata, Hxc Columella, Sunt quiad fcabíem equíunguena parent ueteri axuüngía; oleo lauríno,helleboro albo etargento uíuo permíxtís ,ítautadlibram lgíz fextam olei lauríní partem,helleborí octauam addas:argentí uiui uero quanti fatís uidebi Iürpro fcabíei modo,non nímíti tamen,Símileunguent& defcribit ufíus72, IMalídem fubtercu. Dineam(Graci utAup Nasedteuorimy uocant)fcabíes fequit;prauís humoribus (ub cute infufis: men: 8 eius fitín Hippíat, & apud V egetlib.i, ca. 5. & cap.rz: In Germanicis libris nifímendum eft; genus I En soó .— DeQuadrupedibus quodda (cabiei eqorti nominari inuenío ole wiloeti neres, quod refína, axtioía; S uitellis otn míxiís & infoleínunctis curant, Impetiginem aliqui tetter uocant (alij sittermal ) quaforfita ce corrupta fitreo fcríptum eft, utímpetígo fera intelligatur, — De fcabíe & prurítu colli &€ qa equi, Rufíus 7 4.Et de fcabíe ín genere,quam rungíam uocat Gallíca uoce, ibidem, In collo eq quit) iuxta garefe quzdá fcabies fít, &c, De lefione garrafíj feu guida,Idem 86.Cum garrefe(ü fuerit nimis inlatum & plenum putredíne,uratur pluribus punctís focí,aut ferro idoneo fcín & c,.Dequibufdam pulueríbus ad fanandum dorfum uel garrefum equí , Idem 88 , Hoc malu fürates puto uocant ÉráttigEcit,& equum fic laborantem Érettig,uel potius Eréttig,à ranas quód locus affectus fimilíter ínfletur,Idem aut fímilís affectus eft,unde equum nuncupant grinoid, Depuziolis (puftulís) que nafcuntur ín dorfo equi, R ufius 87,(unt autem,ínquf Lx excoríationes,&c, Papule erumpentes,Hippíatr,6g, — Intertrígobis ín díefüubluitur ag da: Mox decocto ac tríto fale cum adípe defrícatur, dum faniei uis emanat,Columella, . Alba giní citra (calpellum mederí,Hippíatr.is9. . Contra morpheam, ferpiginem & impetiginem rum, R ufius ;8o. accidunt autem hac uítía ut plurímum círca oculos feu palpebras;& curca nare os equi, De ímpetígíne fuperius etía dixi ex Colum.De ímpetígíne crurum, alijsa uitijs feorfimgie tut intra, De elephátia,Híppi.5. Elephátíafis figna, V egetíus i. 9, cura, 16, INumeratur autegl inter fpecics malidis, Leprzcuratío,u8. «[Defpallatijs,Ruftus 84.Sic autem uocant bar morem & duritiem carnis fuper fpatulas fiue armos , quz doríi fuperficíem fuperat, | Ve | bro 4.cap.e.entomata nomínattubera & tumores díuerfos, ut funtfteatoma, melícerís, angu ma,atharoma,ganglíon,A díjcit && curam omnibus unam & communem. ln malíde artícul bercula quzdam nafcuntur per totum corpus, Hippíat,o7. €j Dracunculus uermís eft ting lis,non ín uentre,fed ín lacertís,foemore,tíbijsG, parte Aegypti fuperiore copíofus:qui latera paruulorum infeftat,moueturd hícfine dubio, Petrus R uellíus. Aduerfus dracutnculum, Hf 129. hoc infeftante,toto corpore puftulz erumpunt, & anímal clamitans obflrepít. —Farci morbi figna, V egetíus 1,7, cura i. 14. Cenfetur & híc ínter malídís genera, & huíufmodi argumg deprehenditur:ln lateribus (inquit V egetíus ) & ín coxis , & ín uerendis quocp partibus, X prari pue ín íuncturís membrorum,uel ín toto corpore collectiones inflantur: rurfum his uelutfedi alíe renafcuntur: cibum potumGjex more recípiuntmacrefcunt ramen;quiía dígeftio eís plenam prouenír,hilares afpectu;fanísc fimiles creduntur, Haud fcío an huíus generís fint quae ín Hips . tricis cap. 97.duivavaa dicuntur, farcímína fortelegendum:qua tumores funt ( ínquít Abfj tis) lís quos Grací dothienas uocant fimiles,maíorescp,ac fuppurantur,& fponte erumpunt,ftun fufa malíde artícularí. Farcína (ínquit A lbertusjnafcitex nimía carnis humectatione, & iml ta repletíone:alíquí uermem uocauerunt,eó quod fuperfluus humor ín carne & cute foramitiali tanqu.muermíum,contíngit autem ex fanguínís fluxíone extra uenas; & ínterdum ex magtijplie ga,uelidu & líuore fi non curentur intra duos menfes, & ínlocis fuerínt cauís,ac ínter armo lateribus:ínterdum ex morfualteríus equífarcínam patíentis,&c,Hazc ille, Deuermedidolir no,Rufíus 146.De uerme dícto antícor,Idem 147. Fít autem cum prauus humor colligitur & pui fcit ín cafula cordís, unde pars ad pectus propellitur, &fi collum occupauerít, tumorem tad hoc corrupta cordís fubftantía mortem fequi necefle eft: quamobrem anticor, id eft,cordíslilia tio uocatur, Autícax (aliásantíquor uel antícar,quí tres modí corrupti uídentur , utanticort recie fcribatur,quod morbus ante & circa cor & ín perícardio fit) glandulz funt, uel tumotjfti uel apoftema círca cor;Petrus Crefc.9. 15. Deuermeuolatili, Rufíus 4$, In hoc ulcera, pradpit/ capite oboríuntur,humorese naríbus fluunt: V ocatur autem uolatilis,quoniam humores tj petunt;aliquítalpíinum appellant, € tranfit aliquando ín címorram fupra dictam, - Deuermens Rufius 144. Is incipit ín pectore;uel intra coxas íuxta teftículos:deínde ad crura defcendenstumti cít e3,& crebrís ulceribus perforat:alíquíi guttam uocant. V ermem dícunt elandulas ín pectotti coxis inflammatas,&c,Petrus Crefc,9.14. Realgar fitex fulfure,calce uíua , &€ auripígmelll idiomate nofito uocatur forícoría:occídít foríces puluis eíus,etomnía anímalíatabolet fifiulas mes equorum, & omnem malam carnem corrodit,Syluatícus. A d eadem omnia ualetaconitul ua cipue autem eo aconíti generead uermes equorum apud nos utuntur , qued pallidum floret radice ad retís fpeciem íncífa.Flínc natus uidetur error,utres longe díffimiles, aconftum &t propter uítíum fimilitudiínemá recentíoríbus quibufdam confunderentur, Equus uermempa» nunquam ad priftínz ualetudinís robur aut príftinam alacrítatem redibít, V ermem Giermanillee va wurm uel burtd ali pürgel,d farcína uel farcímíne forfan detorto nomine, Diftínguuntautm loco tríplícíter,ut alíus naícatur ín nafo,alíus ínter genu & coxam , alius ín pudendís uel uirga marís. Rurfus uermes alíos apertos effe legímus;ubí tubercula aliquot apertis foraminibus apple aufiwerfenoe würmralios ueró tectos, Sed remedía quog, in libris quibu(dam nofira linguale | fcriptis reperta adijcíam . Cícuta fuccus cum melle íllinítur, quo guftato uermem illico morae Radice petafitís herbae(quam noftrí radicem peftílentíz uocát)ueterínart) quidam utuntur; Ws mes equorum,alíaty uítía tum intra tum extra corpus, Tragus,Pecudí ex uerme laboranti , pI2* tim equo,folía carduorum edenda prebe;Aut commanfam herba phu radicem fuperilliga: qt miniquog prodefl, Siuacca uel bos uermem patíatur , ouís rubetarum in palude alíqua ue P Dibauo. G, Lib. T. ertís locum affe&tüm diligenter pertrícabis ; inde ftercus humaftrum calidum ímpones; & linteo igabís:& nigri folaní fuperficiem edendam obíjcíes,radícenrcollo appendes;ne aquam adeat aa nalcauebís,fanabítur, Sunt quí locum fcindunt & extracto uerme fucco perfícaría herbae, npleríc; hydropiper facíuntabluunt; Alij herbam cum lapide fuperponunt , mox defodíunt, boíta paulatim decrefcente,ut ípfi fuper(titiofiffime credát,quemadmodit berba defoffa flacce, c putrefcít, Alij radícem polygonati, carbones quernos,thus,hordeum non decortícatum & fa omnía minutatim contufa concífaue mifcent,& inde quantum manus capít pabulo equí ínfper nt;iddp bís aut ter repetunt, - Sí equo uermís ínter carnem & cutem nafcatur, timorem uríto , & edullamn ceruínam ínfundíto, Inliíbrís Hippíatricisnoftra lingua excufis , uermes ubíuís natí iterio uruntur;deínde &rugo ínfpereitur,fi ínter cóxam & genu fuerít:fiín nafo,zerugo cum offe iino ufto:fi in pudendís, :rugo,fulfur, S hyofcyami femen ueteri axungía excepta íllínuntur. - 'cancro,Pet, Crefcent, 9, 46. De cancro cumalíbí;tum ín labíjs, Albert, Cancer ( ínquít Rufius fit circa iuncturas crurí& íuxta pedes aut ínter íuncturas & pedes,uidelícet in paftora,et quana omalibííncorpore,&c. Decarcinomate,Hiíppíatr,76, De fíftulaex cancro; Pet,Crefcent, 47. iftulis,Flippíat, 28. uftus i73.fít autem(inquit)ex antíquo uulnere non curato; uel ex cancro. ula ubíuis corporís, Veget, 2,37. Collyríum fiftulare;quod fíftulís immittítur uulnerum;quae ito curatafueríntneglíoenter, Veget. 4.16, Emplaftrü contraomnía cacoéthe ulcera,phage« sulcerum díuturnas,& abíceffus ano praefertim erumpentes,Híppíatra9, Muri,caro ín pelle rflua,Pet,Crefciii; Detuberculo ín morifpeciem,Hippíatr. i7. I Malagma ad ulígínes, V'e« 434. hacalibi puto ulcera glycea uocarí, Agelutinans medícamen ad fauos, Híppíatríca 129. landulís et fcrophulís ínter pellem & carnem,Pet.Crefc,is,. De glandulís,teftudiníbus & (cro llis; Ruf. 139. Omnes hí tumores ftuntex matería corrupta in uno loco fe condenfante ínter cor£ ' carnem, Pendigo ad fcirrhós pertínere uídetur, Sí íumento fcapulz ulcerentur, dílígenter in^ cejnequas ínter neruos & commíffuras pendigínes facíat, V eget,s. 44. Pendígínem círcumcís aduiuum,Idem2, 55. Crlycíumad fordída & cancrofa uulnera, Veget. 4.27, Malagma ad uli $5 t4 ínolentí hitmores fuperabundant:funt autem eíus dífferentíz pro díuerfítate bumorü, &czer. rt. Adinflammationem omnem, X malagma ad[píüe uertebram, T'heomneftus ín Gieoponás is1616.. Debarbulís & carbunculís,Rufius 85.Barbula forteà carbunculo corruptum eft nome: (üntautem ex fuperfluo fanguine, & aliquando mifcentur etíam alij Bumores;cura eórum docetur apite de Ifióne dorfi. .Squillares díctéfurunculí, Híppíat,8e, Ficus eft collectio rubicunda liuída prominens ex nimío íntercutaneo fanguíne, c, Albert, Defícu qui nafcitur alibí quam dis foleaequí,Rufíusr4o, lgnísfácer uel pufula, Híppíat.s$s. Síequusautbos fícofos tumo ydwattsempatíatur,cultro abícínde, & quincpfolíj (ucco fanguinem ablue,mox cretam trítam ree, Obfcur. De herpefte,íd eft ferpente ulcere, Híppíat ín hoc e]xo6cetp albü fub pelle íncider & aftringentibus índe curandum eft,Xc, "T'urte(ínquít Albert.) apoftemata funtín fuperfí. lecarnis intra cuitem exorta,ín modum panis quí türta uocat;fiunt ex abundantía fanguínis maxís nohumorisd intercutanei putridi; & aliquando cum caro ledít ictu aliquo, &c. De curtís (lege tur^ ijequorum;Rufius 8 Deéquo fuper quém Luna fplenduit;R ufius 87. Vídeturautem de apos te uel ulcere íntellieere,quod Lunz radijs tactum putrefícere uel corrumpi alibíetíam legere niní WVerruca ubíuís, Veget,s. 17. 'Traumaticum ad uerrucas tollendas, Idem 4, 37. V erru- ineqüís quídam pilis ipforum uíncíunt & teftas concharum quz ín aqua dulci reperiunt uftas Giínfpergunt. Clauí,Hiíppíatr.i6, 4[ Coríago,yd és, uitium eft, cum pellís appreffa tera ttínacíter adhzeret:hoc cum ambobus armís ínhafit fynomíàfín uocant,uíde V egetíum s, $4. CHippíatríca46. Cornuuocaátur cum coríum ín carne dorfí, uel fola caro antea Izefa , uídetur fi ütcornu indurata;quod ex nímío pondere fella uel alterius onerís accídít;íta ut rumpatur alíquatz do pellis dorfi,& ulcus aliquando etíam ad offa pertíneat; Fítetíam radunculus ínterdum ín cornu; » Albertus, & Petrus Crefc.9,27. Compreffum ín hec inalo(ínquít R ufius 8o.) coríüm cum cars conelutínatur:& cornu uocatur, quía ínflar cornu formam rotunda habet; uela diíffüfíone latís inís quz protendit ín acutum;uela corío cum cute ínuífeato,Ac, Decorífagine díxímus etíari irmorbos bubülipecorís, Dedorfolafoattrítotp,fuperius etíamdícumelt, — qDeneruo íns J&Ceius cura R.ufitis 75, INeruorum uulnera; Hippíatríca 84. Adictus € dolorem neruorü itaplafima, Híppíatr,i39. Caeterosneruorum affectus,quare infra ubi de artículís & partibextre Nsdícetur, 4j Varíces,Hippíatr.77.Crurum offa(inquit X enophon ín electíone equí)fint fpiffa; dfpiffitudo non erít uenarum neg; carnium:nam hoc pacto cüm per afpera agítur equus , impleri fanguine necefTe efr, & exiftere uaríces (keelosas lec xig ac) & craffefcere crurà ;. cutim abfces 1 (73 i ? L| » E "a | . -Adexipharmaca& Theríaca, 0.0 deant: y Bapcimprudens animal uenenum ín paícuis uel prafepibus uorár, contra quam noxam alesiía 5$ EE . ! & d LI - 508 De Quad rupe dibus (€ pharmaca remediaubi ab authoribus petenda fint monflrabimus:fepe etiam a wetiehiofís ar íctu morfüue ledítur;quíbus theríaca dícta medicamenta fuecurrunt,| De braffica fylueftricumts nodepafta,Hippíatr.oo, Deaconiíto,or. Decícuta, 93, Deueratro & orobanche ín cibo fas ptis fuperíus díxi, / Interítuenenofandarachz € equus, & quoduís iumentum fiue ueterínumrg, tur ín aqua percolatum, Ariftoteles, Eft quando equus fordidos & abflerfíoni deflínatos. pa uorat , contraquod malum ín Germanícis librís remedíum ínuenío oua aceto calído macer; nec tefta abícedant,&c, Síequus terram uorátiít,pro remedío fauínam ín pabulo dant mím íncíifam,Obfcur, Deequo quí comedit pennam,R uf.i53. Contra fímum gallínze deuoratum; Hi. píattíca 89, Veget,s, 85,8 s. 1$. Stercus fuillum íumentís propínat contra uenenofos morfus) get, 3,77, Si araneum comederít equus, Veget,s.8e, Bupreftes beftíolac(uulpefires, corru nez fímiles,c& deuorata fuerínt anímal pracfocát, V ege, 5,13. ubi de caufis ímpediítae uríng o Bi bupreflín comederit ín foeno,Idem 5.78, Contra bupreftin, Híppiatríca 86. Quíremedía G nicé fcribunt,hoc malum uocant Eáfern im magen, | De erucis,Hippíatrícaes, Contra hírudga hauftas, Abfyrt.ín Greoponícis 16.18, Híppíat,88,.— 22 A ING ! ^A € Demoríucanís rabídí,Hippíatríca 87. V eget.z,84.Hippíatrica ín fine capitis 87, De; metu, Vegetíuss,3i, Murísaraneí morfus(ínquit Aríftoteles)equís aiijstp iumentis moleftiffim efi:puftulz hoc excítant:& perículofíor quem defixerít grauida:puftulze ením rumpuntur ,exqn ínterítus fequítur:fed fí non grauída eft,non ínterímit.De morfu murís araneí, Hippíatríca 820i getíus 5.7 7. locat autem murem cacum:& 5.83, ubí murem araneum uocat, Fítalíquandoutmi ftelaíumentum morfu faucíet,cuíus dentes ínfíciunt anímal, & morítur,nifi fübueníatur.R. eftfi uulnus oleo perungat,ín quo muflela fuffocata computruerít,expreffo ualidíufculeper lum.Frícatur & locus faucíus arída pelle muflelze,ut íncalefcat,& datur íumento antídotus. ca,Camerar, Quínetíam ea(ínquiít Ariftoteles)quam alij chalcídam,alij dygnidam uocantjfi fuaut ínterímít, aut uehementem dolorem mouet:fimilis hec paruíslacertis eft: fed colore fe quam czcilíam nomínant, De uulnere ex fagítta intoxícata,Rufius 178, Ad morfus ferpentim Hippíatríca 8$.& 86.Rufíus i79. Quadtrupedibus à ferpente lafis hec profunt, ut Agereeaton feruauit:Cancrí ín.cibo fumpti, Plín, Daucus,ídem.Filíix impofita capítí Áumentorum defenditil pentibus,Idem.Muftelz catulus nudus recens cum fale appofitus, Plín, Ruta per nares cuni] Idem, V efpertilíonisfelcumaceto,Idem, Síuiperaanímalpercufferít, V egetíus 3,79. FHipplatit 83.& 86. Aduerfus colubros, Veget.s,77. Adictosafcorpione,Hiíppiat. 86. fcorpione uelallin ptilí beftía Izfos, Hippocrates ín Geoponícís 16,19, V eget;s. 77.95.83. Sí anímalmordeaturgpl langijs, Veget.5.77.& 3.81, Híppíatríca 85,& 86. Sí paflinacam ( ftaphylinon, infectum) deum rínt,cuíus magnitudo quz uertícillí beflíolz eft;írremedíabile malum eft, Aríftoteles, De eodetii fecto, Híppíatrícang, Depaftínaca marínz íctu,Híppíatr.87. Eftinexemplís equos abapli occífos,Plín.1.18. Apes aliquando equum non modo fortíífime ínuafiffe,fed etíam ínteremifli floteles affirmat, Aelían, | Nemufcís ínfeflentur ueterína, Híppíatríca 85. & neulceraabijsti uermibus ícateant,Ibídem, Mufcas quogy uulnera infeftantes(ínquít Columella)fummouebínlly ce,& oleo uel unguine miftis,& infufis,caetera erui farína recte curantur, Sunt qui uuIneribusill iubent unguen illud quo axes rotarum perungunt;aut ferum aquámue cafeí ínfpergi, Culíagpo pellendi, Hippíatr. 85, Contratabanosueloftra, Ibídem, Contra címíces & pulices, Ibidem. Contra pedículos, V eget. 1, 44.Híppíat.oy, Contra rícínos,Ibídem, | Quídamargentumulill axungía uetere extínctum,faícíz ex cannabi íllínere íubent,eamtp collo appendi. Alij aquajitigii tefína decocta fít,abluunt. E" ! Departículatibus morbísa capíteadpedes, ^ | Omnes ualetudines capítis,pracípue ueteres & perículofos , cyclo curare oportet , V eget autemratíonem ex eo deícrípfifupra,ubí deequo purgando egi. Ad paffiones capítís umenttlblj onía & uítís nígra profunt;Plín.s33.ut cítat Ageregator, Adcaputfractum uel nudatum alíquot fu, Vegetíusa. ij. Sícaputequí ex íctu morbóue languet, raphaní((emínis nímirum) & zedot partesaequales trítas cum uíno mífce, X faucibus ínfunde:íd& toties, donec fanies a capite flue. Obfcurus, Adcapitís dolorem, V egetíus 1.8.capitís & caluariz, Hiíppíatri.10 4, Capítis dolotttmo ínquít Columella,indicantlachrymz quz profluunt, auresQ flaccida , & ceruix cum capítea uata,& ín terram fummíffa./ Tum refcíndítur uena,qua fub oculo eft,& os calda fouetur, cibo fiínetur prímo die.In poftero autem potío ieíuno tepídae aqua praebetur, ac uíríde eramen;tti tus foenum;uel molle ftramentum fubfternítur,crepufculoG aqua iterum datur, partigporde uícíz líbrís duabus & femiís:ut perexígua portíone cíbíad íufta perducatur, Appíofus,íd eftt cranícus equus,unde & mens hebetatur & uífus:Et quía una pars pragrauatur,tandy ad molaimti dícín gyrum, V eget. a. 3, Et rurfum 4.10, Appíofum íumentum ( ínquít) prafepío incumbit ; cll tenfos habet,mícataurículís, Oc, V íde etiam paulo poft ín Rabíofo, Sol canicularís ardentíorabs malía percutít ín cerebro,unde caputdeíectum habent, V egetíus 3.56, Ad firíafin , íd eft capit dorem,Híppíatrícaisg, Capítís ualetudínes, V egetíus 3,1, Cum ex eftu(ínquít)uelfrígore tata funt membra, € ín capite fríxus fanguís uertítur ín uírus, tücrepletís uenís cerebri metr diftendítur, & fomnifalubrítatem frequenter excludít; ex quo necetfarío dolor capítis mu | ALMUS | imbecil ecillitasfubit, Diftentionis quog; ualetudo(V egetíus 4,9.) ad capítís praecipue caufam refers Dbfcuratur ín ea uifus,capitís membrana díftenditur, adeft tremor & füdor totíus corporís, Co autem díuer(as ob caufas,fi fudans biberitex indígeftióne cibi, (ínon dormíar » fi fübfirictus erit, Capítis refrigeratío,ut cum equus ex cálido ftabulo fubito ad frigus perducitur : unde e» aliquando tulit, & appetítum amittít,&c.Pet, Cref, 9,15. De frigiditate capitis equi,que tuffim anguillone;Rufius 6s, Deftrangulione & cymorrha,ut quídam fcribunt, ítem de utuulis, fu inter morbos communes docuí;etfi potíus ad capitis morbos referri debeant, Pro chimorta aut | As, s,& poftero die eadem hora exemptus, Idem lib, 25. Equo cuicatarrhus per nares fluit( ritiq» "oieilibram,ín qua argenti uíuí quadrans decodtus fit, refrígeratam ab ignís calore per nares infun- desificením uel íntra octo díes,uel fex menfes faltem conualefcet;aut morietur,Obícurus, De ges zltu,3pabulo non ídoneo,à cerebri ínflammatíone,à bilís in uenas exudatione. Flagrant& ríoet - ettilis; fptrmam eijciunt, Hís uenas fiatim íncídere oportet,qui fí caftrentur, refipifcere fubító per» hibentur. INofiri equos ínfanós lunatícos uocant, & cerebrum cum luna eis mínuí aiunt, Círca bderam & límítem qui Díomedís uocatur,equí paftí«nafcentibus illic herbís)ínflammantur rabíe, tica Potnías uero afini; Plín.non exprimit autem quíbus herbis, Equos efferari & rabie ínflamma tiferunt,bibentes ex Coffinito flumíne Thracíz,quí defluit ín Bíftonicum ftaenum,ubi Diomedis "nracisquí immanes equos habebat, qtros Hercules expugnauít,regía olím fuit, Ex eodem morbo Wiborare dícuntequos bibentes de fonte Potníz,qui non longe ab urbe Thebis abeft, Aelían, Equi üntur vv Qj&y,qui lymphatíco morbo laboranttín quo ad tibiz fonum quíes contíngit,fronte dez -niiffa quod uocaturawzezizy,Calíus. Cuodautem lymphari dicitur,tale eft,ut equus ad tíbíz fo« i'numquíefcat,& demittat frontem:cum ueró confcenderis,cítetur contentíus donec retineas:demif Aisetiam femper tríftísty eft; (i rabie teneticuíus índícium,ut auriculas demittat ad iubam ,rurfusc Xotendat,íddy uícíffim factítet, Ariftoteles, Rara quídem (inquít Columella) fed & haceft equa: - fütmnota rabíes,ut cum ín aqua ímaginem fuam uíderínt,amore ínaní capíantur,Et per huncoblíte pabulí;tabe cupídínís intereant, Efus uefaníz figna funt,cum pet pafcua uelutí extímulatze concura | Mibtibind: utcircumfpicientes requírere,ac defyderare aliquid uideatur. Vlentís error difcutitur, . lidéducas ad aquam; Tum demum fpeculata deformítàtem fuam príftínz imaginis abolent memoa | ram. Eadem hac uerba Ruellíus in Híppíat.1 y. tand$ Theomnefti repetít, cum ín Gracís níhil tale - hoclocoleeatur , nulla Columella: mentione facta, Hydrophoba,íd eft aquam timentía iumenta, |exqua paflione ín rabiem conuerti folent, Vegetíuss.si. Syderatio, Veget.2,59. In hac(inquít) laa i ig& maxíllzz & nares etíam deprauantur ín parte,íta ut uíx cibaría dentibus inlida t,qua etíam hu . figtibus plena reperies:& bíbíttirus os ad nares demerget ín aquam, quía infirma funt labía quibus - hauftus attrahítur, Defydératíone & comítíali morbo, Hippiatrica 1o9. - Deepilepfia, V eget.s. ss. juus morbo íncogníto collabatur.filicís foeminae radícís partem lingue fi ubtjcítoymox aluíacue | lie&excrementum reddet & exurget , Hieronymus Tragus hocipfum fe expertum fcríbens. Ad Wertiginem, Hippíatríca 138. Paralyticum iumentum ambulat prímum in latere ad (imilítudinem | Gficri;ceruícem incuruat ac fi fracta effet,rectos pedes non ponit (paríetibus fe illídít) cibum & po. , timnonrecufat;hordeum ipfius udum femper apparet, Vegetíus 41. Indícía refolutionis neruo ümHippiatass, Ex ímpetigineinueterata iuxta oculum uermís fít,quiad cerebrum penetrat,un Geanimal flatím morítur, Incertus, Cerebrum commotum facítut male ambulent equí, frequenter vyetendant,& toto fe corpore cómoueanr,&c, Veget.a,z, Adleth argícos,Híppíatríca i48, quod pe ultimum eft caput de diuerfís morbís,De letharoíco equo;ibídem tor.in uerbís Abfyrti de thlafima« : 5S Animal lethargícum femper íacet ac dormit, V egetíus s, 48-Lethargici, Híppía i to A, Alp yer B be Je : i [s DeEquo. C. XH yo9 m 2e Quadrur cdibus | org 5e Beutel vulp, sols ridge 7h dy rvgeré, Hefychius && Varinus, Adfomnum eor dur Hippíat.ia8, | (fNeruorum lafio, Abfyrtus in Geopon.6,7. Capíuntut equí (inquit, etiam rigore neruorum:cuíus índícíum, uena ut omnes neruítp íntendantur , & caput cer immobiliter rígeant, rectísqy cruríbus eradíantur, Roborofapaífio (V egetíus 3,24,) dici animal rigíd& facít ad fimilitudine ligni. Totum corpus aftringítur, extefa funtnares, & a dac immobilis ceruix,os conftrictum;caput extenfum, pedes confiríái, ut nulla commiíffur: tur,&c, Tetanus uidetur híc affectus;& idem forte eft quem Germani uocant,er[dsecEan » fieren,hoc eff noxam per omnía crurazín quo allium cum aceto tundunt, X crura bis aut ter .. donec íncalefcant ínequítant, X calefactum operíunt. Spafmus oer Erampff/ ober ve aser. Vide infra in affectíbus ceruícís &€ collí ,& rurfus ín affectibus neruorum inferíus, nus, Hippíatr, 34. Tetanumuelrigorem neruorum, uulgó ínlItalía íncordatumuocant, Te ucl robur,opífihotonus, emprofthotonus, V eget. 3,24. Opifthotonus,Híppíat.;4. V egeti Ad opifiliotonicos unguentum, Hippíat. 29, Spafmus ín caufa eft ut fubito concídant, artícu rum exteniduntur,toto corpore palpitant,aliquando etíam de ore Ípumam emittunt;&c, Veg € zi, In opíflhotono non debetíncídí uena, Abfyrtuscap.o. —— V y ' "([Demorbís oculorum, Hippíat. uRufius 4, Vegetíius2,22, Heterophthalmos equus;uij füpra ín B. fed híc affectus naturalis fíue connatus eft, Oculísiumentorum X quadrupedumy(utol fcruauít Aggregator) prodeft anagallis,Plínius líb.a 5, Chamelza, Idem 24. Sal, fi infpuatur Idem — Oculus lunaticus uitium eft, quod interdum oculo album índucit , ínterdumlym unde lunaticum ueteres nomínauere, V egetíus 3,18. INoftrí aiunt oculum (malím; maculam falionem oculi) cum Luna crefcere & decrefcere , & interdum prorfus obcecarí, A duer tím alíquilapillos in capitibus cancrorum repertos terunt, melle excípiunt , & oculis illinunt zlíqui etíam ad cícatríces & ungues adhibent.) Alij uitellum ouí cum fale fübigunt, & uft utuerem oculís ínfpergunt,quod cícatrices etíam abolere aiunt, Pili ín oculís, V egetius: fanguine quíapparet ín oculís equorum,Rufíus 57. Oculi cruore fuffufi,Hippíatríca u, zum uulnera & idtus,Ibid. Adoculum percuffum, V egetíus 4.27. Rufíus $9. Adalbumy coma ex perculfura natum, Vegetius 3,23, — Ictus uulnerís & inde carcínoma, Ibídem, 7 ras, & de tuniculis feruandís, V egetius 4,27. INoftrates uulnus oculi ab acuto alíquo lí uocant bert audftal/& uenam ftatim ante oculos incídunt; Alij uero eam quaemox fub uíneulom fi (ttuocànp reperitur, & caput humilius alligant,utfanguís effluat, Exulceratí oculi, Hippia y," Viceribus ín oculís animalium medetur papauer,Auícenna, Papauerís cornutí folía &flo mentorum (Twdp) argema & nubeculas ínuncta emendant, Diofcorides, T heophraftus follumfii argema ín ouibus tollere fcribit, Dolores oculorum,Hippiatríca rn, Omnis dolor oculorumiin ésione fucci plantaginis cum melle Attíco,uel (Lid non Hung thymíno celeríter leuatur, C la. Oculorum ínBammatíones,procídentíz, defluxiones,Híppiatr.12, Delachrymísod Rafius gs. Contraruborem & dolorem oculorüm,R ufius 61. Líppitudo, Hippíatrícam ix Ceoponícís16.5.' De epíphorís oculorum, V egetius 2,35, Hippiatrícaus — Autícaxe " ad ociilos,epiphora uel ophthalmía uífum impediens , Petrus Crefc.o, 46. Apud eundemgujdli €2x,aiíás antíquor,uocatur elandula quzdam ciítca cor,&c, Si animal oculum ímpegerí autos íicauerituel ex percuflura laferít,& albit índuxerit,etíamfi totus oculus praclufus fit,h crationc cutabis,Sc, V egetíus 2,1, Adconfrícationem oculorum, Rufíus 3e. Fluxionem oculorumdi] qui curant infperfo puluere,ex uítello ouí ufto,& careo,hedera terrefiri ac ruta uftis mixtst bus, Detumorecallofooculorum, Vegetíus 2, 332. Oculorum carcínomata,Hippíatri caligine oculorum,Rufius $4. De caligine & panno fiue pannículo albo,qui pupíllamoculiot pat, & uifum obumbrat, Rufíus$$. Oculi(ínquit Cameraríus) caligine & nebulis frequenti duntur,clarítatem reftituere putant medullam de cruribus caprínís exemptam recentibus Bit ctís,cum trochifcis rofeolís (c& thodoftagmate;ut habet Abfyrtus in Hippíat.ca. ri unde haec tran lit Cameraríus, X utrhodoftagma non re&é paftíllos rofeos uertit,(ic compofitíonem eorumill M de fuo adfertzde rhodoftadto , uide Acgínetam 7.13. de rofeís paftíllís,7.12, ) & íllinetur ocu : cínofus (equi uel muli bís aut ter penna illinetur, & fanabítur, Abfyrtus,) Quód fi etiamp 1ftuias areant,autrubedo oculorum, proderít ídem medicamentum,uel medulla cerui cum eroe o poni re denarij;fic mifta utlíquídítas retíneatur. Ad calígínes (Ads) remedio effe putantur fputa ld! ore ieiuni liquefadtí: aut puluífculí de corío ueteri tofloín furno & cinefacto , Cameraríus ei piatrícís;In quibus nos cap.r, fic legímus, Medullaceruína purgata , ne quod officulum rem? & in pila marmorea tríta cum drachma crocí trítí miícetur & reponitur ín uafe lígneo cuitreoió iíus)uel corneo ad ulcera oculorum, Oculos equí claros reddet hoc medicamenti, Ad undam lís puri, zínziberís drachmas duas admifce, füillatitij liquoris ruta: unciam femís ; hoc octsil sumi & iumentis & bomini prodeft. Contra maculamequorum,R ufius 38, Cícatríces CUM ETippiarica n. Vegetius 2,22. Cícatríces oculorum ínquít Columella) ieiuna faliua & fal i extenuantur: uel cum fufili fale tríta fepize tefta ; uelfemine agreftis paflínace: pínfito, geom füper oculosexpreffo, Prerygía,id eftungues oculorum, Híppíatr. n. De ungula oce (uet nagel)Rufius $6. Efautem (inquit)cartilago,qua frequenter medium oculorum occ Ae DcEquo. C. Lib.T. yiyria ad ceiloroim albugines; Híppíat. is, Geoponica Graed i66. Ad albuginent & ueflizía ul imn oculis animalium commendatur centauríum mínusà Plínío líb,s3.cínis de offe fepiz Tib, ideritís libro 35.& flos papaueris campefirís ab Auícenna , Cícatticern efTe puto quod nofiríin louocantoa$ fál;quafí pellem dícas;nifi quis pannum potius barbarís dictum ínterpretetur: e& xicurantuítello ouí cum fale fübacto GCufto,ut & lunatíicumoculum, ficut fupra dixi, Alíj tum icatrícem tum ung&em oculí duodecím lapillos € capítíbus cancrorum tutrünt, & ínflant ín ocura :quí, donec rubefcant;deínde mel íllinunt, Hoc etíam fupra ad oculum lunatícum retulimus, i'unumautalterum ouum coquunt donec durefcant, & quod album eft fuper ferto urunt dum inerem uertitur,cui.admifcent píperís & zingiberís albi larinam cribro exeretam, hoc arído re, canalem perinze & ín eculum ínflant, Alij fimiliter ínflant trítas concharumteftas quae ín fta »reperíuntur, Ad oculorum album uel glaucomata, Veget, 4,37. Albumuel glaucoma ese joreuel percuffura natum, Vegetius 2,33. Sianimaloculum ímpegerit, aut confrícauerít , uel ex percuffura Ieferít, & album índuxerít, Vegetius 3,30« Oculuslunaticus uítíum eft quod íntere "dumoculoalbum índucit;interdum lympidat, Véget,.18. Collyría díuerfa,ad album in óculís,ad coma, Vegetíus 4,37, Suffufio uel albtim quomodo per nares curentur, Veget.s.s1, Suffua xulorum, V egetíus 2,16, Hippíatríca ri Paracentefis in cícatríceoculi,& qua fit íncurabilis, Ve 347. A pud Gracos medícos non ín cícatríce fed fuffufione oculorum, paracentefín adhiberi (o4 mlegímus.Eft fuffufio, Girzcís hypochyfis,barbaris cataracta, Germanis ein (fart uelffatmun- decompofitum ffarrblino, íd eft ex fuffufionececus, | Staphylomaoculi , Híppíatríca n, V eges B Deextrahendis equo dentibus,qui dícuntur fcalliones,Rufius 4o, Suntautem (inquit ) quas "ur in maxilla inferiori extrahendi cum equus fuerit annorum trium & dímidij : duo ex eís fca!lio nes; duo plani uulgo nuncupantur. Plura de his dentibus fcripfi fupra ín b,' Sígingitize uel dena tes doluerínt, Vegetius 2,53. A d Parulídes,id eft ríngiuarum collectiones, Hí ppiíatrii29, Pullaría, or ínter gíngiuas G maxillas,tanta tenfura ut manducare uix poflint;fürt autem glandule que ,Vegetia,2$. Osulceratum,Hippíat.6e, Aphtha oris,Ibidem 6, V1cus putrídum uel mae imínore;Hippíata8, De maloorís equi, ubi glandule in utrífcg maxillis intrínfecus tumefae ipparent,ínftar amygdalarum,Rufíus 64.Hoc malum Ciermanícus quídamlíber exponít G5ez pellen balg/ooer [o ce nit fcblinber mag. Situmores ín ore fint,quos noftrígallas uocanr,e ué ublíngua fanguinis bonam partem extrahunt, & os pérfricant uino uelaceto , cui fal & arída uini aequali ínter fe portione mífcentur; Alij gallas ferro curuo excifas íta pertricant; quod fi pa^ latum tumeat,gallas fecundum lóngítudínem excíndunt , & uulneribus diligenter affricant falem. nontrítum, Siequus ex uulnere orís aut faucíum febríat, Vegetíiusi.g6..— Ad fi(tulam in maxílià ré; Vegetius 3.36. Equorum communia mala funt, immundicíes orís , aut dentium afperitas aqualítas,Se,Cameraríus, Delafionelínguaz,ubí multa ulcera fiunt; ut e& morfu dentium; eni,uel malo pínzanefe dicto, R.ufius 68, Malum (inquit Albertus) in lingua equí aliquando it; cum ex putrída efca fanguis putrídus & phlegmatícus generatur linguam putrefaciens : unde ingua excoríatur, eX uenaefub ea nígrefcunt.Hoc malum aliquando ad pedes defcedit, ita utequus flare poflit, €c. Linguainciía, fibulis confuenda, &c, Veget. s. st. Adlinguamintercifam, ppíat. 126. Ad lígulam,FHippíate139. Adpalatidolorem cataplafmata,;Hippíatr.i29.. Sí ucna palato incifa claudínon cpu ia 255. Depalatína;Rufius 65, Sunt autem fulci quídam lato equí,caui uel profundí,ex pabulo acuto & aríftís pleno pungente palatum, aut ex phlcge ortí, Delampaíco, Rufius 66. Eft autemlampafcus ín equis palati tumor , & forte per metas n literarum fic nominatur uocea palato detorta, Anelíce etíam lampas uocatur, Germanice uel fal, tn. quo affectu quídam gingíuís fuperné tumidis cauteríum adhibent, Lampiftus cin». Albertus)ex abundantia fanguínis in fuperiori parte orís iuxta dentes eft protenía ínflatio, ita ütfulei quí ínter dentes funt emineant,& equo efca(fluratura & moruellata, Rufius)de ore cadar, Bc.Columella ín bubus tumorem palatíiiocat, Palati tumor accidit etíam morbo quem críthíafim jocat;unde Albertusapud Aríftotelem deceptus non fymptoma tantum palatí tumorem (ipfe mole em uocat)fed eundem omníno morbum cum críthiafifacit, De barbulís fub lingua, Rufius 69; Batbule quadam(nquít Albertus)fiuntín palato equí,;ficc&;in modum conorum mamillaríim ali —xuius beftiolae, quae cum cre(cendo longiores paruo grano fuerintequum ab edendo ímpedíunt, Germaní;ut ceníjcíio, vá fers uel $e[ett nominant, qua fint emínentíz quadam fub lingua , fimiles granis frumenti quod fá[etz appellant, & equum íta ímpedíant ut ex cíbo nihil proficiat: nifi fofcela lispotius,de quibus ftatim dicam;hoc nomen conueníat,quod magís placet. loan. Ruellius ín Hip piíatticís quodam loco ubi deranís pedum parte mentío fít,ínepti(lime uítíofa íncrémenta línguaeín terpretatur , & Petrus Ruellius errorem cíus fecutusà Gallís uulgó les barbes nuncupati fcribít, . Fofcelle(uel floncellzeI&ufio 67.)ínflationesmolles & paruz, Rufius)íntra os equi ín labijs natae werlus extremos dentes;ín medío nígrícant:fiunt autem cum equí íngerunt frigídas & afperas hera - bas,quse faper fabíjs 8C maxillís díu manent, & impediunt quo mínus pabulum equí fuo commode loco mandi poffit, ut ín lampafco etíam cotíngit, Sc, Albertus, Vídetur autem hoc eife íllud malum quod fuperius dixi à Giermanis ve[as appellari , quod aliqui definiunt ME: effe fub labfjs sd - A d qumcA pm — li) dentes faterafeg; S eadem Germanice de eo fcribunt,qua de fofcellis Albertus Latine t utfefendfs. fcellis detortum fit nomen:barbulz uero fupra díctae Ciermanica lingua uocentur, wertilirs ot pfi imraden./ Glandulz ínter maxillas & fauces inferiores nafcuntur, & ad fimílitudinempiy. larum maiíores;alíz ueró mínores connexa ex carne obdurefcunt, & tumorem fine doloribus faci unt,&c, Vegetius 3,34. Síexplethorafanguínís fauces tument, V ege.2.29.. Tumor fauci eapitís interius adco ut bibere aut manducare non poffint, Vegetíusa.38. "Tonfille,Hippíatqguy Ae, QNlaxille ínrerdum dolent & tument,ínterdum etíam lapídes ín eís concrefcunt , Híppiatr. 18. Siequo maxilla dolent , calido aceto fouendz, & axungía uetere confrícandz funt , eadem medícína tumentíbus adhibenda eft, Columella, IViaxillarum ulcera putrída,Híppíatr.48, ' um iuxta cellum,uel molares,uel alío orísloco,ut morfum equus claudere non poflit; V eo 5;. Defanguineper nares fluente; Hippiatr. 43. V egetíus 1.54. INonnundy etíam per nares: uium fanguínis perículum attulit, íd&prepre(fum eft infufo naribus uirídís coríandri fucco, Col. sella, De cuferínouel cuferío,íd eft cum poft curfum fanguis denaríbus fluít, V egetiusa. 220p -'eartílagine naríit corrupta & fanguine fluente, Vege.2.54, Sinarít feptum reíciffum eft,Hip 123. Depolypo;Hippía,arIn polypo nari& przeclufo fpirítu ftrangularí uident, ftertüt,muci] profluunt, Vegeta,58.. Chanan eft fonítus acides ín nafo,quo fit fxpius ifta uox chahasuel f -dum alíos eft exítus uaporís fcetídi ex naríbus,(icutacciditequís, Andreas Bellunenfis, Oza -tia pedum funt V egetío, item Abfyrto cap. 129, ut errauerít Ruellius quí foeda naríumulceg interpretatur. Podagra índícíum,ut alter teftíum dexter palpitet, uel ut paulo cítra nares c | quíddamrugofumtp gígnatur, Arífloteles, Sternutatoríum, Híppiatr, 129. — «| Auriumd Hippíati7. Deauribus contufís,& collectione auríum uel füppuratione, V eget.3,14. Di .re iuxta aurem,lbídem, | Síaquaíngrefla fit,Ibídem,& Hippiatr, yz, Strumz & parotídessidell duri tumores iuxta aurem, Hiíppiíatr.16. Vegetiusa.25.. Vlceraaurícularum,Hiíppíat.ag. | | q| Si equo collum ita tumeat,ut deglutíre non poffít,bacillá anteríus fiffum & ftupa inuolutum ínferito in fauces equí ut ulcera rumpantur,deínde tría oua cum aceto míxta ínfundes, Scríptori nominatus, Apud eundem morbus quídam niomínatur Efl[ucbt,id eft eutturís morbus;cuihgtte medium adhíbet: Album liquorem(ínquít)deouís uígíntíiquatmor thurí mífcebis ( quod remedim ufurpatur etíam ín lampafco dicto, quem [dülfudbt ínterpretamur ) & in collum defundes:dt colio círculum círcumpones(quídam & alterum pectorí adduno& equítarí facíes donec benefit uerit:alíj aliter medentur,ut ín libris Germanícís prafcribítur. Ceruícís tumor & attritus; Hippii as. Stíua (inquit Albertus)ín collo equi dícítur,cum collum fine dolore huc illuc flecti non potdl- nec equus eícam nífí per ínterualla capere poteft, accipit autemá terra raptim & feftínante eít extenfio neruorum colli & repletío, Curatut fubulís candentibus transfíxís,&c, Defein(l ualege)feu lucerdo,Rufíus 75.fit (ínquít)ex nímío onere fcapularum,& defíccatione nimiam &um colli, &c, INoftrates hoc uitíum ín quo tendínes ceruícís rigent,uocant baljtarrid. Delfpim & tetano fupra dixí ín morbís capitis.Eft etaliud collí uítíum,quod uulgo uocamus et [pedi etequum itaaffectum fpecEbálfid:quem in Germanícis librís reperio fimíliter curarí,urfcabitmgl lí,de qua fupra díximus, Audio tumorem effe mollem laxumi,quí ín caufa fit ut collum &igbun alterum latus ínclínentur:& alíquando excíndí. Collum equiinflatur,inquit K.uftus, fi íntragint díem poftextractionem fanguínis,plagam fuper fignum & lapidem fortiter , aut alius equusilinde ' corroferítautfi cito pofl refiríctionem plaga duram efcam comederít, &c,. Siíumentum cett ueluertebras eíecerítautluxauerit, Vegetius 2. 41. Hippíatr,aó, —Peruerfio ceruícis, FIippíattus Ceruíz deftíliationem patiens tumídior uidebitur , foetorem habebit canceraticum , cum humore .gro & liquido:díligenter (crutaberís foramína eius,GCc. Vegetius 2.45. Sííuxtacollum expli ra fpatulz aut laterís inflatus fuerítequus,Xc, Albertus. IMalandría,íd eft uulnera ceruicis, Veit tíusz.43, Q[Strumerumpendz,Híppíatr.ao, Strumze uel parotídes uel fcrophulee,íumentonm guttur & fauces ínfeftantes, Vegetíus 3,25. Strumz & parotides,Hippíatr.16. E 4| Arteria ulcerataautrupta;Híppíatr,6z, Adfcabrítiem gutturis, Hiíppíatr. 159, Cynatiiit dd eft angina, Hippíar,:s, — q[Adpectorís uulntis ferro uel alíter factum, Híppíatr. 47. Pei aggrauatío,Petrus Cref, 9. 54, Degrauedine pectorís quz fítex plethora fere, & impedit grellm equiRufius qi, Equíiaperti ante pedesanteríores paftorentur, & pectus uíno calído lauetüryl lfiusgz. Sí anímal lzdatur cum accipit potíonem;ut fí fn arterías pulmonís refilíerít, V egetíüs37! Deüítijs pulmonis, Hierocles ín Geopon.16.1e,. In dolore pulmonís ftertít equus,tuffit, excn gulentum, &c, Vegetius, De eodem Hiíppíatr, y. Pulmonís uítío contíngít ut equi propter. tul difficilem offa deuorafle putentur:híc morbus cum nouus efl,equus índe peumorrox uocatuf smonerupto ( de quo Híppíatr. 6.) & facile curatur: ínueteratus íam purecollecto ín. pul pneumonía diícítur, € equí pneumonicí,hoc eft pulmonaríj uel uulfi ,& zgré curatur, Hip Pulmonís exulceratío,Hippiatr.37. Pulmonartj & uulfi,Híppíatr,z. Adtuffim equorumybl 4n Geopon.16.11.Híppíatr.23. Vegetíuss.61.& 6o, Tuffis ex humorísacerbítate, V egetíts r9 Adtuflím ficcam,Idem 5. 68;Rufiussóg. — Ad tuffímfi quíd faucibus inhaferít, Vegetius s. 6: faucibus, Idem 3.66. Exafperatogutture,Ibídem, Sí ex uulneríbus faucium tuffis urgebít, V. g.7o.Síab internís tuffierit/Ibidem, Ad tuffim ex perfríctione, Vegetius: 65. In hac caput dee " mittulv. f 1 mittemttuffiendo ufq ad terram, bibentibus aqua per nares currit Eft & tuffisà colibus, cum coles quítídem 5,65. )ab interíoribus,grauíor & pene ínfanabilis;heec nares (umenti prxcluditur f; pírítum reddere non poffit, Si ilía fpiffis pulfibus ducit, fignum eft prouenire iecore uel pulmone, uel prae dijs: Sín lentis pulfibus ilia duxerít & uentrem, índícattuffim de hís locís, ín quibus inteftína lí« atailía fuerínt,bzec nafcitur caufa, Ex nimío quotp zflu uel intolerabili frígore ínteríora uítíantug BE Gatfficos. Vnde uulfí appellantur,Hzec Vegetius, Adtuffím & uulfos, Vege.s.69.& 7o, -et4.o. Capitisrefrigeratio ínterdüfacit ut equus tutfiat, Petrus Cref,, Recens tuflis celeriter fana. otur, pinfita lente, & a ualuulís feparata,mínute&p molíta. Quae cum ita facta funt,feflaríus aquae cal daineandem menfuram lentís mífcetur,& faucibus ínfunditur , fimilis medicina tríduo adhibes tut;ac uírídibus herbís, cacuminibustp arborum recreatur egrotum pecus, Vetus autem tuífis día fcutitur porrí fucco tríum cyathorum cum olei hemína faucibus ínfufo : ijfdemd, ut fupra monuis mus;cibís prebítís, Columella, Ad tuffimrecentem darí putant utiliter piforum lentiüimue, aut eti amfabarum lomentum; Cameraríus ex Hippíatr, Grac, Ex éodem remedíum ad anhelítum grauío xemex fulfure fupra retulí,ubi tractatum efl de morbis equíín genere, Tuffi & afihimati íumentos Tüm,ut Aggregator obferuauit,conducít gentíana, Plín.36, Verbafcí cuíus flos eft aureus ,tanta uísefi ut iumentis etíam non tuflientibus modo,fed ilia quoq; trahentibus, auxilíetur potu , Pliníus 436, Deuulfis etíam ín praecedentíbus quadam cítauítuídentur enim uulfosdn Gracís etíam Hips , piatr,BsAczc legimus ) appellare aliquando authores , quícunc grauiter tuffiunt , quód arteríae , aut "pulmonis aut reliqui thoracís pars alíqua conuulfa ín eís uídeatur, uel rupta, unde & pneumorrhóe gesdicuntur , Vegetíus s, 42. uulfare pofuit proualde tuffire , V'ula quídem, Graecís fpafmata,ín quocung corporis loco dicuntur, quotíes non ruptum modo alíquíd , fed nerui quocp íj, quos vae, hocefi fibras dícunt,laceffiti funt atcp uulíi, Barbari quídam recentíores , pro uulfís uulfiuos & pule ns equos dícunt;à quibus etíam Germani mutuatí uídentur füum bülfem,quod eft cum diffículta - * té maiore fono tuffire, Quínetíam pulfiuum equum noftri uidentur tandj à cordís pulfu nomínaf feanbers[olegig toffs: cum tuflientem,utputo,folum,aut etíam anhelofum íntelligat, quod uel exc temedíorum natura cófjcíornam inter cetera gentíanam cum quarta falís parte ín uíno coquí & ín« Tundiítubent. Depulcína(alíás pulcini fiue mulfiuíi,deprauatís codícibus,)Pet, Cref. 9.3. Morbus hicínquit)fít ex calore líquefaciente pinguedinem, quz obftruít pulmonis arterías,íta ut equus uíx tfpirare poflít:Sígna funt;naríum magna fpíratio, & ilium(circa coxas)crebra pulfatio, (hinc forte iquís pulfiuum equum dící contjcíet,non tandj uulfum: fed cum res una fit, deuocabulís nemini intendímus, ) Incurabilís fere eft:tentantur tamen remedía quaedam, X c, Autumni tempore cíbes umuuis maturís,uel dulcí mufto potetur, Mangones quídam ad uírídía pabula ducunt, ut fallane emptores, De uulfis, Vegetíus 3.66.De equo pulfiuo,Rufius i43.In hoc morbo(ínquío narium có tínua & magna fuffocatio contingit.Dantur pro remedio carnes & decoctio ferpentum, &c. Ad wulfos & ruptos(grauiter tuffientes) V eget.s.7e. Chamzleuce(ínquit Caelíus Calcagnínus epiftos liarum quaftíonum libro s,)ea eft, quam olítores & agreftíum uulgus ungulam equínam uocat:ex antiquis nonnulli tuffilagínem uocauerunt,g arcendae tuffi fit accommodata,Ex eo factum puto ut Vueterínartj;ad difcutiendam equorum peripneumoniam, illa utantur.Ea eft uehemens pulmonis ín lammatío, ex deftillatione plerungy proficiícens , quam grauís anhelítus fubfequítur : hínc equos pneumonicos appellant medici,quos Latíne pulmonaríos recté nuncupauerís, grauítaterefpiíratio iis ab ilibus quz difficulter admodum trahunt, IMulomedícorum ímpetitía hoc tempore uulfos Ucitauit,FTec ille. Sedalíus míhi uidetur perípneumonía peracutus ín homíne affectus, quam quí inuulfis feu pneumonícis & pulmonaríjs equis íntellígítur;inueterata fcilícet tuffí laborantibus , ue Calcagninus ín hocerrárí, Iumenta nímío faltu,uel curfu,aut ruína,cum aliquíd intrinfecus rupe tinbuulfant:flranguríam patiuntur,excreant purulentum aut íanguínem ab ínítio,&c. V ege.s, 43. Deepiftomicis(forte pneumonícís)uulíís,colícís, X c, unde fanguis tollatur, Veget. 1.37. Quorum - pulmo uerfus cartílagínem enfiformem(fic reddo oae bertblatt) contrahitur , hís fifymbríum cara damínen dabís ín cíbo, Hippíatr.liber German, | Equus pulfíuus fi uuas uel racemos abunde edes ibliberatur:nec fimile huíc remedium reperitur, R.ufius,& Pet, Crefcuíus uerba pauló ante cítauf, Bpiritu diflentí equí,Hippíat.ós. Exanhelítuínflationes, Vege.s.9. Aduerfus ftrangulatum pro» unfentem cum equus fatur cíbo ad curfum agitur, Híppiat. in. In Germanicis etíam libris inuenio temedía equíut uocant,fuffocati(erftecEt)id eftanheli, o: ^^ Vasóborvtyes yyuáuioi, & et AxotoTovot ux e Qty iaastweizs, Suid. Defirangulione,Pet.Cref, 9.16. Glandule alíquot(íngocírca caput equi funt, Kearumquaedá fub gutture,qua interdum augentur propter humores equí refrigeratí à capíte dea kendentes,unde totum guttur ínflatur, & meatus refpírandicomprimuntur, &c. Haud fcío an hze glandulz,tonfilla (int,de quibus Híppíatri Grací agunt 18, € 2o. coníjcío autem eafdem effe, quon amrnon reperío alium morbum à recentíoribus defcríptum quí magís accedat: Quand & uíuulz d - ? quibufdam díciz eodem ínloco glandulz quadam fint, fimiliter ab influxu capitis auctae, & artería amfimíliter ita conftríngentes ut anímalia fuffocentur, nifi ín tempore fuccurratur,per cauteríum Wdinciionem,Excíduntur autem etíam ftrangulíonis glandul ; & apud Girzcos Híppíatros tona. H DeEquo Cis Lib.1 sig dniurice plení A M dig bibunt fic affecti contínuó rumínant, V eget, s,64.Eft deníg (iris í ntur, quorum tenfíone & íníuría compelluntur tuffire, Nam fí curfu nímío uellatíore faltu conue:- ES - VA sk. ER M E x 5 ^ s ; a gei d a m TU !'4 Ei : ' ] (illis cautérium adhibetur, Strangulinam uocant (ínquítAlbertus) cumomnes méatus eutturiss duiper quos anhelitus ad nares meat cum tuffis erauedíne conftrínguntur; Fít ex putrida ef qua nímís craffa, & ex phlegmate collectio propter otíum equi: uel fícca efca cum puluere cometa. uel potu nimís frigido, uel cum tempore frígído nímís biberit equus, & poftea fine coopertorioinf cídoloco fteterít, precipue fi antea laffus fuerít & íeíunus.Sí per octo díes equus laborauerít,defpe. ratür. Frequenter ínfra duodecím díes euadiít;uel ín moruellamtranfít;& períclitatur, Per cont ném etíar ínuadit híc morbus; &c, Efl quando flrangulína exfrígidítate capítisuel tuffís fi dus equí concutít, &c;Hucufep Albertus , remedía omitto, Plura uíde fupra ín morbís totí có éommunibus de firangulína, Tormentilla data ín potu uel paftu, utílíffima eft bobus & eq inonaiíjs ob defluxionema capite cim afthmate, auribus flaccídis & faftidío cibi; Albertus ín telis híft,anim,8,23.. Malídís fece caufa refertur ad pulmonem ín dextro latere ruptum, &p dem inde factam:;nihil per nares fluit,emacíantur,grauíter anhelant && cum foctore, Vide Hip 4, Dem«ialideír uníüerfum fupra dictum eft ínter morbos communes, ' Híppacatre , celerí 1 imam ducere, ab equí halítu quí eft fupramodum acutus, Feftus. De afthmate,id eft fufpíri tius; 68, Deafthmate & orthopnoea, Hippíatr,a. INoflrínefcio quem ín equís morbum biuffgeffrang.quem curatí aíuntfi pectus ínungatur fimo canís ex oleo de femínibus cannab iznaceto cum fale ex aqua ínfufo,& tanaceti herba naribus ínferta, Prafcribunt etíam remed pedorís tumorem: GC ad uítíum áquo equum bznftfiidbtig appellant, Afthmaticum uocant, eji. fig/erftecEt/ [dbwár atbmenbe/bertsfledtig/binfib. Accídítfereequís, quí parum exercent . ütanhelítus difficultate laborent, tum ígítur admifcebuntur herba calideenatura ad difcutíendos humoreslentos & tenaces,utartemífia & oríiganum , Hedera autem terreftrís adomnes morbos languores equorum prafens remedium habetur,que non folutn ab jíllísimandatur;fed etíamttiggin feratur naribusutfternutatio prouocetur, Sed ad difficultatem fpirandi laudatur & cichorezradiy & gentíanz.Laadatur & fulfür (alíqui fulfurís uncíam dímídíam pro una dofí terunt; & pabuloly fpergunot cuius ufus tamen perículo non uídetur carere , Quidam erínacei uiui cum fpinísexull pulueres datos ín ftabulo ftatím corrigere hoc;uitium affirmant,Hac Camerarius, Sunt quialla maticum fanánduim proimíttant,fi tríduo furfuresaridos ederít, Alíquí helleborumnígrt ii inf ruht íitét cutem & carnem foramine transfixo fübula,Eft & alter& helleborí nígrí genus adit 'Tragó defcríptum;abrotono uel efulz uulgo dí&iz non díffimile quod ab effícacía aduerfusallms Germanice biin[d:bEritnominatur, De Orthopnoza;Híppíatr.s7. In orthopnoea fiue plagiotigil equus etíamfi trahatur, ambulare detrectat,anhelat grauiter, frequenter fufpírat,ronchos dueibil fufpendit:dim manducat,tuffit:difficile liberabitur licet diu uíuat,&c.Vegets, 46, Empyieqil cuntur;quos fuppuratío ínfeftat,Cel, Ad uomícam, V eget.s. 69,& 5,35. ubí & empyema uon hioc morbo(inquít)tufliet equus,purulentum excreabít,os grauiter olebit, cum accubüerít dili furget. Iumenta nímío fal uel curfus aut ruína,cum aliquid íntrínfecus ruperínt ; ftranguridpii . untur,excreant purulentum;aut fanguínem ab ínitío; &c, Vegets.41: €|Cordis dolor, Hiipplit a9, Irremedíable malum eft;inquit Ariftoteles , fi cordis dolore uexatur equus;cuíus indicium latera fubfidant,& ilia preftríngantur, — | Ec Mrd I4 ! . (|Stómachicus uel potius fyntecticus, V egetíus 5.55. V íde fupra ín mórbís communibus deg fyncópátís & confíxís, Vegetius 1, 5. Cardíaca,id eft cordis (orís uentrículi potíus) dolor,uedti quíum ahiini & fudor, Vegetius 3, 4« Cardíacus morbus, Híppíatr,ae. De bulímo,íd eft íntetlil me,Hippíatr,ó7. V egetiuss, zy. Debulímo ex fame uellaffitudine, V egetíus 5.58. Eft quantot 3 iunía bulimuim facíunt,unde fideratítía iumenta dícuntur,&c, Vegetius s.55. Sanguinis uoNMI .Hippíatr.43. Vegetíuss.13. Deaqualículo;íd eft ftomacho ( uentre potíus & ínteftinis) & quit uitio contíngant morbi, — Adfaftidía cibi & naufeam,Flippiatr. 139. De ínedía laborantibüsd ftídiofis amentis,Hippíatr, rào. INoftrí hoc uitium dícunt verf£offers : os & linguam ín eo art aiunt, Huc pertinet quod fupra ex Xenophonte & quí ab eomütuatus eft Polluce retulírussE pd (inquiunt) críthíafis & hyperemofis fiunt: iex o7 bobju(on vy cimo zb ye Urge p zia Baa6dv wtvoy, i ho T xsqerteuy, | Interdum & faflidio ciborum (inquit Columella) lang a fcit pecus.Eíus remedíum eft genus femínís ; quod git appellatur. Cuíus duo cyathí tríté adiing tur oleí cyathís tríbus,& uini fextarío, atcp íta faucibus infunduntur , Et naufea difcitítur, etm , €apütallij trítum cum uíní hémína fzpius potáridumprabeas, Síabunde non 'edat equus, Abl tus ín Geoponícis 16.13. Capítís refrígeratío aliquando tuffim índucít, C appetitum omne m aboid PettusCrefc, Adcruditatem;Hiíppíatr.ia8.| Oppletio & cruditas ; morbus acitus ; Hippíatt utcríthiíafis quocp, & ipfa crudítas. Crudítas egrítudinem facit , ob quam modo ín unam pati» modo ín aliamambulates ínclínant, V egetíus 5. 37. Si equus ab índígeftione febríat, V.egetiusto Sideratitía iumenta dícuntur,cum uenas uacuas percuflerit frigus, aut eftüs, aut ímpleueriter P tas,&c, Vegetius 5,55. INoxa ex putrífoeno,Hippíatr.si, Síanimal Íceno malo lzdatur , V. 5.73. Síhordeo maloautaut nímío ledatur, Veget.s,75, De alíjs in cibo uenenofís fupra dixit Si equus doleat ex nímía íngeftíone hordei uel alteríus fimílís tumefactí ín uentre aut floats quod nofcítur fi aénter fit durus & ilía tumeant,Petrus Crefc,g8. — Si equis ualde calefacit D^ 7 inium aqua frígídee bibat, dolet aliquando & ínflatur,fed raro, ldem, Affectus quídam eríthíaliMns DeEquo. (QLbl o 5 sex liberaliore potu orítur,ut fupra díximus, De eo quíaquam reuomit , curn flomachurs paralya "finex frigore fuftinuit, Vegetiuss.$4. Síequus doleat ex flatibus, & ilía tumeant,& fere totum cos. pus plus folito;Petrus Creíc,o,18.. De dolore ex flatibus qui fubeunt meatus corporís concalefaci, inde ilía fudant , & corpus quandocy ualde tumefcit,& equus ualde aftligítur,Ruf.145. De ilium nflatione, 249 «vezreiertec, Hippíatríca, 46. V entrís inflatio(fine dolore) V eget.s, yo, teftes fudant, ternis pedibus terram tundunt,fubito indealterna parte fe conuertunticaputad ilía ponunt, tandi im dolorís oftendant,gemítus interdum & tremor totíus corporis ínfequítur. Emphragma.íd- elitortura & extenfio uentrís dolorg; cum magno periculo, Veget. 1,4o,. De Emphragmate,ldenm "147, Curatur extractis e longanone excrementís manu oleo ínundta;uel clyftere íníe&io. V íde etíam Hiíppíatr.4s. De diuerfis paffionibus uenttís, eorumép caufis & fignís ín genere, V egetíus 1,59, Dolor uentris, V eget.i-49.Híppatr,si& 33, Ventris & ínteflínorum dolor fedatur ín bubus uifu nantium(anferum natantíum, Veget,) & maxíme anatísquam fi confpexerít cuí íínteflínum dolet, yeleríter tormento liberatur, Eadem anas maíore profectu mulos & equínum genus confpectu (uo fana Columella & Veget,s,s, IMorbí genus quoddá noftri à uentris pulfatíone uocant bucbfdla- paruclbudftrengling.in quo anhelitus equorum breuis agitur,uenter & latera undatím mouena gr Ad huius curationem íncídí íübent uenam quam à calcaríbus denomínant ín utrog; latere ; &C iotropium(ntybum fylueftrejin cibo darí:quod fi faftídíet, minutatim íncifam cum auena aut pa Teamilceri. Alij oleo de feminib.cannabís cum fanguine caníno uenas pectoris perungunt: Alfj laps ' demdecarpione pííce ín uas unde equus bibit ínfjcíunt. Decholera humída & ficca, Híppíatr,7 y. Debili uel cholerís, ín quo malo iumenta commouentur ac uolutantur ut firophofa, Vege.s.5o,De Iz & herba pedícularís cum fale tríta,& decocta melli miícentur,atq; ita facia collyría fubfjciuntur, - TS cojid efl tenuioris inteflíní morbo:cuíus mali indícium,ut cruta pofteríora attrabant ad príora , &€ afummoueant,ut propemodum collídant,Arífloteles, Ad inteftííní magni quod monenteron &C en uocant conuerfíonem,Híppíatr.só. De colidolore, Veget, i41. 1,50, & $52. Colíínteflía niinflatíones X dolores,Idems.6o. Decolíca feu firopho,aliquí truncatíonem uocant, R ufius obí terquadam r51,nam de urínze. dífficultateex profeffoíllic agit, Colícrucíatus,Hippiíatr,gt, Adco | B e icos compofitío, Veget, 4« *7. Colícísunde fanguís tollendus, Veget.1,37.. Adaluum obftructa, Li sHippíatri$9: Longanoníscura, Veget. 1,42. Emphragma,íd eit obfiructio dícítur,cum rectum E^ E ! 3 ineitínrm peruerfum & obfiructum eft, Hippíatr. 45. V íde etíam paulo fuperius, De tormínibus, Hierocles in Geopon.16.9,. Strophofis unde (anguis tollendus, Veget,.s7. E píthema pro coelía^ dsHippíatria9, Dealuí profluuic, Abfyrt.in Geopon.16.8. V eget.s.16.Hippíatr. 63, Dyfentea tísHippíat,so. Veget.s.it, Paftillus ad dyfenterícos & laborantes foría pecudes, Híppíat.ia9. San guis per fedem, Hiíppíatr. 43, «De equo patiente ragíaturam(uox eft Italica)fiue dyfenteríam,R uf, léaliquí ragíato,alr forate uocant, Sed aliud forte dj dyfenteríz profluuium intellieunt, quoniam languinís cui ín dyfentería omníno excernítur,non memínit,uel R.ufius, uel Petrus Cref, 9. 33. ubí hunc morbum aragaíci (nifi mendum efbappellat, quem comitetur tormína uentrís,rugitus, egeftío "Krudorum;&c, "rives (& izra60)e))dícuntur equi foríoli,& flercore líquido laborantes, Hippíat, 136. Diatrhoza;Hippíatr,ss. Adprocídentíam fedís & uitia eius , Hippíatr. 39. Siínteflinum e mittatur extraanum, Rufíus 96, Tenefmum, ni fallor , Germaní quídam appellant ets fürffal 90tt geswartg: cui medentur glande € lardo ín auripigmenti polline círcumuoluta in anum inferta, autmultum fubínde falis potuí adijcíunt , aut faponem cum potu infundunt, — €j Teredínes uel lural icí,Hippíatr.4t. Vermes ín uentribus equorum, &c, Albertus, R.ufius 167. Declyflerjs adcuram lumbrícorum & tíneartim, Vege.i.45, Ventrís dolor ob uermes,Hiíppíatr,gi, Coffi lumbrící qua cuta tollantur ad manum, Veget.i,52. Delumbricís,coffis & tíneis, Veget. 1,44. Ad llos,uermes,ueltíneas, Veget.4,:e, Solent etíam (ínquít Columella) uermes quafílumbrici nos x&treínteflinis, quorum figna funt,fi tumenta cum dolore crebro uolutantur,(i admouent Caput utes fofi caudam fzpíus íactant, Przefens medícína eft,íta ut fupra fcriptum eft , ínferere manum, & fis y mum exímere:deínde aluum marína aqua, uel muría dura lauare , poftea radícem capparís trítam «um feflarío aceti faucibus ínfundereznam hoc modo predicta íntereuntanimalía. Vermesmirís lit &cafiic unc &leduntequos(inquít Camerarius)neg, funt uníus generis;alij enim erandiores in mw. 1 cus equus pofteríore parte tractim progreditur, & uacillans inter íncedendum paríetes ambi dpíat.go. Frenesapud Albertumuocatur morbus,ín quo maxíma ínfluxío renes equi morc immobiles facíat:unde anímal tandf epilepticum ad terram cadit, & humores ad cor difcur equus aliquando íntra duas horas moritur.R uftus ca, 89.guttam renalem feu morfuram renummp: mínat:Et fané frenes uox apud Albertum renibus deprauata uidetur, Equi fic affecti , quodfitdi: üierfas ob caufas, Girzcís híppíatrís Vspdvai ex Aefvay dicuntur, Germanís Eibifcb over cá oom bic mitten binberen beinen. Si mufculi quíín renibus funt;uexantur ex cafu ; uel ínternijud externitantum, Veget,s.y. Decalculofís íumentís, V eget.1.46. | E Dolor uefícz, Vegetiusr $i, Indignatío uefícae ín genere, & fpecíatím, V eget. s. v5. difficultas, Idem 1,61, Dyfuria, Hippíatr. 33. Abfyrt.ín Creopon, 16.5 Theomneft.ibídemis, tius 5.15. Dyfuría etiam ín tetanoaccídit. INon malis equis frequenter morbus dyfuríc ínfeft con(ireuit. Succuttítur hís;fí aut eaín loca deducantur;qua madent adhuc aliorum equorum ti urinatautín ccenum demíttanturzaut etiam penís molliter ftícetur,aut uíua mufca ín illíus culum immittatur:nam ínuitarí ad mí&tum hos fibilís & fonis quibufdam orís,notum eft, Sedflly mon profuerint,fuadent(V eget.5.15)ungula ramenta terí & ín uíno infundi equo: aut intediumg quum ceruice ufcy ad coxam fuflíre iumíperi baccís,aut croco;aut caftorío, Contra hoc mal accídat,prouidendum,ne,hyeme prafertim,in frígídam demittatut equus,maxime de ítínere priu(igurinam fecerit.Hoc quidem pauló nugacíus à Girzcís tradítur,fí difficulter merjerey ue quafi guttatím exprímere foleatequus,tum címicem ímponenduim,ín aurem, dextram Écemínzelaeuam autem marís, futurum ut malui ceffet, Camerar, | Alíquícimíces ttítos ( - Veget,5.15.) ín nares(eis 7o 3c, Hiíppíat, 33. )anímalis mittunt , & alium fuper naturam qua ml cófricant:certíffimum dícitur, INoftratium quídam lapides ecapitibus cancrorum.ad urínan - mouendam equis trítos ín potu mifcent: V.el pífcís quem uulgo harengam dicunt, inteflinumgin ueficz ínftar inflatum ín recentíbus reperitur , ín pabulo dant; Suntquí pedículos uíuos índf ímponendos fcribant, Deconuerfione uefica, Hippíatr,ar, Equoferequi homíni morbi uefici conuerfio,ficut omnibus ín genere ueteríno,Plin, Irremedíabile malum eft;fi uefic ueatur de fuo fitu:cuíus indicium ne urínam reddere poffit, & ut ungulas clunesd trahatjA les. Deifchuría Albert; Híppíatr.ss. Veget..15. Si equus doleat ex retentíone urínae uefic aia ex alíquolocí tumore cognofcítur, & íattatione frequentíín terram, Petrus Crd e dolore ex retentione urínze, uel de uefícze ínflatione & torfionibus;flráguría & ifchtiría, h ij Síurínamnonfacít (ínquít Columella) eadem fere remedía funt , (qua proximeante adlalll Y dinem prafcrípferat:) nam oleum ímmiflum uino fuper ilía & renes infunditur : & fi hoc pat v. profuit,melle decocto & falecollyríum tenue indítur foramíni,quo meat urína:uel raufca uíuaj? thurís míca,uel de bítutníne collyrium ínferítur naturalibus. Hac eadem remedía adhibentu na genítalía deufferít, Vegetíus quídem in flranguría compunctíones & morfus ín urina fierí aít:utnon alius morbus ftranguría uídeatur, quám quíà inedícis recentioribus ardor uringe cítur. INNonnulliuínum ín quoauena bullierít refrígeratum equo ínfundunt, urínam íta frati ^ éndam fperántes, De flranguríauel füillícídio urínz, Híppíatr.ss. Veget.s.rj Rufius iji, JUI ta nimio faltu,uel curfu; autruína, cum aliquid fntrínfecus ruperínt, uulíant, ftrangtiríam pat tur,& c. Veget.s.42. Tormínauríne iumentorum releuat, (ut Ageregator notauit, allium t naturz ínunctum,Plin.o. Cretaní(crethmus)Plín, a6. V efpertilio alligatus, Idem3o, Síeqi boret torminibus urínze (noftri uocant oie batninoo femunciíam de baccis lauri trítís CX U cereuifía tepidís infunde,Innominatus, Ad fanguinis míctum, V eg. 9,1, Theomneft, ín. 1614, Vrínafifanguínemtrahit, Hippíat. 42. Ad fanguinis míctum tum ex plethora ín otk alis ínlabore nímío,onere,uel afcenfu, Veget, z. 1, Suntquí ad auertendum fanguinis m - uenas qua calcaría adíguntur fetnel autter per duos aut tres dies fecant, IMorbum quem v7 | (1 DeEquo. C. Lib.l 5:7 nort Hippiatri uocantlauterftallen,diabeten e(Te conijcío:Etmedent incifa in ceruice wena: (angi "nemqui effluxerít ex aqua bibendum dant furfuribus admíxtís, Alij ttítaalni fola ín auena prae bentzalij creta farinamínpotu, Deteflítm tumóre, Vegets. 8. Tullis caufa qu andoga colibus "fitcum coles íníuriz plenífunttuméntép,Scc, Veget.s.64, Deinflationetefliculorum, Rufius 97, "Teftium inflammatio, Híppíat, 7o inflammatio & tumor,Ibidem 49, Enterocele;Hippiatr. yo. Her iíaex calcitratu ínguíni adacto mortalis, Híppíatr,75. Kewsongbavér dicuntur quí in teftículis uaría habentín Hippíatr, Genitalís procídentía, Hippíatr, 48. Sí natura excídít && reuócarí non poffit, V eget. $9. Pusingenitalibus,Híppíatr.4o. Vuluz procídentia,Hippíati3. | Ad matricis dolorem, Veget. 45. Pregnantíium equarum cura; Varro a:7.uide fupra in hoc capite ubi & alía » quadam ad gratiídas equas & partum abortumtp pertínentía recítauí, Cieneratíonem iuuat in aní "malibus filer(fefeli íntellígo)Plín.se.item Diofcorides & Auícenna,ut Aggregator cítat, De perfe- endouentre, & enecando partu: Quuís fexus concipiatur: Qua cura pragnantibus adhibenda; Vt acile partus edatur; Secunda quomodo excutienda: V t concípíant, De hís omnibus uide ín Hips atrícís capite r$. UL. TRITT. 2 "q[Sícaudam laxet,aut crebro motu uibret, Híppíat, $$, De langioincauda equi , Rufiusiéa, lautem hoc malum(ínquít) inflar cancrí,unde carnes corroduntur, & pilí aco(Ta caudae corruma puntur. Defluuium pilorum caude,Hippíatr. ss R.ufius16i.. In caudae flagello fepe furfures pís B eonc tum eluí locum oportebit urina puerílí,& uíno calido fouerí,mox decoctii maluz cum fucco radícís altheze miícebimus uíno dulci & oleo,atg; locum uítíatum perungemus,Camerar, AI p thea radix prafens eft remedium tontra defluuía & tenuitatem pilorum; tam in homínibus dj bruz Caméraríus ex Hippíatricís, $7 T : 4 Neruici, termo; Hippíatr,8s, Ad neruorum doloresurentia,Hippiatr.g7.Oc 139, Ad ner uexatos,Ibidem. Ad neruos malagma , Vegetíus 4.33. Ad neruorum perfrictiones ungenia tum Hippíat. 129. A d ictus & dolorem neruorum cataplaíma,Ibídem, Adneruoslaíos,percutios, dolentes, Albertus, "Tuba uocatur putrefactio qu&dam per longítudínem ipfius nerui, Petr.Cref. 237. Adneruos claudos compofitío, Veget.4,37. Adneruoscraffos caufticum, Ibidem, Cons "Xraemnem dolorem & tumorem & indígnationemneruorum , RRufiusi76. Denéruo contracto, ]dem? 4. De neruo íntrínconato, Ruf. 173.adhibet autem mirabile cauteríum, Deneruorum ua nionefoluta díctum eft fupra, Ad dolores fpondylorum & fpatmos,Hippíatr.s6, Adomniíaoffi pculamedícamentum, Veget. 4.37. — «| Artícularem morbum Vegetíus líbro rinter fpecíes mali» disponit, iVlalís artícularía,Hippíatr.s; Emota uel exorta de locis fuis, non urenda; quomodo em tractari debeant,fupraín Cauterjs ex Vegetio dixí, — — — / —4|* Quadam huius locí decrurum & pedum morbis ínter fcribendum nobís intercídertit, quae fidenuo ad manum uenerínt;ínter paralipomena uel equí uel totíus operís poréntur:fin minus, no difficile erít harum réruim curíofo,quaze de hifce morbís aut uítijs ij authores,undenos relíqua excer pimus, uel tant índícé in eos cónfcríipfimus,obferuare:Hiíppíatriea Giraeca díco, & Giermaníca, &C Rufij,Petrí Cref, AlbertíQqpferípta, — ([Spauanus fiue (cauaníeft noxa pauloínfra garectum ex las tere interíori;inducens aliquando timorem circa uenam magíftram , qus dícitur fontanelfa , attraa hens ibi humores affidue per díctam uenam,unde cum fatígatur equus non parum claudicare cogía würRufiusies. Hícmorbusapud Petrum Cref,9.56.(panenus nominatur(nífi mendum eft)fimilis zrd,&c, Defupeérolffibus equi, R ufius io 8. Petrus Cref.o. 59 fiunt autem callofa ífta tubera,non ina uríbus tantum, fed alijs etíam partíbus equorum,non tam noxía , ipuifu turpía, Superosuel füperoffum dícituréínquit Albertus) quando collectio aliqua in membrís ficcis colligítur, & ad moa : - dum offis índuratur. V nde fit ut equus fxpe cefpítet & ímpingatiínlocis afperis propter difficultas teminflexionís,&c, Si fuperosín íunctura fit quomodo tollí debeat, Idem, INoftrates hoc uítíum uocant iiberbein/beinwadoeé. Audío excíndi folere,& equos fpe claudicare interím dum crefcüt, E. que Hippíatrí Germani fcripferuntomítto.Alíquí cauterium adhibent fuperoffi príus fri gidaperfufo, deinde anagallidem & plantagínem tritas ímponunt. V'elerucis in modum ufto poft trídunm ínfpergunt zrugínem. Tumor offilaginifimilis, Veger.s.as. Defpínulis fiue fpínellís » equi R ufius t7. Petrus Cref, 9. 38. Eft autem uitium fubtus garectum (ut íllí Ícribunt)ín iunctura oflísuel circiter functuram offium)eiufdem garectí,generans fuperos ad magnítudínem auellanze, Exfurína, nifi praetenías,celerítet efficitur fuperos duriffimum,R ufi1o6, Lichenes funt ín equos rumgenibus & fuper ungulas ín flexu harum partíum índurati rylííd eft calli, Diofcorídes. Liche mesofficula uocanr,caniní dentis imagíne,zenibus equorum, & prope ungulas adnafcentía; Petrus Ruellius, Suffraginofus equus;cuius fuffrapínes morbo uítíatz funt. Grací hac uítíaecpxe GCyia füuezx uocant,uíde Hippiat,ss. Traumatícum ad fuffraginolos, V ege, 4.37. CGiambofum animal, Vegetius ;.3o0.Cum defluxiones erumpunt ín pedes(ínquit Abfyrt, interprete R.uellío) quas e Geze €isnonnullieéjzs quafi pedícas aut catenas uocant:alij chíramata,quód calces rímis fciflae rígeant hinc esoap uerbum quafi cempedírí dí&tum eft. Romani fuffragínes nominant, Hoc uítium ut bye« hmecontrahitur, fic zftate pecusd morbo fefe recollígít & fanatur.Suffraginofi non facile articularíse malidís uítio tentantur,fed ne cafltati quídem ut plurímum defluxíonibus opportuni ( rhetimatíci, luffraginofi) funt, Suntautem defluxíonum qua pedes afficiunt genera tría: quanam íamunum , 4 - : d LANES * E. "m. 518 De uadrupedibus ) propofuimuassalterum ungulam in altum fuftollit : tertium cum eadem offríngttur , utin peg state, Quídefluxionibus funt obnoxij, eís fluidum eft (aliuís os , &c. Quarrenduman yes xjuàm cease fcribendum fit, xegau cx qv wie 70e: jaysids, XX Xegozrod'ec órSrO roe 7roc lare. Mer fund gerendis, V arinus,Xigad'ee fett pacyeddlee PW? xerptop, Xigou, oix qu otio vifegveue patyedd ee, Xupaheie, crie : "repyaausvat ldem, Caeterum cégas ín hac figníficatione apud grammatícos non reperío.(Víd tium infra inmorbísungularum.) Idemautproxímum malum eft, quod mulas Albertus R.ufíus etíam feracías,nomíne quidem ad esezc alludente , Hae (ínquít R.ufius n5. ) ex frigid lhumídítated uía excítantur,crura ultra genua ínflantur hyeme & uere:xflate & autumno fi tíone latent:nofcütur tamen ex pilís rígentibus (uís madídís , IMula(ínquit Alber,)díciz fiones pofteríorü crurü & pedum,que fiunttepore frígído,cum equus ín uía difficili & ccer multi laborat, & poflea etíáneglectusrefrígeratur, Vnde humores ftatím,prafertím ineqi renatu,ad pedes pofteríores defcendüt, & deínde p frígus ibí coagulant, & aliquando paríungig tíonesa pedeufgs ad genu:alíquado fcíffure fíát;aliquado ínflatío nulla eft,fed pili cruríshor x: get,Hec Albert, Deomniíbus corong durítijs qua tofaceí callí nomínátur, Hípp.us. In pedis naícentes ficus feu marííca,& uerruca formicates,Hípp.82. De marmore,íd eft tuberculoj ronam,íd eft ungulc exortum; Hippi,ss. Gracciwapuagoy uocant, Mulus tantá fít uapuatpuosita taro: equusnon,fed podagrícus, Abfyrtus cap. 55, ín quo tamen pauloante fcrípferat marmor ros effe tumores,claudícationís caufam ín equís, Sithlafma fuerit ín ungula,uená ín coronaft lo foluere non oportet, quod ob hocerratum vaprapoeis contingat, Abíyrtus cap.ier. — Hier marmore uerba ex Hippiatrícorum cap.8a. referuntur à Syluatíco ín dictione Marmoro; íne tem pro Híerocle Herodium fcribit, IVlarmorís duri tumorís in artículis memínit etiam V. 2.48. Thlafmata índoffuatijspracípue iumentis nafcuntur ,'& ín tubercula palmularu nem exhíbentía,phoenícas nomínant,facile degenerant, Abíyrtus ín Híppíatr.es, — Demotofi celfo,Rufius i58.Eft autem (ínquit) fuperfluítas carnís granulofe ín cruríbus,&c, Furína (iyd R ufíus 106.) uulgo uocatur uítium equí ínter functuram pedís & ungularum fupra coronampalr d ín ípfa paftora,quced ab ínitío inflatíionem quandam uel callofítatem carníum fupra pedem exti Furmauel furmcellí fítex percuffione mala,&c.ínter íuncturam pedís & pedem fupra corongmi ipfa paftora,impediens greffus equí : cum ueterafcít, efficitur fuperos duríffimum, Petrus Creo €.49. Curua morbus dícitur,eo quod curuet crus:eft autem ínflatío ín tibía íuxta íuncturampill uel ante fupra genu facta,ex concuffione uel ímpactíone alícuíus durí; Albertus, ^ Curba(füiy Rufius 165.) fit übtus caputgarectíín magno neruo pofteriorí tumorem facíens aliquem perl tudínem nerui;unde equus claudícat, Síralus exeatanímali,quod ex perfrictíone nonunqua Veget.s.6, Adnafcütur etíá cirfi;íd efl uaríces,equorum tíbijs; Hoc uititi apud Gallos audiofiir appellarí,R.obert, Stephanus ín Dic&tíonario Gallícolatíno elephátíafín exponít;ín quo forfan eft eó quod tíbías ínflatas & uarícofas Auícéna GCalj quida recentiores elephatíam appellarift uaricofis, Hippi,77.De uarícibus plura uide proxímé ínferíus ín melícerídü mentione, «p Deozs nis, Híppíatr.iag, Suntautemuítía pedum,fiueulcera foetida;ut apud V egetíum quoq: uteiral R.uellius quí ín Hippíatr.locoíam cítato foeda naríum ulcera ínterpretatur, ^ Ozzenze cilicium fale & aceto defrícandze, V egetíus 2. 49.Et .33.Quacung (inquit de ozznís caeteríscp uitijsalll lorüm ín príoribus pedibus dícta funt;ícías etíamín pofteríoribus debere feruari, De paénngytà uardo feu aquarola,Rufíus n8, Hoc malum fít ex allifione ferrí,lapidís,uelligniretro pedem ungulam fine ínflatione crurum,unde locus crepando fíndítur , & humor foetídus emanat, hull & Albertus, Artus ínflammatíonibus ac meliceríde laxatí & uliginofi,Híppíat, $3. V bí Giratdlig £ur zrOc dole xy Ata psva oi 0d eme, R uellius uertít, Cum artus laxatí dehifcunt,aut aquofa fcatenli lígine.Ego pro vl&ve,legerím 9d'zzt« uel ód'w7iols potíus , quz uox eodem ín capite etíam prilsili d ^ quotíes legítur, V egetiushydatídasuertítaquatilia uel puftulas'aqua plenas, Caeterum uligitiól cerafunt V egetío, qua Graci glycea uocant, quafi dulcía dicas,forteà fuauitate ílla quá pr fcabendo íumenta percipiunt, IMelícerídes,Híppiatr.77, Sunt& ulcera quedam (ínquiti Hierocles) crebrís tamoríbus exafperata , paraprifmata índe uocant : aut quod ín fauí fpeciem creta fint, melícerídas appellant. Alij quod pet foramína fertur humor,hydatídes uocare maluetüti in talís & calcibus nafcuntur, (non utproprié díctz melícerídes € pompholyges,íd eft bullat&picd) ftulz paffim ín cute;) nec urens medícamentum poftulant,cum plané uaríces iudícentur: quam d & alterum fít eenus uarícum,quod cxcumfallít: Quae res íta deprehenditur , cum pecus ínfia9 d decumbit,& folíto díutíus ínibí iacettnam exurgere non poteflní(i quís eí feratopem,&cc. Cales ríum adhibetur ín genere ulcerís quod paraprífmata uocant,íuxta poplitem.INam paraprífmatagit a hydatídes uel melícerídes dícuntur círca malleolos non debent uri,Híppíatr, o7, Aquatilíaifialt^ 7 culís uel gambís, Vegeiíus 2,49. Puftulz aqua plenz,Hippíat.77. Impetioínes inarcículísuegt bus, V egetíus 2, 51. 1mpetígines Graecílíchenes uocant,genus fcabíei & erofíonis ín cute, qt petítac uelutilambendo ( unde nomen à Gracís ímpofitum) proximas partes ínfeftat atg; depal tur, Sedalteríus generis funt callí illi fimílíter ín artículís aut genibus natí;quos líchenas Diofcott appellauít,improprie ut uídetur,Príus etpropríe fic díctit eenus Gérmani rappert appellat ín & ráppiEcit,S equum fic affedium ráppig. In poplítíbus (ínquít Cameraríus) fpe oríturi — EN " DeEquo. C. Lib. — $09. " -quam percurar(non putant bonum effe, quod humor defidere foleatín pedis corollam : Teutos "Beserucas nomínant, Ego fcribendíratíonem díuerfam anímaduerto;erucas ením uocant taupert: ipetiginem ueró rappen-Hanc in artubus ante & retro fieri aiunt, Garpas rima funt & fillurae tn pedib.& cruribus, &c.Pet. Cref.9.44. De erappis ín iuncturís crurum círca pedes , qux rums it carne per longi uel tranfuerfum,R uf, i, Vngeuentü ad grappas ex tranfuer(o & teftas lógas, tuf i4. Aduerfus banc nox aliquí ungenti parantalbo liquore ouí ,excremento aluí hominís, (ulfure € axungia mixtis, loco calído aut ín Sole íllinend&, Altj fel porcí cá tribus ouort uitellís mia (cent,et illigant;malá fic una nocte depellendáü promittentes, Alij deuftís candela pilis locí affecti ut »: bot fiat fulphur axungía exceptü ínungüt,& ecdem modo curari promíttunt uitium áquo equü bis uulgo appellant, Alíquí fcribunt módbig , & ínterpretantur fcabíofum in pedíbus, Suntquí axungíam de porco ruffo liquefactam ígne in aquam defundunt, & rurfus collectam agía tatamtp cum fulphure mífcent,& ínungat:tertio poft díe cruftulas fiue efcharas mínores diligenter mouent, X quotidie ungere pergunt.Idem hyberne (cabieí mederí aiunt, Sí equus íimpetígine labo iabautuitium patítur quod Germaní uocant gagenbüf hoc modo curabís: V itrum leuiflime trítü Beo: refina liquefacta; & exprefTze de carne tuílla duos dígítos craffa pinguediní:hoc bene calía "dum círca pedem partílxfe círcumlígabís:refrigeratum demes:;& locum cultro abrades donec fana inem emíttat:tum ínfperges chalcanthum & uitrum leuíffime tríta, € relínques donec fpóte exa «idant, Alij ídem remedium hís uerbis defcribunt:Stupam puram duorum dígítorum crafIamento hoc potíus placet d quod de carne füílla paulo ante díctü eft)píci feruída ínferes, & loco affecto ca iMidum impones:tríduo poft relígabís,& ínfrícabís acetum furfuribus & falemixtum, Alíus quídam liocremedíum prafcribít pro equo quem uocatbolbüffid. Eft € praua quzdam fcabies ín crure ifi flatím fupra fubcírros , ín qua pilos fitu contra naturam proueníre aíunt:; noflrí ffruppers Wocitant;& equum fic laborantem ftriippig:A d hoc etíam malum, & illud quod íam gagenbüf ap« pellauimus,commune remedíum adhibent,corticíbus tílíarum (fuperioribus reíectís ) per quatuora "decim díes ín aqua maceratís,& eo quod falis inftar concrefcít ínuncto, Idem prode(Te aunt ambu flís,ita ut ne ueftígía quídemaut cícatríces relinquantur, De grifaría,quz fít ín coronís equorum fapraungues, & curatur fimilíter grappís: fzpe tamen íncurabilís eft pre(ertím ínueterata , Rufius ilj« Idem forte uítíum eft quod Germanice uocant gutfec/gurfey/our[üle:fit ením íd círca fubcira "roscutim & pilos corrumpit, € cornu etíam quandogs ínfeftat , nonnunquam íncurabílis, Aliqui joallía cum melle tríta equís fic affectís ín cibo dant, &Clupatoalligant, Scracíes(nomen barbarum, Tecmemini (am ubi legerím)impetigo elt ín pedibus,in locís excarnibus prafertím ínfra (uram : us untur aduerfus eam finapí:nafcítur enimex frígore, Aduerfus fcabíem ín pedíbus,axungíam ue remlíquefactam & aqua ínfufam rurfus collige miííce& cum AU dinis , &iínunge, Sunt uiferpentís adípe equí ungularum oras ínungant adueríus fcabiém,Gralenus de parabilíbus cap; c4, Vligines etíam ín pedíbus,cruribus,unguíbustp,uel fub armís aliquando generantur ( quid ülcedínes uocant)habenr& fimilitudínem fcabiei;D iffundunt& pedes ulcerant, V eget.a. 33. Can €ercum ín reliquo corpore, tum círca iuncturas crurum íuxta pedes , aut ínter íuncturas & pedes, uidelicet ín paftora fit, Ruf, rz1, Paracercís uocat collectío quaedá circa radíà ín tíbía equi, Híppíatr, :Mermís íncipítín pectore equí uel íntra coxas íuxta teftículos, deinde defcendítad crura,quz tua elacit,& crebrís ulceribus perforat; Ruf. 144. 2taley uel eygley uulnus quoddà ín pede Híppíatri Germani appellát, cuí fím& canínti c& chalcantho trít& imponüt,& plantagíne fuperilligat, íd& Gepi Wtepetüt,Derímís quas uocat rhagades, Híppíat.i33, Crepatí& uocant cá corii rumpit ínter íuna "&uram crurís et ungulam, Pet.Cref, 9. 45. & Ruf.iia Rumpunt(inquit Ruf))coríum & carnes ínftar ftabíeí cum ardore. Crepatía magís longa & tranfuerfa(inquitídem wi.) inter carnemutuam & "ungulam, uídelicetín bulletis,magís impedit ereffum. V íde firas,chiras,& chiramata,fuperíus ín pé "dum malís:exponunt ením calces rímis ícifas, Gypattet,utaudio, Germani uocant duríufculos B nodos íuxta ungulam uel coronam,unde pes íncuruetur;quídam excindere folent, Equü fícaffedtum fpáttig nomínant:noftrí puto etíam lerffig.Sttnt quí cuberculís ills (carífícatis mentas fitum illigant: Alij aliter medentur, — Videnefitfurmauel curua fuperíus dicta. Excíndítur etiam "tuber illud quod Germanís dicítur eltibegen. . Equi quorum ungulas rhagades & rímz diffindunt, fatrfáffie uel fattbüffid ànonnullís nofiratíum uocantur: & ungulz ficaffecte, geftbsunten ober gépalten over ryffeioe füf:uitium ipfum uocant fattbbf uel bosnt(n(ft; & aliud quodda ín ungu seenbüffraud. q Calcibus & ralísutile emplaftrum,Híppía.i29. De ambuftísglacie, Theo mneftus in Hippíata25. Hybernís ítíneribus(inquíoglacies equos relíquat& iumenta torquet:quod "ütitium pagoplexíam appellant.Iís íntument calces & cum ungulísferuorelaborant,&c. Síequus Jaberetmaluc ín pede ut fubularet feu elancíaretín corona: prímo remoue pilos , &c. R.ufíus 154. lofiri,ut coníjcío, uocant büfswattd, cum ungula crefcituerfus calcem íntrorfum , & pungit. $i "tquus doluerít ín pede propter laborem;Rufi55. De podagra íumentorum,Hippíatr. 54. Vege;2, $ Equus podagricus humi decumbít non aliter quàm hordeatione affectus, Abfyrtus. Equorum gregis morbo immunes funt,excepta podagra:hoc em uno laborat, & plerügj ob íd ungues amit . tunt,Sed amiífis alíj ftatim ena(cuntur:fít enim ut altero fubnafcente ungue,alter amíttatur, Indicía Aummorbi,ut alter teflíum dexter palpítet, uel ut pauló citra nares cauum enm rugofumtp gig. -: * LJ 3y x uadrupe dibus . natur, Ariftoteles, Eft quando cornu feparatur & dífcedità carne ( praefertim ín cato pedis c ic chelidona díctam)quod malum noftri uocant etbellt uel verbellt, & remedia quzdam. prafcribun, | Quzcung de ungulis priorum pedum dícta funt, ícías etíam ín pofterioríbus debere feruarí, Ve 3,32, CGrací malacopodes equos nomínant,quorum mollíores funt ungula:eas noftri mur uocant, & medícamentis índurant; V íde Flíppíatr. vog, Subtritípedes,Hippiatriog. Deijs nua calcando proterunt,Híppíatr.10o.ut Iuellius tranftulít, perperam ut mihí uídetur : Grai ttir,Ozer dt der ng] évuyet 7rier8v Tí, EC c. ego uerterím,Equi ílli qui(non plenis foleis, fed fummis unguibus infiftuntaut íngredíuntur,&c.claudícant, € ínfírmís funt lumbís, & curfu inferior - medíum autem nullum prafcríbít,cum pro ungulís attrítís multa tradantur,quaz fatís expli capite io, Quínetíam ibídem fubrjcíens Abfyrtus &tz«gozroelivrátr Qvamds, v ereoóyuMot T dezius, l| (ut ego ínterpretor)fiueà prímo ortu;fiue ob alíam poftea caufam, pes alter ab altero diuerfu S (lo gior nimírum)fuerit,nnuere uídetur hos ipfos effe es sz? ivvye fcilicet &xeopyzrzrévrae(Ovuy, erod t acto Gg] dvuye Gener, A bfyrt.ca.161.)Et certe necelfaría baec claudicatíio eft (non ut aliás pro dolorís fenfum)cum pes alter breuíor plena folea in humum demiítti non potefi, Animali gulz(inquít V egetíus 3.55. )afperítate ac longitudine itínerum deteruntur,& iímpedíuntíne Ex tortura quogfi ín afpero uel lapídofo ítínere íumenta coguntur ad cutfum,índignation untur.Pofiremo etíam otiofa ín ftabulís ex collectione humorum incípíunt claudícare, Dk bus fíue ungulis attrítís aut mollíbus, V eget. , 38. Iumenta quandog; ungulas mutant & - utínpodagra, Grací zu ósA«c &Mosep dicunt, Síexungulauerit íumentum, V eget.3,37,. | folaturís ungularum,Iufíus 5o. Pet.Cref.9.33. Demutatíonibus ungularum,R ufíus i31.Be 9.54. Adungulas oblíquas remedíum,R ufíus;rat.. Cum clauís male adactís la duntur ungu clauaturá recentíores uocatnofirí vernaglet.De ínclauaturís dínerfis,Pet.Cref. 9.35. RR ufica fecüda fpecie inclauature;Ide 134. de tertía,135.De ínclauatura que rumpiít,íd efl pus emittiti na pedis, Ruf,i16,. Verbaícifolía recens contufa inter duos lapides, & inclauaturis equoriü infa. 9 flatím fanant,Petrus Matihxolus, In hoc malofoleas ex ferro refígunt, & thus ex aqua imponi uulnerí. Ali milium bene cocum cum axungía calídum ímponunt:; Alij clauum tanti extrahungg fuper ígníto filiceaquam autiuínum effundüt,curant&p ut uapor quàm calídí(fimus ad locumlalim perueníat, Dehís quíbus fanguis ín ungulam tollitur; AT, Quomodo faneuis tollatur hís,qult gulam-cogunt uel eíecerínt, Veget.i.36.— 69m morbus equi círca pedes , Hefychíus 8? Ego ín Hippíatrícis (ózAner legi ínter figna & fymptomata alíorum círca ungulas affectut thlafmatis,marmoris,pagoplexía:ín hís ením ungula folíto feruídiores fentíuntur, edywap tdv, lignum thlafmatis Abfyrto ei, Equiin quorum pedibus marmora funt , ewezjitsergo "vic 7roc i, o ÜveomAooi a uude, yiverot dt Giao ore dz üdbvzreolote xoi apoacyenate ód'à Ud uana yrs y tus 35. In pagoplexía, íd eft ambuftís frígore ungulís, cita € d]oriareeerva zug Sudec t o og vu 622025; 'alem in homíne affectíonem unguíum ex frígore obortam,prafertim cum nímís reltigm tos íntíngunt frígide, noftri uocantEtinedlen: Graece (Quovvxiey díxeris, Sanguis dimi(Tusinptl claudícationem affert, quod cum accídít, fiatím ungula infpicítur : tactus autem feruorem frat, Columella debobus. Síequus fuerit tutellatus(a cudellatus) fiue multum fperatusiít aut fihabuerít multum frigus ín pede,Rufii33, Defpumaturís ungularum,fiue ínfufioneo pedes deícendít, Ruf.139.. Malpitíum (Rufius pínfanefe uocat capit, 130.) fít ín bulletís ui rum,ubí carnes uíuz funguntur ungulís, ex prauís humoribus quí illuc defluxerunt , &if greffus equí non alíter ij ínfufio,Petr.Cre(9,48.. Setauulgo nomínatur fpecies fíftulz, qua gula equínafcitur,ufcg ad tuellum intrínfecus ungulam per medíum fcíndens:alíquando aul latere, & tunc dícítur fetula;fciffura eíus à corona pedis íncipít,& protenditur per longum it uíc; ad extremítatem pedis uel ungulz,emíttens quandog; uíuum fanguínem per fiffuramó fius 153. X Pet.Cref, 9. ye. ubi tamen non feta, fed fica legítur, xee«c etíam & yeiexs,rímas qu: dum effe fupra diximus, À feta fortaflis Germanica uox fattfüifig,facta eft, quafi (etipedem fienificatio quídem conuenit. De maledício ín pede,Iuf.i55. Hac noxa qualis fit non expli hibecautem remedíum,faluíz partes duas,lardi unam,trita ímponíiubens, Sí íumentumad turam pulmunculum fecerit,fctas totum folum hoc eft affem hac ratione tollendum: V ngular radis,&c. V egetíus 2.56 Idem 3. 6i. memínít pulmunculíín dorfo natí.. De fubíactura,R ufit Cum equus(inquitfine ferreis foleís per loca afpera díu ducítur, ungula íta atterítur , ut tuell trínfecus defendi non poffit: ítagp ínter tuellum & foleam fít congreeatío fanguínís cum dolo humores confluuat, Accídítquandog: q pes ledítur fubtus ungulam in medío (olez ex ferr offe,uellapíde lígnoue) uel alía re dura ufq; ad tuellum íntrante,unde tuellus ledítur:ex qua necum ungula non ínciditur cíircunquagp,ut debet,nafcítur fuper tuello quedam carnis fuperliiks tas,quz fuperarfoleze fupertfíciem,& uulgo fícus nomínatur,&.c.Petr.Cref, 9.56. & Rufius i7, incrementum ungulz promouendum,Hippíat 1e. Deincremento cornus, Ibidem n7... Vi productionem molírí, Hippiat.123. Siungule & ín ungulis caro mínuatur , noflrí medicamenti occurrunt,quz in Híppíauícís librís nofiro (ermone delcribuntur, o ver Earn [dwyncr, Pis uíde fuprajin hoc ipfo capite;ínter vea, Ww «20 . lX* E d -—- Equorum | 4 Jn H DeEquo. D. Lib. . . $62! - Bquorum ducem,utboum,nullum conftituuntsquoníam equorum natura noh flabilís, fed mo« bilisprocax£p eft; Arífloteles, Equus uelox & fuperbum & generofum eft animal; & huic naturae Taptum corpus habet,ungulís nempe robuftís & íuba ínfiructam,Galen, Adamantius phyfiognos - mon pcyeAowyiey «ox Q)Ieziuav,id eftfuperbía et 9lorízeftuditi equi íngenío attribuit In equis(ínquít Lactantíus de falfa relíg, 5.8. )gloríz cupiditas experímento deprehenditur;uictores ením exultant, ui&ti dolent, Hinc & V ergilíus,Infultare folo,& greffus glomerare fuperbos, Ouídius etiam ín Ha ís exultet & geftíat, infolen« & infolentía diffluens fuperbíat, eama ob rem 92 AH x -—moGallorum regí nupferat)fpectacula illa, quae torneamenta legulei uocant, Lutetíze frequentí rea Tümomnium apparatu ederetur:uifus eft mihi equus;qui fefforehortáte reginam A UM pleruns 3 x $22 De Quadrupedibus que genibus falutabat,moxt confurges uolucti faltu ín. aérafefeefferebat ; Text, Flomertisequi non tanti intelligentia, fed diuini íntelligentiam,atep etía oratíone attribuit, INa apud hune pe 4 &ad ARE otío contra naturá fuamlanguéetes maerent,& Patroclo occífo perturbantanir - ápfiAchillifutura pradícunt, Camera.Hac de re ueifus Homeri cítatIo, Tzetzes, n8, |. Affe equínumlachrymz probant;Solin, Equí prfagiunt pugnam, & amíffos lugent dominos, mas ínterdum defiderio fundunt,Plín, Poft bellator equus, pofitis infígnibus Aethon. Trlael máàns,guttíst humectatgrandibus ora, V érgilius libro i.de Pallantísequo, Sunt& Oppian Uete fuslib, deuenatíone fuper equoge intellectu eterga homines amore qui comemorentut díeniflimi Varus yep ép Queis Trop drives — Hpsolop xoudinp, o shes iuoNsy siztg, | Jusy riva iso «oy QJASU fivioynia, | Kk jesusbsenp idv rus oci hM Tog ye eot | ac orbc eov ee uera sva guot e[ozoophs Laa 9^ qv vc tv pnfey vrov« dto ut were, Kec qvas «ride Parse gas, C AkBspaysp — Avdjsptuy, ox yAMiosap Guoliop slomzroumt, Accurfius legum interpres, refert Carfarem tríduo antequam moreretur, afturconem fuum flenten inueniffe,futurz quídem mortís indícium:quod fídem non caperet, nifi Tranquillus ín efufd ta fimile quíd teftaretur, Proxímís diebus , (inquit) equorum greges , quos ín tratjcíendo Rub com | Vlarti confecrauerat,ac fine cuftodíbus uagos dimíferat, comperit pabulo pertínaciíTime abf übertími flere, Hac Textor, Abequiísgenerofis domínos míre dílígi certíffimum eft; argum fuerit eqrus Rodatí,quià morte Carolí magnímonachus apud Meld. factus;aliquanto poltir bus paganís,equum quem íri moriafterío depofuerat infilij: quem equus lícet íam declínantis *- glacríter fufcepit , & donec dehoftibus fuis tríumpliarét , portauít: Eratautemhíc equus ex il numero,qui nullum fefforem prater dominum propríum admíttere dígnantur, V incentíus Bdlig ex Alexandro quodam. Plures huíufiodihiftorías capítis octaui parte ultímareferam, Fidelffi míante ominíà homini canes atgp equí;Plínius. Siaccuraté & liberalíter tractetur equus,cun uolentía erga eum quí fibi benefecit,cum(qp amicitía accepti benefícíum compenfat, A elía, «Hy quídem compertum eft,nifí forte uel morbo ( nam & rabie equi cortípiuntur ut canes) uelirainf niatequus,nen facílehomínem laedere , maxímé atatís aut fexus imbecilliorís. Itag; mordacesiflll calcítrones,at Pannoníciplerigi,de quibus & prouerbium malignitatis ortum , non fere nift imul autopínione aut metu offenfx ferocíunt, C uamuís ut ínter homínes,íta ínter equos quocp, nllo d . fi& nocentesaliquí pra caeterís inueníantur,Cameraríus. -Amií(fa parente ín grege armentiti m quz fcetae educant orbum,Plínius & Tzetzes, Equa focíetate coníiuncta,fi altera [ah períerítgl. terapullum parente orbatum enutrit, A ríftoteles, Equarumgenus míro quodam amore proli fieri putatur;cuíus reí índicíum eft,quod fzpius fteriles auferunt pullos à matribus,quos ípaeamor profequentes tueantur;fed quoníamlacte careant, deprauant eos quos dilígunt , Aríftoteles, Tn omanes de fronte ftatím adíto partu deuorat foeta,aut partum ad ubera non admiíttít,(í quíspidt ptumhabeat,Plín, Equzplerung macrefcunt défiderio pullorum abfentium:propterea dig ttt difüntín eadem pafcua quibus mater, Columella, Quiequas adredítum faltem , aut fí opusflgil gam,ueloces defíderant,a partu recentes accipiuntiqux quoníam relíctos pullos recordantungn plurímumamant, quanta poffuntcelerítate qua uenerunt repetere foletiter, Químetaphrem ídefl partem ínter fcapulas füpinam (Vzjay) habent,remiffo & ftolido íngenío exiftimantur; qu i huiufmodi ín equís eft, Ariftoteles ín Phyfiog. " qEquí ab elephantis ín pradlio terrentur,ut ín Elephanto díxi cap. y. ex Heliodoro 8 Matte no, Equísodío naturali camelus aduerfatur, Aríftot.& Plinius. Quantum camelum equusitts : midet Cyrum Croefum cognouíffe aiunt, Aelíanus, Símonídes ín Jambís dicít , Perfas pottUjl pugnam ín Lydia camelos fímul cum equis alere,equorum metum ex camelís conuíctu conati pellere, Aelian, Cyrusín praelio aduerfus Croefum, camelos contra equítatum inftruít hac ratiofl quod camelum equus reformídat adeó quídem,ut nec fpeciem eíus íntuerí,nec odorem fentíre neat.Id ídeo commentus eft,ut equítatum Croefi,quo íllefe praualiturum cófiderabat,ínutilemm detct.Simulatq; in pugnam ftum eft, equíolfaciís protinus confpeciísty camelis retto fe auertuntil de fpes Croefi ínterijt,Herodotuslibror, «[Rumpí equos tradítur,quí ueftígía luporum fubeqit fequantur,Plíníus, Veftígialupi calcata,equis afferunttorporem,[dem, Sícafuequuslupt gíutri concülcet,torpore comprehenditut:fi ítemlupí calcaneum equi quadrígam trahentes cent,fiflettur tanquam fj cum quadríga conglacíati effent, Aelian, Equiluporum ueftígijscal obtorpefcunt cruribus,Pamphilus ín libro rerum natural, Geoponica,Si calcauerít zofaclr; ide quus uefligíumi dorim,íd eft urfi dupi potíus,ut ceteri omnes fcribunt) accídit flupor eíus peat fculapius, Malierem quz abortierítfignificaturi Aegyptíj,equam fcribunt, que lupum prellt Equa enimabortit,non modo filupum calcauetit,fed etíam fi ípííus ueftigía attígerít,Orus, IM gnans equa incedens fuper ueftígía lupi;ítafcetur, R.afis & Albertus, Et alibi, SícalcetequusuieP v gíalupi uelleonís, pedíbus obtorpefcet,ut moueri nequeant, lidem, Dextraríj rion caftratí etiofi» v ex audacía appetunt adíre € impugnareleonem (hioc Oppíanus de charopís equis fcribit cata ueró omnesleonum afpectum nori fuflínere:) caftratí autem adeó timent ,'ut nec calcaribus r ec 1 grís adigi poffintut propius adleonem accedant, Áuícennd. —Inimícaomnia fuilla equinoge"4 tí,erunnítus;fcetor, halitus, Camerarius, Equum ferunt firuthíocamelum refugere;nee írtut P v induerit, quotquot uolet otídes uenabítur; tam équorum ftudio capte accedunt, Giíllius. Homíne uiribus ínfírmum qui fortíorem fugíat (ignificantes Aegyptij,otidem auem & equumi pingunt; eio. lat(iz«x)ením ílla uífo equo,Orus 5.20, Sed hoc aliorum fcriptis aduerfatur,, ut de anthoó potíus Giotide aueid uerumfit, | Equumodio habet florus auísipellitur éním ab equo pabulo lierbae qua ueícitur;nubeculans híc,nec ualens acíe oculorum eft:quippe quí uocem quídém equí ímite£, atgaduolans equum fuget:fed ínterdum excipíatur occídaturgy ab equo, Ariftoteles, Barbari , üt Albertus & alij, ubi ín Girecoanthon,íd eft lorum auem legínius,ibís uel yboshabent, Philes Giraez «us inepte non anthum auem,ut debebat, fed anthíam pifcem ab equo odío haberi fcribit, Eft auis p uorum hínnítus,anthus nomíne,herba pabulo aduentu eorum pulfajímítatur,ad liuiric moa A e ulcífcens,Plíníus, E; ——Eporedícas Giallí uocant bonos equorum domitores;Plínius s. i7. Rauífius Textor r.literam íri qmedío afpirat, Eporzedía Plinío Italia tranfpadanae oppidum eft, Ptolemeo Salaíiorum,hodie Híaus tta Equifo dicitur equorum domitor, Nam ut equus(inquit Varro) quí ad uehendum eft natus, tamen tradítur magifiro,ut equifo doceat tolutím íncedere. HIippocomus Gracis uocatur équorü "cure prafectus, meAcdtoduvus Straboní,qui pullos domat; (& opus ípfum zwAdUsp)reAcd'auxsse Dios | doro Siculo, Hippodamus,quí domat equos,lo cozone, Scoppa ín Lexíco Latínoitalico, Equifos "mes& arulatores, (iue matrís cocíones,arté X índuftría equís gradus glómeratíonenydant, Girapald, «Depulli domítura,Hippíattríca 6. Abfyrtus ín Geoponicis 16, 1, Manfuefaciendi (ínquíc) funt lltinftícuendidp, ubí decímumoctauurh menfem cómpleuerínt. Tunc ením eos delícantes capi. CHA frenum fufpendere conuenit, utillud contrectantes affue(cant, nec trepident ob foni aidliflerijspoftomides uertít Cornarius)profectum.Czterum dum fuerit trímulus domandus eft, prius; uentricofus euadat, Déedomitura & ínflítutione equí, Crefcentienfís copiofe agit libro 9. pertotum caputfextum, De nutrítíoneparuorum pullorum,Rufi8, De educatione adiltorü, ldemig, Quomodo & quo tempore íllaquearí debeant equí quí ducunttir ad armenta; Rufiao. — ^ & qua cautione equí doómetur,Idem 3a. & de cuftodía equorum poft domationem;ca, 7. | Deequo difciplina ínftítuendo,Ruf.ca.34. Inpulloinftituéndo(ínquit Xenophon) non decetíp Tumequitem occupari, fed potius domítorí tràder, & quomodo inftíitui ab eo uelit prae(críbet, Prouía debitur autem ut accípíat domitor pullum mianftietum & manuum patíenteniatcg amantem homís num, qua pleragi domi curatoribus(híppocomis)illorum efficiuntur, qui norint, cum famem at« quefítím,tum írafcentiam pulli ad filentía & folitudínes ( seus , interpres legit sesulze, utoppofit& fitquod fequítur 4? &vlgszrev)relegare:contrà uero cibum & potum &' depulíiones offenfarum per homínes procurare, Hís ením cuftodítís non folum dilígí a pullis homínes,fed requirí etíám neceffe eli.Contrectanda etíam ex partes corporís,quas maxime tangi equus gaudet: hz funt denfíffimae - E quibus molefta depellere ipfe nequít: Iubeatur & curator pullum cum traducere per tur« bam,tum uarías ad fpecíes &€ uoces admouere,Ex his,fi quid forte illum perculerít;/oftendere opor« vtébit placando,non fzuíendo, terribile non effe,Hac Xenophon, Quando & quo tempore edo, E debeant pullí,Rufius 31, Pullídomantur IMartio,ubi tempus bímz ztatis excefferínt, Pallad, jut quí dicant poft annum & (ex menfes equulum domiarí poffe, fed melíus poft trímum,à quo temi pore farrago darí folet, Varro, Equus bímus ad ufum domeftícum recte domatur,cértamínibus au tmexplero tríennío,fíc tamen ut poft quartim demum annum laborí cómmittatur, Columella. Di uerfaautem círco ratío querítur:ítagp cum bími in alío fubígantur imperio ; nori ante quínquennes ibicértàmen accípít,Plín,, Domítores equorum non uerbera folum adhibentad domandum, fed ci bum etíam fxpe fubtrahüt,ut fame debilítetur equuleorum nímis effrenata uis, Cícero ín Hortenfio utlNoníuscitat. Pullos,cum ftent cum matribus,interdum tractandum,né cumi fint diífiunctí,exter teantur.Eademq caufa ibi frenos füfpendendum,ut oculís confuefcant & uidere eorum faciem, &€ j émotu audire crepítus,Cum íam ad manus accedere confueuerínt, interdum iriponere his pueri bis,aüt tet pronum ín uentrem,poftea fam fedentem : hzc facere cum fít tríimus ; tum éním maxíme | erefcere;aclacertofum fíerí, Varro, — Pullus paffumfuauem ueldurum cuí affuefcít auenis,uixe fam prouedtus atate relinquere poteft; &c. Ifídoruslibro 8. Ducendum effe equum perloca ubi fintfonítus & fitepitus, Rufiuszé. Hippocomus equum utelapidofze, fed non nimíum afperzaf- füefaciat, Quód fi etíam íri ftabulo lapídes aw) byuot ( Qd bypor, Mlor ue Syovzto , Hefychius C Marín, du quide obliquus eft,dbyus ueró et vterzvAsdt us apud Polluce;menfure nomen; quatuor igiti manus cónclufithinc eft pito quod Camerarius,quandj &«Qtsópoy in. X enophote legitur , ípfe Sug)dlyuay ex Pollucerepofuit, & palmares uertít;)quorum finguli circíter librá appendat;depofue tisincluferísqs fetzo, ut Xenophon confulit : fic quocp ex affuetudine éos calcandi confírmabít & « toborabit pedes pullusPollux, Extetiore quídem patte luí ftabulutn (inquit, X énophon , drosuls Wi uocans)ita redtíffime fe habebit, & pedes equi amplíabit ; firotunda faxa palmari magnitudine pondetelibre,d multa quatuor aut quíng plauftra uehere poffint, eftufc wird & ferro iticlua 4 A 524 . De Quadrupedibus dantur;ne fe difcedant. Ac fuper hecínductus equus quafi ínlapidofa uia fingulis diebusalie tífper gradiatur, Nam fiue deftríngatur, feuá mufcís pungatur,uti ungulis illum non fecus; dat neceffe eft, Etiam teftudinem(chelidona)pedís hoc modo effufilapidesfolídant, Equitangifel quenter defcendendum de equo & afcendendum effejRufius;7. Adínfcenfionemtam ínflranml & nudum equi affucfierí rectum fuerít:fed de hac plura inferius, Qui nactus eft equa(inguityg nophon)omníno imperitum faltut,ís uacuum íllum prehenfo loro ductorío tranferefTus foffamot - erattrahíto ad falt&, Quod ille fi renítat,à tergo alíquis flagrit aut uirga fummiís uiribus íncutiatil . tranfíliet non folum ílludfpatíum,fed longíus etíam cj debuiffet,& in pofterum non expediat bera,fed ubi fenferít modó pone accedere alíquem,ftatím falíet, Cum uacuü affuefecerís;itae gitabís confcenfum,prímt& quidem trans mínores foffas,mox;etíam latiores.In conatu autem " di fübdes calcaría, ítídemt cum fubfilire equi & cum defilire uolueris , calcaría fubdito: toto €orpore ín omnib, hís annítens equus, faciet illa íta,magís ut cum ípfe,tum eques ín tuto fint "fipofleriore parte fui quafi deficeret; uel in tranfiliendo,uel ín erumpendo furíum,uelín defili Czterum ad decliuía primum leuíoríín folo equos affuefierí conuenít, Ita tandem affuefadi libuit tíus per declíuía, quam recto curfu ferentur. INam qp quídam uerentur , ne fi per declíuía incite equí,armosrumpant,nemínem debet terrere, quí cognouerít & Perías & uniuerfos Odryffagg fu per decliuía certantes, níhiló mínus habere fanos equos,quám Greccs.Porro feffor ad haecommg accommodum prebere debet. Itag; ad prímum ille equí ímpetum proclinator,íta mínímeequmgm 'giuerfabítur,aut eques fuccutietur:ftatámQ reprímens equum,refupínator,ita minime ípfeiadphpl «ur.In ttaíectu fofTze, & cliuiafcenfu,non fueritíncongruum iubam tenere,ne fimul & loco &fiey grauetur equus, Sín per declíue agetur, & refupínator eques , & equi fuftíneto freno , ne pray wuterg; deoríumferatur,Hac Xenophon, | q/Ad círcumactíones autem utruncp ín latus , inpol ros,itemqi conuerfíonem celere dírecií curfus,eftíd quídem non uulgarís índuftríze equis inflitgges fed nifi fit ualde níhili pecus, affíduitas & diligentia etíam haec celeriter affequit. Loquor aute equo integro,X cuíus uíres nulla íniuría morbí debilitauerit, Nam talium labant crura,necgtüppo detentím per plana etíamloca ingredíentibus hís ueháre, nedum íllos ad curfum concítes Gin ros torqueas aut agas per falebras, Camerar. De gyrísequiinfra etíam dícemus ínter equitaffoii precepta. dv 2m | e L5 ! 4| De caftratione dictum efl fupra capite fecundo ín Canterío, — . ! AU «| Equorum & equarü greges qui habere uoluerínt,ut habentalíqui in Peloponnefo S ínliyi lia,prímum oportet fpectareztatem,quam pracípiunt, V ídendü ne fínt minores trímae, maiora cem annorum, Varro, Aetatem quomodo díícernas capitetertio docuimus, | Adequarü gig quínquagenarium bini paflores fufficient;uticg utergs horum ut fecum habeat equas domítasflig / lasín jsregioníbus,ín quibus ftabularij folent equas abigere, utín Apulía & ín Lucanis aceilll | ope Varro. - | nib d. LE | : «[Equileftabulum equor& eft, Varroni &€ Catoni, De hoc fupra etíam ía domiture mentíofitib nihildíiximus, Planceroborez fupponant fiationibus equorum cum ftramine,ut íacentibustl fit,flantibus durum, V etus quídam nefcío an Vegetias, Curandum eft utfiabulent fíccolotyl humore madefcant ungulz:quod facile euítabimus,fi autftabula roboreis axibus conftratajallll Aigenter (ubínde emundata fuerít humus, & palea fuperíecte, Columella, In ftabulo reprobi plerííg; pauimentumlígneum afferum,feu trabíi atq; axium, Camerar, Stabula equora ud merídianas quidem plagas refpícíant,tion tamen egeant feptentríonís lumínibus, qua perly claufa nihil noceant , per aftatem patefacta refrígerent , Pallad. Dilígens domínus(inquit Vet X56) ftabulum frequenter íntrabít,& primum dabit operam ut iratus pontilís ( hunc etíam ínfall ín hoc capite fimiliter nomínat:X libro $,ca.58.Tumenta,inquít, mundiffime flabulent , & robora pontíbus confternant )emíneat:ípfumtp fít)non ex mollibus lignis , ficut frequenter per imperi ajel neglígentíam euenit,fed roborís uíuacís durícía & folídítate compactum, INam hoc genuslifle equorum ungulas adfaxorit ínflar obdurat, Foffa preterea quzelotium recípiat, deductoriumddt haberecunículit,ne pedes iumentorum redundans urína contíngat, Patena quz appellat (uox uídetur à 9«7vs Gireecorum)hoc eft alueus,ad hordeum míniflrandum fít munda femper, n aliquzecibarijs admifceant X noceant, Locult praeterea uel marmore , uellapide, uel lízno fa ftínguendifunt,utfingulaiumenta hordeum fuum ex íntegro nullo przrípiente coónfuman funt anímalía ad edendum auídiílima,qua cum celeríter propría deuorauerüt, partem confo uadüt. Alía ueró naturali faftídío tardíus comedtit,& nifi feparatím acceperínt, uicínís rapientib macreícunt, Cratís,quz íacca uocatura uulgo,pro equorum flatura nec nímis alta fít, ne cumillll ría euttur extendat;nec nímís humilís,ne oculos contíngataut caput. Lumínis plurimum ft ínfundi oportet,ne tenebris affueta,cum producütur ad Solem uel caligent , uel aciem uifust ' nuát. A cflate ín apertís locís tam noctíbus quàm díebus iumentis libera aura pracftanda eft, H uetótepere debetftabula potíusquámcalere:nam nímíus calor lícet cuftodíat. pínguedínem cere uíideatur,tamen índigeftionem facít, X uehementíus nocet naturz, Propter quod díuerlagtt ra morborum ex uapore ipfo animalibus generátur:& fí producuntur ad frígus infolítum,flat | gritudinem ex frígorís nouitate percipiunt, Hucufeqs V egetíus, . In quo quídem loco fus flabu as E —Deége E Lillo — 45 t,eodem equos nequadj deducemus,neg prope confiflere patiemur, Inimíca entm omnia fuilla uir ogeneri,grunnitus,fcetor,halítus, difcernente hacétíam ín parte naturaípía cenerofiffimam wilfima beftíam, Remouebunt & aues domefticae atcp altiles à preefepibus equorum, quz própa eliquías pabuli fectarí folent, quae tum ín hís non fol pinnulas excutíüt fed etiam flercora defjs . :atqp íllae cum gutturís,haec cum aluí perículo ab equís deglutittur, Camerar, Ecruríus, Quo unc; ínquíbíntra ftabulum & ad prarfepe equus curabít,firamenta etíam furcillís cum excutía ttum component, immunda omnía auerrentut;hoc non folum afpectureft iucundum, & cia um díligentiam ftudíat mundicíz commendat,fed etíam ualetudinem equorü bonam confera tcp auget, propter foetorís & fitus remotionem,quíbus cum anhelítus equorá facile uítía?, tum lída omnía aérem ínficíunt,ut maíus etíam malum metuendum fit, Quare qui diligenter & aca ie traciarí equos fludent, hoc uident non mínus ut equilía ftabula níteant , neg; fecus ut fuo ídep loco repofitit,omniad uerfa & praterfa fint, quám ín conclauibus & tríclínijs (uis: ne quís ci ingreffus fit ab(entibus equis,non equos ibí curarí,fed fues paíci exiftímet, Equi ínfirucií ubi erínt,tum íllos mínifiri,flratísfrenis,omníg ornatu exuent,& curabunt,ut expofítum eft, Hac nomníafuo quídg; loco fufpendentautreponent:fimiliter & alía fupellex equeftrís , & totum lí ínfirumentum , apte atcp ordine collocatum uifet: Vnníuer(a quidem ab equis longíufcule, m multí reperiunt íta petulantes equí,& bona cum natura tum cura luxuríantes,ut quícquíd ata gere forte potuere, id arrodant;& frufta interd pannofa autlorea deglutíant. Quod illís,(i feces nequaquam fcilícet falutare fuerit, Quare ferie quadam omnía erüt dífpofita, neg; panní detera aut ftrígiles,aut pecten,ín prafepi abtjcíet,neqs prope etíam appendet:neg flrata temere quoa g infligentur,ut oblíqua pronáue íaceant,nihil laboret mínífler, Camerar. Etalibi, Tractatios octurnz cautz fient íllatís lumínibus, Itag; & laudant ftabula lapídea,& cocamerata:flrame e« ime foenü flammam celeríter && concípír & auget,5ed quoníam fieri nequítutcuratorí ínterdíca inne unquam ín ftabulum lumen íntuliffe welit:íd pricipiendum efl, ut uelínlaterna ínferat ; uel illatum ín candelabro reponat,quod debebít effe ferreum fubíecta latíorelamína ,ínquam fcintillae omnes incidant, & alícubi loci fufpenfum autaffixi&,unde longiffimé flramína & foenum & materia alíaigniumabfit, Hacenus Camerar, Addentur etíam proxime quadam poft cibum & potum ee :quíqua ad ftabulum pertínent, imi astu Us | Detractatíone equí quanti ad fanítatem tuendam, fi upra tíam capite tertío non pauca attulí. Hac que dícütur de cura & tractatione equorti, intelligendum quo melíor equus & ufus illis ismobilíor fit, eo diligentius exercenda : quíppe cum ín contemptu drundam maxima neglicentía nonreprehendat.Eft att príma dígnítas bellatorü:proxíma itíneraríorum, aut eor&ü qui anímí cau faalütut:pofirema uectaríor, Camerar, Decurando equo,R.uf.38. De curando equo c& equítarí debetldem 29, — (De cíbo &€ potu equorum fupra quog; dí&ii eft cap.s, Pabuli cura neglecia fua tarum ut & generofiffimus equus pereat ac corrumpa£, & mediocris prorfus ínutilis fíat, Contra, Tutiles faepe illa ipfa cura exquifita, & affiduorefpectu , ad non fpernendit ufum , medíocres a&t ad antia quog nonnuncj perducitur, Quod & ipfum poétz ueteres indicarüt, ci Neptuni pro« em Aríonem,uel nefcío quem alíum,fecere de Cerere.Quo quísnon uídet fignificare íllos uos debono paftu equosad díuinitatem propemodü quandam euadere folere, Camerar, Curans efl precipue(íngt Veget, 1. 55.) ut fiue fcenü fiue paleas , uel manipulos uicíz pro regíontt ufi &opía animalibus prabeas,íncorrupta ac bene olentía & munda mittant, De hordeo quoc non erttfollicítudo dí(fimilis,ne aut puluerulentü fít,autlapidofum,aut mucíd&,aut uetuftate corruptit, alitcerte recens de areís famptum,& ípfa nouítate praeferenda. Et paulo poft, Hordeum quog non . emel nec bis, fed pluribus portíoníb,praberí conueníet: quícqd ením paulatím acceperint , legitía madigeftíone conficíüt; qd'ueró femel & enormiter fumpferínt,cum fímo índígefti íntegrads tranf. mítunt, Mane (ínquít Camerar.)fcenum obíjci non oportebit: fed poft datum & confumptti pas 3ulum hora tertía manipulus unus fcení obfjcíet,quod equus ubí confecerít, aquabítur, Id tem pus JAicidetín horam círcíter nonam, Tum íter& manipulus fcení obfjcíet, & poft horas tres , id eft circa ürodecímam pabul& prebebítur merídíanit fímile matutíno. Poftea hora fecunda aut tertía manía jpulus foení obijcíat X mox deínde bibendi copía fiat equo. Tandem uefpertin& apponatur pabuli paulo copíofius, praefertím hyeme,& una obíjcíat manipulus unus aut alter fceni. Príufcj autem pa bulum proferri fentíat equus,;afferatur aqua pura, & admoueat equo,fiforte fitíat & potà defideret, Yeteres,íd quod Xenophon ínnuere uídetur,bis tantü pauere equos fuos,Hac lle, Ecrurfus, Ma hora fexta ín ftabulo equo pabuli praebebi£, nífi aliqua res & ufus equi fuaferít accelerare pafta. Pwammulta poffunt íncíderequa ordínem turbent.Pabuli ueró auenze apud nos dari folet, Etfi noa unquam hordett apponüt,ídG exiftímo fi fieret crebríus futuri cum equorit bono: nam alítmagís ordei; & eft mínus crudü,íd eft &z«zor:& fanguinem gignit tenuíorem. Sed tum maneauenz feu bordei pabula dabítur;qua menfura quídem,non poteft certó prarfiniti : nam zqualem non omnes o MM tamen uídet quatuor choenicd, fiue femodij:íd eft quanti fertné fexíes cauís am b manib. comprehendi poterít . Tantii quídem fere apponere folent , fed largius parcíüsue hos ulillos equos paícereoportebít.Quí quídem non multá defatigant & quíefciit,aut raró agitantur, Wis plenum pabulü nequaquam dabitur, neg; merunmvíed cum máínuetur, cum mífcebítur paleís, aué E PM 56 | D«Q uadrupedibus - E quod magiís laudatur confectis culmis frugum, Hac Camer, | Qui equum & fanitate & roboregs | fidiorétiabere cupít, paleas & hordeum foto anno ei prebebít,& ne herbas autfatragínemtempg Gerno det cauebít, Caeterum autumno herbas rofcidas dabitepratís, & nihilominus adtjcíet nam hordei pro nocte:Síc equus & faníor & laborum tolerantíor,&C à morbís tutíor ac uíuacior nec nimíunt pínguís.Si tamen mercatorís fuerit equus , pinguem reddere lícebit ut pulchríora reat, Pullísením cempore uerís expedit farragines feu alías herbas exhiberí, maxime qui fati fant, HacR ufius capíte ultimo. Audio ín quíbufdam Anglíz locís panes ex leguminibus, u et pifis,confectos equis in cibum darí, Cum íter facíes equone dederís multum annonz inm fed eóamplíus boni fceni,& fi libet panem maceratum tbono uíno, Coenam mature dabis, ui tius quíefcere incipiat, Obfcurus. Pabulum madefacere quamuis pleríg ímprobent;ratione ütinterdum hoc fí:t,carere non uídetur,Sícut neg; hoc,ut fruftum panís nonnunquam pra be: equo cum fale.INá eft pabuli magna arídítas,de qua ut equus ficcítatelaboret,facíle acciderít, ftídiofos hac equosreddere putant,ld quod;fí uero modo & hac & alíaomnía admíníftretur, detur pertímefcendum,Camera, Feílum & fudantem equum potu abftinebímus : necer foenum tantum obijcíemus: & flragulo opertum paulatím citcunducemus,donec calor fatís rárit,Obfcurus. Equus filaborauerít aut fudárit & íncaluerít,cibum petumue nó fumat, ni coopertus alíquo panno,paulifper ambulado ductus fuerít,& füdor & calor abíerínt;R uffius intempeftíuum huiufmodi cibum & potum íncommoda fequátur, plura díxímus fupra ín c.) unquam neg cibi obíjcíet;neg, offeret potus, feruentibus € anhelantibus atqj feffis:fed , dun fpiritum recipíantpabulatíonem aquatíonemdq differet,atg; ínterea quiduis potíus ufurpabí tionis. Nam quí fedulus & fidelis erít, femper ínueniet,quod equo benefacere quoquo temp && poffit, Camerarius, Aliqui poft abfumptum pabulum ftramenta carpunt, ne fordída qui: fpuentes, quod putatur anhelítumladere : quamuís quibufdam hocnon nocere, quibufdar rodeffe uideatur : Quod míhí quidem nemo facile perfuaferit , quo mínus temere hoc refere affentíemur., Ergo qui ftramenta carpent, ijs capíftrum índucetur poft pabulí comeftioner animam non impedíet, & flramenti paftum prohibebit. Id quidem facile , qui cogitabít, utm reperíet , quo uel pabulum uel potus purior atque fynceríor fuerít, eo meliorem habendum, Que propter deauena & pulueres excutiendi,X fordes etíam eximendz funt, przfepetzy diligentert gendum,ut ín répurgatü indaf pabulit,[tidemty foen& nunij obfjcietur equo ita; ut de foenili; tractum,fed prius intra manus uerfabit,ut pulueres et ímmundiícíz excídant,atep íta purum equís,Camerar. Capiftrum écorio ualido infjcíatur in caput equí,& binis retinís alligetur & pedes anteríores pedíca lanea uíncíantur,& pofleríorum pes alter allígetur; ne huc illu offit:hoc ad cruríum conferuandam fanítatem facít , Petrus Crefcentíenfis gy. Ec mox , Elittin perutile ut equus affidue in terra íuxta pedes anteríores cíbum capíat, ítaut collum cegaturlomo- us extendere, quod índe gracilíus & pulchríus euadet.- | A «Dc potu admíniftrandononnulla íam proxímé díximus ín cibimentíone, Aquaprope quíaliquantulum falíta fít.leniter currens,uel parum turbata (aliquantulum falfa & rurbid ter currens uel quafí nihil; R ufíus) talesením aquae calide funt,& craffiufcula unde magíst frigidae nero & ueloces ín motu perparum , Petrus Crefc.9, 3. & Rufius 27. l'emporibus tar míum calidis, dulces aqua conuenire uídentur.Sed habenda eft confuetudiníis ratío, Et quia nicopíofebíbat,corpuletus non fit,abluatur os eius ínteríus & frícetur cum fale madefacto fic enim auídius edet biberép,Ruflus, — Aqua ín potu equís limpida ac frigida, etíam pere 5rofluens miniftranda eft. Nam quícquid importunius fluit, uirus non admittit, V egetíus, ^ feffus equítatione alióue labore,non eft potandus,nífi príus urínam emíferit , utcungg díutili ctandum fit,ne ín perículofum alíquem morbum íncidat, Diftentio morbus perículofus ex caufís contíngit equo,tumfi fudans bíberít, V egetius 3.9. Videas aliquando fegnes iftos n li curatores,plerung ímportatam aquam,fi prope fitunde petant,offerre equís,necp illos foraste | cere ad aquatíones,quod ualde culpandum eft, Cameraríus,Et rurfus , Aqua autem nunqu | tetur equo,qua ín uafe aliquantifper retenta fitum duxerít,autín quam íllo aperto aliquíd de incubuiffeue puluerís feu quifquilíarum poffit , femper ín flabulum ímportabitur, quanet hoc fieri oportebit;& offeretur equo recens.Etfi non deti , quí ftagna turbidiora optímas? berrímas aquationes fuppedítare exíftíment,cuíus rationem ipfireddideríntthoc certe uíder rof equos faflídíre tales aquas,necp uelle bibere quamuis fitientes , Etfi uír perítifimus : les cribit camelos & equos craffiore & turbídiore potu gaudere,necr de flumínenifi príus p! turbato bibere.lpfe quidem potus largíor reddít obefioraiumenta,Camer. Domeftícam (if dem) & íntra ftabulum curamfídelem & affiduam eíTe oportet, Xenophon non patere,nea illa uult loca effe,ín quibus equor& ftabula fuerínt, duabus maxíme de caufís, ne pabula f tur,ntue ígnorarí poffit utrum equus ílla diffipet, Acfuntcerte duo praecipua figna faníta fumunum intraftabulum,fi auíde & libenter pafcatur:alterum forís,ft os abundatfpumíst re, "'Omniimbecillo pecorí alté fubfternendum eft,quó mollius cubet,Columella, Locust fatur equus,mundus fit ínterdíu,noctu ueró paretur eí cubile é palea ucl craffiore fceno ug nua,Petrus Crefe, Stramenta ad nocturnam quietem, ítídemd hyeme quàm atate plenioralls] , ger Til "nT — E b " DeEquo. E. LibTl — $5» tur. Nam & noctu recubat díutífTime equus, & n$ mínus calore offenditur atop Teditur, quàm gore, Sed contra utrumq prcípua eft ftabulí defenfio, fiíta eft extructum, ut cellze uínarix effe ent)b ut tepidum, late gelidum ut fit,Sín alíter,arte & ratione tam calor quàm frigus re» letur,ltacg cum eritíntenfius frígus,ut ínterdum brumale,tegetem círcundabímus pectori maxía: Caluoequorum,Camer, | Et rurfus, Nonnulli equi ftramenta prioribus pedibus diffipant , hís licet fepiufcule componentur:quíd'ením alíud fierí contra hoc poffit non uideo, Oportet equum recontínue tegmétum lineum tempore calído, propter muícas,& laneum tempore fríoído pros frígus,Petr.Crefc, Vefperi etíam maxíme, fed & alíjs temporibus, ungulz emundabitur, ad n ufum dilígentíores ferrei uncínum habent, quo fub folea abditas arenas & lutum proruüt, 1dcínde fímus bubulus maxímejaut, fí híc defít,equi,ín cauam ungulam ínculcabítur,applícas Iramento,quo mínus cíto excídat.Placet hoc quibufdam fierí maxíme alternís diebus quidam ndubítant fingulis iubere, Quidam malát pluribus íntermitti,Necp defunt quí hanc curam;ut fur acaneam, aut etíam inutilem plané neglígant: quítamen confenfu pene omnít redarguitur, ttà aliqui non folü probant & obferuant,fed infuper etíam feuo aut aruína íllas crebro peruna lát,Camerar. Sunt qui ungulís uefperí purgatís ín cauítatem ínfercíant (imum bubuli aut es um,uná cum ouo recentíagitato & cínere calido commíxtis, Abfyrtus fi frad'achlafma)ín pe erit fimum bubulá recentem cü orígano ín aceto & oleo feruefactü pedí frequenter fi ubifjcere Mfulít, Sed deungularü cura plura diximus capite tertío inter &yzeve, Prifci foleas ungulís affige jon confueuere, Catullus tamen ferre foleze memínit,cum de mula loquítur, & quendam optat luto ueterná , & fupínumanimum relinquere, Ferream ut foleam tenací ín uoragíne mula, erar, Síinductz nouzfolez fuerínt,autueteres nouis clauículís firmatz, alíquantifper equi [cere patíemur;ne pofi recentem moleftiam alía mox ílli obücíatur Idem, Equi ungula cona muníantur ferramentís,rotundís ínflar ungtle, lenibusdego leuibus)ftríctís íta ut ungulís ín ítu bene adhzreant, Nam leuítas fetrí reddit equum agilem ad leuandi pedes, & ftríGtura eíus jas maíores ac fortiores facit, Pet, Crefc, Vngula quomodo ledantur clauís malé adactís , Ufa C. interuítíapedum. Hiíppocomus curabítut fatís mollía fint equi labra,quo facilius frenum t, Molliuntur autem fricatione manuüdeui)& aqua tepídz fotu,etoleo interdum ínuncta.Fre €tíam admíttent facilius quorum molliufcula erunt labra, Pollux:& Xenophon, ut Camerarís at (Demagnocalore& laboregrauí utpaulatím refrígeret equus,optímum.Nam celerítee mt fíeri , equo non folum pernícíofum , fed [ape etíamexitiale, Camerar, — €[Sí quís equum B eiopnoasdaegere uelíttalifitu , utoculos habeat uerfos in eam partem, ín quam fpectat ius,in perículo uerfabitur ne in faciem fibi equi tum genu tum ungula íncutíat, Sín contra equá ter erus exteríus iuxta ícapulam procumbens defrícauerit, nec ípfe affligi, & (ic cauua: pedís ula explícata repurgare poterit. Atc (imilíter & pofleríora crura repurgantur, Hoc meminerít i curator, & haec & alía quibus opus factís,nequaquam íta fierí debere , utuel contra faciem, uel itra caudam equíaccedatur, ideo g equus,fi uím facere conetur,utracy illarum partíum fui homi uires uíncít, A d latera uero adíens maxíme & (ibi cauerít, € equit prolíxe tractare poterít, An iores pedes,inquít Pollux,capíte uerfo eodem quo equus fuum uertír,abftergere oportet, rie led£ t. Pofteríores ueró,ín contraríam €quí partemrefpícíendo, Eadem dere Cameraríus, Contra um àlatere aftare(ínquit) quícquíd agas, & adoperís dexterítatem , & ad uítandum perícufum ierít; Omnínod cauebít curator,ne aut caput aut caudam uerfus ad equum accedat. uare &£. ti educentur fic;agitator prope armos uthabenamtenens ingredíatur, Habenam nunc uocoó um, qued de lupís reuíncí folet liberum, jvzwysytx Graci dixere,nó frenorum habenas: nam has ttahere alium quám in(identem,reddit equum infolentem,& qui ín alteram partem pler ung cons tinolit, Cum produci equum oportebit (Xenophontis utor uerbis) (ic duci illum ut fequatur potíus fic intelligo Grzca, utís quí ducít fequatur equum)hac de caufa improbatur nobis , qe pacto ductor fibi mínime profpicece,equus autem omnía patrare poffit qua uoluerít, Neg íta cetducí,utlongo loro alligatum fibi illum fuccedere dudor affuefaciat , propterea quód ín utrits ic latus obuertere queat improbitatem fuam, et conuertere fe aduerfi us ductorem fuum.Iam plur iunà ducantur hoc modo equí,quomodo abftíneant mutuís íníurijs? A latere uero ducíaffuefa Isequus,nees homínes;necy alíos equos facile laferít, rectiffime praeparatus fuerítad confcena àdum, fí quando hoc celeríter fíerí oportuerít, Caballí mínus feduló cum curantur,non moda odad pabulum attínet, fed ín tota tractatíene relíquá , fiunt firigofí & deformes , Graci i9rv5t Oa inam attenuantur & macrefcunt,& coxa eminent, & depyges fiunt,non alíter,quàm uel manía 'oinmorbo,uel occulto ínterdumlanguore.Id non accidi tíjs equis,quibene & dilígenter curans b prarfertím cum flríeile, atq; etíam manu fola, Incredibíileenim eft quantum & ualetudioi &Z Wenuftati equorum conferat hzc cura. ltaque cum ín languore extenuarentur equi, ímpri« Ris fricatione ueteres ufos legimus , Camerar, Spe plus prodeft preffa manu fubegiffe terea, quam fi largilfime cíbum przbeas , Columella, Vngulís purgatís curatís(p, tum manipulo ftras (mentí purí & arídi detergebítur equus, Íta ut tnanus fequatur pilorum fitum: hoc ením nítídos: Allos reddere folet , Camerarius, Bt alibí, Quotíefcung, (ínquít) de agitatíone reductus ín fla« billum & inductus in fuam cellulam fuerít equus, tum curator detergeat totum quídem cora D o iefrígerati & recipereuíresequos, Fuit & ueteribus in ufu(inquít Camerarius )ut lígneoo pérpurgarent cutem equorum, de pilís fordes atcp puluerem excuterent,Itemtü texta quedag corticibus palms ut inducerent manibus curatores equoruim,quibus pili détetfi complanar Íplende(cerént,vagexid's hanc Gracíuocarunt, In deflríngendo(ínquít Xenophonjerdiem píte & iuba.INàm fruftra inferíora nítemur perpurgare,fí fuperiora ímimurida fuerínt, A cd ítad ceps pér tótum corpus,cunctís ijs,qua ad repurgandos equos comparata funt;utemur,ad pilo $eridos, X expellendum puluerem fecundum pilorum fitum: (uidetur addenda negatío,nor -duim pilorum fitum.Ko 7j svp yi ert v] | Quos 7 zyuyde rip *) utieotac xoi 70 Novzroy apio, NOU yew'rio eoa eelouoon, patop &p sxooBei 7| worm, Pollux. )Sed curator fpína pílosne quo attíngíto, nifi qua illos premat & mulceat (795 yea ovo igezuwvoy ; Pollux t lego &reAvvoy ex Xenopho quens fitum eorum;quo enati funt:fíc ením quafi fedili ín equo mínímé nocueérit, Caputag to; Nam cum offeum fít,fi ferró aut lígno perftríngat , moleflíam equo obiecérit, Iübam uer (procomíon)& ipfam humectare debet, Prolíxitas enim horum pilorum nó prohíbet afpícér: ac repellit ea ab oculís,qua moleftiam equis afferrent, Deinde íricrementà caudae & collí pilí rabuatur,quolongius pertíngere cauda, & molefta fibí repellere, quod plenius admiínículümpo fcentór habére polfit.Crura lauarí nobís non placet: nam cum nullam habeat utilítatem ; d intérim éft tingulis quotídíana humectatio, Minus etíam fpe ínferíus aluum repurgari opi & in primís hoc fit moleftum équo:& quo fuerit ílla pars mundíor, eo plura qua moleftíam exte ant equoipfa cólligat.Praeterea quamuis in hoc elabores,uíx eduxerís equum; & mox fimilis futurus, quós répurgauerít nemo:quapropter h&c omíttétur, Crura autem manibus defiri fueritHadtenus Xenophon, Cum defiríngetur equus & detergebitur(inquít Camerar,)o fueritextia flabulum educi, & allígari laxiore habena;ut quafi folutus & liber aftet; infifier faxis tereribus;atgp íta placide & frícarí & fordes repurgari atqj etíarn labello excutí conuer iubam & pilos uertícís atcp cauda humectarí & pectíne dilponi, Ipfum curatorem tumiu beie cora & madida firamenta efferre, Quód fí cotidie factum fuerít, & equo prodeft, & míniflro pertítum laborem mínuit. Veteres non frenatos,fed capífiro círcundato orí produxeré equ gílem & pectinem & uolutabra, INunc ín omnibus rebus laborís & opera imínimutm fubite ij, quibus inínífteria íncumbunt,Camerar, Ante aquatíones femper deftringí equam &g bamoportebit.Id debebat fieri extra equi cellam ínloco patente, ut funt atría et ueftíbulaiíta excuti pulueres,& fordes exími:& omnía,qua& affolent,ríte gérí poffent, Sed famulorü igt rung laborem fugit, & füpra firamenta equum aftantem ad pradépe deftríngit,deterget, &it:(i tamen etiam hoc ab illis fít,aac no potíus magna ex parte,fiue étiam totum neglíeítur;t modum equi uitíantür,Camerar, Etalibi,Xenophonünquit) aluá et tenuíorís pilí aut elal fpe eimundari non putat bonum effeicuíus quidem ratíoni & nos affentírmur : fic tamen; quafi utrículus,quém Grací uocarunt küpevyssy &C lyAchky, neglígatur;quem repurgari fedult tet:nam illo fordibus réferto,accidit plerungs diffículterucmingat equus, Equus fummo lea uel craffíore foeno € cubilí eíus fublato;abftergere oportet per dorfum & crura; GCom bra,Per.Crefe, | Sciendum eft(íaquit X enophon)nunquam effe lori eius, quo ad prarfepe equus;aftríngendum nodum,ea parte capitis;ín quam uettícale(cory phac)freniapplícaturQlfme nim crebro ad przfepe caput equus moueat,nífi fueiít circa aures uertícale innoxíum , fpetlitt ro ülcérís caufa exiftít:hís ígitur exulceratís,et deftrictioni & frenationí equus refragabítur, tiam imperarí curatorí,ut quotídie flercus equínum & ftrarnenta ín unum locum exportet? facto & ipfe mínus laborabir,& equo confulet.Scíet etíam curátor accommodare equo captiitilm quoríes uelad deftríctionem,uel uolutabrum educere uolet, Deníg; quocungy fine freno duct erítcapíftrum induetür, Nam hocrefpiratíonem non ímpedit, moríibus tamen obfiat,atdilüblll ínuationes equorum cohercet, Álligari equuimá capite fuperne rectum eft : quícquíd enim offeridít, declinare foletelato capite equus.Id cuim facitíta alligatus,magis laxantur quati ril turüíncüla, Adquaré & mergere equos pro lauaréuel abluere per eftatem ín praeterflue tís, INunc cótídíe bís aquatum equi folent agi,ut ipfis crura & uenter humectetur;quór phori neutrum probat,madefactionem etíam crurum nocere dícit ungulis. Sed hóc contra ta ptam confuetudinem & ufurpatíonem ornníum afféreré nímíz audacia fuerit, praefertim cut teres elüiffefordes tam crurum,quám uentrís folítos fuiffe , & hocaliquoties pracepiffe repe Camerar, Etrurfus,Ego (ínquíüin ea füm opíníoneé,in hyeme crebro equos mergí non opt omníno autem nunquam adhuc zftuantes & fudantés, Aquatí quidem non debent prorfus: cione uítij morbi ue,neg; cim médícarí íllos uoluerimus,fiue pharmacís,feu manu, Quiída calído aut fece poft íínterualla certatemporis cólluunt crüra equortim,nam neruís hoc prode ftatetfi nonnullis dífpliceat, Camerar, Articuli uel fuffragines poft íter calído foueantur uínojlt? roborentur ungüillz, V ege.3. 58. Nonnulli uefperí crura equorií perlutit aqua calída ecoquífia qi abluta funtuafa efcaría(mit Earfpiilé:)aut uino collectítio, quod obíter dum uína depromímuse DcEquo. E. Lib.I. $50 llíás e dolijs defluit (mittropffwyn-) dorfum uero recenti aqua frígida cum fale, In zflate (ub cau n(ubrepere folent mufca,item& fub uentré ad iínguína;quas maxíme uefperi, fed interdiu c uogs eurator exímet,ut requíefcere equus poffit, Caméraríus, Curam equorum (ínquít ídem) ab alie juodam beneuolentíz profifcí optímum fuetit, Facileautém hoc diligentía & obfequium effecerit, lum pln utamet;fed ut requírat etíam attp défideret curatorem fuum, [n hac parte commen; ur non folum remótío eorum omnítim,qua equos offendere folet,ut famís,fítis, madídi firamen, naftate calorís ac mufcarim,hyeme frigorís: fed étíam contrectatío & demulfio earum partíum, arum contactu gaudent equí, quales funt maxíme hírtz, & à quibus equus;fí quid forte moléftum repellere mínime ualet, (quod & Xenophon fcribit.) Iam ín tergiuerfationibus , aurferítate, nes juaquam delectantur equí tjs , qui non tam placareqtiám ulciíci illos uoluerint: ítaque & ín fia. bulo & foris , multís equís nocetur agitatorum & curatorirm imorófítate &iíracundía, Saxpeat. rectare equos;& illis abblandírí cum uoce tim manu man fuetos facít, Maximopere atitém cauen nídquod nunc multum frequenter& fieri uidemus, ne in equum quacung de caufa in ftabulo adpracfepe fzuiatur. Hoc ením ut taceam,quod metu & fugse cupiditate ad íllas líntres prefepium adiguntur,quíbus inflictos armos (xpenumero rumptt,G fiunt inuriles equitifed ut tam detrímens qtofum nen fit, hoc certe incommodi & malí affert, quod equum aut trépiditate & formidine, aut ima manítate & furore complet. Itaque anímaduertas quofdam palpítantibus membrís ín netu fis tuidentí caufa ad praefepe quafi plagas uítaturos non poffe confiftére ; Alíós omní uí & impetu "iat irtítarí , tanquam fe depulíuros contraría & uiolénta? Ideo utem fit quía fenfere ad fe quem accedere, & expectant fcilicet malum quod fpe pertulérunt, Ad bonam curam hoc pracíá pertinet, Equus üt & ametur ipfe, & tractaterem fuumà quo curatur,quieft Varroni equíío, as becfeillicurzéffefentat, | Díximus autem domínum ipfum fxpe oportereréfpiceré ad équum «tum ut fcíat qua fedulitate curetur,tum urequo non fit ignotus.Id ígítur qui fecerit, ex éo no am uolüptatem capíet.Sí cui autem unus equus,quamuís forté plürés polffidear, & ftrenuus & equíofus contigerit,ís & amet charumd illum habeat, & folus potirí uelít, INaim uerifime hoc 4 feutonibus dícítur:eos qui ament tixóres fuas,redti(Time faceréfi non dimíttaátad externos ccetus onuíuíorum & feftiuitattim, quód femper reuertantur cá moribus aut opínionibus nouís.ltidémái uequos quales maxíme ueilent na&í fint fLutendos eos dent alijs,hoc fcíre debéré,illos leuius quí« naut uehementíus,fed omníno murtatós reuerfuros effe. Práceptum óptimum & urilifimuni hoc;Nunquam dominus ut cutatórí mínifterfjsd fuis nimium confidat; quin ipfe quog afpícere cre bro ad operas illorum uelít.Szpe cuim pabulum dabítur,cum aquabuntur, deftringentur;infiruens "turjipfe alfit, Cogitec dicum effe Catonis praclarum ,& falutaré ad domefticam difciplinam, Frons tcipitio prior, Hzc ómíia Camerarius, MN a, É i Ses i 7 2 €«jHis adíungam €ofmetíca quiadam,hoc eft ad equi ornatum pertinentia. Con(ideratur autem *rnatus, uel in corpore equorum, idt dupliciter : aut enim medícamentis fitadhibitís, ut cum alibí tum círca pilos & cícatríces,de quo fupra partím fecundo (ín pilorum mentíone) partím tertíó capí^ teegimusiaut (íné medícamentís fola hippocomi induflría,ut in pilís componendis, purgandiís,fecan dis dequo hoc ínloco nonnihil, Vel extrà torpiis, ín ornamentis a ppofitís, ut phalerís,&c.de quo odlauícapitís parte quínta dicemus. Deiuba equorum quomodo tondeatur, & quod círri crurum 'nonfínt condendí,capíte fecundo ín partium corporis defcriptíone docuímus, Hoc loco fübit mírà rationem íllorim (ínquít Cameraríus) qui elegantifimos íntetdum equos üuertícis iuba praeci(a e£ itüncata cauda (noftrates equós htiíufmodi uocantitrumgen) réddiintafpectu fcedos quafí infamiae quibufdam notis , Edi uidentur non fine cafa maiores hoe nofiri factítaffe : ítacp illi poftea alligata quai phenace pilorum,ftiduerunt ademptum murilatione decórém reparare, Quid aiitem ut natu lem non retínerent,ac defendérent potius caufa fuiffe (üfpicabimur ? Equidem exiftimo prim uri fictum hoc fuiffe ab aliquo,cuius equum ftrénuium & bonurm,uítiata [cabíofa imperígíne catida de lurparet;poftea ín quouís pilorum defltiuio íd ufurpari coeptum,tri ignoratione fcilicet remedior& huius malí:dum nouitate,ut fit;yres commendarí, & placere ínfolentia f ua ccpit, Iam uéro etíami ai dti. quod haud fcío an falfum fit,animofiores reddimutilatione équos, Sed ómniínó barbarum hoe torrígendum uidetur, prafertím cum etipiatur hec contra mu(cas nécé(faría illis flabelli defenfio, &cifo caudee uerbere, Girzecio?lsy uocaturit, lam etíam aliqui'uertícís iübam implectütutín fron stanquam uírgunculz crínís, filo dífcolore implícata dependeat: quo fiputant equüm fpecíofioa temreddi,admodum falluntur:fin confulí profpectuí,redarguuntura Xenophonte, quilios pilos uí fuí nihíl officere,utdixímus, demonfirat, Cameraríus, , — | Quí equum eurat,maximopere illi uídendum;ne qua ré uehernéntius equum offendat, Offen utititt autem alíquifacile inter fÁrenandum, fiue ipíirefpuuntferrum,autlora índuí uertíci molefié &tunt feu durius & ítnmitíus ínuaduntur, Cameraríus, Vtauteimredieetíam ínfrénetur équus(ín quit Xenophon) accedíto curator prímum ad luum fatis illius deíndehabenas ob caput ín firma misarmís deponat, uertícale autem attollens ín dextra teneat , ac lupos finiftra adimoueat: quos fi ea lus admiferít,applícanda fcilicet eruac frent lora, Sir equus os nón aperíat, tenens frenum propin Quum dentíbus,maxímum díszítum manus ínferíto maxillís,quo facto pléeríc; os pandunt Sed ne fie idem fi frenum receperit equus, camlabrum ille Urgeatante déntem quí canínus sPpeletur tac fT. Lh : D f . Lj ; UEENS 1 LJ E d | Dc Quadrupedibus psuciffimf, eum hoc fít,non admittunt frenum, Pracipiatur & hoc curatori , prímum, ne dngg 3abenisattrahat equum,íta ením durum os(heterognathus)reddítur,Deínde utà buccis conger | te fpatio diftet frenum, INam cum illas premit, callum folet obducere;íta fenfusretunditur, Cama tcr longíus dependet ufeg ad fummum os, poteffas ramen fit equo , fi frenum momorderitmi parendi domíno, In bís acrem effe curatorem non mínus quàm ulla alía ín re elaborare congepi 'Tantumením momenti in hoc eft (itum,líbenter ut equus frenum admíttat, ut fí quís omningregg atís nulliufui effe cenfendus fit, Quod fl curator non folum cum ad laborem equus, fed etiam ad pabulum ducetur,& deagítatione domum reducetur, frenum illi índuerit , nímirumi n uri appetetflatím ubi hoc offerri fibiuiderit, Cumfrenandusiinquit Cameraríus)& infternenduseng equus, tim deteríus efto, & nítidus atcp pexus:frenetur autem fic ut mínimeé offendatur:íta libegim frenos admittet,quos,uídi quí initio fale confpergerent, quod cum língeret equus et fimufmandere Écna illa patí affuefieret, Quidam comprímentibus equis dentes,necp|recipere frena intra osuolen tíbus,ferrolabra & gíngiuas urgent:quod etíi in prefentía, ni(i fint ferocíores,facit,ut admittangfi num,odium tamen fllius perpetuum excitat, Cuare melíor eft ratío Xenophontis , dicitis prémge labrum:non ením ín hoc tantus fenfus doloris, uel dolor potius nullus omnínoíneft, Frenantymg icem hoc modo, Habenz,quibus equus regítur,obducuntob equi uertícem & deponuntur adim iubam fcu fcapulas,uel(fi quís hoc mauult)armos aut fpínam. l'um finiflra teneat ferrum frenifiy lupos, cextra fubter collum equi fenfim circumacta uertícale lorum uná cum reliquo fren icreo quafi reticulo applícetateg circundet capiti, && quz nectenda fuerínt connectíto, &e tam qua nunc maxilla reuíincíuntur,infibulato:ateg ítaínfirucus equus ductorío loro , fí confifii ad prfepe diutíus debeat,religator fuperne de fuxcillís feu clatrís,in quas equis foenum no flrismg xibusobücitur,ut fceniles dicere poffe uídeamur,Sed melíus fuerít extra fuam cellam produdüm quum in loco aperto & líbero,ubi atterere latera nequeat,necp etíam attingere, quod ore impeppi uíncíre,utíbi confiftat tanti(per dum confcendatur, Atcg hacc erít frenationis fere ratio, GCadim . (irato, Dentes fcallíones & planí uulgo dícií, equis extrahi folent ut frenum commodiusadult tant,utcapitefecundofcripfimus. Qua frena cuiufgporí maxímé conueníát diligenter exquiti dum,conuenientía autem non facile mutanda funtea fícíndentur , ne aut angantur buccaralit án dentíbusuoluantur, Quorum alterum callos ín malís creat, alterum obftat moderationim facile morfu freni atrípiuntur ab equís,quo factoilliferegi non patiuntur, Camerar. — qjBi dem(inquitidem)cingula flrati adduci cum ad alía prodefl; tum mínus reddit moleftii & grat dus fefforis,cum ftrata non quafi uolutantur fuper equítergo, Strata aute placídé apponefitill ut curatot ad latus finíftrü accedat,et flratá fine impetu & tumultuatione, cj mollíter poteritlit per dorfo equi deponat, utillius ueluti capulus fupra fpina, qua parte ceruíx exorít, (iftatur; onn at, quz expedita effe debent, cauebitne fuper ftratum dorfo equí ímpíngantur,ut funt cíngl illa feffionís admínícula,& lorum pectorís fiue armorum,nec non retícula ílla lumborum, fíai Korte fibi firatum habear, Tum deinde primt omníum annedctetur lorum pectorís, & per illaretii (i aflint, cauda exeret,utfieri confueuit,atep ita flratí diligenter compofiti vinculum adducat ánfibulabímus caute. [Nam bene equiítant,qui bene cíngunt,Id&, ut ante dixi, equo prodeft &tum ueró eques utleui impulfu delabatur,ín caufa effe potetit. Hoc cíngulum debet cratí pei fubligari,non aluo nep ilibus. Infixati uel índítís uelnondum índitís frenís , mínus laxe reti tur,ne forte procumbant,íd quod Ue bonum, & firatís nocet, Educí autem optímumd la tum equosín aperta & libera loca, X allígare loro prolíxiore ; ibí ut quafi arbítrio fuo alíg lum uerfentur,quo generofos admodum oblectarí putant. Etíam ad eas partes, quas cíngulufilt? fapius refpíciendum,ne forte íllo perufta cute uulneratz fint:quod malum cíto curarí debetyo le poterit intertrigínum communibus & notís omnib.remedis, Camerar, | z: -. Confcenfurus equum(inquit Xenophon)prímum de frení parte inferiore, feu etiam deatll 'fo bulláue huíus religatumlorum ductoríum , gvzwyeysve uno uerbo Graecís eft, apté finifiraman prehendet,ea laxítate,ut neg fi ínfurgens,piliscy auribus uícinís inherens,necp fi de hafta falrit fcenfurus eft,conuellat equum, Dextra capíiethabenas depofitas ín fummis armís una cutinitiDi fcilicet ullo pacto conuellathabenis os equi, Poftdj fe alleuárit ad conícenfionem,tum ígfturilfmi quídemlibrato corpus, dextra ueró íntenfa fübleuet ipfe fefe, Fiuiufmodi confcenfío etíamdlll omnem deformitatís afpectum excluferít, Confcendet autem crure incutuato,necy genu dotium a impínget,fed in latus dextrum tibiam tratjciet, Vbíueróíam círcumactum pedem applícuerit deinde & natibus refideat fuper equo. C)uód fi forte eques finifira manu ducet equum cum dextra haftam, equidem cenfeo utile effe ufum ille fibi ut paretetíama dextrolatere confcenddi INeg ulla alía ad hoc fcientía opus,cf quae dextra paulo ante exequeba£,ea ut finiftra agat: 608 qua finifira, ut tum dextra.Hzcideó laudatur à nobís confcendendi ratío, INam fimulac conte .ríteques,paratus mox eft ad omnía, fi quod forte íngruat fubitum certamen hofiíbus frruenis HacXenophon, Quiequü aícendit,prím& ab altiore loco íd facíat,ut necp feipfum ínter cob dendé& offendat,neg; ponderís (utímpetu equo moleftus fit, Pollux, — Ad infcenfionem camfftll tum;quám nudi equum affuefieri re&tü fuerít,ut placide confiftat propter admínícul&, fiuefi Ícutrüci,fiue etíam foli edítíorís (it, Quod fiaccedere autftare nolit,autuehementius quogie s "d n | LO tum blandimentis atep affabilitate potius rhitíeabít quàm minis & increpatíone ac plagís cóm pelles tur Si ením tum uapulet aut ínclametur,numá infcenfio grata huic futura eft, àqua dum abhorres [ bit,l ampet trepidabít, aut tumultuabitur ad conf; pectum infcenforís, Inter confcendend& ca uebiítue nehabenee quibus equus regít,attrahantur in alteram partem: attp ubi ín equo iam confeffüm fea ritopera dabítur ut exatquatae illae comprehendant & tenéantur pariter, Illud enímfi commíttatur, & hocfi Ri pounronnmsetam orís eflicerefolet,Camerar, Etalibí, Quíequum infcendere uo «nifipfe forte ducet,accedito placide; & illi adblanditor uerbis autfono orís conueníente,aut eti palpis,ita gaudebít confcenfione equus & libenter confiftet,admittett equitem, Hoc effícitatq; ob tínerur ín Um ínterdum ferocía equorü, confcenfionem ut neg reformídet, nec, detrectent, Ita; | quehecde Alexandro Magno prodíti memoría eft(à Plutarcho ín uíta eíus,non multó poft inití.) Cumad Phílippit adductus fuiffet ille celebríséquus Bucephalus nomíne;,à Theffalo Philoníce, & índicatus immani pretío,regem excíuít,ut prodíret cum fuis in camptt,equipericulif abí fieret, Ibi illeferocite && nemínem admiíttere uelle, ac fi inclamaretur concítarí & refilire,denigs uiderí nullí u- (ui & plane ferus, Tum rex íratus fubet abduci equi infolentis atq; indomita ferítatís, Ar Alexans jer,quí & ipfe forté aderat, querebatur equtt eximium & admirabís bonítatís amíttí atcp perdi ínfcía tía formidine eorum,qui illum tra&are nefcírent, A d hac prima tacere Phílíppus & diffimulare, Cum uero eadem repeteret Alexander fpius , Tüne igitur, inquít , melíus poffe tractare te equos fperas,qj hos fenes,quí reprehenduntur increpatione tua? Hüc quídem certe,ínquít Alexander,me liusego tractauero,quám quifquam alíus, Sin ueró mínus,inquit Philippus, quam poenam uís fufti nere procacitatís tuae? Ego nec ínquiít Alexander,pretí& equi(cilícet ipfe tum foluam , Híc rifirob- yto,argenti& perfolutíone praefinita , accedít Alexander ad equé&prehenfumdloro contra Solem conrertít, gy confjceret illit umbram appropínquantíum afpicíentem perturbari motu & fpecte hu« dus. Atq ita parumper círcumíens placído ereffu, & equ& manu demulcens, c& intelligeret de fpicís uanimofitatem equi maximam effe,atq; hanc illi quafi colligere,ponít chlamydem, ac fe in ílfo fub atum ríte collocat,frenorü& habenas fic prehendít;ut equí os mínime Iederet aut laceraret, Tumes quénonníhil remififfe de ira & commotione aními fentiens , atte geftíre excurrere, laxatís habenis incitat uoce quocp uehementíore, calcibus ferítlatera. Quae res prímum Philippi & alíos perters tuítfed mox utuídere,q & Alexander reflexiffet, & ageret íta,ut par effet equü cam exultatione 8 Matítiaibi acclamare uniuerfi, Philippo ueró etíam lachrymee cadere pra gaudio , ned poffe ille bi y temperare,quín filia complecteret atg; exofcularct, Quare fie fe res habet, quemádmodü díxímus, "utilem eífe maxime placídítatem & moderationem ín confcenfionibus ; & cautionem hanc ne qua t6 aut fpecies tum obijcíat equo, quz illi percellat & perturbet,autetiam perterreat, Quod fi boc e« xtiamobtenti fít,equus (efforem fuum ut agnofcat,& illo gaudeat,nihíl ad commoditatem conícena fionis am poterit deeffe. Ipfe qui confcendere uolet habenas teneto medías, & capul firatí finiftra, dextra autem librato corpus, quo refidat expeditius, neue mole corpor ís quafi inflicta equum Lzdar, omínís confcendentíbus famuli adeffe & debent , & folent,ct nó defides funt nec ignauf,fedulo: hosab altera parte bafín orbiculi fetreí, quz funt,ut dictum eftfeffionís admínicula,retinere, proba urnobís:íta ením mollíus infcendeteques, & erít infcenfio equo minus molefta: attrahíautem ab lishabenas non oportet,fed oimníno liberum reiínquí osequi,Hecomnía Camerar, Commodum. fane furerít fi equus etiam edoctus fuerit fe fubmíttere,reGiee (ive, X enophon, Fit autem hoc, ínquít Pollux, cum cruribus díuarícatis humiliorem fe praftat equus, ueluti fubfidit,quo facilior (ít con kenfio, Bonum & hoc,tenere curatorem imponendíín equ& fefforís Perficum morem,ut cum íps fedomínus ín morbo & feneda habeatà quo ín equum facile imponatur , tum alterí,cuí eratificari ioluerít,copíam íllíus facere poffit, Xenophon, Equifo infiruat quonam rnodo Perfico more fit au xilio;ut equus facile confcendat, dorfo domini pedes fuftinendo, I.aphael Volarer, ín Epitomefua in X rÍ wenopb.de reequeftrí.. Vegetius libro r, dere militar att apud antiquos morísfuiffe ut equilia A in ineíhyeme fub tecto,zftate ín campo ponerent fuper quos iuniores prímum inermes cófuetudine prolicerent, demi armatí afcendere cogerentur:tanta quidem cura,ut nona dextrís modo, fed à (ini; liis partibus & ínfilire & defilire dífcerent:euaginatos etíam gladios, autquíd fimile manu tenctes, Equi multi dum ínfcendunt(inquit Camerar, )ferocíunt,quod quídem fzpe à iunioribus fit cupidis üatepergendí, praefertim fi prope affint alj equí ad quos illi feftínent, Bft autemi & ínfcendendi & ín flerendi equos longe díuerfa nuncratío,quám apud ueteres fuiffe legit, INam & depauló edítiorí. "buslocís prehenfa iuba & librato corpore fine offenfa equos confcendere,& in hos, cum íuxta aftía dtilent haflz innifi, folebant infilire de terra, INuncardualoca querunt, X dependentde ifto fedíli quoinfternítur equus,ex ferro dímidiati orbes cum bafe,cui ínnítentes confcenfionem moliuntur, iu qdeprifeis heroíbus Germaniz,hzc etíam agilitatís canítur laus , o atmati omnibus adminícus isneglectís ín equos ínfitire confueuerínt Introducuntur autem illi omnes equítes , de more gentis Boftrz:Quem ucl, quod ueri puto effe fimilius,ignotum]Iulio Carfari,uel ab íllis temporibus nond& *uille obtentum de eo Ifquet,o illein quarto libro Coramentaríori fuorum belli Gallici Ícriptum re liquit Germanos neg; iumentis ímportatís uti fed qua apud ípfos praua atq; deformía nata fint; Et turpiffímum haberi apud eofdem ephippíorum ufum:hís ením equeftris reí gloriam Germanis pla. Rtadimít. Ac míhi perquám commoda uidetur effe, & ad firmitatem & ad mollitudínem fetfionis, Y EE a^ * s32.. DeQuadrupedibus hac,quaz nufie ufurpatur,infternendi ratio, qualí(cunt fuerít ueterum, & cutufeunt modie pía feu flrata illorum,quorum repertorem fuiffe Pelethroníum Plinius ferípfit, ND qj V bí iam refederit eques(uerba funt X enophontís)fiue fuper nudo equo,feu etis in ephigor non laudatur quafí curulís quedam feflío,fed utcruríbus diuarícatis maxime rectítudo cuftodia [ic enim & feminibus firmius adhaferít equo , ac erectus ualídíus & coniecerít íaculum,& tes pofcat,intulerítab equo, Hoc etíam ftudendum,tibiz und cum pedibus utremiffz fub dependeant In ríoíditate ením fi crus alíquopíam impegerít;perículum fuerítne frangatur; tó tíbía facile cefferit offendentibus,neg; femur tamen demutauerít, Curabít & hoceques,. quogid eft ea corporís pats quae eft füpra coxas,quafí ad fluxum quendam agílítatís comp hoc ením modo & effícacíor fuerit, & minus,fí quís detrahere aut impellere conetur , (ubfi qnot, malim eqaaoze,íd eft cadere períclitabítur,) Cum íam refederít , ut tum confiflarpl * quus,inftítutus effe debet, dum attrahat eques, fiquid forte oportet, & habenas coaquet, 8 - adaptet, Tum deíndebrachíum lzuumdlaterí adponito,quí habítus equitis eft elegantiffimus, "bur manui addít,Habenz laudantur zquales,non fragiles,necp lubrícee, e craíla: etíamf fa manu, fi opus fit, comprehendí utqueat, Infidens equo ( ínquitPollux) femína nofi a remes,fed pedes molliufcule fufpendes , íta ut fiantí fímílís appareas . V alídior ením qui fi qui fedet, Curabis quocp ne quam corporís equí partem laborantem attíngas , ut pedes au ' Hasenim przcípue partes in perpetuo motu effe oportet, (d$ y«» eril e]gdeod, ui. rb zrAeupiy $ed.) Quin & facilius portabit equus ríteínfídentem, — In equisaliquí íacentueríus quàm ft «um tame ipfa feffio flatus habere fpeciem debeat.Ht equos non folum pondere, fed pietítíafi uant & debilitant,ut fub illis íngredíantur difficilius, &€ celerius defatigentur, A tcy talibuse tamen,nifi flrata (unt pene plumis, ut nunc fit, efferta, femína facile aduruntur;item nate fi accídiffet, ueteres remedio effe prodídere,ut íllínatur fpuma equí collecta de ore & ínguinib meraríus, Etalíbi, Cum eques fe collocárítín firato,tum adductis habenis quafi erígat caputegnd íta pergendum effe equus íntellíget, tum feffor paulul& remíttet habenas, fíc tamen femperutttud. arduiores,net has uná cum manu defluere patíatur, Reddit ením hoc equos fegníores ín defatr tione: contra dílígens & attenta habenarum prehenfío , uegetos efficít, Alíquibus ora funtnmgdi ta nec) mollía,magis tamen dura, (ut uídetur) quàm mollía ; ídeo i ínítio cum incítàrís & adtou ad curfum autgyrum , fitum ígitur habenas attrahas , non obfequuntur, Facíendum igitututti buslaxiffimeremíttantur prímum, íta poflea regere & pro uoluntate quif fura moderarífaelty teri, X Equusnaturagenerofus, etíam laxato ei freno, erecta ceruíce pergit;ignobilem frenom ut decorum feruet, Cauendí uero funtafperíores frení, quos equí eodem efe Ioco non finu huc illuc fubinde mouent,commodiorem fibi tandemlocum inueniendi fpe, uamobremfegy bus equís duriores freni ínjcíendi non funt (mordícus ením illos tanquam obelífcos arrípittum firmi folidic fint) fed molles : utubitungs apprehenderínt, relíqua catenz ínftar flectantur Pulli De frenis plura ín Philologíz parte j.dícemus, Equus durus(duti orís)difticulter flectitur digi uispermíttas ei frenum,miníme apprehendit:contrà quí molli eft ore ( paMveoyvatG" , ) facill gatío ín Girzco abundat.) Morígerumautem (envio) tudicabis, fí laxatum frenum contra bi facile paret:& fi dato ad curfum figno,alacríftatim impetu procurrat: (uox , lego pez pui us) & rurfus à curfu audito fubfiflendi (igno, etíam difficilibus ín locísmox fubfiffat,Pollu autem equitationi difficiles alibi efTe dicit, olebofos,atatos,cultos,nímítü duros ( Grease )anguld | -. Quidamtanta funtorís durítía,ut cum frenos,quemadmodum dicítur, momorderínt,fcufirald tinendo feffor laboret: Hos omnino repudíat Xenophon, Camerarius. Equí fimorfufrenimm a. prehenderíint,inclínato capite extra íter inflítutum uiolenter feruntur: & ceruice oblíquak concuffa,uím facere & excutere conantur;& in dorfum (elatis fcílicet cruribus príoríbus)t fando reclínant, (&ieviwsei dt aX rlb fati cveryowri ovas, ) Pollux, Avaxttesi(sy quidem propríed ques ípfe,cum equi ímpetum ínhíbet,coércet,reprímitrefrenat, & ueluti íuba ( quam xit uocant correptum retinecutpluribus dicam ín H,e, Seffor ubiconfcedit,non flatim agítabítgni fed filet parum ab ínítío:quod Pollux fic effert:Zzwesertoy dC abrtop emu 07187 tyr el exiis Gwxshuaiy dt vod naAei,rlo ejyiy PUR ortdlap savírsst, Initia agitationís femper erunt lentaBpl cída,fenfimá progreffiones maiores fient, dum ad curfum , fiuídeatur , & hunc ipfum inta perueníatur.Itema retínere fubito attractis habenis incítatos peruerfum eft . INam lete deli tatíonem,íta ut ceperat, eequum, Sunt autem quídam equí ad hoc etíam affuefactí ut de fneitatlli mocurfürepete confiftere, X fubito omniui excurrere fcíant.Sed hoc fingulare fcilicet fueritynt ín praecepta referrí queat, Camerarius, Signo dato ut equus due (inquit Xenophon hocínítio pedetétím, ita miníme turbabitur,Habene.fi flexibilíor fuerít equus (p sap yan tollantur manibus paulo altius:fín caput pro:endet(sv dtua9eop avexevQéx) premantur,xe ením formareddetut uenuftiíIima.Poft hac (ifuo proprío greffu perget; abfq; mínima mol pus quafilentefcet,& equus libentiffiméad curfuram (ec 7e &oaBdtqopdy ) conuertetur atqaitiellaa tur, Hic cum opínio fít à leua parteínítium facere pulchríus efle, íta hínc potiffimum íncip greffum poft confcenfionem dextrum mouente equo, tunc fíenum detur ad curfuram: ít fublaturus luum, ab eo principium fecerít cucfus:Cumq ad fínífltam conuertetur, fic etiam? á — exi u-— nincipiet.Fit enimut equus fi conuertatur in dextram , dextris etiam partibus procedat, ín fini. 1uerólauis, Xenophon. Quotempore equus equítari & laborare debeat,, quo non, Ruf. "Labor & equitation(equorum parci oportet, cum uelzftus uehementíor urcet,ut fab cane:uel sut tempore brume.Iam quouís tempore non ultra noctis ínítíá fatigari debent, Equus quà s uacuus eít,eo magis extenditur ad míngendü:cauendum eft autem ne poft talem extenfione ycurfitet,ne quís neruus conuellat aut aliter lzdatur,príufd partes paulatím ín priftinum redu. ' canturfiati, Albert, Curandum ut equus ín ítinere tempeftiue femper urínam reddat , femel falte ntra duo milíaría(Giermaníca)medíocria utlongíflimi. Pracauendum (inquit V eget. )utínIons fore uectatione uel ítíneríbus, iumentis urínz eopía non neget:que resnon fine perículo plerunqs etur. Equus hyeme fluuium tranfiens,íta ut trentrem eius fuperet , facile ín flranguríamincia 5nifi urínam príus emiferít: quodut promptíus facíat,exonerari etiam paulífper oportet, Abfyrt, trítate gaudere equos, fatis argumenti eff,q liberatus pedetentim nullus abít, fed aufugít:haec ea nim certe eft uoluptas equorti, nifi forte ad curfuram importuníus fueríntíncítaté, Xenophon, Si um celeritate equítes,nullam corporis tuí partem anttorfum protendes:fed manu qua habenas te meatproculàte extenfa,breui utens babena , equum per uíces incíta & fifle,fren&ài nunc indulge, ume contrahe, Quod fiequus fren& ín curfu extendit, Guezwzeive.) fienum fd fuerit uel (mpetít fefa forisuel equi ínfirmí,Pollux, Calcaría quídem non nificum opus fuerítfubdent equís;ad reliqua xautuirgula fuffíciet.NNam & acres equícalcaribus ad ferítatem íncitant, X placídos ad patientís amquandam ignauam íllorü crebrítas adígit,ut ueluti afiní ad platas perferendasaíTiduítate durem ur Camerar, Danda operaut alfjs atq alijs ín locís,itemá modo longze,modo breues equítatíones líant:mínus ením hzc odíofa equís funt, d (i femper íjfdem locis, & eodem modo agerent, Xenoa on & Pollux apud quem &yssepe pro &jzeisseslegítur, E quum feffor agítet per plana prímum ia locat auc et arb Bowie uox moe eil ixlod'ue jut varzisge 7roréiO3 m, Nae "7 Lorzoy ze yuzeiéri: hoc eft, ut tgointerpretor, Non recià autem nec repente ex contrarío locorum fitu ín contrari agat, fed equá bliquet,ut Simon nomínat, Nunc Tongam nunc breuem,nunctemiffam, nunc concítati equítatío em pet uíces íuftítuat:& frenum ad utrangi maxillam uícíffim accommodet, Pollux, Seiler cd dofe gerere debeat dà equus uelfoffam tranfilít, uel per nimís accliuem declíutmue locum íngre 5ex Xenophonte reciítaui fupra ftatím poft Domíturam, De agitatione autem perc dilioeter itteres Giraecí precepere,ne minimís quidem eorít, quse fieri deberent, neglectís;quale eft,laxandas enas fíad faltum aut collem fuperandt íncitetur equus;adducendas uero, fi pet declíuía aut lua iagatur , Camerar. Etalibí, Vídetur híc locus nonrecufare mentionem quandam agítatíonís - jrori, Ates haec quídem eft gratíffíima equis flexuofa & ueluti (inuata, Hac delectant equí , & penerofi maxime íta íngredíuntur,utnon direde, fed ín latera euagantes uicílfim , pergant. INam flrenuís ín equis hzc etíam fuperbia ineft, fefe ut contemplantes gaudeant ínceffu mollíorís ota4 gusyut illa apud Euríipídem mulier, zo4&eAcus mTgvevr ec oelóp dpptot evocat. Gyrorü autem apud ueteres exquifítam rationem & magnamarte fuíffe facile poteft uel de uno Xenophonte pers i, Hzc nunc eft mutata prorfus, ufg adeó,ut quod ille laudatiflimt effe fcripfir,in luam círcum 'equos,nunc planereprobetur,Etfi enim ín utranj partem gyrari equum rectü eft, idáp nifi cons acia oris impedimento (it, parís facultatis effe conuenit:tamen ín oftentatione gyrínuncín des am partem dari folent, & qui ín lzeuam zedunt,eos uocant auerfos ,Camerar. Deoyrís equíín tri pounds etiam fupra mox pof Domituram, In flexibus (inquít Xenophon) fiflendi funt ii, INeqy enim facile eft,neqi perículo caret, equü concítatum ftatím círcumagere, praefertím loco ibrofo aut lubríco, «(Sequentia quomodo Grace habeant uide pauló poft:) Sí equum fiflere nom uerít, ttm quàm maxime poterít,tam fe eques,quàm equi frenís obliquabít:fin aliter fecerit (c euiffima de caufa fieri poffe, ut unà cum equo corruat, Verum ubííam poftflexum directe pro« Ipiciet equus,ibiad celerítatem infiígandus erít.Nam obícurumnon eft, ín preis quocp flexus us utparí,cum ínfequendi hoftem,tum ferecipíendieratía:quare expedit ad celerítatem poft flexum "alluefacere equos. Iam ueró pofteaquam fatis eíTe exercítij uíidebit,profuerít tamen & poft quíetem ente incitare equum,cum aueríum ab alijs equiís,tum ad illos conuerfum:itema de celerítate fta Imreprimere,nec non confiflere eum pati, Gc mox flectere ac íncitarezmon enim dubium quín uena türum tempus fít, quo ambobus íllís opus faerít.Cum defcendenidum erít,cauebítur ne hoc fíat uel inter equos;uel ín hominum coetu, uel extra agítatíonis fpatía:fed quo ín loco defatígarí cogitur , eo Ailícetínloco & requies equo contingat; FIzc Xenophon interprete Cametarío; Locus afteri(co no atus,qui incipit, Sí equum fiftere non placuerít,&c. Grzcé fic legitur: Ózuy Je wnp NazoARu Bod, d tia Nit y yi T Proc vHvCyrSy Gd" xeuva , ioc tust d* air zicyiidios, Ego fic uerterím, Cum equus (ín terflectendum)freno attracto paulifper retínebitur,curandum ut fitu corporis ínterím quàm mínia intoblíquo fit, & feffor ipfe fimiliter, Síc etíam Pollux para phraftícéreddídit hís uerbís, Kauzrke 48 Vei 7mUicidh? xglz pode «gi Nas ospoQdezk dt ois spaqoc d dà Zyexuveip Y Verzoy, a eot Bae, ord wis G^ moe Bedvesy ege Acirrota, oct mier eyely tole hostes erp xpi &veyeiptodt vA yip , rt iurz, UoX T Varmoy, atus ye &y su TA njerstrox ley eupossent. Cod autem fequitur, & yep iz" fvlazy, c. non recte ínfertur ad preceden ta. enophon ením cum equítationís modum mutandum,nec reci femper procedendum,eotg no Rülne zey viseoquaq zriltsp commendaffet,fubdit;idloy uM yep $rug eWagpiqun à m , reliqua unde 534 uadrupedibus Pollux ínepte tranferipfit, Vocatur aute rectus curfus óplodesuey, & qui reflectitur egniurdp | Sun quxdam (inquit Cameraríus) ín equítatu horum temporum à ueterum iore diuerfa, ac plera | nía barbara & immanía, delectaturip audacía & temerítas noftrorum homínüm fimilibus | Quippe qui maíora perícula ludere in eqüís foleant , quàm unquam ín ullo círco aedíta comp tur, Nam incitatis uídeas equis ín medio quofdam & contentí(fimo curfu fie infidere,ut rem benís ambas manus furfum & ínlatera ía&ítenti quod tamen factum fcío ctii mortem & exití tulerítcum ita,ut díscimus,infligatus equusad faxtim offendifTet, & obruiffet impetu íflatus: Alíqui dearduiífimis clíuís atcp etiam montibus praípitijstp ad cutftuim equís adactís deferri de & oflentatione ponunt, Quid illecéquí per fcalarum plurimos gradus uix & difficili molí tractum equum confcendír,& de edítiore eoloco defílíre fecum,uerberibus, calcaribus att egit Quíd uero alter?qui in roboreuin lacum,cuiufmodi ín oppidis feré adducta aqua excipili ' & continentur, cum ínfligato equo ínfilíjt, Taceo totam illam ín uenationibus agitadí temerítg ubiomnía infequentibus confpedtas feras effe plana oportet, quae & Teutonicó prouerbío nc quo díei folet,De manibus & pedibus tum actttm uideri fcilicet quod ínter hanc uita fí confer felix eques fuiffe uideatur, V erum fi ratio & difciplina accederet, nunc quidem,urego íudice quefiris ad quandam admirabilem perfectionem perducifacile poffet;Ita eft inflructío eque clara & commoda & omníd parte tam equís quám uirís apta atep opportuna, Hucufcg Cam Et alibij;Ea qux contraría funt equís & íngrata,remoueriab illis omni tempore oportet,utd ímprímis autem cauendum né quid tale de improuifo & ínopinato illis obfjciatur prifertim mofíores fuerinrinaim fie périnb : antür,& ad ínfaníam quodammodo adiguntur « Hocnonf his temporibus quíbis furíofz ifta: exultatíones equorum expetütur,Itacj & ftatim cum feín colloearunt, habenas attrahunt, & equum extimulatum círcumagünt;fzpé etíam ad faltumi luni Atd audiuit égo de quodant, quí cum delectaretur ferociffimis & acerrímis equis, quoti let etíam illorymatigere anímos, tum foleret adductis foro altíus capitibus , & difclufo oreim ínfandete íllis uini,quantum quidem uífum effet, quo haufto cuim íncaluiffént fub agitatorei fano,ipii pan farerent, Ergopletícy equítatus fludíofi , nihiluolupt effe placidi neque domfti equís fuis, Sed uínum apad Homerum quoque potus eft equorum , quodfuis miícere folitama Andromacham Hector diligentius quídem & accuratius, quam fibi, qui ípfius effet maritus, INe autem íracundé tractetur equus,utilíffima eft docirína atcp inftítutio inre equeftri, Namit nihil prouidet . Itag; ea defignat plerunep,quorum poenítentia neceffarió eft comes , Xenoplor Nune démonftrabímus (inquit ídem) fi cui forte oblatus fit ferocior,aut ignauíor (ufto equis pacto utro recte uti quede Prius igitur fciendum, ferociam ín equo fimilem effe iracumdigh mínum, V t igitur hon írrítantur facile quibus níhil necp dicitur neep fít , quo offendanturiiallt tocíorem equum mínimecommouerit is,quí tion Ixferit. Quapropter ftatim ín confcendendopm dendum,ne contfcénfor moleftus fit equo, Cüm atitem £n equó confeffum fuerit, acquiefcedump fculum temporis, uel quandiu lícaerít , atqj íta agendus equus quam blandiffimo imperío?adgm fentí(Iimís à eradibus ínitío facto, ad celerítatem adigetur: ínter qua uix fentiet ílleincitationm Imperío autem repentino equus ferocíor!,! tidem ut homo pertürbatur animo, fiue quidtm fpexit fubíto , feu audíuit,(eu etíam patitur, Quarehoc non ignorabimus, répentína omníaiitgl perturbationes efficere, Verum fiíncítatum ad celerítatem contíneri ferociorem ín curi uoles A non attrahes derepente, fed placíde addüces frenum, ut inuítes, noncogas ad. confifenuln. Placantur etíam equi longioribus fpatíjs magís , quám fi crebró conuertantur:attp lenta ditiá . tionis fpatía(az rwy yóvoy nievyxésa e^o ue) mites (xg ies malim xarza d c7) & placidos pradflan ferociam equorum fufcítant, Quod fíquís fperat, fi díu & celeriter agítet equum,fore delati deinde manfuétiorem,diuerfum fentít atg; accídere confueuit, Nam haec ínter, ferocés magi tiam ufurpare,íntp ira,quemadmodum homines íracundí, fxpe X fe & fefforem indignism clare folent.Proínde ad celeritatein fummam equos feróces non facile incítabimus, INequa tem adígemus ad alíós equós, iam ferme improbíffimí quip (v qjeveio a7) ferociffimi funt;Bid priores freni quod; Izdes quàm afperí, Si quando tamen afperos índíderímus,laxando uclageiti deantüt efficiemus,Prodeft etíam ut feffor affuefacíat fefe ad talem ín equo potiffimum ferod catiónéri, qua & ipfe mínítmé commoueatur, & nulla fere alia parte équum contingat, quam fionis firma caufa contíngi illum neceffe fuerit.INec hoc ígnor&dum;pracípi poppyfmo (id labrís compreffis acutior quidam fonus orís edítur) equos mítigari xAajua uero (qui foni palati & guttiirís,) incitari, At (iquís ínítío equo offerat gratíora cum clogmo,contraría autem poppyímo,cíto ille dídícerítpoppyfmo ia íncitari;mítigar(uero clo&rmo, A teg (imilíter inter ciam? ac tubas cauendum,;ne équoformído aliqua noftra appareat,neue illí hoc tempore turbulentumP T quid obijcíatur:fed quantum fferí poterít;quietetm tum conciliare equo ftudebimus, &( fi fient py teft) matutina autuefpertina pabula prabebímus, Hoc autem confilium optimum fuerit,n biequum ferocem ad bellum parare uelit. V erum de í(enauis tantum ÍcripfifTe fatis fuerítinDi nía contraría exercenda,quam de ferocibus dicta finc; FTa&tenus Xenophon, — Tus st Svp . arse ugere Lay vli ud DNay & pony Kk o poerdy zridop 8 ATevayxsay,Pollux, Equusfiquid for €atus QXase7T. &v (ve; nofiri dícunt [d üben) accedere aliquopiam nelet, demor andum illi que per. DeEquo. ida $35 aux auerfetur, fugienda non fint;hoc quidem plane equo anímofo, Sin erít tímidior , contrectabía us id,quod ei horribile apparet, & leníter eodem ípfum adducemus. Quí ueró uerberíbus adígüt, plus timoris ineutiuncequis.INam quía tum male mulctant, buius etíam ea,qux fufpicione fua refus ait nt,caufam effe arbitrantur, Xenophon, Inauerfationibus ac tergiuerfatíoníbus calearía fi fib» "dantur, magis equit perturbant, X terrorem atqp peruerfitatem augent, Itacp tum placandí maxímé "Kconfirmandi,ut ferítàtem intellígant, & fentíant non effe exhorrefcenda illa, qua refugerínt,íta e "tiamhorribílía tandem extímefcere defínent,Camerar, Etrurfus,Sí quíd per iram ín equum tere giuerfantem committat, uehementíus ile perturbatur, € poftea facilius terretur ; quía ílla obiecta a. lieníora exhorrefcítpropter quz fe afflíctü recordatur, Equum ítínere defeffum,adeó ut nutli om. s nino laborí amplíus par uideatur , recreabís ac uelutí recentem eflícies, (i fella aut clítellis ablatis, ín - domo uel ftabulo alíquo,fí occurrat;aut ipfa etíam uia, libere uolutari pro arbítrio fínas,ut muli fere & afinifacere confueuerunt, Cauebís tamen ne ralís fit aérís conftítutio , ut pluuia aut uento ledí peffi . Quid faciendum(i equí dorfum laum (it, & nihilomínus ipfum equítareuel onus geftare vporteat,lege R.ufíum capite 181, $í équití femina uel nates adurantur, ueteres remedio effe prodis ereut íllinatut fpuma equí collecta de ore & inguiníbus, Cameraríus, Equís & íumentís cum per ues ducuntur,faccí pedibus círcumligandi,uide Suidarn in r«ai'év, ! — | Equus iumentum eft, Aríftoteles, Decurfu equorumuiíde capite fecundo ubí de celeribus agitur, 4Egofaxímmulipretioquífuperantequos Sientuilíores Gallícís canreríjs, Plaut, De pretio equorum quorundam dicemus Philologiz partequínta, — 4 Mulis,equís;afinis fería nullz, nilifi in famílía funt, Cato, IVleffis ipfa alibi trbulis ín area,alibi equart greffibus exterítur;alíbí per tícisflagellatur,Plín, In equumin fenecta molentem epigrammata duo Cirzca Anthologij libro y, 635 (QExanímato equorum corpore nafcuntur ueífpe & crabrones, Textor, Prellus humo bellator equus crabronís orígo eft, Ouid.lib.i3, Metamorph, Equí cadauer proíectum uetpas. gig. niisex huius putrefcentís medulla euolant uefpze,nimirum uolucrís progenies ex equo aniaalí ue lociffimo,Aelíanus, Celebrísapud Graecos hic uerfus eft , & apud Suidam legitur, (ro p equ. andy ygees, rosa dt usMosdy. Velpasutfignificent Aegypttj,equi cadauer pingunt,quód ex eo plus rimeegenerentur, Orus, — — de r | «| Olera erucís obnoxia futura negant, fi paloimponantutr in hortis ofTa capitis ex equino genes té focminze duntaxat,Plinius, Eque caluaría,fed non uirginís íntra hortum ponenda eft, ueleríam ' afin, Creduntur ením fua prafentía foecundare qua fpectant, Pallad, Cribrorum genera Gallie fetisequorum ínuenere, Plín, | Fit & fetaceus quídam pannus ad cribrandí ufum, ex (etis (ni £41« der)equinís, Equorum fere de caudís & íubis ad baliftas utiles afferuntur ; lícet arcus uel balifize «gteraty tormenta,nifi fubibus neruilibus íntenta níhil prodefTe dicantur , uíde V egetium líbro 4; deremilitarí, Ex equínis pílís tendícule feulaquei fiunt adcapíendas aues, Quareín funiculcs ilcatoríos,&euize Ciraéci uocant, (etas ex équorum qudm ex equarum caudís malint, Plutarchus in. irit problem. 7.de caufis natur. Ex caudae equínz pilísprifcí confectís críftís valearum fuperbie runt,cuiufmodi & Achilli eximías quafdam Flomerus ímponit,implicítas aureolis cíncinnís, Came Tarus. Aethíopes qui ex Afía funt;pleracp arma quz Indígeftabant,pellesdp frontium equínarum, - xum auribus atc; fubís ín capítíbus , ut ípfze iubee pro críftís efTent,& hírtae aures equinz rígerent,. »Herodot. libro. Ieraóxeuoy zpvQ&A ey, JE Farzety mpryioy Y Mey eyaatuy , Hefychius & Varin, ex Hos mero nímírum:ego apud C), Calabrum legere memíni,qui libro quarto inter alia certamína defer ^ bitfagittís propofitam huíu(modigaleampetentes, K.eciproca tendens neruoequíno concíta tela, Mccius apud Varronem. Contexuntur inde & funes, Varro praeceptis adijcít,equíno fímo quod fileuiffímum fegetes alendas:prata uero grauiore, & quod ex hordeo fíat , multas& gígnat herbas, lin; Equínumfímum quídam cum lute fubiguntad conftruendas fornaces chymifiicas , ut folis liortenacíorQy matería fiat, Equarum uirus à coitu Anaxilaus prodídit ínlychnís accenfum,equie norum capítum uifus reprefentare monftrificé;fímiliter ex afinis,Plin, Sauromatz plurímosalunt '€quos:quíbus non tantum ad bellum utuntur, fed etíam dijsímmolant, & cibo adhibent, V'ngulas €tíam colligunt,purgant & díuidunt( dhe«ezor)ad fímilitudinem (quamarum ín draconíbus , aut ína f" 'rilionum in uirídí fructu pícez ; deínde perforant ac neruís equorumboumd confuunt ad ufum thoracum,quí quídem Graccanícís nec inelegantíores nea ínfirmiores funt: facile ením íctus tum cominus ínflíctos,tum telorum emínus fuftínent, At línei thoracesnon eque utiles funtín pugna, mt "1 " I H Lu P j 2r xum ferrum uíolenter adactum tranfmíttant : uenantíbus ueró conueníunt, Paufanías ín Attícis, F* ;- —Sarrmatís, V andalis,ac innumeris alijs,equorum & uulpíum carnes folatío funt,Czlíus, FIíippo ES phagos inuenío Seythíz ín Afía populosfuiffe, Sunt qui afinorum domeftícor& carnes edant, ería tum fenuerüt:qua peílimi fuccí,concoctu difficillima, ac ínter edendum ínfuaues funt, flomachtis ledunt:quemadmodum equorum ac camelorum catnes,quibus etíam ípfis homíines,anímo & cora Ie afiníni ac camelíníi uefcunt,Gialenus ltbro z, de alímentorum facultatibus, In Scythía parua aTheodoflam & Taurticam Cherfonnefum Nomades funt, qui carnibus tum alijs tum equinís- Intur, X equorum cafeo & facte; & oxygaladte;quod ílli arte quadam condiíentes exímium habet )pfonium:quam ob caufam po&ta omnes eíus tractus incolas galactophagos SPPOIASRe Strabolí,7; | - ^4 à $36 DeC uadrupedibus fAthengus libro quarto fcribit,.apud Perfas díebus natalítijs fuiffe morem;ut díuites bouem,afingms equum & camelum appofierent,totos ín clibano aut camíno coctos, Erafmus in preuerbio S eclibanoboues, Equinam € camelinam ín Damafco edí,apud V artomannumlegi, Strab feptimo de Myfís loquens, quorum Homerus Ilíados w,memínithís uerfibus, Aves dE ortiuy Geyc Quem, Norduy td izrao7r0AGy Gouxdy sutÜoomuA "exa, Muay T &yysiiyoy:I M yfos Europazost quàm Afíaticos intelligendos fcribit.Cui fententíe(inquit)etíam poétze teftímonium accedit, Hippemolgos,Galactophagos & Abíos eís adí d gdem ín plauftris uíuetes Scythe 8C & funt, Ha ením nationes Thracibus hac cempeflate promífcue funt, &c, — Évls (fupra Ta Cherfonnefum íuxta Alanos)utAalyyAauvét as gia eii gdr irauuoNyo , Dionyfius Afer, — Fzrsupongi equas mulget(Suidas &/ Varin,)ac fi equímulg& dícas, Afíni etíam qui fübrumant equabus, thelz Gracís dicti, equimulei Latínénomínaríqueunt, Híppomolegos uocant paftores equ lacte equíno utuant:eofdem galactopotas & galactophagos nomínant, Fertur autem ín hiftort iu(modi gentem ín Scythia cffe, quam & Abios uocant utpote ejiis , op uilí & fimplici uid tenti fintiioz: epa gl Bie 7roo Vovron , às &uefó6iot, Varin, Sarmatarum gentes emilío maximepyl aluntur, X cruda etíam farina equíno lacte uel fanguine e crurís uenís admixto, Plín, Saure (ínquít Paufanías ín Attícís)plurimos aluntequos , utpote Nomades , quíbus non tantü ad bell utuntur,fed dijs etíam fuís immolant, & cibo adhibent. "lartarííncidat & uulnerant equos, tema & per fe, € cum milio uorant;Carnes pecudum, pecor&,& equorum comedát,etíam fe das, Caballos prídíe tum fponte tum morbo mortuos,excifo loco apoflemate infecto, perlib medunt,MatthiasaMichou, "Tartarí equos € canes comedür, Paulus Venetus, V ergilius Gceorgicón defebri ouium fcribensfic canít: — Profuit incenfos eflus auertere,& ínter ima feríre pedis falientem fanguineuenam: Bifalta quo morefolent,acer&p Gelonus, - Cà fugítin Rhodope,atg ín deferta Getarü: Etlac concretum cum fanguíne potat equino Pelias Neptuni & Tyrüs filius ab equa educatus fertur, Caius & A elían.in V arijs libro rs. mmi Üey KxeuvdvGy zrde(zro0)07t (rie )ouroy &x Voced avr Lun(eau Jr luxsp, Porn (O^ d? cirzey rios, V arit yi detur fané etíam nomen ab euentu factum: nam (6,7p$9o sg 9uA«(o exponitur, IMetabus(utella pud V ergílíium libro n)filíiam Camíllam equíno lacte educauit, Verba eiushzec funt, — - — Hiícnatam ín dumís,interQ horretialuftra | Armentalís equz mammís & lacte feríno Nutribat,tenerís ímmulgens uberalabrís, — Tarac(ovuys cde Varase Uva, Hefychius &€ Vatif Tartarílac equarum bibunt;quod íta przparant,utuideatur effe uínum album, non admody pidus potus:uocatur aüt ab ipfis cbuínís,Paulus Venet. Rex Tartarorü(inquit idem, 65) armenta magna equorum alborum utríufgs fexus,quí putant excedere numerum decem milf Écftiuitate a&t qua celebratur uigefímo octauo Augufli, preparatlac equínur in uafís decentlil & rex ipfe manibus fuís díffundit hínc índe lac illud pro honore deorum fuorum,arbitrans Qm gis fuis fic edoGtus;g díj fac bibanteffufum,& foliciti fint conferuatores oómníum eorum quapil det, Poft facríficium illud nefandum,bibit rex de lacte equartt albarum;nec ulli alterí lícerilladit bere de lacte illo,nifi fuerít de progeníe regís, prater populum quendamregionis illius Florfad catum: quí hoc etíam fruítur príuilegío , propter uictoríam quandam magnam , quam prona Cham Chinchís obtinuit, Barbari quídamtnquit Albertus)emulftrm equarü lac Solí exporimti nec pats crallfíor fubfidatpoftea inuafe feruefaciuntut ficeram, (cereuifíam:)& quod elíquatumpi. bíbunt& hoc potu utunt Tartarí , Comani, Pruteni,& finitími eísbarbart, Plurímum autem pínguefcunt,ili maxime quí non funtín affiduomotu & exercítio, Bubulum afininum Gage lac,uentrí magís(d ouíllum,quod craffius eft)ídonea funt, fed ipfum turbanr, Diofcorides, 4 me perpurgetlac equínti,tum afininum,deínde bubulum,tum caprín&, Varro. Laciisequintpi «usalaumíoluit,Plín, Lacequarum;ficut & camelorum partuí uícínarum,tenue eft, aquolim uentrem mollit, Auícenna, Velcum lacte capra falfum mulíutnco capeffes. Crede tamenpotli melíorem]Jactís equíní:. Dícitur híc ualidos aítnze peruíncere (uccos,Serenus de uentremolli ''enuíffimü lac camelis,mox equabus,craffíffimum afinz ut coagulí uíce utantur,Plin. Equit! lac ocyus defcendit, fimilitg modo afinínum,quod & paucíflimz pínguedinis particeps eft; prop reararo ínalícuíus uentrículotranfitincafeum,Galen, Serum delacte equíne potui datu & fine periculo uentrem mollíter purgat, Marcellus, | V tile eft etíam lactís fero uentrem re:ueruntamen íd non fit quod ex cafeo fuerit expreffum:melius ením eíl íd,quod per dec ex lacte feparatur,prafertím equíno uel bubulo, Aétíus, Equínit acafínínum Iac mifcentadpl gium cafeum conficiendum, Ariftoteles, Quodhíppacen uocant, cafeus eft equínus : ea Uil dolet:magnopere alítbubuloty proportione refpondet. INec defunt,quihippacen equínum lum appellarint,Díofcorídes, Glycyrrhiza,id eft dulcísradix,fitím reftínguit,fi teneat ín. de caufa Scytha hac contenti, decem duodecímip díes degunt, & uitam non aliter quàm hip prorogant.Quod Plinius undecimi ucluminis calce confirmat, Quadam enim exiguo uí ac fitím fedant,conferuant&puíres, utbutyrum,hippace,glycyrrhízon. Híppacen apud Theopi? (tum Theodorus equeftrem uertít,quafi radix effet dulci radíci par ingenío ad abigendamlitl memda:fed cafeum equinum,non radicem autherbam e(fe, Diofcorídis Plinij teftimonio co» |" Heamolausunalítera dí(cernit, fic uthippice herbam,híppace cafeum defignet, Scytha x ki yeicun ] . DeEquo. E.G. Libl 552 weeuntur carnibus cos, bibuntGg lac equinum: comedunt etíam hippacen;ídautem eft cafeus ea . us, Hippocrates ín libro de aere aquís &Clocís, Etrutfuslibro 4.de morbis, Scytha(ínq uít)lae num ín catra uafa lignea infufum concutiunt, Illud autem dum turbatur fpumefcit ac fecernís X pingue quíde,quod butyrum uocant,quum leue fít,in fuperficíe confiftit: graue uero & craf deorfum fidit, quod etíam fecretum ficcát, V bí uero concretum ac fíccatum fuerit, hippaceníp uocant: Atferum la&ís medíumlocum tenet, | Scythicamherbam in ore habentes famem fí, non fentíunt, ínquítPlínius libro 35. Idem,inquit praftat & hippíce dícta, gin equís quoc e m effectum habeat. Tradunt& ijs duabus herbís Scythas etíam ín duyodenos díes durare, fití fa« ;Hacex Plíni libro v, capite 54, Hermolaus cítat, Vetuslectío habebat títípacae, Hermolaus ceuelhippíce reponit. Seflius eofdem effectus cafeo equíno,quos bubulo tradítthunc uocat acen,Plín.libro 38, Scythica radix, quam nonnullidulcem appellant, nafcítur apud IVixotim: extínguit,fi teneatur ín ore, Qua de caufa,tum ea,tü equeftri uocata, Scythas undecím & duos 1 díes, fitim tolerare affírmant, Theophraftus de hiftoría plant. 9.15, Quofnloco Gracenon bíp fed hippace legítur,ut non probem Giazam,quí equeftrem tranftulit,nec Hermolaum quíhíp ;ut fupra díxi,ab híppace differre fomníat.Sed ín hoc etiam errauít Gaza, quód fítím tolerare - ubi Giracé (implicíter t&yev legitur, hoc eft uitam agere : ut intelligamus hippacen cíbí loco, rrhízam uero fítís remedium effe. Apparet etíam Plíntum errafle,quítibro 9.capíte 34. híppas glycyrthizo;utrícs feorfim attribuit utrücp remedium: Hunc errorem rurfus admifit libro 4, «his uerbís,Scythícam ín ore habentes famem fitimdg non fentíunt.Idem praftatapud eofdem ice dícta, cp ín equís quocs eundem effedtum biben Praduuig hís duabus herbís Scythas etía luodenos díes durare ín fame fití&o, (melius d Giaza,quí de fitifolum tranftulit)Hune locam ab translatum apparet ex Theoglratia ied perperam:& de fuo adiunctum per etymologíae coníectu im quod híppíce idem ín equis praftet.. Idem Plíníus libro 38.capíte 14.€quí coagulum híppacen atcoelíacis & dyfentericís,etíamfi fanguínem detrahantutile fore Ícríbens, Hippace, tefie A e« loDionyflo,edulíum Scythícum eft;éladteequino, | fzzix«(ín Theophraftícodíce cum accentu in tima fcribitur, quod non placetScythícum eduliuim ex lacte equíno:;alíqui oxygala equínum effe uni Scythís ín ufu:ídes bibí,& concretum edí,ex Theopom pilibro s, Sunt & quí bippacen equis: interpretentur,Hlefychíus K Varínus, —— | | fh G, - Deequiferis non fcripferunt Graci, quoniam tertz ills non gignebant, Veruntamen fortíors nía eadem quám ín equis íntelligi debent,Plínius, 4 Sanguis equí adrodít carnes feptíca ui, mis. Sanguísequarum quz admiffuram experte funt,ín medicamenta addítur qua erodunt, a uocant, Díofcorides ínterprete R uellio: Grace legitur, 79 4t dydorp lazy du Chzzfoe Lyra Marcellus V ereilíus alíjs uerbís eundem quem Kuellíus fenfum affert, ea (unt: Mifcetur medía amentís quae exedendo fint,matrícum equarum & quae admíffurz inferuiunt, (anguis, Hermolaus atbarus uero, (array oyfUzay, de equís maribus íjs&p admilTarijs expofuit, Plínium forte fecutus qui 028, capite 1o. fanguínem equí pracipue admiffaríj contra panos & apoftemata facere (cribít, qui eiufdem libri capite nono,Sanguís equorum (inquítfeptícam uim habet:Item equarum p:es tiquam uírgínum,erodít,emarginat ulcera: (quz lectio magis placet,quam IVaarcellí V eregílij,emar nat, ulcerat,) Ex hís Plinfj uerbís apparere uidetur, fenfiffe eum equorum utríufg; fexus fanguis 1 feptícum effe: nam erodere && emargínare ulcera , id quoq feptícum effe figníficat. Hinc &£ molaus ín corollarío ex hoc nímirum ioco , Equz uirginís (inquit) fanguíni uím íneffe negant, imaríbus foemínís& non uirginibus, Quód ad Díofcoridís uerba,óysvzày de maribus íntellígos nrectus oyóvzse pro admiffarío apud Hippiatros legit: óyfvzu uero ín foeminíno genere , de equa rice(quam uocem Marcellus Vergilius ueluti ufitatam, fed abíg; aughore profert)nufquam quod Sed hac dere nemíni contenderím,cum multa alía preftantíora & faciliora paratu feptíca me dicamenta reperíantur, Proinde Galenus etíam(ut (cribit de fimplícib.medíc.lib, to. capíte 6.) expe» tít fenoluiffe aítan equorum admíffariorum(zàp dy Vórzoy tzrawy, ín maículino genere manifeftó po fi; A ctius omífit equíní fanguínís mentionem) fanguis cruftam molíatur & feptícus fit,cum alíori ia ei femper fuiffet;ne quam przftígíatoris fufpicíonem de fe merító praberet. Efcharotícon dí« ir, quod urít € cruftam Gil icenna interpres equí fanguínem adurere & putrefacere fcría , Regio morbo prodeffe dícítur fanguis afiníni pullí ex uino : eadem & ex equino pullo fimilia ttrGuís efl,Plínius. Hippíatri fanguíne equorum ad díuerfos ín eís morbos utuntur tum íllito aut "iniricato forís,tum íntra corpus, Incifis palati uenís fi f. anguís ín uentrem eorum defluat , lumbría ineooccídit, Equum pefteaffedumo ein roffstábig ifb fanguinem fuum lingere curantcum t fuper lapide, extractum de uenís ubí calcaría adíguntur,Innomínatus. Sanguís equi illítus lara entibus ín equo membrís medetur;ut (upra díxi ex V egetío capíte tertío,ubi de phlebotomía men mfecí, Prodeftequis,(i (anguíne fuo detractoea ex parte, qu& pro ratíone morbí conuenit, "um aceto mixto,anímal perfrícetur, V eget, 1,17, Sanguísequialtjs medicamentis mifcetur, ac illis nitur fradtís aut luxatís armís, Theomneft, Phragmaticum equum fic cura:Sanguíne detrahes de matrice, cum oleo uínot tepefacíes,totumtp iumentum contra pílos confrícabis, Veget.s.39. Si Betuiconuellant autríget equis fanguine emitfo partes affecias calído inungi oportet,Innomínat, L4 fu . snaxime fimile:hoc fcarifícatí dolorem: aut exetnpto dente emortui equí maxí | quí doleat demonftrant;Plínius. «| Equi íecur theca cedrina reponíto,deinde Chio uíno agna 538. DcQuadrupedibus (Carne & fimoequi inagro paftlí , ad ferpentes (ferpentium morfus) utütur,Plinífus, Cart caballínam dífcoctam;potu ous morbís reperimus mederi, Plinius. 4| Equi adeps quomod, tur,in Tauro díxi ex Diofcórídexquanquam eíus interpretes horurn anímalium nomína om Equi axungia fuffumigata;efjcít mortuum partum foras, & fecunda fequítur,Sextus, qp Me equínam recentiores quidam ungentís ad fpafmum mifcent, — € Síequuslaboret abfceffus rieré quod uulgó uérmem uocant,cum alíbi,tum ínnafo,cutem cautetío apéríunt,& erugine offe equíno fto ínfpergunt;adiectointerdum hyofcyamífemíne. — €| Dentes equi mafculi( (irati ; Rafis) pofiti fub capite (uel fuper caput ftertentis ín fomno, prohibent ne ftertat , Alb lius qui in fomnís opera gerítprohibent, Rafis. Dentíum equi farína perniones rímast pedum fanatPliníus, Dentes caballinitunfi ulcéra perníonum, fi fint tumidií,utilíter curant , Marcellys Dentis caballini contufi farína príuatím fubluuíem fanat, Plinius, Eadem (ínquitalibi) ínfper rendorüm caterís uitis (deformicationibus uerrucístp príus díxerat) medetur, Et rurfusalif ' (enteticis ac coclíacis falutarem effefcribít, Dens caballínus contufus,& ín puluerem tenuiffi redactus,ueretro infperfus efficaciter prodeft, Marcellus, Equiídentes quí prímum natífuerintd dentem quí dolettetígerínt,remedio erunt, Nam & fíínfans equi roflrum bafiauerit, dentium dy | rem nonfentít, & nec equus mordebiítínfantem , Sextus, Dentes quí equis primum cadungfa lem dentítionem pracftant, infantibus adallígati:efficacíus,fi terram non attigere,Pliníus, Colly tur molli dentes nectentur equíni, Quiprími fuerint pullocrefcente caduei , Serenus ad f dentíentes, Dentespulliannículi,àdalligati celeriorem & fine dolore dentítíonem praftan & Albertus, €J Piloequíno circumlígato uerrucas tolli audío:ratío eft, quoníam propter al nemalímento príuatztarefcunt, Pilusequinus ad hofttum domus alligatus, prohíbetnecglfe aut cíniphes per hoftium inuolet; R afís (apud quem pullus pro pilo fcribitur) & Albertus, Í na & ex ulcerum caufa íntumefcunt;remedío funt equi feta tres, totídem nodis alligata íntraglas Plinius Sanguinem fiftit porum afin cínís íllitus;efficacior uis émaribus aceto admixtoBilil naad omne profluuíum ímpofito:fimiliter ex equíno capíte (fcilicet pilorum cinis) & feminejpl níus, €|Corium equí aduftà illitumé& ex aqua puftulis,quas bothor uocant;refrigerat eas, Ati € Ad lienem fedandum datur equi língua ínueterata ex uíno, praefentaneo medícamenioyy diciffe fe ex barbaris Cacilius Bion tradidit,Plínius, Equílingua arefacta;&C ad leuicatem trig ex uíno potui data,protinus utilitatem fuam fedatolíenís dolore manifeftat, Marcellus, €jEdulg agulum aliquí hippacen uocant, Diofcorides & Plíníus, Hoc ex uíno potum aduerfus ferpetilii morfus falutare creditur, |Matthzolus, Cumuíno propinatum omnes dolores fedat, Aefculil Príuatim ccelíacís dyfenterícistg conuenit, Díofcorídes, Dyfenterícís & coelíacis quidam prit prodeffe fcripferunt , Galenus defimplicibus e, n, — Equi coagulum , ínter auxílía coeliaeonimi dyfenterícorum tradunt,etíamfi fanguínem detrabant;Plíníus. Idem apud Auicennam XT gímus,quorum interpretes pro affectione coelíaca diuturnum uenirís fluxum uertérunt. Cog lum equí, & fanguís captínus; uel medulla, uel iecur aluum foluít, Plínius:Sed hacc omnialill potíus ficcantqp aluum,ut ín Capra docuimus, 4j In corde equorum Dos os,dentibuse lís ad numerum * lutum exhibeto:quibus ením fecur uléeratum eft, ne amplius exedatur, efficitur, Galenus depyr facíilibus2,38. «[Simortuuspartus fentíatur,lienex aqua dulcípotus eijcít Plinius, f Colt mulant teftículi equíni arídí ut potíoni interi poffint Plíníus, qjPanos X apoftemata ín quati parte díícutitungulz equina cinís cum oleo & aqua íllitus,Pííníus, Suumas difcutít ungulgal uel equí cínís ex oleo aqua íllítus,& urína calefacta,Plínius, Vngularumequinarume cuffatü cinis cum oleo ítpofitus ue] illítus,ftrumís medetur ,IViarcellus, | Ruborí cum prurigíneill equí ípuma,aut ungulae cínis,Plinius, In Hippíatrícis Girzecis equo ileofo remedium coriiiteli cur huiafmodí;Ramenta ex utigulis anteriorum pedum, tríta cum uíni cotylís tribus per nat funduntur, In fjfdem Híppoctates equo flrophofo ínfundí íubet ramenta ungularum antetio tríta ín quatuor cotylís aquz.R.amenta ex ungulis equi ex uíno per nares equo infufa,urinamti promouent, Híerocles, Vegetiuss.:s. — Adueríus calculos prodeft ungulz equi cínis ín uinoglll qua,Plinius.. Vngul« equina (cobem,uelexuflz cinerem, fi caleulofus in potíonemaccepetilt tófanabítur, Marcellus, Vngulz fuffitu partus mortuus erjcitur,Plínius, 3 [Fel equi tantum ínter uenena damnatur , ideo flamíni facro equum tangere non lícetPlltilf, Ladte equíno uenenaleporís maríni € toxíca expugnantur,Plinius, ' Lactís equipotus 8! I (oluit,Idem,Diofcorídes & Auícenna : uíde fupra capite fexto, — Comítialibus datur lactis &€ if potus,Plín, In comítiali morbo tefles aprínos bibíffe ex lacte equino aut ex aqua prodeft, | Ad comítíales coagulum uiítulí maríni bibunt cum lacteequíno,afininóue,Plín. Aétíusde ratís renibus tractans , Lac ( inquít ) cum melle poft purís eruptionem eís prebendum: & primi quídem afininum autequínum : ad ulcera ením repurganda conducít;poftea uero cum rep rgato neamplius opus non habent, etíábubulü, &c, Lacteequíno iuuantur uuluz colluta;Plín lier quz non concipit filac equínum ignorans biberit , &( mox cum uíro coíerít, concíptet, x Albertus, Eque lacpotum, matricis laborem (edat , & educum (aliás caducos, abortum 101€. I| ————————————— OÓM Y EQ " — — Wr wee gibefcit, Aefculapius, Seminahyofcyami cumTadte equíno tríta corio ceruino'fflizabis , itane ntangant;hac alligata mulíetí conceptum prohíbent,Rafis, Serumlactís equini facile & fine puentrem mollíter purgat,Marcellus, | Cafeus equínus uentrem reprímit, & torflones tole fjetiam de fudore feorfím ínferíus dica) illita per dies quadraginta, priufcg nafcant primum p nguntur,Plín, Equifpuma fi puero inueftipeine liníerís, T eius non crefcunt , nec cenes r,Sext, In dolore uel grauítateauríum commendatur equi fpuma,uel equíni fimi recentís ci im rofaceo, Plín, uidetur aute rofaceit utríq addendum; INà & Marcel, fic feríbit,Spuma equi ando uexata fuerínt inguína;aut íntertrígínes dolebunt,fpuma eqüi frícentur,ftatím remedía» yr Marcel, Plinius ad hoc remedíum non fímplicíter fpurmam,fed (pummam abore ( íd eft faliua, teríus facultatis, quàm reliqui corporis fpuma fudori permífta uídetur)ínguiníbust& colfect probat,his uerbís:Pemina atteríadurity equítatu notum eft: V tilíffimum efl ad omnes índe cate n equi ex oreínguíníbusgillinire, Ruboricum prurigíne equífpuma , aut ungulz cíe nitur,Plin, Ego ad hoc uítíum orís faliuam potíus,quám aliunde colle&am fpumam & falfedi mordícantem adhibuerím. Inferuído faucium malo, quod eftatenonnunquam graffatur ntílue ín milítes przefectim,noftríà linídolinguze & faucium colore uocant bit bii hoc res im commendari ínuenío: Salíitra equí auenam aut bordeum paftí , oszgroti diligenter colluía on potes,pollinen de cancrís arídís in clibano toftís ínfperge, poftquam equi falíiua abfueris, ] fanat falítra equi tríduo pora,equum motrí tradunt, Plín.codices excufialíam & obfcuram Te &ionem habent;Ego hanc noftram confirmo ex uerbis Sexti & Marcelli quz híc fubíecí, Equi falís Mi biberint phthifici & quí male tuffiuntaní efficiuntur, ExpertífTimum fane,equus moríetur, $, Adphthíficos remedíum & prafens & maxímum:nam etíam uítz dubíos fanat,& quibus upereffe nulla uídeatur:equi faliuam uel fpumam cum aqua calída bíbendam per tríduum da ittíam quem tufli íntoleranda & díutína laborare uíderís hoc remedio líberabís: zegrum quidem, cunctatione fanabís,fed equum mors fubíta confequitur)Vlarcellus, | q Sudor equí míftus c& abortum facit potus d grauída,Rafís & Albertus, Sudorbeflíz(equi, Albertus) inflat faciem, ucit fynanchen(& fudorem fcetidum, Albert, )R afís, - Sí cultelli ueleladij calefactirubei;R a eft fenitiyfudorem equi imbiberínt,inficíuntur adeo ut locus ab eís uuneratus fanguine ante ttem animantís manare non definat, Albertus,Idem apud R'afís interpretem, fed ineptíffime legi Stequum fagitta uenenata uulnerarit(üdorem alteríus equi & panem combuflum cum urina ais ín potu dabis, deínde ín uulnus quoq: ímmittes admíxta etíam pinguedíne , R ufius 178. quitineas & ferpentes e uentre homínis exigi promíttant , f equi fudorem cum urína ín bafe biberit [nnomínatus, [Fímiafininiidem quí equíni effectus eft, Auícenna, Fími equíni eteratí fauilla adroditcarnes,Plínius, Armentartj(equíuelafini) quí herba pafcítut , (icum fi« líquatumín uino,mox potum, contra fcorpíonum íctus magnopere auxílíatur ; Diofcorídes. rpentes utuntur carne & fimo equi ín agro paftí,coagulo leporís ex aceto,contratp fcorpíone nurem araneum,Plin, "Tantauís eft in uenenorabíofí canis,ututína quog calcata noceat, mas ulcus habentibus: Remedium efl fimum caballinum afperfum aceto , & calfa&um ín fico ap« m,Plíiníus, Marcellus empírícus capite 8,collytíum quoddam fierí docet ínolla operculo te« tum foramíne cui ínferta fit canna ut expíratío pateat:ollam ueró cooperírí iubet fimo caballíno intí, Hoc putrefaciendi modo(fíc enim uocant)etíamnum & medíci & maxime chymifize utuns Tamafinorum quàm equorum fimum, fiue cxudum, fiue crematum, addito aceto fanguínís e« iones cohíbet,Díofcorides,R afís && Albertus, Aríduminfperfum fanguínem fiftit, Ae(culap.. cora afínína uel equína , fi, dum calída funt , apponantur , fanguinem ex uulnere fluentem (i. t;Rufius ínterequorum remedía. EtalibíSanguínem(nquit)cohibet ftercus equínumreces;. ICreta & aceto acerrímo míxtum agitatumt. Et rurfus,Sanguís aperta uenaad contraríam par teuellatur:deínde fimum equí cum filtro dana feltriayjuftum uulner(aut uenz impone, INeuea equi fecta plus iufto exínaniantur,fercus ipfius iumenti fluentibus uenís admotum fafcijs obli ir, Columella & Vegetius 3.45.8 vurfus s, 14, Sectauena equífateuinem nimis fluentem (is jfi fimum ipfius equí ímponas,Pelagonius, Síuefimus manni cum teflis uritur ouí, Etreprí« iit fluidos míro medícamíne curfus, Serenus ad fanguinem é utrlnere nímísfluentem. | Stercus c« uirecens,olfactum etíam fanguinem reprimit, Albertus & Rafís, apud quem tamen corruptus eft s. Siífaneuís ex uulnere immodice fluat, fímí caballíni cum putamínibus ouorum crematí cía impofitus míre fiftít , Plin, Siexuulnere ímmodicus fluat fanguís per nares , fimus caballinus omedo egerítur adpofttus,ftatím fubuenit Marcellus, Etalibi, Stercus caballinum exprimitur nrecens eft,eíusi fuccus naribus trahítur ab eo cui ímportunius fluunt, Si thlafma ( fractum dit Ruellius)in ungula habeat equus, &c, poft alía remedia fimum equínum arídum ilfigarí Pela ius iubet in Hippiatrícís, Auribusinftillatum equi fímum dolorem tollít, A efculapíus. Indo dereaut grauitate auríam equinifimi recentis cinís cum rofaceo prodefi, Plinius, | Stercus caballi Rüm recens collíges , &c ín furno calefacíes ; tunc oleum medio capiti ínfundes contra uuam , fic: DcEquo. G. Libl — $456 culap. «|Equifpuma ( eam intelligo qus ín corpore equi cum íncaluít & fudar , apparet, s detracta, & cum oleo rofeo ínfufa,aurícularum quamuis uebementes dolores refoluít, Síaly. eínde ex cancrís uiuís contufís humorem exprimes eodemá rurfus lauabís, Quod fi ufuos has - $40. DeC uadrupedibus flercus pradictum in panno uel in linteo fpiffo eapiti füperligabis in noctem, Marcel, R egtomorl; fimum afinini pulli quod prímum didit a partu,datum fabz magnitudine e uino intra dier mmedetur:éadem & ex equino pullo fimíliterG) uís eft , Plín. Ad colicam(für oiemüter,q uteri morbum propríe fic Germani uocant, colícam ímproprie)remedíum certurm,ita etiamuty bus nofi repétat:Fimi de equo quí auena aut hordeo pafcatur,non gramine, manípulum ín Q imenfura uíni(uncías circiter octodecim íntellígoydecoques donec pars dímídia confumaturl latím bibendum eft,donec exhaurietur:érít atitem eo utilíus quo exhaurietur cítius , Empí | üomihatus, Equiínifimicinís ín aqua potus altum fiftit,Plin, Aduentrem fluentem;Equiffe aqua líquefactum & percolatum,fi bibatur,facít regreffum,; Sextus, Fímum caballínum | tes, & cinerem fimi ipfum cum uíno uetere mí(cebis & conteres: & fic dabis dyfenteríco b fine aqua,fi non febrícitabít, Marcellus, Equinifími cínís écelíacís & dyfentericis falutari Plínius:paulo anté étíam afiníni fímíi cínerem ex uino,utrícs uítío efficacem effe fcripferat tus mortuus fentíatur,líeri équí ex aqua dulcí potus, efjcít'item ungulae fuffitu, aut fimum ar Plín.IMibi tierborum conftructío parum cohaerere uídetur:quamobrem legerím potius;Itemur a fuffità,aut fimum aríduni, fcilicet (uffita, (Apud V incentíum Bellüacen, legitur, aut un fuffumigatio,uel firmis aridus.) Nam & apud Haly medícum fic legitur , Suffitus ex fim cundas fcerumQp mortuum edticit.. Fauilla fimi equíni ínueteratí partum mortuum eíjéít, exPlínio cítat, «jQuídam arínam equí aqua ferraríae ex officinis mifcent contra corni mórbum;eadema potione & lymphaticis medentur,Plíníus, :Pecori fanguinem fiue per any uuluam,feu nares emítteritf,pultem facito ex farína tríticí & ouo & butyro trítís ín lotíó éx baufte:deínde pultem uel maffam illam coctámi ín cínere pecorí dabis,Empiírícus tnnomíriaty tum ex cuiufcuntp equí lotíó factum uíno pérmiíces , colatumd per nares infundés , & confi prouocat urínam, V eget.1.61. & Hippíatríca: ín quibus & hoc additur, lutum huitifmodi dum éafdemuíresóbtinere, Vulgare & uerum eítremedium,lutum de uíaexlótío cuiu quifactum,uinot permixtum & colatüm naríbus infundas, Vege.s.:g. — «| Lichenés fum rum genibus, fuper ungalas ínflexu harum partium índuratí callixqui trítí & ín acéto potijg tialibus mederi traduntur,Diofcorídes & Gialenus de fimplicib. medic, n.17. — Aliqui & adiit uis fere morfum adhíberi confülunt, Galenusibídem, —Comiítíalíbus datur ex equo lichenigqm mulfío bíbendus,Plín. Zeide funt augmentatíones ín cruribus & íuncturís equorum & animdlime. maiorum,Serapíon 444. Dentes labantes confirmari aítint líchene equí cum oleo infafopmy rem:eit àutem lioc ín equorum genibus; acfuper ungulas , Plín, Feruntadditiones illasquafin ín genu eqüí, trítàs & poras cti aceto, fanare fodam & epilepfia, Auicennz interpres, Ca ulosa: pellunt lichenes equíni ex uínó aut mülfo potí diebus quadragínta,Plin, «f Veftigium equiai fum ungula(ut folet pleruncp)fi quis collectum reponat, fingultus remedium efIé tradíturyreqnmnme tibus quonamloco id repofuerint,Plíníus, i H, à, |. à, Equí dicuntur ab equalítate fiue parítate, eó qiiod pares antiquitus cruribus (b gísQp) iungebantur, Albertus & Sípontínus. . Equa, mula, &c, datíuum & ablatiuum plu abus faciunt:Prífcíanus ínter hec nomína pro équaafinam pofuit, «| Caballum pro equ dícunt, Graci semp, Itali cauallo, Gallí cheual,Illyrij kobyla,& fórte Germaní etiam índt daulmütuatífunt, Caballos antíqui equos dixere, fortaffe ( licéat enim fufpicarí nobís)u de fonítu quem edtint,pulfu urigularüim,unde € fonipédes dicti, Camerar, Caballus, que terram ungula ímpreffa,Obfcurus, Caballos uidetur intelligere Hieronymus maiores € cutí maürios accípímiis imínorés, Cielius, Suüt autem Híeronymíi uerba hzec V t flatímce tíaras galeís,caballos equís cedere, Ego contra conijcío:tnempe utgalea militare capitis uel: ualídíus eft quàm tíara ín pace apud Perfas & Medos geftarífolita:fíc equus quafí per excel de animofo & bellatore equo díctus, caballo prafertur quí pacís tempore ad díuerfos labore INamoperaríum & üiliorem equum propríecaballum dictum effe,ex aliquot authorum teflítrüolt qua fubijcíam,apparet:etfi nonnulla eiufmodi fint, ut caballí nomen pro equo fímpliciter ülblpi uidearitür, II. Cato Cenforíus cantheríouehebatur, X hippoperís quidem impofitís, ücfec lía portáret, O quantum erat fecülí decus ímperatorem tríumpbalem Cenforítim , uto cab contenrum:& ne toto quídem, Partem ením farcína ab utrocp latere dependentes occüpab: neca, Succuflatorís tetrí tardíig caballi, Lucilius, Alius caballum atbotis raino ín hürriil tumrelínquít, Varro Parmenone, In caflrís permanfi,inde caballum reduxí ad cenforerii, Ascapud Hefychíüm & Varínumó4Syezus aa" , id eft operarius equus, abes, à werruDit Suidas, Hefychítis,Etytnologus:fed forte ín omnibus erratum eftinam ifta interprétatíoón pertínetad uocem ig BBaAdiy quie apud Suidam ftatim fequitur , ex ke aAny per fyncope Hoc erratum ín alijs fimplex, ab Etymologo & Vatíno bís comtiiffuti eft, Hoc ígitur omif Suidam fic legemus,EeBBcfAie(oxytonum nori proparoxytorium ut Etymologus habet, & lambda)6& x&rae dA Oigp. ic verod dx A Bai IvQ", VyX&Tut dE 4 ieri, qois 0 GUue, axelpoua yag Mizuno tuorzoy &AGyoy, Fatc íta uerterím,Caballis,nómen compofitum eflà nomine «cz» quoc pefonat,& aduerbio &us quod eft abunde, Feré enim tanquam abundans aliquid ín ue KO | | uie -9 Li E. 1 18 (Ua! 2M DeEquo. H.a. Lib. — $4 kmmentis qua ex praefepibus pafcuntur . Apud Varinum fcribitur etiam x2852Xe per unum lame bdat item 16:8 Bets, Giop 0t GA vue gru (ay , Varinus & Etymologus, Kefheiuoy uz Beas , Flefye chius KaAaAis Stephano nomen eft cíuitatís. INe uero tu (inquit Plutarchus ) aduerfus ufuram aut auitatum opperíarís,aut uehícula iugalía cornigera,& argento pícta, quz celeres ufura a(fequun pratercurrunt:uerü quolibet aííno et caballo (va wi Gg" avacvz xot «e B2 eau G-)fuge how ac tyrannum fceneratorem, Díuerfitas ín fcribendo hoc uocabulo, Girzecos id a Latínís accepit; ireuítinam & ín alíjs plerífep Latínís fcribendis Crrzeci plurímum waríant, Certum eft apud Gra, yspaulo antíquíores caballí uocem non reperíri,Ego pra caterís modís Bes fcribi probo, cum fimplici, & A.duplící ín príma apud Gracos ínflexione, Nívvop,7 xe Beoaup traoy, Hefychius & Va 1inus;nos nínnum uel eínnum de pumilís equís & afinis dící alibi docuímus in Afino, Ceruo & E. uo, Optatephippía bos píger,optatarare caballus, Horatíus, Apudeundem ín Sermon. Satus reianus caballus legítur,íd eft Satureíanis agrís natus,qui funt ín Apulía fertíles,& equorum nobili umge nítores,Acron, Immerítís franguntur cruracaballís,IuuenalísSat.o, ^ Híppocrenen Perfiís uscaballínum fontem díxít, Caballína caro,Plíníus38,24e, | Equitempro equo ueteres quidam fuerunt; ut V ergilius Georg.lib.s, Atqp equítem docuere fub armis Infultarefolo, Enníus lib, 7, Atnon quadrupedes equítes,INoníus Marcel, V ide etíam Gellium líbro 18,cap.5.Síc etiam equi -arede equo reperitur,cum fefforís propríum fit, «| Omnis extremífrigoris tolerantior equíno ar mento uacca eft,ideoty facile fub dío hybernat, Columella, Amiffaparente ín grege armenti, relía quafocta (de equabus loquítur)educantorbum, Plíníus, Armenta ípfa macíe tenuant , Vergil, ín y Georg.id eft,ípfas equas, cum príus de maribus admiítTarijs feorfim díxiffet, Armenta (ínquitSeruá iin tertium Aen.)dícta funt quafi armís aptaznam equi ínterfunt przlijs: boues armant ex coríjs. irmenta quocp dicta funt maíora anímalía quzearatíoní congruafunt, e[lugales, pro equís cur- Wiundis. Abfent Aenea currum,gemínosG iugales, Vergil, Aen.z, Socijíugales Siliuslibro (- Emeritos uertunt ad pafcua nota iugales, Claudíanus 3, deraptu Prof. Cornípes & fonípes, Jithieta equi; pro equo abfoluté ponuntur, | ( A&/G^, equus, Tytrhenis , Hefychíus &€ Varínus, Vue enwatva Vz2oy, Etymologus ín Izzovrs:fuo tamen loco apud eundem non reperío, nec in alijs Grecorum Lexícís:nifí quod Ixxec oxytonum à V aríno weevzivG- exponitur, Plenius apud Paufae niamfecundo Elíacorum legímus Ixxep (paroxytonum ) Tarentinum quendam gymnaften fuiffe, KigG^ pvc wis Verzoy dE vtr rac Ace, Flefychius & V arín, wwodoe, loraros wp Bio Naro Apuiieloy, Hefya -dilis&K Varín, Mewop,zreMep,lidem, | eeod ttr, o aA iaa, lidem, Oppíanusequam izax« uo GL. (Iz, 7&3» fede vois moni: Ícríbitur autem pi duplici ad differentíam v i", quod laque wnfignificatErymologus, IzG" Attíco more tam foemíníno quám mafculíno genere profertur, Varin,Etalibi,A£(ínquit)apud poétas etíam de maribus dicitur, & comtmuní genere profertur , ut Na" lpoz G" fa16-. Huius Attíce & poétícz confuetudinís quidam ígnari, inepte aliquando Ígminino genere reddunt ín fermone Latino, quod ín eo pofitum Cirzce reperíunt, Ex hac Attíca confuetudine eft, quod ínterdum fcríptores non contentizap amo dixifTe cum artículo feminino, adduntínfuper6Aeep, Sciendum eft (inquit Etymologus)Iones anímalium nomína foemínino ge (ré pronuncíare,cum greges autarmenta eorum figniticant,ut zws Vorascy rue ovat,zRe Die. Signitis "Gatfane /22- equum, & equam, & equorum armentum, & turmam equítum:hínc ézz 9» ye, &£ uv wpro mille & decem millibus equítum. Lora G- evtveffecoe qgà GA 7 ierat Akyvroa, oioy fi Terzoe ^ Pda Glrxasp,, toa às Vrraréis, col itg! Ouiqu, Vsez! Ayo Ovpuvap Vorato vx xoa cvigat &avidlirsae y Wysy Vraeis BiigAi we 7*(56, V atíinus. — «| Caccabe, Kex 8s, olim uocabatur Carthago:qua uox incolarum lín giacaput equi fignificat,Stephanus: V ide fupra ín Boue H. b, Alla, ze, Caríbus equum fignifi. GiStephanus ín Hylluala, «|Germaniequum admiffaríum uocantbenaft/fpsingbenaft:Iali 8c 3alliftallonem:;fceminam, f£üt/tmercb/gutr, & aliqui mát[d/mtüterpfero,Galliiumentum, Celte WBrenno duce Graecíam inuafere,equum marcam uccant,authore Paufanía, Aliqui mínus bene. inmoftra lingua fcribunt trier, Angli mare, Illyri mrcha: Simílis && Cirecorum uox eft «vez & ui WU QEquulum € equuleum,Latíni equum paruum, nouellum,uel pullum equíuocant; Gracé imiüeup,eodemtp nomine auem uulpanferí fímilem: hippatdion ueró beftíam cornutam, bífulcam, tiübatam, [zrzidYop quocp ab equo díminutiuum uidetur,(ed nomen cft pifcís Hefychio & V aríno, Bosequuleum peperít, Líuíus y.bellí Punici, WVtiniecto equuleifreno repente exagítantur nouo, Oiteros.Tufcul. V tfamedebilítetur equuleorum nímís effrenata uís Idem ín Hortenfio, Neg : furentem equuleum Damacrínum ínfanus equifo exhibebís morbi Hu&íbus educat undi, Varro Eudxmonibus.Sípontínus fimplicíus cítat, Neg; furentem equuleum ínfanus equifo exhibeat mas tisflu&ibus. Vbíinfiluiíncocleatum equuleum,ibi tolutim tortor , Pomponius apud INoníum, Equulos argenteos nobiles,qui C. Maximi fuerunt,aufert, Cicero 6, Verr, Legitur híc & equuleos, Oninía in perfectís & maturis decet effe meliora,ut ín equodf ín equulo,ín cane df ín catulo,ín uiro quam ín puero,Cícerotib.s.de Nat, Suntquidicunt poftannum & fex menfes equulum domari poffe Varro, In foemínino generedíminutíuum eft equula apud Varronem, Hermolaus Barbar, 'quilam legit,Et apud Noníum cít&tur Varronísuetba ex lege Menía,hoc modo:fNemo eft tamnez gens,quin fumma diligentia elígat afínum, quí fuam falíacequilam, — «/Pullos dicimus paruos &tus quorumcunep animalium, non quadrupedum modo, fed etíam auíum, les a Eque ru E L3 "a. IT€ ITI pullus, Lueretius, Continuo pecorís senerofí pullus , V ereilius de equuleo. Etfane frequentius esentorum,ut equi,afini, foetus pullos nomínant authores , quàm aliarum quadrupedum: utens Germani ein füile/Galli poulaín:Omnes nímírumà Latína uoce, Latini à Gratcís:quí sdsy di equleo proprie, poétse pro equo fimplíciter.Pullí propríé funrequorti;Hermolaus. mWiewop,m Hefychíus & V arínus.peAicp apud Ariftophanem ín Pace,ubi fcholía addunt mne propríéd tus equorum & aliarum quadrupedum,quas Graeci xJvs nominant, Hinc «xoMwvéy,equos dom ínflítuere,quod & woslxey, OC alía plura ín Girzecorum lexícís uocabula, Vítulinomen pe etiam de equís apud Vergilium tertio Georg,Iam uítulos hortare,uíaméy ínfifte domandi, ( maticus quidam exponiít:Seruíus quidem eo ínloco generaliter. tum de equís tum de bobus; ait, Vergilio de utriífq;pariter docente, 4j Equum omníum primuma Neptuno productum ut parte ultima huius capitísdícam, | «JMoremlíteras ínurendíin equis,agnofcere uidetur À phanes,quiín INebulís coppatíam índe equum nomínat,cuí inuftum effet cappa:ficuti famply ue fapphoras;quibus figma,Etením figma & ni inufta uocabant fan,Celíus et V arínus inxeag Seruantur autem etíamnum hz note ín equís, Varínusibídem, ^ Coppaueroeft numeri f compacta ex cappa & (ígra, boe modo, z. fignat autem nonaginta:etíamfi coppatiam quidamitt pretztí funt quaft sgzwze,quod eft ungula terram excauante, V ero propíus eft,ab infigni ítamgmgrt patum,qux ratío etíam bucephalos fecit, Et Corinthiorum rex Sifyphus,animalíum ungulismon, d grammaton nomen Íuum ínfcribebat , ut furto íntercepta eorepeteret argumento, Trifippiongi dem fuit ueluti rotula quadam publíca nota , quz candens malís equoriim ímprímebatur , qu confenuilTent:dicebatur & form zpoyós, Calius;De hoc plura dícamin El, e. —Athenauslibro bítfigma literam Dorice fan appellarí,& equos propter ímpreffam eís hufus líter notam aput foph, ínNebulís (amphoras, Calíus fua ex Scholis ín INebulas Aríftophanís (uel Suida; quem eademleguntur,fed loco uno manco) tranftulít, fed omifit obfcura quaedam, quae etfint aflequor,adferam tamen ín medíum ne quíd díffimulem:ea huiufmodi funt,zvrsCwypPia yop rl d e. d patr c, bili v üvorra vocibus S my dieron vo x. lego 7, id eft octoginta ) udi res yeavue miti d. dM to erott gi ueAeiroa vborma wysvinovaw. (Aliter forte hunc numerum olim notarunt,quámfhoditip d tarífoletaccedít tamen hodierna quoc nota nonagenaríj numerí z. nonníhil ad eappa iran hoc modo fcriptum b.utínde coppa dictum coníjcías:uetreres quídem fíigma maíufculum figumgl nulepíngebant) Alíbietiam in fdem Scholis fic legimus, xezQécos Varzot 9 oiypet opas a pov. tt ea TB ue. xdi 7r. 3p dvo, ego magís probo per p», ut famphoras fit equus, qui noram fert fanfti ram:;folet enim v, ínu, uettíante q,non itemínz, — Etxurfus íneandem comoedíam , Kezzazidin zr Aye à Exfl aod ue uera ré ated G^ , gia eR eibQezuc irri rübseay, — Videntur enimptahil . fuiffe equi quihuiufmodinotís ínfigniebantur:proínde Apollonius apud Philoftratum, Necamli a vi quenquam (inquit) pífcíum caufa , quos maiore pretio emunt pleríqz,quám coppatías quoniam emere prarftantes uíríconfueuerunt, Aw yap chxcoy Givap died 'op vera", — Euvlisi quvavdt M27 yl exoy,G c.Parmeno Dyzantiusapud Athenzum libroquínto. "rc qaeiavse se zpsdd Astozyloste DM phanes ín INubibus, Phafianos hícalíqui equos intelliguntqui circa Phafin amnem pradftanttimedi $cuntur:alij phafíani auis nota ínfignes:altj ipfas aues, ! | | qRuflici & auriga noflrí equísá colore, fígura, allas&g ob caufas díuerfa nomína fmpolllll. d] OXapp/colore nígro:tell/quí tíatínnabulum geftatitttioerle/a figura bouis breuí & corpulentailt) fbimmel/blaf (de quibus capite, ín coloribus equorum díx$) ftábele/arommen: &mumgialpz 1| ciía eft íuba & cauda truncata. B «| Equorum nomína propría que apud ueteres pracípue poétas reperí,ordíne literarumflellb "deci, «[ Alaftor, Aethon,Nyctxus, & Orneus, equí Plutonís apud Claudianum libro i, deti Prof Aetha,noméequz Agamemnonís apud Homerum in funere Patrocli, Aifuy vóD Aysauulitl Suídas. Aethíon, Statio Thebaid, 6, A etho,Eous,Phlegon,Pyrois,equi Solís apud Ouidíti, thon,Plutonís equus;uíde Alaftor, Aethon,Lampus,Podagrus,& Xathus,Hectorís equi merumllíadís octauo, — Aethon Pallantís equus Vergilio. Aríon equus filíus Neptuni GCUnli ex Furijs, Varinus:Thelpufij quídem,Paufanía tefle, Cererem Exínnyn uocant. Lactantíusgulr imatícus ín 'Theffalía terram trídente percuffam Neptuno fcribít,unde profiluerínt equi digo phíos & Aríon, Cererem aiunt mutatam ín equam, ex Neptuno ín equum mutato filíam fe, cuíus nomen non íhiítíatís celandum fit, GC equum Aríonem: X hanc ob caufam (dícunt: í5,) Neptunum apud fe prímum ínter Arcades Híppíum effe díctum, Et hoc probát carm Tlíade & Thebaide cítatís:ex Iliade quídem hifee, Ove exc umoris Aolova v loysaetydy, | Adi XU Vzzop ac x Quo) wis, Ex Theba, ueró,quomodo Adraftus fugerit Thebis, Bipave fef . guy ovy Aelovi kvewoyoerg, In hís carminibus innui putant, Neptunum patrem effe Aríonís, Anti chus quídem Terra filium facit,hís carmínibus, Adjeasee TAa (ric Kouluüidd wo: Ttotrrigus Aat erivert Aa Vermo, Wattoüp vc ptu7rvdy Agi Aelovo Gvrueozoy, "Tóy ga T. AeronNav" od'óp ét O4 0) Agi yit silos, Bas Svurtimip idF&Gwe, | Sed fieri poteftut quanquam € terra prognatus , origi ex deo ducat, & (ídeo) pílorum color cceruleum referat: (nam & xvewoyazzac, Neptuni epíthetoB Sunt qui & hanc híftoríam referant,. Herculem cum bellum aduerfus Eleos gereret,ab Oncop tle equum , & Aríone ín pras inuectum Elin obtinuiffe ; Poftea uero Adrafto equum dona" a ae e "o^ nd de DeEquo. H.a Lib. *5A*3 mde A titimachuts, O5 j« zo9 Adjekso myprzerar y ipid Sa catiént, Hec omnía Paufatilas ía Arcadicis, Oualís & Adraflí fuerít uocalís Aríon, 'Iriftis ad Archemorí funera uíctor equus , Propertíus, VideLeonícenum ín Varíjs 2,74. Cygnum Martis filí& Hercules equeftrí certamine uícít;adíutus jo Aríonequem Neptunus ín faciem equi transformatus ex Erínnye genuit, dedit Capreo Hi» diartíregí, qui eundem Herculí donauit: Hercules rutfus Adrafto:cuíus ille auxilio apud Thebas ea - afit quum reliqui duces feré omnes occiderentur,Innominatus quídamín Onomaftíco noflro. A , ionisequímemínít etíam Statius Theb,6. Afchetos, Statíus fexto Thebaíd.] [ Balius, Xanthus; "&Pedafus,Achíllisequi, Achilles (ínquítINíc Erythreus)bíga ut plurímum utebatur, iunctis fcí licetBalío && Xantho equís ímmortalibus:hos Podarge mater equarum rapídiffíma , dum per florea »prata pafceretur,ad Oceanum ex Zephyro genuit, ut Homerus canit, Quanquam ín decímofexto ados, Automedon Achillís aurigatjs quog tettíum Pedafum nomíne lorotamen extremo íuns gat,& mortalem quídem equum immortalium equorum comitem, BaAixe nomen equi Achillis , fis -euilicat etiam uarium, V'arínus, [Neptunus zewbay Gnelíus z«vloy oxytonum) wi Baauoy equos Peleo -donauit,nuptías cum Thetíde celebrátí,ldem in eczi.Memínithorum Achillís equortiim Flomerus "libro 6. Ilíados:& rurfus libro 19. ubí Xanthus uocalís à lunone reddítus domíno refpondet. Et lib; ripfiimmortales à Ioue factí etam lachrymas émíttunt.. Xanthus & Balíus(inquít V arinus)equi "Bichillis,j Gu voie 7769s, id eft qui aequali cum uentis pernicítate uolabant(per fumma zquora currebant,Q.Calaber libro 8, )ex Harpyía Podarge natí funt, &c.uíde plura apud eundem de hífto tíca B phyfica huíus fabulz interpretatione in sevdG*, Boryftheni equo uenatíonibus aptíffimo, |o fepulchrum ab Adríano fubftructum fcribit Dion,Cedlíus, Bromíus apudStatíum Theb.6, qjCe qusExeosuide Aríon, Calydon & Cygnus,Statíus 6, Theb, Camphafus,Silíolibro:6, Cnacías, iidePheenix, Corax,uidePhoeníx. Coríthe,apud Iuuenalem Satyra 8.hís uérfibus, Sed uenale pecus Corítha;pofterítas & ^ Hirpinifirara iugo uíctoríafedit, Nilibímaiorumrefpecius. Bría - Coríthen & Hirpínurm ínterpretatur equorum nomiína, cítans IMartíalís uerfum, Hirpiníi E bene nouit auos, Ge, V alla uero locorum nomína effe putat,ex quibus equí clarínafcee rentur. Cygnus colore albo díctus,uíde Calydon, Cyllarus , equus Caftorís à uelocitate díctus, dequo Vergilius Gieorg.s, T'alís Amycleís domítus Pollucis habenis Cyllarus, Accipimusautem lilcpoétícé Pollucem omníno pugílem pro fratre Caftore;quem ex tertío Ilíados equorum domitore fuilfeconftat: & uenufié,quando & íllos alterna fe morte redimere fabulantur, Erythraeus, Cyllará jo etíam Statíus lib.6, Theb,memiínít, Cyllarus,equus Caftorís, à uerbo Lisey , ut uelocem fignificet, Stefichorus ením ait Mercurium dedifle Diofcurís equos eAcyeop rj Aezrcyoy ore Tox Tod Goyse, Hong AP ehulsy 3: KoXaeop , Etyrologus: & Varínus, apud quem quadam corrupta funt, 7€ Dimos & Phobos,Asi«G- «5x 9069-,id eft Terror & Pauor,Martís equicquorum Homerus tum ibifepe meminit, tum Iliados quínto : & Maro , IVartís equi bijuges, & magni currus Achillís, WINeptuníequos memorant Enceladum,Eríolen(Éeu2sp, y )Glaucum, & Sthenonte. zÓqvze qui dempropter Neptuni & maris potentíam:;Éyxtaad'oy uero à fonítu marís;TA«viy, ab eiufdem colorez [o4 deníg; propter humídos uentos, ex quibus etíam uehemens & ímpetuofa &ouvAw eft, cuius & "Comicus memínit, Varínus ín lzrzss, eus femininum apud Aríftophanem ín Equitib.legítur, et explicatur ín Scholijs,zvds, aites cuspeqi 8 zruect traut muspi rely sz vomvau T ereoet t 7TVOM. [etn ht yu to edQede&, Ceterum ín Vefpís ludens ídem poéta caunacen ueftrem Perfícam in quam plurís mum lang ínfumptum effet;texo?y uocat quafi te/oy &zaeey, Eous, Hacc, unus ex equís Solís , u£ düAethone dixi, Ex Hippodamíz procís prímum Marmacem ab Oenomao occifum aíunt , cuius equarum nomína fueríntParthenía & Erípha, (raplvia «ox Eofaa:) & has quot fupra domínum fua umab illo madtatas effe,ac fepulturz permiffas: Et fluuium Partheníam ab altero equo nominatit, Paufanías Elíacorum fecundo. Exalíthus, uídeín Cyllaro, — €] Giarganuslibro 4.Sílij. Glaucus; gideinEncelado. | Harpagusuídeín Cyllaro. HarpeequaPelorum equum ex Zephyro uena toconceptum produxít,Silíuslibro v6, Harpínna & Pfylla, VvAtv «o Agzriva, equí Oenomaí, quoa Jfümauríoa erat Myrtílus, Varínus, Hirpinus,equus IMartíalilibro;.Epigrammatum, T'extor: V í "Coríhe. d[Ilerda,Silj libro 16.non equi,ut Textor inepte exponit , fed urbís Hifpani nomen fl. Incítatus,Dyíézezee, equi nomen eftapud Suetoníum, prater intérpretum fententíam , Czlíus, Apud Martialem líbro ro«mulíonís nomen eft, Irís,(exto Theb.Statj,. «| Lampon,Silij li,16, &C eos dem nomine Díeí equus,;à fplendore díctustnam INoctí equos nígros, Dieíalbos attribuunt, Aus mv (ab Adqcrop)xoix ovctlovzee orare Hypes uoiy OunpG-izra 9" dt Hysgne Boy eafb eosete cur opeize T joa Nim, 0G he Aeduzra «92 awe, V anus, Recentiores, ut & Lycophron , Diemá Pegaío equo uehi aiunt, Lampus,A&««G^,unus ex equís Hectoris,utín Aethonedíxí, Lamus;libroi6.Síli. €| Me dampus,Sijlibro:6, [NNy&teus,Plutenís equus,uide Alaftor.. XLOrneus,Plutonis equus , uide ! Mlaflor. [Panchates,libi6.Silij. Parthenía,uide Erípha, Pedafus,uídeinBalío, Pegafus,uí. deínter híftorías, ultíma huíus capítís parte. Pelorus, uídeHarpe. Phaéthon, Dieí équus, uíde Lampon, Pherenícus,apudPíndarum, Phlegon,Solís equus utín Aethone díxí, Phlogeos,ut, deínCyllaro, Phobos,lVlartís equus,uide ín Dimo. Pheenix;unus ex equís Cleofthenís Epídam ni. de quíbus Paufanías libro a-Elíacorum fic fcribit:Poft Pantarcís flatuam,Cleofthenís Epidamníj €ürus eft, Agelada opus. Is uicit Olympiade fexagefima fexta: & fuam tddonnod G auriga imas | £s 12 - niil stt * lee. E d 4 - B "yr " . $A4 ^ De uadrupedibus ) gines illic fieri curauit ad(críptis etíam equorum nomínibus,qua funt Phoetix & Corax: Star ad íugum,dextro latere Cnacías , &vexiac: finíftro, Samus, xà-. Hic quídem Cleofthenes Grzcorum , qui equís nutríendis fluduerunt, imaginem in Olympia pofuit, Quand & M Athenienfis & Euagoras Lacon pofuerunt:fed Euagoras currum folum abfq fua ímaoine;de tíade alíbi dicam, Hzc Paufanías. Pholoé,líb.6Theb.Statij, Podarces,Ibidem:dí&us nímin ualeat pedíbus, Podarge à celerítate pedum,uíde ín Balio, Podarges fimilíter , uide in Cylt Podargus ínter equos Hectorís erat,ut ín Aethone díxí; & alius eode nomíne Hippamonis de quo díftichonlegímus, Avdei ^ Loyreduay ávoy sy , amm dtnédixoyG^, Ko lvi ^ py", wevnBatwc, Pfylla,uideHarpinna, Pyrois,ex equis Solís,ut ín Aethone díxi, ' €] Rhoebus Miezentíj apud Vergilium A eneíd, 16,7 7» joi&&», quod eft emico , INíc, Erythraus: Egoi fo&ey in uulgari tantum Lexíco Gracolatíno(quod multís modís corruptum efDpofitum reperio. ne authore, Sunt qui per z,.díphthongum R habus fcribant,quod magísprobo. €[Samus, xi uidePhoenix, Scyphíos X Arion,equi Neptuni fecundum Lactantíum,Kopóc & Aríon Ac cundum Antímachum,utín Aríone díxí. Sícorís,penultíma breuí,lib.ié.Sílij; Sthenon,t prainEncelado, Strymon,Statio Theb,6, €j Tagus,apudSílíum lib.i equínomen eft, y Textor;locus iam non occurtrít,fed deceptum puto Textorem,ut inllerda, "Theronequus;Sifin| bro1é. ThoésStaríus 6, Theb. €| Volucrís,equi nomen,Czlíus, V erus ímperator(ínquitlul pítolinus)Prafínís contra Venetíanos turpiffime fauebat.INam & V olucri equo Prafíno aureumfit mulacrum fececat,quod fecum portabat, Cuí quídem paffas uuas & nucleos in uicem hordeíingma fepe ponebat, quer fagís fuco tinctís coopertum , ín Tíberíanam ad fe adducí iubebat, Cuimortiog. fcpulchrum ín V atícanofecít. In huíus equigratíam prímum coeperunt equí aurei uel braufapys ftularí, In tanto autem equus ille honore fuít,ut eía populo Prafiníanorum fxpe modius aureo poflularetur,Hac lle, In hoc quídem Silij carmine libro 16.Prímus equum uolucrem IMaffylimicd neraregis Haud fpernenda tulít, uolucris pro epítheto accipi poteft, cum nullum alíud equingye «o ín libro,lícet complura fint,Latínz originís habeatur, Ouidius etiam uolucres equos epithtig fccundo Metam, dixit, & Pegafum príuatímfexto, 4j Xanthus,equus Hedorís,ut in Aethongi xí;& alius AchílliseuídeinBalío. «[Hactenusuetera equorum nomina ordine literarum requi títn, [Nunc adijcíam recentiorum quadam, ubi príus Statij aliquot uer(us € fexto Thebaidos uero,utcerríus conftet de nominibus quíbufdam fupra pofitís, INomínibusd cient, Pholoéml metus X lrín, Funalemá Thoén:rapidum Danaéíus augur. Afcheton ínctepiítat,merítumg cabula Cygnum, Audít& HerculeumStrymon Chromín,Euneon audít lgneus A ethíonyill Calydonalaceffit Hippodamus,uaríum& Thoas rogatíre Podarcen,-. €|INíc.Erythracus dell tho Achíllis equo domínum fui allocuto fcríbens in Indíce fuo V ergiliano, Comment hoc(itlg uocalium equor& ac immortalium, uernacula poétar& Mufa audacíus zemulata eft; quíppequi roum fuorum generofiffímos equos proprijs nomínibus fabulofius etíam decantauit , uc Rig Brigliadorum & V egiantínü,Baíardá Rainaldi, Rubícantü Argalífz, Hippogryfum R.ugerifl tín & Fratalatum Sacripantis,R ondellum Oliueríj,& alíorum alíjs nominibus alios, «| Epithetorum equi teflíimonia reperies apud Textoremuno ín loco omnia:nos ea pro aret tíratiene diftribuimus,cum alía bellatori alía celeri equo conueníant,de quibus partím fupraglt fecundo díxi.partím paulo poft fecunda huius capitis partedícam: Alía ad animi aut corpotlilli tutes aut uitía fpectent,de quíbus fímiüíter infra dicetur.In prafentía ea fere tantum adferam; gli quo fimpliciter congruunt, — (/ Aeripesuíde inferíus ínter Graeca, Affíduí, Cornípedes.Eüt na cornipedifemper adhínnitequo,Ouíd, Ponítur & abfolute pro equís,Q uem ceperat ipfe nípedem,5ilius:ut etíam Sonípes. Aere,& cornípedum curfu fíimulárat equorum, V erg/líüs mans, Sufpenfus cura fumantum totus equorti,Marullus, Frenigerum equum Textor dícitjtl forma qua alam frenígeram Statíus líb.s, hocuerfu, Quís nam frenigerz lint dare dígniordli Hínníens equus,Polítíano. Humentes INodís equos Claudianus dixit forte à INoctís natuta batus,apud recentíorem quendam, Puluerei, Valerius Argon.4.. Quadrupes.Denídy uí fig quadrupes equus, atcp elephanti. Profjciuntíefe, Enníus apud Gellium, | Quadrupedanteiitlt Cus equo, Sílius.Ouadrupedante putrem fonítu quatít ungula campá, Vero. Spumantemtagi bat equi, V ergil.Et alíbí, V ectus equo fpumante Sages.Etrurfus, Seu fpumantiís equi fod ti caribusarmos, Spumifero portatur equo,Codrus Vrceus, Squamígeris ínuectus equís)Ri dusquidam,. Sudans.Ceruog fugacior ibat Sudantitremebundus equo,Claudían, — «f Calti ut dixí,epitheta,paíTim proargumento digeffi, «| His Gireca fubnectamus , quz cuíuís equo [oluté conueníunt, Mavvyftr 170, Homerus Ilíados 8.quód folídís ungulís conflent,cum boues? la pecora bifidashabeant, lwzG-Xeerhosa,Phocylídes, xaAxbzed dt formorutapud V arínuim tur,non folum quifirmís ualidísds funt ungulis dícuntur,quafi zrípedes:fed etiam quí pedibls fonant,ut fonípes apad Latínos poétas.(Ow uóvop ài sséjderovlftr, G2 ups ài yo med dir, Nam &X uy vod as Vaaeoy, Homerus nomínat: & ejas Voraus, id eft alterefonantes, Sed magnís prccípue el bellatoribus & fuccuffonibus epitheta huiufmodi quadrare uídentur, | YAsyedt ior, Lag lp óxporG- v^Lisy8 , Varinus, Kawayuzro/G- ierms, Oppianus, & Hefiodus ín Sympofio Plutartll Sic & Latínis zripedes equi dícuntur Narrat & «ripedes Martis araffe boues, Ouid, epift, 6. ( DcEquo. H.a. Lib. I. $45 tlc exponunt pedes eere munítos habentes:Quemadmodum & equos zrípedes Textor à ferreis pleisthoc autem epitheton equís contributum recentiorum tantum aliquot teftimonijs comprobat, —— qDeriuata ab equo,qux ad equitem & equitationem pertínent trocabula, pleraes parte quínta Jhuíus capítís explicabímus, — «| Équaríus, ad equum pertinens:& equorum curator apud Solini, "rapiatius. Flerophilus equaríus medícus, Val. Maximus, Equínum & caballínum Plinio,quod 'exequo efl,ut equinus cafeus,caro caballína, Equuleus tormenti genus ín equí formam, ín qué xonijciebantur reí, Cícero libro 4.de finibus, INec fi ille fapiens (inquit) ad tortorís equuleum à tys anno íre cogatur, fimilem habeatuultá,& fi ampullam perdídiffet, Aliqui eculeum fcribunt: fune "quíardentem lamínam effe tradunt,qua homines cruciab.li:er torquentur,Calepínus, Hacetíam i inequuled ínfjciuntur, quo uítanon afpírat beata , Cicero. Tufculana, Sauítia commenta efte :quuleos,eruces,uncá, X tunicam íllam aliments ignium íllitam & íntextam,Seneca lib.a, Epift. ej Equum;quí nunc aríes appellatur,ín muralíbus machínís Epeum ad Troíam ínueniffe dicunt, DN mius7.56.De aríete machína fuo loco plura dícam,Equí Durateifiue lígnei mentionem faciemus e« tiam ínter prouerbía ínfra, | : —q«[Hippos;id eft equus,fyderís nomen apud Procli de fphaera,De hoc Cícerolibro 3,de Nat, hos werfusaffertex Arato; Huic equus ílleíubam quatiens fulgore mícanti Summi contingit caput aluo/ftellagíungens Vna. Equum Aratus(inquit Higínus) & alij complures Pegafum Neptua mi & Medufi Gorgonis filíum díxerunt:quíin Helícone Bocotíze monte ungula faxum feríens,fona temaperuit, qui ex efus nomine Hippocrene eft dí&us, Alij dicunt, quo tempore Bellerophontes ad j Protum Abantis filium, Argíuorum regem deuenerít, Antíam regis uxorem hofpítis amore índus *éam;petíjfleab eo utí fibi copiam faceret,promittens eí coniugis regnü, Qua cum impetrare non potuíffet,ueríta ne fead regem críminaretur,occupat,eum fibí uím afferre uoluiffe Proto dicit, Quí »eum dílexeratnoluitiple fupplicíum fumere,(ed quod aequum effe (ciebat, míttít eum ad lobatem Antíz patrem,quam alij Sthenoboeam díxerüt;ut ille filie pudicitiam defendens, Bellerophontcm obijceret Chímera, qua eo tempore Lycíortt agros Hamma uaftabat, Vnde uictor profugiens, poft fontis inuent(onem cum ad coelum contenderet euolare;necy longe íam abeffet, defpicíens ad terra, tímore permotus decídit,ibi& perífle dícíitur:equus autem fubuolaffe, & inter fydera ab loue conftí tutusexiftímatur, Altj non críminatum ab Antía,fed ne (pius audiret quod nollet,aurprecibus eía -usmoueretur , profugíffe Areís díxerüt, Euripides autem ín IMenalippa;Hippé Chironis Centaur£ j filiam, Thean ante appellatam dícít: quae cum aleretur ín monte Pelío,& ftudíit ín uenandoó maximi haberet,quodam tempore ab Aeolo Hellenís filio louis nepore perfuafam,concepiffe;cüi&p am para NE aereepretsei e infyluam,ne patrí,cum uirginem fperaret,nepotem procreaffe uía deretur, liac; cum parens eam perfequeretur, dicitur lla peziffe ab deor poteftate, ne paríetis pa« xente confpiceretur,Cyuz deor& uoluntate poftquam peperít,ín equam conuería,inter aflra eft cone fiituta. Nonnullí eam uatem dixerunt fuiffe: fed q deor& confilia hominibus fit enuntíare folíta , m juam effe conuerfam, Callimachus autem aít, cp defierít uenarí & colere Dianam , ín quam (lego, &quam uel equínam fpecíem,ut fupra diximus) eam Díanam conuertiffe, lc dícítur etíamhac re noneffe ín confpectu Centauri , quem Chírona nónullí effe dízerunt: & etíam dímidíam apparere, qnoluerít ícírife foemínam effe;F1atc omnía Higiínus, Sed de Pegafo equo pluribus agetur octas piahuíus capítís parte. «| Hippusaffediío eft ágeneratíone prodiens, qua ínftabiles fíuntoculi ac Jemper mouentur;utícs motü fuftínentes ín concuffü & tremore affiduo confiftentem:hanc affectis L nem híppon uocauít Híppocrates(nímírt à motu illo furfum deorfi um facto, qualís equitantibus contingit:)accidit at oculá firmantí mufculo,quí uifortj bafím ínflrumenti complexus eft , Author definitíonum medicarum qua Galeno attríbuütur,- Stridere dentibus nquít Galenus ín commen larioín Prognoftíca Hippocratis capite 7.)ex natura, fimile eftaffe&ui oculorti ínfito quibufdam, quem appellitant equi,cum nullo tempore manere poffint requíeti,fed ín modit íntremifcentii fube ldenictant, 7z6-membrum pudendü uiri & mulíerís,& magnus pifcís marínus, V arín.et Hefy Xhiüs.LzraQ-,upR/G- 0:09" usi lidem:uidetur autem aliquid deprauatü, Plato rationem autige uocabulo prudentíoríbus móoftrat: A ppetítii ueró gemínum,equi indicant geminí:appetítd quidem lonis compotem equus bonus:appetíti eíufdemíimpoterm,equus malus, Czlíus,. Scítu díenum (inquit Calius) quod tradít Orígenes, per figuram omnes qui ín carne fintnatí dící equos , & habea tealcenfores fuos:funt quos domínus afcendit, & círcumeüt omnem terram: propterea Abacuc ter tio Equitatus tuus falus:alíos afcendít diabolus & angeli eíus,quí terniftratores dicitur , quoníam lícícallead anima properant ínterítü,uerbo,cogítatíone,opere, INíceratus nobili epigramma tut Czlíus annotac)uíni effe poétís,equí magni uíce canítz Oivéc zw yeefgrzi ptyas xoiAe rra &oid WNulluo dz arivey seAop $695 5G", Cc. aT, Divi ws xdoisp 71 Qxcer suyue tz 9" &oo lp, Y d'w edt zrhvan. yessop Miyaprouc, quod diftíichon Demetrio Halícarnaffeo Zenodotus attribuit: Sed príore modo apud Pithengum legítur,ut refert Erafmus ín prouerbío Aquam bibens níhil boni parías , INulla placere Siunegy uíuere carmina poffunt, Qua fcríbuntur aqua potoribus, Horat, Lígatii quídem & nus L erofum fermonem ivroxov Giraci uocant, hoc eft (ublimem & quafi equo ínuectum; ut folutit zr«(oy, mili Hefych De equuleis tormentí genere uide noníhil ínfra ínter ímagínes suoneria ' x . f : 3 Aieftpedefirem & humilem, Meretríces dícebantur wánoi, quafi AqoodYrus asaAsu 01 veor gis as ioa, C ue . 546 De Quadrupedibus- ín Lucullo preffos fenore ab publicanis fcríbít coa&tos patí , som ude, suynMdue nox Verus, — ru exu, aridus secpeMie, ti yuvauxeioy vo toy , Flefychíus & Varínus, Pollux hunefenariumex Cratini Omphale cítat, Yués d" iay larzto soy à pq Cyuss, dig spi goiau 6d yirtvia xo Knpde, ( ut izziexG- Q izrzwc) à fcholíafte Axiftophanis ín Equitibus exponitur, o tis ixozrog Gov Víàs vrépymÜsuRwoy) qox yuvoexéiay Tbe unie, 2 «| Hippobínum Scholíaftes ín Ranís Aríftophanis à lafcíuía & coitu dictum fcribit: quoniamm magnís rebus tras; Gireecí accipíant, ficut iemarézmpv 8" cínzedus dicitur magnus,Galenus feptim plicium pharmacorum auctor eft, híppomarathron diící foenículum fylueítrem ab ínfígni m dine.Diofcorídes fylueftrem foenículum hoc nomíne grandíorem effe aít , Sed & híppofeling( olus atrum Romana uocatur língua) eodem modoà magnítudíne nuncupari uidetur aftí Díofcoride.izrmopavs Sophocles Aíacem nücupat uelut usya/aos uceevapdwop,id eft infigniter furent ex ratione metaphoríca, quando, uti nobilíscanít poeta, — Scíliceranteomneís furor eft ín quarum: V elut przftruxímus,quía iz79« magnitudinem fienificat;nam barzmyvoyovo díctt, nimum,Hacomnía Celius, V ide Varínum ín uoce Izzmpavsi,&& Erafmum ín prouerbío 1 Pratum izzeuavie, apud Sophoclem, herbofum, florídum, equis expetítum , uel herbis ual ríans.uaw enim luxuríari eft,& abundare,utin uoce vAsuvey:noftrí dícunt oergeilen, La tíam fyluefcere ín arboribus:de uítibus priuatím ze«y&y, id eft hircite dicunt, cum nímía alim píaluxuríant,utexpofuiin HírcoH.a, — Lz7mzmpG" magnus fcortator, & nímío ín muliere ínfanus,ut Suídas ex Aríflophane cítat, Izzezvola,nimíus faftus, * Ezvroxgsuve pne vein Ra flophanis legimus,fublimía & affectata uocabula íntellígo, Horatius ampullas & fefquíped bauocat:Graci etíam &pafize;Quín & alíbi ín eadem comcedía Ariflophanes izvreBaora xí, d|Híppocronía,nugz,quafí dícas nímíum antíqua & obíoleta,qualía fub Saturni regnofüg. runt, V íde Croníppum ín proprijs uirorum ínfra.Eft & INeptunicognomen Híppocroníus ínfraditam, KHippalectryon apud Ariftophanem nonnullis dící uidetur deíngenti gallo: maríno quodam anímali, Ezeriopavuuayyrho ucyaAwy sueyiay,Hefychíus et V arinus:fed uide deprauata, — VzvroxeAsvÜGe lor orois hue, Trrzreue, A o reap 6d p vroesuóude (G^, Hefychíus & V. Qj lzzrev paroxytonum uírí nomen eft, oxytonum ueróequile (ígníficat;hoc ín Suida & Va 'xícis non fatísexpreffumeft, Pollux librononoludum quendam defcribit, quíqv wozvas, & & xvBunwd'a dícatur,Is talis cft: Puerorum alíquís manibus ín tergum reductis confertís&y pedi tím dígitís,alterum genu ínnítentem maníbustp oculos eius obnubentem círcunfert, Accipitunl ne cotyla pro cauítate,ut hic uolam, íd eft cauum manus , uel qua coníunctis mutuo digítisintm tramg; manum ínteríus fit cauitatem fignificet. Izoxvte uero huncludum dící apparet, quo cunfertur ínequítareuídeatur.KvBsoiv/l«p denícg quafixvfisid'ay (ni(i forte ita legendà fit) is qui geftat prae podere inclíinatofit dorío & capíte,eiustp corporis habitum quí geflatur e tarí cogatur, 7i xvArsusTay,íd efturinantíum , uel alíter ín caput fe deuoluétium geflum exp Ep s57V28 oio id eft In cotyla geftarís,fufpicor dicium (inquit Erafmus) de js quí arbítríoalí libitum effet;huc atcp illuc ducerentur , aut ubi quís índulgentíus fouerít, Tractum adagíu puerili, &c.nonalíud ením quàm recítata iam Pollucis uerba fübíungít. Elippadaslegímu cía dicta Athenís quae mítterent equítes uocati, Caclíus, Cactervim hippíades,ftatuze mulierut Éites funt,quales Amazonum:índoctí quídam confundüt, 1zrete, Svo Gc Gr izrzreie rum. 7nuzréto,Scholía ín Equites Aríftoph,. Ie, cenfus equitum , ius puody wie dt soy iam Sveizy, np veis Varo &mivepop, V arinus, Lroriyovay er oráspu, Varínus;apud Hefychíum ízar tur,non fuoloco,fed poft izvrzmes, Hippacare , eft celeriter anímam ducere , ab equilalí fupra modum acutus,Feftus,. Izz«wua,equitatío,íter equeflre,. 127i aduerbíum,in mor dentís equo cruríbus díuarícatís,ac fí tu equítanter dicas, Tzzrsy ixyvadwo (apud Flomerun de milítíbus ex equo Durío prodeuntíbus, Varínus, Izzréay , li tzrory, cvi dt zl rip vui izzreoy zpiyy,Flelych.& Varínus, Hippíone nomen medicamenti compofítí aduerfus po apud Aétíum,neícío unde dictí, lzrzr&Ue , genus cometz , quod íubas equínas (inquit Plinít ímítatur,celerrimí motus, atgy in orbem círcafeeuntes, 4| Hiíppios pes in carmíne dícítur,« epitritus, Híppía entea ín Píndaro uafaíntelligunt Phídonía,(eu menfuras,quas Corínthí f comperifIe Phídonem tradunt: híppía autem dící , quoníam Argosunde fuit Phídon, nun hippíon,C«líus. Cosa Ü" zrzreateey apiswoew ópvie, Oppianus, | lzzád'«e uocatur quod equi rum & conueníens efl,ut Bata lrzrad*c apud Pollucem, | PeAny zrxoceleryue, alicubi leger ní;ldem puto quod apud V'arínum legitur, Pep te yuaCetfi ctyuo: per y ícribítur)qevayue, Pull ger eie aoudhoc,ut wore exipruua, V arinus,Eft & «aA«G- adíectiuum, ut eaae (G- quas audet dem.roonic dlayuaot, oic c]a. TW &ouarop dioyunen,Hefychíus, €] Izrzreuavieinfanum ftudíü inem dís & alendis equís quantolíbet (amptu.Eodem fenfu adíectiuum izzreuavas , & uerbum íz proferuntur, Idem uítíum Aríftophanes ad ícerum corporís morbumalludens, zy dis pofíto ab amore equorum uocabulo, A4 fzrspóy pa sutrtyesp T spizey,Strepfiades conquere lio fumptuofo círca equos. Alludít autem ad naturam icterí etiam ín uerbo xezty«,nam íctet. oculíbile perfunduntur,ut Scholía monent quae farzseop, ir mop dw gl voop. iar rmeip interpret tur, In Lexicis Hefychij et Varini (qug íinnumecís deprauata locís habentur,non modo librario y. | De Equo. H.a. Lib. $47 auod tolerabilius eft, fed authorum etíam & illorum qui collegerunt tum infcítía tum neglígentía) diuerfis ín locís legimus for«eG-, izrortoG- irr mo^, cum uno duntaxat modo Vawó)G- femper fcría endum fit , Apud Suídam (a4G- etíam adíectiue exponitur à mx oft Pwwas dort Syoy, nec alía " udquam Arifiophanís íam díctü teftímoniü citatur, in quo certe fubftantíua hzc uox eft, Vzrmróborsau, igiurz, Pollux, Hippoperas,quafi equefires peras,bulgas ínterprerantur(bulgas Pompeíus uo eat; uulgus etíam hodie apud Germanos et Gallos:funt autem facculi fcortei ad «tend: nurmifma t33líatp neceffaría:alíquí uuleas uocítant ) qus equís imponíuel ab ephippijs fufpendi folent, (iue fingula, fiuebínz, M. Cato Cenforíus cantherío uehebatur,& hippoperís quidem ímpofitís,ut fe. eum utilía pertaret;uno caballo contentus,& ne toto quídem, cum partem farcínz ab utrog; latere pdependentes occuparent, Seneca epíftola 88, VarwuAaeic, uia qua currus agí poteft, aut íumenta, iurifconfulti actum appellant;legitur & cum adíectione uíze, iw wnAaein ids, apud poétam quendam puto;citante Varino, LwwüerO-, loy tAatvoy, Vrzrese,qvyae, tarder O-, dUdjona (Go, zihreia óvli ET xuüfcilicet omnibus equítantíum impedimentis & obftaculís, ut faxorit, frutícum, arborum, &c, D OOENN , 7 Mu lh KD RS A RU n L ] : Y Se TIR 190/670) T Ver 7TOU, Kg. 7 yo yay Cl iic * dovue do ssSog, Adxuvótr, Hefych, ize: 1:286, n2Ad, Jdem & Varínus, Iz7eQeewe,eradaríus, Lexicon Gracolatín umfíne authore, IMemíní alía cubí legere vazoxeexdy de mollí ingreffu equi gradaríj ettollutarís:quod uerbü quídam ín Lexíco Gre 1 «olatíno exponit refonare , placide pulfare fides ín concinnanda ad numeros cíthara , €x ínterprete Pindarí, Videtur fane numerofus etíam tollitaríus equiegreffus. | hi (ilaacmcapud Aríftophanem ín Equítibus uox fictitía,ut admonent fcholía , ad ímítatíonem uoa "eis jvumads quae acclamatío nautica eft: mentio enim illic fit de equis & hominibus híppagínes na ucsingreffis. Aquilonem uentü quód frígore fuo urat & excorietetíam beftías iocamus Gierma; " fibine oen benefEhoc eft equortt excoríatore,ut Cirzecí Badbpop, — QJ oiAm7ni,mcechi, Hefych. et Marinus, Izrzigasoz, ài Quuzrri, Pollux. PAstizr7r5,equos uerberans,bellicofus: cognomen Pelopís apud Homerum lIlíados fecundo: occifo IViyrtílo auríga fuo,ípfe currumregere cceperít,&c.uíde Ícholíaín Homerum, weravs(aliqui Metopen lacum,alij fluuíü fuiffe dicunt ere ontzp. 7| zAipra qu A yap $j yaf Ge c8 Lzrzrse qv oic djeauoicy S izrortxniy, | mAguiiy, Scholia ín fextum (dos Pindari Oz npior&. Aue(ovíd'up elevizrzrop,id eft equeftrium , Orpheus. Sócus filius fuít Hippafi hippodas ijid efl rei equeftris períti, Aum, bellícofi equites, Hefych, | Aiferzw G^, uelox,Suídas & Vas sinus, Cretíci canes celeres, quiín uenatione equos comítabantur curfu,parippí dictí funt,Pollux. "Ame" ódlàc, ínequitabilís uía, id eft equitatíoni ínepta, apud HerodotG, ^ AvrswG",carens equís, Varinus, Herodotus fcribit Maffagetas efTe izrzro7ut ug «viarase id efl ex equis praeliarí & pedibus, dl Ann fuo eod id 6 96^ Mey cn strip, Ariflophanes ín INebulís,id eft iz-op iscoupduloy. ÉXia wanG- habens equos,Suidas:equeftrís,alens equos,Hefych, izzm94tz»ligans equum, Lexíco Grze lat, Asie mwscepitheton Solís quód candídís uehatur equis, «| Hippagínes naues quibus es juiuehuntur, quas Grzcí iz7»yzs dicunt, Feftus. Ego non izzryse fed awwyis uel imoyoyss legea tim Grapaldus in multítudínís numero híppagones díxit,utagafones,quod non probamus, Hipe pagogi nauígtj Pollux etiam meminit, Hermolaus. Híppagines,uel,ut Líuíus , hippagoga naues, tanfportandis equis deftínatz, Bayfíus, Hippagogas dící naues equis fubuectandis Belitacis, da npud Herodotum hiftoría fexta duobus locís obferuauimus,Czlíus, Etalibi, Apud Pollucemlibro - ptio inter equítum f, pecíes recenfentur,hippotoxota, hypafpífiz, fceuophori, hippagogí & aníps ihuidetur autem legendum amphippí uel bamippí,ut pluribus probat Czelíus eodem in loco, (lí. a. limiles equitum fuere (pecies:nam quídam hippotoxota dicti, alij fceuophorí,&c,nonnulli hips pagogí:multí amphippí,qui equís duobus merebant, Alexàder ab Alexandro 6,33. Scoppa Giram jmaticus híppagium genere neutro lo pontone ltalice interpretatur, Suntautem pontones naues, "quibus ín trafjciendís amnibus loco pontíum utímur: Caefar tertío belli cíu, genus nauium Ciallíca. rum effe (cribit, bonos, suc Varmrat oi avdjozs &ySGa voie Suidas, Aliud eft vauyvy«vs, nempe ína P fltumentum quo lapides expolíuntur,cuíus meminit Pollux poft Ariftophanem ín A uíum comoes digHermol Hippagum Salaminij ínuenerunt,Plín,7.56,de nauticís ínuentís (cribens. Hermola ustamen ín caftíeationibus, Grací(inquít)non hippagum, fed hypagiü fcribunt, Híppophorbus, genus eft tbe, quam Libyes Scenitz inueneruntthac ad equor& paícua utuntur: matería eft laurus detracto cortíceznam exempta medulla acutum reddít fonum, & equorum celerítatí conueníentem (iredé uerto quod Grace Ícribitur, «ét ? Pwwoy zi porum ublixvsqudwoy, JPollux, — €[Iwspsu, zio VO- mc CapRyB f 7o qurivifoy EUASp "roTe evriy,, Hefych.idemlígnum twicab eo fuperíus dictum eft ; &€ ab. Etymologo 7r: per pi fimplex,ad differentíam v5 ?woG-, | A Hippochoerís uel hypochoerís,olerís nomen apud Plíníum,lib, 31. cap.r, utrog; ením modole Bipoffe Hermolaus ín caftigationibus fuis fcribít, V erba Plinij funt, Vulgaríum ín cibo apud Aegya tíos herbarum nomina,condrylla(melíus chondrilla per iota )bypochoerís, & caucalís,anthrifcum, andix, ec,nec alibi eíus apud Plinium mentio, I heophraftus de hif, plát. 7.7. inter olera nutnerat L : SA Ug xg D, wot i peo Aec y un, Hefych. V arínus etiam eJaAeguoy exponit, íd eft nudatum, ua» i3e.) Stratíotídes naues Thucydidi nuncu pantur,quarum una eft functio,utí pugnaturos fubs : ent pedítessuerum quía € equítes,inde hippagogi eidem nuncupantur quocp,Calíus, Crecís Ius Hefych. fed re&ius per fimplex pi fcribi arbitror, ipli oe eviQopazc, A ríftophanes, Pawsus | 548 Lx Quadrupedibus intubum,aphacam,andryalam,hypochoerín(Giaza porcelliam uertít)fenecionem,& afia quarti bum folioreferunt Et rurfus eiufdern libri capite undecímo, quancg S ^svyeeuoie ibi corru tur, Cichoracea omnía (ínquíofolío funt annuo; ab radíce folíata,&c.caulibus atq; radicíb, d Deínde cum cichoream delcrípfiffet,fubíungít, Hypocboeríslauíor , & afpectu mitior , & c cft:corte fonchusleuís, autcógener faltem)nec ut candralía,qua omníno inguftabilís efi, 8C: ec fncéum lacteum,acrem,eundem6p copiofum habet : Hzc Theophraflus,nec alíbí apud e andryalx aut candralíze mentio fit:proínde facile fufpicor,libraríorum ínfcítíam utrumcploc grauafle, X chondrillam legendum: (Andryala ín Theophrafto, condryala ín Plinio , pro co deprauatelegítur,Hermol,)nam & Plíníus ut fupra cítauí chondríllam cum hypochoeridea git; & alibi fimiliter ut Theophraftuslacteü radicis fuccum(Theoph.uno uerbo ézoy díxít) eu picfum & acrem eí attríbuít. Hoc etíam ex Diíofcoríde & Galeno conflat ínter fylueflres ít chondrillam effe,quam duorum generum Díofcorídes facít, In ramulis príorís gummi maflí millímum inueniri folet;tuberculo fabae: Graecí tuberculum fiue grumum chondron appellan chondrillz homen;ut ego quídem conijcío: nam Galenus per ch, fcríbít, Díofcorides per k. Pligi chondríllz fabae radice tribuit , qj non intellexerít,ut puto,gummi tantum fabae femíni compas Galenus chondtillam amaríorem ficcíoremt paulo facít quàm íntubus fit, Lemoniumcnquitpia níus 25.9.) fuccum lacteum míttít,cocrefcentem gummi modo, humidis locís:datur denarij p ín uinocótraferpentes, Hoc equídem cum Diíofcorídís chondrílla idem effe cofjcíomnam & ílla fuccum gerít gummi modo concrefcentem,& ín uino contra uiperas datur.In pratís( a quibm níonomen)apud nos nafcitur íntubi fylueftrís zenus, cubitale , aut loneíus,ftrigcfum , floribusil uís,quod & híeracij generíb.adnumerari poteft, Eft & aliud genus;longiffimum in íntubaceoeme] ge;trium aut quatuor cubitorü fere procerítate,quod locís humídis,opacís, € montanis fzpengig tur,flore(ni fallorpurpureo ín pappos abeunte, Sunt & alía quacdamlimonía. Eft & aphacaTht d phrafti intubaceí generís,amara,necapta cibormultá díuerfa à recentiorum Girzcorü aphatagn legumin& generís cehfetur, Ad hane digreffionem nos inuítauít Hermolaus,quí apud Pliníti3yy nó hypochoarín tantü (nifi quis hypochoerída malitquoníá rectus oxytonus eft)quod nos pb & in Girxcis codícibusTheophrafti fic (críptum ínuenimus:fed híppochoerín uel hypochoerinltgr d tanquam indifferenter utrungy probans, aut certe dubítans.Similís ín (críbendo diuerfitas íngliia tíam alíquot plantarum nomínibus accídít,ut hypogloffo,& hypophafto: multi enim hippoglll & hippophzfton fcríbunt,cum neq magnítudo,necy aliud ad equü pertínens eís attribuaturli us Galenus libro 8.de fimplícibus voyAwosoy fcribít,addítég caufam nomínis, quoniam fummfig rymbis fubnafcantur quedam lingulis fimilía.In hippophafto & híppopha£ , utro potíus modofmicodi bendum fit,certí nibil babeo. Apud Diíofcorídem quídem híppophaés alijs nomínibus hippoply d hippophanes & hippion uocítari legímus,qua omnía ab equo ducta funtuocabula, Hippopligliay quoginquit)alij hippophaés uocant, Er Plíníus deutrogs loquens, Debent (inquít) accommgy eife equorum naturz, neg; ex alijs caufís nomen accepifle:quíppe quadam anímalíum remedii (cuntur, &c.Sed Marcellus V ergilíus , INíbil nos mouet authoritas Plínfj , ínquít:nibil enimqlli tuít dícens,Debent accommodata effe equorum nature, Xc.nos nihil alíud híppon ín hísuogll compofitís quàm magnítudínem & ín eo genere(carduí fullonijgrandíus fienificari credimus d ille, Atqui hippophaés non grandem effe herbà, fed i21ydop & yepasxautsy, Theophraftus feribitgDulM hippice herba Plínio dícta, docui fupra cap.fexto in Hippaces,id efl cafei equíní metione, Aypgm9- dr oleafterzunde € prouerbium , Áxaezróze G- yermwe,Suídas, | Aduag iawws;genus carícatumyqii d , Graci ifchádas uocant,íd eft ficusarídas,Eupolis apud Varínü, Hippíon ínter hippophaisnomt claturas eft apud Díofcoridem, — q,Híppogloffon,ídem quod antírrhínon Diíofcoridi, Depropita dicto hippogloffouel hypogloffo potius,fuperius díctum eft; Eft & laurus Alexandrínzecogn apud Díofcorídem. FHiíppolapathum maíus fatíuo eft,candídíus& ac fpiffius, Plin, Hippo idem quod apocyn& apud Diofcorídem,quod et Hermolaus obferuauít:eft & inter capparísnoint claturas apud eundem, | Hippomanes herbz genus eft Hefíodo,quod & Seruius teftatur, Fiet Hiíppomanes,fecundum Crateíam,planta eft fructu cucumeris fylueftris;folio nigríore,tanquampis paueris fpínofo,Hac Theocrítiínterpres;Plura uide fupra in c.in mentione excrementor& equi ter fignificationeshippomanis. «JFoenículum fyluefixe aliquihippomarathr& uocant,Plín Es bi,INeruofi cauliculi quibufdam,ut marathro,hípporaarathro,INomen huíc à magnitudine col (e fuperíus índícauí, Strabo ín Mauritanía hippomarathrifcapum duodecim cubitos longa , Gi tuor palmos craffum nafci fcribit, Et quanquam tum híppofelino tà bíppomarathro ad equotiüj furiam Híerocles híppíater utatur , utricg tamen à magnítudine potius ín fuo genere , hoc foeni) illud apj,nominatü dixerím. l'heophraftusiinquit INicandri interpres) hippofelínon ín petr uenire locís dicít,à magnítudinefic nuncupatit , uel propter equorum flranguríam : Giaza equapr tranftulít, Hipporízon ín Hippíatricis Giracís nominatur ca, 1$, mífeetur att alijs quibufdam clyíierem uteri equa, promouendz conceptionis caufa, Hípparifon,nifi mendum eft,apud Dio? | ridem ínter uerbenacz alteríus nomenclaturas legitur. Ego uecbenacam alteram effe contjcíosq uulgo Germaní confolidam auream uocant: eam ín cibo falubrem effe equis quibus ulceratumt doriumfupra dixi ((Hippuris herbaácauda uel feta equína fimilitudíne nomen tulit apud T *] LORTICII | DeEquo. H.a: Lib. L $29 Xosiid Getmani ad uerbum pro erunt.teffS[owants/pferbfdowanty/roffiwate: & alijs nominibus e[dweáng/fiafftbeiw. Nomenclatura eius apud Diofcoridem Latínz leguntur iflz, equína urtium, equi uel equína falix,equifetum, Equifetam,hippuris d Grzcís dicta, pilus eft cerrae, t ftze fimilis, comís iunceís multis nigris, ut eft equor& cauda,Plín. Bt alíbi Inuífa in pratís &C elis eft; fimilitudíne equínze fetz, Anabafiís herba eadem quz híppuris et equina feta dicitar ilaus, Hippurís Pomponio, Hippurífcus Stephano,ínfula marís mediíterranei iuxta Caria, etíam Plíníus meminit lib.4.ca.12.ab hippuri uel pifce,uel frutíce, ut Hermolaus conífcít, apa a lradunt,ínquit Plínius, iuxta arbores nafci, & fcandentem eas dependere comís íunceís nigrís;Hiínc facile apparet cur ephedron & anabafis uocetur,quibus nominibus Plínius uer amciítata,tanquam originis expofítionem ftatím adíungit ut fuperuacua fit Hermolai coníectu phydronlegi poffe, quoniam ín aquofis nafcatur. Nec fimílitudínem tantum ad equí caudam purís haber,unde potiffimum dícta uídetur:fed etíam cum vino ttíta,ínfufats ín potu(utín Hips icis Giracís legimus ca, 18.) equorum urínam prouocat X dyfuríam eliminat,utuel ludendo s dicat bippurín appellatam e[a 7e £j4y cft (zac eic 7o sedy, Ambrínas(anabafisforte) Grxcis eft cella herba, ca fcilicet quae cauda equína dicitur , Vetus gloflographus in Auícennam, Pota ton fimilis betz folíjs,&c.Caftor hanc alíter nouerat,tenui folio aelut equínis fetis, thyrfolon leuf,ín aquofís nafcentem,Plín, XUkQu7ty, d x&ASO Vormsooy, Aa Gee exar op 3- yvMp eic stvzuAzc B, ferocles ad orthopnceam equi, R uellíus fiuealíam lectionem fecutus fiue corruptit hunc , ut aret locum fufpicatus, íta tranftulit: Halí,quod fymphytum appellant, € equifeti fuccus expref qui hemínas duas ímpleat. Sed forte legendum eft, xZuquzwp 6 sxase "wvaeizoy, c, hoc enim ad. racis & pulmonis uitía efficax effe eoiut (Hypopefton legebatur apud Plinit 47.15. Hermo ypophafton legendum monet:poteft & ab equo(inquíDuideri appellata hippopharfton : utro: imodoreáe fcribitur à Graecis , Eizec ille. Ego hippophzflon malim, cum & Piinius ab equo des e & apud Diofcoridem,ut íam retuli paulo fuperíus,plures ab equo nomenclaturz eí tribuaturz tthippophaés etíam cognata ei herba finiliter ab equo compofita uoce fcríbat'apud probatos autho: Diofcoridem & Hippocratem, INam Galenus ín gloffis Híppocratís, quas ordíne líterarums - latín elemento íóta , izzóesey herbam exponit , qua non híppophaés tantum nominetur , fed ava$oy & svQoy ab Hippocrate: legendum eft aute, no suqoy fed svi&x, ut inferius ab eo fcribitur la,ubí per ypfilon aduerfante literarum ordíne Ícribinon poteft. Díuer(a tamen ab hac fuerit otidís flcebe, Símilíterlibro 31. ca. 15, ubi bypophes legebatur apud Plínium , Hermolaus hy- phyes,aut etíam híppophyes reponit, ex Díofcoride(ut inquíDCraleno & Theophrafto:Ego apud lllasalíter quàm híppophyes uoce ab equo compofita legerenon memini , Nam Theophraftus de plan.e.15, Ex lactaria(iínquit, interprete Giaza)híppophaes fit,id qpoptímum apud T'egeam : dd "linus ex eo repetíjt.Intellizo autem híc hippophais nomine, non fui generís herbam , fed fucci Tiaeliquorem ex lactaría collectü, cui fímílís purgandi uís ínfit:nam et híppophais proprie dictítadíse leofucco turger,qui íade extmítur,perínde ut ex thapfía,& ad purgationes accommodatur,Dío« idetefte, qj Democrítus aglaophótin herbam ín marmoribus nafcentem , Uocat etíam hippo^ lada,quoníam equa pracípue caueant eam, Plín, Lapathum fylueftre alíj oxalidem appellat, rirumícem,alij cantherinum,Plín, Syluaticus línguam equi betonícam interpretatur : & hyos um alio nomíne dentem caballínum uelequiniü dici fcribit. Trifolium caballinum ín Italía uulgó trocant; quod noftrí ftunotrat/fibengaytisiderru & F uchfíus pro loto fatíua pína ibro qui folas ftírpium imagines haber:in magno enim opere príus pro trífolío afphaltite pína t,Huíus enim pafcuís,ut Matthzofus fcribit, equí delectantur, Quód autem non fit cytfüs , ut fufpícatur,facile intelliget, qui noftra de cytífo Ícrípta in Bouelegerít, Mihi certe trífolíum iftud llínum lotus fylueftrís Díofcorídis effe uidetur, foenograci uiribus praedita. Matthzolus andas im(uel potius handacocham)Arabum, lotum fylueftrem Diíofcorídis effe contendit , & Aeay^ n& reprehendítillos qui trífolium interpretantur: quod inde eí contígíTe puto, quoníam cae Serapionís &€ Aufcennze de handacocha non'totum perlegit,fed ab ínítío tanti:nam fi perlegifa ts deprehendiffet opinor quod ipfe deprehendi, Arabes uno handacochz nomíne , quatuor díuera asherbas complexos,hoc efl urbanam & fylueftrem lotum, & A egyptíacam lotum, & Diofcoridís ttlfoliim longed uulgarí díuerfum,odore bítuminis ínfígne, ex quo laudatum illudadarticulorum Retüoruméa dolores oleum fit,non ex fylueftriloto ut ípfe aít, Errant ígitur, && Arabes quí díuerfas hetbas earumtp uires confundunt: & Matthaolus,qui unam tantum aut altetam ab eís lotum defcría Biputat:&C maxíme,quí uuleari trífolío ín odore & uíríbus multum díuerfis pro handacocha ad oles imíam dictum utuntur, Handachocha ( inquit Bellunenfis )eli genus trifoljj:quod plures emittit les daor& uel tríum palmorum(dodrantum íntelligo)altitudine, floribus cítrínis odoriferís: plans rris notílTima, ex cuius floribus oleum parant experimento cognítumín uíttjs neruorum. Hzc à aenfi fcripta de Diofcorídisloto fatíua intellexerím,qua nimirum c odoratíor fit fylueftri hog Icultu díenata eft, Quzrrendum an eadem fit herba, de qua Monachí in Mefien nuper fcripfe: diftínctione i. cap.z28, his uerbis Eft & trífolium maxime odoratum qued uuleó Roma trís bulum( quafi trifolium; Diofcorides quidem lotum fatíuam etíam tríbolíon cognomínarí fcribít, uel qiquis eft qui nomenclaturas addidit) app ellatur:quodà copiofe mulieribus przcipue , uendítur Pn T4 3 Tt i 550. ! DeC : uadrupedibus j quoníam difliflatur ad fuffumigía & alia uaría odoramenta , nec alíter adhucin ufum medicum nít, Hac illi , quo au:emá ueteribus nomine díctafitígnorarefatentur, € Germani mentafigty uocantto[fsmínts,íd eft mentam equínam:tuffilaginem,ut & Latíne quídam recentíores,um caballinam,reffsbtib / (Marcellus empirícus herbam qua Gallíce calliomarcus , Latine equi 'trocatur,commendat ad tuffím:) oxyn Plinij, quod trífolium acidum dící potefi;teffsampffe óxalídem equinam : maluam fyluefirem maíorem, ro[[5pappelen / ídeft maluam equínam, quam uulgo V aleríanam uocitant , Germaníi9ennmarc , haudícío anab equo compofito nog equum enim marcam appellabant;noftrí nunc equam tantum, | | qj Fera queab equo híppardíum nomínata eft , capronas (yavrup) gerít infummis armis: ab hippelapho,quod barbam ut ille non habet, Hac fimiliter ut híppelaphus, tenuiffimo iub neá capíte ad fummos armos crínefcit, Gerít etíam cornua utrunc genus,excepta foemina uíni generís;& pedes habet bífulcos, Aríftroteles. Fippelaphus ab equi & cerui fimilitudine efi,nec alíus V olaterrano quàm tragelaphus uidetut:de quo plura díxí ín Cerui & Hirci Phil Hippotígrin animal celebratum inuenías ín Antonino Caracalla ex Díonís INícei hífloría j Hippocamelí nihil quàm nomen apud Aufoníum reperítur, 'Scíurus, uocatur GC campfir híppurus, Varinus € Hefychíus. Hippocyon (fi rectelegítur,)nomen Satyra V artonis,;( exp, auis quaedam uulpanferi fimilis, Hefychíus & Varínus, Híppalectryon dici uidetur fta (magnus) gallus.Putantaliqui effe marinum animal, etíamfiín rerum íd natura compertum doc abnuantphilofophía imbuti plerícg,Calíius, Aefchylus ín fuís tragcedtjs híppalecityon xít,non animal naturale, fed infigne nauís,ut ipfe exponit ín Ranís Ariftophanís , ubícum des eum reprehendens dixifTet,Hd'y vro" qv waxem yoóvo vux^oc diuypvzrvuGe "Foy £ovÜóy ieraahexm záy vic fy iovis. A efchylus refpondet, xpeeizy qv rois vawciy à pacer iygeez]o, Euripides, E ydus eae xi Aexezgouovet ( alias upAsxzjvova) reise; A efchylus,zv di Seoio ty sxlos, vror. ài]. 45) «c; Buripídes,Ovx ieraaMeerpvüvas , ua dT, sdt gpayeMQueUmpov, A 'waeinenourereo ute Tos) 2;«Qsa. Hippalectryonem, ut ín fcholijs Ariftophanis & apud Varinum & Hefychium legi aliquimagnum gallínaceum ínterpretátur,ut gallínaceo fimile genus Perficum fit : alij gallinggy ín uelis fiue tapetibus Perficís pingi folitum ; alij deníg; marinum anímal: & lícet philofophilhigo lectryonem in rerum natura eífe negarínt,meo tamen tempore (iriquit Ícholíaftes)quidam ínglen mal fortuitó € marí prodiens íncídít,& à fe occífum cum paffim oftentaffet, ín fieillo fuo & clyptyi píngi curauit, lzzG-,pípo auis,ut Giaza transfert ex Ariftotele libro 9. de animalibus: al bí tamt ín Graecis codicibus tzz« legítur,& fimiliter à Gaza uertítux L4, devuoxsAew.,id eft pícus ati (ychius ftatím ante Tzerou, Pero, auís quaedam marína pulchra & elegans,Scholia Lycophro zrenxizi G^, auicula quadam, Hefychius & V arínus;Hippocampus quídem anímalculum el num,ut ínter aquatilíareferam, Athenzus pullos gallinaceos a Graecís hippos, hoc eft qual los uocari fcríbit:credo , quía pulli proprie funt equorum, Hermolaus. 4 I774G- magnus pildir rinus, Hefych, & Varinus, — Athenzuslibro feptimo dubítatan hippí pifces ijdem fint, quasbi charmusiz7idiz cum epitheto Ae uocat, íd eft equuleos leues, nímirum fine fquamis. Cítatelr uerfus Numenij & Antíphanis Colophonij, qui híppos inter pifces numerat, Hefychiuse tía tinus hippídion genus pífcís effe docent, Cancriquidam ín Phoenice hippi uocantur, tanta tatis,ut confequi non fit,Plinius, — Hippuruspífcis apud Aríftotelem , Giaza equífelim uer tomíne Plíníus híppurín herbam uocat, Iz 5c" pifcís ab Hicefio izzseswe , Doríoni coy uocatur. Eft autem eius naturze,utí Numeníus docet,frequenter ut exilíat, & eam ob cauf. m dn eis id eft urínator uocatur, Hínc fortaffis & nomen fortítur quod equi inftar fubinde exilíaty dese «oz eui Vrzrs d! , non cauda equína, Campas marínos equos (uocantur hodíe maríni Italís) Graciá flexu pofteríorum partíum hippocampos appellant, Varro. Híppo id eft fluuíatílís equus,caput & uocem equí habet. In fluuio nomine Aftrzo, quí inter Berou "lheflalonícam fluít,peculíare genus mufcarum eft;apibus fimile tum magnitudíne,tum bomi: pitu,uefparum colore,equífeles (híippuros Grazcelegi contjcío) appellant indigenae: escad iümltur aquam ueríantes à pifcibus corripiuntur, c. Gillíus ex Aelíano, Izztpvepsxso formícae equittv £a ex Ariflotele,d magnitudíne puto díctae, In Sícílía formícee quz equites appellantur , nofi Éxiftoteles de híft,anim,8,28.necalibi earum memínít. Abevaou xo uique rr ée, Helychiuseme rabeí genus uiríde,dorfum habet nota quadam aureola fic illuftre;ut Luna fpeciem exígue [ re uideatur ,quare non ínuenuflé à Cofentinís equus Lunz nuncupatur, Thylefius, M | "dam círca equorum capíta obuolare folent,ex fimo (nífallor) equíno nata : ut & fcarabeí geni lud quod neftrates uocant roffSE Afer. | EE 5 4| Cenrauros(inquit Cameraríus) equitationem primos ufurpaffe perhibent, faltem ut ex equ gy pugnarenizadq; hanc accommodant fabulam monftrofz formz, quaillíà poétís íntroducuntl» 4 quam Grzcus uerfus obícoenus expreffit, I awQ yero evan, cung vl (Byozes dU ut habet V. in Centauris)ibesdydtra trm. Pindarus elegantíus,cum díxíffet progenitosá Centauroli nis (ufcepto ex nube & é renominato,quí commífcuiffet (efe cum equabus IMaenefijs fub: lio:zdítam enim tum fuífIe fobolem utrícp parenti fímilem,fupra quide patri,íntra matri, Exi "m(inquit)spavs GmwpasépMpqeriqus Ouoiu ToKdUet, À pitt pip Kiere,zm 6l vurdp us euTyu lattoi EM DeEquo. Ha Libl ss tocínfjs aiunt dedítos,cum tenerentloca montana & ínacceffa in ThelTatia , exeurriffe in equís, xdas egílTe,cumdp ante fe abigerentarmenta & greges , extimulantes fcílicet quo celeríus pere it, exclamantes ín agrís & uícínorum opem ímplorantes,quíbus fua erí piebantur,híppocetau- (nomínantes,uociferabantur.Hane autem fpeciem prabebantilli raptores intuentibus à tergog zpoftea píngi & effíngí coepta, dimidiati ad umbilicum hominis & parte pofteriore equí,Eodein int& procreationís horum fabulam, & Ixionís parentís rotam, quíbus in a&re , hoc eft (ub dio dí; celerítas Xgyrí ates orbes defignentur, Itaes nonnulli izrzesgerabexe vrvpoteysa: , Lgvzoo te Jj Farery uyu'rzy eis esatto üporseziuxta hoc, fedp d" dvkosey dont , Flucuf qy Camerarius, De aurísfabulam quandam narratSeruíus tertío Georgiícorum, qua ueluti nugz refouenda uide Diodorus ín quínto, Centauros nonulli uolunt ín Peleo à INymphís nutrítos, poftea equos fubs [c,ext eís Edippocentauros natos, Credítum, qp primi equítare aufi (int,ex eotg natam fabula, i equí effenthomínísig natura; Hac ille, Centauri ab Hercule domíti,inter labores efus nume r, Víde Palephatum ca. a. Híppocentaurus,canís nomen apudPollucem, Plutarchus ín uíuiofapientum,in domumPeríandri allatum fcribit paftore ínfantem ex equa natum , cuius collum & manus homínis effent, cartera equí:eíulatusínfantíum, Hoc ínfpedto Thales Peris o dixit,fibi quidem non uiderírem prodígiofam & ceu portentum à dijs ímmíllam,quo fedítío» | diffidía fignificarentur,ut Díocles tudicabat:fed rem e(Te naturalem;ídeot confulere fe ut uef ones non habeat,uel uxores eístradat, Claudíus Caefar fcribít híppocentaurum ín Thefialía neodem die interíjffe,Et nos príncípatu eíus allatum illi ex Aegypto ín melle uídímus, Piin, zentauro fydere uíde Híginum,Lapítharum & Centaurorum praelium Ouidius defcribirz fibro eam, Pugnàreex equo Theffalos ínueni(fe tradunt, qui Centauri appellati funt , habítantes dum Pelíum montem,Plín, De Centaurís & Ixione muta legímus apud Euftathíum ín pria ITíadís, editionis Romans folío 1e3, & alia Homeri fcholía ín eundem locum:& Etymologícom ppocentaurotítem V arínum ín eadem uoce Chironis fabulam anagogíce exponentem: ítem nomaltíco noftro ín Centaurís, Híppocentaurís, Chirone,Ixíone, Cneo & Lapíthís:& Fr, Flos líSabini Lectionum fuccífiuarumlib,a,ca.6, Homerus Centauros Qexcttocat, quae uox Latiníg« ufu eft, & feras fignificat:g femiferí,& femihomineseffent. Piríthous cum Hippodamíanr ftífiliam uxorem duceret; Lapíthas & Centauros tanquam affínes uocauít . Centauri uero in^ iimulíeribus quotquot aderant uim facere conabantur , ítacp à Lapithis íratís ínterempti funt, aín Odyffez phi,ín mentione Burytionís Centaurí:alij aliter de Eurytíone fcríbunt , ut íbide exBacchylidecítatur, Flumano capíti ceruícem pictor equínam lungere fl uelit, Horatíus de Av. it. Hoc monftrum puto centaurus foret, Uroronxeroue G^, zr ronop G- &vteuzr G^ Hefych, Apud Plus tarchum hippocentaurus dícf uidetur pro equitatore przftantíffímo 8c inexfuperabili, Ipfe, ínquít, ftaitpernícíter currere, illum autem uofare,fe commode in equo uchere, za 7i zs Var zroxvrougoy Tila myquod eft,fed quíd ad híppocentaurum hunc ? Czlíus, | Socrates apud Aríftophanem , Nubes ülquit)mutantut ín quam uoluerínt formam, Ky pty duc: nur Aypiu We: (ayeudtonsiy) TW Meriog WTRU ddp rS y EgvoQers, Xsirfuconri| waviay erri, sqerovoue exito etirois, A d dunt fcholía Xenophái« ium pzderaftam & hirfuto corpore fuiffe:funt autem & Centauri inferna corporís parte,utpos. uina;hírfuti:& ipfi quoc; propter amoris ínfaníam aduerfus Lapiíthas puenatrunt, Taurus patre . nhomínís pudendam fignificat, & índe fortaffis centaurus ut laflaurus,pro molli & libídinofo ac Ir, Víde Ksrzowauée apud Suidam, Xenophon Gryllifilius fertur celebrem canem habuiffe, Pocentaurum nomíne,Pollux, De onocentauro fupra dixi poft Afinihiftoríam, De Ocyrhoe onísfilia nequam mutata,Ouidiuslib.s.Vletamor, Italiamomnium príncípes inhabítaffe fe ir Aufones indigenas, feu autochthones. A t uetuffimum fuiffe Marín quendam nomíne,cuíus acorporís humana prorfum uiderentur:pofíca ueró,equina omníno, Nam & nomení pfum emodum ídem pollere,quod apud Girzecos izsrogyde,íd eft equo immíxtus, V iderí autem poteff m ínfcendiíiTe prímus , & freno inhibuiffe, atq; argumento eiufmodi dHvie creditus : eundem etiam uíxiffe fabulantur annos centum ac IE uígíintí:ter item mortuum , reuíxí(Ieter, Sed inim fimile uerí mihi haud fit, in V'aría híftoria inquít Aelianus libro s. INec defunt qui equitandi lem,íd eft 7 izonniy,in Libya compertam prímo tradant: Qua ex caufa nuncupárír Píndarus in thfis Kvosvsy &Uz7ry:etíamfi ad íd referunt alij, quód ab Neptuno edodii fint Libyes currus íungea teiquin & Pallada equeftrem in Libya genitam, Cactus, (In marírerum,non folum anímalíum fimulacra infunt,ut uua,eladr,&c,quo mínus miremur tuorum capita ín tam paruís emínere cochleis,Plínius, Exeunte marí belluze quaedam equorum Xapitibus,Plíníus, OrfeiIndiafperrímamuenantut feram monocerotem, reliquo corpore equo fi^ em,capíte ceruo,&c,Plíntus, INabím Aethiopes uocant collo fimilem equo, pedíbus & crurib, i,Plíniusthec camelopardalis eft,cuius híftoríam fupra dedimus. Rhínocephalus ceruícemha quinam cum uniuerfo corpore: flammís quas ore expírat, homines pereüt,Phy(iologus author icurus, Ego nullum huiufmodi anímal ín natura extare arbitror, Paufanias £n Corinthiacís,in ptemplo quoda Giabalís, effigiem effe fcribit equi qui partes poft pectus cetaceas habeat, Catobleponi bellua, de qua fupra fcripfi intet boues fyluefires, tubam gerítequínam. Xenophon Lampfacenus ? E" tij in Oceano Scythíco ínfülas effe, quarum Hippopodes indigenz, humana uícy ad uefligis Nr 552. . DeQuadrupedibus — formaín equínos pedes definunt , Solínus ca«3s, — Ab Iftrofeptentríonemuerfus habitant Germa ní,Sarmatz,Getas cité INeuri, X Hippopodes,qui ab alijs Zagarí dícuntur,Euftathíus ín Di, fium. Coruda circa Indíam locus eft,ubi beftize uifuntur Satyrís fimíles, equína cauda, & c. Aelian Satyrís iuxta coxas enafcuntur cauda non multo mínores equínís,Paufanías, Lamía pedes habet equínos,cetera capris conformía,Gloffa ínEfaíam, Anthus auís equorum hínnítus ímitatur,Plin, & c,ut fupra díxiad finem capítis quarti, - | do A. (AquilamRomanis legionibus C, Marius ín fecundo confulatu fuo proprie dicauit, Erat &ana tta prima cü quatuor alijs:lupi,mínotaurí, equi aprít fingulos ordínes anteíbat,Plin, maa 7 wiiypet. Qe d* GX Ty Gy quo T. Ada zridloy aaa. luo d? ét vrto9quee qeoiy, Elefychius GX Vati, Plutarchus ín INicía ait equí characterem alicuíus frontí inuftum apud antiquos feruitutis fuiffeag gumentum,Textor. DeCleofthenís Epidamnij & auriga eíus, & currus & equorum imagini ab Agelada fabrícatís, primis omníum, ut uídetur, ín Olympía collocatis , fuperius díxi interno naequorum propría, Elephanti && equí maximorum ímagínes Poliphilus ín Flypnerotoma fua Italícadepingít, C.Iul.Cafar equifui quem habebat pedibus propríe humanis, inftar (íd eft num)ptoade Veneris genítrícís dedícauit,Suetoníus, Anthologij libro 4.fectione 7. Philippi cedonís epigramma ín equí effigiem ex are legimus huiufmodi; — i4 àcómaAG" eed sudo Kopoyidysue. djouzU ot Bio YNlounqui(d ko dinvipopslae — Kopuqsic iege vods dtr dPiusy yeiuvàe d vi dviospéQp" — Evagist (os sgiues, xazritqupicw, Os TTvG^ AvcYura, Kp ro vuridlo "Fa dauert 7i véyvu ap twuvte, Hippíadesflatux mulierum equeftres appellabantur,cuíufmodifi fe uidentur Amazonum,quas mortalium prímas equum fcandere auías Lyfie oratorí credíturyl molaus, Sunt quí hippades huiufmodi flatuas per ímperítíam prohíppiades nomínet, TalisClgs- lízc ftatua ínter obfides Porfenze pofita dícítur, Girapaldus, Pollío Afíníus ut fuít acrís uehementi fic quog fpedari monumenta (ua uoluít;in ijs funt Híppíades Stephani, €c.Pliníus $6.5. Etrut 34.6, Equeflríum flatuarum (inquít)orígo perquam uetus eft,cum foemínis etíam honore co nicato, Claelía ením ftatua eft equeftrís,et quae fequuntur, Status equeftres etíam Cloelíze,Q. Mas cio Tremulo,Domítíano,K alífs multís erectz funt, Textor, Equeftres utíg) (tatuzc KRomanamge lebratíonem habent;orto fíne dubío à Gracís exemplo, Sed illi celetas tantum dícabant ín facrísus ^" &ores, Poftea ueró & qui bigis uel quadrigis uicíffent. V nde & noftris currus ín bis qui tríüphauifr (ent. Serum hoc,& ín hís nonnifi à diuo Augufto feiuges,fícut et Elephanti,INon uetus & bígarüm celebratio in hís qui praetura functi curru uecti effent per círcum;Plin,g4.3. Aríftodemus bigas auríga fecítPliníus, Piíficrates biga Pithó mulierem ímpofuit[dem, IMenogenes ftatuarius qu drigís (pectatuseft[dem, Pralium equeftrread Trophonij oraculum Euthycrates Lyfippi filiusope tíme expreffit;ítem quadrígas IMedeze complures,equum cum fifcínís Plin, Fíctiles quadriga Roe . mz'erant ín faflígio louis templí;quas faciendas locauerant Romaní V eíentí cuidam artis figling. prudenti, &c,ut ín H.b, dícam ínter Celeres equos, Conftantínus cum urbem luftrans ad Trafi forum ueniffet,fingularem fub omni coelo firucturam , herebat attonítus per gíganteos cont círcunferens mentem, Omni ítagp fpe huiufmodi quícquá conandí(zdificandi depulfa, Trafantee quum folü locati ín atríj mediío,quí ipfum príncípem uehít,imítari feuelle dicebat, X poffe, Cui pro e aftans regalis Hormifdaé Perfide,refpondít geftu gentili: Ante (ínquít) imperator ftabulumg condi íubeto,(i ualesfequus,quem fabricare difponís,íta late fuccedat;ut ifte quem uidemus, Amt anus Marcellínuslíbro16, WletellusVlacedonícusfecit portícus quae fuere círcundatae duabus dibus fíne ínfcríptione pofitis,qua nunc Octauía porticibus ambíuntur : & hanc turmam flatuaiti equeftríum,qua frontem zdíum fpedtant, hodie maximum ornamentum eíus locí,ex Macedon detulit, huius turma hanc caufamreferunt ; IMagnum Alexandrum ímpetraffe à Lyfippo finguli talium authore operum,ut eorum equítum qui ex ípfius turmaapud Giranícum flumen cecíderant: expreffa fimilítudine figurarum,faceret flatuas, & ipfius quoq; fjs interponeret , V elleíus Pat las, Equulos argenteos nobiles, quí Q. Maximi fuerunt,aufert,Cícero 6 Verr, Deequis aur de ín V olucrí equo fuperíus ínter propríaequorumnomíina, Exquilíze gemini funt in urbemore tes.In altero eorum funt Diocletíani thermoe , & duo equi marmoreí íngentes , cum uirís feminudi lora tenentibus,míro artífício infignes, quorum unus ínfcríptum Latinís literis habet, opus Praxtcss telis:alter,opus Phídíz, Conftat hos à Tyrídate Armeniorum rege Romam delatos , quem INerout lauté exciperettheatrum Pompeíj unius díe( opera totum ínaurauít,Sipontínus, Deequoligneo, quo capta eft Troia ínfra dícam ínter prouerbía, Athenis ín Acropoli Duríus equus ftabat;t um infcriptione, Cheredemus Euangeli filius Coele (ix Ko/wc) natus dícauít : erat autem ís zeneus facts. ad fimilítudínem Ilíací,Scholía ín Aues Aríftophanis,unde Erafmus tranfcripfit ín prouerbío Dus reusequus, Quumapud Ephefum Macedo Alexander fuam ipfius effet intuítus imaginem; p 'O uítiliab Apelle expreffam , non fatís pro picturae díenítate laudauit. Forte uero interím equo indt cto, & ad píátum equum míre adhínníente,tanquam uerum planéac fpírantem: O rex(inquít Apt les) 6 A la^ tom ow pn Qixiom o" v7] row, id eft, equus dj tu expreflior multo eft ac uerítatí proxi mior, Carlíus 13.38.ex líbro 3, Variorum Aelíaní,non procul ab ínítio: fed melíus uir docti(fimus Iu oe ftus V ulteíus nofter yea Quxsrrpop tranftulít,melíore ín'dífcernendis píctutís iudicío praedítum; qt A i n3 FAT 1 & argutiorfententíaeft,& uocabuli?e«9u6s uim rect exprimit:fimili enim terminatione ad aliarum qu |o DeEbque H.& Lib. l. 553 quog artium perítos nomínandos Girecí utuntur,ut erammaticus,hiftorícus,Síc Ariftoteles in Phy "fiognomonícis: Kok 7 &AMap (ay 6s zráD emisor XA hppovátr n7 id Tac e]glesuvo duuow on Üupelp ferzti91 T8 Ia "wit, gs uusyert lue, Pilis equi ín palpebra inferiore carent; propterea Apellí Bphefio quí equi quempiam pínxilTet,reprehenfionem attulífle ferunt. Alij non Apelli hoc accídíffe,fed Níconí aíat, * eumtamen (cíentílfimé caeteras equi partes pínxíffert, Aelianus, INícon,uel fecundum aliquos Pos lygnoftus píctor ín Poecile portícu equum cit depinxiffet, pilos addidit ínferioribus palpebrís per Íga "morantíam,cum caetera omnía egregíe pinxiffet, Tzetzes Chiliade 12,cap.427. Phormísquidam "exManalo Arcadíz ín Síciliam migrauít ad Gielonem Dínomenis filium , apud quem & Hieronem poftea eíus fratrem,cum multa pracclate ín bellis geffiffet,tantas fibí opes parauít,ut & Apollini Del jp phis donaría quacdam cónfecrárít,& Olympía duos equos (ex are) utrung cum fuo auriga: príoré equum cum uíro Dionyfius Argíuus perfecít , alterum Simon Aegíneta. Príor equus ís eft, cui ut | Elienfes ferunt ínfertum eft híppomanes: & fane uídetur magi alícuíus arte in Phormídís honorem fadiumeffe,quod círca equum contíngit. Nam cum & magnítudíne & forma inferior fit multis alijs - equis quí íntra facrum íllíc lucum fpectantur,& cauda infuper mutilata deformís,miírífíce tamen ab equis maribus appetítur,quí non uerno folum fed quouis tempore (5 a8 npG" uóvop, Aa stg eva ri Gp Piu auy ép ydiw nipsge, lego dee )amore eíus accenfi , uel uínculís ruptis uel alíter ad eum accurrüt, "Bc«ut fupra cap. ín hippomanís mentíone retuli)Paufanías Elíacorum prímo, Eandem ex Paufa miahiftoríam tranftulít INícol,Leonicenus uarízhift,64, | Extant Simonís de re equeftrifcrípra, 'Aquo etam zneus equus Athenís ín Eleufinio pofitus eft,& ín bafi caelata opera & facta ipfius, Xe« mophon, Audíuifti de prí(coillo Símone, qui equítationis fuz: modos & figuras ín: Eleufinio apud Biheniefes fculpí curauít,Fierocles ad Baffum in Hippíatricis capa, Címonis(lego Símonís equi grei Athenis pofíti funr,uerís ipfius equís cj fímillimi, Aelianus Variorum lib,o. Ín Aepefta cíuíta teSícilie Aemilius Cenforinus crudelís tyránus dona conferebatín illos qui noua tormentorum ge mera fabrícaffent, Cum autem Aruntíus Paterculus equum zreumá fe conflatum eí dono dediffer, "utfontes íncluderet,tyrannus tum prímum íiuftus, muneris authorem prímum íníecít,ut quod alijs excogíraffet tormentum prímus ípfe experíretur, Plutarchus ín Parallels mínoríbus, Símílem hía floríam de uacca «nea Perillí ín Boucrecítaui, De equuleo,alío tormenti genere , díctum eft fua praínter deríuata ab equo, Zzenodorus artifex egregius, cum Mercuri ftatuam ín cíuitate Gallíae Es: faceret, duo pocula Calamídís manu cxlata,zemulatus eft,ut uíx ulla differentía efTet ártís, Plíníus 54. 7,6 mox fequenti capite , Praxítelis (ímulacrum habet & benignítas. Calamídis enim. quadriga aurígam fuum impofuítne melior in equorum eftigiedefecifTeín homíne crederetur, Ips f Calarnis & alías quadrígas bias fecít,equis femper fine aemulo expreffis, Plínij uerborum , íne quit Hermolaus, fenfus talís efi;Praxítelís haberi fimulacrum benígnítatís cognomine,quoníam be- nigni cius ingenij teftis effet:utpote quí alieno,id eft Calamidis quadrigz , aurígam de fuo imponere dedignatus non effet, Híc Calaís,non Calamís dícítur Ouidío : Vendícat ut Calaís laudem quos fes citequorum:ní(i forte Calamís legendum eft ín eo uerfu , Hacc Hermolaus, Alíus fuít Calaís frater ZethzfiliusBorez, Polycleti difcipulusAriftídes quadrigas & bígasfecít,Pliníus, AthenionIVia hiites ín tabula pínxit agafonem cum equo,qua maxímé ínclaruít,ldem, Quinamín Olympíjs ui &trínt equís,quorum etíam ímagines uel ftatua pofítae funt,Paufanías enumerat toto fecundo Elías corum libro,unde nos quadam excerpfimus, partim iam dicta,partim dícenda, Statua Theagenís inluco Olympiz facta eftàGlaucía Aegíneta:& íuxta currus aeneus, & utríne finguli celetes equi quibus ínfident puerí,monumenta fuper ui&torijs Olympicis Hieronis Dínomenis, Paufanías Elías torum 2," Btruríus,Equus celes,quo uícít Lycus Phídolas;fuper columna erectus uifitur,| Caetera T uxeodem libro huíus argumentí,fi quís curíofíor eft;plura fibí collige, Apelles pínxít Clytum es Quoad bellum feftínantem,& ei galeam pofcentíarmígerum porrígentem , Eft & equus eíus , fiue luit, pictus in certamine, quod íudícium ad mutas quadrupedes prouocauít ab homínibus: Nan ambitu aemulos przeualere fentíens, fingulorum picturas inductis equís oftendít: A pellís tantum e« quoadhinníuere,ídt poftea femper illius experímentum artís oftentatur,Plin, Etrurfus, Fecit & Neoptolemum ex equo aduerfus Perfas, Antígonum thoracatum cum equo íncedentem ,! Perítíos fesartís praferunt omníbus eíus operibus eundem regemfedentem ín equo, Protogenís R.hodíj tabularum palmam habet lalyfus:Eft ín ea canís míre factus, ut quem pariter cafus & ars pínxerit, lNon iudicabat fe exprimere ín eo fpumam anhelantís poffe, &c.abfterferat fzpius mutauerattp pea nicillum,nullo modo fibí approbans,Poftremo íratus artí quód intellígeretur,fpongíam impegit ína "Vifoloco tabulze,& illa repofuit ablatos colores,qualíter cura optauerat.fecíta ín pictura fortuna na tram. Hoc exemplo fimilis & INealcem fucceffus in fpuma equí fimiliter fpongía impacta fecutus lícitur.cum píngeret poppyzonta retínentemequum,Plín, Abequo uídetur Giermanis ueteribus educta nomína coplura,ut Chonodomaríus & Suomarius Alemannortü reges,apud Ammíanum Marcelliná lib.16.&€ V adomaríus lib.14. Tte Othmarus, & fímilía nomina ín arus uel aríus,cuíufmo "Miplura;puto, ínter nomina príncipá ueterti Germanorü reperías ín Stumpfij noftri Chronicis, Plu m. Grazcipropria homínum & locorum nomína ab equo deríuata etíá compofita habent,quorum emnium hiftorías fi híc adijcerem,nimíus fane & íntempeftíuus labor foret; quamobrem fat fuerít ipátantum nomína breuiter attígíffe;znam quí de fingulís copiofius cognofcere REINITAERE autho v C] - «$4. DeQuadrupedibus res inqufrent, qui uelhomínum gefta & híftorías,uel Geographícos libros ediderunt, Nos etiamjr Onomaftíco permulta ab bippos deríuata aut compofita nomína propría uno ín loco! dedimushg, - mínumlocorumé; & in Bibliotheca fcriptorum. Graclquídem compofítis deductís& ab eq " nominibus propría hominum nomína formare plurimum delecati funt , & plurimum hac ín parte füxuríati,ut fingulis mox enumerandís apparebít, Exiftimabant enim neício quid dignitatís eque, firís nobilitatis equi uocabulo conferri Hinc eft quod in Aríftophanis Nebulis lepímus, Strepi dem cum uxore de nomíne filio imponendo contendiffe;& cum illa Xanthíippum aut Charippiden uocari uellet:Strepfíades üeró auifui nomíne Pheidoniden,conuenife candem ut uelutí contundis nominibus Pheidippídes nomínaretur, Apud Latinos uix unum aut alterum fimile reperío ; qual o füntapud Varronem dere tuft,Equitíus & Equículus, Apud Vergilium Aene, 9. penultíma pero, fcribitur. Contíauó Quercens & pulcher Equícolus armis, Commodiíus Equículus uít fortiílimus. & pattemilitarinarus Varronimemoratur, €Expropriis uocabulis Grzcís proponam primu homíntim propría, & uirorum príus quàm mulierum; deinde locorum & populorum, feruato literatumordine fn fingulis, 4| Hippalcus, Híppodamío & Pelopisfilius, Hiíppalmus apud Q. Calabrum, Hippammon apud Pollucem,per mi dtiplex fcribendum, Àvdjet piy Vormdtppog dvo npyin uerfüheroico. Híppagoras. Hipparchus:quo nomíne plures apud Suidam recefentur, Leroy Vous, dicebantur columnze quedam ab Hiípparcho erectz,inícriptis And Ícopus eratime liores reddere lectores. Hippatchi murus, Té lozrágys vyioy: Hipparchus Pififtrati filíus iuxta A míam murum zdificauit,maximo Atheníiéfium fumptu,quem illos facere coegicunde prouerbig ifiuc de rebus fumptuofis ín ufum uenit,Suíd, Hipparchus Colargeus primus ofiraco damn Plutarchus in uítaINicix, Teraagyiov &QovG", prouerbium apud Suidarn: citharordus híc fuit;&t certare deberetaduerfus Rufinum citharcedum, obmutuít, Hipparchídes, apud Aríftopha Hipparinus nobilis Syracafanus Díonís pater , Díonyfij focer & collega , apud Plutarchum ín IDicnis. Di6 Hippatini, Syracu(anus, philefophus Platonicus, Dionyfr uxorís Ariftomaches &c.Svidas, Híppafus Metapontinus. Hippafus ín Corínthíacís Paufaniz. Sócus Híppafih damí, id eft rei equeflrís perit filius, Homerus Iliad. a, DeLeucippe & filio eius Hippafo , qu & forores per infantamIatiíatum ederunt, fcribit Plurarchus in Gracanícís quarftionibus 37, pafides apud Q. Calabrum, Hippías,plureshuius nomínisuideapud Suidam, &c. In Hippiami mínuptijs Antonius,utín efus uíta refert Plutarchus,per totam noctem bibit, Híppíothon, lg Üsy, Cerenónis filius; qua illum ex Neptuno fufceptum clam expofuit;inde repertum equa nutgi i Etymologus:V idene ídem fit,qui Hippothoon intra, & ipfe INeptuni filius. Hippon,lzzay, xytonum,nomen uíri efttoxytonum ením equilefignificat, Hippontyrannus capitur, Plutar in uita Tímoleontís, Hermogenís Lycij nobiliffimi curforís Hippos cognomínati mentio fit fecune do Elíacorum Paufaníz: uícitautem octies ín trí/bus Olympíadibus. Híppobota aríftocratiamin Chalcíde Bubaez cíuítate, Aríftotele tefle;atiquandotenueruntStrabolíb.ie, Flos ex Cha 'idenfis bus exactos Plutarchus memorat ín uíta Períclis. Hippobotus phílofophus quídam, Suídas, pocles. Hiíppoclídes;Zzo uex6o6A05 7» fc yuvaunóc uéeuoy Aersoqirue ers, Fiefychius &€ V arínusy eft curz Hippoclidi, Ov coi Ea7x^d v, Éraftmus in prouerbijs.. Hippoclídis philofophí tue Valerius Vlax.1.6. Hippocoon cumliberísab Hercule interfectus eft, Hippocoontís Flyrtada Vergilius, Izvroeo/G-5oo6" Elclychius & Varínus. Víde pauló poftín Hippomene, Hippot multi fuerüntimedici quídem huius nomínis feptem, Coí omnes, Suída enumerantur, Hip tes Syracufanorum dux foedera uiolat,& Syracufas capit, apud Plutarchum ín uita IViarcelli. pocrates Mathematicus mercaturam exercuit, Plutarchus ín uita Solonis. Hiíppodami cutu mentio fit ín Equítibus Aríftlophanis, Hunc aiunt Milefium fuifle Euryboontis filium: habitalleali tem Pírzum, & íllum(uel domum quam in Pirzo habebat)Athenienfibus díflribuiffe , &C ín hom apud eos fuíffe,meteorologum cognomine,Sunt quí eum de uoracítate notent:z7$e d" sip suis petia (ze els viervonis MAG" dy, Helychius & Varín, Híppodamía dí&tà eft forum ín Píraco,ab Hippo mo Miilefio archítedto,quíi Píreum Athenis xdificauít,Suid. Hiíppodamus quídam apud Homtt etíam zzz € cognominatur, hoc eft equeftris & bellicofus, Hippodamantium uinum Fey us & Plinius inter tranfmarína celebratnefcío àquoloco díctum. Híppodorus ín Onomalit] - Hippodotes apud Gyraldum de dijs. Fiippodromus fophífta apud Catlíum, Hippolochus; rophontís filius & Glauci pater, Homero:& alius Antímachí Troíani filius, Eidem, Hippolodius Macedo, A:heneus, Flippolytus filius fuít Thefei && Hippolytes Amazonum regina ( Antiopg'e cundum alios;Plutarchus in Thefeo)quam Hercules uíctam Thefeo uxorem tradídít, Fic cumes rum iuxta mare agitaret,apparentibus phocís equí terrítí currum ruperunt,& Hippolytumd ice pferunt : quiexítus efus nomíni tanquam omíní ínfodlici refpondit, V ide Onomaftícon, & Pluta chum ín Parallels minoribus, & prouerbium Hippolytum ímitabor , cuius etíam Suídas meme Idem nomínis omen ín Hippolyto noflra relígíonis euentü habuit,ls enim in Offíjs Tyberinis mat tyr (fub Decío Czrfare & V aleríano prafecto) ab equís dilaceratus efi; & membra índe collectats tnam translata, Huíus mortem defcribens Prudentius, de iudíce Romano hos uerfus relíquitt 9» fupinata refidens ceruice, Quis;inquít, Dicíturzaffirmant dícier Hippolytum, Ergo fit Hippey | tüs,quatíat turberdg iugales, Intereatg ferís dilaceratus equís, — Bed de Hippolyto Theíeilege 4 * »polyto Sicyonío(ínquit Plutarchus ín uíta Numa)fingunt,quoties ex Sícyone Círrham adnauiga(; fet; oraculum Pythíam reddídí(Te, ueluti deo fentiente & promere gaudente huiufmodi heroicum; Hippolytírurfus charum caput equorafíndit, Híppomachus alíptes líterarum doctor , Plutarch, 1ita Díonís. Alterius cuiufdam tibícinis meminit Aelianus in Varfjs libro 14, híc cum difcipulus ius aberraret ínter canendum tíbíam,percuffíteum bacculo dícens : Perperam cecínifti : nàm alíos qe quin hí tibí no applauderent, Idem lib, eiufdem operis de Híppomacho pugile fíue athletícés magí fito (cribit, Híppomachus Elíenfis,et alter ex Caría Thracie apud Suíd. Híppomedo Agefilai filius bellicís operibns ínfienis,apud Plutarchum ín uità Agídís:item uiri nomen àpud Statíü lib.s, Theb, Hippomenes, utfcribít Ouídíus, Límonen filíam in adulterío deprehenfam equo famelico praebuit ideuorandam, V erba eíus funt hzc,ín Ibín, . Solat Limone pcenam ne fenferítillam, Ettuadente "fero uífcera carpatequus, Vnde facta parcemía,quam ex Díogeníano auocat Brafmus, Magís ím "pius Hippomene,Textor. Hippomenes filíam fuam uítíatam equo uorandam obíecít,& c. unde & A pcus dictus eft rs «ox 19eu5, Suidas;hínc forte eft etiam quod apud Hefychium legímus Lzrzroxeus, —wG^ HipponaxEphefius lambographus. Hípponactéum praeconíum, uide inter prouerbía Eraf m Hipponícus, ín Aelíani Varijs. Cratínus Hipponícum propter ruffim colorem Scythícum, so nomínauít, Scythicum enim lígaum eft, dv à EawÜiCovrót o yuwoznt* noa Boise vu ia, id eft quo mulíez xeslanas tíngunt,& flauo colore ínficitt:ni(i favüi(ovron paffiue accipias, ut ipt fe,íd eft capillos (uos thoclíenoíntíciant, V arínus ín uoce Cratínus:fed mutilus apud eumlocus eft. Hípponici cutafdam 3Herodotus memínit.Hípponicus Athenienfis ab Alcibíade pugno percutfus, Plutarch. in uíta Alcí is, Hípponus,Lzzas, filius Vegapenthís,nepos autem Proeté Scholíaftes Pindari, Hipponus, quipoftea Bellerophon,Czlíus ex Scholfs ín Homerum, V idetur (ane dictio hzc compofita, & fio. milícare magnanímum, ut 1zzryvsusy, Hippophatus;Gyraldus de dijs. Híppofiracus,Ibídem:üía -deHippothous. Hippotes & Híppotades , id eft Hippotis filius, Ibidem, LHiíppotes,uiri nomen, . dac in Muay: A eolí pater, & c, Cael, Hippothoon,Lzreowy, filius Neptuni, à quo Hippothoon- bus dicta, Suídas. Heroum eius,íd efl templum in quo colebatur , Hippothoontíum dicebatur, fychíus && V arín, Vide neídem fit Hippiothon fupra dictus, & ipfe Neprinifilíus, Jazz: svO-, Suidas. Hippothous,Strabo.Hippothous & Híppoftratus ex procís Híppodamías. "qAgríppa;uírí tome apud Latínos,nó ab equo,fed egro partu, Ajeezzee quide Girzecis olestec Ael. Alcippus ín Amatoríjs Plutarchi, Anaxippus.Anthíppus Pollux 1o, Axchippus poéra. Ax gy ppus adolefcens ín Afínaría Plauti, Ariftippus, A elían.lib,e. V aríorit, Callippus philofophus Ue Lj B. L4 "Athenienfis,Suídas, C. T'íberíus Augufti fucceffor Callippídes per íocurm trocatus eftjquem curft Jüreac ne cubiti quídem menfura progredi, prouerbío Graeco notatum eft.INam & Tiberius quam. uis prouíncias & exercítus reuifurumfe fzzpe pronuncíafíet, & prope quotannís profe&ionem prae taret, uehículis comprehenfis, commeatibus per municipia & colonías dífpofttís , ad extremum pro itu & redítu fuo fufcípi paffus,in urbetame fe continebat, Sueton.Callippídes olím(inquit iimus)prouerbío dicebatur,quí ín moliendís negocijs, cum multa fe facturum mínaretur , nihil n confíceretraut quemadmodum aít Terentíus,quí feduló mouens fefe nihil promoueret, M, ius ad Attícum lib.is, Varro míbí denuncíauerat magnam fane & grauem zórqávsay, Bienní& erijt,cum ille Callippídes affiduo curfu nullum cubitum procefferít.Quis híc fuerit Callippídes, ít Érafmus,non fatis perfpícuum eft, nífí quod haud díffimile ueri uidetur accípiendum effe de ppíde tragoedíarü hiftrione celebri && multí nomínís apud Cirzcos,cuíus memínít Plutarchus apophthegmatís Laconicis, Híc Agefilaum regem alíquando obuium, non falutatus ab eo ínterz gauít:INon agnofcís me rex,nec quí fím audifti? "Tum Agefilaus hominem contemplatus, Aa 276 Toctuzrznielee à clin Mieres; hoc eft, An nt tu es Callippides ille dícelíciatfic Lacedemonij mímos ap lant, Mihi quídem hoc Agefilaíi dictum prouerbíali fenfu torquerí poffe uidetur, ín homines oa htatores & laudis auidos,quorum multi fe fuatp non ab omnibus nofci mirátur; V t alius quídam zallippídes ille fuerít,cuius nomen de tjs ufurpatur , qui cum multa promíttant , nihil promouent, Miqui Calippidem perl, fimplex fcríbunt,alij callipídem per p. fimplex,utrícpimperíte, za«v9vrzmvw vorroty à Kouzrzid ny, Ariftophanes ín INebulis, Charíppus,Aríftoph, ínINebulis,utiam cítaui, Memini && xxevrzrcy per diphthongum aliubilegere, ut apud Iuuenalem Sat,8.. &/ fílía Cephalí, Uxor Charippí,Suídas ín Gisy, Chryfippus & Argyríppusab ornatu equorum nomínatí uidetur. fippus Pelopís ex Hippodamía filíus:& alíus philofophus Stoicus, Chryfippus etiam ínter Soa Aisillios numeratur ín Olympfjs Píndarí Catmine 7.ín Scholijs, Cíerhippumab equís & cítrho co ore díciputo, Czlíus, Cratippus uír clarus & canibus alendís deditus, Cialenus ib, 3, de antídotis, ippus apud Ariftophanem,zv v! & xeévizraG "uidetur quídem nomen proprium : fed Suidas & ínus exponunt uyav Aiptp,id eft maenas nugas,ut &C Caliustego potíus magnum nugatorem trím, V el 6 Bersuy,zpvowrny,7r'evoy, lídem, Híppos ín compofitione auget:cronía uero,íd eft Satur la obfoleta & nugalía dícuntur;hinc && compofíta uox ínuerfa lzesgevia, nous mentíonemíupra - a 1i | 2556 De Quadrupedibus feci, Damafippus,apud Iuuetalem & Macrobium, Dioxippus apud Plínium && AelíanuminVa aslibro:, Drafippidasnomen fictum ín V efpis Axíftophanís. Ephippus, uiri propríum, S tid. . B poétz apud Macrobium, Euippusfilíus Megateiregis Megarenfium, Paufanías in Attícís zu rípides ct per p.fimplex fcríbat, non uidetur ab equo compofiti effe nomen, etfi antepenultíma pro ducat;ut ín illo Ionís, x«£es ueAverterAoi vereri w qv yva/ows. Vusolae, Etymologus Euripíden aít ab uet i» dí&um effe, quód in Buripo natusferatur, Gilaucippus,apud Macrobíum, Gris nen Lacedzmonium, Varín, Hermíppus philofophus,uídeSuidam. Lahíppus,Fatuaríusapud Plin i um, Leucippus Ocnomai fllius, Paufaníz ín Arcadícis:&C philofopbínomen Axíftotelí li.1,de hiff, aniaal,X canís apud recentiorem quendàm: apud Píndarum Proferpínze epítheton , ut ínfra Lylippus,Plinío nobilis fculptor:ítem poéta tomicus;uide Onomaítícon. IMelanippus,uir T nus ín bello fortíffimus,quí l'ydeum occídít, &c.Paufan, ín Boeotícis, IMelaníppi && Charíto floriarn defcribit Aelianuslibro a. Variorum, Menippus,Suíd, INicippus. INothíppus poet fophagusapud Athenzum, Phaníppus quídam turpis & libidínofz uítz homo fuiffe fertur, Tif menus ueró peregrínus & maftigías,unde Tifamenopheníppos huiufmodi homines Axiftophanes. in Acharnenfibus díxít, Pheidippídes Strepfiadis apud Aríftophanem filíus,ut fupradixi, P hd 3 dippidís Atheníenfis tabellartj meminit Herod.lí.6. Phílippus.Hefychíus phülippos etíam moechos ínterpretatut. Phílippides & Philippion,Suid, Philíppicus,qui & Dardones, lufiiníanum reoem occidír,S&c.Suíd, Pofidippus,nessdvaz6-, Samíppus uírínomé ín INauígío Luciani, Stratippus, . Án Equítibus Aríftophanís, "T'araxippus Glaucus ín Ifthmofuit,quem equí peremerunt. Taraxipt pum edam nuncupari ínuenioheróum Myrtilo à Pelope fiructum, in quo & rem díuínam ílliobien rít,ut perpetrata czdís iramleniret, INomínís ratío efl, quód ín eoloco Myrtili arte íníectus fit Q&- nomaí equis terror, Sunt quí ab Oenomao íd folitum peragi, fabulentur. Quídam ínibí ín foffaall qua à Pelope,fibiab Amphíone tradíta Eusbane qus non Oenomaí modo exterriti (int , uerum extetreantur omnes illac tranfeuntes equi. Fuiffeueró A egyptij putant Magícee perítum Amplilo na:propterea petras illi ín Thebarum moenibus fuftruendís uifas obtemperare, fícutí Orpheoratiy ne cadem ferz obedíuerunt,Catl; Vide plura apud Pau(aníam Elíacorum fecundo. Epígrammatüm Gracorumlib.i fe&tione 43. A ugeas dicít duodecímam boum fuorum partem effe Tagafrzratgto Spy. Cleon ín Bquitibus Aríflophanis zueafrz mspezG* cognominatur, quod ordinem equeftrem turbaret, Telefippusfilius Hippocratis, Varín, Xanthippus pater Períclís, Varín, Hoc nom fiauo equícolore índítumapparet,ut círthíppusá giduo,Leucippus ab albo, iMlelanippusa nigto "euxippus,dux Lacedamoníus,X enophon de rebus Gracorum. € Mulierum nomína, Hípparchía uxor Cratetís Cynicí, &c, uíde Suidam, EFlippe meretrix Athenzo libro iz, Theodotum quendam fceno praefectum regís Ptolemzí amatorem habuit, accu ín comeffatione aliquando apud regem uinum copíofíus infundí peteret,uehementer enim ficireft Wleríto, inquit rex:plurímum ením toení deuoraftí. Arguté quidem , cum & ípfa Hippe;, íd eftegls uocaretur, X Theodotí cui commiífTum erat foenum opes confumpfiffet, Hiíppe Chíronis Centam filía ín equam mutata;ut fupra ín equo fydere díxícuide Onomaftíco, Hippe & Acolc uxores fei, He(iodo tefte, Athenzuslibrois, Hiíppe filia Danai,á qua hippion Argos díctum, Elefychitsl Varín, Hiíppía,tz iz, Arfínoé uxor Philadelphi, Hefych. Spartana uírtus apud Leuciraalitii corruít,infefto numíne,fi credímus;ob fcelus admifTum in Scedafi puellas, IMolpiam & Híppogtiliij Paufania(n Arcadicis)relatum fcío, etíamfi ex Plutarcho alíbí Miletíam fcripfimus, Caelíus Pluta uideapud eundem libros, ca. 8. Ex Fuluío quodam & equa Hippo puella nata fertur , Codiüste Plutarcho, Celebratur Athenís quoq foemina Híppo,ut eft apud ValeríumVlaxímum, 1 Tippo uel Hippona deaínfradícetut. — f Híppodamiía, Izd áuec,quz & Brifeís;&& V enerís cogtiolfiti Hefych, Hippodamíe Pelopis & Myrtili fabulam,uíde ín Scholijs Homeri ín Iliadís B, & ín Onom fico, Hippodamía Pelopi peperít fex filios, ut Píndarus fcribít, Atreum, T hyeften, Pittheum, BI thün,Phlifthenem(pro quo alij Hippaleum numerant) & Díanaut Chryfippum, Varín, Hippoly te Amazonum regína, Hippolyti ex Thefeo mater,ut fupra dixí; Vide Onomaftícon,ubí etíamblp polytes Acaft( uxoris mentío fitt. X Aenippe,Eudori filia,ex Aeneo maríto Cyzícum regt Dolo pum peperít, Orpheusin Argonautícís. Alcippe Martísfilía, Paufanías ín Attícís, Alcíppeti phantum pepetít,quod ínter oftenta eft,Plin, Aftraus Neptuni filius Alcippen fororem ímprida compreffit, &c. Plutarchus de fluuijs ín hiftoría Caicí, Aníppe filia INili Bufirídem ex INeptutiope perit; Plutarchus ín Parallelis mínoribus, Archíppa uxor Themíftoclis ex tríbu Alopecía; Plütit chus. Archíppen meretrícem à Sophocle íam fene amatam apud Atheneum legímus libro is. Bis ftippe,uideLeucippe. Chtyfippes qua Hydafpen patrem amauit, hiftoría legítur apud Plutarch initio libri deuuijs. Cydippen fecit Protogenes Rhodíus,Plin, Cydippe Ochímí filia ex Cereaplo Solis filío peperit Camirum,Lindum & Ialy fum,Scholiaftes ín Olympía Píndarí Carmíne 7. PUlte - alía Cydippe Cleobís & Dítonis mater,apud Stobzum ín Sermone demorte, Euexippe,filíabte . fiBozotij, Calíus, Euríppemulíerís nomen ín epíflolís'Theophylacti, EHeuríppa, Díance coge men,Cal, Leuci ppides, dua: quadam uíreínes fuerunt, TeMe, xeAdp 71 mtu eges de G2 7 pl Jy Ad bazrzid'ay inse, do dE Gi) mruplgeas quet, Hefychíus && V arinus, Stephanus Leucippídas ; i Leucippi lias nomínat Phoeben & Elaíra,ex Aphídnis ciuitate Laconica ortas;has à Caflore GCPOI DeEquo. Heise Libl — $557 T 4jLocorum & populorum nomína, A Nare amne uícp ad Equículos tenentSabini,Cato Orig. jo Equeftrís & Rauríaca Coloníz Plínío A, i7. ínter Gaallíz populos numerantur, Ptolemaus Eque- - firem Sequanorum ín Gallia Beleíca cíuítatem facit, Equeflres , ut Antonínus ínTtíterarío aperté feribit, funt cítra Iuram íuxta lacum Lemannum,à quo díftant 2o.M, p. Quare coníjcítur effe INeuás dunum, ficut & liber puíncíarum meminit Neuíduni Equeflrium, quz cíuítas hodíe uocatur Ne» jisuuleo INeau, Sed cum Antonínus Equeftres príus commemoratac deínde lacum Lauf unü(quí idem eft Lemanno)uídetur hzec urbs cítra lacum fuiffe, ut forte fit illa quae hodie Dunoy uocatur, "queuox nomíni Neuíduni non malérefpondet,&c. Hzc Sebaft. Munfferus ín caflígationibus círa cafinem operis de IR hatía Alpina, Víderi (ane poteft Neuidunum duplex fuiffe, utalterum diffe. "rentize caufa NNeuidunum Equeftríum dicta fit, (Equus nomíne mons Troíz ímmínet;per quem llafacile capta fertur,unde equi Troiani fabula nata eft fecundum quofdam, Nic, Erythraus. Das iidas cum eíus ftudij effet; cuíus profeffores fophiftze uocantut,ínepte X mordacís opínatíonis, A« -pollinem Delphís írrídendí caufa confuluít, an equum ínueníre poffet, cumomníno nulli habuif. uius ex oraculo reddíta uox eft;ínuenturum equum, fed ut co perturbatus períret.Inde cum ío cabundus,quafí delufa facrarum fortíum fide, reuerteretur, íncídít ín tegem Attalum fzepenumero dlecontumelíofis díctis abfentem laceffitum, cíustp tuffü faxo , cuínomen erat Equi, pracípitatus, - ad deos ufa; cauillandos dementis anímí iufta fupplícía pependit, Valer. Maxímus, Roboam Sa^ "lomonís filius ínter alías urbes condídit Hippam & Mlaríffam,lIofephus Oríginum Iudaic, 8, 1c. Baa dem forte fuerit Hippus urbs Palzfiíne Stephano, Lzrzriztt perta quzdam A thenís, V arín,. Híps patis.lazapie fluuíus eftín Camarína(uelper medíam Camarínam fluens)cuíus aquz pars una duf fl,altera falfazhunc nouum fübínde lutum afferre & ripis apponere aíunt, unde zedífícandimas m íncole fumant:alij uero quoníam per medíam fyluam quaridam fluít,unde arbores multe ps rax nafcantur , hoc modo zdiíficantibus Camarínzeís prodeffe, Fertur autem & nauígabile & pi Acofumelfe flumen:fontes habet ín monte quodam Sícilize. Lígna quz ín fyluís fecuerínt ei íníecta inurbem uehuntur, Hzc ex Scholijs íi quíntum Carmen Olympiorum Píndari , Hípparenum Iles potamiz oppidum: Muros Hipparenorum Perfz díruere,Plín, Híppia(Iaziz á Jurbs Perrhebíze, 3s Phalanna dicta, Stephanus, Phalanna eft urbs Perrhzbís quondam fubdita, Strabo, Oppíd& Gracía taz Áeyoc ab equis cognomínatü eft, V arto, Argos hoc Achaícum dicebatur, Pelopon- fiurbs;hippobotum etíam alío ab equis cognomine dictum, utpote equorum pafcuís aptum, Híp n Argosab Híppefilia Danai appellatum apud Hefychium & Varinum legímus, Plura uíde ins ieríus n. b.ín patrijsequorum. Dauníorum oppidum Harpí , aliquando Argos hippíum Diomede dente,mox Argíríppa dictum,Plin. Ptolemzus Scyracenos ultra montem Híppicum ín Afía col it, Hermol Fuít & Hierofolymís Hiíppicus dícta tutrís, cuíus meminit lofephus de bello fudaíco . $& Longínquiores eodem difceptant foro Halydienfes feu Hiíppini, Apolloniatz, Trapezopolíte, bhrodífienfes,Plín, Hiíppus fluuius eft IMofcorum. Phafis amnís maxímé inclaruít Aea x v, Vl, arí,ubí Híppos & Cyanos uaftí amnes e díuerfo ín eum confluunt;accípít etiam Glaucum,&c, Plin, Phafis Cilaucum ín fe recipit & Hippum e uicinis montibus cadentes,Strabo:idem ex eo ín Dío nyfium fcribens Buflathíusrepetit, Hippocoum uínum ex ínfula Có,díctumab agro generofo cuí jomen Hippo,Feftus, Hippu acra,íd eft equí pmontoríum, urbs LíbyzeSteph. Hippucome,;uícus cia, dictus ab equo uíatorum quorundam illíc mortuo,Stephan. ' Híppomenes filiam fuamuítís 1àquodam,equo uorandam obíecít , Kc, unde & locus díctus eft Tore sx sGesc , Suidas, Víde ain prouerbío Apudequum & uirginem, Prufa cíuítas Bíthyníz fub Hippo monte fita, Plínis paulo ante fínem libri quíntí. Coloni Kowwvoific dicti fcilicet colles ín Attíca: nam & fimpliciter ivoy locum altum ínterpretantur)duo fuerunt unus 4G (malim Vai", ut Paufanías habet, uel I&G^per e, ut author argumenti ín Sophoclis Oedípum ín Colono) appellatus;cuíus Sophocles . minit, tanquam Oedipus ad illum confugerít:alter in foro erat uxta Euryfacís heróís templum, onueníebant mercenarij homínes,ob hoc ipfum KoAaviaou dicti, Pollux, Oftendítur & locus ap tllatus KoAwvoc (7r2:6-,in quam Attícz partem prímum ueniffe quídam dícunt Oedípum: à quibus tamen Homeri poéfis di(crepat, Dicuntautemaram quog Neptuni hípptj , & Mineruze híppíze ( ín hoc colle effe , ) Paufanías ín A ttícís, "Templum Furíarum quas etae uocítant,ín bíppio Colono eiui nomen, quonía templum ín eo fít Neptuní híppij,& Prometheí:et oreocomí, íd eft quí mulo mcuram habent,ín eo habitant, Author areumentí ín Sophoclis Oedipum ín Colono, Et paulo fL H exa r8 dJocdurz G7 NzoUxerrua: qu 73 faci dv Gg] lare, V nde apparet & Colonum, € Hippíum tunc feorfím dící,& coniundlis etíam uocibus Colonumhippíum, differenti caufa nimirum ab. Aa s 23 8- » C uadr upedibus altero Colono, Colonus híppius ín Attíca prope Académiam eft, Paufanías, | Adraflumaiunt: cum Thebis fugeret, equos ín Colono primum cohibuilfe,& Neptunum ac Mineruam hippíos apay pellaffe, Hefych, & Etymologus, LaziMQG- nudum nomen apud Suidam, non alíud fignificareufe detur quàm Attícum collem íam díctum,cum MQ9- & wAavécfynónyma uideantur, Híppusinfi " 1a Erétriz,item urbs Sicilix, X alía Palaflinz,Steph,Eadem forte eft Hippa urbs à Roboam Salo no inis filío condita,ut füperíus rétuli, Lacus ín quem Iordanísfe fundít,amcenís círcumfeptus oppidis eft, luliade & Hiíppo;Plíníus $.:5. Inter Decapolítana regionís,qua ludaz iungítur, oppida, Plin; $.18.numerat íam díctum Hippon Dion.Síc ením etíam Hermolaus legit, íd&p facit (ínquit) auth," ritas Díonís,quí fcríbít, Díon olim Hippo nomínabatur, Erythra cíuitas eft loníca , quee portum. habet, & quatuor ex aduerfo eífitas (éxegdt/as )paruas infulas , que Hippi dicuntur, Strabo libro 14. quare corruptum Stephani locum coníjcío,ut legamus Hiíppum non Eretriz, fed Erythrarumin. fulam effe, Mentíonem de hís infulis facít etíam Plin.5. 29. Hippuris maris mediterranei infula Pom ponío:Hippurifcus infula Carie Stephano.Memínit etíam Plín, 4.14. übí pró híppurufa,híppurifcus "ds legendum uídetur, Annij Plocami libertus círca Arabíain nauígans , Aquilónibus raptus prater Carmaníam x v,dieHíppuros portum eíus inuectus eft,Plintus. Portus quídam in Taprobane Híppuros nomínatur,Solín. Hippo uel Híppon ( izzàp ) duplex eftín. Africa:unus (proferturt fcemíno genere) regíus cognomínatus ; alter díarrhytus ; quod paluftri folo madeat, unde & te motibus frequentíus infeflatur, quare uagam Silius díxít,utranty uno uérfu complexus, l'um uz & antíquis diledus regíbus Hiíppon, Vtrancp Hiípponem Grzcos equites condídiffe author eft línus.Círta in Afríca Mafaniffz & fuccefforum regía eftin medíterranea , urbs optíme firucta, cumas ácateris,tuma Mícípfa,quí & Graecos ín eam habítatum deduxít:& tantam effecit, ut decem equi tum millía,& pedítum uígínti emitteret.Círta ítacp hic eft,& duoHippónes ialter Vtíce proxi Ut alter remotior, & Tríto propinquíor;ambo regíz, Strabo lib.17.Plura de E Hippóne Afrícam pud Plínium ex Indíce requires, E(t & Hippo oppídüm Locrorum in Brutíjs , Flipponiu ( izzr&vioy ) Stephano ab heroé quodam fic dicium , & à Romano poft Annibaluentía : gentil Hiípponíates,Stephanus, — Hinc finus Hípponíates apud Strabonern libro fexto,quem Antioch Napítínum díxit, Plíníus T'erínzum. Hippo Lucaníz cíuitas , Plutarchus ín uíta Ciceronís, BE hoc Pliníuss. 5. Híppo (ínquít) quod nunc Vibonem Valentíam appellamus: Idemapud Strabo nern legímus libro 6.Ab eodem Plinio 2.1, ín Hifpanize defcríptione Hippo Caurafíarü memoratün R.egio qua fub Cafpijs portís ín humili & concatro folo íacet , & Armenía, eximie híppoboti/idtllm eqüís pafcendis apta (unt:uocatur autem & pratum quoddam Hippoboton , per quod iter facit qui ex Péríta & Babylone ín Cafpías portas profícífcuntur,Strabo, Argos Achaícum etíamfipp boton cognomínatum,fupramonui, Hiíppocephaluim fuburbanum Antíochíz díctum alícubile giflememíni, Hiíppocorona eft in Adramyttena regione,& Híppocroníum ín Creta,Straboliby Fontes ín Borotía Plínío numerantur, Hippocrene,Aganippe, Gargaphíe, &c, Flíppocrene, im nci, fons ín Heliconeá Pegafo equo dictus,quí fitíens ungula terram percu (Titjunde fons eimíctl uteéfiodus ín Theógoníjs canít (ítem Aratus, & Higinius:uide ín Pegafo infra ín b.)Hefych, Cum Bellerophon Argis fitrjffet,terra í&a pede Pegafi foritem eníífit,qui inde fons equi, uel Pegafeusqe yaeie bonia) dictus eft, Varinus, luxtaHippocrenen ín Beeotía alter etíam fons Aganippe eft, noi prócul ab Helicone mote, Perfíus Hippocrenen fontém caballíng díxít,ex quo quí haufiffentprotiuj nus furoreáfflatí poétz fieri credebantur, Hínc Híppocrenídes Mufz, Vide Onotmafticon, Ore fles à cx de materna expíatus fertur,tum alíjs modís,tum aqua ex fonte Híppoctrene;qui etíamaptid Trozenios monftratur ex Pegafí ungula íáu prognatus (unde & ruyacid'a lonysy uocant) Calilis ex Corinthíacís Paufanís, V ide nonnihil etam ín Gyraldi opere de dijs ex índíce, Fuit in Pirzolo runi homine Híppodatmía;s Milefío Híippodamo qui Píraum ftruxitimemínit Demofthenes. Iz el&ueoy &eeay nuncupatrerum Gracarum]libro 2. Xenophon, Czlíus, V ide fupra ínter propriat rorumnomína ín Híppodamo, Híppodamantíum uinum quóddam ín Cyzíco , Hefych. Poliha authorítas Híppodamaniío, Myftíco, Cantharíta,Pliníus deuínís tranfmarínís. Sternea,uíatz coontís,hoflilís, ox ssowzims 7p ovre, Hefych. Hippodromus locus Alexandríz ciuitatis ut inel defcriptione refert Strabo lib.i7.fignificat autem quemuíslocum, equorum fpectaculís & curlibi y aptum. Hiíppola,lzzeAe, urbs uetus Laconíca:gentile Hippolaítes,Stephanus, Llerodotus adbos ryfthenís Hypanísi tractum críbit, üBoAsy Ol yopac éivas, d iermoNeny &xey «Acro, FTermolaus. Hippo molgí,LazakoAyol (uel Fzrzuzo? er) dicti ab equís mulgendís , Stephanus ín IMclanchlenis: uídefapra capitefexto. Hipponium urbs Brutiorum,alíás Hippo, paulo fuperius dictum, Hiíppóonefus, ut? Caríz,& alía Libyz,Stephanus, In Ceramíco finu ínfulz, Hipponnefos, Mya, Sepíuffa;Plín,gd Hippophagi populi Scythíz ín Afía,(ut cap. 6. docuí) & alij Híppopodes,de quibus fuperius € a hoc ípío capite díxi,fupra T'auricam Cherfonnefum iuxta Alanos. Solínus ín Oceano Scythícolia bítare fcribíc,&& humanam ufg ad ueftigium formá tenere,fed ín equinos pedes definere ; Et Plítii A13. ín quibufdam marís illus infulis, Hipporeesgens Aethíiopie,atrí colorís,tota corpora rupto illinit,Plínius, Hippotamadz,uícus ín tribu Oeneide,Stephanus, Eu «| Aganippe,Bocotía fons,ut fuperius in Hippocrenedixi Argíppei Scythis ab ipfo natalte? ui, mares paríter & foemínz, &c, facrí dicunt efIc,arma non poflidencuocantur aüt rgippot BE rogo» ! LE ud fs dun NX DcEquo. Hab. Lib. 559 godotus libro 4 Argyrippa (Acyvelazi«) cítiitas in Apulia; olim Argyrohíppus dicta,qui Díome. des edifícauít,a qua Argyrippéni dícunturzuide Stephani,qui & bippíon Argos d Díomede cognó «minatum aít,unde ab equis eí nomen effe Conftat, & non probandi funt qui per z, liinplex fcríbunt; neg quífecundam per iota, Dauníorum oppidum Harpí,alíiquando Argos híppium Díomede con- - dentemox Argírippa díctum,Plín, Centhíppe(Kgilizrzs)focus Argíuz regíonís,dictus quód Belle gophontes ín eo prímum flímulàrít equum Pegaftim , Varín, | euuzrzrioimi,Suídas,néc addit quícdp, - philippenfes, Philippeftj Girece,ad quos D. Paulí epiftola extat,ín príma Macedoníd parte funt , ut -marratur ín Actís ca. 16.colonía oriunda ab urbe Phílippis,dicta a Philippo conditore, Erafmus Rot. - Philippi cíuítas Thracie,a Philippo rege Macedonum flructa, Iuxta hanc funt campí Philíppici,&c, Eft &GSiciliz cíuítas a Philippo fíc dícta,cum príus Crenídes uocaretur,Stephanus : Vide Onoma. fiícon Philippopolísurbs Macedoníz quam Philippus Amyntz filius condídít, Stephan, Euipe pouicus Caríz,Idem, r&ezrzy,locus Athenís,Suídas & Varínus, "Taraxippusoci nomen,ut fur pra dixi ínter propría uírorum, i H, b. . Forté inuenítur aliquando equus cornutus: fed hoc monflrum fuerít, Albertus, — qiii, equi parui voasboi JW Ferry, ut virvor i voAeCoi TW avlpirwvwy , Suidas in xevedd'tv,, Plura de hac G fimilibus "uocibus uíde fupra in Hínno uel gínno flatím pofi afinum, & ín Ceruo n,a,& ín equo B, -— (Depulchrítudine equorum , lege Petrum Crefc, 9.7. Equusdefeffo fimilís,& capíte prono, - -noneftávampoyp ideft decorus,Pollux. — : | [Opes i75: Homerus díxit proósézrrget , id efl concolores, cum duo uel plures, eodem o« mnes colore fpectantur. mzwse luvózpryece Varus ZáVpaufwG" KSouy vuwsbnGro Orpheus ín Argonau tícis, Badig- Suídz filium, & equi colorem fignificat, Equícolere diífpares,híc badius,ifte giluus,ílle -murinus, Varroín Afíno ad Lyram ut INoníus citat, Improbi funt equí utplurimum pra caeterís, ufalbumalíquid ín pedibus aut cruribus habent, & quí alba fronte funt, aut roftro albo, przcípue km phoenicei coloris equí rale quíd habuerint, Abfyrtus ín Híppíat, res. Equíalbí ín magno pre "tiofuntapud Tartarorum regem:cuí huíus colorís equí abínitío anní cuíufq; ínterdum ad centum . milladonantur,Paulus Venetus, Etrurfus alibi. ex Tartarorum habet armenta magna equorit alborum & equarum albarum,qua putantur excedere numerum decein inilium, | Statius de equas busAdmeti,Noctemá díem&g Affimilant,maculi$ internigrantibusalbz. Candore níualí, V erg. Aeneid, Albiequimeliores & aufpicatiores olím habíti uídéntur uide prouerbium Albís equis precedere, In Geoponícís 16.2.laudatur equus yes & páuló poft 4j gorap xaxawvooc usAec : unde )og glaucum colorem de oculís tantum íllic accípí,nigrum uero dereliquo corpore: V íidefupra ins. Turpis equusnifi colla iuba flauentía uelent,Ouídíus i. IMetamor, Seiani equi (de quo íns terprouerbía) colorem puníceum fuiffe aiunt,Era(mus, Qualís color equorum fit qui fpadices uo« «antur , det íftíus uocabulí ratíone, Gellíuss.9, 3sudlp etoue(Turarae) (vylsc Ad Vbspero notyi BeArác, Voxytonum:alías ferc femper paroxytonum reperías:) efe d^ tfe eWorqipue mrripeg praise d]ooutoy "vd JORpIytts uovoxge ave oU Naro ouod 2roiuNsd ovt, Euripides in Iphivenia ín Aulide. Tu Uovoye P 8 "fjOcules natara nobís, utequo S leoni fetas , Cícero $.de Oratore, Eze Xtczty, (Ariftoteles Miigp Gaza críftam uertit, Jasévzop 482«o, Lucianus in Cyníco díxít, ^opia, iuba ; hinc (e Aógusoe día Itür e 6 AoQu sor gore zs viene, V atínus. TteAez, xr», id eftíuba, Varinus, Germanicollíaut uerticís iubam,nifallorj uocant oen Erant. V enze sv pteo 7i, ewzixviptoy incídendae, Pelagonius ín Hippíatr.$6. Vena organíca íncidítur in firanguillíone,Rufius, Oculorum uatríetas cum ín pría ageneratione contíngít,mutarí non porefl:ut cuni unus oculus fuerítalbi colorís,& alter nigri: & unus albus, & alter uaríus,& hís fimíles,Ruftus, Ove 3ywrou qv t dria CAO d mróttote quz droht l'abfyrtus in Hippíatr.i7. I uellíus fíc uertít, Cum in aurícula ulcus aut abfceffus ínnafcítur, pus lentum humorem tunica duplex íncludít, Dentesequo utratp parte orís Ccontinuí funt, Plíníus; 3 dt ogyvierota qu "Teic uloruyec omae Sys ay als Ac yd very: à cedere S dei pipep,Hippíatríca ny. R uel iustransfert, Caeterum quacung fic nafcuntur in ueteríno generé,ut hotam eam babeant, quam lé orinum dentem uocant , fubriimarinon oportet, fVlorfum prooreequi Nóníus díxithís uerbis; Pollomís dicitur ferrum, quod ad cohibenidam equorum tenacíam naríbis uel morfui imponitur, Zitpars quaedam otís equí utuídetut, f aw tap uti io ies vrOdet ul CUVENO UU B", igi AG 71 97 NEXOQU yia iy mueioy $sco, Syer nie'riaopóp d bep, olx To siue 949 iy, Hlippíatríca i2c, R uellíus transfert, Si equus uela. lindiumentum nulló correptum uitio laborarít inédía, fic ut níhil exelfe contigerit, íd erít argumen totteruli ín uerfus dígefti fuftolluntur ín palato,os feriídum fentitur, Gnathos,id eft maxilla equí; 3 ty etiam uocarí uídetur ín Flippíatricís cà. 38,ab inítio.ham cum titius fit,nmeóe oewwsdUvae auc qu rà rüs:caput fic incipit, vu Bivà eig qe Gd xao, Ruellius uertit, Siuitium freni ínturía creauit. ns Jy dtxguuv" Paz xvxseii xsot uso tekyit xoKVckvray, f Val - rares; Homerus ín carmíne ad fígü los, ! Si parotís equo nafcatur sez& | cay, Na» Dotcyydy, 9 voy Asyepówoy iuoy, Abfyrtus 16, Cum. latim pars, quz Gracis traganum dicitur , concifa eft , &c, Hippíatr, ca.ultímo: Vide paulo poft dütérpectorís partes, Pars quaédar eft,colli opínorquam Germaní üócant viberthf , ubí fcábies lla accidit, qua affectus equus à nofitis Erótríg appellatur. Emínensín dorfo pars inter ütrafque ! ap las coccyx uocatur , ut fupra capite fécundo docui; Eft & nympha pars quadam ibidem ; us à 4 560 De Quadrupe dibus appatet ex Ablyrti uerbis, €23,36, psy d'a eis T Y9rocy yt uie err quzilevot au Maxay, wok etus p oot Sive, «git xgzo yep "rote Yepari T9 epiepu o quot x ux Mo T8) Gus wey 7 vvi.duc, Badem & Hieroclís uerba funteode capite. R uellíus ín Hieroclís uerbís Girecam nymphae uocabulum relíquit : ín Abfyrtí ueró uerbis, artículum armorum tranflulit, Oca z»pezadowop Vaifiy yeso, yotvot wol advowzti sreepsoerun. GÀ cf Tura Ariftoteles n Phyfiognom. Síifagmae uelfelle maiores mínoresue aut anguftíores iufto fuerínt, lífiones & fuppurationes nafcuntur;uel dífcentes tracturam(locus non integer uidetur:forte legege dum, uel índecente ftratara)mercuríus aut (pína deterítur, Vegetíus 2.59. T36) tzrvat rie antt yov vt xpi mie iM oue, Abfyrtus 26, Ruellíus uertít, Sí fuppuratio fummos armos aut coftaso pet. Videntur (ané «mcVeue propríe díci medía coftarum fpatía,mufculorum fedes. Qu", à ^ v G- &yxoy vro TyusNy(lego walaup)n fere, A bfyrsgus ca,36, R uellíus uertít, Armus in alart miaut fub cinctum,quali legerít xz» (uvgy. Xvvmuuxy R.uellius interpretatur armorum compa Armun uel fcapulam,noflri big appellantbarbari fpallam:& &xpouep fpallarum fummitatem; Vi detur fane &xpupta fuprema thoracis pars iuxta finem collí, & ínítíum dorfi , ubi € coccygem poli" mus, Tae wizc aft By erf. f lepaviy xrra vro G0 Tii xoti, Xenophon de frenando equo Jn füm, mís armís, Camerario ínterprete, Sí omoplatas(íd eft armos uel (capulas)dolor uehementíus exem ciet, ferro tergus oportet tranfigere, X à iuba ínter cutem & íugulum( uezafu 74 d Que G- qoo và,ut Graccus codex impreffus babet)ínflar octo dígítorum fectíunculam aufpícarí,fíc ut ne fcalpel lo iugulus ipfe contingatur,Pelagoníus in Hippíatr.ca.26. interprete R uellio, VItimo quídem Hip, píatrícorum capíte,traganum pars quxdam naríum appellatur. Luxatío accídít,cum neruusc fcapulas comprehendit, aut artículus quem gumphum tiocant,acetabulo propulfus excídit, Ab tus íbídem,eodem interprete, Graece legitur, Ex6oAs ye s Ózwy txeeryn 70 Vy twoy vdpoy vc"? asm i soruM 6 vov ivAQ^ iv Aeyopsp yeudty, Authores barbari,ut Rufius,flancum uel fíancum appellant locum ut puto inter coftas & coxendícem medíum,hoc eftilía, xqv«dva, - Édka íhn equo pars dori infídet eques,uel ephippium ínfternítur. Xs dt «ox z»tzroyer(ephippium Cameraríus)zorzep tita ec &c Qe ss áo 7T arare xgelicoot «gà dA «dJonp "r& vzrzra un oivedio, Xenophon, Htdlw wo 70 Na Augli ler idwa 78 px Q1dL rtis To rre dy cad tiey eie S idYay yupey , Hieroclesapparet autem hic hedramil co pro ano pofiram.Plíníus ín fedem recipere de Bucephalo dixít, fedem nímirum, ut Girecí hedr de dor(i parte intellígens,nifi quis fellam potíus accípíat, Penís quafi utrículus,quem Gracíug runtlapvssp & 9vAdxap, feduló repurgari debet, Cameraríus ex Xenophonte. Cauda equínaysd are, ut V arinus & Suídàs habent; Caudam utLatiní mufcarium , fic ec&»y Pelagonius nomig cass. Coómmendatur Pollucí zp z&usxus,quam Simon (inquit) etiam lhsp uocat : poterit all & iwwson dici pprij(limo nomine, Caulis cauda longior afinis quàm equís,fetefus ueterínísyMl Caudeca. ciíiellze ex unco, fímilitudine equínz cauda díciz, Feflus.. Supragambam pro fem dixit Vegetíiuss.2o, Anteríoresequi pedes apud Graecos uocantur vmpocuot, óc Surzreood ep , OLI Sco zr ierous , ou Ao "016 sóMvore, 0r vrpáirtu, 0 Naro Gc] aiysii. Pofleriores uero, óorí2uo, à xerzómty, 6r dna Gi Nzo "rei loy late 6r Na TT gap, ón Naso ciS Arie eom Pollux. Vena uso "PP? cdvezixuquan im dx, Pelagonius ca.6.: Pedís ín equo partes, fuübcirrus,corona,bafis,artículi,fuffrago,nomind pud V egetíum libro i.ín finecapítis 33.8 inítío 36. — ras qv Gg Lun qsBac Abfyrtus nominate - "Tay &pen eoo kao "red Ii "rie lratuezrhet rie ye onottuee Med duret roi cya ny Var viis cdvlerrott ac d ouod, d veurou a6ouzreeréip, A blyrtus ca,96, — Artículum fub tíbia,quo pedis uerfura conftat, V egetíuslt gínem,& per excellentíam artículum uocare uídetur. Articuli uel fuffragines equi poft iter cali ueantur uíno,ut corroborentur ungule, V egetíus 5. $8. Eundem locum uve lutozAoy, uox recentioribus paftoram appellari puto, Eft ením paftora locus inter ungulam & pxímam íundt Rufus us, - Pedespoftuíam eruendíi funtdilígenter,ne quíd luti uel (ordíum ín artículís balig maneat, Vegetius, Sanguínem detrahesex poflerioribus pedibus iuxta talos Xzsoxézo 7f &)fl Ruellius uertítà fuffragíne, Noftri partem íllam,uocant oen [clegel,hoe eft malleum, qua íütt gulam & tibíz iuncturam medía eft:huíc à pofteríore parte ínfunt caua ílla quae nomínant olt lócber.Probant autem eos potíus quíbus breuíor ea pars efttanquam robore crurum ualídiof quibus ea oblongíor efl,ínfirmiores funt cruribus, & ferédum ingrediíütur nefcio quomodo pt ínzqualiter anteríus prímum deinde pofteríus fubmittunt, urforum inflar , unde etíam bártl nonnullis appellantur, quafi zexve6auovét, Aliud ab hoc uítium eft , cum heteropodes funt , n& ungulis ex xquo innítuntur.fed ín alterutrum latus magís uergunt,ciríufmodi equos audio qi uocitare rwárberir uel fdbágg. Vngulas equi noftrates uocant, büf/Elawen/bozn: prímu nt bulum ppríum eft,alterum ad bífulcos etíam & multífidos ungues pertínet,tertíim afubftant nea fumitur. Vnde & Latiní poétz cornípedes cognomínant equos,ut V ergílíus Aeneíd.7,EtBl us líbro feptimo, Fuluí íuga celía trahebant Cornipedes," CornipediFauno czfa de more ca Ouiídíus :.Faft. Solído grauíter fonatungula cornu, V ergilíus s.Georg, Zewpézeve ira ^q dos habet pedes:uaAuoz2e quí molles, Ablyrtus, Ozàs de equís ,ppríedícitur , Aríftophanest de fuibus pofuíir: & svosorzét ysAze de equis, Lwwenoy ozhvey, TW ovuyoy a iaws, Suidas Gc V atifi Stygis aqua cum uafa omnía,la pídea,e cryftallo & murrhína,offea,& ex quouis metallo confi netret & perrumpat.fola equí angula íllefa contínetur. Án uero etiam Alexander Magnus f "aqua ueneno uitam finíerít,dícere certó non poffum,famam uero effe Ícío, Paufanías ín Arcad V ít Wi [up | I ^ pr ^w DcEquo. H.b. Lib.I. *Ó6t Nitraxíus & Plinius,non equí,fed mule ungula Stygís aqua contineri aíát Iuftinus tel Trogus lib, yequí, Vide fupraín Afinos. Iecurluporum equína ungula fimile effetradítur,Plínius, Peiía irara,ficca & ftrícta uulgo ínterpretatur,Scauola aít ungulam equi albam íta dící, Feftus. Sí mtínus petilanfura legít, Petilus uox antíqua paruum ftenifícattínde petílanfuram aliquís díxez eparuaautíflrictafít, Percannam ínftillas ungulis , puífurus ne coronam tangas aut rane egetius 2,38," Malpitíum fit ín bulletís(af bullefís,quod non 45 gi. a d equi ubí cara 1c tanguntur ungulis Petrus Crefcent Bullete quídem dícte uidentur forma diminutíua Gaf llis familiari; ut (írungularum pars ínferíor,dicta à fimilitudine bulgarum, qua pere func &C emíinac appendifolent, INefcío qux pedum pars eftquam Germani quídam appellat tbey« 1tyelen. Kat 7 GAMep Quy 6t oróQk Goes Ge dove hlc Üetopeii zrartvoL "P Voror0 ugi Lumyserott luueeg , ría tsinPhyfiog. Deequorum ele&íone aphorifmiPetrí Creícen,libro 9.ca,8. & o, Quí delaus equorum alíquid commentati fínt,dícam inferius ín H,e, Laus praftantiffimi equi, quem Sy ; Vrabio donauerat,ín epiftola eíus ad eundem contínetur,quam nos utcutigj ex Graco Laa fecimus, Dono(íinquit)tibi mif equum omníbus equí laudibus ornatiffimum : Quí ufum fus tebebítad certamina curfium,ad uenationem, ad pugnas ín bello,ad pompam denígs uíctori- nde Libyco trophzo celebrandam. Non enim facile dixerím uenatór ne fit praefatior,aut ín cer ie curfor,aut pompícus, aut bellator, (lumyerus xtAuc qua yov G^ more o,roAs uas hou", ) Q uod fi centíor ei forma quàm Niffzeís equis apparet,ut cuí afpera & pminens calua fit, & lumbí excar 3cogítandum fimiliter ín equos uthomínes non fimulomnia díaínítus conferri, Sed fotte hoc ips mine laudabilíor fierít quod maiores partes duras quàm molles d natura acceperit. Toleran, im laboríbus offa quàm carnes aptíora funt, V eftrí quidem equícarne, nofttí offibus excel, HacSynefius, Valídus,potens,membrofus, equi epitheta apud T'extorem, | KozzisdVoy (wa orarftantíf[mus equus, Plutarcho ín Sympofiacís, deti dy aezouy xoà fÜovluo, capite recto &C nno equi Abfyrt. i5. de Giraecanícis equis; & de Hif panís,4UeuS io, dolio, Yuxtde2on & de Armes aqunsQaoi: ut laudentur qui erectum habent caput & concínno quodam decentí& fítu:non íns aue & deiectum, Arduus,füblímis,epitheta equí,de ceruícís & capítís babítu potiffimum d£ jardua ceruix V'ergiio commendatur, Totum&; peragmen Sublími prouectus equo, Lucanus E libro 7. Eejxuyouóte Vorzot,à fablimi ceruíce,qua differunt à mulís & afinissquorum lícet longa fit cera JUbsnon tamen ut equorum(generofiorum prarfertím quorum ppríum 7» vs eye )erecta eft, Eoi qyfeigitur fuerint v^Latoygit- o2 y een | xeirhy: non autem, ut quidam exponunt uxgozpaynnet, id eft ongs ceruícís, quod non equís , fed cyenís & huiufmodiauíbus pprium eft,unde & ébanéelepor coa nantur, V arínus, Eemyufts ueyadon, i pceset y etioot, uy eyousts , EHef ychíus, 'YAsyestr frmos,ós quótz, up à xoórG" UA. àysi, V arín, Ylsycdtr dep v eit vL" exdy ej joe ynAse Grap UN-xtyqudte uy RA da Hefychíus. YLewyedts, NL otyoudtr, Idem. Ceruíicem craffiufculam ín equolaudant;& ut talem iquitat, armos frequenter aqua calída ablui iubent, & iubam (ubiínde manibus dígerí, Xv«Qv^au i] üzty sees, Homerus llíadís fecundo de equís Admetí,magnitudíne & procetítate ínter fe omnía res fuiffe, & quafi ad regulam uel perpendiculum zquales,docens:ficut & à coloris (imilitudie iyas dixerat. ZzwovAs quidem,ut Scholía docent & V arínus,amuf(fim,uel perpendículum uel eten,id eft circulum fignificat;plura dehac uoce,eíusdp accentu, lege apud Ammonium in Di£ tjsuocum, Commendatur ín equis (i femora multum díftent: hoc Abfyrtus ca, 14. etíam ín admilTarío;pbat:quem babere uult, usedc ejaG Ong reec, ke onairto(Q "tp Xasitoyet qe 7i tz Adres, elei d vpézipor vor T cvppeay, | Oclimbse licet dploxuiss fcribatur ) & "wiesá^swe equos uocat Abfyra I$, quígenira non fatís flexilia.fed palí inftar rígída habent: Sed omoszAG- uox fübftantiua bprie poteftadíectíue capt, Ergoanímos euumépnotabís Pracipuchínc alías artes,prolemós tum; Etquíscuíc dolor uício,qua gloría palma, Vergilius ín Gicorgícis, Kwelaviay apud illephanem probare & experíti fignificat , ducta translatione uel uafis figlinis , quae an integra. fono experiri folemus: tíntínabulorum enim ínflar refonant, quz integra fuerínt, Velab ipfis ibulís ( Lad'avas Cirzecí uocant) quz agitata fi argutius fonent probantur, V*el ab equís aut s quibufdam , ut coturnícibus : folent ením equi & coturníces; (i parum fortes fint , fonitu abulorum terrerí: animofiores uero facile ferunt, Varinus. Eiufdem fignificationís eft etíam ofitam uerbum dfezaclevi(sy apud Varínum, Sunt quíanumífmatum probandorum fonítu, tintinabulís quibus experiebantur an cuftodes uicilarent , ductzm contjcíant metaphoramz inc coníecturá mínus probat Scholíafles in Ranas Aríflophanis: magís ueró illam qua áuafis quis probandis uocabuli orígínem deríuat. Equos ením an tumultibus bellorum ferendis ido» ellenr hoc modo probabant, Kéd'evae , id eft tintínabula , duces ín phalerís & frenis equorum habebant, ut nunc etíam apud Romanos, quod Varinus fzpe uidifefe (cribit, Ariftophanes vipeApezraae uocat, qui huiufmodi tíntínabulís uterentur ad phaleras pullorum , íd eft equos Citaturà Varíno hoccíus carmen , Ova? dyvzwifqu edraug sd xveg zrudiy y xoi teigvovas lad'owvodaa toauove, à 3 — € Centríneces,ut Czelíurs ex Homero fcribít,nuncupantur'equi centro (ftímulis,calcaríbus) obe : iebtes, Kqvzpnreiccn, Svredés uelis gi: dbnvacig xqzpi(ouduius nga veis myezpeis cingv rus ngi aep Elefys | — €ó2 De uadrupedibus chíus & Varínus,Évivity Sozrelte iure dvoyltdwoy, EvsireA, spia), WAviot Étfigute Vorst , dry viii &eicoc uuo: fed tiw proprie de nauigio dicítur quod aptum & bene conftructum eft 6c ? diu vini id eft,ad remígandum, Varin.. Anímofus equus diuerfis epithetís ornatur, ut funt ; eenerofus;ma * animus,fortís,ardens,acer, cupidus, ferox, audax,mínans, terríbilís, fremens, Hac pracípue io bellatore (de quo plura inferíus) latidatur uírtus.Emícatg ut equí potétís animofitas,Sidg Tempore paret equuslentisanimofus habenis, Ouid.de Trift, 4. Frenatp magnanimi dentete tucequi,Ouíd. de Artes, Confimileín curfu poffint,ac fortis equi uís, Lucretíuslib, s, Qui egregium fifoeminaforti. Fídisequoc Verg, Aenea Quippe uidebis equos fortes cum éacebunt. In fomnis,füdare tamen, Lucret, líb, 4. INec tefortís equi ducet adarmafonus, Ej £tios hülarem,íntrepidumástubarum | Profpíciebat equum, Statíus lib... Equum alacrem Tat afpexit, Cicero lib.1. de díuínatíone, Filius ardenteshaud fecíuszequorecampi Exercebat V erg, Aéne.7. Atrdentes & equos ad mollía ducere frena, Maniliuslib, 4, Effodere loco quodregíaluno Monftrárat,caput acrís equí, Verg, Aen, Atpuer Afcanius medijs inugl "acrí Gaudetequo,Aen,4, Vt acres concuffit equos,ut&ímpulítarma,Aen.8, Denig ul dio riobís equus aceradhaefit Flumine,Lucretiuslib.4. Acer equus quondam,maenat ín pulye refamz, Ouid Metam,7, IMilíte non íllo quifquam foclícíus acrí Infultaret equo, Silius libro Vt cupídi curfus frena retentat equi, Ouíd.libro s, de Ponto, INon fonípes ín bella ferox , noniteti | &quor,Lucan.lib.4. Siueferocis equi luctantía colla retorques, Ouid, ín epift, Phaedrae ad Hifppon lyrum, Audaciftrenuafertur equo,Pontanus. Ttoílus haudalíter eyro leuíore mínantes Elide! batequos,Stat.lib.s.Sylu.. Vtquiterríbiles pro gramen habentíbus herbís Impíushumanosu fcerepauitequos, Ouíd, inIbín de Díomedis equís, quibus hzc non anímofítas,fed crudelítaggti) buítuz: Decet ueró etíam anímofum equum hoftibus terríbileme(Te, Subítístp frementes Vor) bus contorfitequos,Lucan,lib,4, Vexare turmas, frementé Mittere equum medíos perigng Horat.lib.4.Carmínum, Ad hunc frementes uertere bís mille equos, IdemínEpodo. Etmeij quamuis in cede frementes Hos affiftere equos,Stat.lib.s, Theb, Oppíanus ivraoy suc Uv & usys Amiga cognomínat.Xenophon Suxgdloy díxít. | . é[Vitiaequorumabanímo, Mordacem equum Grací dtucfuy appellant, Azx[iscz equi Xeno horití,quí calcibus impetunt peruícacíus, (calcítrones ) Cael, Lora dt Bossce xotjuvals cyst dint) uiulse, Suidas ex ínnomínato, Oploziwf fra", deloc erroneous ziwzisy. Axiflophanesín Amnag Slc d dplomiuig zrsquxs sop dtu yapyads , ut Suidas cítat & Varín, Quéd fi equites cinquít Socrati) quendam equitum magíflrum futurum,libro 5, Memorabílíum eíus apud Xenophontem) eque? biadduxerínt tam uitíatís pedibus actibíjs : quofdam uero íta debiles acftrígofos ut fequino fint; & quofdam íta male educatos, ut non maneant quocung tu loco ordínatrerís : quofdam tam calcítrofos,utnon fitpoffibilede uno ín alium acíeilocum tranfferre,qua tibí utilítas erit tus Equos hís uítijs predítos Xenophon Graece normínat, uo zred loe, ng bo ke Aeio o weis , dca poQH pysc,Adiensits, Afperequus durís contundiítur ora lupatís, Ouíd. Eleg. líb.y, Impulít afpere feflustp fub aequora merfit, Silius lib. 4. Corruít afper equus,confíxa& cufpíde membra, Idemlb 17. Seu frena fonantia flectes, Seruíet afper equus, Statíuslíb.4,Sylu, Immíte quatiebatequ fpumantíafxuo Frena cruentantem morfu, Silius lib. 14, Ipfehumero exertus gentili morepati tum. Difficili gaudebat equo;Silíus lib.8. Moriétumt orafurentí Híppomedon proculcetégly Statlib.S. Theb, WVtrapitín praeceps domínum fpumantía fruftra Oraretentantem duríotors | equus,Ouíd.a, Amorum, Contumax ad frenum, V eget, Effrenis.Infrenis, — Ásouorvaraot, 7 genie o, Águuat zrMoi Bla Qxesen, Suídas GC V arín, x«euíns, ó &zreibrio, usyet sopa cy gl. cS verat di "Akysei cs Garelovzas ois XgAvois, Hefych. Equus fternax,qui facile fternít fedentem, Seruius. E nacís equi lapfum ceruíce Thymceten, Verg. Aene, i, Idem correptis flernacem ad przdía: Frangere equum,Silíus líbro x. Ad &yasoe sraiss,id eft índomítus pullus, à zac (opio cvzttel sx asratd suos gs &yeiG^, apud Xenophontem,Idem clvazebis &Cd'veiyasyie dicetur, — De equat ní Lucíani locus eft ín Cyníco dígnus qui recíteturipal ere d qmitpaai ety 710 Qa erlap swa iQ eva: Bodwree unvapdtoy , coro ec yocp etude &qxew &oit 0 rera, eX c, Hoc eft, Idem uero uobís ufu uenit, contígifTe cuidam ferunt quí equum confcenderat furibüdum:abreptum ením illum equus et néc ulla defcendedí equo currente facultas erat, Cum üt obuius quídam interrogaret quó al geret;refpondít, quo íllí uídetur , demonftrans equum. Sica uobís fi quis quaerat quo pergatis rum fateri uoluerítís:quocuntp libuerítaffectibus,dícetís, Ec. — Kezeyusue tera" , 6 cg 7H Gut] Qi vl» ray, Hefych, & Varin, K&zau" ueró dici uidetur, qui humilioribus eft armís, Abfyrtus 14.de afíno admiff: arío.Éso dE ud xr, cuo ua 7x UN rna qot ixero,ut haec duo opponatur, 108 cap. i5, de Thracibus equís,dejeob s Tauot, rg eroi và jeyd. Powyde ora Go,6 c7) doro pert ^, US gvxstuam, xo vl Feraacia., Hefychíus:apud V arínum codex ímpreflus non recie habet zeoyse, D (anc aóayieuidetur,quodfeíforem antrorfim quaft effundar Effufumt equítem fuper ípfe feel Implicat,eíectoqy incumbit cernuus armo, Vergilio, Aene, Hoc qui facít equus, &xesey dícíti berpeyuM(fu (tfi Suídas aliter accipere uideatur) ít& àveyetzi(s,ut dícam inH,e, Equos ad for quemlibet uel mínimum cópauefcentes,exprefIius Girzecí foqodbes nuncupare folent, dictione £0 pactaá V42G",quí eft fonus, (C P'&G" tímor, Calíus, Ymz/€ equus, formidolofus eft , && qui mes jv jj De quo. H.b. Lib. 563 metuendum non erat:Pollux sivemozifoy laudat: ego mhz potíus legerím in prima declínatía pud Xenophontem:nam Abfyrtus quocp ca.irs, fic habet, Tae e 577«e, t aio aite: &vv7roT oU compofitum recte díci arbítror ín tertía, Kgawyfas 22", qui clamore & firepítu tezretur, Lexé TAMume, Ai sgrib nuc ora Qr, C! vroAv dI vriod Xoqox) e), so yheíne do eun», YAeinc ó vallooe, Juvtttecc, nay Suods ril lefychíus && V arín, fAsióe, vesdpdc God guis, puorwpds, lídem. Inde aduerbíum fA rusmiezias : pro orrupte vavsziezicie legitur: Teicap quídem vvsaCay eft, id efl nutare capite € ín fomnum dela govaet xpi. aaavsofd ty Gt rots odis m uoexdic savBv rte Vormat wo leatudte, Helychíus & V arín. Sa&vzeo etiam spa apud Hefychíum exponuntur,á 4 spac(uel ode sedg )ooivevrdtr, | Kivsgage, oiv Mndpyac eormie, fychíus & Varín, Stlembus grauis, tardus:ficut Lucilius pedibus ftlembum dixítequum pígr& dum,Fefl, Equus intra&tatus & nouus,Cicero de amícítía, | JA patría equi nobiles dícuntur, INonego nobilium uenío fpectator equorum,Ouid. Eleg.s, cte nobilium fugiat certamen equorum , Ouidíus de Artes, — [Nobilium greges cuftos feruas equarum, Ouidíus 2. Metam, Acarníci equi,id eft maximi,utínfra dicam ínter prouerbia, A car quidem Epiro proxíma eft, Dionyfius poéta Alanos uocat zreAvierass, Argos &chaícum /s4 mz,0Qop uel izzr&o7sy coonominatur à poetís , ut fupra etiam índícauimus ínter locorum no^ propríatuel ab Hippe Danai filía,uel vut Etymologus & Scholíaftes Homeri fcribunpab equo: orís. A ptum dicít equís Argos, ditestg Mycenas, Horat.libro i, Carm, Ode, | dzwy ec ad "y 'ApyG" véc, Euripid. Euftathius ín Dionyfium Afrum fcríbens,multa salía huíus urbís co» inaaHert, lomitozoy 80^ peeortvnety (melius v6 171 4| neos Gy, ut Euftathius etiam ha« je, «c, Hoceft, Homerus llíad.s híppoboton Argos cognomínat oppidum Peloponnefi, ab illo oculatiflimo fic dictum : hippoboton' uero, quod multos & praftantes equos ferret,ut hía teflantur, Varinus, Lzzritezsy Hefychíus exponit equorum paícuís idoneum, uel usyeM6Ga2ey &ip,ut hippos híc nihil quàm augeat, Ace uiae, peris Hefychíus & V arínus : malim Iota dirmam Aria Stephano regío efl Perfica, ' Elus equus, ab Elíde oppido Arcadíz : uide H,e; mpiorum mentione, Xenophonelegantíz ftudiofus equum Epídautícum habuit, Aelían, ani, Ego(inquit Sípontinus)fabulam effe exiftímo ex equarum foecunditate & gregum multi» cnatam,qui tanti ín Lufitanía,& tam perniíces uifuntur,ut non íimmeríto d uento ipfo conces leantur, Dug- dU moAQ",íd eít &Unm-,pulchros equos nutríens,apud Varínum, Troij equís a Tro£ hero&,uel à Troía, Hefych. Mazicas equos Oppíanus celebrat, IMlazices Africae popu: umíanus Marcellínuslibro 19.frequenter nominat, Equí pezílantes círca Phaíin Scythíae nnafcuntur,Scholía in Nubes Aríftophanis, Equi Pygmaorum,ut & ipfi, míními feruntur, €os perdicibusuehiaíunt. Satureíanum caballum uocat Horatius 1,Serm, 1. Satureíanis a« atum;qui fint ín Apulía fertiles , & equorum nobilium genítores, Acron, « Theffalia equos: teximíos, izaez 9€ inde cognomínata, Equa Theffaiíca decernetur,uide inter prouerbía. De eialicís equís oraculo celebratis, Tzetzes 9.391... Theffaliam fÜao2sy Orpheus ín Argonautícís Pharfalos Theffalie oppidum eft,unde campi Pharfalicí, Miulieribus infitum nonnullis, uelut quoesut equís & bobus, filíos edere qui genitorem exhibeant: cuíus fuit modi Pharíalíca ez. ognomento íufta, Caelius, Bucephalum etíam Alexandri equum ex Phílonici Pharfalíci grege. m Plínius fcripfit, eeuay tmmozpóqoy Flefiodus dixit, Orpheus ín Axrgonauticís fap, Ba .. prouíncíaIMahumeti addicta, equos habet multos & optímos,magnos & ueloces, quí tam dus fortes pedes ac ungulas habent, ut ferreis foleís non indigeant, utcücp per faxa & montes curs aulus Venetust.34. Arabeshabent equos perníces, quos barbaros appellant, Aloífíus Cas tus, Errarfuscapitess.InregnoSenega INígritarum(uquít)equos maxim pendunt, quam dem difficulter eo ducuntur:nec facile ibi aluntur propter aridam terram. Nam torrída eft pla & pabula non producit:facità zeftus nímius, utequorum ínguína íntumefcant, ut uíx meiere tcrepant propterea firanguría huiufmodilabefadtati, Pro foeno utuntur fafeolorum laceras is(feu.caulibus díffectis, poftquam (ilíquas'dempferunt)Sole fiecatís, Loco auenze (accedit mili uomírum ín modum pínguefcunt, Pro equo infltato phalerís & reliquo ornatu dant mancía ouem;ad fummum quatuordecim, prout equi & forma elegans et agílítas perfuaferít dandum, 1autem emerínt equos,mox acceríuntfafcínatores equorum;huncáp rítum fecuant; Rogumny, duntfarmentís,& herbis quibufdam fuapte natura fumum exhalantíbus , & equo per lorum: henfo, fiftunt ipfum fupra fumantem rogum, ac uerbís nonnullis prolatís , unguento tenuiffi« uum illínunt,& in domum adducunt ubi ad quíndecim uel uiginti dies delítefcít , necà quoe uidetur. Interea etíam appendunt collo equorum effafcínationes quafdam coríorubro ínuoe. is:Ethzec agunt adfirmantes firenuíores Rforciaionla futuros equos, Hac ille, | Celerumvepítheta, Alatusequus procelere,Sil.libro6, Alesequus, Ouíd.s, Amor, Rma omníacircum Alíteuectus equo,Sil.lib.s, Hinc forteanfam cepere fingendí Pegafum ala uiffe equum, propter exímíam eíus celetítatem. E recentíoribus quídamaligerum dixit equit,. dumétp fugam curfu tentauít equorum, Verg,libas, Alípedamés fugam progreffus equos mtat.Iheb.6, Pallas & alípedum Iuno fuga fiítit equorum , Valer. Flaccuslib,s, Sxuusans tímeeníaluftrat equo,Ouíd,4, Trifl, Ipfe caput quaffans cíircumluftrauítanhelo Muros (ae "m ; 3 Wisequo;Siíus, Qualisuada Cafloranbelo Intatequo;Stat. - Prepé captus anhelum Verbere — dum -— , s64 De Quadrupedibus cogisequum, Claudian. Et celerhinnitequus, Author Philomelz. Autquís equum celerémue arcto compefcere freno. PoffiteTibulluslibro 4.ubi (inquit Textor)ue dímínuit,aut debetexpun. gi m.lítera non elifa, Ora citatorum dextra detorfit equorum, A en.ma, Tum ueró íncubuít Libye fuper ípfecítato Ductor equo,Sil.libro io, V olat illecitatis V ectus equís,nullat latus flípanteca terua,Claudía, Ante cítos quantum Pegafus ibat equos,Ouíd, 4.dePonto. Vtcupidi curfus fic naretentatequi, Ouíd,lib.s,de Ponto.Jam fulgor armorum fugaces Terret equos, Horat,lí, 'Torquentem frenís ora fugacís equí, Ouíd.ín epíft.Phedrz ad Híppolytum. Flectítís aut rene la fugacís equí,[dem ín epíft.Herüs ad Leandrum, "Telafugacis equí,Propert,libros, Cergo gacioríbat Sudantítremebundus equo,Claudían,Stat s Theb, | Clarabit pugilem non eq piger, Horat, lib. 4, Carm, AtnonSarmaticos attollens Sufana muros Tam leuibus perfult quis, Silíuslibros. Anfradus leuiorís equi, Valer6.Argonaut, Pernix, Síc ubi profiluit decarcerepreceps AÁntefüosítuictor equus, Sillib.r.. impulit aduerfo praeceps equus Ode; conto, Valerius Flac, 6. Argon, Sítipfocer,rapidís qui tonat altus equisOuid.in epift.Deíanitgad. Flerculem, Hippolytum rapidi díripuiftís equi,Idem r,de Arte, Rapido certamina linquít In la, tebras euectus equo, Siliuslibro16, INecfortíbusillic Profuitarmentis, nec equís uelocíbuseffa Quid, Metam,8, Vtnouauelocem cíngula ladatequum,Ouíd.lib.i,de Kemedío, Seneca ín/As; memnone, V os Gracía nunc tefte ueloces equí, Volucres portís auriga fubípfis Comite lios, Statíuslibro 4, Theb, Vertice fíc Pholoés uolucrum nutrítor equorum, Idemlíbro 1e. Vi nonprzpetecurfu Vectus equi,non Pegafeís adiutus habenis, Claudían,libro r.ín Rufinum, uolucrí quatit afper equo, fyluastp fatigat, Valerius Flac, s, Argon, Fuit X propríumequis Volucrís,utfupra diximus. Iuuenal.Sat.8.equum tum celerem tum ígnautihís uerfibus de INempe uolucrem j Síc laudamus equum, facili cuí pluríma palm Feruet,& exultat raucouí&oría círco, INobilís híc, quocuntp uenit de gramine , cuius. Clara fuga ante alíos,et primo ín edre puluis. Sed uenale pecus Corítha,pofterítas &C | Hirpinífi rara íugo uíctoría fedit, . Nilibimaiorum refpectus, gratía nulla V mbrarum,domínos pretíjs mutare iubent Exiguís,trítotp trahunt epirhedía collo Segnipedes,dígnitg molam uerfare INepotís, €| De celeribus equis ín certaminibus,nonnifildi - caminH.e. Vergilius ín Georgícís de equo iam tríenntum fuperante;X ad publica certa tuedo, Carperemox gyrü íncípíat, gradíbustpfonare Copofítís , finuett alterna uolumínapi, Sittp laboranti fimilistum curfibus auras ^ Prouocet;ac per aperta uolans, ceuliber habetis Aequota, uix fumma ueftígía penatarena, — QualísHiyperboreís Aquilocum denfus abotis. Incubuit,&c. p AÁdMwlay fara, 7e yioy,apud Sophoclem ín Oedipo tyranno , ut Hefycl E] , e e. - H E c Uu z / » ? - £at, Aaa taro, es vwXeios tragicum eft,Suid, Equi ueloces, 5 zrezeve Ae oi e ozred dir Simonídem)reeivquar, np Gars Apzsviens (ocv AvxOdpova, 6. dT Sx Give merécouy, Homerus Ilía equis louís currum per aéra trahentibus,quos & dxyatrws nomínat, Ad4eiznelet iran apud rum,quí pedes celeriter uel altius eleuantinam uerbum &égep eleuare eft;uel quafí éco zoe 7r xvavd f (apud eundem)wyuzmeltb EAwqpómd ido, Arssos Veracy,celerrímus equusin epígramm chíz, Anthologíj 1,55.pro equo omníum perníciffimo,quando aquila ínter aues uelociffimae píanus Iberos equos tanta celerítatís effe fcribít,ut fola: cum eis aquilo certare poffent, Az» Cli equía genítiua quadam nota, quam habent círca armos , àSarmatís probantur tanquam; fus aptiffimí:ímprobantur quí eandem círca caudam & clunes habuerínt, Abfyrt. wy. Conue néá pernícíffima auium aquila equos etíam uelocíffimos fic appellarí,etfi nulla huíufmodí co notaforet, Au izrate-, Q. Calaber. róds oke25c izra ^, Homer. epv'yac dunes uocat Flor fiue quód celeres equos poffídeant,fiue quód uaríjs equítandí modis utantur , Scholía íri uil nem:plura uide apud V arínum, AaAs; Homero celeres equí potíus quam uar1j intellíg ex Porphyrij(Queftionum Homericarum s.)fententía, Catlíus : fed ín hoc errafTe míhí uide ením ípíos equos Homerus,fed equites duh, appellat. Ojo: "Fgàilot Voraos GX spia atto, za o d qae o quüre dHaxsus adt qiecan, Ovc 7r Rz Aue *Aspsp, Diomedes apud Homerum Aspüyemy aiiory G7 dà most ses — Ap. vi yop ^Latovróte ivy d sri ptgor rout C), Calaber libr quis Achillis, | Éveseeluor dÜzrod dts, Éunivwror, eye, awtegluóc tp f livuane; 3» 5 m nosoeip d» lavi E us& Varín, Inllíenficampo tumulus quidam eft, quem homínes(inquít Homerus ín C Batícam uocant, dij ueró espe zrAvewioSuoro uvetese, Tradunt autem Myrinam unam fuiffe ex . zoníbus;coníecturam ex adíedtiuo capíentes;equíi ením propter celerítatem dVegpllyo dicunt de & illam ab equorum celerítate vrmAvesgeluoy dictam , &C IMyrínam ciuítatem ex ea nomiínat fe,Strabolíbro is, Keewwvol,Oppíanus, Oféc,zwyes, Pollux. Tayve quídem propríum eqt theton perbibetur,ut vobis afíni, mawvor ize apud Homerum, íd eft celeríter currebant , qu Odylfea zAiosedw dícitur A eolíce,O; 4? à uly spiyop eO dt arhiosovro zrdtosi, Et ín Ilíade, Eu 5 pui vu3q« "reoyettdy etíam de curfu equorum ín Híppíatricis legitur. "Teoyciowe ax &U ze, dJoustiy, V al V xuroo7ridiss epitheton equí Arionís(fic uocabatur Adrafti equus)à celerítate, zoe 7o Laud &^Q vici 3 yc vH dsiuop, V arinus & Etymolog.hoc eftquod Vergilius díxit, Vix fumma ueftígía arena, Yry«(uydp üxsee Vase hemiftichíum apud V arinum; uídeturautem Homerí, — € A equos uelociílimos praftat ad ufumfelle, Veget, Ratumenat(inquit Feflus Pompeíus)portaanot. i i rL j "it —À nineeius appellata eft;qui ludicro certamine quadrigis uictor Hetrufcí generís iuuenis V eijs con "Rernatís equís excuffus, Roma perijt:quiequi feruntur non ane conftítiffe , quàm peruenírent ín Capitolium,confpectumt fictílíum quadrigarum, quz erant ín faflígio louís templi , quas facíen. " Veienti cuídam artís fíglínze prudentí:qua ín bello funt recuperata , quía "infornace adeo creuerant,ut exími nequírenttídti prodigium portendere uidebatur, ín qua cíuitas "eexfuilfent,omnium eam futuram potentíffimam, Hzc Pompeius.IMemínít & Plutarchus(ín Pu blicola: Jtem Solínus, l'arpeíum, íinquít, louem terna dextratíone luftrauít,&c, Hermolaus fcribens Plinij librum 8,ca. 42. Hoc ipfum fere Olympia fcribit accídiffe Paufanías, auriga homíne Corín effüfo,cuí nomen erat Phedola,ut equa A ura,cuíus & fmago ibí confecrata eft. Aurz quídem omen celeríequo conuenit. Tartarorum equítanta uelocítatís funt , ut uno die uígínti milíaría na Germaníca equítent, MatthíasaMichou. —q[Cícerogradaríusfuitín loquendo, Seneca, — Wolke 2i Fzraep rogei« 15, V arín, Apud Hefychium quídem legendum eft, à Jf awe zropeiete. (9 9-, Dip, hoc eft modusquídam íncedendí equorum:puto autem gradarío uel tollutari eun neffe,ut fupra etíam alícubí díctutm eft, Yzexgodvzwy,losóvroy yu (órrov, Suid, Oe 5 d "qj Lydíin Afía Crcefi temporefortes & flrenui erant:& ex equís pugnabant, equítandi fané perí haítas prelongas geftabant;Herodot.libii, | Lapithae (V ergilío tefte) frenaínuenerunt ,& e-. 1docuerefub armís. Infultare folo,& greffus glomerarefuperbos, Milite non íllo quí(quam fodiciusacrí Infultaretequo,Siliuslibro:e, Filiusardentes haud fecíus xquorecampí « Exerces batequos, Verg. Aeneid.7.. Etfolítum armigeri ducite munus equí,Propert.libros. Aflat c au- 'dacifirenua fertur equo,Pontanus, Hínc bellator equus campo fefe arduus ínfert , Vergil.libro a. (Georg, Etinter. Bellatorís-equí caua tempora conijcít haftam, libio, Aen. Poft bellator equus pofitis iínfignibus Aethon,lib. n. Aen, . INec bellatorís rerga premuntur equí, Ouíd.líbro.a. Faftor,. "Parsbellacis equí durís premít ora lupatís,Pamphilus quíd&, : Bellicus exillo fonte bibebat equus, pertlib, 4... Belligerostg hortantur equos,hí pectora fletu Chara premunt; Statlib.7. Theb, jodmuniíatarma, Delligeros quod frenet equos,ldemlíbro s, Achill, Lanígerz pecudes , & e« orum duellíca proles,Lucretíus libro s, Non fonipes ín bella ferox,non írerín equor , Lucan. - Siue ferocís equi luctantia colla retorques ; Ouíd, ín epift, Phzdrae ad Flippolytum, uis nfrenigera: fignum dare dignior ale? Stat, Moríentum&orafurentí: Híppomedonproculcet *quo,Stat Equusinfilíens,& infultans,apud recentíores, Etadtítuos hilarem intrepidumég tue "barum Profpiíciebatequum, Stat, lVlartius huic fonipes campos hínnítibus ímplet , Süíus íbro r. TTIroilus haud aliter gyro leuiore mínantes Eludebatequos;Stat. Impulít aduerfo praeceps equus Ochea conto,Silius,. Pugnator € pugnax, apud recentiores, Plura quxbellatoríbus equís max. méconueníunt epitheta, uide fuperius inter epitheta animofi & fortís equi, | Sin ad bella magis fludíum,turmastp feroces, Aut Alphea rotís przlabí flumina Piífz, —Etlouis ín luco currus agítare uolantes: Prímus equilabor eftjanimos, atcp arma uídere Bellantum,lituosdp patí;tractu&;gementem | Ferrerotam & ftabulo frenos audire fonantes: "T magis atcp magís blandis gaudere magiflrí Laudibus;íntp uicem det mollibus ora capílirís nualidus,etíamt tremens, etía ínfcíuszui, Attribus exactísubí quarta accelfferít zetas: "Carpere mox gyrü íncipíat:gradíbustip fonare Compofttis , &c, —Hic uel ad Eleí metas,&t maxíma campi. Sudabítfpatía: X fpumas agetore cruentas; Beloica uel mollímelíus feret effeda collo, V ergil.in Georgícís. — «[Evv&u g^, id eft Martius, Opa ]. Med iB vroNsqustioexB" large, V arínquí & spezeznoy appellat, | «fue dtoxap Uo": GC qibop tQop«oy apud Homerum, | "m ' 2 4| Non íllí uenator equus,non fpícula cutze,Claudían,de nuptijs Honortj. "'Thyffagetis (inquit &rodot. libro A4. )uícíni funtlyrce & ipfi e uenationeuictitantes huncin modum. Cófcenfis arbori quae per omnem regíonem frequentes funt, ínfídíantur. Síngulís adeft canís:& ítem equus, ín trem cubare edoctus humilíus, fubfidendi gratía, V bí quisab arbore feram uíderít fagitta pera ifferit,confcenfo equo íllam perfequítur,comítantecane. Venatoris euvyx; Pollux facit luveyo | iod gr emtyoyse, s — «Beroaldus ín Suetoníum aít funalem equum eum fuiffe, quí proximus tríumphalem currum üitecederet,quafi fune coniunctus. Habenalís alíter uocatur à Díonyfio. Tranquillus ín Catfare Tí xerío; Dehinc pubefcens A ctíaco tríumpho currum Auguft comítatus eft finifleríore funali equo. Alexander ab Alexandro Geníalium dierum $.3e. funales equos díciconíjcít, qui funibus allígati türrum triumphantis traherent ; ín quibus ingenui pueri federeueterímore folebant, V el quodin fiderent qui funalía przeferebant & faces:nam peruulgatum fere eft faces & lumína tam ín aps tu tríumphí,quam íuxta triumphantem deferri folere, Díuus ením Czfar ad lumina quadrín- taín Capitolium tríumphans afcendit,elephantís lychnos dextra finiftra 3 geflantíbus, Funalís uel habenalís equus, ís uidetur , qui Gireece eegaqéo9" dícítut , dequoínfrain e. «Inprouins Zaraíam equi optími fünt,quíá mercatoribus in Indíam ducuntur. Incolz uer folent illis equis üferre deofíe caudae nodos duos uel tres,ne equus currens fefforem cauda feríat , neue caudam ín era fubínde flectat,quod turpe exíflímant,Paulus Venetus, ZewWAakót,genus equorum; Hefych, "Varinus, wee iav, vois s veatego, V acinus. ER duo ] uadrupedibus —rmiBony uocantlocum equorum pafcuís idoneum, ut Argos hippoboton,& pratum hipr ton, de quo ex Strabone ín s.díxi,in equisINií(is, Lormoxeporie UAnp Aiay Ie] Np, VaTTOMS K Mate vap, (forte lormois sgeze Dori puny,ant talequíd) Hefych, | Iz2n/8ew7 9" , ab equís deuoratus,Le Vr &d d'ugayo, equi uoraces,apud Pollucem, | régvátr fzrzri Ayovmt da acl nebat dius Sion c vei tov, aóowtc, Azrfp, Hefych, 8€ Varin,| Zvwzesfzrzme , qui ín ftabulo alitur equus;ó à Qivs vG- ng AFesuxoe (soe, Scholía ín Ilíad.(.) àBi ereavy govey, lídetm, XAweopeysices herba uiridi paící, (sv, utridi herba pafcere:ypesi(ap, graftí, íd eft farragíne, Tespi(ew;v uóvep 9o orhwcsy,d 16 Xoo rw (ey Mora, he xoi ^70 rAN Ie eic rho yastge, Pollux. Et alibí, XiAoc cy KD3 Ae'7oU, oit 7rÜQ , 408 Xp asi "Wes egy, E. | quís quí anno quarto demum ad bellum uel certamina facradomantur, "Tum demum craff guum farragíne corpus. Crefcere íam domitis finíto.nancgantedomandum — Ingentes tolle. mos,prenfitpnegabunt Verbera lenta patí,& durís parere lupatís, Verg.in Georg, Foenu bís tantum,alíbí ter aut quater etíam anno fecatur, Armentorum íd cura,üirmentorumtq prog tío fuum cu:cp confilium dabítoptimum, maxime quadrígarum queftus;Plín. "Thraces quíad| mona habitant,folíjs tribuliequos faginant,Plín, TeíBoMsp vroey yMweay à ecaxsc in repose , Df B pudEiefiodum bíppomanes herba eft,quam edentes equí aguntur ín furorem, Hermolaus Q nam herba hippomanes dictz fint,uide fupra parte príma buíus capítis inter plantas, — Círcas tharum & Medoruni dictam Thracia regionem,locus eft uigínti fere ftadíorá fpatio, quí hor producit, quo homínes uefcuntur,equí uero & boues abftinent,&c. Ariftoteles ínMirabil, | G« (apud Homerum círca finem llíados (. ) 6e PL sure ^e Bp; Tv toy Ip vele dU rk ras dis &tbsax xr Avv zr pa vo Leto T ore pepopiUee qu ao xotoio, Dario d dlyaysotrae GÀ 78 VÀ QurvitS Scholía, Hordeodum connutrítur equus,eisjeo pronuncíatur:quoníam ut ínterpretantu fematarij, acoften hordeum uocat INícander.Sed apud Theffalos cíbaría & alimenta omnían paríacoffas,traditum ueteribus eft (noflrates forfan ab hac orígine Éoff appellant, ) Suntqu Hündin Ilíados rhapfodía fexta, legant&sesuGe àài $&rvu,exponantép, fordídatus ín flab 5er" ,id eft gaetus fordes indícat,Cael, Kospuóss vim Bóstr ou sunw Boüy c «gs Vzrary 7o CWosep: quam de omnibus brutis propríedícitur xeseróze, Varín. | Kvzrepop, flos quo equi uefcuntur, Hi & V arinus, "rgavfave, qua cadunt à prefepibus equorum,aut boum, 2 7& Vip xTurdy Aes ava rinus, Tartarorum equi pedibus aquam et pabulum fub níuibus fibí quarunt,Vatthías à Mf In prouíncía Aden equí;boues, cameli € oues uefcuntur píícibus , quorum ingens íllíc copie bentíus quidem ficcís quàm recentibus: nam propterímmenfüm calorem herbis & frugib rent,Paulus Venetus, — Tondentes campumlate, Vergilius de equís pafcentibus, Vtante| uiti equíc pranfíeflent,Líuius, Egregia funt illa Perfze cuiufdam & Libyos dí&ia; Nam alter rogatus,quz res potíffimum fagínaret equum, refpondit, Oculus deminí, Alter, quod flercu opiimum,Domíniueftígia;ínquít, Aríftot. s, Oeconom, Huc pertínetillud quod refertur à quod cum quidam corpulentus ac nítídus,equum haberet macilentum,rogatus quíd effer ín refpondit mírum non debere uíderífi equo effet habitior,quadoquídem ipte fe pafceret , equi raretferuus, Eleganter díxít equifo quídam,níhil perínde faginare equum,utregís oculum.) yat Ax Oivop ds Veg WrzO- Zxvlsiquvé, sdt vozrerx yiri iy, Ac, Byzantíus Parmeno apud, neumlib.s, INos eum quí uno hauftu multum biberít,uaccz potíus quàm eque comparamus, mum (inquit Hermolaus) Grací multís nominibus appellant, eoru omriorieoty, B6ABioy, quacoBoywry, & c. Et mox,afini proptie eft onis, & ónthos,equí cópros, Equí excrementum príe dicitur zAG" ze «lg" avaziAg, V arínus in Ámtauzüres, Ego alibi , Baaey exponi r£] ex «doy nsrpop-zréAeróy uero per 7. pro fímo in Lexico uulgarí Girzcolatíno exponí non probo; autem z, & az, aliquando índífferenter ponuntur: nam etíam pro capríno fímo pyrathon & f thonlegímus.In Acharnéfibus Ariftophanís z*asfoy oxytonum (quod míbus placet) legí ín hí busiridiculis,o dt Miley BxAdy BsAQpfu qu exorto A«Bo "ru yet zreheboy epiac xcyse pay, ubi Scho [ £óiey interpretarí míror,ego legerim 9zpoy , (ut &. Varínus ín Zze«loy habet,) nam ín Ecclef uzsAsfoy per az, uspoy ínterpretatur Scholiaftes, X uerfum ex. A charnefibus iam recítatum a auto per c, notiz, legens,cum acuto ín príma,non utíllíc habetur ín ultima, A G- quídet :5796" facilius deprauatü efi:quoníam v. & & , líterz proximas habentfiguras: nec memoueti Varinus etíam eum fít fecutus errorem;quare & zoo. apud Varínum exponetur,flercor cus,id eft ínquínatus. Oviaza & ovidTa má torzrs 7o &Q9d «yp, V arínus:apud Hefychium óuaznutal (in plurali numero) fic exponítur. 4| Immítem quatiebatequum fpumantia (zuo Frena cru tem morfu,Silíus, Ecfpumas aget orecruentas, Vergilius de equo curfu certante in Eleo campo q[Uzzrs uel larzreoy xo&vos, v8 i725 io ve Suídas, V arinus, Hefych, "resy&(ep & izrvr(sy uerba de un fu & ambulatíone equi ponuntur Abfyrto cap.s 6. ZvuBatd 46 Ge évup oye (op euóouo n, 03. red eubvenouaxy qu Ge] vredTo nc erwoop iz roy... Camelí Bactríanz uelocitate funtínter equos,Plíni eft zqueueloces ac equi, Tas iz vraie mide, Xenophon ín libro de re equefiri uídetur & dee & de equoponere,ut Latíni etíam equitare, Equus ia7s4cà Pollucelaudatur, De equorelo te ungulis ír ingreffu Xenophon dixit zr& sod azreeloy Nopey:cizros d" Gy wg xcorél, nfvz ei, uei, Pe XÜova d" erveroy est Vrvru Nvosormus yahgon novis c ed ep Qd vnd. — Kozfousug aisx[oren ud» apu E Debquo. H.ce.. Lib. T. 567 d 3. lamuy,Hefiodus in Afpide, weray libro s.Ilíad, de equis dicitur, 7» uezonompay ety qp eye Tena, rn Mey ua mi qv, Hefych, YoréptonGep Varztot, dploi ew Grp, toy Vasytogn vp ebveorod Y Gay » Quoi, rin aoowsquoscwy, Hefych. eft atitem apud Homerum Ilíad, 4, hec dícío; — «|Hínnitum acitum gilius dixít Georg.s, Hinníre (inquit INíc. Erythreus) propríé equorum eft, quod uernacula ranoftra nídrir,anníchíareSículi, Germaní dicunt wotdblen uel voybelen:Gallihennir, Híns IS p^ tremulí, Grat, Quum aliquantum progreffus effet, fubíto exaudíuít hínnitum;refpes equum alacrem afpexit, Cícero 1, de Diuinat, ' Foemína cornípedi (emper adhínnirequo, ' uidilib..de Arte, Flínnibunde pro hínníenter,ab eo quod eft hínnio, Claudíus Annalíum líb.i6, uz hínnibundé ínter fe fpargentes terram calcíbus,Noníus, Ex fremítu equorum illata fufpicís Cxfar. Equorum ardefcít fremítus, V erg. Etalibí,Pofcít equos , gaudet&p tuens ante ora fréz s, lvzuey Quasi yos pe7im eoo AA TICEIU A TA Odin Goo (ovrt, quor wo Qovuaypiy ITI SESS igi dppvisacz]eeooa cos Frase qeu afi) dE x, Pollux 1 ultimam dictionem lego zvz«t , hoc fenfu; goce equorum omnes fere qeuatije sj dicere, Qevuaf«2 uero paucíores, TaaQ- qoviiferou, yia QeueTim uot oUm yat, QeNuay ies, Aduet toV puoe, QV THO, ok you Ob ut v) Qr Iuot, pourri] eou, Quc&y, &ó3s Sy, ecrvely ,yowely, ub zo inne, Polluxe | Qeteorypóo vk esp 0 psu zio quot, qM o dja.7W pwdy Vera exzraá WG* S48" 60 yeweusot, telpaoso pus peus (aate, Gr pL IUE n. na aero ad e (Suidas GC V arin.)ig Qoi [js 0 jgsit710 1406 "rttpa AWO port cox etuaos audor Go) uod yto , try epdveavrdtr, eOlueiTo , Qoicaósvrot, ad gfenu, Goerjodcyss puocifedboz d, G2 Vera wo Qovayual iar21«&, apud Sophoclem ín Electra, Haec omi Varínus , & partíimEtymologus. eendoserit,ciiprasvreyeeerot, Hefychíus, Pollux y.5.402uy 18 Qoi (per iotaín príma) magís propríum caprarum effe dícit , cum eafdem tioces prius sattríbuiffet;príma per ypfilon fcrípta, V arínus de equís utroe modo fcríbít , nam prater cíta» nloca per íota,per ypfilon etíam fic habet: egvusosey, A2 fors. Ego devo quidem femper re er ypfilo fcríbi cenfeo,qe1uc47«9j uero femper per íota(fiue de equo,fiue de caprís aut hírco díca imam Qeved/z/o*w de fols equís ín ufu eft)(cribendum uidetur. INam Suídas & Hefychíus per ióta im habent, quibus tanquam antíquíoribus Lexícís maíor fuerít authorítas quam V aríno. Cía Ir& tría authorum teftímonía apud Surídam, ín quorum tertío Qevuayuoc per yplilon fcríbitur, cram, ut apparet:cum ipfelíterarumordo repugnet, Ea utfunt, apponemus, eeuefadoe oris Ir49,'70 QovEER2, i zredvotidios. Etalíud;u dt fzz6- dz opui qoos o prn, extod , wok cd jare ei dn : qudjoes aA vont, Koi eulic, Kar vvroy "PW dzrAcop «6t Qovityvslego eoucyus) 7 Varaoy ngorasovrdir, JT enin | atm, Roe quotp qer«ezfeboz & deriuata per iota tantum fcríbit , litérarim ordíne etiam a« ] pudeum ic fcribi pofcente:nec obftat quód à uerbo qcv&753 formari ait, mi lítéra abundante. xlv, zi i Sigla: v Aecyacint vi? kÜri, Oppian.de cane Brítanníco, Ammonius de dífferénris uocum, qpva equi effe (críbít, deua dos hírci; &C qenryucp dící quaft ópvuzyuoy, iünuens non fcríbi quidem ipilon,uíderí tamen d eve deduci;abundante fcilicet wi ut & Etymológ. Inuenío quídem «sv qttocp uerbum de uoce leonís: & uerba Bexokve, Bouison, Bounces, Bouadoe exponi per dpyía yluuso3] ociberAeiy yop hr eiy:BoveY(ay uero yeuexap , ewebany&Uqp ust divos avicuuc, Cc, quae uerba ibendí modo,& fienífícatione feré cum fuperioribus duobus conueníunt, eevéyueze, qvohuca. xa, V arín,epvayue, s Th artt «ox Sóvop d]à wurertioty ny &ptto Quali ocnafse, Ncyeroa dt c jg«h&ec«we, Suidas & V arin, ovid few ser niotefe( alias ipto ]eo] )eotoxadou Qué Gy, dY vase V xoi Sete "Vrzw uera ic uxrioot, Suidas &€ V arín, teeysiou we uyeApovay , yxwery; Hefychius, pa, elatío,fuperbía, Idem, ÉyaU ayoigst Qovaypwodsuvodsso zwWac , fenarius Ariftophanis ín. V efpís omíne fuperciliofo & fuperbo,citatur autem hoc modo à Suida, Aríftophanís codíces ímpreffi amate habent,dgeveyuoreuvaxsewse, Non placetquod ínuulgaribus Lexicis Gracolatínís repo runt quídam Qexuaosav,Qovc fev, GC Qpviaoséiy, terminatione uerborü quae actíua aut neutra funt: Memper ut medía pronuncíanda puto,quod exemplis íam pofítísfatis probatum efl. T&v Aw wop "Wieueosoufway, Callimachus ín latiacra Palladís, Kezwiovai]ouau, yx Suidas. Chnoz dícuntut Wozu Quotiquorzee wol vé acr ierat, Coelius ex Scholtjs ín Electram Sophoclís: ego chnóas mos Osrotarum intelligo;utin e,dícam, KocuSvor vvrARes Movroy ojrzia Bpoydy, Oppianus déequís cha ;cum Pevyey propríe leonum fít, reaaóp d'áyps(légo cldyic) qeveyum, Varin, Lew psydMt qt v4», Oppían. Et rurfus, £s farwoy avépyovt, yeudud qt yidorrw, | Kurtiavoe t jolis, uou ygsevzia edo ia [WU dXMASI crrezroeret yet, purij Adpuwóc; Suidas ín Poly, — Xosuezleae, lotto Bo Ur" Xperia de, T ius WuQavs, Hefychíus && Varín,fed inepte primam fyllabam per e, & fecundam per «fcribunt. Xexuse "is, Upeyi Cet ic izz G, Hefych, Xesqa(oy, Haioel(g- qu Aazidl, Oda xt arp ar. d'erduy &yvuo nyto , cà v8 pueat(op. "rà dE jgtuilco op, deo n jgsaco yesacdto, Btymolog, Legítur OCyetpsr& A ysiaptid Helychíum et Va . Equuseft anímaljeuenisaóp,quafí dícas hínnibile, Xeuezicep yop Gd" sipaert tegreAsy , eifaoa Wim. Scc.Suíd.fed uideo corruptum eífelocum, & legendurn jwzfay, quod tamen fcreare uel ex^ - ftare potíus,quám ut Suidas ínterpretatur fternutare fignificat, In Varathone uícoinquít Paufa "ias in Attícis)tota note equos hínnientes & uiros pugnantes audíre eft.Hos quídem propíus fpea uoluíffe data opera,nemíni profuit: Sí quís uero reí ignarus , ímprudens & fortuító inciderit, llam demonum íracundíam mouet, | evaisvzuc Paraas cya One (Q- cis vod Usiüv ws : doré enpatvo qp - | I. qevjopA/ss (uox corrupta uidetur, lego gevedfotilsc soi iX wosvovtes, wea rv Vpeot icta ufo; V avi | fikanbels ucl anhelantes Latine dixeris, pin qeveyrit ius guamris ptor Xeóu(9* , booa | ! i 1 * 56g De Quadrupedibus Uu | erotic, os dt jesus. Xooued G^ noor G^, L6 G^, Hefychius & Varin, — Keoivoy avdloo , Flómerus dee, quo:Hefychíus exponít Gwesay veis vrocip, aM vpaptitidem Scholíaftes Homeri, fed addit, d jeezi locus eft llíad,s, & rurfus Ilíad.o, Beeyue (proe jsueri(órcs, Varín, Boedyeee; vesperis, Helychit Varin, Mipyuce,equí uox,lídem:uocabulum per ongmatopceíam factum apparet, Mufa eue ez,quviickGr, V arin,melíus puafaor, ut Hefychíus habet, Florus auís,equihínnítum imitatur; lius ex Aelíano; V ide fupra círca fínem capítís quarti, SatyrusaSylla militibus captus;uocem; ram equi prafertím hinnitu & hírcí balatu permiftam zdidit,Plutarch.ín Sylla. Homínesquidam uocem aedunt fimilem afiní, equí,aut alteríus beftíz uoci: coníjcíendum eft autem eiufdem animan, tís ingenium quoc referre quengs,cuíus uocem exprefferít , Adamantíus, E 4j Effe uero equumanímal philolutron ac phílydron,íd eft balneorum & aquzexpetens, audor probat Aríflot.Cal, | Equus anímal eftlauatíonís cupidum, gaudettp paludib, & turbulentis VarinínlaewG^ Eua: AdwrtcpeG- voTwuoo,Míad.s, €] Volutantesfe equí Girzce dicun Mes Mom, GC Ya rtu; &C locus uolutationi aptus, &Asee, eA ispa, luAispe, Pollux, Dicitur GC Qd d'éicw uolutarí, X uolutationis locus zvelsfoe Hefychío & V aríno, | Aud tibege rt sto tyxvALapam Ariftophan.ín ean. Po levis 7 VAT eratou 6 TFTUIAD tot ép, Tídem, Pai q«óe 8 TW Versa Du "^ (forte bviiepóc, ídem, — Axsple, locus arenofusiuxta uuum, Hefych, & V arín, Taonsspz)pifü nalauandís equís deftínata,lídem, — qJITNec uaccam uaccz,necequas amor urit equarum;O Metam, Quum tibí flagrans amor, & libido Qua folet matres furíareequorum, Sxuit, lib. Carm,.Odeas.. lamb ualde libidínof's,fiueab fweG- uoce qua augetín compofitionell ucá nímia equarumlibídíne, Equa cum libídine accenduntur,iawopowép Girzcis,Latine equitedia cuntur. lawopewii nmulierem Latíne uírofam díxerís,quód uiros appetat, Equienti mule crudabigf fica datur, Columella lib.z, Equum admiffaríum ltali hodie flallone uocát, Germani febálibengft Graci lave & lnNovioy,& alijs nominibus,ut ín c. dixi. KuAaviop, tru 9 GA rác, vrotod vo lU) Gonucive 94póy, Varín, Etpater armentícapto erípietur agello,Iuuenal, Satyr,8. izwho gal nus equarum ínítor, HHefych,& Varín. Plutarchus in Sympofiacis dibro 7.) ícribít ubi falíanty qua nómon íncíni folitum,quem uocenthíppothoron,Cal, Eratautem cantus equís ín V eng concítatís(uel concítandis)ad tibíam accíní folitus, Iwweyrewey qui equas grauídas ab alfjsíntem (cit, Hefychius & Varín, Badem uox magnanimum fignificat, Quum Xerxescum exercítull leípontum tranfiflet,íngens prodígíum oblatum eft, Síquidem equa leporem peperit: quod fadi erat interpretari, foreut Xerxes quiexercitum aduerfus Graccíam maximo flrepicu & ambitiofifli me ducebat,rurfus pro feípfo folicítus ad eundem locum fuga recurteret, Herodot, libroz, 1 prodigíum fimiliter Valeríus Maximus defcribit: 6, Audioín Khetíz alpibus monte Speluc uocant, equum ex tauro noftro feculo natum effe. IRetulít etíam nobís amícus fide dienus , uift fe ín Gaallía ín aula regís equum pofteríore parteceruum, | Deínfantecentauro,& Hippo pud equa nata , fupra díxí, huíus capitis parte príma, Phocylídes apud Stobzeum ín fermone ubi lieres uítuperantur,pro díuerfís earum íngenijs alías ex alijs anímantibus natas fcribit, utcanegs cula,fue,equo, Et eodem ín loco Símonides ídem argumentum latíus profequutus , ex equotiatt mulíerem fcríbít ab omni labore alíeno effe animo, & feípfa folum ornanda tempus ínfumerejit lem maríto,nífi ís perquam díues aut prínceps fuerít, Equam Eudemus aít adolefcentem,ac attt ti przeftantíffimam , tanquam omníum formofiífimam puellam ab equífone adamatam fuiffe; '" mumdp fuí amorís hunc flagrantíz moderatum fuífIe, Deíndelibídineínflammatum , ufq; eo ceffifíe cum equa, ut uenereo complexu íungeretur , e) tandem perfíceretturpem. V biu quz pullus íncefto ftupro matrem contamínarí perípexiflet , eam fic à domíno tyranníce tradiati cerrime tuliffe, Itag; ímpetu facto,uírum ínteremiffe, atq; cum obferuaffet, ubí humatretur,eopr fectum refodiffe , omnibust fupplícijs cadauer íam nullum fenfum ex mocrore percípiens ue tís,afflixifle, Aelianus, Equum adamatuma Semiramíde ufq; ad coítum,luba author eft, Plínit R egí Babylonís erant peculíares equí, prater bello deftínatos, admiffarij octíngentí, cum equa quíbus admíttebantur fedecim millibus, Herodotuslibro primo, Quod fi equarum numerum feras admiffaríorum numero, deprehendes fingulis admiífartjs uícenas fcemínas deftínatastüll- Íc ,íd quod eodem ín loco Herodotus monet, — 4j Homerus equos xtate mínores &«Adc auo cat, quod labores fuftínere nondum poffint, nam adultí contrarío uocabulo zmvz?wzw dícuntue quheuér, N arinustqui etíam alibi &zwAae, molas, exponít, — VurwG- qv a8 aeui üAdoe oroerri oO «coz uso Ae Bey 70v d'fvrioá Boy, & c, Abfyrtus ín Hippíatrícis : malim zs d'éztozp Bónsy : nami 2Wodbvrev, dentíunín pullis mutatío efi: at pullus ipfe quí mutat prímo zeov060A 6 fecundo d dl GAG- dícitur, Homerus llíados fecundo equos colore, tate, &€ magnitudine fígura& dorfí pete mnia fimiles defcribit hoc uerfu, Opis s órerizt , suQuA GA virey ties. — Trima equa , Hora tertío Carmiítr, . — QHippíatrum uulgoltalíce & ín finitimis linguís marefcalcum appellant,;alíqui perperam melt (calcum & manefcalcü, Origo uocis Germaníca eft:nà Grermaniolim equos (nüc equas rantum)r ras uel marcas nomínabant, qjlam equus laudatus ocío interdum & quíete perít: V nde dícituts fabulis plures quámforis corrumpi, Nam & ftrenuior quifqp agre fe patitur diutíus retineri adpl fepe; & in campum excurrere auet/ Tum igitur & recto curíu,& ambagibus, & faltu , colliumdQyatte Ei DcEquo. " | l. G. d. C. Lib. I. $569 "mr& diuorum defcenfü exercebuntur,modo quidem & fcíte,non infano quodam & ebriofo ímpes udtag tradítut hoc de Eumone ingeníofo rege & fortí,cum quodam ín caftello ab An tíigono obfef füsnonhaberetpatentía & fpatíofaloca , ín quibus equi exercerentur:ne flando perpetio languoa em& focordíam atqj etíam uitia, utfít, contraherent,funibus tranfuerfas fubter praecordía illorum "trabes curaffle fufpendi, & adducí poftea has ita;ut príore parte corporís paululum fupra terra equi "gttollerentur,cui cum ínfiflere laborarent, negs impedíti fubiecta trabe attíngere poflent, íta etíanz 'commotí,omnes uires íntendebant,& nitendo toto corpore defatígabantur , ut etíam fudor elícere, vunCamer, In firígofum equum diftichon Lucilij, Anthologíj 2,35. Frey xzuseoripdtróe ui QAVwz Ga yaysisonp, Hc óAryod oway Ver?roe zwei, Sí oues utuntur flabulo ín quomulz , aut équí,aut afi nifieterunt.facile íncídunt fcabíem,Colum, — tzerzity vio G-,íd eft morbus equorum, Oppíano: uís lurautem de pefte íntelligere, sa] 2zoysy,' Equus Craffi furore percítus ín flumen fe pracipitauit, itPlutarchus ín eius uítarefert, V ermis ín Indo fl.reperítur feptem cubitorum longitudíne:ís ram yobuftus eft; ut ín quodcung íncíderít animal noctu egrediens conficíat,equum, bouem, &c, A clía. "SilurusgrafTatur ubícung, eftomne animal appetens,equos ínnatantes fpe demergens , praecípue -inMoeno Germanía amne prope Lifboum, Plín, Creditum quondam ex equo, occifo hafta bafilí« fco & per eam fübeunte uí,non equitem modo, fed equum quog; abfumptum,Plínius, id FD * — NXiitía & uirtutes equí quaedam ín n. b, dicta fünt,círcaeleQionem, | rrzreoy 9o Ge, uide infra ír& prouerbis, Equus cíbo fatur procurrít, KvdMoyio^L 4E nog od. epi dE iis Quare iiosovrta d T cya | B iitis PipQa & ysve Qeod uero! y lue gis vouóp Varzruy , Homerus Iliad. o.fed de mdgnanimitate equi inbtraciauimus. Mithridates Ponticus fomnum capíens,corporis fuí cuftodíam nón modo farel litibus,fed & tauro & equo & ceruo manfuefactís commíttebat , ut pluribus ín Tauro retuli ex Aca liano, Philarchus refert Centaretríum é Galatís (Aelianus interprete Gillio eandem hífloríam nar» raus,homínem hunc natione Czallum,nomíne Centoaratum fuifle aít) ín pralio occifo Antiocho po jm equo eíus confcendifle ouantem: At íllum índignationeaccenfim domítís frenís,ne regi pof fespracipitem ín abrupta ifTe,exanímatumty unà,Plin, Scythe quídem equítatus & equorum glo Tíafirepunt.Occífo deníq ipforum regulo ex prouocatíone dímícante, hoftem cif uictor ad fi políane dumueniffet,ab equo eíus ictibus morfudgconfectum,Plin, Philíftus refert equum à Díonyfiorea Tiéiumincoeno herentem,ut fefe euelliffetfecutum uefligía domíni,examineapum iube inhzrente: — Oden tyrannidemà Díonyfiooccupatam, Plin, Ínterfecto INicomede rege,equus cíus ínea díauitam fíniuít, Plin. Socles formz pulchritudine cgregíus Atheníenfís, que mihi permulti ígno tateuidentur,equum emít pulchrum; & tam uehementí ín fe amore incenfum ,utcum adelffe fentís ftt dominum, exultaret & geftíret;cum afcendere pararet, fe ad confcenfum praftaret obedíentemz xümante oculos confifteret,ille firauíter & amatoríe ín eum intueretur, Quz omnía eatenus amato | Wiz & iucunda uífa funt,quoad petulantiam in adolefcentém attentare conatus eft, fimul & fama tut pltudínis de ambobus díffipata extítit:tum eam infamiam Socles fibi conflarí non paffus, ut ín amas torem flagítiofum,& petulantem,odío incenfus equum uendídit. Is non ferens ab adamato fuo fe di Tiractum abelfe; acerrima ínedía uoluntaríam fibi confcíuít mortem,Aelíanus, «| INerua Traíanus imulac Parthorum & Armeniorum fines ingreffus eft; regionisfatraps,íp(iq; mox reges cum mu« ! neribus eí occurrerunt,equumt duxere ita ecdoctum ut regemadoraret, INam pedesanteríores ín modum fupplícantis flexít,caputQ pedibus eius quí proximus effet fubíecit, Díon Caffius ín INera waTraiano. € NókG- 45 ode Vzrzroie rl nre uod Croy Vr roy ücreey qvd's PL Sos Leqiulue Sunoewro , vdtabedAzrer Wuoviley icr d toyeva UU T gla vti tat Theophylactus ínepiflolis, ^ Bianoríshexaftichon ín e "quum recufantem ingredi nauim, A nthologtj lib.r.fe&tíone zz, extat huiufmodi. , LO Fóhsy 76y "vedYTap e vy A06 arzrew [on - Nu egcrModu vrovroy irouvousoy, "Ins Sodte Bd geslovmee i) qu vri Ang vreTkevr — "Tobyee gh Qvo dera Bux (ouroy, | — Alei "] qQoprs pio" dS vro, Ü ye? vm GAMue Kew oy 7roty [ay SZPCTWI GXVTITDU,, Ceruus eft ania -faladec fimplex,ut equo autbuculaaccedente propius, homínem íuxta uenante non cernat, Plin, A "e Hem r | | f^ ! — Eques,communís generís,qui ínfídet equo:item quí equeftrem habet ordinem, Nos primo loco "deRomaníis equitibus loquemur , deínde Athenienfibus, poflea de reliquis , & ín genere quaedam "Wetjs qua ad equítís uocabulum pertinent, Sequentur ludí & certamina equeftría , equeftris res bel equitatío ípfa,tractatio.flabulum, inftrumenta, currus, pretium & fumptus ín emendis alendísqs quis:poftremo quedam de laudibus & ufibus equorü, tum ín uníuerfufn tum ex fingulis partibus, — (Equefiremordínem (ut fcribit Sípontínus) medium fuiffe conftat ínter patricios & plebem. "rincípío equítes iudicesQ ijdem habebantur, geftandi annuli aurei (us erat. Poftea IMI, Cíceroín Mulatu fuo equefire nomen flabiliuít, Senatum eí concílías,celebrans fe ex eo ordíne proue&um : e, (ut Plinius refert 55.3.) Ab íllo tempore plane hoc tertíum corpus ín repub.factum eft , coepítas jct fenatuí populo Romano equefter ordo:ob quam caufam poft populum fcribebatur,quia no iiflime cceperat adíjcí.Imprudenter quídam hoc tempore huíus dignitatis uiros , qui gefiandi auri tus habent,milítes uocant,cum fintequites (ure optimo appellandi, Hi olim fub Romulo regibusc eleres dicebantur;à Celere Remi ínterfectore;qui initio à Romulo przpofítus Pia prímo elect | 3 Us Acai CLE E MIS SU s^ fuerunte fingulis curijs;ideoQg trecenti onininó;deínde a fle&endís(utquidam putant) animi, iam íüdices erant,fiue potíusà fle&endis equís, Flexuimínes uócítatípoflea Troffulí,à Troffu] pido Thufciz circa Vulfinios nouem millia paffuum,quod fine ulló peditum adiumento equite pífient;(ut Feftus teflatur,& Plíníus 55.3.) Varro , INunc emunt Troffulí nardo nítidi uulo cotalento equum, Iunius , Quod ad equeflrem ordínem pertínet , ante Troffulos uocabant equites uo&anttídeotp quía non íntelligunt Troffulus nomen quíd ualeat,multos pudet eon appellari,inuíti tamen TrofTuli fzpeuocantur, Hactenus Sípontínus, EHoratíus 3, Serm, ] proíectis ínfienibus,annulo equeftrí, Equeftrís ordínís prínceps, Cícero ad Brutum libro n, (trís difciplina, Verr.6.. Equiítíbus purpura,ut patrícíjs & fenatorijs,utí non lícebat, Ius uero lorum aureorum non equítibus modo,tanquam bellíce uíctutís ínfigne, fed & fenatoribus | tíze primoribus datum fuít, Cautum fuítolím,ne quís huíc ordini adícífceretur,neue ius annu aureorum daretur, nifi ipfe íagenuus,pater & auus íngenuiforent, cuit feftertía quadríngenga flertíaquadringenta , ut Robertus Cenalís computat , ualent uigínti millía librarum 'T'uronícamm folatorum uero bilibrium decem míllia.fcribíit Budzus cenfum equeftrem ad hanc fummam tempe, ratum fub Tíberio:cum príus quíngenta feftertía requírerentur;) quod peculíum equeftre hz efl,cenfus fuiffet, (ut Plín.fcribit 25,2.) Principes equeftrís ordínis olím publicani fuere,flosip Romanorum publícanorum nomine contínebatur ; poftea deprauatís moríbus paulatimm; & fcribe pro concione ab ímperatoribus, uelut przcípuo munere,aureís annulís donarí coepi lexander ab Alexan. quicopíofé & erudíté multa de equitibus precipue Romanis fcripfit f cap.àog.Geníalium dierum, IwzapyG",magiífter equitum apud Romanos díctus, príma pof torem d:onitatís,Suidas. Equítes etíam íudices uocabantur, quía iudícum decuríz ex eque díne degebantur,Budzus ex Suetonio ín Cefare, Cyuem tu fi ex cenfu fpectas , equesRot eít,Cíce:o pro Rofc,Com, Equites ordíni fenatorío dignitate proxími,Cícero pro Cluentio: cíus primus dí&iator magifirum equitum fibi affumpfitSpuríum, quí fecundus ab ípío effet.]INom díciaturz: tempore,cum munus illud magiftri equítum prímum ínuentum eft,proximum abillo noré dígnítateGp erat,Suídas ín Hipparchos, De equefiríordíne quaedam & orígíne anulorumgn DRE AEIADE libto 33. cap.i.& aqua híc breuítatís caufa omitto,paucis tantum inde tetti tis:Quod antea(ínquít)militares equí nomen dederant,hoc nunc pecuniz íudíces tribuunt Neg demíd fadum D.Auguflo decurías ordínante , maíor pars íudícum ín ferreo anulo fuit: fjinone quites,fed íudíces uocabantur, Equítum nomen fubfiftebat ín turmis equorum publicorum; 8o Equites Romani quomodo íudíces facti fínt, Appianus líbro ide bellis cíuíl, Etlibro 3,Equiteyite quít)ad omnía potentiores ob facultatesuectigaliumQp & onerum ceeterorum mercedem, quadp- pulis penduntur capíentes,multitudine infuper f(eruorum abundantes,tertíam tributorum pattm fibiremíttià Cafareimpetrarunt. Impolítías Cenfores facere dícebatur,ínquít Feftus,quumegili esabnegabant,ob equum male curatum, INímís pingui homíní& corpulento(ínquit Gelliusinls ne libri 7.)cenfores equum adímere folítos,fcilícet mínus (doneum ratos effe cum tantí corpotispn dere ad faciendum equítísmunus:non enim poena íd fuít,ut quídam exiflimant: fed munus fingly nomínía remíttebatur. Tamen Cato ín oratíone,quam de facrifícío commifTo fcrípfít, obtjcitlialltté críminofius,utí magis uideri poffit cum ígnomínía fuiffe. Equitare antíqui dícebant equumpilbl cum mererí,Feft, Equeflre zs,quod equítí dabatur,Feft, Pararíum zs appellabatur íd quodegii tíbus duplex pro binis equís dabatur,Feft, Equeftría , quatuordecím ordines ín quibus equittsit theatro fedebant.Equeflríia omnium equitum Romanorum funt,Seneca lib,7,de Benef, Etíte Sed cum ín theatrum uení,fi plena funt equeflría, &c, Item, Habeo ín equeftribus locum; noni uendam,non utlocem,nonut habítem,fed ut fpectem, Suetoníus ín Domítíano, Et quía parsltr íor íntra popularía decíderat,quinquagenas teíleras ín fíngulos cuneos equeftrís ac fenatoríjotds nís pronunciauit, De fubfellijs ín quibus equites fpectabant,pluraleges apud Alexandrumdedt xandro$.16, Equítatus (ínquít Hermolaus ín Gloffematís ín Plíníium ) non modo equitum fignifícat,& actum ipfumequítandi(ut illud Plínij;Femína equitatu atterí & adurí folentzitemilllt) Ab armorum & equitatus laffitudíne?yfed erordínem equeftrem,uolumíne s5.capite 4, C) uinetfam inquít,ipfum equitum nomen fxpe uaríatum eft in ijs quocp,quí ad equitatum trahebanturt fédlie f tuftí codíces sequítatem habent,non equítatum , quamlectionem Hermolaus approbare uidetur «p Athenienfium primus & ditíffimus ordo(ut legimus ín Scholijs Ariftophanis ín Equítes, GCapll Calíum25.18.) erat illorum quí pentacofíomedímnía quíngentis medímnís dicebantur , cp tanti Ípatij ararent. Hi néceffitate ureentetalentum pendebant,Secundií ordinis erantizrzes, ideft eg tes,dictí Qd cum opus erat alere equos poffent(4]a 2» dluedra dvrovs simol goes yyinerta Veo rs On áp zpupey,Scholía Ariftoph.& fic Caelíus etíam legit:fed melius Suidas ín Vzrzés,foraop legit in actu fatiuo fingularí,& poft wo diftinguit:ut intelligamus , fingulos equites cíuitatís nomine egi fingulos alere oportuíflemnam fiin pluralilegas,de numero non conflabit,) Hi ad medimnos tre tos poffidebant, femítalentum pendebant : € antíquítus numero fexcenti erant : deinde auctustl eorum numerus ín tantum ut mílle ducentifierent:fatrífícía quz ipfiin pompis mittebant; híppat dícebantur, Comam eís alere licebat Gigi os sbugy , Suid.) Tertius ordo, inquit Scholíafles fiophanis, Thetes dicebantur, &c,fed alíbi legimus zeugitas ante thétas fuiffe, ut Suidas ex Ario DeEquo. H.e. Lib.I. 7f. tels de Achenienfium rep.libro cítatin dictione Ie, & Varínus fimiliter, Sed hoc inteteft ; quod Marinus eo ín loco fcribit ín quatuor ordínes díuifirm fuiffe populum Athenienfem , pentacofíome os,equítes,zeupitas, & thetes;Suídas quintum addit, híppáda uocansiquod mínus placet, qu fychíus etíam quatuor tantüm ordínes faciat, Zeugita dicebantur , fecundícenfus cíues , qui gos,id eft íugum muloriim alebant,Budzus: V ide etíam ínfra ín re curuli hac ípfa parte huíus ítís, Sacrificia ab equítibus celebrata híppádes dícebantur;& bos ad facrificium adhibitus , Bag &cicenfus etíam quem conferebant iz: uocabatur, Hefych .Diximus autem fuperíus ex Calío nidíum talentum equites pendere folítos fuiffe, hoc eft coronatos aureos trecentos: quamobrem or hippáda vigae jixoop, id eft paruum cenfum Varíno exponí, Híppada alíquí penfionem es tum expontüt,alij veftem equeftrem: stk veta iy reis Vormaie queso, (lacríficium nimirum quod proequorum falute faciebant) Hefychíus & Varín, Hippatchí ,íd eft equítum magíflrí duo tantà quod & Suídas fcribít)ex omní Atheníenfiíum numero creabantur quícurambellorum gererent; archíueró decem,unus fcílícetex quac; tríbu,equitibus prafíciebantur, Pollux, De híppara flicioX enophontis libram habemus; & Socrates apud eundem libro tertío Apomnemoneumas eius deeodem quadam eeregie differít, KavzwweAG-, bonus eques;,uel quí bonos equos pofi, diem" AU rA"; Plutonis epitheton, alij aliter interpretantur , ut Varínus docet:apud quem es pherziauec legitur per ein príma. Tazuci,ars equitandi,facultas equeftrís, Hanc non defunt quiin Lybía compertam prímo tradant:qua ex caufa nuncupátit Píndarus ín Píthijs Kugwsy fUr etiamfi ad íd referunt alij quód ab Neptuno edocti fínt Libyes currus iungere: quín & Pallada tfiremín Libyagenítam,Czdl, VideinfraínINeptuno híppío, —(JEquesetíam pro ipfo equo pitura V ergilío,ut (upra díxi, Omnes antíqui fcriptoresinquiít Seruíus apud Macrobíum círca linemlibrí6.)ut homínem equo ínfidentem,íta && equurn cum portaret hominem, equítem uocaues tunt(& equitare de utrocp,ut ínfra probabímus:) Enníus, Deníqs uí magna quadrupes eques atgy hanti Profjcíuntfefe. Homínem quí equo ínfidet, V eget. (eíTorem uocat, Equifeffor uox com aapud Calepinumlegítur,fed (ine authore, Equeftrís, quí equo uehítur, ut círculator eque- sapudApuleíum,Scoppa. Deequítibus & eorumofficio, ín díuerfis epiftolis quaedam fcripfit tonius Crueuara Hífpanus:Extant autem epíftolz íllze Hifpanícé,utab eo fcríptae funt, & in Iralí línguamtranslatz. | Quíqualesi fueríntequites Achzí,Chalcidenfes, Cretenfes, Capuenfes, itaní, Germani; Patauienfes , Perfze , Alexander ab Alexandro docet ín diebtis genial, 4,39. bobotas Chalcídenfium ex bifloría díci nouimus pradíuítes,eloría quod; praecellentes, Cactíus, sapud Lacones uocabantur adolefcentes(vwwias iuuenes transfert Czelius 19,23.) quí íuflos aa Iclcentíze annos attigerant, tefte Euftathío Ilíados 0, & qui hís praeerant iza252tro apud eofdem dii bantur, Varínus ín Bet9G^. Eliguntephori ex florentioribus uiros tres quí Vera yevrou(ab reraiyoe interpres inepte addít ab equítatu congregandoJappellantur , Xenophon in repub , Laconum, acedzmoniorum repub,monarchía ad reges, aríftocratia ad fenes,olígarchía ad ephoros,demos ratía denígy ad híppagretas & iuuenes pertinet, Archytas Pythagoreusapud Stobzum ín Sermo, derepub. V ide etíam ínferíusánter Bellica, Kapiroz, ioract wegerole aos, V axín, | Ferme, exul, &C às ornamenti uírgínum, (ut híppifcus etíam izilsualipaaieaut muliebre ornamentum exponá 1) & rei equefirís perítus, Hefychius && Vatín. | izvwvzucpro equítefrequens apud Homerum, ertím pro epítheto INeftorís;recentiores aliquí exulem exponunt, fed melíus eft equitem intera arí, X rei equeftrís perítum,ivraux, :Q)wwop iz mioy lorvouAe) ru, Hefychi us,Etymologus,Suídas, tín, Scholíaftes ín llíados fecundum, INeflorem hippoten exponit exulem,& hanc hifloríam a£ «Hercules cum occífo Iphito expíari à INeleo non ímpetraffet,Pylum obfedít; & propter INelei fia um ímprudentíam m ENS fubinde malís urbem afficiebat, Quae quidem quandiu uíiueret Perí« nenus INeleí fílíus, difficilis expugnatu erat: quód ís amphibíus(uítz mutabilis , uide Onomafti- nPeríclymeno)effet.Sed tandem ín apiculam mutatus,cum Herculis currui ínfideret,prodena llinerua,ab Hercule interemptus eft, Tunc igitur Pylouaftata , & undecim eius fratríbus occía leftor qui ín Geerenís alebatur, folus remanfit, Gerenius índe cognomínatus,ut Hefiodus ín Ca sísrefert. Evo", qui uehítur equo uel curru:hínc orationem metro:& numetís aftríctam toe appellant fublimitate ; profa ením ueluti pedeftrís && humilior eft , utrefert etíam Caius 7.1, yov ínter equíinftrumenta legíffe uideor alicubi; Cclíus: V ide ínfra ín ephíppij mentione, iz« Vg &u Grp pro ewe Bezóp, Xenophon Apomnem,s, farmsve gwBamos Xenophonti dícitur,quá mode & facile equum confcendere potefl, — xASvzea d iariéic izrzro ou yivioxot , civi si errot, co &uEcrou, Pollux, izmBezue , iarw«ws, Hefychius & Varin, | araotedroto,izr om , Helychius., v, qui commtunitet st Be0«erG- dícitur, V arínus, Caballaríj quídem nomen apud Gallos non itis fimplícíter,fed díenitatís nomen eft, Sic & equítes aurati hodíe dicuntur qui uírtutís meríto vibus uel cacfaríbus,torque aurea;ní fallor, donantur, Equítes etíam fiunit(fi modo per cenfum li tDhoc dignítatís nomen adepti , qui religionis caufa fepulehrum Domini Hiíerofolymís adeunt, tis quibufdam cerimonfs, dum creantur adhibitis, | FwissAezwe pro FarwaAZzws, carminisoratía. dOppíanum, móeQiy iQ ramovroAoy Geuxoip titlooop B" imu, Flomerus llíad,ni, id eflyceií eques S peritorum. A pud V arínum iz?rzraaoy fcríbitur,cum omega ín penultíma:quo modo etíi forma. Ipoteitinam wes etíam uerfati fíenifica)ia dactylicum tamen uerfüm non admittitur, Iza "dd es a Á 3x. 572 .. De üadrupedibus | — dlaua Qoo, ater lauasce, 8 Vermoue swvovrdir s d lap (ovrdt e? Voraroy evaspurpáifón, FTefehius args nusSuid, Tz éuvopjtQrarwoy , Hefych, Vrord'epasuc, sooMcleprse, Pollux, | Auaovivtoy dlauy «oy, Orpheus, V de quadam fupra parte prima huius capítís ínter derítrata : & ínfrá hac ipfa p; ín Bellícis, Two pro ípfis equitibusapud Homeruminhoc uerfu, Ozp/voy Vara:e 7 KG ig dto7«c,id eft, Infligans tum equítes tum uíros fcutatos,hoc eft pedites armatos, Sic etíam comm ter dícímus,H ZW ndQcuay raw" quisvat y ys ót Varazeie, Sic QC izrzrmmpevsne accipi poteft, quafi Horn evsiic id eft eques armatus, Porphyríus queftíonum Homerícarum 16. LrzroxeAd VB, Vorzroie lose Varasue,i 0 orlp évtoy vro vip", Flefychius && Varin,| IwoapuG"magiftratus quídam, Hefy & Varin,uíde nelegendumfitézzweyG^. | lwwapyie, przfectura & quafi magífterium equitum de uerbum iewapysy , boc magifiratu fungi , cum genítiuo : Demofthenes , Kd áp irwapysip afi Vararstoy aec ewe hinc & paffiuum ín ufu ín tertío Polítícorum Ariftotelís , AG abyovze toroy uesiy Giop i rotpysiy Vwwapyslierz, Yavrxeynos, quí hípparchi munere bene fungitur, la d gi b m yuole yryrerxey, Xenophon, Iwwapy9" apud Lacones,quí íuuenum curz prefectus Hefychius & V arín.nos eundem pauló ante híppagretam Laconícé dícímonuímus, Hiíppardiita - bula:quoníam apud Syracufanos hípparchi fcrípta ín tabulís nomína illorum qui alíquid deliquit fent notabanr,Suídas:ex quo etíam mancus Hetfychij locus reftítuí poteft , Videtur autem prouee bij uím habere,ut uulgo etíam catalogum proreprehenfione dícimus,& catalogum alicui legendi, pro eo quod eft íncrepatíonem expectandam:nímiírum à ludímagíflrrorum more quí puerorummo mínaín tabulís fcripta(ut ín matrícula,fic uocant,academíarum rectores)cum uel abfuerínt,uelpe caríntaliquíd, ne per oblíaíonem impune abeant, puncto notant ín fulco cera expleto. Erafimny Chílíadibus l'awapyoy in plurali numero fcribít,et Hipparchorum tabulam uertít,cum Suidasetle fychíus ín genítiuo fingulari habeant:Etex Suída &zuxvavray transfert, qui ordinem deferuiffent, fomnians forte Aezrezexssvsay felegile:non ením per ínfcitíiam puto,cum mox ídem uocabulum. Helychío melius reddat,qui índecore aliquid fecillent, Hoc etíam falfo attríbuít Hefychío Lacedaz- moníorum hípparchum delinquentium nomína ín tabula fcribere folitum:nihil aliud ením deEzto-- num hipparcho Hefychíus fcríbít,quam quod iuuenibus praefectus fuerít. Deinde nouo ínitigfa cto fubijcítur,Tazrotoys aive éia Varmetpyet qv rivi quí locus mutilus,ut dixi,ex Suida fic reponetym Yarzrétoya riva, varei oritoq Evpocaetoi 6 Vararitpyor quarivaft, cc, nam fequentía utrícp eadem funr , Deut prouerbij recte Brafmus,quotíes haud impune futurum, fi quíd peccetur,fignificabímus.1n eundet fenfum dící poffe uídetur,Iouts díphthera,Síc & exvzzae« Hefychío rabulz funt , ín quíbus fudit Ícribebant nomína delínquentíum, q[Suntquibus calafírís íntellígatur equefirís tuníca latiomgu & xyflída uocantidicítur quogh fzixop xoi G^, Graccorum lexicís hac ín re precípue uítíatis,Celill TaraniyyAicG-lon ín Agamemnone dixít,ut Hefychíus & Varínuscítant,apud quos hunc tantum error inuenío,quod codíces ímprelTi sees deitas duabus uocibus habet,pro una cuius antepetill tíma per íota fcribi debet, A«eiou uc, t Atoto cay te Aoylec, a gian lae, Hefych. & V arín, fortem vie legendum,ut accufatíuus fit àrecto calafirís. Vocabuli acia hoc fenfu non memíni alibí &xc enim,id eft fímbrías interpretantur, Pollux certe 7.13, ubi de oaloquítur,& díuerfa fimbríatün uocabula recenfernullum habet huiufmodi, Idem 7.16, calafirín tunícam Aegyptíam thyfan id eft fímbríatam effe docet: ubi tamen utrungs uocabulum , calafírís dico & thyfanotós , nof per duplex fígma feribuntur. KzA&eroie yrrap sheer Vou Gy voyance xls Fr zrikie yrra y, qtos dt Nuvi d'en yezümiop, e vop,apud Aríftophanem ín Thefmophoríazufís,Hefychíus:nos lineam ueftremt uocamus eint cbittrelquafí à Graco yay; & quoda balneo fere geftetur,ein babbembb. — Cal «unica lata;ut Aegyptíj uocanttítem nomen proprium, Suídas &€ V arín.. OwzA&esgic , yrrdy zi ue"; Cephilodemus uocem A egyptíacam effe fcribit,Scholía ín Aues Ariflophanis: Calafirís líneatte fiis facra, Varínus ín Tex, Aegyptíjs ín more fuít ut Calafiríes, quí praecipui habentur milítes, anll lo doctore,fedá patre folum,mílitíz praeceptís erudírentur , Alexandet ab Alexandro.R&osatlant xac nomínat Xenophon ín Cyrí ínflítutíone: funt autem &S&ét Aro, Pollux, Mihi quídem erratum uídetur, & pro sAcze legendum zAwros,ut ueftes intelligamus non contextas,fed ex filtro feu feti lana ín fe confercta à pilotarfjs concínnatas,de quo panni genere pluríbus ín Tauro docui : eftehift hoc genus folídítate denfítatey fua equítibus praecípue aptum aduerfus pluuías, Germani uot eyemántelfilmántel. Accedít noftra fententiz Hefychij teftimonium , K&eic ( melius Kaosagptt duplex fígma,ut V arínus habet)agQyzarne, xo nAwz9; Et rurfus, Kaosóy, igztop,, 7reyo ox DU Tibia Émuoy, K&XYzo,calceamenta caua in quibus equítant , Fefychíus & V arín, ocreas Latine dixerim, Eft & Pure, so ie min fecundum quofdam,ut Varínus annotat, Xyflísueftis eft equeftris; tdg ca, & mulíebrís;& exponitur, vveqveis, xeoxwzsy iudIzty: ferebanteam regesín tragoedtjs , G auIige (uel equís ínuectí athletz)ín pompís, Scholía ín Nubes Aríftophanis: Vocabulum eft communtt& oxytonum,Attícé paroxytonum, Mantelli nomine prouefte equefirí,& Germani utuntur, ULfdf díxí,& Galli alizd gentes:uiderur autem orígínís Perficae uox, mavet/ac , cenus Perficae ueftis qua utebantur ín bellis, Varínus & Hetychíus.R eperítur & s«wd'vc eiufdem fíenificationis, ut alterutti corruptam effe fufpícamur. Kevetuc,yrzay Tam dy oxzroeaivrot (lego suroparsverou , wot. avis Ba AN - infibulant fibi) spe márou, Hefych, ArocluGevróte 57r wd uy , sois mie evepvelolec dy eti vri , xoi T T 29u &QxAevaóe, Authoris innominati uerba apudSuídam & V arínum; V ídeot fane mihí sp Xeno | phontett E j DeLEquo. H.eLib. LL. 573^ "T" temlegilfe Erantautem Perfz omnes equites,ut ínfra dicam ín Bellicis, "UT Equi nobiles & curfu ualídi,quía publícís certaminibus & fpectaculís uel fíaguli curfu certa i5 ucl bígis aut quadríeis iunct propofitís quidem praemtjs, Girzecí dícuntur &92zoi, &9eQapoi, &a dr garni gLot vixibógor, ut apud Pollucem & V arínum legímus.lzzG- &lawrac apud Strabonem, Ane fuos ít uictor equus,Sílius. | Tsoswedtr &ÜAeQapot fzrrtt ( ois oto fuuwejvldtr, dzráp eis arpouoay Ago) aimien oye QV EASóv rt wr" GU, vió 0x zyolzrod 1" jy" 5usMep Olexów , Homerus llíad,A, Er rurfus ín [[ea; Hd" dc z qv sdTaivezotopot epoxy Voraot, Apeiei,ad curule certamen ídonei,ut R.uellíus teg "Nempe uolucrem. Síclaudamus equum:facilí cui pluríma palma. Feruet,& exultatrauco uia acírco, INobilishíc quocung, uenit de gramine, cuíus | Clara fugaantealíos, & prímus ín z4 iore puluís,Iuuenalís Sat.8.. Acer equus quondam,magna d ín puluere famae, Ouid.líb. 7, Ife: imorph, Eralíbí,Non ego nobilíum uenio fpectator equorum. Et ruríus;INec te nobilíum fugíat amenequorum, Prímusiín certamíne,Horat.deArte, Annícerís Cyrenenfis (ínquít Aelían, ndo Variorum)ob artem equítandi & curruum regendorum perítíam,fuperbum anímum gea it. Voluít ígítur quodam tempore fpecímen artís fuz Platoní exhibere, &Cíuncto curru ín. Aca a multos curfus círcumequítauít,adeó intente currus greffum feruans , utne dígítum quídem i difcederet ab orbítis,fed femper ín eodem fpatío permaneret, Cateriígítur omnes mirantes puerunt; At Plato nímíam eíus índuftríam reprchendít,inquiens , fíerínon poffe ut quí rebus nullíus pretij operam nauaret adeo diligentem poffit magnís & praclarís negotijs uacare , enim omnis cogitatio ín ífta conferatur,neceffum effe ut ea negligentíus agat,que reuera funt níratione digna, EQraweoy effe ínterpretantur fellam : tQrzzmy uero eft currentíum equorum men, Calius. — ÉQgrzrzoy, &yevinua &Q- foraov zpodvrey Suidas, Platolibrog. de Legibusínter res enumerat, primum szeTodsopoy,deínde eum quí dY«v2ey currit, tertíó qui iQizzy, Avr duzrzravia, n PW vorm Gua, V atín, & Suidas ;legendum eezrzrieie , quod cum aliás conftat, ex eo quod fubijcítur,vrayoeiey quoqy & dtowestsu (d diuerfis przepofitionibus cz: & e] compo uocabula;eíufdem fignificationís effe, Eundem errorem etíam ín Delta elemento commíferüt, adem prorfus uerba leguntur, Auz vota & ciizrorote, Cc. A t melíus ín Alpha cum fcríbunt, Ava viz, 0 iz rine AA ltem Hefychius, Avlizzeeioy(melíus Avlizr orci Py Purarsey dawucie sol &yüvále ^. Anwait, decurfío milítarís id eft dSrzzraeis,Budaus, Adamícam curfus equorum fpectan Ouid.Eleg., Equorum certamen prolixe defcribit Statíus libro fexto Thebaidos, & Q.Calas irca finem libri 4.certamen curule,. In certaminibus equeftribus mos antiquus fuit, alienis uti iísquamobrem Homerus etíam cum ín funere Patrocli cettamen defcriberet, Menelaum índucít intem Agamémnonís equo Aetha nomíne,& alteto fuo, Paufanias de Olymptjs fcribens. Azo certamen quoddam equeflre:&C ds Bsvaz, T eryovi(Gcdoz 3 Go Grup lege taÉod up ex V arínoi& irpCas ji apojol 6r vos qd azyovimwerG", Suid, V arinus addit, Que uero ín hoc certamine fierí folita fint, eophraftus índícat.Soli autem Grecorum Atheníenfes & Bocotí eo utuntur, q Olympia dis ebantur ludi ín honorem Iouís Olympíci ínflítuti ín Arcadía apud Pífam & Elídem, quíntoquodgs lo repeti folíta:ín quibus tum alía certamina díuerfa,tum equeftría quxdam exercebantur, De tfuerítauthorumloca demonftraffe,exfcribere nímis prolixum, Víde Onomafticum in dídiio; us, Olympía, Olympías,Olympíonices:ltem Suídam, Sunt quí quarto quoq anno celebrari Tus Olympícos moris fuifle fcríbant;alij quínto:nec difcrepant:alteri enim computant utrung; aris ;ín quo celebratur ludus,& fic quíncp fiunt anní,ut díes febrium tertíanze & quartana medici nerarefolentalterí celebritatis przeteríte annum omíttunt,Inuenío luftrum Latinis id effe quod mpías Girzcís;íd eft quínquennium,íta tamen ut quadriennio exacio,quínto quoq; anno íneun ftrum peractum effe íntelligatur:fic prímum & fecundumluftrum dicítur, &c. uide Promptua ium, Chronícorum authores Olyrmpiíacum agonem ab Hercule íinfiítutum docent anno mtndi 27531. íncipiuntautem Olympíadem príaiam numerare anno mundisi85.anno ante condítam urbe Jhríftus autem natus eft anno mundi 3962. ut olympías príma octíngentís annís , mínus círcíter tiante Chríflum natum fuerít, Ceterum poflrremam Olympíadem trecentefimam & uígefima auam ínuenío,anno poft natum Chriftum 534. Olympíadum computatío,ínquít Plutarchus, ín ettiflima eft, Nam eorum exícríptionem fero eft adortus Eleus Hiíppías,nullo admodum fübnixus idfidem neceflarío argumento, Pindarus laudes confcripfit uíctorum ín quatuor facrís certamínía bus,que funt Olympia, Pythía, Nemea, Ifthmiatinter quae principatum Olympíjs atribuit.De Olym certamíne multa fcribít Cadlíus libro s, per totum caput 17, unde nos ila potíffimum adferee que ad rem equefirem pertínentía ex Paufania tranftulit, Olympías quínta & uígefima(ínquit) rum ín curru uídít curfum, quos vesc, íd eft perfectos adultósue dícunt, ac curru uictor pro^ cíatus Pagondas eft Thebanus. Ab hac porro Olympíade octaua, equiceletes ín puluet& proa ;unde monampycía Píndaro nücupata,(De ampyce dica ínfra, )Synorís que duos habet equos miss, admiffa fertur tertía & nonagefima olympíade,ut prímo rerum Grecarum fcribit Xenophon, Mox nona & nonagefíma currui admotis etíam pullís equís,placuít certare. Concínnata pofteríus em pullorum fynorís:nec dífplicuit asc pullus, Fuít apénes ítem curfus, fed & calpes: hzc ueró e^ quam habebat, fed ita ut extremum curfüm anabatz,hoc eft feffores í pfi defiliendo,apprehenfis ma« hbabenis;ut docuit Paufanías;perficerent , (INes hac ex Paufanía multó clarius reddemusínfra, L4 n ; ^ ] Yt nantes,Hzcílle, QuiísEleas potíor luftrauít arenas? Gratíus de equo Theffalíco uel Mycenis) tó, Suntquos currículo puluerem Olympícum | Collegí(Te íutat, metatp feruídís — Euitata palmatg nobilis Terrarum domínos euebít ad deos; Horatius Carm,Odei Et rurfus Carm, Ode s lilum nonlaborlfimíus Clarabít pugilem:non équusímpiger Curru ducet Achaico &orém, Dé certamínibus facrís,Celíus 1,31, Dequatuor facrís Grzecíe certamínibus,Leoni i.68.Quis primus inflítueritapud Gracos Olympicum certamen,& alíos íd genus ludos, Po ru$4,1;. Deprímís Olympici certamínis fundatoríbus,& reftauratoríbus poftmodum,Leonícenm | 4.57. Miulieresab Olympijs excludi folitas,Calíus 14.14. — Hellanodícze quí, & quomodoínfo Aríftopatera legem Olympíorit tranfereffifint, Tzetzes 12. 4e7.& 1.355. Leoniícenus ín Va 36. ubi banc mulierem Olympfjs fpectandís contra leges admiffam , Callipatetíam uocat; &: cíus facít Pífirhodum: Tzetzes uero fororís filium , & rreaigólioy nuncupat. Epigrammata alíqi quatuor facros agónes habemus àptíncípío Anthologtj Grací.. DeOlymptis permulta Paufanis in Elíacis libro r.ex quíbus translata quedam per Caelium Rhodíginum fupra recítaui, Enülfegra eiía quínam ín Olympfs uicerínt equís,quort imagines quocp uel ftatue pofita: funt, per totüfím dum Elíacorum librum, De Olympícis ludís,alijstp facrís certaminibus multa praeclare feribit xanderab Alex,s.9. — "ToxAvuto ügue, To c rp GAvyémad ey ary uioy,Hefych.& V arín, Cini; | ArchídamiSpartanorum regís filía , mulierum prima, ínquít Paufanías, equos alere adortaellgrio matp curru adepta uíctoríam elt ín Olympícís, Eíus heróum uífebatur ín regíone,quam deplala rum copía plataníflam uocant, Calíus.Equíeíus eneí, magnítudine equís minores, uífunturdii fiíbulo templí louís Olympicí, Paufanías Elíacorum lib.1, Meminit etíam eius ínítío fecundi Elli J rum, Equo ín OlympíauícifTe atuntlafium,Paufanías, WViíciffe Olympía praenantem & Echectatidís Theffali inuenímus,Plínius. Miltiades unus ex decem ducibus Atheníenfiuminlla rathóne,patrem habuít Címone Stefagorz, quí Pififlratum Hippocratis ex Athenís fugit: Gügum 3 fugit obtínere Olympíadem quadrfjugo certaminé,quam uíctoríam muneris gratía traftulití iM tiadem ex matre germanuim: proxímatg Olympíade eifde equabus aliam Olympíadem cü uic à filijs Dififtrati interfectus eftmortuo fam Pififlrato:fepultustg ante urbem trans uíam que uocatlr J Díaccele;Et €regione fepultz funt equz ille; qua treís Olympfacas uictorías reportarat.Idemqud íflz íam alíze equae fecerunt,qua fuerunt Euagorz Lagonís(que etiam ín ludís Eleis uictrícesfümt) aliz praterea null, Herodotus libro feto interprete Valla. Hutus Címonís memínit etíá Tzetze 1.32 uitam eíus Plutarchus confcrípfit, DeOlympíajid eft Iouis Olymptj templo in agro Pifanoyd iuxta eamluco campog,& Olympíci certamínís orígine progreffuty.lege Strabonem libro ociati €| Hippodromus,locus ad curfus equorum deflínatus,qui ftatím intrantium oculis totus fimuloit tut, hine atq; hínc platanos;aut buxos;aut cupreffos , aut alías arbores perpetuo uírentes habenl €o dé perfiicírate equorum certatur, citra (ímulachrum pugnz,& à curfu equorum appellaturgb daus ín Pandedt, Inde dehíppodromo & palzftra ubi reueniffes domum, Plautus Bacch, Aequum" d)oáuap 2kysei de 769.3 aeui o ywop, V arínus, Accipitur etíam adíectiue pro loco ídoneo equít nia Ade, ipao RM UG- izrmóngos Qa rodjeeu (G^, dUzre 9G", Pollux. Forum Elienfium antíquo moretett ftrüctum,portícus ínter fe díflantes habet, & uias per eas: Vocatur autem noftro tempore Hippodro mus,& ínftituuntín eo equos íncole , Paufanías Elíacorum a, Cum omnis Alexandría equoltm (tudíjs ueheinenter incumberet, atcp ín hippodromo ad hoc fpectaculum cíuítas uníuería Cont ret:tantatp plerungy oríretur contentío decertantíium,ut fefe muttió etíam perímerernt hunc rto grauiter redarguít A polloníus, Philofiratus. Híppodromus certamen Athenís ín honorem Ing celebratum, Hefychíus & Varínus,. Hippodromia,id eft certamen currentíum equorum, poltie Qua certamina celebrari folebant, Scholía in Pacem Aríflophanis, Azanen Arcadís fuifle filitm Paufanías fcribit,quo moríente, certamina fint propofíta prírmum., pracipue uero híppodroimtan íd eft equorum curfum,Czl, Philofiratus ín Hippodromo fophifta,Olympiodoro eíus patrí glora adícribit,quod hippetrophia cunctos pracelleret Theffalos,Caclíus, Gxegésp, iarzrodnpep, E. 13. Li [L. DeEquo. H.e Libl 575 quoníam funtcauea círcotp díuifi,(int corporum certatíones curf u, Medíad E gocabulis Círcenfes & Círcus, & Alexandrum ab Alexandro ín Dieb, geníalib, s, 8. & 16, zy - metas & maxíma campí Sudabítfpatia, Etquoníam ín campo,íd eft planícíe equí, & exultant & . eutfa ualent(unde prouerbium , Equum ín planícíem ) trahitur hoc uocabulum ad rem qtramlibet, |, ínqua quís copíofius fludium fuum declarare & uíres explícare poteft, Campus Rhetorum , Cíc, r, Oflíc, Idem 4, A cadem.Qtuum fit enim campus,ín quo exultare polfítoratío, Idem pro A, Cacíria ia, [flum locum fugis & reformidas,& me ex hoc(ut íta dícam)campo zquitatís,ad iftas uerborum anguftías,& ad omnesliterarum angulosreuocas, imp, sdtoy, Hefychíus && Varin, Stadium tinecurrículum dicitur, fiue locus ín quo equí homínésue currunt, & certant athletztdictum noc hoc eft à flatione,quód Hercules eo Ípatío uno fpírítu confecto, conftítiffet, Inftítutum quíp ab Hercule ftadíum tradunt,eumd pedibus fuís metatum effe id fadium quod eft Pifís apud Io» "uem Olympícum,feciíTe& íd longum pedes fexcentos, (fiue centum uígintiquíncg paffus.)Inde pos fi ta catera fladía terrís Graecis ab alijs ínftituta,pedum quídem fimilimodofixtbborum ,Uueruntaa men aliquantulum breuíora, Ex Gellío lib, :, Olympícum ftadium , Seneca ín Thyefte, Stadíum rgyias; id eft ulnas cotínet centum, uel cubítos trecentos: &uAcc olim díctum, unde díaulus(fpatiuimi ícis ftadij per fe & recid extenfum:uel uníus rantum,quod refpectu curforís per unum ídemág fladium redeuntís ad curfus fuí ínítium duplex fit)& diaulodromi, Stadium à ftatíone ( s ay Girzci lícunt)uocatur:ftantes ením fpectabant;uel quafí z«dhop reed | qe Gd" dium riew, Varín, Carce- tantum pluralíter,locus ín círco unde emíttuntur equi ín fpectaculís, Seruius ín 1, Aen, Carcer «li(ínqui)undecunc prohibemur exire. Díctus quafi arcer ab arcendo, tefle Varrone, Locum au^ temin quo feruantur noxij, carcerem dícímus numerotantum fingularí:unde uero erumpunt quas ga,carceres dícímus numero tantum plurali,lícet poétze ín fingulatí fpe ufurpent, Ruunti efz carcere currus, Verg. Aeneíd.s. | Signa tubae dederant, quum carcere pronus utercp, Ouíd,to, tamorph, Sacrodecarcere miffis | Infiftam forti mente uehendus equís, Idem; Amor, Etfi, liter author rhetorícze ad Herennium libro 4, Impudentes illos dícit effe quí currere cceperínt, pleíntra carceremfler, Gc, Solutí carceres,Stat, 6, Theb,INec ením ín quadrígis eum fecundum mnumerauerím, aut tertíum; quí uíx ecarceríbus exerit, quum palmam íam prímus acceperit:nec ín "erxtioníbus, quí tantum abfit à prímo,uix ut ín eodem currículo cffe uideatur, Cícero de clarís orat. ubíprofiluít piceo de catcerepreceps Ante fuosit uictor equus,Silíus. Cuamuísíam carces laufo Immíneatforibus,Lucan. Vtcumcarceríbus miffos rapítungula currus, Inftatequís afuos uincentibus,lllum Praterítum temnens extremos inter euntem,Horat.Serm.r y, Dís nebatur círcus ín forma fpattj oblongí, & in fummitate círcfcarceres erant, unde equí curribus cii ad curfum mouebantur,et quum ad fummum deueniffent,reuoluebantur,donec ad príoreng,. m deuenírent,Promptuaríum, Huc facít quod díaulum exponunt curfum recíprocum fiue licem,obeundi fcílicetftadíium ac mox redeundí. A carceribus ad calcem,id eft à príncípío ad ,prouerbfalis locutío,apud Cíc,de amíc, Avr BaABid G- (aw &qer uoles co" apis, Hefych. & Sui à carcere fiue repagulo,id eftab ipfo rei príncipio:extar apud Ariftophanem,Eraímus Chilíade entutía 5. Príus autem Chil.i, Cent. 6.ídem ín plurali, Aro B«ACid'ap, pofuerat , cítato Ariftophas uerfu € V efpís, Ka» uy Sulus ye deg BaoGid up. ordo aye &xd'e£o, Interpres (ínquít) metaphoram à ijs fumptam oftendit,ín quibus carceres erant repagula quadam, quz Grací BaaGielac feu &Qerns appellant,unde curfus inítíum eratiuxta has línea tendebatur,cuí ínfiftebant cur(urí, Haec Eraf -mus.Ego quía non fatís apté ab eo conuerfa hzc puto,Graeca apponam, Azo BaAGid'oy, ta. cipis ult Vojibg ue zopooite Ph svedlod]eoptop, Ba Bie yag hy & &Qvruela, onu d, Eq) nic seit eie Gy. aont n 6 d]eda "wi, Etrurfus ín equítibusad uerba Comici, 49st à BaACid oy til x xo xvi, iva 0^ 9 Tru. Loy irs Scholíaftes addittBaaGís xaAerot d» qv 28 &Py6 T8 dJepas xcc op &ytetosiug EUASy, xo toernofey xd jay: hoc lígnum tranfuerfum curforíbus íam ad curfum paratís auterentes , &Qicezy zpeyay , id eft rere permíttebant, Alíter,H sao zi Vaz Any yogurt ggausn, d deir cierto DeOankvon oft djoogtoee, Beca RAsirou eg 8 elo Dado Beollay. vroarroy yetp eictexoverou Bád'uy, érree & d]edgos &fxovruuiuel quafi áxaic d ndo,uelà uerbo Bata. (Plura de uoce &aA&i uíde paulo mox.) ltem ín Acharnenfibus , Peotu.ve luus, spat d* cbrzsisgramme;id eft línea,exponítur ínitíum,eQersoLz d Moyeukós BxAGic, A linea ipere, Az yeau«uiic efysiw inquit Erafmus,fj dicuntur,quiab ipforeiexordío fumunt ínítíum, Age tur adlíneas rurfus & ad gradum, Tertullíanus dixit libi. aduerfus Marcíonem,pro ec quod eft, inteoro, Bt alibí ín prouerbío Extrema línea;Quoniam olím(inquíoiínttium unde curfus íncipíez atur, ducta línea notabatur,rurfus extremum línea fignabatur,ídcircoà línea incípere, fiue ;dline redire dícebantur,quírem ab initio repetebant,Et quod ín quag re pofiremum eft, extremam li im appellabant, Ita Terentianus Phzedría,Poftremo extrenia línea amare nonnihil eft. Et Tertul. lanus lib, quem aduerfus Hermogenem fcripfit uocat eum ígnorantium ex:temam línea, g» ultée $76 DeG uadrupedibus | mus effet hereticorum, Siquidem adhuc erat in uíuis,quurm ea fcribere Tertullianus, HacErafm Quintilianus libro undecimo íta fcribit, Tranfire ín díuerfa fubfellia,parum uerecundum eft ; & Caffius Seuerus urbané aduerfus lioc facienteslineam popofcit.Hic ego lineam(nquit Calig 14.)longuríum accipio:fíc ením longiores perticas, aut robuftiora ligna, quz ín ftabulo equis im ponuntur,ne confurgant ín pugnam,auit fe mutuo feríant, appellari obferuauímus, Seruius A quinto, ubi in ludorum celebratione Virgilius aít : Signo repente Corrípíunt fpatíaaud mené relinquunt;regulam interpretatur , quod díxit poéta líme,autfíenum de creta factum, eft cut inludís ab erudítís perfzpelínea nuncupetur alba, Alíquí tamen líneam apud Ouídíu gum ín Circo fedendi fpectatorum ordínem interpretantur. Porro ut ín carceribus uifebatur fic & iri mera,ubi uíncentíbus proponebantur premía,ut Pindarícus tradít interpres, Longis líneís quíd fierí, eleganter dicítur,quod elongínquo fítuelut, extrema linea amare apud Ter Hac Calíus;Ego lineam uideo pro filo etíam & fune accípí;ut ín línea pífcatoría ; utebantur aui funibus quog ad límítes certaminum fígnandos , unde Lycophron , Éyo d^ &xeatp Ba iole uno] Gequanquam & lignis tranfuerfís ufos reperimus, Ars fit,an quíd alíud, X à quibus carceríb currat ad meras , Varrode reRuft.rs. Currículum, locusín quo certamen currendi exer Sunt quos currículo puluerem Olympícum | Collegilfe (uuat , Horat.nifi quís currículum à dímínutitium accipíat,ut Curtíuslib. 8. Aliorum turbatí equí non ín uoragínes modo , lacu fed ctíam ín amnem praecípítaure currícula, Tu cum decurrículo petítíonis deflexiffes, Cie, Mur, Accipitur etíam pro curfu, Quod fine currículo & fine certatíone corporum fíat, Cí de Legib, KavwdeouG" eft ftadium,in quo equítes decurrere folebant imaginario pradlioc hípp mus uero cítra pugna fimulacrum) Latine decurforíum dixerís,Budaus in Annotationib, & elày locus equeftrium certamínun, & templum lli, Hefych.& Varín, Enechelidon,locus A fladiorum octo, ín quo híppodromiz fiebant, ab Echelo quodam dictus, Varín. Fuiraute Echelus heros quídam:alij echelum heroís cuiu(dam epitheton faciunt x qe vrxtonseid soa T8 iioii, EHelyeh, Echelide(authore Stephano)uícus eft Attícz ab Echelo heroé dictustheroi autem hoc nomencon tígità loco quí dícitur Helos,inter Párxeum & Tetracomum Herculeum fito,ubí ín Panathengty ónes gymníciagitabantur, BeA6ichapys T ecd s oi Zroct , qoa &dxeie P. Vor, not fi Üvooz "ra VIR * $vui d gui] Hon, oo, vro Veraonoierei BaABid ótr, PV taueriouiqv coritvasuee , es1 de wai Batisos xo. dea, Hefych. Eyo d? Gxgay BaGid'a wnolvüs oyadoms, (voi fce, Pto ajifaswvesap,Lycophron, Dalbides( " quít Aelius Dionyfius) non folum línez,à quíbus excurrendí initium fit, &AAq xgis drau qv dipsa NORAA Joic "vtisstic ysomr oa. «gà Zroyat, dY iy xorziaep ei erre, "Taxe BaaGiow Gputióp 7t v7] grvoragi gx 6 Barzio ; óc ERN quavrà 7f aquo Aoy axsppar G^, lego exéuueez id eft foffe)undeprouerbíum, Av7wy Lxncsnat zig 7i Aoys, hoc efl,quod prímum & pracipuum ín re erat uerbís tuis attígifti, V arin. &CSuidaspit tím, Ba759«,79 dxgoy 5 exiguas Q^ 7 arqezaltoy, iq! 5 éAovroa 3» vrprzty, Elefych, BaAed toy,z fut int Idem, BaAG,uAóTAS 7üXpaixnG mte Gg Ízraexecra, Idem : & Galenus ín Gloffis Híppocratissditt eft cauítas oblongatper metaphoram fcilícetà foffis,& eminentibus earum marginibus, qualibyuse t€z certaminibus deftínatz,círcündantur,unde prouerbium illud, Y«ée 29 coxgutidia conl MU ultra foffas faltare,cuíus memínít Suídas,& metaphoram à pentathlís ductam efle aít.Ferri enmt Phayllo Crotoníata uel Opuntio pentathlo,o foífas quz: pedum quínquagiínta latítudinem Tnba bant;prímus tranfilíerit: quod teftímonijs ex epigrammate & Cratylo Platonís probar. Símileuid prouerbium,Extra oleas,quod Erafmus locum habere ait,ubi quís termínos praícriptos tranlgie díturzaut alíena,nec ad rem pertinentía facit, dícítue, Aríflophanes ín R'anís, Mé evo uud &j ves Excaoc dires Ty &Aeudy Stadía,ínquít ínterpres,in quibus currendí certamína perageban tur,oleis p tiem pofitis utríng fepiebantur, quas preteríre non licebat; proinde quí practertjffet oleas , extti dium currere uidebatur, Aqát x BaAGid'oy qe 7t xoi ri mtp rris lowevay, (uide an melíus gy? Any.) Ba Bie yop &Qxeig TW dopo, Suidas. BaAMlic, Baew awzrewn, aq erolo, «p 9 «ppszioe, eer d c d'G^ viwic à au X emaa x qvrdts adorare roto) eias 7 wv, Suídas. Hyfplax, inquit Theocriti interpre laquei fpecies eflproprie autem curforumcarceres fícuocantur,quem nos cancellum dicímugus a lius, YazAwyE carceres unde equí emittuntur in fpectaculís:item flagellum, fiímulus , ut GCust 2 & serie, Yaz2at flagellum fic dictum quod ftat 7i sry ? vap,id eft € fetís fuillis; (uel à prapotem tíone ^zso, quafi xasoaán£. Bixgrzpoy teruel, Ecymolog. 8 carceres,índe (ut uidetur )dícti , que gello illic ferantur equi; ix sa exi Mee sf uasra r56 Vamos, V arínus, | YavAwE, BaA Bic uvanb à zi cfi Bóxe, «oi erc yis Axe, Hefych, & Suídas, Yazasyf,tqeruela, qv 73 ys 7rosuAGr , 6 lsoacziviGo xol Qum fézifesp ? aQgeyid GO", Ego quídem femper Vaz2wf legere malim cum gamma ante xi,& fic ín obliqui gamma duplex fiet:etfiapud Paufaníam oblíqui cum fimplici gamma alíquotíes leguntur a 109 Vazap. 'O de xgelielaardp teg Vcr oy Gera" iip M edraiis ins Suidas ex authore ínnominaro , Et eee gramm ate, Tic T &yvoy ÉuA e vrato. uas Mvysosty t9». Etlofephus,orst saa daz do ps JU u&yemuuon, Armápep hac vorA«nd G- &xoniA« (ir co8 avdjeus bg 3 voire ruri) T wozuemy ud bia tíftophanes:Av gue va A&nd- Suidas interpretatur, &otetoc, Bea; de ab voe xgevóv" xoà xp v6, Circumfcribere cancellis, Erafmus ín prouerbío Minore finire pomoerío. Cínclides prot cere accipit Plutarchus ín Lucullo,ubí preffos foenore ab publicanis patí coactos fcribit, semis y d PY. V0 * n i .- C - A542 : ^ ^ r3ncd ynelae i tease, CacliusEgo potíus certum genus aliquod uel tormentiuc] carceris aut eaucac eo " * Li DeEquo. LHbe lil 375 fatz,cui íntrudebantur fontes;uel exponebantur ín ea, liyxAivl efTe díxeríiimnecs enim inter pecus líaría & exquifita tormentorum nomína carcerís etíam nomen generale, & exíguíad tormenta illa momentí poneré conueníret.In Lexicis nihil teperío quod hic facíat, Pollux tuni alibi «iy&Mivte ges rs hoftij effe fcribit: tum libro 8. ài 7Iv dIwesheloy Svoos xuynsMdlit- exi mO, ac ór Pa)j.ozot iyi (íd eftfores cancellatas)àeysm, Ad ismcepxcpdw-, hoc eftà foco íncipiens:paroemía;translara d curforís busin (acrís:mos ením erat V eftze primítías offerrí, Hefychrius: fed locus eft corruptus;quí curfort mentionem facít:non ením &zro -Py7 dJeauscoy vráox rà; fec legéndum,fed &o ? ialisqiuoy 72 iod; ut habet Scholia ín V efpas Ariftophanís,undeV arínus etíam tranfcripfitique uerba Erafmus in Prouerbio, Abipfo lare , interpretatur à uetufto rítu facrorum, Lícebír fane apud Hefychíumlegere , &ze 7jv | depo 763 zw iex, quae lectio magis arridet quàm Scholiafli & V aríni, Sed bene cecídít, quod lis «etcorruptus híc locus níhil ad certamína, de quibus hic agimus, pertíncat,eundem tamen fenfum habetprouerbíum AQ ssiat6 aPys quem illa, A línea, & & carcerib.de quibus ex profeflo hic fcribis mus, Adtrwei, ep yr, euovlae, aps (Eve, Suidas)za izrzod]oopes soia iore aae atpyet ni Ky, Hety- «chíus & Varínus, Cacterum organa &Q«rsei (quae uox proparoxytona eft)dícuntur, quorum ufus "erat in obfidionibus,Suidas;balíftae nimírum & catapultz,uel quaeuís macliínz, qua lapídes uel à líatela eíaculabantur, AdQezse/a,tQ«is voy soie, izaoleeaic fynonyma funt, Vzrzroqeettoy ; 7 a Qeruoiat, Vo BiG-, Patpaariviety 431 7 &Qaes oio G2 3) izrvrotpervoy ,oiop eie «QrswuWoi ex P. oucopJUly wuerap,Suidas. H&Qxeic Ti farap qv OA ria vrutoeyeron o at vl zretogety vtae ,. aezpaczifos d. odv'ziio "7o ea bua My dte 3 deieoy, Qc. experipee psp di mg &qiettoo vr?eoy A aXyoetipatso 7rod lace vrOcoeyeeroü T6) uice, 70 5 Quadro 8 «9 7 Vzrzey TW UsNeroy, dYnnd ar cieróy wgiAudlay civi Vazr Any "^ xol ruv xdi 0t car Ais yi, ecc, Paufanías Elíac. 3. ín horum carcerum embolo, íd eft roftro , delpliís reus ín canoneeres dus uifitur, X ín medío ara quz aquilam ex are alis longe extenfis fuflínet, B(t autem machina hus iufmodi,utea commota delphinus in terram cadat, aquila ueró furfum profilíat, Hos tam artificio: foscarceres Clecetas quídam concínnauít, in cuíus reí gloríam flatuz fuz Athenis boc diftíchon íns fanbiuoluít: O65 fzrzroieoip ev OAvwziia tupuzo zrpQzr(E^ TS ve KAeyovzíee Vioc AgtsoxAwsC. — NUOS qt, p ola TW (zr 7rixdy &yevay. Ts5e ^ icANC ouzüowy 0i TIXossiyr él ew logic lvo , 4 &y GEv/rtwe eicarnd noui 7 mii c5 zrs(36,0yoe, Vatinus, Kauzio etíam vvosa uocatut, quafi v4UGe.váUaoi yorp ard. 3 ari oc i) aujscy, dem ín Nose, Nose xauziuo, vue, Dalle, Suidas, NUosa,ó Xeuzifhe, &vro r& éAUov o ga tiny vuosep cSS 12255, Hlefychíus, EoAexewac, auc BaaBid'ac vis , Hefychius & Varinus. | Kauz*,, fles. | xii$;& meta círca quam uertuntnr,Lexícon, Aeógos zwic np ture, sx fuels wolx coo , ex gear , Suídas & V arín,& Czlíius, Campíon(ínquít) curfum uocabant,non rectum, nec fímplice, flexioneshabentem, Yerzuop 7ócuoy, 9 207750, Flefychíus & V arínus, Tóeun,vvosa iuz]ne, Suid, DW uoce torme,etíam ínferíus dícam, Lvrzuo d VrACÜrdos 0d. &otat Th, ott v6 vVos eq AcQuAReC Xu FU Wru apoyo cuorye QvAtEns , Theocrítus Idyllío 51. ín Heraclifco, Eobanus uertít;Sed coniungere e - 'quoscurru uertente rotarum. Ad metam radios, & campí tuta tenente, Amphítryon puerum, Gc, Ipfemetedocuít, Kyvze T Asp a vl» viosay, Stímula equum cítca nyffam: hoc eff; feflína ad (opum propofitum,Suídas, Incíta equum íuxta nyffam,hoc eft iuxta líneam fiue metam , ut Eraf- musínterpretatur,quod non probo:ín fíneením demum ftímulare equum, ferum eft, Spatiorum ín quibus certabant,tres funt differentíz, carceres, meta, X flexus uel xeu]? ín médio, ut ínferíus ex ;Polluce dícetur. Girammatící quídem lexícorum authores pro omnibus iflís fpatíjs ny(Tam expos -nunt:fed ut pro carceríbus accípi poffit, quoníam illic quocp punguntur equíad cur(um ; profíne (ttt uel meta ímproprijffime accípietur: proprie uero pro flexu ín medío, ut ex Polluce conftat , & paulo ante pofítís T'heocrítí uerbís, 49: vvesay ugwzyovze, Suidas quídem ín INy(Ta, utíam recíraui, Ípatia hacc omnía confufe nominansinam pro «tius, B«ABie legendum iudico) Pollücís uerba trans fipfiffe wídetur,non interpretando, fed énumerando díuería fpatía:quod & alibíà Grammaticis il« lisparum prudenter fierí obferuaui.Sed ín hoc eríam Erafmus errat quód uertítíuxta pro círca, Res deoad prouerbíum:id ufurpatum fcribít Erafmus,ubi fermo loquentís aberraretab inftítuto. INa« tum uidetur(ínquit)ex Ilíados Homeríca 4. ubi Neftor multís uerbís docet filium Antílochum quo "modo debeat equos regere:addít & hoc, Ep vvosa vt oi Foe Q- tjrsseóe sy yia Sire. V furpauít prouera híjtitulo Giregorius Nazianzenus ín oratíone de fancto pafcha, 4! zw zszep pip duet Gp emo me Tie "QUAoruU Xo (4 norton rre "arde fox mb vvosay, vx ? opziis Q)AseóQa. Et rurfus ín oratione de natà lea Chrifti. [dem uaríauít nonnihil ín oratione contra Eunomianos,vst war? rorzros 6 uel «o d'u Ü M "Gn erTuV yia udy &xepiNbew dts, xoi. lu «p AGG iyyoeuy VUA Bey drpzifo ver dte eiTe pto 7? vuosue Ütta jHucufc; Erafmus, Caterum quod vvese in Homerico üerfu quem cítatiit,non metam & fínemi «türfus fienifícet,ut ipfe transfert(quaimuis eodem ín loco 74&«« ab Homero dicatur, fimpliciter fcilí "&etpro fíigno,non pro termíno)manifeftum fit ex carminibus quz ftatím fubrjciuntur;hoc fénfu : nà -lilemel nyíTam(Scholíaftes nihilaliud quam &euz75p« exponiofuperàárís,nullus teamplíus ínfequen "tiumaffequí aut prauertere poterít:atqui hoc ín meta íam conftituto metuendum non erat, Hínc ter ino uicínum fuíffe hoc fignum contjcío, quanquam fupra in mediío fuiffe, fimpliciter díxerím, hoc tiiqnocungp íntet carceres & metam loco, Docet autem poeta ibídem nyffam fuiife lignum erecti Orgyieid eft ulnz menfura fupra terram,duobus utríncgp lapidibus albís appofitis,E Euroysciv ov05, (qi Ts Eve foAozc , gi d «qus tegvaaou si od log ) AGB" d lazy deo" ipis; (pue vU o uud Em iztvridpop GP. Aéop izraod]oouay Acyaei fo ordo. Toy wttuzifigo: ymojoy, V arn, C), Calaber lib, 4, ubi equeftre certame defe bítin honcre Achillis, nyffan duobus ín locís pro carceríbus accipit; nefcío dj proprié:eode ceri loco &uapoylas pro &gumpoxias ímpropríe ponít, quod ín Callimacho etíam Porphyríus repreht Ceterum non nego certamína quadam talía fuífle,ín quibus cum ad metam peruenerant equi, ca íllam teflectebantur,& ad carceres redíbanr,fiue femel fiue quotíefcungy uifum fuiffetzin his dem metam & nyffam fiue camptérem pto eodem termíno accípere níhil uetat;ín fimplici atitcu ubi carceres nó repetebát, díuerfi fuerüt,quod uel ex Pollucís teftimonio apparet, bsp p &Qjay Qoi, d Vazr MyE, tco patei ioi Dac ie, áo dE G segunt, vtroset xo! neni] toc Vot d vroGu oV OG TB, ola lots cot Baer eviot de o Baie, Pollux, ^ AíxuAG- , «o óem$ diauAs &yovistio, tco &yevitipiu- 70 dla doy, uoi Veraioy djotpov (quem Plato de legíb.8 sg/zrzuy uocat, ut fupra cítaui;Híppicum quídemjq equí curfum, quatuor ftadiorum díftantíam interpretatur Caelius ) «ox deowoy y Svxgurá , Pollt IVicta,congeríes feu flrues ín acutum tendens, ceu turbo inuerfus,cónos à Cirzcís appellataq fetpofíta in dímenfo fpatío,uel quia eam metíantur quadríga círcüm currentes; morís enim er ptíes metam luftrare , Propertíus libro. Eleg, 16, Aut príus ínfecto depofcít praemía curfu, f ma quam metam triuerat ante rora, Quum ením íam carceríbus emiffz ad metam uenilfent drígz,eratopus ut círcum ípfam flecterétur, V ergíilíus quínto Aeneidos, Hic uirídem Aeneas denti ex íflicemetam | Conftítuít,(íonum nautís pater,undereuertí Scírent , & longosubí c fle&erecurfus, Seufeptem fpatíjscírco meruere coronam, Ouídíus de equís ín. Halíeutcís , uelad Eleí metas, & maxíma campi Sudabítfpatía, Vergil, Mete quàm mollís flexus , Perfiu s. Indicíequi aptí funtcertamínibus curruum,quos quí uehütur ín orbem agunt, utfupra ín xí, Hamatrochía,affocíatus curfus,quafí épodJoopxe; harmatrochía ueró, rotarum orbíta. Hanc ínterfli tíonem Callímacho in Homerí enarratíone (llíad, 4.) fuiffe íncognitam miratur Porphyríus (ngu | flionibus Homerícís,) Calius, De curfus certamine per calpen & apenen, nonníhil etíam fupers dixi, ex Paufanía interprete Celío, Tranftuliteundem locum Leonicenus etiam 2, $8. (ed'inepte integrum,ut Czlíus quog.INos hic queillí omíferunt ex eodem authore conuerfa addemus, Calp | igitur certamen, ut Plutarchus etíam ín Sympofíacís meminit , Olympía introductum, non iul poft explofum fuít,ficutbígarum etíam certamen, Ky dt á pA 94e i72" legendum uidetur dug. &y Vazoy,prarfertím cum fequatur evzáy ín genítíuo plurali ) sox &z eirzay cegzrudlivmwe, OCC , Hocdi, : Eratautem calpe uehículum íunctís equabus foemínís, à quibus circa extremum curfum defilíentg 3 uectores (ceB«roc) apprehenfis frenís & brachio lorís círcumuoluto paríter currebant , quodmtopt etíam feculo anabatz dícti faciunt, Sed qui nunc anabatz nomínantur, àueterís illius calpesangbu ] tis dífferunt:znam & currendi fígna uaríant,& equís utuntur mafculís, Ceterum apene neg uetyii y mentum eít;nec fane decora erat.Símilís ením eratbigís,fed mulos pro equís habebat. "ro ziv dove eyevicua SOLA ei T0 X&A7r9170 dt TV Quyiey rhv, Pollux libro 7, Quem locum fic uerterímypbm 3 . tamen per mulos doffuaríos calpeolím nomínabatur, apene per zygíos,íd eft bijuges, De calpenma nihil díxí etíam fupra ín 8. in mentíone de greffibus equorum, | &svg 33 &guac 2 Spcove (AU ipm o Bi Pera uocat aA Bo&p, V arinus,Azrtvy, yaf, 0r dt (Usos uxore; Hefychíus, Suídas etíam hama ínterpretatur:& ex fnnomínato quodam hzc uerba cítat, Aemiliam Scípionis uxorem prattergmos menta corporís sox el &zuvsc fequebantur etíam uafa ad facrificandum argentea,&c, €] Deeqiioit a lete fatís dictum eft ín p. Vfum eíus cumfreno Bellerophontes prímum inuenít, Scholía in yt Píndari. Kdcuovíerae eU &y 716 yore cvd]oeurigat aviae iow (oy, Pollux, Flofpes Athenienfís apudblaa tonem líbro 8,de Legibus,ad Cliníam Cretenfem de exercitijs & certaminibus equeftríbus hist bís utítur : Equorum ufus ín Creta magnus non eft : Quare necefle eft ftudium in nutríendis egull certandod cum eís,mínorí curz Cretenfibus effe, Nam currus ( &guezw) quidem nemo ueflrumte net:neg) ín hoc operam ponere praeclarum effe ducítís.Cum igítur confuetum íd non fit , certatüle huiufmodi lege ftatuere,dementiís effe uidetur, Singulis autem equis, (wovizrzue , ) fjsqp quí p dentes nondum íeceríntpullís,&€ horum medijs perfectísQ , equeftrem ludum pro regíonism tríbuere lícet, Huíufmodi ergo certamen fecundum legem fittín eotp iudicium magiftrís equi tribunistam deomní curfu equorum, quàm de hís qui cum armis defcendunt , communített tur.INónarmatísueró neg ín gymnaftícis ludís,negp híc, certamen pramíumt imponímus; nus Plato, Synorís,zvveec,( inquít ínterpres Aríftotelís ín INebulís ) eft currus non plenus; duobus iunctus equís,quem nunc díphron uocamus:quanquam eo proprie dícítur nomíne 1 ru pars,ubí cum parabate uerfatur auriga:unde etíam inclínatur quafi d'voQéoG" , íd eft duos it auctor Euflathíus,Czl, Synoridem Caflor ínuenit,Scholíaftes ín Pythía Píndarí, Synoríseté éduobus equís,non pullis, fed adultis:quanquam pofté pullis quoq; iundia eft, Inueni tamengpl Aríftotelem ínlíibro demundo,etíam ínbelloufos fynoride, Caelius, Plura fuper fynoríde GCbIgP quare ín Díctíonarijs Grecorum LatínorumQ, & ín Commentarijs linguae Graecae Budzi. 99 drígas bigasp & equos defultoríos agitauerunt nobiliffimi iuuenes , Tranquíllus ín uítatuze Dí&, lam bijuges & quadríjuges,& tota curruum uectura atq; aurígatío,, qua círcí quondam facrorumi certaminum, nobís ígnoratur, Camerarius, | Atyorzo d" dp (Uy iptovixa, xou O1 gu i mh Pollux. Laztwezod 2x «92 fuveersverot, Strepfiades ín INebulis Aríftoph.de Phidippide filio, condo rens eum nunccelete equo,nunc bígis uehí, Harma Gracísgenus eft ad bigas & quadrigasiP?i Debquo. H.e. Lib... — 579 iutem abfolute fere pro quàdrigis accipi, Plura uide infra ín ré curuli, €j Quadrijuges equo car nifitequos, Ouidius s. Amor, Prímus Eríchthoníus currus, et quatuor aufus. lügere equos, idís&p rotís ínfiflere uictor, Vergilius, FHarma,id eftcurrum , Eríchthonius Athenienfis ínues : cholía Píndaríín Pythía, INemeís certamen eratgymnicum, xoi Aquas yl dido" sdt lsAue, Schoa sínNemeaPindarí, AX ózwy &yqi Aie a vp Bo sAveytivrod lé Varro Aguaerie Cro eoi ewe uduot ww, Hefiodi carmen de re impoflibili in Sympofío fapientum Plutarehí, «96727759096, qua hoc eft quadrijuges equos alo,apud Herodotum ín Erato, | Aga szrovezrodbip | Bog oua 7s ÉAlosoy "róotviss. O dt dion Tue Bor Ev». -MaAG^ Qiu id'ac, Euripides ín Iphígenia ín A u ede Achíllearmato. In círco ad currus íunctí,non dubíe íntelledtum adhortatíonis & gloría fa» ir,Plíníius, Claud. Cafarís fecularíum ludorum círcenfibus,excuffo ín carceribus auriga,alba qui palmam occupauere, prímatum obtínuere,oppofita effundentes omnía; qua contra aemulos (ffent perítí(fimo auriga infiflente,facíentes. Cum puderet homínumartes ab equis uíncí, pers 1o legítimo curfu ad metam ftetere, Maíus auguríum apud prifcos,plebeis círcenfibus excuffo aua tigajita utfi ftaret ín Capitolium cucurrí(fe equos,fedemty ter luftratfe:m axímum uero, eodem per^ uenilleab V efjs cum palma & corona, effufo Ratumena, qui ibi uícerat:unde poftea nomen portae flPlinius, Díuerfa círco ratío queritur:ítac; cum bíníin alio fubigantur ímperío, non ante quína ennes ibi certamen accipíunt, Plíníus, CumSylla poft uí&toríam círcenfes faceret, íta, ut hone- lomínes quadrígas agitarent, fuit ínter eos C, Antoníus , Afconíus ín orat. Cícer, ínC,;Ant, D Catil, Et paulo poft:In Syllae ludís,quos hícpropter uíctoríam fecerít,quadrígas C, Antonium ilios quofdam nobiles homínes agitaffe.Praeterea Antoníus redemptas habebat ab zerarío uectía nlesquadríeas, quam redemptionem fenatori haberelícet per legem;fuít autem notiííTimus ín círco quadrígarum agitator Doculus, —rmoeAuzsseze fecundum quofdam certamen erat curfus equorum Mbenis,qui unus & fimplex erat,Scholía in Nubes Aríflophanís, |^ Confo (iue Neptuno equeftrí mfolennem Arcades celebrabant, Híppocratía nomínantes, Confualía Romani: eotp díe ín Cir« omaaà facerdotibus fiebant ludi ílli quibus uírgínes Sabinze raptze,ut pluríbus fcribit Gyraldus ede dijs, & nos parte ultima huíus capítís perfequemur , ubí de INeptuno equeftrí agetur, bantautem ín ijs equí functi, & non íuncti, Confualia prímum dicta , mox Círcenfes uocata &ludímagni,X Romani. BEquiria,neutrum plurale, ludí quos Romulus Martí ínftituít per rum curfum, quí ín campo IMlartío exercebantur , Fefius, Iam duz reftant noctes de mene do, lMarsqpcítos functís curríbusurgetequos. Exuero pofitum permanfit Equíría nome, sa.Faftor, Equiría Ouídíus duplícía commemorat,ín Martío fcilícet & A prilíi, Giyraldus, onfualibus uide etíam Alexandrum ab Alexandro 5.26. Equitía(ut ídem fcribit;per t, non per gulisannís duodecímo calendas IVlaías in Círco maxímo celebrarunt,qui díes Cerealibus ín- bat,ín quibus poft equos uulpes ftípulís alligatz,accenfa flamma, curfitabant, Equiría Iralíce paexponítlo íntorníamento,la gíoftra: (ijfdem uocabulíshafticum ludum , quem Graci xyftí lícunt,ínterpretatur)uulgus torneamentum, Germani etíam externa uoce toisttferert uocant, Troíano ludo,quem V ergilíus Aeneíd. quinto deícribit, fíumeà torme uel tormos Grzcís uocis "Tóguu, fUlve djeét Q^ Pl aeyvuy , o0. C. orae Elefychius 8 Varinus. Tog, vvosa, «9 ui [no, SUÉ Lago mópuop,ó 16257750, Fefychius & V arín, Plemna rote (inquit Celius)uocatur quocs torma. im habent & Cretenfes tormam,cuí quí praeficitur tormarches nuncupatur , Paufanías erudíté 9um inde concínnauít, vzeeusy, quo fignificatur excurfus prater íd quod deceat, Hzc Caius, Brei, d» x d Sov" dJoous vroQpio ex Gowwep, V arínus:talís quidem equus vxdjauG* dicítur, "Tas entínís alíquando familíarís fuitequítatio ín armis, qvozvG (zzii; unde uerbum aveavmwiCap fa. l,equitatíoném armatam & pugnz fimilem exercere fignificat, Euftathíus ín Díonyfium de Ta ofcribens:& forfitan ab hac uoce defcendít uernacula noftra tosrtierem , potíus quamá torme, 'roía,de qua paulo poft, €[Equeflrecertamen ín funere Patroclí agitatum graphice defcrís omerus lliados Y.. & afiud ín funere Achillis, fímía Homeri, Calaber libroquarto , Etquoníz zcipuum ín hís defcríptionibus ornamentum eft ín exprímenda equorum celerítate, quanquá sde ílla,& pertínentíbus ad eum uocabulis & locutionibus poetís,fupra ín B ,& H.b.tra&Gaues ion poffum tamen míhí temperate quín ea quocp híc addam;qua ín duobus iftis certaminibus tribendis eleeantifTimi iftí poétze ufurpant.Ea fere huíufmodifunt, r&y rzrzrot usy saotu qaprs omerus:íd eft przcftantíores,celeríores:ab aduerbío &9ap quod eft fubito,celeríter. Aic faoc, ber, Áqapet Vavrei zu) dps", Homerus, Avv lsvagore terrd Idem — "Tuy vol N05 (vyoy "ye m Voyewoto Gey (Hg xot exeremwopSumuz Giu p e, &pámvw Tác.)Homerus. oOrdbtrma — Ys ee Ex r T Josd dy 3 2» P r , , y pipe: retiosovzs GiAdtloy, Idem — Tzrzrec d" iejooro, Calaber. | Oi eU ewerormo e] arg are lato, - Oi d" üng diezregosoy "wsdlor, Flornerus, "roi de ntzovzo loviovadt td], Idem, — Tzrzroc&óporzrod die *xdloro dirot, Homerus. "ta dt aéUdbves ertap,ldem, Ax eju vroóp roosip &Qaugostque : óa JRprr eidbvz" oveqsoiet, Calaber, 0:90 &Qtp vyxbrsovadt: sAebeozrod oy Ji Vorzray Mssyoy, 05 Üosexy sormtyróte MU, KatportAsutoo (SU yat uy qUlogop o Air, Calaber, Et rurfus, Oi dE ygtuvec yywreioip &poléava L'Adzfoy, eol vro yet vas ercervziey eyteveovadte ÉxSaesap moie d" axxo doi" Cy, ond ep vvosu Kapa. tos nex Gep dd pokvep uxttráto, — Vues Dooteto uot vrvelov oe tcelauo, Fe vozu lxAadUvros, ov kugta vrova Us Akon «gi praoier, QCc, s Or. osdUoveu vviy roi tgrgmruMpoeip Éy adio xAovtovr 6t. reor TOU, | Cc a 580. DeQuadrupedibus " EIxc Calaber, PeAe vU crise ido: Vorzop, tx 7& AQ os e sd vo xetu(s Fl'omerus, T; zroni: yv: Óédy, (iret Bod vw, ldem, Ecrurfus,Y zo dt sqyvorerwovis Tow. eeiam, iue T vir uc boa, rua. dU sd piov ro serat zr VOLFI Gre uoto, &eua cU Norre up xlovi zriwero aquAVGo Teu, A2 d aifacts) Equiítes etíam fic certantes, zwys«c & vod'uxsac uocat, Esp?) wezusoryei, (nto soioy,cdefüs: Jotiug por AyJAsUe "TuAGOqe qv Actes redo. vrtoa dt a'wozroy (zia wo 7roy, ertoar ger )eio«, Oc up TO dus AxÜenp &vroszroi, Homerus, Porró praemía ín hoc certamíne uíncentíbus proponít Achilles nior vv, Boop v^ ique xgouve Et varfus,illí quí prímum uíctorízlocum obtínuí(fet,egregiam tem,& íngente trípodem aurítü:fecundo, zzoy. Efere' &d'irzuy Beto" npiovoy Loss, €[ Troia puerílís equeftrís ab Aenea conftítutus,Suetoníus de Czfare, Troíam lufit turma duplex ma mínorumQ puerorum, Ludus ipfe quem uulgoPyrrhícham(ego Pyrrhícham alíud non effe qudm faltationís genus ín armís hactenus femper legí)appellant, Troía uocatur,cuíus expreffitoríoimem ínlíbro de puerorum lufibus,Seruíus, Incedunt puerí, paríter&p anteora parentum... Frenatis lucent in equis. Cornea bína ferunt praefixa haftília ferro: Pars laueshumero pharetras, Tres equitum numero turma,terníg; uagantur. Dudores:puerí bíflení quenq fecuti, Signum clamore paratís E Aepytides longe dedit, ínfonuítgy flagello,(íd eft uirga.) (uu Olli di(curiere pares,atqp agmína terní Dídudts foluére choris , rurfustg wocati ( Conuertére uías,infeftadp tela tulere; — Indealíosíneuntcurfus,alíosty recurfus A&dueríís fpatijs,alternostg orbíbusorbes — Impedíunt:pugnz& cient fímulachra fub angi, Et nunc terga fuge nudácnüc fpiculauertüt Infenfi:facta paríter nunc paceferuntur, Hüc moré curfus,atg; hzc certamína prímus Afcaníius,longam murís cum cíngeret Albam Rettulit,& prifcos docuít celebrare Latinos. Hínc maxíma porro Accepit Roma, & patríumferuauíthonore: Troíag nunc puerí, Troíanum dicitur agmen Hucufg Vergiíus, INotíffimum apud nofiros ludí &€ exercitij puerilis genus efl, quod uulge pellant oen bzaten jaden,id eft uenationis feu ferze perfecutíonem:ímproprie quídem , cum u tíonis bellíca,non uenatíonís ímagínem referat.Sed puerí pedítes & ínermes hunc ludum lu utrag pars tanquam hoftes caflra e regione metatí, Progreditur ab alterutra parte unus ad hofliir cafira, tanquam prouocans ad pugnam,occurrítillí propíus accedentí quifpiam ex hoftibus;Sdfiml entem períequitur;affecutus ením fí manu attigerit, captíuum ducít:fed cauendum eft eí ne düm pide nimís períequítur , ab hoftium alíquo occurrente deprehendatur, Capríui alíter liberaHim poflunt,nifi quís fuorum íntactus ad ípfos ín hoftiii cafiris detentos peruenerit. Exercitatíoiflano celerítatis tantum ín curfu eft,fed ingenium etía euitandí aut deprehedendi per flexus & ambgs hoftem requirit, fpectatores oblectat. Hane Troíam pedeflrem appellabímus , ne pueri líteranm fiudíofi nomíne tam pulchri ludi deflítuantur, | Catadromus,ut fupra díxí,fladíium eftín quotgil.J tes decurrere (olebant ímagiínario praelío. Theífalórum gentis ínuentum eft equo iuxta quadillf dante cornu íntorta ceruíce tauros necare:prímus id ípectaculum dedít Romae Caefar diciatoi nius, Sulegian(fus quídem equus efi Hebraicz & fínitímis linguís)eft ludus,in quo equítatesfpli ram lígneam baculís feríunt,apud oríentales populos ín ufu, Andreas Bellunen. qjDe ludonm milítaríum celebratíonibus lege Valturíum 12.12. Etde equeflri exercitatione,eunde 4.5. Alata e(t profequí equum currentem cum baculís ípfum percutíendo , quum gradumfeu curfumflliem uoluerít,& eft exercitium forte, Andreas Bellunen,. De equítum armatorum exercítijs (ententlüm Platonis ex octauode Legiíb. paulo fuperiusrecenfuí, Dae exercitio uenatíonís , aut fi duotqula ex compofito, híc fugiat, ille (equatur cum armís : tem de conflictu equitum eorundem eminiSd cotmnínus,ac defjciendí modo, Xenophon ín libro de re equeftrí. «| De equís bellatoribus fupra dictum eft ín B.& n.b.reflatut de equítibus etíam qui ijs te & milítant uerba facíamus, HabebatSalomon 4o.millía prafepía equorum curulium , G dut cím millía equeftrium,utlecgimus 5. Regum 4.Curules equos Robertus Cenalis ínterpretaturjgllló neribus uehendís,quadrigíscg uoluendís:equeftres uero quí uehendis militibus ínferuírent, JD es ex curríbus pugnabant,ficutí apud Homerum heroés:híc ením nouíffe monippos non ufdetll fic ením uocítant uno depugnantesequo , Czl, EtalibDuobus modo equis ad currum adhiblti heroés depugnafle, ín Iconibus Philoftratus fcríbít,etíatí Hector audacía prefiás quatuor ute V ectabula hac feu íumenta,Grecí uocant &guee zrosuxz ín quib. pracftó auríga eft, pugnatpal? tes,aut alíud quíd facít etíam propter fynodíam,ut ínquít Euftathíus, Bum Plato ( ut fcribit oum 1.10, )Janabatam mícrafpiída uocauít.Homerus llíados Nl. Ap e Bey qv dIpotes vrocoea Gron hio yo currum ínfcenderunt parebatz ac aurígz. Díonyftus líbro 8, parabatas pro aurígís accipit, quio theníen(es apobatas(forte epibatas)uocabant, Aríflophanís ínterpres currum inícendere folitosl bít,hoplítem & parabatem,ac íd genus currus à Thefeo excogítatos primum, Hac Caclíus, E bantLibyesá bígis(&wo digguy)& equís funciis,ut Homeri heroés quog;: ís ením equos monipl íd eft fingulari equo utentes non agnofcit. Vocatur autem dtoeee quacdam Líbyca , alía Perficag! Laconíca,Pollux i.10 Olím non equo celete,fed curríbus tantum utebantur;aut (í Graece mati qnicNausy ds varizrty "70$ ouam sevo, Scholia Homeri, Pugnare ex equo;ut Pliníus aít , 'Theffi cuere,qui Centauri dicti funt, habitantes iuxta Pelíum montem, Alij no ex equo pugnare, fed m 4 L] 3 tare fimpliciter, Centauros primum aufos aíunt. Equeftres copías dícímus , ut pedeflres:ítem pua 4m equeftrem.Equeftre przelíum , Czfar 5, de bello Gall, Euphranor pínxit equeftre pracíum, Plinius, Pralíum equeftre ad Trophonij oraculum Euthycrates optímé expreffit, Idem, Equíca tusmanus uel inultítudo equitum ín bello. Lepídus Cíceroní , Equítatumhabet magnum. Cicero pro Font, Magnos equítatus ad ea bella, &c, Nutanté acíe uictor equítatus íncurfat, T'acítus, Grae eiseftizaney ; intelligit enim zA808- uel zwyax, Dicunt & trap ín foem, genere eodé lenfu, Egtatu turmis eft tutíus cofligere, di pedítatu uel legionibus,Scop.Legío efl maxíme de peditibus, Veg, ; Turma, ordo milítaris & equitü:dicta quafi terdena,quod terdení equites ex tríbus tríbubus, Ta« ienfium, Ramneníium, & Lucerum fiebant:conftabat ením ex trígínta duobus equítibus,Et quí il« ui prarerat decurio dicebatur,ut Varro & V egeríus tradíderunt, &c,de hac etíam pauló poft, V íde oft Jidtionaría. Herodotus libro feptímo Perficum equítatum defcríbens,Sunt quídam (ínquít) [Nos mades homínes,qui Sagartíj appellantur , cultu ínter Per(icum & Padciycum, quí attuléreequítum |. omillíaaarmaturam neq; aheneam necp ferream affuetí ferre, preter pugíones ,utentes reíle €los xisconferta,qua fretí ín prelíum eunt.Has cum hofte congreffi ínijcíunt ín fummum, laqueos haben ses quílaqueus cum aut equum authomínem adeptus cít , eum ad fe trabunt:íta íllí illaqueatí confí cimtur.Indi eandem quam peditatus fuus geftant armaturam:Caeterum equos defultoríos agebant B'eurrus:quibus curribus fuberant & equí & afiní agreftes, &c, Fuít&y numerus equitum ocio mil liamyríadum,id eft octogínta míllium, praeter camelos & currus,Erant autem Arabes poftremi , ne. equitatus confternaretur equís,camelos non tolerantíbus , Equítatus prafectíerant Harmamíthres & Tithaus filij Datís, [Nam tertíus eorum collega Pharnuches zgrotabat.Equítante ením eo,canís fubpedes equi íntercurrít; quo equus improuifo deterrítus , ato erectumfefe attollens, Pharnuche excuffit. Hic collapfus fanguinem euomuít , unde ín phthifin,íd eft tabem íncidit, Equo autem à cas füffatim domini, fecerunt tamulí ut ílleíufferat: Abducto nang ín eum locum ubí domínum firaue atcrura cum genibus abíciderunt, Hactenus Herodotus, Iz7oxeerec,uictoría equeftrís, o vic tar migwxip,Hefych.& Varinus, Izzxeezav,equí:atu uincere,equeftríbus copijs obtínere uíctoríamz Bipalliuum izrzoxeezeidoz, Budzus, tzoeeyie, pugna equeítrís:& uerbum izzrouaysoas, Katrzrzroxoos mxglimzrousx9,Budaus, Equi etíam ínfrenes altquandoín bello adhibebantur.Euluius Flaccus liberos ín Hifpania fudit, detractís frenís equís, ut maiore uí atq ímpetu in hofles íncurrerent e« cs Romani,Gyraldus. — Deferio conflictu uiciffim fugiendo & perfequendo ínter caíira pro« a& hoftium utríngo, X enophon ínlibro dere equefirí, € Bellatorem equítem (ínquít Damis ía ollonij uíta apud Phíloftratum) ijfdem artíbus ínfiructum e(fe oportet quíbus alium quemuiís e« ítem (de quo inferíus dícam) & infuper alíjs,ut fcíat hoftem ferire, & fe protegere:ínfequí praetea crefugere, € inimicum pellere, & equum affuefacere, ne clypeí fonítum, aut fulgentis galeze dorem formídet,neue pugnantium uoces & exclamatíones perhorreícat, — Izrzrezex [me imp iucXiQogey, Hefych, — Deequítibus & híipparchís nonnulla ad bellum pertínentía , retalímus fuperíus ín mentíone equítum fímplíciter. —reosfedjoauop àrizradis, aros Ecerhid noy mro En inpr, eta p ezroras'zo, reed Jeou acer bx Eh erep qu Varzroig. izrzropat yat oraropaoc xr a. , Vorzsonoetaia ae , egtlvrzros cT E,7x ipoix, Polluxlibro prímo, — Op/vep tzrase ve «o epa acuridlarzus , Flomerus: equos pro es dixítiysy larmes xo órAiree (oc, Varin. Hippocoryftas (fazexousit , ab ínítio fecundi lia dici Apionarbítratur,quí equínís fetís ornatas geftant ealeas.R ífit hoc Porphyrius (ín quazftío Homerícís Cap-16.) putans eo nomíne equítes intelligi, quoníam sbpusne armatum índícet, ac ro pedite accipiatur, Corys uero, inquit,íd eft galea fit ab «spv«doz, quod & seglvsdz dixit pocta nat ín altum tolliunde coryne pro claua,Czlíus, Et alibí,Sihíppocoryftze (ínquit Euftathius: ntur etíam apud Varínum eadem ín huíus uocabulí explicatione ) ab equínís fetís & galea nos nhaberent,hippocgrythes dící debuerant,ut corythaices , X corythacolos Hector. Eft ígitur hípa ryfies,ídem qui hippiocharmes,;íd eft ex equo bellator, - Izrzrosbevsdey: Vara Aio, orare Qaxc,o [esa vroAepituol; à &q) Vvimuy uad nxor, Scholía ín Homerum & Varín, Izraosóousoi (legens Verzonbesaz) berzivol erosut icrro QA w9ouuG, eret Vrai , Heíychíus, Idem paulo poft hippurín nit galeam fetís equinís ornatam:qua de re plura dícemus infra ín ufurex partíbus equi. Pors nhyríus izraoxsevsup díci conijcít proizzez wpvsny , id efl equítem armatum, Hiíppon ením pro equite Varo xtormy d orzreoy apiysy Hefychíus. Ezztoyepuse, qui ab equís pugnat,uel quí equitatio àudet:ó euo 7à ize : zr TOL AXOC xÉ pU yd á Xy, V arínUs. xeoug yi uer Xe uy, Helychíus, "FU e tgrotd)otz, zrOtoatzroMu me Troops Td iar vro TOU, V arínus, Lorrse omues iz tuoi, H1 ef ychíus, qmisibellaces,Lexícon, Lz vrbs VS apud Sophoclem ínterpretantu Y zT quu qoà Lr 7rore Aeon Va noxeA«ubG-, eques, frs x«Asvoyy, uel quí multum uíz conficit, Varínus,Et rurfus, LaroxiaAst- proprie dicitur , quífegnior eft quám ut pedes íter facere uelít, & ut plurímum equo uehítur,Et squídem lex erat Per(arum: poliquam confultíus fibi effe intellexerant ab equís quàm pedites are, Praecipue autem uídetur per excellentíam híppoceleuthos appellarí, quí pugnacíí(Timus quo, ueláviyovaee, íd eft aurígadí perítiffimus fuerítno item quí pedes pugnat, nec quilibet es uehigaudens ; quales Perfe fuerütt,quí ex lege femper equítes íter faciebant, híppocentaurís fe miles, Varínus. Hípparchus;ut fupra díxí, praefectus eft equítatuí. Tzrzrospdzwyoe AMfevdjos Axta Mu Suidas, Lzzec,id eft equítes pocabant Lacedamonij ín íuuenili «tate conftítutos , eorumq Cc s * ^- 582 DeQ uadrupedibus aX prefedtos lora ovrae,ut V arírus feribit íi Botgor,et alr] ut fupra oftedíciyerue dux eft;Lacones hag unde fortaffis rhó abundante bíppagreta rromínatur , Idem tamen & Hefychíus Híppagretas (| ordíne ín lóta)interpretantur praefectos à2V 7f. GAAberaiy ómivzóy , id eft felectiorum militum arm; ruimiquarendum an proómivzáy rectius legeretur iaaiay, V ide fupra hac ípfaín parte huíus c ubi de equitibus fimpliciter dictum eft, de híppagretis & alíjs quibufdam, Laraüdte d" óAiyey ue éy, (hemiftichion Homeri puto:)à y aras wer" oM enregduavzo, to e octo koc. uri Py e chíus & Varinus, Xeesizaeés,id eft feorfim equítes,prouerbíum apud S uidam,de quo fíc fcri - CamDatís Atheníenfium agrum ínuafiffet, ones aiunt quum feceffiffet ipfe confcenfis arbori Atheníenfibus fignificaffe, equites feparatím effe, V nde Miltiadem feparatione ipforum íntelledig áhíto mox conflictu uíctoríam obtinuiffe:& locum habere prouerbíum de ijs quí ordinem diffole uunt, Plutarchus alícubi dícít Batalos effe Germanorum equites praftantíffimos , qui infula | lantquam círcunfluat Rhenus, Calíus.Idem docet batales à Gracís appellatos molles & cín Caterum Plutarchílocus eft ín uíta Othonís:ubi Girzcus codex ímpreffus Bezwos habet, fed in pres recit Batauos tranftulít:& fic etíam Alexander ab Alexandro legit ín defcríptione Giermanig, 'T'acíti de Batauís uerba funthac: Omníumharum gentíum uírtute pracípue Bataui, non multum. árípaínfulam Rhenícolunt, Vangiones Batauí&y truces,quos zere recuruo Strídentes acuti ba,Lucanuslibroi, uer Afvnbüpoxdte, Kon ereporttz., Vararit i qu OvifuAMa: gia Get opor de Lspizxe TW Gasoy qu 1dYas «gx ost qoi Kaola , Suidas && Varínus.. Eques quomodo muniri d armis,thórace,galea,manu uel chírotheca,et lacerti ueluti ocrea,&c,docet Xenophon ínlibrod equefiri circaftnem, Equítatus(inquitCalíus)ex armatura genete díuerfa fortítur nomina ; fig dem alfi funt equítes cataphradti;alij acataphracti.Cataphractos intelligi eos uolo, qui non folum . corpora,fed etiam equos loríca undícy muniunt, Hos fcribit Vegetíus(;.5.)effe quidem a uulnmri bustutos,fed propter armorum impedimenta & pondus capí fumma facílítate.Et Q. Curtius equiti bus tradít equísqy Perfarum tegumenta fuiffe ex ferreís lamínís ferie inter fe connexis, Cataphradios equites fcribít Ammianus Marcellinus , etiam clbanaríos nuncuparí, Idem ínter equeftres copias cataphradlaríos recenfet fagíttaríos, formidabile genus armorum, Lamprídíus ín Alexandri Cefarty- - oratíone de Perfís perdomitís innuere uidetur plané,cataphractaríos ab íllís clbanaríos uocariEnr catós equites dící cataphractos Líuíus tradít, Equites antíquítus non habuíffe thoracas,fcribitingos | mentatíone de Romanorum mílítía Polybius: V erum,ínquit,in fublígaculis períclítabanturadiu Ícenfum defcenfuméi praceleres, orum clypei ex bubulo concínnati corio, placentís erant umb catis perfimiles,quibus ín re díuína utí morís fuerat, Scribit ín Adríano grauis auctor Dion,equito | quí uocantur Baftaí; Danubíum armatos enataffe.Cataphradtas naues & aphtactas recenfet híllotb arum quíntó Polybíus, Cataphractorum equítum apud Perfas panoplíam defcribit Fielíodormli bro $.Aethiopícorum, Acataphracti equites alij haftatí uel contati (dlopseiügon i vov redügar, i EUSIIN gor, Suid. Ammonius fsdy àvvzwvy ínterpretatur:)dícuntur, alíj ferentarij. Haftatímanus confetilt & cominus hafla decertantquorumalij feutum gerunt & inde fcutati,Svpgágor dicuntur, AM | fcuto hafta ímpugnant,quí nomíne fpecíaliezAee;íd eft fimpliciter, uelgenerali uocabulo»haflatlt cantut & contatí, Ferentarfj equites ij dicuntur, quí emínus folent dímícare: quorum alij íaculis(i - contíjsjalij arcu utuntur. Taculantur,quos Tarentínos uocamus: Arcu utuntur,qui equites fagi rij (izemenporu)&t ànonnullís Scythae etíam uocantur, T'arentínorum duo funt cenera:nam alfjlu gíus íaculantur, GC ob eam rem equites íaculatores dicuntur (izzrbvzisax , alíás izezroyeviscis perptto) & Tarentíní fpeciali uocabulo, Suídz etíam &xgoBeiuscs,ut uídetur:fed ídem nomen ad hippotrt ? tas quog pertínere iudicorutrícs ením ínter equites íta funt,ut ín pedítum numero uclítes, Ciazaftc rentaríos tranftulít, imitatus Saluftíum , qui ín Catílínze coniuratione ferentartj militis meminit . getíus etíam ferentaríos nomínat,ut paulo poftrecítabo. |AxeoBxAiCap, zefdUep eros, Cc. VR AxoóBohei, tor zisdt,ropérou, Suid, alij cum femel aut bís iaculum míferunt, manus de cetero cumg ' uerfarío conferunt,& comínus pugnare íncípíiunt,non fecus quàm quos haftatos appellari rell 7 mus, Leues hos nomínarí folitum eft , (hí íaculís emítfis comínusjetíam pugnant ,fpathís autíedi bus utentes,Suidas:)Hzc A elíanus ín libro de ínftruendís acíebus ínterprete Gaza : & Caliusan. zi fed obfcuríus quaedam:& ín hoc errat,quod Tarantínos arcu utí fcribit, Suidas quocp ín uocabur 1 loizz1 eadem fere habet,fed obfcuríus, uocabulís quibufdam deprauatís , ut etíam libellus cus de uocabulís reí milítarís ínnomínatí authoris ínter appendices Lexíci Girzecolatini fam fape&* | cufus,& ín fine dictíonarij Suide, Bonos íaculatores antea ferentaríos nomínabant, V egets - Apud ueteres ínter pedites erant quí dícebantur leuis armatura, funditores & ferentarij, qui pta | cípué ín cornibuslocabantur,& à quibus pugnandí fumebatur exordíum, V eg.1.2o, Aysbi spi sy elo zr arderet rutilo, à jy p ym GÀ eio rao ars vro Gt tool , stola vo dou eie qz were Dado vagoymoeitó dt dYaneu ea Quo pPwa «(rotundata uertít Cameraríus)eyoy iiovzie, to deu diectrrtoc oearpa gu v ápdu/au t (s uty dp eic iv ztp (ubi ad eum peruenerit íntra telí íactum)&Qixvimu, cabvai(ur qii. eut 7oje e'Quupurstic, Gara dT ep eic dope" zi yn atn 7r &MevSidwoy, AyaSdy dE xay zroz« cvuzriéodot, eM jer &Q' éwsoy Y mra Hrateprus &rardrau. rémo yap tit rie moy, Xenophon ínlibro de arte equefirí, Hii ' Yoco lucis nonnihil acceffurum uidetur ex uerbis Pollucis, quz líbro i,cap.rihuiufmodifunt: Aerüc &q' Vararo mi spa iia, eoru ard Vo vrique exovzius ce qaupiuas(hoc eíi , iaculis aeris p | | . err anie DcEquo. H.e.Lib. [. 585 "ferrámenta tion ià mucronem. fed ín globulum defínant,ut ego quidem ínterpréetor,eum non feríus ed ludícrus híc conflictus fit) lgueo ug doarzi Qpoooc ure mpocy pter d ULDU/q) d'Qoicoto'TÀ Ss CP TD gr Wysip &Cla PET zs a1. (HIST. A TELE ER » 2€ yore bi ? in Y. " fei n 3 Y ' wi kaAdp d? NcBiiduia ré carica, oi Acum rte ed) éourü tra eive, 70 "yotp rti sU rocruncrin y v) Ks "equitibus prarfto erant;exercítatís íta militibus,ut altero de uía feffo defilire poflent ín recentem, Her molaus, Herodotus libro r.fcribít Maffagetas efTe ierzévus not evizra2s, id eft ex equís pralíarí & pea dibus,Sed apud Pollucem libro .ubí equitum fpecíes recenfentur, pro &zzwilegendum eft &uQz qu, Nam Aelíanus de phalange dílferens quc antiftomus dícatur,à duplici frontis feu orís obíectu, quafi occeps:ita inftítuta,ut medtjs tergís inter fe oppofítís conflet:íta deníg, infert, Valet hoc ínfiru endígenus potilfímum contra barbaros, quiloca amní Ifiro uícina íincolunt,quos amphíppos cogno anínant ámutatíone equorum:ex alíjs ením equís ín alios tranfilire confueuerunt, Tradítum hoc & 3Suída,ín parte que eft de uocabulís reí mílítarís: (in libello ínnomínati authoris exeufo ín fíne díciío narij Suidae, ut fupra dixi: ítem ín uocabulo Iz71&8, ) Sed hamíppos ítem díctos quandog aduertía amus: & íta fortefcrip(it Pollux, Sed eo uocabulo pedites cum equitibus difpofítos accipiunt 'T'hua — eydídes ac Xenophon, quos Phüochorus prodromos dícit, Hamippos apud Sophoclem ín Antígos medici ínuenío celeres, uelutí equos adzquantes curfu,quod adnotaruntícholíaftz, Czlíus, ÁWTs mi(lego &uQyr7rr)dto eyoy Vrzrus d 0 verso vrpootioz ero le ioa, tol wes er miecuty uerttmue lp eic aorta. niu "dlaimvis qo eóQuo ton, T npo iestooie yefiva Oc rie dQyex Tj Vr vroi6 vraie üd'ic a wotitooriqato tpm Vou , v éiqu icnSausoor Pollux, AjQrzr,oi GÀ elvoiy Gspuup Varo ewudtdtufulay dysuunt, ol «gi uerwzrid aom siu QAOU, ütty fi joéiee 14x , Author innomínatus de uocabulis mílítaríbus , & ex eoSuídas, qmi d Vo iar mwos(fygsuor, le(ychius & V arínus:Suídas addit, 7! apaysAoy, d eftbíni equi cera bus iunctí:fic ueteres xynorídem uocabant: (pofteríores de biga, íd eft bpugo curru.eam uocem eunt.) V ehebatur autem altero equo auríga,altero eques armatus, Ke vuy de jgáivrot vT60. etpysie utr oi vro Eryopd uot zd yvirrou, qo dE ciudo suo paz 7roy tjeAciroa , joo Gsktudtue , Suidas, Et ruríus; miiPl 3 Lecxop "EspFinco, oi n vy Vr mot spurótapswor, Alij equos(celetes V aríinus)íunctos effe dícunr, quorum alteri eques ínfídeat,& alterum fecum trahat, Caeterum Thucydides & X enoplion ín urohu nine de rebus Gracanícis;pedites quofdam hamippos uocant ; «g t aree arpódfeouol rive eiexy ol. uec i inrertue qertey ióulor, (1Aoyoo Sy qu rà exxasd'entivru quod ng md piuss)Suidas & V arinus, Hinc eft il, ludHomerí,ectcxoy &Xo tw ep, Varin. Galli cheuaulx de relais , quafi equos telíctos & refer^ tos uocant eos,quí ínterím otíantur & quíefcunt dum laborant alij ut fatigatis íllís fuccedan, ites quídam ab Alexandro inflítuti funt, quos à duplici genere pugnae appellabant diucyae, G hi em equo pugnabant peritifIime,ubí uero exigeret neceífitas,X foret regío equítatui inepta, cur odíGrací uocant &Qiz7ry mox defilientes ex equís congrediebantur ut pedítes, ne omníno fo &mipaor,id eft pugne expertes, & Lydíum paterentur incommodum, Calíus ex Polluce, Etis ap tusarmorum eratgrauíor quàm pediti,leuíor quàm equiti,Et ubi tempus pedites fíerí poftula- míniftro in buncufum deftínato equos tradebant, Pollux, Askyozol Avyotvos pr mtt, ol rive o7 kd, o7 d^ e Vrzray sayorrot, Hefychíus &€ V arínus, Videntur etiam qui dímachas fequuntur mi ire&e hamippi uocarí poffe ; ítem milítes íllí, de quibus V egetíusz. t6,Quod fi equites (íquít) ares fuerint,more ueterum uelociffimí cum fcutis leuibus pedítes ad hoc ipfum exercítati jfdem endi funt;quosexpediítos uelites nominabant,Xc, Germanís interdum pro confilio fuít, ut e« s dimiífis equís,ad proximos euaderent,& immifcentes fe peditíbusdum fluctuatur acíes, hos buiam írent:ídeo ut [pe fuga erepta,zequato omníum perículo,pedeftrí pralío acríus ínfifterent: utín hoftes acríus íncurrerent,detractís frenís , cum effufum curfum temperare nequirent , ea ;concítatos agerent, & impreflione facta,ui uíam facerent,fparfost & íncompofitos adorírena - Alexanderab Alexandro, EquitesRomaní prater arma & gladium folliculis frumentum des ferebantdem, Hippotoxotz dí&í funtequeftres fagittarij, uel qui equís infidentes fagíttas mittüt, meminit eorum Hrtíus libro s.bellí Afíatíci, Ariftophanes ín Auibus accipítres hippotoxotas coa mínat,compofito uocabulo, per equum, pernícítatem uolatus eorum infínuanstper arcum uero, uium curuitatem, utin Scholis legímus & Varínilexico. INoneft Cretz ínutilis quí fagittam faculum ex equo fmmíttit: quapropter ín hoc etíam ludendígratía contentio concertatíot5 haa ur,Platolibro 8,de Legibus. Forma equorum, quales maxíme legi oporteat , pulcherrime qui» LV ireilío uate abfoluta eft: fed & nos díximus ín libro de faculatíone equeftrí condito;Plíníus, omodo íaculumab equítere&é emittatur,docet Pollux i11... arentínf, equites quídam : aliqui tíftás,id eft iaculatoresínterpretantur,aut NAdc (Hefych codex malé habet v/a225) ut Hippare chus tradít, V atínus : J423c Giaza uelítes aut expedítos transfert , aliquíleuís armaturze milites : fed euiter armatí«Mcpo magis proprie dicendi funt, quàm N/Asj, id eft ínermes , corpore non muniti ara pmisfed tela tantum geftantes, Arríanus equites quofdam in Alexandri exercitu faríffophotosaps atos tradít:flcuti & nonnullos, quidícerentur amic(ezeigor,) Calíus,Sariffz longitudo ad cubita uerdecim,quorum duo manus auferunt,relíqua duodecim george bant nulla cubítís octo | c 4 b: 584 . De Quadrupedibus breuior:longíffíma,que eatenus fumi poteft, quatenus tenere miles & uti facile ualeat, Aelian, Sung & quí dicant chryfophalarí equítes,aut etíaargyrophalari: cuíufmodi ín ludis produxit Antiochus Epíphanes,Cel, (| Quemadmodi ínter pedítes centuría uel manípulus appellat, ita inter equítes ma dícít,& habet una turma equites 53. quíà decuríone fub uno uexillo reguntur,Elígendus eft decurío habili corpore;utlorícatus et armís círcundatus omnibus cum fumma admiratione equ poffit aícendere,equítare fortiffime,conto fcienter utífagittas doctiffíime miíttere , turmales fuos. e(t ub cura fua equítes pofitos,erudíre ad omnía qua equeftrís pugna depofcit: eofdem cogere] cas fias uel cataphractas,contos fuos & caffides frequenter tergere & curare, Plurímum enim rorís hoftibus armorum fplendor ímportat, V egetíus 3.14, Atquí Ammíanus Marcellínus libr equítum pedítumd turmas dixít, Dícuntur & drumí,equítum globí:Scire debet dux contrag drumos,íd eft globos hoftium, quos equítes oporteat ponere , V egetíus, Girumus quidem uocatur. terra ín aceruti collecta , mínor tumulo:ítem dealíjsrebus erumus uel grumulus falís,pro elobulo ubi Grací chondrum dicuntnoftri ein Elotsen. Turmz uocís etymologíam diíxí fupra, Tormarches torma prafectus apud Cretenfes,Czlíius, Príma legfonís cohors prater pedítes , equites loríc: , * " E ^ . , i33 habet:(ecunda fexaginta fex,&c, V egetiusa:6.. Bquítumalz dicuntur,ab eo quód ad fimili dínem alarum ab utrag parte protegant acíes , que nunc uexillationes uocantur à uelo: quíau hoc eft fammulís,utuntur, Eft alíud genus equítum,quí legionarij uocantur, propterea quod cone nexí funtlegioní; Ad quorum exemplum,ocreatí funtínftítuti, Vegeta, Alze, equítumordines uocant(ut ait Gellíus lib.16.)quód circum legíones dextra finíftradp tanquam alz ín auíum corpori bus locabantur, Dum trepídantalz,(íd eft equítes,Seruíus)faltusqp indagine cíngunt, V ergí A4. Aen, Plusgpalíquanto damni hac ala equítum amiffa Annibali quàm Salabía fuít, Líuius,Sí lalegíonum,Cíc.Attlib.i, — Alam príuatíim díciínuenio duplicem phalangem apud Girecu thorem ínnomínatum de milítaribus uocabulís , qui Girzcís etíamliterís uocem Latínam ímitat urpaulómox dicam, Ayue,ala equítum,quanquam & de pedítibus dícatur , Calíus ex Arriano, Aysie, agmen elephantorum , pedítum, atq; equítum quod regem przibat, Varínus;& in Lexico Grazcolatíno quídam ex Arríano, Sunt quí agema dicantefle potiorem & ualidíorem partem e cítus Macedoniciuiribusq; & corporum habítudine fuperiorem, V arínus,Hefychius,& Suid. ma apud Q.Curtíum lib, 4.legendum, non agmína, fa«turma eft equítum 64, Éziapyre conti equítes 128. (quod in pedítatu phalanx aut sx96", &c, dicitur.) rapwnwepyio 2:36. Torzrteyén 3 128 "Apyic 102.4, TAG" 1049. Ezra utt 4,096. Horum nomínum duo tantum etíam de pedítatu dicunt nempe 7AG^ pro duobus míllíbus,uel fecundum alíos duobus millibus & quadraginta octo: Gt 7«yuz, duplo maiore numero,pro duplíci nempe phalange,quem & ligas et &Aay(alam ut (üpradii). appellant. Author ínnomínatus libelli de militaribus uocabulis, & Suidas ín Égjzraav, quí tamen cus omníno mutílus eft,& ex libello (quem díxi) reflítuí poteft, Deuocew, uídeplurain Lexitl legyee,zepitpyue, Suidas, Z«vewAm, dk iarosiiau,Hefychius. | Pyrgus, turris eft, & militarisolo.- quadríngentos uíros contínens,turma equeftris, Euftathíus Ilíad.ettradít conftare € trecentis fte xagínta uírís,& quadrangula forma ínfiruí adtypum turrís, Hipparchía,ala equítum, qua quts. gentís fnfuper& duodecím conftabat equitibus, Czlíus ex Arríano: In Tadtícis Aelíaní ínterptt CGiaza pro duodecím non recielegítur duobus, Iewapyla dvo awprrmvesdegowonwnwapyion) Farid | ddp d'edtue, lego aquzansoioy xo d'üdtue,) V arín. Lycurgus àd maximos conatus turmam quadra 4 tam ex quínquagínta equítíbus fecít,quam zAejpóp uocitauít; Quí etiam equites ac pedites ín fexftt bus díuifit,quarum quelibet tribunum militum , € quatuor przfectos manípulareshabuit, Gibt tametfi centuríz, decuríz,turmz,cohortes,equítatus, pro uoluntate prog arbítrio epe aucta Bü mínutz,nonnunquam duplícatz fueríntiidem tamen nominís, quamuis mutato mílítum numtll fortíta fuere, Alexander ab Alexandro 1,5, OvAgucy V arínus quadragínta uirorum fimpliciter(lpl equitum) effe fcribit, &c. 4s:z4€" equites feptuagínta complectítur,ldem & Hefychíus, Sedplum : deequitíbus bellicís fi quís requírítobferuet ipfe diligentius apud reí milítarís fcriptores, «[EqIIW | armís praemunírirínquit Czelíus 21,51. )fcíuntomnes, fed eorum nomína (ni fallor) nota pauciffitilii Igitur quz a fronte propendent, prometopídía:quz ab auribus , parotía:pareía, quae maxiíllaspls fulciunt, appellari debent:profternídia uero, que pectus:parapleuridía,quz lateribus obíacent; merídía,quaefemoribus,folet ea uulgus coxalía nuncupare:paracnemídía, tíbijs apponi conftet Tranftulithzec Caelius ex Pollucíslibro r.cap. m. — A&jeveoa de Varr rebua istos , oráoraepoey tlg zuvor Pollux ibífdem, Quomodo munirí & armarí debeat equus bellator Xenophon doctas cafínemlibri dere equeftríunde fere etíam Pollux fua mutuatus eft uocabula, q[Nunc de ipfa equítatione;fiue equítatu & actu equítandí agendum, Latínís prímum, dei Graciís uocabulís,&c, Equítandí ac fagíttandi ftudium à Medis ad Perfas & Armeníos profedi eft,Strabo, Quía equítandi artem prímus excogítauit INeptunustinde factum opínatur Paufatf ut dicatur híppíospotíus quàm caufa alía, Alíj à Centautís equítandí artem,alíj non hanc; fed quo pugnandi ínuentam prodidere. V íde fupra parte 1, huíus capitis poft Centauros ftatím fnm. tíoneMarís, Amazones mortalium prímas equum fcádere aufas Lyfías orator credír, Hermolatsus Alij Bellerophontem,alij Neptunum,prímum domuifle equos, & equitandi artís authorem effetti &unt,utPolydorus profequítur 2,13,de ínuentoribus rerum, Ctefílaus flatuaríus fecítequítembi zm D Y. La DcEquo. H.c. Libl | 58; 1em,quí prímus de equítatu fcripfit;Plintus, Damís ín Apollonij uítaapud Phifoftratum, boní - equitis munus e(Te aít,Equo recte infidere,atcp íllí fortiter domínarí,& frenis ín quamcung uoluerit irtem círcunducere:znon parentem uerberíbus plectere: cauere infuper ne ín foueam , aut uoragía nem,aut híatum alíquem deferatur,dum paludem ceenümue nítítur euítare : Deníg per acclíuem locum afcendenti equo moderate frena remíttere: ín praecipitem uero ac decliuem eunite;non defere feftena,fed magís contrahere:Interdum quoc crínes aut aures manu demulcere, nec femper ín ips P ; fum flagellis ut. Bquitatus,equítum manus,dígnítas equeftrís, & actus equítandi, Femina attexí ramma legitur ín. Prifcum uenatorem temerarize & perículofz equítatíoni nímíum índulgen« 1n, | Parcíus utarís moneorapienteueredo — Prífce,nec ín lepores tam uíolentus eas, Szpe fatisfecít predae uenator,& acrí —— Decidít excuffus nec rediturus equo, Infidías & campus babet:nec foffa,nec agger, | Nec fínt faxa lícet, fallere plana folent, INon deerunt quí ranta tibi fpectacula pracftent: ^ -[nuídía fatí (ed leuíore cadunt, | Síte delectant anímofa perícula, Thufcís - — (Tutier eft uírtus)ínfidiemur aprís, Quiídte frena íuuant temeraría? (píus íllis L— Prifce datum eft equitem rumpere,quám leporem, | Equítabilís locus,commodus equiítatíos ; Opportuna explícandis copijs regío erat,equitabilís & uafta planicíes,Líuíus. Et Curtíus,In rutolentius quam alíás fufus, campos lubrícos & ínequítabiles fecerat, «| Equíto, equo uehor, equo ínfideo,Equítare ín arundine longa, Horatíusa,Sermon, ladabít fe, & in hís equitabit equur Cicero6, Verr, Lucilius etiam de ípfo equo dixit Quís hunc currere equum,non aque equía videbat *. His equítatcurrít& oculis, Nonius. Alíj fic cítantex Lucilio, INempehunc currere quum nos,atcp equítare uídemus:fic ením cítatumlegimus apud Macrobium círca finem libri fept mi, Equitare (ínquít Seruíus eodem in loco)& homo utens equo, & equus fub homínegradiens día €batur, Equítare antíquí dicebant equum publicum mererí,Feftus, Camelí Bactrianz iumento tumdorfo funguntur, atg; etíam equiítantur ín praelijs, Plinius. Theffalorum ínuentum eft equo E A N..6 A f € * p we , " Li [4 e ; " " r ; dh &Ola.0b VD7TOL. V'UY7FUTI A WQuvdie xg Doha, V arínus. | Parens ivosóvon, V arín. Suídas, 1 "700, mic, de celeri equitationeapud Pollucem, | Govt dE rarae GrdYoy, Aríftoph, in Acharz ;Antílochá filium fut ínquítà Ioue & Neptuno /e7reuas didicifTe ,hoc eft equítandi & equeftría amina obeundi artem, l'azro Nazdyorovoi yráqdwoi exc QVtyey aruis ut apud Suídà cítatur; Lara — VüUx. "7o ba'wsvdy,Hefychíus, laowUua, moe, Suid as, V arínus, Qe uexpoy Vartedtue dHoxde assoonid tt viia OT adis G-, Ariftophanes, Ovens Pazretoios, Qoonaic, Hefych. & Varin, BAweveuoe, 6 lar uot, Íych, & Varínus, | €[ lares, cv Bod rue, erue, de equíte dícuntur, Hefych.& Varínus, Dícitue im /z«vc camelo infídens apud Xenophontem. Ll'o7usac,equítator,Lexícon Gracolar. Pollux h quídem equum irsay laudat. É730:,0 ava Bárruc: V ide ab ínítío huíus partís H.e, Kat AM root, VAT a D a NasezcElefych.& Varínus, Avmw7mt,imperítus equítandi,Pollux x. Hefychio& V aríno ídem eft | EQUa7w0S, XaGoedi jag Varrone eg d'Ueru roc ug &Qua "t, yn Mie quat NU" rarmenooT Q^ , larvridjooe » t GU oreoG- Pollux. Et rurfus, ool duae fer mritewu Oir zoRporO", Etalibi de militibus fcribens, c m $86 —. Dec Quadrupedibus dudes uocant, jus dp qv y voit lerzr letus Vrzr dVors:d d "ros eie Qo rtt cQ InDI TO, uni is ruo or ero. A Qjz "rt: eoe loca equitatióni iriepta,ó dt vandrd ae i d'Üoy mot it tior als kr , Suid AqQyzrzro,equís priuati, qui & azar. Pegud «eie d€ n(iep dic qu doupie, et & that X03. & yr 7t revipfvon ord "coi, Suidas, VzzraMe TOU SUcV xteoy rer, Aetoy EN utoy ,Suidas &C V arínus, wd [Yep uel faatvidw, equitare, Taasverrmap Qpovri(e Suidas, laraaQérot s& sto fauaiepiveroa , Aga. flophanes ín Nubibus.In Scholijs non izz&(erou, fed izrztveru legitur, & fíc exponitur : INunceguo Íingulari,nüc bíga uehítur. Izztwsó'w ením uel iz21*(idw,equo celete,id eft fíngularí uehí fíonificag, - Tad iavni(du (non probo quod ín Gracolatinum Lexicon quídam retulít z2r(») oyédoz üBigg Vows Qiqubw, fynonyma, Hefychíus & Varinus, ó«dt zz Gneiiuézdoe QU orj«G tirlraristvovao, pe tabant,Helíodorus.Kaliawéter,ín Lexico Graecolat, Paerewsvdp , prieteruehi equo, 2» gigas V3 EAM rd eoe, Mn ód 4d, eite ydo pero, (iuxta equitare, X quafi ad latus fequbHe Suid, & Varínus,A«Pcae, zruorurm Vrae voie dtcaróroue; N atínus &C Hefychíus, reeueroivdv, obequi ve, xeampw dy, lidem, O dE qu xét djeop "iA errou imoc (alíàs 9ztt) haero eon, doo zrép 1 GÀ 3 Var qo iywiwdy dro óvaue (erii Pollux:unde forfan alíquis colligat, &««tvdv de equite tantum dicí, f (do non de hocfolum,fed etíam de equó, nam & iwzssy equum (ut díxi) alibí laudat Pollux, dloy fear (cdiou uot jVun ZAivdy, apud eundem legimus de celerí equítatíone, Katravra edu, a viv, Pi(dv ,cwozpsydv, Suidas & alij. Conftruítur genítiuo. O dt Bio 6 evQ)snc 7rtiAoc iy reist &Qop elocaoé "fole Bshopfiloue nalis ro (sos QA se Q acc, citatur apud Suídam : uídetur autem fignificare ,í inphílófophíam., ÉAxuvdy, equítare:unde vmgsAtvdy, meque oie Aiax drei dy, dete, ( decutfío milítaris, vlr xeia,) Budaus ín Commentaríjs, Et eques quídem £A«vvdy dícitur, equuste xOsAcbvudws O dsqwuopen v» dolia ua eru oss T Fazrty, Appianus apud Suídam & V arínum, Tas qroxt Ad UG o ret aA ito cive DáXuoy kou Toy eic 70 &Qyravzroe vréisvou, V arínus, Varerocwy 9 xvi Boso vexusoAig yl v; Équésne uenís an nauígíorSophocles, Twzzsixatdv,ac fi dícas equítabunde ínfidere,cumplte ri dítrarícatís cruribus alícuíus humeris infident,ézwy di wozd dv GA lv auoy vrfoxBd'up at (ovavu, Hes fychius & V'arínus. Izzwloy etíam eiufmodi fgnificationis aduerbíum ín Lex, Girzcolat, habetyr KAGryyun dt Jreyeiody "Y Vzr rop dS eic koi. oia. quu d xo óguutrz oL eup.eioe avoj.od(serou; ?rozr7r vo tao eo "ro rm uii ielscivas, Pollux, Xenophon etíam ínlib.de re equefirí fjfdem uocabulís utítur, "ro 4t oveYonaya 5 djobioyoBeron. op] rod rl fais ton ipit ivan Aron y eityerac exem xui Pollux, De calcaríbus,qsqgadie- cendís, ínferius ínter ínflrumenta dícam, O dt aw (Q^ cz rito poc wo od o ivdece E civoprfupóc TA ü7& Qsoxd'i, uo Dad uy qroiovr G^ moaóvu a ieut)oa, xol cM vovz G- Gars vrábcoiarot: olt ux Aiovron. , TUNE asiste GAsetddy, Dexippus apud Suíd.in l'a", Ko ówózs eren sd els MG" Baevvee üBi - Varerop di Éxce Suid, Ewa Purse iod uisi nerpoy verhinyr Var gre Cc. V atí, eft atitlocus Homer, | gp iiwsue juna dIixq Y Vovmwy,id eft celeríter eqtat,Suíd. ín xzuosve: Home.llíad, A. dMoxdy p'tacdvdgl foluté pofuit, mae d óp iade dIoxtoy. Hyioyey,equum regere,non folum ín curru, fed etíá fíngulartt cui quís ínfídet,ut fímplícíter proequitare accipías,apud Xenophontem: & etymologia quidem hil quàm habenas manu tenere figníficas,hoc facile admíttít, Ava Boc, 0 GUT Var zog eV cyoy, O f fu Axe oy eve BaAtat arbo ug Arie B to rte ystog over Bate GzÀ Toy Var zroy ern rey, Suidas. O dt waosias (qua. Ai, V aríno) fzrzrs yoke owe BoAetoe vare Bozvsy, Idem, Bucephalus haud unquam infcendi fe abalíonl fià rege paflus eft,Gellíus, law" rx Bowerot, Xenophon, Avexezi(fy equum dícítur equesjidell4^ refrenare,coércere, & impetum eíus reprímere,avassz] (v, xvaxosdy vae dy, ( quídam antepenillie 9 mam non recteper ypfilon fcríbunt) xeAwap, avaspiqdy, vezrodY du oput, Hefychíus 8C V arinustd ipfe etíam equus evasezi(dv dícitur,cum erectus anteríore parte caput & ceruicemretrorfüm íadiat; excutiendi pracípue fe(forís caufa. A t qui pofteríore parte altíus fublata equítem excutit & caquam effundit equus,zweyxe uocatur,ut fupra díxi in b.ínter uítía equorum, Hp d" vizrzree 1e si qo & Pula, Vopaexoverott, nois edem, voi precor (sow isarpdwor v] ere sos rone, Pollux v, v, Eíufdem aliud teflimo nium ín E. recítauífuper hoc uerbo, — Plutarchus ín Sympofío fapíentum pro eo quod eft íubam & ceruicem erigere accepít:Mulus,ínquít,cum ímagínem fuam in fluuío confpexiffet , formamt magnítudínem corporís fuí admíratus , deuuect 9eiy dovráp Vera" eiverypteries, Caetecum exesedo día 2 equus, ut habet Varí,cum per uím extra rectá & ínflítutam uia equíte auehít, Vari, | ExzpaysAiln go vac exzr eo dip PU Vorzr, oloy , Tàu edrysuae Gave bor dtr epaéovrrot "i a Baer. eer ynduco iva do Aes Ee eqard yiii, fpondylum aut uertebram luxare) tsw 8p zi (8)e]guap uve wzrsoovaw, ab equitantis bus translatum:memínit Demofthenes quínta Philippica,Etymologus & Varínus, | lzzecia ptm Sopt Bs foule, vrehol PRG Ferrttog ererpeeyuoucd dian, (a5 aoa yfiAvne av ydo: yarhea* 37 Vaaronp dad MT GÀ21; 0i. ^y NX d zr V Lye yyróuswo m3 Vas éor'zrovot , ut Suidas cítat ex innomínato authore, 4jCurquíiequo uchuntur , quolongíus equus decurrerít, eo magis emíttere lachrymas folet Axiftoteles fectione $.problematesg.&( 34. Bquitatio ftomacho & coxiís utilíffima,Plin.lib, 38/MP tuum quiexercítij caufa affumuntur , alij per nos fiunt,ut ambulatío: alij extrinfecus , ut nauigallo & geftatio quxlíber.INonnullí míftí plane funt ueluti equítatío, INon entm utin uehículís , praiee tím in quibus firatus quiefcas , íta etiam cum equo infídeas accidit , uta geftante tantum agiterisglB? fe nihil agas:quín fpínam erectam fuftinere,tum utrífq; feminibus equi coftís firmiter baerere;eteti ra extendereoportet,etíam ante profpícere:In quo non modo uifus,fed etíam collum laborat. Pres» Mi ! [N]»]! 12 éipti tamen uifceráhoc genere agitantur; Galenus de fanitate tuénda 1304 Equítationes concita; a faepe aliquam circa renes partem ruperunt,autcirca pectus leferunt,quando etíam femínaríos Ameatus;ut ne dícam de ípfis equorum delictís , per qua fepe equites fella excu i, flatím perícrunr, (Galenus ín libro de paruz pilae exercítío, Vfus equitationís uníuerfus egrís non multum confert: fitamen fuauíter gradíatur equus , hihil ultra facit quàm femorum latfitudínem , eíusdp partís ubá crura plícantur & unde pendent:at (i impellatur;perturbat uniuerfüm corpus & defatígat: habet ta nen etíam modus ifle quídpíam utilítatis ín ualentioríbus:toborat enim pr& cunctís alijs exercítijs fpirítum,reliquum$ corpus, fed ftomachum maxíme:purgat etíam fenfus,acutíoresQ reddit; thora citamen peffimus elt híc exercendí modus,Aétíuss.7, Scythz corpora habent nimium fluxa & la -tameg ením fafcijscinfantes)colligantur, quemadmodum fieri folet ín Aegypto, Deinde quód non animaduertunt quomodocung, ínter equítandum equís ínfideant, Poftremum etíam propter defía díam perpetuam. IMafculi enim eorum antequam potentcs fiant equos confcendere, atcy ín illis ue« híplurími temporís defídent in curribus, & c. Hippócrates ín libro de aére,aquís,&locis, Et mox cur Scythe parum appetant V enerem,fierí aít ex contínua equitatíone, qua eos ad commiítíonem reddat ímpotentíores. Ab equítatione(inquít)diuturni eos corrípiunt artículorum dolores, INímís rum propendentibus femper ex equís eorum cruribus, deínde claudi fiunt,contrahunturd; coxens dices quum ínualuerít morbus. Medícantur autem fibi ipfis à príncipio morbi utragy uenaretro aus iesincifayunde cum fanguís efluxerít, haec ipfa etíam fterilítatis caufa eft, Afficiuntur autem hoc mà Joilli praecipue ínter Scythas,qui genere & potentía preualent,ex nulla alía quàm contínuz equiíta "tionis caufa:pauperes mínus , cum non multum equitent, Vbí ením frequenter & continué homis - nesequítancíbi plurímía diuturnís doloríbus artículorum,coxendícumt maxime & pedum corriz piuntur,ad coítumqQ fiunt ímpotentes, Accedit quod anaxyrídes (braccarum fiue femínalíum géa nusyfemper habent, & plurímum temporís ín equís defídes agunt , ut neg) manutractare pudenda liceat,&c. Hac Hippocrates, — «(In Scandinauía & uícínís locís,equorum & homínum pedibus ro tnde clypeorum forma tabula fubligantur,ne peíTum eantín níuem,ut Olaus IVlagnus annotauít; [PA oo, Var arop Gus Bp, "cantos "auisie, Hefychíus & Varín, meAéVzmoe , aveud flrrinsc, TtoAeig, & Tüluus «od étais, V arínus, L7 «uasuc,awAsdituyso,qui domat et inftítuít pullos, Varínus &Hé | fych. unde uerbum wed eusy,wáAsy cleust(ay lídem, Acgaoon et &y ézroie xpi "wt A Uo os, ose leeeyeiy, (Giotortud dUcau 1) nip ocu, alins, ovetd]d agchw: , Pollux. Equorum domítores & aurígz fuiffe día ' titur, Automedon Achillis, Idaeus Príami, l'urní IVfetifcus (apud Vergilíuin,) IMlyrtilus Oenotaí, Cebares Dartj, Annícerís item Cyrenzus,& apud Vergilium Pícus,Mef. apus,Laufus: apud Silium Cyrnus, Duríus, Atlas,Iberus memorantur, Textor in Epíthetis equi, Cillas, Pelopis auríga.Patros dus auríga erat Achíllis,Patroclid utomedon, Automedontís Alcimedon, Varín,ín HvíeyG^, Tels ethíus € Amphítus,uel Rhecas & Amphiftratus,Caftorís & Pollucis autígz, Corax aurígz nome Marcellíno libro 14. Yaépewvwncw,Ariftophanes ín Equítibus: ubí Scholía,Pvwzrzf eorepuvsy, d &s ue aroa a v (ei Atout, l'o:ww vo, AeEuc vr otovopaoc a Uus Cep TW fps dva C$9 ires aput, [ccs n 0VH T0 QUAS quod THU Oa uw (E C'eoU/ 71 , 00/73 "T to Aed kd le Aet ín Epigrammate, PowajVouo mw, 9 Ae ceou cis of &eleutsse ia^ muSuidas,Hefych.& Varín. De poppyfmo & clegmo fupra etiam nonnihil ex Polluce & Xeno phontedocuí. De poppyímo uel poppyfmate & diuerfa ad has uoces ueterum teftímonía , uide ín WMilcellaneis Politíanicap.ss, | €[Hippocomi;mangones quí equos componunt, Grapaldus, iw« Fr» SO" (paroxytonum,ut etíam ín Scholijs Homeri ) à 7W Vara Aus As G- , Suidas & V arinus. "TRAC ico vrOK9jes uasitewrG- Y tav, Plutarchus ín Sylla, Ivo 7ro«9j459 , CUT O equos,ín Lexíco Gifecolat; Kürlazoy dt «gx Lausy Góvussrrie «plis, Xenophon ín Pedia, - «| Heniochum Graci aurigam dicüt; quod henías,íd eft habenas manu teneat regat&p, V iderur autem alíquando &vioyG- fimpliciter pro e. - Quite ponií;nam ís q uog cum freníloris habenas tenet. Iz zzeiap.ot deis, «oz tAatey fO) fivioyuomp, G ezróy à dyeliccs, Pollux, Hwy & vruox6Ge uc ín uno curru quíd differant, paulo ante in Bellícís dixímus; Wdocetur etíamaà Varíno ín uoce Bvioye, Reperitur & hvitx«ve(apud poétas puto) nímírum ab ávià Mübuerbo, Varín, Hwy, &pteruAnoiz, V arinus, Hyiyéy, metaphorícé pro regere & gubernare — get Hvioxély eAaUvey ,rzranse ód yel, oisovaueiy,Flefych, In uoce vouvioyQ- prepo I oabundat, Varinus & Hefych.legitur autem Ilíados 5. Auríga communis generis , propriedícia üsidem quod auríga, Aurcax;auríga;ab aureís,id efl freno equorum círca aures alligato , Feftus; " " " ; Fu " - Uiteumftant propere aurígz (id eft agafones,Seruius) manibusdilaceffunt Pedora plauía cauís; "Butigam uideo uela dedí(le ratí,id eft nautam, Ouid. i, Trift, Hínc auríeare uelauríeari uerbum; E. * " * 5 * , AT ex s. * " : , X autigatío, & aurígarius,uide Promptuaríum, Iz ?rod]avcreee vio G^, Helych, 8C Varínus, Iz bs aítSeruíus,quí currum regit. Hic fitus eft Phaéthon currus auríga paterni, Ouid, Auríparís . Usji S 588 De Quadrupedibus ; Varínus, Kqwrep,ivioyG-^, Hefych, Heníochus comicus Athenienfis apud Suidam, Heniochiare cio eft apud Caucafum,cuíus incola Heníochií, Stephán, KHeniochiPtolémzo 9.4. populí Sarm; tía iuxta Pontum non longe ab Achzís.Plíníus 6. y.a Telchio & Aimphiító Caftoris & Pollucis? gis Heniochorum gentem teramortam dicit.Idem ícríbít Ammíanus Marcellinus libro 33. Díoftu, ríadís(inquit)iín Colchíca authores furit Amphitus & Telchíus, &c; Strabo uero libro n. Trac un (ínquít)Laconas habítaffe Heníochiam,quorum duces R.hecas & Amphiftratus fuerunt , Cafforis & Pollicis aurígze,unde Heníochi(ut pat eft)ex ijs quidam funt nomínatí, Gc, Inoraante Trape zunta flumen Pyxítes,ultra uero gens Sánorum Heníochorum,Pliíníus 6.4. Ecrurfus,Deind tís nomínibus Heníochorum gentes, Et cap.9. Cyrus orítur ín Heniochíjs montíbus,quos alij xícosuocauere, Traíanus Heníochorü rege profecutus honore eft, Dion CafTíus, Dextraat tíma Ponti íncolunt Colchí,Heniochí & Achzí, Velleíus Paterculus, Eríchthoníus omnium ceps, ut Arati uetus teflatur ínterpres,currus equis íunctís docuít quadrigis folaribus perfímil pingere.Qua (ane admíratione eft ínter coelítum tralatus ímagines,quod non tacuít Manilius nomícón primo,heníiochí nomenclatura ínfignís: Heníochus ftudio mundum & nomen ade tus, Quem prímum curru uolitantem [upiter alto Quadrijugís confpexit equís,coeloG facraui Scribit uero Theon coeleflem Heníochum , uel effe Bellerophontis dolum : uel Trochilí , Call qui eft natus,(acerdoteapud Argos príma , quídpcurrum íunxít prífnus, Alij effe Myrtilí dí Sunt qui Cíllantís Pelopís aurígz aut Denomai quoqj, Czlíus. De Eríchthonío,& quod prim mníui curru uel quadrigis ufus fitPolydor, 2.:à.. Auríga,fígnum coelefte fuper Tauri cornt tinet autem ftellas duas ín manu quae hoedí uocant, Quatto nonas Octebrís auríga occídít,( mella, Auríga Sublaua Gemíporum abductus parte feretur, Cíc.a.delNat, Viíde Higíníu alíos, Iz7owvówap Aríftophanes Solem uocat,quod aurígz ínflar agat & regat currum & equoi rínus, laveepuequi moderator,quafí pungens equum,aut equorum experíens,LexiconG lat. Agítatorapudauthores fere ponítur pro rectore equorum aut curruum. Etequorum: tor Achíllis; Armígér Automedon,íd eft auríga, V erg.3. A en. O quícunc faues fcelíx agí quorurn, Ouid. s. Amorum, INec eft melius quícquam,quàm ut Lucullus fufiíneat currü,eq utbonus fxpe agitator,Cíc.ad A tt.lib.is; Idem 4. A cad. Ego énim ut agítator callídus , príusq ad finem ueníam,equos fuftínebo, Gubernator(metaphoríce pro agitatore)magna contorfít uiut Quíntilianus cítat, Szpe oleo tardí coftas agitator afelli,&c. V erg.r.Geeorg, hoc eft uer] tor,Seru. Agafo,equos agens,íd eft mínas,Feft.fed menare pro agere uel ducere Gallíca uo Pínxit & ín una tabula agafonem cum equo,Plin.]ib, 5. Et duo equí phaleratí cum agafonibu uíus. Sumítur etíam pro híppocomo feu equífone,& equorumcuratore, Bi patinam pedel frangat agaío,Horat.a.Serm.Sat. 8. ubí Acron, Agafo proprie dícítur feruus quí fumenta:cura autem Satyríce eícarum míniflrum agafonem appellauít, quem uulgo dícunt inferiorem, Et proequíte(fedlocus uídetur corruptus.) V arro Tríodíte,INam ut equus quí aduehendumeft tamen híc traditur magíftro,ut equifo doceat tolutím,INoníus,Et alibi,Equifones non equoru tum moderatores aut magiftros,fed omnes quibus regímen concedítur cuiuslibet rei , dicipoli teres probauerunt, Varro Marcípore,Hícin ambíuio nauem confcendímus palufirem, quatit tici equifones per uíam conducerent,loco, Equorur paftor, equífio(hoc non placet) feu equi equítaríus Latíne,iz zroqog Boc Grace, l'extor, Lz72rqop Bot iar vropoq G^, Qogen yat zpoQn, Suid. He & Varin, — lavreQog6ol, izrzroqop Dia: «oi &c Xopoxis iorzro BuwsIor izrrqoeBes, Pollux. LzrzreQoo Buy ín quo aluntur equi(ut ín Scholijs Homerí etíam legímus)& grex equorum, & capifitrum, H Varín, Políaiureconfultís effe uídetur equín& armentá:nam quod Grece iz zrodog Bioy dixith quarta Herodotus,políam Latíne reddídit ínterpres, Calíus. Iz 40ócBup(oxytonum) grex equ Scholía Hoieti, Híppophorbon díctam tibíam Scenitz Libyes excogítarunt, & in equorum lis ütüntur:fitexlauro,Czlíus ex Polluce, Fit ex lauro(inquit Pollux)detracto cortíce ; exer riím medulla;acutum reddít fonum,& equís conuenientem:Graece eft,ofvy Ayoy 7ru&i , «gi T1 üEor wi xalidpdop,. Tarirus (in V aríno legitur izirverquod mínus placetizzeqooBas. zm d'ór Urmr tyencin Pollux, | IzvroBewon2t paflores equorum interpretantur, Pollux (ut pauloa uí)Hefych, & Varín.quare non probo illum quí ín Lexico Grrzcolatino bubulcum expofuit, 1 fia dto vip Aa Bovrátr Vero Bivshet, (f(enaríus ex poeta quodam, Sophocle ut conijcío,) V arínus , Flip tz apud Chalcíden.uocabantur pradiuítes & gloría excellentes, Cael. Iz 7719006", Cy rpiQO* emviuG", Pollux & Varínus, Iz«vvuG^,paftor equorum:& izzéroee merces ex equís uel mt xicon Gracolat, Avlpeero &Bibt os gl ierzriru 7 &yeuc,Philoflratus in uita Apollontjcuídean dum iz7riru, id eft iz7ro4ep ol, uel contra: ) interpres Latínus parum probatus, uertít: homíne incultí & armentoruni equites curatoresp, «| Equum ab ípfo Catone defrictum , Senecaey $8. Diftríngereapud Plinium 4. 8. pro defrícare in balneís , & utíflrígilibus, De equotríbl firigile, uide inferíus ín hoc capíte, Axvyuis d" GÀ ray xgla buic , iol. Ln yi, nod drexatloioer , GRIS pei, 9x ürgavbeiy vlyugviy xo avisa Tus api, esee vU x9reoy N- yep SpauacTt T6 iararo , Korm dt elsi Acyy dS eau, xeÜody, Pollux. InCallímachí hymnoin lauacra Palladis, uerfus leg hui ufi modi, Ov vox Alawout uade zrqu armo 7r eit, Vg soviy izrzreity dedos Aayyóva, "angi 0d. dquasG" avyguio Vraroy: v Gaudia, micas ad wei wel ddpà ga ja9 a ugyas.eqoiae *» s, Polía,armétum equorum, &yeM Erzey,utfupra monui, Equítaríus,ecuilí prefectus, Scop "Textor paftorem equorumínterpretatur, lewáyoxytonum, equile;paroxytonum uero proa uírieft, Hippoftafium e(Te uidetur equorum flabulum,ficutí boum buftafíum,INam & equi abarmento fequefiratum íam,& ftabulo ac praefepi applícitum, Greci eleganter flaton,íd eft sey dí int,Cxlíus, — lzzdp,snteue Varro, ol Vr arsenic, eos snduoe, qrva Pollux, | Eewelzrzroy pars cíuítatis ud Eurípídem ín Hippolyto.Lyfías híppoftafín dixit: te swdués d" dy xaAsio i TW Nov y inp saris xol (top arto do dANoc sce Aid), sol eis 9vons xAaitdts, Pollux, Hippoftafia,híppoftafis,híppoftafíum, nes equorum in ftabulís, Budzus ín Commentarijs, | 12x, ffabulum equorum apud Lacos 5. Varin, & Helfychíus, Io zrüwáts oi noise soeoAon vois sorduee Aeryovrott , V at, EzxUAG" ftabulum íumen m,equile, V arínus, xauÜuol oiuoi & éyxtu M, 0775 ieni-rot Var 7rot 93 Bote, lefych, 8t Varinus. .Hipa eaftabulí credíta , utíüferius dicetur ínter deos. Eo locíftabulum (inquít Xenophon ínlíbro equeftrí) aedificatum habere conuenít,ut quàm frequentíffime ob oculos domíní equus uerfe« pítusequi uelutí conclaue íta coftru( optimum, ut non magís pabulum de przíepi, quàm cíbus: niní de penu furto fubduci poffit, Quí quídem ínhoc neglígens eft,ís feipfum, ut ego opínor,ne- tmanífeftum ením eft ín perículís equum corpus domíni accípere tanquam depofitum, INegpil us ídeo folum communíendus eft, ne furto pabulum dímínuatur; fed quía etíam,fi forte effuns abequo,íta cognofcítur , &c, Porró ad pedes confirmandos, prouídendum eft ne ftabula fint ída& leuía:talía ením praeclaras etíam ungulas corrumpunt ; quamobrem defluxum habebüt, humida fint:lzuítas autem emendabitur defoffis lapídibus,quorum ínter fe magnitudo fit ungu r..Nam ínter flandum quoc talía ftabula pedes equorum confolidant.Poft hzc curator equum et,ubí deflríngat R efoluetur autem de prafepí poft matutinum pabulum equus, utfit uefpertia illitucundíus,Hac Xenophon:mox autem qualís exoftathimus,íd eft exterior pars ftabuli effe atfubíjcit:qua dere efus uerba (uperíusalícubirecítata puto, Prafepegenerís neutri, G prae fcemíníni apud Plautum & Catonem,ftabulum dícítur equorum,mularum,& ceterorum anía lium, Stabanttercentum nítídi ín prafepibus altis, Vergilías 7. Aene.deequís. Olída prefepía, renalisSat,g. lenauum fucos pecus à praíepibus arcent, Verg, 4.Georg.de apibus, Accipitut prolupanarí,&c, Víde Promptuaríum, Vergilius prfepía plena fatura cognomínat. Lea usetiamhoc prafepíium, | Prafepíium meum hordeo paffim replerí iubet, foenumdQ Bactríano lofufficiens apponí,Apuletus 6. Metam, Qizvg,7rttoà 29 Qu yeu, ut etíam uzyà x&zqv z utrung um edere fignificat Izzrevoi t&z voy, apud Flomerum. Qorvauaro,Tà du yMuQa (alías diadyAwQa) ez eu PA sky, (canales nimírum.) exzvezty, 79 aawid op, V arínus. Víde etíam ínalijs Lexicis &C ologo ín «£s,8C in Lorráze xs apud Varín, In ftabulo (inquit Columella) fint ampla prafe fuper qua tranfuerfi afferes ín modumíugeri,a terra feptem pedibus elatí,confígantur, ad quos atí poffint iuuencí, At prafepe ípfum (inquit Girapaldus) propríe ftabulum dicetur:lignum ues d quod equos czterafp iumenta capiftrís (ita ením ípfa lora dicuntur) relígare folemus,non alís uàm ad anfulam uel uncínum,uacerra nomínatur, Columella clatrorum genus uacerras appel uibus robore factis cauez muníuntur, Patena qua appellatur (uox faGa uidetur à qezvy Gre um) hoc eftalueus ad hordeum míniftrandum, V eget. 1,56, Etibídem,Cratís , quae íacca uocatur llgo, pro equorum ftatura nec nímís alta fit,&c, Kpaskomu,yTezixpn $VAe,eis aM quugitoc ufurot róvea Vleufujoz, 0 xtoeeruo TW 7r 3. qirvuo dw Nagoco ykp Qépe eirzoic * xeAoU sU Xce'oy, epar via potro d'e, ott Gevi Air, mno pAaz ex P perve de xg gotoedoz ric aóo] Pollux 1e.58. j ps! | | Ephíppíam,tegmen equi ad mollem uecturam paratum, V arro ín Catone, Mihí puréro equus tine ephíppio,Noníus, Stragula fuccínctiuenator fume ueredí. INamíoleta nudo furgere fí quo, Vartíalis ephípptj lemmate propofito ín Apophoretis. Inde equí ephippíati,quorum cos jfuntanofitrís defultorij(fíne ephíppijs,ut & Perottus (cribituidefupra ín 8, )nuncupatí, quod is facile defiliant defultores, At generaliter omnía qua mulís equísue ínfternuntur flrata díxez I equos firatos ac ínftratos,eís ornatos. Armatos deínde ínftratísG equís fignüt expectare , Líuie | Et alibi, IVialís flrata detrahi íuber, Stultus efti qui equum empturus non ípfum infpicit, fed flratü & frenos, Seneca ad Lucilium, Hzc Grapald. Frenos & firataequorum Pelethroníumínues dícant,Plín. Equum empturus foluí íabetftratum,Senec.ín epift. (oet fattel/ooer JatteloecEe.) atus eques frenatos flratosQp teneret equos, Liuius, Quidam ftratum etíam accípít pro cula iisquifternunturad cubileequis, Optat ephíppía bos píger,optatarare caballus, Horat, Neq; todem modo parantur ad ephíppium,utad pradam, Varro s,dereruft, Puto Eie 2E Opofa nni soo. — De Quadrupedibus. tere, ut Greco tierbo utamur;fi quando mínus Ani anb hocephippijs & 'acrátophi porius quàm proégmenís & apoproégmenis concedatur , Cicero 3.de Fínib, Ephíppium de « dicitur,non fellaíínquítBudzus, Sellaáfedendo dicítur,Ifidorus ínter ínftrumenta equi. quídem liorum & Gallorum ephippíum fellam nuncupat, | Afríca equos uelocíffimos pr ulumfelle, Veget, Equorum mulorumG genus fub fellis aut fagmís (olo tergo praefat offí Idem 2,59. In fedem recípere;Plíníus de Bucephalo: ubí uel dorfi equíní partem , cui ínfídete quam & Graci hedram uocant:uel ephíppíum íntelligas cet, Ephíppiati,qui ephippía hab equis, Carfar lib.4. belli Gallici, Non eorum moribus turpíus aut ínertíus habetur , quàm epl uiitítag) ad quemufs numerum ephíppíatorum,quamuís pauci,adíre audent: loquítur aute de uís, Ephippíarij equídicebantur,quí ínter merítoríos ephippía gerebant,Sípontín, Scoppa piaríum,ephíppiorum artífícem ínterpretatur, Parephíppíus in codice de curfu publíco (Ií phíphum legatur)quí equo currit fíne ratíone artís equeftrís,Scoppa. INumíde equo nud (ine ephíppijs,ín bello utebantur, Appíanus de rebus Libycis, INeclegimus;netp fantex uete monumentís 2ut marmoribus afpícímus , equos eorum ephíppía more noflro, nec; penítusfla (ftapedes)uulgo dícias habuíffe;fed tantum ín dorfo ephippía eius generís,quibus hodíe dom equorum utuntur, Volaterran, Equísínftrucii & ephípprjs ac frenís decentíbus prorfus, Ael priídius ín Seuero, ([EQrz ziv, certamen currentíum equorum; per ióta ín penultima: per e diphthongum,ftratum uel fella equi, ExAveez dt $ Tormoy r8 yeuuve wg ra «Qua eis , Ol dt Zxulus i Savas o Qai d» VQIzraey c5 cy Mrie Popp oliv eprgior. tuol f po Aya dbxei ó31 Ttnt7ti6 (lego: v kQuorzrey vri eva, di Payuazat Ty GeypaAerrtoy vx No purro, Procopius apud Suídam, Eee, e£», Pollux. Et alibi, Pro equís fíngularíbus(monippis) parare oportet, ezysy,tzrxoy, «Quzrrop (t tire, )Cameraríus etíam apud Xenophontem recte pro epochoreddítephippium. | zwi gm, vic, Siculi, Vzvie, ct ngertyua Tu (forte etyuau)ra Varas, Hefychíus, TjubueeQi onto ,shptpy, Hefyching fed magis probo V aríni lectíonem,:Q9a 7G" ssuoy. Téouvst quidem afínus attrítus & annofusexpx nítur.Síc & aftraben interpretantur afinum,mulam,quoduis iumentum, dofTuaríum mulumtüln ephipptis lignum quod manutenentfedentes, Czlíus, De clitellís € fagmis dixi ín Afinop, hic etiam nonnulla addetmus, prafertím quod ad equos, Vide etiam infra ín mulís, | Clítellamud elitellati mulí & equí dícuntur,quí onera uelfarcínas ín clítellís ferunt. A clitella fímilicudinelonn Roma Clitella uocabaturzítem ín uía Flamínía loca quaedam deuexa & acclíua. Eft etíam tormg penus eodem nomíne;Sípontín, Clítellarfj uel dorfuaríj uel dofluartj (nam doffum pro dorfogees teres dicebant) fjdem funt:quín & farcínarij, quod farcínas clitellis alligatas dorfo geftent, Equift la,uel barda, fi (almam portauerít , Fic uerba apud Vegetium, nífallor,Jeguntur, Sagmatít quus, ezyu&eG^ noftrís [aumve[[s, Illyríce faumar.. Sagma,qua corrupte uufgo falma dicitumgdf tu fagorum uocatur,unde & caballus fagmaríus,mula (agmaría,lfídorus, Ae etta "x Coro gvdjei, xe Sugaxacd geret canvas üDi "T iar 7p, Xenophon apud Suídam, | Cíngulum homínum;ge neutri efi:nam anímalíum,genere fceminínojdícímus has cíngulas,Ifídor. WVtnoua uelocemeding la ladat equum, Cuid,libro .deR emedío. Ephíppíumlorís cannabínís ( qua cíngulas uocitg uentrem cíngentibus,ne diffluat,contínetur, Grapald, Poftilena incuruum lígnum fiue craffitslo rum dícetur,quod fub tumentorum cauda pofuére,eó quodá pofleríore parte habeatur, Pfautusii Cafina,lta teaggerunda curuum aqua facíam,probe, Vtex te poflilena poffiet fierí, Hincpettely traríum antilena,qua pectus cíngítur,ut pectoralí,Grapald. & Sipontínus, Antilena, 646 emu erát/fürdrát/biwiftbüg. Poflilenaoas bInber drát/binoerbüd. Apudlfidorumantella & polld a legitur,hís uerbís: Antella,quafi antefella;ficut & poftella,quafi poftfella, Aliqui poftilenamg tiuantá poft & flando, Víderetur & i«ze(ovs cingulum uel cingula equí effe: fed erammatit penunt zi cS izraasc9uA&Gewy. Sed & cíngulas laterales legimus,a lateribus quz cingunt, Addi tur fercomnibus bulla(fpatnden)ex oríchalco imprímís,orbiculatee, extuberantes p ad ornatu fplendorem,Grapaldus, Aide (apud Hefychíum non recié legáur A«vd[s)tora funt lata;qiilb ceruíces equorum íugo alligantur (ex v5 aczre, ?» Aezí(e, propter latítudinem:) uel pe&toralía loragyt à ceruicibus equorum demíttuntur,uel pectoralíalora fimplicíter: uel o peores sipttr , íd eftlorague ab axillís fíc nuncupantur, Varin,& Suídas, Meaaisnie(alíás wore Awrnig)uel uoto Aic, doc zi uaa -dteuós T5 roo Qvy iz, V arinus & Hefych, Legitur autem apud Strabonem uox vaseusng ; & foi equos tantum currui íunctos pertinet,de quo uíderínt quíbus uacat, re e£ 71v pvpdy erg qt Nay» cis cirysvere jv Loren vMdepdue, neerttd lors tay ri oec Mrd visos "rae dfe no cj duse Py Var &eiissice Pollux .1e«. Aczrzd'velegimus]Tlíados «, & z,ubí fcholía exponunt vsepaysMoc fuat wussieec.INon placet quí ín Lexíco Gracolat,Atzrze(va etíam capiftra uertit: Iro d* &pqi Avada Asp,kg« v^ &cua'r Qvosav,Calaber, ^ Capifirumà capite iumentorum dictum,Ifídorus, Capí lrut capitis uínculum, quod ítimentís & cuícung anímalí adhibetur,nefugíant, Prímadpferratispal gunt cra capifirís, Vergil.s. Georg. id eft durís Seruíus.Hínc uerbum capiftrare , Víde Prompt ríum, oed, a ftisó cy xiririspuop, tcp v du Bí Nero de sol 6 erro, V arinus & Suídas, en VAxuspay médio xrmrispioy,Flefych, | coop , mft stop , ermispuy, Idem, | Qvo Bacta seizrispuoy, SUM "riis dt Gepeervid]es qoo eise p zrtierroo uper, lo: à oov arftzilerou, Gc, Pollux, Epec dt qepBea Qervidkzdieua, Pollux, — ré qdie dla zedoog ec qooBeizg 7t izr2roy aru [ioy err yo uvae a sit DcEquo. H.e.- Lib.T 50l Bicldem, Bunt 8 qup Bec pellicula: quada circa os tibicinum, ut ox moderatior fuauíiorty redda, ur,Scholía ín Aríftophatem, IzmegópBuoy xerrispuoy, Hefychíus, V arinus. Kerilsy wo ugorispuy, V a » Kun ,ritp&BAnue &Acyoy, ldem & Hefychius, — Kazispuyp,QseBus ovs, Hefychíus: Varínus nít qopPiap iz5, 3 càpite Latína díciione, £9'5 4£&39idà fa me xe tub Py i P goviaas , orfbimse dt Go) siperzi;xerao, Pollux. XiMwznp, do voc Nowo(vyioi x wood Vara doy , qu fi zjoUpH, ttr A i7? 909 Kp xd pr ^, uA et olt yuAgo az s ye Aio], erri (s) Hefychius &€ V arin, Hínc factum uidetur uer- aseuXsu includere, Ail &uodfoes xud'up xoc Boios arbo Gic aid'ao, Xenophon de re equeft. Ca m,funis,à capiendo,quód eo índomíta (umenta comprehendantur, l(idorus, Scíetetíam cura raccommodare equo capiftrum(leop)quotíes uel ad deftrictionem, uel uolutabrum educére uo^ enígy quocung fine freno ducendus erít,capíftrum índuetur,«susp d'éinam hoc reípirationem áp,in Polluce uivdy legitur,quod non place)non impedit, & morfibus tamen obftat, atc; fue inuafiones equorum cohercet, Alligarí equum capite fuperné re&dumeft: quícquid enim os s offendít,declínare foletelato capite equus:íd cum facit íta allígatus,magiís laxantur , quàm dis npuntut uincula, Hac Xenophon ínlibro de reequefití, Apparetautem laudy alíum effe à fre« mex hoc Xenophontis loco,tum ímíratí eum Pollucis hís uerbísrHy ud )3p kcyoAumo pluloy yer, 8 vrtoouvà up dé eyguvarztu, lnuüy T Vzrzrey,. Kuyóe,genus frení,a Que, Suidas, Varín, Síc autem . natur à 8 &&prdy. Td oic izr zs Gens dwoy (alis vrfvnligdwoy) xo yuvcuxiop rigsunua, V arínus. ex (emnt Lpaesiczi yuuoucelop 19o' toy, Earzreve, eve MÓponbo utou V atínus,) é«àvoc lipoe, 0 xo BG JBaG^) abend G- avi Varro elo Op cla orSole Bocthoveron, Hefych.) «gx luuóc (lego lupsy)70 &vyxAG ND oí li7]901 xtiadin oc. Nyon do 7r 6A uero. Enpeosópeue, Ge" XeAivao &upéng. Enedo, xp Mary. KHhjsGOIS, ine, V arínus,Hefychíus, Scholía Aríftophanis, Pollux ad monippos, íd eft fingulares equos, niri aitephíppium, lue, Quoc, eoe, yezurie, — QuAedrllova Luuy, Philodemus ín epigrammate, uu Qty Nauru Lupoy, Suidas ex epigrammate, Chamus, genus afpérí freni, quo caballíi fuz coércerífolent:díctus à curuitaterchamos ením Greci curuum dícunt , Ifídorus, ( Xepop, xe ; Varínust &C xe Bop, pzrvAey,sqóy, Idem, Chamiuocabulo ufus eft D. Hieronymus Pfaimo zt, o, etíam licoy habent) & 4. Regum i9,hís uerbís, Ponàm chamum ín labijs tuís, & reducam te perquamuenifti, Egocamum potíus fíneafpitatione proculerím,ut Giracz originis fit , «za loríce pro Lsuóe, Deos quefo,ut quidem hodíe camum & furcam feras,Plautus Catína, Giram- lícigenus uínculíínterpretantur, V ocabatur étiam 6succá fimilitudíne figura , utconijcio , ca^ udícíalis,uel operculum eíus,per Qd calculi (ut talí ínturrículaludígenere,de quo paulo poft) ttebantur. KzcóC, zACy poet ("0 2/Ay UAuo vius, Hefych (us) lvoadte vo. G2vziSupAway Go] née C78 9 djotaz) xitscie ngilis ey occ Los, Erat hoc operculum yvs,id eft ínfundiíbulo fimile figura,unde yoiviarde (adu i3op) Cratinus appellat:nam »958 quocp, íd eft coli, uel faccí per quem colamus, fimilis for. 'fl, Erat autem cadus duplex;alter eneus & ratus, alter ligneus & itrítus,(lvotoy xg &Xvoop Ciraea int;) Et aerei operculum erat disépevs doy forte e] vzpupiuicy , íd eft perforatum) ut ía ipfum fos calculi ínijcerentur, V arinus & Scholía Ariflophanís, | K&u«óc, dV 5 prit Cinp oix Sot Gnxeróues Go" dlexo, Pollux, Cemos herba uidetur appellata ex florís ftue calycís fígura: quoníam pyxídecula lenis ita nomínabatur,per quam fuffragía ín fubiectum uafculum , quod caddífcum uocabant, emitti confueuerant:quod & Venetijs hodied (eruatur, Hermolaus. Cemos apud Díofcoridem eft iler nomenclaturas leornitopodij, catanances, & hedera. Scholía ín Aríflophanem ínterpretantur nus, & herbá quandá,& legumen quoddà apud Thraces. o /4 9A 7à sbuafi T foras moe niücufvoy Sy 91v dtr, n pude eA eiron 1 o dE oréD To yyieuy dIeipouSwoy , Lia, 3o d eic 9» sip su Deehho pay, yotuvac, Pollux i16, In homíne etíam ( per translatíonem áfrenís) labiorum 99 ub zr zo G2sp sue , ede: s uero eorum utríng) ad maxillas definentes,jeuuroi dícuntur, Pollux. oie 46 züvzu your sto wiesuy vohynp | OUAEU vasosUqe xoMy 7p, Nicander deaconítoícribens, Eft praterea ixpéc € fi- saut fumículisix oviepyínftrumentumcolifiguta,in quod purpura aut conchylia ingreffa capíun &c. V arínus, Huíus fígurz pifcatoría infirumenta quadam cancellatim fe decuflantibus filis, retíbus,noflrares uocant fetmer/báren/fersbáren/fegarr. Ett & na(fa huiufmodi , fed € uimis UIscontexta,cyrton Graeci nomínant;quo cum íntrauerít pífcís exire non poteft , eir rüfdb ooer !Tell:aliquíi excíipulam uel excípulum uocant. L. AR AQ Franum,inftrumentum quo equus retínetur & dómatur:dictum quód equorum ora frangat, X ideo per ze, fcribendum , ( rmultí abícp diphthongo fcribunt. ) In plurali hi freni, uel hzc frena. zttabulís frenos audire fonantes, V ergilius, Ouidius fonantía frenadíxit. Alterifecalcaría ad^ tre; alterí frenos,Cicero declarís Orat; INifrenumaccípere,& uícti parerefatentur, V ergilius aphoríce, Frenos & ftrata equorum Pelethroníum(malírn Pelethroníos cum Vergilio: uide Oz nafticuminueniffe tradunt,Pliniusz.$6. Frena Pelethronfj Lapithz,gyrosdj dedere lmpofiti 0, Vergilius. EtAwmw gx yoruvop vreàz G^ Bodpedévruc xg«4VEs , Scholía in Pindarum, Quid te laíuuant temeraria? Martialis, Avdentes & equos ad mollía ducere frena,Vlanilíiuslib,4, Fre pbína eíus , quz nunc habet aurea Pallas, Vergil, Imparifrenathefaurí equorum accommo, Accius,ut INoníus citat, Tempore lenta patí frena docentur equí, Ouid, 1, de Arte, Frena (inquit lfídorus)quod equos fremere coganttuel quód hac equi trendant,íd eft ímprímát dena Qibus & obmordearit, Hippolytus arcis continet frenis equos,Seneca: fMireis dicebantfrenum, ' | d x | $92 De uadrupedibus quod ad aures equorum relígabatur;oreas quo ora coércebantur;Feft, Et alibi, Orez frentoy riinferuntur dicti, 'itinnius ín Setina;Etfi tacebit , tantum gaudebit fibi permittíorez, Cac Aríolo:Deprandíautem Leonis obdas oreas.Cato Oríginum líbro s. Equos refpondiítoreas inde tibi cape flagellum, Trebelíus pro fe apud populum: Equus quí mihi fub feminibus occ rat,oreasdetraho. Lupatifuntfreníafperrimi , díctía lupínis dentíbus,quí ínzquales funt,(q & Seruius fcribit;junde &Ceorum morfus uehementer obeft,Ifídorus. Lupi,freni afpertími,d nís dentibus, quía inaequales funtfiue quía durítíam habentlupinorum dentium fimilem, & rea morfus eorum afperrímus,Hís frenis utebatur Grallí. Vuillichíus Germanice reddít bied: Cameraríus apud Xenophontem pro ftomiolupos uerterefolet, "'empore paret equuslent mofüshabenis, Etplacído duros accípít ore lupos , Ouíd. 4. Trift, INon afpera prabetora. Papíníus ín AchilQuadrupedem fle&tít non cedens uírga lupatís,Silius. Prenfi& negabunt 3 beralenta patí, € duris parere lupatís, Verg.3.Georg, Afper equus durís contunditur ora lu at Ibid, Solínus genere mafculino díxít,Iscy adeo fpreuít lupatos,utde induftría incuruatus,ruig, fe & equítem paríter affligeret, Lupatís temperatora frenis , Horatius, 8. Carm, Paftomis poftomis,quod mínus placet dícitur ferrum ( ínflrumentum ferreum fiue ligneum ) quodad -bendam equorum tenacíam naribus uel morfuí ímponítur, Girzce à v9 sipa76-. Pallomide ingentes denaribuspendent,Lucilius, citanteNonío, De formís frenorum utílibus, tam pu equis fcallionatis & non fcallionatís, R. ufius capite 35. 1dem docet nonnihil de freno & frenatic píte 4o. quod ínfcribitur, De extrabendís equo dentibus quí dicuntur fcalliones, V arías etía norum difterentías eleganter píctas,in IS ufij wolumíne reperíet qui defiderabit, Vtíníectoequun frenorepente exagítantur tiouo, Cícero s. Tufcul. Immítem quatiebat equum fpumantía (auo. Erena cruentantemitnorfu, Silius, Frenatislucentín equís, Vergil. Wtarmatus eques renal. firatost teneret equos,Líuíus, -"Equítes infrenatí,íd eft quorum equínon habent frenos, [demi mídaz frenis nó utebart, Oppíus debello Afríco. Maffyli equos uirga non freno gubernattui Vergilius ínfrenes uocatINumídas, Maurcibij uíx ora tenacíaferro Concedunt,Gratíus, Dt nís & relíqua ínftructione equorum Libycorum díxí ín 5,in Maurís & Libycís, Confideraríddu (inquit Petrus Crefcent.) durities & mollities orís equi,ut pro illius ratíone frenum commod attt ad hibeatur.Sunt ením frena quaedam ualde leuía, quadam mínus;alía afperríma & duriffima,aligmi nus;quadam medía inter pradícta. Formas corum fcribere omítto,quíia nota apud frenorum atit ces:nec poflunt tam apte deícríbi quemadmodum poflunt oculata fíde uíderí, Hzcílle, Aum? libro octauo de rebusgeftís Alexandri Indorum frenandi morem hís fere uerbís defcribit, Equí&« tum non funt ephíppijs ínfiructi( eGryulwarfed neg; frenís íta ut Girzcí aut Celtící:namft mmu equi oscorío bubulo crudo ambitur : quod confutum eft, & ( afbuerupfuoy )annexumt:contíneta tem flímulos ex zreautferro íntrorfum conuerfos:dítíores eburneos parant, Caeterum ori femem indítur infirumentum obeli figura, (hoc eft rectum & oblongum: quo habena (fvzijst.) depedtt Habenís attractís,obeius equum coercet, & ftímuli ab eo pendentes pungendo habenís pate gunt,Hacille, Gracifrenum xeuviy appellant:eft autem proprie ea pars freni qua ori ínft Inde uerba xeauvsp X Xguvayorely, Xadaviyeyev yAuesy, frenare línguam, INícander tropíced uu yasuvic dixit: Oppianus funes nauticos uocabulo neutro pluralí eouré, | Xaivéy Homerus uocatlit | nípartem quz ori inferítur:habenas uero fvaiigee X Avia, G c, Varínus, Pollux ad equum fingula rem requirit ínter caetera Quussy Lese Agit, TÓ AA ln zrpdrop in Quo Dee Y Vorrey vrfoscoesty , ot và rva cioe eon you. oc un du 0Ue Auot Gr vrtvorTo: eX d gua Aysieto. ox &rparytucmruuia 7? eia viv", Neu x afa lic T8 xor, Pol, XeMrdiecs cU éS eic xoJuvoy vrftuleivas à soper, v) xeMivesy Ade, Doraog Ux Ava elyo a Mvoros, V ari, Xi" aule tyyeuuve Ga, Plutar, de Sylla, Et alibi,Izrzrec $yyetuvedge, l'arzros ép Xenoph, ÉxAvma« Tarzry 4 xev, Procop. Égévos 7 xoAuvóp eie avyos, Pol. Aviztuc rois xeovoic «Q) Helíod.ín Aethiop.Et rurfus ÉQdc zó xeAva Y rz, AvexMeos Y cirque vx r8 xo2urs, Pol. hoceli det avayeturiCay y Var miy,dvesbzay. -Etalíbi,nor« ue JL pyat, vro 5 xgtlisee ig qud Td o T xcouvoy Cave Éy yeoLn&esey Nau tui yyiver ey tervertov ve youvóy, Calab,li. 4. oi dt yetuva ofyoeicoty celum Aca Twy, lbídem, Xexvàyygvetwrvis,id eft aureís phalerís ornati, Píndarus díxit ín Olympfjs Cal ne i5. Item philtronhíppion pro freno,lbídem, | lduvzao xeouvós zrudtv/uoy, Suídas. — ize oz yet. apo iva NL, exei], ivin, Pollux, XeAMveQeys stuaerw izraup, Callimachus, xeWue, rt eui, ce, Varinus, Acuy dt sóguoy c ve(vyus PüAsc Bid(uy xol. rc viec pony , Aefchylus in Promethec njDieue elu. Xevood ead &Nvrse gout trbhuo Kgerpt levouoe Euripídes, | eusp, dyydp, Ginsoutd pc erpasipuap, V arínus, Ézrtsoui(sp, teorod Y (ay nur e ni meemy&(ay Idem & Suídas, "ra dt yg d'ngya, Naxos utat, Sola "Pi? No soqtcay rit Ny wp AG Cplvat: rae dE vrÓDu eon «gi, vrpuoyaryi, 7p23ol: (Et alíbi, zat Và TU,EQN y Àveyvom BgisoQavus: ore dE sóp viz colt ay o uic od ON ASLG RU Twc open rez qu Aer eid, diia Auot «gi: d'axrvier Pollux, Z«uesequus,quífrenonon facileparet, /:3:,5 X:2uvor, (quafi c QUU "4 cQUy;ey ) Kei QJIc6, fo ly Béorisot eTxga $oynwa, A elchines contra T'ímarchum, 9:4óe de fy 6 vo lauaéc eic ay qveBaAovze (0i lu Ba) AIQIAG- d'e Quaw, ÉAX eic xou "Y QJuop, ds &p isa, Suídas 8 nus. Inflrumentum hoc luforíuma figurz (imilitudíne fic díctum apparet, ut & laur, quem quogp interpretati fumus iudicíalem cadum,;uel operculum eíus coniforme, per quod calculíi tebantur, Latíni fumiliter à figura turrículze nomen huic infirumento índíderunr , de qua attlats E ; ibid. Quseritcompofítos manus improba mitteretalos, Si pet me mífitnil nifl uota facit. Non fo iautem talí,ut Petottus putat,ín fübieQtum alueolum per turrículam demíttuntur, fed etiam teffere utex Suída uerbís apparet,kvBdVzwoy jeyewiy appellantís: & apud nos etiam quanquam rarum h&c ludum cum tefferís fier obferuaui;nec íd abftp ratione:tam enimtefferz quàm tali per manum frau dulenter emítti pofTunt,per tucrículam non ítem:ubi fcilicet non arte dolóue, fed uotís tantum ludía tur-dNoftrates uocant in oer bzenten fpilen:quo ludígenere ín nundínís quibufdam feré apud Hel. uetios atuntur,) T'urrícula;uafculi genus à turrís fimilitudíne ita dí&í,quo íactarí tali ludendo foles Tant.Eade pyrgos appellat:fic ením Graccí turrim uocat, Quí pro te tolleretaatcs Mítteret ín pyrgt 12los, Hor, a. Ser, Sat.7. Hic A cro, Pyrgü(inqt hoc eft tabulà:alíj frítíllüi dícát, Calepinus hocíuloco ie nonpyrgt, fed fímü legens, Fimü (ínquit)uel fimus, quod nos frítilla & alueolü dícimus, ín quo con éectz teílerae agitataeQy mifcent, Atqui nos phímón oftendimus,non alueoli,(ed uas fupra aliteoli efe.Pyrgum quida uafis genus cauitate feffilí interpretatur, quo coníedtítalí agitentur antedp ín al ueolum profjcíantur,ut ín Promptuarío legímus:quod mihi non probatur:turri enim pyramidís fía gura,non feffilis & plana conuenít:& fupra ex authoribus oftendi, infundibuli aut coni colí ue fore mam loo appellato uafi fuítTe: funt autem capiftra quoc & frena ( delorís frenorum loquor ) fe:é huiufmodi:& ipfum ludí inftrumentum, quod hodíed apud nos durat,ínterpretationi mez aftípue atur.Quanquam ením turres quadrangula forma extrui foleant,unde & pyrgos turma equeftrís fi - militer ípflructa nuncupatur : magís tamen ín turtíum fpecie tectum ipfum pyramidis forma affur "gensconfideratur, Calíus Calcagnínus de talorumludo fcríbens,Ad fummouendas, inquít,aleàs E iorum fraudes, quí (abdola manu utí callent:inflítutum eft,ut in cendítorío,feu tu pyxídem mauís | appellare;repofíti tali promerentur fri abacum: id condítorium Perfius orcam , fumpta ex monftro maríno translatione, appellauít.Síc & Pomponius poéta Bononíenfis , Dum contem plór orcam,tas xillos perdidi; Fac Calcagninus, Perfij uerfus Satyrag.hífunz; Quid dexterfenioferret, Scire ca tatín uoto, damnofa canícula quantum | Raderet , angufta collo non fallier orc, Hinc apparet orceelufort) ínftrumeti ad talos,collá fuiiTe anguftum,quale fcilicet ínfundíbulorum eft ex orbícula 1o ambitu capaciore paulatim ín conum fe coliígens: (quamufs & aliud genus infundibulorum eft, quod planum babet fundum,fed ex quo oblongus & teres canalís defcendat;)quamobrem non pro boCalcagnínum quí pyxidís & condítorij nomíne orcam luforíam appellet , cum ín tali eauítate ní« hiljne momento quídem, loco manere poffit, fed ftatím immíffum delabatur & excidat per collium, yo Fallítur etiam Sipontínus & alij, qui talos ín pyrgum feuorcà íníectos íactarí agítarits putant,eo fcí licetmodo quo manu agitaríab aleatoribus folent:cum turrícula fic agitari non opus habeat, delaa tisfponte qui fímplícíter ímmilTi fuerint talis aut tefferís:nec poffit etíam,cum loco fíxa fit, ní fallor, praalueolum, Campum ín quo tefferaría pugna exercebatur,ab antíquis nunc abacum,nunc ale ueolum,nunc tabulam luforíam,modo zzwvéiop, fed & fritillum appellatum uideo : reclamantíbus lía xergrammatícis, quí ex authorítate Porphyríonis,non ad tefferarium ludum, fed ralaritim , frícíllum : - pertinere arbítrantur:utidem fit cum turrícula ínfirumentum, &c. Caleagnínus ín libello de teffez Tarum ludo, — "uM not Quoi ulis, o Bor d tomes xv Bor, Pollux libro $. fed prima fyllaba uocís xidie per».non per £ fcribi debet:fic enim legítur apud V arinum; Katona , vx ofv Beda, 2i &y cPs voc n/Oita emhecri di "y ve. Etruríus, alu, ayyeiop mÀsK7oy iG 0 Ue Lucae xelixor, Et mox, MA vro7& ufti79: g we do Tl Tj xv Bay zrotdY3y eyodveró wi, Büovrdt- JT oirzái, «gà 3p ÉpgUzr7: 8" qe Gxoic, KaerOg xv Boc esu tyey silia — (pK Sea xultouer rico EU Betqpac, qu oit es &v Boc £BaAoy, Hoc ínfitumentum fi ídem cum turrícula eft , non ptoprie uidet oxybaphi nomíne,íd eft acetabuli, exponí, Mutuatusefít autem V arínus quz híc ad tripfi, ex Scholijs ín Vefpas Aríftophanis, ubi poéta uerba funt haeczdiozvovzé yer JF evedetg o iA Mi (id eft uulgarem turbam iudicum.) Éx xn atpla Act etpiCó dura «gà aya ye Move 7o usd tp , ex cetharío üictitare, & minímum inde lucellum quafiliguriendoabfumere, Sed talis & tefferís relictísad frez nosredeo. Pollux ad equum fingularem requírít xxu3c,Qiudc NM; Rc, Pluralis numerus zo ucl "ied:ut ín Epigrammate A nytes, xax A«cíe Quid sr són in pueros hírcoínequítantes, eisa(paroa Xytonum,non probo Yeués, Quuéc, V arinus. Hín& 4/9juG- TamQ- S yere Qd ve Qiu", 6d vo Avin Te ;ldem, Vocabantur quídam & «wei Qyuol,ac fi frenos tíbíales dicas, à quibus crepitacula («os gi Z'evé)pendebant:& ímmiíffo eís equorum hínnítu fonum tibíz fimilem reddebant, Pollux & Varís . müsinàvAwzw, Siglansíta contecta eftnquít Celfus 7.25. )ut nudarí non poffit,quod uitíum Grae E appellant,aperíenda efi:quod hoc modo fít, Subter à fumma ora cutis íncíditur recta lía aug ad frenum,atcy íta fuperius tergus relaxatum cedereretro potefl, eisp Sy dv , GXAso Ley, A stu 7i vele Qut Gern r8 iqucyufuls, Suidas. — Puri, zi dura Ajo uel Qvo quod eft traho, V arínus? Kdem uidetur quod jv75,4»,íd eft habenz:quam fimiliter vocem aliqui frenos interpretantur , per fy, niecdochen nimírum:fed de habenís poflea, | Éy&Az xeauvol, Hefychius & Varinus. Apud Pindard facetíore metaphora frenum equi hippíum nymcuparí philtrum obferuauímus,Calíus. Asp ig "8 lora (6 xe2uvie i à xoi Q^ mo xeuve s aic à xofx Go, V arínus:)N tAvop dt 3e &xgoi eie Bonysoo fna a o43r | iU | | My soc uioy, Ammoníus. Dores xXuop uocát 7e &xeoy,ldem, waAuey Attice, Nha comuniter, Ide, fv (u LU Q^ vzAG" 10A rit Gr. )Non probo quod apud Hefychíum legítur, vaaoy, ed 3«ouvs,. In pa t€ Áríftophanís «zAíoy legitur per A. fímplex,carminis caufa puto lambda altero abíedto (quanqua Wapud Xenophontem,ut paulo pofi cítabo firmiter habetur) ín bis uexfibus T tris anapecítícíst. $ $94 . DeQuadrupedibus A ys Tiyatt xocéls eom. — Xpuetytluvoy erint Slap Aus Ges qeadric aciy Scholia «uy; ei váy exponunt , ut Suídas etíam & Varínus, Pollux equum fingularem inftruens defiderat xig Quis, lad (paroxytonum,nifi mendum eft)ygnwés, Pfallíum ínfjcere; NXuop so Bé0ep, dicuntur quiferocientem animum moderamíne quopíam premunt metaphora fumpta ab equís animofig 4 bus, Platolibro de Legib.tertío: 0 tai" wrap viipyert az apya si Üyjes pin ey Gosoy, olop NEN op. qe Bou oz vl 9 «pope duy, Pfallium autem ( ínquit Erafmus) eft círculus , quifrenoaddi, tur,unde & pro freno ponitur ínterdum.Nífi forte allufit ad bubalos,quí círculoferreo naríbusig | éecto circumaguntur,unde prouerbium;Naribus trahere, Rufius quídem ínter pícturas freno nonnullos cum círculís píngit medíz partí anteríorí annexís, ut pro equís T'urcícís , & genetis fpanís, EvQáp;i xlu&yyn qa L8, forte Ni uel dtes, V arinus, )vquy ózrép quo. euodcy yup 2 gníficat etíam uínculum lígneum,FHefychíus,Sed hoc nihil ad frenos, Polluxadequum fingt tequitít yeuvoo, wvryeqe, to tp "r nviyyse aA Varas Aotsupnanme qu veyut Aye, In lexícis Crraecís 8C C latíno w»r«ws non alíud effe dicitur quàm clibanus, uel camínus ( ut etíam ín Scholijs ín INebul: Aues Axíftophanís:)& proprít ubi extínguuntut ac fuffocantur prunz: mihi fane ín.uerbis P. cís freni uellupatí afperíorís genus effe uídetur,quod ferocíores equos íta aliquando coérceri teat ut uel füffocandé uideantur. Frenípars qua orí ínferítur xoouvos,s 7o psp paaop viay« e dt dh eer Nou, yivoi pi Boer Sax d? wtosierutt 6 Vera ^, Pollux. —"re£BoNi76 76e Varerois qu 7016 ytuvois genita Hefychíus & Varínus, eaopars quaedam frení,lídem, Xenophoninlibro dere equeftrícoftem dendíequum praecepta tradens , fic Ícríbit; Pear ulp vtlvuy T puzeyoryst )gn Gc rie Naroyotuvidlos Anl Leto ipripdiloy , Wferü ec vb ajusdhdy yelox Aa Sy, uot yoMgly, 7 depu 5 aces viae roto vrl) coo potg a à Bawbzo, Cameraríus uertít:Prímum de frení parte ínferíore,feu etíam de annulo bulláue huíustli gatum lorum dudcoríum, apte finiftra manu prehendet,& fatís laxe. Dextra capiet habenas dei tasín fummísarmís, Etrurfusiíneodem líbro, ex eiufdem uer(ione : Prímum non pauciora frám duobus parabímus:quorum unum leuíus orbes (zgeyio)habeat grandiores:alterum eofdem cumgu ues tum depreffos, Echini autem,id eft claufura eruntacutíores,ut cum íftud prehenderítoffenfiy equus afperítate mox dímíttat;Cum autem leníus illi inditum fuerít,ctum gaudens huius quida lt nitate,alíanilillomínus ad qua afperiore freno inflructus fuerat, fub leni quogp exequatur, Sínltic tate contempta ín hoc penítusíncumbereuolet,cogent fcilícet illum hanc ob caufam fubied emn. díores orbes,os pandere;atcp íta admittere lupos.(Sed Graca míhí aliud fonare uídentur ; próiil apponam, Hy ele ssrzeogovn(es 7 Autzwr G- lega &zrípeidieroti qv err , mordendo fcilicet SCmandae do:zéza queue mpoyde ueyednut Go Ain arbamilsuqu, vec yelarteqp eive yt (opu Sa cró, eden 70 scu: hotdd ut os pandere coactus,frenum mordere & mandere definat. )Poterít autem afperiusifrenum uiti xí cum ímplícatíone quadam , tum extenfione, ( Olévre iT apayu y vrttvrod eeoroy vroieiy vol. xerrelbn Kj trzeivorzw: Camerarius legilfe uidetur ugzwzevovzz. Pollux omníno aliter, Es: diy) cis mayo unt vei x&toA edv mu, C npwoicov Tw lego nt zmMivse, etfimmexpzy cera oblinere fignificat, ) Cacterum iufcung modi fuerint frena, (unto mollíaomnía, Qgavor oyeol, quibus cotraríj exAugor, )INam rígidim quauis parte fuí prehenfum retínet equus totum ínter maxillas , períndeac ueru ubilibet p hen das totum fuftulerís, Alterum ueró non alíter quàm eatena; ea parte tantummodo qua tenetummit fleditur,;alíz pendent: quas elabentes dum captat equus, lupos (sso) interea amittít de max li Hancob caufam & ínferuntur medijs axibus annuli weeop oxcfv ápovoy d'eer v7ot gionem) UON] lingua atcp dentibus prenfans,omíttat correptionem ínter maxiíllas frení, renum molle eft,cuma xes commíffuras(evuBoAat) habent laeues atgplatastítemt omnia quz axibus accommodantut;tlli funtampla ( ugusvue, forte fipUztem , sto: un cvwzruxva , etfi Pollux etiam Büeusou habet) & mint fa, mollius frenum exíftímandum,lIn quo ueró omnes partículefrení grauíter difcurrunt atqi t9 duntur (geAvzas d[zzpcye soi eti, id eft egre loco mouentur nec facile inter fe concurrunt) illud num rígídum erit; Hadlenus Xenophon, Eadem fere & Polluxtuidefupra ín E, Freníparsquam nuncupatur echínus;ficut quod círca mentum eft, pfellium: quod orí inferítur,chalinus:cuiusmW um eft, henfü:poftín ambítu dactylj,echini,tríbolf,quos mandiít equus,Cal, 12,18. ex Polluceutip 2 paret, KoevQetap apud Xenophonte Cameraríus uertícalelorü transfertrapparet ait ex uerbis AU 4 phontís círca aures íd locarí.Kequqadec, novo, et yeAuvoc,3 Polluce patíter recenfent, Ke uda | *$W izrvcoy wbevasiigete C wbovdpirzue Hlefych. OX V arín, O dE e xopvdic vB oras extermpbu G" ipao un T QuviyrsoguQata., 6 dt vráox aite gyove, reise, uei, Pol 110, "ras Ay vlece $a Dach or69 lo scopi RU to GB xgtopttoz. "f de wopvqatery à dfi eikoerto,To dE sojtoy TR atprs epa abo Qspero, xiy AM d Leyeag d nAop UTI Ta [vos dá xeu Qesy, etc , Xenoph, Cameraríus uertít, Habenas ob caput ín futmmís armís depore uertícale aát attolles ín dextra teneat;ac lupos finiftra admoueat:ds fi equus admiferít,applicadam lícet erüt freni lora, Corypheà fortaffis Latine frontale lori uel frontale fimplíciter nó inepte dixe. Nam freni ipfi (ut fcríbít Girapaldus)à frontalibus pendent,quz caput equi hínc índeuíncíunt;e — addítis bullis interdum auratis,gemmísiy uenuftant, Plínius 37.12,de cochlíte gemma, Quondam tante magnítudinis(inquít)fecere,utequís regum ín Oríente frontalía;atg; pro phalerís pen aliaa cerent,Sed ampyx,potíus quàm coryphaa;frontale uidetur, de quo infra, Alíquifrontaleexpor ornamentum,quod fronti equorum (iue elephantorum ímponí folebat, Ingentes ipfierantadde bant fpecíem frontalía & crifta, C tergo impofita turres, Líuius, Pollux quidem aGperemiumm, DcEquo. H.e Libl 595. qerarma equorum numerat:fíc etiam uocatur vo zi v werarcro d'éNue, Idem.osfAupe aliqui ornamens tafrontís exponunt, V arínus ín Hvic,Sed de phalerís ínfra, — Suzusseiy uidetur appellare Abfyrtus ín Geoponícís libro 16.capite i,eam frení partem, quac orí ínferítur , nímírum à falíua (eAsy & eixAop Graci dícunt ) qua opplerí folet, Tóvs qopBuiy odrzvic erfüezilovzus "y youvóp rc 78i Qr Viexeses top, ire Aaduop us uero, oce ni dA Brerva. deg 3W ewusuodoy N-oqov, Andreas à Lacuna ín huíus locí ínterpres ratione uocem Girecamrelíquít, Cornaríus poftomides uertit; Veteres ; ut Varro, ín eodem argu: nento, hoc ef pullí domítura, frenos fimplíciter nomínant, "reze(wv, 609" eui, Hefychíus & Va rimus, eyw&(ev,equum cum freno agere,uelfub curru,ut díxí ín Ceruo capite quínto, | oi e rraplos spuquny damit eo raus ado oot sy cioyeov més nhsucurs Afer, Suidas ín Kwlaf, quod exponit palti, arícam,lígnum rectum. NP NS 4| Habenz,quod hís equos teneamus:unde & equí habiles díctithzec & retinacula à retinendo lora(lego,& lora) Ifídorus, ETabena (ínquit Girapaldus) frenís annexa funtlora, (igi e Dui utequum ín gyros flectere, impellere, retinere ualeamus.. Maníbusmolítur habenas, Vergilíus deTurno. Ferratocalce;atqp effufalargushabena Cunctantem ímpellebat equum, Silius Puníc, 7« Ipfe ter adducta círcum caput egít habena, Verg. 9.Aene, Liber habenís equus,Idem 5, Creorg, Semelhic ceffauít,& (utfí) In fcalislatuítmetuens pendentís habenz (íd eft fcutícze, ) Horatíus 34 epift- Habena ucl babenz potíus in pluralí (íuntením gemína lora) pro poteftate & facultate;item - babenula díminutíuum,uíde Promptuaríum, "Tempore paret equuslentís anímofus habenis, Ouá ; islib.4,de Triflibus, Habenas Graci svizcín foemínino genere,uel ín neutro sviz(prefectím poé tz) uocítant 75 cà d» Avzrà i ib r8 wap o rutlsep $8 127250: non folum ením de celete equo, íd elifingulari&via dicuntur, fed etíam de íüctís curru autbíga,ut V arínus docet, xeXvée de toto freno dicitur,cum propríe ea tantum fít pars quae orí índíturilora uero qua manibus equítantíum tenena turyirí & puzhipéo dicuntur, d &y (Svovrvu Var voi idt. qoxixei, V arínus, Eadem, ut coníjcío, & fvzz día cuntur,ut fupra monui:quanquam xeva ínterpretentur,per fynecdocben:;ut & aviey, xoJuvéy, Pol^ lut fupra cítauí,medíum quoc partís illius quae ort ínferitur ávioy appellarítradít, Hviezg Apoc - wuusip,Hefychíus. "aecuiy nviac ado. BeAoy uieriSert G2 78 xoti, Xenophon, HrvigetyeAóau( Eos mero)Adpr vrezrona Adiuro, Hefychíus &C V arinus. Éx dU afa xev vig AdUxc $Aeqvunn xetas vae Gy , Flos merus Ilíad, e, Hvío: dini or zriidty qui zuo Quiviqeze €yrzóv, A nyte in Epigrammate, Idem epíthes omn Afpíde Hefiodilegítur, Tra vreead'ueu 7 Pvvxbs sus vias (fenarius Aríftophanis,ut uidetur, y'apudSuídam) «7t: vla Zrsoiey rpozrine, og P Geuaryop, rude "yep roue. fipuoySv ToU oi zr 7708 Ep d* «vzvó m Inage Bkburs, Flomerus Ilíad.A.ubiScholía &UAsge zx &vie;dícuntur autem fíc zrwod 7» eiAsiy , d? e tii fzraoe eiAeid'uc; d 1 sesQuwz: reperítur autem femel tantum heec díctío apud Homerum, V arínus, Butngei eiAgvzte qoi uuo ase "ri Nano (V uec: 710208 dé Eartyoloun. otAoms elewrot , "Tola" AU. & ie o win0n, Epymologus, Eifostoi die yop Homerus Ilíad.J, Maurorum equí collaría (z/&zpaysue)habent lisnoautpilo confecta;unde habena dependet,Strabo, | Aveivi^ Vera, vlvesreibis wo vuoi yy", Varínus, Deheníocho,íd eft autíga, fupra díximus:s&vwoysy manu tenendo habenas equum regere; liue íncurru , ut frequentius ufurpatur , fíue fíngularí equo ínfidentem , ut apud Xenophontem; HWrnyeizon d'é ap 9 lasQeryenieré o 46 vorm O ,irtrigto "rois Xépedy, Ce Idem henías,íd eft habenas laudates quales,non ínfírmas,nec lubrícasnegp craffas:etíam hafta illa manu,fí opus fit,comprehendí ut qué luat Avr? pu'ziip(G" audire Vorzroy, épeivau oy xtouvéy eic muy ree cric eio racc siriac Pollux. Ey dt julio v3, Homerus ínIlíade, Yom opyewe,oeioe yo yet, jure yeyeve legi poy, Pollux, Etruríus, T495 D /mqmxay o xóUap., LengéQa Qe pu eryoy«us, yeu, ó y5y Zapafte qv Xovetzyaa Azyet Foo Gy Toy "sd ASy, ay buds E ' 5 ria Bop T &yoyw Bonyovíby. O dé Vara cdrr& tirxeTo opos qoi studi Aviac eAxuvopJwG- axV zzv qoe, Dexippusapud Suidam. —Hrwwoyeotzuc, apud Lacones ís dícebatur qui iuuenes in re equeftrí ínftia E "tilibat; Hefychius 8€ Varínus. Áqwi&(sy , equí contumaces & prarferoces dícuntur , cum rebelles funthabenís,et frenum morfu corrípiunt,uel aliter per uím fefTorem à uía ínflítuta auferunt. Heros. díanus elegantí metaphora ufürpat pro ímperíum detrectare,ac fubdítum effe nolle. Agluikros kvef bo (uyeuacyia ote QoS vb" crono Vorrat, XD "ay etoac ORvice de div kot A Lac dt fora" &gluna (s on y yes VW epi] U et pix eoo qud acra tic pur are eod oa, og] Gern vro ero Üioy, V arínus ín Hvie, Confiruit 1 hocuerbum cum genítiuo,Suídas.. Adlunsric irum rer G^ zréphow Q^, oi d£, &abuig(ry R, viru T QA Aa ec.Suidas, Agli, To cni puedas, ato mou 7 dU9eizce od a i) ,yuoiador Varin, Aexay dE sida Wécve(vyuc PNG Brod(u iore nviae ucdyu, Aefchylus ín Prometheo. Forte & menie eg TW. wiey Vicitur, quafi à £u C erpatoc aree fiviee bei uti"; exponítur enim ote, veau, yo sóc quanquam aa pud Grammatícos níhildum de huius uocís origine legere memíni. . Pc3o/uds, & via TW veqvytey, Ele - fychíus 8t V arínus. | | € Ampyx,aurata dícitur catena (ea, funis, Varínus) fetas uinciens equínas in frontís ambitu: D P : & Marrís equí chry(ampyces Homero dícuntur, Sunt & quí eo nomíne retículum intelligant muliebre (eir baub) Calíusex Varíno. Vírginesapudnos antequam nubant, partím ornatus, pattím coétcendi capillos caufa,ftrophíum quoddam]latiufculum & rotundum coronz ínflar capíti "Impenunt,margaritís &€ eemmís (uerís dítiores, tenuiores € uítro fíctís) ínterpunctum:quod quide imiliter, ut retículum,ampyx uocari poffe uídetur,uulgó nofirates nominant baarbano,id eft uíns - &üllüm capillorum. Huic ab eccípítío pendulam fubíjcere folent aswecw fiue Hee efi ficiitiam comam é tenuiffimis filis (erícís (iue bombycinis , diuerfis coloríbus alternatim difiínctam : uulpus. appellat ein bentel, Ae wizhe 7s sg itv , Theocritus demulíereIdyllios, | Caterumq nam ampyx ín equo fuerit, multis docet V arínus, Ampyx,ínquít,mafculíni eenerís fecundum: tes,díadema quoddam efle fertur capillís religandís deftínatum;quos collectos ueteres huíc uir fubijciebantiqua quídem defcriptio k&9«y uulgo dí&tam non alíud effe quàm ampycem demon Etuerbum é&zxi(p etíamnum fignificat antías fiu caproneas, id eft longíores frontís pilos re: (legímus etíam penultímam per a, &vzvsé(sy,apud Euftathium Iliados x. quanquam Var Etymologus interpretantur 7» cuz ka areas pies az apt?]ey, (Etymologus habetaza lego cep(ap,quod eft uincíre: )& rurfus &wrvkgoas, dvadlnzas yetiuvBn et ex Lexico Rhetorico, dí&i chryfampyces equí,quód pili uertícales eorum aureo lígarentur flrophio, Auzv£,yevis, v | Bapt eorinoway Arif pet d luae spot, Ar unde , edad perte vil uerepoedy (eios eas 3» Gert ye ( So elvicirvie ep uit &eydy 8 2 iyas, Etymologus: óc Quos Paw evite , moi. i wav yAdosa vrteapat uia Gs ydp Atyep éali, PtpetueruxiCerou apud ueteres exponitur reezAuterou vac zylyat , laxgudoAG" uel lax QeerO-«(malím xeoxvQeezG",ut paulo poft dicam) ornamentum quoddam eft capitís : eevloya, uinculum.(eeee)ín círcuitu círca tempora ligari folitum, V el, Ampyx eft cephalode(mion muli Ampyx apud Sophoclem ín Philoctete prorota accipitur propter rotundítatem, Varinus. Xa vvE x vetyeiuwO-(per fynecdochen,Scholia ín quíntum Iliados:)uel 3eveisojp €", aevob dto" eur pss syenp 710g T2 uz vw , (füpra ex Varino mafculínum efe díxí, )eveoere "^, Hefychíus,Síce eíviG-,quíaureas uel pulchras habenas habet,uel uidigeG- ldem, Xavoy gvettuzrvxgz, quai borz«, Pindarus ín Olymptjs Carmine is Et carmíne 7, Xevertwzrvig A«yse pro zie z & fimilit lithmüs Carmine 2, jv Guervxop Macy díxitpro muy, Kex &uzvug vifi Gy eov, Calaber de € libro quarto. Ampyx proprie eft capítís oblígamentum,ac auro & lapillis plendícansloru tícircumíectum foemineoruerum metaphoríce auro lítum fic nominant frenum , Calíus ex V ín Movagezrvyia. "TA y. &7r0 x9a705 yes d'tc aer oryeMóqere, Apervwgz lxouqaAo a. ndi zivoerup ead wn, Kesdtuvoy Ü', Homerus IHíados y, de Andromache ín terram collapfa:ubi Scholía addunt, Kereudi qiOc ipdip Moy uiro xpoxvQewzy, Ampyx quidem quoníam & ín fronte & ornamenti loco hab frontale Latíne díci potefltquo uocabulo,ut fupra citauí,Plíníus de equís utitur, exeiey m s£,legimus ín Acharnenfibus Aríflophanís:;ad uocem, T hafíam,alíqui muriam fubaudiuntalf lam Thafio uino plenam accípíunt: &uzvf d A«yerou do arhoieyov voy y 7o rai duet ri &5yens 24, xli jd dy ma ovs, tuzrvxe d eria oo axzré (qu «gi xgawifey "oy olvoy wgrzoyensikéie, Scholia, Aat phalerz, equína ornamenta,apud Sophoclem ín Oedipo ín Colono, Varínus, werauzrvyicw eum apud Píndarum celetem uel vovoyeouvoy interpretantur, V arinus ex Scholijs Pindarí Carmiínegyle - to, Sed apud Píndarum rum ín textu,tum bis ín Scholijs wveprvxia per x.non per y.fcribitur, (/Ornamenta equorum alía círca partes inflrumentí neceffarfj funt, utsivíc Ad tacqaum Hümu ro, & aurum gemma ue circa frenos,babenas:de quibus hic nihil aut pauca dícemus : alía foliustr natis gratía adduntur,ut fronralíamonilía,phalerz. Phalerae equorum ornamenta dícuntumglitt. bo Graco quod illufirare fignificat, Grapaldus:q«acp Girzeci ilufire dícunt, Reperítur anteninpl ralí numero plerunc, nimírum quod femper gemínz fint , utring: ad utranc; maxíllam, ed eró0x co vile exczrkouo se Avysei Aegis, V arínus: quanquam & véuerzeidloy iz wonuoy , id ell taleornamentum equíapud recentiores ídem interpretetur. edAape,oi voy Acute Qdst, ari duc i» Af ny, ?ritoa T» Quay &5, Scribitur etiam Qa2ea per ».in penultíma,unde zvzezQd2n 8 nus, ec, paMercevzt, alba, albicantia,geAapós, albus, Idem & Hefychíus. QA aer, epit T GÀ arfoucepe Aetteet od vro valor xoJuvol, lego xouva, o farzrenóo quat, Hefychíus, e«Aapo, vas bli ricas, (de frontalibus díxi fuperius: )ess &azidYosoc, vli xGrpsos ThD WI do y tvrttp d Vaamay TR. Woodlrto vd vro. ite ya Sue nuoto ure, Suidas, oA ape, rear Pollux,non quídem ínterpretanisi res dítrerfas enumerans,ut ferefolet, Pluraleges ín QgAg &€ q«Acc apud Etymiologti, & stzpad etz«zp«QaAG" apud Varínum, Primus equum phaleris infignem uí&or habeto, V ergilius sul Prater equos uíros&, & fi quíd argentí,quod plurímum ín phaleris equorum erat, omnis cetet da dirípíenda data eft,Líuius, Frangebatpocula miles, Vtphalerísgauderetequus, Iuuenal tyr.it, Plinius etíam ín fingulari protulít libro as, hís uerbis: Eftením adíectum hoc quoqiitlel phalera pofita, propter qua nomen equítum adíectum efl, Phaleratus,phalerís ornatus, Suetollll in Claudio, Craffus frugi equo phalerato, & ín ueflepalmata, IViunera quz legatí ferrentregigté crcuetunt,equos duos phaleratos,€c, ^ Vt phaleratis díciís ducas me, Terentius in Phormionl Donatus phalerata interpretatur honefta atqp ornata, Prímo díe phalerato equo infignis, Suettll usinCaligula, Equitatum frenís,ephippíjs,monilibus,phalerís prafulgentem, Gellius libros leras Galli bardas nuncupant, XeAvop Jg ute, yeu QáAape terre, Pindarus ín Olympfjs Gal rí dedit lafon izrzraeie ysgasejeuaéuuy QeAetpoy vrohwrvyrux x30 uoy , Orpheus ín Argonaur., | lanae exy Oeiouat v9icor7«, Homerus líados(, Achatís quadam genera ín Indía,equorum ornamenta? dunt, Plíníus. Certe equus non íners , neg; corporeíncompofíto & bene curatus, & ípfe gll quodam cómptu, & equitem exhilarat. Neg; hoc fugit, quem nihil fugit etíam minímarum Homerum,quí ornamenta equorum, & ípfos reddere confpícuos dicít, & equitibus dignita laudem adiungere, &c. V eríus eius hífunt, dg e ézezle v ieqewze uus qeiviu gy — Mgovic o by ups oot, Keira oC qe ted uen, rette e pp otav - Vermfdte qackep, Bet de Lira &ysita uqésipoy eror 9 rne awctliel se lod, HHzec Camerarius, Sunt autem uerfus Homeri llíados ubi Scholia zrowioy exponunt vrveeyvetlidtoy, 9» vy yejuvotop surjiqdteay. Kad wvodoAeoozroASue, vat, id eft tintínnabula uel crepitacula «rea phaleris adhibentes & frenis , ut ow etíam dixi: pue autem duces íd faciebant; & à Romanís etiamnum íd fierí fepe fe uídiffe Varinus fcribit, «etíam feu potíus carrucaríj apud nos tíntínnabula, fed maíora , equis fuís appendunt : fed affirmant pluribus mufcís eos ínfefiarifí tintinnabula geftent,canquam arguto fonítu ut a« fantur, Cucumam funt quihabenalía putet ornamenta ex aere orbículata,é medío bulla pro« te, unde uulgo forfan borchías uocant, Celíus. Cucuma(diminutiuum, cucumellaJalíoquí enus eft ereí uel ferrei cum ceruíce, fartagíní puto (quam fríxoríum Hieronymus uocat, noa ipfe) non díffimilis. Martíanus Iurifconfultus ad L. Iuliam, de ficaríjs; Sed fi claui percuffit, üma in ríxa , quamuís ferro percufferít, tamen non occídendi anímo. Hínc liquet ferream €ucumam,ut non recie íntellexerit Grapaldus fcribens,Cucuma fimilis ut Opínot , erat teflz, i Apítius & Martíalis Cumanam nomínant ex terra rubra, à figulis rotaformata, Fíerítamen utforma fimilis fuerít,matería diuerfa. Cucumam ingentém focoappofuit, Petronius ín Sas tmox, Frangitur ergocerutx cucumze,ignemt ualefcentem reftinguít. Quód fi, ut coníjcío, gini fimile uas eft; ceruícem pro anfa accípíemus:alía ením ollarum ceruix eft. Operfmenta us mulorum boum&g & equorum dorfà conteguntur , doríualía uocant, Grapaldus, Scoppa alepannellum Italice ínterpretatur:& alíbi centonem,pannellum afíni et fimilium. Eovzpup, 78 GUApay "roi dvouc tx 7r diy sois e]ipaomy cvépetpty yo sziGcyua TW óvop, V arínus, Sed haec munimen nornamentaíunt. StratumQoflro quem ceperatípfe. Cornipedem, Silius, Inflratos oftto ipedes,píctís&ptapetis, Aurea pe&oribus demiífa monílía pendent, "Tedtíauro, fuluum mans ntfub dentibus aurum, Vergiliuslibro 7, Aeneid. VItímum uerfum cítat Seneca epiftola 88, lledíctum eft ornatus mulíebrís, qualem habuiffe Eríphylam fabulz ferunt ; ex eo etiam equís endensá collo ornamentum monile appellatur, Feftus. | «fuso, fid ejmaoy lraw, V atínus &C chíus: Sed plura dehac uoce dixíin Caneín n, e, | Equí Baeuuxa sr&idogur xo aros fone , Pltra US, "Toy 7* 760: e&Vvoie vga oy os bvvodoooy, Philodemus ín Epígrammate: Brodzus in Scholijs no gít:fuerít autem fortaflis ornamentum ex ebore, Maurorum equi collaría (vrfozpzyMua) ex lis gnoaut pilo confecta habent, equibus habena dependet, Strabo. Defrontalibus ; & ampyce, írt: cedentibus dictum eft, Ovxe71 ev Gxcluvoy (Axemby répzrvày) dp Qe" nisAicio,Hexameter apud Sui V. Xpuebd ud avro sojtov onse Butipides, * Vigparzria: (8 9p0t00 7T Aet, io qui ri "ÓDk irr vro Qc) qoi. x re mát. (alias vrttoa, C melius) sweonLec TIU Veraop loud nia , V arínus Aclíum Díonyfium cítans, pud Pollucem zzpazi« perperam pro zapaie legitur: & elus per 6, quod communis Dialecti ud detur, per 7, uero lonícz:cum ex eo fic díci uideatur, quafí ad auertendum Solís fplendorem occu ponantur : etfí munímentí caufa magis íd fiat ín equís uectaríjs tantum, Dícuntar etíam sva VeQu,7i iwi va Go um, V arínustid eft nubes quz Soli oppofite ipfum inumbrant, Quidam Iheoneín Aratum anthelía exponit nubesorbículatas & rotundas, folem fplendore reprefens: s: Bed has ufitatíus zu dici uídeo, — (| Helcium dícitur,inquit Grapaldus , ante pectus e im;& id genus anímalíum, ab armis, íd eft humeris,pendens in(irumentum quoddam tradtos ; quo & molzilli per machínulam ínnexse uer(antur,& currícula per temonem trahuntur , un. nomen accepít;sAxsp enímtrahere efl, Germani uocantÉomet uel fommen , lilyrij chomutz itumentum uero quod geftant ínter arandum,helcío leuíus,noftri uocant bal[ert, quafi ceruicale ollare dícas, quoníam collo & ceruicí cireumponítur, Hinc (ab eodem uerbo taxey , Gira pal» helcfaríus apud Martialem,quí fune cannabíno nauem trahítaduerfus undas. Sidonius , Curs m chorus helcíaríorum, -Defectum alíoquín me helcío fparteo dímoto nexu machinze liberas pplicant prafepío, Apuleíusnono Metamorph, Et paulo poft, Helcío tandem abíolutus, refe. uig (ecure redditus, /5 LA Ferramentum quo ungulz iumentorum círcunciduntur,concifortum & circunciforium V es jtttus uocat, Oportet ferramento conciforío anímalíum foleas ranulas& purgari, V eget, 1, $6. Círa iloríum ínferes ínter unguem & folum, & cum bene elímpidauerís,&cldemi,36. Laur, Rus. ofrietam uocat, Crefcentíenfis bullefíam ferream,ni fallor, Abfyrtus euiasy & eiuAby , Ruellíus um tranflulit, INafiterna, genus uafís aquaríj anfatí & patentís, qualeeft quo equí perfundi ;Feftus, INumelle,uíncula ex ferro,quo quadrupedes maxíme deligantur, Columella, V arro, s,Paftoram Itali uuloó appellant, & quí de equís parum Latinefcripferunt, ut Rufus & Cre ienfis,quí etíam uerbum paftorare ufurpant,Numellz,machinze genus ligneum ad dífcructan. oxíos paratum;quo & collum & pedes ímmittunt, INeruos,catenas, carcerem, numellas,pedía oías, Plautus ín Afinaría.Sed dehuiufmodi uínculís multa ín Cane díxímus. Mersotio qt, eel aid vaut gc bs Varmat Hefychius & Varínus, Infpatula equi luxata, ponatur ftelletta (aftellerta). eniens,fublzfione fpatulze per unum fübmiffum,ut humores ílluc defluant & educantur, R.u author barbarus, Et rurfus de erauedine(ut uocatpectorís loquens, A fielletta(ínquit) in Utrag tula ponatur, | - M & Equitantium admínícula quibus pedes inferuntur, ut (eflio fíat commodior (flaphas nuncue P 598 De Quadrupedibus patinfcíum uulgus) ab Auícennz interprete; primo Canonis dicuntur fubfellares , quia fub fel propendeant,ut docti interpretantur, Monet autem ínibi Princeps,non oportere fubfellares, au dum integumenta effe iuftó arctiora, quoniam eiusmembrí motus loge facilius arcere ualeatfr Calíus, Équos ueterum neeplegimus,necgs ex monumentis eorum afpicímus,pedum füften qua uuleó ftaffas appellant,habuiffe, Volaterranus, Ephíppío dextra ac finiftra lorís quibu ferrex machínule adduntur,quas ftapedes elegater & Latíalíter appellabímus: quía ín hís feíTo dom terga premunt equorum, pedes habere confueuerunt: apud máíores,ut ín ftatuis equeff i apparet,non fuere, Girapaldus,Germaní uocantffágreiff. €] Calcaría dícta quía ín calce homi ligantur ad fiimulandos equos (& íumenta) quibus aut piignandum efl,aut currendum,propterpi. grítíam animalium aut timorem, tiam ex tímore ftimuli nuncupati,Ifidorus. Calcarí quadrup " agitabo,Plautus Afinaría, Seu fpumantís equi foderet calcaribus armos, V ergil. 6, Aene, Fer . calce,atep effufa largus habena Cunctantem ímpellebat equum,Silíus 7,Punic, Calcaríaadg per metaphoram eft cupídítatem ac flüdíum alícuíus augere atq; acuere, Vide Erafmum n Chi Et niàtibus addere calcar, Horatíus 3, Bpift, Ifocrates dicebat fe calcaribus ín Ephoro egere , c atitern ín T'heopompo frenis uti (olere, Cícero 3.de Orat, Laudatagpuírtus Crefcít , &Címme gloría calcar habet, Ouíd.4,dePonto, Ventus fuo cafu uebementíus fufflare , & calcar (id, petum) admouere, Varro apud Nonium. Gieneroffima creduntur eallínze, quee quínos habe gítos, fed ita necruribus emíneant tranfueifa calcaría (zMixex, ) Columella, Interequeftría menta Polluci numerantur xwpov, uve, Sed uidetur wie, potius per vi díphthongum fcribe cum infectum fignificat, quodalijs nominibus ceflrum & tabatum uocant , aculeo fuo ínfe cuius fímilitudineftimulus etíam fiue calcar,quo equi urgentur, dictum uídetur:eft enimillu cium ex genere pvieyp,íd eft mufcarurm,cuius uocís fímilíter prímam fyllabam per diphthongum bunt.Cum ueró lufciofum,fiue illum qui proxíma tantum uídet,remotíora no uidet,fignificat;per ypíilon tantum (cripferím , àzre v8 evdp quod conníuete eft : Íolentením quibus íta afficiunturoqli cum quíd accuratius infpecturí funt,plerung; conníuere, quod uel ex proprío ocutorum affedugl síus íntelligo.Sed uideo in multis dictionibus ypfilon merum pro v., diphthongo fcribi, quodapud uereres quog factítatum Athenaeus alicubi docet. verify, ftímulare,calcar addere. Éges (& và 7o Var vro p) putari Gee rou 78 Gg" paloa 7l PW quer riy eren Helio, A ethíop. 9. Et alibi,Toie vexat ue dieli(ovrdb. Muaricey &uva7miay,conniuere oculislufcíofum effe,palpare. Avdcyxh dE ng vog xoi uvairi(uRyoy "Y Var zroy lieyofidhvt "rote Gore pronto] oup B«d Ki Xenophon. Hoc eft, ut Cam us uertít:INam ftue deflríngatur,feua mufcís punpaturequus, utí ungulís illumnon fecus c üadatnecelle eft, To Uyezen Vroupaosey , calcari cruentare, Pollux, Equoignauo X parum niliil impediet inquit Pollux)etíam calcar adigere, Gd' &dviu forma as Bay Gd" pvarzi, Atintof indignantur,& ictu lafi tanquam accepta íníuría in curfum pra íracundía aguntut , (xd) digo) impetu quí perículofus eft domíno propter iram feruntur. Quod fi quis equítandía Ícius (uerít, parum firme ínfederít,illum etíam excutíunt, & ab ínftituta uía auferunt, & ínpc Óres pedes erecti E. cde trae ro tem alibí, Animofiores equos demulcere magis tet,quàm ftimulare;trzei(ep, | Eqvzpa diutixkAdtUn, Phílodemus ín Epigrammate, Céntrajingi Bathíus, funt qua encentrídes item dícuntur , d eft ínhzerentes calcaneo flimuli, quibus excl quós tiouiimus, Erant & fuz furibus encentrídes, quibus per parietes obrepebant , uelutfac Corcebus dícitur apud Paufaníat,Czlíius. Encentrídas pedibus circa calces alligabant eqii tes,ut Phberecrates ín Dulodidafcalo fcríbít, Pollux, Et rurfus,Toic tucXoie vL gebe pee ep apid'uy, Nam encentrídas ad ufum iumentorum Plato Comícus nómínauit. | Kgrzgwexsdrra 1 merutn nomínantur equi centro obedientes, Gvzréléc, mee, ito dilwexáig xqezpx(o ido, sol vols Lo xovrdt spi zredotduoi, Helychius, Varinus,Catlius, -.Kgvzsgdt Voratoy lwfusois qv Goo]. GAoduvesp eAutaigtir 30, &c. Hefychius & Varínus,apud quem plura, rz$i(ey,Aex7Xv, calcibus feríre,calcar adi ternís ením,id eft calcaneís;alligantur calcaría, Kgveo« etíam & laniroe, Heiychius lgiplans exp Kyipa, mat TW tora ziixpx, V arinus, PA«azO-,equorur ftímulator, KipórvzrG",6 uoySuods i uo svieyG", V arinus, Debucefttís,id eft boum ftímulis , fuo loco egímus. Adxie ftimulus,fc paAevc qup Üevopsuas Euripides. Kquriue éeoxAs Go, acclamando ftímula , Homerus llíadoss, &hazóyyepbídem, AvdU lsvzgtio favzrtt, Ibidem. Tales &zwxzee uocat Plato, Abfyrtus éxyvzgut, apuy , fur manifeftaríus ; quoníam pet tormenta aculei fiueftimulí eís admouebantur, Varínl, Yaass fane tormentígenus ; cuíus ex Plutarcho füpra memíní:nihil quàm aculeos huiufmodilill fe credíderím:ucunalítera mutata eculeos alíqui díxerint,aln equuleos, ut cocum. & coquum qnus;quod non animaduertentes Graci iras potíus quàm &yezpz tranftulerínt : nífi quis índe por titis hippos & equuleos dictos arbitretur, quod homínes eís íta ftímularentur , aut etíam crudeli . ut &imulís & calcaribusequí, €[ Calcaríbus equos concítamus,non aliter quàm flagellis e fummis arborum partibus, (id eft uírgis Jentís & flexílíbus,e lorís,e neruo taurino, Grapaldus.E lorísf propríe (cutíca díci uidetur ; nam exvz&* Gracís coríumeft, sp GAvazwp Másrya, puo Ove Grey , Philodemus ín Epígratnmate, Mas, qeeysMuoy, Hefychius Girecam uocem Larinaiftt! L preiatus, Msz, l'epus,n&sif, apud eundem & V arínum leguntur : elapuóc tamen fuoloco apu non reperítur,forre Gracís tantum recentioribus ufítata uox,a uerbo d'djey,percutere, Masks ' aeri ET DeEquo. H. t L1]. $499 mmuneefl:pseiey poetícumwasievley Dorícum. Mee Cep e fpdosay idem fiehificant: utu i924: ut wdof dicta uiderí poffit per aphzrefin à» 7 ipcvz G",íd eft à loro,quafí urne, In d disp SA, p uederyc per apocope(uel per fynzrefin potíus à recto uds: «92 io oe aniip)uksip BA: ÉzrkDaTAee fpc Any ; Taxes X zjrxtte lorzae; Masifqu o eAedey, Aere efe VATBO, íaà Varínocitantur , ex Homero nímírum. Masi(sip gy izrzroy dixerím:passysp non ítem, 2 dliAsy i ziva ngrzsidhov , quanquam & uasisy eofdem, Masf, d) no voy Vzroroy aAifopsv. Kole yetty operas ucsrya in epigrammate,Suídas, rxezwWAe iqusp eil QNcySMuge, Adipos, V'arinus, i disons y Matri folk Sao. lar dA oi uasrySudwor, uaceryios, o di d'en UaSVyBU wsrytik) EUzroa Ai dt nasi spills nette, pu ziioólr, "rà d VIP yguet, MorsTy eim o. UTI TOU. Éecvcte, NT] var s ort 0NG yat, zr&eat, qureives su DaAey , Pollux, Etalibi » NozbzÀ ya Ty vasvylp Aozsododrae te Ast, Sis, lorum molle & tractabile, oq 5 doso 9o ee ]erosco, uel ab ipsosa fecundum Herodías pro homine etíam molli & díffoluto capítur, uel ínconffante, & quíaliud loquitur, aliud ínus, Papa Koürwzt qv Tos Eoprodo tps irsparyem ori vie dest aviuecson, Pollux: fa gellum íntellí. ora nodís tanquam aflragalis exafperentur:znam & aftragalo herbze nomen à nodofo radí, iberantíbus per interualla nodís: (íccís & afpetis locís naícitur,euíciarum fyluefirium ga barrj noftri uocant dieiftianwutts. Plato Comícus in Cleophónte paptyvaw rli udszye noa ollux to. 15. Hefychíus & V arínus wages habent pet oz, diphthongum:& exponunt , uds ,yawelas, mat? yeit apud eofdem, yücT«uee, — M&Syu dU dar iAewvs sereusd'oy , id eft flagelluna erhumerís equorum ínfligebat, Homerus IIíados 4., E rurfus Me'eyyt rrod áp Wee Vra ose, Apparet fane penultímz quantitatem indifferentemeffe, o1" epa aovróo ed tz moiet e Perd Ü iuieip Su inAuesy 7 £erisosiyMíados M. Mass d* teraxe,Iíados 0, EAxQeozod ou y Masrey,Calaberlibro 4, fud2u Tap vseziwyac Ibidem, AutkoiuelSOAay Xdpoipiys omerus llíados X, rgvze(£Ae Boy) d" iudi Xeuaémy dUrvwzoy lia dos d, MatédAu,9 eoe, ia &, Varínus, Bszàgye apud Homerum llíadis fexto alíqui fecurím Ínterpretantur,qua cede oues: alij flagellum, ex bubulo fcilícet corío, Ózrzuwe 7 apa?by reos Basovu uei, Homer us bL Emtuoie7ó Vziax5, flagellabat equos,apud eundem:uíde Varínum, Vna fcutíca omneís ím» Min ieaieaf rev rtee Aerei: hetníftichium heroícum(inquit Erafmus)de negotio dictum, quod fac£ buídelícetà promptís omnibus, ut fuapte fponte currentibus, Fortaflis apte dícetur & ín hos em caufa impellit,puta eadem fpeslTuctí, ftudium commune,idem amoraut odíum,Sumpa urigis, Author Suíd as, V furpat Plutarchus in uíta Lycurgi, fcribens utbem Lacedzmoníos XyzwAue uus «o pi Bav" aysGey 7? EAM G- iciotig qox JoBepiu/ue: id eft , 9cytala ac fago ímpes 3rzcíz fpontanex uolentíig. — Hippocampum Ínterpretantur aurígarum fcutícam flecten accommodam, unde nomen, Et apud Helícen cíuítatem dícitur fietiffe IN eptunus zeneus, ippocampumín manu,Czlíus. Quadrupedem fle&it non cedens uírea Tupatís, Sílíus, lleum uirga gubernatequum, IMlartíalís, Ka; evivsy(K' dievivsysid eft, Et uímineam ,legena ijcít Brodarus ja Bdby G2. arblucovr Péredbp — Rvlesi Gt visse KXeuG- (uox non íntegra) L9 unde, nusínEpigrammate. — € Charadler eft ferrum coloratum, quo notz pecudibus ínururns rus Cauteríum ínterdum pro figno, íntecdum pto cura adhibetur , Ídem, Bucephalum dicium putant ab infigni tauríní capítís armo (use, T: zetzes:ic iore, Erymologus ) impreffi, 5 De ueterum more literas inurendí equís,unde famphorz & coppatíce dicli fupra egímus ít ante propría equorumnomína. Tóm earnyoedungor TW. Voraay Baa2Nopfoy auuceioy y zeiesz roy, Pollux. ies poyec, tie Jeyngasay zr re Syeloocsfoy 2Vrl yvellap aujseioy Joeyé oett Exo p ette d 74 ,Hefychíus. "Trifippion fuítucluti rotula quadam publíca nota, qua candens malís . imprimebatur quííam confenuiffent, Caelius. Tevefzratoy olim wocabatur ch aracterquem probatione equorum ínfirmís & atttitis(zxPvutd uae; Hefychíus: malim per unum gà fou, alyllaba recié per ypfilon fcribiturvifuutilon à zo/Bo, V atinus:& (ic rede pet (ota) ímpría at,ne amplíus ad milítíam producerentur:erat aute character ille rotula,maxillz ínfjcienda, « "Tvoevr7ry attrítís & inutilibus equís additur: Aelius Dionyfius zevetzrzeoy quatuor fyl Inurebatur autem equi iam uetuli & exhauftí maxillzefíeura fimilis rotz, fite curandi, f$ itantum eratía, Varínus, loe yspectevzt x weave LeinsA zio, Admonet adagíum(ín imus)ubí uires per zetatem fatifcunt,refpíratíonem ac refocillatíonem quandamáà laboribus ;Ductumaíuntab equís milítaribus , quíbus fenefcentíbus leutus trifí ppíon admouebant, tus oftendít prouerbíum extítiffe apud Cratetem Comicum in Samijs , Erít carmenheroí, To lens legas box2e, Hec Erafmus.Ego uocem corruptam L&xsie apud folum Z:enodotum : Varínus Vra habet, Sunt autem fortaffis cycli íftí partes quzdam frení qua morfui ín» » utetíam trochí & dactylij, nempe orbículi quídam fiue rotundi, fue mucronatí, gilis (ínquít Girapaldus) ínfirumentum é ferro dentatum,à firí ngendo, quod radere fienifts potefitquo equos & íd genus iumenta expolite folent equífones, € corpore fordes abraden, equotribas appellabimus,ut mulotribas Plautus qui mulas frícant, etrígiles nuncupati 4 ojllidorus:fed prarfat ín foeminíno genere utí. 5trigilis (ínquit INoníus) certi eft e(fe formis erís;antiquí & neutro genere protulerunt, (nimirum firígíl cafu reo.) Síad íllam uitam, um uitute des«tur,ampulla aut flrígilis accedat, Cícero, Praflant & ftrigülum uícem linteos | DeQuadrupedibus.— loriimt affedis corporibus, Plinius de fpongtis loquens, Hine ftrigilecula diminutiuum, | lare,idem qued ftringere, Grammatícus quídam fine teflímonio, Suigiles àftringendo,id eft exi rendó nomen traxerezuel quía Graecí dicunt sasgyídlae , quarum ufus non homíní tantum ex c affa & ruidalacínia,fed etiam iumentis ín quotídíanum frictum e ferro , Herm,Barbarus, Diftríngere apud Plínítim 34. 8 .pro defrícareín balneís,& uti ftrigilibus. Vide fupraín E.nonníhil de def do& diftringendoequo. Inter equeftría inftrumenia funt d axfga & exogaxie; Polfux ro, r5. Td 11.de ínfirumentis quíbus curantur & ornantur equíloquens,fic fcribit; To uA ice oroop la pit gar stixes £UAsp, cared. TÓ dE d]oserqui(ap eid stozoy édbvrtoptsuloy ,zretove dte , Laserpa, 7 5 zyswopRuoy tc"? quivis zr'eynS NOEASU olt dYcquop vrfoxyelexap, d tgerus aes TU» apte, od bxuzroiwe, capekie, Cameraríus fpa he gneum eladíolum ínterpretatut: (oracídem ueró texta quadam de cortícibus palma, Ampech fcio ucftem fignificare , & arborem fuo cortícetanquam ueftíri: de palma tamen ampechon Clam nufquam legíimafchale quídem palma ramum (igaificat.fed legi alicubi ex palmaeni fal lis ín Accypto fieri tanquam ftoreas & fegeítríaquas forte phoenícampechonas díxerís, z diro, seauyjyomroide exules ese My Grec, Gers yim P ^, Eft etíam fllengís, pellís inaurata, capíticircumponunr, Pollux: alij lamínam auream fuifie aíunt,ut ínferíusmox dicam, Kaka Verzop $puorspiyat , Philodemus ín epigrammate. Vüzez nomínatur ín Aríftophanís Anagyro Nlixcspae at 0i awOnp k&Sokgov vat Versa eixuticay Piet, Sophocles ín Oenomao,ut Pollux cítat, S yaASioy dy $ c6 Lzrase LvaSopRwe, Ko 7iQiS OU A] uxcron lacu exdigcodtzoy 1n epígrammate,apud S li zs dícebarur etíam 73:yis, (banc uocem fine figma ín Gracís Lexícis non reperi ) Pollus Éinemhbritertij, —EvAeyieldo si piat tpe, quibus ín balneis utímur dum frícamur,& fordesal mus,ty poep ofsouiw, EvMerfi sy muacm, Lycophron apud Varínum: quanquam uno gatti cupliéiapud eum ba uoces fcribuntur, quod non probo. zzatjueua quídem ipfz fordes funtzgm deradunturi 6g TI &xtveptzop yAuéc, Hefychíus. Errauit quíiquís ín Gracolatíno Lexicogigi «iz uas olearium interpretatus eft : incídit autem ín hunc errorem ( ut facile conrjcío ) ex uerbísBil lucís,quí círca fínemlibrí tertij,gymnafticam fupellecilem enumerans , fic fcribit: Koc Aixtu Sau Ec sMyyidla, egrAdao dt nol «yi xol fuspa , tg. arie , «o 7 vri lac ó ele Autcutoqágoy , mmovuodyd. s«sAs)jyidbvixy 9". ( &uspoMixuSoy xd lu oa Diosa thats Aspice, Hefychius &€ Varinus.) Hic certe nn Pollucís plura uocabula accumulare, dummodo adunumargumentum pertíneant, etfi res dii fignificent, Quód ueró non fituas olearíum, etfi ufus efusad hauríendum elecytho, íd eftg uafe oleum efle poffit (alía forte quadam ftrigilís figura olím fuit) , fed obíter & per accident Suídz uerbis apparet, quz funt: T£ yàp sàeyyidk s mrs go rato ocio uivoy ygrirauero ev e , DN GR 7» vd'ep abu du . Xenophon, T2 ct afa t(Iep sAc)yid dt oua az, Ko sy opi" e Eusud e, Agidiny toes Ei vreud'aolon asbdeveiy diei eqoiigaw 1d sid" xov, Aor Voi , OUd's Grip aUzy s^eyylc, S dE (- x&eirot sMyit. Koc jua iy eA jet T9 aTóox Ti Lp PI quoeuxaip, HIxcSuídas, Tie dE vrxoaevzügagto £1 x9: SAvylexoz Mik9 G^, Pollux 4.18. Latine etíam quidam recentíores ftrígilem accipiunt prog dam uafis genere, Plautus ín Pera, Ampullam,firígilem , fcaphíum, foccos , pallíum , mar(uplim habeat. Et ín Stícho, Rubíginofam firigilem,ampullami rubidam, Cum nibil prohibeat híst quos cítantlocis firígilim balneatoríam accipere , qua cam ampulla olearía ferebatur, ut polt onem, & fudorís abfierfionem, quz firigílifiebat,ungerentur, Glirís nardo decoquítur ufggadi tias,& flrigili tepefaQtum oleum auribus infundítur, Plinius. "réeig sus MxvOsc xa Sucuduop ovy má ues orédid'a v) aiu lwrey , Poll, Eft& xyftís,ínquit Call, alío uocabulo dicta filengís,h firígil: unde xufticos feu xyftícos legas pro índoctís quídem, fed ín cute curanda nímio plus fat entes, Legitur íd nomen apud Epícharmum & Diphilum, Ego xyftídem ín Lexicís Ciracotil Polluce, Aríftophanís fcholijs, & fecundo Idyllio T heocrítí, pro ueftís aut etíam íaculí genetee poni reperío, pro ftrigile nufquam : xyfira uero pro firígile, receptum omnibus eft uocabulum Suengis fignificat etiam ductam ex auto bracteam fiue lamínulam , qua coronabantur , non futi? res rantum, ucrum & uirí, quod indicat per ínitía quartílibri Athenzeus, Caelius, Phidías fé firíngentem fe, Plinius 54. 8. Et paulo poft, Ly(ippus fecít dífiríngentem fe: Etmox de& Grazca uoce, Populus magnis clamoribus reponí apoxyomeno flagítauit, -Kzquop,lerqu (sg An ín Híppíatríicis, 2 | 4| Venioad rem curulem;ínqua cum copíofiffimus effe poffim, temperabo míhí tamen; Itl uentía feftínem.Plura conquírendí materiam ftudícfi habent ex Grecis Latínísty dictionar js cr pfit Czelíus Calcagnínus,ni fallor , de appellationibus reícurulís, Ego eatantum afferam quas pracfentía fe offerunt qualíacungg,nemíni caufam dícturus etíam(i pracítantioríbus quibufdamom lis leuíora commemoraueto, | Curules equí,íd eft quadrieales,Feftus, Textor etíam currilemgls €quum ex recentiore quodam, dubítans an currulís potíus dícendum fit, — Curules equos (p plexr. ut & Eeftus) Robertus Cenalis epifcopus ínterpretatur quí currus uehunt.De curríbusul dam,bígís & quadrígís prafertím, uíde fupra ín Certamínum equefiríum mentione, € zitat íugum uocarí poteft quicquid iunctum eft,etíamfi ex tríbus aut quatuor íumentís (hypozygijs/ rit,Pollux, Subíugescarpento equas,Plíníus,Iungere dícímus non equos tantum , fed ipfosetiam currus.Phryges prímí bigas iunxerunt,Plíníus,perfynecdochen, Yew(vyev , quoduis fumen hypozygíos uero adíectiuum eft, Zygij equi,quitugum fubeunt;qui latera ftipant;pareorí£, ir -^ t lo inferius explíicabimus, lugales etían: abfolute de equis poéta dicunt, .- ZdVyui/ lue f2risó, Cal us, Yero dt (uydy &yayr aiace vzraés, Homerus llíad.. | ép (vyóv , à conféquente , pro eo quod nuo & cóncítàtó curfi ferebantur, V arínus; Yazac" (vyés;Suídas;néc alíud addit, Zvyeue Quia os uérba , tum decelete equo, tum de iunctís fub curru ufiítáta; fuperius ex Varíno exe ; € Deuehículis,Ifídorus lib.2o, Etymol, T'extor ín Officína16, | Vehiculum cum quatuor - hryges ínuenerüt,Plinius, Cur Septímontio uehículís iunctís uti cauebant?Plutarchus proe atum Rom,66. Cópía reí uehícularíz data; Varcellínuslibro 14. V.ehícularij , quí uehícula feuregtint, Villas adire afellís aut uehículís;Plinius. Vehia,Ofcorunilíngua plauftrrum dis ;Feflus. A ueteribus uehu pro uía dicebatur,quód per éati omnía uehereritur , R ufticí etíam equoq uíam ueham ( Germaní proxima uoce wád) appellant propter uecturas, V atro i dere Vehícula tríumphalía,Pliníus: merítoría , Suetoníus, Camerata uiehícula,qualía funt penfilía libus matronz geftantur, Budaus, | Omnesá dij; qui uehículis thenfartum folennes caecus Iua vinítís,Cicero 7. Verr. Vehes uel uehís,quantum fceníuelftércorís una ueciura in plauflrís fisinfirumentís ferre poffumus, (ett Earreten, fed hoc mínus eft,non plaufirí,fed bíroti uehícu 'cárrucze onus:ein fart;communíus & generalíus eftjpro cuíufuis uehiculí onere)uehes autem 'corís habet modios oGtogínta. V titur hac tioce Plíníus & Columella, Mulíeríbus ínterdíctum Hugo gie (furesois, Plutarchus ín quaftíonibus rerum Róm.$44. Oysucad uerbum fonat uehís :idetur autem generalís uox, Hefychíus énim exponit &pafay,aqu&, d aeov:hoc eft, plauftrum, mumbígas, Cyspezmad évaquc, quafi uéctaríam facultatem dícas,triplex eft in bellis:una equis, al tacurribus,tertía elephantis conftat, (fingula enim horum dysuee díxerís,) Suidas ín Lzzreei, ye S oyse'Gjy Flomerus dixit pro oysuaciy, &puew, Oyp dy, equum cum freno agere,uel fub curru, inCeruocap.y. €&j Currus generale nomen uídetur,per excellentíam uero pro quadrígís po IB &juz apud Grecos, Eríchthonius prímus quadrígis ufus;Plíníus,Scholíaftes Píndarí harma, urrumab eo ínuentum aít.. Vergiliuslib.7.de bígís díxít, Ablentí Aeneé currum gemínosg; cs, Graues € propemodum ímmobíles currus illuuíe & uoragine Bixerebunt, Curtius, Curz iagítare uolantes, V ergilius ín Georg. Currículum,;paruus cutrus, Polydamas athleta currum tum equís concítatum retínuit, Ávd]on tíexoy &Acdwvo att aridis o Goa varese rf 19079 , Paufanías Elíac,. "Gurribus olítii , «guae , ín bellís utebantur; non equís fíngularibus, Scholia ín Homerum, De . bus bellícís;uíde Pollucem r.16.Ceelium a1, 18,.— f'oAsuisapua pix e vroAsuase gatti, ee. op ómwrae By igiee eo] vro Berri haec Thefeus íaueníit , Scholia ín nubes Aríftlophanis : plura uide fupra: Equeftría bellica , hac ipfa huius capitis parte. | Huc pertínént etíam falcatí currus deua Nidce, xgrod]ovrteruQooe, —Büxe eic Guaew ecpoxc si sipliovas eie Que , N axínirs ín. ZdUgox. . Apure d" &u- TOt (i cr u yf drpepatpa eto Vaaey itiioy,Hefiodus ín Afpíde, Pig sqdpoy loop oua voviovzrtr «€ Mlbidem. Eve d'ecq? GuQidtd va Kozfotóuu meotzoiot v. &ouaat «gi roc ty vy, Heliodus ín Afpís Strürfus,Ta cU Gzwportovzm trovo Apwar i92 ique, Lor qu &ghaet 7rizrvvorzát , Calaber lía . Kocoq our éivosew (c95 127226) Ibidem, Pindarus Oénomai xgvcop tyxG", pro curru dixit, Wetste Vot , Homer, lliad.c. íd eft currumtrahentes , cucruí fubíuges equos. Víde Varínum: ufs apud eundem fecunda fyllaba per íóta quoq fcrípta reperitur. Aoye eap uel siewep,unde ie74c, Flamatrochíz et harmattrochíe dífcríme,in Porphyrtj quaft, Homeríc, Lydícelebres tín re equeftrí,ande Lydius currusia prouerbium uenít,uíde Eraftmum: Memínit Varínus, qe, cota 352 Dohoy rod c, omina iactirum ín tefferís apud Pollucem, — | Quadrígz & bígze, lus quidém numero plurali, interdum etíain fíngularí dicuntur, Qeuiadriga,apud Solinum, Cur lum quadrígatíum, Vallaex Herodoto. Aptaquadrigis équa, Horatíus s. Carm. Quadrigze lhantorum Gordíano decretz funt, utpote quí Perfas uícifTet,ut triumpho Perfíco tríumpharet: eo autem qüadríga equorum & tríumphalis currus, Iul, Capitolínus, | [Nauíbus atcp quadtis is quadrígís, louís quadrigís; V ide ín Chil.Eraf, Eríchthonius omnit prínceps,currus equís &ís docuit quadrigis folaríbus perfimiles copingere, titfupra díxi, Plinius quadrigas Eríchtho "niiminueni(Te (cribit , Scholíaftes Pindarí harma,íd eft currum: hoc ením nomíne pro quadrígís aa liquando per excellentíam utuntur, De hoc Eríchthoriij ínuento uide Calíum is.7.. Cifternes Bícya Usequos quadrícarum medíos , eos fingulos ex utrags parte fimplící uínculo prímus applía fídorus, Quadrígas IViedez complures Buthycrates Ly(ippi filíusoptíme expreffit , Plínius; omachí flatuaríj quadríga regítur ab Alcibíade,Idem, Euphbranor fiatuaríusfecít quadrígas isp:Item Alexandrum & Philippum ín quadrigis, PEinius, Theodorus ftatuaríus quadrígulam Ltantz paruítatís, ut totam eam currum & aurigam íntegeret alís fimulíacta muta , Idem. nus ín Varíjs lib. 1. Myrmecídam Miletium, & Callícratem Lacedemoníum huíufmodi quas ipas fecifTe fcríbít. Ariftides Thebanus pínxit currentes quadrigas, Plíníus, Aríftodemus bí: tum auriga fecít,& quadrígas,Idem, . Delphíco oraculo(iniquít V aleríus libro 1,) Macedonum jllippus admonítus ut aquadrigz uíolentía falutem fuam cuftodiret,toto regno diftungi cura ffiteumG locum,qui ín Bceotía quadriga uocatur,femper uítauít:inec tamen denincíatum pe genus eftugit : nam Paufanías in capulo efadij,quo eum occídít, quadrígam habuit czlatam, lrigam merítoríam Dafypodius ínterpretatur eti olla. — Tilormr moy, zeztizrmy &guot, Varia DUS Tigz7winhonoreapud Indos proxüno poft elephanies funt: deínde cameliuniuero equo —OOEN Ee 602 — DeQuadrupedibus. infidere ignobile, Zryoy , Arríanus.. "re$oeravBowoy,si sAwü oua r8 Geop G7, V atínus, T —T: Tw. quífuehuntur quadrigís. —rizjwpop,7r&tga atjioquaa git figu aoy o COS £7r2725 ci, V arius, "Ta mes Mis Doy vritoeissinerserpoeoy irato Mvxdy, Heliodorus. | rezeogoi, vrtoyatpdte GaÀ qn axSojzrza Nass Cf ry Flefychíus & V arinus, Víde etiam vzp&veu per omega. rtosaptt: ü92900p0. Varr. airzeienp deg KA9orzó* , Homerus Iliad.lambda, Hic fcholía , Ai lvo Fuutoolelátr , Cerdo wo vtpupoy AAT, Hé qu aed) Tireopot ajrevát: iz7-:,Elomerus ín Odyffea, r£pay, "roa 7rOU, Varínus, De qu gís,quas Romani Veíentícuídam fígulolocauerunt,fupra díxí ín Celerís equi mentione in «| Digas prímum iunxit Phrygum natío,Plíníus. Bigati;Líuíus, Bijuges equí & bjugt V. dKuy«s, Homero, Eutychídes pínxitbigam,regít Victoría, Plinius, Etrurfus, Píficratesbi tho muliere impofuít.| Bígari] equí;tales maxíme Hetruria dextrarios uocat; Hermolaus, dem quíd ueteres appellarínt, fupra alícubíi díximus, | Zvveeis , gua dYzra?oy , n dvo Varmup fic vlyde, Hefychíus. | ueeld e Cvysty,lvelac Gn dj npnávay, n ex dvo Vzrzrtoy Atyaot, Varínus, Hefych dit, àe«9s ye 4jiovG"; quafi etymologíam uel compofítíonís rationem afferens:mihi quidem fuv mulis díci nequaquam uídetur,ut necp zkzeegoy, "revu Euuwele, &X alíbí Bedy,apud Heliodon gítur, pro dyadefimplíciter, "Táy faaey Kvpuhov 7r0A9 p&Joy tondvre xirruo nó Gevrdtr sU euge BaAcwriay, Suidas ín rdy, Xusse: xdi cuveenoc n LO", iactuum ín te(Terís nomína apud Polltx Quatuor equos Scholía Homerí duas bígas & quadrígam ínterpretantur, — 4/296" locus ín qi ubí auriga ftans equos regít, (Pollux harmatíon diphron uocat) per fynecdochen pro ípfo curr nítur:quafi desgQ- uel ^'vogo/G- (forte quód à duobus equís trahatur:pro bíga ením ufurpari f uel cii pro parte currus accipitur , «p duoiín ea homínesuerfentur,auríga & miles parabates, Varínum, Quadrígam currum plenum & perfectum dicunt, bígam non plenum, — ÉüzÀs GAdhQeep Hrioyo DxDusrdo Quy dxts Vase, Hefiodus ín Afpide, | Age" &/zAocr 6", Hometüsll, ados Y, Age alía eft Libyca,alíaPerfíca, alía Laconica, Pollux, — 4| Curruum & uehículonm permulta funt genera,ut carrus,carruca, cífium,carpentum,rheda, &c, | Celeríus uoluntateBn: teníij ex equilí educeres rhedaríos,ut tibihbaberes mulos,quàm e pífcína barbatum mullum, Virg E.heda uocabulum Gaallícum;genus leuículí currus,quo geftabantur nobiliores ín uillas fuasycuite modi funthodie quos Ital(cochíos uocant, Pluríma Gallica ualuerunt, ut rheda & petorítumqm. que, Quíndlían.iib, i Hancepiftolam dictauí (edens in rheda , cum ín caftra proficiícerer, Cítt ad Attícum, OmnemqG acíem fuam rhedís & carrís círeundederunt, Caefar 1, bel.Gal, Q leretheda Vellet íter facíens, Horat, 3, Serm, Rhedaríus auríga rector ipfius rhedasa ceronem proMil, Rhedam mihi uíderí, fert ufurparí prouehículo cuímuli ad ítinera confi &unguntur,díxi fupra ín E, ubí & diuerfa equorum uchículis formata nomína protulí,qualiafi carrucartj,carpentarij, cifíarrj, uectarfj, ung trabunt epírhedíacollo Segnipedes,Iuuenalltbi- tyr.$. Quum fitepíprzpofitío Graca,rheda Giallicum:nec Graecus tamen, nec Gallas utíturon | pofíto: Komani fuum ex utrog fecerunt, Quíntilianuslibroi. | Eporbedíce etíam,tefte Plínigfiil lica uox eft; bonos equorum domiítores fignífícans. DPetorítum, Gallicum uocabulum,eenusitii culi,apud Delgas Galle cfuítatem repertum, ut Varro fcribít: quamuis fint quiex Giraeco-uo lo € Latíno cempofítum uelint, díctumt à uoluendís rotís,ut Gellius teflatur ry. 5o, Legíturh Cio apud Horat: Secm, X Secüda epíftola, Effeda feftínant,pilenta;petoríta, naues, Et apudfli a 34. 17. Bennalíngua Gallica genus uchículí appellatur; unde uocantur combennones ( focios cà hodie compaignons nomínant ) ín eadem benna fedentes , Feftus. Bennz emantut,, Cal 25. [Nos bennas hodíe uocamus ínfirumenta monotrocha, quibus ruflíci letamen ín agros ínut anfis utríng; promínentibus ante fe ímpelletes, Iob. Stephanus bennam hodieà Gallís toml uocarí docet, áPícardís bareu.. Effedum,uehículi genus Gallorum BrítannorumQ, apud prímo repertum, Et proprie effedum ín equo. Híc Vedíus uenít mihi obuíam cum duobus) & rheda equísíuncta,Cícero 6,ad Att... Bolitusín geftatorio ludere, ita effedo alueoG adapt lufus confunderetur, Sueton, ín Claud. — Vtítur & Caefar 4, bell, Gall, Gallíca uel mollímell feret effeda collo, Vergil.s, Georg. deequo, Britannica effeda,Propertíuslib.s, Eleg.r, lMultie nora effeda , Claudíanus de mulabus Gallicis, Effeda etíam foemíníno genere legitur apud btlle. cam ín epiftolis. Pílentum, ínquiítcFeftus,uehículi genus, quo matrona ferebantur , Idem uldelit: effe quod petorítum,quod eft quatuor rotarum, ab Hifpanis introductum, V arro delíngua Dill ín confuetudínem fua xtate prímum ueníffe feribit, Efl& eius formae, qua nofirí temporis prit Italiae mulieres uectantur:ita libratum , ut confidentes ín puluínís ín zére fufpendi agítatae tide tur, Caffzducebantíacra perurbem — Pilentís mátres ín mollibus,íd eft pen(ilibus, V erg. 8f neid, Honoremdi ob eam munífícentiam ferunt matronís habítum,ur pilento(codices ímpre bent plaufiro: uetus exemplar, pilento)ad facra ludosg , carpentis fefto profeftog uterentur bl usyab Vibe. Antefores íam pompa fonat;pílentaGpfacra Praradiantductura nurum, Clau nusdenupttijsHonor(j, Carpentum,;genus uehiculi, dictum quafi carmentumaà Carmenta Ell drimatre, INam príus Aufonías matres carpenta uehebant, Hzec quoa ab Euandríi dícia paltll reor, Ouídíus i, Faft, IMulionemeuítantem fuper ipfum corpus carpentum agere praecepit, Pi us de uírís illuftrribus z. INero oflentabat hermaphrodítas fubíuges carpento fuo equas, Plf INat.. Carpentís utebantur ín bello, Liutust, ab Vrbe, | Seríca carpenta;feríco panno ornat: Del DceEquo. H.e.Lib. l. | 603 gid.Eleg. Volucri Caipentórapitur pinguis Damafippus,Iuuenalis Satyra 8, Carpenta equus quí carpenta ducit; & faber,quí facít,Sípontínus, Cífium,genus uehículí bírotíjíniquit iius, Cífío celeríter ad urbem uectus, Cicero,Et alibíDecém horís nocturnis fex & quiriquagín Ilia paffuum cifijs peruolauít. Vndeapparet hoc uehículi gentis ad celeritatem comparatum VideBudaumínPandedas, Cifíarius,quícifium agit, Sícifiarítis,id eft carrucaríus; dum cx» ttanfire contendít,cifíum euertít, V Ipíanus, Alíáslegitur cíffium & cíffíarius f; duplici; Car arrum , utrog; modo dicitur, à cardine quatuor rotarum, uel quod currendo fonet, Ea díe rumanguflías carra complura, multosq laniftas retraxit ; Hiírtiuslib, 6. Alteríad impedía SUE NE "Liutus. Carruca üídetur dímínutiuumácarrus, At nos carrucas exargento czlare ínuenie Pliniuslib.35, INec feríatus ibatante cárrucam, Martíalíslib, s, Carrucaríus,quícarrucam Vlpíanio: mula carrucaría,qua trahít,Eidem. Arcéra apud Varronem & Cíceronem cítan« onío,plauftrurn eft ruftícum te&tum undíg quafi arca:hoc uehículí genere fenes & aegrotí ue» folent, Arcírma,oenus eft plaufltí modici ; quo homo geftarí poffit, Feft... Plauftrum,currus, Grauía plaufira, V ergil, s. Gieorg, Strídentía, Ibidem, Leuía, Claudíanus, Robufta, Horatíus, V e ferepoémata plauftrís Idem in Arte:íd eft,ínquit Acron,tari multa fctíbere, qua quís poffít plaus iduehere, Flexeratoblíquo plauftr& temone Bootes, Ouídíus io, Metamor.de urfa fydere ccele emínum pluftrum,Seneca Oedipo, Plauftraríus,quí regit plauftrum, VIpianus, Plofirum uod plauftrum, Quotíuga boum, mulorumi, afínortm habebís,totídem ploftra effe oportet, . Ploftellum, dímínutíuum, Ploftellim Poenícum , affibus dentatis conftat cum orbiculís ad (enda € fpicís ín aream grana, Varrolibro i, dereruft;'raha,genus uehículí fine rotís, quo oni utuntur,a trahendo dictum,ut aít Seruius, (ein fchleipfen/fcblitten,) 'Tríbuladgytrahezed , &C o pondere raftrí, Vergil, 1, Georg, pro traheaé per éepenthefin, — 4| Ázzvs mulis fungebatur: c & calpe,uíde füpra ín certamínís Olympici mentione, Vtcum boues defeflt iugo trahunt 2s alum — ÁySet verozyviow v! yi divise "reeóptvai, Calaber libro 6, Yorzss qvruuep,Navo de SUpoe tli,Orpheus Argo, Zuueoid'e zou" serre du pe Kodomo, oua Éeuy9owi", spe Dhy OEUAsc 0 Alrt Ade, ía in Pythía Píndari, &se«Fz propríe boum eft,zzl/s equorum uel mulorum , Varínus, Ovlóg . tswzpspvr G^, Pollux. Auf díminutiuum, ploflellum, Bez e duafaw poa nisipaávse eio dpt, nusín záUfe. Koapuótr,oi XxvÜrmbi oisbr, iuo: dE aic xeiripes utere, Hefychius && Varin, Kap, VEGA T aput nius idem, Aawrlun, Rue Bein, ipdlop arfatqouce à fip qua ewemsóv , Suidas, Varints addit, ja.8dlop ax lsae vip, ex Hefychio:fed füfpicetur aliquís corruptum hoc effe pro ied: viupeiduanquam & fedt uocem deprauatam puto, eim ín. nullís Girecorumlexícís reperías — ur & legendum pedby, qua uox à Latínortrm rheda deducta e[t, Pozd'ey, 35 Qioelop., «ok paid by towet oa up, Varitus, A«pzrUun,ad G- &udfuo so" ic yir rot Eiefychius hámaxan generale uocabulum facíz E&ivop uel exzivs,plauftrum,uehículum, apud Homerum íri Hymniís , romieoe eerie gi Goueezee d Sarivas pape, V arínus. eopso,lectica uehículutisin quo fcilicet homínes feruntur;unde & (oeftatorium dixerunt, Solítus etíam in geftatorio ludere, Suetoníus ín Claudío : mox autem toríum illud effedum uocat, Geftatíonum leüiffima eft naut in portu, uel in flumíne lectica aut Giinoiacríor uehículo,Celfus, "Thénfz;facrá erant üehícula;authoribus Fefto, Seruío , & Afco; um fporapa ordínum;hoftiarum & officiorum:fic dictae quodante eas lora tenduntur,qua gau» matiti tenere & tágere quí eas deducantiuél & zá 9ez;hoc eft à ré díuíria, V tuntur hac uoce Cf, «eto & Líutus, OmnesQ dij qui uehículís thenfarum foléennes coetus ludorum ínítís, Cíc.7, V err. «De partíbtis curruum, Pollux i 16. Quid chaenix;chcenicides;plemna,fyrínges,torma, ene amaxedonía,cneima(id eftradij,)Cadlius 16.17; Quid apfis,épifotron,itys,Idem 18.10. AucpuU, ínter utruncs bouem uel equum,temonís uíce protenfus, - Auzieey (inquit Hermolaus ín Plíni :44 funiculus ís quí pér íuga ipfa tendítur,aut quo trahi ferri ue (olentà (umentís onera, Ine Üerbum ze, ut glóffematorum fctíptores aiunt, proprie fignificat iter curru facere,per abua mueró translatum eftad ueterína itiméntatfed & onuftà, inquiunt, iumenta fí quis tuuerít, Vap dicetur ,fjs uerbís:Kaz &yzpáVay dE vo Gd tAvov2 (6y& Bonds, Eutiawapsloy «gi vro roo vo ufu fuus er (dUyn m Oc 7o ^ev, id eft connitendó comítandotg accendebat iumenta ad opus, Aríftotes de uetulo Atheníenfi mulo, Plíníüs fic uertít ; jumenta comitatu nífup exhortaretur, 'heodos inus propríc,Commeans & obíens íumenta exhortabatur. V íde fupra ín Boue B e, GC Auzeés jmologíco,&zesUorzé: apud Suidam, — PAspr&s o joimixid' dle TR apoya dY p 6 fov spiQerot, Scho quíntum Iliados, Plemna;ínquit Celíus;modioli dícüntut,quoniam abaxe impleantur : ple« uero undas accípiunt,ín Oceano pracipue,undé plemmyra ; id eft ; ínundatío, T'AS, XUI, ziueEp 7tU &fove, Scholía inllados X. PAspe2tadíj in rota,tit quídam ínepte in Lexíco Girzecola ointerpretatur, Ez di zAüuvot uey" &Uz«oy, Hefiodus in Alfpide, "Téeu G^ rq "TOV TO, eic ip à às JVarinus & Hefych, Syrinx quídem proprieuidetur appellati ipfum foramen cui ínferitur axis, Waiüero lignum orbículare ínterradios & foramen illud medíum:;ucl ut Pollux habet , quod círa tem uoluítur, Xovixic uero(à fimilitudine mefurz choenicis, ut Latinís etíam modíolus à menfua huíus nomínis)íllud totuim,hoc eftlígnum und cum foramíne:etfi Vàrínus choenícídas & fyríra hrerpretatut foramína que alíás chno dicantur, Kes afüuvéesew ArdaNos fwnispigi £25 à t Ae€ i óoA Det ) uadrupedibus * QuAdfac, Theocrit, Idylzi Plura uide apud Varínum ín Posura (Tegeyziiusat) Cun, ous Wooroivete udi eirzvy«e apaope iy, Hefiodus in Afpide, aipssid'üpop Nélqv ortte reor dero wg | ges diii dfppny, Ac dp dq Vermétoy émeoy fatis Bahoy , Aim or ünosspoy, Homerus lliad,a, A chílles armatus currebat ere" jwzvya «pt avenae kowerese, Euripidesín Iphíg.ín Aulíde. Avr atfeupipeme mf opas B^ cle zrtpazrezr ty uta rie G2 er dlcpes figure, db suis arbe edi foycroti, ia ordinat m ouais d Tapa, Guoloe dO spia à eh corio er opeodoe , irvg wtAdrou , Ybidem, — Ef Gd Igorkd lg vy, Homerus llíad,decimo:Scholía exponunt , x itur pique r8 Gouoerets deos Qi erfouxodag, dug. su Gn dioec stAeoa, De diphro currus parte, cui auríga ínfiftitplura uide fupra ín mentione Homerus etíam rotas (zpoysc) loníce xvxaa uocat, (xuxAs vroeztio, llíad, 4. rotam exponunt) &Gj kyupo ( quinto Iíadís ) cognomínat, hoc eft , dreritoa Bolle, ores. xvipate Sov, octonís conftantes | Axis quídem eft , foy , à eie zw xpuvintelec suba o uw igeráts 7p0x3, lignum medium tranfuerft tríufq; rotz modiolis infertum: contínetur autem ín eís obfirmaturtg clauís , quos qr«zw uo Pollux eofdem clauos paraxoníos , uel epíbolos uel embolos uocari feríbít. rapatóvac uvdtuvüd gy. | wapa Bote, zretpa oy Poxdp satu ab axe,quod ea pars femper ín perículo fít, Varín. Axpfóvie,axiüm artesextremae,Pollux. | Aouaztarnyóy d uoi vieyop Cwautzs és Boovete siewoy tp Bohoy G2 qi eqni, à wv dAec Baza Ty tu6oMy, V arínus ín Oenomao. — Aspeztsy &zrtvsp — Aye mi pryvusp vers poi dbi. Calaberlibro 6... zve,à artupegdee vh dye GN d e dO, Gy i arfoapiodre ríyveron a zpoya, n Nie v nyipac dog QApwixidl ^ Seruyvuvzot, Itys,ipfa currus (tota) círcunferentía , fiue eyrus , apud H vum, Varínus, Éwjesewgo oi ugvÜal, vc torivoo TR zpeydy eidlupez, lege eid nouc,) Suidas, A pfis quid edsec uocatur, Pollux, Idem epifotra per f, unum fcribít , ut fic dícta uideantur tanquam epif hoceftapfidíadíunda ferramenta, Ov d'éss mo Vivez! vortesiipoy Grp) X Tp oyu st Tor Ca Ey A£77h Homerus Ilíad. s, Etrurfus,Oosoy f£ pex (vUp "fh &oparzis ) Vara O^ &ustrTOD dc ji. &vesem ÉAxuct mud, ziraivipsw Q^ euo yer dip: "TS uS ae lotus eztosapis plydte doons — Ovis, o dla yy iet pid, Ein spe, (uide Etymolg.) vu'szrvo 9 apuyüy cid nga u xai e oix ptr oi sevo, Ó epos Toy joy RITU v'ueG". oi eid ugoi si qct xat 7E poyay , Flacc omníafere ex Scholíjs ín quintumlliados. Esoo ifl mentum illud quod ínferítur temoní , quo totum fíugum retínente, currus ducitur, Paxillusg fummo temone prafigitur,cuí annulus íntjcitur, € iugi lora oblígantur,ut íugum retíneantfieflt fiophan, Alfj curuaturam,uel círcínatum foramen iugí,quod íumentorum ceruícibus aptatutiltam $ zer" x9iv0c T$ vid, apud Euftathium ubíg; 70A€^ pro xeieclegitur ín manu fcríptís exempli bus. Item cuneus, :u6oAG", clauus, Euftathíus ín Iíadose, Fic de heflore eruditus quídam ínbeum con Graccolatínum retulít. V ídeEsvos apud Varínum, BAwzeloi € V pague pool e quvdto s DAT. yide «gis evuecans Eóvy,Elefych, — aserad'va: GC paroyitusigtt: fuperíus dicta funt:lora uidelicet bus ceruíces equorum allígantur íugo (nam de ephíppíato pui: equo dícuntur, ) Pvt, pats rus,temo ínter equos;uíde Hefych, &c, Puis d? Gol yoinw sav, Homerus llíad,N., vías, uidefln ánter equi fíngularisinftrumenta. ABdyzw, lora altiora , quz terga equíiugalís excurrunt, fübili eíus fuccincta, Budaus ín Annot.fec, | LzrvreMarpe ye rotyfvae deipae Todo Vra w3ASCIy, Hefychius& NV'arínus, Exequis iunclís,o X Naso Gd (vye Quyut (4 (ftyrro , V arinus, ) oil agrado Sou, vro erito co Vgl, Not Gévoazot ot. cis irs tor vitu etooia, oix 7ritoo fon, Pollux v, vo, Coelius ad uerbum fic ttatlli litiQuí iugum fubeunt equí,zygij nomínantur;qui latera flípant;pareorí,penultíma longa (etíamll Dionyfius difcrepare quadantenus uídetur ) & parafyrí, ac etíam firaphori, ítem firzei: fícutíeotm] habenz fírz,ac pareoríz dícuntur, Ego pareoros cum», breuí potíus quàm producto fcripl ut & alij pleríg;omnes,et Homerus Ilíad.d.Oqg à y fy larortio vronoolne dzrirtuve Esigeeeé og" Vert v8 (v5, qui &Camtela GO", V arínus & Scholía in Aríftophan. xemüG",equus dexter, Lexicon, ife 6t G,0 9159" iz70c, V arínus:apud eundem alíbi penultima per ypfilon fcribitur , ut &C apudbb! lucem, Aasuos form O6 pl Suy aea unit aon; iie der G^ to ver , V arínus: & alibí AewGAge ypfilon inpenult)&dtzG-, —TupioQ- iara", QC mapuoíos haben quibus allíeatur , uide pluraaplt V arínum,TepfopQ",6 ut lego cac) m Gouerz OG" oco, Hefychíustó weps(tyuiuG-. "Tos Mip uermtu]i Ad. Kost to Tel Baowse, TZ et tfo Caoadüpse Avzhes Rewrout dJeouap, Eurípídes. Funalís el abi nalís à quibufdam uocatus equus (de quo plura díxifupra) currui ad dextram (finifiramt fungty tur,quare eundem esgeoieey effe conijcío, ! j | € Tor zrovouec utcoos Verse wo Po neveu, Flefychius & Varinus. izwwreAé,equos endo, Vil nus, Izaozec,equorum uendítor, Lexicoh, IEzvo&Meoy, equeftrium,aurigarum , círca equosilfis fantíum, Varínus, Épdedtizieriaou dE &yetue vrühoy orawvucon, ugs Verztvia, Pollux, | YzrozpoQuagen rum nutrítor, Aero v3 poto. izrvrozeoda, (uyezpoQo, (firyoezpoqó,, Vzr7rbopey d" Gero Gen, d 7 Bud augu vay dy (e eR AG" T sid leic ei rosiresqu, s oüvap a odvzaz toris e eAAQ. Scoxk COS avduzro re vinci reos Na eli Mocrat, zréM (fUy, Fetwzn d? izrzroroóques yuuuxép,Paufanias ín Lacon, Hínc sar zorgogó , in alte equís confumo:& sezfvyezenpo., Kaeurs ordo ent Auxsofyiac sQvies, Qv dt 9p eic ml vro ier eic ci QUIE véyoc e d'arownSele Sdig i ur idi ngeDuzr oo oGQutte s yolp ayvtozmere. verom iorzrtp zieov(G" Gap nr e1dp tan tr fing pépnnuts, vare Urt (AUG eruca oor sdtesuzroTt Bt aocrirois ipei qgaseriueni Inde (fvyrratdii ei d dlrrépoy iunt vkAovrét Athenis, hoc eft fecundí cenfus ciues. "rfeirerpeQé,quadrígas,hoc etti drijuges equos alo,apud Herodotum, Ka9vzrzmpooó autem ei ^b izrzrpoQuow narravaAio nc , fic diei ut saislueragài, grex Bd Vo, C alía, Flacc omnía Budaus ín Commentaríjs línguae Ciracee obfertatil 1^5 l a d 4 DeEquo. H.e Libl 6o; npoguw, id eft equorum nutrícatíonem, quod ea res magno cóftet impendio, apud Spartanos íne execrationes ufurpari folitam,fectmus ex Graecorum librís.Nam & Aríftophanius ílle fenex íta itur, GA S diuapoe dla cod ei d'axvapie Go" No 7? d'azritvue vj) 7 q'rvuc id eft: Nequeo mifer dor me nang) mordícus lancínat impenía & pra(fepe,Cameraríus, Nór ^ ug vmezene izrrix dew y, Strepíiades in INubíbus Aríftophanís. Scholia addunt:Studium ením nutríendi equos réiürea bus eft,cum magnos facíat fumptus, nec ullus tantís dígnus ímpenfís índe fructus redeat, E alere res perquam fümptuofa uidetur, Laconíce etíam execrationí adíecta,qua huiufmodi efts uc) v Acton, o s Doa: d yrs Fra G^ , ol guu& Toi wolyoy exoi die rir scisco ola roca dvrtopi Soit zs Suidas ín Ire & ín oiwedbun, | Caetera quidem huius ímprecatíonís clara funt: àsBoA uero dlibiuelít, on fatís míhí conflat; Etfi ením íde fignificet quod xvaBow, hoc eft dilatío,mora:cuius sei dilatío ligníficetur, dubito: quani omnís expectatío dü ínter fpe metüd; anímí pendemus, títos & anxíos, imo miferos facít expecátes,longe uero míferrimos fiijs tande qua tatopere fpes at penitus fruftrent, Antiqui maxime ftuduerüt equorü & bot greges tand illius feculi díuitías (comparare,Paufan, Caballatio iurifconfultis alendí publícos equosmunus,Cal, | Prínato hos nintequum & elephantem apud Indos(quofdam)alere non licet,Strabo, Mulierem eam przeftare a« ndos Nearchus fcríbítque munus ab amante elephantem accípíat: fed fermo híc dílfentit al» illequíequum & elephantem (illic) à folis regíbus poffideríait, Strabo, Adequos emendos dena millia eris ex publico data; & quibus equos alerent, uíduze attríbutze, Líuíus, Conqueftíquídam olim de fuí temporís luxu, cocos emi fingulos plurís quàm equos quírítabant: At nunc cócí tríuma at m pretijs parantur, & coquorum pifces , Plíníus de mullo feríbens. Robertus Cenalís fcría Squadrígam Salomonis tempore zftimatam fuifTe fexcentís ficlís,hoc eft noftro numifmate ducen "tisquadraeinta coronatís, (coronati fexaginta pro fingulis equís.)Et alibi, Drachmz fexcentz pretía umfunt equí,qui egredíebatur ex Aegypto,tertt) Regum cap.ro. quí numerus quater repetítus fexs -«entos ficlos reddit, pretíum quadrigz: fic ením textushabet, Egredíebatur quadríga ex Aegypto fexcentís fíclis argentí,equus uero centum quínquaginta. Apud Iofephum , ínterpretís aut líbrarij -itfo, drachma pro fíclo legíturzaut pretíum equi unius pro pretío quadrígz reponitur, Deequí a» pud Athenien(es tríum mínarum pretío, paulo fuperius uerba Iízi recítauí, Bucephalí(íinquít Ro bertus Cenalís)equi Alexandrina equiítatura decantatiíTimi, pretium erat talentorum tredecím, aus thore Gellio, feptem millibus & octíngentís coronatís noftro calculo zeflímandi , quiam fummam ex àco prodeuntem reperíes decem talentís unà cum tríum talentorum zftímatíone coníunctís, Pli^ niusfedecím talenta refert tribus talentis fuperadditís , quorum adíectione nouem míllía fexcenta elluent coronata. Bucephalas Alexandrí equus emptus eft noftratís nummí coronatorum noue A:ufexingentis;ut Plíníus retulit:uePlutarchus feptem « ,octíngentís, Camerarius, Equus Cn,Setj &Cor, Dolobella centum millibus feftertíjs emptus eft, Textor:/ Biífínagar urbs eft regni INarfingz, cuius regi fupra quadríngenta equitum millía (n armís excubant, Equus ibínon mínorís quam qua dríngentís aut quíngentís pardars(íunt autem aurei nummi)uendítur. V fu quandocp uenit ut octín ísaureis quís equum emerít: pretij hanc íimmanitatem efficít,quod aliunde aduehuntur : ibi equarum armeta,prohibentibus regibus,quií portus afferuarí iubent marítímos, ne ímporten, qua, Vartomannus 4.1, Btrurfus cap.ir, INarfinge regís equi pretíum tantum effe creditur, ntí eft urbs aliqua noftrarum, Id efficiunt innumeri lapides pretíofimargaritarum ac uníionum plura genera , quibus phalerz apparatu íncrédibilí teguntur. In Tímochaím regno Perfidis Tunt magni & pulchri,utetiam quandog; unusueneatpro ducentis libris Turonenfibus,Híne àmercatoríbus ín Indíam tranfuehuntur per mare,Paulus Venetus, — — TN q« Deufu & laudibus equí,Simon Grynzus ín przfationeín Hippíatriíca Circa Bafileze excuse uechelus in Rufi Hippíatrica Gaallícea fe excufa; & Híerocles in prafatione librifecundi Híp icorum, [| Quondamaíinis non folum onera geftanda ímponebantur, fed etíam piftorum hí Garruculas trahebant:nunc proprie ubíg; cum equís commutantur, Camerarius, Tartarí maxíma dlumina tranant caudas caballorum tenentes,allígatís fupra ipfos farcínís,Matthíasa Miíchou, AiB6 Mat ciis lerareic cem PW rre ex T. lta o8 mbouornplus, Suidas ín KQ«G^, — Vlyffesutexpedítione !'ad Troíam effugeret,flultum fe fímulans equo & boue íunctis arabat&c.Scholia ín Lycophronem, "Hippocoryftas dící Apion arbitratur,qui equinís fetis ornatas geftant galeas, R'ifithoc Porphyrius, ptitans eo nomíne equites íntellíoi,quoníam sepvssc armatum indícet , ac fere pro pediíte accípiatur, :utfupra ín Equítum mentíone expofuí)Celíss, Aerecaputfulgens,criflagp hirfutus equina, gilio,Aeneíd, Elíppurín, Izzseuw, galeam uocat poeta,quz lóphon,id eft críftam feu conum eret,ex equínís pilís uel cauda equina ín faftígium erecta condítam , fiue terrorís gratía, ( íuxta jAvip dt AóqG- a9 vrápSyi vfi: YMiue ornatus etíam, (ita ut hodie flruthíonum penna ufurpans )AOQG" 7o zrévéVop (aro cz|fUcy Etymologus habet, quod mínus arrídet) 7 actucqQenoas avesse, Ban. galeam & ized assa» uocat, hoc eft equo hírfutam,pro equinís fetís, Lexica Graecorum, x«a Dou ler alo XO vr uy 70 vrrewasuiet o aráoucparatete jn dT Varereiou rezyd txccSruzo, Hefychius && V arinus, UWizot v6ou94t apud Etymologum nomínantur, Lzvewwoy revQ&Aeew,callidem críftatam equinis ;Hefychius, V arín, legitur autem Homeri Ilíad,u, & Theocritíldyl 37, | Kezxfzv£ genus galeae Declplendidz nec ccíftatz, (ed humilísunde nomen, zg& 7» 4970 ver Sou, tyr ono e un eye Moon Ee s ^ 7 FUE Óoó $ j uadrupedibus (oi vol yvery, Etymol &C V arínus:fed addit íllejde 50s rl» abate rl worn $2, Eft autemaulà, piquog genus galez, de quouide Varínum, Inhoc medío apparatufulgentem gladium é lacum, rí feta equína aptum (appenfum) demitti iüffit,utimpenderet ilíus beati ceruícibus,Ciícero $4 de Díonyfíotyranno. KayauN|-op xeteruw £d? larareéinearsd als Asso, lev Quay eva Moio 2r ys ín Yaux.p. Conficiunt& noftri líneas píícatorías ex equínísfetis — l'eraeiaw, vuv farvi d vétoay rl d Veraeiop rorydy,Hefychius, V arinus,. Yarzrini Boloic , & vdlioa v tpa , d] qo My ieraetop ji v OLXBV, oi de üt vátipap ir zitiiy A Sny, lidem. Equorum corpore exanimato uefpas atcp cr nesprocrearí putant, ficut afinorum fcarabeos, Plín, INoftrí ex equorum fimo díuerfa fcarabegnm genera nafciaffirmant , ut ínter Scarabeosdicemus, Preffus humo bellator equus crabroni co eft, Ouidíus Metam.1g, 1277: uoi e Quidiy uenis, retoo: ( alíás wósror) dt ustuosdy , INicander in ríacís: Víde ín Apíbus. Super omnía efl compofítío, qua ínuictos faciunt magorum mend cauda draconis & capite,pílís leonis e fronte, & medulla eíufdem,equi uíctorís fpuma,canis unguis busadalligatis ceruinocorío,SXc.Plínius, —— | | E E H, h, ! | Licíníus ímperator cum filiam Chríftíanz religionis cultrícem ab equís dífcerpi uellet;ip tum uno morfu ínterfectus eft, l'extor.Neocles Themiftoclis filius,equí morfu interijt, Plut Metius Suffetíus ab equís dífcerptus eft ( iubente Tullo rege Romanorum ) quod tefte Ve Romanís ad Fidenates defeciffet, Textor: Víde Onomafticon noftrum, De Híppolyto Thefeifi & eiufdem nomínís martyre,quí ab equís dífcerpti funt;item de Hippomene quí filiam equod randam prebuit , nonníhil díxi fupra ínter propríahomínum nomína ab equo ducta, Plut ín Parallelís (mínoríbus) ponit Comminium quendam,Commiínij ex Aegeria filium,quíaG uerca ( Cuius uotís parere noluerat) ftupti inftar Thefidae accufatus fugiens , ab equis fit dila Textor, Pyrechmum Euboiz regem Bocotíjs bellum ínferentem, Hercules profiigauit,eui lís equínís alligatum ín díuerfas partes dífcerpfit, Onomaftícon, Hiíppomenes cum filíamg hendiffet uitíatam;equo famelico uorandam obíecit;uíde ín &, a, & i6: in rouerbio Hippomm íniuflior, De GlaucoPotníao ab equís dífcerpto, & Díomede deuorato,dícam inferíus interhili ríasfabulofas, Equorum lapfu perierunt apud Vergilium, Nipheus, Leucagus,Líger,Cloniusft mulus, Amycus:A pud hífterícos Agenor,Fulco Hierofolymorum,Philippus Ludouici Craflilil a Gallorum,Bela Pannoníz,reges, Textor. T7. LÀ e q Achillis equi praeftantíífimi & celertími ab Homero celebrantur IHíad, 4. ubi Peleummtoyi Neptuno accepíffe legítur.INNomína eorum díxi ín H,a, Calaber libro 4. Achíllem equos pra à Telepho,quem uulnerárat, dono accepifle fcribit, Admetí equos Homerus lib.s.llíados penis (imos fuifle fcribit, devilst &e, id eft autum inflar. Noctemt díemtg Affimilant maculis interniggntl 3 bus alba, Statíus de equabus Admetí, Admeti Theffaliz regís équas pauiffe fabulatur Apollintm utínfradícam ínter deos, De Adraftí equo,cuí nomen fuít Aríon , fupra díx ín a. ínter proptlate quorum fiomína, Ab Agenorís equo Argos híppotrophon dicium eft, Etymologus, AI & Cimonís (Símonis) equí ínter generofos numerantur, Conflat Alcibiadem nuuiendis equ tàm adhibuiffe operam,quantam fuí fzculí uel regum uel homínum príuatorum nemo, T'extof lexandro Magno & equí magnarariítas contígit:Bucephalan eum uocaruntfiue ab afpectutotin e fiue ab ínfigni tautíni capitis armo ímpreffi , Plínius./ Bucephalus uocatus eft equus Alexatiliti gis, propter quandam bubulí capitis fimilitudínem, Feftus : uelàlatitudíne frontís, Strabo libfpig a Bucephala ftue Bucephalía , Indíze urbs eft iuxta FIydafpen fluuium , ab Alexandro conditajliti pellata à Bucephalo equo, quí cecídit ibídem ín pralío , quo trícit Porum: & eo ipfo ín locote eft, Author Strabo lí,r3.et Plínius 6,2o, Meminit etíam Stephanus duorum huíus nominís loc Eft & Attiez (Achaiz,Plín, 4.5.) portus Bucephalas Stephano díclus, Bucephala Paufaníasblltt 2 phalon Ptolemzo, V íde Stephanum ín Boc s«aAdz, &C in Bassp Ade, Bostiro- (quaeuox ídem quoti 2 cephalos fignificat) fluuius ín Salamíneapud Lycophronem.Inter tríbuli etiam herbae nometitil ras bucephalon reperio. Alexander mortuo Bucephalo Alexandríam (Bucephalíam potius) conte 2 dit qvzzQyoy età $1 epezüc xeex(udwG- zi, Scholía ín INubes Aríftophanis non procul ab ínitio. ti Indí trium urbíum íncole:Caputeorum Bucephala, Alexandri regís equo ( cui fuerat hoc TIU Ji íbi fepulto condítuim,Plíníus.lazG- qM" (alías qvvz;Moio , quod placet) Mexbvis ( aliás penulliff per &. fcribitur, malim Marisbvís propter carmen) Bas". Bex iA Torlaay quowrzia: d'uetodur ngo ua piíanuside Vena, BoxipAae tora" ay ariouos G^, cilgurros ngeesia Boos eytoy sepe vip qu Gd ung yid, & c, Tzetzes 1,38. Hoc efl;Bucephalas equus erat índomítus,mordax, bubulo capite notat femore,non caput uel cornu bouís geffans, Bucephalus (ínquít Etymologus) díctus eft Alexi dríequus , non quod bouís cornua haberet, quod falfum eft : aureis enim ab Alexandro orriatlf rat.JNon tamen ácorníbus nomen tulít,fed quoniam fic uocabantur ín Theffalía equi habentes? ftum Bexeariy,id eft bubuluim caput, Q uod íta fe habere uel ex Aríflophanís Anagyro conf: , Ir uerfu: wuxAdz eye Ci BaspaTey dvucüuct, Ec rurfus, Viyd nosque Toy DaxcqeMey ug savrzrocziaw, Buceptiao. ígitur uocatur quí incoxís (qiue) bubuli capitis characterem habetínuftum , Erymologus Eque Alexandríregis & capite &C nomíne bucephalas fuit, Gellius, Sedecím talentís emptum ferunt Dhilonici Pharfalij grege,etía tum puero (Alexádro) capto etus decore;Plin,Empt& Cares ( Unas x fcriptor à Plutar, etía ín uíta Alex&drí cítatur) fcripfit talétis tredecim , & regi Philippo donata: noftri fumma eft us, c c cxi. Gell, 5.3. V ide etia fupra ubi de pretio equorit íngenere tracta Bucephalus dp artificíofe ab Alexandro adolefcente tractatus fít,cum ferocíiens neminem admit, tídeoQp à Philippo eíus patre contemneretur,fupra dixí in E, ex Camerario, Nemínem híc alí& im Alexandrum regío ínflratus ornatu recepit ín fedem,alíos paffim reíjcíens, Plin. Super hoc e« jodignum memoría uífum,quód ubi ornatus erat armatusdp ad pratum, haud unquam ínfcendá (cab alío nífià rege paffus fít, Gel. Bucephalus regis ínftratus epbippíjs,nemínem quàm Alexans im dorfo excepit,ut referunt Q. Curt. (libro 9.) Solín, Plutarch. & Iuftin.Grapald, Bucephalus itífper nudus erat confcendendum fe etíam equifoní dabat:ornatus uero regijs íam aulis cola usQqynemínem admíttebat, Alexandro tantum excepto:caterís perículum facturís, aut alíoquí ius accedentíbus,íngentí hínnítu occurrere infultareg,ae nífi cederent fugat fíbí confuleret, erere folitus, Plutarch.ínlíbro Vtra anímalíum,&c, Idem ín pratdlijs memorate cuiufdam perhí ropera, Thebatum oppugnatione uulneratus ínalíum tranfire Alexandrum nón paffus: Vul. «terea eiufdem modi, propter quz rex defuncto ei duxit exequías:urbém tumulo círcundediít íne eius,Plín, Cum ín eo infídens Alexander bello Indíco, & facínora faciens fortía, ín hoftíiim um,non fatís fibí prouídens,immífiffet,coníectís undíc ín Alexandrum telís, uulneribus altis eruíceatg ín latere equus perfoffus eft. Moribundus tamen;ac propeíam exanguís,e medijs hos fibus regem uíuaciffimo curfu retulitzatq; ubi eum extra tela extulerat,ilíco cocidít: & domíní íam fuperftítis fecurus,quafi cum fenfus humani folatio anímam expírauít, Tum rex Alexander parta belli uíctoría , oppidum ín fjfdemlocís condídít;atgs ob equí honores Burcephalon appellauit, Nonnulli heterophthalmos equos ínter praflantiffimos collocant(uerba funt Pelagontj ín Geo nícís 16.2.) qualem fuíffe aiunt Alexandri Macedonís Bucephalum. Poft hac uerba ftatím fequía Mese axci]iu xpi wettoa peso dt mrporamty e«oy, S c.nec ullum apponitur uerbum, quo cum iftí accu: Íconfiruantur,ut propter mutílatum locum ín dubio relínquatur lector ad Bucephalümne hec ía qualís nam ille fuerit, defcribendum pertíneant:uelpotíus,in quo interpretes omnes conues t(Cornaríus, And.à Lacuna, & Ruellius,quí ín Hippíatrícorum translatíone ca.14.ex Gieopo Bacadíecít,)ad quemuís equum praftantem. Sed utrolibet referas , quoníam fupra omiftmus, "recítanda uídent,Probant ígítur habentescuel, Bucephalus habuit) línguam tenuem & longam, tiem (imam uel ad&ácam,altam ceriícem,colorem glaucirm(oculorum nimirum: corpus non íma jens contrectarí(Z'veyapy&Asoy uel dtvzyapysiuv,quas uocesfupra explicauimus:R uellíus diffimtr ;And.à Lacuna corpus firmum fomníat:melius quod ad rem Cornaríus díxít,non títíllofum: qd (clíonem;aptius forte títillabundum uel titülabile díxerís;etfiauthorem non habeamus:)collume um,plenum & craffumrzszis z BezyvzpeysAey,hoc eft mínime exiguum(ut And.à Lacuna red- am collum breue,ínquít, femper commendatur ab equeltríbus;prolíxum ut ín grue uítuperas bitacp Bezyvy maluítaccípere pro paruo quod magno opponiítur , uel pro angufto quod lato , non probreui quodlongo contrarítt eft; Juentrem caftígatü X ad ilía contractü:magnitudinem moderaz 13m], ik y«9oe irevàp; uenas toto corpore confpícuas & elatas,colorem nígrü faturatü, Ex pratlío Ale- drí contra Por& Bucephalus non ftatím, fed ut plutímí prodidere , poft longas uulnerit curatíos xpirauit, Refert Onefícrítus e& fenío ac labore confect& occubuiffe, Trígínta nang; annos na« oribüdus facuit,cuius mortem acerríme índoluít Alexander,& fuper eo íuxta Hydafpen cons urbem Bucephalíam appellauit,Plutarch, ín uíta Alexandri. Equus Bucephalus quem De iratus Corinthius Alexandro donauerat,c& ex omnibus ornamentis nudus erat , equifonem eti (eumt foI&, Diodor. bí ínfídere patíebat ; Cumautem ephíppíatus & cateris regijs ornamen4 frudus , nullum aliü fefforem quám Alexandr& admittebat, cuí fua fponte, & nullo impultu a« t,& ut facilior confcenfio effet, eí af(cendentí fefe corpore demittebat: Quo ufus eflad omnía Aliíatica bella Alexander, Aelían, Eadem ad uerbi fere legímuslibro r7 , híftoríará DiodoríSiculi, Wbítamen nullà equí nomen adiedt& eft : ut fufpicetur forfan aliquís diuerfum fuítfe à Bucephalo, "quiemptus tradítur à Philíppo,ut fupra dixi in B. fed quoníam cetera omnia conueníüit cum fjsque - lí lauthores de Bucephalo fcripferüt,eundem effe crediderim, — | Cum Cyprij (ínquit Herodoti ) centra Perfas.aquíbus defecerant,fe tutarent, Onefilus rex aduerfus Axtybít Perfarti ducem ;conftítít. Infidebat Artybíus equo,ín armati erigerefe docto, & pedibus fimul atcp ore eü ina re,In conflí&u igit, Onefilus,uti conuenerat cum fatellíte;ipfe ínuadentem Attybíü ferít; fatels ero equo füblatos pedes ín Onefili (cuti íactante falce percutiens abfcidit: unde Artybius und equo corruít, loannes Tzetzes Chilíade tertía ca. 116. paulo aliter narrat, ín hunc modt&: Cum jbius ab Onefilo deiectus effet,equus uidens domini fuum profirati, erectus ín pedes antetíoa 1m Onefilo Cypri rege pugnabat, & clypet eius percutiens fete occídiffet, nili pedes eíus falcía amputaffent atmígeri, Eadem ab eo fj(dem uerbis referuntur Chilíade quartaín epíftolio, Cas mula(ínquít Dion, ut cítat Calíus 21.24-)ex equís unti fíc amauit,uti ad coenam ínuítaret, annona ty appofita & hordeo,quín & aureo poculo uinum propínabat, per illius falutem fortunam cipere ufiurandi folítus:confulem quinimmoó defignare confiituerat;fecífletni confilía ínter« —Rellatfet mox ínterítus, Címonis equi ínter generofos numerantur, Simonis alij & plures fcribunt; - Utdium eft ín H.a.in traiatione imaginum cquí, In Domítíaniequum inaxímum;Statius Syluai | : Be 4 óod — De Quadrupedibus b rumlibroi, Dardani íllius diuitis Iouis filij tríum millium equarum armentum, atc precipue ex hís duodecím pullos patre Borea genítos,Homerus fuo preconío nobilíitauít, Item Éumelí eq Érythrzus, Oenomaí equi Pfilla & Harpínna,uíde Varínum ín Oenomao, Alíus fuit Oeno usquií Parthenía & Eripham equas fuas quit íugulaffet,íuffít fepeliri, Cael; Pelops equos àlNept accepít, Varín, ín Oenomao: VídePalxphatü, Penthefilez equus ab Oríthyía Borez uxon ceptus,ut Q.Calaberfabulatur, Probíequus necdecorus nec ftaturofus erat, fed míra celerít uide inter prouerbía, Rhoefi equí,A vxo dor rov" Sae d" civcuorzip 9uoior, Homer, Tlíados ro, 1 uerfum integrum ad Turní equos tranftulít Marolibro i2, Aeneíd. Meminit && R.hoefi equorur 1, Aeneid, "Trois equi ímmortales ad fabulofos mox dícendos pertínent, Símonís equí,uídef ínter ímagines equi, Turni equí apud Vergilium ex Oríthyía Borez uxore, uíde ínferíus in fabiy lofís, Viyffis equi, uide infra in Neptuno Híppío,] - ([Equifabulofi, Bellerophon uel Bellerophontes,prímo Hipponus,izraevse,(alíás Hipponot) | dídus eft, poft ab interfecto Corínthíorum prímate Belleto,Bellerophontes , Hic fumptoa Neptu, no Pegaío equo ad Chímaram perimendam euolauít,eam(y occídit, Deínde ex rerum felící fu fu fupecbíens,quum ín coelum cum Pegafo uolare tentaret, Iupiter índígnans ceftrum Pegafoit lit, à quo agítatus Bellerophontem excuffit , cecídít&p ín campum qui poftea Aleíus appellatus Pegafus autem àloue inter fidera relatus eft, Perníciffimus híc equus & alatus fuiffe perhibetu Neptuno & Pegafide natus,Gyrald, Suntquí Díem aPegafo equo uehi fabulentur, Scholía coph, Vífus eram molli recubare Helíconís ín umbra, Beilerophontzí quà fluit humor e Propert.líbro s, V ide plura ín Onomaftíco noflro de Bellerophonte, & de Pegafo ín utríufgy tíone,item ín Scholijs ín quíntum Ilíados Homerí;& ín prouerbío Dellerophontiís líterze apu mum:& fupra ín H,a.ubi deequo fydere:Hefiodi T'heogonía,Scholtjs ín Lycophronem , & íni "Tec yir G7 apud Suídam, & c, Eques ipfo melior Bellerophonte,Horat,5. Carm, De Pegafotquo uide Varinum ín Pyec G^; & eundem & Etymologum ín Ewzi, Hellotíam,Eamwicw, Minerua quí díctam uolu nt,e[x 2» &Asip dy T'iyaaty qv xpouva var A9lwáe dülym Be Qogovrs, grivuyvelu stk vao b puoriae Allie xs irr yof, V arinus,Scholía ín carmen rs, Olympíorum Píndarí , ubí etiam pit lo poft plura de Bellerophonte fimul & Pegafo reperíes: fertur autem Pegafus ex Gorgone ue dufa natus fuiffe, mayo G- vi/4 pues Vara" Md onc TepyvG" d] GG» &ore 02x rl) reociyoeler 71 GOTT ke (forte tanquam «ad ac G-)ix 2817 rogyóvG- gpaynihev, Scholía ín Homerti,De Pegafo e fanguínelg dufz nato;uíde Ouid. 4, Metam, Kazw yop euzoy d'u^r VAartova Ape d'n 0x39 wot ors] on T'oc*yóvalg ABUBUR y &00u y KO GNU ULXEAOOV qrÀtides a «gia eumozriat róeToAS yu Tiv qvac, Athenaeus líb, 5. Pliníus 10,49 Pegafos fabulofos fuiffe exiíftimat, Aríflophanes ín Pace eryalewy adiectiuum facít,hoc uerfite y&müy uoi Quot yyivikoy "i]4oy Scyllam & Pegafum nomína nauíum fuifle putat Palaphatus age say,non monítra ut poétz fabulati funt, Érytbreus. Alatum fuiffe fíngunt po&tze, nímirum propt celeritatem exímíam:nam & quofuís equos celeres poétz uolucres cognomínant;ut fupra ín am dixímus:& Solínus taurísIndícis uolucrem pernicítatem tribuit. Inflratosoftro alíipedes , Vetgl Pegaíi equí effigies Ciabalís ín templo quodam uifebatur , Paufanías ín Corínthíacis, Pegafüs(l quit Albert, Magnus)anímal eft compofítum, quod ín Aethiopia generatur, permagnum & hom dum,equí formam praferens anteríus:alas habet ut aquila, fed multó maíores:caput cornuti (gil a & Plinius fcribío& adeó monflrofüm,ut multa anímalia folo afpectu terreantur, Alís non olt fublime elatus,fed aérem tantum ferít & curfus fuí uelocítatem fíc promouet, animantibus cundi infeftus,maximé uero homíni , Hzc ille fíne authore: Alíj eiufdem commatis fcríptores , adíft grauí corporc effe,fuga mirabiliralarumremígío adíutum currere potíus quam prouolare: (80 fo acre uipennarum inftar turbinís impellere uentos,uoracem effe, & ín quíete moueri , Pegallü IMufe díctz funtáfonte,quem Pegafus ictu ungulz fingítur aperuiíIe , ob quam caufam &€ Ott appelíatz funt Hippocrenz,Feftus. V íde fupra ínter propría abequo deductanomína, Tat licíz ciuitas, fic dícta eft à tarfís,íd eft calcíbus Pegafi,quie coelo cum Bellerophonte feffore ínidells &ta íam delítante ,ín Alefum campum deíectus eft; Euftathíus in Díonyfium Afrum , Dí&usd tem campus Aleius e$ 7 &Nit,ab errore,quod ín eo Bellerophon folítaríus etequo & mented . oberraret,qua etymología uel Homero approbata uídetur,Euftathíus, Pegafaríum curforem fius ueredaríum appellat. Centhippe díctus eftlocus Argís,quod Bellerophon íllíc prítutm fiim rítlvréy Graci dícuntoPegafum equum, V arínus, Eft & Pega(us, Payec G^, uri nomen , quitXb leutherís Boeotíze oppído Bacchi fimulacra Attíca ínuexit ,&c, Scholíaín Acharnen, Aríftoplians Pegafos equíno capite uolucres, & gryphas aurítos aduncíitate roftrí fabulofos reor:illos ín Scyfni hos ín A ethíopía,Pliníus: Et alibi, Aethíopía lyncas & fphíngas generat,multa& alía monftrodiims lía : pennatos equos € cornibus armatos,quos Pegafos uocant. A ethiopíci coeliales eft Pegalusit a hacales equínum níhíl prater aures habet,Solínus, Penthefilea Amazonum regína equum rímum ab Orithyía Borez uxore accepit. E(vzed" za | KaNoz' duin e Top oi 2o (G" Bopso QUIA Slodiuus vro" eosnludt luam, ixivioy doe oko ueremeerqeüeervicue, C). Calaberlib., Vergiliusgu decímo Aeneídos Turní equos ex Oríthyía natos fcribít, & alibí duodecím pullosin armentoPdl danípatre Borea genítos, Bufirís & Diomedes equos humana carne pauerunt, Textor. | Able Acnez cürrum,gemínosQíugales Semíneab athereo,fpirantes naribusígnem, Illorá deget» DeEquo. H.h. Libl ^ 6og áquos dedala Circe. Suppofíta dematre,nothos furata creauit: Landínus exponit, Circe Solís irtím & clam patre fuppones matrem,fcilícet equá, equos Solíscreari fecit; hos uocat tiothos, or& mater mortalís,pater uero díuínus effet: nam proprie nothí dícütir, quos nobilior patei bili matre creauit, Tractü eft,inqt Seruíius,de Homero,qui tales equos habuiffe índucít An [en llíad, quinto, Pup arvesvzay efyoc Vzrzoy Pindar, de Sole, lenípedes equos Ouid. díxíta, Metam. ígnipedum frenator equorum Ipfe tuís alté radíantem críníbus arcum Imprímat,Stat, Dío stex Thraciz,ab Hercule fuís equís ín pabulum datus eft,eadem talíone qua ille ín hoípites f2e econfueuerat,Suísip regem pabulum armentis datum, V ide Onomaticon, Palephatum, & Cz 1,8. Vtquíterribiles pro gramen habentíbus hérbís Impius humano uífcere pauít equos, . Mídeprouerbium Díiomedea neceffitas apud Erafmum. Díomedes Thrax cum filías habe eretríces, cogebat hofpites eirzuic ruusivos Soc 2 veo ertüvt «(94 ere S eoi e widget, proinde ín fabur | t: dieere nomínantur,Scholía ín Ecclefíazu(as Aríllophan. Diomedis equa,íd eft filia lé bidinofz,aduentantes uoraffe funt díGz: quanquam interími patre folítos intelligere maluít Bufta ;Cal. Ex Díomedeís equís prognatus fuiffe credítus eft equus Cn,Sefj de quo dícá ín prouera eíanusequus, Equus albus Díomedí ímmolabatur apud V enetos,ut mox inter facrifícía refe » Circa Abderam & limite quí Diomedis uocatur,equi nafcetibus illic herbís paftí, ínflamman rabíe,círca Potnías uero afíni, Plin. Aelianus nó afínos , fed equos etíam ex fonte Potníz bíben juí non procul Thebis abfit,ín rabiem uertiaít, Potnía urbs eft Boeotía, nonlonge à Thebis, ubj cus Sífyphi filius & IVieropes, habuit equas,quas confueuerat humana carne alere, quo cupí- nhoftemírruerent;quem ipfum tandem,cum alímenta deficerent(uel ut alj,cum facra V'enes ohiberebdeuorarunt.Hínc díGi equa Potníades apud Ouídíum ín Ibín, Víde Onomaftícon 3lauco,et Palephatii,aut etíam V ergilij interpretes ín tertíum Gieorgícorum fuper hís carmínib, intem Venus ípfa dedit,quo tempore Glaucí Potniades malís membra abfum pfere quadría Glaucus alter ab equis deuoratus,rA«/xG- £x07 Ver BeorG-:quadrabítín hominem aléndís ea juisexhaurientem facultates fuas.A fabula natum, qualis fertur & de Actxone,Era(m.ín prouerb, tpuiierzoi (apud Homer Iíad.8.& rurfus penultímo)equíi Tróís intelliguntur, quí étíam immora | is dícuntur:non Troici uel Troíani, dequibus nihil eximium prodítur, Varín, Propter Tróís iregnante Laomedonte captum ab Hercule Ilíum ferturtnàm cum Laomedon equos praeftari os Herculí,ut Fefionen eíus filíam monftro marino expofitam liberaret promiffos , reperacta et Hercules índígnatus Troíam euertit, Onomafticon, Fertur autem hos equos Laomedoná ouepro Gianymede accepitfe,Scholia ín Lycophronem, Cal. r «His attexemus quz ad relígionem pertínent,círca deos, facrificia,fepulchra,omina. Ét quon mplufcula de dijs fe offerunt,ordínem líterarum fequemur, [Apollo,uídeínSole. [| Caftoris snomíne Cyllarus,ut ínter propríadíxi, 4| Ceresín equam mutata, Oncij armento fe immís efertur,cum Neptunus amorc eíus Proferpínam qugrentís captus infequeretur;iNeptunus au cipi fe íntellicens,etíam ipfe ín equum mutatus,rem cum ílla habuítunde Ceres ínitío ualde nata eft,& Erinnys inde cognomínata:pofftea ueró íra remíffa in Ladone fluuío fe abluit,et ín« fia dicta eft, Paufan.ín Areadícís.Ex hoc concubítu Aríonem equum natum fabulantur , ué propria equorum nomína díxí, Prope Phígalíam Arcadie urbem in monte Blaíno, Cereris Vie id eít nigra pullatz' ue facrum fuírantrum,Dez cum INeptuno congreffum fub equína fpecie rant Arcades, Verum non índe natum Phígalenfes equum uolunt, fed quam dicunt Arcades wew, Deam uero indignatione ín Neptunum concepta;prater& Proferpínze raptu conflernas fibípullam índuxiffe ueftem ac ín fpeluncam fefe ínfinuantem, dí poftea non effe uifam , &e, antrum illud Phígalenfes Cererífacrum afferunt,atqs (imulacrum ínibí confecraffe, habítu quá ín petra fedentís,ac caetera mulíeriperfimile, prater caput,quod cum coma erat equínum,adne raconum & ferarum íd genus ítem íconibus, T'uníca ad talos demíffa. Deiphín manu fuftine. i:columba uero altera, Cereris & antrí fic quodam refponfo memínit Apello,quum Phígalefes adáffent: Apk&v(dtr a(xvdt Aachewsqieyn, ei Qryeditw — NAH , lerzroMegse efus luzi]hoty edrzeoy, Cadlíus ry.51,ex Paufaníz Arcadícís,utapparet, [Diana apud Arcades E/ozzzm dicebatur, uarum inuentione,quas amiferat V lyfles,qui € equeftrís Neptuni flatuam erexit , Czlíus ex aníae Arcadícís, Aunt autem V Iyffem(nquit ibídem Paufan.) cum equos íllíc ( ubínunc Phe» irum acropolís efbreperíflet;uoluíffe equosin Pheneatarum regione nutríre, utboues in Epíto eregíone Ithaca eft, Ceterum equeftris Neptuni flatuam ex aere ab Vlyfle pofitam,parum mis ifimile fit, quo tamen temporis zrís kundendí ars nondum extiterit, Hac ille, Caelius ex hoclo tpte uertit, V lyffem flatuam equeftris Neptuni érexiffe,fed non ex aere, Hippolytum ab equís actum reuocatum aíunt ad uítam herbís quibufdam (Aefculapij& amore Díanz, Iupiter uero medicínzs, qua mortui uítz redderentur,repertorí indignatus, Aefculapium fulmíne ad ínferos it. At Tríuía Hippolytum fecretís almarecondit Sedibus:& nympha Aegería,nemoriq rele Solus ubi ín fyluis Italis, (enobílís xuum Exigeret,uerfoty ubí nomíne Vítbíus effe. Vnde h Tríuíe templo, lucístpfacratís Cornipedes arcentur equí;quódlíttore currum, Et iuuene;, firís pauidi effirdére marínís , Vergilius 7. Aeneid, Vide Clium n.24. Poétz equos Nodif. adfcribunt, Díci candidos; Luna nigrum alterum, alterum album, Textor, Lunz Aethiopes: T E De Quadrupedibus €ónfeérant furtrolole Body cju: do r«olyeny , às sois QA cis yap. cubd ysc enti esvr , Fleliodorus ]i 1o," Bt alibi, z8 Depp, rie M rtMyotac orttgeis nice raptoy Fuuueks: (Gd d n Ai, rer ptaeop Varzrtop Muy e ipneylaw au pente uy, Dietequi apud Homerum Lampus & Pháethon:recetíóres uero, ut & 1 phron,Díemà Pegafo equo uehí atunt,Scholia Lycophronis, . Hecate etíam ad Díanam fíueLu pertínet:fingitur autem sjrsokcQaAG"^, tergemina Aufonio: quód caput eius dextrum fitequi firumi canís,medíam fliomínis agreftís, TTaprapozroue Enferg, Ns dU io errtosuUqu itas lzaG- xXrienam, | qx dif eL sige aplican Auósarate cxUMuiusosud" tàu typo 9G", Orpheus ín Argonaut. P .. e Fortune equeftrís «dem uouít Fuluíus prator in Hifpanía , quod ftrenua equítum operai C eltiberos ufus foret, Caelius; Et alibi, Equeftrís Fortuna templum fuíffe, legímus ín Tacíti &m bus,apud Antium, nec ín urbe ad fua tempora uífíttum, €[Hecate, uídeín Díana, DeH "cho fydere fupra íne, díximus. Elercules VamodYrne cognomine Oncheflí colítur , uel (utaltj bis, Hefychius & Varinus, Hippodotes (pero.ín penultima, malímper epfílon) Hercules cogno mínatus,ut fcribít Paufanías:cuí templum Boeottj conftruxeré,ea fcilicet ratione,quod cum Orclio ieníj alíqüiando ufqp ad eumlocum ueníffent; Hercules noctu equos , quíad eorum currus iuncti, colligauittunde & cognomentum deductum,Gyraldüs, Trew suxMie xo Bedeys pogdy x5ony, Orpheus ín hymnoad Hippam Bacchínutricem, V etus Orphei codex ( inquít Gyrald piam non Híppam habet, Iz2,6 devo 2a. (pícus auis; dryocolaptes ufítatíus ) o ea , íd eft Iu Hefychíus non fuoloco;fed ftatím ante izj«ro«, De Iunone híppía pauló móx dícam, HiíppeCh nis Centauri filía ín équaim mutata,ut fupra ín equo fydere díxi ex Hígíno, Oüídiüs taie 3,M Ocyroén Chironís filíam ín equam mutatam fabulatur.- Hiípponarn deam equorum & ftabi qui ueneratí funt,ut Buboriaim boum:de hac dea Plutarchus ín Parállelis memínít , && Apulef s. A finíaurei,& Tertullíanus ít Apologetícó, & Fulgentius ad Chaléidíum:eam ením inter d mones,quiuocantur,(quos iiec coelo dígnos putabant ; ob meriti uidelicet paupertatem ; Pul commemorat Iuvenalis quoc eandeim intellexiffé. áplérífg putatur ínillo!Iurat, Solam Hip facics olídaad pracfépía píctas;ut fcilicet Hippo & Hiíppona dicatur, Gyraldus : fic Dido &IMa pro Didonem & Matonem dícímus, De Híppona puella (alíquí,perperaim püto,Eponaáiti üo quam Fuluíus quídam ex equa genuit , fupra díxíínterpropría hominum, Refpícío pil qua ftabuli trabes fuftinebat,In ipfo uero meditullío Hiípponze dez fimulacrum refídens xd quod accurate corollis rofeis quídem recentibus fueratornatum, A puleíus 4, Metatri, 4| Lanoetim. híppía,id eft equeftrís cognomínata eft, Gyraldus, Hefychíus Hippam ínterpretatur Iutionem pauloanteretuli, louiscurrum,quí ín exercitu Xerxís Xerxen ipfum przcedebat , octo e bitrahebát,Herodotuslibroz, Equouehiflamini Díali non licebat,ne fi longius digreder: cra negligerentur,Feftus, Felequínum tantum ínter uenena damnatur , ídeoflamíni facroe tàngere non lícet,cum Roma publícís facris equus etíam ímmoletur,Pliníus,Pírithous,neeit men accepít, ex và aóbilay Vorzeo GuateÜquree voy Aiec qu Gp]. ucyvucova uni evz3, Scholía ín prímumdll dos, Multísgentibus equum hoftíarum numero haberi, teftimonio funt Lacedamontj,quie uentis ímiriolant, Sc, & Salentíni , apud nos memranz ( » fic habent ímpreffí codíces mutila dícatür,uíuus cónfjcítur ín ígnem, Feflus, Calaber libro r4. Iouís currum & equos delcribí cariníüibus, "ràpdüqiesowby ÉUpG" «gx Bapt ZuuoG" dU Go mvivi NórG-7&, "ric dU arb SucricUy (uA CP nya [27- Agua G7 ausu &ov'70c.,0 oi «& pw p Booz C" Ay Xdely vay &uitukcovoiy acreige Or" dz 4^ Luna,uíde Diana, «| IVartis híppij,íd eft equeftrís,ara ín hippodromo Olympíco fuí líus ex Paufanía. Equíría ,ludí quos Romulus Martí ínftítuít per equorum curfum , quí ín & IVlartío exercebantur,Feftrus. Cur Idibus Decembris (uerba funt Plutarchí ín Romanarumt quaftiónibus capite 95.5«po,malím fzr2G",íd eft equus) in curfu equorum uictor dexter facer, tur autem non Decembrís fed Octobris legendum; ut mox ex duobus Feftí locís recítabimus: raldus afferítín libro de annís & menfibus; Eft fane October uniuerfus Marti facec.)IMarti im tur,& caudam ftatim decifam ad Rheginam (regíam,Feftus) qui dícítur locus,deportat alíquis ram cruore fpargit, de capíte uero ínter fe decertant , alij de facra uía defcendentes , alij deSu aduerfus eos impetum facientes? An quod Troíam equo captam putant, ídcirco equum fup affícit,g € Troíanis oríundi, Mixtatp Troiugenüm fint pignora clara Latínís? An quod íracum ferox, & bellicofum anímal eft equus ? díjs aute grata &Jaccómodata imprimis ímmolát, V íc ídcírco imrnolatur,quod uídtoríz Mars author efl; V el potíus , quoniam Martí conuehít flaré et quilocum fuum in acíe cuentur,uíncunt eos quí non manent fed fugiuntiut celerítas (pérequi ínfínuata) tanquá fuge & tímíditatis óccafío (28ódIop) per hoc facrifícij venus puníatur; & fáriquam fub &nígmatisinuolucro fugam mínime falutarem effeíntelligatur, Equus (Marti irnmolabátu quiód per cíus effigiem Troiani capti fint;uel quod eo genere anímalis Mars delectarí putarétu flus. Et alibí,Panibus redímibant caput equi ímmolati ídibus octobribus ín campo Martío: € ctificium fiebat ob frugum euentum; & equus potíus quam bos ímmolabatur , quod híc belle frugibus paríédis eft aptus, Feftus. Et rurfus, October equus appellatur; quíiti campo Martío: fe Octobri ímmolatur quotannis Martí,bígarum uictricium dexterioride cuíus capite io leu xentio folebat effeínter Suburranenfes & Sacra uíenfesiutij ín regis paríete;illi d currím IMamtilal affigerent;eiu(demq; caüda tanta celeritate perfertur ín regíam ; ut ex eà fanguís diftillet ín A m, participa DcEquo H.h. Libl m attícipandae rei diuinze gratía:quas hoftías híc quídam Martí bellíco facrari dicunt,non (ut uulgus it) quía uelut fupplícíum de eo (equo) fumatur , quod Romaníllío funt oriundi , & Troíani ita igie equi funt capti, Haec Feftus.Equorum greges,quos ín trafjcíendo Rubicone Marti ( alíás fiu« ne,non IMlarti) confecrauerat;ac fine cuftodíbus ua gos dímíferat,comperítpabulo pertínacíffime ere, ubertimip flere, Tranquillus ín uítalulij Cfaris, Colebatur lVlars à Carmanís,, cuí quód scarerent,eoruma inopía in bello afínís uterentur,afinum facrificabant , utStrabo líb.is, fcrí- id à Scythís fieríait Arnobius Apollodorum cítans,Gyrald. IMartís equí bijuges, Vergilius írs rgícis:Equos eius Terrorem & Pauorem V aleríus libro s, Argonaut,nomínat,ex Homero fcí« ; quí Ilíados quínto & alibí eofdem Deimon & Phóbon appellat, Minerua híppía,íd eft eque- s;ut Phurnutus aíttitem Paufanías ín Attícís,nec quídem femeltítem Arpocration,( &€ Suidas ín « Á9uu&, fic ueró nuncupata,quod currum ínftruxerít príima:hanc [(zeus rhetor & Mnafeas INe filiam fuilTe tradiderunt, ac Polyphes Oceanitídís, Ac vizr7hy etíam uocatam feríbit Phurnu- quafi dícas equidomitrícem, Gyrald, & Cal. Palladis híppíc ara ín híppodromo Olympícofuít, usex Paufanía, Pallada equeftrem ín Libya genítam aiunt, Cal Vlinerua híppía( Assvic izrzríze) eptuni híppij arx funt ín Hippio dí&o Colono Attícz ( cuius fupra mentionem fecí inter proe locorum)Paufanías, Temp xox ecutoy &dbpula enrityu, Callimachus deMineruatid eft, Gaudés rum & fcutorumfonítu, Hippíauocataeft Mínerua,quód e capíte louis cum equis profilierit, riptus ín eam hymnus índícat. V el 9 Coryphedego Polyphe,ut Suídas & alij habent) Oceani ff x Neptuno eam und cum curru pepererít, Vel quód Adraftus Thebís fugiens, quum equos ín lono fifteret, Neptunum & Miíneruam fasc appellárít,Etymologus & Varín. — «rINeptunus ng», uelut alij (cribunpizrsece per e.ín penultima,id eft equeftris cognominatur, Suídas & Va^ ius. Hippíus INeptunus cur appellatus fit , cum alías caufas ab alijs fuilTe exiftímatas , ía A chaícís Paufanias(quas tamen non recenfet))Ego, ínquit, fic puto cognomínatum , quod 7 izzixsic,íd uitationis inuentor fuerít:inam & Homerus ín equorum certamine Menelao ab deí huius appel ne adhíbuitdVlenelaum Antilocho deferentem facít, Camerar. )XKíuramentium,quod equís conue Lez &N- eudtvos yyousioxoy quvootyouoy Ojvy 9i uneey xay no Guy dUAG totu "oso lo. Pam phos (7ri£us ero,qui Atheníenfibus antíquiffimos hymnos fecít,e(fe dixit Neptunum. lazy 7* d'orzüigot veg xou leuvap (iuxesctuveey, Camerarius)non aliunde ní(i ab equeftrí appellationem deflectens.Ins dicis autem ídem Paufanías,ex INeptuno aít in equum mutato Cererem peperí(Te filiam, cuías en non eft profanís enuncíandum,& A ríonem equum:quare fubdit iN eptunus prímum apud das híppíos cognomínatus eft, Fuít quog; templum huícdeo apud Halefimm montem Müantía quod quí íngredí aufus fuíffet,undarum afperfioneocezcabatur , nec multó poft moriebatur, Gyraldus ex Paufanía. Et mox,Hippius Neptunus & Damzaus uocatus cft, ( ab equorum , uti vitrantur, domítione, Carl, )de quo alibi, Diodorus Siculus de Creten(ibus agens, Addunt(nquít) Neptunum equos prímum domuiffe,artem& equítandí ab illo tradítam,ex quo hípptus fitapa tus, Val.Probusín Comment, Verg.fuper ea ín Georg.uerba, Tu&o cuí príma frementem Pudit equum tellus, &c.Campí inquit, in Theífalía (unt Petra, ín quibus locus Petra nomíne, per cullus trídéte INeptuni,equum,qui Scyphíus uocatus eft,edidít, Romaniautem Neptuni equeltie 'ant, Gireecí tay Posei/lva, quod exiftímerur prínceps originis equorum, &c, Feftus quog ita: ippius;id eft equefler dictus eft,uel c Pegafus ex eo & Pegafide natus (it: uel q» equuleus , ut pita "antloco eíus fuppofitus Saturno fuerír,quem pro Neptuno deuorácit : uel qitrídentís íctuterra e im excíerit,cui ob hoc ínIllyríco quaternos equos íaciebant nono quog anno in mare , Hxc Fe. s. At uero Ifídorus de Circenfibus ludís agens, [tag ,ínquít,Caftorí & Polluci deputantur hefpe quibus equos à Mercurío diflributos hiflorie docent: (ed & Neptunus equefiribus ludis p:eeft, Graeci híippíon appellant:fed & Marci & loui inludís equefires funtconfecrati,& ipfi quadris iprafunt, Porro & Phurnutus ínter catera & hocaít , quód ídeo híppíus dictus eft Neptunus d locitate nauigationis maritima quod& naues ín marí quafi equí effe uídentur(ueld lutuum ma orum maxíma agilítate, Camerar.)Hippíj Neptuni memínít & Artemidorus ía prímo Onírocrís ;Hac omnía de híppío Neptuno Gyraldus, Petraí INeptuni fabulam alíqui hunc ín modum unt,quód Neptunus aliquando dormíens ín petra quapiam , per fomnum Venere pollutus fít: deffufum (emen terra fuícipiens,equum prímum exhibuit wocatum Scyphíon, Alt difpofitum ecertamen fcribunt Petro Neptuno,ín eo loco ubí prímus equus Vivrsd wevy,eotetlus efi:pro« quod & híppíus Neptunus eft díctus , Gyraldus. V íde fuperius ín Cerere, qua cam ín equam ita Neptunum equum cofjffe nugantur,quam fabulam de(ciíbit etíam Caelíus ín fine libritg, antíus Cirammaticus ín ThefTalía terram tridente percuffam fcribit à Neptuno,ex quo (mirum pprofiluerínt equí duo,Scyphíos & Aríon,índe nata Theffalicorum equorum praeftantía, Ser. Is gtammaticus,in contentíone cum Minerua de Athenarum nomíne,ab Nepiunolíttore percuf quum fcribít productum, fed à nofiris coarguítur, &c. Caelius 21, 44. Prímusab zquorea pers scufpide faxis Theffalicus fonipes,bellísferalibusomen | Exiluit,Lucanuslí,6. Neptuni deducatorígíne gentem , Vergilius de equo nobili, INeptunihíppij & Minera hippiz arae in Híppio dícto Colono Attícz,cuíus fuperíus ínter propría locorum mentionem fecí, Píndaa Watus in Pythijs Cyrenen Way cognomínat;ubí aliqui caufam referunt, quod ab Neptuno edocti 615. De Quadrupedibus fint Libyescurrusiungere, Cat — DeINeptuni equeflris templo & míraculis, uide Leonicenumig | Vatíjsi. 41. Dehippio Neptuno uide Etymologuni in IzziG^ ubi Zi?vQoy pro Zxveoy perperam: E tür, Vlyffes ínuentis equís quos ariférat,equeftrís Neptuni ftatua erexitinde & Heuripp na dícta;ut fupra retuli ex Paufanía: Lorze(G nodeud Gp Qveixde duci,d]a. ga Atyeip 7rov, ATO. oe (ic emm | legendum puto, utforte naues íntellígao fave | Avdjozes ylyvovron fA uo92p:uel quoníam Aríom j & P'egafum equos genuit Neptunus, V arín, Achillis equi prafTantíffimi & celerrími erant :acgg perat autem illos Peleus áNeptuno, Homerus llíad.J. Confus INéptunus (inquír Gyrald, ); manís;quí et equeftrís uocatus eft;ut Líuius fcribityunde dicta Confualía, qua primum dícebant mox Circenfes & ludi magni, & Romani, Tumlouís & Confi germanus; Tartareus Dís, Auf üs Et alibi,Cznea mutauitproles Saturnía Confus;Plutarchus cum alibí,tum maíme in Ro Romulum aitcuiufdam deí aram conditam fub terrain ín Círco ínuenifTe, eit deo indidiffe n Confo(tanquam abfconfo forte,extra Plutarchum)fiue áconfilio,quód confilíaríus foret: fiue: tunt equeftristaramtp ipíamrelíquuim tempus latere,in equefiríbus uero certaminibus aperír uero & Díonyfius Halicar,ín prímo hiftoríaruim,Dedícarunt inquit, & Romani INéptuno eque templum atcp diem íllum folennem,quem Arcades Híppocratía, Confualía Romani uocant: idem. conftitütre:quo ín díe apad R omanos ex confuerudine cefTant ab operibus equí, & mulí redimit floribus capita. Equos & afínos cur Confualibus ocíarí finant,ex Plutarchi rerum R omanart blemarís in A (ino (crípfi, Varro Confualía dícta aítà Confo,g; rum fería publícateideo, & ín ad aram eíusá facerdotib us fiunt ludi ílli, quibus uítgínes Sabíne rapta, Confuales ludos aitF cclébrari mulis fotítos effe ín Círco maximo, cp id genus quadrupedum prímo currui uehículis iunctüm putetut;Idem ramen alibimules Luna aícribit, Hactenus Gyraldus,apud quem fi lib tiam plura de Confo & Confualibus lege,Syatagnmiate quírto Operis de dijs. Lar zrozrogeid lap, IN nusConfus,Lexicon, Neptunus equo,fícerta príorum Fama patét; primus teneris lafitfe lupatis Orà,& litoreo domitaffe ín puluere fert, Papiniusín Thebaide, Fuit & Thebis hippodromftem plüm INeptuní, quod Chryfippus ex carmíne fignificat Píndaríco ex Ifthmqs; Cadlíus: Gyraldusgl tcr,Hippocroníus ínquit, Neptunus cognominatüs füít, cuíus & Thebís facrum celebrabatumgu 7 Píndarüusín Ihmíjs;itemd in Nemeiís manifeftat;legi & híppocurium INéptunum alícubí nung patum, Cónjcíat fane aliquis híppocroníum dictum Neptunum, quod Saturnus, Girecí Crononde cunthippon,íd eft equum pro eo deuorarit, Híppocronía quídem nugas interpretantur , quafdi casnimíum antíqua & obfoleta, qualía fub Saturni regno fuerunt. razsoyo (epitheton INeptiifiis sib yup ouv sul rusa i N20 7 ynis cuu Go iz 71x96, 0 G2 ToiG óytuaey, Hefych ius, lazwyerit]NG piunusjlíngua Deliorum,Lexícori, A pud V arinum ín Melantho Iz7ryezselegitur,quod magispn bo. DeArioné Adéáfli equo ex Neptuno geníto,fupra ditum eft ínter propría equorum fiomlti Beileropbonaá Neptuno fumpfit Pegafum equum, Ab eodem Pelops dono accepit equos, X arínis ín Qenomao. Fabulantur alíquí de Methymnaís,oraculo iuffos uirginem Neptuno in mare dimi (iTe: & Enallum ducem quendam eíus amore captum ut eam feruaret enataífe; & tum quídemutill. 3 que marí obteclos effe:poft tempus uero aliquod Enallum redijffe, & narratfe c» uirgo quidem IN ereides fic ipfe ueró equos lNeptuní cum alíquandíu pauíffet;magno füperueniente fluctu nati do fequentem fe euafiffe, Athenaeus libro w. Silius libros. fíngic Neptuni currumi tralií equísmi nís, Non alíter quotiens perlabíturaequora currtr Extremam4j petít Phoebza cubilía T'ethyndt ts natís Néptunus equís, Pelíam Neptuni & Tyrüs filium equa nutríuit, Aelian.i3, Varíorum, Ne pruni ín equum mutati fabulam Ouidius defcribit 6. Metam, Meimiriit & Paufanías ín Arcaditlylll fupra díxtía Cérere.. 4| Noctiequos nígros poétz adícribunt,Diei candídos: Lunz nígrumale - rum;alterum album , Textor. Huinentes íam INóctís equos , Létheaq; Somnus | Franaregttil Claüdian.g.ínRufin; [Pluto Lowrézretst cognominatur quinto llíad, Scholía exponüt eque (irer egregíos équos habentem : V els Loi Feip & Gir f Vote chop eren, x oe G2 role deg Sowaeip oi try dtt sc Gp) Gogero) ioi irr orm legion d]g rd t Pdprepórus &pzrcyup. Bt rurfus llíad.a, ubi Scholia , Fortd fis autedi itifignes equi e atcribuuntur, quía mortem nemó effugere poteft. V ide etiam V arínumM KAvzizwAO-, Proferpiriam Pindarus ín Olymptjs A&6izrzrev nomínat, fiue quía mos eft po&tís(uilt Scholíaftes)huiufmodi epithetis deos ornare:fiue d cum eam à Plutone raptam Ceres mater quat j iet,albo currui ínfidentem inuenerít, 4 [Saturni in equum mutati fabulam recenfet Ouíd, 6a fari, Talis& ípfeiubam ceruice effudítequína, , Coníugís aduentu perníx Saturnus:& altum Pelion hinnitu fugiens ímpleuit acüro, V ergil.ín Georg. cum equum bellatorem defcripfiffer, ht Neptuntim eaíxa ínter gregem agnorum íuxta Arnen fontem ab agnís appellatum occultauit. Da turnoatitem equum fe peperiffe dixit, & pullum equínum ei deuorandum dedit , Paufaniías infir codicis, SolàfwezeAer,quod duobus equis albís uehatur, Lexícon, Solem Axiftoptianes drocatim eyoviua , dw etvavret volt vsu do oa: , x có Verus üwioySvee Varínus. nógePivray apyot Vanib PíndarusdeSole, Intérea uolucres Pyroís,Eóus,& Aethon, Solís equi,quartüsá Phlegon, Quis diusfecundofMetamorph, Oic &yyzdiusy 82^ dipesAezáy , U'heodecies de Aethiopibus, lgnipes « dum frenator equorum , Statíus libro prímo Thebaides, Erichthonius ómníum prínceps,el rus equis íunctís docuit quadrígís folaribus perfimiles compíngere ; ut fupra díxí, Apo homíus,íid eft paftoralís, quod pauerit equos Admeti , de quibus fupra etíar memáni, Vide Ono R falco -— DcEquo. Hh. Libl és maflíconin Admeto, Pápeu, locus Lbeffalícus , quí forte paluftris erat & aptus alendis equis, Pas. utem Apollo Eumeli equos,tanquam pàáflor & mercenarius (9uz6/G«) A dmetí: auta loue coaa - us,utquí Cyclopes occidíffetnon illos Homericos,fed alios quofdam, Varin, lofias rex aboleuit quos,quos dederant reges uda Solí, ín introítu rempli Domínf; iuxta cameram INethanmalech eus ii, quí prínceps erat ín fuburbijs: & quadrigas Solís combuflit igne, Regum i. 335. Hic Munftes Adoraturí Solem (inquit) in(idebát equis íllis,equitabanttp ab íngreffu templi ufqy ad cameram. anmxlech, Apollínem Perfe equo placabant,Placatequui Perfis radijs Flyperiona cínctum. etur celerí uíctíma tarda deo, Ouidius lib.i, Faftorum.Maffagetz etíam,ut Herodotus ín fine lí xiprimíi docet,equum utpecorum perniciffimum,Solí ut deorum perníci(fimo ímmolant.Idem de Perfis Varínus refert íi uóce fauese, Equum Solí mmolaría Maffagetís fcribítStrabolibro i1, He | rodotus etíam à Scythís ídem fieri tradít, Gyraldus , Philoftratus ín Heroicis refert Palamedem Gre s pracepiffe,ut oríenti Soli candídum equum mactarent , Quadrigz de equís albís Soli ad facrífiz ciumapud Aethiopes adornantur,Lunz uero bígz boum fiue taurorüm,Helíodorus. Khodij quos rannis quadrigas Solí confecratas ín mare iacíunt,quod ís talí currículo fertur circumuehí mundi, : flus.Pullum á que pulliam,uelhíppomanes,abftulerínt paftores,Solí ímmolant , ut fupra in híp. pomanís mentíone ex Aelíano retuli, Exercítu Perfarum progrediente,ígnís quem ípfi (acri eter mum uocabant,argenteís altaribus pracferebatur. Hunc mox ínfequebantur magi, magos iuuenes (x puniceis uelatí amículís, quot ín anno díes funt. IMox Iouis facer currus,que alibí traheret equiz quos ínfigni magnítudine uífebatur equus Solís,fic enim dícebatur,Calíus, €«J Ventísequum immolant Lacedaemoníj ín monte T'aygeto,ibidemi adolent,ut eorum flatu cínis eius per fínítímos "quámflati(fime deferatur, Feftus;ín caufa forte eft uentorum celerítas:qua ratíone,ut díxímus,etíam ímmolabantequum. Venus híppodamía,izzo4'&ye« nomínata apud Hefychíum,ítem Brifeis, 6" AQpodIzy, id eft Equeftrís Venus (hoc efl,equo infídens) ab antíquís eftingebatur, nam Ve filius Aeneas, cum occafum uerfus nauíga(Iet , equum mox conícendít, & hacftatua matrem. : honorauít, ut Suídas fcríbit (ín AgeodFzy, ) Gyyraldus, ! | (Roma publícis facrís equus immolatur, Plíníus: uidetur autem Octobrem equumíntelligere " euiMartí Romz ímmolabatur , ut fupra dixímus, loui etíam,& Solí, V entisqp facrificatos equos ín gulorum mentíoneretulimus, Apollonium adeuntem Babyloniorum rex Grzco fermone fa "ctilicare und fecum dijs íuffit:Brat autem candídum equum mactaturus ex INiífzís de meliore nota Micinfiructum tanquam ín pompam profecturum, Phüoftratuslibro i. Regem Indorumaíunt ad "flumen accedere cum augetí díes incípíunt; S illic equos nígrostp tauros flumini tanquam deo fa. "crificare,Philoflratus. Tauros,uetercs fluuijs confecrabantzaliqui etíam equos uíuos ín eorum uor. tíces infjciebant,ut Troiani ín Xantbum , Varín.ín "augus. — HdtPépeiva Boüy ve &ysA«t wo Forza soi. Bp Quy erevzoitoy eie rli répotow ópyad «rriv. x, partim de fingulis hecatomben immolandí, par | epulí populo parandí gratía, Heliodorus ie, Aethiop, Cum Thebani aduerfus Lacedzemoníos bellum gererent, Pelopída uni ex ducibus Thebanis Scedafum ín fomnís uifum aiunt;aduentare e«, animLeuctra Lacedamoníos,fibí ac filiabus poenam daturos:uno uero príus díe quàm cum Lacedzs monijs confligerent, pullum equí (z&Asp fzrzov,lego 1275) candídum ínftructum ad fepulehrum uir; um mactari iuffít,Plutarcbus ín Amatorijs capitez. In Venetísfíané quidam Díomediintignes unthonores:nam candídus íllí ímmolatur equus , Strabo líbro 5, & Euftathíus ín Díeny(ium, Theffalía ís quí uxorem ducturus eft , pronuptíjs facrífícans, equum bellatorem inducít renati, ómnibus armís inftructum:Deínde facrifícatione facta , equum uxorí habenís ducendum tradit, lmporró íd quam figníficationem habeat, T heffalís explicandum relinquo, Aelianus. Lazrolvrar, ümímmolareapudStrabonem, —In feftis quibufdam "Tartarorum praparatur lac equinum warum albarum) ín uafís decentibus : & rex ipfe manibus fuis diffundit hínc índe lac illud pro re deorum fuorum, arbitrans & à magís fuís fic edoGus,quod dij lac bibant effufum,& foliicis tconferuatores omníum eorum quz poffidet, Poft facrificium illud nefandum bibit rex de 1a. "&eequarum albarum;nec ullí alteri lícetilla die bibere delacte illo;ni(i fuerit de progenie regís; prae erpopulum quendam regíonis illius Horiach uocatum, quí hoc etíam gaudet príuilegío, propter uí amquádam magná,quam pro magno Cham Chínchís obtinuit Hinc fitut equíalbí ata; equae magno3 populo íllo habeantur honore, Rex quídem huíus coloris equos & equas fupra decem la poffidet,Paulus Venetus i65. Sauromatz plurimos aluntequos, titpote Nomades, quíbus "mon tantum ad bellum utuntur,& ín cibo:fed dijs etíam fuís ímmolant,Paufanías ín Attícís, | I : tti 4 " at «[In rogo Patroclícomburebantur etíam equí apud Homerum Iííad. V, 4j Volucerequus Veri imperatoris fepulchri honore affectus eft , utínter propríaequorumdixí ína, Címonis equa poft suíctorías Olympícas, Athenís fepultee funt, ut in Olympíorum mentíone díximus, Magnum quis alendís ftudium pofuerunt Megacles & Címon Atheníenfes, quí equos fuos etíam fcpelirí runt, Tzetzes Chiliade quarta,ín epiftolio, Scythae cum rege defuncto alíquam eíus pellícum angulatam fepeliunt, & eum quí uína mífcebat, & cocum , & híppocomum , & mínifirum,& eratà nuntíjs, nec non equos, € alías res, Círcumactoannoruríus hoc agunt E famulis regis, quíingenui Scytha fant;íntímos fumunt, Horum quínquagínta cum ftrangulauerunt, ac totídem praftantiflimos equos , educiis ínteftínís expurgatis paleís implent ac confuun. Et ubí dimid P | f " — *«x ÓLA. De Quadrupedibus fornícis fuper diro igna refüpinatum ftatuerínt,alteruméip dimidium fuper altera duoTíoria; yt alía multa huiufcemodi detixertnt, tum fuper ea equos ímponunt;craflis tíenis ín longum ad « cem ufq; traíectos,íta ut príores forníces fuftíneant armos equorum,pofleríores uero íuxta feme fuícipiant uteros,utrifqs cruribus fuperne pendentibus.Equos infrenant, eorumi habenas ad p3l exientas alligant, Dehinc fuper eorít fíngulos ftatuit fingulos quínquaginta íuuen& flrangul hunc ín modá; Vnicuig eorü rectum ftipite per pinam ad ceruice ufq transfiguniquod inferis pitís exrat ultímum, infigüt tignoilli,quo equus tranfíectus eft, His equítibus fepulchro círcumy isabeunt; Hunc ín modum reges fepeliunt,Hac Herodotuslibro 4, Boryftheni equo uen bus aptilfimo,fepulchrum ab Adríano fubfirucium fcribit Dion;Czl, De Bucephali fepulel pra díxí inter híftorías, Oenomaí(Marmacís,ab Oenomao occífas,Paufan,Elíac. 2.) equas tr. uocatas Partheniam & Erípham,quas quum íugulaffet íuffit fepeliri, Cal, Miltiades tres eqt lympía occifas,fepulture honore in Ceramico affecit, Item Buagoras Lacon,íidemt Olympi equos ad fepulturam magnifice dedit, Aelianus. — Fecit & diuus Auguftus equo tumulum, Germanici Czíaris carmen eft, Aerigenti compluríum equorum tumulí pyramídes habent, d Meramorphofesfiue transformationes ín equos, uel equas,Saturnilouís, INeptuní,Cere Hippes ue Ocyrhoes Chironis filíz , n precedentibus fparíím ín fua fingulorum metionerecem 4 Omina,oftenta, Pedeflríum aufpicía nominabantur,qua dabantur à uulpe;lupo,ferpenie quo czrerísq; anímalibus quadrupedibus , Feftus, — Izrze keAatvae s «Ay vrvrus Baerep, [d ad ixéy oput, ye Q&e, Senaríj apud Suidam de fomnijs intelligendi, Bello Macedonico( V al. Max.1. 6, Publius Vatiníus Reatinz praefectura uir,noctu urbem petens;exiftimauit di uenes,excellentis formz,albís equis refidentes,obuios fibi fa&tos nuntíare , die quí praeteirierat] fenregem à P aulo captum: quod cum fenatuí indicalfet, tanquam maíeftatís eíus & amp dínís uano fermone coniemptor,in carcerem coniectus:pofiquam Pauli ltterís íllo díe Perfen c apparuit, & cuftodia liberatus,et infuper agro ac uacatione donatus eft, Caftorem uer o & Poll etiam illo tempore pro ímperío P.R .excubuifTe cognitum eft;quo apud lacum Iuturna fuumegim rumdi fudorem abluiffe uífí (untítictat fontí edes eorum,nullius homínum manu referata pati Hzc Valeríus, Quatuor hic,prímum omen,equos ín gramíne uídi. "Tonden:es campumlatügn dore niuali, (Candore níu.hoc,inquít Seruius,ad uictoriz omen pertínet.) Et pater Anchift lum óterrahofpira portas: Belloarmantur equí,bellum hzc armenta minantur, Sed ramen olim curru fuccedere feti. Quadrupedes:& frena íugoconcoidia ferre, Spes eft pacis;ait, funt Aenex apud Vergilium Aeneid.s, Primus ab equorea percuflis cufpide faxis "T hel fonipes,beliisferzlibus omen, Exiluít, Lucan.libro é, Germaníex hínnitu & fremitu eqi menitus futurorum praedící putant,quos nullo opere contactos candidi colorís plurímos edu lexander ab Alexand, Darius quomodo hinnienre equo eíus in aurora prín:o,rex interftp principes uiros Perfas,ínter quos íta conuenerat, fit declaratus, deícríbít ín T halta Herodotus, bares,inquít, Darij equifo,ubi nox aduenít, unam equarum quam equus Darij maxime adomalün ín fuburbana adducit ibig al'igat, Tum equum Darij eodem ducit; eumd cíircumagens ídenti equa admouet,ac tandem admittit, Pofiero die fimulatas illuxit, fex Períz ex conuento affi equis affidentes.Etcum ín füburbanís ultro citro uectarentur,ubí ad locum peruenerunt; pertore nocte equa fuerat alligata,ibi Darfj equus accurrens hínnítum zdidít;& hínnítu acdítoprod tnus fulgur fereno ccelo tonitruQ extítit.Haec cum Dario tanquam ex compofito accidiffent;t& m compotem uctifecerunt, INam caterí ex equis defilienres Darium adorauerunt, Sunt qui hoc diit Oebarem fuifle machínatum, funt quí aliud;nempe attrectatís huíus equa genitalibus, ipfam: íntra fubligaculum tenuiffe abditam;& füb ipfum flatím Solís ortum,cum equi dígreffuri effer naribus equí Dariani admouiffe,equót& ad odorís fenfum infremuifleatg; hinnifle, | Kacjguuida dvzrdAGr vq' anéynedihsum | enge T Pray Army BxaMic , Oppranuss, de Venat, In exet Xerxis aduerfus Grzcíam equaleporem zdídiítut fupra retuli ín B,c. ex Herodoto & Vale De equa quz noftro feculoleporem peperit, uide ínlepore H, c, Bosequuleum peperit Lí belli Punící. Proximis diebus equcrum greges;quos ín traijcíendo R ubicone Marti(aliás nond tilegitur,fed flumíne)confecrauerat,ac fine cuflodibus uagos dímíferat , comperit pabulo pertile | ciffíme abfiínere, ubertimt&g flere, Tranquillus ín uita lulij Carfarís, INiphus Sueffanus equosaf! mortem Calígulz pabulo abftínuiffe & ubertím fleuiffe (críbít,no cítatoautbore, INero offer hermaphroditas fubíiuges carpento fuo equas,ín Treuerico Crallíz agro repertas,ceu plane res effet, principem terrarum ínfidere portentis,Plin. C. Iulius Caefar ütebarur equo infigni bus prope humanis, & ín modü digitorum ungulis fiffis: quem natíi apud fe,quüt arufpices im orbis terra fignificare domíno pronunciaffent,magna cura aluít;nec patientem fefforís alteriuspil mus afcendítcuíus etíam ínflar pro ede Veneris geniítrícis poftea dedícauit, Sueroníus, Pli cum de Bucephalo fcripfiffecfubditINec Ceefarís diciatorís quenquam alium recepiffe dorfo equis traditur ,idem& hominis fimiles pedes príores habuifle, (ídem fcribit Plutarchus in eius uíta) aee Éig:elocatusante Veneris genítrícís edem. Auctor híftrorícus Dion , Cafarí Lulítaniam g natum effe equum diqv & vec 7& mo iey rod ay zc cora, id eft cuí gemina foretin anteríoru dum ungulís natura, químox illum ela admodum geflarer, relíquos omnes &vaeac recti ul : Debquo. H.h. Lib... — éiy de immodica de fe fibi ccepit pollicerí, Caelius, Cu | PROVERBIA, | E | — Ab equis ad afínos, ubi quis à ftudijs honeftíoribus ad parum honefta defledtit , uel é conditione Tautiore ad abie&tíora deuenerít, ro d'á Aeydulwoy, ad Veraay er. óvse ure BsBnuguRy, Procopius Sophifta nepiftola quapíam, Ex afino equus,E« Bgad'vexeAy ávoy Vara" ipse ww, E tardigradis afinís equus e« icum clarus euadít quifpíam obícuro genere natus,aut quoties ab índocto praeceptore profís ur dífcípulus erudítus,& c, Era(m. Meminit etíam A poftolíus, & interpretatur & 77 27 vzAay 'uei(o yegavzoyy, ut non folum ad parentes aut praeceptores refpicíendum fit:fed ín uno etíam ho 1e locum habeat prouerbium, quí prídem obícurus nobilior euadít, Bouesmeos nunquam abe. unt,nec equos, Ov ye vxuzroz sue 88e nA ry sdt pd Tor2s6, uerba Achillis apud Homerum Ilíados mo,prouerbíalíter ufurpata à Plutarcho, V fus eftjcum negamus nobís effe caufam cur ílli aut modiííTe debeamus,Eraímus, Acarnici equi, A«mpvimoi izraoi, dicebantur equi maxímí, Fínitimum illicuius memínít etíam Ari(toteles,[' "a Gxosaiuxn, V ergilius ítem ín Greorgícís tríbuít prímam lau demequis Epíroticís, Acarnánes ením funt iuxta Epirum,quemadmodum Theffalí , Conueniet uti lerequapíam exímía,aut infigni premío,Erafmus. Equis albís praecurrere, Horat, i, Serm, Vela albí meliores habebantur : uel fortunatíores &€ aufpicatiores effe creduntur ; uel quód illis ín pho uíctores portantur;hínc quilongo ínteruallo alícuíus reí praecedit , albís equís precedere uincere dicitur, Graci fimplícíter dicunt vvexarVecz pro longe antecellere, quod equeftrís curs texpedítíor,Era(mus, Anusuelut equus profundam(pro fepulchro)habebís foffam , rece de (G^ 7op xeoadoxiop zQoy Efe: De fjs quí penítus abijcíuntur tanquam prorfus ínutiles, Equí e« n pofteaquam confenuerínt,ín altos terrarum fpecus(eis xepaZJoxs, Suidas ) aliquo przcipítantur. ulier olím amata,fimul atq; defloruít forma, faftíditur ab omniíbus:fimile illi, Equi fenectus , E- nus, Apud equum,& uírgínem: Aefchines aduerfus Tímarchum refert , Athenis fuiffe quen, jamtante feuerítatís,ut filiam quod ímpudicé fe gefferít,nec íntegrítatem fuam feruárír ufty ad ma noníum,deportàrít ín locum defertum,atq ibíunà cum equo íncluferít, haud dubie fame perítu» :Eiustp domícilij folum fua etíamnum atate fuperfuífle tradit; quod ex re dícebatur rap'izrery id íd eft, pud equum & uírginem, Díci poteft ín exemplum ímmodiícz feuerítatís,Eralmus,Híp aenes(inquít Suídas)praefectus (&fyev)erat Athenis; excidít autem magiftratu hanc ob. caufam, umcíuís quídam fílía efus uitium clam obtuliffet ;pra íracundía (n cellam quandam cum equo nalligatam conclufit,& neutri cibum prabuit,Equus igitur fame urgente puellam agereffus con mpfit,& paulo poft etíam ipfe perijt,ac domicilio ín quo erat euerfo obrutus eft: &loco nomen im ofitum 17775 oz «9esc, De hoc plura require fupra ín a.inter propría ufrorum ab equo facta nomina, "Cantheríus ín foffa, Cantheríus ín porta, Cantherínorítu ftantem fomníare, prouerbía ex Era(mo licaui fupra ín Cantherij mentíoneíng, Caudzpilos equínz paulatím uellere;díci poteft pros bío,quíquod uiribus atep impetu fieri nequít, id tempore atq affíduitate conficit, Horatíus ín c« olís: V tor permifTo,caudaG pilos utequínz Paulatim uello, demo unum , demo etíam unum, m cadat elufusrationeruentís aceruí, Quireditad faftos, & uirtutem eftímatannís, INatume io quodam ducis Sertoríj, cuíus reí memínit Plutarchus in eíus uita. Híc enim cum fuís copijs, barbara turba conflatís,ratíoníbus perfuadere non poffet,ín re milítari plus habere momenti con Im,quaàm uíres temerarías,poftea quàm ílli parum feliciter pugnafent,duos proponít equos, al. m maciílentum atcp ínualídum:alterum uegetum cauda pílofa , A tgp ínualído illi íuuenem adhi. przgrandi corpore & admírandis uítíbus, Contra uegeto illí pufillum & ímbecillum admouet uncionem:híc fingulos pilos paulatím uellens;breui fpatío totam depilauít caudam .Iuuenís e dí Ío caudam omnem fimul manibus utri(qy comprehenfam,uí atqp ímpetu conatur reuellere, Quí fruftra fudaret,rífui fuit círcumflantibus, Sub hacaffurgensSertoríus , cuíus confilio iuffi ug cfuerant acta, V ídetisiínquít)comilitones , quanto plus poffit íngeníum quam uíres , Erafmus, demrem deícríbít Valeríus Maxímus7.s, «Sunt quadam(nquit Erafmus)& hodíe uulgó 1data,non índígna qua ueteribus adagtjs adnumerentur: Quod genus eftíllud, INon oportere e« l(dentes ínfpicere donatí:Cum fignificamus equi bonitg confulendum, qualecung eft quod non | * itur fed gratís donatur. V fus eft tamen hoc prouerbío Hieronymus ín prefatione Commentaríe Im in epíftolà Pauli ad Ephef. Parü, inquit, eloquens fum, Quid ad tec Dílertioremlege, INon dí- (Graca ín Latínum transfero:A ut Gracos lege,fi eius lingua habes fcientiam: aut fí tantum La Ises,nolí degratuíto munere iudicare; X ut uulgare prouerbium eft,equí dentes infpícere dona ira(mus, Germaní hoc prouerbíó fic efferunt, (2n |ol eim ge[doencEten pfero nit ine maul fá M. qEquitandiperítusnecantes: Sumptum à poéta quopíam , ín eum quí profeffus res ferías üUerfatur ín nugis, Equitatío milítarís eft; SX ad bellum pertínet: Mufici funt imbelles ac uoluptatum nfectatores.Giregoríus theologus ín epifiola ad Eudoxum rhetorem, Izrzroawvny. dtd leüvra un dele UAeL f arojone tra anrea ui sq 7 Lr gro une ol]apeeeruc oi. 7 alic Nondum líqueté quo poeta fumptà lit fed dictum uidetur ín Thebanos,quí duas artes precipue díícebant, equítandi & canendi tibijs, iquam altera parum alterí congrtat;Eraímus, 4| Ferociores acínfolentiores redduntur copiofo pà bulo,non modo boues,íed & equi & afiní:unde extat & Sophoclís díctum ín tumidum quempíam ae praferocem; Tujinquit,ferues,quafi pullus pabuli copía, Erafmus,Lrzreep NEUE equína ferocía Ag 1 » uadrupedib us. uel audacia, 38i Tfy dEoaiy Vorzey Sonmuuoui/ey, V arínus & Suidas, € Ibyciequus, t éxet- Varorhs ini | cum prouerbíalem abí(fe uídetur,de ijs quínolentes prater tatem ac uires ad perículofum( : fícile)negotium adigerentur.Dicti oríginem refert Plato ín Parmenide,Ibyco poéta equus era annofus athleta, multis certamínibus detrítus.ls quum ad certamen curruí fungeretur, extímu delicet expertus eiufmodi ludorum aleam.R (dente populo Ibycus furgens , Equus (inquít)dom fimilís eft:znam & ipfeíam fenex ad amandum compellor, Hue allufííIe uídetur Horatius ine lís,Non eadem eft xtasnon mens, &, | Solue fenefcentem mature (anus equum,ne. Peccet ; tremum rídendus,& ílía ducat,Erafmus, Eodem prouerbij fenfu Sophocleus etíam equus ufur tur,utínfra dícam, Incíta equum íuxta nyffam,id eftlíneam uel carceres, &c., V ide fupra ín Carcerum mentione. Ithorus,9o;G-:Suídas aít uocem prouerbíalem fuifTe(G21 7& vraoexsAdU ít eum quí uelut inftígator hortatord foret alíjs:translatum opínor d nautís , quos remígantes cleríuox anímatad gnauíter laborandum, fiue ab equorum curfu,Plutarchus fcribit iz 90g, tle fupra ín c. )appellatam cantíonem ad íncítandas equas: 9zesiy Grecis eft impetu ínfilíre, Ap Gracam uocem compofitam ex i9;, uade: oesiy íncítare,Erafm. — (T Lydius currus , uíde fü B.c.ubídecurríibus, | qJOptat ephíppiía bos píger , optat arare caballus , prouerbíalís uerfus Horatium,utinBouedíxí, [In planicíem equum,quotíes quis ad íd prouocatur, ín quo pl ualetquo& uel maxime gaudet Equus ín campo tanquam ín fua eft harena, Apud Lucíanum; príuo,cum ipfe iudices poftularet; Platorefpódet, c exevo eie weelioy "T iz7ry,hominem rhetoric gnificans,a in agendís caufts exercítatum.Plato in Thezteto,Lzzreac(alíás izrzroy)ec voxdlop arx Xwxicrup ei A0ysc, ' ranslatum uídetur a milítíasnam quoties res eft pedítí c& equíte,pedes fu peíiria,fectaturdp loca ímpeditíora;Erafm, Lzrzriat eic aosdYoy ngA8,d uMevovi qU9« Gy Vvupd) s m8, enixe qv zosd ie Loerei Suidas, Et rurfi us,Lzrvroy eic asd'íop &fee vm ai ors por 5 Avavzisc, Equus tat,alít rex; prouerbium, ut Graccí paroemíographí fcribunt, hínc natum. Iuueníis quidam fub Philippo ftipendía faciebat.Is cum admoneretur ut miffionem peteret, (efe à milítía abdicare gauítíe facturum,hís quídem uerbís,Lzz - ut qde, Bait ue myse. Huc allufit Horatíus c n iftolis fub Aríftippi perfona fic aí; Rectíushoc,& | Splendídius multo eft, equus ut meport E: rex: Quo quíd£ ínloco Acron huíus admonet prouerbij, cuius etiam memínít Díogenian, rete tragozdía quapíam aícitum;ef ením carmen anapzflícum dímetrum,Era(mus, | Probíít torís equus in parcemíz formam deducí poteft, [s erat nec decorus quídem , nec flaturofus zu celetítate tanta,ut díurnís fpatijs centumobiret milíaría:uel ín decímum diem labore haud í Jato,Eum tamen fugaci magís quàm fortíac flrenuo congruere mílítí pronuncíauit Probu Calius. Procul ápedíbus equínís, Ex 7 ved dy izvreep,etíam hodíe uuleo dícitur( Germaniin ves, Dnber oem petbeben:& alíj paffim,2tufi oen füi[ffen: a6 pfero [cbledotigebe jm nit 38 cum figníficantfugiendum effe periculum, Propríus huíus dícii ufus eft ín certaminibus eqi ' bus,utfibí quifgg caueat:íd deíndeuulgus prouerbij uíceufurpauít,Erafmus, — 4f Yo! ápuaowl qr d^ ajozpto Bis tot valiy dU iata iis: dto is Gc. [d eft, Equus in quadrígis , ín aratro bos mati cyffime prauertítur delphínus,Píndarus uta Plutarcho cítatur,Eraímus ín prouerbío Quam que rórit artem ín hac fe exerceat, Equís & quadrígís,íd eft omni conatu,Cícero ad Q.fratrer 2. Offic. Cum hís uelís equísi,ut dícítur,fi honeftatem tuerí ac retínere fententía eft , decertandinm eft.Sí huic occafioni tempus fe fubterduxerít , nunquam adepol albís quadrígís índipiícet polli. Plautus ín Afínaría,utcítat Erafmus ín prouerbio Equiís albís praecedere, | €| Saluete equorul c líz,uide ín IMiulo, Equum habet Seíanum,;olim prouerbio dícebatur ín calamitofum , & a mam ínopíam redactum, Allegoría fumpta eft ab equo quodam fatali, cuíà Cn, Seío domino índítum eft Seiano:ís ex Díomedis equís prognatus fuifle creditus cft. Fuit infigni quidemfp rum eiuífmodí quodam fato,ut quifquís eius equí poffeffor effets cum omni domo ad ínter uc; deperiret, ld quod Cn. Seíus ípfe capitís damnatus, ac miferando affectus fupplícío ; deit Cor. Dolobella bello interfectus:poft hunc C, Caffius ab hoftibus occifus:deínceps VI, Antoni teftabili exitio perdítus,probauít. Hunc equum C. Baffus Argis fe uídiffe refert, haud credibili pu chrítudíne,uígoredqp,& colore exuperantiffímo;nempe puniceo, Hoc adagíum & refert, C copli us explícat A. Gellíus 5. 9. FTaec Eraímus, Equus Cn.Seij cínquítIoan.R auitius)à Cor. Dolobella tum milibus feftertijs emptus,ínufitataquídem magnítudíne,fed eo fato, &c, ut fupra . Víde Calíum 13.13.de eodem equo:cuíus hifloríam Antoníus de Giueuara quocp narratepílt.a5. equum, fubaudi recufat: voy fzrzrey à Zxv8ie , fubaudi &ze9erroz uel B4tav feros : de ijs quí clama! deííderant, palám ueroretjcíunt & recufantSuídas ín rov iz7y,Prouerbij ratio claríor fít toprouerbio eíuídem fententíze apud eundem ín uoce Scythes , quod huiufmodi eft, zxv9us TUUM uelut Suídas habet,óvsoy d'ozzw)Scytha a(ínum:de íjs qui uerbis diffimulant, aut etíam abomffil tur,te ípfa autem appetunt, Nam cum quidam afínum mortuum uídiflet , dixit: En tíbí coenamt Scytha:ille uero prímum deteftatus,paulo poft curíiofíus de eo perquifíuít,&C circaeum parand me laborauít(auSic d£ vroAvapary ovn rg arx eirzoy ezreveizo) Suídas & Hefychíus,apud quem mutílus hte? . eus eft. Non placet quod Eraímus hoc prouerbíum fíc effert, Aufapfui- Sx/9us voy dvoy, duo prout bía,uniusutdixiutrung perfe fententíz confundens, Suídas certe, & Hefychíus fine uoce Mw" melíus proferunt;mox uero interpretationís loco eam fubijcíunt : Sed nec íllud probo r^ l $n — — end - . Debque H.eLib L — 6m wpd iir fufpicatur utile conuiuium potíus qudm afinintrm fignificare, Scythas qttídem & Tartaa se quína ueící alibí díxímus: & uefcerentur nímiírü afínína quocp,quamá nonnullis edí Cralenus bít,fi Scythíca regio eos proferret, Nunc quoníá, A ríftotele tefte,caret,magís forte probandi eríé qui mentione ín puerbío fierí, ut Suídas facít:& (iEra(mus,quod fcia,nuftg memínit ) quáma(iní, Equífenecta, aa yaexe:prouerbíum ín eos díci folitum, quí praclarís rebus geftís in inuenta, poftea quam confenuerínt,ad fordidas curas femet abíjcíunt.Allegoría fumpta à generofis equís,qui fenío fidi (egnes,ín píftrínum;aut carrum , aut alíud íd eenus opus detruduntur , olím ín pretio habítí, di uiribus integrís effent. Ov vrzvzwerzo: dEEd cito d'n yo sue Auf way eras rigat &7r0 yao yu leg Qa yx E (ova zesPlutarchus in libello, An fení fit adminiftráda refpub.Cum hoc couenit Énníanum illud ; quod ;refertur à Cícerone ín Catone IVaíore:Sícut fortís equus f, patíoquifortefupremo — VícítOlympía, -puncfenio confectus quiefcít,Erafm. Idem alibi ín prouerbío Equí generofí fenectus, Sophoclís ex Eleára uerfus recítat iftos: Qc yep VzraG- Eoyevac xy 5 ytoeu Ey voici d'ewcis 9vudy sx Gres, | AM de mi lips Ieunpidekvres JücV Hu&oT érpvvac,xkves qu rebos ord. V erba funt Oreftís ad padagogum fe. mem,cuíus cofílío & auxilio occídít Clytzmneftram & Aegifthum, V ídefupra, prouerbium, Anus "velut equus, &c.Eft € uulgare Giermanís prouerbíum de ínutilí equi fenecta, YD enn oae pfero si alift//panner man ee tr oen Earren/over [blecbt ee für oiebunt. — Senefcentíequo mínores cya dosimmiítte,uídefuprainEl, e, EquoSophocleo fimilis, adagíum ín eos efl,qui atate feffi & imbe «illo corpore,animi tamen uíicorem feruant etiamnum, Philoftratus ín Damiano fophifta, Kot edby a deu anpeziowoy gl" xocposAeita Verzrao.vtuloóe yorp 09? Auiciere doxdyy ves (omew Gon qu rois axrid'tie aeri mo. Nam Sophocles fam fenex, & pro delíro à filijs accufatus , tragoedias tamen optime & grauiílime compos iebat,ut pluribus probat Celfus 31,36, In equo autem, inquitarbitror allufum ad Tragící cothurni "maieftatem, qui fit ueluti equeflrís , Comícz humilitatis ratíone , unde ín Arte poétíca Horatíus: Et "tragicus plerung, dolet fermone pedefirí,&c.Et rurfus capíte 31. Coloní fíc dí&ti locí duo fure: alter xellarus hippos,id eft equus, ín quem confugit Oedípus, Ad quem forte prouerbíum refpectat, god de equo Sophocleo pratexuímus , eo quidem proclíuíus , fi ínibí quoq habítauít Sophocles, quod ín quínto de fínibus Cícero fignificat, Bundem cum Sophoclis equo fenfum habet etíam Ibyci *quus,de quo fuperius díctum eft. q Teftudinem equus ínfequítur: conueníet utíhoc prouerbio tum rem prepofterc & abfurde gerí fignifícamus,Plutarchus ín libello aduerfus Stoícos, remo 4t digo eyerhuutoop Ub, tto aA Mey zr Horkrot T6 quvorai, To uid p Naso unio rsyoc rd oua Treo qa Bischof & XeMovn, aa E quei uerimó dYovoi À doles vwyvs rore, Erafmus, Decernetur equa Theffalíca, explícatum "difüpraín B. ubi de patrijs equorum, Víde etíam ínter hxc de equo prouerbía fuperius ín A« «amícoequo, Troíanus,ueldureus, equus,Z5e«6- fzrzoc(ut Erafmus fcribiode clandeftínis infidijs diícebatur,aut ubí repente complures apparerent, quí latebant antea. Sumptum ab equo Homeríco, inquo Girzcorum proceres abdíti, repente profilientes Troíam ceperunt. Hüc Homerus durateum appellatut Odyífeze octauo, quod trabibus effet contextus, AiGr yaf sp &xAidue rip 77026 ae Q)ntA Ln Aypterety ueyou Varzrop 00. «haero zrxvrec «Pisos Ápyeiop,"T'eaxost qavay 1d 1i Qxeovr«s, Plutarchus ín uíta The "mifloclis narrat illum aliquando dono-rogaffe equum à Philide nutrítore equorum. Eum ís ubi ne. oilfetcommínatum fuiffe fe breui ex illius domo fa&turum equum ets;ezsoy: fignificans fe crímina ipfis ac domeftícorum prolaturum ít lucem.INec ínfcítum fuerit, (i quís ludum alícuíus eruditi, Du Ifateüm equum appellet;qaod ex eo breui tempore fammi uiti prodierínt,De laudatis uiris qui fub£ palícunde emerferunt,apud eruditos frequens eft;utex illius domo uelut ex equo Troiano prodif: H ledícantur, M, T'ullius Phílíppíca fecunda ad egregtj facínorís focíetatem retulít:In huíus me confi : lfocíetate tanquam ín equà Troíanit includí cum príncipibus nó recufo, Aríftophanes ín Auibus ouerbium detorquetín emphafím roborís ac magnítudínís: Kax e«eyivue quwzio el^ opes Lore p yop uel G^ dGy à dace" Interpres admonet allufum ad equum zreum ínfigni magnítudine, qui "i Acropoli ftabat Palladídícatus à Charídemo(Czelius 29,25. Xe«ged'uieop uocat) quod ipfa teftabatur inktríptio, Verum ís ad imítatione equí T'roíaní compofitus erat. MI, Tullius actíonein C, Verrem fexta, l'roíanum equum accípít pro extrema calamitate: Quem concurfum factum ín oppido putae ) -tis?quem clamorem: quem porro fletum mulíerum,quí uíderent equum Troianum íntroductum, sutbem captam effe dicerent, Gc. Portas per quas introductus fuerat equus dureus, Homerus llíad, tertio Scaas; hoc eft finifltras, appellat, quod laua mente Troíani equum íllum índuxerint in. cíuítaa temdem pro Murzna dícít,equum Troianum intus effe, quum fentit reíp.perículum effe à cíuilí dí Tcordía (à Catilina:)Intus (ínquít) íntus eft ínquam equus Troíanus,à quo nunquá me con(ule dor« mientes opprímemíni Idem pro M. Celío, An equus Troianus fuerít,quí tot ínuictos uiros muliebre "bellum gerctes tulerít ac texetitcHec omnía Erafmus,Etruríus ín prouerbío Seíanus equus,Equus "'Bürateus (ínquít) fatalem ínterítum attulít Troíanís:ad quod alludens Maro, Scandit, inquít fatalis iachína muros.Equi Trofanimeminít Cícero etlam ín libro de Diuinatíone,& ín epift famil, Troías Bim equum (inquit INíc.Erythrzus in Indíce Veroiliano ín uoce Símulacrum) cum Mínerua fabri xauítEpeus,ut D'emodocus apud Homerum canít Odytfez octauo, Hunc V ergilíus ínftar montís iram appellatmodo equí molem, alíás equiímmanis molem;,ínterdum ferum,nunc dolum,quan- Xp machínam,monftrum ínfelíx,claufira pínea , & deníg; lignum: nam trabibus contextus acera Rityutide poeta canít,Sectaq íntextus abiete coftas , Vnde durateus;íd eft lígneus iow díctus, | | | £4 i» óig De Quadrupedibus darou sdeuoy Veoty disotnvap, &C quae eodem citato libro fequuntur, Quem imitatus Lucretius ,INeegt | durateus Troíanis Pergamapartu Inflammaffet equus nocturno Graíugenarum,A pud Flag Argonauticón 2, Manet ímmotís nox Duría caftris:alij codíces haberit Duríca eodem fenfu; quids | fimplicius legunt Dorica pro Grzca,utEt Doríca caftra, Bquo autem ligneo ínclufis Danais expts gnatum fuifle lliumfabulofé poetz commenti funt;fed reí ueritas íta habet. Équumlígneum, to pro redítu Míneruz uoto, Grací ea magnítudíne confiruxerunt , utíntra moenía Ttoian pí non poffet, nifi portze murítp urbis deponerentur . Bum Sínon, transfugam fimulans , perfüuaf "T roianis;fi in arbem íncucerent,futurum;ut nunquam Grací aduerfum eos amplíus arta m pofferit.Quamobrem deíectis portís & murorum parte,equum íntroducunt, Capíientíbus fis cibum fecuré, ac níhiltale uerentíbus Troíanís , Danaüm ductores ex loco, ubi ín infidijs derant,unde adhuc íllí Argiuorum ínfidiz nomen eft;prodeuntes apertam urbem ínuadunt , at * ^ H hoc pacto capiunt; Hac ex Palephatíapiftís, Alij fentíunt poétas equi commentum de monte quo damatrípuiffe,cuí Equo nomen effet,qui Troia ímmíneret, per quem etíam facile capta fitzad quod & Vergilius hís alluferít, Inflar montís equum díuína Palladis arte Aedificant, Hactenus Erythie us. Equum,quí nunc aríes appellatur ín muralíbus machínís,Epeum ad Troíam ínuenife traditur Plinius, Equum duríum Epei opus,fuífle Paufanías(ín Attícís)ínterpretatur machínam murísdif, foluendís,cuíus aeneum fímulacrum in Acropolí fuerít , Caclíus, De equo Durio & Troía pereum capta, multa Calaber lib.i, Arietem 3 Carthagínenfibus excogítatum , V itruuíus & Tertullí in libello de Pallio memorant, Hígíníus etíam Troíanum equum,machínam oppugnatoríart f fcribít Et híc quídem,Plínius & Paufanías,plus fidei merentur quàm Diíctys & Palphatus, f cerea equus Troíanus Líufj poetz tragoedía, Brodzeus. Equus Troíanus(ínquit Cxlíus)prot u(urpar£ poteft profecietate non ín perníciem modo cuíufpíam íníta , uerum & ad bonam f aliquam, Cícero alicubi fcríbít ex Ifocratis ludo,uelutí ex equo Troiano, ínnumeros príncíp uiffe, Huc delecta uirüm fortítí corpora furtím Includunt caco lateri, V ergilius. Ml. V arro; qud ad equum lígneum attínet,Epeum eius concínnatorem fuiffe coquum fcríbit, AC Argíuis cibumq. raffe:deodp à Plauto fumícum coquínatorío epítheto nomínati, &c. Vide plura apud Calíumgs 43.& Polítianum ín Mifcellaneis,capíte quínto,& fupra ín B.a.ínter imagines equorum, Proptti us libro 4. Elegíarum abíegnum equum díxít, "Troíam fertur ob Laomedontis equos prím 1mab Hercule,deínde per ligneum equum ab A gamemnone,tertíó propter equum qui ín porta co ifl llienfibus claudere uolentíbus ímpedímento fuit,á Charidemo duce captam fuiffe; Plutarchusgbiii tio uítze Sertorij; V nde apparet equos Troíx quodammodo fatales fuiffe, Izrzry E«sóy Toy e'sgeuplon OpnpG", d n Euuvop, Eum dE idYoy Exo] i guedhnez gre up itu, Gv sto 70 Fein M9001, V arínus, Epetm men cuíufdam fabrí,quí equum dureum fecit, Feftus. Iz70wezip(id eft equi faber) filíus Panopd durium(dexy)equum fabrícauít,ín quo ocultatí uírí Girzcí quínquaginta fupra ter mille menu moría(t ui xy. uidetur locus deprauatus)equo d Troíanís íntra moenía attracto, noctu progtill cxterís qui in Tenedo erant Gracís fignum face dederunt:& cum ij adueniffent,Ilíum uaftauetiny V arínus, Bapwaxtd'a y dlseiy Va zrop,HHefychíus & V arín.In equum ignauum perquam eleg: ciláhexaftichon extat Anthologfj 4,35. liuiufmodi, ewsaAoe Vzr?roy eyde Égataisparz, a0Aa. amd lane vas! eidby iine Que GxosaAins; Oves d'áooy Varzroy üy ei Q9Uydtr sig vrxtvrótr 'Evy Acwgoiis Zxe ouk UAme, Op s'Pxe ova Oupa 9«8 w^, ei m brtyec por, "rec liei9ds vrote vis quuioicvifiexvuy. QV quus poétx, Demetrij Halícarnaffei diftichon huíufmodi cítatur à Zenodoto,etíamfi in epigt tisrefertur INícerati título: oivós va yefemyv m qe mwyve Vrrvroe kolGy, — Y d wo dt zriva yusdy sdty dp V ide fupra ín H,a, inter deríuataab Equo, — (| Ava jap xay afvay dc Veo izrvre, XxuSiss Quy& gn ymiexey,Parmeno Byzátíus apud Atheneumlibro s, Ac fi dícat, Si homo femel tantum uini ferit, quantum aqua folet equus uno potu confumere, mínus íam fapit equo:equus enim faltemno men fuum femper agnofcít,ut coppatías díctus à coppa numero, de quo dixiín H ,a.ínter nominat quorum,INos potíoní nímíum indulgentem,uacca inflar bibere dícímus, Cum pediítíbus cuc fii,& illi fatigarunt tezquomodo ad certamen prouocabís equos cHieremíz rs, ' €j Germanís ufitata prouerbía ab equís ducta, quibus eiufdem feré fententiz Latína abfgitgl mentione enuntíata adíungemus, &3e pferotift (eine fütero werot/ E quusmeretur pabul Canís digna pabulo. CS ieroffs binber oen wagen [pannen,Equos curruí poftponere: Currus? trahít, ZEttyorein qádb pferot,uel ut Vuefiphali proferunt ZPsetyot ein gecE perot,.Eq nacem equítat; Malo afino uehítur, £Éevertritt fic) auc wolein pferor oce vier füffebatt/ ein pferot mit vier füffen: Et quando equus quanquam quadrupes greffu aberrat ; Quando nus dormítat Homerus. Gaul alsgutr,Equus equa dignus:IMalí thripes,malifpes, ABie[b ment wir ópfel/ ipzad) oer pferotoosecE7 oo fdywamm er vr'oer oen ópfelrs vffocm wa[]d! nos poma natamus,aíebat ftercus equíinum,cum ínter poma aquz ínnataret. "IRleinepferot tadtcy[fen; Parui equí,parua itínera;Efficímus pro hoftrís opibus moenía. (Oa müf mit oen pie oen pfifigen oieman bat, Arandum eftlequis quorum copía eft:Sibouem n6 poffís , afínumag (GO itt béfen genlen bicbt man oae ey, Malísderocibus)equis fcindítur glacies: Scindere gom Latínis etíam prouerbíaleeft. (Dittonwilligen ocbfen. ober pferben ift nitt ant vfiigen, bon aut equis inuítís non bene aratur;Inuitos boues plauftro índucere, AXeffsarbeit, Equini R. kid eccum ^ : Y "D. : 1 j " à J IESSÁT Déachi4alikl —— d reuletlabores. Crate wol reytet a8 pferbt bíinwág,Credulítate equus amittit: Fiducia pecu mífi, YD «fi olealten eul deber voeroeno/[o fteben [y nitt5ü balren, Cum uetuli equi currere iit, difficillime cetínentur; Anus fubans, rexis wxmes(x, 25ü oem baren bringen, Ad prxfepe cere, In laqueum inducere, H Jn | Plato ín Phadro tresanimz partes facít,iazopóopo pA d'Um mw? delg ivioymoy d id G piro, Te wy,6 M qeu &yal à d 5, Homerus curfumuírí prattantís confert curfui equi pabulo fatu "s d? G7 716 sorzoc Varzroc vos ues GÀ Qorzvu, V arínus ín PapxBons, T In adularí nefcientem Alciati blema, Scírecupís dominos totíes cur Theffalis ora Muret, & utuaríos quarat haberé duces? tadulari, cuíquamue obtruderepalpum, Regía quem morem príncípís omnis habet, Sed íngenuus fonípes, dorfo excutítomném, Qui moderari ipíum nefcíathíppocomon, [Nec fe men domíno fas,ultío fola eft, Dura ferum ut iubeat ferre lupata magis, DE GENETHA. Huius quadrupedis pellem depictam dabimus in fine buius Tomi. ENETHA ,uelpotíusgenetta aut gínetta ( genocha apud Albertum, perperam) eftbeftía | paulo maíor (mínor, Alberc. ) uulpecula , colore ínter croceum & nígrum , maculís ínter dum nigrís ordíne ín pelle dífpofitís (maculis nígrís ínterpofirís, Albertus: ) manfueta (as ! tis,nifi lace(Tatur, Ardua non afcendít,fed ín humilibus locis, & fuxta ríuos degit, X ibítuís quzrit,lfidorus & V íncentíus Bell. Germaní uocàát ein genitbEars. Pelles ueftíbus affuuntur, tiofx habentur, Suntetíam anímalía (ínquít Híer,Cardanus) pellibus nobíliora,ut lynces;et uftellart genere pluríma, martorí,uarij,lardíroní,uiuerrz,ginettx, Noftrí , ut díci, genetocarum ipofita uoce nuncupant,ob catí fimíilitudínem,Flabetautem catus íngenium & formam magna parte muftelís fímilem:quamobrem recentiores yes, íd eft muftela: uocabulum, ín catum quog ferunt. Czterum lardironíi (hoc efi glíres, nifallor) & uarij,mutíum potíus quàm muftellaruas eramihí uidentur. Ciínettas Hifpanía mittít , forma & moribus domeftícis muflellis, quas nos suocamus;fimiles : pelle uaría ac nígro & cínereo alternantíbus maculís díftincta, Cardanus, ) pellem tantum genettz uídí, Baacapítead extremam caudam longa fuit dodrantes quatuor palmo:cauda feorfum duos dodrantes,zqualís fere reliquo corporí. Latitudo pellis ín medio ex ie dodrans unus, V enter medíus & collum fupínum , cínereiferé colorís, Cauda círculi nigri o (o:& totídem caní uel albicantes,alterne, Corpus totum nigris maculís eleganter díftínguitur: relís uum fufcum uel candícans apparet,aut canum fufco ruffoG pauco permixtum, Mollís eft pilus, &€ denfus lanugínofusdp interíus.Beneolet pellis, mofchum quodammodo. Lugduno ad nos uehütur: terna fere aut quaterna denar(j aure(pretio, Grínettze unde dícantur certí nihil habeo: coníjcio tà« 1nomen effealoco:nam & equiiannettí ginnettiue díctí, ex Hifpania habenturtquorum mentío Yin Equo fecí capite (ecundo ínter celeres, Quarenduman genus alíquod fítthois uel panthes ninorís quorum memínít Oppianus.Conueníunt enimmagnitudo,maculz,íngeníum ( nam .& théra mínorem,ínnoxíum effe Oppíanus fcribít,ut (uo loco dícemus) & ufus pellium ad ueftes etíofus, & ínfuper odor fuauís, | DE GLIRE Ei«trc pliris intaginem doctiffümus Bergomenfis medicus Guillelmus Gratarolus ad nos mifit. * | "n m», LI5 nomínatiuus ab eo,quod funt glires. Laberius ín Aquis caldis, Etíam híc me optimus | fomnus premit,opprímitur glís, Plautus genítíuo plurali glíríum examina díxít Nonius, | Ego gliremápinguítudine dictum coníjcío: elicere enim crefcere & pínguefcere fignifi, al cat, Columella de afino,Paleís uero, quibus ferc omnes regíones joi , €tíamelífcit. 4 6:0: DeC uadrupedibus : Et alíbi,Príus tamen quàm exilem terram íteremus,ftercorare cóuenít: tiam eo qtiafí pabulce I Hínc,utuidetur;glifcerum quog; conuiuíum,ut Celius memínit,dicí poteft;quod aditíaleac eanea. tum dubíumá fuerít. Glís animal,glís terra tenax,glíslappa uocatur,carmen apud SyluaticumjE árecétíoríbus quibufda grammatícis parum claflicis,elís forminíní generís;unde genítíuus fite terra cretofa uelargilla exponitzScoppa exíftímat uocem non Latínam effe, Cum prolappa(ue duo,ut Calepínus habet, foemínínum quog faciens)accipítur,eenítiuum facíunt glítís:(ed hoc qua. que Latinum non uídetur.Syluaticus glírem ínterpretatur animal quod ín radíce napellí morer deceptus(ut apparet:) quoníam utrundp murís genus uídetur,utrung fyluefire,Sed demure qui git círca napelli fiue aconíti radícem,inter mures dícemus.Cilís uero ín arboribus & latíbulis: rum habítat, Albertus Magnus murem uaríum nomínat,propter colorem,utínfra dícemus ; qt quá & mure Pontícü recentíores uariü abfoluté appellant. ^22» akbar uocem Hebraicam m interpretantur , fed glís potíus uidetur , Hieronymus Leuit, i1, muftelam uertít; Efaíae 66, mu quem nos glírem uocamus,uel íuxta Orientis prouíncías evofss Septugínta «oy , Chaldaeus , akbi Arabs "i5 pir uei phir, Perfa vv wan mus. Kabi Abrahamlob 8.akbar araneam interpre Munflterus, Comedentes carnem fuillam,& abomínatíonem,& akbar,Efaíaz 66.mure reddit (lerus:etíam Leuitící v,ubí (ic legitur ex translatione ipfíus:Hoc quoq uobís inmmundum fít pulí,quod reptat fuper terram:muftela & mus atqj bufo,erícíus,chameleon, lacerta, limax, Sta Graciglírem wvofey appellant.Myoxus anímal moritur (emeftre tempus,& rurfus poft tempor reuiuitcit; Epiphanius ín A ncorato íater argumenta de refurrectione credenda, ltem ínfine tomi fecundilibrí contra herefes, Tradunt (inquit) nature rerum experti , myoxum latitare, tus fuos fímulin eodem loco multos rue & amplius: Víperas autem hos uenarí,Etf nerit torum latibulum ípfa uipera,quum non poflit omnes deuorare,pro una uíce ad fatíetate unum aut duos,relíquorum uero oculos expungít, & cíbos affert,excaccatosQqp enutrít, donec rírunumqueng; corum deuorare,Sí uero contígerít,ut alíqui inexpertí ín hos incídant, ípfosQ bum fumant, uenenum (ibi ipfis füumunt,eos quíá uíperz ueneno funt enurrítí.Sic etiam Ó tu nes à Graca doctrína mente excacatus uenenum his quí tibicredíderunt , euomuifti, & fadi íp(is ín edulíum uenenatum , ítaut per qua ípfe iniuria affectus es, per ea plus íníuría affecerí derem & Oppíani uerfus círca finem libr(a.de Venatione,nifi nimium indulgere poetarume tí uíderí meiuerem;quamobrem (at fuerit fenfum exprime: e.Pra ter infiitutum eft (inquit) ra anímalía & imbecillía commemorare,ut pantheras & feles,«o2 zvz9v: &zw2de Gieyedjerwsag hocefl paruos & teneros & infirmos glíres,quítota hyeme fomno fepulti mortuis fimiles íace ueré demum nouo reuíuifcunt,expergifcuntur,& ad cibum redeunt capiundum.INon dícam hicfutum & ímbecillem fcíurum, &c.Hinc quidem conftat myoxum non effe bufonem , ut q ínterprerantur, (Gyllius ex Oppiano:/fed níhil aliud quàm glirem:A pud Syluatícum quogi (pro myoxos)glis exponíturquanquam mox ídem, mifoxum , ranam terreflrem uenenofam am interpretatur, Ipfum certe myoxí nomen animal ex myón, id eft muríum genere, effe ofi Mvo£fi«c Graci murium cauernas uocantiqua uox ante F.habet e,myoxus uero emícron, A pud chiua: & Varínum eodem fenfu uvae rríbus fyllabís legimus. Bafdem cauernas uveiac nom fimiliter per omega:etfi oz2,íd eft foramen per omicron fcribitur, Myxus queg) anímalis nom de quo incantatíonem legimus apud Suídam & V arinum,;ad afiní dyfuríam : Gallus bibit € metjt, myxus(paroxytonum pvE, in AAweree uero apud Suídam oxytonum eft u£c) non b meijt MvEQ- à Ae yngus (Aayvuguc, V arínus erg huiy,Suidas:égo non aliud quàm glíirem íntell to,quem uulgus Italorum hodie multis ín locís galerum uocat,quod nomen ad lagogerum;ue nerum fatís accedit,líterís tranfpofítís. An uero glíres non bibantaffirmare non poffum : uer tamen eftlongo tempore (íne potu uíuere poffe, & meijere tame , ut mures etíam.Ego cunícul neris aliquot íam meníes potum afpernantes & recentíbus tantum herbís contentos enuttiu interim in meiendo plurímí fint, Myxum etíam prouerbíalíter dicímus de bomíne arroganiti ciabundo,à Myxo quodam Díane facerdote,quí homo nímís urbanus & íactator erat, Suidas rínus ín MfG", & in Baa v EG. Myxus,inquítErafmus in Chílíadibus, facerdos Díanaefuitgl fus & magniloquus,qui fe fingebat omnía mirarí;Papz autem admirationis f:gnifícationem: R eferrur à Suída & Z.enodoto.Ego apud Suídam de Myxo non reperio quód omnia míraríf xerit,id quod parafítí & Gnathonís potíus quàm Thrafonís ac Myxi eft: C'uamobrem illud per ironíam íntelligemus,non per juuseip:ut prouerbi talís fenfus fit de homine íactabundo;q íllíus Cerebrum Iouís,de eo qui ipfe (ibi plurimum fapere uídeatur, EAeoc apud Ariftotclem doro ínterprete glís e(t, & uox ípfa fatis alludit. Varínus eodem modo fcribens genus accipitt terpretatur, Enedc Ariftarchus inquít nafci ínter frutices fimiles lacertís, Callíflratus uero animi fe uermium generís(rxeAwesd ec 7)in quercubus,quo pífcatores ad efcam utantur, Ovx tsi y) QUIT apolasy 0 Aeéc (apud Varinum afpíratur, quod non probo) eas,d&G- uoc, cxuseyos Hefychius ee rinus:hoc eft,|Neg enim &A«óc efl anímal quadrupes é murium genere quod íciurum uocant, oi uos Girzcíaauss uocant (legendum Ae) ín ipfís arboribus hyeme pinguefcunt, Volaterrant 5, O ug" cxiso G^, eu G-( proparoxytonum,)Hefychius & Varinus. Vnde apparet ueteres quofda | tnatícosglírem uel:esy eundemícíuro exiftimaffe, quí quídem ín Eaecs,ut iam dixí, ab Hefychio9 (f "ER '* DeGlire.. A.B. Lib... 62i Marino repreheduntur, Nuper etíam Ge. Agricola ín libro de animantibus fubterranneis, eiufdem animalis hzc nomina effe afleruit,nullo tamen uel tefte uel argümentó adhibíto, preterquam ctymo logíx fe conficta, Gilirem,ínquít, Arífloteles &àeóy à uertendo nomínat, V ertít enim & furfum uera fus inflectit caudam:qua de caufa alíj Grzecí nuLiseey uocarunt:aliqui ueró exísgoy: quod cauda fua villis ueftita && conferta, quafi flabello corpus foleatínumbrare:aliquí uo exixeoy, quod praeterea fi^ udinem quandam getat fpecíemi murís, Ego elirem àfcíuro differre uídeo, tum authoritate maticorum quos dixí:tum quoniam & Oppíanus apud Graecos de myoxo ( quem glírem effe adi) & fcíuro:& apud Latínos Pliníus de glíre & fcíuro feorfim agunt. Accedit quod omnes quí iine línguz ueftígía (eruant, Itali ínquam, Galli & Hifpani,& gliris & fciurí díuercforum anima. "fium diuerfa nomina retínent,utragy antíquam originem teflantía.Gillirem ín delícs cíborum babet -jnmultís Italie locís,(cíurum afpernantur, Éjvay, uel &Aivvvey ínterpretantur avazraveo', üxveiy, evo A& y,Acvyesp,ab hoc uerbo €g o tAuop ueltAecy deduxerim, fi ecymología rationem aliquis exquírat, Caterum eoe, uel easos(aliqui afpírare malunt;alíquí etíam in neutro genere e2sop uel &A«óp profert) dep T8 epi 071 d; &Atoy Pez Bd' Gy HIOUEU mA y LU/ou. (it uo elou Kg para, Scholíaín Homer. menfam cos : qt fignificat apud Homerum lIlíados nono, 17203 )8M30 "^5 &yeiG" 2e , Helychius & Varin, hoc timus agreftís:uidetur autem,propter uocis ftmilitudínem, non alíud murís genus quàm glírem (i ificare, N»t£ir(uox detorta uidetur ab ea quz eft evofoc) mus ín Cappadocía , quem aliqui icíurum uocant. Gialeaus bbro s. dealimentorum facultate, Non opus erít,ínquít, pluribus exequí anímaa liaomnía quz apud fíngulas gentes proprie nafcuntur,qualís eft apud Iberos cunículus; ín Lucanía mltalíz regione quod ínter urfum ac uem quodammodo efl medíum:ceu aliud quoddam ínter fles(ajapatse mures ac myoxos,& eos quí&Asa(proparoxytona uox,ínterpres Martinus Grego rius fcíuros uertiDappellantur,eft medium:quod in eadem ltalíz regione, & alijs pleríq;locís mana tur. Qua ením ex eiufmodi animalibus bene habíto corpore ac plan pínguí (unt, ea experíentía explora; preparandorum ipforum rationem,quam íncolz experientía dídícerant, ab ipíis audiens acdí(cens, Ex hís Galeni uerbís exiftimabitalíquís,sAeop & myoxón anímalía. efTe díuería : fed fierá tell, ut myoxos fubíuncta per epexegefin copulatiua coniunctione elíos ínterpretetur, Autfinóo 1funt,proxíma tamen ínter fegeneraeffeapparet. — 4j Glirem Itali uocant lo galero , loglíero, uelehíro,utScoppa, Arlunnus & INiphus docent, Hifpani lírón. Galli fímiliter líron,uel ratliron: fe eundum alios, ung loir,ung rat ueul. Germanícirca A^ thefin etn greul: Heluerj, ein rell ael relimuf, egre]febalcimuf.tNam & aliud fyluaticímurís genus eft;glire mínus,cuí ab auellanis quibus ue citur nomen eft apad noftros:fed hoc in cíbum no uenít;fimiliter toca hyeme ín fyluís dormit, unde apto uocabulo dormus,hoc eft dormiés mus, ab Anglís appellatur ( prcpr:um quidem gliris nomen Anglícum non reperío)de quo plura ín murium hiftoría dicam . Hoc non praetereundum , anímal citis imagínem dedi, (ub uentre albícare:& mordax effe adeo ut raró uíüum capíatur, Hanc pictà cum oftendiffem amico cuídam,quí rellios mures nofiros,ut íta uocem,uídit editip:inonnihil ínceref edixit, quod noftri oblongícre roftro uídeantur,& acutioríbus aurículís,extrema cauda non aque ulllofa;uentre medío magis protaberante inter pectus & ilía coniactíora, tergo & latere prorfus ci ín uentre(fi bene memini)(ubruffi;non albí faltem.Capiuntur aliquando Claronz( qui Helue agus celebrís ínter alti(fímos montes fitus efDin fyluis & arboribus. Vtrungy maíus (cíuro cft, hop animal muríum generíseft , uerungs efculentum & pinguiffimum:utduz fpecíes unius ge suídeantur, Lardíronietíam, quorum Cardanus meminit libro vo. de fübtilítate, nó alij quàm ts uidentur;& nomen hoc à Cardano confíctum propter lardum, hoc eff pínguitudínem qua glí t:quanquam ipfe muflellarum generi adnumerer,hís uerbís:Sunt(inquíbantmalía pellibus nos ra,utlynces:& emuftelarum genere plurímz,martorí,uarij,lardíroní,uíuerrz,cíneca. (fedua. lardíroni,fí elíres funt, muribus potíusadnumerari debent. )Et mox , Pelles colli diuturntores ungp,ut ín uulpe,uíuerra,lardírolo, Inepriffime quidam ín uernacula língua rattum uulgo día ,hoc eft mure domefticum maiore,glíre facíunt:cum ís non folum non ficedendo,fed propemo ruenenofus habeatur. Polonice quídam glírem ínterpretatur Íczurek, qua uox ad fcíurum acce uidetut : fed (cíurum uocant wijewtjorka. Audío ín Croatía & alibi illudetiam murís genus iquod bilcomíif Germanice uocant, de quo plura ínter mures, In Mafia fylua Iralize,non nifi ín partu reperiuntur glíres,Plínius admírans rerum naturam non lolum alía alíjs dedifTe terrísanimalia,fed ín eodem quoq fitu quadam alíquibuslocís negate. Aur glirem maíorem effe fcíuro,colore nigrícante:uel,ut alij referunt, dorfo fufco,uentrealbo, ( quá t etíam tjs eft, quos iam mures ab auellanís uulgo dictos nomínau) cauda breui, ín extremo uils facie quodammodo uríina. Albertus etíam elirem colore uaríum ette (cribit , ín dorío grífeum, ntre album:breuíorís pili,& teneríorís cortj quám animal quod ueréuaríum (murem Pontíctt, punotmuf.intellieíouocatur, Axungia & larídum funt ín animalibus non cornigerís, quo quatuor dentes ut plurímum promínet,ut funt glís,felís,canís;urtus, &c. Monachtín Mefuen, as glíres &€ fciuros ce cum ínteftínum tantum nactum fcímus,ut magnitudini eorgai uentrícua Mlacile refpondeant;atgp idem ín fectione £zcibus turgídum reperítur, V efalius, ó22 De( . VN — Fagiglans muribus eratílfima eft:olíres quocp faginat, Plinius. INucíbus regijs ueliuelandibug | delectantur glíres. Arbores (candunt, & poma edunttuelut Albertus fcribít fucco pomorum; tur, Noftrates non ipfa poma uel mála à muribus rellijs edíaíunt, fed aperírí tantum, ut nuclei tíantur:& (fzpg fub arboribus copiam pomorum nucleís exhauftam à glíríbus,inuenirí:;atcy ind ien impofitum uttellers dicantur ; nam ídem uocabultimlegumína fub mola decortícare figni íta ut inter molendum medulla quafi nucleus cortíce ambiente purgetur:zhoc Graeci zjiosdp ,L pinfere uel pínfare uocant:quod olim pilis tundentes faciebat, hodie molentes ín molís, ut Bu, etíam teftatur.Panícum pínfítum & euolutum furfure, Columella, Vtín pífiríno pínfetur ac t tur, Varro, Solentautemglíres noftrí poma,quorum appetüit genera, díuarícatis alícubí ram ceu furcis ímponere,ut fic inferta obfirmatatp comodíus euacuent,Sed decibís eorum plura capíte quínto.. Glíreslatentin ípfis arboríbus, pínguefcuntdy per íd tempus uehementer:ut& res (albí,quod Gaza omíferat,Plínius addit) Pontící generis albi, Ariftoteles. Soríces & ipfo me condiautor eft INigidíus , fícutglíres: quorum fenium finitur hyberna quíete;conditi ením cubanrruifus zcftate iuuenefcunt, fimili & muftelís quiete, Plín, Somnículofos ille porrígít Martíalis. Dic,ceffantecibo,fomno quis opímíor eftzglis, Aufonius, € Myoxí quomodo lat & quotuplícem foeturam zedant, capíte primo ex Epiphaníorecítaui, €j Animalia tractilia dic qua cummutantlocum fe trahunt , ficutí mouentur epores,quí faltando fe trahunt: & gliresí tí,quimutantlocum quafi fe trabendo , & alia multa huius generís , INíphus ín Ariftotelis hiflc animalium i.a. Ego tractílía qua Ariftoteles &Avzia uocat, non alía effe puto,quàm qua ínloc tatione extenfo contractod pet uíces corpore mouentur,ut lumbríci,de quorum motu ecd, avazádhu proprie díciturzlepores ením & fimilia Ariftoteles faltu mouetí dicerefolec, lam quid) " | uocem inalatí fibi uelít INiphus,non affequor, | HEUS uadrupedibus D. | Gliís animal eft femiferum, Plinius, Siín uíuarijs doliorum (de quibus mox ín E, dicam)dl placear,notatum eft non congregari nifi populares eiufdem (yluze; & fí mi(ceantur alíenigenzg ne uel monte difcretí,ínteríre dímícando.Genitores fuos feffos fenecta alunt ínfigni pietate, Dlinf Vipera quàm aftuté myoxos deuoret , ín A, dixiex Epíphanio, Serpentes quídem etíam mutig : infidíari certum eft, E. ! r Glís hyeme dormítsquamobrem fí in fyluís fouez profunda fiant , & terra;palea & lignis fip 2 te operiantur, plena hís animalculís per hyemem ínueníuntur, Albertus.Etalibí,Círca Boémis | Carínthíam ruftící autumno ínfyluís cellaría parant,in quibus glíres numerofí fe collocant, & ad efum homínum colliguntur, | Audiouagaríín [yluís pet arbores fcíurorum more, & exul alteram tranfilíré;& fpe à uenatoríbus fagitds feriri , precipue círca caua arborum , ubi latitartl lent:thzec ením reperta,obfiruunt uenatores:reuerfí ad ea elíres & in adítu patefacíendo occupilli T riuntur:(zpe ín ípfis depreheníi cauís baculo immífIo czduntur, Exglíribus magnum emoly tum effe non poteft, A ppíus apud Varronem. Leporaríj genusuenaticum,duas habet fpecies inqua eft aper,caprea,lepus:alteram extra uillam,qua funt,ut apes,cocleze,olíres, V arro, G uaría íi dolijs,íde qui aprís ínftituit, hoc eft Fuluíus Hir pinus,Grapaldus) Pliníus, In Gaallíat alpínà T.Pompeiíus ín confepto amplíffimo praeter anímalía caetera; dolía habet,ubiglíres cóclidun 3 tur, Varro dere ruft, s. ia Et rurfus 545. Glirarij (inquit) locus,non aqua, fed macería fepítur, Tol 9 lui lapide;auttectorío intrinfecus incruftatur,neex ea erepere poffint,In eo arbufculos effeopo | tet, qua ferant glandem: qua cum fructum non ferunt, íntra maceríam iacereoportetglandtm$ J caftaneam, unde faturi fíant, Facere hís caueas oportet laxíores , ubí pullos parete poffint, A quar oportet eíle tenuem:quod ea non utuntur multum,& arídum locum querunt, Hi fagínanturifl líjs, qua etía ín uillis habent multi, quae figulifaciunt multó alíter,atqy alía:quod in lateribus (emitas faciunt, cauum,ubí cibi conftítuant, Inhoc dolium adduntglandem, aut nucesit des,aut caftaneam, Quibus ín tenebrís,cii cumulatím pofítü eft ín dolijs,tiunt píngues, Hac Vattü F. | | " Glires cenforía leges,princepsq; M. Scaurus & Marcus ín confulatiu, non alío modo ccenís ade mére,quám conchylía,aut ex alio orbe conuectas aues, Pliníus,Et alibi,Extantcenforía leges; día ín coenís glíresctp & alía dictu mínora apponíuetantes, Sunt qui & taxos & glíres coenisa quz anímalía ín qualíratibus hyftrici haud multá diffimilía funt,Platína, Apud Rhatos quí 12f loquuntur,gliríum carnem falífam reponí audio, quoníam dulcís & píneguís fit fuille inftar, Pol tur ín conuiuijs alíquotíes trutínzeut adpofití pifces &C uolucres ponderentur,& glíres: quorBmá enítudo fzpíus delícatanon fine tzdío przfentíum,ut antehac ínufitata laudatur adfidue, A ri. Mar cellinus líb.a9. Gilires (inquit Apicius 8.9.) ificío porcíno: item pulpis ex omní membro glitii tritis cum pipere,nucleislafere,líquamíne, farcies glires,& futosín tegula pofítos mittes in furnum aut faríos ín clibano coques, i th ! i . G : A Ambufiis medetur gliríum cínís cumoleo, Plínius, Gliremintegrum fuperligabis, uerruc * Lr | AN | | De Gulene. Lib. I. Ó2* «mox tollít, Sextus, Glíres & forces combuftí,& cínis eorum mellí admixtus,(i índe quotídie màne euftent quí clarítatem oculorum defyderant,fanabuntur,Sextus, Mus glíris deglubtus , & cum o eoac fale affatus, pleumoniticís uel empyícis cíbo datus, mire fuccurrít:eos quog; qui purulenta ex antcelertímé fanat,Vlarcel, Glíríum,uel forícum,uel uermíum terrenorum cínís,ex oleo im pofí ernioníibus mederur, Marcel, CGilírís pingue & gallínz adeps, & medulla bubulina liquefacta isQp ínfufa auribus ,plurímum prodeft, Marcel, Paralyfin cauentibus pínguía (Albertus noh Seurinamlegít)elíríum decoctorum & forícum utiliffima tradunt effe;Plín, Glirís adepsremes iiumadferet ad eos quí paralyfitentantur,Sextus, Gliris detracta pelle ínteflinís&p exemptis deco itur melle ín uafe nouo:fed medící malunt nardo decoquí ufq; ad tertías, atq; íta afferurarí deinde opus fit firiígilitepefacta ínfundere.Conftat deplorata auriim uítía co remedio fanarí , Plínius, feu blatta pellís detrahitur, & ínteftína etus decoquuntur ín uafe zreo nouo ctim mellís hemía nístibus,ufcy ad tertías, atq íta feruatur,ut cum opus eft firígili medicamentum tepefactum auri businfundatur, Marcellus, Ex blattís quidem ad aures remedía ín libro de ínfectís ex Plinío & Dío fcorídereferentur;fed & eryllus auribus prodeft, &c,& cogitandum an glírem pro gryllo Plinius et cellus pofuerínt:congenera ením fere haec anímalía auríbus falutaría creduntur , ut & míllepes iue afellí,quos alíquíín língua noftra porcellos uocítant:fignificat autem gryllus etiam porcum xcís, Glirísuríni cotra paraly(in ualere Albertus ex Plínio cítat, fed falfó ut paulo ante monu; H. Epítheta. Somnículofi glires apud Martialem, Apud alios, ut Textor refert, breues, foporati hy berní, Tvzdoi, «ei GC 0Myodjenwittr, Oppianus de myoxis, DE GVLONE ,YLONIS nomen de Septentríonali quadiuora: | cí(Tima fera et(í noui eft, ec ab Olao Magno, ut | puto, ad ímítatíone Ciermanice uocís prímt cofí i d'um,placuít tamen retinere, & boc ín loco collo cum ueteribus ígnota índíctaQ uideatur, Pluríma taa concurruntut aut ipfam hyznam,(eu crocutam (quà : iieandem hyznz putant, alij ex hyena & cane , alij ex a& leenanatam:omnía dentíbus Toset , protínusQp rata conficit uentre , Plín,) automníno congenerem am exiíttímem,ut faeile iudicabunt quí utríu(qs híflos a conferent; & commode quídem accídít , ut hyenae hi. | aproxime fubíjcíenda líteratum ordíne (ic poícente fe | ur. In Líthuanía & Mofcouia(uerba funt Matthía à ouex libro a. defcriptionis Sarmatíae Europez , cap. imal uoracíífimum & ínutile, quod alibíinon compa offomaka nomínatum,magnitudíne caniís , facíe cattí, ore & cauda uulpínís, (hyana uidetur quafi ex lupo z ulpe compofita) colore nígro: cadaueríbus uefcítur, jento cadauere tantum uorat, ut extendatur &ínfletur , pani infta:: ítagy angufítíam alíquam ínter arbores ín- Ef ditur, & per uím fe ipfum íntrudítac uentrem premens 59 gensip exonerat, utuíolenter íngefta uíolentius ege. Sos x | icextenuatum rurfus ad cadauer properat & rurfus ímpletur,íta ut uici(fim de cadauere quatis poteft deuoret & excernat,donec totum abfumpferít. Etforfan natura tam ínfatíabile anímal isregionibus producit, ut homínes (imílí uoracítate laborantes redarguat. Quoníam potentes: m conuíuarí coeperínt,fedentà merídíe ín medíum noctis, contínuo cibo & potu fe opplendo,et natura exígítfurgendo à menfa utegerant,& ruríus fe íngurgítent (d ad uomitum uícy & ra is ac fenfus amíffionem,ut inguínís et capítís quze fint difcríimína tandem nefcíant. EftG illa con. udoperníciofa ín Líthuanía & Mofcotría,magís uero & abías pudore in Tartaría, Hac ille. Atgg amintra íllas tantumgentes plufquam belluína illa ingurgitatio círcumlcriberetur, nec Germa 1 noflram ínuafilTet ín tantum,ut quo nobilíore quifcy fere natus eft loco,eó bibacíor & uoracía ies noctes& tranfígat,atcp ínterím X nobilís,& bonus & Chriftíanus haberi dícidg uelit,cum ne inis quídem fecundum rationem,nedum Chríflíani fecundum píetatem,ímó neg: belluz fecun naturam ufuentis uitamtueatur,Nam ut hyena autctrocuta, & alía quadá pauca naturae mone uic tam ímmaní uítío obnoxía fínt,plerag; tamen omnía bruta ín cíbo potu&p naturze modum quam excedunt,ne uerberíbus quidem aut ullis illecebrís ut d facíant adigenda. Sed redeo ad omacam: de qua eadem fcribít Olaus Magnus ín libello quem adíunxit Septentríonalium regío im defcriptioniunde nos «tíam picturam híc appofítam mutuatí fumus; quam quídem ad uiuunt ó24A De factani nof affero, fed dedi qualerüi inueni, Animalia inquit, qua Germaní eilfraf , id eft multigg, xa, Suedií iérff appellant,immodíce uoracitátísinimium repletà uentrem ínter duas arbores ftri utexcreiénta protrudant,Petuntur à uenatoribus(fagíttís,aut bombardis)pellis gratia folum apud nobiles & ditíffimos ad ueftímenta ín pretío eft,utpote fplendídis & florum inftar díftind loribus,quales ín Damafcena uefle fpectantur,Sed íllicum geftant huíus beftíe pelles;ín eiufdemfe ie naturam mutanture e b DE HYAENA. Hanc imaginem qualertcunq; in ueteri Greco codice manu fcripto poematum. Oppian repere rimus ; mibi, quidem non, placct, A, YAENAE quadrupedís no men, utpote peregrína & ís | | gnorz plerifep Gracís Latis Un ee 1E ies S nistp fcriptoribus , non fol& : Aem) ag cum crocuta &€ leucrocuta quadrupedi zi bus (zpe confundi uideo:fed etíam mul. - ta eadem alíás quadrupedi hyenze, alíás eiufdem nomínís ferpenti,alias pífci attrí bui. Ego hoc ínloco dehyena quadrupe de primum agam:deiínde de íllis animali bus quz fite eadem liyenae , fitie díuerfa fint,congenera tame,nomíne faltem di£ ferunt;eodj uel Graccís Latínisdj ufurpa : to,utcrocuta & leucrocuta: uel barbarís - tantum fcriptoribus, ut papío;zilío, Ya, quadrupedís & pifcís nomen,Hé- 3 Íychius & Varínus, Dehyena ferpens te fao locó ex Aelíano & alijs dícam, Hyenam alij glanum appellant , Arífioteles interprete Goa de hyenaá quadrüpede: Grace etíam yAewop habetur ; apud Hefychíum uero yewG- fine lambdayli uerbisiPhryges & Bíthynihyenam,ganon uocítant.Níphus hyenam Epheftjs sannum ( perm plex)uocarí,ex Philopono annotauít, Ego cum lambda gfanum potíus quàm ganum dixerim coníectura motus:quoníam hyena etíatri píícíis nomen eft, ut libro feptímo apud Athenaumft mus,quí & dawid'a ex Epicharimo nomínat,quale uero pifcishoc genus fít tanquam ígnoranspon defcríbic (Mihí quídem píícis idein uídetur quí & vcillic ab eonomínatur, dequo Archeftratiuelh cítat,Ey d" Aivi ko Gd vrovza vli oy aryóoa s, Hy niAcsot wie Üywry baud ógvrerty, "rSv Tib Aequi z&y,&c, Contjcít autem eundem job ^LauaSivla ín carmine INumeníj dí&um.: & dubitat an ídemf pifcís quí caprós,id eft aper uocatur, Ego aprum píícem Acheloi uocalem effe apud Ariflotelemlos gí,ut ílluma uoce & quafi grunnítu (ic díctum appareat. At pfammitín orycten, hoc eft arenatir fofforem,byn,id eft fuem díci,quod arenam roftro,ut fus terrefltís ceenum fodíat, facile eft colat. nii quís malit ab alíqua corporis fimilitudine appellatum, quoníam Archeflratus Aegiey (qu 2 ot proptriead fuilli dorfífetas pertínet,fed fimplícíter etíam pro fumma dorfí parte accípítur) eiusallame dam fcribít, Sed de pifcibus,quíbus à fue nomen contígit;propter pínguitudínem,uocem, autem rís figuram,alibi fcribam,Quoníam igitur hyena quadrupes, etíam glanos uocatur ; & pifcis quiog eiufdem nominis effe traditur,ínuenímus autem glanyn uel glanidem píícem uocarí quenda 1,00 aliqui eundem filuro putant,omníno hyenam eundem effe putauerím. Sílurus certe pifcís uot fimus eft;nec pífces tantum ínuadit,fed etíam equos:ut uel eo nomíne abhyena nomen fortítusie ví poffit. Illyríca língua,ut exSígifmundo Gelenío dídíci,hyenam quadrupedem uocat fan,quodr men ad Gracam uocem ganos alludít. rev/tG- uel y&4 6", multa Ícíens, aftutus, vrxvàpy G^ , V ati certe huiufmodi ganí fiue hyena natura eft. Caeterum glanís uel glanys pífcís, à Gilany fluuio Miglit | uel Cumz nomen habet, V aríno tefte.CQuídam hyenam fcribuntfíne díphthógo, quod non probe ; Graeci enim per e. fcribuntznomen autem fue indiderunt propter fetas,ut capite fecundo dícat Porphyríus ín eo opere quod infcríp(it de abftinentíaab ufu carníum,hyenam dicit ab Indís appel rícrocutam,Gillíus:fed de crocuta, quacuncp apud authores reperi , feorfim poft hyenz hi loríant . confcribam, Belbí;íd eft hyenz,decem, fuerunt fub Gordiano Romze,lIul, Capitolínus, Píníci rammatícus noftrí feculí,hyenz nomen Germanícum finxit, grabtbier,quod círca fepulchrati fetur:ego eilfraf ínterpretarerrquoníam uel gulo eft; uel omnino congener eí fera , ut íam fuptati Gulonts híftoría díxí, Albertus ut plerag corrupte;fic onam pro hyenafcríbít, Syluatícus yefia | exponítbellulam(Gallí muflelam belette uocant ) & rurfus yentam beflíiolam quandam, | E portentofumne magís an fabulofum anímal fit nefcio, aliehi certe orbís anímal credendum eft,Miate N E Cel us ema AO S Sy X ER zm u "P * 5 DeHyzna. A.B. Libl — 635 cellus Vergilius, Akabo;Alkabo,alzabo,azíba,albozao;pró anímantís unius nomíne ditieiGe fcri 1es leguntur apud Rafin de 6o.animalibus capite decimofeptimo, 6c Albertumlibro 43, Eft au« imon alía quam hyena, quamuís interpres Rafis taxonem ínterpretatur , hoc eft melém, Príma laba a, uel al, artículí loco eft, Zabo uel ziba,nomená lupo factum efl; quí Zeeb & ín foeminino yere zeeba Hebraís uocatur : multa enim cum lupo habét cómmuniía, &c, Rafís quídem níhíl im remedía & magícas quafdam facultates de hac fera recenfet, es quibus tamen facíle deprehen ji hyenam effe, cum quadam prorfus eadem (críbat qua ueteres Graeci Latinis de hyzna, ut infra capi efeptimo conferentíbus apparebit, Nunquid uolatíle tínctum eft (fanguine) haredítatis mecct munquíd uolatíle per círcuítum eius t Híeremía duodecimo, ínterprete Munftero.Q uo ín loco He, braícam uocem v^y aít, uolucrem íntetpretantur, (Munfterus ín Lexícó étiam aiium turbam:) Ses yuaginta fpelxon, íd eft fpeluncam: & pro $*zi zabua , hoc eft tín ium eft ; Septuginta reddunt jduns hyaenec: decepti nímírum uocis affinítate,quoníam zabo;ut dixí,hyzna efliquamuiís pro fera xr zaín Ícríbí contjcío, ut lupi etíam uocabulum Hebráícum:uerbum autém Zaba, quod eft tínxir, tzade fcribitur. Bodem ín loco Gloffa, Hyzna (inquit)nocturna beftía cadaueribus cunctísd; im dís uefcítur: huíus impuritatí populus Ifrael comparatur; Pro hyzna & trochí nomínibus a« Aríftotelem de generatíone animalium 5, 6, Albertus habet, ex Auiícenna, acrofilus & aftrí; ib, tanquam auium nomína: & rurfus, pró trocho , karabo: pro hyena ; azaro: ubi forte àzabo fimile quídlegendum. Akabo ín defertís Arabíz uerfatur , Albertus tanquam ex Ra(i, apud mtamen bac uerba non reperío, Arí(toteles uero genus quoddarn byenarüm iti Arabía efTe fcrí Yon fimplex genus hyenz effe ínfintans,) In facris literis bís leeímus feebe ereb, & femel ara, 'ínterpretes uaríant; nam lupos Arabíz, aut folitudínum;aut uefpertínos interpretantur, Ego as effe credíderím , quíuefperi & rioctu graffantur , füpis alíoqui fímiles ín multis ; f. ed magís imílli aftutí, malefíci, uoraces atcp crudeles, Príncípes urbis (Hierofolymzae) ueluti leones rüoís fudíces eíus (fimiles funblupis uefpertínís; quí offa non relinquunt ad díluculum , Sophoníz ; interprete Munftero, Taxat autem prophietà (inquitídem ín Scholfjsyinfi;;em iudicum auas » Non, ínquit , lupí fame accenfitam auíde prada inhíant , cum etíam totum díem íeiunum | B unc& (ero ad rapiendum fe(e prorípiunt: quanttim íudíces extorquendx per fas & nefas pea «uniz, Oftendítautem ínfígném laporum famem, qua coactí offa cum carnibtis deuorent. Septua ginta hocínloco lupos Arabíz tranftülerunt,quod non probo: alijs ením ptinctís fiue uocalibus He ti fcribunt ereb pro uefpera, alijs Arab pro Arabíca natione, EcHierémiz capite quírto legitur t:bataboth, ín plurali numero: quz uox pro Arabíca gente accipi nonpoteft ; (ed uel ab ereb, id jefpera defcendit: uel arabah; hoc eft folitudine uel deferto: ab utrocp ením plüralemi numerum ieri Munfterus ín Lexíco docet; Sunt autem Híeremiz uerba hzc, interprete Munftero: Percufz s leo defylua,& lupus folítudinum deuaftauítéos , Septuaginta, AvxG- tuc JY óiuy A Sedlrqu hoeéft,lupus eos ad domos ufcj perdídit. Híeronymus, Lupus ad uefperaim uaflauit eos, aciic etiam prophet& capite prímo ttérba funt hac , íriterprete IMunflero: Leuiores funt pardís (Chald?orum, & acríores quámlupi uefperze(zeebe ereb, ) V elocíores lupis uefpertínís , Hie: mus. Ofvadpor voto v Aviso 7 Ag Bíae; Septitagínta. (Hos locos delupis Arabie Tzerzes etíam s Chílíadíbus citat,fed níhilexplícat, ) Sed de uelocitate hyenarum niíhíl certí habeo, ui neg; orum: nífi quod Oppíanus fecundum genus eoruin, círcos & harpages uocat, cxterís tielocità- flare ait: magis etiam famelícos effe;montanos, fed hyeme ad urbes accedere, fummo dílucu. pradam abíre,&c. Quod fi quís uel hoc uel alíudlupí genus, ( nam quíntum genus Oppía- ores uenatur;quod fine celerítate fierí non potefl;) potius quàm hyenam pro lupo uefpertie n librísprophetarum acceperit, non repugno;Hoc tantum affero, peculíare lüipi venus íntellioí; autem quemuís lupum( ut obícurí quídam recentiores (cribüt) fub uéfperam magis famelicum ele; & hoc ínfínuare prophetas. .» B, —Hysnam iníttit Afríca,Solínus.Plurimegíénuntur ín Africa, Plíniiis, Apud paftorales Afros Ieperiuntur baffaría,hyzenae,hyflríches, Sc. Herodotuslibro 4, In Arabía genus quoddam hyanà effé dicunt,quod rorporém quendam ftuporemág anítalibus ínferat ; Xc, utin c;dícam. Aris teles íri libro de Mirabilibus, Hyzna córporenón míhoóré quam lupus eft;ítiba qua equus , Arí és & Hieronymus cóntra louíniíanum. Colóre lupi prope eft;fed hírfütior; & iuba per totum fum pradita, Aríftot:Et alibi, Iuba eft qua equus , fed feta duríorelongíoreg , € per totum dors porrecta, Híric nímírum etíam tomen tulít,quod dorfim eí fetís tanquá fuillis rigeat, Medium z dorfüm,ínquít Oppianus, íncuriratur, & círcumquag) (per totuni dorfum, A ríftor.) hírfua eft,ut non totum hyzna corpus, fed dorfum tantum fetis durioríbus & prolixís rígere íntelliga Corpus eíus terribile frequentes utríncj tenía cceruleí coloris díftínguunt , Dorfumoblongü guftum eft, & cauda fimiliter, Puóp T &pQoseoniniy GAXAVaciy edbivi Pry«d'avey, (uerba quaedam Uis htur deprauata; Hac Oppíanus, —Multaieiturlupo & hyanz comminia futt: magnítudo & tolor,ut díxítítem uoracítas, X ínfidiz quas alijs animalibus moliuntur : illegregibus ouium & caa prarum,hzc canibus & homíní quandocp. Dentes utrifa fetratí; genitalia üutrífc ftmilía ; utpauló Xl dícam; V terg; noctu uagatut cibi caufa;lupus utgente fame;lyata Bo quoniam as 626 | Det uadru edibus críus noctu uidet, interdíu hallucinatur.óvvexe oi c] ver Q^, eor" cr ur" i, Opplatii "T li uítuli maríní & hyznz ín mille colores tranfeunt fübinde,Plíníus,Et alibi, Oculís hyzne mill uaríetates,oculorum& (melíus,colorum(p,ex Solíno) mutatíones traditur, Aiunt hyznam col mutare ad libitum, Albertus:fed hoc de oculís apud ueteres legítur. Inóculorum hyzenz lapís ínuenítur,hyznium dícunt, pradítum illa poteftate , utcuíus homínísfuerit lingua fu praedícat futura,Solínus. Germanorum artifíces narrant hanc beftíam ín oculis uel ueríus í geftarelapídem pretíofum, Albertus,Lapís hyzna,inquít Syluatícus Albertum cítans,ab hy Ílía nomen habet,có quod oculí eíus ín lapídem uertantur , Aiunt autem Euax & Aaíen (S fuppofitum lingua díuinatíonem conferre, Hyena gemmam ín oculis geftat, uel utaliquid fronte, Author libríde naturís rerum, Collum & íuba contínuitate fpínz porrígitur,flectic cumactu totíus corporís nequít,Plíníus.FHyanz cum fpinariget,collum continua unitate fi quit, nífi toto corpore cíircumadto,Solínus,Ceruix leoni tantü & lupo & hyaenz ex fingulis offibus ríget,catero fpínz adnectíitur,Pliníus, Flyenzcor magnum, Aríftoteles, Flyaenze xímum cft pro portíone,ut & relíquís tímídis (muribus,leporí,afíno,ceruo,pantherzmufte i propter metum maleficis, Idem & Plinius, Quod de hyanafertur,genitale fimul & maris nz candem habere,commentítíum eft:fed uírile fimiliter atcp in lupís & canibus habetur;quod fccmineum effe uídetur , fub cauda pofitum eft , figura fimile genitali foeminze, fed fiüeullóm fub hoc meatus excrementorum eft, Quínetíam foemina hyzna , prater fuum illud, etíam fim imas habet fub cauda fine ullo meatu,à quo excrementerum meatus eft , atcp fub eo genitale uer continetur:uuluam etíam hyana fcemina,ut caterac huíiufcemodi (lupí & canes) foemínae ani tes, habet, A ríftoteles Idem alibi promptíus effe fcribit marem capere,quàm foemínam;utp díorem, (exum & íngenij fecundum eum difcrímen manífefio ponens. Hyznísutrange ram, alternís annís efTe mares , alternís foemínas fierí: parere fine mare, uulgus credít,Ar negat, Sic & Oppíanus, Audiui (ínquít) uno anno hyznam patrís uíce fungí,altero matr Philes poéta recentior; € lorach apud Albertum,quí etíam uenenum in cauda hyenaz colligi fed Iorach ifte ( ínquít Albertus )frequenter mentitur, Sítameneftaliquid mirz nourtatisi Alternare uices, & qua modo foemína tergo Paffa marem eft,nunc effe marem míremurhy, Ouidiusig.Metamorph, Aelianus & Orusín Hieroglyphicis,hyenam,non quadrupedem,í pentem per uíces marem & fcemínam efle prodíderunt, C. - Hyanz noctu uident,cum ínterdíu níhil fere uídeant utfeles, Aphrodifiefis in problematt De hoc etíam praecedenti capite díxí ín oculorum eíus mentione. | Cadauera homínum, à homínes & canes à fe ínterfectos,ut fequentí capíte dícam,deuorat. Ab unoanímali fepulch inquífitíone corporum tradunt,Plíníus & Solínus,Sepulchra effodithumanz auída carnis, 4 Voxeiquz propría fitnon legi;humanum uero fermonem (ut crocutam quo; & mantich & uomítionem homínís eam ímítatí fequentícapítereferam, 4| Flyanam per uices annorum marem effe & generare, nunc foermínam & concipere,pracedentí capite refutatum eft. Vi inferiusin Trochi mentione, Hyanz coítuleena Aethíopíca parít crocutam, Pliníus& 'Thóes ex hyana X lupo generantur, V arínus ín eor, & Hefychiusin e3é» per e.quo mod fcribitur Ex hís grammatícís Valla etíam Herodoti ínterpres libro quarto,ubí ís fimplícíter Afríca generari díxerat,de fuo addidit ex hyzna & lupo genítos,quod quídem parum fidí retís, Sed thóes quales fínt,et unde generentur, ex ipforum hífloría petédum eft ftatim po be trocho & hyzna (inquit Aríftot, de generat.5,6.) flulté mágnog errore narratur:hyat complures aíunt,trochum Herodorus Heracleota fcribit duplex genítale habere,marís ac & trochum feipfum íníre:hyanam ínire & íníríannís alternís:fed uifa eft hyzena mas , &a mina fuí difcrimine genítalis:locís enim nonnullis penuría huíus confpectus non eft, V'etur nztammares quam foemínac habent fub caudalíneam quandam fimilem genitali foeminirk quídem nota quamuís communis fít,tamen ín maribus potíus cernítur , quía mares quam Io imagís capiuntur. lItagp qui rem parum diligenter (ix zgóetx)confiderant,in hanc aberrant opitlolé Hactenus Ariftoteles, Trochum quídem piífcem effequi ipfe fe íneat, Pliníus fcribit 9.52. rd Maximum cot eft pro portione muribus,leporipantherzemuftelís,hyanís, && omnibus tímidis, autpropter metum maleficis,Plíníus & Arífloteles. Eft in eís petas crocodili, aftutía hyenas Ban tuanus, Promptius eft marem capererfoemínís ením íngenita eft callídíor aftutía,Solinus, na fcemina capitur, (quod etíam Plíníus fcribit; )nam ínter undecim numero unam tantum € uenator quídam retulit, Arífloteles, Quodcung; anímal ter lufirauerit hyena;ín ueftígío eti mouere fe nó poffe traditur; quapropter magica fcíentíam íneffe eí pronuncíauerunt, Plíníus linus, Hyena umbrae contaciu canes obmutefcere tradunt, Plinius € Aelian, Sícanes uei umbram eíus dum fequuntur contígerínt,latrare nequeunt,uoce perdita,Solínus, Cum Lung? bís plenus eft,retro pofito Lunz fulgore fuam canibus umbram ínfjcit, quos flatím mutos redd y tanquam ueneficío quodam,eorum fenfus perftríngit: deinde elíngues abducit & opratís frultuf Aelianus & Philes, Canesuomítionem homínis ímítando capít, Ariftot, Vomitionem ho às - mit: - Ww x Ww » Delbiyzna. D. CG. Lib. L 627 ritradítur ad follicitandos canes,quos inuadat,Plínius, V omítus humanos mentitur, falíisQg iltíbus follícítatos fíc canes deuorat, Solinus. Ad ftabula noctu profectajhumanum uomítum lat,eam ut canes exaudieruntfíc adillam ipfam, tanquam ad homínem adeunt,ea ueró com^ fosuorat,Aelían. Hyena homini canfuedormíenti (uum corpus admouet(vrxpoezever) ac f] nmaíorem dormíente fentit;naturalíter fua magnítudíne fenfibus eum príuat , ac ipfius mae on refíftentís exedít,& conficíttin fe breuíorem anímaduertít,flatim properat fugere , Quod 1te íncurrerít,caue íam à dextera ipfam excípías , quoníam fic obtorpefceres , ut nullo modo te fes tuerífin autem ex fíniflra in eam ínuaferís , confidenter aggredere , & occides , Giillius apud numnon cítato authore, Ego eadem ad uerbum reperío ín Creopon, Gracís 13. 1.4 Zioroaftre iex Neflorís Panacea, Cum fugiunt uenantem, declínaread dextram,ut pregreffi hominis ue occupent, Quod (i fucceflerít,alienarí mente;ac uel ex equo homínem decidere, Atíí in lxua ferit, defícientís argumentum effe,celeremQ capturam, Facilius autem capí,fi cínctus fuos ue or,flagellumt & ípíos eqtros(alíás imperítans equo, )fepteníis all(gauerítnodis,Plinius, Hyena a ín manu uím fopiendí habet, & fuo tactu fomnum conciliandi, fepe&numero ín flabula ín« acum dormíentem aliquem deprehenderít,& pedetentím ad illum proereffa fuerit, (oporiferá, dicam,manum eíus naribus admouet,fictip eas opprimít, híc ut fíne (en(u efTe uideatur , ac tane terrae füffodít quantum fitad eum ipfum obruendum faiís : guttur uero & fupinum & nudum quítín quod íncumbens,fomno oppreffum fuffocat;pofteadp in latibulumabftrahit, Aelíanus, s paulo alíter,ut uidetur: Dormíentís,inquitnarí dextrum pedem ímmíttens , sop efficít.Opva 7 lese vul lec, Egi Duns "f itouyyot uteri Navziow, | i uedAa d'evdi 7! qovemue suQvaus O vaUA«y a d'usvyd: &zrezviys.lidem alibí hyena pifcís pánnae dexterae eandem uim attribuunt, (Oppianus de eonís manui Nai Dorv, zii zroxvze Ave te avere Üvey, )Sí pifcis marini hyenze nuncupati pinnam amad homínem fomno confopítum admoueas,fane quàm eum ípfum perturbabis,Etením for ofafecundum quíetem fpectra uídebit,acerbatp ínfomnía(uel ut Philes, qelsy &épwzop oh d'eiues lay Qatpu&xtv) perpetíetur , Aelíanus, V ímíftam pínnz dextra foporíferam , uítulo marino etía tribuunt authores:ut & pellís aduerfus fulmína, Mutilus eft locus Ariftotelís de hyenis ín lí demírabilíbus narrationibus huiufmodi y d£ 73 Acc Dra Qoavdy 0 yw" «cip €i/,0 ezreid ay "nid n Qu ap " éhye(vrot, Cc. híc ex A elíani iam pofitis uerbis íta fupplerí poteft , izred'dp mei n luo/op my vouetouiRwoy, «roy d'épudy vroc lee faxis puri mr oapáfoy vetpri ya Cerea sod ofa "roter M ise uoi dauoconen 7»eGu«. Quod uero fequitur , Gi» 4t vreiop lokerou , legendum forte do» d£ zridy wea, aut tale faim 'ex A.elíano recitatum, Hyenam magíex omnibus anímalibus ín maxíma admíratíone üt,utpote cuí et ipfi magícas artes dederínt, uímó qua alliciatad fe homínes mente alíenatos, Plinius. Molítur infídías homini, Ariftoteles, Fiyenam traduntfermonem humanum inter paftori& labula affímulare,nomenédy alícuíus(auditu affiduo,Solin, )addifcere, quem euocatutn foras faces tínhomínem aftu accítum noctu fzuíat,Solínus: ) Pliníus, | Pardalím hyena hoflilíter odit, nus, Sí byznz & pardalís pelles admifceantur, pardalina pílos amiíttít;/hyena non ítem: quare ptij fuperíorem ab ínferíore uictum fienifícaturi, duas pelles píngunt , hyenze unam , alteram pardalis, Orus ín Hieroglyph. | Przecípue pantheris efTe terrorí traduntur hyenz , utne conentur quidem refiftere: & aliquíd de corío earumhabentem non appetí: Mírumdy dictu, fí pelles utriufg traríz fufpendantur, decidere pilos pantherz,Plíníus, IViagnus Indorum rex quotannís díem lum proponíttum homínum tum beftíarum certamínibus;commiíttuntur autem pugnatur ínter Itbeítie,ferí tauri,aríetes,hyenze, c, A elíanus, ] G, - Oleum ín quo decocta fit uulpes fiue uíua ftue mortua , arthrítícosin eoloneiori tempore ím« iantes, uel omníno fanat, fi nouus fítaffectus;uel,fi (altem non inueteratus,íta curat utlícetrepee iulto.tamen mítíor fítfutura.Sed uulpínum oleum nihilo magis difcutit &b quod ex byena fimili lecocta paratur:íd enim omníno exímíam díícutiendí uím fortitur , Gialenus de fímplicíbus i1, Eadem ex Galeno deícrípfit Actíus libro 1$, Caro alzabo calida cft & humiída:cocta cum oleo o, Albert.non probo)íuuat podagríces & dolores íuüncturarum ex frígídítate ; eft enim tenuis antíze, OX díapboretíca.Cocta cum aqua,cuí infídeat ín folío feu cupa podagrícus uel arthrítía lurímum prodeft; Rafís && Albertus, . Magorum uanítas,ut eft folers ambagibus, hyenas capi ;geminorum fignum tranfeunte Luna,fíngulosi propepilos feruarí Plinius, | Coríumhye bílratuma cane morfís auxilíarí tradunt magf,Plíníus, Ea etíam quz ín hoc capíte de uíríbus e (equuntur;omnía ex Plínío defumpta(nifí aliud fcríptorís nomen exprimatur)& magis aus bus attributa;femel híc monuifle fatfuerít, Probatíquide medici nihil huíus ferz preter fel ín re dijs ponunt, X oleum ín quo ípfa(ut díxi)decoctafit, Vítulimaríni, autquod melíus eft hbyenze pellefacta medicamentacforte calcíameta)fi quis ín cotídíano ufu habuerít,effícaciter podagrae mor bocarebitVlarcellus, Capitísdoloríalligatam cutem prodeffe quae fuerít ín capite efus , magi traa M,Plinius, [Sanguinem cum polenta fumptum , tormínibus, Sanguís (i calidus íllinatur , loa profs conducit, afís &€& Albertus, | | Carnes fi edantur,contra canís rabidi morfus efficaces tíamnum íecur effícacíus. 4| INeruos potos ín uíno cum thure, foecundítatem reftítuereas - Wemptam uenefício; INeruís àdorío armístp,fuftiendes neruorum dolores, ns rabídímorfu ga 6»9 — DeQuadrupedibus otum expauefcentibus faciem perungunt adipe uitulí marini: effícacíus fi medulla fiyetie & ole elentífco & ceramifceatur, «| Medullas opítularí doloribus fpina & neruorum, laffitudínir iVedullade fpina hyenz , admixto felle eius X oleo uetere, ad temperiem & lenítudínem acop cocta,neruorum uítía omnía doloresqp,auctore Democríto perfanat,Marcellus,Síc & Pliní uis mederi medullas é dorfo cum oleo uetereacfelle. E dorfo medullam adallígatam, contra fpecies opitulari, 4| Adípe accenfo ferpentes fugarí dícunt;:Eundem illítumà cane morfís auxilia d[Sinífira parte cerebri naríbus illita, morbos pernícíofos mítígarí,fiue hominum, fiue qua pedum, | Sterilitatem mulierum emendari, oculo cum glycyrrhiza & anetho fumpto ín. promiífointratríduum conceptu. — € Dentes eíus dentium doloribus tactu prodeffe , uelal ordíne, Dentes fi de finiflra parte roftrieruti fint,illigatos pecorís aut capti pelle ftomachí er bus, Contra nocturnos pauores umbrarumtq terrorem,unus emagnis dentibus líno alligatus currere narratur; Furentes fuffirí eodem,& círcumlígari pectus cum adípe renum, aut iocínere pelleprzcípiunt, Densalzabo fufpenfus fuper brachíum dextrum ab humero ufq ad cub obliuioni re(iftit,Ra(is & Albertus, — 4| Maxillz partecommíinuta ín anifo,& ín cibo fumpta; tores fedaritBodem fuffitu mulierum menfes euocarí. . «|Palatoarefacio, & cum alumíne prío calefacto,ac ter in ore permutato,foetores & ulcera orisemédarí, — «| Ceruicis carnes,fíue dantur, fiue bibanturarefa lumborum doloribus mederí, ' jEfumeros humerorum &lac rum doloríbus tactu prodeffe. 4| Pulmones ín cibo fumptos coelíacis(uetus lectío,ilíacís ) aus tí: Ventrículis,cínerem cum oleoillítum. — 4| Cor ín cíbo fumptum omnibus doloribus corpo auxiliari, Tremulis,(pafticís,exilientibus,& quibus cor palpitet;aliquid éx corde mandendu ut relíque partís cínís cum cerebro hyena illínatur:Pilos etíam auferri hac compofítione illita per fe felle euulfis príus quos renafcí non libeat:Sic & palpebris ínutilestolli, 4f Mulíeri ca à pectore hyena caro, & pili feptem,& genítale ceruí, ft illigentur dorcadis pelle,collo fufpenfai perepartus promíttunt. (| Carnesuel offa homínís,(i qua in. uentrículo occifze ínueníantury tu podagrícís auxiliar, 4| Omentum, ulcerum ínflammatíonibus cum oleo, . «| Medullae fo,uide fuperius ínMedulla, Podagrís,fpínz cínerem cum lingua & dextro pede uítulí mar dito felle auríno,omnía paríter cocta atq illita hyenze pelle, Offa ex fpina parturíentibus produc (c, d[Coftarum prímam & octauam (uita ruptís falutarem effe, — | Carnes fi edantur,contmag tiis rabidi morfus effícaces effezetíamnum iecur efficacius, Febribus quartanís íecur degull ante acceffiones, Glaucomata focínerís recentís inaffatí fanie,cum defpumato melle inunctishing tídícunt, lecur potumtormínibus & calculis mederi, — | Fel cfficacilfimum creditur fcorplofils marini, & callionymi pífcís,marína teftudínis & hyenze Diofcorides. Cum pharmacum aliquo paras,cuí fel mífcetur,colorem (ellis pectato,quí alius in alijs animalibus e(t. Paitillis enim diclis vinum admifcenttocularibus uero medícamentís hyenz,gallí,perdícis, X aliorum quorundam malium,Galenus de fimplicib.io. va, Et rurfus, Taurínum fel efficacius eft fuillo, ouíllo, caprinogie bubulo:ígnauíus tamen quàm hyene:ut huíus quám callionymi aut Ícorpij maríni aut teftudinism. tine, Felhyena per fe íllitum pilos auferre, euulfis príus quos renaící non libeat :fic & palptini inutiles tolli, Sifellebyena loca quíbus moleftí funtpili ín palpebrís nati adfidue tangantur;coit- flím tabefcent:certe fi príus uulfis uperducatur,non renafcentur , Marcellus. Idem remediumg ptid Galenum legímus Euporifton r, 44.his uetbis,Euulfis prius radícítus pilís,fel aut hyenze authl E cíconfeftim ínunge, Anímalium quorundam fel (inquít Galenus de fimplícib , ro. 12.) prac cg laudatur, x & uium acuat, & fuffufionum ínítía dífcutiat, ut callionymi pifcis,hyenae, &c, Hyg fel cum melle uifum acuít,& illitum fuffufiones difcutítGalenus ad Pífonem, Suffufionemogll rum caníno felle malebat quàm hyene curari Apolloníus Pítaneus cum mellezítem albugines rum,Pliníus. Felurfinum atq; hyenz cum melle optímo míxtum & díu coagítatum,calíginesqu mit,(i ad(idue indeoculi fuffundantur aut fuperlínantur, Marcellus, Líppitudini mederi fell illit frontibus:autne omnino líppíatur, decoctum cum mellís Attíci cyathís tríbus & croci uncía inim &um:Sic & calígines dífcuti & fuffufiones:Clarítatem excitarí melíus inueterato medícamentog b feruari autem ín Cypría pyxide, Eodem fanarí argema,fcabritías,excreícentía ín oculis , ítent cia. tríces,Plinius, Democritus adfirmat felle hyenz fi frons perfrícetur,epiphoras incipientes, v nem oculorum dolorem poffe fedarí,Marcell, IViedulla de fpina hyenz, admixto felle eius Ct Uctere,ad tempetíem acopí decocta;neruorum uítía omnía doloresgp auctore Democríto perfa IMarcellus, Felalzabomarís lígatum fuper femur alícuíus fíniftrum;promouet coítum cum requandiuretínetur,Rafis & Albertus, Felalzabo pondere drachmz potum cum decodtíc ca nardi,remedío eft aduerfus tympanitem, ídem, Membranam qua fel contíneat, cardíacís ín uino,uelín cíbo (umptam,fuccurrere. Podagris fel prodeffe cumlapide Afío, |Liene bus mederí. | Lumborum doloribus carnes elumbís edendas illínendascp cum oleo, Adiptt lumbis fuffiri dífficulter paríentes,& flatíim parere, — «[ Veficamín uíno potam contra urínaeifltol tínentíam fuccurrere: Cuz autem ín uefíca inuenta fit urína, addítís oleo ex fefamo & melle; hall! ftam prodeffezgrímonieuererí. 4| Vuluam cum mali Puníci dulcís cortice ín potu datam orodc fe mulierum uuluz, 4|Spaflícís,genitalee maribus fuffituopítulari, Venerem ftmularí gent ad fexus fuos ín melle íumpto, etíam fi uirí mulierum coítus oderínt. (Lipríenibus ru —— conu T *: DeHyzna. G. H.. Lib.T. 629 itra inflationes,feruatos pedes opítulatitactu:leuos dextris partibus, dextros leuís,Síniftrüm pea fuperlatum parturientí,letalem effetdextro íllato;facíleenítí, «f Fímum quod ín ínteflínís ín um fit,arefactum;ad dyfenterícos ualerepotum:illítimay cum adipe anferíno opitulari toto cor lzfís malo medícatmento, Aétiusi5, 6, emplaftro cuidam imponendo aduerfus crocodíli mor imftercus hyene adíungit:boc,ínquitfídefit,porcino utíitor, Flyenz ftercus putrida curat uula era Híeronymus contralouíníanum ut V íncentíus Belluac,ciítat, * a, Hycne epitheta, Aemulauocís,apud T'extor£, Avedtexic, vvwzimgrooG" vuiertmiowng suers , Ops ], Qui uoluerit tranfire per locum animalium alzabo,non ínfeftabitur ab eís, fi manu geftet rae em colocynthídis,R afís & Albertus, | | " dé 2l | uA ^e Grandini credítur obuíare;fi quís crocodili pellem , uel hyenz , uel maríni uítulí per fpatía olfeffionis círeunferat,& ín uilla aut cortís fufpendat ingreffu,cum malum uiderít ímmínere,Pal. ius, Calíus Rhodiginus poft clauíaneímentíonem 29. 6; Confimile(ínquit)huic fere adagíit ua parí poffe,uídeo:ut quí füopte pracfidío aduerfus potentíorum uím praemunítus eft, dicatur hyda geftare;id eft tubera,nec non hyenze phocarumt pelles , quód hac mínimé tangantur de coelo: juo nomíne uelorum fumma hifce communíre nautící moris eft, Amplius fcríbít Horus, fi quís vene pellem fibí círcumponat, intrepide per medios hoftes tranfíturum,nocumento nullo: proínde »Aegyptjjs ratione hieroglyphíca íntrepidítatís ac conftantíz in calamítatibus índícium haberi nya ig pellem expíctam, Quod fícus de ccelo non tangítur;íd utígy amaritudíni eíus acceptum referri ortet; (tota ením arborís dulcedo ín fructum fecernítur.)Id genus quíppe non attíngunt fülmína, "quod uítulus comprobat marínus atcp hyzna, Call, INennullí pelle hyznz fatoríatm trímodíam uea it,atq íta ex ea,cum paulum ímmorata funt femína íacíunt,non dübítantes prouentura qua fic int Columel.4,9. Grentíana díebusfeptem cum hyznz pellé amuleti loco geftatur aduerfus ra um canum morfus, Actuaríus, Frontís coríum fafcínationibus refiflrere magi pollicetur, Plin, guine tactís poftibus,ubícung; magorum ínfeftari artes:znon elící deos,nec colloquí,(iue lucer ue peluí,fiue aqua,fiue pila,fiuequo alío generetententur,Idem, | q[Hyanz línguam fi quís mant teneat, contra canum ímpetum maxímam cautionem habebit, Zoroaftres in Geoponic, Eos quilinguam ín calcíamento fub pede habeant,non latrati à canibus,Plin, Oppianuslib. s. de uenia» Ye uidetur idem de pelle hysena fcribere, uel quauís efus parte;in calceogeftata, (jPilos roftrí notos mulierum labrís amatotíumeffe,Plin, 4| Tantumq eft üanítatis,ut fi ad brachium adalli; etur fuperíorís roftrí dextrae partis dens,iacutantium íctus deerraturos negent, Idem, «| Magi aiüt oiíus domus concordíam,hyaznz genitali & artículo fpínze cum adbarente corío adferuatis,confta teque fpirize articulum fiue nodum atlantíon uocant:eft autem prímus,In comítíalitt quocs remes abenteum, [Superomnía eft,quód extremam Giftulam íntefiíni contra ducum ac poteftatá juítates commonftrant,& ad fucceffus petítíonum, udiciorumq ac lítía euentus,fi omníno tans ialíquís fecum habeat. Eíufdém cauerna finiftro lacerto relígata,fi quis muliere refpícíat amaro^ 1effe tam praefens,ut illico fequatur,Eiufdeim locí pilorum cínereim ex oleo illitumuírís, qui fint brofz mollicícijnon modo pudícos,fed & feueros mores índuere,Plín, Sípilídecollo (culo ui; legendum ex Plíntj uerbísíam recitatis ) maículi zabo combuftí trítítg cum pice ínungantur odomít& pàtíentis;liberabitur íllo uitio, R.afístapud Albertum uiro legitur prouítío. Sípes fi tr & ungues alzabo in linteo allígentur dextro alícuíus brachío,non oblíuífcetur quzcung; aus trítaut cognouerít,Rafis & Albert, Manus dextraalzabo unda cum corío abfcíffa anímali uia ,adallígata íngredientibus ad reges aut alios, negotij alícuíus obtinendí caufa, gratíam & fauo «meis concilíat,ut quod petunt obtineant facile, Rafís & Albertus, Sí manus dextra alzabo,qua lomínis (iníflra abfcíderit,ab aliquo ecftetur,íllum diliget quiífquís uiderit praeter alzabo , lidem, Medulla pedís fínifirí tríta utilis eft mulierí qux matítum non dilígitnam fi intjcíatur ín nates(nare; Nibertus)eíus,dilíget eum prz ezeterís, 'Talí (inifiri cinere decocto cum fanguine imuftelz, perune mnibus odío ueníre:ídem fierí oculo decocto, Plin, «| Excrementa (iueoffa reddíta cum ín, mítur,contra magicas ínfidías pollere,Plín, Sí ungues inueníantur ín uenttículo occifze,mors lícuíus capientíum fignificarí,I[dem, qj Democritus fcribittheríonarca ín Cappadocía & My lanaícente,omnes feras torpefcere,nec nifi hyaenee uríinze afperfu recrearí;Idem, | DE BARBARIS NOMINIBVS YVEL | Hyznz, uel congenerum eíanímalium. S AK AS 0 pro alzabo perperam fcribítur apud Rafím,ea occafione quia. & z.líteras fi coitungas; tunt ferek.literam:;legítur & zabo apud eundem, Caterif alkabo,aziba , & albozao uoces funt Wprauatz, V ide fupra ín Hyzna capite prímo. j vM "ANA anímal dícunt effe Orientis,ualídi(Timís dentibusacutís, & longis & unguibus acutis;per im fzuum,;eregaríum & ualde amans qua fuí generís funt anímalium:alienís ínfeftum , Sí quod alterius generís accefferít animal,gregatim refiftunt;& uel fugant,uel perímunt, Dentíbus & inguibus fe defendit íta,ut folítariü etía ab aliquo robuftíori deprehenfum pum euadat, Albert, | g 5 | 630 De Quadrupedibus BELSYShyzna;apudlIulium Capitolínum, TY E CHA VS ctíam& L'Y CAON congeneres hyana uidentur,de quibus ínfra dícernus , flatímpgh | lupum.Dea v LoNE antehyenamfítatim docui, I nes i LACTA ín fepulchrís habítat,&Cuefcítur cadaueríbus, Albertus, Hoc ueteres de hyena fcr LvPvs uefpertínus,uide fupra ín Hyznacapite prímo círca finem, - »AP10 anímal círca Cafaream abundat, pauló maíus uulpíbus,luportt ingenio. Colleen. hzc anímalía ululant,uno prxeunte (pracínente) & alijs poftea fimul refpondentíbus,Pilou refert, Vno ex eís occílo cxtera circa ípfum ululant, tanquam plangant mortuum, V oces eor deó fonorz funt,ut quamuis remota ex propínquo audiri uideantur, V rgentefame fepulchr num aliquando íngredí & cadaueribus uefcí dícuntur, Videntur fané ex lupo & uulpe com Albertus, Abenauín,íd eft babuín;anímal eft fimile caní,quod noctu latrat, uorat cadau períuntur autem permulta ín Syría inter Damafcum & Berutum , Andreas Bellunenfis, E Dabha uel dahab,anímal eft medíum ínter lupum & canem , comedens cadauera:& comedit ro eius ab hominibus, & reperítur ín Syría ín magna copía,Et rurfus, Aldabha eft animal notg Syria, medium ínter lupum & canem,pílis color qui urfo,& comediít cadauera, IMiunfterus ín co trilingui lupum Hebraíce zeeb nomínat; Chaldaícé autem,ut reor, (zaín ín daleth mutato ba, Dhoboha (dabha potíus,ut Belluneníis corrígit) anímal eft,de cuius uiribus ín podagr: thrítide íam libro z, dízímus, Auícenna líbrí a, tractatu 2, ín fine litera D , Satis ítacp conflat dall & fimiles uoces,nihil aliud quám hyanam fignificare. wi E Z ILIO animal apud Albertum ín fine libri 22.non aliud quàm ipfa hyzna eft , omnibus qued attríbuit confideratís:quamuiís pfe compofitam efTe (cribat ex hyaena & fimía quae marícommgtipn | uocetur , IMarícomoríon quidem eodem libroín M, litera , corruptiífííma uocepro ueterum mani | chora utítur, / rye CROCYTA,apudOGrzcos pers. duplex fcribitur; & per omicron tam in fecunda quàm prim / fyllaba, Epox97as anímal eft quadrupes A ethíopicii, Hefych. Varí, IMantíchora et crocutaglimi Y rum genere,bomínum geltus & fermones imitantur, V olaterranus teftem cítans Plinium, edili) Etfi ením apud Plinium legímus has beftías uocem imítari humanam:ímítarí tamé etiam geftuslip 2 manos & fimíarum generís effe nufquam legimus:nec fi quid ímítatur, protínus fima eft:fimíggil j dem geftus ímítatur homínís, uocem non item: & fi maxime illam ímitaretur,non tamen hocfatis ] retad probandum eiufdem generis anímal effe quod eam fimiliter exprímeret,cum aues etíammil tz imitentur. Hyzns coítulezna Aethíopica patít crocutam,fímilíter ( utípfa hyaena) uoces) tantem homínum pecorum&p. Acíes eí perpetua ín utracp parte orís, nullís gíngíuis,dente contitiip. quí ne contrarío occurfu hebetetur,capfarum modo íncluditur,Homínum fermones ímitaríetlj ) tíchoram in A ethíopía auctor eft Iuba,Plíníus.D'e mantíchora flatím ín Leucrocuta dícam,Solltir eadem de crocuta qux Plíníus:hoc tantum intereft,quod Plínij uerba haec, A cíes eí perpetua ol | nusà fequentibus díflínxit & ad oculorum acíem retulit , cum Plíníus de dentíbus tantum acdgllt uideatur,nullaoculorum mentíone:nam & dentíum acíem dícere quíd prohibeteSolíni uerb: hzc,Nunquam conníuetaciem orbíum,fed ín obtutum fíne níClratione contedit.In ore gíngil 1 la: dens unusatg perpetuus, qui ut nunquam retundatur , naturalíter capfularü modo claudia Crocutas (ínquítalibí Plíníus) uelutex cane lupoQp conceptos, omnía dentíbus frangentes;plo nustp deuorata confícientes uentre , Aethíopía generat, Vídefupraín Giulone, Beluaru viniqui | Gillius,quas A ethíopes crocutas appellant;natura ex cane & lupo temperata;utriícp robore dé fuperior eft;zomnía enim offa confríngit. Porphyríus ín eo opere,quod infcripfit de abftínentíasbU fu carníum,hyanam dícít abIndis appellarícrocutam, 4 Callídum animal (ínquít Aelían "- crocuta:prímum ením fefe in denfas fyluas occultans,materíarios fabros nominatim inter fegppe lantes aufcultat;íllorumi cuíufpíam nomen addifcit. Deínde fumma humani fermonis affimu mecomparans infidías,quod audiuít nomen humana uoce appellat,ad eam accedit appellatus; ueró ílla cedens rurfum appellat, ídem íterum fa píust& ad humanam ticcem accedit; ubí auten à focíjs feduxit, & iam ab »uxilíatoríbus nudum conftituit, correptum ínterímit:ex eogp quent | pellexit,fibi ínftruit & conficit ci:bum, Edíta munera,in quibus elephantos , & crocutas , : des exhibuit, ul, Capitolinus ín AntonínoPío, Io, Rauifius Textor multa etíam qua Plíní | nagtís fcribít,crocutís attribuit , fua an librariorum ofcítantía nefcio, Apud Albertum pro ineptíffime círocrothes , apudalios círotrochea Ícribítur, citatis Solini qua de crocuta funt Pofi Barygazam contínens ad Auftrum pertíngens Dachínabades uocatur:quz fupra hanceltme. diterranearegio ad Oríentem,montes magnos continet , & omníigena ferarum genera,ac ínfe alia: neos dus, A xríanus ín Períplo rubri maris. | | . DeraniA etíam fiueuera fiue fabulofa beftía, quzdam hyzna congruentia legimusit anímal effe crudele,noctu fyluas exíre,homínem aggredí.Sed de hac mox plura ín L, litera, LEVCROCYVTAM (Aethiopia generat:uel potíus Indía,poteft éníim ad utrumg; quedam referri, Plinius, 21.) perníciffimam (uetus lectio, pernícíofiffimam feram, afínifere (feri,uetü Clío) magniítudíne,cruribus ceruínis:collo,cauda, pectore leonis,capite melium, bífulca ungulasttt adaures ufq refciflo,dentíumlocís offe perpetuo:hanc feram humanas uoces tradunt mirar; lll | | DeHyftrice. JI, Lb. [ 65 | Sed quaedam paulo alíter Solinus capite 55.ín defcriptione Indiz:Leucrocota, inquit, uelocitate prae cedit feras uniuerfas.Ipfa afíní magnitudine, cerui cluníbus,pectore ac cruríbus leonínis, ca píte cas melíno,bífulca ungula, &c.ut Plinius, Apud Albertum uoce deprauata leutrochocha legítur. — MANTICHORA ficdicta bellua;fi Ctefize credendum eft;apud Indos gienitur:cuí dentes(ut ils tribittríplici utrínep(fupra infra&, A elian.)ordínexmagnitudo, hírtitudo && pedes leonis , facies res homínís,oculí caefij; color rubricz:cauda Ícorpionis modo terreflrís aculeo armata, fpicus pagnata íaculans;uox fiftul tuba'ue non abfimilís, curfus non mínoris pernícítatís qudm ceruís: itas tanta ut nunquam poffit mitefcere, appetitus praecipue carnís iumanz, A ríftoteles, Plinius , tranftulit: A pud eofdem (Indos fcilicet uel Aethiopes ) nafci Ctefías fcríbit quam mantichora appellat,tríplící dentium ordíne pectínatím coéuntíum, facie & auriculis homínís,oculís elaucís, co orefanguíneo, corpore leonís,cauda fcorpionís modo fpicula infigentem:uocís , ut fí miíceatur fis ful & tuba concentus;uelocítatis magna humani corporís uel przcípue appetentem,Et codem lí rocapíte o, Homínum fermones, ínquít, imítarí & mantíchoram ín Aethíopía author eft Iuba, mfere omnía Solínus capite 55.de Indía.Etpoft reliqua, Pedibus fic uígetfaltufíc poteftyutmo —— . am nec extentiffima fpatía poffint, nec obftaculalatiffima. | Albertus & Auícenna marícos jel marícomoríon uoc íbus corruptis habent,& ceruiuelocítatem attríbuunt:híc etíam 1 uporü ís facit(ut haber interpres, )relíquaut Ariftoteles, Albertus íneptíflimeà mantíchora díftin- tquafi fimilís non eademfit, IVlantíchora (6 uwziyee, inquit Philes, nimírum ex A elíano) fera ndíca,hírfuta,rubra, fpeciem homínis referens(facíe fcilicet & auribus,ut Aríftot, aít)oculía ara dentibus,cafijs: (upercilijs terríbilíszauriculís denfis(ssyawois) modice oblongis,rotundís, & ad bafim "elabrís:détibus acutís, ore horribilí:reliqua fpecies totaleonina eft, cauda aculeum babet miffilem, enatores armatos ei ínfidíantes perímít(retrorfum eíaculans. ) quod fíà fronte eírefíftant, fic caudareflexa íaculatur, Aculeís uacuz(pro lavághwoy legolsispfwoy noui ftatím fubnafcuntur, enatores breui fuperat. Et quanquam multe fíntapud Indos fzuíitfimze uoraci(fima& beftize, unítamen anthropophagi nomen índiderunt, Huius catulum fi ceperínt Indí, extremas clunes econtundunt,ut aculeo producendo íneptz fíant,& catulus fine perículo cícuretur , Hec Phía riftoteles nunquam miíteícere fcribit,quod de adultís intelligi priuatim poteft, Eadem feréa« id Volaterranumlegimus,qui ex Aeliano fe tranfcribere profítetur:& ínfuper,unguibus effe leo audà bifída,utríngs aculeis cufpidata:dentíbus acutís,& aliquanto quàm canís maíoribus: ocu illofis,noctuze fimilibus (glaucis potíus:zelaux quídem noctua eft. )Ethoc animal fe uídiffe teftaré fiam ín Petfide, ex Indía dono regi adlatum.Hzc Volaterranus,fed ín füís translationibus fpes ero errat:proinde hzc cum Girzcis,fi cui prfto erunt, Aelíani uerbísconferríconfulo. Vola num,quií m^ntíchoram & crocutam fíimiarum generis facítíam fuprareprehendi, ApudPau am in Bozotícís non mantíchora, fed «apzióee legítur,cuíus uerba uta nobís conuer(a funtrecitas Beflíam,inquit,à Ctefía memoratam ín libro de [ndís,quz Indorum língua martíora, hoc eft hos - s deuorans(zvdjozQory6-uocetur,non alíam quàm tígrín effe credíderím, Attribuit autem eí tría m dentium ordínem ín utrag; maxilla(sue9 eréyv lego terzáyoxy, UD sWvy,)& aculeos ín extre cauda, quibus & comínus fe defendat, & eofdem miffilium ínftar eíaculetur , Caeterum hanc fas n Indi inter fe communícaffe mihífaló uídentur ob nímíum huius ferz pauorem. Decepti funt 1 quod ad colorem:fiue quód tígrís nímírtt ad SolemQezé m9 4Aix)eis confpecta rubere & unius colorís(abícs maculís)uideret: fiue ín celerítate curfuss us 95v lego d y« 9io:negatío ením fenfuie traría efDpropter affíduas conuerfiones talem exiftímantes, Ipfe quídem contjcío, fi quis Libyze Indiz Arabíz ue oras peragrans,quotquotapud Gracos reperiuntur feras ínquirat , alias prote | on reperturit,alías uero forma differentes, Non enim homínes tantum pro aérís & regioni di£: ntía,formís ínter fe uaríant:fed (dem caterís quoqj animantibus ufu uenit, V erbi gratía,alíus iny gypto afpidum color, alíus ín Aethiopía uífitur,&c, Hactenus Paufanías,qui tribus maxíme ar mentis, regione natali, crudelitate, uelocítatecp;nití uidetur ut martíoram uel mantíchoram ,tigrín onfirmet;fed quoníam eadem leucrocuta conueníunt,& infuper uocís humanz íllectos deuo icaufa imítatío,leucrocutam potíus quam tígrín efle coníjcíam dum alius melíora adferat, DE HYSTRICE. * Bicluram banc Tiguri ad uuum fieri curauimus, cum agyrta quidam fbetlaculi gratia bystricett circunduceret, | hs EX YsTRICES generatIndia & Afríca,fpina contecias,ac herínaceorum genere(forte, ge B nus;Plíníus:Solínus herínacijs fímiles fcribit, «[EHyflricem Arabice aduldul uocag By puto,Erícíus fylueftrís,inquít Auícenna,notus eft:à& montanus eft aduldul habens fpi» 5| nas fagíttales(mifTiles)proxímus naturz fylueftrís uel terreflrís : marínus quídem inter racoderma numeratur, Quz deherínaceís dícuntur,eó magis ualebunt ín hyflríce, Pliníus.Ra | quog montani herícíum effícacíore terreftri facit, hís uerbis:Erícius montanus melior efl dome: cuo E N N SN SS NN »-— m ftíco, & habet fpinas in modum acuum:confímilis ín medendo facultatis,przftantíor ín cibo, lior. ftomacho,& uentrem magis mollíturinam&ciet effícacíus, Haec rafís &C Albertus, Sed apud Gre cos facultates ifl echino maríno attribuuntur, V etus gloffographus Auícennze, uocem adulbus;& tícium montanü ínterpretatur:Syluatícus adualdul & adubul,fímiliter:& ín lingua noftra (ínqt ít) uocatur íflríce, Alierha fecundum alíquos eft erícíus magnus fpínofus, fecundum alíos uero erici us minor, Andreas Bellunenfis. Albertus hyfirícem etíam fucca nomínare uídetur, nefcío qua lifts gua,utínB.referam, — (| Syluaticus & alij recentiores hyfirícem animal quod uulgo porcus fpinio fus dícítur,interpretantur.Sic && Grazcí quídam,ut Suídas,acanthochoeron,quod idem fonar adu! bum:fed & uulgarem echínum terreflrem eodem nomíne uocítant,Etymolcgus & Varinus,Quot uero hyfirícem quog echínum terrefirem Suidas interpretatur, fal(um eft, Syluatico uM i | ochozros. " * DcHyltice. A.B. Libl 63 athochcrros porcus fpítofus uel hyftríx eft, Gyraldus ín opere de dijs,gylíum à quibufdam cheeroa giyllum exponi fcribit:choerogryllum autem ipfe porc pinum interpretatur,ut Syluatícus etíam, quicorrupte círroeríllium fcríbit;fed cheerogryllum nos potíus herínaceum effe in Cuniculi híftos | oe prímo docuímus, Varínus quídem gylion exponit porcum, aut leonem, AgxuAe Hefychís us & Varinus ouum interpretantur, uel hyfiríchem fecundum Cretenfes, Domitius Calderínusaz pud IMartíalem orygem pro hyfiríce rídícule exponit. 4[Hyfílrix Italice porco fpinofo, uel híflrice, uelíftríce fineafpiratione, Fifpanice puercoefpin,' Gallíce porc efpíc. Anglicéporkepyne. Illys mmarínum nomínant,elf meerfdwyn. Ea nimirum ratione qua uulgus ín medíterraneís,a marí jotum,;íncogníta & peregrina plerag; marína & tranfmarína uoca t, Quanquam parum idoneus thor Líbrí de natura rerum,hyftricem círca mare degere fcribit, S cum matitímis locis deftícuitur cauernas montium díuertere, Iuxta marína(marítíma potíus)babítar, & aliquando ín montibus, Albertus, Certum eft quídem hoc anímal amphibíum non effe,fed in fyluís agere,quod & Oppía« s teftatur, Quamobrem rídículus eft íllius error, quí nuper quadrupedum hiftoria Germanice ea ES (pínofum(hyfirícis ením nomen non agnofcíopifcem marinum facit , Germanica ap» dIatíone deceptus, Aliqui hyftrrícem Germaníce taran uocítant » nefcío qua orígine: aliquíettta weyi,hoc eft porcum fpinofum, ficta ab eís uoce ad ímíratíonem caterarum alíquotgentíum. IN& a uoce,ut fupra oftendí,ltali; Hifpani,Galli, Angli, & lllyri quocp utuntur, Quinetíam Germano maliqui peregrinitatis ftudíofi uocem poscopict receperuntzalo f£acbelfcweyn appellant, hoc eft fuem pungentem,ut Ge, Agrícola docet, Flyflríx animal eft marínum,teftaceum(oftracodermon) dibo aptum, Hefychíus & V arínus: Apparet autem eos echínum marinum íntellígere: nam Suídas iyfirícem terrefirem quog; echínum interpretatur: V trung ímpropríe; neg ením ullus authorum juíexiant,hyfiríchem(quod meminerím)alíter quám pro uuJgo dicto porco fpinofo ufürpar, F i B, - Hyftrices generat Indía & Afrícatunde ad nos nuper allatz funt, Ge, Agrícola)fpína contectas, cerinaceorum genere(genus forte:)(ed hyfiríci longiores aculeí, & cum intendit cutem miffiles, Draurgentíum figit canum, paulo longíus íaculatur, (tanto etíam impetu, ut ín lígno fiígat intera dum,Ge, Agrícola, )Plín. Hyfiríx ín Aethíopiachocetíam in Hieronymi libro contra louíníand iturfrequentiffima,erínacás fimilis fpinis tergum hífpida , quas plerungs laxatas íaculatione e itituoluntaría,ut affiduís aculeorum nímbís canes uulneret ingruentes ,Solínus, LHetodotuslis roquarto hyftriches apud Afros paftorales naící ttadít, Círca Scaffem urbem Tartaríe multi funt ies Ipínofi:quí cum capiuntur fpinis fuís (epe homínes & canes lxdunt:nam canes in €Os prouoca adeo irrítant feras íllas,ut fímul concurrentes tergafua, quibus fpínz innítuntur,uehementer com ioueant,atcp in uiciníores homínes et canes uibrent,Paul, Venet, L$34. Homines X quaf. cüg, teras Mequentes, fugiendo pugnans , emiffis à tergo fpículis , uuInerat. Canes i&tos quandocp perímit: amobremuenatores retinent canes, alío ad capiendum dolo utuntur, Oppíanus,Certo deftina j íctu(utaudío)ferít quem uoluerit, uulnere ínterdum incurabili propemodum, utpote aneufto X profundo,perículofo nímírá fi neruus pungatur ; ut Oppíanus nó temeré dixerit, [99e ànsvzia v Mur BAG", Hyflrícum aculeos genus quoddam pilorum effe putandum eft, Aríflor. Hi partím al. int,partim nígrícant,non contufis,fed diflínctis ordíne coloribus: & ín mucronem exeunt, Eos pileis fepe adferunt peregrínía S.Iacobo Compoftellano reuertentes, 5pínís utitur hyflríx pilo iim & armorum loco;non etiam pedum utquídam díxerunt, Albertus » Echínos quídem marínos lleís fuís pedumloco utítradit, INóín opacis fyluís(inquít Oppíanus)tam horribilem ac rigid& icquam pra fe fert confpectum ac hyftríx:cui magnitudo paulo mínor quàm lupo , corpus ualíz ;& Ípínis,ut herinaceorum;undig rígens. Axungía € larídum funt ín anímalibus non cornís isquorum quatuor dentes ut plurímum prominent,utíunt porcus, porcus fpínofus,elís, felís,ca ;&c, Monachi ín Mefuen, | Albertus libri 1, tractatus i.capíte 8.de anímalibus,cum herícium alie canínum,alíum porcínum effe díxííIet, fubdit; Et fimiliter animal quod uocatur ficca: quod etia hos duos modos habet, quód alíus in eo genere habet pedes porcí,& alius pedes canís : efl autem quí porcus fpínofus. Hoc quidem de hyftríce nullus authorum prodidír: echínorum autem, inípforum híftoría díxi,dífferentía haec hodíe uulgoaffertur, | Hyftrix quem ipfe uidi, tres círcía tt pedes longus erat, Agyrta quí circunducebat,os eius leporino conferebat;aures humanis : pedes riores melis, pofteriores urfí pedíbus. Hyflricem Gracidnquít Ge, Aorícola) &itvÜoxoroo! wrÓ» t,quód & fimilítudínem gerat fpeciemap porcí bímeftrís,& fpínís erinaceiínflar hírfutus (it: attà en caput habet leporíno fímilius:aures humanis, pedes urfinís, Iuba eí efi fi uperiori parte ere&ta,et ti caua:tubercula cutís,quz ex utrag:orís parte funt fetas longas & nigras continent ex eís nas iquín relíqua etíam fetae funt nígrae, Prímze fpinz àmedío oríuntur dorfo & à lateríbus , fed lona ma à fuperiore eorum parte. Qua fingula partím nigra, partím candídz funt: longz duos ucl uel quatuor palmostquas,fí quando libitum fuerít,ut pauo caudam eríoít:íngreffurusin caueá p Gemittít. Dentes, ut lepus,quatuor habetlongos, duos fuperíori parte, duos ínferíori, Hac Agríc, nus libro io, de fubtilitate defcribitadiungendum exiftimaui. Varijgenerís, inquít,incerta'q naturas iceporcofpíno, Polonus quídam ínterpretatur morska Ízwijnija,imitatus puto Giermanos,quí por - «| Hiyfiríci potius quàm cuíuis alterí fiue anímal fiuemonfirum illud,quod Híeronymus Cardáà- LUN 634. . DeQuadrypedibus 2 fuit animal, quod prafenti anno (1559. uel uno príus) decímo nono Iantaríj Papie uidimus, Vy magnítudó, aliquanto longíus,ore € rictu leporíno,cum pílis longis, duobust dentibus przlongis fiquidém digitíhumanilongitudine prominentibus ad modum fcíurí (dentíum:)oculis ferpentigis quippe quí angulís carerent & nígri effent, Pileus inerat capiti, hircinze barba fímillimus,fed nog» liter quàm erífta pauoni,Pilus muftellínus ac pulcher,nifi quod fuper collum uelutlana candí debatur:anteríóres pedes ut taí;aures & pofteríores (pedes) níhilo differetes ab humanis;ní pédibusungulaurfi pro humana erat.In dorfo poftremat parte,fpína círcíter centum , hyflrí fiar,quarum quadam ín apíce curuabantur,promínebant,alioquín immobiles,nee ut de hyft rant emiTariztcum moueretur,ftrepítum dum fe colliderent,edebant. Cauda anferína, fed ín; plumz fíniebantur. Sí reliqua non uideas,anferem dices:candídís ac cínereís plumarum fedib to&plumiíne anferem zmulantibus, Vox fubobfeura,rauca quafi latrantís canís,Iracundumat fed tamen quod facíledcírculatore tradtaretur. Canes odío profi equebatur maxímo, fexus foer eatis iuuenilís.Potus nullus:cibus,panis aquamadefactus, Anímal hoc fuí generís uix effe cn fed ex hyflrícealiotp,uelut urfo;natum. Hyfirícem ením conflateffe fuem fpínas íllas haber dorfo,qitas poffit eiacularí.Afrícam mittere proditum eft: fed nunc & Gaallía habet & Italía,. palmi (dodrantis) longitudine, praacutz,leues;albo nigrotg díftíncta, Sunt erinacco Ípínzefíg Íícdlongé mínores,& qua emíttí nequeant; Hactenus Cardanus, ! "Wi Ln M Hyflrici íngreffus erauís,(díffícilis,) Albertus, Animal generat:Quatuor hybernísfe condit, ututfautrum propter frígus an alía de caufa,ambígitur:& totídem díebus fert uterum uría (nempe tríginta) & relíqua facit perínde uturfa, A ríftoteles & Plinius. Latetzflate, GC uernís prodít hyeme,cótra quàm multa anímalía; Albertus nec authorem nec fuam obferuatí adhibés , nec contrariam ueterüm affertíonem redarguens:quamobrem miror idem à Ge, Ao uiro alíoquídodtíffimo dilígentiflimot proditum effe, Audio hyftrícem animal foetídum e fyluís cauernas fodere melís inflar,cui et pedes anteríores ín eundem nímírum ufum,fimilesh aiunt; Potuíte prorfus abflínere: pane, pomís & rapis uefci, Poma quidem (ut ipfe obferuauf ce dentíbus feparato;uotat, « Atqui Ge, Agrícola hyfirícem uefcí fcribit pane commínuto, p piris,rapis,paftínacís;bibere aquam, fed cupideuíinum dilutum:noctu uigilare, interdiu dormire "4 p, Quomodo aduerfus homínes & canes fe defendat emiífís aculeís,ín B.iam dictum q c, Hyfirícispinna fífcalpantur dentes;ad fírmítatem pertínet;Plíníus, Mulieres alicubiffi nis hyfirícum utí audio ut uerticis capillos difcrimínent, Hyflricís caro,utherinacei, licet non admodum íhiter e[culenta comedatur , flomachumtama ^ adiuuat; aluum foluit,lepram ac fcabíem díminuit:falíita hydropem miítígat : míngentes ínlectojqm 2 -miínus íd faciantadíuuat,Platína, Gracinihil tale hyftricitribuunt.fed ftomachum íuuarega foluere,echíno maríno : uím aduerfus lepram & fcabíem , & urina in puerís profluufum, tef Qua de hetínaceís dicuntur,inquit Plinius,omnia tanto magís ualebuntín hyftríce. Hoe utut fit quod ad rémedía;ex cinere prafertím uftrorum aculeorum:ad carnís tamen facultatem íncil menda (hérítiacei ením a(fíccata uel ínueteratà ín morbís quíbufdam edenda commendatur) nibil iíntere(fe uídetur. Partus conceptos,hyfirícum cinis potus contínet, (& amolítur abortü fte Dlinio:Idem tribuuntherinaceorum cínerí fi cum oleo perungatur, Eríciusmontanus eftt dul,habens fpínas fagíttales, propinquus naturz fylueftrís uel terreni, Auícenna, H, Hyftrix (vspif,/spper:uel vspryg, vspryyG". Oppían. lib.s. de uenat.Yspfyyay d* Zar redd dtt (Asp Piyup eid ddu:)nomená Gracís fumptum, apud quos haic anímali índítum uidetur à fetísfii aculeis potíus,quibus multó magís horret,quám fetis fuis rígere (ues foleant; V thyftríx ad ueibi fuem fetofüm fonet. Aculeos enim efus, generí pilorum adfcríbendos Aríftoteles iudicat. FiosgMlt fis nominibus,pilos,fetas,uillos;pínnas,aculeos,aut fpínas,díuerfi authores nomínant, Hytiti cipit flatilem ín ultíma etymiratione in oblíquís,Celius, — Plíníus 8, 33. hyflrices fpína contediasim fcemínino genere protulit: Oppíanus in maículino,hoc uerfut estyeri &uUAWeto6 cox A d vid RDUM ^4. Recentiores quídam Grammatici ín díctíonartjs fuís Latinis ínepte prímam fyllabam petioli ícribunt, lwgys,capraefyluefires, hyftríchídes,Hefychius && Varínus, — FTyftríchís (vsgndsapt Varínumnon recte vspryiy legítur) fera fetis inftar fuís ueftíta,quas aduerfus ínfequetes eiá Suidas & Scholíaftes Aríftophanís, Significat etía flagellit & hyftríx fimiliter. V trunep qui bulum utrog fenfu,apud grammaticos faltem ufurpatur : apud authores tamen proprie mag flrix pro anímali hyftrichís pro flagro in ufu eft, Hyfiríchis,Blagellum e fetis fuillis, nde & nome conflatum apparetig 7 veey zpiyép) Suidas & Scholíaftes Aríftoph anis, Yserdd? ueryGp, Ariftop nes ín I.anís, Etín Pace , Map ospuyic eit BaAqu Gs Éc ite sy d Uode 002A spa ia., xitd'qudJeozipnas vu aT Yaz2wyt (inquit Buftathíus Dionyfij Afrí Scholíaftes) non folum sewzfrge fignificat, fed etíamap rian. id eft carceres : & infuper hyflrichidem, nonanimal, fed ferendi inftrumentum, quod exi fuillis ad uerbera aptum conficítur : corío nempe fuillo oblongo & angufto unà cum fetís parutmte (cctis, uc magís pungant , mafligías uerberabantzatos hoc genus flagrívazzu) exe Mittr "s ' uíuiumocdl « - - s Delchneumone. A. Lib.I. Ó75 , fimodi flagrum contextum uel contortum erat(zAeyua sy ex fetis fuillis ; apud Theocritum da, laquei aucupalís genus eft, ja e evyxcoréichue, de eiibe e spiyidlog mi yueo; Prima quide et ppría ificatíone vaz2«)f pro Ícutíca feriendí inftrumento,qualecungyíd fuerít,ufi urpatum apparet: pe auero ad carceres etíam certamínum Q niue translatum:;utrobícgy ením equí flagrís & ftímiu (um de & nylf: x ortum uocabulum Aincítantur,Hucu Íq; Buftathíus, Hzc etfí magís ad phílelogíam pertínebant, uocis tamen affinitate ille&us cum hyftrícepofui, | Deuoce vaz2s£ plura díxi quo philologíz parte s, Ysprdi», (malím óspryie,ut füprajflagellum e fetisffuillis, Varinus, YS um ex corio cum ipfis pilís,Suídas. Hyfiríchidas uocat Híeroclestín Hippíatrícís cap. $9.) fi, quos ipfos, fiue equorum caudas,ín quibus fetz fuillís fímiles nafcuntur;Ruellío hoc uítij pilaré r em appellate placuit, [e] Dex & o Bois, Uspixtoy Kox. TW aviso CXUIVOL » Varínus, OBeutéAus ,aoj gluy &yovors Hefych.Sunt quí leonum etía et luporü catulos obrícala uelobría nomínet, Euflath, ipud Hieronymum mens hyftrichula effe uidetur líuore fordida,& uirus mordax miffilitim a« orum ínftar eíacularí confueta, Cael, Penultímam hyfirícís Oppianus,utfupra cítaui, per du- gamma protulít,utneceffario producia effet;alíter ením corrí pítur,utapud Calphurníum: Ve t& hirfuta fpínofior hyfirice barba, V idetur autem etíam prouerbij fpecíe, agreftís alíquíis & ina, us)hyfirice fpínofior dici poffe, Síc hyflrícis feta Self vseryG-^,ut refert Eraímus,lepide dícetur de dicterío, quod acriter ín quempiam tortum fuerít, «i | DE ICHNEVMONE -—— ebmeuronis hane itraginem,cui parum tribul,ex tetu[lo mannfcripto codice Oppiani Venetistiattus fum, — * TA Á. | CHNEVMO N,IyrfUpop,Nícandro etam fyrdtrss, hydri fiue enydri , id eft lutrae fpecies 3 eft ín Aegypto:quanquam Marcellínus & Solínus non ichneumonem hydri,fed hydr& &| ichneumonís fpeciem facít,quafi hydrus latíus pateat,quod non placet:hydrus enim, id 5&6) eft lutra(de qua ín L.lítera feorfim agam) plerífc; in regionibus reperítur ,ichneumon olutra eft Aegypto peculíarís íuxta INilum.Enhydrus,alterun ichneumonum genus,Solínus ca 255. Enydtos,ínquít Ifidorus,eft beflíola ex eo nuncupata, quod ín aquis uerfatur , & maxíme ilo. Hacc Girzce ichneumon uocatur, & c.quafi uero enhydrus quog; non fít Graecum uecabu | EtalibíHydrus eftanímal uolatile(lego fluuíatile)ín Nilo flínímicum crocodílo, — Dyvétzoi,oí véUpovstr Acsi duoi, Hefychíus, Ichneumon Graece uocatur, inquítIfídorus,eo quód odbre eíus ría ciborum & uenenofa prodantur:De quo Dracontíus aít,Przecídit(praedícít forte)fuillus(aa illisyu(m cutufcung, uenení, Dictus eft autem fuillus à fetis, Apud Albertum neomon pre ícha 1on legítur.Latíne,inquít ídem,fuillus uocatur,quoníam fetas habet pro pilís;odore cibum con entema uenenofo dí(ltínguít.Ego íchneumonem dictum coniecerim ab inueftígando : Quod fi^ anícula(quam forma etíam corporis refert)feras índagat:fic ille ínueftigat & obferuat crocodís & afpídem,eorumq oua;ut capíte quarto dícetur, | Aduerfus omnia lumbricorum genera mí« in modum medentur pilíanímalís nomínati alcafím, Auícenna libri 3,tractatu 3. fen 16. cap; 6. idras Dellunenfís ín caflígatís codícibus non alcafím fed harímun legi monet, quodnam ueroíd imal fit ínorare fe fatetur, Sed Io. Manardus ín epíftolís 5.1, alcafím ínterpretatur íchneumonem: iam A egíneta etíam(quem Auícenna fere fequi folet)fíc fcribit; In uniuerfum omnes à lumbri rotantes íchneumoncos pilí íuuant fuffiti. Ichneumonem funt qui murem Indícum uocarí | o fentíant, Hermolaus ín Plinium, | Hac atatequód mutrínam fpeciem fímilitudinemtp gerít, omurem Indícum uocant,Gillius, Ichneumoín Aegypto folum nafcítur, magnítudíne felis, ? murís:uulgo nunc murem Indícum uocant;alij uocant damulam. Albertus deceptus uerbis bícís uocat ibím,id eft cíconíam quz tota nigra dorfo eft, & inuenitur gílua(grifea)etíam,INiph, utem locus Alberti ín Aríftotelem de hift.anim,9. 6. ubi pro íchneumone aníchycomon fcribit racá uoce, ab Auícenna thyamon uocarí aít, Scríptor quídá(nomen íam non occurrít) ích yonemáínterpretatur mure Indícum uel mur& Pharaonís. Caterü damulam pro muftela(quar 636 | De Quadrupedibus Jo donolam iuleo Itali uécitant)AIbertus, V incentius Bell, & alij accípiutitiquae etfiichneumonigge dam communia habet(corporís formam fottafTis,X quód ferpentes impugnat) ab ea tamen diffene neminerti ex eruditis dubítaré puto, 2 m EXE à Bol " .. Ánímalíafuahabet Áegyptus,ichneumonem & Aegyptíam afpidem, Strabo, Ichneumoneg alij caniculz dicunt fimilem effe, alij muftellee Giillius, NNícander formam eíus confert ictidi auyd id eft üiuerrz uel muftella ruflícae paruze uelut alij exponunt íracundee, Cateriüi íctidís mag do,tefle Aríflotele,ca eft que catulí Melítei. Piílos eíus fuíllis fimiles Ifidorus parum grauis aug affirmat,ut precedenti capíte díxi:Nicandet A&yrsv pilos eius appellat, non fatís certa uoce?na fi,uulpis,fuís, & liomínis etíam pilis eam attríbuunt poéte,ut Varínusdocet. Pupíllae paruz thxéwiay,id eft maligriam aftutíam uel inachínationem fignifícant:inam ferpenptes , ichneumone míz,uulpes & quacuncp improbe aftuta funt, Aero indlsdbenqv id eft anguftís funt oculís uel p boues & oues cofitra, Adamantius, De caudaiíchneumonís uerba Oppíani funt haec; oves di. voto dD)ov&n t TéTUX TOU, Axgoiciy Loan divise dbsuluuen x5oVu Bore verte uA Aca uum y Sup qoM «osi Hoc efttt ego interpretor:nam Gillíus pratermifit)Cauda eí oblonga, ferpentína fimilis, ext fuí parte e regione capitis conuoluta,nigrícans,& ut ferpentíbus fquamofa, V erfum medium ruptum, ex coíectura fic lego, Axgotet nq Qi Sos pduratos 169vj. oie; donec ex manufcripto cod liquis meliorem lectionem afferat, Caudam quidem longam & fquainofam ín eo talem intellieoqm lis propemodum muribus eft, 4| Ichneumoni(inquit A clíanus)utriufqj feus participia natu butum eft,ut & fuo femíne grauidítatem & partum alíjs afferat, ipfe quoqj uéntrett ferat, fe paríat, (ídem feré de hyena quídam fcripferunt: ) quíin pugna quam ínter fe pugnant ui rint,ea bellíca offenfionís nota ínuruntur;ut € ín uiliorem féxum cenfeantur , & mulíebriap cur, (Ariftoteles idem perdíces faciítare fcríbit,)Contra;íj quí ex bello fuperíores euaferunt,u fübigunt, & fimul fuo femíneímplentzat uíctiex ea male fe pugnata pugna, hoc pratnío affici. tur,ut & partus dolores fufferant, & ex patribus qui íam ante fuiffent,matrésreddantur, — | C; Ichneumones & feles tot numero paríunt,quotcanes, uefcunturt eifdem. V iuunt círcítetan. nos fex, Ariftoteles. Felium & íchneumonumrelíqua ut canum, Viuuntannis fenís , Plín príusdecanum coitu & partu díxiflet, Círcafluuios degit,Nilum peculíaríter:unde INemefi Et placídís chneumona querererípis Inter arundineas fegetes, Mihi quídem amphibíum ui hoc anímalnon foltim quód círca aquas moretur,fed etiam quod ín íjs lutra ínftar fe mergat, Iam. Nicander ín Théríacís defcríbens quomodo contra afpídem pugnaturus luto fe muniat, fíccatl. Avaiy 6 Ay orerapivdt gioco rU eS lsheit "rap ruop Gira Bu9üy) iMevosew: Et mox afpídem alíquanto - mordícus ab eo cauda apprehenfam ín fluuíum trahí, quod apud Strabonem quogp legímus, lar cum crocodiliuentrem & uifcera per fauces íllapfus exedat,neceffe efl eum diutius abfcy refpitgtis ne,quám qua amphibiz non funt quadrupedes,uítam agere polle. | D; L. Poffum deíchneumonum utilitate; de crocodilorum, de felitiiri dícere, fed nolo effe longionfit. todenaturalíbro i.& s, Tufculan, Beluas etíatn ín eos ipfos, quibus beneficíum acceperintiltlt menter gratas effe;teftímonio funt ael Aegypti admodum fera animalía,feles,íchneumones, epu» dili, Aelianus, Etalibi, Cum homíni ínfeftííTimís beftis afpide && crocodilo inimicitias gerüfit q| Trochilos(inquít Solínus)auís paruula eft;ea dum reduuías(teliquíasyefcatum affectat, os bülliz huíufce paulatím fcalpit,& fenfim fcalpurigine blandíente adítum fibí ín ufcy fauces facit:Que hydrustonfpicatus;alterum íchneumonum genus, penetrat belluam , populatísq uitalibus; exitaluo, Eademomnino fcríbít Ammianus Marcellínus libro 23.De trochilo aue Aegyptía Auulgati trochílo;íd eft regulo(etfi Plinius eandem facíat ) in Auium híftoría dicetur. Croc (inquít Plínius)faturum cíbo pífcíum, & femper efculento oreín littore Íomno datum, parta qua trochilos bí uocatur,rex auium ín Italía,ínuitat ad híandum pabuli fui eratía , os primumedl5 adfultím repurgans,mox dentes, & intus fauces quogj,ad hanc fcabendí dulcedínem quàm ma mé híanités:ín qua uoluptate fomno preffum confpícatus ichneumonper eafdam fauces ut teli quod ímmiffum,erodítaluum,Hac Plínius. Alij nullam trochili mentionem faciunt , fed fir ter ít apricantís eíus uel dormíentís fauces híantes ínfilire fcribunt. Ichneumones crocodilísgpis - cábtibus infidíantes,ín orís híatum íntrant,& exefis uifceribus éuentre mortuorum egreditntn, Strabólib.z, Cum crocodilus humi íacet ftratus, (uerba funt Gillij ex Oppiano)& rictu ímmenn 'ós gerít patulum;tum íchneumon dolofa confilia de íllius pernície íniens , límis oculis tand iu eum obferirat,quoad arcto oppreffum fomno íntueturztum confefiím (in arena & luto uolutatus; i prócurrít)& fingulari animi fíducía mortís portam ingreffus perlatum guttur ín aluum dela Crocódilus uero ínexpectatum malum ín uentre fentiens,fomuo foluítur:& íncitato curfufi dus & confilij inops,longe late&p uagatur,modo in ímam fluufj (edem fe demergens,modo mag acerbitatís uirus anhelans fefe ad terram abijcít;fed níhil haec curans ichneumon,& uifcerum( ri pracípue incumbens)fuaui cíbo expleturzac tandem fatur,íam exínanito crocodilí uentre pro litforas, Hac illeex Oppíano, Plutarchus etíam deíchneumonefcribit, infidíante tee pi orpus w * á LI » i : 2 " 1 c. j f I ("1 - Delchneumone. D.G. Lib.L. 637 ter amicíre limo, & ueluti cortjs lorícatum (Bop uto) obglutinare, Atqui aduerfus crocodi imibíl eget hioc munimento,cum dormientis per fauces illapfus, uentrem exedat eo ín loco ubi ni ocodíli dentibus eímetuendum:quanquam fi attíngere dentibus crocodilus ichneumonem ,bihilei utcunep craffa luti erufta prodeffet aduerfus tantam belluz: uim:znam contra afpidis fuscum parui & ínfirmí admodum omnibus huíus generis ferpentibus dentes fint) luto íncrus jm defendi pofTe facíle concefferím,INon igitur ut à morfíbus bellua tutíor fít ín luto fe uoluta ^ alía,fi modo íd facít,eíus facti quaerenda eft caufa, Mibi quidem eó difficilius per fauces eum de- uídetur,(i nog ín luto folum,fed etíam arena, ut Oppianus refert, uoluatur: fic enim & augetur iporís complexus, & exafperaturzutrangs uero ob caufam difficilior per anguftum (fauces inquá jylam)defcenfus, Iam fi pott lutationem Solí quog fe exponít,ut crufta durefcat, eodem modo n praparatíone contra afpídem pugna , multó adbuc difficilius delaberur , afpero dorfiuel to orte corporís ímpediente rigore, Aut igitur Plutarchus & alij quídam praeparationem eíus que fus afpidem tantum proprie pertínet, ad crocodílum quog tranftulerunt , quod facile aliquis rabone facere potuit, cuius confufa feréhac de re uerba funt,huíufmodi:oi uf Acowafron cf sto iss sides tol dE HoosAarrou. ais xvéUjaroe oS AD oLtooti rut Ui lcoowpd'eiMuc, t Dicor ép wol roie darin y v9 d v]a 9 eosety curz&v (circa hoc pronome dubitatio efi;an ad afpidas tantít,ut mihi uídetur:an ad ng animal,afpidas & crocodilos referri debeat: utcíufqg quidem oua ichneumonem perdere a. authores legítur)sox auras aw 9uole Go] ouo (pati ere ro eo vrac (legro Btpontódgyrdte. bu2udi ert") sud, Eupaavovz vr&« 7 SO, &vie "rg acaarid'ocg uu x s qetvic n 7 space Ae Bopfor, ugerwecarüjoiy elc" 7I0waOU V) qlciguei, "T3c dt xgoxód eise yedosGurete, dvix: Gp uite la ynvór dto e emizifeiy eic d olo atro V) dfaqocyiw qi QUA yyva Y) me yas, exdiuisew ix vexoüp TI cadera. Aut ígitur, ut fupra dixí, authores quida ineumonis preparatíonem aduerfus afpídem,ad crocodilum quoginon recte tranftulerunt: aut rfusillum etíam fe Iutat,alía lutamentí illius quàm eontra afptdem ratío eft:nempe ur fine are mafíat,& eo adhuc humente lubrícotp,non Sole índurato,ín crocodili híatum infiliat,ut ita magis lu Pbrico corpore facilius deferatur, id quod Ifidorus innuere uidetur hís uerbis : Hydrus cum uiderit 'odilum ín rípa ore aperto dormíentem , iauolutt felímo , quó facilius poffit eius faucibus illabí, «| Crocodilorum fcecunditati falutariter natura obfiftíit:nam oua qua ex fefe erocodili fecun« ium flumína parere folent,ínquírít ichneumo, ac perdit: X quod magnam admiíratíonem habet,nec acomeditnec ad fuam,fed ad hominum utilitatem naturx ínftínctu conterit, Aelianus, Ichneu icgyptí, ubi a(pídem anguem füumhoflem afpexerit,non prius aggreditur, quam focios uocet, lo obducto,contra íctus morfustp fefe lorícet, Modus armandí,ut prímum madefaciat corpus, terra feuolutet, Arífloreles, Virumdebilem € quialiorum auxilio egeatfignificantes &eeyp - üichneumonen píngunt:híc ením fíanguen:ínímicum uídeat,non ftatím aggrediítur:fed prías vió alijs ex fua fpecie, fic firmior prafidio angui fitobuiam,Orus ín Hieroglyph.s.zi. | Haberafpis juít Plínius)ínternecínum bellum cum ichneumone. Notum eft animal bac gloria maxávé in natum Aegypto.Vlergiít fe limo fxpíus,ficcat&p Sole,IVlox ubi pluribus eodem modo fe coriis auit;ín dímícationem pergít.In ea caudam attollens , ictus irrítos auerfus excipir, donecobli. apíte fpeculatus inuadat ín fauces, Hoc Plínius, Ichneumon ín pugna aduerfus afpidem ca: lerigít, quam afpís maxime incipit obferuare quafí mínantem , ad quam cum uím fuam tranf-. ;corrípítur, Ifídorus, Oppíanus ichneumonem non lutofe oblínere, fed corpus arena obrues X quafi fepelíre Ícríbít,oculis tantum & cauda(oblonga ac ferpentína)promínentibus: fic expe- le afpídem,Cum ueró (inquit, interprete Giillio)hancígnem fpirantem animaduertit , (latím caue girum agens,immanem feram prouocat: ea autem capite elato & exerto dente , fruftra pugnare díturznam Ichneumonem nihil metus tardatad excípiendam pugnam,ímo uero ipfam mordí emens utríng fe ín orbem contrahentem lacerat, & mortíferum ueneuum ore efjcíentem con occídit, InlutoINili wolutus (chneumon,apríicat fe donec tergus ficcetur & dure(cat , fíc ír« ín afpidem uel caput eíus morfu amputat,uel mordícus apprehenfam cauda ín fluuium tras icander ín Theríacis, Ichneumonesluto íncruftati afpides fimul & earum oua delent, Inuolur mluto & adSolem fíccatí,afpídes per caput uel caudam capíeates ín lumen trahunt atcp occí it; Strabo:cuíus eadem de re uerba Circa paulo fuperiusrecítaui, lchneumon(ínquit Aelian.) agelutínato fic (e obducít;ut militem armis undíg feptum referat:fi lutum defít,aqua fe alluens naltum madidum& fabulum abijcíens, ex ímprouifis rebus ac fortuítís, arma ad tutionem fui iofe comparat, contínuot cum capitali aduerfario depugnat:fümmas autem nares fuas , tenea cualde afpidís morfui opportunas, fuz caudz flexu feptus,tuetur:fi eas afpís affequi poffit hos debellauit:fín minus affecutus fuerít,frufira dentes contra lutum exercet, Contra autem ícha no illi anteuertens,(i ex ínopínato fauces comprehenderít,illam flrangulat.Quocírca tota uíto im fit pofita in antícipatione, uictor exiftitqui morfibus alterum preuerterit,HIzcílle, Ichneu | ergit& dentibus frangit, Nican on haud ipfam tantum afpídem ímpugnat,fed etíam oua eius difp 'Merrfic catulís fuis futuram hoftilem perníciem fummouens, Aelianus, ' - | | rom" - : | XC Pracidit lego pradícít) fuillus um cutufcung ueneni, Dracontíus ; uide fupra ín 4, Dracos nimadipem uenenata fugíunt;ítem uírus íchneumonum , & cuus cínere ín aceto perunctos,Plín, Hh uadrup cdibus Quidautemper uírus ichneumonum hic íntellígat, dubitet alíquís: necp ením uenenati aliquid d . habere legímus:fierí tamen poteft ut habeant, ficut & muftelze quibus quodammodo fimiles fi fupra oftendi. Bafilifco muítelarum uirus exítío efi; Plínius:id eft,necanteos odore, Budazus, | morfus ichneumonum nonnihil uenení habere apparet , cum remedía aduerfus ípfos fcrib Eft & alía irís cera fimilis & pradura: quam Horus crematam tufamtp ad íchneumonum temedio effe tradit, Plinius de gemmis fcribens $7.9. Ge, Agrícola hanc írídis fiue cryftalli fpe gemmarijs cítrínam nominari fcribit , & ín Mifenae & Boémíz metallís reperíri , fed feré moll - fragílem,quum Plinío ín Perfide nafcens przdura fít, Pernicíofum íchneumongm Martialis Quód finon totus íchneumon uírofus efl,genítalía certe eíus talía efle credendum eft,ut qui. hydtífiuelutrae genere fit , ( anímalís certe toto corpore foetídí ) cuíus teftes proxíme ad caf accedere indícabímus,caftorea autem uírofa dixít V ergiliusthoc eft erauíter odorata potíus uenenata,Fugiuntaurem ferpentes ómnía fere quehuiufmodi fuerínt, V írüs quidem de gení odore peculíaríter dícítur,Lentum diftíllat ab ínguíne uírus, Ver.s.Greorg.. V írus uerrinum phaexcoítu exceptum,Pliníus, q[Pilosíchneumonís fuffitos ijs prodeffe quos lumbrici í capíte prímo ex Aegíneta & Auiícenna afleruí, €|Proftercore felís,flercus ichneumonisi cína (upponipotefl,utínter Antiballomena Cxaleno adfcrípta legitur, «| Lotíum íchneumon lacte uacce nigra dabis ín ímpetu colí potandum,contínuo fubueníes, Marcellus, ) H, Y ! a. OQuuayG-ichneumon,& cícadarum genus abfq; alís, Hefych, V'arínus (Guys no ichie monem,fed cícadam tantum abfq alís ínterpretatur, Ariftoteles in. Mírabilibus fcorpiomach dx memínit,fed de hís ínterín(e&a, Ichneumon quídem quadrupes merító ophíomachus n patur:fiue ís contra afpídes tantum pugnat,ftue eríam,ut conijcío,contra ceteros ferpentes,. enim (ínquít Cícero) Aegyptij confecrarunt,quod non fínatferpenteís,maximam eíusregíonisps flem,augerí, lchneumon quadrupedis € píícis nomen, Varínus, Eft & ínter uefpas íchneumpn, quz cum phalange uel phalágio diflídet, Ariftoteli & Plínío memorata, €[Epítheta, Solersgpid 'lextorem, DelectatMaríum fi pernícíofus íchneumo,Martíalís,Strabo afpidi & crocodilo: "uny,id eft maxime pernícíofum effe dícit,ut fupra didum: fí quís pro uirofo aut uenenofointep tarí mauult,non admodum repugno. — Bode, ucye OUp, ueyetódev nie 200249, Oppíano, q Jcínin ín Nilo natus ichneumone mínor efl,tanto ínferíor crocodilo; Hermolaus ex Plínío, 4 q|h. Latonz & Lucinz facri etle exiftímátur, Apud Aegyptios Heracleopolítas ueneratigte & religionem poffidere feruntur, Aelíanus,Idem capite 4.ex Strabone afferuí, lchneumonemlt gyptij coluntquod non finat ferpenteís,maxímam eíus regíonís peftem,augeri,Cícero, lchnem - mes Aegyptij lugent & fepeliunt,eodem quo canes modo, Herodotus libro s.ubí V alla indagalüra tranftulit,quod non probo, 3 m DE LAMIA. A, zs AMIA nomen homonymum eft: nam & terrefirem beflíam Líbycam (fiue ueramillami 4 ue fabulofam,) & fpecirum quoddam, pifcem fignificat, Omnibus quidem illis uotadi 8. tísnotam ueteres impingunt. Genuz,gulofi, Lucilius libro so.Illo quíd fíat lamía | EPEV//43 to ixío dentes. Quodueniuntgenuz illa,uetule,improbaeinepte,INoníus: Vetf heroici funt,fed (utapparet corrupti, A«uuz apud Graecos feré cum acuto ín príma fcribi reperio riusínmedía, Kapke , Acduuz, Hefychíus &€ V arinus, Videtur autem hoc nome pifcis effe,utt coàcarcharía detorta fit:nam carcharíam marínum pífcem uoraciífíimum, MaffTilienfes hod fte Gillio)fua antíquitatís retinentes lamíam appellant:INifi quís exo forte quafi 55950 dictam nain gorgoni(de qua ínter boues fyluefires íam dictum ef)& lamíze multa communía funt, ferasdi Líbycas,monftrofas,draconum fquamiís obfítas, deorfum afpicere, unde & w&zw Batzrvzm (o gorgones priuatím, Aut fí fpectra funt, haec habent communia: quod terrículigratía nomit tanquam fcemínaz quaedam,uoraces,oculís exemptilibus, Sedrurfus quadam gorgoní attn tur,ut ale, &c. quz lamijs negantur, uiíciffim.Multa etíam de onocentauriís fcríbuntur & fat milíter,ut fpecics humana, mammae mulíebres,fummauelocitas,R ecentiores quídam dum lanmize - tiam equínos pedes tríbuunt,ut ueteres onocentauro afinínos(pofleríores tantum) ídem pronis nímalfacere uidentur. Sed onocentauríhíftoríam fupra poft afínum & onagrum abunde tettll Phocarum odorem habebat, lamiz uero teftículos íllotos , camelí autem podícem , Ariftophantsl V efpis:Graeca fic fünt,edxac d^ deut (eye )Apaec d" dgyerc korr zueymposcty d? ngu. Loquitur autepor ta de Cleone:quem phocarum inftar male olentem facit, ut qui coríaríus fuerír, & libídínofüml fcholfjs adfjcítur, Acqua ÜnoIop x 8 yeu pyew Mui: hoc eft, Lamía fera à faucium & gutturís Inl tudíne nomínata, djeasrmoi dt oí deyde, eid oAovrorei d'e ywac doyde Aetutace Aw yaf. Quid fi pro das acpevoy hoc fenfu, Tefles marium funtipoeta uero lamíz qua foemina eft, teftículos dícenterB (c) affingit:fed dPasaol apud Suidam etíam et V arínum legímus,ut fufpícemur forte alíquíd d DeLami Libl ^| 639 'prius dictum oportuíffe, Cleonem quoq homínem fuiffe d»asnap, Ego contra fehollafté díxerim, Jamía fui generís fera efl(ut multí fcribunt) marem & foémínam uno lamíz foemíriíno uocabulo mprehendi,néc inéptíus lamía teftes dící, quám uulpís atit aquilae, Sed uidetur ílle hec fcríbendo iffelamíam nihil quàm mulíebre quoddam fpectrum effe,quod miror ctim Durídís uerba füpe- 'cítatà adnumeret Eadem prorfus poét& uerba de Cleone ín Pace étíam reperio , ubí rurfus ín squogfímilíter lepímus: ínfuper,Lamíam aíuntféram effe crudelem,fcetídam,ímimanfue illotos autem teftes díxit,ut magis notaret fordicíem & foetorem Cleonis, Inhíftorijs legímus à obo Cafare multas lamías ín fpectaculo ínductas ac exhibítas fuí(le, Ciyraldus. | Lamía pedes ha Lequínos,catera uero caprís conformía,de qua dícít propheta, Ibí cubauít lamía, & inuenit fibi re iem, Gloffa ín Efaíam. Lamia dicitur quafilanía,quía durior & crudelíor eft fuís foetibus cj cz beftie:fertur ením eoslaníare, & inde(tamen)lactare,ficut (críptum eft. EXíerem. Thren, 4, La. uie nudauerunt mammas,Ciloffa ín Threnos. Hoc eft,beftíze utcung; ferocifTimae foetus tame fuos ladtant,ín quo ludzos crudelíores oftendit effe lamijs:ínter quos puerís petentibus panem quí pors ietnemo erat, Lamía,genus monftri,ut quida affirmat, Bucheríus, Bfaía ca.5 4.12" lilíth ína retantur Iudeí monftrum noctutntü,puerperís maxíme ínfeftum, Aliqui llith auem magna uen &ítantem exponunt, [Numeratur autemà propheta illic inter feras & fpiritus (üt fatyros , fau- quiuulgo ínlocís defertís degere creduntur, Lamía(inquit Albertus ) eft àánimal magnum & eliffimum,quod nodu € fyluis exíens hortos íntrat,& frangit arbores ac díffipat(alíás, earumá os difTipat:)habet ením brachia ualida,& ín omnem actum habílía. Et cum hiomínes fuperuenes tdicít Arífloteles, pugnat cum eís & morfibts uulnerat: faucíatus autém morfibus eius non fa rdonec eiufdem beítia rugientis uocem audierít, Hoc animal ín defertis & ruinofis habitare ur,& foemínam díligít,& alíquantulum figurat foemína,& eft píum foemínis quando lactat (las asque contínent turrím Babel,in campo Sennaat,Liber de nat.terampeffe dicunt, € cícurarí, copiofum habere, Hactenus Albertus.Lapfus eft autem ílle,ut ínnumerís ín locis, íta híc etíam mpetitíam:multa enim quz caftorís feu fibrí (unt lamiz tríbuit, Errorís occafionem uídeo,quo (utín Caflore díxi)lamyekyz barbaram uocém,ex Auícénna fórte fumptam; caftorem intera tür,qua Graco & Latínolamix uocabulo proxima efl,ímó eadem fi ültímam demas (yllabam; imos quídem arborum(non brachtjs tamen, fed dentibus)przcidere,caftorís eft, De éodem Plinís & Solinus fcríbunt, A nímal efl horrendi morfüs:adeo ur citm homínem ínuadit conuentum den- non príus laxet,quàm concrepuíffe perfenferít offa fradta:quod Albettus íneptiffime fic protua órfum caftorís quídam dícunt non fanarí,nifi lefus audíat fra&uram offium caftorís: Longe ue éptius ad lamíam tranfiulít, quafi ab éa faucíus non fanetur,donec ruügíentis éíus(utiam ex uer us recitaui)uocem audíerít, Síc errorerrorem parít, | |Serpentem foues , & te ferpens, OQup 8t «ox at 0QJc, adagium eft(ínquít Cadlíus)non ueríus quam frequentíus,ubi quis inínutrír, confo mplexatur,quod ín euídéns exítíum erupturum mox eft:ex hiífloría natum huíu(modi, Meníp ycíus peregríriae mulíercula amore írretíebatur:ea uero,ut tum uidebatur, fpecíofa quídem es permollícula,nec non diuítijs ubertim fulta, Caeterum éa omnía oftentatíonem modo exhibe. ant,ueri fuberat nihil, In eius autem famíliarítatem ad hunc fe modum ínfinuaffe ferebatur. Perge iquandeg; Menippus Corintho Cenchreas folus:ecce ptiántafma quoddam illi occurrír , quod fe nulíerís fpecíemilliconformauerat,atcj ex manu ápprehendens Menippum:lIamprídem,iriquiz, lus amore tenetí ímplícità: efle uero fe genere Phoenítfam, &C ín fuburbano quodam íuxta Cos thum habitare. Id&p etíam dígíto monftrans,illuc ueníret hortarí coepít, &c, Blanditrs delínítus le(cens , mulíerem frequentat, Id íntuítus uir quídam magus aut philofophus; uttum credítà eft lloníus:)O formofe(ad Meéníppum ínquit)& à formofís expetíte mulieríbus,Oqup 9YAzree xoi ot Deinde cum etíá nuptías cum muliere aut fpectro potíus Menípptus pararet,rebus omníb, ían clís tanquam ex opíbus fponfz: Argentum hoc(ínquít magus)& aurum,cateratp domus hue riameta , tanquam Tanralí hortos uidetís:quí;fícuti ab Homero proditum eft,fpeciémi quidem eruntalíquam,quum tamen fintnihil, Eiufmodí uero ornatum huric omnem concípíatis lícet: ením quae uidetur matería ulla fubeft,fed (imulacrum modo eft ac ímago, Quodut uerum fcía bella hzc fponfa una eft 7! Euzsody, &e Ae uote 7& txt LOpIu0 Kia o 7I?oi &ysvz94 ; hoc eft, ex Empua uas lamías & mormolycías plerícp putant, Suntautem íi amorem & V enerem proclíues,& hus nas carnes uehementer expetunt: VenereorumQ cupidine allíciunt multos ,quos deelutíant "mox,Czterum ubíaurea fupellex & ímagínaríum argentum, uelut fimus effluxere,admíníftrito & Ioquíac relíqua familia íncrepíta euanuit,Lamía lachrymantííam fimilís rogabat ; ne fe torqueret; quid effet, faterí cogeret.Illo autem acríter ínftante,tandem fefe lamiíam confeffa eft,& uoluiffe Menippum uoluptatíbus delínítum obuoluere,ut eius poftea corpus deglutíret, Effe nancy fibi pera Wamilíare formofiorum uefcí corporíbus, ubi ad fummam (anguínís abundantíá pérueni(fent , Hucz o Cxlíus 39. 5. Defcripfitautemquod diíTimulat,ex lib. 4.Phíloftrati de uita Apollontj:In cuíus itrís etíam fecundo líbro fíclegimus:A pollonius & focíj cum lucente claratp Luna noctu íter face lamiz(Gracelegitur Empufa)phantafma íllís occurrit,modo ín hanc, modo íri alíam figuram. keconuertens,quandog ab oculís repente euanefcens. A polloníus autem quicam íd effet quami | | | | 1 X | int. )Aliquí lamías ín Chaldaea capris magnítudine quales (caprís imaíores,ín Oriente círca para - X 640 X Quadrupedibus prímum agnofcens,erauibustp ac contumelíofís uerbís íllud íncrepans,focíostt idem facere tabatur:id ením contra huíufmodi ínuafíones optímum fcíebat cffe medícamentum, Eius focij paruiffent,ftrídens phantafma celeríter tanquam ídolum aufugit, Apud Aríftophane nís quídam fe uídere aítmagnam feram, quz ín uarías formas tranfeat;bouís, muli, mulíerís fx:;Et cum alter diceret, Atqui non amplius mulier eft;fed íam canis , fubjcít ille, Empufa igi Chryfoflomus Dion fic ín Líbyca fcribit fabula, Effe inlocís ills feras muliebri facie, etíam fo uberibus quot cum pectore [pecíofiffimís adeo,utí nullo pí&torís ingenio effingi queant, Ce Catur praflorídus, ex oculís przcellens promícat eratía , manfuetudíni adnexa , Corporis; fquammís predura,ut frangere non fít;alis carent, fícut uoce , fed fibilum elidunt modo , dracon imagine quadam, T'errefiríum cenfentur omnium uelocííTimze,utcelerítatem euadere nenx at. Viribus cetera peruíncuntur,fraude tantum homo:fíquide reteguntur pectora, quor ill tore confabulandi defíderío adeuntes rapfuntur protínus,Calíus, Díon quí Libycam fcríp ríam(nquít Gyraldus)de lamíjs ín hunc prope mod& prodidit: Haudlonge álíttoremarís c effe locá,arenofum,marí perfímílem,in quo líttora magna exíflunt, & arenofí aggeres ín cumuícína uero omnía deferta ferc manet, Atfi ibi fortenaufragí eiecti fuerínt, ferae apparen omnes quí uel peragrant,uel aberrant,rapíunt:quarum natura & corporis figura talís habet cíes eft mulíerís,&Cc, (utíam ex Caclío retuli inferiora funt ferpentís,ut ima pars ín caput defi pentis,& quídem ualde horrentís : hae fere alas non habent quemadmod& fphínges : neg quuntur ut ílle,neg alíam uocem emittunt,fed folá fibila acutiffima quemadmodti dracones, Cam ta quídem anímalía uíribus expugnant homínes:hz folum fraude ac deceptíone : pectora aperi & ubera oftentantzeum uero qui afpexerítuenetícfis quibufdà coetint ad confabulationis de um.Ethíi quídé uelutí ad mulieres accedüt,illzz intrepidae manent, deorfum ín. humü fepe rel tes(nímírü utgorgones,uel catoblepontes,ut fupra díxi)ornatü ac pudore mulíerís imitante íta cum quí propius accefferít,rapiunt:mangs manus funt ferarum,quas alíquantífper occul teri fcrpens mordens ueneno ínterfícit:cadauer ipfum comeduntferpens, quod relíquit el atcp hactenus Díon fermé de lamíjs ferís, quibus uidemus eos & falli & fallere,quí equinosla des attcibuunt.Has X propheta Híeremias uidetur agnofcere, cit aít;:Sed GC lamíce nudauertiti mas,&c,quanquá locus híc ab Hebraeis alíter effertur.D. Hieronymus quadá ibi fubínnuit & Efaías lamiz cubile díxít, Hebrzortü nonnulli lamías,furías ínterpretantur, Scribit Pícus, damonas íncubos effe ínterpretatos;exiftimaffetp fuperíores partes habere humana fpeciej tes belluínas,Lamías íneptea laníando díctas putauít Ifídorus, Flebrzilamia lilith uocant; monftra confíngunt.Lamía praterea pífcís eenus,cuíus INícander ín Ciloffís memínit, quietlitin charias appelleturipifcis huius Aríftoteles, Plinius & Atheneus meminere, Audio & hodíe util iMafliliefibus lamía, & ingentís ípterdi magnitudinis ínuenírí,íntegrosqy homínes ab ea uorati liquando repertos, Lamías puerorü efTe terrículamenta, uel ex Apuleíotatís conftat, Sunt diiit ges pritent,quz infantium ín cunis fanguinem fugunt, (Nos de flríge inter aues dícemus)Q Horatius ín Poetica ideo díxit, Neu pranfzlamiz uíuum puerum extrahat aluo, Delamijs (lin memínit ín Polítícis, Hic omnía Gyraldus,. | | . €] vogiebvate à Cireecís uocarí fcribit Hefychíus,errantes & uagantes dzemones, MoguoAviop llt Avxioy (utrungs ením legimus) prolarua & perfona fumitur, Cuínetíam uoeuo pro deformi Gm fircfamulíere a Theoctíto ufurpatur:pro larua uero,apud Aríftophanem grammatici ínterpltat tur,Gyraldus de dijs Syntagmate iy Bt rurfus ibídem, Lamís etíam flríges à noflris wocantunDu Liíbycorum libro 2. & Suídas & Phauorínus (& Aríftophanís Scholíafles) Lamíam mulieremlon (am fuiffe tradunt Beli & Libyes filíam,quamf[upiter adamauit,et ex ea filium fufcepít:fed Iuüop zelotypia filium perdídit (Suidas & V arínus habent à &zfyr,utnon de uno filio fed pluribusi gas) X Lamía pra moerore deformata,alíenos infantes rapere ac perdere dicítur , Gryrald, Re nonnulla etíam in Alcíati Parergíslibro 8. Iupíter cum Belí filiam amaret , ex Líbya eam trant ín Italíam,unde & nomen urbi ltalíca.Ibí cum filios ex ea fufcepiffet, Iunonem non latuit, quale tos natos perdídit. Itac; Lamía xgre ferens , alienos quoc liberos per inuidiam fuffurata ínteftill Hínc & nutríces aiunt pro ínfantíum terrículamento Lamíam (ut apud Germanos mulíer &urnam, olt nadbt[teuw) uocare; Fabulantur ením ínfomnem eam effe uoluntate lunonis noctes& ín luctu exígat:mifertum uero eíus louem oculos exeptiles effecife , íta ut eximit poffent: & facultatem addidiffe,ut ín quam libuiffet formam fe uerteret, Varinus & Aríflo Scholiaftes, Lamía,mulíer quzdam antíqua Libyffa,fíc díGia, Hefychíus, [Nec quodcung t Ícatfibi fabulacredí, Neu pranfz lamíz uíüum puerum extrahat aluo, Horat, de Arte. Sí per Accó & Alphító tanquà monftrofas foemínas|deterrebant pueros à peccando , Erafmusift uerbío Accíffare.INoflrz etíam mulíerculz puetís fzpe minantur mulierem nocturnam, ! mulieres quz flrígum ínftar ínfantíum fanguíne fügunt,uelipfe flríges , Perot, Atille colore cíffirai humorís percuffus,quo me lamíz ille ínfecerant,afpernatur, Apuleíus líb.r,de Afino; . tícolas lamías, Fauni quas Pompiltjt Inftituere Numz,tremít has, &c.Lucilíus apud Lactantii Lamía fecundt quofda,mater fuítScyllz,unde V ergilíus ín Círi, pfi fen Lamiaemarer fit, fiue . £eis:qua ex puella ín monflrumuerfa ínfantes necare dícítur, quoníam onini fobole quam € | n pepe - erérat,dlunoneorbata eft, Gyraldus de Empufa fcriberis,Noftro,ínquit, hoc tempore quibus i phantafma muliebre apparuerit audiuimus, Legi quí putarent illud regís Dauídís meridianum moniü,huiufcemodi terriculamentá fignificare, eperias etíá ín pluralí numero empurfas dicí, ut ías,INos de Empufa & onofcelis demonibus in A (ino díximus:tríbuunt aute etiá lamíjs recentió E es quídá (ut fupra dicti efDequínos pedes, ut íllís aí(ínínos, mMoeeuo 75 Seaost, Ariflophanes ín Equí - tibustübi Scholía 70 sopa NU Kit jp Mosa Mew; V t Gyraldus non recte fufpicetur apud Hefychium Li yo poete) forte legendum uopuoAvxenp, D ] Y ANTS qj Lamía uíri nomen,quo uoracem fignifícati dicunt, Celius, Aeliuetuflo nobilis ab Lamo,& cs Horat. Carm, 3.17. Era tením Iomz quadam familía nobilis Aeliort(Heliorum Perottus , )Jà Lamo d atiphatis patre & Lafirygonum rege,qui Formts regnauit, ortit habens,Calepin.Hoc nocuit La» ] míarum cede madentí,luuenal.ETuíus familíz etia VI. Cicero fnemínit, L, Lamía,nomen uíri prata torfjapud Val, Max.libro i.Lamíx Syllaní,quigener Pij fuerít,mentíone apud Iul,Capitolinir alícut jilegi,ni fallor, Caij Caligule cadauer clam in hortos Lamiíanos afpottatit eft, &c, Sueton, Lucanis imperauit Lamifcus, cuíus pedís digitus tertius magno,fimílis lupine ungule fuít;Heraclidesín Po — | liijs. Aaju" uel Aes; in Ecclefiazufis Ariftophanis,uit quidam pauper & baíulus lignorum, He yophilen Sibyllam Iouís & Lamiíz Neptuní filiam tradunt,quz mulierum príma cecínerít oracula; Calíius, FIomo uorax,evige zr G- Aue you, aliás Aczueew(Mercerus interpres Aezkapyiev interpreta. tumab A egypttjs picto (caro fignificatur:zís enim folus pifcium rumiínat,et píícículos quotquot accet erint deirorat, Orus, | Mexxo QC A«po(Suidas & V arín, habent Aeaoymuleres fuerunt[tolida: & dea & Nono quíde dícta eft vreez 7» partus vo8p, f vosiy, Scholía ín Equítes Ariflophanis: ubí usas "wuo7« exponunt ftultá € flupidum,non magís dj Maccó fapientem, Angelus Polítíanus condidit xhtionemín príora Aríftotelis Analytíca Lamie título, ín cuius ínítio, Mihí,ínquiít, età puerulo auia narrabat, elle alíquas ín folítudinibus lamías,qua plorantes glutirer pueros. V ícínus quocp ad« hucFefulano ruí(culo meo,lucens fontículus efl(íta enim nomen habet)fecreta ín umbra delítefces, ubi fedem efie nunc quoc lamiar& narrant mulierculae, quzcung; aquatü uentítant.Lamíam íoítue Plutarchus habere aít oculos exemptiles. Hacc quoties domo egredítur,oculos fibí fuos affigít; uaa j gaturtp per fora; plateas, quadríuía, &c.per conciliabula omnía,circumfpectatdQp fingula ; fcrutatur, dagat; nihil tà bene obtexerís ut eam lateat. Miluíuos effe credas oculos eíznulla eos preterít quae liberindiuídua mínutíes,nulla eos euadit quamlibet remotifftma latebra. Domum uero ut reuenít; vin ipfofiatím límíne demít illos fibi oculos, abijcítt ín loculos.Ita femper domi ceca, femper foris ocu .o (e forfítan domíquid agitet.Seffitatlanà facíens,atg; interím canullat. Vidiftis neóbtecro: "unquam lamías iftas uiri Florentini, qua fe & fua nefcíunt, alios & aliena fpeculàture Negatis &Ata 'quitamen funt ín urbibus frequetes: V eri perfonatz íncedunt,homínes credas, lamic funt, Hucufa quePolitíanus, jJ Lamía(Azgue, proparoxyt.Jurbs Melíenfium(IMalienfium, Strabo) 'heffalíze,aa - pud Polybium, (de qua plura Suídas: Achelous eft Lamia: propinquus, Strabolib, 9. à Lamío (3$ Mujux,rectus effe poteft tam Aes quàm Adji9-)Herculís filioruelà Lamia muliere, quz Trachínijs- | imperauít:ín qua(círca quam,Strabo)& Lamícum(Lamíacti,Strabo)bellum.Alía eft Cilíciz, unde geniilía Lamienfes,Lamiotz, Stephan Idem Lamon, Azuop, Cilícix fluuiü effe (cribit , & adíacentem —eiregione Lamufiam,Eft & A«lkez, per s.díphthongit ín penultíma,mons Arcadie,Srepbanus, Sunt Lamiz infule Plinio, &c.uíde Indícem Plinianum, | Ae, yeleux 72. Ecymologus. V aríno Aquae paz lunt, & pifeis;legendum forte Azgau, cum & famía;ut dixi, pifcís nomen (it, Aewvedp, vroAv, s Up. xezuzMxzuov,&c, Varinus, «| Thebani Demetríoregi fübblandíentes, Veneris Lamís tema Im excítarunt;eratautem eo nomine íllius amica, cíuítatís pernícíes à Comícís poéds dicta , Calía X Gyraldus. Lamía tibicína a Demetrío Políorcete amata, &c, A tbenzus líbro iz. Meretricí quís dem Lamía nomen pulchre conuenít:cum lamíz,(iue fere, fiue muliebria fpectra, tum libidinis tum ?"Woracitatis uítijs infames exiftímatz fínt. Videntur ením meretríces , amantes fuos quafi deuorare —exhauftís eorum opibus,qua dere íocum ín Capra ícorto retulí,&c.Sic & Charybdin Horatius me tetrícem uocat;fíc Díomedis filiz equa hofpítes deuorarunt , (ic lupam pro meretríce díxerunt ues —eres, Damíam & Auxeíiíam deas Epidaurij coluerunt, ut terram eís fructiferam redderent, udi f Gyraldus ex Herodotilibro quinto refert, apud Paufaniam uero non Damiíam , fed Larniam legi — Kribít Sufpicetur forte aliquís lamiam feram aut fpectrum nomen ab Hebrais tulifa - liffe n, litera ín l.muctata,illíis ením nemiot r^*21 animalia funt ín locís defere tis(recius fingularís eft nemía ) ut fcribit Munfierus ín Diciionario fuo ín uoce Ti cziah. » Hh s 642 De Quadrupedibus DE LEONE LS —— — ÀÁáÀ f ———À: —— EL——ÉBÓAES uc - Á. | eros E o rexquadrupedum,nomen Gracum, Ato; cuius etymon ín Philología dícam,nonlo s Al lum apud Latínos,fed pleraícy etíam barbaras hodíe ín Europa gentes,ut ínfra pate AY ] uat.Hebrzí uero plura diuerfa huíus fere nómínaliabent,""W ari & nw aríeh, iere». leoeft, Chaldeus eo inlocohaberNW aríauan. Aiabswom,afad, Pería "med Septuagínta Aw, Híeronymusleo, — ""wWari inquit Munfterüs) Chaldaíce "^w aría,in plura fperfi fnt.Eruditus quídam noftra ztatís hoc ín loco per ve fchachal nonleonem,quumal ius nomen adíunctum fit , fed cognatum leonianímal, nempe leopardum íntelligit; i "A »-: AL t folet. Septuaginta hic etíatn pro íchachal panthef E. o ep [| 4 li "t DeLeone. A.B. Lib.L 6A7 — Kephírím,leones, (melíus,catulileonum)Pfalmo 194, es kephir ín fingulari, Iudicum 14«quídam "parum Latíneleunculum uertunt, Leoapud Hebraos,inquit D.Kimhi fecundum díuerfos zecatís A D diuerfafortitur nomína,ín primo gradu uocat ^^ gur, in fecundo kephír,in tertíó aríeh;ín "quatto labí,& in fupremo laifch,IMunfterus, Gur D, Kímhícuiufuís anímantís catulum aut pulli momiínariaít:fere tamen per excelletíam deleonís catulo ponítur(ut exv&v&- apud Grecos) hínc plu ralía gurím mafculinum, & guroth foeminínum. Gur aríeh ; Deut, 33. Hieronymus uertít catulum |Jeonis, Septuagínta exvurop Movz€-: Chaldéus gur , Arabs fchachel, Kephir author Corcondantíae 'yumcatulum uel pullum anímalíi exponit:íta ferme etíam Kímbhi,nífi quod dícit kephir effe adultío rem & gur. Pfalm, i7. Chaldeus "mw fchachaze;alíbi filium aut catulü leonis interpretatur, Arabs » bow oRelfchebal, Girzecus exveG", Hieronymus catulusleonís, INahum propheta cap, a, aríeh, - feorlabí,leena:cephírím,leunculí:gur,catulusleonis,omnía ín una período contínentur, — Al(ebha, iuit Belluneníls ef nomén commune ad omnes quadrupedes qua dentibus & unguibus homine -mordendolaniandoQp agerediuntur, & alíquando ínterimunt,ut leo, lupus, tígrís , Hzc ílle, Vetus , Mm Auícennz líbroa,capíte de carne,luposuerterefolet, Sífuper cortices quercus(ilícís)cal cauerít zarím(aliás farím)íd eft Ieo,formidabit contínuo, A efculapíus, Hac de re alíos authores cíta jocapíte quarto:híc de nomíne querítur, V idetur fane zarím uox Perfícarnam INumerorum as. pro bá Per(a (cher(uelfer )pofuít, LeonemSaracenís hodie febey appellari,apud recentiorem quens Megí, €|Leoltaliceleone, Hífpanice león,Gallíce & Anglíce lyon, Germanice & Illyrice lew, Vncía à recentioribus barbaris dícta fera,lonza ab Italícís quibufdam fcríptoribus,leena exiftima !ctur, uel pardus, uel panthera;uel lupus ceruaríus, ut Fr. Arlunnus fcribít: Bgo pantheram effe (uo ' loco demonftrabo, | 5 A W ^ ! : — Leonum duo funt genera:quorum alterü breuíus,crifpioretp pilo,quod ignautus eft:altera lone gius,pilog; probíore, quod generoftus eft , Aríftoteles interprete Gaza, Plinius eundem locum fic veddír,Leonum duo genera Ariftoteles tradít,compactile & breue crí(pioribus tubís:hos pauídiores ledilongo fímplícicg uillo,eos contemptores uulnetum, — «| Archoleontes nominantur ín Gor- diano iuniore lul.Capítolini , Egnatíus íubatos intelligit: fed & acroleontes;inquít, pleríq probant, Atqui ego leones mares omnes íubatos effe puto(quanqua Oppíanus de Libyco leone fcribit, z« £z: juies)quí modo legítimí fíat:inam leopardos,hoc eft ex adulterío leen: cum pardo natos tjs carere. ),Quid fi archoleontes genus aliquod leonum przgrande íntelligast'ut qui magnitudinis ratíone 'tis preftare & quodámodo imperare uideantur; nam & wget uocabulum ín compofiríóne & magnítudínem & imperíum fignificare uídetur inter eiufdem generís animalía,ut ortygomeétra(itas - liuulgo regem coturnícum uocant)zezryszpa, vMuirzpe, Sunt & uii in uefparum genere ueluti ducesapud Ariftetelem,Giaza matrices uertít. Mwzpexeu inter uícos eft , ut uwzozrviuc ínter urbes, Leonum iubatorum centum pugnam primus omníum L.Sylla ín pratura dedít: poft eum Pompe. usiMaenus in Círco fexcentorum,ac ín ijs iubatorum c c c x v, Plíníus, V bí periubatosleones for iallis mares fimplicíterintellígemus, Quod fi quis apud Capitolínum archoleontas, leones nondum icuratos intelligat, quafi agrioleontas,quoníam ín eodem fpectaculo leones tmanfuetós exhibitos di 'tat,non contradicam, | PD AL (Leones ín Europa potíus funt, & ea Europa parte,queinter Acheloum amnem & INeffum eft, riltoteles, Et rurfus alíbi,Leo animal rarum eft,nec multís nafcitur locís:fed Europa totíus ea par. tefolum,qua ínter Acheloum amnem & Neffum eft, In Buropa ínter Achéloum tantum & INefta imnes Icones effe Arifloreles tradít.longe uiribus przftantíores íjs quos Africa aut SyríagignatPli^ Bus. Circa Peonium agrum atqj Creftonícum fuper amnem Chídorum Xerxe cum exercítu tran. te leones ímpetum dederunt ín camelos, &c, Herodotus libro 4.Et mox,Suntautem per ea loca es multí:termínus eorum eft Abderorum flumen Neftus, X Achelous quí per Acarnanía fluit. Nam nemo autad auroram trans INeftum ufquam gentium uíferít leone ín Buropa,aut trans Ache oum ad Hefperum ín reliqua contínentetfed ín horum fluuíorum medíoleones gíenuntur, Mon na Thracix regio(inquit PaufaníasEliacorum i». )íntra Neftum fluuium quí per Abderítarum res em fluít.prater alías feras producit etíam leones, quí camelos quondam ín X érxis exercitu có« tatum geftantes ínuaferuntthi (epe ín regionem círca Olympum euagantur montem, cuíus latus unum Macedoníam, alterum Thefífalos & Peneum flumen fpectat, De INefloamne fcribit Plíníus ubí Hermolaus, Neftus fl.ínquit, Ptolemao PM INeffusappellatur,&c, | Leones no it Peloponnefus, quod dodiíffíimus Homerus nó ignorafle uidetur,cti aiebat, Dianam in Tayge CErymantho Peloponnefi montibus delectatum fuiffe in uenandiís aprís, € ceruís:leonum aute memínít,& recte quídem, quod hí ab ijs uacui effent, Aelianus, Leones noflro tempore nufij üropa naícícertum eft:nifí ex índuflría fortaffe hominis, FlorentízINíphus. Leones & tígrides 'gionibus ad Orientem & Auflrum nafcuntur,quod maiorem calorís copíam hzc anímalia defi ' ent,Calíus. 4[IVagnus ín Líbya,ínquit Oppianus,leonum numerus efl, ovxczt A«yváei GArys de &dieotdt dryMM, Zuéd'uMec(lego cud aM G- Ícilicet iuAG" Movrey)dt TIPOC ITO Dt Gut, 7T c0. df yvtà 5 Hit ucAew luawoio Qa usuopwytlreu ev 9G", V idetut autem hic fenfus:Libycileones non fimiliter ut Alij multo pilonec íta fplendido uelliuntur, Facíes eis & ceruíx horribiles, Corpus uniuerfum ex coa | m ; Hh 4 ] ' : ÓAA Det uadrupedibus ruleo colore ad nigrum ínclínat, Addit praterea , robur efs immenfum effe , & leones ornnes fcfe fuperare. Gillius hunc locum ínepté tranftulít, : Sía Libya dícte effent Luca boues, fortaffe p; re quoq, X leones,non Atrícana beftía dícerentur,fed Luca, Varro. Maurítanía leones alit bo. Vita Catadupa Níli procedens A polloníus & comites, uiderunt leones X pantheras , P Áftratus. Círca Meroen Aftraboras & Aftapas ínfluunt;Hac localeones alunt,quí fub canis e à maxímís culícíbus hínc expelluntur,Strabo líbro16, V íde ínfra ín D, Apollonío,cumad mar fcenderet,dextra quídem Gangen,finiflra uero Hyphafin fl. habenti,multí leones occurrerunt, lofiratus.In parte Sytíz contermina leones & pardales plures maíorestp reperíütur quàminL ] Diodorus, Aethíopicum quandog leonum genus ín Libyam mígrat , mirandum afpeciu, colore nigro,bene comatum,capíte amplo, pédibus hirfutis, oculis ígneís ; folo ore ex fuluo rubícundy pavore Eew9 ais qowiosópfway souacrxosi, O ppia nus:addít autem uífu,non audítu,cognítum fibí Aethigy cumleoné, |Cilicí quod fylueftre eft efferatur plurímís beftijs & leonibus ímmaniffimis, L num alij ad [ftri oftía, alij roborelftríanis inferiores ín Armenía & Parthía nafcuntur,craffoco capite magno,oculís lucídís,fupercilíjs denfís && ad nafum dependetib, (fic verto ex Oppíano & maxillis comantibus,Gillíus apud Aelíanum, Locus omníno ex Oppíano fumptus eft, Is nos Armeníjs eofdem facíthísuerfibus: 3c uAvoy arbyoper vou pattys vromuuolo ispmez Weg lure op dUrepm Anpfwin c. Aliosuero,inquit idem,Eremborum(d eft Arabumfoelíx terr ducit;hís quog) ceruíx & pectus hírfuta funt,oculi tanquam igne mícátes,omniít pra'ftantiffi pauci, "Círca Aden Arabíz urbem montes uifuntur excel(i:ubi magna leonum copía eft, quít nibus,ubícunc poffunt, plurimü nocent.Itag; ni(i multi homines coníunctíut minimtü círcíte tum, paríter íncedant,non funt tutí per iftos montes, Vartomanus, Leones qui generantur í ra Coratenorum(ínquít Albertus,ex Auícenna ut fufpícor) pracipué apud Hyconiü (Hyrc: forte)ferociores & audacíores funtijs quí auftrum & metídíem uerfus gígnuntur.Ceterü inq climate uel prope iliud natí,tímídiores funt & ínfíirmiores, quód coeli illius conftítutío cum tem mentoipfor& non conueníat. Circa Hyconíum quidem adeo feroces funt, ut paucí uenatorib píqueant,cum tamen non fepe noceantbomínibus , Hac Albertus, Leonumcolor ín Syría niger efl,Plíinius:mos fam ex Oppíano A ethiopicos etíam nígros effe dixímus, Deleonibus? potamíz,quíà culicibus ínfeflatí oculís,uel ín flumina fe dantes pereunr,uel oculos unguibus nando effodítt excecantur&p,capite quarto díca, "Terra Indía anímalíum mater optima,leone fert maxímos,quí íimmaní Dni dícuntur:pelles eorum afpectu nigra funt, & horrída & form fz.. Captí mirü ín modum manfuefcunt(ut capíte quarto dicam,)A elianus. Leonesin regno fingz plurimí,perículofa faciunt ítinera, Vartomanus, Rex Tartarorum habetleones maxim que pulcherrímos,maícres íllíis quí funt ín Babylonia : ín quecum pilís radíoli quídam uarij € apparent/ícilícet albinigri atg rubei;& illi quoq; docti funt artem uenatoriam.INam plurimum funtuenatoribus,ad capiendum apros;urfos,ceruos,capreas,onagros,atep boues fylueftres,D tem (olent duo leones in uehículo quodam dum uenatum ítur,fequente utruncy eorü caniculo uo,Paulus Venetus, In Tartaríaleonces alij nígrialtj rubei colorís inueniuntur, Idem, Eta prouíncía Abafiz nafcuntur leones,leopardí, &c.Et rurfus, In prouíncía Gíngui funt plutí nes,utetíam prac tímore eorum nullus audeat noctu extra domos dormíre: nam quofcungy ít unt lacerantatg; deuorant.Naues quz afcendunt & defcendunt per flumen, propter leonum ad ripam non ligantur,fed ín medío flumínis anchoris eíectís retínentur, alíoquín leones nodi ues ingrederentur ,. & quicquid uiuum ín eís reperírent deuorarent; ( quomodo capíant ^ dicam,) | | E 4| Leones fuluí funtomnes, Ariftoteles. Et ín Phyfiognom, 0 faw9ol, 4U Luxor ccv óvzws, Poetz leonem alíás fuluí alíás flauí epitheto infigniunt, Graeci eos. In nonnullisreg nígros;alibí ex ceeruleo nígricantes inueniri leones íam fupradixi, — «| Leocorporelongo el danus, Corpus totumartículatum(aj90445)8&C neruofum haber,nec mollius nec duríus íufle ftoreles ín Phyfíognomiícís,ubietíam totíus corporís leonini fpecíem & fingula eíus membrajt uírilem(ideam uíripra cunciis animantibus maxíme referre aítzut pardalín,foemineam, Lco dus eft pectore & príore corporís parte,ac degenerat pofleríoribus membris,Macrobius, In ta omnía canibus fimilia contínentur, Arífloteles, Interíora eíus (unt canís,& dentes etíam; maíores funt:exteriora ueroficut cati, Albertus," Leonem ferarumregem effe argumento funt &us,genua,ínceffus, (altus & celeritas curfus;uífus,iuba,os cataphractum(nímírum dentib ra firma;nerui folidí,e ungues magní, «e B«Bsvecioiey, Philes, € jLeonum genus alterum bre crifpiored pilo eft,(crifpioribus rubis,Plín.)alterum longius pílo& probiore ( pílo recto & fi Aclíanus:longo fimplícigg uillo,Plíníus;)idem& generofíus eft,et uulnera contemnírilludigu , & pauídius,Arífloteles. Pilusleoni nonrecius anteríus,fed mollís ac flexus, breuíor parte p ma,Cardanus, Quoníam pili tum plani rectiqi(Qexfx) tum ualde crifpi tímídítatem fignifica fumma tantum fui parte crifpi fuerint( &xesAsi)animofttatís índicíum erunt, utex leone patet: floteles in Phyfiognom. Ecalibi in fjídem, Collum leonis fcribit pilís (eig) índucí flauis,z qe dyew iren. tulo: &mrespatuus uas uocans quas alibi 3A«6; $eifoy quidem non alíud eft ei quam og Kio, 78 qelosey,ut ipfe deriuatEt rurfus;Pili molles timidum, dutifortem defígnant; argume ex | | Í T —— DeLeone. D. Lib.l ^ 64$ t omfiía animalía:timidíffima ením,quze molliffimo pílo,ut ceruus, lepus, ouís : fortíffinza uero, per, eadem píli duríffimi, | Quadrupes nulla efi;qua pilos ficuthomo uel ín palpeb.a ínferís dhabeat;uel ín alís,uel in pube, Sed uíce eorum alijs prona totíus corporís híríuta habentur, utca^ ibus: alijs crífta (eqs ) adiuncta efl, ut equís , czterísip generis eiufdem: alijs iuba, ut leoní marf, riflotoles. Etalíbi, Caretlezna iuba, marís hzc propríaeft, Pil(equísiniuba largi, ín armíslea jPlínius. Lucíanus ín Cyníco , Ka ?»y zreyeve v9ruoy eivd]oce quapaCo azrdp p Vorrtei xoti , vo (ysup ez, Leoni pracípua generofítas , tunc cum colla armosty ueftíunt iubz , Id enim actace ngit e leone conceptis: Quos uero pardígenerauere, femper ínfieníhoc carent: fimili modo fce (hoceft leen íuba carent, fímilíter utleopardi,;) Plíníus, Etalibí, Tutrigeros elephantorum ramurhumeros,leonum íubas,Sc. Inratíonís expertibus marí praftantiam quandam natura "oit eft, iubaleo antecellít foemínam, ferpens crífta,&c, Aelianus, 4j Leonum offa medullísca, Aelíanus, Leonís offa robufta & folida funt; & cum exiguam admodum & perobfcuram me lam contíneant, ea prorfus carere uídentur, Arífloteles. Leo offa maiora, fortíora & duríora proportione corporís fuí qwàm caetera anímalia, Albertus, Animalibus magnísadmínículo selt maioríualídíorí, & firmior: atque inter magna (js potíffimum tali opus eft adiumento, quae entíora funt, Quamobrem dares offibus duríoríbus conftat quàm foemínz: & qus carníuora fünt,quàm qua alio cíbo uefcuntur : íjs ením uictus per dímicatíonem acquiritur : uelutleonís offa eo dura funt, ut ex tjs percuffis ignis quafí ex filíce excutíatur , Aríftoteles de Partib. 3, s, Item floríaaním. s, 2o. Quanquam medulla, ínquít, non nífi ínclufa offibus eft, tamen non offa o« medullam íntra fe contínent, fed ea tantum quae caua habentur : tamet(í ne ipfa quídem ome ontínent: offa ením leonís partím nullam,partím exíguam habent; quamobrem nullam omni nomedullam leones habere nonnullí putarunt, Hoc quidem ín loco concedere uidetur. Aríftoteles leonum quaedam caua efle,non omnía folída,quod alibi afferere uidetur, ut & Aelianus & Phí. conís offa caua effe fimplíciter negant. Leo (inquit albi Arífloteles ) nullam omnino, habere ullam ín offibus fuís uidetur, quod admodum exiguam ac tenuem habeat, eamá ín paucis offi 1folis ením ínferíoribus atcp brachíjs, Conftat profecto leo praecipue omníum anímalíum offi» folídís: funt ením adeo dura, ut ex eís concuffis,ígnis uelut e filice elídatur, Arífloteles & Aelíaa Epícurus ín epíftola apud Athenaum líbro 8 . rídet aliquot obferuatíones Aríftotelís tane maut nímís curíofas aut parum uerifimiles, & ínter caeteras. ez1aeoy sdoiuvit Syei T 6S: wol iozi]o» y aisi, aep ex Alp sue ixA«pewes — IMedulla leoníín femorum & brachiorum offibus paucís, ua admodum: cztera tanta durít(a,ut ignis elídatur uelut efilíce, Plínius, ^— €] Leocapite ualía mo eft; Ariftoteles: fortiffimo, Plinius, Medíocri, Ariftoteles ín Phyfiognom , magno, Cardas X Facíem(apóeaaoy) habet magís quadratam,non ualde offeam, Ariftoteles, Caelius tamen,aut € non cítato,faciem leoni rotundam tribuít,eog nomíne Solem referre aít, cum & ín ambítu ra. umquadam ímagínepilos gerat, Frons eí quadrata, in medio magis caua, emínente fupercilía ifum uerfus uelutí nube, Arífloteles, Etrurfus de fronte fcribens, oi uxeozdpoy earizreeloy yovaee, Swrti: oi KE ez yovoy evyuerpay Gg uerávra eyovróte uc ym AN uxt , eiaiéeron. GA cf Avus, Videtur mnihíl autparum íntereffe,frontem, aut frontís epípedon, íd eft fuperfícié dici, NNam Adaman de frontís infpectíone fic Ícribít, Mary mipiyovoy esyt8ue &V ExOU Sou P1 Aójey 1 GN eid ac , piso "t xdJeciow gi. auaeety «gi pcysovorew lexeyrot, Catterum íd quod nubís ínflar fupercilía & nafum igrfus ín íma fronte promínere leoni fcribít Avíftoteles, GAxutiy proprie uocari conijcío. Eft enim - io kuitoy pellis fupercílij qua flectitur obtenditur& leonum oculis, tefte Buftathio Ilíados c, ré &zmz, Qa 9 àdovay, Scholíaftes INícandri, Tà wave 7? éQdRAMd udgos erm dua: o quo dovat i TÉ) RSrTATES 1 0a Bye oco 33] 3 dg yi ora aas 7o qudtedUeroy yiveditaa 0 uso» "rois ipic) ais, Scholía ín Iliados e, ubi Ho. Inerus de leone uenatoríbus írato fcribit, nav d'é & àwrxutuoy nero Aero oss M foy, Env (ev leo dis rubiíraferuidus,ac turba canum círcumuallatus defíxís ín terram oculis confurgítín prelium, id'uazyey, o au otov rep «oia cp ye]. lolo x TW Aórrtoy. UD rojo apu uMuote auspvoie op ye(otPly, a y md xvi G^ o "T evoteve ,yiveroa aue lois s dep "rz. r6 "T0 7re00ay 70V G'USSARG TÉ CXUAAS([TRUAS, lur G-10 65 d'eryua,0 cvi Bosra GÀ 39 dpyiouey, Elomerus Iíadosultímo, V arínus, Apud eundem a, filibet, lege de uerbozxv(dw.) Caeterum eos quí uultu íta demíflo & fupercilijs laxatís funt, epraeíra fiue prae tríftítía, Scythícum tueri, exvzs Bey (quod paragrammatifmo índe uídes típoteft detortum) GCexvigezsc GCexvSpeezro (ay dícimus: noftri etíam lingua uernacula niblert, qtra« duerbum nubilare dícas: quod facies eorumnon ferena fed nubila,nec frons exporrecta , fedTaa atugofat appareat ; fed hoc communiter propter tríflitíam & paruam quoque moleflíam mule ccídit, Atrocior uero magísdg Scythícus ille afpectus , quem nominamus fciitslicb, tanquamd hís nomíne facto: nifi quís malít à uerbo [dpíitsers, quod eft defendere ; quód huiufmodi obtu hominis pro uíta defendenda pugnantiís; ut forfan à fcuto quo milites proteguntur , deríuatü amus nomen [dbut$ & uerbum [doíitgtt.| Quamobrem Aríftoreles , ut íam cítauimus, leoni, ius talís perpetuo facíes efl;ut quí perpetuo etíam ita affectus fit) aliquíd nubis inflar círca füperci apromínere fcribit. "Toioy G2rs vrip Boa tzrixerzo metra, Theocritus Idyl. 31. de Hercule, De Ícynio ín homíne & moríbus inde íudícandís, fcribit Adamantius libroi, capíteis, — AvaSqu d? dl lrazo xl vb fira tu 0 Ay reDxee voduves,oiay Gp &cv?sy, Aríflot, in Phyfiogn. V etus interpres fic reds | 646. DeQuadrupedibus dit, Leo fupra frontem tuxtá nafum (melíus forte,éregíóne nafi)pilos habet íncfinatos'poftr ba omittit: & uidentur fané corrüptatlegendum forte ese pro &y &ev/sy, Alibi enim eodem bro, (ic legitur.Oi a peras 70 me 7i xtaAS eas ey Exoratc, eA UU dio, crat rot GÀ cS Mévane, Y interpres,Qui id frontís quod eft ante caput elevatumhabent, liberales furit: teferüntur ad fe quafi non &veseey fed zv vGivoy legerit:avaseitsy quídem participium ab «esee nórecié form fed xv«stooy uel paffiue potitis,requiréte fenfu, avasvAoutwoy , Sed ex infpectione leonís potíus Gracx lingue perítía emendari hi locí poffunt, 1 qj Ocules habetcharopos,concauos, non admodum rotundos, nec nimium oblongos magnim, díné mediocrí,Calíus tamen oculum eí permagnum effe fcribit, Charopi & cauímedíocríterog leoniste admonebunt:ualde caui ueró maligni funt, & fimíam referunt, Adamantius, Oculip cauíaními magnitudinem ínnuunt , argumento funtleones, Aríftoteles, Fronto canes paft laudat xeteozric rois punti spl Movoad eis: hoc eft,rauos oculís &leonína fpecíe, "lorualezna,e ton ex ceulorum fauítía , qux fumma ín hac fera eft , (ínquít Erythraus in Indíce Vergilíano quo & Ariftoteles leonem charopón uocat, quem Catullus czfíum appellauit, íd eft elaucum glaucis oculis prediítum hoc anímal afpectu horribili apparet; Hac ílle.Sed oculos glaucos &c pos confundit,ut & alij quídam recentíores:Arífloteles manifeftediftínguit, ut cum fcribit inP -. e m. uon H |o ^ H av LT T3 , : giom.oi dt usi yAcutbi CON yagozrol, dU ^L uxot, cive egeo à Atov'aat wot. ormoy. A damantíus etíam libro; mo Phyfiognom,Oculí uarfj,ínquít,cum charopo colore frequentíus quàm glauco contíngur rurfus,Charopfoculià nigris uarietate differunt: fiurit autem pluribus modís:mam fi quis fimplíg ínfpicíat, nigros putabit; fin accuratius,grana quaedam uidebitquorum quadam rufa funt;non inodum tamen,alía magis minüsue alba:alía pallida,uel fimpliciter , uel ruffo fimul nigróue ae to:alia denígy cruenta, &c.Qui plura fuper hoc colore defyderat,legatCalíumi$. 8. — Leonüu pílla prafulgent, & dílucidiffmum contínenthumore,ita ut uídeantur ignita, Plutarchus X 2 difienfis:Plura uíde capite fequentíde uifu ipforum, Acri (untíntuítu leones, Cardanus, lis patentibus atcp gneís cernitur femper, Macrobíus, Apertis eum oculís dormíre ( propter fuperioris breuítatem) capíté tertio dícetur, €|Supercilium ei prezgrande,Aríflot. qj INafus fior quàm tenuior,Idem, Etrurfus, oi vli BÍvas dopo &yova«e, dluoóg ynrron, etvatqepreroo. GÀ c$6 xvvat,ola fira mrbapsghi oves qo py Rus BAciew d, uscyoc Ao vxor ira eeerou Bi als Awvzwe, Locum huncmutilim elle apparet;nec poteft ex ueterí translatíone,ubí magis etíam mutilatur,farcírí: ex Adamant teít,cuíus uerba fubit cíain.Puwóg 9o &xop &d]ey xg ey. DA o spoyyvAoy tlt or'rpdp ei S«itarouo roit My dJocey la psy chcoyiéw p apr ed, ie Marre óp&p soa xuvay cf yevvozuc, Superior maxilla non prom fed zqualís ínferiorieft, Ariíftot. € Ríctuoris eftamplo, Cardanus, Z/vetyd Suusyslts, hoce amplum habet (non,ut quídam uertit , íufta: magnítudinis,) Atiflotel, Idem alibi os refcifft tribuit. Labra tenuíaín ore magno,íta ut partes fuperítores inferíoribus fuperíniectz fint, eac faxa iuxta labiorum angulos (evyysMew Grací uocant:;fic autem legendum ex Aríftorelis Phyl de labrís,bori &yeMa:ítem non yeee, fed xeA«ed) animi magnitudinem & fortitudíne fignificant, ín leonibus huiufmodi habeantur, A damantiíus, V de fupra de Cane n.d, ubí etíam díxímus mum leonís nafum rotundum, craffum & folidumeffe. «| Leo dentes habet ferratos, Arífloi Dentíbus ferratís przdíta dícuntur,quz dentes teretes & acutos habent,utlupus,canís,leo;, Eorum quz dentes babent ferratos nonnulla non amíttunt canínos,ut leones, Aríftoteles, Dentes eos tantummodo mutatleo,quí caníní uocantur (quod X Pliníus fcribít) quatuor, dut períus,totídemq inferius,idqp fexto méefe zetatís fit, ((Leonibus ac pardís,omníbusi gener etíam felibus , ímbricatzeafperitatís língua, Gt limz fimilis, attenuansQ lambendo cutemh Qua caufa etíam manfuefacta, ubíad uícínum fanguinem peruenit faliua, ínuítat ad rabíem, qj Leoni ceruix offe uno rígída conftat, nec uertebrís ullis iungitur, Ariftoteles &€ Aelíanus, & lupo collum offe perpetuoriget, Aríftot.lib, 4. departíb, Certríx leonítantum & lupo nz,ex (ingulís rectísty offibus ríget,Plínius. Non conftat artículatís offibus,nec fle&ítur, fed! tur vU) spopap TÍ &xtroy,Philes, Spondyli ínceruice nullí,caro dura ac fi tota fit neruus,eogrt fpicerenon poteft;Rafis & Albertus, De iuba ceruicís ín pilorum mentione dictum eft, Quit uicem parte pofteríorí hirfutam habetliberales GAéUb«oi lego eM Vito , ut & alibi deTeone fcribltun f & fic uetus ínterpres quoq uertít) funt,argumentoleonum,Ariflot, Quibus collum maguun dem( zpaysAG- Évusysluc) fed non nimis cra(fum eft , magrianimi cenfentur, quód leones repra tent, Áríflot. Et alibí,Leo collum habet oblongum,craffum,moderatum:ubí forte legendum, no yub eéppezpty, fed orixub evuuepoeíd eft moderate craffum,ne fibí contraríus uideatur.Idem efft dícere,non ualde craífum,& moderate craffum, Ideo natura leonibus, ficut & urfis & tígribu guftíora (breufora íntelligo) creauít colla: quía ín terra ceruicem & ora non defjcíunt paícendi tía: fed aut ceruumínuadunt,aut bouem ouem difcerpunt, Ambrofius, [oi vois nor cora év aso excu qones ( malím EyxtsxudoT«e ) usa ipgovdts, crab ái erott &Bi có Asov us , Ariftoteles, Adamat eandem fententíam fic expreffit , Q dt qv vois Gere varorivispdu e , sola dae rectos lexus ( cui oppo re&us & alta ceruíce,ut equus) usyehsvolorc sg evdjeciate «U nxd. dmt yp wax Asup Gouvd, Flumeros lec dos habet, Ariflot, €jPectus quoq; robuftum, vewagp, ldem, — Validus eft pectore & príore co rís parte;ac degenerat poftericribus membris, Macrob,Leoni uís fumma ín pectore; Plíníus, EU S "ul " 4s. " "T * * j REL. B. CX Lib.]. 647 cà fugufos (Lasietae foluta magis quàm compacta efl, Aríflot, . 4[ Metaphrenon (füperíor ín me, . rli pars,inter fcapulas)latum Idem, — € Coftís & dorfo ualde firmis eft; dU orf Ucoy sol fÜvarrtg ;Arífloteles, — €| Leoniuentriculus arciíor efljnec multo amplior ínteftíno, Idem. qr Infír. isparte ílíum eft contra í&us,fed reliquo corpore multas patítur plagas, Aríflot, Círca coxas & emora parum carnís habet,Idem. — «f Lezna duas ín uentre mammas habet, Aríft. Et rurfus, Leo ias tantum mammas medío uentre gerít(quod & Plínius fcríbít;)ynon quía parcíflime generattná gres quàm duos ínterdum adít:fed quód lacte abundat;cibum ením quemraró affumit, quoníam iuorus eft;ín corpusabfumit, — «||Medíiouentre graciles (vi Qovol, ufitatíus &U(evor) uenationís ftudioft funt,argumento leonum & canum,Aríflot./ 4 Longa lecni cauda , quam quatit perízipe; ociusqyuerberete flimulat ad pugnam, ut capíte quarto dícam , Girecí ín leone caudam alcieam tros ant, AMata d RO" pis d v Aopr G^, Hefychíus, Et proprie quídem, ínquit Varínus , leonís cauda xa dicitur, quod per eam fe ftimulet ec &axiy, hoc eft ad fortítudinem uel defen(ionem,ut pluribus nus cap.4.ín mentione fortítudínis eíus;ubí & de ftímulo quodam ueluti corneo,quem aliqui e cíus ínefle dícunt,loquemur. Callimachus improprie de mufcís dixit, Axalee QVosa, (legens forte; xata Aapvose:hoc efl, mufca orís aculeo,quo pro língua utítur,uorat glutit&p. Vel, Alcea It ce 72 &Axeip, o Óba BonÜeip, card] xoX sea, "roto "re soeiy d d&i QuA«zjau, d]x d» dekve soura oc Qe r5 bp, otaurus,canís,& alía, V arínus, Alczea non tantum leonís eft, fed & equi & bouis, & (imilium, unc cauda fe defendunt(aut ad defendendum excítant,) Idem ex Lexíco Comico, De alcea ufca;plura dicam ín híftoría eius, Leonís caudz ínfíma parte (etofus eft caulís,Plín, qCrura la & neruofa,Aríftotel, 4| Leoni protalo tortuofum quíddam ín anfractum eft , quale effína Idem, Lynxtantum dígitos habentium fimile quíddam talo habet:leo eriamnum tortuo(íus, ius, q«Leonum pedes príores quinis díftinguunrur digítís,pofteríores quaternis, Aríftotel, 4, ,partíb. qui locus apud Plíníum i2, 4s.corruptus eft,ut ín Lupo docebímus. «| Leo aduncís unguibus, Idem:maxímís ac duríffimis,Cardanus, Mirum pardos;pantheras, leones, € fimilia, ito ín corporis uagínas unguium mucrone,ne refríngatur hebeteturürue, ingredi, auerfisq fal currere,nec nífi appetendo protendere,Plinius. . De ueftigijs & ereffu leonis capíte proximo BE. — | | VEI N. : C. 'Ferarum alia montante ut plurimum funt,utleones:aliz paluftres,ut apri,&c.Pollux, Leoca mína montíit amat, Author obfcurus. — [Leo acutíffimi ufus efi(unde & nominatus apud Grae seredítur,ut ín Phílología docebo)nec unquam omnino admíttete foporem fertur, fed oculís paz tibus fomrio fruí,ut ínferíus dicam,ubí defomno eíusloquar, Leones per Solem íngredí acrior& patiuntur:funt ením acíe oculorum acutíufcula, & ignem ( ut quarto capíte pluribus indicabís interdiu ob eam rem fugiunt, Aphrodifienfis problematum i, 66. Prafulgídas eí X' quodámo- gneas effe pupillas,praecedentí capíte díctum eft. BAseveée ínter leonis epítheta apud Pollucem uifu truce & toruo:é 7» Batupa "TX eaa Ugtou, "rotor ve uo oroy x5 trauone lip DAszrtoy n des m Boe ig 3t xay vic coser; Euftathius apud Homerum, | Leonesodoratí;apud Lucanum: clarent ením olfaz deo utadulteríumleenz ci pardo odore fentíat mares, Sagaciffimé,at audío,odorantur:ideoc fuefactiad uenandum ducuntur,Aelíanus, — | Gradiuntur leones pedatím, id fít cum pes d ier non tran(ítdextrum,fed fubfequitur,Aríflot, & Plinius:qua dere plura ín Camelo díxi,capíte Grace quidem Aríftoteles hoc íncedendígenus 1 extAG^ uocat, quod Varínus flatím poft Atap bulum(nefcío ex quo grammatíco)non recie ínterpretatur pro pedetentím et modicis patlibus; ntraríum eíus fítucxez BuBeCoy apud Homerum, à extAG- uero ( &à enim prapofítíone utítur tw apud eundem oAtyoy 3évv ys vore Be, lMiad,A, Theodorus Gaza non 171 extAG- folum pea uertít,inloco íam cítato,qui de proprío leonis gretTu eft,Plinium imitatus : fed alibi etíam ubi iriftoteles fcribítleonem cum a uenantíum multítudine cedere cogitur, B«d'sy difcedere; fenfim pe datimc difcedere reddít:quod ego homonymíz uítandz caufa non probo;pro Bad'w pedetentím po tius quàm pedatí:a translaturus, Inceffus leoní viewer, íd eft ftrenuus eft, Aríftoteles in Ph yfioen, ox,Incedit autem tarde, & paffibus multum diftantíbus, xe d[xeuA4Vep ov oie 2pois (hoc eff;ut con humeris etíam ad fingulos paffus commotis,nimírum ut milítes noftri folent cum haflatí per ur oftentationís gratía íncedunt.)Eandem rem Adamantius,ut fuperius quog, recitauí, fic effert joie poo Naaora VS D" Xo Gua vreottoo lexcuepaie , IuyeAsvolare «oie evd]eete «v ne, o0) y» Gatep Bate, zum infequuntur,nífum(poftremum)faltu adíuuant:cum fugiunt,non ualent falire,Solinus:qua de ieplura dícam capíte quarto ín fortítudinis eorum mentíone, ^ Vnguesretrahunt, ne hebetentur; luti ín uaginas,ut feles etíam,& fimilía,ut praecedenti capite círcafínem retuli , Albertus cum per lapídofa íngredittur potiffimum id eos facere fcribít,& ita fuís qua(iarmís parcere , Plutarchus cedere aít,non folum ne acíem unguíum retundant,fed etíam ne anfam ueftigáti praebeant: Vis apíte quarto,in híftoría amorís ipforum erga catulos, Leo cum curfu cítato fertur, propofitícur stmetas tranfit,quod pra uehementía fpirítus retínere fe nequear Scriptor de nat.rerum, | - «| Rugire proprium eft uocísleonís, Acl.Spartíanus, Tígrídes índomitz rancant,rugi unté leo author Philomelz,quí prímam huíus uerbí corripit, Defpauteríus producí ait, fed teftimonium nadfert, Quíntíanus quídem ín Theoctífi producít, Pontanuslibro i, Amorü mueíre de leone * A8 . De uadrupedibus dixít; At quondam Libycísleo dum mugiretarenís forte quód prímam uerbi rugíre productreny | lebat, Rugitusleoniafper. Canes Albaníultraleonesrugitibusinfonant, Solínus, Fremereig! qued rugire;unde íllid aptid ueterem quendam poétá, paufam fecere fremendí,, Varro àleonipa | ductum aít, Besey quídem apud Girzcos de fonítu ígnís,uentorum,& flu&uum (ut fremereéetay & fremitus apud Latinos)ut Varínus fcribit, pprie accipi folet;fed ab eode uerbo leones quls & diiBompoi à poétís cognominantur, Ftemere quíde & fremítus apud Latínos,de equi etíam hípnig y ufurpantur, Fremítleoore cruento, V ergilíus 9.Aen. Vaflo & grauemurmur híatu. Infremyi Lucanus deleone, Leoín uiros príus quam ín foeminas fremít,Pliníus.. Auditur quantum] laper auía murmur, Innumero quotíes fylualeone furít, Martíalís, INon fremit ín in£ nifi magna fame,Plín/libro8, Leofrendens,Sílius librovo, Ouídius ín Axte amandi apramfigy dentem díxit, Leonum uox, Bevysuo, BevyuSuóc( quas uoces ín Oppíano legí) Bouy&dhu, Bevyu "m M lux, Bevyfronó My, Ammonius, | oi d Asóvzey &fguy&vzo qovavrét , Suidas ex authore innomingm, Oppianus de equís charopíis dixit, Kaz uova gez aot Moray civzia Bovyey, Beuetu , A&rr genu V arínus:huic fímilía uidentur uerba,fígniífícatione quoq, Benazvey, Beuacha G Boidw, L iuuenes przdam nacti; clamore ín uítulínimugítus formam contemperato,fígnum dant,uocantife níores, Plutarchus ínlibro Vtraanímalium, &c, Anímalía fortíiauocem dunt grauem; atko y taurus, Ariflot.ín Phyfiog, | 4 Lco quamuis in edendo ferocíffimus fit,tamen paftus, & fameíam uacans; facilís mitis 6m | íóremin modum eft, Aríftot,& Phíles, Satiati;innoxij funt,Plínius. In fame,(ummo periculotio curritur:poftea ueró quàm cibo completus eflymanfuefcit, & fimullufionibus delectari fertury Ad, anus, INonpafcitur mas cum foemína,fed utergp feparatím: V (de capite quarto ín fortítudinisipl rum mentione, Vefciturleo carnibus crudís,unde assa? Oppíano dícitur , quarto de pifcation communíus eft 9uusac:fynonyma, euoBocG^, Quot G^", — V efcieos alternís diebus Ariftotelest Plinius, Cibus eínunquam deeft:fed per uíces nunc edítnunc laborat, (uenatur, JOpptanusdt bonuriquam caret,quod ad illius ínquífitíonem haudquaquam fegnís fit; Aelíanus, INon ueleitu nífi ex uenatíone,nec uenatur nifi femel ín die, Auícenna, Leoanímaleft ualde calídum & fiegm 2 & non poteft díu nutririlacte, Albertus, dle P Atup teles ey BT eupanzs loo es , Homeruslliado Scholía exponuntusy«Ao (9v, quoniam cadauer attingere leonemnegetur, EtrurfusIliad gg 2 és cupa" dn Mey euowva diuewrot, Wouskvdte &ypewet uat vrevaovz& disdiox, fic neca duo AíacesHieit rem à Patrocli cadauere. Avr? epa G^, zro TOF (us. vec yap quus ui Gad] Mavze, loan, Ezetze que $.9.càu apud FHlomerum de cíbo leonis,corpus uíuum non mortuum accipiendum afferi praterea ibidem,Leones,ínquít,& aquila cadauera non deguftant;fed quod uiuum comprehtige rínt eduntinec poffea ad ídem, fí quid relí tum fit,redeunt.Cuíus rei alíqui caufam afferuntfomit | míhi ueró per fuperbiam quaridam íd facere uídentur,cum ín fuo utere; genere regíam dignitatem obtitieat, Caeterum de captís ínclufisip tum leoníbus tum aquílis,non habeo quod dicam:puranimn 2 men nó mottüa folum corpora illos deuorare,fed etiam ex melle placentas & huiufmodi, Ettalisut 1eo quídam Apollonij temporibus(de quo dícemus ín nh.) quem ille A mafidís anímam habet bankatenus Tzetzes, Leouefcitur quidem carnerítu caterorum fyluefirium ferratorumy| bo íncontínenter admodum utitur, multaty deuorat folída, fine ullo diffectu , mox nihil cídu | certe biduo edít:ferre ením inedíam poteft,ut quí íam ad multam fatietatem repletus eft, Auillottity À faturítate leones ínterím tríduo cíbíis carere Árífloteles tradit: & quz poffintín mandendodol d deuorare(quod & Aelíanus fcribit:)nec capiente aluo,coniectís ín fauces unguibus extrahere o fugiendum fitnon in fatíetatem abeant, Plíníus, Pegé dt viflgdy Suydhdc ohey Bovyav. Ad duty 3 && by i fop ive Phíles, Expletus uel tríduo uel quoad prími cibi concocti fint,ut etiam lup i, abllis net,cubandoép fe fouet, Aelían, & Plutarchus, Calída prada femel faturatus,reliquias ampllgsas tingere dedígnatur,confídens nimirum nouam rurfus predam fe poffe uenarí, Phíloftratus ter omnes parcuntàffagína: primum quod alternís diebus potum, alternis eíbum capiuntzaetregim 4 ter (iconcoctío non eft infecuta, folita cíbatíoni fuperponunt díem: tum quód. carnes íufto ampli deuoratas,cum grauantur,ínfertís ín oraunguibus, fponte protrahunt.Sane & eum fugiendum ínfatíctate,idem facíunt,Solinus, Saturatusleo carnibus alícuiusferz,relíquías aperto guttul halítu infpíratzunde íta fcetent,utà nullo animalium attíngantur:poftrídíe ad uenationem redit. fiquíd recens affequatur,hefternas relíquías contemnít:fin minus,ad eafdem redit Philes &C PBiela nus. Contacta halitu eíus nulla fera attíngit, c, Plinius: Vide paulo ínferíus ín métíone exct torumeíus, Satutítatem dierumiínedía,uelfimia deuorata uomítioniíbus purgat , Volaterti Sed deremedío eíus ex fimia,infra dícam ín morborum eíus mentione, | Quana animalía ínuaed fiue cibi tantum gratía.fiue etíam naturali quodam odío,capite quarto dícerur, | Adeunt urbes íniuriam homínibus ínferunt; potiffimum tempore fuz fenectutis:tunc ením per corporís imbetm tatem,& dentium defectionem uenarí nequeunt, Atífloteles,| Leones & lupi cum per zetatemutta | rinon poffunt,uillas accedunt,ubí homínes ínuadunt, € rapiunt pueros, Albertus, Leo fenexe? | &tate proceflit etanímus(uis)uenandídeeft,ad ftabula & paftorum cafas proficifcitur,quo diam aco montanas praedas perfequendas infirmus fit, Aelianus & Philes, Stabula paftorum arme agis uadit fame compulfus , ut Homero placet , Nomen authoris excídít ; Intelligitautem forte " xa ome | Jit DeLeone. C. Lib. | G - CODnCc. , C. Lib. I. 640 metí paulo arité cítato ex Ilíados decimooctauo , dic d^ ibedparo- Zn, Gc, Polybius Aemilíani esin fenecta homínem appeti aleonibus refert: Quoníam ad pérfequendas feras uíres non fi upe Tunc obfidere Afrícze urbes:eadp de caufa crucifíxos uídiffe fe cum Scipione,quía cxterí meru v fimilis abfterrerentur eadem noxa , Plínius, Herbas leo non nífigrotus guftat, ucuorat; us:uíde ínferíus ín morbís efus. pj o ua Does atop | TU yT |Leo parum bibít,Ariflot, Aelían.Philes, Raruseft in potu, Plinius, Alternís dicbus potum; nís cibum capíunt, Solinus. Cyrus apud Xenophontem ín Pedíalibro prímo, milites ftrenuos - audans, Vos,inquít.famem habetis pro obfonío;& aqua potum fertís facilíus quàm leones, c4ko nitw dt paoy TW Movrey Qi ers, — Leo nunquam omníno admittere foporem fertur. Sed hoc alíjs uí tur perablurdum: nec enim effe aliquod anímal cuí perpetua fit uígilia: quod ipfum Aríftotelís tína prorfum cóprobatur.Forte inquíüt(tranftulít heec ex V arino uel Etymologo) ut dorcades tísoculisleo conquíefcít:unde írrepfit fententia, illum nundg dormire, Cael, Sed ambigua eftloa li quis leonem nundjomníuo admíttere (omnum dicat;autením(fi uoce omnino coi ungas ct nundpíntelligi poteft,eum perpetuó uigilare;quod falfum uideturzaut admittere quídem fom. )fed non omnino admíttere,quod ueríus uídetur,ut apparebit ex fequentibus. - Aliqui obferua leonem cum dormít caudam mouere , ut oflendat (e non omnino dormire(quod & Philes feria textera animalia.Quod ipfum Aegypti fe obferuaffe gloriantur leonem uídelícet à fomfo ín. meíle,nempe qui femper uigilet, Aelíanus.Hanc ob caufam & Soli hoc anímal comparant,So effe dícentes(ut pluribus ín Philologia dí(feretur,) Leo mínimum (eotrece eov) dormit, füblue itipquíefcentis oculí; Plutarchus Sympofiacón 4.5... Dicitur quibufdam quog leo ínter uicilan. mpracípue oculos occludere,quos aperíat dormíens, Hinc templorü clauítrís leonem Íymboltce pingebatpríores,Czl, Leo dormit apertís oculis,Phíles, Leonisoculus utíg permagnus eft:at. umbens oculo peilís longe mínor,qi ut oculum totum ualeat obtegere: unde fit ut oculís apertís imnofruiuídeatur,Cal, Leomínímálego,nimium»folícítus de fe & carulis fuis, dormit apertís O« tulis quafi uigilantibus,loratb, Leo non dormit in aliquo fpecu,fed ín aperto, nihil metuens;ubícüa quenox eí fuperuenerit,Aclianus & Oppían, Cum atate procefferit, & iam grauis factus fuerit, naduenandum ínfirmus;aut ín fpecubus, aut nemorofiís tractibus libenter requíefcít,necp ti uel infirmiflimis animalibus,etatis fuz infirmitati diffidens, uerfarí fidenter audet: (ed con(ideraa porís fui imbecillitatem,femper tímíde & diffidenter cum ijsagit, Aelian, Leo cum dormitin "maufpeticlíitatur nauís, Author librí de naturis rerum,INauis dormíente ín ea leone, plus folíto mera. gitur:experrecto,rurfus alleuatur, A efculap, 7v | —«Excrementa, | Grauemodoremáleonereddi,nec minus halitum, A rífloteles tradí t, Plinius. llibi, Anime leonís uirus graue;urfi peftilens:contacta halitu eíus attíngir nulla fera,cí tíusdp pus cuntafflata reliquis, Dubítet autem aliquís an pronomen eíus ad iconem uel urfumreferri debe: Lad urfum quidereferendum uídetur,utpote uícíníus uocabulum:res uero í pfatortafTis ad utri- ufq halítum conuenít, Foedum odorem eo ín cíbo relínquit ex fuo halítu:profciffo quídem leone interíora grauíter olent, Ariíflot, Excrementum(alufraró emittit:tertío díe uel utcuntp accídit, ege dà durum,arídum,& fimile ut canís:flatum etíam alui acerrími emíttít,& urinam grauiter olent unde fit ut canes arbores odorentur:mingitenim crure elato,ut canes ad ftipites;ldem, Vrinz- es crure fublato reddere ut canes, Aríftoteles tradit,Plín, | Leo in auer(um(ex auerfo,retro)min gi;mas ínquam:nam foemínz quadrupedum omnes id faciunt, Ávíflot, - | | 2. €| Vehementía (rqodeóruo)prater uím & robur, celerítate quoq; & concítationem fignificat, Et litrcle genusleonum appellant omnes uehemens,quoníam huíus quog; contenti actionem a tgp cita im confpiciunt; Gialen,de diff. pulfuum 4. Leonis uís fumma ín pectore, Plín, Sedde corpore iusip partibus &C fingulari robore , cap.a.díxítaniími uero fortítudo, & quomodo írà ad defenden: fecollíoat atqp extimulet cauda fe Hagellando, fequenti capite explícabítur, Semiramis Affy non fí quando leoneaut pardalím, (imilemue feram ínterfeciffet; (ed (ileenam effet nacta,ín eo fi bi placuiffe fertur, Aelían,ín V arijs, foemína fcilicet mari ceu fortíorem praeferens, 4| Magnaleznisliíbído coítus,& ob hoc maribus ira;Plín,| Leones auerfi coeunt, Aríftotel.PIinz in, Leones adeo funt calidae naturz,utomní tempore defiderent coire, Author obfcur,Et Aelía S fimiliter, Nullo anní témporeà coítu abftinet leo, Sed aduerfari uidetur Atíftot.hís uerbis, Coít '& parít non omní tempore:(íngulís tamen annís uere parit;& c, Leones, urfi,;lupí,libidinís tem acríus ín eos qui accefferínt;(eutunt;inter fe tamen mínus dímícant,quía nullum ex ijs gregas (5 Arif. Ex leznís & pardísleones quíde procreantur,fed ígnobíles & iubarum ínopes , Solía; re(quo plurimum ualet,ut fupra díxi)pardi coítum fentit in adultera leo, tota uí confurgít in am;idcírco aut culpalflumine abluítur,aut longius comitatur,Plin, Leenam dícunt feruere ada um;& leonem non admodum pofle coire propter nímium temperamentí calore,ídeo lexnam ad iiitterepardum, & hoc odore percípere leonem, fed illa priufquam ad leonem redeat fe lauat aquis iiuís,ut adulterij odor oblíteretur:Sed hocfalfum uidetur, Albert. Leopardihiftoríam ín Panthera ires,Philoftratus lí,s. de uíta Apollonij, leenam non ex pardo,fed pardali concipere fcribit, his bis, De leenís narrat ipfas ínamore fui pardalescquancg Z enobÉínterpres pardos traftulit;ct alil 4 3eade uoce pantheras reddat;iddp recteo)wahere,eosqp(addit enim mafculin& artículü is sod eds eu A De Quadrupedibus A fcd legendum ono eMe eumo, paruo ín prímafyllaba, utmas intelligatur: per alpha enim fce num eíl) ín leonum cubilibusfufcipere, V bíuero parieridi tempus appetit,ín montes config (& loca pardalibus confueta) paríunt autem maculofos catulos: propterea ín denfiílimis fyluispg. cultatos nutríunt,fimulantes uenationis caufa fe à maríbus abeffc, Leones enim fi catulos deprelieg derint,lacerant, & fobolem tanquam adulterinam perdunt, (fiviei, uerbum ut apparet corruptum, Interpres ínepte uertitmatremp tanquam adulteram abigunt:ego fazseslecerim;hoc eft ungu uulnerant & lancíinant.)) Hyanz coítulezna Aethíopíca parít crocutam;Plíníus & Solínus , cadíces canesab ínítío ex canibus & leonibus proenatos dícunt,& uocatos efle A«vzruiysc, P & Czlius, Calíus Rhodíg. 7. $34. fcribit felegí(le apud authorem fídeííntegra ouem fuiffei infula de grege Nícíppi:qua nonriítu nature agnum,fed monftrifíco partu leone pepererítquo Nicíppotyrannídem portendebat ,'quam mox affecutus eflquum adíto monftro homínempríjg tum adhuc ageret, Ou C ELE: 75 4| Leznas ínter omnem uitam (inquit Gellius i5.7.) femel parere, eoty uno partu nuriquamt; replures quàm unum,;Herodotus ín tertía hiftoría fcriptii relíquit. V erba ex eo libro baec funti( ca à Gellio pofita omíttam,L atínis propter breuitatem contentus.) Anímalíum acerrímum] audaciílimum, femel omníno ín uíta € unum parít.Enitendo ením cum fcetu paríter matrícem fjcít.Reí aero huíufce caufa efizquod cum ín matríce manens motítari íncípít catulus: motusil euiculís pramunitus feratum longéomníum acutiffimíis matricem difcerpítitum ín maíus con augefcens,multo magís ungues íimprímendo exulcerat,íta ut ad poftremum dum partus ad de utero relínquatur íincolume, Homerus autem leones (fic enim foemínas quoq epícoeno genere, appellat) plures gignere atcp educare catulos dícit,hís uerfibus,Eistd de aie v Ato 6x otv ruríus,deeAR aUygveQ- €) pt Ó Naso exvpvsc A«quBoAG" &coronavao, Fucufep Gellius. Queddeltz nafertur,uuluam cum partu emíttere,delíra fabula eftfacta ex ea caufa,quod rarum genus hoga malis efi:nec ratíonem cur íta efIet,comperíre author ille fabulae poterat;rarü bec enim eft, ne tís nafcitur locis, Arifloteles, Semeladi partum,laceratounguíum acie utero in enixu,uulgu diditle uideo: Ariftoteles diuerfa tradit, Plínius, Quodiín fermonem homínum uenit,fabula d £ulos uuluam dilacerare, A elían, & Philoftrat.Idem tamen Aelíanus uztía híft,lib.:o , hoceosfa | affirmat, his uerbís:oi 4 Aóvzey oxvpvo qgruypeaquo cic óvufa aie uierpat Tiv puriguy, ms quic trendilin, Idem & Aefopusfabulator afferít; Contendebant (inquit) olím uulpes & lexna de generofttiteuin ter alía quum uulpes obíjceret,leznam unum femper parete , fuum ueró multiplicem effe partüm inG eo fibi placeret pl'urímum:refponditlezna,parere fe quídem unum,;fíed leonem, Quod Gina gium uertítur (inquit Czlius) quum uírtutem ac aními excellentíam fpectarí oportere , afiruimmy. non uilem numerum & inutilem, Leznz fcetus íntra duos menfes perficitur, Philes, Geftarefes tur ín utero menfes fex,Philoflratus, Leazna paulatím flerílefcunt , cb nimíam foecunditatempri 3 mam:prímum enim quínep aut fex paríunt catulos, tum anno fecundo quatuor, nox trés:deindepi rí modo per annos fíngulos mínus uno,poftremo nullum,cum & excretmentum omne cófumplum íam fit, & atate definente femen unà defecerít, Arífloteles, Lextnam primo foetu parere quingis tulos,ac per annos fingulos uno mínus (deinde per fíngulos partus nutnerum decoquere;pro mini te, Solinus) abuno fterifefcere, Arífioteles tradít, Plinius, [dem feríibuntSolinus, Oppianus Phe les, A clíanus.Híc infuper addít poftremo partu unum omníum prafiantiffimum leonumrega di, SedhocidemArríftoteles alibí deSyríacis príuatim (cribens , Leones,ínquít, terra Syría qui quíes uita pariunt:prímum quíng poft unofubinde pauciores,deínde fleriles degüt, Cur anítmn tium alía pattu funt numerofo;ut fus,canís,lepus:alia non,ut homo,leo?AÀ n quod alía uuftasfineti teros contínent multos,totídemQ formandi loculamenta , quibus (mpleri percupiunt, quibusqlü mengenítale diuídendum , inferendumq; eft ; alía contra fe habent, Ariftoteles problemarum redi Apollonio & comítibus (inquit Philofiratus lib, 1.) ftadía uíginti Babylone progreffís , lexnati nere occurtítà uenatoribus interfecta; erat autem fera íngentí magnitudine, quanta antea uifa mon fuerat, Círca hanc clamor erat magnus uenatorum, & eorum qui ex proxítnís uícis ad uífendamla ramn concurterant , quí magnítudinem ínfuetà & praterea maíus alíud in ílla admírabantur:cafo ním uentrecatulos octo ín utero habentem ínuenere, T raduntur autem delezna partu huíufmolli geítareleznam ín utero foetum menfibus fex,ter& omninoin tota uíta parere:parít autem (utaiil príma quídem uice tres,fecunda autem duos:quód fi tertíó forte parere íllam contíngat,unumdil. - taxat parere confueuit, quafinatura uolenteraríora producere qua magnam ín fe ferítatem habs (uttranftulit Zenobius Accíolus,& fequitur eum Cazelíus 39.9. fed Graeca fic habentzzpizs dt az] ys gíscs, uovign axcpvop eg rherd, uscyou! oiu gts cy puorkeoy 9 pese; hoc eft, utipfe uerto; Cum tertíumpas tíendi cempus accefferít,catulum zedít unícum;magnum nímírum & íngenij ferocíorís, Nam &LUAX líanus fimiliter (cribit, ut paulo fuperius retulí.) Cotemplatus ígitur feram Apolloníus,cum alíqua . díu tacítus perftitiffet:O Damís,inquit,noftra ad Indorum regem peregrínatío annua futuraeft i praterea menííum octo. Hoc autem ex catulorum numero coníjcere lícet, quorum finguli fingult denotant menfes:;ipía autem lezena íntegrum annum nobís defienat : perfecta enim perfectis conte» renda funt, HxcPhilofiratus, Minus autem mirum eft tot catulos leznam illam concepiffe, cum omníum admiratione fpectantium maxima fuerít, . Lezna (inquit Auícenna) rato generan ij ummui ynmüm duos eoricípit , propter calorís intimi uehementíam copíofius nutrímentum repofcentís; lenumerofior impeditur generatío, Plures quàm duos interdum «dít, Arífloteles. Et alibi, Ve rít,& magna ex parte gemínos,fed cum plurímos fex catulos , nonnunif etiamunum, Qua: edes qitaedam imultifídae catulos inartículatos propemodum paríunt, ut uulpes; urfa, leena; &C onnulla:fed ómnía feré czecos,ut ea quae modo díxí,atc etíam canís, lupus, lupus ceruaríus;Aa "les, Ec Plinius ex eodem loco,Quadrupedes(uíuíparz fere perfectos edunt partus , quadam oatos,ín quo funt genere leenze,urfze & uulpes, Leonís foetus fimilis eft catulo ceco & médio: ;Philes, Plutarchus tamen quarto Sympofiacón fcribit,leonem propterea díci Solare anímal, gj erquadrupedía unguibus aduncís catulos fola uidentes parít lena, Caelius, Item Aelíanus,De alibus oculis apertís (olum leonem nafcí Democrítus aít, flatím à partu flrenuum quiddam ze m, (Leonum partus)informes mínímast cárnes magnitudine muftelarum effe ínítio : feme: uixíngredí pofle,nec nifi bimeftres mouerí, Ariftoteles tradit, Plíníus. INos nihil rale apud Arí fiotelem legímus,cuius hzc uerba funt:Parít leena quoq; adeo paraos,ut uíx poft fecindum mere ftmincipiant íngredí, Eadem eius uérba Aclíanus repetit; Et Philes,Foetus(ínquít) íntra dios men fes perfícítur, fimilis catulís czecís &« mediocribus:Intra duos menfes etíam nati íam ambulant & cur in5& leones fe futuros declarant, INatus exlezna catulus;tribus diebus & noctíbus dormire fer Tunc deinde patrís fremitu uel rugitu,ueluti tremefactus cubilís locus ; fufcitare dícitur catulá lormíentem, fidortis.Lezna catulos parít mortuos, ficG tríduo cuftodít, donec ueníens pater ín faz ciem eorum exhalet (alibi, non halítu fed rugítu patrís íd fierí (críbit) ut uiuificentur, Phyfiologus; huíus reí rationem reddere conatur; crm príusan res uera effet certó cognofcere oporteret; ameius caufam ínquíireremus, V tcungp eft,uerba eius adícribere non grauabor, Leones,inquit; idillimi funt natura: quod quide probat eorum nobilitas, & fortíitudó cum audacía & íracundia., Sautem humiditatem continet ex generís temperíé,qua fíccítate complexionis & calidítate ui rreddítur;& maxime círca cerebrum praualente ficcítate & animali fpícítu adíuuante, Vnde uis obfiructis,fpirítus excluduntur, néc uírtutés poffunt actíones fuas mouere, Parentibus ergo | |n círca foetum, fpiritus per os & aures, & meatus capítís ingrefTi , praebent foetuí motum; -Hacille. Leo animal eft ualde calidum & ficcum,& non poteft díu nutrírelacte, Albert. — ejLeones párdalíanches uenenum fícutí pantheras occídit, Ariftoteles: nos plura de hoc uenee gh Lupi híftóría dícemusínméntioneaconit, Leonem ferpeis perimít, utin D, referemus; »Scorpíonem míre fugit && abhorret, Albert, Pifces quídam nigríuenenatíin Armenia reperiüturz Minos farinam in ouíum & caprarum difcíffa latera abdunt;& hancefcam ad feras allicíendas obíja ciuntac cim huíufmodi quippíam pardalis,leo,lupus euftarínt ; continuó moríuntur, Aelianus, (jLeontophonon;animalculum quoddam (sek ziyobérrans ín Syria, Hefychius & V arín, Leórs tophonon accípímus uocari arifmal paruüm,nec alíubí nafcetis qtiam ubíleo gignítur : Quo guftas qo tanta ílla uis ac caeterís quadrupédum irmipéritanis;ilíco éxpiret,Ergo corpus eius aduftum afpera untalijscarnibus poletite modo, infídíantes ferzriecant(p etíam cínere: 'l'àám contraría eft peftís; aud immeríto ígítur odítleo,uífumti frangit, & cítramoríum exanimat Illedeontophonus;quana qiiam & eenere neutro proferrí potelt,uel abfolute,uel tanquam adíéctiuum cum fubftantíuo (oy) Ontra ürínam fpargít prudens,hanc quoc; leoni exítíalem,Plínius. Leontophonos uiócati accepís Isbeftías modícas, qua capta exuruntur,utearum cíneris afpergíné carnes pollutz (polentae mos a perfze, Plinius & Aríftotelés) íactaQ per cómpíta concurrentium femiítarumleones necent , fi antulumcuncg ex íllis fumpferínt.Propterea leones naturalí eas premunt odio : atqj ubí facultas a eft,morfu quidemabftinent,fed dílaníatas exanímant pedum tiifibus,Solín, Arífloteles etiam irandís narrationibus; In Syría, inquit, aíunt effe animal quoddam , quod Arzegóvoy uocatur; od ipfum ín cibo furmiptum enecet:fumit autem tion fponte, fed fugit hoc animal, At üenatores ca àfe toftumq,alba polenta inftar altérí cuipiam anítmali ínfperguntiunde feram;fi que guftaue libberire aiunt continuo: xex97 «ox grs v» spüp 7Uy Asia 70 (Goy légo vrbs sgsy, ut fenfus cum Plínij uer4 bísconueníat,hoc modo: Vrína etiam afperíaleóní nocéethoc anímal, Ego leontophonium non uer inei nécinfectum,ut recentiorum quídam coníjcíunt, fed quadrupedem uiuíparam effe contendes- nonialía quidemratione,quam quía urínam réddít,quod liuic generí próprium eft. Albertus eti ntur,leontophonum eíTé doceant ueteres, c praterea paruam beftiolam, nil inirum eam ignota nobís tantum elTe,fed etíam illís qui eíus memínerunt authoribus,quoruri alter ab alterodefcri oirines quídem ex auditu fe fcribére indicant, | 1? qj Leonis ínteríora corruptioni facileobnoxía funt:quare foetídum habet os, & falitiram, & humo fem corruprum:ítag morfus eius, & ungues infli&i epe uenenofi funt,ut morfus canís rabidi , AL: bertus, V ide infra in a, . Leo propter naturam nímiís calidam alternis diebus laborat morbo;quibus liter proftratus & rugit nón totis diebus, fed fatis horis, Cardanus, Leoínira calore confumitur intrafeipfum,Alberc. Febri quartana affligitur;etía cum fanitate frui uidetur,perpetuo, Nifi ením c morbus uím & impetum eíus cohiberet,longe nobís petnícíofíor hac fera effet, Philes, Leoex is ui(a febrícitat;& fanus effe uidetur per hyemem;eftate uero qualibet Red tat;:denígy febrá | | i x - i ( , "cr ; - | e óg». üe Quadrüpedibus : | femper quartana laborat,& tuhc maxime carnes fimíz appetit ut fanetur, Idérmhaufto faneutmes nis morbo fuo medetur, Phyficlogus, Síc.& Albertus, Potatus aliquando fanguine canís (anage Sed neuter ulla ueterís alícuíus fcriptorís authoritate nítítur , Plínius nonín febri fed faftidio. fis guine fimiz non canís ipfum fibi mederi ait; hís uerbis; A egrítudinem faftídij tantum fentit, ín medetur eícontumelía,ín rabíem agente annexarumlafciuía fimiarum:Guftatus deinde fanem remedíoeft, Contínue febrím quartanam patí fertur: fed hoc pro certo falfum eft; quía natur Yum anímal facit,nífi qualitatem habeat temperamento fuz fpeciei debítam,ín qua quidem. degit, Albertus, Aeprotanti leoni nulla poteft alía medícína adhiberi: fed fi comedat fimiam morbi remedium exiltít, Aelianus ín Varijs 1,9, Et rurfus ín híftoría anim, Leoní, inquit, & del multa funt communía, V terqp ímperat,ille terrenís,híc aquatilíbus beftijs:fenectute ambo tabefgs & cumfuntínazgrítudine,illiterrefirís fímia medetur, huíc marína quog fimía remedio eft, E; Supra quàm ferre queat cíbo expletus,aut quiete & ínedía fe exhaurít,aut fímiam nactus uo usip adefis carnibus uentrem mollítum extenuat, Leo faturítatem dierum ínedía,uel fimía de ta uomítíonibus purgat, Volaterranus fíne authore:príorís tamen remedij;per ínedíam dico, rcs babemus,Sed uomiítionem pro faflídío uertííIe uidetur ex Circo vewziz,nec uerborumor recie percepílle, Símías maximi factuntIndi, quoníam píperís (ut fic dícam )uindemiíatrice quapropter & armís X canibus leones, X cxterasferas ab ipfis arcent, Infídíatur autem fim serotus quídem medícínz eratíatalunt nang» fímíarum carnes leonum morbis mederi; fe aurem,paftus cibíty caufa,INam ubí propter feníum ceruos autapros uenarí leones nequeuntjfim ascapíunt, in ipfas quodfupereft uiríum exercentes , Phíloftratus, Lupus X leopro remedii duntgramen,& herbam frumentí, € rapefta, (rapiftrum)qua uomitum prouocant, Níphus, 4j V iuere annos multos putantur, & quidam qui captus eft claudus , dentes complures frad babebat:quoargumento quídam longam effe leonum tatem exífiímarunt : haud ením hoc acdide re,nifilongo tempore potuiffe, Ariftoteles, Et Plínius, Ariftoteles (ínquít) uitam leonibus lo effe docet,argumento,quod pleríg dentibus defecti reperíantur. Víuunr & leones & lupi petmil .tosannos,íta quod aliquando ob fenectutem fíant edentuli, Albert, Leofenectute tabefcit,utetim delphínus, Aelíanus, - AL. VO MEE Animosleonum frons & cauda índicant,Solínus, Excauda quomodo de atiimo eius íti dum;uíde intra ex Plínío,ubi de fortitudine eíus dícemus. Suntquadam corporis partes, ca cundo à nobís explícate (utpílifrons,oculi,nafus,labía,collum,humerorti ín inceffu motus) quileonem referunt, fimiliter ut illemagnanimí, fortes, & liberales effeiudícantur, —Ariíflo Phyfiognomícís cum corpus eonís defcrípfifTet,id&s uiri ídeam maximé reprefentare demonfi ut pantheram fceminz, corpore fimul & anímo:quí ín uíris, inquit , fortior eft & ruftíor , infe contra,fubiungit: Corpus ígítur leonís huiufmodií eft:zra5 9x vl Lopaalo die meop(lego P interpres; & pro dteztiGy, uezidbznoy )eA6U9 pop (melius sAdVUcoup) uxye Ao voy , t QuAOvemop (int legit QUAsvaf6y, per iota in penultíma, qd placet)& aea xj dTezeoy xoi QUAGso; ip Oc & &p adio E ut ipfe uerto,Quod animum leonís attínetanímal efl liberale & íngenuum,magnanimum, fiudiofum,mite,íuflum,X pío quodam amore ín eos quibus cum uerfatur affícitur, Leont nus breuius crífpioreG pilo,ignauíus eftzalterum longius pilot probiore,generofius, Ariflotit fupra capite fecundo , ubí etíam fecundum regiones díuerfa eorum íngenía effe, ex Albettütt ceníui. " ] S p . EB q| Paftor (pe in paftionibus(uenator in montibus)leonem afpicít pro catulis acerríme propt. nantem,& przclaré contemnentem factam faxorum lapidatíonem, € crebram miffionemt | nec uel infinitis uulneríbus confectus, inuicto robore animi príus omittít eos tuerí, quàm. moríatur:necy ením fanetantopere fua morte mouetur, quàm ut ne ab antro fuí catulí abri Gillius:tranftulit autem ex Oppíani de pífcationelibro i, Aiaxcírca Patrocli cadauer flaba v Ata "160. oes véosip , CL fd ve vizi &yovzi csowzuüvrot qe vAa. AÀvdjettrkoreezücóte, Cc, Flomert dose, Hic Scholía addunt Notandum quód etíamleones mares,catulos ducunt, At V arinus; (seva )ínquít ueteres obferuarunt Ilíadis e.de fcemina dici, tanquam lezenam foeminíno gen et ferre Homerus nufquam folítus fit, cum de Díana etíam íta canat, Ézré vt Axovzz jung on ubi Acovzx pro Aeeuap accípere oportet, Qui hoc dícunt,à leone mare catulos duci negant: (isa 67 Auop gp &exvuvayoys (lego s exvura oye, Quamobrem Zenodotus refjcíebat hos uerfus ípfe de mare tantum intelligens,marem uero catulos ducere negans, (INegationem ín Girecod apparet.) Atqui Antimachus & alij aleone marecatules duci affirmant, Hxcille, Crellíus qui 15.7. (üt precedentí capite recítaui) leonís uocabulum epícoenum efle , & defoemína quo aít,id quod nos pluribus ín Philología probabímus, Mihi certe leonem marem, tam forte & e fumanímal,ut marís (deam maxime omníum reprefentet,quod foeminze etíam uenando fe adi renon folet foemíneum catulos círcunducendi officíum fubíire,uerifimile non fít, Philoftra dem in uíta Apollonii, etfi leenze nomen alías ufurpet, tamenlibro fecundo íam dictum Hom cum,utapparet, fic reddit: Évervyst d'izrs «o3 T. Ouueeitoy Móvvmy &vi, de vasto Té our axo d'en ve, uox pavvuen Sauvty wy «afia, Caeterum Oppíanus libto tertío deuenatione , comme u-— DeLeone. D. Lib. I. Ó53 "feras qua amore ín foetum caterís antecellantdynces,leones, pardales,tígrídes)pauló poft non Ieoní naattribuit,pro catulís contra uenatores uel ad mortem ufq; depugnare,id quod libro prímo cationeleoni(Atorz) fimplíciter attribuerat, Sed utrung;locum apponam. Príor huiufmodi eft: xtum fuum, ínquit,excellenter amant, lynces,leones(Asorzét, )pardales,tierídes, Et fí quando ad laa ula fua reuerfae (zou véU nudas, in foemíníno genere,cum lynces & leones ín maículíno genere prís ofueritpardales & tígrídes ín foeminino:debuerat autem nomína & partícípía mafculína fubijs nifi foemínas tantum íntellexi(Ter)catulís,quos uenatores fubtraxerínt, uacua deprehenderínt, abilíuoce non alíter exclamant plorantQ,quám eíulare folent mulíeres , cum regío patría ar^ ja(tatur & igne confumitur, Pofteríor locus, Oc «€ soi qv 9upsosip d iBouxot vx Acouvon, — Tretpd'atouse Ta pi 7201 o Avo wt, pro catulís aduerfus uenatores armís & telís omníbus uel ad mortem uf. ueneglectís depugnant, Cum pro catulís foeta dímícat, oculorum acíem tradítur defígere ín ter« am,ne uenabula expauefcat, Plínius, Solínushoc fimpliciter de leonibus & ín mafculíno genes "reproferens,Septí,ínquít,à uenantíbus obtutu terram contuetur, quo mínus confpectís uenabulis eureantur.. Homerusaleone pro catulís pugnante, llíados o, ut fupra cítauí hoc fíerí aít , r&y dt D)mRUu0y r0 AxeroU dose &AU7/0y. (Sed de leone, quód epícoenum fit nomen , ín Phílología dícam durbus,) Zxw(vleo dícitur,ubi íra feruidus ac turba canum circumuallatus, defixis in terram o- confurgítín praelium, Celíus, Cumleo íngreditux,nec rectà íter facit,nec fimplex ponit ues um, fed uaríum ímprímit, X: multíplex : modo ením progreditur, modo regreditur, tum rurfus P ocedít, idemtg uiciffim retro commeat: nunc quafi furfum uerfus , nunc permíftím facit ueftígis | ur n: deínde partím przecídíruíam, partím oblíterat, ut ne uenatorcs eíus ueftigijs infiftentes, lus "flrum,ubí cum fuis catulis habitat, reperire poffint: quod díuíno munere proprium naturz leonum " donatü eft, Aelian. Sic & Philes, Veftigia, inquit uaríe ínuoluta oblíterat,& íncerta reddít,tum eun redeundog oblíque, tum cauda confundendo, ne catuli furto fubtrahí poffint, Cum uenas us quatítur,fua ucftígía cauda tegít, ne poflit inuefligari, Phyfíologus, Inuolutís femper pez - dibus ambulat, tanquam uagína conditís íntus unguibus , ne attrítísacies retundatur , tumut ne -anfa uefligantí praebeatur, Haud ením unguísleoníni notam temere ínuenías: fed exígua ac Ca "eaquadam ueftígía tum faciunt , cum uacillauere € ereffu títubauere, Plutarchus, 1n Pangío Ihracío monte, Eudemus ait, (uerba funt Aeliani ínterprete Giillío) urfam quz leonís luftrum non lorabat, à defenforíbus uacuum effe : huíus catulos , quí per ztatem fe nondum tuerí quírent "interemílTe : mox parentes cum alícunde ex uenatu reuertiffent, & cum etíam leunculorum caa | dem factam uídiffent , acerrímo , ut par erat, dolore preffos , urfam ínfecutos fuiffe. Hanc üero immo cum metu quantum potuít ítínerís contendentem , ín prímam quanque arborem confcena diffe, iip utab illorum ínfídis declínaret confedifTe : eam autem illí cum fe uíderent ulciící nez e, lexnam quídem continenter fumma dílígentía ad arboris truncum ínfidías molientem exa ''eubaffe , furfumd uerfus intentís oculís fanguínariam afpexiffe. Leonem uero fimiliter atque ; iominem ex liberorum morte mcerentem, longelate& fummo cum doloretotís montibus erraffe, "dum materíaríum fabrum offendiflet , cuius e manibus magnopere exterriti fecurim ubí ís excía life perfpexifet, fefe attollens , illum blande & fuauíter amplexabatur , lingua illi facíem abs gebat, Quambenígnitatem homo fentíens, fuís rebus fidere ccepit: leo hunc cauda amplexaz i ducebat; neque fecutím, qua huíus e maníbus effluxerat, illum relinquere permittebat, fed pe. uofecurím tollendam effe oftendebat: cum eíus figniífícationem homo non íntellígeret, fecurím re accepit, mordicusq tenens,illí porrexit: ac deníque íllum ad luftrum fuum, ubí confiratí ca íacebant, perduxít;íd quod lezna uídens,ípfa quoque ad eos profecta,homíni fignificabat,claa miferabilem refpíceret: atque poflea fua fignificatione hunc ímpellebat, fufpiceret urfam, V ne dehomo coníectura aflecutus alíquam hos ex hac grauem íniuríam accepiffe,omnes neruos ad ex« lüdendam arborem contendit , quam cum euertíflet , urfam pracipítem in terram delaps fere diftraxerunt, Hominem iíllafum leo reduxit in locum, ubi príus eí occurrííet, ata materíz quam à príncipío cadebat, íllum ínuíolatum reddidít , Hactenus Aelíanus, xleone procreatí (ínquit idem) & robufize GC uigentís ztatís fíducia nítentes , longe procedunt ad enandum;ac patrem íam fenem fecum adducunt , eum ímpellentes:deínde in medía uía,quam íns elfifuerínt, illum relínquentes,toto anímo ipfi ín prz dae curam íncumbunt, ac tantundem praedae Xenfecutí , quantum uel fibi uel eenítorifatís ad prandíum fit , generofo quodam & contentilTimo tueítu edíto , parentem fiium fecum , ís ut conuíuíum íneat, tanquam conuictores ad prandíum —Xonuituam ínuítant, Senex tum fenfim & pedetentím uelut reptans, eó accedens, prímo filios plexatur , deínde língua eis fuauíter, uelut horum laudans focelicem uenatíonem , blandís tur: poft € prandío dat operam, & cum his epulatur, Tametfí Solon quílege fancíuit filijs paren» "tts alendos eífe , hzc eos facere non íuífit: fed natura humanis legibus nílil egens , ipfa ím üobilislex ad hocoffictj munus docuit, Hzecílle. Leones cum fenuerint nutríuntur à fuís filijs; Zetzes. Plutarchus ín libro Vtraanímalíum &c. non à filijs parentes,fed quofuís fenesa iunioría alí fcribít,hís uerbís:Eft &leo focium anímal, Graues annís & confectí iam,ín communem a iua. | moribus uenatum ducuntur,acubí curfu defpondere anímum,fedent,euentumQ praftolanturzius Uthes ínterea rem agunt;mox ut fucceflít, clamore ín uítulini mugitus formam aem perato, figni | | i5 654 . DeQuadrupedibus - dant,uocantg fenes:illi ftatim ut fenfere accurrunt, ac ín commune prada fruuntur, Leones liberales, fortes & nobiles funt, Aríftoteles, Nihil fufpícatur leo, nullius fuf efisfeftiuus,ludíbundus,beneuolus admodum fuis cum fectjs & familíaribus,Idem.. Leo am mínes cum quíbus confueuit,pracípué nutritores fuos, Albertus, Dolís carent &fufpicfor limis intuentur oculís,afpícity fímili modo nolunt,Pliníus. Nunquam límó uident , mínimedg; luntafpicí,Solinus. Credítum eftá moriente humum morderí,lachrymamzg leto darí,Plin; nitantumex ferís clementia in füpplices:proftratís parcít:& ubi fuit,ín uíros príus quámín nas fremít,in infantes non nifí magna fame,Plíníus, Scribit Auicenna(inquít Albertus)fiqi dem aut telum leoni ímmiferít,& aberrauerít;íta ut uel nihillaedat,uel parum, leonem irruere jr lum folere & mínarí (terrere)non tamen ínterficere:(ed forte tantundem íncommodí relaturügi tum pfe accepít;addit etíam híftoríam milítisà quo ipfe audiueriít, bomínis fide digni , Exiuerat cum focíjs ín dextrarijs (equís) ad contemplandum leonem. Dextra rij ením non caftratí & fo funtaudacía utultro in leones pugnandi gratía ferantur (hoc de charopís equís, íd eft quorui fij funt ocalí uel raui, Oppíanus fcribit) caftratí ueró adeó tíment ut nec calcaribus nec flagris poffint ut propíus accedanr.Equítantes ígitur illi ínuenerunttres leones paríter,quorti uní q ex eís fagittam immillurus aberrauit,fagítta prope caput illíus traíecta , Quod anímaduer fubfiítit aliquantífper,cxteri duo praeterierunt non uelociter fugientes: quos ille pauló poft. cfi. Tummiles idem,quí fagíttam príus emíferat,in equo ad eü feftínauit antequam alijs duobi níbus coníungeretur, & lancea confodere conatus efl:fed iterum uano íctu percuffít terramy aliquantulum fine uulnere caputleonís, & fimul de equo ad terram delapfus eft, Leo autemacti rens,militís caputín galea compreffitlafitip,fed non uulnerauit necp occídít eum, & mox alíc nes fecutus eft. Híc ícitur eft mos leonís , ut tantundem fere lzdat quantum Ixus eft ipfe, &u bus quafi mínetur caftígetég homínem,atep íta dimíttar;id quod delupo etíam fertur, Hacte bertusex Auícenna,De hac leonís ceu íuftítia quadam ín ulcifcendo íníurias , plura dícemu: ubí de fortítudíne eíus priuatim agetur: & quàm diligenter percufforem obferuet,ibídem. : tior quídam parum ídoneus author librí de naturisrerum , nefcío quam feram melofum ap quz ualde magna fit & truculentos hoftes (uerbís eíus utor) perfequatur , tanquam ad haecar 'Ridus (inquit) habetíngentes,dentes quoq fortes & prominentes , quibus cum audacter adi rios aggreditur.Et cum hominibus fortibus terribilis fit, prerorum tamen ínnocentíam & eor uítatem mirabiliter perhorrefciteeorumtip uerba fugit, Ego que puerís parcat, prater leon lam apud clafficos fcríptores beftíam ínuenío. Multi captiuorum alíquotleonibus-obutjs ínt patríauerunt,Solínus, CredítLibya íntelle&tum prouenire ad eos precum, Captíuam certe liz reducem audíuí, multorum ín fyluís ímpetuma fe mítígatum alloquío, aufz dicere fe foem profugam,ínfirmam,fupplícem anímalis omníum generoliffimí, caterístp imperantis, índigt íus gloría predam, Varía círca haecopinio ex ingenio cuífufg uel cafu, mulceri alloquíjs fer pc & íam ferpentes extrahi cantu,cogitp ín poenam , uerum falfümue fít , uíta non decreueri Getule mulíerís nomen luba librís comprehenfum cft;qua obteftata occurfantes feras, impl díjtSolínus. Leoín uulnera autmorfus non affurgit,fi qui proftratus ab eo eft, quibufdam uictum fe fateatur, Eam ob rem ferunthoc diíftíichon pro foribus R omaní palatij ínfcriptu Iratus recolas quàm nobilís íraleonis, In fibí proflratos fenegat efleferam, Textor, Deleoni & lupis fertur, fi ínter homínem & aliud anímaloptío detur, parcere eos homíní, Albertus, $8 to & fortuíta eorum clementiz exempla. Mentor Syracufanus ín Syría leone obuio fupplicit lutante,attonítus pauore,cum refugíenti undícp fera opponeret fefe , & ueftigia lamberet: fimilis,anímaduertit ín pede eíus tumorem uulnusdp, & extracto furculoliberauítcrucíatu cafum hunc teftatur Syracufís,Plinius. Et mox,Simili modo Elpís Samíus natíone in Af — flatus naue, íuxta líttus confpedtoleone híatu minaciarbore fuga petít,Libero patre inuocat niam tum praecipuus uotorum locus eftcum fpeí nullus efb necp profugíenti,cum potuílfetfeai ftiterat:& procumbens ad arborem,hiíatu quo terruerat miíferatíonem quarebat, Os morfuratiüt reínhxferat dentibus, crucíabatip ínedía,, tum pene ín ipfis eíus telis fufpe&tantem , ac uelutimub precibus orantem : dum fortuítu fidens non eft contra feram , multo díutíus miraculo; qiit' metu ceffatum eft. Digreffus tandem euellit prbentí, & quàm maxime opus eíTet accomodanti- Tradunt& quám díu nauis ea ín littore ftetit retuliffe gratíam uenatus aggerando,Qua de cati "bero patrítemplum ínSamo Elpis facrauít,quod ab eo facio Graci lisywézG" auvves appell WMitemur poftea ueftígia hominum íntellígià feris, cum eríam auxilía ab uno animalíum fperé ením non ad alía ierec aut unde medícas manus hominis (ciunt? nífi forte uís malorum , etíar omnía experírí cogit, Hucufep Plinius, Elísadiungam Androclís feruilüfloríam, quem leo. uum ín Afríca tríennio nutríuifTe,& poftea feris obiectumtnter quas fortuíto idem leo tum £a eraDadueríus pantheram defendi(fe fertur, ex Aelíano & Gellios, 14. Cum à fenatore Romam) inquit Aclianus,feruus,cui nomen Androcles erat,aufugiífer,quia facinus quodpíam nefaríum( ' ueto quale fuerít ignoro) admififfet , & ueró ín Afrícam ueniflet ; reli tis urbibus in defertil procelfit regionem, (Quum prouincía Afríca proconfulari ímperío Androclís ferui Dací domi obünerer,Androcles iniquis & quotidianis uerberibus ad fugam coactus , ut à domínoterr "did: MEMRSL Hal ] — DeLeone. D. Libl — 655 vide tutíores eí latebrae forent,ín camporum & arenarum folítudines conceffie: ae ft eibus defui. onfilium fuit mortem alíquo pacto quaerere, Gellius:)bíq cum ardore folís tozreretur , (peluna. fubíens,ab zcftu requiefcebat; haec autem fpeluncaleonis erat cubile, Poftea autem quám ex ues aüleo(gemítus edens & murmura dolorem crücíatumás uulnerís commiferátía)fummo cum doe quo laborabat ex pede transfixo ftirpe à fummo praacuta reuertíffet,atg; ín iuuenem quí íntra cum abdebatur,incidi(Tet,ip(um leníter afpexít, ac blandiri coepit, pedeméi porrexít, & quoad terat (ibí flirpem extrahí rogabat, Ille prímo,et(i mois íllí neceffaría erat , ab eo pertimuít, deinde flquam manfuetam uídiffet beluam,& pedís morbum cognouilfer , tum íd quod pedem uexaret, elitum uero dolore líberauít. (Stirpem íngentem ueftigio pedís eius haerentem reuulfit , cóceps Gp laníem ualnere íatímo expreífit,accuratíusd (ine magna (am formidine ficcauít penitus atc ttfit cruore, llle tunc hac medela leuatus,pede in manibus Androclís pofito recubuít & requíes ellius,)C)ua curatione leo delectatus,illum hoípítaliter & amice tractando, & quz uenaretar embra opimíora ad fpecum fuggerens, Gellíus:)cum illo communícando , prazmíum falutís pet* uít, [s quídem íncoctís,ut leonum mos fert , pafcebatur:ílle uero affis(fole meridiano torrens, cit iscopíam non haberet, Ciel. )uefcebatur,community utriufgy menfa fecundum fuam quífgy uis dírationem utebatur, tag; totum trienníum ibí Androcles ztatem duxít, Cum eíu(modi habita ís illum taderet, íamó folícitudínibus eíus animus expleretur,áleone dífcedens leone uenatum fecto relíquít pecum:& uíam ferme tridui permenfus,d militibus apprehenfus eft,Gel.) nagarí oit, Cum, ubi effet intellectum fuiffet,comprehenderunt eum, uínctumd Iomam ad domínü erunt. Hunc domínus tum de hís qux admífifTet facínoríbus reum facit:ita factum elt,utis fic cà | damnaretur, ut díftrahendus beftijs daretur, T'um uero ílle Líbycus leo forté captus fuít, & ín trum immuiffus , (imul & eo ad pereundum coníecius eit homo leonís aliquando hofpes & cons or. (Multa ibi,R.omz ín Circo maxímo,(xuientes ferzc, magnitudines beítíarum excellentes:fed ter alaomnía leonum (mmanitas admíratíoni fuít: prater& omnes czteros unus , quícorporís etu à uaftitudíne,terrificoó fremitu & fonoro, toris, comtisQy ceruícum fluctuantibus anímos losgy omnium ín fefe conuerterat.[ntroductus tum eft ínter complures czeteros ad pugnam bee um Androcles. Hunc ille leo ubí uidit procul, repente quafi admíratus fletít ; Ac deínde fenfim placide tanquam nofcítabundus ad homínem accedit, l'um caudam more atgp rítu adulantíum um clementer & blande mouet,homínísig fefe corporí adiungit: crurady eius € manus propé exanimati metu,língua leniter demuicet, Homo Androcles ínter ílla tam atrocís fere blandímzs iflüumanímum recuperat:paulatím& oculos ad contuendum leonem refert. Tum quafi mutua gnítione,lztos & gratulabundos uídiffes hominem X leonem,Gel.) Leo homínem ftatím agno S,totíus corporís ínclínatíone ad pedes íllius fe abíecit.Interea pardalis(hoc Gellius non haber) Iroclem cum inuadere aggrederetur, leo illum , quí uidelicet ei aliquando falutem attuli(Tet ,ab "huius laníatu feruauit, illam lacerauít.Spectatores, ut par erat; íncredibili tenebantur admiratíos uiautem fpectacula prebebat(Czfar, Gel.) Androclem accer(íuít, abeoftotam rem cognouit, prímo rumor ín multítudínem affluxít(qua Cae(arí Androcles dixerat,omnia fcripta , circunv j tabula populo declarata funt;Gell, deinde re.cogníta populus clamorem fuftulít , cunctusc effus muldplícem plaufum dedít,homini pfi & leoni efTelargiendamlíbertatem, Hactenus Ae nus, Gellius praterea addit, Atgj deo cunctís petentibus(ut ícribít Appíon quinto Aegypríaco n,qui fe hüíc ipectaculo Rom ínterfuí(Te a(ferít dimiffus eft Androcles, & poena folutus,& leo ffragijs populí donatus, Poftea;ínquit,uídebamus Androclem , € leonem loro tenuí reuínctg Ye tota círcum tabernas ire,donari ere Androclem,floríbus fpargi leonem:omnesq; fere ubígs obe dicere, Hic eft leo hofpes hominis,híc eft homo medicus leonís, Apud Gellium quidem ub Androdus pro Androcies legitur.Ex Gellio etiam loutanus Pontanus tranfcripfitlib , 1, Amo, :& A ntoníus de Gueuara epiftola 38; Leonemín Amphitheatro (peCtautmus,qui unum é bes ijs befiíarij dícebantur quíludís publícís ín Amphiítheatro cá beftijs depugnabant, Praeclara z- ,unus leo,ducenti befliarij, Cíc. pro Seft. Jagnítum,cum quondam eius fuít magifter (aliás m£ er)protexítab ímpetu beftíarum, Seneca ín libro de bencfícs. Videtur autem de Androcle ína gere, q|IMentorí pedem porrígenti leo furculum extraxít: Quín & D. Hieronymus leonem fi benefícío demerítus tradit, Volaterranus, . Elpís Samíus osgrande leoní dentibus infixum ex, ít,&c.fimilebeneficíum D, Hieronymi ín leonem fertur:undeleo afinum eíus clítellaríum fyl« igna deferentem diu fit comitatus, fempertg domumreduxetít, Quem quum alíquando fopítus lercatoribusraptum perdídiífTet,perdítí lubens opera fe fuffecít,clitellístp lign& detulit, tantífper paucís poft díebus repertum ín ftabulum fugatis latronibus adduxerit, Textor. Sed authore D.Híeronymí Eraífmus Roterodamus in eiuídem uíta,rabulam quendam & homínem impius er mendacem facít,miraturQ V olaterrant & alios quícquá índe cítare uoluiffe, Symandíü ree Aegyptiorü ferunt leonís domí enutrití opera in pugnís utí folitü fuiffe ad uictoria , ut fcribie dorus Bibliothece fecundo, Orcvuswd vac rex magnus Syrorít leone habebatin bellis focii, ideo d ipfumnutríuifTet gratíz memore, Tzetzes. Quod deleone Budemus dicít,non paruam ad, tatione habet:boc ípfum eíufmodi eft ; Juuení ferarum cícuratorí, cane nimirü, urfam & leone ille; eostp prímü , & pace inter fe fezuaffe, & amicitái recte coluiffe, Deinde ^ canis aliquando && : 4 ! k , uad rup edibus uría ínter fe colluderent,& ludicrís morfiunculís conflictarentur,urfam repetité ad ferosrhoressa. uertíffe,& canem fimul ínuafiffe,& uentr& mífero unguibus indígniffime díftraxiffe: cuius atroc tem facti leone índígnatum,perfídix urfinze odío,quod S feedus fregí(Tet, GC amicitía inftitutam laffetínflammatum,íufta & meríta íracundíà contra urfam & exarfifIe , && ab ea pares poenas qui bus ília príus canem affecilfet,repetijfe, Aelíanus, E &|loan.Rauifius Textor ín Epíthetorum líbro leonis hífloríam fcribens,quales hze ferc ergafon ctos aliquos & martyres ad poenam eís obíectos,fe preebuerínt,recenfet:cuíus nos híc uerba reg bímus,ordíne quodam literarum, de uírís prímum fanctís, poftea de mulieribus & uírgíníbus, Scie dum eft autem hanc ín martyres leonum clementía,non ex ipforum natura , fed maíore ui pro quz píjs promíttít ímpune eos fuper afpídem & bafili(cum ambulaturos, & tuto leonem draco conculcaturos,Píal.g,, Antoníoeremíte,inquit Textor, quum ad excauandá foueam ( quaPz prímí anachoreta humaretur cadauer) farculum deeffet, duo leones terra unguibus effoderu foffaríj feu(fi mauís)libítinaríj fubíeruntmunía, Daniel propheta à Babylonijs ín carcerem ctus,famelícísQ leonibus(quibus díetím ad efcà duo damnatorum corpora, ac totídem daban ues)deuotus,eiídem tamen manfuefadtís,perículum euafit; V ídeín hiftoría Danielis , cap, 6, de Daniele bís obíectoleonibus,bis feruato,& mox íníects ills quíeum falfo accufauerant,de tísp, Eleutheríus & Prifca uírgo leones(quíbus haec Claudij Carfaris,ille Adríani mandato deuoti)manfuefecerunt,cícuresq; reddiderunt, IVacaríus cum leena(cuíus cauernz cellam bat uícína)catulos caecos uífu donaffet:belua pracftití obfequij eratíà referens, pelles oui eíde rímas memoratur attuliffe, Prímo & Foelícíano martyribus adductíad torment& leones,níhí nocuerunt, "'haraco martyri blanditus eft leo,cuí maxímí prafidís iuffu datus fuerat ín pab Vitum,Modeftum,& Crefcentíam martyres quum Díocletíanus leoni obíeciflet deuorandos eft beflíam columba mítíorem ad eorum pedes fupinam decubuíffe,neg ulla ín re fanciís ínco daífe, 4j Ferunt ítídem leonem pedibus terram effodiffe , ubi conderetur IMaríze A egyptíace uer,iddig Zozimxabbatís mandato, Irruentíbus ín T'eclam uírgínem uría & leone , acerrímodnm fli&ulezna reluctata eft , folo feruandae puellz defyderio, IVlartínam uirí confularís filíam quum nulla terrecent catenz , nulla à fide uerbera dímouerent, nulle ad Apollínís cultum pollícíta índucerent: leo Alexandri imperatoris íuffu cauerna eductus, fcíe ad uírgínis pedes blandien da,armístp & iuba demiffis inclínauít,quí tamen ad inferendam mortem fueratfolutus, Dai gínis fub imperatore INumeriano beftíjs adiudicata lena cellam íngredíens, puellam abom ría non ferarum modo,fed fatellitum quoq tutata eft,Hac omnía Textor, lgnatíus epífcop tíochenus,ít€ Satyrus & Perpetua martyres leonibus obíecti , ab eís deuorati funt, ut referar €«|Leo idea marís maxime omníum refert,ut pardalís foemínze, Aríftoteles &€ Adamantíus, ut animofus & fortís eft ingenío,íta corporís forma íd pra fe fert, Adamantíus, Iracundumg natura,utpote fortiffimum,Cardanus. Leonumanímí, inquit Plínius,índex cauda, fícut & & aures, Nang & has notas generofiffimo cuícy natura tribuit.Immota ergo placídus , clemens dientí& fimilis, quod rarum eft:crebríor ením íracundía eius, In príncípíoterra uerberatuti! mento terga,ceu quoda incítamento flagellantur, Cum blanditur cauda habet ímmobiletíratusie roquatit,prímo terra; poftea dorfum, & fic ínfilit, Albertus, Vide etíam fupra capíte fecundointl damentíone, Alexander Aphrodífienfis problematum 1.144.ad quaftíonem cur plurimae malibus fuas peruibrare caudas foleant,cum notos fibí agnofcunt:& cur leo iratus coftas perdi uerberetatqp ería taurus;Quonía, inquit, dorfi medullà ad caudam ufg; habent porrecta , qu contínet animale, & motíonís authore:ígitur cum anímal notum fibí apnofcat , per caud& qual manum rítu homínum excípít,& parte fuí corporís mouet quz agilior & promptior eft. Leontmy £o & taurorum aníma,ut per íram affící poteft cum natura,(íc eandem naturá propterea mouctilib hementius cogít,ut etíá homines fepe manus,aut alíqua fui corporís parte per íram percuteremi mus.Cum enim ilíco ulcifcí animus nequeat , alio quoda modo feruoré fuum extinguit , (deli aut ftrepítu, aut alío quolibet generís eiufdé remedío,Hxc ille, Leone quid ígnaue facíat , flagdli femetipfum cauda excítat, Aelianus, Hoc & Lucanus innuitlibro r,Pharfalize, Cacfare ante tlall tum Rubíconis de ínuadenda patría cogítante,leoní comparans, ubí aít: | j Inde moras foluítbellí,tumídumtpperamne Signa tulít propere:fícut fquallentibus armis Aeftiferze Libyes,uifo leo cominus hofte Subfediít dubíus, totam dé&m collígít ram, IViox ubi fe fuae ftímulauituerberecaudz, ^ ErexítGp íubas, uafto & graue murmur híattl Infremuít:tum tortaleuisfilancealViauri ^ Hlaredt,autlatum fubeantuenabula pecus; Per ferrum tanti fecurus uulnerís exit, Non poffum prateríre eadem de re elegantillllfÜ etiam Homer uerfus ITíados ypíilon;quí funt huíufmodí: | pu éd'se d" vrigaibqe quewiag apro jp ác Xivzuc, dy v git ed ]Jotte Gopreroz fat wu ni diglhsu eie dic id pimptdPiris Foyer, UN irm iSt idady Aso) Bus kar (rtespliqi, ipn yard, arf &ppic ddrrue Tí yvert. ge d'eTei lgudiu squa vp If. Ov d srA d Upice a vo terae Gueiporeoolu — MusieTtu es d" cirsy vzrospuve pay Quan, TVAcwxiüop (ruegéid dt o qoB«ooy Bray, iq $ acypisuRwoc)et ius dglere pud, ny wet "riQvu ) &vdieüy f eos qiero sparse qr ép, HícínScholijsaddítur,Leo cauda feipfum flagellat Ei n 4 Lt *| 4 | De Leonc. D. Lail. 657 pet autem ifi cauda conditum ínter pilos flímulum nigrum ueluti corneum , qtió cttm pungítur, olore magis ítritatur, Haec uerba de Icone cauda fe flagellante citat etía V arintsín uoce T'aiot ioc fímili poétam proponere dícens , 7» uacy e», de 0t" d Jywvetoy,, Leonum genus alteruni :uíus eft, crífpíorety pilo, quod ígnauíus eft: alterum longius pilotp probióre, quod generofius "Arílot, In uenatu dum cernítur nunquam fugit aut metuit: fed etíamfi uenantíum mrltitudiz ere cocítur, fenfim pedatímás(Bed'sy,pedetentím) difcedit, crebro fubfiftens atcp refpecians; uero opaca,fugà quam maxime poteft uelocí,(e fubtrahit, donec in aperta deueníat tum rurz teíucedit,Sed fi quando locís nudis atq patentibus cogítür fugam aperte arripere,cutrít con rus, nec falír, curfuscs eitis contínens,ut canum íntenditur:cum ramen ípfe ínfe&latur,ubí iam pro jarit,infilit,Aríftot, Generofitas maxime in perículís deprehendítur : non ín illo tantimmo, uod fpernens tela díu fe terrore folo tuetur,ac uelutí coeríteflatur : cogíturtg non tanqui pería coactus, fed tanquam amentia íratus, Illa nobilior aními fighificatio quamlibet magna canum antí& urgente ui, contemptím, reftítansi cedit in campis & ubi fpectarí poteftzidem ubí uíre lta fyluast penetrauít, acerrímo curfu fertur, uelutabfcondente turpitüdinemloco. Dum fequís iniilit faltu,quo in fuga non utitur,Plinius, Nunquá terga uertít ín fagiendo,fed fenfim pede- tmd fe recipit, cum fremitu contra intuens, Aelíanus, Cum premuntur á canibus,contem ptím üt, fubfiftentest interdumancípíti receffu díffimulant tímore; id& aguntfi ín campís patentí jac nudís urgeantur: nam fylueftribus locis, quafi teftem ígnauiz non teformidantes,quanta pof tfefugafubtrahunt,Solínus. Cum ínfequuntur,nifum faltu adtunanzicum fugíunt, non ualet te Idem, Leonemaíuntcum urgetur non fugere a&zezii/tsy Guereespez]l eie vizi, íta Ut au totus ín fuga fit, & corpus fimiliter,ne refpectando quídem)fed qvzpozrzA Se (quo uerbo Ho tus utitur, comparans Aíacem uirum fortemleoni hoc modo fugienti) quod crebro conuertí fío- a "me d dro yir tortue Bay,d west Day 7i: GA cksAGQ- yeesp Aty&n s Qoa Gee IECMOU TU TULIT, 0 à Lysvic dMsey Gusta as ro oos Bat (oy alrridtsséne, V arinus. Sed degreffu leonis ín c.díxi, Ver omeríllíad, A, funt, Tocos« dE oreomfuvore &q? opihev Une toic Évzpo7rt Au ótdupQ- 9M yop (xz OA) fa £t éueBey, Oppianus de leonibus paraphraftíce díxit, esp và s pueri , GUseoQav ip dt veov'rott, les Aenea apud Homerum, rox t 27: uerezpovroAiu Qfyovisxizwpts,Scholía. Leo ín fuga d pícit retrorfum, Albertus:fed contrarium fcríbunt Ariftoteles & Homeri inter prés,ut íam cía- imus,quorum fententía ueríor uídetur, In fuga,eó quod exacerbatus eft, irruit ín anímalía oc« ntía;& quando fatigatus eft,uadít modicum & modícum frendens quaft dentibus, Albertus, unt interdum leones demílTa ínter crura cauda,ut canes, Aríflot. Albertus uero aliter,Leones, í;aliquando debilítati tíment & fugiunt, demillis aurículis,ficut canís;& hoc facíunt etiam lta amuifus eft leo,quí cum furem agerederetur,ut fetis horrentem afpexit, fugeret, Ariflot, Vaf us percufforem obferuat diligentiffime; ad quod allufít Horatius ín Bpodo fcribens, Quidut ca me íntuerís,aut ut petita ferrobellua? Verum eft quod dé eo narratur, percufforem agno atq ex obferuato ínuadere(qued & lupus facít,Niphus,) Sí quis etiam non percufferit, fed ín». hunc fi ceperít,cum unguíbus lacerat, nec ulla iníuría afficít,fed quatit folum: atqj ubi íta pera uit, dimittit, Arift, Vulneratus, obferuatíone mira percufforem nouit, & ín quantalibet multítu appetít, Eum uero quí tela quidem miferít(ed tamen non uulnerauerít,correptum raptatumas. tnecuulnerat Plinius, luftus eftleo,ínquit Aelianus, & uirum qui (elaceffiuerit, ulcifcendi m tenet;Prímum ígítur cauda fe íncítans tanquam flímulis admotís exacuit: deinde inuadenz ftit, c, ut Arítor.& Plíníus. Ecalibi,Euma quo iniutíam acceperítleo,probe nouit uleifci, S inuís ex eo ipfonon ftatím ultíonem ceperíttanto tamen poft iram retinet, quoad poenas pro ma jio fibi illato fumpferiticut rei teftimonio eft Iuba Maurus, pater illíus ipfius quí in tríumpbum nam admodum puer ductus eft,Is cum alíquando íter per defertamregíonem faceret , ur cente. n que ab fe defeciffetfub iugum rurfus mítteret, € (uo comitatu quifpiam , cum pracftanti nobilitas etum egregía pulchritudine adolefcens rei uenatorize non fmperítus,Ieonem cafu feciiadum uíam. aduerfum fagítta appetens,non ab íctu dírecto aberrauít,quin eí uulnus, non tamen mortem, t: Vulnereis accepto,ftatim fe fubduxit;:tumille quí uulnus eí ínfixiffet , und cum cx terís dia ,Anno vertente interpofíto,lubarebus,ad quas cum exercitu profectus fuiffet , praeclare gea dem uía regreflus eft ad eum locum ubí annoante leo uulnus excepiffet. Is (ané etfi in magna. nummultitudíne erat adolefcens,ab ínuadendís ramen cxterís fuum impetum fuftentauit: ila lunduntaxat qui fe anno ante lzfiffet corripuit, X furorem acerbifiimum,quem tandíu quam díxi, lallet,ín illum ipfumhomiínem peradolenfcentem,quem ab alijs internoffet,effudit, ac fímul dila inec illum quífpíam ab hac potuít calamitateuindícare, AtgrauiTima leonis ira perterrefadti, tuerunt,fugam quafíuerunt;Hadcenus Aelianus, | Et rurfus, INón ad uenationem, nec ad am eadem uíaleo & lezena profícifcuntur:caufam periti ad notíonem animalium afferunt, eos 1 tobur corporis effe, fuis ením eatenus uiribus confiduntut ik: non egeat alteríus. of dt CKUA. IW evenp(tridetur xeexs addendum)zfsa và dlyevzm BsAdUzs xo Spes: Bue dui, Gol Ünocur UgrItoy ollux, Hoc eft, Catuli adeo níhíl metuuntinfidias,& füís uíríbus confídunt,ut foli fine parentía 3uenatum prodeant, "d Sur : " i £j Lco qutlupus etiam Alberto) quamuis in edendo (uel cum efurit) ferocilfimus fit , tamen pa« 658 —— De Quadrupedibus ftus & fame iani uacans , facílís mítisig maiorem ín modum eft, Ariftrotels, A prima etate eigy factus,cum manfuetifTimus eft, tum uero eíus occurfatío facillima et iucundàa:lufionibus delectan quiduís, módo id füo altórí gratum effe fentíat, libenter fuftínet, Aelianus, Etrurfus, Cíbo comp tus manfuefcít,& fimul lufíonibus delectarífertur, Leo perfacilís eft adludendum; fed ludíeig frequenter malé éxeuintnec abite multum temporís ludum deferít, Albertus, Leonibus manusmm gifter inferít,ofculatur tigrím fuus cuftos,Seneca ín epíftolis, Et rutfus , Tígres leonesty nunqum feritatem ekuunt,alíquando fubmíttunt, & cum mínímé expectauerís ,exafperatur toruítas mitíg: ta, Leones iugum fubeunt,Plíníus: Víde capite quinto de leonibus ad fpectacula adhíbítissubiM Antonium prímum eos íugo fubdídí(Te dicetur. Plutarchus ín Politicis przceptís , Annonén ctum fcribítuértere folum exiltj caufa; quod ín expedítioónibus leonem haberet exéVepopop,íd e cínas ferentem:uelutí effet íd argumenío,eum zvpavvixa Qeoveiy id eft ad tyrannídem afpirare.] níthiftoriz Plinius,fed alíter,Catlíus, Prímus autem hominum leonem manu tractare aufus, & dere manfuefactum, Hanno eclaríffimis Poenorum tradítur:damnatustp illo argumento, quo hihil non perfuafurus uír tam artificis íngeníj uidebatur ; & male credi libertas ei, cui ín tant fiffet etiam ferítas,Plinius, Flanno Carthagínenfis leonem,quo ad uectíones farcínarum ute habuiít,unad cum Bereníce imanfuefadus leó uíuebat,linguat eius facíei blandiebaturleníterg, flergés , ac complanans rugas, demulcebat,cum ea& ín menfa conuíuebat, humaniter GC aptecom dens, Onomarchus Catanz tyrannus etíamleones habuit conuídores,Aelíanus, Etalibi, InEl imzra regione templum eft Adonidis,ubileonés tantopere cícures funt,ut eos,qui ítitra cemplü diuntur,arhplexentur,& adülentur, A tcp etíam fi quís edens appellet; tanquam inuitatí conuíire . accedunt, & acceptis qua eís prabuerí tjmoderate dífcedunt. Leones ín Indía;fi capiantut,tmantie fcunt quídem,modó ne maxímí fint : tum ueró adeó affuefiunt loro , ut facile fimiliter atqy canesad uenandos ceruos;a pros,tauros,& afínos fylueftres duci qu eanrfagacíffime eníri (fícütaudio)od rantur,Aelíanus, De Amafide Aegyptiorum rege ín leonem inutato,quíi manfuefadtus ex lorum lutí canís ducebatur, & c.ut Philofiratus fcribít,dícemus in Philología; Leones (inquit Apolloni apud Philoftraturh libro 7.) quos ianfuefcere uolunt homines ; iubebat Phraotes uerberíbusmi cxdi:am récrudefcere uerberibus illos aiebat , INec rurfus blanditijs nimíum leníendos puta quia fic nímíum fuüperbí euaderent. Opínabatur ítagy blandítías minís permixtas facilius adio optatos íllos poffe deducere.Id autem nos non pro ferarum duntaxat manfuefactione díxerimusft tyrannis quafí frenum quoddam íníjcímus; quo fi uténtur,à medíocrítate nunquam aberrabunt . Leodomandus,canículam íuxta uerBerandam uídens, difciplina ímbuítur, Albertus, Elybemm éte folítaríus quidam leo (pavos ems ut uovóAuxG-) niues & frigus uitandi caufa caprile íngreffusditg ftores eo uífo de fe tnagís quàm caprís folicítítmagnotQ in metu conffituti Iouem feruatoremíym bant, Atleó nocte íllic peracta,nec capris,nec uírís lcfis,mane difceffit, Vnde lztatí capratij fim crum (eonís fcilice) lou dedícatum à quercu fufpenderunt, Author incértus in Epigrammatisty Leones ín delicijs atcp ítem leopardos. habuiffe natratar Heliogabalus,exarmatos cícuresqprgln íta inftítuerant manfuetarij,ut ad menfas fecundas iufli accumberent ex ínopinato, nemine coni exarmatas effeferas,Cxlíus, Helíogabalus ebríos amícos pleruncp claudebat, fubíto not nes & leopardos & uríos exarmatos immíttebat , íta ut expergefadtí in cubículo eodem, leond fos,pardos cum luce;uel quod eft grauíus nocte inuenirent,ex quo plerícp exanímati funt, Lamp dius. Etalíbi,Iunxít fíbi & leones,matrem magnam fe appellans. É 4j Giradientes,mucrones unguium uagíniís corporum claudunt, ne acumina attríta tetumda tur. Hoc adeó cuftodiunt, utnon nífi auerfis falculís currant, Solínus: ut ex alijs etíam ín CUll V eftigia leo quá callide obliteret & diffimulet,ut fallat uenatores,ne catulos in cubili deprehtdin fupra hoc ín capíte dixi ín mentíone amorís eíus ín catulos, Veftígía fuaterram cauda fpatgtis operit ufc ad latíbulum fuum,lorach. Leones ín Mauritania muliebribus uerbis repellí,éíusqge tis linguam íntelligere, Aelianus hís uerbis afferít: Cum homíne Mauro & alíarum rerum cofit tatem quandam habet, & aquam de eodem fonte bibit, Huncaudio,cum uenandi ratíonefalfü mepremítur, Maurorum domos adire,ibi fí uír adfit,illum ab ingreffu prohibere:uity procul a (in domo ís abfuerít,& fola mulier ad domum tuendam relícta fueríthanc obiurgatorío fermof lum ut ne ulteríus pergat; ínhibere:illiqpíta moderari,utis contineat fefe à progredíeno, GC miim famís immanítate efferuefcar Intelligit fané leo uocem Mauryfíam, Vérborum quibüs multe riem increpat, huiufmodi fenfus perhibetur : INon tepudet, cum fisleo ominíum anítnalittint meum tuguriolum,uti pabulum tibí concilíes,mulíeríi fupplícatum ueníre , uíceq hoininís comp? inale affecti ín muliebres manus refpicere,ut muliebri miíferícordía dígnatus,que tibi opus funt quarís:quem potíus ín montibus ad captandos ceruos,alíat anímalia ; quee ad leonís paftump nent,exerceri:non autem more canículí ínfelícis uictum quarítare oporteret, His quafí cantíohl mulieris leo excantatus;afflíicto anímo & uerecundie pleno, fenfim oculos ín terram deíjcíensjtm rationibus uíctus,dífcedit. Neq uero,cum equos & canes ob conüictus communitatem minace mínum fermones intelligere, & tímere aídéamus,mirum uideri debet, fi leones Mauros homiífltsl telligant,& uereantur.Cuíreiteftimonio (unt pueri eorum infantes, quos fimili atqp catulos leon - Delcone D. Libl. Ó5Q0 rality uictus ratione uno eodemá tecto alunt, Ciramobrem leones Mauryfías uoces Intellígere yneciíncredibile,nec preter opiníonem exiftimandum eft, Hxe A elianus, | à «eo eufufuis fer carníbus gaudet, maxime ueró cameli,Phíles, Camelicarnes à leoníb, comedi teftimonio eft Hecodotus,cü ín Xerxís camelos,qui commeattüi portarunt,dícit leones ínuaa ex alijs animalibus nulla, neq: umenta;neque homínes attigifTe, Aelían, Herodotihac dere n camelo recítauicapite quarto. Leo onagrum odit & trenatur, Albertus:níimiírum ex Eccle fcapite rs, ubilegimus, V enatío leonum onager, Bubalides caprearum generis inuadít, Op, Leo, íam fenex praefertim, (imías captat partim cibí, partím remedi) caufa , utin c, dixi, ypus ceruaríus (thos) ínímíci funt:cum enim c«.rnealantur uictum ex eifdem petant necelTe Ariftoteles 9,1, Albertus proleone híc lupum ínepte ponit: thoém uero, íd eft lupum ceraaríam oznominat, Diffident thóes & leónes,Plínius, Thóes commitlos (clariffima fama)leones Et Ibitre aftu, & paruis domutte lacertís, Giratíus.. Cum leo ínfidías bubus molitur , fuo robore prue lenter utitur:nam nociu proficifcens ad flabula , forttudine fira omnes quidem exterret , unum ut at,Aelíanus. Iphícrates fcribit leones elephantorum pullos ageredí, quoscum uulnerariüt, atribus füccurrentibus fugiant, las ueró cum filíos fanguine maculatos uíderínt , eos interfis cones poftmodum reuerfos cadaueribus uefcí, Strabo. Sí elephantos, dum ín uenatíone fü equentes coactos leones forte perfpícíant,alij 4l tanquam hínnulí ab elephantis fibi íncrea er tímentes,fefe in fugam conijcíunt,Aelíanus, —€| Canes Indicírobore & animo tantum tia talijs fere beftijs negledis leones tantum fibi pares ad pugnam & (e dígnos antagoniflas exis t, ut pluríbus ín Canís robuflihífloría commemoraui, Lauzani feram apud folum autho- libridenaturís rerum ínuenio,ut V íncentíus Bell, cítat ínter quadrupedes hís uerbis: Lauzan£ imalà cuius crudelitate nulla beftía effe tuta poteliinam & ipfum leoném omnibus formidabís terít,fuo tame generi parcit,in cetera graffatur atcp relíquas beftías depreda£, Et cà hec fcelus perfequatut,propríz tamen íniquítatís non meminit,Xe, Ego lauzani;(i qua eft ita dída fe 12líam quàm tígrín effe coniecerím,ut unam omníum fzuilfimam fimul & robuftitfimam , ci phanti ueftígía (pernat, & nonnullis in locis duplo mafor leone reperíatur, Martíalis quidem - 1 etíam ferum atíoríde cicure difcerptum feríbit, Leonon folum rugitu fuo careras te:ret fe d & prada femper inhíans, caudae (uz defcriprione per füimmiim puluerem auc niuém protras rculum defcribit, cufuscircunferentiam tranfírenon prafümuntbeftiz iaclu(z, Liber de nas erumtrídículé quidem, ac fi leo magíam calleat, Etrurfus, Ad leonis rugítum animálía omnía gradum,etíam qua eum nunquam uiderunt uelexperta funt, Irem Ambrofius, Vocí eius t)tantus ínef cerror naturaliter,ut eríam animantia quz per celeritatem ímpetum eius etaa ipeffunt,rugiente eíus fonítu uelut quadam uiattonita atq; íGa deficiant, Et Gloffographus ba propheta Amos, Nunquíd rugier teo ín faltu nifi habuerit pratdam? Leo, ínquit, cum lame Ii uidet praedam, dat rugitum,quo audito ferze ftantfíxo gradu ftupefactz, Corium leonis oríolupí pofitum, depilat ipfum(hocetíam de hyaenz ac pardalis corío fcribitur )& fimiliter as ia, Rafís & Albertus, Leo ueneno ferpentis occiditur. Exímía leonis pulchrítudo per coman icis toros excutitur, cum fübíto à ferpente os pectore(tenus)attollítur : í tag; coluber ceruum yfed leonem ínterficít, Ambrofius, Leolcorpíonem ubieung uiderít uelut hoftem üítz fus fu Xabhorret, Albertus & Phyfiologus. Exiguo fcorpionis aculeo exagítatur, Ambrofius, Aw'ó toy ueysles ueytsoe a, e] upaan op Ntoverte xovrünl(ero, 6 de Acuy Rye ud, uoi ri Atm. mOc Xuuvity dl. Acylerie ín uita S. Marcelli ut cítat Suidas, Leo pro mure(id eft uifo mure)fugit, Rafis in Af te; Aríftoteles deleone fcribit quód alíquando vy,íd eft fuem(non uvy,íd eft murem)rimuerit, acitauí, — dde anc " ME Galli terrori funt etiam leonibus generofiffimis ferarm, Plinius, — Tale & tam fam aní« llínaceorum críftae cantus& etíam magís terrent,[dem, Leonem (imul &batilifcum gallina agnotertoreafficit, Aelianus, Etrurfus,Gallorum cantusleones & miluos exterret , metu cosexanímat. Tímetleo gallum "sr eo uifo fugit, Zoroaflres in Gieoponicis 1$, m,& maximealbum ueretur, Ambrofius, Album gallumleo tímere dicitur , forte propter Ícontraríetatem:uel quía bafilí(co fimilis effe dícitur, Albert,lí, sg, Anímalía fünt folaría mul elutleones & gallí, cuiufdam folarís (uirtutis) pro fiia natura partícípes. Vnde nímirü eft quans inferiora ín eodem ordine cedant fuperioribus, quamuis magnitudine poténtíatp nor cedant, ferunt galltim à leorie tímérí quàm plurimum & quaficolít cuíus reí caufam matería fenfüue arenon poffümus:fed folum ab ordínis fuperni contemplatione:quoniam uidelicet lolarís pre uirtutis conuenit gallo magis quàm leoni; Proclus íilíbro de facríficío & magia, Galluim quía iaxime Solare animal effe,ín hiftóría eius pluribus docebo:leonem uero cum Solís natura co^ are; ín Philología ex Macrobío, Huc pertínentetíam hzc ex quarto Lucretíj carmína; Quin ngallum nócte explaudentibusalís Auroram clara confüetum oce uócare, Quem nequeüt icontraconflareleones, In&ituerí:itacontínuomeminerefugaí: INimirumquia funr gal« corporequadam — Semína:qua quum fintoculís immiffaleonum, — Pupillas ínterfodiung dolorem Prabent,ut nequeát cotra durare feroces. Giallínaceo ure perunctos,pracipud lium fueritíncoctum,panthera leonest non attíngunr, Plinius, AND —- ó60. | DeQ uadrupedibus. 5^ «| Deleontophono,qui urínam leoni exítialem fpargít: & efcis admixtus eundetn íóterí, &um eft capite precedentí, Círca Carras oppidum campís & frumentis incenfis, exufte f plurima, maxímceép leones per ealoca fxuíentes,immaniter confumíuel cxcarí fueti hoc modo] ter harundíneta Mefopotamize flumínum & frutecta leones uagantur ínnumerí,clementía hyegs ibi molliffima femper,innocuí,. Atubí Solís radijs exarferít tempus,in regionibus zflu ambufig pore fíderís & magnitudine culicum agítantur, quorum examinibus per eas terras referta funtg nía,Et quoníam oculos,quafí humída & lucentía membra, exdem appetuntuolucres,palpebran libramentís mordicus íntidentes, ijdem leones crucíati diutíus , aut fluminibus merfi (orbenmmps qua remedij caufa confugíunt:aut amífTis oculís,quos unguibus crebro lacerantes effodiuntyim níus (Cxlíus legít,ín amnibus) efferefcunt:Quod ni fíeretuníuerfus Oriens huiufmodi beflsgbo daret, Ammáíanus Marcellínuslibro 18, Strabolibroi6.circa Meroen fimilíter leones fub Cange tumà maxímís culícibus expellifcríbit, —. ÉÉ qr Leoni pauída funt ad leuíffimosfirepítus pe&ora,Seneca, Etrurfus,Cutrículimote tum ueríata facíes,leonem redegítin caueam. Terrent eum rotarum orbes círcumadti, currus nes,Plíníus, Extatelegantíffímum Alczí decaftíchon ín facerdotem Cybeles,qui obuíumji te leonem tympani fonitu perterrefactum euafit, Anthologij i, 5s. & rurfus aliud Antipatri hicab Alceo uaríat;quod facerdotem Cybeles frigus & níues uítandi caufa ínterdíu leonis íngrefíum aít,& leonem fub uefperam reuerfum tympano (ex bubalo corío) terruiffe, Sim pos terrerí ín ipforum hiftoría dicam, "Hrs dt «gx vvwvrova ug xvuDathec,evd vy Gp Nol rodrmyt ei d'&uo, «gi Aso), up. atvio, ups Uoc, Pollux 1o, 43. quí locus míhi obfrurus eff, cumaliás,, tumguo neq ex praecedentibus necp fequentibus uerbis certi alíquíd;quod huc facíat, colligere poffi m. Vi rum eft quod deleone narratur,igne przcípue formidare,ut Homer,quoc teftatur,cü dicat tes&p faces,quas,quamuís fxuíat, horret, Aríftoteles & Aclíanus: Graecos Flomeri uerfus recit fra in H.c.Leones cum fíntnatura uehementer ígníta (anteríore fuí parte) unde 8C V ulcanogbfla ryptijs facrícenfentur,ob copiam interiorís anís.egerrime intuentur exteriorem, & fugiunt; Adi upus etíam ignem filícibus excufum fugit, ecentíor quídam, Ignem metuit leo,utpotenatünft uídum animal,Philes, T'errentleonemrotarumorbescírcumactí, & gallinaceorum críftzecanal etíam magis, fed maxime ignes,Plínius.lgne etam in retía adiguntur , utcapíite quinto dicamity natíone ipforum, Leones perSolemíngrediacríorem non patíuntur:funt ením acíe oculorüma tíufcula,& ígnem ínterdíu fjdem ob eandem fugiunt, A phrodifienfis, Vrfos leonest mappagm ritat,Seneca, Leo calcatís folijs ilícís ftupefcit (torpore tenetur, JA elíanus,Zoroaftres in Giegpy Sifuper cortíces quercus calcauerítleo,formídabít continuo, Aefculapíus, Leo tímet lignumgls dicítur fethin,R alis. — Atvy dE yaoi 7 d]oipes To riw ovo ,. à SwÜpset xeavoy, voit zrericots "n retro bh Item fí conculcatuel appropínquat modo folijs fcillae herbe , torpore capitur, Aelíanus, Elleboni & fquilla canes & leones plurímos beluasip ínterficiunt,R afis, Democrítus adamantida het nominat, Armenía Cappadocíaqg alumnam:hac admota leones refupínaríi cum híatu laxo caufam effe quod conterí nequeat,Plíníus, INauís ín qualeo dormit, mergitur plus folítoreodtmü perrecto,rurfus fitleuior, Aefculapius, . qj Oppianus (cribit audíffe fe àáleontocomis, Admin xeiex qeodu calvo: Move. Nope Solo v8 eret Avyeay (Forte Avd) e ysveri 9uoay , Ali authores yam d uim foporíferamín dextra manu habete aíunt, "ELT - Ó — —. —————————————X HERR — A -———X "NES —— ^ sm — EE -—- A e cT « Tartarileoneshabent uenatíonís cum canibus focíos,ut fapra in 5. disi, Magnus Cliamtiipe rator Tartarorum, leones maxímos atcp pulcherrímos habet,ad uenadum índuftríos, PaulusVtnt tus, Leones Indící,ímmaniffimi quídem funt, fed captiadeó manfuefcunt (modo nc maximillili loro affuefactí, facile fimiliter atcp canes ad uenandos ceruos, apros,tauros,& afinos fyluefltadlt queant:fagaciílimeením eos odcrarí aiunt; Aelianus, ) | . Q[Indíci canes & alij quidam uenatores robufti;tauros, apros € leones agerediuntur , utif num hiftoría docuimus:maxíme ueró íd facíüt, € tigribus concepta canes apud Indos & HyrGitb Et truculentus Helor certare leonibus audens, Fr. Mantuanus de cane, 1n prouincia Gingilft gno Chamregi Tartarorum fubíecta plurími funtleones;ij& magni & feroces:fed ín eademiegll canes tam audaces & fortes habentur,ut non uereantur leones ínuadere.Et fzpe fít ut duocante d uír fagíttaríus equo ínfidens leonem fternant:znam quum canes leonem ade(Te (entíunt magnolia d tu eum ínuadunt : przfertím uero quando fcíunt fehominís auxilio fultos , non definunt matti leonem ín partíbus pofteríoribus atq; cauda;Et lícet leo fepe ríctum illis minetur;huc illucqittt tens,utillos dilaceret;tamen canibus magna cautela fibí prouidentíbus, non facile ab eo lcedunti praefertim cum ínfequens eques tunc leoni íaceulum ínfigere fludeat,quando canes trucidate tur,Fugittamen leo,metues nepropter cant latratii alij quocp canes et homínes puocenturintll Eit fi poteft, recià ad arbore aliquá fe recipit,ut ea propugnaculíloco à tergo fruat, uerfod rídil tra canes tota uí fefe tutat. Bques atitaccedens jppíus,no ceffat iaculari leone, donec interfic anímaduertit leo íaculátis íctus donec collabat;uíq; adeo faciunt canes ill negotiti, Paulus 2:49. ( Leo fi in uenatu uídeat, erubefcens dare terga;fefe paulatim recipit, (í multitudineo tur; Kemotus ab afpectu uenznidti fugam propere molítur,turpitudine abíconfíone purgat E-- Delon. E. Lib.]l. — &ei ins, Baltircaret ín fuea; quo utítur dum quidinfe&arur, V eltigia (ua callide obfítetat & diffimius laut fallat uenatores;Sed haec & alía quzdam qua ad uenationís eius hiftoriam referri pofi unt,capí£ "requarto enumerauí, ' Siíuenatorí(inquít Pollux)cum alía fera quàm apro res fit,pedíbus non tanto eruallo díuarícatis(contra aprum pugnantem uenabtilum tenere íufferat finiftro pede pramiffo, |pofleriorem dextrum pedem tantum ab illo díftare, quanto ín lucia interuallo uti mos efbftare o; "inam ferze quaedam, ut pantherz & leones, curfu ad uenatorem ufq; delatz , cum prope funt. unt.Dírígendus eft autem íctus ad pectus & cor, tanquam uulnere ín íllís éoín loco maxímé le, - turo, Leones,ínquít Xenophó ínlibro deuenatíone,pardi(zaod'aAeclynces,pantheres (rv urfi,& alíz quaecuncy eíufmodiferze,in locis externis(extra Graecíam)capíuntur círca Pangaee iontem,K Cittum fupra Macedoniam:aliz in Olympo,IVlyfio,& Píndo:alíz ín Nyfa fupra Sy« & adalíos montes quotquot ídonei funt generís buíus anímalía nutríré. Capíuntuür uero para montibus aconítico ueneno, propter afperítatem regionis, [a d'vatvelsp (quod ea fcilicet aliud jenandí genus,utper retía & canes,non admittat; ) Hoc autém eare mifcentes; qua quz delectas fera, urenatores illís obijcíunt fecus aquas,& fi quíd aliud adíre confueuerínt . Partim etíam quae luin plana defcendunt,íntroclufe (exa dro», id eft exclufane redítus ad montem eís patear) & armís,nec fine uenator& difcrímíne capiuntur, Sunt quibus & foireas latas ín orbem ducüt, inmedío relínquentes profunda tetra columnaim, cuí capram fub noctís tempus relígatà fuperpos iunt, X foueà ramis(vAs)círcüfzpíunt,ne uideri poffit,nullo aditu relícto, Illa: audita pee noct€ uos ipe obambulant, & ubitranfit& non ínuenerínt,tranfiliunt & capiunt. Oppianus leonituena tres modos defcribit, ds & Belifarius, fed imperite traftulít:eorü prímus ex Xenophóte quot irecítatus eft, addemus tam& ex Oppíano quogpinam ín nonnullis uaríat fecundus ígne, tertius rellis fit, Primus igit modus,ut Gillius fere ex Oppíano transfert;huiufmodi eft, V bíleonis ex fpe ka ad aquam proficifcentís trítam uíam Libyci uenatores obféruarunt, (uxta illam rotunda feroa. 1& amplam facíuntzín cuíus medío columnam excítant(éJungAovoy;profundarn terre columnam, Dophon:)de hac agnum lactentem fufpendunt,fofTam maceria cíngunt(Aluaemp "OVYEo var fo oro tgo pyA&xso5?)ne cum appropínquat fera, dolofum barathrum uídeat, Aenus fublime fixus, fame imleonis cor balatu íncítat;accedens igítur,nec díutíus círca maceriam uerfari fuftínens ; flatím ifilit, X inopínata fouea excípiítur:qua íam ínclufus ín omnes fe partes uetfat erigens ( ad efcam quamut euadat)& furfum uerfus impetum facit, Hac Gillius:fex autem quí fequuntur uers i(it, quí etfi obfcuriores funt,& dubitari de eís potéft,ad eundem ne tienatíonis modi adhuc ineant,an nouum praffícribant(quamiis ením Oppíanus tres tantura modos fe defcribere profi it, Aethiopícum quí ultimus eft tértíum uocans,tamen fierí poffet ut pro uno habueríi duos dis ueifos quítamen ambo per foueam fíunt,) Graece faltem à nobis adfcientur: ——— OÍ dU apa cx minc TuAxuy O7 apnea dte Ayettligdle doxouy corrueTUO) UU dukCÀS "WBactkpiwos sqz9iow SUspodoc ruri usasSpn, Off kéxecs dUAoy louslewrdt: &d'od ate, lUzaooy tx/BiSoore dbxdÜpuquG" aizi. AVE, Qc els uqu aput yurUD A Bvoy groAudblasoy ety, | X isAsSex uerfutertío quid fibiuelit no affequor. Kxaezpoy quidem genuseft inftrumeti quo pifces Japiunt,naffa nimirum: forte efcam,carnem fcilicet;affatam(ut lonpíus etíam nidore allicíatur)ue res in talí quópíam inftrumento ínclufam(ne ab auibus autalijs terís rapi poffit ) demíttunt lo^ Ion fouea,ubí uellaqueísimplícet Ieo,ucl alioqui proptér profunditate euadere nón poffit, V erfu timo pro cus» fortelegendum d'au hoc eft domítus,captus uelocciífus eft, Hís coniecturis íntes utemur, donec uetus alíquís codex manufcríptus melíora nos doceat, Altér uenationís modus ionem,híc eft; Quíiaccolunt Euphratem(inquit illius ex Oppíano )léones hoc modo uenan Venatores partím ín equis fortíbus & charopís(de charopo oculortim colore tiide fupra in Leo Qut quétum celerrími fint, tum folí audeant obutj leonibus ire,curti ceteri equileonum afpecta onfuftíneantipartím pédítes retía tendunt, Borum trés ín ínfidijs collocatí àd retía frequentibus amentís fuffulta manent:unus ín medío,altj finguli ín titrocs retium corntrita ut Ís qui ín medío E. (143 Pp 9s ITO CR z ? VI pdt... A orE áb , Oos SN /d x 77. itíng; extremos alíos audire poffit, ^róxsep vU uf arre zvzigorevótxendpouy, Cosoy Gd nij TUtbio 0 Awss:alij morebellíco círcumfedéntes , pícéas faces ardentes ín dextraín (íníflta clypeos t:nam & js concrepant,& incredibilem facium obiectarum metum ferís inrjcíunt, Itacs cum 1es pariter equites círcumfuft,inuadunt,& pédiítes cuim ftrepitu fequuntur : léones uociferatíos enatorum terrítí,non audentes refiftere, cedunt: & tüm ígnís miétu,tum uírórum,ín retía íncura ccomprehendunturtfimilíter nimírum ut pífces noctua pífcatoribusigne ínretía adíguntur, lertíus denícs modus uenandií mínori labore (eiuz&",miíhi alpha híc &aezirSp uidetur) apud Ae pes ín ufu eft, Nempe quatuor uíri robufti (cutati;& lorís unditp muniti, capite galeatí,ut ocu Bntum naresty & labía appareant,flagellorum uibratione leoníin fpelunca íacenti obftrepunt: I8 Icindienitatem nofi ferens,ore híanti atcp imminentí,inflammataQ ocilorum flagrantía , mag; notum rugitu erumpít, o tanquam procella & turbo ín eos celeriter itruít;illifirmo conftantits aní eam tempeftatem excipiunt: Atque interea cum ís unguibus & dentíbus eorum quempiam ape t,alius retto laceffensleonem percutit, & fublato clamore uexat . Tum idem confeftim relicto quem iam ore ceperat , ad pofteríorem os retorquet, Alij aliunde irrítant;:atísmartium robur ,huc & illgc áxuit;hune quidem relinquit;alium uero fublíimem corrípit: Luis longo las DOS De Quadrupedibus bore fractus, & f; pumam ín ore aeens,decumbit, acnímírum humi ftratum, & tam valde qui uínculís conftríngunt, & tanquá aríeté à terra tollunt,Hactenus Oppían, esgéeou d? ien uie n5, us yuarip Ga pt etynuos mp Gigje uae, Pollux, Hoc eft ,Capitur leo,dífficillimé quidem adul non Xin aut pedícís(nam z&yv« uidetur idem quod zer, hoc eft,ut V arínus expor t; 0 ipsvrap:quidam ín Lexíco Grecolatínorete exponít)fed machínamentís quibufda & dolis Leone etía laqueís intrícarí ínuenío,ad pal& alligatís iuxta loct& alique anguft& per que tranfirefolen&eut de Creicen1o,s1, Capereleones, inquit Plín.arduterat quondá operis, foueísái maxíme,Prínepy Claudij cafus ratione docuít,pudendá pene talís fere nomine, paftoris Getulí fago contra ín. impetum obíecte:quod fpectaculü ín harená protínus tráslatum eft, uix credíbili modo tor; tanta ílla feritate, quamuís leui íniectu operto capíte,íta ut deuíncíatur non repugnans:uidel mnís uis conftat ín oculis, Quo mínus mírum itd Lyfimacho Alexandri tuffir fimul íncluf gulatum leonem, Item alibi, INuper inuentum , urforum ín harena € leonum ora afpero cantbo,tantatp eft uís ín aflríngendo , utnon queantmordere, Caffiodorus líbros, V: quomodo contra belluas decertaretur , fcribens,fíc habet; Alij tríbus,utita dixerim, difpofitis, lís,paratam ín fe rabiem prouocare prefumunt,ín patentí area cancellofis fe poftíbus oceulentegm do facíesmodo terga mófirantes , ut mírum fit euadere,quos ítareípícís per leoni ungues dente . uolítare, Quibus cibísuel efcis leones occídantur,capíte z, dictum eft, pa E «| Leonum fimul pluríum pugnam R omz prínceps dedit Q.Scaeuola, Publii filius;in curl lítate;/Centum autem íübatorum prímus omnium L.S ylla,quí poftea dictator fuít,in praeturagPliy, PrímusL., Sylla ín Círcoleonesfolutos dedít, cum alíoquín alligati tune darentur, ad confici eos miffísà rege Bocho iaculatoríbus,Seneca debreuítate uítz, Poft L.Syllam (inquit Pliniusjbon peíus Magnus pugnamleonum ín círco dedit fexcentorum , ac ín ijs íubatorum c c cx vost díctator quadríngentorum, Pompeíus R omz uenationes exhibuit, quibus quíngentí feo! Plutarchus ín uítaeíus. lugo fubdidíteos,prímusi R oma ad currum íunxit M. Antoním dem cíuili bello, cum dímicatum eflet ín Pharfalícis campís , non fine oflento quodam t generotos fpírítus íugt fubire illo prodigio fígnifícanternam quodíta uectus eft cum mi ríde(citbarceda, Crinitus, fupra monfira etíam illarum calamítatum fuít,Plínius, | Ant He lus quaternos canes ad currü íunxit:eoQ modo uectatus eft;ldem leones iunxit, Cybelenfeg lans,Lamprid, Leones nó manfuefactos exarmare cófueuerant, utolim Helíoeabalus:qu et unguibus exectís,tríclínijs etia, cpulantib, couíuís,eos ímmiíttebat.Sed exarmare,p mapfüdim quídá díxerüt,Grapald. Antonínus Píus cétü leones una mifTione xdídiítlul.Capitolin, Eit fub Gordiano Romz,leones manfuetí fexaginta, archoleontes decem,lul, Capítolin, Archoltont quos fuifle conrjciamus,ín B .díctum eft, Acilíü Glabríone confule ín Albans Domítianu uit per Iuuenalium feftos díes,quos ínibi celebrabat, íuffité cum ferociffimo leone ac uife gnítudinís congredí.Sed prudenter ín pugna prodíens Acilius feram confecit: (d quod | poéta dociíus exfequitur,) Caius ex Díoníshifloría, ExtatIVlartíalís carmen libro octauodetu mío quodam leone per Domiítíanum exhibito ín fpectaculo, huiufmodi: Audítur quant& IMaffyla perauía murmur, Innumero quoties fylua leone furit: Paliídus attonítos ad plena mapalía paflor ^ Cum reuocat tautos,& fine mente pecus; Tátus in Aufonía tremuit modo terrorarena, Quis non effegregem crederet ? unus erat; Sed cuíus tremerentípfíquogsíuraleones, ^ Cui diadema daretmarmore picta INomas O quant& per colla decus,que fparfítthonore, Aurealunatz cumftetítunda iube? — Grandía quám decuit latii nenabula pectus? Quantatg de magna gaudía morte tulít£ Vnde tuís Libye tamfelixgloríafyluis? — | A Cybelesnunquíd ueneratille íupís? Anmagiís Herculeo Germanice mifítab aftro Hanc tíbí uel frater,uel pater ípfe feram? Lepus fugit, fus & aper evéjsyrvzwa , leo $qeguz , Pollux de uenatione uel pugna anímaliüfül bens. * | | : €| Sanguis hírcínus adamantem emollít:item leoninus,Eft ehím inter czteros horum fang lidiffímus, Adamas autem cü frígídus fíccustp fít, ab eo quod fibí maxíme contrarii eft pr? uincítur,Simocatus, «| De pelleleonina,qua fe quídam ueftíerunt,dícam ín ge, , E b Rapacium omníum carnes declínantad ficcitatem;que facile ín corporibus bilem atram get maxíme uero pra cxterís fmprobantur lupínz & canínz,g corruptos gíenant humores Rab nínacaro catetís eft calidíor,craffajgrauís & difficilisttarde digeritur,Albert.)Ifaac, Dolorcu fione(et ínflationeuentrís generat,Ide & Alber. Calídíor eft qua canina, fi imult fícca:prodeltlne bo paralytícís(uideín G,)Albert, Agríopbagi populiín Aethiopia,pantherarü& & leonum calf y ueícuntur,Plín.& Solín,dictiiutapparet) quod anímalía edant agría,id eflfera, Barbari íntetbal caíü monté et fluuíüi Cophena,A polloníio et focijsleonit ac pantherarü carnes donabant, Philolltst G. | . Sanguisleonís confrícatus fuper cancrü,curateum,R afís & Albert, Leonis fanguine fiquisto! pus fuumlínierit,ab om nibus befiíjs erít tutus,Sext.fed Plinius hoc adipi leonís adfcribít , ut pat poftreferemus, q| Quicarnesleonís decoctasmanducat; phantafmata non patient,Sext, Le DeLeone. G. Lib.l | 663 yntaflícos fana, auri dolori & cuíuis alij prodeft, Aefcufap. In cibo paralyticos iuuat, Alberi, ais ex elaborato leonis auclüpi corío calceos geftetpedes non dólebit, Galen. Buporifl, 248, dagram, Si quís lederít (uper pellem leonís,recedentàb illo hémorrhoides, Aefculap, q[Leos pingue curari óportetut taurorum, Diofcoride tefle: V ide in T'aurihiftoría ex Diofcoríde &£ 0, Diofcorides cum fcrípfiflet, adipem omnem excálfacere, mollite,rarefaceré:taurinü autem anti aflríngere,fubdít:Barunde uíríum compos eft,bubulus,uítülínus,leoninus:fed adípé tau onaftringere fuo loco probauímus, Kecentíores quida obfcuri authores, Diofcorídís uerba; apud ipfum non reperio(uera tamen effe nó nego, & ex Galeno fere fumpta uideo)cítát hec:A leonis calidíor eft cj ullius quadrupedis,etminustlego magís)éxtentar, Inueterarusetíá calídís , Hoedorü adeps,inquit Galen.minus tum calidus tum ficcüs eft, quam caprarti;fed et caprari is dj hítcorü;etrurfus hírcor& minus qp leonü.INam horü adeps omníti prope quadrüpediü adipe tíus dígerít.INà et calidítate extipérat,et partit tenuitate, Itacp (i ipfüm imedicametís àd ulcera legmonas couenientíbius cómiíícéas,nó modo níhil adíuueris, derümetia leferís,nimirüi addíta aiorí dj couériat acrimonia, Inueteratiís tame cumoríb.atgy (cirrhi in more induratis, ti neruorum iruaturís (ancylas Girecí uocábetín fumma quecung, fcírrhófa funt,ijs aptiffimus eft,ín.gbus fané mé apparet efficax fuíllus, T'aurínus att ab utrotp ex &quo díftat:it quáto calídíor ficciorá fuil tanto fupéret aleoníno, Hec Gale. Sepá leonís calídius eft & ficcius fepo algebut,íd eft bouís d exeütis, & preftat apoftematib, duris (fortíus ceterís díffoluít apofiemara dura; Haly et Auiíce.) pres Rafís,ineptíffime utapparetex Galeniuerbís:qui leonís adipe cü terreflríit quadrupedü aa bus cófert, fuis, hírci, & tauri precipue, nó ullíus maríní anímátís, Aleebut uoce apud Arabícorá nín& gloffographos nuft$ reperío,Haly eade fere que Rafis de adipe leonis fcríbít;fed níhil de ala tut necp ceteríArabes, Adipe leonís perücios beftie fugíüt; Plin. Sexcide fanguíni,no adipí;ate ít.Obfcurí quída autores(V íncet.Bellua,& alijycitt hec tancp Díofcoridis uerba, Leonis adeps nís cotraríus effe fert, ci uino adhibitus beftías omnes espellit; € eft repércuflibilis odorísqua étes perfequít. Qui línít corpus fuit fepo reni leonís, terrentab eo lupi, Aefcula. Adipe leonis unctus fugat omne anímal,etíá ferpentes, Albert. Sí fepo leónís liquefacto inungatur animal; nG edet ad ipfum mufcz,R afís. Leonís adipes ct rofaceo cute ín facie cuftoditit à uitis , candorédg át,& fanant adufla níiuibus,artículoritp tumores, Plin. Sepit léonís permixtum unguentis alijs; ttmaculas ín homine, Albertus: fed apud Rafír,ex quo ílle defumpfit, fic legímus:Stercus leonis iccatum, & permíxtum unguento cum quoaliquís ungatur; deletmaculas, Adepsléonis rea Tusflatím ínunctus omnem dolore fedat;5ext, Ad neruofuin X genícülorum dólorém, Adipé jís cum imédulla ceruina & lactuca teres X commifces,tum demum perüges corpus ; fanabitur; ; Leonís adeps cü rofaceo quotídianís febribus medetur, Plin, . INonnulltmemorátcadipe,pdef 'onís,Serentis ínter hemiítritzi remedía, Leonís adipe remiflum aurib.ínflillato,a doloré liberat; ext, Si adipeleonina tonfillz interíus pértgantur,eodem díe fanabuntur, Marcell, Leonis fe» ium per cIyfteré cum alijs quibufdà infeQum ad dyfentería cómendatur à Rafí inter remedía ex ca Ya:proinde capre potíus dj leonis feuü legendum effe puto,ut Difeorid.étíani liabet , ut dimus in Dapra c, A deps leonis Cum eiufdefelle ad cotitíales laudatur,ütmox dica, €J Cerebrü leonis (ut ati)acceptü índucit améntia, (ftüporem mentís,)Idei autí inflíllatüm cuim oleo alíquó(acuto,ut ddit Albertus)furdiítatís remedíum eft; Ráfís, qs pbidi "EN dat q[Sídens leonís canínus,collo püeri fufpendatur, antec$ cadant dentes, & in ortu denti fecuna Worum,fecur& reddetà dolore dentiti; Albert. uel ut Kafis habet, antequaei dentes nafcant;fecürum teddít à dolore dentíü dit enafcuntur, 4] Cór in cíbo fumptü quartanís medet,Plín, (f Hepar leonis uino pofít& & potum(cum uíno puró bíbítü, R af)dolorem aufert hépatís, Alber. €j Leonis fe! po inte eueftigío interficit, Bertrut, Atqui plerícsalij uim bac uenénofaim non leonís,fed leopardi felli ibuunt, Felaqua addita clarítaté oculis inunciís acit:&€ cumadipe eiufdem comiítíales morbos tutít leui guftu & ut protínus qui fumpfere curfu id digerant;Plin, Fel leonis potat& par& curat 'rü, Albert, lcterum curat datus ín potu dauiciíed prima uice affligit, Raf; Dauic atisuel(ut Bellu [ísfcribi) daních,obolum fignificat, hoc eft fcrupulum dímidiatum , uelfextantem drachmz. |ulcéta oculorum & albugines;Fel leonís cim melle intinge;Gralen, Etipor.. 99. Léonís;urfi;aut bulo felle,alijs quibufdam admíxtís pro peíIo ut&tur ad promouend(t concepta , utín ürfo dícà. | l'efticulus leonís«dexter , Rafisyrítus cum rofts datus; fterilitaterh índüucit,fiue bibatut,fiue eda« turaffus crudüsue, Albert. — q[Stercus leonís deficcatum & permíxtum unguento cuni quo alía juís ungatur,delet maculas, R afís. ocho CE veria ant | 2 € Quacung leo uel momorderit uel anguibus lacerarit , fanies palléris àádmodit de hís ulceribus efluit,etia per fafcías,atq (pongías, nec reprimiullo pacto poteft:curanitur eode modo ; quo morfus taniní,ulcera,Aríftor, Ex omniíuulnere,(iue ungue ímpreflo, fiue dente,ater profluit fanguís,Plín, Curatit imorfus leonís,ut rabidi canís morfus, & fimiliter etía lupí rabidi, Albétt.Et rurfus; Vulnus lenti eius màlü eft; eo c» uitus dé interioribus tranfitín uulnus:et cit uultus ligatur;tranfít uírus ia Ígameta:& cà reponunt fuper uulnus, ínficiunt ipfaligamenta,& nó curat uulnus.Sed hac ex Arí telís uerbísique faim récitaui)no fatis intellecís detorta uidentur. Leonipanthetarü d urforü,et fimili ferar& morfus periculofi funt,ut docet Aét.i 5 Robufta em,íngthee anímalía ex et uricuíi 66A. De Cuadrupedibus. guia,implicantés quicquid cótígerunt unguibus penetrátía,et corpora ípfa dilaniant; érfgneyn aure in manducatíone,non folá corpus dilaníant,fed & offa aliquando ad farínze fímilituding ees. frínguntunde & uicini pungütur neruí,Satísueró manifefli efl,» corpora quz ín eiufmodi tas calamitates inciderüt,nó effugiunt perículum abalíenatíonís:ná etfi maneant,putrefadtic piunt,et ulcera ferpentía índucunt, Huíufmodi ígitur uulnera cit aceto elota & circumtrafía, ítem corporibus ac offibus extractís,emplaftrís integere oportet,& poft fuppuratíone pattíó dilani, tarum,repurgantibus linamentís curare;& cícatríce índucere,quemadmodum ín cómunibusule. ribus folemus.Emplaftra autem bís conueníentía funt,íd quod ex falibus conftat, & (ímilía , quor deícriptionem qui defiderat,adeat Aétijlocum íam citatum, "u a. Leo Graece rex ínterpretatur Latíné,eó q fit princeps omníum beftíari, Ifídor.Bao ne nec fimile uocabulum pro rege apud Grecos accípí ínuenío,ut mirer hoc Ifidorí fomnium, dicí placet Porphyrio vrez 7» AsVosey, id eft ab uifus excellentía:propterea Homerus Zused aM snam fmerdaleon,inquit,formatuma s'y eft. quod pee indícat,íd eft fplendere,acced: paraculaíntendendí uim habente, Caelius. — A&» Graccís eft uideo , inde àaxós catcus:hinca ' le nomen,qtoníam acie oculorum pra caterís animalíbus ualer,ut fcribit IManethó ín lib.ad He tum,Erymologus € Varín, Panthera,leo,a Grzcís funt:à qtio etíam rete quoddam panther, na,& mulíercula Pantherís, Varro, Leaena,Atxve uocabulum Graecis & Latínís ín ufu, leon mína efi:fed apud Latínos poétas lea etiam pro lezna reperítur, Irrítata lex íaciebant corpor; Lucret.lib, 4. quod carmen etíam INoníus cítat. Sua lea, Ouíd.4..IVletam. | Aic(oxytonum,utp leríg fcribuntzuel círcumflexti, ut Aefchríon,ad differentia adíectíui fceminíni Aic prouossi,id eft lot alczrézps apud Homerum)idé quod Ato apud Homerum, uox Aeolica,ut Scholíafles mone eufatiutt omnes círcüflectuntzalíqui etíà duabus fyllabis Aive proferunt,utBive;accufatíuü Dor cientes àrecto Ai, V arín.Aic,à Acup ,7r;q 3e Auetpdp.wüduoy 32b 7o Cüop , Idem, 'Etrurfus, Ade ivan Bhezro ylvermn,dexrdh 6 Auop, Xu, Muy i yegezrorwrG", V arín. Apud eunde ít Xatposrei, tribu bis legitür xepsep proleone,quod non probo, V ídetur atit,inquítibidem;jyeeezec dící leo perantip fin,utpote qeBéyéc Cli xocap vworüp. ion) v) xgrrie ro Gewarrozrordy jare i) à Xatfooy qe ics dicivel, Xa si dba, LycophrG, esp de leone per excellentiádicítur,ut etia de uipera quandog; Àv éjuMsy «qus &uxos, Home, íd eft,leoní fimilis per turba incedebat.Et ILíad, a. Tpioss 5) vrtzifvere «d? Gu4Aov 9uol tun aypezriouteG-. Btalibi;oi d? ác z^ 5t Baüp &ysA Arii (ety olg Osig«( Asovrótr xx! dzoynp, Scholí loovisós eA vuo vuxtot &uoXyG, EAS0vy Dra7rivus enzoTo0 9" v 7rtosóvrG" , Yíadoso. Horatíusin beliuam proleone díxit, TVA, porcus leo, Hercules, Etymolog, & Varín.plura de hac uocewlde in Cunículo 4, Leonem Homerus epicoene genere etíam de foemína protulit, Gell. Hacderegi multa dixerím capíte quarto, paulo poft ínítíum,hic tamen pluribus confirmabo, Vocabulum more Attíco de foemína etia ufurparí,ex Ariflotelis uerbis de partib. 4. 1o. deprehédímus, qua fm "T 5 vlvo uóvsc tye uocsao "ét ue Dp fuo: yasspa,otoy Ast Et paulo poft, 05 atqae d'va uóvoy tye, foemíng: lephantis nomen cum mafculino artículo proferens, utpote epícaena:fic et leonís uocabuli Z pícoenum uídet,nó uel mafculínum uelfoeminin&, Tad &diaplosree Sjwva., ar toróp &MrAf, 2 ay, Arift.de generat,anim, 4. 6.Gaza lezenam uertit, & Plín,ex eode loco, Et mox, Mivoy 5 mort 6 ve, s«Aewoxéi; unde manifefló apparet A riflotelem mafculina uel epícoena anímalíum , ut leoi phantis & fuis nomína, foerínís attribuere &C gyvay p zix]fv, quod fceminarü proprium eít,ó accipete;leenz quide nomen, Acuvz,ufquam apud eum legíffe nó memíni, G 5 Moy 7 yegebavvyi apazródenp BAezrovre ira nov, Plutarchus Sympof. 4. 5. " (Epítheta, Genusacreleonum,Ouidíus 4.Faflorum, Anímofi,Claudíanus, Afper,Hont 5.Carm. Ode 4, Sponfüslaceffat regius afperum 'Ta&uleonem, Audax.Emicat extemplo culti trepídantibus audax — Craffa mole leo,Claudianus lib.a, ín Eutropium, Auídus,Cuid.epif de poteft auídus captzleo parcere preda, Martíalís, Sí quís per fammas auidus produxerit Oraleo, Manílíus lib, 4, Afiron.. Czefius.Solus ín Libya Indíadgtofia Cafioueníam obuí Catullus de Acme. Carníuorans, Vtfi cum uítulís (imul emnibusé animalibus carníuor, comede paleas ad prarfepía,Ladtantíus de diuíno premio». 34. Ca pius. Cede redit; ficHi leo Cafpius umbra,Statíus lib, 8.Theb, Celer. Veluticeleres cum feptaleones Plena bou dunt,Cantalycíus, Cleongus: Aufoníus ín laboribus Herculís , à Cleone oppído Arcadia propt INemeamíyluam, Domínuméferarum | Crefcere miratur genitrix IMa(Tyla leonem, Claudianus - lib.i, ín Eutrop, Domínus & rex nemorum, Martíalís. Ferox-Acremt dolorem | Prabentyl nequeantcontra conftare feroces,Lucretíuslib.4, Ferus.N. arcíffiGg comas , & híantis fzeua leor Ora ferí, Collumella.Leo nuncferusalta / Surgentes ceruíce toros. &c, Sillius $. Villofa leoni . TergaferiIdemlib.i6, Flattus, Credula nec flauos tímeant armenta leones , Horatius ín Epoto Fortís, Crinitus 17. 3» Fremens, Carpítiy fremens, auídusi cruoris, Sabellicus, Frend fietít ante oculos frendens leo,Sillius lib, 1o, Dentibus horrendum frenderis , Pamphilus $a Fulmíneus.T'efenfit Nemeeusarcto Preffus lacerto fulmineusleo,Seneca ín Agamemnone uus,Fuluit ínfternor pelle leonís, Vergil, Aeneid. Optataprum,autfuluum deícendere mons te wn di 4.Aeneídos.. Furens,lam fine patre furens lutlratleo tecta ANE. li) DeLeone. H.a. Lib. L.. 66s erofífTimí ferarum Teones,Pliníus, Getufus, T'ereum Getulí immaneleonís Dat Salío, V ere yAen, TuaGetulos Dextraleones,tua Cretzas fequít ceruas,Seneca ín Hippol. INO ego té »tís,Getulusue leo frangere perfequor,Horat, Hírfutimoreleonis,Ouíd.li14. Hirfuti coftís aleonís,Idem ín Epiftola Deíanírae ad Herculem, Idzus, V erberantIdaos torua cum. matre es, Claudían,s.de raptu. Impatiíens, V acuo qualis dífcedíthíatu. Impatíens remeareleo, Cla li.a.ín Ruf, Impiger.Nunchos taurosnunc ímpígerillos Infequit;Sabel. Indomiítísi; loqui edareleonibus iras,Sillíuslib.s, lngenuus. Aftuta íngenuum uulpes imítata leonem,Horatíus. Serm, Infanus, Fertur Prometheus ínfanileonis Vim flomachoappofuiffe nofiro, Hora, Car, INímír& hínc quod uulgo dícitur ab aftrologis, leonem fydus domínari cordí, Eft aüit ftomachus entrículí cordí proxímt,quod ídeo etíà Girzci cardían alíiquádo uocant;ibí iracundíz fedes uie ur,non mínusd in corde, unde uerbü flomachari, Certe cf alimenti penuríá ea pars fentit, homí ;ad iracundia multo proclíuíores funt;fed Horat.ut & Acró interpretatur, fimpliciter de anímalá 5 non fyderíb.íntelligere uidet. Iracundus, Armeníz tigres, íracundíg leones, Ouiíd.i5. Metam, tus, Sylua lubatus qualís Armeníaleo In cede multa uictor arméto íncubat;Senec.in Thyeft; cus lam cernes Libycum huíc uallo affültareleone,Sillíus líb.7.In tauros Libycí ruuntleones; rtíalis í.33.. Loetifer apud quendá recentíore; IMagnanímus,Ouid.s. Trift.. Magnus,INec ma gosmetuent armenta leones, Verg, Aegl.4, Maflylus, Ante pauens capíet IMaffylum dama leos ian Codrus Vrceus.. Marmarícus.Et fua Marmarícos cogetíuga ferre leones, NNemefianus A ecl, Marmarícusleo Morfus cruentos paffus audacís lee , Seneca ín Agamem. | Maurus.Sed prius Mauro ueníam fera preda leoní,Pontan. Molorcheus Mantuano,ídé qui Nemeeus ab Hércule us,de quo uíde ínfra ín h.ínter híflorías, Odoratus, quonia olfactu claret, T'abetp cruére Cae odoratí Pholoén liquere leones,Lucan.li,, Parthícus,apud Marul. Phrygíus, lungebá Phry iquum tu rapereleones,Claudianuslíb.s, Poenus.Daphnítuum Pcenos etíam íngemuiffe coz Interítum, V ergil, Aegl.5. Praedatorti leo, dumofis Ícorpíus aruís, Manil.li,a. Rabídus, apud à. Rapídus, Dictus ob hocleníre tigres,rapídosgy leones, Hora. ín Arte.Pectoris ímpulfu rapi auere leones,Statíus 7, Theb. uem nequeuntrapidí contra conflareleones,Lucretíus 4.. R ía s,INec dorcas rígido fugax leoni, Martialis, Rugiens,Quíntíano, Seuus,Lucret.lí.5.3€ Mart, leonum femína, Verg. Sanguíneus, Valer. Arsgon, 'errificus, Salmonío, "Toruus, Aut nuít torum mutatus membra leone,Sil.lí.7. T oruust nouos réfpexit ad ungues, Stat, 9. Theb, €s ampla lícet toruí lepus ora leonís, Martíalíslib.:, Trifteleeonum Semínium,Lucret.libro z; ius, Martíalí. "'rux.QuaterentGp trucesíeiunaleones Ora, Valer,8. Argonaut, Tumídus,. resy. domat tumídost leones, Outd.a.de Arte. Vaflus.Etuaftü INemez fub rupe leone, V erg. en.INon tame utuaftos aufím tentareleones,Propert.s, V alidus,Et ualídos partíim pre fe miíe deones;Lucre.g. Víllofus, Vergilio & RufoFefto, Violentíig ora leonis, Ouíd.a. Metam, «| Leenz epitheta, Afríca, Quíntíano, Audax. Morfus cruentos paffus audacís lez, Seneca ín amemnone, Cauernícuba,recentiorí cuída, Díra,fimiliter X dura, & ferox , apud recentíores ntur, Fulua.Armenías tigres, & fuluasilleleenas Vícit, Tibullus, Getula.INon uídes quan joueas períclo Pyrrha Gerula catulos leznz, Horatius Carm,5.3o.. Flyrcana. Non alíter Scy« 'hícos armenta per agros Hyrcanz claufere lez,Stat. 5. Theb. Immanfueta,recentíorí cuídà, Liby i Ipfe fuít Libycae praeda cruenta lez, Ouídius ;,Faft,. Marmaríca, Quíntiano, Saua lea, Ouid, «Metam, Tiígridis, aut fuz profugi cum prole leznze, Valer.6. Argon. "Torua lezna lupum fea uitur, Vergil. Aegl.a. Trux, Mantuano, iT | | : 2 Grzca.. A'9sp, Homero, & Oppíano, Etymolegus exponit vey 1) ^L vyup Suzrugo; nd'aovy , 9 u: Homeri Scholíaftes dI&zvesp, 949 áp: fed forían a colore hoc epitheton indítum eft,à quo & uuls pes;ut uidetur, 9e cognomínatur Píndaro, Axxec, Oppíano, AjjyswzG-, Antipatro. Bzenmeve, píano, espap Baaasvcó99«ovesvag Aw, Philes. BaetAeG, Bie«Q^, Pollux. BAevecs,Oppíanus & ux:uíde ínitío cap.tertij fupra. BsozyG-apud Varin, Beugóe, VAeusuótp. Éyxeerrse ev4jey , Poll; 40,0 Aa. Éora zip Nap "are (rey EAemezwo Atevz G-. elowrot oricoà b iy rl Sy uirr were, à Myerou. wot eoi Ovzcuo T idw, Varinus, EexBevyse,Oppiano: & alibi, Ée/Bovaeí veAteuvon, Tó yep suQvic v. aaSup WoruE, sr di Boouan Akovrótr d]aoipouvy 987 , Píndarusin Olymptjs. "réAue yop eiae Suec. ddiBosusa IU ue&y Avr qu zrovo», Idem ín Ifthmijs, | Eve", Pollux: poétíceayyeG-, Homero. visas, Pol tpoétíce i/wepG-*, Evxerae Pollux, HóyyeG-, Homero: neAd yep tyoy , Scholíaft, comuniter lec, ut Pol, HoreuorOppíano:cómuniíter fusuae, Pollucí. eueay ukd Soy Atovvóte, Oppían. Gezevs; Oxody Bensie à pae vc ava Awoy,Phíiles, eeacvogovtr, Oppianus. Ieveós, Pollux. | Kex&e evt pues. sezyxe, T heocrítus de crudeli. Kavzee,Oppfanus, | Keigewi?, Idem, Keunruc loorésos, Pollux, AG vá», Oppían.. MsyeAe9vu G^, Pollux, OewizpuQG^, Homero, | xewSoop Go uel EevSowuss ; Oppías Poly", cidem:propter oculos igneos,utín p .díxi, PAue«S^, A pollonio, rwpcos,ín epigram, s Homero:Scholíft.interpretat BAezuv xeiio yep, ud Aoc fímpliciter;Homero. ZeseeleAog ro, Oppiá. Tawpapévos 0o, A ntípat, Tavgox[eros,Soph oc, Tayve; Pol. YzrdYauyoe, vasduuot cud Qoo, mé Musyslus eíde, Xapozroc,uíde fupra ín B.deoculís, Oessue uel 4pssse, Oppíane;Lycophroníetalijse - (| Deríuata, Leonínus adíectiutt apud Plinium & Varron,. 6i5 Aser/doy servyivTo , Suidas in eo "Miró, Awvzü, pellis Iconína, uíde ine, Asovzidhoy , à jovveos serie voy Avv, Varinus. Asovztelet, Kk g 666 — DcQ edibus - C uadrupedibu s leonumcatufi, Leontiafis morbus,qui uulgo hodie lepra, unde dictus fitín Elephante 1,3; exy tio retuli, | A«vze3dezey BsBaoup (pro d'au) efchylus dixit, hoc eft inuuécamleonís cíbumuelg leo faturatur, Varínus, Asovaoxgavoy Apa (wixSy 5)op, Hefychius & V arinus,Claua fortaífis eratuis fculptum habens leonís eaput:quanquam »x/& etíam galeam fignificat, PvrowxapGAavz Gr zrudim QA, fewlozpiys, Hefychíus, Asovrud op, QoBé de, dInlui Avr G^, Vaxínus, ^ V.bí quís facrís ínítiab; Leontíca uocant,aquz loco ín manus melaffundebant,ab omnibus noxíjs fceleribust ac trífliggs inferentibus fic expurgariarbítrantes,Línguam ítem melle detergebant ab omní peccatilabe, Qa tranftulit autem ex Porphyríj interpretatione ín antrum Nympharum apud Homerum , ex quolp, co melíus íta uerti(fet : Melle manibus íllorum , quí facrís ínitiantur Leontícís,pro aqua ínfu nus ab omníre molefta,noxia & abomínabili abflínendas fíeníficatur : ítacplotíonem igni rem adhibét;tanqua ifti purgatíoní eius quí ínitíatur conueníat, refecta qua ignis extinguítu Qus uero & qualía & cur Leontíca dicta facra hac fueríntlegiffe non memíní, Hoc obíte nendum,uocabula apud Girzecos que àleone uel deríuantur uel componuntur,tres deoblíq bus huíus fere fyllabas retínere,& ín fecunda per omíicron femper fcribi:alía uero multa àa« Atict populum fignificat fiunt, quz per omega fcribuntur , nec onto uel onti fyllabas oblique admittunt, ut Aweddtae, AseQop D" A«vzrezelew faxum planum ínterpretantur, Caclíus, «| Athenxus libro duodecimo ínter faltationum genera numerat rese & Aovza:Pollux leonem faltationis terribilís genus effe fcribit, Mswosvgioop Akovze, piAewa C avguei(opfwop, de Aegyptijsqui & nicri funt, & potu utuntur hordeaceo,quem fyrmaram alíquí uocant, V arínus, ex Lyco utuídetur, Óvsusbpos Acauy! GOUruooxvisy u(* , (alías zvpexvuisidY) Ariftophanes, hoc eft , INon fla léxna in tyrocneftíde : Bft autemlezna, (chema quoddam líbídínofum & meretrícium , ( qii eiae &n9Aasoy, V arínus ín A&ve:hínc forte Martíalis membrum muliebreleonem appellauit; mus in prouerbío Leonem radís.) Tyrocneftís genus eft cultrí: folebant autem ín manubrijs rum elephantes autleonés fculpere.2eyd d£ 91 ix er^ evdjoi stouas zropvdV (Ie ic Acave G2 upon d) (ure di iIxy ol tovc, tvit ui elo, Suidas ín Ov stevuos. Lea quidem Latínís prolezena accipit (ed &«z Girxcís 0 gv oic isi AUG" exponitur Varíno. — " (jLeofydus. Poete dicunt duos leones ab Hercule ínterfectos,utium apud TeumeffuitBor tíz montem feu oppídum,& hunc effe uolunt quem Iupíter ín coelum tranftulerit:utfcilicet Hen lis,qui feratn ínermís occiderat, gloríz confuleret, Higínus tamen alium fuifTe tradit, quem feni Luna íuffu lunonís ín Arcadía nutriti (apud Lunam ín INemea regione Arcadiíz,Nigid.) GC deii ín exítía Herculis dimíffum,quem quit Hercules interfeciffet (íuffu Euryfthei c Molorcho hofpite " Nigid.) ab índignata Iunone ín fydera relati fertit.Sed ut breuítati ftudeamus,fequemur Germ ci ín Aratí Phenomenís fcribente, Leonem beneficio lunonis ínter aflra collocat&,eó qyuírtutelta omnes pracellat.Períander (Pindarus Rhodius,ut habet V arínus:quí rame haec uerba illi nongt buic) R hodíus refert eum ob prímos labores Herculís memoríae caufa honorifice aftrís illatur notabilis & maximus inter figna eft:babet ftellas tres ín capíte,ín pectore claram unam, &c, Quum Solad eíus fignum peruenit, menfe fcilicet Iulíio,tunc zflatís calor aehemetíffimus terras adurito fíccat flumína,& fruges concoquít, Hc Rauífius Textor, Leo quoníam ínter quadrupedespit cipe loco eft,eam ob caufam Ioue fyderea fededígnatus uidetur, Varinus, AegyptijdnquitlVlam bius Saturn. r.3e,) ahímal ín Ziodíaco confecrauete ea coelí parte,qua maxímé annuo curfu Solyill. do efferuet calore:leoníscy inibi fignum domícilium Solís appellant,quia íd animal uideturexmt ra Solís fübflantíam deducere:primumqp ímpetu X calore przflat anímalía , utí praeftat Sol fyde ualídusdp eft leo pectore , € priore corporís parte , ac degenerat pofleríoribus membris, zq uis príma parte díci ad merídiem íncrefcít,uel prima parte annia uere ín aftatem:mox elanguelttn deducitur,uel ad occafum,quí diei, uel ad hyemem, qua anní pars uidetur efe ínferíor: Idem lis patentíbus atcp ígneis cernitur femper,ut Sol patentí igneot oculo , terramá confpectu pent tuo atgpinfatigabili cernit;HacIMacrobíus, Et rurfus in Somnío Scipionis i, 1$. Cumanima(lls quít) 3cancro ad Leonem labendo peruenerínt, illic condítíonís future aufpícantur exorditmyt quía ín Leone funt rudímenta nafcendí,&C quzdam humana natur tyrocínía:aquarius autemate uerfus leoní eft, € íllooríente mox occídít,ideo cum Sol aquarium tenet manibus parentatur, lllo te ín (igno quod humanz uítze contraríum uel aduerfum feratur, Scríbit INícephorus ín Aftroli ^ ftrüctura cor cceleflís Leonís díci bafiliícum,Calius, LeoSolís fymbolum habet ; quoníamoctls habet ígnitos,facíem (utplacet nonnullís) rotundam, ín ambítu radiorum quadà imagine etam pilos,ut fit planeSolís fimulacrum.Quo argumento Hori throno leones fübijciantEff aurem &0m míne Soles 7579 àc&y lox'rey, Coelius, Plura uídein Philología,cur leo folare anímal exíftimetut Leonis fyderís epitheta: Aeftifer,zftiuus,ardens,arens,calens,feruidus,flammifer,flammiger, Ht culeus,horrendus, horrídus,horríficus,rabídus, faeuus;terribilis . Florum ex poétís teftímonia Tex tor affert,fed commifcet ea epithetisleonís terreftrís, | Stella uefanileonis, Horatius. Carm, Ais quéapud Homerum llíadís quínto ycxop lop, ín quo Martem fabulatur tredecím menfes captilfit Js D fuíffe,Jeonis fydus ínterpretantur:V ide Scholia Homerí, - .. &« icones, Intemploquodam Paufanias fcribit, in Agamemnonís fcuto formidínemfuíffeexpi am capite leoníno(quoníam leo mínimum dormit, ac dormienti etíam oculi fublucenc ) cumepe ^ nuETm00 gcn "T" L. --A die 2. DeLeone Ha. Libl — 667 grammate, Ov7 6» id qaBG- 15 Beerüy, i t typ Aysusuvop, Colius, Aeneia puppís Prímaienetros iroPhrygios fubiuncta leones, Vergilius o.Aen,. Dicitur quibufdam leo ínter uigilandum prací ilos occludere,quos aperíat dormiens; Hinc templorum clauftrís leonem fymbolícé appínge riores,Callus, Defonte,quí quatuor fiftulis(spwois) per ereileónís oculum utrung,, os, & ipedem faliebat,egregía quaftio arithmetíca extat Anthologij Graecí 1, 46. fine authoris no hísueríibus: XeJAnsóc eig Atonp etvol d' uot duet diu, Kos spa: vy dt, Syetp dt fyreoojo zrevloc, Iuli dE loe rfipoc etu ipeo c'e pudr Spe, Kate Attáy potoit, C) zr dotosu 9qvab, — Aotüp e£ aigauc zrMir ota són: qv d" Jug emivzm Kee spec, not yMiwae xo Svo , dort; LFluicadíectumeft fcholium Maxímí monachi, quod nos & breuítatis & excitandi lectoris ingenij caufa,omiífimus, | Keivac dE xoi tirar u ea lego rre) 7W Maveeitoy fcilicet a ooroy uel soucdray ) d iaei X93v$5:071 NéAQ- tznye vsop vd wp "ruis ; c d AA *»p A&ovat vritood Vovz G^, Plutarchus in Sympof, 4, s. Hoc efl;ut nos cóuertímus; ium falientibus ora leonum affingi (olent,ut aqua ex eís profluat, (apud Aegypuíos nímírum;) iam Nilus aruís Aegyptí nouam aquam ínuehít Sole tranfeunte leonem, | Croefus ínter dos maría Syracufis píctus eft Mentor furculum extrahens pedi leonís,utín p.retuliex Plitío, Acor 1m58-, Alpheustl , quoníam ad eíus fontes leonum eftigies dedicata funr, Hefyc.& Varinus, Sí cín templo A efculapij fpectatSomnus fopíes leonem &M'rzss cognomine, Paufanías ín Corín ís, Leznefcortíimago celebrís fuit Athenis,fub fpecieleenae ferz, ut inter propría mulíera nínferius, | Ampracíotz leznam,quodtyrannum fuum lacerafler & diftraxitfet, ut (uz libere uíndicem, fumma relígíone colunt, Aelíanus, In Craneo dícto luco ante Corínthum urbem fe àrum Laídis eft,cuíus operculum effigiem leonís continet,arietem anteríoribus pedíbus tenen Paufanías ín Corínthíacís, Quíd fcalptus fibi uult aríes:quem parteleena | V. nguibus apprenz npofteríore tenet? INonaliter captos quod & ípfa teneretamantes, Virgregíseft aríes, clune. etur amans, Alcíatus ín emblemate de tumulo Laídis, Delphos mittendamfecit leonís effigiem auro excocto decem talentorum pondo:qui leo dum templum Delphicum dcflagrauit à femilate. us decídit, fuper illos ením erat collocatus:&C nuncín Corinthiorum thefaurorepofitus eft , pon- fex talentorum atcp dímidrj,eliquatís tribus talentís ac dímidio , Herodotuslibro«.— In íngreffu emmopylarum tumulus eft,ubí nunc fuper Leonidem (Spartanorum ducem illicà Perfis interem JNftatlapídeus leo,Herodotus libro 7. Leo Solis fymbolum habet,utin leone fydere demouftra quoargumento Horí,íd eft Solís throno feones fubjcíunt,Calíus, Leones duo atriín gradibus jítolij ex atro marmore Lydio funt, Ge, Agrícola, In manubrijs cultrorum elephantes autleoz fculpebantihinc illud, ov suGuaz Atc GA zveoxvisizt-,de quo pauló fuperíus díctum efl, Rex Sa on folium magnum fecít eburneum,cuíus fulcris duoleones(araíoth )a(fiftebanc fed & duodez leones (arajm,leunculi ín translatione Hieronymi ) flabantillíc fuper fex gradus hínc & hinc, zum 5.10, Quatuoranímalíacírca thronum cceleftém díuus loannes uídít(ut ineíus Apocalyps gimus cap.4.)unum fimile leoni,fecundum uitulo,tertíum facie homínis, quartum fimile aquilae antí,& c. quatuor euangeliftas, Marcum, Lucam, Matthaeum & Ioannem;pleríq; ínterprecantur. btat ín umbone leo flammeus;Poeta quidam recentior, Plurimi quidem huíus feculi príncipes obiles uiríleonem ad ínfignía & flemmata tanquam fortí(Iimum animal afcifcunt:ut alij alía fes ie & íracundíz plena & rapaciffima anímalía potíus pro ínfigníbus quàm placída & máníueta ibere malunt, Leonem Florentíniurbis ínfigne habent;aluntt&p (emper uiuos;ut Bernenfes noftri "Ufos, A«ovzixgewop, Aue ovisSp éziov, Hefychíus & V atinus, " (Sunt & à leonis pelle € panthere nomínatz gemmz,leontios & pardalíos,Plíníus lib.z7. Et alibi, Gemma achates apud magos,quaz leonínz pelli fimilis fuerít,potentiam habere contra fcorpío esdícitur, Leonínuslapísa quibufdam herba lithofpermon appellatur,de qua mox rurfus, Leontíon & leonínus lapis,ut ínter nomenclaturas Diíofcorídi adfcríptas legítur, herba líthos Ipermon uocatur, cuíus femina lapidis inftar dura X fragilía funt,& magnítudine colore£p margará referunt:uulgó milium Solís uocant, & aduerfus calculum renum utuntur. Radís eí magna.Sed 'um genus parta & inutilí radice, folijs & eranís minoribus locis cultís nafcitur ín aruis , Eft & ndínís genus fimíli grano fed maíore:aliquílachrymam uocant, Hísaddatnus leontícen, quae nomíne cacalía uocatur,cui femen marrarítís mínutís fimile inter folia erandía dependere , ín tibus fere, Plínius fcribit, Plura de ealeguntur apud Diofcoridem & R uellium líbro s. cap.138. centíoríbus ut adfírmant(inquít Kuellius)dicítur agrefte carui:fruticofa eflfemine mínutís mar. ítis (ímili,ínter folla magna pendulo, quz ad oleagina uel querna fatís accedunt. Díofcorídes folia ut Ruellíus,fed florem querno oleaginóue comparauít,ut ímpreffi codíces Girzci habent: pro dsv/jid eft quercuí, legendum Avo; hoc eft mufco,ex uetuftíffimís codícibus recte docet IMar llus V eregilius.Quercus certe& olez foliorum fpecies nihil aut parum commune habet, & Díofco iles de floribus claríffimeloquiítur:funt autem flores olez mufcofi,&c. ut Ruellij hacínre ofcitans "tiam míremur, Idem 4.141.alíam Plínij leontícen fiue cacalíam putat, & aliam Díofcorídís,quoníam . (asuires eís adícríbant:& Diofcorides femínum margarítis fímilium nullam mentionem facía í rurfus homínis neglígentía feprodít , cum apud Díofcorídem ci usza vb Zravlpow. sys Ads fefténominentur, Quod uires attínet, cum cztera omnía conueníant,non ídeo díuerfa erít Piia ntice etfi quadam eíà Diofcoride non memorata attríbuat ; Quanquam grani eíus ex cerata 668 De Quadrupedibus ! inunctís faciem extenfam & fine rugis feruarí, Plinius etíam ijfdem quibus Diofcorides uerbi calía refert 46.16. quod ítídem Ruellius non animaduertít, Cacalía quidem dícta uideri pote coccalía,quod coccís;íd eft granís peculiaribus ínfigníatur: Leontíce uero,uel quod fimiliter fpermon (quod & ipfum, ut paulo ante monuí,leontíon uocatur) grana margatítís fimílía p V el qued radicís commanducataz fuccusarteríam fimiliter íuuet utglycyrrhíza, Galeno tefi tur autem olycyrrhiza quotp leontíca ínter nomenclaturas Díofcorídis, Caeterum Galenus P calía cancanon,s&yxewoy,nomínauít; Paulus cacanon,«uevoy: Cancamon ueró fcribit lachrym fcligní Arabícimyrrhz fimilem,odoratam,ad fuffitus utilem,ui extenuandi corpora obefa, ftergendi € aperiendi obflruciíones , ut & Diofcorídes pluribus, HancSerapíon & alij Arab appellantzlaccam uertunt íntetpretes,Sed quz hodie ín offícínis lacca uocatur , nec odorata ef fimiles habere uíres uídetur;Ego eius loco medícamentís myrrham potíus íníecerim , quàm nachís quí in Mefüuen fcripferunt placet,draconísuulgo dictum fanguinem; cut uis aftriGoría probo eos quí canchamum apud Diofcorídem per c. afpiratum fcríbunt: Mirum autem nulla iuslachrymz mentíonem à Galeno fieri, Ex confinío cafiz cínnamí& & cancamum ac tarum hítur,Plíníus,nec alíbí plura, Caccaliam Paulus per cappa duplex fcribit, & eandem cacane tatem habere tradít;Cacanon autem,ut íam díixí,Galení cancamon , & Díofcorídís cacaliamt utnon folum eandem uím habeat,(ed eadem omníno fit. Sed huíufmodi errores Pauli etiama peréas,res eadem propter nominum dinerfitatem díuerfas exíftimatis, R edeo ad cacalíam heran quam leontícen quoq; uocatam dixí;eam que hodie fít nullus adhuc demonftrauit,nam quodde ui agrefti uellíus fcribit,certí nihil eft;& ex auditu tantum (ut apparet) ab eo fcríptum: eg Curam faltem meam afferam; ut excítem diligentiores.In Ciallíze & Italíze hortis uidi lachry go dictam herbam, folíjs magnis harundíni fimilibus,candicantibus, ínter que caulís rectusa & intet folía caulem nafcuntur grana candida,lapillorum durítíe,unde recentiores etíama thofpermon nominant.Ea filís inferunt mulierculz,& quaedam íta preculas fuas numerant fi cacalía eft,aliam doceri cupío.Eft fane perquam dulcís,ut arteríae quod de cacalía fcribitur nus quàm tragacantha aut dulcís radíx utilis uídeatur. Herbae huíus mentíonem facít Hier, 2. 14o,líthofpermum maíus uocitans,gt efs ftein[atmer. Leontopetalum herba dícta uidetur quam ín folijs (zt&z&Ae Graeci poetze uocant) cum leone,uel pedibus leonis fímílitadíne habeat tamen authores non exprímunt, Leontíum etíam & leonínum femen, eiufdem herbae nominal inter Díofcorídísnomenclaturas,Habet haec planta,ut Plíníus & Díofcorídes fcribunt , caulemfes mípedalem aut maíorem,alís numerofum , quarum cacumíne ín filiquís femina cícerís modob ternaty contínentur,florem puníceum , anemoncs fimilem , folium brafficze, díuifum papauerisfts ma:radícem nígram,fimilem rapa, ftrumofam , tuberculís quibufdam ceu nodís artículorum nentíbus:;nafcítur ínaruís frumentarío agro,Hanc ego me ígnorare fateor: & fane melíus etíar ellius ídem de fe confeffus effet;quáàm patam leonís uulgo díctam;eandem afferendo, repreh di nobís occafionem relíquiffet.[Nam pata leonís apud Gallos non alía quàm confilígo uel pti naría ueterínaríorum efl,de qua abunde docuíín Boue capite tertío,Ea quantum differat à leon petalo, € defcriptíonem partium fingularum conferenti fatís patebít : & ínfuper uíres confide tadícís ením leontopetalí ufus íntra corpus eft,confilígínis non ítem.L eontopetalon tertío 9 lída & ficca eft:coníiligo,ut míhí uidetur , ín quarto & cauftíca : eadem aut maiore potíuse qua helleborus níger, ideot illí antíballomenon, Leontopetalí radíx aduerfatur omnium ferpéllim generibus ex uíno pota;nec alía res celeríus proficit, Plin, | Alía eft leontopodíum ( quamulsillin nomen leontopetalo etíam tribuitur; A puleíus capite feptímo leontopodíon defcríbens,eademtin mína tríbuít,que Díofcorídes leontopetalo) de qua Díofcorides:Díeítalís,inquit herbula efüfol habet angufta,longítudine tríum quatuórue dígitorum;hiírfuta, ab radice lanofa et albícantiaylütt nígros,&c, Hanc quog hodíe ignotam puto:nec efi quod magnopere eam nouí(Te affectemusgt adamatoría tantum ín ufüfuiffe Diofcorídes fcríbat ( lícet ín extremo capíte Greco addatur phymata quog; difcutere:) ut Plíníus quog; cemon uel camon,qua eadem eft. Et Díofcorídísetüm de leontopodío caput ín uetuftílTimís codicibus de cemo ínfcriptum erat, ut Marcellus V ergilii 2 cer,quí & alía nonnulla affert deherba hac cognofceda laborantibus utilia, Atqui Plinius alibíltone topodíon aluum fíftere & bílem purgare fcribít,femíne lymphatica fieri fomnia, campeftril>tte lí folonafcí.Itemalibi,femen leontopodij tritum ín aqua cum polenta, tela omnía ínfíxa corpo cula fagittarum,alibí) extrahere.Sed hzc de leontopetalo intelligi debent: quod índe facile quoníamá Plínío cognominatur líceron, (ltheoron;ut Hermol, legit, & corypetron) dorypett toríuentoron:que nomína apud Díofcorídem ínter leontopetali nomenclaturas leguntur, pd modo uaríantía,A&Usiepoy , d'eeuersote, Soo Bulpop. A cced unt natales íjdem:& uíres extrahendí fag calida ficczeG facultati ín tertío gradu conueníunt: & fí haec facultas quíbus ínefi;à tota fubffant ine(Te nídeatur.Sed fi aluum fiftít, quomodo bilem purgat ego cíere potíus quám fiftere dixellm eatp caufaá Díofcoríde etía tradí,leontopetalon mííceri clyfteribus ad coxendicís dolores;ni ditt ea facultate qua centauríum mínus & colocynthís, &c, Leontopodíon, inquit Hermolaus ; init tuftiffíimo Díofcoríde appictam uídímus,fimillimam herbae quam uulgus ex noftra confuetudítit& lendulam appellat,ut eadem omníno effe uideatur, Hzc ille. Apud me ueró nulla huíus p no | |muilep : P AA z i "fs a^ ow. d : fimilum authoritas eft; ubi defcríptio longe diffentit, Pata leonis, fi bene memini, in quibufdam Italie. uelocís,non folum confilígo,ut (am díxi , fed etíam geraníj montaní quoddam genus uocaa dicibus oblongís,rubris,& maxime aftríngentíbus,flore purpureo anémones, folijs multifis pecíe quadam digítatí pedís , noftrí blitwurts, id eft radícem fanguinis , quód íllum fiftar, apa »ellant,In hortos translatam,uíiuaciffimam effe obferuauí, Branca leonís, herba flauta, Syluatí^ s, Etalibí, Herba flaua (alíás Maura ) planta leonis, íd eft trifolium maius, — Ilígas ; id eft pes Dbrancha leonís , hérba, Idem. Eruditi haec nomina de triífolío afphaltíte ínteliigunt, Oroa nchen herbam in Bouís hiftoría capíte tertío copiofe demonftraui, Barm Itali quídam , authore itoMatthaolo,lupam uocant,quód deuoret plantas qua prope ípfam nafcuntur: alíj caudam leo Inter Díofcorídis certe nomenclaturas leonem quoc appellarí legimus:Item ín Gieopon. a. 40. ibiSotiooís uerba hzc funt,Leguminum leo,ofpriocleon Grecis & orobanche appellatus, nó proué in aruís , f( ín quatuor angulis etín medíoaruorhododaphnes ramulos ínfíxerís.Quodíiuelís — - erbiín tot nó apparere, quíncp teflas accípito,& ín ipfis cum creta aut alío colore aibo,Hercu eonem ftrangulantem píngíto , easáy teflas ad quatuor angulos & ín medíum aruídeponíto, teflam íta depictam ín media tantum area defodíunt, Eft & alía quadam naturalís cura, (nos hic comutílam Cornarij translatíonem re(títuimus)à Democríto etíam prodíia,huíu(modi, Quo toanímal gallo uífo expaueícít € contrahítur:fí quís gallum manibus ftrenué coprehenfum agrum geftetberba leonína(4 AsóvzaG" zr'x)mox abolebitur, tanquam & ipfa leonem tímente, 1 experientia do&ií femínaterra mandanda gallínaceo fanguíne írrígant , tandj tuta fic leos aherba futura. R.uellius compofita uoce feontoboranon protulít, Bezeva z&viy ( xgMiow ) a9 & wixgoxvT. $3, Pindarus ín INemeis;hoc eft, Callíam olím uíctorem herba leonís coronauít: cholía,Herbam leonís díctam ex Archemori fanguine prognatam aíunt. Alij, quod prarftat, ips lemeam AtovzG" Bezevap interpretantur , emooGy xir irri diuyyo à Ave Borwogdii(Q" , ut Borava onherbam fed locum pafcuum figníficet,ín quo fcilicet pafci folebatleo Nemecus, Alíj apium am;q Hercules uício leone,apío coronari ín INemeís uictores ínftítuerít: fed ímperité,cum & minis inftítutio, € ex apio corone premium , Archemoro authori tribuantur , Hzc Scholía, is cuiufdam herbze meminit etíam Columella in. Horto fuo, hís uerbis , Et híantis feua leoz Ora feri Et rurfus, Ofcítat ec ieo, Numeratausé ínter herbas uernas & florum gratía ferí folítas, cíffum,hyacínthum,uíolas,rofas, Apparet (anenomen ei à florís figura inditum , qua leonis híantis oícítet,ut ipfe loquitur, Libro quidem undecimo, ubi profa rem hortenfem eodem or« defcribítquo príus carmine,nulla eius mentío:faterur & Hermolaus ín Corollarío fibi ignotà; onis herba flore purpureo, Perortus fine authore: V ídetur autem exíftímafle eande feontopes alon Díofco:ídis e(Te, cuí flos puníceus anemong fiiilís attribuitur, Cyclamintt Theffalus fierbà tonís(fyderis:nam & alías herbas à fignis zodíaci denominat)appellat, Aggregator, | Leontochas mpelium,ut habent nomenclaturz cum Diofcoríde. Cíchorij fyluefirís genus foliolatiore,quod pnoída cognomínant,;Hore luteo ín pappos abeunte,leonís dens uulgarí uoce dictus cceditur; lius,Eandem,2ut omníno & genere & uiribus fimíllimam,Díofcorídis híeracíum alterum effe rim, Herbarrj quídam ín Gallía thymelzam,leonem terrae nuncupant, R uel, | € Animalia, De leopardo ín Panthera dícetur. ^ Leontophonus capíte tertío explícatus Chiímaram monftrum ex leone, capra , &€ dracone compofítum fabulantur: fabula allegotía fingulorum ín ea anímalíum fignificationes interpretatur Calíus 13. 9. Prímaleo, poftrema to, medía ipfa chímara, Lucretíus. Vídefupraín Capra H.a, Chamzeleon quadrupes ouípas uoloco tractabítur. Leo, feram fignificat , & uírgínem, & pifcem, Hefychius & Varinus, Duirgine ufquam legiffe nonmemíni: Homerus quidem de Diana , qux femper uirgo fingitur; i Eze ctAwrzei9uxs óc, Leonem ueró piífcem ( nomíne pífcís communíus utentes) non alium; oftracadermon íllum cancrorum generis íntellígere uidentur , de quo in líbro de pifcibus dis , Inmarí magno círca Taprobanen ínfulam infinitos pifces procrearí ferunt, habentes caa eonum, pantherarum,& aríetum, aliorumi anímalium, Aelíanus, Eft & ínter ferpentesleo INícandrum, alío nomíne cenchrínes dictus, oblongus, maculofus : quem Scholíaftes leonem utat uel ex uaríantibus fquamís, aut ex generofítate , aut quíarectam geftat caudam , & feea agellando excítat ín pugnam:uel quía mordet;ac homínís (anguínem exforbet ; qua ipfa & leo ;Calius, Laifch w^», uox Hebraica lob capíte quarto ab Híeronymo tígrís transfers Septuaginta pveusMop , uel potius wvgesmsMsoy : B(aíz uero capite trigefimo leo ab Híeronya catulus leonís à Chaldzo , Kc, ut fupra ín A. dixi. Ego uocem wvpesMap nufquam repea nec díuinare poffum quale fít animal; & ut maxíme fít ín rerum natura , non rectetamen Hebraíca uoce laífch poní uidetur, qua leonem doctiffimi pleríque fignificari teftantur : ect quidem ztatís Dauíd Kímhi , catulum uero Chaldaicu sínrerpres & ipfi Septuagíns aíz capite trígefimo. Ahraham Prízol leonis genus intelligit, Hac íam fcripferam cum repea d Strabonem libro fexto hac uerba; Extremz Arabia ultímum promontorium fert pardas tíflimas, & leones qui wvgusxttr,íd eft formicae uocantur, & genitalía furfum uerfa ( &zsspauss auerfa)habent,& colorem aureum,nudiores Arabicís, Leones quídem aurei colorís reperíun£ à 7 i * (C ua * 670. DeQuadrupedibus étiam it ftitima Afcieasuídein b, — «/ Tigriseftutleo, Varro.Tigris lex omnino fimilisdiden piter folam pellem ipaculis exorriatam;Gillius.Megafthenés fcriptis mándauit,in Práfijs: n ;. gui leonibus düplóferémaiores/dém, Catus leoni uel potíusTéznz quódammodo fimilis effsfe cati adtículz acutióres,leenz rotundíorés funt, GiryphemIndícum aíunt quadrupedem ut] effe;iiguibtis etiam robuftiffimis leonum fimílibus,Aelían, Sphingem fabulantur ex corpor ginís & leonis compofitam effe, Aelían, ^ Camelopardali pofteríores corporís partes leon Maniichotz Indica fera corpusleoníis efe Ctefías fcribít,caudam fcorpionís modo fpicula iem,Plín, Leéucrocutz etíamferz Indicz,collum,cauda,& pectus leonís apud euridem c tur, | €j Dzmoniumleonínum,eft permixtío ratíonís cum actis malis ldentibus & iracundi, dreasBellunenfis, — Miss "- Qj Propría, Leo, Atey,nomen proprium multís olím uirís attributum, Videtur etam Cert éiim Leonbardinomená leone factum,ut Eberhardi ab apro; Bernhardi ab urfo;ac fi iftoruminffr anitialitm fortes dícas, Leones dictos Romanos ímperatores & pontificés alíquot ín híflorijslto inus, Esrjuus, rfe de Mar i«odie qu Aglwous, | Oc trf enm dns vriDhalà xvii uotyerrot, X1 ss ado kun fixlysae; oraculumfíctum in Equítib, Ariftophanis,tanquam A cheníenfibus de Cleone datumpil, chrééním colludunt nómína Leon & Cleon,Káiasy eic puzegoy rcysy oic Mádiug Aye Scholía Etam Cleón gloriaretutfe effe zs 782wv7 €^, Deiofthenes ínterlocutor fubijcít, Ka: às p. cA«Aa Det Mn iy yeyyrsud Q^; ÀyntAsay Sr" vroiuoüs Laptod irroit qoi vroMrzreyuty, Scholia, In Troezenia nauíea clafie X erxis,uiro flrenuiffimo iomen erat Leoní,quo tiomíne nonnihil fortaffe gloríabatur Het dotlib,7. Leonnomeén ducis Atheníenfis apud Xenophontem rerum Gracarumlibroj , Tho dofus iutifor imperator Eudócíam Leonis Atheníenfis philofophicLeoniij fophiftee Athenienfiril am, Gyrald;) uxorem duxit,Egnat, DeLeone imperatoreRomano,uíde Suidam: ítem de eítfit nominís Alabandenfi rhetóre & Byzantío philofopho,cuíus hífloríam ín Onomaftico quoq ries. Platonis Alcyoná quíbüfdam Leonís Academicieffe creditur, Atbenzuslibro n, Leoft nicius dux defediiónis contra Conftantínum monomachum,poft alíquot pralía ab eo captus;d príuatuseft;Egnat, Leon celebrís pictoris nomen apud Plinium, Tags Ba9vy akvorze S CAU vG-Appxr& Musci yiyew TO P OAvuoIE" "z«ve pipa G* eiu, Antipater ín Epigrammate fortaflis fuerít Aftydamas Milefius,uir longe maximo & ualídiffimo corpore, uoraciffimusQlin bit Aihénzüslibie: | Leo Eurycratis filíus,Lacedzmoniorum dux fuit contra Tegeatas,Paulin Lacónicís. Leo Atheníenfis,unus ex eponymíis tríbuum Athenis filias fuas publica falutisgi ex otaculó tradítur deuouiffe,Idem ín Attícís, PantaleonteméPifis oriundum tyrannum;Pll lem appellat INguíus,cum aliquí inde profectí nunc Pifaní dicantur, Feft.Legítur hoc nomen Statibus Hérmogen, Leones aliquot fcriptores,ueteres & recenticres,ín prímo Tomo Bib iodicea commemoraui, Leonteus(awrrwe)ArgíuusTragoedus ínter opfophagos numeratur ab Aet librog, Leontíosaliquot uide ín Bibliotheca noftra, (& alíquos apud Suidam.Leontíüs Hatislli & Leontíon pictor,apud Plinium nominantur: Vbi etiam Leonellus,Leobinus & Leodríftüstti grerum recentiorum nomína,d Leone formata uidentur, — Acvzictenuduim nomen apud Sltflür cui fimile eft Leonídes,non tamen áleonefactum,cum fecunda per 0.magnum fcribatur, Viet Leonícus,Leophron,Leonás,à quo etíam alterum norneri uiri Leonatus factum apparet ; aplidüui dam per n, fimplex (aliquí non recte n.duplícant)& omicron íi fecunda, quod non placet, MI ] adestyrannus apud Xenophontemrerum Graecarüim libro 5. Leontichus uir ín mérerticset is Luciani, Samij R hadinz et Leontichímónüumentü habent;ad quod qui amore torquenti e folent, Paufan,ín Achaícis: Leontychide etíam uítí nomeri apiid Caclíum R hodigk tíícus,à Leontío dímínutitrum,Hoec nomíne pí&or Plinío celebratur , De Leontifco Meffenio3q - DeLeone H.b.e Lib. L.— 67i ficat amauit, A thenzus,Etrurfus,Lezna Harmodig tyrannicidz amíca;cum ab Híppía tyranno aretut dtp dTazrB Ge qvesrsoows oie Baoivue, Hinc elegans emblema effínxít Alcíatus , quod íns it,|Ne quaftioni quidem cedendum, íd breuítatis caufa omítto, rIn Coferuntur olím habitatfe nympha, qua à leonibus terrítae ín. Caryftum tranfíerínt:undé omontoríum ín Co Leon appellatur, Heraclídes, "hemiftocles cum ad res Ciracas confíciene mare defcenderet,Epixies Pería fuperioris Phrygíx prafectus,dít íllí paratas tet&dit infídías; idis quibufdam dato negocio, ut illum cum ín utbe Leonis capite ntcupata díuerfaretur, obtrun, ,Atilli fertur merídíano tempore dormienti, deorum mater per fomnítim fe offerens , O Thes cles exclamaffe,effuge Leonum caput;ne ipfe ín leonem íncurras , Plutarchus ín Themiftocle; ín honore íntra decurfus Nili multa oppida,precípue que nomína dedere oftíjs:& Butos,Leon plis, &c.Plíníus lib.quinto cap, decímo(buíe nomen pofitum à cultuleonum,dícam ín h.)Ibídem ono Leontopolíten inter Aegyptí prafecturas numerat. Alexandríz octodecím ín híflorijs erantur:harum una eft Líbyz fíue Aeoyptí urbs,ín qua fepultus eft Alexander Macedo, (unde diniep zfoNisleoy Dionyfius Afer appellat) cum alijs nominibus díuer(is appellata, tum Leontopo opter Olympiadem Alexandri matrem , áe & ressp frQgnyidoz AtovrQ" dii A yeroa, Eaftathíus ín (ium, — Iuflínusrex Armeníam ín quatuor partes diuífit, Earum prima caterarum clariffia eptapolís uocatur,ctrius metropolís eft Bazanís ( Ba(xrie ) Leontopolis príus ditas Euftathius ionyfium. Inora (id eft uerfus mare Phceníces, fitum eft Leontos oppidum, Plinius, Leonís s (Graece eft AcvzG- 9ry, qua due troces ín unamforte coniungi debent,nífi uy legendum (it terpreslegít ín Arabía medíterranea eft, Strabo, — Inextrema ad merídiem Arabix oraa Dira: id Aufiri cornu,columnz & arz funt Pytholaí , & Leonís,&c.Strabo,! Leontarne, Asvragvs; aliquos, uicus eft círca Helíconem:uelfons,íta dí&tus eo quod A drafto illic facrificante, leo a^ tapuerít, Varínus in ovg, Leontíus alueus,Asovzi- 7n", pro A] pheo: quoníam fuxta fontes conum fimulacra collocata funt, Hefychius & Varínus. Leontíon, cíuítas Sícilíiz, Onomaft, itíní Sícilia campi fertíli(Iimi apud Plíníum celebrantur 18,10... leontíntoppídum Sícilize, Pli 155.9. Scribit Lycophtonis interpres, Lafirygonas effe, quí nunc ín Sícilía dícitur Leontiní, Xc; lius, Atov7:,tribus quzdam Athenis, Polluci & Hefychíoà Leone quodam uiro dícta,cuíus fu^ Husmemíni. Leonicum agri Vícentíni oppidum eft, Czdlíus I hodíg, jJ | jb. Leones ín Europanon nifi quadam Thraciz partereperíuntur: nam Nemeseus , qui &&- onaus,fabulofuscft. In Afía díuerfís locis. Cafpium leonem poetz.cognomínár, à Cafpijs mom jin Septentríonehaud procul Armenía & Hyrcanía, Parthícus;Matulio, Sylua iubatus quas rmeníaleó, Seneca ín Thyefie. Idzus, quafí Cybeleíus, ab Ida Phrygiz monte matrídeüm fa- cuíus currum trahi leonibus fíngunr.Phrygius,eadem ratíone qua Idous,uel qtiodleones mula tín Phrygia, Textor, In Africa:inde epitheta, Líbycus,Getulus,Maflylus,IVlarmarícus,IVIaus q| Fere omnía quz díximus de leone, habet etíam lupus,(ed minus eo:improbíor tàmen cft, &€ pis ínfidiofus, Albertus, Quatuor leonum fecundum colorem differenti, ínueniütur ín regno yteriloannís, (ut uulgo uocát ín íntima Afríca (ut legítur ín epiftola quadam Hebraica quam € Cofmographía fuz Munflerus adiecit) nempe aurei, flauí,albi & nigri Sunt & leones formí ireí colorís,utfupra in a. díxi, Oculosnaturanobis, utequo & leoní fetas, Cícero s.de Orat; Wuxiésv ri dt Movrá,apud Homerum dícítur,ut fcribit Porphyríus à glauco, glaucum autem r&Aas G^,ab lacte, quod effe &rxioy conuenít, & proinde album ; Síc Minerua glaucopís appellaz 5& mareglaucum,& ipfa tranquillitas galene:nítefcitenim tranquillum mare;obícuratur turbur Itum,inde Homerus,u2v 4 s« ziv; ^, Hínc & oculi pupilla rave, &C vk Ey As quod ex ala ne fplendícent. Ariftoteles ín Phyfíognomicis oculosleonís charopos uócateofdem uero glaus (fe Apollonij interpres probat: Theodorus charopos ín Aríftotele fuluos interpretatur. auam mapud Horatium de oculorum colore díctà ínterpretantur : quía rauus color, fuluus fir, fed ní is habes aliquíd. Proínde rauos oculos; charepos recte díxerís:quádo & Porphyrío rau effe ful idícít, Charopos fubnigros putát alíj,ac dícía nobís warios:egopos ueró fubglaucos feu caprínos; Itarchus ín Viarío charopos Germanorum ocules appellat, interpres horrendos íntellexit , Cal, libi, Glaucópín Míneruam díci putat Phurnutus,non tà quía glaucos haberet oculos, quam de aidolofo afpectu,quoníam & glauci dícantur leones 6e), íd eft regi] , GC poetarum quidam onesuocetglaucópas. Osleonis,qóvioy e(G- Oppíanusappellat, Osnon de homínetantum; ecudeetíam & fera dící potefl, ueterum authorítate,ut de leone apud V ergílium lib, 7. Fremiít cruento, Noníus.Torí coma ceruicís fluctuates, Gellius deleone. O quant per colla decus, iMparfíchonorem, Aurea lunata cum ftetit unda íubz?Mlartíalis, Alceam herbam (ex genea lueftrís malta) in penultíma,ut quibtrfdam placet;fine diphthongo fcribitur, dífiínguendt caua [iab alczea, id eft leonís anímantís cauda:qua etíam cercis dícitur:quanquam & berba quedam cere tisefi;e qua radij fíant textoribus,unde & nomen, Hermolaus. —Dealexa emblema Alcíati extat; olira, huiufmodi, ^ Alcxamueteres caudam díxereléeonis, Qua ftimulante íras concípít ílle Tes, Luteacum furgitbiliscrudefcit&C atro. Felledofor,furías excítatíndomitas. Xi uodoy év fl éxexoz, Oppianus, - | ape D o Zt Qe. Asvzsoy Bus, rugitusleoninus, Varínus, Hincexaudiri gemitus;tradg lconum Vía 672 Dc Quadrupedibus dlarécufantum,& fera fub no&erudentum, Vergilius de Cítce 7. Aene, Minimum dormtunfy lucentd dorinieriríumoculí:propterea ín Agamemnonís Ícutó fórmíidínem leoníno pictam C3pit (cribit Paufanías. €f naqvosdp deuoraré, de leone,lupo, & huiufmodi ferís dicitur, IMenelausqg ípécto Paríde acíém Trofanorum preunte, | eos Auop glo uctor euge, Excdip a) doa p &)pup cxyx: Tewatp uad yap nimia, emi & (hay) rry xf toyeron 7ütyeóo- & leout S 4 dh liadístertio, Zapasdlve yweiezm Zsug — dooqrem Agyeéaet, AovÜ de Bxciy sut. Miados p, de eodem, Bà" iudi» de ve Ap opui spo G* , 0o GO éVig — Anpgop ex Load lero dl& € 9yjsóe aylu; " Aay "give s) Hr arvxuvóg dUnop sMeiy, Elróp yat? x sveues 7r cjrr6Q) Barrie dvdjous Zuy Lucis] d isoxost du A«bserirut rfücusAm, Ov pela ezrequr o (ivót anoAMic reo )usport saoyoio dido, ANN $y &o n fg Sap G-, ii wg cures EB qv zrpurreui loric eg xeioce toovm. (Elísifimiliauidemox ín d.) ltem ce, Sed" di9wva Aera Body deg usosetihero | ÉoyéUovero lupi» t «gis nwspftr cypoidron; — Ob ré up eli tiep ( vb Jyorturze riy xg ttitisnp T Bosy dfapevrXcms)eM E, PovvX &yptiosovz tls, 0 d losuoy di loe, QN 1o erenosd. Supitt 3p dxoradie — Áviop Giosucid Reit eg xev, ouo uas "rs drole qm. piis vrép, Iliados lambda, Certus forte uulneratus fagitta fugit quamdiu poteft, defeffum uer dem íacentemá thóes inuadunt & depafcuntur: tias Asp 4yeyed'atpuy: Zivzwi, 98r wire diiz aide 6 cltze, Ibidem. Contíngitaliquando ut uenatores cum caníbus ceruum aut capra flremagitent,& illein fyluam aliquó aut ín rupem euadat; Ty dE 9 vac ityfic eom. Ms aU iat » bvlcy de dE rrr as Gorerperrs xo usuaSaue liadose, — 4j Catuli, inquítINonius,non folum can minutiuc,uerum etiam omníum anímalíum appellantur , Vergilius Greorg. quarto ín defcrig peftis, Tempore non alío catulorum oblitaleena Sauíorerrauítcampís. Lucretíuslib,s Atennd ii pantherarum,feymníépleonum, zxvpvo peculiariter leonum catuli dícuntur; Pollux GC Varingg tdem proprie a«vad'ác, V arínus. Etymologus exéevoy,paroxytonum,leonís catulum ínterpretatur exvpyóy uero,oxytonum,alíorum anímalium, Athenaeus lib. 7, Aríftotelem cítat , quifcymnong fícem mufltelarum generís facíat,, Scymnus Tarentínus, SauuacTo7roióc erat excellens , Athena Acfchylus éBeixeaa uocat es Acvzid'ée, V arinus in Kí94Veis, O Bore GCóBeóae, hyftricum & huiüfmy di animalíürm catuli funt, Varínus, OfeówA« leonum catuli apud Aefchylum ín Agamemnoneftd uslidi & fpeciofitdicuntur & $Bec:funt qui luporum catulos eodem nomíne comprehendíputan Euflathíus,utquídam ín Lexicon Gracolatínum tranfcrípfit, In Có infula, apud ueterem aydo fidei integra (A elíianum in Varijslib.1.legímus,de grege ouíaríco Nicippí, ouem non rítu natir agnuim,fed leonem peperíffe.Prodigiale id(ut erat)uifum multís;fiquídem Nícippo tyrannidem :endít,quram mox is eft confecutus,quum zedíto monflro príuatum adhuc ageret, Czelíus,. (Fra quafí uulpecule, uís leonis uidetur,Cícero .Offíc, | ovz' zp veda" ziosoy uS "57x Marr" Ho merus Ilíadis rhó. IVeles prímus Sardíus rex ex pellícefura leonem genuít:quílco quacunquepitte murorum círcundatus effet,ex ea parte Sardes ínexpugnabiles fore Telmiffes (udícauerant, Eun IVeles per cxteram partemmurorum círcunduxít,quacundj potérat arx oppugnari, pet unarmti ró partem;tanquam ínoppugnabilem & pracífam,circunducere pratermifit quae ad Tmolumfi uiam uergitzatgp illic regnante Croefo à Darío capta eft,Herodotus líb.i, | "3 € d. Extant Martíalís epigrammata quíney lí. nempe,feptimutn;6.19.38.79. X 148. del per lufum tranfeunte per os manfueti leonís;ex quíbus uel unum recítaíTe (at fuerit;eft autemif R ictibus hís taurosnon erípuere magifirí; Per quós prada fugax ít&p redíttà lepus, Quod magís mirumtuelocior exítab hofte, Necfiíhil à tanta nobüitate refert, '(utiorínfolanoneftcumécurritarenà, ^ fNeccauezetanta conditur íllefide, - Siiiitate canum morfus lepus improbe querís, Ad quaconfugíasoraleoníshabes, Aliud eiufdem poétz 9.75.de leonis & aríetís concordía legitur huíufmodé — | (Mallyli leofama iugi; pecorísi marítus Lanigeri,mirum qua pefuere fide, Ipfelícétuideas,caueaftabulanturínuta, . ^ Etparíterfocías carpit ütergy dapes, INec féetu nemorü gaüdet,nec mitibus herbis, Concordeém fatíat fed rudis agna famem, In niagnís feftís Tartarorum adducítur regi eorum]leo cícur,quí ad pedes eíus ínftar catulimal tiíacens dominum fuum agnofcit, Paulus Venetus, Títi VefpafianiStroza egregíum carmi cimus libro quarto Erotícón,ín leonem Borfij ducís Ferrariz;quí obíectos ei ín cauea tauros; & apros dilaníare folebat,leporí & catulo circa fe uagantí parcensttandem ueró depofita mant | díne,puellam | Suftulít íngratus,cuí quondam pluríma debens, Pectendasty iubas & fera colla bat, [GvueMurzw,generofum autfortem leonum ínflar , 4 AsovziSvuop , Flefychíus && Varínus qj Impaftus ftabula alta leo ceufzpeperagrans (Suadet ením uefana fames)fiforte fugaceff . Cofpexitcapred,aut furgenté in cornuaceruü: Ciaudet bíans ímmane,comastp arrexítietlr . Viifceribusfuper accübens,lauítímprobateter Ora cruor, Vergilius Aeneíd.re.Símilis eli parato apud Homerum llíados y.(quamiín c. pofui hoc ínitío: iss Asp iyiest )&X p. (ibidemrecll bi j ipd üs«2tuy, &c.) INícolausErythreus, Impaftusceuplenaleoperouiliaturbans, (5uaef enim uefana fames)mandítG iahittg Molle pecusmutum6p metu:fremítore cruento, Vergil. neid.g. Ai«pup zple vioscy eAqe ufu Go ee Acovaw, Oy j& t vroipny ayeca Gr" éloiartrbus disoss. Xpuurt wvfus G2 GA yep rep plate Ginguew )ujuer" civis vada Nud oy ,sdt dlauzosw; "Tg Ri atq VO" aprqu, remet Tt e" beuuuus, Abu q kyyisUas (aero guit) vr. GARI) Leyuurrol, | Avzwp équipes Bague rater M uu AR - DeLeone. H.d.c. Lib.T.: 673 b (7 mb neret d ida ertar ro ireuuy, Homerus Ilíadís quinto. Non famelícus,miti íns eflratubi impulerít fames,rapítur quo furor íuffit,& qualicung; paftu propellit ínedíam, ut fa ícat M.Manílíus lí; 4. Aftronomíc ón díc €s, Quis dubitet uaftí qua fit natura leonís c Qu asé ctetfígno nafcentíbus artes? Ille nouas femper pugnas, noua bella ferarum. Apparat, & pez nuíuitfpolío,atep rapinis, Hoc habet, hoc ftudium poftesornarefuperbos Pellibus, & caps mibusconfigerepradas, Atgjparare metum fyluís,& uíuererapto. — (J Deleone ex cícure ferato Martíalis epigrammatum 3.75. | | Vetbera fecuri folitus leo ferre magiftri, Infertamip patí blandus ín ora manum: Dedídícít pacem fubito ferítate reuerfa, Quanta necín Líbycís debuit effe íugís, TNam duo de tenera puerilíacorpora turba, ^ Sanguineamrafiris quae renouabat humum, Sxuus & ínfelíx furíali dente peremit, Martía non uídítmaíus arena nefas. - Ceufxuumturba leonem Cum telís premít infenfís; at terrítus ille "Afper,acerba tuens retro redit: &X neqterga. — Iradare,aut uíttus patítur: nec tendere contrd, Jllequide hoc cupiés, potis eft;pertela,uírosqg, Haud aliter retró dubiusueftígía Turnus Improperata refert, Vergilius o, Aeneid, His fimilía ex Homero capite quarto fcripfimus, "Poenorum qualís ín aruís Saucíus ille grauí uenantum uulnere pectus, Tum demü mouet armaleo,gaudet& comáteís Excutíens ceruíce toros:fiumé latronis Impauidus frangit telum,& fremítore cruento, Verg.13, A eneíd, ez 8 Ato sx ados Vouag carmen Homerícum uídetut;cítatur à Scholiafle ín Pacem Aríftophanís fineauthore, Torua alupum fequitur, lupus ipfe capellam, Vergíl,a,Aegl. Venatioleonum onager , Ecclefíaftíci 't& leo,fpecula cum uídítabalta Stare procul campís medítantem pralía taurum ^ Aduolar, .Aeneíd,1o, Aluazóec, dc ic 0 Soy V7] zodiooy $e lud uc, Homerus Ilíad.rhó, Et rurfus íneodem: Die d" 9vx 7ic v Ato ópeor zoo B" Aud vozrorSae, Boaxo piu &yeAue BSy &ovroiu, A is aisu, "Tre dle 7t eus txfe Aet Bay xoocráolaiy ód'óesp Vig oU, eer dle ^ cieanoe welt EyXMeTw VIVO AXQVOSN Aus. dui d zy y lust» &vdjese a vouadte TO EA ivcson &vrourbUov sd" sOeAseip s AND 1 ; 1 [ ! ES " ? vaiop &A9«uifuas uec yat xNogdy dle cios, Síc nullus Troianorum Menelao occurrere auz t, His fimilia quedam uíde fupraín H,c. Qe dt AGop qv Buc lopbp Zr ovyquc Gps Tori" it Boot H2 aou were Bor oueep,llíados quinto, V'elutnacteuítuloslezeng Síngulos eheulacerant, Horatia isCarm,s.1. quomodo Danaídes marítos fuos ínterfecerínt, Gryphes cum alíjs anímalibus certát puincunt;contra leones autem & elephantes nonfiant,Aelían, Monocerotís &leonís mutuam am,ad Monocerotem differo, 91e d? Gray qé "rx labsoss qos vd Jets uod atia KoreiG* a A&oy spsqrerott $over GAspeoroys —— Old feseupynd y (zrVoyis dix qv Tatdye Que aurcss e V7101 [vt T0L, (QU cub i301 9vsetacs Aixuae vc ydo, dT aerofe Gud eAuuop lio — (fvvew[óte, "Tap Bé, sdt qoBerrou, icyuvooín d pz eere, "Gps q« spevrot,eiyete evdjop zreguzt(au: | Dazu. (vau 7ii v eiaisiyótrcvdedy, Homerus llíadosz, de Hectore íinpugna inflar leonis fe gs ET IC, e, AdIndosfapientes,quum Apollonius cum eís conuerfaretur, deductus eft ( ut curaretur) im uenator acerrímus,annos fere natus trígínta,Huíc uenantí íngens leo ín clune íuncturam "diffoluít,atcp (ta crus femur ín alteram partem díftorfi;Philoflratus, — |Leontocomí , quí ín ca« iisleonum curamgerunt,Calius, Asoveóouor exeo, Oppíano: fed malím cum accentu ín penultía ut Varínus etíam habet && Etymoloous,hís uerbís: Asov7ox9,06,ó 32p Acor zw no], Wroe GMesaiucvoe, 15 manfuetaríum uocat, fed leontocomos dieí poteft etíam quí manfuetum íam curat, [in mmanfuetum ín Amphiítheatro proftratum,carmen condidit Statíus lib, 3, Syluarttm. | Líne£ ces etfi ferrum uíolenter adactum tranfmittant : uenantibus tamen conueniunt, Effrínguntur ín eís tum leonum tum pardalium dentes,Paufanías ín Attícís. Orus bellum geflurus cum fra phone,potíus equum quàm leonem ad praelía fertur inflruxifIe;quía ad perfequendum quos oflem equus,leo in ipfo tatum conflíctu effe utilís uídetur, Camerarius, «| Hifloríze homí« mquí leonibus obíectí,uel occíderunteos, uelab eís occífi funt, referentur circa príncipitit octa« rtis huíuscapítís, €] Leonteam uelleonten Gireci uocant leonís pellem, Cxlíus:fed hec com us Grace fcribuntur,A«ovzex & Axovzit, Ascvz1, dbod qo vla Asovz G^, Pollux. Aliqui Asvea OXya m fcribere malunt, ut Scholíafles ín R anas Aríftophanis,Suídas & alij plures, Athenaeus lí. o, fle&endü afferít,hís uerbis, Az 57 Lease auno duloy $5 Lodi, dio Asoviat Aveva muxsm cux, AvQva Lx Movr(" "TÁUxoG^ Bon N- rzlo tyeó i cyswsiw Suidas ex epigrammate, | ^sóvzeQ- dbog o d'a D, Hefychíus && Varínus, ZeqQeatzzs vrxog NuxsQeovi, má Mavatip qudtelvpda, so olp Lr us: qoia sd pseup azyeiois luo, V arinus, Herodorus uír uóraciffimus, weipadoz :9G- exor 298 buovuc A thenzeus, Audi dt vl yua wsAeols csv Acovz ^, A pollontus de Hercule, Kd 9upeyAezva ea üussa Aux», Lycophron detemplo Herculís. Mauri leonum pelles induunt, & dormientes fubs nunt,Strabo. Barbaríínter Caucafum montem & fluuium Cophena, Apollonio & focis leoni tpantherarum pelles, carnibus nuperrime dírepras donabant,Philoftrat, Pellem habere fíngítur cules,uthomínes cultus antíquí admoneantur,Fefius. Aeneas tergum Getuliímmane leonís alío,uillís onerofum,atg unguibus aureis, Vergilius s, Aeneid, Cuemfulua leonís. Pellís ttotum,prafulgens unguibus aureís, 8, Aeneid. Ipfe C Auentínus) pedes tegmen UE ínma maneleonís, "'erríbili ímpexum feta,cum dentibus albís Indutus capíti, 7 ,. Aen. "DatNifoN ftheus pellem,borrentísGpieonis Exuuías, s.Aen, Fuluíty ínfternor pelleleonís, Aeneas 3,; Pracípuum( toro, uillofí pelleleonís Accípít Aeneam, 8, Aen, Aurifero perfufa Tago; leonis "'erga ferí,Statiuslibro 6, Thebaidos ínter praemía certamínum, | Herodorus uír u mus noudot dB éryqu G0. Moverse ovis, Athenaeus, Ave Xaste|viztuo tui eO npe — Axouu d'uso evz(- aquis iiuloy &x vredtevoey, T heocrítus Jdyll,37,de Amyco. Adraftus oraculo íuffus filías conim gereapro € leoni,cumuenírentad eum, l'ydeus aprí, X Polyníces leonís pelle induti,illis e N- Varinusín Oedipo. Induítis me leonís exuuium,Erd vet wor zo Movslw, prouerbium (inq mus) ín eos dici folítum , quí fufcíptunt negotíum maíus facultate , quí&g fe magníficentius quàm pro fua conditione, Quídam ab Hercule fumptum put&t,cuíus híc ornatus erat,utle uío tegeretur,deinde altera manu clauam,altera geftaret arcum, ate hoc ornatu defcediítad Cerberum extracturus, Huc alludens Aríftophanes ín Ranís,Bacchum fíngít, Flerculis ínfla fiis exuuio clauad inflractum,ad ínferos defcendere parantem,ut Eurípídem cum Aefchylo. tem audírec Rídetur autemab Hercule, quod íd geftamínís neutíquam illum deceret , utp lem & effoeminatum.Eodem pertinet quod Meníppus ílle Lucíanícus eodem ornatu fe ab ínf dííle adfimulat.INihil autem prohibet quó mínus prouerbíum ad apologum illum referatur, memínít Lucianus ínPifcatore ; Apud Cumanos afínus quifpíam pertzfus feruitutem;abru toínfyluam aufugerat.lllicforte repertum leonís exuuíum corporí applícabat fuo, ate íta pi fegerebat,homínes paríter acferas uoce caudad terrítans.INNam Cumanií leonem ígnotat.; ígitur modum regnabat alíquádíiu perfonatus híc afínustdonec hofpes quifpíam Cumas pr quí fapenumero uíderat & leonem & afínum , atqy ob id non erat difficile dígnofcere,auríur mínentíum índícío,neco non alijs quibufdam coniecturís afínum effe deprehendit, ac probe tum reduxit, dominotp agnofcentí reddidit, Cumanos autem hic appellat;non quí funt ín Ital qui (untin Aeclíde fupraLefbum.INam & Lefbij & Cumaní notati funt ftolíditatis , ut índic phanus. (De afíno Cumano fcribítetíam T'zetzes 4.16. &X in, & 16.531.) V furpat hoc adagium tes Platonícus in Cratylo,negans oportere deterrerí fefe magnitudine diífputationis ínftít fteaquam femel leonis pellem effer indutus.Lucíanus ín Pfeudolooiífta : ovdt dé z»G- 74$ gli xvr lio o qewioóe revoto. owÜku Q^ y, e wie apr y Nose Dagttop ji dor pite nu, dr bor io Kup &c pn id'àp SUlUe cielos voy &ortvz uy 9 Boussioréeriy v dv rw uni eros aeiv ce àysto Juba roten eoosd, Eifel farienfís adueríus Hieroclem,oiyiovrou uA piu Q)AIOQGO-, 0v dE vfi v Akovz Q^ Guo" dii mutauít nonnihil deprouerbío Lucianus ín Phílopfeude cum ait; Toréep 3govop eA«2vd usnm "i, reAstóp viva oribooy ado:stey, Hacc omnía Erafmus, — Kok KazMow ye Qeer voplarzelivs — Kusynanl vowieacyeig quuduioy , Axiftophanes: Papas gauaezi Ges ea. UD Gaye vá do Lorzrovisor, eic vropvojewiiy oli erai dt vrityro me uadurriaw odrrd Mori torte ínuerecundo fenfu accípit, ut IMartíalís leonem; utíti di&um eft, Leonís tergus geftare , ceu prouerbío dící poffetín uirum forte,quod íd olím geflanith cules & poft eum Z.ielas (z«iac) ille apud Arríanum,Euftathíus,Sed,ut mihi uidetur, alíoru dem anímalium;ut uulpis,hínnulí,panthere,pelles geftare íllos,quorum fimilia funt íngeníagl ter dícemusileonínam ueró,propter afíni Cumanifabulam , non íta apte, — Évétzfedus suo xg uan Aeyouy, rat un Qu da Mops Baopdwoe, unde 30 a «et OASy qud vor mz, Xa. uto" zw axcortva , C pera drap. viay zrhgew , A«vrlb, à zrepd'iaslu, Euftathius ín Díonyfi&.Et rurfus Ézavves veBeid'e rn ctvz riim yoxréd eA clugs má epáeuo yi dr exospueaep trt: qui Laco, Leonísexuuium fuper crocoton, A«vziübt 7G, parcemía,qua locum habet,cum duo quapíam copulantur, quorum alterum cum alteroitg quam congruít, Sumptum à Baccho quí hóc ornatu defcendit ad inferos, apud Aríflopha I: anís;(ut díctum eft ín precedente flatím prouerbío:) quo uídelícet Hercules credítus,formidibll uideretur inferís;Hunc ita adornatum Hercules ridet, Ai sy. oióm eic. tp ines Toy rA, OI vl GÀ sper neululus, A ppofite díceretur,inquít Erafmus,in monachos quofdam aut fcholall qui forís infignía fui inflituti portant,ínteríus milítarem imitantes cultum:aut quí uultu tettí& ribus funt effoemínatís, Kpokwzey, yauowneioy tx zravue qid vue Scholía Avíftophanís : V íde plurale xícis, Prouerbíum ry xeoxezey s res, ín muflela dícetur.Superíorís ex Aríftophane Suídas etlat uoce Kroxezsy memínit, Lyfander Lacedaemoníus cum eí uítío uerteretur à nonnullís,q de fubinde agere uíderetur:Qyuo (ínquít) leonís perueníre pellis non poteft;uulpínam affuillelae dedecuerít , Czdlíus: tranfcrípfítautem ex Lyfandro Plutarchí . By & Acovrni un DEmrtieroto, vemm elio &Mozrenluo, 6 vic yexcy un Qoa d Guo Gi cbrequs rer yl jginwa, Kok Ouuo G^ H df a£ Ding a Ru voy nie xouQudly, Suid, Ozrs pu éQuveirou ài Movrri, ma outzifsoy T a orrenluo on d'ei vroiéiy Gadegop a] UM Apoftol, «| V eftes in coríoleonís deuolute,tut funtátínéís,Rafis € Alber, Sí fepo leoníscaam tríto,ita quód odorem allij uincat,corpus alíquod perungatur, nuni lupi accedent ad ipfum Sicumfepoleonísliquefacto círcuítus ouíum ínungatur( alías,difiilletuc)nunquam accedet lupí,nec alíarapacía,Rafis && Albertus, Síquíslínat corpus fuum fepo renum leonis, terrent eolupí,Aefculap. Sííepo eius liquefacto inungatur anímal,non accedentad ipfum mufcaz(lie alij habent, lupi, aut beftíz,autferpentes)Rafís. Sífuffítus ex fepo leoníscírca aquamftatylle) eoalíquidín aquam ueníat,prohibet lupos ne bíbanteam(ne accedant & ne bibant ea, Rafis Leonis adipem aíunt amuletum efle adueríus ínfidíantesevzigapuasoy tis asso ev, Di DeLeone. H.e.h.. Lib... 675 - Fateriiüt & fine pudore quidem (inquit íà annotationibus fuis IVlarcellus V ergiliis) nefcire ibus íntidijs & híc & Plinius reliftere leoninum adipem díxeruntthoc quidem monebímüs; ofum & ex uulgo repetitum uideri,Ego uero Marcellum miror, quí nodum ín fcírpo quziatz enim oinriés quo fenfu ínfidi& nominentur,cum dolo fcilicet & ex fmprouifo alíquís capítur, ir;occiditur, Hi doli, bz infidi& tié quid poffint,leonís adipem ínunctum praftare aiunt, uí fci nagíca,non naturali. Refiftere étiam in(idijs uidetur Plinius, Etrurfus ; Magorum uarniíras ctís eo adipe faciliorem eratíam apud reges populósue promiíttít: praecipue tamen eo pínguá fit inter füpercilía,ubi elennllum poteft.Similia dentís,maxíme a dextera parte;uilli&p e roftro ori promitfa funt. | Leonis fanguine fiquis corpus fuum lítierítab omníbus beftijs erít tutus; sréanidem uim feré adipi Kafis attribuit, ut dícum eft, Helíanthen uocat Democritus herba emífcyrz régióne & Cilicize montibus marítímís:qua cum adipe leoníno decocta , addito cros palmeouíno perutigantur magi & Perfarumreges;ut fíat corpus afpectu iucundiim ; Plinius; eromnía eft compofiítío qua ínuictos facíunt magorum mendacia; Cauda draconís & capíte,pís nís e fronte, & medulla eiufdem, equí ui&toris fpuma,canís unguibus adalligatís certíno corío; sp ceruí alternatís & dorcadis;Plínius. Equus fequens ueftígía lupituel leonís, Albertusinon bo)cruríbus obtorpefcít,ut mouerí non poffit,Rafis, Sterctis leonísin uiíno potum ( aut pofitü 1uíno menfura dauic,Rafis)ffacítabhorrereuínum,Albertüs. —— . | ESLL j- 4| h. INatíonem quandam Líbycam Nomadum, tum alijs rebus felicem ; tümlacte abundante; dmorum leonum magna multítudo de fuís locís depulít, Aelíanus. Dilaníatuseft Paphages Ambracíze, dum lezenze catulís ftípatze occurríffet,de quo Ouidius ín Ibín: Feera tíbí occurrat pà opularísínaruo, Sítgy Paphagez caufaleana nécís, EFlyas ítem frater Hyadü à feena íüterfe fi, Text, Ampraciotzleznam colunt (umma religione, quod tyrannü ipforum dilacerarít, Ae lanus, IuxtaIndum fluuítim mons eft Lilzeus nomíne,a Líl&o paftore dictus , Hic cum fuperftitíos füselfet & folam Lunam coleret, ac nocte íntempefta eius alíquarido facrà peragerét, reliqui drj con tum fui xere ferentes, duos íngentes leones eí ímmilerunt, à quíbus laceratus , in faí nominis em mutatus eft, INafcítur ín eolapís clíitorís,Iuvzeor, Colore nígetrímus , quémi pro ornamento z geflant qv zeic ewruofuc,lego wzwejuc,id eft auriculis, Plutarchus ín libro de fluuijs capíte ulti INota éft hiftoria Babyloniorum amantíum Pyrami & Thysbes,ut ab Ouidio Metamor,quar cribitur, Pactum erat fub nocte egreffos urbe ad fepulclirum Níni fonti proximim couenirez adfuit Thysbetueniteccerecenti, Cede lezena boum fpuniantes oblita rictus, Déepofiura fia cínifontís ín unda, Ea uifa fugít Thysbe;X tergo uelaminalapía relínquit, Fac cum reperi(e tena,ore critentolaníauít, Paulo poft Pyramus accedens, uefticía ferat deprehendit, & ueftemi m cruentam réperit,unde conijcíens Thysben pertjfle,fuofe eladío íugulauít: Mox füperuenia iysbe,eidem gladioíncubuit, Fuitín Scythía,aut(utalijs placet) INumidía uír quídam fuia credibílís Theródatmas nomíne:qui leonibus(quos multos habebat ín ftabulis)praebebat homía. isdeuorandos: Ad quod allufit Ouidius ínIbín dícens, "hérodamantaos uit qui fenfere leones, n Ponto, Non tibi Therodaimas,cruduscip üocabitur Atreus, Textor, Regum libro s.cap. is. tibitur hiftoría prophetae cüitifdam,qui cum Doinini póteritiam ín míraculis aduerfus impíum m Hieroboam aditís uidíffet, & interdictum Domíniaudíuiflet,ne qua üenerat uía redíret; nec et bíberctue íllo ínloco,íd& à fentore quodam propheta deceptus neglexiffet;afino uectüs ín íti ite ab obuío leone dílaceratus eft,illefo intérím ad cadauer unà cum leone ftant afíno ; donec fea irpropheta re audita ad fepulturam ídtolleret, Eiufdém libri capite uícefímó fic legimus: Cum bheta quídam díceret ad focíum fuumin fermone Domíni , Vulnera me:& ille nollet , addidit: noluiftí audire uocem Domíní,ecce recedes à me,& percutiet te leo, llle fcítur cuim parumre- ifet,à leonelaníatus efl. Ignatius epifcopus Antíoclienus,Ioannís Euangelífte difcipulus, qui tormentorum generibusa fídeí nofttz cultu polfet diuertí; 'raíatii ímperatorís mandato leoa fame díuturna maceratís obiectus eft, Satyrusquog & Perpetua martyres pro Chiífiíana ecertantes,fub V aleríani & Galieni impp. perfecutione itidem leonibus deuotí, & ab eís deuo üunt/Textor. Alíasmartyrum híftorías, quibus obiectis leones pepercerünt ; capite quarto res ;» Qj DefcendítSamfonin Thímnath,& ecce catulus ex leonibus cum rugítu ef occurrit; quem itittdíuíno afflatus hoedi ínflar nudis manibus dífcerpfit:Et pergéns conuenit mulierem qua rus erat: & reuerfus poft aliquot díes ut eam duceret, declínauítut uideret Cadauer feonís, res (pín eoexamen apum & mel, &€c.Hinc etíam aenigma iuueníbus Philiftzis propofuít hui uímo | uorace exiuít cíbus,& ex forti epreffa eft dulcedo, &c, ludicam ca,14; — Benaía filius lehoíadae robuftiffimus, percuffít duos fortíffimos ex IMoab:Idem defcendít & percuffit leonem ín medio Jhouee tempore níuís, Paralip. r. n. & s. Regum as, Pafcebam ( ínquit Dauid i, Regum i7.) patrís "Heloregem , & ueniebat leo uel urfus , & tollebat arietem de medío grégís; & perfequabar eos , &€ Jpüreutiebam,eruebamtg deoreeorum, — €] Perdíccas Macedo quifecutus eft Alexandrum ín bels ife; adeó fuítaudax,ut aliquando ín fpeluncam lezenzelatibulum folds íntroíret, Verum leznam non deprehendit,fed catulos eíus fecum exportauiít:et magnam hominum admirationem hoe omeruit, Etenim non folum apud Girecos robuftiffímum & bellícofiffimum anímal lezna puta fc, uerum etíam apud BarbarosProinde dícunt,Semiramidem Aflyríam ; HE li quandoleone ] A gp we " T - " P d . cepiffet,aut pardalím fimilemue feram interfecíffet : (ed fi leznam effet nacta, animum extuli bip ineo placuiffe,Aelíanus ín Vartjs libra. Ab Acropoli defcendentibus (inquit Paufanias ticis)Seprentrionem uerfus,monumetum eft Alcmenz, &c.& prope illud Hylli fifij Herculis; nonmur:rum abeft Apollínis & Díanz fanum, quod extructum aiuntab Alcatho cum eónem ronium occídiffet, Ab hoc enímleone ínteremptos aíunt tum alíos tum IMeparei regis filium. pum:ltag regem illi quileonem íftum occidíffet filiam promififfe uxoremi, X fímulregni fu nem,Alcathum ígítur (Anx&fsp)Pelopis filium,adortum effe feram & uíciffe: & cum regnaret hanc condidiíTe DDianz Agroterz, & Apollínis Agrzí, | Lyfimachus Agathoclís filius, dum ; fibent philofopho(quem fzpíus de uirtute differentem audíerat)ab Alexandro in fouea cu inciuío,ad remedium miferi, uenenum propinaffer,ac propterea eíufdem Alexandri fa&u ferentís iuffu,leoni fuiffet obíectus,rem totí memorabilem pofterítati egit. IVfanum fiquíde lo ínuolutam ín os leonís intulitarreptaty lingua feram exanímauít, Textor, Hoc facio, utc (cribunt,uehementius poftea Alexandro dilectus, € apud eum ín honore maximo fuit, &: poft mortem eius Pergamo przfuiít,ubí thefauri regisfuerunt; Víde Trogum líbroig, Ale Magnus Lyfimachum familiarem fibíleoni obiecit, Nunquíd ergo híc Lyfímachus,felicitat denubus leonís elapfus,ob hoc cum ipfe regnaretmítior fuit? INam Telefphorum Rhodiíu fuumundíg; decurtatum,cum aures 1llí natum abfcidiffer,in cauea uelut nouum aliquod; tatum díu pauit,&c.Seneca deíra, Polydamas(Scotufzus)leonem magnítudine uifenda reconfecit,& quidem ínermís prorfus inobfeptustp, Herculis fimilem audacíam zemulatus, 'Traftulit autem ex Paufanía,quíElíacorum fecundo, Montana,ínquit, l'hracie regío intra fluuium leones alit;quí fepe ín loca Olympo fínitíma euagantur. Huíus montís latusunumg cedoniam uergít,alterum ad Theffalíam & flumen Peneum,Hoc ínloco Polydamas leonem; lympo confecit, Xc, ut ex Czlío recitauí, Ab eodem Polydamanteferociffimi taurí pedem m tentum,donec ungulam dímitteret,ín l'aurodixí, In leonemábubulco occífum Anthologifém, hexaftichon extat huiufmodi: P'voot igo Movs G- azreq sia ero dli £üc(G- 0 DuzreAev eso: qordloz pfe, Aet sa.zu Dovxcvaw Toy * ! OUd" ixez tx uowdjoas au9uc GBi fvAeyse, Mooyein dT revu qu ó ong elf cupo" Gua, BAsSeic,aySeway T eis Booraaiw, Achilles adhuc puer Atovzvosip a7 porágovy ezeaoss Qüvoy grease ^ yiauos, Pindarus, Phyllius qu propter amorem puerí,;íuflu illius captas àfe feras,uolucres,& leonem quog ferum,eí tradidit tas:taurum uero poftremo uíctum cum illinegaret,indignatus puer faxo defiliens ín cygnumglg mutatus eft, Ouídius 7. Metam. | | l'eumeflus mons efl Boeotiz feu ciuitas, & c.ut in Onomgflt docetur;unde dictusleo T'eumeffius ínauditz magnítudinis,qui omnibus terrorí erat,quem Ht les adhuc pene puer occídit,ei& pellem detraxít,qua poftea pro pallio femper ufus eft, Hic legal ue in ccelum translatus dícítur,ut gloríz Herculis confuleret,qui eum inermis occiderat, AT non hunc,fed Nemezum leonem,ítidem ab Hercule ínterfectum, ínter fyderarelatum dicunt deleonefydere füpraegíínm.a, e«azowze &uqu xox XaAxspiaG" Au , fenaríus Lycophronisuütilt phanus cítat, [Nemea uel Nemee,regio eft Arcadiz uel Elidís,in qua Dryopes habirabantzudlyl ua, inter Cleonas & Phlíuntem.In hac Argíui ob Herculis memoriam INemeza facra celebratetl fueuerunt,eo quod ímmane leonem ín ea interfecifTet, Molorchi hof, pitís fui fuafu cuíus filiamltal teremerat, Vnde & Molorchzum leonem quídam cognominát, Sifzuum premeres INemtalm Phoebeleonem,Lucanuslibro: | Eft € INemeafons,item mons. Vergilius A en.8.de Herculgli Crellía mactas,Prodígía,& uaftum INemez fub rupe leonem, Aufonius pro Nemexo leoneCltn um dixit, à Cleonís oppído Arcadíz prope INemeam fyluam, Cognomínatur &' Bembínetasgpi poéas , à Bembína INemez uíco, AdM««7« 9penp Busfuvwzwuo ovr G- , Panyafis apud Czlíum Cleonis Argos dux funtuíz,una breuíor qua pedibus tantum ítur:altera quamuís & ípfa atglll círcumiectis montibus,curríbus tamen aptíor eft, In hís montibus adhuc oftendítur fpecusla & regíoINemea quíndecím círciter fladía abeft;ín qua templum uifitur louís N«ue,Paufanías golícís, INemeorum ludus funebrís eft ob Archemori mortem ínflitutus, Sc, Hunc Herculttv uicto Nemezo leone ínftaurauít, & loui confecrauít, Celebratur autem terio quoq anno; Pi menfis duodecímo die, certaminibus equorum X gymniícis , Scholía ín Pindarum, De INemeilll certaminereperíes nonnihil apud Aelíanum líbro 4.capiíte de ijs quí memores beneficiorumfütlb Leo,inquít Varínus,in Nemea regione Argíua eratnec ferro uulnerabilís,nec ullo genere teli Hercules fuis manibus compreffum occidit, & exuuium pro uefte geflauit. Contigit autem alit do ut eum tranfeuntem T'elamon eí amicus, quífilijs carebat, Iouí facrifícans ínuítaret rogati ut fíc amictusleonís pelle louí patrí fuo facrum faceret, & ut filius eí nafceretur oraret. Hercil tur phíala aurea accepta facrificante,& pro filio T'elamo níímpetrando louem orante, aétosjidel | quíla przreruolauit.ltag; íufTítut filium nafcíturum Aétón nomínaret, Quare filíus T'elamohlt fà tus,primum Aétós,poflea Aíax dictus eft, Adultum Hercules pelle fua obtexit , eamd eí donati | quacectus,ut nugantur,ínuulnerabilís erac; (ut &€ Hercules)eo tantum,ut quídam uolunt, là cepro,qui pharetra príus tegebatur,cum pellem adhucgeftaret Hercules:(ín Aíace ueroeam; te,excepto eo loco quo fcutum tenebat,l(ac, Tzetzes, )Sed hac nugz funt; V eritas aute ficfe DeLeone. H.h. Lib. L.. 677 cum egregius miles & ín multís pralijs uerfatus effet,nunquam uulneratus eft;ut qui fibí optí ueret € fcuto fe muníret,Sed poftremo cum ipfe fuo fe gladio per latus aut collum adacto iue Tet;eas tantum partes uulnerabíles habuiffe, fabulatifunt , Hucufc; Varínus, & Ifacíus T'ze« s Scholíaftes Lycophronís: ex quo corrupta apud Varinum uerba hzc, Aa d Quay. sexAéid'up doy Alte fic reftítuesz ATi oft quw Nav» rU Aside: 6) syuTop "Y Alti Hoc eft, INonnullí Aíacem "iugulo uulnerabilem fuiffe aiunt, . Nemea (ínquít Tzetzes 7.101. )regío eft Argíua , fíc dicta o lis abundet pafcuís;hanc uaftabatleo quídam inuulnerabilís.Eum Hercules emíffis fagíttís , &€ acia íam ictíbus claua,cum nondum ínteremííTet,nudís tandem manibus comprelTum occidit: »ellem unguibus fere íncidens,«póperretrzup zum udy &oid ngoy qw utxeus. V ocat autem hunc leonem gy,alíj Neusazoy, Plutarchus inlibro de fluuijs iuxta Inachum tum alíos montes efle fcríbít, tum fantum díctum,quí antea Selenzus,íd eft Lunarís uocabatur.INam Iuno írata Herculi,ut eum (ceretur,Lunam fibí concilíauít,qua íncantatíonibus magícis cíftam repleuit fpuma: ex qua nas 1leonem maximum Irís comprehenfum zonis fuís ín Opheltíum montem demifit; V bí ille pafto 1 quendam índígenam Apzfantum nomíne laníauit, && montí nomen fuum relíquít,authore De coín prímo Heraclez, InFerculefurente Senece híc fenaríolus legitur , Sublímís altas Lus ncipiatferas,Sed codex quídam uetuftus pro altas, habet alías , Cuíus íntellectum loci (ínquít jnus ín Mifcel.i7.)non temere aliunde,quam ex Achille,qui in Commentarijs Graecis Arateís biítn Luna etíam habítari,fluuiost effe,ut caetera ficut ín terra:quín Nemeeum quogp, inquit, cecídífle leonem fabulantur, 4| De Apollíne mutato ínleonem,lege Ouídíumlibro fexto morph.De Hiíppomene ítem ín leonem,libro 1o, &€ de Atalanta ínleenam mutata,ibídem, Cu ínleones mutatí,ut paulo poft dícam ínloco dedijs, Proteí conformation díuerfa corpora inum falfarum ratíonem contínet,quibus deludimur: alij ín alijs rebus fummum ftatuuntbos quod fí quís ín ambítíone & fupetbía íd collocet,leo exíftímari poteft, Calíus, Et alibí, l'ímae thagorícus,inquit,mutatíone in beftías índuci putat falfo,ad terrorem homínum ímpíorum, ut na faltem formídíne à uítijs retrahantur.Et mox, Non defunt quí ífta fíc ínterpretentur,ut aníma !qua fímilem brutís duxeríntuítam, alíz ínter alías beftíarum turbas díuerfentur: Quod ípfum inis doctrínz ualde confentaneum putat Olympíodorus, Quod fi habitum íntellíeamus , non m,arbor erítapud Platonem,quí nutrítioni dedítus,uel Herculis queftum ín ea attríturus,díe (p torpebít:miluus,qui raptu uíuetper concupifcentíam:leo,qui egregie milítabít: draco, qui tudelíter íngenus humanum debacchabitur, Empedocles ínquit, fí poft excelfum e uíta homo emetipfo ín beftíarum naturam demígrat, multo praftantiffiriam commutationem effe , quz fít míne in leonem, Sín homínes é natura fua ín plantas commutantur,optímam effe conuerfione, (demigratione ex humano genere ín faur&i,Aelían, Vir quida (ut fcribit Philoft.li, s.de uíta Apol ipleone manfuefact ex loro ueluti cane, quocung; uolaerat ducebat,Lea ait nó modo eí quí (e batblandiebat,fed czterís omnibus quí obuíam accelffiffent, T'alí modo uir mercede quzrens tas iam luftrauerat cíuítates:quínetíam templa íngredíebatur , quód mundusà caedibus effet &X ollutus:neg; ením hoftíarum fanguínemlambebat: & excoríatas atqp ín frufta díuifas facrorum les non attíngebat:fed mellítís placentis,ac pane etíam & oleribus uefcebatur,coctas quocp cata edebat:& uinum quandog, bibere ufus eft,cum antíquam feruaret confuetudínem , Is ítacpleo polloníum ueníens,quí tum forte ín templo fedebat, & ad eius genua procumbes , humílíus eti amquám homínes facerent, (upplicare uidebatur:quod uídentes quí aftabant mercedís caufa íd faa ie arbitrabantur. R efpícíens autem ipfum A polloníus,Híc,inquít,leo merogat,ut uos doceam ho isanímam fe habere:eft autem Amafís,quondam Aegypti rex cítca Saíticam praefecturam.Quá iuerbís audítís leo mírabilíter fremens,lachrymabilem rugítum edidít,tum dentibus ínfrendens n plorare proculdubio uideretur, aptíffime lachrymas fundebat, Demulcens ígitur ípfum Apols us,Ego(inquítleonem cenfeo Leontopolím míttendum effe;ibitp ín templo collocandum , Ite n ením maxime ín regíam belluam conuerfum,tanquam egenum mendícare indignum íudíco, hec congregati facerdotes Amafidi facrífícarunt,& belluam torquibus uittísG redímítam, in ina )rem Aegyptum miífere:tibijs ante ipfam carmina & hymnos decantantes, Hc Philofiratus. nís & muris apologum ex Babrío,Suídas in uoce eeiézpre;, hís uerbís recítat, funt autem fena Zontes, Konwkegis Abovr G^ &ypinc yoerue | Arsdjoatdu uos 05 Ncop Ovis, dolfuo dt yaerup ex0ape qoa ^ 16/A5c, Nos ínter Babríj apologos eundem legimus, fed alijs uerbis, € communibus fenaríjs; ogít de leonis, afiní,& uulpís focietate,referam ín prouerbío Leonína focíetas, Leo apud Aes ümzgrotare (imulans,belltas omnes capiebat que ad uifendum accedebant , Vulpes atit, Quíd quit)huc ingrediens utilitatis capiam, ubt tutó manere nullus potefl,exeuntíum autem ueftígium illi uideo: Philofiratus ín uíta Apoll, Eundem apologit Horatíus ín Epiftola príma prími libri, hisuerfibus refert: Quód fíme populus Romano forte roget, quut INon ut portícíbus fic iudicis fruaríjídem, . INecfequarac fugíam, que diligit ipfe;uel odítt Olim quod uulpes zesroto cautaleoní R efpondít,referam.quía me ueftígía terrent Omnía te aduerfum (pectantía, nulla retrorfum, Bellua multorum capitumes, in Hecatombe(inquít Iulius Capítolínus)fi ímperatoríum facrificíum fit,centum leones, centum juil , & caetera huiufmodi animalia;quod quidem etíam Cirecí quondam feciffe Mud , cuim ; $ 605 1 De Quadrup cdibus. peftilentía laborarent, SC à multis imperatoribusidcelebratumconflat, — — — ^ —— «S ub Atergatis fimulacro fpecíes leonum funt,eadem ratione terrá effe monftrantes,quaDfs,. | gestínxere matrem deüm,td eft T'erram,leoníbus uehí, Macrob, Phafíana dea, nó alía quámRy uidetur;cymbalum enim manibus tenet; & leones throno fuübijcíuntur, Arrían,in Períplo, Iouem ín Creta cfam nuttiuerunt,à Rhea eís commiffüm : quod cum Saturnus refcíuiffet,. leones eos mutauit; lupítet uero iam regnans effecit, utínter feras omnes príncípatum ten fub íugo Rhez matrís currum traherent, Oppían, Rhea Cybele uocatur à Cybelís montibu ním dea montana, eamáp ob caufam fuper leonum íugo inuehítur , Varín, Sophoclis eloffular, Rheam zewgoxsóvoy Movzay tQsdjew iínterpretatur,cp aleoníbus nutríta fít,aut quía nulla adeó rilis fit quae culta nó manfuefcat,Io.Brodzus, Hanc ueteres Graíüm docti cecínere poetze Sedi in curru bijugos agítareleones,Lucret.lib.a, Etíunctz currum domína (Cybeles)fübiere]eon, Verg.3. Aen, Cuí Dindyma cordi, "'urrígera& urbes,bíjugicp ad frena leones,Idem io , Aene deCybele. INicomachus pínxít deüim matrem ín leone fedentem, Pliníus, Leonem fimu naceum folaría effe anímalía,fed hunc gradu fuperíore,ídeoG ab íllo metuí, dictum eft capit £o, Aegypti] (inquít IVlacrobíus Saturnalíum 1,21.)anímalín zodíaco confecrauere, ea corl qua maxime annuo curfu Sol ualído efferuet calore, c, ut fupra recítauí ín a.de leone fy. plura etíam attulí cur leo folarefit anímal, Leonemáfomno ínuictum effe, nempe quifem lez, Acgyptij feobíeruaffe eloríantur: idcirco hunc Soli eos comparare exíftímo,quod So fiTímus ad nullum temporis punctum uerfarí íntermíttens círcum orbem terra,ab ínflitu nunquam conquiefcít ; cuí rei Homerum teflem afferunt, cum Solem ínquit operum & requietem nullam habere,Gillius ex Aelíano. Miítras(uel,ut alij fcríbunt, Mithras) apud P eft, & prímus eorum deus, Huíus fímulacrum fingebatur leonís uultu,ambabus manibus tís bouís corntraretentans:quo fígnificabatur Lunam ab eolumen accipere , cum íncipita díjs fegregari:ipfa enim indignata fequi fratrem, occurrítilli,& lumen fubtexít obfcuratü, tem,id eft Mithras , ídeoleonís uultu efTe dícítur , quía Solleonem fígnum príncípale habet utleo ínter anímalía;íta Sol ínter fídera excellit, Giyraldus, Plutarchus fcribit leonem propt ci Solare anítnal, quod ínter quadrupedía unguibus aduncis , catulos fola uidentes parit] nímum porro dormít , fublucentd quiefcentís oculi, Caelius, Leoin anteríorí parte calid: rz cft, in pofleriorefrigídz: (ic & Sol cumeftínleone, Authorobfcurus, — €| Dicitur quib quoc; leo ínter uígilandum pracipue oculos occludere , quos aperíat dormíens, Hínc temp clauftrísleonem fymbolícéappíngebantpríores,Czl, 4j Onofcelidamones,mares|fe utplui exhibent, interdum quoque leonem & canem índuere uídentur, Celíus, | Canis Serapídie Cus efitriceps, capíte medio leonís, finíflro lupi, dextro canís : uíde fupra capite prímo q díuerfis, ubi de Cexbero agítur, — | Ampraciotz leznam fumma religione colunt(adora tyrannum fuum lacerárít & diflraxerittanquam fue libertatís uíndicem, A elíanus, . Leo quit ídenpin Aegypto relígíofus cultus non modo tribuitur, fedetíam ex ijs urbs nom quorum fane uímac naturam exponerenon alíenum uídetur, Templa habent fíbí confecr. des ad commorandum amplas , &€ ad exercendum fpatía & currícula laxa: tum eis bubyl nesquotídie prebentur, quas diftractas atque ab offibus nudas cum ínterea exedunt, &g unt, ab Acgyptijs incantantur Aegyptía uoce, Cantíonís argumentum huíufmodi eft, neg cíentibus quenquam fafcinent, Neque uero eorum modo permultí díuínitatem & relígíontr épfos habent: uerum etíam fedes eís dedícatz , eregíone contraríos auerfosty afpectus habet rum fenefirz , tam quaead folis exortum pertinent, tam etíam qua ad occaíum fpectant; (uauiorem uiuendi rationem eis & iucundius babítandí domícilium efficiunt, tum eís etíat exercítationumloca ad tuendam ualetudínem,tum propínqua palzfira, Bos ideo V ulcanodig ptíj confecrarunt, quód fint natura uehementer ignita, atque adeo exteríorem (onem ob cop teríoris egerrime intuentur , & fugiunt: tum ipfos idcirco folis domicilía confiituunt, quodigid fint: fimul & folem, cum eftzftíuo tempore calídiflimus, accedere ad leonem coeleftem ditt & ij quídem quí magnam Helíopolim incolunt, ín templí ueftibulís eos díuinze cuíufdam ut A egypij dicunt, partícípes alunt, INam fjs, quibus propitius eft deus fomniorum fignifitii bus fecundum quíetem, futura non folum oftendunt, fed etíam 3 periurífIimis quod iuit dum non conferuent , & fidem uiolent, non longo interuallo, atque adeo eueftígio, deo ein d fium ímpetum afflante, poenas íllorum fraudidebitas, repetunt, Hactenus Aelianus, — (Dy phron in Alexandra Herculem atorze dícít apisaz yoy,ex ínfiti roboris pracfiátía, et quía íneit yatíone triplex in unam coíuít nox, &c, Caelius. Apud Flomerum alícubi de Diana li Éze es Move yautati tOuxs Zee, d bs Atuvow, V arinus,Lezena in luco Dianz,apud Theocritumldyia €] Ecce uicitieo detríbuluda,radix Dauíd;ut aperíat librum, Ioannes A pocalypfeos quartojlitti gítautem dominum noftrum lefum Chríftum,quem & agnum pauló poft uocat , ab innocentia s leonem fortitudine,quod folus potuerít aperirelibrum,quem nullus alíus fpirítus aperíre poterat Sed etiam prínceps renebrarumab apoftolo Petro leoni confertur, non fimpliciter, fcd rugientiud meiíco:ferocíam enim & iracundiam leonís in fame fummam efle díxímus. cu &[ Leonis ad frugifera & fructuofa loca profectio ficcítatem prenuntíat; Aelianus, Fein zi ^ ' Le Í cone. H. h. [ ib. [ 679 Acariftà per quiecem fibi uífa eft leone partu zedere, & poft paucis diebus Períclem peperít, Plutar, ineíus uita. Asorzue id'eiy etuctfway d'uAsj uclyes , Suidas & Varínus, | Leonís afpectus famofus & inglorius, ítínerafp ínfefla facere credítus : nang) hoftium pugnam (pe portenderunt, Ale: erab Alex.fed deceptus uídetur,non íntellecto nímirum quemrecítauí fenarío, cum ís ad fom ipertíneat,non ad leonem obuíum uel ín ítínere uifum, Erafmus eundem fenaríum ínter pros bía numerat, (quod parum probo,) translatum utínquít, uel à fomniorum coniecturis, uel ab eruantibus auguría. Sed ad fomnía duntaxat pertínere,uel índe clatum eft , quod paffim apud idam & Hefychíum plurími fimiles fenaríj monoftichi onírocrítíci recítantur, Alexádrum IVíae mín Babylone multa prodigia perturbabant, Ex hís ením quos educabat, leonem quendam exi magnítudínís ac formae manfuetus afellus calcibus exanímárat, Plutarchus ín eius uíta, Leo o infula ex oue natus quíd portenderít,capíte tertío dixímus, Apolloníus íllemagus cum non cul Babylone receífiffet/Jeenam ínuenítín cuíus uteto cafo catuli octo cótínebantur : unde con t peregrinationem fuam ad Indorum regem anní uníus & menfium octo futuram,ut capite ter; tio recítauí ex Phílofirato, Cypfelus Corínthí tyrannus fuit,patre natus Betione;e Petra tríbu, maa ire uero Labda,&c,ut pluribus petfequítur Herodotus libro quinto, De hoc adhuc príuato Pythía huíufmodioraculum Bacchíadís cecínít;; Concípit ín Petrís aquila enixuraleonem | Robuftum, fae uum,genua & qui multa refoluet, Fizcbene nunc anímis uerfate Corínthiaproles, Quícolítís pulchram Pallenem,altam& Corinthum, A quíla Girzcis &«7os eft quo nomíne ad Eetíonem Cypfea lipatrem alludítur. - | | yc «Leonis catulumne alas, Aefchyli (ententía prouerbíalis refertur apud Aríftophanem ín R.aa $ OU Jpn Atvz G^ exupvoy qu vroM zpsddp ,. Mausm dt Mov lp vriM sptddy, Hip d" expe vio vie pone mpersp, Hoc eft, INon eft leonís catulus alendus ín urbe,mínimé ueró leo:quód fi tamen nurritus al fuerit,moribus efus obfequíi oportet.I&eferthunc locum Valeríus Maxímus libro 7. capite de (a nter dictis, Admonet nígma (inquit Erafmus) non effe fouendam potentiam, quz leges poffet opprimere: quod fi forte talis quifpiam extíterít;non effe é repub.decertare cum illo, quem nequeas i(ímagno reipub. malo deuíncere, Tyrannus aut ferendus eft,autnon recipiendus, Memiíniteiufz Em fententía Suídas ín uoce xxeurG", ab Acfchylo de Alcíbíade dictam fcribens,&c; Leonembra tum Seneca íntelligít; peregrínís excultum ornamentís,ec naturali deftitutumgenerofítate: quo 1gloríarí nemo nili fuo debet,Calíius, Etftatím,Apud eundem (ínquit) adagium fubnotauía alterum, Magnis telís magna portenta feríuntur,fubula leonem non excípít, Caprea contra íeo ,uideín Caprea, Leocordula uínctus:Lucíanus ín libello de mercede feruientibus, wey Ze 7» «à yAtp goa elceie atrio oi iro rv ooue, [Nunc autem (quod dici folet) Leo filo uinctus , furfum eorfum circunferor:cum quís exiguo commodo captus,apud aulícos oftentatur paffim , quod ceps tantum alat uirum, Hoc ením príncípes fibi gloríofum ducunt, fiepifcopos aut doctos uí« tos cogant fua telínquere negocía, & aulice feruire pompze,Erafmus. Domi leones,ín pugna uuls Apud Aríftophanem ín Pace Chori hzc uerba funt, ro 44 d'à ui! hvlinuG y Orte oíubu p Moves, ysd* aAuzsxó. Eft autem fcomma ín Lacones.Scholía(tes monet paroemíam effe, contortam prí inum ín Lacones re male gefta ín Afia hís uerbís, ofer Asevróts qv EQerm d£ A&xuváte, Hinnulus leonen, uide in Ceruo, ÁNy«t uad Avdjpis vus vaifavoio,Avey dris Noo veBes, Theocritus Idyl, 46. Leonem: wlatua terres, MoguoAuxior exqoBes zty Asovza:tefertur apud Díogeníanum: coueniet de mínís inanibus Jüeterrículis derídendis,Quod,ni fallor memoría,reperi apud autorem quempíam,leonem etiam lai duis & appofitítt;s uultíbus offendi, A dagíum ufurpatSeneca libro 3.Erafmus. Mortuo leoni etíam: lepores ínfultant,uídeínleporeh, IMurem oftendit pro Ieone,prouerbíali fchemate dictum,pro eo Quod eft, íngentía pollicitus & fortía,longe diuerfa exhibuit.Synefíus in epifiola quadam ad- Ana: flafium, Éoceydp yet xirzó dle ra gu'zo)c tod ole Uy pkpue Aud bonow fw Qr , Gi Ty te VT Vu a. mp ay eigricJue stg vrotg. es vro doc p vertus , red les do njelpuoe up vivat Moz G^, Hoc eft , Cum íncla maífet ín illum bís aut ter, ac deplauftro quod aíunt conuícijs infectatus , níhilgy non ín eum effet : feratus, cum eiufmodi uelà meípío dicta fuiffe maximi fecerím, deinde murem pro leone exhís fcelus, Sumptum apparetá beflíarijs,qui rídículi eratía multa polliciti,quafi leonem immanem folíta magnítudinis emífIurí,mox murememiíttunt ín caueam, Erafmus. | A leonis pelle facta dam prouerbía, memorauimus íam ín H.e,nempe ifla, Leonís exuuíum induere, Leonís exu Yuper crocoton, Leonínz pelli ubí non pertíngitafluenda uulpína, Leonem radere; Atvze £u "Varínus habet fvezy)dícuntur,qui feroces & preepotentes arte tractant & ilíudunt magno fuo | culo, V furpauít hoc adagíum Socrates apud Platonem libro de R'ep.prímo, negans fe ufque as dementem efle,ut leonem aufit tondere, GC Thrafymacho homíní praferoci ílludere, oie 34 zy us pewivaz ss Fueeiy Gxyeioeiy Mavzw, oi aviiSQourriiu eam uaov, INam agnícitra periculum tondentur intur&p,leo nullo n:odo tractari wur, Aríftídes ín Panathenaícís ad Períclema Platone taxat rt, Q9 ópa ud Aso zw Evpely GXeaBpdw,ov Gone Ujeyop cunbdewzey Gnyecaradt, ea Loued dy Tix, vrl zw daas, Erafmus, Cynícusapud Lucianum cum Herculis & Thefei frugalem & feueram tam commemorafílet: & de Thefeo príuatím quód barbam comam aluerit , addíthoc idem uees mnes factitafTe: Ke zx ay vaceuemy Sdt vic err idt uadhoy «i TW A«ivaay 71c Eug G^; móllem enim luem carnem mulieres decere cenfebant, Asorzw fveés , hoc eft, Leonem radis (ínquít Catlíus) 4 a UM pu ^ 680 De Quadrupedibus adagium de íjs qui factu impoffibilía tentant , (eodem modo à Suída explícatut) auttion citra ger culum, Propterea Plato, fícutí commemiínit etíam Philoflratus , ídem effe dixit leonem radere ty "T hra(ymachum evieqevréáp,hoc eft calumnijs círcumueníre, Ad qued alluferít Epíerammatum iVlartialis (at Erafmus etíam annotauío illís uerfículís (n Lígellam quae partem pudendam fibi bat,Quare,fi pudor elt, Lígella nolí./ Barbam uellere mortuoleoní, Ceterumcur poétalec membrum muliebre nomínauerít, ínterpretes aut non tradunt, autínepta quadam afferunt, enim quíídeó díci opínétur,quod mírum ín modum leoní foetet aníma:;uel (ínquít Domítíus)q placet,prouerbíum eft,quum uolumus alíquem excítare, qui mouerí non potefl. Sed boni coifi erudíti, (inquit Czclíus) fí meam quog coníecturam attulero,Legímus ín INícadrí Theríacis de chrineferpente , quí alío nomíne leouocetur, Interpres autem conem uocaríconfjcít, uel alias caufas (ut ínter Serpentes referetur) uel quía mordet, ac homínís fanguínem exforbet , qua leo facít, Ex ijs anímaduerto Martíalem mulíebre pudendum leonís nomíne feftíuíter appel quoníam fubínde mafculorum fanguínem (urínam genítalem , quí fanguís concocius eft) exi IVlortuum ueró díxít,quoniíam etate íam uíderetur emerítum,X ad V enereos ufus hebes acfi Hac Czlius:Ego ín Martíalis uerfu Domítij ínterpretationem magís probárím, V ide fuprainz illud Aríftophanis exponítur,Lezna íntyrocneftíde. Rifítleo, EyeA«exy ó Atvy,adagium ín om quí rugatiorís frontís &' Catoníana feuerítate,quandocp tamen matutínam exporrígunt eraut ac comes fe przftant, folito hilaríus agentes.Pronuncíatum id ín Thucydídem, quí Cylonium explíca turus,confuetó apertíus, íntelle&tunemínínon obuío narratíonem contexuít : quom ne míratus eam technographus(Hermogenes puto)edífcendam fumma cura funioribus praccíp exQlwexs & facilitatem eandem flylo ualeant exprímere, Calíus 15.19. Et mox, Facílem huíead uerba Plínij praftíteríat íntellectum:Cauda,ínquít, immota leoni placído,clemens , blandíen mílis,quod rarum eft;crebríor ením íracundía eíus, Comparem fere uím & íllud habet , yt coy. Leonis fenecta praftantior hínnulorum íuuenta, Teac 2tovz G" xpélosoy xat veBody; cit pud Stobeum ex Hiíppothoonte poéta, Senectus uíri fortis ac firenui prarftantíor eft íuuentaqu dam ignauorum & ímbecillíum íuuenum, V enuftíus fietfi longule transferatur : V elutifí q geníum docti fenís & exercítati praeferat íngenío parum erudíti iuuenís, Dícetur non ínep fenectutem crudam uírídema,anímitp uíribus adhuc pollentem, Erafmus. Leonínafocíe ínquítidem,cum omne commodum ad unum aliquem redít, reliquis ui fraudatís: qualís ferr eíle cum regibus,aut prepotentíbus plebeia fortís homíníbus, Extatín Pandeciís,ín quibuse píanorefert Arífto, Caffium refpondifTe,focíetatem talem coíri non poffe, ut alter lucrum tanti alter damnum fentíret , & hanc focíetatem leonínam folitum appellare, Caeterum Caffíanam3| latíonem,haud dubíum prouerbíalem,ex Aefopí Girzecí apologo natam apparet, quí talís círcunle tur, Leo,afínus & uulpes focíetatem íníerant,ut quod uenatu cepifTent,id ín commune pattít Pradam ubi erant nactíjleo íubet utafínus partíat, Ille,ut eft ftolídus,ín treís equas portíonesd buít,Quagratía mox índígnatus leo, quod czterís eequaretur,afinum adortus dilaniat, R efla pes,cam de íntegro partiri íubet,illa totam fermé predam leoni attríbuit, fibí uíx paucula qt feruans. Leo comprobata díftributione rogat quifnam illam artem partíendi docuiffet ; Calam inquít,afiní, Leonem ftímulas,pungis, feu uellícas, T Morzevvzfac, de hís quí potentem acfero in fuum ipfius exítíum prouocantatg extimulant, Refertur à Diogeníano, Erafmus, | Leonetilie bula excipere, prouerbíum fuperíus dictum,ftatíma Leone bracteato, Leonís ueftígia quatís;Ti avr G- iyvs Qvrec, dicterium ín eum quí uerbísferox effet, re tímidus, Ductum ab apologo quoplim A e(opico,quo narrat uenatorem quendam paftorem obuíum rogaíTe,nuncubi leonem uídiffeizu eum fibi commonftraret, Atq; eum refpondi(Te; Equidem tíbi leonís ueftigía mox oflenderotnaplt ením proculabfunt, "Tum ílleSatís eft,inquit, neg; enim ultra quícquam requíro, Conuenit&ll eo quod alio pofitum eftloco, Cum urfus adfit,ueltigía quarís, Erafmus, Leonem ex unguibul flimare,Éx 7f/ irvyup Movzu ywtcay,eft ex una quapíam coníectura negotium uniuerfum perpe tc,ex paucís multa,ex minimis maxíma confjcere, Natum uídetur adagíum a Phídía ftatuarío; qui ficut narrat Lucíanus ín Harefibus,ínfpecto leonís duntaxat ungui,quantus effet totus leop dit,totumQ ex indícío unguis effinxit. Plutarchus ín commentarío de defectís oraculís , uidetütaty Alczum referre:fíc enítn feríbit, Ov s,7 Auudap VT yvy" "oy Mavu yokqovmes:id eft, INon Acai mont (melíus,iuxta Alczum,ut Calíus uertít:ut Alceeus, non orígo huíus prouerbij fit ficut Phidíaszlt eo tantum ufus ín fcríptís fuís)leonem ex unguibus depíngentes:hoc eft,ex re mínima maxíma tl lígentes,Philoftratus ín uíta Apollonii, ofov Z7 óvvy d'un po, id eft, qualem ex ungui íam effe utdte Bafilíus IVMlagnus ad Maxímum phílofophusm,Em9vét- dvzec TW ALvy8yp eem oi Aóyu , ngu gopfw Su 0 | 75 ypdusarr Go dooy quip Hz üvéxap dy Nov ít autem hoc Mathematica ratíone , ficutí docet V uíus libro 5, utex membro uel mínímo,totíus corporís modus colligatur:CQuemadmodum Pyt ras Herculani corporis menfuram,ex Pífano fladío,quod Hercules fuís pedibus fuerat metatut tiocínatus eflj,Erafm, Ex ungueleonem defcríbere per adavíum dicímus,quum certíoríbus à mentís quippíam demonftrari fignifícamus,autà propríetate apertiffíma.Plutarchus ínlíbro d culís quz defecerant, Admirantibus uero quí aderant, Demetrío autem rídiculum ftatuentejé mínutís rebus adeó magnauenarí, neciuxta Alceum, ex ungue leonem defcribere , Cleombrotus Calius. Vnumquídem,fed leonem, uide fupra ín c.de parti feenze ex Catfio, Congrégare (leonibus uulpes,apud Martíalem, eft res impares dífTimílesqy permifcere, V ulpes dolís nítítur; iribus fidít.Ouanquam utrung; coniunxit Píndarus,indícans uirum fortem leonem oportere are ín exhauriendís certamínum laboribus , uulpem in confilijs, Síc enim in lfthmijs fcribit, ag )2p Vorxaie Üvpop d eeueráy Üspot Axüvrty qu vrüveo uiriy d* &Asrsf,Erafm, [| Asey eor yeyovq'entuoryuot ài 39 wary Gto xoi vrai dy juveni , Suid, mihilocus uidetur obfcurus,eam nimirum ob caua ab Erafmo quog in Chilíades non afcítus, Ayers arx «gx svyvé nie ara oseuoe Neite , Theocrit, 8$. (INunquíd capíes leena praedam: Iob.58.fpecíem habet prouerbij,de re impoftibili fere, eX illud alicubilegi(Ie memíni, Herculi clauam extorquere, «| Factaeft mihí hxereditas mea íleo ín fylua, dedít contra me uocem fuam, atq; ídeo odieam , Híeremíasis . Hoc eft , Popuz uíme príus tanquam patrem amabat & colebat, totus ín me efferatus & anímo alienatus eft, oníz tertio príncípes ímprobi & tyranní,leoní rugientí comparantur, fimiliter Prouerbíor& « Impij dícunt mortuos omníno períre, X mortuo praftare uiuum,licet ob uílítatem conferatur nis uit ad leonís cadauer comparatz(ac fi dícerent;praftat uiuum effe canem, quàmleonem mof tuum)CGregoríus INeocaf.ín Ecclefiaften capíte o. — «Emblemata quzdam Alcíatí, Etíam ferocifTimos domati, "Roman poftd eloquí& Cíceroneperempto ^ Perdíderat patriz peftís acerba fuae? Infcendit currus uicior,iunxitip leones, Compulít &€ durum colla fubíte iuguni, -Magnanímos ceffi(Te fuís Antoníus armís, Ambage hac cupíens fignificare duces, 3... €| Vigilantía & cuftodía, . Infiantis quód fígna canens det gallus eof, i Etreuocet famulas ad noua penía maus, Turríbus ín facrís effineítur aerea mentem "Ad fuperos peluis quod reuocetuígilem, Eft leo:éd cuftos oculís quía dormít apertís; T Templorum ídcírco ponítut ante fores, qj Leones iunctía Cupidíne, T A[piceutínuictus uíresaurigaleonís, ^^ — Expreffusgemma pufio uíncat amor, Vtqy mant hac fcutíca tenet, hac ut flectít habenas, V t&p eft ín puerí plurímus ore decor: "Diralues procul efto:feram quíuínceretalem — Eft potís;à nobís temperet an'nemanuse X. q«[Furor & rabies, Orageritclypeusrabíofi picta leonís, — Etícriptum ín fümmo margine carmen habet: Híchomínum eft terror,cuíus poffeffor Atrída "Talíamagnanímus figna Agamemno tulít, Víde fupra ína,ínter Icones, ki 9— q«Cumlaruís non luctandum, - Aecacída moríens percuffu cufpídis Hector, " Quitotíes hofleís uícerat ante fuos: Cóprímere haud potuítuoce infultantibus illís "Dum curru, & pedibus nectere uíncla parant, —Diftrahite utlibítum eft, (íc caffi luce leonís -Conuellunt barbam uel tímídi lepores, Prouerbium, Mortuo leoni etíam lepores ínfultant, uídeínlepore h, «| Ex damno alterius, alteríus utílítas, — Dum fzuís ruerentín mutua uulnera telís, Vngue lezna ferox, dente tímendus aper.. Accurrít uultur fpectatum,& prandía captat, — Gloríauictorís prada futura fua eft. DE LEPOREÉ 3EPYVS quadrupes fiue terré« 3 (tris, Hebraice arnebet nzx"ws uocatur,uoce foemíniní gene 24:9 rís, quod lepores omnes utrüs fexum habeant, Munfterus,Et Iudei em hoc uocabulo níhil quámlepos ; Uocarí confentíunt, & Híeronya non aliter uertít, Septuaginta uetó choerogryllíum , alías dafypodem unt,Sed choerogryllíum non alíud mechínum e(Te,;ín Cunículo & Echí à(| £ ocuí.Deuteronomij r4.proarnabet 3f raíco Chaldzus transfert zx"s ars zi a, Arabs 3^8 ernab , Perfa wa os, Schaphan 18V quotp Septuaz- a diuerfis ín locís,A«yocp, d'ae voca, M : S SN NND NS. "N MESS SS NS Mes SS hoerogryllium ínterpretantur:fed omnino cuniculum effe ín hiftoría eius demonflraui, Heras us quoc; Prouerbiorum so. (chaphan lepufculum uertit, Lepus apud Auicennam arnebberi;. Jud Syluaticum arnaberri,arnebus,arnaben:& alfenglínar,coagulum leporis, Arneph, Sarace; , Grece anyag uel ys, uel yocs,ut, in Philología pluribus dícetur, V ulgo etíam hodie «365. 693. DeQuadrupedibus A Gracís uocatur, Veteres étiam Graci quídam Aczréy uócítarunt,uíde iri H.a, Dafypus qtro pis eft'3 pedibus fupra infra&p hirfutis díctus:quanquam Ariftoteles alicübi coniungit aep fypoda(utPlinius lepórem & dafypodém)tbi Gazaleporem & cunículum uertít/Strabo cuní Agyidlét yeapuxove,id eft lepufculos terrz foffores nomínat, Plutarchus dafypódum catules iiocat;oi dt d'ac-orod dtr are ovy voraviiviróte dQAop yn wpju(ums Te Aerid'eup ít libro V tra animali dentíora,&é. unde dafypodem eum prolago,id eft lepore accepífleconflat. In Baleares infu (cribit Euffathius in Dionyfíum Afrumpinuectos aliquando ferunt duos 2e ésccuniculos) m & fieminam,quií mox íta aucti funt numéro,ut domos etíam & arbores fatfoffas euerterínt: incolz legatione Romam míífa agrum(habítandum)petere coacti fint, Suntautem A«jielae $udx ooa, hoc eft eius natura ut terram fodíant & radícíbus uefcantur,quos & A«Bseivlae alic carüint, Hac ille ex Strabonefere, Aecvase,A«yos, Suidas. Sed haec controuerfía copíofe tracta íi Cunículo capite prímo, rzàg & alialeporís nomína poétís ufitata ad Philologíam pertinen porum catulos Cícero, Varro & Columella lepufculos uocant:Graci forma díminutíua, Aic yidàc,& Aki, Pollux, Xenophon quídem guxea Acre díxít, nayodIoy uox nuda apud Suídam eff; Varinus in uoce Kdho,;à lepore demínutam effe oftendít, a«yizlie uero patronymiíca forma, à A&yid'uc(qui & apudSuídamreperítur)ut alicubi docét Varínus:fic & Avxidlis & yluizlue , pro c lupi & pulloanferís. ltalícelepre uellieuora, Gallícelieure (dímínutíua, leurault &leureteag). Hifpaniceliebre, Germanice paf uel baaé. Anglice an hare. Illyricezagícz. x B LÀ Lépores in Áegypto mínores quàm ín Giraecía fiunt; Ariftoteles, V elócíffimi funt montar peflres minus,tardiffimi paluftres:fed quí loca omnía pererrant,in cutfu moleftí (unt: etenim compendíofa uíarum,& currunt per aduerfa uel plana maxime, per díuerfa uarie, per declíuiz ine, Xenophon.Grzeca fic habent, etse eptpatursae uU ree ort ni rt Spot As rie dE evàpeatet,evopeolag xczuvru;wusw, Capítur lepus,inquiít Pollux,facilius cum per loca declíuía fertur,propter ped fterioram altitudínem,przceps actus in caput.In acclíuibus uero pedum ínequalítas facít;uteg zquabiliter feratur,cum quantum locus humilior fübfidít; tantum ipfe altitudine crurumeriga ut quafi ín plano currere uídeatur,atit quod ad ipfum faltem locus uideri planus poffit, Sedde (u & uelocitate leporum;dícetur etíamín E, Apudnos lepores montani dífferuntà campe ín Tirídentinis & V ícentínís alpibus fréquentes nígrítía, magnitudine, ferocia, denfiore pilog rís diftincti, Hermolaus, lul.Poliux lepores quofdam Elymaos uocat, uulpibus non feremír & nígricantes,corpore oblongo;albícante macula;propé fütnmam caudam longiore, Sunt Gb cüntur mofchíz,quorum ín ueftigijs fpiríttim tanta ui fentire canes memorant, uc furere plan dantur. Chelidoníos etíam quofdam dícit Athenzus, Caius, Elymzei àregione dicti uident & canes Elymzi,de quibus díxi ín capite de canibus uenatícís íngenere. Mofchize ueró abQ uehementía fortaffisut & mofchus odoraméntum quod Arabes mefch appellant, & uerifím Grxcós àb Arabíbus mutuatos, Pifis lepores funt inagni,ín noflra regione parui: quía cíbus ruf illie maíor quàm apud nos eft; Niphus, In Pannonia inferíore multo lralícís pinguiorest diores uidi, Manardus, Leporum tría genera fete funt; Vnum Italícum hoc noftrum pedibli inis hümilibus,pofteríoríbus altís,fuperíore part pulla,uentre albo, auribus longis : qui lepus tur cum prégnahs fittamen cóncípere.In Gallia trapfalpína,& [Vacedonía fiunt permagni.l fpanià & in Italía medíocres, Alteríus generis eft,quod ín Gaallía nafcítur ad alpes, qui hocfer tant,quód toti candídi funt Hiraro perferuntur Romam. T'eriíj generís eft, quod & ín Hifpa fcítur, fimilis noflrolepori ex quadám paite fed humile, quem cuniculum appellant, V arro, 1 ium genera duo funt, pars magni, fubnigri(vmizépxvor)multum ín fronte niteícunt, (2 Adosyis perl ueya sysitalij minores, fubflaui, zifevio Polluci vrzvépe)parum candoris oftenduntbit damgerunt íllí uaríam (arshen vrfouzroisihsy,)hí terfam(er&oaonooy:) oculis uero funt, illi (ublue dis( vm scfeezronhi fubglaucís, Círca fummam aurem illi ualde nigrefcunt, hí perexiguum, ( of 44 tratlil mus illíutreferatur ad maíores lepores: oi 5 hi, ad mínores, Pollux fimpliciter, leporitin alios tt pis,alios elaucís oculis effe fcribit, )Sed ex hís minores, plerung; incolunt ínfulas deferras , uelit bres,(habítatas:)& ínhis turba inaíor qudm ín contínente ueríatur,quod ibí ut plurimum necs) pes funt,à quibus ipfi cum catülís occíduntur:nec aquílze, qua montes magnos farpíus quam patti frequentanttnam parui plerungy ín infulís funt. V enatores etíam raro defertás infulas adéti Qiiz habitanrur pauci funt,& ij fere negligentes uenationis:in facras atitémi ne tranfíre quidem nibus lícet, Itag; ínnumerí proueníunt, Xenophon, Platínamagnos & paruos lepores noi díflinguít, quàm quod íllos lepores uulgo díctos effe aít hos uero cunículos,quód parum pl €«| Dorfurm leporínum proprie eft pullum, Thylefius, utpluribus dícam mox in pilorum ment Leporis colorem lego díci epipercnon:quód fít percne, oliue fpecies , non acerbae quidem, fé iigrefcentís omníno,Sunt quí percnon punctis maculísq nigrióribus ínterftinctum accípíat de anímalíbus lib. o, Aríftót.quocp quartum aquílarum gentis percnopteron dícítappellatum: rum notis, Eíus aquilze memínit llíad, ultímo Homerüs, In Plínianis codícibüs fcriptum mot feruauímus,percnon dící ab Homero aquilam ea, Calíus: Lepus (inquit Pollux ) colore eft, £297 io G^ si dl dip d éd (44 G- projgsua dixit, ne eande uocem repererét)ardpiuie vAatas y ove ipquxQ m - — Debepore. B. Lib. — 685 fly gXAeevopfUne hoc eft inter acerbà & plene maturá clíuá medio colore, Differut colóre lepores ypíano:q alij fint Kuzven,d'vaddpol usq BuTey ngez? aPsoew, ttwlol d* vul vrbe zredYy GA pietro eft interprete Gyllio,alij cyaneí;alij ín folis terrarum nígrís fufcí,alij ín rubris terrís rutilí, Lepo taliciinquit Petrus Crefc.)pedíbus prímís humilibus,pofteríoríbus altís,fuperíore parte humí. ntre albo;auríbus longís, qui lepus dícítur prxgnans etíam concípere: In Gallía alteríus generís íuntur,totí candídí; l'eraj generís cunículí fuerint. Leporum plura funt genera(Plíng uerbis jin alpibus candidi quíbus hybernís menfibus pro cibatu níuem credunt effe: certe líquefcene rutíilefcuncannís omníbus; Et eft alíoquíi animal íntolerandírigorís alumnum, Leporum genes Munt & quos Hifpanía cunículos appellat; Communís lepus ín alpibus Heluetíae non mutat co- n,corpore maíor,capitur ín uallibus & inferioribus montium locistmínor per brumam(ibídem Algouíz montíbus)totus albeícít,eftate cxteris concolor,nempe fufcus: ín fummis montium uerfatur,carne duríufcula & minus laudata,Stumpfius, Leporíalboquem uídi , cutís nígría t multo teneríor quam cateris leporíbus:pili ín fummís aurículís nígrí erant,. Lepores albi ra» omam perferuntur, Hermolaus. Paufanías ín Arcadícís fcribit lepores albos ex Libya aduea feuídiffe,íd quod mireris propter calíditatem regíonis,cum apud nos nufquam nifí círca mone niuoforum cacumína tales uifantur:ín Scythía quidem Europza ( fic omnem eius Septentríos oram appello)hoc colore lepores abundant,ut Olaus Magnus teftatur. Audío & ín Anolía xeriri, Ariftoteles etiam ín libro de coloribus leporem album agnoícít, Leporem cognouímus mealbeícere,zfiate autem ín fuum colorem redíre, D. Ambrofius && Albertus, Apud nos quidé mulftelze alíquando per hyemem alb reperíuntur, | 4| [Naucrates Comícus poéta leporem ín anon facile inueníti fcribit; Alcaeus uero plures effe fubindícat, ubi fcribit coríandro tríto & (aa bergendos efle quos ceperíntlepores, Athenzus, In Tthacalepores illati moríuntur , extremig em ín littoribus,Plíníus. In Ithaca ínfula lepores (i alíunde íllatí dímitrantur , uiuere nequeüt: odem reuerfi,unde marís introierint ínfülam,moríuntur, A ríftoteles.Sola haec ínfularum lepoa on,pducit,Pollux. In Carpatho ínfula quantum abundarínt lepores,inter prouerbía díceturs in Aflypalza infula, capite tertío in mentione foecundítatís ipforum. Cum terra pullulat, rura Joca culta)magis quàm montes tenent, Xenophon, Tq Nunoc de fingulís leporíni corporís partibus actutus,primo loco integrum eíus partium ex Xe ophonte deícríptíonem apponam,ne uníus authorís nomen fzpíus nobis cítandum fit, & íta parís uídá nohís íllufiratum caftigatumue fitappareat.. Omnes ín lepore partes (ínquít Xenophon) ícé ad celerítatem compofitz funt. Siquídem corpus eíus confiftitex hís. Caput agílehabet, bre otundum(ínterpres legit 7$49495;cum codices impreíTi habeant x7«94$5 : Pollux melíus &soas RgraQ9s, eic sqvüp xus Gru; hoc eft,caput pronum,ín acutum de(inens:;)non rígídum, longitu m ídoneam.( Videntur híc quzdam deeffe,qua ex Polluce adijciemus, Aures lepus habet fublé collum anguftum,rotundum, molle, oblongum, quz tría pofleríora ín canís etíamcelerís collo nophonte laudantur, V nde apparet hzc uerba,ov exAugóp iix" iugvoy, apud Xenophontem non lxoaiiy, (ed ad zj&ysMsy pertínereznam quod Xenophon dicit ev exasgóp, Pollux vyeév reddit, íd eft Igluxoy: X pto iix" ingvàp, Gusta.) Scapulasrectas, defuper non aptas(non arctas potíus, fed fatís as folutasqp ad motum faciliorem:ggozAedows op9as, eruuv lerne cab : fic in cane quocg probat isa iBqv us cuu dtdtu wa; uide mox ín cluníum mentione.) Crura ín ípfís (id eft príora crura) leuia, folía d, utuertít Leonícenus, Grece legímus s4Qg8,cvyxeA«,apud Xenophontem & Pollucem,Fortaffís atem cvyxeA« melius interpretabímur,exíguo interuallo difiuncta:pofleríora enim magís díftant, S díuaricantur : unde apud Pollucem legímus , Baese P 49v ze dortoqu exXni e yii rp d mi um (Que, uox vl cos d]eaque ro DA ey crt 0 exevoy, ua zrud ay , trájeidtuspoy "reis d7150qu vro0-Ày , go luu cd Marbyisc serod Iovi, dac rio exetvay eic T 6 zrto riy, Àdem Pollux libro fecundo 8asesss homines uo uibus crura ínfra genta díuaricata funt, & extrorfum uergunt;ínftar A, líterze, unde € lambda omínetr fíc uítíatum appellant, Varinus quí Baezecs fcribít,) Pectus non anguftum, (s&9- s Bapva mwy;id efl pectus non graue:Pollux reddít,non carnofum.)Coftas leues,commoderatas. Spínam 7aup)terete;aluti carnofam, (Codex ímpreffus habet xs, ínterpres su iiaw legít; Poll, melius LoMia deft pernam uel coxam & femur, ) llía tenera,caua laterum ídonea(Awuzrigas iura, apud Polfus imnihil huíufmodilegíturAap7ápz uocem nufquam ínuenío,A«7ro« uero interpretatur ile, abdo ,uenter;à laxítate dictus,ut quídam ín Lexícon Gracolatínum retulit: tem morbus Cialeno, ína lans partem ínter ilium & thoracís offa fubfidentem:uide etíam V arínum : fed hae fignificationes 'homínis fubftantiuí funt,ín Xenophonte adíectiuum requírítur;proínde legerím Aa7rze&c cum acus ultima:eft autem Az77:99e V aríno, iar, vss "que lignificatío fere etíam nomínís Aeyapog Aemésjey inanire eft,unde A«zmpée,cauus & inanitus; fic etíam ín cane celere Xenophon laudat fere T lquetovap 2ucyotpet, ola orofs ei laveiivars )Clunes obefas , undiqs plenas , congruo defuper nter(lítío: (4oríoe 4U Greer mts move, Poliux:lego diteue enam Xenophon dksó7u habet. [dem aute híc dicít,&vodsv de je dIesd zu, quod fupra de fcapulís dixerat &ruu/tyrsc tvaSqr:et ín cane celere toro dv lys muudtdtusia, Femína longa (weise uaxgoc; Pollux legít ueae,reddít ením Bgaysit)denfa: (SUorocy en, melius ín Polluce, svzyec,íd eft (olída,ut ín cane etíam:)forís mufculofa (ive 'es, Poll. ) interius en protuberantía:hypocolía(de hís plura dixiín Canís uenatíci híítoría, Pollux hocloco bypofcelía 68A . [e Quadrupedibus. teddit,cum fupra in ínlocó de fomno leporís ze 6219qv ex&^s reddíderít : Leonícenus htc intermggn transfert:füperíus fetnina;neutrum probo)longa & neruofa(yeod «o spuova; Pollux: Xenoph Codex non tecté habet juxo&,siooa ueró ut Xenophon, & sevaia ut Pollux habet , uoces fynor funtifed legendum sgigvop per íóta,ut denfum, folidum & ín fe conferctum fignificet,cuiufmod pora neruofa funt;nam per ypfilon faporem aftríngentem G acerbum defignat, ) Pedesante fumme flexiles(&xeoc ves, forte legendum waxeis, vy pir , id eftlongos , mollestnam & Pollux sqvie uot pnnedc, fumma certe mollítíes non couenít eís:íntellígitautem molle per /yecv,pofteríor des contraría uoce s4y&c,íd eft folídos & duríufculos probans)anguftos,rectos: pofleríores fol latos,nullíus utrofq; non contemptores afperitatís. Pofleríora crura príoríbus multumlongt rumc procuruda, (ox eysixAutulo uxxody spo, Xenoph, Bassa e d$ aw Üg1&dqu, dic yc idote 7rOtoQ. rie &y,Pollux,ut pluribus pauló fuperíus recitauí,) V íllos breues leues. Síc fane compofitum con fieri non poteft quín & ualídum,& molle(aut flexile)& fummze agilítatís fit, FTactenus Xenop Caudam rantum,ínquít ídem,ad currendum íncommodam habet,proínde ín curfu auribus. bernat,utín c.dícam, 4| Corporenon magno eft, & naturaleuís,Pollux, Z&wzAemvzbQ, er, Oppían. Nunquam pínguefcítutín £ .referam:ubí etíam de fanguínís eíus natura dicam, / podi pili & in buccís íntus, € ín pedibus furit: Qua utracp Trogus ín lepore tradit, hoc exe libidinofíores hominum quog, hírtos colligens, V íllofiffimus animalium lepus,Plín, Leporíu li & in bucca intus(qvzee 7E yvedep) & fub pedibus funt , Aríflot, -Tezpiyoroa voie, Uss uou by qv?esyey zeixge, Pollux, Suntqua mollem quídem habeant pilum , fed mínus tenuem , utl contra quam oues;leporuim enim pilus per fiumma cutís enafcítur, quamobrem longítudínec fimile accidít,utín js qua líno decerpuntur:qua quamuís mollía fínt,tamen nullam longitu habent,nec ímplexum ullum recipiunt,Aríftot, Etín Pbyfiog.Lepus cumtímídiíflimumam inolli pílo fit;ut oues etíam ac ceruus:homínes quog; mollíorís pilí,timidi exíftimantur, Ville bet impenetrabíles(zs(xe ssyevap:) funtením denfi & molles, Xenophon. De colore leporis: usdixí, Dorfumleporínum,ínquit Thylefius, propríe eft pullum : quamobrem naturze ipf ctus magiíflerío,terram recentem ab aratro metu pauidus quarit ille,ibitg nonnunquam flrat la&ire abdítus,uenatores canesiípfos pratereuntes,ac fagaciter prope omnía perquírentes rís tantum benefícío fzpi(fíme latet: ut ín quodam epígrammate de lepore díxímus, Qu 9a nonrapítorecanum,non occulitumbra: Concolorímmotumfüb Ioue terrategit. € caput modícum habet, Bap Uzrp9« tog, Oppianus, Pronum,& in anguftum definens, Pol, culi leporum glaucíaut charopifunt,Pollux, Ave Mya xotgezrep spatzfeow ozroras Kow9d vis lssocu9uiioy, Oppíanus delepore, Oculi glauciíímulinquit Adamantius, & charopí;hoc uer(orum colorum punctis milíj magnítudínecírca pupíllas notatííngenium dolofum & fü egnífícant, fatis quídem folers, fed nec forte nec audax , cuíufmodi lepores funt, — Acíe .fum funt, ínquít Xenophon, inultis de caufís mínime acuta. Oculos ením habent exporred puce Syatparpalpebras autem praecifas (xo aw BAeqepa eezrovzu)et qua pupillís munímenta beantiquapropter hebes uífus eft atg; diffufus, (Oculi cilía non habent, eot obtufíus uident Ad hzc fomno etíam multum dedítur anímal,quz res nihil ad uídendum prodeft, ( undeoculimn parum leduntur;Poll)Et uelocítas ad obtundendam acíem plurimum facít:cítíus enim fereremtle namquan(p pertranfeunt, quàm quid fit accurate perfpicíunt: Canum quoq; urgentíum tetro prouídentíam auferunt;unde fepe ín retía íncautíferuntur, Palpebris claufísqwrzmpvop, idd niuens)uígilat,apertis dormit & ímmotís, Xenophon:uide etíaim ín c, Patensquíd fignific lentes Aegyptij,leporem pingunt;habet ením oculoshoc animal femper apertos,Orus, Lu charopís eorum oculís uígilía munitihírcquínunquam ením grauatiís ( demiffis ) fomnum palpebrís,ut quí tum feras tum homínes metuant;nocte etíam uígilant,Oppían, Superiorínhom ne palpebra íta quandotp conuellítur,ut album oculínon tegattAeysq9sAuse , íd eft leporín: los habentes,quí hoc patíuntur;uocant Grxci. Auicenna afcera,& palpebrz inuerfatíonem, Idm ánferióri contingít,& ectropíon Graecís eft, Manard, Lagophthalmus,ínquít Caelius, uitiumeltubt oculus ín fopore non occludítur:fít aute,ut Celfus líb,7.fienificat,ubí curatione adhibita plustgtt cutís excídítur,íta utoculus contegi nequeat, uelaliam ob caufam quandógy, INam fi palpebr ór mínus furrigítur,fed pendens híat,nec cum fuperiore coít,uitiuim facitquod( eodem aucio tropíum uocant, Glaucophthalmus pró lagophthalmos apud Celfum non ree (críptum Hermols usmonet, KevB«razyinquit idem,uerbum apud Gracos factum eftá pupillis oculorum quasi ese appellant: fícut & Corybantes & Curetes:Quí cum cuftodes Iouis effent, non modo excubite (cd etíam apertís oculís dormire cogebantur; hinc natum uítío ex fabula uocabulum, ut quílepon modo fomnum caperent oculís patentibus,ítà nomínarentur, Proínde quí Corybantesa choreisdl Clos arbítrantur,errant;etíamfi Lucretius íta cecínerít : Cum pueri círca puerum perníce chore Armati ín numerum pulfarentzribus era,In eundem fenfum & Aríflophanes poéta ufurpat Mitlr bum id ín comoedía qua Sphéces ínfcríbitur, H vrgaqporec eredy use Bawzias, V ide Chilíadas Erafim duobus ín locis, ut índex monebit,fuper hoc uerbo corybantián, Dormíuntlepores oculís pal tibus, mulríós hominum, quos se9vBawzizy Grrzeci dixere, Pliníus, Plura hac dere afferemus ín €». &| Lepori zx vL uA, íd eft aures fublímes,Poll, Auritus a magnis auribus dícitur,utfunt a j^ L ! o si : tum JeLepore. B. Lib.l. égg ; "eportim:alids ab atidiendí facultate (ficut & oculatus; Feftus, Apud Grizreos quidem no» etiam Axyus habet , ab aurium magniítudíne,A« ením auget ín compofiítíone,ac aurís eft, Et fané bat uttimiduim GCinermeanímal bene aurítit effer , quo longíus perícula & infidias pere peret ature fibi confulerenfed ijfdem ín curfu quog; fe gubernat, utín c, referam, Aures ei longae ofe,Gíllius, qj Labia perpetuo mouet, Obícurus, Buccapilos etíam interius habet , ut (ua (ximus ínpílorummentíone, Rímam llam in medáslabrís rectà fub naribus, noftrí uocant ba[e Eo atidío etíam homínes quofdam ore fic deformato nafcí, id& feré accídere ubi gra. uide fubito leporís afpectu terrítz fuerint, | Vtríngp dentatus cum fit, coagulum tamen babet, A ría , Quacung fíc nafcuntur ín ueteríno genere, ut notam eam habeant, quam leporínum dena Ocant (ene qp Necyelovrw « od ovre) fübrumarí non oportet, fed reíjcere aut ab armento fegre etanquam adulterínas fceturas & portentolas, Abfyrtus capite n5.ínterprete Ruellío, 4j Lepus tcollum anguftum,teres,molle,oblongum,Pollux, «| Cor maxímum eft proportione muría »leporí,afino,ceruo, pantberaemuftellis,hyzenís, & omnibus tímidís, aut propter met& malefícís, us & Aríftoteles, 4| Lepus folus ex íjsquíbus pedes multífidí coagulum habet, Poll. Cum dentatus fít,coagulum tamen habet, Ariftoteles, Et alíbi, Lepori foli ex ijs quae unum uens habent,coagulum eft,Eft autem eí coagulum,quoníam herbam fucci lacteí paícítur : talís eními orlac ín uenirículo ínfantíum (eie &«Bovuc) ftríngit facittg coloftrum, Quae ueró haec herba fit, ilología dícam, ubí de plantísà lepore nominatis uerba facíam, — qj Lepores locís quibufdam iecora habere uidentur, Ariftoteles, Etalibí, Leporum generícuídam (quod tum alíbí,tum e« in Sycino agro cítcíter Bolbam lacum gíenítur) íecorís partes fepofitz funt, nec eadem certà necontínentur ; quippe quos bína'habere iecínora credíderís, quoníam meatus procul admos coéant, Dínaíocineraleporibus círca Briletum & Tharnen,(ín Thracía Therne eft,non Thar ermolaus) & ín Cherronnefo ad Propontidem:mirum(p , translatis alio ínterít alterum, Plín£, alibícuniculorum ín Bzetíca exta gemina fzepe reperíri fcribit. "Theopompus in Bífaltía lepoa naíecora habere prodidit, Gellius 16.15, &' Aelianus, QuodPliníus dixitín Cherronnefo ad ontidem,uídetur íd elle quod Arífloteles,ín Sycíno agro circa Bolbam lacum: etením Syce , ut quarto díxímus,uídetur ín Cherronnefo 'hracíze oppídum fuiffe:de lacur autem Bolba , Ste. jnus quidem memínit ijs uerbís:Bolba && urbis & ftagní nomen eft: fed qua ín terra fit non expli "Hermolaus ínundecímum Plinij, 4| Acchelaus deleporibus fcribit ,utrancs uím (utrung; fe ) (ingulís íneffe;ac fine mare eque gignere:Benigna círca hoc natura,ínnocua & efculenra aní nalía foecunda generauit, Plinius, Quod idemlepus aliquando mas,alíquando faemína (ít, & natu Tastranfmutet,& quandoc uelut maículus generet , quandocg ut foemína patíat, manifeftum effe Democrítus tradít Gieoponícorum 19,4, LepusaPhyficís dícítur íncertifexus, ac effe modo mas, lofoemína,Donatus, IMareslepores, uel potíus androgynos, uno eodemá tempore tum alíos re,tum ex fefe parere,pluribus dicam ín c, ex Aelíano, Arnebet,id eft lepus apud Hebraos, | inatíonem fcemínínam habet: quod unum índíuíduum habeat utrung fexum,Munflerus.Q uí 1e uulgcalternís annís mares &C foeminas ferí putant, An fínemare gignat lepus,adhuc dubii Blondus, Albertus fcribens ín Aríftotelís de generat. aním,.líbri 3.caput fextum, & alía multa iffime tradítconfundít&s & lepori quedam attribuit, quz Aríftoteles ad muftelam refert: nam hyrzus eoín capite uoces Arabícze,ut conijcío,non leporem fignificat ut pfe exponít fed mu am, Bt paulo poft adhab quog leporem ínterpretatur , eadem de eo fcribes qua eo ín loco Arífto s dehyana:(nos adapem cuniculum effe docuimus,adhab hyzena;arnab ueró Arabice lepus eft) ipfum Albertum audíamus, Quod (ínquít) putant delepore , quem adhab Arabes uocant, quod eat utrung) membrum per uíces menfíum,non eft uerum; fed fub cauda babet quafdam lineas itís uuluarum fimiles, qua líneze femper inueniuntur ín maribus & foemínis , (Et dícít Auícen iod fecundum numerum annorum ztatís fuae multiplicantur illa fiffurze : íta quod alíquiís ca« eftde quo uenatores putabant quod octo uuluas haberet: ) falfum tamen eft;quía illac líneze ínz untur ín maríbus & foemínis: fed quía plures capiuntur mares, magisobtínuitopinio eos hera todítos efTe quàm foeminas, E 1zc omnía,fjs exceptis quae parenthefi includuntur, Aríftoteles zna fcribít.Fit enim fxpe cumhabent catulos recentes;alíos ut ín uentre habere reperíantur. dehís Archelaus fcríbit,annorum quot fintfí quis uelit fcire,ínfpícere oportet foramína natus iequod fíne dubío alus habet alío plura, Vatro, Vt mafculumlepotem àfoemina dífcernas,ut Ar (us fcribít,naturz foramína ínípicito: na fine dubío maículus unti,foemína duo inuenitur habe aute et fubtiliter infpícíantur, Crefcen,fed apparet eum ,pxímetecítata V arronís uerba,codíce rum deprauato,perpera legiffe, & pro Archelao Archadiü fcripfiffe,SXc, V ide etía infra cap.s, pere fortaffe (ínquit INiphus)tijillud eft uer&, quod lepus fit mas & foemína,eft ad alterum íncur Sadalterum autem fuccubus:; unde traduntuenatores , ín genereleporum inuenírieum quí eft mínatantum,fed nullum effe marem quí non fit fcemína , quodfenfibus fubiacet: nam inuentus lepus teftíbus atq; mentula praedítus,qui lepufculos ferebat in utero : nec non & lepus fereslepu s,teftibus carens &€ mentula:per quz dílutío obie&tíonum perfpícua eft. INos ueroteftamur ui leporem folum marem, & leporem tantum foeminam, € leporem utríufg fexus, FTec INíphus, rfus alibíllud quod Albertus deleporibus díxít,mihi femper fuít dubíum;namín Num 696 . c Quadrupedibus obferuauimus leporem habuiffe penem & teftes,et deferre in utero lepufculos'obfertranimus ét leporem habuiffe uuluam,& in ea lepufculos,carere ueró teftibus & peni Et rurfus, Ariftotelegfe: de fexuleporís quaftionem non attíngít. Ego ueroleporem mentulatum & teftículatum ferre (ny rolepulculos obferyaui fepe ín uenationibus, € apud noftros uenatores hoc probatiffimum fra tur, | Leporumruluz dum partum gerunt acetabulahabent, Arífloteles, Sus,canís,lepugys tu funtnumerofo:nimirum quod uuluas fiue uteros continent multos,totídemt formandi locub. menta,Idem Problematumo.16, — ( Leporítibíz neg; magna nec aequales funt, Gillíus ex got no, qui.canit: Bad zrédlsts, vx iG Ld^«, Pofterioracruralongíora habet,unde facilius afcenditquin defcendít,atfupra dí&tumeft, Solus animalium, Aríftotele tefte,pronam fupínamé pedum par bírfutam habet,unde dafypodis nomen,quod apud Cratínum & alíos legitur, factum uidetur gl Cum ptocumbit lepus hypocolía,uel potíus,ut Pollux habet,pofteríora crura,ilibus fubíjcit, Xem pbon, «| Caudam nímís breuem, ad currendum íncommoda habet;proinde ín curfu auriby fegubernat,utin C,dícam, | C. ^ Lepores alfj montani, alij campeftres,alij paluftres funt,alij per diuerfaloca uagantur , Xeno Cubantfere ín arbuftis obdudtioribus, & denfis frutícetísaut(cifTurís terrae profundis, Autfiamm cé maus, Evvae Acyaip ,uF] toAudldUxuy Dduvoi rWunosQeic jid e Gu QA eee, poyuat. DaSectyeivG" f. mu m but Udoroe d ree Vorionim, qu di yeudva rie ys ty yapa, Sunt autem melanchema , ut Caelius ex Polluce inte, | pretatur,cauítates(loca caua & humilia)ín quibus collíquefacta eft nix, ducta appellationenigreli nís argtimento:quoníam operímento nítiíum agrís albícantibus,ea portio planenígrefcat, Obfgus - ti quidam authoresleporem fuper petris cubare fcribunt, fecuti opínor locum quempíamexi teftaimento, ubi cunicul& potíus interpres Latínus reddere debebat; Vide ín Cunículo c, R tü uentorü t& tempori lepus plane fcít, Hyeme aprícis locís cubílía idcirco ínformat , atq imptlm Q aprícationem uehementer appetít:fríeus hoftilé ín modum declínat:zftate uero;altíorisfedig dio captus ad aquilonem cubirac, Temporum commutatíones nares eííndícant, Aelianus, XN nophon fcribit leporem acíe uídendi effe minime acuta multís de caufísQut fupra ín 5 .reruli)plyg chus uetó ín Sympofíacís fenforíorum excellentía hoc anímal przflare annotauiít, Celi, Atgi tarchus non ab actí fed Indefeflo uifu leporem praedícatihaec enim eius uerba funt ín Sympof bro 4. quaftione ultima:Senfuum acrímonía lepus excellit, Síquídem oculi leporum indefellifi ítacp doraíunit apertis, Audítu quog acerrímo predíti creduntur:quem admirati Aegyptijínl picturís zuditum defignaturileporem pingunt, — € Anímalía fortía, uocem zedunt grauem rus,canís:tíimida acutam,ut ceruus,lepus, Aríftoteles ín Phyfíognomícis, Glaucítat & catu lepores uagiunt, Author Philomele, INosuagíreapud bonos authores príma producta, & del tibus tantum ufítatum reperimus, Intus ut infantí uagíat ore puer , Ouídíus 4. Faftor, — qj fcuntínterdiu,noctuuagantur, Frígidi(anguínis & frigidi cordis lepus eft, & ídeo ad palum nilí nocie progreditur, Albertus, In paílíonibus tum nocturnis tumlonginquis pabulumingili fiue quód forte peregríni cibi defíderío tenetur , (iue etíam qtiantum equidem intelligo, utfe ceat, & pedum celeritatem firmet, Aelianus. Vnumanímaldígitos habentium herba alíturl Plinius, Leporícoagulum fit quontamherbam fucci la&eí palcitut, Ariftoteles, Dehac Gl quibus uefcítur lepus,tum alíás ab eo denomínatís herbis , ín Philolegía dícam. V'efcuntuttti uuis:unde feftiuum extat Agathíz Scholaftici epigramma Anthologt 6.7, huiufmodi: Xidlgil vifaxgt wit9upduoy vyyve (uen Baxyed(O" mrsAvy Derpuy tud) ygépProy, A otvaum d^ ides Ge, xoà edo wéivlic dt Éyxtpetey nitas VrexiMose NOu, Bis dt noi qptoptoy 0 yemiiv G^: À rey Boy Ai Die aga goce elenm yéise.. Leporesquibus cibis faginentur,uídeín r, Leporem ruminare ín facris legímus,uideín Cuniculo A, 4| Leporesurínam retro míttunt, Ariftot.Et alibi Lepus in aut (alíbi,ex auerfo)mingit:tas ínquam,nam fcemina quadrupedum omnesíra mingunt, Lepetl craffiffimum efi, A viflot.Solí animalium lac habent etíam ante partum, Pollux & Aríftot. Eat fimile fua craffitudíne eft, Aríflot. — | Somno multum dedítur hocanímal, Xenoph, Azya matící quídam dictum confjciunt à àedy, quod eft uidere; dormientem enim cóniuere negante míendi habítu d'épaudtvss Nicandro dícítur, Hermolaus, Palpebrís patentíbus fomnum capeté ti naturale eft, Aelianus, Etrurfus, Nonoculos claudít cum fomnum capit, ímó uero cum membra fomnum accipíunt,ínterea tamen oculi uident, Vide etíam fupra ín &, de oculís t & interpretatione uocís lagophthalmus: & ínfraín puerbio,Lepus dormíens, Dorcas,id efte fimiliter ut lepus, dormíens oculos apertos babet, Varinus.. Palpebrís clauis (uviap,idel niuentíbus)uigilatapertís dormit & immotís:(Locus híc apud Poliucem corruptus;híne reflil tefioculos etíam tenetíramotos, Nares dormíens frequenter mouet, uigilans uero mínus, 2d Parafítus quídam apud Athenaeum, multorum anímalium quibus alíqua ín re comparatur, ff accipit, utzraelgy axpit, Occ. GC Ka96Ud'ey undé guxooy vuxezábis(xoit ó oroaeifoc yet? $ypiyaper noAciaxGic)s TN «| Lepores auerfi cocunt:retro ením urinam reddunt , Aríftot, Foemina etíam fxpenumeroti ^ priorfuperuenír dem, Et tutfus,/Coéunt& paríunt quocptempore, Dafypodes omní menep riunt,& füperfoetant fícut lepores, Plíníus, Foecundiffimz funt naturztunde prafínítum con tionis termínumnon habent,Símocatus, Lepus coítum quarítcum alíás femper , tum uerote Debepore. C. Libl — 6g7 reimprimis:ítag tum ueftígía eorum magís confufa funt , Xenóphon & Polfus, | À uirorel aés a bene perito,& caetera quàm bono,& à médacíjs alieno;audítione accepi,mares lepores uno nd tempore tum alíos implere,tum ex fefe parere,tum nutríre, nempe qui fint utríufcg (exus cipes,Idemd teflabatur aliquando duos;alíquando tres parere, Huc etíam addebat, marem fea nortuum captum fuiffe, ipfum autem pregnantem fuiffe,atqp ín diffecti utero tres lepufculos res os fuífle,eos prímum extractos immobiles fuiffe, deinde a fole íntepefcentes,reuixifle, € eoruni indam poflea refpexífle,celeríterG; & linguam porrexíffe,X cibi defiderío os aperuifTe : (tag; lac otum fuiffe, & paulatim alitum fuiffe, Aelianus, Dum utero ferunt, fuperfoetant,& fingulis busgenerant:fed foetus aédunt non uníuerfos:interpofítís ením diebus quotres tulerít, peraa- atpartionem , Ariflot, Et rurfus, Habet foemínalac priufquam paríat, &à partu continuo repe: itum, Iactans adhuc concipit fcetüi, Partum non ut maíor fidipedü pars cecum zedít.. Dafypo ; csinquitPlíinius,omni menfe pariunt, & fuperfoetant ficutlepores. A partu ftatím implentur: con» ntquamuris ubera ficcante foetu;paríunt non czcos.Et alibi, Lepus omníum praeda nafcens,íó | atum gereus paríter, In cuniculis quídem maniífeflí(Tima eft (uperfoeratio , nec difcernít eos à ibus Aríftoteles,Níphus, Animalía quz & tímido anímo & eículenta funt,ea ómniía foetuofa eitdíuína prudentía,ne affíduo efu deperirent:contra;qua fzua & malígna funt,ea uoluít parum "busbefiijs cum egrauída eft,etíam impleatur, & alium foetum ín utero gefter pilis ueftítum,alitim nua | ;alium tantum non formatum, alíum concipíat, Herodotus in Euterpe.Eadem fcribunt Xeno: on,Aclianus,X Philes. EIerodoti uerba Athenaeus etíam cítat;& Pollux Xenophontis , quibus ous get oss 9o A uid éraeroa, do dU uctiyes, To 5 lera. vo dt Gr eei rot, Kola elzrote d euro zroAwyovoy zo La T ETERNA TY » ! ex 3 3 : . 1 By, "oA vkacvop, Gic wo uo yrs &et GvzrAwespdwoy. Ezrtxvia «sv uerbum Grecis fuperfcetare eft, p. Uo Herodotum szvotosd'w, Pollucem &zàzzfew díxiffe apparet, Keeát Qiaórwzi uztevava (malim v j E) c » i D x s LINE 2 3 ! udis yaspl Qon zroMvasroety xv isóv, Efoyet yt vódt QUIS, 07^ izrAvr G- vrpuqqu ax, Pa wyovay 7XA8d,. "EA 3 l J 5 Hd , ? a , 5i : ; !4 1 ; X 9 c ! v0 ply co 77091 vsd v coe. É Dovoy éxSemoitei mvrAec gAUoy. to d" taa9qv — Nór QJ) zptyóc qooter, 29 d^ Go ira m. , 3. * aer T | , She Er ^ » ' JA coa ix, Ao d" iivepSooy ye Soptqe Bowp(Ge drzet(zeSon, Epeinc beret de, ug 57r07« 9iAuG cvoud ue An Der uto: malía quacdam fuperfoetare poffint;alía non, Aríftoteles explicatlíb, 4.de eenerat.aním, ca.5. Sunt autem nonnulla fuperfoetantía,ínquit, quz poffuntenutrire conceptum quem fuperfoetarínr, &c.. itlepus:hoc ením anímal nec magnum eft, & plura generat,utpote multifidum:femine etíam abuns juod eius hírfutíe fignificatur : copía enim pili exuperat. Nam hoc unum pilos & fub pedibus: laber, X intra genas:pilí autem abundantía & hírfutíes copíam índícant excrementí: quamobrem scuranimantíum quadam partu fínt numerofo,ut fus,canís,lepus:alía non,uthomo,leo: coníe^ am addit,quoníam alía uuluas fiue uteros contínent multos , totídemt formandi loculamenta; bus ímplerí percupíunt,quibusqp femen genitale díuídendum ínferendumép eftialía contra fe ha. palea tuíffe,ut Aflypalenfes oraculo fuper tjs con(ulto, à Pythía audiuerint, nutríendos canes natione utendum: X íntraannum fupra fex míllia capta e(Te, Prouenít autem tanta copía, cum phaeus quidam duos tantum leporesab ínítio ín ínfulam íníeci(Tet, Cuuemadmodum príus ab tíncolz de infula relínquenda períclítarentur.Porró ab ínitio Aflypalxalepores non haBuit,fed íces tantum, A thenzus. Similimodo Carpathi etíam infulae multíplícatísleporibus ex duobus mímmillis,perditas effe fruges,inter prouerbía dícetur:& ín Lero infula uno tantum ínuecto; Iettam uocant, Femína lepufculos ut príimum enixa eft,ore ORDRE Gallific proferunt: La : r , : " L , ; elime fon leureteau, quand ellea leurete;R obertus Stephanus, Ex fuís lepufculis alíum alibá tes ín cubile ferecepturi ponunt,ut mox ín D.referarm, E ww! - quedam de curfu leporum:de quo plura eríam ín &.reperíes...Leporís corpus modis omníbus ad a« S " " "oem ] / ] item egregie compofitum effe,ín B .díxímus ex Xenophonte. Agilem autem leuemi efle lepos quam necuidebit:quía pofterioribus pedibus ultra & extra anteríores pertíngít ; ac ita currít; "P 4 P r- A X^ Uus ' "7 » , H * adijcítur ín Gracís, d'WAsy dE vos 7» yen, quí locus mihí corruptus uídetur, Eeonícenus uertit, H » i EN A ^ 3 Iquod ad colorem attínet ín promptu efl:fed nihil ad rem.) Porro caudam habent ad currendüt gr( Gi ?roi8i, )&C cum ín eo eft ut capíatur a canibus,alteram uídelícet aut& deducit ac traducit quá, illorum nítens ubicung, laborat. Idcirco in hanc círcüagítur ocyus,ín angufto ualde relína ' s " des. -— er * -— -— e LH & tns íd quod ínfequitur, (cane fcilicet aut feram ínfequente,)) Lepus monte facilius afcendít quàm ter dalypodem fuperfcetat,aliud educans, aliud íi utero pilís ueftitum , aliud ímplume ; aliud dlefoetuofa, V nde fít,ut lepus, quem omnía uenantur,fera, ales, homo,tam ferax fit: folaQ ex omní« Uo quadam Íynonyma adicit: Koc penny vro My Uy eic d EAST 171 00 Suoloy, GXAK VIG NS pay «e, «ort | quc du adt fimile quíd), NaAsude ipetesoizyipuup dU e €)yue iras Overtz? civevov rot zronG" vroAvngoy tony, usc, rxAcerd" O(x Sujsóo eivaryei, OUd* cirzodie aid Tes else uduin L9 ec, Oppíanus, Quamobrem anís i on ínes pilofi libídínofiores, & femínis copiofiores funt quàm leues. Idem problematum 10.16, que« Hegefander Delphus fcríbít,reynante Antigono filio Gionatá;tantumnumerum leporum ín palenfí quodam duabus perdicibus ínuectís ín Anaphen,tanta perdícum uís ín Anaphe nata leina,ubí Higíni de lepore fydere uerba recítabo, Cubileleporís ubi catulos firos parít , Cialli | MiLepores montaní,campeftres,& paluftres quomodo uelocitate differant,díctum eft ín 2 .& alía inquít idem)uel illud índícat; quód otíofé etíam ambulando faltat: gradíentem uero nec uídit mmodá,neg; ením propter breuítatem idonea eft que corpus regat,fed hoc utracy facitaure (v Mm a4 defcendat, Albertus, ut fupra etiam dictum eft ín Bex Polluce : abet enim pofteriora membr; ciéra,anteríora uetó breuiora:ítacp deorfum uerfus pré decurtit,fürfum facile, Aclíanus, ríora cruta ín curfu (inquitPollux) ultra anteríora exténdit,falit&y pofterioribus obnitens, n modo interím anterífores impedit, quod íllí ínteríus magís uergant, Salit autem magís quár hoc animal; propter naturalem celérítatem,agilíitatemt fumma ,| Avzuiy vt dy xg zrneleziuly uy € djooguby: I6 dE kSdep 7x ug vosA«Qpor , (lego vuditA«doi ex Xenophonte, ) Hac Bo Ceruurm Graci proprie 9&y, íd eft currere dícunt : lepore fugere, 244p, )Poll, Canes cuifü: fo fepe decipiunt, Volaterranus. Auríbus corporís motum dirigit moderatur& lepus; remís,quod ín alijsanímantíbus plerung; efficit cauda, (Caelius ex Poll,) fed hxclepori breuig huic ufui idonea non eft:ítacp,ut Pollux inquit, rois dc/ 3eurva 018c o às poview , zr pasta z ao n Bodtheoy sols vretee BoJAoy d» vrgop ie zrcyiv, X enopli,) eau, «gi dlaxrép marrous iori zritpeyiyvü : fen detur ,mouería lepore aures ín curfu alternís nunc ante nuncretro, ut nauíum fcílicetremia üt?rapoyyvay pro ?reevep pofuerit,nífi mendum eft, Ad fugam (efe auribus íri terga íriclíny tanticum círcumagitur,altera aure ab ea parte demiffiore pro gubernaculo utitur, V olateira Xenoph, «Archelaus autor eft,quot fint corporíscauernae ad excrementa leporí, totidem efle zetatíssuatíus certenumerus reperítur, Plinius, Eíusannos índicantforamína quadan quot funtilli corporís cauertize, totidem annos aetatísagit, Aelianus, | cup et y «7h eg, ztos ^ JW mo cowerTE" cyyoesvrey (forte eqwesvrev , cum Plíníus ad excrementa díxerít ) Swosli ézrzc, Pollux, Albertus (ut ín 8.retuli) ex Auicenna fcribit, fub cauda Ieporís effe quafdam. uellíneas tuluarum fimilés,in maríbus fimul & foeminis,eastp fecundum tiiimérum annorumgme tis multiplicarí;& captum efIealiquando leporem quem uenatores putarínt octo uuluas haberg | E | — Lepores manfuefcuntraró , cum fera díci iure non poffint: complura nancy funt, necplati | riecfera,fed medía ínter utrangy naturz, Plinius. Audío quidemá tenerís nutrítum, fatís ci pídum,míristg corporís geftíbus ae faltibus,iuctinidum hoc anímalfíeri, Quadam timon rantur,ut mures & lepores;quomodo ením amabís,queim infídiarí uítze tuat fit perfuafumy| biperfuadentquitíment,Cardanus, Lepores,cuniculí, X fimilia anímaltà femifera , íta qui curantur, fi ténera educes,ut hominem non metuant riec refügiant,fed ponte etiam accedar precipue gratía:nullius ueró difciplina capacia funt,nec uocís agnofcuntíimpería : uocanti] íncrepata dífcedere non afluefcunt;necaliud quidquam tuffa facere, Animal eft fimplex ga fedefendens, Albertus, Lepus plane tímídus,pauidus & fugitíuus eft;naturaetg debilis cillis,Blondus. Ingeníofi ac tímidi funt, Atíftoteles.Et ín Phyfíognomicis, Pili molles homi mídiüi fignificant;nam ceruus,lepus, € oues,pilis funt molliffimís, Formidíne pracellít hecifacile nanqiteméredgterrétur ac compauecit,dvezyeszoi; unde & ptox uocaturtnamzi mídare eft,Czlíus ex Polluce, €J Leporem pro uentorum temporum ratione cubilia mi C, díxi, Cubilenon príus fübíre & fuccedere folet, quàm modo íngredies,modó egrediens[ turbátítueftígia:ut ne ea fluentibus fibi infidías appareant, naturalí quadam fagacitatelio aftute decipiens, Aelianus, Lepus omníum prazd« nafcitur, Plintusinempe auíum rapaciti firium ferarum & hominum, Físuelhyrzus,uox barbara ( Arabíca uelPerfica) muftelam| cat; Albertus íneptíffime leporem exponit:deceptus ut confjcío, quoniam uttutmc anímalt ore deloco ad locum frequenter trásfert; quod eo ín loco,ubi ipfe leporemreddit, A riftordles , flelafcríbít, Lepores (inquit Plutarchus) ín cubile ferecepturí,fxpícule iugerí etíam intet tulos alium alíó diffitos transferunt:ut fi uel homo uel canis fübeat,ídem omnes ín perícultm centur:ípfi deinde impreflis dífcurfu multiplici prius ueftigis, falru poftrémo íngentí ind fefe,atepítacubant, Foetus fuos (ínquit A elíarius) ín plureslocos dífperoit, hoc pacto arbí rapínis tutíores effe,nam fummo ín eos amore flagrat.INeq; à uenatícís modo ínfidrjs de fe tii rum etíam uulpíuri íncurfiones perhorrefcit,nec mínus auium impetus extímefcít , fed & & aquilarum uocem multà maxíme metuít,atcp horret : & fane quídem cum hís auibus tiu coníungítur,fed fefe abflrüdít in dumeta,ín aliaue fruteta,aut cefpites, aut curn neceffirarett án quoduis aliudlatibulum fe oceultat, Etalibi,Aquilaleporesrapít, Leporesnon can metuunt;uerum & aquilas;ab hís enim quoties zedíta & aperta loca fupeérant(caxoBeMvrdom | ua) rapíantur , quantifper anitículi funt : nam maiores íncurfu canüm auferuntur, Xem Videetíam ins, ^ Lepusuocem accípítris exhorretlatítans, Volatertants, Acciípitres dió rés auxilío canum uenantur etíam lepores & cunículos,ut alícubi legímus. Vulpes & aquí tíbus ínfidiantur,ut ín B.retuliex Xenophonte, Lepores (inquit Aelianus) interdum à non tatituim curftr,fed etíam inagis arte comprehenduntur, Captiofé enim circumuenire, in uulpes probe notiít:Cum ením noctu ín (x ueftígium inciderit, & (enfüm ex eo percepa mam contínens,fpírítumi comprímens,fenfim & pedentím ufc eó ueftigijs leporis inGifti in ipfo cubili eub deprehendens,tanquam de ínfidijs fecurumaními & infperantem caper dítur. At enim non híc diffoluto & ignauiter remíffo anímo,fed fufpenfo & follicito fomnum fimulac primum uulpem aduentantem fenfu comprehenderit , de cabili exfilit, properans Tug? Capere ; & curfum ad fummam celetitatemfacit; uulpes (tem uefiígijs eutn infequens £ngreuP E DeLepore, D.E. Lib. L. 629 "urrere uerum longam uíam ubi híc confecerít,ut quí íam longínquo abfceffu contra uulpem fupe 3r fatus fit, fub dumeta,alia'ue fruteta denfiora fubiens,ex longo cutfu , libentí animo & prolíxo quietí dat:at uulpes eueftígio ínfequens,ei non concedit ex fuga ut confiftat,& laborís requíetem at,fed ad alterum curfum ex quiete eum excitat, & agitat poflea uero quàm íncítato curfu íg ultum uíz procedens,itínera non mínora quám príus fugerit, rurfus uehementer quíetem cua ere;Illa uero frutetum quo fe ís coníecerít urger,ac radicítus excutiens,ab affiduo curfu non conquicícere:ítagp ís iterum excurrít,illa quog; non fead infequendum tardans , currere ínfi, (Cum autem continenter ex alío alíus cürfus hunc uígilijs diu multumdp fatigatum exceperit, endo feffus,& laboribus fuccumbít,& longíus procedere defiftit:ipfa ueró confecuta , eum ipa naon fanécurfu,fed longínquitate temporís,& captíoía ínueftigatione comprehendit, Hzc Ae us, Quintum lupi genus, mínus ceterís,pílis rígídís, leporíbus maxime infídiatur ; Oppianus. uftela dícítur dolofe colludere leporí:quem cum ludendo fatigárit , gutture apprehendit, ualidec xrens comprímít,ne currentem quidem relinquens: laffum tandem ínterficit & uorat , Alberr, orem aliquando audíuieríct (pínas fingulatim mordícus euellere, & íta nudatum uorare:quod ji quidem uerifimile non fitzcum epus non fit carniuorus;de uulpe potíus probabilis híc dolus - i 3 É. Menatio, Lepori uifus cur obtufus fit,(n p .dixímus.Caterim prater alía canum quod, terroa sprouídentíam auferunt cum inflantes pfequuntur, Quo fit ut írruens ad multa improuidus , ín tím íncautus feratur, uod fi rectá fugeret, raró hoc pateretur, INuncueró quía locos coma ditur &C amat,ubí natus & enutritus eft,capitur:fed pleríc; omnes prater corporís naturam forte adam capiuntur : nihil ením quod ,pportíone conueniat, ab huíus (corporis partíum, ut ín B, día mus)compofitíone diffentít, Xenophon, Lepus uíamretrouerfus pertínentem cupide amplexas confueram fedem omnibus locis antefert,eoqp non parum fpe capitur, quód affiretum cubile uerenon poflit, Aelíanus. De curfuleporum & uelocítate,uíde quedamín 5,& plura ín c, uzedam illic relicta adijciemus,ut qua propius ad uenatíonem pertineant. Lepores ftatím ut s & uenatores fenferint,ad clíuos confugiunt:hos uenator à curfu acclíui quantum poteft auer ndecliuem agat:nam cum pedes príores eis breuíores fint,facilius per colles fcandunt,ubí canes 'üatores non paruo negotío fequuntur,Oppíanus, In femítís etíam X aruís celeríus currunt, mobrem índe quoc auertentur,ldem, Etmox, A eftate pedes eis oraudturz& hyeme (terra nía m adhaztrefcente,aut aftrríngente gelu ex pruínis & níuibus)ueluti calcíatíad malleolos uíc íma iunt, INoftríniues pfundas obferuant, ut minore negotío capíant, Montium íncolz,inquit elíanus,non tam ueloces, quam quí ín planícíe uerfantur , nifí quando fub montem fubiectos has [tractus ín planíciem explícatos,quo ex montibus decurrant:unde fít, ut tametíi montes íncoz tamen ín campis exerceantur,unde fxpe campaní homínes eos excítant,ato ínfequuntur, Cá tem proximi funt ut capiantur, campeftrís uiae breuítatem declinantes, in altíores locos & monto» € conuertunt,in fuas nímírum fedes feftínantes, ídcírcot euadunt,& infperatam falutem affes ntur,quod canibus & equis montíum ítínera ínfefta atcp inimica , pedes obterunt & debilitant, o acerbíus canes uexantur,quod carneos pedes, X mínímé ad perpetíenda faxa refifientes , &C emadmodum equí ungulas;habent, Contrà,lepus conueftítos pilís pedes habet, & durítatis & a5 'ritatis patientes. Tam ex leporibus quí ín crebrís dumetorum frequentialocís commorantur,labo ertía (cenes,non ad curfum uelocítate ualent,ex pedum tarditate ad fugiendum laborantes. huiufcemodi opímo habítu, & ceflatione corpentes,currendí infueti funt, & ad pficifcendum i(fime perimbecilles.Ipforum ratio uenandorum talis eft , Primum per frutíces perparuulos & ime conitínentí crebritate denfos permeant:denfiores uero, quí traníirí non poffunt, tranfiliunt ntamen ubífrutícetum aliud ex alío nexum latiffimé contínuarur, ibi hoc ipfumfacere coacti (ínt,corporís grauítate ad (altum parum ualentes,fane quàm cíto laborant & fuccumbunt , Cas uero ab cís ípfis primum aberrant,quóod non eos ppter mínutarum arbufcularum frequentíam dent, & uero per frutíces falfunt odoris fenfu illectí,deínde tandem alíquando uifos,infequuntur, ontentíone currendí nil remíttentes;illí autem ipfi ex contínuatione faliendí ad capíendam fue ilongíorem remollefcunt, & uiribus defecticomprehenduntur , Hactenus Aelianus, Etrura Lepus,inquiít, quem canes & equi in(ectantur , fí campeftrís fít, celeríore & conciítatiore curfu am montanus uíam conficit, ppter corporís exíguítatem,& tenuítatem, Cum ením gracilí habitur bíum celerítate prftare uero ,pxímum eft. Primum igítur ex terra exfiliens faltu fertur, && pee neta alíáue denfiora uíroulta expedítus perlabítur. Tum uero fícubi herbz fint altae & frequens ex eís facile fefe explícat;atc elabitur: ac quemadmodum leonibus cauda ad excítandas uíres ono adiumento efTe dícuntur,fíc huic aures roboris numína, € uexilla,& curfus incitameta exía i:fugiens eas ad tergum retorquet/fícG ipfis tanquam ftimulís torporem & ígnauíam, neà cue tendo retardetur,concítat, Iam porro curfum nec unum;nec recià tenet,fed & huc ílluc fe uerfat, &Z ero derecto curfu deflectit,ut exterreat canes, & circumueníat adíd quídem díuertículum , quó üutltíter conuerrere:de auribus alterutram íntorquet,atcg ínflectít,eacp quafí moderatríce curfum di P. tigit, Neg uero im prouide uno eodema tempore omnes fuarum uirium io: contendit,fed & de | m 3 7 ó90 . uadrupedibus ; impetiim infequéntis obferuat,& fi d ínfequendum tardus & fegnis fit,jnon omnem fuam ce tem profundít:Sed duntaxat caries antegredí maturans,fefe íntegrum feruat; & uivibus fuis tatir,neómnemi (uam curréndi facultatem urgens,ex íncítato curfu uiribus deficiat, Penítus cognofcít fe ad curfum longé multumd antecellere , & uidet ímpenfíus laborare non effe n Qued fi pedum celeritate canís ad conficiendum ínterpollet , tum ómnibus reuocatis uíriby quatito maxímo peteft curfu fertur.Cum autem longé multumá canibus anteuertetit ; & lo ne ínteruallo uenatores atq; equos relíquerít,tum faneín aliquem tumulum afcendiít , & ín pc ies pedes fefe erígens, tanquam ex alíqua fpecula,& ínfectantium certameg profpicít , & q equídem exíftímo,eos ut debilíores rídet.Poft ex eo loco intuens , feomnía fuperiora habér tumquíetem & tranquillitatem adeptus, ex laffitudínegrate & libenter dormít , FIzec ornítía nus, Catulí magis fubolent quàm adultí;quoníam eorum membra adhuc mollía per teria uerfa traliuntur, Sed tenellos fludíofi uenatores dímíttunt,eratifícantes dez: quí uero íam iy (*reot,id eft annículi,ut pauló poft etíam uertít) funt, prímo curfu uelocíffime feruntur, de non ítaiagíles ením funt;fed ímbecílles, Xenophon. Syluofaloca (ínquít Xenophon ) magis lent quàm nuda,Síquidem lepus,modo percurrens,modo procumbens, multa contíngít, Dr bítaute: adeaquazterragignít,uel ipfius (uperfícíes habet,(ub omnibus , fuper ípfis, ín ipfis píus,longíus,nunc díununc parum,nunc medíocríter ; & ín mari nonnunquam ad íd quod exiliens, (e[adpez]Gy:) ín aqua etiam fí quíd extans ínnatümue fuerít.Itagp qué procumbereams bile ui plutímurn facít,íi frigus fuerit,in apricis, (v éUdTevois:) fiaftus ; in umbrofís : fuer & nus,inclémentíóríbts locís, (qv zrpociMoie,) At uero qui currere folent;non ítà:am trépidia facti (ünt,Procuinbít autem femíne fub ílibus pofíto,(Nzooleic zt NasoxtoIue Noo 7às Atyovas, Po loco pro hypocoltjs pofuit zz ózi ext», plura de hac uoce uide ín Canís uenatíci hífloria busanterioribus ut plurímum funciís atqj porrectis, (n t apów exsay si mise Cuv els igi Pollux habet zézev«e,) mento prioribus pedíbus fubníxo, z^ dxgc e$ zévlare rU» riu stored bus fuper utrog; humero demíílis , zw d£ vw Gera e G7 ree peer erate, erre dE Nas yd m inihiobfcurus, Leporíscubilea Gallis uocatur là forme & líct dulieure, V bíq; fubfiftit ubiinueftigatur,przterquam fi rioctu exterrítus fuerít: íd ubi acciderit, fubtrepidat,vwwu phon, Inter agítandum pérfpicui funt,per fubactam humum pr&cípue nonnulli , quíbus bor:per arüdines etíam,quía ex aduerfo refulgent Perfpicuí funt quoq; ín tramítibus & uff ne fuéríntifüleór ením quí ín ipfis eft (7o qawóp 7o qv eirztic) tepercutítoculos.Incertí uero funi xa,ad inóntes;ad rupes,ad opaca fecefferint, propter colorís fimilitudínem,C) uod fí canes pral vini, fiftünt pedem, & refídentes feipfos erígunt;& canum, (icubi prope eft, clamoretn firepitump prant,&€ undeaudierínt auertuntur.Eftetíam cum nihil audíerínt, fed audifTe opínates, uelfibipr fuadentes,huc illuc trepídantes,ueftíofjs ínfilientes,in ueftígia fecedunt. Porro longiffime cum. quí nudís ex locís excutíuntur, quía ín aperto fünt:breuiffime ueró,quí ex opacís;naim teng c'eremoy) impediunt, Xenophon, Eaquídem ueftigía, qua réfídens feípfum erígendolept mit,Pollux éefa,íd eft erecta uocathís uerbís:Ta dt de9 Dyvy , Geom rta serra Metri evo erod loe abs dzovriódqu drowistiulwot, Bshsveroü. o attic rd arbo'sreoóvz G^ is wxüey, A lía uero funt ult oppil ta ?»ie cvv yuluvais,ut ídem ex Xenophotite habet, Xenophon quídem inter ueftígíoru t rentías numérat óeSuz,zrvxva, rur vA uxo: fed interpres legít,oelig euer UA ruv uatvG zygías oppofitasfaceret;atquit(v potius quàm óplrop, ipzrVA opponitur z & wapa etíar poteft,ut ín fequentibus. Leporísueftígía multum hyeme procedunt,quíalongz funt noó rüm autem zftate,quíae contrarío funt breues,INec uero fubolent hyeme díluculo,cuim pri rít aut gelu, Xc,utín Cané fagace X ínuefligatore ex Xenophonte recítaui, In plenilunío p leporum ueftigía íncertíífima funtinaim exultantes ad Lunamlepores ínter fe colludunt; 1 díífipantes dírímunt, Xenophon, i:Etrurfus, Verno etiam magís quamalío anní tempore & funt:nam lepus coítum quarít cum alías femper , tum hoc tempore: quamobrem (fimul tiag: ceffaríó ueftígia ímplícant, Subolént autem ueftígía cubilíurn ( iuxta cubilía, Ta Sivoze 7 Gi zit 3etvoy (4) diutius quàm curfuímpreffa, Ila enim lepus perambulat ínfiftendo, haecce wanfcurrít, Lepusquií ín curfu capítur,dJeeuzAequí uero ín cubili;gv wozu, SvvazG", V atínus, nío & 4UvG- proparoxytonum (nam illud penanflexum eft) apud Varínum hís tierbís;Evia 3/0, aqonAMie AdASN4, trier] vyne uide fupra ín Cane ueloce , V eflígía qua quo tendant coghit fünt,utrecta, Xenophon yveeque nomínat,Uxérzz Pollux:quaalíter habent, utevuerezAcyusty cata, hic vlekorre, ille tyvosz. huíufmodi autem feré fünt per quae uulpes príus ince(ferínt, QUII do cubile fübiturileporés,impreffis dífcurfu multiplici príus ueftigis,(altu pofiremo ingetiinldi recipiantfupra díctuin eftcapitequarto, X Flexuofocurfucànes plerungs decipiunt, Textor, . &Exeundum eftautem ad uenationem,inquit Xenophon, diluculo,ne ueftigatíone príuet Íí nora fíat;nec leporem canes ínueniunt,nec fructum uenatores faciunt : neg; ením manet ueftigij,qua fingulis horís euanefcit, Stolam cuftos retium leuem índutus uenatum exeat:retil uortía claudat fragofa, decliuía, caua,ob(cura(&uQidJotuse spaydae, enuae, Acynpae, ouo reas, rite rentes,aquasi perennes.hzc íllís pracípua funt refugíanam omnia dicere infinitum effet, cula;bíuía (Z20d'ss:qua uox etíam fimpliciter uías uel femítas fignificat) lata uelangufta, Idon DeLepore. k Lubl ole facíat,non ín diluculoó,ne fi prope índagínem flatuenda fint retía ; flrepitum fimul audíéns lea refugíat.Quod fi pculftatttantur,nibil magnopere prohibet ín aurora fecurum ftatuere,ubi níe bfliterit, Haftilia fígito fupina,ut cum adducuntur contendi poffint; In ijs fummis laqueos ( Bpóe oequales fübijcíto (à BéXezo)paritertQ fuleito, attollens fn medio reticulum (7 LgéqeAsp:) fed 4 . plaga(ec 7w réridjecuoy )oblongum làpidem magnum fufpendito,ne rete cum leporem tenuerít res ellere poffit, Iuga longa ordine círigíto Gwyi(ere 4€ nemo ind, ne forte lepus tranfiliatifed ínter ue indum ne íntermittito:eft ením uenatoris,fed enauí,quám fíerí poteft celerríme leporem capes bi&calía retium & uenatoría uocabula requires, )haflílía fígens;funiculos ( &AdPousc) ín fummo esfüperponat,ductíles Coérceat,zxo«djsiue a vuoi s|sy:tum extra cireumiens cautítis obferuet, iod filimes declíuís fuerít,fagena erígatur,Leporem uero dum agitatur, inféquens ad retía cum oreadígat.Is cum ín rete íncíderítcanum íram non pulfando,fed leníendo refrenet: &C uenatos. dlamando fignificet,aut captum e(Te, aut hac uel illac tratifcurríffezaut non uidere uel non uidiffe, . ator autem cum neglécta tenuíd; uefte & calceotiénatum exéat, manü baculum (fézruAy) ges s. etium uero cuftos fequatur, fed cum filetío (altum adeat, ne lepus fi forte propius fuerit aua lita uoce promóueatur, Cales & rétiayutdi ctum eft,expediat;religatis ad fyluam caníbus,unoquo feorfum,ut facile foluipoffint.Poft hzc autem cuftos retía feruet , ipfe uero fumptis canibus ad iíndagínem fubeat,& ímplorato Apolline & uenatríce Díana;ac parte uenatíonís jpmíffa ; ua. ex canibus foluat quz ueftígandi perítííTima fít;fi frígus fuerit,otíenté Sole:;fi calor, ante díéms autem anní temporibus ínter auroram X Solís ortum, Aft übí ueftígium una ex hís qua ante». tunt(xvG" setup ex TW crura, forté tz ua yulwayitic enim dicuntur ueftigía,ut ipfe Xenoa n alibi exponít, ez e ziv au vrocAtp eie 70 au nv w, OC (ic uertemus: At übi canis emiffus poft ína catarellexat ín fe ueftíoía,ad recta taidem peruenetit/foliat etíam alterim)rectum depréhende : ritfoluat& alteram, Etdum ueftígíum tranfigitur haud multum moratus fíngulatím dímittat & ali tipfe nonurgendo fequatur,unamquang, nominatim appellas,hec id nímiítim, né ante tempus entür, Hx uero prae gaudío & ardore procedunt; ueftígía utfi unt duplicia;triplicía(hzec alíás pua msyifus uocat ) euoluentes , hac illac ;peredíuntur uarie (v]a zw ave d] TW. airry ern y iue; Qaforte lezvendutm e zw aue d] TW ourriy eorsYery pss , de huiufmodi éním ueftigrjs etiam alibi detim mentio frt, ut íaià proxímemonuttz227^9w quidem uerbuii ín. ufu eft de tjs quae nom v&Clà procedunt;fed oblíquá ceu cancellatím fe diuidunt & decuffant; quod nos dícímus ijbet ein- dnoer eno ourd einanmoer daan:)in orbém,ín rectum,ín curuum;per denfa,per rarà(uaxeg, üt fue jtadiximus)per nota,per ignota,feípfas tràánimittunt;mícantibus caudis, ínclinatís auribus; lumíni busgj corufcis, V bí uéro ad lepore accefferínt,uenatorí (ienificabunt,nam toto ctim catidís corporé cant, hoftiliter iafültantcértatír pratereunt,ftudiofe concürrünt,reperite cofiftunt, dítrulfe rura : nuaduntipoftremo ad leporís cübile perueníent;& ín ipfum íncurrent, Ille fubito éxortus,cana latratum & clamorem fugiendo conuertet, Ipfi uero agitantes clament,Ió caties;ió fegnis;Bene - es(euoae,lego cope íd eft fapíentet:fed)bene,uox bréuíor magís cotiuenít acclamatíoni cani, ) uenator cum canibus currat,uefte quam geftat manu circamuoluta,et báculum(rhopalór)etiam ens,fequatur leporem:nec obuius eat,rie pérturbet, llle fe ab óculís prorípiens refugit, oc loca ubi um ínuenitur ut plurimum repetít, Porro illis(uenatoribus)pro more clamantibtts; ó puer, ha ;ohé puet;hieus puer;puer(retium cuftos) fignificabít captus fit nec ne, Etfi prímo curfu cáptus fierít,reuocatís canibus alíum quarat:fín mínus;quàm celerrime poteft cuim canibus currat;nec des lat fed affídue tranfimittat.Et fi rurfus agítantes leporem occurrérint, clamet, Euge;eugeo canes, te canes, Eft quando longíus procedunt uit eas pariter curfu fequí non poffit,& alíquarido d cur deerre Rurfus tandem repertas,i ín tieftigío fuerint quantum poteftaccedéns hortétur omnes; ohas modo íllas nomíne compellét, fonum uiocís quani poóterít multíplícíter uaríans,acutüm; Écanes,belle ó canes, (£v lübsts;sv à bubsts, Forte &va luitts sva à luba ai «0y« luodt» etíam alijs in locis acclamare iuffít paulo ante, Eft atttém £a erdtiquitacueté Aiane sx pusiroe oh oe, V atinüs, Hac ítum uoce Baccliz mulíeres euantés ía montibus uagabunds titebaritur;talís & apud Latínos Wox reperitur Euax.)Sin autém ad ipfa non fuerint uettigía,fed excefferínt, tunc easín hune moda "Tfeuocet, Non retro,non tetro? heus canes, Sed poftquam ucftígris aftiterínt , circumagat eas; orbeg iltós ctebrosdp faciens, Et ubícunc incertum ipfis ueftigium fuetít;figaum ftatuat limitém(szryoy) & ab lioc eas hortando,blandiendd coercéat (rvidgey) donec ueftigium manifefle cognouetint; uerofímulac cérta erunt ueftígía,írruéndo;lafciuiendo,capíta conferendo,fufpícado, fienifícan do;fines fibi notos flatuendo;cíto tranfcurrunt.Sed dum íllz ítà per ueftigium crebro diíffiliunt, irea bhiator fe reprímens cum canibus mínime currat, (ai sxerorze xasedPousp, negatío u& uiderí poteftas idarej)ne ftudio certandí ueftígía pretereant, At cum iuxta leporem fuerínt,idd uenatorí plane inificauerint,obferuet ne terrítus à canibus locum mutet,llle uero dum caudain crifpant; dutiía m a4 692 . DeQowadrupedibus. fc recidunt,dum ínfultant, & clangentes infurgunt, dum profiliunt,dum uenatorem fpediant, & hac iam uera effe demonftrant,leporem ultto excítabunt,& latrantes ínuaderit:fed fiue inretía pta cipitet, ftue exterius, fiue iínteríus pratereat,ad unumquode horum cuftos retíti proclamet; ptus fuerit, alium inquírat:fín mínus,hí(dem ut anté hortatíonibus tranfcurrar. Sed cum íam: diei fuerít, canibus propemodum currendo defatígatís, tunc leporem uenator feffum exquira relinquens eorum quz terra gígniít,uel ipfius fuperficíes habet: fed crebró eadem relegat, ne pratei rus fallat, Procumbit enim ín angufto,nec refureít prae labore & metu, Superínducat & canesfige tando:blandíendo,fi qua efl humana,multum:fí audax,parum:fí medíocrís , medíocríter ; donec Ín , fam uel eueftíciogl zod'ac)occiderit,uel ín retia protulerít. Poft hc autem fagenis retibust ful tís,canes auertat, & e faltu digredíatur,& fi merídíes xfliuus fuerít,refideatnecanes ín itinere bus urantur, Hactenus Xenophon Omnibono Leonícenoferéínterprete, Etrurfus, Veftige tcm canes leporem, cít nix ita cecíderít,ut terram operíat;inam filoca quzdam usAdyyewa (id € niue, cum ea qua círcunquaque funt níue operíantur ) fuerínt, difficilis ínueftigatu erit cum ningit,fi Boreas fpirárít ueftigía díu manifefta emínent;neg; ením cíto líquuntur.Sin & Not fiauerit, X Sol fuperfulferít;breui apparent;nam flatim dilabuntur , Sed neq; cum níx íugíter cadi u£ítígia ením obducítinecy cum uentus acríter íncumbít,niuem enim conuoluens íncerta facit, Ad huiuimodi uenationem cam canibus exeundum non eft;fiquídem níx canum nares adurít,8 acleporísodorem gelu nímío tollit.Sumptis ieítur retibus & comite fibi adiuncto,ab agrís ad tig tes pergat, X cum ueftígía deprehenderít,per ea íncedat, Scd fi perplexa&zrsvinayusa) fuerint, ftu ab ijíde ad eade refieciantur;cfrcumiendo ea emetíat,& quo ferant ínquírat. Mult& enim lepusobrr ratíncertrus ubí procumbat,& fimul ínceffu perplexo fallere dídicít,ut quí perfzpe à calibusicani, & uenatoribus)agítetur, V bifam uefligium apparuerít, procedat ulteríus: perueniet autemuglgl locum aliquem umbrofum;uel abruptum,quod per huíiufmodiloca uenti níuem tranfmíttát;guolit utopportuna cubilibus multa in eís relinquantur, & talía quzrítlepus, Huc igítur cum uefligig xerínt,non accedat propíus,ne promoueatur lepus,fed undícs círcundet:nam ibí effe fperatumm gumehto erít,fí nufquam índe uefligía deduxerínt.Sed cum ibi effe certum fuerít , íllum relingim manebítením,& alíum quaratantedj ueftígía deleantur,ratíonem temporis habens: ut fcetíamgli os inuenerít, reliquum diet ad círcumueniendum(circundanda retía)fufficíat , Quod ubí aceidtli retía unícuicg corum círeumtendat,non alíter quàm cum melanchíma(íd eftloca quaedam abfgini ue,cum catera círcumcírca omnía níue operíantur)fuerínt,locum uniueríum cingendo , ubícing tandem ín eolateatlepus, R etíbus erectis,accedens commoueat, At fi elapfus fuerit éreribusgpellie ftigía fequatur:conferetením fe rurfus ad fimilia loca,nifi ín ipfa niue opprimatur, Obferuasi ubicung fuerít,círcumuenire debet, quód fi non expectet,cur(u ínfiffere. Nam & fine retibusi tur,quía profunda níuelaffatur,& ín extremís pedíbusiut Pollux etíam repetit, && Oppíanusyü lofus cft, moles níuís haud modica fuccrefcit,Had&enus Xenophon, De canibus celeribus, lepo río, Gallíco, Vertago,in canum híftoría fatis dictum eft, Galli grandíores etíam canes,quos ceti ríos appellant, ut &€ fuaríos luparíoste fub nomineleporariorum comprehendunt, Budaus; Vti iorleporís ueftígía captat,ex agrís fuperne fubducendo canes, fed qui culta non adeunt, prata tus(va7es)Mluenta,fapídofa fyluof: ap petunt.Et cum mouetur lepus,clamorem míníme tollatytp uída ueftigía male fignificentiva pa at laupótr ixopavdte yryvapduae yeAMrds zik iyvs yvuec(ocw, Sed ubijam ínuenti agíitantur,nunc flumina tranant,nunc uíam flectunt,modó cauernas fübeunt , acpentiit necs tum canes folum metuunt, uerum & aquilas,ut ín D, díxí, V'enatícícanesleporem,fi nedllll ipit, dilcerpunt,& fanguinem auídelambunt:confe&um autem curfu & exanimem confecutitir atínguntPlutarchus, Lepores & uulpes per zflatem noctu progredíuntur, Tardíuus, INOS temuídímus,inquit Blondus,uenantes ín capíendísleporíbus hunc modum feruare infídiandi uifi ac fparfi uenatores per ínculta frequentíus quám per culta;arte quada incedunt laqueíseafiti leporaríum detínentes:fpíneta X fentes,(iue dumeta,faltüsue potíus celebrates quám nemora, IX nunquam etíam praemíttunt odorum canem qui é latebris pellat tímidum leporem, poft quemei queis míttunt canem fugacem,altís clamoribus perfequentes, quifunt exhortatíones fugacíums num.Compreheníí demum lepores frequentíus fcinduntur à canibus,quám cruentí abore callllfly euellantur à uenatoríbus. Quídam etíam fedentes poft frutícem fiue carecta feu dumum leporibus infidíando,cptímorum uenatorum confequuntur nomen, hocfítautem cum uenantium maxi. parse longis círcuitibus expellít lepores infequendo uítp ad ínfídíantes, quos improuifo agg tur canes, Venantur autem lepores & poft uíndemíam ín uíneis , & in campís aratortjs coi poftmenfem. Verum turgídí ac pingues maxíme decipiuntur rígente bruma & fuper níuem, ín diluculo leporum praftanti(fíma uenatio eft, Hzc Blondus, Necueró canum cuíufcy gen eris fas mílíz fagacíores ucfligía tantum ferarum odorantur, fed feras, & perdíces, & lepores: eorumtplt* centía cubilia perfentifcunt e longínquo,utpote aduerfo uento eorum odorem caprantes erectis] ríbus& exorbentes,Budaus, Lepufculitimentes,hoe quadrangulum dedít Díana rete, nex uífcum,tuge,líneamt compedam, Varro ín Prometheo utá Nonio cítatur, Eft autem uifcum locogenus retís, Ceruilepores X uuitpes retibus capiuntur:praecipue €o genereretís quodarc uocant, (qued ab eo defcribítur 19.22.)Pet, Crefc,| Etrurfus 10.19, Lepores praecipue capíum 7 DeLepore. E. Lib.l. 693 albus fagacibus, quales funt qui fegufi uel brachi trocantur,Requiruntur etíam canes àd curfum as i qui eos pérfequantur &€ éapíant:qui omnes ad hoc ínfiruuntur,& ad capiendum eos índueun cum ex captís alíquid datur éísín cibum, Capiuntur étíam laqueis, ut ídem fcríbít io, gr. Quo lofoueis capíantur lupi, uulpes, lepores & aliz ferze , Crefcentienfis docet vo, 4s, — €J Accipis dicii aftures auxilio canum uenantur lepores & cuniculos: & aquilae fímíliter,ut Cea Mera Cyro aduerfus Armeníum proficifcentí continuó ín prímoagro exurgit lepus , Aquila autem iis dextera,leporem defpiciens fügientem,& írruit,& percuffit illum,extulít& correptum, eot toín collem pxíimum,pro libidine utebatur praeda. Auguríum igitur Cyrus íntuítus, cum Iztaa selttum louem regem adorauit,díxít&p ad przfentes; V enatío quidem pulchra eft futura, (i Deo erit, Xenophon a, de Pzdía Cyri. Et rurfus líbro prímo, A duzrfus leporem uero ( pater ínquít ad Cyrumyquoníam ín tenebris pafcítur,diem autem uítat,canes alebas, qua odoratti eum ínuenís sent Etquía celeríter fugeret ubi eflet ínuentus,alias habebas canes , qua erant erudite ad eum ín« tercipiendum, Quod (iab ijs etíam euafíffet,cosníto leporum tranfítu ac faltu,& ad quos locos fue tes,à uenatoríbus capíuntur,híc caffes uifü dífficiles tetendíífes , quo ín uehementí curfu ipfe plum incidens conuínciret, Quo autém nét híc díffugerer,eíus rei fpeculatores conftítuebas, quí tpropinquo loco eueftígío füperuenirent, atq ipfe tu atergo clamore obftrepens, contínuo ítalea "porem exterrebas,ut ftupídus caperetur.QQui uero anteríus erantín ínfídijs;hos tu filentíum edoctos e feruare,latere faciebas, Etlib. z.de díctis & factis Socratís;INónne uidesdinquitSocrates ad Theo dotam meretrícem)quod etíam illí quí lepores fe&tantur,multa machínantur? Dum enim noctu paa fcendo oberrant,fagacibus canibus eos captanttat alíos interdiu fiabent canes,quíbus nocturna que liguerint cubilía competíant, Tum etfi quos offenderintlepores,eos habent alípedes canes , quibus auolantes queant íntercípere, INec non & retia per infidias difpofíta funt,quibus qui canum ora e£ fugiunt, decipiantur. Lepores ab aquilis capi, unde aquila etíam AeyespovG* dicta, &c.ín Aquila plu mibusdícetur, — «[A«yoBeA&oy, qv à(d) 5, V atín,) S Aa yosc a) pd U aet, Suidas && Varin. Caelius lagobolé unlocit ínterpretatur ín quolepores uenantur,fed abfq authore. Ego lagobofion uel lagobolon,pe imuelbaculí genus effe uídeo,qtro uenator leporem ferit, Geftabat & in comoediis ruflict lagobo mut Pollux fcríbít, Bucolíco carmine certantes, cotnua céruorum seftabant , & manibus tenes .bantlagobolum,Scholíaftes Theocrítí, — Ko anie Bde, ox Sui ze dbwne,, heocrít.Idyl.i. Xea mophon prolagobolo rhopalon,íd eft clatram dixit: hoc ením uenatorem leporum geftare íuber, » Buép ye Bisv( paroxytonum:fed frequentius proparoxytonum fcribírut)sox pevfAey va eroza vdUoy vg Agpeliy, i wg poiBoy Asyerot zrqa iei, V avit, | Pony, nop, wit vtop, iuto Dip, Flefych, Kaos, féortea L7 GM poear eS v &XQUI,5 7 uy dh Esp GU fetré iode dt ópoloy a1 di KA AGuoon VOX 70 rod Oxox OL To porióp Ade E v8 pezreip yaf awétr érvjoAoyba qa 7 pop, V ari, | Kop BAsylt To Ace Beney, Hefych, Kaeedie "Bav. pe Beby vroifuunciy , id efibaculum paftoralem , quem IMyfí evisiAoop uocant , Hefychius & Vaa tínus, | | Ww 7 qr Leporaría appellantur; inquit Grapald.non folum ubi lepores funt,& Graecis Aeyerpedéie uos cantur:fed omnía fepta zdifícía, quac ínclufa animalia habent quz pafcantur.Roboraría eadem à ta "bulis roboreís,quibus fepta fuerunt,antequam macerías & moenía nofcerent,author Gell.ex Var« Tone, V íuaría autem aprorum ceterorumty fylueftríum prímnus Romanorum inftituit, Fuluius Hir . tpínus, quae ex Greco. proprie 6set79296« nuncupamus , ETzc Grapald, CGiellíus quídem lib. a.ca, &leporaría pro uítrartjsapud nemínemuetuftorum prater Varronem legiffe fe fcribit: Scipionenz "uero óomníum zetatís fuz putifTime loquutum,roboraría dícere folitum, qua fuo tempore uítiaría apa lantur, Garennam Galliuocantuíuarium:uelut Budzus interpretatur, cunicularium & lepos "marium,noftri eit tbierdartes, Leporaría te accipere uolo,non ea, qus trítauí noftrí dicebant, ubá folilepores fint:fed omnta fepta affíxa uíllze quae funt, & habent inclufa anímalía ; q Ue pafcantur, Varro, Siquidem mos antíquus lepufculisiinquít Columella, capreísqg ac fimilibus teris iuxta uile Jam plerung; fubíecta dominicis habitationíbus ponebat uíuaría, ut Qc corifpeciu fuo Claufa U€fi2a tiopoffidentíoble&aret oculos,& cum exegiffet ufus epularum, uelut ecella prómerentur, Lepo- arij alterum genus illud uenatícum, duas habetdiuerfas fpeciessunam in qua eft apér,caprea, lepus: leram item extra uillam qua funt,utapes,cochlex,glíres, Varro, Et rurfus, Apros quídem habe tepoffe ín leporarío,nec riagno negotío tíbí eft,captíuos,& cicures qui ibi natí (int; S píngues foles e fieri (cís inquam A xi. [Nam quem fundum ín Thufculatio ernít híc Varroa M, Pífone, uidiflí adi buccinam ínflatam certo tempore apros, & capreas conuenire ad pabulum, cumé fuperiore loco£ palzítra effunderetur aptis elans,capreís tiícíà aut quid aliud-Égo uero, inquit ille,apud Q.Horten Im cum ín agto Laurenti efTem,ibi (ftue mapis veux fieri uidi, Nam fylua erat,ut dicebat,fupra "quinquaginta iugerum macería fepta,quod nor leporaríum, fed Suguozpodeioy appellabat, Ibi erat loa "tis excelíus, ubi tríclinío pofito ccenabamus, Quintus Orphea uocati fuffitiqui cum eo 'ueniffet ci flola & cithara, & cantare effet iuffus,buecinam ínflauít,ubi ranta circunfluxít 50s ceruorutiiapró tum,& ceterarum quadrtipedum multitudo, ut tion mínus formofum míhi uifum fit fpectaculum, iim in Circo maxímo zedilíumnon fine Afrícanis beftfjs cum ffunt uenationes, Et alibi, In leporas rio pater tuus praeterquam lepufculum é uenatíone uídit nunquam, INegp enim eratmagnum id fea um,quod nunc ut habeant multos apros ac capras(lego ca preas)complura íugera maceríjs conclus . 694 De R5 uadrupedibus dunt, Varro.Et Appius apud eundem,Sequítur,inquit,actus fecundi generís, affititius ad quí folet effe,ac nomine antíquo à parte quadam leporaríum appellatum. INam necp folum ' in eoíncluduntur fylua,utolím ín iugero agellíi;aut duobus:fed etíam cerui aut caprae (lego,ca ín iugeribus multis, Quintus Fuluíus leporaríum dícítur habere in Tarquínienfí feptum., íu Zerum quadraginta,ín quo funt ínclufa;non folum ea quz díxi,fed etiam oues ferae : Etiam hoe maiuslye in Sratonenfi, & quidam in locís alijs.In Giallía uero tranfalpína T.Pompeius tantum feptum tionís,ut circiter tríginta millía paffuum locum ínelufum babeat, Praterea ín eodem confepto; e folet,de animalibus coclearía,atqy aluearía,atqy etíam dolía,ubí habeat elires conclufos, S rum omníum cuftodía incrementum, X paftío aperta,przterquam de apibus. Quis ením íenc pta e macerijs,íta effeoportere ínleporarío, ut tectoríoltecta fint, & fint alta? Alterum ne feles meles;alía ue qua beftía íntrare poffit,alterum ne lupus tranfilire;bi& effe latebras, ubi interdiy pores delítefcant in uirgultis atep herbis: & arbores patulís ramis , quae aquilze ímpedíant cong Quis item nefcit,paucos fi lepores mares ín formínas íntromiferit;breuí temporefore ut ímpl tanta fecunditas buíus quadrupediís, Quatuor ením modo fi ííntromiferís ín leporarium, breuif teplerí, Leporumomniía tría genera(qua capite fecundo defcrípfimus)fi poffís,ín leporariof te oportet:duo ením utícy te habere puto, & quod ín Hífpanía annis íta fuiftí multis, ut índete culos perfecutoscredam, Varro. Etruríus,Lepores quoq nuper ínflítutum ut faginarent pl cum exceptos éleporarío concludantín caueis,X loco claufo facíant píngues, De uíuarijst dís, & íncludendis pecudibus ferís multa fcribít Columella libri noní ca.1, quz differo ad libri animalibus communem.De mínorís autem íncrementi anímalibus (inquit ibidem) qualís eft hac pracípiímus , ut ín tjs uiuarijs , qua materia (macería;fíc enim fupra dixerat , & muro)mur funt, farragínis,& olerum,fere íntubi JaCtuczQy,femína paruulís areolís per díuer(a fpatía fadii fjcíantur:ítemtp Punicum cícer, uel hoc uernaculum , nec mínus ordeum , & cícercula condi horreo promantur,& aqua ccelefli macerata obíjcíantur: nam ficca non nímís ab lepufculi tuntur, Hac porro anímalía uel (imilía hís(etíam filente me)facile intelligitur , quàm non ex conferre ín id utuaríum,quod uacerrís círcundatum efl:fiquidem ;ppter exíguitatem corpo le clatrís fubrepunt,& liberos nacta eg;efIus fugam molíuntur, Hac Columella, Epigram porarífj ingreffum Ferraríz, T. V efpatianiStrozz, libro , Aeoloftichon, Adeó nihil omiffi ut leporem furdum celeríus pínguefcere reperiamus,Plínius,Hoc fi uerum eft,in caufa fuerítomf fis.quod cum auditu fruítur,ad quemuis fubinde fonum & firepitum trepidus expauefcit, unde corpus augendum contínuo metu pauored impediri uídetur.Q'uod fí etíam furdus natura nonffj auribus cera uel aliter obfiructis auditus eís obrundi poffet. | (Scribit Acl,Lamprídíus,Helíogabalum non facile cubuiffe in culcítrís feu accubítis , nifi leporínum pilum haberent,aut perdicum plumas fubalares, V eftes etíam leporíno pilo faceret tatum eft,tactu non perínde mollí ut in cute,proprer breuitatem pili dlabídas;Pliní, E leporínisptl libus cum pílís fuís manica & calíga parantur ad ufum eorum quirefrígeratís aut artículartjsi brislaborant;affutitur etíam tegumentis pro uentre interíoribusimultum enim calefaciunt, & fímulac molles funt,tríplící nomínegrate. Indumentum ex pellibus leporum,corroboratcol fenum & iuuenum;Fílius Zor apud R.Mofen, Leporís pilus quia mollíor delícatioré& eftf 50 loco utebantur plerunicp,puregandis prfertím detergendíst lippítudíníbus,Calíus. idi soy Ac, A riftophanes:hoc efl, En accípe caudam leporís:eft autem mollis & tenera leporis lanam. éfioy 7 «yos, ut fpongíarum etíam loco adhiberi poffit tum alíás, tum ad eramías oculorum; We Graciuocant,abftergendas,Suídas & Varínus inuoceKd9we, Pedum etíam pro Ícopís ufus;adpli uerem detergendum & uerrendas quifquílias, &c, | TN | | F, | | F 3 ...Leporina femper ín delícijs fuit, & ín fplendidís epulís appofita. Interauesturdus , fi quísmll dicecertet, Inter quadrupedes gloría príma lepus, Martialís,In pentametro quidam pro oloríalt gunt mattya:quod nomena maza fit,uocanturip fic pretíofa omnía edulía,ut fcribit Adhenaus Ut lius. Antíphanés poéta ín Cyclope,dafypodem,id eft leporem,ín conuíuío inter alía appofítumge lebrat, Athenzus, Leporem guftare fas non putant Briranní , Czelíus. Lepus quanquam tülild nat,ludais ín ciboà lofe interdictus eft, quoníat pedes non bifulcos fed digitatos haber, Leullil & Deuter.i4,. Plutarchus ín Sympofíacís libro 4. queftioneultíma,ubí querit de Iudaeis, utrum colentes fuem aut deteflantes,carnibus eius abflineant;Quín & lepore,aít, quídam ludaosabl referunt, anímal tanquam ímmundum & abominabile deteftantes, Tum Lamprías, (híc locustmll tilus eft, ego ex coniectura uertam:) Atqui fortaffis leporenon odio, fed cultu aliquo profequent abflínent, ppter corporís cum afino fímilitudínem,(Pauló ante enim afinum quog ab ipfis coli flratus affirmauerat.)C) uamuiís ením & corporís mole multum ínferíor fit afíno lepus, & celer longe fuperíor:mire tamen cum eo conuenit colore,auríbus,& oculorum tum pínguedine tum fedíne, ut uix aliud animal paruum tam (ímile alicui magno reperías, Nifi fortaífis A egyptíos. fimilitudines fecutí,animantís celeritatem díuínum quíddam exiftímant:& fenfuum eius acrím am,(de qua ín c.díxí,)Hac Plutarch. — [Caro leporum fanguinem quídem gígnit craffioremyltd melíorís fuccí dj bubula & ouilla, Galen, s. de aliment, facul, Paulus Aegineta tamen non melíor DeLepore. F. Lib. L. 695. 2 dmíaus eraffurm ex leporína quàm bubula & ouilla carne fueeum generar fcribit, Berürfasíntío — - jeattenuante uí tu, Caro leporum ad uíctus rationem ficcantem eft accommoda : ad propofía 1eró non admodum confert:fanguinem ením uchementer craffum gígnit, Eadem ex Galeno jíci quídam fcriptores Eie &ali, Celfusleporem ín medía matería numeras bere dícít,& boni fucci effe,aluum adftríngere, X urínam mouere. Caro leporís gíenit faneuí£ craffum & melancholicum ; deficcat, & non attenuat , ideotg medetur uífcerum dolorí; fluxut ís,(&c.ut ín G.referam) Kafis & Albertus, Quanquam ficca & craffa,hircorumtamen & ca & cartibusjantefertur,Iaac, Calída eft & ficca: & aflata prodeft ulceríbus inteftínorum,ut qui dimrex Auicenna citát,apud quem ego níhíl tale reperio.In Tacuinís uero Elluchafem fic legímus: Caroleporína utilis eft fenibus , & frigidi temperamentihomínibus, ín fenecta praecipue: iunioris Ueró noa conuenit:quí tamen fí eam ín cibo fumpturi fint, per noctem prius ínfucco Punícoa aceto macerent, Hac ílle,authorem citans R afin; Idem ex Haly afferít, calidam & fíccam effe rinam in fecundo abfceffü, uentrem (iflere , & urinam prouocare: preferendam elle fi lepus in one captus fit à canibus, & magis hyeme, & regionibus frigidís, prodeffe nímíum corpulétís; ; facere:cum condíimentis uel aromatibus qua attenuent prepararí debere , Auícenna, ut íns sreddunt,leporem fylueftrem nomínat pro terreftri,ut contjcío,ad differentíam maríni, Lez. rigidus eft & ficus, falubríor futurus cum melle, Auícenna:fed haec eius uerba, ut Bellunenfís t, ín emendatis codicibus nulla funt: utnegiífta, Deeo quí ín domibus nutritur adufto fus rin potu medietas drachmae. Míhi legendum uídetur, Eligendum effe leporem qui libere pafca: 1 campís,non quí domí alatur;quz fert etíam Elluchafem ín Tacuinis fcribít. Caeterum dracha imídía delepore ufto ín potu fumendo,forte ad remedium aduerfus calculum pertinet , quod. xore ufto fieri fequenticapite docebimus.Praeterea quod fiomachum mundificet,fic loqutcur, oc; meliores codices non agnofcunt.. Lepus fítcaenofum,fed non píngue anímalthuius carnís tantur quí macreícere atqp extenuarí cupiunt, Blondus, Aetius fcribit carnes uulpínas,lepori etícij,naturae humanz elfe díflimiles,& alimenta efficere peífima,cuiusargumentum fit odor lo, Agricola Ammon, Talis quídem odor excoríantibus círca inteflína precipue apparet, culi caro melíus & facílíus alít quamleporína, qua frígidz & ficca nature eft, & bilem atram it, Platina, V da cuniculus affert Fercula,uíícofum femiimitata gluten;BapcFiera,hoc eum àle. differte (cribens, Catify:ueftres temperamento ad lepores accedunticaro eorum calída & mol ;Rafis, MI, Cato Cenforíus gratos ali iubebatholeribus , & carnibus anatís , palumbis, aut is:hanc enim leuem effe aiebat & zgrotantibus commodsm: nífi quod multa parít ínfomnia; chus ín uita cíus,Somniofos fieri lepore fumpto ín cíbis Cato arbícratur,Plinius. loanes Via us ín epiftolís iz. 4. de leporína carne, quod frigida ficcat fit , GC bilem atram gignat , ad laco Pharufium medícum Rhegíenfem id negátem, copiofe (críbit:nos índe quaedam excerpemust. auferunt mihí,inquít,rationes tua, quibus leporínam carnem & boni fuccí efTe , & coctu non: ilem probas; V erum quo mínus confentírem deterruit me ueneráda antíquítas , & ad hzc ufeg a qua(i per manus nobis tradíta fententía, Scribitur ením in libro de Díeta fecundo,quí quidem Jeni temporea multís,nunc ab omnibus Hippocratí adícribitur,ín hunc modum ; Leporína caro: a & adfiringens,lotíum aliquantífper mouet. (Deínde enumeratis Gialení uerbís , qua nos etiam jló ante pofuímus, addít:) Et apera(fime libro 3.delocís affectisymagnam eam habere uím dicit ía ielancholici fanguínís generatione,Pfellus quoqj et Paulus eifdem fere uerbís Galeno fübfcribunt; Simeon ín libro de Bíicís,quaft quecung dicta auetuftioribus erant colligens, ínquíc: Carneslea 9$Otum hís quí exíccare corpus uolunt, ualde conducunt; míníme uero his quí temperatura funt, fteiore:(anguínem quippe gígnunt craffarum partium et melancholícum. Deinde expofitis quibuf. in praeceptís deomní alimento dijudícando,fubtjcít: Duríties leporínae carnís facit , ut feró & pau inutríat:quod dura alimenta omnia faciüt, Galeno tefte, Quemadmodum autem, eodem tefte; od facile concoquítur & celeríter nutrit; eft quo ad nos calídum : íta € contrario quod tarde & atim,quo ad nosfrigidum. Eadem duríties euidens ficcítatis indicium eftrquod etíam teftatur ilitudo quam babet cum carne porcína,qus prae cunctis carhibus, Galeno & ípfo fenfu tefte; oftra magis fimilis. Ab hacleporínam per frígus & (iccítatem recedere , nemo ( nífallor) ambi uiutrangy bene nóríttexanguís ením arída & ueluti ufta leporina uidetur,fuilla comparata ua: omníatq; humore ac tenacítatefere príuata;fragilis uero & ceu fibrísabundans: qua omnía fliclem concoctu & feram ad díducendum oftendunt, Acilítas quocs &C ín currendo uelocítas ualde à fue differreoffendunt:fed & tímíditas trígus indícat.Si ením fíccitati coníungeretur ca (tas,audacíam,quam fümmamiín leone calído & ficco anímali uídemus,ín lepore quocp efficeret, llód aís tale temperametum eífe catnís quale fanguinis fít;non eft necefTe; mutari enim nutrímen ànutríendo debet,non € contrario: alíze etíam corporís partes afanguíne nutriuntur, quas ta Den eiufdem effe temperamenti nemo díxerit, Sanguís certe longe calídior eft quàm caro, &c, Sed jianquam tenuis eft leporínus fanguis,aqueus fere, & fine fibris non fequitur non efTe melancholi "Tenuítas ením & (uttu uocas) aqueítas,frigus oflendunt,non calorem:(anguis ením dilutíor, lotele tefte, frigidior eft:eatg animalía,quíbus dílutíor eft;tímídiora. Taurí quidem animalis ual Se calidi fanguis craíTus eft, & fibris refertus, Practerea licer, Gialeno tefte, duicís (it fanguis leporis; y - 696 De Quadrupedibus. & fapídus,ítaut dulcedine & concoctionís facilitate fanguinem autum fuperetididicimms tame eodem Galeno,non omnía dulcia effe calida, fed ea tantum quae dulcedíném magnam haben uero modícé dulcía funt,efTe frígida;ad tantam autem dulcedínem leporínus fanguís non att (Deinde tractata queftione affa'ne carnes an elíxae humidiores fint; & utrum affa aliquid calidi acquírant))Leporíne quídem carní,ínquítmodice atq; ut coquína requírít affze,nullam arbítrores liditatem fuperaddí, Hucufcp Manardus, ru | Ju €| Schelídes,laterum carnes ín leporibus, Caelius, ysAid't Aeyosip(alíás exsAid'étr, quod nonplam exsMit enímdexsAG" fít, quae nunc ín Comoedíjs zi4yv« uocatur , Pollux. x«i, ig 7 pm Nzotyaspin, Hefychius)Aeyda set, ut alicubi legere memíní, EysAv(dtr, Booe zrAfVoq:; 4 cordis ac adt advenis TW Losiy, Suid. )àe AiqiAG" Aye to Aetsopicvne Suidas, V arínus, Scholía Ariftophan quitibus, Sumínecium magno lepus,atcp aper,atqp pygargus,Iuuenalis Satyra, Canes toríbus(inquit Crínitus 19.8. )pafTím accipiuntur,ut quilepores magno fludio confe&entu : rente Donato:Hinc illud uulgatum,Foecundí leporís fapiens fectabítur armos, (ex Horatij monum;)Etillud étiam T'erentíanum ex Líuío Andronico, fi lulío Capitolino ( Flauío Vog INumeríano,;Era(mus)credímus,pro mílítaridícto, Tute lepus es & pulpamentum quzrís, L à pofteríore parte,hoc eft álumbís € clunibus pulpamentum de fe prebet,eatp corporís parte tífTimus eft, T'erentius Eun,Lepus tutees & pulpamentum quarís:ld eft ea requirís ab alijs, fe aftatím habes domí, (Quodín tehabes,hoc querís ín altero: & eff tropus allegoría , Dona Donatus in hunclocum,Lepus,ínquit,pro infamía multa ponítur:uel quod magís à pofferio te, hoc eft armís,pulpamentum defe prebeat,quum ín conuíuío carpitur appofítussuel quód tur illum & perfectantur canes, quos pro amatoríbus allegotíce íntelligímus, utípfe T'eren Ceruam uidere,fugere,fectarí canes; V el quod íllum fic fugíant omnes,conftítaat ut hunc foemínatat: (Obfcuríora funthzc, &€ ab Erafmo etíam ín huíus prouerbij mentione omiffa:) à phyficis dícatur incertí fexus,ac effe modó mas,modo fcemína, | Obfcurus quídam Teren pres fic ínterpretatur;O uoníam nunc foemínz nunc marís libídínem exerces , non eft quo mulierem. Lepustutees X pulpamentü quatís:Id eftab alío quaerís quod ín te habes:hoc dírís Ícorto,cum ipfe fís fcortum, Quod fi Donatus & cateri T'erentij ínterpretes íntellexiffa fuiffent tot ambagibus ufi ín re fimplici atcp aperta,Sipontínus. Deleporeprouerbíumdidi cvzrsc ày losec Gnvusi: hoc eft,Lepus es,& pulpamentum quzrís, ufurpatum à Terentio , Hi US, A«cVavs body GoMvuei, üPi Ty GS vpsvrey TW Gopley: Gol TR GA SvusvT O^ vro QA yrs i 78, A poftolius:z«o" tevza,Suídas, Dafypuscarnes defyderat:dícítur ín eos(ínquit Erafm requíruntab alijs qua ipfis affatím funtdomí, Etmox, Sunt qui exífliment prouerbium pus es,& pulpamentum quarís,cum pxímo ídem effe, Díctum eft autem à milíte gloríofoay rentíum ín adolefcentem Rhodíum,qui fcorto fuo alludebat , ipfe ea etate qua fcortí uícibu poflet, Donatí commentafrígídiora míhí uidentur,ac ut fimplícíus,ita ueríus effe puto, ad paroemíam referre, Acovasc ugly Gn9vyde, — «| Corpora quzenatura funt fícca,falís confperíi facta,cíbo fiunt ineptaxquídam ením leporem falíre agarefTus,muflelís exíccatís (rude exsturd y«xMic)yfimilem reddidit, Galenus lib.s de alím.facultate. Ey A«yeue,id eft in leporínís carnibl re dicebantur,qui laute atqp ín delícijs uítam agebant, Aríflophanes ín Vefpis,Sunt,inquít; uítates,quanunc nobis tributum foluunt, Harum unícuítp fí quís imperetut uigínti alat uitotslu tyoido lite TR d'nqpoziaip Soy qu asitrt Arydore, | Ke seqodvotea ritvzed ecortietp, ole rta Camur fic lett non ut Era(mus habet zvapízs, V erfus quem ibídem cítat tanquam Homerí Erafmus,3 Sdiold hon íta cítaturmnec hercleHomeri effe uíderí poteft, Aríftophanís quidem de leporínís uerb etiam adducit, Toc eft, Viginti milia de populo hominum uíuerentín omnibus leporínís, ome nístp coronís,& coloftrís, Rurfus ín Equitibus , quum Cleon & aduerfaríus certatim pronti lautíffimas epulas populo,multís delicíarum generíbus nomínatís,promíttuntur & leporingaMmt quafi fumimze exquifitaets delícío, FHizec Erafm, — aeyse m 8 Ayo ote, id eft carues leporinadl Legimus & Aejovic ín Lexícis,eodem fenfu, Ey aei Agyeue apud Atiftophanem:hoc eft,gilj gvsqe &ya Sie zie, qe puoi, Varínus, Ey w&aAeyous,id eft ín omnibus leporíbus ( errat p lepotiim- enim ultima círcunflectenda effet)hoc eft in carnibus leporum, id eft ín omnifaríam bonísatitj cíjs, Caelius, EzearQsos aee lf yao a Aayeuy 7rAa, Axiftophanes ín Pace, | asiviop lgizig ra pJuloy i7 Aeyem osip, SC capud Varinum cítatur, Archeftratus Opfodedalus apud Athena bro 9.de optimo leporís apparatu fcríbens,maxíme probat carnem eius parum affam , & modit dam adhuc,neccum fanguineo humore prorfus priuatam, fíne alijs condímentís fale tantumadlpt fam,calídam flatímà veru conuíuis apponi. Sed praftat uerfus ipfius(quamuis duro poftremíobl ri fint)recitare,fí quís forte etíam plura índe colligat, r 35 dE Acti 71001 7 5907701, 7700 s Qere ExóUxoiee eici.heyG oT au te apis o, — Bpzravüm uerego Qéyue loute ózfay ats, Oy eit Aertts uu, aopatb?ros y ó saria, — Wuxgop queuozápoy, pun Avzrerzu d a^ ópüiv roe Typo so ovg lioedy aA eue A ome, — - - Al oU Qo zr pidQeyot suoi". elarty eo: vroc aon Exóloteioéz, y Noa werwyv ooo olt NT TUS Koc sg cues Maw ax yen eNozrizvrv, | Apud eunde Alceiuerfuslegímus delepore coditlit , M EUN , IF 1 tex 5 9$ 54 A ETERNI RA Lama e Ln , Koo/ewvop eva 71 Az op tva 98 deca varod lcg ovs tap Ax Bou &Aci v]azriézfey eque : ex quibos DeLepore. TIxtLib. 6907 t decunitulococtura, Platína.. Etleporum auulfos,utmultó (uauíus armos, Quamficumlume "pisquis edat, Horat, Serm, 3.8. Quía ín clunibustinquit Acron)habetur alíquid tetrí odorís & fapo- vismínusíucundí, «| Hísadijcíam quacung deleporísapparatu legimus apud A pícium libro o dlauo. In leporem madidum:In aqua przcoquítur modícé,deínde componitur ínparína, ac coquía ur oleo ínfurno:& cum prope fit cocius,ex alío oleo pertangito,& de condítura infra fcrípta:T'eres tur &inferes. Inleporem farfum: INucleos íntegros,amygdala,nuces iuglandes concífas , píperís grae nafolída,pulpam de ípfo lepore & ouis fractís: oblígatur de omento porcíno ín furno, Sícíterum - impenfam facíes:R.utam,píper fatís,cepam,fatureíam,dactylos:líiquamen, carenum uel condítum: bullíat donec fpí(Tet, & fic perfunditur:íed lepus ín píperato,líquamíne & lafere maneat, lus albü ialfum leporem:Píperlígufticum,cuminum, apij femen,oui duri medium, trítdram collígís & faz viesglobum ex ea. In cacabulo coques líquame,uínum,oleum, acetum modice, cepullam concifam: lica globi condímentori míttes,& agitabís oríigano uel fatureía:(í opus fuerít, amylas. Alíterle "fasextenfum ornas,fufpendes ad fumum:cum colorauerít,facíes ut dímidía coctura coquatur: las "wasafperges (alem,maflam cenogaro táges: adijcíes ín mortaríum piper,líguflícum,fricabis,fuffun "desliquamen, uínum, & líquamíne temperabis,ín cacabum adijctes oleum modícum:facies ur ferue cumferbuerit,amylo oblígas,leporem affum à dorfo tangis,píper afpergís & inferes, Lepus ifi Itus:Eadem coctura condíes pulpam,nucleos ínfufos admiíces,omento teges, & charta colliges la cinías & furclas. In leporem faríilem:Leporem curas,ornas,quadratum ímpon(ís: adijcíes ín mors "tarium piper;!íguftícum,oríganum:fuffundes líquamen,adijcíes (ocinora gallinarum cocta,cerebel GQUAER concífam,;oua cruda tría:líiquamine temperabis:omento teges & charta colliges laz cinías , & furclas:lento igni fubaffas,adtcies ín mortaríum piper,ligufticum,frícabis: futfundes lí» qiiamen,uíno & liquamine temperabís:facíes ut ferueat,cum ferbuzrít, amylo oblígas , & leporem üubaffatum perfundes,piper afperges & ínferes, Alíter leporem elixum: Ornas, adtjcíes ín lancem L. oleum , líquamen , acetum, paffum, cepam concídes & rutam uírídem,thymum fubcultratum, & ficapponis, Leporis condítura:T'erítur piper,ruta, cepulfa & íecur leporís,líquame,carznum,pafz fum;olei modicum; amylum cum bullit. Inleporem fícco fparfum,& hunc przecondies ficut hioedit Tarpeíanum, antequam coquatur;ornatus fuítur: piper, rutam,fatureíam , cepam , thymum modís qum, líquamíne collues:poflea ín furnum mittes, coques: € impeníam talem círcumfparges: píperís nuncíam,rutam,cepam,fatureiam,daciylos quatuor, V uam paffam:íus,cum coloratur,fuperfun ín patellá;uín&,oleum;liquamen,carzntü:tfrequenter tangítur,ut condíturam fuam omne tollat, )oflea ex pípere fícco ín dífco fumitur. Alíter leporem condítum:Coques ex uíno.líquamíne;aqua, emodicum,anetho,porro cum capillo fuo,cum fe coxerít,códies:piper,fatureíam, cepe rotune dum,dactylos,damafcena duo:uinum,liquamen,carznum;oleum modice, ftríngatur amylo: modia m bullíat, conditur lepus, ín patína perfunditur , Hucufcp Apícíus. qJLeporum& ceruorum uís,non coítu fírmíore fpifTarí (olet ut ceterorum , fed fluído , quafefac eft, quod fine coagulo onte coíerít, Aríftoteles, Sed de fanguínis leporíninatura nonníhil & hoc ín capite ex IManardo, Bfupra in B. dictum eft, INon paucí proalímento habent fanguinem leporís, gallinarum & capras tüm:leporís quidem & gallinarum complures étíam eorum qui urbes íncolunt , Galenus de fimplí, Idem alíbí,utManardus cítat,leporínum fanguínem dulcem ac fapidum effe fcribit , ita uc dul. ne & concoctionís facílítate fanguínem auium fuperet, Mímarcís ( upetprie uel uupotoie , ut Suis habet,quod non probo) pprié quidem eft chorda leporína ( uvap, ed s, Flefych, &€ V'arínus) ex ftinís:fed ufürpatur etíam de fue, Aliter, Mimarcís,apparatus quidam e uentre uel ínteftinís , uel Uxs,ius uel edulíum uaríé condítum,ex fanguine leporino & inteftínís, Suidas GC V arínus, wuege yao? xopd n, Hlefychíus.Et rurfus wueapxse, uenrer & ínteftína uictimz(z8 isedarhierion aliqui per *excellentíam interpretantur bouem, V arínus:alij ouem)tum fanguine apparatà: pracípue uero ex Mepore hoc apparatu utebantur,interdum etíam de (ue, Phierecrates per Iufum de afino etíam hac uo utitur, Sedexdiíuerfís íflís (cribendi modís , uuapxit, ut ego iudico , tantum probari debet, quo doapud Varinum & Pollucem habetur.miapus inquit Pollux,uenter & ínteftína funt cum fan nheapparata,maxíme quídem leporum:quod uero ius nigrum uocatur ; cibaríum eft Laconíbus b Ufitatum,quod alío nomíne ezvzziz (apud V arínum ín Zeios; euuorzie oxytonum Ícribitur) uocatur, Eiematían Latine forfan dixerís fanguículum:namhoedi fanguinem ín cíbum formatum fanguícus - diim uocari Pliníus tradít, Iurís nígrí Laconici Plutarchus etíam ín uita Lycurgi ponis eft aute ' M ídem aut fímile cibarium quod noftri ex fanguine & extís aut uifceribus leporís parant,& ptg uocant pfeffer,cui & color níger adeft. Aiya «d, usAwts (uds, V arinus; fed hoc modo fcribi no. BiueMa ONourzia Idem, Hetychíus,inteftínum fanguine fartum íntelligo,ein bliütwurff, fanguine & ínteflinis chynníiurís ucl gari genus fit, quod dz uocari quidam ín Lexi colarino annotauít, 4| Ex (anguíne & iocínore & pulmonib.leporínís minutal, ut Apíciusp bit 8.8. Adijcies in cacabumliquamen & oleum,cocturam:porruní & coríandrum mínutatim cides.locínora & pulmones ín cacabum míttes,cum cocta fuerínt,reres píper,cumínum,coríar laferis radícem,mentham,rutam,pulegium:fuffundes acetum;adijcíes íocinora leporum & f. nem,te;es,adijcies mel,ius de fuo fibi,aceto temperabís, Exinaníes in cacabum, pulmones le mínutatím concifos ín eundem cacabum miíttes , facies ut ferueat , cum ferbuerít,amylo oblíc pet afperges & ínferes, €| Hoc quog nuper inftitutum efl,utlepores fagínarentur,cumexc Lampridíus fcribit poétam quendam ín Alexandrum Seuerum quod quotídie uefceretur le ialufiffe: Pulchrum quod uides effe noftrum regem, (Calcagninus fic cítat,ut carminís rat fulerer;Pulchrum quod uídeo ducem eíTe noftrum, Quem Syrum fua protulít propago Syrum fua detulit propago, V enatus facít & lepus comefus, Ex quocontinuum capit Hos uerfus cum quídam ex amícis ad Alexandrum detuliífet, refpodiffe fertur ín hanc fente Pulchrum quod putas effe ueflrum regem. Vulgarímiferande defabella, Siuerum putast íraícor, Tantumtu cemedas uelimlepu(culos, Vtfías animímalisrepulfis Pulcher, nein liuore mentís,Si uidérís ledtor,inquít Erafmus,parum obferuatas metrí leges, memineris í rem fcripfiffe,cuíus eft praefcribere leges,non parere, Sed non anímaduertit Erafimus quod dius refert imperatorem Giracís ueríibus reípondiffe , unde fuperíores abípfo Lampridíoy quopiam translatos appatet. Somníofos fieri lepore fumpro ín etbis Cato arbitratur uulgus tiam corporí nouem (feptem potius, Martiale tefte)díes friuolo íoco,cuitamen aliqua debeat fe cauía ín tanta perfuafione,Plíníus 18.19. ubi Hermolaus,Somniofos quídem ex leporína fitiial hucuulgoó credítur:uetus tamen leciío erat Íomnos,non fomníofos, Cur uulgo recepta fitopinio pud ueterescínquít Calíus Calcagninus epíflolicarum quafiíonumlíbro 1.)eos formofos d quot fore qui lepore uefcerentur: nonnulli ritíonem afferre conati funt, quód íd pulpamen Y poleat extergedibilem atram atq; íta anímos exhilarandi, At ego hoc quícquid cft uulgoafl ex ui uocabulí tractum puto.In uocibus ením antíquiras relígionem & aufpíciorum obfer magna parte conftare díxit, Hinc in delectucenfutg facíundo primi V alerius,Saluíus, Statet minabantur, Non fecus ígitur eos lepídos fierí, leporem mutuarí credíderunt, quileporei tur, Leporeminquit Czlus R hodigínus) Graci amoribus facrum fabulantur , ducto arg ex etrymi ratíone:zquoníam illorum lingua Actyae dícitur ds TÉ Acey. ég'erór autem, id eff amore bospgv utrog; uifum figuificante. V nde forfan prorepfit fententia, formofos fierí diebus aliquot rína ueí(centes carne, | i G. TT Li Leporínus cíníscum oleo myrteo capítis dolores fedat,Plíníus. Enterocelz lepus illínituriiti cum melle,ldem. Lep.íntegri combufti cínis confert contra calceulum,R af, & Albert, Lep guinem & pellem totam in olla cruda combures,utin cinerem conuertatur , € ín aqua calída poti dabís cochlearíum unum íeíuno , mox delíquefcet lapis & efjcietur foras, Hoc experimentum ipfifecímus.INe dubites.Hoc facies experímentum,mittes in aquam cochlearíum puluerís,illicgo nes lapídem qualem uoluerís,(tatím delíquefcet,ut míreris uíirtutem,Sextus, Pellem leporistetln tem(ut Marcellus docet)ín olla munda;uel tegula,ita cum lana fua combures, utín renuif uerem redígere poffis,quem críbratum ín uafe nítido feruabís:índe cum opus fuerit tría co potíone dabis bibenda:quae res fiue calculos, fiue ueffice dolores contínuo compefcitfed mul tentíus eritremedium,fileporem uíuum ín olla noua claudas, X gypfo omnía fpiramenta uallo ftruas,& in furno ufg ad fauillam tenuiflímam cremes,trítamtQ X cribratam recondas, atqueime certas menfuras ín potione uiní offeras calculofis,& quí fanguínem míngunt, mire eos fanabísie poris integrí combuftí cínís, confert aduerfus calculum renum,R.afís € Albertus, Leporís cath uteroexcifus ínolla urítur aduerfus calculum, Hieron, Tragus non cítato authore. — Pharmadm fimplex ad calculofos,cuí Marcíanus teflímonium prabet, medicus A pher: Leporís pellem ínol/ conijce,& ín furnum demítte,arg ubi ufla fuerítut probé conteri poffit,acceptam tere, & exi chlearíum tinum cum uíno,ieífunís ín folij calidae aquae ínfcenfu prabe.Síiuero uelís experím pharmaci ipfius accipere;ex eo ín uínum conijce, & contectum per paucas horas (ine, & ing DcLepore. G. Lib. L. 699 ts diffoluetur, Aetius ur. 9. de calculo ueficz fcribens, Antídotus ad calculofos tialde bónà; INícolaum Alexandrínum interprete Fuchfio: Recípe leporem uíuum , ipfumép íugtilato, ac 1inem eíus olla noua excipito:dein detracta quogs cíus pelle integram unà cum fanguine ín uaa im immitte lutooblitum, & operculo contectum;crematoGs, donec pellis unà cum fanguíne ín cinerem redigatur. Amoto fubinde operculo, pellis fanguínístp cinere accepto & lIzuigato; cce um unum ex merotépído dato, eft preclara, Bartolemaus Montagnana ín Antídotariío 1 ubi medicamenta ufu à fe cognita recenfet, electuaríum de lepore combulto defcríbit, ad et tamen etíam ludaicum lapidem , & ín fpongijs repertos & líthontríbon electtraríum d jlao defcríptum , &c, — Et rurfus ín electuarío ad frangendum ueficz calculum, inter alía em crematum adijcít, In Germaníco quodam libello empíríco manufcrípto medícamen « eperío huiufmodi: Si uenter tormina fentíat, & contrahatur, X calculirenum ínfeftent: bal, n parabis in folio aqua, ín qua decoxerís maluam , chamamalum, fium alterum & cepas ies etíam per interualla cum pane tofto puluerem ex cremato lepore, capíte & ínteftinis abiea «| Indumentum ex pellibus leporum, corpora fenum & iuuenum corroborat ; Fílius Zor R.Mofen, — Auís cuculus leporína pelle adalligatus, fomnos allícít , Plínius, Sí equus leríoribus pedibus anteríores forte feríat ac laedat, attactíonem uocant Carreidben ) uenam fta; dümfupra fuffragínem círca malleolos (ote fy[elaoer ) íncídunt, & leporinam pellem ín uíno cafe« "fdamimponuntaliqui. ^J Leporinus fanguís fi calidus illinatur, ephelídas (íd eft afperam & tolorem ceu ab acfiíuo Sole cutem, iVlarcellus Vergil, uellíus fimpliciter uítía cutis in facíe uera ítiligines & lentígínes fanat, Diofcorides 3.18. & rurfus. 7o. calidus íllitus ephelídas & lentía ;emendat.Sed ut Celfus docet , interpofitís pluríbushorís mane eluendi funt loci illiti , oleoGj :ungendíi, Leporis fanguís lentígínes de facie pellít perunctus, Sext. EtSerenus ad lentígines; enzos adipes hilarí mifceto Lyzo, Omne malum propere maculofo ex ore fugabís, Sanguine lleporís morbus delabítur omnis. Sang.lep.calídus fuperponítur morphez & panno, Auícenna íte de fanguine:nam ín capite delepore,panno tantum legíturtreddunt auté Arabes ferepanz n p ephelíde Girecorum,ínterdum jp fugillatis:alíqui etíam ínepte pannum ín panarícía conuer iint, que uox a paronychía barbaris detorta eft. Ineptíllime Blondus,Sang.lep.ínquit uelame oculo um(pannü barbaram uoce fíc ínterpretatus)abftergit. Sí macule nigrz,umbrofe cum fang lep.un itur,remouen:ur, Rafis et Albert. Orno cutim,,pduco pílos, X fedo podagram, Sanguíne fi (ire tmembra peruncta meo,lo, V ríinus inlepore ex Kyraníde, Sedalij cinerem capítis, uel uentre ninteftinís ufi&i pilorum ín capíte defluut& emendare aíunt;fanguíní eandé uim nemo attríbuit; Marcellus quide contrariam:;Pílos,ínquít,oculís moleftos díligentiifime uelle;atcy eorü loca hírcíno uíne recentí,autleporís,aut uefpertilionís inlínes.Sanguíne leporis magi illmunt , ubí euulfos renaícinolunt,Plíníus,fi bene memíni, EHiírci, caprz,leporís & cecuí fanguis , dyfenterías &€ lacorum profluuia fiftit, fi fixus (inaffatus) ín fartagíne ftatím fumatur: ín uíno potus contra íca efficax eft, Díofcorídes, Sanguis leporís fríixus confert dyfenteríae & apoftemati ínteflínos n, X folutíoni antiqua: uenenum fagittz aufert, Auícenna.| Sanguíneleporis apoftemata cae lida cító maturantur, Idem ín capite de fanguine. Et rurfus ibidem , Calídus línitur fuper apoftea acalída & lenia: quz uires etíam hircíno adfcribunturab eo. Leporís fanguis recens defuíus; um polenta coctus, & datus dyfenterico , illíco uentrís profluuíum fiftet, Marcellus, Aluum ít coagulumleporís , &caet. alij per fe leporís fanguíne contenti funt lacte cocto; Plíníus. Sane leporís quomodo ad conceptum facíat,uíde ínfra ín medícínís ex uulualeporis, € Decarnele na etíam quod ad uíres ín medendo díctum eft nonníhil przcedenticapite, Leporína caro cali et fícca:affa utilis eft ulceríbus inteftínorum, A uícen. Defíccat & non attenuat, & ídeo prodeft ftinis dolentibus, & ventre fiftítfluentem,& ulcera ínteftinorü fanat,I&afís & Albert, Calculum gir; Filius Zor apud R.Mofen, Sícumoleo frígatur, & inde fíat clyfler , uentrís profluuium & a inteftínorum curantur, Albert, Sí affa ín furno uel fartagíne edatur,ídem efficit Rafís & Als itus, Carnís eíusíus fíue decoctum podagrícos & arthrítícos íuuat, eadem fexé efficacia , qua des todumuulpís,Auícenna. «[Píngueleporínum empirící, quorum libellos vídí Giermanícos, adhi te folent,ubi quíd ínfixum corporí extrahendum eft. Aliqui flores fabarum et leporís píngue turx o mífcent,imponuntGp fpinis extrahendis, Sí clauus plante pedís infíxus hzret;Cancrii crudi inguedineleporís contufum,loco faucío ímponetpartí uero ex aduer (o refpodentütres aut quas fabaceos flores fuperílligato:per diem & noctem finito;fanabitur, "eli equoínfíx& extrahes; : to uuInerí medícamento ex duobus cancrís cum píngui léporíao tuis, | Leporís pilorti cínis uínem fiflít, Plinius, ^ Pilos fub uentre uíuo leporí candidos uelles, & feruabís; & cum exegerít intortos naribus fluentibus fulcíes, Marcellus, Leporínzlanz exuftz cinis cum: myrtíno & felle tauríno & alumine tríto míícetur , tepefactumt medicamen inlitum ad lua ttes capíllos admodum prodeft, Marcellus. Leporís pilorum cínís cum melle decoctus , íns: linorum uitíjs magnopere prodeft; Pliníus. Pilos leporinos adiecto melle comprehendes, atq ina lobulos paruulos facíes:hi finguli fzepíus glutíti;inteftina quamu(s perriíciofe rupta", certa cona. lione connectüt, Marcel. Ecrurfus, Ad ínteftina rupta,leporínum ftercus, atq etía pilí uel lana: u defubuentrili cá melle decocta ad magnitudine fabe glutíeda frequeter data , quáuis pernício(s. | | n à - 23 uadrupedibus : ruptis inteflínis celeríte?medetur, íta ut etíam tenuíora quz fuerint dí(rupta elutínet : fedadfia, hoc medícamine utendum eft, donec perículum omnetollatur,lVíarcellus, Pilí lepotis fi trahunt pulmonibus difficiles excreatíones, Plinius, Stercorís caprinipilulas & leporispilo guedíne phoca fubacia fuffito, Hippocrates denatura muliebrí ínter remedia ad menfes qj & fecundas euocandas, Et rurfus ibidem ínter fubdítitía medícamenta ad eofdem , ut ufus : Cucumerís fylueftrís femen , & teftam combuftam , uíno fübactam , cum pilís lép lana fübdíto, Sí ex partu osuterorum fuerít exulceratum , floremrofarum trítum & ui bututn, ín pilís leporínís apponíto: & acerbís colluíto, Hippocrates de tiatura muliebri, - fus ibidem, Sí ulceratum fuerít os uterorum aut ínflammatum , myrrham GC adipem an & ceram albam, & thus ,ín leporís pílisquí fub uentre funt, mifceto ac teríto, & ín lar lillima apponíto, Sí ex partu crus ab uterís claudum factam fuerít, & exurgere nor rit: Semen hyofcyamí chema menfura in uíno nígro ad tríduum bíbat: fi ueró mente pe tur ipfa bibens, lactís afíníní poculum bibendum dato, deínde pharmacum à quo pítuita purgs ex fandaracha autem & cerato & pilis leporís, per tríduum fuffitus fiat, Ibídem, Suffituíc Diof, Leporís totum caputquídam comburens,;utebatur eo ad alopecías cum adípe urfino, de fímpl.in.6, Combuftum cum feuo urfíno,& ut cataplafma adhibitum, alopecías emenda cenna, Vílümtritumt cum aceto, alopecíam íllitum curat, Rafís & Albert, 'Vftoeo(ciner ruídam curant alopecíam, Serapionex Díofcoríde, & Auícenna, —Cinís de capite leporis maríní,ualet ad alopecíam, Auicenna; fed hoc echinis magís conuenít, Dentes à dolorepra tía: Lanamfuccidam línteolo illigatam teríto;adíecta deinde tertía falís portíone,terito omnia & pertrícato hoc puluere dentes.Idem przftat puluís uftí contrítig capitis leporis, Cialen,Btr Daíypodiís caputuftum cum foenículo quàm albiffimo & fepíz trítís oflibus admifcens,utere albandos dentes alíatp eorum uítía fananda, Galenus Eupotift, 3,13, Capitis leporís cínís cíum eft, adiectogg nardo mulcet graueolentíam orís: alíquí murínorum capítum cínere fe malunt, Plínius. Capítis leporís exuftí cínis cum nardo uel cum melle ímpofitusl veolentía órís ulcera, Marcellus, — 4| Cerebella leporis & cunículí contra uenena p poffe aiunt, Platína, ^T'erreftrís leporís ínaffatum cerebrum mandítur, íuuandis tre quí ualetudine contracti funt, Diofcorídes interprete R uellío, Marcellus Vergilius zecessd 7:x98- ymwopsuse, interpretatur tremores quí ex mala corporis affectione aliqua fiunt : & repre Hermolaum Barbarum quí uertít tremores quí ín morborum acceffionibus contíngunt, Vid nim,ínquit,de hís tremoríbus íntellexiffequí ín febrís acceffione cum frígore nos torquentzal brium cumalgore tremores Grzcí ppría uoce p/ys appellant, Habet fane omnís tremor uní ex ínfirmítate neruorum caufam,quod fenectus aperte oftendít:príuatím ueró plures & di lías,frigidíus naturae temperamentum,frígídz aquae nímium & ímportunum potum,frígi nofi humorís abundantíam,& fi que alíze huíufcemodi funt, Omnibus hís tremoribus;autill -quíbus natura poteftateg fua cóueníat,toftü leporís cerebri. íudicio noflro mederi Diofcoridtsil Perfusfit& id facile Paul.Aegíneta,quilib.s,capíte quo de tremoribus in uníuerfum agít, cummi ta de febrium tremoribus docuilfet,flatím fübiecit:Simplícíter autem trementíbus profunt, inpol caftoreum , & leporís ín cibo cerebrum, & c, manifefta ínter febríum & alíarum affectionum mores diuilíone, FIxc Marcellus Vergilius ,ín quibus nos quoque fententíam eíus approbam non ítem ín eo quod confjcítfieri pofle ut non 7x96" fed r6 leeendum fit, ut incellíeamtüslt mores quí ex craffis glutínofístg humoribus fiunt, Nam Arabes quoque zr96- legerunt tlt fubíectis eorum uerbís apparet, Cerebrum leporís affatum confert tremorí accidenti ín futi one zgrítudinís, Auícenna, Síaffocapíte cerebrum edatur, aduerfus tremorem ex ínfirmltll tibus proueníentem opítulatur, Rafís & Albertus, Confert tremori qui accídít poft egritudindy " Serapio ex Diofcoríde, Leporís cerebrum ex uíno potum,tremores membrorum fanat, Sext Aflumin cibotrementibusmembris auxíliari,Blondus experimento fe deprehendílTe fcribit. Bp Galenum de fimplicibus lib,i.ca, 6. pro zgáper corrupte legitur $68oe , quod míror interpretem anímaduerti(Te. Aliqui, ínquít, etíam aduerfus tímores ( lege, tremores ) cerebrum leporís tub auxiílíarí prodiderunt, Síedatur de capite leporís, quantum eíus edendo eft, medetur adütti tremorem: ego quídem experíentía didící utilem effe hunc cibum dormítationi ( torport) &Cpar lyfi, Filius Zor apud R. Mofen, Cerebrum ínaffatum,manditur (ut dí&tum eft ) uuandiís tret ríbus: idem affrictu aut cibo facilem infantibus dentítíionem praftat, Díofcorídes: uidetur at hunc quog ufum affarí uel torrerídebere, | Ex cerebro leporis cocto fi gingiuas infantibus ces, dentes fine dolore crefcent,Sextus, Mundantur(fricantur) cerebroleporís gíngíuz fi tes cító & facile ac fine dolore prodeunt, Auícenna, Cerebrum leporis attrítum & efum uti didicimus puerís dentíentibus, capíte uídelícet toto elíxo, ut ego facerefoleo, INon tamen eu uis eius eftfed fimilis mellí & butyro, alijs qua ad dentientes pueros conueníunt, Galenus e? lus Acginetalibro prímo docet ínflammatís infantium ex dentítíone gíngíuís, nihil effe danell" quod multo & difficili conatur commanducandum fititum digitis palpandas gíngíuas, gallinaceos adipe aut leporís cerebro molliédaseíTe, Lade capríno uel cerebro leporum perundte gíngi ciles dentítiónes faciunr, Plin, Serenus Samonicus legit lacte caprino cum cerebro leporino, cením fcribit, Aut teneris cerebrü gíngiuísillineporci, Autleporis niueum bibitur cumla apríno. Leporis cerebrum ín uino utluer bibítur , eíustp tefliculi toflí falubríter manducans beo qut uelficze moleftijs laborat, Marcellus, Vrínz incontínentíam cohibet cerebrum lepae imin uíno,uel eiufdem tefticuli cofti, Plin, Leporínum cerebellum ex uíno potum , uríoz íne entíam refrenat:eíufdem teftículi torrefacti & ex uíno potí par remedium fübmeiulis pracftát, ellus, Sí urína prateruoluntatem uel nimía fluat, 'umleporís cerebrum ex uino potare dece erenus, Admíngentes ín flragulis, Leporínum cerebrum ex uino propínato, Gialenus Eupo n5,276. W(Denslepo:inus appofitus parti ubí dentes alícui dolent, (edat dolorem , R.a(is &C ertus, ( Leporís uentrículum coctum ín f. artagíne admixto oleo myrtino impone capití , cas fluentes -contínet & cogír crefcere, Sextus, . Leporísuentriculumcum fimo fuo, uino uetee uabis,íta utfordes ipf ibi (int & mifceantur:autfi ín uenteiculo non ínuenerís , pilulas de fímo lus impares numero trítas cam uíno uetere dyfenteríco dabís bibendas, Marcellus. — € Coagulii irmaní uocant mágle/ eiim uel lip.Leporíno coagulo pares uires habent coagulum hoedi, agní, uli; dorcadís,caprez plarycerotís,dorcí, cerui, uttul( & bubalí , Diofcorídes, Vide in Ceruo a. gulum hínnulíiquidam inepte prohinnuli legunt ínutíle,leporís, hoedí laudatum ; praecipuum n dafypodís, unius utrínes dentatorum,Plín.fed dafypodem & leporem ídem fignificare ut plu jum, dafypodem ramen atíquando príuatim pro fpecie quadam leporis que cuniculus uídeturcut Gaza uertit apud Aríflotelem femel aut iterum, ubi datypodís & lagi coniuncta erant nomina) acipiquod Plinius non animaduertit, fupra ín A.docuímus. Laudauit & Nicander ín Theriacís contra uenenata leporis coagulum:quo loco ínterpres eius, authore Nícoonte antiquiffimo mee dinge authore, primum ín coagulís honorem hínnulo tríbuit, fecundum leparí, tertíum ueró agno, ' ta quam Diofcorídes,qui leporíno primum ordínem dedit, Marcel, V e: gil, Coagulum omné ac digerentis poteatíz efl,ac nimirum etíam exíccatoríz, quod (uperiora nece(Tarió (equitur, ín ueütre cozgulatum diffoluít,quod € nos,ínquít Galenus, noa folum ín leporíno, fed ecíam orum anímalíum omnium coagulo expertí (umus. Attamen leporinum omaium eft praftan, illimum:fed & fanguinem ín uentre concretum fimilí modo epoturm diffoluít,ac efficacius quidem ! caterís,uerum non folum,quod quibu(dam (críptum legiturzfed & hoc commune eft omni coague xcGalenus. Auicenna quoq cosgulís omnibus leporinum praefert. Quo uetuftíus coagu'ü prazfiantius,Aríftoteles, Contra uenena ex aceto bibitur, Diofcorídes; & Auicenna, qui che &à & bezahar íta íumptum contra uenena effe fcribitinon aurem,ut quidam inepte círant, thería infuper miíceri iubet, Contra uenena additur antidorís , Plín, Coagulo leporíno,inquit íde, ferpentes utuntur ex aceto,contra& fcorpionem & murem araneum utuntuizaiunt autem non ileporís coagulo perunctos, Adtcorpionum & (erpentium morfus;Leporinum coagulum c potuí datum,adueríus uenena refiftít & difcutit,Sextus, Tribus obolísex uíno bíbitur cons orfus uenenatos,(ad ferpentíum,uel utalij uíperarum,moríus:Grace legitur , mc 9ueidluxzue «fed eodem ín libro de lepore príuatím agens, Coagulum eius ad &elvay,id eft uíperarum mor peculiariter commendat:)Diofcorídes. Contra paflinacam & omnium marínorü ictus uel mor- coagulum leporis,uel heedi uel agní drachma pondere ex uino fumitur, Plinius, Sanguinem rumos concre:um dífcutíttríbus obolís ex uíno potum,Díofcorídes, Leporín& cosgulá (i cum to ebibatur,fanguínemin uentre concretum difToluít;ac effícacíus quídem czterís , uerum non um,quod quibufdam fcriptum legitur,fed & aliud quoduís coagulum,Galen. Vídetur autem, inquit, Quod quibufdam fcriptum legitur, Diofcorídem notare, immeritó tamen. Et(i ením Dío rides leporíno hanc uím príuatim attribuítut «ez G^ 9v 0s Boo, id eft fanguínem concretum dif at;tríum obolorum pondere ex uíno fumprum:mox tamen díuerforum'animalíum , quae pauld conítum potu ín uíno fumpta, XX ín aceto contra concretum fanguínem. Intelligendum eft aute denfatí concreti ue fanguinís malum ín uentrículo factum , quod maxíme & periculofiffime 1inís rauríní calidé adhuc hauftu contíngít, Coagulum hoedi contra uifcum (chamzleonta ixí« X chamaleontem album, fanguínem taurínum remedio eft:contra quem &€ leporis coagulum 'etoPliníus, Eadem (anui aconito refiftere uídetur;nam id quog ftrangulando,ut fanguis e£ oncreta,uenenum eft. Coagulum leporínum uel hínnuli contra aconítum datur ex uino, INiz er, Contra uenena ex aceto bibítur,prefertim aduerfus coneretum(in uentrículo)lac, Díofcor, ibi, Contra lactís coagulatí pericula auxiliatur coagulum omne, maxímé ueroleporínum, quod ceto bibere fxpius cogímus, Lac ín uetre coagulatum ditfoluít(fcilicetcum aceto potum) quod -ftrte & nos expertí fumus,non folum ín leporino,fed etíam ín alior&i anímalii omníü coagulo:attaa zmen leporínum omníum eft przftantiffimum,Galen. Idem fortatfis Auícenna fcripfit, quod ab ín« rete(ut quídam cítant:ín meo ením exemplari non reperío)hunc in modum deprauatum uidet gulumleporínum cum aceto lac ín mulierum mammis coagulatum diíffoluít, quanquam fortaf; £a quaipota coagulatum ín uentrículo lac diffoluunt, lactís etíam ín mamillis Eruunes diffoluere | | n 3 | | . ! : | Us L nomínatim receníuí, coagula parem leporíno facultatem babere fcribit, && omnía auxiliari con E v poffe uidentur,extrinfecus applicata, Arundínes & tela,quacdpalía exrrahehndà furit córporfen cantcochlez ex hís quz gregatim folía fectantur contufz ímpofitxtip cum teflís: & ea quar] duntur exempta teftís,fed cum leporis coagulo effícaciffime,Plíníus. Etrurfus fpinzac fimil pori extrahuntur,coagulo quocungy,fed maxíme leporís,cum thurís polline & oleo , autcum pari pondere;aut cum propolí, Etfimiliter Marcellus, Cuiufcung; anímalís coagulum , maxime poris,cum parí pondere thurís uel uiící ímpofítum , permanere ín corpore qua calcata funt,nonf nít, Etalibi,Adea qua calcata erunt, & ea quz corporíinhaferint,extrahenda, leporis coag cum malua trítum íimpofítumtp, potenter opítulabítur, Sanguinem fíftit coagulum ceruíng aceto, ítem leporís, Plínius,Síc & Marcellus , Coagulum ceruínum deglutítum fanguineme mís profluentem facile ftríngit:ídem facit && coagulum leporís, Sanguineme pectore educ quomodo iuuet pauló poft dícemus, Vlcus etíam annofum coalefcet,fi índucas leporis afp gulauínoSerenus, Strumís exulceratís duntaxat coag. lep, € uino ín línteolo imponitur, | Carcínomata curat coagulum leporínit cum parí podere capparís afperfum uínoPlíníus: ( uíno afperfum und terítur,& fic adponítur, Marcellus.) Aduerfus quartanam,magi fimi bul nere confperfo puerorumurína illinunt dígitos pedum,manibusty leporís cor adalligant,coa anteacceífionem propínant,Pliníus. Autleporis tepídí (alíás, tímídi) diluta coagula trad nusadquartanam, Coagulum leporínum comitíales íuuat,Díofcorídes, In comitíali morbo tur coagula leporis, Plínius:(ítem pulmo uel cor eíufdem,eo quem mox declarabímus modo: ceagulum comítíalem morbum,fí cum aceto ebibatur,(anare prodítum eft , Gialenus & Aui Parum oleileporís coaguloinfundíto,& pilulas facíto,ex quibus modó unam, modo duas p Galenus Euporifton 2, s. Coag. lep.mifcetur etíamantídoto luliani, medícamento ad calet ,comitíales &c.deftínato, Apud Aetíim, | Sígrauitas fitaudiendi, laudant coag, lep.tert pate, dímídíaG fagapeni ín Amínzo uíno,Plínius, | Ad aurium dolorem,Lep.coag; aurícul * ditur, Sextus;Sedlegendum uídetur,dentíum,non aurium, ex Plínío,ut fequitur;Leporíng la per aurem ínfufa contra dolores dentíum,effícacía funt, Plinius, Idem 34. 1e, de Erafíftra acínos quíngy trítos ín rofaceo oleo,calefactosip ín cortíce Punici, inftíllauít dentium dolorí: ríaaure, Lep.coag.reiectíonibus à peclore auxilíatur tríoboli pondere ex uíno,Díofcoríd gende funt autem fanguínís reíectiones:nam Graece legitur mc v canem ^ 996p Dovesy sols crant x SugaxG-, ut uox ét G- ad utrung; pertíneat.Marceilus V ergilius imperite dífficiles pectori creationes reddídít, Quoduis coagulum refoluít (anguínem coagulatum ín pulmone, At eadem fcilícetuí qua ín uentrículo. Quidam fanguinís ex thorace reíectiones lep. coag, fupprimere prodíderunt:Caterum nec alium quempíam eo ufum nou, nec ipfe fum aufusactltin medio ad affectum aítrictíone egentem , Cialenus, Apparet fane notaríab ipfo Diofcorídempmg pué,quií tamen non fiftí hoc remedío fanguínís eductionem , fed fimpliciter iuuari fcripfit: fdgmn uerifimile eft, Duplex equidem, cum fanguís e thorace fluit ín pulmones & arteríasafperaspalt I Ium eft, alterum commune;ne nímío fluxu uires exhauríantur, ítac; opus eft (iflerezalterumy tra uafa fua profufus fanguís ín arctís illis meatíbus condenfatus hzreat, íta ut nec ípfeeduc & fanguínis deínceps fluentís uíam ímpedíat,unde fuffocatíonís perículum:hic grumos dil tibus remedijsopus eft,quale praecipuum eft coagulum:aliqui utragp mifcent,ut Plíníus hís Sanguinem expuentes coagulum leporínum tertía parte denaríj cum terra Samía &Cuíno porum (anat, Medicí certe erudíti,(i fanguís epulmonibus refjcíatur (quod colligitur ex eo ángrumum concretus cum tuffí etiam & dolore partís affecta reíjcítur) prímum pofcam dil tepídam exhibendam przcípiunt;ut fí quís fanguínís grumus ín uífcere haereat , inde diffolutust cíatur;neg; quícquam obftat (ínquíunt) bís & ter ín tribus horís hanc potionem íterare, Pollligtue mum medícamenta adítríngentía & emplaftíca adhibent, Caeterum cum coelíacís quocp & dylitit tícis & fcemínís fluxíone uuluz laborantibus utile przdícetur a Diofcoríde & alijs coagulum;pte cípue leporínum:;apparet íllos credídífTe fiftendí omníno alíquam ei facultatem ineffTe: & uet eít ficut extrínfecus liquores quídam,ut lac,coagulí uí denfefcunt,íta etíam (anguinem & allonl mores ín corporibus noftrís)líiquídos quídem denfari,denfos autem concretosa diffolui, INamgm necoagulum (ut ínquít Auícenna) fanguínem & lac defata; & humores craflos diffoluit:quamm uero líquida funt,coagulat,€Xc, Coagulum hínnulí,leporís,hoedi laudatum: praecípuum taf - fypodis,quod & profluuío aluí medetur,uníus utríng; dentatorum,Plíníus, Habent coagulumpg níaruminantía,& ínter dentata utríng; lepus.Quóuetuflíus coagulum eft, có praflantius:tale(l p. tur ením uetuftate maiorem ficc&dí uím acquírere)profluuio alui (díarrhoez)preecipue medetulfalt etíam quod leporís (dafypodiís) eft:fed laudatíffimum hínnuli, Aríftoteles, Aluí fluorem fiftiBis fcorídes. Aluum fiflit coag. lep. ínuíno cícerís magnítudíne : aut fi febris fit, ex aquataliqutétel lam adijcíunt,Plín. Leporum coagulo íllíto ubere,fiftitur infanti aluus,[dem, Ad ínfantíti UEIMIP flux&, Leporín& coagulit illínitur ín fumíne mulierís:fed & puero dabit bibere:fi fine febric ritcum uíno:febrícítanti uero ci aqua calída:Idem facit & maioribus c&i puluere gallac Sextus | gulum omne potum, fíftit aluum: & debet darí ín fluxu. agit ením uí quadam occulta, quam rientía oftrendít, (uídetur notare Gialenum;quí coagulum tanquam acre ubi quid fiftendum ;prohibet,)quod fi etíam uentrí puerorum calidum imponas, (anat, facultate nímírum coagula Dec Lepore, G. Lib.T. 795 jante humores, Auerroís, Eft fane coagulo uis ígnea, fecundum Aríffotelem : non quód muin calidítatís gradum ut ígnís obtíneat, fed quoníam (ímilíter ut ignis heterogenea dí jit, ut in lacte partem craffam, aquofam & pínguem, IMihi nuper coagulum uítulinum alia iot íam menfes repofitumguftantí, odor, fapor & fubftantía, per omnía cafeum ínuetetatuni xtrelcentem referebant : & fane uidetur ídem ín cafeís efficere coagulum , quod fermentum alfa farínz fubacta, cuíus exigua pars íniecta maffam uníuerfam fapore & qualítate fuà ít, Sed cum uetus maxime caíeus , coaguli uím reprafentet, nil mírum fi facultates etíam joteaídem habeant. Quamobrem uenter utroque (iftítur; utríque uís íneft diffoluendí prater, turam concreta:ut de coagulo íam fupra díxímus: cafeo autem uetere concretos índuratosq ar ici cuíufda tumores fe dífToluiIe (cribit, fubacto eo ín mortarío exquifíte, c prius madefeciffe£ &tofalíti cruris porcíníac peruetufti, Lep.coag, tríbusobolís ex uíno potum;caelíacís & dyz ricís fuccurrít, Díofcor. Coelíacos & dyfentericos iuuat potum leporís,tum hínnulí, tum etíam ex coagulii ex uíno, nec non ímmiíffum cum oryza cremore, Galenus Euporíflon iz, Coelía oagulumleporínum fubactum ín pane datur:(í ueró fanguinem detrahütt;íd eft deijciunt;ín po« ;Plin, Coag.lep.ex uíno dilutum tepidum dyfenteríco dabis bibendum, de quo coagulo fí fira sfcripulos ín (íngulís ouís forbilibus ieiuno per tríduum dederís, míre (übueníes, Marcellus, 'aprínum ad dímídías decoctum dyfenter. & coelíacis datur : (i fint & tormína , addítur protros Tormínibus fatis effe remedij ín leporís coagulo potoe uíno tepido uel femel , arbítrantur alía Cautíores & fanguine capríno cum farína hordeacea & refina uentrem illínunt, Plíníus, Colo lando; pauídi leporís madefacta coagula pota, Serenus, — Vrínzíncontinentíam cohibet Coagrua nleporinum cum anferíno adípe ín polenta, Plinius. Vuluzfluorem fiftit, Diofcorídes, Et us , Tribus obolís ex uíno potum foeminis fluxione uuluz laborantíbus auxilíatur. (Bandem Sextus cordileporís, Plíníus pulmoníac íecorí adfcribit, )Menfes retínet,ut quídam cítatex Aui a: apud que nosítalegímus, Quoduis coagulum phiíbet quemuis fluxá fanguínís,et muliebre 9. Coag.lep.;pfluuium muliebre fanare prodítà efi, Galen. uidetur aiít addendum quod ,pxímé ferat,fi ci aceto bibatur, Cum calídà fit uítandum ubí fanguis fluítaut fluxurus eft, non uideo quomodo poffit coagulum, quod acre eft, menfes immodícos cum practícís & medicor&i uulgo fiftes Y&Syluius, Secundas adíuuat coag.lep.cauentur pridíana balnea, Illítum quoc; cum croco & por xco,uellere appofitum abortus mortuos expellit, Plíníus. Leporínum coagulum poft tríduam (uem? nude 7ycic , malim GA uel £Q^ spiace pec: nam & ín oftracíte lapide fimile medícamentum lcribens , bibi iubet &q^ serae vtz[npec pere T2. &Qsdjeov : ut tribus uel quatuor diebus contínuís m à puerperío huiufmodi medícamenta bíbantur: nam & alía ad flerílitatem índucendam ibus diebus bíbí (ubent, ut clymenum ín uirís :) «ez rb» &q«dlop potum , atocíon effe fertur; Diofcorídes libro 1. capítedelepore, Giracauerba wer vl» &pedjooy Marcellus uertítà purgatíone menítrua, deceptus nímírum per Arabes,quorum interpretes íta tranftulerunt,Serapion, Auícena na& Rafís:quod autem non figníficet menftruam purgationem , conuíncítur ex capite de lepoa ubí utrunque uocabulum , xéSugeiy díco & &Qsdfooy , conttaríos effectus utríufque tempore ae xe coagulo, expreffum reperíes, Sed rurfus ín capite de coagulís oblítus fuí Marcellus, ean^ nuocem,& recie quidem , puerperíum transfert, Síc & R'uellius ín eodem capíte de coagulís rea puerperíum uertit, ín capíteuero de lepore concubitum. Hermolaum utrobíg; puerperíium uera € puto, Aphedrum pro puerperío accipiunt quandog; Grrzcí , Czlíus.. Bandem uocem reperio . Galenum libro 3, deantídotís,ca. i533. Sunt autem INícoftrati uerba:Sí morfus à cane rabido, ít, aquam pertímefcatfuppone poculo faxG- t &Qides, & bibet, Interpres transfert lacerum unum ex fella, Eundem locum Actuaríus tranfcribit ín antídoto díacarcínon , ubi Ruellius xurfus non conftans , lacerum pannum fub fedem uertit, cum intelligatur puerperz pannus no fanguíne pollutus, FIzc pluribus,quoníam in díctionarijs, Giraecorü etía; nihil buíufmodi re fas, Hefychíus quíde &€ V arín.&Q«deoy ínterpretantur &xe9azeizw, hoc eft ímmunditíam: & &q«djesu n fella (edere; & &q«djova fellam,nímirum aluo exoneranda deftínata, Habentur aüit puerpera mimmundz,& fuz eís ad paríendum felle funt, Suidas Asyeze dose nomínat, Iam ín eodem Ícorídisloco uocem atocíon , alij alíter ínterpretantur, Hermolaum IMarcellus reprehendit, cellum Maffaríus : R uellius ambígue transfert,utín utranq; fententíam accípi poffit , atocíon ens,quod paríendí uel partus fpem íntercipit, Eeo certe Marcelli fententíz accedo , cuius hac a funt: Mezé vi2 exdjecp &zixicy civ, Barbarus uertit, fumptum à puerperío abortíuum eft, INos litatem facere díxímus, non paruo dífcrímíne,&c. E(Te ueró hanc atocíj fígnificationem, uel linio conftat, quí 49, 4. de phalangijs agens, In tertío(ínquit) phalanefj genere ínueníridícuna ermículi, adallígatíG; mulieribus ceruína pelleante Solís ortum, przfiare ne concipíant, Vís annua eft, quam fofam ex omni atocío díxilTe fas fit, quoníam aliquarum foecunditas plena lí« $ tali uenía índíget. INe concipíant, atocía homíni pracftare Plinius dícít:demírortp hoc maxím Barbarum;quí ín Plíníanis caflígatíonibus atocíum expofuerít effe,quodcung conceptus adía partus fpem íntercipítihocleco autem abortíuum ídem dixerít, Etín hoc ípfo capite uaríataà rpretatione, prohibere partus atocíon uerterít : tiec anímaduertít , non pofle alíter quàm de ftez ltate ín Díofcoríde intelligi, cum dícat à puerperío potum coagulum atocion effe , quo temporé Nn 4 704 De i.v wo nis exponít;nec ipfa quidem intelligit. Aít ením 48.libro(Hermolaus:) Eft aute atocíón quatum medícina conceptum adímít,hoc eft partus fpem íntercipít. Non ením dixit conceptionem , fed ceptum,íd eft foetum,quiíiam conceptus eft,adimit;hoc eft ut ipfemet exponít, partüs fpem, íntey pít,ceu fcetum,quí conceptus efl; peruenire ad partum ímpedíar & jphibeat:quod quídem rone lítatem,fed abortum facere dícímus:quafi conijcereliceat ex horum antíquor& fcriptorum ue coagulum leporís,ante conceptíonem fumptum mares concipi facere,poft conceptionem uergflm ptum abortíuum effe,Hac Maffaríus nímío,ut meum eft íudiciti, Hermolai cíuís fui defend dí al fectu commotus.Etfí ením nonníhil dícere uídetur, quamuis íd quoq refutarí facile poffit, ualidigr tamen Marcelli ratíones non attíngit.Pro Marcello quídem ftat etíam Budaus ín prioribus Ar ín Pandecias,his uerbís:Ecbolía medícamenta funt quibus medíci utuntur abígendiís ínfantiby utero énectís,qua & phthoria dicuntur: Verba funt crebra apud Díofcoríde,Latíne eiectoríaügi éiríces medicínae díci poffunt, Aegyptus uuam ecbolimá(aliás ecboláda,utrung recte)habet; ab uos facientem, Plíníus,Idem dé fcammoniíte uíno, Hoc uínum (inquit) phthoríum uocant , quor abortus facít,Síc enim ín antiquís exemplaribus legítur,manufcriptís,licetín ímpreflis eromapil gatur uerbum fubditít(a (Ariftoteles € Díofcorides abortiones ixzpgocuss appellant.)Ea aute dícamenta qua fierilítatem afferunt & conceptü adímunt,hoc eft uím concípíendi;atocía dícumli Díofcorídes de cedría loquens,Ciírcülíta(inquíogenitali ante coít&, atoctj uím habet, Haec Budgi Etrurfusin eodem opere,cum nomínaflet medícamenta oxytoca(exvzóxic & efuzóxu ut cyclatnili Diocícorídes medícamenta uocat parti accelerantía)arregona(lego arrhenogona) & thelycongfil dic Phthoría (unt X ecbolia ad partus abigendos:atocía ad foecundítatem ínhibenda & fupptiii dam excogitata fuerunt, Conftat ígitur hec medicamenta ut funt díuerfa,fíc nominibus etíamf re diuerfisiquod quidem tam manifeftum míhi uidetur , ut pluribus demonflrarí nemo defídegi rts fit,puto. Certe etíam Arabes,Serapio, Auicenna;R a(is,atoeion uerterunt quod impragnafij bíbeat, Ceterum Plíníus cum paffim plura qua abortum facíant memóret, uium duntaxat on fupra dictum ex phalangtjs,fe praefcrípturum ,pfeffus,alíbí tamen oblitus fui alía quccy after le eft illud lib.3e,ca. ri, Apíum fexu diflínguitur:caulae foemínz uermículos gígui aiunt: ídeog quí ederíntflerilefcere mares foemínasq, Talis fane & hodíe quadam uulgi perfuafio eft , maga Venerem íneptiores ficri apij cibo,quod petrofelínon ím,ppríeuocant. Etalíbi,Ederze nigra diores corymbi potí,fteríles etíam uiros faciunt, (Hederz albz fructu femen fterile fieri aiuntllg phraft. 9.19. de híft, Hederz nígra fuccus & corytnbí potí inducunt &zeriew,& largius fumpti niti turbant, Diof lego ovi, Síc & in Heraclea Arcadize uínum nafci Theophraftus fcribit , quo tum uíros mente moueat, mulieres autem fleriles reddat, &ewvsoze, Hederze quídem nígrze cotj etíam nigri aut croceí funt, Diofcor, tefte,non candídí;ut Plínius aít,&c.)quafi dícar fterilitatls dícamenta non folis mulieribus darí;ut de clymeno alibi, fterílitatem ea pota etíam ín uírísfieieg fplenon quog foeminis darí phibet,quoníam flerilítatem facit. Item de filíce 27. 9. Neutra ( inquil eft,nec mas nec foemína)danda foemínis;quoníam grauídis abortum, ceteris flerilítatem facit Eug ín capite epimedíon quog(etfí corrupté epímenídion legítur)foeminis cauendam ait,nec addítfi fam,quam Diofcorides exprímens, Atocíos (ínquír) eius radix efl,& folía tríta cum uíno dradilm pondere purgatíone(menftrua)flatím pota per dies quíncs &cvAMvizrfec vri hoc eft ne fíat cont ímpedíunt,exponens nímírum quíd effet atocíon.Tn filíce etíam fcemína;idem fcribit quod deut filice Plíníus,ut íam cítauí:Radíces efus dat foemínís flerílitatem, tevalW iav faciunt: pracgrianll aborrum,non enim d[xBs (ut ín cyclamínolegítur ved62) fed A&Bs legendum, utiVfarcellus probatos Similiter Theophraftus de foemína filice,juvcuxi dE cep ye dioi cy pA yx pavi ix BOne quisa dt^) v (hoy &vatvoy ivo. Clymenum quídem apud Diofcorídem ínter nomenclaturas etíam agononylt cfi (terile nominari legitur:quod Marcellus ad períclymenum Díofcorídis referendum aít , atl? "'Theophraftí clymenon effe,3 Díofcorídís clymeno díuerfum, Plinium utrung confundere, Periti meni femen(ínquíit Díofcorídes)ocytocíon eft:íd efl,;ad celeritatem partus facit:habent eafdem & folía:feruntur hzc trígínta fex(alíás feptem , Theophraftus tríginta tantum habet ) diebus pots- &yóvoc «tidy fterilita tem in uírís facere,ut Marcellus uertít:inam Theophraftus quog deuirís id1 bit. Hoc obíter monuerím cyclamínum alteram Díofcorídis eandem períclymeno tum defcti ne tum uíribus mihi uíderí:nec impedire quod períclymeno radix cletipantur , cy clamírit ínutilís;qualíscung) ením fit, ad remedía ínutilís fuerít,cum nulla ex radíce Diofcorides trada clamiínum autem uocatam dixerím,non quod alíquid,quod ad formam,cum príma & proprí cyclamíno commune habeat, fed quoníam , ut Díofcorídes ait, ín orbem fuís flagellis & cauli uoluíur, Xiphij fuperíorem radicem ferunt Venerem in uino potam excítate: s | erilítate ^ DeLepore. G.. Lib. L. 20$ litatem facere, &yovae niv, Díof, interprete Marcelloqui coniéGuram addít pro às hoc foc ius forte&zivat legí poffe, ea fcilicet uí,qua teftículatz radíces herba tefticuli praeditze creduntur; Serapion etíam aévat legit, GC Theophraftus de hifloría plant.9.19.Herbas quafdam,ínquit,etia erandí femínis facultatem atq; flerílitatem afferre(Zkuduac tei o0 79 yvy n ayereiy ) fuis uiris. - ipoffe affirmant; & qua(dam ex eodem facere utrung; ualere, ficut qui teflículus appellatus eft; — m ením gemini fint, alter magnus,alter autem paruus, magnum efficacem ad coítum datum e la, príno tradunt;mínorem uero obeffe ac ínhibere:habet folium laferís, uerum leuíus atcp mínus: 1 fímillímum fpínz,quam pírum uocant, Hac ílle interprete Gaza : quem deprauatí codices ífefellerunt:inam quod folíum teflículi herbae non eQóvtst fed &xeziid t» hoc eft oleze folijs fimi leuius tamen & anguftíus,ex Díofcoríde ac reíp(a manifeftum eft : quand díuerfa eíus genera ríuntur,tum alíás tum foliorum magnítudine dífferentía, Plinius etam, Orchís (ínquit)foíijs a« p mollíbus,ternís,&c.Caeterum haec uerba de caule,ráp 4t lowAdy óptibraemy &zrio rUpuo iro Gu, fofcoríde fimiliter & reip(a, (ic legorróp dt lwaóp amriSwquozoy;sQ 8 zrooQvoz i ivl hoc eft, caulem dodrantalem habet,ín quo flores purpurei, 'Vínum ín Troezenía àxyévit zur cS orivovrag, Theo raflus, Afplene quídem,filici,& epímedio,quód atocía fint, fuperftitiofe ueteres attribuiffe facis conijcío,índe quod hz plantz fleríles fant natura,nec floris nec feminis fetacessut & falicí, quz cá at, fructum tamen non perficit, unde SA«eixapztey Homerus cognomínat.IVlercuríali uero mafcu folio arrhenogono, propter femína tefticulata uím mares generandi, foemínis foeminas, Hoc dPlínius de afpleno, l'heophraftus de bemíono,id eft mula herba fcribit: qua omníno tion alía iquam Diofcorídís & Plinij afplenos;alía uero qua hemíonítis Díofcorídís,Hemioní, ínquít Theg raftus,folium mulieribus fterilitatem facere aíunt(ec 9» &yevéiy,quo uerbo eo ín loco 9. 19, de uírís ter,ut ín clymeno, & mulieríbus,ut ín hemiono herba utítur )miífcendum autem aliquid etíam ngula muli & dermate,id eft pelle,alías fpermate:de fplene mulz Luna filente,Serapio. Populi cortex cum mulí renibus potus fterílitatem facere traditur: feruntur ítídem pota à purgatione Yeíuíde arborís cum uíno folía;idem pratare,Díof, Hinc fané apparet qd paulo ante dixi, fitmí inibus rer& homines fuperftítiofeimpulfos effe ad rídículas quafda de;medícamentorü effectib, uafiones,ut hoc ínloco herbz fieríli aliquid de quadrupede fierilimifcendum ad fteriílitatem ína ndam przecípítur,Sunttamen nonnulla qua uera credíaus,et certa cut flerílitatem ínferant ra pparet,ín uírís praecípue,nimíum uídelícetexíccando,ut períclymenum;quod & Galenus tefta argumento eft,quod lienem quog confumatfi quís multís diebus bibattítem ruta, & uítex. In tu | taquídem tríplícem fere caufam ínuenío,cur & femen aboleat,& motum ad Venerem ínhibeat:flas tusením confumit, fíne quíbusgenítalía non eríguntur: € ualide exíccat,& fortaffis occulta quadá uetiam coagulat femen, unde & yvy alquí dictum confjcíunt ga v wwyvvep a uo: quae ratio tan etíam ín coagulo fuerít, ut mulíeres femíne ipfarum eíus potu coagulato flerílefcanz , Age nosquídem,íd eft uítex quod &yvéc,íd eft caftítatem paicueat,& inhibeat Venerem, nomén etíami accepit:habet autem eafdem fere cum ruta facultates, fed remilTíores,ut Galenus fcribit. Effe autem inplantís quocp occultam quandà humores,utlac, coagulandi uíim;galíon,cnícus, liquor de fícu,ca» icí furculus,balfamum, & alía quzdam índíciofunt, — Vt ruta fic etiam caphura (xzdio«) femen gulat;z*yvvezquod SymeonSethi teflatut;etíi frigidam & ficcam effe dícat,& renesac ufa fper íca refrígerare.Idem de cannabis femíne,ficcat.ínquit,geníturam inflar caphurae, Peffarium ex: | ne cannabís corrumpít fperma,Serapíon fecundum eben Mefue, Aerugoferrí pota ecvAW C me,hoc eft, conceptus íimpedit,Diof, Símulíer concipere nolítmífyos fabae magnítudine aqua am bibendam dato, & perannum non concipiet, Hippocrates ín libro denatura muliebri, A. nex Melo ínfula príuatím flerílítatem impedíto conceptu facít (ns &rvAMM fau eue yé)natutá noftío ante coítum appofitum:quíinetíam foetus ex utero pellít,Diof. Lapis offracítes fi que qua díebusa puerperío biberit, flerilíitatem (afyllepfian)in pofterum facit, Idein, IMenta mulíeribus coítum genítalibus(pefli modo)appofita,&rva^Lixy voie hoc eft;concipiendi uim adímít, Dío ides: nímírum uí quadam coagulantibus contraría conceptíonem impediensinam foris quoque aeíus demería(qvavroxAvo3vze)ín lac, cotre denfa ríG ín cafeum phibent,Díofcoríde tefle:applícaa íam mamíllís ín quibus lac denfatur ín grumos , apud Aétíum, Itacp ín utero,ubi femen á cala laturalí aut uirtute formatíua ueluti ín maffam denfari oportet, fi id uel externa alíqua ui cítius alíter quàm oportettíat,aut fierí omnino ,phibeatur,conceptum & fetus formationem impediri ret. Quod fi uelex pellis fübditís,uel illita uírí glande medícamentofa quepíam uis fémínis nas tüfam ínfecerít, id quoc non ut par eratcoagulari poterít,fed uelomnino fluidum , uel nímís dena umuelaliter male difpofitum reddetur. Síccedría uel fanguine menflruo illíta uírga fub coitum; utfubdito ín peffo,mulierem concipere negant. Eaquídem quae forís appenduntur(qualía quae enumeratAgoeregator,item Brunfel(ius libro A.Pandectarum medícínalium,mox ubí de fuffo nematrícís egit , títulonon ínfcripto)omnia fuperfiítiofa effe dixerim , qua tamen uel fortuité ando uelex confirmata utentium perfuafione euentusfequuntur. Helíotropium maíus cora adalligatur arc eTéxiop.íd efl ut fleriílitatem facíat, Diof. R.uellius contraríum fenfum reddidit, Pptus forfitan à praepofitíone zr&e;ut & Gaza ín Theophrafto de hífloría Plant.lib,o. círca príncíz lum capitis ultími;,granum gnídíum contra alui folutionem darí fcrípfit,contrarío quàm debebat iau 706. De uadrupedibus. | fenfu, Eft & aliud genus medícamentorum, quz uel poft concubitum ftatim adhibentuitge. $i conceptus,ín peffis aut fuffitu, qua aperiendiuterum attrahendity femen lfacultate funt praedita ut píper:de quo Díofcorídes,Foetus,ínquit, ex uteto trahít,credítur & atocíon effe poft coitumm briuulaz fubdirum & appofituim.Hedera fuffumigara poft menftrua conceptum impedit, Se (ecundum Díofcoridem,ut Aggregator citat:fed ín Diofcoridis codícibus excufis fic legitur, ra corymbíà purgatione foemínís poti fterilítatem faciunt, Iam relicturus eram hanc digte cum forte fe obtulít Catlíj Antiquarum le&íonum codex,cuíus index.fcrípta eíus de atoctjs,l fubfjcío,demonftrabat. Atocía,ínquit,in Díofcoride;ubi de cedría mentio eft.íntelliguntur abHg molao quz abortum concínnant:quod approbat & Ruellíus,Id reprehendunt quídam,quod (ra císatocía (int quae flerilitatem índucunt, Cxterum ex Plinio comprobari prior translatio uidetgnfe ením apud eum legítur 24..4.de eadem cedría, Portentum eft,quod tradunt;abortíuum fieri í re,ante perfufa uírílitate,(Ego non magnam Plínij ín ijs quae ex Graecis transfert authoritaten dixerím:;fed quantacung fit plures eiufdem locos habemus íam recitatos,quos ex Grecis con qui nobifcum faciunt, quàm contra.) Idem Czlíus 4,35. Buda de phthortjs & atocijs uerba fi enumerata recenfet,tanquam fua & fuz prorfus fententia, Et alíbi;Prolifici feminís príuati goní nomine íntellígit Díofcorídes,ficut ín foemínis fterilitatem atocíon ídem appellat freq tametíi non defunt,qui aborfum malínt íntelligere, Pollux &éxioy Qapuevsy nomínat,nécinti tur:mulíerem tamen £zsxvoy & &7oxoy uocat fterílem,tum íllam que omníno non parít,tum illa nonamplíus parít,Et alíbi,Eam qua non parít,uocabís svofauy,icyvoy, teiev. Et rurfus , Avmb &AexoL, tis 'yovor, dc TA dry , uoi sselqpoe-tt seges, Atocion igitur, uox adíectiua,fubaudi pharmac pliciter erít quod atocos,íd eft fteriíles facit mulieres , non ípfa flerilítas ut Czlíus uertít, Ir quadam mulíeres,ne concipíant,uenas quafdam(malleolorum putofzpíus incidunt, utfa uterítanquam fcetus materíam detrahant.In uírís quídem uenz poft aures fectze, fterilítaten porentíam adferunt, Hippocrates ín libro deaere,aquis & locis, Coagulumleporís poft menf purgatíones appofitum uuluz (peffi ínftar)cum butyto,praítat mulieribus ut concípíantrpotü to partus enecat,& à puerperio ferilitatem facit, Díofcorídes ín capite de coagulo, Arabes, pío & Auicenna,locum hunc mutilatum recítant, puerperij enim mentionem omíttunt, &c, berit mulíer poft purgationem fuamtríduo poft puerperium,Díofcor,)tríbus díebus continu ulum leporis,dícunt quídam quód prohibet conceptionem : & alíquando(poft purgatíonemm fum peffí modo adhibitum, Díofcoríd.) íuuat, utdícíit Auicenna ; Sí autem íimpofuerit uulugpl) fuam purgationem,femper íuuat ad (contra; Kafís) conceptum, Albertus:fed íneptze iftze translfo nes prorfusrelinquendz erant, Hocobíter monendum, medícamenta qua ad uterum fiueuulam pertínent,ut aut foecundítas aut fterílítas eí concilietur,aut moueatur aborfus,ut ex praecedenti. aliquot cítatís authorum (pracípue Díofcorídis) focís , colligere eft, fert eo tempore exhiberi menfes fluunt aut recens potíus fluxerunt, tum alíás tum polt puerpérium: tunc ením apert mati bus,& dehi(centibus acetabulis,medícaminum uís facilius penetrat & recipitur, Quamobrerit ceptíonem quoq; Galenus ín libro de uteri diffecticne, incipientibus fluere menftruís purgati bus aut definentibus fieri aít:tunc ením uaforum uteri ofcula,qua ipfum íngredititur & fanglitln effundunt,apertafunt, Quanquam autem,ínquítaperiuntur etíam reliquo toto purgationis temo re haccuafa,non concípíttamen íntra fe tum mulíer : necy ením poteft ín utero femen ma nimío influente fanguíne eluatur.Hoc etíam ceu corollarium addam, Budaum recte quídé: medícamenta ínterpretarí qua alío nomíne phthoría dícuntur:medícís tamen accuratíus h: guenda, V idetur ením medícamentit alíquod phthorion & ecbolíó paríter effe poffe, & alíu ríon titum,aliud ecbolíon t&tuin,utracy feorfím Aggregator recenfet, Phthoría quidem; hoc elige fcetum ín uteroínterímunt pharmaca,perpetuó uetita funtzut etíam que fimul & ínterímunt Set ciunt,quzetamen fi facultas expulfíua uterí mulíebrís ínfirma fuerít, per accídens fitut phthorizle lum fint,non etíam ecbolía.Ecbolía uero íufta & lícita effe poffunt, que fcilicet uel intro fumplit? forís ímpofita,fcetum íam príus mortuum quacung ex caufa,ne grauida eo computrefcenteiimt períclitetur,expellunt.Símilíter quodammodo res fe habet círca lumbrícos;funt ením medí quse illos ín ínteftinis ínterímunt,(unt qua ínterimunt fimul & eijcíunt, Diofcorídes cumin no díxiíTet,umbilico & ímo uentrí illtum,aluum mollire, oz sezpovuze dye dh, GC ábortus facti pauló poft fubdit, uyvvrou soz eic ve qoem, ubí Marcellus iterum transfert,abortíuis medicamentim fcetur,quodnon probo, Acrímonía qua ín centaurij magní radíce efluim fuam exerit menit cendo,& foetus tum mortuos detrahédo, tum uíuos corrumpendo eijciendo&, Galenus, Acte gíneta, Díofcorídes ut haec efficíat,ín collyrij form deradifubdi& fcribit, Lep. coag;ad dracin quatuor ín potione datur uíní,fcemínze de formíneo, &C mafculo de mafculino, EC mox faciant coll & poft abftineát fe, flatím concipít.Etíam pro cibo omnibus utatur ,(uulua, tefliculís,coaguloy)P balneounctíonibusg utatur,míre concipit, Sextus, Dorcadís,hoedi,leporís, coagulum &1 agníno fanguíne & adípe,medulladp ceruína,nardíno & rofaceo oleo commifce , & poft p nem fubdito,(utero prius purgato,) Aetius 16.54.ut conceptus fiat. Etrurfus ibidem,Peffi ceptioni índucenda ídoneus, Coaguli lep.partes duas, alum ínis fciffilís partem unam,cum luíto,& peffum conficíto,Lep. coag: fterilí mulieri impofítum (peffí inben flan E ] imocails ues" a dÀMr—- —mar I". R^ up2— —— ——— ue-—-C.— s — cart MEE NND mm rm Es DeLepore. G. Laibl o7 ocatus; Fieri fané poteft ut haec de conciílíanda mulieribus fcecundítate per coagulum , aut uufa aut teftículos leporis plaufibilís fue uera fiue falfa perftafio,ex leporís natura oríginem duxea quod hoc anímal longe omníum foecundií(fimum fit,& folum fere fuperfcetet.| V'tmulíer conci cemínam,Lepus íncídatur,& defanguíne qui à uulua fluxerít,íllíníat fibí naturam et de coagut us,Sextus, V ideinfrain medícínís ex uulua, Magi propinantuírgini nouem grana fímiílep,ut tperpetuo mammaecoagulum quoqs ob íd cum melle illínunt,Plínius, «ona: | Pulmones leporis fale condíti ín comitiali morbo dantur, cum thurís tertía parte ín uíno afbo, lícs tríginta, ítem coagula eiufdem, Pliníus, Sextus idem planeremedíum cordí adfcribit,ut pad recítabo. Pulmonemleporís contra dolores oculorum commendant, Plinítis,| Pulmolepo perpofitus & alligatus dolores oculorum mirífice fanat, Sextus & Albertus. V uluam adítruat 10 arídus potus,Pliníus, Perniones & rímas pedum urfinusadeps farciít, &c, & fi fubtrítí (ing fl'ueoffenfatione.Sí uero adufti frigore, leporiní pilí cínisreiufdem pulmo contufus dí(fe&tus, ulmonis cinís,Pliníus, Adperníones & pedeslzfos à calcíamentis , Leporís pulmo contritus llinitus,uel fuper pedes pofitus, mire fanat,Sextus & Albert. Pulmo ceruínus ímpofitus & fxpe uatus,ex calcíamento lafos pedes fíne dolore perfanat:Leporínus quoq pulmo multo efficacia jpofitus ítruat, Marcellus: V ide fupra ín ceruínopulmone,ín Ceruo c. 4j Magi aduerfus quaé n fimi bubuli cínere confperfo puerorum urína íllínunt dígitos pedum,manibusdp leporís cor ligant,Plíníus, Leporís iuuenis cor fublatum,& quartanaríjs collo uel brachio füfpenfum , tí tfi fub acceíTione eíus pedeat,Sextus & Kíranides, | Adcaducos, Leporís cor fíccum derafum parte tertía thuris manna tríta ex uíno albo da bibere per dies feptem, liberat. His uero quí (pí idunt dabís diebus trígínta,Sextus:Plínius ídem plane remedium pulmoni iecorís attribuit, u& ulofüperíus recitauí, Ad uterí dolorem,Leporis cor arídum, X ín raméta concifum potuidetur, ilenus Euporífion 3.73, Leporís cor(iecur, Pliníus,ut flatím fubijcíiam ) fíccumrafum ex aqua apotuí£ dato íeíunís ctm Samía terra mulíeribus pfluuio laborantibus, fanabuntur, Remedium setíam quz fanguinem excreant,& locís(poft partum, ut addit ínfcriptio)laborant, Sextus. ofluuia mulierum adíuuat iecur (cor,Sextus:ut pxime recítauí)cum Samía terra ex aqua poti, aus, Coelíacusíecurleporís coctum manducet, (anabítur:Ttem,fiauflero uino íntíngat,idem fa extus, De hepate leporísarído fi (mat hepatícus pondere drachmz(epileptícus pondere uns Albertus)íuuat,Ra(is, ^ qj Ad eosquíuertiginem patíuntur,Felleporís fímul & iocínora mus commixta ad drachmas tres,caftorei drachmam unam , myrrhz drachmas quatuor, cum drae aacetiex melleaut paífo bibantfanabuntur,Sextus, Leporis fel cum melle mixtum & ínuns ,oculos clariífícat, Sextus. Cum paflo aut melle caliginem oculorum fedat , Plinius lib,48 , ut melbergíus cítat, Cum melle albo contra albuginem oculorum pficit, Rafis & Albertus, | Lea is fel recens cum parí mellís portíone miftum & ín cepz corío tepefactum in aurem mítte: hoc e« emedíum eí qui uel níhil audíat, auditum reftítuít , Gialenus Buporíflon z.s, . 4] Adlíenofos praduro tumore, Leporinus líenís recens íta deuoratus,ut ne dentibus attingatur,lienofos ma ice iuuatrtígnoret aurem laborans quid deuorauerít oculís fafcía uelatís , Galenus Eupot,2. Ac. Venter leporis cum inteftínís toftus & aduftusin fartagíne , terítur & cum oleo rofarum míxe liscapíti íllinítur ad reparandos pilos, Auícenna. 4| Leporísrenes ínueteratiin uínopotí calculos. unt;Plíníus. Lep. renes (iccos ín Sole coctos deraíos ín potione dato,míre fanat,Sextus, Inre« ndolore crudos deuorarí íubent,aut certe coctos,íta ne dente contíngantur,Idem & Marcellus. laraneorum morfus,R enes leporís & fulíca eíus beftize, quí ab araneís laborat ficrudos deglutia anabítur:moríís etíam coctí dentur, Sexius:fed futíca auis eft, & renibus caret,quod miror Hw ergium non animaduertílle. Ageregator quídemubi remedía ad morfum aranearum deícría nec leporís nec fulíce memínít,cum alioqui frequentiffímus fit ín remedijs ex hoc fcriptore com orandís, [|Recentíores quídam,urBartolemzus Montagnana,leporis teflículos & uuluam ntmedícamentís intra corpus fumendís,ad coítum ín uíro , GC conceptum ín mulíere promo^ um, Sítefticuli leporum ín cibis fumantur( ut X uuluz,& coagulum)mares concípíi putant, Us, Leporís tefiículi toflíi falubriter manducanturab eo quí uefice moleftjs laborat; Marcels Leporís teftículum poft purgatíonem fuam mulíer,fi cum uino contritum accípíat,mafculun Sextus, Vrína íncontínentíam cohibent leporis tefticuli tofti,Plinius, Leporiscerebellum no potum,urínz íncontínentíam refrenat:e(uídem teftículi torrefacti & uino potí, par remedía übmeíulis praftant, Marcellus, -Adeos quí ínuolunraríe urínam reddunt,Lep, tefticulum arís mínutatím concífum ex uíno odorato potandum offer, Galenus Euporíft. 5,76. Et rurfus s. Leporís tefticulum ex uino odorato tepído ,ppínato míngentibus ín firagulís, Libro o. de com ione fecundum locos eundem ín uíno odorato feruefactum bíbí iubet: fed pro &(wvidwe- le, um &nf£yatdJu "ut Aétíus & Aeoínerahabent, In dolorejumborum (coxendicís,ubí & fimus inus feruens cauo ín brachíali fub poltíce à quibufdam imponítur,ut ín Capra docubteltes lepo euorare fuadent,Plíníus, Qui tefiiculum leporínum coctum ieiunus comederit, cíto coxarum reteleuabitur, Marcellus, | 4 Leporumuuluas tum teftículos,ut modo dixi, recentiores quidà dici pollere putant uí coítum ín uirís,conceptum ín mulíeribus excitandit&c alijs eiufdem generíg (camentis intra corpus fumendís mifcent,Sed bec foecuudandi ex leporínís partibus perfuafio; 708 De uadrupedibus ab ípía animantis fcecunditate orta üidetur,utín coagulo díxi. Matricemleporís ficca & tere n , bibere quando fuerit àménflruís purcata,concipíet Galenus Euporift.a,155. V'tflerilis concipit Leporís confumít foemina uuhiram,Serenus, Vtmulier concipíat, Leporis uterum fríge, tri, affídue propina:habeat autem & leporís fanguinem, Galenus Bupor, 5,334. Síuuluzlepor cibís fumantur,mares concípí putant. Et mox,Conceptum leporís utero exemptum;hís qua defierínt reflibilem foecunditatem afferre putant;fed pro conceptu,leporís faníem & uito ma: nantPlíníus. Vtmulíer concipiat formínam, Lepus íncídatut,& de fanguine qui à uulua flus liníat fibi naturam, & de coagulo eius,Sextus, V tmulíéer mafculum concípiat et paríat,Lepo uam ficcam derafam ín potíone uini bíbant utrq; & mulíer & mafculus,INam fí mulier folab androgyne(androgynus)nafcítur,hoc eft nec mafculus necfoemína , Sextus, — 4| Ventrís q dolore tentarí negant talum leporís habentes,Plíníus. 'Talumleporís tolle & lígato ad uentreg teíanat,Sextus, Siquístalum leporísfecumhabuerít,ímmunís a dolore uentrís & periculo modí perpetuó permanebit, Marcellus, Frequentiffime euenítut ex qualibetcaufa fubit uentrís exiftat;fed qui talum leporis fecum habuerít,huíufmodií cafum,íd eft fubitum doloremqu ttís nunquam iricurret,Idem, Etalibí,Leporís talusuetrículo fubligatus dolorem eíus (&tu excludit, Item ínter remedia ad coli dolorem, Leporí uíuo, inquit, talum abflrahes , pilosq fubuentre(fubuentrili)tolles,atcp ípfum uíuum dímíttes: de íllís pílís uellana filum ualidum. & ex eotalum leporís conligabís,corpustp laborantís praecinges,míro remedío fubuenies:effi tamen erítremedium,íta utíncredibile fit,fí cafu os ipfum,íd efl talum leporís ín ftercorelup nerístquod íta cuftrodíre debes,ne aut terram tangat,autà mulíere contíngatur:fed nec filumil lana leporis factum debet mulíer ulla contingere, hoc autem remedíum cum uní profuerít trànslatum cum uoluerís,& quotíens uoluerís proderít: filum quog; quod ex lana uel pílís uentreleporis tulerís,folus purus & nítídus facíes:quod fi ta uentri laborantís fubligaueris; mum proderít,ut füblata lanaleporem uíuum dímíttas,& dícas eí dum dimíttís eum, Fuge fug (cule, & tecumaufer coli dolorem , Hac nugator Marcellus, Leporís talum Humelberg pretatur officuli ín artículo pedís ín pofteríorí fuffragíne duntaxat, quo fcilicet modo ín alfjs animátibus talus reperítur, qua modo habeant,ut bífulca fereinam folípeda & dígítata Arif fie,non habent: quare lepus etíam carebít , quod Humelbergíus non anímaduertit: fed exoilitum quonía Pliníus quog; & Marcellus talum leporís nomínarunt: uídétur autem illi im pprie ficum offículum íri genu pofteríorí,uel fuffragíne potius, quod genículí patella effe uidetur , noftr(ully uocéantoen bafenfpsung,hoc eft (altum leporís:nimirum quod ea parte ceu bafi inter faliendumm tatur, Hancarídam trítam ex uíno frequenter bibí contra calculos alíquí commendant ínter] pua remedia.Eadem officula cum parí pondere macis dícti aromatís cótríta ín uíno Cretícou uatico(aut fi mauis IMonembaf(íco)ad dímidías coquí, X calidum bíbí aliquoties , aduerfus «& feu uentris dolorem quídam cófulunt, Leporum uel capreolorum talos ex uíno au ftíllatiti repulegtj,parturíentibus mulierculae pro ocytocío propínant,Tragus, Ad comitíalem, V cíni,corallij,margarítarum,femínum pzeoniz, officulorum de fuffragine leporis , fapillorum ctís partes equales míícentur,Obfcurus, — JR.eperítur ínlatere leporís acuí os fímilehee fecal ri dentes in dolorefuadent;Plíníus, «| Articulorum uítijs leporis pedes adalligatos;utiles ell dunt,Plinius, Podagras quídam mítígarí(credunt)pede leporís uíuentis abícíffo fi quís affidutmme beatldem. «[Fímum leporis ambuftís medetur,Pliníus. Vtftent perpetuó mammzae,uirgi uem grana fímíleporís magí,ppínant,Idem, Liíquatum cum aceto & illitum impetígínem Rafís, Leporis fímicinis ín uíno uefperí potus,nocturnas tuffes (anat,Plínius, Contrítume calído füumptum,àrteríz & columella uítijs & fpiritus dífficultat fammopere opítulatur , Gi Eupor.s.537. Coeliacís & dyfenterícís prodeft leporínifími cínís infperfus potioni tepida uini Leporís uentrículum cum fimo fuo uíno uetete lauabis, íta ut fordes ipfz ibi fint & mifceantümilt (iin uentrículo non ínueneris,pilulas de fímo ipfius impares numero trítas cii uíno ueteredyl co dabis bíbendas, Marcell, Lep.ftercorís pilulas feptem tere, & cum dulcí uino colico per ttidll! da bibendum, Marcellus, Fímum feporís cum melle decoctum, & quotídie fabae magnitudinellr ptum,rupta inteftína farcire míre tradítur,íta ut deploratos fanauerit, Pliníus: Vide etíam fuptal terremedía ex pílís, Peffusquo Afclepiíades ín nobilibus foemínis utebatur ut concíperent; fe rha drachmas quatuot,írídis, fimi leporís,(íngulorum drachmas duas,cum aqua collyría cóliciloé fupponíto, ubi menfes defiuerínt, poflea cum uíro concumbant,A étíus16,54. Stercusleporisp? tum fuper mulíerem qua nunquam peperít, nunquam paríet quandiu tenuerit ; ( fi ligetunl per mülíerem,non concípiet quandíu tenuerit, Rafís:) Etfi modicum eíus uuluz impofuerít; eel cat(remouet ab ea, Rafís) menfiruum fanguínem, & matrícem uehementer exíccat, Albertus Rafís, j 1 4 H, * a. .L. Aelius putabat ab eo díctum leporem à celeritudine,quód leuipes effet. Ego arbitro có uocabulo antíquo,quod eum Aeoles Bocotij leporem appellant, Vatro s. dereruft, In op | delingüa Latína;Lepus, inquit, quód à Sículís quidam Graci dícuntatzmey:à Roma quod ortíBitia lij ut Annales noflri ueteres dícunt,fortafle hínc illud tulerunt, & bic reliqueruntíd nomen, Pep? | ! a peau" ] - edum leuitatenomen habetquoniam ambulans non fentítur,Sipontínus: Ifidorus quídem ídem mon facít,fed lenitatem pedum ad celerítatem refertinon utSipontínus uidetur ad fonum ,quod me incedens ppter ueftígía pilofa non audíatur, 4| A«yécoxytonum,cum omícro ín ultima, níca ut Athenaeus dícere uidetur; aít autem Euftathíus quog; hanc huíus uocís ínflexionem íjnempe22)3,2, &c.Eadem uox paroxytona ppríum uírí nomen efl,ut Ptolemzus Lagus:fíc etranslatoín prímum«accentu propríum fít, V arinus &C Cyrillus. Apud Homerum Acyeóc le pter metrum, Varínus:etfi alibíccommunem hanc uocem effefcríbat, | Aeysey78 Aa, Go ve cafunt.Azyo,oi,Paufanías. A«ysc(per omega)lepus eft terreflrís:per omícron uero , marí« fluuiacilis;Hefychíus & Varinus, épAxyày ín accufandícafücum v. & acuto ín ultíma ( ut honobferuauit)Aríftephanes protulít, Xenophon autem ín Cynegetíco 7v Ay , ultíma círa a & fine y. V ulgó uero íam;inquítA«yoy dícímus ut voy, pro quo Attící Acysp,ut veo, Cattes odem declinandí modo quo ay4p dícímus,A«jsi apud Sophoclem in recto pluralilegit;eo uero zyap pet v. rectus pluralis Aya cft apud Eupolín. Sunt quí ín hís uocabulís ultimá fine ratíone yMlectant,cum acuenda fit, tum ín comuniíbus ut veócuzAo tum ín: Attícís ut vede, tuxAwe, CO uana LueroAeyéslonícum,axyàs Attícü fit, tamen illud quog; apud Attícos reperítur:ut Awyo((Qd íam ius)apud Sophoclem.Czterum ín uoce A«yooc,uelomega abundat;ut Ioníca fít:uel omícró, ut ca, Haec Athenzus.Ex eodem etíam V arínus repetít,fed paulo alíter.Aeyect,inquít ut seA«oc , &C 2, &c.aiuntautem Azyàc díflyllabum cum o.,pductolonícum effe: alíj ueró lagós cum o.breui, xo, quod eft uídeo,deríuant:dormíunt autem;ut fupra díxímus,apertís oculíslepores, A« pars augendi uím habet ; àc Doríce pro ze aurem fignificat: ut à magnítudine aurium nomen fit m, Varinus & Calíus,Accedat & noflra coniectura , A&yv- , A&yvae GC A«ysic , lbíidinofum fia ant: talís autem uel maxime lepus eft; & forfitan eam magis ob caufam Amoribus confecrae uam etymología ratíone,quam ín b,adferemus, Quidam ín Lexíco Grzcolatíno Aeyeoy ínepa eerínaceum ínterpretatur:nefcío qua occafione,nífi quod Híeronymus pro fchaphan Hebraí ce alibi choerogylíum,alibí lepuículum, alibi herinacett ponít, Dafypodem pro lepore paffim nt, Aríftoteles &C alij; Cratínus etíiam,ut Pollux aít, ,ppter pedes eius hírfutos. — Ae;yecc, zo, GC ypus,.communía leporis nomina funt, V arínus.Ptox lepus aftupore atque metu dicitur, Formíz pracellít boc anímal: facile tíangs cemeret terretut ac compauefcít ( zvzesroa ) unde & prox: ür: nam z/eosep formidare eft, Cxlíus ex Polluce, Eodem uocabulo alía quoque anímalía ques ueníunt, & ipfa tímída , nempeceruí , hínnulí, & dorcades , Hefychíus &' Varinus, rzo£, 0, eq zh nerve] uyguae , X covrevóp, klefychíus, — Tza, zifaxie ,z/a£ , d'eAóe, Idem, Et ruríus, 6 zjaxid d, ( malim zféxé* paroxytonum;& zféxid'á proparoxytonum à recto paroxytono) si, izéré-. Eft fane ptox epitheton potíus, ut ínfra dícetur, quàm fubflantiuum ; ufurpas tamen pro fubftantiuo per antonomafíam , ut & (atris apud INícandrum: fic autem cognoa atur, quod oculís patentíbus fomnum capíat, "rayivss,lepus & ceruus, Hefychíus && V arínus. ivéc celer efl:exímía autem utríufas celerítas, (Tzyives nomen pro lepore Lacedaemoniis ufitatum: tíam Axyicy pro lepafculo ueluti patronymíca uoce proferunt, Varínus, Aveo, lepores, Vas 1iitis, Avgot, (oxy tonum, )A6ye,apud Iíauros, Idem & Hefychíusuidendum auté ne A«yeoi uel A«yoi io fortaífís pro Aye deprauata fitjaut edíuerfo, Cretenfes,lepores bwivec uocant , Hefychius & ínus, Zzpavwüc,lepus, lidem, ^ Aecóe, macilentus, pallídus: && Aseizc (forte Asei«e ; quíd fi pus ex ínfula Lero fienificetur: illic enim uno tantum inuecto multiplicati funt, ut ín Lepore fy« Ere mox dícam ) uocantcanes extenuatos € glabros;uel paruum leporem, Hefychius & V arínus, Xochum anímal,cuíus Aríftoteles cum hyzena meminit, Albertus íneptíffime leporem interpretaz il; quod ís quoc à multís mas & foemína credatur, & alternís menfibus nunc íncubus nune fuccu- 'atquí trochus non lepus eft;fed píícís,nomínatus à Plínío libro o. INiphus, W|Epítheta, Aurítosleporesnon Maro(t.Georg.)prímus ufurpat,fed Afraniumfequítur: qui ín» 0go ex perfona Príapíait;INam quod uulgó predícant auríto me parentenatum,non íta eft , Ma b.6.s.Leuípes,Cícero ín Arato, Pauídus,Horat.ín Epodo,& Samonícus, INuncleporem proz mcatulo fectare fagací, Ouid, i.deremed. Solícítus,Idem y.Faft, Autleporís tepídí(aliás tímidi) Itacoagula trade, Samoníc, Sunt & alía apud Textore cómemorata,nempe;Foccundus,fugax, x(quodnó placet:) excornís,callidus,paruus,paruulus,paues,metículofus,tremebüdus, tener, ;rapidus,uagíens,uagus;uelox,uelocípes,uoluctípes,uillofus, €| mzaxes tevlotów Üuouc qid cp v Oppían.Acaezse, Idem, AeuAG" z/»E, Idem, Adxstrac INÍcandro,ut pauló ante dixí,ín Ales harmacís;cuius uerba apud Suída corruptiffima fic reftítues:Evz" Gy vo? ex Qievy G^ xfUn rtvad yes SPoDAak; ela exivaxos(Suid.habet exvAaxG-:textus INícádri & fcholía exívexor d udtvws, & c. inter 'día aduerfus aconítü:Scholía ínterpretant;/ exigfsjixa Aa'ye8 T qud wbipiico0] GAserov[os, Págs 7t ir poéta quídá. Tejuoc ín epígrammate, Op rayvarsy en réel: cuoapzracdqvre quiono Apgztge e Sijvayswrisrze: Moy, Suidas ex epigrammate, Cxvew e nepigram, —— Leporínum,quod ex lepore eft, Leporínus cinis,Plín,Leporínumlac, Varro. Aleporederíua irlepor,unde lepídus,Sipontin Ipfe quídemlepus anímal eft perquam lepidum & amabile,nec ím- to Amoribus facrum, Leporiís cíbolepídos & formofos fíerí homines ín r.díxímus, q[A«yaO", ÁMeporínus,Etymologus,hínc lgiz 224« apud Athengum: fed codices imprefli m habent:ego . 2 à [9] "x - uel acyaelegerím, uel ut Varinus & Helychius habent 2e4vea , (quam uocempet ióta eng s lum in penultimafcriptam reperí;?fed 4«yà« magís probarim,propter analogíametauthorg nía,que ín P.recitauí, A«yeny maya et osa6,7» f Acyos Suidas &. V arinus, PoAvzifa zz». ] 'habetmuttoslepores,Euftathíus. | "'empore belli cíuilis ínter Auguftum Antoníumt Cy 'poera à milítibus deftítutus interíjt, quos fepe fugientes galeatosleporesappellárat,Cel, R. fez uulgólepores dictifunt, utpote pauidí & formídolofi,Eraf.ín prouer, Lepus pro carnibus pusinter fydera nominat in fphera Procli, INofcítat etíà ín cozloleporís fydus,fub quoqui; rint,tanta erüt corporísleuítate,ut qu& currere coeperínt,uelocítate fua agítatí aues fuperar, tur, inquit Firm.Hunclocumfí Mars refpexerítftadiodromos facít:fi uero Luna cü Marte cbarios,íd eft puziles, Cael, De hocfydere Higinus,Lepustinquit) dícítur Orionís canem nantís;znam cum,ut oportebat,eum uenatoré finxiflent, uoluerunt etíá hoc fignificarealiq fa.ltacy leporem ad pedes eíus fugiente fínxerüt:que nonnulli à Mercurio conftítutü díxerg, tum cífe preter cactera genera quadrupedü,ut alios pareret, alios baberet ín entre, Quí ag caufa diílentíiunt,negant Oríonem tam nobile &€ tam magníi uenatore(de quo & antein S figno díximus)oporterefingileporem uenarí:Callimachü quoq; accufarí,q cum Diane fc 1 des,eamleporum fanguine gaudere, cos uenarí dixiffet, Itagj Oríona cum tauro decertantem d 'eeruntileporis auterh hanc híftoría memoriz prodiderunt, Apud antíquos ín infula Lero (Lens d. Lería Straboní,infula eft Icarfj marís ) nullum leporem fuifle : fed ex eorum cíuitate adoleft quendam ftudio generís ínductum,ab exterís finibus leporem foeminam przgnantem atu ad cíus partum dilígentiflime míniftraffe.Iragp cum peperiflet,compluribus eíus cíuítatis flu díífe, et partím pretio,partím beneficio mercatos,omnes lepores alere ccepiífe, Itacy non long uallo tantam multrítudínem leporü procreata, ut tota infula ab hís occupata díceretur:quib homínibus níhil daretur;ín femína eortrm ímpetu facto omnía comederunt. Quo facto inco mitate affectí;ct fame forentoppreffi,cómuni confilio totíus cíuitatís uix deníc eos ex ínfuk fe dicuntur, ltagg(deos)poftea leporís figuram in aftrís conftitui(Te , ut homines memínilfent tam exoprandum in uíta,quín ex eo plus dolorís quàm lztítíz capere poflerius cogerentu nus Higínus.Similes leporum ín Carpatho & Aftypalaa infulis multiplicatorum híflorias] c.retuli, | Anaxilas Rheginus,ut fcribit Arífloteles , cumlepores ín Sícilíam inuexiffet , qumilly antehac caruerat, & eodem tempore Olympica uíctorià apene,id eft mulís ad bígam iunctis fet,apene & leporenumifma I hegínorum fignauit,Pollux, i 4| Herba leporína;íd eft fatyríon,Syluatícus,| Leporícoagulum fit, quoniam herbam fücd pafcitur:talís ením humorÍac ín uentriculo ínfantíum (Sp Bovoic)ftringit faciítá coloftrá, AciflotEin eít nimirum quam A puleíus lactucam leporína uocat,ca. i2, INa(citur, inquit, locis fabulofisLgn ci zftateà nímío deficit zeftu,hac herba remedíat, ideo lactuca leporina dicit. Hec foppofitafübyl uino febrícitantís,eo nefciente,remedíabitur,Pílos oculísobftantes fumme relegat (religat potíüsci Kuellío:czvexs'Az, reglutinat palpebrartt pilos, Díofc. de chodrilla:)palpebrarü pilos ínordinal pro gummi efficacíflime regit, Plin. Hec A pulei, Humelbergíus fylueftríslactuce fpecie effe eam nímirü quàltali cafam,íd eft domü,leporís uocant, Sonchücínquít Ruel.)Diofcorídes à Komanís díci prodidít,dd nomen adhuc hodie ín Hetruria ferua£. V enetílactucínos,G: nes appellanttherbarij nonullileporís palatíit,q: hoc animalutab zftu uíndicet, & caloris p áncomoda,foleat fub ramís eius decübere & fzpenumero ftabulari. Hec eade for fita eft queabAp Icio lactuca leporína nomína£,etc.quáuís pilos qui obftant oculís,hac inquiat relígari:queaDW Plínio de chodrillatradunt,HzcR uel, Et rurfus alibi, Arthritíceínquit;apud recentíoresd genera; Vnii flore luteolo;odorato,uerno,uulgus prímulà ueris appellat:alterum,palatíü: cant,o fubinde lepores fub eius umbra lateant,cubítali altítudine, folijs feniculi, baccís pun díce numero(a craffa:Mihí quídem alteri boc genus ignotü eft; ne ab ipfo quíde,ut conijd lio cogniti, Quasrendt auteman fít aliquod afparagi uel corrudz genus, Tragus Tomorca herbam Germaníce dictam bafenlattido uel bafenftraudb, fimilem effe docet híeracío mínoi n^ —'dQu— E a "a — 2 d tmn & dentem leonís aliquí uocant,noftri pfaffentórlofed per omnía mínorem,cauliculís tenuibus uibus,floríbus luteís,locis cultis & ínter fruges fere prouenientem;& eandé lactucá leporínamap! leíj e(le contjcit. Díofcorides quídem nullum lactuczfylueflrís genus,ut funt fonchí,híeracíay dion dríllz,in fabulofís nafci fccibít,fed necp alij ueteri quod fcíam,utla&Gucá fuam Apuleius forteinia bulofis nafcí non uere fcripferít, Sed quoniam chondrilla: mentio incídit;obíter detegendus níj erroriís líbro 36.ca. 8.aluum,ínquít,fiflít & chondrís,fiue pfeudodictamnum, Hoc Dío chondrillz attríbuít non chondrídi aut pfeudodictamno:quáuis enim Plíníus 25.8. fic fcrí . dodictlamnum multis ín terrís nafcítur, a quibufdam chondrís uocatum:tamen certum eft p Ctamnum uíres habere díctamní,eamq pulegtij,cui mouendi potíus quàm fiftendi aluum medi cultatem tríbuunt:dorcís quíde uel dorcídiü ínter dícdtamní nomenclaturas eft,non chondrís g£os uua,que Latíneleporatía dícit, V erg. 3.Georg.Et paffo Pfythía utilior, tenuístylageos,S apud Macrobíum quog, lageam ínter uuarumgenera numerat, Fac plurímum delectarí lep tant.Amát quide uuas m cibo lepores, O genus quodda ex uuís albís predulce & maculísqi ' «xummaturtuit ex fufco ruffis nfigne,leporumurína afperfum uinitorum apud nos uulgus dft DeLeporc. H.a Lib L zu cit V'ereilius (uas) Thafías & IMareotídas &€ lageas,complurestp externas, que non reperíuns LItalía, Plíníuss4.s. IdemLagarína uina nominat,qua ín]ltalía naífcantur non procul Grus 0,/4,6, Prater centunculum,quam Grací clematidem uocant,roftratís folijs, ad fimilitudine | pitis penular& íacente ín aruís, quac aluum & fanguine fiftít,&c, fecüdís etíam efficax mulíerü:ha - 3 alías clematídas Girzecítuna, quá aliqui echíten uocant;alij lagínen,nonnullí tenue ( mínorez jGrecí fimpliciter p mícron,ut ín centaurío)fcammonid:ea pedales,folíofos, nó dífTimiles (cam ;ramos habet, nifi c» nígríora mínorad funt folía, Inuenít in uineis aruis, Eftur ut olus ci oa fale;aluit cíet:eade a dyfenterícís cà lini femine ín uíno auflero forbet:folía ín cíbís lactís uber faciunt, phthifícos íuuant ci melle,ínfantíbus íllíta capillit alunt, Venere ftimulant,&Cc, FIzec Plá 34.15. Id€ 32.23, Lafine(Tafione,ut Hermol.reflítuít)olus fylueflre habetur,ín terra repens, cü la to, Hore fert candídum,concilíà uocant:coómendatur ad flímulados coítus:cruda ex aceto ín umpta,mulíeríbus lactís ubertate praftat.Salutarís eft phthífin fentientíbus, Infantià capiti illi itítcapílli tenacíorecp eius cute efficit, Hic Hermolaus, Quída,inquítlafinen corrupti effe ne es Plíníum culpant,quafí hanc ipfam herbá 24.líbro(ca.15.)repetifTet ínutilíter , lagíne uocane onlafínen, Sed cum longealía fit hec ab íllasnec ea uocabuli fitaffinitas qui putabant, modeflíe (à confulent,nifí recantauerínt,FTxc Hermol.ín defendendo quide Plínío nimíus, Quís enim ande effe uídeat,ubí preter nome,uníca lítera uaríantz,etíauíres coueníuntequatuor ením rea i quehic íafíonze fiue lafínzerur(us omnía lí, a 4.lagine attríbuítnec obftat cy plura adfcribít,Et nína íta funt uícína,ut alterit ab altero corrupti appareat, Vtruncp etíà olus fylueftre facít, Iam fi yneea eft,ut R.uel.fufpicatur,&& míhi certe omníno uídetur,quá Gallí uulgo líferone uelliferota lant;aliqui campanella uel uolubíle mínorem,noftri Elein glodaenbliimé: prorfus eí conueni ttum illa quae Plíníus de lafine uel íafione fcribít,tum quz dellagíne.Folía enim eiroflrata, fiue ín Lrrangulum acumínata in aruís íacent , eademá tríanguli figura caputpenule fiue cucullicappz, Hifpanícae, ut hodíe loquuntur, fpecíem referunt, Sunt & (cammoníz fímilía planefolía , utIVlonfe uli míhí demonftrata funt: eadem & maíorís uolubilís, quam Plíníus conuoluolum uocat; & ocrítus, ut confjcío,malacocííIum;noftri saunglodden, id eft (zpíum campanas. Sed audíamus líum:lafíone,ínquít, T'heophrafto,olus eft fylueftre, copiofo lacte fucculentum, flore candído, oc nobilí,quod fingulari folio conftet, fed ita ímplícato ut plura uideantur , florís margíne ín losexeunte, Plíníusolus effe fyluefiretradít , c, Caeterum ídem de folio herba loquitur, 1ínquít, (41.17.)Folíum unum habet,fed íta ímplícatum ut plura uídeantur:quod Theophraftus olio Hlorís fcribít.Flos conceptaculo auerfa parte nó índíget,fed poflrema eíus exeüt ín angulos, llis fere oleagineus afpícítur, Porró nó multumab ea díffidere putat, qua Galli liferone appellát, níne etíam adludente:ferpít ením humi ramulís lacte przgnantibus,&c, Hec ílle.Badem forte eft tinopere Theophraftí de caufis plantarü eews,uítíato tortaffis codíce,nomínat:nifí quís afínen po "quám íafionen legere uelít:& fane uetus lectio Plínij , apud qué duobus ín locís lafíne legítur, n Hermolaus primi pro illís afionen pofuít& ín tertío,utrecítaui lagíne,propíus fere ad &eivsp uám ieciirsy accedít:coníjcío autem eande effe,quoníam níhil aliud de afine fcríbit,quàm proxíme Iacentía cauliculís fuís amplecti, C uzrunt,ínquít,cuí ínnítantur , hedera, (mílax,cucumís ; & íns nínora ferpyllum & afine,nec alíbí eíus,quod fcíam,memínít, Giaza uolucrum uertít , quod ut imptobo,íta clymenum quog; Theophraftíquod Díofcorídís períclymenum eft, ut fupra díxí) liter nolucrum ab eo alíjs ín locís transferri dífplicet;oportebat ením díueríis rebus díuerfía ims inomína,neg confundi le&ores.Caterum ex ar recítato Theophraftíloco afines híftoría hoc nobís acceííit,ut de magnitudíne eíus cóftet : nempe Qd non maíoríbus ex amplexícaulíum ge fed mínoríbus adnumerarí debeat,Eodem ex loco emendabímus etíam corrupta uerba libro 8. hífloríz plantarnm Theophraftí;ubí idem argumenti tractat de plantís quae círcituoluun isuerbís:Sunt quz alíenís caulibus ínnítantur,& fí defínt, humirepant , xe9xzróp 4 z171v« ( alías »iníndíce uocabulorum Theophrafti ex translatione Giazae)yg à zxeivslego xXeOtróp cozruAMop v) ,nec moror quod Gaza tranftulit,petínam & lappa, Quoníam petínz nomen corruptum effe eapparet,quod nec alíus quíídg,nec T'heophraftus alibi eíus memínít.Paelvs uero etfí quís defen latpro &zxeivs dící potuiffe,ut szqis GC &suQic suut & &syvc, Cc, eadem fíenifícatione dícunt;nóo uís Ittur tamen íta legendum, quoníá non propríe amplexícaulis hec herba eft, fed propter infirmitate iulium,fulcirí índíget:&eivsy uero. amplexícaulem effe ipfe Theoph.docet & alibí &zrelvsy alpha lítiali femper expreffo,cum lappam fignífícat apud eundem legimus,ut ubí lappamlentí ceu proa am noxam ínnafci (cribit, Eadem proculdubío fuerít helxine cognomento ciffampelos,folijs he e minoríbus:ramulís exilibus,quíbus complectífquodcung cótigerít admíniculi;nafcítur ín fez "pibus, uínetis & fegetibus:folior& fuccus potu deíjcít alud&:ut in quibufda Diofcorídis codicibus legi "tür.Galenus et Aegineta nihil dj difcutiendí uim eí attrbutit, Serapio ex Díof. ca, 441, hedera facít uo lübilem maíore;hanc uero mínoré;acfin appellans,ab helxine detorta uoce: & mox alteram mínore ubilem,nempe elatínen quam athín uocat, Apud Dio(coríde ínter períclymeni nomenclaturas le axíne maíor,quafi & altera mínor axíne,uel potius afine fít,illa nempe qua de agimus, Lagíne ur herba apud Plíníum níhil cumlepore commune habet, & melíus afíne dj uel lagíne ucl íafíos nenomínabít, Quamobre iterum errat Hermolaus corollario ín Díofcorídé 65o. RSEN alfine ] i Qu n». be Quadrupedibus | corrupte ín Theophraftolegitafine,ubi Theodorus uolucrá interpretatur,atbores amplexu fed»; modo ftrangulanté:fed ne hoc quíderecté cítat, €] Cumínü leporis limonitt , ínter nomenclam ^ pudDiolc. Lagopus,ínquit R.uel,alijs leporis cumínti,nafcítur ín fegetibus,& quafi peslepoge citur;.Sane & fimilís eft e afpectu: proinde no probauerím eorá fententia, quí caryophyllatz uglot. Cam rentur,ín opacís montanis nafcí folíta,no ín fegetíbus utlagopus, Genus potíus eft humi folij,in fegetíbus & aruis enatí, qd uulgus trínítat£ uocat, FTippocrates lagopyron nominat, poris trítíctt intelligas,furfuribus ci ínaruitfimíllima,folío paruo quafi oleagíneo,longiore (hoc noftro humili trífolíomó couenít)cruentís uulneríbus ímpones, Hanc Galenus leporínii herbá effe, Flacc R.uel.tranícripfit atitad uerbü ex corollarío Barbari ín Díof. 627, 2 5217 7 TON qu xAsuils Coreyn,Gialen,ín Gloffís Híppoc, | Díofcorídeslagopode non ín fegetibus ut Plin egt. torit areis nafcifcribit: utrag; quíde loca coli & ftercorarífolent, Apuleius ueró ca, 6i, Pedelepos ánquít,Gracilagopa,; R omaniuocant berbá benedicta,leporinum pede, Nomen eí à fimili 1dínep. dis leporíaí.INaícítur ín pratisraftringit uentre,&c, V ídetur aute ex Girecís prafíás, id eft honos reas,inepté pro pratís ínterpretatus,allícíente uocabulorit affinítate,Et quía a Romanis ben - carí memínít,índe nímiír& decepti (unt quída;ut eandé effe putaret,que hodíe uuleo eo nom lío caryophyllata uocatur:que leporín pede nó panícula uíllofa ut genus trífolíj proxime digg. folio ín tres ceu díeítos díuifo reprefentat, Caryophyllata,pes lepcrís,(anamunda,Syluat,Sedfg re perículü non eft:quando & ueterü lagopus fere nó aliunde comendatur dj quoduentre fff. quod preftand& benedicta etía noftra non fuerít ígnaua, Lagopode humilis trífolij eenusq Fuchf, To.1.ca.188. Germanis, inquit, nomínatur bafenfüfi/ober FarsenElec/ober Eátlerec' 2.Ca.5 ínter trífolij fiue melilotí,utípfe uocat,genera,fimiliterappellans Éatsen£lee uel baft et eode ín cap.genus quodd3 melilotí paru& & ínodorà (noflrates uocant gálbetubenErópf manís nominari fcribit bafentlee et bafenfáf,;à nonnullís bafenpfótlirid eft leporína trifal demleporís.lde Tragus fcribit híeracii minus(dente leonís uocant,noftrí pfaffentóslo rec quibufdàalagopoda uideri, q equide non probo.Et rurfus 'To.1. ca.109, herba enaphalíouel cítrinz díct fimüem,candida ín ficcís & aprícís collibus nafcente,florum corymbís mollibu dís,uel purpureís,aut utrogy colore míxtís,ufuacifTimis, etía ín fuf] penía herba, XC, fimilite nícé nuncupantEetlin,uel bafartpfétlin,id efl leporis pedem,ectbürÉraut,quod aluum (ifi ego fané propter foliorum cum olea fimilitudínem Hippocratis lagopyron puto:non autem] dem Díofcorídis, que ínter fegetes & cultís tantum locís nafcítur,illa mínímé:quod ad uímali [iendí, & fimpliciter ficcandí, utrautarísnon refert. Diptamum, íd eft leporís aurícula,8 «us, Círca montemPeffülanum aurículam leporís uocant herbam quandam annuam] phabofcon putant) caule ramofo, floribus luteis per umbelfas , folijs omníno cum recensp aurículas ímítantibus, tríentalibus,& ínftar mínorís plantagínis (fi bene memini) neruofís, candida, fimplici, ut apíerum genus. Huíus folía.pota ad calculos commendat, Fungorur dam genus quercubus ínnafcens, Germaníce quídàm à fígura bafenó:le, íd eft auriculas nomínant;Ttragus tertij l'omí de plantís cap... Malua fylueftris duplex eft;maiorem in quibuldar Germanizlocís equínam, mínorem leporínam cognomín ant;bafenpapel, Tragus. Idem Tou 55. inter foeni uel gramínís genera unü recenfetquod bafenbsor,íd eft leporínum pane appellagi alío nomínesybetrt,à tremore ut córjcíornam flores eíus fpecíe finguli rotunda(unde lep.panis fort momen)per fpícas dígeftípedículís haerent exilíffimis,unde fit ut femper moueantur ac tremantidk qui ba[cnóslím,id eft aurículamleporís uocítant, * ^ cm - «j Alpíbus peculíarís eft precípuo faporelagopus auís:pedes leporíno uíllo ei nome hocdedeatm tero candída,columbartt magniítudíne,Eft & alía nomine eode à coturnicibus maenítudínet: differens,croceo tínctu cibis gratíffima,Plín, Nos lagopodealpína aue à colore perdícé cand mus,uel gallina níuís [cbreebün/wif rábbiün,& alterü eius genus, plumís fufcís & candid cá, faxatile gallina, fteinbtin.Si meus auríta gaudetlagopode Flaccus. WVlartíal.lib, 7. Aaa quedam. Hefych, & Varin, Lagoís,auis quz leporínas habet carnes, Promptuarí (ineautoredl quam Galli & Itali francolína uocítant,delícatílfima omní&, Germanís eft eis ba[clbiin; quafigil nam leporínà dícas:fed haec erudítís pleríígs attagen effe uidet. ^eselseze menus aquílz, Hefychíüs Melenaéton,íd eft pullà aquila, Aríftot Aeyeqovep,íd eft leporaría appellat, Hermol, Vulturéalig Germaníce uocátba[etgeit;hoc eft uulture leporaríü:alij afgeit , q cadaueribus puto ue(catLqpi marínus,mafía quada informis, eítt [cebafi Eft & alius huius nomínís, de quo Aelían,Maeníma lepus ex omní parte ad terrení fimilitudine accedítpreter pilos, quos fpínofos & erectos habet INecfcarus aut poterit peregrína iuuare lagois,Hor.Ser,3.3.ubi Acron,Laeoís aut(nó aut, fedall legendi uídeOcarne leporis habere perhibetur , aut efl genus pifcis quod ín mari Italo non ínüell | bat yds i xéprdiG eyes dé Sues) vroriutos, Hefych, C Varín, ego fluuíatíle leporem necnall d neclegerememíni, Lepus píícís extacertorumgenere;Plin,lí.s2, (prope fine)ut quidam ín füísd &Gionarijs citant, fed omníno falluntur:decepit eos uerbü fubftantíua funt,gd expungendü Fermo laus monet: omníno fane lepus marínus nihil cómune lacertíshabet;ut et alij ibidem nomínatf. €jLepos,faltatorísnomen Horatío2.6. Serm. ut Acron fcribit, ^ Lagus, A&tyot, , paroxyt, patt Ptolemzi fuccefforís Alexandrí Nobilitas Pharíj proles clariíTima Lagi, Lucanus to, " | Deill DDébepereHha.Lil ^ (rDelus infula,Lagíaolím dicta eft; Plíníus 4:2, Stephanus Gracus;ut Hermolatts óbferuauit, i Lagiam, fed Pelaigíam habetzSolínus tamcn Lagíam à uenatíóne , quafi leporaríam. Laguía, (s infula círca Cretam:gentile Lagufzeus uel Lagufius,Stephanus, Laguía (inquit Hermol.ín 31.) uagutn nomen eft,à uenatu dicta leporum: fic autém eo in capitelegendum cenfet, übí ue : iio erat Lacufa, Et mox ín eodem capite, LaguíT, tínquít) ínfulee funt ante Troada, Lagouni 'm prope Caucafum ex montibus Catheís defluere aíunt,Plínius 6.7, i | b. Leporis pilímollitie fua plumas auíum aemulantur:utPlíníus non ínelesanter dé hoc anía crípferít, Aliud educat, aliud ín utero pilis ueftítum, aliud ímplume, IMarcellusempírícus 1a p. pro pilis dixít;& alicubí fubuentrile leporís , quafí Girecam tiocem hypogaflríon de indu nítans, Id'zelys «Moy Ayo, Ariftophanes;hoc eft, Ecce leporís caudam accipe,Caelius, Ves rís,eft uena ín extremo nafo : quem fi digito premas, uenam deprehendes, Syluatícus, Ger proptijs quibufdam de lepore uocabulís tituntur:Pellem uocant, eii balg / €n9 iit ein baut: ;lóuff eer bicEel/onb nit füg:poplítum officula (ingdlain utrífg,fpilittg. — — —5— ([c. O Auyadc Tic oquarshae n leur 7 Aye vet, R uftica in epiftola Simocatl, Eidbp ijo asp 2/8 uoualiqdoy tyyvs ézrapue, Bexytedd Go rhv Bó rpun &usMyipowey, Suidas exEpígrammate, Inexercínu (exis, quem aduerfus Graecíam fibí contraxerat,eque partu leporem zedítum palàm eft:quo gene nfiri fígnificatus eft rerum euentus, ut docet Valerius 1. 6, Idém prod icium in Equo H. c. ex dotífeptímo retulí, Equa trímeftrítantum pragnans,leporem peperít: lepus edítus continuó Tumana uoce locutus efi, & matrem deritíbus fuffocauit.Ad hee dum fanguinem maternum pro la degeret, uif funt propalàm eíus tergo plumz longiufculz inrafci ín alarum morem: quibus ín "natis;altiorí, quàm foleant homines, uoce hzc protulit; Fundite íam lachrymas & füfpíría miferi mor tgo hínc abeo.Hís díciís ftatím euolauít.O rem nulli credendam,fed uero ipfo ueríorem. T'abel ublíci feptem numero huic o(tento affuerunt,quí documenta fumpfere,teftíbus ídoneís euo Antoníus Baucíus ín epiftola fcrípta ex Giallie oppído, quod díuí Marcellíni tiocát, ad Petrum um Lugdunenfem medícum, anno Salutís 1557. menfe Decembri: legitur autem ínter Tragt, rationes Gilberti Cognatí,cum eiufdem Toletírefponfo, ubi ís hoc prodígíum pro firo íudíe clarans: Venient;inquit, profecto díes (nifi Deíaterni benignitate defendamur)in quibus na arentíibus obfequíum przftare putent,ft ad necem eos perducant;ímó &gré ferént, quod tune tbut talia fentírent;& fe adulterínos, perinde ac fuítlepusab equa, illo tempore decocto & malé odícent,Hzc íllí, ds | e | 2d. Lepus animal omnium pauidi(fimum efi: ande noflri bomínem tímore perculfum dícuné ttbafct,id eft leporís more affectum, « | "Wes. Me. Qualís ubi autleporem,autcandentícorporecycnum — SuftüJít alta pétetis pedibusTouis zer uncís, Vergil.g, Aene, Anthologij Graci i, 4e, éxtat epigramma Antiphilí Byzantij in po» ]ypumà Phaedone pifcatore ín marí arrepiim , & ne manus ei círrís implicaret proiectum ín proxi» milíttorís frutícetum, ubi forte ín leporem ínciderít, eumd fuís brachijs implícatum retínuerit: Et irfus aliud lfídorí Aegeotz,quípiícatorem illum Giynníchum uocar, € polypum ab eo mari reddí Ícribitquod leporem uelutí pro fe redimendo retínuiffet, Leguntur Martíalis epigrammata 1t5 lib.i, delepore per lufum traníeunte per os manfueti leonís,ex quibus unumrécítaui in Leó I. d, fed hoc etíam in loco aliud eiufdem adferam: WNon facítad fzuos ceruíx ni(í príma leones, Quid fugishos dentes ambítiofelepus? 2 Bcilícetà magnísad te defcenderetauríis, ^^ Etqua noncernuntfrangere colla uelínt, 7 Defperanda tibi eft íngentís gloría fati, INon potes hoc tenuís prada fub hofle mori, |Btcanibus leporem,canibus uenabere damas , Vergil.s.Gieorg. Aurítost fequilepores, [deii i; o, INuncleporem pronum catulo feciare fagaci, Ouídíus ideremed, Leporem uenator ut ala In niue fectatur, Horat. Serm.1.3.. Pauidum captareleporem,Idem Epod. | [Nos tímidos lepos belles fígere damas. Czaudemus,Giratíus, Vtcanís ín uacuoleporé cum Giallicusaruo | Vía hícpradam pedibus petít,ille falutem, Ouíd.i.MMetam. (analius leporí det fua terga canís, nide Arte am, Exagitatuslepus,Idem3.de Arte, Parcius utarís moneorapíente ueredo.| Prí nec ín lepores tam uiolentus eas, Martíalís:Et mox, Quid te frena iuuant temetaría? (pius ilis. edatum efl equítem rumpere,quamleporem, AX $7 xapycpodbvax d vo luudtr ddYrk 9none, — H sa 4i An'yodp treryey wise euer. Xaigop c. viviqizw, Flomerus lliad.decímo, Aj pd yap eiprerolt «gl erii Du Agro garsAxuvsotdY GyXou &AMitovaou, Símoca tds ín epí ftolis, EAyenld ( lego;sAeyeluod ) UtuUnyez yas sue, V arínus, Lycurgus cum cíues ex tolli & difloluto uiuendí genere ad hóneftius moa atiuscg transferre cuperet,catulos duos ijídem paréntibus natos educauít: quorum alterum doa eliquít,& gula indulgere permifít:alterum rus eductum uenatíoní affuefecít. Poftea ín concisa em duxit,ubí (imul & cíbarjs quibufdam propofitis, & lepore emiffo , híc ftatímleporem fecutus bille cibaría abliguríuít,&c, Plutarchus ín Laconícis apoph theg, Per hyemem &Vatovr o éAxyse, Ít facilis captu eft lepus; Poll. Ayelac diundy oi veowio igi sss love, d eoptsarzeoy d Meysudt GU tpi selrriozrore dtactpen: S utU uet "yetp Gore Y) wg as Boy ourróy gr et tp ielepy, C v viua red rgo, bow dg Uyw &yeVCp. thy dU,s 2Y 0096 Ayo , downs 6 vOv er aA, Lamprías ad Tryphen ín. ruftícis epí4 olis Aeliani.Ibídem mox Tryphe Lampri« hís uerbis refcribit; rgorzrezIaA Uo 9. Aurel va Axydi B sn LI J Z4 . De Quadrupedibus : vb doge, ire ota Py? Laos yes i ge PT eB ey thost otvag durs Supra esta d nodo dy di ! vayeerai]op Pééoy d cries deuxgee, i d'ddoop éAnQett; Tic 5 xol apgwrid erbxoiy v] e paxpdrwertsUotvon a Grp c uode i yetp fiy viru id'eiy, AN Hove cirnt, Elec Aelianus, Ó de vno tirs Aye yero Soda nophon, Canescum leporem infequuntur,fiquídem occíderínt ipfi, gaudent dílacerare;: cres fanguínem lambuntsqy d£ gyvoe tau Tp 6 Mya, 0 yiverea vrehidrue dot eyd zrv&Vjees Q^ cuu djesuay &xM zrwrot vxcody gere Bovrdtr Sy &tzifav-rou 7o 7ro&7rty: fed caudam mouentes fubfiftun quafi non carnium gratía,fed magis de uictoría contendetínt, Plütarchus ín libro Vtraan V eftigía leporum(inquít Theophraft,hiftoríz plant, 6,49.)leuiter írrorato folo certius redolenpy us ením impreffa firmiter adhzrent,nec fublimíter uagantía delítefcunt:quemadmodum cum humus eft:necgj demerfa ín profundum abolentur,ut cum terra límofa ob imbrem uel auftrum . Flatus ením & aqua aduerfantur perímunté odores, Quapropter medíus habitus eft, qu uelutabftergmentaretineat, ()uum euafifleretium anfas leporem fígnare uolunt Graci uerbo dícuntZzAivaety 0 A«yocc,id eft,lína effugitlepusrmam linon & uelum índicat , atcp íten proinde ab A fíatícís línaría pleruncp dícuntur haec, Catíus, | Lepufculitímentes hoc quadramur dedít Diana rete,bís legítur apud Feftum:Petottuslegit,quadransulum deduntfefe ín reted]n do,uenare leporem,nunc ítym tenes,Plautus ín Capt. V ide ínfra ínter prouerbía; Vocabula uenationí accommodata apud Germanos huiufmodi reperío:&et baf f dp1eyet/ faatt: Da fáver qecicbt wosoen/jm geftellt. Zt wirot ven oem ffricE mir oenbunoen gebent/in gebent:ober/wiewol enweyoifd/miteanlauffen oarepn ge[cbzecEt, CO nicEt ober. von ben erwürgt/setriffen. O eftreifft ono nitgefc:bunten. Inleporem,qui dum canem terreflrenm citatius fugit , ín mare deuolutus e rupe quadam , à cane marino laceratus eft , extant epioragmu duo Germanící Cafaris , & unum Tíberij, Anthologtj Grzcí i55, Eft & Aufontj fuper eodam tcaftíchon huíufmodí: Trínacríj quondam currentem ínlíttorís ora Ante canes, leporemtütils usrapuít, Atlepus:In me omnís terre pelagítprapína eft;' Forfitan & coeli, fi canís aftratüte Aquilz genus quoddam ín Europz remotí(Iimís ad Septentrionem locís círca Noruegiamydtt leporis aut uulpis pelle,ín ea parít & incubat,Olaus Magnus, InScythís auis magnítudine binos parít,ín leporína pelle femper ín cacuminibus ramorumfufpenfa,Pliníus, Lepor pro fcopís quídam ut&tur, Aduerfus talpas;:Locum príus mulfo eluíto,deínde bubulumf & leporís ftercus , GialenusEupor.sa65. Nonlatraríaà cane(magi nugantur) leporís fímumtp los tenentem, Plíníus: fed uerifimilius hoc amuletum hyana quàm lepori adícribereturydll & língua € pellís, & alíz partes geflata: hacuí pollere dícuntur,ut qua naturalem quandantali fus canes antípathíam habeat:adhab hyzna eft Arabíce,arnab lepus: quaeforté nomína integ quis peruertítutapud recerftíores etíam Albertusconfudit, Ad Indos fapíentes , ut feribit firatus,adducta eft mulíer,qua íam fepties magna cum difficultate & perículo pepererat; yasópas dlusmi(e, interpres non recte abortíj(e uertit; )curata eft autem hoc modo, Iufferunt tes marítum mulíerís,cum tempus paríedí adeflet, uíttum leporem ín finu occultatum eo det paritura mulíer efTet:zínde cum aliquotíes cífrca mulierem deambulafTet(sto ftia dévu vrl te leporeme finu dimittere, (7 Axyslegendum:)fore enímutuulua fimul cum foetu elaber fileporemillico foras etjceret , Flac illeín uita Apollonij, Videtur autem ftulta haec perfuafiolt fumptaquoníam lepus facillime parít, i, q£, Lepores dípnofophíflís apud Athenzum appofíti:& Romx ín coena Lentuli , cumpiolir mine Martíalí ínauguraretur,teflelMacrobío. ' € h. Títus Vefpafíanus Stroza à príncipio fecundi Erotícón delepore albo, quem ami uerat,fuga elapfo conquerítur:;Sed aliquot eíus uerfus recitabo, | i - " Hücegoper uírídeis umbras cit matreuagante Adrípam excepi Sandale amcene tuafit; Paruus erat,totoip níitensín corporecandor — Maandríniueas exuperabat aueís, Paulatim pofítots metu mítefcere ccepít,Xc, Meleagri epigramma uel epitaphium inl quí catulus adhuc captus, herbís enutrítus, prae nímía pínguítudíne mortuus erat,habeturdMl lootj Grzcí 3:24. — € Leporem Grzcí amoribus facrum fabulantnr, ducto argumento tt tymíiratíone : quoníam íllorum língua A«yee dicitur éx v Atey:dferst autem d uerbo óczp,, utto fumfienificante, Czlíus, Tranftulít autem,ut apparet ex V aríni uerbís, quz ín dictione rélnl tur huíufmodí:Aeyes uzwp civilium , d]o: T0 muy 2 VP] liam, ttai: Art ydo DEL ITICEE 191 d xr Gp orép v» Baeza uwvvsn, Hlacquídem ratio Latinís ctíam congrueret,ut Amoribus lit confecrarentur,quod lepos & lepídus ab hac quadrupede dici uídeantur,Et ex eadem etymobg: nata forte perfuafío efl cíbo eíus formofos fieri,ut ín F diximus. Sed fuapte etíam natura, uM phon fcribít;lepus anímaladeo gratíofum efl,ut nemo fit,qui ficum uideat dum ueftigatur, ditt? uenítur,dum fugit, dum capítur,quícquíd amárít non oblíuifcatur: quare uel hac ratíone exitaey mologíam merító facer eft Amoribus, 0 A&yés us Baexewe vtlvuxac hoc eft,IVlolefta eft mifií mati poris, Pherecratesapud Varínum ín Brcxuve, €f Lagínía dicta fuit Carum dea, Gyraldus, 109 urbs Caríz: Hecatefía príus uocabatur, Cáres enim templo conftructo deam Laginitín uocarülbf quod lepus ílluc confugí(fet:&t cum etefía,íd eft annua facra illic facerent,índe nomen ímpoltitit co,Stephanus. Lepus auetrfus auerfíonem fignificat, rus ín híeroglyphicis, Boeas Lacortie u^ : DeLepore. Hh. Lib. L. 4 conditam ferunt aufpício leporís.INam cum íncolz quídam fedibus pulfi , locum quzrerent íi habítarent,oraculo refponfum eft,fore ut Diana eis lóóum habitationis demonfiraret.In terram egreífis lepus occurrít,quém itinerís ducem fecerunt:óccultato autem ad myrtum lepore; & ídum ibi condunt,qua myrtus fteterat, & arborem iftam etiamnum uenerantur , Paufanías, jua leporem peperit, turpílTimam regis Perfarum fugam figníficans, &c. V íde ín g.e, fupra, ndrum prodíthiíftoríatinquít Czlíus 16.39.)quumà Lacedaemoníorum ductu Corínthíos defe: ;fama nuncíaffet; profectum copijs infiructum ad cí'ittatem oppugnandam,ubi fuos tímore per sanímaduertít,ígnauíus fegníusd irruere ac ínferre Íigna,leporem forte tranfilientem foflam eiquo argumento, fíducíz íam plenum milítes fic bortarí ccepitIe : INon erubefcitis Spartíatae (modi hoftes formidare,ad quorum moeníalepores ex otíofa ínertiqy uita dormiunt eld quod mí habere formam poteft, infegnes imbellesi,urad coarguendum rorporem defidiamá, etía um indormíre moenibus íllorumlepores dictítemus. lter ínfortunatum lepus occurrens facít, £6 Acyac d'usvyeic roii ji 85, Suidas, Brafmus hunc fenarium ínter puerbia recenfens, Vulgo cre m(ínquit)etíam hís temporíbus occurfum leporís omen effe parum felix;iter inyreffis. Torquerí Lad interuentum cuíufpiíam,quí uideatur íncommodum aliquod allaturus.. Obferuatum uee teribus, leporis occurfum in ítínere ominofum quippíam,inaufpicatum atqj improfperum pracfagiía re Caius & Alexander ab Alexandro, | EM nnns | . PROYERBIA, ADD | "In leporínis,hoc eft ín ómnibus delícjs & luxu:uídefuprain ze. «f Boueuenaríileporem,de ré hementer abíurda ac pre poftera,uide in Boue, Huic fimile eft illud ínferíorís Germanía: £6 wg bitp[ Sat man ein baje mitt oer trumtme fenge: Quod alij fic efferunt , (Dan foltebeein bas itoer trümmen fangen, — «[Cancerleporem capít, KapiivG- A«'yody ckoei, de re nequaquam ué nili dictu&p abiurda(& qua fiérí nullo modo poffit; Suidas . ) V elut fi quís dicat abindociiffimo perarí doctum, Bra(mus, Canerosleporí comparas , Kapxivse d'aevzred) evyxolvac, de lupra modi imilibus.Símile ilii, Príus teftudoleporem prauerterít, Lepus carnes defiderat,uide fupra ín F; uspro carnibus, A«yàc ad 7W losa, fübaudi periclitatur.In eos dícítur quí ob aliquam fui atilita nin di(crímen uocantur;nam leporem non ínfectamur quod noceat, fed quód pulpamentum haa Effertur etíam ad hunc modum, O Aeyac ax 7 loxdy "mcs id eft lepus ,p carmbus currít: de ijs imagno fuo perículoatg) ob íd acríter decertant, ASMpsr&ye Eipnvétaup aye Un ard 3 osi, ron apud Aríftophanem ín Ranís, Adfcribít hocloco interpres,apud Atginufam feruosnon ,p imía,aut alio quouís praemío,fed pro uíta dímicare folere,(olím dimícaffe , cum Athenienfes ne tate coactí,feruos etíam belli focíos fibi afcifcerenr, Eft & atía lectío vào sex iv vexody, cuíus inter atíonem omitto.) Idem ín V efpís,mouioco d'axep. "Tup sétodYow, uox Toy vr. Lye djeóuop Aozpey, Bt. fus ín eadem fabula; H'Aeydp «uid? tops, Plutarchusin díalogo aduerfus Epicurum , rec s e7roy 147 ena ee ei vU yasdYa voie eivdjeedosy éorére que xeidhves, qot "ir áo PI? loeo em&dp,fubaudi ejes ,Significat autem eum Epícureos ín fummum díícrímen adducturum,quod aduerfus uoluptatís ertores ppofuiffet, neciucunde uíui poffe fecundum Epícurum. Sufpícorallufum (inquit Erafz IS)ad priícas hiftorías,guz referunt aliquoties bellum natutn ínter populos ob díreptas in facrifi. scarnes.l1c: Pindarus ín INemeis, Ive losdy vip ato vtyeieeAamqv, Hactenus Erafmus, IMeminerunt ouerbij Suidas & Hefychius:& dici folitum aiunt, ao 7 e]gxivdlocwóvroy aie Luyae, uoc mre dio «ao Dic dcyemi(guiuray. Nay a9 Ty sovdly ptyet Aerei d dy Ázfimde, Varinus, Kg quidem aliquando pro corpore accípítur,ut ín hoc Sophoclis, Twv" ày,ajfec idt v Lotoc, Huc pertinet illud Homeri .y, de Achille Hectorem perfequente, Eze sy feeio,sdt Bodsy | Apvouuy,& qe vroosip &&9 Mat yiviersa civ ;— AA arf Nbuydis Stop ExeropG- iere Gusto, — Carpathius leporem , O Kaperz9uG^. Aeyay,dícebatu ineos qui fibírem noxíam accerferent,Hínc deductum adagíum:quód cum ín Carpathíorum ínfala lepores non effent,illí curaruut ímportandos(par leporum ínuexerunt, Doll, Jalicunde, Verum ubi £ius anímantís magna uís íncreuillet,ut eft mira foecunditas , fruges ínfulae populari coeperunt, Re & interpretatur paroemíam lul. Pollux lib. s. ítem Aríftoteles Khetorícorumlibro tertio , Erafm. minítetíam Suídas,& Euflathíus ín Dionyfium fcribens:ac interpretantur de his qui (pfi fibi ada Ícunt malum eziavessy 5) £2xmczop tfa9w, Archilochus ad hanc parcemiarm alludens,Kapzr9/G- z»p hos dixit, Varínus, De alijs quíbufdam íníulís, quz fimiliter leporíbus multiplicatis, uno & . altero tantum prímum ínuecto, damnum acceperunt, díxí fuperíus ín c, de Aflypaleà: & ín a, de Leroinfula,ín mentíoneleporísfyderís. | JLepus dormíens , ^«yocxa96U7luy: quadrat in eum, qui "quodnon facít,id facere fefe adfimulat:aut quod facít,id fe facere dífTimulat. Qualem quídam arbie trantar fuiffe Vlyffis fomnum, cum a Phzacibus in Ithacam ínfulam exponeretur;authore Plucarch: INam leporem patentibus genís dormire cumaltj permultí tradunt authores, tum Pliníus i37, ( Ví defupra ín c.) [Neg perperam opinor dícetur & ín tímídos, A dagium à multís authoribus refertur, Erafmus, Suidas, Hefychíus & V arínus interpretantur de ifs qui fomnum fímulent.Eft & apud Ger - manos ufitarum, Ar [colaaft een baferfcblaaf. Leporem palpebris quidem claufis uígilare, aper dormire, Xenophon ,pdít, Ad quod Girzcum fí refpicere adagíum putes , Auyoe ue95Ud oy , lepus ormiens(quod ín díffimulatores concínnatur aptíffime)plenius quiddam & dociíus refipere uidéa itur,quàmquod modo aftertür,Czlius, Duosiníequens lepores,neutrum capit, Qdlvezzütgs diia : | | | 9 A4 E. | E "e ha 16... DeQuadrupedibus noy. zd erábey ngon Bose. Senfus efi, ui (imul duplex captat commodum, utroé& früfiratire; Bis ía Girecorum collectaneis et cítra figuram, Aveip GASvuAGu sdtad s eruydt, Erafmus,In eandem tiam effertur trítum illud Germanis, YDÀr s oil wil baben/oem wirbt efft gat nicbte. | «Ley eíurienti etíam placenta fíci,Aeyo vevdvzt qo odwxorrós eic vig: Suidas tradit dictum de íjs,quícom,. pulti neceffitate,res etíam preiiofíffimas abfumunt. Fortaffis natum ab huiufmodi quapíam £aby l qualem de fe narrat Apuleius,quód adactus fame, placentas prímumlambere, deinde etíam comet, fe didicerit Erafímus:(ted Suídz uerba,quadrare hoc prouerbíum, zs afs zz dv vic ro Nery piss melius reddídiffet;ín eos quí neceflitatís tempore res qualescuncp pro pretíofifimis babeng, Iter infortunatum lepus apparens facit: V íde pauló fuperíus inter omína. — | Mortuoleoni&l, pores ínfultant Extat epigramma Grrzecum(ínquit Erafmus ) cuíus argumentum fumptum effe Homerica llíados x. ubí Herculem ab Achille íam interfectum circumíiftunt Graeci mortuo ir tantes, nec quífquam erat quí extíncto nonalíquod uulnus infligeret , Bpígramma fic habet, v vUp xri 7rovpoo soy d'euacyod]t «o ctvzti. NexoB cum Acor" Qu Bor(ses Axymor, Díctum eft aliás qui mordent mortuos,cum laruiís luctantur,& cum umbrís depugnant, Hxc Era(mus, Alcí blema de leonibus quí leporís mortui barbam uellunt,recítauíín Leone, «J| Lepores ad ílloru nia dormíre dícemus,quos prorfus tímídos effe fignificabímus, V íde fupra ínter omína, hac perte huiuscapitis, € Lepustutees & pulpamentum quazrís; V íde fupra capite fexto, teftudo leporem prauerterít, Peóráboy YeAovs zreteedjouuerru: cla vord'e:de re neutiquam uerífim naríus p, ouerbialis,de re impolfibilí,Suidas;factu difficili, Siponunus.)Memínit Diogeniany mus.Fabularum condítor Aefopusleporem curfuáa teftudíne fuperatum fcribens,rardríngent nes ad affiduum laborem íncítat,íngeniofos uero a pigrítía deterret, Tzetzes7.105, — €[1 me nare leporem, nunc ítym tenes , ueríus à Plauto ín Captíuí duo prouerbiali figura díctus,ld ínterím coenam qualemcung certam habens:quare alteram, (i potes,potíorem: Itys ením au á PhafideScythíe flumine phafíanum uocant. Proínde cum íubebimus , ut quí nactus fit cor quippiam,ad alíud fefe accíngat,no intempeftíuíter hoc utemur adagio;Erafmus, Mox aute cit exiflimare fe deprauatum effe locum,nec ítym legendü ut codíces habent,nec ichthyn,id ef ut cuidam uidetur:fed (&tín,íd eftuiuerram:uiuerris enim tefie Plínio praecipuá effe gratíam uenatum leporum € cuniculorum:fed dictionem, leporum, defuo addit Plinio:neg ením ín ulli dicibus legitur Etres ipfa monetlonge alíam cuniculos uenaadi rationem e(Te. qui in fuos milis tes (pecus flatim fe abdunt, quó iclides & muflela pprer corporis paruitatem facile eas fequi aliam ueó lepores,quí quàm longiffime poffunt cocitavffimo curfu feruntur, ubí uix canes nell muftelz aut uíiuerrz fequi poffunt, 1 modo uena: eleporem,nunc ítym tenes, V íde fupraí ta forlítan adferemus ín phafíano: ín hanc enim auem hys mutarusfertur. | Leporis uitam A«yes Bip (sy, dicuntur quí femper anxíj wepidity utuunt:quod id animal omníum praeda ex ne tomnum quíde capít,nifí oculis apertís, a2 Jp eu dtdl1oe wg jotuonp gi &et. sr)wynmedhva ari Der of(thenes ín Aefchínem, V fus eft & Plutarchus ín libello v QjAezAzzias, Aayody d'eAorinlh píit Arhanafius ín Apología príma: & apud Strabonem, Phrypijs leporibus tímidior, Erafmusdt . peris uicam agere apud Lucíanum ís dicítur,quí praeporentes ac facundia claros ínfans ipferdünl. dat affidue, Czllíus, 4| Sunt & peculíaría Germanis ex lepore,puerbía, &3n mif fudoe en baf [en : eodemlin fü quo apud Gracos, Polypi mentem obtine, C3et bafi wil alleseyr wiber ba er gewosffeniflu. tríz Fumus ígne alienoluculendor, JÉr bleibt bey [eiriin wosren , wieetnt bae bey [einen Aliudflans,alíud fedensloquitur, €3asbaafen banner annemmen, V otam pedis oftendergliit re, OO Dbunb ift oec bafar too, Cedendü multitudini, XDárereinembafen fo ánlicb alediti narren/ote buno betteno jn landeft sertiffen; [Non tam enum ouo fimile, (Simile, Lepores aíunt parere fímul & educare alios fcerus, & iterum füperfoetare:atimplil rum ifiorum & barbarorum homínum mutua, príufquam conceperint paríunr.Petunt engl ut prínum dederunt, & quam pro ufura accepere pecuniam mox ruríus mutuant, utea qiegim . uam paríat ufuram; Plutarchus ín libro de non accipiendo mutuo, Sed hac Grace elegantius pio tuntur,ubí & ufura tocos à pariendo nomínatur, | | z [ DE LVPO A, 4, VP v s, Hebraicé zt zeeb, Genefeos 45. Chaldaícé vezit« deeba, S wes deba, Arabltil :* dib Foeminiínum,zeebah,lupa:& plurale mafculinum zeebím,E zechíelis 2a., ZLebetini? y eft lupus, Aefculapius, Alfebhatinquit And,Bellunenfis)nomen eft commune ad onift E2529 quadrupedes que homínem dentíbus & anguibus inuadunt , mordent, lacerant, il quando interimunt,ficutieo,lupus,tíorís, & fimiles, Inde moresalfebhaíe dicuntur , teríní fel ímmanes,crudeles;beliuiní, quales huíus generís animalium funt, Fac ille, Hinc forte fa &um c6 1 Alberi ES ]bertus & alij quídam obfcuri fcriptores, multa quz de leone Ariftoteles pdídit, infupum confefá rent, Oppíanus ínter cztera luporum genera,unum in Cilícía, Gc Tauro Amanof montibus chry; ton,hoc eft aureum uocari fcríbit(ut ín8 .referam:;)contjcío autem Hebraicam fiueSyríacam illis ín locíslinguam fuiffe,qua fahab uel fehab aurum uocant, (ceb lupum; aut dáhab uel dehab, aurum: deeb uel deeba,lupum, Dib(alíás drjb) Arabícum fiue Saracenícum nomen , ín medícorum librís chaclingua translatís,díuerfe fcribitur, adib,adip,adhíp,aldíb:ego poftremam ícríptíonem przetu« jqua & Bellunenfís utíur. Aldíb alambat,íd eft lupus furiofus,Idem. Hyanam quoque lupo igenerem Syríace dabha uelaldabha, uel dahab, uocari docui fupra: uidetur autemlupus quem eum, ut íam díxi, Oppianus uocat,ad hoc genus accedere,tum nomine aurum fignífícante:turi ra,quod fub cane terram fübeatuítandi ftus gratía, quod Oppianus fcríbit,ut hyana uel dabz epulchra , ut cibum ex cadaueríbus quarat. Eft etíam czeterís hírfuiíor lupus aureus , &sptz/ep asoiguoteiy edeigeus, ut hyaena prorfus hírfuta , & iubata effe perhibetur, Eft & ín Indía lycaoni cera iubata:fed differt regione, & coloríbus , quorum nullus ei abeffe dícítur, Adeps adiíb fubcilis Auícenna. V etus gloffographus lupum íntellígítBellunenfis legit aldub,quam uocem ín eloffis Urfum ínterpretatur.. Anoftrís , íd eftlupus, Syluatícus. Aulma, íd eft lupi, Idem. Qua quidem uo uocabula ad quam línguam referam , non uídeo, — 4 AVxG^ Ciczecís lupus eft, & hodieuulgo UG" fcemina Avxe«., & fi Suidas & V arínus fimplíciter genus fera interpretentur, ov» lycos pro lupo, etíam apud Arabicos quofdam fcríptores à Girzcís mutuatos reperítur,ut Munfterus ín Lexis. cotrilinguíannotauít. Italicé,lupo, Callíce,loup. Hifpanicelóbo, Germaníce , welff- Angli: c, Vuolfe, lllyríce,wlk;quafi per metathefin literarum Greca uocis, Bs 3 j - InSardínía ínfula necp ferpentes ulli, necplupí nafcuntur, Paufanías ín Phocícís, In Creta lus iposurfos,uíperas,& fimiles feras noxías nafci negant,eo quod Iupiter ín ea natus fit , Arifloteles ín Mirabilibus, In Olympo Macedonía monte non funtlupí,nec ín Creta infula , ut nec ullum. aliud malefícum animal przeter phalangíum, Plíníus & Solinus, "Theophraftum audío dícentem , Cres iram lupís & ferpentibus ínfeftiflimam effe, VMacedonícum ueró Olympumà lupís non adiri, Gillia "Us ex A elíano,inepte & ambigue;nam fi quís regionem lupis infeflam dicat, íntellígi poteft, abunda, teín ea lupos hbomíniinfeftum anímal. Síc Líuíus, V ías latrocínijs,pafcuatp publica infef!ia habues "tant. Vel, ipfam regíonem ínfeftam effe lupis, eísq; aduerfarí:fíc Cícero, C'uís hunc audet dícere a« fatoríbus infeftum aut ínímicumfuiffe? INullosetíam fouet Britannia, Textor ex Plínío;nifallor, (Suntquzdam genera urforum alborum,& canum,ac luporum, & fimilíum quorundam, quz U€s "mantur & habitant tam ín aqua quàm ín terra,propter fímilitudínem temperamentí eorum ad utriia queelementum, Albertus. Lupiín Aegypto minores quam ín Girecía fíunr. Ariftoteles, lnertes hos paruostp Afríca & Aegyptus gígnunt, afperos trucesty frígidior plaga , Plinius. Herodotus "Begyptios lupos non multo uulpibus grandíores effe ait, — De lupis uefpertínís; uel ( ut alij wr Uertunt ) Arabíz , ín Sacrís líterís , uíde fupra ín Flyzna capíte primo. ein PERAGEEA 591L:0 04€ "In Heluetía & alpibus perpaucireperíuntur:taro ením ex Ciallía cífalpína (Lombardia) & uícía H5 regionibus adueniunt;& fi quís deprehendatur , mox tanquam communís hoftís , datís uicatim campanarum;ut uocant,fíenís,uenatione publica capitur, Pellíum apud nosartitices,lupos Suedí €05 ímprmís commendant, quod egregij, magní, X cinereo fiue cano colere Íínt, Mapníetíam funt títca alpinas regíones,Rhatíam, Athefin,& 'Tírolenfem , utuocant,comítatum., In Rhztía quidem. tonfcederata Heluetíjsmagni lupí nígrícantes reperiuntur, robuftiores,& maíorís pret : audío taa men cum íllís ízpe etíam alios mínores & communes lupos reperiri, Caeterum ín regionibus planís it Gialle multís,mínores magístprufi habentur, Mofcouía qua iungitur Lithuanic,paílim ín Her aía fylua przgrandes ac atros lupos eostp ferociffimos gignit , Antonius 7D teo in tabula Mofcos lir, Lupi ín Scanzía fi ulteríus per congelatum mare procellerínt , Iumíníbus feruntur orbari ob nimiumfrigus,lornandes. In Septentrione Europa (círca Noruegíam puto) capiuntur teía Jupos tum genera,ín fylua Landferucca,qua per octogínta mílíaría extenditur,Olaus Magnus , lífdem appellant íllos,quí femel carnem humanam guftarínt,encharnes dícunt:fiue inde facto nomi ueá guflato cadauere quod charongne nominant; Tales quidem homínibus poftea femper infe funt, && metuendi , quod carnem bomínís appetant: ídeodp cauendí, unde nominatos quidamegng cíunticauere ením Giaallís efl garder: Vídepluraínp, ltalíalupos habet , quí cum caterís fimile non finthomo quem príus uíderínt conticefcít, &c, Solinus : Plura ín n. ubí ídem quibufuis ]upg non [talícís tátum,apud alios authores attribui docebímus, Sed príus Appulís Iungentur capte lupis, Horatíus, Apud Crotoníatas maxíme abundant,Paufanías ,Elíacorum, | De lupis] dis, quí parte prada pifcatoríbus donantur, ne noceant aut retía lacerent , Aelíaniuerbare capite quarto, Audax eft magís eorum genus quod breue, quam quod longum eft, Liber d tís rerum:;Sed corruptus eftlocus ex Ariflotele,quínon ínluporum, fed leonum genere, gene rem effe fcribit,qui longior píloG planíore eft:íenauíorem uero,quíbreuíor & crífpíore pilo, nuslíbro tertío de uenatíbne, quíng; luporum genera paftoríbus obferuata defcribit, a círcum uel harpagem,aureum, € acmonas duos,quorum alterum íctínum , alterum nullo peculii nomine uocat, Prímusígítur vfUzse,íd eft (agittaríus (à celeritate fortaffís : qua tamen non hune. fed fecundum ínter lupos przflare aít poeta:tígrís quídem & fagittam fignificat, & uelociffimamfe ram) perquam audax,toto corpore ruffo feu fuluo eft, fs94s,membrís rotundís, zie yviz;caplitel multo maíus (quàm caterís lupís,) & uelocía crüra, oz fox «x, (maiora itídem quàm czterís,)ue, ter canís afperfus maculís albicat, Vlulat horrendum, & fublimi impetu fertur;caput affidue congr titigneís oculis, Alter quem círcum (nímirumà fimili íngenío círcíauís ín accípítrum ge harpagem,íd eft raptorem appellant, corpore maíor & longior eft, omníum uelocíffimus, eno cum impetu fummo mane uenatum exít,ut qui fübínde efuríat: argenteo per latera & c colore:montes habítat: quibus per hyemem niue oppletís,ínterdum ad urbes per famem imp fimus accedít,furtím omnino & placíde,donec ín propinquo alícubí capram corripíat. Tertig nus níuofos Tauri fcopulos;Cilícía rupes, && Amani íuga íncolít,híc prcípua pulchrítudíne bilis,non méríto aureus nomínatur,multís comatus pilis refplendens:non lupus , fed lupopt tior ardua fera, (deo zwzG- 9ip,forté quod ardua & montana loca fequatur.)Robuftí(fimuse cipué autem ore & dentíbus ualet,xs,ferrum & faxa aliquando petforans,Síríum oríentemmg & mox ín alíquem terra híatum aut obfcuram fpeluncam fe abdít , donec Solís aftus ímmín (Simile quíd de oryge fertur:hoc quídem lupí genus pra caterís ad hyenam accedere míhí ín A, díxí)) Quartus € quíntus communí nomíne acmones nuncupantur , (acmon genus eft, V arínus:& forfan ab hacauerapace nomen eís índítum, ut círco etíam íam dícto, & proximi cendo íctíno:nífí quís malit à corporís figura,capítis nímírum & colli alíqua cum íncude, quami cíacmona uocant,fimilítudíne,fic appellatos.Et forfitan acmones alio uocabulo fed ídem fignilian te altetíuslingua fic nomínantur,unde Oppíanus ad uerbum tranftulít, ut chryfeon quoq) U, breui funt collo, xvysvc Bazol; humeris latís,hirfutis femoribus & pedibus,roftro minore, Qaa eie, Kok vrod lue nde orpooaroy óA(ovó: : Giillius uertít)hírfutis cruribus,roftro & pedibus minorí culís paruís:fed differunt, quodalterí dorfum argenteum & uenter albus fplendeant , & fol infimi nigrícent:hunc al(qui i&tinum (id efl;miluum) canum nomínarunt, Alter colore níger re mínor,non tamen ínfirmus,ín lepores praecípue ínuadit, & rectis undíg; pilis ríget, Hadtengsp píanus, Albertus de animalibus 8.5, 1.bonafum, qui generís boum fylueftríum eft, defcribennu taurolupo & equo compofitum effe nugatur, I «| Lupiforma fimiles (unt canibus magnís paftoralibus,Oppíanus:maftínis, Albertus, Luptn nonnullí canem fylueftrem effe díxerunt:quía forma ei canís,ululatus& confimilis,fed latratucit Author de nat. rerum;atqui Albertus carere eos latratu falfum effe ait, Color ínlupís pro genttlm & regíónum difcrimine uaríat, ut íam ante docui: funt ením ruffi, candidi, caní,nígri,uarij, CIN quidem color magís propríus eís && communíor exíftímatur : unde Oppianus lícet de diuerfi colore lupís dícturus,communí epítheto zreAiéjys reve9A« nomínat.Lycóophos Graeci crepuftilim dicunt,medium ínter noctem díemü tempus,tanquam albo & nigro partícípans:per translatíolli! à pilis lupínís,quorum íma ad cutím pars albícat, fuperior nigrícat, Ecymologus; V íde ín a, ínter uata, € Villuslupiin carneuermínofuseft, Obfcurus, 4 Anímalium cerebra crefcunt fcunt& cum Luna,quod praciípue ín lupo & cane anímaduertítur, Alber, — | Rauamlupamapt? Horatium de oculor& colore díctam interpretantur,quía rauus color fuluus fit, fed nígrorísBabut aliquid Theodorus oculos charopos ín Ariftotele fuluos ínterpretatur: proinde rauos ocul ropos recte dixeris, Calíus, Oculi caprze lupoG fplendent,lucemq íaculantur,Plínius, lgnitf oculí primo luporum generi,quos fagittaríos uocant, Oppían. paruí poftremís duobus, acmonasti mínant,Idem. Oculi íracundís fimiles & palpebrís apertís patulí, quales ín lupís & aprís appatt? omníam peffimi, Adamantius, Rauíluporum oculi,uíde pauló anteín colore pilorum, V ífume? acerrímum eíTe,& in tenebrís etíam,capite tertío dícam. — qJCarcharodontes,hoc eft dentibus tatís,nempe teretibus & acutís przedíti funt lupi, A elíanus:inzqualíbus,quare morfus eorum uiele menter obeft,Ifidorus:hinc & lupata frena afperríma,nomen tulerunt, Lupus aureus Opplao dentibus tantum ualet,utlapídes etíam & metalla uíncant, €| Anímalía dentibus acutís cai BEN..ne dL a funt ampliore;ut ualídíus mordere queant:ut lupus ; quí os maxíme díducít,, Vícent, Bell, ipo € leonícollum offe pepetuo riget, Ariftoteles de partib.libro 4, Ceruíx leoní tantum, 1 ta X hysensc fíngulís rc&tísqpoflibus ríget; Plínius, Lupus natura corporis rígídus facile fe infle? *non poteft, impetu fuo fertur, & ideo frequenter ílludítur, GlolTa ín Lucam. | Ceruix folída & ra(uexee aidetur interpres pro isea leeifTe) (ite uafta,quae difficile flectitur, rapaces arguítzad Ju jos ením refertur, Albertusex Platone, Quibus ualde breue collum eft utlupis,infidiofi fere (unr; Ariflotelesín Phyfiogn, Lupicollum ín eas breuítatís anguftías compulíum atque uehementer ompreffum efi;ut contotquerí retroG; uerfari non queat: & fíretro uelit afpícere , totum corporis ungum retorqueat necefle eft, Aelíanus:idem Plíníus & Solínus dehyana fcribunt, | Bpeyvp et ssp wASyixvurmy Qiyey Ezpide7ecouz, Philes; Oppianus collí breuitatemín duobus tantum gea bus pofiremisluporum commemorat:fíc ením accipio íllud ayye Bez, — (Cor lupi(i arídum etur,ualde odoratum fieri dícitur, Albertus, — 4] lecur luporum equínzeungulz fimile effe trá- - ,Plíníius, «| In ueficalupilapillus reperítur,qui fyrítes appellatur, Pliníus, Syttítz gemmz leo colore croco refulgentes,íntus ftellas languídas continent: ínueniuntur ínlittore Syrtium ucanía, Ge, Agrícola ex Plínj57.1e, Alius eftSyríacuslapis,qui & ludaicus,ad uefícz calcus - xpetítus, 4pLupogeniítaleofleum eft, Ariftoteles, Plinius € Albertus. «| Vulpíbus & hu lillofus eft caulis caudze, Plíníus. | €] Lupi pedes príores quinís diftinctos dígitis habent, po« ores quaternís: nam priores pedes ín digitatis aliquot, manibus fermérefpondent:& quíntus ín igítus pollící:utín leone,cane,lupo,;panthera, Aríftoteles de partíbus 4.12. Hic locus apud Pliía 111, 43.Corruptus,ex Aríftotelereftítui poteft, E m "Oculi caprz lupotp fplendent, & lucem( noctu fcilícet)íaculantur, Plinius, Equi & lupí nocté melius uident quàm homines:homini ratío lumína monflrat, Cardanus, | Lupus ínterdíu obtufius; eclaríus uídet,Phyfíologus, Vrgentefame noctu uagantur, (graffantur) Oppianus, Lupus rímis atque acuti(limis prdítus eft oculís. Enímuero íntempefta nocte, uel Luna ípía fiente, ufura perfruítur: hínc lycóphos íd temporís appellatur, cum lucem ís (olus naturze munere o« xulís perceptam habet:(lycóphos crepufculum dícitur,uide infra in a,)& ueró Homerus mihí uoca Teuidetur íd tempus,cum íam tunc cernens lupus fe ín uíam dat &uquAvxsy vuxza , Gilliusex Aelias y Et rurfus ín Cícíndela, Noctu etíam,inquít,luce tum ípfa fruitur, tumcircunftanribus íllucefcít: jainremíhi lupo praítantíor uidetur:qui etíamíi íd temporís quod appellat Homerus lycóphos "ucem naturae munere oculis perceptam habet,tamen fibi folí, non uícinis, lucet. Amphilycen exor - tum ínterpretatur T'heon:quía Soli dedícetur lupus, quía fit pvd àxuc,íd elt uifus praeacuti, fícut lors "ginqua fpectat Sol, Czlíus, . 4] Lupus famelícus per noctem uento aduerfo , ecc odorem uel pec edij milíaris ínteruallum(hoc eft quantum à pedíte horze fpatío conficitur ) aut longius percipit, mpfíus. | , | | — «| Vlulando unus przcinit, X alij concfamant,Obfcurus, | Vlulant autem ín fame precipue, . Mlulatus luporum horrendus,Obfcurus. Lupum nonnulli canem fyluefirem effe díxerunt: quía forma ei canis,ululatustp con(imilís: fed latratu caret, Author de natutís rerum, Quod lupos latraa licarere dícítur , falfum eft, Albertus. Víulare propríum luporum eft , fed ad homínes quoque Itransfertur, V arro, Claudíanus ululitum etíam pro uagítu infantis dixít, AR lupus ipfe ululat,fren der agreftís aper, Author Phílomelz, Apparetíane uox ad imitationem foni facta,onomatopozíam uocant, Etalte Per noctemrefonatelupís ululantibus urbes, Vergili.Georg, Vlulare canum eft & furíarum,ínquit Seruíus, Videín Canen.c, EHiínc & Germani habent fuum bülen uel beulet, Galli eurler, Vlula etíam auís nocturna nomen à uoce habet, dicta & v6 oAeAv(av (inquit Seruius) quod eft ululare & flere,eiri bubir/biru. Item noctua apud nos,eít: enle uel iil. BEtoasAvyay auís apud [irzcos,ut V arínus fcribit, OAeAv(ey quídem proprie eft flebili,miferabili & muliebriuoce exclamaa teunde dí&la etíam oAsAvyay Aríftoteli uox, quam ranz mares emíttunt , cumfoemínas ad coitum uocant;Giaza ololygínem reddiít. OMAwyieée, SehvG" usu loeurysis ngs ys, V arínustploratum & eíula XumLatíne dícas. Sedhac uoce de lupis Girzcínufquam utuntur, | Gevyri,dpvyuis, sivo ute ^, de uo fce lupor&:íte Vae &C deve» apud Pol.legímus, V ide ín Cane Hi. c. Ammoníus etí de diífferets - Wocit fcribens,in uocabulo ave, uov«oj lupis attrib uit.Qoves? vA«x[s Suid, Et rurfus Qovm, 70 doVouats - (Inter lupos przcipuam celerítatem fecundo generí,círcos uel harpages nominans , Oppíanus adícribit, BéZ'uy zp:ye, Philes delupo, Ariftoteles de leone:íd eft, pedetentim procedit ; nec admoa dum cutrít. | | : - | VoracífTimi & propemodum infaríabiles funt: pilos & offa deuorant; & integra rurfus aluo teddunt,Stumpfíus, Carníuorus eft (utcztera etíam quorum dentes ferrati)) & multafolída deuo, fat:quamobrem non pínguefcít,alimento non concocio ; (& frequenter banc cb caufam zgrotat:) femel faturatus abflínere uel tríduo poteft, Vorat potíus quam comedit carnes: & pauco utitur po» Author de nat.rerum, SC Albertus ex Ariflorele,quí hzc omnía non delupo;fed de leone fcribít; entur tamen plerag; etíam lupo congruere... Leones & lupi carnibus fartinimíum, abftínen is £übando£p tantiiper fe fouent,dü percoquát, Plutarch. In fame pracípue ficuitint (ut leones etía) 8 "quamuis dominuttítí,dum edunt nemíne amant,quínetíá afpiciinterimíndignantur, Exaturatus * 1 EC 720 De Quadrupedibus lupus (inquit Aelianus) longum témporísínteruallum ínedíam fert, atcp ei quidem uenter Tateyrs citur,língua tumefcitos obftruitur,et fímul utfamem multo cibo depulit, fimiliter occarrentibusar que agnus manfuetus exiftít,Necp uero unquam tum;nec homíní,nec befttjs ullis , ne fi quidem medium agmen íngredítur,ínfidias molitur, Poflea uero eí paulatímlíngua extenuatur,ac quam figuram redit, ítterumqt lupus exíftít.Eadem ex Aeliano Philes, | Leo etíam,Ariflot ftus & fame uacans,facilís mítísqg maíorem ín modum efl, « Lupí zeuíores funtuíciína no adrabíem díurna fame:unde fcríptum eft, V elociores eruntlupís uefpertínís, (Efaíze 1o.) &€ eius Iupí uefpere, (Sophon.s.) Obfcurí.Sed delupo uefpertíno fententíam meam expofui ín] capíteprímo, Quz anímalia cibicaufaímpuenent ac deuorent,dícam ín D, — Lupís peculígtegi terram quandam ín fame edere, Ariflot.Plíníus & Solínus, Albertus hoc lupos facere fcribi nutrimentícaufa,fed utíta pondere auctí facilius maiora quaedam anímalía que ínuaferínt deprímantiuocatur autem hoc terra genus ab eo elís,ab alijs Latíníus argilla, Cum equum (f uel bouem,ceruum,;equíceruum (alcen) uel alíud robufium anímalínuadere parat,hoc tena rz genere fe ingurgítat,mox oppletus ín facies eorum infilíens adhaeret: & pondere fatígata t profternít,& guttur arteríamq; morfu ínfíxís dentibus dílaníat;tum terra uomitu reddítayan profiratz carnibus faturatur:quod fi leuis effet,facílius excuteretur,Hxcille, ^ Lupus he edit nifi xegrotus:tunc enim guftat aliquíd herbae pro remedío & uomitatfícut facíunt canes, tus: Víde infraín mentione morborum eíus, Cum predamhabent & alía feobtulerit, feo inuadunt, quafi praefentís obliti, Albert.fed uidetur deceptus,quoníam Plin, & Solín. non lupo ceruarío hoc adícribüt, Ouod fupereft cibi defodíentes abfcondunt:díuídüt aute ex quiín uenationefuerínt: & fi quid fupereft alíos ululatu aduocát, Albertus: Apparet aute Ari uerba,quibus eadem leonibus attribuit (ut ín D. deleone recítauí)deprauatís etíam nonnullisadl pum tranftuliffe.Sedlupos praedam communícare etíam ípfe alibínegat,uide inp, [Exe tum aluí fíccum reddunt, & cum flatu, dq frequenter fuper fpínam albatn:) urína eís odora, tus, Vídetur autem hac etíam deprauata;non recte de lupo fcribere, INam Aríftoteles deleon crementum alüí (inquít) durum & arídum emiíttít;flatum etiam aluí acetrímum adit, GC ur uiter olentem, Cóueníre tamen etíam lupis non nego, Vrínamodoratam effe,íd eft bene o me míhí uerífímile fícexperíantur curiofí. € Ad promontorium Bubonícum innumeri thynni uerfantur,quorum maxími fimiliter foli & feparatím natant:alij more luporum bíní proficífcuntur,&c, Aelianus, ^ Quartumgeügil porum;aureum uocat Oppíanus,füb Síríoloca fubterranea fubit. €j Lupi eodem coeunt modo quo canes, Aríflot, | Auertuntur dum coeunt canes, lapíjplix in medíod coitu; ínuítitp etíam cohaerent, Aríflot, Coeuntlupítoto annonon amplíus ditti decím,(ut Arífloteles fcríbít;) Plínius,Solinus,Ifídorus, Coítlupus (ínquít Aríflot.) uno ttm tantum, parit ineunte aflate;fertur de eíus partu ad fabulam proxíme,lupos omnes intra didit díes parere:cuíus reí caufam profert fabulofe, quod Latonam oberrantem totídem díebt perboreis Delum deduxerínt fub fpecíe lupe, propter metum Iunonis,Sed an tempus hoc fit,nondum exploratum habemus, Fertur quídem fic uulgó , fed uerum míiníme effe uidetur uel illud ferunt,lupos femel ín uíta parere, Fac Aríftoteles. Lupos noftrí pet duodecim di&sgi á natalí Chrifti fupputant, coire tradunt,ídeo tum maxímefuribundos lupos tímenr, Vulllidii Cur lupz certoanní tempore omnes íntra duodecím díes paríant,caufam ínquírens Plutardittinl brode naturalibus problemate 58, Antípater,ínquít,ín libro de anímalibus, partum lupaspte adferít, cum glandiferz arbores florem abijcíunt quo guftato;uteri illarum referantur:cumeit píanon efl;partumín ipfo corpore emorí, necínlucem uenire pofle:praeterea regíones illasall non uaftarí,qua glandíum quercuumg feraces non funt, Quidam ad fabulam Latone referíit? utiíam ex Aríftotele retulí, Lupí,urfí,feones libídínis tempore acríus ín eos qui accefferínt, faul inter fe tamen mínus dímícant,quía nullum eorum gregale eft, Arífloteles, Lupus fert & pati canís,tum tempore,tum etíam foetus numero,Idem, Multífida,utcanís & lupus, & parua generís,ut mures,multa paríant,Idem, Cacos pariunt catulos canes, lupí;pantherzechóes, Alli EtalíbiQuadrupedum multifída,omnía caecos generant,poft palpebrz dehifcant,ut lupus; lupusceruaríus,&c, Multifida quz paríuntimperfecta,omnes multípara funt, earumqt tulos ínartículatos propemodum paríunt:fed omnía fere caecos, ut canís, lupus, lupus ceruaritii) Ariftot,utín Canerecítauíi, ^ Vulgarís quídam apud nos fermo eft,lupum nouem catulos get retex hís poftremum & ín fenecta genítum,canem efle, Aiunt autem ad aquam ab eo duci cati ut bibentes obferuet:& canis inflar lambentern reijcí, INuper à Rhaeto quodam audiui, catis porum ex latibulís auferrí ín Khetía círca calendas Vat) , feptem uel nouem aliquado exunap te.Idem aíebat uulgo ferrí,lupam prímo partu unícum eníti catulum,fecundo gemínos, & fic à ceps fingulatím catulo femper uno auctíorem fíerí partum ufqgy ad decem, índe fierilefcere. QU unt anímalía & quorum genus díuerfum quídem,fed natura non multum diftat,fí modo parmugl tudo fit, & tempora quent grauídtatíis;raro íd fít,(ed tamen fierí & ín canibus, & ín uulpibus? lupís certum eft, Aríflot. Lupicum caníbus coéuntín Cyrenenfíagro,Idem, Crocutas uelut& ne lupo& concepas , omnía dentíbus frangentes, ptínusQp deuorata confícientes uentre, Aet I[— MA — AIE — ZEE NENNEN —' m7 a — F E—- ZX—— — CC —L— ; P | 21 9141 * DeLupo. C.D. Lib. L. 7a tPlia, fed dectocutà füperíus dixi mox poft Hyenam:delupó canatío,et certiarío;id eft thóé; aftatím poft Lupum agam, Supra etíam in Canibus míxtís nonnulla attuli, '"hoes ferc ex hyze lupo nafcuntur, Helychius & Varínus, Ex lupo pardali(panthera)thóes gígnuntur, Oppías gs, Fyenauidetürcompofitaexlupo OC uulpe, Albertus, — ——— 279 4| Viuunt X leones & lupi permultos annos, X dentibus ín fenecta male afficiuntur , trà ut alís indo per aetatem edentulifiant, Albertus, Senes lupífacile capiuntur: accedunt ením ad domos, periculum fe przcípitant, quafi uite faftídientes.)funt enim longze uítz, & dentes tandem amit Idem, Ariftoteles eadem fere non de lupo, fed deleone príuatím fcribit, jJ Herbas lupus nífí ius non edít:tunc enim remedij caufa alíquíd herba edít uomítà ficut canes, Albertus. Lupus proremedijs edunt gramen, & herbam frumentí,& rapefta(rapifirum , beberíd») qua: uomítü ocant, Niphus, Vifcera habent infirma: & cumlaborantex eis, herbas comedunt,dracontium cipue ad acuendos dentes, Albertus: íineptiffime quídem,quorfum ením dentes acuuntur ubí uí dolent? Ariftoteles nihil tale de lupo,de urfo autem, Aíunt(ínquít) latebram egreíffum , prímá m arum dictam(dracontíum alíquandoreddunt Arabes:cui quídem proximum eft tum alíás, irib.)guftare,utinteftína laxetar & hiet,Et rurfus, Solent urfi herbá arum comedere cume lati egrediuntur, lígnum etíam manducant,quafi dentíant;Locus eft de hift, anim.9.6.in quo reda o Albertus & hunc errorem & alios committit, Auícennz putó rídiculos ínterpretes fecutus, bus & lupís fimiliter accídunt quidam morbí,rabíes fcilicet; f(ynanche,& podagra, Albertus ex ot.de híft.aním,8, 23. fed Ariftoteles eo ín loco de canibus tantum;nihil de lupís (cribit;fierí taa oteft;utijfdem morbis etlupus,tanquá fylueflrís canís,tentetur. Aldib alambat , lupus furíos etus gloffographus ín Auicennam, Cartera anímalía(prater canem)utlupi,uulpes,S&c, íncur abiem potíus zcftate quàm hyeme,Ponzettus, Cerebrumlupí & canís,euidentíus quam alíos anímalium,crefcentem ac decrefcentem Luná fequítur, Albertus, Hac fortaffis caufa etíam cur hac anímalía pracípue rabíant, De remedijs ad lupi rabidí moríum capite feptimo m, i and » ; D, Lupi generofi(4yv£o,non fywar,id eft nobiles ut leones)feroces & infidiofi (unt, Ariftot. Pere petuo ferí,Idem: Albertus tamen cícurari pofTe fcríbit;ut pluribus dicamiínfra, Audaces & dolofí, erus, Luporum rapax eftnatura & ignobílís:nam ubí caulas íntrauerunt, non folum interfí- tquod fatís eft ad uentrem,fed totum gregém paffim iugulant,Plíníus fi bene memini, V idc ín« quomodo eraffentur ín oues, In fame eos przcipue (xuire,faturatos ferc innoxíos efTe , ut leos etíam,pracedentí capíte dixí, Lupus cíbo fatur;non lupus fed agnus uideri poteft, uel ínter me Sgreges;nec enim amplíus deglutire poteft:fed uenter ei X ligula iuxta tonfillas tument : mox cía oncodto íngenium lupinum redit,Philes, Lupam fceminamaliquimare fortíórem & audacios refe aíunt,quod falfum eft, Albertus, Breues lupiínter caeteros magis audaces funt, Idem, Leo alíquando debilitati timent & fugiunt demiífis aurículís fícut canis : & hoc faciunt etíam lup, "Albert, Aríftoteles ídem deleonibus tantumfcribít, ——— . — ^ — E "qj Lupos cum uel ín foueam decíderunt,uelaliter fe inclufos (entiunt(cóntrario quàm feles inge jio)omnino pauídos quafigp attonítos,& prae ftuporé innoxíos effe audío, Et ínItalía ante paucos osnon ,pcul Medíolano contícifTe,ut lupus fame cóactus ad uillam quandam uenerit, € íngrefz fücoenaculum ubí uillica cum pueris erat, exterrítam íllam pueris relictis foras fe proripuifTe, attraa lopoft fe hoftío ccenaculí.IVlox uillicum reuerfum,uxore demonfirante,lupum íi coenaculoliberís iefis placídum & obftupefactum ftantem deprehendíffe. Huicloconon poffum non adícribere irabilem híftoríam,quam ex claríffimo uiro luftíno Goblero nuper dídíci,cuius ex líterís ad me dà lerba funthaee: Exemplo Gefnere oftendam tibí,lupum terrefirem captum non fxuire ín homi, ; Fuít míhí propatruus,Míchael díctus, uenationi & auctipio míre dedítus , qui cum foffas alía quas in aerís fuís ex patrío more haberet pro capiendis ferís,altas íta ut nulla beftía quamlibet uíoa i3 lenta erumpere capta poffet:accídít ut una nocte, eadj Dominica, ttía animalíalonge díuerfenaturzé — unam eandemá ín fofTam caderent:mulier uícína príor,quz,ut poftea ipfamet retulit, fola decurres - nagrum fub uefperum betas rapasgj ínobfoníum fequentis díeíiftinc exportatura erat:deínde uul jpesitertió ac ultímó lupus capítur, Singuli fibi in foffa locum occupatum prímo tota nocie quíetí ob inent,& utuerifimile eft, fefe ínter íe mutuo metuunt, Lupus, quanquam animal ferocíus, neg; uul. pamtamen neq mulíerem attíngit ínuaditue, fed fua quali ín ftatione tímídus perfiftit, T'repidanti Ilerea mírum ín modum mulíeri níhil ab utraco beftía mali contígit,nífi quod ob metum ab illís ua » c9 8 fcalánactus,mulierem femimortuam humeris fuís extrahit & ín planícíem fitit, domumdQ des ' fert Quo facto fua illa famili domuit reddita, deinde per omnem uítam tríftior femper quam ante tomparebat, Tantum conftetnata erat illa nocte inter beflías lapfa mulíercula, Caeterum ad uenatü pradamq fuam propatruus redíens, míratur lupum; fuam beluam & uoracem; iiu inetía culofiffima tamen & uulpe capta,nocte tota abflínuiffe , Hactenus Goblerus , Eoo nuper ea hiftoriam peregríiium quendam eodem fere modo narrantem audiui; fed addebat prater mulíer lupum ac utilpem, monachum etíam eadem nocte íncídifie, ' | | b | Leonís híc moseft,ut tantundem feré ladat, quantum [efus eft ípfe,&€ unguibus quafíqy caftigettg homínem,atg íta dímittat:íd quod de lupo eríam fertur, Albert, ex Auícen, Tag lupus percufforem cognofcít, atep ex obferuato ínuadír, Cum iuxta Romam uenarer ín fyly ne meo ínuadente lupum, ab equo defcendéns gladio lupum uulnerautzquí ín me conuerfüg . batur mórdere , necalíum prater me: quod nififuiffem adíutus, non fine perículo euafiffen phus, Dicuntur ínter ferapínam aequa díuifione diuídere, Liber denaturísrerum, Plutarchi deleonibus fcribít,non delupis, xtate exhauftosa mínoribus natu ad prada communionem rí, Lupus noncommunícat predam ficutleo: fed potíus relíquías praedae fuz fodit ín terra nec rurfus efuríat, Albertus, — lífloríam de lupo, quí equarum ármentum ad fideiufforsps fe capto dímiffotp ftabulum agítauit,ut gratíam referret,ex Strabone recitauiín Equos. Fr | (| Lupi,utcunque rapax anímal,fcetus fuos amant: foemína partus cuftodít , mas pro catyly rum falute cíbos ad ipfam defert, Philofiratus ín uíta Apollonj, Cum fugiunt catulos fecum rünt,&c, hoc Aríftoreles urfís tribuít,nonlupís,ut obfcurí quidam ex eo cítant. o. | 4| A defertís locís ad habitata refugíentes lupi, tempeftatís acerbítatem fe horrere offendgyd Aclíanus, | | . «| Ferunt lupos ín magna armenta certaturos , uentrem explere terra: ut boconere gi non tarn facile excutíantur, l'extor; Víde fupra ubide cibo eorum egímus, Anímalía corn uadunt à tergo : Víde paulo poft quomodo boues ínuadant, Infidiantur gregi praci nubilo & nebulís obfciro, ut magís lateant, Cum fraudulenter íncedít lupus, lambít && facít pedes , ne ínceffus audíatur, Albertus, Cum inter folía íncedít , ne percipíatur ext lingua pedes fuos lambít,& fíc eoslubrícos ac humídos facit, Author de natur.rerum, Perj tranfíens , occulte ínfidíaturus ouibus, fi forte pede firepíitum fecerít, mox pedem quaff mordet, Idem, Lupí(ínquitín Hípparchíco Xenophon ) qua cufiode carent przdanturgliu quz funt ín occultís locís rapiunt: ac fí quís accurrat canís , fi ínferíor uideatur , lupus eum dit : fí fuperior , pecude, quamcunque tandem tulerít, interfecta recedít, Quod 1i etiam díum cuftodíamdp contempferínt, ítafe ipfi ínflruunt , ut alij cuftodes depellant, alij pecud& ant , atque ita fibi neceffaría parant , Hzc ille. — Círcumuentum ab hoftíbus ( Z/x9qvze: otl gendum e[gdjsvze ic? T8. idlimy y9edy, id eft eum quí hoftes fuos euaferít) & quí minimo ícfe à difcrimine exemerit , índícare uolentes , lupum píngunt amíffa extrema cauda: híctiir cum periclitatur capí à uenatoríbus, piloslextremamt& caudam abirjcít,Orus interprete IMe Lupi fluuios tranfmittentes , ne ui fluctuum atque impreffione funditus euertantur , ftabillt ac firmitudinem fibí e natura fua conflítuentes, ex undarum tempeftatibus fe feruant/ ll mína quze ttanfíri non poffunt, ad traijciendum facílía, hac machínatíone efficiunt: Caudii miram ínter fe mordícus tenentes , refiflunt ad perferendos fluctus , nulloty negotío tullll tranfnant, Aelianus, — [Ne ímpetu undarum abrípí poffint , mordícus alter alteríus ( quil przecedentís ) caudam prebendít, & feríatím traijcít, Phíles, "Tzetzes, Volaterranus, Abl porum íngenio AvxgB«c, id eft annus díctus üiídetur , quod díesín eo íta cohereant fucclltt mutua , alter alterum nexu fequens contínuo , ut de lupis fluuíos tranantibus fertur: nempetmgi fingulí apprehenfis morfu praenantíum caudis , una feríe tranfmíttant :alíquí tamen annumltil &um uolunt,quód 2vyates hoc efi obfcure & latenter pratereat, (uel celeríter, Suídas, cuitistii rationem non affert) Varínus; & Suídas fete fimiliter, Peculíariter tamen yeyóvG" &p«., hocellti cempeftas uel hyems eft ,lupos ítatranfmiíttere aít, In lupos hoc modo nantes Bíanorís epigut ma Anthologi 1. 35* | ] Eis BaSvy nAcro Neiley &zr ópovG^ d£uc édYzus Hying Aasutpyoy edt Avi ysAuys Ae py & oU Gto dY Vier i ovye d" QAO — Ay tzrogotun d'y uei m EGO", Maxea yedugaSn 5 Avnoie BuSéc iq Sows d* kvdba Nuyo puis 9updy curzodM exer Go aput, "Quomodo lupiapprehenfis mutuó caudís bouem elacu uel palude extrahant, ínferíus hotitt píte díc..-, «| Lupiamantur à pfittacis. | ! | " ». (| Apud Venetos duolucí monfirantur, alter Iunoní Aroíuz , alter Díanze Aetolíze dícatusti ce ín lucisferas íta manfuefcere fabulantur , utcerui lupís ageregentur,aduentantiumd bominma eas manus demulcentes patí,Strabo libro quínto, Secundum Maotídis paludís Conopíammtm patum,lupí quos n6àa domeftícís canibus differre dícas,cum pífcatoríbus ftudíofe uerfanturg BI fi marítímz prada partem fueríntaffecutí,cum hís uírís rem marítímam tractantibus, X pact bent, & tanij foedere deuíncíuntur:(& quacunp ceperínt íllí,cuftodiunt, Stephan.) fin nihil tona quuntur,eorum retíalacerant, & díftrabunt, & pro eo quód nihil dederunt, damnum retríbuumbP lanus & Stephanus, Volaterranus inepie uertít ín Canopo Mareotídis hoc fíerí: unde 1039 etíam deceptus eft, Aríftoteles lupum perpetuó ferum effe aít : Albertus (catulum adhuogt) rari poffe, & canísinftar ludere ; non tamen deponere odium ad uenatorem & agnos;! : DeLupo. D. Lib. L. 725 alíaminóra qua àlupísuorant. Lupi catulus ab homíne cítutarí, duci, demulceri & canís mo: ractarí fe patitur , omníno hómínum conuerfationi affuefcens : quod fi tamen folutus efceaut zdz aliquídinuenerít,íngenium lupínum,pdic & dííciplinam omnem oblíiuífcitur, Dum cibum tnemíniamícus eft; GC uel íntuentíbus ínterím fuccenfet,Stumpfius. | Vtcunque catulus man, at,feneícens tamen facile írrítatur, ut ufus etíam; & mínora anímalía cum poteft ínuadit,canes; anferes,anates,eallínas, Obfcur. | q| Tam leones quàm lupí, ut fertur , fi homo paríter & aliud anímal feofferant, ut penes ipfos fo fit , femper parcunt homíní, Albertus. Lupí fenefcentes facile capiuntur : ad uíllas ením dunr, & ín perículumfe przcípitant quafi faftídío quodam uítze: díu ením uiuunt, & ín fenes entes amíttunt, Albertus; Atquí Ariftoteles hzc leoní non lupo tribut, Oppíanus fecundum usluporum (círcos G harpages uocat) hyeme ad oppida accedere fcríbíit, "T'am leo quám lu inquit Auguftín.Níphus)ín fenectute rura(uillas)petít, && homíaes ínuadít , potíffimum pues ros, (tefte etiam Alberto)quod illa tate íam imbecilles & dentibus fractis ( cetera animalia aut roz buíta aggredi aut uelocía perfequí non poffint.) Me quídem exíflente ín Auíano, lupus quídam malde fenex uenit ín rus, & puellam ínuafít, quam celeri prafidío líberauimus: & lupum ínterfez imus;quí etate & dentibus mírit ín modum laborabat, Haec Níphus, Lupihomiínem íllí potíus pe 1t, quí ínertes & unipeta quídam funt,quám qui uenatores , Aríftoteles €; Albertus, V enato« lupos (7 xvrsyeviz uocat Aríftoteles:nifimendum eft)intellígo,qui alacríores uelocioresép funt, imalía ageredí aut perfequí && cupíant& poflint , Vnípetasueró quí non gregatím, fed fo- fj íncedunt, atque ídeo fere ínertes & tardí funt, cum nullo aemulationís ftudio excítentur, aínertes & unípetas díxit pro uníca uoce Graeca povozeeee, | Lupum folítaríum Aratus uo iwnby dicit, fic sovvoMovzeín epigrammate legímus, Movióc,ve &yPi^, wovóAux G^, Suidas, De lupo r quod hominem non edat, nifi fortuito príus cadauer hominis guftárít: tunc enim íllectus hus z carnís dulcedíne , non dubitat hominem ínuadendo periclítari, Líber de naturís rerum, - Eupialiquando hemínes uorant,fed raro: ubí uero femel guftauerínt, impetu deínceps ín eos fe« untur propter carnís dulcedínem, Albertus, Hoslupos Galli appellantgaroulx , ut ín B.retuli, A upis perículum eft ín noflrís etíam regionibus, per hyemem prafertím ín multa níue íter faciene tibus, Quomodo fibi quifqueà lupis cauere, & obuios arcere poffit, docebimus infra hoc ipfo in capite. | | "Ioni. Á s M Canesfolíuagosfí deprehendant,interímunt & defodíunt, Albert, Nonnunquamcanis & "lupus aliqua focietate amica confoederantur , adeó ut & ipfi fures nocte paríter caulas íngredían- iur, Liber denatur,rerum,. «| Alcesiínuadunt lupi montaní circa INoruegiíam , ut ín earum híe loríadíctumeft, 4| Lupus afíno,tauro, &Cuulpi eft hoftís:cum ením carne ipfe alatur , boues in« ladít, &Cafinos, & uulpes, Arífloteles, Lupí círcumueniunt afinos, Plutarchus nullo negotío mprehendunt G-fnterímunt, Aelíanus. — Capras lupus captare folet, cuí opponímus canes fenfores, In fuillo pecore tamen funt qua fe uindicent, fues , uerres, maíales , fcrofz : prope enim hac aprís, quí ih fyluís Ízpe dentibus canes occiderunt, Quid dicam de pecore maiore? tum Ícíam mulcrum gregem cum pafceretur, eod ueniffet lupus , ultro mulos círcunfluxiffe; & ungulis cxzdendo eum occídííTe : GC tauros folere diuerfos atfiflere clunibus contínuaros , & ornibus facile propulfarelupos, Varro. Lupo etíam fus obfíifiere repugnare& poteft , Ariíftoz tes, Sus pugnat cum lupo, (inquit Albertus, ? & lupus íngeniofe pugnat cum fuibus, ace &edens fubító recedensiy & attentans morfum gutturís eius. INarrauit fané mihí quídam lu« m fe uídente , morfu comprehendiffe lignum trígínta uel quadragínta librarum ín fylua: X cum eo fe affuefeciffe tranfilire erandem eo ín loco arborís abícifTze truncum: tandem cum (a: tis perítus tranfiliendí fibi uíderetur, fe abícondifTe: & adueniente propter fatam illic auenani porca fylueftrí cum pluribus atate diífferentibus porcís , anniculis , bímís ; prorupiffe, apprehens 1o porco, qui zqualís pondere uídebatur lígno quo cum traníilire truncum dídicerat , ( faltu tetro truncum ferecepííIe ) & ínteremptum ibí porcum deuorafle : € paulo pofi cumreceffiffene apri, ipfum etíam abijffe, Hzc Albertus, — Vífum eft aliquando quód lupus frondes & ramulos j licís ore porrexít , ut capras hís frondíbus gaudentes inefcaret ac decíperet , Idem. | Lupus (í ín mínorem alíquam pecudem, ut fuem aut capram incíderít , aurícula comprehenfía fecum ab« ducit currendo :renítentí clunes cauda ferít, íta utmifera pecus ipfo etíam lupo ínterdum celes. rius currat: donec ad alíoslupos przdam expectantes peruenerit: ibi flatím dílaníatur momena 9, ut fepe nihil praeter inteftína relíquí fíat: recipit autem fe quifque cum parte preda feor. um alíquo , ubíeam folus auide uíx ex dímídio commanfam uorat, Michael Elerus.. Lupos ( de Itpís) aiunt cum fint nacti fues (ín accufandi cafu) trahere ufque ad aquam, quod dentes fers Uorem carnis ferre nequeant, Varro. — «| Cerui amiífís cornibus latent, & pafcuntur de no, Ge, quía lupos fugiunt, Vincentíus Bell. — € Ouíntum lupigenus , mínus extetís, pilís ríaía dis, leporibus maxime infidíatur, Oppíanus. — 4| Lupum grauíore pedis fonítu ouis fulta uo- Cat, Plutarchus, De lupo fertur quod cum ouem rapuerít ínfequente pafiore, dentibus eam non lzdat, ne motu fugam eíus retardet, Author de natur, rerum, Raptam ouem, cumaudit "Berfequentes , illafam portat , ne morfa & lafa fibi facíat curfus yu ; Albertus, 3 poi 2» 734 . Le uadrupedibus Quibus infidiansoulfe círcuít,canis fomn& et paftorís defídíam uel abfentíam explorans , Glof Lucam, WVbicaulas íntrauerunt , uelalías inciderunt ín greges ouíum , non folum ínterfi quod fatís eft ad uentrem,fed totum gregem,fi peflunt, paffim iugulant, Text, Albert, Omne duntantequam alíquam ad comedendum attingant ; Author de natur,rerum : nífí clamore sum, autalíter impediantur, Sunc & naturales quedam in lupí ouís&g mortuorum partibus pelle,fana, chordis) contraríetates (eu antípathiz , de quibus ínferíus dicam, — € Contra tay Tupusire, & fimul eumà fronte ideo adorírí non audet, quod & cornua extímeícat, € eorum bur mucronatum declínare ftudeat, Cuuamobrem prímum uelut recta uía contra eum p turus effet, pra fe gerít mínas, & illius oculís fefe crebro inculcat: deínde fe retorquens ín d infilít, & ueró acerríme ad eius pernícíem incumbít, atque cum natura aftutía fuam infír compenfans, ipfum expugnat, Aclíanus, Kee vebpoy id'àp r«Mdfa Toy dPsuty,. "Tác ye xuxas "ap Ssey&. Kc 7807 v leo Jy 720 878p &o7 (Exo — Aa caxrat gate Toy wvSorze d'exyva , Philes, Boue modo fe aduerfus lupos defendant, fuperius ex Varrone díxi, lam uerobouís ecrantem uíti | per infidias inuadunt, & arreptís naríbus trahunt, Iscontra fefe retrahít: & permulta interim gna editur dum illí bunc ui expugnare,híc refif'ere conatur, Cum autem hunctam pugnacite ! ferepugnare perfpícíunt, eum obnitentem remítunt, Is ex uí retrahendi fe, & contra eos ter fandi retro uer(usin dorfum fuum recidit, Lupi facto impetu,eíus uentrem lacerant, & difir exedunt , & conficiunt, Aelíanus. Etrurfus , Si bouí quí in profundam íncíderít paludem ínteruenerínt, extríníecus terrorem ei faciunt, eundemq perículí denuncíatione agitant , n £rapaludem eum permíttentes egredi. Quem diu multumqg poftquam ín paludís anguftias pulfum,& ín luto uolutatum fuffocarí coegerunt , maxíme omníum illorum ftrennuusinz iniliens, & mordicus bubulam caudam tenens , extra paludem ín terram ipfum trahere ager, tur: Símul & huíusalter caudam apprehendens, ipfum trahit, & fecundum tertius , & hunc ipfim quartus: hoc ídem ufquead poftremum qui extra aquam con (iftit, faciunt. Arque ad huncm extracto ín arídum boue lupí explentur & fatiantur, Hactenus Aelianus, Apollinis Ly plum Argís à Danao condítum eft, delato ei imperío proprer omen lupi qui taurum armenti dücqm ante moenía proftrauerat, Lupinatura ímmanes & crudeles ídeo exiftimandi funt, quod intuft ucrant, ad hunc modum mutuas fibi molíentes ínfídías . eos enim ferunt prímó ín orbem digi - agi, deinde excurrere, cum ex uertígíne currendí & caligíne corum alíquis lapfus fit , ín euni tí flratum cxteri omnes facto impetu ipfum laníant. Hoc quidem facere folent, cum uenatíonisf cultate deficiuntur:Ita enim prz fame omnía nugas putant,quemadmodum fceleratí homínesni non prz pecunia praeclare contemnunt, Aclíanus, [ln Tartaria aquilae quedam cícuratzü funt audaces,ut non dubítent magno impetu ín lupos ínfilíre, eostp ín tantum díuexare , utabli minibus fine labore & perículo capi poffint, Paulus Venetus. Prouerbium; Lupus aquilamdyg referam ín h, | [1n Italía credítur luporum uifus effe noxíus:uoceétp homíní,quem príores contemplentupil mere ad przfens,Pliníus, ltalíalupos habet,quí cum cateris fimiles non fint, homo que príüstili tint,contícefcít:& anticípatus obtutu nocentis,lícet clamandi uorum habeat, non habet uocisitli flerium , Solinus, Atquí caterí authores lupis fimpliciter non Italícís tantum hoc adfcribunt Solinus uideri poffit non recie accipere Plínij uerba, tanquam peculíares fint per Italíam lupihoc4 maleficio pradíti: ego potius poft uerbum credítur apud Plinium diíftínxerím , hoc fenfunl talía quoque ( que fuperftítíofis alioquí aut falfis per(uafionibus minus obnoxia fic ) credi, ullum luporum effe noxíum: non autem, luporum ín Italía uifum effe noxíum. Homo quemlipil prior uiderít,ut Plato refert,obmutefcit, & grauem uirium facturam facít , Ruellius : fin luputi homíne prius fuerít uifus, ipfe debilior redditur , utalius quidam addit tanquam fimiliter exi lita Platonís, Ruftici dicunt homínem uocem perdere , fí lupus cum príor uíderít;undefil - tacentí dícítur, Lupus ín fabula-eft, Viincentíus Bell, Vide ínfra ín h, ínter prouerbía, Lupi prímo homínem uíderít, uocem ei erípit , & eum tanquam uictor uocís ablarz defpicít fi aut fe przuifum fenferít, terociam deponit, & currerenequit, Ambrofius. Lupus fí te príor uídensti bí uocem abftulerit, folue amictum tuum, ut fermonem refoluas, Phyfiologus: fí homo foluetita mictum , audaciam recuperat , ut fertur , Albertus. Lupus cuius príor ueftígía profpexerissll nocere non poterít ; fed íi íllete ante notauerit , cauda fummam partem fi habueris tecumy) metu íter confícies, Sextus, ^ «[Oculum lupí erutum cum uídent quadrupedes domeftícasll ment & fugiunt, Ecfi quod animal ( mulíer, Rafis ) mínxerít fupra urínam lupi calídamytl concipíetunquam, Pythagoras, — «[ Cauda lupí fufpenfa ad prefepe boum, prohibet bouescy medere, Albertus € Rafis, fRumpitradítur equos qui ueftígía luporum fub equite fequantuf Pliníus, Sícafu equuslupí ueftigium conculcet,torpore comprehendítur : fí ítem lupi calcaneum equi quadrígam trahentes conculcent, fiftentur tanquam ij cum quadríga conglaciaffent, ex Aelíano: VideínEquo D. laaop d£ awyvp v8 &pBAvve Avxm, Ko dlQecop ófUy 2 c'Qugéy riri Phíes, Mulíerem qua abortum fecerít fignificantes Aegyptij, equam fcribunt quz: preíTerít: equa enim abortít, non modo fi lupum calcauerit, fed etíam fi ípfius ueftigi gerít, Orus, 9i calcauerit zofach, íd eft equus, ueftigium dorím, íd eft urfi (lege deeb;! gen m tafunt ad pedícules procreandos, Aríftot, Pilos habentium afínum tantum ímmunem pediículís. tredunt,& oues.Giignütur autem & ueftis genere, praecipue lanício ínteremptarum a lupis ouium; Pliníus.. Ouesálupo adefz fuauiorem habent carnem , uerum lana pedunculos generat , Zoroaa: ínGeopon,rg. Xezre A«Bop ex dlo&c Avxsarad Q^, Xavdsy m BeráU und leudie twqwd'vowe, Tere y glynauovsp «xol Qoiup, Pause eópereic us BaAny 78 lapdIo Philes,: V eftímentum de lana aníma: is;quod lupus comederit, factum, femper eft pedículofum, Albertus, Síquísinduat pellem ouis d: lupo íugulata fcabíe & prurítu uehemente contínuó affícíet, Pythagor. Cur oues alupís dilaniatz;: "amem quidem fuauíorem , lanam uero tabídam flaccidamd & pediculofam habeant, caufam ína: quírít Plutarchus in Sympofíacís 3.9. quem locum, quoníam is liber adhuc conuerfus Latíne non ré: "peritur,meis uerbís translatum apponam:Caro ígitur ouís à lupo adefx, dulcior fieri uídetur , quod dupus fuo morfir carnem flaccídam teneramQg(zwxéiav reddat, eft ením fpirítus lupi adeó calídus at gue igneus,ut offa etíam duríflima ín uentrículo (uo tabefacíat & líquet:atgy hanc ob caufam facilia: "usetiam putrefcere qua alupís tacta fuerint, Quoduero ad pedículorum ín lanís procreationem; oljcíat aliquís non tam ab eis generarí pediculos quam elící,per ínfitam ipfis quandam calídítatem: autexafperanda díuellended cutís facultate:inelTe(s yiv«dvz,lego :9yi9f Jaute uim lanís huiufmodi to (cilicet pecudís corpore a lupi morfu fpirituG , ad fuperficíem uícp & pilos alterato, Atqui uas 1ijsmodiís anímalía quae iugulantur(nímírum ppter díuerfos íngulationis modos)afficf;, argumento "üntuenatores & coqui, (aut lanij;)horum ením alíquos fcimus unico íctu anímalía proftrauífTe,íta. uticta(zviyyze, lego zw re)ftatím immota íacerent:alios ueró uíx multís tandem íctíbus confeci fe Etquod magis míreris, aliquos ex uulnere ferri talem in animante íugulata uítn relíquifTe,ut mox. putreíceret, X neg; uno dícíntegra duraret ; alíos uero non tardíus illis ínteremíffe , fed nullam ín "Jearnibus íugulatorum huiufmodi qualitatem relictam, & aliquandiu eas permanfiffe , Porro quód: uisquadam cum íugulantur aut moríuntur anímalía;ad pelles etam ; pilosqy & ungues pertíngat, ieHomerum quidem latuit,quí de pellibus & lorís fcribens;hís uerbís utíturiuac Bode ii lr pRhooz eít,lorum bouis per uím occifi, V alidior enim & tenacior pellís illorum eft animalium,que non . norbo eutfenectute, fed iugulata obíerínt, Contrà,qua morfu animalium íntereunt;íllis ungues nia: wgreícunt,defluunt pilí, & pelles marcídz flaccídz fiunt, Hucufgj Plutarchus, Si pellem ouis lupia me adponas,defiuer(abradetur)lana ouillz, Pythagoras, Aquilz penna fi uel una anferínís plurís (d coníungatur,confümet eas; & hoc fum expertus in pennis alíarum ; & forte fímilíter fít etíam : Jinalgs harum auíum pennis, Idem fieri dícítur inter píloslupi & lanam ouís,fed hoc non fum expers | us, Albertus. Sí ex lupína pelle confecerís tympanum,íd ínter. cztera pulfatum , folum refonabít; : ilentíbus caeteris utcund príus fonorís,Oppianus;mox addens,Kos qlitotor yop dic quiglway Avsy tépis : gae:unde tympana ílla quibus fonus adimitur lupini tympaní pulfu;ouilla praecipue intelligimus, "Zympanum magnum factum ex corío lupi, & pulfatum(in exercítu, R afisyfacit crepare alia tympaa : majAlbertus. Tympana decorijs luporum pulfata,ínfurdant(alía tympana) apud audíentes,R afis | "S Albertus:fed apud hunc mutilus eft locus, Odium ínter lupum & oues;omnibus eorum mébrís ipinhaeret;íta quod chorda de inteflínís ouitrm cum chordis de ínteftínis lupi fa&tís permixtz, non fos "mant, Albertus & Rafís cítans Aríftotelem,;apud quem egonihiltalereperio, $i tendatur chorda: 1de ínteftíníslupi cumouíum chordís,rumpíteas, X aufert omne temperamentum ab eís , Pythagoa '' ^ «| Coriumleonís ficoniungatur corio lüpi;depilatipfum,& fimiliter alía coria; Rafis & Alber : $. ((Cornixqua ínciderítín comefz àlupo reliquias carnís,moritur, Aelianus & Philes, 4 Lu : pus (cíllas bulbos cótíngens,refolutus fatífcít, I uel, zxihue 4€ QUAMIG elut e(a Avec Dhiles. Cepas : sereftescid eft fcíllas)fi calcauerít zebeth,íd eftJupus,grauatur crus eíus, Aefcula, Lupus contactu : delle conuellitur, (torpore capitur, Giíllius de leone hoc fcribensnefcío qudm recié: ) unde etíauula . pes ppter lupos latebrís fuís fcillas apponunt,Zoroaftres ín Geopon.rg, "'urtur(uulpes potíus , ut —amretuli)in nído fuo ponit folía fquillz,ne lupus pullos eius incurfet, Ambrofíus, — «| Pythochaa: "tistibícen,cum ad tibiam magna contentíone íncítatos numeros caneret,luporum ímpetum reprefi - iffe fertur, Aelianus, Audio noftra memoría in fyluaprope Bafileam uirum quendam cum tympa: lotranfij(Te:qui cum fequentem lupum lapídíbus ímpetens níhil proficeret, & fortuito laberetur ín : liía,tympano interím quod geftabat refonante,lupum exterrítum fugere anímaduertit:ítagy tympaa : nomox uehementer pulfato feram quàm longiffime fugientem abegít, Vrfos quidem tympaní fos: t "num fugere noftri affirmant. Horatíus ín fylua cantando lupum fugauit ut pfe de fe teftatur Cara - VENE fnínum 1.32,hís uerfibus; — | | Nang; me fylua lupus ín Sabína; ! y * - Dummeam cante Lalagen; € ultra Termínum curís uagor expeditus; 3 Fugiítínermem. Quale portentum neg; milítarís - Daunia(A pulíajín latis alít efcu'etís, INec [ubz tellus generat,leonum cM J Arida nutríx, Homínem perícula ex occulto immínentia timentem demóftratutd Acgyptijlupum ac lapídem píngunt:híc ením negià ferro fibi,neg;d uirga, fed à lapíde duntaxat met, Nimirum fi quís in eumlapidem coníecerit,derepente cenfiernata; & ubicung;lapís ei uulnus : E oe PP s 226 De Quadrupedibus inflixetít,ibí fuccrefcere folet pulfulare& uermes,Orus, Lupus ígnem metuít fimiliter ut leoramm obrem quíper hyemem X ínter níues iter facientes à lupis (ibí metuunt , duos filíces intra uefles(m calídi permaneano fecum geftant;& ficubilupus fe obtulerit , collifís illis pem excutiunt: Lus. uetó fcintíllis eraicantibus íta terretur , ut accedere utcutitp famelícus & homínem Ixdere mipigd aufit, Michael Herus, Audio etíamfonítu &ferrogladij percuffi,lupos fugati. Sí quem lupus díofus paulatím fequítur,fubfifiens fígnum alíquod medium ponat inter fe et lupum uídenteil ením illaqueatíonis metu fubfiftet, Albertus & Phyficlogus, Sunt quí míhí affirmarint, lupy uía ad homínem nonacceffurum,fl uírgam,autquíduis aliud poftfe traxerít: nam uíatoremg damapparente lupo,cum níhil aliud ad manum effet;peram fafcijs cruralibus allíeatam po xííTe, & abij(feillafum, Síquís corpus fuum íllinat feuo de renibus leonis,uel eiufdem fimo, xebít lupos, Aefculap, Lupus cutus prior ueftígía profpexerís , tibí nocere non poterít; fed ante notauerít, cauda fummam partem fi habueris tecum, fine metu íter confícies,Sextus, E * : . Draconis legem fuiffe reperío;ut quiTupam occiderit, talentum accipíat: qui lupum uetulgm duo, Lycoctoenos Apollo appellatus, hoc eft lupicida (ínquít Gyraldus) ex lege Athenísla | cauebatur , ut quí ín Attíca lupí catulum occideret , talento donaretur: quilupum ipfum, duobus quod Ariftophanis ínterpres fcribit, (& ex eo Varinus ín Ava.) Memínít Sophocles ín Eledigg Kiefych, eeciuxDQa yap 71 79d s uGANop Bjesis, Avxuy; Chorus ín Auíbus Aríflophapís, V bi íntety Lex erat olim ín Attíca Miox[ovéy,íd eft lupos occidere, &c,unde & Apollínem Axes &C Av appellanr.Plura de hís & fimilibus cognomínibus Apollinísdícamính, Quí lupum apud níenfes occidit, &yepd av m Os owl, Etymologus in rei, €T Vulpes & lupi (inquit Crefc fis 1e.31«) capiuntur quadam taíolaferrea, quz circa fe multos habet rampíones acutos; &f bent círcafe annulum prope fe ubi annexí uoluuntur,ad quem annectitur fruftum carnísjon occuttata preter carnem,ín terra firmata facent, Cum autem lupus carnem dentíbus captam annulus eleuat rampiones círca caput & collum lupi,qui cum fortius trahít & recedere nítítunlp tíus firíngítur & tenetur.Fíunt & alía taíolze quibus ín pedibus fiue cruribus,quelibet omninole ftiz capí poffunt,quae occultantur ín ítíneríbus quibus utuntur , quarum figura aut formanonif. oculata fíde íntelligí potefizquamobrem lectorem ad harum rerum artifices remíttímus , Hat fcentíenfis, Scoppa caffidem genus retís interpretatur, Italíce tagliolam. Harpago,lo rampir no,id eft uncus,ldem.Yaz AE, z«yic Avxup,id eft laqueus uel pedíca prolupís capiendis, Hefyc Varinus, | Haufepíed Gallíuocantínflrumentum quo capíuntur fupi,uulpes & meles. Cay ínrerdum lupus laqueo facto arte paftorís, cuí ut prímum caput ímpofuerít uel pedem ,dttine tur,Blondus, Ferz,& pracipuelupíi, foueíshoc modo capíuntur, Effodítur lata fouea inflaram puteí,& profunda ne pateat exítusxoperítur autem crate (cratís,eiri butt» rotunda, quae nontonm foucam fedfere totam operíat.Sub crate ín medío alligatur flanga (pertíca Jlongior crate &rotm da.ln medío ponítur uínctus anfer uel agnus: & paleis operítur uniuerfuslocus, Tum lupüsarfà rem autagnum arreptutus,ín foueam cadiítcum crate fübíto reuoluta,Pet, Crefcen, 16.55. Ettr eodem capíte aliud fouez genus defcribit, pro lupis,uulpibus,leporíbus &c. Crates qua tepi uca tion debet effe tam ualída,ut hominem uellapum fuftinere poffit:fed anferem tantum udlagl alligatum,fiue uíuum,fíue mortuum,cum gramine quo ínflernitur, Síclupus ad praedam uetitipl utià cum crate ín foueam eadít.Suntqui eaarte eratem componant, ut lupo delapfo ipfa rurfustt cum efca erígatur,ut plures etíam lupi aut alíze ferze quandoeqy capiantur.Oportet autem foueilin íufmodifteri in terra folída ACH Rd. fi talis non fít,fouez latera ligneistabulis munianur,nelt tz pedíbus fodiendo exitum fibifaciant,Innominatus. 4j Conflatluparíos (íd eff uenatoreslüp rum) carníbus tínctís ueneno lupos necare, Seruius ín Georg. Sed de ueneno luparío , aconitoil quam & fimilibus,dícam ín a.ítem de uenenatís medícamentís compofitís, Rhatiiamontibusllk pos capíunt machína cuiufdam dolo,trabibus aut flipítibus arborum quodam modo inter fec tís anpexadpfuni efca,quam cum attíngit lupus obruítur, fimiliter ut mures in domibus maíon primiíolent, Lupustranselutít carnes fere fine commanfu:quamobrem complures hamosi lís carníum concífis abíconduntthos lupis exponunt , quíbus íllí deuoratís moríüntur , Albe qj Vidimus quofdam ruftícos (ínquít Blondus) per urbem (Romam) deferentes pelles lupotuim, quos aiebant fe occídíffe puluere quodam folo ex herba quam cardi uarium appellabant: & eodtt mures necari affirmabát, Eft autéidem hic carduus quo canes necarí díximus, V idein Canecaplie tertio. Apocynonlupos,uulpes,& pantheras interímít,Diofcorídes:quadrapedes omnes , PI Us de hoc quog; multís egíínCane C, Sícyone Apollínis Lyczi templum eft,ínquít Paufaníasin Lo rinthíacíssnmam cum lupi ín greges ouium íta fubínde graflarentur , ut nullum cíues ex eis frudil capete poffent:deus,quocung; tandem modo elocutus,oraculo monuít,ut ubi arídum lígnum íatts ret,cortícem eíus detractum unà cum carnibus ferís proponerent;quo cortíce lupi guftato,flat ricrunt, Acid quídem lígnum ín Lycaí templo (itum fuit, fed quodatbotís genus effetid negr: níorum facerdotes,quorum talía explicare munus eft;nouerunt, Hzc ille, Perpaucae quídem. resuenenofz reperiuntur:herbaze uero complures : & fane ín prefentía praeter taxum ínter arl (quanquamíraxiní etíam ramenta &X (uniperiín potu quídatn ueneni uim habere rbun aM | | | at E Hl DeLupo. EF. Libl 2» | L1 bnfts euonymumetrbododaphnen, nulla noftri orbis uenenofa mihi in mentemuenitt, Bluitis red ufam,fi quis inquirat; ín fuccum quo planta aluntur reíecerím:;nam ille fi bonus ac bene temperaa it,altas magnas ftirpes alere poteft: (in praua qualitate aut uenenofa imbutus, non poteft ; ara. praefertim quae & copíófo & folído alimento egent;fed hoc vedo^yos, Blemmi(inquit Díopha Geoponícis 18.14. lunt maríni quídam pífcículi, quos nonnulli lycos , íd eft lupos appellant, posterrefires hunc ín modum uenantur. V bí uiuos huíufmodi pifces plurímos expifcatus fue . osín píla mórtarioue probe contundito, Poftea uero, ín monte,ín quo díuerfántur lupi , ma inprunam extruens , flante (cilícet uento , portíonem alíquam de dictis pifcículís ígní íníjcítog rem praeterea atqy ouillas carnes mínutim fcífIas,cum pifcibus commínutís confundens , relín» 156 difcedíto, Quippe ígne ipfo (rogo, zik evpé)grauem odorem sdente,lupiregíonis incolae es congregabuntur, Poftea autem carnibus, aut etíam folo nídore fruentes, uertigíne captí oba ient:quo tempore tu ceu ftupidos ac torpentes eos reperíens, iugulato. . Pífces quidam nigri enatíín Armeniareperíuntur: horum farínam ín ouium aut caprarum difcíffum fatus abdunt, (pefcam ad feras alliciendas obíjciant: ac cum eíufmodí quíppíam pardalís;leo,lupus guftarinr, inuo moríuntur,Aelíanus. C'uomodolupí & uulpes allícianturá uenatore catum mortuum [tfe trahente (noftrí uocant eitt bett$e) dixi ín Cato E. Sed & alium hícmodum adícribam ex lís uodam Giermaníco manufcrípto; Felem detracta pelle exenteratam in furno torrebis,& modi elle ínunges:tum ranunculos caudatos ( reffsEópf ) füpet pruna uftos conteres ,& felí infpera ic paratam felem poft te trahes ínter contígua fyluís arbufta,uel ubícung, lupos aut uulpes uet ciueris, Sic allectas && apparentes íam propíus feras , alter uenatíonis comes , fagitta aut bom jardaferiet. — | | | "n j «j Teucri & Myfi Thraces qui Afíam incolunt ueruta adlupos confíciendos apta geflabant, He vodotus. Lupíuulneratígregiluporum fe non ímmifcent: quía occíderentur ab eís timentibus des endí fanguine ipforum: quamobrem foli euntes uufneratí, fanguínem fuumlambunt,ne depre antur:quod ipfe expertus fum, Albertus, | Canibus capiuntur apri aclupí,fed auxilio uenatóa Tum;nam raro foli ad eos przfumunt accedete, nifi fint maflíni fortiffimi & audaces,Pettrus Crefceri lenfis. A caníbusuero comprehenduntur , quialupus ucrfutíor & fagacior cane eft , Blondus, - Canes quídam grandíores Gallis ceruarij dicuntur , quod cecuos tantum uenentur : hos etíam fufs ine leporaríorirm comprebendunt,ut & fuaríos lapatíostp,quietíam aprípetz & lupipetz dícé nt, Budeus,' In Ánglía preftantíflimos canes luparíos haberí audío, Lupus non admoduni ulácanibus fugit, nifí Molofli & mafiíni urgeznt, -IMillus, collare canum uenatícorum, faa ex €orío , contíxuméd clauis ferreís emínentibus aduerfum impetum luporum, Feftus, Lu» inquit Blondus, funeís retíbus funt decipieadí;quoníam omnis alía uenatio,prater éam quae rea Us fit, uana eft ínlupo, Parentur itaqueretía ualída ac dífienfa, ut uidebítur: nam quo tenía maa ' fuerínt, eo utiliora erunt : debentautem extenía alligari arboribus, uelalíjs retínaculís arte fa» dummodo fortí nexu contineantur, Plerííque ctíam partibus diligenter prategentur ramofís dibus, ne lupiadeuntes flatím íntelligant íníidías, Przterea utrinque iuxta retía fient quzdani cgíze ex ramís fyluarum, fimiles tectís autlatibulis ferarum,ín quibus latitentínfidíatores cum aa is haftilibus, ut lupos retibus íntrícatos ftatím confícíant: quod nífiíllico fecerínt ,ut incidere um, líberabunt fe à retibus lupíac díffugient, Cuuamobrem illi curabunt ut & celeriter & fortis | uentrem & tergoraluporum uerutís & íaculís perfodíant, Porro maxíma pars uenantíum , cuni ibus círcundabitloca ín quibus lupilatitant;&€ operam dabit utcanes fiue latrando tantum los etentí, fiue índufiría agitatione, lupos ita cohibeant neretrorfum euadant. Hoc etiatn obferuari ;ut cum longe diftantà retibuslupi, lentius agítentur: propínquíores ueró magno cum impetu tlamore uenantíum & canum , qui omnes tum dímíttendifunt, impellantur: fic ením pleríque - dícípíiuntur,EIecBlondus, Lupi & uulpes retía dentibus difcerpunturfi nó ítem, Plutarchus IiCaufís natural.38. ! i LAUS oXVr q[Pellibuslupínis potentes & nobiles índuuntur: parantur autem fic ut pars hírfuta foras fpes inuda íntroríum nec ullo quídem panno ílla índucífolet, Corio lupino, inquít Blondus,ueftí "untur nonnulli ad ítínera & uenationes:hac enímfe intectos non imbribus, non gelu aut uentís le^ üipoffeíntelligunt, zz,pellís lupina;autpotíus pileus (aseQeAeu)ex lupi uel íctídís,id eft mu licleruftíco pelle, Varínus. | | | — € A defertis locis ad habitata refugientes lupi; tempeftatís acerbitatem fehorrete oflendunt, A ee "anus, xXeudve,id eft tempeftatem fignificarlupus,cum folitaríus uadít && diutius ululat: aut cum m curans aratores & frígore coactus adrura accedítut propíus homínes calídíore loco uerfea Wat o. A&x(Q* cárzilgs eis ( hoc eft , ut ibi cubet, uelutillic infidietur , tanquam futurae mutationis cius, X includendorum propter eum pecorum, tempeftiue fibi de prada profpecturus,Scholíae S)hoc cum fit,tertio poft díe tempeftatem expecta, Aratus, -— Lupi caro,ut fyluefltríum omníum ferarum qua rapaces & carníuorz funt,apud honeftos fios Ies in cíbum non admittitur. Audio tamen ín Italia ab Infubríbuslupos quandoc edí.. Caro lupi dititieida;fortida,(icca,crafTa, Rafis &C Albertus : frígidíor carne canís , Lai Caro luporum a P 4 8 DeQuadrupedibu — (uel,ut Bellunenfis transfert, quorumuís anímalium rapacíum)mala eft, Auicentia. Etri fin nesluporum & habentium roftra & unguesiBellunenfís legít, Carnes animalíum rapacium, umrapacíum habentium roftra & ungues rapaces,aduncas) conferunt oculís & confirmant Laudantalíquicarnes luporum(anímalium rapacium;Bellunenfís) tanquam utíles flomach do,humído,X debili, A uicenna,Et mox,Carnemluporum & habentium (Bellunen.legít, an rapacium, X auíum habentíum, Xc.)roftra € ungues(aduncos)abhorret ftomachus, Et eaídem carneslaudat ad hemorrhoídes, Rapacíum omníum carnes declinant ad fíccítatem,; bilíim atram ín corporibus generat: peffimae autem funt lupínz & canina corrumpunt h 1 & animum, Rafís;fortaffís aute animtü(nifi deprauata fittranslatío)ab eis corrumpi fcribit, quia lancholíam & prauasímagínatíones generant,ut de bouína etíam & fimilibus Arabes fcri -Folupítríta, cum modícopiperís & cum melle defpumato confecta;affectuí colíco medetur, Albertus.Alía quedam deremedijs lupinz carnis,uíde ín c, (De Romulo & Remo,ítem Lyc & Parrhafío,quos lactelupino nutrítos ferunt, dícam ín B.d, | | «j "ig T i "m & G. Ad podagras magnificant uulpem decoctam utuam,donec offa tantum reftent;lupumueuigy oleo ceratímodo íncocum,Plíníus, — «| Delupíprada,íd eft de reliqutjs ueruecis , autcap cuíuslibet anímantís,quam comederit,carnem uel pellem,uel os,collíge & ferua: & quando iecur doluerít,índe cum tange,contínuó fanabítur, Marcellus, | «Pellis lupí(lupiculi,alíásl li)i geffetur ab eo quem canís rabidus momordít,non íncídet ín metum aque , Halí, Si co confiríngatur uenter laborantís colíca:& fi eger fzpíus ipfi corío ínfideat, prodeft; R afis &C AI Sí corium (ftercus,R afis)lupí ad coxam colici fufpendatur,alligatum filo lanae quam lupus mpi dit,opítulatur, Albertus:ego de excremento potíus acceperím: V ide infra, Lupíaut uulpís fiquís elaboret, & calceosgeftet,pedesnon dolebít,Galenus Euporift.gs.348. «| Sanguis! mixtus cum oleo(nucum,R afís)medetur fürditatí, Albertus. Sanguis & fímus lupi, iuuant .coaffedu,Obfcurus, €] Lupícarnem condítam & decoctam qui ederít,à daemonibus ud quz per phantafmata apparent,non tantum ínquietabítur, Sextus, Lupi caro cocta in cib pta;phantaftícos fanat, Aefculapius, Carneslupíediffe paríturís prodeft;aut fi íncipientibu rire fit íuxta qui ederít,adeó,ut etíam cotta illatas noxías ualeat,Eundem fuperueníre, perni eft,Plinius. Pluraderemedijs exearne lupi ín cibis fumpta,uide ín pracedentícapite, — lupi non mínorem efficacíam habet quàm canínus,Sext. & Aefcul, Adeps élupís illitus;inh rumpere opus eft, plurímum profícit,Plinius, Lupínumadipem recentíores quídam eum: medícamentis artícularíjs ad unguenta miífcent, lllitus uuluas mollit, Plíníus, Eodem fric los contra lippítudines pracipiunt,Idem, Adepsadib(íd eft lupi, fed Bellunenfis legítaldu urfi)fubtilíseft,Auícenna, «| Caputlupífupponito fub puluíno, & dormíet eger , Sexti dentes mobiles magnum remedíum eft ín luporum capítís cínere, Plíníus. Febres quacett numero redeunt,oculus lupi dexter falfus adalligatusqs fi credímus magis , arcet, Plíníus, . dexter lupí alligatus, febres difcutit,Sextus. Confricatus(infrícatus)& íllitus lupí oculus; mata extenuat, tollít ftigma,& línítur fi ante punctum(forte;punétus,nempe lupi oculus) V terís autem dextro lupioculo,fihomíníis dexter laborat:finifiro, fi finifter,Sextus, — €|Lx ter canínus dens,ín magnís habetur operibus,Plíníus, Fomínem quí Lunam fenferít (lun canini dentes adíb,id eft lupi,curant,Pythagoras, Denslupi gíngíuas infantum extenuat,q tesleuíus proueniant,Blondus.Et alibi; Infantum gíngius canís dente centeruntur, (leniter .cantut;)fed cítíus eís euocantur dentes (ínfrícto) dente lupíino. — «Qui per lupí guttur (a uocalem)biberít ín fynanche,certíffima falute euadiít,Ioan, Agrícolatqui fe hoc experimentum . gregio Auguftano medíco Adolpho Occone accepiffe fcríbít, — €jPulmo lupi coctus &ff & tritus cum pípere,ex lacte bubulo potus;utilís eft anhelofis,R afís & Albertus cítantes Ga .apudquem ego níhíl huiufmodi legere memini:pulmoniautem uulpís tum ípfe tum alij hant tatemadícribunt, — «| Lupicor fíarídum reponatur, perquam odoratum fíerí dícitur , Albert Scriptor denat.rerum. Sí crematum tritum bíbatur,epílepticum íuuat;dummodoáà libídi tum deinceps fe conferuet,Scríptor denat,. rerum, Inlíbro quodam manufcrípto Germanic camentum aduerfus comitialem huíufmodi reperio: V ífci quercíni uncíam unam, uífci depíi femís;mucronum de cornu ceruí fcobis drachmas duas , cordís lupíní drachmam , permífce mediícanientum arídum,quo ín díluculo femper utatur: przftantíus erít fi addas fcobem de &ocraneihumani, —[Heparlupíad remediorum ufum nonalíter quàm pulmo uulpís p & reponí debet,co modo quem ín Vulpeexplícabo, Heparlupí ín medícametum ex eupaton | patícum fpe índidí,nec tamen effectum przftantiorem, qui mentione quídem dignus fit, q eodem medícamento finelupi hepate parato, deprehendi, Galenus líbro ri, defimpl, Idemta bro 8.de compof.pharm.fec.locos;hepar lupi hepatícos tota fubftantia íuuare(non fecundum autalteram qualítatem)abunde fe expertum fcribit. Et fieri (ane poteft , ut cum díuerfis tempo hac à Galeno fcripta fínt , aliquíd eí uno tempore ínnotuerít quod non alío , ut annotauít AK Mundella epíftola 7. Díeat etíamaliquís hepatícum ex eupatorío medícamentum per fetam in gníter opitulari,utetíam egregío altero medicamento adiecto,níhil aut parum eius vicibus ; ? 88 | | | ^ uideat LJ d D b Jeatar:nec obftat tamen id pet fe efficaciter agere. Hís & fimilibus rationibus excüfari concilias offuntloci quos cítauimus Galení;ego interim remedijs tum alíjs tam long? petítis parum fido, diíecorís caufas lupíno iccínore nunquam equídem uti uelim,nífi forte czterís plurímís,ín quí etrationíis & experientíe plus eft,fruftra tentatís, Antidotus hepatíca nouem fpeciebus apud olaum Myrepfum,numero 164. recípítiecur Jupí:& mox alia 166.ex eopatorío ínferibitur;cuíta decur lupí nonaddítur, Archigenes apud Galenum líbro fexto de compof. fec, loc; hepar lua oris cruftas commendatubi Galenus hoc medicamétum probare fe poffe negat, quoniam com gm non habeat, Lupinum iecur (ínquít Galenus de comp.fec, loc. 8.8.) abüde expertí fimua atís affectus utile:ufus autem ipfius eft (ut cochlearum etíam quas Afclepiades ad eofdem af« slaudao fi eíus exacte triti drachma una detur cum uíno alíquo dulci,ut Therao,Cretico.Beni ením haec funt uifceri, ipfum nutrire potentía,S medía íuxta calidi & frígidioppofitionem: & talía pharmaca omníbus íntemperaturís conuenire uídentur,ur quz ex fubfítantíe propríeta mmoditatem de fe exhibent, Caeterum non obfcure febrícitantibus,praftat ex aqua calída , aut ís fimiltue fucco pharmacum prabere. Hc Galenus,& ex eo Rafis, Albertus, & alij, Eadem aleno defcrípfit Aetius ro.g.. Iecur lupi (inquitlVlarcellus empiricus capíte 22. quod ínfcribi^ d iecoris uítíayfublatum Luna decrefcente ín fumo ponitur,& cum ficcatum eft terítur:inde par ila tríta mí(cetur pulueri equís portionibus facto de fcenograco,lupíno & abfínthío & cofto, ita tx eo quod infe totum permíxtum fuerit,menfura coclearís cumulati detur ad díemnon febricis (ex uino mixto, fi febrícítabít ex aqua, íta ut per tríduum hoc medicamen ieíunus accípíat, & «dto bracbío in dextro latere uel femihora íaceat:índe díutíffimé deambulet, & tardiffime cibumi at& obferuet ut íllo triduo puriffimus & dígeftiffimus fit, & frigidam non bibat, neg falfum alí idautdulce manducet, Ecpauló poft,Potío faluberríma ad hepatícos,à Proclíano medico often. Fícatum (fic [tali hodíe uulgo iecur nomínant) lupí integrum folijs lauríínuolues, & íta ad Solem idlad ignem ficcabís,& ficcatum diligenter fublatís folijs in puluerem rediges:quem puluerem ín ua tulonitido feruabísatep ex eo coclearia duo, eum piperís granís decem trítís , adíecto melle optímo umato quantum fütlicíat , cum carcení cyatho, ín potione feíuno dabis,quam príus ferro cana í calefacies,& diligenter in mortarío permifcebis, fedentítp ín lecto dabis, ita ut accepta potione ütractis genibus hora integra ín dextro latere íaceat, X poftea uel una hora deambulet, Hzc (Mars lus.Auícenna líbro y. fumma a.tractatu y. defcribit medícamentum ad hepatís duritiem, quod ré opium;hyofcyamum,caftoreum; mytrham,crocum,fpicam,cordumeni, eupatoríum; hepar lua K cornu dextrum de cornibus capra aduftum;omnium partes zquales,excipiuntur melle, &c, prorfus eftcompofitio paftillide eupatorío apud Actuaríum de compofitíone medicamentor&, itlupi mifcetur fpeciebus eledtuarij quod dicítur oxifemea, & prodeft ad morbos hepatís, R afís num cítans:quamobrem pro oxifemea,lego de eupatorío. — Gugír (Gyrgyr, Albertus) philos usafferitomníum animalium hepata ad hepatís dolorem prodeffe,Rafis, locínerísdoloresre lupí fecur arídum ex mulfo,Plínius. Lupi íeeur denarij pondere ex uíni dulcis fextatrío exhibi n,ad íocinerís uítía bene facit,Galenus Euporífla.58. Tuflim iecur lupi ex uino tepido fanat, Plinius. Si quem tuffis intolerabilis uexat, de lupi iecore arído uel exufto,quanum uoluerit conte adiíjciatép uínum,mel,& aquam tepídam, atq; inde ad díem cyathum ieiunus bibat, íntra paucos ! dies míre fanabitur, Marcellus, Ad acutum morbum laterís,íecorís quaratur fibra lupint: adde co» flum, folium, píper,propína ex uíno diluto,Serenus. Pthificís medetur íecur lupi ex uíno,Plíníus, xlorem & ínflationem flomachi fanat iecur lupi,príus aqua coctum,mox arefactum & trítum, po. ig infperfum, Marcellus, Lupíhepar bydropem curat Platina, Puluerem ex eoín hydrope ci albo ín díes alíquot mane potum, ínter fecreta quzdam remedía reponunt nonnullí , Syluíus. uarum dolores íecur lupi (ín cíbo uel potu) mitígat;Plínius. Fellupínum eandem effíeacíam tquam canínum,Sextus & Aefculap, Fellupi (pondere dauic;Raf;) cumgrano moíchí míx: ,& femel ín príncipio menfis, femel ín medio, naribus adhibítum caducí,fuuat, (confert ei loco uaríj quod dicítur effehylete,) Albert, Fellupícum elaterio umbilico illigatum, aluum foluít; ius, Felcaprinum per (e condylomatís fedís medetur, lupínum ex uíno, Plíníus fibene memís €| Si edatur pars de uirga lupi in furnoaffa & incifa , ftatim excítat appetitum coitus , Rafiís & Albert. Delupígenitalí uídenonnihiletíiínuulpe. — € Siquis teítículit dextrum lupi (& cruena tmR af.) cum oleo mifceat, & mulíerí cumlana ad imponendum uuluz dederít , remouebít abea eundi defyderíum,etiamfi fcortum fuerit; .afis & Albertus. qJ Lupi excrementis círcumlinitocut m) fuffüfiones prodeft:cínere eorum cum Attíco melle inungi obícurítates, Solinus. Lupi fí« us díu perfríctus ad fummam leuitatem,cum melle miíxtus etíam ínunctíone adhibítus oculorum jpochyfin difcutit,& ad (ummam clarítudínem eos perducit fuffufione fíccata, Marcellus, Den "is mobiles confirmat luporum capítis cínís:certumtp eft ín excrementís eorum plerung ínueníri — ella:haec adalligata eundem effectum habent,Pliníus, | Lupínum ftercus (ínquít Galenus de fima "plicibus 19.48.) quídam colícís potandum dabat non tantum in ípiis paroxyfinís , fed etiam ín inter is. fiquidem phlegmone uiacarent.Q uorum ego quofdam uidi non amplíus ínuadi: & qui erant ali,non amplius íd grauiter paífos,fed nec poft paucum temporís, Aceípicbat att ille albídius po ius flercus,qualeubiolTa ederínt, folent excernere, Verum illud etíam in eo mírabar; quod uel ap; y DeLupo. O. Libl — 739 roseda lS 750 De Quadrupedibus.. penfum euidenter aliquoties iuuiffet, Itacy hic flercus capiebat qucd non decidiffet ín terra qued non eratinirentu difficile.Ea ením eft luporum natura, que canum , ut füfpenfo alteropofie ríórum crurum & meíant & cacent ín emíneti quopíam ex terra. Itacy in fpínís fxpe zflate lupínum reperítur,& frutícibus,uepríbus(alpoe lego EaaSpoae,id eft alnís)herbisQ procerio Inuenítur porro ínflercore íllorum & nonnihil offíum deuorati anímalis:quod uteffugit cor fionem, ità € concoctíoné:quod & ípfum cótundens ac conterens,bibendáü praebuit colicisg imo effet purítatís amans, mifcebat & falís quíppíaaut píperís,aut quíppía eufmodi: ut plurímt ex uino albo cófíftentíz renuís bibendi prebebat:ínterím uero etía ex aqua, Hoc aütflercoris patientis ínguinibus,lagónas Graecí uocant,applicandum effet; praecepit fufpendí ex uinculo &o ex lana; ed non qualibet : uerum multó praftabateam effe ouísa lupo laníatze , Quod fiegg adelfet, lorum tum quod cíngeret inguina , tum alterum quo ftercus contíneretur , pararí pray bat, At nos ín ollulam flercorís maxime fabae magnitudinem (uel ín ollulam cuius magnitude qua maxímze fabz;,alíquantulum ftercoris)iníecimus,eamtp experíundi eratía quibufdam ap mus, nec potuimus non mírarí,cum plurímos ípforum uiderémus adíutos:caterum ad ollul. ceu aures affiximus,per quas lortim tranfmítti poffet.Sed boc quidemobíter díctum effo, fiq uenietur qui fic füfpenfis fidem habere dígnabitur. Dico autem fic,ut fubftantía fít que fufpen non üioces barbarz, ut quídam facere praftígiatorum aflolent: quando & alías expertus fum ftantías, quz ín alijs affectibus fimiliter operarentur, Hucufey Galenus, Memínít ex Galeno Conílantínus ín libro de íncantatíone & (ufpenfione,fed locus eft deprauatus: item Aétíus ter pharmaca ad colícos; & Auícenna decímafexta tertij,tract. 4,ca, 14. Stercus lupi ctt uín fubtili coctá (potumutiliffimt eft colícís;& fertur fi coria (ftercus legendi, ut etíam R afis habe per coxam colícifu(pendatur & cum filolanz à lupo laníatz,ligetur,prodeffe , Albertus & Lupiftercus, dummodo non ín terra inuentum,fed fupra fuftem,aut fupra aftulas, aut fupraf collíges & feruabís:& cumopus fuerít laborantí colíco allígabís ad brachíum,uel ad collum autín cupro, aut ín auro clufum, lícioG fufpenfum: fed príus ex ipfo ftercore pufillum íguo aqua calida bibendum dabis,míre celeríter&g fubueníes, Marcellus, Etrurfus, Ad coli doloremm quires fímum lupi,& offa qua ibídem ínuenerís contundes,& puluerem ex hís facíes, C ín aquafii gídaieíunobíbendum dabís. Qua in excrementíslupí inueniuntur offa, fi terram non attig colo medentur, adallígata brachío,Plíníus, "Talus leporis ín fimo lupirepertus quantum pre coli dolorem alligatus,in lepore díxí ex Marcello:fed merzefunt nugz, Fímusalbi(albus)luplügli curat,Hali, Inteftínum magnum lupi uíncit crucíatus colícos,ut & fimus eíufdem,Blond, - €| Lupi dentes ínzquales funt,quamobrem morfus eorum uehementer obeft, Ifidorus, Tun rabídus fuo morfu idem perículum adfert quod canís rabídus , Albertus & Bertrutíus. Eiufitn (ententía fuít Ageregator,quí uno título remedía tum ad canístum adlupi morfus compledlty INos ea copíoferecenfuimus ín Cane, Vulnera ex moríülupi & unguibus, perículofafun ab eís faníés per lígamenta etíam & fpongías:curantur autem non aliter quàm caníni morf fiologus:fed Ariftoteles hec deleonefcríbit, non delupo. "Trítoallio defrício curatur ínlx biofz canís uellupi morfus:quí tamen & ípfe impofíto uulnerí uetere falfamento,eque benef Columella, Gentiíanz drachma dux euíno pota remedío funt contra morfus canís rabíofílm níum luporum(rapacium;uel morfu & unguibus laniantíum beftíarum,) Auicenna, H, à Lupus,quódnomenuenit ex Grecolycos,apud maiores communis eratgenerís Fe pos quídam uocatos dícunt quafi leopos;eo quod quafileoni ín pedibus fit íllis uirtus:unde quíd pede prefferínt,non uíuít,Ifidorus. Ave i$ 7? Aviue id eftáluce prímaappellatos quid: tant:quía hz ferz maxímeíd tempus aptum rapíendo pecori obferuant,quod antelucanur &urnam famem ad paftum flabulis expellítur,Macrobíus i, 17..— Avxazva, lupa, V'arínusi d'us, Irpíní appellati nomíne lupi,quem írpum dícuntSamniítes:eum enim ducem fecuti a cupauere,Feftus, Kvwíze, lupus, V arínus,Sed uíde ne legendum fít A4Vi6s pro AvxG*: nam etíam, & laxe, &C Lraxoy, M Vioc expontütur; nímíruma colore cnecí feminis candídi:alij rufum? fübcroceum( leexi(orz))interpretantur;ab eiufdem fcilícetflorís colore, 0A19/, Avi, Hefychiuso e píapud ueteres dícuntur etíam vvxzdywol luudts id eft canes nocturni, Hefychius & V arinus, MI aper fylueftris lupus folíitarius,Suíd.Cyríltus apud Ofee prophetam ínterpretatur afínum, —— q Epítheta, Hísubícung authorisnomen non addetur, ínter Textorís Epitheta reperítilüth dumeft. Acres, HoratiusEpod, Agreftís, Appulí,Horatío, Afper, Ouid, 1, Metam, Audaces,Gratius,| Auídus, Ouidiusi Tríft.. Auidus, Verg; Aen, «[ Canus,Ouiíd.7 Carníuorus, Cautus, Celer, CruentusStatíus y, Theb, Cupídus cruoris, [ Degenen P rus, «Edax, Efuríens, Expugnator pecoris, ([Famefcens. Ferus, Fuluus, Ouid. m9» tam, «[leíunus, Immitís, Improbus. Indomítus, Infefiis, Infeftus pecori, Hora. Epod. CI Faft, Infrendes, Infatíabilis,Ouíd.ín Ibín, In(idíator. IMartíales, Horat.:,Car, Martius, teres eum ín tutela Martís effefínxerunt. IMoefius, IMontaní,Oüidiusepifiocla 1. — 4[ INoctumi (Prado. Procerí, Horat, a, Serm, qJRabídi, Rabíofus, Rapaces; Horat, Epod, Kap! Raptor, Rauus, €[|Sxuus. Sarcínofus, Sanguíneus. Sanguinolentus. Spumiget, DeLupo. H.a Libl — zst XMaleriuss.Argonaut. 4j Trepídans. Trifiis. Triftlelupus tabulis, Vergil.z, Aeg, "rus, 4p Vee hémens,Horat.s.epifl, Vlulans, Votax, 4[Lupzepítheta, Foeda, Immanís. Inhumana,Pro pe t.4.Eleg. Martia, Obícena, Olída, Iapída,Ouid.s.de Arte, I&aua, Horat, $ Carm. Ros mulea, Spurca, Trux. Volíca, e | «Greca, Aljewzrse (id eft àyonwzdc) seuqeufs Avia:e, V arínus ex epígrammate, Apu celpup 7& guiuomtonpp &ovrxrüow,Oppíanus, Asqomosd'vezvrac ldem . — Aveueleilo GE e «ix salone, onmi" y,rapypod'us, Oppianus. KQM'aMoi, ín epigrammate, Actu apo, Bíanor in epigrammate, MyAsqa Oppíanus,. muwzseuóe, Portwimy tto ciczroMaip óMertie, OAsoQpup , Voludlez£, (&€ vroxuoe, uide infra ín b,) Y. eese Philes, Quasue, Lycophron, | | | «Lupa promeretrícejponítur, propter atrarítíam,rapacitatem & euopeyisv, Lupula,meretticula; uleio.A lupo facta meretrícum nomína Graca (Lyce,Lycorís, & Lycznís) ínfra poniínter proz Deuortunt mores uírgíni longe ac lupa,íd eft meretríci, Plautus Epid, Romulum & Remum uínonàlupafera,fed à meretrice nutrítos aíunt:qua de re Plutarchus ín Romuli uíta ; Sunt quí antnutrícís nomen ambíeuitate fabulz locum dedifTe:znam & feras & meretríces communi uoca olupasuocamus:íta Fauftuli uxori, profirato patloribus corpore ,lupae cognome effe addítum, i Laurentía ante nuncupata effet. Hínc luparí (Nonius ex Turpílioypro fcortaríz & lupanar uel anaríum pro habitatíone meretrícum;& lupanaris adiectíuum,(Calepino,) deríuantur, 4[Cas e uobis à pfeudoprophetis, quí uení&t ad uos ín ueftítur ouium, fed íntrínfecus funt lupíirapaces, qudle eie Avo: Gore, Chriftus Matthei 7. (Harpages peculíariter Iuporumgenus efle Oppían, et,ut ín B ,retulí.)Lupí recie intelliguntur haretící, callídi uídelícetfraude, fortes dífputatíone, deles occífíone: V nde apoftolus ad Ephefíos,Intrabuntlupí rapaces ad uos,Gloffà ín Acta, INos uod íngrefluri (int poft difceffum meum lupí graues (Sees) in uos,non parcentes gregí , Paua Adorumaoe. Luposíerrulas uocamus manubríatas, agreftium ufibus accommodas, Calíus; tur hac fignifícatione alicubi Palladius : bant[agen : dícig nimirum propter dentes ínzquales les lupínifunt,quibus exafperantur:ut & lupi in frenis, 4| Ad dolorem capitis lupínum: Suile fimum comburíto,& cínerem melli admifceto,caputt rafum inungíto ; ac fuper braficz folía o,Galenus de parabilib,s.385. €«|Lupum appellanculeus non ualde diffimile illi, quod fornícem noli metangere nomínant: nifí quod non faciem, ficuti illud, fed inferiores parces,prací pue aus crura inteftat:celerríme depafcens,& quafi lupus famelícus, proxímas fibi carnes exedés:quod ubío procul de genere eft phagedaenzc,a magis exufta cantum materia factum,& propterea uelor obambulans,Manardus, Lupus quomodo diífferatà cancro & malo quod uocant nolí me tana e, docet Czlíus 50,14. Giermaní lupum uocant, interteígínem ín fede ex attrítíone ortam,ut equi tibus folet.Hiuíus remedium ex felle bubulo, & carlína chelidonía Gg fuccís permixtís & pro em plafiro impofitís,ín Bouefcrípfí, € Eft & lupus ínter fidera, cuiftella affignantur nouendecim,xta: iePtolemzi in libra & fcorpio refides,nunc ín (corpio tantum uifüntur,Kuellius, avi Ttoac, 7» vl qx» , Vatínus:de fidere íntelligo. Luparijjuenatoresluporum,Seruío. €|Lupiuellupatituntfre hi alperrímí, dicti à lupínis dentibus qui ínzquales funt, Vídeín BEquou,e, IMihíquídem non ram grum alíquod freni genus afperíorís uidetur,quám cuíufuís frení ferrum quod orí ínferitur, lua isautlupatum recie díci, (aut certe utrocj modo accípí.)hoc Graci sj uocant pro quo Camera isapud Xenophontemlupos uerterefolet | INícandri Scholíafteslycon efle aít ferrum babenz: Ih qv voi yeduvoic eid nexop, Hefych. & V arín.INoflri uocant 9a gebifi Itali morfum frení. Frení genus Gracilycon nomínant,Calius : & fierí poteft, ut idem conijcit;ab eolycofpadas equos poríus dicí, "dlacres fcilicet & ferociores,quám qui alupo demorfi fint: (ofencením aníimoft equilupos & frenum moríu quandog corripere & attrabere, — «| Lupus , ínflrumentumaduncum quouafa qua in pue teum forte ceciderunt,extrahunt: ídem harpax Graco uocabulo &€ harpago ( Cirzce &»xys , nora pago) nomínatur.In alios Iupi fuperne ferrei íníecti,ut ín perículo effent, ne fufpenftin murum. raberentur,Liuíus 8. bellí Punici. Edec infirumenta uocantur etíam on?grí,coruí, & manustere ,utín Onagro docui, Lupus, quí & canícula, ferreus harpax, quo fi quid ín puteum decidit bitur & extrahitur, l(ídorus, Lycos etíam , íd eft , lupus uocatur fufcina , qua caro ollis exímís alio nomíne xeed)ee, c0: yy, X üfaustio, det ením eximere eft, Pollux. Actuspeway , Wee Aio, tQpivz OG" Gezrtya, Helychíus &&€ Varinus, Ego A«vspewoy uocem corruptam effecenfeo , Causis gendum ex Polluce:quanquam BExusue quidem fuo loco apud eofdem HQ pat exponítur, V idea ir & aliud uafis genus ZZausae exiflimatum V aríno,quafi «vswe ab ae eeuttnam poft hec uerba feor m fubijcít, «c ZFavsig,xeeeyox, Etymologus eandem ocíginem facit, X interpretatur ex4U9- 7: apud Befchylum, | Agvrys,Eusug, lego 2z«usze) ut ysuspoy:eft autem inftrumentum habens cyxivsc id eft una tínos fiue uncos, quo cadí in puteos delapít extrahuntur: Buripídes lycon nomínat, Hefychíus & Marínus, Creagran & harpagem & lycon appellari (cribit Paufanías,Caclus,. Et alibiSunt & in ellíafibus harpagz;,ab Agrippa excogitatz,capiendís oblaqueandistp nauibus, Ea uero funtcubf tum quíncp lígna,ferro círcumplexa,fibulascp ab capite utrogi pratíxas contínentia, uni falx fere uruata inhzret alteri funes deftínantur plurimi, falces machinis attrahentes , ubi in tendículam: (dit hoflíca nauis: cuí íntercípienda machínule prafto & altera eft:coraca uocant;id eff corum, - arpagones (ínquit Plíníus) Anacharfis excogíta uít prímus,ctmanusPerícles Athenienfisiauciot mor Wut QM WNUECTTUEE M. dom "wm la 732... DeQuadrupedibus nobis eft ín V fris illuftribus Nepos Cornelius, hifce ufum ex Romanis primtrm fmperatorem Dt líum,Hecc Cxlíus,| Lupinus,adiectíuum Qtrem ínauratum ín Capitolio paruum arg lactentemhy beribus lupínis ínhiantem fuiffe meminiftis, Cícero ín Catil. Galea lupina, Propertíus. | *ud |. (jAriltophanes ín Vefpís fycophantas appellat lupos, "'heomneftus ín Hippíatricis cap.ay, ligatura uel nodí quoddam genuslupum tiocat, hís uerbís : rà dE dip vroieiy Bobyoy Y n NS uduyA hi gd eé'uéay:item A bfyrtus capite 7 4.quod eft de fracturis, | Avi, uve T vea, Hefychi Varinus;uocem quidem wevelatei ín Lexicis non reperíotfed fufpicor peffulum fienificare;que ratur & offirmatur íanua promoto,& retracto aperítur:(eirs rigel) uel ferrum ín fera mobile; Clauírétrahítur ut aperíamus , eitz sud : quod Latíneetíam peffulum uocant, Claue peffulisf Cla pandit fores, A pulefus.Subdíra claue peflulos reduco,Idem,.lItali uulgo cadenatium uoc lepínus. Idem peffulum dicí putat quafi paruum pedem:uel quód ne pefTundetur hoftíum afi lec & annecti:ego uero áfigura fic didum confjcío, qualis fcilícet pefforum(rsosse Graecí uoc Diofcorídes)medícinalium eftjnempe oblonga, fiue cylíndri fíue coní (pecie: nifi quisa paffa corui deríuare malit. Obíces funt peffulí ferreí;Feftus. Aliqui peffulum Graece voy Mp & som uel ng272ye nominat Kezez»f quidem V aríno palus eft quí ín aqua defíeítur, noflrís ein. [dw INos ínftrumentum alíud ferreum autlígneum , quo depreffo íanua aperitur , & íterum dell clauditur, lapfu uocamus etn fallen;hoc etíam Latine quídam peffulum interpretatur, Am uídetur & peweleAe7oy díci apud Aríftophanem ín Acharnenfibus,a(G- QUAM G^, zrinioSp, f Awdjoideldtr sg ser y otf psuay, qu & d'é vo Ais PW nga QUAS rop Aeiydy:forte quod inftar pefful guam exertà ec 29 74) ots sop ó dap ezrvrevgu, — | Nuxdjuvoi luodtr, oi A01 wie d id G^ aod guutuxeir, Flefy chius & V arínus. 4| Auxiawoc s ah eysate JToviouby TjooyMa pies dt ovo, avad(g 2G, Hefychius & Varínustín Lexico Gracolatíno quídam ínterpretatur trochleam fuculi tem, & que folum foramen habeat, — | Aex9e,Aviuey Avi oy, 7v BAioy oi de Aux guy, (Forte Av idem bís Íctíbatur,)Hefychíus & V arínus:uídetur autem hzc nomína à recentíoribus Gra à liga Latínorum,qua paruum cochleare eft, à lingendo forte dícta;nam aliquí língulam uci potius forma diminutiua alingua,cuíus fpeciemrefert, — € Aviud ae, quafi lupulí;luporu li, apud Pollucem:dicuntur & fcylaces communíorí uocabulo,Pollux, Auxtelse rectus fingula diminuríuz,fed patronymíca forma eft, Varínus ín A«yoce, Gallilouueteaux nomínant, va, perdo,corrumpo,laníotínde zpéBaza AAvxe pue m ias , Hefychíus & V arinus, && Ba: annus uocatur,quod avyekwe,id eft latenter & obfcure praetereat(fic enim tempus elabí Íychíus ex Scholijs ín Odyffez E.) V el quod díes anní contínua feríe pergunt, ut lupí cum traíjciunt;fertur ením íllos,cum rapídus aliquís fluuíus trafjcíendus eft,caudis mutuo mord prehenfis tranare,(ut ín D expofui) V arínus & Suídas, AvxgBae, quivzec t a aeeyeios Bakvey, "ec Bawwey,o 65 avo eva: vj «d iAet, Suidas, Lycobanta(melíus lycabanta)íccirco annum nominat xiftimanr,quod erga lupum Sol amorem habeat, &c, Aelianus,ut ín h.dícam,Macrobíus lyclbinü interpretatur op ag 7 Axis BouvouRoy soit useyespwoy , quod Lycus, íd eft Sol, tranfitu fuo eummli (ur, AviooSus aut Avxsyyersy Flomerus Solem uocat,quod lucem díluculo, uel quód lycabantipu c eneret, hoc eftannum,quem coficit Sol fuo pet x t1.fígna Z:odíaci curfu, Giyrald, | avpos, 6 quiz Toc, c uertQooie TW Auxup 7T Boavévroy vl sgav, V atín, ego Aves malim, AvxgBewzr uoc quafilygabanta, ze wert Avyns Bazve Idem ín uoce Avysaiciinterpretatur autem Avysy noctem 4cnebras,Avydy obfcurum, — 4 AVNSQUE, 7lvis 70 o'revoy Aeysem,oiop ( V arínus addít Avyauy uAMoy qd, Lic Ao" zritod To Ava Tli ir ynv)ut fonet lucem folutam; (quafi dilutam,non met; tempus ex luce & tenebrís permíxtum,per translationem à pilís lupinís,qui interiore fui pai cuti contígua eft , albícant;exteríore nígrícant, Etymologus, Varinus & Euftathíus apud C V ide etiam infra in Lyceo A pollíneính.& fupra ín c.de uifulupi, Avus, To a9) rb ail efitmawtina lux,crepufculum;)Suídas.Euftathíus quidem in Ilíad, s. Avxsp lucem matutíná tatur,unde déríuetur Aviegue: ítem umbram , unde vU &uQ)AvX& dicatur, Terms vos dj Q)AVId, mane, Oppíanus;hinc & sacys,exewu, niic; quin & lupi canes nocturni uocantur , Eft ígitur(i - Narinus)&squAvxs vef, quod uulgo AviéQue dícítur,inter noctem diem medíum. Homerusfal phílycen noctem uocat, quz dieí propínqua fit, & auroram feu diluculum praecedat. Vel tet quo Sol oríri &€ tenebras foluere íncípít,nondum tamen ortus eft,necdum plena aurora apparet minis ratío eft,uel dd uox avys tenebras fígnat:utamphiílyco exponamus tenebrofam,quafí am gen: & lycóphos,quafi lygóphos:uel à lycea, id eft pellelupína: cuí color cínereus,non totu Hac ille.Avys,à axozia tier 2Aenlap ayis Myra, Hefychíus. Amphilyce,fínis noctís, Hudiedt vvézru Aeumed, aA ei rc dudiMoxny ny vUE xoi amine, Suidas ex innominato. Idem amphilycetyr ! node fimpliciter, per fynecdochen accipí docet, ut ín epigrammate: Auafuve dU otorsy, Hip pi Um cnp zActapft &pqiAviup, | Buqiwso vv£, Homero llíad,S, crepufculum antelucanum: cum lux adit crepera & dubia eft,necdum pura,Scholía:Síc etiam Porphyríus,cítante Cxlío, interpretatur Gracorum(nquit Gyraldus)príimam lucem,qua praecedit Solís exortum,Avxsy appellauer 2x» , id eftálupo:hodie quog;lycophos dicitur : eandem & 2visy Homerusnec femel app quín € Latiní uídentur lucem a Avxs deriuaffe(ex Macrobío,)Quín idem ipfe Homerus eamlti cum íam tum cernens lupus fe ín uiam dare folet , «gl vox] appellare uidetur. Du amphiyee DeLupo. Haa Lib. 733 nphilycen Solís exortum ínterpretatur, Sed & Sol Avx€* cognomínatur , (ut in h, referetur,) c ille & Síipontinus. Lycophos Grací dícunt quod nos prímum tempus lucís quafi Aévxoy ác; (Humen candídum, Feftus, vugyt Bue, 7o Avi$Qoc, Hefychíus & V arínus, Apparet uocem effe bar am, initimam noftrís,mosqen & frti,uel utrifep íunctís; | Avxawyis, 7, crepufculum quod vvxfe xy uocat Homerus,Pollux, V ide avsssc(ic eíufdem figníficationis,inferíius, — «| Avigzrozise; nnorum fatellítes erant, corpore uegeto & anímo prafíigni iuuenes:uocabuli ratío eft , quía zs lupíno círcuntegerent corío(ne zcftus adureret,Suíd.)aut quía ín clypeís lupí geftarent ín e, Calíus ex Suída, Alij fic díctos aíunt quafi leucopodes, íd eft albís pedibus : quod femper eati(emod«dtudworefTent, Hefychius, Aríftophanes uero ín Lyliftrate Alcmaeonídas fic nomís qui contra Hippiam tyrannum & Pififtrati filios bellum gefferüt , munito Leípfydrio fupra ethem;ubi cíues aliquot cum eís collectí funt , ut fcríbít Ariftoteles ín Atheníenfíum repu- a,Suidas & Varinus, q[Quílycanthropia feu cynanthropía morbo occupantur,ínquít Ae 6n, menfe Februarío noctu exeunt,ín cunctís ímítatí lupos,aut canes, & ufg; ad diluculum a fepulchra pracípue uerfantur: íta affectos hís notís dígnofces ; pallídí apparent , & ígnaue fperis)afpíciunt,arídis oculís , necp lachrymantur , fpectabis ín eís oculos cauos , fcabram lín« jam,necy omníno expuunt:funt X fítículofí;tibfis íta ulceratís ut curarí nequeant, propter fre ntes cafus (ímpactíones,) & canum morfiones:hís fignis cognofces lycanthropíam efle melan iz fpeciem, Hzc ille ex Marcello : curandi rationem omítto, Plura uíde fupra ín Cane H,c, lanard: epiftolis fuper hoc morbo, Qui fíc affícíuntur lycanthropí uocátur;ítem lycaones, ius, Manardus morbum ipfumlycaonem nomínat:ut & Marcellus V ergílius ín Díofcori« € pxonía caput fcribens;ubi € hac eíus uerba funt , Potuerunt Girzecí malum hoc lycaona affe ab Arcadíz rege Lycaone, quem INafo 1. IMetam, àloue ín lupum ob ícelera fua mutati itiaut quod uerífimilius eft , ex humana mentiís alíenatione hanc factam fuííle &ibulam, &c, nía quidem ín illo fert ex hoc atra bilis uitio defcripta uidentur, prafertémtp cum ait; Terris ee: filentiarurís Exululat, fruftra loquí conatur, €Xc, Lycaon apud re« [ores uocatur morbí genus,quo affectí,noctu oberrant,& círca fepulchra morantur , Varís ; Cognatus huíc affectus uídetur,de quo Andr,Bellunenfis, Dzmoníum leonínum (ínquío) onfufio rationis cum factís malís,noxijs & íracundis ; utà leone dictum uídeatur. hoc malit, iod eó detenti alíos homines Izdant,& leonum inflar in eos fzeutant, 4| Àvkeioy, cerríbile,lupinum:ut vlpua Auxeuy, pellís lupína,Suríd, Hefych, Varín, rópyie,Dorice, ieutAxeii, Suidas:id eft perfonze,laruze, quod puerís fint terribiles : nam & lupus fera terríbr- fi,& Mormo fiue Gorgo,de qua dixi ínter boues feros, ubi de Catobleponte, Aviup vtoas, 7 P ixi, (fydus intelligo:)Avxevop lego Axe, quamuís alij ín eadem (ignificatione penultimam cír« Xunfleciant,quod non arrídet) uero cum díphthongo,de pelle, Varínus:lego autem e(4fuz , non Vui; WpAviodéex equi,ac fi lupiferos dicas, dicti funt in equo B.ínter celeres ; Item AvxSa aal ibidem, Apud Hefychíum & Varínum non recte Avsbzrav les legitur in díctíone Évezid él, AyYocoroe Seit (Avsbaxr ad ét potius) tereror NZ90 Avxty diaz uAuot oi vráox fy owdpiew (lege Adjoiew,) Hefychíus , Sunt Enim V eneti fiue Adríatíci equi, Vide etíam paulo fuperíus hoc ín capíte ín lupí frent mentío« Me lomo epcQuxdy yéenis , vao diusMesüy, Xxnüven vruÜouio Myxbaxr «d ét ZTeyovzo, INícander in l'hetíacís, Hoc eft, ex cadaueríbus equorum & taurorum putridís generantur uefpze & apes; ntraecp lycofpades,id eft afperze & fimiles lupis colore:uel quoníam ut lupí ímpudentes funt; pre "ipue uefpa : uel quoníam lupis cadauera illa uorantíbus carbe nudata & rupto corío euolant, utlupi fortuíta generationis earum caufa uídeantur,Scholíafles, — 4|Av«980976-, lupo adefus, Plutarcho, Aviéazeszy zeóBety.laníata uel adefa alupo ouis, Girammatíci ín Lexicis in uoce AsAv Rue, € AuxocyMac e Auto Ger"; Hefychíus && Varínus, — | Aviébazias d»vuie, fylua ín qua lupi uerfantur,lidem, 4[Aviodd «e, dea stxG^, Hefych, & Varín, AuxSaclce, 3 ay Os rub ci 76 Avia id eft tempus antelucanum,uel matutínum;lídem, Quidam ín Lexico Grazecolatíno interpretatur dos lorem quí fauces ínfeftetfineautliore, — €|AviGtemz, ec avxeis d Quare vmorugsua, Flelych,& Vas tinus, 4[Avwelpaovó lenovo, Hefych, 4| aviexgois lpusp o" aAQirs7niey , locus míhí obícurus;) lem, (pAvieipasue, qui lupos perdit uel occidít;üt ín epigrammate, As«« AviGéfasn tipsgpntm Tea Mésy, Suidas & Varinus;Eft autem epígrammàZ.oná líbro 6. fect. s. Anthologij,ubí uox TeAM6su defiderata,ex Suída reftítuetur, [Avwx7vG^, paroxytonuim, lupum occidens: proparoxytonüt uero,à lupo occífus ,Quidam in Lexíco Gracolat, —€[ Aviespez ^ uóv&pyG* apud Hiíppochars mum, Hefychíus & Varínus; «[Lycophilíos pro fufpecto ponítur & latente,ut eft apud Ael; Dionyfium:& Menander íta fcríptum reliquit; AvieQuuo [ou eii ax d ; id eft; fufpecz quis dem conciliationes funt, Cacus & Varínus; Avi6gjAlos Savzfec, vosAe, Varinus, Videtur fas hé fadum hoc uocabulum ex apologo huíufmodí:;Lupís & agnís fcedus aliquando fuit, datis us tríng obfidibus. Lupífuos catulos , oues canum cohortem dedere; Quietís ouíbus ac paícena tibus,lupuli matrum defyderío ululatus edunt, l'um lüpí irruentes, fidem fcedusq folutum cla inítant , ouestp canum pracfidío deftítutaslaníant, [ AviSQoay e tevépony Lato pop; Flelych; 8€ Varínus:Eft & uirípropríum, [|AviSjgeG- Pads ; color cínereüs cutafmodilupínus eft; Buftax th iUs Ilíad.s; c Q.q Aa --— 0 4 bolt 7534 . LDeQuadrupedibus : LJ ] € Lycophthalmos eemma quatuor eft colorum,ex rutilo & fanguineotin medio nfc TN dído cíngitur,ut luporum oculíillís per omnía fimilís, Plíntus lib,sz. "" q[Stirpes, Lupum falíctarium Plínius lib, 31. numerat inter herbas Italie quz ín cíbum níunt, eat uerfus oblectamenta quàm cíbos, Medicís & pharmacopolis hodíe uuloó] uocatur, Gaflís hupelon,Germanís bopfen.Caulibus aculeatís longíffimísá (inquit sue uepríbus & falíctís reptat,folijs uítís albe; hifpidís, & nígrioríbus:tlore cínereo , ac mult bus folliculís íquamatím compactili, Hoc frugibus admifto, Giermani fuam condíunt cer Subit fcandíttp falces , & arlygftà omnía círcumuoluendo fe complectitur , nonnuíquai reptítíus lupus uocatur hodíe, Grrzcí uulgo bryon uocant; bryoníe ut puto fimílitudim bryoníam quoc, ut audío , ín Burgundia uítem lupí uocant) brufcandulum Itali , qua "fcanfile, HzcRuellius, Lupulos ego autà colore lupino autab afperítate fic appellato afperrími enim funt & colorem lupí caule & foltjs ímítantur,Platina, Lupa,nomen cí cíníapud Díofcoridem, Lupínus uel lupínum (maículíno genere frequentíus) genus] nís,quid cum lupo commune habeat,haud Ícío:círcumagítur quidem cum Sole, & Sol uerfa à lupo cognomína fortítur, l'hermos Greci uocant, noftri feigbonen/ wál|do benasiwle sifetm. Lycos flores herba írídís dici ínurenío,quod labiorum lupí fpeciem reddant , Colitge Scholíjs ín INícandrum, (i bene memini, Apud Hefychíum & Varinum non redelegitupmm í«oeoc (G^, pro 7o ? igwoe (G^. — Orobanche apud Diofcerídem alio nomíne etíam Av«Geqe tur, & hodíe à quibufdam lupa Matthaeolo tefte : V íde fupra ín Boue capite tertío, — C] cos,uerbenaca altera,ínter nomenclaturas Díofcorídis;. Lycíum eft fpína pyxacantha,. us fuccus ex contufis decoctísqy &reo uafe radicibus eíus & rainulis: huic nomen ínuent lius coníjcít, quoníam à Lycía ínueheretur,precípuü urbe Patara, Lycanthemon,fmlaxgf ra,Diofcor, Lycophryx(liás leucophryx)artemifía,apud eundem, Per hyemis tempo tani lycophonas,Avisqoac,ad dormíendí ufum ftípadíbus permixtos fibi fubfternebantSium, sp yep 7» 7 0vic dixo, Calius, Lycoperfium, de qua Galenus de fimplícibus 4.17. Nuptyi quit,herbam quandam confpexímus, quam centurío quídam ex barbaríca círca Aegyp um gione comportauerat,odore adeo grauí, adeoQ; ínamceno,ut ne guflare quídem auderemptll talem efle conijcerem;utebatur autem ad urgentes artículorum dolores:atq ipfis etíam laboni tibus refrígerandi pollere facultate eft uia, Eft autem colore fubflauo, odore tam eraui qual cuta:nífi quod leuem quandam ínflar aromatum odorís adferat gratíam,INomen herb eui fuccus híc exprímitur,lycoperfium effe dicebat, Hzc Galenus, Lycofcytalion, (efamoidtsm enum,Díofcorides, Lycoplíís anchufz congener miror quomodo ab afpectu lupíno nomm lecrit, Iuellíus línguz canis hodie uulgo dicta hoc nomen adíudiícat : folía ei inquit Plinigsl '47 Jlongiora quam lactucz craffíorag,&c, Pro thermuntíade lycopfolon fubftítuí, ín Sy neíslegimus, Meflenij echinopodem,lycophanon(Qwwsgewoy) uocitant, Hefychíus & | de echinopode herba uide ín Echinofupraín Fi, a. Lupi cor,capparís & límoníum;apudDi fcoridem. —Lupí pes, (ut fcríbít Ruellius,) Grzcilycopoda nomínant:;herba eft marrubig firi fimilis, folio lupínt pedis effigie,diflecto,grauís odorís,caule angulofo genícufatog;! undo ínius medulla , radice frequentí capillamento fibrata ; folia tríta praefzntaneo remedio Ímponum tur difioluto ftomacho. Gallí nunc patam lupínam,nunc herbam pectoralem, nunc manum Ciz IVariz nomínant,R uelltus, Fizc eft quam multi ín Giermanía cardíaca uocant;beragqpti bert5Erautinimirum quod cardíe (fic etíam ftomachum fiue os uentrículí ueteres nominabill impofita medeatur, Quod uero Ruellíus aít Grecelycopodem nomínarí , nuíquáa reperiogpll Gracos,fed neg; apud Pliníum:quare confictam ab eo ad ímítationem Gallice uocís Gaul coníjcío, "'ragus melíffam fylueftrem facit. Fortaffis hoc Galeni lycoperfium fuerit, cuiusptot ene meminí;cum & nomen à lupo, & odoris ínfignís grauiítas,leuíter tamen aromatíca , illie Tor etiam color conueníat,prafertím maturo íam femíne przgnátís herbzeileuari autem eilipilt artículorum dolores facile credíderím,cum egregie dífcutíat, & mediocriter calefacíat eua ín uaporem refolutos craffos humores, &c, nam quod Galenus refrígerare putat, non prot allerít, fed vulgi refert opínícnem, quí forfitan actu frígidam herbam aut eius fuccum ad Tulli inodí dolores admouebant, Víx hercle grauíus odoratam ínuenías herbam, ut n6 mírumlitb lenum noluíffe gufiare;ego uero certíus cognofcendí egratía,ea etíà que uenenofa effe íciebup rac; omnía guftu iudicare uolu£;fed ne quid deglutíré diligeter cauí , erapotherapía moxa ufus fum, Magna quíde inter plantas ualde refrigerantí& pars,odorís grauitate notatut;q gulatím oftendere poflem:non contínuo tamen omne grauíter olens refrígerat, Fungi quien (inquit Ituellius)terra cohzrent,nullo fultí pede,ín globum círcínati,nec ulla fuí parte pate dehifcunt:qui cum rumpuntur atram fulígínem eructant,toto callo ín fumum abeuntethosett pitus lupi noftrum uulgus appellat, ij nullo pacto manduntur, Germani nominant pfawatti íd eft crepitum pauonís:Mattheeolus ueficas lupi, l'ragus tertíj "Tomi cap, v bübenfijt , 8 Count "a figura. Crefcunt, inquít,in campís oramíne ueftítis,albo colore , & cumaruerunt,crep puluerem fere flauum eructant, Hunc alíquí uetuflís & humidis ulceríbus infpergunt,u tur & facilius curationem admittant, EF ungus quem crepítum lupi uocant, cum ítercorepe gt? "i : T "u E DeLupo. H.a. Lib. I. 735 ramina pafcentis trítus & calidus appofitus plagz,fanguínem fiftit:debet autem íntra tríduum .remouerí,Rufius, Comarus Grace, Arabice catilabinch,ucl haruanchiíeth (apud Serapio- mLatíne ficus lupí;uel füborbitodege,arbutus) noftro ídíomate armoní uocant , Syluatícus, m alíbi iufoph, ficum lupí ínterpretatur, Arnoldus fcríbit arbutum ín Hífpanía fícum lupi uo Caret eo Giermanía:in fyluis Gallic INarbonenfis frequentem uídi, . € Dipfacum egenere uorum, noftri uocant woelfffttal, hoc eft fulmen lupinum : & efulam,hoc eft pityu(am , uel uis etíam títhymallum, welffsmilcb,id eft lac lupinum : alíqui non recte wolffwurts, id eft ícem lupíiquod nomen aconíto conuenít,utíam docebo, In Hippíatricís Giracís cap.26,hel feborum album eZzw^vxiy uocari legimus;aut certe eiufdem facultatís plantam, |. ; UN «| Aconítum quoniam lupos alíasd feras pleraíg; omnes occídit ; homíni etíam intus forísqy jenenum, fed & remedium aduerfus morbos & uítía quzdam, & luparíz nome, tum apud Ger os tum Giallos & Italos habet,hoc praecipue loco, quz fuper eo míhí obferuata funt, fiudíos ommunáícare uoluí, Pluribus autem de eo míhí agendum eft; propter ueterum paríter ac re- tíorum circa huíus ueneni genera, partim ígnorantíam,partím errores, codices quog uete uítíatos, Antíquorum curamünquít Plínius)dilígentiamQ quis poflit fatís uenerarí , cum flet omnium uenenorum ocyffimum effe aconítum:& tactís quog; genitalibus foeminini fe« anímalíum,eodem díe inferre mortem? Hoc fuít uenenum , quo ínteremptas dormientes à furnio Beftía uxores M, Czecilíus accufator obíecít, Flinc ílla atrox peroratio eíus , ín digito mortuas, Hsc Plíníus,.Et alibi, INafcitur ín nudis cautíbus quas aconas(&9vec) nomínant ; & " aconitum alíqui díxére,nullo iuxta, ne puluere quídem nutríente, (Hínc forte Ouídíus uís Uacía díxerít.)Et dira aconíta creat,cos, Aufoníus, Hanc alíqui rationem nomínís attulere, Alij, níam uís eadem ín morte effet,quz cotíbus ad ferri aciem deterendam, ftatim admota uelo sfentiretur.In Ponto eft portus Acone,ueneno aconíto dírus,Pliníus, "'heopompus Chí« uir fide dignus, de Clearcho Heracleota Ponti tyranno fcríbít, quod multos uíolenter fuftule & Lavecy pleríícg bíbendum dederítiquod cum cognouíffent homínes, nulli domo prodibant guftata príus rutathac enim przfumpta níhil obefle aconítum afferunt : eft autem hoc uene- ;quod fic nomínatum aít índe quód nafcatur Aconís loco círca Heracleam, Athenzus libro g Apparet autem priore loco non &evdor fed &xowrzey effe legendum, ut pofteríore: quo quidem re aconítum legi etymología demonfirat:iquanquam & coníon,íd eft cícuta ínter uenena eft, & inter utríuicy antíipharmaca nomínatur, Aconítum praterea ex Ponto,de cuíus híc loqui« rége,commendabatur, Qua quía nafcuntur dura uíuaciacaute Agreftes aconita uocant; idíuslíib,z.Metam, Euftathíus quídem in Díonyfium Afrum fcribens aconítum fonare pu nexpugnabile uenenum, grs 0 sxts2 iviond/w, wol oioy vrttMoxza ou xg eirizrie iioi, Et mox ex iano cítat hec uerba, Mariandyní ultra Sangaríum habítant,Paphlagonumi uícíni ; ubí urbs eft Heraclea:quo tn loco Cimmertj fumpto in cíbís aconíto male habuerunt:nam pro patrío mo- Ite herbís uefcebantur, Kovi&óvs quidem eft puluere feu arena afpergí,& ad lu&tam przpararí,un de iioi: & &isviros aduerbía, cítra puluerem,fine labore & periculo, facíle; Erafmus inter prouers Wlarecenfet. Hinc íocus ille in Epigrammate , Ad rip ixsvizp votxQvye vá axSvrzi, Xenophon inlibro de uenatione tviznoy qepuaxby dixit,aconitíicum uenenum:apud Hefychíum & Varínum MonrecGeé&ezmevlegitur. Dicitur & aconitumuas nonillítum , quod calído dilutum humore a« Uam ín fe trahít; Diofcorides &ziosety exponit id efl non picatum, libro 1.de fuligine refinze. Axóvi mwuas (inquit Cornarius)ídem eft quod éwvie zy, id eft nulla calce illit neg; ullo tectorío obdud&ü: Ilda picís oblitione pícatortt et no pícatorum fictili appellatío facta efl Latínís, ficut à calce Girzcís; utille pluribus perfequítur ín commentartjs ín Galenum i71 7576 li, 1, ad fínem capitis 4, Aco ium(inquít Theophraftus;loquítur autem de fecundo apud Díofcorídem aconítí genere)nafcitur inCreta atq Zaacyntbo,fed plurímum optíniumq ín Heraclea Pontíca:Et paulo pofi, Nafcitur ubi 7que,& non ín Aconis folum,à quíbus habet appellatione:ís autem uícus eft Períandynorum ; amat autem loca potiffimum faxofa, Hoc ín loco(dehifl. plant, o. 16.non Períandynorum ut GracéLa. &legítur,& à Marcello alíjsip cítatur,fed IVlaríandynorum legendum eft, Suntením Maríandy t Díonyftus Afer fcribit & interpres eíus Euftathius)populi uicíní Paphlagonia ubi extractus berus ab Hercule fpumam rabíens euomuít,unde uel natum eft aconítum, ut INícander & Ouf ius lib,7.IVletam,fcribunt:uel cum prius ínnoxíum effet, Cerberí uomitu contactum uenenofum tyafít. Cerberum aíuntin lucem eductum,cum eam ferre non poffet,euomuíífe, atq; inde ortum a« Xenítum, Eft autem Acheron fluuíus Heraclez Pontícz,& íuxta Aconítus collís,ubí canís ínluce extractus fertur. Ibídem (ubuetfum eft oppídum Príolaí,qui Lyci regís Maríandynorum filíus fuit, Heraclea Pontíca mortuus eft, cum Herculesbellum gereret ín fínitíimos : unde urbem Heraz uícínam Lycus fic appellauítà filij nomíne Príolai; Scholía INícandri; . IMaríandyniía regíonís hanus quog meminit. Alij tamen Cerberum non íi Ponto, fed ín Laconíca iuxta T'aenarum &um ab Hercule fabulantur,ubi fpelunca quzdam oflendítur,ut refert Strabolibro8. Fabu arrauere e ipumís Cerberi canís, extrahente ab ínferís Hercule, ídeotp apud Heracleam Pontís ubi monftratur eíus ad inferos aditus,eíení,Pliníus de aconito,. INicander aconítum fentíre ui Wtur nonab Aconís Ponti uico dictum,fed à cautibus ín quibus nafcítur: Aconítum;inquit, aliqui Qq a E 776 De Quadrupedibus thelyphonon & cammoron uocant: producit autem foemíneum (foeminarum perniciem ) fioe; tum(mons Ida)ín collibus petrofis,qv issvator oeóyntie: V bí fcholíaftes, Prouenít aconitum fjs ubícotes nafcuntur:quas alíquí ín Heraclea naící aíunt;alij ín Hermione, alíj ín Tanagra: uerbís coteseum non pro petrís aut faxís fimplíciter accípere apparet , fed pro cotibus íllis quibus ferrum acuitur:quod equidem non probo, quanqua Theophrafti aconitum,quod fe cíus genus apud Diofcorídem eft, (implicíter petrofís ín locís nafcí ab eo proditar;INícander mo loquítur,quod pardalíanches,&c. uocant. — Ipfe quídem fxpíffime aconíti Díofcorídis duo genera,luteum ínquam & coeruleum, ratione florís,(uxta petras montíum emiícare uidi; etíam ín ipfis petrís & rupibus,fed terra íntectís,non ut Plíníus fcríbít nudís,nüllo (uxta nep quidem hzrente ac nutriente hanc plantam:hoc ením Girammatící commentí uídentur,utm rationem reddere poffent,tanquam fic dícta herba quód &x9vizs «oz idt sors. nafceretur, um fxpe quidem íuxta faxa , fed magís ínterrenís orítur, Pallida Díctzís Caefar nafcentj: Infundas aconíta palàm, Lucanuslíb, 4, Syluatícus & alij quídam huíus farínz omnem h uenenofam aconítum dící poffe flulté perfuafí funt, Nunc ípfa aconítí genera defcribemus exDia fcoride, T'heophrafto,Plínío, Aconítum(inquít Díofcorídes)aliqui pardalíanches,alíj cammgg. alíj thelyphonon,alij myoctonon,alij therophonon appellant:folía habet tría quatuórue cyc aut fycij,íd eft cucumerísiVlarcellus ínterpres addítfylueftris)mínora tamen & fubhírfutat xie, quadantenus afpera, Vlarcell,)Caulis illi eft dodrantalís:tadix fcorpíonís cauda Íímilis,a modo nítet, Nomina eíus eadem omnía INícander & Plíníus recenfent,prater therophono us theriophonon legít,Idem & Marcellus thelyphonon apud Díofcorídem & Theophraflur uatam efle uocem pro theríophono temere fufpícantur,cum & INícander fíc habeat, quí etía sy &iGvéroy eadem de caufa uocant;nomínís rationem ex Theophrafto & Plínío ínfra reddem níam genitalibus cuiufuís animantis foemínze inferta radíx, mortem ínferat, Pardalíanchesqu uocatur,quoníam pantheras ueluti ftrangulando occídat,utlegímus ín Scholijs Nícadrí, un translata fubijcímus., Pardalís deuorato aconíto morítur : quamobrem non príus id guffat; prope fe uíderít excrementum humanum, quo fcilicet antípharmaco utitur, Itag: paftor mentum ab arbore fufpendunt,ín eam altitudinem quam falíendo pardalin affequi non poff fjcíunt, Hoc uífo pardalís,fecura propter antípharmací praefentíam,aconítum edít: deínde anl macum appetens affilíensQ , cum propter altitudínem attíngere nequeat , crebrís tande exhaufta;uel morítur,uel uehementer debilitaturznatura ením ínfíirmum(Ezvop)eft animal: Ul natoríbus capítur uel occídítur, FIzc illa. Mínus autem miretur alíquís curarí excremento gll banc ueluti angínam feu firangulatíonem,quam pantherz feu pardales ex aconíto patíuntumi neno fcilícet guttur,fauces & gulam ínflammante,& humores illuc attrahente,ut helleborusti fílegerítapud Galenum libro decímo de fímplícibus experímentum memorabile de faudi flammatíone puerí excremento fananda, — Pantherz guflato aconito liberantur morte exc torum homínís guftu;Plíníus. Quod ad cammarí nomen,Galenus ín Gloffis Hippocratici moron ínterpretatur marínum anímal(malacoflracum,generís cancror&) paruz carídí, ídef Iz (cancello)fímile: & aconítum, propter radícum eíus cum fquilla fimilitudínem:fed apud cratem(ínquíbín libro de Locís ín homíne de neutro íflorum accípi poteft , ubí ín ardorí moron affumítur, Vnde Erotíanus (Herophilus, Cornaríus) non folum ipfum anímal ca fed etíam círcumfitum ípfí mufcum íta appellarí aít. Zeno autem Herophilius cicutam,Z dícamentum refrígeratoríum, Hxc Galenus.Ego apud Díofcorídem ínter nomenclaturas can ron nomen etíam mandragora & delphínio attribui obferuaui,ín quarum hiftoríautrobi tíma per alpha fcribítur(quanquam ín delphínío per m.fimplex camaros,quod non prob quod placet , & fí cammoros pro aconíto apud Díofcorídem, INicandrum, & Galenumí per o. paruum fcríptum fit: & infuper INicandrí fcholíaftes , cuius non magna apud meauti siuepogop ínterpretetur, uxo uoa avoseay id eft malo fato interímés: nam népuoe" pro sexápugo^ tíca uox eft, Cammaron fane utrobícs per alpha pro cancrí matíní genere fcribi , nouerun díocríter erudítiomnes:huíus autem figura (Galeno etíam tefle, & Plínío)radíces aconítí cor tur,fícut etíam fcorpij caudae: quamobrem fcorpíum aliqui uocauerüt: (arída radix íncuruaturpil lum fcorpíionum modo,Ruellíus.)fíc & alteríus aconíti radix fquílle cancellí maríní círrísconle tur, Sed & cammaros alíquí carídas ( non xavivlec ut apud Hefychíum habetur falfó ) íd eft tubentes uocítant.KeuopO" quidem per omícron & m,fimplex,alnus eft Hefychio &€ Varíno. nítum folía habet cyclamíni(ínquiít Plíníus)aut cucumeris,non plura quám quatuor abra ter hirfuta:radicem modicam cammaro fímílem maríno:quare quídam cammaron adpellaue thelyphonon, Radix íncuruatur paulum fcorpíonum modo , quare & fcorpíon aliquí appellati nec defuere quí myoctonon appellare mallent, Aconítum(ut legímus ín libro de fímplící terníanum,qui Galeno attríbuítuoherbula eft qua folía habet à radíce duo uel tría, fimílía cucum ri;& thyrfulum non altum:radícem oblongam, X ad ímum magís tenuíorem & mínutíorem ,ipt& em & colores ad fimilítudínem fcorpíonis pufilli fíne pedibus, "Thelyphonum (inquit Theoph? flus 9.19. de hílt. plant.)alij (corpíonem appellant,habet folium cyclamíní,radícem fimilem Ícorpto: ni;naícítur gramínís modo,& geniculís conftat;loca amat umbrofa, Haec Theophraftus, INícan à íntet Dc Lupo. Ha. Lib. L. 727 dnterpres gramíni fimile effe aconitum dixit , ín quo reprehendendus eft, Theophraftus entm non ioc dixít, led nafcí ut gramen,nimirum propter genícula;ut hoc ípfum ceu epexegefin fübíecerít:fic illud quod príuatim aconítum wocat,frumento fimile effe aít, caulibus nimirum genículatís eà fis,nonalía parte, Forma quadam peculíatí fpectatur,nepa(fcorpij)yuocatz radíx , repraefena im fpeciem ícorpíonís, Theoph.9.14. Strangulator alnemer nafcitur ín rerrís edeilla, (arenos ellunenfís;)& eft amari faporis & horrídi odorís, Auícennalib. 4.fen.6, — «| Tranfeo ad aconi- ialterum,quod Díofcorídes & Theophraftus defcripferunt;a Plinio praeterítum admíror, Aco, alterum(inquít Diofcorídes)funt quí cynoctonon,quí lycoctonon,quí cyamon leucon , R ó, ni colomeftrum(colomeftin,Syluaticus)appellant, Huíus tría genera funtsunum quo uenatores, pquibus medici utuntur, Ex hís tertíum quod Pontícum uocant, (xe23« uerbum fi demas, claría trit fyntaxís,ut R.uellíus fecít;fed ita uidebitur medícínale aconitum , non uenatorium defcríbez im hocáfe de(crípto venatores utí ín fíne capitis doceat, Theophraftus quidem aconítí genus tantum,quo medíci fimul & uenatores utantur, defcribit) plurímum inItalía Iuftínis montis alcítur,antedícto(altero quo medicí utuntur,quod non defcripfit, ut necp uenatoríum,) efficae platanifolía habet, fed magis íncifa (up etaim ife, pluribus quám platanus incífuris diuifa, cellus & Ruellius:fed licet etíam profundíores non crebríores incifuras accipere:?)multoQy lon« (Ruellíus & IMatthaolus, qui waxpozdz legerunt:breuiora, Marcellus quí uxeózó« legit : quam 'em forte commodius Latine reddas mínora uel anguftiora)& níeríora:caulem inftar pediículi irà (utipfe ínterpretor,vóoo ením ín filíce potíus quàm LxuAsy dici,ín Vítulo docuím us)glabrum; dine cubítali,& aliquando maíore:femen ín filiquís quadantenus oblongís,radíces cítrís maría tumfquillarum fímiles € nigras : quibus ad uenatíonem luporum utuntur, crudís eas carnibus nentes:quz in cibo ab íllis (umptae eos enecant, Hc Diofcorides, Aconitum(ínquit 'Theophra deeodem loquens genere)folío conftat íntubaceo(ego nó luyweza'st^ fed zAezerádtdtr lego; cum iofcorides platani folium eí tribuat, & nos ea facíe luparíam noftram,cuíus funtflores , nouería radíce tum (pecie tum colore nucí proxíma, (ut Gaza uertít:fed legendum 19/7) id eft (quil; xgova. )Fructus herbz eft,non humilís materíze, (Auer , frutícís : nam capíte quínto libri 4, riz, dudo Mcr, BC vroudin,ceu ttía flírpium genera coftítuit.)herba breuís eft,& nihil fu pera 'uí habens, (54Ev zr$922fov nihil egregium uel eximium, ut Marcellus uertít, quod magís probo:quá icat,etíi maxime uenenofum (ít aconítum, & mirís facultatibus praeditum, nihil tamen herba í píà igne habet aut admíratione dignum, nifi radícem fortaífiís ut & thelyphonum : fed híc de herba, 'efi fuperficíe príuatím loquirurz)fed Írumento fímilís,(emen tamen ín fpíca non haber, Matthaeo nefcio quomodo negationem nO uidit, & femen ín fpica,uelut frumentum , habere falfó Ícripfit, ( Aconítum Diofcorídís prímum,hodíe à quibufdam tora uocatur:de qua feorfíim agam ínferíus, Hicillud cantum monebo,errare Leonardum Fuchfium, quí herbam parís appellatam uulgo ab Ità icut Matthacolus fcríbitaconitum prímum effe afferít,cum ea omníno (ít folaní seneríbus adnume anda,tum alías, cum uíribus:refrígera ndí enim caufa forís imponítur tumoríbus calídis , (dá utilia ut experíentía nos docuít;minime uero putrefacíendi aut erodendí ut aconíta ; fed non efi quod iribus refutem,ne fim prolixíor:mecum quídem & Matthaolus & Tragus fentiunt:fed (uffragio numero hic non uíncítur.Fuchfius fane tum alíás tum índe míhí deceptus uídetur,quod herbá aris (quam alíqui non recie aflerem Attícum putant)nonnulliuuam uulpínam, lupínam,aut canis . uocant; unde & Germanícum nomen factum , autfíctum potíus ab ímperítis puto medicis; pelffsbecrinoftri uulgo uocant crüpleErut,íd eft cruciatam, propter folía femper fere quaterna, cru lisinftar difpofita:alij [pzeffenErut/audenErut;Fuch(ius etiam oolwurt5 , quo nomine aliud folani us in Bouein c.defcríprum nos appellamus,)Sed uua lupina apud Arabes folanum eft:tefle Az Ietroi,ut Syluaticus fcribit:quamuis aliquí,eodem tradente,ftaphifagríam interpretentur, Alj fola num non lupi,fed uulpís uuam uocant.Gieruntaurem uuas omaía folani genera, Cuculus ueluua jina apud authorem de fímplícíbus medícamentís ad Paterníanum,cap.85. ipfum folanum fimpli er dictum eft, Syluatícus non cuculus fed caucalís legír,& uuam lupínam exponít, Pliníus certe folanumcucubalum uocat, €[ Secundi Díofcorídís aconíti genera duo agnofcímus,luteum (utdie x))& coeruleum,quorum íllud multó uenenofíus & uehementius eft, à Theophrafto & Diofcoride fcriptum folijs ením ad platanum accedit, & extremz tadíces ín círros ceu fquillarum abeunt; choc uero Arabum napellus uidetur;radice figuram riapi prefentante,de quo ínfra feorfim, No» utrung luparíam uocant, welffwurs ( Rhaztí qui Iralíceloquüntur ris delup , íd eft radícem lua dluteum pracipué per excellentíam ; & quoniam coeruleí radíx nígríor eft.lutei mínus nigra; Íca fcilicet & interdum albícans,luparíam albam & nígram aliquando nomínamus,9te wet$ wolf wurr/oie [cb wars wolfwurb. Lupacia, ínquít Syluaticüs, eft herba ínterfícíens lupos , & potiffis num puluís ex ea:quídam falfo dicuntradiculam elfe fiue belleborum nigrum,cum reuerafit ftrari tor adib fiue aconítum.Ccerulei quídem aconítí radicibus quí prohelleboro nigro uteretitue; rmacopolas in Sabaudia uídi;& Iac, Syluíus alicubi reprehendit ídem a nonnullis in Gaallía fies. uius erroris occafio eís fuit niger radicis color, & quód uentris profluuium fimiliter moueat , u£ 1apello dicam, & quód helleborus ipíe eís deeifet, Aconitum inuenifle prima dicitur FTecare; "Wenenorum ínfigní crudelitate foemína , qua Períam patrem Solis filíum perinde crudeliffimuri ^ €q 3 uadrupedibus, ueneno fuftulit;author Diodorus, Proínde Ouidius ín Metamorphofi, cum herbam nominat teida,creditur aconítum íntellexi(Te, Haber & ruftíciluparíam uulgo nomínatam, ad eundg folío uítísymultas habente díuifuras,et maculas candídas;flore oblongo, luteo:quare recentio barijlycoctonon arbitrantur effe, uellíus. Alíquibanc plantam Gailíce madríettes uocant 5 tam lupínam,ut etíam cardíacam,de qua fuperius, Pontícum aconítum, inquit IMatthaxofus Diofcorides defcrípfitín omnibus fereltalize montibus nafcitur , folijs magis quàm platani i caule filicís, floribus luteís,fígura fimilibus ranunculí floríbus,fed multó maioríbus(noflrah tum lutea tum caerulea,cucullatos,ut íta dícam, flores habent,uel quodammodo galeatos, rar li Horibus long? diffimiles,quare deceptum híc Mattbxolum puto: & uulgo luparía uocatu quam ín Tridentínoamontem efle puto íuxta Tridentum)herba uulpis nominetur, eo quod eius trítze & carnibus míxtz uulpes ínterímunt, Luparíamluteam defcribit Fuchfius hifton tarum capíte trícefimo:Luteam fimul € coeruleam Tragus Tomo prímocap.$a. Folia, í tex díuifa funt ín quíntp partes,ut fanícule uuleó dictz,uel ranuncu'íi hortenfis, ex uiridi nis tía, (coerulea potíus,fi bene memíní,huíus colorís folía habet,que etíam alabafiri iaflar refple íd eft ua(ís ex alabaftro factis,quod de prími aconíti radíce Diofcorides fcríbit:eft autem íg fp qualís fpectatur ín íllítis uerníce lignis, dfirníifit:luteg uero folía neg; nígricant,netp fplende díx efi nígra,multís capillamentís ut afparagus aut ueratrum nigrum,odorís non ingrarí;cay, bicubítales,quaterní aut quíní ab una radíce uetula procedunt: & flores menfe Maio profer leolíacuti fpecie, fimiles fere floribus línarízuulgó dícta:folliculi fabnafcuntur quales íng quam uulgo uecant,quíbus femen includitur nigrum, angulofum;nigellz aut cepa femíní ng fimile, hocfi quís mandat, fputum efficacíter mouetur, & acrímonía fere pyrethrí fentítur ( tí cceruleí radicem pyrethri & flaphifagríze guftu urente línguam afficere, ipfe certó depre doremcum tunditur íngratum fpirat,forís nigra efl;íntus alba; fübftantía tenací & fíne nerui etíam Ammonium Agrícolamín líbro deSímplicibus.)INafcitur locís afperís, montanis, fy ín uallibus profundis,ut ín fylua Martía, Gc, Coeruleam Argentorati ín hortis colunt:ea fp poreluteam refert;proceríor támen & per omnía maíor eft,flores fimiliter per caulem dein quam ín fpica difpofiti & vea: dehifcunt,colore coeruleí,caui,galearum ímagine , und bz nomen apud alíquos yfenbtitlin,id eft galea ferrea, INorímberez plantatur etíam alterü flore fimiliter cceruleo,& tertíum rofeo, Hac Tragus,Coeruleum commune genus,radices modo bulbofas & napo fígura fimiles habet,qua in iunioribus fíngulz , ín uetulis terna a á capite coharentes pollicis fere craffitudíne,paulatím ín mucronemattenuantur , ut hoc etin mine fcorpij cauda conferri poffint,aut potíus íntegro cum cauda fcorpío fíne pedibus , utptiyi aconítígenus ab authore de fímplicibus ad Paterníanum, Viderat ílle fortaíTis arídas radicem flrís quidem recentibus pedatí etíam fcorprj effigiem facile cft ímítarípaucís fibrís refectís,utit pedum loco finr, INoflrí banc plantam uocant Fappenbliümen,ac fi pileatam autcucullatamg dícas,propter florum fpecíem:alíqui narrenEappen,id eft cucullum ftultorum : alíj tüffelémllt eft radicem díaboli,in Heluetía Khaetís contermina, Licebít uero díflínguendi oratía ágenett cuí eadem florum figura eft/banc pileatam luteam, illam coeruleam dicere (blaw wn gelbli blümcnutfic generum quog ccgnatío intelligatur, Coeruleam herbarij quídam ínferiorís( nia fuperbíam uocát,nímírum à thyrfo quí & procerus € reciíffimus ufq; ad finem eft, Lute nos ín uallibus & fateríbus minorum etíà montium crefcít,coerulea non nifi ín alti(Timorumm um lateribus:non ením ín ímís,ut lutea f pe,neg; ínfummís;tum alibí,tum iuxta faxa,locíste & círcalactariorum tuguría, intactum uaccís:ítagy fpe eíus fyluz círca cafas lactarías fp nulla fere alía ínternafcente planta:efl autem uíuacifima, & ín hortos translata facillime comp dit, & omníum díutiffime durat,luteam ín hortís nunquam uídí:ego fpe fruftra plantauí:t enim refugere homines, repetere foltudínem:ter quater mihí plantatz mox emortuz funt, utcung negledia, & male etíam tractata;pertínaciffime uíuit;plantatur autem propter color. am,qua uel ipfum coeculeum metallum prouocat-lutez nulla eratía:pallidus enim & triflís qualís ílli quam dígítalem Fuchfíus nomínauit,ex luteo albicans & dilutus, INodí quidem gt yum protuberantes gemmarum ínflar,ccerulez peculíares funt;ut lutez mírifíca radicís text tiformís quodammodo, maculís fiue foramínibus paffim dehifcens,prafertím fi maíor & a rít radix, Luparía pedículos occídít,item mufcas ínlacte, Confiligínem,de qua in Bouedí zecentíores aconiti uel toxíci generibus adnumerandam putant: & habet fane femina eorum fcula non diffimilía,ut & helleborus níger uulgarís:cui & uiribus feré refpondet: & illius: Us quám aconitigeneríbus ad(crípferím,Galli pomeleam,id eft pulmonaríam uocant;alíqu quod morbo fíc ab eís dícto (n pueris & ín uaccís medeatur.INoftri lif Erut/Etivurn, ecc. marfieure, alobre,quafi elleborum:alíquí patamleonís, Stulte quídam aconítum realgat it tatur,quod uenenum metallicum eft,quamuís potentía aconíto non díffimile, de quo Syluatie píte6o2. «[Hís adíungam qua anímalía aconítofumpto íntereant, Aconítum uím morti ín radicetantum habet, folíium & fructum níhíl nocere affirmant, Theophraftus.Idem tamen;ut recítabo,folium quog genítalibus foemínarum índítum, mortemafferreaít, Lurída terrib fcentaconítanouercz,Ouidius. Aconítofugitíuos ín uínculo utifolítos defponfo anímofertuh Kuelltusi T Ruellius, Aconito(inquit Theophraftus, loquens deíllo quod Diofcorides fecirndí genetis facit) pec) pecus(ouís)neg aliud ullum animal pafcítur:confícíad offícíendum modo quodam enarrant, nec noffe quenquam; quamobrem medícos,quoníam componere nefcíant, pro putrefactorío utí ; a« S quibufdam de caufís epotum nihil penítus poffe efficere,necp ex uíno;necp ex mulfo, Compos utem ítaferunt,ut certís occídere temporibus poffit(ocyffímumalioqui uenenorum, ut Plínius fcríbit de primo aconítí cenere)uidelicet bimefirí,trimeftri femeflri,anno completo, nonnullum eti im bíennío:peffimé íllos de uita difcedere uolunt,qui plurímum temporis refiftere poffínt:paulatim ntabefcat corpus, € languore pereat díuturno effe neceffe:facillimé illos, quí confeftírm obeunr, nedium nufquam effe compertum , fed falfo dící quoddam alíud refiftens illihaberí. Non ením tba,fed melle & mero, & quíbufdam eiufmodi fernarí alíquos potuifTeab íncolís(Pontí,) atq; íd ra o factum, fummadg difficultate; Hac Theophraftus.Et mox alío ueneno commemorato(uíderur au idColchícó efie, ephemerum quog díctum)quod fimiliter utaconítum uel breui interímat, uef liu poft, fubdit; Aconítum uero(ut díximus)ínutile effe ijs quí preparare ígnorent;neclícítum pof; re,fed capítalem poenam ínftítutam aunt, Temporis differétíam pro collectus ratione fequí atr« tumant, & mortes collectuum temporibus compares euenire, Grzce legímus,iveyeóvae yo of Quva]uc rue, zoít eo 7 c v?hoyic eve: hoc eft, tanto poft (umptum aconítum tempore morí homines ; quans umab eius collectíone iam abíerít, | Foemínas occídit, tum ín humano (ut fupra ab ínítio huius deaconíto tractationís ex Plinío retul()tum aliorum animalium genere,genítalibus índitum: quame brem thelyphonon appellatur, primum fcilícet aconítí genus. Omnem quadrupedem necat, ímpo e itaucrendis feminei fexus radiíce,folio quidem intra eundem díem, R uellius ex 'Theophrafto:qua fiuero maíus ín folío uenenum quàm ín radice fít , cum 'Theophraftus folío & fructui uenenum effe nteati fcribatsunde motus fortaífis Gaza folij mentionem hoc loco omí(it,nifi libraríorum ea (ít cut jafic enim habet eíus translatío, Enecat omnes quadrupedes eodem die, fí cenítalibus uel radícula imponatur. Graeca lectio eft, avro3wei dt zy TVIPUTNU, dy eic zt dud bloc ali i piCoe QUAM e Supsetp, The lyphthoríon inter abrctoni cognomína,forte non recte pofitum efl ; lícet ením fufpicarí pro aconíto sbrotonum alíquem legiffe, eíus& nomenclaturís adícrípfiffe quz aconítierat, IMeluenenatumím . Heraclea Ponti reperiri Diofcorides fcribít,ubi & aconitum:ifdemi remedijs malefícío eíus occur ti, quibus aconíto:unde coníjcímus exíflimafle eum, apes ín Ponto ex aconito mellificare. A&.íus quidem i. 5o. manifefte fcribit melapud Heracleam ex aconíto colliginifi me fallit ínterpres, ut fru irahíc Manardus contradicat (Viarcello, ( V enenatumfit etíam ex floribusoleandri, Arnoldus.) Quam puto de gelídz collectum florecicute — Melle fub infami Corfica mí(itapis,Ouidíus, Plinie iistamen,egolethron uocat genus herba unde mel iftud colligatur, de quo pluribus díxi ín Boue ca pite tertío, Fierí fane poteft ut ex utri(qníftis herbis,uel pluribus etíam(uenenís ením ea regío fcatet) malefícíum illud mellí accedat. Ceerulei quidem aconiti flores fzpius guftauí, & (emper mihi dulces uififuntfz pius etíam uefpas & apículas ínfídentes uidi, Aconito primo qua ferz pereant, authoe tes fcribunt; & qua fecundo príustím:ego utroep omne animalium genus necarí exiflímo, ut ex fes quentibus patebít, Aconítum prímum,fiue thelyphonum fimiles habet uíres fecundo : fed parda« Its peculíaríter occídere credítur,ut lupos fecundum, Galenus, Thelyphonum enecat boues,oues X iumenta, & ad íummamomnes quadrupedes genitalibus íimpofitum , T'heophraflus, Interímit Iypardales,fues,lupos,beftías& omnes in carníbus obiectum,Díiolcorídes, Leones,lynces,pardales; Jpantheres & urfí,capíuntur aconíto admíxto efcze illi, qua quzeep delectatur, Xenophon. "Tangtüt Carnes aconíto,necanttguftu earum pantheras,nifi hoc fieret repleturas íllos firus;obíd quidà pare dalianches appellauere, At illas ftatím líberarí morte,excrementorum homínis guflu demonflratü, Pliníus:idem fuperíus ex INícandri fcholijs retulí£, Aconitum aliquímyoctonon appellauere, quon "am procul € elongínquo odore mures necat, Pliníus: fed quod necet odore tantum aliorum nemo fcripfit, Nícander mures hoc ueneno zxuzsyv , hoc eft funditus & ad defolatíonem ufq tolli tradit, lNofiri quidem etíam luparía ex fecundo aconití genere,ut mox dícam, murestollunt, Eft & myos iphonumherba,à muríum,ut pra fe fert erymon,pernícíe nomínata, Abfyrtus certe ín Hippíatricís ap. o3. ipfum aconítum fícuocat.Herba muralís fiue murícída («véqovoy)à quibufdam uocata, feruz JTacea & neruícaulís eft , ut foenículum & ferula, & alíz , Theophraft, de hift, Plant, 6.1, Etruríus infine fecundi capitís,quaedam uelutíneruícaulía funt,ut fceniculum, myophonon, & fimilia, At "libto 7,cap.7.Partheníum olus quod coqui exiígat,ut malua & bera, &c, muraleum uertit;helxinem nímirum íntelligens, qux íuxta muros & füillicidía nafcitur: etfí ea noftro tempore in olerum ceníu non fit: tenera quidem effe poteft, INeruofi caulículí quibufdam,ut marathro,hippomarathro, myos phono,Pliníus 21. 9. nec alibi eius memínít, Hermolaus quoq ignotum fibi fatetur, Semínum natu tam wezwAozIs habent,anifum,fcenicalum,paftínaca, caucalis,cícuta,coríandrum, & fcis, quam alía 1i gsQovop appellant;,Phaníasapud Athenzum libro 9. Hermolaus corollario 651. Qvey zezwAwd'a Uertít pileari forma, quafi z«zweovts legerít : nimirum quoníam horum omnium ut flores fic femina in umbellís funt, qua petafos feu pileos quodammodo referunt: & fciás etíam herba fic dicta uides ut,à fcíadijs,íd eft umbellís,quas gerír, ut ferulaceí generís omnes.Caterum cur myophonó appel Tletur nullus coníecturz locus eff,cum muresoccidere eam nemo fcríbat, X à myophono fic à murís busoccídendís dicto aconíto longiffime differat; quamobrem míephonon ; (guigovov ; ut Athenaei Qq 4 ! » [0 "vd 740. DeQuadrupedibus codíces habent, uel potíus gtsQóvop per s diphthongum ímpropríam)quoties herba ferufacea, me caulis € umbellam gerens fignifícatur, femper (cripferím,cum aliás , tum homonymíze decli gratía. Coniecerím autem fic appellari erzog 7» uuatvew Qva, hoc eft ab eo quód tanquam fanguin ciat:Q»G" ením fanguínem fignificat quare & atractylídem alíqui phonon nuncupant; & Th ftus de euonymo, &« d£ d'evop ard) qoa. Infícíunt autem fanguíneo fucco & aliz diuerfz,flore dice aut aliter: & ínter ferulaceas ac neruícaules,paftinacz fatíuz quas rubras dícímus;& pa fylueftrís: quam Díofcorídes Ícíadíon ,id eftumbellam habere fcribit ex oribus albis , & ii am eius partem exiguam purpureocolore fpectari, Hac planta uulgo cognita eft: & memig quando audiíre partem illam umbellz purpureamà quibufdam colligi ad eundem colorem dum,quamuís ea exígua eft, & longo tempore parum collígítur : cutí quídem ínfricta color dít purpureum, Hanc ípfam, aut proximam ei genereac forma ftírpem Theophrafti & Plifim phonon effe dixerím, INicander ín remedijs contra íxía: uenenum políum quog; myocton cat, quod(ínquit Scholíaftes)nullus alíus fecitzneg; ením mures occídít polium. T helyphor motum(zfvoutwoy, hoc eft fcobe radícis derafía fupra eum)fcorpíonem occídere tradunt, & ei uifcere pofle fi helleboro candído línatu r(afpergaturznam uerbum suu fev afpergere eft; phraftus.Ferunt radícem aconíti(prímófcorpíoníadmotam,torpore eum refoluere: € € díuerfo d. moto ueratro excítarí, Díofcorídes, "Thelyphonum Theophraftus narrat, fí ad fcorptj dorfum; moueas,hüc flatím perire; & fi candido helleboro oblinas , íntegrítat(ualetudínís mox reflít liusex Aelíano. Torpefcunt fcorpiones aconítí tactu, ftupentc pallentes & uíncife confitentur. auxiliatur eis elleborum album,tactiu refoluente : cedítg; aconítum duobus malís, fuo & on : Plinius. Quínetíamíntra corpus aduerfus fcorpíonum íctus aconítum datur, ut inferíus, "Therionarca ín Cappadocía & Myfia nafcente,omnes feras torpeícere Democritus fcribír,n hyanz urinz afperfurecrearí,Pliníus.Ego hanctheríonarcam eandem aconito prímo credi & pro va«&ogs fimplicíter,uel edes AdUxz, aut alía quapíam uoce Plinium legiffe vaxvac pst d ením albo fcorpíum ut recreetur afpergendum,«ezezstoy,ex Theophrafte iam recitauí, 7 narca(ínquit íterum Plíníus 25.9.)alía quàm magica(Democríro predita,ut nunc recitaui)g firo orbe nafcítur,fruticofa,folijs fubuíridibus,florerofeo:ferpentes necat, cuícungs admoty hzc torporem adfert. Hacc forte delphinium Diofcorídis fuerit(cuíus alíàs non meminit Plin facultas flortsQy color coueníant, (Eft & ínfula Theríonarca,Plínío $.51,) nam fruticofa cum nitum prímum effe non poteft,cuí colículus dodrantalís tantum, Scribit autem de delphín fcorídes,Feruntadmota herba contactos fcorpiones languefcere, (zoe vado, ) torpídosq k cendum inefficaces fierí;:amotadp flatímín antíquam redire naturam: quarenon ímmeritoínlgr mina cius paralyfis eft, quod uím uigoremq fco: pionü refoluat, quo fenfu ín homíne etia pa dicimus mébris ac neruísrefolutís motud priua tís;fíc de aconítieríáradice admota fcorpioympdw. ey,id eft refoluere ipfum, Diofcorides dixit. Plinius uero ín aconíto,ut fuperius recítaui, uocem uere contraría figuificatione ufurpauít,pro eo quod eft malefícío foluere,liberare, mederi, (Apis non quog, paralyfís cognomínatur , quod folíaeíus cum adipe ferísobiecta,flatím ecrum ces refoluant,) Vocatur & cammarus ídem delphíníum,utaconítum,nó quod parte alíquae rum anímal exprimat,fed quod cammari aconiti inftar fcorpijs refiftat:znam & forís admotum xí,eis exitio eft: & aduerfus íctus eorum ín uíno bibendum datur, nec alía eíus remedía tradi ut de aconíto fímilíter,a quo tame partíum fuarum dífcriptione differt, Díachyfis quidem & ton,eadem ratíone uocarí puto qua paralyfín ; hyacínthum,à colore florís aut etíà figura: bu à iliquís fortaffisdelphínium uero uel delphíniade, ut Díofcorídes ipfe docet,à foliorum fíg betením foliola íncifurís díuifa,tenuía(«z72, Marcellus legít Ava, id eft albayoblonga , delphini. figura, ctÀQrouli, unde nomen ínuenit, Caterum quod & neríon & neriadion & fofandrusuma tur inde cóijcere fubit,congenerem efferhododaphnz plantam,Quoníam neríum etíam ftu dodaphne eft; & multa cum delphinino communía habet:flores rofeos,filiquas,folía oblongailt nt díum,quo delphinium(femen eíus)e uíno cotra fcorpionum íctus bibitur, unde fofandros uotitiff rhododaphne uero czterís animalibus exítío, hominibus falutarís efi (99er p 5 eosaxt, quodi uerbo eazowd)eoy díxerís)yaduerfus ferpentíum morfus, fímiliter ex uíno pota, V idetur certedd nium quog non fineueneno effe,cum & fcorpios torpore affici2t,& homíni non nifi aduerfi pionís moerium detur,ut & alía multa uenenofa aduerfus uenena dantur, Quamobrem fi qu phiníium,rhododaphnen minorem uel bumilem dixerítmeo quídem íudicio non falletur, INaldli apud nos herba fruticofa,folíjs amygdalz,floribus rofeis & leucoij forma, & c, tota , ni fallor; pee rhododaphnz fimilis, quam ín Canis philología deícrípfi ín zínzíberis canini ex Auicenna menti ne:uídetur autem uel delphíníum effe,uel (ane eíufdem generís herba.Semen an milio fimile non mmemini:contínetur & lana in fili: uís , cuius nullaapud Diofcorídem mentio : fed rhodod: nes etiam filiqua lana ínfarctae funtzuthuíus faltem genus effe concedatur , fi cuí delphini] 1 admittere non placeat. Nam quod fena uulgo dicta, delphiníum non fít, ut (ibi pe: fuaferar IV lus,tam clarum míhi uidetur,ut uel paucís refutare txdío foret, | Leones pardalíanches uen ficutí pantheras occídít,Arífloreles, «| Hactenus qux anímalía príuatím aconiti primi uenert tereantdícium eft, V enio ad fecundum, quod triplex facít Diofcorídes,nos(ut dixi)duo rantum Á genera j DeLupo. H. a. Libl sa tera cognofcitus, luteum & corruleum, eadem utrungp facultate:fed luteum efficací us,lupís pre &occidendís uulgo credítur:quare illud tantum per excellentíam plerícy luparíam uocantipaia ing, colorís tantum dífferentíam addentes, Proxíme Nilumherba naícítur,que noh fíne catx coctonus appellatur, quód eam lupus calcans conuulfionibus morítur : propterea Aeeyptíj ín sfuas eiufmodi herbam ímportarí prohíbent,quod hoc anímaluenerentur, Giillius ex Aelíanó: eceptus uídetut ín uerbo calcans: quod Girzce quomodo habeatur nefcío, coníjcío autem alía melle uocem à uerbo z*rey,quod & calcare € comedere, y4Uedw, fienílicat, Varinus ín ze, Feles mares fubreptos foemínis foetus occidunt,no tamen edunt, zrestovazwu, Herodotus, «Sed joníam uenatores apud nos aconíta luparía certís modís alij aliter preparant &€ componunt, ut]tt acuulpes interímant , compofitiones huiufmodi alíquot, ut partím ín Giermanícís librís manus Xtís reperí,partím à pharmacopolís noflrís cognoui, huc adícribam, Primum ígitur an ferz, quas capturí funt,eum ad locum ubí eícam uenenatam proponere ftatuunt, uentítare foleant , carne aut eícís (ine ueneno obíectís explorarefolent , tanquam ínuitantes ; atcj hóc uenatorio uocabulo ntlioeren quati laoen,hoc eft ínuitare;(olent enim illuc redíre ubi eícam femel repererunt , & etíam forte lecum allicere, fiue fpote,fiue quód ad efcà profecta latere alías nó poffint, Quod fi m abfumptam deprehenderit uenator: certus adefTe feram , globulos fuos uenenofos exponit, quídem fabís pauló maiores,ab als magnitudine íuglandís,hunc ad modum fíerí folent, Aceniíá alfiufcule tríti,uitr(V enetí,utríufg cocblearía duo:cortícís fagi; foliorum taxi, utríufcs cochleaa num,diílígenter commifceto:deínde mellís &€ axtücix,utriufgy cochlearíum ad ignem permifce, »bullientibus puluerem praedictum ímmítte:hínc pilulas formabis, quas prolupís capiendís axunz llínes,pro uulpibus non item, Agyrtz quí aconítum apudnos uendunt,taxi folia non alíam ob fam eí mífcerí aíunt, quàm utneuomiítu reddí poílít;zcum tamen taxum fimpliciter uenenatam conftet:fed docet Diofcorides flrangulationem ab ea fierí, unde conijcímus non guttur tantum fauces etíam & gulam ueneno eíus comprímí & arciatri, unde uomitus ímpedíatur: ut duplici íne noxía fitfuo ínquá ueneno, & ne aconítum reuomatur prohíbendo. Catíuulcus rex Ebue um taxo feexanímauiít, Caefar 6, belli Giallicí, Alihocmodo mifcent,luparizuncías duas , foa um fraxíni uel taxí potius uncíam unam: cortícís faeí, uitrí Venetí,calcís uiuze arfenící citríni, fineulorum fefquuncíam;amygdalarum dulcíum uncias tres , mellís quantum fufficit ; fíant elobi "-—- magnitudíne nucís,lardo ínungendi, Alíquípira fícca admifcent,uel potíus eis inuoluuntipro uut bus puto, Sunt quí Lupariz radíci effoflze Luna decreícenie,folia betulz,fraxini cortícem, Ot V a. anam,pari omnium menfura mííceant,& globos cum melle factos anferíno adipe illínant, Alij Iupatíam, arfenícum cítrínum & taxifolía equaliter. Alíter,Luparíz unciam,cum femuncía utri melle quantum fufficit fubieito,pírís fíccís contufis ínuoluíto, & feuum fuperínducito, Alij lua tam & cceruleam luparíam,helleborum album,uítrum V enetum , lardum uel axungíam , adípeni felis fylueftris;taxi folia, mel,faríinam auenz,arfenícumalbum & cítrínum,fungos mufcarios pallís dosautrubentes,& oleum,omnía ín unam maffam redigunt,certís ponderíbus & menfurís permís Xta,plurímum autem de fungísaddunt, €Xc, Aconíto pafcitur neg; pecus, (ouís,) necp ullum anía mal, Theophraflus, Luparía,ut Rhatí narrant,necat omne anímal quod cecum nafcitur,ut lupos, iripes,urfos,canes, Ego fimpliciter quoduís anímal eo deuorato ínteríre credíderím, Ieuftící as bvrtee ut mures tollantur ín Sabaudía & apud nos uendunt:iubent autem noftri farínam ex auena at trítíco mifcere,& ín pultís formam redígere, Ego quidemnuper aconitíluteí puluerem curn btt to,lardo & farina copiofum ratto (íd eff murí domeftíco maíori) ín muícipula capto per tríduum 'appofui fíne ullo potu,nec tamen índe mortuus eft. Pofiea cum mínores mures cepiffem , aurípig- mento ín lardum ínfrícato eis appofíto,íntra horam morientes uidí, Auripígmentum ením praíera "tim lurídum, quod rofagallum uocant(utfcribit Cardanus)ytum mures,tum lupí fí guftauerint, non Tolum moríuntur,fed ín rabíem adeo efferantur, ut fui generis anímalía ínuadant , & quacuncy moa Imorderínt ín eandem rabíem íncidant,ut totum genus breuí pereat:cuíus reí quandogp fecí expería imentum, Sed tamen perículofum eft , ne ctíam cícurata perdas & innoxía anímalía , & ne aqua ina Jenta fruftrerís, Verum parua re,fí bene cedat,domum muribus plenam expurgabís,In lupís diffi. y^cilius eft,cum aquam celeríus inueníant,Hacille, Pedículosetíam occídít,ex oleo ínuncta radix? uelíi caput lauet líxiuío ín quo decocta fit,ut Tragus fcribít:ego quídem íta lauarí nemini confulo, fnunctío forte tutior fuerít, Sed nec mufca euadunt, deguflato lacte ín quo maceratafít, Canes &odem ínteríre íam príus díxí: & Díofcorídes ínter cetera (ecundí generís nomína cynoctonon jonít, Codíces quídam manufcrípti aconítí cynoctoní peculiarem títulum habent ; librariorum (ut fete coníjcít Hermolaus)culpa,duo capíta diflrahentium ín tría:znam cynoctoní Díofcorídes neg lormam neg medícínas exequitur, Apocynon quídem herba alía uenenofa,cynocionó etíam & pat dalianches cognomínatur. q4jNonomiíttemus & antipharmaca quxdam qua medeantur fjs qui a^ conitum fumpferínt. Pantherz quídem excrementís homínum (ibí medentur, utfupra retuli ; Hos mínes mulfo,ut Theophraftus docet, Ex uíno aut mulfo potum, níhíl poffe officere putant, Idem, ed plané contrarfum Euftathíus apud Macrobíum 6. 7. aflerit hís uerbís;Sí quís aConitum neícies lauferítnon nego bauftu eum meri plurimi folere curarí, Infufum ením uiíceribus trahit ad fe calo tem, & uenenoírígido quafi calídá íam repugnat, Sí uero aconítum ípfum cum uíno trtum potuá 1 ] | L : 1 " gae DeQuadrupedibus datum fít,hauríentem nulla curatío à morte defendit, 'l'unc ením uínum natura frigidit ad fuífrigus auxituenení, (mihí certum eft aconíitum uenenum míníme frigidum effe ) nec ín in bus íam calefcit, quía non liberum fed admiftum alíj, ímó ín aliud uerfüm defcendit in uífcer ille, Mihi rationes iff non placent, — Puluerem mufconum(d eft paruatum mufcarum)ng depafcentíumadueríus napellit darem,uel puluerem coturnícis feu turdí; Ant, Giaíneríusid nimírum ab Arabíbus,aut eorum ínterpretíbus,qui coturníces aconito pafcí fcrípferuntsc nos(non turdos)cícuta pafci fcribendum fuiffet,ut pluríbus pauló poft dicetur, ^ Acetumc potum, (& mox uomítionibus reddítum, contra cícutà & aconítum predeft, Aseregatore ione fecundum Diofcoridem,ego apud Díofcorídem nullam aconití mentíonem ín aceto ; | ye bubali & afínz contra aconítum bibítur, ouíllum ueró contra cícutam, Ágeregatór e. Coagula hoedi; uítulí,capreolí Halíabbas contra cícutam propiriat, alíj cotra aconítum; Alli bellataconítum quod alío nomíne pardalíanches uocatur;Plíníus, . Rutam aduerfarí acor períus ex Athenzo recítauí, Galenuslibro 5.de antídotís,rutze manipulum trítum, e uínopi confulít;aut íus gallínaceum pingue,R eliqua remedía etfigna fumptí huíus uertení,leges ap Ícorídem 6, 7. item Aétíum, INícandrum ín Alexipharmaciís, — 4| Suntaconíto etíaminm utiles homíni uirestquamuís Syluatícus nec intra nec extra corpus adhibendum fcripferit; cenna nimirum, quí ídem de utrog; aconíto tradídít, Aconitum fiue pardalianches (íngu nus)feptíca,íd eft putrefactoríz et uenenofz facultatis efl,ín cibo potug cauendum:ídoneg ubi quíd forís ín corpore;aut círca fedem,exedendo tollendum uidetur, ad quos ufus radi; menda eft,Sed & alterum quodlycoctonon uocant,eíufdem eft facultatis, ^ Aconítum(p uíres babet thapfíze, Author defímplícibus ad Paterníanum. | Mífcetur oculorum remedíjs| doloris gratia (ophthalmícís medicamentís anodynís,) Díofcorídes, feptíca quídem ídem fere lore prarítant,quod cum dolore cauftica, Proínde ego fíc uerterem:Mifcetur oculorum remedii fine dolore exedunt,quamuis Díofcorídes non fatis expreffit:fed res ipfa loquítur, INam fimpligie ' ad dolorem tollendum aconítum applícare,ínfaníam dixerím, | Maíores oculorum quog ' métís aconítum mifcerí faluberríme promulgauere,aperta profeffione, malum quidem null finealíquobono,Plíníus, Aconítum accommodatum eft ad exedendum alíquíd ex vw soa *dup, Galenus ut paulo ante cítauí:hoc eft ín ore,autfede, Apud Actium tamenlegítur 71 pczoc gel" &djeay: hoc efl,extra corpus uel infede , Chríftophorus Orofcíus príorem ledtíom bat.Ego tutíus effe puto íntra os non admíttere,ne uel faliua infecta, aut fortuíto uel mod deglutitum,perículi cauffa fit, Foret etíam perículum fi forte ulcufcula aut uenae alíás aper guínem fundetes ín ore effent, A egíneta etíam exec epa 7ts, & fimiliter uetus ínterpres Latii tít, Sed flaphífagría quoq; aphtbas cum melle fanat,tefte Díofcoríde:qua tamen propemodu lem aconíto uím habet : & fandaracha apud eundemotís ulceribus commendatur, quam tat bro 6.ínter uenena cum calce € aurípígmento numerat; quamobre nihil affero,nifi cutíus abllintl cum mínus perículofa ad eofdem affectus remedía abunde reperíantur, — Aconití radíx emplil modo impofíta, putrefacít ( exedít) efficacíter hzmorrhoídes & pudenda, Arnoldus cítan num,cum tamen apud Galenü non (ic legatur, Aconíti herbz fucco pilorit ortum prohiberi Aétíus,atqui hae facultas non aconíti fed leves, id eft cícutze eft, (xpius att haec ab imperitis, duntur. — Vtuntur thelyphono medici pro putrefactorío:fed & alijs quibufdam de cauffise níhil penítus poffe officere aíunt, neg; ex uínoneg ex mulfo, Theophraftus, Et rurfus, INt catz(icorpij,thelyphoniradix fpeciem fcorpíonis repracfentat,& utilís ad eius íctum & ads dai habetur. Excalibí,Proficit pota contra fcorpíonumídtus, Aconitum quog:nquitPlí ufüm humanze falutís uertére, Ícorpionum íctibus aduerfarí experíiendo datum ín uíno calíd efi naturaut homínem occidat,nifi inuenerít quod ín homíne perímat, cum/eo folo collucta lut parí íntus ínueto.Sola hec pugna eft cum uenenum ín uifceribus reperít: Mirum, exíti fc ambo cum fint, duo uenena ín homíne commoríuntur, uthomo fuperfit, Flac Plinius, Vi autem poteft non de fcorpfj tantum ueneno loquí,quod aconítum íd folum ín bominerepertml pugnet,fed quouis etíam alio,ut FIermolaus etíam & R uellius acceperunt : & fi à nemine alíolitt rum íd fcríptum ínueníam,ego quídem credere quàm experíri malo, poffet tame alíquís periculi facereincane,fimodonoftrum aconitum, quod fecundi generis efl, idem praeflare poteft quod] mum,de quo íipííloquuntur, Extra corpus quídem ubi quíd erodere,aut uehemeter fíccaregp teat,eundem ufirm przbebunt,aconítum,ftaphifagría,irís (ylueftrís,helleborus niger, thap mzleo níger, Staphílagría quídem non facultate tantum, fed tota fpecie, radíce excepta, aemulari hiaconítum uidetur,folíjs, perícarpijs, femíne, flore:firecte florís figuram memini: quanquamilal dís floribus,quí lutei etexíguifunt, Díofcorídes flaphifagriz flores confert: quod noftrae flap eríz non conuenire Fuchfius etíam teftatur : nífi quis íta excufare uelít, ut non ifarídís florib coloríquihutus herba fucco expreffo decoctog (ut Iuellius memínit ) coeruleus fíerí folet, Indícum uoccant,enoitcb, ftaphifagríz flores quí fubccerulei funt, comparentur, Author mec num fuccídaneorum pro aconíto írín fyluefrrem recte ufurparí poffe docet, Sed íris fyluefln ab ípfo intellieatur,non facile díxerím, Aétíus quidem ipfum aconítum alío nomíne irin fylu i uocari cribít:apud Diofcoridemuero xyrís & ephemerum nonletale íta cognominatur, Egoteto Als a * LETL P DeLupo. H.a. Lib. IE. ZAT fetale pottus ephemertim;hoc eft colctiicuiri;aconití uíres habere díxerím. Xyris etíam íntra corpus 9 fumitur, Quamobrem alíud írídís fyluefitís genus querendum uídetur quod aconito fubftítua imus:ego commodius non ínuetito quàm quod fpatulam fcetídam uocant,quo & pedículí occíduna itetíá colchíco,&c. Caeterum utaconítum alterum platani folía habeufic etíam cíci , ne ipfum em fine ueneno, Gracícíci alkerua uocát,de qua Auícenna, Dícítur quod perfcrutatío uítima vexprelTione kesb alkerua & fe(amí,admodum uenenofa & mortífera fít, Cornua de fumbel Ara íd eft fpica, pro qua translatum eft ín Almanfore;cornua cerui montani, lx diít fimiliter napello; nodore etíam refert , Arnoldus, De cornu fpícz calídiffimo & erodente ueneno mihi ígnoto, cenna ftatím poft napellumtraciat.Et (übínde de ueneno quod murkion appellat, (Bellumefis le rfiun)cuí eodem modo refiffatur quo napello:& herbam ipfam napello fimilem efTe putat, fates him fe ignorare, Ego apud Grzcos níhil quod cum eo conferri poíTítreperio, Gloffa Arabica; iit Bellunenfís,cícutam exponit, Atquí Auícenna ínter calída uenenade eotractat, IMyofóta 116 alía qj Díofcorídís & Grrzecorum, deícribítur à Plínío 37,15. flore coeruleo,uí feptica & ex^ 'atríce, quz & xgilopas fanet,&c.Bft autem plane eadem que altera muris aurícula Dío(corídís quam tamen feptícam effe uel exulcerare alius nemo fcrípíit, Galenus in fecundo ordine eam fíccaa ribit,calíditatem ueró manifeftam nullam obtínere,tantum abeft ut exulceret, Sed nec; neceffe xulcerare autexedere quícquíd ad egílopas recte admouetur,cum et refrígerantia quzdam, fed (cantía admoueatur. Quod fihas quas Plíníus ei falfo tríbuitfacultates haberet; aconito uiribus ungenda eflet,qua quídem occafíone eam bic memorauí£, Luparíz puluerem eumbatyro fübs omne genus íimpetígínü fanare promíttót, ín iumentís & hominibus, | IMulomed:-i apud nos raphagedenica equorü(uermes appellat)aconíto,uítro etaxügia míxtís curat;alij etía alia com£ t qj Napell& aliquírecentíores aconítí eenus faciunt, Mattheolus negatiquamobrem príuatíam oagere uoluf;aliorum prímum fcrípta propofíturus,inde meam fententíam, aconití genus effe; irmaturus, Syluatícus Arabícas uoces bíx, bífmus uelbiffum,morenapelli (mus napelli, po- & alfarfas,díuertis ín locís napellum ínterpretatur;bixís uero toram, quam aconítum primum infra docebo:ítem alchlehil,gummi napeilí,cum aliorum nullus quod ícíam ullum napellí eum ommemoret, fed ixíze chamzleontís uenenofi,quem thefifíe uel taffía nomínat Auicenna, Hinc s error ut alíqui thapíiam fcribant, X gummi eius uenenofum facíant, ut Arnoldus;cum thapa ngealía apud Ciezcos herbafít. Albis id eft napellus;Bellunenfis,Et rurfus, Albifi eft tiedíca ín quo recípítur albís,íd eftnapellus. | Bífmus,musnapelli, Idem: Inde forfan corrupte bís, id mapellus moti uocatur:mos quidem Perficé murem fignitícat, Bifmusbuha,id eft napellus Moy Xdllunenfis. Befalbiid eft napellí, Vetusgloflographus Auícennz. Farías, (forte farttun, dé io paulo fupetíus díxímus)dicitur quód fit napellus, aij senenumletale,Idem. | Apud Auícenná 4. fen, 6. ín melleuenenato pro aconíto lcgítur alfuchar&, interpres ínepte uertíthyofcyamum ni jm:fienifícat enim cícutam,ut Dellunenfiquoc; placet, | Arnoldusaconítum uocat ufeat; X ly^ oroix,pro lycoconon;& alterum genus fo!íjs cyclaininiediforíon,pro thelyphonon. — Bis, ideft lapellustínquít Auícennajeftl uenenum pernicíofum,immodice calidum & ficcum:illitum delet afa as(id eft uítilíigines:)G potum etíam cum ex eíus geguerifcet ín potu fumítur (Bellunenfis ficles ;Confeciío dicta alberzachali fa potu fumpta delet albaras;Syluatícus fimplicius legit delet alba uas ülitum & confert leprae) X fimiliter confercleprze Pomum occídit,dímídiz drachmg pondere,uel etiam mínore,ut ego fudíco. Autidorum eíus eft mus napelliquiconutritur.Coturníces(feman)qui dem eo paftz non imociuntur, apparet hzc uerba ínepreex Galeno translata qui fturnos cícuta cía noxam pafcítutn alibi fceibít;ium inlib,ad Pifonemtcoturníces autem elleboro,ut & Ariftot.lib, leplantís.) & prz omnibus díamofchu compofitio eirefiítit maxime, Auícennalib, a. ca, $c o. Et fequentí capite ,Bifmus buha(ínquioid eft napellus Moyfi, tefte loanne, herba eft quz nafcitur napelio:& quícung, napellus ei uícínus eft,non crefcit;aut fructum non producit; &€ cff pracía m antídotum napellí;utilís ad omnía fimilíter,ut contraalbaras & lepram, Bifmus uero feu naa us mus,eft anímal quod moratur ín radíce napellí fícut mus , utilís ad albatas & lepram, ( datu ncontra omne uenenum & morfís à uípera,) Hxc Auicenna:ea quz parenthefeos notís íncluft^ non habentur ín quibufdam codícibus, INapellus, inquítSyluatícus,herba eft fimilis hellebo igro,cuíus radíx dígeritur ínftar retís,& antonomaftice eft herba qualibeDuenenofa; € eft prí- pars aconítí, INapelluscinquít Crefcentienfis)eft napus marínus, in littore marís crefcens,illitus let maculas cutís:& cum bíbitur medícamentís que uenenum eíus remíttant admíxtís, ualet con: epram.Et quod míraculi ínflar eftmus paruulus paífcítur & inuenitur iuxta ipfum, antídotum lus, Cilísanímal,olis terra tenax,glíslappa uocatur : € illud anímal moratur ín radice napellí, luatícus, Arabice quídem mus íllebíx uel bi(mus uocatur; forte aliquis pro bís legit glís, De ue uídem elíre,nos fupra abunde fcrípfimus. Sunt quimurem illumna pellí,(i recte memíní, colos arium elTe (críbant:talís autem & glís eft;fufcus reliquo corpore, uentre candídus: & murís illud us quod ab auellanís apud nos noraen fortítur, de quo plura ín Muribus, V trung, per fyluas & es reperítur,ubí nimirum aconíta quocp crefcunt, & fieri porefi;ut ínter fepes prcípue,ubi fru aliquos colligunt uel exedunt, fpíus iuxta aconíta reperiaturzquanquam & alíos quofdam mí lores mures ín montibus uídi j(dem,quí & aconíta producunt, js uere paící;ab incolís & lactaríjs ". 744. DeQuadrupedibus homínibus,cum diligenter ínterrogarem,nufquam refcíuí, INapellus (ínquitPonzettus Cardis;. lís)fiue aconíti fpecies,(iue non fit, adeó certe pernícíofus eft,ut eius fuccus rumpat uafa, ínau reponitur, C)uod autem dícítur anímal paruumreperiri ín eius ra dícé , antídotum aduerfusig non puto uerum , nec hactenus fuítexpertum, | Lapídís autcornugenus;quod linguam ferper uocant , fudore arguit fel leopardí, uiperam, napellum,fi quod horum adíit , non ítem alía ue Matthaolus ex Aponeníi, Idem Aponenfis ín lib, de uenenís capite 5o. de fucco napellítr bezoar(inquítefl mufcus natus ín radíce eíus:cuíus arídí drachmae dua ín potu dantur, IN (inquít Auícenna libro A.fen, 6. tract, i fumma 2, cap. r.)uenenum eft deterrímum,quodfig títínflammatur labijs & língua:oculí promínent,uertígínem & fyncopen fubínde patítur;| mouere uel exercere nequít,Quód fi quí euadunt,utplurímumbhecticiaut phthifici fiunt; e epilepfíam mouetuel odor ipfius Inficíuntur eius fucco fagittze , quibus uulrieratí ftatim int uod ad curam,uomiítus ftatím prouocandus eft cum decocto feminis rape: dandumd ín num & butyrumbubulum coctum, multís fubínde potionibus: prodeft & cortícur elandium uíno decocium, Deínde precípua eíus cuta eft bezahar , & medícamen de mofcho, & alged ture(buha,feu bífmus buha,ut Bellunen.legít:?)& theríaca magna qu&ádog, uícy ad terminum &ra certum tempus detur,nec nímium dífferatur.)Praftantiffimum omníum,fí detur mofch catione albezahard:aut quantítas drachmae de medícamento mofchi cum filiqua una mofe quií radíces capparís bezahar napellí putent, Conueníunt quídem omnía albezabarad,fedmayi quod fimile eft alumíní, & fila utlithargyrus habet. Item animal quod uocatur furinus (musmgpe Bellunen.Jín cibo fumptum aduerfatur napello, Hactenus Auícenna, Et mox capite tertío] on etíam uenenum fímile napello effe putat,ac fímilíter curarí, Aponenfis fígna quada dz Auícenna non habet:ut funt,llum qui fumpferít napellum fiue fructum eius(lcgo fuc ue fubftantíam,intra unum uel tres díes morí;denigrarí ac defufcarí omnía membra eíus,à tumere totum corpus, linguam ín ore contínere non pofle.Curam addít,ut cum butyro & agi fceatur terra figillata aduomitum prouocandum,& mox exhibeantur fmaragdi contritiffimi inz duz cum uino, cordi imponatur ferícum cocco tínctum madefactum líquoribus ftillati loffz & rofarum,idd alíquoties iteretur; & aferuís ote fugantur extremitates corporís , quipiii aliquíd (maragdi bíberint,ne & ipfi deuita períclítentur. Bgo maíorís fecerím, fí mofchí autanbg aliquid cum terra figillata ex uino bibatur,quod & Matthaolo placet tanquam pracftantiffimimt pellíantídotum, INapellum album Arabes nomínant, & alíbí cínereum ob talem radícís colit Bellunenfis, INapellus dícítur quod fit bryonia, V etus gloffemataríus Auicenna : fed hacgpli fiolidior eft,quàm ut refelli debeat, Egoomníno aconíti alíquod genus napellum effe patoj&l taíTis id fuerít luparía noftra coerulea,cui radíx paruo napo fimilis eft;pollícís aut amplius rli ne,in mucronem ceu fcorpíj definens,íta ut fibris aliquot refectís, & caterís pedum locorelidiiy ninofcorpíum referat,ut fupra díxíznam & ultíma pars mucronís fzpe recurua eft, Deueeniy dem eíus conftat: & Hier. Tragus fcribit perijffe aliquot Antuerpíz , radícibus eís coctís (nífllll quod genus alíquod napíaut fifarí aut fímilís radícís exiftímaflentín cibo fumptís, Scío Aut & lib.s.ubí plantas defcribit,napellum & aconítum diuer(ís locís tanquam emníno differentgli bas defcripfíffe:& rurfus lib, 4. ubíde uenenís agit;alibi de napello,alibí de aconíto Ícribere, utn dijs & accídentibus feu fignis quibufdam díuerfis.Sed hoc non fatís eft ad afTerendum aliudimil abaconíto genus effeineg; ením táta apud erudítos Auícennz authoritas eft. Ipfe quidem andit hoc afferuerím,napellum aut aconíti genus effe: (ícío tamen quibufdam ín locis Auicennainttt tes napellum pro cícuta ponere,ut 4.6, í,2.)aut fi denomíne contendere non placeat,tídeniquib aconítum remediíjs curarí:utrung, fjfdem uiribus pradítum , calidum & ficcum ac feptíct nut num effe;eoqp nomíneutrung toxícum, hoc eft fagíttís inficiendís idoneum: (nec ením ullüt dum uenenum toxícum effe poffe credíderím :) quod de napello Auícenna teftatur, aconítosll primo hodieg fagittas tíngi,mox ín tora dícam, Ponzettus quídem Cardínalís toxicum politi quando effe frígidum feribit,utfpumam uel fanguínem botracís(ranz rubetz)fupercalefadigg boc uenenum fcígídum effe al(us nemo Ícribít:ineg; ratíone defendi poteft, INicander membra cendí prodít,Símilíum etíam anímalíum uenena feptíca,ut falamandra, linguae ínflammaátíont cerelegímus, Certe cum feptíca & calída uenena,ín exigua etíam portíoneuenena fint, fr. ítem,fed certa quantitate,ílla potius utpote toto genere uenena & ab exiguo fomento per totuilt pus infíciendo progredientía,fagíttis tingendís delecta exiftímo:neg; enim multum eís ínhard] tcfi:& exiguum illud quod inhzret ferrí candentís uí fuam refrígerandi noxam amítteret, Erf? cním uenena tofla uel ufta ínfirmantur:calída uel feptíca non ítem , cum etíam deteríora alíquim cuadant, Certum eft autem quód fagíttarum cufpídes príus ignítee fucco aliquo uenenatotingif tur:recípítením ferrum candens medícas uíres & ímbibít fuccum:quare ad parandum scrap j lybem uulgó uocant, ei 7e squap "raid lneoy, ) ferrum medícatís quibufdam plantarum fuccis, plo uelalijs,ignitum íimmíttunt, Equifudore cultellos & fagittas quidam ínfíciunt;igniros felit intingentes;unde íra uenenati fíüt,ut partíquam uulnerauerínt,nimíum fanguínis profluuiümh ferant, Arnoldus ex Rafí & Alberto. Scio Hermolaum Barbarum, dorycníon, quod frígí uenenum,fic dicium conijcere, quod cufpides telorum inficere mos eflet illo, ex Plinio 215 DeLupo. Ha. Lib. L 74$ idem Graecis non fagíttam, fed haftam ucl haflile fignificat: unde quídam dorycnij etymologiam 'unt,ut V arínus fcribít, ]à 7o dVoe zs ieoy ei vl rl avatosiy, Sed hoc nemo Girecorum fcríbir, & icerta dorycníj híftoría eft;cum alij fuí eenerís plantam faciant, alij eandem folano furíofo, Scy« (iepro toxíco leopardifelle utuntur,Ponzettus, Verumlicet diuerfa fint toxíca, Díofcorídes taa in(& alij Graci)certam quandam herbam;aut factum ex ea fuccum;intellexítinam ínter alias ue- jatas herbas de toxíco etíam agít:& uenenorum genera defcríbens, Cua dam,ínquit, merallíca; xdam ex animalibus funt:quadam ex plantís,fíue radíces plantarum,fiue fucci:(íue ipfa plante; Ia agreftístoxícum,Sc, | oi Apad Geioy ee &xid'as io Qapuaxo/d, Pollux. Scytha dícuntur ad um quo fagíttas oblíníuntehumanum fanguínem admifcere, Aelíanus, INec patítur taxos, flrenuatoxíca fudat, Columella de folo probato:uídetur autem innuete toxícum à taxo arbore m fibí uiderí, ut & Plinius, de quo uidein Ceruo &, ^ Auícenna aduerfus fagíttas Armenías, 'eíttoxicum,ftercus homínís potum theríacam efTe audíuifTe fe fcríbít : (unde nouum argumene nobis accedít,toxícum genus aconítí effe confirmandí,cum aduerfus aconítum pantherz fimía terfibí medeantur.) Addit, donnulam,íd eft muftelam exíccatam drachmís duabus cum uíno pos Ibitem galbanum,contra ídem uenenum opítularí; qua duo remedía fimiliter aduerfus toxícum effe, Diofcorídes prodídit, INapellustínquit Matthzolus)radícem habet;ut uídemus,retí fimí: olíanon admodum diffimilia folijs artemifize maioris , flores purpureos , & cum adhuc claufí caluarijs fimiles:cum apertí,urtícze mortuz floríbus,maíores tamen:caules plus quàm bícubita men exiguum,niíerum,paruís filiquis(cornículís) inclufum, (INafcítur in altiffimis montibus: ipfenon exprimit fed nece(fario (equítur ad íd quod antídotum eíus murem fxpe in altiffimis tibus fibí repertum fcribít.)FIxc quídem defcriptio tota facítcum noftra luparía cozrulea : nam quog flores alíquado purpurafcentes uídi:radix tamen eíus nullam retís fímilitudínem habet, unde fu(picor deceptum forte IVlatthzolum,quod lutez luparíz propríum erat,ad coeruleam, íd eft xellum tranftulíffe : ni(i alíud íi [talia luparize aut napelli genus nafcitur, quám apud nos, quod on puto;& fi maxíme talis nafceretur qualem defcribit , non poffet tamen obtínere quín fic etíam to adnumerarí deberet:quam Leoniceni fententíam ípfe ímmerító reprehendit; Addit prate« huíus à fe defcríptí napellí uim uenenofam animaduertiffe Romz fub Clemente feptímo : quí inqui) cum experiri uellet facultatem oleí cuiufdam aduerfus uenena compofítíaà Gregorío Cara^ iaBononíenfi,quí Chírurgíam me docuít:;iuffit duobus latronibus capíte damnatís napellum ex e,Huncigitur latrones in pane,quem Martíum uocant, deuorarunt: &Coleo ínunctus eft ílle lus uénéní (unipférat:quíi mínus,abfcp ínunctíone relíctus eft, & íntra horas feptendecím mife ilímorte confuniprus cum ómnibus íllís crudelifTimís fígnis & (ymptomatís , que Auicennaá loproduci fcríbit, Et quanquam ijfdem fymptomatis alter etíam quí unctus erat ínfeftaretur, otamen reftítutus eft, Porro oleum íllud quale fuerít, explícat ín fextum Diofcorídís librum fctibens,ín caput de aconíto, Res mítaculo fimilís,ínquít,oleum de fcorpionibus forís duntaxat illí imbreuí temporeà tam crudeli ueneno liberare, Certe & ín hoc, GCalío quouís ueneno nó corros 5nec non ín morfíiíbus & puncturís quorumuís uenenatorum anímalíum,nullum eí par ínuenís asremedíum, fi frígidum inungas fingulishorís ubi uenena funt acutífTima:ubí mínus acuta, tertía àc5 hora, Inungí autem oportet non folum fedem cordís fub finiftra mamílla, fed etíam pulfatiles Ifnas temporum, manuum pedum. Sed dehoc oleo & eíus compofítione plura dícam ínScorpío lim híftoría,ex praefatione Matthzolíi ín fextum Diofcorídís librum. . Multa quídem & remedia et fymptomata(inquíit IViattlixolus contra Manardum)eadem funt toxící apud Díiofcorídem, & apud luicennam napellí, (qua ípfe (ingulatím recenfet:)funttamen alíze quzdam note , quibus omníno diuerfa efTe hzc uenena deprehenditur. Nam de toxíco legímus,quod furorem índucat;quod de na lonon fcribítur,neg fané latrones illi, quos napellum uoraffe pauló ante díxí, ullum furorís affe nfenferunt,cum caetera quz de napello Auicenna tradit, in eos omnía caderent, Scribít € alía dam de napello Auicenna,quoruim nullam ín toxíco fuo mentíonem facit Diofcorides, In reme tíam multa ínueníuntur díuerfa, Quamobrem cum in ceterís uenenís Díofcoridem fere ad uer exprímat Auicenna,ín napello autem pleracy alía quàm ille de toxico habeat, duo díuerfahac *uenena concludemus: prafertím cum alíud caput de ueneno tufom ínfcríptum Auífcennz fit; juod proculdubío Díofcoridís toxícum eft ; Hzc Matthxolus, Verum hzc omnía non magní fueas db. egotíj refutare, Primum ením non eft neceffe res effe díuerfas, ubí fcríptorum alíquís pauciora; plura fub alío nomíne adfert, modo ne quíd contraríum proferatur, Deínde quoníam plura Unt aconiti genera , ex quibus nos unum alíquod efle napelium contendimus: tierí poteft furos 1 abuno ínferrí, non item áreliquís: & Díofcorídem genera duo tantum defcrípfiffe conftat; duo fine defcríptione reliquiffe, Quid quod multum refert apparatus "T'oxicum autem on fimplícíter aconítum fuerit, (ed fuccus eius certo modo paratus , ut & ídoneus tíngendis fie it fapíttís , & aliquandiu conferuarí poflit: fortaffis 8C adiectum aliquid , ut noftri luparjs radi us ad tollendas feras alij aliud miícere folent; Aconítum certe pro apparandi diuerfitate uarios (e contrarios, tum uenení tum medícamentí falübrís ratione effectus praftare ex Theophrafio lüpra docuimus, quí maximum ín preparandi modo momentum collocat, Pofiremoó cüm Q toxía €um Díofcorídi ignotum fuifTe uídeatur (ut ín Ceruo E.díxi;& Matthaolus ipfe OH IRE tufom E "D LI "1 "HE * E . b P UU uadrupedibus. quog Auicennz,ut ipfe fatetur, non mírum fi parum perfectam tum eíus tum quz proueniy €o fymptomatum defcríptionem reliquerínt. Hoc potíus mírum effet, toxicum tam celebre & tantoperecauendum, omnibus adhac mediícís ígnotum effe, ut fe quídem ignorare Mar fcribit lliud equidem affirmo,napelltim genus efTe aconítí, ídemü toxícum,fiue idem quo rídes defcribít(diuerfa ením funttoxicajaut preccipuam eíus unde fie: et matería: fiue aliud 'toxícum,fed quod fjfdem poffit remedijs íuuari, utpote calídum fíccum ac feptíécum uenenum peilus Moifi(ínquit Mattbzolus), mus eft napellí,quem fzpe uidi & cepí ín altíffimís vallis Ay 'montibus:fed non cuíufuis eft eum inueníre,cum magna ad íd ( txdíj ) patíentía & uigilantía rantur.Itag; non míror quod philofophus quídam & medicus ínfignís (ut apud recentíoregy damlegímus) cum mures huíufmodi nullos inueníret, cepifle tàdem paruas quafdam mul, & floribus napelli infidentes &€ exugentes inde fibi alimentum , & ex eís fuam antídotum fuíffe,ad muífcas uigíntiquatuor, terra figillatae baccarum Iaurí & Mithrídattj,fíngulorum uncíjs adíe&tís,cum oleo & melle quantum fatís erat excípiendis illis, Ethac quidem antídor fucceffibus, ut ferunt, ufus eft, non folum aduerfus napellum, quem díuerfis anímalibus fat cauffa perículi exhibuit, fed multa etíam alía crudeliffima uenena, Hzcílle. — Auicennac (fiue ipfe, fiue interpretes, fiue líbraríj:quod addo propter Matthazolü qui ualde reprehendi cenum,tanquam íniuríum ín Auícennam, quod interpretum forte aut fcriptorum uítia certus ab ípfo commiffa authore, fimplicíter tanquam A uícennz notet: ego breuítatis flud cennz nomíne complecti foleo íllam quz extat adítíonem qualemcunce, quoníam ín ea qu; língua,quamuís extat,nondum tamen publícus nobis eft fa&tus:?)A uícenna igítur,inqua pellí murem parum ibí conftare uídetur,& ipfe etiam dubitaffe, effet ne aliqua huíus no ba, an potíus anímal fiue mus huíus nomínis:utrumtp ením bífmus appellat libr.3,cap.srqmmy ad bifmus herbam,etíam uox buha addítur à Bellunenfí:utrumeqp adueríus napellum, & albas lepram utilefacít, Buha(ínquítBellunenfisfecundum Gloffam Arabícam, eft planta qugdigy gieduar,dequa Auícenna capíte de zedoaría feu gieduar díxít, quod eíus uícinitas infir tam napell.iadfertur autem hoc nomine radíx ex India, nígra, craíTa, ficutradíx doronici, cuti; &€ uidi ipfam exhiberi cuídam principi Syría, Hzcille, Ego apud Auicennam librog curatione napellí,buha & alguedar pro diueríis napellí antídotís accípi obferuauí, Sedhas re napellí nugas, propemodum díxerím, Arabum et qui eos fectatur medícorum,tandem fiue herba quadam, ííue mus quadrupes,fiue mufícus ad radícem nafcens,fíue mufca ínft mofchus odoramentum,aut díamofchi antídotus, (quod plus rationis habeo prafiantiffi fus napellum antípharmacon fit, T'am díueríz quidem opíniones ex ipfa nomínum uícíni poffuntexortz, — In Aethiopíaradíx quadam letífera eft, qua fagitras illinunt: & inSoy bac,tum alíz quedam, Theophraftus o. 13. Khododendron Díofcorídes aít maritimis] cus amnes nafcí, (aerba funt Marcellí V ergilij,) 3d res ipfa etíá nunc indicat: Et nos fcim locis rhodanem corrupta uoce appellari plantam,qua quoniam paftu anímalía enecet,prot beatur, & toxícum paríter uocerur, Hac ille. Vulgus Gallorum & Italorum fere quouis ut fectos,íntoxícatosuocant, —INoníndígnum hocloco etíam Aufonij epígramma eft, fupe uítibus huíufmodi:. | Toxíca zelotypo dedítuxor moecha matíto, Nec fatís ad mortem credidit effe datum, Mifcuíitargentilecalía pondera uiui, Cogeret ut celerem uís gemínata neceim, Díuidat bac fiquís,faciuntdífcreta uenenum, — Antridotum umet quí focíata bibet, Ergo inter (efe dum noxía pocula certant, Ceffit letalis noxa falutiferze: | Protinus & uacuos aluí petiere receffus, Lubriíca deiectís qua uía nota cíbís, Quod fi hoc etíam toxícum de aconíti genere fuit, ut nobis uerífimile eft (Crallus ením Dil nit fuít, € aconitígenere Gallos pro toxíco ufos,& etíamnum utí,conftabit ex fequentibus, cum molao & R uellío facíet,qui ( ut díxí) ab aconíto prímo non ex fcorpíj itu folum,fed aliu ínhomínerepertum uenenum impugnari putant, & illis ínter fecolluctantibus homine Quin & aluí fluxum aconíto mouerí ín homíne non dubítamus,cum ídem ín ferís fíat. P cidunt tum alijs modís,tum aconito efca admíxto, unde fera per díarrhoeam ínanítur,Pol biElatería dícuntur pharmaca,quz nímíum euacuando etíam necant, utaconítum & « Quanquam etíam argentum uíuum per fe,tum pondere fuo tum mobilitate per ínteftína dt exítum quzrere folet.Sed plura de toxíco,& quod ex aconíti genere conficiatur,in Ceruot píre quínto: chic nonnulla illic omíffa adíjcímus ) & inter caetera ex. Aríflorelis Mírabilibus; pil lion( id eft pardalíanches aconítum ) uenenum in Armenía nafci, X c.atqui Arabes pro tox menz fagitta uenenum plerífg; ínlocís redderefolent, | €] Acuftum(aliás aucafton)fecum fam Atabícam eft ínterfector lupi, Andreas Bellunen, V ídetur quidem ab aconito ínterpola quod & aconíflomon ( unde forfan colomefirum nomen corruptum apud Díofcoridem) Aétio cítat Hermolaus:ítem írín fylueftrem, & pharmacíadem:nos prater írídís fyluefiris excufís Aétíj codicibus nullum reperímus aconiíto tributum. — Fabalupínafeu marcíllíu, n ín adípe,necat canes, lupos, uulpes & urfos, Arnoldus. Vídetur auté apocynon Diofcoríc filíquas habet ceu fabarum; etfolía cum adipe ín panes ceacta,canes,lupos,uulpes, & pit pi DeLupo. Ha. Lib.I. 7 A7 ant: dícítur & cynomoron, Cíería, id eft faba lupi, Syluaticus, Cenarafab, fabalupi , Idem, Apud Diofcorídem quidem Uva" AdvsSe, id eft faba alba ínter aconití alteríus nomenclaturas eff, & forte cyamos lycu,id eft fabalupilegendum fuerít:ut eadem caufa ficnomínetur qua apocynon, quod lupos utrung. occídat, Catílabket, id eft ftrágulator canís,aconítum,Syluatícus,Cat labích, Hirangulator patrís fuí,[dem, Interfector patrís (ui,non eft aliud quam fatyríon,ut docent Vios híin Mefuen.bulbus ením nouellus tanquam filius uídetur,qui uires uetezís & rugo(i , ceu pae fui,in fe tranffumpfit , mox ipfe idem ab alío fubnafcente paflurus. Marcillij quidem uox ad iliginisnomenclaturam Sabaudicamaccedit,qua eft marfieure,quafi Marficam autà Marfis in itam dicas herbam, quod de confíligine Plíníus teftatur ; (iue fabam lupinam pro confilígíne Ara dus accepít,fiue eodem fímiliue nomine confiligo & apocynon propter fímilem ín ferís necadis, gtquídem exiftímo,facultatem,appellata funt. Chanach aldib,id eft ftrangulator lupi , fuffocat lus posporcos & canes, Auícenna, Chanach alnemer,id eft firangulator pardaiis , fuffocat alfhed & ala "memer, (uetus interpres leopardos & lynces reddit, quod Bellunen,non probare uidetur:)Idem, Ali us eft ínterfector canís,de quo apud eundem libro à.ín fine I,líterz legimus, canes eo fumpto confe ínterími;& in homíne fanguinem per fputum & nares mouerí , (Arnoldus in libro de uenenis, mde aconíto fcribit,tanquam ex Galeno.) Ego hoc uenenum quod fítnon facle dixerim ; neg m ullí illorum , quibus canes necari ín ípforum hiftoria dixi , conuenire ínuenío: fed negp alterí píam qux Diofcorides defcripfít uenenorum. Theophrafius fané memínít efe plantas quafdam, (anguínem ad fe ri hant:alías qua repellant;& Cialenusalicubí hiftoriam natratherba ínuens quam quifquís fíbí appl.caffet,fanguínem excerneret atq; hoc pactoínteriret,Xc, Dagabaotb, ftaconítum,Syluatícus, Debacul,aconítum,Idem, Amavaram,íd eft aconítum , Syluatícus, :cx mafculi Hifpania. funt uenenumKacilkebí;id eft ínterfíciens patrem fuum, Arnoldus, | Elía on,alíás elifon,íd efl aconítum,Syluatícus & Arnoldus:eft autem nomen deprauatum pro aconí ilyphonó, Diíaferíticum & erufitíum uoces corrupte leguntur apud Arnoldum ín libro de ue ís,pro eríphía herba(dé qua pluribus dixi ín Hoedo)qua aconíto aut thapfie uires habet fímiles: íquídem etíam genus aconití uídetur uel propter radicis figuram , qua inftar bulbi oblongi eft, mum extenuati: (lc ením legerím ín libro de fimplicib.ad Paterníanum, nonad unum extuatí, qua uerba nullum fenfum continenbaccedít X uíolaceus flos,thyrfus oblongus , radícum appendís «es, natales in montribus,que omnía nimírum ín luparía noftra coerulea uidentur;folía quog; non o« nitio diffimilia apio funt;quare & artemifiz à Matthzolo cemparantur:nifí quis non apij, fed pla tanilegat, ut illibomines omnía corruperunt. Pliníus quídem de eríphía fuperftitiofa quacdam tras "ditqua filüpariz noftra non conueniunt, etífícij tamen (fic fcribitur) apud authorem de fimplícib, ad Paterníanum defcriptío,&€ cum eriphia Plintj,& cum noflra facit luparía ccerulea , ut certe cona er exiftimari debeat: &ti heríiphenum potius quàm eríphium dicí mereatur,fi quís de etymo la» bore, In libro de mirabilibus mundi,legitur planta Aegyptía nomineadiporís(à lupo;ut uídetur, jcta)qua collecta immatura guftata mitigat fitim,odore cydonij pomí:matura uero fenfum ínterci pit,sreffum ímpedít,línguam rerardat,Iedi&p actiones menrís & corporís tanquam ínebriando, Ar noldus ín libro deuenenís, «jJ Bixís,íd eft tora,Syluatícustqui bíx etíam napellum ínterpretatur, Dahag,id efttora,Idem, Brihs(forte bíx;autbíxis legendum) id eft napellus feu tora, habet folíalon xà, uicífiora petrocillo(lego;incifiora platano: )radícem duram afperamtp, fummitatemü grofz Tam,& frondés(caules potíus) quafi tríum palmarum , flores purpureos , pulcherrímos:nafcitur ín "montanís,ut ín montibus píneís, puta prope Podíum Seritanum , (Hifpanix locum effe puto, ) Ars noldus:apparetautem plantam eíTe de altero aconítí genere. Et mox, Orobus coturnicum eft calídía tatis & ficcítatís íumme,ínfert fyncopen,uertigínem,epilepfíam,& línguam ínflammat;necatG cele 'titer:nífi fuperedatur confeftim planta ad pedem eíus nafcens,radnar uel radores uocant,altj napel^ Tum Moyfi, alij anthoram:& eft (tmilis ariftolochíz , fed folía mínora habet , nec floret , nec frondet, 3Hac ille authorem cítans quendam Algafik. Eft (ane híc orobus coturnícum non alius quàm A uís *ennz napellus,quo ís etiam fcribít coturníces abíq: noxa nutríri:errore,ut uídetur,nato ex GCralená Wetbís,quií fturnos cicuta pa (ci fcríbitnec ladí;nam Guveoy &C &xSvezey, ut dictum eft, Arabici fcriptos v Ies [xpe confundunt, Caeterum anthorz (id e(t antítora) defcríptionem prater illam Arnoldí hactes "nus nullamlegi, Et mox; Filipendula(inquit idem eft (pecies anchorae(anthorae) nigra exteríus: inte "tius uero alba.radíces (untobrotundae,mínores glandibus: & folía pímpínellz,dícta lodomo,eft the 4íacauenenorumomnium ;propríe napelli, Sagitta etíam illíta fucco napelli, omne animal uulnera- (um necat. Corona ex eo geftata ín capie, infert fyncopen,& epilepfiam, Gummi ítem ipfius , uenes num eft,Hazcomnía Arnoldus, V ídetur autem filipendula eam ob caufam antítorz uel antínapellí Senus exiftímarí,quod cceruleo napello noftro fimilem fermé radícem habeat,tum colore, tum fígur 13& magnitudine:fibrís tamen & círrís caret , ut (corpíj (ine pedibus effigiem referat, lam quod ín capite geltatum napellum,noxium eíTe (cribit Arnoldus: admonet me illius quod nuper ex apícula uradam audíui,fi iuuenis ínter tripudíandum cum uirgíne , qua luparía cceruleae flores ín corona abeat, forte uulneretur, uulnus incurabile effe, Anchora eft herba ín ortís(ín montibus potíus)na ens,rara ínuentu,nifi cum floret.Botanícus (ibi ignotam fatetur, Simon lanuenfis. Et ruríus, Ans ora herba eft theríaca contra toram, habens duasradices , fícut fatyríon,unam psquem alteram | Vr ^$ - 748 uadrupedibus extenuataniimeminit earum Botanícus. Quaueroó Gallís ancholía hodíe uocatür ; angelíeag bufdam,non alía eft quàm aquileía noflra. Vtleucomata & albugiínem quamuís denfame detergeas, turam & anturam berbas uírentes nítídiffime collectas contundes , & perlíntenm fuccum earum expríme , eodp oculos ínunge, Marcellus Empirícus : Vndeapparet torae,uel uel taurze nomen, non ítarecens effe, Ex Plínío quídem aconítiufum ad oculorum medicame fuiffe;iam fupradixí, Herba qua taura uulgo nomínatur,fiue tora , flore eft coeruleo , folío vor do,radíce polypodij hírfuta,& uermís nígri effigie; V enenofa herba, cuí per antípathíà natum occurrít herba,antitaura & antítora cognomíne,folío rotundo,Hermolaus ín Díiofcoridem( tío $41.ín Lychnídís mentione:qua & ípfa tauríon cognomínatur,ut aconítum taura uel tora admora fcorpíones fimiliter torpefcunt:& quanquam aliud commune , quod fcíam , níhil hab haec tamen obferuatu digna nobis uífa funt, Apud Auicennam libro quarto ínter pracípuar líantídota ture(tura,uel potíus antura legendum puto)numeratur,ut uetus ínterpres habet; tabícé buha,uel bífmus buhalegítur, Valdenfium populus ín montibus babítat Cialliz , nor cul Aueníone, Italíam uerfus,harefeos ab ecclefía Romana damnatus; apud hos toram herba de nafcí audío,cuíus fuccum expreffumin bubulís afIeruant corníbus,ad fagíttas tíngendas) no prafenraneotipfitoram & toxícum uocant, homo aut quoduís anímaltelo índe ímbutoíd tta femíhoram morítur:homíni tamen przcípue letale hoc malum eft, V ím eíus experturi,? fucco ínfícíunt,quo ranam pungant:qua fi illico moríatur;íta przfentaneum íudicant, Mor negant íí deuoretur bíbatürue, etfi ne íd quidem fine noxa fit, Przfentiffímum uero effe ctum fanguíní,quod per fagittas contíngít:fi tamen locusictus frigida mox abluatur,remedig lícetur. Sanguis quí e uulnere defluxít etíam ad ímum pedem,hoc ueneno contactus recutrí "uulnus íterum fubít: Tanta in eo fanguínís uitaedp auídítas rapída,Et haec quidem accepí oli míne fide digno,quí cum V aldenfibus ípfe uerfatus fuerat, Radícís certe & foliorum form ípfa uenení non alíud hanc toram,quám prímum Diofcorídís aconítum efe euincunt: quoi lyphonon uocatur,quod uerendís foemínarum índítum mortís caufa fit:nímirum quodillíc eius & halítus fanguíní íungatur, fiue per acetabula;fiue per &v&diey quandam, Audio baudíz populum eíufdem religionis effe,quí uallem quandam Lucernenfem íncolat, homí ros,nec admodum fuo príncipi obedientes : quod metuendi fínt propter fagíttas herbae torzfir uenenatas, Síngulos domíuafculum huíus fuccí plenum feruare audío : & tali fagitta ídospu poft morí, uulnere íncurabili, Ab hac ualle exijffe quidam aíunt Valdenfes , quíab huíus hei 'l'orelupini nomínentur:nam lupos alías&pferas ín uenatione, fimiliter huiufmodi fagittísferi Audiuí etíam,fi bene memíní,folís ín Gallia V aldenfibus,príuilegío quodam hoc toxíco util forte quod & ad uenatíonem indigere uídeantur,cum montes habitent : & tanquam uíriboni hominum noxam id poffeffuti exiftímentur:Síc & de aconíto in Ponto fcríbít Theophraff tum quí przparare nouerínt poffidere conceffum,czterís íntrerdíctum capitís poena, And quít Syluatícus,dícitur quafiantitora:quod aduerfetur thorz. funtautem duz herbze, qua fit Íci folent;folíjs uíolarum,rotundíoribus tamen, X parum íncífis;floríbus cyclamíni,nifi quiat rabene uíolacei funt,ín anthora fubrubei:hac fanat, illa occídít , FIxc illezremittít autema mentíonem,tanquam plura illic dí&urus ín T .lítera;ubí tamen nihil prorfus fuper hísherb tumínueniímus, Ant, Gaíneríus ínlibro de pefte,antorz radícem tanquam egregíum an commendat,cuíus experientíam ipfe uiderit,fi ín potu detur fcrupulí pondere ciim aceto à farum. Eft autem,ínquít,berba qua nafcítur iuxta toram, ex qua uenenum conficitur , quo alpibus Saluciarum & Pínarolij capras fylueftres uenantur, l&adíx eíus ( antorz ) fimilis oliuarum,cuíus mentíonem ín Synonymís Simon Januenfís facit: eft bezear tore, quae nullüm anímal fuo ueneno ínterímít, Admonet me antora herba cuiufdam rarze , quam femel ta monte quodam alto Sabaudiz reperí,ultra Lemannum lacum éregíone fere Laufannae:foli -tundum,plane círcínatum,ea fere magnítudíne utdíameter duos pollices eequet,ín círcuítula folidum, albícans;& fi bene memini, fingulis plantís unícum, florem non uidí;radices funta dibus aut olíuís quodammodo fimiles ugfilipendulz,guftuferuído. Arabes quídam Afcít lantur,quoníam bubulos utres bínos fternentes ponte;píraticam exercent fagíttís uenena í us, Portufacz fylueftris quam peplíon uocant,memorabiles ufus traduntur:fagitrarum uefi ferpentíum hamorrhoídum & prefterum refiríngi, pro cibo fumpta,& plagis impofita extt níus, Scíncus prodeft contra fagittarum uenena , ut Apelles tradit , ante poftead; fumptus Silphium uenena telorum & ferpentíum extínguít potum , ex aqua uulneríbus circumlitum Venenum ferpentís,ut quzdam etíam uenatoría uenena, quibus Calli praecipue utuntur no ftu, fed in uulnere nocent , (hoc etíam hodie detora fertur,ut fupra díxí: ) ídeotp colubra ipf eftur,ídus eius occídít,&c.Celfus, Prímum aconítí genus(folío cyclamínif cpe ín Tridentínom? te,ubí abunde nafcatur, collectum Matthzolus fcribít:znomen uero eíus nullum adfert,nec ullai fcríptionem, Toram ením alíbí Diofcorídís orobanchen nomínat, fic dictam (ut aít) quódeagii uaccz mox tauros defiderent;eandem aítlupam uocarí : quod deuoret plantas iuxta naícentes de orobancha multis differuíin Boue c, . De prímo aconiti genere fuerit, inquít IMiattharolu díxilla qua quídam círca Romam & INeapolín utuntur , qui unam banc lupos necandí E. "€ —— DeLupo. H.aà Lib. I. 749 Ritentur:& radices, quibus lupi fubító necantur,in ponteS. Angeli uendunt: neg; ením luparíz dí radíces funt, qua nigro colore habentur,cum illa ex albo ad luteum colorem uergant, Hac Mat olus,Sedquarent dilígentiores,an forte radíx ílla quaRomz pro lupis occídendís uendunt,nó íaquám chamzleontís fiue alteríus fiue íxize fit, qua lupos occídí fupra díximus ex Blondo medíco "Romano,Ex chamzleonte etíam ín Creta , fire&ié memini, toxícum fíerialícubílegi, In montibus "uibufdam prope V allenfes hodíe dictos, Heluetíjs coniunctos fcedere, herbulam illam , quam pro jnaría mínore Fuchfius depínxit, Tomí prímíi capítei85.toram uocítant; non quod uenenofam exi ent:fed eandem forte ob caufam,qua Matthzolusorobanchen, utíam retuli. — €] Petrus Apos fis libro de uenenis capítear.ufneam aconiítum effe afferítemagno errore, Vífnea feu fülphuras lanta albícans,falfa,yramos habetlongos & gracíles:ex qua fitfoza: drachmae decem fumpta íns munt, Arnoldus. V fnen eft herba kali,unde fit fal alkali,decem drachmarum pondere fumptum tficít,&c,Serapio cap.347. Circa Italia(ín Italia)monte Círcao,aíunt uenenum quoddamlee rum nafcí,cuí ea uis eft,ut fi quís bíberít (Gp qvzoe «92/95, lego rol vw, ) mox pilos € corpore dez re & marcefcere facíat, X omníno corporís membra díffluere, íta ut afpectu miferabílís fuperfi. fit corporís moríentíum,Hoc Cleonymo Spartano daturos Paulum Peuceflíum(Peucetíum, id alabrum)& Gaíum,deprehenfos aíuntc,& à Tarentínís pofl quzftíionem morte mulctatos, Arí floteles in Mírabilibus, Círceum quídem inuenío montem effe propé Caietam Campaniz oppídi, Circehabítauit,uartjs herbarum uenenís abundantem:uel promontoríum Tufcorum, quod ho S.Felicítas appelletur, Ego ínter uenena ex plátís,nullum huíufmodi legere memíní:fed ad fala andrz,fepís,& aliorum quorundam ferpentium morfus,pilorum defluuium,& partíum corporís edinem fequí medíci tradunt;quod fí tamen planta quadam huíufmodi eft ín Cítceo monte na« is uim feptícam habeat oportet,ut aconíta, chamzleontes,ephemeron, & fimilía,uíderí tame po fiplanta eft,ex aconití generibus effe, quoníam illius etíam genus unum ín luflínis Itali mone s prouenire Díofcorídes fcríbit:& cum uimfeptícam habeannífi flatim occíderit, plane miferabí aliquandiu fuperuiuentium mortem fequí Theophraftus author eft, Aríftoteles quídem xenía "couieneno, quod mox aconítum effe dícemus,tínctas fagittas a Gaallís, ferís immitti (cribit, &G nififla tím pats círca uulnusexcidatur,putrefcere, Limeum herbaappellatur à Gaallís,qua fagíttasín ue tutíngunt medícamento,quod uenenum ceruaríum uocant, ex hae ín tres modíos faliuatí addía quatum in uma fagítta addi folet,ita offa demíttítur (n boum faucibus ín morbís,Allígarí poflea pr&fepiáoportet, donec purgentur, infaníre ením folent,fi fudor infequítur, aqua frigida pe:fun di. Plinius.Gehus aconití hoc effe apparet, prímü índe quod Gallos eo fagíttas tingere fcribit, quan quam ex Sàrdoo quog tanunculo toxícum fíat, & ínter ranunculí nomína mileon legatur apud "Bpuleíum,et lycopnon;quafí Iycophonon forte: Arnoldus quídem,ranunculum eundem,lupinum mominat:)deinde quod euacuandi per aluum uím habet,quam & aconítum habere fupra oftendi,et liabent fane eandem uím plerzqp aconíto tum uíríbus, tum forma aut utrog; congeneres herbae, ut "elleborus,cbamzleo, ftaphifagria,thapfía,rícinus,ephemeron. Quod autem íntra corpusaconítum etíam homínibus quídam neícío quomodo prxparatum dare aufi fínt, díctum eft fupra ex Theos phrafto:ad fcorpionum i&us,& alíos affectus,quorum nomína non exprímit, À dde quod & hodie de tora dicitur, & de uenatorío Gallorum ueneno Celíus Ícribitiíntra corpus fumptum nihil autpas 'um obeffe:cumueteres acerrímís uenenís aconítum adfcríbant, Componí autem hac contrarietas y teft,uel quía díuerfa funt aconítí generatuel quía fuperficiem aconití etíam Theophrafius letífes xam effe négauít,cum uenenum omne ín radice fit;uel potíus;fí exígua quaedam portío ( ut Plíníus limeo fieri fctíbít,& ín alijs quoqy uenenís medici facíunt)cum maíore copía retundentiü & frans gentíum eíus noxam iungatur: uel quomodocung pro apparatus díuerfitare effectus diuerfos fe- quí, ApudCeltasaíunt (uerba funt Aríftctelis ín Mirabilibus) nafcí pharimacum, quod xenicum ab ipfís appelletur,mira corrümpendi celerítate : quamobrem uenatores cum ceruum aut alíam fes "tam, tinctis eo fagittis percufferint,mox accutrrere,& carnem círca uulnus excindere , ne uenenum beat, Eo ením ínfectum cofpus putrefceret & uenenofum ín cibo foret, Inuentum autem aíunt huius antípharmacum, corticem quercus:alr] uero alíud quodd am folíum 3 quod coracion nomínát vex euentu:quód córaca,íd eft coruüim aliquádo uíderínt gufiato hoc ueneno cum male afficeretur, "auxfitum hoc folium deuoraffe,& liberatum effe, Hzc Arífloteles : Conuenire autem ea omnibus modis cum aconíto,tora,límeo, facillime animaduertet,quífquis praecedentía legerit, íta ut pluribus idafiruere fuperuacuumuideatur, Dacos & Dalmatas aiunt cufpidibus helenium à Gracis dís Gum & nínum ab íncolis oblínere, (z&z«z/ev) id&p ubí fanguíni üulneratoruim obuenerit ; homí, nem occidere:comeflum uero ipfis ínnoxíüm effe, & nihil mali efficere:ceruos etíam uulneríbus fa "ittarum fic infe&tarum mortuos,fi edantur, níhil obeffe, Galenus ad Pífonem , & Aegíneta 6,88; mirifice autem congruunt haec uerba cum fjs quz de tora; íd eft aconito feruntur, &c, Sed nomína -quog eleníum (helenium quidem, quod uulgo enulam campanam nomínant,quíd cim hoc elenío mune habeat, níhil inuenío)& nínum,nonnihil ad límeum accedunt,ut unam uel alteram íftaa ''iümuocum per líbraríos corruptam fufj picemur, LHelenium Aegyptium Theophraftus interím uelenium, Ariftoteles beleníon fcripfere:fi modo liber eius eft, qui de plantís ad authorem Ariftotes kem refertur, Belenium(AsAquoy)ínquít, delibutorium ín Perfide renenum erat;in Aegyptum & Pas | | d 3 " M | $2 "Hn 750 De Quadrupedibus Uxftínam transfatum,fine perículo mandí coepit, Hermolaus Corollarío 58. quem Ruelfis eijgesu folet, fequitur.Ego utrung deceptum uídeo, negv ením de helenío hac uerba Aríflotelis (aut qui quis efus libri autbor eft)neg; de ulla alía herba íntelligi debent;fed de perfea arbore;de qua rídes,R etulerunt quídam letalem ín Perfíde hàc arborem effe, translatam uero ín Aegyptum taíle tiaturam & cibo ídoneam effe.ldem Columella et Theophraftus teftantur, INíhíl autemm fi pro perfea belenion legatur:cum paflim eo ínlíbro & barbara & corrupta nomína mula f; £ur,utartemifía etíam proarbore,&c. — Caallífagíttas ín uenatueelleboro tíngunt,circuncifo nere teneríorem fentírí carnem affirmant,Pliníus libro 5.ad finem capítis s, V nde apparere] quog uim ad fagíttas eadem ut aconíto effe: & alías infuper,utmures, muícas & pedes necare íbídem commemorat Plíníus, Sed hoc etíam fufpícari licet,fíerí poffe ut Csalli elleborí nome ac dederíntolim quog;,ut hodíe adhuc multís ín locís,pharmacopole etíam, quod Syluíus tefla ípíe uídi,errore quidem capítali: fed hodíe ílli aconití ccerule(radíces pro elleboro nigro uf Plíníus de alboloqui uidetur,quo fagíttz tíngantur,De toxicís & fagittarti venenis annotauit damCzlíusas.e, ^ Zé«yxeetadíx qua fues(aprí)capiuntur,Hefychíus & Varinus, Hancg aconíto fi quís adnumeret,non aberrabit,fcríbit ením de prímo aconíti genere Díofcorides, alías feras, & fues occídat, níimírum angendo et quafi ftrangulando, unde & pardalíanches Hadenus de aconíto,;toxíco,napello,tora, X fimilibus feu facultate feu forma plantís,quibug: pi & alíz ferze,fed &C homínes necantur,cauendi gratía,& antídota cognofcendií,dixerim:pro quidem quàm argumento de anímalibus conueníat:znon tamen ingrata, ut fpero, homíniby, tís,praecípue medicís futura:quod plerags omnía primus noftro fculo longa & diligenti ob " ne ífta partím ípfe protulerím,partím collegerím, E (Animalia, Flyenalupo fimilis eft, ut Philoponus ínquít, INiphus. — Colore Ttrpí propt - fed hirfutior,& iuba per totum dorfum pradíta, Aríflotel. ^ Dabha (hyaena) anímal medii lupum & canem,Bellunen, — Avi&zévingG",anímal míxtum ex pardo & lupo, ut quídam ín Grzcolatíno annotauit; Víde infra ínter congenereslupoferas, De chao & Igcaone,lupoc & thóe,id efülupo ceruarío,ínfra poft lupum flatím dícam, Lyncem alíqui eandem thóí exí Italí uulgo hodiíe& lupum ceruaríum,alíquíi lupum cattum nomínant:Geermani lucbs ucl]y . lenfes Heluetij tbietwelf.De Lycifco íd eft,cane ex lupo & cane nato,uíde infrainc, — No non longiffimis appellandi funt canes,ut Lupa,Cerua, Tígrís, Columella. — Avxéd'os Theffolia nísepítaphíum ín Cane fcripfi ex Polluce, Avxiz&c,unus ex canibus Acteonisapud Aft Pollux — € Lupus,Avs, ex graculorum fiue monedularum genere auís, Ariíftotelí; quamuis Hefychíum & Varínum aviorlegatur, — Míluum Graci quidamuulgo Az» uocant, (ními lupína rapacítate;) Varínus in Í»zive, € AvxsAezus, zs vyysAec, Lacedemontj, Hefych.ficen Lupus pifcis carniuorus ín alios eraffatur, A&Bpexie Girecía uoracítate uocant, aut ab ímpetui bore:marinus eft:fed per oftia fluuíori aliquoufg afcendít, ut ex mari T'yrrheno per Tyberimli mam ufq; Recentíores quídam ímperíti marís,lucíum pífcem robuftiíflimum uoraciffimum dis dentíbus acutís armatum,lupum effe putauerunt,lucij etíáam nomíne,tanquam alyco alludente,fed lupumpífcem Grzcí labracem,non lycon uocant; & marinus eff,ut díxi,&c, quídem etíam Gracís,ut Hefy.& V arínus teflantur, pifcís nomen efl;qualís uero is fuerítnonl conftat, Hícefius pífcem anthíam, ab alíquibus lycon,ab alijs callíonymon uocari fcribit, Athe líbro 7. Víde ín Lupo ínter pifces, Engraulí,engrafícholi,uel crafícholi pifcículi, alio nomi flomí dícuntur, A elíanus:Suídas apuz pífcículi epitheta effefcríbit. «| Luposphalangioru araneorum generís, ínlíibro deínfectis queres, INícandriScholíalycon etíam mufcae gerit docent. «Icones, Aquilam Romanís legionibus C. Maríus propríe dícauít: erat & antea prim quatuor alijs:lupíi, mínotaurí,equi apríG fingulos ordínesanteibant,Pliníus, Lupo Apollina lectarí aiunt, quía híc ex Latona ín lupa fpeciem conuerfa , edítus ín lucem & fufceptus fuiflet tur: eamQ ob remlupíi fímulacrum ín Delphíco templo ex zre excítatum effe arbitror, &c4 uíde ín h.ín Lyczí Apollínismentíone.) Quem ínauratum ín Capítolío paruum atcp factentt beribus lupínis inhíantem fuiffe meminíflís, Cícero ín Catilinam, ^ Denaríj etíamnumuetu reperíuntur argenteí, cum ímagine lupz quz Romulo & Remo infantibus ubera praebet, quídam heros Athenís fuít,à quo dictus ibidem iudícij locus, e Ux Ave dIngissotov ubi lupíet figies pofita eratad defíenandumlocí & heroís nomen, Pollux, Víde mox inter propría uíror L ycópodes,fatellítes tyrannorum:quí pellíbus lupínís pedes índuebant,uel in fcutís lupí infigneh bebant,Suídas & V arínus, hs 4| Virorum propría, | ALupo nomína uírorum habent Germani , YID olf/ "YD elf bart/'YDels dand. «| Lupercus Berytíus grammatícus,uíde Suídam, | LupusSeruatus presbyter , GCbupt? de Olíueto Hífpanus monachus,ín Bibliotheca noftra, Lupum uirum Romz clarum fuís cz bus carpfít Lucillíus,tefte Horatío, Plíníus 8, 53. Fuluij Hirpínimeminit: hunciM, Varro( Hermolaus)Fuluíum Lupínum uocat, V íde pauló poft ab inítío de proprijsloc,& popul, Lyceam bes filiam habuit Neobolen , quam Archiílocho ín matrimonium promiffam cum non daret: irati . Archilochus ín eum maledícum carmen (cripfit,quo Lycambes tanto eft dolore compulíus;utt - DeLupo.H.a Libl 75r uitamfaqueo finitet, Acron ín Epodon Horatj Oda 6. Ej ap qU/G- SAemroy &Awenit (soos ineo, y Aeyihóys Q9eyua AuxeuGiad'óv, Suidas e Bpigrammate, | awieubis ey KocervG* qu véguots Y z0Acà y d'uAgy,rOs &à rv) ptpovo iis m$ caosa dTngec, uxo Gl e eere rl pvp He(, && V arínus, Lys bas, uir Affyríus,Ouíd,s.|Metam, Lycaon;Multi hoc nomíne dícti funt:à quorum uno etíam Ly íaappellata, Humero fímulexuítenfem | Auratum,míra quem fecerat arteLycaon | Gnoíi ergil.g, Aen, Alíus fuít Lycaon INeleífilíus & INeftorís frater,quem Hercules expugnata Dy cídít, Alius Príami filius ex Laothoé ab Achille occifus, Homerus Iliad.y, | Sed celebratíffimus fum eft Lycaon ílle Arcadíz rex, Títaníac Terrzfilíus , cuius filiam Callifto cumuitíaffet Iupia uno ínurfam conuertít;& poftea lupiter miferatus ín fígnum ccelefte tranftulit;Haec Seruíus ea rans uerfum illum V'ergilij «, Gieorg. Pleíadas , Hyadas, claram& Lycaonís arcton, Plura oc Lycaoneleges ín Onomaftíco ; & prímo Metamorphofeon Ouidij,& Palephato. Lycaon foi (ilius(ínquít Paufanías ín Arcadícís)Lycofuram urbéni condidít in monte Lycao,Iouem íte um appellauít, X certamína Lycea ínftituít, Vídetur autem éadem aetate uíxifIe , qua Cecrops níenfíumrex, Infantulum ídem ara Iouis Lycei ímpofitum ímmolauít, quo facrifícío peracto, nfeftím ín lupum fuifTe permutatum aiunt, Poft Lycaonem,etíam alium quendam hominem ad fa ium Iouís Lycaíín lupum e(Te tranfmutatum fabulantur, fed per uitamnon manfiffe, Quans 'ením lupus fuerít,(i canibus humanís abftínuerit,decímo anno poft,homínem e lupo ruríus fie unt. Sín autem guftauerít,beluam eum perpetuo manere,(tranftulíthaec etíam Calíus 16, 5. fed m apte.)Hac Paufaniías : deínceps etiam Lycaonís filios & condítasab eís cíuitates recenfet. c Demarchus uidetur,de quo ín h,dícetur ínterlMletamorpho(es, ^ AvxezveuóeQuy Nuxziga louwós ;Lycophron de filijs Lycaonis:ubi Scholíafles, Avusióroap, fquit, dicendum erat: non ín lupas es fed ltrpos mutatí Lycaonis filij finguntur, ecundum iftam híftoríam ; Pelafgus Iouís & INíobes ;ex Meliboea uel Cyllene fecundum alíos Lycaonem fufcepit. Is rex Arcadum factus ex multís jjsfilíos quinquaginta nactus eft,ex quíbus faerunt,Vienatus, Thefprotus, Nyctímus, Caucó, us, ccc. omnes impfj,& fuperbí fupra modum. Caeterum Iupiter homíni mercede laboranti affi us,cum eos adíjffet,ad hofpítíum eorum uocato,puerí cutuídam indígena iugulatí ab eís ui(ce Ga(cvisutawzsr)ín menfam apponunt. Iupíter uero abomínatus , menfam euertít: unde locus luc Tear«vc in Arcadía nomínatur;Lycaoni auteni & filis, INyctímo minore natu excepto , fuls jen immíttít, Porro cum Nyctímus íam regnaret, díluuíum fub Deucalione contigit , propter Lyz inísfiliorum ímpíetatem. Aliter, Iupiter hofpítío apud Lycaonem exceptus , cibum fumebat ; filij utem eíus perículum facturí an deus eflet, Nyctimi iugulati carnes alijs carnibus permixtas appo« runt, At lupiter índígnatus,men(íam euertíit,unde Trapezufx oppido Arcadíae nomen,Filíos au em Lycaonís fulmíne ínteremit; € crebrís fulminibus Arcadíam petíjt, donec terra ípfa louem obfe trans vi» yeipc, id efl manum extendít: quare prímam ínter Arcades &xsyeelxw factam aiunt, Alíquos ptem fdiorum Lycaonis in lupos(urfos forte lerendum )murauít quos Lycophron nefcio quomo olyceenomorphos diíxít,nififorte fpeciem pro fpecie accepit,lupiformes pro urfiformes ponendo; lifto enim(ut nugantur)Lycaonis filía,&& Díanz uenando focia,ex Ioue grauída,ín urfam ab eo Guería eftutlunonemlateret, X Arcadem filium peperít. Non autem INyctímum , ut Lycophron geatutr,fed alíum quendam indigenam puerum,ut Apollodorus & alij tradunt , Lycaonis filij maa laucrunt, Hac ScholíaftesLycophronís, Vídenonnihil infra ín h.ubí de loue Lyczo;X de lycao fiue lycanthropía,ínfanía quadam homínís, fupra ínter deríuata à Lupo, ov AvaQG* 2f a9obzrwy xt Ur Aotord Toy ug Soy, TAa a von" kx Bii eoc koroaoer minec Suidas ín Lycoftomos ex authore innomía lato. Ephoroauthor ínítío fuít Hefiodus,Pela(gos ex Arcadía orígínem duxiffe: quí díuíno e Lys ne gnatos extítífIe aít,quem olím Pelafgus procreauítStrabolibro s, Lyctus(urbs Crete)naua thabuit Cherronnefum, a Lycto filio Lycaonís , Varínus, IVixnalus etíam Lycaonís filius fuit, à juo Maenalo montí nomen, V arínus apud quem eduz pro e£«z(qua Doríca uox eft pro ezigc) mena felegitur, O Panrelínque Helíces promontoríum,dzzv s« e&y« Lycaonide,quod etíam dij miran lur, Theocritusld.:, Delycaone anímalíínfra dícam feorfím, Inde Lycamferít, V erg, io, Aeneíd, Btrurfus eodem libro,Protínus Antheum & Lycam,prima agmína Turni Perfequítur, Lycares »tus lVieandti filius Lemno praefuit, Herodot.lib.. Lycaríus,unusex ephorís Lacedemoníorum, Xenophon líb.s,rerum Grac, | Lycaftus urbs Cretz,fic dicta eftà Lycafto quodam índígena, uel lliolMínoís, Varínus, Lycaflus & Parrhafius àlupa nutrítiferuntur, Plutarchus ín Parallelis mino us, LyceasNaucratites fcripfit Aegyptíaca, Athenzus, | Sz píus atfi meLycida formofe reuís Verg.7. A egl.de paflore:funt qui & Centaurí nomen effe dícant, Lycídam quendam Salamíe m Athenienfes lapídauerunt,quod pecunijs à Mardonio corruptus uideretur, Herodor.lib.o, Iclmníus frater A flyochíz,auunculus Tlepolemí,à quo & ipfe ínteremptus efl, ut quídam ex Ho ocítat:fed forte legendum AuxvuiG-^, de quo alíquíd habes apud Varínum, Domumtuam exu ixupviaus Bonoize, Ariftophanes in Auibus: Vbi Scholía,Licymniíus forte edes quorundam coma it, Caeterum ín Lícyanfjs fabula Burípidís introducitur quídam fulmíne tactus, Lícymníus itis fcriptor Cirzcus cítatur ab Athenzo libro is, Lícymnía uerba tanquam perelegantía Plato ebrat ín Phaedro, Lycínus, ^viivG", exul ex Italía, fumma apud Antigonum fideí fuít, &C coma niflum fibi preefidium tenuit, Telesapud Stobzumi in fermone de exilio, Lycínus Herzen(ís cure. » Rx 4 - " 752. DeQuadrupedibus for,Paufanías ín Elíacís:alibi etíam Lycíní equitis infienis , & alibí pugilis meminit, Red ues Lycíní,neg altum. Semper urgendo,Horatíus Carm.2,1e,. Lycís(uel Lycus ) poéta co | ab Ariftophane tanquam frígídus notatur, Suídas. Lycifcus ftatuaríus fecit Lagonem pt fubdolz ac fucatz uernilítatís,Pliníus 34.9.Lycífcí cuiufdam Paufanías ín Meffenicís men Aepytidarum genere. Lycomedes rex Scyrí (cuíus ín ThefeoPlutarchus memínit) filiam Deídamíam,ex qua Achilles Pyrrhum genuit, Vide Onomaftícon, Lycomedes Creontis pud Homerum llíad,9.huíus cum uulnere ín uola pícti,Paufanías in Phocícís meminit, L, des IMantínenfís,uír nobílíis & diues, Xenophontí rerum Gracarumlíb. 7, . Lycomedesn Parthenope Ancaífilía & Apolline , Paufanías ín Achaicis, IMegalopolís condítores ab Aj bus electí,Lycomedes € Poleas Mantínenfes,& alij, Paufanías ín Arcadícis, Avieuad'age ' ter comícas perfonas, vAozyoy wakgoyeve(B", owarzeves vl row ópeuy, 7reAuzrem yuemtuiny emtogudi Pollux, Avruíclaz, fj G- i9wyysy , Fefychius & Varín, Mufzihymnum ín Cererem A ninSqze cítat ín Meffenicis Paufanías, non procul ínítío: &€ paulo poft avicpud p lenp quaf plum eorum nomínat, Avxsy:huius nomínís philofophos quofdam & poetas lege ín Onony Lycon Comoedus ín nuptíjs Alexandrí Magni fuít, Athenzus lib.rs.Eodem ín libro Lyco patetící memínit. Lycon Scarphei filíus Comoedus,ab Alexandro Magno decem talenta. Plutarchus ín Alexandro, Lycon Achaus,apud Xenophontem Anabafeoslib.s, Lyco fis librum de Pythagora cítat Athengus, Lycosuel Lycon quidam pentathlus fuit, Scholi (pasAríftoph. Lycophron,uítí propríum:& adiectíuum,crudelís,fuperbus, Hefych.et Var cophron Chalcídenfís,Ariftoclís filius , adoptatus autem à Lyco Rhegíno, etammatícus | "T ragícus,&c.Suidas, V íde Bibliothecam noftram & Onomaftícon, & quadam Cali loca; ce, Nicias Athenienfis Lycophronem Corínthíorum imperatorem occídít, Plutarchus ín] Lycophron Perínthí Corínthíorum regís filius, matrem occídít uíuente adhuc patre,Onom cophron Pherzus uníuerfa imperare Theffaliz quaerebat , Xenophon rerum Grazc,lib., rea uícus ín Delphis àrege Lycoreo díctus:Paufanías alíter,uide ínferíus ínter locorum prop Lycormas Lariífgus equo celete uícít, Paufanías ín Phocícís, Lycortz Syracufani mentí Elíacís facít Paufanías,& alijs ín locís,ut índex ín translatum demonflrabit. De Lycortal polítanorum ímperatore nonnulla fcribit Plutarchus círca fínem Phiílopoemenis uite, cuiufdam ftrennuí utri Homerus meminít, quem filium facit Dryantis:fit autem Lycürgus ctum à Avidopy G^, non à vie)", Avis j deysp Foy eizréu, yop 55. hoc ením hominis proprí Varínus. - Lycurgi Lacedaemoniorum legíslatorís uítam Plutarchus compofuit, De eiufdt ftíitutíonibus,& morte multalegímus apud Suídam, Vide Onomaftícon, & índícem ín Caliu in Herodotum. Lycurgus unus ex decem rhetoribus Athenis, Lycophronís filius (nepos! legíslatorís, Varinust)pluralegesapud Suídam, Lycurgides, filius Lycurgi, nepos Dryan caus nomínetuide Onomaflicon, | Hoc obiter addam, ínter phíalas fuiffe quz diceretur] (Q)&Acs Aux yis pro Avxiagyeis , non recie habetur in excufis cc dícibus Pollucís)à Lycíjs, aít, ^viuzoyie, malim ultímam per s,)uox apud Demoflhenem ín oratíone ad Tímotheum, interpretatur phíalas à Lycío Myronís filio (à Lycone quodam alij , Athenzus libro unde Cias;fed apparet ígnorare grammatícum , huíufmodi (chematíímum à proprijs homínum bus non reperítí:fed potius ab oppídís & populís,ut lira Miviensg ysc, Gier e(O" Nasty vi£yyiie, Athenaeus ex quo Suidas etíam tranfcrípfi)Suídas, — Fge&cAse euo Miizoytotte npud vivi Gh qrOc Avxtoy Sow GXvrhd eue qu Auxia eigync pa , Athenaeus cítans Herodoti librum fep bwxispyéy;ri Moaagy zrieiy,Budzus ín commentaríjs línguz Grace, At Suidas, warez zp yp iH j / 4 y. ; 1 ' MOUSE V gà HgedUrw qu Gd n, Qursiag yentc)eirzs má eo boAase duo Avv ysasiut eadem Ícríptio fit que apud DX nem de fjs,quz ín Lyceo(q" Avxémw)facta fínt operibus. | Budgus quídem Aviuzeyis, Lycio op cium ínterpretatur, Avibéjync(ín Lexíco Graecolat.)exponitur etíam lupos conficíens:fíc age 3545y:«, uenabulum lupis occídendís aprum díxerís, ^vjiseyoy (lego Avyxspioy) 70 AAxzpty, E us & Varínus, Avxse&^, unus ex procís Híppodamíz, V arinus ín Oenomao, — Lycus putt men, Horatíoín Odíss,.3*. Lycus(Apollonioín Argonautícís)Dafcyli Bithyníz regís filí lum Caftori & Polluci dedícauít,magna cura liberatus,ínterfecto ab ípfís Amyco Bebrycu Hermolaus ín Plinium, |Celenüs & Prometheifilij memorantur Lycus & Chimzreüs, Vat HzansrG^. Celenó,una Pleíadum, ex qua Lycum & INyctea Neptunus fuftulít , Gyraldu mít crudelía fecum Fata Lycí,(uíri Troiani) V erg. 1. Aen. At pedibus longe melíor Lycus, Lycus flatuaríus puerum fuffitorem fecít, Plinius 54.8. AUxG- uel AUxey quidam pentathl Scholía in iplc Seph Athenís ín templo Míneruz pugnans Cycnus confpicitur, Is C utaíunt,cum alíos tum Lycum Thracem propofitís ad fingulare certamen przemijs occidit, uium ueró Peneum ab Hercule eft ínterfecius, Paufanías ín Attícís. Hercules Lycum Th regem quód Megara coníugí uim uoluifletínferre interemit. — [Nycteus (cuius filia Antiope bratunex uulnere moriens, Lyco fratrí fmperíum Thebanorum committit, Paufanías ín Corin cís:de eodem plura in Boeotícis fcribit, quomodo ab Antíopae filijs Amphíone & Zeiho)p füperatus fít, Víde Onomafticon, In itinere ex agro Corinthío Lyci Meflentj monumentum cei tur , quí(quís tandem Lycus ille fit, INec ením illum ínuenío Lycum Meffenium quí pentatà exercuerit DeLupo. Hia. Libl — 753 cuerít,aat Olympia uícerít,Paufanías ibidem, Caucon Celznifilius Orgía magnorum deorá (ine ad Meffenam traftulít;eadem multís poft Cauconem annís celebríora reddidit Lycus Pan ís filius: Lyci quercetum etíamnum appellant, &c, Paufaníasin Meffenícís, Erruríus codem io Lycum Pandionís filium oracula reddídíffe commemorat, Ab hoc alíqui Lyciam díclam fcri ; Gyraldus ex Paufanía non recte Lycium uocat, nifi librart) peccarínt, Metínit atttem cíus - jf ín Attícís,& Herodotuslíb.prímo, | Lycus Phídola Corinthi tilíus,Ifihmtjs femel, Olympíjs ícít,Paufan;Elíacoruma, Fuit & Lycus Príamií filius:item unusé Centaurís, | Callithoe filia bomínis fanguinaríj & hofpítes immolantís, à Díomede relicta (quem Troia redeuntem benís ufceperat,& paternis liberauerat ínfidijs) laqueo fe fufpendir, Iubas apud Plutarchum libro z, m Afrícanarum, | Giyraldus Lycí nomínenumeratunum inter Telchines, Lycís uel Lycos, dus quídam comícus poeta , ut fuperíusretali, —"ró G2 Avxe dIasseisy,locus íudicíj cuiu(da A« ís,ubi lupi effigies ftabat, ad demonftrandum herois nomen, quo fíc dí&tus eft locus, Ab eode m eft prouerbíum, H Avxs dtu&c, Pollux, eseeew( lege o" igoav, pro 7 gay) templum Lycí herois, Marinus, Avxs dliavovu, yero ngec, Ariftoph. ín V efpís. V biScholía, Lycí templum & heróum a« iudícíorumloca erat. Alíter,Heróum Lyciapudlocum iudicij erat: € cum íudícía agebantur, Ícíalem mercedem,nempe triobolum, (quotidie eí tríobolum feponebant,Suíd.) quam accipere t:bantquorum erat íudicare,illí quoc conferebant. Avis Ztxas, id eft Lupi decas : díctum apparet uitErafmus)ín eos,ad quos ínhoneftíluctí pars aliqua tametíí pufilla redíret, Aut ín eos quílara onibus effent corrupti,aliosue corrumperent, Nam Athenis ín foro ubí caufz agebantur, Lycus amgeníus(heros potíus,ut Graci habent) fcalptus ftabat, ( $djevzo, disti) lupína fpecíe. A« . hanc ftatuam fycophanta pecunía corrupti uerfari confueuerunt,uelut apud deum quempíam fuiquaftus przfidem,eíty in díes fingulos tríobolus fecabatur,authore Zenodoto : quanquam atti gite Hefychíus, Suidas addit, fycophantas(ev vleeedbxzvzuc)fui(Te decem numero,uelutí decem u£ rosreferentes, Memínit huíus Aríftophanes ín V efpís,o' dgaop & zroc voopteous md Ave, Sí qua (imu Vox quidem ctxzc hoc ín prouerbío uídetur vlegodbxiow fonare, ut dtuz(cdoe d apidoxeidve ; quos paríter decem uerfabantur íuxta Lycí effigiem , quí munera accipiebant abijs quí magiíiraa n aut alíud quíppíam ambíebant, ut quantum in ipíis effet eos promouerent , Suídas ín Avxs, bísínuerboixe&9v, — Lycusfluuiuscognomiínis rcgi, fluens per IMaríandynorum regionem, inus:uide ínfra ínter propría locorum círca fínem, Lycusrex fuit Maríandynorum,cuíus filíus lolaus,Scholía Nícandríi, Lycus medicus quídam apud A étíum citatur? & Galenus contra Lyz «tum quendam Híppocratís calumníatoremfícrípfi. Lycus Rhegínus Lycophronem Chalcídens mAriftoclís filium adoptauit, Suidas. Lycus , qui & Butheras, begínus hiflorícus , pater Lycos tonís Tracíci,fub díadochis uixit íinfidijs Demetrij Phalerei petítus:fcrípfíthífloríam Libya & dé ilía, Suídas, Scrípfit quedam ad Alexandrum,ut Scholía ín Arifiophanem círant, — 4] Harpaly tus,Mercurij filius, TheocrítusId.3:, Epilycus poeta comicus apud Suídam ex Athenxo: V íde Gyraldumde poetís, Autolycus, auus Vlyffís Homero, Fíngitur autem filius fuiffe Mercurij , € ibeofurandi artem dídicifle,ita ut furando femper lateret: X qua furabatur pecoraín alíam quam uellet formam redigeret:ítag; Parnaffum montem habitaffe, & dítifTimus eusfi(Te fertur , Scholía íi y Odyffez v.círca finem, Lycurgus rhetor contra Autolycum fcrípfítSuídas, Hermolycus pancra fia,ín Attícis Paufaníz, | OieAvxG* nomen propríum,ab Erafmo prouerbrs adnumeratum. Hez todotus(ínquit)libro quarto refert,quum Theras quídam adornaretlonginquam nauígatíonem, ae filius ipfius adolefcens negaretfe futurum eíus nauigationís comítem, v»yapzp equ MüToU xarzaAen eu ipu Avxoier;id eft; Itag; relinquam eum inquit, ouem ínter lupos, Ex eo.dicto nomen índiítum eft as lolefcentulo éiAvu5e, uoce compofita ex oue & lupo, Dící poterít in hominem defertum ac deftítue um auxilio, Quod fi quís negabit hoc effe preuerbium, referatur pro appendice ad illud, Ouem lua jocommíf(iftí:nam probabile eft ab hachiftoría natum prouerbium, FTxc Brafmus, V alla interpres [97 ycumlegit: (ed codices iímprefft oicavsop habent,ut Erafmus legit. — € Mulierum. Lupameretríx Romulum & Remumlactauít,uíde ínfraín d, | Lyca meretrícís lomen, Athenzoliíbroig. Extremum Tanaímfí biberes Lyce Szuonuptauiro, Horat, Carm s. ow Lycaíte filia Príamí quam Polydamas Antenoris filius uxorem duxit, & nomen Nymphz, Fuit & Lycafte nobile fcortum ín Sícilía,quam à forma Venerem uocarunt;uíde Buthes ín Onoma o, Lycorís amica Gallí poetz, quam ftc fícto nomíne appellauit V ergilius,cum Cythereís uoca' ur:hzec cum poftea fpreto Giallo M, Antoníum ín Galliam proficifcentem fequeretur, Gallus fibi itandem amorís impatiens mortem confcíuít, Tua cura Lycorís Perg níues alium,perty horrí« caftra fecuta eft, Verg.1o.Aegl, Cydippet, flaua Lycorías, Vereilio 4, Georg. ínter nymphas neifl, Lycznís,Avxawis meretricis nomen ín Anthologío, AUKELVIOU , jgaidtoy ixvoy,anus ín có« edijs,oblonga, paruís & crebris rugis, alba, fuppallída, oculís ftraba,(spt&Aoy ve ippx,)Polux, Ava if'é, uírgines quacdam, Hefych, & V arínus.Et rurfus, Lyciades,Aviuad er, uirgines numero trígín aquse aquam ferunt ín Lyceum: A pud Hefychíum addítur, A«xelaciióvior , quam uocem ego retules iim ad AvxsA& ws quod proxíme fequitur,tanquam Lacedamoníj fic nomínent anguillas: nam lof fas paffim ín accufandi cafu frequeter fcribit, ut fubaudíamus «ese, IMixonio regi que (Helenore) S94 De Quadrupedibus "üddim Avxe Brie «ga Pagvaosay usysin dixit, In Crítia quocp Platonís AvizBwzey pet c. fi n ax . &umfcribuntálycis,id eft lupis,quibus propter frequentíam pecudum abundabat, Etgdli /hominís óccutrilfet, | Lycaonía & Lycarnía,regionum nomina, Varínus. Stephano quid TA cr ^, 4 " , apud Acdhenienfes t afyenp 78 eroAep «oy Aluvsat, V arínus. Ez1Avxuoe Acyos, peculíaris fermo, ut ferua Lycimnia(forte Lícymnía fcribendum;utuiri quoqj nomen) furtím fuftulerat, Vera, o, Aes: V el qualés equos Threiffa fatigat: Harpalyce, Verg; i. Aeneid, Eft & uírí nomen Harpalyci Pa «| Propría locorum & populorum. | Irpíni appellati nomine lupí,quem írpum dícuntSa eum enim ducem fecutíagros occupauere;Feftus,Fuluíum Hírpinum dictum à Plínio 8,34, Varro a.dereruft,Fuluium Lupinum uocat, — Ab HydrünteSoletum defertum, deín Fraty Portus Tarentinus, flatio milít& Lupía, Plinius 3.1. alíás Lufpia, Antonius Lupíam XXV, Hydrünteabeffetradit, — ([Av«zPs/os mons Attica, (ic dí&tus quod lupi ín eo abundent, & Varinus, ln Attíca montes, Hymertus,Lycabettus,& alij,Pliníus 4.7. Apud Ariflo in Ranís per t. fimplex legítur,utSuidas etiam & Vatinus ex eocitant, fed loco corrupto, lecendü Hyzy cv ^«ysc Avg Duráe- Kok Baoveosap fpiy ueysUe, vuv«st, i gus did'&axey,co 7 ém ysvrey. quóníam ut Parnaffus,fic Atticae Lycabetus,montes maxími fint;ut uerba magnific limía,quafí montibus zqualía íntelligsmus;inquít Scholíafles, Vel quoníam Aefchylus ínfjb gimus,ín Oeconomíco autem Xenophontís per duplex. Lycaate, Arcadíz populi fueru fan. Avxazoy dvouet sézrs., xg Avxoxoc, Suídas. — Lycaeus mons eft Arcadiz, in quo Lyczilou brum,Pliníus, Quum promonte Arcadíe Lycxum dícímus, penultíma z. díphthongum debet,ut Grecís e dífcernendi cauffa à Lyceo gymnafío Attico, quod in penultíma e,longur Gracé e.diphih, — DeLyczomontedíueríis in locis P2ufanias fcribit, utíndex demon ex Paufanía Catlíus 24.17.& nos plura dicemus ínira ín loue Lyczo, — Lyceeum montema runtfaxa Lyczi, Vergil.Aegl.1o, Confitadp arboribus Lycea reliquerat arua,Cuíd. i. Meta aliqui Lyrcealegunt,quod magís probo uel profodía ratione, Lycza uel Lycatha, urbs Ar gentile Lycaus,Stephanus, Hypermneftra cum patris imperíum contempfiffer,à patre fui cei forum cítata,Paufanías ín Corínthíacís, — Lycaones,populi Afix Pbrygibus & Galatís, loerzcís uicíni, Pomp.Mela. Lycaones ín A fía funt, Pifidarum & Cilicum finibus, Hermol fidi (&isor) funt. Lycaones,quod & A rifloreles teftatur, Scholía lliad. 4. A pud Pliniumpl quires ex Indice, — LycaoniumG Erícaten, Verg. io, A eneíd, Deríuatur fane Lycaoníustu l caonerege,Faeda Lycaoníz referens conuiuia menfx,Cuidius:tuma regione,a qua etíam ya d Lycaon gentílíafunt,Stephanus, — Lycaonta; Avkeoví, A fic regio, & c. uide Onomafticon, Dif e(l autem hzc regio d Lycaone rege, de quo íam fupra dicium, Varinus. Arcadía olim L cia eft, Euflathius in Diony.Etalibi,Lycaones dictifunta Lycaorie quoda Arcade;qüi urbe €os corididír ex oraculo, tz £udaveid Avxa GG uai Tos Q'ecovee eub vaÜpeic A djecitup 2ro eus, : psesp Amp. In hís uérbis &k&waé uidetur epitheton efie lupi audacis & multes labores proprau obeuntis:ut ínterpretemur oraculum,illic condendum cffe oppidum, ubilupus ore geftans , P2 Í caría uel Lucería,urbs eft Italize, incolae Lucriní, Lycapfus, avkeN.o, uícus prope Lydiam nus, Lycafpus,urbís nomen, Hefychíus & Varinus,ego Lycefius legerim.Sic ením Stephano catur utbs Cretz,d luporum multitudine dí&ta; qua ibi effe credítur, ( Atquí Aríftot, in Lupos,ínquit,& fimiles feras noías ín Creta elle negant. ) Meminerunt eius, Mela libroa dn boio.Plíníus 4.13. Eandem Homerus llíad.fecurido &gjyevcw ze Avxasoy dixit; V arínusintelprto tur Afwióyeoy, quod terra illic alba & argillofa fit. addit, fic nominarí a Lycafto indigena, au noís,Eft & Pontíca Lycaftus,ínquítidem,ut refercferiptor ebnicorum: fic uocant Stephan in ímpreffís Stephani codicibus nihil talereperíam.fed conflat eos multis in locis mutilos el flum etíam Plínío cíuítas eft Cappadocia. Avis, regio Leucofyrí ( Cappadoces quenda cofyri dícebantur,Plin, ) à qua Lycaftíx Amazones cognominata, Varínus, — € Lyceum gymnafium Athenís,ubí docebat Aríftoteles,Stephanus,& V arínus, Plato uero in Acaden tebatur: hínc íllíCíceronís uerfus, In&y Academia umbrifera nítidoip Lyceo, Fudetu foccundi pectorís artes, Aliqui Latíne etíà Lycíum fcribunt. Qui erant cum Ariflotele;Peti dídii funt, quía difputabant ínambulantes in Lycio.. Lyceum,ut habet Suidas, Theopomp firatum conftruxiffe aít:Phílochorus ueró,pratide & dictante Pericle factum effe, Erataute (gymnaf(íum ) íuxta urbem,ín quo exercebantur ante bella; & antequam milites educere expeditíones,armati illic conueníebant,& luftrabatur,fozures wig vyivovzo, Suidas : malim fecundum Hefychium:& fi qui flrenuí ac bellicofi effent uíri,íllic fe oflentabant, (noflri ue mufterplas campum uel aream faciendi delectus militum aut exercitus luftrandi, )Eadem bít Scholíaftes Aríftophanisin Pacem, | Lyciíades(& alibí,Lycaídes)uíi gines numeto trigi aquam feruntín Lyceum, Hefychíus €. Varinus, — Lyceum fuit etiam gymnafium Cic 'Tufculano,à nomine fcholz Aríftotelicae, de quolibro i. de Diuinatione fic referc: INuperq fem cum Qu-fratre ín Tufculano difputatum eft.|Nam quum ambulandi caufa in Lyceum. mus, íd ením fuperiorí gymnafío nomen efl,&c, — Ézivxuioy, palatium imperatoris feu du in Lexicon Gracolat.retulít,non cítato authore, | Avxeoz&yog, Lyceum forum quoddam A ín terra Argiua,ubi conueniebant, Apollini facer, Hefychius & V arinus, avnetp Hoc nfi E Dibwo. Hi: DEL »» *Theffaliz,à lapo denomfnatus,qui illic ín faxum conuerfus fuit, Varinus:apud quer perperamTe xitur emp 7 vrA«selegendum autem ex Etymologo;tztdy ei; 7 raAiec Bsciy,hoc eft, cum Peleí boa ues aggrederetur: apud eundem Avruoy fcribitur , per iota ín penultíma, «| Teuthranez fupra Aeolidem fitz,oppída funt; Halíferne;Lycíde, Sc, Plín, Lycíria,paeus prope Calydonem,Strabolíbroi:e, Lycínopolís;cíuíras quzedam ín Orígínum libro Catonis, Lycij dícti funt fecundum quofdam à Lyco Pandíonís filio, quí ín Afiam traíecít , Euftathíus ini Diony(ium ex prímo Herodoti, Lycíusgentile,& cognomen Apollínís, — 4| avus , urbs Ar« Xadíz, Stephanus ex Paufanía octauo, íd eft Arcadiícís , ubí fic fcríbit: In IMienalí montis extremís partíbus figna (rudera) cíuítats Lycoz apparent, templum ítem Díanz Lyecoatís wdis, Super Pfyllos ín Afríca lacus Lycomedís eft, defertís círeundatus , Plíníus, ^ Avaovs, urbs Thracía Stephan, Avxev&-,nudum nomen apud Suídam, | Lycopolís, urbs Aeaypti (ic à lapís cognomínata,eo quod Aethiopes agros Aegyptíos incurfantes, lupí fada acie utcy ad cíuí tatem Elephantínam repulerínt, Ibídem ígítur cíuítatem conftructam Aegyptij à beftijs illis Lys copoltn cognomínarunt, ac pro dijs lupos ipfos uenerantur , Diodorus Sículuslibro s, Lycen polís,íd eft Luporum cíuitas, una eft ín Lycopolítíde przfectura Aegypti : altera ín Sybennitica iuxta mare,Stephan, Luporum cíuítatís memínit Strabo libro i7. & Plín,$.9, Eídem alibi, Lycos polítis una eft ex prefecturís Thebaidís Aegypti. Lycopolitana Thebaidos cíuítas;parí relígíos Apollínem & lupum colít, (ut ín h, dicetur) Macrobius, Lycorea,Avkweea, uícus in Delphis; ycoreorege díctus.Crentilia, Avxagsve, Lycorus,Lycoreítes, Dícítur & Iupiter Lycorzus,& Av «v cum díphthongo,Stepb. Avxazte, paroxytonum A eolíce, Varín,forte legendum Avxágdte, od communiter acuitur, Avxapee, urbs Delphidís, in qua colitur Apollo , à Lycoro conditore Corycez(X Apollínis,Scholía in Apollonium) habitante ; (uídetur ením legendum oszvz e) inParneflo:quí montem quocpiLycoríe urbiuícinum Coryceumappellauit à nomine matrís, E« munolog. Corycium antrum a nympha Corycía díctum uolunt, à cuius filio Lycoro cíuítati fa« Qum Lycoríz nomen fit, Ex Lycoro Hyamus nafcitur, cuíus filía Celano Delphum ex Apollí- fie concepít,à quo nuncupatt Delphi, Celíius ex Paufaníx Phocícis, Oppidum(nquit Paufania as ibidemjibíi antiquiflimum aíunt effe condítum à ParpnafTo,&'c,d quo & montínomen índitum: "oppidum íd quoc; diluuío Deucalíonis tempore fuí(le fübmerfumaiunt, Quicung autemhomís nium tempeftatem iftam poterant effugere, luporum ululatu (iv«ep devyozs ) íncolumes ín Parnaffi cacumina euadebant, ducibus ítinerís factís hifce belluis, Propterea condítam íbí ciuitatem , à lus Jpis Lycoream appellarunt:unde & Apollo Lycoreüs díctus,alías Lycorzus, Hsc Paufanías & ex AoGyraldus. Avxeponudum nomenapud Suidam, oot: AvxogsU, Orpheus in hymno ad Apol: linem. Yutvóe eoiGor Ayximpsiio KtQaueG" , Apollonius ín Argonaut, Exponuntautem Lycoreum, IDelphicum:nam Delphi primum Avxweec dicebantur, Lycorea uíco, Varín, Deucalíon & Pyra tba cum terra diluuío obrueretur,arcam íngrefli,fupra Parnaflum,uel íecundumalios Lycoréum monte elati funt,Scholía ínOlympiorü Píndarí Carmen 9. Lycofthene uel Lycofthenta,Avso Sous, Aub3yds, urbs Lydie, Steph. Lycofura,avidesos, urbs Axcadie ín Lyceo monte à Lycaone códíta, Paufan, Steph, Lycotz & Lycofurenfes Arcadíx populi fuerunt, Paulan,forte Lycoatz legendü: [ic ením à Lycoa cíuítate dicuntur. Prope Lyco(uram effe dícuntur montes Nomi, ín quibus & I?Panos Norufj facellum,Czlius ex Paufan, | Avie(sa, urbs Thraciz, gentle Avssceor, Stephan.Suid, Marin, Lycuria,Avxwetz,ager quídam Arcadiz, qui Pheneatas X Clítoríos díliínguit, Pauían, JXLyctos oppidum Cretz,à Lycto Lycaonis filío condíuin, Stephan. A - €[Euenus fluuíus ín Aetolía orítur, Lycormas olím dictus, Strabo líb.ro, & Stephanus in Ly JXorma,ubí pro Bueno perperam Eycnos legiturzuíde Onomaft Memínít & Stobeus fermone 98. demorbís,Xc, Lycusfl.Pontíuiginti ffadrjs ab Heraclea diflat, Arríanus ín Periplo Ponti, He raclea opp. Ponti, Lyco fl.appofítum,Plín.Et ruríus, Praterfiuít & INeoca(aríam. Multis etíam aa "diis ínlocís,ut Index oftendit, Lyci fl, memínít. Lyci amnís ín Heracleenfi agro memínit & Apol« loníus ín Argonauticis,quí & regem tractus efus Lycum fuifle refert; & Orpheusín fjfdem , iuxtà JBuxinum effe canens hunc fluuíum,ubí Argonautz à Lyco rege fuíceptifint. Fluítper regionem aríandynorum, Varín, Mínorem Ármeniíam Lycus amnis difterminat, Plin, 6,5.Et mox, lrís fiu mendeferens Lycum. lrís ín ferecípitLycumex Armenía fluentem , Euftath,| Caper fl. Laodís Ccam Caríz urbem cum Lyco X Afopo amníbusalluit,Strabolib.:s, | Laodícea urbs Afíz impofi taeft Lyco flumíni , Plín, Lycus fluuius Heracleenfis agr: duorum íugerum latitudine, Euftath, x Xenophonte:A pud quem hunclocum reperías libro 5, de expedítíone Cyrí;ub( Romulus Ama Tous «veG- dvo zàsloay latitudinem paffuum quadraginta tranftulít: quoniam plethrón alíqui fexcà fladj partem ínterpretantur. Lycus ín Afía terra bíatu abforptus, € alío loco renafcens , tandem in Pontum cadít,ut teftatur Ouidius lí, 4.de Ponto Eleg.ie.Et Metam.lib.iy. luxta Coloffas Phry oiv urbem Lycus amnís híatum terra fubiens occulítur:deínde fere quincp poft fladia emergens,ea labitur & ipfe ín Maandrum, Herodot, Lycus fl.Cilíciz, Plin, 5.37. À Tbyflagetis quatuor ina entes amnes per [Vixoteos Bluuntín Motin paludem fe ín(inuanr, Lycus, l'oaris, Tanaís, Syrges; lerodotus, Lycus fluuius Telchínum, Heíychíus & Varínus, Lycos fl.ín ora Phoenices;Plinia JUs;memínit eius & Strabo, Eft & LycusAflyríorum fluuíus, qui Tigriimanifcetur, Onomafüicom [ D] 756 DeQuadrupedibus Item Lycus V indelícíz, quí ex alpibus oriens Auguflam uerfus fluít , ac tandem Danubíomi tur,accola uocant 9er; A, edb:híc V indelícos à R hatís dífterminat, | Avxee (penultima circumfleg 7o, Lyceus potus , à fontequem A pollo ínuenít, ex quo lupi bibunt , uíno & melle manant, Suid, Hefych. Var. Sed díflínctíus Era(mus in proucrbijs:Lupínum potum(ínquit)diceban quis uoluptatem fuí perículo capítís emeret, INarrant duos erupífle fontes facros Apollini alter uíno fcateret;alter melle,ad quos cum aues aduolarent ferícbantur, Porró Apollo Luci dius eft,fiue à luce quam apetít,fíue à lupis ínterfectís, Authores Zenodotus & Suídas, € b, Fert omnía qux dixímus deleone, habet etíam lupus , fed pleraeg hic mínus , illemaos moríbus tamen lapus íimprobíor eft, & magís ínfidíofus, Albertus, Formícís Indícís magn ^ Aegyptíluporum. € Lupía colore epítheta quaedam ínter cetera retulí fuperius, — Avxge 9»£, Oppíano: Avxep zrIézgtye yyisSAa, Eidem, PoAuoi Avnor alias sréAaor,zrudjol s usAatyétr; hoc efl aut nigrí:(zA(&- fufcum fignificat políós canum.) Pv zrnoio Avevo, Homerus Ilíad,x. Vel my eft fübcinerei,aut pretíofí, (740:)pretíofum ením boc anímal eft;X apud Athenienfes , qul occídiffet, pretium accipiebat quantum fepultura fufficeret, (&ysed airzà au rc zeqhy.) Aut Latonam fortaflis quz grauída ín lupam mutata eft,(ut dícam in h.)Aut zece ínterpretabi bos:nam pilis eorum,parte proxima cutí,color eft albus:medía,níger:fuprema ruffus, ut p dochen ab albícante parte lupi totí zvvo; dícantur,Etymologus & Scholíaftes ín 3. Argonaut, lonfj. Vide fupra aveo ínter derívata à Lupo,& ínfra ín Lyceo Apolline,Pili lupis ínteríusa teríus nígrícant, V arínus;índe Avs6956c tempus matutínum noctí & diei confine, Lupínapd nerea eft,& nigredinem non puram habet, Varínus ín A«Qgjvxs, | Lycophthalmos gemma] oculieffigiemrefert,Plinius. | Lupatí uel lupíi,frení afperrími à (ímilitudíne dentium lupinom dorus, Gowicévvysosip suxp qo, Oppianus, Lucanis ímperauít Lamífcus, cuíus pedis digitus; à magno fimilis lupi dícito fuit, Heraclides in Polítjs, Ex nofirís quílautíus loquuntur, peu. res quafdam de lupo dictiones habent: At batt ein baut oie wirot jm abgeftrafft. Os eiusmo fum uocant,ein gebif:pedes Elawen. Caput V rfi, aprí &lupi, & aliarum belluarum mordant Galli peculíaríter hureuocítant, [In equo bono & generofo Germani requíruntlupiodilig ualidam ceruícem, & eíufdem uoracítatem,& greffus lenítatem, Camerar, | «| c. Lupus ex longínquo &€ acute uídet:noctu etíam,inftar noctuz,Philes, "Terrameduntlu pi,unde ysQ&yo dicí poffunt,ut quí heleribus uíctítant pauperes, A«Qvesey deuorare,peydlügge erenivdy useri a iN, pi usi Sud t iey,azaptosey, uocabulum quod deleone & lupo proprie ut A«Qvosey «uua, xo eae pn pas Boesy, V arínus, Oioy y Aviéi zwic a 984b eeu Gzy m &e vx fun éMsey Gd sovet usua lua, Heliodorus, A&zfey forbere,lingua exerta aquam lamberecun per onomatoporíam(ut nobís etíam uerbum lappen,& lambere Latínís)de canibus, lupis, modíanímalibus propríe dicitur, Varínus & Scholíaflesinllíad.z, — «| Vlulare,delupor num horríbili && uulgo omínofa uoce:per onomatoporíam, qua eadem Germanís eft bülen lísuller. Exululat,Ouídius de Lycaone. VifzG canes(íd eft Furíz, Seruíus) ulufare per Verg. 6, Aeneid. cout» dícitur de lupis, canibus & leonibus,cum efuríentes ululant: & anímalíbus qua propríum fuz uocís uocabulum non habent, Varínus, Pollux de mínoríb pis, uulpíbus,thoibus, Vaexzeip & devra díciait. Ko AVk(- éeraóvs coco |L0v6 AN UYOG ipUuTO CiovSueic UAder, «p 7o laMiosip &üréi, Oppianus de cane teflículís alligato ín pardalium uena Leo ;verot, Apolloníus 4, Argon. 'Transfertur etíam ad ínanímata, ré» dt pez" coverta TU oid'ue 9uAaosue, Dionyfius Afer, — ZudbolaAtop ty&,Oppíanus delupo, — Avs9pes, ululatus lupotum & barritus(de qua uoce dixi ín Elephanto c.)ín prímo pralíj concurfu, Paufanías ín Argolitiid morem illum &AxAxyuov uocat, Terríbili IMarte ulularent,Plíníus líib.s6, VIulata praelia; Statlüts Theb, Latís ululare tríumphis,Lucanus libro y. — Avicibuos,a ?? Avxtoy Bon, Efiooss G^ yap cionis nim 6 Avi S106, ul o] moro qvezrud nguy. Ko sy oi A Getpos for sow &Oecte yasetusra Gd" ewe xwiodp quei &rtuctrzs iov y, Suidas ex authore ínnomínato, | Catullíre,efurire(prurire,potíus) uel tí, Laberius, Scíndeunam exoleto ímpatienti catullientemlupam , INoníus, Quídlynce uaríecz& genusacreluporum | Átg; canum? Vergilíus ín Cieorg.de ui amorís (cribens, cít (e ínirià lupo,exponít fe íneunda:CGalli fíc proferunt,La louue (e faítaligner auloup, Ri Stephanus. Scylaces,íd eft catuli,canum & luporum dicuntur, V arínus, Oel , oGoUN óbría, dicuntur catuli hyftríchum,leonum,& luporum:uíde ín Leone H,c, Catuli luporu louueteaux:cheaux ueró communiíter dícunt de lupo, uulpe,mele & lutra, Robertus Steph Ex lupis & caníbus nafci genus quoddam canum, ín Hiftoría de canibus míxtís docui: aliqui tum lycífcum uocant, Latine lupum canaríum , aut canem luparíum díxerís : quanquam Niphus pantherem lupum canaríum transferunt, (utà panthera díltinguant,) dequo moxín generes lupoferas dícemus, Ciallí canem foeminam cum ad libidinem íncitatur lifíe uelly nant,quafi lycífcam;noftrileut[cb. — | Dente lupus,cornu taurus petít;unde nifí íntus tum? Horat. Serm.a.:,Et mox, Mirum, Vtneqgjcalcelupus quenquam,neg; dente petít bos AUxióe OUvoy,Flomerus Ilíad.A, de pugnantibus ín acíe, | [Non lupus inüdias explorat ouil cum, lNecgregibus nocturnus obambulat;acrior íllum Cura domat, Verg.ín Georg. pefte fcribes, Quafilupus ab armis ualeo;clunes ínfractos fero, (alíás defertos gero;)Plautus Ambrolco, DeLupo. H.d. Lib. l]. 757 Noníus & Feftus cítant, ' Hu Jet, «4| d. Quem tu ceruus urí vallis in altera ^ Viífumpartelupum;,graminis immemor | Sublimi fugis mollís anhelitu;Horat,Carm.1,13.| Vtpauetacreis Agnalupos;caprexG leones , Idem Es "podeis. Lupís& agnís quanta fortíto obtígít "'ecum mihi difcordía eft,.Idem Epodo 4, R'apina ua audacter « impudenter fít(uutixde forte Supe, xg vr586,) lupis comparauit Homerus, er dé Qi epveosty Vzrkjgaop, épiQoim, V arinus ín. FepxboAn, Priuslupusotuem ducat uxorem, ne/y lv avsoe iipUpfueuoi, Ante lupus fibi unget ouem, Ariftophanes ín Pace,dehís ínter quos ínfanabile ditliditt, fimili ffgura díxít Horatíus, Sed príus Apulís Iungentur caprezlupís , Plautusin Pfeudolo, mauelís lupos apud oues línquere,quam hos domí cuftodes, Hoc prouerbíum(ínquiít Erafmus) em relatum,erít lepídíus;quod eenus,(i dícas,pecuniíx ftudium non cohzrere cum ftudio literas , Gcholía Aríftophanis fimplicíter de re ímpotfibíli prouerbíum accipiunt : & poeta cuiufdam omeri Ilíad.y.)hos uerfus cítant,Os ix 49 Atsar qox civdjetety Gpkiezisd, Ovdt Avv$i 7x «gà ado legen mejvéb)ópóQpov Supdptysew, AM wx Qootza d]zuzripte tsm, Ouemlupocommiífifti , TG Ava li cip, Terentíus ín Eunucho,Scelefta ouem lupo commififtí;de Chzrea ephebo, cuí uelut eunu o uirgo foli credíta eft, Donatus admonet prouerbium effe quod contíneatfoemineam reuerentia mmeretrícium fenfum , Concínne utemur , ínquít Erafmus , quotíes ei fermandum alíquid coma mittitur, cuius eratía cuftodem magís oporteatadhiberí, Cícero tertia Philippíca,Etením ín concíos dixerat fe cuftodem futurum urbis, O praclarum cuftodem,ouíum(ut aíunt) lupum, Cuflos'ne bís, an díreptor & uexator effet Antonius? Vnde quadrare uídetur , quotíes ínímíco negotíum nmíttítur,quitp nobís peffime uelitpropterea quód lupus & agnus genuíno quodam odio dííTis Jent, Huíc adícribendum íllud quod refert Suídas, zeíp lv Avxoc éip vripavéVaeríd eft, Príus etiam ur Jus ouem pafcet , dere neutiquam uerífimili, Fluíc confine Plautínum íllud ín IVilíte , Bone cella Tüppromo credita. Sed propíus accedít quod eft in Truculento: INam oues illius haud longe abfunt aupis , Haec Erafmus, Sed apparet deprauatum effe Suídz locum, & pro zoemavévce, leeendum v^ glimoi,ut ex Aríftophanis V efpís paulo fuperíus recitaui, & ipfé etíam Erafmus ínter prouerbía re fett,zopawsUey uerbum nufquam reperías,viJvuzy apud Etymologum eft, Carmínís etíam daciylíci "Tatíoapud Aríftophanem uerbum zrovéae non admittit. Ad haec Suídas prouerbium exponít a mákduuezev, fimiliter ut Scholíaftres Aríftophanis,ut inde fumptum corruptumt appareat, Permul. "enim ex illis Scholis paffim apud Suidam adducuntur, Adhoe prouerbium pertinet nomen 9giowves,de quo ínter propría uirorum díxi, Euryfthenem & Proclem audío(inquít Aelíanus)cum dnmatrimonium foemínas ducere conflítutum haberent,profectos ad Delphícum oraculum, deum "eonfuluíffe , quocum Gracorum Barbarorümue affinitate deuincti pulchre & prudenter nuptíjs 'alligati niderenturzijs deum refpondifle,quà ueniffent, ín Lacedemoníam reuerterentur, Vbícun- Je porro terrarum fumme ferum animal ferens mítííTimum eís occurreret , índe ducendas uxores 'ele;(ic ením feliciter ipfis & profpere proceffurum effe, Cuí oraculo obtemperantes , cum ín Cleo; mxorum regionem ueniflent;ipfis occurrit lupus,agnum quem alícunde dírípuerat portans: Ex eo illi coníecerunt Apollinem de ijs anímalibus oraculo figniticationem dediffe:proínde ipfos Thefan 'drí Cleonymi probi utri filas uxores duxitfe, Hactenus ille, Cle d Ga qvi suluciaty &zreipovet uu eé6n Gr duce? yea Vea 7ro2u0) Aot ópunlgrrdte — 9n eügpÍvp e Lund , air ve vou, — Moktovrots d dri arpavTop ia ym ipewrzdt eAwei PON rte otov rf 71217: zifomesut xg. quÜnoyaca us GA szrovr db) ous. "rw dU rtv molsu ua Tet Xcevovroi znzifov ve 769.0401; Síc proceres Girecí Bebrycas ínuadebant, Apollonius Argon,a. E lezna lupum fequitur, lupus ípfe capellam, Vergil.a. Aegl.ex Theocríto, Pecora minime uadet lupus,fí ductorí dicto fquíllam appenderís, Anatolíus, Lupo etíam fus obfiftere repugna- ite& poteft , Arífloteles, Ephefíus interpretatur ; Aríftotelemhíc fuís nomíne intelligere gregem fu 'um,uel alíquot fímul fures. Vnum ením & folum obfiftece lupo non poffe;nifi raro, & cum fuerít ma 'emus,& bene exertís dentibus, Alphec (melíus alfhed, íd eft leopardus , panthera mínor) luposlí. enter occídit, Albertus, |j Quicquid lupus pede preflerít,non uíuít,Ifíidorus, | d[ Sifepoleonís liquído anímal ínungatur,non accedentad ípíum mufcz, (fecundum alíos intérpretes lupi,uel bes fliz,uel ferpentes, )afis && Albertustuídeetíam moxíne, «JRomumG& Romylum(R emum)ut »Dion fcribít,lupa nutriuítieleganter autem translatum eftlupee nomen ad meretríces,quod lupor& "inflar rapaces fint, V'arínus ín Áekeetetsc, Vide etíam fupra ína,ínter deríuatadlupo, Ad uagíe tum lupa accurrít,eost huberibus fuís aluit, Plinius Caecilius de uíris illuftribus, INam que de ínfan tibus ferarum lacte nutrítís,quum effent expofítí, traduntur, ficut de conditoribus noftrís à Jupa,ma Bnítudíni fatorum accepta ferrí equíus,quam ferarum naturz arbítror , Plíníus Nat. hifl. lib. 8. Sunt quí Laurentía et Larentía díftínguant,ut altera Acca Fauftuli fuerit,altera età meretríx : ama JBas tame Fírmíanus fub unarecítat Lupa,R omulí & R emí nutrice, &c.Gyrald.Syntagmate prímo dedis. Lycaftus & Parrhafius Phylonomes ex IVartefilrj,ín Erymanthum abíecti,cum ad cauam querci depulfi hafiffent,à lupa nutriti funt, & c, Plutarchüs ín Parallelíis mínoribus ca. 36, abi mox Romuli etiam & Remíà lupa nutritorum híftoríam profequítur. Colitur fícusarbor ín foro ipfo vac comítío Roma nata,ob memoríam efus quz nutríx Roinuli ac Rémí condítoris appellara:quoní nfuüb ea ínuenta eft lupa infantibus prebestumen(íta uocabant mammaii)míraculo ex ere (uta Mícato,Plinius. Romulum quídam à ficu ruminalí;alij quód lupa ruma nutrítus efl; quem credis 3 98 v2 bile eft à uirium magnitudine, ítem fratrem eíus appellatos, Alij dícunt à uírtuteíd eft tobor juny uocant,Feflus.. Víde etíam Plutarchum ín uíta Komulí,non procul inítío, | nouere uocí parcere,adagíum eft,Avies £DAsN aeértoQ-, id cft, Lupus príus confpícatus eff qi | cítatem & difficultatem loquendi facíat príor ínfpíciens, Hoc eft quod deum uideslupino ge obfeptum, Nam & hoc genus anímal dum praedam agitne hilcít quídem, quum foleant ca more lxtítíam indícare, Cxlíus Calcag. | | ii — Qe. Nunquamcuftodibus llis, (Laconíco aut Mooloffo cane,) Nodturnti flabulis furem fustg luporum Horrebís, Verp.íin Georg, — Quid immerentesbofpítes uexas canís longus us um lupos? Horatius Epodon ode 6, in maledícum poétam, | | Quoram apud nofltoseips tíor (ermo eft,de lupís eorum uenatu;hunc feréín modum loquuntur, £Ér frifit/ serre bet3t ever laufft/ wirt debeist/ aejadt/ defangen/ von oen. bunten erbiffen/ erwiirat/ er 4Ét wirt audp in einem garten ober ciner grüben/btersit gebeigr/gefangen. CSiewólffi vnowdfe. ovx iz xxed'a Metis iu Bert rore wie, In epigrammate ín ímagínem Her, & feras arcentem,libro 4. Anthologij. Lupínonaccedentad anímal, quodliquefacio leonis dnunctum fuerít, Rafís & Albertus. Bodem cum allíjs tríto, ta quod odorem ( odor ) allij ugs quod corpus perungatur,lupí non accedent,lídem, Sepoleoníslíquefacto fi circuitus out gatur(díflilletur, )uunquam accedentlupí,nec aliz rapaces fera, lidem, — Sí fepum leor tur círca aquam,uelínde alíquíd aqua ímmíttatur,prohibetlupos ne uel accedát,uel biba Septa e maceríjs ín leporario alta effe oportet,ne lupus tranfílire poffit, Varro. — Magi dic ín agrum non accedere,fí captí uníus pedibus ínfractís,cultrot adacto, paulatim fanguíse agri fpargatur:zatcp ipfe defodíatur in eoloco,ex quo cceperít trahí;A ut fi uomerem, quo prig cus eo anno ín agro ductus fít,excuffum aratro,focus laríum, quo familía conuenit, abfumatia, pum nullí anímalium nocíturum ín eo agro quandíu ídfíat, Plinius, — IVlaffurius palmam) adipi dedifTe antiquos tradít:ídeo nouas nuptas íllo perungere poftes folítas, ne quid mali .amentíínferretur,Plínius, — Sícaputlupi columbarío fufpendatur, feles, muftelze, & fiqu Íumbís nocent, non adibunt, Rafís & Albertus : Huíus reí cauffam inquírit Cardanus ín fubtiltate, ^ Oculumlupi erutum fiuíderint quadrupedes domefticz,tíment X fugiu ras, Oculusdexter lupi ( fíccus, Kafís) puero adalligatus amolítur tímores:ítemt den pellís, Albertus:dens eíus canínus, & nerui,& pellís, Rafís, Etrurfus, Sí quísdenteml ,ímpauiíduserít, —Dentes,coríum ueloculos lupi quífquís fecum habuerit, ín caufis fuís per aduocatos fuos,eríttp díues apud quofuís homínes,lidem, ^ Denslupi adalligatus inf . pauores prohibet,dentíentísi morbos : quod & pellís lupína praftat, Dentes quídem eorum mí equís quoc adallígati ínfatigabilem curfum praeftare dícuntur, Plíníus: hínc forte an celeres equos ?visqóeas díctos aliquís conijcíat,potíus quam alii ob cauffam:de quibus ím capítes.ínterceleres. — V'eneficijs roftrumlupirefiflere inueteratum aíunt, ob íd&p uilla tis przfígunt.hocídem praeftare & pellís eceruíce folída exíftímatur : quíppe tanta uís eft prater ea qua retulimus, ut ueftígía eíus calcata equis afferanttorporem,Pliníus, — Vt& bamuariecum dente colubrz — Abdíderíntfurtím terrís, Horatíus Serm.1. 8, de mulli neficís, , Fellelupí cum oleo rofaceo fi quís ín fupercilijs inungatur,díligetur àmulierbu .ambulauerít cum eís((í confpícíatur ab eis,;Rafis,)Albertus. | Siuírga lupi ín alicuíus no uel mulíerísligetur,impctens erítad V enerem,donec nodus ille folutus fuerít, Albertus; H tíonenulla eft uehementior,Rafís, | Lupuscuius prior ueflígía profpexeris, tibínocere: tít:Íed fi ille te ante notauerit,caudae fummam partem fi habuerís tecum, fíne metu íter cóli tus, Siílupi cauda in uilla fepelíatur, prohibet ab íntroítu eíus lupos & mufcas, Albertu fepulta ín domo,non inuolabunt mufczeRafis, |^ Quín & cauda huíus anímalis credítur: eífe amatoríum uírus exiguo (extremo atg; exíguo,Blondus)ín uillo,eumig cum capíatur (al. abíjcí,)necídem pollere, nífi uíuenti díreptum, Plíníus € Solinus, ^ Lupumaíuntí perfequentíum perículo extremit caudz floccum elidere, confcíus eum maxíme ad amate tus appeti folere,Czlíus Calcag. fed hoc tam falfum mihí uidetur, quàm feipfum caftrare Bos offa non deuorabít, fílupí caudam ad przfepe fufpenderís, Paxamus, — Caudalup fupra przfepe,non poterit cíbo fruí (bos, Albertus ) quandíu íllíc relícta fuerit, Rafis. lancea geftet calcaneumlupz foemínz, ( fufpendat ín capíte lancezeR.afís:) &C hoftes cum eccurrant,non ladent eum, (non accedent ad ípfum, Rafís:;) quandíu ín Tancea calcaneus rít, Albertus, Símulíerminxerít fuper urínam lupi, non concípíet unquam, R.afís, Sí. mal mínxerít fuper urínam lupi calídam,non concipíetunquam,Pythagoras, ^ Lapísuulgatis) xta flumina fert mufcum ficcum,canum,hic frícatur altero lapíde addíta hominis faliua, fllodapl* tangitur ímpetígo, Qui tangit, dícit, e4Uyez wilico/d «c, vt &yeue vius diand, Dliníuss .- €| Avis, Cael Aven ) lupína pellis, Avi diga, Hefychius € Varínus. — Badem avis Pollue ^ xcioyalíás Auxeuy, 7o m Avxs d'que, Suidas : fed adiectíuum tantum effe uidetur, nec abfolu Éoserro d* GcroB«y uvóp 7rouoio Av1810, Homerus Ilíad.x, de Dolone,Et rurfus Avxssp eídem detracta bítàá Diomede& Vlyffe, ^ Homínem rapacem lycea, íd eft lupi pelle conueftíri díxerís, C Avxiny quédims zratouaud ic Ayerma 6 Varohec termp, V arínus ín Pejd'uAw, Miilítis caffidicinquiti DeLupo. H.c.£h: Lib.L... 759 actatione de Romanorum milita Polybius)lupi ímponebatur pellís,aut etufmodi quippíam,quod umentum paríter atqp ínfigne foret; ut firenue ienauedp fe gerentes latere haud poflent, Celíus; 3 lupina, Propertius 4.11, "t x* * | 4| £. DeRomulo & Remo, ítem Lycafto & Parrhafio,quoslupalactarunt fam díctum eft ín d; € h, Diítz feu Lupus,poémation fiue Aegloga Caimerarij. | Scrípfit & lo,Loríchius nuper elea manti carmíne Lupi querel, De lupís qui Sicyoníorü ercges infeflartit, dixíín E,Infeflarüt C Troe Mos olím,Paufan. Lupus boues & oues, quos Peleus Acafto míttebat,laníauít, Varí.in m»AsUe, locus Thefflíe,(ic dí&tusa lupo,qui illie dum Peleí boues ínfeflat;in faxit mutatus eft Etymo , Milonem Crotoníaten Paufanías fcríbítàlupís concerptum , quod genus ferat apud Croto, sfcateatuel maxime, Calíus & Ariftophanís Scholíaftes in Ranís ex Paufanía, Milo cum nia iermorum fíducía arborem ín parte medía híantem díducere uellet , brachíjs hínc inde confirís &t deficiente conatu retentus , lupis fuit praeda, Onomaflícon, Lupus maxíma magnitudine it Aelíanus)cum ín ludum inuafiffet, SX de manibus Gelonis Syracufaní pueri tabellas rapuifz Gelon de fella furrexít;& fané quidem feram non tímore perterrens, fed tamenacerríme tabella nfuarum retínens,eum ínfequebatur, Poftea autem quám híc extra tabernam ludilíterarij fuif. hzcquídem labem fecít,& repentína ruina concídens,pueros(fupra centum,T zetzes 5.121.) unà i praeceptore confecít, & oppreflit:folus Gelon diuínz: prouidentíe munere fodalibus fuís fus it, Quod ipfum non eum à lupo occífum,fed potíus feruatumfuíffe, magnam profecto admira m habet:INon ígitur ratíonis expertía Deus neglígít, ímó uero chara habet, cum díuíno ínftín ipartim ex hís reenum praffígnificarít partim ex ímpendente perículo feruauít,Hzc ílle, (Auguría, Pedeflría aufpicía nomínabantur,qua dabantur auulpe;lupo,&c, & aljs quadru us,Feftus. Inter auguría ad dexteram commeantíum przecifo itinere , fi pleno íd ore fecerit, m omníum praftantius,Plíníus, ' Vífo quondam lupe(lupís uífís, Alexander ab Alex,)ín Ca jlio,ut dírum putatum,urbsá propterea luftrata, Volaterranus ex Líuío, Lupum quog; caftra oiffe, & laceratís obutjs intactum abijffe(ut annotat Alexander ab Alex, )exítium & cladem por ffe euentus docuít,toto poftea exercítu ingenti clade affecto.Rurfus cum cerua àlupo fugata, er duas acíes euafiffet illefa,infignem uíctoríam Romanís dedít, Eupos quog ín foro uífos, íncoa es euafiffe,armís opprími patríam,& magna rerum momenta defígnauít, Cum ín Libyam colos duceretur, lupos metas,quíbus agger defígnabatur, mordicus diffipafle,uelut diri euentus, effe« óminus deduceretur:(Lupos Carthaginis termínos detuliffe, Plutarchus ín Parallelís alicubi bit.) Non fic Samnitibus deducentibus coloníam,qui lupo duce(quem írpum dícunt Samnites, de & illi Irpiní dícti) aufpicatam deduxere. Fuít&j animaduerfumlupum fübnígrum obuiam fas m,erande díícrímen afferre , Hactenus Alexander, Impíos parrzrecínentís omen Ducat,& ignanscanís,autabagro Raua decutrenslupa Lanuuíno, Horat, Carm,s.37. Sílupus uoret bis beftíam,quid figníficetur, per ia.figna,Luna ín fingulis exiftente , exponít INiphus libro: de Ieurijs tabula quarta, Antoníus Daucíus ín epiftola quadam ex D,Varcellíni dicto Gallíz oppiía Dad Petrum Toletum fcrípta anno falutis 1537.tale prodigíum defcribit: educebat oues paíias ín aulam opílío:& forte accidít;ut pecus quadam macilentíflima , ac pené fcabie confecta , longo ín &uallo reliquas fequereturzeam lupus pregrandís,& cuí cilia íam canefcebant, confpícatus, uelos "iffime infequí ccepit, Ego illae tranfiens ouiculam miferatus , quàm maxímo poteram clamore & turíu,lupi uím ab ínnoxía arcere conabar,Sed antequam appropínquarem pecudí, ouís macíe ipfa acilentíor hoftili & rabído animo lupum aggreffa,ftrangulauit, Pecus ínforum adducta & lupus iteremptus, delectabile fpectaculum pratereuntibus dedere. Caeterum Doletus ad eum refcribes, digium hís uerbis interpretatur: Occidetur certe,occidetur lupus & hoftís humaní generís, próh yloríam diu ín ouem Chrifti & terra & mari graffans;nihil nifi ferocíam,iram &€ perfequutionem ans, Quare deprehendetur, poenasi celeriter dabít mífer ílle quifquis eft,cuíus ego nomíní parco: am beítía eft multorum capítum:moretg forícis períbít,quí dum rofítat, feípfum prodit, Etfi ouís gís onerata fit,uíGtura tamen eft illum, quí delictum haud inultum feret, malety illum multabit Chriftum, Hacilli, Lupus taurum confecít,eoG aufpicío Danaus regnum obiínuit ; ut ínferís ín Lycio Apolline referemus ex Paufania, . AVAQ? lxynvac qaveqQue d'aMi pozos, Senarius onirocrá ttícus apud Suidam & Varinum, | Urb T a" Metamorphofes, Lycíum TTheffalíz locus(oppidum)eft , ubí ofímlupus dum Peleí boues ina ftflat,in faxum conuerfus eft,utfcribítEtymolog. Lupus in (axumconueríus , Cuídíus alícubi ín tam, DeLycaonís ínlupum migratione,& alteríus cuiufdam innomínatí fupra díxí ínter proa auirorum, Homínes(inquít Plínius)ín lupos uerti, rurfum reftítui fibi , falfutn efle confidens 'exiftimare debemus, aut credere omnía quz fabulofa tot feculís comperímus, Vnde tamen ifta iuloo ínfíxafit fama íntantum,ut ín maledictis uerfipelles habeat,itidícabítur , Euanthes ínter auto es Girzcíz non fpretus,tradit Arcadas fcribere,ex ente Antzícuiufdam forte electum ad ftagnü "muoddam regíonís eius duci,ueftítu& in quercu fufpenfo tranare;atq abíre ín deferta, transfíguraa ;inlupum,& cum caterís eiufdem generís congregari per annos 9, Quo ín tempore fíhomine fe Ibltinuerít,reuerti ad ídem ftagnum:& cum tranauerit effigiemrecípere ad priftínum habitum ada lito nouem annorum fenío, ld quogj Fabius, eandem recípere ueftem, Mirum eft, fnis procedat NT. 8 4 : | ^7 Y *1 760 —— DeQuadrupedibus Graca credulitas, Nullum tam impudens mendacium eft,ut tefte careat, Ttaey Copas Aariggas. Olympíonícas fcrípfit,narrat Demaenetum Parrhafium ín facrificío, quod Arcades Ioui Lyc mana etíam tum hoftía facíebant,ímmolatí puerí exta deguftaffe, & ín lupum fe conuertiffe decímo anno reflitutum athletícz,certaffe ín pugdatu,uictoremt uíctoría Olympia reuerfumy ufc; Pliníus, PaufaníascínquitHerrmolaus in hunc locum fcríbens) hune qui Olympíonic & inlupum conuerfus decímo poft anno reftírutus fit homíni, & caetera; quz híc dícuntur. non Demanetum, fed Demarchum Dinyttz filium aít uocatum, de quo epigramma quog] Olympíz hoc affirmat: Yiée wv fx AuepyG- gave aeluxe — iuo" zr AexgdYoe PaéjaoQ- Yun. Quas origo mutationís(uerba funt ex octauo de rep.Platonís)ex tutore ín tyrannum t an uidelíce caepít quí praeft íd agere, quod círca templum Lycaí louísín Arcadía fabularefertz Qi Quod quifquís humana uiífcera cum alíarum uictímarum íncifa uifceribus( 6 y 4VeiultsG- 75) ya ax Aya, ge ore GAoy ipe &vàc eysrrwpsputy uio) forte guftárit, lupus fieri cogitur, INónnej audíuiftí? Equídem, Eodem modo & híc cuíus imperio uulgus omníno obtemperat, fi cog abftineat fanguíne:fed falfis,ut folent,confíctís crímínibus,in iudicium trahat eos à quibus dingshouc &yay wasqovs) GC iníufta fe cede cruentet, uírí uitam extínguens , guftansi lingua & profano oregenerís proxímí fanguínem:ac nonnullos pellat,necet alíos , fuaforem iei decidendí(jgxap xoc Nzsvaunsuva) »groscy diftribuendi praebens:hic ínquam neceffarío;u micís ínterfícietur, uel tyrannídem exercebir,lupusds ex homíne fíet;Hac Plato, INeurí, wt quít Herodotus lí, 4.) Scythícís utuntur moribus:hí relícto fuo folo propter ferpentíum mt cum Budiínis habítauerunt, uidentur autem(luvdludizes, non ut V alla transfert , perículumfa homines effe malefíci,)ówzé;quod dícuntur à Scythís, & ab js qui in Scythía incolunt Grae quotannís fíngulí ad Si suos díes effici lupi, & rurfus ín príftínum habitum redíre:quodtam tes mihí non períuadent: níhilomínus ípfítamen aiuntíta effe, ac deíerant, | IMeminitlNe Dionyíius etíam,cuíus ínterpres Euftathíus INeuritas quogo nomínari fcribít,& Herodoti ba cítat, Apud INeuros Boryfthenes orítur,Plínius & Solínus, Neurí,utaccepímus;flati ribus in lupos transfigurantur,deinde exacto fpatío,quod huíc forti attributum eft, ín pri ciemreuerruntur,Solínus, Latona ínlupam mutata;uíde paulo poft,ín mentione À pollinisauy v5c,& ípfíus Latonze. € V ríos qui facrí funt, & luposnon multó uulpibus grandiores, Aegypti eó locí fepeli áacentes inueníunt,Herodotus lib.a. Lycopolítani in Aegypto lupum colunt, Strabo libi de fupra ínter propría locorum. Lycoctonon herbá,qua guftara lupi conuulfionibusmor (aconití genus effe docuí ína.)A egyptij ín terras fuas importarí prohibent, quod hoc animilit rentur, Aelíanus, «| Apollíni díuerfa à lupo facta funt nomína,de quíbus fingulatím dícendum: & prímumpylt. líano cur Avxsyyns dictus (it, Lycabanta, ínquit, iccírco annum nomípati exiftímant, quó pum fol amorem habeat:tum eo Apollinem delectarí aíunt,quía híc ex Latona ín lupa fp litudínemQ conuería,edítus ín lucem, & fufceptus fuiffe feratur; Cuíus fane reí Homerusmatlll cum Apollínem nomínatlycegenem, Qwxsyyerap, )EamQ ob rem lupi fimulacrum ín Delplitot plo,ad defignandum partum Latonz;ex zie excitatum etle arbítror, Alij non íd propterea . pofitum effe dícunt.fed donaría ex templo cum expilata dírepra& fuiffent, eademtpà facri foffa,lupus indícauít,cum íntra templum íngreffus , prophetarum quempíam (facram illit mordícus comprehendens)traxit ad locum uíg; in quem donaría occultata fuiflent ; Deind ribus pedíbus eum ipfum locum effodit, (aurum Delphís furto direptum,& ín Parnaffodel cut dicít Palamon,lupus ínueftígauit:quamobrem Delphi lupum colunt,Ipfe Aelíanusal Aclíanus, Memínit etíam in Phocicis Paufanías:& addit facrilegum illum ín Parnaffo dom à lupo occífum effe,deínde quotídie urbem adájffe ululaffe&, donec tandem fequentibus -rum oflendít, Lycegeneten Apollínem uocat Homerus,hoc uerfu,Evy4t d? Ázronhuva Arn 7v7iFo:non quod ín Lycía generatus fit, (nam recens admodum efi fabula , ut ait Heraclída cus ín Allegortjs Homerí,neg; temporibus Homeri adhuc innotuerat:)fed uti diem none propterea qxiód 9» so hoc eft diluculum generet:íta Solem aves dixit Homerus , quod lucis ac fplendorís auctor ípfe fit: Vel quod lycábanta progenerethoceft annum , quem cof fuo per is. fígna Zodíaci curfu , Haec Gyraldus. Ego cítatum ab eo carmen lHlíados quarto ubí codices ímpreffi : Avi habent, non Avsevywers, Scholíaftes fic ditum monetquod «olatur,uel etíam íllíc natus fit, Latonam enim dum fugeret zelotypíam lunonis , ín Lycian ret abijíTe;atg, íllíc peperiffe Apollinem, Varínus tamen Latonam poft partum fugifTe fcribi cíam fiue maiorem fecundum alíquos,fíue minorem qua & Troia uocatur, Alíter, Aviv eft Apollo eo quod lupus Latonz paríentí apparuerít, unde & rzáoy natum ex fe A polli uít &CAvisyyii, Ciuamobrem;ut fabulantur, lupus A pollíni facer erar, effigies eius numí prímebatür, Av«sG- Apollinis cognomentum per «, díphthongum , apud Stephanum, Vaf & Paufaníam, AéxeG- Aermay, quod ín Lycía huíus nomínís ciuitate colatur:uel quod facete pus:uel potíus,quód Sol recedente íam noce lycophos(de quo uíde fupra ín n. a.) id eft crepu? efficíat, Varínus, Item ín Pé/xs, A nímalía quzdam ínquit, dijs fola uocis fimilítudíne confeetall DeLupo. H.h. Lib.l à fic lupo delectarí facítit Apollinem, dz vU» à QJAxwp vorze,cui ftatim Solís exortus fuccedít. Apol. lini uel Solí facer eft cygnus;ob candore díeí;coruus, ob nígredínem nociís: lupus; propterea quód lupínus color medius ínter utrung; fit,utpote cínereus;necp candíidus;neg; admodiü níger, dA oiop 71 "dun 7 lgexszriarhs NzrovovéQoy gai , quod & lycophos língua familíarís uocat , Euftathíus & V aríz nus ín Auxujynic. Delupís occídendís lex erat ín Attíca, et premium íllí qui catulum occidiffet; taa "jentum:qui adultum, duo: Vnde € ípfum Apollinem Av«eoy &CAviexzóvoy, quafi Lupinum & Lupíci nomínat,Scholía ín Aues Ariftophanís, Avwoxziva9ia, Sophocles ín Electra; Aríftarchus íta co mínari putat Apollinem, quód paftoralís (it, & propter curam pecorís lupos interímat, (ín qua entía Phurnutus quogp eft.) eft ením lupus Apollíni facer, Hefych, Varinus fic díctum fcribit, oníamlupi eíímmolarentur. Argíuorum nummuslupi ímagine ínfignis fuít,utteftantur Scho« iaín Electram Sophoclís,quód Apollíni facrum crederetur íd anímal: quo argumento & Lycoctos mon Apollinem uenerabantur, Czlíus,Fuít (ané & locus Argís, ^vx«6* yet díctus, A pollíní díca- tusiín quocíues conueníebant, Varínus, Sunt ex Gracís quiín agrum Argíuum coclo prímum apfum ignemferant,díu& in Apollínís Lyco&oní templo feruatum , quod ín Argiuo uifebatur o,quod ín Electra Sophocles Lycíumuocat,Czlíus, Lycij Apollínistinquít Giyraldus,funt aute iba Macrobfj 1.17.Saturn.)plures accepímus cognomínís caufas, Antipater Stoicus fíc nuncupas tum (cribít e m9 AdtxotveD'oz vri Qurziqovz ii: id eft quod omnía albefcant illucefcente Sole,Cle anthes Lycíum Apollinem appellatum notat, quod ueluti lupí pecora rapíunt, íta ipfe quog; humo, emradijs rapit, Phíloftratus íínducít ín prímo de ímaginibus,Palamedem loquentem contra Vlyfe quí íufferat lupos occídí;ílle negabat,quod ipfos ut przludíum peftís Apollo ímmitteret:quare juit,Lycio ac Phyxíoluporum & fugz(fugandi potíus) prafidí Apollíni preces afferamus , ut fe« uís tollat fagíttis. (Aliter hzc lulianus Aurelíus:R.efert, ínquít, Paufanías , cum lupí ex lda des indentes Grzcorum exercítum uehementer ínfeflarent,& V ly(fes fuaderet , ut Girzcí fagíttas ín yos torquerent,confuluíffe Palamedem, c.) Paufanías uatíus eft ín Lycío Apolline ínterpretans nam ín Corinthíacís, Cum Danaus,ínquít,cum Gelanore de Argorum ímperío contenderet, & ling; multa ac plaufibilía ad populum effent perorata,íudícium à populo ín fequentem díem eft di um. Maneorta luceboum armenta ín pafcuís ante moenía lupus ínuafit, factoGp impetu cotra tau im reliquorum ducem pugnauit, Ibí communi confenfu Gelanorem Argiuí cum tauro, Danaum mlüpo contulerunt:quoníam utfera haec ab hominum familíarítate € conuictu eft alíena,íta Da aus quoq ad illud ufq; tempus míníme familíarís eís fuerat, Et quoníam lupus taurum profiraues at,Danaus imperíum obtínuít. Hícítag ab Apolline ad armenta perductum lupum cum putaret; lemplum A pollíní Lycio extruxit, Hac Paufanías Idem uero ubí de Lyceo Athenarum agít ín Attí ;:Lyceum,ínquít,d Lycío Pandíonís filio («Lycum huncalij uocanünomen tulít:íd Apollini facit 5 olím apud ueteres, & nofiro quog; tempore exíftímatum eft, Bt Lycíus quíde íllíc prímum nomís atus eft deus, Fertur autem etíam 1 ermifTenfes (T4s(uoscic, l'elmíffes habet Gryraldus,apud quem ez jam mutilum hunc locum,libraríorum forte culpa;reperíes)ad quos Lycíus(Pandionis f, )Aegeum giens uenit, Lyciosab eo fuiffe appellatos,Fuit & Lycei Apollínis templum apud Sícyoníos, ic dí li propter lupos oraculi fuafuarído quodam cortice ab eís necatos(ut ín E.retulí. )Lyeij Apollínis, ít Feftus,oraculum ín Lycía maxima: clarítatis fuít,obluporum ínterfeciione, Lycij meminit Vera lius , Lycía íufsere capeffere fortes, Etalíbi, Qualis ubíhybernam Lycíam, Xanthí&fluenta — ferít,ac Delon maternam ínuifit Apollo. Propertíus;Lycío uota probante deo: quídam Pataracü iam uocant, Hacfere Gyraldus, | Lycíj Apollinis dícti à Lycio(Lyceo)gymnafio Athenís,Callíma 'hus memínit, Fuiffe tamen Thebís appellatíone eadem gymnafíum,& Apollinem Lycium ítídem; 1 Oedipode tyranno fignificat Sophocles, & expofi uit ínterpres, Caelius. Amphílycen exortíi (Sos interpretatur 'Theon;quía Solí dedícetur lupus, quia fítefveiébsse,id eft uifus praacuti; ficutlons qua fpectat Sol,Cal. Prííci Grecorum (inquit Mactob,1, 17.Sat.) prímam luce qua praecedítSos lísexortus,Avxsp appellauerunt &s 78 Avus, íd eft àlupo (ut rectelegít Gyrald. )hodíe lycophos cos omínant:de quo tempore íta poeta Ícríbít; Hj d* $T & wo nag ,ezi d^ p QUI Rn VE, Ilíad 7.) Idem (Iliad, A5 EU yo Joctomapt Ayxayii laxe rito quod fignificat 7À yyivavzà ri) Avruy » id eft qui generat órtu fuo lucem, R adíorum ením fplendor propinquantem Solemlonge late; przecedens,atg; ca: inein paulatím extenuans tenebratrum,patrít lucem,INeg; mínus Romaní, ut plerag alía ex Cirae ta lacem uidetur lyce fíguraffe. Annum quoc uetuftiffimi Graecorum Avit6swze appellant, v8 AUxs,id eft Sole, Beuwapfwop «o uezpsifwoy.Avisy autem Solem uocari, etía Lycopolitana Thebais scitiítas teftimonio eft,qua pari religione Apollinem, ítemá; lupum,hoc eft; Avisy colít, ín utrogs lemuenetans,quód hoc animal rapit & confumít omnía ín modum Solís;ac plurímum oculorum Itíe cernens,tenebras nodtís euíncit,Fiactenus Macrob, Solí Aegyptiorum Lycopolite oue edàr; juodáàlupo etíam quem deum exiftimant,ea deuoretur, Plutarch.inlíd elfide, - Auxezop Gvpepozop FUdtop o) ?r qv Xeucà Auxstap, Hefyc, Avxegws etíam Apollo uocatür , ut Díodorus fcribít & memínit A polloníus:fed & Orpheus ín hymno ad A pollínem;EAÉ uexge Po«dy Trrvorzóre qois AvktetV, Legis nus & Lycoreum Iouem apud Stephanum,Gyrald.| A pollínis Avxegewo;íd eft Delphici,A polloníz Is 4. Argon, Delphí enim prímum Avxsese uocabantur,à uíco quodam Dyeores; Seholidn. p pato aínlupam mutata A pellinem peperít,ut fuperíus ín Apolline ex Aelíano díxímus; m am obs | : $ 3 ^ 762. DeQuadrupedibus errantem fpecie lupe fíngunt duodecim díebus ex Hyperboreís Delum deductam fupis:idegn y, pos uno tempore tantum anní totídem diebus parere aíunt, Aríftot, Memínit etíam Etymolo, Dou, AtínELlomeriScholislupti Latonae paríentí apparuifle legitur,ut fupra recítaui, - pfinítumregem Aegyptíorum uíuum aíunt ad inferos defcendifTe, & cum Cerere alea lufiff rum redijffe:hoc tempus ab efus de(cenfu ad redítum , dicebant feríatum efTe apud Aegyp quo facerdotes unum ex fuis pallíatum,oculís mítra obductis ín uíam deducerent qua fert rís templum,ípfos redíre illo relicto, Hunc autem facerdotem oculos uelatos habentemaiun nís lupísagi ad Cererís templum , quod ab urbe uígíntí ftadía abeft ; & rurfusa templo ine locum à lupís reduci, Herodotus libro fecundo, | DO qj Lycez Dianz templum apud Troezeníos fuíffe ab Híppolyto excítatit, auctor Paufan; quí tamen eíus ratíionem cognomentíígnorare fefatetur : fed ex Macrobío aucupari (opín ubí dífferítur, cur Apollo dicatur Lycígenetes ac Lycos, Caelius, Paufaníz quídem ín Corig uerba funtbac;Troezene íuxta theatrum Díana Lycez fanum Híppolytus fecít, Decognom, ratione nihil ab interpretibus potuí percípere, Sed quía lupos fortaffis l'rcezeníorum aerumg ftantes,expulerít Híppolytus,aut genus fuum materna ftirpe ab Amazoníbus deduxerit(, eruoóvau mrs wrote, sip emixNuete T? Aeviuid'uoc avr», ) cognomentum hoc Díanz ímpofuit, pote fubefferatío qux à meígnoratur, ^ Laphríx Díanzcapud Patrenfes magno in ara igne ex pros,ceruos,alíqui luporum aut urforum catulos uíuentes ínfjcíunt, Paufanías ín Achaícis, cxus lupiter(ínquít Gyraldus)à Lycaone díctus,ut Paufan,in Arcad.tradít,cui deo & Lyc men ínftítuit.díctus etiam Lycaon in lupum à Ioue conuerfus,quod ínfantem ímmolaffet, apud Ouídíum legitur fabula ín Metamorphofí,alía tem apud Suidam, Lycaon (ínquitSu lafoí filius, Arcadum rex,patrís ínftítuta (mma zequítate feruabat : fed ut fubdítos ad íufli uandam quog pellíceret,louem boní malítp ínfpectorem ín hofpitis forma ad fe (pe uenit bat:quare cum aliquádo fe facra facere uelle,ut deum accepturus, díxiffet, eius díuerfis exi procreati liberi nofle uolentes,an deus nec ne uenturus eflet, puerí clam cai carnes carnib ficij mí(cuere,cogítantes deumíd mínus cogníturum, ( Suídas contraríum fcríbít, dezMei óvroxc sóc reos, )ymírum, díuína prouidentía factum;ut coorta repente tempeftate ac fulmínib nes ínterírent qui puerum ínterfecerant, (Hactenus Suídas. ) undemox Lycza inftítuta; cum alibi Píndarus memínít,tum ín Olymp,ad Díagoram Rhodium,In Arcadía, ínquít, byc di ín honorem louís Lycziagebátur,ín quibus praemía arma area fuere, (trípos ereus, Vat " Scholíaftz Píndaricí uerba haec fant, ÉsxAéo qv Agxe d Tac ydp e ndi Avodin Aud Ore prs o xáVsot xo. Aic eio. To d* HodtxAeix «gic L0 ceto tx AUTO qu Taie Gn|Da«c ; dido 503 vitia sexic.hínc mutilum effe apparet V arínilocii,quod uerbís aliquot omíffis Heraclzícertami míum ad Lycaeum referatur, Autfíi mutilus non eft, ab altero Píndaríco Scholíafte nó íntd ceptum díxerím Varínum,)Sunt quí Lyczeum montem Olympum ín Arcadía tradant, que rícp isedp sopvQap, hoc eft, facrum uertícem appellant, unde & Iouem Coryphzum funtquín tum putant, ín co autem uertice Iupíter educatus ab Arcadibus tradítus eft. Fuit & fons. prope Iouís Lycaí templum, &c.(alíaty ibídem,in Lyczo monte,miracula,quz Paufanías & Coeclíus 24.17.referunt.)Sed de Lyczo Ioue & Strabo,ítem Callímachus & ín eum Scholí gínus ín V rfe defcriptione,In Iouístinquit) Lyceitemplumducum, Czelíus)qui acceffiffety na erat, Arcadum lege, memínit ídem alibí,nec femel, EH zec Gryraldus. Lycaea (C Auxeza)fac Phrygíz urbem Peltas à Xenía Arcade celebrata, prímo Avec Bác prodit Xenophon, ací certamínibus pramía propofita sacyid'ec jeve&s, Caius, ^ In Lycaco monte Arcadíz, Ly delubrum eft;Plínius, Perte expugnata Barce,per Cyrenen illafam tranfíerunt : índecu pem Lycziílouis fubfediffent,pornitentía eos fubijt quod Cyrenen non occupaffent,Heroc cafinemlibriquart De Lycoreo Apollínefupra díctum ; legimus & Lycoreum Iouema phanum, ^ &[Latínilupit Marti dicabant;hínc Martíum lupum tzrifezixdte legímus, quod. 1| deitutelafít,Gyraldus, €[Lycophron etíam Herculem lupum nomínauit, hoc uerfu, Kaz li ewsop aps? Axe. íd eft, Et leonís pelle amictitemplum crudíuorilupi, 4j CanísSerapidí adi ttíceps fíngítur,capíte medio leonís, (íníftro lupí,dextro canís: Víde fupra ín Cerbero, capit decanibusdíueríís, ^«[In Palatini montísradícibus (utex Trogofcribit Iuftínus libro 45: - plim Lyczo,quem Grzcí Pana; Romaní Lupercum appellant, conflítuít : ipfum dei fimulac nudum,caprína pelle amictum eft,quo habítu nunc Romz Lupercalibus decurrítur, — F feu februa luno nuncupabatur, tefte Fefto, quod ípfí eo menfe facra fiebant: eiusqy fería et percalía,qua díe mulíeres februabantur àlupercís amículo Iunonís, id eft pelle caprína, G Panos de more Lycaií, V ergil,In Lyczo,ínquit Placidus Czlíus erammaticus;templum fuit ín quo natus afTeritur.Paufanías uero ín Arcad,ín monte Lyczo & templum & lucum,&h mum ac ftadíum fuiffe eíus numíníi dícatum,unde íllénomen, ^^ Lupercalía,ínquit Gryral manorum celebrítas 1$.calend. Mart, (lícetalíter alij fcríbant celebrabantur, ( Lupercalia fer uz funt,hoc eft certís ac conftítutis diebus ac menfibus annotatz,IVlacrobíus.)ín hís capra: ímmolabantur,uel ut alij tradüt,canes.Februatus ís díes tefle Varrone & Cenforíno dtceb brualía facraad expíandos manes fiebant, Grece avia dicta à Pane Lycao,dco Arcadico, a 1 DeLupo. H.a. Lib. 763 Bercis celebrabantur, quorum uaría fertur inftitutío, ut à Plutarcho ín Romulo pluribus traditur; gís illa recepta efl; qua de Euandro Arcade rege proditur, quí ex Arcadía profugus, ín Latío pa« im tenuerit, nudosty ibí tauenes hoc facrum per ludum & lafcíuíam primum agere ínftituerit; m& lIuftínus commemorat ex Trogo, &c. Varía quoc; de nomíne traduntur, Plerícy enimà lu« quílycí Girecé dicunturneme deductt, Gd fcilicetlupi arceantur à ftabulís, alij àlupa non mítí; : abíectís infantibus pepercerít:ante & Luperca dea eft auctore appellata V arrone;ut fcribít Av ius. Aliqui ludícrum ípfum feu templum ín fpecu fub monte Palatino, Lupercal díctum fuiffe unt:quod & poéta ínnuít, cum aít: Et gelida monflrat fub rupe Lupercal, Et Ouidius de omulá pa nutríce,llla loco nomen fecít,locus ille Lupereal, IVlagna datí nutríx praemíalactíshabet, Lu cal, ait Liuíus,ludicrum ín mote Palatíno. INec defunt quí auctore Fabío;Lupercal dícant uoca effe,quafi luere íd eft purgare per capram:nam de capraín prímís facrum fiebat, Sedením ea üpercís fuit precipua ueneratio,ut qus minus fecunda mulieres haberentur,mínusd foetus ede ,ad lupercos cofugere folerent,quí caprís díreptís tergoribus, eisqp fuccincti, círcum antíquum idum,hoc eft Palatíum diífcurfabant,lorís corfjs ue occurrentes, uerbera íncutientes, His foemis Itro obuíam prodibant,facilem eo uerbere partum fibi íperantes, Hínc Ouidius ín Faflís, Exc cecunde patienter uerberadextrz, lIamfoceroptati nomen habebítaut, Et Propertíus, V er- apellítus fetofamouebat arator, Vndelícens Fabíus facra Lupercus habet, Plura Plutarchus aufís Rom, | Nec prodeft agíli palmas praebere lupereo, Iuuenalís ín molles , & pathicos, &c, ra de hís facrísleges apud Gryraldum(unde & hzc omnía defumpfímus) Syntagmate i7. de dijs, libi, PaniLyczo ín Lupercalibus canís immolabatur;ut aít Plutarchus : quoníam gregís amícus uftos eft canís. Alij capram albam dicunt;nonnulli hircum, ex cuíus corío luperci facerdotes fla^ a confícíebant,nudidy per urbem foemínas ferebant, | Ave, &yày qv Pops owiiSe dE Xy cirrois db iz«9oy didtves, Etymologus && Varínus, Víde etiamín Onomaftico , Lupercal , Lupercalía & Lupercí, — | «| Mapí Arímanio,quem damonem malum effe dicunt , facríficantres quafdam trífles , ut mala deprecentur,.INam herbam quandam omomi díctam,ín píla contundüt, & Plutonem & Tenebras imocant: deínde admixto fanguíne lupi íugulati , ín locum alíquem Solís luce carentem efferunt &€ etfundunt, Plutarchus ín libro delíide, * — d PROVERBIA. b — Lupo agnum etípere poftulant;nugas agunt: Leno quifpiam ín Poenulo Plautína, V bi quís fru aconatur predam recípere,cuí femel manus íniecít rapax alíquís,Erafmus; Confíne , quod mox dicetur, Efaucibuslupi, Lupi alas quetís, Avxsv 749a (v6, de ijs, quí queruntea qua nufquam funt, Autubí quís verbo duntaxat terrítat , alíoquíre nunquam facturus quod mínatur, Erafmus, Wvxz zd, G2 33v ad huiertoy Ayertt imt vy TW Aíyo 0 066 i, Suidas, Videtur (ané ad pluraaccomz "modarí poffe prouerbium fi Avxs z/4a fimpliciter efferas,ut Suidas:licebítením quoduís commodi uerbum fubaudiíre,atyey,kt6vav,Qrér,&c. Lupusaquilam fugítubiperículum ímminens euitari non poteft, Aquila ením alata cum fit,fruflra lupus fugít.R. efertur à Díogeniano & Z:enodoto:nec indicant oríginem prouerbij:nunquam ením audíui aquilas moleftas efle lupís,Erafmus.INos fupra capite quintoaquilas in Tartaría cícures,tam audaces efle díxímus (ex Paulo Veneto)ut non dubís tent magno ímpetu ín lupos ínfilíre,eostp ín tantum díuexare;ut ab hominibus finelabore & petícu Mocapí poflint, Ave ezop QGU es vropoua GA TV &kQvxroy, Suidas: 7 Qévylrrey, Hefych, fed appa ret uel deprauatum effelocum Hefychij, & legendum ut apudSuídam :uel deeffe aliquam uocem; Nuirsy aut fimilem)ut prouerbium fit de 5js qui fruftra ueltemere fugiunt, | Auríbuslupum teneo: extat apud Terentíum ín Pbormíione, A ntiphonti adolefcentí uxor erat domí , quam nec etjcere poa terataut líbebat,negy rurfum retínere, Auribus, inquit, lupum teneo;nam neg; quc modo amíttam ame inuenío,nec uti retíncam,fcío, Donatus parcemíam Giracís uerbís adfcribít , rày vov ty T9 WbU; Ur txey 2v &Qevia duxguos Suetoníus in Tiberio, Cunctandi caufa erat metus undíg; immínen tium dífcrímínum,ut fepelupum tenete fe auribus díceret, Plutarchus ín praeceptís cíuilibus , Ava Yopz qaci 3) oroy loop id eft,atunt lupum non poffetenerí auribus: cum homínes hac parte maxi me ducantur,nímirum perfuafione, Dicitur ín eos, quí eíufmodí negotio ínuoluuntur,quod neg; re linquere fítíntegrum , neg: tolerari poffit, Czeeilíus apud Gellium i5. 9. cítrametaphoram extulit: INahi funt,ínquít,amíci peffimi fronte hilaro,corde triftí,quos neg; utapprehendas, neg; ut amíttas fcias. Refertur & à Varrone pro exemplo adagionís, Auribuslupum teneo, Erafmus, Fíníitímum eftillud Germanorum, inquit Tappius , Der oen teuffel gelaben batt/oer mBg im wercE üben, Qui damonem ínuitauít, aliquíd eí operís prafcríibat oportet. — «| Aleluporum catulos. Theocrí tus in Hodoceporís, eee vac so Avsad lo lec sL ote luae de rv qo-yov zt, Pafce canes quite laníent ; catulosq "luporum,Prouerbíum eft, tefte interprete, ín eos quilaeduntur ab ijs de quibus bene merítífínr, aut ín ingratos, Additille díctum Socratis, Ezxds vroiiy «v, etos Auxse, INam pleruny foletíd ufu uenire. illis,qui catulos luporum enutríunt.Extat faper hac re non inelegans epigramma,quanquam íncer ij toauthore,dcoue lupi catulum alentefuís uberibus, —"rópAviov Z7 idlap wap piss eSeAvow, AME aueyngCe voulu" Geor ui, AvEnO elc dÜ Nu SS Sud TIE Suo/optsce. Ho yeteu & AN po vb Qvaws do 117w, Eraf Extat autem Graeci illud tetrafticho Anthologíj 15e undeAlcíatus etíam fuum de capra 5s 4 C 764 — DeQuadrupedibus fupirm lactante emblema effínxít, quod ín Capra recitaui: ín Gracís quidem uerfibus nec cr nec ouís nomen exprímitur,nec refert utrum accipías:fed zy ouíum propríe paftor eft, Lyr ante clamorem feftínat, AvxG- ar 7 Bose czóldle, ubi quis admiffi confcíus,ultro tímet prius qu: cufetur, Siquídem lupus fíimulatq: predam rapuít, mox properat aufugere,ne coorto ruft clamore ueníat in perículum, Autor Díogenianus,Era(mus, ^ «| Lupí decas, Vide fupra ín príauírorum, — €«j Lupus ín fabula:cum forte fortuna ín medío fermone ínteruenit cuíusm fiebat, conueníiet illud ex Ilíados x, ovze z&y éuro tzr G^, 9. &o nMSoy eroi, Erafmus Chil, terti ría 8,Et rurfus Chil, 4.centuría quínta ín idem prouerbíum fíc fcribítz Solítum eft dici , quo de quo confabulatío efl,de (mprouifo ínteruenít:quod índe fumptum putat Donatus ínterp rentíj,quod lupus ei quem príor uíderít , uocem adimere dícítur , ut cum cogiítationein qu fuerat,fímul & uocemamíttat € uerba. (Poft hechuíus reí caufam ex quorundam fententíae mit:fed fruftra quarítur ratío cur fit res,priufquam de quaftíone an fit conftet, ) Donatus hu tínere putat Theocriticum illud, Avwoy ed (de quo ínferíus.)R urfum íllud IMaronís,Eupily uidere príores,quum uocem per aetatem ademptam paftor quereretur, Sunt qui ex nutricumBli lís natum exíftímant,quz narrant ludificato puero terrore lupi,uerum lupum à cauea paulatimyr, niífe ad límen cubículí, Nam eft & ín apologís,matrem, ut puerum uagientem compefceret, frequenter ínclamafle,ut nifí defíneret plorare,deuorandum auferret, Tandem Tupum fpe pre nííIe:fed fruftra híantem abijífe , hac tantum fententia doctíorem , non effe fídem habendamf nz pollícentí, Nam hoc,opínor,fenfít Donatus, Locus ením ín librís euulgatís non uídeturcanre mendo, Tertíam opinionem reíjcít Donatus,qua putat hínc natum ; quum ín INauíana fabulae: prafentaretur,quomodo Romulus & Remus alíti fíntà lupa , repente uerum lupum adioníintm, ueníffe:quo facium ut fubítum effet totíus fabula filentít, Síc ufus eft ''erentíanus Syrus ind phis,filentíum ínnuens Crefiphoní,quód Demea pater adolefcentís , quem ruri effe credebat; tcr expectationem adeflet, Feftiuíus etía ufus eft Plautus ínStícho. Atq; eccum, ínquít, tibí in fermonem praffens e(uríens adeft, Loquitur ením de parafito Grelafino;qui fratribus deíp fabulantibus derepente ínteruenít, Addít enim prouerbío gratíam , allufio ad homínís edac quemadmodumapud Theocrítum ad nomen adolefcentís,de quo dícitur,Avsoy ét», V titur: "Tullius epift.ad Attícum lib.i, De Varrone loquebamur,lupus ín fabula, Venit ením adm fitautem ur quoties ínterueníat, de quo colloquímur,obmutefcamus: propterea quod fiuelat tur,pudetín os dícere quod recte narratur de abfente:fiue uítuperabatur, tímemus offender omnía Erafmus, Ruftici dicunt homínem uocem perdere, (ilupus eum príor uiderit : unde tacentí dícítur, Lupus ín fabula eft, Víncent.Bell. Etíam(íi lupí meminiffes,Ei «ox DUET audíendum ínterueniffet ; Couotíes praeter expectationem interuenítís , de quo fuerat mentior enatum eí,(quod íamrecenfuimus, )Lupus ín fabula. Id frequenter accídit (inquit Erafmus)inee moedijs ac tragcedijs,arte curag fcríptorís , ut de quo fíunt uerba mox interueníat. Accommotil poterít ad rem,ueluti fí apud autorem protinus uel cafu occurrat,íd de quo uertebatur fermozati gíum refert Zenodotus(& Apoftolíus. Plato ín Phaedro, Azyerosa yp i erid]os dTaoaoy el^, wg To DQU xs ezrep:id eft, Aiunt igítur o Phedre íuftum efle,etíam quod de lupo dicitur narrare, Hac Erdimis 'l'appíus huíc prouerbío Germanicum íllud accommodat, YD o man oco teuffelo gcoenctti et [eyr.Caterü quod ex Platone Erafmus adfert, Kex 76 78 Avis, apud Suídá quoq; in az, cit legímus:ex apologo,ut ínquít, ortum: ferunt ením lupum , cum paflorem uíderet de oue ipfius mactata uefcentem,díxiffe,Eeo fi hoc facerem,quantus excítaretur clamor? Eundea legimus apud Plutarchum ín fympofío feptem fapientum. Lupíillum priores uideruntjini dícítur,& cuí uox repente fit adempta, Feftiuíus dícetur ín eos,quí metu alícuíus obtícefcu qui feroces, Vergilius in Aegl.cui títulus Moerís: Vox quogpMoerím | Iam fugit ipfa , lupiMatit uídere príores, Seruíus admonet phyfícos authores effe,ínelfe cam uím lupis , ut fi quem homintm príores uiderínt, eí uocem adímant. Socrates apud Platonem libro de rep.1, rem ad allegoriam tít, dicens Thrafymachum fibí uocem adempturum fuifTe , ni forte fortuna príor illum confpexilit Ka; to, inquit, xs ZrzrAcynp xo abeC Aro cusoy &Qo6spnp. lox pot dox), el un rptróooy éptodu V^ &ue, e Qv" av sys, Theocritus Idyllio 4, 0v q9«yf2,Avisy éd st. Illud quidem obferuation gnum, Theocrítum uertilTe fententíam,cum negat eum proloqui poffe,non quí à lupo fit uí quílupum uiderit. Sed allufít duntaxat ad prouerbium Theocritus,cum fignificaret ríuale cium,cuius nomen erat Lupus,Erafimus, Avioy àd'óo, GÀ 337 dtqvídkap &yewüp ywopswap , Suidas exemplumex autboreínnomínato,v eU sx «v dhudouo "rs clzep cin GA sre aa 7o Ayitduoyys q9 ludít autem ad hemiftíchium íllud Theocríti. Víde etíam fupra ín b, Germanifíc efferunt, 7 ein welf gefáben. £r batt oem welf inarfi qe[áber.| B faucibus lupi,Exavus suas O-1uel. mus transfert;Ex oreaut ríctu lupi: ubíres quepíam prater fpemrecipitur , quz íam plané | uídebatur,&c, Sic Flaccus ín Odís, V el hoedus ereptus lupo. Adagium refertur à Díogeníano tum uídetur ab A efopica fabella,qua narrat gruem,cum ftipulata mercedem, os quodlupi gu! inhzferat,immí(Io capite eduxifTet, przemíü exígentem írrifam a lupo fuiffe, cum ís diceret, 2b! magnum effe praemíum perfolutum,quod ex ore lupi caput incolumge retulífet , Erafmus, 7 "- . S$pa3 G^, de ijs qui alíquid alícunde accipíunt,unde non Íperabant, fecundum fabulam]lupi & m 5, I DeLupo. Hh. Lib. L. 26s Suidas & Apeftolius, Kozu&eyeteop 1 Cojoeyv) waotn(ee, — Sol gucdde tpké un TI ierpady, KadaMy Axa quyv)yG- disp cdas, qv ivUmois Idem Suídas in Kapxepód'se, — «Lupus hiat, AvxG- ers dicebatur fi sre multum fperata multumip appetíta,fruflratus dífcederet, Aíunt enim lupum praeda ínhíana ríctu late díducto,accurrere:qua fi fruftretur,obambulare híantem, ( V idétur haec parum bene Ex Suída translata : wy 3p gu A&Én & mro ero, 171 luy crzy xoveiy Qe; hoc eft, quod fi fruftretur ijs quibus ínhíauerat,ad qua híans accutrerat, fruftra eum híaí(le dícunt,) oie zisdp stp, ei ptzráp Mixto lae T. ; Aríftoph, in Lyfifirata, (Vertendum uídetur, C uibus níhil fídumac tutum eff; nifi quíd lupo ntí tuto commítti putetur, ) irse Sy eru) AvxG^ yovanrereog yaxoóp, Lucíanus ín Crallo, Àga Un AsM Mv Toy 6ic vrütpoipow eABoy, «gi yeyova: Aunoc ova easi; Apud Athenaeumlíbro 14. cítantur haec ex: ubulo: Ézey rey. uAvro9 de AvxScsgvay, Koczüvot &yeoruy Usdoy avyróy djotuns, E3oec Etafmus, Vies init etíam Flefychíus:& Suidas, cuius hac funt uerbazAvios yevày, 2 7 &apeicrav, hoc eft, de írríto & inani conatu, O dt id'ezs qi 9k8, GO ot rs erri, ol se [esynvócriee quaQeivaz. c$8 ave tacitus (ixtiivooy) éotua TU Ng roro doy mwe, (vot juni eiu'zg dni y soe orc, OA exeivor eir, Aelianus, Hic lupihíantes fimpliciter homines rapaces & pradz auidi nomínantur,non qui fruftra appetant, fed potíus quí confequan« tur; hoc enímilleà deo petebat. — INonnihil huc facít etíam fenaríus ille onírocr&tícus , utapparet, hio lsynvàc QA dissi zpozrae, Homo homínilupus, Av3eezr G- av9puzs M^66 , (uperíori (Homo homíní deus)quafí díuerfum eft; ac uelut hínc effi&tum uídeturzufurpauít Plautus ín Afínaría, IVÍo nemur eo,ne quíd fídamus homini ígnoto,fed perínde ate à lupo caueamus, Lupus eft, ínquít, hos amohomíní,non homo, quí qualis fit non nouit , Erafmus, Eíufdem fententíze funt Germanica illa; WEin meno ift oes anoeren teuffdl. in men[o ift oes anoerenbagel wo:ben, — 4[Inlaqueos Iur US, Eie 7 yeeó Avo: Cum improbus quifpíam tandem ín extremum adducitur díferímen, Bterím tum lupus anímal fit ínfidíofiffimum,applaudítur ab omnibus, fi quando contingat íllum írretírí,ac - pretínus acclamant omnes, ss "yas $2v16c, Refertur à Zenodoto,Erafmus. Apoftolius íaterpretas tur Gi 7E dere (ovra ud ge ree syrup ets, Suídas, a9: 7W vrevuodu, ow cic vreszifoy sezriomos livduucy, Fut rem fur cognofcít, & lupus lupum, Éyve dt que ss QGex, tto Mv ^ vvoy , Ariftoteles (eptímo de «orís busad Eudemum hunc quog, fenaríum cítat ínter adagía (imilitudínís. Amant enim uulgo fe mu« "uo, qui (ímilibus uítijs laborant, precipue fures, Et lupilatronum inflar collecti ovaflantur,&c, E- fafmus, Conuenít huic illud,Beftía beftíam nouit, Éyvex« dv 940 6iox, apud Ariflotelem primo R heto tícorum , EtGiermaníca ílla , 4Ein Er&be beiffet oer anberen Cein ang aug. i£in fe:alce wei iccóoun anoerar vmboae bersei(f, — € Prouerbíum fapit Vergilíanum illad ín Bucolícís: | Hictantum Borez curamus frígora,quantum | Aut numerumlupus,auttorrentía flumina rípas, Reda dicetur, in homínem impudenter furacem. Extathodiedj uulgó íactatum adagíum , Lupus "mon ueretur etíam numeratas oues deuorare, C3et wolf ift auc) wel ein desclt [c:baafo Porró fu« fes pauló tímidiores,confueueruntà rebus abflínere manum metu , uidelicet ne hoc índícío depre» hendantur,Erafmus, — €|Prouerbía, Prius lupus ouem ducat uxorem,& Ouemlupo commítiere Xquod Germaní ad uerbum ímítantur, &Oem welf a6 [baa befslben. )quare fupra in d, & oicAva 'XG" ín a.inter propría uirorum, Kapída tradís ouilelupz , Ouídius z, de Arte, Incuftodítum cas ptat ouile lupus, i Trift.Eleg.$. Cuftos ouíum praclarus lupus; Cíc,s, de aicít, AviegiAo e]zmaz ye«,uide ín a,ínter deríuatadlupo, Vtlupus ouem amat, QcAvwse xfvx Q)A8 : quí (commodi gra [otía fímulat amorem, INam ís uulgo dícítur amor, quum reueta fircdium, Iuuenís enim cum puellam Cuenatur utillí pudícítíam erípíat,&c,qusfío quíd deterius hofiís faciat hoftí ? Socrates cítat carmen "in Phaedro uelutí populari ufu íactatum, £e Auxoi atjves Q4A3c" dc zril: IAS Qusst,Erafimus, INune "et oues ultro fugíatlupus, V ergiliusín pharmaceutría:citat Erafmus ín prouerbío Ceruus canes tra "hit;propter confimilem fenfum,cum adynaton feu prazpofterum quíppiamfignífícamus, | q[INon Imagís parcemus quàm lupís , 09 Qeeóusdu ui Mop i Axy ; Ariftophanis interpres prouerbíalem figu tam effe admonet,índe natam,quod antíquítus lex ad ínterficiendos lupos etíam praemio ínuítabat apud Attícos, (ut ín E.retuli, prope ínítíum:;)unde & Apollinem Lyceum € Lycoctonon cogaomis fniarunt, oscójc9 yap 71 v9vdt u&AMoy v Auxey; Aríftophanes ín Auibus, Erafmus, Lupus pílum mue tat,non mentem, O AvxG- vl spíya 5 0o run y a0 zje: Senecta canícíem adfert ímprobís , non ítem j"aufert malítíiam, Canefcunt ením lupi,uelut & equi, more homínum per xtatem , Erafmus. INos ex aga iercelyphicis fupra ín D , fcrípfímus, lupum cum à uenatoribus perículum fibí ínflareuídet, extre mum cauda abíjcere, Senectute non mutarí íngeníum nofirí hifce adagfjs afferunt, C$ alter [db bet sur tosbeit ritt. Ev grey[et/ee ex weyfet.. Lupínus potus, Auxscy zro?»y , uide fupra ín a.círca fia nemde proprijslocorum, Lupuscírcum puteum chorum agít, Auxse zt 7» Qoa Xoo6Vaín eos dícea tur,quí fumpta ínaníter opera fpe fua fruftrantur, Aíunt ením lupo morem efle, ut fí quando fitíat, nec tuto fe poffit demíttere,círcum puteum oberret,fruflra ínhíans aqua , quam non poffit contine gere, Suntqui parcemíam índe ductam exifliment , quod alíquando ueniat ufu , utlupus pecudem alíquam,aut homínem ínfectetur : quí poftea quám fe ín puteum quempíam altíorem metu demífes Tit, vorip dHingvr 7 cirrá 71,7» diexSpAwoy suzrkca eic Qoup, Suíd, & Hefych.)obambulat ille , uelutícy fala tantíum ín modum ín orbem círcumagitur preda cupiditate, qua tamen potiri non queat. Plutare hus ín commentarío cuí tíulus, quomodo poffit adulator ab amíco dígnofcí, 9 3epdtwor zen "yp eade, y aro do dipetp doyuewy areyválg épySgdwoizid eft, Qua(intemperádi & uírulenta ín alíos dicacitate) EN U S oe ita & : Uu ] b i 766 De Quadrupedibus. quí utuntur, feipfos ies in perniciem adducunt,reuera faltationem íllam circum puteum ffr. tes, Refertur adagiumàá Z enodoto,Suída, Diogeníano,Brafmus.Hefychíus interpretatur, tz d" vávrop ril n? peroluy t fed melíus apud Suidam legíturezs 4 avvóvray zreol n utermp, Síc Germanide fele fruftta círcumeunte edulium feruídum quod non aufit attíngere, Er debt Satimbbery Ears vimbeines beiffen bsey. — «T Suade lupis ut ínfaníant, Theocrítus ín Aegl.cuí titulus s e'oeri v Aoy ttg rào Avxuc aizixgt Avosiy, Hoc quoc Milolupís mox perfuadeto rabíre, Vbí qu mum índucít ad rem ftultíffimam,quam non aggrederetur nífi ínfanus, INamlupí infaniunty fponte;ucluti fíquís tyr&num ínfliget ad crudelítatem,cum plus fatís fzuiat fuopteíngenío, R propría canum eft,unde Scholíaftes Theocriti putat hoc uelutabfurd& proponi, Sed canes af dorabiunt,lupi nunquam nó rabíunt;Erafmus, (A fronte przcipitium;àtergo lupí, Éwzt vóc,ozio 9e Avtbi, (fi quíd addas,ut Es; ep, erít pentameter elegíacus:)) Quum alíquis hínc ate hi bus maxímís premitur malís,utín utruncunep inciderít, pereundum fít,Erafmus. A lupíu Azo Mas loue ; dici folítum;ubí quís protinus re infecta difcedit, aut denegotío moleflo & 2 Neg enim tutum eft lupum ínfequí,nec ís facile capitur, quum telíquarum ferarum uenat uulgarem adferant uoluptatem, Memínit Suidas, Erafmus, Suidz uerba funt, &z1 7 &zeiuug &emóvzty 6), em ? &awvüy «ox &yeioy, hoc eft, Alíqui de homínibus agreftíbus & crudelibus f£ " tantur,non ut Éra(mus uertít,denegotío molefto & agreftí, : q Peculíaría Germanísa lupo prouerbia, C3er bungertreibtber velf aug oum buf 0 fenfu Latínorum illud eft, Viro efuríentí neceffefurari, — "YDerbeioen wól(fen ft; oermi jnen beülen: Infaníre cum ínfanientibus,Lex & regio, 1Et beffert ficb wieet jungerwol tatur nepam, Prímum Mars in filijslaudatuseft. — £e má ein junger wol(f fein/oermi detticbt ooer ge[cbrey debóst bat: Compluríum thríorum ego flrepitum audíui, — YOelffsfi munb baben,hoc eft,dentes lupinos haberezmulíeres fete de uírís dicunt, quos duríoresueliagn. dos effe infínuant, UNE (Sunt & ín Sacris literis noflrís àlupistanquam prouerbía. Pfeudoprophetze ueftituoutm, intrínfecuslupirapaces,Matthziz. ^ Intrabuntpofi dífceflum meum lupí, A ctorum 4o, Emi. uos fícut oues ín medío luporum, Mlatthai 19. Mitto uos fícut agnos ínter lupos, Luca io, lupum ueníentem,& relictis ouibus fugit : & lupus rapítac dífpergítoues,loan.e, Prínd medio eius quafi lupi captantes pradam,Ezechíelas, — Sí communícabít lupus agno alí fic peccator íufto,Ecclefíaftíiciig, ^ Habitabít lupus cumagno, & pardus cum hocdo acqi E(aízi, Lupus & agnus pafcentur fimul,& leo & bos comedent paleas,Efaíz 65. Fiuiufmoditi: illud Theocríti Idyllío 21. Ésvud'4 zóv. nuQ, zrhvixgeve Boop qu ova — Kaoxetood oy eivedooz id'ày vimpiktd wd. €[Stobzus ín fermone de adulatione hoc Socratís díctum recítat, Lupí cum fintcani miles,affentatores amícis, diuerfa tamenftudíafequuntur, — Et alíud Epicteti in fermone dete gantía,huíufmodi: V elutílupus animal eft caní fimile ; ita & adulator, & adulter, & parafitusami fimilis eft, Animum ígítur aduerte, ne canum cuftodum uíce pernícíofos lupos neícíus admit "Távy ( Daphnídem mortuum ) var ÜGse, vivoy Avi&i diovocw7, Theocritus Idyl. prímo, :mblen Alcíati de capra lupum factante, uíde in. Capra h. & hic pauló fuperius ín prouerbio, Ale luporum. catulos, Grace pofitum, E DE FERIS ILLIS QVAE LVPO CONGENERES SYNT, ET PRIMVM DE THOE, PANTHERE, Lupocanario, Lycaone, Xc, Á. 4 2:1 H 0 E s duorum funtgenerum, ficut etíam pantheres (Eft & pardalís fiue pantheradie 5| plex Oppíano,maíor & mínor, fed quía mínores uíribus & animo maíore nihil ínltt res effe fcribít,apparet illos alios effe quàm 7rv«ees ab eo alibi díctos ) magnitud (x rentes, V ídetur autem thos mínor;panther mínor, lycopátheros, & lupus canarius omnínoanimaleffe, — Thóesluporumgenerís funt, Plinius, — eae, vos, Suidas, Reperíturer príma per omícronín plurali numero,in Lexícís,quod non probo:quamuís eríam apud Ariani ínlibro de rebus Indicis íta fcríbítur, T hos, beftía lupofimilis,Hefychius, ^ Etrurfus, Guy, rU lupus:non quod Üewy nomínandi cafu proferat.folent ením illi Lexícorum fcríptores uocab (la €of dem cafu quo apud authores, prafertím poetas reperíunt;ín Lexica referre.legitur autem lospapi Homerum llíadosv. — Hebraicum uel Arabícum thóís nomen nullum habeo, Quanquam ap^ Albertumlegítur,Eft quoddam genus lupi,quod chabez uocat Aríftoteles, Auicenna auté berue CPerfíca nimirum língua) uocari Ícribit, Qua uerba Alberti funtín híftoríam animalium; telis 9. 44. eodemloco, ubí de thóe Ariftoteles agit, & fjfdem uerbís, Etrurfus alíbi, ubí Ariel?" leonem & thóem ínímícos effe fcribit: Albertus reddit, Lupus pugnat cum anímalí quod toboz (« hosforte, corrupto nomínea thos;& rurfus àtohoz uel toboz,, chabez fcrípfife uidentur lim? -— Ferzlupo congen. Lib. L. 767 ipfe Albert, )hoc aute quidam zftímant effe lyncem, Thos,Hebraíce forfan talia Vnn,ut ín ledícam, AvLSHALI!,eft animal fimilelupo,And.Bellunen, ADEDITACH genus quodd3 í,Syluat. Sed hzc nomína ad thoem ne an alíud lupí genus pertíneatincertus fum, Poft hyza quot fupra congeneres tum eítum lupo feras recenfuí, Solin.ca,. thóas lupos Aethiopía uocaticum paulo ante L Y C AO N £M quogp Aethíopicum effe lupum dixiffet , ceruice íubatü, ot modis uarium;ut nullum ílli colorem dícantabeffe, Mutat coloresScytharü tarandus nec dex ijs qua pilo ueftíuntur,nifi in Indís lycaon, cuí tubata tradítur ceruíx , Plín,nec plura de one ufquam reperío.Eft & hyana lupo congener & iubata, Lycaones canes ín Canibus díuerz idi funt; & Lycaon uiri, furorísQ nomen, fupraín Lupo &,a, Thóes optími quí mínores funtz era huíus alij duo alij tría flatunt;plura ijs effe non uídentur,fed ut pífcíum,auíti,quadrupedá era alíqua,íta thóes quog; per tempora ímmutantur:& colorem díuerfum hyeme zflateue tra hunt, atcp zeflate nudi (aso)hyeme hírtí redduntur , Ariftot,9. 44. interprete Craza , fed parüapte; nec ením uertendum eroat,plura fjs(duobus aut tríbus)effe non uídentur:fed fimplicíter, non uíde lura effe thoüm genera, fed unum duntaxat,quod & fequentíaprobant, INearchus author eft qua uulgo tigrides uocanf,nó ueras elfe tigrídes, fede dxsAxe xz peiora tard cB Nae s: hoc thoas uaríos (quafi nó omnís thos uaríus fit) & maíores dj czeteri thóes, Arrían.ín lí, de reb, Ind, pum ceruaríum Grrapaldus eundé thoí & chiao effe füfpicatur, | Miror(inquit Hermol.ín Plín, - 8.19) quí thoas ín Aríftotele pro ceruaríjs lupís cepere, Cum ceruarij lupí uidetur effe f,quos chas psuocamus, non thoas.Sunt quidem & thóes lupi,ut Plinius teftatur hoe líb,ca.s4. fed quos Solís y nus in A ethíopía,non Gaallía nafci tradat, Errorem hunc, (i error eft, Oppíanus poeta uídetur íntu« liffe,qui thóas dije, hoc eft bígenas,panthera matre,lupo patre gígní cecínerít, effigie capitis lupi Ils (zd o: pti favojes yz bearzruic d" &u yersige, pelle matrem referunt, facie patrem:fed profopon , íd eft facies hic forte pro totius corporis forma accipitur) pardor& maculis:quod ípfum fere Plinius chao fiio;id eft ceruarío lupo,tribuít hoc loc, Nomínat & Theocrítus,& Quíntus poeta, & Iulius Pola "ux,thóa lupum uulpí fimilem uoce, Homerus quoq; fed quale fit animal non exprímít, przterd llod non magnopere generofum facit,proptereaG ceruarío lupo maxíme diffimile, Hzc Hermol, tuíus fententía nec ipfe abfum,Scío enim lupit céeruaríum effe feram illam quam plerí cp lynce ap llanthodíe,noftrí libe & tbierwelff Itali; R hetí qui taliceloquuntur, & Sabaudi,críamni cer ium uocant, Hac et (i lupís tum ingenio tum quadantenus forma fimilis eft,& infuper maculo xi thoetamen díuerfà uídetur:nam Plíníus Graecum nomen thoís femper relinquít,ubi ex Arifio- letranstert;& de lupo ceruarío femper tanquam díuer(ía anímante feorfím a gít.Sed de lupocera: río quacung; príuatim fcrípta reperi inferius proponam ín Lynce, Albert. líb,a3, Iyncí plerags- attríbuit,quz ueteres thoí, INiphus ubi Aríftotelís dehift aním.lí. 6,ca, c. ínterpretatur, aves; (ín« ít)à uetere interprete panthera uertítur:fed Theodorus pardalin uertít pantheram,zwsoe uero pum canaríum, Sed quíd fit lupus canaríus non fatís conflat, Nonnulli authorítate Pollucis lua pum canaríum efle afferunt eum, quí uulpí uoce fimilis eff, quí etíam cum leonibus congredítur: hunc caecos parere fcetus narrant, & cum plurímum quatuor(fed hunc non alii quàm thóem cfle apparet) Alij canarium lupum effe putant eum;qui ínítu canís ex lupa nafcitur: non defuntqui di cant lupi can,effe genus quoddamlupi,quod longü pilísto afperís eft. Bt paulo goft, Animaduera: pe Theodorü ceruaríos luposà Grecis dící thóas arbítraci; Polluce uero afferere thoem lupumeffe canaríum,(ego nihíl tale apud Pollucem reperío.)Lupí ceruarij(uídetur authorís nomen defidera "xüduas fpecíes fatetur,alterá quae chaos dícitur;alteram uero quz Iynx,qus pelle uaría uí(uacutif' dimo praftat, Et rurfus ín lib.9,ca. 4. 4. Conflat,inquít,chóem, alterum de duobus effe, autlupum teruarium,aut genus ídlupí quod Grací pantherem uulgó appellant, Arabes lupum Armenig, l'hurcí cícalum:uile hoc genus anímalís eft,magnitudíne minus lupo, € ceteralonge degener£s, Hoc genus lupi poeta, l'heocrítus, Homerus, Quíntus(Oppíano excepto) fignificare uidetur, c& ihoem nomínant, Et Pollux plane íta uelleuidetur,ut thos genus (itlupí illud uile, panther autem eruatíus fit:conftítuít enim pantherem cit panthera feu pardali: thóem uero cumlupo & uul pe: Plinius etiam hoc ídemlupí genus íntelloít fine dubío,cum dicit thóem effe genus lupí;nam fi cee larium íntellexiíTe,declaraflet:quandoquidé ceruarítt & nouerat & nomínauerat, & de eius oblía Wione fcrípferat, Quod auté ea tríbuit eí generí,qua Ariftoteles thoí,uídelícet pugnare cá teone et tanibus,& cane effe celeríiorem, mirarí de tanta eiusínconfideratíone debemus, &c, Meminit pan lherís Herodot, & Galen.fed non ita ut genus animalís apertü (ít.Quand Galenus fignificare uíde ur genus illud lupí ignobile potíus cj ceruaríü: fcribit ením effe nonnullos homínes íta belltrínos, edant carnes leon&,& patdalon,íd eft pantherarü;alios uero effe quí edant carnes canum, & pan erum etuulpíum,Et cerum,Genus íllud quod Arabes uulgolupum Armeni appellare dixí, Iia non habet; & fimul & re & nomíne carent Italí. Quamobrem fuít neceffe aut Girzco uerbo pan lerem dicere;autlupum Armeniti cum Arabíbus, aut cícalü cum Thurcís, aut nouum imponere od placuít:ítag; canaríum díxi lupü(hoc príus fecerat Gaza)à canis fimilitudine, Hucufc Niph, $i motvünesx Scholia ín 1.Iíad. Ec rurfus ín 12, G|ep,zxv(uo/vy, Efl autem pantherion , uox demía iutaa panthere,boc eff paruus panther:quamobrem ípfe etíam thoém díco paruum effe panthere, Qquamuís apud Latinos de paruo panthere nemo meminerit, I&ecictamen fíc appellabímus , diftins - 768 De Quadrupedibus guendi gratía à pardali,quz fera maior, & Latínís foemínino genere panthera efl. Thóes feras u« ín montibus, Hefych.Oppfanus etiam ínter uiles & ímbecílles feras pantheres numerat, libus,glíríbus & fcíurís,lib.a,de uenatíone non procul à fine, Cuuamobrem cófjcíat aliquises quog díctas,de quíbus fupra poft equi feorfim fcrípfimus , aliquod mínímí pantherís gen Cardanus muftelís adnumerat: fed muftelar& maxímas dícere,pantherum mínímos , nihil foyf prohibebít Quinetía zibettí catum, ut uulgo nomínant,de quo ftatím poft pardalím fcríbam,: genus referendum exiflímo, 696,6 Aviszrv9x9G-, Varínus . [fídorus pantherem pro panthe pteaccípit. Ego Francfordíz aliquando(qua Germaníz urbs ad Moenum eft,emporíum cele; mum,)uenales uídí pelles quas leopardorti dícebant,maculofas quíde & elegantes, fed mult, | res & díuerfas ab illis quas ín Crallía uíderam leopardoríi pellibus,ex Afríca aduectis:queca xes funt.[llze uero, quas Francfordía uídí,magís fufca erant, oblongae anguftasG,utthóump nerís efle uideantur , € Germanice nomínarí poffint, Elein lepparoen,hoc eft parui leopardi,. in locís externís capiuntur círca Parigeum monte, & Cíttum fupra Macedonia:alie ín Olympolyy 3 fio & Pindo:aliz in INyfa fupra Syría, X c.partím aconítíco ueneno, partim equis & armis íng EM fx, partím foueís, Apud paftorales Afros,prater alías feras, nafcuntur aríetes agreftes,dí&ye es (0t) & rxvlsost-, Herodot.lib, 4. V alla pantheras tranftulít,quod non probo. . Panther ca mans,pardus híando felít, Author Philomelz, Hebraíca uocem "nw Íchachal, Ofee i3. Septu mrev9«e interpretantur:fed hac uoceleonem potíus uellezná fignificari,in Leone cap.i.demo Lupus canaríus(panther)cacos parit luporü rítuynumero complurímé& quatuor, Arífthiftan gy.nec alíbí ufquam eíus memínit, PoavÜnpoy dzrsdoy, Atiftoph.in anis, Scholía exponunt d'azdy 9ueiey diezimsy. (alíquí tamen legunt &z' e(weoy: fic panthera retís genus eft,quoom ris ferz capiuntur,ut in pardalídíca, Quaftíionem de dafypode(& lepore. )ficut de thóe;r ac lynce,negligentía quadam antíquís authoribus íta prztermiffam putat Theodor, Gaza, farihaud facile poffint. Plíníus certe, Oppian. & Aríflotel.lynces , thoés,& pantheres, diuerfis tandj anímalía díuerfa memorant;Ite Xenoph. (ut modo recítaui)lynces & pantheres,Pollu rodotus,thóes & pantheres aperte díftínguunt,ut quand congeneres fere, magnitudinet; non etíam alíter,omníno differre uíderí debeant:quod accuratíus difcutiendü relínquim peregrínas terras adíerínt adíturiue funt:nos haec ín angulo patríze noftre fcríbimus, pA (a pathyo,ínquit Alber.)anímal eft, quod natura decore mírabilem habet:colore enim purpi tens adeo refplendet,ut uifus ín ípfo quafi fcíntillare uídeatur, Mortuo, pellís quidem rubori fed interít (plendor;magnítudo ei canís,admodum manfuefcít, & delícatis cíbis gaudet,Quídian: quorum putauerunt hoc anímal habere aliquíd díuinítatís, Offa eius duriffíma & fortiffimafi nerui tam ualídí,ut non nifi magna uiolentía poffint dirumpi, FIxc Albert. fíne authore Quodlig bítale anímal reperítur,thoum pantherumty generís effe uidetur: & à panthere forfan corruptsli rítuox pathio. 4| Thóem non fuigeneris efle anímal, fed ex lupí coítu cum pardalí nafc Oppia nus cecínít, 'Thóes, eos, los, ferae ex hyxna & lupo nate, Hefychius & Varínus, "Thosanimildl fimile hyaenaeScholía ín Ilíad.v, | | 7 B, "Thóes per tempora ímmutantur:& colorem díuerfum hyeme zeftateue trahunt, atey aftatenud Jj hyeme hírti redduntur, Ariftor,& Aclían.A: Plíníus aliter, Habitum(ínquit) non coloremmititt per hyemes hírt((comatí,Solín,)xflate nudí, Thos ínterna omníalupí fímilia habet, Ariff; in longitudine proceríor efi, breuitate crurum dií(Iimilis, Plín, — Veloces funt quanquá breuia bant crura, Var. Thoéscómíílosleones Et(ubíere aftu,& paruis domuere lacertís, Grat, Afpetutr eumus,liue facíe tantit,(iue toto corpore)lupü genitore referür,maculís uero pardalín matreOppi m EN — Thos uelox eft faltu,uenatu uíuit;,Plin, Proprium eorum g ín faliendo íta nifus alítís habenijl non magís profícíantcurfu quám meatu,Solín. V íncent. Bell.non meatu legít,fed ín faltu, At jmd eft robuflum & agile, € uelox,quanquá breuibus cruribus,Scholía ín Ilíad.v,&t Varín, Quad pedum multifída,omnía caecos generant;ut canís,lupus,thos,&c, ut ín Cane ca.s, ex Aríflo dedo] cuí, Caccs gignunt canes,lupápantherz,thóes,Plín, Coítu ut canes ímpletur , & caecos gel numero duos aut tres aut quatuor, Lupus etíá canaríus(panther)cacos parit luporum rítu, complurímü quatuor, Aríft.de híft.aním,nec ufqua alibi pantherís memínit, | BevyaaYl ít lux,non modo de leone diícítur:fed etíaurfo, & pardalí & pantherezde mínoríbus uero, utfUr pes,ihóes & lupí,vaexTey & àev«3j dicítur. V íde ut pardalin, panthere & thóem díflinguít. ^ (Hagnon quídam Boeotíus)& femiferam thoum de fanguíne prolem | Fínxitnon alío maíori Clore uírtus,Gratíus;canes ex thoibus natos,fortes & aptos uenationí effe afTerens: proíndelt ros dixít, quód altero parente cane maníueto,altero thoé animante fera nafcantur, 1 "D, "T Thóes hominem dilígunt, X neg; offendunt,neg; metuütualde,Ariflot, Innocuí homín i Plin. Homínes nunquá impetunt,Solín, Thóa legímus effe anímal humaniffimum , praecipueg hom : amícum a 7 ; - Ferzelupocongen. H. Lib.I. 769 d aU ; d ue "amicum, ac QJARvÜpo7rore ty; fi forte ín hominem ínciderít,reuereti, (zoruosf, Philles,) ac uelut obs anter fufpicere.Amplíus,fi à ferís alijs circumuentum fenferít,tum uero accurrere protínus,opi íG pro uiribus, Cal,ex Aelíanomutuatus, Etymologus uerb óezédy,quod adularí et blandi níficat,a Áraudulentí anímantís,quod (o. appelletur,natura facti putat, "'hóes pugnant cum bus & leonibus:quo fít ne eodem ín loco fíntthóes & leones, Arift, Etrurfus,Leo & thos inima unt;cum ením carne alantur,uícti ex eí(de petantnecefe eft, — Díffident thóes & leones , Plín; liqui non recié ex Plínío cítant lupum ceruaríii cumleone pugnare.) "Thóes,cómiffos(claríífima naleones Etfubiere aftu, et paruís domuere lacertís,Girat. V íde fupra ín Cap.de canib.míxtís et zenerís, Thóes collecti(ínquit Oppían.lib.s.de pífcib.)ceruum ínuadunt,& morfibus quantumi unt carnis laníando rapíunt, ac fanguinem lambunt;fugit ílle cruetus alíás ad alía montíd iuga: deferunt tame eum thóes, fed fubinde infeftant, € per ínterualla tandé cofumunt, Apparetaüt gtuatum haec Oppíanum ex Homeri Ilíad,11quem locum recítauí ín Ceruo H.c, ! H ^ Gaó dici uidentur à &v uel foàc,nempe à celerítate, V arín. quamuis Árríanus & erammaticí quí dam prímá per omícron Ícribant ín obliquis, poeta tamen (Homerus, Oppían, D'heocrit.Girat.) feni producunt, Q,Avs6i, 0 Sitz, d c irpo quA ad dtr aperti, Theocrit. Idyl... Hocetíam obferuauímus; Qas fere femper unà cum lupísà poetís nomínarí, íta nímírum congeneres ínfinuantibus, «JEpi- a, A«qowoi apud Flomer.Il,x, Scholíaftes ínterpretatur qovíac zrvepset hoc eft,czedis &€ fanguinis ídos,uel rufos colore, Avolióte denso, od oii, Oppian. Ex lupo & pardali na(cuntur Zoxdpa QUA Gdév,Idem:díxit autem fortaffis Lozoya, quod pardalís matrís colorem & maculas retí- yant;uel corpore ualída:quoníam 3gox & colore & corpus poetz nomínant:nífí quís malít lozzáysz quod epitheton etfi eís conueníat,nihil tamen temere mutandi, ewe/osep, v Aexráp, Box, eMe, S/(a, Üwexud'e tovs gina lenovos du noxuvls ópup, Hefych, && V arín, Garou, lvvézou (malim luv&z?, (ic am Gd lov), non dla apud Hefych. legerím:)zptyd, 6535,50 (90:37, Dorice idem quod fuye pularí,à uerbo 6, [ídem, Ab horum fane uerborü alíquo thóís nomen factum alíquís coniecerít, làuoce,uelà uoracítate,uel àuelocitate;aut certe contrá,ipfa haec uerba ab anímalilfadta. | 29v«, jlulare,de thoibus dícitur,ut de alijs quog; mínoriíbus ferís,lupísuulpibus,Pollux, Varínus quide leonibus etíam ufurparifcríbit, "ravy(Daphnidem mortuum)uav (axe, voy Avxo: devo, Theos tritusIdyli, oíop 3p AU: wee, i ate Au Ge rd Get rer pntat, uoi mre 0M yop Ge) vrvek usuohvo tile, He» ! | .pbE LVPO CERVARIO LYNCE & cHAO. Pigura bec lyncis ef. fiue lupi ceruarij,ut Itali tocant qualem habere potuimus. 770 De Quadr upedibus 1 - Alialyucis effigies(ex tabula vegionum Septentriondlium Olai Magni)felem fylueflrem perfequentis, Á, Ec vpvs Ceruaríus quanquam hodíe apud Italos & uícínos quofdam populos, deifff dicítur,quam noftrí uocant eit (ndis, facto nimirum àlynce uocabulo: tamenapy | res duo aut plura genera hoc nomine comprehenfafunt, ^ Suntinhocanímali 2 ! (de lupo & lupo ceruarío proxíme dixerap& lynces,Solinus, ^ Ceruaríum] i thor quídam obícurus(nomen íam non fuccurrit) fcríp(ít animal effe míxtum natumüex lupo,autceruo & Juya,fed hec tam diuerfz nature & hoftilis ínter fe anímí animalia, fimul credibile eft.ego potius ceruaríum appellarí putárím,uel quod ceruos ínfeftet, uel quod « hínnulos maculis fuís tmítetur, ^ Pompeíj Magni prímum ludí oftenderunt chaum,quem(lin phíum uocabant,effígíe lupí,pardorum maculis, Plinius, Etalibí, Sunt ín luporum genereguíqn uaríj uocantur,qualem e Gaallía ín Pompetj IMagniharena fpectatum díxímus, Fluíc quamuisinf me mandentí,fí refpexit,obliuionem cíbi furrepere aiunt,digreffumt quarere aliud, V ndeappui chaum,raphíum,& lupum ceruarium,uníus fera diuerfa nomína ei , Chauma Pompeio ín fpectaculís oftenfum,Seneca quoq alicubi memínít,ut quídam citat, Chaonides canes quá ex chao & cane natas Hermolaus fufpicatur,fed chaus nomeapud Grecos nó reperitu bíputo quàm femel apud Plinium,ut í4 cítauí, Víde ín capíte de canibus uenatícís ín genett bertus pro chao chamam diíxit:pro raphío, rufínum, quem non Gallía, fed Aethíopía mi anímal effe ludis aptum, & difciplínz capax : & ín hoc conuenire cumnatura canís, — TI pracedenti capíte dícumeft, Gaza ex Aríftotelelupum ceruarí& uertere folet, quod meis tumq uerbis refutauí, [Albertus Magnus ea de lynce fcríbít, quaeueteres de thóe:lf quz de lupo ceruarío Plínius,nempe lupo effe fímilem,fed maculís pardí ínftar diftínctan thóe etíam Oppíanuscanít, Gazaexiftímareuídeturthoem;lyncem,& pantherem unítr tis diuerfa efTe nomína,cum tamen pro thóelupum ceruaríum reddat,pro panthere lupum fed quz praecedenti capite explícata funt, hícrepetifuperuacaneum, | Lynx habet for pusjorath, —Pliníus lynces peregrínas effe tradít:Etalibí;ín Aethiopía uulgo frequentes capíte octauo lupos ceruaríos ín Italia reperiri Ícribit: mox eiufdem generís etíam lynces tus,ex quaregíone habeantur omíttít, — Lyncesbeftiase quibus lyncuríon, Z:enothem appellat, & círca Padumiíjs uítam affírmat,Plinius, Etalíbí,Beftías langurías ín Italía eff dícunt, e quibus (quarum urína ) fíatlanguríum, quodalijlyncuríum uocant, — Scribit avy£ apud Gracos,unde oblíqui formantur per duplex gamma,7 Avyyós,Avyyl,AvAya. — At cecus, genus fera aut perfpícax oculis, ófv4 «pie, Suidas & V arínus,Egolynceum proanín nullum ueterem fcríptorem legí;propríum autem uiri (epíus, utdícam ina, ^ Solus Op bros. deuenatíone,lyncís duo genera facítmaíus & mínus, Lynces parue, ínquít, lepores uenattil maiores ueró ín ceruos atq oryges facile ínfiliunt. Ambce corporis fígura fimiles ; &C fimiliter utrifg fuauíter fulgent, &c,utín 8 .dícam, Hunc locum Gillíus transferens,íneptíffimelynce lium generís facít,tanquam íd adferente poeta. : 4| Fera quz noftris factoálynce uocabulo [ndpfi, uel utalij fcribunt, aut[npe, nomini! Italís hodie uulgó lupus ceruaríus dícítur,lupo ceruero uel ceruíero: & fimiliter Rhatís q loquíitur, & Sabaudís: & Dalmatís uel Illyrijs ceruiro. INuper fane Bohemus quidam con (iram míhí narrabat,lyncem Illyríce rys uocarí, (et eam effc luchfam Germanorum: )ceruir eft ceruaríum Illyríce ditum mínorem effe, fimilem alioquí, Hífpani adhuc Latínonomínen ! ínce,ut et Italící quídam fcríptores ín lingua uulgarí, Arlunno tefte. Ego luchfam noftra 1t den anteannos octo ín arce epifcopi uidi, ubí a nonnullís Italíce uocabatur loup chatt,íd eft lupuseii catumením feu felem quodámodo facíe refert, &C unguibus fimiliter acutís & malefícís pradítat nifi quís malithoc nomen deríuatum à chaout Plínius uocat, In quibufdam Heluetiz locis; Sedunum,appellant tbierwélf. —Vncía quadam fera apud barbaros fcriptores nomínaturn ego pantheram effe puto:hanc Fr. Arlunnus ab[Italís quibufdam in uulgarí língua fcríptorte zam uocati aít)nonnullis leznam,alijs pardum;aut panthera,autlupum ceruaríü ínterpretanu? A of CUT - Fera lupocongen. B.C Lib. 25 Vconítum pardalianches occídít leopardos & lynces, Auicenna. Arabice legitür alnemer & allied, lioc eft expe dleae xo 7rivinone, ut ipfe interpretor, Bellunenfis docet alf hed leopardum effe, minorem quàm alnemer;ut pluribus ín Panthera dícatm, ) 3. —— Eyncestmoftra)lupís mínores funt,tergo maculofo,Stumpfius, Audio eas fecundum anní par escolorem aliquando mutare, Lupolongíor eftlynx,cruribus breuíoríbus, c, Albertus: hzec ue ts dethóe fcribit, Lyncesamba(magna & paruz)corporís figura fimiles funt; & fimiliter utrifs queoculi fuauíter fulgenttfacies utrift alacrís perlucet paruum utríufep caput;d xguzrvasp Sec. folus color diffimilis, Minores quídem rubra pelle , maíores uero croceum & fulfurís ínftar coloratum ge itflorem,Oppían, Promínenteísoculí, Albertus. Línguautíerpentíum,quam plurímum ex iendunt, &c, Idem : fed talís lingua iyngís auículz eft, non lyncís quadrüpedís, IMammashabent n pectore, Textor. Infatíabílía animalium, quibus àuentre protínus recto ínteftíno tranfeunt cí^ iut lupis ceruarijs,& ínter aues mergís,Plin, Lynx pro talo quíppíam femitalo fimile habet, Aría , Lynx tantum dígítos habentium fímile quiddam talo habet. V'ngues eífuntmagní, Albert. atfímiarum homini quàm fímillimarum artus díffecare;cumte ín exemplo exercere ínftítuesz (inea non detur,alíquam ei prexímam delígíto;aut finulla omníno fímía reperíatur,cynocephalum uelfatyrum uel lyncem:fummatím ea anímalía quibus artuum extrema ín digitos quíngs dífcreta lunt, Gialenus ín Anatomícís admínift. Alnemereft animal mínorís (maíorísforte ) magnítudínis, quam lynx,quod eft lupus ceruatíus,Bellunenfis, V ícta racemiferolyncas dedítIndía Baccho,O- : iidius ín Metam; quafí peregrínum & non noftri orbis anímal lynx fit; V íde fuperius ín A. lynces bireperíantur, Felísiínquít Cardanus)uaría funt genera:aut quía fimilitudine omnía ferme aní« lía fzua ei fimilia funt, pantherz,lynceí,pardi, forfan etíam tigrídes. Commune enim eft ungui gm magnitudo, & robur:pellís díftíncta;uerfícolor ac pulchra:caput rotundum, facies breuís , caua dà prelíxa;agilítas corporís,ferítas:& cíbus,quí uenatione acquírítur, C, — Lynces claríffime omníum quadrupedum cernunt, Plíníus, Ab hac uí(us preftantía ab Oppías lo4/yAwe Avyfr cognomínantur, Perfpícaces funt adeo, ut fecundum poetícas fabulas , corpora olida uifu penetrent, Albert, Ego non de lynce anímante, fed Lynceo quodam uiro (utín a.refera) orpora folída uífu penetrante apud poetas legí, | Lynx uifufuores folídas penetrat: quod fi quid islucidum ei obicíatur,offendítur,aut etíam exczcatur , Algazel ín librum de fenfu & fenfibili. lllofophí putant nullum effe corpus omníno perfpícuitatís expers, quamuís noslateat; propterea yncas tradi per medium uídere parietem; Calíus, — €] Dum lyncesorcandofremunt, urfus ferus uncat, Author Philomelz, — «|Lynces mínores,uenantur lepores : maíores uero ceruos etíam & ryges, Inregionibus círca Oceanum Septentríonalem Europze,lynces catos fylueftres GC alía que anímalía capiuntuorant&, Olaus Magnus. Sunt quiaffirmentlynces anímalíum qua cepes itfanguínem tantum exugere,corpore intacto, INuper ueroà quodam audíui,lynces anímal aftus tiffimum ín atboríbus alíquando latere;ac ín praetereuntes maiores quadrupedes defilire, & unguí- bus ceruíci ínfixís non remíttere, donec laníato capíte animalis proflratí cerebrum deuorarint, relía trís partíbus intactíssmínora uero anímalía,íntegra ab eís abfumí, ^ rOuidlynces Bacchi uaríz? genus acre luporum? V ergílius in Georg,de ui amorís,& líbídínís tempore, Lynces auerfa coe nt, Aríftoteles, Plinius, & Solínus, Superfotanturfí, lynces, € lepores, Oppían, — € Lynces retro mittunt urínam, (ex auerfo míngunt, )Aríftot, Et alibí, Lynx in auerfum míngit, mas inquam: alíoquí quadrupedum foemínee omnes ídfacíunt, Vrínam fuamlynx (tanquam uia ts eíus medicas cognofcens, & ínuídens homíni) protinus terra pedibus apggefta obruere tradítur, Plinius, Ex domeftícís fedíbus egredíuntur,uturínam bene penítus occultent,Giíllius, | Af avjjdte remise edo npSolorwu(id eft purítatís fludío: nimirum ut cati fua excrementa)zrzvzwarea lovzifscos Ni kQewi Cero 75 Avyseiop, Plutarchus inlíbro Vtra anímalium, &c, Lyncem aíunt occultare uríná, quod cum ad alía multa fít utilís, tum ad fphragidas, íd eft figilla, Aríftoteles in Mirabilibus, Lynx Vtinam fuam ín terram occultat,qua ubí concreuerít ac congelàrít , lapís efficitur, ad fculpendum ccómodatus,& fimul ad mulíebre mundü expetítus, Aelian, Lyncum humor íta redditus ubi gí« nuntur,glacíatur, arefcitue(cocrefcitue) ín gemmas carbunculi fimiles, & íeneo colore fulgentes, jncuríum uocatas,atq; ob íd fuccíno à plerífgy ta generari prodíto, INouere hoc fciunt£p lynces,&€ uidentes urínam terra operiunt,eotp celeríus folídatur illa;Plín, Btalibí,Succínum Demoflratus yncuríon uocat, & fíerí putat ex urína lyncum beftíarum:E maríbus fuluum & igneum, foemínis laneuídíus atq; candidum, Alij dixere languríum, & effe ín Italia beftías langurias, Zenothemís lan. ias uocat eafdem, & círca Padum ijs uitam affirmat, Hac ille 57.3,& rurfus eiufdem libri cap.tertio, Delyncutío proxime dící cogít autorum pertinacía , Quíppe etíamfi non electrum íd effet , lyncu. tium tamen gemmam effe contendunt.Fieri autem ex urína quídem lyncis,fed egeflam terra protís Is beflía operíente eam,quoníam inuídeat homínum ufuí,E(fe autem qualem in ígneís fuccínís co lorem, fcalpíqp:nec folia tantum aut ftramenta ad fe rapere,fed zrís etíam ac ferrilaminas, quod Dío des quídem & Theophraftus credídít. Ego fallum íd totum arbítror,nec uífam ín &uo noftro gemz "mam ullam ea appellatione; & quod de medicína fímul prodítur,calculos uefice eo poto elídi , &€ * Tui x 772 DeQuadrupedibus. ueíica remifit, Vertítur ín lapídes,& congelataére tacto, Ouidius is, Metamorph, | Lyncigqes, quam lyncuríumQwyyseup)appellant, credítur eiecta flatím lapidefcere, fed faYà : eamósobe itin inanem & ínutilem habet híftoríam, Eft enim lyncuríon quod à quibufdam electrum ptervoopl. ron dícítur,quod plumas ad fe allicíat;iid potum ex aqua ftomacho , aluocy fluxíonelaboranticy, uenít Díofcorídés, Lyncuríumaan fit, aut unde fit, authoribus non conftat, Hermolaus, [ ien | um, quod fuccínum , itemt electrum appellant , Aétíus ín antídoto Philagrij ex damaíonio "n culofos, Miratur Cdlius quód Díuus Hieronymus de lyncurío níl fíbí compertum apud aud, fateatur, quum mentío eíus fit apud Plínium & Theophraftum, — Avyrseyóp, nAeezoy, Hefy lis V'arínus: ego Avjyseup legerím, Aryveiy, nomen lapídís, Varínus: hic etíam Avjysouy legendi detur, Avysecy, va^, Hiefychíus &€ V arínus: fortaffís &C hic, — Succínum "Theophrafius ino. ría effodí dixit, Sudines & Metrodorus afferunt arborem efle ín Líguría , qua elecirum gignat Dy níus, Míhí quídem uerífimile fít eledtrum,ex alíquo Líguríz emporío ín Gireecíam olimaduedis, atq índe uulgo prímumá regione díctum Líguríum, per ímperítíam poftea ínuítanteuocabuli4f nítate lynguríum quafi lyncís urínam nomínarí coepíffe, | Fertur utríufque populi (2 dizzysa potíus legendum uídetur 27 &vziic , íd efl nígrae tantum populi )lachryma círca Eridanum flugigm cum defluxítdenfari, fieritg quod electrum uocant, & aliquí chryfophoron (forte quod aur , tiam ad fe rapíat , ut zrís ac ferri laminas , quod fupra ex Plínío recítauímus)colore aurí, iat Y odoratum: quod trítum potuma ftomachí & alui fluores fiftíit, Díofcorídes ín capíte de populon; gra, Lucíanus etíam ín commentatíuncula quam de electro uel cygnís ínfcripfit,azyegas ideftni populos nuncupat arbores íllas , ex quibus electrum fundí círca Padum ueteres fabulatifin id quoníam leucz,íd eft albae populi, eiufdem generís arbores funt , fíerí poteft ut fuccum conan quem leucz círca Padum fundant, ftatímlapide(centem, aliqui circa ídem flumen lyncasquilln anímantes fundere díxerint; Sed hae coniectura funt noflre, | Orítur & e faxo ( ínquít Hemd corollario 698.) íd eft lapide lyncurio , fiue lynceo uulgari uoce dício , fungus , admirabilingtr Pracídítur híc in efum,& alius fubnafcítur anno toto: pedículi pats relicta duratur ín filícem,ag ita femper crefcit lapis,ceftibili foecunditate:nec credídímus , antequam domi natos íta mandi; mus,INouum & hoc uíta fibi comperít,ínuicemi; multa perdit: quanquá eft ubi Plíniushocínnut, utín Caftigatione Plíníana x x i1.líbrídiximus. Ego níhil tale ín Caftígatíonibus fiue príorbusl: ue pofteríoríbus eum ínlibrumreperío, Sunt & exutracgy populo fungi, cortícíbus earumdllt is fparfístp ín areas flercoratas,unde quacung; anní tempeftate fungi efculenti proueníunt;Dly fcorides, De hís alíter Flermolaus ín eodem corollarío, Sunt & eoírítz fungi, fed induflría, Km to in ipfis populi nígra truncis diluto aqua,protínus coalefcentes, Elecorum,lego electrumjdd lapíslyncis, Syluaticus. Lapíslyncísfit deurínalupi ceruartj ín montíbus coagulata, quidotili uatus generat optímos fungos fupra fe quotannis:credítur prodeffe dolenti ftomacho,morbottgi '& aluí profluuío, Euax apud Syluatícum cap,42o, Lapis lytzí dí&tus, Acc Avi, (alías Mri)ipn INícolaum Miyrepfum,ín compofítíonibus aliquot medicís nomínatur;& prímum iínlibrodeant tís compofitione 5o, Vbi Leonhartus Fuchfius interpres uerba hac adíecít: Lapis lytzi uatie ap INícolaum fumítur.Hic certehaud fecus atcp ín antídoto fequenti 27 . accípitur pro lapide prilb (ut ipfe INícolaus íllíc exponit, Lapís prafíus,inquit,ab Italís lapis lytzí uocatur, )Eft autem pratis uelprafitís Theophraflo,fic di&us lapís,quod uiridi colore porrí fuccum reprefentet, (quae apud Germanos nomen feruat,ut Ge, Agrícola fcribit.) Plinius 57.8. tría eius genera effetti dem quas íafpís( & fmaragdus)facultates habet,quareín hanc compofiítíonem infertur ut ut lumrobcret, Hc Fuchíius: fed forte tanquam nephrítícum pharmacum huic compofitíoni tn^ mz,quz & alía plura díuretíca accipit, lapis lítzí adijcítur. Caeterum ín altjs quibufdam com xli i onibus lapidem lítzí pro coeruleo fíue Armeníaco accipit, ínquít Fuchfius : ut in antidoto46j. 07 fenz ínfcrípta, Porro ín antídoto 39. díacomerón, pro lapide lyncís fiue lyncurio , quod nihilall quam fuccínum eft, Antídoto etíam € cícadís apud Níc, Myrepfum, lyncuríum mífcetur: G^ ufitatís compofitíoníbus Philanthropo & Benedíctz purgantí,lapis lyncis, Phrygius lapis(nt/ Ge, Agrícolalib.s. de natura foffilíum)ex Phrygia,cuíus infectores eo ueftes tíngunt,nomentl? 4 nít:fed nafcítur ín Cappadocía.ís gleba eft pumícofa , mifli faporis: nonnihil enim & adltringi^ mordet;optimus autem eft colore pallídus,uenas uero tanquam cadmía,habens candídas,nont? fius compage corporís, medíocríter grauís,uíno refperíus & uflus, magis fit fuluus:hunc aliqui díepro lyncurío uendunt:ficutalij pro eodem,ut díxí;belemniten, In medícína exíccat: fed reamíftis uiribus pradítus eft:nam repellít € digerít,utilis ad ulcera putrida, & ad oculorumm camenta, Hac ílle, Etín eodem libro fuperius, Belemnítes(Beacuvs, id efbfagíttze effigiem repr» tat:quare Saxones eum uocabulo ex ephíalte & fagítta compofíto nomínát, (alfe[Jcbt, alij alpioo!/ potumQ contra eiufmodi fuppreffiones & nodiís ludibría ualere dícunt,ac faícinatíonibus occun re, Hunc lapidem hodie quidam mediící prolyncurío habent & utuntur , quí ex urína Us 3 & s Adi. Lol sita cad : : | Ferz lupo cogen.D.E.G.H. [ib.T. 275 'oncreuit:nec enim ullum tale fuítlyncuríum,fed ueteres feríptotes fuccínum , ut dixi, fic appellas nt. Plura debelemníte cognitu dígna,qua eo ínloco Agrícola docet,omítto ne fím prolíxíor 1hoc um addam,ut medícos ad eíus cognítionem ínuítem;CQuoníam uero, ínquít belemnite exíccát; Prullicís & Pomeranícís chírurgi curant uulnerazijídem medící,& Saxones fuís,non alíic: ac fapí : ludaíco frangunt calculos, Antonius Mufa Brafauolus terram lyncum utína madídam fzepía collectam fibi & repofitam fcribitfed nibil unquam ín ea concreuiífleimíre autem fcetídam fuiffe, Agriccla lib.6.de nat.foffilíum;oflracían alteram achatze fimilem effe fcríbít,ranslucida uirídita ífta nígrore:& eíus fragmentís quofdam noftrís etíam temporibus alías gemmas fcalpere:hanc manice ínterpretatur lujfapbit, quafi (aphírum lyncis,nefcío quam ob cau(am:nili q uod ípfíus am tirídís lapis à INicolao Myrepíolapís lytzí, quafílyncís,nomínatur, Deurína onagri,cumi interficitur, ín terra (piffante fe;ut fertur, díctum eft fupra. Ego ín officinis phbarmacopolarum apud nos lyncuríum íllud, ut uocant,cofiderauí,quod ceu pumícofa quadam (leuítate fere pumícis,non itítate)eleba eft quae pugnum ímpleat, aut maíor,potíus quàm lapis: alterum füfcí uel níerícantis alterum lutei colorís,quod & folídius,arenofíus,& pínguíus eft;:commanfum lutefcit,utruncy pellía culis feu membranís quibufdam albis íntercipitur, luteum quídem manifeftius, fungofze cuíufdam enacísdp fubftantíz,ut hoc forte genus fit,e quo fungos nafci Hermolaus teflatürzapparet fane tum membranís íllís,tum calculís ín eo repertís, corpus effe heterogenes ín terra coalefcens, In Sabau alíum lapídem lyncís mihi demonftrarunr,fubftantía cryftalli;& pellucídum,ea durítíeut ígnem excutías,tríangulum feré:colore partím candido, partím paíIeo diluto, Lyncuríus lapís effuíalyns j eis urína feptem díerum fpatio generatur,lorath, | j m T Lynces,pardales,leones & tigrídes, foetus fuos mítífíce amant: Vídein Leone p ,ex Oppíano, Lynx rapax eft anímal ínftar lupi, (ed callidíus, In arboribus latet,utín pratereuntes pecudes defis tut praecedentí capítedíxí, Hominibus & pecudibus ínfidíatur , Stumpfíus, FIzc dum prode, "rem,à uíro quodam fide digno audiui, lynces ínregíone Grermaníze qua duci V uirtenbergenfi pas tet,non rato capí;X contíegiíTe aliquando ut lynx ín quercu latítans, in ruftícum pratereuntem des filiret:quam ille przuífam ín ipfo faltu,fecurí quam forte geftabat,exceperít,& ín terram proflraue- tí;ubi mox aliquotab eo íctíbus enecata fit, Lupí quos ceruaríos dícímus,quamuis poft lonea ie; Xünía repertas xgré carnés mandere cceperínt,ubí quíd cafu refpíciunt,obliuifcuntur: & immemos mores prafentis copía,eunt quafitum quamreliquerunt fatietatem,Solínus:& Pliníusut ín A retur — Rex Tartarorum habet leopardos cícures , quí mírum ínmodumuenationiínferuíunt: ítem Iynces non mínus ad uenatidurn índuftrías, Paulus Venetus, " ? Lynces,pantheres,urfí,&c.ín montibus capíuntur,partím aconíto,partím equis & armis intro. clufinon fíne uenatorum di(crímíne. Sunt quibus & foueas latas ín orbem ducunt, &c, ut ín Leos nerecítauiex Xenophonte, lífdem foueislynces capiuntur, quibus & lupí,OlausMag, — 4j Pel. leslyncum nofirarum , ung omníum feré pretiofiffimae funt; & à nobilibus tantum ín ueftimentis oftentantur, G, 3 4 p Vnoueslyncum omnes cum corío exurí efficací(Time ín Carpatho infula tradurit. Hoc cinere po "to;propudia uirorum:eíufdem afperfu, foeminarum libídínes ínhiberizítem prurítus corporum: V ri ma, füillicídía ueftcze, Itagy eatri protínus terra pedibus aggefta obruere tradítur, Eadem autem & ius Jeulorum dolorí monftratur in rémedío, Plinius, Sed de lyncurío, € remedijs ex eo, capite tertío dí« Xium eft, Vngues lyocumalbicant:fingulos apud nos argento íncludunt, & ad (pafmtimm commen dant,(í ceftentur:fortaffís quoníam íncuruífunt : quo argumento radíces etíam nonnullas , curuas nodofasq aliquí aduerfus fpaímum appendunt, fuperftítiofi & digni talibus remedijs homínes, Suntquí ufuulas ín equís(ut uulgo appellanthís unguibus faluberríme faucíati & aperíri atlerunt: S eamob caufam à multis equítantibus circunferuntur. Lynx feu lupa ceruaría;feles,muftela, & c« plus uulnere quàm ueneno laedunt, Arnoldus, | H, | a AUy&Avyic, feminini generís, tum lyncem feram, tum fingultum fignificat:aliqui non recte mafculinigenerís faciunt,& in oblíquís gamma cum cappa fcribunt. AVyE 2e r9 (9,0 Avyudet «9 7àa f, o: (4o, Hefychius & Varinus.Ego pro arcu nu (quam legí:fed errorís huius,fi error eft, occafio fuerít illud poetz,AcyF« Bic, hoc eft; vefonuit arcus,uel neruus,pér onomatopoeíam:huíus autem ao« tifti;inquit Varínus,thema nullum extat, Quorum flupefactz carmíne lynces; Vergilius Aegl.8, IMultilynces, 2/5726, & leones, & c.alunt amantép:qui tamen fratrum fuórum íracunda aut imperíta aut ambítíofa ingenía ferre non poffunt, Plutarchus dePhiladelphía. | Quod filycon; íd efilupum "aliqui à -? Av«uc(alíj lucem matutínam;alíj umbram ínterpretantur recte deríuarunt, ídem fortaflís 'etymon lyncí etíam perípicaciífimo anímalí congruet. "y Atc — qEpítheta, Lyncesfugaces,Horatíus 4,Carm, Imbelles,Statíus 4, A chill, Macülofz, Vergil, "Timídasagítarelyncas,Horat.s.Carm. Varíx, Verg, Tergorelyncesuerficolore,Bapt.Vlantuas nus, Effrena,turgida,apud Textorem, Ae/(wer, AU yAwvor, Oppíane, T | (6 j 774 . DeQuadrupedibus qj Lynx; Av4£, urbs Libyz iuxta Gades poft Atlantem: Artemidorus Avyfà uocauit, Stephangy Vide Hermolaum ín Plini 5, — Lyncus,Avjssc, urbs Epírí,apud Strabonem, Lynceo dicia. ^ tilía,Lyncíus,Lynceus,Lyncifiz, Stephanus, — A Lynceo( Hypermneflrz maríto) dicta efl Lo, cea regio,quam mox Lyrco incolente Abantísfilío notho, Lyrceam quoque nomínarunt, Calig, - Lyuceftij amnís potu inebríantis memínít Ouídius i$. Metam, « Lynceo perfpicacior:Lyncei pere Ípicacítas (inquit Brafmus)ín prouei bíum abiit. Plínius nat. híft,a. 17. INouiffimam,ínquit,Lunag, p:ímamq eadem die uel nocte,nullo alio ín figno,quàm ín aríete confpíci; íd quod paucis morglg contigit. Et índe fabula cernendi Lynceo.Suntquií tradunt Lynceum prímum reperi(fe fodinasmo, tallorum,zrís,argentí,aurt. Echinc uulgo natam fabulam,quod ea quog uíderet, qua fubiterr; fo, rent.teftis Lycophronís ínterpres.Meminít buíus & Plato ín epiftola quada, A ríflopbanes ín Pluto y BAcrep v ipd foc éjvvwoy r Avyx«ee, — Lucianusin Hermotimo, Zv d" veter Avyxiz üpiy Pb ig, $t» Opt T qvelay ETT dla 7 Stpvs, Idem ín lcarom enippo, Pücvup nacre AvyxéUc 71$ &Qvu yoiploe Gvrxvzm di«yweexsc; — Horatiusi epift, ad Mecoenarem, [Non poffis oculo quantum contendere Lynceus, lNontamenídcírco contemnas líppus ínungi, M. Tullíus M, Varroni, Quiseli tam l ynceus quíín tantis tenebrís nihil offendatnufquam íncurrat? Apollonius ín Argonaut, (memi, nítetíiam Orpheus)ícribit hunc Lyceum ufq; adeo fuiffe perfpicacem, ut etiam terram ipfam oculo, rum acíe penetraret, qua Q apud inferos fierent,peruideret, / Plutarchus ín commentario aduerfu Stoícos teftatur famam fuíffe de Lynceo,quod (axa quog; & arbores oculorum acíe penetraret (hoc tecentiores quídam delynce quadrupede ferunt, ) Paufanías in Corínthíacis tradit We Dinao uita defuncto,regni fucceiTionem fufcepiffe, Pindarus ín INemeís hymno decimo meminit byncdins quiex Taygeto monte uíderít Caflorem & Pollucem fub quercus truncolatítanrem, & horumgk terum íaculo uulneraffe. Píndarí interpres cítat hiftoríam rerum Cypríarum, Ariftarchum & Didy mum,HacErafmus. Quod fi quís lynceum,ut Suidas & Varínus, pro anímali nempe lynceaci píatficetíam quadrabit prouerbíum in homínem acutiífimi uifus,aut etiam ingenr, per metaphori, hzcením quadrupes,Plinio tefte,claritfime omníum animalium cernit. Sed & lynceus adiecinum, àlyncefera fierí uidetur,non à Lynceo uírí nomíne, — Omnes ( ínquit Galenus citante Calioyim. becilliore (umus cernendi poteflate,fí aquílarum & lyncís acumíníbus conferamur. — [Ne corporis optimalynceís Contemplere oculis, Hypfea caecior illa. Qua mala funt fpectes, Horatius i Serm, Avyxsuws üfvez &sspoy BAszrds,id eft, Lynceo aeutíus uides. fuit autem Lynceus frater Idz, ea oculorum acie,ut per abietem uiderít Caftorem cum fratre per dolum necaret, ut Píndarus aít, Suídas Long, Pindari efl in Nemeís Carmine decímo,de Lynceo & eíus fratre Ida, quí Caflorem lancea uulner rit, Xc.undecorruprus Suida locusreftítui poteft. Plura ab interpretibus Pindarí petet qui uoltt, AvyxéVe, ed'oc Ünojs, n ofud esie Suid, "Lynceus,inquit Palaphatus, zs, argentü, cateragy es mis inquirere ccepit, In qua quidé metallorii ínquífitione,lucernas fecum intra terre penetraliatii cunferens, ibidem eas forte relinquebat, ac furfum ipfe ss ferrumt reportabat. Quod fadumuiden tes homines, dicere confueueruntquod Lynceus fubterranea etiam profpiceret, ob idi argentum índe furfum afferret, Lynceus,collyríum quoddam apud Galenum de Compof.fec,locos, P: ul, Aeginetam, — Lyncei & eíus tumuli;ín Laconicís memínit Paufanias, — Xazecze Avjyias ern, Hee fiodusín Afpide, ^ Porphyriusin Homerum, (ímodo Porphyrius ea fcripfit, in tertium Iliados, Idam & Lynceum fcribit A pharei filios, Leucippidum amatores, ad nuptias T yndarídas aduocallt4r Caflorem & Pollucem,quífpon(as Phoeben & llairam rapere conati funt. hínc orto certaminelda (Idas)Caftorem occidit.fed hac re iratus lupiter, [dam fulmínauit,&c,Gyraldes, Eadem leguntur ín Scholis Pindarí:& infupe:,Períei familíam à Lynceo ortam effe, | De Lyncei contra Cafiorem pugna, TheocrítusIdylios7, ^ Hypermneflra inter filias Danaí, quz omnes ex patrís praepo marítos noctu íugularunt,fola maríto nomíne Lynceo pepercít; V ide Calíum i.i5,& 25, Lyneeis Samíus grammaticus,& c.Suidas, «e. Succinctam pharetra, & maculofz tegmínelyncís, Verg 1, Aen, (4h. DeLyncoregeScytharum ínlyncem feram mutato,fcribit Ouídius y, Metam, qn culoía quadam anímalía ueteres Baccho confecrarunt;utlynces,pardales, axín, ^ Victa racemite rolyncas dedít Indía Baccho, Ouíd.is. Metam, |^ Quid lynces Bacchí uarie? V erg. 3. Georg. Inge Indía Ctefias nafcí (cribit feram nomine axín, hínnuli pelle, pluribus candídiíoribusá maculis,l cram Liberi patrís,Plíníus, Bacchus aliquando effíctus eft ín curru pampíneo X tríumphans, qui pantherís modo, modo tígribus aclyncibus trahebatur, Gyraldus, ^ Nebridem quog, id cfl ma culofam hinnulí pellem,Bacchum,& Orgía celebrantes geflaffe legimus, ; Hxc fcripferam cum accerfítam à pellífíce lyncís pellem infpícere ipfe uolui, Longitudo extenf à fummo nafo ad caudam u(gj dodrantes quatuor, dígítí quingy.& cauda pofiea dígiti feptem Lati tudo círca collum, ( non ambitus díco,fed dorfí tantum, ) palmí duo.ín ímo dorfo, dodrans & digit fex. Crurum anteriorum longitudo,dodrans cum dígitis quíngp;pofleríorum, dodrans cum digitis tribus, Pílus undíquag; mollíffímus eft, & denfalanugine confercius, Extrema pilorum partesin dorfo albícant,ínterius ruffz,albícant autem magís partes utríngp à dorfo medío recedentes, medid. magís fufcum & ruffum eft, V enter medíus candídus, & maxime ímus.partes utring paritm e. dida partím ruff,Paffim etíam in uenire puncta quedam nigricát pauca, crebra uero tuxta imum. uenieim | : j^ : . TO zx | De Lutra. A. Lb. . : y^ye gentre trina ad latera, Pars qua ín fupína colli parte eft éregione utríufg aurís fíagulas bene maa as maculas nígras habet, Aurículae paruze breuem quafí tríangulumconftítuunt , ambítu nigros ger etíam fupra eas uíllus émínet,cum paucís pilís albis.Barba fetís albís condita eft. Dentes albifa Y,emínentibus dígítum tranfuerfum canínís fuperioribus:ínter quos fex parui habentur:zex quía s duo extremí maíufculi funt,caterí míními, pra(ertim ín maxilla inferiore, Btut breuiter dícá, dentes omníno fimiliter ut muftelz ruftíce uel martes habet, Pedes admodum uillofi funt:dígiti ana teríorum pedum quíng; pofteríorum quatuor, V ngues candídi,acutiffimi, Cauda per totum xxqua» iscrallamenti , poftrema parte nígrae(l, Pretium erat tres coronati feu denaríj aureí-cum tríentes nr qua fere duplo uzneant,alía multó minorís, pro pellium dífferentía & regienum unde haben t Frequentes funtín Suetía circa Hyel(o uel Hel(ingiam , ín collo uaríae & maculofze, Eberus, ttuntur ad nos ex diuerfis Alpinís regíionibus.Capíuntur & in Martía fylua, & (ut audío) ín Li» tuanía & Po'onía, Elegantíores maculis aliquot nigrís per dorfum etíam ínfigniuntur, Vngues non quitris,fed is tantum qui ín pede dextro pro pollíce eft , argento includitur , & drachma argene faaliquando uenditur, tanquam amuletum aduerfus comítíales, | DELVPOSCYTHICO $ V P v M Scythícum appello feram , qux ín ulrma | Scandinauia poft INoruegiam & Gorhíam reperis — 5 & -r:quam Olaus Magnus ín tabula regíonum illa- 4 23 rum depinxit, unde nos etíam iftam effigiem muttra ( imus, Appellat autem Germanico nomíne grimmElaw, 75 | al unguium acie,quod illis precipue fzuíat :anímallupí ma. dd tudíne,perpetuo (racundum, d TA, m DE LVTRA. A, Iv TR A5 égenerefibrorumeffe Plintus fcribitieft entm fimiliter amphibium,hoc eft ín JE aquis & rerra uígens animal : € corporís partes quafdam fimiliter habet, Ab eífdeta | quomodo differanr,in fequentibus explicabítur, d nde etíamlytras dicípoffe V arto EH docuit:quía radices arborum ín rípa, inquit, fuccidere atcp díffolueré (quod Graecis eft pdicunturtpoteft tamen & à luendo uíderí nominata,quód ín aquís fe lutet: quoníam enhydrís Grace nominetur àqu.bufdam, Hermolaus ín Piiníum, Idem in Cerollarío Grace non enhydrída; td enydron dící fcribit, Enydris quídem uel enhydris, Plinio coluber eft , ín aquís aíuens , lutríx d Iheodoro dicta,quod & Hermolaus fcribit, Idem Theodorus enydron quadrupedem ex Aríílotes zlutrin non lutram conuertít, Albertus & eum fecutí barbari luter pro lutra ferípferunt. Legitur anadriz proenydros »pud Albertum ín Aríftotelem dehifl, aním, 8. 4, Boatum, id eft hydría [iue lodra,Syluaticus,hydríam pro enydro fcríbens,lodram prolutra uoce uulgarihodieltalis, Kio od Hebraicam uocem alíqui lutram ínterpretantur,altj alíter;ifed omnino echínum terreftrem effe, áneius hiftoría confirmauí, Ichneumonem]lfidorus enydrum, Marcellinus hydrum uocauiít: eun dem puto non ínepte lutram Aegypti uel INilí dixerís, Huius hiftoriam fupra feorfum dedímus, Éw4-G-,animal fluuiatile fimile Caflorí, Hefychius && Varínus, Apud Gelonoslacus eft íngens, exquo utra qvidPver, lego qvdjoise) capiuntur, & caftores,& alia ferze vezexyavemeóvwro id eft forma orís quadrata:quorum pelles ad renones faciendos confuuntur, (sS: acc eir teste mrtoa di ezr]orro circa ifyras profimbríjs ornamentí caufa affuuntur:)& reflículí ad curanda pofleriora funtutiles, Heroa jotus libro 4, interprete V alla: debebat autem interptetarí , tefticulos horum anímalíum utiles efte mulieribus locofis uel uterínís , Graci hyfterícas uocant, quoníam Grace legitur dt vsdpcog &xsowz ii quem ufum caftorís precipue tefles commendantur: fed ex lutra quog ídem efficícreditur. Suia las dubitare uidetur an ictís,qua omnino muftelarum gencris eft,ídem enydro fit: fcribítením ania mal effe caftorí fíimilez4 qevdJoap 8, iylvoqa yv: quae uerba etíam V arínus tranfcripfit & corrupít Ipfe quomodo legendum cenfeam, dicam inter mullelasín Ictíde, — 4] Fluuíatilescanicula(fic lutras no "minab terreltríum canum paruulorum fpeciem fimilitudinemq gerunt; Aelianus, Apud Aétíum Quoc; 3.178. canís fluuíatilis (lvmp "mtue-)proculdubio lutra eft,uíde ín a.ínferíus, Alíuseft caa nís aqua apud Arabícos fcríptores , cuíus fel ínter uenena numerant, Elluchafem ín T'acuínig ímalía quadam catos paludis nominat,ac fi muflelas aut fees paluftres autaquatícas dicas, futras orte íntelligens,hís uerbís:Sedilia quz fiunt ex catís paludis profunt ad hemorrhoídes, — qpLutrá "bodie tali lodram,lodríam, uellontram appellant, ut reperío apud Crelcentienfem, Arlunnum, & | : | Tt A -— monachos quí ín Mlefuen fcrípfecunt, Galli une loutre, a? ung loutre: Sabaudí quídam une leure, Hifpani nütría, Giermani & Angli ettet, Ilyrij wydra, Lutras alunt plereg; regíones,quibus amnes,facus aut ftagna pifcofa non delunt, Habet eas Italía, Gxallía, Gers manía,Heluetía, Anglía,Scandínauía,Xc. InBoryfthe; nís rípa & Sarmatía tota plurímz funt,Hermolaus. Re períuntur ín [ralía ubi Padus marí íungitur:fed ín INeapo lítano agro frequentíores funt,Brafauolus, Fibrís cauda píícium,cztera fpecíes luteze,Plíníus, Pelínon admod& dií(Tímilis eft(aliquí uulpi comparant, corporís longítudís neprafertím: )fedlongior G latíor , ( & capítís fpecie día uería,magnítudine parí)Albertus; caftoreminor, Pelle pilis bene denfam habet;hinítídi & molles funt, ut etíam caftorís,d quibus tamen dífferunt: nam lutra pilus fufcus nonnihil ad caftanez colorem deflectít, & breuis ac aequa - ' líseft:caftoriín cínereo candídus & inzqualis, Ge. A gría cola, Caftor pílo fupernecaníno eft,alíbilutra, Syluius, Dentes habet acutos, & ualde mordax elt, Albertus:crus ra breuía, pedes omnes canínis fimiles , caudamlongam, . Ge. Agrícola € Albertus, Caniículz fluuíatilí cauda eft pilofa;, A elíanus. OW : c » nan S OY ay» C, Lutrasé genere fibrorum nufquam marí accepimus meroí,Plíníus, Reperíuntur apud nos , tum íuxta fluuís os tum lacus,caflores uero íuxta fluuios tantum, | Lutrís ereffilis efl,& degit quide in fluido, uictumtp índe emolía. tur,fed aérem non humorem recipít, X forís(in fuís cauer nis)parere folet, Aríftrot, Lutra (lutíuscorruptelegítur) - & caftor, uenantur tam ín aqua quam in terra, Albertus, In antrís habítatíuxta aquas,Idem.R eferunt quídam co« ftraiab eo uelutí tabulatum ex ramísaut uírgis apre dife pofítis, cuí íncumbat, ne madefíat, — Pifces uenatur: &C- quamuís refpíratione indiget, díu tamen fub aqua fe con tinet:eft quando gurguftía(íd eft naffas)íngreffus,fuffoca tur,cum neg; redíre poflit qua ingreffus elt : neg; naffam fatis mature dífcerpere, Quin & alíás (zpe dum predam auidíus fequítur,aberratís ímpedítur & fuffocaturtomníe no enim per ínterualfa ore & naribus exertis aerem haus ríre eíneceffe eft, In uenando quídem míra ei agilítas ac uelocíras, Latíbula fua totpiícibus replet, ut etiam aer inficíatur ; quod quídam non fine perículo experti funt, quí hocanímal capere uoluerunt, Albertus & alij. Hínc &ipía tamfoetída reddítur, ut uulgo noftrí ín hominem eraue olentem dícant, foetere eum lutrz inflartut Latíni, hírc&tolere, Pífcesuenatur mírafrequetia;Belluacenfís. Pifcibus maxímé delectatur : prater illos tamen etíam alía os cíbos edít, (fructus & cortíces arborum, Ge, Agrícola,) Albertus, E cauernís ad paftum capeffendum egredíun turetíamhyberno tempore,Ge. Agrícola, — «rLutrís etí am homínem mordet,(ut fiber, nec defiftít,ut ferunt, nifi / fracti offis crepítum fenferit,Ariftot, — / - RON —— ——— ———- Bic Lt e "EET c mne Dp A IL u———— COL —— —À D, | Lutra anímal eft aftutum & malignum, Obfcurus, Cícuratur aliquando, ita ut pifces cii fio ín retía compellat,magno pífcatorís emolumento, Olaus Magnus lutras ín Scandínauía manfuefíerí (críbít, ítaut píces etíam cocís ex aquís adferantín culínam, Sed quoníam aui praeda, inquit, plures quàm fit opus occidunt,raríus ad hoc opus ufurpantur, Cicur facilís &: ad ludos eft, Albert,& alij. Falfum eft quod aíuntlutramàfibro cogí , utaquam hyeme círcacat dam eíus moueat,ne congeleturzfed fiber fortíor lutra eft, & acutiffimis dentibus;quare uel exf eam,uel occídit, Albertus, - Canis - Deluma EF.GH. Lib. I. 777 | à -— Canes aquatícos noflri uocant,illos qui caftores,lutras, & anates fylueftres uenantür ; ut ín Caa flore dixi ín e, Affa(filphij genus graueoles)fecundi aliquos ín linteo lígara;& iuxta flume fuf pet dore fuo canes fluuíatíles occídít,S (aut) fugat, € Lutrz pilus mollí(fimus eft,nec facile nito m uetuftate amíttítt quamobrem pellis eíus ín pretío habetur (fingule apud nos drachmís aceena feptem uel octo indícantur,)tum alíás,tum quód recte parata pluuijs non Iedítur, Fiunt autem de ornamenta ín orís(fimbrijs ueftíum,) Albert.círca collum, ín ueftíbus uirorum ac mulierum; Af pertus & author denar.rerum, | Lutrze & caftorís pellibus concifís , fimbrías ueftíum ex. pellibus bbilibus confectarum, folent exornare : quanquam lutrz pelles longe praftant ftbrí pellibus, Ge, ícola, Lutrarum pelles erf 2&t e: vpee root peziforrou , hoc eft (utipfe ínterpretor ) tunícís pela eis uel rhenoníbus círeunquagp ornatus gratía affuuntur, Herodotus lib. 4. V alla tranftulit , ad renones faciendos confuuntur, Germani multís in locís pileos hís pellibus confíciüt, uel ííntegros: uel quí ex panno funt índe fulciunt. Bafdem alíquí aduetfus paralyfín,uertíginem, & capitis dolo» falubres fore promíttunt, Sed & calcei falubres inde fiunt;ut mox ín c, dicam, F. —— Lutram ín cibo damnaríaudío. Caro eius frigida & fcetida eft, Albert, In Germania tamen ab aliquibus ín cibum parari Hier, Tragus fcribit, Audío & Carthufiants , quí alíarum quadrupedum carnes non attíngunt,lutra non ínterdíctum effe, L | d G, à | ; $——. Sanguis canicula flauiatilis,íntumefcentes homtnurh neruós lehire exiftimatur, aqua & aceto miflus.Aelíanus, « Expelleípfarum calcei conficiuntur,quineruis falutares effe dicuntur, Ide, íamenta ex canís fluuiatilís pelle, mirífíce profunt ad pedum &€ neruorum dolores mítígádos, &tius, Plinius ídem caftorís pelli attribuít, | Coríum eíus dícítur contra paralyfín ualere, Albert, JPilei ex pellibus lutrarum concínnatí , aduerfus paralyfin , uertígínem & capiítís dolorem falutares "xreduntur,MichaélHerus. — «| Lutrze íecur ín furno toftum audío aduerfus dyfenteriam laudarí, 'admixtís forfan etíam alijs quibufdam, Coelíacís quídem caprae, SC magís hírcí iecur commendarur, Teftes lutrz comitialibus prodeffe docent experímenta , ut appareat cum fibro communem lutrze proprietatem effe, Hermolaus in Díofcorídem. | Canis fluuiatilis teflesínquít Aétíus,ad eadem ua Jent ad quz caftorís tefles,(ed minore effícacía, Lutrarum teftes ad eadem fere ualent ad qug caftoa Prum, Ant. Brafauolus, V tiles funt ad remedia uteri, Herodot, |H, : - Dilytez adipemunguento duodecimo ad arthrítícos INícolaus Myrepfus mifcet : quod anímal idemne lytrze an díuerfum fit,íncertus fum, Enydris Herodoto & Hermolao Barbaro lutra eft,ut fupra citauí:Pliníus eodem nomíne appellat (erpentem mafculum & album; &c, pro quolutrícem x Aríftotele Giaza transfert, Eft & enydrus gemma Pliníolíb.57.fíc dícta quód ínclufam fibi a4 quamhabeat, Lutras funtqui ín noftcís líterís aquas ímmundas dící à Girzecis ínterpretentur, opis ior índe adductos, quía Suidas Ag&zpoy exponit s» dors 9 puzrotody, Crel. Miror Domitium , inquit Hermolaus,in Sylua quadam Papínij tradídi(f*? 3quas immundas Graece lutras uocari,authore nul Jo:ut ueríum eíus poetz non lutras fed intras fcribentís 'nxauerít, Apud quofdam uter uaseft, quo mifcetur aqua uíno:eíus commemínpit Hieronymus ín Iouinianü,Cel. Pellem qua fuccingeren ur mulieres in balneis,uel quí íllas abluebant;uocatam inuenio oam lutrída, sep Ayzpid'« , nunc ue« "to oam per fe;fic uero dicebatur melota,hoc eft pellís euilla, &c. Czl.plura uídeiínoue, Vinum elu ttíatum lutra uafe,quod Cirzecí uezeyyitap uocant, alícubi apud Plínium legitur, Hermol, Gallíca lingua lutrarum fimum uocat efpraínte de loutrestueftígia,les marches:catulos , cheaux; quamuis £adem uoce lupi etíam,uulpís & melís catulos nominant, obert.Stephan, CONGENERES LVTRAE. LATAX, SA: TYRIVM, SATHERIVM, PORCOS, A T A X, A&72E , etíam utlutrísfera quadrupes eft, latior lutri, uictus alioquín eiufdem, Ariftotel. Etrurfus, Exlacubus& fluutjs uíctum peti. — Degítquídem ín fluido , uís | cum índe emolítur,fed aérem non humorem recipit, fímilíter ut luirís:& forís parere fo E let Latacíi pilus durus,fpecíe ínter pilum uituli mariní & ceruí, Idem. Et rurfus de hift, "aním.8, 3.Latax,ínquit;latíor lutre eft, dentesiy habet robuftos, quibus noctu plerung egredíens ] tirgulta proxíma tanquam ferro pracídít,Eodem ín loco pre latace, Auícennz translatio habet laa myakíz, Albertus caftorem falfo exponitihunc ením Auicenna,fi recie apud Albertum [cribitur,fa« ozappellat. 4 A&TRE A usy&M sityay, Varinus, Adhibebatur & ín cottabífi oxybaphum,in quod by Jlatagas infunderent.Síc autem humorem ex poculo uocant profufum , ut interpretatur Athenaeus, » Cxlíus. Oportebat autem(inquit Athenaeus libro undecimo)finifiro cubíto iunitentem, dextra ír evrum flexa molliter emíttere latagem, 4» A&wya:fíc ením uocabantlíquorem e calice profluentem, "Éodem ín loco plura de cottabo fiue cottabíde ludo fcribit. — Aríftophanís ínterpres ín Pacem; " 779 De Quadrupedibus latagem uocat non ipfum proíectum liquorem, fed phíalam xream,in quam potus inijciebatur, &- plura ením ibidem fcribít fuper hocludi genere. Redamari fe a (uís amoribus conijciebant gà xis, 7 Ncffcyoy ( malím per fimplex v.) e 79 Ael voy 7 zromiwo fa Bim sruzricen, Pollux lib.o.fedrur. fus copíofe de boc ludo agitlibro 6.cap.18,obfcuríus tamen,ut míhí uidetur ; z«A«f quídem íllic latax legítur:& exponítur pro ípfofono,quem uinum € poculo ín cottabton uas emiffum reddit, ' de etiam Hefychíum ín Azzwys & deinceps: & Suídam ín MslvesbzaBu, — Latacenherbam qui dam magícam Plíníus nomínat,nulla defcriptíone, PaulusEberuslatacem effe putat animal quod uulgo noértza dícítur, quod ínter Muftelas deferibam, — | 4E (SATYRIV M,Zerzveuyfera quadrupes,uíctum ex lacubus fluuijsty petit, Aríftote, deli. aním,$8,5. ubí Auícennz translatío nomíne detortofaffuron habet. Albertus ínterpretatur cfebs. lum Latíne dictum, cuíus hírfuta & nígra fit pellís, ualde pretiofa;affui folíta ante pallía uaria, (in lígitforte confuta ex muríbus uarítjs,íd eft Pontícís,)Sed chebalus uox Latína non eft:zobelumh díe uülgó uocant, cuíus pretíofiffima omníum pellis, de qua ínter muftelas dícam,neq; enim amp bíon eft anímal, i | (SsATHERIV M,Xafoup, utibidem fcribit Ariftoteles, fimiliter amphibíon animaleft, Agr cennz translatio apud Albertum,habet kacheobeon,aliàs kachyneon, Albertus ínterpretaturma, tarum,anímal fuluum,gutture albo,magnítudine catí, INiphus Alberti uerbis neglígentíus afi, tís,fatheríumex eo cebalum(chebalumpfacit,fatyríum uero martarum.(Alfj,ínquít ídem INiphus/ tyríum putantuulge appellarífoínam,qua magís aquas petít.)Sed martem quoc (uulgus marti ' dicín& foínam,íd eft ictídem,mufltelarum generis effe,)nec amphibía,ín ipforum hiftoría dicemus. POR CO S,Pópreanímal quadrupes,fluuiatileoamphíbium, V arínus, Fogróp, OXytonumhe fychius cyrtum,íd efl naffam pífcatoríam ínterpretatur, DE MAESOLO, M AE SOL V 5,Ma«cuiee animal quadrupes ín Indía,uítulo fimile, Hefychius && V'arinys, DE MELE. pichuram melis veperies in fine libri A. "HELESuelmelís,utrotg enim modo fcribi reperío,ut feles & felis, foeminini mw erammatícos, Lucifuga melís,Ciratíus, Albertus & recetíores quidam mafculino "m | Y8 B protulerunt;ut felem quog::ego utrunc foemínínum potíusfecerím, ^ Beftíamelis a -— s» mohícuscap.48, ^ Septaleporarij émaceríjs tectorio tecta fíntoportet, ne felesautme les alíáue quae beftía íntrare poffít, V arro:alij legunt, felís aut melís,IVlelís autem íngreffumideipro bibendum ab eo confulí apparet,quoníam aluearía ín eodem confepto aliqui habeant, quíbusmdis ínfidíatur: V ndeetíam nomínata uidetur,quod mellís auídiffima fít, Apud índoctos quofdamm meles,fed melo & melotus nomínatur, Melo díctus eft,ínquit Ifidorus,quod fitíucundiffimo(totuM diffimo,ut apud V íncentíum Bell.lepítur) membro, uel quod fauos petat, & affidue mella captti Melo uel melotus,anímal quod & taxus dícítur,cuius pellís hífpída ualde melota uocatur, Gloff epíftolam ad Hebrzos,fed melotam Grací pellem ouíllam aut caprínam uocant,non melis (cM nomen quíde Girzcü reperías)ut fuo loco dicetur, In medíco quodá diuz Hildegardis libroFidis pro mele fcribitur, líbrarij forfanuitío, ^ Eft fane melesnonalía quadrupes, quàmqua Àrecenti ribus taxus uel taffus nomínatur;alijs taxo, Alberto daxus, Scribit Sipontínus ignoraffe quidma lís effet longiffimís temporibus Latínos omnes Graecosty, alijs alíter hoc uocabulum exponentibus tanquam ípfe prímus taxi effe docuerít:cum ídem Aggregator & alíj ante ipfum prodíderínt/Gtz cum ueto eíus nomen nec ipfenec alíus adhuc quífquam oftendít,nam «Aie quod fcíolus quidam Calepini díctionaríum ínferuit, falfum & fíctítiumefl. ^ Georgius Alexandrínus mélem, animal auibus ínímícun putat effe,íd nempe quod uulgus fouinum(foinum, V olaterranus) & martur appellat, fed erraffe conuíncítur,quoníam ín loco Varronís quem cítats.11,non meles,fed felesleze tur, ^Felesapud Columellam & Varronemaccipí uidetur pro fouíno, fic ením uulgus appel beftiolamgallínís maxíméínfeftam, Phil. Beroaldus, Sed felem,catum effe,fupra affertum We fouínus & marturellus muftelarum generís funt, multum díuerfzà mele feu taxo naturz, 2 zao(uocem corruptam pro alzabo,&c.) Rafís ínterpres non recte taxonem ínterpretatur, orinifio enímhyenaeft, — vvnrytachafch,uel tahas,plurale techafchím, Dauíd Kimhí exponítanímal diet. forum colorum:unde Onkelus uertít &Y'Xcc fafgona,uel ixtow fafgona quod gaudeat colorib Eadem fcríbit Abraham Efra Exodí 35. R-abí Salomon Ezechielís i6, yn teffon,, íd eft taxum interpretatur, quod Níc, Lyranus probat, & uír quídam huíus líneuz eruditus apud nos, INumtt (ut Aug.Steuchus teflatur ) 14, Ebrzí quídam bouem,quídam taxum duriffima pellís exponunt, Aquila & Symmachus íanthínonítem Ezechielis 16. Aquila & 'T'heodotíon fandins Sep M | yacínthum .DeMkcde.. A.B.C. Lib. I. 779. fivacínthtim:fed anímalis,non colorís aut ueftís homen effe patét e fcriptura locís,qtií fünt;Pelles fetum rubentes,X pelles taxorum(techafchím) Exodi 55. interprete Munftero: Hieronymus uera elles aríetum tubrícatas,pellesty hyacínthínas, & Septuaginta fimiliter, Et rurfus eadem uerba. píte mox fequentí, Et rurfus, operient arcam pelle taxorum (tachaícb) & expandentpannum fua. rípfam quitotus fithyacínthínus, Numeri 4, Et paulo poft, Extendent& fuper ífta pannum cocs leum,quem operíent alío operímeto de pelle taxorum facto,Vlunftero ínterprete, Septuaginta & jeronymus hic etía pellem byacínthínam uertunt, Calcíaui te tachafch(corío taxí) Ezechicelís 16,. acintho,Hiíeronymus & Lx x, Numerorum quarto Chaldaicus ínterpres,ut díxi,fafzona red. :Arabs wis, darafch:Perfa non afthak.Sed quoníam taxi pellís nec elegans nec pretíofa eft igrendum an thos forte autlynx aut fimile animal , cuíus € pretíofa fit pellís && colere punctísas tía (ieníficetur. Vox quidem ipfa tahas uel tahafch fatis ad thos accedít, quanquam ad taxum for, nagis:fed ex uocum fímilitudine,nifi res ipfz conueníant,nihil probatur, — | Meles Italicetaffo atur, R hatís qui Italiceloquuntur,tafch.Gallíce tafTon:uel ut alíj fcríbunt,taiffon,taíxon, teffon:, xà colore pílorum, grífart:alíqui blaireau(af blaureaujappellant, Carolus Bouíllus: aliqui Lutetíze, utaudío,bedouo.Hiífpaníce,tafugo uel texon. Germanicetadpe uel 9apé, Anglorum nomína dís "uera funt, a brocke,a bagert, ( alías badger )a baufon ,a deer, a gray. Illyríce gezwecz. — . —q Seíquíuolos & taxones anímalía quedam appellat author libri de mírabilibus facrae Scriptt tz quí uulgo Auguflíno attríbuítur. Brafauolus taxum fere muríum alpínorum generís effe cona, ficit, forte quód fimiliter ín cauernis latítet, & fomniculofus effe putetur , Sed murís alpíni forman. uramip longe diuerfam effe,facile ex eius hífloría apparebít, Apud Lucanosín Tralía anímalre- l'ítut, uezeEv zrec aper 7& x92 vos, hoc eftmedíum quodammodo ínter urfum & fuem, Galenus de entorum facultate 3.1. Hoc anímal forfitan alíquis melem effe coniecerít , prefertím cum hzec oprío nomíne Graco deftítuatur;autfi pro evés legas «voc murem alpiaum íntelligere poterís,aut iímal illud quod quid eprzeevv appellant de quibus ín murium híftoría sgemus,Sed potius fuerí£ iihil mutare & mele intelligere, Na,ut doctífTimus uir Caclius Secundus Curio nos docuit;mele(uut "gotaffo nomínantabundant non Lucaní modo,uerum etíam Sículi, & reliqua regni INeopolítaní I & ea uefcuntur autumnali praefertím tempore , quod tum maturís uuís & relíquís fructibus maxíme pinguefcíit. "* | |^ x ' i B * " t Meles in alpínis & Heluetícís regionibus plurimo capíuntur, Duo funt generá , tinum canis inflar dígítatum,quod caninum uocant:alterum ungulas,ut fues,habet bifuleas, quod íccírco fuilié "appellant;Gie. Agrícola ex Alberto. Díftinguuntur & erínaceí genera fimiliter, Cuuídam non unguá bus tantum, fed ore etíam fiue naío & roftro, fuillum fuí,canínum cani fimilem facíunt; ut erínaceos, . quom. Diferunthac taxi genera,roftrifigura , & infaper uíQtu: nam canínus uefcitur cadaueri^ bus, X tjs cibis quibus canes ; fuillus uero radicibus, & js quibus fues ; ut retulít milii Normannus quidam quí utruncy genus alíquando fe cepiffeaiebat, —&[ l'a&us eft magnitudine uulpís; Albert, fed craffiore breuioredp corpore. Magnitudine fere uulpis ; fed humilíorís ftaturz , propter crurum breuitatem, IVlagnítudíne eft uulpís aut canís medíocrís,cuius quodammodo fpeciem prz fe fert, jaximé caninus,Ge, Agrícola, Fibermelifere fimilis eft, (ed paulólongior,pilo fubtiliore. Craífí omeles non funt;píngues tamen,Gie.A gríccla, "Taxifagina(adeps)Luna crefcente augetur , decréa Tcente mínuítur,ínterlunio nulla,Liíber de naturis rerum. Cutísei dura & fordidí(fima,I(ídor, fpif fa, Albert. uillofa & fatis rígida,Obfcur, Pílum habergritei colorís, Ifidor, fimiliter utfeles colorís cani, Vnde quidam Gallorum à colore grífartuocítant, Durís ueftítur uillis,qui funtuelalbí tiel E & dorfum quídem abundat nierís,relíquum corpus albís:excepto capite quod alternis quibuf "dam quafi líneís nígrís & candídís à (uprema capítís parte ad ríctum ductis decoratur, Gie, Agrícoa 1. Pilo tegítur magis albo quàm nigroifed ín dorfo plures funt nígri,ín lateríbus plures albi, Capítis pilus ín medio níger,utríngs (adlatera) albus, Albert. Denteshabet acutos:quamobrem mordax eftanímal. Dorfumlatum.Crura breuía:& ut quídam fcribuntínzqualia,nempe finiflrílaterís bre Biora:unde fíat ut celerrímé currat,fi pedes dextros rotarum orbitís inferat, & hoc modo uenatores v effugiat. Hoc ego,ínquít Albertus,non deprehendi,cum tamen fzpius hoc anímal confiderauerim, Ipfeetíam inípecta aliquando mele,níhiltalereperí, Caudaeiuaria,uillofaynonlonga, € Zibea. ihus,anímalore oblongo uttaxus, Cardanus, C. 1 Hi .Meles fubit cauernas,fed egreditur ad paftum capeffendum,etíam hyberno témpore , GC uagaa "tur ín fyluís, Ge, Agrícola, C uuamobrem Gratíus melem lucifugam díxít, Taxus fomniculofus eft giris ínflar, Arlunnus:fed glís tota hyeme dormít, meles nonítem, Melauídeappetit,ex quo noa men inuenít,Ifidor, & Ge. Agricola. Apibus & mellí ínfidíatur, Crabroníbus & alijs uermibus tas Xum uíctítare ferunt:quía non eft uelox ad uenandum, Albert, Amatloca feracía pomorum & fru iuum arboreorum,quorum efu autumno przcípue pínguefcítStumpfíus. Anímaleftualde pina o9ue, Albert hínc uulgo hominem ualde corpulentum,taxí ínflar obefum effe dícímus, Lupí;melis; Alpis & huiufmodi anímalium catulos,Giallí cheaux appellant. "| 780 . DeQuadrupedibus— Cauernas fubterraneas dum fibi parant,ut audio, effoffam terram ín unum refupinum cor unt,quem mox fatis oneratum pedíbus apprehenfum mordicus uectorem extrahunt , totíesá perunt, donec ampla fatís fít babítatio. Símílis quadam fibrorum & alpinorum muríum ind» firía fertur, Proprtam fibi foueam uulpes non parat:fed melís foueze,abfente ea, introitum ex mento ínquínat:rediens ílla uírus olentem deferit, & uulpí habítandam relínquit , Ifidorus bert, Cícurata,facilís eft & ludis indulget, Albert, ENIM. | . Canes quofdam exiguos,quí melíum uulpíumt caua íngreffi,mordendo eas expellunt, nofi uocantlecbbiinole. Meles quídemfí quando cum caníbus pugnat,ualde mordet, Tíidorus infefi tam à caníbus aut alijs animalibus,fupinam fe dentíbus pedíbusi defendere fcribít, IMelesinge tu folertes,fufflata cutediftíncteiaf díftentictus homínum & morfus canum arcentPlín, Hocay dio hodietp à taxo fierí compertum, Gaalli pedícz genus uocant haufepíed,illaqueandis lupis uif pibus & taxís ídoneum, — | Melium pellibus pharetras muníunt,& helcía equorum;(Eommq) INeuulnerentur canesá beftijs,ímponuntur collaría,qua uocantur melium, íd eft cíngulunrcita collum ex corío fírmo cum clauís capítatís, Varzo, (Ex taxi pellibus inItalía etiamnum collata num conficíunt;& pharetras uíllofas: & facculos quibus tum paflores tum alíj utuntur: hís enim ínclufa przclaré ab aquz iníuríadefenduntur,) Collaria canum alíqui míllos uocant, quafimgjs nos,ab hoc anímali,ut grammatící quídam uolunt,quos potíus fequor, quam'íllos quíámultitudi ne clauorum,quafiíá mille clauís dictos aíunt, Plinius Frontinusdp tegífcuta melíum pellibus(ni; bunt,(easqpefle denfas & ualídas:?)Hzc apud Plínium & Frontínum íam non reperio, necmenj ní authorís nomen quí hzc tanquam ex illís cítat, Ge. Agrícola Germanis fuís melíum íntetpre tatur ein balfbano oarunoer oae defüiteret / [o man oen bunoerr anlegt. — Collaribusem Sunt qui lucifugz criftas índucere melís Iufsere, autfacrís conferta monilía conchís, &c, Gt, ne canes fafcinentur autne rabíem íncídant, «| Pilosínequiís albos fubnafci reperío,fi prioribus euulfis locus illinatur melle crudo cum adipe melís, ; F. | Taxos in Germanía Italíaty menfis apponí fcío , & à multis laudari, Quidam apud nospitzf mulcoquerefolent, Suntqui & taxos & glires caenís addant;qu anímalía in qualítatihushyfi cihaud multum diflimilía funt,Platína, *. G. Ad fanguínís reiectionem e pectore prodeíle putatur, Ouort& cínís,aut cochlearum, autdenig. melís,Seren, IMelís & cuculí & hírundínís decoctum & potum , ad morfum canis rabidilà Plín, [Sanguis taxonís cum fale cornibus animalium ín(iillatus , à pefte & mortalitatefennl notum eft omnibus, Brunfelífius nefcíoex quo authore, Kecentíores quidam liquorem füllatll um (deflillatum uulgo uocante fanguíne taxi, aduerfus peftíllentíam commendant, Suntquíalit. fus eandem luem hoc medícamentum prafcribant, ut ín manufcrípto quodam libro reperiy lu guís taxírecens,terra Armena,crocus,tormentílla,(ícca teruntur reponunturép : ufus tem inítur índe ad magnítudínem faba cum quarta parte denaríj aurei ín tenuíflimam fcobemlin dacti, Przcípiítur autem etíam flammulam(herbam fic díciam a facultate urendi) iuxta uelfübl bonemilligarí oportere, Taxonis fanguís fíccus & ín puluerem redactus , mírum ínmodi pra morbo medetur,Carolus Bouillus, | qp Taxi pínguedinem Greci pratereunt; conflata plurímum emollíre,Brafauolus. lacobus Syluíus adipem melínum,caninum , felinum, 8 taurinum & fuillum conflítuít:nímírum quod fuillo craffiores,tauríno tenuíores fintzmihf omnes hí adipes fuíllo & tauríno magís calfacere, & digerere uidentur, INec fpernend dederít quem beflía melís, Serenus contra febres & calores nímíos corporís. | Adipe taxtinl febrientes fanantur, Aefculap. A xungía eius ualet ad renum dolores, Albert, Quidam neg cís & calculofís ínungunt;& alijs etíam membris dolentíbus,Obfcur, Inuncta melíum p do uel cum alijs ínfufa(per cly(terem nímírum,)renumdolores fedat,Ge, Agrícola, Adipesi uulpis,felís fylueftrís & alij,à medícís quibufdam(Leonello & alijs)mifcentur ad compofitiontsa' thrítícas, "laxi & canis pínguía equaríj medicí mífcent ad neruos contractos remollíendos «| Cerebrum cum oleo coctum omnes dolores curat, Aefculap, 4Jlecur melis ex aqua otís tatem emendat,Plin, €[ Teftículi taxícum melle cocti libidinem accendunt, A efculap. fus taxí aliquando uenenofus eft,fed non femper, Albert, Wlorfus eíus plerung; grauiflimt & exitíalissnimirum quía uefcitur crabroníbus & anímalibus uenenatís qua in terrarepunt. dentes eiusínficiuntur,Líber de nat,rerü, Taxus,lynx,catus,&c, uulnere magis morfus füíqu uenenolaedunt, Arnoldus, | Meleslucífuga,Grat. Licebit etíam obefam,opimam , uel pinguem cognomínare, «Mes haftae ligno mali dícta;Fefl.ut Grace originis fit,quí meléean malum arborem uocant, prítn ga:mélon,fructum eíus,& per excellentiam cotoneum:unde melínum penultima breui, cx mr toneís paratum,ut oleum melínum:à mele autem quadrupede melinum, penultíma longa un po DeMonocerote. A. Lib. I. z$i DE MONOCEROTE. Figura bec talis eft, qualis à pictoribus fere hodie pingitur de qua certi nibil babeo. m MÀ TI ESSSSSSES LU à Á,. IoNOCERO S,hoceftunicornís fera,ab alijs alíter defcribitur: fiue quoniam díuerfae e 8 funtuníicornes anímantes,ut conftat: fiue quod aliquí notas díuerfarum tanquam uní« AEN ei * / 2 : PT 2 Hi ] eh e VAN d usconfuderunt, Mínus autem mírum de fera tam peregrína & totoa nobis orbe díaifa, j qe n y" a . : £d ? L " 1 ^ LH » " 3 Fe 3 " ES necunquam ín Europam adducta;diuerfa ab Europzís fcríptoríbus aurítís fere omnia bus non oculatís,memoriz prodita effe,Floc magís mírum ,recentíores etíam,ut Ludouícum Roma E & Paulum V enetum,qui regiones illas ín quibus reperíuntur lufirarunt, díuerfas tamen mo4 Tocerotes defcribere.Ego fíngulorum uerba adnumerabo,ut do&tíoríbus diligentioribusá olím cer us aliquid hís deferísftatuendií occafionem prabeam, / q|OrfeíIndíuenantur afperrímam feram — geris imde corpore equo fimilem,capite ceruo, pedíbus elephanto, cauda apro, tnugítu "Prauí,unocornunigro medía fronte cubitorum duum emínente, hanc feram tríuam negant capí, Blnius. —Phyfiologus quídam author obícurus,& alij eum fecutí,monocerotem anímal paruum *elfe (cribunthoedo fimile,acerrímum,uno ín ves cornu,Sed illí ex Plínío acerrímum pro afpers Iímum legerunt:& hoedo pro equo,unde neceffaríus fere alter error fecutus eft ut animal paruum effeputaren. — € Montescinquit Aelíanus)effe dícuntur ín intímis regionibus Indíz;ad quos dif. "ficulter eatur, ubi prater alías beftías feras reperíatur monoceros,quem ( Indi) uocant cartazonon: mo magnítudíne ad confirmat tatís equum accedere dícunt,fubag & pilís fuluum efle : pedá —bonítate & totius corporis celerítate excellere:atcp fimiliter ut elephantos pedum digitís índíuifis ef | fetaprí caudam habere, inter fupercilía cornu uno, eodemq nígro, non leuí quidem , fed uerfuras quafdam naturales habente,atcp ín acutiffimum mucronem defínente ornatum exiftere, Hec A elías us, Mihí omníno Plíníus & Aelíanus unam eandemqbeftíam defcripfiffe uidentur: fed nec aliami iles fímía Aelianí,cuíus uerba fingulatím ín fequentibus per partesrecítabo, Couinetíam afíinum ueonagrum Indícum,fi non ídem, ínter unícornía tamen animalía íam deícrípto omnium proxi imum effe díxerim, Conueníunt fane preter cornu utrígi unícum e medía frorite;locus natalís Iridía [ quí magnitudo, ungulz folidze,celerítas; uita folítaría , robur ínexpugnabile , & quod confirmata "&tate nullí capiuntur, Coloretantum differre uidentur: cum afinus Indícus albus ftt relíquo corpo« "fe fed capite purpureo:monoceros fuluus,quí color étíam rhínocerotí à quibufdam tribuitur : fic &€ "cornu color non ídem:monocerotí ením (implíciter nigrum Plíníus tribuit: a(íno Indíco Aelianus 782. — DeQuadrupedibus fupra docui abunde flatím poft A fini híftoriam;ex A elíano, Phile, Aríftotele; Plinto, Hlc de egg Philoftratí uerba adijcíam ex lib, z.de uita Apollonij. Afinos fylueflres (ínquít) in uicínis Hy t , Indiz fl. paludibus multos capi dícunt:effe autem huiufmodi ferís ín fronte cornu, quotaurome,. regenerofé pugnant: & Indos ex illis cornibus pocula confícere:afferunt& nullís morbis odii i: ficí,qui ex huiufmodi poculo potarínt;neg fi uuIneratí fuerínt dolere,et per ignem etíam íncglg tranfíre , negpullís ueneníslxdí quaecung; nocendi gratía ín potu d&tur, Iccircoregum effeeyt, pocula, nec alíj quàm regí eiufmodí fere uenationem permitti, Apollonium ítagy feram afpexiffes ustp naturam cum admíratíone confideraffe ferunt,Interroganti autem Damídi,an fcrmonig "i poculo íam dicto ferebatur fídem adhíberet; Adhibeo, inquit, fi huíts regionís ímmortalem regeme i fe íntellexero.Quí enim míhi autalterí cuiquam poculum íta falubre(zvooty 7x 3 Su $i) daten, tefl,nónne uerifimile eft ipfum quotídíe illo uti, & ex eo cornu frequenter uel ad crapulam ule he berec nemoením ut puto calumníabitur eum;quí talí poculo etíam ínebríetur, Hacille, Sugtoe (ínquít Aríft.de partib.aním,s.3.)que cornu fingulari armentur,ut oryx & afinus Indícusz or] fulcum,afinus ille folipes eft:gerunt fane medio fuí capítis cornu fixum ea qua unum habent: íi, nim maxímeé pars utragp cornu obtínebit, cum medium cómune pariter utrícy extremo fir, Soli. potíus quàm bífulcum effeunícornerecte uideri potefi:ungula ením tam folida quàm bifulezeng 1 naturam habet quam cornu, ítag; eífdem fimul & ungulam fínd( & cornu congruum eft, Fiffioc; | ungulz & cornu ex defectu natura eueniítiítag; cum exuperantíam ungula folípedum natürade: | dí(fet;re&é dempfit fuperne,fecítig unícorne,Hac Aríftotel. Illa fanécornua qua bodie in prin, | pum quorundam,uel cíuítatum uel ecclefiarum thefaurís oftendütur,ut V enetijs, Árgentorail. tís, audío anfractuoía effe , & fpiris conuoluta , tanquam duobus filís aut funiculís ín fe cont. quale quidem cornu duplex íudicarí debet, etíamfi unícum & fimplex appareat. Huíufmodieta Philes monocerotis fui cornu facit, hoc uerfu, ds ee £uyude mor veis lsxhor uiioy, &C uerfuras quii babere A elíanus fcríbit, Vide pluraíns, ^ Onefícrítus ínquít, equos unícornes ín Indía effecei nis capítibus,Strabo, "Terram [ndíam equosuno cornu przdiítos procreare ferunt, quorumtur, nibus pocula confícíuntur,ín que uenenum mortiferum coníectum fí quís biberit,nihilgrauequd cornu repellat malum ipfum, perpetíetur, Aelían, Ceruínum caput etíam Plínij monocerosgui; quí tamen(utfupra díx)ab Aelíani monocerote non díffert:ut etíam equus Indícus unicomiísnn alius uideri debeat : nam & monocerotí feu cartazono forma & magnitudo equí eft, Quodam Aeclíanus poculum ex eíus cornu factum uenenís aduerfari fcríbit , quod tum ipfe alibi tumPlil flratus & Philes afíno fiue onagro Indico unicorní attribuunt, rurfus argumento eft eandéeffelei quz díuerfis diitaxat nomínibus appellet: aut fi dífferat,colore tantü rines paulo anteaflerui, «| Mecha quz urbs eft Arabie Mahomerís fepulchro & delubro ínfigais:iuxra quod (inquit douícus Romanus patriítius ) fepta feu clauflra uifuntur, ín quibus unicornes gemíní afferam quosloco míraculí populo oftentát,nec ab re.res eft míratu digniílima, Sunt autem eiufmodi, Ale rum eorum,quem conftat longe proceríorem effe, pullo equíno tríginta menfes nato haudablini. lem crediderím. Prominetín fronte cornu unícum, longitudíne tríum cubitorum, Longtmatüni nor eft alter,utpote annículus,ac equino pullo fimíllimus : eius cornu quaterni palmí (quatüorpi morum,dodrantes íntelligo) longírudínem haud excedit. Coloris eftíd anímal equí muflellín c put cerui ínftar : collo non oblongo,rariffima iubae;ab altera parte folum dependentis, Tibish: bettenués,eafdemá graciles admodum hínnuli modo, V ngulas anteríorum pedum bifídashüxt: caprínos pedes ferme referentes. Tibíarum pofleriorum pars exteríor uillofa eft;piliy plurimidi id animal ferum uídetur: uerum ferocíam neícío qua comitate condíüít, Eos unicornes quilp Sultano Mecha dono dediít,ceurem inuenturariffimam & maxime pretíofam, A duectifunt thiopíaab Aethiopum rege,ut eo munere neceífitudínem coniunctiffimé cum Sultano Med fecto íníret, Hactenus Lud, omanus,ex quo Cardanus etíam ín opus fuum de fubtilítate tt pfít:fed erratquód pro monoceroterhínocerotem nomínat, | Apparetautem díuerfum fhiocmoni ceros animal elfe ab afino Indíco,quí folipes eftznec non à Plínij & Aeliani monocerote, quem líter (olipedem effe díxerím,quoníam pedes eíus elephantinis comparantur,quamuís enim elepli tum non fimpliciter folipedem ueteres díxerunt,ut quídígítos quings leuíter formatos & informa habeat,tamen equínís pedes eíus conferuntur, V nicorne quidem bífulcum animal prater orygu Axíftoteles & Plíníus nullumagnofcunt, Eft autem orygis etíam cornu nígram, altum, € ferra eft duriffimi mucronis,ín Líbya,ex caprarum fylueflríum genere:ut mírer Oppíanum;quir i rotem non multó maiorem oryoe effefcribít,cum Pliníus eundem elephanto loneítudíne atem» cíat;alíj pauló mínorem tum longítudíne tumaltítudíne. Sed de oryge alíàs ín hiftoria ípfíus.diut" fum ením illum effe à fimplícíter dicto unícorní,omnino cum Nípho contra Albertum fentío, gnum Bafman (ínquít Paulus Venetus) magnum Cham pro domíno agnofcit, Inueníunti rínca elephanti & unícornes permulti, Suntautem unícornes paulo minores elephantis,pilís bubalí, p: dibus elephanti, Caput habetutaper, € more porcorum ín coeno morarígaudent, & alíjsímmlln dís locis. In medío frontís geftant cornu unum, craffum & nigrum. Línguam habetfpinofa m, 6g lzdunthomínes & anímalía, — Hocetíam anímal,fiuera defcriptio eft, à fuperioribus omnibus" uerfum fuerít: ín nonnullís fanead rhínocerotem accedít, magnítudíne, capite, pedibus. fed p c * De Monocerote. A.B. Lib. I. 785 crotícornudnafo promínet. — INícolaus Venetus comes; extremae Afr prouíncíam quandam Macinum nomínar,ínter Indía montes & Cathaium, (Sericam intelligere uidetur, ) ubí anímal nas tur fuillo capite;bouis cauda,uníco infronte cornu,eoQg cubitalí,colore € magnitüdine elephari s,quibus cum bellum contínue gerit, Id cornu uenerio medetur,ideodgp ín honore ef; Aen;Syluius dcAfíacap.i, —Albertuslibro 33, unícorni eadem adícribit qua ueteres & clafficí authores rhíno «roti, Theologí quog; & ínterpretes facrarum literarum fere confundunt; ut medici quoc receria tiores, Aggregator, & noftra etate Iac,Syluius, Atquí nosde rhinocerotís cornu ín medendo uiri^ js nihil quicquam legímus apud clafficos authores;de monocerotís uero uelafíniautonagri Indici nuca qu« partím íam hoc ín capite fcripfimus, partim ín A (ini Indici hífloría: partim uero pauló iofifcribemus prafentís híftoríz cap.feptimo.A nimalía quídem ípfa differre fatís íntellíget, qui rhís nocerotis híftoríam praefentí contulerít,ut de re ípfa dubium non fít. Caeterum Hebraicum nomeri Si reem,quod ín Sacris literís nunc unícornem,nunc rhínocerotem ínterpretantur, utrum potíus eiie dícam íncertus fum,monocerotem tamen potíus fígnificar animus ínclínat, Munflerus ín Lea xico trilinguí rhínocerotem Hebraíce uocat 'a"Aaut es^, reem : & rurfus unicornem on reem, X Byam rímna, & w^ karas uel karafch,quod nomen ín Sacris líterís non reperítur. fi tamen reeri ueltímna & karas ín unam uocemi coníungas, uox fiet fimillima Giraecze rhínoceros, — eem Da uid Kimhi feram robuftam & unícornem ínterpretatut, R, Saadías huíus generis fcemellam nomí iatako,de qua uoce in Ibícé dixi,Improbat Elías, neg? concedit untim duntaxat babere cornu, fi^ quidem cornua eíus dícuncur,Deutero. 55. hísuerbís; Primogenitus bouis illius decorem habet, &€ Leornua eíus funtuelut cornua rhinocerotis,(reem) quibus deturbabít populos paríter ufq; ad fines terr, Munftero ínterprete, Hieronymus bic rbínocerotem transfert, Septuaginta monoccrotem. * (Tertullianus in libro aduerfus Praxeam tertío, baec uerba enarrans , fíc translata; Tauri decor eius? ; "' cornua unicornis,cornua eíus,ín eís nationes uentilabít ad fummum uf terrae : INon utíg (inquit) e: it, r1 de 'Ihinoceros deftinabatur unícorníssnec Mínotaurus bicornís,&c, Rhínoceros quídem non unum, Hfedduo gerit cornua;alterum ín nare, alterum fuperne,exiguum quidem fed ualidiflimum, ut ín eís "ushiftoría referemus. RabiSalomon etymologiam huíus uocís(reem) putat'o' ^ rom uel nz^1 gos paid eft altitudínem, Abraham Py tokeph,íd eft robur. Deuteronomi] 3;, Chaldaus exponít mé iaphoríce ruma uetukpha , ideft altitudine & robur, Arabs ya^ barkeran;Perfa "v2 bark; qua "oce ínterpreratur etíam ako, (nos ako ibicem effe putamus.) Deuseduxiteos dé Aégypto, quafi "fortítudo unícornís(reem)eft ei, Numerorum 43. Arabíca translatio habet 'a*^, reéni, Etexaltabí tütcornu meum ficutunícornís , Pfalmo 93. Chaldzus híc pro rcem ponít BYia" remana : Arabs "compofita uoce ab unítate cornu utítur, Salua meaboreleonis,& à cornibus unícorníuim (oa femim) exaudiftíme, Píalmo22; Vox Domiíoí exilíre fecit cedros fícut uítulum ; & Libanum à liion ficut pullumunicorníum,reemím,Pfalmo29. Et eeditícauítuelutí(palatía)excelfa fanctuaa tium fuum, Pfalmo 78. híc non reemím,id eft unícornes(ut p x x ,& Híeronymus uerterunt,)fed ra mím,íd eft excelfa legítur. Defcendent& unícornes cum eís, & taurí cum ma egniíficís, Efaiz 24. ínz eliguntur autem uíri fortes & robuftí, quare rx x. pro reemim uerterunt &djst , ideft uegetos, Nunquid acquíefcet monoceros(reem)ut feruíat tibi,aut ut moretur íuxta prafepía tuac Nunquid "lirabis monocerotem fune fuo ,p fulco (facíendo)aut complanabit glebas trallium poft tecIob $9, Eft nim fera prorfus indomita,ut dicam ín D . vw, difchon,uocem Hebraicam Cháldeus Deutero Domíj 14.ínterpretatur rema,íd eft unícornem; px x. & Hieronymus pygargum, Vide ín híftoría pygargí ínter capras (yluefiresquod fipygargum effe non placet,oryxforfítan fuerit, quí & ipfe u« Dicornis & ex fylueftríum caprarum genere eft, Flebreic'acarím pecora minora a ppellant, íd "eftagnos,oues,aríctes:aliqui car hírcum exponuhnt.Hieronymus tamen Pfalmo 57. carím monoces fores uertít,quod non probamus , Verba Pfalmi funt hacc, [Inímíci Domíni (ícut optimum (adeps) quod eft ín agnís(carím)confumentur, VideinHírco A, — «[Alchercheden,eft animal quod dícís | i unícornís,habens ín fronte cornu unum,quod aduerfatur uenenís, And, Bellunen, — d movóa, ges, fera terribilis, Hefych.a pud quem etíam uvas legitur,quod non placet;íri recto:genitiuus quídem uovox9oz €" per w.ín penultíma habet. Eft quando adíectíue profertut,? wavokéuoc np, Philes. !Wnicornís nomen Latinum apud recentiores tantura & theologos legímus;Plínius Cirzica monoce "potis uoce uti maluít, Finxerunt& catera gentes plerzég; ad Greci uocabulí imitationem huius bellu nomína,ab unítate & cornu compofita. Italí, alícorrio;unícorno,uelut q uídam fctibuntlío cornoautleocorno, Gialli,licorne, Hifpani, unícornio, Angli,ünycorne, Germani, etnbosn; lilyrj,eednorozecz. B, Quod ad monocerotís eiusd partíum defcriptíonem; quamuis pracederiti capite miülta paffim dixerím,nonulla tamen uel illc omiffa, uel ut inciderínt,bíc adíjcíam , ne ordinem inftitutum defe« -muiffeuidear. €«[|Monoceros apud Indos repetitur , Philes;Solín, Elephantí & unicornes mul, tífuntin regno Niem,quod ad merídíem confíne eft Inidíz;Paulus Venet, Regnum Lambri habet junicornes,ldem. Aloífius Cadamuftus nauigationis fuz capite quínquagefimo regionís cuíufdari noui Orbís memínit, in qua unicornesuíuireperíantur. — 4| Monoceros animal eft atrociffimutri Solin, £'evey iie, Philes, € Equíno corpore,capité ceruírio ,Solinus& alij; — | V illus ei fulüüs, p ' "n : L 784 L'c Quadrupedibus f«v9ic, Philes & Plin. Osleonís,Idem, | € Cornu € medía eíus fronte protenditur, fplendoregsp. co,ad longitudínem pedum quatuor,íta acutum,ut quícquid impetat facile ictu eíus perfore miti nus, Szpemonoceros conculfa uerticís iuba longum & exítíale cornu propellíttquod e füme natum,non cautim,nec leue(kzQoy)alíorum modo cornuum eft,nec planum € equabile, fed v realíma afperíus,in multas fubínde fpíras reuolutum:& telo acutíus,utpote non recuruum fedi. néreciumtundíg nígrum,mucrone excepto, Philes, Plura uíde ín precedenti capíte, & fept d pla fra. Duo íntegra eap maxíma & pulcherríma cornua Venet(jsin zrario D, Marci récong toníus Brafauolus (cribít: Argentorati etíáam unum afferuarí audio,rectum et fpíris contortu bína in thefauro regís Poloníze, fingula ad homínís fere procerítatem, IMonocerotís cornul lus fübnígrum uel fubcíneríceum effe tradit; Nos íllad (ínquit Mundella) non comperimus. u nígrum effe íuxta Plínij fententíam, AfínusIndicus unicum cornuhabet; & anímal illudqu terum quibufdam archos quafi prínceps uocatur,unicornís Latíne, rhínoceros Girzecé (uide fe nocerote A )habetunum cornu maxímum, & folídum ut ceruínum, longíus denis pedibus, u menfurauí:díameter círca radícem cornu fefquípalmum(fefquidodrantem)excedebar, Ajf ; Aríflot.departib.s.. IMonocerotís(ut putatur)cornu círca annum Salutís 1520. (annís an hac fcríberem círciter tríginta)repertum eftín Heluetíz fluuío Arula iuxta Brugam oppidu: bum,fed ín fuperficíe fabflauum,duos cubítos longum, nullis tamen fpírarum uerfurís : odor, tum alíás,tum accenfum inftar mofchi fere: íd mox ad proximum monafterium uírgínum del b Campum regíum uócant,à prefecto Dadenfi,tanquam ín íurí(dí&íone ad octo Heluetiz pa t tinente repertum,repetítü eft, FIec míhi narrauítamícus quídà quí eiufdem cornu fragmentgg habuít, 4| Caudam habet aprí uel fuis,Solínus,Philes, Plínius,Aelían, «| Pedes elephai nus & alij: V eloces,fed ínartículatos,Philes, Cruta ei proportíone breuía,Ifídorus: fedhoerhim, cerotí magís conuenit, | "e Me TM Fe Cm | Defertífftmas regiones perfequitur imonoceros,& folítarius érrat, Aelianus & Phils, nexed fis montíbus uaftístp folitudínibus commoratur,Ifídor, €|Monftrum efl mugítuhorrendo, Syl Omníum maxíme anímalíum abfonam uocem & contentam míttere fertur , Aelían, € Vaxim: tobore predítus & ínexpugnabili cornu armatus eft,Aelían, | IMorfu eftgrauí,& calcibuscudds ter pugnat,Philes. | d : D, Viuus non uenítín hominum poteftatem: € interími quídem poteft,capí non poteft; Soli Plín, Monocerosroborefuo inexpugnabilís & indomita homíni fera eft: Vnde illuddobs uíncíes eum loro,neg; cubabít ín praefepí, Varín, Ferrum nontímet,Ifidor, 4j Ad aliase beftías ad fe accedentes manfuefcerefertur,cum uero gregalíbus fuis pugnare;neg; modoci bus natutalí quadam contentíone diffidere , fed contra etíam foeminas certare, pugnamtpt mortem íngrauefcere,Coitus uero tempore ad foemínam man(uete affuefcít,& gregalis fit; Ct tempus tranfíerít, AX uentrem foemína ferre coeperít, rurfus efferatur & folus uagatur, Aelían alienís animalibus placídum fe,ceu catulus gregi affuetus exhibeat, fuo tamen generiínfenfi hoftís eft, Manfuefcít uero erga foeminam, feritatem eíus ui amorís deprimente, (olo temporeli nís,Phíles, Floftís eft leonís,quare leo confpecta hac fera ad arborem alíquam fe recipít, Site tem ín fe declínat:illa cornu arborí ínfíxo haeret, & aleone occídítur : alíquando tamen conti dit, Aethiopía rex ín epíftola Hebraica ad pontifícem Romanum, 1 E, Vhnícornem aíiuntadeó uírgínes puellas uenerari, ut ipfis uifis manfuefcat , & aliquando eas ín fomnum delapíus capíatur lígeturtp, Albert, Amore uírgínum & odore allici ferunt cerotem, Arlunnusirhínocerotem l(idorus,cum monocerote , ut & alíj quidam, íneptéconfü Iuuenem aliquem robuftum uenatores puella inftar ueftítum & aromatibus afperfum flatu gione locí ín quo monocetos fuerít,íta ut odoris fuauitas aurz flatu ad belluam deríuarí po interea occultantur. Mox fera odore íllecta ad íuuenem accedit, ille amplís mulíebribus man tís refertís aromatibus eam obuelat, Tum uenatores accurrunt,& cornu,quod ueneniís refiflít; Cio,feram aufugere patíuntur, Tzetzes 5,7, Propofíta ín fere confpectum uirgo (ínquíuntittts tíores)adueníentí finum aperít,ín quem ílla omni ferocitate depofíta caputínclínat,ubi fomno captá uelutínermís comprehendítur, Sedfufpícetur aliquís hanc de monocerotís uenatíone perfuaflont (quz admodum recens efl ,neg; ením uetuflíorem eíus authorem habemus quàm Tzetrzenguiu xit anno Salutís n76.)inde natam effe quod(ut fupra díxímus) fuí generis feras hoftilíter pet tur, nec alíás ad foemínam quocp manfuefícat,ni(i libidine accen fus, reeiveron d£ zrxog 3 saw (fi iva eG", Oppfano)uévop | Oisps xeuvoic exd'apa op T zéQoy, Etc» páUsdy 7? "ovis &QvGoieu,Dhiles, fiorum regí monocerotís pullos etíamnum teneros aíunt deportari , eofdemé feftis diebus ac gnam commiíttí,ad robur oftendendum:nam íntegrz ztatís & perfectae nullum unquam qui meminít captum fuiffe, Aelíanus,Etalíbi,Domarí poffunt dum bienníumnon excefferínt; u nim abímmaníffimís & carníuorís ferís nihil differunt. Capiítur etíam & domatur,cumadhuc lus eft, Albertus, - DeMonocerote, F.G Lib.L 28$ | e SCUOP. dm 2 E Le " | Carnes afini Indíci amaras & cíbo non idoneas effe; Aelianus memirtít. His fimiles trionocerotíà "ames credíderím,cum ut fupra díxí,uel nihiljuel mínimum,;colore forfitan folo, differant, | d. à | De cornu monocerotis fupra fcripfi, capite prímo & fecundo:& ín prímo etiam quz ueteres dé 'temedíjs ex co prodiderunt;hoc ín loco recentiorum praecipue (crípta de eodem eiusd remedijs , & flras obferuationes adijcíam, Memíníalíquando dodrantale huíus cornu fegmentum apud mer orem quendam uídere,forís nígrum X planum;non ín fpíras contortum , fed tum temporis nor odum obferuabam, INuncapud pharmacopolas noftros exígua tantum fragmenta reperío , ex us medullam eíTe dícunt qua rotundiora,albíora,mollíoratd funttexteríorem uero partem ceu cem,quz durior afperior& laminarum formam refert,colore ruffo ex candido, Videtur fané ti ífte,tum fubítantía nímíum,fi mandas,fríabilís,non lenta ut cornuum,adulteratum quíppíam are, alteríus fortaífís animantís cornu igne uflum, & odoribus quibufdam adiunctis adícitítía amaromatíca fuauítate imbutum , fortaffis etiam ignitum ín líiquoribus odoratís extinctum, irandum eft ut recens habeatur, & odoratum(fi modo natíuus odor ille fit,)non uel tate exoletíi requentibus poculís exhauftum, Díuites enim fruftula huius cornu poculís fuis fzepe íntjcíunt praueniendí quofdam morbos uel curandi gratía:funt quí auro argentóue íncludant,& fic quo poculís intjcíant,quafi uero multís annís quantumcuncp ín uino maceratí uís eadem perdurare t.Sed quod uínum ímbiberit fufcum colorem trahit,candoreamiffo. Plericy ad remedia ex eo mi(fa cornu fimplíciter uti iubenrt:alij medullam praferunt, V íno íníectum cbullir, quod quída timperitía fiue dolo genuíni fignum effe putant, cum quauís cornua ufa, in aqua autuíno ame " pullas moueant.Nebulones quídam nefcío quam míícellam,quam V enetíjs uídi(calcís & faponis ut l'audio: aut fortaffís terrze uel lapidis alícuíus:qua ítídem ebullire folent) pro cornu monocerotís uen | E. Quamobrem tutíus fuerít,uel de íntegro cornu,fiífierí poffet, uel maíoribus fruftís & qua cor nufpeciem probé referant,emere,quám fragmenta mínora ubi dolum mínus deprehendas. Antoni usBrafauolus omnes ferelapidem pro cornu monocerotís uendere fcribit , quod quidem fíerí non nego,quí certí nihil habeam;fieri tamen etíam potefl,ut predurum & folídi(Timum cornu, círca mu cronem prarfertím(qua pars etíam inferioribus prafertur,ut ín ceruínís quoq; cornibus) cui uel fa, 'xa& ferrum concedant,qualía € rhinocerotí & unicorníbus caterís authores tribuunt, lapidís fpea ciem pra fe ferat, INam fi Orpheus de ceruínis cornibus propter folídítatem ínter cornuame aut lapi "des potius cenferi deberent,recte dubítauít: magís opínor ín unícorníum genere dubitandum fue; Non ením folís ceruís,utAriftoteles putauit, folida funt cornua:fed unicorníbus etia qualía díxí, WMonocerotís cornu hodie ufurpatur longínquítate temporis ín admodum fane à cornea díuerfam flaturam conuerfum,Mundella, Iac.Syluíus, Aggregator & altj, quí rhínocerotem cum monoces tote confundunt,quod hodie in ufu medico efi rhinocerotís cornu nomínant : de quo tamen authos res nullas huíufmodí uires tradiderunt, IVlonocetotís cornu aliqui fuperueniente ueneno fudaré aíunt,quod falfum eft, Ferdínandus Ponzettus.Sudat fortaflis aliquando, utpote folídum durum et iue corpus;ut faxa etíam & uítra,uapore externo círca ea concteto,fed hoc níhil ad uenenum , Sic X lapidis genus, quem linguam ferpentís uocant, fudare fabulantur uenenifuperuentu. Audiui X legi etiam ín libro quodam manufcripto , monocerotís cornugenuiínum à quibufdam hocmodo "probarí:treneno(arfeníco uel aurípíemento) duabus columbís dato;altera quz fuperbiberitaliquan "tulum de uero monocerotis cornu, fanatur : quz non fuperbiberít , moritur. Ego hunc experíendi modum díuitibus relinquo, INam pretium eíus quod uerum effe afferunt, non mínus hodíe quàm | ow eft. Drachmx pondus alíqui floreno uendunt,fiue denarfjs octo:altj coronato,fiue denarijs duo "decím,IMedulla quídem pretium maíus eft quàm duríorís fubftantíz. Alíqui drachmam quíngy obo lis indícant;tanta eft díuerfíitas, Cornu unicornís , przcípue ex nouís infulis allatum , trítum & in aqua potum, míre facít contra uenena:ut nuper experíentía oflendítín homíne quí à firmpto uenes ho,cum íam tumere ínciperet,hoc remedio reflitutus eft, Obfcur. Audíui & ipfea uiro(idedigno, uód cum à cerafi efutuenenatum fufpicabatur)uenter ei tumeret, medulla huíus cornu éuíno haus »fla.illico (anatus fit, Adcomitíalemlaudaturánonnullís hodíe:utab Aelíanoquogy,quí hunc mof "bum facrum appellat. Sed ueteres uim medendi attríbuebant poculiís ex hoc cornu factís , uino ex €is poto:nos quonfam pocula haberenon poffumus,;fubfiantíam cornu propínamus,;uel per fe , ucl xum alijs medicamentis, Ego feliciter alíquando trageam,ut uocant,ex hoc cornu,cum fuccíno, fco beeboris, folijs aurí , corallio,& alijs quibufdam exhibui; & craffiufcule contufum cornu feríco íns dlufum, ín décoQum uuz pafíz & cinnamomí , &c, ín aqua,coniecí, non neglecta ínterim relíqua medendiratione. Commendatur praterea à medicís noftri feculi aduerfus peftilentem febrem; &€ («ut Aloiífíius IMundeila (cribíOaduerfus canís rabidi morfus & aliorum anímalíum íctus aut mor füsuírulentos;príaatím uero contra lumbrícos & praua índe fymptomata pueris ín ditiorum famíz "Ms datur:denigy contra uenena quauis & multos grauiflimos morbos. Indorum rex € poculo con » fecto exonagri Indícimonocerotís cornu bibens, & ínterrogatus cur id faceret, uos e pibne xo'ory, hoc —eft,& an ebrietatís caufa, hoc eft fimpliciter bíbendi & uino feoblectandi inde biberet , refpondit oz "Eiwzoei li sgwip psdpsid eft,hoc potu malam ebríetatem tolli (iue ebrieratieum E intelligens; L^ 8 3 786 |. DeQuadrupedibus. [iue potíus malam ebrietatem nominans uenení potionem.mox ením addit, [5t 7v4s dynod Y H e Ml EM Un L3 [d z pevoy, Hyisoay XgAcerugÜacoa vóeoy, hoc eft, Et praeter íd quod uenena omnía expugnat, Saq nominant morbo medetur. ! H. Mavoxsqi , 9o uon eyop lb &Noly ie Aexioyer, Hefychíus 8t V'arinus:forte tanquá altero m tílum, 4 Epítheton,piévaein quod odoribus delectetur,apud Tzetzen, — 4j IMenfem principi díei ratione,ín quo Luna prímum apparere íncípit, necdum bícornís eft, Orpbeus uonap uos, A appellauitutdixiinBouea, ^ «[InIndía & boues folídís ungulis unicornes nafcí, Crefjag bit, Plíníus. — Doues unicornes,& tricornes,folidís ungulís,nec bifidís,in Indía reperiuntur, Soli nus. Aonijstaurís uaríjs coloribus díftinctis, perpetuae indítuifzds ungula funt ; gfdem unies, cornu ex media fronte exiftíit, Aelianus & Oppíanus. In Zeiífa urbe Aethíopía uaccas uidi coy uníci infronte medía habentes inftar monocerotis,longitudíne fupra palmi«dodrantis) mapnigg, nem,refupínatum ín tergum : ípfz colorís funt phoenícei, Ludouicus Romanus, 1$, Eít bosin Hercynia fylua cerui figura,cuíus à media fronte ínter aures unum cornu exiftít,excelfius moo, díre&um,quám ea qux nobis nota funt cornua: ab eius fummo ficut palmze rami late diffi tur, Cafar líb.6.ubí Pet. Giíllius non recie pro boue bíifonem legít Dicitur Períclialiquando; tís caput uno cornu ex agro effe delatum, &c, uideinfra in Arieteh, ^ Symeon Sethi capreolu lum ex quo mofchus colligiturunícum habere cornu fcríbít,quod preter ipfum à nemineprodimm meminí,ut ex proxíme hic fequente eíus híftroría patebí. — V.nicornes aues ín Aethiopia reper tur, Aelianus, — IMonoceros Alberto pífcis eft marínus cornu fingulari ín fronte armatus ic €«jh. Monoceroti comparantur homines pij,quí Deum unum adorant,ut monoceros come une defendít, Et erígetur cornu meum tanquam monocerotís , Dauíd ( Pfalmo 92, ) Suidiin IMiovoKsQuiE, DE MOSCHI CAPREOLO. : A. B, 288 o sHo s uel mufcus,utuulgó uocant,odor omníum fuauiffimus, ex tumore quodídn à WA B caumbilicum anímantís cuiufdam peregrínze emanat, hanc ueteres Graeci Latínigigne 59 44 Hl rarunt:defcripferuntautem Arabica lingua medíci prímum, nam recentiores Gracdi;ut uswum! A ctíus & Paulus Aegíneta,quamuis memínerínt uidetur tamen ex Arabum libristate fcrípfiffe, In eius defcriptione uaríant fcriptores: fed plures uetuftioresq; & fide digniores iia dorcadís, id eft caprez fiue capreolí genus faciunthoc anímal; utex uerbís fingulorum íammtdti dísapparebit, | Caprez peregrínz,figura,colore,cornibus, (magnítudine,fídorus & Alben) ab alijs non diffident:(ed dentibus tantum canínis dífcrepant, quos bínos & uerríum more exero palmílongitudine gerunt,Serapio, Duos dentes albos habenr,intró reflexos canquam duocorms, Auicenna,Serapíonís tamen ínterpres albos ualde & rectos effeait, ^ Platearíum erraffeputognl albos nondentes,fed pilos eís tribuít,de quorum colore ínferíus dícetur, — Eft hocanimalcaptt (imileounicoarmatum cornu,prrgrandi corpore,Symeon Sethi, cuius plura de hocanímali &Ciplo4 mofcho uerba ínferíus recírabo:Quuae tamen R'uellius in uolumíne de plantís A étío artríbuitAlini liter IMattheolus in commentarijs in Diofcorídem, Hermolaus etíam mofchum ab Aétío deleri apud quem ego nihil tale ínuenio, Brafauclus etía & Monachi Mefuen interpretatí, nominarique dem aliquando ab Aétío & Aegineta mofchü aiunt, defcríbi uero nufquam . C. uamobremalii moría lapfi funt ílli,quíab Aétio defcríptum aíunttaut potíus Symeonís Sethilibrum Au au rís efTe credíderunt.Ego prorfusSymeonis non Aétij effe contenderím, Sed quiíquis fuerit, errat ín eo míhí uídetur,quod unícornem hanc anímantem facít,ut & Grace legitur, & Gyraldus, Rut lías ac IMatthzolus tranftulerunt. Quod fierror eft, ut puto, cum aliorum nemo id fcrípferit, ht oculati quídem authores:índeforfitan natus fuerit, quod Auicenna,ut retuli, dentes huic caprezin tro reflexos tanquá duo cornua effe (cribít,qua uerba uel ab interprete uel à líbrarío peruertipot runt, Giazelus mofchí habet duo cornua erecta uerfus altum, Elluchafem, Sed neg; maxímum foc anímalefle,prater Symeonem,quífquam fcripfit : uthíc quog, errorís fufpicio fit, & pro uis dhguéd'os legendum pitusm Guoío doomed os hoc eft maxime fimile capreze, huíc enim tum alíás tum gnítudíne par aut proxímum efle alij authoresteftantur, Mofchíanimal mortuum uídi Mediolas ni,magnitudíne,forma ac pilo,ni(i quod colorís eft magís glauci, capreolo fimile. pilus tamenens craífior eft pilo capreolí. Supra binos, & totídem infra dentes habet, hoci folo differt & odoreaca« preolo.nam pilí uaríetasá regione ort& habere poffet,Cardanus, ^ Giazelle (id eft caprea) mot» capreolís fimiles,eracilíores,mínores,elegantiores,ex Aegypto adueh untur, Authoris nomenexos di Dorcasperegrína colore ceruo fimilis efi, dorcade aut capreolo pauló maíor, & none qualiís.figura quog fímilís, & unguibus ítidem multifídis, ( bifidis, ) Brafauolus istae 3 5 uiuz capíuntur,tanta uelocítatis funt: uerum aliz fimiles gazellae dícize uiuae capíuntur, qua - fÍchum nullumadferunt, Alex.Benedíctus, Volueruntnonulli animal mofchí diuerfum agas (f d er p : - Demof chicapreolo: A.b.C. Lib.I. 787 effe:fed nos illis credimüs quí ex peregrínis regionibus profecti gazellam appellari dicunt, Bra(auo lus, Anímal exquo mofchus collígitur,cattidibraríj forte error eft, & legendum capreolí) maenítut dinem haberpilis groíis ut ceruus, pedíbus quoc ungulatís:dentes eí quatuot , bíní fupra & totidé "infra,longítudine tríum dígítorum:reperítur círca prouíciam Cathaí,X regnum Cerguth, duod ma "gno Cham Tartarorum regi fubtjcítur:mofchus quidem illinc aduectus omníum prafiitiffimus eft, "Pau. Venet, Odoratiffimum mofchum V enetijs uídí,(ubnigrum:quem mercator quídam habebat, ex prouincía Catbai fe attuliffe afferens, iter non ineptum fibi fingens per mare Buxínum, Colchía dem, Iberíam,& Albaníam,ufep ad íngreffum Scythiz:eft enim regio Cathaí , Scythía extra lmaum rs, Nec mirum uíideatur:quoníam eo ín loco regío eft áPtolemzo undecíma A fía tabula andas arcoftra nuncupata,ín qua nardus abundat,& quam Sotus fluuius alluít.Incole regíonem,ubi o« ptimus mofchus nafcítur,Ergímul uocítant:particularem uero urbem,Singui,Brafauol, Idé ín Aes pypto & pluribus Afríce locís hoc animantís genus reperirifcribíit, In Thebeth funt multe cíuítae si(ed mofchus omnís quícírca ea loca collígitur, auehitur à cíuítate qua príuatím totíus regionís íne Thebeth nomínatur, Serapio, In regíone Tebeth inueniuntur multa anímanría quae mue ium producunt, qua gadderí uocantur, V enantur ea canibus, abundanti mufcho,Paul. Venet, Abundant etíam hzec anímalía in prouincía Caniclu,Ide,In Syría quádogp anoftrís uifuntur, Alex, Benedict, V íde etíam ín c infra,quibus exlocís aduehatur mofchus, Mofchusodoramentum fani esgalefa (gazella)inter ínguína concreta,quam potíus algaliam(de qua plura uide ínfra in fele zí. bethí poft pantheram:& mox in prafentís anímalis híftoria cap. $3.) dícímus quàm mofchit, Mo(chus xuero com pofítio ex multis potius quàm naturalis res eft,cui bafís animalís cuiufdam dapfico , íd eft "emiculo fimilís,fanguís eft, qui ex Indía precípuePegu prouíncia ad nos tanquam pretíofifTimus "odor affertur, Rodericus Lufitanus fineauthore, IMufcum,;quií etnunc in delicatíorem ufum uenít, ! gb Hieronymo dící quandogp peregrínum murem funt quí opinentur,Cel, Mufcus &€ cenantheet peregrini muris pellícula, Hieronymus ad Demetríadem:quís autem fit peregrinus mus odorata ce lebratus pellicula,non uídeo,nifi quís animal hoc ínrelligat,ex quo zibettum excipitur, (&c, Víde mox poft pantherz híftoríam,.)Mufcus quídem Hieronymo aliud nó eft quàm bryon, íd eft mufcus arborum odoratus, (cuíus Diofcorides & Plínmemínere, )N2m & Plíníus eadem feré mentione de bryo & cenanthe dífputat, Hermolaus. Sed Hieronymus forte per murís peregrini pellículam , foli &ulum anímalis mofchí íntellexít:nà ín eo adhuc pilofo mofchus includi afterricy folezut forte maris "genus effe putárít nominis uíicínitate deceptus, Mus mufcus ex Aethiopía Arabía& ueniz, V olater, — € Principes € alij quídam pradíuites uíriboc genus capreolos ex peregrino orbe aduecios in de litijs babent;aluntép, ín Itala praefertím. — V enerijs mercatores uídímus,qui Alphonfo duci Ferras tix gezellam uendere cupiebant,mofchum in follíiculo habentem, Brafauolus, Audio ibídem Cas "tharinum Z:enum patritíum Venetum huius generis dorcadem habuiffe, & relíquiffe ante paucos annos hzredibus fuís, | - € Hanc feram,dorcadem capreàmueautgazellam Indícam, peregrínam uel Orientalem appel Tes,autdorcadem mofchí,uel (implícíter animal mofchi, parum intereft, Ifidorus & Albertus neícío iqua ratione mu(quelibetnominant. Mofchon Graci fcribunt, ueoay : Axabes mefch uel mifch,uel "almiích. Germani bifer, & animal ipfum periphraftíce bifemtbicr: czeterz gentes, Iralíca, Gallica, lifpaníca,mufci uel mufchi nomen rccentioi ibus Latinis ufurpatum retinuerunt, Syluatícus et "alíus quídam mofchum Cirxce abonafa uel aboanifa díci, flultiffime fcripferunt : cum hoc authoris momen fit cuius de mofcho uerba Serapio recírat. lralí muícum & mufcatum dícunt, uulgo mua Mehío. Anglimufke:& anímal mufke catte, id eft moíchi felem,quod nomen zibethi animali potíus xonueniret, lllyrij pízmo,ut Germani bifem:que uox origine Hebraica mihí uíderur.nam Regum uo. vw» bofem exponitur aroma, fuauís odor, In trilíngui díctionarío Munfleripro Aromate fcrá bitur etíam Guz bofem,& wozbefam, ! C, — Capra peregrinz agiles ualde funt, & uelocíffime currunt Brafauotus. T'antz uelocitatis tit raro 9uilux capiantur, Alex.Benedíctus, €j Herbís odoratís paícuntur,unde etiam mofcho,id eft (angui iscírca umbilícum collectíoní odor concilíatur, ex nardo pracípue ,utdícamin Gg, qjIMofchus mnis funditur ab umbilico dorcadís peregrinz : qua cum ruít in Venerem quafi furijs fiímujata "aispuecsi. Giyraldus fimpliciter uertít,cum ftímulatur exagitaturtp. P&Ge ógus qvüsotagin 1571 Sor rus "Nd, d powitw jt Sujd oi sp" Ayo, V arinus:)eius intumefcít umbilicus ín quem craffarü fanguis para tiam confluit:tumq anímal ipfum pabulo & potu abflínet,humit uolutatur:tum demum (hac uer fatione umbílícum feculento fanguine turgentem exprímit, Ruellius) proijcit umbilicum fanguine | plenum turbulento.quí certo quodam tempore coagulatur,bonumt& odorem obtínet , Symeon Sea Es Gyraldus fere & Ruellíus transferunt, Folliculus quo continetur mufcus, eft umbilicus an£ Imalis,(iue circa umbilicum uefíca;plena fanguinis, quz alíquandíu feruata ín muícum tranfít, Ellut "ehafem, Cardanushanc uefícam ínfra umbilicum effe fcribit; Paulus Venetus íuxta umbilícum » inter cutem & carnem:[fidorus ía ínguíne abfceffum, Dorcadí peregrínz quídam ueluti abfceffus "innafcítur folliculí modo,cum pilís cerujinis fimilibus pendens, putrí ueluti fanguíne , uectígali ceu -enere,exonerante fefenatura, Alex Benedicius.Hunc uel per uím auferunt uenatores capreis quoa Yu A 788 De Quadrupedibus uis modo captis aut ínteremptís,plerung immaturum,ídeot& mínus faudabilem , ut plitrbusig o. referam;uel fponte ab ipfis emíffummaturumq in locis defertis colligunt, ut íamex Serapioner d tabo.In fylueftríbus(inquit)capreis,qua: ín montibus obetrant,& libere uagantur,concepta e antequam uemíca rumpatur,füapte natuta ad maturationem fpectat:ad quam cum uentum fue fera títillantishumorís lancínatu noxío(ualde pruríente)laceffita,cotibus & faxís (arboribus, Ifido. rus)fefe longo ínfolatu candentíbus affrícat magno oblectamento , donec facio uomicz emiílarig. tota (aniei uís à uentrículo(follicuto)fupra lapides effundatur:non alíter quàm abíceffus purec fractus diíTilit,ítautrículus maturo humore per naturam exaniat(emíttit faníem , ) ulcus nid dum ducit cícatrícem,rurfumé ruens fanguínis impetus eó fe recípit;ímplet& umbilicum, dumgh; (cedens in confímilem uomácam extuberet. (Cuotannis hoc fíerí Iuellíus fcribit) fed fine autliore) " Caterum índigenze,quiloca ubi uerfantur huíufcemodi ferze ad unguem norunt, faxa facile der hendunt,quibus fufa colluuíes & candentíSole refíccata coharfit, ( Solis enim calor ac repercuffuy non modo denfat effüfum cruorem, fed odorem etíamcommendat,) Hunc ígitur mofchumincge: metunt,S utriculis ferarum earum afferuant, quas uenatu captauerant. Ille mofchus multi Uzhít, ac ínter magnífica & regía munera cenfetur, Hucufg; Serapio paraphrafte R.uellío, Sifolliculus abanímalí dematur,ad mofchum progíenendum deinceps aptum non eft. At fi fponte fua exegrin maturítate confrícando,tunc iterumatg fxpius mofchum facít, Eiufmodi anímalía mofchüquidem maturant apud nos,fi habuerínt quando conuehuntur : ílla ením fanies ad co&turam uenit ; tamm íterum non emíttunt pus,aut inepte emíttant: quod ratíone ccelí, aérís & earum rerum quíbusuis uit,eueníre arbitror, V idetur faneexcrementiítio ifto humore hocanímal fecundum naturampum garí,fícut multa fanguínis menftrui fluxu:neg; díu uíuere pofle , nífiíta expurgetur, Proptertzín nofiro coelo breui expírat,Brafauolus. Omnís caro huíus anímalís & excrementum dicíturam ícus,fed multó praftantior eft qui ab apoftemate fluit,Ifidorus & Albertus : totum quídemanim, utín E.dícam,uefica illius beneficio odoratum eft. L D, Exemptis dentibus longioribus manfuefcunt, Alex, Benedictus, : Ee M Venantur eas canibus ín prouíncía Tebeth,Paul, Venet. IMorfuin perfequentes faciunt, Ale xander Benedict, Laqueo aut fagíttís eas barbari uenantur,tantae uelocítatis ut raro uiuacapm gur,Idem. Venatores hancferam caffibus aut laqueís captat:aut fagíttís uel míffilibus uomitzfl, lículum decutíuntR uellius ex Serapione;fed inepiéinec ením folliculos miffilibus amputatiftit Serapio:fed ferz quouis modo íam capt follículum quamuis ímmaturum ab eís abfcíndi, (0 fchus omne rem ad hancufg; diem cognitam magnitudine & fuauitate odorís uíncit &Cexuptit, Cardanus, Propter ueficam qua mofchum ínfra umbilícum contínet,totum anímal quantum. tat íucundi odorís,uix dícere queam:tametfi íd quod uídiiampridem mortuum erat: fed & follitily illo per multos annos arcís índíto,omnes qua íntus ueftes feruantur,míro odore fragrant, Cardi In maxímo hodíeluxu eft mofchi ufus,círca ueftes eíus odore imbuendas , & fuffitus , & orbia ad preculasnumerandas:ad pílas,quas argento auróue íncludunt paulo dítíores, qui uel ama alíter molles ac delícatí funt,uel fuas oftentare opes uolunt, uel ut aerem ínfalubrem aut foti caueant,uelfuos denícy anímz aut aliunde graues halítus emendent , uel deníg; aduerfus morbo, quofdai prafertím cerebri frigidi & humidi, Hocmatronz pertranfeuntes procos ad Venerem inuítant; exotící unguentí uícem regínís reddít, Anímalís uítíum feculo noftro placet, GCínuitim uertítur, Venetis matronis non placet, quibus nec zíbethí fordes, Alex.Benedictus, Qui gelialjp- fenon fentit Idem, Succínum oríentale(ambra)confuetudine odorís fui eratíam acquirít,cumz bechum & mufcus faftídium paríant,Idem, Aétíus 16.155. fuffumigio mofchato fcrupulos quati? moíchí admifcetzeundem fequentibus etíam aliquot fuffumígfjs , & alijs, & regijs , & ín ecclellare ceptís admífcetzut INícolaus IMyrepfus quocp, quem Leon, Fuchfíus nuper nobís Latinum dediti capíte de fuffimentis,Sed ex Aétío unum adícribam,e capite i 4.Suffumigij regij confectío?Bfyt cis calamítz libram í.lígni aloés unc. vi. ambrae unc, í,mofchi (crup.iitj.mifce. Alij ligni aloésuneas ij. caeteris admifcent, adduntip fucci rofarum quod fuffícít, Huíc fimile eft fuffimentum Ni d iMyrepfi,numero tertíum,quod ad fyncopem & imbecillitatem cordis infcribitur: &Calipta more à tx compofitio hodíety ín ufu:item gallíz mufcate apud Mefuen ínter trochifcos:ubi & g iil | phanginz,& febelliz,&& magna fiue regali, mofchum admifcet, Nonnulli zalíam l. fimplici fcribunt, alij algaliam(uide plura ín fele zibethi de algalia.)Harum compofitíones aliquot Serapio etíamprz (cribít,& Auicenna.Cyphí(uox eft Hebraicz originis ab urendo , íd eft fuffiendo uel adolendo di cia)compofítíonem , ueteres fine mofcho pararunt, recentiores (ut INicol, IVyrepfus) addi erunt: hínc uoce corrupta Cyprías auículas alíquí dixerunt, uulgarem ad fuffimenta compofitionem quf aliquipharmacopola auícularum forma, alíj aliter effingunt, €] Aquisodoriferis , quacín ch - flarum fornacibus,autbalneo Vlarízeut uocant,pararí folent;ut & aqua rofaceze fimplící proe ribus nonnihil mofchí & camphorz quídam adfjcíunr,&e, Huiufmodi fane aliquot egregioslique r 'resdefcribit Andreas Furneríus librí Gallice zedíti de humanae naturz decoratíone, parte fec ] qua eft de ornatu mulicbríubíi & fmegmatis fiue faponís mofchati compofítíonem docet, & e s quor . Jn : | | Demofchicapreolo. E.G. [.ib. F. 789 quorundam mofchatorum, Aétíus 16.116.& deinceps unguenta quxdam fiue olea mofchata,íd eft ofchum odoramentum recípíentía defcribit, Bodem capite i16, orbiculos rotundos odoratos quií & alía quadam odorata & mofchum accípíunt,parare docet:ac eofdem acu. perforatos traíecto fu» mículo collo neci fcríbít, Oleum mofchatum Nic, Vlyrepfus wseop wap uocat. Oleum mufcelís qmum,quod & alijs quibufdam odoratís & mofcho míxtís conficítur,ín ueterí edítione INícolaires perío, ín translatione quam Níc. Alexandrini nomíne Nicolaus Regíenfís edídít, € IMlofchus, 2,& fimilia, non debent decoquí cum alijs medícamentís ; fed cum exígua parte decoctí mía "ceri, & fic reliquis affundi, Aliquí mofchum ín ana xylína penunt ín aliquo uafe , & colóínfufam «coctfonem paulatím fíc per lanam trafmittunt, Monachí ín Mefuen, Sed neg conterí debet mos fchus,uerum ínlíquore rofaceo alióue díflolutus czterís medícamentís miífceri,uel alí quadam ar ficiofaratione,lídem, — € Seruarí poteft mofchus ín uaíe uítreo, derifo , ac diligenter oblíto cera: potius ín uafe plumbeo(quod & Alexan.Benedíctus fcribít)ut frigida &humída huíus metal: qualítate melius feruetur,CQuod fi ín alio uafe fuerít,apponátur duo uel tría plumbi frufta,ut mea Is conferuetur, Cauendum eftautem ne quíd aromatícum addatur,fic ením fuum odorem ámítte Quem (i amiferít,ín olla(uafe uítreo aperto,Syluíus)ore aperto fufpendatur ín cloaca, & récus tabít eum,Platearíus, Odoris amífTi uim ín foetoríbus & latriníslacunís & flercoríbus, Albers WUs,)recuperat:contra foetorem eluctatur,& fic quafi luctando reuiuifcitI(idor, "" — qpPilx mofchí odore, quatum fupra mentionem fecí,qua temporepeftílenti precípue parantur; "quo pacto componi debeant,pleríq; medící recentiores, quorum de pefte fcrípta extant;przícríbes folent, Eft &€ compofítío una apud Alexandrum Benedictum pre confírmandiís fjs quí animi de líquíum patíuntur,fi bene memíní, Wa — € Iecorehoedíno arefacto mofchus adulteratur, Alex. Benedictus:R adice dicta makir & herba P m ; " " Y " » 5 * xg » - falíich tríta,Elluchafem, Facíllíme adulteratur:unde fxpe ftercus muríum, & alía diuerfa pro mi -— Ico uenduntur.Folliculís quídemintegrís non flatím adhibenda fides; quoníam non defunt ímpoa liores,quí eos eftíngunt fímillimos, & uarijs rebus impletos , uero mufco ínterponunt, donec eíus edorem recípíantzatgy fic mulierculís & utrís etiam ímperítís uendunt, Monachi ín Mefuen, Adul geratur etíam cuiufdam auis fimo,Alex,Benedíctus. Adulteratur mofchus & pracípue niger, & iíger ad fubrufum colorem accedens;admíxto pauco fanguine hírcíno modiíce affo, uel pane tfo: fta ut tres uel quatuor partes ex iftis contrítís ad unam mofchí admííceantur : & uix dígno(cítur, oed panis affus, nimíum fríabilem reddit mofchum, Sanguis uero hírcinus cum frangitur licídus «efi, X clarus interíus, Quandog uenditur cum ipfis pellículis , & adulteratur fimiliter , utíam dia tum eft.Incílis ením pellículís Saracení uerum mofchum auferunt,& ínfarctasladulterato rurfus fta conglutínant,ut non deprehendatur.Sed moíchus adulteratus cum pelle,duplus eft pondere (i 1j nceroconferas,Platearíus, IMofchus fíctítius à quibufdam hoc modo fít; INucís mofchatz, mas ds, cínnamomí,caryophyllorum, fpica nardi, (íngulorum pugiíllus unus : tríta omnía diligentiffis "me X cribro excreta,cum fanguíne columbz recenti fübiguntur, & ad Solem ficcantur : mox tríta "aqua rofacea mofchata irrígantur,feptíes:íta ut femper írrígata denuo ficces ac teras, l'andem tera lam uel quartam partem uerí mofchí contríti admi(cent , & rurfus aquam rofaceam mofchatam YMoergunt,& ín alíquot partes diuifam maffam (fi recte lego) pílis mínutis albís capreoli uel hoedí fub cauda ínuoluunt , & ín uafe uítreo reponunt, Authoris nomen excidít ; uídeor autem mihí ín anuícripto cuíuldam empírici libello reperiffe, & (equentem quoq; compofitíonem , quz huíufa nodi eft-.Benzuínum,cera candída nouí examinis, caries fraxíni arborís,&& mofchus mifcentur: e(t utem ambra factítía,mofchum uel zibettum redolens.Alíter,Styracem, ladanum & fcobem líoné loés miícent:debet autem ad utrang; compofitionem mofchus uel zibettum addi, atg; omnía cum iqua rofacea commifcerí:fed facile fraus deprehenditur : nam natíua non íta celeríter ut factítía à- quis mollefcít , & ab eadem odore colore differt. Caetera figna mofchum diígnofcendí (yncerum elicenditp pracflantíorem, fequentícapitereferam, | Audíoà quibufdam auverí mofchum admi- xto femíne herbz,quam noftri aquilegiam,Gallí angelícam uocant:quod etiam fe deprehendiíTe a« miícus quídam míhíretulít,cum mofcho ín aqua(rofacea) refoluto, uerum fupernatare anímaduer teret, & quod ex femínibus acceflerat fubfídere, Sed impoftor illerem forte non íntellexit. Síquis dem herba quam Gallí angelicam uocant,undíquac ínodora eft, Germanis uecó díctaangelíca(eru dití quidam lafer Giallícum ínterpretantur)radice przfertim, mofchi odorem prafentare fepenue mero míhí uia eft, tumalíás, t pauca eíus quantítate medicamentíscopofitis adíecta, «| Mofchus edore ín humido crafTo perennante,uíiuacíflimus eft, Syluius, Vncía fenis aureís emítur , Alexana der Benedictus. ] . G; ! - Mofchusin Perfas primum,inde ín Ámanum ínuehítur,& in Aegyptum exinde : cum follicu- lis fuis etiamnum V enetís ía calícibus uenundatur, quí etíam ín pretío funt, Alex, Benedictus. dícus eft melior Afrotfubflauus etíam nígrícantí praefertur: quanquam ex Catay praeftantífTimus Yodíe habetur,ídemq niger, Syluíus, Víde fupra in A, Mofchus(inquít Platearíus)omníno níger on probatur:praefertur ill fubníger.Alíus eft (ubruffus ; omníno accedens ad colorem fpica nar« di,quí maximelaudatur, Huíu(cemodi quidam haberí aiuntex capreís qua fpícam nardí depafcun tur, Qrrare eligendus eft fubruffus,qui quidem uix adulterari poteft: & faporís amari, qui T à flatim odore fuo cerebrum feríat:quí negp flatím foluítur,nec admodum refiftit: & qui non omni». clarus (fplendídus ) fit intrínfecus.grana latíufcula,& per totum zqualía, xyloceratij inflar optím iudícantur, ^ Quodadregíonem mofchum praferunt Antebium;uel Afcíltion,(Bellunenfisles : Scíníum,à Sceni regione fortaffís ) deinde lurgíum, poftremo Indum marínum,Auícenna, E^ lículi continentes mofchum Cubit funt fubtilí ex uefícula & mofcho, Gergeri folliculi funthisees trarij:químofchus mínus fubtilis,mínusG aromatícus eft.Sed mofchus Charam medio ínter x ctos loco eft:quo cumfcobs argentí & plumbímifcetur,ut augeatur pondus. IViofchus Salmindig, teríor eft,quia folliculofuo exemptus ín uafe uítreo feruatur; Billuchafem ín'Facuínís, —Sumee 790 De Quadrupedibus ;] ex Sinis ( alíás Dínís, &à Zivey, ex Senitarum agro, R uellíus,hanc regionem Sení uocat Serapío)h betur,SymeonSethí, Quodad colorem € odorem, pomalís(pomi odore forfan)cítrínus laudat Auicenna, ^ Cítrínum Auicenna przfert,qualem nos nunquam uídímus.nam nofter ferrum eft, Brafauoclus & Syluíus, — Mufcusferrugíneus fere eft nofter,non,quem Auícenna probar, ci nus, Alexandrinum uocans,eft odore ín opum Cyrenaícum ínclínante,fed ualentíore, praterüm, - mam aliam ín eo fragrantíam.glebulís exíguís conftat,Syluius, ^ Syncerus niger eft, conglobuur melior.folitudínís odorem habet, autanguíum quorundam ftato tempore, aut cuíufdam auis linm quo adulteratur.ex quo plus efi;acríus nares ferít, Alex Benedictus.lego,& quo propíus efti (id eft mínus grato odore)nares ferít, nam de zibetho quogp fic fcribít, Ex proxímo nares acria tí, & ex quo plus eft, (lego, € quo propíus eft.)mufco tamen charíus comparatur:quoniamodorm qui gerit ipfe non fentít, Sed hoc ídem de mufco quog fcrípferat, odorem eíus ab eo quígeritnoa fentirí, ^ Venatores ín regionibus Beteth ( Tebeth ) & Senípleruncp capreís quas uel fagittisinte remerínt,uel alíter ceperínt,follículum adbuc ímmaturum abfcindunt:quí mofchus precoxteml infuauí odore difplícet, Verum tantífper líbero aére fufpendunt:dum abacto prorfus fcetoretmii ruerít, ís hac concoctíone perfecta míram fibi conciliat fuauítatem . Simile quíppíam ín atborm fructibus fierí confueuitquíi praecoces decerptí,tandem exuta acerbitate, & dulces & fuaueolaia euadunt. Sed praferrí debet mofchus ílle,quí in follículo fuo maturefciít, antequam refcíndaturd animalí,Serapío, Follículus mofchí antequam maturuerít; graue olet, Venetijs odoraríuolufal harentem'adhucanímalí:ís omníno grauem odorem habebat, quía nondum ad maturitatem petit nerat. Quod fíaccidat ab anímalí auferri antequam abfceffus cococius fit,concoquítur quic ineptíus olet, Brafauolus, ^ Perfectus mofchusnon multus ad nos adfertur, fed follículifolum ab anímali abreptí,ex regionibus oríentem & occídentem uerfus ad nos comportantur, perfedio eft ex oriente allatus;ijs przecípue locís ubi nardus & odoratz herbz nafcuntut, Brafauolus, AM mofíchuslegitímus & non adulteratus fít,quídamhoc modo probant: Ponderatum ín peluímalt malluuíum madens humensg deponunt,tum poft aliquantulum íterum ponderant; fi fupera jtm non adulteratum putant:(i uero non, füppofititíum illegitimum6 iudícant, Symeon Sethí Gyr ínterprete, Grace fíclegítur, Év ualvyoao ufu Air ueri 7o smÜptiron riliceny vier ,erree vritauy saluda ei A78 suut orseoEd (lego vzrseutd ) àvollfzoy cer iySvaousel dt uni, vevoldUusiap, R.uellíus uertít,In pe humore perfufam poft examínatum trutina pondus fmmiíttunt, poftea iterum aqua lance po rant, Quod fi protínus ad flateram reductum fuperferatur,fynceri experímentum putant; fint cedat & pondere degrauetur, fpuríj índícíumexiftimant. Hancopínionem Syluíus quog fequittt. Egoquod uerba attínet, Gyraldo accefferíng.veseydv ením uerbum fíenificare uídetur,ponderel perare: ut&ydy ponderare uel appendere fft,quemadmodum axdv.C) uod ad rem ipfam, utet eri l tranftulerít experimentum díuitibusrelinquo, ^ IVlercatores quídam emptutí mofchum, natibl- obturatís & refpíratione cohíbíta ad medíum íactum lapídís currunt, & índe attrahentes aerem ore,(í mofchí odorem fentíant,eemunt probantQPlatearíus, ^ De mofcho adulterato pluríbuseg! | in E. TM «| Mufcus eft calidus & ficcus,fed ficcíor quàm calídíor fecundum quofdam, & fubtilís, Auictt naXalj, Cal & ficínfecundo gradu, Mefarugíe, Cal.& fic ínfíne fecundi gradus uM | à NT. ! Demofchicapreolo. G.H. Lib. I... 7oi 'Galidus in fecundo,fíccus ín tertío, Alchafahamen, Cal.et fic,ín tertío , & tenuí& partíam,Symeon - Bethí , Conflantínus, Mefeha, Calefacít mofchus,idá infigniter,& íntró fumptus,& fi applicetur | quog,nec non manifefie exíccat, Brafauol, Síccarequídem eum,etíam ex uebetentía odorís col. "ligitur:odor ením in ficco fundatur, Ariftotele tefte: fed nos multas partes humídas ab eo non remo —gemus:& humiditas efus ualde crafía eft,Idem. Conuenítfenibus per hyemem, Conflantín, Dit foluit & confumit, utpote cal. & fic, Platearíus, Exígua eius pertío magna eft efficacíz:quamobré p: rcc admodum medicamentis adijcítur,nec conterítur,fed difToluitur ín aqua rofatum , &c, (ut irt E.díxí,)|Monachiin Mefuen.. Dofín eíus aliquí quatuor aut quínque ad fummum grana facíunt, Theríaca eft uenenorum,& propríe napellí, Auícen, Príncipalís ei dígnatío íntér aromata, Conflari Jtím Aromatíco quide odore (uo uíres & fpírítuscorporís omnes corroborat;íddy mométo,propter "partíü eíus tenuitate, qua tametfi íllico penetret, durat tamen díutíus,nec tam cíco diffoluitur quàm alj odores. Confirmatímbecilles partículas,Symeon Sethi & alij. Spirítus ínftaurat;obíd cempa fitionibus multís analeptícís mífcetur,Syl, A étius r2, 46. medicamento purganti ex hermodactylís mofchum addit, reftaurandí níimírum caufa partículas uí pharmacorum debilitatas. V tiís eft illís jui lipothymiam,hoc eft anímí delíquium patíuntur, quí&p uires refolutas babenr,Symeóo. Contra ramuis fyncopen remedio eft, Auerrois, Contra fyncopen & totíus corporís(contra fyncopen & rdis,Hidor.)debilítatem, (iue uitio capítis,fíue hepatís,& contra flomachi dolorem,ex (rígiditate, ofchus fímplíciter cum uíno detur,uel diamargariton , uel plírífarcotícon , ad fuummum pondere uíncsgranorum,Platearíus X Ifídor, Cor & omnía uífcera roborat,cataplafmatis ínflar ímpofís us:membris omnibus, ipfis quocp offibus uíres auget,ut recentiores quídam falíó ex Díofcoríde ci^ int , qui nullam unquam mofchi mentíonem facit, Addunt ex eodem, Inunctum capítís erauedine ellere,uertigínem ex abundantí humore natam emendare, fomnum ínuítare , uenerem ftimulare, Jor & reliqua uifcera roborat potus;aut adhibítus forís, Aben IMefuai. Cordis robur & letítíam pro "mouet, infigni ad hoc ipfum facultate, Auícen. & Auerroís, Facir & ad cardíacos:ipfum ením cor "eonfirmat & roborat, fed pallore corpus ínficit,Symeo. ' "Tremorem cordísíanat, Auicen, q[Cere- btum temperatum róborat, A utcen,- Caput frígidum iuuat,calídü ladít,Symeóo. Calídís natura do "forem capitis (latim excítatzad affectus uero frigidos ín capíte omnes perdp utilís eft,Rafis, Quibuf dam maleolet: alijs caput frigidum iuuat,calídum ferít,& ín eo epilepííam excítat, Syl. Quíbufdam fta íneratus eft mofchi odor, ut índe capitis dolore incurrant,aut etíáà morbum attonírit : & mulieres ES uteri prefocaríonem,Drafauol. Et rurfus, Suauitate ílla odorís multorá capita aggratatur, . "B replentur, Calfacít cerebrum & defíccat, quü fiunt flernutationes cum eo , ídemdq corroborat, "Atabarí & Mefarugie. Sternutationes de mofcho paralyfin íuuant, Conftantín, — V cilís eft fodae (id efi capitís dolori)ueterí, qua nimía humíditas comiratur, Mefarugíe, Caputpurgíum ex mofcho c& Xtoco & pauca camphora,remedium eft fodze frigidae : mofchus etía per fe, propter uím refoluendi €olirmandid, Auícen. Corporís ftupefactioní & (urditatí medetur, Melancholi&(ex folícitudíne, '"Auicen.)abigit,Auertoís. "ímorem melancholícü pellít, GC animofos facit, Conftantín, | Mifcetur 'ollyrijs & aridis medicamentis ocularíbus:abftergít ením albugine fubtilem,& noxíumhumorem deíiccat,& roboratoculos, A uícen.Hachim eben Hunaím,Conítantín, Aduerfuspauíeam mede: tur, & appetít& reflítuít,Rafis. Craflos inteftinor& flatus refoluít, Auerroís, Contra fuffocationé 3 uterofubuenít, Auerrois, Contra cerebri(erratum uidetur) & matrícís pracipitationem , narí« "bus applícetut:contra fuffocationem autem matrícis,(uftíatur, Platearíus, Quibufdam mulieribus uteri praefocatíonem affert, alíjs in peffo contra hanc míre prodeft,Syl, Odore eíusuterus míre tras hítur:propterea eíus ufus in peffarás maxímus eft;przfertím in uterífirágulatu)Brafauol, Vtmen feseducantur , & conceptus caufa frígída impeditus promoueatur , mofchus cum tryphera magna fupponitur. Peílus etía factus ex flyrace calamita,ambra, X mofcho non parum iuuat, Idem pracítas bit fuppofita lana xylína;oleo mufcelíno madens,in quo refolutus fuerít mofchus,Platearíus. Eft in (mofcho humiditas quadam,quaz coitit excitat, quod fi cum oleocicíno refolutus uírgz íllinatur,coía tum promouet, Medici Perfídís, Sícillitus coli, mirifice mulieres ín Venere prorítat,Drafauol, Mo thus coítum auget, Auerroís, Hancob caufam alíquí ín medícamentum díafatyrío mofchti adij« ciunt, 4| Sí parum mufcí mandatur , foetorem orís palliat, Platear. Placet ex eo in tragematís orís "tommendatio, Al.Bénedict, Mufcardínas uocant hodie pharmacopolz facchar aqua rofacea moa lata irrígatum, & ín minutorum femínum formam críípa fuperficie redactum:uídetur autem prae ipue ad orís & halítus commendationem parari. In cibo facit (forte,pellit)orís foetorem, Auícena . Contra uírusaxillarum , hírcum uocant; lllinantur mufco axíllz, & diligenter frícentur, bene pallíat;Platearíus, )p* H s — Mofchus aromatícus nomen inuenit zd 4» i etes yw, quód é medio (umbilico feilicet anima - libfundatur:uel à uerbo v2,quod eft quxro,quod ab omnibus requiratur : del ab» , hoc eft , oleo, fit e(chos, & w.lítera abundante mofchos:uelà príuatíone faetorís Pl sébsow * etviudYat, (qp ením et ébene & male olere fignificat, (ut v-lítera príuationís loco forte przfíxa fínEtymolog. Molcht memi nit € Phocíó grammaticus recentíor,Herm.Ego ín íofo Etymologico(cuius authore n6 Phocionem fed Micholum quendam effe alicubí leg) mofchí odoramentí mentionem reperio , nec apud alíuma 7392. De Quadrupedibus quenquam grammatícorum, Mofchi aliqui díctit putant, quía Grecí animal hoc ex quo mofcí collígitur,uttulorum coloré babere íudícarüt,quos uoc appellant, Alf inquíunt íta appellari ! Graci prímos flolones mofchos uocant:mofchus autem odoratus,efl tanquá ín eo animantefiot feduerífimilius eft ab Arabíca uoce mífch Grzcos deflexiffe,Bra(auolus, cui & ipfe facile accedo. «| Et celebrís fuauí cft unguíne mufcus Arabs, Alcíat. «Sunt ex plantís quz mofchü oleng D gelica noftra ín E. faperíus díxí:de dorcadíade uero uel mufcío,íte mufcilío uel dorcideherbis, mofchata,ín hífloría Capree, Alfengemífch,eft ocymü caryophyllatum;uel mufcatii, ut aliat tant:nam mí(ch Arabíce mofchus eft, Monachi ín Mefuen. Solanum,tum cómune,tum u quog;,ní fallor,(xpe míhi folijs fuís mofchum prorfus redolere uífa funt, Eft & hetbula qu ta,nec ullí adhuc defcrípta,quam círca Bafilea & Laufannam reperí,locís opacís & pinecibil n ultra fefquípalmi affurgit,apij fere folijs, tenera,flofculí paruí & pallídi quaternís finguli foliolis. recte memíní,fiummos coliculos cororiant,míra proefus & peculíarí ratíone; funt ením quate i circuitu laterü,ín uertíce unus,omnes contíguí;radíx fubefl; parua; alba, denticulata, fimilis illi quz ín Heffia fanículam albam uocant:fed hanc quocp nonnullis fic appellari audio. ——— ípfiffímum mofchum olet;breui quidem & fugitíuo fed fuauíffimo odore,In fummis etía circaged num Heluetícís alpibu s,herbulà quadam breuiíffimam rofeís uel purpureis floribus ínuení, moídhi ucl ftactes potíus aut ftyracís calamitze odore:ut & fatyrij genus digitatum,florü capitulo colorism briadufti & nígrícantisequamobrem íncolz bzenbli uocitant,hoc eft aduftam)quo nihil unguáfin, uius míhí odoratus uideor, & ea quídem gratía quz caput míníme repleret. I&ofa Damafcenafey mufcatella uulgo dícta inter fylueftres annumeratí potefi;quam Auícéna Canone 2.C2. 314. Neftin uel nefrín,uel neferín nomínat,ut Bellunenfís ínterpretacur,cuíus haec funt uerba;INefrín eftrofao, dorís acutí,que uulgo in Hiífpanía & Barbaría rofa mufcata dícítur.Damafcírofa nefrín uelnefüin, & eft (pecies rofze fylueftrís, Símon Ianuenfis etía, & Pandeciaríus,neferín uel nefrím, autorítatedl hauí dícunt effe rofam fylueftre € albam,quaz ín frutíce fpínofo utíatíua nafcatur . Serapionetin uocat, ab aliquibus rofam fyluefiré etrofam Seni nomínari fcribít, Vionachí ín Mef, Alibi etünd rin rofam parua, fylueftre;albam ínterpretantur;cuí Auícéna & Serapio eandem facultateattribuit qua predítum eft zambacum uel iefemínum,fed ínfírmius:ut ín penuría oleí zambaciní,oleodene frin,ideft rofis Damafcenis utilíceat, INerfín,ínquít Auícen.calídus & fíccus eft ordínetertiom nis (pecíes(pars)eius utm habet abftergendíi & attenuandí;fed flos precipue. INeruís frigidisproddl. Vermes aurium occídít;& tínnítum earum tollít, Dentíum dolore mítígat Syluefirís ín hocomttas fronti ín capitís dolore íllínitur. Prodeft gutturis & tonfillarum abíceflibus, Drachrmze quatuerinti potz,de fylueftrí praecipue, uomitum & fingulti fiftunt, Hzc Auicen.de nefrín Sed cumpl calida & ficca ín tertío,& eadem fere que zambacum effícíat,rofis eam adnumerare non po neg ením ulla nobís rofarum fpecíes fiue fatiua fiue fylueftrís cognita eft,quze tertío gradual & illa praeftet quz plantá nerfin praeftare ex Auícenna nuncrecítauí, Cuamobre aliam effeopotta rofam Damafcenam fiue mufcatá uulgo ín Italía díctam:cuíus Matthazolus etíá meminit period riferam efTe (críbens,colore albo, & uentrí mouendo caterís effícacíorem, Ego loco ner(inf uulgó díctum,autleucoía potíus quàm ullum rofarum genus ufurpare malím, INefrím,idellzim bacum fylueftre,calídum eft et fíccáz;& calidí temperamentí caput ldít, (& uel fanguíne e naribu: aliqu&do odore fuo elícit)'afís, Ide apud Serapione, Vidí;inquít,ín Corafceni qui dabantlolort ip eius duas aut tres ad fummum drachmas,unde uenter admodum mouebatur. INerfín eft ficutm cí(fus, Auícenna & Aben Mefuai:ego narcifTum hic falfo legi uídeo,fiue authorum,fíue interpti autlibraríorum hzc culpa fít:inam neg; forma, cum (ít frutex rofa fimilís, aut falté magnitudi neg; uíres cum narcíffo cóueníunt. Fíerí quide poteft ut ea ugx corrupta fit pro íefemíno;Qu rurfus in Narciffo etit apud Serapione (cribítur,narciffum ei efficere qua iefeminum.Sedleg eft neríín no narces(fíc enim narcíffum uocantea praflare quz íefemínum , ut Auícennaó tugíe docent.Serapío quíde uel cítatus ab eo author, uocum affinitate facile falli potuit, Effatttza bacum fiue ícfeminum frutex floribus odoratís,que Galli & Itali etíánum íefeminum appellantéé di quídá fa(minum, & ungentum eíufde nomínis Díofcorídí defcríptum ex floribus eius conllttas bítrantur.Ego eunde frutice V ergilij cafíam efTe puto, apibus gratam,ut pluríbus ín A pumhillot? TET JG docebo.Quod fi nefrim iefeminum fylueftre eft, ut R afis fcribít,non recte A uicenna huius planttg nus fyluefire príuatím nomínaret,, fatíuum etía genus eius alterum effe íntelligendum relínque cum de fambaco,íd eft íafmin(fíc enim Bellunenfis hzec uocabula fcribit) feorfim agat, Scríbit auttm fambacum calídum & ficcum effe ordíne tertio, & oleum eíus prodeffe neruís frígídís,in fenibuspr fertím, fed odore fuo caput ledere, quod Díofcorídes etia de íalmíno tradidit unguento,Sed fiue lan bacum fylueftre hzc planta eft,fíue fimilis eí,fat fuerít intelligere eande utriufcg facultate effe. Ji bací tamen effícacíore pauló:& nullum pro eo rofatum genus fubftítuendum, R ofa quíde nem (iocant ením nerfín aliquírofam agrefte,& rofam Seni, ut apud Serapione legímus) nO fatis m probandam proprie díctz rofz hanc fpecíe effezut necp uiolee proprie dicte genera funt,queuo". tur leucoia Díofcorídis,& leucoíon Theo pg Oleum de nerfin utile eft aduerfus pleurefin ex 2 tra bile,& uterí dolores, Aben Mefuaí, [| Ví ue ínum quod uulgó mufcatum uocant (noftri mutat? Jüraj)praéipuiodorís íucundíffimit faporis eftimírumt quomodo mufcus etíamn tn pyra pod gp DeMulo. A. Lib.I. 795 minima tranfletít,fuperba(ut diciocognomínata:parta hzc & ocyffima, fed ztate noflra & ín ma pra etíam ferotína ídem odor tranfiuít, Vttam albam ac nigram quoq) iam occupauít : ínalios frue ius non tranfíuit ís odor:ín pruna ac fícus à nobís fruftra tentatum eft , Alexander Beneditus lib, | 'Je.Cap. ro. operis fuí practící,ur uocant, | — «| Reddunt ínterdum & feles fylueftrres(martes potius, & mures, mofchí odorerecrementum. ut e ín dirutis JR zdífícis uidimus : fed (d acceptum ferendum eft odoratis frutícum/cibis, bus aluntur, Iuel,ego hzc animalia frutices míníme depafci puto. Sed de marte , & mure mos thardíno,ut quídam appellant,fuoloco dicetur, Mofchíz dí&tilepores quídam funt, quorum ín reftierjs (pirítum tanta ui fentire canes memorant,ut furere plané credantur, ut dixi ín Lepore B, " [Mofchus ín Calechut affertur ex regiorie Pego dicia , áqua diftat quingentís millibus paffuum, Ludouccus Romanus, | J DE MYLO. u SN E n SSNNNSSSNS NN SSSN SNNSRSNUNS fx SUN : SS NN SON NSW 9). p) - ux— u— —— : Ex x -————— —À ^, "T RC - SS NN X SN NN » ^ t1 SNR DOSES PN WT NS 3 (— , QUU ÁN AU ISTE : NSNWS e N z — resdatzfíüntlongíores, Xenophon, ^ Mulo dentes mutantur, Arifloteles, Afinus Gcmul E] i Su vL Siumentumeft,quodHebraica lingua *^h pered nomínat:uride fceminin B pirdaljRegums: —DauidKímhifcribítex fententía R, Haí,pered animalà fepara Fo q8 dj lic dicí,quod non paríat. Pfalmo 33. pro Hebraíca uoce pered, Chaldzus haber. Es1:5w5 cudana, Arabs exyz, beal,at Genefeos 56, pro iemím Hebraíca uoce; (mulos plerígg pretatur, )Arabíce legimus mS, kegal.Septuaginta hemíonos, Abhacuoce nomípatus uid, teft burdo uel burdus Latíne : Porphyrío equum mannum fiue mannulum ínterpretatur.Alb Magnus uidetur mulí genus intelligere ex equo natum & afina, hínnum uel hínnulum uetere cant;utínhínní hiftoría ftatim poft afínum díxí ; & nonnulla dícam mox ín 8, — ean íemím nefeos 56, Saadias & Salomon interpretantur peradím, íd eft mulos, fimiliter Steuchus & $ Híeronymus aquas calidas,alíj onagros, &c, V ide fupra in Afino n, h, Doctíffimi quidem mulos efTe confentíunt,ut & D, Kimhí ín líbroradícum, — xo2^ rekefch,alij equos praftant dum annofos,aut uelocíífimos; alij mulos effe putant;uídeín Equo A, Achaftraním Eftherg uíd Kímhi & alij mulos interpretantur. R.. Salomon camelos ueloces, Híeronymus ueredario ptuagínta omíttunt, Sed díuerfa apud Hebrzos mulí nomína effe mínus mírum; cum prater mune genus muli aliud quoddam peculíare ín Syria habeatur, ut dícamín s, — Apud Mun 704 .— DeQuadrupedibus. ín Lexíco trilingui pro mula feribítur pírdah,& perutijah, vo» e. — Giraecí mulum Apvoy digne & alío nomíne aftraben,quz uox nonnihil ad achaftran Hebraícam uel Arabícam accedit, míonos quidem femiafinum fonat,quod mulus altero tantum parente afinus fít,altero equusjis ríbus tamen afiní quám equí naturam fequí uidetur, — Italis,mulo, — Hifpanás,fimiliter: femina mula,utLatínís, Gallísmulet,foemínamule, ^Anglíá Gallis mutuantur amule, — Gema mulibier uel mulefel, — lllyrijs mezeck, ] B, SuntinSyría,quos mulos appellant,genus díuerftrm ab eo, quod coítu 'equa & afíniprage tur,fed fimile facíe. quomodo afiní fylueftres,fimilitudíne quadam nomen urbanorum acc UT quidem ut afiní ílliferi, (ic muli praftant celerítate.Procreanteiu(modí mule fuo ín genere.cuu argumento íllzfünt,quz tempore Pharnace patrís Pharnabazi ín terram Phrygiam uenerin " | Y adhuc extant,tres tamen ex nouem,quot numero olím fuiffe aíunt,feruantur hoc temporej teles, Etalibi,In terra Syríafuper Phoenícem mula & coéunt,& pariunt omnes ; fed idge uerfum eft,quanquamfimíle, — Theophraftusuulgó parere ín Cappadocía tradít (quodíndi telis quoq; Mirabilibus legitur)fed effeid anímalibifuigeneris,Plinius, — InIndíaequarur norumgreges funt,& afinos equa facillime admíttunt,& rubros mulos paríunt,ad current fiantíffíimos,Aelíanus, ^ ApudIndos Pfyllos(nam funt etíam alterí Afrící ) aríetíbus no equi gignunturtafiní quocp,mulí,& boues míními, Aelianus, — [In terraScythícaneg: que mulusgignítur,ac ne ullus quidem uifitur propter frígora, Herodotus libr, 4.Et paulo cum ídem fcripfiffet,fubdit :C)uo magis miror cur ín omní Eleo agro muli nequeant gign que focus fit frígidus,nec ulla alía caufa appareat, Aiunt Elíenfes ípfi ex imprecatíone q| fibi contigi(Te, ídem ex Herodoto Euftathíus repetít:?)cumQ tempus aduentat conceptuse fe ín loca fínítíma illas educere: Ibi poftquam adriferínt afinos dum equa concepetint, easreducere, PlurauidefupraínEquo c. — 4| Mulus natura fuaafinum magís quàm fert,burdo autem contra,quamobrem mulus afini uocem reddítburdo equi, uterg, ex diffi tura femíne generatur,ídeotp fterílís eft, Albertus, Vídetur autem ínnuereburdoneme equo gígní, (ueteres hínnum uel hínnulum uocabant:)ut mulus ex equa & afíno, quanqtt nus,Burdo (ínquit)uel hínnufus,Italís mulo baftardo(íd eft mulus fpuríus) dícítur,ex equa naícens, —Burdonemé genere mulorum elfe Sextus Empírícus etam manifefte innuit, capíteex mulo paríter & burdone remedía numerans;ubi & Humelbergius burdonemhí dem facít ín fuís enarrationíbus, Adde quod remedía quada ex burdone fcripta à Sexto, alij lo fimilíter fcribunt, ^ Gínniapud Ariftotelem demínuta forma equidícuntur ; quos & gy ab Strabone nuncupari putant nonnullí,quanqua & mulorü genus fic in Líguría uocet, Cil fimon,afinus,mulus,aut equus breuís,Nonius, IMulushabet qua dá afiní propria, aurícula uocem,crucem ín humerís,pedes exíguos, & corpus macilentum; relíqua uero ut habetegi berdenatrerum, — 4| Mülínigricantcolore;cardínales in ltalía cínericei feré colorís utaue parant,eofdemépmagnos & caudatos, — Afinis &€ mulís procomij loco ad oculos defender tes habent trígínta fex, ox zus zr&e Quas, id eft itemtp agnatos uel annexos,ut R uellíus uertit, i tuscap.gy. — Ceruíx mulorum & afinorum non eft erecia ut equorum, etíamfi longa fít, Vat ínÉemvyw:e, — Inequorum & mulorum quorundam corde ínuentum eft os, Hierocles, & omnía folípeda felle carent, & uentrem habent fimplícem, Ariftoteles & Plinius, De uuluis: larum,uíde in c.ín caufa flerílítatis earum, C. Equímulí,& afinifruge herba uefcuntur, fed maximé potu pinguefcunt, Ariftoteles, 5 dam pracípíunt equum admiffaríum eodem rítu quo mulos fagínandum effe, Columella, id ó iuv NATA ju "0j " He h [| Ji ar à à, DeMulo. C. Lib l 79s juod equi dum bibunt caput aqua ad oculos ufq; immergát,müli üeró & afiní extrema tantiim lae ,Híer.Garímbertus quarít queflione 45. ododaphnz flores & folia, mulis,afínis, & quadrupe mplurimis uenena funt,Díofcorídes, | «p Muli & afiníuolutatíoni indulgent,üt íta (cílícet àlafa itudínerecreentur, «| Víget& equus & mulus (Aríítotele tefle ) àdéntium ortu: cum prodíéa rínt omnes, non facile tatem dígnoueris : quatenus tamen dígnofcí poffit ín mentione equorumi explicatur. Mulz maíores & uiuacíores funt quàm mares mulí, Arí(lot, Etalíbi,Serius fcemína fe neícít quàm mas.INonnulli foeminam profluuio urínz purgati aiunt;marem olfactu ürínz príus fea meícere, Errurfus, Vitamulís ad annos multos,íam quídam uel oGogefitnum anrium potuít ages 're;cum templum adíficaretur Athenís,de quo pluraine, 4| Mulusafini , burdo equi uocem reda dit, Albertus, | ^ - €j Obferuatum,e duobus díuerfis generibus;tertij generis fierí,& neutrí parentum effe fimilia: eatp ipfa qua íta nata funt,non gignere;,ín omni animalium genere, idcirco mulas non parere, Pliri; €Mulas Democrítus non parere aít:nec ením fimiles alijs uuluas animalibus haberezítemá ex díuera fisanimalibus procreatas minimé concipere quire, A elíanus interprete Gillioifed non redté fortaffís Ex Aríftotele haec tranfcripta funt, cuius mox uerbarecítabo. Author obfcuruslibri denat.rerum;. "mulorum genus fteríle effe aít,quoníà ex díuerfze naturze feminibus oríatur: frigidum éním effe afia mnifemen,equícalídum. Aríftoteleslibro 2.de gener, aním.cap.ultímo,mulos tantur ínter ea,quaé *ex díuerfx fpeciei parentibus gígnantur anímalía(ut funt lupi, uulpes, canes i pérdícés & gallinze; c,de quibus penultímo capíte díxerat; Coéunt anímalía etíam quorum genus díuerfum quídem; natura non multum díítat,fi modo par magnitudo fit, & tempora zquent grauiditatís, &c,) ftes iles effe fcribit, Cuiusreícaufa, ínquít, non beneab Empedocle € Democríto redditur, Obfcuré Er pedocles,planíus Democtítus fcribit;fed neuter bene, Afferuntením (eandem) demónflratione gque de omnibus,qua prater fuam cognationem coéant, Democritus meatus mulorüm corruptos inurerís dicít, quoniam non ex cognatis príncipium eorum confiftit.Sed id cum alijs etíam animas bus accídat,tamen nihilomínus poffunt generare;,ut paulo ante dictum eft, Empedocles (eiufdemi aliam opinionem inferíus ex Plutarcho adferam) miftluram feminum caufatur , qua denfa ex mollí 'utracp genítura confiflacaua enim & denfa coaptarí uícifTim, fieríts ex js, durum ex mollibus, ut fi ts (lanno mífceatur. Sed hzc & inepte & fupra homínis captum dicuntur: (& quz fequuntur , qua dcirco omitto, quod partim obfcura, partim logíca magís quàm phyfíca fint, ) Relictis ígítur hifce imium uoífuerfalíbus & inanibus caufis:ex ijs que ín genere tum equorum tum afiorum ínfunr; tonfiderando potíus acceperís caufam: prímum enim utrung; eorum fingularem parít foetum ex ligenerís maribus;tum foemínz non femper concípere poffunt; & quidem equi interpofito tempo Ke admittuntur,quoníam ferre continue nequeant, Item equa menftruofa nó efl: ímó minimum ina tr quadrupedes emítterefoletzafína conceptus íncontinens eft, eeníturam utíq íniectam emiíngit, Jeínde cum afínum docuíífet animal effe frígídum, (emen quoq; genítale eíus, inquit, frigidum effe eceífe eft, Cuius reí indicíum,quod fi equus (uperuenerít afinam,quam iníerít afinus,non peruere etafini initum (utPlíníus etíam fcribit: )fed fi afinus fuperuenerit equam,qua equus iníerítperuer Jtet; propter femínís fuí frigiditatem, Cum igitur ínter feipfa iunguntur, feruatur femen propter altes ?tius calorem:calídíus eft ením ab equo quod fecernitur: nam afini & matería & genitura frigida eft, qui calidior eft:cum autem miíftum uel calídum cum frígído,uel frigidum cum calído eft , euenitut onceptus ex ijs feruetur, eat uíciffim ex feípfis foecunda fint, At uero quod ex ijs prodtjr,infoecun dum ad perfectam faetífícationem eft. Omníno cum utrungy aptum propenfumé fítad fterilítatem: funtením ín afino,tum ea qua díxímus:tum etíam,utnifià príma dentíum mutatione ( príufquam dentes pullínos íacíat, Pliníus)generare íncípíat, nunquam poft generet , fed fterilís omníno perdus Itet;íta ín exiguo continetur generandi uís corporis afíiníni,facillimeg labitur ad flerilitatem, Equus Jetíam fimili modo idoneus eft ad flerílitatem,tantoG deeft ut fierilis fit, quanto,ut quod ex ipfis pro» dierít femen frígidius reddatur: quod tunc efficitur, cum afíní excremento(femine)milcetur, afínus quoc parum deeft quín fuí generís ínitu flerilegeneret,Itacy cum acceflerít quod prater naturam €t, (rante uíx unum partu natura legitímum poterat generare, íam quod peregrinum ex ijs prodit oflerilius,nihil deerít ut fletile fit, (ed neceffario fleríle erít,Euenit etíam ut corpora mulorum magna efficíantur, quoniam menfiruorum decefTus(gzoxeioie id eft excretío) ad corporis incrementum uer, tatur. CumG partus eorum annuus fit,non modo concipíat,fed etíam enutríat mula opus eft ; quod Vierinon poteft (ine menftruís, mulis autem menflrua defunt; fed quantum ínutile eft , cum excres mento uefícz abígitur: (Vnde fit,ne mulí genírale foeminarum, utalía (olípeda,fed ipfum excremen Xtum olfacíant.)relíquum in corporís íncrementum & magnitudinem uertítur, Iracp concipere quia demalíquando mula poteft: quod íam factum eft , fed enutríre atqj in finem perducere nod poreft. I0Mas generare ínterdum poteft, quoníam & calidíotís naturz quàm foemínà mas eft ; & nihil corpos itis per coitum confert ad generatíonem:quod autem facít eínnus eft ( de quo paulo ínferíus dice» tur) Hac omnía Aríftoteles,, Quadrupedibus tantum uíuiparís menflrua conríngunt,nifi quid Iz Bs. per generationem fit,ut mula, Aríftot, Aegyptij utmulíerem flerilem fignificent, mulam pín- zeuntthzc ením ídeo eft fterilis.quía matricem haber obliquam,Orus, | Aríftocelís de mulorum fterí litate fententiam ab Alexandro Aphroedifienfi no anímaduerfam mitot:íis enirh cundem quam Arí - ix Xo rít colorem fufcum nomínatum, quí neuter extremorum eft:igitur habícus genitalis aboletur, cíerüm habílitas omnís deftruítur, quz creatrix certi índíuídut eft, Hzc flle, Mibi quidem hel etiam contra Aríftotelem defendi poffe uídeturinam caetera anímalía, qua ex díuerfis fpecíen tibus na(cuntur,utcanes € cane € lupo autuulpe;& accipítres ex accípitribus fpecie díuerf; línze ac perdíces,ídeo non fterilia forte fuerínt,quód parentes eorum quamuis fpecíe diuerfi, tamen non adeó dífferant quantum equus & aíínus , eorum6&p femína : de quibus etiam Ariflog ipfe teftatur,hoc frígidum, íllud calidum effe. Alemzon(ut refert Plutarchus de placitís p phorum s.14.) mulos mares fteriíles effe (cribit,propter tenuítatem,hoc eft frigiditatem feminis, mínas veró,quód uterí earum occlufi fint,necy dehifcant (acetabulis fcilícet unde fanguis ma us fundítur ínalíjs animalibus non apertís.)Empedocles uero(cuíus.alíam opíníonem ex A le pauló ante retulí )propter uterum nímís paruum,eundem& humilem & anguftum,& ob tu Ggeosspapipilac)uentri adnatum,íta ut (emen non rectà iníjcí poflit : & (i poflet, nen tamen neatur,Huíc affentítur Díocles,fzpe ín díffectionibus talem fibi uium fcribens mulorum: ac uerifimile e(Te eandem fterílitatis caufam ín mulíeres quog; cadere, Mula quot iam fad; da eft,fed non quoad perficeret atqy ederet prolem, Aríftoteles, Etalibí, Mula aliquando ge . peperit, quod offentiloco habendum eft, Mula fi gemellos peperit, oftentum dírum pefle Y nücíat, Alexander ab Alexan, Eftín Annalibus noftrís peperítfe fxpe,uerum prodigi loco] Plin, Cum Daríus Babylonem obfideret,Babyloní nihili pendere obfidionem:nam cenfce pugnaculis trípudíare, probratp ingerere Darío atgp exercítuí: quorum quídam ítaíngnitiQ íftíc defidetís Perfa,quín potíus abfcedítisyrunc expugnaturí nos, cum pepererínt mulz,Hocg Babyloniorum dicebat,credens nunquam parere mulam, Anno ac feptem menfibus obfidio lans, Daríü cófilijs inftituit de capíéda Babylonezipfe trásfuga fe fimulás, & à Darío mutilari fuafiffet eíá Babylone tanquam ínexpugnabilí recedere , cum poft aliquot praeclara eíus adi Perfas facinora, dux exercítus & murorum cuftos creatus effet, urbem Darío prodídítutpl recenfet Herodotuslibro 4. Etrurfus libro feptímo,Cum Xerxes,inquit, aduerfus Grací fici(cens cum exercitu Hellefpontum traíeciílet,mula mulum edídit , ancípítía genítaliaha marís & foeminz , fed marís fuperíora, Paríuntalíiquando mula ín terrís ualde calídis, í exteríor calor frigiditatem afiní temperat interíorem, Albertus:quam eíus opínionem ipfe n bo,nec quo nítatur authorem habet,nífi forte Varronem;cuíus íam uerba recitabo,quod fii caufa eft, cur alíqua tantum & raró,non omnes qua eodem calore ex quo fruuntur fjsín ríunt? Romxzalíquotíes dícítur peperiffe mulam, IMago fané & Dionyfius fcribunt mul quam cum conceperínt,duodecímo menfe parere, Quare non, fi hic ínItalía cum pepeti portentum,adfentíri omnes terras,INeq; enim hírundínes & cíconíz,qua ín Italia pariuntín bus terris patíunt, INon fcítis palmas, caríotas ín Syría parere , ínuectas ín Italíam non pe Varro, Quidam nó diffimulandi authores, ut M, Varro, & ante eum Díonyfius ac Mago ptc runt,mularum fcetus regíonibus Afrícz adeo non prodigiofos haberí , ut tam familíares fint partus earum, quám fínt nobis equarum,Celumella, Intexra Syría fuper Phoenicem, & inC docía,mulas parere aíunt;fed genus díuerfum eft, quanquam fimile,utíns.retuli, | Mula ctito non naturz opus,fed humanze machínatíonis adulterínum ínuentum & furtum effe uic nam cum Medus quídam afínus uím equa ínferens,fortuito grauídam reddídiffet, homin huíus uíolentíz dífcipuli fadí;in confuetudínem procreandí adduxerunt, Aelianus. Apudy " tos Paphlagonía urbem mulorum genus prímum excogitatum & ínuentum eft,Scholía ín llíadisfecundum, —Gene(eos 56.legímus, quód Ana focer Efau dum pafcít afinos patris (ui ferto, inuenerít e Ya iemim,íd eft mulos,ut plerígyínterpretantur(alij uero alíter,utin Afino ín h.) Suntquiarbitrentur onagros ab hoc prímum admiíffos eíTe ad afínas, ut ueloci(fimi ex nínafcerentur,quí uocantur íamím, Plerícy putant quod equarum greges ab afinis in deferto ip^ curauerít prímus ínfcendí,ut mulorum índe noua contta naturam anímalía nafcerentur. — — €| Afini opera (ine dubío gerulí mírifica, arando quogp, fed mularum maxíme progenerationt Plinius, Ex equa & afino fítmulus:contra ex equo & afína hínnustutríqs enim bígenería títíj,non fuopte genereab radícibus, Varro X alíj,utpluríbus dicam inferius, Exafíno & eq fus gíenítur menfe duodecímo,Pliníus& Abfyrtus, — €j Si quem mulorum genus creare de equam magní corporís,folídís offibus, & forma egregía debet eligere : ín qua non uelocítaten robur exquítat. Aetas à quadríma ufqj ad decennem huic admiffurz iufta conueniet,Palladi 1s, A0 tales partus equas neqp quadrimis trímís, Palladius,& Abfyrtus apud Conftantinum mínores, P» que decenníbus maiores legant;Plínius, In educando genere mularü antíquiffimum eft dili geok exquir 1 DeMulo. C. Lib. I. 207 "exquirere,atqy explorate parentem futurz prolis foeminam, & marem:quorum fi alter nón eft idos neus,labat etíam quod ex duobus fíngítur, Equam conuenit ín annos decem, quoufg; amplíffímae E g pulcherrímaeformz fít, membris fortibus patientiffimálaborís eligere ; ut difcordante utero fug generis alíeni ftírpem ínfitam facile recipíat,ac perferat,& ad foetum non folum corporís bona , fed "& ingentj conferat;nam cum difficulter iniecta genitalibus locís anímentur femina , tum etíá concés pta díutius in partum adolefcunt,ut qua peràcto arino menfe tertiodecímo uíx eduntur ; natísQ ína aret plus focordía paternae, quámi uigorís materní, Veruntamen ut equa dictos ín ufus minore cu "rareperíuntur,íta maíor eft labor eligendi marís,quoniá (xpe iudícium probantís früftretur experi mentum, Columella, / Creantur ex equa & afino,uel onagro & equa. Sed generofius nullim eft hu ipiufmodíanímal,quám quod afino creante nafcetur, V tiles tainen admiflaríj nafcenttir ex onagro, et "afina:quí pofi ín fobole fecutura agilitatem , fortítudineg reftítuant; Palladius, Onagro & afina nítus mulus omnes antecellit;Plinius. Etalibí, Generantur ex equa & onagris manfuefactís mu tueloces ín curfu, durítía exímía pedum:uerum flrígofo corpore , índomiíto animo, fed generofo, Mulanon folum(inquit Columella)ex equa & afino,fed ex afina & equo(hinnuim alij uocant,)íteqg enagro & equa generatur, INegitamen ulluim eft ín hoc pecore, autanímo; aut forma praftantíus; quam quod feminabít afinus: quanquam poffit huíc alíquatenus comparati , quod progenerat ona» ernifi & indomitum, & feruítio contumax fylueftri more,flrígofüm,patrís praferat habitum, ltas que eiufmodi admiffarius nepotibus magís, quam filijs utilior eft:nam ubi afina & onagro natus ada míttítur equae, per gradus ínfracta ferítate quicquid ex eo prouenit; pàternarü forma & imodeftiam; ortitudine,celerítatemt auítam refert, Quí ex equo & afina coricepti generantur, quamuis à patre nomen traxerínt,quod hínni uocantur, matrí per omnía magís fimiles funt, Itag; cómodiffimum eft alinum deftínare mularum generi feminando,cuíus(ut díxi) fpecíes experímento efl fpeciofior. V € tamen ab afpectu non alíter probarí debet, quám ut fit amplíflimi corporís,cerüíce ualída,tobus 5, ac latis coftís, pectore mufculofo et uafto,femínibus acertofis, cruribus compactís,colotís nigrí zuelmaculofi:nam murínus cum fit in afinouulgarís,tum etíam non optíme refpondet ín müla:negi "nos uniuerfa quadrupedis fpecíes decípíat,fí qualem probamus,confpícímus. INam quemadmodi "arietum, quz funt ín línguis.& palatís maculz,plerung ín uelleríbus agnorum deprehenduntur,íta didifcolores pilos afinus ín palpebrís,aut auribus gerít,fobolem quoq; frequenter facit díuerfi colos "tis:quí & ipfe etíam (i diligentifTime in admifTario exploratus eft, fzpetamen domínum decípit;nani ? interdum etíam cítra praedícta figna diffimiles fuí mulas fíngít:quod acciderenon aliter reor , quàm "utauitus color prímordij femínis mífiu reddatur nepotíbus,Hucufg; Columella, | Adriffarius afís "musinquit Palladíus)fithuiufmodi, corpore amplo,folído, mufculofo , fIrictís & fortíbus membris, míeri uel muríni maxime colorís,aut rubeí:qui tamen fí dífcolores pilos íri palpebrís, aüt auribus ge "rer, colore fobolis plerung; uaríabit, Qui mularumgenerí femínando(inquit Ablyrtus) deftinabi- "tur a(inus,hac corporís forma fit oportet;habítu magno, quadratis membrís,uafto capite , non equía 'Do:facie,genís,item & labrís íngentibus:non exíguis oculís,necy cauís;naribus pa tulís,necs conftrí '&is:auribus(non paruís)nec flaccídís,fed arrectís: (ira us puxog undt Lauez.)ceruícelata,negy breuí: dato &€ mufculorum torís denfo pectore, & ad fuftínendos ( equarum ínfeflarum ) calcítratus robuz [lo:grandíbus fcapulís,ac partibus quae humetís fübíacent,aut fupra genua fitze funt, craffís; ualena tibus,corpulentís,& quàm maxíme diftantibus:fiquidem opus eft cum fuperuenit, ut foeminam fací le complecti poffit:grandi dorfo, fpina lata,necy gibberi neg; caua,anguftam líneam ín rectum feren E non fübfidentibus,fed eminulís:excelía armorum compagíne & xquabili , ita ut promía "mentíam lítura díftínctam habeat, (93 7 qv ed78 xg ze) patdoy woxxvye, quae autem pars coccyx uocetur; ocuiín equo B,catagraphon autem forte dícit,quod fxpe eo ín loco genítiua quadam nota repería- tur,à qua & equí &«z»yyveic uocantur ) eandem latam( uellius pro zaezvy,legít órQuy, uertit enim lumbis plenís,quos tamen oblongos effe,quod hic requiríitur,non conuenítinam equum Xenophó ocmagis laudandum fcríbít, quo breuíores fuerínt Iumbi)plenam,oblongam, nec ín artum ftrana gulatam.Sít etíam pectore late coflato,coxendicíbus magnís & xqualibus,non fubfirictis cluribus, (us 72:947 G-)nec ín acutum porrectís, Magis placent quícauda funt breuiore:femigibus fnfuper S 'eflo compactis,breuibus,lacertofis,neg) extrorfus auerfis,ceterum díuarícatís: (íc enitn firmíor erit "qv 7i dn6«ee,, (hoc eft ín equítatione & progreffione; nam & Xenophon equum laudat , qui habeat , "m cis xo 75 do zrvrrelas T giuus dYweio uae So yt yeeyerédap Gua X5 Ideo máu e gei vh) sasoGxety 7t N9 irai. tales etíam rubuftiores funt,quàm eviseor, hoc eft illí quibus femora pene committuns tur.Efto praterea tefiibus magnís,paríbus:genibus magnís € rotundis;tibijs & cruribus uefcís,(id €ftnon magnís)offeis fere & excatriibus,magísi neruofis,mínime uaríis(Aaaxcoic) neg diícolore tata farum cínctu uertícillatís,calcibus(mefocyntjs, de quibus in Equo dixineg prater modum altís, » nímium depreffis:fed nec níxus talís íngredíatur,(uadt lueterue t2, )pedíbus uatfjs,non intror um contortís,nec humilíbus, (&yerzto dE zrod'ere un G'RetUpu6 tud ier&vss)ungula craífa, (dura R uellíus) ubter concaua,ínteríore fínu paruo, quem chelídóna uócarit. Porró uoce non retüfa , fed clara rura dat:hoc ením quoc confert , ut fíc deterreatur equa , & facilius morigeram admiffarío fe prebeat, "Speciofiores funt aííni , quorum color fplendidus eft,& ín parpuram fpectans:ítem qui ín facie albi on fuíci funt; d uellíus uertitjiddp li nígram;nec allatenus ín fafeum uergentem acram Írontée » Wed 3 : : : * "^ j F 798 De uadrupedibus gerant) Longe omníum pulcherrími nígrí habentur,quí non íncanum ventrem,fed concolores t, bent.Cui pulla ín ore macula fubeft, Cuí os intrínfecus nigrum fuerit; )& lingua nigricans;scons, fnilis (nigricolorís fobolem haud dubíe generabít, Quí ex candído colorein cínereum canefes, Qbxe*laoor) quos uocant morones(uaeevac, fj ad admiffuram non accerfantur. fiquidem colores lo ín pretio habití magna ex parte reddentur fobolí, Hactenus Abfyrtus ín Hippiatrícis capite ; R.uellío fere ínterprete:znos quidem nonnulla mutauímus Cirecum codice excuíum fecuti, A » admiffaríos(ínquít ide Abfyrt.yeligemus,qui cum equis educatí fint. |Nonulli pulchre facientesas,, 'ftes afinos manfuefaciunt:eft ex illis propagatío prolís optíma, quod libere pafiiilliet non inclgfh, rint, Mítefcít fane maxime hoc anímal,admodumá obfequítur fecundum omnía, non aliter qui manfuetiafini.nec unquam ficuti animalia cxtera,ubi femel cícuratum eft, efferatur, Jam uejj. tus ab hocanímalí xdítüipfi quàm fimillími euadunt.Porró ad mulos procreandos admiflio fieriq,, " ber paucis díebus ante folfiitium xflíuum , Curandum eft autem ut afini infcenfuri eleganti form, fint przdítí:talis fiquidem & proles erít.Itag; uenuftatis quidam ftudíofi, afinum aut equumaurg teríus generís admiffaríum,talí amícíunt ftragulo,quali fotum uolunt nafci colore tíncinm, Afy tus: VídeinEquoC, ^ Multíadmiffarij ( ínquít Columella) fpecie tenus mirabiliflimam fobolom forma,uel (exu progenerát,INam fiue paruí corporís foemínas dunt, fiueetíam fpeciofí plures. tes quàm foemínas,redítum patrísfamiliz mínuunt, At quídam contempti ab afpectu,pretiofiffim tum feminum feraces (unt,nonnunquam alíquí generofitatem fuam natis exhíbent,fed hdieilb luptate,;raríffime folicitantur ad uenerem:huíufcemodi marí fenfim magiftri fübadmouere debent generís eiu(dem foemínam,quoníam fímílía fimilibus familiaríora fecít natura. Ita ením efficitmm eius obiectu, cum mas etíam fuperiectu eblanditus eft;uelut íncenfus & obcacatus cupidine f t:acta,quam petíerat,faftíditee imponatur equa, ddem ex Columella Palladius repetít.) Eft &alg genus admiíflaríj furentís ín libidinem,quod nifi aftu ínhibeatur, affert gregi perniciem, INam&[z« pe uínculís abruptís m inquietat,& cum admíttítur ceruicibus dorfísqs foeminarum impii mit morfus:quod ne facíat, paulifper ad molam uínctus amorís fzuítiam labore temperat, & ficuc nerí modeftior admíttitur, INec tamen alíter admittendus eft etíam clementioris libídínis, quonia multum refertnaturaliter fopítum pecudís íngeníum modíca exercitatione concutí, atg; Ma uegetioremp fa&um marem foemiínz iniungií,ut tacíta quadam uí femína ípfa príncíptjs apilionbus figurentur, Hac Columella, Libycorum afiní maxímí non equas comatas fuperueniunt, fed dun taxat tonfas;nec ením has cumornamento fuperbíentes harum rerum periti aiunt eiufmodi malt tos pati, Aelianus. Igitur qualem defcripfi afellum,cum eftà partu fiatim genitus, oportetmatilla tím fubtrahí,& ignoranti equae fubijci,ea optime tenebrís fallitur. IN3obícuro loco partueiusams to,przdictus quafi ex ea natus alitur. Cui deínde cum decem diebus infueuit equa, femper pill deítinantí przbetubera.Síc nutrítus admiffaríus equas dilígere condifcit, Interdum etiam, qum uis materno lacte fít educatus,poteft àtenero conuerfatus equís familiariter earum confuetudinm appetere, Columella, Pullumafininum àpartu recentem fuübfjciunt equa, cuíus lacteamplis fiunt,quod íd lac quàmafíninum ac alia omnia dícunt effe melíius.Praterea educant eum paleisfs no,ordeo, Varro, — Afínumab equa, & equumab afína arceríaiunt, nifi ín ínfantía eíus gentri quod ineantlacte haufto.Quapropter fubreptos pullos ín tenebrís equartt uberi, afinarümuetn - leosadmouent,Pliníus. ^ Afínos qui equasfuxerínt,Ariftoteleshíppothelas uocat, — Equatum4* ex afíno conceptum edídit;partum fequenti anno uacua nutrít.íd ením utilíus eft, quàm quod qui dam faciüt,ut & foetam nihilominus admiffo equo impleant, Columella, — Matri fuppofititzqim que ínferuíunt,quo equa ad mínifleríum lactís cibum pullo prabere poffit, Hic íta educatusabini tio potefl admiítti.neg; enim eum afpernantur propter confuetudínem equínam, Varro, — Ani cula mularecte à matre repellitur, & amota montibus aut ferís ( afperís)locís pafcítur, ut u duret,fit&p poftea longis ítíneríbus habilis, Columella & Palladius, Afinarum pullos equabusli» rumare oportet.fíc ením & la&e fruentur melíore, & equino generi affuefcent,, diligerg,. lactabum tur autemad bíenníum,Abfyrtus, — Afínummíporem fi admiferis,& ipfe citius fenefcit, GC quat eoconcipiultur fiunt deteriora, Quí non habent eum afínum quem fuppofuerunr equa, &afinum admiffaríum habere uolunt, de afinís quencp ampliffímum & formofiffimum quem habere polluni f cligunt:quítp femínio natus fit bono Arcadico,utantíquí dicebant: ut nes expertí fumus, Reatino ubí trícenís ac quadragenís millibus H.S,admiffarij aliquot uzeníerunt, Quos emímus Ws ftipulamur ín emendo, ac facímus in accípíendo,ut dictum eft ín equís, Hos (admiffaríos) pafcimus praecípue foeno atqj ordeo, & id ante admiffuram largíus facimus, utcibo fuffundamus uires adn t'Iram: eodem tempore quo equos adducentes,tjdemi ut íneant ( per ) perorígas curamus,V: Afinum non oportet(inquít Columella mínorem quàm trímum admítti, Atc ipfumfíi concedatut uete fierí conueníet,cum & defecto uírídi pabulo, & largo ordeo firmandus, nonnunquam etam falíuandus erít.INec tamen tenerz ( temere, fortaffis) fcemínze commiíttetur : nam nífí priuseams rem cognouit,adf(ilientem admiífTarium calcibus proturbat,& iniuría depulfum etíam caterts 15 reddít inímícá, Id nefíat,degener & uulgarís afellus admouetur, qui folícítet obfequia foemina e ! que is tamen íníre finítur.Sed,fiíam eft equa uenerís patíens,confeftím abacto uiliore, preuiofom iungitur,Locus eftad hos ufus extructus(machína uocant ruflíci)qui duos paríetes aduerío poc y^ —--— &4OX--— ^U . —- | DeMulo. C. Lib. LI. 799 inxdifícatos habet, & anguflo interiallo fic inter fe diftantes, ne foemína colluctart ; autadmiíTario alcendenti auertere fe poffit, A dítus eft ex uttac parte,fed ab ínferíore clatrís munitus;ad quiz capí» firata imo cliuo conftítuitut equa,ut & prona melíus íneuntís femína recipiat, & facilem fuí tergorís afcenfum ab editiori parte mínoríquadrupedi praebeat, Hzc Columella, Conceptum ex equo fecit "tus afini coítus(quod & Arífloteles fcribit)abortu perímíttnon ítem ex afíno equí,Plín.Idem fuperá ys ex Aríftoteleretul. La&are(equam)mulum femeftre temporis fpatium referunt; mox fugi non ppatíiuí nang; humorem trahí, € cum dolore.equo autem plus temporis tribuunt, Arífloteles, Cum peperítequa,mulum,aut mulam nutrícantes educamus,Hii, fi ín paluftríbus locís, atq; uligínofis na tühabenrungulas molles Iidem fi exacti funt xftíuo temporein montes,quod fit ín agro Reatíno,du nriffimís ungulís fiunt.In grege mulorum parando,fpectanda ztas , & forma, Alterum ut uecturís fufterre labores poffínt, alterum ut oculos afpectu dele&are queant, Hifce ením bínís coniunctis o« imnía uchícula ín uijs ducuntur, Hec me R eatino authore probares mí Attíce;nifí tu ipfe domi equa tum greges haberes,ac mulorum greges uendidíffes, Varro. | — € Mulus mas feptennis duntaxat generat,ut aíunt;foemína tmprolis omnino eft,quia perducea t£ ad fínem quod coceperít nequeat:fed mas generare interdum petefl, quoniam & calidícrís natu tequam foemina mas efl; & níhíl corporis per coitum confert ad generationem: quod autem facit, 'ginnus eft, quod mulus oblzfus & pumilus eft,utín percís metachterum,Arifioteles, Etalibi, Mu dus fuperuenire coíredíncipit míffís dentibus prímis:fed feptennis implere poteft,etíam cum equa coniunctus ínnum(Qyivvy)procreauit: poft deínde fuperueníre non folet, Et rurfus hift, aním.6; 2:34. Prodeunt quos gínnos uocantex equa,cumín gerendo utero zgrotattít , more pumilionum ín erdine hominum,aut porcorum deprauatorum in genere fuum,quos.pofthumos (uezeynrez)nuncu pauí. & quidem utpumilio,fic ginnus modumfüo genítali excedit, In plurium Gracorum eft mo Jnumentis, cum equa muli coitu natum,quem tuocauerínt hínum, íd eft paruum mulum, Plinius, IHinnos uelhínnas fub quo fenfu accipere debeamus Varro defignat: aít em ex equís & mulís quí "mafcantur hínnos uocarí,Noníus, De mulís pomilijs fiue pumílis díftichon Martíalis, His tibide nulís non eft metuendaruina, Altíusín terra penefedere foles, Ferrari ín aula príncípís ínter peregrína atiímalía afellos quogy pumilos alíante aliquot annos audíui, Ex equo X afina geniti "quamuis à patre nomen traxerínt quod hínní uocantur, matri per omnía magis fimiles funt, Colua umeia, Hinnus(inquít Varrojex equo & afína procreatus, mínor eft quám mulus corpore,plerun » que rubícundior,auribus ut equíiubam & caudam fimilem afini habet:hos etíam ut equulos edus cant € alunt, Hoc anímal,ut fupra díxí, Albertus burdonem uocare uidetur:fctíbit ením, Vt mus dus fic & burdo flerílis eft.hic equum magis refert ( ín quo contrarius eft Columella uerbis pauló "ante recítatís)X uocem adit equí:ílle afínum.Sed de hínnógirino,ac fimilibus trocíbus,& burdos meetíam,multa fcrípfímus fupra flatím poft Afinum:uide etiam ín primo capite prafentís hiftorie, Equo & aína genítos mares hínulos antiqui uocabant:contra&j mulos, quos afiní & equa genera xennPiíntus. Columellz mulinomen communíus eft, ad tría animalia; IVlula, ínquít, non folum €x equa & afíno,fed ex afína et equo,ítem& onagro & equo generatur, Inuenío et quartum muli "genus,ex afína & tauro,quod Gratíanopolí,ut audío,reperítur, & Gallica uoce íumar nomínatur, "Eed & Plínius alibi mulam appellat , non hinulum,quz ex equo & afina eígnatur, fed effrenis(ína quic tardítatis indomitz, Praftat equam ab afino confcendí,quám aíínam ab equo, Abfyrtus, | Ad morbos partículares ín equís,afinis,& mulis,(anguínis detractione utendum efi, Híppo "rates ín Geoponicíslibro 16, Medicina per farraginem pro equís & mulis , ex Hippiatrícís Cirza E: nobísrecítata eft ín equo c, Equí,muli, & oues iu Scythía fxpe per fummum frigus moríuns "tur, Dionyfius Afer, InScythía íngentem & díuturnamuím hyemís equí perferunt; muli afiniis neg ínciptentem quídemferunticum tamen alibi fiantes in gelído equí labefíantjafíni ueró ac muli durent,Herodotus, Cur mul( & canes pefle Gracos apud Troiam ínfeftante, príores períerínt, ouíde ín Cane c, & ínfraán Mulo H,c, — Medicinas huíus pecorís(inquit Columella)plerung íam "inaltjs generíbus (bubus & equis) edocuí: propría tamen quzdam uítía mularum non omíttam; "quorum remedia fubícrípfi, Febrientí mula cruda braffica datur, Sufpiriofze fanguís detrahitur, L& cum fextario uíni,atcp olei thurísfemuncía,marrubtj fuccus inftar hemíng miftus ínfundítur.Suf fraginofx ordeacea farína imponitur, mox fuppuratío ferro reclufa línamentís curatur : ucl garí ce ptímí fextaríus cum libra olei per natem finíftram demittitur, Admifceturtg huic medícamini trí; "trel quatuor ouorum albus líquor feparatís uítellis,Femína fecarí,& interdum ínuri folent. Sanguís demiffus ín pedes,íta ut ín equis emíttíturzuel fí eft herba,quam ueratrutm uocant ruftíci,pro pabur lo cedit. Eft (orxvapG", cutus femen detrítum,& cum uino datum praedicto uitio medetur, Macics; Klangor fubmouetur fzpíus data potione, quz recípít femunciam triti fülfuris , ouumdp crudum; & trit myrrha pondus denarij, Hzc tría uíno admilcentur, atcp Ítà faucibus ínfunduntur. Sed & fli, (ad mulorum tuffím remedium defcribitur etíà in Hippíatricis Girecis ca.23.) dolorit uentrís adem ífla eque medentur, Ad macíem nulla res tantum quantum Medica poteft: ea herba uírídís tec tarde tamen arída fcení uice faginat iumenta;uerum imodíce danda;ne nímío fanguíne flrangur eturpecus. Laffze,& zfíluantí mulz adeps ín fauces demittítur , merumá ín os fuffunditur , Hsec "Columella, Equus,mulus uelafinusfatígatus,quod ín ípfo ftatím (sinere diis onere depo« 4 X 4 N ao0 — De uadrupedibus (ito ín ftabulo uel uíafoco commodo,pro arbitrío fe uolutare permittatur fcripfi in Equo E.ex Ba fío, Adleucomata in equís & mulís,Hippíatrica Girzca capi, INe mulorum ceruíces(zjdyuAs,. T Ady)rumpantur aut collidantur, medicamentum para ex adipís fuilla dupondío cumacetidugby fextaríjs:hocad tertías decoctum colatumq íllíne,Pelagoníus ín Híppíatr,s6, Ventrís & inteflims rum dolor ín bubus fedatur uifu nantium (anferum natantíum, V egetíuss. z, ) & maxime anowe quam fi confpexerit cuíínteftínum dolet,celeríter tormento liberatur, Badem anas maíorep éu mulos & equínum genus confpectu fuo fanat, Columella. Díxeruntquídam mulos quo rabíe correptos,momordií(fe domínos fuos,quíínde ín maníam ínciderínt, Auicenna, (luli tís uehementíór eft quàm equí;de qua curandalege Abfyrtum & Hieroclem ín Híppíatr,ca;a, lus tantum fítuaguageesós(marmaron tuberculum eft íuxta coroiam,íd eft ungulae exortum)afir raró:equus non,fed podagrícus, Abfyrtus ín Híppíat, cap, 35, Adficofos tumores & myrm equorum & mulorá ín quauís corporís parte, maxíme uero ín cruribus & pedibus , Abfyrtus $3, Cateraexequemur ín mulís,fícut ín bobus & equís;ut in ipforum remedijs tradidimus, Coly- lumella, «| Anímalía qua frequenter count , breuíorís funt uíta;índefít ut muli equos eue rentuiuendií díuturnitate, Calíus, "E D, | Miulus femper eft cícur, Ariftoteles, Equí cum füfpicantur uel metuunt aliquid , manifeffgm eft,fic utínfidens cauere fibi queat:afinínum uero pecus & bígenerum ( ut mulí ) rerum confpeay. confternabile nouítatísg uerens ín difcrímen adfert, Abfyrtus, IMuli ingenium multo íllibergigs mínust benignum homíní uidetur quàm equi, — € IMulz calcítratus inhíbetur uini crebríorepo., tu, Plinius, Et rurfus, Mulas non calcítrare cum uinum biberínt, quídam fcrípferunt, Vtfim quadrupedest affüetz uínum bibereunguibus careant,accídere quídam putant(ínquít CaligsQ) cagnínus lib,a.epíftolícarum quaftíonum)quoníam ín uíno fit uís dífcufloría, & ad emolli efficax. Hinc euenítut qui plusnímío fe uino íngurgítauerínt,refolutis neruis ín paralyfinfa labantur, Síntígítur ungues uel neruorum claufulz,ut díxít Plínius: uel caro concreta, X4 callumobdurata,utalij putaueretuíno accedente emollírí refoluitp fítuerifimile, Alijs humo guínis,quí plurímus uíno fieri folet,exundatíone callofíorem contumacíoremq ac retorrída partem quafi macerarí uídetur & emollefcere,ut aqua fruges & legumina íncoctília percoqu aceto plumbum ín cerufTam refoluítur: & ouum íta tenere(cít , utuel per annulum toto cali gro pertranfeat.Ex hoc ítem facile colligi poteft, cur ueteres exíftímauerint uini potu effícij calcitrofx efTe defínant,Mitefcente ením ungula, X pede quodammodo exarmato,ferítas illa extundíturdp:prafertím fí quando euenerít,ut calcibus impetentes folído íllidant, plustp índet níaccípiant quàm afferant: quare conícía ímbecillítatis fuzeferocíre defíflunt, Hac Calcagni Columella íinboum domítura ferocíentíum taurorum adhuc tergora mero refpergí (ubet,quofamk liaríoresbubulcofíant, 4[Scío mulorum gregem cum pafceretur,eo&p ueniffet lupus, ulttoms los círcunfluxííTe,& ungulís cadendo eum occídíffe, V arro, , ; 1:25 Mtulus íumentum eft, Aríftoteleszanimal uiribus ín Tabores exímium;,Plínius, IMulís fupttiot aetate uehí coeperunt opulentiores:fed nunc tamen etíam non niífíimportatís Germaníanoflra Anglíayutítur, Cameraríus, Et rurfus, V eteres Gracía & Italíze populí non equos ad plaufl uehicula,fed boues aut mulos adíunxere;& uíatoríbus mulís magís quàm equis ufi fuere. VI fexuscmulus & mula)& uíam recté gradítur, & terram commode profcindít:nifi pretium quad dís ratíonem ruftící oneret,aut campus graui gleba roboraboum depofcat,Columella, Suc rum cucurbita fi quís mularumaut equorum pilos íntínxerít eflate media, non paruorei m mufcarum moleftía carent:íta mihí hoc perfzpe utílefuit,Cardanus, Annícula mula à matt ta,montibus autferis locís pafcítur,ut ungulas duret,fitG poftea longis itíneríbus habilís;nat lís aptior mulus,mula uero agilíorldem, € Si mulíungula (finifira,Belberus ín libro de fenlibus) domus fuffíatur,fugantur mures,Rafis & Albertus, G. Puluere,ín quo fe mula uolutauerít,corporí infperfum mítigare ardores amoris quídam criple runt,Plínius, Veneno ínfectus ín neceffitate debet poní ín uentre mulae uel camelí flatimoco quoníam calor íftorum refoluít uenenum, & roboratípírítus ac omnía membra, Ponzettusim nít & Cardanus ín opere de fubtilitate, Mulorum pellís ac fimílíum cinis locís igne aduftís tur:Etulcera calefacit,quum non funt apoftemata:utílís eft etíam attrítís íníuría calceorum p & coxís,itemtfiftulis, Auícenna,ut quídam cítant, Plurade pelle mulz, uídeinfra inter re n ex teftículís , & ex fordibus aurium ínter excrementa, Sí quisde medulla mulx ad pondusti aureorum fumpferít ftupidus effícietur,.afis & Albertus, | Aurículze muli(auríum fordes po us,ut ínfra dícetur) & burdonis teftículi fi ferantur à mulíere;non concipíet, Aefculapíus. Des dibus auríum & orís fpuma , dícemusinter excrementa, — «| Mula cor fíccum & uino afperíum,. datur bibere poft purgationem trícefímaríam,ut ne concípiat mulíer,Sextus ; Aggregator non ax legit, fed fecur: V íde ín teftículis. Mula quoniam natura flerilís eft,curiofis & fuperftitiofis hom bus occafionem dedít,ut díuerfa ex díuerfis eíus partibus mcdícamenta tum íntra corpus fume De Mulo. G. H. Lib. [. QOI tum applicanda forís, ad inducendam fterilitatem impedíendumá& conceptum excoeitatent : De orum nonnullís ín Lepore etíam díxí, Eadem perfuafione herbam quog; hemíono dictam,quod rilís fít,nec lores nec femen gerens,ínter atocía numerant, — ([ IMulí iecur , uide ín teflícülís ins a & ínungulís, 4| Populialbz cortex cum mulíreniíbus potus,fterilitatem facere credítur, Dío: prides,ut ín Lepore inter remedía ex coagulo eíus recítauí, Scolopendría (afplenos Diofcorídís, tonos Theophraftiut quídam tradíderunt,adallígata mulierí,uel fola;uel cum fplene mule dé ie qui nodem illunem habeat,ne concipíat efficit, Serapio & Auícenna , ut Aggregator citat, (duo teftículi muli ( duo teflículí gatti conflrícti in parte corfj muli, Rafís) in pelle eiufdem corí ftríngantur,& (uper mulíere fufpendantur,non concípiet quandiu ei adalligati fuerint , Albers Muftelz teftículus finifter in pelle mulz lígatus,& potus, atocíon eft, Vel teftículos eíus abícin decrefcente Luna,& uíuam dimitte, & da mulieri ín corío mula , Kíranides, Burdonis teflícus m fuprafteríilem arborem combuftum & extínctum de lotío fpadonis, illigato pelli mufz , & poft "menfirua brachío fufpendas,conceptum ímpedíes,Sextus:Sed alíter hunc locum cítat Ageregator, fis uerbís: Tamarifcí( quae arber fterilís eft)carbones extinctí ín urína cameli, ín pellicula mula bra lo alligentur mulíeris ne concípíat , Sed príorilectíoni aftipulantur barbarí quidam recentíores, "Aelculapf (hunc ením feré pro Sexto cítant)uerba hzc adferentes, Aurículz mule & burdonis teftí lifieeftentur à muliere,non concipiet, Tefticulus mulí combuftus brachío mulíierís pro atocío ioetur: Quod fi uirgo ex eo bíberit pofl primam purgatíonem, nunquam cócípíet: Velíecur eíus niliter cum uino bíberít,Sextus apud Aggregatorem. — «JMatríxmula fi decoquatur cum cara afinína aur alía,& índe comederít mulier ignorans,non concípífet unquam,Raíis. Sí dentur oce Itt mulierí edenda carnes quibus cum coctum fuerit aliquid de matríce mulx,uelde ipfa matríce €ocla,non concípiet,Kiranides. Lampyrís uermículus ín matríce mulz alligatus mulíerí; fterílítaa nfacitldem, 4| Vngularum mulí uel mulx cínísex oleo myrtíno alopecías replet , Plíníus, gularum muli uel mul exuftarum cínís & oleum myrtinum,cum aceto & cum píce líquída mía xta & impofíta,etíam fluentes capillos contínenr,Marcellus, Sextus proungulis mulí ad ídemres medium burdonís íecur ponit, hís uerbis: Burdonís íecur combuftum cum oleo myrtíno míxtum, X illinitum capiti, capillos fiuentes continet & facít crefícere, (Mule ungularum cínís medetur cze eris uerendorum uítijs, (prater formícatíones & uerrucas,aríetís pulmonis ína(fatí (anie curandas) Plinius, Vingulz mulinz exufizecinís falubríter ínfpergítur uítijs ueretrorum, lVlarcellus. Vins i guis mule geftatus à mulíereprohibet conceptum,R afis, X4 abit ! 7 «De mulx auricula fordes aliígatz ín pellicula ceruína, & brachio fufpenfa poft purgatíonemi mulieris, efficit ut non cocípíat, Quaedamlana alba íllíeant: quaedam ex aqua bibunr,Sextus, Si co rio mula fordes auríutm(cerumen uocant barbarbíncluferís, & appenderís mulieri (uel occulié dede ttis, Kiranides:ín cibo nímírum uel potu)nunquam concipiet;R alis, Cafloreum cum fordibus aurí Bim mulz fterílitatem facít,Kíranides, Paoníz femíne aperto(forte,operto) cum fordibus aurium "mule círcumligetur ne concipíat mulíer,Idem, — ([Stercus mulinum cum oxymelle lienofis potüá "datum, dolores efficacíter tollit, Marcellus. Sí mulieri Buxus oboríatur(ex utero, ftercus multi coni buftum,tufumd& ac cribratum,uíno dilutum bibat, Híppocrates lib. 3. de nat, muliebrí, qj Clauos "ped:im fanat urina muli mulaüe cum luto fuoillita, Plínius, — Mulier fibibat affamfcetídam ma oníirudíne faba infufam ín urína mulz,non concípier,R afíis, | Medícamentum ex urína mulí poda E utile, defcribitut apud Aeginetam libro 7.hís uerbis; Vríng mulífextartj quatuor,atgeti fpus mx libra duaolei ueterís myfirum,tríta díu omnía ut firígmenti fpiffitudo fiat, íncoquito donec dí iei nonínquínent, q[Símulier fudorem mulz exceptum lana xylína propeffo fubdat,plane (te üeícet,Rafis, — 4| Líchenem mulz pott ín oxymelíte cyathís tribus, comitialibus morbis utilem fradunr,Plíníus, ^ Muliimpetígines ín utrocp crurefuper genua nafcuntur, & uelutí cutís arídae modo inhzrent:;has íncende; € firanguríofum dítrarícatum defuper pone, íta ut fuffumígationem illam expanfís ueftíbus tegat,ne qua odor aut fumus emanet,efficaci(lime incommodií eius uítío caa tebit, Marcellus. — «| Ad fufpiriofos remedium falutare : Spumam deore mula collíge, & ín calís em mítte, atcy ex aqua calída fiue uiro fcu fozmínze qua hanc moleftíam patítur,contínuo da bíben "dam, homo fiatím fanabitur,fed mula morietur, Marcellus. — qInpartequam mula momordit (ínquít Ponzettus) nafcuntur aliquando puflulze plenae hus Imcre rubente uel pallído, Hunc morfum aliqui uenenatum effe putarunt; & fanefequütur eum ac« & dentía fxpe noxía,eatp deteríora ex morfu foemínz,qua faliuam habet obnoxíam putredíní,qua 3mplíus ctíam per íram anímalís ínflammata,non mírum fí homínís morfihumores & fanguis altes tentur, Mulus uero etfí maíiorí ímpetu mordere poffit,mínore tamé perículo morfum infligit, quod (hon eque putredíni aptum ín fe humorem habeat, Accídít autem aliquando ut morfi urína retínea r,cum aquofus humor uídelícet omnis fere in fudorem agitur. Alíquando & uifcerum contortío b (antuerba) fequitur, Curandi funt fimilíter utà cato morfi,& ulcus decocto nepetz círa -eunquag fouendum, H, | -- a, Vídeoauthores quofdam mulam pro utrogp fexu mularí,& fimiliter mulum aliquando ufur xare;ut fidícas mulum ex afíno & equa procreari uel mulà fimiliter, Plinius ín remedijs alíquotíes « 802 De Quadrupedibus | diftínguit, ut cum fcríbít, ungularum mulí uel mula cínerem ex oleo myrtíno alopecías reg] IMula datiuum & ablatiuum plurales in abus facít,ut equa etin: & afína fecundü aliquos, (ij, vos Girzecis generís communis eft, — Audovos pro juovos A eolicum eft, Etymologus ín Gviexg, m yuAet uA, ceruices mularum,Pelagonius ín Híppíatrícíscapites6. ^ OpfVsmulus mas, unde pi; | rale ópéc, Hefychíus, Suídas mulum fimpliciter interpretatur. Ojxw6, 0 &eid'ergoc ( quod nomen, z: quam reperío, uídetur autem díalecto uellíngua alíqua mulum fignificare ) và sucvoe : mulus; étus,quod spdgwip.íd eft ín montibus laborare magis poflit quam cztera iumenta, ( ut díceture ín Patrocli fepultura;Euftathíus ín Ilíad.a.) Varínus. Poétz propter carmen ypfilon adijcíüt, Eefychius mulum fic dictum putat vaga 7» opsew, ópuewziiGy wat dva, cores Gupenoy 3» Soy óiop dyoypy, & oua uría Girzci dícunt, quz Latini fubuentanea.4 erae 7e rpuv(ls yevap Sdv, id eft, uel ab eo que níturam aqueam & ferí inftar dilutam habeat,quare etíam in coítu non concípit nec patít, En logus, X Ouagenerationiínepta sex dici legimus, quafi flatuofa.nam uron dicunt uentum gumento etíamnum ab Homero, mulos dící sje coníectant períti,& recenfet Euffathíus, dz vey,id eftob infitam non gígnendí propríetatem,quod eorum femen fit &euuzop, id eft fpiritofum ty proínde fcecunditatis nefcíum,Carlíus, ^ Ovekey zuAesgycy dp rivo xvssige, Oppianus, Eandg uocem Homerus pro cuftodibus pofuít,Ilíados decimo, Hs mv sosoy dIiaduos, s mw erodpuy, mue fgtovoc, Hefychius & Varínus, — ecie,spzovos lidem. | Aftraben effeafínum ínterpretantur nonnj | autmulam. Quídam hypozygion omne,íd efl íumentum quo fubuectentur homínes , Díciturgn, firabe ín ephípprjs lgnum,quod manu contínentfedentes, Sunt qui doffuaríum mulum aff nuncupent, ftrabelaten ueroaurigam:)aut ípfum notophorum, íd efl dorfo ferens acgerul mentum, Calíus ex Suida & Hefychío, tametfi illorum nomína more fuo diíffimulet, zaus "(rye Hefychío, & euezwyd Suida, hoc eft iumenta doffuaría, uoces rara funt apud G egoquídem alibi nuíquam legere memíni.fíc autem uocantur,quod corpore fuo uehant imp dorfo ipforum onus, non uehículo, ^ AspáBs,ziz17 Vazrup (vm 7 vQymoy, id eft ín ephíppf das:quanquam codex ímpreffus habet $z17 £9 fazrey)pvAsy,d soe riow c nglde(éwoieriberea digi eva Beeikiy ivo, hoc eft,lignum quod equís íimponítur,quod ínfidentes apprehendunt, ídem eti a(inis admilTarijs ímponítur, (&veBezucizrzec, equus admiffaríus,) Hefychius, — Odi T igums gy exc adp 7s Qoooy gi. vo áspa Buy dioc zr ? apu, eic TUb porsy mies za Bo oyeron, Suidas exaudi innomínato:ín quibus uerbís «spes clítellas recte uerterísuide ín Afíno H,e, — Demoft eratione contra IMídíam &spz&sp afínum aut mulum uocat, Suídas. V íderí autem poteft aflral iumentum robore corporís, &spaBis enim exponuntrobuftum, firmum, ímmobile, utáspal & &spadie, durum utrung ab alpha príuatiuo fit, & uerbo spqu, 7o spezifap, ixívurrey, rudis Qop. — Ovog ipaovos, &sp Du, 7o dE 6 spa Dunes prem spa dUdy PAcreyupsxsp ey Éoeruie, Pollux, Bu daus ín commentarijs língucze Grace aflraben uertit clítellas. Euftathius, inquit, ea«y GCamum ínterpretatur,hoc eft & clítellas & fellam equefirem, unde spa DBuAezas, agafo & mulio, AI Epift, zv 5 weroidun zr&c Apo VT T &sp&Buc Q*g. ubi aspi Bu (7i TÓ ViTIQopS siovs dictum eft,fíctnl accípitur, Demofth, quodam Io Co, Ez spa Duc dt oySuRwac $n" Ev Bolas, Interpres ugcd]one eus elltt -—- cít, vog 70 usi spo Beo Ay psy, undt ssa, Eft autem fella praealta, ita ut lumbos tegar, Hatbi deus, Eft&uehículigenus aftrabe, ( quo utebantur ín certamínibus) ab Oxylo Aetoloinum tum,ut barma,íd eft quadriga ab Erichthonío Atheníenfi,fynorís( íd eft bígz equorum )àC celes àBellerophonte,Scholiafles ín P ythía Píndarí:unde colligo per aftraben eum apenen; accípere,hoc eft,bigas mulís uncias, quoníam Paufanías & alij ín horum certaminum en tione cum catera eíldem nomínibus appellent, proaftrabe tantum apenen habent, Kavaloe, & Rp Eo aACyuoL a tynete ud ( £i ) &y eror ése os vycolcvot ove eis o 77 EA&wne qzrioety. &viot*) eydu eid Quy à yvry, V arínus, Sed deapene plura dícam ín e, — Movospa as, óyóc ( malím zer paroxy ut Hefychíus habet) suuovoe, Varínus,, Oye. Áxssaus zr oix Xeccunaa iguovon corud'otat, ny di M Alas, Hefychíus. xívoe, BA& Boc, 515) ipuovos Idem & Varínus, ^ ^— Xugóe, ripttovoc, rito, lidem, quídem fiue feracíe,apud Hippíatros recentíores, ut Rufium, dícítur uítium quoddam inp equorum:;quí cum fordidí humectíto non curantur, Íríigore accedente, íntumefcunt, &c. Equo C.de uítijs pedum. Caterum ut wovosge Bas de muloopínor clítellarío dícítur : fic &v ávoc de clítellarío afíno apud V arínum, F'o'zjotsp rog xls, 01 ?rikotp. eio ip vio fpuavoi, Vati €| Hyucveoy (fVyc, apud V arínum,guvioy apud Pollucem, iugum uel bígze mulorum, | e iuga ( deme (Ua, uel deem ; utrogy ením modo fcribitur apud Suídam & Varinum, ) cum apud A eíchinen sp zà adt: enigaaeer Bee, de mulís dici ínterpretantur,quos appellarí épiacau ctore Ariflophane Homerus eft,Calius, — Ov uglizraezpóquuas, udt seme A i erpiQuxge, Ure dt QU writ üouSy. olezrreroT« «74 T0 37016 icy pole oi xrupaew, lus. ^eo«a(apud Varin,paroxytonü eft) (dye nis voy, Hefychius, — «f Diffimilis patrí,matrí díuerfafígura, ^ Confufigeneríis, generi nonapta ! pago, Ex alijs naícor, nec quífquam nafcíturex me, ^ Aenígma de mulo ín Rhetoricis t merarij. x3 . «jEpítheta, Mulus clitellarius,clitellís a ptus,apud T'extorem, «| ula, lutulenta, bítof Hifpana,ftrígofa,apud eundem. — «[Ef Éveray ,dUsp siutovap ysvos &yookeaop ( yel olt ducd iii Homerus Ilíad,. Cítat hunc uerfum Stephanus ín Enetorum mentíone. (Evzáp Adop; 5 9 iplis ? ^ — DeMule QC. Lib. Ll. 893 aévey, Hefychius & V arínus.) Hudtvat xporod rede, Suidas, cx HomeriTrefione, "Tap, Hefioa do à Homero, Ovetey auAateydp exdy qrovoy &Axusig, Oppíanus, ! Ü - «Multi Mariani dicuntur furculz quibus religatas farcínas uíatores geftant, ( ein r&f?à Maríó inuéntore díciz, qua dere Frontíní uerba pofui in Afino p. e. & Gracas nomenclaturas adieci; li Maríaní dicí folent à C, Martij inftítuto,cuíus mílites ín furca Ínterpofita tabella uarícofius one fafua portare adfueuerant,Feftus:Erafmus fic legit, Mulí Maríani dicti (ur uarícofi milites, quí iri furca fua onera portare confueuerunt, — Btalibi,Aerumnulas Plautus refertfurcillas, quibus relía as farcínas uíatores cerebant;quarum ufum quía C, Marius retulít,müli Matíani poflea appelía tur : Itacp erumna laboresonerofos fignificant: fiue à Girzco fermone deducuntur. nam &pdo irzce, tollere Latíne dicítur. — INouo genere prouerbij ín ufu uenít, ut qui tam ad imperanduni "quàm parendum iuxtá paratus foret,qui& non fegniter mandata exequitur, mulus Maríanus dices retur. nancy Marius quacunqg? militibus mandautt onera, ipfe ínter ínfimos obíuit ímprímis? quam? nis furculas, quibus farcínas uíatores gerunt, quas Maríus prímus commentus fuít, mulos iVlariaa nos alíquí dictos uelínt, Alexander ab Alex, — Plutarchus ín uíta Maríj originem adagij bifariam jelert: Cum Maríus imperator milítes curfu uaríjs&p ac longis ítíneribus geftandisQp oneribus exere "Eeret;atap illi am ad(ierí non grauatím tacítíts ea ferrent, caftrenfí ioco Zuvor Mere, id eft muli Ma "rani dicti funt.Hiínctranslatum eft ín quofuis qui facile paterent imperatís, Sunt qui diuerfam ada "uj originem referant: Quum ením Scípío Numantiam obfidens, flatuiffet ínfpícere non arftia modo "militum, uerum etiam equos, mulos, currus, Maríum produxiffe equum pulcherrime abipfo nua dtum,praterea mulum habitud:ne corporis, manfuetudíne ac roborelonge cxteris antecellentem, tag; quum imperator Marij iumentis deleciaretur, ac fubinde horum faceret mentionem, «ancem fadum eft,ut iocofa laude,quí in officio (e praítaret affiduum , patíentemac índuftrí , mulus Mas lianusdícerecrur. — Hominem fpuríum X non legitimo matrímonio natum ltalí uulgo raulum no minanr, Alunnus, Seneca ín ludícro libello in Claudium Czrfarem, mulos ( ego nó mulos, fed mit liones reperic,ut in e dícam ) perpetuarios nomínat. Feflíuius erít, ínquít Brafmus, (i detorqueacue 1n homínem immenlo ftudio,aut perpetuis negorijs unehemenrer dífirictum. — €[ Mulinusysuaéveon, uruneula mulína apud Marcellum Empíricum, — Equa apud Columellam trípartito díuiduntur; tt enim(inquítgenerofa materies, quz circo facrísQ; certaminibus équos praebet; eft mularís, quae |pret:ó fcetus fuí comparatur generofo.ett & uulgaris,qua medíocres (cemínas imaresQy progenerar, Materíem mularem uocat;ípfam equam mairem (tue matricem,ex qua mulígenerantur, Strabo lí« 95 .de Venetis fcribens, spuviézid'ac izr25c uocat equas illas ex quibus afíni admíffarij mulos proa eantquafidícas mularesequas, — Mutío,qui mulosagít:uideinfraine, Mulomedicíria, ars eft üieterínaria,qu& non mulís tantum fed alijs quog; fumentís medetur, ut equís, unde Grzcihíppíaa EC uocant, huíus artis profe(Torcs, mulomedici ueterínartj, X hippiatrinominantur,uulgo maté chalciapud recétíores ; Jtalícé uulgo menefchalci ec manífthalei, ut dixí pluribus in Equo c.& u.c. à "TMulomedici nomen apud Fírmicum legitur. Equitiarij qu equittjs praeíunt uel curant;quibus affts Nn. uel mulomediíci habentur,Cafus, 7" MM) mo 7 4 Prorogenes Rhodíus pínxít Achenis nobilem Paralum & Hemíonida, quam quidam Naufícá wuocant,Plíníus 25.1. Paufanías hoc ge:tus operis montftrarítradit Olympíae, zreglyrag G2 spaóvay , rl pow exosuty aie vices vl dU Goeufuiup wg Avisa: TR leecpac Ni, Noweax&p dE vot (es hb. Ajvos, i vb Ücouzrowe s ivacves (e Gi eos aAvvsstinde ortum ut uírgínes ín iumentís (íue mulís (edentes , hemionidas uocarene "artifices, Hermolaus, Atqui INauficaa apud Homerum Odyfíez 5. nori miulís , fed apenz uehículo guod bínis mulís trahitur,ínfidet, | Lo Huy, herba quzdam, Hefychíus & Varinus, Afplenon fiue fcolopendríonherbam,alio no mine hemíoníon nocarí,apud Plinium legitur, € inter Diofcorídis nomenclaturas. l'heophratli ía* Tie hemíonos,non alía quàm afplenos Diofcorídis eft : díuería uero abhemioniti D:ofcoridis, quam ?Plínius etíam teucrion(diuerfum à Díofcoridis teucrío)& hemíoníon appellauir, De utraqs copiofe lixi in Boue capíte 3. ubí de morbís boum tractauí, V tríq; nomen factum uidetur à mulis propter fte "(rilitatem:cum fimiliter caule, lore € (emíne careant; X afplenos ínfuper flerilítatem mulieribus faa | cere cum muli líene adalligata à Diofcoríde (cribatur:uíde ín Lepore capite feptimo , ubi de atocijs "epi, Theophraftus camen o. ry, hemíonon fic uocari fcribír, quód mulilibenterea uefcantur, | INos día herba coríariorum officínís nota , ea mularis dicitur , alíjsp nomínibus;nomas curat , efficacitTi» D amép aduerfus (corpiones effe potam ín aínoaut pofca reperío,Plíníus: INec alibi ufquam uel ipfe uel alius quifquam hoc nomíne ullius herba memínít:ego tametfi nihil habeo certí, coniecturam ta» men meam non celabo ftudiofos.INodía ígitur mihi uidetur qua centínodía hodie à multis uocatur; Grzcis polygonon:cum & nomen anodis,quibus referta eft,impofitum, & remedia conueníant;nd | B o tefte,ad ulcera maligna facít,nempe geníralium , & herpetes ac eryfipelata, "ut nodía ad nomas, id eft ulcera depafcentía.Bibítur etíam polygonon ad uenenatorum tmorfuscum uíno,Díofcorídi;& Plinio proferpinaca(quam polygono eandem efTe eruditi confentiuatekímij ad refus fcorpiones remedfj eft. Nec refert quod Plinius eodem capíte proferpinacam & polygonum "quafi diuerfas herbas demóftrat,& nodiá quog; príuatím cómemorat: multa enim huíuímodi apud. "Plínium , qua nomínibus tantumjiífterunt, ceu re ipfa d:uería recenfentur, Caeterum cur nos go4à LX Quadrupedibus día mularís copnominetur,non facile díxerím,nífi eíus paftu forte muli delectantur,Coriarijs qui. dem ín ufu failie etíam po!ygonon poteft propter uím aftlríngendí coría,ut & rhus byrfodepfíco : & noftrís cortex abíetís aut piceze,alibi € quercu, ut audío.Omphacítis galla, eft cauum illud? ads : glans querna enafcítur,quo coríarij utuntur, A egíneta líb,s. cap.de dyfentería, Mandragoram ma gí hemionon cognomínarunt, ut ín nomenclaturís eius apud Díofcorídem reperítur, "- q[Husóvioy,auis quedam,Hefychíus & Varín, | Mulíones é culícum genere non amplíusq uno díe uiuunt,Plíníus, pe ; UM (|b. Quídadrem pertínent mulz fagínatz unius omnes colorís? Seneca epiftola 88, Avg íuba equorum & mulorum. Nang híc mundz nítet ungula mulz,luuenalís Satyra, Vngui las tantum mularum repertas,neg alíam ullam materíam qua non perroderetur dueneno flygisa, qua,cum id dandum Alexandro Magno Antipater mítteret,memoría dígnum eflymagna Ariftore " lís ínfamía excogitatum, Plíníus,Idem legimus apud Arríanum libro octauo. Alij non mulífed afíe ni,alij equí ungulam fuíffe ícríbunt,qua Stygís aqua ad occidendum Alexandrum allata fit ; Vide inAfinos,&íinEquonH.b. . «c. Odorandi fenfu mulos pracellereaíunt, atq; eíus benefícío derelíGtos alícubí uel odore foloredire ín femitam:hínc etíam fíerí ut facilius tabídam uím aérís concípíant & pefte ínfician» tur:ut canes quoq; eodem fenfu praftantestquamobrem Flomerus hac animalia primum peflem. fenfifle íngruentem ín Ilíade fcribít, Caelius, Scholíaftes Homeri canes quídem prímum perfjffe fcri bit,quód capitibus fubínde ad terram ínclinatis odorem trahant & ínueftigent; halitum autem or ruptum,qui peftís caufa fít,ex terra orírí, Mulos uero,quod ex díuerfís fpecie parentíbus prognatis; fint:bigenera ením omnía facilíus ínteríre, Quz ratío míhí non admodum probatur:nam uíuacifft mos iumentorum effe mulos reperío, — €| egveyua,s 7T Vorzoep sot nptovov d] tvsrfoay ay &x m pen emiafsG:, Varinus, Miíffa paftum mula, Horatíus i. Serm. | Hyievels i $066 7 iquóvs , Suida Varínus, rAfs«w eft gradarío X leníorí ínceffu progredi, non curfu, Homerus aAossduz aud de mulís dixit, Varínus. Ai d^«v gd zpayop,sv dé aMosovzo zrodtosiy, OdyfTeze s, Scholía fimpliciter e onunt di&uvoy: V atínus uero tum ad curfum aptas,tumad gradaríum ínceffum. ése adr sgtvayn (9G, ny) dU npspiovoiy, Ai d" uozoy vuvVoy 0, Qépoy d" &&0imwe, xpi eurr'» , in uehículo fcilicet quod «zs uocat, Homerus de Nauficaa, Et mox, Kaczus (mulas) edUzy vrezwpóy roi diviqim Tguysv Gyeesip usuid'tz, Achilles Ilíados Q.certamínís premía equítibus proponit,prímo egregiam smulíerem & ingentem tripodem auritum,fecundo fzzoy EET, kd'utruy bos ipiovoy lutsauy, ( fj Africa mulos uel cacfos,uel (ití anímo deficíentes, Archelaus aít,plerofg; mortuos humi íacere pros ícctos, fpei magnam ferpentíum uím ínfluere ad eorum cadauera depafcenda,A elíanus, - qd. Mulus quidam(nquít Plutarchus ín libro Vtraanimantíum,&c.)eorum de numero, qi , bus aduehendi falis negotíum dabatur,tratjcíens flumen lapfus eft non fponte: fale uero líquefadlo exhauftotp furgens expeditior íam,fen(it notauítip caufam:poftea quoties flumen tranfíret, ex in duflría fubmífitmerfit&y uafa, defidensleníter ac utrung ín latus quantum íd fíerí poffet nutans, Hac ubí Thales accepít,pro fale,lana fpongtjstg compleríuafa , clítellas ímponí & agi mulum rUf« fus íuffit:illecum de morefe mergens,onus aqua fubeunte uehementergrauaffet, parum commos " dum fibihunc dolumratus,íta deinceps caute fcíenter& trafjcere folítus eft, utnec inuito quidem. contíngerent onus aqua, Eandem hífloríam Aelianus recenfet, Adodtogefimum annum uíxít 4o mulus quídam Athenís,quí cum templum (Míneruz à Perícle ín Acropolí) zdifícaretur quamus ' dímiíIus íam munere per fenectam , commeans tamen ac obíens íumenta exhortabatur ad opust quamobrem decreto à nemíne eum arceríá frumentorum aceruts fancítum eft, Aríftoteles, ulum So.annís uíxifTe, Athenienfium monumentis apparet:eo gauiífí cum templum ín arce faceret, quod: derelictus fenecta,cadentía iumenta comitatu nífugg exhortaretur,decretum fecere , quo caueretü ne frumentaríj negocíatores ab íncernículís e 7) zuAioy, A riftoteles:frumentum ením ín críbrísas cecuísqj uendendi gratía proponítur,Hermolaus)eum arcerent,Pliníus, Eandem ab A ríftotele: nu tuatí hífloríam Aelianus quog & Plutarchus ín libro Vtra anímalium, &c, recitant, V (ctus huic mulo ín Prytaneo publícus,tanquam athleta íam ztate confecto conflítutus eff, Aelianus, Cates | rum ubí Gaza ex Aríftotele uertít,commeans ac obíens, Grece legitur, euveqreóUtop o arp orgia je gs G- quorum uerborum uís elegantíus exprími(à Plínio)non poterat quàm dícendo,nífu. Theo do rus A ríftotelis interpres hoc affequí non potuit, Vide ín Equo n.e,ubí de partíbus currus, Plutar chus fíc expreffit, Mulus ífle uetulus stezéyodduoc eic Képosuemoy 9 mois evatyova (4 ym oS8 ullus Nasa, &si euiispeps (uide ne legendum (fit ewige) so cvperegvrptyeiy eio eyxsAdtápiuG" s) zrtgigudys qe. Mulío, mulorum ductor, (ut equífo equorum, )quí mulos clítellaríos , uel ad uehículum iunctos ducít, MMulíus apud Calepínumlegítur pro mulíone,ex Horatíj libro a,Serm, Auditcum magno blateras clamore,furísQp, Mulius,Miluíus híc legít Acron,quí parafítus fuít, IMiulíonemes uítantem fuper ipfum corpus carpentum agere pracepit,Plíníus de uírísill,?2, Coccomulíofulget Incítatus, Martíalís 1,76, A pud Suetonium]Jncítatus equi nomen eft, INec pígrírota caffa mulíoz nís,Vlartíalislib.g. INam míhí commota íamdudum muliouírga InnuítJuuenalísSat,s, Vocési Aqmphíionem tragoedum:íubeas Amphionís agere partes infantíorem quàm meus eft mulío, Varro ín Afino ad lyram apud INoníum, Quartaríos(ínquit Feflus) appellabant antíquí mulíones ma cenarío Jn" DeMulo. H.e. Lib. L. 8$ renaríos , quód quartam partem quaftus capiebant, Lucilius, Porró homines nequam inalus ut uartaríus cippos Collígere omnes; Crínitus n.1e,non cíppos legít;fed apros:carmínis quídem an uaratío utrunque admíttít. Tu qui plura loca calcaftí quam ullus mulío perpetuaríus , Seneca udo de morte Clatidij Caefaris, Rhenanus ín Scholijs fufpicatur perpetuáríum dící, uel gusziude uartaríum; uelillum quí ín folidum aut femper fit uector, aut (quod magis arrídet, ínquit) qui petua nec ínterrupta uectatione fuos uectores aliquo perducat, Ad uehícula mulis ufi funtantí ,non equis: unde muliones uehícularíj,quí& mulis quaftum faciebant, Hzc Rhenanus, Perpe- ds conductor uel colonus , qui perpetuó rem conduxit, Budeus. IMulíoníus, ad mulionem tínens, Mulioníam penulam arrípuit, Cícero proSeftío, Mulotriba Plauto quí mulas fricant, rmolaus, Gracímulionem, ut fupra ín a.díxí, &spaGiA&rwy uocant: mulotribam uero uel curas em mulorum, óecióuoy, unde uerbum ópossuey , Pollux, Apud Hefychíum & Varínum doeoW9 "legitur, cum e, diphthongo, 6 «c rgaovove S4azrélay, Opsontiuat qu Gg iarareieo Avzyodu/to toAeva Ester ideft, Mulotribae Athenis in Colono híppío uerfantur , Author argumentí ín Sophoclis Oedíz umínColono, Opw»spO- (pero. ín antepenultíma ; nam àgvc genitiuum habet ec) quí mulos Um curam gerít : ópwxSi«G" uero per omícron, quí montís, (ab /&G , 96", ) Suidas, Sic & ógs eT oig, mulos uendít ; égs726 uero per omícron , ín montibus uerfor apud eundem, — Dorfualía uos tur operimenta, quibus mulorum boumép & equorum dorfa conteguntur , Grapaldus, Claus | Cxfar, ut Suetonius fcribit nunquam carrucís minus mílle fecííle íter traditur , foleis mula- argenteis , canufinatís mulionibus, — €[De clitellís, que iumentorum dorfis imponuntur, onera fuftineant, multa díxíin Afino & Equo, utrobíque ín n, e, IMulus quídem utroque clítel« aptior eft. Clítellaríus mulus, Cícero in Topicís, Clítell appellantur , quibus colligata: farcínae lís, & id genus ueterínís portantur , ut fcribit Pompeius, Hínc muli Capua clítellas tempore unt, Horatíus ínSat, Muliones multos clítellarios : ego habeo homínes clitellarios : magni t onerís: quicquid ímponas, uehunt, Plautus ín Muftellaría, Mulos detraciís clitellis cum coa tibus alaríbus, &c, Líuius re, ab Vrbe, Muli clítellartj Cirzcís funt sidovor voréie , voztdogor , vo o Arríano ; & euuezwyi , apudSuidam & Hefychíum , ut fupra ín a, cítauií ín Mulís Maríanis, loreroi ySoqéeo fipuovor, ei d sAxovztt- (vuoi, Hefychíus & Varínus , Nozicmo dícitur , quí dorfo baiulat; non fub iugo uehit , homo, equus, afinus , Hefychius, Nüzwone, 6 Xi vivrov Gixpuoy Nox Docstta "ep, Suidas, ZxéVopaguióvor uel seiovot, qui res ad iter neceffarías ferunt... Suntex Gracís quí angas !tum non pro operarío tantum accipiant ac míniftro, fed pro achthophoro ítém fiuebaíulo: unde & "mulos quandoque angatos dící compertum nobís eft, Ay«expor&v , onerà ferre dicunt , permuta E. ac uícíffitudine quadaim,uti Orion fcribit, Ayapésw, non folum ad onera ferenda cogere,fed ad qualibet boc genus necelffítareni, Ge, Celíus, Feftinat calídus mulís,gerulístg redemptor, Hora, pepift.. Curto mulo íre,Idem i.Serin, | | 7 € Deuehícülorum & curruutn géteribus multa dixiin Equo n. e, hic qua mulos príuatím atinértallaturus, Celeríus uoluntate Hottenfij ex equilí educeres rhedaríos ut tibi haberes mus los , quám € pífcina barbaturh müllum, Varro 3. 17, Rhedam pro curru Varro IMarcípore dixit, Reeci (Vledeam aduectam per aéra in theda anguibüs ; INoníus, Mihí quídem rheda de mulis íun« ís proprie dici uidetur, Heliogabalus pro apophoretis dedít mulos , bafternas & rhedas , Lams ridiüs, iVlulionem euítantem fuper ipfum corpus carpentum agere pracepit, Plinius de uíris Alluftríbus 7, IMultifonoraeffeda , Claudianus de mulabus Gaallícis: proptietamen de equis effe« "duni dícíturi uide ín Equo B. e. Vnde thenfam atque mulos finé eam pedíbus eraffarí, INoníus ex Títinnij V eliterna, Quot íugaboum , mulorum, afinorüm habebís , totidem ploflra effe o« portet , Cato. V íx£& datur longas mulorum uíncere mandras, QusadGtrahi multo marmora fue 'ne uides, IVlartíalís libro quínto, Eft autem mandra fiabulum ,uel íngens uehícülum quo trabes pertantur, quod Probus etíam Grace wxvdjoy uocariaít, IMulacarrucaría, Vlpíanus ft. de zdilís tio edí&o, Mulíó,quí mulos clítellarios fiue quadrigarios ducít, Promptuatíum, — € Hyóveup (Us 36, Suídas: ac fi dícas mulare iugum, Opens uel éouoy (fiy G^, uíde ína. Zélj«Ae, vx 5 Bos ? Waitray (fixi, Hefychíus & Varínus, aspaórnon mulam tantum fignificat , fed etíam «war , id (t üehicul& quod mula bijuges trahunt,ut ín a, docui, ubi & KcvaSox & God memorantur, AzWww, jig mulís iunctze , quibus curfu certabatur in Olympijs: fynorís uero eratbíga equorum: utex "Paufanía demonftrauíín Equo e, INon díu autem fnulare certamen ín Olymprjs durauit, cum Arcades mulas deteftarentur,ut Paufanías refertElíacorum 4. — Tó gd Zi vorrtvp sipiüvtoy &yevig iuit [ WeAcmo nin , 7 de PI Qryiy &asvwrtp, lego &r5m,) Pollux, Sed vezes proptíe dicuntur , qui dore foonera faftinent farcínarum , non homínum, ut híc accípere Pollux uidetur, Calpeetíam ín Os dympíjs erat curfus , non. mule, fed equa , fefforem uebentís , quí prope finem currículí défiliens "&pprehenío freno pedes unà cum íumento currebat , tefle Paufanía, INaufícaa Homeri Odyffex fexto ínuehítur apene , id eft bígís mularum, A&vcrhva tüocabulum imínus ufítarum ; Hefychio ex« ES &d G^ &uctne, id efl fpecies curtus quo uehüntut homines: uel idem quod &z&vs uel égua fes S cundum alíos , $4 G^ &dfus ( fic enim lego ) aftupewse Baeiuxáe , n &oua exvmity , &cc, uidein Equo p.e, ubiderecurulí, Ey Aeuzmrezs spitvoy, Efaiz 66. ubi Flebraíce kírkarot legitur, quat tioceni , i ; TE V pe -- ; alij camelos ,alíj dromades ínterpretantur, — Azwva currus elt ex mulis itinétusi Vel Bro eques 806 De Quadrupedibus. rum,hámaxaboum eft, Varínus,Sed uídeohaec uocabula confundi, Homerus Odyf(lex fexto bígam. mulorum prímo &z5wp,ut fuperius recitauí, poftea &afay uocat, "regen sup &uQymtMun ux "tds ws &yafap — KagorkAleecioyoda, — Boms eic Gut pery tfo, n i qavoe eie euor, V arínus ín ZóUfae, — Xoeie eis qii mpe. Aqese, axáVopapoy Py óviy, szrinduocotiuley de Doy Vd? apa poustpuoveoy dt qe &Qo, Pollux libro 1,Cadli fic uertít; A dbelli ufum afíní farcínas geftantes, pernecef: arij habentur, boues ítem quí cutrusta,. hantmuliutrungs praftant, ^ xwvoeiziz (vysy, proprie de mulís dícítur, uel equis bíijugis, Varig epsve ením mulus eft, Hefychíus.fed alía uídetur huius compofitíonísratio, Paufanías quídema 5l. * zwi 14H » nen ín Olympíjs bígam mulorum fuile docet,fynorídem equorum, — KaAfispa 8s dis, Gpafah yix, Hefychius GC V arinus. E noh | T 3 €| Voraróvouat pic borrixoc up 7 nuóvay,Hefychius && Varínus, ^ Ego faxim muli,pretío quifime rantequos, —Síentuílíores Gallícís canterijs,Plautus, Cum Cappadoces Perfis quotannís dant,prater argentum, mille & quíngentos equos, mulorum duo míllía, ouíum quinquagintamil lia, duplum fere borum Medípendebant,Strabo, ^— Pramiíauíncentibus ín funere Patrocl(2 hil les [líad.Q. proponít Les, sóvss ve, Body v iplis tour, — Valerianus ín epiftola apud Trebelligm - .Pollíonem Claudio, quí poftea Czefar pronuncíatus eft, darí pracipit à procuratore Syrío myla annuas nouem, & mulíonem,quem refundat,unum, | i" Oi d? dc f jtovoi xteiztody ufuloc &p QU Be Novas, ÉAxwo- d ópsec v7] zr ortos ey TROTIU, H d'oxdy it dlov usya vitiozsy dle v Üvjoc Té Gk xta T «gà ideo tint clc 0b ye eec vexup Qigop, Flomeruslliad.g, ^ Cus, circuli quidam íugum continentes, uel pa quos ínferupntur habenz,quíbus reguntur muli, ór«i(dy ením regere & gubernare eft, Varín de Oíaxsc apud Hefychium, — A ze dá? &zriny,dosoy 7 vríspxreMevrod — Maubvoy, o ye 7x Bouy giswmue ow — ÉAx&pAwae veioio Baleinc zruiezep &oozoy, Homerus IHíados x, de Dolone, quem Díomed Vlyffes ínfequebantur, Vocem &zíze« exponuntesska, Pot oui Acc Praeuertunt autem boues arando,non quod robufliores fínt,ut quídam fcribunt, ( contraríum ením Columella a ut fupra ín E,recítaui:)fed quod celeríores,fi paríter emíttantur, «J Coguntconcípere ínuítas ex cauda mulz,fi íunctís euellantur ínter fe colligatz ín coítu,Plínius. «[Síoues utantur fabu in quomulz aut equí aut afini fleterunt,facile íncídunt fcabíem, Columella, | i q«|h. Pifcibus inuentís & foetae corparemule,IuuenalisSatas, — INonalíterridetur Atlascüm compare gíbbo, Martíalís Epígr.lib, 6.Polítíanus ín Mifcellaneís 43, non gibbo fed mulolegit, quod. ín plerífg; uetuftís codícibus ic ínuenerít, Aclantem autem(inquiít)de Iuuenalís uerbis, nanü quen jv dà pumilümue fuíffe,ternporibus illis haud ignoratum,collígimus, per antíphrafín fcilicet, ficenim inquit, Nanum cuiufdam Atlanta uocamus.Sed & muli pumílí tum ín pretio funt ínts deliciis habs tí, Erat autem proculdubío rídículum homínem nanum, mulo confímilíter nano & compare fibi uehí, — Scytharum equíín pradlío aduerfus Daríum,cum afinos príus rudentes nunquam audigi fent & mulorum fpecíem tum prímum uíderent;ín fugam conuerfi funt, Herodotus líb.4, Crofc Delphis querentí nunquid diuturnum foret ímperíum fibi, Pythía ín haec uerba ref; pondiít Kegis apud Medos mulo íam fedepotito, — 'l'unc ad ícerupofum fugere Hermum flrenue Lyde, perftareinec ignauumtuncteeffe pudendum, | Hís ex uerfibus,cum allati effent,multó magisqué ex c«terís uoluptatem Craefus accepít,fperans fore ut nunquá apud IMedos mulus prouíroregna | ret,Herodotuslibror — Pififiratus Hippocratis filius tyrannidem Athenís affectans,feipfumacmia. las cum uulneraffet,bígam ( 2» (fUyos iagasy do rb &yogay ) ín forum agiítauíttanquam elapfus ex ftíbus,quem rus profícifícentem illi prorfus ínterímere uoluiffent, ítacp populum ocrauít, utaliquíd cuftodia círca fe habere permítteret,&c, Herodotus ibidem. — «IMulus ( pro) uehículolunz. 12 betur,quod tam ea flerilís fit quàm mulus:tuel quod ut mulus non fuo genere, fed equis creeturzlic ca Solís non fuofulgoreluceat,Feflus, — In bafíthroni louis Olympi] tum alía deorum imagine expreíIx funt,tum Luna equo,ut míhí uidetur, ínuecta: alíj tamen mulo eam uehi aíunt, nonequor & rídículam ( uiu) quandam fabulam de mulo addunt, Paufanías Elíacorum 1, Mulís,equis,alb nís feríze nullz,nifi fiín familíafunt,Cato, — In Confualibus ceffantab operibus equí & mulí,redí mitifloribus capita, Dionyfius Halicarn, IMulís celebrantur lüdí in Círco maxímo Confuales, uíd - id genus quadrupedum prímum putatur coeptum curru uehículoé(padiungi;Feflus, — In Coni libus mulus immolabatur, equi & afiniferíabantur, Alexander ab Álex, fine authore. «| Mulus quidam Lydus cum imaginem fuam in fluuío confpexiffet,formam & magnitudinem | ! [ corporís fuí admíratus,ceruíce erecta equi ínftar ín curfum fe dedít: deínde afini filium fe recordas tus, mox curfum fiftít, & hínnítum anímosQ deponit, Aefopus ín conuíuiío feptem fapíentum Plutarchí, : . | ) P PROVERBIA, » : E | q| Niulí afínís quantum praftant;ubi quis longo interuallo praecedit, rvaiue d" Cosop psp xgeosoMd— hjuovoL, 'heognís. Refertur apud Athenzum 7. Sumptum uídetur ex Homero, cuíus hí uerfus funtós lliad.x, Aw ózed'u p" izreup,oosop r. VerixpmzréAevrot, Hiuivay, X c. (ut paulo fuperíus círca fine e,recítas ui,)Hoc eft, Verü ubitantum aberant, quantum parsultímafulcá Mulatum, Rurfum BE | | Td 4 DeMulo. H.h. Lib.l. 8o? Spy dt tay i. &ots G- tn KA iru &pbpip, Cosqr dé veuo dpa «3tAei nphióvolip, — "Edosoy Vassicticblwy Aca Tasl',ei et aor vo, Flos curfu anteibat Clytoneus fplendídusomnes; Quantum mularum fulcus ipraecedítinaruo, Tantumis praecurrít, Olím bubus,a(inís & tulis profcindebant aria, Hínc il lalex Mofaicá Deut.13, que uetat arandi gratía bouem & afinum fub idem íüguin mítere, Aratrum | dgitur quodà imulís trahebatur,multó celerius perueniebat ad fulcí fínern,quum arator ínuertít ar irum,quam quod trahebatur àbubus , Erafmus, . «| Muli Maríaní:hoc prouerbium explícaui iri a «Mutuum muli fcabunt; Vbí improbiatg illaudati fe uícíffim mirantur ac praedícanr, Tranfa "fatum à mulis, qui fícuti reliqua iumenta fefe inuícem dentíbus fcabere folent. Círatur bíc títülus; Mutuum muli fcabunt;à INonío Marcello ínter reliquos Menippearum títulos M, V arronís,mirum :prouerbíalis, Aufoníus ín altera praefatione monofyllaborum,Sed utquod per adagíonem ccepía us, prouerbío fíníamus,mutuo mulí fcabunt, Metmínithuius & Varro libro de lingua Larína 2; (quanquam ís locus eft foediíffime deprauatus:)hís uerbís,Síc fíetmutuam mulí nam. arbítror legea lum,muruum mulí,ut fubaudiatur fcabunt.Symmachusín epiftola quadam, Mutuum, inquít, (caa bere mulos,cui prouerbio ne uideat effe confinis,praeconíum uirtutum tuarum, preffo dente reftríri Non uídetur autem adagíum rectéaccipi poffe,nífí malam ín partem; ueluti fí indoctum índos deformem deformís, ímprobum ímprobus uíciffim laudaret, Erafmus, Germani alio prouera "bíoeundem fenfum proferunt: &3y láfeno einanteren oie flóbeab/wte biebüno.id eft, Prilices (ia "bímutuó detrahunt, canum inftar, Fuíc confine eftíllud à Diogeníano felatum; Tóv fvovsa xénfva ij, id eft , Frícantem refrica,uel Scalpentem uíciífim fcalpe, Suidas ab afínis nietaphoram transla, am exiftímat ínuícem morficantibus,& ín utranc partem dící poffe, qui fe mutuis officijs adiuast; azutqui fe mutuis contumelís afficiunt, Ariftídes in communi defenfione quatuor oratorum, «p £u qx et evnfvey XJ roit óvoie ^i oveteonetat d'uzrs dH oot, I«oixAtot dE xay moie Acor uAop à Toig ovoit ek (ew Qiüqu Gu Buxeld'a«, Id eft , Scalpentem inuicem fcalpere,etíam afíniís uidelicet tribuit prouerbitrm; Porro Perí ilem cum leonibus magis quàm cum afinis efTe conferendum dixerint Homerici. Eiufderh fentens tie eft l'erentíanum íllud ex Phormione, Tradunt operas mutuas,de aduleícentibus qui fe uiciffim fn peccatis defenderent. Et uer(us Epicharmi, A t yee vli xéoc vice, ( nifi malís kviqa; ) dvs 7t «gà A662, Hoc eft, A bluitcuel fríca)manum manus,da aliquid, X aliquid accípe, Item illud , Senes mutuum "fricant,natum ex lepida quadam hiftoría quam Aelius Spartíanus in Adríaní imperatoris uíra res «enfer. Adríanus ín balneo ueteranum quempiam feruuli penuría,fefe marmoribus affricantem có giis, eum & feruulís aliquot € fumptubus donauit, Quod relíqui ueteraní felíeitet ce(lifie uia Wentes,cceperunt & ipíi complures fub oculís imperatorís (efe marmoribus affrícare , tt hoc modo "principis elicerent benignitatem, At ille euocatis fenibus , íufTit utalius alíum uiciffim defricarent, "aug ita puerís nihil opus fore. I[síocus poftea ín uulgi fabulam ceffit,, Celebratur & Sciptonis Aes imíliani apophthegma : lumenta quód manibus carent, alieno epere frictu, Quo figníficatum eft, tos, quí res egregías gerere non poflunt, egere pracone, quo famam (ibi comparent, Erafmus, «| Cum mula pepererít , ( Ézsay Ajuovorztxeimy , apud Herodotum: ) quoties fienificamus ( inquít Era(mus) alíquíd nunquam futurum , aut adeo raro folere accidere , ut ímprobum ac fiultum uí« deatur fperare . Ortum uíderí poteft ex eo, quod refert Herodotus in Thalía : Cum Babyloniorum "urbs obfideretur à Darío , (&c. ut fupra recitauíin c. ) Huíc fimile quíddam refertur à Suetonío Pin uita Galba Cafarís. Huíusauo procurantí fulgur , cumaquila de manibus exta rapuiflet, & ín frugiferam quercum contulí(Tet, fummum , fed ferum imperium portendí familie , refponíum "eft, Atque ille írrídens : Sane, inquit, cum mula pepererít, Quod omen íta arrípuít Galba , ut "eum poftea res nouas molíentem , nihil aque confirmarít ac mulx partus, ceterísi ut obfcoe a "num often(um horrentibus , folus pro latíffimo accíperet , memor facrifícfj dicii auití, — Eiufz dem fententíz eft Vueftphalorum illud, YDenn ote wyoen psunen trageno , Cum falíces prua Baferent, — 4 Saluete equorum filie: Apparetíoco uulgari fuiffe íactatum ín eos,quí emolumenti gratia blandiuntur : refert Ariftoteles libro tertio Khetoricorum, In certamíne mulorum, quum ís - P 3 quí uicerat dixiffet exíle pretium pro carmine, Simonides rccufauít , índígnans mulos celebrare fuo poémate: uerum ubí uictor dediffet fatis magnum praemia " j um , carmen tale fecit, Xoipes^ &word'ep Svya iis: iormop,filuíg n ením quod effent ex afínís quog, nati, & quod he- .g re. neftíus erat expreffic equorum filías n | appellans, Eraímus, Y | Yy a uadrupedibus A, Tw | ! | | 4 WE vs exiguum eft animal,incola domus noftrz(ut Plinius loquitur) roforomníumrertg — M S undeáfono, quem rodendo facit,Latíne etiam forex uocatur , quamuis aliqui íca diftim, d guant,utmus domeftícus fit, forex fylueftrís,Sipontinus, Pliníus certe forícem à mure EIUESEN manífefte diftinguit,forícem fylueftrem faciens, &€ maíorem,auriculís etíam cauda&ple — lofís:& ubi Arífloteles murem aruenfem nominat, forícem Theodorus reddít, Quamobrem ínfra 4, ínter díuerfos mures deforíce príuatím confcríbam , quantum de eo apud ueteres reperío: nam tt centíores uarie forícem interpretantur:alíj , ut dixímurem fímplícíter,communem nempe & ütbàs num,quem Gallí adhuc uernaculalíngua forícem uocant : alij illum quem hodíe rattum uocamys; alij quem myzerum Germaní appellant (quí certe mus araneus eft) forícem effe putant. — Rattu hodíe díctum,id eft murem maíorem,de quo ínfra feparatim agam,obfcurus quídam author femp: íntelligendum putat,quotíes murís nomen apud medícos occurtít; forícem uero murem comi - nem mínoremefle, Ego quotíes mus nomínatur,nec [yluefirem,neg rattá,id eft domeflícum majo rem quí rarior eft, intelligo, fed minorem € frequentiorem, Graci up & ureroixivtuopy ivy appellat; : fed uulgus Grecorum hodie zrevemóp. Mvofis (voie potíus)à * orovzmáy QuAs, V arinus,pontícospto muribus fimplicíter dícens, AexgAaGwz»s,animal quod alio nomíne galeotes uocatur: «ox mH 8p: à voids Aeyepfuin vu Qur(«, (muflelam hodíe uulgo fic uocant Girzeci)Suídas. Domeflícummtm rem Pliniusetíam díminutíua forma mufculum nomínat : Ruínís (inquit) ímmínentibus mufcyli pramigrant, Flebraícam uocemacbar aay Leuítíci n, Septuagínta uvy,íd murem tranflulerunt, Chaldzus acbera, Arabs phír uel phar,Pería an mus,ludaí etíam noflrí temporís murem fignilicas re aíunt;ac íta IMunflerus uertít.Arabice etíam Auicennae mus far nominatur, & Saracenis hodíefa ta,ut alícubilegí,quz uoces exdem aut fimillímz Arabicz ín Biblijs uoci phír funt,& forte legend phar,in medio quídem aleph fcríbitur:fimilis & Hebraica efi,fi prímam fyllabam auferas. Profüde non accedo Híeronymo,qui Efaíae 66,myoxum,id efi glírem effe putat,cum Leuitíci undecímo mu rem fimplícíter tranftulerít, Sed praeftat murem interpretari, quo tanquam communiorí uocabulo glísetíam contínetur, — [Mus Iralíce toponomínatur,uelforice af forgio o rato dí cafa. (Sed ratlí r uocabulum,Germanis,Gallís, E Italis commune ad murem domefticum maiore , ut díxí, pertínet) Hifpani Latíníus talpam non murem topo uocítant, lí(dem mus appellatur rat , maíor ueroratótt, Gallís mínor efl fourís,uox facta à (oríce:zmaíor rat;Germanís híc,tat$, Anglis rat uel ratte:ílleymitt Germanis, Anglís mows uel moufe,Illyrijs, Polonís,mínor myfs:maior fczurcz, quafi forex. Venet maiorem panteganam appellant , quafí pontícum , à uulgarí nomíne Graco, alij círca Romam fourco, ] B. l Mures domeftíci non uno omnes colore funt, fed alij níorícant;alij ex fufco colore ad ruffum aut giluum,;alij ad cínereum tendunt, Eft quando candidiffimi reperiuntur,qualem ipfe uidi, nonmíno rem tamen,fed maiorem quem rattü uocamus, Mus albus prouerbíalis fuoloco dícetur, In muríum. genere albi inueníuntur,& ín eorundem excrementiís lapilli albi, & funt ualde multze generationis, (falaciffimi,)Albertus. Demurino colore,uídeina. lMuríumalij funt magni, alij medíccres;alij paruí,Matthzolus, «f IVlurícor magnum, Aríftoteles, Cormaxímum eft proportíionemuribus, — leporí,pantherze,mufielís, & omnibus tímidis aut propter tnetum malefícís , Ariftoteles &Plínius, — | «| Mlufculorum iecufcula bruma dicuntur augerí,Cícero 3,de Díuin. IMuríumiecufculísfibread — | numerum Lunz ín menfe congruere dícuntur,totídemá inueniri quotumlumen eiusfit:przterea — | bruma íncrefcere,Plínius.Etlibro 3.Sorícum fibras, ínquit, refpondere numero Lunz exquifiuere düicentíores, Luna alit ofirea,& implet echínos,muribus fibras,Lucilius ex Gellío. A coíturecre — | Ícente Luna muris íecufculum mírum ín modum fibi fibram quotídie quandam progienít ufgiad plenam Lunam:deinde Luna decreícente fibra paríter decrefcunt, ac in unum corpus extenuatz 6s paulatim euanefcunt, Aelíanus. Cum Luna panfelenos eft,iecur eíus crefcít & dímínuitur ínutro — que interlunio, Albertus, Ego femel & íterum diffecti muris iecore ínfpecto numerum qui cum Lue | na De Mure. B.C. Lib. I 809 ma conuehiret nullum inueni, omnino falfam hancperfuafíoném exíflímo, Plutarchusin Sym pofiacís 4.5. murís araneí quog) iecur immínuri fcribit qv zoe &qpawinoie Aue, — (p IMluríum alij fel liabent,alij non,Plíníus,& Arittoteles duobusínlocis. «[|Murís uulua dumpartum gerít,acetabu la habet, Ariftoteles. | TEN 4j Demuribus Aegyptijs, Afrícanis,& alijs quía regionibus denomínantur,dícam ínferíus íntet mures díuerfos, GC. Mures ín domibus noftrís habítant,ubícung, apta fuís refugis loca caua ínuenerínt:aut fi mínus fintapta, dentibus ípfiarrodunt & excauant:ín medijs przcipue,que caua relínqui folent,ínter duo voenacula locís: ítem íntra parietum caua, & círca tecta, vs ógogez, ut Varinus refertex Scholijs ín Velpas Aríftophanis,funt mures quí uerfantur círca orophas,íd eft domuum tecta, € ea abrodunt, "Mus domeftícus ín horteís & domibus habítat;niger & paruulus, Albertus, INodctu fere dífcurrüt, latítant íaterdíu quod hominem autalía anímalía eís ínfefta uídeant audíantue, — «[INullum alíud animal acríus afino audire ferunt, excepto mure,Suídasiín Mída, — «| Muspanís cupidus eft, & eo- tum qua ex frugibus ad cibum hominis fiunt. Eft autem ín perquírendís cibis folertífTimus, eortas atia epe períclítarí non dubítat:et ut eís potírí queat, duras folídasqy materías, quibus adítu prohi etur,multum díucp erodendo fe fatigat, Obícurus, Omne murium genus grano(frumento)& pa- neue(cítur:prafert autem durum mollí,Sí multos fímul cafeos ínuenerit, guftatís omnibus , de me lore poftea comedit, Albertus. Aegypti) ín fuís notísmure depícto iudícium accipíiuntsmus ením pane multo ac díuerfi generís fímul pofito,cptimum queng felíigens comedit(quod & Aelianus fcri bít) unde & optímí panís íudícíum ín muribus effe putatur, Orus, Fagí glans muribus gratiífima *e[5,& ideo animalis eíus unà prouentus,Pliníus, In Arcadía fcio effe fpeciatam fuem, qua prz pin^ auitudíne carnís non modo furgere non poflet,fed etíam ut ín eius corpore forex exefa carne níd& «ecífTet,& peperiffetmures, Varro. Suesfpírantes àmutibustraduntatrofas, Pliníus, iVlures ín "Paro infula ferrum exedere & conficere dicuntur; Amyntas ín Teredone Babylonica fcribít eodem Cibo uti, Aelianus, Gyarosínfula una Sporadum eft,ubí mures ferrum erodunt,Suídas & Stepha —mus, In Cyproínfula aíunt mures ferrum exedete, Aríflot.íin Mírabílib. IMures fabulantur Chalcí denfium ferrum erofiffe,Heraclídes, In quadam prope Chalybes ínfula;fuperíore loco fita, aurum "Simuribus uoratí aíunt,ídeotp ín metallis eos díflecarí, Aríftoteles in Mírabilib, fic ením lego, locus ' eftdeprauatus, Theophraftus author eft ín Giyaro ínfula cum(mures)íncolas fugaffent,ferrum quo jue rofiffe eos:id quod natura quadam & ad Chalybas fecere ín ferraríjs offícínís. Auraríjs quidem "in metallís ob hoc aluos eorum excídí,femperc furtum íd deprehendi: tantam effe dulcedinem fu« "randí,Plínius, Marcellum multa figna perturbabant , & mures ín cella Iouís aurum cortoferant, "Blutarchusiínuítaeíus, Bellum focíale, cuius author fuít Maríus,díuerfa figna praceffere : Mures Mufpenfumín templo aurum corroferant,e quibus zdítui quandam cafTe (759) foemínam cepe:üt: 'eaíbidem quíngp eníxa mufculos,tres abfumpfit, Plutarchus ín uíta Sylla, Antíphilí hexaftíchon "ín murem quí propter Ícobem aurí deuoratam íncííus eft, extat Anthologiji,33.— €«| Mures etíam "uuleares rumínant,non folum Pontici,Pliníus & Albertus, | Mureslambendo bíbunt,etfí den- 'tíbus ferratís non fint, Ariftoteles. IVMuresín Afríca(Obfcurus quídam íneptelegit,ín aqua)cum bí -berint,moríuntur, Idem, In Afríca maíor pars ferarum aftate non bibuntínopía imbrium : quam Lob caufam,captí mures Libyci, fi biberíntmoríuntur, Pliníus, An noxíus muríbus fit potus, uide in .ubí deuenenís eorum, Cuniculos etíam à potu menfibus alíquot abflínerefupra díxi, In Lufís "Arcadíc quodam fonte mures terreftres bibere & conuerfarí , 'heophraftusfcribít, Plín, €jMus "efl temperament admodum humidi, Obfcurus. | 2 4[lagrantilíbidine dicunt mures effe,teftemt Cratínum afferunt, dícentem ín Fueitiuís , po& mate fíc ínfcrípto: A ge nunc tibi ex zthere murínam lafcíuiam Xenophontis fulmine percutíam: E. voy eu dr cidloleec ater ur uonp «uóc aspaN.e quooirzG", Polítíanus ín Mifcellaneis 96. fic uertit, "Agenunc tíbí de fereno aduerfus mollitiem muris fuleur abo Xenophontís, Volaterranus fíc, Age nunc € fudo flagitium murís fulgurabo X enophontís;addítey uerba effe anus cuíufdam, ) Atqy foe minam quocp murem maíore V enetís rabie flagrare dícunt.Et rurfus apud Epícratem ín fabula que fcribitut Chorus:Poftremo fubfjt me deteftabilis lenadeno, Volaterr.) deíerans per Dianam ( per 7puellam,per Díanam,per Perfephattam,Politíanusjeffe uítulam,efle uírginem, effe pullam índomi "tam. At illa murína erat, (yvavíc,myonía:fíc etíam Caelius legít;& Erafmus ín prouerbio]Mus albus: "& Volaterranus ut uídetur , nam fimiliter murínam transfert, Polítíanum veia uel uva£e leciífe "uídeo,& magís probo:uertít ením, At ílla cauus erat murínus; nimirum quod uírgínitate non am. "plius integra fed perfracta effet, & quofuís amatores admitteret ut cauerna muríum fubeuntes fibi "mufculos:myoníze quídem uocabulum nufquam legere memini, ) Superieciíone falaciffimam eam "dícere uoluít,cum prorfus murínam(cauum murínum,Politíanus)uocauít, Aelíanus ínterprete Ciil lio. Sed Polítíanus hzc etíam tanquam ex Aelíano addit: EtPhilemon, Mus albus, cum quís eam, d pudet fari, Clamauít adeo flatím deteflanda laena;ut (epe laterenon eft, Infeptimo Epigramma "ton Vlartíalís ín uulgatís codícibus legitur, Nam cum me uítam,cum me tua lumina dicís ; fedením "uetufliffimi quíg, fíc habent,[NNam cum me murem,tu cum mea lumína dícís, V detur autem puella Yy s s - glo De Quadrupedibus blandíens amatorí murem eum uocare codem íntellectu quo etíam pafferculum folet, quía mureg: quoq perhibentur falaciífítní, Politianus:cuí accedít etíam Erafmus ín prouerbiolVlusalbus, Dos meftíci mures falaciffimihabentur,prafertím albí;uide ínfra in prouerbío Musalbus. — IMiuresalbi. — multa ualde generationís(falaciffimi)funt, Albertus, Mus ín coítu complectítur cauda, Albertus Supra cuncta efl muríum foetus, haud fíne cunctatione dícendustquanquam fub authore Ariflote, le & AlexandríMagní milítibus:generatio eor lambendo conftare non coítu dicitur,Plinius, $a lís guftatufieriprzgnantes opinantur, Idem, Accedente falis ufilonge foccüdiores fiunt, Aelianus, Sunt quí uehementer confirment mures, fi f3lem lambant, ímplerífíne coitu, Aríftoteles, — lere Perfícz parte quadam mure foemina reící(Ta, foetus foemínini pregnantes comperíuntur, Idem 8 ex eorepetens Plíníus, —IVMlurfumgeneratío mírabilís praeter cetera animalía maiorem ín modum efl, tum numero,tum celerítate, Iam ením foemína prxgnante ín uafe milíarío aliquando occupata, paulo poft referato uafemufculí numero uigínti & centum reperti funt, Aríftoteles.Ex una genitos centum uiginti tradíderuntPlinius, — De mirabili unotempore agreftíum muríum redundangia; infra dicemus ubí de muribus agreftíbus príuatím agetur, — Multifída, ut canis & lupus, & parta eiufdem generís,ut mures,multa paríunt, Aríftoteles, — IMures etíam ex terra, uel terra & ímbre nàáfcí infradícam ín agreftiumhifloría, Ibidem quocp narrabímus quz loca muribus infeftata fint & qua propter muríum copíamreliqueríntíncole, ^ [Muresquí non ex ínfidijs, fed fuafponre moríuntur, defluentibus membrís € uíta paulatím excedunt:unde profectum íd quod eft ín prouere bio, Iuxta murís interítum,cuíus IMenander memínítin Thaide, Aelíanus ínterprete Gillío: Volater- ranus ex eodem fic tranffert, V ítahís longiffíma, membris paulatím defícientibus,Ec, ^— Deagress ftíum morte ínfra dícam, | j tes 4 E uolucribus hírundínes funt índociles,e terreflríbus mtres,Plínius, | Quadam tímorenone curántur,ut mures & lepores,quomodo enim amabís quem ínfidíarí uít& tue fít perfuafumeAt fibi perfuadentquítiment,Cardanus, €J Ruínis imminentibus mufctli prxtmíerant,Pliníus, V domus alíqua confenuít & ruínam mínatur, mures prímíi fentíunt, & celertíme fugientes alíuddor mícilíum quarunt, Aelíanus ín Varíjs & ín anímalium híftoría,Et rurfus in eadem, Quod uícínam (ínquít)domum ad edendas ruínas mures & muftelle prefentiunt;idcírco eíus cafum & prolapfios nem przuertentes,ex ipfa emigrant,quod quíde ípfum ín Helíce oppido ufu eueníffe dicitur, Cunt ením Helicenfes impium facinus infe aduerfus Iones admififfent, eos nimirum ín altaríbus madiangs tes,tum fane hís propínquaruína ex oftentís portenta fuit, Nam quing; anté diebus quàm Helice fundítus euerteretur, quí ín ea effent mures, muftellz, ferpentes , & uertícíllz, caterat eiufmodi ex eo loco exíerunt:; quod quídem facinus Helícenfibus íd ipfum intuentibus , fummam quídem ada mírationem mouebat : ueruntamen quam ob rem difcederent, caufam conijcere non poterant, pos flea ueró quàm ex urbe hec anímalía excelffére , ex terre motu tante labes domorum noctu fadi: funt,ut non modo ex hoc cafu defederit urbs, & concíderítatey ex permulta: tempeftatis alluuione-- funditus deleta fuerítzuerum etíam cumforte decem naues Lacedaemoniorum ín urbís portu flatíos nec effent,ex marínorum zftuum tempeftate períerunt, Hac Aelíanus, — «Ius domicíilíum fibi parat, Ariftoteles, ^ Sedtamen cogítato,mus — Pufillus quàm fit fapiens beftía,zetatem quí un£cr bil — Nunquam commíttítfuam:quodfí unum obfideatur, aliunde perfugíum —— Gerit, Placlje Trucul. Siquís ex muribus ín aquam cadat, porrigens caudam alter hunc extrahit, ac feruaté rículo, Tzetzes, ^ Cummures ín aquatile uas delapfi afcendere non queunt,mutuas inter fe cati das mordícus tenentes, fefe fubtrahunt, fecundum quidem prímus,tertium fecundus : fíc enime mutuas ínter fe operas fapíentífsima natura ponere docuit ,'Aelíanus, Síclupi caudís ínter femor dícus apprehenfís fluuíos tranant: & fimiliter Cafpij mures, ut ínfradícam in muribus diuerfis, (| Peruerforum morum muftelz & mures funt, eamá ob caufam Iudaís tum cíbo tum contadit eorum ínterdíctum eft, Arifleas. fed per haec anímalía eiufdem íngenij homínes reprehendütur, qui. fcilicet tímídi & ad quemuís pauídi firepità funt, interim uero furaces & clam ínfidíofi, Procopíus, - €| Nluribus maxíme ínfidiantur feles,unde & murilegos recentiores quídam uocarunt, murilee— eulí uero apud iureconfultos muricís & purpurarumínquifitores nuncupantur, —IVluftelís eademye quz felíbus natura ín murium uenatu.pernicíofiffimz eís quaemuftelarum mínimze funt, & fímplis— citer nomíne generís appellantur:iquoníam hz cauernas etiam fubire poffunt mufculori, nec egre | fos folum utmaíores muftelz catíi uenantur, Videntur & mortuas muflelas horrere mures: nam — | cafeos,(i cerebrum muftelz coagulo addatur,neganta muribus attíngí, Plinius, Et alíbi, Abiguntut cínere muflelz fparfo, — Muftela ruta ín muríum uenatu cum tjs dimicatione cóferta uíresrefouet; — | Plíníus, Eádem fe pramuniítcontraferpentes, — Vulpes callídé admodum mures captat, Eoífdem — : ín pratís anguís niger, (carbonaríum Italí quídam uocant, Nícander eundem puto myagron à mus — | ríumuenatu) comprehenfos deuorat, — Murem anímalíum maxíme odít elephas, & fj pabulum. ín przfepio pofitum attíngí ab eo uídere,faflídíunt,Plíníus, ^ Odorem muris uel maxime fugiunt | | | elepbantí:pabula etíam qua d mufculís contacta funt,recufant,Solinus, ^ Leomuremfugit,Rafís; 66 fortaffís autem corruptus eft locus, nam Ariftoteles de leone fcribítquod aliquádo hyn, íd eft uem, nonmyn,ideff murem tímuerit, — Muribustaccipitres uefcuntur:ítem aues noCturnz, ut noctu, | bubones, DeMure. E. Lib. L gu Mibones, Miures cum uocem felís aut uíperae exaudíuerunt,e nido mufculos ín locutm alium tranf ferunt, Aelianus, IMutres etíam cum ferpentibus alíquando colludunt,Penzettus. * E, 1 Mufcipula laquei genus eft ad captendos mures,Sípontínus: ut decípula laquei genus ad decía jlendas capiendasipaues. Ingranaríjs mufcípulz difponantur ad mures capíendos,& per forami« naoftíj felibus íntroéundi poteftas relínquatur, ad mures frumenta rodentes fugandos , Girapaldus Marroneputo, Síparit humus(in uíneis)mures, mínor fít uíndemia , nífítotas uíneas oppleues ufcipulis,quod ín infula Pandatharía facíunt, Varro dereruft, 8, Mufcipula alíae uíuos ca« int mures:alíz perímunt,fiue pondere oppreffos, fiue aqua fuffocatos,fiue alíter, ut cum ualído fi ferreo ín. oppofítum clauum adíguntur capite ín foramen propter efcam ínferto, Alio ues uas aliquod fubíectum habent ín quod illabantur, quod fi aqua repleuerís,fuffocantur ; fecus, rea entur uiui, De fingulis igitur ordíne dicendum; & primum de js quae uíuos capiunt, | |Cómu [limum mufcípulz genus eft,uas ligneum quadrangulum oblongum , quod tabulís quatuor cons itur, pofteríor pars filis munítur ferreis, ut & infpicereillicliceat quid capti fit,& odor efcae illa íam ex parteà muríbus hauríatur ; unde ad inquírendum aditum allicíantur tadhecaére peruio gius fpargítur efcz odor,& emínus etíam ínuítat mures, Pars anteríor hoftiolum babet, filo ap. yentum,quod cataractz ínftar fubító cadit cum efca attíngítur:filum autem alligatum eft gruí , hoc ligno fupra mufcípulam tranfuerfo fut(üm deorfumétp mobili , fuftinente ín medio columella z medio fuperiorís tabulz loco infígítur. Eft & foramen ín pofleríore parte tabula fuperiorís, itilum ferreum mobile inferítur alteri ferro fupra foramen tranfuerfo círcunuolutum, Huíc ínfes dus hamato efca infígitur,ut lardum,uel nucleus íuglandís,uel panís: qua modice adolentur igne; itlongius fpargant odorem,Suprema uero mobilís huius fili pars modice inflexa ut angulus rectus t; & malleo dilatata, gruís extrema parti ín dímídiati cunei formam illic refcífli quàm fierí leuifTis ne poteft ímponitur,ut eícaamure contacta facilius ruat. ETzc inflrumenta alíquí gemína confici: it hoftíolís ex aduerfo pofitis. . Hoc genus inflrumenti Petrus Crefcent, (19.56. ubídíuerfas mufci iulas defcríbít,quas omnes nos ordíne recítabímus)mufcipulas domeftícas uocare uídetur,quod ín leriíco domibus habeantur . Oppianus etíam libro 3, de pífcatíone non alíud intelligere uidetur, is uerfibus: Cle dt vretic dbAiquae uópop Aéyvotas pusssip — Esucty:zoy dl 57i 7r yus Aoyop 6guodurav roe Tas" Va r y eAoss., logic dE oi &)yQ* vzípi Koihep irem tpa yn. dU exec vroMa uwoway ÉxQvyteip diue roa yv gy exime, i QertlipOr Mag re eris 7t, yep da üilirer yes. — iud mufcipulz genus e filis fera "ieís ín orbem ducítur,ut uas fíat rotundum partem qua €cylindro tranfuerfa fecatur referens, In ei us fummo oríficíum ex fjídem conftruítur filis,quz ín fine fingula acuminata in coní formam defi munt, ut ín naffís fit ad capíendos pifces. V afi efcz alíquid imponitur, Ad latus alícubí hoftíolum fit, 3 mus uel fuffocatus aqua , uel aliter ímmortuus , exímatur, Eft & alius modus minores mus fculos capíendí: INucís iuglandis dímídía pars aperitur & ora feu margíni uafís alícuíus,ex metalio pracfertím aliquo, fubijcitur,itaut pars apertaíntrorfum uergat,& mus atrodere non poflit nifi uas Biiercqued fi fecerít,nuce dímota & uafe collabente íacludetur, Flunc modum Crefcentienfis e« "am deícribit, — [Item eftalíus modus, inquit Crefcentienfis, cum uas aliquod operitur membras mna,quz ín decu(fem (crucemyfcíndítur, (quídam membranam recentem olla obtendí uolunt, & farí jam infpergí , ut mures affuefcant accedere : & poftea arefactam fcindunt ) & ín medio annectítur 'peliis fuilta. Mures autem accedentes ad chartam fiue membranam,ea deflexa ruunt , charta rurfus 'etigitur utuna opera mures ínfiniti decípíantur:quod fi aqua ín uafe fuerit, fuffocantur: (in mínus, breui faltem fame intereunt. Fertur etíam ab expertis , quod fi müres ín uas fíne aqua illapfi diu uí- "ere permíttantut , fame nímía ímpulfi fe mutuó tandem deuorant, fortior imbecílliorem. Quod fí "tandíu relínquantur,ut unus alíquís tantum, uidelicet omnium robuftiffimus fuperfit, & híc pera mittatur exirequofcung ínueniet mures deuorabit murínze íam carni affuetus , ddp facile cum illí E. fugiant, Hac ílle," Ego nuper ab amíco quodam accepi,Senenfem quendam facerdotem cuí "marfupíum ín cauum quoddam mures pertraxerant, captum unum aliquandíu carníbus murínís "tantum aluíffe,ac íta dímififfe;quí cum graffaretur ín exteros mures eost fugaret ad fingula ubí la tebantforamina pergens,fic etíam marfuptj índex perquírenti íd fingíllatám facerdotí fuit. Capíiun "tur etiam mures,fi ua(i,unde euadere nequeant,tenuís baculus ímponatur;quí ín medío íta íncí(us fit,ut fe tantum fuftínere cum eíca poíTit;inucleus ením nucis ín bacillí medio ponitur , ad qué mus '3ccedens cum baculo fracto cadít;& fi aqua fuerít,fuffocatur:(in mínus,occídítur, Creícentíenfís, Etrurfus,Modus(inquí)melior caterís ad capiendum mures tam magnos quam patuos , eft huíufa "modi:A fferes duos leuígatos longítudine brachüj,latítudíne femitlis ( dámidtj brachtj, ) ita coníunge "ut dígítís quatuor uel pauló mínus ín latítudíne díftent parte ínfíma, cum duobus exiguis afleribus. '* ín caftrís ín wtrocp capite uno,ut inferíus equales fínt:fub his affíge chartam * de pectore groffam "maffamtincifam)ín medío ex tranfuerfo, fed prope medíum non affixam,& íta reftríctam utínter af eres facile eleuetur,utfi delabendo deformaretur, poffit ad fuam formam reduci, Caeterum predicti | E. afferes fuperneín capitíbus coniungi debent, ac fuper eos exiguus afler imponí, quí ín medíó "contineat clauumretortum ad quem fufpendatur fruftulum cutis fuilla:alij non fufpendunt, fed ín "medio afferum prope chartam ponunt , fic utuna * maftula cum cute facileteuoluatur, Hanc maa Xy 4 Ga De Quadrupedibus chínam uafí fíctilí aut ligneo ímpones,unde muribus exeundi facultas non fít.Prxfüiterit autem ofy - rui maffam frumenti ucl alteríus eraní, Síc una opera quotquot mures ínttauerínt & ad efcamag, cefferínt,delapfi capientur,cliarta femper ín príftinumreuolutalocum, Alíus modus: Orbism Da faríus aut fimile lignum rotundáü ínfixís utríngs acubus uel exíguís ligellis , duobus ín fedili alíg erectís breuibus ligellis bifurcatísuel ramuli tranfuerfum habentibus)ímponítur, Curandum utpars orbis pofteríor,hoc eft fedíle uerfus paulo grauior fít,& fedíle attíngat,anteríor ueró cír pellícís lati altítudínem eleuetur, Tum farínaalía'ue efca fedíli prope orbem ínfpergítur, ut ínuiteg. tur mutes,eíca etía orbí alligatur anteríus.Mus à fedili ín orbem progreffus,eo reuoluto ín lebetemy. quí aquafemíplenus fubíjci debet, delabítur , orbe mox ín príorem ftat redeunte , ut fepeplurimg mures una nocte una eademd opera capíantur,omnes ín lebetem delapfi, Alij proorbe ligneo, chína quandam uerfatilem facíunt;quales funt puerorit apud nos rotule arundínibus aut uiroisallh - gate,ín curfu aduentum uerfatile, — (Sunt GC uaría mufcipularü genera,ubí mures pondere obs ruuntur,Mufcipulz quzdá fiunt, inquít Crefcentienfis,ex paruo lígno cauato, ín quod delabi líudlignum paruum,íed graue & opprímens íngreffos ad eícà mures:annediítur enim fuilla cutisad. lignum quoddi exile, quo attactoruít moles ; fed híc modus notíor eft quàm ut pluríbus expli mereatur, Huíc affine eftgenus illud, quod nofirihoc modo parant; Tabule due: coniunguntur. pedem lata unis,longz duos.Fiz pofleriuslíeneo clauo iunguntur,quí tabule inferiori infigitunfi períor ením eíde clauo non aftigi,fed inferi tant debet foramine fuo (amplíore quàm ut morum eis us ímpedíat,)íta utfacile anterior eíus pars furfum deorfum moueatur , Praterea ínferíori tabulg anteríus forma patibuli(duobus lignis erectis tranfuerfo uno impofito)fiue Graeca literze n, inf tur,altitudíne dodrantis,latítudiíne quanta permittitur, Oportet autem de fuperiore tabufa anreríi nonníhil utríncp refcíndi,ut patibulum fubíens eequalíter cim inferiore extendi poflit, Deindeinfe ríorí tabula lignum rectum & tenuefecundá latitudinem(quz pollicem feréautuncíam zquat)im ponítur ín medío,& poftrema parte allígatur ad clauum ligneum, quo tabulz coniunguntur, Illy íus medío larídum uel quauis efca allígatur, Debet autem anteríus ad fínem ufcs tabula pertí re, & illic etía crenatti efTe fecundum]latítudíne,crena ad dímidíati cuneí formam ducta. In han nímlígno eleuatoalíud fupernéperexígud lignit indítur,duos fer? digítoslongum,latit uno:hocfts quam parte ínferíore ín crenà ligni efcaríj(d eft contínentís efcam)índitur: fuperne uero ad orá fit perícrís tabulze leuiter offirmatur,ut efca contactu facílíus ruat moles, Idem hoc lígellum(quodob. firmatorium,ad efcaríj differentia nomínari potefifilo annecti folet ad fuperiore tabulam fub me patibulí,atcy índe cum mufcipulà erígere placet ultra patibuli traijcítur, Sunt quí ínferíorí tab la círca efcá clauos ínfígant ferreos,quorum mucronibus cadentis ui ponderís mures illidantur,Potell etía lapide fuperíor tabula onerarí,ut grauíus feríat, Porro uiuos obruendi machína maxímeextam poranea hoc modo fít: Ex tenuí lígno pars palmi alta & dígitis fere lata fcíndítur, & ab altera parte ín cuneiformà fecta attenuatur:hoc líignü columellz ínftar erígítur, & cuneus eíus índitur crenaal teríuslígni,quod huíc fere aquale uel paulo breuíus fit, fímile alíoquí nífi quod altera crenatanott cuneata eft, Poteft aüt obfirmatorí& appellaríichoc ením columella & lignum efcarí& contínentür obfírmantur& ne ruant príufqua mus efcam attígerít, Lignum efcarí& dodrantale uel paulo longíus effe oportet,eíca círca medíü allieata;pars eius anteríor fcíffura habebit, quae paulo poft caput índe píat; & ad duos feré cum dímidio dígítos retrorfum extendatur:debet auté fíerí ad angulos rectos dímídiam ligni latitudinem auferre,Hís tribus lígnís ita paratís , columella eríges, íta ut cuneus (üt fum fpectet,cuí obfirmatorij crenà ínferes,íta utobfirmatoríti ipfum retrorfum fpedet , quo efcatíti. quog fpeciare debet:efcarí& anteríore angulo columellze admouetur,ad pofteríore uero eíus ano uli infine íciffurze obfirmatorrj cauda,hoc eft pars non crenata detrahitur, obfirmaturgp:fed príufd dt trahas & obfírmes tabulam columellz íam fuftínenti obfirmatorià impones, Síc dolo ínflructomus. fí efcà tetígerít , ruente tabula opprímetur, Eundem hunc dolü defcribere uídetur Creícentíenfi s, fed obfcuríus;hís uerbís;Capíuntur mures affere quoda eleuato cadente, qui ex quada columella e leuatus fuftínetur,quada fpatula cutem füillam habente fíc preparata quód columella díuifanom - aperitur,nífi cum mus cutem tangit ínfpatulaeleuatam, Eft & alíusufitatusapud nosmodus, Int tabella pedali quíng, aut fex díoitos lata,círcínatü foramen fit,cuíus díameter dígítorti fít quatuot? «o huícforamíni (ubíecti índítur uas lígnet orbiculatum cauti palmí longítudíne: ín huius uafislatere. altero,quod appellemus A.foramen parui fitín medio,ubi filum efcarí& € ferro ínferítur, íd círcum uoluítur paruo filo quod tranfuerfum foramini ínfixi efl, ita ut ín mufcipula prímo defcrípta díxi mus:pars ením fili ín fíne hamata quz longior eft, íntrorfum pertinet,ut infigatur eí efca,pars altera: breuíor & ín fummo modíce ad anguli rectum inflexa foras f pectat;utligello obfíirmatorío impona tur:quod quídem lígellü filo percutienti éregíone efcarij annex& pendet. Fila percutíens appel quo mus inferto ín uas capite & efcá tangens percutitur, ílliditurtp acuí ferre quae illic prope fum. mítatem uafís ín aduerfum latus,quod B.appellabímus ínficitut , taut mucro recta ad À , fpeciet;. Hoc filii percutiens bene craffum eff; & per toti B.latus tabelle à príncipio ad finemrectà defcen dít;imox extra tabellam ín femícírculü íncuruatur,cuíus uertex à tabella palmo feré recedit; & ín lae tus A, reflex, íllicannectítur & ínfigitur, Sícparatam machínam cum inflruere & íntendere uos les,ligellum obfirmatoríum ín latus A, detrahes & altera parte obfirmabís ín marginem eíufdem e. , teris — DeMure. E. Lib. l. sis teris inferiorem, (quod ut fírmíus fíat, crenam illic uel fcíffuram alíquam ín ligno facere poffís) altea tí uero nempe ínferíorí parti, fümmiítatem lili e(carg inflexam ímponcs; & inflrumentum totum ín "fatus B, ínclínabís, Eandem aut fimillimam machínam Crefcentienfis defcribit, fed obfcure, uerbis forte per libraríos deprauatís : funt autem hzc; Mures etíam alíter capiuntur cuim ín alíquo nodo canna ampla ín capiítefít arculus cum chordula,ín qua acus magna confíftit ín médía canria foras "mínís foramen habet ín medio, & cutim fuillam ínteríus cuídam uírgula allieatam , &Cfic przparas "tain, quód cum mus per foramen cutím mordet ac mouet , arculus defcendít,& acus magna perfo "gat caput eíus , eum retínet ne fugere poffit, Sed pra caterís íngeníofum eft machínz genus, quod fubijcíam, Trunculus lígni duos palmos longus,unum latus , duos dígítos crafTus , ín medío o duobus círcíter digitis excindítur pauló ultra dímídium latitudinis fuz, Latus illud ubí fcifTura fit "declíufus & humilíus efTe debet,id appellemus A. huíc lateri femícirculus oblongus € lígno ínflexo indítur, ín foramína terebrata parte medía A, laterís,ab utracp parte fcíffurae,íta ut femicirculus ille xecto € plano ad trunci bafím fítu fit, & inftructa mufcipula eidem femicírculo incumbat; Supra Buncfemícírculum eiufdem figure tabella adaptatur ferreís mucronibus ín círcuítu dentículata:íta "ur mucrones femícírculum collabente machína ingredi poffint ; propemodum attingentes ipfum. Hac tabella trunculum uerfus íta refcindetur,ut fciffuram eíus ingredi poffit;ubí tranfuerfa chorda "tquínis fetís contexta allígetur, Chorda aute per latera trunculi perforata tranímittítur,anfulis utrín ' queligneis annexa,ut tjs remíttí intendí& poffit:fjs ením íntenfís tabella mucronata uehementius fe Tit murem, Supra trunculum ftatim retro fcíffuram lígnum erígítur quíngp circítér digítos altum rea ? Gump, mox eadem longitudine recuruum(burís ínflar)anteríus pertingens & furfum íinclínás: "huic ín fíne filum annectítur cum igno obfirmatorío paruo, inefcatorium uero lígnum ima fcífíus e alligatur. Mus efcam attírigens inter tabellae corruentís mucrones X femícirculum configitur có firí&ustp tenetuc, Vídi & aliud huic fimile genus: fed defino effe longíor, Efl praeterea alíus mo —dus,cum uas aliquod ex quo euadere no poflint, ad dírídíum aqua impletur, cuíus fuperficies zea Teu fpelta ínnatante opetitur, quam uídens mus & non aquam, ín uas defcendit & fuffocatur, Crea fcentíenfis, Audio noftros aliquando paleas aqua infjcere,quód facile fupernatent , & fic mures ali- quando nthil ffpícantes de aqua infilire:facilius autem puto ad infiliendum allicerentut, fi paleís fa Trina auena alia ue tofta ínfpergeretur, Floccírca mufcípulas omnes quibus uíui mures capiuntur obferuandum,ut exímantur flatím: nam fí perminxerínt , mures alíos dolum fufpicantes difficilíus vallící putant: quamobrem pollutas urína,abluere folent, aliquí etíam fumo imbuere , tanquam urís ^ nz odor ita aboleatur. | | — «Miüres fíamurcam fpílfam patínz infuderís, & ín domo nocte pofuerís,adhzrebunt, Palladi "Msi Siamurcam,ínquít Ánatolíus, ínzeneam peluím ínfuderis , eamá in medía domus parte relí- uerís noctu,mures congregauerís omnes, Paxamus ín Gieopon.Girecís ig, 4.— «IMs ficaftretur Uis & dimittatur, fugat cztetos,Plínius líbro so, ut Aggregator cítat, Ego de foricibus tantum a« jud Pliníum hoc fcribi reperío,Sí deprehenfum murem unum excoríato capíte abire permiferis,cae "teri ínfüugam uertentur omnes, Paxamus, IMusmnaículuscum excoríatur & dímíttitur ín domo, aut caftratur,autabfcíndítur cauda eius,fugat reliquos;maximé uero fi excoríatus fuerit, Fertur etiz am fi mus pedeligatus ad paxíllum ín domo retíneatur,cateros ín fugam uertí, Auícenna, Memini ] aliquando audíre;fi murícapto tintínnabulum allígetur, ac íta dimittatur, fugaturum caeteros, Fu musfoliorum taxi occídit mures, Plíníus. | Aconitum (prímum, quod &€ pardalíanthes) procul "& élonginquoodore mures necat, unde alíquí myoctonon appellarunt, Plinius, Myoctonon quíde ognomínari,, Díofcorídes etíam & NNícander memínerunt, Kecentíor quídam obícurus author, zc Plínfj uerba de fumo aconíti ínterpretarí uidetur: quanquam lupariz uulgo dictze fumum íd fa ere fcribit, que ad fecundum aconítigenus pertinet, Ego cum nuper radicem coerulei prímum,des ndeetíam pallidi aconítí ratto capto per tríduum edendum obijcerem,butyro & farína , alías cafeo mixtís,atcp ís multum abfumeret, nec periret tamen , fed nelzdi quidemuídéretur ; occídiíuffi.In "caufa forte erat parum recens pollen flauí aconiti; pharmacopole enim non íntegtas luparía radís "ces, fed contrítas fere feruarefolent, InSabaudía quidemuídià ruftícís has radices uendí, C muri« $ busoccídendís commendaríab fjfdem audiui, INoftrí quocp ín Grermanía rhízotomí mures occídi "promíttunt,filuparíz radicem trítam cum pulte ex auena aut frumentífarína míxtam guftauerínt, Baden feréaconíto uíres ftaphifagría obtinet; &€ huíus quotp(e radíce;uelfemíne potíus) pollínem "cum farina in butyto frízxum mures occídere Tragus fcribit, Fugantur mures & calacantbo;oríga« "mo;apíj femine atcp melanthío (uffitís,Paxamus, Calacanthus autem(Graece u9v9 9 tegitur hoc "In capite, & duodecimo ubi mufcas fuffitu eiufdem pellí fcribitur ; undecímo autem contra culíces anauevts)quíd fit non facile díxerím, A pud afim non calacatthum fed chalcanihum, íd eft atras "mentum fütoríum legitur:fic enim aliquí cítànt ex opere eius ad Almanforem: Murestinquio e do« Imo chalcantho fumígata fugiunt.Calycanthemon quidem apud Díofcorídem ínter clymeni & perí "elymeni nomenclaturas eft, Fugiunt & haematite lapide fuffito , nec nori myríca üírídi fumigante; i Paxamus, Sídomum fuffumigauerís ungula muli finíftra,non remanebit ín ea forex, Rafís, Alber 'tus,Belberus.(forícem improprie dícít pro mure domeftíco.) Símuliungula domus fuffiatur, fugi "Untab ea mures, Rafis & Albertus, V nguibus mulz uéla(iní (aduftís) mures fügantut ; V tftus, | BLA De Quadrupedibus IMures abiguntur cinere muftelz uel felís diluto,& femíne fparfo,uel decoctarum aqua: fed rede (fcilicet frumentum)ulirus animalium eorum etíam ín panezob id fellebubulo femína attinet uriligs. putant,Plínius:fed hzc ad mures agreftes magis pertínere uídenturquíi quomodo fugentur füolo, có infra príuatím dicemus, Afphodelí radice mures fugantur,cauerna praclufa moríuntur , Plinf, us, Cucumím ex quo elaterium fít, &c,multíbunc effe apud nos,qui anguinus uocatur,ab alfjsep, ratícus,arbítrantur:quo decocto fparfa mures de eíus medícína non atiíngunt,Plin, Agreftisc meris & colocynthidis fuffufio mures necat, Palladíus s, Sí cerebrum muftele coagulo 2ddatary di. cunt cafeos à muribus non attíngí;,Pliníus, Frumentone gurgulío noceat,neu mures tangant, lus ttim de amurca facito,palearum parum addito, (iníto marceícant bene, & fubígito,eo granariumq tum oblínito craffo luto,poftea confpereíto amurca bene omne quod lutauerís. Vbí aruerit,eo fry. mentum refrígeratum condíto,Cato, Abfinthíum defendit pannos & pelles à muribus , Circa flans, Atramentumlibrarium ex diluto abfinthíj temperatum, líterasà mufculis tuetur , Plíniusgr. Auícenna, Mulícres quzdam apud nos abfinthium decoquunt cum línimento illo farínaceo quo lectorum culcítras íllínunt,utà muribus tutzefínt,Tragus. — (Sí uísexcacare mures, tíhymallum ín tenues partes íncifum miíftumt cum polline € cenomelíte apponíto:fiquídem ubi ex eo comede. rínt,occzcabuntur. Anatolíus quídem & 'Tarentínus dum de horreo mentionem facíunt, eifdem medícamentís funt ufí,Paxamus. [| Veracrum album mures polenta admixtum necat, Plinigs, Ex polenta ueratrum,autagreftíum cucumerum femen cum ueratro nígro, colocynthide & farina permiíftum,mures perímít,Paxamus, INecabuntur fí helleboro nígro cafeum uel panem , ucladi pes,uel polentam permifceas & offeras; & agreftís cucumerís & coloquíntidis fuffufio (ic nocebipte: Palladíus, INonnulli elleborum album & cortíce cynocrambes renuiffime comminuta cribratal cum farína,ouís X lacte mífcentes & lzuigantes,paftam facíunt,quam murium foramínibus infe runt,Paxamus, Auiícenna etíam elleboro mures occídí fcríbít , & merdafengi , id eft lítharoytg uirocp nimirum per fe:ut & Rafls , quí tamen utríg farínam addít, Albertus omnía pe die borum ínquam,líthargyríum & farínam. Elleborus cum melle & farina fubacius,fríxusip, prat tím níger,mures & rattosnecat,Tragus, "Tortellz exelleborocum farína X aqua factz , Círcaín flans, Elleborus cum polenta,uel cum fauich(fauích Arabice polenta efD)& melle, Serapio fecundi Diofcorídem,& Auícenna:fed Diofcorides de chamzleonte albo hoc fcribít, non de elleboro, Clge maleon albus cum polenta fubactus,& aqua oleo&p dílutus,mures,fues & canes occidír , Díofcott des:uíde ín Cane, Idem apud Auícennam de mezereonllegiítur,facilí lapíu:quoníam mezereon melza non chamzleon eft, Succus decocie radicís chameleontís herbae additís aqua & oleo,m ín fe contrahit ac necat,ní protínus aquam forbeant,Pliniuslib. 43, Ruftícos uídímus cardumua. rium (íd eft chamzleontem)uendentes , cuíus puluere tum lupostum mures necari affirmabant, IViures perímít & hyofcyamí albi femen, radix caulis, (alíás lauri) Auicenna, Sítubíradicembih - tyro paní & cafeo permiftam guftarínt mures,exanímantur & pereunt, Paxamus. Klelenij radix — mures contríta dícítur necare,Plíníus, Baffal alfar(id eft cepa murís , qua & cepa canína dicítumg eft autem eadem qua fquíllaymures occidit, Auícenna, fecundum Bellunenfem & ueterem eloffos graphum, XxiMhat cxaypaviz. Save uoo" uvdy, Hefychius & V arínus; Confundunt autem fcamimp níam & ícillam díuerfas plantas. non negauerím tamen Ícammoníam quoc; muríbas uenenatam efTe poffe:zut Auícenna mezereon,íd eft chamelatz uim mures necandi attribuit, quam Díofcoridtt4 & alij chamzleontí,non infelíciterlapfus,ut uídeturznam chamelzam quog idem prarflare credid rím, Syluefirem afparagum Graci ormínum aut myacanthum uocant Pliníus ; dubítauerítauten Li " "| r aliquís cur myacanthus, íd eft murína fpina nomínetur,alíam ne ob caufam,an quod mures forteíti terímat:;nam canes quoq afparagi decocto períre,autore Chryfippo,Plínius fcribit, "heophraflt 6.4. de hift. plant. Quz dam(ínquit)folium iuxta aculeum gerunr,uttribufus,phleum,ononis, myds canthus,& alía, Giaza pro myacantho fpinam murilem reddit, V ídetur autem Theophraftus dert fco íntellíigere;znam is quoq; myacantha cognominatur apud Díofcoridem:quanquam non íuxtalo lía fpínas habet rufcus,fed ípfa eíusfolía ín aculeos definunt,Sylueftrem quidem afparagum horten fi fimilem uidiffe memini, aculeatum autem proprie díctís aculeís,hoc eft durís & pungetibus, nun quam. Sed afparagumfylueftre Theophraftus afparagían forte nomínat líb.6, cap.s. de hift. plant,y ubí & fcorpíum defcribit, & ipfum ut fufpícor de genere fylueftris afparagi: quoníam pro folfjsfimi liter ípínas habeat, & eode tempore floreat. Marcel, Vergilius contjcít ruícü myacantha dici, quod ruftíciin Italía hanc fpínà ín carnarío fufpendát,ut tueatur à muri íniurfjs pernas, & cafeor& fifce las:neg enim acumínata in cufpídem folíorum eíus acumína penetrare anímalía ílla audent:quáob caufam, inquít,muríná fpínam dícià fuiffe credimus, FIetruría certe modo non aliunde facto nomi ne appellat, (pongi topi, à pungendis muribus, IMatthzolus.) Theophraftus libro tertío de plant, flor.centromyrrhínon íd eft cu(pídatam myrtum uocauit, (ut Díofcorídes oxymyrfínen & myrth canthan,) Hzc Marcellus. Noflrí íunipero fimiliter ad fuccidíamà muribus defendendam utuntut, An ueró rufcus Theophrafto myacanthus aut centromyrrhinon dicatur;aut etíom utrifq; hís noms nibus,aut myacanthus íllí non alíus fit quàm aíparagus fyluefirís , aut alía fui generis planta , cut neg rufcus neg; afparagus fpinas iuxta folía habeat, aut mutílatus forte fit codex Theophrafti , ct fíufg iudicio liberum relinquo. Aconítum myo&onon,alíqui etíam myophonon a ppelani e. erba DcMure. E. Lib. L.— &is Terba quie & aconitum, Hefychius & Varinus:fic enimlego : fed aliud etiam myophorohn uel potís Jis punQóvoy eft; quod & exiae uocatur, quód ín umbellis florem & fructum promat , de quo itidem ín aconíto díxi, Nicander ín remedijs contra ixi uenenum polium quoc) myoctonon cognomínats quod(inquit Scholíaftes) nullus alíus fecit, necp ením mures occídít políum , Hzcille. Sübftratum quidem uel fuffitum políum ferpentes abigit,erauí eníimodore eft, & amarum.Hoc fané (ufpicamur loníam mufca fuffitis quibufdam, ut abítnthío,galbano,melanthío,&c. abiguntur , Grzcí autem "mufcas i«ier,mures uero eve nominant, aliquando hzc per incuríam aut ínfcítíam tum authorum um líbraríorum confundií:polium quidem aptum uidetur quod fuffitum mufcas & culices depela L Síquernocinere infarferís aditus(caua)muríum,eum contíngentes adfidue, fcabíe ínfícíuntur percunt,Paxamus, | (| Síarfenícumcitrínum cum farína (üba&tum mus ederírymoríetur, Alber tus, Noftri arfenicum per excellentíam tmíifigifft;id eft uenenum muríum appellant, quod ínter a« jamurium uenena efficaciffimum ocyffimum(pfit:accipiendum eft autem non pallídum quo libroz xum compactores libros íllinunt,ut aureo colore níteant:fed rubicundum, cuíus etíam miníma por atím necat:cuíus perículum ípfe nuper feci ín duobus muríbus mufcípulz ínclufís, utero enim inima lardi portíone uorata,intuoluta ín hoc ueneno contríto , modíca farína fuperínfperfa , intra iore fpatíum perijt,magna cum admiíratione mea:uix ením tría prana ueneni fingulís deuorata pu p. Síc ab alijs etiam ínteremptos hoc ueneno mures audiui, Optimum fane fuerit uenenum Jardo ín tenuiffimas lamínas fecto íllínere.fic ením facilius dj alio quouís modo edent. Plura de aurípigmento írifíca eius ín muríbus lupis necandis facultate recítauí ín Lupo a. ín Aconíto, Famulus me Isfarínam frumenti mixtam pauco arfenico lxuígato muribus necandis ín domo propofuit: fed id forte guftatum catellus unus e duobus domeftícís cum paulo poft uomítu redderet,euafit: alter ues [o de uomítu illo guflans,períjt,Ponzettus, Egofane cumuulpi quami domí alebam confilíginis fe mína aliquando dediffem,experiundí gratía num uenenofa effent ut fufpicabar , ea quog; cum re | gomuiffet nihil paffa eft, Quíuenenumapud nos muribus proponunt,pleríc; aquam etíam ín üaa fe apponi íubent,tanquatjs (ibiberint cítíus moríturís:fíc enim uenenum ín uenas dírigi,& ínflatos mori aiunt. Ego quíde duobus illis muribus, quorüi íam memíní,nullü appofuíi potum, & íntra hora Utrícp perierunt, ut neg fimplícíter,negy ut cítius moríantur neceffaríus uideatur potus, Imo uerífi iile eft aliquos fibiberint facilius uomere,atqp íta cuadere:aut alía quadam ratione aqu potu ues Deni uim retundí.INà & chamzleontis herbae fuccus addítís aqua & oleo,mures ín fe contrahít ac T protínus aquam forbeant, authore Plínio, Crefcentienfís etíam ueneno müribus propofito aquam remoueri íüber,ut paulo poft recítabo,INec me fugit quod Aríftoteles fcribit de hift , anim. 8, 38, mures Africa (i biberínt morí;quonia anímalibns Africanis eti& ezterís infolens potus eft , pros pter inopíam aquarü, quod zeftate íllíc nulli (intímbres : itaque contra quám czterarum regionum: diti temporehyberno magis quàm zftíuo potum querunt, Sed forte hoc uniuerfale eft omnib, muribus,ut legítdVlichaeDEpheftus,INiphus. Homerus certe ín Batrachomyomachía mure bíbente facit. Flac ueterü ínter fe € recentíorü díffidía ut componantur,experíentía magís quàm uerbís & "rationibus uti oportet, Carnem ínfumatam & mínutatím concífam cii butyro fríges ín fartagine: refrigeratis addes dimidia partem calcis uiua ad luore trítz;hoc pharmacum ín tabellas aliquot dí ribues,& propones ea ín loca ubí mufculos aut rattos uer(ari fcierís;tabellís etíam fingulís ua(a fín ula cit aqua appones utbibant & cítius moríantur, Exlibro quodam manufcriípto Germaníco, "Aliqui calcem cum farína (ubacta, alij aliter,rattís proponunt, Mures necatalfceh, (aPalfcech,) A ui xenna:Bellunenfis interpretatur realgar(aF refegabfeu toxic murís, Realgar,ínquitSyluaticus, fit ex falfure,calce uiua; X aurípigmento,& idiomate noftro uocatur forícoría:ínterficít foríces & o; mnía anímalía:puluís eius extínguit uermes equorü,& fiftulís medetur,&& omnem malà carne cora Todít, Occíduntur mures refalgario tríto & cafeo aut farína mixto,quibus in cibo delectatur, Sed Temouenda eft aqua,cuíus potu fzpe íuuantur, Crefcentienfís, Ferri fcobes(jivsuefi fermento mia "Rialoco índatur qui fcatet muribus , ubí guftauerínt íntereunt, Paxamus, ' Scoría ferrí mures períz "mít,& crocus eíus, A uicenna.R afis fcoríam ferri cü farína fubígiiubet, Líthargyríum : uíde fupra. dinellebori mentione, Crocusferríà Bulca(i defcribítur, ex quoetía Syluatícus mutuatur cap. roi, Argentum uíuum mures ínterímít , Auicenna ; argentum uíuum fublímatum , Serapio fecundum à alim, ' | ; L ? T 7 «Demuribus qui regíones alíquas magna multítudine ínuaferuut,& aut fegetes populati funt, — uem íncolas expulerunt, dícam ínfra ín hífloría muri& agreftíum, | " [Scythíz magna pars tergoreuulpiü & muríum opettí íncedunr, Alexander ab Alexandro.Scy "hix pellibus tantum murínís ac ferinis utuntur, luftinus libro3.Sed mures quorum pelles ín ufu ues flíum habentur,omnes fylueftres (unt & diueríorum generum;utínfra ín fingulorum híftorfjs dice tur, q[Mures cum ftrident,& pfus folíto(dUo, uide an legendum qvdlo, (ic melior fuerit(yntaxís) tanquam faltantes difcurrunt,tempeftatem (yea) fignificant, Aratus, Vbi Theon ín commentaa [ijs Strident auteim,inquít,faltanttig mures, fiue quod aérem afiríngí percípiunt : fiue quod cum tez E. & infirmam habeant cutem,cum terram refrigeraram calcant, non ferentes frigus exiliunt, Etrur(us, Mures ínterdíu(ínquit Aratus)pedíbus uerfantes fuum cubile, dormire appetunt cum im: "minerímber,Híc Scholíafles nibil adíecít,cumfententía tame aduerfa uideatur (uperiorí;quomodo : 0 ow uadrupedibus 3 s enim dotmíturiiüntimmiínente pluuía;fi plus folíto difcurrunt&Cfaliunt? — Iuflela & mures ftri dentes uehemeütem prafagíunt cempeflatém; Aelianus; li * 1 F * . 4 1 " Peruerforum morurti mures & muftela funt,timidi,furaces, ínfidofi, utin p, dí&tum eft, quatmie ebremlex diuína tum efu tum tactu corum ludzis interdixít,mures quídem cuncta foedant,maf. afficiunt:homíní non modo pernícíofi ín cíbo,fed necullí prorfus ufuiutiles;Arífteas, ^ Comeden tes carnem fuíllam, & abomínatíonem atq; murem, fimul confumentur, dícít Domínus, Efaías Caro murís ín cibo fumpta magnam oblíuionem infert & abomínatione, corrumpit&g ftomachum, Arnoldus de Víllanoua, ^ Dentíbus murís,ídeftmaculz quz fiunt ín facie, prcípue infantium, propter efum panísá mure corrofi, V etus glofTemataríus Auícennze: V íde ín ,círcafínem, — Imm | cole regni Calechut mure ac pífcibus Sole exuftís uefcuntur,Ludouícus Romanus $.6, — &| Muri caro calída eft, mollís & pinguis aliquantulum : & ín ea uírtus eft expulfiua melancholiz, R.afís & | Albertus, 'Sí comedatur mus affus,defíccat faliuam fluentem ab ore puerorum, lidem: Videing, Suntínter magos quí murem bís ín menfe (übeant mandi ín dentium doloribus, doloresáj itaca, ueri;Plínius, Sed quz remedía ex mure fumpto ín cíbo promíttanturín G, dícam, — Venífemgs tem ducentís nummís Cafilinum obfidente Hannibale,eumG& qui uendiderat fame interille,emptos a3 rem uixifTe,annales tradunt, Idem, 9" Gv | Murís caro calída eft & mollís,& pinguis nonnihil, & bilim atram ( cuíus ego nullam rationem | uideo)expellíit,Rafis & Albertus, — (/Arundines & tela,quapalía extrahenda funt corporí,et 7 | | catmus diffectusimpofítusPlínius, Mus degluptus & per medíum exfectus appofitus& omnia qua inhaferínt corpori facile producít, Marcellus. | Aduerfus ferpentíum íc&us effícaces habentur mures di(fecti & impofitíquorum natura non eft fpernenda,pracípue in afcenfu fyderum (ut dixis . mus ) cumlumíne Lunz fibrarum numero crefcente ac decrefcente,Plíníus fí bene memini, My res, quí ín domibus oberrant,concifos fcorpíonum plagis utiliffime (mponi ín confeffo eft, Díoftg, rídes,Idem ex eo repetunt, Galenus de fimplícn.4.6, Auicenna;Rafís, Albertus, — Mus diuulfis (corpíonis ictuí ímponitur,Plíníus, —Musaraneus fí(umenta momorderít,mus recens cum faleim ponítur,Plínius, Et mox,Et ipfe mus araneus cotra feremedio eft diuulfus & impofítus: Quodad do, ne quís priore etiam loco de mure araneo potíus quàm domeftícofenfiffe putet, — qf Vern. casomníumgenerum fanat & abolet(eradícat, Rafís &€ Albertus)mus díuulfus,Plínius:díuifusat " queappofitus, Marcellus ^ Empiricum quendam apud nos nuper ad fcítrhofí cuiufdam tumori curatíonem ufum audío píngtuítudine quz deftíllaueratà muribus aliquot anferí inclufis fímuliga fatís, I Muríni catulítrítíín uíno uetere ad craffitudinem acopí.fi illínantur,palpebras gíeneredi, cuntur,Plíníus, — Siinaffatos ínfantes ederínt,orís faliuam exiccarí promittat, Diofcorides; & pot eum Auícenna,Rafis, Albertus. — Suntínter magos quimurembis ín menfe íubeant mandi, ute ueantur dolores dentium, Pliníus, ^ Aquaín qua mus coctus fuerit , aduerfum angiínas falubti ter ínfcío propínatur, Marcellus, Tradunt & murem cum uerbenaca excoctüi fi bibatur is líquo remedio effe aduerfirm angínam,Plíníus, Pulmoniü uítijs medentur & mures, maxime Africani, detracta cute ín oleo € fale decoctí,atgp ín cibo fumptí,Badem res & purulentís uel cruentísexata.— | tíonibus medetur,Pliníus, — Vrínaínfantíum cohibetur muríbus elíxis ín cíbo datis, Plíníus: Sere. nus quidem cinerem muris ex uínoaut lacte capríno prabet,ubí urína preter uoluntatem aut flur. — Podagrasleníunt mures di(fecti impofití, Idem, 4| Ambuftis medetur muríum cínís, (aut gliríium cum oleo, Plinius, ^ Cupreffi pilularumexu. arum puluis trítus, ungularum muli uel mulz exuftarum cínís, & oleum myrtinum, cínis quoque uel fimus muríum tritus, cinis exufli erínacei recentís, uelfimus eíufdem recens, & fandarad — | hxc omnía cumaceto,& cum píce líquída mixta & impofita,etíam fluentes capillos contínentMat. cellus, ' Loco quem mentagra obfederitmurís exuflí cinerem cum oleo apponi falubre eft, Mara cellus, — Alopeciasemendatcínís émuríum capitibus caudistp, & totíus muris, pracipuefí uents ficío accíderíthzc iníuría,Plíiníus, — IMlures domeftícos in olla exufios,trítosi axungia (oleo lauri, Rafis & Albertus)excipe,& prafrictis cum allío alopecijs ín fplenío íimpone,id&,donec capillienaz gi fcantur,quotidie repete, Archígenes apud Galenum de comp.fec.locos, — Adalopeciam, Murem. combure & tere, & puluerem permííce cum melle, adípe urííno, & unge, Galenus Parabil, 2, 86. Eaquz fequítur compofitiocínquit Cleopatra apud Galenum lib.1.de compofitione fec, loc, ínterre, medía ad alopecíam)omnes ui fua pracellít,faciens item ad profluuíum capillorum cum oleo autun guento díffoluta:facít & ad rareícentes in princípio capillos, & in caluíciem prolabentes, eft&p ome níno admírabilis:IMurium domeftícorum uflorum,pánículí am pelíní (Cornaríus à regione uelloco. aliquo fic díctum conijcít, Heraclides quidem inter fua ad alopecíam medicamenta Cilicij pannículi memínít ) uftí, dentium equínorum uftorum,adipís urfini,medulle ceruínz, cortícís calami, fingus. lorum partem unam,Hec omnía arída leuígentur,& fufficienti melle admíxto, ad craffitudínem mel. lís redigantur,índeGy adeps & medulla liquefacta addantur, & pharmacum ipfum ín. zeream pyxíe 69 dem reponatur,ex eotp alopecía donec capillos producat defrícetur, Símiliter autem & proflui cas pilli quotídie ex eoillinantur, Muriumcinis cum melle inftillatus,aut cum rofaceo SES D. olores I? rr——— " r DeMure. G. Lib. ... ei doloresfedat,Plintus, IMurínus cínis,id eft pulitís exuftí muris, cum melle dentibus ínfrictus , orís aporem commendat, (halitum foetidi orís emendat,)Plínius & Marcellus:admífcent quídam mara "thríradíces;Plín. V íde ínfra ín remedijs ex capite murís ufto, Sí urina praeter uoluntatem uel nínii um fluat;cínís prodeft(haufto nepete quoq fucco)ex uíno murís trítus uellacte capellz ; Serenus; Plíníusalíter, Vrína ínfantium cohíbetur muribus elíxis ín cibo datís, De cínere ex capitibus murt^ - "um,paulo mox dícam, ! | ! «| Graui difficili) chemoft oculorum (fic uocant rubentem carnofam& ínflammationem cors Bonadennir praefentiffimeaccuratíus detrítze murí& carnescum crudo ouiluteo , ad ceratí confía flentiam,& ex panno líneo ímpofitesCralenus Parabilasi, — [Sanguis recens murinus íllitus, uel ipfe mus díuul(us uerrucas omníum generum abolet,Plíníus, Marcellus, & A uícenna, Galenus de implíc, ro. 6.aà murium fanguis acrochordonas deijceretne experiri quidem fe uoluifTe aít,cum alíà ulta ad hoc uítíum ufu probata íam cognofceret. Adfuffufionem admírabile , quod illico uífum ftituít; Muris fanguinem, gallí felj&& muliebre lac zquís ponderíbus mífce,& bene fubactís ute sprobatum eft ením,& magnífíce profuít,Galenus Parab.3.16, — 4| Marína pellís cremata, ex acé 'toillíto cínere,capítís doloribus remedío eft, Plíníus, Caputmuris ínlínteo geftatum capítís dolos vem fedat, Idem caput murís(foemínze Albertus)appenfum epileptíco curat; R.afís & Albert, Mus tium capíta uffa cum melle ínuncta alopecías curare poffunt, Galenus ad Pífonem, Alopecíascía - ise muríum capitibus caudísqg & totíus murís emendat , przcípue fí uenefícío acciderit hec íníus -—ríaPlínius, Alopecíjs mufcarum capíta contríta affríca, Cleopatra apud Galenum fec,locos: Giré »! cum exemplar uváp habet, íd eft muríum : (ed quoníam muríum capita ad hunc affectü alibi fempef —ufia tantum adhiberi confulunt authotes,mufcar& uero fimpliciter ínfricari,praeftiterit pviay , id eft "mufcarumlegere cum ueteri ínterprete. Quanquam IVarcellus etíam mufcarü capita ufta adalopea E. commendet, Graci nimirum codícis alícuíus uítíum fecutus,Sed rurfum apud Galenum fec.lo [35 i,3, Cleopatra mufcas ínollula torrefactas memorat,hís uerbis ; wuvíoe qv 2roizwofe QoVfe : mifcet autem alijs medícamentís ad defluentes capillos, EtSoranus ín medícamento ad alopecías habet; pui otQec uAey &ss evxtuoowÜlwos, hoc eft mufcarum donec areant torrefactarum:quibus duobus íri [s recie mufcas non mures accipí iudico, mufcas ením torrefíeri fat fuerít, quod facile mifcerí pof: "fintjnecopus eft prorfus adurere,íta uires etíam amifTuras:mures uero ut teri mifceriGp poflint, pror Tüs adurí oportet;nec tamen uires amíttunt,propter fubftantià offeam,qua & facultatís fuz tenaci^ " or eft, X tuzrvesUue hoc eft íconeam & acrem uím dum urítur concipit magis quàm tenuía aut mollía "Xorpora,ut míhí quídemuidetur, Alíquialopecías cantharíde tríta íllinunt cum píicelíquida,nítro preparata cute.fed cauendum ne alte exulcerent:poftea ad ulcera íta facta capíta murium,& fel mu ríum,& fímü cum elleboro et pipere íllini ubet,Plín, Mvoyóvloy viec iGze hoc eft, pro mufcerdís to tidem mufcas fubfiítue, Author Succídaneorü quae Gialeno adfcribuntur, Atquí Gralenus de comp. fec.loc. 1. r.ad fínem medicamentorum Afclepíadis aduerfus alopecíam, CQuampluríma, ínquít, mua fcarum capíta mox ubí capte funtnudis alopecíx partibus affrícaríi iubet Afclepiades;atgy id maxiís meubí alopecía fuerít exulcerata.Etením confert,ínquít,mufcarü fanguís (tancj mítígans & empla flicus,ut uídetur)partibus tunc per pharmaca ex nítro ac alijs compofita exacerbatís,nímírit quum —non mordeant hac ípfas tantum, fed bullas etía ín eís excítent, Et quamus Pliníus non hac gratía me 1? dícamentum ex capitibus muríum addat,cum & alía ualde acría admifceat,tamen non placet quód ipfa murium capita fimpliciter illini íubeat,quo modo mufcarum illínuntur,cum alij authores adu flís tantum utantur, & recte quidem ut fuperíus monuí, IMuríum capítumcinís in melle mixtus et dllinítusper decem díes;facítoculorum clarítatem,Sextus, Muríum capítum caudarum(qQ cinere ex "melle ínuncis clarítatem uifus reftítuí dícunt,multoQ magis elírís aut murís fylueftrís cinere, Plíná "us, Capitis leporínicínis dentifríciumeft,adíectoQp nardo mulcet graueolentiam orís: alíquí murís ?norum capítum cinerem mifícuiffe malunt, Plínius: Ex eodem fuprafcripfi , totíus murís cínerem "tum melle ínfrí&ctum dentibus, orís faporem commendare, &c. — «pMurtis cerebrum tolles & ín uínum míttes,ac maceratum& tritum fronti illines , ad capítis doa "orem, Marcellus, IMurís cerebrum dare potuíex aqua(quod magi pracipíunt)quís poffit phrenea fe tíco autfurentí,etíam fi certa fítmedicina: Plíníus, q/Cirauedo emendatur,fi quís murís nares(ut "tradunt)efculo attíngat,Plinius.Et alibi, Grauedínem inuenío fíníri , fíquís nares murínas ofculea *ur, «[[nquartana adalligari íbent magi muris roftellum,aurículasiy fummas rofeo panno , íp« "umtdiímittunt,Plin, € Muri uiuentí cor exemptum & brachío mulíerís fufpenfum, efficit u£ nonconcipíat,Sextus, — [Serenus aduerfus quartanam bibi iubet fibram muriní íecorís c quas tuor fcrupulís uíniaufterí, IMiurem diffecans per Lunz filentíum, iecur ipfius extrahíto, & affuri epileptíco ut comedat exhibeto, Galenus Parabil.a.s. — | Fel muríum alopecijs prodeffe, &c, ex Pli nio retuli fupra ínter remedía ex capítibus murium, Síaliquodanímalínaurem intrauerit, pracía puum remedíum eft muríum fel aceto dilutum inftíllari,Pliníus,IVlarcellus,G Serénns, — «| Caud muríum;uíde ín Capitibus eorum fupra, : «| Murínum fímum Varro etíam mufcerdas appellat;Plinius, Marcellus quidem fingulas huíus fimi pilulas (nam fíc quocp nomínat)mufcerdas appellat,ut infra patebítín remedío ad coxendices, €j Carnes replet lofer efilphio cumuine & croce, aut pípete; autmuríum fimo & JE Plíníus, » rt 818 De Quadrupedibus Excrefcétía omnia fpodij uíce erodit ac perfanat caniní capítis ciniszerodunt & murino fimo, Plin, Idem fimus apud Actium mifcetur medícamentís ad ímpetígines, — Líchenasin facie & murinofy mo cx aceto íllinunt;fed ín hac curatione príus nitro ex aceto facíem fouerí praecipiunt , Plinius, - Loco quem mentagra obfederít,fímum murínum.trítum ex aceto oportet imponí, uel murís uffi cínerem cum oleo, Marcellus, IMurinum fimum admíxto thuris pollíne & fandaracha panos dis fcutit, Plinius, Demuris fimo pilulas feptem teres , & cum aceto frontí uel temporíbus dolenti? busínlínes, Marcellus, Inteftina terrz,rmufcerdam , piper album & myrrbam, fíngulorum unc; am femís, teres, aceto fubacta hemícranico íllínes, mire fubuenies , INícolaus]Viyrepfüs, Piperig. grana ai muríní fimi pílulas 31, fínapís quantum tríbus dígitís poflís tollere, teres , & aceto acri cerotí modum permífcebis, & íta fronti ímpones , & aluta defuper teges, Marcellus, Herba fln, mus & fiercus murínum contríta, & ex aceto frontí ínlíta , celeríter dolores etíam heterocranij à bolent, Idem, Furfures capítís extenuabuntur fiflercore muríno líquefacto in aceto caputin baje. neo perfrícueris, Marcellus, — Fímum murínum alíj alijs medicamentis ad capillorum He admifcent, tum aliás, tumadalopecías G& palpebras elabras, Cleopatra aptid Galenum de coms pof, fec, loc, medícamentís quibufdam ad alopecíam mufcerdas addít, Alopecías replet murínum fimum, Plinius ex Varrone, — Mufcerdas trítas alopecijsillíne, loco prius per linteoli affridum, fubcruento reddíto, Cleopatra apud Galenum. | Murínum ftercus detrítum cum aceto & íllitum, alopecijs medetur , Diofcorídes , Afclepiades apud Galenum fecund, locos , & Galenus ipfe inlis bro ad Pífonem,& Parabílíum t, 14, . Stercus murínum cumaceto trítum ad alopecías uncias for, ma priore mirabiliter crínes commodat,Marcellus, Fímus murínus trítus, cum aceto € pice Mod da trítus & ímpofítus;etíam fluentes capillos contínet, Idem, | IMurium alui excrementa alepecigg curare aliqui prodíderunt; & erat(noflro tempore)medícus quida,quimedícaméte copofito uteba, tur ex muríum fimo parans, Galen,defimplíc,:e,39, Galenus fcribitftercus muris alopecia fanare, fi trito admifceat fuccus erucze,& naftuxtij,& ceparum uel allíorüi;ut catapla(ma inde concinnatum. - imponatur,Rafís € Alber, Fimummurís alopecíz confert, prafertím illit cum cepe(melle, Bells nen .)ídáp magis fiaduftum fuerit, Auicen, Stercus murís & thus permifce cum aceto, & fac meis confiftentiam,& ungue prafrícandolocum,(loco príus rubificato)Gialen,Parabil,4,86. ad alopeds am,& Archigenes apud Galenum fec,locos, Autueratrum albi; piper mufcerdas prafriciis & cone fcalptís ex aceto illine,Autmufcerdas & ueratrum album illiníto, Idem ibid, Ordeumtofium& murínum fimum zqualí pondere ex aceto íllinuntur ad alopecíam,Galen,Parab.si4, Aliquíalor?! pecías cantharíde tríta íllinunt cum piceliquída,nitro pra parata cute:fed canendum ne alte exulce rent.Poftea adulcera íta facta,capita muri, & fel muríum,& fímüi cum elleboro & pipere íllini itk bent,Plin, Fímum muris & hirci torrentur & íllinuntur ex melle palpebrís glabris ; V ídeinfrait ter remedía ex fimi muríni cínere, Fíimum muriínum aqua pluuía dilutum, mammas mulierumad partu tumefcentes reficit Plinius & Serenus, Stercus murínum exquocung líquore ignorantíco. lico, ne horreícat, bibendum dabis,mírum eft, Marcellus, Fímus murisuehementer laxat; unde t trutanni( fic legitur apud V íncentíum Belluac, ) medicínas índe acuunt, Líber denatur, rerum, Audio mulíerculas quafdam ut aluum morantem ínfantíum & puerorum promoueant , nonnifi. de trítís mufcerdiís ín pultem eís addere:apud ueteres nullus mufcerdz íntra corpus ufus fuit, (pras. terquam colícis, utex lVlarcello retuli , quibus & alia diuerfa excrementa à multis dantur; & calcue/ lofis,ut mox ex Diofcoríde fubtjcíam:;) nec ipfe equídem utendum confuluerím,cum alía honeft ta medícamenta non defint. Aliqui non tecté ex Auicenna cítant , fumptum fimum murís foluett. puerorum uentres; non ením fumptum fed fuppofitum,collyríj forma,legitur, Mufcerdae infanti bus fubditz alui deíectíonem promouent, Diofcorídes, Albertus cum fale & oleo(melle potius;nam fic & hodie quídam mufcerdas,trítas puto , glandibus mífcent, praefertím mulíerculz ) tubioi, fubs ditp fcribit, Cum puero cuídam mouenda eífet aluus, glandem medicus quídam cum mufcerdis. parati íuffit: rídebant autem quí audíerant omnes,quód cum tam multa effent quz fedi appofítaex. 1 cretionem cierent,ille neglectís omnibus mufcerdas adhiberet, Profecto enim ne experíri quidem ta lequíd finepudore licet,nifí quís haec dícens aut faciens pro curíofo homíne & preftígiatore habetl uelit, Galenus de fímp.1e,38, Quanto magis ígítur ridiculus fuerítille qui etíam intra corpus mus? (cerdas fumi confulere non erubefcet? Remedium coxendícis mírii de experimento fic,Mufcerdz. noue trítz exuíní quartarío,fuper fcabelli uel fellam laborantí potuí dantur, íta ut pede uno,quetr doletftans ad Oríente uerfus potionem bíbat,& cum biberit faltu defilíat,& ter uno pede faliatatgs - hoc per trídu& faciat,confeftím remedío gratulabítur, Marcell, lViurís fímum cum thure & mullo: (petum)calculos expellit, Díofcorídes:Cum thure & aqua mellis potum frangit lapidem, A uicenna, Muriís flercus epotum calculos uefíca frangit,Galen.adPifon, Muríno fimo contra calculos íllind reuentrem prodeft,Plin, Quidifficultateurínz laborat,utiliter infidebít decoQto fimi murini (nat qua,Auícenna, Muris fimoillíto pubí cohibetur uírorumuenus,Plinius, Vt fcetus ín utero mores tuus ueletíam putrefadtus egredíatur : Salem Aegyptium & muríumflercus € cucurbitam fylues firem fumito,& mallís femícocti quadrantem affundíto,& refine drachmam unam ín mel ínijcíto;et óo cucurbítamac muríum flercus,omnía probé conteríto,& ín glandes'efformato, eas ad uter fuba— ditoquandiu opportunum effe uifum fuerit, Hippocrates de morbis mulícb, € Sicrcus ! DcMurc. G.Ha. Iu E 8IO —. |Stetcus murís,crematt precipue, & cum melle illititalopecía remedium eft, Auícenna, Ad - ealuas & glabras palpebras:Murís & hírcí flercus aequalí menfura toftum,& ex melle ílítt, pilosre aíci facít. Conducít etí ad uítiligines, Gralenus Euporift, 14r Palpebras gignere promíttunt mie r&,fimi quog muriní cínere equís portíonibus,ut effícíatur dímidi& pondus denarij, addítís diua yus fextís denattj e ftíbíi,ut omnía cefypo íllinantur,Plínius, Cauís dentíbus medetur(fanat & fup let, Marcellus)cínis € muríno fimo indítus,Plínius & Serenus, Sedís uitijs efficax efl muríni fími ínis, Plinius, à qj Vrina murís corrodít ufqs ad offa, Arnoldus, In coítu urína eíus dícítur ueneno(a, quae fi tetí gerít homíne,corrodit ug; ad offa, Albertus. Aliquí hoc priuatim rattí urínz attribuunt, utin hífto M (a eius dícam, — «Murís morfui medentur groffi,& alli, Díofcorides:allium,Plínius lib;se, IMusuulnere mae 'gis quàm ueneno Ixdít, Arnoldus, | : - q«Dentíbus murís(aliás Baruli,íd efi barulios)íd eft maculae quze oriuntur ín facie praefertim íne antium , quum ederínt pane corrofum à muribus,Syluatícus & V etus gloffographus Auícennae, à * a, MufculiPlinio funt domeflíci minores,utín A, dixi, Mufci odorís genus funt qui opinens tur ab Hieronymo dícíi quandog peregrini muré;znam mufcum,íd eft vve9y,muré paruum plane "indicare, Czl. Ego uvewov pro patuo mure nec apud authores nec apud Giramatícos legere memi ^ni, Ipfum quíde odorís genus non myfcon aut mufcü, fed mo(chon reci appellari, neg; ex ullo mut le-tíii,fed ex capreolí genere e& prouenire,íam fupra ín hífloría eius abunde docuimus, Quod fíámu te dímínutíuti formarelibeat , uvidly potíus díxerím quàm uvessp, | Mex", (vvo G" potíus) uiaeud, id^, Hefychius & V arínus, mwaviap vxore uóp (uoti icy forte)vGryua,líde, ^ IViures domeftíci , o Due oiu oi gezoimidlo eost Cialeno & alijs. Alíquí uvst oxytonü fcribunttalij penanflexi, íd&p fere in foluta oratíone:ín carmine fere producítur,alíquando corrípítur: utrocp modo penanflextt ícríbi "poterat, ni(i fallor tnam & alias uocales círcunflexas,etía natura longas, falte ín fine dídtionum , fe quente alía uocalí,corripi fcímus, Éy d uvdt- soie Bexyfon l'heocrítus. Accufatíut plurale duplici tr (cribí inuenio, uvae apud Diofcoríde,u2c apud Ariflotelem & Polluce, Hp d zie qv uteost veo zriie, príma longa, Homerus ín Batrachomyomachía, Vbítamen alio inloco prímá datíuí uve? corripit. Fav cv icis eva spuzü set vorxAwEac lbid. xu£s,uos Hlefychius & Varínus, | Zui9wmus domefti i cus,Hefychíus, Varín, zuw99-,mus,Hefych, zyw9we,epitheton Apollinis, (quafi murínü dícas.) "Micenim Cretenfes uocant mures, Varínus, Mure Cretenfes fmynthion fiue (mynthea(forte fine thion,ex Hefychioyuocant,unde Apollíni cognomen,ut Photioni uidetur poft Strabone, Hermola us. Murem fmynthíü((míntheü, V olaterranus)Aeoles & Troiani nominant:ficut Aefchylus ín Si Ífypho teftatur,cum aít;Sed agreftís quis eft (minthíus,De Apolline Smínthio, uídeinh, xuvisgu, mit opas oi aoavovzés, Flefychius & V arín. Zuv?iey,nomen propri, Varinus, "T'hraces mure argilü, apyiey fua lingua appellant, quo uifo,ex oraculo urbe condiderunt, quá Argilum nuncupauerunt, Periides ín Polítijs Àg/AG^ s urbs 'Thracis iuxta Steymone fl. mure fíc dictaque Thraces argi "lon uocant:nam fodientibus ad íacienda fundamenta,mus prími apparuít, Stephanus.Mures ín Ar ille fundaumsentis apparuíffe pagnantes,cíues praferoces & militares, haud dubio argumento prae fienauít:ea ením urbs ad Strymone bonís aufpíctjs condita à muribus dicta eft , Alexander ab Ales andro, Eft & Argila urbs Caríz apud Stephan, Apy/uz, uícus Attice, V arinus. AoymG",argiílla;ter Taalba,lde. A«uae,mus, Hefychíus & Varín. Yeag mus, ín Alexipharmacís Nicandri , ubííntete tes hyrace A etolís fuem dici fcíbít:hic uero pro mureaccípí propter rofirí fímílitudíne, Erudítus quida amícus nofter,colludere putat hanc uoce cum Germaníca rqt$, Yeaf, oxytonit,uzyeluy vega, efychíus & Varín, €[ Carcíní poetz fabula Myes memoratur , ubí muflela ftrangulat nocturz mosmures, Crialeomyomachía Giracus quida recentíor defcrípfit, hoc eft muri & felium pugna, yep ením pro fele recetíores improprie ponunt,ueteribus femper muftela fienificar,) In eo poéma te ludicro;propría quada muríum nomína fcíte finguntur, Rex eft Cteillus, cuíus filius Jaycozrxf, alter orzed'atpzrue, filia AvyvoyAvqui, maíotes xeezedlazu Et alij mures, TvoAey G^, ViyoAeyue KuanexAé76, 9 Ceteri ín Batrachomyomachia;íd efi Ranar& etmurí& pugna Homerí musfínoit Pí(charpax.patre Boote & matre Leíchomylefílía Pternotrocte regís: € alij,Leichopinax, Tyroelyphus,Em "bafichytrus,Leichenor, Troglodytes, Artophagus,Pternoglyphus,Pternophagus,Cniffodioces, Sí à E M Tw e m» ! L x "tophagus, Artepibulus,Merídarpax, evAexezpef,uts,oi de exei Hefych, & V arín,quod thylacum, dd eft faccum panaríum erodat, 2 q«[Epítheta, Breuís,Ouidiusa,Faft, Exiguus, Vergil..Georg. | Opíci,Iuuenal.s.Sat, Pauls "dus,Serenus, Kidículus,Horat,de Arte, Ruftícus & Vrbanus,lde a.Serm. — Et praterea quorü Textor memínít, A uídus, Cautus,Improbulus,Infeftus,Níger, Obfcoenus, Paruus,Querulus, R.o« "dens, Tímídus, Terrefirís, 4| Graeca, Aen Batrachomyomachía, | P'euq&yG-, £gzrusne, Avyvobós &, (aiyoc, Antíphilus inepígrammate. Ane, Oppianus. | Ogee/as,qui círca tectum uerfatur, Arí« flophanes, KevoxidiQ^. Zw-w:uvt,Leonides in epigrammate.ei yr", Ibídem, Y ogxóte Acyuiocits «yes, INicander ín Alexiph, íd eft oi artAeyovzst: , «oz cvieeot, | Mvec vvysGoes id eft noctu uoraniís , a »«kvyseoes id eft in abdito uel receffibus uorantís, Nicander ín ''heríacis, 2 z | a)0 [e Quadrupedibus 4| Cauus uel cauum uel cauerna dícítur locus excauatus,ín quemfe recipiunt mures.IV[ures,eas uerna radíce afphodelí praclufa,moriuntur;Plín,. Mefylua,cauusG — Totus ab ínfidijs tenui fola bitur ero, IVusruftícus apud Horatíum, Evi ypávazw &élyGzy | Mwodnsue, ("rode P? eap 2piryAcac, Schioa lía,) Nicander. Mvoziesmuríum cauernulz, Hermol.79»y2e« Hefych. & Varin, V títur & Aelianus hacuoce; quamuis alíquí myonía non myopídlegunt apud Aelianum pro mulíere libidinofa, uri. c.retulí, IMyopes dícuntur,uvezé,qui non nifi admota oculís,contuerí queunt, & cum paulolog L xis x E 3 " "or , DEP ] " V 2 Li gíus afpicere cupiuntoculis fere (emíclufis íd facíunt, V ítí& ipfum alíqui ex Plinío , nefcio quàm re, Cité, myopían uocant. Mvey fane conníuere eft, unde fic à uifu , quí Gracis oy. dícitur,myonte , ideft conníuente nomíipantur.Fere autem ab ípfo ortu hoc uítíum contrahíturzneg; habetur remedium, Confpícilía tantum quad parantur, quorum ufulongíus extendítur uífus;ea funt huiu(modi, wis minora reddantur,quacung per ípfa afpíciuntur:nà quz fenes ufurpant,maíora qua uidentur red dere debent, quani & fenes myopes uídí , quí itídem ut íuuenes hoc uítio laborantes ad lectionem, & resalías domí agendas confpícilijs utí non folent,fed tantum fi quíd emínus cernendum eft, Sunt autem confpicilía myopü(tiiinber dficbt)oculís fanís aut hoc uítío non laborantibus, ínutilía.Mygs pum uero uifum colligunt & acuunt ; € altera quídem non multum,altera ueró multó minora ted. dunt quz uídentur,duplícía uocant, quíbus ípfeutí neceffe habeo,cum quíd elongínquo profpedu rus fum:nam ad le&íone non adhibeo,quód quamuis multo clariores reddant characteres, uifumta men nímíum collígendo offendunt, pauciíIimi autem íta prorfus myopes reperíuntur : permult(ex- dímídio, quí fímplícibus & communibus myopum conípícilijs utuntur;qua mínus, ut íta dícam;ae cría funt, & mínus fi quis ad legendum adhibeat, offendunt. Inter heec & fenum confpícilia medi; funt quxdam,qua ad uifum ín fuo flatu conferuandum facere dícuntur,cum qua uídentur necmg. ioranec mínora,fed eadem qua funtmagnítudínereprefentent. Hoc mírum,cü ín hoc uítío rambre uis fit uifas,qualem ín meexperíor,ut ch aracteres communis magnítudínis fi ultra quíncg digitos diftent,non diífcern&,non facile tamen defatigarí legendo,ne ad lucerná quídem,nec uilís fere affed] bus corrípí,quod ego fcíam.Hoc tantum memíní,me adhuc pueriü,híppo laboraffe:ís eft ocalorügfe fectus,quo palpebra propter uifus ínfirmitatem fubinde, tanquam trementes níctatíone fua claims dunt aperiuntip oculos, Hoc etíam obferuaffe mihi uideor, caíijs oculis uel elaucís hoc uítíum fr quentíus quám nígrís accídere,Iam cum à puero fere hoc uítíum íncípíat , € oculí nihilo bumídio res índe reddantur,ímo pauló ficcíores potius,non recte uidentur recentíores quídaà hoc uítíi, utali os plerofg oculor&t affectus , defluxione humorum e cerebro vígni afferere: hoc ením ficontínge ret,exíccantibus & attenuantib.curarí poflet,nec perpetui & incurabile effet: quamobre alía qua renda eft caufaquam ego ín fpíritus ui(iui tenuitate reijcía ínterím donec alíus melíora adferat, Hoe nonomíttendum,mírü efTe quod uulgo creditur,oculos fic affectos perpetuo feré ín eode flacu dur re,necp timendum ut paulatim defícíente uifu czecítas ínuadat, Latínum nomen myopü non ín nío;eg enim lufcíofos autiufcitiofos uertere placet,qu& nyctalopes etíà fic ínterpretentur, uíti longe díuerfum:quod ípfum etíà alrj aliter etur quídem nyctalopem uidi fenem quendam, quíad lucerna noclulegere non poterat, Angli fic affectos,ut audío, uocant borblínd, íd eft cae tíentes X palpantes;boren ením uocant íaquírere. Lufcíoli,lufcítíofi, (uel nufcítiofí Fefto)quípro pter uítíum oculorií parum uídent, Atteus Philologus, INufcítíofi, ínquít Aelius Stilo, plus uident: uefperí quàm meríidie:nec cognofcunt nífi quod ufq; ad oculos admouerint, Alíj eofdem nyctalopatt E] faciunt, c. Hermolaus ín Gloffematís ín Plíníum. | Éuvazrieequ, txoors Tti 0X RAL0I: rbbotor, prp. (lego pueri )yetp 7o «uoo, Suidas, Pluraquszres ín Lexico Gracolatíno, Símile quodamodo huíc uítíum eft,quo laborantes noftrí uocant tiberfinnig,melíus dicturi fiber[idbtig,ac fi hyperópas dícamus:quí non folum propíus admouent oculís quod dligentius ínfpe&uri funt , uerum etíaaltis us & ferc fupra oculos eleuant, Accídere autem audío hoc íncommodit adhuc ínfantibus , quibus. furfum acretrorefpectare in cunís nímiti permittitur:fortaffis & fuffufio inferiore oculorum pattt hoc eft infra pupillam exoríens eíufdemuitij caufa fuerit, Sed iftis myopti confpicilía nihil profunte Hec per digreflionem pluribus quídem díxí,fed Lectori pero non íngrata,reí medice prafertim flu díofo,quód de hocaffectu medíci tanquam íncurabili pari diligenter traGauerínt, Carterumuvtax cum per díphthongum v..fcribítur,afilum fígnifícat,de quo ínter ínfecia dica: quídam díphrhogum gs (cribereneglígunt per ímperítiam:ut ín alijs etía índe deriuatís,cuiufimodi funt, wviezs,chamnus; a. fpinarum aculeis fic dictus frutex:uvimi(o, r7 ovi(o, d1«yego, flimulo,excíto. Idem uerbum per ypfilo: fine díphthongo fcribi debet cum conníuere uel myopü ínflar intueri fignifícat, V arinus exponit (eoo rois oq aeuo mr brtyap, V idetur S uar Cay(malim uvezie(sy:nam & myopíafin hoc uítíumdf cí apud Galenum alicubi legítur. wvvziópRw- , pyo7r(ay , vrtoa situe ay , Hefychíus ; noflrí dicunt blintslen)pro eodemaccípí, quanquam Varínus eg9wAuuay & QuA«ep exponít Redeounde d greflus fum,INon igitur myopía tanti de muríü cauerna legítur;fed frequentíus etía wvogi«, Suid. Ge Varín.uwdy ysgeuóy exponützite v&eisnoy A«yoy, ut & Hef.in qua fignificatione ego exfavesw potíus d xerím, INon placet quod uvEia« pro wvefiac apud Hef. & V aríni legit, Mvofislego uvofía)o * zrovztd| (pudy)QeAsoe uuttla, Varin, Maguue, Que, V arin, Inuenío & care &C apvuaiac de muríü cauís díci € Dentes muris apud Arabes funtaddítamenta fuperflua dura,quz nafcuntur ín extremítatis busunguium iuxta carnem fecundumlatítudinem, & uulgo à V enetís dícuntur fpelli, And. Bellus neníisz DeMlre. Hia. Lib. L.— gar menfis: noftrís leiofpyffer Alj maculas quafdam ín facíe ínterpretanturtuide fuprainr, Muría *€ída apud Plautum de homíne ígnauo & ínerte dícítur, Mufculos dixerunt antíquí mínores machá "nas,(ínquít V eget, 4. 17.de re milít.) quibus protectíbellatores,(ilutum offuerít aut cíuítatís foflatit, —adportatís lapidibus, líenís & terra,non folum complent, fed etíam folídant , utturres ambulatoríz fine impedímento uehantur ad mgrum,Sunt mínores uíneis fubdítiores& , & maiores firmíoresg pluteís, A caftríslonguríos,mufculos,falces,relíqua& qux eruptionis caufa parauerat, profert, Caes far 7. belli Gall, Mufculum pedum 6o.longum ex matería bípedalíquemà turrílaterítía ad hoftium capíte & parte deínceps latiore carnofaQ in tendonem, quaficaudam,exílem excarnemáp paulatím attenuctur, Cícatrícem ín dextro mufculo , ex illocuulnere | Quod mihí impegítPterela Plautus "Amphit, Eadem (ignificatione Plíníus & Celíus utuntur: índe mufculofus , apud Celfum:cui Íynos nymon fere eft torofus, (Lacertus etíam, quanquam fepíus brachium à cubíto ad carpum dícatür, ta men ínterdum pro mufculo accipítur : índefemína lacertofa apud Columellam legímus,) Apud (Gracos etíam uv«( V aríno tefte ín uvov, )íd eft mus eadem fignificatíone ponítur:ut pontícus quotp lo apud Graecos uulgó,quoníam hac uoce etíam promureanimante abutuntur, Msc: m6 7 aplpop LOIgemds lavieen vreissiqdues eitexsts , Pollux libro 3, ubí de coxendíce & femoreloquítur, Ettametfi ubícuncy cato ín corporeíbídem mufculus fit , cum caro proprie dícta femper mufculí pars habeas Xur,ínuenímus tamen quibufdam ín locís peculíaríter & per excellentíam uvas dící , utínbrachío zx Wy spa9qv ngAeiro2 uUdtr, ri dE qidby vritouMgux Pollux, INos quoq; eadem ín parte mures príuatim nomi Tmamus,mig/müfflei[o, quod carne íllic compreffa dolor potiffimum fentíatur, | p 4€ eost suia "Mlgerylaerp, ego Sz neo. Esttep aUmt zrvrponi Aot, "T heoctítus Idyl.37. de Amyco, Legímus car- E fupra frontem ad tempora nuncupari uvas íd eft mures,& cerata,id eft cornua à quibufdam, Cae Jiusex Polluce, wvay,torí;id eft pulpa mufculofa;pars torofa,ut ín brachíjs,coxís & furis, Quidam mon recie wid cum diphthongo fcribunt,ut Varínus, Hefychíus & Etymolog, | Mvávap, dé vdUptos ; - d'y aivzray, Poox97:16, Tov 9p d's 71 aov io Bey juvat 7& ot ize iei TW lp exgoró dep vr Vys, Ada Jy G- "T vexpoy siAxs Suidas, | Mvigyétr, uudte piede v1) có mruespt Pula tox dr ol aeeruxvoutu (apud He Mychíum corrupta uox eft dY«ggapus/a2) Beayiovéos, V arínus. Idem myóna furam ínterpretatur : ítem liac uoce mufculos plures fignificarí,ut myón & mys íta dífferant,ut fydus & ílella, — (| voz», ge- "mus quoddam yezàG,ueftis, Hefychíus. Myotum ueftem Armeníorum fuifTe dícunt, ex muríbus 'tontextam índígenis,aut eíus animalis figura uaríe ornatam, Caclíus ex Pollucis feptímo , cuíus haec Tunt uerba: Agudiioy dt 6 juurt6, n e tnuap TW. vr0to. euyToi6, quuvdee UG, wee exp suzrezropaApA/se, Vn. 'gulata ueftís prímo € lautiffimís fuít:índe furculata defluxit, Plíníus:fic ením legendum puto(ínquít alius Calcagnínus)à furculís & ramufculís,utnunc etíam uidemus, intextís & contortuplícatís: fuit quando forículata à forícibus legendum putauerím,Nam Pollux myoton,quafi tu forícíinam día pxerís, Armenijs peculiarem celebrat; & apud Eufebiumlegímus peplum Proferpínz muríbus cons "texi confueuifle,Hzc Calcagninus, Muy,» 7v yeu mrOe ue TU y6ly ,Ó Noi tU Mei Aseo, à oS ida Bude ruvayeip d'uGrossSvw, T t us uvis ooa Veris Ariftophanes:alíqui ínterpretantur, daz ust xis Wd voco gi etgtod eris vossóde, AUAM Ty urhoL Cere Suidas, Mvivd'e,eenus eft ludi (ínquit Pollux lib, Din quoalíquís conníuentibusoculís(pileo aut fafcia obuelatís) alta uoce colludentíbus ut fibí ca. ueant defignat,& mox círcumíens fí quem(difcurrentíum)apprehenderit, profe conniuere cogit, Aut conníuens czteros quazrít abícondítos,donec alíquem ínueníat: aut conniuens (fedendo) quis áipfum attígerít díuinat. Pueri noftri quanquam hís omnibus modis utuntur,prímum pracípue mya *ndam uocant,blintsenmflen : alterum tcp fitsen. tertius íta fere ufurpatur , ut fedentís alicuíus à eroo aftans alíquís oculos manibus obnubat,& relíquí fingulatím capillos fedentís retro uellicent: ;xquod fi recte diuínauerítà quo fít uulfus,liberatur eo quí uellícauít fubftituto, Síc triplex eft myínz da; ambulatoría,fedentaría, S uulforía. Obfcuríus huncludum Varínus defcribít,hís uerbís: mviv Du rond luis zie qu 3 stre Up 716 7o oriiuAyoy dzroQukyerotà oysdT toy feug y vr yu, ety d &patbray eee Aes a, miuysezwuve. | Myiocephalon oculi uítíum eft à (ímilitudine capítís mufcz: alíqui non recte prí» mam íyllabam fine diphthongo feríbunt, Mvódbyoy,selwóc ZEiy, (IMelius myochodon , ut & Hefychía ushabet:de re nauci € non maiorís pretíj quàm fit mufcerda. )wquwd]ooc eod by" yop. uv byG- yt. fap AsAuSquvas rod] idw" ,Suidas, IVyodochum fenem legímus, quí fitnulli rei : Diofcorides eo Es mutíum accipítretrímenta,qua mufcerdas uocant, Czdlíus, Eeo apud Díofcorídem líb.a, ca. pite defimo,pro mufcerdis uvoyod's lego, (uide ín cínfra.) IMyodocos Nícander pro murium conce; pt ! ptaculís accípit,Calíus, Myoparon;genus nauígtj ex duobus diíffimilíbus formatum; nam & midi (s? mydíon)quomodo & paron per fe funt,Feft, rzevy nauís à Paro ínfula, Scholía in Ariftloph, "Parones naues ínter maiores annumerarí uídemus:mínores ueró myoparones,quas píratícas appe] lauere, Calcagnínus,Et paulo poft; Paron(malím parona uel parone,ut & Bayfíus leoít ex Scholíjs ] zs $ ^ 82 . DeQuadrupedibus ín Arífloph. )celebrantParij, ^— Ke dc eselay oreróvreo Gdpóny cri *$. yric sttezrov To vhD ÜAeosey, ums erouooi zreyroy n9 BptoMaue, eire d'Teooroie xoà zitigen wtero uera adtaorzév, Appíanus ín Mithridate, E cítatBayfius, Cíceroactíone quínta ín V errem myoparonem píratícum nomínat: ex cuíus uerbis. Bayfíus coníjcítmyoparonem habuifle fex remorum ordines, & ínterlongas naues adícribendum effe.Idem Tullius paruos myoparones nomínat feptíma ín V err,paruorü ením mínífterío praef tríiremium & maíorü utebantur, Plutarchus ín Antonío myoparonas uocare uídet,quos phafelos di xít Appían,quorü forma míxta erat ex naue oneraría & lóga tríremí, quales hodíe galeones uocat ] Quod firecié Ariftophanis interpres naues aliquot ab ínfulís dictas putat, utcorcurumà Corcyra, paronemá Paro,aufím & ego(ínquít Bayfíus) coníjcere, myoparonem effe nauietj eenus compolig tum ab utragp forma earum nauíium;,qua fieri folebant ín Myunte & Paro ínfula,FIxc ille, Sed fortes. dícta fuerít myoparo parua nauís, paroníalizue maíoriadíuncta,tanquam prodroma & anteamby latoría,utholcadibus epholcía € epholcídes, tríremíbus cattze & pontones, ftrategídi fpeculatorig. & catafcopíz :à mure fiue mufculo pífce ducebalena,ut paulo ante ín mufculí machínz oppugnas toriz métione dixí, Deínde à parui myroparonís forma, maiores etíam fímiles naues fíc dici potum runt, *MvavoAdy, wzuclusd'u 6 IUe QU TRU, d T05 Adifikol Naso pity App auetrd «o o rod Uv Xp. Varínus ex Scholijs ín Vefpas Avíftoph, Hefychius exponit, àc uve wtermAsy. Gieleníus nofler nitímum & uoce € fignificatíone effe putat quod GCrermaní dícunt wi[plen. Vide infraín prouet bío,Murís ín morem. Mara uvEy , n do o uc apoozroy elvespaxdou Flefychíus 8t V arínus,fedpos flerior ínterpretatío ad uerbum wvazoAsp, quod paulo poft fequitur,omnino referenda uídetur, — 4| Murinus Plínío & alijs adiectíuum eft;ut murínus fanguis, murinacaro, —Murinus colors qui uulgarís eft ín afinís,Columellalibroé. ^ Phaum colorem ex albo & nígro concínnatum. lunt plerígmyinon ítem nuncupatum,quod ín libro de morali uírtute confirmat Plutarchus, te tur & prímo de ídeís tomo Hermogenes,Calius, | Equícolore dífpares:ítemnati, ^— Klíc badi ille giluus, ille murínus, Varro ín Afino ad lyram ut INoníus cítat, Equorum colores prací , hofce comperi, badíum,mureum,ceruínum,Xc,Calius, À murenon muríneus fed murínusda fle&íturtut carmen íllud Martíalís, Campís diues Apollo Muríneís,miniíme ad Smíntheum illá Hox merícum & mures populatores frugum referendum fit: quod dubío procul ad Giryneum referríos portet. Eft enim authoreStephano Grryní oppidulum Myrínzorum,ubí& templum & oraculumue tuftum Apollínis eft, Czclíus Calcagnínus ín Epiftolícís queftionibus. — Murrhínum quídem pe nultíma correpta,uel murrheum dícítur, quod ex murrha gemma factum efl, ut murchínus cali d Scoppa murrham agatham uulgo díctam uel porcellanam interpretatur : Gre, Agrícola murrhíngm non murrham uocat, & ínterpretatur Chalcedoníum,ut & onychem hís ením duobus nomínib rem eandem Plínío défígnarí,onyx quídem etíamnum nomen apud multos retínet, erydbel. E murrina;aliás murínula uel murinulum,potíonís zenus,non à myrrha fedà myro, íd eft unguento: uelodoramento dí&dum,myratum aliqui uocant, &c, Hermolaus Corollarío 835, — zvsvwoc ( ínqyill Budzus ore fenfim compreffo & contracto, qox woxeop tyov sóuz, ut ínquít Arífloteles in tertíode partíbus,de píícíibusloquens: Aid zu uf d cusoparmqa. vé die Bodies yelorévroy, 7 ui srexeteldlils qu vnyu reg fr yir, Idem, Koc ae iJ eire d poyóc exd do stt, dt erspoy, dux ui pvo icyoc, ers pto" Ta rco 7 ngo yetgod'ovav dove *) un ewenoQ eye wvsgop, nili uempop legatur per e,Haec Budaus. — Strabolibr, pepov A fiae partem nuncupat, quam amplectítur Taurus, nam ad Boreum, ínquít, latus tranfeu femper de longitudinis latítudíne aufert mare, Idem pauló mox fegmentum uocat uciseep, & ypai pengoy, Czelíus. Et alibi, Myuriuerfus dícuntur quí círca finem peccant fubfaltantty, (fyllabam uem prolonga habent, )fíc autem dícíuídentur quod uitíofe claudant:nam wv claudere eft, Ettüt fus, Arbítrantur nonnulli arteríarum pulfus poffe myuros dící ex fimilítudíne caudae murís, INam & Díonyfíus Afer Peloponnefum affimilem prodít platani folío uvseAovzs ( xz quuóo von rapa NOx Aci juvopdulaa ttzoc Top kQoy. Macau eror gera T xauAdU 8 3o QuAMy sPiprwero, Euftathius ínterpres,Jid eft quod mutísacutam zquíparet caudam, V'el ueiseuc, ut TÓ. peii) d'ixuy voe, Sed de myutís pulli bus,eorumtp dífferentijs confulendi funt medíci,praecipué Galenus, q| mwvodjeezrvoy,genus lapidis cuiufdam uilís,Hefychíus, | L | Herba phoenícea appellata à Grzecís,à noftrís hordeum murínum,Pliníus, Phoenix hc Die fcoridi eft,ubí ínter nomenclaturas eíus etíamlolium murínum legitur, Plínius hordeum murínum appellaríait,quod hordeaceo fit folio, & femínibus eíus ínter tegulas mures uefcantur, Marcellus Vergilius. ^ Demyacantha,id eft corruda,qua & myon uocatur, ín E, díxi, quoníam decoctum eíus mures occídere fertur; Et ibidem de myacanttia;íd efl rufco, cuíus uirgís fpínofís fuccidíam e cafeorum fífcellas ruftíci contra mures muniunt, Inter nomenclaturas Díofcoridi adfcríptas, ítís caucalís efi:myítes & myopteron,thlafpíi;myuros Armenijs,(ampfuchum: myortochon,auricus lamurísuelalfine. ^ Mvéeezoy, herba fimilis auribus murís, Fefychíus : Craleno vocate uocatute Diofcorídi «vés àv,alijs uvm, — Alfine ínlucisnafcítur,unde nomen, quídam myofóton appels lant.nam cum prorepít mufculorum aures ímitatur folijs, Sed aliam docebimus effe qua íuftíiusm o (ótís uocetur. Haec eadem erat qua helxíne;ní(imínor mínusqp hírfuta effet, nafcitur ín hortís B male xíme ín paríetíbus:cum tetítur odorem cucumerís reddit, Plinius. Demyofota Plinij cuí uím feptís cam & exulceratrícem tríbuit,díxi quedam ín Lupo ain aconito, Díofcorídes prímum alic des. ?ià ct | DeMure. H.a. Lib.l. $»3 E | "feribit quam helxinz fimilem facit: & muris autículís eius folía comparat, &c, deínde myofota fiue murís aurículam alteram, quz fcilicet magís propríe fic uocetur,Príorem,morfum gallínze hodie uo F xant:pofteríorem uero alíqui effe coníjcíunt pulmonaría genus fyluaticum,non maculofum(macu lofum ením pulmonaría Plínij eft;bueloffifolío,de quo pluríbus egí ín Boue c.) floríbus cceruleís, uernís, &Xc, Suntquí& helxínen fuí generís herbam myos otída, íd eft murís aurículam uocet, Diofcorides, —INoflriaurículam murís,mp[órle;aliam uocant herbam;ex lactucarum fyfueftríum 'eenere,cui folía fere oleze peculiari modo rarís & oblongis pilis hírfuta funt , unde pilofellzznomen apud alíquos:flos luteus,quí ín pappos refoluítur,calyx nígrícat:caule recto, fed alíquot círca eum i$ agellísut ita dícam)humireptantibus.de hac multa fcribuntrecentíores;de ant(quo nomíne dubí£ wtatur, Multi etíamalíam eodem nomine uocant,gnaphalío uel flícadí citrínze uulgo díctz fimilem, "oribus albis,alías purpureis;alías uaríjs,mollibus ínftar tomentí,&c,mn[óslin / bafenpfótlin, uide ín Lepore a« IMyagros herba ferulacea(gpvyawavtse, Diofc. eft, folijs fimilis rubez,Plín.Pluribus de "fcribitur à Díofcoríde;quí herbam bícubítalem facít, femine foenoetaco fimili píngui &Coleofo;quo —tufo toftoip uirgas círcunlinant,fic pro lucerna utentes, FIanc Ruellíus ín Giallía uulgó notam effe fcribít,camelínz aut camamínz nomíne,Serítur,ínquít, quamuis & fuz fpontis inter fegetes ínue- niatur;femine mínutofoenograci figura, ín utriculís orbícularíbus concepto, Hoc ín areís pauítís rura flagris decutíunt,& uannís uentilant, dum filiquarum recrementa uanefcant, tum trufatilibus ymolís fubciunt, uerfandod fubinde oleum exprímunt: quo non ad lumína tantum lucernarum, fed && ciborum quoq; condímentís pauperes utantur , magno huíus oleí prouentu, Matthaolus ín ao Italía nec ferínecalíter nafcí putat,Fateor & ipfe ignotam míhi, IVlarcel. Vergilius de nomínis etí« "amorígíne níhil certi,inquit,afferrí poffeznam quód mures. uenetur & perímat, utnomen índícare —idetur,;non conftat, Forte mures agreftes(quos myagros díxeris,ut apros fyagros ) cum píngue & oleofum proferatfemen,ea delectantur, V idí ego herbam paruís radíatàm folijs, fimiliter ut galíon, (quod hodie fic uocant erudiítí, luteis &C odoratís florum corymbís ínfigne)fapore ferenittofo uelbea pe (pucum cíente:in quíbus femína nígra papauerís magnítudine , fed qu níhil cum foenograeco " Jeonueníant:quz fí myagros non efi,nomenaliud ignoro, Sícurion,alíás fucturíon, id eft teftículus "murís,Syluatícus, De myophonouelmíephono, díxí ín Lupo a.ín aconití mentíone, Prope À theloum A etolíz fluuium mons eft Calydon,ín quo sva herba nafcítur;quod fi quís oculos ablue títaqua,ín quam illa iniecta fuerít,uifum amíttít;placata uero Díana,recuperat, ut fcribit Dercyllus T» Aectolicorum tertio,Plutarchus ínlibro de fluuijs, wvef«em genus fructus quí comeditur ut fícus, —Hefych.legendum uv£&eu , quem fructum pharmacopole uulgo febeften appellant, IMurís une guis, polygonon: & muris urína Magís,malua, ut inter nomenclaturas apud Diofcorídem legítur, - e(jIchneumonemrecentíores quídam uulgo murem Indicum appellari docent, V'efpertílionem noftri uocítant fláoermufi quafi dícas uolucrem murem, Giallí chauuefourís,íd eft caluum murem, "&c, Eft& inrer pifces mufculus, Cirzci myftocetum uocant,balenz dux, Caprífcus pífcís uocas tur etíam uve, Diphilus Síphníus apud Athenzum libro 8.(ní(í quís non wvy,íd eft murem,fed vy,id "fuem legendum potíus exiftimet,)Hermol, IMus aquatilís,hoc eft teftudo, Grece poe, tuve &Cougc no !mínatur,&c.uíde ín Teftudíne, Suntalij praterea oflreorum generís , hoc eft tefta filícea íntectoz tum,uos,biuàlues,dictí fcilicet 7$ »vev:quod teftís fuís ceu ualuís dehífcere & rurfus conníuere feu claudi foleant.Gaza apud Ariftotelem alicubi mitilos transfert, Florum genus unum mufco obs ductum hírfutumd,murem quodammodo fua hírfutie refert,muflolum V enetí uocant, fiue à mu» (co,fiue quafi mufculum, Germaní quidem mufdelerr uocant omne genus teftaceum bíualue, IMyaces pifces intelliguntur muríces;fed & pro conchula accipitur myax, qua humores excípíuns "tur,Calíius, At quí proprieloquuntur oftracodermorum genus à pifcibus excludunt, "T'ellinas,no nyacas,mítulos à Romanis dici,teftatus Athenzus eft;nos tamen alíorum ín ea re obferuatíonem fe cutí,tmyacas non tellinas mítulos uocauímus, Marcel, Vergil, ín Diofcorídia.g. —IMluríces quídem go purpuras potíus quàm myaces fecerím,aut certe fimilia purpurís oftrea, non bíualuía , fed fim» plícía;in orbem fe contrahentía , & quibufdam aculeis mucronata: uíde ín Purpurarum hiífloría, IMya genus margaríte circa Bofphorum Thracium,uniones rufos ac paruos gígnens,ut aít Plín,lía bros. Demyíope ínfecto,cuius príma per vi.diphthogum Ícribítur,fuo locoagemus, Mwvej?e",uel pyc9no, uel vo9soxc,íntet ferpentes ínnoxías a INícandro memoratur, à muríum uenatu díctus , quos deuorat, Vías ín nouo orbe uocantanímal cunículo nofiro fimile;Petrus IVlartyr, Idem alíbí utías imuríbus non maíores fcribit, Audio hodíe exíguam quadrupedem ex nouo orbe afferri,candidam, cunículo zqualem aut mínorem, fpecie porcelli,fingulís menfibus ut cuniculi fecundam, & à mera "catoribus porcellum Indícum uocarí,haud fcío an ab utía.diuerfam, | ^ [Epicuríferuus nomíne Mys, (Mus, Gellíus 3.18.)philofophus non íncelebris fuit, Macrobíus r, H. MUcpugilis nomen apud Suidam & V ariínum,lItem uiri,qui claruitargento celando, Quis labor in phíalae docti Myos? an ne Myronís? Martíal, In fcuto Míneruz Athenís Lapitharum pugnam aduerfus Centauros & alía quaedam wvy quendam artificem fecifIe(7»94Ucc«, tornafTe) aíunt, Paufaa 6» nías in Attícís, INon procul ab Acrephniío oppido regionis olim Thebanorum , templum Apolíz — nis Ptoi efi:ubí uirum alíiquando Europccum,nomíne Myn, ablegatum à Mardonío , oraculum íne —terrogaffe aiunt lingua uernacula; Paufan. ín Boeoticis(ex Herodoti octauo.) m y míhídomua : L | 924 — De Quadrupedibus eft,fed ianua femper aperta, Exíguo fumptu furtíua uiuo fagína, Quod míbí nomen ineft; Rome quog conful habebat, Cameraríj anígma de mure, IMyagrus nomen calatorís feu flatuarij , apud, Plíníum z4.8.ítem mufcarum deus,fed ín ea fignifícatione prímam fyllabam per w,díphthongung, fcribi oportet, IMyfcellusmvexsn e", (aliqui non recte per a. fimplex fcribunt) uír qui Crotonemcg. dídít,Suídas bís eíus memínít, pofteríor locus defumptus eft ex commentarijs ín INubes Aríftoph; Item Brafmus ín prouerbío, Donum quodcung dat aliquís proba, Oraculíhuíc datí ex Strabonis fexto Erafmus memínít,(ic legens: MucxsM Bozyubwe vrtoen Ücdp 0 eer Up, OvclaM(alias|LAoqats a«)9npéUec d deo d" 6m d'o) z16 éroswa, Myfcellus,inquít Eraf. díCtus uídetur ob crurum exílítatem, que habebat murínis fimilia, (fed íta per ^.fimplex fcribi deberet,X fierí poteft ut carmínís gratía dupli. catum ífít)brachynotus ob dorfum contractum, ! ! (| Argílum Thraces murem uocant,quo uífo conditamàa fe urbem Argilum appellarunt,ut fus períus retulí,círca ínítíum huius capítis, «| Mya & Sepíuffa ínfulz funtín Ceramíco finu , Plín, $51. Myandaj,oppídum ín contínentí Cilícíze,Plín, 3,27. IVlyes, was, utbs Ioníca,gentile Myefi usStephan, Herodotus non procul ínítío libri fextí Myefios , vases nomínat , ubí ín V allze tranf- latíonenonrecté Myufioslegímus, Myon,urbs Locrorum ín Epíro, cuius cíues IMyones uel uvas v&c, Stephan, Paufanías etíam Elíacorum 2, Myones effe fcribit Phocídí uicínos,quí ín Locrídís eon. tínenteíncolunt, Myonía, urbs Phocídís, cuíus cíues fimiliter Myones uel Myones dícuntur,Id& IVlyonia urbs Phocídis fupra AmphíTàm ín contínente , trígínta fladijs Amphíffa diftat, IMyonenz fes hí & louí Olympíofcutum dedícarunt,Paufan,ín Phocícís. Myonnefus , urbs uel paruaregio ínter Teon & Lebedon, Stephan.ínfula non procul Ephefo,Plin, 3.31, ^ Mvéc 6g G^, primus porte : 3 az Aegypti ad rubrum mare, Arrían, Memínit etíam Plíníus 6. 38, Ad Myos hormon, ínquit, infula eftdeferta,&c, IMyüs,urbs Ioníz.Strabo libro i2, cíuís Myufius,Steph. IMyünta oppídum prímo condídi(Te lones narrantur, Athenís profectí,Plín. Cydrelus Athenienfís Codri filíus oppídum IMyünta,Strabo. Memíníthuíus urbis Herodotus etíamlibro i. Myüntem & alía quaedam oppis da Xerxes Themiftocli donauit,ut ín eius uíta Plutarchus tradít, IMyuntiorum belli cum Milefijs memínítCaliusa3.. ^ Mvc , nomen gentís, unde Myfia urbs dicta , Etymologus : fedlocus uide tur corruptus, | € b. Vrforum foetus candída informístg caro eft,pauló muribus maior,Plín, Murís odbvzdea, d'ugsoi, Antiphilus ín epigrammate, Flomerus ín Batrachomyomachía murít etía yeexe nominat, jc. Musauidus míntrat, Author Phílomelze, | wvér svzprézév, Aratus, Ko ixi" xui. zpiCy, Homer. demure ín Batrachomyomachiía, ; Pficharpax mus regis filius ín Batrachomyomae chía,nutrítum feínquít Xuxsi «ox xgovois «gx tolerpaoioewrod'uzrim, Et mox , Ovdlk ue An9e— Ágr* gyiowo7rivis(- zr BvxukNS xgyeolo, | OUdt zrhaxóc aRvUzrezrAQ" Sxoy 7rhay eXruid'u, ov viuG" uci ovy iercozu AfvuSyizuvo, OUdt aupoc vsozrtmr 9" og yMrespoio yer G^ Ov Jens dp ur toteaz Ovd" à(z gro Sula vy uoorray vábyac: uoryepo, | Et pauló pofiü,nullís fe herbis aut oleríbus uefci, Corruptionem figni ficantes Aegyptij murem píngunt;híic enim omnía deguftans coínquiínat ac inutílía reddít, Orus; Plautus ín Captíuí duo, Quafí mures femper edímus alienum cibum:nos tales parafítos uocamus- fd:mosorser &tellerlecEer. — qp IVlufcerdas príma fyllaba producta dicebantantiquí ftercus murís um,Feft, fíc & fuccerda (fucerda Hermolao ) uocatur flercus fuíllum, IMurínum fimum Varro muícerdas appellat, Marcellus etíam pílulas,ut ín G,díxi. Galenns mufcerdas v 7WÀ ud eere pez, C aod Apre uocat, Alíqui;FHermolao tefle myocopron, & myfícelerdam (ego myfceledra;) Varínus etíam uoo appellari fcribit,uidelícet neutro genere, pluralí numero, INon probo quod Calíus legit myódocha,(uíde fupra ín a.)cum myochoda uox recte componatur à mure & uerbo x&(»,cuíus przeterítum medíum xtyola;unde & xod 'avoy rl» &djeay uocant; & yodYz Ue, rere, Mu 3078, 5d qvóc £^, Hefych, ex quo apud Suídam etíam fic legerím,nG uvédbyG" Muodoyoy uel podia, ícilicet &)y&",mufcípulam díxerím:uide ín e. MvexeMdpso, GC multitudínís numero myfceledra, D ríum feculentíam dícunt, Czelíus, V arínus ín Avrozrzico,& Pollux $4.14. Proinde non placet quod alibíapud V arínum legitur uvexsAydPz,proparoxytonum:& eadem uoxapud Hefychíum oxytos na,In Lexico Gracolatíno yvexcAdlooy etíam fine authore fcribitur. Lítemus, id eft flercus muris; Syluat, € Murínoscatulos de muríum foetu Plíníus protulit, f$ |^ «d. Nosínpartibus fuperioris Germaníz murem uídímus;quí tenendo candelam miníflraz batlumen comedentíbus ad preceptum magíftrí fui, Albert,de anímalíb,8,$., — € Itacp non folum ínquilíni,fed mures mígrauerant,Cícero ad Attíc líib.14, — €| Brafidasà mure morfus,uídein pro uerbijsínfra, Pficharpax mus ín Batrachomyomachía, ov d'idY dilpmzroy laizrép uy adject opimis BA GÀ Acc pay iy iaxpop d'Aez vay xprezoe ltxyan, | Kate vi 've Aet Gon o à 7rov(G- Vtieyqu adject, NAd'vj (^ 9X. &msooávyep vzrvG^, lkxvorzG- «udo, «| Aloalurum,quí aduerfus mures foríces& perpetuos Palladís, - id eft Mufziac bibliothecae mez hoftes excubet, Calcagnínus ín epiftolis:plura de catorum Gc m áo üm di(cordía uíde in Cato. — In Batrachomyomachía Pficharpax mus círcum,íd eft accípítrem, ee & ya^say,id eft muftelam maxíme fe metuere dícít:& hanc precípue,quod in ípfa etíam caua mures perfequatur, Vncíaanímal eft (auum ín Afríca ínteríore : à quo uulneratum mures infeftunt ac permingunt,Obícurus:De uncía quadrupede uíde in Panthera A, Antiphili epígramma Antho. logi 1.55.legítur ín murem,qui cum domi híantemoftreí concham uidiffet,immiffo roftro a k ofire l€——— AÁAeóe—————— Áo — Mí W A e *o e v DeMure. H.eh: Lib. I. 925 veftrei rodere coepit:quo prz dolore teftam contrahente & occludente,mus cum euadere nequíret, fic interceptus perjt, Hinc Alcíatus etíam ín fua Emblemata tranfiulit , fub título, Captiuus ob wulam, . | - «e Mufcípulainfirumentum,machína,uel laqueus quo mures capiuntur, Nec non fi parít mus mures;huíus minor fit uíndemiía,nífi totas uineas oppleueris muícípulis, V arro de re ruft, WwaraAe,mufcipula, Hefychío & Varíno, Gelenits tres íftas uoces, Latínam,Gracam, & Germa: nicam, Mufcipula avere tüffall,tanquam fymphonas coníungír, Mvijge, mulfcipula, Pollucí —&aljs, a pe yox 3» iesrudwóp 7 xoi o a Cop uop, vrxd]a oy, 7o d 77i axretp iva mono ufo , oxevd'eAnSooy —Uwgaeirva. 6 dt qu rog eie ori yous "rfe A GP, pozzfooy, dlaxréQ soi 7o lai 9voaw Giwosoy, Pollux 7.36. Er rurfus iy 10:534. Myagiae nomen, inquít,apud Aríftophanem ín Phoeniffis legítur;Kac Ka pa yG- d Cu, Eiorey T (de uoce &x uel izés paulo poft dícam)eexzwre uec! ddr paenpdp Ghz, lego &aedoz, ut fit exames - "terc oy cdtruvovzs, ad G- pue puc. "To Ju zti quss ep "roi Iu ey pouce rtfauoy ead 'danSooy we Aeirou. d Mu vods equos eret ynag rb apuNG--, pazifeop. do dt auraprioy io rusyereu unpv96e, más Poflluci, & mais quae iuis machína uel laqueus ad capiendas feras:de mufcipula etíam priuatim dicitur Oppiíano , ut in &, fecítaui, MvazaAe, uva), "rois, Hefychius & Varínue, | Kae eryívla sovévosow , Gars d boe ars rera u9^, Homerus ín Batrachomyom, In eadem Troxartesrex murium conquerítur filium fibí mufct pula captum : Homines eum,inquit,occíderunt,Kawozipasc viyvous fUMuvoy dVuoy dI dVoovrdv, Hy ertyid'ot NpAset UR ONvreiuy SPenp, Mwrqovoy,ryls, Hefychius & Varin, Musuziys,7myis váy, Hefychíus, pos murium laqueus efl,ut prodit Buftathíus,ab £z7» quod eft lzdo,Callíus, Hanc uocem diuerfis je omníno modis fcribi apud Grammatícos ín Lexícis obíeruaui: ínterpretantur autem omnes vrtysp "aut zid «id eft mufcipula,uel quoduís illabens pondus, & lignum quod qv7n£ycas, íd eft ín machís nis íne(catortjs mures opprimit. zz 9-,equus,cum p.duplíci fcríbitur,ut difcernatur ab i72, id eft la "queo uel mufcípufa,Etymologus, V arínus prímam circumflectítzapud eundem & Hefychiü 73e o« —Xytonum legitur, € exponitur tanquam rectus fingularís quod non placet: uídetur ením accufaría "uus pluralis à recto ize Pollux ezrcoxytonum habet ex Callimacho,ut pauló (uperius recítaui ; (ed "Hefychíus & Varínus &z&- penanflexum (cribunc & alibí €A9: oxytonum,eadem omnáía fignifícati "one, sc quidem minime placet, Eprz&v,exprimere (uccum, Galeno, Loraóudw n«/oustp tdem: malím d zidw,cum tenuí fpirítu & pi fimpliceznam fic quog; apud eos legitur, Lz55voc, 9JuGGtuoc, ris Qotuog, WuzywaQopAM Gr. Yvraspdw Gr ,zi«(ogdui Gr ,u "o ke7rizr]oy EAS oj uveiy,Hefychíus;lego lersuReG- ,misQoudtvoc. guias dt 7o &umzfoy EuAey "rois ieveiy, 12» barytonum, Ido: irá uero oxytonum, premo, 9A/Ao, iut mus evisqogoas, Avíftophanes in Equitib.ut Varinus citat, & Suidas in /zfe,quamuis idem pauló ante Jeadem uerba cítans ,ParaspdtrG" legit. VzrvzpyG pi(xunp Arvaseuc voro, A efchylus:uidetur autem uos fas a àcamino quem Grzcí izvop uocant, quafi fumigatum dícas,quod conuenit Aetnz monti arden Ji, Dionyfíus Siculus muríum conceptacula recie dici poffe putabat,d (eruandis muribus, Calíus, Myodocos ín Theríacis accípit INicander pro murium conceptaculís , Idem ; vrapd 9» d'iysdva rovc Rf. 7? QSiquod animal ín muflum ceciderít & interíerít,utí ferpens, aut mus, forex'ue, ne mali odoris "üínum facíat,íra ut repertum corpus fuerit, id igne aduratur:cinísi eíus ín uas,quo decíderar, frígi dus infundatur, ata rutabulo lígneo permiíceatur:ea res erítremedío, Columellass, 3i, Tradunt Imagiciiocinere muris daro porcís ín fico, fequi dantem íd anímal; ín homine quog; fimiliter ualere, ded reíolut cyatho olei poto,Plín. IMofchus facillime adulteratur:unde (xpe ftercus murium & hus ziufmodií ridicula pro mofcho uxneunt, Monachi ín Mefuen, — «| Aedificare cafas, ploftelllo adíuna Sere mures, Ludere par ímpar,Horat.Serm.a.3, 2 qd h. Glaucus filius Mínois & Pafiphaés,cum murem perfequeretur,ín dolium melle plenum ila lapfus eft,& poflea à Potyide uate herba quadamei impofita in uítam reuocatus,ut pluribus defcri Wbítl(acius Tzetzesin Scholijsín Lycophronem, | q In mures íncolaszedíum pauperum,ut fe recía píantad ditiores, Leonídz epigramma, & alterum Ariftonís, Anthologá Graci ;s. — € Heliogaba Jus iubebat fibi decem milia muríum exhiberi,miílle muftelas,mílle forices,L'amprid, Muy e? &AsU Gee (forte elaA Ue: nam d'eAuoxdos exponunt Ayptiverdhon dYrüo on) souder ydy & cvA&Q , Varinus, (| Mus s cum candídi prouenere, letum faciuntoftenrum,Plín, De forícum occentu, ín foríce mox pría atim dícam, IMures íncolz domus,haud fpernendum in oflentís etíam publícís anímal,arrofis La iníj clypeis argenteis , Marficum portenderebellum:Carboníímperatorí apud Clufium fafcijs, qu£ us ín calcíatu utebatur,exítium,Plín. IMuscorrodens aurum uel quíduís nobís íacundum, quid Mignificet per duodecim (igna,Luna in fingulis exillente,Niphus explícat libro primo de auguriis, ibula quarta. V ide fupra in c ,ubí de cibís murium agitur. Mee i qaweis qidbAG" (Camerarius le, Dit Uv lsAG-)w 779706 7rAei Senaríus onírocritícus apud Varinum, | | Cumreges Scytharum inel lieerent Daríum ínopía rerumlaborare,míttuntad eum cum muneribus caduceatorem,aue,mure, ana, X quíncy fagíttis.Períz eum quí munera ferebat, percontabantur quid ílla (ígnifícarenr.Ifte ne rare fibi aliud effe mandatum,nifi cum illa tradidiffet,celerríme rediret; Iubere tamen ípfos Perfas, fi afolertes forent ínterpretarí quid fibí dona uellent, Hoc cum audiffent Perfx, confultabant, Et Darij "quídem fententía erat,Scythas feipfos eí donare, & terram atcp aquam, hac ratione coníectans,quód us quídem in terra gígnatur,c eodem quo homines uictitet; rana autem ín aquís nafcatur ; auis " : ; -ü - : 1 : | Q56 Dec 'uadrupedibus ueró fitequo affimilis:fagittis dádis, quod feipfos tradere uideantur, At Gobryas unus feptem quí IMagos fuftulerunt,hoc dicere dona coníe&tabat:O Perfz,nifl effecti utaues fubuoletis in coelum, aut mures fubeatís terram,aut ranz ínfiliatís ín paludes , non remeabítís unde ueniftis , hís faeíttis confecti; (& re&e quídemílle,)Herocotus, | | «| Cum Philífizí Azotíj arcam Dei apud fe retínerent,nati funt mures: & facta eft confufiomg tis magni ín cíuítateR egum r$. (fed hzc uerba ín Hebraícís exemplaríbus non leguntur.) Percufs fit& eos Domínus ín ínferioribus uentrís, Et mox capíte fexto ; Sacerdotes eís confulunt, ut arcam Iíraélítís remittánt,& fimul dona,uídelícet quingy anos aureos & quíngg mures ( acbere) aureos, ad effigiem anorum hominís, & muríum quiterram perdebant, — 4| Smíntheus Apollo nominatur Ouidio ín Faftís,Homero,Orpheo,& alijs.fíc cognominatus à muribus, Caufa(ítiquít Gyraldus)taqe ríe ptodítur, Crínís Apollinis fuít facerdos.ís cum Dei facraneglexilfet,à terreftribus muribus agro rum fructibus eft príuatus,cuíus detrímento damno& commotus Apollo;bubulco cuidam Hordz nuncupato íuffit,ut Crínín facerdotem moneret, íllum debere confueta facra peragere, quod face dos cum feciffet, Apollo mures fagíttís cofecít:híne Apollo Smíntheus cognomínatus eft, fmínthag ením Creteníes mutes uocant, A elíanus de anímalibus,íd tradít, mures adoraríab hís quí Troadis Hamaxíturm íncolunt: unde Apollínem quí apud eos maxima religione fuít, Smínthíum appella bant:zmures enim Aeoles & Trcíani fmínthes nuncupant: ficut Aefchylus ín Sifypho teftatur, « aít:Sed agreftís quís efi Smínthius, Tum uero apud eos fminthes cícures alunt, eístp uíctus pu prabetur,atqp infra altare, ubí degunt, fatebras habent, Aelianus utrecítat Gyraldus, nam Gi pauló alíter quedam transfert,ego Gyraldo accefferím, Apud etíam tripodem A pollínís mus maneps de cuíus religione ( ínquít Aelianus ) hanc accepi fabellam : Permulta muríum millía cum Aeolum & Troianorum fegetes ínuafiffent,atgy ímmaturas fuccidifTent,& fimul eís quí earum femente, te (reliqua ením mihííntercíderunt,) ^ Strabo ueró libro iz, alíam hiftoriam, feu fabulam, ut ipfeait recenfet:In utbe,ínquit, Chryfa eft Apollinis Smínthei delubrum & fimulachrum,quod nomíníst títatem feruat,nam mus quidem pedi flatu fubíacet,hác ftatuam Scopas Paríus fecit, Hiftoria fit fabula,qua de muribus narratur, huíc loco congruit, INam T'eucrís € Creta profectis datum eratos raculum,íbí eos fedem pofíturos,ubi terrígenz eos adorirentur,ld círca Hamaxítum dícunt conft cgíffe, maximamq agreftíum multítudínem murium noctu exortam, quícquíd armorum € utenfl- lium ex corío inueniffet,corrofifTe, & ''eucros ibi manfiffe,atep Idam ab Ida quz ín Creta eft,appe laffe, Heraclides Pontícus auctor eft mures ibí circatemplum abundare, & facros exiftimari ; fimum lachrum autem íta inflru&um effe,ut murem pedíbus premat, Quídam tamen Smíntheum quali (sov lv, hoc eft quod feruens currat;ad Solem refpícientes, appellatum uolunt, Sane ín locís plutía bus Smíntheus Apollo cultus fuít,nec templa folum ílli pofíta, fed && loca aliquot Sminthía aítap pellata ille idem Strabo,Hxc Gyraldus, — IVlurem Cretenfes fminthíon (iue fmínthea appellantun de Apollini cognomen, ut Photíoni uidetur poft Strabonem, Hermolaus, | Euboe, uto, wo ó AvrTMp dt eai, d]a o zit pergis Qai, DsBuxtvasc ; «0 eu 78 ZytvÜm ziptipfuos, Hefychíus, — IMucínum A pollí nem eundem Grynzo effe,non à muribus fed àloco id nomínís fortítum,fupraina, díxímus, MI forítz quídam haretíci mures colunt,ut fcribit Philafiríus ín catalogo hzrefeon s, 13; ApudEin febium legímus peplum Proferpínz muribus contexíconfueuiffe, Calcagnínus, — Quantum dl cung muríum (ínquít Aelianus) inFleraclea, qua ín Ponto infula eft, deum & relíeiofe colít, gs quod deo cung dedícatum efi,non attíngít, Itaque cum uítis, qua ibí deo frondefcit, & foli eidem. ad religionem confecrata efl;cuíusty racemos dei admíniftri ad facra feruant, utra affecutee fuerint maturítatem,tum de infula mures decedunt,utne firemanerent,per ímprudentíam eas contíngalit quas tangí fas non fit:poft ueroubí íd anni tempus przeteríerítad domeflicam fedem reuertuntut, PROVERBIA, IVius albus, Mve Ate, apud Suídam : Mic sieec,íd eft mus malus ( quod non placet ) apud Díor genianum:; Inbomínemlafcíuum & libidinis immodice dicebatur, Nam mures domeftici falacif mi funt; praefertim albí, Erafmus, V íde plura fuperíus in c, ubídelibídíne murium, — Muresdo meltici, libidinofiffimi funt, prafertím albi: $zw d'6 dai (Aoc, A poftolius & Varínus ín prouerbio IVius pícemguftans,debent auté hacreferri ad prouerbíü Mus albus, ut recte habet Suidas, eiasige pro &avdFia« accipio, hoc eft mures albos effoemínatos effe, non foemínas:ínterpretantur ením pros uerbíum Hefychius & Varínus,ez1 7 éxeerüp a2 7d &qeod ii UnAveletop wo xirroQsedy, — Inter Ale cíat( Emblematalegímus hexaftíchon íftud problema: — Delícías & molliciem mus creditur albus Arguere:atratíonon fatapertamihíeft, |^ Anquodeíinaturafalax, € multa libídoefi? Ornat Romanas anquía pellenutus? — Sarmatícum murem uocítantpleríquezibellum, — Etcelebtis fuauieft unguínemufcus Arabs, Hzc ílle,fed ad prouerbtj rationem príma tantum eíus ex quatuoto coniectura uera uídetur. Zibellum quidem & mufcum ( quem à capreolo peregríno non murela? berí díximus ) ígnorarunt ueteres quí murem album prouerbíalem fecerunt, Exíflímantur etíam ínter homínes magis molles & effcemínati quíalbífuerínt. quamobrem imbelles homínes fractos delícíjs Graecizvydgyse G6 Aftuozrvyse uocitant, utfortes ac flrennuos wsAapzvyss, — (Mv aMutvÜxele, ez pudlsyóe &pioy, Suidas, Aliorum quidem nullus quod fcíam huíus prouerbij memínit quamobrem coníjcío legendum forte Mverggoi, ut Hefychíus &€ Varínus babent. e C inque : | | raímus)- DeMure. H.h. Lib.I. 827 "Erafmus )dícebantur agere,qui duré ac ficcé uiurerent, ( Interpretantur aliqui 3» usuvi?rae qz fuit mus, Helychíus,eft autem vip, non uíuere,fed facere fimplicíter,aut carmen condere;utuveruoal fcribere dícatur,qui frígido;exiliaftricto &C arído flilojac miníme copiofo,ornato & fluente utitur.) WMyficarphum hominem minímé facetum fuiffe,ac alíjs tantum arrífiffe,) V fus eft hac uoce Cratía nus ín Horís;& quidam íta proferri uolunt; utàrizi cum acuto ín ultíma , alij propatoxytonam fa íant.Sunt qui uírum quempíam Vict dictum exiflímant , quí ex fe quídem nihil uenuftíor& &Geriorum adferre poterat,fed tamen libenter alíorum dictis arrídebar, Et huitis nominís mentios tem factam apud Apollophanem Comícit, IVius non íngrediens(non poteris fubíre)antrum,cucur am ferebat, M?e is pay 3 epa 9 xvv9y dvo: In eum, qui cum ipfe fbi confulere non poffit, js conatur opítularí, Aut quí conatur maíora uitíbus fuis, V (detur ab apologo natum,fed anilí,ní fallor, Érafm, Memínit Apoftolius. € Decípula(uellaqueus)murem cepít, dasQyr 22/5 T uvy : dé it merito deprehenfís, & malo dignis:quafí dícas;lupus ín foueam íncídít,aut aper ín caffes, Ea "faf Meminerunt Suidas, Varínus € Apoftol. Elephantus non captat(uel non cura) murem, Batgat pop zi &M yid, de ijs quí parua & uilia contemnunt; Víde ínElephante. — «| Mus non uni fidis antro: Nihil eft hodie decantatius apud uulgus(ínquit Erafm,)quàm eum murem effe míferum , cuá non eft nifi unus cauus.Idem Plautus expreffit ín Truculento: Sed tamen cogitato mus pufitfus d? litfapiens beftia, Aetatem qui uni cubili nunquam fídít fam, Quia fi obfideatur unum,aliimde interitum. (Giillíus fíc uertít ex Aeliano:Mures qui non ex infidfjs,fed fua fponte moriuntur , deflit, entibus membris e uíta paulatít excedüt, unde factum prouerbíum, & c.) Addíthoe ufum IMenane irum ín Thaide,Quadrare uidetur in homínes imbecilla ualetudíne,aut ín uxpo6tse id eft breuis ut^ itauteos quí paularím exrabefcunr. V erifimile eft ením mures fic emorí , quemadmodum nafcuns v turín A cgypto:utalíqua pars fít uiaus mus,altera nihíl nifilimus, Erafm, (i Murem oftendítpro Itone;pro co qued eftingentía pollicitus & fortia longe diuerfa exhibuit: VideiaLeone, Virum "improbum uelmus mordeat, Ky uc d'oxoi &vdjex erovugip hemíftichtum heroicum, quo d eft ma ratione uindictam non deeíle malis,(ed eos aliquo pacto meritas dare poenas, Refertur a- glum inter Cireca epigrammata, e«ei aregonttootds y vs d'aspa nv don vrovuoóp, At ís quifquis eft,nam fncertus author,inuerut prouerbíum, dicens bonos uíros uel à mure morderí, malis ne dracone quis Xdem audere dentes admolírí;hoc eft,infontibus paffim nocerí, propterea quód ij impune Ixdi potie uideantur,utpotenon relaturí iniuriam, Lrafm, mox aliud fimillimum fübijciens , IMordebít uel cas pra nocentem, Kay dx eluted jen vroroép,. Mus puero morfo aufugit, Mus vlakap vri &iQuye , cam maenía mínoríbusleduntur,Apottol, Mus Brafidam inter carícas momordit wo £tsfe Boceiclew dé &ei:cum monemusa paruís etiam caueti oportere, Idem, Brafidas authore Plutarcho, cum manum 1carícas temere miíiíTet, & àmure ínibi forte fortuna latente morderetur; Papz, inquit, ut nullum "eft anima! tam pufillum,neq; tam ínualídum, quod faceflit non cupíatulciífc(fete, Iuris ín mos E :Plautus ín Captíuí duo,Quafi mures femper edímus alienum cibti: In parafitos dícti, quibus ducundum eft alíena uiuere quadra,INon conueniunt libertas & cibus alienus,quod eleganter indía tatapologus de mure fylueftri & domeftíco. Quin &€ Girzecís prouerbíali uerbo wvazeAey dicuntur, ui murís ín morem cibi caufaobambulant oberranttp:índicauit hoc Elefychíus, Brafm, Nos de uet biuvezoAsy fignificatione ín a.díximus,quz efthuc illuc dífcurrere,aut díícurrendo aliquid perquía tere,cibí uero caufa id fieri grammatící non addiderunt: ego quemuís curíofum bomínem & teme, tte dífcutrentem,non parafitum folum, «vazcAsy dixerím, Metuitomnía,fi uel musobflrepat, oie digiau erase stp Noqniru io, vefertur ab Aviflotele 7.de morib.ad Nicomachiüt de uehementer tím í« lisappellatautem hanc tímíditatem 9s0ud's, hoc eft ferinam, Meminit Erafi mus ín prouerbío, Inpu licís morfu deumínuocat. qjIVlons parturíebat, deinde mure prodídit, ddqvioG, zw uv Gora Ny. Senarius prouerbialis dici folitus in homínes eloriofos & oftentatores,quí magnifícís promitTis, tum uultus ueftitusq; authorítate míram de fe mouent expectationem:uerum ubi ad rem uenti eft, eras nugas adferunt, V títur hoc adagio Lucíanus ín libello Quemadmodiü oporteat híftorías con cribere, Athenzeus in lib, v4, refert quod Tachas rex Aegyptiorum huiufmodi Ícommate tetícerit gefilaum Lacedaemoníorü regem cum ad eum ueníffet, fuppetías illi laturus ín bello , 9dlvow de, Exc d* iQobeizo, 7» dT cvv iip, (Carnem uidetur anapzflícum,)Eratautem Agefílaus pufillo corpore, Porro díctooffenfus,refpondit,eaviGjos cor vo7x 1) Aso, Poft euenit, ut exorta fedítione apud Aegya gptíos,cum Agefílaus non adeffetregí, coactus fit ad Perfas fugere, V titur & Horatius in Arte pocti &: Quiddignumtantoferethíc promifforhíatur Parturient montes,nafcetur ridiculus mus.Poe phyrion ex Aefopi apologo quopíam patum exiflimat,ís fertur eiufmodi, Cum olim quídam rudes P *. ^v 858 De Quadrupedibus atcp agreftes homínes uiderent ín monte terram íntumefcere moutrít , concurt(it utdieg ad tam horrendum fpectaculum, expectantes ut terra nouum alíquodac magnü fpectaculum azderet, mor te nímírum parturíente,foreQy ut títanes rurfum erumperent,bellum cum dijs redíntegraturi, 'T dem ubi multum diu£p fufpenfis attonítistp animis expectaffent,mus prorepfít terra , mox& rí omníum íngens exortus,Erafm. . Quanta Mus apud Pífam, Gem uos qv níose, fubaudi tulit, aut fímif quíppíam,De tjs quí uíncunt,& optatís potiuntur:fed non fine fummo negotío,nec cítra magnum íncommodum fuum.Suídas natum ait ab athleta quodam,feu pugile Tarentíno , quíín Olympiaeis certamínibus apud Pífam,femel duntaxat uictor difceffit,íd& plurímís acceptís plagis, Erafm, Mg minit Suíd, Mus pícem guftans,Mve ap ariosue yfvóuuG", (aT yfVeroa,& fic pars fenartj uídetur,)Qui. dam(Suídas)aíunt dící folere ín eos quí cum antea fuerínt audaculí & confídentes , poftea periculo, deguftato, plané(&feoec) tímidi uidentur INondum fatis liquet , utruma mure ín píce deprehenfojfit translata allegoría, ficuti placet Díogeníano:an ab illo de quo memínít Herodotus primo líbro inp ce deprehenío,atey íta poenas dante:an à pugile (llo Tarentíno , de quo modo díctum eft , ut ín roy fítallufioad nomen urbís apud quam celebrantur certamína, NOy efe vrc9 dc uve Qew71 Ouivvye yd Vu ariosss,Sed quouís referas,fignífícatur experientíam male ceffíffe. Síquídem mus imperítus , fí quam do ín pícem íncíderít,aut peritjautuíx eluctatur,ac deinde perículí memor tímet contíngere,Etptis gil anteferox & íactabundus, fímulate certamen Olympíacum expertus eft, fenfíttg quanti confll terít ea uíctoría, deinceps abftínuít, Quare non íntempeflíue dicetur ín eum, quem poenítet expeti mentí,aut quí rem parum felícíter tentatam,íterum aggredi refugít,Erafm, | mue zríizfue y Veron, Gg vvusi tortAosóvroy uro w9o5, (7mpaosóvroy vtxác, Hef, nox , OGz wie qv vriafu , deg iauóc vi T powziva sgg Awpzneay &rxMetoewrG-,Suidas:hínc deprauatus Hefychij locus emacularí poterít, |j Germani prouerbía ámure, C3ermíifozecE will alwá g vnber oem pfeffer [yr , Mufcerdz femper ínterm fceríi uolunt píperízHuic refpondet quo Grací Latínigp utuntur,Corchorus ínter olera, "fDergip- Ea jadt oer fact dern miif:Qui cum felibus uenatur,ut plurímum mures capit: Corrumplilt. mores bonos colloquia praua. 2írtlafit ver art nit/oie Eats lafit jre mu[ene nitt:Ingeniumtdn quí non potefl,nec feles captandis abftinere mufculís;INaturam expellas furca,tamen ufeg recuttit €«j Apologi, Fabula ruftíci & urbaní murís,quam defcribit Horat,s,Serm.Sat.fexta , notioreil quàm utadícribi debeat, KoueeuX/s Movz(G* &)puaE yamerue Addjest ud pu.0 dE Aeoy svn, ous dE. erp EnSoge QuAadbe vbi? Babríus ut Suidas cítat ín uoce eofézprye. In fabulís Aefopi ate carmínibis Babrij leo dormíens fingítur,cuíus mus percurrens ceruícem,ex fomno hunc excitauit perterrela cium, V ulpiautem rídenti leo refpondit, ov up zfospoz, rl» dt guy sxzporv, Non murem tímeo; ftd motum exhorreo, Tzetzes 1z,49o, De monte parturíente & emergente mure apologum recítaulfir períusínter prouerbía, Fabula defeleín mulíerem mutata, € fponfa cum e(Tet murem perfequem te,uíde fupra ín Cato, Of dE uvdtr vp ógysvavu, djoapeduRwoi 7 cic az a'zuAnc, (rysy poosic;) loquitur autemde catto feufele domeftíca, Suidas ín zzwzwAs;fumptum uídetur ex apologo quoda, Apud nos prouti: bíale dictum eft; Fele abfente mures faltant,aut díem feftum agunt, | Pevzwse za) roa Ty sz love età 71 ygusdp,ó uev "E xov v8 puo i es, ets ros dleikvues lulianus ín epiftolis, € Egreffi mures de catt nis fuis aufi funt prouocare nosad pralíum,ludith 14.Síc per contemptum dícebant Aflyrij deli daís Bethulía egreffis aduerfus ipfos. DE MVRIBVS$ DIVERSIS: "3 vnIVM permultafuntgenera, Albertus. ( ZEGERIAE,Zg«e/w, genus quod - 3 dam muríum eft; Hefych. &€ Varín, In Africatríamuríum genera funt, quorum alíqul. A zegeríes uocantur Punícalíngua , quod ín nofira polletídem quod Zzvoi, (Valla coll e£ transfert,)Herodotus líbro 4. ' | [Pícvó:,genus muríum,Hefychius & Varín, €| xx&Asz&, mures quídam quos fpalacas uocamus,Scholíaftes Aríftophanis ín Acharnenfibus, fed (palax non alíus eft quàm afpálax,íd eft talpa,de qua poft Suem dícetut, | q (| Acgyptíj mures pares funt Alpínís,(imiliter&p refidunt ín clunes,& bínís pedibus eradíuntuty prioribusqp ut manibusutuntur,Pln, «| INorduegía peftem peculíarem habet,quáleemuelleme mer uocant patrío fermone.Hac efl beftíola quadrupes magnítudine forícís,pelle varía; hae per tettt peftates & repentínosíímbres decídunt , íncompertum adhuc unde , an ex remotioríbus ínfulís& hucuento delatz,an ex nubibus feculentís temere natz deferantur.Id compertum eft;flatím Was ciderunt,reperíuntur ín uifceribus herbae cruda nondum concoctathz more locuftarum depafcum tur omnía uírentía;& quz morfu tantum attígerínt, emoriuntur uírulentía : uíuít hacc peftís donee nonguflauerít herbam renatam,Conueníunt quog gregatím quafi hírundínes auolaturze,fed flato' tempore aut moríuntur aceruatím cum lue terrz, ex quarum corruptíone aer fit peftilens & adfícit INorduegos uertígíne & íctero:uel ab alíjs beftijs dictis lefrat (quafileopardís , quibus congeneres, effeputo)confumuntur;unde pínguefcunt & reddunt pelles aliquanto laxíores humana menfura; lacobus Ziíeglerus in Schondiía fiue Scandínauiz defcriptione, DE ] [ b * , à 1 | À, jv RIS genus magnum, rattum uós Ji camus , Albertus & Líber de naturis jrerum. Rattíquidem uox non Gera 4S manís tantum ,fed Csallis etíam , His anís,Italís && Anglis in ufu cft. Plura de diuere omenclaturís huíus animantis uíde fupra íri re A, Soricem non effe rattum uulgo dicti; fi maiorém murem domeftícum ; fed omnino eftrem,ex Plinio demonfirabímus ínfra, ubi oríce feparatim agetur,Sed murem araneuni Jogà ratto differre,ex eiushiftoría patebít:qua jam Ge, Agrícola eundem effe íudícat, Colo. (borse ftellioeft, Albertus ubi Aríftoteles afi impugnare coloten fcribít,rattum imperite rpretatur, Sorex,tam, fes: hacc tría uocaa ,Latínum,Germanicum, & Ciraecum, ix z* M^sv ponuntur ín Lexico fymphono Gelenij: (Gtzcum forte apud recentíores ufurpaturinam ud ueteres nufquam mihí occurrít, neg; in Le s Hyraxquidem,veef, quo pro mure Nícan utítur;príma fyllaba omiffa , fatís cum Gera íco congruit:(ed & piex&- fortaffis,quod mtt s genus facit Hefychíus & V arínus, B LJ Rattus quadruplo ferémaior eft mure: colo: te fübniger uel fufcus; qui uentrem uerfus dilus oreft, Capite longíufculo, cauda procera , tee muí,nuda pilis: mole corporis muftelze magnítus linem affequitur,Ge.Agrícola. Egorattumun quacp albíflimum uídi nuper apud nos capti prilis médío,oculis rubicundis prominentibus; Barba multis & oblongis pílishirfutà, Augufig 2 indelicorum cítca templum diui Huldrici rat« tos nullos inueníri audio, ING latet ín terra uelu tí reliqui mures doimefticí , tametfi ín ualle Ioas imíca ex proximis domícilijs i cuniculosdfos Winas)ingredíat, & ín hís uerfet:alíoqui hyberno ttiam tempore ín domibus nóftris folent uagari, Be. Acricolà, Affirmant quidam inueniri ali« uando ratum caterís maiorem , proceríore & latiore corpore,quíà cxterís otíofus alatur, Rats "poteft utaliqui ín fenecta (ic à mínoribus natu a« lantur:znam & glíres legímus feffos fenecta pas "tentes fiios nutrire, Ge. Agrícola rattum,ut día "xí,muremaraneum effe putans, fic de eo fcribit: usaraneus dí&us uidetur , quod murí fímilís fit, &C ut araneus parietes (cádat, fed hoc de mure mures autem fugiunt, dedííTe, dixi ín Lupo a. F | : J A w D i 50 To cB m m m d / to rum regem,tamen Fünid appellant. Fieri aute DE MAIORE DOMESTICO MVRE QVEM VVvVLGO RATTVM VOCANT, / " WS "d | ee I, z ATE 2 zo S NN SQ NISUS // : // // /, ^h jr SES E SS T SSSNS N S NS ju NR Ws ! / // * SONS NU E A aS AR. Myr EN | 2 j DID) W Sranco ueterum nemo fcrípfitirattum quidem facile per patíetemafcendereaudio, — «| c. Cum lumen nocturatto obtendítur ; non fugit;acie óculorum quodammodo prafiricia: «| 5E. Necantur ijídem quibus mures uerienís,qua ín Mure &opíofé nobís explicata funt. Cae piuntur & mufcipulis eifdem, fed tríplo aut quadruplo iaíóríbüs, Acohnita nofira ratto me fruftra — qG, Rattorum totacaro calidior &Cacrior eft quám murium minorum,ut ex diffectorum odo re colligimus:quare magis difcutere & ficcare eam uetí(imile eft, & excrementa quod acríora calíe - àà -83o0 . .DeQuadrupedibus. | díorsdg effe, Medici fimo rattí,id efl murís maloris,ad alopecías utuntur; Venentt in cauda geflare dicitur, Obfcurus,INos mufcerdarum murís fimpliciter íi, minorís domeftíci ad alopecías ufum effe; copíofe docuímus fupra ín IVlurea, — Rattícum libidine accenduntur, adeo perníciofi funt, uc f eorum urína pariem aliquam bominís nudam attígerít, carnes efus ufcy ad offa putrefcere faciatne, que cícatríx ulcerí poffit índuci,Liber de naturís rerum. Alij,ut Arnoldus & Albertus, (impliciteg. hoc de muris urínafcribunt. . 3»" DE MVRE AQVATICO. mg V & rs quoddam genus aquatile effe audio, magnitudine fere rattf terveftrís, colore qi io, ! o3] dámodo fubruffo. Germaniuocant wa[Jermuf, Angli waterratte: [tali forgo morgange enu id eft murem mergum.Galliratd'eau. — Pifcesuenantur,ut aíunt: & aqua fubmerfiper - ! caua quadam alíunde ín terram redíre creduntur,quoníam alíqui fape cum obferuaffent fübmerfos,díu expectantes nufquam rurfus emergere uiderunt. Rattus alius terreftrís eft;alius fle. uíatílis, Obfcurus.Ego non ín fluuijs,necalijs aquís magnís,fed paruís tantum, ríuís & alijs uer(ati audio, | Quidamnuper ín nonnullís Gallíz locís etíam ín cibum adtnítti rattum aquatícum mif natrauit:quod tamen uerum efleaffirmarenon aufím, | In Colufís Arcadíz fontem effe aíuntzin quo mures nafcuntur terreftres,& natant ín eo uítam agentes;idem ín Lampfaco fíeri aiunt, Ariflgy teles ín Mírabilibus:Ego Lufis non Colufis legerím, Lufiením(quanquam uulgatí codíces duplex: f. habent ) urbs eft Arcadiz,tefle Stephano,ubi Melampus Proeti filías lauít & ínfanía liberauit, In^ Luíís Arcadíz quodam fonte mures terreflres uiuere € conuerfarí Theophraflus fcribit, Plinigs, Paufanías quoc Lufos urbem inea terra collocat, qua Polybíus Lufas ín montanís agrí Cliton, Hermolaus. | Magos qui Z:oroaflren fectantur,ímprímis colere aíunt herínaceum terreftremyma | xime uero odífTe mures aquatícos,( «vc rvdjess )& quo quifg plures occiderít, eó chariorem deoft lícioremg exiftímare, Plutarchus Sympofíacorum quarto quzflione ultíma. Et mox, Quare ludgl etíam fi execrarentur fuem,occídere deberent,ut magi mures, Carterum ín Commentarío delfidg | magos fcribit anímalía quada boní darmonís effe putare,ut canes & gallínas, & terrefires echinggr malí autem aquatícos efTe,3c qvvdjesc ewa«: lego v3 qvvdjeuc uve, ex fuperioribus locís, An uero aquai - cos mures intelligat illos de quibus hic fcribimus,incertü eft; ego tefludínes aquaticas poríus, (ng has quog; mures appellant;)íntellexerím, Las 3 MVS PEREGRINVS enemme: V $ C V M,qui & nunc ín delícatiorem ufum uenit,ab Hieronymo dici quandog peregti 2 P num murem funt quíopínentur, Caelius, — Mufcus,& cenanthe, & peregríni muríspdi i lícula, Hieronymus ad Demetríadem.Quís autem fit peregrínus mus, inquít Hermolay, «5 odorata celebratus pellícula;no uídeo:nifi quis animal hoc íntelligar ex quo zíbettumg i E JB cípitur, Atquí nos zibettí anímal longe díuerfum à mure effe poft Pantherze hiftoríam demonftrabl mus, —Miíhiíquidemuerifimilefit hoc ípfum animal ex quo mofchus odoramentum funditur, Hit, ronymum genus muris elfe putaffe,hifloria eius tanquam rei nouz & ex alieno orbe adueciae nà dum cognita,ad quam opínionem nomínís etíam uícínitas allicere potuit, Accedit qued ín pelliqi lis animantis fuze adferrifoleat. Quín & Raphael Volaterranus;uir alíoquí doctus & nofiri fertfz.— culi, Viurem illum, ínquít,qui odoratus uulgo habetur, murem mufcü Hieronymus ín epíftolisu. cat;& ín alía epiflola murem peregrínum, ApudItalos quidem hodie odoratum quendam muti MOSCHARDIN V M appellari audio: fedillum ín Italíareperirí, nec peregrinum efle, R lius ín híftoría ftirpium mures fimplícíter mofchi odorerecrementum alíquando excernere fcribit | DE MVRIBVS AGRESTIBVS. Eiguram in fme buius Tomi requires, A, 3 v R E 5 agrefles ín terra habitant,duorum generum,rubeus & niger, Albertus, Effigits 4 quam damus ( infine libri)mutis agreftís maiorís eflquí terram fodiendo hortos & agros J populatur.Eiufdem generís alij mínores funt, domeftícis fímiles,magís ruffi, quales meint 3 -— alpibus etíam uidiffe puto. Caterum fyluefires aut Íyluatícos mures, quorum generis X € 2 A. ^f forex eft,eos uoco,quí non ín aruís & locis cultís aratisue,fed in fyluís habitant, de quibus ínfrafte paratíímagam, ^ Musfubterraneus,quem alij agreftem uocant;Seruíusa Cícerone nítedulam pust! tat nomínari,Ge,. Agrícola. V tílla ex uepreculís extracta nitedula remp.conaretur arrodere, Cíceto pre S.Seftio.INítedula quídem eft etíam cícindela dicia, ex infectís, qua noctulucet, — Sapeexi | ! : : guus | [ Y. * o. 2 ^ "3 * DeMurib.diuerf.. Lib. I..— 851 puusmus Subtetrapofuíti domos,atip horrea fecít, Vergilius ín Georgicís, Murem agrefteri Marcellus empírícus nomínat ; Item Plinius , Mures agreftes (ínquít ) à ferpentíbus lafi chondrile melfe dicuntur.Palladíus tum agreftes tum ruflícos mures eofdem nomínat, — &psecoi yvse, mures | quíagros autarua habítant, ( quafi aruales aut aruenfes dícas, ) Hefychíus & Varínus, — GCiaza uiae ejogotc ex Ariíftotele foríces reddít,quod non probo.forex ením fylueftrís non agreftís eft; ut ín eius hifloría dícam, Soríces hyeme fzpe dormientes deprehenduntur; muresagreftes non ítem, KQXxO^ «vs ajagaiG", Hefychíus:alij interpretantur anímalculum uítibus noxíum , Varínus. Myaz pros uírí nomen eft,ut diximus ín Mure a. item herba; compofítionis quidem ratio murem íylueítre infinuat,utfyagros aprum fylueftrem. Girzcí agreftís fylueftrístp differentíam non íta obferuare ut «Latíni uídentur:znam zyeiy pro utrogp ufurpantialiquando tamen diftínguunt , agrefte &espozp dia entes:fylueftre &jeuy,fiue id ín fyluis,fiue alijs locis incultis & ab hominum conuerfatíone remotis atiníetíam fpe non diftinguunt, | Poyuf, ye", pi pic, Hefych, & Var. glirem íntelli^ qui & fylueftrís mus,non agreftís,dící poteft, Spalacem quog; uel afpalacem,id eft talpam,ecbe «is «vir ínterpretantur Girammatící, Germanimurem íllumagreftem, cuíus figuram pro hoc loco in fine libri adíjcíemus,uarijs nominibus appellant::ut funt,felomuf (quo nomine etíam Ana eliutuntur)id eft mus campeftrís; (habent & Itali quem murem campaignolo nomínant, liaud ífcíó | ai eundem;fed differre puto:audio ením fic díctum,campaignolum murem,paruum & elegantem "Xffe,cauda non glabta, fed pilofa: & aliquando cicurarí.IMus agreftís,id eft quíín campís inuenitur, WMarcellus)ereimug,íd eft mus fubterraneus.ÉTülmuf uel nielmug, quod terram fodíendo pedib, itíicíat talparum inftar; & eandé ob caufam [:ezrmufs, alijs [bó:mauf: & ftegmug , &lucEmug. "tem à loco acÉermuf, cui maioris mínorísdp differentiam addunt.maior eft, cuius imaginem dedis —mus. Gallice mullot uocarí audío, B * y Nonmultomiínor eff ratto,quín caudam ut ílle longam habet ac craffam,Ge, Agricola, Auris &ulís rotundís,capíte magno rotundo nec emínente roftro,colore fufco adlateraruffo, barba medío "ínter os & oculosloco rígente, Minoríbus agreftium breuís eft cauda, 5 C. Nafcitur omne genus murís de terra, licet etíam ex coítu fuí generis generentur, V nde ín terrís egyptíijs quando pluít plurimi generantur, Albert, Iuxta Thebaidem Aegypti quum INili ceffas uit inundatio, calefacíente Sole límum ab aqua relítum , multís ín locís ex terre bíatu multitudo "muriutnórítur,Díodorus Sic, Et mox , In T'hebaídís agro certís temporíbus multi ac magni genes | rantur mures:qua exre plurimum ftupent bomínes,cum uídeant quorundam anteriorem , ufg; ad "pectus & priores pédes,muríum parte anímatam mouerí,pofteríori nondum ínchoata ,fed informi, n Thebaide cum grandine pluit, mures ín terra apparere audío, quípartím etíam nunc coenum lí nofum,partím fam caro exíftunt, Aelian, Demuribus quí cum pluit ín Aegypto nafcuntur, & ína colarum fupplícationíbus Deo factis ab agrís ad montem auertuntur, Aclíaní uerba recítabo ínfra ín Aegyptiorum mentíone,ubi agam de muribus díuerfísfecundum regíones, In Aegypto mures "deterra & imbrenafcuntur, Macrob, Deturgente Nilo mufculí reperiuntur ínchoato operegenis talís aque terraetp,lam parte corporís uiuentes,nouifTima effigie etiamnum terrena,Plín, Alícubie 'terra mures progigní,quí mox per cóítum mireexcrefcant,Auicenna fcribit, Caelius, Suntqui affe antomneanimal ídem fpecie ex (emine & ex putrí matería fieri poffe,tum perfectum tum ímperfe cium.Quo pofito,concedendum effet ex putrimatería orta animalía , alía eiufdem ípecieí per coitü generare, illa ítem alí2,& fíc ín infinitum, Huius fententía Euripides & Auicenna fuerunt, proa ter uniuerfalem hominum interítut ex diluuio; Alij dicunt perfecta animalía nequaquifierí pofz tex putri materíatirperfecta autem eadém fpecie ex putri & ex femine, uttnures quí ex putri mae teríaorti generant mures éiufdem fpeécieí;att íta fénferunt Albertus ec& ponenfis,tanqua ex Arífto telis opínione, V erum Ariftoteles aít fic(ex putri riatería)nata generare quídem, fed anímal Ípecíe 'diueríum,à quo nihil amplius gíghí poffit, (ne procedatur ad ínfinítum.) Quamobrem concedo quí dem(nquít Níphus)mures produci poffe ex matería putri qu& ín fiauibus reperitur, & copíofifTime quidem;eostp coéundo rurfus alíos generaré;non tamen eiufdem fpéciéi,féd alteríius,et quí ultra ge nerarenequeant, De mutíbus Cafpíjs qui fegetes fuccídunt, 6C fructus in arboribus populantur; icamínfra ínter Mures diuerfos fecunduin fegíones, IMüs agreftís nori femper ín terra latet, fed onnunquam egreditur,etíí raríus,Ge, Agrícola, "T'umulos terra ínftar talpa excitat, Corrodit, -ámo exeft,planed interdum confumít radíces lupulí, paftínacz; rapze, & reliquorum leguminum, Ge. Agrícola, Raadicibus tantum uefcuntur, nec profundos aguntcuniculos ; (fed ftatim fub ce« pite ac fuperficie fodere pergunt,ut iínatnbulantes la&ani fufpenfamigg terram à ueftigijs cedentem percípíant)quorum introitus fi quis fofforió aperíat,mox reparant ac rétegunt: quod & talpa facís unt,fed tardíus, fecundo ínterdumuel tertío demum díe; Cogníto igitur mures fubeffe, índe quód foramina breuiretexerínt,íterum tríbus aut quatuór locís áperiutitur,expectaturG!p üt cüm ad rete gendumuenerínt,ligone aut fofforío ín proximum poft eos locum inflí&o unà cum terra aut cefpía — te eijcíantur,eiectí conculcantur aut alíter occiduntur, Alíquíigratien iri introitum inferunt,quod ] dumretrahere mus conatur,malleus ligneus ín terrà ptoximo poft euni loco Mig. ui iun da 032 occlufo & regreffu einegatocapiatur, | «J| Mures agrefles à ferpentíbus xfi chondrillam effe cuntur,Plíníus, | | «| Mirum percipimus ortum(ínquit Aríftoteles)redundátís agreftís muríum generís:Tocís er compluribus agrítam ínaudíto modo orírí folent, ut parum ex uníuerfo frumentírelínquaturmam cíto abfumítur,ut nonnullí mediocres agrícole, cum pridíe metendum ftatuerint , poftridiemage cum mefloríbus accedentes ad fegetem,abfíumptam ínueníant totam; ínterítus autem mínimege nitratione;paucís ením díebus omnitio abolentur,quanquam fuperiore tempore homínes uínege ucl füfftendo,uel fues,ut latíbula effoderent,admíttendo,nó poffent, Quinetíam uulpes eos uet tur, & catífylueftres in prímís:fed tamen fuperare copíam,& celerítatem prouentus nequeuntynec aliud quicquam omnium uíncít,nífi ímbres: ijs ením quampríimum íntereunt, Audío mufiehs ualde perfequí mures fylueftres,ita ut meatus etíam hypogeos eorum fubeant, ut uiuerrz cunigi, lorum, IMyagros uel myotheras anguís mures ín pratis uenatur. Plíníus de numerofa murium domeflícorum fcecundjtate locutus, € quod uel fale guflato fierí prxgnantes alíqui opinetur,f ub. dít:Itag; definit mírá effe,unde uís tanta meffes populetur muríum agreftíü : ín quibus ílludc adhuclatet quonam modo illa multítudo repente occidat. [Nam nec exanímes reperíuntur;temee tat quí murem hyeme in agro effoderít,Plurímííta ad Troadem perueniunt, & íam índe fueauei accolas. Prouentus eorum fíccítatíbus tradunt;& íam obíturís uermículum ín capite eíení, Plig, Patríjs fedibus quofdam Italíz populos incurfío muríum agreftium expulit, (quod & Díodorusgi: culus fcribít lib. 4, de antíquor& geftísJata in fugam compulit, Quód fane ficfegetes & plantas, tam quam fumma fíccítas,aut teterrímum frízus,alía ue tempeftas uaftarent,radices fuccidentes, Adis nus, Cofas Hetruria cíuítaté mures deftruxere, V olaterran, Coffa oppídum eft Vimbríz, Plinio 5.5. Orbitellum hodie, Caleníuídímus quódunanodie totum campt fegetís plent& mures abfüm píere,Níphus, In Hifpania íngens eft murium multítudo, unde peftilétes fzpenumero fecuifünt morbí,Hoc aduerfus Romanos aduenít ín Cantabría, ut effent qui accepta mercede mures "a rentur,& quantitate defignata,falutem uíx affequerentur, (ox uvoS9ugsvzdt zr uirpsy ied exSyi dim C7» uóNie, )Strabolibro s. "Fheophraftus author eft ín Giyaro ínfula cum íncolas fugaffent, ferm quog rofíffe eos, Plin Er alibi M, Varro auctor eft ex Giyaro Cycladum infula íncolas à muribusfir gatos, . Cum Palaftíni arcam Dominí captam apud fe detinerent ín cíuítate Azoto,íncolae crugt dyfentería affecti unt , X prouínciam confurgens multitudo murium deuaftabat, ut legimus! muelís feu Regum prímo:X apud lofephum ab ínitío librí fextí Antiquitatum, | A eolíj & Trojani, muríü abundantiía ínfeflatíSmintheo Apollini facríficarunt,ut ín Mure fupra retulí ín h, Etdemm ribus ex Heraclea Pontí ínfulz recedentibus cum uuz funt maturz,& poft autumnum reuertenti bus,ibide, Cum Sanacharibus Arabum Aegyptíorumd rex Aegyptum ínuaderet , Vulcanusín exercitum eíus noctu uím agreftíum muríum ímmifít,qui militum tum pharetras,tum arcus, tum fcutorum habenas abederunt,íta ut poftera díe hoftes arimís exuti fugam fecerint , multis amiffis, Herodot.líbro.s, Chalcídenfes íncoluerunt etíam Cleonas,Elymnío Athi montís ciuitate pulfi; ut fabulís prodítum eft,à muribus, quí omnia illorum bona íta deuorabant, utneg; ferro parceteitt; Heraclídes, "T » «| Mlures abiguntur cínere muftelz uel felis.díluto,& femine fparfo , uel decoctarum aqua:ftd redoletuírus anímalíum eorum etíam in pane:;ob ídfelle bubulo (emína attíngi utilius puni nius, Aduerfus muresagreftes Apuleius afferít femína bubulo felle maceráda antedg fpargas,P. lad, Apuleíus(utín Geopon.Grac.legitur) commendat fel bubulum , quo fi tíngantur femina;ut. ait,noninfeftabuntur à muribus, Satíus tamen eft per díes canículares cícutz femen cumuerati, | aut agreftí cucumere,aut byofcyamo,aut amarís amygdalis & nigro elleboro contundentes, atgi ex «quo farínz míícentes,fübigentesQ oleo,id ipfum cauernis agreftíüi muríum adponere:pereunt ubí prímum guflauerínt, Flyofcyami albi femíne fimpliciter mures necarí Auicenna fcribit; eti (imile eft aute fde medicamentis agreftes interire, quibus & domeftíci , quorum uenena copioftítt Mure E.prodidímus. INonnullirhododaphnes folijs adítus eorum claudunt, qui rofis his , dumim exítu nítuntut,íntereunt,Pallad.| Quíex Bíthynís(ínquít Apuleius rerum experíentía ualentjlos lis thododaphnes meatus muríum obturant,, ut dum exíre contendunt,ea contrectent dentibus: e qua quíde ubi contígerínt,pereunt.Sed charta nactus,quz fequunt ínfcribíto. Adiuro uos omnes mures qui hic confifiitís,ne mihi inferatis iniuria, aut per alium eam míhí ínferrí patíamini, Afligna ením uobís hunc agrum(que tunc nomínas)ín quo fi uos poflhac deprehendero , IViatrem deorum. teftor, fingulos ueftrum ín feptefrufta dí(cerpam, Hc ubí fcrípferis,alliga chartam ipfam loco,qué obfídent mures,íd&p ante Solis exortum:;fíc tamen ut characteres extrínfecus appareant confpícuf, nimírum lapídínatíuo adhzrefcente charta, Scrípfi heec(ínquít author Geoponicorum)ne quícqu prateríre uiderer; nec probo quidem ut fíant talía,fed potíus confulo omnibus ne adijcíat animum alícuí horum quz dígna funtrífu. IMures ruftícos,fi querneo cinere aditus eorum fatures, attactlt frequenti fcabíe occupabit ac perímet,Palladíus, «a. Muris agreftís,id eft qui ín campís ínuenítur,combufli cínís cótrítus,& cum melle adíid inlítus,aciem oculorum caligine extenuata confirmat, Marcellus, «Jh. Aríftophanes ín Acharnen(ibus Athenienfium ínopíam uel malítíam notans , aít eos, ubís cung b. DeMarib.diuerf | Lib. I. 9035. cg ín agrumaliquem uenerínt,paxiíllo allia effodere,dc aura (yiii Scholiafles)udts; DE MVRE SYLVATICO. ZEE YLVESTRISautíyluatící murís Plinius aliquoties memínit, fed ín remedijs tantutii; c" - | Differre autem íllum ab agreftí przcedentícapíte dixímus,quoód non rura & locos cultos yi ut agreftís habitet, fed (yluas & nemora, Sylueftrem murem Grace vv &ypy díxeris , ut ! ? agreítem aaeazop. Tw)yiuE, yn M99" ,6 Gyei^ wv5:ego glirem íntelligo,qui de senere muríam "Myluefirium eft, Plinius quidem ex glire & mure (ylueftri,etíam remedium ídem facit; uit mox recíta W.bo, Sedquoníam forex quog mus fylueftris eft,eundem effe crederem, nifi unus Plíntj locus obítà tet,ubí cum murís fylueftrís cinerem ad clarítarem oculorum commendaffet , mox ín eunde ufum forícís quoq; cíner pradícat,ut inferíus inter remedía ex mure fylueftri recítabo, Ge. Agricola mas ena doctrínz uir, mure fylueftrem interpretatur mure íllum cuí noflri ab auellanís nomen ímpo« nunt;forícem ueró íllum facit, quem ego ínferíus murearaneti effe docebo. Ego murís fylueftrís pro prit dictigenera duo effe uídeo: V nii; de quo Albertus fcribit, Murís quoddam genus in arboribus labítat,fufcum,nigrís ín facíe maculísquod generalí tantum nomíne mus fylueftrís appelletur. Dé "eodem Plíníus intellexit,ni fallor,cum fcríbít,Fagi elans muríbus gratiffíma eft; x ideo anímalís eís usund prouentus, Alterü,quod príuatím forex nomínetur,qued Plíníus per hyemem dormire Ícrís "bit, & caudam habere uíllofam:cuius fíguram fübijcímus,Sed ut diftínctius aga qua de mure fylues I! flri Plinius prodidit, (eparatím hic adícribam,poftea de Mureauellanar& etíam qua noftrí tradunt; CR ipfe obferuauí,ac de Sorice demum ex ueteríbus príuatím fcrípturus, Attrítís medetur cínís mu tis (yluatící cum melle , Plín, Offibus fractís,canínü cerebra linteolo illito fuperpofitís lanís, quaé "Müubinde fuffundantur,feré quatuordecim díebus folidat: nec tardíus cínís fylueftrís murís cum mel le,autcum uermíum terrenorü cínere,qui etia offa extrahit, Plín, Perníonibus imponitur feuuni ipecudum, &c, quod fí putrída fínt ulcera,cera addíta ad cícatrícem perducunt, uel gryllorum(gliri^ um uel forícü cínís ex oleo, Marcell.)crematorü fauilla ex oleozítem muris fyluatící cum melle, Ide, "Muríum capitum caudarumd cínere ex melle inunctís,clarítate uifus reftítui dícunt; multotp maa gis glíris aut murís fylueftrís cínere;Plín, | DE MVRE AVELLANARVM- ECNEMI v s auellanaram, ut noftrates uocatit, eir bafelmuf , non alíus quàm Plinij forex mihi UA M uidetur,ut precedenti capite díxí;quonià uero foríce alíj alíum facíunt,feparatím de us VA J| rogi agere uolui. INoftrorum aliqui glíté quogy,uelglírís genus,(hoc eft maíufculà,fyl« csse] ueftrem, pingue ex efculentini mure)auellanarum murem uocat, fed maiore,eitt qro|fe bajcimug- Genus illud;cuius hic appofita eft fígura,corylín& Albert, uocat,a corylo arbuflo,cuius fru&us feu nuces auellana dicunt:hís enitri pracipue uefcítur, Flandri;ut áudío, uocant ein flaep 'tatte , íd ef rattum dormientem,ut Angli dormus,id eft dormíentemure, Gallilerot,cuíus Íomni — culofa natura etiam ín prouerbíum eis abíjt: falluritur qui glire Grallícelerot interpretantur, cü cone fiet murem fic appellatum non edínifi forte utruncj genus ín díuerfis locís fic appelletur, propter fi milem dormiíendí naturam. | | B. i Muríis genus corylínum rubeum eft, & cauda pilofa; Albert, - Miaenítudine corporis non di£ " fertà fciuro,uerum colore quí ei fufcus eft:& caida, quam non habet uillis confertam & plena, fed ab eis nudam utczteri mures, Ge, A erícola.Át que noftri mure aiiellánarum uocant, nec rubeus - eft,ut Albertus ait;neg; cauda glabra ut Agricola.Ego & uiuum aliquot dies nitriui & occifum di: ligentius ínfpexihunc pum fcilicet cuíus icoriem adiecí; Magnitudo & fora ratti ees color miis z a cag " i - d 3 | 934 . De Quadrupedibus rinus per tereum & latera,magis ruffus,praefertím ín capite,auricule magnz,elabrz, Plinius qui» dem foríci pilofas tribuít, )uenter candídus : & eodem colore ctura, & cauda parte ínferiore ÉXtre« mítatem uerfus,nares & pedes rubícundí,cauda tota hírfuta, (quod Albertus etíam de hoc mute,de foríce Pliníus fcribít)& qua definit albís denfís&y uillís condíta, Oculí maíufculi,emínentes,nígerri: mí;íta utnihil feré candídi in eis appareat,batba partím alba, partím nigra, Color niger ínfra fuprat - aures & círca oculos, & ín pofleríore parte caudz fuperiorís, Pedum anteríorum digiti "— lex ením mutilus eft,pofteríorum quíni. Pofleriorum crurum pars auería fiue füpina à fuffrapgíne per totam tibíam ad extremosunguículos glabraeft, ^ Odor quídem ín hoc genere, & excremen ta,íta fe habent ut ín domeftícís muríbus, ! d e B7 Mis fylueftrís non tam ín arboribus latet, quas ut fcíurus fcandít, quàm ín terra,ín cuius cage | | nas congerit fructus:ín prímís ueró nuces auellanas,& eas quídem optímas,quare apud Germanos ex corylo nomen ínuenít,nam einon pro cibo fomnus, fed prouifum pabulum,Ge.Agrícola, Mi hí quidem ruftícíaliquot fide digniaffirmarunt hunc murem à fíne autumni ad ueris uíc; ínitinm — dormíre:unde & nomen eí apud Flandros X Anglos à dormiendo pofitum, Plíníus etíam forícihye — mem dormiendo tranfigi fcríbít, / E, R'ufticí cauernas iftorum murium ínfixís defignát uíreis,ut hís indicibus hyemis ínitio effo(fur utátur,.caueas ením feu cellas fubterraneas fatís amplas habet,ubí auellanas congerunt, omnes i dembonas & íntegras,relictis uitíofís, * F. In cibum non admíttí certó fcío: quamobrem errant quí eundem glírem putant, G. R emedía eadem ei attribuerim quz Plínius muri fyluatico,pauló antenobís enumerata,quoníg — & anímalipfum uelídem eft,uel omníno cognatum, E DE MVRE NAPELLI . zm v s etiamnapellí,fíquis eft, ad fylueffresreferendusuidetur, — Surínus, alíás fuccínus, ! (ego uocem utrang; deprauatam puto pro bifmus) mus eft paruus, antíipharmacum ng $* pelli, Syluatícus & Vetus gloflographus Auicennz, INapelli enim radicíbus paícítur, ut Ü HET aiunt. Alij non anímal, fed herbam íuxta adnafci fcribunt, qua uím illam napello contras ríam poffideat:cui fententíz etíam ipfe accefferím, nam & apud Marcellum empiírícum torae & ans. titorz, hoceftnapellí & antínapelli herbarum nomína legimus : & eadem hodie durant. Quan quam Matthzolus hunc murem fibi in altíffimís montibus iuxta napellum deprehenfum tradit, fed non delcribít.Pluralegeín Lupo a,ubí de aconíto & napello copiofe differui, DE SORICE s A, í jJORICEM mihíiuiderihocgenus murís effe, quod noftri ab auellanís nomín&t, fuperíüt i| dixi ín capite demure fyluatico:quoníam & fylueftris eft,& cauda pilofa, & per hyement: E$«| dormít, quz omnía foríci Plinius adícríbít.hoc tantum impedit, quod forící Plínius pilofas 73 tribuit aures;ego noftrumauellanaríum,ut ita dicam,murem,glabras habere puto, fed eli qua tresnotz maíores funt,quám ut una tantilla ímpedíre debeat, ^— Mus exiguum eftanímal;i cola domus noftrz,quí à fono quem rodendo facit, Latine etíam forex uocatur : quamuís alíquíita diftínguant ut mus domeftícus fit,forex (ylueftrís,Sipontinus, ^ Italiquídem & Gallí foricisnos. men pro mure domeftíco etíamnum feruant:& forte etíam ueteres alíquádo fic ufi funr, In Arcadía, gs inquít V arro,fus fuít adeo pínguiís,ut ín eíus corpore forex exefa carne nidum fecerír, & pepererit mutes,Sorícís iecínorís fibras cum Luna augeri ac mínui,íta ut numerus refpodeat Pliníus fcribit; & alibi ídem de mure.Item íi caftratus emíttatur fugarí czteros,de forice Plinius, de mure Auícens naícribí. Sorexíylueftirís eft mus,maíor domeftíco;Fr.Alunnus. Pliníanus quídem & propri dicus forex,neg; mínor neg; maíor domeflícus mus eft:utrog; ením modo alíquí interpretátur, fé falfó,utapparet, quum notaforícis fupradict neutrí conueníant, Murís quoddam genus rubeum eftbreuicauda,acutz uocís,quod proprie forex uocatur, & eft uenenofum ; quam ob caufam nor capitur à catís, Albertus : Sed hunc murem araneum efle, à noftrís uulgo fpirsmuf uel mtütser dis. Gum,iínferíus demonfltrabo.Quanquam & Ge, Agrícola noflrum fpit$muf murem araneum eie — fufpicatur,& Carolus Stephanus ín Viineto murem araneum à forice non diflinguit, Nas dpscrl dn Gaza ex Ariftotele foríces uertít:quod no probo, cum Plíníus mures agreftes ínterpretetur, de quiz í busíupradiximus, ^ Hifpaniforícem,ut amícus quídam ad nos fcripfit, uocant force, uel raton FN * pequenno, Demurib.diueréis: Lib. — 835 pequenno:fed querendum eft an id nomen murí araneo potíus conueníat;ut Ilyríci etiam níemega ka myfs,quo foricem fignificari itidem ex arníci cuiufdam ]líterís accepí, Sorex Latínum eft uocas bulum,eo quod anímal buiufcemodírodat, X ín modum ferre precidar,Ifidorus,Sed coníeceriít alí^ "quís etymon efTe Graecum,utà uoce vesE(fic murem INícander appellat)afpiratíone ín f.confonana tem uerfa, ut ab ve: fuper , vefus , &c, fíatfyrax & forex, Rattum Illyríca língua fczurek uocat quafiforicem, Caulem pro cole;faurícem pro foríce dicimus, Seruius, B. . Auresforícibus pilofz funt,Plinius. Soricum fibras refpondere numero Lunz exquífiuére dili "eentíores, Idem libro ,Idem alibide fibris ín íecore murium fcribit: VídeinMures. Boum caue A dís longiffimus caulís:idem fetofus eft ueterínís:leoni ínfíma parte,ut bubus & foríci,Plín, C, LJ Soríces & ipfos hyeme condiauthor eft INigidíus,ficut elíres, Plinius, Sorex deflicat, Author —Philomelze, Egomet meo índicio mifer quafi forex perj : Verbafunt Parmenonis "l'erentíani ín 'Eunucho , quí delufus à Pythía prodíderat fe feni. Donatus admonet effe prouerbium in eos quí "uapteuoce produntur. Atq; hínc exíftímat ductam effe metaphoram, quod forícum propríum (it :uel flrídere claríus quam mures,uel ftrepere magís cum obrodunt fríuola, ad quam uocem multi fe 'extendentes , quamuís per tenebras noctís transfígunt eos. V (urpathoc adagíum D, Aorelius Aus "euftínus ín prímo de ordíne líb, erga fuum Lícentíum, quí dum pulfata tabula,forícem firepitu aba flerret, ípfe fefe prodebat Auguftino quod uígilaret, Allufít eodem Origenes homilía ín Genefim tertía;Sed uídebor,inquít; ipfe meís índícijs captus,Eraím. i * Formicofam arborem foríces cauent,Plíniuso,71, Soríces & ardeolae ínuícem fcetibus ínfidia "antur, Ibidem. Tranftulít autem hac Plíníus ex Aríftotelis libro 9,de hiftor.aním, cap, 1, ubí lecítur, Bleu Q* dE spi lareo qoi (Roda, m yep eic: qevesdiet sto ch vvos]o m Beds, ubi Giaza híppon uertit pipos "nem auem, | | E, - Scripferunt quídam foríces fugari,fi unus caftratus emíttatur,Plíntus, Hoc Agaregator ex Pis mio cítans,non foríces fed mures íta fugari fcribítut Auícenna quogp,ut recítauíín Murez. INefo cesuel mures ladant uites, qua fecundum zdifícía funt,docet Columellalíbro de arborib, Cap. r$e uius uerba recitabo ínfra ín Murearaneo A, G, Si oculi nigri nafcentium placeant,forícem praeenanti edendum exhibent, Plíníus, Sipreenás "artus captíui forícís edít, Dícuntur foetus nígrantía lumina fingi, Serenus. Paralyfíin cauentibus, :pinguía gliríum decoctorum & forícum utilíffíma tradunteffe, Plíníus, IMurium capitum caudas Tum6a cínere ex melleínunctís claritatem uifus reftítui dicunt: multotp magís glírís aut muris fylue» Mitis cínere;Cum A ttíco melle cinís & adeps forícís combuftí trítus lachrymofís oculis plurímit con Wert,Plin, Glíres & foríces combuftí,& cínís eorum mellí admíxtus,fiínde quotidie mane guftent, fanabunt quíclarítatem oculorum defiderant,Sext, Glírium(gryllorum;Plíníus: quod mínus plas renuel forícum cínís ex oleo ímpofítus pernionibus medetur, Marcel, | ux | Sorexínmafculino genere príma producta effertur;Sí pregnans artus captíui forícis edit,Sere nus, Licínius imperator fpadonum aulícorumtp infolentía míre compefcuit, tíneas forícestg palatí ios appellans Egnatíus ex Aurelío Victore, A foricefít foríceus & foricinus: unde foricinos den 'tes dixit Plautus,Sípontínus, Sorículata ueftís pretíofa;Plínio lib,8, Calcagnínus legit furculata, "Vide fupraín Mure u.a.ín murínus adiectíuo, — 4j Mus forexue fi ín muftum incíderít, quomoda t'urandum fitmuftum:uide fupra ín Muree, — «|Helíogabalus íubebat fibi decem milía murium rexhiberí, mille muftelas,mille foríces,Lamprídíus, Sorícum occentu dírímí aufpicía, annales refer toshabemus,Plinius, Occentus forícís audítus Fabio IVlaximo dictaturam, & C, Flaminio magís leríum equítum,deponendi caufam dedít, Alexand,ab Alexandro, | (| Prouerbíum,Egomet meo ndício quafi forex períjuide fupra ín c» DE MVRE NORICO VEL CITELLO- vs NNorícus(inquít Ge, Aerícola)quem cítellum appellant, ín terrae cauernis habitat, 4 Bícorpus ut muftela demeftícee,longum & tenue:cauda admodum breuis : color pílís, ER VIN M utcuniculorum quorundam pilis,cínereus,fed dílutíor.Sícut talpa caret auríbus,fed nó 359 M caretforamínibus , quíbus fonum ut auís recipit, Denteshabermurís dentium fimiles, Ex huius etíam pellibus,quanquam non funt pretíofz, ueftes folent confici, Hec Agrícola: Interpre fatur autem Germanice pile, IMius quídam colorefere ficut cunículimagnítudíne muflelz,in terra habitat ín Auftría,& uocatur apud nos sisel (lego syfel)aures non habet,fed tantum foramína audit "tus, Albertus deanímalibus 24,5. Etalibi ín nonum Ariíftotelís librum capite 54, INoctuz , ínquit, | àa 4 936 De Quadrupedibus uenantur mures , & lacertulos, & céacoydolos, quod genus eft murís sydbeldego syfeD apud nogdr. ctum, Grace legitur, uve ol caput to e qovdlvAneid eft mures,lacertas, & fphondylas:Giaza uerticif los ínterpretatur:funt autem ínfecta, Citellus uox fí&a eft ex Giermaníca 5y[d. Aliqui dícunt seifofe enus effe murís apud V ngaros, fimile fcíuro,ín terra cauís fe condens.Híeronymus Tragus deg lofella herba fíc uulgo dídta fcríbens cítellos magnos nomínat;ote gtojfen sigmeuf, tanquam &m nores fint huíus generís, V ocantf. ane murem araneum alíqui siimuf , ficio ad uocem quam adit nomíne, Egoeundem murem noftros pellífíces puto uocare bildymuf: nam & Agrícola citellum Germanícé ínterpretatur pile.De etymo míhí nó cóftat, Alíqui eundem appellant droffebafelmug, id efl maíorem mure auellanaríum,quód auellanas fimiliter congerat:díffert autem àminore(quem. fupra defcripfimus cum píctura)tum alíás,tum magnítudíne,tum quod ín cibum uenít , mínor ne, quaquam. Dílchos mures,utítauocem,ex Croatía & regionibus círca V'enetíam míttí audio,Eog pelles tantum uidi ín pileís índe confutís,colore fufco ex cínereo fere, peculíarí quodam odore, ur de capíti quídam nocere putant,Pileum índe confectum,drachma fere,aut ínfuper obolo, quíadm xeratuendebat, Complures ín uno cauo reperirí aíunt,círcíter quadraginta interdum, cum magi auellanarum caftanearumg copía:& eam ob caufamá ruflícís(per hyemem puto)ínquíri,ut nuces auferant magís quàm ipforum gratia;quand & ipftín cibo lauti delícatí&p nec paruí pretij habentur, Eduntur autem tum recentes,tum ín fumo ficcatí, Pellifices ueftíum margínes etíam hís pellibus ornant & muníunt, (quod ípfi dícunt oerbzámen.)conflant enim pilís ín fe conferctís & firmis, 7 antrís fuís ínfufo aliquo humore expelluntur cítelli;ut críceti etíam & cunículí, Albertus, "Animal quod nos(«Bohemífyfel uocamus,críceto nonomníno abfimile eft,nifí quód pilo ueftítur leporinum s; referente tam colore quàm mollítíe, Praeter morem muríum cícuratur nonnunquam, Illud ínfigne habet,quod cum fít bucculís leuiter protuberantibus, duntaxat quoties ínanes funt,tame ín easi credíbilem numerum trítíci ínfarcíat,ceu ín folles quofpíam, atcp íta ín fuos cunículos commeat in futuram hyemem congerat, Hac ex Sígifmundo Gelenío Bohemo cognouí, DE CRICETO- B ———— € EXISd] nICET v s,utdícuntquídam, anímal eft paruulum, in terra habitans, capite uatlo, Act. IW dorfo rubeo,uentre candído,pilus pellí tam tenacíter hzret,ut cítius pellís de carnetec 1! ! 1 [o j cundum & ín uindíctam praceps fi quís urgeat, autà cauerna depellere conetur, Addít, anicul quafdam adipem eíus tanquam morbís quibuídam auxilíarem colligere, Audio etíam ín agris cita ca Argentoratum reperíri, & uocari Eosnfátle;ac fi porcellos frumentaríos dícas, quod cauernasif aruís frumento confítís fodíant:píinguefcunt admodum, quam ob caufam porcellis forte compar tur, (quanquam & alíj mures unde byraces Oppíano dicii, fuíbus roftro uel corporís forma col runtur.)In Turíngía abundant, & fxpe frumentum populatí ín cauernas fuas congerunt; ma díne inter cunículum & rattum:A udaces adeó utín hominem aliquando infilíant,& dentes cu flixeruntuíx remíttant.. In cibum non ueníunt,fed pelles confuuntur ad ueftímenta:funt ení Albertus ínquít;pilorum tenací(fima, Ge, Agrícolaín libro de animantibus fubterraneís, cum 1 uerram defcripfiffet,fubdit:Iftius generís eft etiam bameffcr, quem quídam crícetum nomínant, Ele gj nim exiftit íracidus & mordax adeó,ut fi eum eques íncauté perfequatur, foleat profilíre & ose qui appetere; & fi prehenderít, mordicus tenere.In terre cauernis babitat;non alíter arg cimicoa anguliisi ri : ' AM. a E X - DeMurb.diuerfis, Lib. I. 937 anguflis:SC idcirco pellís,qua parte utrínep coxam tegit, pilís eft nuda, Mafor paulo quàm domefHi «a muftela exiltít:pedes habet admodum breues. Pilis in dorfo color efi fere leporis : in uentre,nígerz $n lateríbus, rutilus, Sed utruncy latus maculís albís, tribus numero diíftinguítur , Suprema capitis T párs,ut etíam ceruíx,eundem,quem dorfum,habet colorem : tempora rutila funt, guttur efl candía —dum:caudz,qua palmum longa eft,(ímiliter leporis color, Pílí autem fíc (nhzrent cutí,utex ea diffi» —xulter euelli poffint, Ac cutís quidem faciliusá carne auellítur, quám pílí ex cute radícítus extrahan "tur Atgiob hanc caufam & uarieratem pelles eíus funt pretíofae, Multa frumenti grana in fpecum —eongerít, X utríngp dentibus mandit. Quare noftrí homínem uoracem huíus animantis nomíne apa Tant. Ager Turíngic eorum anímalíum plenus,ob copíam & bonítatem frumenti, Hucuftp Aeríco jo la.Ego ínter mures potíts quàm muftelas numerare uolui , propter nomen Germanicum mure eí "adum syfdmug,& quod cauernas fubit, & frumentum ín ijs collígít: quí uictus murium non mua fielarum eft, Sed utrí generi adfcribí debeat,certius etíam ex dentibus iudicabítur; quí muribus bá —miíanteríus multum promínent,muftelís ad latera tantum caníní parum prz czterís eminent, Cri: "Xcií nomen ab Illyríca uoce factum coníjcio. Vocant ením]lilyrij bunc murem fkezecziek,ut ex Ge "Meio noftro didicí:qui etiam ín Lexíco fuo Symphono, hanc uocem Illyrícam,& duas Graecas , aja Yoonvc QC Lyn" , ex vro pon ít, KQ/6- quide ab Helychío exponitur apzea26" uve, íd eft mus agre Mis. Hacbeftíola(inquit idem Cieleníus ín fuís ad me líterís)Graece arctomys uocatur, non ídeo iit peculiaris Septentrionalibus tractibus, quanquam uíx alibí reperítur,aut certe ínfrequens eft; (ed 2 quod figura ac colore urfam referat magnitudine forícem grandiufculum non fuperans;habet ením $xXaudam perzque mutílam,& bipes íncedít interdum,prefertim commotior:prioríbus uero pedíbus "pro manibus utitur, & fi haberet tantum uirium quantum anímí,urfis ipfis effet truculentíor;nec ez him ín aduerfamuenatorís frontem ínfilíre tantillum animal ueretur, licet nec dentibus nec unguís "bus admodum noxíum:habitat autem ín fubterraneis foueís, X latethyeme, Sí qua parua anímaa a audacía (unt,uidentur eadem perquam calída effe; & tale anímal efi quod in fegetibus degit, ful. | uum & uaríurn ín facíe nígrís maculís,quod Grermanis bamefter uocatur,maíus ratto, mínus cata 2uto,breuibus cruribus,audax & mordax ualde, Albertus, Caterumarctomys memoratur à D. Hie tonymo ín libro ad Suntam € Frerelam,P(alm, 104. Omnvs,ínquit, choerogylíos fimili noce tránftur lerunt, (pro Hebraíca faphan:pro qua Híeronymus etíá Leuít, ii & Deut.14,choerogylíü interpreta tur Prouer.5o.lepufculum:) foli t. xc x..lepores interpretati funt, Sciendum aut eft anímal effe non !omaíus hericio, habens fímilitudínem murís & urfisunde & ín.Palzftína ajxzee?e dícitur, Et magna €it ín iftís regionibus huíus generis abundantía,fempert ín cauernís petrarum & terrz foueís has "bítare confueuerunt, Hac Eiieronymus,Eruditus quidam apud nos ar&omyn murem alpínum effe fudícat,de quo ínferíusagam. | Decheerogylio ín Cuniculo & Echino dixi, Saphan Hebraeorum ?non alíum quam cunículum effe fuo Ioco afferuí, | e DE MVRIBVS DIVERSIS SECVN DVM Apure ORDINE derarum, V R £ $ aliquoties àregionibus cognominari reperio,quod duobus modis contingittua no,quodforma corperís nonnihil euaríet:alrero, quód non forma, fed ingenio & mori: AR bus peculiare alicubi aliquid preter nofirarum regionum mures ín fe habeant. V tc&eg 3 ZA cfijnos omnes hicabalíqua regíone cognomínatos una alphabeti feríe complectemur, «4[1n Oriente mures magni funt,ut Alexander fcribít,uilpíum magnitudine, quí & homines &c T9lía anímalía infeftanr, Albertus:catera animalía perímuntthomínes licet non occídant morfibus, ta Zmen moleftant,Liber de nat,rerum, | Amerícus Vefpucíus fcríbítfeín infula quadam Oceani mil deleucís ab Vlyfbona diftante mures quàm maxímos ínueniffe, - 4 Aegyptijs muribus praedurus fereut herínaceis pilus eft:funt etiam alfj, qui rectí bípedes am» m bulent:habent ením crura pofteríora longa,priora breuía.crtus eorum quog numerofus eft, Arífto teles." Aegyptijs muribus durus pilus fícut herínacei, lidem bípedes ambulant,ceu alpíní, Plínius: fed alios non eofdem effe qui bípedes ambulant, & illos quibus herínaceís fimiles pili funt, ex Aris "flotele patet: Item ex Herodoto,quí tamen non Aegyptíosfed Afrícanoshos mures facít, Apud Az Miros feu Poenos paftorales ínquípín Afríca Orfentem uerfus,tría murium genera (unt,quorum alíj bípedes uocantur , alij zegeríes Puníca língua,quod ín noftra pollet idem quod colles, (2zvoj, ) alíj e €hínes, Plura murium genera ín Cyrenaíca regíone funt, alij lata fronte,alij acuta, alij berínaceortt ?generepungentibus pilís,Pliníus, In Cyrene diuerfa tum colore tum forma muríum genera nafci ferunt,ac quofdam ipforum quemadmodum feles,íta lata facie efferalios uipere fpeciem fimilitudis hemá gerentes,acutas fpínas habere,quos índígena echenatas uocant, A elíanus interprete Gillios a fed malé,ut apparet ex Aríftotelís uerbis, que in Mírabilíbus fíc fonant:In Cyrene aiunt díuerfa effe murium tum forma tum colore genera: qvisc yep zwezvartoeaerue ücxráà oia yate yWsdiwe, was dékywavllae, de wasey exietrac (forte legendum tyivae ut Herodotus etíam habet, recto uv Jechídna quidem uipe. L "7 838 uadrupedibus ram fignifícattuerum muríbus íflis tihíl cum uípera commune effe, fed cum echíno tantit fpinas 3o. tas, Aríftotelis & Plinij uerbís facileobtínetur, In Aegyto audío bipedes mures maxima magni díne effe, & prioríbus pedibus tanquam maníbüs utí, eofdemt rectos duobus pedibus nítentes ora dí:cumautem ínfequentíbus urgentur, falíre, Aelíanus ex 'Theophrafto, — 4| Sunt &alijín Aes gypto mures,quí ín agros & mefles graffantur;De quibus Aelíanus,Prímiü (ínquít)ut ín Aegypto - pluít,perparuulis guttís mures nafci folent, qui longe lated totís aruís uagantes,maxima calamítate. €x ípícarum círcumrofione & fuccifione fegetes afficiunt, & manipulorum aceruos uaflantes, ma; enum Aegyptijs negotíum exhibent;eo fít,utíj ínfídias eís conentur mufcipulis tendere;et fepímen. tís repellere, & fofsís ac íncenfíonibus arceretfed mures ut míníme ad mufcipulas accedunt,fíc cum fint ad faliendum aptí, & fepes tranfcendunrt,& foffas tranfili&t, Aegyptij uero defpe & coniatu de pulfi,omní machínatíone ínfidíarum,tanquam parum efficaci relícta, fead fupplíciter deprecadam à Deo calamítatem uertunt.Mures díuína írze metu,ít montem quempíam acíeí ínftructíone ordi nem quadrangulum conferuantes dífcedunt: horum omníum natu mínímí prímo ín ordíneconfi: fiunt,maxímíiuero extremum agmen ducunt,eos quí lafsitudíne deficíunt, urgent, ac feípfos fequi cogunt, Quod fi ex itínere mínímí natu laborantes fubfiflant, omnes quog confequentes, ut efl more belli ínflítutocp pofitum,ínftftunt, X ínterquíefcunt; Simul fe, ut prími mouere coeperum caterícontínuo omnes fubfequuntur. Hoc ídem quí Pontum íncolunt mures íllíc agere dícuntHa &enus Aelíanus.Caterum ín Aegypto ex terra & imbre mures nafcí, pluribus authorü teftímonfj comprobatum eft fupra ín hífloría murium agreftium, | Africa mures cum bíberínt moríuntur, Aríftoteles:fed forte hoc uníuerfale eft omnibus mytiso bus,utlegit Bphefius, Níphus, Vide fupra ín IMureE,ubi deuenenís ipforumegímus, — Pulmong uítijs medentur & mures, maxíme Afrícaní,detracia cute ín oleo & fale decoctiatcy in cibo fumpli Eadem res & purulentís uel cruentís excreationíbus medetur,Plínius, ^ Africee muríum diuetf funtgenera:alij bipedes,alij durís erínaceorum pilís,alij lata facíe ut muftelz Sed hos mures alijOy renaícos uel Aegyptios uocant,ut fuperius retuli, - (JAlpíní muris híftoríam ínfra feparatím dabimus, | [In Arabía mures funt multo forícibus C? épseetev)auctíores,quibus crura priora uel palmi(gn (xucymenfura,pofteriora ad prímum dígiti nodum habentur, ( zz 4"? éz13ux 9cop &yoL7 zremrrouc uult 4 dlexrdAoy : intelligo tam breuía ut níhil eorum extra corpus emíneat praeterquam digiti cumflo artículo,utín auibus apodibus,)Aríftoteles, «| Armeníorum ueftem uve7ty fuílfe dícunt,ex muribus contextam índígeniísaut etus anímll figura uaríéornatam,Calíus, ^ Aggregator Plíníum murís Armeni mentionem facere fcribit lib, 29,mihi nihil tale apud Plínium occurrít:et fortemurem Armenum alícubí pro mure araneo legit, —. «[In Cappadocía genus murís nafcítur,vasfic appellatum, alíqui fcíurum uocant, V arínus, in Glire 4, «De Cafpijs muribus Aelíanus fcríibens: Amyntas(nquítin Manfionibus;quas fíc infcrípfitin. Caípíam dícít ínfínítam murium multitudinem accedere,eofdemi ínperenníbus fluutjs rapídepig. cipitantibus íntrepíde innatare, X caudas ínter (e mordícus tenentes(ut de lupis fimiliter fertur)fits mamentum habere,eodp firmo utnculo fluuíos tranímittere, Cum autem ín aratíones tranfíeríntjfte vetes fuccídunt,& ín arbores afcendentes fructus edunt; & ramos frangunt: Quibus Cafpij ubíte d fiftere non queunt,hoc modo ínfeflas eorum íncurfiones moliuntur ulcí(cí, ut no habentibus urd: natos ungues auíbus quíppíam noceant,qua quídem ípfz tantís eregíbus ut nubes effe uideantu eo aduolantés, mures fedibus pellunt, & fuo proprío quodam natutze munere Cafpíjs fame dept lunt,nec; magnítudíne ínferíores quàm A egypttj íchneumones (intelligendum uídetur mures Car fpios ichneumonum magnítudine effe:)Itemd agreftes funt & acerbi, & robore dentium nonalíter diffecare ac deuorare poffunt,quám mures ferrum ín Teredone Babyloníz, quorum pelles mollis ínflitores ad Perfas uehunt,quíbus ueftes confuuntur,& corpus optíme fouetur, Hac Aelíanus;. (| Cyrenaíci mures,uide fuperíusin Aegypttjs, | ) «jIndícus mus,uel mus Pharaonís,ut erudítí quída recentíores fcribüt,non alius eft quàm íchtt mo, — Hofpesquídam meus nuper Monaci ín Bauaria feuídiffe mihí narrabat murem peregríti quem Indícum appellarínt quí demonftrabant,cauda oblonga & ore ínflar murís acumínato, «| De INoríco mure id eft cítello, íam fupra fcrípfi, «[Mures quoída fylueftres magnítudíne murís & fpecie muftellína,colore ceu uírídes,per cattt« pos uagantes,X foramína fubeuntes ín Pannonía confpeximus,Fr.IVlaffaríus:à quo etíam E cola mutuatus uidetur, q|DePontícís & V enetís muribus ín fequentibus príuatím tractabo, DeMurb.diuerfis. Lib. l. | 839 DE PONTICO SEV VENETO MVRE QVEM VVLGO VARIVAM VOCANT, Effigies buius muris à fciurouulgari colore tantum differt. Appofuimus autem fciuri figuram communem, ey hic e infra in fciuro,propter illor qui colores forte adijcient:aliter enim femel pofuiffe fatis erat. 8 v s Pontícus Arífioteli & Plinio memoratus,nomen à Pontohabet, quod à regíonibus 8 adSeptentríonem círca Pontum peteretur ad ufum ornatumqQ ueftium, Graci quidem ] hodie uulgó etíam domeftícum murem, pontícum inepte uocant, Pontícímures(ínquit a9 Hermolaus ín Corollaríojalij uníus coloris funt,alij uarij,Ex hocgenete creduntur effe iptlies, quibus muniti ueftes contra frigora coepere : candídos eorum armillínos, fordídum uulgus "nomínat:nam uarij partetantum prona candícant, V'enetísín dorfo color, à quo doffuarix pelles "uocantur:quandog, ferrugineus deteríor príore,FIec Flermolaus, Varios fídorus & Albert, hoc penus mutíum à colore uocant, ut paulo poft recitabo:ltali quidem etíamnum uulgo fíc nomínant, "usate, Noftri feeb uel ved) , quafí Fennicum aut Venetum , à regionibus unde adferuntur : aliqui * JD ercE, quod nome uarío formatum uideri potefi, alij expreffo etiam colorís nomine dtauwetce, Ideft uatíos canos uel cínereos:alij panoten uel punti. canquam Pontícos mures : uel potíus quoníam in fa(cículos ( quos nofiri büiiot uocano collígati uenduntut:ín fingulos quínquaginta, pretium fere drachmz uígíntí, Flermolaus ín uerbis iam recitatís Venetum murem a uarío, colore faltem díftínguere uídetur;ego difcrímen neícío:(ed ita Venetusaut(ut Ge. Agrícola uocat) Fenni cus hodie dícíuiderur,ut olim Pontícus,nempe à regíone cutufcung colorís afferretur, V aríus ta» men, fi totus fit albus, (uenter enim omnibus albícat)díci non poteft, Venetos olim ad Viiftulam fes '"dífe,& Boruffie gentem fuiffelegímus : inde profectos Danubio traíecto occupaffeIllyríam, &c, fantquí eos nunc Sclauos feu V ínthos & V inthones, YDenben. dici uelint : ad finum V enedícum habitant, Fennos Ptolemzus 5. 5.Sarmatíz gentes dícit , fub Venedís habítantes, V olaterranushos efle putat qui hodie Prutheni aut Lítuaní dicuntur, Mures Pontící albí funt, & hyeme conduntur: hos ego exíftimauerím quos uulgo armellinos uocant, Volaterranus:Eiuídem fententíze Ge, Agrís Io cola eft, Díftínctius Hermolaus,non ením fimpliciter ut illi Pontícum murem armillinum interpre tatur, fed album duntaxat.armillini ením dicti femper toti funt albí,extrema tantum cauda excepta "quc nígra eft, Sed híc etíam ad murís Pontíci genus referendus míhi non uidetur; quum non aliud n quám muftela alba, quz apud nos etíam hyeme albeícít,& bermelin appellatur, Atqui mus Pon "ticus non muftelarum,(ed mutíum generis eft:imo fcíarorum,uel ipfe potíus (cíurus;nifi colore di£ Werret,utex fequentibus apparebit, Necrefertquod hyeme condí & dormíre dícuntur Pontící mus tesquod hermelíni etiam noftrifaciunt, V erifimile eft enim non iftos tantum mures , fed alía etíam muríumgenera,& fimilía parua animalía , ubí íngens frígus & perpetua illo tempore profunda ds niues uagaríi impedíunt,latere propemodum omnía. Autigítur mus Pontícus albus colore tantü 3 cxteris differt,utfit ídem fcíurus albus , etfi talem reperírí nondum audíuerím:aut (í hermelinus o nofter eft(uel ut Italí proferunt armellínusjueterum & recentíorum fere infcitia prodítur,qui mufte lam murem Pontícum fecerunt. Q uoníam ut lepores alpiní albefcunt hyeme , atate ad fuum colos rem redeuntific & muftelz in regionibus montanís autfrígidís, Armíllíniuocantur mures alpium & Septentríonís, Hermolaus ín Plínium.Plura uíde ín muftelas, Mus uaríus, quem quídam gli^ "rem uocant, Albertus.Et alibí,Glís colore uaríus efl,ín dorfo erifeus,ín uentre albus: breuíorís píli "& teneríorís coríj quàm anímal quod uere uaríum uocatur, Sentítautem murem Ponticum uereua "rium uocari, Varíus eftbeftiola de genere pírolí(íd eft ciurb paulo amplior quàm muftela; ín arbo tibus habítat, & foetíficat, A re nomen haber, in uentre nancp candidus eft , in dorfo colorem habet " cinereum,elegantem atq fpectabilem,Ifidorus & Albertus, Sciurus Fennícus non cauda,non fía gura & líneamentis totíus corporís,non magnítudíne,non moribus,fed folo colore differt à noftras 2t te fciuro:mam ín candído cínereus eft,cum noftras aut rutílus fit aut níger;attamen ín ea Sarmatíae "parte, quam hodíe Poloniam uocamus , inuenitur cuí rutilus color míftus cínereo, V trícp (boc eft —tam Fennico quám nofitatí) duo inferiores dentes funtlogi;uterqp cum gradítur, demífIam caudam, i we d 3840 . DeQuad rup cdibus trahít; quum uefcítur,cibum ín priores pedes;quibus ut mures utítür,pro manibus fumít:pofteríg bus clunibus ínfiftít, V efcíitur uero faginís glandibus,caftraneís,nucibus auellanís, pomis; & fimili: bus fructibus. V ttícg,cum hyberno tempore latent,pro cibo fomnus(ut elíri: quare fcíurum & gli. rem eundem exíflímauít Ge, Aerícola) atq per íd temporís pínguefcunt ; Hzc omnía G, Agricola, A mure Fennico,ut ídem teftatur, nomen habent S'ted)berg & €5dponbera aces puto círca S to» níam fíc dícz, Polonimuríum fylueflrí um;quí ín pretio habentur ad ueftimenta; praefertím nol liam,utnuper ex indígena quodam dídíci,genera prxcipua habent quatuor;qua & nomínibu Ícernunt,Popíeliza,grífei coloris eft, Gronofthafj animal albiffimum ín fíne caudze níerícat. Noto, erodela(ab oppído quodam puto eiufdem nomínís ) albícat quidem , fed íta ut fit íntermíxtum alis quid grifeum. V uíeuuorka cafianeo colore claro eft, Hzc genera omnía parua funt; differunt olo: ,. ribus,capítis forma:& uíctu, quod alía ín terra, alía ín arboribus degant, Hxc Polonó dictante exe pí.Secundum quídemgenus,non alíud quàm hermelínum uulgó díctum effe apparet. Prímumé tertíum ad uaríorum fiue Pontícorum genus retulerím:nifi tertium ídem fit lafficío tiutí,de quoin. ferius, Quartumgenusfciurum fignificat, ! «| In Lanzerucca Scandinauíz fylua,quze ad octoginta mílíaría extenditur, uarij, hermelinf, zg, belli, martes & alía díuerfa anímalía reperiuntur, Olaus Magnus, | € Vlures Pontící ruminant, lí, cet utríng) dentatí fínt, Arífloteles, Pontici quog mures fímilí modotut pecora)temandunt,Plíni us, Mures híuulgares rumínant, quamuis ex alío(quám Ponticigenere fintPlinius. Gilires latent in ipfísarboríbus,pínguefcuntü per íd tempus uehementer:ítídem mus Ponticí generís,( cui colo albus,quod Giaza omífit, Ariftoteles: Grace efto Aduie, Videtur autem adiectus atticülüs fpeciem. defignare,aut qualemcung, dífferentíam: tanquam & alteríus colorís mures Pontícos tepetítídi, cat, Conduntur hyemeet Pontící mures hi duntaxat albí;quorum palatum ín guftu fagaciffimüm fiium gloríantur homínes utríufc fexus,Ifidor,Pellifices ornamentí caufa ueftium, quas ex alíjspd libus confecerínt,oras hifce pellibus muníunt, Habent & nefcio quas ueftes facerdotales,qui canoni ci dicuntur , multís ín locis ex uaríjs unà cumcaudís ad ímum dependentíbus marginem confutas, Infiruxít & ex muribus luxuríam fuam uítazalíos magnís frígoríbus,alios medio anní temporeást ptentríoníbus petendo, Armamus corpora, debellamus anímos, Hermolaus. €j Mures in Ponto íncolarum fapplícationibus ad deum factís auertuntur ab agrís , ut Aegyptii « quog;,Aelíanus,Sed aliud hoc muríum genus uídetur, aerefte , non fylueftre:ut illí etíamin Hera clea infula Pontí,de quorum religione díxi fupra ín Mure h, (js 1 O R,eipse, apud Parthos uocatur genus quoddam murís fylueftris,uvó: iei, cuius pell. bus utuntur ad ueftes,z: yrzávee, Hefychius && Varín, | (sCYxTHICYV M murem eruditus quídam confjcíteffe quí uulgó zobellus dicitur: quem nos muftelarum efle generis fuo loco docebímus, Scythící quídem murís ueterum quod fcíammne mo meminit, "» JUI zin DE MVRE ALPINO: A. Civ gl V S alpinuscognomen traxit ex alpibus ín quibus nafcitur, Etfiením alía quocp mutis PA | umgenera alpes gígnant,hoc unum tamen genus, non nifi ín altiffimis alpíum, & cire SVAS Bj ipfos uertíces nafcitur , ut ipfe multis excelfiffimís montibus peragratis anímaduerti, i553] [tali uulgó murmót uocant,uel(ut Hermol.fcríbit)ymarmotamtut Matthaolus, martuof tana, (Ciallí quidem cercopíthecti marmot uocant, )R hxti qui Italice loquuntur montanella;Alíquí etíam ín Italía,ut audío,uarozam, V aríos quidem mures Pontícos Italís nomínari fupradixi, Get maní,prafertím Heluetij, corrupta àmure montano nomíne murmeltbier,alij murmentle: Aljfie « cionomíne niiffbellerle; propter acutam & tínnulam uocem, qua canículas etíam fic proprie dictas, fuperat, Emptra(Liber de naturísrerum habetEnítra) ut quídam dícunt anímal eft paruulum in Germanía: quod quídam murem montanum uocant , nec ínuenítur, nifi ín montibus , maxímis muríum genere quos nofira producitregío, Albert, 4| Taxus anímal eft feré ín murium alpínos rum genere,Brafauolus, V idetur autem hoc fufpícatus, quoníam & ín cauernis agít , & ualdepítis. guefcít;fed cum neg; dormíat hyeme,neg; murís fpeciem referat, & íngenío & uíctu multum diffe« rat ab alpínis muribus,congenerem íllís minímé dixerim, Grapaldus & AlunnuslItali uiri none docii;armelínos uulgo díctos,mures alpínos effe putant,índe fcílícet perfuafi,quod fimiliter hyeme fomno fepulti exigant.Sed h(omníno muftelz funt qua ín locís aut regíonibus frígídis per hyemem. albefcunt,ut fupra in Muribus Ponticís afferui, & pluribus dícam ín Muflela s, Saphan Hebraícá q, uocem aliás cheerogylíum,alíás leporem uel lepufculum, dio vzroltz Ac yocp, Hieronymus & LX Xe interpretantur,alij herínaceum,Ego ín Cunículo omníno cuniculum efe docuí;quanquam Hicros nymus iymus in annotationibus Pfalmorum ad Suníam & Fretelam eandem uocem ajx« 7tHUp ínterpretatur , animal ín Palaftína abundas, à fimilitudíne murís ac urfi no 9 crícetum dí&um , Híeronymí arcio, myn efTe íudicat,cui X ipfe affentíor , ut "fupra ín Críceti híftoría díxi, Eruditus "quídam apud nos, murem alpínum: quí et(íi ad hzc duo anímalía quandam fimili —tudínem habet,non uídetur tamen ín Sy ría & locis calídís reperírí, qu& apud nos p fummís tantum montibus tjsqp friei- "diffimís & níuofis degat, Galenus de a« íimenterum facultate 5.1, apud Lucanos - MínItalía anímal reperiri aít uezu£v zoe ajx mex 15 evo hoc eft medtum quodammo - do inter urfum & fuem: quo modo fi re- dielecítur,non alíud quàm meles aut ta« xus fuerit;at fi pro evéc legas uvés, íntellís i poterít uel mus alpínus , quem apud Lucanos etía ín Apenníníi íugís reperíri non dubito: uel Hieronymi arctomys. —Vide quadam fupra ín Mele A , círca - finem, Jj ?. Murem alpínum ueterum nemo ne "nomínauit quidem , folus Plíníus pauca "de eo fcrípfit, Ego híftoríam eíus adfcrí« ;bam,partim utípfe obferuauí cum domi "alerem hocanímal,a quo etíam quam ad. —fecí effigies ad uiuum expreífa eft : pars "tím ut ab hominibus fíde dignis, € mon "tium íncolís cognoui; partím ex Chroniís cís Ioan. Stumpfij,unde etiam Ge. Ágrí« colam mutuatum uídeo qua dehoé mü- re ín fuo de fubterraneís animantibus lía. bello prodidit:& ex quadrupedum hiflo ría MichaelísFIerí, «jJ Alpínos mures in Aegypto etíam reperiri ex recentíorís " bus quídam fcripfit , Plinium teftém ad. 7 uocás, Atqui Plíníj uerba haec funtiSunt " hisimuribus Alpinis) pares & ín Aegya godes refidunt ín clunes,et bínís pedibus gradiuntur,príoríbustqp ut mani $ E. utuntur,Hinc íntellígimus non eof dem,fed fimíles eís, aut etiam magnítudi ne pares, ín Aegypto nafci, 4| Muri al píno magnítudo fere leporís eft , aut uee rus ínter cunículum & leporem:fele cot pulentíor eft,fed breuior cruribus. Specí "es ac fígura muris , ex qua mus dicitur, — Vel,ut alíj cribunt,forma & magnitudis ne eft magni cuniculí,fed humilis, lato mínatum.Geleníus arctomyn muré uul- Demurib.diuer( | Lib. D. 841 NN NN NOSSNNSSNNNS NN M Wy AW NNSWNONSNNS NS SN T. n^ Dr a — e RUN NN ARN NS SS vow re De L2 XL nme D — D " — € EAE Med ZOeRRDTE. c ro Y. eee te AI ww DURAS, eris TE am ms M NN | Y 1 an — an i SONNEN SN jl dorfo:pilís durióribus quàm cuniculus, colore ut plurímü ruffoqui ín alijs claríor,in alijs ob(curíor et fufcus eft, Magnis oculíspromínentib. media magnitu dine, Hermol, Apud Plinii ficlegimus, Condunt & Alpini mures,quíbus magnítudo media eft;ex - quibus uerbís nihil affequor certí;Pontícos ením mures tantü ante Alpínos nominauit;nec ullos alí —esjinter quos et Pontícos Alpini medía magnitudine effe díci poffint, quamobrelegerím,Conduns tur & Alpíni,quibus magnitudo medía extat(id eft prominet) oculorum ; fic & Hermolaus legíífe 6 uidetur;quanquam ín caftigationibus nullam huíus locí mentionem facit, ut nég; Gelenius, Auri ^ «ulas mutílas & quafí decuttatas habet, (tam breues,ut uíx eminere appareant , Matthaeolus, Idée caput leporíseí tribuít,pilum taxí,unguesfatísacutos,) Príores dentes fupra ínfrad Ec ut fcítts 845 . DeQ uadrupedibus : rus,& longos acutosty habet, fibrinis fere (imiles,fubflauos, ^ Círcanafum & labra fuperiorani gr ei & afpera fete rígenttanquamfeli, ^ Longítudocaudz,dodrans dímídíus, utStumpfius uelut Agrícola, duo palmi & amplius, — Crura breuía,craffa, SC uíllis fuperíus referta ; quibus 8 uenter ímus denfís ac longíufculis munítur, ^ Digiti pedum urfínís fimiles: ungues longi, nígi quibus altéeffoditterri, —Pofteríoríbus pedibus non fecus acurfus íre folet, ac interdit íngredi| bi pes:quod & Pliníus fcribit, ut paulo fuperíus recítaui, Dorfum prapíngue habent,qui caterae cor porís partes fint macrae, quand hac uere nec pinguítudo nec caro dící poteft: fed utmamillari carg ín bubus,inter eas eft medium quíddà. Craffitudíne magis quàm longitudine crefcüt, Matiheolus, 'Siquando ínter fe colludunt,ut catelli clamorem facíunt, Caeterum cum írafcuntur,uel temet peftatís mutationem denuncíant,argutifTimam uocem fiflulze acuta: & aures laedenti fimilem aedát ' ddp non ín montibus tantum, fpeculator praefertím,de quo mox dicemus:fed etíam cum domi alum turapudhomínes. — Abhacuoceadeo acuta & tínnula;aliquí Germanice fícto nomíne huncmi rem appellant miftbellerle;ut fupra díxi, — «jAmbulantaliquando bípedes,ut & Aegyptii mures fubfidunt& ín clunes, & prioríbus ut manibus utuntur, Plíníus, - Cibum ín príores pedes fumit. ut ícíurus : utídem fcíurus. & fímía erectus ufque eó ín clunibus refidet, quoad ipfum comedes rit — Vefcíturautem non modo fructibus, fed & alijs diuerfis cíbís: praefertím fià teneris dompe. flicé educetur : ut, pane, carne, píícibus, iure, pulmento; cupide uero, lacte, butyro, cafeo. : pibus cuniculis alíquando ín cafas uaccaríorum aáís, ubí lac feruatur, ín ipfo furto deprehenc tur, Dum lac edít,orís fuctu fonítum fícutí porcellus emittit, — € Hímures multum dormiunt; is ín cauernís fuis delitefcunt,quas míro artífícío fodiunt.|Nam,utR hartus quidam mihí nnper nartay. , uít,duo foramína domícilij fuí faciüt,que ín díuerfum tendát, 3d appofita fígura utctiey demoftraul B. ígitur iocus eft,ubí babítant, non apertus, fedmontícontínus. EEEEEEEE—————— C. foramen,íuxta quod excernüt,nec unquá per íllud uel ingredi Ezz— uel egredi folent,fed tant& per oppofitü foramen A, Hoc ídem ini- tío hyemis obturant íuxta príncipíum adítus,deínde ( poft alíquot E dies )excrementorum etíam foramen obturant, íddp non ínfra fed E— (upra excrementa,Bft autem A fitum fuperiore montís loco, c.ín. E fetíore, — Cubiliaexftruuntfoeno, ftramentís, farmentís, Agrís | cola, Cumníuibusíam montes teguntur, círca díuorum Mi: | chaclís aut Galli feftum,ín domícilíum fe abdunt, & foramína, ut E", dixí,occludunt,terra tam folíde ínfarcta fubactatp,ut facilíus fit fo | diendoterram íntegram ad latera, quàm illam foramínibus ínfar- j ctam penetrare, ( Poftquam cubilía ín fpecu ftrauerínt, ipfum adi —— tum atg os eíus farmentís & terra obfiruunt & obturant, Agrícola. )Síc tuti àuentorum ui,ab íabrl bus,à frigore, degunt, & dormíendo ad uer ufq; perdurantíine omní cibo & potu,ín globumerina ceiínftar conuolutí,Solent autem feréquingyaut feptem, aut nouem, aut undecím, paulóue plura unoínmeatucubare, —Hínc factum eftapud Alpínos populos prouerbium ín bomínem fomnt culofum, 4r má [ynsyt qefcblaffen baben wieeirmurmeltbier : hoc eft, Neceffe habet certum dormiendo tempus confumere ínftar murís Alpini, ^ Dormíuntautem hyeme etíamfi domi alanj tur,extra zetas uel hypocaufta emííTi ; ín aliquem fub fcalís aliümuereceffum abditi, ^ Ego cur dormituríentém aliquando hunc murem ínítío hyemís,in uas lígneum &fícandulís abiegnís concita natum & fceno femiplenum depofuiffem, addíto etiam quo magiísá frigore tuerer operculo, po U alíquot díes mortuum reperí,In caufa fuitrefpiratío exclufa: quod fi foraminibus aliquot operculit cerebraffem,uíuus hyemem exigere potuíffet, Itag; míror cum aditus cauorum fuorum ín mótibus. tam folidéar&teg occludant, qui fiat quod refpiratio eís non intercipíatur. — Conduntur hy "me Pontící mutes,íitem Alpini, Sed hí pabulo antein fpecus conuecto,cum quidam narrent alternosma rem ac foemínam fupra fe complexo fafce herbae fupínos, cauda mordícus apprehenfa, ínuícem des trahíad fpecum:ídeog íllo tempore detríto effedorfo,Pliníus, ^ Mira ueró eísmachinatío & folet tia,cum foenum iam congefferunt, Vnus enim humi flratus erectís pedibus omnibus íacet in dorfo, : ínquem tanquam ín plauftrum quoddam, caterí ea que congefferunt conjcíunt: & fíc onufium, cauda mordícus apprehenfa in fpecumtrahunt,& quafí quodam modo ínuehunt, Agrícola, Eos dem modo caflores lígna aduehere, & taxos effoffam terram pro domícilijs, donec fatís ampla fin cuehere,apud recentiores legímus,Fídes penes authoreseflo, ^— Hoc quídemà faceto alíquo míne de índuftría fictum apparet, folerehos mures foenum in dorfo geftare, cauda per dorfu os reducta & mordícus comprehenfa obfirmatum, pro fune fcilicet ut homínes foenum baiu Emptra,hoc eft mus montanus,anímal eft paruulum ín Germania, ut quídam dícunt; huius nerís mas & foemína fimul foenum colligunt per zftatem,unde hyeme uíuant,hoc per cumulos(fot te,cunículos) ín terram recondunt, Efl autem fcemína afluta & uoracíor foení, mas contra pactis; " quamobrem foemina de fpecu expulfa,adítumobturat, & íngreffu eam prohibet, Illa retro alicubt.6» aditam occultum fodít,& foenum cófumit.Itag; uerno tempore foemina obefa, mas autem perquá macilentus egreditur, Albertus, Hocfi uerum eff,emptram foemínam potius quàm Ocní afellum, | mulícrem N TE 4. NE Pm. * 2$ Demuürib.diuerfis. Lib. I. 9453 inulierem luxuriofam & marítilabore quatfíta temereprodigentem fienificaturi , à pictoribus píria " endamlocabimus, Somno plurímum índulget:Cum uigilat uero,femper alíquíd acit , flramina; foenum, rallas,línteola cubili furo importans,quibus os íta complet,ut nihil amplíus capere poffit, re "liquum pedíbus accípít & trahít. (Sic & cítelli mures bucculís trítíco míre infarctís , ín fuos fe cunís "eulos recipiat, )In montibus quídem,fcenum quod ín faxís molliffim& crefcít colle&um ín cauern& eferunt;ut hyeme mollius dormíant, Stumpfius & Agrícola, — «| In domibus etíam ubí aluntur, 3cubilía fura excrementis non ínquínant, fed ín angulum alíquem fe recipiunt , ubiueficam & alui Mua pilulas exonerent, Lígna etíam dentibus fuís íta erodunt & excauant, ut per ea tranfire quea ant, «[Hocanimal dumuiuit, fatis grauem & alíquo modo uírofum (noftrí dícunt wiltelen) odo- rem emittit, murínum feréprafertím zeftate cum nondum pínguefcít,Stumpfíus, à; | s 2 Antecunículos fuos in Soleínterdum colludunt,ut muftelarum uel martíum catuli & fimul im murmurant aut latrant etíam ínflar canicularum;:ídem facíunt ubi ínter homines educantur, Stum »ptius;quí fe huius generís murem bíennío domi aluiffe fcribít ^ Cum irrítatusexarferítíracundía, LL "facilius fít cum adhuc índomítus & infuetus homíníi eft, acríter mordet, ídd dentibus anteríoribus, Üicur uero nonnunquam alludit, & dentíbus pedículos hominis captat inftar fímiz, Idem, | Etruta fus, Ex ferís quidem nofiri orbis uíx ullam reperías,qua adeó manfueta & familíarís homíni reddas "tutific cícurati,canes oderunt, & erauíter fxpe mordentín homínum fcílícet przfentía,ubi canes fe defendere nonaudent, Cum e cauerna montíuagi egrediuntur ad paftum,ad lufum,ad congeren dum fcenum,ex eís unus aliquis remanet íuxta cauerna adítum, e fublimí alíqua fpecula quàm poa "teft diligentíffime Sc longiffimé profpícíens.Is cum uel homínem,uel pecudem,uel feram uíderít, fi " "nemoraclamat,uellatratu edito,uel uoce acutiffimum fiftule fonum referente:quo audíto undique "emnes ad cauernam concurrunt,fpeculator pofttemus íngredítur,Stumpfíus, m BÉ | Laqueis quibtídam aut machínis ad cauernarum aditus appofitís capiuntur, Caetettt cíbí eratía fere hyemetantum dormíentes effodiuntur, hunc ínmmodum. Incola obferuatos zeftate cuniculos pertícís iuxta infixis defignant,qua per hyemem ínter níues emíneant. Tum hyeme fuper círculís lá Zeneís pet profundas níues accedunt cum fofforfjs, & níuereiecta, terrad effoffa , dormíentes aufe« runt, Obíter autem inter fodíendum terram illam fubactam.& quafi tuirundum, quo os antrí obftru eum eft, obferuant.Is enim fi longior fuerít(pedum aliquot longítudine)ut penitius claudat, figni hyemis nimium durz díuturnzeQp interpretantur:fín breuis,contra, Loco effoffo dormíentes depre- henduntur,impati pleruncp numero,quíng paríter,aut feptem , aut nouem,aut undecím , paulóue iplures:ita ín cerbes luperfoeno ímponuntur,;portanturds dormientes quó libuerit, IN eg; enim facía le expergifcuntur,nili calor Solís,ígnis,aut hypocauftí eos refoluerít, Caeterum diligenter obferuan dum eft tempus quo iam dormiant,ne ante illud fodíatur:pínguiffimi quidem fub natalem Domíní "reperíuntur.Danda etíam opeta utínter fodiendum parum firepítus fíat,nein calido fuoloco exci: ntur;experrectí ením capi non poffunt:nam utcuno firenue fodiat uenator;ípfi fodiendo fímulet Jtetrocedunt, & pedibus quam effoderint terram reíjciendo fofforem íimpedíunt,Stumpfius, €| Vo *cefua acuta & fiftulam;ut dixi;repraentante,uel acris mutationem fignificant,uel fibi quíd aduerfi accidere, Sí tempeftas fit aut pluuíum ccelum, non egredíuntur , fed ín ferenitate tantum, Cum luuíam,níuem autfrígus przefentiunt fomnum appetunt; fin uenturam & firmam ferenítatem & onftítutionem aérís calidam, ludis wraríjs5 actionibus occupantur , Stumpfíus, | [Sí domialana. r,multum fxpe damní ínferuntpannís alijsqp rebus arrofís, (ut fciuri & cuniculí,)Matthaeolus, 1 E. | T Hyeme,prafertim fub natalem Domini,ín latebris fuis pinguiffimi effodiuntur, Occiduntur au temetiamnum dormíentes,cultro ín iugulum adacto,unde parum prioribus pedíbus mouetí íncipá -unt,fed expírant príus quam prorfus expergifcantur.Sanguis uafe excípítur, Mus ípfe ín aqua fera uefactus inflar porcelli depilatur,unde caro glabra & alba apparet, Exenterato fanguis rurfus ín- funditur,fic apparatus uel affatur;uel iure nígro conditur, Sed falitur etíam infumatur&p, Infumati uero uel in iure nígro parantur,uel cumrapís aut braffica capítata coquuntur, Stumpfius,. ( Infw narí eos quídam etíam cítat ex Plinij 8.57.quod ego nufquam ínuenio,) Etrurfus,Hi mures in Ale cula eft; & ut ita dicam xovdjoud'uc, Hunc cibum etíam puerperis commendant; & uteri uitijs ac torfío "nibus uentrís, (fir oiebármüter ono bao dtimter , qua uocabula noftri confundunt, prodeffe —aiunt,tum ín cibo fumptum hoc anímal,tum fí adipe eíus uenter ac umbilicus ungantur:fomnum e« íam promouere, & illtumfíuuare arthrííícos, Caro murís montanifalítà magis quàm recens pros jatur,.Sal ením & nímíam eorum humídítatem exíccat; grauítatem odoris emendat.Sed tum re, "cens tum falíta difficillima eft cococtu,ftomachum grauat, & nimíum calefacít corpus, Mattheolus, L3 G . | . à. Venttículus murís Alpíni ímponitur contra colícam, | Veterinarr] quídam ungentís ad malí, 'gna equort ulcera & quae uermes appellant;c&á alijs medícamentís,qua ualde fíccant, aut etíam fes pptíca funt, huius murís adipem admií(cent, Eundem IMatthaolus mollíendis neruís & artículis cofis 3 | à inis regionibus frequenter eduntur;prepingues funt, & pínguitudo eorum non fluxa, fed folidiu uadrupedibus. tractís laudarífcribit. Reliqua ex eoremedía uideín fine praecedentis capitis, —— .DE MVRE LASSICIO- SE vIS quem lafficium(laffit$ Getmanicc)nominant,pelles in pretiofarumnurmerofy 4/4 8| bentur,ísín cíneteo candídus eft,nec duobus díeitis crafTior,Ge, Aerícola, Ego, VAN D] Ce memíní,muftelze quoddam genus Francfordíz apud pellifices olim laffet app mas p cest audiui, Supra in Muribus Ponticis, nouwogrodelam Polonís uocaridixi murís preuoti,cuífus pellís albícet quídem, fed íra ut fitíntermíxtum aliquíd grífeum,id eft cinereum; rendum an ídemlaffícíus fít.Polonus quídam ctrí picturas animalíum ínfpiciíendas' dederam, tz furonís adícrípfitPolonícum nomen nowogrodek,non rectéopínor, Alíus Polonus mul albam Polonícelafíca uocari fcripfit, Sunt quílafficium murem non aliterà muftela alba uet hermgy o dífferre putent;nífi quod duobus fere dígitís breuior eft, barnball uero Germanice díctus eje. feré menfura hermelíno longior, : | -DE MVRE ARANEO: A, SIAANAK A,nomn, Hebraicam uocem Leuítíci yndecímo,uari? omníno ínterpret. 4 tur,reptile quod femper clamet, reptile uolans, hírudínem uel fanguifugam , herícim j| fibrum,utfupra ín Echíno díxí'Septuagínta && Híeconymus mygalen , íd eft murem i 3 raneum, lViugalíalcaleeft, Auicenna 4.65.15. Apud Arnoldum V illanouanumftli bro de uenenís,legitur:Mugali,fehalhali. Seduídentur hac nomina Arabes Gireca uoce dedi cla corrupifTe,ut alia pleragj.. Murem araneum mygalen & myogalen Graeci appellant, Hermole us,Ego pvoy&wy uno tantum ín loco apud folum Díofcorídem libro fecundo legí : qui tamen; femper,ut X caterí authores omnes tríbus tantum fyllabís mygalen nomínat. Apud Suídam (Var rínum evyeM oxytonum fcribitur, (nec alíud addunt:)apud cateros authores, nunc oxytonüyntle 'paroxytonum;hoc raríífime,illud frequentí(Time,(críb(ínuenío, INícander propter carme uv dixit,príma fyllaba producta, Herodotus(libro a, deanímalibusapud Aegyptios facrís ) m maíores(mures,lego)araneos appellat, Volaterranus, Mus araneus,quem Girzcí exvzzsp (leot y&wp)appellant; Columel,7.15. Cur ueto SES d dícatur,non una eft íententía:míhi uerífTima uid tur Aétij,quí mygalen magnítudíne murís efle fcríbit, (quamuis alquanto mínor fít ) colore autem gale,id eft muftelz fimilem, . Amyntas evyevip (melius evy&2uy,uel uvy«2sy ) aítex mure & mulltia naící,ut Scholíaftes INicandri fcribít:fed hoc,fnquít Marcellus Vergilius nec uerum nec uerilimlle eft:qui ením ad generationem coibunt mus & muftelat quibus non folum diffimilis penítus fed natíuz & exitíales ínímícitizefunt, Infulfe etam Rodolphus quídam ín Leuiticum,iVlyga quíbdícítur quafímus gulofus, ' Marcellus Vergilius Aetij füper hoc etymouerba nonreét fert;neg; ením eadem qua mus cauda gracilitate eft mygale , fed multó breuíor£ , ut A étíus: nec eadem rícius longítudine,fed multo longiore," Ge. Agrícola rattum;ut uulgo dícímus,murem - 'araneum efTe füfpícatus,mygalen dící putat,quód magnitudine feré muftelína , murís autem fpedeg fit. quamobrem Latíne etíam araneí cognomen huíc murí adiunctum coníjcít quod rattus ut; ? us infectum paríetes fcandat, Sedrattum à mygale differre , facile deprehendet quí eum diligi 'cumueterum defcríptíone , quam mox capíte fecundorecitabímus contulerít, (Murís genus beum,breuí cauda,acutz uocís,propríe forex uocatur: eft aute uenenofum,& ídeo non capítut libus, Albertus, INos omnino hunc murem noftra língua uocamus tníirser,cuius hic ímagínem pla pofüímus,eundem(Q araneum elfe afferímus,quem feles capiunt quídem & occidunt, fed ranquam uenenofum non edunt, Albertusfane & Ge. Agrícola,quí murem iftum forícem effe credíaerumy uocís maxíme argumento adducií uídentur; qux & huíc muri quo de feribimus admodum act eft, & fimilíter acutà foríc( ueteres tribuífle uídentur ex prouerbio quod apud Terentium legímus. 'Egometmeo índício quafi forex perij Sed meam de foríce ueterumfententíam copiofe iam fupra exo plícauí, Carolus Stephanus etíam ín V íneto forícem & murem araneum confundere uideturznililo | rícis uocabulo tanquamgeneraliutatur,quod ipfum quog non uídetur probandum, | Musaranes us ext^ DeMurib.diuerfis, Lib. L.. 84s i. exiguini aüímal atqj leuiffimum eft, quod araneí modo tenüíffinium filum & oladi] aciem coris "fcendit,Sipontínus: Egopotíus araneum à uí ueneni dictum coníecerím;ut uulgo etíam araneumi "pifcem cuíus uenenofe funt fpínzfíi pungant, Venetijs nomínant;Ettale quíd innuere uídetur Syl — uatícus,cum fcribit; Mugali;íd efi draco marínus,& anímal uenenofum pufillum muri fimile: nami | araneum pifcem propter uenenum pungentibus fpínís infitum ueteres ophin, íd eft ferpenteirri | momínarunt,& hodie quídam uulgo draconem uel dracenam, Vegetius 5.77, murem cacum nos "minat; & fimiliter Samonícus 47, AIbertus murem cxcum ínterpretatur talpam,ut & Hefychíus íri — dictione A27,cuí ínterpretatíonem fubfjcít,&az&AeE, ue 7vQA,6 76» yap zpvzrap, Sabaudi hodie tmu rem araneum mufet uel mufette uocant;Giallí muferaín,uel muzeraígne,qua uoce Rlixtí etíam iia jp» tuntur, qui loquuntur Italice, mtüfferaing.Burgundi,fery. Vítes quz fecundum zdíficía (unt(ínquit Carolus Stephanus)à forícibus & muribus infeflantur,interdum etíam ex qua ín medijs agrís. Eos gutem foríces uidímus rofirum acutum, exporrectum quídem admodum habentes: & pilis obloria 'gís in morem felíum onuflum;uenenatos quidem eos,tum ípfo morfü,tum etíam tactu; Vulgus noa firum uocat mefíraígnes:quod uocabulum quíddam commune cum mure araneo uídetur babere, Hduero ne ín uítibus accidat(ínquít Columella libro de arborib.cap.iy.)cum Luna Leonis,aut Sagít —arij,autScorpíonis uel l'aurí tenet hofpitium;noctu putentur uítes , Hacc Carolus Stephanus, fed Zuiíderi eum nobís forícem cum mure araneo confundere fupra díxímus. —Heluetíj àuicinis forte "Gallis mutuatí nomínant mitser,quafi murem araneum:reliqua Germania fpirsmuf, ab acuta ros fiti figura:aliqui sigmuf, pec onomatopoeíam à uoce:fed nos fupra alíum cifelum fiue cítellum mus forem defcrípfimus,quem alíqui puto nomínant gre[fesimuf,id efl cítellum maiorem. Hollandi, ut 'audio,mellmuf:nifi talpam potíushac uoce fignificent,quam & Flandritelappellant, IMatthaco "lus Senenfis ex Díofcoríde topo ragno tranftulitopo ením Italis hodie murem fiígnificat,ragno ara | meum, .Muribus ataneís abundat ínfula Brítannía,in hodiernum díem barbari illi uoce IR omaz | "na utuntur, Hermolaus ín Pliníum,Fíerí quidem potefl ut ín nonnullis Anglíz locís murís aranei "nomen ídém aut fímile Latino ín ufu fít,tranfumptum fcilicet à Giallis,cum maxima Angliz pars Sa "7 Xoniíca & Gallíca línguís duabus ín unam confufís utatur.Ego ramen ab Anglís no alíam huíus mu ts nomenclaturam uernaculá dicere potui, quàm fhrew;:uelut alij (críbüt, hrewe; alij erdíchrew, "id eft murem araneum terreftrem, Dehoc mure Guilielmi Turnerí Angli medici doGiíffimi uerba ex epiftola ànté bienníum ad me data fubfcribam:Murem araneum (inquít) puto me ín Anclía uidif tis noftrate lingua uocatur a führow autaf hrew.mus ef admodum níger(apud nos quide ín Hel. —uetía,ex fufco fubruffus) cauda ualde breui, & roflro admodum porrecto & acuto, Caput quale has bet ad te tnítto; (mifit aut€ non myzerí noflrí,que hic depicttii dedímus caput, fed alteríus cuiufdam "perexígui murís, dentibus non differentís à reliquís muribus, cum araneus plurímum differat ut di- am in 5 , )ut melíus poffis de eo iudícare,Sí cui apiid nosmale imprecamur , dícímus, í befhrowe "the;hoc eft ímprecor tibíimurem araneum;fiue morfum eíus;fiue aliud quodpíam ex eo mali, Hzc ZTurnerus, Hifpanis hüticrnurem raton pequenno dici puto,Illyríce níemegka myfs, etfi amici Hii "fpanus & Bohemus forícem ita interpretati fint per epiftolas, Polonis keret, ^ j Aliqui anímalcus "lum quod nos wi[ele appellamus,quod ómnino muftela efi, & à Gallis quibufdam praefertím cum al bo colote eft ermine homínatur,murem araneum e(Te putant:& Albertus mygalen marem muftelze interpretatur, qui aues ín nido (acentes uenetur.fed horum error manifeftíor eft, quàm ut uel paucis —refutarí debeat, B, —— ÍAnftalia muribusaraneis uenenatüs eft morfus;eofdém ultéríor Apennina regio non habet, Pli i nius, -IVluresaraneos multos ín Grerimanía &Ctora [talía uídi , pracípué uero ín Valle Ananía Tris " dentítie ditionis,ubitamen uenenofi non habentur, fortafTis propter frígídam regionis temperiem: "nam & fcorpiones ibídem non funt uénénati;cutm ín caterís Italiae locís plurímum fuo ueneno Ie "dant,Mattheolus. «[Mygalécharnzleontií fimilis effé dícítur, Obfcurus, Pracedentí capite mul ta diximus de huíus murís corpore eiusd partibus : hic reliqua addemus, | Mygalen alíquí dícunt animal effe minus muflela,colore ad cínereum declinante,cum fübtilítate & tenuitate (d entes eí tea jues Aétítts ttíbuit:quanquam & inus ipfe totus exiliór rénuiorG caeterís muribus eft, ) Auícenna, "Et rurfus; Vlyeale fecundum alíquos formam colorémq murís habet, Albertus rubícundum colos rem muriuenenato tribuít, Oculis eft paruís,[demiquanquam autem totus híc mus partus fit , o« - eulos tamen cei multo quàm pro portione mínores efle, ipfe etíam obferuaui , & propter hanc oculos rum paruiítatem uífum ei admoduim hebetem effe puto,adeo ut ueterum quídam murem caicum ap — pellarint,ut V eget ,& Samonícus,INicander Lrys eng vvQnp dixit, Et Plutarchus in Sympofiacis 4. 75. Mygalen,inquít,ab A egypttis coliaiunt,quod caca fititenebras ením antiquíores luce putant, Ibi ^ dem iecur eíus ín filentio Lunz minui ab Aegyptijs creditum fcribit: quod altj de murís etíam & forí —€ís iecore prodíderüt. Roftrumhabet oblongum & acutum; Aetius & Auicenna:talpz ínflar, Mate ihaolus,Ea quidem eft roftri eius figura , quae apta ad fodíendurm uídeatur, Dentes habet tenues $6 atc; eos duplici ordíne fítos in utragp maxilla,quo fit ut quatuor dentium ordínes habeat: & ín mots fis ab eo uulnera quadrifido ordíne confpíciuntur, Aétius, Matthzeolus ex Aétío cítat , duos ordínes — dentium habere hunc murem,unum íntra alium;quod míhí non placet, Girecü seen ín[píciant 3 à 1 à D e E á p. 8AÓ c Quadrupedibus quíbus ad matum eft, Dentium,ínquit A uícena,tres funtordines: quorum alij fuper alios torti fune . retorfione parua ad fuperíora. Ceterí quídem mures,ut & fcíurí &jcaftores, dentes bínos an oblongos habent,ín ore ueró interíus molares ín utrag; maxilla quaternos feorfím, tum ínfra q fupra:utín fumma,dentes íncífores quatuor fintmolares fedecím,Sunt autem molares,ut díxi, non folum quaterní,ín unaquaque maxilla,fed quatuor etíam ordíníbus dífcretí , ut recte tetraflichijd eft ín quatuor díuífi ordínes,dícantur, fecundum Aétíum: uidelicet ipfi molares tantum ínírafir praG confíderati , Quod fíab altera tantum parte, ínferiore aut fuperiore duntaxat, tum molares tum íncíforíos dentes refpícías, tres ordínes ínueníes , fecundum Auícennam : ex quibus forij longiores retortitp funt, Sed hac ínterpretatío ad reliquos mures magís Qj araneum per Quod Matthzolus fcribít unum dentíum ordinem haberí íntra alíum,ni(i molares multo ín quám íncíforíos effe intelligat, quíd fibí uelit nó affequor.fcío pífces quofdam & ferpentes, duc tres dentíum uerfus habere,atep unum íntra alíum,fed ín niuríum genere níhil tale ínuenías, Mur araneo breuis & gracilís efl cauda, Albertus & Maffaríus, — €] Mus araneus exíguus eftuitramo, dum, longo roftello,oculorum acie obtufa,Pliníus Valeríanuss.33. — Flacíamfcripferam;a latum mihi hunc mufculum accuratíus ínfpicere,& defcribere uolui, Colore ígítur partim fuftopa tím rufo eft ínter fe míxtis,uenter albícat.pedes pofteríores plane ín poftrema corporís parte Totus grauiter olet,& uel odore uenenum füum prodít, Caud breuiffímís pilís obfita: longit dígíti duo, reliqui corporís tres,uelínfuper dímídíus, ^ Ocellinigr & mínimi funt, pauló maíore quám talparum,magnítudíne capitís mínímza acículee, ut non mírum fit feré ceecum effehunemg, rem,cui poft talpam mínímí omníum ín quadrupedum genere oculí contígerínt, Etfane uu : cum hocanímal ereditur,atap ideo,utanícula aíunt, oculis díuínítus captum, ut mínus noceref morfu poffit, quod fi uerum effet, míraremur ferpentes omnes ( fola forte caecílía excepta ) no tantum, fed eoctíam ín plerífqs acutíffimo pradítoseffe, — Dentesut minímíi funt,íta fitufig ab aliorum tum quadrupedum tum muríum dentíbus differunt,componente quodammodoft tíum & muríum dentes ín anum anímal natura, Anteríores bíní oblongi, non ut alíjs murib plíces funt,fedalijs,bínís aut ternís dentículís enafcentíbus exafperantur, tantillís utnifi dilig ínfpicías non appareant.Hoc etíam differunt cateris muríbus, quod bini íll oblonginon fe fint à czterís interíoríbus,fpatío alíquo medío, fed unus omníum contínuusordo eft, Afperípl & acuti funt ferra ínftar,quidam bínís alij ternís ( ut tres pofteríores puto) cufpídibus,tam e utfereuífum fateant,laterent&) magís nífi extrema partes cufpidum quarundani ruffo colore nc rentur.Dentes circiter octo funt utríngp ( reliquis muribus quaterní tantum) infuper duolo res fupra,ínfratp totidem, ipfi etíam ut dixí duabus uel tríbus cufpidibus ferratí, qua nifi quisa taté obferuet dentes per fe uíderi poffunt, &C omnes ex uno offeenatí. — - "d Sed utres claríor fieret, geminas íconeshíc adíecí capitum murí- | norum cum dentíbus fuperíorís maxillae, maíor communem figu ram & fitum dentíum ín omnígenere muríum ( excepto aranco) ED & fimilium declarat,ad craníü muris agreftís reprefentata.mínor, en aranei murís dentíum fitum figuram utcuneprefert, Mures araneí apud nos capiuntur fere círca hortos & flabula: hyeme quidem domos & flabulai magiís quàm zflate íngredíuntur, Gaudent fane círca fímum bubulum uerfari, — «| Vifumeishite betiffimum effe,& ídeoà nonnullís czcos credi ín B.díxi, — 4| Vox huic generí multo acutiorqui alfjs muríbus,unde alíquiforícem credíderunt propter prouerbíum, utín A, retulí, Per onon poeíam etíam à uoce aliqui Germaníce hunc murem 5ifittinf nomínant, q[Putaueruntalí neum murem ex mure & muflelagígní, ridicule quídem ut ín A, dixi, Plutarchus ín Syatpo A. 3. Aegyptíos ait credídílTe up uydAup ziriDos ex ay vreuzifa ysvsic vapawiete oue, uorum ue feníus non fatís mihíconftat, — €j Mures arancí orbítam ( íd efl ueftigium rotarum currus uoltis tíone impreffum ) fi tranfiere,moríuntur,Plíníus, Hoc quàm uerum fit, ínquit Marcellus Vergs cile erítfaGo perículo cognofceretatquí ínterím quodnam uulgo fít araneo murínomen non doct Ferunt non trapfíri ab eoorbítam torpore quodam naturz,Plíníus, ^ INeganttranfirí orbítamapt €o,naturz quodam torpore:& fi tranfierítmorítur.índe cotra morfum eíus terram ex orbíta fume dam przcípíunt, Hermolaus, At alfj ueteres preter Plíníum,non fi tranfierít,fed fi íncíderítínon tam,hunc murem períre fcribunt. [Nouí & caecam mygalen, ínquít INícander, ín orbítís morientem ubi Scholíaftes,Mygale cum czca fit,ín orbitas iuxta rotas íncídens íllíc necatur ; quafí non pera típathíam orbita, ut alij fcribunt, fed cum índe euadere non maturet, aut forte non poffit, currudl quo fuperueníente, pondere rotarum opprímatur, Mus araneus fi ín orbítam ínciderít, naturalita to íllíc detentus emorítur, Marcellus. — i Mygale ualde metuítorbítas, íllapfa enim torpetac tremit ac fíimmoretur (quafí etíam euadere poffit,fi uelit ) fepe etíam morítur,Philes, Síinorbítami 3 cíderíttanquam uínculís capítur ac morítur:quare et terra morfui quem ínflíxerít híc mus inf remedío eft, Aelianus, ^ Oculorumacieobtufa eft; & ídeo quantum exiftimo,íners eí natuta,ut poffit tranfire orbítam, Plinius Valeríanus, . «| Tardíores multó funt quàm mures ; hanc ob caus fam paríter & propter hebetudinem uifus,fxpe ín ftabulís deprehenfíoccíduniur, ^— Mygales: cut f — DeMunbdüer Libl 847 1s uel ínceffus eft ín ultimo, Auicenna ut Bellunenfiís legitfenfu minime claro, uidetur autem tara itatem fignificare, IMygale anímal paruum & uenenofum, alícuíus eft uígorís ín iuuentute , fed ontínue peratatís íncrementa torpeícit, Albertus:proínde non mírum fi íam ob tatem torpídi alía quando ín orbitís reperíatur,necfacíle índeeuadanr, 4| Mygale dícitur quafi mus gulofus,R odof phus ín Leuítícum;fed rídículam hanc etymologíam effe ín A, dixi. Fraudulenta eft, & dolo rapít | q uz deuoret , Idem, Audío beumungulas ín ftabulís uiuentíum fzpe ab eísperrodií, BE. na! D, — Myegale animal gulofum & rapax,fingit fe manfuetum,fed cum quís eí appropínquat,mordens "illico uenenum ínfundit, ut legitur ínannotatís ín Leuítícum , Arnoldusde Viíllanoua. Crudeli p eft anímo, fed htc diíffimulans blanditur beflíjs,& fi poteft ueneno ínterfícit, Albertus. | Mygalen gpardalís exhorrefcit;Philes, «JA felíbuscapit quide & occídítur,fed tanqua uenenofus nó edítur, E . E : : H E, T, : — Wites ínfeftant foríces & mures, & c.ut in A.xetuli,ex Carolo Stephano,qui mures araneos effe fufpícatur quíídfactitant, — «[INeàfelibus quidem ín cibum admíttuntur , ut mírerís non defuiffe uí homíni e uíno bibendum pro remedío fuí morfus exhíberent,ut in c. dicemus, - 1283 ua V^ : G, | Tap. - Musaraneus,quí cumín orbitam ínciderit morítur,uflus ín cínerem redactus, & cum adipe ans ferina permíxtus,condylomatís ínfrí&us,mirum remedium adfert, Marcellus, IMus araneus pens dens enecatus fic ut terram nec poflea attíngat,furunculum fanat,ter círcundatus eí;toties expuen ie tibus medente &€ eo cuimedebítur,Plín, Mus araneus fiín orbítam íncíderít, naturali fato illic des tentus emoritur:hunc illic ínuentum argilla ,aut linteo,aut phoenícío inuolue, & ex eo tet círcunfcrá beparotidas,qua ín corpore fubito turgebunt,mita celerítate fanabís, Marcell, Pro felle pvyzAse; (malím yeAsc,íd eft muftelze, cuíus fel ín ufu medico eflelegímus, mygales nufquam : & Galeno etía adícrípra Antíballomena ja2sc habent) fel camelí, Antiballomena apud Aegínetam, | Murís aranei Eaudz cínís(ímpofitus)prodeft morfis à cane rabído,ita ut mus cui abfciffa fit cauda uiuus dímittaz Gur,Plin. Equo ftrophofo Hippocrates ueterínaríus per os infundi íbetrameta ungularum(equi) - anteríorum tríta ín quatuor corylís aquai ope O pvyeAic MA uiuis, hoc eft uelaliquíd terre à ure araneo effofíz,ut in Hiíppíatricis legímus, Quin & ipfe mus araneus aduerfus morfum fu& atíjs modís prodefTe dicitur, ímpofitus,potus,appofitus,ut in fequentibus dicemus, Prophylacti cum quidem remedium, ne mordeatur homo uel alíud anímal;preftantiffimum effet, fi fuperftitíone muleta carerent;recítabimus íd tamen ínfra, ubí de morfu huius muris ín íumétis curando agetur, T - Murísaranei morfum uenenatum efTe: detp fignis eius, X m . .medendiratíone ín genere, L . In Ttalía muribus araneís uenenatus eft morfus,Plínius, Quibufdam in locis non haberí uenenas dum retulifupraín B, Muris arancí morfus ínterímere quandocy folet, Gialenusad Pifonem, Ipfi "quidem hí mures tam uenenati funt,ut fupra díxi,ut capti etiam occííidpà felibus non comedantur. 7 Cadaueribus eos uefcí audío, ut non fit mírum uenenofam hoc alimento uím in corpus eorum difiri bui, Praecipue uero noxíus eft efus mor(us fi przgnans momorderít , & fí animal przgnans ab eo prafertim pragnante mordeatur,ut ínfra dícam ubí deiumentís ab eo demorfís agetur, | Affeuerát aliqui demorfum non alíás exulcerari , nifi przgnans (£yxvG- ; Marcellus Vergilius non recie legit 'ex76c)mus araneus fuerít:tum ením auxilijs opus effe,Díofcorídes, Sí przgnans momorderitpro "tinus diflili;Plía, Puftulz,fi pregnans percufferít nec aliter,rumpuntur(erumpunt, & ulcus ma lienum facíunt,)ut Díofcorídes & Aétíus fcripfére, Plinius non puftulas,fed ipfum murem arancti, "fi przgnans feríjffet,diffilire protínus exiftímauit, Hermolaus. Eco Plíníum Girecís non íntellediís 'omnínoerraíle díxerím, Vide etíam ínfraubi de íumentis moríis agam,uerba Aríflotelis, — QSígna, Murtis araneí moríum arguit, locum ambíens inflammatio, (dolor uehemens & puns "&ura ín corpore, & apparens rubor in locís fecundum dentes eius, Auicennat)nigraQg puftula dilus ta fnie turgens exurgiít.& partes omnes uícinz líuent, (bafes (eu radices fufcae funt, & partes proxi mz, Auic,) Rupta puftula,depafcens ulcus,non ei díffimile quod ferpít,occupat, (Cum puftula fin 'dítur,egredítur caro alba colore neruí,habens tunícas;& quandoq; apparetín eís aduftío quadam; «& quando corrodítur & cadít,imo fluít ínítío pus uirulentum, deinde putrefit, Et corrodítur,& ca Ito cadít, Auíc,) Inteftínorum quog tormina, difficultas urine, X frígidz afpergínis offufio d vjsge va ido" vé yvas)confequuntur,(fudor frígidus corruptus, Auícenna,)Díofcorides & A ctuaríus.Sed "uideo Auicennam fua fere ex Paulo Aegíneta tranftuliffe, quare Aegíneta etiam uerba ad(críbam, Vbi mus araneus lzfit,fequuntur dolores pulfatiles,& ín fíngulis dentíum efus anímalís ictibus rus "bores, (&c,ut Díofcor.) Cute puftule dírupta album ulcus appatet.nam ad membranas neruofas deradítur.ad hzc,excíduntetía partes depaftione oborta hís qua ferpunt(ulceribus)fimili praterea etiam ínteflínorü tormína comítantur,urínze díffícultas,& frigidi fudoris undícp eruptío,Hzec A egi neta. Manifeflafunt murís araneí uulnera, ínquít Actius: quadrífído ením ordíne confpicíuntur; — Etfanguiís quídem prímó purus promanat, paulo poft uero faníofus, Animal ením ipfum putrefa; &ione occídít, Confueuerunt etíam bulla infurgere,quas fi quis dirumpat, carnem fubíacentem fes EU | bb 4 848 De Quadrupedibus culentam'uídebít,& fiffuris difparatam.Inflatío autem fequítur demorfíos, Ceterum hoc animal fre quentíus ad teftes ínfilire folet, (quod & Auicenna fcribit, )eosty percutere,non hominis folum, cuíufcs etíam bruti animantis, | 1 €«| Curandiratio, Mus araneus pro fua magnitudine magnaetíam uulnera facit: quod fi paru; aliquando ímbecillíus imprimens fecerít,ea curatu facilíora erunt, Peffimus uero morfus ís eft quem. pragnans(ídáp magis etíam,fi pregnantí;ut fupra díxí) inflíxerít. IMorfus differentía ab inflamma, tíonís magnitudíneapparet. Aétíuslibro is, cap. 14, iubet prímum adhíberí conimunfíaremedi; 1 qua fcilicet eiufdem librí capite decímo defcripferat,nempe ut morfus prímum abluatur pofca calj.— da,deínde ab alíquo exugatur,cucurbítula cum pluríma tlamma adhibeatut, locí uícini fcarificens tur, &c, Iubet etíam antídotos magnas exliibere, Strato apud eundem,locum demorfuim prímófm rificari iubet, deinde medícamenta ímponíqua uiírus extrahant, acría fcilícet , qualía infertus plur recíitabímus, Sílocus non fít exulceratus;nec puftulx erupetrínt , ímponuntur acría quadam ; lt pyrethrum , aut allía tríta;aut finapís,aut etíam malua:(aut ablutus tantum negligítut) fí ueroexe ulceratus fit(quod fit maxime(í praegnans mus fuetit)cortíces aranatí dulcís decocti tríti ímponun. tur, & ulcera eodem decocto , aut magís myrtí, perfufa fouehtur ut Aétíus fere & Auicennaftri, bunt, Quacungremedía ad fcolopendra morfum facíunt,hic etíam falubriter applicantur, Adi us & Aegíneta, | Remedía topica,íimponenda morfuí muris aranei ordís 4 Li " | ne líterarum enumetata, n. Abfinthíum bibítur cumuíno contra murís araneí morfus, & draconem marínum , Díofcorid, memínit etíam Plíníuslib.s7, Medetur acetum fcorpíonum ictibus, canís,fcolopendrae, Símuris araneí morííbus , & contra omnía aculeatorum uenena & pruritus, Plíníus, Grací medici &C Ji quorum fcripta uíderím aceto utuntur contra huíus murís morfum,;non per fe,fedalisremedísto — exceptis,ut ipfo mure araneo ufto,galbano,hordeí cínere,finapí tríto,chryfogono. Alliumneti | dad i des, Actuaríus, Aegineta, À uicenna, Morfum cum cumino íntegíto & allío , putamine extrínfeo. non abiecto:eadem etíam cum oleo tríta affídue & diligenter locís círcunfitis íllinito, Aetius, All um cum fículneís fols cymínod emplaflrí modo ímponítur, Diofcorides, Althxa,uidein Mg ínferíus, Aquz calídafotus conducit, Diofcorídes & Actuaríus : ut Ruellíus & Marcellus ut^ iunt: Grace legitur 5 ea 7 94pusic xg rav wew:fed 94945 pro aqua calída non accipitur: apparet dedfle uocem: A egíneta,qui Diofcorídem fere traícrípfit hac ín parte, Auc habet, eff autem halme muria & Aegínetam fecutus Auícenna , Foueatur (ínquít) aqua falfa calída, ut Bellunenfis legít, Aétius non &Ausc fed faac legít;quze uox acídam muríam f ignifícat, Vngulzarietínzecínís cum melle imponítur,Plíníus Sec. Plíníus Valeríanus manífefle exprimit ímponendum effe, Plíníus tacuítet " medícamento bíbendo moxfubíunxít — 4| Drafficz femen autfolía,tríta cum lafere & aceto mots fisáà mygale, uel cane etíam rabíofo , utilíter ímponuntur, Geoponíca, —€j Canís fímum ill quod & homini & equomedetur,Hiíerocles ín Híppíatricís. Caprificus,uide ín Fíco infra, fogonifolia contufa & ex aceto ímpofíta,Díofcor, Cuminum,uídeín Alliofupra, — (E nig cu candídi cauliculi íllinuntur cum cera, Plíníus, Capríficí caulículiaut groffí quàm miínutiffimp. ad fcorpionum ídtus e uíno bíbuntur:Lac quog ínfiillatur plagx & folío imponuntur: ítem: fus murem araneum, Plínius, Caprífícorum grofTi cum eruo & uino contra murís aranei morfus & fcolopendtas utilíter illínuntur,Díofcor, Allium cum ficulneis folijs & cymino,Díofcotides, q[Exgalbano fplenium per fe,uel cum aceto trítum,Diíofcorídes, Auícenna, Actuarius. — (Hot deacea farína cum aceto mulfo illíta,Diofcorídes & Actuaríus, Hordei cínis íllitus, Pliníus.Sit ptz fint bull uel ulcera oborta,acida muría prolue , X hordeum uflum trítum impone, Aétíus, (| Leporís coagulum cum aceto ímpofitum,ut Aggregator citat ex Plinij libro 48, V ide ínfrainte medíjs íntracorpusfumendis, —€| Malua uel maluz folía, Auicenna & Aétíus, IMalua fyfuefltis; Aegíneta, Althez ínter maluas(eft autem ex fylueftribus ) contra omnes aculeatos íctus efficaciot uis,pracípue fcorplonum,uefparum, fimiliumé,& muris araneí,Plíníus, Mus araneus díffectus & ímpofitus,ípfe fuí morfus uenefícía luít, Díofcorídes, Actuarius, Galenus de fimplicibus v1.46 Trítus ipfe & impofitus icum fuumfíne dolore curat, Galenus ad Pifonem, Ipfe mus araneuscon tra fe remedio efl, díuulfus & impofitus, nam fi przgnans momorderit , protínus diflilit, (noniple mus,ut Plíníus male ex Girzcís uertít:fed ulcus tantum rumpítur,uel potíus erumpít,ut fupra dos cui)optímum fi ímponatur quí momorderít, Sed & alios ad hunc ufüm feruant ín oleo, aut luto cif cunlitos,Plíníus, Murem ipfum araneum uftum cum aceto cataplafmatís uíce ímponito , Strato apud Aétíum, Mihi fané multo magís probaretur acetum addi ad uftihuíus murís cínerem , quali ipfum per femurem difíectum trítümue imponiítquando & alij quidam cíneres adhíbentur , ut hole deí:& acetum pet fe tum huíc tum alijs uenenatís íctibus refiftít,ut (upra di&um eft, Myrtí decocto fa ulcera ex eíus morfu utílíter fouentur; Vide infra ín Puníco malo, — «| Terraex orbita, Plíníus. — Sinautem muris nocuítuiolentíaceci, Quo íolafignauit uoluendis orbita plauftrís, E p^ gre atut | j ) h j | 4. DeMurib.diuerfis. Lib. T. 949 datur uilí de puluere cura,Serenus. (Alij non íllíniuolunt,quod conuenit humidis: fed arido putue 'retantumafpergí) lVusaraneus fi ín orbitam íncíderit, (uíde fupra in c. ) tanquam uinculis capa 'tus ímmorítur; & morfis ab eo remedio eft terra ex orbítarum tranfítu fumpta,eaty fimul ut uulnus Mperfum fit,ftatim fanatur, Aelíanus & Philes, IMattheolus ex Nícandro cítat terram curruumro , "tis adhaerentem mederí morfuí muris aranei,quod fibí ínquít fabulofum uideri, Ego hufus reí mens —tíonemapud INícandrumnon reperío. 4| Porrí,Díofco; Refiftunt quogb acíniQwede, Marcellus JWVergilius corium transferre maluit,non quídem ex Graeca díctíonís uí,fed quód boc remedii mas , gís coueníre uíderetur,& aliorum quot authorü confenfuníteretur)dulcis Punici deco&í & illití, — Diofcorides ínterpreteuell, Quod fi exortzab ictu ueficx exulcerentur,malí Punici dulcis corí jum co&um trítum impone, ulcerat ex eodem decocto,aut magís myrti decocto perfufa foue, Aétís ws, Siapoftema fít,cortíces granatí dulcis decoctííimponentur,Auicenna, Pyrethrum,Aegíneta. & Auicenna, [Sínapí, Auícenna.Sínapi trítum cum aceto, Aegínetà & Strat» apud. Aétium, «| Talpa difcerpta imponitur, Plinius Valerianus, Caetera magorum placíta de talpa, fufs reddes emus locis:INec quícquam probabilius ínueníetur quàm murís araneí morfibus aduerfarí eas, quoní "am & rerra,ut díximus,orbítis deprefTa aduerfatur,Pliníus, Trífoliumbítumínofum coque, & dea —xocto calído locum demorfum foue,INullus autem fomento illo utatur quí non patítur, Traníit ením affectus ín eum,ut putet fea uipera uel araneo mure commorfum,Galen. Buporíft,s 14s. — €| Ver Pbenaca(Aétíus addit rectam)tum propinata ex uíno,tum pro cataplafmate ímpofita;íuuat, Aegínes ta & Aétius, V^ 5 | : Bibenda edenda'ue aduerfus murís araneí morfu, | - Prodeft potum abrotoni decoctum, maxime fiin uíno detur, Diofcorides, A&tuarius, Áuicenna (qui & paulo antefchea Armenum pro abrotono nomínauerat ínter eadem remedia , ) Aegineta, "Abíinthíum ex uíno potum, Plínius & Díofcorídes, Agníhoediue coagulum , Aegineta € Aufa Tweenna. Coagulumagnínum ín uino porti Plíníus.Bffícax eft remedium, fimifceantur,ariftolochíg ?cortícis drachma quatuor,myrrhz drachma fex, Aegíneta, — q[Brafficze folíorum arídorum farína uris aranei morfus alterutra parte exínanit,Plín.lib.so. IViurisaranei & canís rabíofi morfus braf fica &X femen & trítafolía fanant, melius ficum lafere & acete tríta ímponantur:decoctá quog folio "rum datur bíbendum,Ruellíus, — qCapparís cortex, Aétius, Cartamus,Auícenna.Cupreffi tea nera pilulze cum oxymelíte, A egíneta:pro quo apud Auicennam non rect legítur,Lac cum fyrupo 'acetofo:quamuis & nux cupretlí,.cum uíno apud eundem inter remedía pauló antelegatur, Dioíco 'rídes cuptelí pilulas recentes ex aceto propínat, Cyclamen cum oxymelíte, Díofcorídes &. Aui: enna. Chamzleontís radíx ex uíno,Dío(corídes,Aegíneta. — «[Elelí(phacus , id eft faluía, Aegis eta, Erucaex uíno,Idem,Díofcor, Aétíus, Auícenna, Actuaríus. Bruce femen, Plinius & Auí^ enna, Gentíangradíx, Actíus, Aegíneta, Auícenna, Galbanum cum uíno, Díofcor. Aegíneta, CAduat 4 Hodiagniuecoagulum,Aeginera € Auícéna, — €] Lauri foliorum tenerorum drach "mam unam aut duas cum uíno trítas bibendas praebe. Eadem pecoribus conueniunt, Aétíus, Alía "quí pra czetetís commendant fuccum foliorum lauri, & folía laurí humida(recentía)cum víno deco — Ca, Auicenna, Coaguloleporís ex aceto utuntur contra (corpíonem & murem araneum, Plintuss Aeeregator hocremedíum forís applícarí fcribit: Pliniusnon exprímit.ego in corpus fumendum )purárím, ut et hoedi agniue coagulum. Lublebcum uíno decoctum, Auícenna. Nec defunt qui - literatum monumentis tradiderunrtrítum(ipfum murem quí momorderít cum uíno exacte detrítü, "Aegineta) murem araneum contra fuos ictus commode bibí: quam hiftoriam apud alios ínuentam, dignam duntaxat cenfuimus quz annoraretur , Diofcorides, IVlyrrha, uíde fuperíus ín Aríftolos khía. lViurisaranei morfus fanatur mufielz catulo, utín ferpentibus dictum eft, Plínius, — «| Pa« "nacís liquor, Auícenna: numeratautem hunc líquoren inter fortíora auxilia,ut € cyclamínum, ra« "dícem gentíanze,& coagulum agníhoediue, | Pyrethrum cum uino, Díofcor, Aegínera, Auicenna, | Serpyllum cum uíno,Díofcorid. Aeginet, Actuar, Sífymbríum cum uíno, A egineta, Auícenna, Styrax cum uíno, Auicenna, - Verbenaca (recta, A&tius) tam impofita tum ex'uíno propinata iu« wat Aegineta, ^ ^ — ^^ —— | | | ^ | De (umentís a mure araneo morfís, aud r* € Miurís aranei morfus fumentís omnibus molefliffimus eft: puftulz hoc excítántur, S perícufo fior quem defíxerítgrauida:puftula ením rumptitur,ex quo ínterítus fequitur. (His uerbís,ex quo interítus fequitur quod refpondeatín Graco nihíl ínuenio, fed fí non grauída eft, non íaterímit,. —Mygale aliquando fumenta ueneno ínterfícít, maxime equos & mulos, X pracipué equas pregnant fes, Albertus, Traduntequos & iumenta, fi herbas in quíbus mus araneus uírus emiferit, depaa "fcantur,ftatím exanímarí,Sipontínus. Communem rationem medendí íumento morfo a colubrís, fcorpijs,phalangtjs € muribus cecís, deícribit Vegetíusz.77. ldem 3.83. díuerfa remedía contra " murís araneí morfum príuatim recenfet, (dem uerbís quibus Columelia 6.17, quz recítauiín Boue capíte tertío,ubí de morbís boum egí,Eadem omníno etíam Pelagoní us fcribit: habet tamen híc & V cgetíus queedam,qua apud Columellam nonleguntur,inferfusrecítanda. —— — | d Sígna, IMus arancus fi morfum ínfíxít, locus tumore duro cingitur , gémitus anímal e&prís — mit parum ínterpellans, Abfyrtus.. Intumefcitanimal totum , oculic collachrymant, & exfaníat 8350 De uadrupedibus. tumor,ac uirasà uentredeflillat; pabulum refpuít,Hierocles, ^ Equus ín flabulo facens fi f(übeug; tem forte mureimiaraneum premat, mordetur ab eo, Hippocrates ín Hippíatrícis, ^ Siafina ] . gnansab hoc muremordeatur,perículü eft ne moríatur, Abfyrtus, Sí pregnans mus fuerit quí pere culferíthis agnofcítur fígnís:Puftula per totum corpus exeunt,fed fimili ut alíás ratíone curabitur, Vegetius, | Normanníin Gallía hunc murem admodum uenenatum effe putant, íta ut fi equum ucl bouem cubantemtranfilierit etam, perículofi morbi eís caufa fít, ( ut círca lumbos claudum pe, cus,uel quafi immobile uídeatut: ) nec poffe curarí nífi mustiterüi per aduerfumlatus uel fponte ug coactus tranfilíat,qua quídem ualde fuperftítiofaeftperfuafío, —. — 3! x «Cura, Apíjfemen coctumín uíno & oleo demittes, ac tumentem locum (calpello difcindeg. quo uítus euocetur,& uellícatum punctím uultus recrudefcat, Sí per hec inflammatio magís excan defcat;ín orbem teretibus ferramentis ígní flagrantíbus exulcerabís, fana partís alíquíd deprehene dens.rectís quog; ferramentís,quó faníes emanet,redulcerabís, Quod fi pars ea per exulceratíong intumefcat,hordeum crematum trítumtp confperges, fed antea uetuftam adipem ínungere cone nít, Hippocrates hippíater, «— Alíquí,ut Tarantínus,traduntallía tufa effe ímponenda,füftiendag cornu ceruínum. Abfyrtus melíus effe putauít,fi lafa pars uratur fímul atq; dentíam ínfariam fene fit Stratonícus fcarifícandum uulnus confulít, praefertim quod ínflammatione cíncitur, & f. Xx aceto confpergí, poflero die equum per aquam dulcem in curfum concítare, ( o&qv, ) cretaty e lía aceto fubacta líní,uulnus balnearum flrígmentís nutríri,Hierocles, ^— Aduerfus muris ar, fum comprobatur allium trítum cum nítro:& (i nítrum defuerit, cum (ale &€ cymino pertnifcer que ex eo puluereloca,qua morfu contacta funt, confrícare, Quod fi eruperíntuulnera uene ( fiphlegmone rupta ín ulcus abeat, Pelagoníus) hordeum combuftum ín puluerem redíges, 8 luto aceto (abluto uulnerí fimplíciter,Pelagon, yuulnerí ínfpergis,&€ hacratíone fola curabis, ceterorum auxiliorum ufu magiís atq; magís elífcít uuIneris íníuría, )Daturus potíonem, polli trítící, hordeum, (anethum,Pelagon.)cedríam & uíní fextaríum per fauces dígeres, Haec Vegi & Pelagoníus, X Remedio eftlocum]xfum aculeo compungí, braffíca tríta cum aceto íllini, etíam ex aceto trítis, Abfyrtus, Trítas allij fpícas, falem & cumínum paríbus fingulís menfirísuitg míftís íllines, Aut íntrítum murem araneum cum fextarío uíni faucibus ínfundes, Aut fi illum ínuenerís,creta fígularíperlines,Híppocrates, — Trítigíthacetabulum ín uíno odorato perm indidiffe proderít, (quod & Hippocrates fcríbít: ) plapamt caníno ftercorelíní, quod ídem homi bus falutare eft,Hierocles. Terraquaeruítur ex orbíta aceto fubacta,íllítu auxilío fore fertur, cum Ixfum fubula compungas,puluereg quí ín orbítís fub ueftígio rotarum ínuenítur, acrí perfufolínas, Híerocles, Terram orbítz urína fubactam impone, Hippocrates, ^ Lauri folío tenerorum drachmam unam aut duas cum uíno trítas homíní morfo bibendas prabe, eadem pet. tíbus & iumentís conueníunt cum aqua tríta & naríbus ínfufa, eft enim przfens remedium, & bominibus commendatur, Aetíus, — Sí íumenta momorderít (mus aran, ) musrecens cum. imponítur,aut fel uefpertilionis ex aceto, Plíníus:Subíungit & alíaremedía, qua pro iumentíscom mendare uídetur,fed cum alij authores ínter homínís remedía eade pofuerint,fuperíus à nobís enm mnerata funt Exiftímandà fane eft pleraqy eadem homíni & caterís anímantibus conuenire, | dío uaccarum ubera aliquando morfu buíus beftíolz Izdí: quo facto ruftící axungíam maíalis tu ínungunt, ' | | | e. H. a. Epítheta, "TuQAup v eusgd vi re Boorio int Norysp &ysety | MvyaXaw, Nicander. Samonicusm rem cacum díxít pro mure araneo,ítem V egetíus,epítheto ufíloco proprij, e, Cornícem occifam tandíu relínques donec puteat ; cadauer íam foetídum expones ínlocum ubi mures araneí funt,& conuenient ad hanc efcam confümendam omnes totíus domus mures neí,poteruntautem fic collecti uelfcopís opprímí,uel aliter occídi captue: ut ex Crallo quodat mine erudito,dum hac fcríberem, cognoui, quife quidem non experturn, fed à pluríbus ita feaudis uíffe aiebat, | 7T Curie 3 5 s sos 2 h. Muremaraneum colunt AthribitzeStrabolibro rz, ^ Mygalas & accipitres defunctos Ae gyptij ín urbem Butum afportant,Herodotuslib.s, — IMuremaraneü ab Aegyptijs coli & factum haberí, ($x7x0e&9»«) aíunt quod caecus fít:nam tenebras luceantíquíores exíftímant, zixguboz?) eurn dx uva zreuzifa yavea vsyaviae sene, Praeterea iecur eius minui sp voie &qewiopoie 7. evAnvsc, hoc eft cun na obfcuratur,Plutarchus ín Sympofíacís 45,an uero per obfcuratíonem,eclípfin íntellexerít, f deliquíum quod non alíter fít nífícum per díametrum Soli oppofíta eft Luna:aut potius interl id eft coítum cumSole, (cum & alíorum muríum íecora paríter cum Luna crefcere & decrefcere atl thores tradant;)ín medío relinquo, uai | | la. AGCabill 85 DE MVSTELA PROPRIE SIC DICTA: ^ oct €vYIVS HISTORIAE ETIAM ILLA ADDIa | — — - . dimus, qua muflelís omnibus, ut uíuerre,martí, | el &c, ex equo conueníunt, $ issaelit 3t Ml ner H«c figura fis ponitur,quonidm mujlcla «dba folo colore ab altera differt. SVSTELAR VM generadiueríafunt, Nos de fingulis feparatim dicemus: & primum M deminima muftela,qua & uulgaris Plfnio & domeftica nominatur ab alijsiCiraecís xo^ d nidie-,ut Hermolaus & alij erudit((Ge, Agrícola, E Carolus Fígulus qui de muftelís días ass locum confcrípfibfentíunt, IMuftelarum duo genera; alterum fylueftre, díftant magnis tudíne, Girzci uocant íctídas.Haec autem qua ín domibus noflrís eberrat, &c,Plinius, INon probo guod Níphus muftelam ín urbanam & ruflicam díuídit: nam domefticae muflelz nonín urbibus antum,fed rurí etíam frequentius puto círca domos & uillas reperíuntur, Sed in hoc etiam etrat,cp muftelam urbanam,ut ipfe uocat,non alía quam catum feu felem efTe uult,ut &C Marcellus V ereil, . "Quanquam uero & alíz quadam maiores muflelz fxpe círca domos reperíantur, ut domeftíca dici »oífint,ut genus illud interdum quod noftri íltíflum uocant, & marrís genus unum , quía tamen eae dem (vlueltres funt,necfemper domeftícz,non proprieficnomínabuntur, lltíffus nofter uerfatur -Kírca aquas,ubí pífces captatzín fyluís,ubí prehendítaues:ín domíibus,ubi gallínas,quare Plíníus e "effe domeftícam dicit, Ge. Agrícola, Sed de alijs infra:híc de mínima tantum agemus , cuíus adíecta eft effigies, X abfolute etíam muftela nomínatur Latínis, Gracís yes fimiliter abfolute, Sofemus e« him fere qua uulgatía aut domeftíca (funt,fimplícíter nominare:raríoribus ueto aut fyluefteibus ali^ Yuíd dífcernendicaufaadicere, — 4p "n, choled,Leuitíci undecimo muflela conuertítur ab omnís bus interpretibus.IMa gíftrí uocant n^n chuldah , uuigó Bora muftela , ut Dauíd Kímhi fcrís bít. Chaldaeus tráftulít Son chuldaz Árabs n2 caldah;Períes na^? Agurba:Septuaginta y«A, Hie "ronymus muftela, - mioach, Hebraica uox,unde plurale ochím femel ponítur Efaig i5. (Babylon, inquit, (ubuertetur, X implebunt domos eorum ochim,Munfterus cercopíthecos uertit.)Dauid Kim i exiftímat animal qd magiftri Thalmudíci v3, nemíah uocant, fimíle fcli;juuluó díctum "eva, nárturo,íd eft martes,aut ves firun, S va, furon, Author Concordantiarü Hebraíc. Php, koph, En terpretatur cercopithecum uel cephum;& non chuldah , íd eft muftelam , uel, ut ludzí putant, martem, Chaldzas tranftulit ym ochíjn, Symmachus etíam uocem Hebraicam relíquit, Septuas inta & Theodotíon 4y»,id eft foní:(quaft echo íntelligenda fít,qua foletín magnis & defertis ecdifis ijs refonare,ut ín cauís & defertís círca montes locis.) Aquila typhones, Hieronymus dracones red "dit, Koah quídem lacertí genus uel chameleontem ínterpretantur Leuítícím, | Promuftela apud Pübertü barbara uocabula legimus hís & hyrzus, qua nec ipfe intellexít:fed ex collatione ci textu Aríftotelis hanc fignífícationem ípfe deprehendiznam Albertus hyrzum ineptíffime leporem expoa nit, deceptus quoníam utrung, anímal ore fuo catulos fzpedelocoad locum transfert, Fethís etís im apud Albertum ín Aríftotelem 9,1,non alía quam gale,íd eft muftela effe uidetur, quanquam ad lit, & calí;ceu de diuerfis animantibus agens.INam 9. 6.Feyton, ínquít, íngenium habet ut uulpes, fcilicet ín ínuadendis gallínis)& eíus altera fpecies eft katiz,id eft ictís, INínifiíd eft mufiela,Sylua "tícus:forte nimfilegendum:nam nímfítza apud Girzcos hodíe uulgo uocatur. Ibanauge eft mufles fa, V etus gloffemataríus ín Auícennam, lbínuers,íd eft animal quod uocatur bellula , Syluatícus: AVidetur autem bellula muftelam fignificare, uoce ficta à Gaallís uel Italís, qui belettam aut balottam omulfiela dicunt,Et alibi, Yena,íd eft bellua, re24 Gracís ueteribus femper muftelam fignificar, 'recentíores quídam Graci pro fele,id eft cato abutuntur,ut fupra in Catí hiftoría díctum elt. "Theo gius Gaza apud Aríflotelem,ínterdum muftelam,ínterdum cattum ínterpretatur: nec quamobie ita uerterít fatís conijcere poffum,cum cattum Graci eluron,& Latíni felem appellent, uti ipfe ería "tranftulit,Maffaríus. Albertus galen aliquoties íneptiffime uulpem interpretatur. Esrtvelu Man, S yit "$i, Attice, Hefychius & Varínus, Malim per. fimplex, Exraímus in prouerbío, Spondyla fugiens 952. . DeQuadrupedibus peffime pedit,fpondylam felem interpretatur.Eft € fimile huic prouerbium ree deiptrQoy | dez, cri uel acido,ut Erafmus uertit,ueniris flatu.Ibidem fpondylen ferpentis(infecti dícere debuit nus effe ait, quod emoríens grauiffimum odorem emittit. | EjeA G^, animal quoddam, Hefychí Varinus: ídem forte quod exesa&-,id eft cochlea, Quidam nuper muftelam ínterpretatus eft (ni fallor) Germanicz uocís affinitateductus , nam Germaní muftelam uocant sifel. Gracílio, díe uulgo muflelam wQiz(« dicunt:yviQiz(«legi apud Suidam ín dictione Arxgaaterss, ' ES -—N Xa BO. SANE «| Muftela Italice nominatur donnola uel ballottula, Scoppa, Donnulz & alibi dannulze tioeaby Auicennz interpres barbarus pro muftela utitur: Albertus & INiphus damula fcríbunt: (quo; bulo alij recentiores obfcuri damam íntelligunt,qua de genere caprearum uel caprarum fylue umeft, Damma fiue dammula,beftíola paria eft & debilís,ut fcribit Ifídorus,fic dícta quod nu fugiat, Cum parít,flatím deuorat(ecundas antequam terram attíngant: X praeda eft alijs; libus, Albertus líb.23, V ídetur autem damulam,fiue caprez genus fiue muftelam accipias, lío quodam anímali confundere quod fecundas deuoret:harum ením neutrá id facere legím Ieotes quídem,id eft fiellío cum primum fuam exuit fenectutem,eam deuorare dicítur:& fieri ut hunc alíquís cum gale,id eft muftela cofuderit, & fecundas pro fenectute,íd eft leberídere tí, Domeftícas muftelas foinosuocamus,Cardanus Italus, Gallis muftela eft belette,aliásb teal balotte, Aliquí,ut audío,círca Metas oppid& baccal nominant, Carolus Fígulus muftelat c€ fouínum uel marturellum interpretatur; quz duo genera díuería & fylueftrii muftelarumgi infraoflendam, Hifpanis,comadreía. Rhatí qui Italice loquuntur , Latinum nomen retiue Germanis wi(el uel vifele. Ge. Agricola uífelam diící aítex fono quem edit, Aliqui in Heli bermclin uocant;alij corrupta uoce bálemlin.fed ille duntaxat que totze (unt albze,quales apu hyeme fiunt,fic nomínari debent,ut ín p. dícam, Anglís,wefellali fcribunt wefyll uel weafyll ba uero muftela míneuer per tranfpofítíonem líterarum Caallicee uocís hermínne, IIlyrfjskolcz wa. Quidam hodieanimal cuius figuram pro muftela dedímus non recie muremaraneumel fe putantzínde nimirum perfuafi quód morfus eíus fimiliter fere noceat, Albertus etiam muflelatm rem,mygalen uocari fcribít,quod falfum efi:mygale enim Gracís mus araneus eft,fiue mas fiuefa mína, lchneumonem uulgó nunc murem Indícum uocant, alij damulam, INiphus:fed damulafint donula ltralís & recentioribus quíbufdà barbaris,omnino muftela uulgarís efl; n6 ichneumoniqu peregrínum & Aegypto peculíare anímal efi; &c, " B, Muftela domeftíca plerung, eft ín dorfo & lateribus rutila,raró fubfulua;in gutture femper dída,quín nonnunquam tota candída reperítur,quanquam rarius, Gie. A grícola.In noftris q regionibus,qua montanz funt,muftelas omnes zflate fuícas uel fübrutilas effe audío,hyeme das:quod & Stumpfiíus nofler ín Chronicís fuís annorauít, Lepores etíam , non omnes, fed tantum hyeme ín Heluetía albefcunt. Vocantur autem armelini(bermeli uel bermletrtumpr cum totí candídi funt;alíquí apud nos per eftatem quogj cum fufci aut fubrutili funt,utdíxí; minant:quo tempore wi[ele potius dicuntur, non quídemàá colore albo, quem noftrí wifi u fed per onomatopcíamàa fono uocis, Armelíniinmagno numero ex regionibus Europz a tentríonem fitís mittuntur,ubí maxima anníparte hyems & frígus obtínet,zflates breuifTimoefünti« quos quidem à noflris nihil differre puto,nifi quod pilus forte tenacíus eorum pellibus adhareltit ut omnibus tempore frigido captís anímalibus multó tenacior effefolet, Alba Ruffia fiue Mofcó uía,qua parte Cronío marí accedit, zebellinas armelinasQ pelles nobilium ac matronarum ddl mittít,Erafmus Stella, Olaus IMaenus ín Lanzerucca Scandínauía fylua, cuilongitudo ad 0i ginra milíaríahoc genus muftel abundare fcribít,A pud Tartaros tentoría regía forís pellibuslee num operíuntur:paríetes uero intus obducuntur pellibus nobilíflimís armelinorum & zebelline rum:etíamfi ín regíonibus íllis ha pelles pretiofiffimae habeantur, ut quandog uix pro duobus milibus Byzantíorum aureorum pelles pro una tuníca fufficíant, Paulus Venetus. Grapaldusó Alunnus,armelínum uulgó dictum,muremalpinum effe putant , quod falfum efTe oftendí iamdu pra inhiftoríamurís Alpini, Brachíalís(id eft íuncturae manus) ornamentum fimiliter ut parsipla brachíale dící potefl,utab armo armilla, Ab armillís quídem armillíní uocantur mures alpíumà feptentríonis,quorum eft candor exímíus:quoníam ex ijs pelles ambire ueftíum manícas armil h EX moe 35 5, do J DeMluflela. B. [ ib. [. 8553 odo confueui(Tentinuic totís fubduntur ueflibus ledorum quog ftragulis, Hermolaus ín Gilofre iatis.Ego Plínfj murem alpinum;alíum effe ofiendí;quod fi quís armelínum etíam fic uocare uolet; ioniíam círca alpínasregiones maxímeper hyemem albz habentur muftelz,ílli non admodum co - "tendero,fed muftelam alpínam uel riuftelarn albam dífcrímínis caufa nomínare commodíus efTe mo nebo.ldem íllís dicam quí armíllinum murem Pontícum facíunt,quod & ex Ponto aduehátur, & at "bus color eí(nonomníbüs tamen,féd uní duntaxat generí)ab Aríftotele & Plínío tribuatur: quam —uís éním forte propter duas has caufas fic nomínarí poffit, non tam confiderandum eft tamen quo res aliqua nomine dící poffit, quàm quo dícatur proprie, Sed de Pontícís muribus fententíam meam "inhiftoría ipforürm explicauí, IMius Pontícus,quem hodie uocant hermelam, hyeme folum ín cauís | arboríbüs, Eft uero totus níuís inflar candídus,excepta cauda dígítum longa, eius ením dímís día pats; & quidem fuperior, (inferíor,uel extremitatéuerfus,ut ipfe obferuauidorfum etíam müls p cándídius effejuentrem ex albo fubflauum)nigerrima, Magnítudo eifcíurí:perfequitur mures et | aués quibus uefcítur.Bíus pelles in pretíofarum numero habentur,Ge. Agrícola, Bríminium(alia : s;Ermíneus, quod magís probo) quod quídam erínebínum (lego, ermelínum)uocant, anímal eft paruulum, figure: muftelarum,hyeme candens níuis inftar,xftate fuluumut muftela: candet tamen -É ín uentre,& ín extremítate cauda nicerrímum eft, Mures & aues ínfequítur , & carnibus uefcitur, Albertus.De genére muftelarum eft, fed forma mínor,Líber denat.rerum. | Carolus Fígu lis etíam hérmínnas,ut Galli uulgó uocant;tiel hermellas,ut Germaní,muftelarum generis effe ícri bít, colote tantum differentes. Pirolus;id eft fciurus,mutat colorem:ut & mas muftelz quí mygale güocatur: (non recié:mygale ením mus araneus eft)hoc autem eft anímal quo aues adhuc ímplumes uenantur ín nídís:fímile muri,& quotannis albefcít magis magístp,donec tandem affimiletur color *íus colori butyri, Albert, 5.3. Gronoftiliaíj Polonís uócarí audío,murís uel muftelz potíus Septens 3ttíonalis genus,undíg albíffimum,fed ín fíne cauda niígrumiquare eundem hermelinum effe con. "fjcio. Quanquam alius quídam Polonus demonftratam fibí muftelam albam, fua língua lafíca míhí momínauit, Sunt quilaffícíum(fic enim Gi, Agrícola nomínat,et ín murítim genere ponít.uíde fupra "inter Mures)ab hermelíno non alíud differre putant,nifi quod duobus feredígitís breuior eft : ut ils Jud genus quod bartiball Germanice uocant,eadem mernfurà longius: ut pellifices noftri mihí nara "rarunt:quorum plerícs hoc etíam affirmant, muftéle colorem album propter etatem , non propter "frígus atit hyemem fierítreperirí enim eas ín noftrís regionibus;prímo ztatís anno ruffas, altero mí qoxtícoloris;tertio demum candídas, . «| Rofurella eft animal círca aquas liabitans , ut frequenter "umnuftela maius, & pirolo(fciuro)mints In dorfo fübrüfum,in uentre candídum.In terra facit habíta «cula:& egérít flerctis perquám odoriferum,mofcho fimile odore, fed diffimile facultate & uíolentía "edorís, V ífus hóminuihi fugit. Vno tantüm ín loco aliti éxcrementa congérít;ünde facile ab homíni ;bus collízi poteft, lfidor, Giueffeles uel roferüleeInnominatus quida Germanice tranttulítOrífzlle -obtt reliquae üofriínà égo hactenus apud Germanos nó audíuífIde addít,non murís, fed martis ge "us effe, quod placet)uulgo uocantur mures quidam, quor fimus habet mofchi odorem:qui etíam *in pellehuius iurís percipitur. In dorfo fuluus eft,ín uentréalbus,.In pratis habítat & iuxta ríuos:et "aliquando ín domibus quibus contígua funt prata hérbofa, Albertus, Muftela quídem omnis, falte "finon capta fedlíbete alatur,fimum aliquo modo odoratum habet, 4» «Muftelaalía maíor eft,ín uentre candída, & ín dorfo fulua;alía minor, Albertus, IMaurítanía . RA alít felíbtts pares ac fimiles,nifi quod ríctus eís emineéntíor & oblongíor eft, Strabo, 'IMu. Mtela quadam apud Afros nafcuntut ín Sílphio, fimiles Tarteffijs, Herodotus, Valla pro Tarteffijs uertit muürzehís,quod non probotquamuís fcío apud Aríftophanem i TartefTíae muranz men "tionem fierí,ut V arínus citat ín Tapzseiz fed ibidem T'artefíiam quoqj multelam dící fcríbít pro mas "gna,Eft autem,ínquit; l'artefus ürbs Iberíz iuxta Aornumpaludém, Aríftophaníslocus eft ín Ras "his,ubi furíam uel damonem infernalem T'aiteffíam muraenam uocat, quam príus sylva xgmovzwz "xko«hsy uocauerat, Tarteffüs drbs ef extra columnas Herculis ad Oceanimm, ubí Arganthoníus res uit,habet autem muftelas masímas,Hefychíus, feAs Taprusíz feles(muftela potíus) Tarteffia, de magnís & rídículis dícebatur, Tarteífij funt ín Ibería,apud quós feles maxímze nafci dicuntur, Fortatfe non ínepte diícítur & de rapacibus. Qa) ui yaaup lote xo bap. "rueBéw Syorr (duo habene tés)oAexee, Ariftophanes ín V efpís, Aezrozmozáto 79 y«Ady, Rapaciores felíbus (muftelís,) Lucía- nus,Erafmus, Ego Tarteífíam muftelam prouerbío ufurpatam nufquam legeré memini ; € ut fic —ufurpettir,alio tamen fenfu quàm Erafmus accipienda uídetur,non de magno X rídículo homine: ineg; ením magnum & ftupidum homínem íta muftelze magna conferas;ut aíino magno , quo fenfu afínum Canthelíum dícimus, In Pordofelena uia ínteríacet,cuíus ultra alterum latus gignitur caa tus, (y«2s,id eft muftela)cítra alterum gígni non poteft, Aríftotelés, In Pordofelene infula ufam mus ftelze non tranfeunt, Plinius: Albertus addít,& illatze moríuntut,fimiliter ín Bozotiam illatz fugiunt, * «Mufteladomeftica pleruncp eft ín dorfo & lateribus rutila , raró fubfulua:ín gutture femper candída:quín nonnunquam tota candída reperítur quanquam taríus, Gre, Agrícola. De mutatio. 6» né coloris eíus per zeflatem & hyemem, íam proxime díxí in Hermeliní mentíone, Fígura corporis fimilior eft mriartaro quàm murí,& habetanteríores dentes breues, quod no habet mus, & ínfeíta eff muríbus;unde patet,quod non fít de genere muríum, Albertus, Corpus éítenue & ín longíus dua Q ; | €€ -4 Fr $54. DeQuadrupedibus. «tum, Agrícola:tenue X gracile inftar fciuri,Stumpfius, Prímores dentes breueshabet;nonfs muslongos,Agrícola, . Miures quídam ín Cyrenaíca funt g/ezvapésuzroi dorso cy eMe, id efle facie muftelarum ínftar, Aríftoteles ín Mirab, OX Aelíanus, ^ Miuftelz cor magnum, Aríftotam | xínum proportíone,ut & relíquís tímídis aut propter metum malefícís anímalibus;Plínius, . fele genítaleoffeum eft, Arífloteles & Plínius. Videínfraín Viuerra, ^ Peníscanibus GCmuflel offe conftat, V efalius, Vulpibus etíam offeum effe Ariftoteles ait, ^ IMuflela habet caudampre: uem, Agrícola, : "a suns elt n Sr i C, : Cauernas terrae & petrarum fiffuras inhabitat, Albertus, ^ Etrurfus, libro23, In cauerm bitat galí,& ad merídíem & ad aquilonem hoftía parat, ut undecung; uentus ueníat fít tuta a uentum,(eo fcilicet foramíne obflructo.)Idem fere de fcíurís Plínius fcribít, Septentrionem "fouez fuz íngreffum facít,ut uento fibi contrarío non fatígetur,Ifídorus, | Incolítfaxa,forar -& interdum fcenilía ubí foenum & flramentumrecondiítur,Stumpfius, Apud nos círca domosfer & fiabula habítatmuflela,unde & domeftíca dícíturzarmelíní uero ín regionibus ad Septenrionem reperíuntur etíam ín fyluís, ^ 4j Mus auídus míntrat,uelox mufteladp dintrít, Author Philomele, Germani ex fono uocís quam adít uífelam nomínant, Agricola, X Audío uocem eís acutamglle & ferpentíum fibilo ferefimilem, — €«JMuftela díutiffíime dormit, Liber de nat, rerum, Glíríbusfe. níum finítur hyberna quíete,condiítí ením & hí cubant:rurfus eftate iuuenefcunt, fimili & mu quiete,Plinius, ^ Muftelas hyeme cubare, aftate expergiífci Aríftoteles fcríbít, ut Perottus; (ego hoc nufquam apud Aríftotelem reperío:flatím ením poft glíres, mures Pontícos albos íd£ fcribít,non muftelas utPerottus cítat.)Hoc muflelís accídere(inquit Perottus)compertum eft: pfi quocp coémptís ín hunc ufum utríufgy generís muftelís,aliquando expertífumus, — IMufldafi noftre domi uíuit, etfí habet fuas cauernas,non díu ac multum fe condit:;fi rurí,hyberno temporeir fpecubus latet, Agrícola. — Fac dum fcríiberem per medíam hyemem mufielam albam ín hortogy tra urbemfibi uílam &fiozises quídam mihi retulít,unde collígo no longo tempore eas dormíreydm illa ne medía quídem hyeme fomno índulferít. Rurfus alius quídam míhí affirmauít uídiffe fe mille lam Límagum urbís nofirz flumen fuperantem contínuatis faltíbus, íta utnunquam demerfamate tet,fed fubinde per fuperficíem falíret, quod propter leuítatem & agílítatemhuius anímalculímy diffícultercredo, — «|Muftela ruftícis noftrís non eft ingrata. deuorat ením omnía genera murítllt domeftícos,tum mínores tum maíores quos rattos uocant ítem agrefles mures & talpas, Cauet, etíam fubíre poffunt ob corporís fuí gracílitatem:ítag; mures multo plures abfumunt quàm catijiy fit ut ín Heluetía muftele fere abundent,quod à ruftícís & alpínís hominibus amentur, Stump Gale muríbus uefcítur, S ideo cum ferpentibus quí ef(dem uefcuntur,pugnat, Albertus ex A tele.Idem libro octauo galen hoc facere fcríbensuulpem ínterpretatur, — Muftela gallinis in eft.oua earum abforbet & ipfas ínterfícit, Albertus, Egoárufticís audío oua tantumab eís rapí;u exorberí,eallínís ueró non nocerí;quod & Stumpfíus fcribít.Sylueftres uero muftelas,martes 8l tíffos ànobís díctos,gallínasíugulare certum efl, — Terreflrís muftela fera beftía atque ínfidíofille ma,ín defunctos homínes ínuadít, & ni(i arceatur,eorum oculos dírípít & exorbet, A elianusieolü lícet modo quo gallinarum oua, . Prouídendum ne ad anferum cellas accedere poffint mufid, alizuebeftíz qua noceant, Varro. ^ Inanferumftruendíscellis feruanda funteadem, qure ínalljis generibus pullorum:ne coluber;ne uípeta, felesQy autetíam muftela poffit afpírare: quae feré pet cíes ad ínternecíonem profternuntteneros,Columella; — ( Amyntas ait mygalen,íd eft muremat. neum ex mure &€ gale;íd eft muftela nafcí,ut refert Scholíafles INícandrí: quod fane rídiculumell, cum muftela omnemuríum genus maximeoderítac deuoret, — Muftela auríbus concipit quax parturíat;quare efu eius ínterdíctum eft Iudzís,ut hoc fymbolo ínfinuaretur perníciofiffimur homínibus morem,ut qua ípfi auribus acceperínt,eadem uerbis exaggerantes maíoríbus malisi uoluant,Arífleas, ^ Aegyptijínter cztera obícura fua fymbola galen habent,íd eft muftelam: qii auribus concumbere ferunt,ore parere, qua ímago natales fermonis oftendit, Calcagninus ex Idle roolyph, ^ Muftelam ore concípere & aure parere, Clemens papa dicít, Líber de natur, rerum Galen íd eft muftelam ore parere fabulantur, utpifcem quoque ealeon, id eft muftelum, Horses. FaMi lxosia,id eft muftela marína,e collo parít,& fíc Lycophron IMedufam Gorgonem nomínatlf eo quod etíam pofl amputatum eíus caput Chryfaorem & Pegafum pepererít, Varínus, . . Sut quí coruos € ibin orecoíre opínentur:ínter quadrupedes etíam muflelam ore parere. atquí m lam modo ceterarum quadrupedum uuluam habere certum eft, ex qua quonam pacto foetus deueníat c fed quía muftela paruos admodum parít, ut & czterz fídipedes, & fxpe catulos fuos fuíceptos transfert, fecít ut ítaopinarentur, Aríftoteles degenerat.anim,z.6. €] Omne muftelarum genus íra íncítatum graue quíddam olet,fed maxímé id quod Germani iltíffum appellant, Agrí & Albertus, | Omnís muftelzftercus aliquantum redolet mufcum, Idem, Mufiela fugiens peflime pedít, V íde infra inter prouerbía. | | n : D * E. [ vw Miuftelz quanquam exiguo corpore,prudentes,anímofz & feroces funt,Matthzeolus : quare& animalía fe maíora,per aftutíam & agilitatem corporís uíncunt, Obfcurus, ^ Tímídí(lima eft & -- DeMufda DE. Lib. $55 atebríseaudet, Textor, Muftelamus & lacerta,ín Lege prohibíta ne quis edat; clandeftínas infi ías & furta denotant;ob natura ípforum tímiditatem , que uel ad quemuis flrepitum expauefcít; Procopíus Ciazeus, Anímal eft fübdolum,Obfcurus, Rapax:unde natum prouerbium; Muftes —Marapacíor, ^ Facile cícuratur, Albertus. Cícurare autem folent alíquí propter auium pullos pras "cípue € nidís auferendos, ut iri E, dicam. IMuftelz & fcíuriallio dentibus tentato ín pofierum mors "dere uix audent, cícuresQ hoc modo fiunt , Cardanus, ' iA -. (| Catulos nuper natos, quía ab hominibus & nonnullis alijs animantibus, eís periculum metuit; fingulis diebus alío transfert, Agricola. IMlagna cura & índuftría foetum nutrít : & fzpius deloco —— adlocum transfert ne inueníantur, Albertus, IMiuftela omnes hoc commune habent ut fetus fuos 1e deloco ín locum ore transferant.fed hoc etíam canes alíquando fací&tPerottus, Muftelz etíam,ut —müres,domüm ruíturam prafentientes,paulo ante migrant, ut retulí ex Aelíano in Mure p, Círca foueas fuas quàm fint induftria, paulo poft ínítíum przcedentís capitisdíxí, «[Galeos(íd eft mus m pifcís)perfequítur & alíos quidem pífces,fed paftínacas przcípuée,quibus nihil ín mari uenez — omatius:f(icut ín terra ferpentes muftela, Plíníus, | Muftela ferpentem quog impugnat, eum pracís )pue quí mures uenatur,uidelícet ea caufa, quía ipfa etíam mures perfequítur, Ariftoteles, Et rurfus, Vlufielze ferpens aduerfaríus eftquod eadem ín domo uerfantur: uíctus enim ex eífdem appetatur neceffe eft, Muftelauiía eft frequenter cum ferpente pugnare,Perottus, D'amulam odere ferperi ztes & fugiunt, eíus anhelítum fuftinere non poffunt, Auícenna puto,Sed uidetur corruptus ís lo "us uel mutilatus:non ením ipfius, fed rutz quam comederít odorem ferpentes fugere alij fíde día $e eníoresfcripferunt,Muftela quotíes dímícatura cum ferpente eft,yrutam comedit: odor etením eíus berba infeftus ferpentibus eft; Arifloteles, Ruta contra ferpentíum í&tus datur ín potuuel ín cís bo:utpote cum muftelz dímicatura cum his,rutam príus edendo fe muníant,Plínius;hac fumpta fi C deiití animo ad pugnam procedunt.oderunt ením huíus herbae odorem ferpentes, A elíanus, A tqui "müftelam etíam ruta fugari apud Auícennam legímus,lib.s.fen, 6, tract, s. cap.15. ( V íde ín Cato E.) - "quod mírerís cum tot authores eandem ab ípía edí fcribant, (iue ante pugnam cum ferpentibus ínes undam, fiue(ut recentiores quídam malunt)íam peractam, | Muflela ferpentem agereffuraagrefti "ruta fe munit;Proínde omnem medicorum artemruta fuperare dicítur:íta ut (í mortuos foetus fuos "inueniat;pet herbam naturalíter notam tédiuiuos faciat,Liber denat,rerum, | Albertus etíamagre Mtem rütam a muftela fumi aít;cum ueteres fimpliciter rutam dixerínt:& poteft fanefatíua utí, cum "circa domos uerfari foleat, Galemuribus uefcitur,& ferpentes eifdem uefcentes ímpugnat: quos euim üicertt,deuorat, & poftéa rutam comedit pro antidoto uenení, Albertus & Ifídorus, | IMuftela —uires refoüet ruta, fti murium uenatu,cuim tjs dimicatione conferta, Plinius, Bafilifco ferpentium wenenatilTimo müuftelarum tírus exitío efttA deo natura nihil placüit effe fine parí,Intjcíunt eas ca "verhis facile cognitis fola tabe. INecaht illi fímul odore , moríuntur&p, & nature pugnam con- "ficiunt,Pliníüs & Solinus, Omne iumentum muftelamreformídat , Aelianus. Muftela pruden. , ter capére aues uidetür, íugulat éním quas ceperít,ut lupus ouem, Ariftotel, Gaallínaceos muftela terret, Philes & Aelianus, Mures oimnís generís à multela maxime fibi metuunt: nam cauernas e. tiam fübíens eós apprehendit,utín c. díxi, IMuftelae & (ues diffident, Plinius:ítem muftela & cora nix|dem. lMuftela cornícum nidos fzepe diripit, Pérottus, Muftelam aíunt dolofe colludere] epo 4e riquem ludo defatígatiim gutture appreheridat;et firritet adherens comprímat,ne currentem quí 7 dem relínquens,donec laffum tandem enecet ac déuoret, Albertus, Mihirufticus quidam affirma. L'uit uifam fibí muftelam qua leporein aurétenerét, Catiütaudío, muftelas aliquando inuadunt, fed cedunt eis, & fortíter fe defendenies relinquunt, | (j Quibus inlocís muftelze non fint , natura "quodammodo aduerfante,fupérius ín c,díxi, | acm LL NT O7 ' "Tosiion d .LEBC c d SOurR | ÉnAs yp ig yiip aipsoyzhoy,Suidas &C V arinus. EToc eft ínflrumenti genüs quo fontes plectuns 'turiuel potius cauea ín quam contjcíufitur, INam V atínus exponit etíam 9seZoy Nzxoobysy, hoc eft loa d feu uas potíus , cuií ferzíncluduntur, Pollux íüter exsUs, hoc eft uaforum genera numerat gaz 7 feagran,& hac uoce ufum fcribit Demofthenem iri oratione ad Ariltogitone, Videtur quídem pro- ptie fignificare machinae uellaqueí genus quo muftel,quas Grací yas OCyaMatt dícunt, capíatur; - utmyagra,mufcipulam:podagra,pedícam ceruorum, &c, fed huius figníficationis teftímonium ex authoribusnonhabeo, Ka zdvzavrzár dc yaMayexp pid Ayspoyous Vid neos dIeioy Pun rou y qv lua 'xtooiouc xU Mop. Kai eiiSue, O dE qv yai oa exo hod Day 7r eXT EVA ; Innomiriatus apud Suidam, Lyfis machusrex Telefphorum quod fcomma ín Arfirioéri reginam torfiffet, tueAuS Avo ixeAd vou eit yate genus ux day Sugkos rfoipé e udUap sg zyepopiwty Srws rama cog otvay, Athengus libro 14. ubi & galeas gra uocabulum apud Hyperiden rhetorem effe fcribít, Díonhiftoricus fcribítab Caligula plures - in galeagram coníectos necatosqp,ut Ceelius cítat, Líuíus alicubí genus quoddam turrís galeagram nomínat. «[Sal Ammoníacü frumentad humore aliquo dilues;circa loca quz frequentant m ufte la mifcellaipfam difpergíto. Autením ubi maffam ea uoraüuerínt;interibüt,aut illinc aufugíent, Eert aüit,fi quis uníus tantü cauda detraxerít,excídetit ue tefticulos,ipfuinc animal uiuit abire perríféa ritin pofterü nundj amplíus acceffuras ílluc muftelas, Africanus ín Geopon, Muftela fugere aíu£ edorermi ruta Auicen, Cati fylueflres fumum ruta & amygdalaruiii athararüim refugíutit iie d €é "arthríticis doloríbus imponi: ex uíno contra comítíale uel capitis dolore bibi, | IVlorfui fcotp 556. DeQuadrupedibus..— curcs quoq ruta fylueftrifusantur, utfcrípfiin Cato e, Chamaleontiís felle ín aquam coníedig, mufielas contrahí, magi fcribunt,Plínius. Felftellionumtrítü ín aqua muftelas congregare dicitur. Idem, Inluliz quibufdam locís muftelís domefiicís,utaudío, utuntur, ut extrahantcolumbasteg. Tumbarijs,SCalías aues ex nidis quas ín paríetíbus habent,ut pafferes, ftürnos. Aues capiunturig foramínibus columbartjs cum muftela cícurata ín foramen ímmifTa, Crefcentíenfis, IMuflelam tís audío Gallíce tiocarí baccal:hanc funículo alligatam uafculo fupra pertícá ímponunt , eleuant y ad auium ín arboríbus nídos,unde pullosextrahunt, Muflela mare auium pullos ín nídis uenan, tur, Albertus 5,5. Ictís etíam fiue fylueftrís muftela,aues captat;ut ín eius híftoría dicetur, Aumge ftelis tutze flent columbze,fi ínter eas frutex uírgofus fine folijs afper , uel uetus (partea profjciatum qua animolía calcíantur,ut eam fecreto non uídentibus alijs unus attulerit, Palladius, 4j Miuflelz s cínis (i detur ín offagallinaceis pullís & columbinís, tutos effeà muftelís aiunt, Plinius. Etrurf Gallínaceos non attíngí à uulpibus,qui íecur anímalis eius aridum ederint:uel fi pellicula ex eocol; To inducta; galli interint;bímilía infellemuflelelegimus. Cafeos,fi cerebrum muftelze coaguload; datur,negant corrumpi uetuftate,autà muribus attingí,Plinius, IMures abíguntur cinere muflele vel felis diluto & femine fparfo,uel decoctarum aqua. Sed redolet uirus animali eorum, etidinpas ne:ob ídfelle bubulo femína attíngi utilíus putánt,Plintus. | Mufteloe & mures firidentes,uehenten tem praefagíunt tempeftatem, Aelíanus, : . AE Vh T EuorMR - Muftela quondáludaís ín cíbo uetíta fuít;eft ením animal (inquit Arífteas)ad deturpandumgs mnia ímmund&;auribus prztterea concípít ( quod fupra ín c.refutauímus) quaoreparturíat, quis mos homíníbus pernícíofiffimus eft, cum qua ipfi auribus accipiunt , eadem uerbís exaggeranteg— maíoríbus malís ínuoluunt, Alij, ut Procopíus,efu eíus ínterdicto,infidiofum, rapax & timidi inge níum fymbolícé damnarí putant, Sacerdotes muftelá non efítant,ut Aelianus aít, quód ore pariat Gyrald, Corpora qua natura funt ficca, falis confperfu exarefacta;cibo fiunt inepta;quídamenim lepore falire aggreffus,muftelís exíccatis (imilem reddidit, Cialenus de ali, facult.z, Exíccantur aut mulftelz,non ad cibum,fed ad medícamenta,ut ín G.dícam, G, | Muftela febrím curat, Vrfinus, Acopon ad podagra & articularem morb mírabile: facít&/ad diuturnum capítís dolorem,matería ad fuperficíem ducens, X ad fronte ac fincíput:Caniculam par uat probe faginata uiua, & muflela uíuaín olei fextaríos noue , ac butyrí libras tres conijcitoratgm. donecuieta fíant animalia coquíto: deinde ín percolat& olei calídá pedes aut manus per totà ditm. imponíto, Actíus 13.4;.— Aliqui terram fübfternuntlacertz uíridí excaecatze, & unà inuítreo afe annulos íncludunté ferto folído uel autotcum recepiífe uífum lacertam apparuerít per uítrum;t miííTa ea,annulis contra líppitudínem utuntur, Muftelz etíam oculis punctu erutis aiunt uifümta uertí,eademi quz ín lacertis & annulís faciunt, Plinius. Auícenna quadam attribuit dannulgg íd eft muftelze carni fimpliciter, qua magis clafficiauthores cíneri muftelae adícribunt : qualíafüntg utíliter imponítar, Albertus, Venenísrefiflit caro dannuke fumpta, Auícenna, In cíbo fumptata pite & pedibus abíectis,& fanguine íllito,ad comidales & firumas laudatur , Videintra ínter reme dia ex fanguine, Exulceratis ffrumis mufielz fanguis re&e inlinitur uel ipfain uino decocta falubti ter ímponitur, Marcel, Plinius paulo alíter,Strumís exulceratís muftela: fanguis, uel ípfa decodiaf uíno,non tamen fectís admouetut:aíunt & ín cibo fumpta idem efficere, | 4| IMuflela domeflícaad diuerfa remedía amburi folet, & exeniterata faleinueterarí, & ín umbra ficcarí,ut Diofcorides Cit "Theriacis Nícander (cribunt, XiaeréVey uocem,Pliniusinueterareuel fale ínueterare uertít; rect tíores quídá exíccareuel arefacere,quída ineptíus falire fímpliciter:;proprie autem ad anímalía íntt ara qua fic reponuntur índuranturt& ficcata pertínet, Corpora quae natura funt ficca , falís confptte fu exarefacia,cibo fiunt ínepta:quidam enímleporefalíre agereffus;muftelís exiccatis (yeAczsanta qávlécme ) (ímilemreddidit, Galenus z,de alí,facuft. Caeterum sébipacyep Ruellius amburereuete tit, Marcellus V erg.figníficantíus, flammis amburere;Hermolaus Barbarus non rectéínaffare cander ín Theríacis círcunfcríbit, Azroex(Aa« dt Adyvsp EapqaMs nelVaré)9« zrvode evedovr ^ Giruhe len betautemhoc fíeri uel ín catulis muftelz, uel ín ipfa muftela, FIoc quidem etíam ín auíbus,inquit iViarcellus,mox mox coquendís coqui agunt, flammis ením quasnon potuerunt manibus ucllere mínutifflmas amburuntplumas, V ult fane Diofcorídes,non ínaffarí,fed integram cum fua pelle; pís lis tantum aduflís,feruarí muftela, Noftri z:22cyav dícuntbferiden: quod quidam ín fuibus matta : tís faciunt. Girzci etiam &QáVay & QM (ay,ut dícam in Sue n,f,. Scrípferunt quida herínaceí terre : Íiris carnem defíccatà prodeffe elephantíacís,cachectís,&Cc,. quae fi eflácere poteft , facultatem habue. rit ualenter fimul digerentem deficcantemtp: ficut & caro muftele arefacta, Galenus de fimpl, ls 3. Exíccata € uíno pota uenenís aduerfatur, Auicenna. | Contratoxíca muftela uulgaris ínuetetas ta bínís drachmís pota ualet,Plíníus, Praparata(utdiximus)binis drachmis cum uíno pote,aduera fus omnía ferpentíum uenena prafentaneo efl remedío:toxíco fimili modo fumpta refíftít, Diofcort é deslib.a, & Auicenna ínter remedía ad fagíttas Armenías, IMuftelze catulus praeparatus, ut díxie mus(ale fcilicet ínueterata)contra omnía mala medícamenta ualet, Pliníus, Muficla fale € nter auxilíaría morfutim;quos ínflixere ferpentes,medícamenta eft Bibíttr autem bínis drachmis ' uíno,praparata ut fupra dictum eft,Diíofcorídes lib,6, . IMuftelam arefactam alíquí plane omnís | "ferealexipharmacum effe referunt, S maxime eius uentrem, Galenus de fimpl,ii.35. IMuftelac;quae | "in domíbus noftrís oberrat;ínueterata fale denaríj pondus ín cyathis tríbus (uíni) datur percuílis (à | fgpenabus)ao uentrículus coríádro fartus ínueteratusá; & ín uíno potus: catulus muftele etia - "eficacius;Plíníus, Caro muftelz arída fi bibatur cum ruta(uíno potíus ) contra morfum omníumi Metam lbernie, Contra phalangtj morfum utíles funtmuftelz catuli, ut díxímus (id eft inue teratí fale € &uino potí,)Plínius, Etrurfus,lVIurís araneí morfus fanatur muftelz catulo,ut in fera "pentíbus díctumeft, IMuflela caroarefacta ualenter fimul digerít & defíccat, qua utíq ui comitia. "Jelimorbo afflíctos tuuat epota,Gralenus de fimplíc,u.5, (X Auícenna,) Etrurfus, Arefactamac potà "legimus prodeffe comitialíbus uí fcilicet dígerente,ii.55. | Diofcorides fanguiní etus hanc uím attríz . ^ buere uidetur, (Marcellus quidem interpres expreíle ad fanguinem refertremediü ad comiítíales a» —pudDiofcor, Iuellíus uero fimpliciter uertít,ut Circa habent, Comíitíalibus etíam prodeft , ut quo ieferas dubites)ut alij alijs muftelze partíbus:;alíqui integrae muftelz cíneriut mox dicetur. 5 M. € De müfiele cíneré multalegimusremedía:atqui Gialenus nunquam fe hoc animal combuffif Mefctibít;ut quíd praftaret experiretur, IVluftelo fanguis & cínís ad elephantíafin utiliter illinítur, "Pliníus,Sextus,Aefculapíus, Elephantí morbo aduerfus erítcedrí decortícefuccus, Muflelx ue »- ínís,uel fufus fanguis ab illa, Serenus. Muftelz exuftz cinís & elephantis fanguís,immíxtus & íl« - itus elephantícís corporibus medetur;IMarcel. Aduerfus anginas,funt quí cuíufcung) hírundinís $e pullum edendum cenfent,ne toto anno metuatur id malum.Strangulatós (pullos hírund.) cum fan; | "euine comburunt ín uafe,& cínerem cum pane aut potu dant, Quuídam & muftelz cíneres parí mo - "deadmíícent:fic & ad ftrumz remedía dant,& comitialibus quotídie ín potu,Plínius, Ad comitías dem, Aptus muftela cinis eft, & hírundínis und; Serenus. Pliníus alibí muftelz cínerem etíá per "fe cóimmendar aduerfus comítíalesmorbos. Auícenna fimpliciter muftelam € uíno bibendam pr Ícribít ad epilepfiam & capitis dolorem, IVluftelz cinis illítus capitís doloríbus remedio eft; Plíníus, "Cinerem muftelztínquitídem)phrenetícó dare potuí éx aqua aliqui prodeffe tradiderunt : fed quis "ad hóc cogere poffet furentem eríam fi certa fit medicína? ..IMuflelze cínis oculorum fuffufionibus "confert,Plín, Adreumatícos(fiue catarrhum in fauces)efficax remedíum fici Muftela die Iouis Lu l na uetere capta ; uiua ín olla ridiítaexcoquítur ütterí poflit, & ín pulueremredígi, qui puluis col« édus ex melle € bene contemperatüs;íéiuno teumatíco ad diem per cochleare dabitur , fed uníus Jigülae inénfurayimíreproderít, Marcel; Derermedioex hóc cinere ad angínas paulo fuperius díxí, Ad iirumas,Cinetri muftelz farmentís combuftz mifcétür axungía,Plin. Humerídoloríbus tritus &cum cera permixtus fubactustp,ac cerotí more impofítus,mire medetur, Plínius & Marcel, Ob : 1 " 1" I B I 2:56 iper cornu,aut cum pabulo iricifa, Alij bermelini,id eft mulftela albae caudaim,qua dimidia parte alba » &C altera nigra eft, mínutatír íncífam equis fic altectis in pabulo offecunt,ut aptid recentiores híppia tios Germanicélegímuss Bouem fi ferpens aut animal uenenofuim Izferítmuftelz pellelocum fau "cium demuiceto,Inpomiínatus in libro Giermanico ima nüufcrípto.Idem fere fieri iubent aduerfus mor - fus quos equís inflíxerít:infricant énim uulnerípellem donéc incalefcat;& fimul antidotum alíquod | n ántra corpus exhíbenr.Ego fi res fuccefferítaut uulniis parüm noxium fuifle díxerím, aut antidoto — liberatum anímal,aut frictíone uulnerís ad calorem üfqj:quíd éním pellis arída iuuet? Ipfum animal '— petíus diffectum & calidum appofitum proderit, quod &ín murearaneo & alijs multís fit: fiue 9 | J fimile trahitur fímili,fiue ipfa calídítas ad fe trahít:nam & alía quasdam anímalía fi uia diffectaQq ap —plícenturíuuant, €jSanguísmultela fi illinatur apoftemati poft aurem prodeft,kafis, ^ Archíge - nesad parotídas muftela: fanguínís illinendi meminit. At ueiotalíatinquít Gialenus)tanquam curia E33 & fuperuacanea; & qua magnam tei medícamentaríz egeftatem indícent,fi per alia auxilia, citrá : fanguinis muftelz adhibitíonem,parotidas curare néqueat;negj ín ufum adfumpfi, nécp corum exa E perimentum habeo;fed neg, ex amícís noflris quifpíam alíus utí tentauit, Muftelz fanguíne pe E | cc $3 358. DcQuadrupedibus unctz ftrum fanantur Diofcorides: Mox autem fübfjcit, Comitíalibus etíam prodeft; quod Vase lus Verg.ad fanguinem retulít,fed quoníam alíorum nemo idem remedíum fanguini attribuit, ad ipfam potius muftelam fiue uftam, (iue inueteratam fale, retulerím, utrocp entm modo ad comitíales. facere authores habemus.Muflela tamen ín cíbo, pedibus capítetp abíectís,ad comítíalem à nonnula. lis datur, & fanguis íllínitur, aduerfus epilepfíam: eodemt& modo aduerfus ftrumas adhibetur, Ga. " lenusParab,s.g, Muf, fanguis ftrumís exulceratís recte inlínitur,Plinius & Marcellus, - Adfayp cium mala, Miuftelae fanguis ínungatur & fanat, Sextus, — Elephantiacís prodeft,ut fupra diximus inCineremuftelx, ' Podagraslenít camplantagine illítus, Plinius, Neruos contractos remollit Gg artículorum dolore foluít,Iftidorus, «| Muflelae uentriculus coríandro farctus ínueteratusQpperegf. (is à ferpente & comitíalibus potu auxiliatur, Diofcorídes,Idem Plíntus fcribit, fed comítíalibusmie, deríjomíttit,librariorum opínor culpa; Alibi enim,Prodeft,inquit;ad comitíales muflel uentriege: lus inueteratus cum coríandro,ut dixímus, ^ Muftelamarefactam ín potu comítíalibus prodeffer- & quídam plane omnis ferze alexipharmacum effe,fcríbunt:& maxime eius uentrem, Galenus, qJAd comítíales prodeft & cerebrum muftelz inueteratum potum, & iecur eius, Plíníus, Epp. leptícis muftela (iecur arídum ex aqua propinato.íd facíesautem cum zgrotus mox eft cafurus, lenusdeParab.s.s, ^ Felleporísíimul & íocínora muftelze commifce ad drachmas tres, caflorg drachmam unam,myrrhz drachmas quatuor,cum acetí drachma ex melleaut paffo bíbant quie tígínem patiuntur,fanabuntur,Sextus. Muftelz iecur lethargicís utile putant, V idemox in Tef lis. — € Muflelefel duntaxat contra afpidas eft efficax , cztera funt uenenum, Perottus Plíni citans, (ed perperam, uíde ínfra ín IVlufielis fylueflribus, ^^ Feleíus potum ínterímit ni(i tem matureadhibeantur,Rafís, — Profellemuftelze, (mycales, íd eftmurís araneí Graece legitur aptid. Aegínetam,ínter Galeniuero opera «Ai íd eft muftelequod probo)fel cameli fubftitui poteft; Aur thor Suecídaneorum, — | Virga damulz ficcata tríta & pota,morfisá ferpentíbus medetur,uteil ceruí uirga, Hali: Hic fí quís damulam non pro muftela,fed pro dama fiue ceruíní fíue caprarum. "1 ) ueftríumgenerís accipere malítnonrepugno, —Mufteleruftice fiucuíuerrz coles ad ftrangurian & calculum celebratur,ut ín ípfíus hiftoría dicetur, | «|| Muftele tefticuli & uuluz ad comitíalesuy lere creduntur,Plíníus. ^ Exiíftis(magicis puto)confeffa aut certe uerifimilía ponemus,fícut BCle« thargum olfadtoríjs excitarí : ínter ea fortaffís muftelee teftículís inueteratís, aut iocínere uflo, Pli nius, . "Teftículí muft, mulieríalligatí partus continent, Textor, —lMufielz tefticulus finiflerif pelle mula ligatus, & potus atocion efl/Kíranides, Vel tefticulos eius abfcínde ínterlunij temporgj & uiuam dímitte, € da mulieríín corio mulz,Idem, ^ q[Sicalcaneus muftelz uíuz dematur,X ligetur mulíerí;non concipiet quandíu eum geftárít, Albertus, ^ (Capitis caniní cínís excrefcentia omnía erodítac perfanat fpodi] uíceritem muftelz fími cínís,Plínius, - Promufcerda, mufieleae qualepondus,ín Succidaneis Aegíneta; fed legendum mufcarum zequale pondus, (ad alopecían opínor przcípue,) €| Morfus muftelz uenenofus eft/Stumpfius, — Inrabíenon mínus quám canís rabidus ledig Bertrutius. Vulpes etíam & muftelz rabídzefiunt, Auicenna, — Furo & muftela uulnere magis quámuenenoledunt,Arnoldus, — Venenatum aliquid ínetfe muftelis, uel ipfa odorís erauitas arguít,qua ín omní muftelarum genere tum praecipue fe prodit quum irafcuntur,Mures abiguntll cínere muftelz uel felís diluto, & femíne fparfo,uel decoctarum aqua : fed redolet uírus animalium? eorum etia ín pane,Plínius. ^ Ariftides Locrusa Tartefía muftelamorfus,íam moríbundus,mull libentius fe moríturum fuiffe dixít,(iàleoneaut panthera potíus quám tam ignobili animantemols fus fuiffet, A elíanus ín Varijslib4. — IVluftele morfum(inquit Auicenna 4,6.3.14.)celeres dolos res inferre aíunt,& colore fufcum aut líuidum effe, «quod & Rafis fcribit,)Curatur autem cum cep & alljs(ut ftellionis etam morfus ) tumforís adhibitis, tum ín cibo fumptís, merum fuperbibendo Profunt & fícus immatura cum farína erui. Theríaca etíam utiliter emplaflrí modo imponítur,ut&e canís rabidi morfui,fícut inlibro detheríacalegitur. — Allía cum folijs fículneis & cymíno trii aim ponunturRafis. ^ Líquorlacteus € ficu cum eruo ímpofítus, ut Aggregator ex Auícenna à ítem eruca ín cibo fi uínum odoratum fuperbibatur, Auícenna libro 5, V efpertilíonis fel,nonac ftelz,ut Agoregator ex Plínío cítat,fed ad murís aranei morfum àPlínio commendatur, — Fitallsg quando ut muftela iumentum morfu faucíet,cuíus dentes ínficiuns animal, & morítur nifi fubuenía tur.R.emedío eft fi uulnus oleo perungatur,ín quo muftela fuffocata computruerít,expreffo ualídi ufculé per línteolum, Erícatur & locus faucíus arída pelle muflelz, ut íncalefcat, & datur ium antidotustheríaca,Cameraríus, ^ Videfupraínter remedíaex pelle muftele, — Vaccasa multe lis demorfas, ruftíci aliqui íncantatíonibus fanarí fuperftitiofe credunt, — Vbera uaccarum mob det muftela, quae quàm prímum ín tumore fuerínt, muftelína pelle perfrícata fanantur, Gieorgítt Aeticola, | | : - - "T d 3, Miuftelam per Lfimplex potíus quàm duplex fcripferím, nam & alia eiufdem terminationis Latína uocabula fícfcribuntur,ut nítela,tutela,cautela,candela,cícíndela, Cuftodelam dícebantanse* tíquí,quam nunc dicímus cuftodíam, Feftus, Non ením probo quod Carolus Figulus feribít mw [ flelam díctam uiderí, àk?e &€ sto 7» "postu, id eft furripío: quafi murium fur feuraptor, Addit: | ; edam DeMuftda. Ha. Lib.l. gso euam ffelen uocem Germanicamt fed ftálen potius fcribendum eft) qua furari fienílicat, Graeca "nerbostey deriuatam uideri, Ego potíus orípínis Germanica effe díxerím, quód furta tacite & oe — cultó fiunt, ftill enim tacitum, tranquillum,& quietum fignificat: inde Yerftolen , quod occultó fa tii ablatümue efl, St, apud Terentíum,uox efi filentíum indícentís:qua ipfa aut fimili Germani ea "tíam utuntur, Greca quídem uerba step & Soestsay, ubi fürripere aut furari lienificarent ; nuf "quamlegere memínf, IMuflela, quafilongior mus, Calepinus, IMemíní grammatícum quendam "derinare à mus & 74&As, quod eft longe.fed nugaces iftz deríuationes non placent, TaA&oxytonum uel yei circunflexum; apud grammatícos & authores ínuenio: fic ín alijs cafibus , yip uel yaAiy; "yes uel yeAaz, V ide in Leone n. e,in Avvzsi poteft autem,ní fallor utrungs defendi, Oxytonum,tan s quam prímitiuum:círeunflexum,tanquam d yeaw deductum, qua uoce INícander utitur: & Homea Tus, Mit 2r dINraA Qr yao xir luy ages: lic & uoa pro mure araneo Nícander pofuit, Arbo "xum quidem nomína alíquotà prímitiuis in tx, contracta per à. fcribuntur,ut evxs, Gier yd e Mis pod i, LFRAR, 2 Quay. tss dU vio dvouat ico uqpoy, d Ins, yx , «yii, Varinus. ic «pe uocabufla intelligo, quorum líte "ura ad numeros redacta eandem fummam perfíciunt,nam & ysas & d/«y computatis literis conftitua Junt 43. pro ajys uero ut ídem numerus conflituatur legendum &xj4, Deinde addit t3 29 «by TV ys Xere yeupgeroy , ubí erratum uidetur: non ením fj(dem fed totídemlíterís , tría ifta vocabula cona ftant, qua etíam ín fummam numerorum collectz, eandem efficiunt, dejeexkpOe, emot imos, XxGamwesevrüyuAGS — XSuudtp wioy By, tzrad dy o (eG i , Mater ruftíca ad filiam ín Acharnenfibus: "Vbi Scholía, reA&e(accufatiuus pluralis círcunflexus)díxit prater expectationem sz: i zrvid ecc doa Ib uos, folent autem homínes tempore matutíno frequentius pedere;peracta íam concoctione. Viu fici quidem ut & felis flatus aluí acerrimus & putidillimus eftunde & prouerbít& natum,quod ín« lerius ponetur, TaAd,7o (Gup:192Aei7o0 dt zrpóc sivo d, qois fAnoje, Suidas & V arínus, Kd$d'à quidem "pro uulpe potius accipi folet, propter eius animantis aflutíam: fed muftelam quoq aftutam effe dod Xcuimus, lA«ele uocabulum alibi nufquamreperío: & utilgare nomen recentíorís Gracíx effe puz to, r&Aqvp quídem;ut & yevvedy,d grammatícís exponitur, iaapdy Ad V, mop, In Olympia ítmaeo eft "Thrafybuli lamidae uatís Elíenfis,ad cuíus dexterum humerum yaabrss adrepit, Paufanías Elíacos rum 2, Caelíus is. 55. galeoten ex hoc loco muftelam aut felem uertit: egoflellionem effe docebo in 'Srellionis hiftoría:Krap,yaM, Hefychíus & Varínus. Albertus galen alibi ual pem,alibíhoedumin : terpretatur,urrung íneptiffime; item alíbi adhuc abfurdius (pecíem milui, Anímal quod uocant fe habenínum, foueas habet in campís, & pugnando uenatur animal dícdium pelàgoz, quod Auícea, uidetur nomínare murem czcum quem nos talpam dícimus ; & quodcunc aliud uícerít deuos rat, Albertus ín Aríflotelís biftoríam o, i. ubi nihil omníno tale apud Arífiotelem teperíot conijcio "autemhabenínum illum Alberti, uel A uícennz potius,non aliud animol effe quàm muftelam, * Epiítheta, Pauida;Introrepens,apud Textorem. Velox, Author Philomela, Aacdpoi, id eft elox,apud Nícandrum. | Tr : *— «In Apuleio(inquít Czelíus) muftelatos "Die peplos, de muftelíni colorís fimilitudine, qui 7 fubliuidus eft aclentiginofus, cuíurfmodi in ueftibus comparet cruore commaculatis. Sed & nos cis us colorís ferícum , utuuleó íam loquimur, rafum difirahi paffim fcímus, Scoppamufielliaum co "lorem Italice interpretatur, lentiniofo, roffaccio, Hic eft uetus, ufetus, ueternofus, fenex , colore ip muftelino, Terentíus BEunucho,. T&Aevet equi dícuntur, quorum color eft óveed'c , id eft afíninus, Etymologus. Quibus dum adhuc infantes funt profunda ac fübmerfz fuppurationes círca bra» Thij caput fiunt, omnes galeancones efficiuntur, Híppocrates ín libro de artículis. Galenus ín Glof Tis, rue ynavés (inquit) dícuniur, quí paruum & macilentum (atrophon) brachíum habent, partes autem círca cubíti flexuram fiue gibbum tumídiores , quemadmodum etíam mulftelz, oi qtesiv^ "rób yap dog yore. evapa (edu , gla má Td ye xeicdon ( &yxeidhoz ) Gd" ovéparzt, tty adipe Tio. QU orn yeduetyxavaee, a you epeeylvorg vjely eirzo evoca. In hís Galeni uetbís pro ywvetóy conijcio xsvetiy lea gendumrhoe eft ímmínutum,exile. nam s9386c ( melíus «62eBXc, ut V arínus habet: qui tamen caetes ra Hefychij uerba recítans , pro sov4tis habet vrzjeds , quod non probo) apud Hefychium exponiís tur v6yd'éc, eutnoce , Gryesós i esi dUG-, A tius lib, 4. cap. iso, ad cefypum parandum requirit jue jo sovotà o goheeng, Diíotcorides pM uot oimvzrsec, ut vbveliy accepille uideatur pro píüguít nàm & T sevepop exponunt, , Wrzezeiy ioa, fed Galeni uerbis optimé quadrat Hefychij ínterpretatío, Cornas Ttíus cubítigibbum uertit, quód míníme quadrat, cum &yxop eandem partem figníficet ,nec une quamullumuecabulum ex duobus idem fígnificantibus recté componatur, Gyraldus fyntagma. Tte o, de dijs, praecedentía Galení uerba interpretatus, hzc tanquam ob(cura non attingit, Varinus 7 etíam cxtera fere eloffemata Gialení integra tranfcribere folítus , hzc omíttit, Eft autem yeAxyxop [cribendum eum acuto in penultima , non ut Hefychíus habet íntltíma, Plutarchus ín Ífi & Off; ri Mercurium fcribit yeA«eyxove ( cum epfilo in antepenultima)) effe corpore, Miror autem (inquít 2 Gyraldus) Calíum Calcagninum quodam fuo opufculo de rebus Aegyptíacis infcripto yeaaeyxóva: —eusiy expofuife albicubítum, Grammatici nonnulli ealíancóna ínterpretantur quí íufto breuioa $8 rem habeat cubítum, (fed híc ancus Latíne dicitur, Galiancon quidem ab Btymologo exponitur ^ quí habeat vw Beeyíoz tA&7fo, id eftbrachíum fufto minus; fed paruítas ifta ad craffitudinem referrí — deber, non ad longitudinem , utex Galenopatet,) &y«ay eft articulus totus ubí duo cubiti offa. CMM €€ 4 i Q0 [De uadrupedibus. | cum brachío conueníunt,unde j«Xaysou díclus apud Hippocratem, Pollux, Cuidam ealeanc "7 na,alíj eylíanchena legunt,Gyraldus, | Etalibí , rvjvabysp is dicitur , quí collo efi gracilí & pradons. go. Carciní poétz filios Aríftophanes gylíauchenas & gylíotrachelos(non ut Erafmus legit glycya: | trachelos ) appellauit , quód colla & ceruíceslongas & anguftas baberent, acumine as Asouydahg. Hefychíus & Varínus, rM, mufcípula, Lexicon uulgaré : ego ín hocfenfu yeA«djex legendum. : puto, de qua multa ín E, díxí, | r&v ZredPas ed Q^, p qv & yn (yer) o Qiay, Flefychius & Varín, Exedra uocabulum apud V ítruuíum & Cíceronem legímus, Conflituantur ín tribus porticibus: (inquít V itruuíus) exedraz fpatíofz, habentes fedes,ín quibus phílofophí, rhetoresis ac relíqui qui ftudíjs delectantur , fedentes difputare poíTint, Dicta autem exedra uídetur , quod extra uel iu portícum, aut ad latus eíus extrueretur : ut hodíe ín periflylijs canonícorum aut monachorumy id, eft clauftrís(uulgó Capítula dícunt)fierífolent, reA«Kuelgaleota) dicti quidam uates ín Sícilialig bítarunt,ut ín Stellíone dícam, | ' i "i P — € Muflelx fanguis Magís,afplenum & uerbenaca,apud Diofcorídem, fax", herba gen 15; Vatínus:fortelegendum yaAMedue uel ya2soc, quee herba eft Diofcoridí memorata, alio nomíne j leobdolon, reas quidem Stephano,urbs Thracíz eft &Paeonum. — Gialifopfis , pulegium, apud Diofcorídem, vé unm eid Tn | | E eta Fígulusíh díalogo de muftelís meminit auis cuiufdam quae mures uenetur , Giérma níce DW PX aíütínformes missas carnes parere,qua magnitudine muflelarum fintínítio, Plinius. IMu raneus colore muftelz fímilís eft, maenítudíne muríis:quare ab Ue animante compofito nomfit apud Girzcos mygale uocatur, Aétíus. "Talparofirum habet ut mutiela, ( fvyxG" dc ye Mis le uorabít, ! | qe. Nonallatrat canís caudam muftelz,qua abfciffa dimifTa fit, habentes; Plínius & A elíanus "Tali finiftri hyeng cinere decocto cum fanguine muflelaz , perunctos omníbus odio ueníre , n agi prodíderunttídetm fíeríoculo decocto, Plín, Sí ín pelle muftelae marís elaborata literae exarentut; & ficalligetur daemoniacís uel íncantatís,confert, Albert, — | | ES | jb. Polemarchum quendam períurum quí claffem Corinthiorum euaferat, quoties nocturdoP Y míretmuftelarum morfibus ínfeflatum fabulantur, & ín defperatione tandem fibí ipfi manum 1B«8 tulíffe, Heraclides ín Polítijs, Heliogabalus iubebat fibí decem milíamuríum exhiberi, mille mufie las;mille foríces, Lampridius, — « Muficlac laudem & epicedíon carmíne condidit T, Vsipes anus | P (Hn | | 4 "ub am QE DeMuflela. H.h: [ ib. [. [6j Btroza/fexto Eroticón, q(Muflela quoque, ficut pícus, à finiflra ueniens infaufti ominis eft, Ales Xander ab Alexandro. Alcíatus ín Emblematis fub título Bonís aufpícijs íncipiendum: Aufpícija | fes coepta malis bene cedere nefcít. Felici qua funtomíne facta, iuuant, Quícquíd aaís, muftela — tibi fioccurrat,omítte. | Signa malae hac fortis beflía praua gerí Videmoxin prouerbío IViuftes | damhabes, [Aelíanus tradit magos affirmare muftelamab Hecate nutritam efle, quod hac dea —Lamatoríjs adhíbeatur:nam eíus uifcera hís funt apta, Volaterranus, "Thebani apud Girzcosmufte "fJamrelígiofe uenerantur,& dícunt, Cum Her lem Alcmena parturíret,& parerenon poffet, banc " accurríffe, & parturiendi uincula diffoluiffe; unde Hercules ín lucem expeditíus exíerit, Aelianus, — Alij non ágale quadrupede,fed à Gialanthíde ancilla hoc factum dicunt,utfuperíus dixi. Aeeyptíj 3» colunt muftelam,quod ea,ut mult adhuc putant ac dícunt,aure concípíat & ore pariat, quod fymbo — [um eft nafcentís fermonis,Plutarchus ín libro de Ifide, | | «X PROVYVERSBIA. —o Fé omes y Muftelx (quanquam Erafmus feliuertitinec refert quód ad fenfum prouerbij) cro "eorum, fübaudiendum das, aut addís, Díci folitum quotíes honor addítur índíenís , & quos hauds "quaquam deeet, Aut cum datur quíppiam fjs,químunere non noruntuti:uelutí (i quís à Mufís alie niffimo belliffimum donaret líbrum, Crocoton ueftis genus eft rotunda ac fímbríatz , qua díuítes "utebantur matrong, Apud Nonium ín dí&tione Rícha, refertur ínter ueftes delicatas & crocoton, D Bicenim arbitror legendum, Mollícínam crocotam,chírodotam ríchiam, A c tefte Plutarcho quidam Herculem pingebant ligxerzeeópoy, Omphalae feruientem, Sumptum adagium ab apologo Stratídis, f$ quem alíoloco narrauímus,Era(mus.Effertur & alíter, ov z»tze yeh lgonteros, V el'Tóv iooxwrToy À ya - LO Wvi,ut Suidas docet, Eiufdem fententía eft, aA yezdy Suídas obfcurius interpretatur, A 7& &dfxsp L Une pct niger , nifi quíd à líbrarijs erratum eft, quamuís apud A poftolium quoque , quí fua ad ; uerbum Suída mutuatur (ic legimus.Erafmus,& Varinus quogyomiferunt, Eraímus crocotor mon recté neutrogenere ufurpat. Gracís enim loose mafculínum nomen efl adiíectitrum : accípís | "tur tamen fubftantiué fubaudíendo yeráve, Keoxusg, eid Q- yrrdvQ-, O dt icoue Locooby yrrüv& , Sato 73 gisovas eic tu o»y üDspupay, O udis Sy Lpontrsos qelupa fn. do di tynviDsy fuermty, Suidas:atque idem repetít ín dictione Byxviey, Crocota, croceicolorís ueftís : Plautus Aulularia, Cum incedunt infecores —xrocotarj, Nonius, R'ecentíores grammatici erocotam ueftem muliebrem croceí coloris interpre «antur, Suidas iuzztoy ( Scholiafles ópsue ) Arvvexexdy , cum pauló poft non fp&zuy , fed q/d'vua elfe Wo dícant, «yxvx?ev uero aliud genus ueftís d cotunditate díctum ipe) noy effe : hínc deceptus ufdetur E "rafmus, utcrocoton ueftem rotundam diceret, Crocotós,tuníca qua Bacchus utebatur, Poilux.Plu —ra uíde in Díctíonartjs, AA ux oos v? ed potio as hy yt^aep, Cody Aovrli di Loonorrio ke pfisy , Flera «ules de Baccho in Ranís Ariftophanís. Hie Scholia Keoxezbb ioc Aovrlb, ye tiüc HoxAig. HoeuAee 99b qienpas t Aser, lpoxorrlis dE tva 6 qef«pec. (Éqioe dt lb Aor rli Ty qoos &, Suidas.) H looxorr&, puumanéiq searlwas 9d Vue. Et paulo poft, Crocotus & cothurnus,mulíebría funt: fpolium uero leonis & cla« wua;uírilía, Égópe yep d lookwr& Moyrii e HonxAsc , hoc enim erat geftamen Herculis, Vfütpatur au» tem hzc paroemia de rebus ualde diffimilibus. Leonís exuuíum fuper crocoton , prouerbium apud — Exafmuti, qucd nos etíam in Leone pofuímus, Arifiophanes ín Ecclefiazufís boonàvmioy forma. día mínutíua dixít(ut Plautus crocotulam ín Bpíd.)Blepyrus fenex, dua 7 guue«xós UyeAuA Se. "TÀ looo Wo vip éct12 opto" o vd veret, Vir quidam, Ta d" ipenép siis; Blepyrus,ovxtyo Qo&cce. — Zwzüy yo] Ur uy svooy qu tic cpauacny, Ex hís uerfibus apparetetíam dífferentía inter wetvpa, (quod índuítur, íta — nimirum utfupra caputiniectum demittatur , ficat proprie dictum índufium , & ueftis muliebris, quam fupra índufíum mulíeres fumunti) & ips^zwy, quod eft exterius, nec induitur ; fed círcunijcía «tur, Alíquando tamen indilfeventer poní uiderur, Carterum Blepyrus cum à lecto furgens indufis —um fuum non reperíret, crocotula uxorís fuze forte reperta abufüs eft, non índuendo fcilicet, fedi — fimpliciter circunijctendo: quod íntelligitur ex uerbo éyzria cpu , Scholíaftes exponit 86:6 Ama — ge, Et paulo ante : Hgidbzswidloy, 3 guvo«ncity pha Tiy 4 veo ousy jguuouxiy , Ave Saad op qid Uxdva, indue — re ín modum amículi , amictim circunijcere, &veBand Uy pae Qoptsrmu, Herodotus:hoc eft quafi círs cumiectim & obuolutim,Budaus. | Évaz deu 8C lote uerba de circuniectione ueflís aut pellis circa humeros pertínentía, enarrauíín Leonen,e, | Durís Samius fcribit Polyfperchontemuirum fumma apud Macedones dignitatís, quamuis íam fenem, fi quando inebríaretr , jv/tvistrop lexus LL gy gli Naod ouo imos eo Ay doystduoy, Athenaeus libro quarto. Hercules infans recens na« 1 tus goku y ezraf'yowey £yngote, Pindarus in INemeís Carmine prímo : Vbí Scholía, Eie Looxa Cis Vu Quay: rrercon azagyycwieis, leonorsop dt rti ej 7. olus vo gosbedloi ie 7 Lotnie , d éqaw7iy, Sed redeo —— ad prouerbía: Germani eodem fenfu , quo Latíní (Muftelx crocoton , Suem di phthera índuere dí« — eunt, ZE int fattw ein belt anlegaer. — p Mufiela (Erafmus felem transfert : nec íntereft quod ad rem ipfam & fenfum prouerbíij ) fugiens peffímé pedit, ced eqovotvas Qfiyseu zrysooreniy Bd, In eos 'quadrabit quí difcedunt non cítra infamiam, Flefychíus docet apud Attícos fpondylen dici felem, non felem,fed yaAsv, id eft muftelam,) Eft apud Ariftophanem yaXic djuuv7é)oy, de acido( acrÜuen trís flatu, Erafmus, Quod autem íbídem de fphondyla infecto fcribit , nibil ad prouerbíum : nec ea mim infectum ullum pedít: hoc etíam errat quod ibidem pro infe&o ferpentem dícit, «[ Muftelam —— habes, ras tyes: In eum quadrat, cu omnia funt ínaufpicata, tanquam fatisac díjsíratis, ut aiunt. s» DeQuadropedibus Olím credítumeft hocanimal inaufpicatum infauftumá effe ijs, qui haberent domity alerent,utnoi. » admodum diffideat ab illis equum habet Seíanum,& aurum habet Tolofanum , Vnde nunce 22d apud quafdam gentes,nomínatim apud Brítannos,irifelix omen liabetur,fi cum paratur uenatio, ali quís muftelam nomínet,cuíus etíam occurfus uulgo nunc habetur inaufpicatus, Adagium refertur. à Díogeníano,Erafmus.Muftelam effe ínaufpicatam,fupra etíam ex Alexandro ab Alex,S Alcíato retuli, — «Muftela rapacior: Víde fupraíns, «Muftelz feuum,ras sso fubaudíendum das: S: commíttis, Cum ea dantur,quorum quíaccipíunt natuta funtappetenti(Timí.Graudet ením hocanis malpracípue feuo: V eluti fi quis laudaretlaudis auídiffimum:aut ad bibendum prouocaret natum. bibofum,R efertur à Diogeníano;Erafmus.B«zpéye Vd we, to yaAs statp imt 7 To zw dMUysup iic sttioamy ái Ap B&vovase Suidas, V idetur etíam accommodari poffe,fí quis tem committat illi, qui eam omningn perdíturus fit,utlupo ouém:quo fenfu Germanícum celebratae adagium; Feli lardum aut cafegm committere, — «| Muftela Tartefía; Vide fupraín B, k s. " DE MVSTELIS SYLVESTRE ? * bus diuerfis: & prímumde M vsTELA fyl. ueftrí feu ruftíca ín genere, mox deVIVERRA, FVRO* NE,ICTIDE, qu J i REUS TACTENV S de muftela domeftíca; € fimul ijs. 3 ESEH d que omni muftelarum generí communía haben- QuWgtur. X Veniíoadreliquas,nempe fyluefires, Sunt Eesiiis! enim plura earum genera, & quadam uetetibus ígnota, — Quanquam ením ut Girací ueteresíciídem & ga len agrían,pro uno anímalí acceperüt:fic Latíní pro eodem |i alíás uiterram,alíás muftelam fylueftre uel ruftícam diíxérez ||) & furonem uulgó dí&tum doctí plerig; ueterum uíuerram effe confentiant,(c& & nomen fere conueníat, & ufusídem 1 aduenatum cunículorum:& ijfdem locís alíquot ubí Grace JR íctídas legimus,furones barbari ínterpretes reddant, ) Tas J|Me — Vl men egone quícquam confundere cuíquam uíderí poffem, UMS D An de (ingulis íftís nomínibusfeorfim agam, Diíftíncta enim, fi l VAM cui libebít,coitingere:quám confufa difiungere, multo pro« ||| clíuíus erít, A (mvsTELAEfÍylueflres(yaVs yg, Gaza uettít, ih í cati (ylueftres ) uenantur mures fyluefires, Ariftoteles, Pa piliolucernar& luminibus aduolans ínter mala medícamens |35, S ta numeratur. huíc contraríum eft iecur caprínum, fícut fel (caprinum)uenefíctjs ex muftela ruftíca faciís,Plínius, IVlu fielarum duo gehera;alterum ín domibus nofirís oberrat, al || — 7 terum fylueftre. Díftant magnítudíne, Girecí uocant ictídas ! ^3); (uide plura de ictídeínfra, ) Harum fel contra afpídes dícis — ) tur effícax, cateró uenenum, Plíníus, Perottus hac uerba nonredcté de muftelís fimplícíter legít : & pro caetero uenes num,quod de felle tantum íntelligítur,legít, Caetera funtue nenum;quafimuftelz totz uenenatz effent, Iocínerum do- loríbus medetur muftela fyluefiris ín cibo fumpta, uel íocí- nera eíustítem uípera porcelli modo ínaffata, Plíníus, Mara cellum Empírícum in hís Plíntj uerbís non uíperam, fedui« uerramlegiíTe uídeo,fic ením fcribit, Víuerra tofta porcellí lactentís modo ínaffata,& cíbo data ieiuno, míro modo íocí: | nerofofuccurrít, —Sylueflrís muftela tota ín cibo fumpto |j aduerfus comítíales efficax eft,Plíníus, le «| Theodorus Giaza ex Ariftotele v 1v ER R A M uel X- muftelam ruftícam pro íciíde Girzca uoce reddere folet, I&ís genus muftelz tuftíce, quod uíuerram interpretor,ma gnítudíne eft, quàm IVlelitenfis catellus mínor, fed pilo, for, ma,albedine partis ínferíorís, C morum aftutía muftele fimi lis,manfue(cít maiorem ín modum,officít aluearíbus:mellís ením auida efl, aues etíam petít,ut felís.genitale eíusoffeum eft,utante díxí,& medícamento urínz flillationibus effe pu tatur,datur per ramenta ex uíno, Aríflot, ínterprete Ciaza, 7 — i De muftelisdiuerfis. Lib. L.—. 963 3Alibi etiam muftele fimpliciter genítale offe effe fcribit, Genitaliaoffea fint lüpis, uufpibus,mü telis, uiuerrís , unde etíam calculo humano remedía pracípua, Plíníus, Caníbus etíam offea funt; —" Vefalíus;& fibrís,quod ipfe obferuaui, ' Nemo autem arbitretur (ínquít Albertus 4.1. 4, ) quód qut - dícímus offeam aut cartilagíneam effe uírgam,íntellíeamts ueram cartilagínís effentíam, (ed potíus fubfiantíam cuíus durítíes proportíonem habeatad os & cartilagínem i & quzcung; eft (ubflantía "uírgaoporteat quód habeat medíum in tactu ut delectationis fenfui conuenít, A tquí fibrí eenítale; "qued uidí,totum uno offe plane offez fubflantíz conflat:fenfis ueró uolaptatís, necp adofla neque ha cartíilagínes pertinet;fed ad neruos,ac mufculos uel tunicas quíbus illí ínferuntur : ut Albertus "prorfus inepte hae derelocutusfit, Rafis interprespro ictíde furonem uertit. Furonís,ínquit,príaa 3o pus perutilis eft dolenti uefícz,& ftillicídio ac dífficultati uefíce, Mifcetur autem contríta índe drach ma una cum modicocaryophyllorum & bibítur, Icidis genítale aiunt diffímile effe naturae cetero 'tumanimalíum,ut qued totum offís ínftar folidum fit, (& femper rígeat;) quomedocung affedum fitípfum animal. Idem aduerfus firanguríam pracípuum effe pharmacum aíunt , & propínarí eius D "fcobemuoi dHdbduz GoEvégdoy,) Ariftoteles in Mirabilibus, «| Magna propter uenatuim cunículos ram babere uídetur:nam & apud Albertum furo, & alibi furíoz pro fele legítut , etfi Albertus í píe "hoc non anímaduertit.Syluatíco helutos(corrupte ut coníjcio pro xlatosyfuro vel furünculus expo "peram, V ídí prímum NNemaufi;ubi unam huíus generís beftiolam,fi bene memini,coronato uenire - aiebant:qua fcilicet ad capíendos cunículos bene effet inftitnta. — In Anglía,ut audío, fylueftres ca- piuntur autoccíduntur,ne deuorando cunículos ínopiam eorum facíant, Míror fane illic reperírí, "cum ex Afríca prímum,ut Strabo fcribit,aduectz fint íclides,quas uíiuertas & furones dodi intere »pretantur,Csalli uocantfuron uel furet,aliquí male proferunt fufon & fufet, Hifi paní hurón; uel fir — ram, Angli feret, uel ferrette, Germani ínferíores fett, qua uoce uoracem (íenifícarí alíqui putant, "ego à Gallica uocefuret uel Anglíca feret,per Íyncopen fret efferrí puto, Superioribus Germanís ía notum efthoc animal:rarí(Timé ením ad eos adfertur, Ge, Agrícola Germaníce interpretatur ftt "tette:aliquíputo fretteluocant; Frettz inter galás ponuntur:funt autem opínor ílla anímalia,que ^Galli furones uocant,Latíníuiuerras. V tuntur eís pueri ad extrahendas de paríetum nidis auíicu- Aas:ímmittuntur & ín caua arborum, & inde auículas unguibus referunt, Carolus Figulus, Anolíei 'tiam;utaudío,ín hunc ufum furones adhibent, non muflelas,. Non dubíto tamen quín.& muftelze ídem facíant,ut ín ipfarum hiíftoría fcripfi. V (de in Ictíde ex INícadro, Ex recentioribus Latínís, aut potíus Barbarís;alij furum, alij furonem, alij furunculum, alij furectum nomínant, Furusdfuruo díctus eft,unde & fur:tenebrofos ením & eccultos cuniculos effodir, ((übít & eíjcit praedam quam "nuenerit,Iidorus,''V'íuerra quz cuniculos ex fpecubus exturbat, pauló maior eft muftela dome: ftíca;Color eí ín albo buxeus, Audax hocanimal & trucülentum ,acomnifere animantium generi "infenfum atcp ínímicum natura:fangtínem earum quas momorderít , ebibít:carnem non fermé co — medít, Ge, Agrícola,Subfjcít autem quód batneffer etíam , quem uulgo crícetum nomíriant , iftius: - fitgenerís:quem egocur muribus potíus quàm muflelís adnumerárím, ín ípfius híftoría dixí, Cue mículí capiuntur hoe modo, ut fcribít Petrus Crefcentienfis 1e,55.) V enator magno ftrepítu excítas to cunículos pauentes fugat ad fuos cauos:quó cum fe receperunt ad fingulos retícula extendit; & per unum ímmiíttitfurectum (uide anlegí debeat furettum) quem cícurem habet ,proprítm ínímía uim cunículorum,ore eíus occlufo quodam frenello, (paruo capíflro, ítane os aperíre ac cimículos mordere aut comedere poffít,fed propellere tantum, At illí omnes expulfiretículis obuoluuntur, - Plura uíde in Cunículís &,ubí tumalía quzdam,tum Strabonís eadem de re uetba recitauímus, qui: ar 96A De galás agríás íftas uenatríces ex Afríca aduelii fcribitiquamobrem non inepte muftelas Africanasge. liquis appellauerít.Sed de Afrícanís muftelís nonníhil etíam fupra dixi ín Muftela domeftíca capiz tefecundo, Furunculus putoríz((ic Galli uocant iltíffum noftrum)ualde confímilís eft, pauló anm plíor quàm muflela.Color ei ínter albüra & buxeum, Animal eft anímofum ac ferox, Coítre dicuntur proftratí. (Albertus & alij quídam barbari de furonum coítu fctibunt , quede zlurís, id eft felibus coéuntibus Aríftoteles prodíderat. Ego non proflratos uel catos uel muftelas coíre puto: fed ítaim utrog genere ut mas fcemína éxA&Gy;íd eft cruribus in terram demiffís & uentrí fere incumbente fuperueníat, V ide ín Cato C.) Foemína cum libidine atdet,nifiinarís copía detur,íntürnefcít & mor tur, Partu foecunda eft;nam feptem tel octo foetus (imul perfícít , V terum eeftt diebus quadtaging ta.Catulí recens natí,diebus trígínta ceci funt, A tempore uero quo üifum accípíunt, intra quad às gefímum feré diem uenarí íncipiunt, Author libri de nat.rerum. | Qüos ego uídífurones, circiter duos dodrantes longi erant,colore albo:fed uenter,;fi bene memini,ín mare prarfertím;pallídus erag. nímírum ab urína tínctus,ut ín hermelínis quog;.Oculí plane rübebant,crurà éránt humilia, foni, na grauída perquám fomnículofa erat.tiW,oach, Hebraicam uocem, aliqui furonem üel füruncufg ínterpretantur;alíj martem;altj cephum uel cercopíthecum, ut pluribus ín IMuftela domeftíca dixi capiteprímo, €|Sícaputlupi ín columbariofufpendatur,non accedet catus;uel furo;uel aliud co, Jumbís noxíumanímal , Rafts & Albertus, | «j Catus, mus, furo & muftela , ladunt plus uulnere quàm ueneno, Arnoldus, Wn tne ri^ € oEPÉo 1K Ox aníimaleftalbum fimile muftele,quod fub quercubus & oleís nafcítur (ynóplug, uel uerfatur potíus, )& glandibus uefcítur,ab Arcadibus fíc appellatum;Etymologus & Hefychigsag Hocanímal nifi muftelarum generís fuerit, quas etíam corpore refert,ígnotum mihi fateor, éd x56 tox Qu" ,o byMas C d veau, id eft cochlea & teftudo, (Latíne ad uerbum doiniportati díxeris; ut & Cícero alícubí cochleam:) V arínus: V el anímal maíus uefpa, Hefychíus & Suídass | (IcTIs,ixnoparoxytonum;uel ut alíj ixzit,oxytonum;e genere muftelarum fylueftriumelt quarumquíunum folum genus cognouerunt,ut ueteres aliqui fcriptores Graci íctidem Gm Ile. . fam fylueftrem,omnino idem effe putant:cum plures muftelz fyluefires fint, ut ín fequentibusaps parebit. Gaza pro íctíde reddit uíuerram:de qua; & obíter etíam de íctíde nonnulla;in praecedenti bus díxí. Georgíus Agrícola íctidem effe putat,muftelam íllam qua Grermanís iltié uocatur; nan uocabula i&ís & ilti$ pulchre colludunt,una tantumlítera uaríante, INíphus ictídem,marturütig marturellü ínterpretat, In Acharnenfib.Aríftophanís quídá dicitfe adferreomnía bona Boeotorlips . & intet caetera, ytvee uM spae,muxzidlas, Lxzielac qvudjose, cyyeAeie Kovrid'a, V bí Scholía, ezid'as(quis cufatíuus eft pluralis)interpretantur anímal fimile caftorí;pífcíuorum:hís uerbis,sd'or Qus ái o sg il q'vd joy Kmalím qvvdjoni,id eft lutrze,) ts: «€ iy9veocyou,, Apud Suidam & V arínum deprauata fut. hac uerba, Caterum ín uerbís Aríftophanis fi díftínguas poft ixzielae, qrvdjexe fubflantiue pro lutis. accípies quod magis placet,fín mínus,epítheton erít íctídum, tanquam illae etíam ín aquís utuatif de quo míhí non conftat. Pífcibus tamen omne muftelarum genus uefcí,non mínus quám feles,non dubíto.Sed feles cum pifcibus dele&entur,ab aqua tamen abhorrent,Iltíffos quidem noftros,dequi busínferíus, Gie. Agrícola, íuxta aquas interdum habitare & pifces uenari fcribit, Ego àruflicism firís ranas ab eís captarí audío, (Fieri poteft ut íclís etiam dícta fít quafi ichthís,à pifcibus uoranc Itís,Ix7:(,aues deuorat,anímal aftutum, (7«vieyoy,)maius & hírfutius muftela,alioqui fímile;ali &yplew ye, id eft muftelam agreftem uocarunt, Aríftophanes cuma Bceotís uulpes;ictídes, feli animalía foetída,ín cíborum delícijs haberífcribit, hominibus íllístanquam nímíum craffis crudi bus(unde & prouerbía alíquot nata)ílludere uídetur, | Io, Tzetzes Variorum s. 8, í(Ctínum, íddl míluum auemàá multis cum íctide terreftrí quadrupede confundi fcribit: quod ut meríto reprehen dit,ita ínepteíctídem ínterpretatur zlurum, id eftcatum, Albertusin Aríftotelís híftorían o, 6pit íctíde habet ankatínos,quod Auícenna(inquit) katyz appellat:& eft apud nos anímal pullos (gall: nas)comedens,quod Galli fiffau(uox corrupta uídetur) Germani íllibezzum(lego íltizzum,uclpo tíus íltifTum) uocant:cuíus pars fub gula & uentre prefert ruborem,fed ín dorfo eft fübnígrui línas ínfeflat & interímit;non edít autem;nifí príus omnes aut multas íugulauerít. Alij quída "fcuriauthores ex Aríftotele proíctíde habent ankacínor,cui tríbuuntmagnitudínem catuli canisity: poraríj. (fic enimlegendum ex Alberto? & prudentiam maíorem in mínore atate quám prouecilos re.Cuíus quídem reínec ratíonem nec teflem adferunt, . qj i xzid tz, pellís zluri(íd eft cattí,) Suidas. '[zetzes etíam,ut paulo ante cítauí,ictídem interpretatur zluron,quod non probo, Keezid^ zn eliuy laursy, (pileum e pelle uiuerrze factum,)Homerus Ilíados &.de Dolone, VbiScholía monenta [jas legis ixzid wp, Silegas netu, aphzerefis erít:qua tamen ín primítíuo xvi fimiliter admitti non por teft: fieret ením xzic. qua fyllaba neg; círcunflecti poteft, cum producta non fit:neg; acuí, monofylle bumením acutum zi tantum reperitur, PéxQ«Auay,íd eft pileorum feu galearum genera funtül uería,& inter alía lanto, bots, &C qua propríe uocatur luvts, Kc. Varínus, Vide plura ín Canü Xd 'té(Knetiu, Suid, Jed G^ adtucqueias dr ind" cluovros inerte de (doy ahi vreerzrbiony, «go. iczidl nt atyvu, 8 P arfbucpe Mag, wie d'é qum dtodp 25, V arinus. Hefychius habet, «ox x71 (monofyllabit, qu Scbolíaftes Homerí fierí poffe negat)d'e 4h (doy duomp yaMi,5 7o d'un dU voy ecaébueqaAcuxs, — Qj Ics - disgeniítale commendari ad flranguríam,fuperíus in Víuerra dixi. Eadem ením uíuetra pr. L uidetury "- ox | ér A P Demuftelisdiuerfis. | Lib. IH. 365 "midetur,qua Graecorum ictís eft, « «| Locufla cum ferperite pugnat, Ariftoteles 9.6, de hiftor, anim, —Locufta Grace exec eft: Niphus dubitat an hoc ín loco ix7:e potíus legendum fit , quanquam ín fio codíce &azis habeatur,Ego uero àxe/s,id eft locufta recte legi puto , quí fcíami ophíornachum genus quoddam locufte effe ab impugnandiís ferpetibus nominatum, | JI modo uenareleporem, nunc — tn Rie uerfus prouerbíalis apud Plautum;Erafmus legendum putat ictín, quod egoín lepore h; |» geprobauí, | DE MARTE Martis fieuram bis pofuimus,quonitt duo getiera nobis sognita funt, que colore tantum differuni, PARTES muflelarumfyluefirium e generís efi;hoc nomen hodie plurí. ma nationes Europa commune ha zi bent,Italí,Gaalli, Hifpani, Germani, Anglí,termínationibus tantum differentes, c qui Latíne fcrípferunt barbarí quídam recens "tiores, martam(márta Hiífpanícum eft,) marta. 1 rum,marturum uel marturellum nomínare fo ent, Ex ueteribus hoc nomine folusopínor m. Martíalís ufus eft, hocuerfu; Venator capta m^ arte fuperbus adefi;quod carmen Veolaterra —mus memoría lapfus, aut error librariortim Horatío tríbuít, Eft autem generís fcemíniní, j^ | | ly, x AS ANS DAN mc - Cd - Ail 1 amm um Ep EP LE Vr agr La. 2777 D—MMÁáÉ—— —- TEL 772275 Es 27 E Ld * . . , N Tu: feles & meles eiufdem termínatíonís aníma ] NS lia. Caeterum martem dictam coníjcío , quod MONS —Martia;íd eft pugnax & ferox beftía fit; iugus —Mateníin mures;gallínas & aues caeteras,ut ín- fra dicémus.Sed cum plura eíus genera fint,re —centíorés plerigó non fatis diflinxerunt, nec a- pta ex uérnaculís linguis impofuere uocabula, arolus Fígulus ictídém communi uocabulo "muftélam fyluefirém facit , quod fpécies fub fe comprehendat rnártam & putoríami.Sed marz tam ín alías fpecies rion diftínguit, Eft & hoc Bite genus fylue(iré, quód Martialis tnar- ; AN | 7" tem,Gérnianí martarum nómiínant, In faxorá (/ j /, H / M tímis & cauernís cubat, Domós ingreditur fi LUELDMMITI (f jl ? iiliter ut ictís , ( putóríam fic uocat: ) & necat ^ lY gallirias earum fahguínem exugit;& óua ex IAN 'orbét; Gé, Agricola, Hoc genüs noftri uds «ant tác)imátoet /bnfmaroer/ffémntiiaroer/ büdtiiarSé:hoc eflmarteni tectorum, üel fa 7 xorum,uel domefticam.; uel fagoruin; V etfas tur enim frequentíus ín magnis edificijs ac teni plís,przcípue fub tectís, (nec non in fyluís cire ca fagos)& gallinas & oua rapit, Stümpfius, Martes ifla domeftícae, paffim opinor íi omni busaut plerífg: Europeregíonib.habetur:mar tcs ueró propríe díCtze, qua fylueftres funt, & iquíbus captís meríto wenator fuperbire queat propter pellium prétíum,ín (yluofís tantum re NNNSSN ; : A "4. ; SAUL NITET TIE NN. gíonibus,Sed de fylueftríbus infra priuatim di NN —cam:nunc de domeftíca a23,& quadani cotis NN munía martíum generí íatérferatri; — «[ Galli doítur & Itali martem domeftícami noftram foi SS mam, uel utalij fcribunt, fouínam nomiriant —— — ENSE D ou ruhy alij foínum aut fouínum mafculine proferunt, Etlaqueo üufpes,& decipe caffe foírias, Calentíus; Sunt quifouinum & martutellum pro eoderi anímali accípere uídeantur; utrogj ením riomíne fele "interpretantur,ut pluribus dixi ín Cato capíte primo:ubi & felem omníno catum effe oftendí , INí — phus cum alíbi confudiffet,ruríus alibi(& recie quidem,meo iudicio) diftinguit;hís ane P eft *Tefe) De Quadrupedibus roe auleó dícitur fouínazictismarturus ucl marturellus;muftela ueró donüla, Matte Germania ngliuocát matter uel matter. Itali marta, uel martore;uel martorello, Galli mardre, IIt»rij &y poto nikuna, Eraf, Stella à Druflis(qui Sarmatíz puto adnumerátur,ut & Poloni)gaynum uocari feri quac uox accedít ad kuna.funtením g, X k.líterg uícinge.Sed ha nomenclaturz,ut dixi,ad fyl Yn potíus martes pertínent, E 4| Oach uoce Hebraica Efaíz is. alíquí mara tem ínterpretantur,alíj cephum uel cercopíthe cum. V ide ín Mufiela fupra.Item zijm Hebraí cam uoce,martes,aut uíuerras(ut fupra díxi,) aut cercopiíthecos, — d[Satyríum quadrupes dem amphíbíam apud Aríftotelem alíquí (ut INíphus)marturum e(Te putát,uel foínam quae macís aquas petít. Vídefupra ín Satyrío mox pofiLutram, Satheríum,apud Auícennam kacheobeon uelkachyneon, Alberto uidetur eífe martarus,anímalfuluum, ín gutture albi, magnitudínefelis, — Idemfaftoz uelfafior A. uícennz, quí Ariftoteli caftor efl, íneptiffime genus martarifacít, minus et nígríus predicto. Anglía, ut audío, nullum genus martís habet; fed muflelas)furones & putorías, | I Martí mas gnítudo felis eft, fed paulo longior, crura uerà habet breuíora,ítemá breuíores ungues, To: tum eíus corpus pilís ín fuluo fubnigrís ueftie tur, excepto gutture quod candídum eft, Ge, Agricola, Indorfo fulua eft, uentre € gutture alba ficut muftela, Albertus, — Haccum fcrí berem cranium martis domeftícz ínfpexí, den tes ín eo precipue admíratus,fj funt peralbí,íns equales, afperí: Caníni infra fupra& oblogi emínet;inter quos tráfuerfi línea recta fex par« uiíneíforíorum Ioco habétur, quorum illi pers exigui funt quos ínferíor mandibula contínet, e, IViclaresferratí, & quida ex eís tríanguli funt, — i € octoni infra, & totídem fupra.Eorum ultími ín fupetíore parte orís, finguli utríngg multo cae« terís interius funt,nempe ín ípfo palato, Den tes ín fumma,trígíntaduo.Sete nigrícantes à fu períore mandibula retrorfum fpectant, € Martis & muftelarum genera uíx uns quam quíefcunt,etíam cum domí cícures alun tur, Albertus. | Ego martem prorfus cícurem alíquando habui, canis quo cum nutríebatur amantíílíimum, quem ín ítipere etíam facíendo fequi folebat, Soluta uínculo, círca edes & tes Clauicínorum € lógíus quandogp uagabatur, (emper reuerti folíta.Morficatím fepe cum caa ne& hominibus ludebat,et unguiculís fupina, ut cati folent, necladebat aut mínimum . Sed quoníam facillime exafperantur , ut morfum grauíifime infligant, dentes,prefertim canínos | forcípe eís frangere quídamfolent. — Feles fylueftres(martes potíus : fed felem uidetur profoui accípere,ut Beroaldus & INiphus,)& mures,reddunt ínterdum mofchí odore recrementum,ut ape in dírutís agrorum zdíficijs uídimus,fed íd acceptum ferendum eft odoratís frutícum cibís, quib aluntur, Ruellíus:Ego hzc anímalía,martes przcipue, herbis aut fruticibus uefcí negauerím, AME xander Aphrodifienfís problematum 1.39, caufam ínquirens cur ferorum animalíum,ut damarum ("poxáp ) & aliorum quorundam excrementa paulífper aroma oleant, nec íta foeteant ut urbanorii Quoníam fereínquít)cibo ficcíorí fimplíciori& uefcuntur,laborantis uehementer, cunde & dittiat tur magís,& calore abundantíapleniusconcoquunt.) €«Mluftelarum omne genus pellíonibus. paratur ad ueftítum.Martes prxcípue fylueftres laudantur,ut paulo poft dicam, Sunt quí martíume & uulpíum pelles podagricís infalubres effe dicant.Pileos uero ex pellibus martís albae, íd eft album guttur babentís,capítífalubres, ^— €«[IMartorella,íd eft Valeríanauelherba catí, Syluatícus, Yee | io d M | MI H 74 l T 924 m 27/7 NW p, 1 A : Ml e gea te ; 2. 4 ot - — Demuftcelisdiuerfis. Lib. I. 862 | "in Cato, Rutacapraríaa quibufdam taurína dicitur & martaníca, ab alijs herba nefa, ttel fcenoó, —gracum fylue(tre, Monachi ín Meftuen,Manardus íi Italía à quíbufdam gyarcham uocarí fcribit; | Brafauola gíargam,Etforte eadem fuerit quam Marcellus Empírícus cicharbam uocat, imííces eani "alijs quibufdam medícamentís ad caput porrígínofüm & ulcerofum, Martaníca ueró an à marte quá "drupede dícatur uel alíam ób caufam ; incertus fum, Vide nonnulla fuper hac herba etíam ín Caz —mnus in domeflícum & fylueftre déíuídunt,, Alíud eft muftelz genus fylueftre (ínquít Ge, Agricola; "énterpretatur autem Germaníce bautnmaroer,íd efl martem arborum)quod ín arboribus uitam uí Duitquod etíam uocabulo martís appellatur, Ea muftela fyluas ínfolenter & raro deferít , ato inhoc "differt à füperíore;(domeftíca marte: )& infuper quód guttur eíus luteí fit colorís , & quod reliqui "eorporis pilus magís fit obfcure fuluus.Huíus duo genera quídam effe cenfent: unum quod ín fa, "geis fyluís uerfatur , (noftri uocant bicbmaroet: ) alterum quod ín abiegnis, (tbannmaroer uel Miebtmatber:)atq; id fane eft afpectu pulchrius, Hxc ílle.fed martes fagis cognomínata, nec luteis guttur habet,nec fylueftrís tantum efl,fed círca domos etíam & faxa uerfatur, unde eandem aliqui dorum alij faxorti martem in Germanía uocant,ut fupra díxí:duo ením folum martís genera pelli "fices noftri agnofcüt. Genus illud quod ín abíetibus nídum ftruít, multó eft pulchrius quàm quod —infagis : fed mifcentur ínter fehzc genera : & martes fagifere fequítur martem abietum,tanquam "mnobiliorem,utfoetum ex ea nobilíorem acquírat,)Albertus, Vtraque martís genera apud Hel. I&uetícs habentur , & ín regíonibus quidem ac uallibus alpiniís praeftantíores quam alibi. In Gala la audío martes abíetum non haberi, Fagorum martes habitant ín cauís fagís. Sedillarum quibus "abíetís cognomen addímus,multo meliores & pretíofiores funt pelles, (Multe capiuntur apud Rbe tos círca Curíam.) Anímal ípfum exiguum efl, uulpína fere forma, nígro fcíuro non multó maíus; ego tam paruum nunquam uidi.) Pellíbus eíus nobiles & príncipes ueftíuntur,Stumpfíus. Rufi pus quídam narrauit mihi fe hoc anno ínitío Aprílísin praaltà abíete martem cepiffe cum quatuor *catulís:folere enim hoc genus ín abietíbus fcíurorum inflar nídiíficare. Ciuoduis genus rat tís,à tea ES pr&cipué,éurn hómíne nutrítum, plane cícur fít € colludendo etíam familíare,Idem, Fagora "Kabíetütn trartes,ut & zobelli;bonitate czterís omnibus eo magís praeftant, quó plures pilí candía í cum fuluis perrnifti fuerint, Ge, Agrícola; Sunt apud Brutlos hodíe díctos nemora plena anis nalciilóriim,qua índigense gaynos, Germani imarter appellant; Erafmus Stella. T d Hscfctipfera quum in officína pellionís cutufdam martíum pelles aliquot ínfpexi, V ife funt autem ihi ille quae a fagis denomínantur, Gaallis foínz ( quod nomen fimiliter fortea fago factum "eft,quam atborem fati Gralli appellant, ymapís fufce imaióreg cauda &C nigriore quàm martes abie- "tum,quas alíqui firipliciter martes uocant. Magnitudo utrifg; eadem fere.Sunt quidem pelles alíe a« lis latiores maioresqp, alid anguftiotes , pro atatís níthirum G fexus differentia. Longitudo utrifqs zplerung ad duos dodtantés cuim diobus uel tribus dígitis ibfuper; Cauda martís, dodrantis cum jpalmo menftiram eqiat;foíria paulo lóngior &Camplior eft; Abietum martes etíam ex Polonia alís "quando afferttntur;fed fufco fere colore díluto,qui non probaturiquamobrem rioflrz preferuntur, »pittiiceo & fufco colore míxtís infignes; (biunlecbt.)Placet ením híc color in dorfo pracípue pellíti, «quatum preftantía ex hoc ipfo,non gutttirís colore magis tinus ue flauo eflímatur, Fagorum di» T dz máttes frequentiores funtin alpium noflrarum lateribus quz inerídiem & Italiam fpectanr,abíe "tum rarziit oppofitis partibus qua uerfus noftras regiones & feptentríonem funt,res contra fe has ge iain enímalbo;plutes flatro gutture iniéníuntür,. Egregia pellís e tmarte flaua,id eft abíe "tum, emítur apud nos fere coronato,hoc eft drachiis argetiteis fere duodenís, quaedam octonís; al. bz uero martís pretium triplo autquadruplo minus eft: plérung enim ternze uel quaternze drache "mís octo aut paulo mínorís ueneunt, | | Lanzerucca fylua eft Scandínauiz longitudine ad octo; "ginta milíaría,ín qua martes & zobelli,&cc.abundant,Olaiis Magnus, Mardures& s C 1 s M 1. fíc "dicta animalia apud Mofchouitas abundant, Matthias à Michóu, PopulíquídamSarmatíz Euros "pex ex fabellis,(zobellís) fcífmís & alijs anínialibus pelles confuunt;Idem. Hungaris Scythícae prope Tanais ortum íncolz, ducí Mofcouíz fabellorum fcífmorüip pelles pro tributo pendunt, Io. Boémus, Circainitium lacus Podamící oppídum eft Brigantium, Q52áqenm) cui fylua adíacerBría —gantína,ín qua martes reperíri audio noctu lucentes, liedptimarocr,uel 5ünomarocd: fed nofiri pel« "líones nihil certidefjshabent. — «Derofurella Martís generedixifuprain Muftelas, De zobela —loinferíus dícam,poft putoríum, dd $& «nee só8 — DeQuadrupedibus —— DE PVTORIO (ffr, wat zt ml A ai vuU vTORIVSaàputoredi&useft, quía nimium fcetet, maxime cum írafcitur, Ifidormsu 4 Omne muflelarum genus íra íncítatum graue quíddam olet, fed maxime íd quod Germ. (ume nitltiecalíquitltes per e.ín ultima fcríbunt)appellant, Ge, Agricola, Etalibí, Cumgra 2555/05, ufter exarferít male olet : quocírca noftríuiliffimum quodg;ifcortum & maxíme foetídum. pellem íctídos folent nomínate, Exiftimat ením muftelam hanc fylueftrem Gracorum íctídem eff k quód ictís Graece, Germanice iltié,una tantum lítera differat. In eadem fententia eft etía Carol.Fig lus.Egoíctídemuel commune nomen effe puto ad muftelas fylueflres:uel (i ad unam fpeciem. trahatur, uiuerram,íd eft füuronem uulgo díctum fignifícare,ut tn Furone dícium eft, Putoríusal mal eft non fecundum fpecíem,fed fecundum genus determínatum,fíc díctum quía foetet maxim. cum írafcítur;& hoc eft quod uocamus martarum fecundum omnem fuí díueríitatem : & mulldi eft eíu(dem generís, Albertus, Vídetur autem putoríum nomen generis facere, quod fpecies dititte fasíncludat,ut prorfus fitidem quod martarus, hoc eft quecung fpecíes martís : quaín re omnii eum erraredíxerím;quamuís ením omnía muftelarum genera,ut fepe díxí,cum írafcuntur foeteat putorío tamen fíc per excellentiam dícto id maxíme accídiít, Giallí fane ídem animal quod nofiríiltib fualíngua putois(alij fcribunt poytoís)nomínant, ut ex pluríbus Gzallís audiuí & apud Carolumhi gulum legi:Sabaudi pouttet:Anglí fítche,uel ut noflrí pronuncíat fítích:Illyrij uel Bohemí, cchorgi Poloníutjdra, | q| lItífTus nofter(ínquit Ge, Agrícola)aliquanto maíor eft muftela domeftíca, mínor marte fylilts firi, (Stumpfíus marte corpulentíore effe fcribít,)Pilos habet ínzequales, & no uníus colorís;etetit breues fubfului funt:longínígrt, qui fíc ex multis corporís partibus emínent , ut pellís difiínclan rís maculís effe uídeatur:círca os tamen candídus eft, Aerícola, - Pellís iltifTi,uttractando obfetimd ui, denfíufcula eft;ídeoG durabilis cum ueftes eafulciuntur , fed quoníam fere pínguiufcula eft grauíus olet, mínímí ín genere muftelarum preti habetur, minoris etíam quàm uulpes, Plurímisor dore fuo caput offendít, Pellífíces dícunt hyeme captas tum putorías tum martes meliores habütly mínust uirofas odore,círca uer autem cum libídíne pruríuntolere grauíffime, Cauda ilcíffo bre uior eft quàm martíbus,utpote duorum palmorum.R elíquo corpore longítudínem martíumequiat uel parum excedit:circa collum tjídem anguftíor,amplior & latior círca ímum uentrem, Caudaiti (fuper,pectore € cruribus nígrior eft quàm martes, ad latera flauíor: denig; multó fcetídior, us ficut &€ taxus,crura finifiri laterís breuíora quám dextri habet, (hoc ego ín pelle iltifii falfun prehendí,) Ardua domorum & penetralia habítat,eallínarum ac pullorum cupídiffimus, Vtp autem gallínam aut pullum ceperít, caput ínítío petít.Ifídorus, lltíffus habítatin riparum cau ubilutra & fibrí more pííces captos comedít:& uerfatur ín fyluís,ubíi prehendit aues ; ín dom ubí gallinas, (quare Plíníus eam effe domeftícam dícít,) quarum fanguinem exugit, fed ne clamalt pofíint,earum capíta prímo mordícus aufert;ate; etíam earum oua,qua furari (olet ac multaíntu congerere,exorbet, Agrícola.Ego apud Plínium ictidem(hanc ením iltí(fum Agrícola facít) dom ftícam dící nufquam reperío. Vnus tantum quod (ciam locus eft,ubí mox poft memoratam icti domeftícae muftelz mentío fít,fed íta ut díftíngui clarum fit, Putorij & martarí omnes,murib fefti funt & gallinis, quibus prímo caput & cerebrum auferunt ne clamare poflint, Albertus, mihí fcríbentí ruftícus quídam narrauítíxpe plurimas ranas inuenírí ín cauís arboribus , quas - teremptas íltífIiílluc congefferínt, Szpe uerfantur círca foenilía,ftabula & alia zdifícía: gallín oua rapíunt.abundant ín regíoníbus alpínís, Stumpfíus, Videntur medía efIe natura ínter fer & placídas animantes. Furunculus putorío fimilis eft, Obfcurus. HT) r] Demuftelisdiuerfis. Lib. I. 9óQ DE MVSTELA SOBELLA ET . | ALII$ QVIBVS$DAH, | LÀ VSTELLAR v M genusomnium pulcherrimum X nobilíffimum efl,quod Gerrmà 8 nizobelam(sobel) uocant, Ge, Agrícola, lllyrij & Poloni fobol,uelutalij fcríbunt fo» / bél.Eruditus quídam amícus nofter murem Scythícum appellat : ego martem Scythíca Erxh 39-3 potius uel muftelam uel (Ctídem Scythícam díxerím.Galli,ut audío,corrupta uoce mara tes foublínes nomínant, Aliqui , przefertím Itali , ín príma fyllaba nono, fed e. ucl i. fcribunt, alía I'!quí a.quod non probo. Confonantem quog ínítíalem non z.fcripferím,ut plerícp, fed f, INam Polos ní,quorum regio uícína eft locís illis unde ad nos míttuntur hae pelles,fobol,ut dixí,anomínant, Zo bela ín fyluis utinartes degit:ea paulo mínor,tota tamen obfcure fulua , praeter guttur , quod habet xínereum,Ge.Agrícola. Zobela martem refert,minor quidem ea,& cruribus breuior,fed omníno imartíum generi adnumeranda.Pili eíus quocurigy manu agantur, planum & zequabilem fitum obti mpent,riec ut al(orum animalium pili ín aduerfum actíríigent, Giuttur medío feré colore eft ínter ala bum,quo martís domeftícae, X luteum quo fyluatíce guttur ínfignitur, (fic enim legendum puto, lo cus eft mutilus, )Caetero níhil à martís colore differt,nifi quod elegantior eft, Michael Herus, «| Ze :bellinos leuíuim pilorum tenui canícíe probatilfimos,quibus nunc príncípum ueftis fulcítur,& de: —icatà matronarum colla expreffa uiuz animantís effigie conteguntur , Permíj & Pecerrí prabent; 3? fed quos ipfi ab remotíoribus etíam gentíbus,qua ad Oceanum pertínent,per manus tradítos accia píant, Paulus Iouíus in libro delegatíone Mofchouitarum. HungaríaScythicanonlongéa Tana- is ortu extat, & Ihurahodie dicítur, duci Mofchouiz tríbutaría, Pendunt enim eius incola pretíos fas animalium pelles , fabellorum fcifmoruméü, Ioan, Boémus, — Alba Ruffía fiue Mofcouía, qua :parte Croníio marí accedit zebellínas armelínasá pelles nobilírmm ac matronarum delicias mittit; "Authorís nomen excidít, Lítuanía íjstantum mercatoríbus adítur, qui pelles emunt zíbillínas ab Italís appellatas: hís loco pecunía qua carent(Lítuantomnía commutant, Volaterranus, Populi "quídam Sarmatíe Europzz,ex fabellís,fcífmis,& alijs animalibus pelles confuunt,Matthías Micha , wanus. LanZeruccafylua eftScandinauíx cuiuslongitudo ad octoginta milíaría extenditur , ín ea "Zobelli,iartes & alía ariímalía capiuntur, Olaus Magnus, Zebellinz pellium omníumlonge pre tofiores pülchrítudine & rárítate:ihas mittunt fubextremís feptentríonibüs Lapones, Cardanus. - Regio quadam Táttariz eft ubí abundarit parua quadam anímalía ; qua delícatí(fimas fuppedi tant pelles quas iul&o zebellirias uócant, Paulus Venetus$.47. Etalibi, Armelínorum & zebelli noruri pelles apid Tariaros adeo prétíof funt, ut quandog; uíx pro duobus milibus Byzantio: rum aureoruni pelles pro üna tunica fütficiant ; Paulus Venetus, Pelles zobelz utpretiofif!imze funt ; ita maxímedurabiles exiftimantur;Michael Heri, ZZobelínz pelles pretti maiorís funt quàm panni auto textí, Eteriíra comperi optimas quadragínta numero,tot enim uno fafciculo collígarí & —unà uendi folent, plüs quam milibus rumüm atreorum ueniffe, IMuftela: quídem horum tríum ge f nerummartes fagorum, martes abíetuiri, Zobela;) bonitate caterís omnibus eó magis praftant,quo plures pili candidi cum fuluis petimifti fuerit, GeAgrícola, A pellificibus ipfe audiui pelles zobe diss mediíocrís pretij, qui pro una uefte fulcienda fufliciart , magna ex parte non mínorís quàm "mille aureís compararí;(aureum uoco, pretium octó dénaríórüm uel drachmarum argentí:;)à prín «ípibus uero interdum multo pretiofiorés Hiaberí, Sárinaticum murem uocítant pleríque zibel, "fum, Alciatus ín EmBlematis:Sed nos muflelaruti ión muríum generis effeoftendímus, —q[Faffu ron((ic peruertérunt Graecam uocem fatyrion,qua Arifloteli animal quoddam amphibium fignifi- "cat, de quo ino poft Lutíam díximus) eft chébalus di&ius Latine ; hirfutam & nigram habens pel- "lem pretíofam ualde; qua nituntur ante pallía uatía; Albértüs, Niphus Alberti uerbis neglígentíus "eeftimatis,fatheríum alterum anímal amphibítim apud Ariftotelem , cebalum ( chebalum, ííc uocant — zobelum ) ex eofacít;fatyrium uero martarum.Eco ambos errare díxerím: & fobelos non Aríftote "li folum, fed fcriptoribus ante Albertum, quorum ad nos libri pecueneruni, omnibus íncognítos,cer tenon memoratos effe, px C m qo attt P eye s t Mn | (NOERZ A quog muftela fic iulgo dícta ( Germanice rieéris, uel ut alij fcribunt nert$ uel ora ) in fyluis uerfatur, magnitudine martís.pilos habet equales & breues, ato; colore fere fimiles "Jutrze pilis;fed noerzz pelles longelutrze pellibus antecellunt, atq ha etíatri praítanti pilí candidi cum reliquis fuerint mifti, Reperitur hoc animal in uaftis & denfis fylüis quz funt inter Suceuum & " Víftulam,Ge. Agrícola, — Mihi pellifex quídam Francfórdia nartauit noerzas ex Lítuania ha- "ber Oblongzfunt,magiís ruffz iltiffis,eadem fereodorís grauitate,toto corpore concolores. Qua - dragínta audio plerunque uendí feptem aureís Germanícís & femifTe,hoc eft fexagínta denarijs ara -eenteís, Flancaliquilatacem effe putant,quod uictum ex'aqua petat. ARS | C QvORMEL A (Germanice wounlein ) mínor eft quàm uíuerra dd eft furo;)& magis uaría; Etenim prater uentrem,quí quídem niger eft, totum corpus albís, fubluteis, rutilis, obfcure fuluis "maculis decoratur.Cauda etíam qua longa fefquipalmum,habet pilos cínereos cum candidís pera dd 3 * miftos,fed extrema parte nigros, Gie, Agricola. | Fr sj : Q70 De uadrupedibus. qAudiuiàpellificequodam nter peregrínas & nobiles muftelas, effe etíam quatdatn nomfae. SALAMANDR AM Íédcertinil babeo,(i qua tamen huiufmodi reperístür, nomen ci forrats ácolorum uaríetate ímpofitum fuerít, qualis in falamandra lacerto flauis nígrís& maculis difiindig.- Ípectatur, : E | - (cHIVRCAM míitítIndíaoccidentalisemuftellino genere;quz ut fimíuulpa, (de quapofü fímías dícam ) catulos fuos ín crumena quadam fub uentre círcunfert, Cardanus, | QLARDIR O Nifígliresfunt,utin Glíremihiuideridixi,non muftelarum generíutCarda, — nus facít,fed muríum potius adnumerarí debenr, ! . (GENETHA cuam Cardano muftelarum generís uídetur,de qua ín a. lítera fupra hoeíg: libro dixí, : NEADES. VEL NEIDES VEL NAIDES. - IVPHORIONÍncommentarts fcríptumreliquít Samum cum olím defertíffím fuiffe, ! tum ín ea beflías feras, maxíma magnitudine, nomine INeadces fuifle, quarum fola uoce 4 terra difcederet(abrumperetur, V olaterran, )Inde& profectum effe íd prouerbium, qt d x ' uulgo Samij dicunt, Maaíus in(forte,u)INeadum,Idem6 affert, earum offa maxima uel fija zetate extítiffe, Aelianus ínterprete Ciíllio, |^ Prouerbij huius mentionem alibi nufquam reperío, ng neg; Erafmus meminit, V olaterranus hunclocum transferens,hzc quidem uaftze magnitudinísgnf. malía prouerbio occafionem dediffe fcribít,(ed prouerbium ipfum non exprímit, Et Carlius 2j, 48 prouerbíj prorfus non memínít, przecedentía tantum reddens,biís uerbís; Samum initio fuiffe defer tam aíunt,& fuccreuifTein ea ferarum uim,quarü audiretur íntolerandus uelut barrítus, quz dice, rentur Nus hoc eftiNeídes, ^ Quín & Heraclídes ín Polítis, Samum infulam ( inquit ) olimdes fertam animalium quorundam qua ingentem ederent uocem copía habitaffe fertur, nomine Nuid* t$. , ' DE ORYGE ZAPRARVM(Íyluefiriumgenetís funt & oryges,foli quibufdam dicti contrarío piloue;, ftiri& ad caputuerfo, Pliníus, Atquí Aethíopico etíam tauro, alij quàm rhinoceroti, pl ] lum in contraríumuerti legimus, — Oryx quid fit non eftexploratum, Niphus, — ldem. isrca dl in tertium Ariftotelís librum de partibus fcribens cap.2. unicornem hodie dictum nó elfe orygem aduerfus Albertum afferít, Domitius Calderinus apud Martíalem, orygem pro hyftricera — dículeexponít, — n,theo,uocem Hebraicam Hieronymus & Septuagínta Deut, cap. 14. ubiíti ter cibos puros numeratur, S Efaiz cap. yi. (Filij tuí íacuertít moerore affecti ficutoryx illaqueatug) orygem interprerantur,ego potíus bouem fyluefirem effe fentío,ut Dauid Kimhí exponit, c, Vide. ínBubalo, — Quarenduman difchon potíus Hebraís orygem fignificet, pro qua uoce alíqui ull. cornem,alij pygargum reponunt; Víde ín Pygargo inter Caprasferas, — Orygem perpetuo fitigt tem(aliás fitientía,tcilícet loca,quod magis placet, Afríca eenerant, ) Áfríca generat, & naturalod,, pou carentem, mirabili modo ad remedía fitíentíum.INang; Getulilatrones eo durant auxilio, persis in corporeeorum faluberrímilíquorís hauftu(id eft potu)uefícis, Plínius, Et Getulus OtyE, Esos Satu, Albertus & alíj obfcuríi authores, liquorem illum adipfon non intellecto Plinio ínuefica eíus ( urínam contínente ) íneffe putant, quum Plíníus multítudínís numero ueficís díxt- ri. Oryxbeftía efl caprez magnitudinis,hírco ex parte fimilis, uíllum habens fub mento, Author libri denat.rerum. Caprezefimilis,magnitudine hírci,barbata fub mento:ín eremo uerfatur, & facile decipiturlaqueo, Albertus. — Oryx(nquít Oppíanus libro 3.de uenztíone interprete Gillío)ín. uís uerfatur feris ínfeftiffimus:colore eft lacteo, excepto ore nigro, ( folís ín facíe nígrícantibus ges nís,7eesis,metaphreno fiue dorfo poft caputgemíno,id eft amplo & craffo,& prapingui.) Cornía bus excelfis, (in fublime rígentibus,)nigris,acutiffimís, ea durítie & foliditate,uc es etíam,ferrum&. faxum fuperent.(Eadem durítie monocerotis etíam & rhínocerorís cornua effe legimus.) Sed Gta» ca pottruerba apponam, Ofeiaeldjawy dt uersopat rz Aiypote, 2rd Uns owes (rinpot, 94a, df int, lerales:fic z7xpov óísóy Homerus dixit, ) UsAgwóygsoop eid" eysmoa, — Kaz MERE Suxcreio ei Ino "&xovtodio, Pia - A d aps ónguóqrz G^ &Qeiia« lego qnte, ToQógot, (mortem ínferetes, «vuoi dE quay xd Must. «yen, Poftrema uerba (unt obícura:haud fcio an aliquíd defit. V detur ením dicere uoluiffe poétay. «&tera cornua quadrupedü caua & ínanía,orygis plena & folida effe: ut cerui etiam,unícornium et rhínocerotís, qua fimiliter eandem ob caufam eque durií(Tima ualíditfima& funt, Caterumanimo oryximmani & crudelíeft:neg; ením canís latratum tímet,necp aprí efferuefcentem feritatem, neg ) taurí mugítumrefugit,neg; pantherarum tríflem uocem, neg ípfius leonís uehementem rugiítum borret:neg; íitemhomínum robore mouetur,ac fpe robuftum uenatorem occídír, Cum autem ur d aprum uel leonem uel urf.im uíder,ftatim ínclínatís cornibus in terram caput(agausy x«QeAny) confir. mat,ac ínuadentís impe: .m manetatcj ínterfícít, Inclinato ením capíte oblique quodammodo & L ! cornu E f De Oryoc. Lib. [. 671 - "ternu protenifo, fic illo irruentem ín fe feram excípit,ut peritus aliquís uenator díaarícatis crurib, "eonem uenabulo.Facile autem in ferarum pectora,cornua orygis ( inepté hzc Gillius ) illabunttrr: unde ill flatim cruentas fuum fanguínem manantem lambunt, Interdum inter (e pugnant ; haec ín Girzco codíce excufo non leguntur;quare Ciillius aut male uertít,aut uerba quxdam legítinaedfirís | cexemplaríbus defiderata:fed bene quadrant omnía,etíam fí non ad orygum ínter fe pugnam , fed Lerygis & alteríus fera utleonís uel urfi , referas) Neq ubi femel pugna íncaepta eft , datur fugere, xAlterutrum neceffe eft uíncere,aut mortuum íacere,Giíllius:cum Girzce níhíl tale babeatur , fed íta folum ut fübíeci;) Perímunt autem fe ínuícem mutuís cxdiíbus,Síc flrata cadauera amborum fepe ——agreftes bomínes,paflores aut aratores,magna cum admiíratíobe reperíunt, Hactenus Oppíanus, qe Idem alibi rhínocerotem,non multooryge maíorem efTe fcribít; cum alij rhínocerotem elephanto fe "xéparem effe dicant.Et alibià lyncibus oryges infeftarí fcribit,nimirum maioribus: quod no puguat «um íjs qua pauló ante recítauímus,nempeleones, pantherzs alía sip feras eum nonrefugerezquam» »uis ením non fugíatmutua tamen ut dictum eft cede pereunt, Matutínarum non ultíma prada fe farum Sauus oryx,conflat qui mihi morte canum,Martíalíslibro ss, —Oryx bífulcus & unicor mis eft, Ariftoteles € Plinius, Audío ín Tranfyluanía capram fylueftrem unícornem reperiri , (ed aliud praterea certi nihil habeo,Pliníus quidem caprarum fylueftrium generís orygem facít; à quo "Oppíaní oryx díuerfus uídetur tam magnitudinetum anímo:cum míníme timídum eum facíat uz "reliqua caprarum ferarum genera funt , fed fortíffimís etíam feris fe opponentem, Cornua etíam Oppíanus quotfint orygí non expreffitsuídetur aute fentire non unum, fed duo ei cornua effe:quo; si níam femel atq; iterum orygem in fingularí numero nomínans,de cornibus eíus ín multitudinis niti. nero loquitur ut Pafee ox zrxed y9ovd zrixga Beuva; quanquam ibidem Orygis xd9óqvzu vert7ri dícit, ci tzozy unum effe nemíne dubitante conflet , perlicentíam poeticam. ln cornibus uero quoníam pdubítari poteft,fí unícum habere fenfiffet,omnino íd exprímere oportebat:quod cumnon faciat,cor ia nec plura nec paucíora quàm ín cornutís animalibus quz omnes ncuerunt, ei tribuiffe uíderi petet. A elíanum certe miror quí oryges quadrícornes dixerit,fi recte tranitulit Gilliustfic enim le gimus: Tígres domitas,cicures pantheras,& oryges quadrícornes ad fuum regem Indí afferunt; fed Torfitan in [ndía rantum eiufmodi (unt, Síc fierí poteft ut magnitudine etiam (fecundum regíones plur "rünitm differant, Symeon Sethí capream etíam quae mofchum geritmonocercté effe fcribit: quod 1i uerum eft,aut eadem aut congener orygi fuerit:(ed preter Symeonem aliorum nemo hoc tradit, ic ipfe authorem adfert. Apud paftorales Afros prater alías feras nafcuntut oryges(Vgvévs, lego da qui) ti imalia 78 soi ac)ssosoc vies qoivifip eb zriyedte vroif Vivre uy 9G dro Ünolop Gp El 8p 833, ETen odotus libroquarto,FHoc eft,ex quorum cornibus cubiti fiuntínftrumentís muficís qus phoeníces. "uocant,eft autem hoc animal ea magnitudine qua bos, edvig az adf, B Aveoqoiixuey, infiramentafunt "Amufica xeovogisa, hoc eft quorum fides digitis pulfabantur,ut cí thara,chelys, &c, Pollux líbro 4, ícíz "tíocapítís noní, P£yve,ut Cirammatíci ínterpretantur,brachíum eft cíharz, fic dícta elus parsa cue bbiti (ímilitudine,Quamobrem non probo Laurent, V allam quí ex Herodoto tranftulit,quibis ulna Mes palmz pro corníbus fiunr,ac fiex orygum capite aliquid inftar phoenicís fiue palmze, ulnze iongís , tudine enaíceretur,rídículo certefenfu, | Cum ftruthophagis Aethiopes qui Sílli appellantur , bela 7 lumgerunt,orygum cornibus pro armís utentes,Strabo, Hínccornua ífla durifftma & mucronata fle conijcimus,de longítudine enim non conftat cum pilis lígneís prefigipotuerínt, | [Et Getüs "lus oryx hebetilautíflima(coena)ferro. Caedítur, luuenal.Sati, — ([Oryges apud Strabonem alía qui uocari putant matínas orcas,ut Hermolaus fcríbírín Caftígat.in Plinium, ^ «| Orynx, v5, a- nímal eft quadrupes dorcadí (imile colore, (Albertus etíam caprez fimile effe (críbit,)uel eenus fca- "phi, dare genus ínfirumenti foffordj batillo fimilís Ícaphíum uocatur e$ va ex£zep, ut Jovy£ teg a2 d» gv zay.tiam Ícaphium, zutrQoy ,7]vey quocp, id eft uentilabrum ínterpretantur, cui eadem figura quae. "his fofforijs. Recentiores alí(quí fcaphíum lígonem faciunt, cuius alía eft fígura, fed ufus fimiliter ad "Éodiendum., Etríde (caphium pofitis cum fumitur armís,Iuuepalis,)lrem ex4UG- A«c(eissy, (lego Aon Eiissy, hoc eft inftrumentum lapícídarum feu latomorum,quo fcilicet lapídes caeduntur, auc Cauafa — tur,aut políuntur, (Sophocles ínfirumenta latyporum uocat Aege & yAaod'ac, n fe Quoi TW Nripup goes svxG-, Pollux. )Item genus pífcis,Hefychius & V arínus.Sed ópvF melius quàm pv3£ dici ui^ deturznam in oblíquís quog; gamma fimplex habetapud Orum, Plutarchum, 8/ Oppíanum, ut eva nde dU dürr" doVycosiy asd QUA AQ" sg &zrnvie, Ogvyes anímalía quxdam, Suídas, rvs, (malim yvwr, poftre ma pars temonís,qu& íam íncuruatur,& quam proxíme £wee, idefl burís fequitur, cui uomer ínferá " tur:unde aizóyvoy afezpoy, cui parsilla fponte íncuruata,nocn ex alio líeno coníuncza eft, ) alio nomfe - ne 4v£, V arínus:nimírum à fodiendo:recipiít ením & continet hec pars burím , cuíínferto uemcre . terra fodítur. T'eftudínes quz ad fodíendum comparantur,otyges Grzecé dícuntur, V ítruuíus io, 21, V bí Phílander fcholiaftes,Suffoffuri turres,ínquít,aut moenia urbís (Czfar agere cuniculos dia grease: minas uocamus)utebantur teftudíne fronte tríquetra;ut míffa tela dum in angulo con(iftey ré non poffunt;perlatera laberentur & retjcerenturzín ea machínatione com paratí erantad fodíen js dum hemínes,unde nomen accepit, nam opvese fodío fignificat, | | Orygemappellat Aegyptus fes —ram,quam ín exortu Canículz contra fare & contueritradít, ac uelut adorare,cum f'ernucrit,Plíni —us, Afri Acgyptíos obhocridentquod orygem quo díe horatp Canicula oríur Wie edere fabu. | Y: 4 lentur:ípforum quippe capras quotíes cum Sole eodem plane loco ftelfa haec otítur, in ortum omnes: conuerfas eo refpícere;atq hoc fyderís eíusreuolutíonum argumentum certí(fimum effe, cum de eretísaftronomicis prorfus congruere;Plutarchüs in libro Vtra animalium,&c, Eadem apud Ag - líanum paulo aliter leguntur;quare adfcribam: Aegyptij inquit) dícuntorygem caniculee exortum. cognofcere: Libycí confidenter & fortiter afferunt, fuum caprinum pecus fímilíter eiuídem fiel exortum prafcireiitemi pluuías prafentíre, Aegyptij ímpurum(inquít Orus ínterprete partím Gif. lío partím Mercero)íceleftumd notantes animum,orygem píngunt:quoníam ad ortum accedente Luna,íntentís ín deam oculis fufpícíens,uociferatur: ídéy illius odío non amore eüm facere ex eo fis quet,quodpríoríbus pedibus terram effodítthínc fieri poteft utà fodiendo etíam nomen apud Gras cos fortítus fit. Idem & à lupi quodam genere,aureum uocant,factítari apud Oppianum legimusy) & (uas ipfius pupillas humi uelut píngens defigít((vyeaQe oum vic ope: Gillius pro hís uerbís reda. dít,caputoccultat. V íde num pro (»jeeQ8 legendum fít aliud uerbum, ut sysevz/a, aut wii (n, aut fimile)quafi índignabundus ínuitusqs dex ortum afpíciens,Idem quoq; ín exortu def;Solís inquam; efficít, (Sequentía tanquam obfcura Gillíus omifit,) Quapropter antiqui reges cum fibí ortum num. cíaret horarum obferuator,huic ínfidentes anímalí per medium ipfum uelut enpomones quofdam; ortus ratíonem ac tempus accutatécertoti cognofcebant, (Giracca funt, Aizrép oí atpyozor Brera mbi. ex57r5 euuokvora G^ aic Tb eVarTeAV, idispllmve t (adim &hsn(Gwrét", íd eft animum & confideratios nem conuertentes ad hoc animalyzózw Gd (iu, vo: ko ourn2 d Tivey yroyóvoy , li. eivcmoMie uolo tyrtexy.) V nde & facerdotes folam hanc ínter uolucres non fignatam comedunt : (Gi pkovop 78 27a vdp &c de&yisoi Oise legendum forte lzsvap pro zjwéip,lzsirn enim dícuntur quadrupedes omnes quet. ad cíbum mactantur,ímproprié uero etíam alíe:quanquam nonnulli kzsrs &C 9ula fic diftinguung uthac fera, (lla manfueta fint , tefle Varino: ) quód fimultatem quandam cum dea exercere uide, tur, Etenim quemcung ín deferto locum aquís fcatentem nactus fuerít, pofleaquam biberit; labris turbat,lutumá aqua commifcet,ac pedibus ín eam puluerem coníjcít, íd&p ut nulli alij animantias qua fit ad potum idonea, Et fane quum dea omnia quz toto orbe funt utília gignat, augeat acuegi tet,íngratus & impius ín eam oryx uíderídebet,Hxc Orus.. Apud Aegyptios quiSerapídem a lunt,ex eo orygem male oderunt, quod ad Solís exortum conuerfus , ficut Aegyptij ferunt , aluum, detjcíat,& c, Aelianus, Oryx orientecane mírabilíter exultat,quafi tunc conualefcat, Alber, Qui orítur Canicula naturalíter trípudiare uidetur,corpore fcilícet eius maniífeftó percípiente imbrem & frigus prateríjfTe,& inftare uapores ignei Solís, utueftíatur terra floribus , herbasdy proferatls fructus, Eft ením frígorís & niuium ímpatíens,Liber denat.rerumfineauthore, Fera pecudesjut capreolí damz nec mínusorygum ceruorumQ genera , & aprorum , modo lautítijs & uoluptatis busdomínorum feruíunt;modo quaftuí ac redíríibus, Columella 4,1, Etaliquanto poflINecueo. patíendus eft oryx,autaper,alíüsuequis ferus ultra quadrímatum fenefcere; namuíg; ínhoc tems. pus capiuntíncrementa,poftea macefcunt fenectutezquare dum uirídis ctas pulchrítudínem corpo. rís conferuat,zre mutandífunt, Orygem quídam ztatis nofirz fcriptores, foemíníno genere noit recie efferunt:nam Pliníus, Oppíanus,Plutarchus,Orus,mafculíno tantum genere utuntur, Epítheta, Oryx Getülus,fuuenalis, Sauus,Martialis. — Cfvxepos, djovueies 785: , yp KG" ovd ig od QIaAG" &mhvQc a9 virnio d'agervis, omnía apud Oppíanum, | | DE OVE ] Á, | | 3 CET EBRAEI díuerfa habent nomína,quibus ouem & genus ouilfum fienificat, iv, zolty d ouís,erex ouium;índeclínabile Genefeosso. Inuenítur pro eodem ir zoneh, Pfalmo LU EI 18.Scríbíitur etíam yv zon, DauídKímhi(uide eundem iR eg,23.) ín libro Radicumres — |a interpretatur pecus paruum agnorum & caprarum,ut generís nomen ad mínorape ora(íd eft ouillum & caprinum genus) fit , ficut"va bakar ad maíora, Septuaginta pro zon fap transferünt zpo6a7a, Hieron,oues Amos 7. In príncípío Leuitici legímus oues & capras pecorum nomíne demonftratí.Si obtuleris de pecoribus s&€zey,agnum uel hoedum & oue ftue capram, Genefeos 4. Chaldzus my transfert, Vertuntením Syri alíquoties zade ín ain, (Hínc & anabula; ouís fera,íd eft camelopardalís,) Arabs e*13genas,Perfa "aeo gofpand, Um, rachel, unde plit rale rechelím, R..Ifaac ínterpretatur nwoz3kabfah,id eft agnam,& Dauíd Kimhi fimiliter, Eft a" propríe ouís faemína,ut kebefch mas àquo tamen foemíninum kibíah fit.Efaiz $;.legimus,rahel ne lamah,íd effouís obmutefces,IVlunfterus.Genefeos 31. Septuaginta proracheluertunt zpo6sz«:Hies ronymus oues:Chaldeus, m rachlak, id eft oues tuas;Arabs,4 oam akalak:Pería ^n yxovann,cho. meíchan thu, xwz3, kebes,cuíus foeminínum kíbfah,agnus & agna, adhuc annículus:znam annum egreflus dícitur o" afjl uel eel,author Dauid Kímhí. Abraham Efra etíam docetaílmaiorem eflenaóe | tu, Leuítící quarto kebes legítur foemíníni generís,Lx x reddunt &uvae.ítem Leuiticí duodecimole ciraus de ímmolandoagno(kebes)anniículo;quare etíam alibi, lícetnon expreffa unius anní atate; DeOue. A.B. Lib. L. 875 MERO ue ERR (ES oa, EST A Mer C SAN SD: ESSUN NIS SS , PY ARS iuh ]//) Pon A W9272/// tlU N T n y NN XN MH ! j N - MS (UM f Me po? í EO. i MSS Ü ) ( UN NON eS d | S Ho / NS NUS i «SN W SENS i —- LAC 7 LA pu: d M WW E LL - 7 ET E 2) M SNC | SUN : (TNR i ) l/ rg E o ALAS ———r AM NS dea - Á t : AES SSÓ : J L 2) [7 Jm. jl "i QUI C A * jo doctí tamen eandem ínteflieunt.Leuítici 34. Chaldaus pro kebes uertit, vans, imar: Arabicus intera T pres 7xv,egl:Perficus n5, barah. Kebes,inquít Munflerus,eft agnus & grex agnorum, Hofez 4, Vnde plurale kebafim Ezec. 46.Foerníniínum kabfa & kibíah,ouis;agna;z. R eg. ri Plurale kebafoth. Genef.ai,. Eft € nw, kefeb,idem quod kebes,agnus,ouis. Plurale kefabím Genef, 3o. (& Deut. 14. ubí L x x.,uertunt zpóteza.)& foemíninum kífbah,Leuit. y. — vw fehouem noflrí interpretes ples — rung reddíderunt:(ignificat autem pecora mínora,nempe oues & capras,tum Ícemínas tum mares, mw.feh,inquít Müflerus,eft pecus,grex,aries,agaus,ouís,generís communís ; accipitur autem pro agnís & hoedís. wryraífch;plurale teiafchim, Abraham Ezra Genef,;c, pecus maculofüm & uarí um íntellígít, L X x .7pzyss,id eft hírcos tranftulerunt,ut & Hieronymus.Genefeos capíte 73.0mní« no pro hírcís accipitur: Audio quofdà alicubi arietes uel totum genus ouíum ínterpretarí (quod no 45 probo.) V íde ín Hírco A .Chaldeus reddit teía(iah, Arabs teíus,Perfa aftarha, TaiífchtinquíitiMunfie 2 tus)eft aríes,uel fecundum alios hírcus mínor quiantecedit gregem ouium, facile afcendít rupes 7 &loca alta,Prouerb,so. Plurale eft teíafchím,hoediGenefisso, n»e,thaleh uel theleh, (plurale the^ laim,Efaíae 4o. )author concordantíarum kebes,íd eft agnum exponít;Dauíd Kimhí addit latente; - quíG non comedít foenum, PrímoR egum cap.7.pro 22n 7o theleh chalab, p x x. uertunt ave -geMaSuvoy,Fíeronymus & lofephus agnum factentem: aliquí non rede pínguem transferunt, Epi: - phaníus author eft aftronomos Hebrazos ea uoce denomínafle aríetemín círculo fignifero , Magiftri - €nquít Munfterus)pro fíeno aríetís coeleftis capiunt, ve", kefithah, D.Kimhi & R., Salomon ín terpretantur ex fententía RA kiba, quíteflaturfe profectà ín Arabíam, audíuiffe quod ra meah numum uel potíus denarium & fíclum uocarintkefithah. Onkelus autem Chaldeus interpres Ge. jj ne.s5.tráftulit yen chorphan.Septuagínta Gren.ss, et lob. 43. &uvae:Hieron.agnus & ouís; Abrahá . Efra,agnus uclouís parua. V ídentur autem doctíá noftra religionis homínibus agnam ínterpreta» - tí. Author concordantíarum, moneta quzdam: Aug.Steuchus,denaríus uel obolus: INícolaus Lyra »nus,obolus, www,íeh,ouís uel capra,uideín Agno, q Aldan;íd eft ouium;in utrog fexu,Bellu - neníis, V ideturautem dan à S$yrís dícdium pro zon Hebraíco, zade mutato ín daleth, ^ Cues hodie 7 áSaracenís ganeme dícilegere memíni, Giaríen,íd eft pecora,Syluaticus, Haragarien,id eft fter — cuspecorum,Idem, Allíat,id efi caudarum ouíum,Bellunen(is, Cuís Gracís eft apiGerop, GC ois ue | teríbus:hodíe uulgo zé6eziv«, Vídeín u.a, Latíneetíam pecus pecudís per excellenti pro ouefre - quenter Plíníus utítur:& Italís hodíet& pecoradícitur, Gallice brebís,Hifpanisoueía, Germanis, - fff. Anglis,fheepe, Illyris owcze uelíkop. | 6o le |. Pherecydes Gades Erythíam uidetur appellaffe:ubi tanta pabuliletítía perhibetur,quoód pafcen tium íbi pecudum lacferum non eflicít, caíeumá multum ímmilcentes aquam conficiunt: tantum E 974 De uadrupedibus exuberat píngue; Tricefimo díe animal fuffocatur,hifi aliquíd cruoris exhauríatur, Herba ueró qu&. pafcuntur oues;fícca quidem eft, fed íncredibilem gíenítaruinam, Quibus ex rebus fabulam de Ge ryonís armentís confíctam effe,coíecturas faciunt, Strabolib.s, €[Oues ín Aegypto maíores quàm ín Gracía fiunt, Arífloteles. — «| Oues Pyrrhícz ín Epiro proueníunt, egregía magnitudine, à Pyrrhorege íta cognomínatz,Arifloteles, — Apüd Indos Pfylfos ( naim funt etíam alij ín Afrícay oues magnitudine non fuperantágnos noftros, Aelíanus, ^ Aefchylídesín librís de agrículturg Ícrípfit,minutílTimas effe oues ín Chío pabuli ínopía,cafeum tamen ex eís laudatiffímum, V olaterz ranusex Aelíano, | «|Hifpaníanígriuellerís precípuas habet,Polentía iuxta alpes cani; Afía rue tilí,quas Erythrzas uocant,ítem Bztíca:Canüfium fuluíi: Tarentum & fuz pulliginis, Iftría Liburg níap pilo propíor quàm lanzpexiís alíéna ueftibus,& quam fola ars fcütülato textu comimendatingg. Lufitania:Símilis círca Pífcenas prouíncíz INarbonenfis;Símilis & ín Aegypto, ex qua ueftís détrig ta ufu tíngítur,rurfusip euo durat. Eft & hírtz filo craffo ín tapetís antíquiffima gratía:íiarti certe pri fcosijs ufos Homerus autor eft, Aliter hzc Galli píngunt, alíter Parthorum gentes, Plíníus, Et rure fus,Lana autem laudatíffima Apula,& quz ín Italía Girzcií pecoris appellatur,alíbi Italica, T'ertíum locum Milefiz oues obtínent, A pula breues uíllo;nec nífí penulís celebres, Circa Tarentum Canus fium& fummam nobilitatem habent,In Afia uero eodem genere Laodícee, Alba círcumpadanis nul la prafertut,nec libra centenos numos ad hoc euí exceflít ulla. ^ Generís eximij IMilefias, Cala bras Apulasipnoftri exiftimabant,earum qj optímas Tarentínas,INunc Gallicx pretíofiores habene tur,earuma pracípue Altinates,ítem qua círca Parmam & Mutínam macrís ftabulantür campls; Columella, Heluetíacumalibi tum ín fummis etíam alpibus oues alít; íd& altíus quami capra capra ením frutíces fequuntur,quí excelíis cacumínibus defunt, Oues quafdam ex íniferiore Gera manía noftri Sleiming nuncupant,íd eft Flandrícas,qua mollem & crifpam geruntlaham; —Oues. pellítz propter lanz bonitatem, ut funt Tarentínz & Altínates, pellibus integuntur,nelana inqui netut,quo mínusuel ínfíci re&époffit,uel lauarí,ac pararí, Varro, Lana qua non mollís fed hirta fuerít,folox uocatur,ut & ipfum pecus,quod paffim paícítur non tectum, Pafcalí pecore, ac moni. tano hírco atgp foloce,Lucilius,Ego ab lana folocía ad puram data, Títínníus, ^ Tarentínas oues & nuces dicunt,quaz funt terentínz, à tereno, quod eft Sabinorum língua molle: unde "T'erentíog quog díctos putat Varro, Hinc molle Tarentum díxít Horatius, Faborinus apud Macrobiuim á 18. "Tw Graci uocant ez &zx4a, id efl tenera & mollía, Varínus, ^ Oues T'arentínze uoc aritür etíam Cireczs & tectae, quod füb tecto maíore ex pàrte alerentur, (ut coloníce quz hirfutze funtjlds agro) uel quodpropter uellerís pretíum pellibus íntegerentur : quare & pellítae G hiírtae. Varroni; dicuntur, ítem A fíanze, nam ut locís aut alíter etíam differant, mollítie tamen uellerís conueniunt, Ouiíum fumma genera duo,tectum &€ colonícum.illud mollius, hoc ín pafcuo delícatíus, quippe cit^ tectum rubís uefcatur, Operímenia eís ex Arabícís praecípua, Plíníus, De hís plura dícam capíteg, exColumella, |^ Athenzuslibro 12, oues ex Mileto & Attíca, tanquam przcípuas commendat; Gadilonetíca regío uocatur poft Halyos oftía ufq; ad Armeniam,tota campeftrís : oues habet mollis pellís & lanz,quod ín tota Cappadocía atq; Ponto perrarum eft,Strabolíbro rs, — Ouíllum pecus. ^ ín Aethíopía lana ínops,pilís camelorum hirfutum eft, Aelianus, ^ Sed delanarum diífferentía dis cetur pluribusíng,& e, — «| Abydenasoues nullas uíderi albas, fed nígras omnes ferunt, Aelías nus.Etalibi, Ariíftotelisfifíus Nícomachus ín Budianorum regione aít albam ouem nullam nafcigy fed nigras omnes effe, Vídendum ne pro Budíanilegendum ít Abydení,uelcontra, — Oppíanus- 4.de uenatíone,tradit,ín Gortyníde & rufas & quadrícornes effeoues,Aelíanus, «(Ouesin Ponto fine felle effe dícuntur,ín INaxo autem felle duplíci; V íde ínfraubídefelle, — €] OuesIndize &Ccat pras ad maxímorum magniítudínem afínorü audío accedere, C) uatuor foetus cum pleruncp paríunt, tresuero cum mínimum,nunquam mínus tribus tum oues tum capra, Cauda ouillz longítudo ad pedes ufg; pertínet.idcírco eas paftores ouibus matrícibus abfcíndunt, quod tum fic facilius íneans tur,tum ex earum adipe oleum exprímatur, Aríetum quog díffecant caudas: eatenusip deinde lez a ctio coniundtíffíime commíttitur,cícatricis ut ne tenue quídem uefligíum appareat, Aelianus, — In^ Syria oues funt cauda lata ad cubítímenfuram, Arífloteles, ^ Syriz cubitalesouium caude, pluris mumtp ín ea partelanícíj,Plinius.Ctefías aítapud Indos ouillze caudz latitudinem cubitalem effejge Aclíanus, Pradítas effe oues Arabia caudís infolítís & diuerfis Herodotus fcribit: earum fane dug, genera ponit, (quz nufquam alíbí uifantur ) unum dícít caudas maxíma magnitudine habere, uto dímetíentí non tribus breuíores fínt cubitis, quz fi trahantur,omníno ad terram atteruntur, & exs ulcerantur, At paftores ad fabrilem artem ínftítuti, ploflella fabricant, ad qua quidem ipfa allígate caudz nítuntur & fuftinentur,quo fit,utà uulneratione defendantur, Alterum caudarum genus di cít efTe cubitalilatitudíne, Aelianus ex Herodotilías; ^ Qua ad Oceanumpars refpícít fupra foelie cem Ardbíam pofita,pecoríbus, bubus, & ouibus magnas pínguesq caudas habentibus abundat; DiodorusSiculus. — Ouesín calidís & fíccís regionibus caudas multolatíores habent, lanam uero duríorem:ín frígidis uero & falfis & humidis, lana eís mollior, cauda anguftíor, Albertus, — Idem alibi fcribít feuídiffe plures oues,quarum caudze latz fuerínt palmum(dodrantem)& amplíus, — Q(Apud Garamantas ouiíllum pecus carne & lactealítur, Aelianus, €[Deouíbus ín Aegyptor Afríca,& Magnefía bís anno paríentibus,& ín V mbríater,dicam ín c, 6 1 ues ] y d ' [ ; í a- : " De Quc. PB. Lib. LE 875 "o qQLOuesferz reperiuntur, Arífloteles, Dionyfius Afer Vie àyexUeve uocat oues non feras, (ed íi ragrís pafcentes & manentes fubdío, Oues quaspafcimusorte funt ab ouibus fecís, (ic caprz quas alímus àcaprísferís, Varro, Etalibi,Etíam nunc ín locís multís genera pecudum ferarum fint al quot,ut ín Phrygía ex ouibus;ubí greges uídentur complures, Cum ín munícípíum Gaditanum vex uícíno Afrícz mírí colorís fylueftres acferi arietes, ficut alíz beftíoe munerarijs deportarentur,pas gruus meus quofdam mercatus ín agros tranftulít, & manfüefadlos tectís ouibus admifit, Columetla, "Videntur aütaríetes iftímufimones fuiffe, cum & feros & hirtos fuifTe, coíre cumouibus non de trectafTe legamus, quae tría etíam mufimoníconueníunt, Oues fere non multo quídem noflris o4 uibus domeftícís maíores,fed certead currendum uelocíores , & ad pugnandum fortíores , tumrea je tortís cornibus, tum íinfeflís & robuftis frontibus armat , fpe ín fyluís fuillum pecus(cvae d9vizis — gasapros impetuofos)ad terram abfjciunt, & profternunt; Interdum impetu facto ínter fe pugnant, egiubi femel pugna commiffa eft,fas putant fugere,imo frontíbus confertis, alterutram efi nece(z "fe aut uíctoríam referre,aut ftratam íacere mortuam , Gillítrs ex Oppíano, Quíntus Fuluíuslepos 'raríum dicitur habere ín quo praeter caetera anímalía ínelufze funt oues fer, Varro, — Montes cífe aiuntín intímís regioníbus Indíz,ubí qua apud nos beftíze domeftícz funt,feras aiunt efTe,ut oues; —apras,boues, Aelianus, Ad aríetes agteftes,prouerbíum:uíde fupra ín prouerbíoIn capzss feras, dus ín oui fero,defcríbitur Apicío 8, 4, — moie 25er, id eft oues agreftes cum fenuerínt, nutriuns 1 "turáíua prole/Tzetzes, Camelopardalin Aethíopes nabím uocant , animal afpectu magís quàm feritate confpicuum:quare etíam ouís ferze nomen ínuenit, Plínius, A uocenabís Albertus & alij "33 uidentur anabula uocem detorfifTe,pro eodem anímalí;quanquam etíam defenderiít aliquís, quont ^am ana R37 ouem fignificat, (Chaldaíce ut reor,)anabula poffe ouem feram fignifícare,ut turebalaty fimiliter Chaldaícc) bouemferü, Alberto quídem analongé aliud eft anímal, de quo uerba eíus fua pra fiatim poft hyanz hifloríam ínter animantes hyaenz congeneres recitauí, Extat Gordiani fyl« Tua memorabilis,ín qua pícta etíam nunc contínentur tum alía diuerfa anímalia,tumoues ferz cena "tum:qua omnía populo rapienda concefferat die munerís quod fextum sedebat, lul, Capitolinus. 28 Demufimone,qui genus ouís fylueftrís eft,& ouibus Creticís, dicam infra mox poft Agnum. Ví "deri poteft & fubus, e366",ad fylueftre ouium genus pertínereznam Oppianus cum deouibus Crea "ticis egiffet, quas colore flauo uel purpurafcente effe fcribit quadricornes,non lana fed illo fere ca. príno tectas, (übiungít: Q uinetíam fübus colore flauefcít fplendído,fed non aeque uillís hírfütus cif, go duo tantum ualída cornua fupra latam gerít frontem,Idem amphibius eft , & pífces deuorat , quí 2 quidem ipfum natantem míro quodam (iue odoris fiue alío de(iderio alle&i eregatim fequuntur, "PEiufdem generís colon s9Asy etíam díxerím, ut Strabo uocat,quadrupedem apud Scythas & Sarma tas inter aríctem & ceruum,uelocíorem, corpore albícante,&c,ut fupra ín Coli hiífloría dixi. Hodie "Énac(uel ut alij fcribunt fnak uel fníatky)appellari puto apud Mofchoüítas, candida eft & fine 13na: 'de quo hic adíjcíam uerba Matthízeà Michou, qua ín Colí híftoría omífi, Apud Tartaros (ínquiDre P periuntur ceruf,damz,dorcz,X fnak.Id anímal efl magnítudiíne ouís,in terrís alijs non uifim, lana 'erifeum,duobus paruís cornibus praditum, curfu uelocíffimum. Carnes eius fuauiffimz, Florum anímalíum grex cum alicubi ínter gramína in campo confpicitur, imperator Tartarorum cum equi tibus fuís eum círcundat,ín altiflimíis eramínibus delítefcenrem,Et cum equítes tympana íncipíunt 5 fonare,fnacce tanquam metu perculía rapidiffime huc üllucab una parte círcunftantíum ad alteram procurrunt,íd& toties donec prz laffitudine deficíant;& ita ab irruentíbus Tartarís cum clamore ccciduntur, Hzc ílle, Attribuit autem eí lanam,improprieforta(Tis:lanís ením carere hoc animal aue dío,ut mufimones etíam & oues Crete.item colorem grifeum,ego candidum efTe audio:fed fieri po teft utínter utrungy medius fít:grífeus enim fíue cínereus aut canus;ad album accediít, Caeterum cas pi eashoc modo,dum tympanis terríte curfu fubinde reciproco laffantur,uerifimilius míhi fít,quám utquídam referunt, defatígari eas ad tympana faltando, | — 4j Color albus ín ouibus cum fit optimus, tum etíam eft utilifTimus , quód ex eo plurími fia runt, neque híc ex alio, Sunt etíam fuaptenatura pretío commendabiles pullus atcp fuícus, quos praebent ín Italía Pollentía, ín Baetíca Corduba. [Nec mínus Afia rutilos , quos uocant 4ivSce, j? Sed & alías uaríetates ín hoc pecorís genere docuít ufus exprímere, INam cum in municipía 7 um Gadiítanum ex uícino Africz miri coloris fylueflres ac ferí arietes , ficut alice beflie munce 7 rarijs deportarentur, patruus meus quofdam mercatus ínagros tranfiulít, & manfuefactos te» — tis ouibus admifit , Ex prímum hírtos, fed paterni colorís agnos edíderunt , quí deinde & ipfi Tarentinis ouibus ímpofiti, tenuiorís uellerís arietes progenerauerunt, Ex hís rurfus quícquid «onceptum eft, maternam mollíciem , paternum & auítum retulít colorem, Hoc modo Coluz mella dícebat,qualemcunep fpeciem, qua fuerit ín beftijs,per nepotum gradus mítigata feritate, rez dij(fe, Ad propofitum reuertar.Ergo duo genera funtouillí pecorís, molle, & hirfutum, Sed ín utros queuel emendo plura communía,quaedam tamen funt propría generofi, qua obferuarí conireníat, '"Communía ín emendís gregibus fere ílla,fi candorlanz maxíme placet,nunquam candidiffímos mà s reslegerís,quoníam ex albo fxpe fufcus edítur partus : ex erythrao uel pullo nunquam generatur - albus,Columella, Oues íntonfas mercaberís:uaríam & canam comam ímprobabís,quod fit ínceg "ticolorisldem, Ouesnifilanatasemínon oportebít quo meliusunítas colorís appareat , Idem, : : ; 1 876 De Quadrupedibus Oues primumopottet bonas emere;quarfíta zetate, fi neg, uetulz funt,neg merae agnz,quód altere íam nondumy,altetat iam non poffunt date fructum;fed ea melíór etas quam fequitur fpes , quàm quam mors, De formma,ouem effe oportet corpore amplo,qua lana mülta fít, & mollí, uíllís altís denfís toto corpore, maxíme círcumi ceruícem & collum: uentrem quoq, ut habeat pilofum: ( Florentínus fcribit ín Gieop.Jítagp qua íd non haberent , maíores noftri apicas(forte quafi eros príuatíone lanz)appellabant,ac refjcíebant;effe oportet cruribus humilibus , caudís obferuare fintín Itala prolíxis,in Syría breuibus, Varro & Crefcentienfis, In ipfa oue fatís generofitatís offen dítur breuitate crurum,uentrís ueflítu:quíbus nüdüs effetapícas uocabant damnabantg , Plínigg, Foemína poft bímatum marítarí debet:íuuenís habetur quínquennás.fatíícít poft annum feptimum, | IMaiorem tríma,dente mínacem,flerílem repudíabís, Elíges bimam,uafti corporís ceruice proli prolíxí uillí,nec afperí,lanofi & ampli uterí;mam uítandus eft olaber & exíguus , Columella; Egg mína debet bíma fubmitti, quzeufgj ín quínquenníum foeturz neceffaría eft , anno feptimo de (Sed de atate ouium, uíde plura in c.) Elígenda eft uaftí corporís, & prolíxi uellerís ac molliffi lanofi,& magni uterí,Palladíus, Lana fit multa,mollis,nec coloríbusuarfjs díftinétatoculi m; cruta prolíxa,& cauda fimiliter. Tales ením funt przflantíores ad agnorum educatíonetm,Flore nus, Quesnec uetulz fint,nec mera: agnz. Ea quídem actas melior eft quam fequitur fpes , quám €a quam mors,Probantur etíam ex progeníe,fí agnos folent procreare formofos, Crefcentienfis/ e (Sunt quz mollem quídem habeant pilum,(ed mínus tenuem,ut lepores contra quàm oues, Aríflg teles.Et rurfus, Oues frigidi tractus contra quam homines afficiuntur, Scythae enim mollí funt atoues Sautomatíce duro, "Tímída animalía fere molles pílos habent,ut ceruus, lepus & oues, Optímz oues funt quz tenuem fluídaméüp poffidentlanam ; qua ením ínerífpantür lanugin quídem natura languida habentur, Florentínus interprete Andrea à Lacuna. Grace legitur, A eis arp erero rie yov a dtes femroufulot. rie de vrotosMrpuye Gx9oa iv. 7i Quo djaGorusvrot, Eco fic uert IMaxímeé probantur oues,quibus recta & exteníz funtana:nam crífpas(danas)facílius natura cot. rumpí affirmant, Síquís rion lanas,fedoues ipfas quarum críípz funt lanae cítíius corrumpi afferat huic non alíter refponderím , quàm expectare me fententíam opilíonis aut homínís quí oues polfe derítuelcurárit: | Sueshybernum pílum non amíttunt, cum caterz quadrupedes, ut canes GB ues amittere foleant, INímítum quoníam caterze quadrupedes magis obnoxíamfrígorí cutím las bent, & pílírefrígerati defluunt; fus ueró calidíífimus ef15& pilos habet píngui ínfíxos,&Cc, Ouese tíam achomínes propter fuí pili tum denfitatem tum copíam , non íta affící pulfu frígorís poffuntes non enímaltíus refrígeratíoni fubíre lícet,ut poffituel humorem gelare , uel calorem concoquendg feuocare, Aríftoreles problem,1o,25,. Et fequenti problemate caufam quzrít, Cur ouibus expil mollíor píllus fübnafcatut,homíní duríor.Et deinceps, Cur ouíum pili eo duríores fínt quo pro res: homínum contra mollíores quo prolíxíores, De lanarum differentijs,fecandumregíones pre cípué,nonnullaattulifuperius. — ([[nfirmiífimum pecorícaput,Plíníus, «| Ouís cerebrumfqua lídíus efl,id eft mínus píngue,Aríftoteles, Cornua tenuíora fcemínís plerunque funt,ut ín pecol multís ouium nulla,nec ceruarum,Plíníus, In Afríca aríetes ftatím cornigeti generantur , necfo lum mares, ut Homerus fcríbít,fed etíam foeminze. Contra in Ponto per prouíncíam Scythícammul lis cornua enafcuntur, Arífloteles. Agnicurín Libya ftatim cornutinafcantur,ut Homerus etíatm Odyflea quarto teftatur, fupra ínBoue H, b, ex Herodoto ratíonem reddídímus, | Albertus tellayji tur fe uidífTe arietem quatuor magna cornua ín capíte geftantem, X duo longa ín cruríbus caprinili" fimilia, Oues ín Anglía cornutz funt praeter morem aliarum regíonum,Munfterus. Egononalk ud differre Anglicarum ouíum cornuaà cxteris audío, nifí quod feré magna funt, & ín una pecudt aliquando quaterna autetíam fena reperíuntur. Oculi boum nígrí unt,ouium aquíní, Arífto generat... Caterísanimantibus cum careant maníbus , defpíciant prorfus ín latera neceífed itaque plus eorum oculí díftant ínter fefe, & maxime ouíum eo quód maxime prono capíte íngredi untur, «jBoues& oues & alía fimplicís ingenij ( &v&9s) animalia , oculos habent magis patul (aiuesó dlidboxgu,) maligna uero & ínfidiofa,contra, Adamantíus, Dentes contínuos poffidetb ouis,Plínius. Etalíbí,Contínui aut utraque parte orís funt, ut equo; aut fuperíore prímores funt,ut bubus,ouíbus, omníbusQ quae ruminant, IMaríbus plures quàm foemínis dentes ín f míne,pecude,caprísue, Ouípauciores funt dentes quam aríeti , Arífloteles, Bídentes quí mantob eam caufam ouesá Vergilio dictas, quód duos dentes habeant, peíTimé ac uítiof? íntell Nam nec duos dentes habent, & hoc quídem & genus monftrí eft, & melíus íntelliei poteft, fi nis díxerít authorírate Pomponíj ín A ttellana, Mars tibí uoueo facturum, fiunquam rediíerít(rec ro, Macrobíus,)bidentí uerre, Laberius paupertate, V ifus hac nocte bidentes propter uíamfacere & Nigídíus Fígulus dícit bídental, quód bímz pecudes ímmolentur, INoníus Marcellus, Bídental dícebant quoddam templum, quod ín eo bídentibushoftijs facríficaretur , Feflus, Bidentes funt oues duos dentes longiores czterís habentes , Idem, Apud Macrobíum etíam 7. 9, rídetur gr: ms | matícus, qui oues bídentes dící docuerat, quod duos tantum dentes haberet, A tquí hoc,ínquít AW enus,uel nunquam contíngere : uel fí contíngat , oftentum effe, & fa&ís píaculis procurandum 'Tum Seruíus cítato Pomponíj ex Attellanís uerfu, ín quo uerrem bidentem legímus, oflendít,non propríum hocepítheton efTe ouis, Et Nigidius íinquíDín libro de extís bídentes appellaríaít nom DcOue. B.C. Lib. l.. &»s —eues folas,fed omnes beftias bímas.Et in commentarijs ad ius pontificum pertinentibus, legi bíderi - "nes prímo dictas, d.lítera ex fuperfluo(ut fxpe afTolepínteríecta,ficut pro reíre, reamare, rearguere, | geiciur redíre,redamare,redarguere , Ergobídennes primum díct funt , quafi bíerines, Quamuis —Higínusqui íus pontificum non ígnorauitbídentes appellarí fcrípfithoflías , quz per etatem duos "dentes altiores haberent, per quos ex mínore ín maiorem tranfcendi(Te conftaret xtatem , Hxc IVlas xrobíus, V íde etíam Gellium lib, (6, Dentes ouíum (ínquít Petrus Crefcentienfis) mutantur poft —nnum unum & dímídium,nempe duo anteríores, & poflea per fex menfes mutantur duo proxími; 7 deinde caterí;íta quod tríbus annís uel ad fummum quatuor eiíjcíantur(omnes.) Sunt autem íuní- "ribus dentes ínaequales: ín ftatu;aequales: xtate prouectís, dí(calcantur (fic loquítur,) minuuntur & corrumpuntur, Duídens hoftía, bidens,Feftlus, Ambídens fiue bídens ouis appellabatur; qua fuperioribus & ínferioribus eft dentibus, Idem, uis multiplícem uentrem habet, (ut catera "ruminantía;) Ariftoteles s, de partib.anim, ^ A uentrículolactes funt ín homíne & oue, per quas abitur cíbus, ín caeterís ile, quibus capacíora ínteftína ad aluum, Plinius, Teftes pecoríarmena "toQad crura decíduí,Idem. — «| Ouibus mammz ínter femína bínz , papilla c bínz , Arífloteles, 2Ques capra ín femínibus mammas habent bínas, Plíníus, Ouíum & caprarum pars maxima babet fel, & quidem terrís quibufdam adeo large,ut exuperantía prodigij loco habeatur, ut ín INa- | - X0. Sedalijs quibufdam locísomníno carent, utapud Chalcídem Euboícam parte quadam agrí, A« ——xtiftoteles de partíbuslibro 4. cap. a. Iníecore eft fel, non omníbus datum anímalíbus:in Babceze —Chalcide nullum pecorí: ín Naxo prezgrande gemínum , ut prodígij loco utrunque habeatur ad« uenis, Plíníus m. 37. OuesinPonto fine felle effe dícunt: contra ín INaxo ínfula duplicí felle praes —dítas effe, Aelíanus, Abfinthíum Pontícum appellatur à Ponto, ubí pecora píngueícuntillo, & ob zii (ine felle reperiuntur, Plíníus. Inregionibus perfrígidís cum níue & hyeme uehemenií anní | Dtempus ínfeftum eft, fellís expers eft ouillum pecus : Intra ením ouilía compulfum , nouo pabulo —men utitur, Deinde ineunte uere,cum ad paftíones proficífcitur felle ímpletur,quod ípfum Scythís i D » Deis ouibus ufu maxíme euenire folere aíunt, Aelíanus, Afi regío Scepfís appellatur , ín qua líe« mnes mínímos effe pecorí tradunt, & inde ad líenem inuenta remedía , Plíníus nífallor, | | Ouíum xcateratümtp quadrupedum renes sequabiles funt, non ficutboum qui tanquam ex multís exiguis renibus éompofít uidentur, Denfius ítem fenum círcarenes nafcítur ouibus quàm czterís anímalís Pbus;Atíftoteles, Caulis cauds uulpibus & lupis uillofus eft, utouibus quibus proceríor,Plíníus, » Delaris & longís ottíüm caudiís ín díueríís regioníbus íam fupra dixi. — 4 Ouís mírifice pínguis do nata eft regí Ciallórum in oppído quodam Picardíz anno 15 4.7. cuí altera ungula é duabus, nem; ppe ínteríor ín utroc pede;ad octo círcíter dígítos exeréuerat , extrema parte furfum recurua ínftar '&ornu rupícaprae ut oculatus quídam teftís míhí narrauít, In quibufdam Heluetióruri miontibus oües per fumma cacumina pafcuntur , cum caprze mos 7 rentur inferius, ubi reperíunt frutíces,quí cacuminíbus defunt. Oues etíam fomníant , Aríflote- les, Prater homínemfomníare pécora;capras,&c, Plínius, — «p Balare,factíttum uerbum efl, pro. prium ouium, Oues dicimus balare, utíqueà fono ipfo uóciís ; Feflus, | Exfacrificabat hoftijs ba- — lantibus; Cícero 1.dedíuít. Iamnebalare quidem aut hínníre fortíter diceremus,nífi iudicio uetu 4o flatís niterentur, Quíntilían, Tactagp fumantí puluere balet ouís, Ouidius 4. Faflor. CGirexbalan tum, Vergil, ,Georg. Quoniam fatis balaflí 9 Fauftule nofler , Coffiníus apud Varronem de re 7 uftic, [Non ínepte autem balaffe dicit Fauftulum , quítractauerat & docuerat de ouibus, quarum L7 propríüm eftbalaré, Agnibalanr, Aelíus Spartíanüs. Balítare, frequentatíuum., Paflor harum dormit, quumez eunt Sícd pecubálírantes, Qizfitus matri multis balatíbus agnus, Vergil, o, "Aeneid. Aepiibalatiis, Ouíd.7, Metamorph, Tener balatusibídem , íd eft exíguus , qualís eft a« ^ eníadhuc tenellí, 'Tremens,Stat.o; Thebaid, Pecorumbalatufonantripe, Vergil, 4. Georg. Guftatum à pecore caprísc pulegíum,balatum concítattunde quídam Graci líteras mutantes ble- "hon uocauerunt, Plíníus, Theophrafto pulegítim Bxiye dícítur, — YAsymva , d eft pulegium, ín 7 quít Diofcorídes;alíqui Ba*yose uocaruritquoníam güftatum à pecoré cum floret pulegíum,6A«yav, e id eft balatum ín eís quàm primum excitat, BAsytéw balare, Plura uídeín B,c,, Quorumuox mole lis & remíTa eff; (expuso, co^, mites funt ficut oues, Acífloteles in Phyfíol, Ouibus propríz funt - uoces ad Venereum coítum;Ariftoteles. | | |. «Nenmultoaliter tuendum eft pecus caprínum ín paftu atq; ouillum, quod tamen habet fua — propríaquadam, Varro, ^ Oues radícitus herbas carpunt; & arbores deftruunt,& plurímis plans tis morfus earum eft exitíalis, Albertus, — Pafcua adSolísoccafuin fpedtantía profunc, ítínera & la " bores extenuant, Ariftoteles. — Oues & capra herba üefcuntur, pafcere oues fedulze atcp ftabiles folent.Capreloca crebro permutant;fummatp tantüm contíngunt,Idem, | Oüibus frondem uiri — dem ufg; dum habebis, prebeto, V bí (ementim facturus erís,ibi oues delegato; & frondem üfc ad 2 pabulamatura dato,Catocap,se, Deciboouíum uide etíatn quxdam ín Aríete c, — Oues líce£ 66 ín pafcuís uberibuslanam acquírantmolliorem fecundum rationem pafcuorüm ; tamen quia oues füntanímalía humídíi temperamenti,meliorem lanam & inolliorem faciunt ex paícuís tenuibus & * fal(is;quam ex ubetibus & dulcibus;& melius conualefcunt íi falíis & tenuibüs pafcüís, Albertas; | d 878 | De Quadrupedibus. Locis arídís paftze melítrs conualefcunt, & ín locís paluftríbus morbidz efficitur, Idem, ^ Deges. | nete pabulicinquit Columella)ut & ante dixímus,& nunc eorum, qua omíffa funt, meminerimus, | iucundiffimas herbas effe,qua aratro profcifTís aruís nafcantur, deínde qua pratís uligíne carentis. | bus,paluftres,(ytueftrestg minime ídoneas haberí;nec tamen ulla funt tam blanda pabula;aut etiam. pafcua,quotum gratía non exolefcat ufu contínuo, nifi pecudum fafiidio paftor occurrerít prabítg fale,quod uelutad pabuli condimentum per effatem canalibus ligneís ímpofítum cum é paftu redie rint oues,lambunt,atq; eo fapore cupídinem bibendí,pafcendi& concipíunt: at contra penuria mis fuccurrítur obiectis (ntra tectum per prarfepía cibís ; aluntur autem commodiífime repofítis meís,uel ex fraxíno frondíbus,uel autumnali foeno, quod cordum uocatur: nam íd mollius, & hoc iucundius eff,quàm maturum:cytífo quocp € fatiua uícía pulcherrime pafcuntur: neceffarí men,ubícatera defecerunt, etíam ex legumínibus palez;nam per fe ordeum, uel frefa cum fuis! uulís faba,uel cícercula fumptuofior eft,quám ut fuburbanís exiguo pretio poflit praberi:fed fi lítas permittit, haud dubíe funt optíma,Columella, ^ Pecorí falem obfjcere, Graeci &oiGsdve dicum, Gaza ex Ariftotelcuertít falire, Quare paftores ouíbus falem obtjcíant, Plutarchus quáerít de caufig.— natproblemates, — Saletiamcoitum mouet,debetip eis dar ante & poft coítum, ut ínferíus digg tur, Vide nonníhíl defaleetiamín E. ^ Cogitaliquotcorbulasuuarum,& frondem iucundiff "x mam míniftrat ouibus, INonius Marc, ex Varronís dereruft, lib.i, — Opimatpecus olea, oleaffer, aphaca,palea,herba:quac omnía efficacíora funt ex falfuginerefperfa, pinguefcunt & hac plenius prafatigata ínedíatríduo,Ariflot. — Aphace propter oues ferítur, Athenauslibr,g — Alexander IViyndíus dicit oues in Ponto amaríffimo abfinthío píngues fierí, Aelíanus, Abfinthíum Ponti as cum appellatur à Ponto,ubí pecora pínguefcuntillo, & ob íd finefelle reperiuntur, Plinius, Aba finthíum marínum impínguat pecudes,Serapío fecundum Diíofcoridem.fed noftri Di(corídis codi cesnihileiufmodíhabent, ^ Quibus faba largius data, copiam efficíunrlactís, Ariftoteles: Vide inferius ubí de lacte dícetur,hocíncapíte, — Faba filiqua caules gratiffími funt pabufo pecori Pliníus, — Cytífum ínagro effe quàm plurímumrefert;quod bubus && omní generí pecudum uti liffimus eft.quod ex eo cíto pinguefcít, & lactis plutíámum praebet ouíbus, Columella, — Frutexeli cytifus ( dequo plura leges ín Boue c.) ab Aríflomacho Atheníenfi mírís laudibus prardícatuspas bulo ouíum,arídus ueró etiam fuum,Plínius, ^ Omnía pecora cytífum depafta lac mulsum hibee bunt & fimul embryon enutríent,Afrícanus, | Luxuria fcgetum caftigatur dente pecoris in herba duntaxat, & depaflze quidem uel fxpius nullam ín fpíca ínturíam fentiunt, Retonfarum uero etiamst femel,omníno certum eft granum longíus fíerí, fed ínane caffumtp, ac fatum non naíci, Babylone tamen bis fecant,tertío depafctür, alioqui folía tantum fierent, Plínius, Ecalibí, Sunt genera terc quarum ubertas pectínarifegetem in herba cogat, Eadem nibilomínus & depafcuntur.Que depaffa. funt,(arculo íterum excítari neceffaríum. — Oues pellítz ( quz propter lanz bonitatem fub teda feréaluntur)quacung iubentur uefcuntur:;ut folía ficulnea,& palea, & uinacea,furfures obijcium. tur modiíce,ne parum aut nimium f; pudo e rA enim ad corpus alendum inímicum.at maxi. meamícum cytífum & medica,nam & píngues facit facillime, & gienit lac, Varro, Sí ex caprarum uel ouíum grege quepíam PC herbam ore fumpferít, illam prímoó dícunt, ac mox reliquum eregem,tandiíu à progredíendo fubfiftere,quoad de cíus ore herbam paftor detraxerit, ut retulit Caprac. —Laterpítíum & circunfodífolítum prodidere. nec purgarí pecora, fed zgra fanarí;autus protinus morí,quod in paucís accidere, Perfico filphío príor opinío congruit,Plinius, — Etrurus. Laferpitío ue(cí pecora folíta,prímotp purgarimox pínguefcere,carne mírabilem ín modum iucum da, Etalibi,Lafer multis íam arinís in Cyrenaíca prouíncía non ínuenítur, quoniam publican quí pafcua conducunt, maíus íta lucrum fentíentes,depopulantur pecorum pabulo,Síi quandoínti: dít pecus ín fpem nafcentís,hoc deprebendítur fíigno:xoue cum comederít dormiente protínus, tas prafternutante, — In India, & maxime ín Prafiorum regione,liquido melle pluít quod ín herbas. ac palufirium arundínum comas decidens,míríficas paftiones ouillo & bubulo pecori praftat;quod quídem ipfum paftoríbus eó,ubi dulcís plus rorís de coelo delapfum efi, agitur: & fíc illis paftionie bus tanquam epulis íucunde accípitur,paftorestg uíciffim prolixo epulo cempenfat:nam ex pecore. fuauiffimum lac exprímüt,neg ficut Gracifaciunt, mel mífcere & temperare habent neceffe, A« nus, [nnoftrísregionibus,mel iftud aéreum(quod Graci aéromeli € drofomeli uocant, Hebrat. mannam,noftri bimmelbung ) bubus fi forte ín herbis comederint menfe Maio, ualde noxtum ell Ad Garamantas ouillum pecus carne & lactealítur,Aelíanus. In locis quibufdam A frícze, pratftfa tím A ethiopíz uícinis,oues carne & lacte nutriuntur, Stabo, Apollonium circa Indíam attígille. ferunt etíam Pegadem Orítarum regionem:;ubí pecudes fint pifcíuorz,ea comedentes qua: mínime naturz fuz conueniunt.Paftores ením pifcibus íllas alere confueuerunt,ficut ín Caría ficubus eals. dem paícunt.[ndí enim Carmaní cognomínati, miré pifcofum mare accolunt, Philofiratus. Circa Calímos uícum Indiz marítímum, Nearchus refert ouium carnes pífcem refipere,ut auíum marina. rüm:píícibus ením uefcuntur,quod regío gramen non ferat, Arríanus ínIndícis, Etruríus non^ multo poft, Apud Ichthyophagos prata non funt,neg; gramen nafcitur : quamobrem pecora etíam 9t ipforum pifcibus ficcís uetcuntur. Oues Lydíz & Macedonicz ex pifcibus pinguefcere dícuntut,. Aclíanus, Enníuscum dicít Propter flagaa ubi lanigerum genus pifcibus paícítur , effe palus n | ] emotte potionis defyderíum moueat, Aelían, Aqua ouibus autumno commodíor aquílonía quàm aufiris —maeft;, Aríftot, Aquam multam & turbulentam bibentes obefiores plerung fiunt, Albert; Ex An It'elo quodam accepi non fitíire ouem nifi uiderít aquam : ea autem uífa etíamnon fitíentem bíbere: Zhocan ín Anglia(qua ouibus abundat)magis quàm alíbiaccídat,nondum explorauí, In Hifpanía -audio uellera ouium eo nobilíora lierí,quo inínus bíberíntoues, Rore colíín Anelía fítim fedant —greges,ab omní Pin potu arcentur,quod aqux ibi ouibus fint exitíales, Cardan, Suí per zflatem fi^ —tís maxime eft infeftazquare non ut capellam,uel ouem,fic & hoc anímal bís ad aquam ducí pracís pimus; &c, Columella. Plura depotu ouíum quareínfraín e. In Cephalenia infula , cum omnía "ubi pecora hauftu aqua quotídie recreentur,ín ea pecudes maiore ex parte anni ore aperto ex ala "to uentos técipientes;fitím fuam fedant, Valerius Max,1,6, |. j Theophraftus tradít;in IMacedonía qui candida fibi nafcí pecora uelint,ad Alíacmonem dicere:qui riígra aut fufca , ad Axíum , Plin, zCenfluéntém candidi coloris efficientem Crathiís fl.emittit.INam ouillum & bubulum pecus,& oma tenís erex quadrüpes, ficut Theophraftus aít,ex eo bibens, de nigro rufóuealbus fít, Aelían, Eudi- cus ín Heftizotide(V etus lectio, Heftiía ; quat uox nufquam reperitur, Ffermolaus Heftízeam mas - "uult legére,quz pars fuit Theffaliz;Ptolémao,Strabohi,cateris. Homero autem & Thucydidi oppi "dum ín Euboea, Stephanus & in. Acarnánía urbem huius nomínis tradít) fontes duos tradit effe, "Ceronem,ex quo bibentes oues nígrás fieri Mellan,ex quio albas:éx utróc5 autem uarías, l'heophra ftus ín "Thurtjs Crathím candorem facere;Sybarím nígritíam bobus ac pecoribus,Plín,De Crathíde -& Sybari fluujs;uíde Prompttaríum noftrum, & Hermolaum ín Plíriíum 21,23, Oues flauas red. "dere Scamander amnis credítur:quamobrem Xanthum pro Scamandro nuncupatum ab Homero autimant,Etín Aritadría quogi duo funtfluuij,quótum alter candorem;alter níprítíam pecoribus "facit, Ariftotel, Addiuerfam potíonem colorürn mutatíónern oues facíunt,quod quidem ipfum ex ut & natura amnium ufu eís euenire eo anniítempore,cum íneüntur,folet : Itatp ex albís commutaz tióín nigras fit,contraty e nígris ín albas conuertuntür. Flac autem cum ad Antandrum amnem [ accidunt,tum ad Thracia fluuium , cuíus óomen Thraces accola tibi dicent , tuni uero ad Troiam LScamarder ex aqua fua potantes oues fuluas efficit: ex €o factum efi , ut huíc quí ínitio Scamander " nomínaretur,deínde aliud nomen aduentitíus ouiuii color Xanthur impofuüerít, Aelian. Varro "opinatur duo ín Boeotia effe flumina, natura licet feparí;miráculo tamen non dífcrepante ; quorum alterum fi óuillum pecus debibat;pullum fierí coloris;quem induerít, (aídetur locus corruptus:legi ] peteftpullum fiérí colorem uellerum, ) Altérítshauftu quactünej uellerum fufca funt; ín candídü 7 uertíSolíncap.i3. Potus etiàm facit,ut mares aut fcemina &ionantür,ut infra dicemus, INota eft - hífloría Iacobí riepotís Abrahamí;qtüí cuim impetraffet àfocero fuo Labano,utpeécora omnía uaría & maculofa ouilli caprigenidi genérís fibiiabérét;uirgás populi, corylí & caftanez,decortícatas,ur Müfterus uertít:(non quód cortíces omníno eis detraxerít, (éd ita ütpárs alíqua eorum delibraret,al - tera relícta,quo appareret colorum uariétás,Vlunftérus:) ín àquas & canales, unde pecori bbendü erat impofuit,íta ut ínter bibendum éas afpícerent,qiio facto mo& maribus admíffis, foetus rmaculo^ - fi concipiebantur, Hos in lucem zdítos,feparatís omtiibus qui maculofí non effent, ín confpectum ouium matrícum fub conceptum agebat,unde ille fimiliter tjs quos ante fe confpexiffent maculofos ' zedebant foetus. Lol din ML or. ni ; | «| Capris & ouibus cur plurimum fitlactís proportiorie fuí corporis,irniquirit Arifloteles Probles ^ matum o. 6,uideín Capra C, Interomnía anímalía ouís díu lac prabet ( refpectufüz magnítudía — nis, Albertus, )habet enímlac pet octo menfes, Aríftoreles && Albertüs.uíde infra ín E; Suillum & os (o uillumlac fero reddendo inepta funt, Ariftor, Salis ufulac augeri , & autumno efi cucurbita falé — contaciz,fupra dixiin mentione potus ouíum:ítem cytífo,cum de cíbís earum dicerem, Ouibus faba largíus date copiam efficiunt lacís , Ariftoteles interprete Glaza, (ed Graece fic legitur ; ro? €é & : p | c " - - "TH 8go De Quadrupedibus ! ya riciluauby ziW9G- Gig, "mro iip apiwoy óí; hoc eft , Lac copiofum reddit fabarum étiam parua | copíainpabulo, Herbalanaría ouibusíeíuna data, lactís abundantíam facit, Plin, Gialaríade (de; go, Galactíte)lapíde tríto cum fale mifta aqua;oliuz(ouium) circunfpergantur ubera, Albert. Qu fale miftus aqua oríenteSole purgato ouíli afpergantur oues, & turgebunt lacte/Obícur, | quOue craffioremreddunt urinam quàm fuí fexus mares,Aríflotel, «[IMenfesoui & caprz temporecoés undiíndicantur:quod ídem poft coítum etíam fit ad tempus , mox defíflít , donec parruriantttum denuó indícatur:quare paftores proxímum effe partum intelligunt. A partuautem purgatio fequis tur abunde:primum leuiter cruenta,poftmodum ualde, Ariftot, | E 4| Oues & capra annículz coéuntatg; uterum ferunt:fed capra potíusmares quog ín ijs generíbus eodem illo tempore íneunt.fed proles differt, quatenus praflaatíor ea eft, quam ienelg tes mates & foemínz procrearínt, Ariflot, Ouís debet bíma fubmíttí, qux ufcp ad quinquen foeturz neceffaría eft;anno feptimo defícítCrefcentienf, ^ Aríetes & oues foetze, (matríces, ) a lem probarí debent cum ín tertío anno confifiunt,Florentín, Curandum eft,ne mínorí quadrir neue ei quz exceffít annos octo,proles fubmiíttatur:neutra ením atas ad educandum eft (done etíam quodex uetere materia nafcitur, plerung; congeneratum parentis fenium refertznam uel fles tile uel ímbecíllum eft, Columella, ' Oues parere ufcg ad annum octauum poffuntz& fí bene curen tür,uel in undecímum facultas pariendi protrahitur,(quod tempus ut plurímum fere eft tota uí uís:ín quibufdam tamen terrís marínís,ubi ficca & falfa habent pafcua,uíuunt per uiginti annosa paríunt, Albert)& quídem fíerí poteft, utetíam per totam feré uítam coéant,tam mares quàm fom na, Aríflotel, Etrurfus,Cocunt tamoues quàm caprz,quandíuuiuunt, Oues € capra termoggpi 'quaterno coítu implentur, Aríftot.íntra quartum coítum , Plín, ' Ouís decem uel duodecím : uiuít,& parít octo annís, Albert, Generatío bímís utríngy (ouibus & aríetib.) ad nouenos a quíbufdam & ad denos, Prímiparis mínores foetus, Coítus omnibus ad Axcturioccafum, quo átertio idus Maías ad Aquilz occafum,íd eft xíij,calend, Augufti,Plin. Ouilí pecori ab Arciurige cafu ufq; ad Aquile occafum, Varro, Aníma caprís quàm ouibus ardentíor,calídioresG; concubl 1(us,Plín, In grege ouium fí maíores natu tempeftíue libídíne íncítantur,annum efTe felicem paftores confirmant:fed fi His upedur Tues Si mínores natu príus coíerínt , pefle. no íllo futuram portendunt:fin maiores natu'tardíus ad coítum moueantur, idem preagiunt bert, Qua aquam falfiufculam bíbunt,maturíus coéunt:nec folum ante coítum , fed etiamà faliendum efi(fal eís przbendus:)atg; etíam uerno tempore ; Aríflot, Capra oui fimilis eft m nomíníbus:ínitur quippe fjídem temporibus. Quing; menfibus íngrauefcit foetu; perinde ut oue. (ídem Plíníus fcribit.) Gemiínos etíam parít ut plurímum;Florentin, Ouis & capra uentrem ferüit quíng menfes, Varro & Florentin. Ouis praegnans efl diebus centum quinquaginta: ítacp fít pate tus exitu autumnalí,cum aér eft modíce temperatus,ac prímitusorítur herba imbribus primotibll euocata, Quamdíu admíffura fit eadem aqua utí oportet, quod commutatío & lanam facic uaríán '& uterum corrumpít, Cum omnes conceperunt,rurfus aríetes fecernendi, Ita factís preegnantibus, quod funt moleftijobfuntineg pati oportet mínores,quám trímas falíirí, quod neque natum exlilt idoneum eft;nec non ipfa fiunt etíam deteríores,IMínores,quám trímze, deterrent à falíendo fifcellis éiunco,alíáue qua requam alligantad naturam, Commodíus feruantur,fi fecretas paícunt, Varmg Pínguedo nímía impedit quo minus concíipíant oues, Albert, Suntín equorum ítemá ouíumgty 'nere qua nullam facíant prolem:(ed multorum genus totum flerile eft, Aríftot./ De ouíum conta ptunonníihíl etiam dícetur ín Aríete c, Cur ouesad Agenorís lucum abigentes Argíui, ut ibidem íneantur efficíunt ? Án quía Agenor uír fumma índufiría in ouibus tractandis fuít, & pra caters tegibus plurímos poffedítgreges, Plutarchus in Grzcaníc. — €| Aríetís dextro tefte praclígato ous (foemínas)tantum gígní quídam fcrípferunt , Plín, INoh procul à Patrenfium cíuitate fluuit Milíchus,& pofi illum alius nomíne Charadrus:ex hoc pecora tempore uerís bibentía, ut pluri mares parere aíunt.CQuuamobcaufam paftores ín diuerí(am à flumíne partem ea abígunt, (pecor tera,ut oues & capras;)bubus tantum exceptís:tauri ením eis ad facrifícía & labores uaccis utilios res funt.Inter relíqua uero pecora foemínae maribus praferuntur , Paufanías in Achaicís. Mares aut foemínze generantur uí,tum aquarum , tum admíffaríorum. INam & aquae faciunt , utfoemitiz mares ue concipíantur, ad hzc,aquilonís flatu mares potíus concípiuntur,auflrí foemínae, Vístals ta efl aquilonis, ut uel ea quz non nífi foeminas paríant,íimmutet ad prolís mafculze procreationemr. Spectare ad aquilonem oportet cum coéunt foemínze: qua: mane íníri folent,marem,f(i feró díei adim. ferís,non patíuntur, Aríflotel, Aquilonis flatu mares concipi dicunt, auftrí foeminas,Plin, Zio teles uír callidiffimus rerum naturz,pracípít admiíffurz tempore obferuare fíccís diebus halítus Y ptentríonales,ut contra uentum gregem pafcamus, & eum fpectans admíttatur pecus;at fifoeming. generandz funt,auftrínos flatus captare,ut eadem ratione matríces íneantur, (ldem ex Colum lc Palladíus repetít,necalíter Aelianus.)INam illud quod príore libro docuímus, ut admiflarij dextety: uel etíam finifler uínculo teftículus oblígetur,ín magnís gregibus operofumeft, Columella, q $i. à coítu ímber acceffit,abortum ínfert,Arifloteles, Oues fí grauidz glandem copiofíus ederínt, abet ortum faciunt,ut fues etíam,Ouibus tamen conftantius hoc glandíbus efitatís accídit, Ariftot, Do cent paftores fuas oues gregari;facto firepitu;nam fi cam tonueritalíqua relínquatur,qua non com curtetit, eutrerit,abortum,fi eft grauida,facit, unde fit, ut fi quem domi firepitum moueris , omnes concura V —rant;propter confuetudinem,Idem, "Tonítrus folíraríjs ouibus abortus inferunt:remedíum efl con. 'gregare eas ut coetu íüuentur,Plíníus & Albert, Candidí,nigrí'ue efficiuntur fetus, fi fub língua - aríetíe uenze nigraeaut candídz babentur:cuiíus ením colorís funt uenze,eiufdem & uellus eft : varíz -um etíam,fí plures uenarum colores funt, Aríftot,& Albert, Ouísapertoore fi ínuenerís nigrícan tem línguam,nígrum emíttet foetum; fin albam, candídum:fi dífiín&am coloribus, partus fimiliter 7wariabit,Democrít. Feruntquingy menfibus tum oues tum caprae V. nde fít ut locis nonnullís,quís . "bus ceelí clementía & pabuli copía eft;bis paríant, Aríftot, Gerunr partum díebus centum quínqua "ginta, poftea conceptiínualidí, Cordos uocabantantíquí poftíd tempus natos, Aríetes prímum ue. NU e fcemínas íneunt;nouellas ením mínus perfequuntur , Paríunt, ut dixi , uníores paucíora quàm uetuftíores,Aríflor, Paríunt maxímaex parte fingulos, fed aliquando & bínos,& ternos, & "quaternosdem, Pariuntgemínos;tum pabuli beneficío,tum fi pater aut mater uím eam gemínan — dí per naturam obtineat, Aríflot, Oues in IMagnefía & Afríca pariunt bís,Aríflot. Problematum, —16,46. Apud Vmbrícos aíunt pecora (zà Beewiaze)ter anno parere,Idemín Mírabilib. Ettrurfus | "ín eodem libro, Apud Illyríos feruntpecora, (t Borwíueeu; capras & oues íntellígo) bís anno parere, -& quidem plerung geminos: multa uero etíam ternos aut quaternos hoedos parere: quandoq etia quinos & plures:item laciís fefquicongium ín díem ab eís emulgeri, Aegyptus tam abunde herbída | — efl,ut bís anno oues ex fefe paríant,bísQ tondeantur, Aelíanus, Intetrís calídis & humidis bís con —eipiunt,fícut (n Mefopetamía , Albert," Oues nimium obefze difficulter pariunt, quedam ín ípfo | partu moríuntur antequam abfoluant,| Canes,uttelíqux paru quadrupedes monftra paríant fre quentíus quam maiores, Aríftot.problematum 1o,6o.. Et alibi, Capra & oues, (ut & reliqua foccun ? díora & multípara anímalía) partus interdum monftrofos edunt. Ouísápartu cur non fzuíat, Arí | um inquirítproblem, 1,27, — € Mufimonum ( funtautem uelutí oues quxdam fylucílres , de quibus príuatim dícam poft Agnum)egenere & ouibus natos prifcí Vmbros uocauerunt,Plínius, —Mufmo ex capra & aríete nafcítur,& cínirus ex oue & hirco, Albert, 33,in dí&ionelbrída, Apud —Rhatos Heluetíjs confoederatos locís alpínis,audio aliquando nafci capras pofleríore parte,anteríus »eues uclaríetes;fed uitrere non poffe, & pauló poft partum morí:aríetes ením cura fenefcüt ualidos & líbidinofos fierí,& caprasalíquando fuperuenire, Ex ouibus ecaríetum ferorum coítu fetá con "ceptum paternum colorem retulífle,eumt fimiliter duratfe per fobolem & nepotes deínceps : tanà ga uero ín prímo quídem foetu bírtam, fed ín nepotibus & deínceps mollem fuíffejín B.retuli ex Colu mella, Ouesá partu( zc cs sóc. Albertus legítzÓ va zoxstuettít enim, Ante partum; fed utroque . C tempore darí conuenít?)falefruentes , ubera magís lacte diflenta demittunt, Aríflot, Partus ueto iincipientís pecorís non fecus quàm obfletrícum more cuftodíri debet , neg, ením alíter hoc animal, quàm mulíebrís fexus enitítur,CepíusQq etíam quanto eft omnis ratíonis ignarum , laboratín partu; | "quare ueterinaríz medícínz prudes efie debet pecorís magiftet,ut fi res exigat,uel integrum conce ptum, cum trafuerfus hzret locís 3 dat it ferro díuifum cítra matris perniciem par tum educat,quod Girzcí uocant ik£eós &xG" (forte suGovsNvsy, )Columel. | —. 4[CubantouescapraG uníueríx per cognationem, Aríflot, Etrurfus, Cubátdifficilius oues, - quàm caprz:magis ením caprz quiefcunt;acceduntáp ad hominem familíaríus, Ouítim femen (id » cft genus)tardíus eft,quo ha funt placídíores:contra caprilemobilius, Varro. — «| Víta onibus ad denos annos,fed magna ex parte ad pauciores, Ariftot, Oues Aethíopicz uel ad duodecím & tre decím annos uítam agunt;caprz etíam ad decem & undecím, Arífiot, Plinius capras tantumin Aes thíopía ufq; ad annos undecím uíuere fcribit,nulla ouium mentone, Alía quadam de ouitim uíta - & atate, in qua fint eligenda, dixi fuperius íng, ^ In quibufdam terrís marínis,in quibus ficca et falfa habent pafcua,uíuuntper uíginti annos & pariunt, Albertus fine authore ; nifi forte tale quíd apud AÁuicennamlegítur. Demutatione dentíum,& tatis per eam cognitione, dictum eft ín B, — Oues ín bono ftatu manent ufg; ad octo annos, & quzdam uíg; ad decem, fi copíofe pafcantur , fed "qua famempatíuntur, nece(farío cíto fenefcunt,Crefcent. | | l €«| Defanítate funt multa,fed eaín libro fcripta magífler pecorís habet, & quae opusad medendi jo fecum portat, Varro, Quodad cibum & potum pertinet,tum alíás tumad fanítatem , fuperíus di- - Qum eft, Mox etíam inferius uenena earum enumerabo. Equí mulí & oues ín Scythia, (pe prze Írígore moríuntur, Díonyf Afer. Capra frígorís ímpatientíores funt quàm oues, Aríftotel, Porro inter ípfas oues fríaorís patientíores funt,quibus cauda amplior,quám quíbus porrectíor,& glabrze exutíores,quàm ueftitiores:crí(pze etíamalgorís ímpatíentes funt,[dem. Etalibi, ludicantpaftores — ouem ualidíorem,cum hybernis temporibus pruínam, quam fufceperit, feruat, nam quibus uíríum mínus,parum pre fua ímbecillitate conftantes,dífcutíunt fuo motu quantum fufceperínt, Albertus ! longe aliter fiue uertít,fiue peruertit,hís uerbís:Oues excutientesá caudís glaciem , ferociores funt, - & melíus ac díutíus durant, non excutíentes autem cítomoríuntur. Valentmelíus oues qudm caa pratfed robuftíiores caprae quàm oues funt,Aríftot. Sanítas & infirmitas ouíum (inquit Crefcent,) 6s certis fignis cognofcítue:mam fi aperíantur ear oculi, & uenze fint rubicundz & fubtiles, fane funtz Sin albae uel rubicunda & craffz apparuerínt, infirma. Item (í manu apprehenfz ín fchína prope — anchas(ín fpina dorfi prope coxendíces)comprímuntur,nec flectuntur, fanze & ualida funt: (iuero i €e 35 ! 882 De fle&tuntur;ínfírmz.lc ficapítein pelle colli & ante tra&tz uíx trahí poffunt, funt fanze & tobuflacfi facile (equunt,infirma.Ité fanz; per uíá anímofius incediüitrimbecilles moleftíus, & capite inclinato, «| Oues nefcabrze fíant,nec rícinis ínfeflentur,& lans plus ut habeant, quíd agendá,doceboi frainícabíeiípfarum mentione, — IMarofcíensIauarictrem,autlanz purgandae,aut(cabiei curans - di gratía,pronuncíauít tunc ouem per ferías licere merfarí,fí hoc remedij caufa fieret, Balantumg gregem fluuío merfare falubri, Adüciendo ením falubrí, oftendít auertendí morbí eratía tantu modo,non etíamob lucrum purgandz lanz caufa fierí conceffum,Macrobíus Saturn,1.16, — Qui Ium pecus quamuís molliffímum fit,ut ait pradentíffíme Celfus, ualetudínis tutiffimze eft, minimet peítilentía laborat, Columella, —. [n Anglía cum aftates pluuíz funt, & cum pafcuntur ín locis: gínofis,& cumlingunt mane rorem (non omnís ros, fed certo quodam tempore, lVlaío praeci; pecori noxius eft. rore ín Anglía ouibus,p potu effe fupra díxóputrefcüt et cotabefcunt eís uifcerg utaudío, 4| Alyffonfi círca ftabula plantetur, gregibus ouíum & caprarum falubre effe peri bent,Plutarchus 5.Sympofiíacón, De alyffo uíde fupra ín Cane G.ínter medícamenta íntra cor ous fumenda ab íjs quos canis rabídus momordít, ^ Deuentrículo cíconíz uel aríetís, ouibus falubrj; legeínferius ín pefteouíum, ^ Paftores & opilíones abfínthij flores arídos contrítos, cum fale out bus ac bubus prabent,quotídíana experíentía edoctí,omne genus ínteríores morbos abfinthío rarí,dolores fedarí,&C excrementa purgari, Tragus, | Medetur otíum morbís decociz tadicíse taurez fuccus,Plíníus, ^ Caninonnunquamofferes decoctum hedera ; quo exhíbíto faltem. feptem díes,feruabis canís ííncolumítatem,namouem quogp paftus hedera feruat,Blondus, — Hy phear ad fagínanda pecora uifco utilíus, V ítía modo purgat prímo;dein ea pinguefacít, quoe fuffecese repurgatíoni, C uibus fít aliqua tabes íntus, negantdurare , Ea medendiratíoaflatís quadragenis. díebus,Plinius, — Ilex fructus aliquando quaternos habet, bínos propríos, glaridem & granum. quoddam puniceum;& bínos alíienos,uifcum atqj hyphear,hoc à merídíe, illud à feptentríone, All; quí uifcum,ftelin & hyphear non aliter differre putant,nifí quod ín diuerfis arboribus nafcuntur, alij uero fpecie differre aíunt,cum & fructus edant díuerfos, X ín eadem arbore alíquádo pars umg fielín,altera uífcumuel hyphear proferat, Idem de caufís 3.33. — Stelís uocabulum eft Euboénfium. hyphear Árcadum,;uífcum commune,Ibidem, | Ouibus utile adíantum círca ouílía earum ferítgr,. Díofcorídes.Pecorí utiliffimos effe aiunt adíanti ramulosín cíbo,Plinius, Afpfenosherba confie mítíplenem pecorum,ut copiofe dictum eflínBoue, — Capríno pecori eademremedía conueniunt: qua ouíllo, Columella, Nunc quemadmodum uítijs.aut morbo laborantibus fubueníendumfis pracípiemus,quanquam pars haec exordij pene tota íam exhaufta fit,cum de medícina maiorís pe corís príorelibro dífputaremus, quía cum fit fere eadem corporum natura minorum, maiorumtg quadrupedum, pauca paruzá morborum & remedíorum differentíz poflunt ínuenirí;quetamen quantulxcung fint,non obmittentur à nobís,Idem, | | -— (JV endere oportet armenta retjcula,( i, duplíci ín fecunda fyllaba ) oues retjculas,Cato, Reíctp las Noníus (í, fimplici ) ínterpretatut zetate aut morbo graues;cítans íllud Varronis ex líbro delibte ris educ.Etutín gregeopilío oues minus ídoneas remouere folet, quas reículasappellat, — Cinfs lanz ouís paffionibus pecudum medetur, Plíníus ut Ageregator cítat, — &|Febres accídunt ouk bus, quz cognofcí & curarí poffunt,ut di&um eft de febribus ín tractatu boum, Crefcentienfis, — Quín etíam ima dolor balantum lapfus ad offa Cum furít,atcp artus depafcítur arída febrís; Profuít íncenfoszftus auertere;& ínter Ima feríre pedís falíentem fanguíne uenam, Vergilius ín Gieor. ( Prudenter V'ergilius,inquit Columella, ouibus febricitantibus confulitdetalo uel inter duas ungulas fanguinem emiíttí oportere, [Nos etíam fuboculís & de auribus fanguinem detrahímus.) Et mox, | ; 1 Quamprocul aut mollí fuccedere fzpíus umbrz — Víderís, aut fuas carpenteígnauíus herbasy Extremama fequí,aut medío procumberecampo — Pafcentem, & fera folam decedere nodi, — Continuo ferro culpam compefce:príus quàm Díra per incautum ferpant contagia uulgus, Agnifebrícitantes quomodo fint curandí,ín Agníhifloría profequar, ^ Ouibus agrís & gregatio aliquo morbo ínfedtís,lac caprínum aqua permíxtum bibendum dabis, Obfcurus., Videtur autem híc potus ín febribus tum alijs tum peftilentibus conueníre.nam & agnis febrientibus lac materno parí menfura coeleflís aquae mífcetur, aut caprínum per cornículum ínfundítur, tefle Columella Nec capra nec oues pefte inficientut,fi ex ciconíz uentrículo aqua íntríto, fingulis cochleare unum infuderís,Quíntili; ^ Aduerfus morbum ouibus letalem, Ventrem aríetís cum uíno coques € aqua dilues,dabístp ouibus in potu; Rafis & Albertus, Síaegrotat uníuerfum pecus, ut & ante pra cepímus,& nunc ( quod remur effe maxíme falutare ) iterum adfeueramus ín hoc cafu,quod eíttés medium prafentiffimum:pabula mutemus, &€ aquationes totíus regionis, & alíit quaeramus ftatum caelí:curemustp,fi ex calore,& aftu cócepta peftís ínuafit,ut opaca rura:fi inuafit frígore,ut elígam tur apríca,fed modice ac finefeftínatione perfequi pecus oportebít, ne imbecillitas eius longis ítine - ribusaggrauetur,nectamen ín totum pígre ac fegniter agere.INam quemadmodum feffas morbo pt cudes uehementer agítare, & extendere non conuenit, ita conducítmediocríter exercere, &X quall i torpentes excítarenec patí ueterno confenefcere,atg; extíngui, Cum deinde grex ad locum fuefit: perdudus ín lacinías colonis diftibuatur, nam partículatim facilíus quàm uníuerfus conualefcít, E T "fiue quia ipfius morbi halítus imínor eft íri exiguo numero; fet quía expedítíts curattiaíor adhibe; "tur paucíoribus,Columella, ^ Profpícere maxíme ín ipfo princípio conuenit,ne in morbumpeftí« —— dentem incídantoues, V ete igitur adüentante;clelifphacum montanum prafiumqi herbas contuns les, & per díés quatuordecim ín potu eís temperabíssidem & autumno díebus totídem facíendum, "Quod (i íam eas occupauerít morbus, eifdem remedíjsutí conueniet: íuuat etíam ex cytífo pabuli, c arundinís& duríflimz radíces tener madefactze, atq; ín affectam partem admotz (ut And. à Lacus 1 ma uertít:fed melius Cornaríus , arudinis duriffimz radices tenerríma ín potu maceratz, Graecé e- ——ním nonzizvy fed zy legendum. )Oportetautem ínfectas in alíam c Wed transferre,ne contaa L 'gione fua fanas etíam uítíent:quín & ípfze dum alía aqua fpirítudp alio fruuntur,roborantur & con -ualefcunt,Afrícanus ín Geoponícís Gracís, ^ Balatupecorum, & crebrís mugitibus amnes, "Arentesip fonant rípz collesqj fupini. .. lam cateruatím dat flragem:atqp aggerat ípfís ES ftabulís, turpí dilapfa cadauera tabo, Donec humo tegere,ac foueis abícondere dífcunt, "Nam neg eratcorijsufus;nec uífeera quiffg ^ Autundis abolere poteft;autuíncere flamma. - Nec tondere quídem morbo,ílluuie& perefa — Vellera,nectelas poffuntattingere putres, — Verum etíamínuifos fiquís entáratamictus, | Ardentes papulz;atq; ímmundusolentía fudor Membra fequebat:nec longo deinde morantí ^ Tempore, contactos artus facer ignis edebat, ; , Vergilín Georg. Senecaab ínitiolibri (exti INaturalíum quaftionum, Pompeíos celebrem Cam. paniz urbem Regulo & V ergínío confulíbus,defediffe terremotu,& quidem diebus hybernis, fcri ;bít,&c.Etín eodem libro cap.37.Aííuntinquit) fexcentarum ouíum gregem exanimatum ín Pom« peíanz regionís motu, INec eft quare hoc putes ouibus illís tímore accídiffe, Diximus folere poft ma gnos terrarum motus peftilentía frerí. Multa ením mortifera(tum aér,tum aqua)ín alto laterit, Quae "€um extra fuperficiem terra: erumpunt fuo halítu & uapore,facílíus pecora fentíunt,ín que peflilen "tía íacurrere folet, quo auidiora funt,& aperto ccelo plurímum utuntur, & aquís, quarum maxíma ín peftilentía culpa eft, Ouesuero molliorís natura quo propíora terris ferunt capíta, corruptas effe "non míror,cum afflatum diríaérís círcaípfam humum exceperínt, Nocuíffet ille & hominíbus,fi ma "or exijíiet, fed illum copia aérís fynceri extínxitantequam ut ab homíne poffettrahí furgeret, Hac :Beneca, - (| Ouesfíab ardenteSole labefactentur,cadantip affídue nec edant,agreftís be:xe(lapathi nímír& fuccus eís infundi debet:cogenda funt etíamípías betas comedere, Anatol, | (JSí ob pas — ftum ínfalubríorem uenter eís tumear, fanguinis detraciione curabis íllas , tundes fcilicet eas uena d un fupralabrum,& que fub cauda círca edem funt. Infundere etíam conuenit fefquihemínam hu "* mani lotíj. Quod fi uermes(ex&iec)uná cam herbís uorauerínt,ídem faciendum eft , Anatolíus, Ademaut fimilís morbus eft,quo(ut Gallus quídam non índoctus hzc mihi fcribentí cetulít) oues día cuntur uenenum ín paftu cum herbis fampf(iffe ; quod fieri aiunt cum aer cra(fus, lentus, & noxíus 'cum rore concretus ín herbas decumbiít,qualís etíam plantís & arboríbus (pe exítíalís eft, Ouibus - nde ftatím ualde inflatís,paftores fummas auriculas abfcindunt ut fanguis emanet,& baculís percu "tiuntlatera, Al aqua permíícent ínulam, & orí aperto infundunt:aut, fi defit aqua , urínz permis 7 fcent,quam ín uas alíqued aut etíam calceum emiferint.Síc oues flatím melíus habere aíunt, «IM les quidam narrauit nobís uífam fibi effe ouem qua ín rabíem íncíderat cum uacca rabíofa cornu eam ímpettjfetRufius. | Sí oues afttrantes biberínt,& fic refrigerate fuerint, tum alíás tum círz ca ómentum przecipuó,ut lanfj noftri referunt, auricule eís dímidia fere parte abfcínduntur:quod fi fanguís e uulnere manet,benehabetfín mínus ,madctantur, — q[Bíliszeftiuo tempore non miníma pernícies,potíone depellitur humans ueterís urínz, qua ipfa remedio eft etíam pecorí arcuato, Cos 7 lumella. . [Si hírudinem hauferínt,acet& acre & calidum;aut oleum eft ínfundendum, A natolíus, | ! Si uermes(exoAvxac)cum herbís deglutiuerínt,quomodo curánde fínt paulo fuperíus díctum eft; [ 4| Siquareptílium beftíarum momorderít percufferirue, melanthium ex uíno illi offerendum eft: 7 acbreuíter ea omnía facíenda adlibenda& funt, quacuncy ín hífloría horum aliorumd anímalíum tradidimus,Anatolíus. € Vere moriuntur paftz rore melleo(de quo fapra etíam dixi, noxium ef "feouíbus,ut bubusquog..) Autumno autem (i aríftis nímium impleantur , & poftea flatím bibant, 5 diruptís uifceribus(inteftinis)moríuntur, Albert, . €| Aconito nec; pecus(ouís) neg; ullum anímal paícitur, Theophraft,. Oues necat neríon (íd eft rhododendrum,)Diofcoríd.Pecus € capra fi aqua biberint,in qua folía rhododendrí maduerínt,morí dicuntur,Plin, Oues € captas perdunteuony mus & conyza,uideín Capra c, Sabínacaprís & ouibus uenenum efbPlín.lib.i6, Eftetam gra uís pernícíes herbae (anguínaríze,quam fi pafta eft ouís,toto uentre díftenditur contrahíturdp, & fpu mam quandam tenuem tetrí odorís expuit, Celeriter fanguínem mitti oportet fub cauda,in ea parte quz proxíma eft clunibus,nec mínus ín labtofuperiore uena foluenda eft, Columella , Eafdem ue; — mas folui iubet Anatolíus , fi ob paftum ínfalubriíorem uenter eístumgat: & ueriífimile eft í píum ex — Columella tranftuliffe,qua ueró fanguinaría effet herba non ecgnouiffe;ac ideo quod de ea príuas | tim dícium erat communíus protulífle,Ego fanguínaríam herbam dící nullam nouí,prater polygoa - num Grzcorum,cuítamen uim uenenatam nemo attribuit. Sed ouibus uenenum effe poteft , non [ item alijs anímalibus,aftrícta nímírum aluo íntumefcente, (A tqui ín Geoponicís Graecis polycono herbam aríetibus darí legímus,ut ualentíores fíant ad coitum.) Qua fola facultate alía etiam afiríns - gensherbulabinís & rotundís fere numi ínftar folijs humi reptans,pulegio non dí(fimilis,locís opas beam r €é A $884 — De Quadrupedibus cís,ut circa fepes X alíbi,przefertím humidis, Fuchfius numulariam uocat (expreffa uoce Germa capfeainigErut, Angli eodem fenfu dicunt penígras)ouíbus exítio effe credítur,Itaqpà Gals S cunicríptíonem uocatur herba oues necans, l'herbe quí tue les brebis, Athominiínnoxía, c perfe, pe falutarís eft,Eco teneram uerno fzpe exaceto fale & oleo comedií, Herba inodora eft,flos v grauiter odoratus,ranunculi fere florís effigie: noftri ferpentínam (naterrut) nomínant, quód fere. pentes uulneratí aut etíam alíqua parte diífectí,hac herba fibi mederí ut partes feparatz coalefcang,. auulgofertur, Mírum quód anagallídem fozmínam pecora uítant;atfi decepta fimilitudine, (f E nz ad marem anagallidem, )deguftauete,ftatím eam qua afyla uocatur,ín remedío querunt;ea dmg" ftrísferus oculus nuncupatur,Plín. Anagallís quídem herbula nítrofo,acrí & ínfuauí fapore efl, fe. re quo bez radix crudatfed cum eodem tum mas tum foemína fapore & facultate fit , cur íllum gue. ftent hancauerfentur,equidem míror, Ceterum afyle herba hoc uno ín loco,quod fcíam,Plíní mínít,nec uel ipfe alibi, uel aliorum quífquam. | Duua(ut mihí hzc fcribenti Gallusquidam di uit)herba uocatur Gallis,ín Normannía precípue, fimilis lapatho (uel gentianzg maíorí) fed an ftioribus folíjs & femper erectis , neruo medio fere rubente, cauftícis: nafcitur íuxta aquas. Ham comederínt oues,innafcuntur eís ín iecore anímalía quaedá parua,nigra,qua fimílíter duua uoc; tur; à morbus ítídem duua,incurabilís:ítagg mox mactanda & comedenda füntanímalia, Herb; quoníam hyems erat demonflrarí mihi non potuít;quxrent diligentiores num alíqua hydrolapaibi Épecíes fit,aut potíus plantago aquatica,cuí folía femper erígunturzquamuis neutra cauftíca (ir, & forfitan quí hzc mihí dictauit hanc ei facultatem efTe falíó credídít, Laníj noftri mihi affirmant in iecore ouíum hírudínes reperiri, folliculís quibufdam ínclufas , longitudíne fefquidigíti , latitud ne ad longítudínem fere dímidía, praetenues; id uítíum contrahí potu aqu palufitrís ; in uentrícul nunquam ullas hírudínes reperírí, INaícítur ínter frumenta herba alba paníco fímilis,occupansar Og uapecorí quog; mortífera,Plín, Víde ín Boue C.ín aconitímentíone, — €|Fracta pecudum nonalt ter quàm homínum crura fanantur,ínuoluta lanís oleo atgp uino ínfuccatís, X mox círcundatís fer. lís conlígata, Columella. q[Sípedículírícíniue moleftentouem , radíx fphendamni (íd eftacerig) tundeda & ín aqua elíxanda eft, Vbiautemà capite ufcp ad extremá fpíne partem,laná totondetis, (xvafavsc, Cornaríius reddit díuulferis,)tepídam ípfam aquam ínfundito, donec penetret uníuerfüm corpus, Nonnulli in talí quog; affectu(ut ín fcabie)cedría tantum utuntur, Alíjs etíam ín ufu eff mg dix mandragora. (oi d£ uewdJeayóes pow rusa wx Guoierwze) Cauendum autem eft ne guftetur (ap core, eft ením perículofa.alíj cyperí radices coquunt,eogp decocto oues abluunt,Díophanes, Ates quí Plíníus pediículos ín ouibus gígní negat,hís uerbis;In ouibus & in caprís rícíni folum gienum cur, pedículí & pulíces nulli. Et alíbí,Pílos habentíum afínumtantum ímmunem pediículis credát & oues, Gígni quidempediculos ín lanís ínteremptarum à lupís ouium , dícemusin p, — «Seas bíem ouium contagíofam Gallíuocantletac, Ouesne fcabrz fiant, Amurcam puram, & aquam. ubilupínus deferbuerít, & fecem de uino bono ínter fe paríter omnía fumíto,.& bene commilceto Poftea cum detonderís oues,unguito totas:(íníto bidmum auttríduum confudent;deínde ín mari uito,fíaquam marínam non habebis,facíto aquam falfam,ea lauíto, Sí hzc fic fecerís, non fcabratfis ent, & lanz plus, & meliorem habebunt, X rícíni non erunt moleftí, Eodem modo ín omnes quadtli pedes utítor fífcabrae erunt,Cato cap.96.. Oues frequentíus quàm ullum aliud animal ínfeftantür. Ícabie,quam facítmacíes,ut macíem exiguítas cíbí, Fluíc morbo nifí occurratur,unica totum pecu coínquínabit.INam oues contagíoneuexantur, Textor. Pra frigore oues aliquando ín fcabiem& podagram íncídunt,tefle Vergilio, De tonfura ouíum prímum anímaduerto antequam íncípíatit facere,num fcabiem aut ulcera habeant;ut,(i opus eft,anté curentur quàm tondeantur, Varro, Q ues lauari folent uel lanz purgandz,uel fcabíeí curanda caufa,ut fuperíus ex IMacrobio recítaufi Quz ínter tondendum excítantur uulnera, pícelíquida ínungere conuenit.at uniuerfum corpusos- leo cum uíno,aut coctorum fucco lupínorum amarorum,Sed multo praftantíus fuerít ex uíní am E cz G portionibus paribus,aut ex oleo & uíno albo cere & adípí(sser feuo)miftis, ínungere, Hoclis. quídem efficítlanam ínnocuam (top BhaGpoy s rui, (cabiei refiftítulcera& prohiberne fiant, Dídy- mus, V ide etíam ínfra ín E ubíde tonfura ouíum,quomodo íam tonfz illínendz fint ne fcabrzfíat; ex Columellapracipue, Scabíe igítur ouesnunquam ínfeftabuntur,fi eís qua praedicta funt, quifegs píam oues tonfas ínunxerít:Sín autem ob neglígentíam tuam, fcabie tuz fcedentur oues, eas curabit: hoc modo; A murcz fine fale,aqua ín qua amari lupíní maduerint,fecísg uini albi, (íngulor& equas portiones ín uafe alíquo mifcens,& calefaciens,ouem inde perungíto, eamq fícin unam & alteram díem relínquíto, Tertía uero díe,marína aqua,aut muría calida lauanda efi;ac poft íd,aqua potabili; Quidam cuprefli fphaerulas aqua maceratas affundunt.Alij ex fulfure, cypero , cerufa atq: butyre. miftís,(cabras oues ínungunt, Sunt quí ex luto ortoab urína quam afínus ínuía excreuít , illínant: oues, Nonnulli autem rectíus facientes,non príus admouent aliquod remedíorum dí&dorum,quam | totonderínt partem fcabídam,eam(qy lotío antíquo perfuderint, In Arabía porro uel fola cedríae ín unciíone fcabíem dí(cutiunt,ut ín camelís & elephantis quocp, Scabiem ouium compefces , fí lotio" praluens,fulfure atgj oleo inunxetrís,Diophanes. Oues(ínquit Columella)frequentíus, quám ulzóà lum alíud anímal ínfeftantur fcabíe,qua fere nafcítur,ficut nofter memorat poéta: Cum frígidus í ber Altíiusaduíuum períedit, & horrida cano Brumagelu, Velpofttonfuram, fí remedium. Malis | "" predicti. e P DeQue; C; Libl — sgg —przdícti medicaminis non adhibeas, fi eftíaum fudoremmarí,uel flumine not abluas;fí tonfum gre - gem patíarís fylueftríbus rubís , ac fpinís faucíarí; fi ftabulo utarís, ín quo mulz, aut equi, aut aííní —- Étetecunt: prxcípue tamen exíguítas cíbi macíem, macíes autem fcabíem facít, Hzc ubi ccepit írree - pete; fic intellígiturzuitíofum locam pecudes, aut morfu fcalpunt, aut cornu , uel ungula tundunt, aut arboríadtrícat,paríetibusue detergent.quod ubi alíquam facientem uíderís, comprehendere oz * pertebít,& lanam díducere:nam fubeft afpera cutís,& uelut quzdam prurigo,cuí prímo quog tem pore occurrendum efi,ne totam progeníem coínquínet,& quídem celeríter, cam & alía pecora, tái precipue oues contagione uexentur.Sunt autem eomplura medícamína, quz ídcirco enumerabi; "mus,non quía cunctis utí necelfe fit,fed quoníam nonnullis regionibus quedam reperíri nequeunt, x pluribus aliquod ínuentum remedío fit, Facít autem commode prímum ea compofitío,quam pau Ioante demonfirauimus,fí ad fecem, & amurcam, fuccum decoctí lupíni miíceas portíone gua —detrítum album elleborum,poteft etíam fcabriciem tollere fuccus uírídís cícut: qua uerno tempos fe, cumíam caulem nec adhuc femina facit, decía contundítur , atque expreffüs humor eius fictis — liuafe recondítur, duabus urníslíquorís,admí(to falís rorrídi femodio:quod ubi factum eft, oblitum .wasín fterquilínio defoditur,ac toto anno fímí uapore concoctum;mox promítur:tepefactumi me ícamentum línítur fcabra partí,qua príus afpera tefta;uel pumíce defrícta vedulceratur, Eidem re medio eftamurca duabus partibus decocta,ítem uetus homínis urína teflís candentibus ínufta; quía 7 dam tamen hanc ípfam fubiectís (gnibus quínta parte minuunt, admífcent&p parí menfura fuccum Z uirídis cícutz, Deínde figularíbus trítís, & picis líquida, & frícti falís fingulos fextaríos infundunz, 44s Facítetíam fulfuris tríti, & pícis liquidae modus aequalis ignelento coactus, Sed Georgícum carmen —— affirmat;nullam effe preftantiorem medícínam, Quam fiquís ferro potuít reícíndere fummum — VIcetís os;alitur uítium;uiuittg tezendo. Itacpreferandum eft; & ulcera medicamentis curandum, ! Hac omnía Columel, Sed Vereiltj etíam ex Gieorgícís eadem dé re uerfus apponam omnes: Turpís oues tentat fcabíes,ubi frígídus hymber . Altíus ad uiuum perfedit, & horrida cano E! E Brumagelu:uel cum ton(ís illotus adbaefit Sudor;& hírfuti fecueruntcorpora uepres. — Dulcibus ídcitco fluutjs pecus omne magiftri. Perfundunt,udísG aríes ín gurgite uillís Merfatur,miffusty fecundo defluít amni, Aut tonfum trífti contíngunt corpus amurca; Etípumas míícentargentí,uiuadpfulphura, ^^. Ideas&píces,& pingueis unguíne ceras, Scilla, helleborostp graues, nigrumé&p bítumen, Non tàme ulla magis prafens fortuna laborti eft, "Be Quám fi quís ferro potuítrefcindere tammum — Vicerísos:alitur uítíum,uíuít& tegendo, 7 Dit medicas adhibere manus ad uulnerapaftor | Abnegat;X melíora deos fedet omnía pofcens, — . Medentur pecorílupíni cum chamzleonte herba decoctí,aqua in potum collata, Sanant etíá fca« 7? biem quadrupedum omníum ín amurca decocií;uel utcogi lícuore poftea míxto,Plín, Lupínicum * chamzleontis níerí radicibus decocti, quadrupedum (s 6e, ouium) fcabies fanát, ín quem ufum " tepido decocto íllo abluuntur, Díofcorid, Tragus(ex hoc opínor loco) quadrupedum & ouíum fca. 7 biem fanari fcribit lupínís cum radicibus carlínz uulgo díctze (&berwutt) decoctís ín uíno quod à — dolíjs dum hauritur deftíllás uafculis excípitur,uel etíam in aqua, | Halímo fylueftrí effedtus maío^ - res in fananda homínum ac pecorum fcabie;,Plín, Elerodotus gmesoxoviaw díxit(malim omícron ín antepen.serizy ením ínungere efl)quoníam oues píce íllínebantur,FHefych,& Varín, nimirum ada ? uerfus fcabíem, uel ad toníillas. Nam ín uoce Keviee« apud Hefychium & V arínum fic legimus, riG &ovi(tmalím per duplex fígma)s voy 212141 (pix: líquida nímirum)s9lso1 ze 7 tuae TW reed rwy, P iffa T fphaltos eft míxtabítumini píce, naturalíter ex Apolloníatarit agro.Ouídam ípfímifcent, precipuü L adícabiempecorum remedium,aut fi foetus mammas lxferít,Plín, Pecorumfcabíem Ganàt,lanas - emolliuntpifcínz marís, Mediterrannei marínam aquà ímítabuntur,quám falfiffima , (i quatuor fe- * xtatíjs aquae, unum falís addíderínt:nam fi quís amplíus addere conetur,uíncí aqua, falem& nonlí« — quaríaiunt:moderati(fim3 fierí putat, (í aqua fextarijs quatuor oGtonos falís cyathos miíceát, Plín, j 7 s. 6 Suntquí dícátillam demum aquam falfam refpondere marínz ín qua ouum fluitet nec (ubfidatt —- quod cum ego experírer eiufdem ponderís aquam & falem efTe oportere comperí ut ouum ínnata, - fet, Duo falísfextarij ín quatuor aqua fextaríos mi(Ti,temperatiffímam maríníliquoris copiam fa« o cíunt;Plínius Secundus apud Marcellum, | «| Si abíceflus corporis fuperficiem obfideataperiuns . dus eft;uulnerid torrefactus fal atqj tenuíffimus ex líquída píceimponendus, Anatol, q[Eftetia * ánfanabilís facer ígnís,qua pufulam uocat paflores:ea nífi compefcitur íntra prímam pecudem, quz —* talí malo correpta efl;uníuerfum gregem contayíone profternítific quídem quod nec medicamento —' rum,nec ferri remedía patítur, Nam pene ad omnem tactum excandefcít:fola tamen ea fomenta nó — afpernatut lactis capríní,quodinfufum tantum ualet,ut & blandíatur ígneam fauítía, differens mas —' gis occídíonem gregís,quám prohibens.Sed Acgyptiz gentís autor memorabilis Dolus Mendefíus, — cüíus commenta,quz appellantur Girzce Sweievsua 7e fub nomíne Democriti falfo produntur, cens —. fet propter hanc fzpíus acdiligenter ouítm terga perfpícere:ut fiforte fitín aliqua tale uitíum depre — henfum, confeftím fcrobem defodíamus ín limine ftabuli,& uíuam pecudem, quz fuerít pufulofa, "fo refupínam obruamus;patíamurdgp fuper obrutam meíere totum gregem,quod eo facto, morbus pro — pulfetur,Columella, | 4| Clauíquocp dupliciter ínfeftant ouem, fiue cum fublaues , atqj íntertrígo t — ín ipfo difcrimine ungulx nafcitur,feu cum ídem locus tuberculum habet, tcuftíci noftri hoc uitium - i rd 886 De Quadrupedibus ín pecore uulgo hétinaceumuocant)cuíus medía fere parte canino fímilis extat pilus;eitg fubeftu mículus, —Subluüies,& intertrigo pice pet fe líquída;uel alumine & fulfure, atqy aceto miftís y eruentur:uel tenero puriíco malo;príus quam grana facíat,cum alumíne pinfito,fuperfufo& aceto, ucl zrís erugíne ínfríata,uel combufta galla cum auftero uíno leuígata, & fuperpoftta:tubercult z cuí fabeft uermículus,ferro quám cautiffíme circüfecarí oportet,ne dum amputatur etíam quodiíne fra eft anímal uulneremustíd ením cum faucíatur,uenenatam faniem mittít,qua refperfum uulnus ítainfanabile facít;ut totus pes amputandus fit*& cumtüberculum diligenter círcunciderís,candeg. feuum uulnetí per ardentem tzdam ínftillato, Fic omnia Columel; €[De mentigine fiue oflipis ne mortífera lactentibus agnis,lege ín Agno c, - à NC | In morbo comítíali cerebrum nímís humidum eft, cognouerit autem hoc ípfuri quís maxime, ex ouibus, & prafertím caprís.hae ením Ífrequentiffime corrípiitur,quod fí caput ipfarum di(Tec 6 rís,reperies cerebrum bumídum & füdore refertum ac male olens, Hippocrates ín libro de morbo facro, | «| Chamelzam quoquo modo collectam íumentorum pecorumt oculís falutarem elfe aiunt,Plínius. Papauerís cornutífolíum argema ín ouibus tollere (crípfit Theophraftus; Diofco rides inunctum argema & nubeculas xzsváp, (id eft pecudum & íumentorum,)emendare, q[Símg. lefta pítuíta eft, cunilze bubulz;uel nepeta fyluefttís furculilana inuolutí naribus inferuntur, uerfan turá donec fternuat ouís,Columella, ^— Veratrumnígrum pecorum & íumentorum pítuítas (a nat;furculo per aurem traíecto,& poftero díe eadem hora exempto, Plinius; — «| Ad torifillaspi- | liquida illínítur, ut fupra díxí ínter remedía contrafcabíem, | «p INafcítur ouibus geffutis fab gül ex fluxu humorum capíte defcendentíum ; & perforata ibi pelle humor aqueus paulatíni exü curantur&p, Crefcentienfís.INoftrí hoc uitíum uocantErópff,id eft firumas, & de cuibus fic affedi dícere folent, fy Eeldberto.contíngít autem aliquando cum uítz perículo.oborítur precipue initioue rís:& poftea cum íamgramíne pafcuntur ínclínatís capitíbus,curantut.Sunt quifíc affectarumpas bulo, uel fali potíus,medicamenta mífceant,ut quídam apud nos íuniperí baccas & línguae cerüing. foliatríta, [Opiliones afariradicís pollinem falí míxtum ouibus língendum przbent,ad pülnr nís przccípue uítía & tuffim,Tragus, Oues fi tuffient,amygdalerepurgatee contufe& cum tribu uíní cyathís díflem perata,per nares infundidebent, Anatolíus, ^ Paftores nofiri ouibus zerísjll tuffi prafertím pfeudochamadry medentur;unde etíam noflri herbam ouíum ([ebaefErut) appds lant.Similís eft chamzdryí, fed fatua & ínodora,floríbus coeruleís fpicatím per adnatos ramulosdl- geítís,in medij caulíscacumíne nunquam fe aperíentibus, Plura de hac planta díixíin Boue c, Sueyr fpíríofelaborantíbus,aurícula ferro refcíndendae, mutanda regiones, quod in omnibus morbis. ac peflíbus fíerí debere cenfemus,Columella. — Silaborent dyfpnoea,ferro illis aures ziurdy,id efl, amputate(forare uertit Andreasá Lacuna;Cornaríus íncídere, ego fummas aurícularum partes te. fecandas íntellígo,)oportet,ipfasip oues alio traducere, Anatolius, Radix herba confiliginis, fimm quidem & pecorís omnis remedium prafens eft pulmonum uítío, uel traíecta tantum ín aurícula Bibi debet ex aqua,haberíg ín ore affidue fublingua;Plínius, ^ Ouem pulmonaríam fimiliter ut fuem curari conuenítinferta per aurículam,quam ueterínarij confiligínem uocant. de ea íam díxie- mus,cum maíorís pecorís medícinam tradídímus,fed ís morbus zftate plerung; concipitur, fi defuit. aqua,propter quod uaporibus omníquadrupedi largíus bibendi poteftas danda eft. Celfo placetjfl efl in pulmonibus uítíum,acrís aceti tantum dare,quantum ouís fuflínere poffit, uel humanae uetedf* rís urínze tepefactae tríum hemínarum ínftar per finíftram narem cornículo ínfundere,atcy axunglt (extantem faucibus ínferere, Columella, ^ j Cauda ouís quàm atctiíTimé pralígata, euulfa indelar na,ptz faftidío quae non pafcebatur ouís, ftatim uefcítur : tradunti quod extra nodum fit cauda pramoríPlíníus, —«[Bílís eftiuo tempore non míníma pernícíes potione depellítur humana ue- terís urínze,quz ipfa remedio eft etíam pecoríarcuato, Columella, ^ Deuermíbusfeu hirudinibus íecorís,fupra dixiínter morbos ouís totí corpori perículofos, — «| Tormentilla uulgo dicta dyfentes ríam & alía uentrís profluuia fiftítquare opilíones etíam ea utuntur ouibus curandis, Tragus, I. nofira regione ut uenter ouibus fiflatur,falem prabent,& fíc excitata fítíuínum nigrum, Albertus €j Meatus etíam alimenti ficcí coaluít alíquibus beftijs,fcilicet ouibus & quibufdam alijs, Ariflor €| Lien ouibus aliquando craflis humoribus impletur ínflaturdp,ídé fepius mefe IVIaio 8t Aprilis prz copía craffi lentítp fanguinís:unde fxpe fubíto moríuntur.Prodeft eís ftetum,ut uulgó uocant duorum digitorum poni ínter nares, operam dare ut multum detrahatur fanguinis , Q'uadame ním fic liberantur,alíz nihilominus moríuntur,Crefcentíenfis, «[ Animalia ín renibus pinguilli ma:oues quídemletalíter círcum eos concreto pínguí,Plíníus, ^ Oues ín renibus opimandis luxue ríant: & ijs píngui undíg; obductís íntereunt, quod ubertate pabuli fit, utín Sícilia agro Leontínoy Quocirca ero díeiagere oues ad pafcua paftores loci illius folent,quo mínus capiant pabuli, Arifla: teles, Ouibusfolísanímalium renes totos obefos habere letale eft, quo fit ut quanquam pingues. admodum fint, tamen alíquíd defit, & fi non utríq; dextro quidem, caufa cut hoc folís, aut maxíme | ouibus accídat,quod tjs qua adipe pinguefcere folent, píngue humidum eft, ítacp non zque flatus" interclufi dolorem facíunt,quod caufa fyderationis efl; Aríft.de par.libro s,cap.o. & rurfus, Copía9 etiam feuigenus ouíum longe excedít.omníum enim animalíum oues celerí renü obefitate opple üir,itag; humore flatugp ínterclufo celeriter prae fyderatíone íntereunt. nam per uenam aortam ee - | maíorem - peer m. - nt --—-— — (MM ——F — — NM |. DeOue DE. Lib L eg7 toaiorem ftatim uitium ad cordís fedem tranfuehítur, |. q(Oues pre. nimfo frígóre afíquando ià "fcabiem uel podagram íncídunt,tefle Vergilio, — qj Ouem, equum; X homínem eifdem feré totís demü morbís tentarí perítí tradunt, Ariftoteles, "ris AAcs- ui Et. x m" D, MT ' Oues quadrupedum mítifTimz funt, T'extor:manfuetze & innocentes, Albertus, Ouísde de, no uix eijcítur,& eectarecutrit,Obfcurus, — Maximenatura quiete funt, & aptifflmaz ad uitam "hominum:quare & propter utilitatem & propter placídítatem nutriendae ab homíne affumpte funt; - Varro.Genusouile amens,& moribus, ut dici folet, tultiffimís eft; quippe quod omnium quadrus pedum ineptiffimum fit:repit ín deferta (ine cauía hyeme obftanteípfum (ape egreditur flabulo:oc cupatuma níue;niíi paflor compulerír,abire non uult, fed perit defifténs,nifi mares à paftore ducana tur:íta ením reliquus grex confequítur, Ariflot. Quam flultíffima anímalia lanata; quà tíimuere ina "gredí,unum cornuraptofequunptur, Plin. In ouís íngenio fe prodít 2» 4Ux9«v, (íd eft fímplicítas uel ! Tiultita, YA damantíus Ouís & afinus ínepti(Timis funt moribus & degeneribus anímís; Aelian, .. —Ouíum & boum duces conftituuntur, Aríflot.| Omníummaxímé animalium oues ad parendum - faciles funt;Etením ad uerba paftoribus obediunt,& canibus obtemperant,& capras fequuntur, fi »mul & intet fe amant, Aelían, Docent paflores fuas oues gregarífacto firepítuut fupra ín c.retuli, bí de partu et abortu ouíit díxí, Pilí molles homínem tímidum defignant: nam & ínter bruta huz 3 Brinedi funt quibus mollíffimus pilus,ut ouís,lepus,Aríflot. Oues feínuícem amant, & una cons "dolet alterí;nam fana fi alteram uiderír ímbecillam,Solí pro ea fe obijcít,& umbram eí obtendit, Ale ertus, iVlater agnum odore pofteriorum nofcit, Albert, m ET ni Lo «Cum caprís ouesamícítía coníunct fumt,Aelían, Luporum ínfidijsoues minus ídcírco pa« »tent,quód non íta feparatím à relíquís errant quemadmodum (ingulz capra à gregalibus fuis fegre — gantur, Aelían, Lupum grauíore pedis fonítu ouís ftulta uocat, Ptutarch, Videin Lupo D. asAva Umtopioe vro Gor7ot, T Avvseerasu, (id eft ouesa lupís dilaníatze,) Hefych, & Varín,/ Ouiumquaslupus "Cecciderít pelles ac uellera,& facta ex hís ueftis,longé quàm cetera aptiora funtad pedículos procre "andos, Ariftot, Víde in Lupo D ubi etíam expofítum eft,cur oues àlupís dilaniate carnem quidem "faauforem,lanam autem tabidam flaccídamt habeant, Haud mirum uideri debetouis pellem a lü po dilaníatae pruritum mouere,nam ob uehementem metum, tum etíam ob contraríam naturam ma leafficítur: etfi mors ením ultimum fit fupplícíum , magis tamen afficitur corpus in uno quam alio go genere, Metuíthomo magís in marí Huctuans quam coram hoftibus, Cardan, Mirum eft, inquít ídem, & tamen uerum,fidibus lupi agninas male obfirepere; quanquam hoc ídem contingat neruís fermé omnibus díuerforum animalium, ut canís & agní, Manifefiius hoc contíngítetíam in tympa- nís:znam ouína coram lupínis pene obmutefcunt,flrídent&. Oues etíam mortue mortuum lupum extimefcunt, Oppíanus;cum proxíme díxiffet fi tympanum ex pelle lupína pul/etur ínter alia quas veuíllís pellibus conftat,hzcobmutefcere, illud unum grauíter refonare. | Sitendatur chorda lupiz na cum chordis ouillis,ha rumpentur,uel omnem harmoníam(fonum)amittent, Quód fipelles erí amouís & lupi coníungantur,cuilla lanam amíttet,ut & alij fcríbunt & Albertus, quítamen hoc fe L'expertum negat. (Plura de hís omníbusleges ín Lupo D.) Ego eaqua dechordís & tympanis dí« cuntur fuperftítiofa effe puto, Quanquam ením lupína pellís cum duríor folidiorá fit ouíllís, fonum proculdubío ín tympanis longe claríorem zdat,ut (onus reliquorum longé ínferíor mínus anímad; uertatur,utlux candele iuxta ígnem magnum pofita: (easdem & in chordis ratío fuerit.) rumpitas — menuel prorfus obmutefcere quís credat? Caeterumpellem ouíllam lupínz: coniunctam ab(umi cí 7 tius non mírum efl,utnec anferís pennas príus quám aquilz,fi coníunxerís,Sícciorum ením anima lium partes etíam ficcíores mínusip excrementiítíz funt, X eandem ob caufam diuturníores.Sunt au - tem fylueflría manfuetis fíccíota, tum exercíttj tum pabuli ratione: nam & exercentur amplíus , & t pabulo tum ficciore tum mínus copiofo fruuntur. Et anferis quidem pennas plures 3b una aquílina * adiecta confumptas,expertum fe profitetur Albertus.Sed fi natura cítíus pereunt anferínz,non ue - renec proprie ab aquilinís con(umí dicentur, Experíri poterunt curiofi , fepofitis anferínis pennís - alijs per fe,alfjs cum aquilína adiuncta, ut uídeant pariter ne,an hz uel illzz priores íntereanr, Idem cum ouílla € lupína pellibus experírilícebít, «| Apibusinimica & oues, difficile fe 3lanis earum. - explicantibus, Plíníus, 4 E. t —. Quadrupedum fylueflríum quas utilitatis caufa deprehenfas homínes íncluferunt, ut manfues ! fcerent,prímas noníine caufa putantoues affumptas, € propter utilitatem & propter placídítatem, - maxime ením ha natura quíetze , & aptíffimz ad uitam homínum, Ad cibum ením lac, & cafeum — adhibíram,ad corpus ueftítum & pelles attulerunt, Varro, Vtílis eft cuis lana, corío, lacte; carne; uifceribus,(inteflínís)fimo in quo quíefcít, Albert, INofiriuulgó quofdam uerfus recítant,quorum ' I fenfus eft,illum quí oues & apes poffideat uel mediocri diligentía adhíbíta , facile dítefcere, de ab ép vrofb«af/ "Dnsligenefdlaaf. €dlaaf abermitsdand/ &3aeoi nit ber gwün se& Gogand. «[Paftío, n | Ergo omni fludío EE ALIE níuales, ^— Quo minuseft íllís curae mortalís egeftas; - Auertessuíctumtg feres, uírgealatus: —...—. Pabula:nectotaclaudesfcenilía bruma, 888 De Quadrupedibus Atuero Zephyris cum lztauocantibusaflas, In faltusutrung gregem(oues et capras )atquejim. | pafcua míttes, | . Lucíferi primo cum fyderefríigidarura — — Carpamus:dum mane nouti,dit gramína canet: Etrosín tenera pecorígratííTimus herba eft, Inde,ubí quarta fitím coelí collegerít hora, Ercantu querüla rumpent arbufta cícadae; Ad puteos,autalta greges adflagnaíubeto ^ | Currentemilígnis potare canalibus undam, Aeltíbus at medijs umbrofam exquirere ualle, Sicubimagnalouis antiquo robore quercus Ingentes tendat ramos:aut ficubí nígrum : Ilícíbus crebrís facra nemus accubetumbra, | — | Tum tenues dare rurfus aquas:& pafcererurfus Solís ad occafum:cum frigidus aéra Vefper. 3 | Temperat:& faltus reficít íam rofcída luna; Líttoragphalcyonen refonát, & acanthída dut Vergil.s.Georg. (Vergilius libro s,Gieorgicorum mane pafcí pracípít oues fecundum morem prouíncíz:;nam ín aliquibus locís morbum contrabunt,nifi fam fíccato rore pafcantur , Seruíus,) Et rurfus, Si tibi lanítium cura , prímumafperafylua; — Lappe& tríbuli& abfinttfuge pabula lta, Contínuo& greges,uillís lege mollibus albes, - (& ariete tum corpore,tum língua palatoGy candidum.) Primum prouídendum,ut totüm annui recté pafcantur intus & forís, Varro, Paícua ouillogeneri utilia funt,qua uelín noualibus , uelig pratis ficcíoríbus excítantur, Paluftría uero noxía funt,fyluefiría damnofa lanatis; Pallad. Seque rís autem noualíanon folum herbida,fed quz plerung uídua funt fpiníseutamurijg fzpius authoris tate díuinicarmínis: Sítibilanitium curz eft, prímumafperafylua, | Lappatp tribulí&p abfint; Quoníam ea res,utaít ídem,(cabras oues reddit, cum tonfis íllorus adhaefit Sudor:& hírfuti fecute.— runt corpora uepresztum etíam quotídíe mínuítur lana, qua quanto prolixior ín pecore concrefeign tanto magis obnoxía eft rubís,quíbus uelut hamís ínuncata à pafcentíum tergorís auellítur i molle- uero pecus etiam uelamen,quo protegítur,amitrít,atcp íd non paruo fumptu reparatur, Columella Hoc pecus quamuís mollíffimum,ualetudinis tutiffimz eft, mínimedQ peftilentía laborat, V erumg men eligendum eft ad naturam locí:quod femper obferuarinon folum ín hoc,fed étíam in totarutir dífciplina Vergilius przcípit,cum aít: INecuero terreferre omnesomnía poffunt, Pínguís,Bccam pefiris fitus proceras oues tolerat, gracilís & collínus quadratas:fylueftrís && montofus exiguaspg tís planísQp noualibus tectum pecus commodiffime paícítur, Id& non folum generibus , fed etian coloríbus plurímum refert, Idem, Aeftate oues fub dío nutríuntur ftabulantur&p, Caeterum ínugle fcente Sole ín umbram funt fübducenda:alioqui nequaquam, Maxime fiquidem laduntur frigofe, Florentín, Per totamzftatem (inquit Crefcentíen,)aurora furgente feflínanter mulgeantur,nefon litum paftum perdant; & cum díes íncalueriít,fic ducantur, ut calor Solís aut uentus urens non pol? fit eís nocere. Caterum uefperi tandíu foris fint , donec recuperent paflum quem perdideruntitt die.Cum redierínt, femper curandum ne fint calída cum ín ouilía includuntur, C)uoód fi magnusft uor fuerit,eantín proxíma pafcua, ne fi longíus abíerint non poffint recurrere ad umbracula ? nie paflores fínant eas ímportune aggregarí cum coelum feruet: quín femper moderate dífpergant, OR adducunt calida, no mulgeantur, (donec refrigerent medíocríter.)C& aurora apparuerit, mox agii. culí ducatur ex umbraculís,ubi folícité cuftodíant, C uíderínt mane telas araneart oneratas aquis non permítrant paícere,Si feruor fuerít & pluuía ceciderít,non fínantur ífacere,fed ad altiora ducan tur,ubi expofitz fint uento,femperi; moueantur.Cauendz autem funtabherbís; quibus permixta - eft arena, Menfibus A prílí,I Maio, Iunio & Iulio non funt permíttenda multum pafcí, ut perítusquidi dam paflor monet,ne nímíum impinguentur.fed menfe Septembri, Octobrí & INouembrí poftmte díam tertíam funt tota díe dímittenda ín pafcuís,ut impínguentur quantum poterunt, HucufgjOr fcentíen, INoneademloca zftíua & hyberna ídonea omníbus ad pafcendum , Itagy greges ouitm longe abíguntur ex Apulía inSamnit& aftíuatum,atcg ad publicanü profitentur, ne fí ínfcriptipa cus pauerínt,lege cenforía committant mulíetos,& à campefiri , xftate exigütur in Gurgures : montes, Varro, Etrurfus,Greges ín A pulía(ín folitudine & faltibus pafcentes,hybernís & eflítfs paífcuis longe feparatís)aftate prímaluce exeüt ín paftum,;propterea quod tunc herba rofcídam dianam,quz eft arídíor,(ucüditate praftat.Sole exorto puro propellüt , ut redíntegrantes rurfusad paftü alacriores facíant,Círcíter merídíanos aftus,d& deferuefcüt,fub umbriferas rupes & arbore patulas fubíjcíüt,quoad refrígerato acre uefpertino, rurfus pafcant ad Solís occafum.Ita pafcerepey: cus oportet,ut aduerfo(auerfo)Sole agat:caput ením ouís molle maxime eft, Infirmíffimü pecoricas putiquamobré auerfum à Sole pafcí cogendi, Plín, ) Ab occafu paruo ínteruallo interpofito ad bíe bendü appellüt,& rurfus pafcüt quoad contenebrauít: iter& ením tunc íuctídítas in herba redíntte erauít.hacab V ergilíart exortu ad zquínoctiü aut&nale maxíme obferuát, Quibus ín locis melle funt factz,íntereftutile(teneant ín ftipulís, dd eft utíle,&c.Crefcent, ) duplici de caufa,» & caduca fpica faturant;& obtritís firametís(& ftercoratíone facíüit ín annii fequente, & fegetes melíores,Cie Ícent.)et flercoratione facíunt ín annü fegetes meliores, IS elíque paftíones hyberno ac uerno tepore bocmutant,cg pruína íam exhalata ,ppellunt ín pabuli, & paícunt díé tot&,ac merídíano temporete inelagere potum fatís habent,Hadtenus Varro, Salís crebra confperfio;inquit Pallad, uel pafcuis mííta,uel canalibus frequenter oblata, debet pecoris leuare faftídía, (De falís ufu fupra etíam díxtiÍ? C.in cibíac potus ouí& mentíone,& inter tuenda fanítatís precepta. )INam per hyemem, fí penuría efi (cenis, ((í penuría efi foeni uel pale; uícía uel facilior uictus, &c,Crefcent,)uel palea,uel uicia, uet - facilíot "pr , DcOue, E. Lib] X 889 facilior uictus ulmi ferratis frondibus prabeatur,aut fraxini, A eflíuís menfibus pafcantur fub lucís nítío,cum gramínis tenerí fuauitatem rorís míftura commendat, Quarta hora calefcente potus pua - i flumínís,aut putei praebeatur, aut fontis, Medios folís calores uallís , autarbor umbrofa declínet. Deinde ubíflexoíam die ardor ínfríngitur,& folum prímo ímbre uefpertíni rorís humefcit,gregem 'teuocemus ad pafcua.Sed canícularíbus & aftíuis diebus ita pafcenda funt oues , ut capíta gregis mper auertatitut a folis obiectu. Flyeme autem uel uere, nifi tefolutis gelícídijs ad pafcua prodíre non debent;nam pruínofa herba huíc generí morbos creabit:zac tunc(al'tantum femel adaquare fuf ciet, De temporibus pafcendi & ad aquam ducendi per eftatem non alíter fentío,quam ut prodi "dítMlaro, Luciferi prímo cum fydere,(&c.ut fuperíus recítaui.) Deínde círca quartam díei horam * cum zftus uíget,ad puteos,ftagna,ualles aut alíam umbram perducemus greges, R.uríus deínde "am mítigato uapore compellantur ad aquam,etíam per acflatem íd facíendum,& íterum ad paícua producendum ad occafum Solís. Sed obferaandum eft fydus xftatís per emerfum caniculx, ut ante Ierídíem grex ín occidentem fpectans agatur, & ín eam partem progredíatur,poft merídiem ínorí item;fiquídem plurímum refert,ut pafcentium capíta fint (auerfayobuerfa folí,qui plerung; nocet animalibus oriente przedícto fydere.FHyeme & uere matutínís temporibus íntra fepta contíneatur, dum díes aruís gelícidía detrahat:nam pruinofa íjs diebus herba pecudí grauedinem creat, LG proluit:quare etíam frigidís,humídísq; temporibus anní femel tantum ei poteftas aque facienda eft, Columella. Omní pecudilarga prabenda funt alímenta,INam uelexíguus numerus, cum pabulo fatíatur,plus domíno reddít,quám maximus grex. fi fenferít penuríam,Idem, De cíbís & paftíone 1eouium díxietíam nonnulla Capite tertío,priímum ín mentíone cibi ac potus ear&, deinde ínter prz " "eptatuendaefanítatis, Oues nutríre conuenit ex cytífo,herba IVledíca,aut foenograco,aut bromo d eft auena;)nec non ex culmís(achyrís,íd eft paleis, quí funt folliculí granorum )legutinum atgs "hordei, Qua quidem multo praftantiora redduntur,f(i ín area ipfa refpergantur falfugíne, Ex ficus bus etíam groffi(zaus8o)decídentes,atq arída folia oues commodiflime nutríunt.Sunt autem ducen xad paftum,zftate quídem príus quàm Sol exoríatur,rore adhuc non refoluto, (£277 dfe d]xAsAv «iis;. ) Oportet etíam profpicere ut oues femper Solem habeanta cauda: ut&p earum impar fit nua merus, ceu quod habeat quandam uím naturalem ad íncolumítatem atque falutem gregís, Florena tínus, Caprea,oues & iuuencz fzpibus arceri debent à uitibus,quibus plurímum nocent pafcene 'do € mordendo,tefte Vergilio, Apibus flatío quarenda efl,quo neg; fituentís adítus,neque oues ledigppetulei Floribus íníultent, Idem, Matrices oues poftquam pepererínt quomodo finttra- canda, uide ín agno E, ga | | 1 ?J«Gracasoues,(icut Afianas,uel Tarentínas morís eft potíus flabulo nutrire, quàm campo , & pertufis tabulís,folum,ín quo claudentur,ínflernere;ut fic tuta cubilía,propter íníurià pretíofi uelle ris,humor reddat elabens,Sed tribus,per annum totum, díebus apríco díe lotas oues ungere oleo o. portebit,& uino, Propter ferpentes,quí plerungj fub prafepibus latent,cedrum,uel galbanum,uel mulíeris capíllos,aut céruína cornua,frequenter uramus;Palladíus && Crefcent, Graecum pecus,ín quit Columella,quod plerícp Tarentínum uocant,nifí cum domini prefentía efl, uix expedit haberí: fíquidem & curam & cibum maíorem defyderatinam cum fit uniuerfum genus lanigerum czterís pecudibus mollius,tum ex omnibus Tarentínum efi molliffimum , quod nullam domíniaut magi. firorum ínertía fuftinet,multotp mínus auarítia,nec flus nec fríooris patíens.R aro forís , plerungs ! domi alítur,& eft auidifTimü cíbi,cui fí detrahítur fraude uillicí,clades fequitur grege, Síngula capi da per hyemem recie pafcuntur ad prafepía tribus ordeí,uelfrefze cum fuis ualuulís faba,aut CíÍCeta "cula quatuor fextarijs,íta ut &Carídam frondem prabeat;aut (iccam ueluirídem medica, cytífümue, "tum etíam cordi foeni feptena pondo , autlegumínum paleas adfatím, Minimus agnis uendundis in E. pecude;nec ullus lactís reditus haberí poteft; nam & quí fummoueri debent , pauciffimos poft dies quàm editi fünt,immaturi fere miactantur,orbaecy natis fuís matres alienze fobolí praebent ubes ta:quippe finguli agni binís nutricíbus fummíttuntur , nec quicquam fubtrahi fummiffis expedít, quo faturíor lactís agnus celetíter confirmetur, & parta nutrící confocíata mínus laboret in educa- tione foetus fuí:quam ob caufam diligenti cura feruadum eft,ut & fuís quotídie matríbus, & alienís 1 non amantibus,agni fubrumentur, Plures autem ín eíufmodí gregibus , quàm ín hírtís mafculos e« nutríre oportettnam príus quàm fcemínas inire poffint mares caftrati, cum bímatum expleuerínt,es necantur:& pelles eorum propter pulchrítudínem lanae maíore pretío,quam alía uellera mercantib, "traduntur, Liberís autem campis, & omní furculo,ruboty uacantibus ouem Gracam pafcere memi nerímus,ne,ut fupra díxi,& lana carpatur & tegumen;nec tamen ea mínus fedulam cura forís,quía non quotídie procedítín pafcua,fed maíorem domeftícam poftulattnam (zpíus detergenda, & refrí veranda eft;fapius eius lana diducenda,uinog & oleo ínfuccanda:nonnunquam & tota eft eluen; ' da,(i dicí permittit apricitas:id& ter anno fierí fat eft,ftabula uero frequenter euerrenda & purgan- "da humordp omnís urinz deuerrendus efl; quí commodiíffime fíccatur perforatís tabulis, quibus ouí lía confternuntur;ut grex fupercubet;nec tantum coeno, aut flercore,fed exiítíofís quog; ferpentib, és tectaliberantur, quodutfíat, — Diíce & odoratam ftabulís íncendere cedrum, — Galbaneotp agitare graues nidorechelydros, ^ Sepefub immotis prefepibus autmala tactu Vipera delituit,coclum& extetrítafugit, ^ ^ Auttectoaffuetuscoluber. H Fe 800 . De uadrupedibus Quare, ut ídé iubet: Cape faxa manu,cape robora paftor, Tollentedg minas,& fibila colla tume Deijce, Velneiftud cum perículofacereneceffe (itmulíebres capillos,aut ceruína fxpítis ure nua;quorum odor maxíme non patitur ftabulís przedíctam peftem confíftere, Hactenus Colume INebeftíz nocentes prorepant ad oues, fuffitum ín ftabulís molírí conueníttnempe ex capillís mr lierum,autgalbano,aut cornu ceruíno,autcaptillís unguibus,aut pilís;bítumine & cafía, aut con za,autalio deníc graueolentíum,fiue per fe,fiue cum alijs pluríbus contufo. Ad eregís autemf tum,utendum elt calamíntha,afphodelogy aut pulegio,aut polío;aut conyza, aut abrotono: hax quidem fugant beftías, Florentín, | pn ; 4| De fiabulís l'arentínatum fiue tectarum ouíum, & ferpentibus beftfjstp uenetiatís arcédísg " eis iam proxime díctum eft, | Incípiens,ftabulís edíco ín mollibus herbam Carpere oueís,dum mox frondofa reducítur eftas;; Etmulta duram ftipula,filicum& maníplis | Sternere fubter humum:glacíes ne frigídaledat — Mollepecus:fcabiet ferat,turpeísQ podag Vergilius s,.Georg, .. Humilía oportet facereftabula,fed ín longitudinem potíus, quàm ín la dínem porrecta,ut fímul hyeme calídz fint,nec anguflíz fcetus oblídant,ea poni debent contr dium díem; nang; íd pecus,quamuís ex omnibus anímalíbus uetufliffimum, dego,ueftitiffimt "frigoris tamen ímpatientíffimum efl,nec mínus zfliuí wraporís. ítacy cohors clauía füblimi m przponíueftibulo deber,ut fítín eam tutus'exítus aftiuandi:deturg opera,nequís humor fub utfemper quam atidiffimis filícibus, uel culmis fabula conftrata fint, quo puríus & molliusinegs bentfcetz,(ínt quala mundiffima,ne qua earum ualetudo,quz pracipue cuftodíenda eft, infefletr uligíne,Columella, — Stabulaídoneo loco ut fínt,ne uentofa,qua fpectent magis ad oríentequam ad meridíanum tempus, ubiftent,folum oportet effe eruderatum,(uírgultís aut paleís auc alíj minibus ftratum, Crefcentíenfís,) & proclíuum,ut euerri facile poffiít;ac fierí purum: non enímfo: lum ea uligo lanam corrumpit ouíum,fed etíam ungulas, ac eas fcabras fiericogit, Cum alíqugt. díes íta fteterínt,fubüjcereoportet uírgulta, (alía uirgulta uel paleas,Crefcent.) & alía,quo molliusg quíefcant,puríorest fint;libentíus enim íta pafcuntur,Faciendum quocp fepta fecrera ab alíjs, qi 'enítentes fecludere poflís,item quo corpore xgro:haec magís ad uillatícos greges animaduerteid Contra ille, ín faltibus qua paícuntur & à tectís abfunt longe, (nam ín hís quz pafcatur ín faltibus, cuftódes fecum portant crates, & c. Crefcent, ) portátfecum crates,aut retía, quibus cohortes ínfoll. tudinefaciant,cxterad utenfilía, Longe ením & lateín diuerfis locís pafci folent, ut multa miliaabr fint fzpe bybernz paftíones ab eftíuis,Ego uero fcío,ínquam:nam mihi greges in A pulía hybermasy bant,quíín Reatínís montibus eflíuabant,Cum ínter hzec bína loca,ut íugum contínet fcirpículos, fic colles publície díflantes paflíones, Varro. — Ouíum ftabula fatis ampla & lata effe debent, ( TU, cw1505 zÀdoy NU uiMop zrhecruyegus ei» d'€i,) caranduméq utcalida & ficca permaneant, Pauiment oportet declíue fit,lapídibusp ftratum & complanatum, Ad partem eíus acclíuíorem prafepíafunt collocanda,fupra quz etíam pettícae (xAfpas ) infieendas funt, utoues dum pafcuntur fuperfillie prohibeantur,Florentínus. dris Lue : | | «| Caprínum & ouillum ftercus fedulo conferuato,Cato, — téviues zc «vwprrianp 5.28 Üpucutmu évloc xgitsuxs, "heopbylactusin Epiflolís, ^ Fímumalíqui ex columbaríjs praeferunt. proximum deinde caprarum efl, ab hoc ouíum,deínde boum,nouiífimum íumentorum;Plínius. . Caffíusfe candum poft columbínum flercus,fcríbit effe hominís:tertío caprínum, & ouillum & afining, Gt Varro, — Acerrímus homínís fimus eft, & optimus fecundum aliquos, deinde fuum, caprarum, ouíinum,boum,poftremo afinorum, ( &vey, Giaza uertit íumentorum, ) Th eophraflus, Oui quídam capríno praferunt,omníbus ueroafinínum,Idem, ^ Stercusafínorum prímum eft maxi. mé hortís, deinde ouillum & caprínum,& íumentorum,Pallad, ^ Ad cultumhortorum optimum ftercus eft afini,quía minimum herbarum creat:proxímum uel armentií,uel ouíum, fi fítannomace ratam,Columellalibro i, — Iuflum eft fingulas uehes fimi denario íre, ín fingulas pecudes mínos restín maíores,denas:nífi cotíngathoc,male fubftrauiffe pecorí colonum appareat, Sunt quii optime ftercorarí putent, fub díoretibus inclufa pecorum manfione, Plinius, — Ouillo fimo ad afparagos utí Cato (capite 161,)nomínatím fubet,quoníam alíud herbafceret, ( herbas crearet, )Idem, Efe ,gete euellito ebulum,cícutam,& círcum falícta herbam auctam uluamá:ea fubfterníto ouibus,fronj dem putrídam. V bí faturus erís frumentum,oues ibí delectato,Plíníus 17,9.ex Catone, q| In emptionibus íure utímur eo, quod lex pracícrípfít: ín ea enim alij plura, alij pauciora exci piunt. quídam ením pretio facio ín fingulas oues, ut agní chordí duo pro una oue annumerentum er(i cui uetuftate dentes abfunt;item bínz pro fíngulís,ut prodant: derelíquo antiqua fere formulz utuntur,cum emptor díxít: Tanti funt míhí emprac& ille refpondet, Sunt: & exprompfit num0s, Emptor ftípulatur priííca formula:Síc illafce oues,qua de re agítur,(anas recte effe,utí pecus ouilli quodredte fanum eftextra lufcam,furdam,mínam,íd eft uetre glabro:neg de pecore morbofo elf& habered rectelicerezhec firecte fierífpondescnec cum ídfactum eflitamen grex domínum non mlt tat,nifi it ss adnumeratum, Nec non emptor poteftex empto uendítorem damnare, fí nontradab. cum is non foluerit numos:ut (lle emptorem fimili íudício,fi non reddidit pretium, Varro. — Ecruree (us,R'elínquítur de numero,quem facíunt alij maíorem,alij mínorem:nulli enim huíus modulína rales, lllud ferc omnes ín Epeiro facimus,ne mínus habeamus ín centenas oues hírtas fingulos homi. m T 4j s,inpelitasbinos. ^ Denumeropaftorum alij anguftíus, alij laxius conflítuere folent, Ego ín sa hírtas oues fingulos paftores conftítui, Attícus ín centenas, In gregibus cuíum, fed mas nos quos mílíaríos faciunt quídam, facilius de fumma homínum detrahere poffunt, quàm de minos —fibus,ut funt Attíci, Tremellius.Septíngenaríj ením mei,ut opinor,tu octíngenarios habuifti , [Nec Tamen non trt nos aríetum decímam partem, Varro, — Quífequítur gregem circunfpeclus;ac uí gi fanscd quod ómníbus,& omníum quadrupedum cuftodibus precipitur)magna clementía modere tur; Idemüp duci propior quàm domíno, & ín cogendís,recipiendístg ouibusadclamatione,acbacus domíneturznecunquam telum emíttat ín eas:sneqp ab his longius recedat:nec aut recubet,aut confía "dat;nam nifi procedít,ftare debet:quoníam grex quídem cuftodis officium, füblimem celfiffimamüg yo oculorum uelutí ipai c iedelpi tardiores X erauídas, dum cunctantur , necp agíles & "inc éom prócurrunt,fepararí à caterís fínat , ne fur autbeftía hallucínantem paftorem decípíat, "Columel. Numerus capríni gregis mínor effe debet quàm ouílli,quód caprze lafcíuze & quz difper "gunt fe:contra quod oues fe congregant , & condenfantín locum unum, Itagiínagro Gallíco gres s plures potítis faciunt, quàm magnos, quod in magnis cító exiftunt peflilentie, Varro, Et alibi, ;anis ita cuftos eft pecorís , ut eius quod eo comíte indiget adfe defendendum: ín quo genere funt maxime oues, deínde capra, Has ením lupus captare folet,cuí opponímus canes defenfores, Oui um, caprarum & equorum paflores , penítalía earum tempore coitus , delíbutís multo falí & nítro "manibus, perfrícant;unde tjs uehementíor coitus appetítío exoritur,& mares fuftinet, Alíj alijs mor "dicantibus pharmacís ea perungunt, ut pipere uel nitro, uelurtíce fructu , Aelían, Poftfoeturam ongínqua regionis pafcua petiturus opilio fere omnem fobolem paftioní referuet füburbanze, illi» —àeus ením teneros agnos,dum adhuc herba funt expertes lanío tradít,quoníam & parto fumptu de. E Uehuntur,íjs fummotiís,fructus lactís ex matribus non mínor percípitur, Summiítti tamen etíam ín "uícinia urbis quandog oportebit, Nam uernaculum pecus peregríno longe eft utilíus.INec commit "tí debet,ut totus grex effoetus fenectute domínum deflituat:cum prafertim boní paftorís uel príma. "tura fitannís omnibus ín demortuarum uítiofarumt ouium locum totídem, uel etíam plura capita fubftituere,quoníam fzpe frígorum atq; hyemis feuítía paflorem decipít, & eas oues ínterímit, quas ille tempore autumníratus adhuc effe tolerabiles,non fummouerat:quo maoís etíam propter hos ca 7 fus;nifi ualídiffima,quae non comprehendatur hyeme, nouatp progeníe repleatur numerus , Colus -mmella, Curandum eft ut mortuarum uel uítíofarum numerus nouella fobole reparetur.Autumno Ee qua pretio mutentur,ne eas ímbecíllas hybernt frígus abfumat,Pallad. |Oues ut fequan tur,earum aures lana obturato, Florentín, Antíphanes ín Aceftría apud Athenzum quendá prae guarítía illas tantum oues mactare fcribit,ex quibus nullus amplius fructus, uellerum, cafeí, agnos rum,ad eum peruenitet, | qj Tonfurauocatur cum oues & capras detondent autuellunt, Varro, Aegyptustam abunde herbida eft,ut bis anno ouesex fefe paríant, Eisen tondeantur, Aelían, Mlenfe Aprili locis calídís "tondeantur oues,Pallad, . Locís temperatis mente IVlaio celebranda eft ouium tonfura,lde, Et alí bilunio menfe oues ín frigida regione tondemus, "'ondendarum ouíum tempus eft ín Iulio, T'e. 'xtor. Tonfurz certum tempusanní per omnesregíones feruarí non potefl, quonia nec ubity tardé nec celeriter aeftas ingruit; & eft modus optimus confyderare tempefüates, quibus ouís , neg» frígus, 1 laná detraxerís,neg zeftum fí nondü detonderís, fentíat, Verum ea quandocuntg detonia fuerit, " ungí debet talí medicamine:fuccus excocií lupíní,ueterísip uini fex,etamurca pari méfüra mifcent, —€otp liquamíne tonfa ouís ímbuítur , atcp ubí per ríduü delíbuto tergore medicamina perbiberít, " quarto die fieft ín uícinía maris,ad líttus deducta merfatur:fi minus eft,cceleftís aqua fub dio falib, in hunc ufum durata paulit decoquítur: (aqua coeleftís cum fale paululü decocta fub dío debebit pez corum tonfa & uncta membra diluere, Pallad.) eagpgrex perluítur; hoc modo curatii pecus anno fcabrum fieri non poffe Celfus affirmat;nec dubi efi;quínetíaob eam rem Iana quoq; mollíoratgi prolíxior renafcatur, Columella & Pallad, V ide etíam fupra de inungendis ouibus tonfis ex Didyz mo,Capíte tertío ín mentione fcabieí ouíum:fic ením cauetur quo minus Ícabrzfíant, Detonfura ouíum prínum aniímaduertoante quam incípíant facere,num fcabie,aut ulcera habeant, ut, fí opus ; eft;ante curentur quàm tondeantur, T'onfurz tempus inter equínoctíü uernum,& folflítít cum fix |. date coeperint oues:à quo fudore recens lana tona fuccída eft appellata, Tonfas recentes eodem díe perungunt oleo € uíno,non nemo admífia ceta alba; CC adipe fuíllo,Et fí ea tecta folet effe, quam ha buít pellem ínie&,eam intrínfecus eade re perungunt & tegunt rurfus.Siqua in tonfura plagam ac cepit,eum locü obliniuntpíce líiquída. Oues hírtas tondent círciter ordeaceá meflem, ín alijs locís ante fcenífícía, Quidam has in anno bís tondent,ut ín Hifpania cíteríore , acfemeftres faciunt tons furas:duplicem ímpendütoperam, quod fic plus putant fierí lanz , quo nomíne quidam bís fecanr - prata.Diligentíores tegeticulís fubíectis oues tondere folent ne flocci intereant, Díes ad eam rem fur - muntur ferení,& ijs íd faciat fereà quarta ad decímihoram,quoniíam fole calidioretonfa, ex fudore eiuslanafít mollíor, € ponderofior,et colore melíore.C)uam demptà & conglobatam alij uellera;ali Bs uelumina appellant:ex quorít uocabulo anímaduertilícet,príusTanaeuulfuram quàm tonfuram ín» — uentam, (Oues non ubíg tondentur;durat quibufdam ínlocís uellendí mos,Plín.) Quí etiam nunc uellunt;ante tríduo íeiunas habent, quod languíde mínus radices lanz retínent; Omnino tonfores. | 895 De Quadrupedibus ín Italía prímum ueníffe ex Sicilía dícuntur poft Romam condítam anno quadríngentefimo quin, quagefimoquarto, ut fcriptumin publico Ardez ín líterís extat , eost adduxiffe Publium Ticinig Mena, Olímtonfores non fuiffe ad(ignificant antiquorum ftatux , quod pleraqp habent capillum, & barbá magnam, Varro, INec frígidoadhuc,necíam zftíuo tempore,fed medio uere oues tonden dz funt. Curandumauté eft ut poft horam diei príma abfterfz oues,exiccatoG uapore illo quemno. ctulana contraxerat, przcípue ad Solem tondeantur,INam quum ouís quz tondetur tunc fudet, faz cile colligitur fudor ex lana , (sveAeuÉavertu 0 idpac x 7À. (fev, ) lanatp ipfa euadit tum nítidior tum mollior, Dídymus. — ia - | € Fructum ouís elana adueftimentü minifirat, Var, Qruadrupedibus pili fenectute craffefcag lana rarefcunt,Plin, ILanz molles & crífpae preeferuntur, Albert, Aríetís lanam fequítur qt * quid ex eogeneratur,Idem.De aríete elígendo; infra dícetur ín hifloríz eius cap. 2. De Tarenting fiue tecto pecore, quod lanarü tantum gratía nutrítut,fuperiushoc ín capite dictum eft, . Quit pafcuíslana melíor,mollíor& fíat,explícauímus fupra partim hoc ípfo ín capite, partím tertío, ouíum expilatís mollior pilus fubnafcitur,homíni duríor? Ariftot.Problem.1e,234, Cur ouium eó dutíoresfunt quo prolíxíores,homínum contra? Ibídem fequenti ftatím Problemate, Pabi rília fubtilitatem lanz augent, Cardanus:ideoGp Anglicalana(inquít nunc , ut olím Milefia, cel tur, Nec mírum,cum nullum animal uenenatü míttat Anglía , & (íneluporum metu, (nulli ením Anglía hodíelupí reperiuntur, pecus uagetur, Kore coelí fitím fedant greges,ab omni alío potuare centur,quód aquz ibí ouibus fíntexitíales. Cur uellusouísà lupo laceratz tabidum & pediculo, fum fit uide fupra ín p. & ín Lupo.n. Lanas Hifpanía nigri uellerís praecipuas habet, Pollentiaigs, xta Alpes: Vnde apud Martíalem lanx Pollentínz,INon tantum pullo lugentes uellerelanas.Canue fiumrutíli,quas erythrasuocant.Canufínze ruffz díctz à Martíale; Roma magis fufcís,ueflítur liaruffís.Et Canufinatum Syrum dicí, pro Canufínauefte ornato,ut Canufínatus noftro Syrusaf fere fudet.Fuluas habet Tarentá,& fuz pullígínis, ETíflvíae veia and propior quàm lanz, pe xis aliena ueftibus,& quam fola ats fcutulato textu commendat ín Lufitanía, Scutulatü uero textüm eiufmodi ferc eft;quale cernítur ín aranearum telís. Quanta arte celant pedícas, fcutulato retejadg piendas mufcas círca graffantes, Plinius 11,25.Idemlibro i7.de emplaftratíone arborum loquensfüg tulam uocat cortícem ad effígiem paruífcuti eximendü ab arbore , ín cuíuslocum certex alíuscum germínereponitur. At uero mollís erat lana ín agro lVIutinenfi,cuíus memínítStrabo in quintoiLa, nam molle(inquibMutinenfís ager,eatp regío quae ad fluuium Scutaná pertínet, fert omnium lonoy gé optimá:hírtam (zpeyéav)uero Liguftica & Mediolanenfis,(Infübrum regío)ex qua bona parsltg liae feruitíorum(7e zie 7 oixeixc Th IzuAwzy)ueftítur,IVMediocré autem ea quz círca Patauium, ey qua pretíofiffima tapeta & gaufapinz fiunt Eft & hírta pilo craflo,in tapetís antíquiffima gratía (8 hoc ftragulz ueftís genus utrínc uillos emínentes habet,uelfalte ex altera parte;)Bayfíus, Feltrías ut hodie a Feltro urbe mercatorum uulgus appellat;antíquís non defuifTe exíftímo:uefles fcilicetno textas,non confutas,fed lana igne adacta compactas;quales nunc ad pilea & penulas ín ufu fiab& 4nus;de quíbus puto Pliníi fenfiffe hís uerbís ín octauo:Lanze & per fe coaciz ueftem faciunt; 8f addatur acetum,etíam ferro refiflunt:ímmo uero etía ignibus nouiffimo fui purgamento. Quippe ahenís coquentium extracta indumentis ufu ueniunt, ( Alías, Quíppeahenis polientíum extradia 4ntomentiufum ueníunt,)Gallíarum,ut arbítror,inuento:certe Giallicís hodíe nomínibus dífcernitzg tut: Nec facile díxerim, qua íd etate coeperit, Caius Calcagnínus epíftolicarum queftíionumsi. Sed addit Plinius, Antíquísením torus € ftramento erat,qualís nunc etíam ín caftris eaufape, Patris meimemoría coepere amphímalla nofira, ficut uillofa etíam uentralía. [Nam tuníca latí claui ínmoi dum gaufape texínunc prímumíncoepít, De lana feltría & pilotarfjs artificibus qui pileos 6C T: fies inde confíciunt,pluribus docuíín' Tauro capíte 7.ínter remedía aduerfus fanguinemtaur (£1IITI, Lanz Batíca: Catullus tímens naufragium eíecturus eratueftes, quarum generofi graminis iplum Infecít natura pecus;fed & egregíusfons Viribus occultís,& Batícus adíuuat aér , Iuuenalís Sat; X4.Oues quas pellíones noftrí FlandrícasSlemmirna)uoca nt,à molli € erifpa lana laudantur, Sed delanarum dífferentíjs,fecundumregiones pracípue,in B.etíam nonnihildíximus, —€[ Coloresla narum, Bztícisouíbus;utíam dixí,color fuusex pabulo,potu & aérenatura fít,non arte, Fiz(caa pra)quog non curanobís leuíore tuenda: Nec mínor ufus erit:quamuís Milefíamagno Vellera- mutentur, T yríos incocta rubores, V ergil.Coloffinus color (ínquit Hermolaus , qualem Plíniustm flore cyclamini effe fcríbí)à Coloffis urbe Troadis uocari coepít, Strabo uolumine duodecímo;Lao0 dícenfís,ínquit;ager quíad Lycum amnem cognomínatur, tee zr izay aprsz, vx eis Lt Aera ut JE oiu, T MAwewoy d]a.Qiget Aa tox eie vl) wo oatup xeonw, Cc, Hoc eft, oues gienit preftantíffimasnon folum moliítíe lanze,fed etíam colore coracínorítag; magnum índe quatum facíunt,ut & uícini eà rum Coloffiniá cognomíne eís colore. In Hífpanía quoq tradít coracínolanítium colore nafcí, Vía truuíus;In agris Clazomeníorum,Erethrízorum & Laodicenfium pecora(ínquít)procreantur,alijs locís leucophza,alijs pulla;alijs coracíno colore, De Laodícenfi uellere Plinius quog; octauolibroy: ubi & pulliginem colorís genus facít, Hac Hermolaus, Ex Turditania Hiífpaniz frequens olm ueftítus ueniebat, nunc uero Coraxorum amplíus lanítium omníum pulcherrimum , unde ads. miffaríj arietes talento emuntur, T elarum exuperans tenuitas atqp copía, quas Saltíate conr : - Strabo. E DeQuc.dub lb L ^ 893 'Strabolibro,g, Lanarum funt & à coloribus quos bibunt dífcrimina:cymatiles,3 fluctibus: gerano chtoés igruibus,Jam ab amethyfto,ab ferenítate,d croco, rofa, myrto,d glandibus, ab amyedalís,à- "eera,d coruo coraxíca ,4 purpura coloffinz:Et haec partím ex Plauto;partím ex Ouídio ín Artib,&E $ trabone,Hermol, Coraxi quídem Colchidís populi funt,& iuxta eos pars Tauri montís Coraxís | u el Coraxícus appellatur, Lanamtíngunt:alga Cretíca,lactucz quadam fpecíes,lotí radix, nucum NE omoes Agoregator ex Plínío cítat,Item fabe decoctío, Ifaac & Serapío fecundum "Díofcor, Molliorem uero & pulchram lanam reddit codi(i,id eft ftruthium, Idem; Aqua marís,Plín, —Oolorumplura genera:quíppe cum defínt etíam nomína eís, quas natiuas appellant;alíquot modis, Plinius. Lanarum colores natíuí memorantur quatuor prtcípui, etlamfíi Plinius dícat uel natíuís nomína deeffe alíquot modis, Albus in Apulía nobilís, ut aíitiMartialís, Velleribus prímís Apulía, Parmaíecundis Nobilis, Altínum tertía laudatouís. INiger in Hifpania & Pollentía, ut diximus, "Rutilus,quí & 43v9oic dící poteft, & à Martíale ruffus,Fuluus, & fuz pulliginis Tarentínus , Dayfia "us: Mox autem ex Giellio fubíjcít , fuluum colorem ex tuffo & uirídí mixtum efle, íta ut ín alijs plus "uirídis,in alijs plus ruffihabeat,&c. Lanarum nigrae nullum colorembibunt: de relíquarum ínfes '&u (uís locís dícemus ín conchylijs marínís,aut herbarum natura , Plín. - Decoloffino & coracíno coloribus pauló fuperius díxí:uide etíam ín s , quzdam de colorelang. Pratextz apud Hetrufcos "originem ínuení, Trabeís ufos accípío reges: Píctas ueftes íam apud Homerum fuííle , unde tríum, iphales natae, Acu facereid Phryges ínuenerunt, ideoG Phrygíones appellati funt. Aurum íntexere in eadem A fía inuenit Attalus rex,unde nomen Attalicís, Colores díuerfos picture íntexere Dabya ion maxíme celebrauít,& nomen ímpofuít.Plurímis uero licfjs texere,qua polymita appellant, Ale "xandría inftituit: fcutulis diuídere, Gallía,Vletellus Scipio tríclínaría Babylonica feftertíi octíngétis millibus ueniffe íatunc pofuitín capitalibus crímínib,quz INeroni príncípí quadragjes feftertio nua per ftetére, Ser. T'ullij praetexta, quibus fignum Fortunz ab eo dícat coopertum erat,durauere ad Seiani exítum:mírumd fuit nec defluxífle eas,nec teredínum íníiurías fenfiffe annis d, Ix, Vídimus iam & uiuentíum uellera,purpura,cocco,conchylio,fefquilibris ínfecta, uelut ílla fic nafcí cogente "huxuría,Plinius. Et rurfus,Lanam & colo & fufo Tanaquílis,quz eadem Caía Caecilía uocata eft, "ín templo Sangi duraffe, prodente (e,author eft IM, V arrotfactamü ab ea togam regíam undulatam "ede Fortune,qua Ser, T'ullius fuerat ufus.Inde factum ut nubentes uírgínes comítaretur coluscom |pta,& fufus cum ftamíne, Ea prima texuítrectam tunícam,qua fimul cum toga pura tyrones índu: untur noua nuptze, V ndulata ueflis prímo € lautíffimisfuít, inde forículata defluxit. Togas rafas A Phrygianasd, díui Augufti nouíffimis temporibus coepiffe, fcribit Fenefiella. Crebrze papaueratae antiquiorem habentoríginem , iam fub Lucilio poéta ín Torquato notatz , Hucufque Plíníus. " Rica eftueftimentum quadratum, fimbríatum,purpureum, quo flamínicz pro palliolo utebantur, 'Alíj dicunt quód ex lana fíat fuccída alba , quod conficiunt uírgínes íngenuce patríme matrímae cí» "'ues,& ínfíciatur cozruleo colore,Feftus, V ide Riícze, apud eundem alibi, Ex pilís ouium ( inquit " Crefcentíenfis)fiunt índumenta neceffaría & iucunda homínibus:qui quanto funt fubtiliores , tan- to meliores & maiorís pretíj. Qui ouillam lanam pexerít,atqy ex ea ueftem confecerít, Ícabiem, ut "ferunt, procreabít ei,quiea ueftetur, Aelian, Relíqua de lanís uídeín Philología e. -— qPellesqua cum fuis pilís ad ueftítum parantur apud nos,agnine omnes non euille funtzquam obrem ín Agno de eísdícam. Ouéumueropelles quz pilís detractis parantur à cerdonibus,colore aliquo infectze,ad calceos;ocreas,thoraces, chírothecas , marfupia & huíufmodí paranda adhíben- tur. Ex pellibus ouium(agnorum potíus)cum pilís fiunt pellicee pannorum tempore frígído com mod, Ex íjfdem depilatís fiunt calceamenta,Crefcentíenfis. Ex ouíllis pellibus audío etíam mem branas fierí, maceratís ín aqua cum calce, & poftea extenfis.Flarum tenuiores mollioresQp pro char "taut ínfcribantur ídonez funt, íam-& libros ín memibranís excufos uidimus, Craffiores pugillarí Bus feruíunt, pigmento quodam illita candido aut luteo, Líterz ftyli nei uelargenteí mucrone ""ebtufo ínfcribuntur,fpongía línteóue humido ínfrictz delentur, Hinc & libri collieatí ueftíuntur, - & alij díuerfiufus habentur. —.[ Seuo ouíllo cerdones etíam uel futores íllínunt ac molltunt coría, «| Offa manubrijs cultellorum ídonea funt, 6 Vrínaouíumapud R hatos , ut audio, nítrí fí&itij | materíaeft, € Vtpili nígrí equorum mutentur ín albos; In lacte pecudum bullientelínteum maa *- defactumloco ímpone,id& toties donec cum frícatione modíca dígftorum pili cadant : deinde alíud línteum purum madefactum ín lacte recentífrigido , (melius forte calido uel tepído, ) duces per loa ^ cum depilatum ubí pilos(pro nígrís albos)renafcí uoluerís:hoc facíes per tres díes uel pluríes, donec pili incipiant crefcere,dícbus fingulís ter ut mínimum;Rufíus, í ^- 4[Sues,oues & capra cum libídinofiores funt, & mares paffze, mox ípfe etíam eos confcendunt, rn Nastuevow re vlr Ti Gdpermy dyfta jemrispeseowre etas coro vm Bekve "riis dj) magnam tempe — flatem (yeu&vz ) fignificant. Atfi tardíores folíto ad coitum fint exdem pecudes, gaudebít uír paus per quod eíueftibus indígenti,fatís temperatum anni tempus futurum przfagíant, Aratus & Schoa "Mafles, Etrurfus,Siboues & pecora (psac,id eft oues, Scholíaft.)declínáte iam autumno terram (pedibus, Aelíanus)foderínt, & capita uerfus boream protenderínt, magna & rigida hyems círca oc 7. cafum Pleiadum expectáda eft:eo& maíor,quo pecudes ilz magís foderínt, fequetur ením níx mul ta frugibus & plantísnoxia. | Hoc quídem de ouibus Aelianus etíam ex Axatorepetít, —Pecora 1 ; [ . ; , 894 — DeQuadrupedibus exultantía, GC indecora lafcíuía ludentía, (tempeflatem , praefertim pluuiam )fignificant, Plinigs; Aelíanus contra, Aení G hoedilafciuíentes & inter fe faltantes, Iztos díes promittunt, . Agnía à | | pabula feftinantíus pergentes,tempus frígidum ( yeudvz ) indícant, Item aríetes & agnicum ín uia fe. ínuícem cornibus petuntcolludendo:uel faltantibus fimiles pedíbus exiliunt, agní quidem, ceules . uíores,quaternís,aríetes uero bínis tantumanteríoríbus.ítem ( eadem pecora) cum uefperíà paftorí,. bus ad ftabula uix reduci, & ab herbís depafcendis uix lapidíbus etíam abígí poffunt, Aratus, «(Fructuum ex pecore fpecies funt duz:una eft tonfura:altera, quz latíus patet, de lade & feo,quam fcríptores Girzci feparatim zvgeziizy appellauerunt, ac fcrípferunt de ea re [à ea. Varro, Ouibusomníum maxíme quadrupedum lac díu edurat:quíppe quibusmulcira menfium ocio fpacío continuetur, Ariftoteles; Fructum ouíum (ínquít Cato cap.rye)haclege uenireoporen tet, In fingulas cafeí pondo x v .dímídíum arídum,lacte feris quod mulferítdimídium,& prater lactís urnam unam, Hiíce legíbus agnus díem & noctem quí uixerít,ín fructum, & Calend, Ianus emptor fructu decedat, Sí íntercalatum erít Calend. Vatjs agnos trígínta, ne amplíus promittat, Oues,quz non pepererínt,bínz pro fingulís ín fructu cedent. Díelanam & agnos uendat, Menfes x.,ab coactore releget porcos fectaríos,In oues denas fingulos pafcat, Conductor 1 1, menfes paft rem prabeat,donec domíno fatísfecerít, aut foluerít, pignori eflo, HzecCato, — «[Butyrum etíam ex ouillolactehabetur,uídeínfraíns. ^ Elactepinguiffimo probatum fít butyrum;qualeouillum eft; Diíofcorídes, Ouillumlac caprínumi,mox bubulum,commodum eft ad conficiendumrep 1 nehdumi cafeum,Aríftoteles, ^ Ouillo mifcere caprínum lac Siculi, & quibuscung copistil prinifolent,]dem. — «| Vfqy adfeftum fancti Michaélis inquit Crefcentienfis)bís quotídie mulgenzas tur oyes, X poftea femellac elící poteft, [Ne nímís pingues cum aríetibus míttantur, ne ímportuno - tempore fcetus emíttant, fed poft coniunctionem aríetum ut pínguefcant cuftodíantur,ut horísops portunis ducantur ad paífcua,& cuftodíantur per totam eflatem, Feftínanter mulgeantur aurora furgente, ut tempeftíue educantur ad pafcua, Dum mulgentur, quotquot adfunt filentíum praftan,. excepto magiftro quítantum necelfaría loquatur. Cafeum coagulamus fyncero lacte, coagulisagni uel hoedí,ac pellícula qua folet pullorum uentribus adharere, uel agreftís cardui floríbus, uellade- ficulneo,cui ferum debetomne deducí, & ponderibus premí, V bí coeperít folídarí, opaco locopt natur,autfrígído:& preffus fubinde adíectis pro acquifíta foliditate ponderibus tríto & torrefadg tiscondímento,uelpípere alióue pígmento íd przrftare, Hactenus Crefcentienfis, i : F. | Caro cuíufcy quadrupedis deteríor efl, cum locis paluftribus quàm edítíoribus pafcit, Aríflotts les; Caroleporumíanguinem quídem gíenít craffiorem,fed meliorís fucci quàm bubula & ouis la, Galenus libr.s.de alíment,facult!— Agni carnem habent humídiffimam ac pítuítofam: oufum ueró magís excrementítía eft ac fuccideteríorís,Ibidem. Et rurfus, Anímalía qua humili & tenuf jy . herba nutrírí queunt,ea prímo ac medío uere funt praeftantíora,ut oues;zflate autem prima acm día capras, cum frutícum germínauígent, Bubula caro fícum ouilla comparetur, frígida eft, ine guínemt melancholícum gígnít,Symeon Sethí, ^ Ouilla caro ( 7» weoBézucy xoa ínquit idem)füs perfluítatum plena eft malit fuccítmelíor eft annícula, id eft uníus anní: qua ueró hac uetuftiorelly & difficulter concoquítur,& mali eft fuccí,nocens hís quí ftomacho humído fünt,& pítuitofis, Sl mulíerís uterus fuerit ulceratus, c, ferum coctum bibendum prabeto per díes quíncy,aut lac afiti num coctum per díess, aut 4. Poft lactís autem potum cum aquís ípfam refícito,&& cum cíbis coms modís,carníbus ouíllís teherís recentibus & uclucríum, Hippocrates libro 1,de morbís muliebri bus." Caroouíum fapore eft íngrato,& nímíum humiída,neq; conueniens nífi forte ruftícis affuetis quí continuís laboribus exercentur, Crefcentienfis,: Ouem aríetem dentibus ne attíngas, nonmorg do ením eíus caro non prodefl,uerum etíam uehementer obeft, Platína, ^ Carnes pecorum prohis bentur,quía malum fanguínem generant, Agní quídem praebent nutrímentum multum,calidum & humídum, fed pituitam gignunt, ( Vide ín Agno r.) Aríetes anniculí melius temperatí fünt. quám natu mínores.Hz carnes uerno magís quàm alío tempore conueníunt, Hís quí opus habent refrigeraríprzparantur cum aceto:illís uero qui defcenfione índígent,cum murí,Salubríter autem fuperbibítur uinum album fubtile,deínde accípítur calche facharínum , Elluchafem ín Tacuínis €x Oríbafío, IMagiftratus nofter ne oues poft díuí Iacobi díem, íd efi uícefímum quíntum Iulij ab alijs regionibus mactandz adducantut , laníjs ínterdícít: quamuís ením pinguíores aliquando poft í tempus oues fíant: infalubríores tamen babentur earum carnes , & mínus placent palato, tenacío^- resp funt, prafertím adductarit aliunde, Ouilla caro à quíbufdam(Anglís praecípuó) falítur, GC ín a fumatur,ut audío,uno díe tantum cum falerelicta ín uafis, | €] Ius ín ouí fero ferueas:Piper,líguf " cum,cumínum,metham ficcam;thymumn,filphium;fuffundes uínum;adijcíes damafcena macerata: m DeQue. E.G. Lib.I. 995 —mel,uinum,liquamen,acetum,paffum ad colorem,oleum:agitabís fafciculo origani X mentz ficcze, —— Etrurfus,lus frígidum ín ouí fero:Píper, ligufticum , thymum , cumínüm fríciuii , nucleos toflos: — mel,acetum, líquamen & oleum:píper afpergís, A pícíus 8.4. Braflica fclía uel cymz fi coquantur — «um ouilla carne píngui fus optímum reddí aiunt, Cur ouesálupís dílaníate carnem quidem fua uíorem,[anam autem tabídam flaccídamq habeant, dictum eft ín Lupo D .ex Plutarcho, Armum oz — uillum elixum & refrígeratum aliquí hoc iure perfundunt:; Petrofelínum (fic ugleoó apíum uocant) mínutatím íncífum contundunt ín píla € aceto affüfo per horam relínquunt, exprímunt pet líntes um,zíngibere & pípere condíunt:fic perfufum armum frígíidumapponunt, Exouts pulmone mí mutal fít,non ítem alíarum pecudum,apud noftros:ut ex eíufdem íecore tomi quadratí,quí omento ? circunuolutí,addítís & herbis odoratís aliquando , uerubus lígneis transfixí ín cratícula affantur, Suntqui ín fartagíne frígunt; nam apud Athenzum libo s. legimus uylusq nerttaw varia "rea - eii. Idem Alexidis uerfum cítat, Y eov dr ztoy eyxeXEAvipRwop, | lecur ouís íntegrum aliqui dílíeens —-ter cum medulla panís contundunt,X per línteum uel cilicium tranfmíttunt,deinde aromatibus ad —— faporem coloremQ commendandum ínfperfís,modíce feruefacíunt,et turdos ín (ure carnium elíxos h ac modíce butyro fríxos ímponunt, Inteftína ouíum (febaaffbtid. nàm Euttlen de bobus propríé —— dicitur , de uítulis Próf ) in aqua elixa duulgo comeduntur, ^ mvsady oioy £dtoxs ox oiu ariovo: d'nuép, - Homerus Iliados x. | | «| Exouillo pecore cafei lactísty abundantía non folum agreftes faturat , fed etiam elegantíum menías iucundis & numerofis dapibus exornat, Quíbufdam ueró nationibus frumentí expertíbus , uictum commodat,ex quo INNomadum Getarü& plurími yeAexzezmzwu dícuntur,Columella, Quod praftate Capra, Poft? Ouís, Inde: Bouis,Baptiita Fíera delacte, Lac nigrartt ouíum melíus eft , ín 7 eaprís uero contra, Albertus, Lacouillum nutrímentum eft fatís falubre: eó melius , quo recentíus — fuerít:& eo plus nutríens,quo fpiffius, Crefcentíen, Etrurfus,Lac & cafeus ex uaccís non tam con "ueniunt efuí humano quam ex ouibus, Ouíum lac dulce craffum (zzyv:quadam exemplaría non xecie habentzpgayv) & prepingue eft,non ufqp adeó(ut caprínum)utile ftomacho, Díofcoríd. Idem lac bubulum afíníum & equínum magis aluum emollíre fcríbít quàm ouillum , quod hoc craffius fit, Pinguíflimum lac eft bubulum:ouillum uero ac caprínum,habent quidem & ipfa pínguedínís quíp píam,fed multó mínus,afininum uerohuius fuccí mínímé partíceps eft, Gale, Capríno lacte craffi us ouínum efi,fed eius frequens ufus cutí uítílízínes albas índucit , Authorís nomen excídít, Lac * muliebre temperatiffimum eft,mox caprillum,hinc afinínum ouílla&,poftremo uaccinum,A egínes - tà, Lacomníum rerum,quas cibí caufa capímus,líquentíum maxime alíbile,& id ouíllum,índe ca prínum, Varro, Stomachoaccommodatiífimum caprínum,quoníam fronde magís quàm herba ue fcuntur:bubulum mediícatíus: ouíllum dulcíus & magís alít,flomacho mínus utile, quoníam eft pin guius,Plín, Erythea ínfula eftuel eadem qua Giades , uel proxíma freto uníus ftadij dífcernente, Ea pabulí ubertate ita elífcítut ouíum lac in ea ferum non habeat,et ínfuper ad conficiendum cafeü multam aqua admiííceri oporteat propter pínguítudine,Quín & íntra díes triginta fuffocarí illic pes cus dícunt,nífi aliquid fanguínís detrahatur,Euftathíus ín Dionyfium Afrum (ex Strabonís tertío,) - «|Elactepinguiffimo probatum fítbutyrum, quale ouillum eft,Diofcorídes, Pínguiffimum eftlac bubulum:ouíllum uero ac caprínum, habent quídem & ípfa pinguedínís quippiam , fed multó mi- ?nus,Galen. Butyrumáboue nominatur, cuíus lacte copiofiffimum confít,ut miretur Díofcoríde ? Galenus,quod ex capríno & ouillo confici lacte díxerít;ex capríno tamen fíerí folere teftís eft Plini- - us,Hermolaus. Butyrum plurímum fíté bubulo lacte , € índenomen : pínguiffimum ex ouibus, Plín. Cafeus numerofior eft Apenníno, Cebanumhiíc éLiguría míttit,ouium maxímelactis,Dlíní, us. Cafei bubulí maxímí cibi funt, & qui difficillime tranfeant fumptí, Secundó ouillí : mínimi cibi, & qui facillime detjcíantur,capríni, Varro, Cafeus Sículusfitouille & caprínolacte permixto,&c, utín Capracapite quínto, Cafeus ouíllus eo melíor quo recentior fuerít:tanto peíor, quo uetuftior: & durior,Improbatur etíam nímís falfus,X qui uel nimíum uifcofus uel arídus & fríabilis eft,ut ait Rafis,laudatur inter utrung; medíus, Crefcentien, Et rurfus, Lac & cafeus ex uaccís non tam cons ueniunt efui humano quàm ex ouibus. Cafei arídí ouílli proximi anní fruftraampla facito , & ín pía PE cato uafe componítottum optímí generis mufto adimpleto,ita ut fuperueniat, & fitíus aliquanto co ^" píofius quàm cafeus.INam cafeus combibit, fit uitiofus,nifimuflum femper fupernatet, Vas aute, cum ímpleuerís,flatim gypfabís:deínde poft díes uíginti lícebít aperírí, & utí qua uoles adhibíta con dítura,eft autem etíam per fe non ínfíucundus, Columella i2, 42. G. Á : Verberum uulnera atqj uibíces pellibus ouium recentibus impofitis oblíiterantur, Plin, Pellís ouína recens detracta(adhuc calens)círcüpofíta ijs quí quocung; modo fuerínt uerberati , omníum lüculentiffimeadíuuat,adeo utdíe ac nocte una íllos curet:concoquit enim & digerit qua fub cute fanguínem habent, (uíbíces,liuores,fugillata,) Galenus de fimplicib.r.16. Rafís, Albert, Vide ín a« | ríete G.abínitio, Cutís pedum & roflrorü bouís & cuis igni lento díu coquuntur,donec ueluti coa "T agul& remíttat:íd exemptum ficcat&G ín aére perflatili,ad hernías commendatur , Syluíus, De re; medijs ex pilís,lanís feu uelleribus ouíum;uídeinfra,poft Oefypum, | Ad comítíales morbos ma enífice laudatur & fanguís pecudum potus,Pliníus, (Siuteros purgare uoles; pue mquidem s | É Pe £d ó De Quadrupedibus. 89 e Quadrupedibus ordeum oleoimbutum in pruínís fuffireoportet, Poftrídie uero carnem ouillam coquere, cft ordef. decocto fub dío per noctem expofíto , Sit autem decoctum ordei congij menfura,& ualde ipfas co» quíto, Vbi ueró cocta fuerínt,leuíter tepídas edat, fufculum forbeat, Poftrídíe autem thus & pue legium trítum,melle fubaáa & lana exceptum ad tríduü fubdíto, Hippocrates de nat.mul, Carnes. pecudis combuftx ex aqua cxteris uerendorum uitis (de formícatíonibus & uerrucis eorum príüs dixerabmedentur,Plín, Sí(inflicto alicuí morfu uel ictu uenenato)neg; quí exugat,necy cucurbitu. la eft,forbere oportet íus anferín&,uelouillum,ueluítulínt&,X uomere,Celf, Seuti ouíllü quu curet ín hircíno ex Diofcoríde prafcripfi. INominatur aüt feu& ouíd,aliquandofímpliciter, dequo prioreloco agemus:;alíquádo exreníbus,uelomento, Seuo ouíllo ad ígne líquato línte& íntínge,8C. parti adufia impone,curabít,Innomín, Cícatríces ad colore reducit pecudit pulmo;pracípue ex ate íete, feud ex nitro,Plín, Paniículasaperítfeud pecudis cum fale tofto pofitt, Marcel, Seu oufi uetus cü cínere e capíllis mulieri furunculís mederi dicít,Plín. Cantharides íllítas licheni prodeffe non dubium eft, cü fucco taminíz uua & feuc ouis uelcapra,Plín, Vnguiti fcabricfe tollit pecie dum feuum,ldem, Malandríz& frigore aduftis partíbus prodeft cuiuslibet pecudís feuum cumas. lumíne trítum uel excoctum,& cerotí modo ímpofítum, Marcel, Perníonibus quogj ímponíturfes uum pecudum cum alumine,Plín, Artículís luxatís przefentaneum eft &€ feuum pecudís (cuíufcis. que, Marcel.)cum cínere e capillo mulíerum,Plín, Ad oculorum uaría uítía,caprínum,ouillumyue adipem calída aqua madentem ímponíto, Galenus Eupotift.s.13, Seuum ouíum decoctum & cum uino auflero depotum,tuffi medetur, Marcel, Abfyrtus híppíatrus ín tuffí equorum etia utitur,ut ín ceruínofeuo díxímus, Dyfenterícos recreat feuumouliti decoctum ín uíno aufteto ; boc & flos medetur, tuífiueteríi,Plin, Seuum ouillá decoctum ín uíno auftero, & calídit potuí coelíacodas tum, manífeflo remedio erít, Marcel, Hírcínus adeps,ut qui ualídiffime difcutiat, podagrícis auxis liatur,cum fimo capra & croco ímpofitus:huíc proportione refpondet ouíllus,Diofcor, :Pínguitus dinem exteriorem(ínter carnem & cutím)inter pofteríora crura,prígatím ad morbos quofdam t& quíti audio, Seuum pecudísá renibus uulfum,admíxto pumícís cínere & fale,retíflime dolentie bus & tumentibus ueretrís ímponítur,Vlarcell, Seuum ex omento pecudis, pracípuéà renibusjad nixto cínere pumícís & fale, czeterís uerendorum uítijs(de formícatíonibus & uerrucis príus díxa ra)medetur,Plín. Seuum ex omento pecudum illítum, fanguínem naríum fiftít , Plinius & Mag cellus, «| Ouilla medulla quinto loco poft ceruínam,uítulínam, taurínam & caprínam laudatur Diofcoríd. lecur outumnyctalopas fanat:decocto quoq eíus ocules abluere fuadent, & medullas, dolores tumores&p illinunt, Plin, | , €| Cuículz aut capra cornu tufum,& ordeum toftum ac frefum,oleo fubigito ac fuffito, Hippor crates de morbis mulíeb.in capite quod contínet medícamenta qua fecundas educunt & menfesde trabunt,&c, | | Cerebro ouísínuncti oculí aquam patientes iuuantur, Rafis & Albert, Addem títíionem cerebrum pecoris utiliffimum eft, Plinius: & Galenus ín libro de theríaca ad Pifonem cam fed met iubet adíjci,ita uehementer profuturum dentíentibus puerís, Ad dentítionem, Magn fice íuuat & ouís cerebrum gíngíuísillitum, Plin, — «[Cicatríces ad colorem reducit pecudum pulmo; pracipué ex aríete,Plin, Líuentía & fugeillata pulmones arietum pecudumáy ín tenues confedi membranas, calídi ímpofitiextenuant, Idem. Pulmoouillus quàm recentiffimus , protínus d um adhuctepet,appofítus, contínuo difcutít & expurgatliuores, Marcell, Ebrietatem arcet pecudum affus pulmo prafumptus,Plin, Phreneticís prodeffe uidetur pulmo pecudt calídus circa caputal ligatus,Idem, Conuenit hic calidís pecudum pulmonibus apté Temporalanguentís medica redi míre corona , Serenusad phrenefín, Lethargicis pulmonem pecudís calídum círca caput adalli gari putantutile,Plin, Pulmo pecudis,íd eft ouís,dyfenterícos recreat, decoctus cum líni femine, étaut & caro manducetur & aqua illa potetur, Marcel, Podagrasleníunt pecudum, Plín, Pulmos es pecudís calídirecentes podagrasleniunt, Marcell, — «[lecur ouí&nyctalopas fanat, efficadills quidem fulua ouís,decocto quog, eíus oculos abluere fuadent,Plín.lecur ouíllum,;id eft ouís candi dz difcoct,cum aqua madefactum contrítumq & oculís fuperpofitum, nyctalopas purgat , Mars cel. Sí paríens inflata fuerithepar ouílli aut caprín& calído cínere obrutum,edendum dato mt rac us,ad díes quatuor: & uínt&i bibatuetus,Híppocrates denat,mul, «| Ouillo felli Díofcorides tauri numprzfert, Domeflícarum fuü bile utuntur quídam ad ulcera aurium, medícamento utígit on reprobo, (& tuquog ubí compofitorum níhil adfuerit, utítorifunt ením innumera.)fed proaftecr ij magnitudine alía etíam atqp alía alteríus anímalís bilis poteft congruere, INam ubi ulcus díuturn Jm fuerít,multamq faníem pus contíneat, etíam ficciorem bilem preferes,puta ouium, qua paulo elt acrior fuilla, Galen. Aures purgat fel pecudis cum melle,Plín, Felouilium mulfo mixtum ff clye flerío addiderís,& inde aurículas ínrígauerís , expurgatís ulceribus certíffimam fanitatem conie querís,Idem fel cum lacte mulíerís infillatum,etíam ruptas ínteríus aurículas certifTime fanat,Mare- cel, Ruptís,conuulfis fel ouíti cum lacte mulierum prodelTe dicunt,Plín, Cancer uel carnís corra fio fiinungatur felle ouis,manifefte iuuat, Rafis && Albert, Porrígínes, (prurigines,Marcel.)tollun tut felleouíllo cum creta címolía íllíra capití donec ínarefcat;Plín.mírum eft, Marcel. Fel pecudum & cum melle, pracipue agnínum,ad comítíales morbos laudatur,Plín, q[Pecudís líenrecens magie cis preceptis fuper dolentemlienem extenditur; dicente eo quí medeatur, lieni fe remedíumfacere: Pofi DeOue. G. Lib. I. 897 | Pofthae iubenteum ín pariete dormítorij eías tectóue includi, & obfienari annulo,ter& nouíes car men díci Plin, Lien pecudistoftus & ín uíno trítus, (potusQp,ileo reliftit dem, Etalibi, Tormína - fanat lien ouium toftus,atgp e uínopotus. — d Artículorum traduris cínís feminum(femorum,Mat —— «el)pecudis peculíaríter medetur:efficacíus cum cera; Plinius & Marcel.Idem medicamentum fít ex —— maxillís fimuluftís,cornutp ceruíno & cera mollíta rofaceo, Plin. Dyfenterícos recreant femína pe «udum decocta cum líni femíne aqua pota,]dem, | Pro equo ob uíam & laflitudínem zfluante; Beuum caprínum,acronaría ouilla,cum coríandro & anetho uetere, & coríandro recenti diligenter — ttíto,in ptífang cremorem admifcebis,& percolatum dabís per tríduum, Hierocles ín Hi ppiatrícíg 64. («Ad dealbandosdentesalíatg eorum uítía fananda ouíllo taloufto utítor, Galenus Euporís "p flonz2s, — €j Vefícam caprínamautouillam uftam ex pofca bibendam prabeto hís quí fe ín forma —— nopermíngunt,Galenus de comp.fec.loc, — [In mulíebríbus malís membrana d partu ouitim pro ficiunt,ficut ín caprisretulímus,Plín, (,Contrauenena omnía ualet lac ouium calidum praterdf 4ijs qui bupreftín autaconitum biberint,Plín, Alíca peculiariter longo morbo ad habítudíne reda« is (ubuenít,ternís eíus cyathís ín fextaríum aqua fenfim decoctís, donec omnís aqua confumatur. i Poftea fextarío lactís ouilliaut capríní addito per contínuos díes,mox adiecto melle , Talis forbitíos — mis genere emendantur fyntexes,Plín, Contra quartanas quídam deuorarí iubent hírundínum fía " mídrachmam uná ín lactis capríní uelouilli uel paffi cyathís tríbusanteacceffiones, Plín, Tonfil — las& fauces lactis ouillí gargarízatio adíuuat,Idem, Lac caprinum uel bubulum uelouillum , rea —— cens mulfum dum calet;uel etíam calefactum gargatízatum,tonfillarum dolores & tumores cító fa "e nat, Marcel, Medicamenta quaedam ad phthífin ex lacte bubulo uel euíllo propínantur, Ouillíla — étís fextarío fi quis adijcíat cnící purgatí denaríos quatuor, & diífcoctum íra ebibat;molliet uentrem, — Marcel. Aron interaneis exulceratís ex lacte ouíllo bibendum datur : Ad tuífimín cínere cocium — ex oleo: Alij coxere ín lacte ut decoctum biberetur , Plín, Aluiexulceratosfluores & tenefmos ,0s — uíllum bubulümue aut caprínum lac fíftít,ienítis calculis decoc um,Diofcorides, Lacouiíle, quod r «xandentibus dun lapidibus in ipfumlac demerfis excoquatur,dyfenteríco potui cum ipfis lapid£ bus datum effícacíter prodeft, Marcel, Sítormínofi uel coelíaci propter frequentes defurrectiones ribus defícientur, dandum erít eísfaccaprínum aut ouillum te pídum per fe , uel etíam decoctum «umbutyro,Idem, Infunditur quog lac contra rofiones à medícamentís factas,& fi urat dyfentes ría, decoctum cum marínis lapillís,aut cum ptifana hordeacea ; ítem ad rofiones ínteftinorum , bus Li bulumaut ouíllum utiíus,Plín, | Afinínum ac ínteflínorum ulceribus & tene(mo prodeft, ut & o« - uiumlac,fed mínus,Obfcurus, Satyríj duo genera, &c, príorís radíx in. lacteouis colonícae data, meruos intendit; eadem exaqua,remíttít, Plíníus, ^ qJSerum actis ouillí uentrem mouet & bílem expurgat,Crefcentíenfís, — X Reduuías X qua ín digitis nafcuntur pterygia , tollunt caníni capí« «tis cínís,aut uulua decocta ín oleo, fuperillito butyro ouillo cum melle, Plinius, Inula ín oleo difz €octa & contríta, (X cum butyro ouillo & melle ímpofíta:Eadem ratione curantur & tubera,fed hoc uuítij emplaftrí panno ínlínidebet, Marcel, Vlula auís cocta ín oleo, cui líquato mifcetur butyrum -;ouillum & mel,ad ulcera fananda ualet, Plínius, ^ «| Cafeusouillus uetus dyfenterícos recreat, Pli mius, Cafeus ouillus uetuftus ín cibo fumptus ; uelrafus & cum uíno potus, coelíaco medetur, - Marcellus, bre | 4 q| Medicus quídam medícamentorum peritus ín Myfta Hellefponti,ouiutn utebatur ftercore ad acrochordonas & myrmecías & thymos & furunculos duros,quos clauos nomínant, aceto uídelícet - diluens,Quín & ulcerum ambufta ad cícatrícem illo ducebat,nempe ftercus hoc ceratorofaceo có« amifcens.Sed & caprino flercore ambuftos fimiliter curabat,parum eius cerato(rofaceo) longe copío - fioríadmifcens, Galenus. Fímum ouillum exaceto illitum fanat epínyctídas,clauos , penfiles uere tucas, thymos, &C ambufla ígní, rofaceo cerato exceptum , Díofcorídes: (X eadem fere Rafís & Ale bertus:cum aceto(inquíunt) íllitum, uerrucas tollit, & uariolas qus nomínantur affare: & cum cea ato rofaceo,ambufta, Stercus ouís cum melle ímpofitum medetur uerrucís Teuibus (alíás , lentía bus uerrucís) & carnem excrefcentem(quz dícíturacturo , Raíis: forte acrochordon) abolet : ítem tormicam, Rafis & Albertus. Fímus ouillus recens manibus fübactus & emplaftrí more adpofís T tus,deterget uerrucas, Marcellus, Ambuftís medetur fimum ouium cum cera commíxtum,Plinia 7 .us. Clauospedum fanat fímum ouium ímpofitum,Idem & Marcellus, Irem uerrucas omníum ge merum,Plínius, Fímum pecudum íncípíentibus carbunculis occurrit,Plin, Ex oleo trítum ínftar — .eataplafmatis impones ad'uulnera recentía gladío autlignoillata , Galenus Buporift/lib, 2, 81. Aut fiíconclufum feruauittíbía uulnus, ^ Stercusouis placídz iunges,adipest uetuftos, | - Pandere quz poterunt hulcus,patulotg mederi,Serenus cap, 43.cum proxíme de luxatis fcrípfiffet, -Eumelus fi detorta fítiumenticeruix, fimum ouíllum cum uino uetere & oleo miífceri iubet, eot ca Alido fpe perfrícaríceruícem,In Híppíatrícíscap.sy. ^ Contra omnium phalangiorum morfus rea - mediío eft pecudum fimi cínís illitus ex aceto,Pliníus, ^ Etalibi, Aduerfus ferpentium íctus efficax habetur,fímum pecudis recens ín uíno decoctum illtum&. — Síequus ungulam pertuderit, ouía $e num fletcus cum aceto permiícebis & impones:quanquam altj caprinum efficacius credant, Vea — getius, .IMagnauis & ín cínerepecudum fímiadcarcínomata addito nítro, aut cínereex offibus . seminum agninorum;pracipue ínhís ulceribus qua cícatrícem non trahunt, Fímo quod ípfo oui E . 898 De Quadrupedibus. fub tefta calefacto & fubacto tumor uulnerum fedatur,fíftulz purgantar fananturip, item epmyg - Cídes,Plíníus, X Alopecías replet fimi pecudum cínís cum oleo cypríno & melle, Idem, Expler ' alopecías non caprino tantum fed etíam ouíllo fimo Graci quídam ícrípferunt, ut Paulus Aeoíneta. lib.s, Abfceffui(tardo;Rafis)oborto ín radíce aurís prodeftemplafirum de flercore ouís cum pins guedíne anferís aut gallíne,R.afis & Albertus, — 'umídis mulierum uberibus fimum ouillum ca. — lidum ímpone,Obfcurus, Stercus ouís potum pondere drachmz ( duarum unciarum, Albertus). cum decccio caprífolij ( cum decoctíone uel cum oxymelite;Rafis)ualetcontra icerum, ^ Adcoli. dolorem remedíum phyficum fic: Stercus ouís montana menfe Septembri deficiente Luna pridie ínclufz mane excípíes,& Sole durabís atcy ín puluerem redíges,& habebis ín uafe uítreo fiue fla gneo ( flanneo) cum ufus exegerít cocleare plenum colíco ex aqua calída, fi febricitauerít: fi fyncezq, rus erít,cum uino per tríduum dabís, Marcellus, | Sífplen exteríus ínungatur flercoreouillouflg- (Albertus addít,ex aceto)ímmínuitur eius íncrementum,Rafis. Ad calculum:lbifcilibram unam ftercorís ouillí recentís P.1 r,axungía ueterís P, 1 1,haec omnía contrita pariter tmífcebís, &C ínlang. fuccída renibus adpones emplafirímodo,ftatím proderít, Marcellus, ^ Podagras lenítfimum pecu. dum quodlíquídumreddunt,Plínius, In muliebribus malís membrana partu ouíum proficiunt: fimum quog pecudum eofdem ufus habet,Pliníus, qj Vrínaouís rubez aut nit perutilis eft hye dropí, hydropí carnofo, R.afis:?)prodeft etiam míxta cum melle hydropi, Albertus: Sed R afis alíter. Stercus etíam potum cum melle confert hydropi, q[Morborefiftunt regio fordes auríti autmama- marum pecudís denarij pondere cum myrrha momento, & uíni cyathís duobus;Pliníus, Furums culís mederi dícuntur fordes ex pecudum aurículis,I[dem, — €j Vt mulier flerílís concipiat; 4 Autouís ín flabulis fractas cumruminatherbas, ^ Pendentem fpumam molli deducet abore, Atq íllam memini mífto potarefalerno, Serenus, — € Sudor equicalefactus cum aceto conuen E epilepfiz, & exhibetur aduerfus morfus uenenofos; ad hoc ualet fudor ouium, Syluatícus capité - 55o,ex Serapíone,. | E «| Tondentur oues quo tempore inter equinoctium uerum & folftitium fudare ceperint; quo. fudore recens ana tonfa fuccída eftappellata, Varro, — Lanam fuccídam Graci rhyparan, loni finypen,alíj cefypiram (teu àcvzr»e2, non eozwa ut quidam codíces habent) hoc eft fordidam i. cum cfypo fuo nominant, Hermolaus. — Hippocrates lanas fuccidas etíam teu zmóqvzz uocat; Rt teux gvodls, nam & pinos uox cefypi ac fordíum fignificationem habet, Cornarius, — ''au£id eftla na fuccída,Syluatícus,Et alibi, Aufa Arabíca,id eft füdor ouíum inter coxas, ( nímírum fordes ipfem lanarum& cefypus, — Laudatiffima omnís e collo:natíone ueró Gaalatíca, Tarentína, Attíca, Mis le(ía,Plinius, ^ INoflrilanafordida ex nigrís praecípueouibus utuntur. Lanísfuccidís omnibil ufus medícatus, Plínius, Idem de ouís collo adtonfam laudat ín epiftola apud Marcellum emplr, Succídz lanz,molles & ecollo femínibustp laudatiflimz habentur, Subueníunt ínter ínítía uulng vibus, percuffis,defquammatis, (thlaímata & apofyrmata uocat Díofcorídes ) liuídís,offibus fradiis; aceto,oleo aut uínoimbutz,fiquídem facile fuccos combibunt quibus immerguntur:(Embregmata & embrochas Grxci uocant,cum líntea,fitupze aut lanz alíquolíquore fuccóue madidze imponum tur.)Et ob pecudum fordem,fíc ením cefypum uocant, emollíunt, Capítís, fiomachi, alíatumé pats tíum doloríbus,cum aceto & rofaceo effícacíter imponuntur, Díofcorides, Vínum quod fuccida. nollet Lana patí,Aquínas ínSatyra, ^ Lanafuccida apte excípitirrígationes, ( embrochas, )qua, adhibentur contufís aut quomodocung; percuffis, ut quz utílítatem ex íllís proficifcentem prom ueat,iddp propter oefypon:Lota uero nec amplíus cefypon habens, matería tantum eft ídonea piendis líquoribus (fiue líquídís medícamentís)que irrigantur, (zrifiotyerot, ) Galenus, Lota eftuice linamentí carptí,Syluíus, Succidam imponunt & defquamatís,percuffís,liuídís,contufis,collifis centrítís,deiectís;capitís & alijs doloribus.flomachií inflationí ex aceto & rofaceo,Plíniusiut &CDIo- fcorídes,) PraterQp cultum & tutelam contra frígora,fuccídz pluríma praftant remedía ex oleotl notpaut aceto,prout qua mulceri motderíi opus fit,& aftríngi laxartue,luxatís membris, dolet tíibust neruis impofítz,& crebrofuffufz, Quídam etíam falem admífcentluxatís, Alij cum lanatus- tam trítam adipemtp ímponunt.Item contufís tumentíbustp,Plíníus, Etrurfis; At canísrabioll. morfíbus ínculcata lana fucc, poft díem feptimum foluítur, Reduuías fanat ex aqua frígida, Exg- oleo calido humídís adpofíta medetur, Marcellus, Quín & ulceríbus uetuftis ímponítur cum melle: Vulnera ex uíno,uel aceto, uel aqua frígída & oleo fana, Plínius, Díofcorídes uulneríbus: inter ínítía fubuenire fcribit, Vulneribus quibufcungs Succída cum tepido nedtetut lana Lyz9) Serenus, Oflibus fractís, Conueníet cerebrum blandi canis addere fra&tís, | Linteadeínde (üe pera inducias nectere lanas,Idem:Intellígo autem lanas fucc,quas fractis offibus auxilíarí Diofcaa. rídes quog; docet. Medicinas ex uelleribus atíetís,ín hifloría eíus príuatímrecefebo. Lana fuca uenas uertícis uel temporum Poení paftorales ín quadrímis filijs inurunt , ut ín Hítcíni lotij reme dijs docuí ex Herodoto, Sítalum autungulà bouís uomer lzferítpicem duram & axungíam citt fulfure,& lana fuccídaínuolutam candente ferro fuprauulnus ínuríto, Columel, Lana fuccída prodeft phrenetícis fuffitu;Plínius, Ad phrenefin,calidí pecudis pulmones círcunponátur , Illotís etíam lanís fuffire memento, Serenus, Columbae, &c.prarfertím mafculz fanguísex uena fubala oculis cruore fuffufis exímie prodeft, Superímponioportet fplenium emelle decoctum : hn | - fuccídam T» | DcOue, G. Lib. l ^ 899 "Ruccídam ex óleo autuino,Plín, Lanz habent & cum ouis focíetatem fímul fronti impofite contra - 'epíphoras,non opus eft eas ín hoc ufuradiícula effe curatas; neg alíud quàm candídum ex ouo ína .— fundi ac pollínem thurís,Plin, Lanam ficcidam ín aceto feruetacías,exprimítot humorem ín aue - rem, deínde foramen fummum lana fuccída íntegíto, Galenus Euporift.a, 4.ad dolores aurium pau — fatím ingruentes, Sahguínem ín naríbus fiflis cum oleo rofaceo, & alfo modo índita auribus obtu - ratís fpitlius,Pliníus. Lana fuccida coníjcítur ín nares cum oleo rofaceo, & aurícule delana fucci: 1 da obturantur , & íta fanguis profluens contínetur, Marcel, Adfanguínem enaribus fiftendum, — Lana madens oleo fed nondum lautarofato, Hxc datur ín nares uel claudít denfius aures , Seren, Lana fuccída ex oue foemína decerpta atqp íntorta,madefactag rofa líquida, fanguinís abundantía amreprímít, Marcel, Lana fuccída ex aríete fanguinem fíftit, artículos extremitatum pratlícans; -Plín. Halítus orís gratíores facere ttadítur, confrícatís dentibus atq gíngíuís admíxto melle;blín, | 4, Lana fuccída melle íllíta dentes perfríctí miro modo candorem maximum confequuntur Marcel, —— Lanam fucciídam línteolo illigatam torreto, adíecta deínde tertía falis pertíone , terítoomnía fimul; & perfrícato hoc puluere dentes: dolore praeferuat, Gialen.Buporíft, 6$. | Lanafuccída nitro, fulz fureoleo,aceto,píce líquída feruentíbus tincta quàm calidiffima (impofita bís die, lumborum dolos tes fedat, Plinius, Ouis flercus & alia quadam cumlana fuccida admouentur aduerfus calculum, -utfupra díctum eft ín remedijs ex flercore, Verendorti ceterís uítijs(de formícatíoníbus & uerrus tis prius díxerat)medetur lana fuc.ex aqua frígída;Plín, Lanam cuíllam nígram teftículís tumens tibusprodeffe uulgo ferunt. IVlulierum purgationem adíuuat fel tauríaum lana fuccída appofítáz Olympías Thebana addidit hyffopum (lege cefypum)& nítrum,Plín, Succída lanamalos remora, tur fubdita carfus(id eft menfes némíum fluentes,) Morttra quínetíam producit corpota partu, Se renus, Succídalana ímpofíta fubdítatp , mortues partus euocat: Síftít etíam profluuía mulierum, Plin. (lam uero pura uellera aut per fe impofíta czcis doloribus,aut accepto fulfure,medentur: "TTantumá pollent,ut medícamentís quocp fuperponantur,Plín, Vellera cam uiuo fuffití fülfure -prodefi,Serenus ín regíomorbo. Hibifci radícemante Solís ortum erutam inuoluunt lana colos - fis quem natitum uocant,praterea ottís qua foeminam peperit, ftrumísd uel fuppuratis alligant, L Plinius, Períe conchylío infecta lana auribus magnopere prodeft: quidam aceto & nítromadefas —tíunt,dem, | 4j Crematarumlanarum cinis cruftas obducít,excrefcentías ín carne cohibet, & ulce ta ad cícatrícem perducít: (Eadem fete Plíníus de cefypo fcribit, ut inferíus recitabo.)IVlunda autem & carptz,;ín fictili crudo,ceterorum more,uruntur, INec fecus fímbríati marínarum purpurarumnt flocculí cremari folent, Alíquí cum fordíbus lanas carpunt,& melle írrígant, eodeindg modo urunt, - Alíj ín fictili orís patuli;uerucula ínter fe diftantia componunt;& concerptas carmínatastp lanas os leo íta fuffufas,ut ne ftillare quídem poffint,affulis teda fubie&ís, & ei(dem lanístp permutatim ín« ? terftratís leuiter fuccendunt,& uftas rollunt;quod fie teda pix, pínguítudóue ulla profluxit , colles " &areconditur, Lauatur ad oculorum medícamenta:cínerem íà labellís,aqua addíta,manibus confrí —& cant, X confidere patíuntur;íd& fpíus , mutantes aquam donec línguam adftringat, nec mcrdeat, — Díofcorides, Lanaufta uím habet acrem pariter & calídam,und cum partíum tenuítate.Itacs mol [ les nímiumt humídas ulcerum carnes celerrímé elíquat, Indítur & ín medícamenta deficcatoríaz E eam tan alía pluríma;ollam ímplens nouam,quam tegat operculum multis foraminibus per tufim,Galen, Ciíníslanzfuccídz illinítur attrítís,uulneratis,ambuftís:& in oculorum medícamen ta addítur.item ín fiftulas aures fuppuratas. Ad hzec detonfam eam, alij uero euulíam decífis fum mis partíbus ficcant,carpunttp, ín fictili crudo componunt,ac melle perfundunt utrung;. Alfj ha ftulis t dz fubíectís & fubinde ínterflratís,oleo afperíam accendunt:cíneremi in labellis aqua ad« dita confrícant manu;& confidere patíuntur , íd&; fzpíius mutantes aquá donec línguam aftríngat leníter,nec mordeat, l'um cínerem reponunt, V ís eius feptíca (fmectíca potíus ) eft , efficaciffimec genaspurgat,Plín. Vulneríbus quibufcung, Succida cum tepido nectetuclana Lyzo, Ambu flue cínis complebít uulnerís ora,Serenus,| Combuflis íeni: Auttu füuccofx cinerem perducitola —,Idem, . Lanamouiculz de ínter femora uelles & combures,& ín aceto íntingues, & faper tema . peracaput dolentís ligabís, Marcel, Adfpírandi difficultatem, Ouíum pilos quicirca anum funé ' uftos ac trítos ín dulcí uino propínato , Gialenus Buporíft. 3.235. Vellerum cinísgenítalíum uítíjs - medetur;Plínius. Cíníslanz ouís,paflionibus pecudut medetur, Idem ut Aegreeator cítat. - 5 . |Sordes lanis ínbzrentes dicí cefypum, cum Diofcoride Plinius fcribit, uelutoice joy, Apud — Galenum Therapeutices quartodecímo,legímus £zàvzey qUiov,id eft illoram lanam nuncupari vosszrs — gee Calibi Veserueoy; ) quam lectionem comprobatSuidas quog , malunttamen alij oievzsecp fcribes -re,Cxlius, lanus Cornaríus in commentarijs fuis ín fecundum Galení de compof.medic,fec.locos - multís ueterum Girzcorum Latínorumáp locís recítatís , hyffopum pro oefypo paffim legi oflenditz quí error íta ínualuit,utíam aliquot feculís recentíores,& indocti hodíegg,pro cefypo hyffopum hu midamícríbant,difiínguendí gratia ab herba hyffopo. Oefypus & cefypum neutrogenere utPlíni us dixit, funt fordes fudorgp femínum & alarum adhzrentes lanis, qua lanx fuccida propterea apa pellantur,quod fudotrís fordibus & fucco fint ímbute,Cornaríus, Enneapharmacum emplaftrum conftat nouem rebus, & ínter cxtera hyffopo(lege, cefypo,) Celfus y.19,' Sordes qu& lanísouíum — 4nhaeret & adnafcítur,ex quaafypon, quod uocant, conficitur, concoquendí uim habet fímilem bur [2n ^x E goo — 'DeQuadrupedibus: tyro,& fimul parum diperentis facultatís, Galenus ín fíne libri decimi de fimplic, item Aétius; fi medícamento quodam Andromachí ad aní uitía,cefypus cxterís adíungítur;Heras uero(inquit(a. lenus)pro cefypo adipem anferínum parí pondere coniecit, Pro cefypo medulla uitulína (ubflítuis tut ín Succidaneis Galeno adfcríptis: quanquam deprauatí codices fíc habent, Yosez, uveAdy uic "T side, cefypo & hyflopo herba confufís.pro bac enim recte flíchadem herbam pofuerís, pro cefy, uero medullam uitulí, ' Oefypum & cefypus utrocp modo effertur , ab eo quod eft dit, hoc eft ouis; Gracimafculino fere utuntur,Latíní frequentius neutro. Hippocrates caprinam éclunibus fo uocauit cefpen(oazap:) ouillam , cefypídes : quo quídem nomíne lanam quocp fuccídam fignificg quibufdam.Quídam hoc à Galenohyffopum díci putant,errore uulgí; & quidem à Grazcís ortojg non cfypum quandog, fed hyflopum fcribant;ut fiue prudentes, flue ímprudentes,non cefypi plicíterded)hyyffoponhygron(ut Aegíneta aliquoties) & hyffopum pharmacum fzxpiffime cov nentquafi ab hyílopo herba díftínguere uoluerínt,ut Paulus ín compofítíone quam àruta Phy gv appellát,utilem pleuríticís, Hermolaus Corollatio 384.ubí tamen hyfopus femper per f, fimpleg. Ícribitur: Oiesvz'G* apud Aétium pere, duplex, non probo, Oievard'ec,zr&Gters puvry imysy liop yam ep, Galenus ín Glloffís. Olazs uox per fyncopen facta uidetur procievzrs, | Oievarsi 6 pur G- 9e lay, Suidas & Varínus. Oievz G6 7 dcyéc juzrG^ , Flefychíus, —Olavu,pvzraosy sr Gurt dito, Hoodberos quy ejaz&vu,6 jum Q- TW doiey, Suidas C V atínus. Oiazirzu ez mro Gers, ex a oi v) ri rt yd dir ed rn TR ak TÉ ecu, Varinus.oiazózs apud Aríftophanem in Lyfiftrata ouisexcrementum eft, Caelius, oig q8,6 jUz Q^:0 Kt Ald'uu G^ 3 rb rroy , Felychíus, INon placet quod apud eundem fcribitur, oi ereóbeezoy , ore Or, fue, Si cfpate excrementum fignificet,uídebítur compofitum à méme, ut idér gnífícet quod &zro7r5 (8^... Ole wzrtgóg, pu7ratóc, dj ice oio Uertigos, pU7rB rV uou Uliet, puria ordo iT x cia rn d'e doy vo d]ayupuua TW rox roy, Suidas GC V arínus, |oievereoy,4top puvrotody "nb der, cordogig ereigy xoi oie zr G^, Hefychíus:ego íneievzego penultimam potius cur sz fctipferim , & acuerig ultimam,ut Diíofcorídes & alij faciunt, Apud Aríftophanemín Acharnenfibus cum quídam wb netatus effet, poftulantur ó9óvuc lnpurrni to cicvzruot, YalzueG-,o juzivets, Suidas: non recte, fctiben, dum ením oicvzrnpó:ut pro Veórrsópoz G-^,apud eundem,sievas, Te&Os,fordes ín lanis ottíum, Scal de re&eoy apud Etymclogum, | Oefypo quod fub armís ouíum nafcitur, palpebrís elabrís mede tur,&c. Marcel, Oelfypo ín Attícís ouibus geníto palma, Plíníus, Attícum hyffopum (lege, ay pumcataplafmati & cerotís míícere confultum fuerit, Galenus is. Methodi, Alibi etiam eodemigll bro Atticum ce(ypumomnibus praefert, Oefypa quíd redolent quamuis mítt&tur Athenis ? Ouifis, us. Oefypum(ínquiít Díofcorides)uocant Girzcí,fuccidatum lanarum pínguítudiínem, Cuíuspg. randíratío hac efizSuccída molles,radicula non curatze,calída aqua lauantur,& quibufcung ford bus expreffis,& ín labellum orís amplí coníectís, aqua ínfundítur,magnoty ímpetu ligula, uti refpt met agítatut;autlignearude ualidíu(cule conturbatur,quo largius fordída fpuma colligi poffitdeln de marínarefpergítur,& confidente pínguí quod fupernatabat, (1t &« xer2«58 9o G/wsyopwop Azo) collectog ín altero fíctilí uafe,denuo aqua ín labellum fufa agítatur:fpuma íterü marí perfunditilt & demum exímítur:hoc tantífper fieri folet,dum confumpta pínguítudine nihil prorfus fpumaet tet:colledtum oefypum manibus emollítur : & (í qua ínfedít fpurcítía, confeftim demitur : exclufag fenfim omni aqua;recenticp affufa,maníbus mifceatur , donec admotum línguze cefypum , adflrit gat leuiter,nec mordeat:atcp píngue candíduméy fpectetur, tum ín fictili uafe conditur, V erum ong nia feruído fole fiant. Nonnulli excolatum píngue frígída aqua eluunt,& manibus, non fecusatg. ceratü mulieres, confricant:ita ením candidíus redditur, Altj elotislanis & fordíbus quibufcügi et emptís,ac lentoígni ín eneo uafe ex aqua decoctís,píngue Qd fupernatatcolle&tü, aqua, ut diximiSy lauant: colatumd ín fictile patellam, qua calídam aquam contíneat,linteo operíunt,atque foli malis dant,donec candidum fíat,& fatís craffum, Alij bídui fpatío aquam effundunt, nouamép adijciunt, IMelíus eft lzue,radícula non curatum;quod fuccidarum uírus oleat, & fí manu ín concha frícetut cit aqua frígida,albefcat,nihil ín fe duriaut concreti habens: uelutí quod cerato aut adípe adulteta tur; Hactenus Díofcorídes libro 3.capíte 66. interprete uellio, Ceterum ab initio ftatim,ubi legítuty Lanz fuccida molles radícula non curatae, Graece espaSur iUo , id eft ftruthío fiue radícula adbibita. curata lotzip,abfcy negatione, quam Marcellus & Ruellíus interpretes de fuo adijciunt, Atquí Díüge fcorídes non uídetur negatíonem addidifle, (praefertim cum ín nullis codicibus illa reperiatur, Mare cello etíam tefle:) (ed eo modo quo à quibufdam fíerí folebat cefypum defcripfifTe : quamobrem po: fteamonet melíorem effe aftruthifton;boc eftlana non curata ftruthio,fed fimpliciter lota cum aqua. calída, (ne fcilícet nímía calídítas aut acrímonía a ftruthío ei accedat, cum concoquendi tantum; quod moderato calore fít;uím habere debeat;ad quofdam tamen affectus ftruthíj uím etíam condis cete eínon negárím,) Sed adíiungam Aétíj quog; uerba 3,118. quoníam Diofcorídis uerba fe recita. xe profeffus, non parum ab eo uaríat, Sordídas lanas (inquit) fub axillís ouium repertas, denfasat molles(£ere ubvd'g, xoxaAe ox uaAaxo: uocem tsesSieufu/a non habet ) calída lauato , fordítiem omneim exprímendo,quarumloturam ín uas amplíoríficij coniectam feruenti aqua fuüperínfufa agítato,8& quam poculo excípíens aut alío ínftrumento,& ab fublimí praecípítans,donec(tota)fpumefcac: cum marína aqua fiaffuerít,finon affueritfrígida ínfpergito,finitoG ut confiflat:ubi refríxevit, quod lul tabít,tudicula eximíto,atgp inalíud uas conijcíto,ade modíca aqua frígida iniecta manibus uerfatey ja 1) DeOue. G.. Lib.I. eje] "inox aqia fllaeffufa noua feruenté ínfundito: idemtponiníno repetíto, quod íam docuimtis, dorieé — — eandídus pínguís cefypus reddatur,nihil amplíus ímpurí contínéns;tum ín fictili condítü per alí 4» quetdies infolato,& feruato.Sunt autem hec omnía fub calído Sole faciendaríta enim efficacior can — dídior& nec durus afper ue(Zzo yo youairrépoy yévervu «gt AdtiSy xpi dtp EXOU & xA góy esie iov — melíus xevoiuarzéYG" Afuvos, C exo, ícilicetoimuz G-) redditur, ueluti quí cerato aut fermento adultera: aur, Hac AétíusGiracequídem fcribitur adulterarí cefypum uowzis (psi cum Diofcorides habeat loqui 5 s«en,id eft cerato (non cera,ut IViarcellus uertíDaut adípe. A étíus forte so«7 legerat, quod 4o — wy expofuít,ut grammatící Qveeue &AcVgo: fed adipe uel feuo petíus quam ferrnerito àut farína fubas &a eclypum adulterari omnibus puto uerífimile eft, Oefypustinquít author de fimplícibiis ad Pa; terníanum)hac ratíone colligítur: Lanas fuccidas fordídiffimas & íam mox detonfas míttímus ín üá (c quod habeat calídam aquam;& aquam fuccendímus ut alíquantulum ferueat, deinde refrigera. mus,& qued fupernatat ín modum pínguaminis,abradímus manu,& ín uafe flanneo abflergímus; — &fic ipfum uas aqua pluuialí ímplemus,& opertum tenuilínteo ín Sole ponimus, & ruríus delims pídamus;& tunc cefypum reponímus, V íres ením habet cum alíqua acrímonía mollíentes & relas - xantes,Sed adulteratur ex pínguedíne & ceroto molli,Sed flatím deprehenditur eo quod fyncerus —— eefypus referuat fuccidum lanae, (fuccidz lanz odorem feruat,Díofcor.)& fi manibus frícetur, fimí is cerufz efficitur, Hacille, | Quin ipfa fordes pecudum fudor& feminum & alarum adharentes — lanís(cefypum uocantínnumeros prope ufus habet.In Attícís ouibus geníto palma, Fit pluríb.mos dis.Sed probatífTímum, lana ab hís partibus recentí concerpta, aut quibufcunc fordibus fuccidis primurn collectis,ac lento ígní in neo uafe fubferuefactis & refrigeratis,pingui&p quod fupernatet; — «ollecto ín fictili uafe,iterumQ decocta príorí matería:qua pínguítudo utrag frigida aqua lauatur; — & in linteo fíccatur,ac fole torretur donec candída fiat ac translucída, Tum in flannea pyxíde cone —— dittir, Probatio autem utfórdíum uírus oleat,& manu frícante ex aqua nen líquetur,fed albefcat u£ — eerufa. Oculis ütilí(Iimum contra inflammatíones genarum(Gy callum, Quidam ín tefta torrent, dos mec pínguédinem amíctat,utilíus tale exiftimantes erofís & duris genís,angulís fcabíofis & lachrys mantibus;Plíníus, V íde inferius ínter rémedía cefypiuelfulígínís eíusad oculos, Ocfypus hodie corrupto nomíne uocatur hyfopus humida fed non bene praeparatus habetur ín pharmacopolíjs, Eurícíus Cordus, Ex cefypo phaririacum compofitum fit, quod Grzcí medici aliquando eievzreg Q&cueióy,aliquando eievirs lagezl2, aliquando efeverey Lsperesd 8, alíquando sievzry Veo uocant: atgg i^ he appellatíones ornnes à forma medicamenti,quod ad ceratíliquídí modum paratur,funt deducie, Componendi autem modum docet Paulus libro 7.Sed tum ín hoc Pauli loco,tum ín alíjs plerííe oa — mníbus itidem Vosaz G- pro orvzrO- falfo legitur.Sunt autem promifcui ufus cefypus per fe,& phare imacum exeo conftans;uelut Galenus lib.14 methodi tradithís uerbís: Ex cefypo cerotum,notum omnibus pharmacum eft,quo plutímíad ínflammatíones in hypochondrijs utuntur. Hoc etíam pro cefypo uti lícebít,(i abfit ille, && eundem finem confequerís.Q uín & hodie ín aliquibus pharmacopo Is hy(Topus humída habetur pyxídibus ínfcripta,& humidam ad differentíam hyffopi herbae arídae díctam uolunt,qui forte dere ípía nihil fciunt, quum non hyffopus humida ea res,hoc eftlanarum - fordes (it appellanda, fed cefypus líquídus(id eft ex oefypo cum alijs pharmacís cerot;)Cornar. Oe fyptis feretur purus;ex ouibus íntegris,non fcabíofís, Syluíus. Oefypi praeparatione in fecundo d? libró optimam defcríp(imus:fed ubí hoc haberí non poterít, accipe quod pigmentarij hoc modo con — ficiunt: Melilotí unc. 4.cardamomí,hyffopi herbz, fing. unc, 5, fuccídz lanae ex ouium axillís unc, 7 4c, Aétius 13.35. & Aeginetalibroz,noníhilab Aétío uarías, Inter cerata Nícolaí IVlyrepfi quod numero tertium eft;cefypumrecipit,& facítad dolentes artículos ac podagras:& omnem phlegmo- nem,dolórema mediíarum corporis partíum(hypochondría díxít Galenus)ac duritiem, Author lí ! bri dedynamidijs Galeno adfcrípti,cefypum appellat íus lanz, íd eft fuccum lanz, Verba eíus funt hzc: Oefypícerotum fic fac.ceram,axungíam fine fale,colophoníam,íus lanz,uetus oleum, ana lía - bram í.íurís foenogreci unc. ví,adipis anferíni € pulliníana unc.íCoqueoleum cum iurelanz & fce nogrzcí diligentí(lime, donec ad menfüram oleí ueníatiíterum pone ad focum;addítis fuprafcríptis , fpeciebus, lus uero delana fic fac;Lanam fuccídam ín aquam multam pone ut mollíatur ; diebus e fex:feptima uero die coque, € ipfam pinguedinem defuper collige fupra fcripto penfo , & exinde confíce cerorum,Hzcílle, | 4 Oefypum excalfacit,expletulcera X emollít, przefertím fédís ac uul usc(uíde inferíus ex Plínío)cum meliloto & butyro, Díofcorídes. Hyffopum(üege,oefyptim) ad ula cera manantía prodeft,Pliníuss6.14, Vulneribus medetur cefypuim cum hordeí cinere & &rüigís neaquis partibus.ad carcínomata quog ac ferpentia ualet, Erodit & ulcerum margines : carnesig excrefcentesad aequalitatem &edigit;explet quog; & ad cícatríicem perducit, Idem. Eadem feré Dio» fcorídes de cínere lanz crematee fimpliciter tradit. Igni facro medetur oefypum cum pómpholygé & rofaceo, Plíníus, Somnosallícit cum myrrhze momento ín uíni cyathís duobus dilutum, (eodem modo comítialibus medetur,ut mox recítabo,) uel cum adipeanferíno & uíno myrtite,Idem, Maa culas infacie,cefypum cum melle Corfico,quod afperríimum babetur,extenuat:ítem fcobem cutís in ; facie cum rofaceo impofitum uellere, Quídam & butyrum addunt, Si uero uitiligínes (int, fel canía num príus acu compunctas,Pliníus.Sed aliter legít Marcellus,cuíus hzc fant uerba:Oefypüm cum melle Coríicapo trítum & appofitum abolet de facíe omnes maculas , quidam & butyrum addunt Ne . | £8 X 8^ - wu : 9o2 DeQuadrupedibus fi uero & uítuli fimus & fel caninum mifceatur medicamen utiílíus erít, ita ut parítér temperata om, - níadecoquantur, Oefypum exoleo trítum & ínflillatum capíti, pítyríafí medetur, Marcel; Comis. tíalibus morbís utíle tradunt oefypum cum myrrha momento & uíní cyathis duobus dílutum(eo, - dem modo fomnos allícít,ut paulo ante dí&ium eft) magnitudine nucís auellanz à balneo potum,Blj. nius, Oefypum oculis utilíffíimum eft contra ínflammatíones,genarum callurn,Plín.' Contraero, fos angulos oculorum, fcabíofosQy,genas qua occalluerunt,& ciliorum defluuía, effícas eft; torres tur autem ín teffa noua(nempe ad medícamenta oculorum íam dícta, Interpretes inepte transferüg). donec redactum ín cínerem pínguítudínem amíttat, Ex eo etíam fulígo colligitur, utí demonftraui,. nius; (co nímír& modo quem in butyro díxerat, quand illíc nulla cefypi mentío, nec alibí apud eum. ceypifuligínís quod fcíam:)qua in oculorum medícameéta commode addi folet, Flac omnía Dio rid. Quídam ofypum íntefta torrent, (urunt, Diofcorídes & Aétíus )utilíus tale exíftimantes ero & duris genís, angulis fcabíofis & lachrymantibus, Plíníus, Butyrí quídem fuligo fimiles feré effe, Cus habet, Diofcorídes oefypo fímpliciter attribuít, qua fuligíni eíus Aétíus ex Díofcoride m tuarí fe profeffus. Aétij uerba hzc funt; Oefypus crematus utilítfimam fuligínem reddit, ad an los oculorum erofos fcabíofostp, & ad palpebrarum callos, earundemti depílatíonem, Crem ínterdum etíam ín noua tefta,donec exuftus (zvesliy, Diofcorídes habet voesty, malíimutrungin. maículíno genere, cum cefypus Cirzcís femper maículínifit generís) pinguedinem omnem amifes. rit, Ponatur tefta fuper carbonibus, deínde quod uftum eft colligatur, feruatum& ad ufum teratur. Mihíquídem tum cefypum ípfum uftum,tum fulíginem eíus,candem habere facultatem, ad oculge. rum pracipue medícamenta, Díofcorides & Aétíus fentire uidentur, Díofcorídes cum cefypi uin primum fimpliciter fcripfiffet: Mox additánouo ínítio, mus dE qox oc BsBonpf/ove servie, id eft, Prate- rca facítad angulos in oculís erofos,&c,nó íam fimplícíter fcilicet,fed eo modo quem fubtjcít: Vti: tur autem (ínquít,nimírum ad pradíctos ufus)ín tefta noua, &c, Hoc interpretes non animaduerte runt. Palpebras gígnere dícítur cefypum cum myrrha calídum penicillo íllitum,Pliníus,CGlabris pilpebrís pilos induces,fí oefypo quod fub armís ouium nafcitur, adiecta myrrha, paríter in m tarío tríta, fpícillo calído loca pilís nuda perduxerís, Marcellus, Contufís oculís medentur,felans feríngm, fanguis anatum,íta ut poftea hyffopodege,cefypo) & melle ínungantur;Plíníus 39.6," Ífypum ulcera non oculorum ( auríum, Diofcor, ) modo fanat,fed orís etiam & genitalíum cuma feríno adipe,Pliníus, —Mifcetur cefypum cerato ímponendo aduerfus phthífín apud A éíum: ítem epithematís ad pleuritídem,reiectíonis maxime tempore,apud eundem, ^ Oefypum menfes & pata - tus euocat,Díofcor, — Vlcera genítalíum fanat cumanferíno adípe, Idem & Plínius, Medetur&. uuluz inflammatíionibus,& fedis rhagadrjs & condylomatís cum meliloto ac butyro,Plíníus, dís uitijs efficaciffimum eft efypum:quídam adíjcíunt pompholygem & rofaceum, Idem. Carb culo ín uerendis, caterísip bí uulneribus occurrité melle cefypum cum plumbí fquamis, Plinius, Podagras lenit oefypum cum lacte mulierís € ceruffa,[dem;:apud Marcellum pro ceruffa legíturees ra. Medicorumalíquí axungía ad podagras utí iubent,admíxto anferís adipe, taurorumtp feuo& cetypo,Plíníus. Mulierum purgatíones adíuuat fel taurínum lana fuccída appofitum : Olympía: Thebana addídit byffopumdege,cefypum)& nítrum,Plínius, | Vuluzuitijs & ulceribus cefypum mederi,fuperíus ex Díofcoríderetuli, ^ Foetus & menfes ínlanaappofítum extrahít,[dem, q[Sordes quog; caudarum concretz ín pilulas;ac ficcatae per fe tufz& ín farínam, & illítae, dene tibus míré profunt,etíam labantibus,gíngíuisp fi carcínoma ferpat, Plinius, L qj Hydropicis cefypum ex uino addíta myrrha modíce potui datur,nucís auellang magnitudine, aliquíaddunt & anferínum adipem, & oleum myrteum, Sordes ab uberibus ouíum eundem effe ctum habent, Plíníus, | ^l H, j a, Ouemmafculíno genere díxerunt,ut ouibus duobus,non duabus, Feflus, ^ Oues generís foemíníní ut plerungjy,mafculini V arronirerum humanarum]ib,37, V t etíam putantibus, quíoues. duos,non duas dicunt, Homerum fecutos,quí aít, Mi dics 7«, Idem Terentio: Quando cítarus neg refpondirneg excitatus lege,excufatus)efl, tum ego(ís erat prator!unum ouem mulctam dico; NO. níus, V íde plura infraín e,ubíde mulcta ex ouibus, — Ouísá Girzeco ig, interpofita u.lítera prosge pter híatum, fignificat pecudem, — Ouísa Gracozic.íta ením antiquí dícebant, non ut nune api Bey, Varro, Ouícula,dimínutiuum, |^ Lanata € bídens,epitheta ouium, fxpe abfolute pro oue capiuntur, | Quanquamfíftultíffima anímalialanata,Plíníus. Interea dum lanatas,toruumpitis , uencum Cedituuenalís, | Quípecus pafcímuslanare, Vatro. Pecudem Plíníus fzepiffime pro oue ponít,utíupra patet ex teftímontjs Plíníanísín c, Pulmo pecudís,íd eft ouís, Marcellus. Ele& phantítanta narratur clementía contra mínus ualída,utín grege pecudum(íd eft ouíum)occurr tia manu dímoueat,Plíníus:quí & ipfum elephantum alibi pecudem nomínat, Eft ením pecus, (p&& cudis,foem.gen,)omne anímal quod fub ímperío;pabulo terra pafcitur,ut funt boues, afini,equí, ca melí,oues, caprae authore Valla.imo,ut alij fcribunt, quoduís anímal preter homínem. Exempl authorum quzre ín Díctíonarijs. Dícítur & pecu gen, neutro, índeclínabile ín fingularí, pecua ít plurali, eadem fígníficatíone & fimiliter pro ouibus alíquando abfolute, ^ Pafior harum dormit, quumhaeunt Bícápecu balítantes,Plautus Bacchíd, Paífimá prada pecua balabantagris,Ac c1Js, - DeOue. Ha. Lib. T. 903 "o éíus, Idem & pecus, pecorís,neut,genere, Eft & ín Hifpanía nó maxímeabfitnile pecorí(ideft oui) —— genus mufimonum,capríno uillo quàm pecoris uellerí propíus,Plinius, Sape quídem indifferena - ter pro quouis prxter homínem anímali ufurpatur, alíquando contrahitur ad ea quz ab homíne — aluntur, X diftinguitur ín maíus,ut funt boues; afíni,equí; & mínus,utouís,capra.(us,apud V arros nem.Et fecundum pofteríorem acceptíonem pro oue per excellentíam ponítur, LI Oues adult, 7T? "reo Beertoy e "réAeut oie6 , Qs xcoz01 coi auo ; au dt vea aves «o3. &qpevoi, V arínus fr vptyu, . Oig, duabus fyllabís,ouís foemina; ttící etiam oic monofyllabum proferunt, & in mafcu- - línoquog genere, V arinus, Locus ín uocabuloZie apud Suidam à librarijs corruptus eft, Et rurfus; O15, dioc, fine diphthongo poétícum eft : ji uero contractum, commune;cuíus genítíuus ài ultimam acuit,ut differatab óioc,íd eft folus. Apud Homerum quídem nunquam reperías 6i; monofyllabum in recto cafu, fed dic bifTyllabum:in obliquis etíam,nífi carmen impedíat, diphthongum non facít , ut LT düspóqa ojos rro, Et fane aptíus(zveAsyuidpo (cribitur díffyllabum ; neg; ením ullum tale monofylla, "bum reperítur,prater hoc ipfum oic Attícum & q9ois,. "roia ot die AcdriG^ , Homerus, | Názop c9sx ciat, — [dem. Oou,zpo6e Top, mois sur, 705 ovic, Hefychíus:fed apparet fine fpiritu fcribendum fi íta ínterpre — ferís,nam cum tenui fpíritu;ouem figníficat:cum denfo, fuis uel tuís:fíne fpírituutrumuís, Sícoidp —— etíam in genítíuo plurali ídem exponít, uóvey, zr Gt roy, ecyay , quod ut recte fiat uocem Orap fine ace / centu fcribi oportebít.Ethoc quídem anímaduerfo multa ín Girecorum Lexícís interpretatíones aa lioqui ínepta excufabuntur.fic apud Hebrzos fine punctis fcrípta díuerfís exponuntur modís, Qi: biflyllaba uox loníca eft,fed A ttící una fyllaba dícunt vucois;& ín fingulari zey oiv, ones cip, Scho -Jiafles Aríftophanis, Oif dif, apobx mp, Suidas. Fabz lacaugentó/soz«zyi, Ariftoteles. Doa ob exizfovrtr einge (ooi TW un npe quiss cos pv iyd Qua vn zrüg; abs dt oui kvetzfw i (ín mafc,genere,) Idem de | — generatione 4,3. Eftautem oii Attícus datíuus,eilonícus,ut patet ex Aríftophanís Pace,ubí pro fta —— tua Pacís confecranda oue(di)facra facíunt.Et cum Trygzrus admoneret hanc uocem effe Ionícam;,. J Chorus fubijcít:IMlelius íta quadrare,» qu 7i &xxAucTO: ie x^ 7suey Ata 715, 0b tg On uot, Yo 7 toe | : Acysc? Iavixac di, Cc, V bi Scholíaftes: Eft ením &/ uox lugentíum & indígnantium. | Aboieaccufatís uus A ttícus eftoiy,monofyllabus itíidem & maículinus, V arínus. Communiís uero ói;poétícus ciet, ab cic fic lego,non oíse)oi G^, affumpto iota, V nde & cafus plurales,id tois, did ac oie ldem, Aie oi uatas rt Grid e dldpop &yovroti, Theocritus Idyllio 1,Et mox ibídem zy iv ín accufatíuo profert, ép — Wy à AdpaTé earoyuis , Suidas ex epigrammate, | Bót- eqpa(apAwoi, road eU ois, Flomer, llíad.Y. — oisv, WES : i ED .- "7! [54 Em M. t - ; : . , oues, Hefych, 9c &jgeu^si, Dionyfius Afer, Os'oidy psyo zróv;Ilíad, y, fic ením fcribunt Aríftarchus & Prolemaus,ut eysp,tanquam a rectoort; cum tamen Homerus rectum nunquam monofyllabá — facíat.fed nein oblíquís quidem diphthongum nífi poftulante carmine, (ut fupra quogh díxi:) proín de melíus éiup fcribetur, V arinus,fed oidy bifTyllabum etíam Ody(fez primolegímus, oes, ouib, Suid. | rei&zzw,omnes quadrupedes, (V arínus addit, pecudes, 6oexsuez,)Suid. A pud Herodotü —— quídé probaton ufurpat pro omní pecore , íta ut etiam uaccas comprehendat, Quadrupedes om, nes prííci probata nomin abant,e]x 2» 276.317 ómóyiep Bedv erdsac w'nbódísc (fortem 7 7& izicdiey Ba - exec, todpaw Tir wert iep)eysv, Hinc & Elefiodus aít xeAezroc aritGamoie, xgAzroc d" a9 ptrzris , Scholiafles - 4n Ilíados v. item Hefychíus & Varinus,quí tamen uerbís nonnihil uaríant, neóBaor, Borssugaw, He —- fychíus. Poo 6cety, veo (od by ere ra arb oive ocrsra ub uoiew, À Me, Vooboyy , vU Tf vrpnczrod uy (Borna o Top, Suid. zie, Scholía in Odyff. a. Keuspuod re oretGuoip sx, Poobrernperzu zretGame, Hefych, V arínus, - Boééxzop xoi nb Gáenoy dícunt A ttící, PreoSieziop BAyavoy , Aritophanes ín Pluto. Etrurfusín eodem, 5. Kajdwoy oic zr oezioe, - rioobecioue C'evidlac :4Aay, Varinus ex innomínato, | Pay;glios,ouís uel agnus; fed agnum potíus fignificat, proindead Agnum dífferetur;ut &prót etíam & &yvol. | Buxioie, r&b Girziose, - Hiíppecrati, Varínus,apud Galenum ín Giloffis Buxsu fcribítur penultima per e, Eft & fu, xi - ex,ideflcapella, Varíno, Eze,ouís, Varínus:(Hzc uox ab Hebrzís fumpta uidetur, uíde ín Aríete 5 A.) RappSeo 7662s ad", Hefych, &€ V arinus.fed uideo errorem, & poft «e díftinguendum;ut ea voxab alijs 20sp,id eft pedículus,ab alijs ouís interpretetur, quod uel ex fequentibus confirmatur. - Kd, 9ver G^, Q9epop, (Q9ap potí us)aedtezop, y^ Kaptiop, Hefychius, Kapa,aif nudo Q^, zroAvésluiG" "uro u Fopruviay;iavétr zu zrpiGe e Idem & Hefych, Kelpwv" hoedus; € xeexvo, capra Cretenfibus, Idem, $ KapvG" QUep, Drs mpi Grey upioóe, Bornnuee Qooga, Hefychius, Kapvosuizuy ,swGAQ" ézrs 7o natpvou (errrot, * [dem. Kégxepe,uovdjxs Idem, roizw,ois, V arín.id eft ouís: apud Hefychíum cis cum dentolegítur. Open mb6itzois He. & Varin, Ouíium quedam ab tate nomína,uíde ín Agno. Me, ze zz, Phry — gibus,Hefych.Varín, Ey &QoBus Üuorip ínter oues, qu aréGe rore voie «n Qoo suzruio, Suidas, | Kébaieldtr, 3o mb Gkroy ax qidby ódtvzes yovzw, He(ych, Varín. — «| uiae Homerus uocatetíam capras , ut hocín ueri, MiA Gee Tex) axydbr iarsmioy: C nos melotam uocamus caprínam quocp pellem, V arínus, Et rur / fus, Ma« Homerus Odyffez e uocat omnes quadrupedes , ác &$ usse id eft per (ynecdochen partís | pretoto:non enim folas oues mactabant proci, fed fues etíam píngues,& capras, & boues armentíz nos, MiAe,zw a6 tz, Galenus ín Gloffís, Proprie quidem usA« dícuntur de pecore mínore,íd eft ouibus & caprís,per excelletíam uero de ouibus abfolute. MsaAx communiter quadrupedes omnes, do unde quauis etíam pellís melota dícitur xe Gere dt aX "reor xe axyótr, Hefych. Apolloníus — Argon. A.usA« pro ouíbus príuatím pofuít, Hd" cw&giSuor MisAop. xeluacd dte Bovayous d]acmtowoeion. Ày —. wredloy BMiyuvzo, Fheocrit.Id, 16, mvela d" e arsdloy Egavavioy qidl&xovoy Poipóulótr ic oTo: pde QUAS EGVOL0S P Bg * 904 DeQuadrupedibus Kewovetus Idem Idyl.ag. | 165 Aiap utileioip &ounosr ree (aqvMcroiaw YezrsASá, Bim 8 Qeóyt pet dyortalg. qvopscu, Míad.x, noM& dE ique usx vaéMov(G- usMor; — MuxuOus v^ axs(x Body eM (oae; 6idy 7x Ana yny, Odyff.i. | GAAte writ el ay dt», Aratus, MasAea, ouilia, Hippocrati, Varinus, MxiaSyoe, Oni ldem, ove ése every liMuvuye tiov yeontouy — MáMNuG &yjouNuCip :Qrazvro., Dionyfius Afer, £oalggy eric. T& tole sire ec s2uxge Bóe, Orpheus Argon, — Cie dt Gaude arábi uA v voto ovo qv ei , lia, x, Salfamentá que use rvzixe dícuntur à Galeno libro a. de alim. facultatíb, Cornaríus non " quám cor dylas,íd eft thunnorum fcetus effe putat, — MsacGoop redo, campus in quo oues benepas- Ícuntur,Hefych; Varín, wsAsveueic,opiliones,&c.uíde ín e, ubietíam de melotis , id eft ouillís pellib, Museo G- epitheton lupí Oppiano à íugulandis oníbus. | PoAvumu, zroAvS psu G^ yii, Suidas, Age dInroAvunAG-,Orpheus ín Argon. Deantiquis ílluftríffimus quiíg pafior erat,ut oftendit Graca & Latina lingua, X ueteres poétz,quí alios uocant vrowepras, alios zovpsaxe;alíos vroAvCsaus: quí ips fas pecudes propter carítatem aureas habuiffe pelles tradiderunt,ut Árgís Atreus, quam fibi Thyes fien fubduxiffe queríturzut ín Colchíde Oéta(Aeetes,)ad cuius aríetís pellem profecti regio genere dicuntur Argonautz,utín Líbya ad Hefperidas,unde aurea mala,id eft fecundumantiquam cófüe tu dínem capras, & oues,quas Hercules ex Afrícaín Grzcíam exportauít, Ea ením fua uoce Gradi appellarunt esA«. INec multo fecus nofiri ab eadem uoce,fed ab alía lítera bela uocarunt. INon enim. me (mee)fedbee fonare uidentur oues uocem efferentes,à quo poft belare dicunt,extríta e, lítera, ut. fit ín muliís, Varro. Athenzus libro s. malorum fructuum genera enumerans , Hefperídum quog; mala commemorat:Síc ením (ínquír)uocari mala quaedam T íímachídas aít:& ín Lacedaemone dijs ea apponí Pamphilus teflatur,effe autem odorata, fed Z&pvv, íd eft cibo inepta. Aríftocrates quogyae in Laconícís memínit,Et pauló poft, Aemylíanus dicebat Iubam Maurufiorum regem in libro deLje bya,fcribere cítrum apud Líbyes uocarí malum Hefpericum:atgp índe etíam Herculem ín Gracíam tráfiuliffe,ubí aurea à colore dicta fint, Afclepíades in Aegyptíacís tradít emífiffehos fructus Telly rem im nuptijs louis & Iunonis, Víde Onomafticon noftrum ín dí&íone Hefperides, & Caium 38. ubí Hefperidas interpretatur nocturnas horas, & mala aurea fiellas;& Scholíafien ín quartum Argonauticorum Apollontj numero 86, Msz Qxy&p,mactare & ímmolareoues, Ariflophaní, Ws ada unAwy ,7rAvSesupova, V arinus & Hef: ych. XQ yup,mecoe moy lidem. Iteecy,ouís, bos, lídem: uox. facta nimirum ab /4és:(ic ením uocatur quoduís anímal ímmolandum;per excellentíam uero bos; accipitur & pro pelle ouilla,ut ín e;dícam, Latínís,ut dixi, pecudes & pecora, Grecís zec&re, ug; Setia, Bor, Boexspat 7e, communía funt nomína,fíue ad quadrupedes omnes alíquando ( pra tím poétís;)(iue ad eas tantumqua ab homine aluntur, przcípue cíbí ex eis capíendí caufa ; fiuead.- minores folum ex íflís, & maxime oues caprasQy:ufurpantur tamen abfolute fepe pro ouibus, ex pare vousdidzt, A eríanus ín Períplo,: Bozw,zeiGzu sg Borxspa mw, Etymologus. Hefychíus extendiait hoc nomen ad omnía anímalía,terrefiría,uolucría,aquatíca,fylueftría,& fic díci x v Boosedoz, TU vi G- rc Éyngroriow 6 78 Sese ceroy 0v 9G" «a9 sue, Theophylactus ín epift, Bottíon Macedon gens. eft, & Botiía regío,dícta &x 77 Bezáp,íd eft à pecoribus quíbus abundat. eft enim zreAv9gcsucz O7 Ey mologus, KazUGerQ- tzAero yupu MA 0s Qo Bufiros, Dionyfius. EvBerG- ys , terra ouibus pafceiis dís apta, qua & dU; lu G- npo dÜenvós e düter", Poéta quídam,Evipoy ouis mollis, V arínus; forte ábonitate lanz,quafi&vsoiy,ut funt oues Tarentinz uel Grzecx, Baa. Sgtueet o, nietoVdlr, Hefychís | us & Varínus. & Begexexos (forte, Bapowaxoz) pelles caprínze apud Celtas , lídem. dU, grex ouium Waxe, moii, Borwiserw, Hefych. V arín, maU uy oiap,Míad.o. Os eióy utya "GU líad.y. Keke«dY aga &uci Tow rpiyg re d" Wr, OUve oruerovotmpiyót rra, s diuo. Ye ave Bopexo, Hefiodus, (rlaq buídam Germaniz locis oues foemínas uocant mádberling.lactarías, hoc eft qua lactis gratía alums tut,táfdle in Sueuia & foeminam qux agnos & reliquas oues ad paícua ducít ein oto, cuius pluta leenw. e | € Epítheta. Balantes,Pecudem fpondere facello. Balantem , Iuuenalís. Ponítur & abfolutéae L | pud Vergilium proouíbus:ut Bidentes quog,,de qua uoce plura fcrípfiín g, Amathufíacasty b dentes, Ouid.9, Metam, Interea dumlanatas toruum&p íuuencum. | More [Numae czedít, Iuuenalís. Sat8. Lanigerosagítaregreges, Verg, Lanígerz pecudes,Lucret.lib.s, Pecorísij marítus La nígeri,Martíal, Pafcalís, íd eft qua paffim pafcítur,à pafco uel pafcuís, quafi pafcualis, Feft. Pafcalise pecore,ac monrano hírco atq foloce; Lucilius, uidetur autem fic appellari coloníca,atqp hirta oues? utcontra pellitz, (Horatio 3, Carm.)qua non paffim pafcuntur, & propter uellerís pretium pelliby: ínteguntur. Pínguís, Verg.6.Aegl. Placída, Ouidius is.IMetam, Stercus ouís placida ,Serenus,- Item apud Textorem,Blanda, Canufína,Cornigera,Gracilís, Hirfuta, Imbeilís, Immunda, Infirmay Manf(ueta, Mítis, Mollis, Pauída,Salíens,Scabra, Tenella, Velligera, —€| Ov j& vtov) zrupsip à Cr epononpic óost. Xpnvowliad, quínto.Eigezenove oues uocat Homerus per excellentíam prae caeterís! animalíbus,quod lanz earum tonderi foleant: & 7a zriedoon eic eeG- Mysyteup, Varínus. Eipovrxap dh. ey,Odyff.«.. Nicandri interpres ctílas dící ouesarbítratur mites ac píngues,Calíus,.. Qe Aene M merüs, lQjz uAAm, o utxoa ioi Sostieni A&yei, V arínus:Et rurfi Us, z& lo,vpovrote Üosuspux zr, Sor et Lose d V; curry vro» ligorguuep rt iet Ayo. xoi. C0hoe , (Qua, ut dou Nae vor hoc eft,ualída pecu | des(apud Homerum,fiue quód carnes earum ín cíbo ualídos & robuftos homínes reddunt, (quod. de caprínis príuatím legítur;)(iue ípfz ualida ad fui corporís modum & obefz, V arínus, igie Hey. P chius ! *- DeQue... Hab [.ib. [. 00s —. «híus íntérpretatur psy&Aut pupa v iua cdpod]edie cupri lorvedit Gad YQ] Lay yelp 6 Mif ip Suid; —— Quesiphías à Grazcís per Supupimuóp dici inuenías qua debiles fint, zx ia vonz, Cac, ex Etymologo, ' Ig) aduerbíum,potenter & ualíde exponitur. — xq vri v« pfit , tg iA zrov lote Angie Bous ; Orphes | us Argon. Aeyuqu phe argentea: pecud es, propter lana candorem. voy &Bi ipor'ro ile? ; Varí, —— MniAsic apoyo iQtazt7?, Dionyf, Afer, Bt alibi, ka aypauMey "fyoc oiiy. dixeris autem &)0xUABC, nO quaf -Uis oues, fed illas qua ruri magis & fub dío,d ín ftabulis pafcuntut quar& minus pretíofa eftlana, |. «JOuíaria,íd eft ouium multitudo apud Varrone,utpecuaría, Hinc ouíarícus poffeffiuit,a pud Columel,Quoníam de ouíarico pecore fatis díctum eft,&c, Ouillus adiectiuü ín frequenti ufu eft; prefertim Plínio,ouínus rarü.Ex fuillo,ouílo,capríno grege,Líu.a,bel.Pun, Prurigines capítís dí fcutit fel owínum,Marcellus:apud Plinium legitur , Porrígines capitís dífcutít fel ouillum, Ouilis apud Varronem (& Marcellum Empirícum:) Vt íüuillo pecorià fauoníoad aquínoctium uernum putant apti, (admittédo:)fíc ouili ab arcturí occafu uftp ad aquile occafum, Et alibí grex ouílis apud eundem,ut € femen caprile, Molleftras dicebant pelles ouiles,quíbus galeas extergebant,Fefius, ul olere lows,caro ouilla, Varin. | o/ozmA« d», montes idonei pafcuís ouiá , ín quibus oues uerfan^ tur:uel folítarij & deferti;ab o(& quod eft (olus,& vreAsy uer(arí, Var. ' Xàpa grow; Homer. lad, Lg. Om nympha apud Apollonium Argon.lí,4, V bí Orpheus,O nymphzcnquitfiue coeleftes, fiue terreftres (xg mw Sous, fiue oioziosi.Scholíaftes ínterpreratur nymphas quz ouíü curágerant,que JC üDwsNd t dicantur, OiQiyo cid'iga usMxcróvo, Hef. Var, Oloyrrey, quí uefté nulla uel unícá uel ex - pelle ouílla habet, Hef, | PeoGzTeop locos, caro ouílla, Axeoveowc zrbGa Ter in Hippíat, neczzwvsc,opilioz & mriortap , yoouxdy ivSoarray , íd eft ruflicorum , Suidas & Varinus. Deriuata apud Pollucem, - Bgobereiz artbbar dVrol, ro Grreiat rore r dri no Gere nA", A pud V arínum weGezex okytorium le | gítur,& exponitur r&bray vous xg zia, hoc eft ipfa cura uel paftio & poffeffio ouíum:quanquam - vous etíam pofleffionem fignificat. Pgobereid'ac, (tolidus, fatuus, qui cuis ingenium refert , ut eroxay, quíagnum, BAexexg., yo me eezad s, Hefychíus. PpobezwreAuc, quí uendendís ouíbus negotíatur,,. "qéeeousA9- Pollucí, Próbatopole nominetraducítur ín comoediis Lyficles quidam a zeit. "aA G-,quí Afpafiam meretricem duxit, Hefychíus. Eft & probaticus adiectíuum ; unde probatica - dicta píícína, ubí oues lauari folebant, antequam a facerdotibus litarentur, Pec&zzeyrauop, qui dena L esatatis índíces (am amifit, quí & Aezvyvauesy: (quod íam progreffus (it & excetleritetatem gnomo num dentíum, ) Varí.ín uocerveuey, Armenij quícerusa Phrygibus deducunt, zeavzecéezu funt; Herodotus, Compofita multa àáusasy & deríuata,fuperiusrewli, — Aoveie, à los zroMa Pi re rri, * loca ín quibus carnes ouille uenduntur,refte Didymo,Etymol.He( Var. Plus proprie agni funt, 7 fynecdochice etí«m oues.índe compofita, gea vgplustr veo G , S c.de quibus ín Agnoa, | BexvAG-, m Gerodluc, V arín malim BexsAQ* , quod alibi ínterpreratur pro ftolido:uide Bacelus ín Promptuar, «| Aesantíquiffimum quod conflatum, pecore eft notatum, Varro. Seruíusrex;ouium boütg - effigie prímus zsfignauit, Plin. In uetufliffimís nummis,bouís aut pecudis autfuís (ignit íncifum - apparet, Plutarch, ín Publíc, Mandrabulus inuento thefauro oue aured prím& confecrauit lunoní, 7 fecundo argentei,tertio aream. Inde natíi prouerbía, Zi v9 wew4feaGohev, de eo quí in deteríus (ubins de proficíar, Varín. V íde Erafmum ín prouerbío, Mandrabuli more res fuccedít. €| Probatza,ocímaftrum:& probatíon,plantago,Nomenclaturz apud Díofcorídem. Plantago ; minor folijs eft línguz pecorum (imillimís,Plín. Fiínc & a£véyAvesey quafí agnínamlínguam appella riconftat. Arnophyllon uero cytífus eft;herba fruticofa, Het. V arín, «[Catoblepz feu gorgones,ut quídà fcribunt,ouíbus aut uítulis (ímíles funt, ut inter Boues feros dictum eft, Oues etíam ínter cete funt Aclíano, Exeunt & pecori (ímíles belua ibí(ad Cadaram ru brí maris pehínfulam)ín terram,pa fte radíces frutícum,remeant,Plin, — €j Troglodyte pecorum nomina fils índunt , ut taurí, aríeus, ouis, quod ab tjs nónà parentib, — alantur, A mínore pecore nomína habemus,Porcíus, Ouiníus, Caprilíus, Varro, Ouíntus Camíl — lusfenator antíquz familíz, A el. Lampridíus.Seuerus Ouíníum ínuítauit ut pedes íter faceret; Gc, ldem, Oeagrus.(propríum uirí,quaftouís fylueftrís, ut etíam Syagros,) 0/25; G-, Orpheum ex Cala . liope genuít, Oilycus,O/av«G", nomen uítí apud Herodotum.hifloríam & ratíonem nominis expli cauí ex Herodoto ín Lupoa.inter propría uíror&, ois, filia Cephali,uxor Charhippí,Suid.in ois9qv, Rhene,Pivs,uxor Aíacis Oileí, utín Aeno referi:ubi & Polyrrhenium Cretz oppidü memorabo, (b. Pd[uxa vrpiGorae , vt ep wedkadlG" qox 5 AepávG" id eft oues qua ín campís pafcuntur, non in pratís,Hef. V ar. Peter zredIxad, m G2 vouty versui, E ef, r«dinz, pa rs Attice apud Lyfiam & alía es rhetores,fíc dícta quoniam habebat outum paícua,Suid. V ídétur fane eedem oues pedíce uel pé diacze Girzecís dící, qua hírtz uel colonícz Latinístuel paícales,ut Cato & Lucilius nomínant , quafi — pafcuales,quod paífim pafcantur:& foloces etíam díci poffunt,ut lana folox qua afperíor eft, mona - panum hircum atg folocem Lucílíus díxít, Molliores uero oues ut Tarentínz mollíus pafcí tracta; rí&; defyderant, Oues Pyrrhícz deregís Pyrrhi nomíne dícuntur,ficut et Boues,utín ipforü hifto - ria pluríbus expofuí, Ouem pellam ín Theocríto nigram interpretantur , Calíus, Apícaouis di Bir que uentrem glabrü habet,Fefl. eadem Varroni mína. Quadrupedü ínteranea Graci quádos que chordas uocát,fed & ouíum craífius inteftínum:unde eft apud Alexim chordarium,, Athenzo referente, forma demínuta , Calíus, | Axgor&oua a6 ran legimus ín Hippíatricis cap. 64. intelligo : eS 35 [m dd ; Deb udidedboi] 9goó cXZuadrupedibus... autem acrocolía,fiue coxendicem,Sae ftónle quam partem ín fue pernam uocamus,R.uellius u tit trunculos ouillos. Praecipue tamen ín ungulís trunculísi fuum,Celíus libro subi quidam dubi. tatan pro trunculis rectius legeretur pedunculis, cias, 624 vrpo6r, V arínus: fed ouis bifulca eft, & ys proprie non ózAbo habet.Etymologus ic dici aít,quafi óíazrazw, ex m die suam 7nd, forte 7r: 78, uíde ín c, ubi de excrementís, ov9«zw,ubera ouium, V arínus, dul - (c. Blaterat híncaríes,& pía balatouís, Author Philomele, — Palatiummons Roma appel, latus eftquod ibi pecus pafcens balare confueuerit, uel quod palare, íd eft errare íbí pecudes fole; rent,Feftus, Bela oues nominauerunt antíqui Latíni,unde belare, ( per onomatopoeían à bee uo , quam efferunt,) Varro, Quiumuox, Bonysi, Boyicina, DA yer, Pollux &t V arínus, Bion, ec "pore Boscva,Fle(ychíus, Mtixw, ( alij joi, oxytonum ) uox eft caprarum, unde srekvite, udi , t£Iue«,de ouibus apud Homerum: de quibus pofteríores BAuyidw peculiariter dícunt, uuxadhe uen de capris rantum, Varínus ex fcholijs in quartumlliados, ^ eae e &ptgnxop. cómesdoezts oróox. oti. Odylf.i.deouibus. Ap wiloy BAixewze, Theocritus Idyl.16,de ouibus, Ézritya Dosyaxe, Boybulya. viurpoBorrioy, Aya vx save Bear y us), Aríftophanes ín Pluto.Item ín V efpís de pueris, Tddl (qm, eledoya ) cu yxvzovz? Ge. BAuyioron, Etrurfus in Pluto, rgofiezioy BAsyarzoy, | BAuya, qva "tory, Hefychius. comunius eft Bjsy&, | Op 7s BAnyriy, Homerus, | Bjwya, uox eft ouíum,Scholía ín lliadd, VideinCapraH.c. — BA uu, ( BAtyup(G", V arínus ) ttogóc, zreo Borrad ue, Heíychius, | BAuyópatu, Bd azpoBerod'ec ldem, | BAvysd uc, ídem quod BAG», V arínus : spóBaov? ve duaus, Mtopóc d rüluny ugly - queria Biayadinc wiuzrep Sox, Suidas ex ínnomínato, 1 vraoxontroug v erii «e &.Bóouuoh ire Doom atxvee, «oix se lane "78 c, Eupolís apud Varínum:apud Suidam legitur «ox ovde ids má zyoozrov ex Sclic lis ín Nebulas Aríftophanis, ego legerím, tz evod'ee avc gps, ut. & fenfus & uerfus confler Bososovet, D Anyaw rou quevei ax zweoBorzu, Hefychíus, Varínus, ^ Ba,7» wuuenzixóp 7. The 2rooedytoy QuVRt, ud. Bs Atyseip Afi, KoerivG", Od'i Aedui Gczrfp oroóDeeroy Ba Bà avyoy Badüica, Suidas, Bee uocem. e(le euíum,& bela inde uocatas oues, uerbübelare,fupra ex Varroneretulí, Bwvaeu,s Qove 75 apos vay, Fiefychius, Varínus, — Bevy'tme wshwy de pecudum uoce protulit Aefchylus, ut cítat Strab. circa fínemlibrii4, — Quiuocememittunt fimiliter ouibus,ingenio quog oues referre íudícabum tur, Adamantius. — ([Oues matríces Palladío,quae agnos nutríunt, zexed'se Florentino, Adafi, ouís uetula recentís partus,Feflus, — Auillas,agnas recentís partus dícimus, Idem, «| Cuiumud potíus agnorum in tenera atate & íntra primum anni nomína diuetía,ín Agnorequires, auxvum, 6ues quz gemínos paríunt, Varinus. — EjyaAsp,zpaBezey y«Ax coy, Hefychius, Varínus, Ouen capite bouis aliquando natam refert Aríftoteles degenerat,4.s. — In aula regis Galliarum anto. 1549. monftrum fuíffe audio,anteríore parte afini,pofteriore ouís fpecie, ex Italia miffum, Neg: oues hoediG petulcí. Floribus ínfultent, Vergilius in apum hífloria, — ( Ouítim fimum ó/zyumy uocant,Pollux & Varínus ín Aveorwzüeos, — Orazózn apud Aríflephanem ín Lyfiflrate, ouís excras menta,Czlius, V aríno dir ori zou exponítur;uíde ne wee potíus quám ózàs legendum fit, quanquam & Etymologus ozAsp interpretatur, . Pecudis fimum aípoten uel ofpoten uocalif, Axifiophanes etiam finypen, Hermolaus fi recie legítur.ego quídem non oípoten, fed oiptotonlege rím,nec finypen fed oefypen. àevzsy ením excrementum ouium fignificare fupra ín c, dicium di ín cfypimentíone, —ZQvj«d'«c uel e vedd'se, excrementa funt caprarum & ouium, Galenus in Glof fis & Varinus, ^ Tóvieos 6s Gougro7rioty 0 Gy Üosptierwy óv(oc xalssuxe Theophylactus ín epiftolis, Ba as&ivae Atticí uocant loca ín que iumentorum & ouium fimus reíjcitur,Suidas, (| Ez uslxvis, ouis ma cra, Aszrfoy ?reoDe my, Hefychius, V avínus, ' | .. € d. Ouesinfellante leone, &yyistvac ( tormahwet , urvivas ) ir aAMiMII xxyvverou, Homerus Ilíaday €| c. Poft maíores quadrupedes cuillí pecorís fecunda ratío eft, qua príma fit fi ad utilítatísma gnítudínem referas.Nam id pracipué nos contra frígoris uiolentíam protegit, corporibus noftris líberalíora praebet uelamína, Columella, Magna pecorí gratía ín ufu uellerum, Vt boues uictur heminum excolunt,íta corporum tutela pecorí debetur,Plíníus, Ouium uillís confedtís atqjcon« textís bomínesueflíuntur, ^ Éecy, id eft lana, fitá prímítíuo épee, Varínus, — INíuem ueteresapi pellabant teidd'ee Vd lup,ac fi laneam aquam dícas,Euftathíus ín Dionyfium, Éewz&Ae« Pollucí, qui. uenduntlanas, Eungewgwon,etoveyóe eriisMie, Hefychíus, V arínus, Éjec7royó6, tuceAi ie za (noto DOsx tíus ) rwi(up,fotvoy, V arinus. Éugo?róasc óic, Homerus : &wo máttxcdox ec &igot Wy telo, vex "ydp Ti foivey,xeicay, Varinus, Hefychius, Eigo7r0Vo, t 0). 7x tei ?rtvày, V arínus, MaJAés, d» tory, lVledos rum alíqui paftoralem uítam exercent, néx« ugAg vikorze üd'uy Bsoiforz uaahois , Dionyfius Afet HincueMwzeelanatus, MaAwzn id'ud]o d» vrAvompoDarrec eif «gà 2svxóc, V arínus & Hef: ychíus, Ame phimalli,tapetes autWefles utrag; ex parte hirfutze feu uíllofz, zie Ueep eer, 8 7o naQ 0A Bo h Scbolía ín Ariftophanís Vefpas. Ibidem cum quídam de caunacebarbaríca uefte dixiffet,in quam. talentumlanarum ínfumptum effer , fubdít alter: Óvxày teuiauy ( toloy &zroAeiy ) dig" Gehip roTg ME Adp AuxozóTkpóp y ümuyaxNy, MAAoTTO, To tL, tereid xagroc 65i P9 ( eA) "reor, Hefychius ; alij. aliter, ^ NuAóc, tetop, &yewey ?voc, Hefychius, Varínus, — Cie tz vro Bere vlr, aarrtey vol coÁus uel £ &mAytefop, V arínus) wtexBoaw» : Ouís flore, íd eft firagulo laneo, Ev $e, ervrUMoS xxr la usvG- cios &vro, Homerus.fic etiam ipfa lana uocatur, Hefychíus, Varínus exponitfiragulum € non fimpliciter,fed florídum, $7 teísy szrevüip, Aut quía lana ueluti flos enaícítur in oue, autde m Dn ' DeQue. H.e. Lib. l. o9o7 elana praftantioretantum & felecta accipitur, ( utflorem farinz dícímus, ) Plura uide apud Vari- num ín &rs, Zvbyop muy xsAeBay qominie iic &vzo, Theocritus ín Pharmaceutría, | Éüspíqe dris Giro, Homerus, ÉEyxwpimy ydp woe Vevey. Ez Gor. oy, doo xs «Mosa lover Aóyty, Pindarus ín Pythíjs, Mwis,príma & tenerríma lana ouís, Varínus ín Àuvés, Ayvóy; uai, Hefychíus, wiyospa, fíQoe tg 72 ga (avs, ugs Gio &croketgeroli d vreo Brera (forfex: nímirum qua oues tondentur, )Hef. Varínus, | nezayp, erui, ieipep re ok ví zreerenp oie beer zréwoy iewróp ,Atiftophanes, Peerátóway a pudeun dem, zelo, Eépfwop, | Feseziostr qui lanas uellunt.rixep,pectere, lsqu(ay & ztxG- , pellis í pfa, que ? BC zrioxG" alibi , Suidas, Ayeza , alíás aya cox uiivexa, Hefych. V arinus, HAeMieru ino y 7 dd yaAdi — ey, V arín, HAe/ige me zy toj mi qu 7 AAT eiAsulwa. Idem, Boeivoy,zwAapo Y i TW sAvmwarroy Py dip, ; Hefychíus, Máx E, cauere yivotsuiu qu role d bou PIU ait 6eroy,Hefychíus, V atín, ÉOsu5 &pew QU/TÓ Nod D deg Aivs 7& «gla Buoss atiGa hun, Paufanías:ut toG adíectiuum fit.Éptx, si lana apudStrabonem & Hipa — píatros, Eigscuws,ramus oleagínus lana obuolutus,arborum frudtíbus circumpendentíbus,&c. uía a E. Lexicon Gracolatínum, Lanís authorítatem ueteres Romani etíam relígíofam habuere, poftes P. à nubentíbus attíngi íubentes,Plínius, Lanícij plutímum ín caudís,Plínius. [Nec pinguía Gallícíe - Crefcunt uellera pafcuis,Horat,Carm,s,16. — Vellus elutríare dixit Plinius, Elutríare lintea ex Las ^ berio apud Gellium pro lauare pofitum uídetur, Ctlíus. | Duíum lanamollior & fübtilíior reddes —— tur,(i depafcantur agros trel nouales antequam aretur : & relí&os frumentí culmos flatimà meffe: | | quod non folum lanam reddit meliore , fed eadem opera agrí fimo ouium ftercora&tur; & hoc prxcá | , pue ín Anglia àdiligentioribusobferuatur, Solox,lana craffa;& pecus quod paffim pafcítur non L tectum, Títinníus,ego ab lana folocía ad puram(purpuram legit Perottus)dataLucilius,Pafcali pea core,ace montano bírco, atque foloce, | Adulteros, ut Aelíanus tradít,ín Gortyna Creta deprehen fos,lana coronabant, mollítíz probro,atque íta per cínítatem ad magiíflratus traducere morís erat, — Hermolaus acce fullones dicti,ut quidam aiunt, quod omnia feré opera ex lana naccae dícans — «ur à Gracís, Feflus;uíde paulo ínfra ín Pelle ouilla, | Ojo? ,yzdp ex tel»y, Hefych. Varínus, | Ina - dumentume lana fí íufto breuíus fuerit , longíus fiet,fi roretur aquaunde egreditur balneü,deínde — íllínaturmelleeAgeregator, — €|Laneos pedesuulgó deís attribuunt, quod pedetentim & abfque — flrepítuad ulcíícedas malorum iniurias procedant:quo exemplo píctor deo laneos calceos índuxiít, Czlíus Caleagnínus, Fiinc & Saturnus per annumlaneo uinculo allígabatur, ut apud IVlacrobía um legitur. | [r € Hyxnz dentes ílligatos pecorís aut capri pelle,ftomachi cruciatibus prodefTe aiunt magt,Plis 7 nius, lMollefiras dicebant pellesouiles , quibusgaleas extergebant, Feftus, Rheno, ucftís pellí. "tea, praccipue ferína ad ufum humanum redacta, dicta quod calídos teneat renes, fiue quía juis pel« lis dícítur, fiue quód Rhenani populí ea peculíariter utantur, Carfar fexto belli Giallici fcríbít, Gerz manos utí paruís rhenonum teguinentís, Girammatíci, Sed fortes 7f pwdy , íd eft ab agnís potius díctus fuerít rheno , ut apraxis Cirzecis ico 7) ajvay , pellís agnina : praeferuntur enímex agnís, Hips pocrates fane jlwagie díxít,pro ejvzxid'ae, Sed Circa uocabula ordine líterarum referam, Ln | Apyidsqoi Nerone laud lYop:ol de npunchy , s) underroli, Hefych. Varinus, | zu dt 7 ejyicyemüe 9 vie eis apyeAóQus aáspeysy, Ariftophanes ín V efpís: ubi Scholia, ApyeAóque , mx arfoui]a xo igeusw, funtes .. niti ajysheqo pedes melota, íd eff pellís ouillae quos aedtüvac uocant, fj inutiles, Apud Suídam M quoque legitur per epfilon ín antepenultíma, | Agvaxis, uide ínAgno, €[mXzsy Varinus exponít — melotam, diphtheram, fifyram : uídeín Capra, Bex, pelles pecorum quz morbo períerunt, - — utLaconesuocant, Hefychíus, | Hírcinas pelles & ouillas fcribit Herodotus, biblos etíam díctos : ueteríbus, quod papyri uicem ímpleuerint quandoque, Czelíus : Hinc nímírum & codícellus , Led? 132487, pellis ouílla exponítur Varíno. .8 Diphthera, pellis caprína proprie : uídetur etíam de os - uilla díci poffe.uídemultaín Capra E, Ateas,d qua aa», Hefychíus, aseeelieiiapud V arínum le^ itur, Orís uel fimbrijs ueftíum quo mínus attererentur, affuebant olím d'iqua zr&6 roy, Suidas in p&(«, Pollux catonacam craffamlaneam ueftem fuiffe fcribit , cuíus ora pellís caprína affueretur, Pedfgcree Ug eres. ois rode dug edil ip Quéon, Suidas ín Éavertvas, — Tli lloreoy dios road rs eine 5 eimi, Euftathíus ín Dion fium, Q| isesioy, & poétíce idjuioy, ldYop, d eft pellis ouína , Hefych. : o Vatínus. Eze zy iouip dt Bocny | Aovucnp, Homerus llíados X: Id efi, INon enim ouillam autbubua lam pellem curfus premíum capiebant, — qj KeAsy,Go2sv, Helychíus) Lado, Adxovdts, V arínus. Cos dícellus, uide pauló ante, «— K&ac,lodkhw, pellís ouis , Varínus, Hefychíus : ínterpretantut etíam za -aruvuéqOuAuss, Vide Kawzapud Varínum, — Kd'ay, lud'olouy, njvavic, Pollux ; Idem códíon pellem ouíllamíínterpretatur, —Kadloy,cxv2Acy( &uAsy, )à d doux ro Ger. yas eiua", Hefychíus:ze je voie qiios d du rud lou ray, Ceterum Lad n,uel laden, & Lad oy Hippocrati, pro capite papauerís accía píuntur. Our? a Tib N.vydy Bovzioy vfyrero, dti z&oy To Bd'iAon gis deoplo eu v vody, ou Uv. bodYev, V ari nusínEfcgíew, Eíctus uoa fywoluny ty Kearzivas lodyoy , Aríflophanes ín Equítib, traducít enim Cratís numtanquamebríofum hominem «oz qvseurap.efyioluny quely Sp v8 Koeeziva ládloy, ive serreotaroguas quove givzG^evr&, Cudonpellem crudam fignifícat,qua uicegalez nonnulli folebant uti ad znuníenda: fo capíta:di&ta eft cudon quafi codon,à Girzco l»dioy, Spícula bína gerunt; caputhís cudoneferíno - Statcautum,Silius libro 8. Scipio contorquens haftam,cudone comantes Difiecítcrínes, Idem libro16, Kvgvaz, (V atínus oxytonum facít)ludie, Hefych, — (Miex Q^, eudioy, Iu, INicandto, » | 65 4 9o8.—— DcQuadrupedibus Hef, Var.uíder&oxe inferius, — MuAwzs propríé ouilla pellís eft, fed ufurpatur ciíom pro capri | VideinCapraB, ^ MaAe communíter quadrupedes omnes, unde quauís etíam pellís melota dícis tur,Helychíus, —— Erro d" e «ga entry lb mr erpoDitov dca, 4IANIOVOe eizrovo6 qu Eve/z'a, api uxMwrsy v sy, Pollux, Indoctíquídam; ut quí gloffas fcripfit ín epiftolam ad Hebraeos, melonem uel. melotum anímalíd effe dicunt quod uulgo taxus uocetur, (fed íd meles:-Latíne nuncupatur, ut fes les : ) cuius pellis ualdehifpida, melota nomínetur : unde de (anctís quibufdam prifcis legatur, Cip, cumíerunt ín melotís.Sed profecto psaezu & 7v uhAuy id eft à pecore uocatur, & Graece imam nonLatíng, | Scoppa melotam ínterpretatur ueftrem ex pellibus ouínis,lItalícé zamara, cíamarra 4| INacca fullones díctí,ut quídam aíunt,quod omnía fere opera ex lana naccze dicanturà Gras cís,Feftus, — Nwc uel véxs, pellis, & proprie caprína.hínc vexszixzoa díctí, quí lanas ouium tondenti autuellunt, — Q[Ow,usAoTA, «ok vp vois &olorc olooq, i dE qv role ipae riore Dec, ( Ora, fimbría, ) Hefychíus; Varínuss« recte fcribi aít per omícron; àx uero cum o, magno per ectafin, utrung, pro melotafi díphthera, V íde etíam ínfra in à, O/t& & per fynaloephen apud ueteres Attícos a, oe pap iat Mi ond * A $ ^ 1 A 5 ? " " z ^ 2 UA - | 7vi6 lspoic, spia TD toy wei ion orfüvlb 6r vy, Hermippus apud V arínum ín MáAe & ín de, Hoc obj, tcr anímaduerti,oxy à plerift fcríbi fine iota, quod tamen orthographía fubícribendum monet.legig mus quocp & eie. — Ox, unn, Occyioclia. Otoyae un arrolt, Botzrou, yop d'ouaemiva, Hl e(ychíus, Vas. rínus, Ode, díphtherz,melotz, V arínus tribus Íyllabís : fed Hefychius habet óia, biflyllabum, cut Suídas quog.. ) Idem & Varínus dies interpretan 7f/ apoBezap aw axszrusnoue d'souavme hoc eft pelleg. quibus ípfa oues propter pretium lanz ínteguntur, ut puríorem eam conferuent, unde & pellit funtdíciz,de quibus fupra dictum ín B,& ín E, Eadem pellís,apud eofdem, (io, Hefychio afpizs raturJuocatut, oie ?r6Baizoie vrotoa is pun dudit, — €[ Péowoc, xad'iy, deu ,Suidas & Varínus.apud | Hefychíumziewy legitur,quod mínus placet, Sed utexec etíam apud Hefychíum & V arínum, non rece prostewoefcribíuidetur, ^ Pe(cía ínSalíarícarmine Aelius Stilo dicít aít, capita ex pellibus agninís facta, quod Graeci uocent pelles pefce ( wie ) neutro genere pluralíter,Feftus, q«| Rhe no, j£ V ide fupra ab initio huiustractatíonís de pellibus, — &[zxvaey,dlouet xod op, opaco "y Helychíus, Varínus, ^ $e, melota,diphthera,fímbría ueftís,Suídas, & Varinus, V ide fuperíusin Oz, Apud Hefychíum fcribitur à paroxytonum, | Cez unAwrolt, Adryvaz pou oye, Hefychíus, Và. rínus, Ac ya, uel Aeyva & A&yr«s, (apud Pollucem 7.15, A&yvelegítur, non probo) oras & extremaí terpretor, — Pellemqua fuccíngerentur mulíeres ín balneis,uel quíillas abluebant, uocatamíne uenío oam lutrída,nunc uero oam per fe. fíc uero dícebatur melota, hoc eft pellis ouilla; unde fluegg xiffe nomen probabile efl,hoc eft &zà 7 cioe,id eft ab oue, Caelius, ^ Tuv d'e arfoseittftvog arp Marie, meczid ee vp n Bus skeireracty, Theopompus, AtPherecrates ínflrumenta pdotribíces enumerang, &d'u uy ity Asopdulw zreoQuvvvrou íd eft, [am oam przcingit eí quí Iauaretur, (ut non mulíeres folum; , fed etíam uiros ín balneís oas pudendís adhibuiffe appareat. ) Defumpfithzec Caclíus ex Pollucez, fenfus mihiconftítui uídetur : Q« uocatur extrema pars tunicae utrintp, fuperior fcilicet círca colláz4& & inferior, ubi fímbríze alíquando affuuntur,quas wee & zrsecrs(x uocát, ut Pollux ibidem fcri i Atyve uero ora funt ab utrog; latere, ubi tuníca fcilicet anteríus aperta eft fecundum longítudínem Síc quídem Pollux diíftínguit, Grammatici uero ín Lexícis confundunt, KaA«eíeiz, vd 25x ( mali vu Acyva ) & ta ASow eas, Helychíus, V arínus. «| Opilio,quafi ouilío qui oues cuftodit, Etíam opilio quí pafcítínteralienasoues, Alíquamhi betpeculíarem;quí fpemfoletur fuam.Sunt quí upilío fcribantauthorítate Prifcíani,quí dícíto,bre uem ín hoc nomine effe conuerfam ín u, longam ex líterarum affinítate, V tuntur uoce opilio, Cos - lumella libro 7.de re ruft.& Cato cap. 56. Venit & upilio, Vergilius Aegl.o. — Armentarij & opi« líones, Varro.Et alibí, Alius ením opilio,& alius arator, "Tría tantum genera funt paflorum quidi | gnítatem in Bucolicis habeant, bucolící,opiliones,& omníum mínímí epolí,id eft caprarij, ut Acl $* Donatus fcribit, ' Opuncalo,quod opilíonís genus cantus ímítatur,Feftus, rojip,paftor ouíum, — caprarum &czroNe, vocis omnium pecorum, Varínusex Polluce. Etalibí, Poauo-vey propríe dícítut. de cuibus,& vrueiy ouium paftor, aeq 7o díc so 7» ud 7o (v7, quafi ép&y. Poupávop, paftor Aeíchyl & grex ipfe vrouewceiy , V arínus, Pouewroe , poéticum eft, — Kai; et de SAGpfuon Auf qu vain. Pax qc Bopffau evvivaswse, eizrero d 'muso — AvAerruc, Oc ép M nAGy zriOl TíQo tzpocs — Asvotduforg SITES, &Axfápdwoc we reTeQvep — Yitovóc Qoi Boro Auxapeioto Kadaueog, A pollonius Argonaut. quarto. PeoAezwe;, opilio, Suid, wsAczup, * zriuuia, Boeotí. MWAG/rOU, 7r0: USuf«c, Min Aovoj. eie vro yeg, Mn Ao a, pus Baron, vroipia vc, Hefychius, Varinus. MsAsBozsigse, Idem, Hefychíus, Misovopteoy qvvauuoy, Idem, wuAoBezei, pafcit Hefychíus, — wsAoBozoc & órvowos pro opilíone apud Etymologumleguntur, AgniGrace ffiric & apuv«e dicuntur,unde apsvoBorsoc,0 aeoBarzoDBorxéc (apud So phoclem)sazz Pauegviay, (ynecdochíce, repe títur & epgyoBorxós , V arínus, Apud quem etíam afevoBorxós ínuenio, fcribitur & tgpsvoBorxoe, neutri | probo. Veríemus oues, V ergilíus,id eft paícamus, V erfantur enim modo in hanc partem, o: e— ín llama ES illam, ubilatiara pabula fefe oftentant, Síc errareapud eundem pro pafet,quía td errando fit, Long falto ws op" spirremhva uie Flomerus, Vocat autem joi, fibilum illum orís (7e eve/Ziy ) quo paftores ín gregibus agendís pafcendíis ue utuntur, Varinusín Pai(op, Pedum;baculum íncuruum . quo paftores utuntur ad comprehendendas oues aut capras pedíbus;cuíus etíam memínit Verg, ín Bicolícís cumaít, At tu fume pedum, Popvíizo luvst,canesouiumcuftodes, Pollux, —— | - «Grex ouíarícus,pro ouium grege,Calius, | míewuoy,grex outum;Scholiaftes Homerí,Po&tae e« "tíam sruuvhizy dicunt, Paevas ver oy Heliodorus protulit. BsusAue, cvsropit, moque, wepu T7 prr" &)pie; Pollux. mogduiay sg czzroAiey oA«78e lupum cognomínat Oppían, | max &C eeípviz, uíde fupra in a, Acu,á T 9pupitroy &ys^w, Hefychíus, Varínus, MaAée, uia qua oues incedunt , lídem, | wuaseog, Idem, ] deri ^ q«[Ouile,locus ín quem ouesfe recipiunt, Datur fecreto in ouílí cum hís colloquendí tempus, - Liuius, Tepídís ín ouilibus agní, Ouid, i5, Metam. Incuftoditum captat ouile lupus, i. Trift. s, Eleg, INon lupus ínfídías explorat ouílía círcum, V ergil. Albent plenís & ouilía mulctrís , INemefíanus, Magica uanítatís uíderí poteft que tradunt & de uefpertilione,fi ter círcumlatus domuí uíuus , per feneflram ínuerfo capíte ínfigatur,amuletum effe:priuatímq ouilibus círeumlatum totíes , & pedía bus fufpenfum furfum ín fuperlimínati,Plinius. Sífeuoleonís líquefacto círcuítus ouium ínunga tur (díftilletur,nunquam accedent ad eum lupi;nec alía rapacia;R afís, Albert. . [n íncendijs , fi fmi "aliquid egeratur e fiabulis,facilius extrahi traditur;nec recurrere oues bouesty , Plín, ^ Caulaz à cas 'uo díciz., antíquítus enim ante ufum tectorum oues inantrís claudebantur , Felt, Acueluti pleno lupus ínfídiatus ouili, Cyuum fremitad caulas, Verg.9. Aen,ubiSeruíus,Caulas, munimenta & fe pta ouíum;eftením Cirzecum nomen;c, detracto.nam Grzcí aulas uocant anímalium receptacula, - Lucretíus palatí caulas dixit, íd eft meatus & foramina, Et rurfum, Difpergüt anímas per caulas cor porísomnes, [Stabulum ouí& & capratum,sIssvroa es die vj exyd» uocatur eA &C euxóe, Poll. AvAs, tamen alíquando pro flabulo boum etíam & equorum capítur , utín Boue díxí, AvAvzupy 7 xau | drwehsulwop TW m6ezop, Hefych. V arín, Apad Apollontum,ut paulo fuperíus cítauí, evAemwe per et díphthongum fcribitur, 6 7 tzabA«6,0 tyecx O^ fit autem ab ewe, V arínns ex Scholíjs Apolloni, * Latine dícas ftabularíum,ftabulí míniftrum., Eze uovdjoz Body, xox zrGkatop cuan, Suid. A zrigiuuxn. «uM, Hefych, - Kaugie ,ü toreaidue oe n xA qu oca ric losepeocrie, K2ueiop yr oorap soi Bosip sweeic t aliqui 7 maioresualuas hoftij interpretátur,quibus apertis iugum boum íntromitti poffit, Hefych. Díon Gus 29 oiv ouile interpretatur.Pluralege apud V arinum in Kxeiz,bís, Aliás quídem ea uox cafam fignifía 7 cat,tugurium,tentorítim,domum feruíilem. Scríbítur etíam LAaeiy cum díphthongo, | mwatud, — pewdpdy 37K ari6grey, V arínus: Sed magís probo,ut Etymologus fcríbít swuaulpóc, 790 76 uA leto q — mule). Ks pnMeuludy:ndt yébratac mitrue, Lycophron apud eundem, | zwóe quoduís flabulum , & templum apud recentiores , ut fcribit Scholíaftes ín Ilíad, 9. zuxoc,oiovet ieuuos 15 Gy, v srboa. erri qi 9ocu uir Et alibi, Ense zráftuooue qu oic Boeseiuocmet iswverott, Xuvo19oop poéta uocat OdyTez e. ftabularía - um,qui uerrít € expurgat ftabulum,Sunt ením esor(ínquít Scholíaftes)mandtrz,id eft ftabula & lo - caubí caprae & oues íncluduntur. Florentínus etíam ouileenxóp nomínat, ORAeIx d? Gusuunkop vhjusA as W[ozrxobeuxdc. Ov9wzE yop Que ysUvro, Homerus Odyf.). de ouibus;ubí sz9«ép etíam pro ouilí ponít, HóctuuAe Éxsmüpay GS eo emadiVorze veusii, Apollonius 4,Argon, | Givlag, vas ? uhAep oirid'c Elefy - chius, V arínus, | ' yam -. €| Publicola ín ealege quaanimaduertit ín eos quí minus confulibus paruiffent , adeó populas — rísfuit,ut pro plebe mayís quàm pro patritijs lata uideretur ? quine énim boum & duarumouíum | pretium mulcta fuít:erat uero pretium outs oboli décém,bouis autem centum. Cum ením nondum nummorum ufus ad Romanos per íd temporís frequens effet;pecudibus & iumentís plectebaatue — fontes, Ex quo ínualuít ut patrímoníaa pecudibus ufg;in hanc díem peculia dicanturzin uetuftiffia — máisquog nummis bouís aut pecudis aut fuís flgnum incifum appareat, Plutarch, ín Public, IVluls tatío olim non ní(í ouium boumáy impendio dícebatur:non omíttenda prifcarumlegt beneuolena L tía Cautum quippe eft, ne bouem príufquam ouem nomínaret quí índíceret multam , Plín, Mula Ca qus fuprema appellatur (ínquít Gel. i.i: )utpote qua nulla maíor inflítuta fuit , ín (ingulos dies , duorum ouium,trígínta boum:pro copía fcilícetboum,pro& ouíam penuria, Sed quuim éíufmodií mulcta pecorís armentíty à magiflratibus dícta erat,adigebantur boues ouestpalíàs pretij parui;alía ds maíorís ; eap res faciebat ínzqualem mulcta punitionem, Iccírco poftea lege Atería conftitutl -.. funt ínouesfingulos erís dení,ín boues erís centeni, mínima autem mulca eft ouis uníus . Nune — quog quádoà magiftratibus pop.Romaní more maiorum mulcta dicitur,uel minima uel fuprema, obferuarí folet ut oues genere uiríli appellenturtacnífi ín eo genere dicecetur , negauerunt íuflam — uiderímulctam. Varronisuerba quibus mínima mulcta dicebatur à practore funthzec : Quando — cítatus nep refpondít nec excufatus efl,ego eiunum óuem mulctam díco. Ouíbus duabus mul« tabantur apud antíquos(ínquit Feft.)mínoribus crímínibus:in maíoribus autem bubus, nec ultra — huncnumerum excedebat multatío:quz pofteaquam zre fignato uti cíuitas coepit, pecoratp multi: | tiaautíncuría corrumpebantur,unde etíam peculatus crímen ufurparícceptum eft , facta eft zeflía —— matío pecoralís multz , & boues centenis affibus , oues denís zftímata. Inde fuprema multa , d e maxíma,appellatur,ttía millia «rísiitem uicelfis minoribus delictis, Etruríus, Peculatus furtum : gi. DeQuadrupedibus publicum díci ceptum eftà pecore, quía ab eo ínítíam eíus fraudis effe coepít.Siquidem ante zs: u argentum fignatum,ob delicta poena grauíffíma erat duarum ouíum & tríginta boum, Ea le e fans xere T, Meneníus Lanatus & P. Septíus Capítolínus confules, Quz pecudes pofiquam xrefignato uti ccepít pop.R.omanus Tarpeia lege cautum eft,ut bos centuffís,ouís decuflís eftímarentur, Huc, ufg Feflus, — Multa etíam nuncex uetere inftítuto bobus & ouíbus dícítur, Varro, ApudLu, fitanos,tefte Polybio,utcítat Athenzus ínítío líbri S.ouís quondà duabus drachmis uznibat, Tto. glodytísuxores communcs funt,nífi quz tyrannorum funt,nam quí tycanní uxore corruperít, oue. ü mulctatur,Strabo, ^ Cappadoces Perfís quotannis pendunt prater catera, ouíum quinquaginta. millía,Medí duplum feré,Strabo. | ED : 2. €| Med op en pilos My yy G^,5 uou eii Boy, Theocritus ín epitaphio Bionis, — Te zr&Edrap SOntzet Sao r6 yhaer G7 uve ett d Jag phyvu coa v) xiosuGiay (cifTybia uocat mulctra)sx aida zrde sanos, Inepíftolis Theophylactí, ^ Ov9wz« yap e QaQxysivzo, Homerus, Cynocephalí aluntouillum & ca prínum pécus,atcp lac bibunt, A elíanus, | / E €«|Blattz ( eruca potíus, ) quas prafocurídes quafi porrícidas Graecí uocant,ut Díophanes feri ptum relíquit,hortís folent nocere, ergo uentrículum ouís flatím occiíz nó elotum,fed fordibus fuis plenum,fpatío quo abundant,non alte (ed fuperfície tenus debebís operire, Poft bíduum reperigg anímalía ipfa congefta uentrem huncreplere, hoc cum íterum uel tertío fecerís, genus omne quod. nocebítexinguesRuellíus, ^ Hirundo ex ouíum tergísfloccos lanarum euellít,inde& fuis pullig » nidum quánmimollíffime fubfternit, Aelíanus. Q[h. Crí(amis quidam Cóus plurima poffidebat pecora:& cum anguilla quzdam quotannísfipe perueníens praftantíffíimam ouem ei abríperet, obíeruatam tandem occídít , Et cum ílla ín fomg apparens Crífamídem utab eo fepeliretur moneret, re neglecta cum tota fatnilía períjt, Hefych, & Suidas apud quem CrífTamís per (, duplex fcribítur. — «| Pan munereniueólanz captat teLu nafcfellit, Vergilius, VIutatfabulam,ínquit Seruius.nam non Pan fed Endymiíon amaffe dicitur Ly nam;quí fpretus pauít pecora candídi(lima,& fíc eam ín fuos íllexít amplexus. ^ Pan Mercutijfi, líuscínquit Probus)quum Lunam concupíffet,& haberet optimum pecus, pofcente ea partem peg) rís pro concubítu,dícítur pollícítus,& duas partes fecífTe eregum;quarurmalteram candídíoremftd lan craffíorís,Lunam decepta candídiote,deteríus pecus abduxiffe,ut pocta fignificat, — «| Deoue ín Co ínfula quz leonem peperít,díctumeftín LeoneH,c, — Feftís diebus ouespun gandz lanz gratía lauarí non lícet;lícet autem fi curatione fcabíes abluenda fit:quamobrem Vergi lius non fímplicíter feftís diebus oues fluuio merfare conceffum fcripfit, fed fluuío falubrí, Macro. bíus, —Paftoresouílía,oues & pecudes purgabant fumo ex fulphure,rofmarínumt ac herbamfa bínam & laurum cremabant,Giyraldus. — Etalíbi,Syntagmate 17. Sí oues, ínquit,lufirarentur,alia à fupradictis ratio fuit.nam paftor fummo diluculo aqua oues ínfpergebat,& fulphure herbagy fabis na & lauro ígne fuccenfis,círcumcirca ouilía fuffibat,cumt facro carmine milio et libo cum ladieK fapa Pali dez facra faciebat. Hoc fuffímento pecora píarí,& morbos depellí € tabe putabant, Vei gilíus (ín Bucolícís) cum loqueretur de filio Pollionis, íd quodad príncípem fuum fpedtarer, adit cít;Ipfe fedín pratís aríes fam fuauerubenti — Murice,íam croceo mutabit uellera luto, Traditur autem ín libro Hetrufcorum, (i hocanimal ínfolíto colore fuerít indutum, portendi imperatori reti omnium felícitatem,Eft fuper hoc liber Tarquinij tranfcriptus ex oftentarío Thufco, ibi reperítg Purpureo aureóue colore ouis atíesuefi afpergetur, príncípi ordínis & generís umma cum felici tate largitatem auget, genus propagínemq propagat ín ER uoi effícit. Fluiufmodiigk tur ftatum ímperatori ín tranfitu uatícínatur, Macrobius. ^ Deouequalupum occidit, uide ill Lupoh. | | «| Magna & pecori grata,ue in placamentís deorum, uelín ufu uellerum,Plinius, — Victim. antíquís frequentes fuere,ouís,fus,bos,S'c.Gyraldus, Hecatombe, ínquít Iul, Capítolinus,talefa crifícíum eft:centum arae uno ín loco cefpititiz extruuntur,& ad eas centum fues,centum ouesma. dantur, Períinaboum,equorum ouíum(p greges, & aliorum omne genus anímalíum in locum quendam faltuofum uel nemorofum é regione ( ec zh» «spotap dpydd'a ) praemífit ; partim ut de uno. quoq genere hecatombe ad facrifícíum fieret, partím ut índe epulae populo exhiberentur, Heliodosfi ruslibie, ^ Exfacrífícat hoftíjs balantibus,Cícero 1,de díuin. Pecudem fponderefacello Balans - tem,luuenalísSat,8. — lofiasrex ímmolauít boum chilíades x t r, & ouium chiliades xxxvii Suidas, Oues&aríetes Aegyptij non íimmolant,fed capras, alij contra,uídeín Capra gh, — Vir. címcxantiquís ha frequentes fuere, ouis, fus,bos,capra,gallína & anfer:quas cum ímmolabant, n Ó pura íntegratp fuiffent,& lectae ad rem díuínam, mínus profícere putabant, Fuit quídem prifcísopk nío,ut ex hoedís potíus & agnis hoftize fierentquám ex caterís.quía hae mítes & cícures effent, ideo etíam ouillí pecorís hoftíam maxímam,non ab amplitudine, fed quía aními effe placidiorisuíderent,. pontifices dixerunt.Sunt quí fcribant, ( ut Suídas ín uoce Gvevy) fex tantum ífta íam enumerata ar [ malíum genera ín facrifícijs ueteres adhibuiffe: quorum fententíam nos nec approbamus;nec refelli: mus.nam apud auctores plura ínuenímus,fed uaríjs ín locís & rítibus,Giyraldus, Ambíguae ouest ín facrís quz dícerentur,Bebius Macer,quí Faftos díerum fcrípfitoftendit.aít ením, Iunoni eas qug. gemínas parerent;oues facrificarí cum duobus agnis altrínfecus allígatís:& has ambíguas uocata $ quafi z | 4 | De Que. H. h. Lib. . OIT quafi ex utráty parte agnoshabentes:quam fententiam eft fecutus Plac.Fulgentius ad Chalcidium, L ] Varrotamen abígenam bouem díctam aít,quam círcam alix hoftíz conftituerenturGyral, Oues - fecie dícuntur,qua ad facrífícandum excepta funt,ut porc exímíj,& boues egregij uelexímíj, IVa 'tantlectas de more bídentes, Vergil, Évzoux, pecora quz defunctis facrifícantur, quód ceruíx eor& —— dnicídatur:que uero dijs cceleftibus facrifícantur, illorum ceruix (ewxxAavo) furfum torquetur, V el — $emua (unt pecora(vc6ezw,oues)caftratathuíufmodi ením pecudes(oues & alías)mortuís facrífícas bant;utpote fleriles flerilibus:dijs uero non cafiratas,fed integras & teftibus praedítas; Kat pup ludos Wovawc Nzo6 &VeQace imo (uiae, Koi, H yviowy qo uM, Etymologus &€ Varín, rà de sréoxieris Svp, ipea, aj Tia TOR EAoRaoa, yiii SCC, Pollux, Obferuant períti facrorum, & cum hís grammatici , cp - fterílibus pecudibus & iuuencís Dítí facra frerí funt folita, Cyyrald. Maximam hoftíam ouillí pecos ris appellabant,non ab amplitudíne corporís,(edab animo placídiore, Feft, Ceruaría ouís dícítue * qua pro cerua ímmolabatur;ldem, In hoftijs eam dícebant aruigem,quz cornua habeat:quoníam H is cuí oui maríteftículi demptí , & ídeo utnatura uerfa ueruex declinatur , Gyrald,Syntagmate i7. E de lingua Latína,aríes quíde olim ares & aruígus dícebatur,ut Varro aít, AstipsAop $e "p ec Baci ip T dleyccoz, 7 Dudpdwa uA , Etymologus & Varín, Hic quidem dtfuies etíam íntera pretatur arnngug qp PAetpoc Sxac, Dícuntur & ctfipsMsi tqéoes, apud eundem, MuseQaysy, pro Évey,pes L4 ora immolare, poétis.MsAsr Qa yep 7x Davus vr exiemus, Ariftophanes ín Auibus, Miraris facris | ficía fuere ab ouibus iugulandís nuncírpata,Gyraldus poft Hefychíum, | Clítus dum facrificía pera — geret, à rege uocatus , omíffis ijs regem adíjt. Tres illum oues ex immolandís hofltjs confequuntur, Quod prodigium confpícatus Alexander,accítís aríolís Aríftandro & Cleomanti Spartanoaperit, His dira portendi affirmantibus;illícet pro Clíto ínftaurari facrifícium íufTit&c. Plutarchus ín Ales. xandro:fubíjcít autem híftoríam Clítí ab Alexandro occííi cum flatim pofl facrificíum non perlítaa tum,uínolargíus haufto multa ín Alexandr nímísliceter dixíffet, Paufaniías in Arcadícís Cleom . broto Lacedaemoniorum regí ín Leuctrís Bocotijs (íignum huiufmodiaccidiffe fcribitiSolebant Lace damoníorum reges pecora fecum educere ín bellum,utdijs ante praclía lítarentt pracibant autem ca pra duces itinerís ante oues:;quas(capras) pafleres cateades Quezwizetee) appellant. Lupi tunc impetu. ín gregem facto,illzfís ouibus ín folas caprasgraffatí funt, Ouemaliquí;alij bouem uíctoría potíti immolare confueuerunt, Valturíus 12.2, Interea dum lanatas, toruumtpíuuencum | IMioreINumat caedit louís ante altaría,[uuenalis Sat.8. Kal.Febr,Ioui Tonanti bídens uíctíma fiebat: ídibus uero Tanuarfj,ueruex.Legí etíam qui flaminís uxorem (cribat,omníbus nundínis louí aríetem maciaffe, — Gyrald.Bídentes oues quz dícerentur,uíde fupraín B, ldulís ouís dícebatur, qux omnibus idibus — [oui mactabatur,Feft.Sunt quí exiíftíment ídus ab oue ídulí dictas , quam hoc nomíneuocant Thus - fci, & omnibus idibus ouís immolatur à flamine, Macrob.Idíbus alba loui grandíor agna cadít, Oui díus. «| CumSamijsaurum furto füblatum ouís inueniffet , Mandrabulus Samius Iunoni cuem — confecrauít,ut Aellanus fcribit, Gyrald.INíueam R egínze ducímus agnam , Iuuenal,, Apud Thuf fasin Aegypto,ubi Venus cornuta colebatur,uacca iliíímmolabatur, & ín INítríotíca praefectura os | uís,Gyraid, Plutonide nígra pecude rem díuínam faciebant, Gyrald. Interea nigras pecudes pro- mittite Dítí, Tibullus, . Vellerís atríagnam, Verg.Et 5, Aen. Nígram hyemí pecudem,; Z:ephyrís fe —— licíbus albam; Et 4. Gieorg.Et nígram mactabís ouem, defunctz Burydícas Ets. Aen. Huc(ad came » pum Elyfium)caftaSibylla INigrarum multo pecudum te fanguíne ducet, Et 6. Aen, de expíando ínfepulto, Duc nígras pecudes,ea príma piacula funto. Etín carmínedeuotíonis urbium X exercie tuum,legímus;Ouibus atrís tribus, INigrum pecus Plutoní immolabatur per fimilitudinem, ut aa líz quacdam uíciímze alijs dijs uel per fimilitudiner,trel per contraríetatem , Seruíus, Vacca fieri, lis ímmolatur propríe(z9ic stie vixenic lego oec) inferís(dijs propter flerilitatem:z(ic & ouís non foa luin níera, ic usA«c)fed nigerríma, propter tenebras ínfernales, Varin. ín Zzdee. | oiveze d" ap! vzdpop Ad Vxóy, eriony dE usApuvowr— Ta xol iMi, Au d" gels of op Gay, IVlenelaus Ilíad,y. V bí Scholía, Solí tana quam marí & fplendído deo,agnum album ímmolarí conueníiebat, l'etrz uero,agnam fcemínam et ] nígram,INos uero,ínquít Menelaus,alium agnum ímmolabimus loui, (nímírum xenío) cum & ípfi in Troía peregríni effent, Memínitetíam V'arínus ín Ácvs, INeftor [líadoss, exploratorí adituro »: 'Troíanorum caftra, promíttítà fingulis optímatibus Girecís fíngula dona danda, nempeouem nía gram & grauídam, dip vaMeuvow. Gv Sip pwvoytubi Scholia, [Nígram,quía nocte ibat : grauídam ue ro per fymbolum boní omínís,ut fruQuofum eí íterforet, Rubigo deo uel Robigini dez,ad accen dam ex fegetibusrubiginem; ueteres menfe A príli extís canís & ouis facrificabant,ut Ouidius ín Fà ftís fcribit,Gyrald. Pací Aríftophanes uíctímam facítex oue, utfuperíusína,retuli, EziBooy apa — pellabantfacrificij eenus,ubi poft bouem Mineruz facríficatii, Pandryfo outs facrificabatur, ut fcría - pfiinBoueh, B2zpae,genus facríficij ex centum ouibus & boue uno:uíde plura ibidem, Luftra ri exercítüm,nífi fue, oue & taurís,quí puri effent;non erat fas, &c, Vide ín Sue h.ín facríficío Mara tsexfüe, De folítaurilib.ubí immolabantur,taurus,uerres & ouis uel potíus aríes,dícat ín Ariíea te, ([Apolloniz,qua ín finu lonico efl, (cras Solioues fuiffe, Girzcí fcribunt, qua ínterdíu fecuns n dum fluuium pafcerentur. INoGu uero ftabulantes ín antro quodam , ab urbenon procul cuftodia " rentdelecti üirí,díuitijs & genere ínter populares fplendidiflimi, fingulis annís finguli, Quod ex os ) raculo quedam Apolloníate oges eas permagni facerent, Proinde Euenío(ut fertur) uatícino uigia | T m 'DeQuadrupedibus lías edórmiente;contruücidatís ouium plerífque(fexaginta, Herodotus) lupis grafTantibus , publics Apolloníatarum décreto,quum fe ís mínus tuerí quíuiffet,eftexoculatus,Calius ex Herodoti r no;ubíhac híftoría copíofíus defcribitur, Solis oues ín Sícilia pafcebat Phaéthufa íunior filía Solís, bouésueto Lampetie,ut canít Apollonius libroquarto Argon, IMalaaurea Hefperidum,oues'ge an poma fuerínt,require (upra ín a, Samíj ouem uenerantur : quoníam aurum eís futto fubíatum ouís ínuenit:quare Mandrabulus Samius lunoni ouem confecrauít,Aelían, Saítz.& Thebanioue colünt,Strabolibro 1:7. Deus anímalía quadam, quz colít & ueneratur Aegyptus , ut boues & o ues,ín cíbó ludaís permifit,ut fuperftitíionem iftam contemnere dífcerent : Ec rurfus interdixit : quibus Aegyptíjs nimium gulofe uefcuntur;ut carne fuilla , Procopius, Aegyptij bouem & ouem propter utílítatem & fructum coluerunt,Plutarch, inlibro delfíde, Lanatísanimalibus abftíner. 9. 1^ mnis Menfa,luuenalísSat, rg, de Aegypto, Solí Aegyptiorum Lycopolítae ouem edunt; quód; , lupo etíam,quem deum exíflímant,deuoretur;Plutarch,ín líbró delfíde, | 5] PROVERBIA, d u$ Diogenes Cynicus opulentum quendam, caterum indoctum, oueim aureo uellere díxít mpiteay Axuosusop,Erafmus. M. Sillanum,ut tradít híftoríicus Dion , Calígula uocare folebat xsvásp zpits vw, Calíus. Vídentur autem allufiffe ad arietem quo uectus eft Phríxus, cuíus uéllus aureumfa ctum fabulantur, Extat huíus argumentí etiam Alcíatiemblema,infcriptum , Díues indoctus: Tranat aquas refides pretíofo ín uellere Phríxus, Et flauam ímpauídus per mare fcandít ouem, Ecquid id eft? Vír fenfuhebetí,fed diuite gaza, Coníugís aut ferui quem regit arbítríumi, Sed dehoc aríete eíusdpuellere, plura ín Aríete h. afferemus, — «Ouís cultrum, Oe vá yy. fubaudi reperít:In eos dícitur,qui ipfíreperíunt quo pereát: ( &A 4f aavernAós eQiow edes yu Suid, forte addendum GJ svesuuiu,) Quídam pro oue capram efferunt. Víde,Capra eladíum,int prouerbíaexcapra. — q[Príus lupusouem ducatuxorem, nejp sy AíxG- ofp Vpftveuoi; V ide füptait prouerbijs à lupo fumptis, Item ílla bíidem,Ouem lupo commíttere(unde factum nomen propríun oicuxG") Ouemlupísrelinquere: INunc & oues ultró fugíatlupus, Cuftosouíum praclamgs, lupus,Cícero, — € Ouium mores, rjcGzzoyy 199"; In ftapidos ac ftolidos íacífolítum, Ariflophang: in Pluto, Ane mé6ezis Biey Mec, Ouiculz mihi uítam praedícas (Quam uero fimplex, ftolídum & " ers ouís ingeníum fít;ín D ,explícauímus.) Et ín Vefpís taxans uecordíam populi Athenienfisoua illos uocat, Ex«aweia (av vreebe e rvynaS due, Plautus in Bacchidibus,Quís has huc oues adegit: ínfi nes ftultos, Huc refpiciens Orígenes enarrás Leuítícum,ouís immolatíonem ínterpretatur d [e - um flultorum & írrationabilíum correctíonem, Erafm, — neoGzzis Bioy (vp GV 70v peroGp fo ivory mk. ^. Wu) LEV Uu X A xA. E ME us TUM ern LER 6 9 cle , : ES yep zrpábaeree sdtp 4B ya Cerea «gie (5, v d]: 70 ad Jeewec Suidas & Scholía ín Plutum Ariflophanís, € i um nulla utílítas fí paftor abfit, PecGzzop((i addas ye.erit fen aríus)sd' dQxAG" xv ó rornenip &zrs, Adm. netadagíum evapyiew rem efTe omnium perniciotiffima, Nihil rectefaciunt míniftri, nifi adfitherus Inutiles difcipuli, quoties abeft preceptor. Inutilís populus, nifi príncipis authoritate guberne Erafmus, Hucfpectat íllud ín Sacris, Terra commouebitur, erít& tanquam dama agitata, & ouis | quam nemo collígít, Efaíe iz, — «| Intrabunt ad uoslupi rapaces ín ouíum ueftítu , Actorum fcaaf [dbwatt$,Oues noctu nigra funt omnes:Sublata lucerna nihil íntereft ínter mulieres, merum lupus. | «Apologi. Ouís alens catulum lupí; Vide ín Lupo prouerbium,Lupi catulosale, Lupuscum. paftores ín tugurío ouem edentes uidilfet; propius accedens dixit; Atqui ego fiídem facerem,quam tum cíeretís tumultum € Aefopus ín Sympofio Plutarchi,in Píttacum quí quamuis legem tulífferad ueríus ebríos,ebríetatis tamen uitium ipfe non declinabat, | m^ * D E ARIETE 1 5 D [ de A, jRIES duxeftouium,non caftratussnam cui adempti fünt teflículi, ueruex uocatur, / quo dícemus mox p Aríetem, Ifidorus & alij recentíores ueruecem cum ariete impe jríite confundunt, "mail & eel, fcribítur etiam m eel fine íod , Genefeos r$, ubí Septuas. E153 vinta uertunt ege, Chaldeus y»^2^ dikerin,aríetes: Arabs mwza kabfa. ( nz Hebrzi kabfah,cum afpíratione ín fíne,ouem uel agnam fignificat.) Perfa vv"va^1 nerameifch, "kar, pl rale karím, (quz uox etíam Girzecís pro oue accipitur ; uíde fupra ín Oue a.) Dauid Kimhi exponi kebes,id eft agnum:ítem eelím & athudim,íd eft arietes & hircos, Tropo etíam aríetes dícuntur chínzebellícae Pfalm.57.ubi Hieronymus monocerotes reddít, Septuaginta vALaSsvas, Abraham qi dam agnos,quidam ualles, Deuteronomíj 51. Arabs uertit pwiz,baraph, ( Leuítící undecimo Perfís ca translatío pro oue habet,barah, )Perfa Ynz^b pharbehan,Septuagínta ajváy,Hiíeronymusagrios | tutis p i Dehues. ABIC-idbL ox. &um, Plura uídefuprain Oue A. Lefan alhamél,id eft lingua aríetis,& eft plantago, Andr. Bellis nen, Vetusqaida gloffographus habet, Afel alkame pro língua arietís,corruptís opinor uocíbus; — Maraches,íd efl fel ueruecís,Syluat. Aries Italice nominatur montone uel aríete: Giallíce belíer;uel ran: (lllyrij quídem ueruecem uocant beran)Hífpanice carnero:Germanícé wioet , etfi quídam baa mell interpretantur,nos bammel uocamus ueruecem, (Bellunenfis lefan alhamel interpretatur lí .. guamaríetís apud Auícennam,)Sed uocabulum wibera multís communiter ufi urpatur pro oue má — re fiue caftrato fiue non caflrato , quamobrem differentíz caufa alíquinon caftratum nuncupant u bobenwiber:caftratum uero betlwioer, In Heluetía quídam arietem tatridbeiz, ueruecem wiocr, — Anglícéram;ueltup. | | HE i B, — — Dearietibus Tarentínis uide fupra ubi de ouibus Tarentínís di&um eft capite quíntó./ Ques - G arietes magni funtapud Indos:horum caudís amputatís oleum exprímunt, utdíxiíri Oue E, Iri L Tartzríe regíone Camandu(ín Scythía, Gilliusyaríeres non minores afínís funt, cauda tam longa & Jata,uttrígíntalibrarum pondus zquent:pulcherrimí,píngues,& ín cibo optímí,Paulus Venetus i; —^4a. Vartomannus a. .Ícríbít ín zedíbus regis Arabum fuifle przpinguem ueruecem , cuius cauda L'adeo obefa fueritutlibras quadraginta appenderet. Eteíufdem librí cap.9, Prope Reame(ínquít) 7 urbem Arabi felícís , ueruecum genera reperíuntur quorum caudam anímaduertí pondo effe li 1 brarum quadragínta quatuor.Carent cornibus , adeo&p funtobefíiac píngues , ut uíx íncedere pof. 2 fint, Etcapíte penultímo,Circa Zeilam urbem Aethiopíz uerueces nonnulli pondetofifíimas tras y hunt caudas,utpote pondo fedecim librarum,His caput ac collum nígrícant, catera albí funt, Sunt X item uerueces prorfus albícantes, quorum cauda cubitalís eft longítudínis,modo elaborate uítís: pa | learíaut bubusá mento pendent, qua humum propé uerrunt, Et 6.7.Círca Tarnafarí urbem Indíe — tanta eft pecudum copía,ut duodeni uerueces fíngulo aureo uaneant, Confpícíuntur íllíc rurfi us r1 uerueces alij, cornuahaud abfimilía damís habentes , noflrís longe maíores ferocioresip, Caudz ueruecum in peregrínis quibufdam regionibus tante funt,quantus nullus apud nos ueruex, Cons | i tíngithoc,quía humídiffimum eft hoc animal, & inter quadrupedía frígídum, Cum catera offa ex " 'tendí nequeant; ne pínguedine propría obruatur ahímaltotum humorem ín caudam tranfmittít; " fit& carne & pínguedine ímmenfa extenfis etíam offibus ac neruís non parum,qua humída natura - uelut & pifces femper íncremento apta funt,Cardanus, Allie eft cauda aríetum prapínguis, íta ut quandog círcíter denas libras appendat,Bellunenfis. Coraxorum lanítíum omníum pulcherti 7 mum eft, unde admilfarij arietes talento emuntur, Strabolibrolib.s, — [Oxe/Gac , aríesfylaeftrís, — uelafinus,GAiuaf,Suidas & Varin, — €/ De cornibus & alíjs aliquot partibusarietis & electione ei» usdicetur fequenticapite. — (JAríetes flatím cornuti;uíde fupra ín Oue B, Obfcurus quidam cíta£ "tanquam ex Aríftotele bac uerba:In Libya cíto apparent cornua in capitibusarietum:& fecundum - Homerumjatietum etiam foeminae cornutz funt, Sed apparet pro ceruis falfó interpretem tranftus liffe arietes,ex Febraíca fcilicet uel Arabica língua: nam eel uel aílaríetem fignificat, aíal ceruum, fcribitur utragp uox íjfdem líterís v" , utnifi puncta accefferint non fit dífcernere preterquam ex fenfu, In Septentrionealicubíaríetes mutilí (unt, Obfcurus, Aríetí cornua ín modum circuli repli cata,ldem, Conuoluta ín anfractum cornua aríetum generí ceu ceftus natura dedít, Plin, Apud «4o Rhatos(utex amící cuiufdam líterís nuper accepí)aríetes prouecta zetatís , puta fex aut octo annos | rum,ad príora cornua producunt alía uelutí adnata parua;bina uel terna uel etíam plura, Idem fcri — bitiínItalia genus quoddam aríétum effe, quod natura & ab íneunteztate quaterna aut fena alía - quando gerat:fed hos ímbelles effe , tenuíac ínfírmo cotpore,lana inutili, R hzticis uero,quos díxí; minora illa cornua non ante quíntum aut fexttim antium adnafcí,prímís íntérím femper profícíena tibus robore & craffítie:eofdem robuftos ac feroces effe , & à paftoríbus aliquando ad pugnam ho. ftiliter concurrentes ínequítari, Verueces quatuor cornibus infignes uídímus,Cardan, - Blaterat hínc aríes,& pía balat cuís, Áuthor Philomelz,, Emíflaríus equus,aríes, & hutufmodi; quiemifífus fit ín folitudínem,uel qui ad generandam fobolem emíttítur, Valla ín Raudenfem, Les '4o gitur hzc uox ín Biblis:fed Latínius admiffarium dixeris, pro eo quí ad fobolem generandam foe I mínís admíttíitur, — Quosarietes fubmiíttere uolunt,potifTímum eligunt ex matríbus,que eemínos parerefolen Varro. — Etrurfus,In prímísuídendum,utboni feminís pecus habeas, id fere ex dua bus rebus poteft anímaduertí, ex forma, & ex progeníe, Ex forma, fíarietes fint fronte lana ueftíti bene,íntortís cornibus pronís ad rofirum, rauís oculís,lana opertís, atiríbus amplis, pectore & fcas pulis & clunibus latís, cauda Iata,& longa,animaduertendum quog língua né nígra, aut uaría fit; quod fere quí talem habent,nígros, aut uaríos procreant agnos , Ex progeníe autém anímaduerti, tur,fíagnos procreant formofos,' [Non folum ea ratío eft;ínquít Columella, probandi aríetis,fí uela lere candido ueftítur,fed etíam fi palatum,atcp lingua concolor lanz eft, Nam cum hz Corporís para tes nígrae aut maculofz funt,pulla uel etíam uaría nafcitur proles : íddg ínter caetera eximie talibus 6e numeris fígnificauitzídemQ,quifupra, - r | 7 filum autem,quamuiís aríes fit candidus ípfe, INíera fubeft udo tantum cui língua palato, Reíjce,ne maculis infufcet uellera pullis INafcentum, — Vna eademqQratio i ín Etya E pop. s271De uadrupedib Us 3 thrzís,& nigris arietibusquorum fimíliter ( utíam dixi ) neutra pars effe debet dífcolor lange, mul tog mínus ípfa uniuerfítas tergorís maculís uaríetzídeo nifi lanatas oues emí non oportet, quo nie, lius unítas celorís appareat : quz nifi praecípua eft ín aríetíbus, paterne nota plerung natís info, rent.Habítus autem maxime probatur, cum eft altus atq; procerus, uentre promiffo; ata lanato, caudalongiffima ( & lata, Crefcentien, ) denfity uellerís, fronte lata, teftibus amplís, intortís cor bus, ( curtis cornibus, pronis ad roftrum, lanaopertís auribus, amplo pectote,fcapulís & cfunibu: latís,uellerís depre(fi;) non quía magís híc fit utilis (nam eft melior mutilus aries) fed quía míníme nocent, Intorta potíus quam furrecta & patula cornua: quibufdam tamen regíonibus, ubí cceliffa: tus uuídus,uentofusd efl,capros,& aríetes optauerímus uel ampliífimis cornibus , quod ea porre; cta,alta&j maximam partem capítís à tempeftate defendant.Itagy fi plerungy eft atrocior hyems, hocy genus elíigemus:íi clementíor,mutílum probabímus marem, quoníam efi illud incómodum ín cor, - nuto,quod cum fentíat fe uelut quodam natura loco capitís armatum , frequenter ín pugnam ptos folum corporís candor confiderandus efi, fed etíam língua, qu fi maculis fufcabítur, warietatem reddit ín fobole. De albo pleruncp nafcítur colorís alteríus:de fufcís nunquam ( fícut Columelladie cit)potefl albus creari. Eligemus aríetem altum, (&c,ut Columella) uentre promíffo & lanís candi dís tecto:ztatís prímae,qui tamen ufcp ín octo annos poteft utilíteriníre. ^ Aríetes ( ínquít Floren tinus)efTe debent bene compacií,afpectu pulchrí,fplendícantes( xeeezs, uide in Leone B ,qualishiie color (íDoculis,fronte bírfuta,uenuftís cornibus fed exíguis armati, auribus lana denfa íntectís, lato dorfo,teflículís magnis,coloreundíquag uno, | Pro díuerfitate colorís uenarum fub arietis língug agnos etíam colore uaríare aíunt ; alij ad colores uenarum fub língua ouís hoc referunt, ut díxiit Quec. Arietislanam fequítur tota generatío ipfius, Albertus, Arietum maxíme fpectanturon quía cuíus colorís fublingua habuere uenas,eíus & lanítíum eft ín foetu, uaríumé fí plures ug & mutatío aquarum potusq uaríat,Plíníus, Hínc eft nimirum quod Didymus fcrí ít, V oluntati tes perpetuo aqua eademutí,non peregrína alíena, | | Aríes per dímidíum annum dícítur dormire fuper latere uno,X per dímidium fuper altero/Alm bertus, | Sexhybernos menfes ín leuumlatus íacens quíetem capít;contrag ab equínoctío u in dextrum íncumbít.fic ad utruncy aequínoctíum cubandiratíonem mutat, Aelianus, ldem! bít Macrobius,arietem Soli conferens utín h, recitabo, Sed falfum hoc uidetur laníjs noftris cu abutrog latere maculati aríetes, X ex íncubítufordídati nunquam non fint, €] Axietes,tauri € hircí per libidinem efferantur, quí ením fuperioretempore focij íugí concor dia pafcerentur,coítus tempore diíffident,& alter alterum líbídínís rabie ínuadit, Aríftot, —Aríel quibus fis ufurus ad foeturam,bímeftri tempore ante fecernendum, & largíus pabulo explendi Marro & Dídymus, — Aliqui duobus ante men(ibus aríetes à coítu reuocant ut facem libí nís augeat dilatío uoluptatís, Quidam coire finedífcretione permíttüt, uthoc eís genere peranr um. totum foetüra non defitPalladíus, | Sunt quitotoannolac & agnos habere fludentes,coéundíte ! :4 pus in fíngulas anni partes dígerunt multifaríam, Commodiífima ad coítum ín aríetibus cetas, dfe. 'cundoarino ufq; ad octauum,ín ouíbusty fimiliter, Didymus, VídeinOue c. Anteadmiffurar diebus tríginta aríetíbus actaurís datur plus cíbí,ut uíres habeant, Varro. — Cumredierínt (aríeta admiíttendí)ad ftabula e paftu,ordeum fi eft datum, fiunt fírmíores ad laborem fuftínendum, Varto, Auiditas coítus putatur ex cíbís fieri, ficut uíro eruca, pecoricepa,Plíníus, Arietes reddentur tias lidi ad coítum,fi cepz eorum nutrímento mííceantur,nec non polyphoros & polygonos herba; qui quídem pecora czteta ad Venerem etíam excítant, Dídymus, | Polyfporiherbzalíbi ín Geoponi « cis in capíte de pifcína mentío fit,hís uerbis: V big; autem plures habebis pifces,fi polyfporum, E gono fimilem herbam, contufam aquís nutríentibus pííces íniecerís, Andreas à Lacuna polyfporum & polyphorum,eandem eíIeherbam putat, qua uero fit non explicat, Polyfpermos etíam & qu polygonus uocatur herba, anímalía ipfa reddent multís modís fcecundiora , Quíntilij ín Geopott, 17.4.detaurís, Polyeonos quídem altera mas eft;qua uulgo centumnodia uocatur,altera foemít cauda equínz fimilis. Cralenus marem nonnihil afiríngere aít,pracellere uero ín eo aqueam frigíd tatem,íta utín fecundo gradu uel príncipío tertíj refrígeret, Ad eadem facere foemínam, fed ígnau us,qua forfítan ratione etíam foemína ín boc genere dícítur,non qua alíz planta fexu diftingutüitur, - Polygoni uero nomen utrag; habet à frequentibus genículís: quanquam gonos etíam femen fig ficat,quo plurimum abundat mas, Caeterum quomodo herba adeo refrígerans & afiríngens nonni hilymouere coitum poffit non uídeo:contraríum ením ratío oftendit, V idetur fané uulgus fuper tíofum arrepto omíne uocís , quafi polygonos ab augenda genítura foetura ue diceretur , ftolidam, iftam de eiusfacultate opíníonem propagafle,Ego polygonato potíus,quod uulgo figillum Salomo$e nís uocant,uím libidinem cítandi tríbuerím,polygonís uero fiftendi, Polycriton sur polycar m alías legitur ) Híppocrates uocat , quod Díofcorídes cratacogonon, cui ad concilíandam pue oecun ^ E-—1 LN -" —— TM. ME ———————————'———— —————OAAÀSRR'rrtrrfrPhtnePRrSPReecc|Pr'FarPrrrrrrD]Pf]1] E Fl] 1? P Pa)» ÉÍ'QnIIDILQa8áwx29?!nBGnàaád(íLÍ5NZBGBIGáALLLI6GEAILIHALILUIUEEU DeAriete. CD.EF. Lib.l oig fecunditatem mares etíam generandi uím effe alij etíam authores literis mandauerunt, Sa tyríj ce - nus erythraicon aríetíbus quocp & hírcís ad Venerem fegníoríbus ín potu datur, Plín, Aríetes & caprí,fícut & catera propríam habent uocem tempore líbidínís , qua uocant & allíciunt foemínas: quod fi aquam falfam biberint, cítíus ad coitum mouentur,I(aac ín díztís particularibus, Aríeti na turale agnasfaftidíre,fenectam ouium confediarí,& ipfe fenecta melíor illis quoq utilior, Plin, A« ríeti etas confert, Albert. Apud eundem corruptelegítur,naturale effe aríetí agnas & prouectíores diligere:legendum, non agnas fed prouectiores, Perfequuntur oues feníores, utpote coéuntes citt, us,iuniores uero poft íllas, Didymus, De coítuaríetum uíde nonnulla etíam ín Oue c, Interauto res feré conftat,primum e(Te admiífTürz tempus uernum Parilibus fi fit ouís matura: fin uero fceta, L círca lulium menfem, Príus tamen haud dubie probabilius,ut meffem uindemía, fructum deíndeui- neatícum foetura pecorís excípíat,& totíus autumni pabulo fatíatus agnus apte maeftítíam frieorit, atcp hyemis íeíunium cofirmetur, INam melior eft autumnalís uerno,fícutaít ueríffime Celfus, quía magis ad rempertínet,ut ante eftíuum quám hybernum (folftítium conualefcat:folus& ex omnibus animalibus bruma commode nafcítur:ac fi res exigít,ut plurími mares progenerandí tínt, Columel, Admittendi funt menfe Iulío,ut natíante hyemem conualefcant,Pallad. Serotíni foetus menfe A« prili (ignentur, Nunc etíam príma eft admiffura,qua excellít,arietum,ut agnos íam maturos hyber num tempus ínueníat,Idem, Tempusoptimum ad admittendum,ab Arcturí occafu ad Aquila oc — «afum:g qua poftea concipíunt,fiunt uegrandes atq; ímbecílle, Varr, Admiffura príma fít menfe Aprili(ut díctum efi:aut etíam Iulio: fecunda poft medium Odobrís , utparíantcírca príncípium Lr uerís nafcentibus herbís , Crefcentien, "T'ardíus ne coeant, nocetením, |Dextro arietis teflículo — praligato,(uel excífo, Albert.) foemínas generat,laeuo mares, Plíníus, Etalíbi, Ar, dextro teflíc, praes | qm oues tantum gígní quídam fcripferunt, Idem de taurís fertur,tefle Didymo. Síquís maícue - lum malít nafcí quàm foemínam, aríetes admittat, dum contra flatus Septentríonales , die exiftente — tranquilla;grex paícitur:(in uero foemínam,contra Auflrum, (Grece tamen legítur,Auflro fpirante - tetro, vóvzóz13 vzrvtovr": cum de Septentríonalib, dixerit 1&zuv21xev.)Id quod in cxterís etíam cuna €tís animalibus locum habere uidetur,Didymus in Geopon. 18.3, Plurauídeín Oue c, Cum oues - conceperunt,rurfus arietes fecernendi funt, Varro, | | Deueruece,id eft aríete cafirato,mox poft - Arietem dícam,& deinceps de Agno & Muímone;quem Albertus ex capra & aríete generarí fcría P bít q[Libidinístemporepugnataríes proouibus,& aduerfaríos cornibus ímpetit: ut ueró com: e modius & fortíus id facíat;retrocedens ac refiliens ímpetu renouato in hofte fer tur, Obfcur, Germa - níforte ab ímpetu íflo feríendi fubínde repetito , arietem wiber appellarunt: fignificat enim ca vox repetitionem, Veruexà uíribus dictus eft, quód cxterís ouib, fit fortior, uel quód fit uír , íd efl mas - «confundit ením ueruecem cumariete;)uel quod uermes ín capite habeat, (fed hoc falfum effe fcris bit Albertus, )quorum prurítu ad pugnam & impetum feríendi excitetur, Ifídorus, Veruex,íd eft dux gregis.fortiffimé cornibus percutit, & duriffimze eft frontis, Albert. Ex R.haeto quodam nuper accepí,paftores aliquando uírgam colurnam aríetibus concutrentíbus manu tenentes intermiíttere, quam illí fecundo ftatim concurfu mínutatim collidant, ^ «p Aríetís xtasad progenerandum Optís ma eft tríma:nec tamen ínhabilís ufg;ín annos octo, Columella & Pallad. | Duces pecorís ad quín, denos ínterdum annos protrahunt uitam, Aríflot, Víde in Oue c.plura deetate& uita eorum, (Os d uium & boum duces plus temporís quám caterí uíuunt,ufu exercítij & copía pabuli, Aríftot, ^o j | D. | Singulis ouílibus fíngulí duces conftituuntur,qui quoties fuo nomíne à paftore uocantur , antee cedunt;quod ab ineunte atate facereaffuefcunt, Ariftoteles, | Sectarius ueruex,qui gregem agnos rum pracedens ducít,Feft, — «[ Ariesnatüralí feritate dextro pede terram percutít, quando írafcís tur,aut ftupet uel tímet;& hoc maxime líbídinis tempore, Obfcurus. Caprí uel arietis petulci fui tíam paftores hac aftutía repellunt,menfura pedalis robufltam tabulam confíguntaculeis, & aduer famfrontí cornibus relígant:ea resferum prohibet àríxa,cum ftimulatum fuo íctu ipfum fe faucíat. Epicharmus autem Syracufanus,quí pecudum medicinas diligentiffime confcripfít,affirmat pugna cem atíetem mitigari terebra fecundum aurículasforatís cornibus , quà curuantut ín flexu, Colua P mella, Ferocía eíus cohibetur,cornu íuxta aurem terebrato;Plinius € Albert, [Ne íncurrataries bk 4 proximead aures ipfas cornua eíus pertundito,Florentín, Pecora míníme ínuadet lupus,fí ductori . dícto fquillam appenderís;Anatolius, Aríeslupum fugit etíamfi nunquam ante uiderit, Albert, Si elephantus ferítate effertur, flatím ad aríetís confpectum manfuefcit, (impetum & furorem remit tít, Plutarchus,) Aefculapíus & alij:Plura uíde ín Elephanto D. | | i | -. Pellesaríetumrubrícatas,Exodi 25. Hieronymo ínterprete, L x x', habent elguae loudy tovSoo, d'uvaus/x. Ouiumuelaríetum pelles fibi fubflrauiffe dormientes quofdam, ut per quietem oraculis fiue fomnijs ínfirueretur,díxiín Capra E, Aríetes ínter fe cornibus decertantes tempeflatem aut frí gus minantut,ut ín Oue E,ex Arato retuli, E t F. Decarne aríetum uíde quzdam ín Oue, Hírcorum caro tum ad coquendum, tum ad fuccum bonum generandum;eft deterríma;hanc fequitur arietum, poft taurorum, Porro ín ijs omníbus cara a L) E . i onu T . X "ws Tope. XU OST 916 DeQuadrupedibus | nes caftratorum funt preftantíores:fenum autem peífimz, Galenus libro s. de alím,facult,: Hed rum caro mínus excrementitía eft quàm aríetina, (forte agnína, ) Auícenna, .. Aríetína ualidior. & mínus humida quàm ouílla,& concoctu diffícilior, Iuníores minus humidi míaust uifcofi fur & care eorum agninz ac ouille prefertur;nam fi bene concoquantur laudabile & multum fang: nem generát,maxime caftratorum;eft ením calida & humida temperate, & eandem ob caufam bo; nífaporis.Improbatur ín fenecta, (tum alíás,tum caflratorum fere magis, ) Nam cum ztas ipfa pro: uectior corporis habitum refrígeret,multo magis refrígeratur ín caftratis. Annículi laudanturámg derata temperie, mínus humida fcílícet quàm lactentíum , & ficcíore quàm iuuenum, itacp caro eoe rummelíor & concoctu facilíor habetur:fanguínem gígnit meliorem,utílis praecipue fauenibus cali - díacficcí temperamenti,& tjs qui calidas ficcasqpregiones habítant,Ifaac, Eubulus apud Athenge, um ín Fabula quadam ínter caeteros delícatíores cibos,nomínat ker eyes; íd eft aríetís teflículos|N firi etíam ín quatuor partes difciíTis teftibus fingulis , bínas earum ín fíngulae lígno uerucula ínfig- gunt; & ín cratícula torrent:funt quí omento etíam ínuoluant,per fe,uel cum faluía, ut fít in íecing. ríbusouíum autaríetum, Sale conditi aríetís pulmo, maxíme uetuftí, difficulter & grauiter d uen, treexuperatur, Aétíus 9, so, xps | E «| Medullaaríetís non caftratí ínter nenena numeratur,humanz natura adeo contraría ; utm. moríz functíonem aboleat;refíftunt eí carnes phafiíani, Arnoldus ín libro de dofib, theríacal, Bh steh ze Cur pelles recenter detractze,maximed aríetum,uerberum uulneríbus & uibicibus admotz, Ww oua fuper confracta;prohibent ulcera ne confiftant,ínquírít Ariftoteles problematum 9.1. Videfiga prain Oue G,ab ínítio, Emplaftrum de pelle arietís ad hernías fiue enterocelas àrecentíoribusqui. buídam medícís commendatur, & defcribítur, prefertím ab Arnoldo de Villa noua; & in aliquot. pharmacopolarum officinis paratumreperítur, Inhíberi Venerem pugnatoris gallí teftículísanfe. rino adipe illitis,adalligatisq pelle aríetina tradunt,Plíníus, . Ecalibí;Crallínacei dexter teftísarietü na pelle adalligatus partuscontínet, [Arietis uelleralotafrígída ex oleo madefacta, ín muliebri bus malís inflammationes uuluz fedant;& fi procidant,fuffitu reprímunt,Plíníus, Lana aríet nb era intíncla ín aqua, deínde ín oleo, & fuppofíta locis dolorem tollit: & fuffumigata, ante prolapfam. uuüluam reprímit,Sextus, Pugnacísarietis é medío cornuum lanas fuffítas, ímpone loco dolentíit) bemicranío,dolorem fedat, Nicolaus Myrepfus:; Alij cínerem huíus lana ex aceto ponunt, ut mox dicetur, Lais & Salpe canum rabioforum morfus leniriaiunt, & tertianas quartanasQy feb menífiruo ín lana aríetís típri,argenteo brachíali ínclufo,Plín, | Et alíbí,Partus adíuuari putant,fi ínaríetís lana alligatum cucumerís fylueftrís femen ínfcientís lumbís fuerit, ita ut protínus.ab exítip (Ícilícet foetus)rapíatur extra domum, |. Lanam aríetís de fronte uelles & combures ín operculool: la nouo, & ín mortarío confrícabis,atcy ex aceto fronti ínlínes ad capítís dolorem, Marcellus, Atíg | tinorum uellerum cínís cum aqua míxtus & appofiítus , íncommodis ueretrí repugnat, Idem, Ve rendorum formícatíonibus uerrucísi; medetur aríetíní pulmonis ínaíTatí faníes:caterís uittjs uelle ram eíus uel fordidorum cínís ex aqua;Pliníus, Aríetís de capite lanam ,à coxis & à tefticulís, paft. fim fufpendas,perfecie difcutíttertianas,Sextus. Sanguínem fiftít ex aríete fuccida , articulos exe. tremítatum:(íd eft manuum & pedum homínís) pralígans, Plíní, Arietis quàm pínguíffimí lan: plena fuis fordibus combufta € ín puluerem redacta; prodeft plurímum (i eo cinere ex aqua locit. guinum perfricauerís, Marcellus. — «| Caulisíus ex carne axíetum priuatím aduerfus cantharídas ualet, Plínius, | Caroaríetís adufta utílíter illínitur morpheze & impetígini, Confert etíam morfibus ferpentum & fcorpionum,X algerarat, & cum uíno canis rabíofí, Cinís eíufdem medetur albugini oculí, Auicenna, «| Adeps ueruecínus fimilem fuillo uím habet;hyflerícas aut ani caufas utiliter: curat, & ambuftís auxiliatur, Obfcurus Díofcoridemcítans, | Sepoaríetís fcabiem ungeadmíxta fandaracha, & fubinde rade:hoc & ad perníones facit, fed cum alumíne míxtum, Sextus, culís mederí dícítur feuum aríetís cum cínere pumicis & falís parí pondere, Plínius, Cicatrícesad colorem reducít pecudum pulmo,pracipué ex aríete,feuum ex nitro, Idem, | Felaríetís cum feuoy podagras lenit, Plíníus & Marcellus, € Cornumarietisuratur,cínísqjeiuscum oleo conteratu " atque inde deraí(um caput frequenter ungatur ad crifpandum capillum, Marcellus.. — A d mentis alienationem & defipientíam uítio cerebrí obortam ín manufcrípto quodam codice Giermaníco tas le medicamentum reperí;Caputaríetís nondum experti Venerem,uno ictu amputatum , cornibus tantum demptís íntegrum cum pelle & lana ín aqua bene elíxabís,tum aperto cerebum exímes, ee addes aromata, cínnamomií,zínziberís,nucís mofchatae,macís, caryophyllorum ana unciam femis. - Horum pollinem cerebro admiícebis ín patella ad prunam non magnam diligenter agitandone a« duratur, quod facile fieret, Curabis autem ne nímium deficcetur, fed íta coquatur ne ficcíus fíat uis. tulino cerebro ad cibum parato, Sat coctum fuerít , ubíbene commifcueris ad prunam, Síc condi tum feruabís, & per tríduum xgro quotidie ieiuno dabís,íta uthorís poft duabus cibo porudp abit: neat, Sumí poteft cum pane,uel ín ouo,uel ex iure, utcuncp , modo deuoretur ab xgro.Dandaíntes: rím opera,ne loco lucido eger fit, & utad quatuordecím díes eodem uictu utatur,quo uti folent qui. bus detractus eft fanguis; & uíno caputtentante abflineant, Sunt qui breuítempore fuuentut , alis quiíex demum uelocto feptíimanis à fumpto medicamento, Coníultum autem fuerit medici ü 8 tribus - | DeAriete.. G. Ha. Lib. T. QI7. - S$tribusmenfibusrepeti, — «| IVlagna uís € pulmonibus arietum , excrefcentes carnes inulceribus. — ad equalitatem efficacíffime reducunt, Plíníus, Pulmo aríet, calidus adpofitus carnes excrefcen- tes ín uulneríbus exxquat & reprímit, Marcellus, Cícatríces ad colorem reducít pecudum pulmo; pracípue ex aríete, Plinius, Líuentía & fuggíllata pulmones arietum pecudum ín tenues confecti membranas,calídi impofitíemendant,Idem, Líuores & fuggillationes pulmo aríetís concífus mía nutatím & ímpofiítus,ftatím fanat, X nígras cícatríces ad candorem perducít,& à calcíamentis lzfos: — pedes fanat,Sextus, Attrítus calcíamentorum fanat agninus pulmo,(de quo idem Diofcorid, fcrís bio & aríetís, Plinius, . Perníonibus & ruptís pedibus pulmo aríet, ímpofítus , omní afperítate laca - uigata moleftíam tollit; Marcellus. Líquorís aríetís,quem de pulmone cencoques;ftílla fuperpofía ta clauículos,quí ín manibus nafcuntur aut ín ueretro,illita tollit Sextus, ^ Verendorum formica- - tionibus uerrucísqy medetur aríetíni pulmonis ínaffatí faníes, Plínius. Aríetíní pulmonis dum ín — eratícula affatur fuccus exceptus,myrmecías qua ín ueretro naíci folent,unctíone fua purgat & día - fcutít, Marcellus. Aríetísliquor qui à pulmone decocto deflillat, tertíanas & renum morbum ín 'eis natum fanat, Aefculapíius, Pulmo agninus uelariet,urítur,& cínis eíus cum oleo ímponítur, - uelipfe-crudus admotus perníonum ulceribus utiliter alligatur, Marcellus, — € Contrapefiilens - tem morbum ouíum ; Ventrem aríétís cumuíno coques, & aqua admixta ouibus ín potu dabis, - — Albertus, — (| Aríetisfel auríum dolorí,qui eft ex frígíditate medetur, Halí, Fel aríetis cum feuo —— (fuo) podagras lenít , Plínius & Marcellus, Fel ueruecínum lanís adhibitum & ín umbilíco poft — tum, uentrem foluitínfantium, Obfcurus Diofcorídemcítans, ^ «[Comítialibus morbís utiles tra EZ dunt teflículos aríetínos (nueteratos , trítosGy dimidio denaríj pondere ín aqua uel lactís afíniní he« mína. Interdícitur uiní potus quínís díebus ante & poftea, Plínius, Arietís teftículí obolítres potatí. cum aqua,caducís medentur, Sextus, — 4| Cínís feminum aríetís cum1acte mulíebrí diligenter pri "us elutís línteolís, ulcera caccéthe fanat, Plíníus, — «| Vngulearíet, cíníscum melle, murís araneí morfum fanat, Plínius: Valeríanus imponendum exprímít, ^«[Somnoafcií(cendo , in febrí prac — fertím, Dilue pr&tereaglomeramina(pílulas fími) qua gerítíntus ^ Claufa aríes ínter gemína: co xendícís umbras, Indeíoporati ducentur gutturepotus, Serenus, — Fímus ueruecinus cum aceto utcataplafma ímpofítus,maculas nigras emendat,nafcentes clauos corporibus tollír.]gnem facrtrm Íímpofitus curat, ambuftís medetur , Obfcurus Díofcoridem cítans, ^— «| Chíron Centaurus eí as - nímalí (íumento) quod profluuio attico (uox corrupta) coeperit laborare , ta utuírídis eí uel pallía go dus per nares humor erumpat , ex lotío humano autaríetino duas cotylas cum uíno & cyatho ole£ tofaceí putat efe mifcendas,& per nares, qua: humorem funeftum egerunt, digerendas, Quam cu. ' rationem & pulmonií fanítatem , & naribus fíccítatem praftare confirmat, Vegetíuss, i7, — Q(À« tíetis fordes quas ínter femora habet,cum aríftolochía & myrrha equís partíbus potato , ad regíum morbum optime facít, Sextus. Plíníus fordes auríum & mammarum pecudis denaríj pondere cum. myrrha momento G uíní cyathis duobus morbo regío refíftere (cribit, * , à, Aríes quí eamdicebant,ares,uetetes noftri aruíga, (fic Cirzece joy, aries, Hefychio) híncata uígus, Hac funt quorum ín facrifícijs exta ín veru coquuntur , quas & Accíus fcribit, & ín Pontís —— ficijs libris uidemus, ín hofttjs eam dícunt aruígem , que cornua habeat: quoníam ís , cuí ouí marí 45 teftículi demptí, & ídeo ut natura uerfa ueruex declínatum ; Varro de língua Latina. Vídetur au- ^ tem locusdeprauatus. Aríesdícíturab arís: quód hoc pecus prímum ínaris gentíles immolarínt; — lfidor, Alij obícurí ariete 73« v2 aper'» deriuant, hoceft à uirtute, quód robore corporís & aními for títudíne ouibus pracftet. Ego ab a?vecc uoce Greca potíus deduxerím, INefrendes aríetes díxerunt, quod dentibus frendere non poffint, Fefius:Sedforte aríetes nó caftratifignifícantur,ad ueruecum differentíam: nam, ut ídem fcribit, funt qui nefrendes teflículos díci putent, quos Lanuuiní appels lancnebrundínes , Girzcí vigese , Preneftíní nefrones, Autforte aríetes adhuc tenerí; nefrendes e- ním ínfantes funt nondum frendentes, id eftfrangentes,| Varro & Fulgentíus porcos proprie nea frendes uocarí aíunt, quí non amplius lactent , necdum tamen fabam frendere pofíunt, —Pecoris marítus lanigeri, portítor Helles , Phrízzus maritus , apud Martíalem pro aríete quouís leguntur, E Coníunx ouis lanígerz, Ouidío:& laniger abfolute proaríete,eEídem Metam.7, Ouem ueteres ge« nere maículíno díxerunt,uideínOuea, IbíxínBiblis ponítur, ut uidetur, procaprearum genea - mnereuelaríete,Obfcurus, INos ueram ibícis hiftoriam dedímus fupra inter Capras fylueftres: nec es — nímalíuseftibíx uel ibex,quàm quíuulgo caprícornus dícítur, Ipfe aríes etiam nunc uellera ficcat, — Vergil.ínBuc. , | | - (JAtíes cornibus maxime ualet, GC apud Grecos &zà a xsouc(a P, xdon)oie appellatur, Macrobius, .. Keióc,ó 9o xot istoc, dio,8 dU wopvzzfey AAeuY. iiem, Suidas && Varínus, ^ Alíqui deríuant epa v» xwxot« du wc 7 pete, & c. uide Etymologum, Deduxerís etíam, quz Etymologí coniectura efl, zrepa 2» xgedu xci riysuovóUay TP zreoBarro y. Axatus quidem prímam producit,ut & Homerus bis Odyffez nono, & Díonyfíus Afer bís, Ao d" t£ &yeMuc our, d7hot dE wot vá, O mEiotpxoc TW orco Bero, à Üeupetsto jos fo. ois &7r0MoAs tuos ooo moni yspaviec yugsuei zw leer, Theophylactus ín epiftolis, &efuoy, paruus atíes,Hefychíus, Varinus, Aevecc ouem marem fignificat,ut zptycc capram marem, Varínus, Día dymus quídem ín Gieoponícís 18, 5, &jveevs ponit pro agnís; (ed doctiores hoc Mis i os Iftrus | à $ 9j. DeQuadrupedibus ^- in dictionibus Atticis ouem ín príma atate uocat ave, deinde &uviy, deinde ajvety , poftremo &dssg yropova, V ocabatur & wosias,aríes trímus,Euftathius && Varínus, | Aereo, aríes trímus, Hefychinig Oues adultz Girzcís uocantur fi sg xeu tto ajveot, V arinus in Teo & Apvitz ítem Ammonius differentjsuocum, — Euftathíus quog; ín Homerum fcríbens teftatur &jveóp non agnum, fed arie, tem e(Te, Aevede non eft ajvicv, id eft agnus, (ínquit Varínus)fed prouectz íamztatís aríes : ut ca ll flatex aríete quo feruatus eft Vlyffes, quí cum adultus & matura ztate effet, ápoéta índifferente i3 39. 1 : 1 "d 1 2 3 ! M areis X eric nominatur, Polyphemo xezc wiroy.Locus eft Odyffez nono,ubi pocta, Acveós yap ty p.n oy &tjpisoc ezrxvroy Et alibi, Agrveito Up eysys tio-X o üUNyACIMA UNO, Os 0iioy utym 39iU, Fít autem ai ROE &zó TA ajvéc, Ut &dsa ede &Qvede (X. fimilia, Varínus, —Porró Avec penanflexum nomen eft menfis, Aca dite, oues mares,íd eft aríetes Homerus Odyffez nono, Agewa use, id'efipecudes mafculee Ibídem, Aríesouíum dux,Girzcis eft xouc & xzinse,Pollux,Suidas, Leonem uírí multí flagellís dos - mítum, Ap xeivo sotAogop vs xzihey &elpsip, Oppíanus. Apud Varínum fcribitur etíam xz5Mes, Gigi. Asc,neutrum probo: quanquam poftremum apud Hefychium quogrreperío, Kex quidem;utegg. iudico;aríetem fimpliciter fignificat, xzisc uero femper gregís ducem. Hínc etíam adíectíue capitur & exponitur ab Hefychio & altjs,zilxosos,zeoc mvvaUus yup : hoc eft,manfuetus, mítis, familiaris, dux. EziA« v à Devysy,& manfueta oua comedens,íd eft manfuetarum auium, Nicander in Thería Cis, fegin xil Aged irae, Pindarus in Pythijs;ubi Scholía, Homerus aríetem gregís ducem xzilyp appellat.fed alía huíus nominis etymologia eft apud Píndarum,nempe à uerbo xzie«, quod eftnu, tríre.nam & alibi dicit iesezizev voc, pro fue ín motibus nutríto, Ethic igitur xziAsy uocat voy eviavdpgus uJUloy oi ovv, o3. elim tulo 78 yel. Síc alibi uerbum xzadldoz ufur pat pro z18zosdUccs id eft manfüesqs facere, Évü ruiiuisc teniA ov sva. tiorem Mvrop q&, KayAdUand9oz s xri ioudhva ev AnUvas, ( avvia. evvils roseo potíus;íd eft conciliare fibi, & fauorem ac beneuolentía alícuíus ín fe couertere;alíque demulcere,) Hefychius, Varinus, ^ Kzíase,ó yeponóne «oi iso" , ox Te cho 3o 7repovou,6 TV AM euuóptoe, Hinc iezWopfoelego, teziMotos,) apud Paufaníam,famílíaris alícuí, Et sz:^óeae uerbum apud Herodotum in Clío, Or veía: oeniMaottyzo mc Niorie T) Aue(wvay : hoc eft placatas && concilie tas fibiuxores duxerunt,ut Euftathíus exponít ín [líad.tertíum, Caeterum Kz?2sc penanflexumpro príum nomen uírí eft,quem Porphyrius dicít fuiffe louís nepotem, &zeyevey, Varinus. | ÉxziAóuplüt, (lego paroxytonum, ut fít partícípium praeter, pa(f, ) evrefieuso, evvsles, Hefychius, V arínuszid elt placidí, familíares,ut ctilos,íd eft aríes dux gregis paftori familiaríseft,Etymologus, Éxzmicmya (lego,tez aeu, quamuís non admíttente literarum ordíne ) zeeec «Xt evvaloe uxrcysotruvro, V arisyo nus. Nicandri íínterpretes ctílas díci oues arbitrantur, mítes ac pingues, Caclius, X28 zazietxzip. $uuwes Hefiodus, ^| Aene,ouís mas,Hefychíus, V arínus.Síc Latínis olím aruíga,ut fuperiusex Varrone fcripfi. ieup;aríes,hírcus, Hefychíus, Varinus, Asf'ucop,xore i y«uay, lidem, | Blephantl ex animalibus maxíme exhorrent hírcum,ceraften, porcum, Volaterranus ex Horoní fallor, cerae fien equídem non alium quám aríetem íntellígo: qui ab elephanto uifus etíam furente,mite & mam fuetum eum reddere fertur. INec íneptum ei fuerit nomen ceraftes,id efl cornutus: quod cornibus maxíme ualeat,unde & uerbum aríetare Latínis factum, ab hac potius animante quàm alijs corni tis quanquamlonge ualídíoribus, Noftri aríetem uocathermannum,íd eft gregis maritum; Víüfe patur etíam prouírí nomíne proprío,per baptifmum imponendo. | , q«| Epitheta. Aríes corníger, petulcus, pugnax, trux (apud Claudianum ín Epiíthal, Honoríji)de tortus,celer,laníger,perfultans,praceps;bellator,Nepheleius;uillofus,petulans,Textor. Laberiür poéta uocabat aríetes recíprocícornes & lanícutes, quod recíproca habeantcornua, & cutemlang opertam. — Q[Aocsric disc nio kÜzpspser, pev, — Ka Mu guy Ai T, Vac lyecpto ( iekAergi ) éipat oy Homerus Odyffez nono, | Kore z&uy,vizrev,Ibídem, ^ Ke: &e«Myéxsosi, fic Plato Comicus wu aríctem magnis cornibus praedítum,nam uocabulum 2exAy& non adíntemperantíam folum a ueteres refertur;fed ad magnitudinem quog, ( nimirum ut luxuríarí de plantísuatvidhuz, VAsuand] Suídas & Varínus,Plura uíde paulo ínferíus,ubí deiconearíetís dícetur, ^ Pwy«eiuamos apudHe merum : grammatici ínterpretantur,fzrzys, Svzeeea hoc eft corpulentum, & folído corpore:ali nis gto uellere ueftítum,alij albo, Hefychíus & Varínus,apud quem plura,fi libet, i | Sunt naues quaedam Líibycae( Avus forte jjBuxg, ut Calcagnínus etíam legit, & R hodigínus;)ye quas aríetes & hírcos uocantzunde taurum etíam qui Europam auexit tale nauígium fuiffe conijcis musPollux. Aliqui Phríxum non ín ariete per mareue&tum aíunt, fed in nauícuíus proraaríetis imagínem ínfigne praferebat, vz1 xouzpaeov exqoc, V arínusínKexe, — SeddePhrixíaríete plura inh, — [Ey ode ónuxcie &orostírvay kotós swgrAcirou. 3o ntoaqatop 70 arpáymoy, io e Norzrt Varruoerroa, V arinuset Suídas.Erant autem ceramía,uínaría uafa teflacea: quae nímírum certa ad díuerfas menfuras magii tudine fiebant;aut capacitatís fuae notis quibufdam & uelutí punctis interíus fignabantur per íntet ualla,que &esxeee díxerim.In boc forfan genere uas,quod femel iufta magnitudine & íuftis ínterual lís paratum uelutíregula & archetypum alíorum obferuabatur, ec dicebatur,quod prímarium&e pracípuum effet, &€ relíqua menfüram eíus fequi deberent ut oues fuum ducem, | mega Tagavzivoie UroMuxa ave eavro loris: &t apud archítectos pars quad Corínthíe columnze fic nominat, Hefyc «| Aríes machina eft bellíca.Hís príncípijs,(é malorum pirorumá feminibus, ) turribus murístg - impellendis aríetes nafcuntur, Plinius. Aliquí Germanice ínterpretantur,ein Él ! Btnmole | «4 De Ariete; Hà. Lib.T.— oig JU" ftummbled. Kei & saves Polluci ínter machínas bellícas numerantur, Warinus Leuy ínterpree " tatur ópyswop TéXOU LOU: Hefychíus favrxiAsy ,zroMognu zi dpyowoy, aie, AvroxgvAi(sdoozr pa ypundg - Leuy,Suidas. Od xgrtaxáVaes sexe, o d]o roy vzréenigembz G- (aribewow atv G-) GJ Tee aue lexoQtoue ute yeas,Suídas && Varínus, Carím Hebraícé,íd eft aríetes dicuntur machínae bellicz , ut Bzechíelís 4.9 ar.quamuís Kímhií illíc malít íntelligere duces fiue imperatores exercítuum,Munfler.. Quod ab íncendíolapís,& ab aríete matería defendit, Caefar 7,bel, Gall. Quamuis murum aríes percuíles rít, Cícero i.Offíc, Cum effractís portís (iratisue aríete muris,Líuius iab Vrbe. | Labataríete créa bro. lanua, Vergil.a.A eneid.íd ci crebrís íctibusaríetíis. Primum ad oppugnatíones aríes fic ina . uentus memoratur effe(ínquít V itruuius ro.19.) Carthagínenfes ad Giades oppugnandas caflra po fuerunt, Cum autem caftellum ante coepiffent;id demolírí funt conatí, Pofteaquam non habuerunt ad demolitionemferramenta,fumpferunt tíenum,iddp manibus fuftinentes,capítedp eius fummum . murum contínenter pulfantes,fummos lapidum ordines detjciebant, & íta gradatim ex ordíne tos tam communítionem diffipauerunt,Poftea quidam faber Tyríus nomíne Pephaímenos, malo(tigno - uel trabe inftar malíi)flatuto ex eo alterum tranfuerfum utí trutínam fufpendit , & ín reducendo & -"ámpellendo uehementíbus plapís deiecít Gadítanorum murum, Cetras autem Chalcedonius de maa tería prímum bafím fubíectís rotís fecit, fupraq compegit arredtarjs & iugis uaras,& ín hís fufpen - dít aríetem,coríjs& bubulis texit , utí tutíores effent qui in ea machinatíone ad pulfandum murum effent collocatí, Id autem quód tardos conatus habuerat, tefludínem arietaríam appellare coepít, Hís tunc prímis gradibus pofitís ad íd genus machinationis , poftea cum Philippus Amyntz füíus Byzantium oppugnaret,Polydus Theflalus pluribus generíbus & facilioríbus explícauit Sc, Deín de expofíta ratíone turris ambulatoríz extruendz,fubdít;Conftítuebatur autem ínea aríetaría maa chína,quae Girzece loud dícítur,ín quo collocabatur torus perfectus ín torno: in quo ínfüper cons ftitutus aríes,rudentíum ductionibus & reductíonibus,efficíebat magnos operís effectus, FIzc V í« - truuius:; A díecta eft & fígura per Io.Iocundum, Arietís efl figura Romz ín arcu Lucij Septimij Se« - ueríín radícibus Capítolij, € Colchíde columna Traíaní,Philander, Dearíetefcribít etíam R. ober »tus Valturíuslibro ro, De materia ac tabulatis(ínquít V egetíus 4.14. )teftudo contexitur,qua ne exuüratur incendio;coríjs uel cílicijs centonibusdp ueftítur, Hxc intrinfecus accípit trabem, qua ad« unco prafigitur ferro,quod falx uocatur ab eo quod íncuruata efl,ut de muro extrahat lapides, Aut - certe ípfius caputueftítur ferro, & appellatur aríes : uel quód habet duríffimam frontem , quz füba E ruat muros,uel quod more arietum retrocedít,ut cum ímpetu uehementíus feriat, "'eftudo autem - áíimilitudíne uerz teftudínís uocabulum fumpfit,quia ficut illa modo reducít,modo profert caput: íta machinamentum ínterdum reducit trabem,ínterdum exerit,utfortíus cedat. Perfz (in oppído Bezabde,ínquít Ammíanus libro 2o.) machínz ingentis ( aríetís) horrore perculfi , quam mínores quog fequebantur,omnes exurere ui maxíma nítebantur; X affidue malleolos atq? incendíaría te« — latorquenteslaborabantíncafTum:ea re quód humectís (cortis & centonibus erant opertze materíe - plures;alíz unctz alumine diligenter,ut íenis per eas laberetur ínnoxius,& c, Et cum íam dífcuffu.. rus turrím oppofitam aríes maximus aduentaret, prominentem eíus ferream frontem, qua reuera - formam effingítaríetís,arte fabtili illaqueatam altrínfecus lacínijs retinuere longis,ne retrogradíens — refumeret uíires,neue feríremuros affültibus denfis contemplabilíter poffet,&c, Et rurfus libro 33, 4 arietem his uerbís defcribit: Eligítur abíes uel ornus excelía , cuíus fummitas duro ferro concludís — ur & prolixo,atietís effíciens promínulam fpecíem,qua forma huíc machínamento uocabulum ín didít:& fic (ufpenía utríng; wanfuerfis afferíbus & ferratis , quafiex lance uínculis trabís alterius | contínctur;eamti quantum menfura ratío patítur multítudo retro repellens,rurfus ad obuía queqg ] rumpenda protruditíctibus ualidiffimis,ínftar ad(urgentis & cedentís armatí, Qua crebrítate uelut reciproci fulminis ímpetu zdificijs fcífis ín rímas,concidunt ftructurz laxata murorum. Hoc gene re operis,fi fuerít exerto uígore dífcuffum, nudato uallo defenforib,folutíst; obfidijs cíuítates muni tifimae recluduntur. Pro hís aríetum machínamentis iam crebrítatedefpectís,condítur machína he lepolísdícta,&c, Aríesdinquit Iofephus de bel.Iud.5. 9.) eflímmen(ía matería(trabes) malo nauis af fimilis:cuíus fummum graui(craffoferro folidatum eft, in aríetis effigiem; str xe: reus, Dependet e autem funibus medíus ex trabe alía,uelutex trutína,palís utríncs fultus bene fundatis, («aepéon dt xoi Varo G ida d P2 zer)" ,eerróbuce dixi sowcoic kxarzd atu edonsoie Vaxtsuerycsu G^, )R.etrorfum au tem magnauírorum multitudine repulfus,hifdemóp fimul rurfus impellentíbus,ín fronte prominen te ferro maznía percutít:nec eff ulla tam ualída turrís,aut murorum ambitus adeo latus,ut etfi príos -. ges ictus fortiter (uflínuerit;afTiduos uíncat. Hís fubíiungit qua índuflría Iudaí faccos paleís confer» tos e murís demiferínt,qua femper impetum aríetís ferrí uídebant;Romaní uero proceris.contis fal -.. «atís faccos abfciderínt, poftremo Iudzus quidam faxo íngentíín machínam illifo caput eíus abrus perit. Graca lofephí uerba dearíetís forma & ufu, recitat etiam Suíd,in uoce Koie, Et ínfuper, A rís 5 esinquít,machínamentum eftobfidionale,fic dictum quód cum impetu muros feríat, & mox retro - €edat,íd continue tanquam impugnando.Eft autem trabs(U4o^e)magna,arfetís fpecie parte extre o ma, qua v»us uocaturrubi etíam longiore ductuferrata eftne amputarí exewA Gne, ne ue íncena - dipoffít, ÉzreiTu nue Gua aco ufulous (zr or rry PUraug fo m ovario eng hey d]a zr&yporz G^ ,Innomíz - patus;Suídas ín uoce ÉpsQeAkp. ait eum de aríete machínaloqui, Proaríetem dixit Cafar in quarto hh 4 920 uadrupedibus Commentaríortim pro eo ínflrrumento quo uíce aríetís utimur ad adígendam materiam, hís Gerbise. Etad inferiorem partem fluminis obliqua adígebantur;quz proaríete fubactz , & communi opere coniunctae uím flumínís excíperent.Quo loco oblíqua fubftantíue pofítum credo,Bayfiusínlibrg. de uafculis, Ego non obliqua fed fublicz legerim: fic ením uocstur cum abalijs tum ab ipfo Caare, | alibi pali íngentesín aquam adactí,(íue aliam ob caufam, fíue ad pontem fuftínendum , undepons dictus fublícius.Hac quum machínatíonibus ímmí(Ta ín flumen defixerat,fiflucísg adegerat, nom fublicze modo direxerat, X c. Carfar 5. de bel, Gall, Eft autem fiftuca machína,qua etiam pauitoresqs tuntur,uuleo(Gallís)pílotium,utríngy anfata;qua palímagna uí ín terram adíguntur. Eadem, meg. quídem iudício,recte proaríes etíam ex Cafarenomínabítur. Equumquí nunc aríes appellaturjin. muralibus machínís prímum repetifTe aíunt Epeum ad Troíam,Plíníus, V idein Equo Troíanoin ter prouerbía ab equo fumpta. Kemwréy,(aríetibus oppugnare & ímpetere; 79 eic loui moie uen vixic zroMopkeiy, àic 70, OÍ d cS zrVpyse lromonozreiy sereyeloneuy, Suidas &C V arínus, ci d'auovdte azrdh Loxoxoi v6 ác veyG- ipae supnoaci, Cyrillus de exítu anímz, Arietes,id eft ímpetus,perturbationum,apudre centíorem quendam legere memíni;quód íjs fcílícet tentetur && commoueatur anímus humanus; Aduerfum ictus aríetum qua remedía opponantur,;ut culcítezlaqueí,lupi ferrum ín modum forft cis dentatum, X bafes columnarum ex alto íníecte, docet V egetíus dere milítarí 4. 35. — Ifcholags cum ín Dryeoppugnaretur à Chabría,uolente atíetes admouere;príor ipfe muri partem defecit; truncy fecum reputans;ut fuí milítes fortíus pugnarent,cum munitionem maeníorum non habere. & hoftes exíflímarent,fuas machínas oppugnatorías effe contemptas, Certe hoftes fponte ab obfefz Íis defirtucta moenía metuentes,ingredi ín urbem non audebant;Polyznus libro, q| Vníuerfa fígna zodiaci ad naturam Solís ure referuntur: & ut ab aríete íncípíam , magnaili concordía eft.INam & ís per fex menfes hybernales fínífiro íncubatlaterí, ab equínoctío uernofir per dextrum latus: fícut & Sol, ab eodemq tempore dextrum haemifpharíum, relíquo ambit fini ftrum.ldeo € Ammonem(quem deumSolem occídentem Libyes exiftímant)aríetinis cornibusfig gunt,quíbus maxíme íd anímal ualet, ficut radis Sol, Macrobíus, Etalibí(n fom,Scíp.1,a1.) Quan. quam,ínquít níhil ín fphara prímum,níhil&y poftremum fit, primum tame ex duodecim fignisarit tem díci Aegyptij uoluerunt, Aiunt ením íncípíente díe íllo quí prímus omníum luxít,íd eft, quoin hunc fulgorem ccelit et elementa purgata funt, quí ideo mundi natalis iure uocítatur,aríetemín me dio ccelo fuiífe,Et quía medíum coelum quafi mundií uertex eft, arietem propterea primum ínteros mnes babitum,Mox fubijcit caufam cur aríes IVlartí,& reliqua zodíaci fígna alía alijs planetís attrisgo. buantur, Etruríus, Aríes aquínoctíalefignum efl;& pareshoras fomnií & diei facít, Cur prímus. locus aríetí inter duodecím figna tríbuatur,pluralege apud Celium 1,9. Críón,íd eft aríetemín co Íodicí autumant,quía quum ín eo fuerít Sol inter díem ac noctem quodammodo íudícat, quodi . veip nuncupant; & quod ín eo fígno inter hyemem pofítus ac zflatem ipfe rurfum íudícetur, Caius, Síngula zodíací fydera quamuis uní alicuí planetz confecrata,alíz tamen eorum partes alíjs atqyas. (ijs planetis adícríbuntur,ut pluribus de aríetís partibus praefcríbít Caelius 3o.1o, Aríetem coeleftefl egnumünquit Sípuntínus)alíquí putant effe illum quo uectus eft Phriíxus , (de quo dícendum ínfta ín b.)Alij uero hunc effe aríetem dícunt,quí Libero patri pet deferta Libyzeexercítum ducentí &ff tilaborantí apparuit,fontemi amoeniffímum oflendit,ut fuperius díximus:quapropter Liber pate templum Ioui Ammoní eo ínloco conftítuít, X fímulachrum cum arietínis cornibus fecít, aríetend: inter (ydera fígurauíttíta ut cum Sol ín eo figno foret,omnía nafcentía recrearentur,quod uerís tetti pore fít,ea maxímeratione, quod per eum Líber fití pereuntem exercítum liberauerat. Duodecim praterea fígnorum príncípem tradunt hunc effe uoluíffe, quód optimus exercítus fuí ductor fuif fct, Sunt etíam qui fcríbant,quo tempore Bacchus Aegyptum tenebat, Ammonem quendamex Ai fríca uenifIe, C pecudum multítudínem ad Liberum duxiffe,quo facilius & illius gratíam fibíconcl líaret,& ípfe aliquíd inueniffe díceretur, Itag; pro eo beneficio agrum eíà Baccho datum, quí eflcó. tra Thebas Aegyptías:& quí fímulachra eíus fecerunt,cornuto capíte ea figuraffe, ut homines mex moría tenerent,hunc prímum pecus oftendíffe, Bacchum uero memoríz gratía aríetem ín corum. tranftuliffe, Fc Sipuntínus ex Hígíno, ^ Paufanías ín Corínthíacis aít, Craníon cuprefforumner. | mus ante urbem fuifTe,ín quo Bellerophontís lucus, & V enerís Melenídos templum,ac Laídís moo numentü,inículpta lezna,quz príoríbus pedib.aríete complectereturzqua de re etía Alcíati embles ma recítauí ín Leone a, Mandrobulus(aliàs Mandrabulus)cum ín Samo ínueniffet 7» y«aqotuop (hot. alibi exponit, yee/oy qv à ue vwop)primum aríetem aureum dedícauit, deinde argenteum, tertío reí; poftremo nullum,ut (cribít Ephorus,Suídas in Éz v uwdjeo62s, addit hoc inde natum prouerbium, de ijs quí ín deteríus fubinde proficerent, V ide , IVlandrabulí more, apud Erafmum, | In Acropol ( Athenís)magnus aríes aereus confecratus erat, quem propter magnítudínem Plato Comícus &euw xé9oy cogenomínat, & equum Duríum,(cuíus fimilíter imago ibidem confecrata eratzaliquí unam & eandem imaginem uníus muralís machínz illíc confecrate,fuiífe putant, quam altj aríetem alij e& quum appellarint;)eí connumerat.Àewycs quídem prifci non de intemperantía folum & lafcíuía,fed etíam de magnítudíne díxerunt:fic Eupolís &suoy &eAyA; ed praflitetit &cvVyórsoop interpretati UE "oye (forte kvelfovzo) soit oiove: dyuGoK(orau ois loe , id efl petulcum & cornu petentem , Hefychius; Vide ínfra inter prouerbía, ! «| Aríce ge - 1. E BONES E. e -* De Aticte.. H.a. [ ib. [. Q2I 277 Atietinus, quod eft ex ariete;utaríetinum iecar Plinius, Cicer arietinum, quod aríetíno capí ti fimile eft, Plinius, Aríetarius,quod ad arietem pertinet,utaríetaría machina, V ítruuíus, «As tíetate,dícitur de aríete, quum capite & cornibus alíquem írpetít, A ccíus ín Bruto , apud Cíceros ] nema, de díuínatíone, Deinde eíus germanum cornibus connitier, Inme arietare,eocy íctu me — adcafum darí. Pertranslatíonem,Nlacedo eladíum coeperat flringerezquem occupatum comples - Xit pedibus repente fubductis, Díoxíppus arietauit in terram, íd eft prcípitauit , Curtíus libro o, ' Aríetet ín prímos; obtjcíti; íimmanía membra, Siliuslibro 4, — Quisillíc eft , quítam proterue noe firas xdes aríetat «id efi;tam uehementer pulfat, Plautus Trucul. Aríetatin portas , & duros obíjs ce pofles, Vergil.i5, Aeneid, V bi Seruíus, In claufas portas more arietís ruebat, id eft bellící machi "Penament, Reperítur & neutrum, prolabafcere,Qua cafus íncítat, fpe turbari; & cíto aríetare,Sea neca deprouídent, Idem de uíta beata, Níhil praui , nihil fubíti fupereft;nihilín quo aríetet autlae bet, Ariíetare ínter fe dicuntur, qua concutíuntur mutuo íclu, Magno fmperatori antequam ací^ es inter fearíetarent, cor exiluít, Seneca de íra, Sic dentes ínter fe aríetatos dicít, libro z,deiíra, Ins — noxíum,& quum concurrentía tecta contrarío íctu aríetant , quoníam alter motus alterí renítítur; 7 Plíníuslibro s,demotiíbus, Arietatío, percuffio & frequensictus, Sipuntínus. Corníbus ímpes — tere Graci kveczav, uel lvolosey, GC vopvosey dícunt , voie toan rozfay. £106 sopUzeg WAeuy iri uia — dasínKeue, «Kemuigscevdexs Cercidas poeta uocauit ínfulfos , & V eruecum ín pattía (ut illeina - — quit)natos, quafi quí arietíno muco fcateant, Quídam ín Lexíco Gracolatino,' Gialenus methodí i therapeutícz 6, s. Leni fsc appellat;,opínor,uíros nullius fudicij, hoc eft narís mitiime emücta. Oues 'ením femper mucorem habentín naribus,Erafmus, Piítuita € muco plena effe outum cerebra,ín - Oue c, ex Hippocrate dixí, — Síc & Boviaev(op, vo wrty & Gmwerey interpretatur V arínus. Senfus um ením & narium fagacítas ad íngeníum transfertur, — €[r&Xuuay etos tdeo loto loy, Hes fychíus:Locus eft obícurus, Varínus uocem Leiip omíttit, i i Ubi "qj Ammoníacum, alij Ammoníacum thymíama dicunt, in Libya defüillatex ferula quadam ad Ammonís Iouís templum:qua agafyllís uocatur, ab alíjs críotheos , ut habent nomenclaturz apud Díofcor.Colebat a&tillic Ammon deus qv 9s &pore id eft loco arenofo,aríetíno capite infignis,unde - & criotheos planta dícta à deo aríete, Cicerís genus eftarietíno capiti fimile , unde íta appellatur, - album nigrumtp,Plíníus & Columella, Girzci etíam loup 43tGwSoy, id eft aríetem cicer,nominant, — Anenoris, radix fic dicta, Hefychíus:nihil quod fcíam cum aríete commune habet. V ide ín Cato a, 3» Graffatur aríes utlatro, Plíníus de pííce cetaceo,quià cornuum fímilitudíne cognominis terá 7 reftri factus eft. Athenienfes conchas afperas, (nimirum murices &€ purpuras,ín quarum teflís ru crones tanguam cornícula emínent,) Lexi nomínant, Hefych, : Nu Lo «[Tteglodytz pecorum nomina filijs índunt;ut tauri,aríetis, ouis,quod ab tjs non à parentibus alantur, Eg9-penanflexum,nomenuirí:oxytonum uero aríes,Cyrillus,Sed ínuenio apud authoa res hancuocem oxytonam quoc; & paroxytonam prouírínomine fcribi, Kexceuir Aegíneta firen - nuus & celeberrímus Iuctator(atbleta) erat;3 quo eiectus infula Lacedemoniorum réx Cleomenes, ut perterrefaceret dixiffe fertur fcítum illud: Nunc, íinquít,prapila tibi aries cornua , Hermolaus ex — Euftathío ín Díonyftum.Grace legitur: Hd'u voy Pl ygax,9 Koi, vue lone de Mey A gero iuo ve uot, — Hermolaus uidetur legiffe nzuyevo: , tanquam à uerbo euge, INos ad uerbum íta conuertía ? mus, INunc aduerfus zs cornua o aríesmagno hominem malo ínrricandum fienificans , Vtcornía ! buszs aut ferrum, (fubaudí,impetere;) eodem fere (enfu dicatur,quo illud, Coritra ftimulum calcís trare, T'ale ením eft à priuato expelli regem, Czterum aríetís nomen ualído & robufto athletz, pul - ehréconuenít, Luctatorum ením eftobaríetare inter fe, Idem puto eft Críus Aegíneta Polycríti fí- lius,cuíus memínít Herodotus librofexto. Díonyfius ín Argonautícis refert ko/oy , aliás Loxóv , no« — mínatum uirum, cuí alutnus fuerit Phrixus,& nauíigafle eum cum Phrixo ad Colchos , Varinus; — Supra Pellenen íuxta Aegíras fluuius € monte delabítur Kou díctus;ut ferunt, e 2172v6" Kors, Pau fanías ín fíne Achaicorum. Idem ín Laconícis memínit Críj uatís Spartani filij Theoclís, — 4| Keri, uicus (d'au G ) eft Atticze, unde aduerbium Eezók uel Koxtky , Suídas & Varinus, KeUa - we, CKouse, Helychío, ubi ordolíterarum Kortw fcríbi poftulat;) d'ipoc 7. Avzrwoxiclec, Kexoe, Suidas, 9 Sed malim ex Stephano, Kee, ( quanquam Ke:v« habent uulgati codíces, ) uícusin tríbu Antíos - chíde,tribulís Koxve, A duerbía etíam Kousy &€ Kemy non probo.nam à Kerag recte formatur Kexda - Éw,utlegitur ín Scholijs ín Aues Aríftophanís,quorum & hac uerba fünt:z Kex (lego Koidx ) uicus eft tribus Antiochidís à Crío quodam nomínata. Sctibítur autem alíás eeulky tanquam à uíco tríbus - Oeneidis, ee'cuel ee: uícus eft tribus Oeneídis, Stephanus. V erfus Ariftophanis ín uulgatís codía - cibus, fic habet z Évexariztve ooribsy &TAa Seaoerp, — Thyeftís fepulchrumlegimus uocatum Kec, íd eft Aríetes,in agro Argiuo,prope quod uifebatur regio IMyfía, Cadlíus ex Corínthíacís Paufanie, Tn aeto Argíuo ( ínquít Paufanias ) Thyeftís fepulchro appofitus fpectatur lapídeus aries, Thyeftes ením ínceflo cum fratrís uxore commiffo aenam auream habuít, ^ Críü metopon promontoríum eftín'Tauríca,aduerfum Carambico A fie promontorío, per medíum Euxínum procurrens cIxx, $6. M. paffu& ínteruallo,quz maximeé ratío Scythící arcus formam efficit, Pliníus.Et rurfus ro,35. grues — Pontum tranfuolare fcríbit ínter duo promontoría Cri metopon & Carambin, Diftant ínter fe mi libus & quingentis ftadijs,Marcellinuslibiza, Eft &€ Creix ad occídentem promontoríum Cyrea —— mm o0c80——4 ——— ommo E 922 DX Quadrupedibus nasuerfus eodem nomine Plínío, ^ Hoc nomen haberea fpecie qua caputarietis refert Dionyfius Afer canit; Euftathíus addít € longinquo confpectum huíufmodi apparere: & eandem ob caufam promontoríum alterum ad Pontum Euxínum fic nomínarí.Et poftea ín ijfdem commentarfjs plura de duobushifce promontorijs (críbít, qua híc praetereo, M" . «jb. In Delo infulaaíiunt fpectarífacrata cornua,ex locís cítca mare rubrum aduecta,aríetís bf, cubítale & octo digitorum,pondo líbrarum uígínti fex,bírcí autem bícubitale cum dodrante, ie. dem ponderís,Euftathíus in Homerum & Varínus ín Kigaw, Aríctís caput monoccrotís, id eft cornu uníus, Perícli ex agrís effe allatumlegimus, ( apud Plutarchum in uita eíus: ) quod íntuítus Lampon uates,tobuftum & folidum ín frontís meditullío fitum, refpondít, Éx duabus quae ín urbe uigerent factionibus, fore ut altera obícurata ad unum Períclem, apud quem uifum foret portens| tum, recideret cíuítatis potentía,Caelus, ^ Puerumalíquandonatum capite aríetís fertur, Aríflof, €[ c. Kseez (ov, soevzjay (lego xopvzfey ) Attíci dicunt, ác evrzpgdvrav dais TE xoay, uox mis Dg, qas owzfovgoy xoi pryvvouJoy, V arinus, V íde fupra,aríetare,ín a, Iam puerumortum capíte aríe« tís aut bouís referunt, c, fed níhil ex ijs qug nomínant, eft, quamuis fímilitudo quaedam geratur, quod euenít eíam non ín monflrum peruerfis, quamobrem fzpenumero pet conuícíum nonnu lli deformes affimilantur,aut capra ignem efflanti,aut arícti petulco, (fic ením legendum. éi »»pbzlum, lego xverzovz. V etus ínterpres legitvi,& tranftulít porco przconizanti,íneptitfime, ) Aríftotelesde generat. 4.4. V identurautem íj arietem petulcum & ictus minantem referre, quibus frons & fyn tjs put plus iufto protuberant, T | d, Penthefileam Amazonem Troíaníad pugnam fequebantur Vae, à 7& ue uer x), QU duc vrvzroy | Niosopduoy zrpolnos d'enponvvum voufioc, Calaber., «jGlaucen Ptolemzo regí cítharaca nentem,eodem tempore ab anfere & aríete amatam proditur, Plinius, — Aríes. quídam Aegyptíus cítharíftríam Gilaucíamdeperíbat,Plutarchus, — INíhílmírum ín Chío Glaucen cítharoedam fiy mines,cumea effet pulchrítudine eximía,adamaffe; fiquidem ab aríete & anfere etíam eandem au dio amatam fuiffe, illius ex Aelíano, Alíqui non ab anfere,fedà cane eam amatam fcríbunt, Greg quídem xe pro xive,& in alijs itídem cafibus, unum pro altero fcribere procliue eft, — €j Del nis & aríetis concordía extat egregium IMaartíalís epigramma,quod recítauí ín Leone n.d, (—. €j e. Telxseoc 0 vri zpia era xexecouios (apud Hefychium non recte legítur xcugÜeopfuos ) xoxós, quit «92 6 phi xsxgzouuioc, V arínustid eftariestrímus,ter tonfus, — IVlagnus Indorum rex quotannís dítm unumproponít tum homínum tumbeftíarum certamínibus. Commíttuntur autem pugnaturziliy. ter fe beftíze,ferítaurí arietes manfuetí, Aelianus, ^ Apud maíioreshomícidij poenam noxiusa retis damno luebat,quod ínregumlegibus legítur,Seruius. | Afparagum inuenío nafcí Gatit tís corníbus tufís atq defoflis,Plíníus, . Aríetís cornu ín afparagos uertí fifepeliatur ac putrefcat, tametfi non fum expertus,multorum tamen teftímonio concredam, putredo ením mater eftmultas rumrerum,Cardanus, q[Sícornua(cornu, Rafiís ín fingulari) aríetís fepelíantur ad radicemfid arborís,frucius ín ea cítius maturefcent, Albertus, — | Scortes(alíquilegunt,fcortum ) íd eft pl les teftíum arietínorum,ab eífdem pellibus dícti,Feftus. Mediíco(digíto)teftículos aríetínos tenen tem, Ciceto ad Herenníum,Polítianus ín Mifcell, cap. 62, receptacula nummüm intelligit, qua Ft ftus (hunclocum cítans ) Ícortes nomínárít. Sed enim Pedíanus,ínquít,fportas,fportulas,fportellag nummüm effe aít receptacula, Vt nihil fit dubíum quine digito eo quifit minimo proxímus fufpenzg fas haberí uelít fcorteas,hoc eft eteftíbus aríetínis pelliceas crumenas, | Suffifcusfollículus teflium.- aríetínorum quo utebantur pro marfupío,a fííci (imilitudíne díctus, Feftus, ! €| h. Portenta aríetis monocerctis, X puerí capite arietís natí,retulí paulo fuperíusinb, Ou autaríes purpureo colore natus míram felícítatem portendít,uíde fupra ín Oueh, | Ouidius feptk mo Metamorphofeos canít quomodo Medea íugulatum aríetem, & in zereo uafe medicametís qii bufídam ímmeríum,pro uetulo & effoeto agnum reddiderit, (| Phrixus(recentíores multi prímam per ypfilon fcribunt, ego Graecé femper íóta reperíojprz. terquam apud Scholíaften ín INebulas Aríftophanis, qui Phrygíam quoc ab eo díctam teftatur, fis. líus fuít Arhamantís & INepheles, quí unà cum forore Helle, quum defuncta matre Inüs nouerce. ínfidías timeret, confentíente patre,confcenfo aurei uellerís ariete;quem antea à matre , ut quida uolunt,ut alij,d patre acceperat,pontum ea parte qua anguftíor eft,transfretare coepit, Sed Hellet darum firepitu ín pontum decídít, X fubmería eft , à qua deínde pars ílla marís Hellefpontus dicta eft,.Phrixus uero íncolumis ín Colchos ad Aeetem regem peruenit (ut etíam docet Iuftínus lib, 42 Aa 4 Calíus ex Palaphato)de Phríxo & Helle, &c, quídam ínterpretantur fuiffe paratam fugíendí mac uem,cuíus ínfigne aríes foret, Palaephatus uero affirmat, Arietem uocatum nuttítorem, cuíus fít oi pera & confilio liberatus, INon defunt qui prodant, aríetínís chartís fuífTelibrum, quí autí confíci endíac argenti ratíonem(arte chymiflíca , ut & Varinus fcribítín Ae«s) contíneret, Phrixi e- y ^" 'eernit [S | DeAricte. Hh. Lib. I. 923 " 'ernítur Athenis ín arce,qui ímmolans aríetem quo uectus erat, fiue altezí euidam deorum, (iue cut — 'eoníjcímus)Laphyftio(uíde Cryraldum ín Aphlyfiio loue;ubi de Phríxo etíam nonnulla ) apud Ore 'chomeníos dícto,femora pro more Gracorum excíía urí ipectat, Paufanías ín Atrícís, In Colchíde — autíferi torrentes funt,ut ínquít Strabo,unde & Chryforrhoas fl; dictus, hínc fabulís occafío de uela fere apud Colchosaureo,Hermol, Supra Colchos habítare aíunt Thcánes homines aurí dítiffimos — *quod ín torrentíbus apud eos deferatur. ld ípíos excipere aít pellibus ouillís , ua3ovwig : & índe naa —tam fabulamuellerís aurei, Qevecue ov vt4yec uocat, A pollonius ín Argon, jevesey 7tteas: Pindarus et qa lus Bx9vpaohey)ab Argonautis petiti: quanquam Charax uellus aureum dícít fuiffe methodum uav)pa iac membranís inuolutam , cuíus gratía claffem ínfiruxerínt Argonautz , Euftathíus ín Dionyf,Afrum, Ouesaureí coloris alicubí ferrelanam,R hegínus authorem cítat Hefigonit, Tze; tzesn 18, Cum Atreus ín Peloponnefo regnaret,uouít alíquando,quícquíd pulcherrímum ín pes -€ore fuo nafceretur,ímmolaturum fe Díanz, INata eft agna aurea,quam illeneglecto uoto ín arcam ínclufit, Deínde cum eade re gloriaretur publíce,fratrem eius Thyeften inuidiffe aiunt: & fímulato "ín Aéropen Atreí uxorem amore,agnamaureamab ea accepííTe;& poflea contradíxifIe Atreo, ut qui immerito deagna aurea gloríareturroportere autem,ínquíebat coram populo;quí agnam aure 'peffideret, regnum etam obtinere, C) uód cum Atreus quog concederet, lupiter Mercutíum ad ip^ "fum míttit,ruoSidaz Avyoy zr$9x 7 Beer eiee, olt d'uASy rds 7f oecreMie, dH udis roieidoa Y quere ód dg $ ALB", rui eudurs dE vráX air o HALO rU dVey eic ata Toce Szrorm Gero, in Uncaprvpnouv O* 6 d leguovis laa utss msovepisp vli Baeiheieu Áopsut oi3eAat, toi "r Oves kQvyadlfVsy, V arinus. Pofuíautem pofteríoa ra Grzce,quoníam locus non omníno ínteger uídetur,& alíter ab alijs hzec hífloría narratur, ( V ide 'Onomaflícen nofirumín Atreo.) Idemín Xovesuy d'teac, Fertur (inquit) aríetis pellem Mercurij có 'tactu reddítam effe auream, (ut Apollonius etíam canita, Argonaut) Et ín XovoduaMop apriop, Aa gnum aureí uellerís Atreiargyrída,íd eft phíalam argenteam fuiffe aiunt, ín cuius fundo agni effigí - es inaurata fuerít.R ara autem & exquifita poffeffio olím non auri tantum,fed etiam argenti fuít, ex "Athenzííexto, Pellem aríetís Apollonius & alij multí auream fuiffe dixerunt, Símonides alicubi 'purpuream, Díonyfíus autem Mitylenxus Críón uírum fuíffeait Phrixi padagogum , Varínus ín j A$'«, ltemin Keiy, Dionyfius ín Argonauticis,ínquit, Crium dícít nutrítorem Phríxi fuiffe, quí — "intellectis Inüis nouercz ínfidijs,ut fuga fibi cauereteum monuerít, Herodorus Athamantís & The- — míftüs filios fuiffe tradít,Schoeneum,Erythríum, Leuconem, Poeum:& mínimos natu Phríxum ac i» Hellen,qui propter Inüs ínfidías regionem relíquerínt, & Hellen ín uía (iuxta Padyam) mortuam 7 effe,Etrurfus ibidem , Arietem dum Phríxum ueheret locutum effe Hecatzus refert. Alij ín nauí, qua aríetem ín prora ínfigne haberet eum € pattía nauigaffe aiunt, Dionyfius uero libro. Críum 7 eíus tutrítorem fuiffe, X nauígationis ín Colchos focium,& índenatam fabulam de aíetís illíc (acrí E: ficio, Hac Varinus ex Scholijsín Árgonautíca Apollonij & alijs, Pluralegeín Scholijs in INebulas — Aríftophanis,& ín Pythía Píndarí Carmíne quarto in Arcefilaum Cyrenenfem, & apud Híginum "ín Atíete fydere; & Díodorum Sículum de fabulofís antiquorum geftíslibro | Aurea agna Atrei, "Solís delíquia & regum mutatíones eftecít, & plurímas occupauit tragoedías, (íd eft areumentum » tragícís poétís fuppedítauít) Athenaeus, IViollía Phryxzi fecuifticolla mariti, Floc metuit, tunís cam qui tíbí fepe dedit? IMartíalis in caput aríetínum. De draconeuelferpente uelletís aureí cufto je de, fcribunt Orpheus ín Argonaur.Pindarus in Pythijs Carm, 4.&Calij.. Aurata ouís,Ouíd.6, epift. ' euis Phryxí, Idem 3. A mor.cleg. i. Confpícuam fuluo uellere uexit ouem, Mi Sillanum;,uttradít hí; ftorícus Díon,Caligula uocare folebat vesy zrecGx7oy , Coelius : V ide fupra ínter prouerbía ex oue, -"ubí & Alcíatiemblemaretuli, Metapontíní dicuntur olim íta affluxíffe copía annonz & bonis a- 'grículturz,ut Delphís con fecrarent 3» SouANz uA woy guesv 94), hoc eft, celebrem illam auream &fta« »tem,Euftiathíus ín Díonyf.(ilegas v&9G^, auream pellem fignificabit,fed non plàcet, Deaureoaries - "te dedícato à Mandrabulo fupra ín a.ínter ícones díxi, vs Lo 4jVeteresper iocum aliquando furabant per aríetem &' anferem, — «Neptunus in arietem mt - "tatus Bífalpida uírgínem fefellitOuídius 6. Metam, De Iouein aríetem conuerfo dícam paulo poft - inmentione Ammonísdei, — €| Avíes,inquítl(idorus, ab arís dícituriquod hoc pecus à gentilíbus - prímum mactatum & ín arís immolatumfit, Aríes ín lege Mofaíca anímal fuít purum, facrífícijs pro peccatís & cíboídoneum, INaucydes ftatuarius Mercurio € Difcobolo, & immolante aríetem "cenfetur,Pliníus, Aríes quí eam dícebant,aresdegendum forte, quía adducebatur arís:)ueteres no ftrí aruíga,hinc aruígus. Hac funt quorum ín facrífícijs exta ín ueru coquuntur:quas & A ccíus fcri bít, & ín Pontifictslibrís uidemus in hofiijs,eam dícunt aruigen quz cornua habeat, Varro, Díes agonales;per quos rex ín regia aríetem immolat,dictíab agon', eó quod ínterrogatur 3 príncipe cíui 'tatís, X prínceps gregis ímmolatur, Varro, De hoc ímmolandz hoftíz rítu & uerbo hoc agon', quo — facerdos mínífter utebatur,fit mentío apud Senecam: ad quodallufit & Ouidius illo uerfu , Semper agatne rogat,nec nífi (uffus agit, Ouod mirum Polítíianum apud huncnon animaduertiffe, cum dí 7 catapud unum duntaxat Senecam eíus factam mentionem, Bentínus. Iano quog; Agonalía quía » dam attríbuerunt,quo díe lano aríes mactabatur,Gryraldus, Itarexplacarefacrorum | Numinala "niger coniugedebetouís,Ouíd. Subingete arietem, Antíftius effe aít dare arietem quí pro fe aga tur cedatur ue, Feflus, | Acgyptij cur nonímmolent oues & aríetes,fed capras, alij contra, uíde ín 94 De Quadrupedibus Caprah, ex Herodoto, Kop&yG", deus quídam cuí arietes immolantur , Hefychius & Varitue Gyraldus níhil praterea de hoc deo fibí compertum fcribit, Keep" Eguas , hoc eft arietem ferens. Mercuríus,à Tanagraishoc nomíne cultus fuit;:huíus cognominíisratio ifta, Mercurij fímulachrum erat, aríetem ín humerís ferens, quod Calamís antíquus artífex effecerat, Tradunt ením, quód cir, ca urbís muros IMercuríus arietem geftans , Tanagtzos peftílentía liberárít; quae geftandi aríetis confuetudo ín eíus celebrítate feruabatur, [Nam formofiffimus íuuenís círcum urbis moenia 2, onum lhumerís ferebat, ut Paufanías (ín Boeotícís )auctoreft, Gyraldus. — €«j Kalendís Februar loui Tonantí bídens uictíma fiebat: idibus uero Ianuarij, ueruex. Legi & quí flaminís uxorem Ícribat , omníbus nundinís Ioui aríetem mactaífe, Gyraldus, Cínnamomum ín Aethíopía oi gnítur , nec metítur nifí permíferít deus ; Iouem hunc íntelligunt alíquí, Affabinum (alíás $ bín) ílli uocant, quadragínta quatuor boum caprarumd & aríetum extís íimpetratur uenía cx» dendí,Plín, Populus Romanus cum luftratur Solítaurilibus,círcumaguntut uerres,aries, tauryjg Varró, Solitaurilía hoflíarum tríum díuerfi generís ímmolationem fignificanttaurí, aríetís, uere ríssquod omnes ez folídí integrítg fínt corporís,contra Accíus*"uerbíces (forte, contra quàm fíntuer ueces,)maíales. A tq; harum hoftíarum omníum immolati funt taurí, qua pars fcilicet czedítur inca, ftratíone.Suntquídem quí portent(putent) ex tríbus hoflijs precipue nomen ínclufum cum folido. taurí,quz ampliífíma fit earum, uídam dixerunt omníum tríum uocabula confufa, fuis, ouís, tay ri,íd quod uno modo appellarentur uníuer(z:quod fíà folo & taurís earum hoftiarum ductumeftn men,antíqua confuetudínís per unum l.enuncíarí non eft mírum:quía tunc nulla gemínabaturli, tera in fcribendo:quam confuetudínem Ennius mutafle fertur , utpote Girecus Graco moreufus, "Ma J " V A! quód íllí eque fcribentes ac legentes duplícabant mutas, Feftus. Vide pluraín'Tauroh, "Tau, uerre,aríete Ioui imirolari nonlícet, Atteíus Capíto, Vlyffes INeptuno aríete,apro & tauro lítauit Heroibus tauro,cáapro & aríetelítabant,Giyraldus. | Athenís octauo díe cuíufg; menfis INeptu crum fiebat de tauro,uelaríete uel hírco,Idem, Cur aríes, taurus & uerres, (epvecc,ze/cG- C uio) Neptuno ímmolentur,uídeapud Varínurn ín Is, . Perfectum facrificium fue,tauro,bírco & arg conftabat;hoc hecatomben & gyvz/vy uocabant. Alíj zjvzivav facrifícium interpretantur ex ouejq pra,boue:uel ex hírco,aríete,tauro: V ide ín Boueh. Apollíníaliquí arietem ímmolarunt Gyrdi, Corínthi ín uía quz rectà ad Lechxum nauale deducít,zneum Mercurium fedentem fpectabís,di aríes aftat, Quoníam practer relíquos deos IMercuríus maxíme uídetur curare & augere greges. re € Homerus in Ilíade cecínit, Yzy QépGowzQ- rivis, T pd uézustt. Épueios "Toup «QAAet 1) LriepVmt. ex, Qua praterea de Mercurio & aríete in Matris myfterijs narrantur, prudens omítto,Paufan Corínthíacís, CírcaBozotíam(ínquítPollux lib, 1.) Ferculí wa2« facrifícant , usa« díco, non peo uoce poétíca,fed mala & poma arborum,banc ob caufam.Feftrum huíus dei & facrifícandi tem inftabat.hoftía erat aries,hanc quí adducebant inuíti morabantur,propter Afopum fluuíum fubito auctum, Interím puerí ludentes rítus facrífictj peregerant.IVlalo ením egregío feftucas quatuorpto pedibus ínfixerunt,& bínas fupernécornuum loco,íta fe uaAsp,id eft oue poétíce, immolare didlitan tes. Hoc facríficío oblectatumaíunt Herculem, eundemQ facrífícandi ritum etíáamnum durare; Bt: Hercules ípfeapud Thebanos fiueBoeotos w^Aey nomínatur,nomen ab hoflíae modo adeptus, Hat Pollux. Fluuíjsaríetes ímmolabant, utteftantur Scholía Homeri Ilíad, 4, ubí hoc carmen legit Fvzinovzu d" Vopye (apowa) 79. ovzó9i pax iépd Ure, Sachíon Tartatíz cíuitas , IMahumeti cultoreshaup. bet:ítem idololatras: & cum íllorum alícui filíus nafcitur,ftatím commendat eum ídolo alíicui,ingk ius honorem anno íllo domi fuz nutrít aríetem,quem anno à natíuítate filij reuoluto,proxímoil idoli fefto unà cum filio offert cum multís ceremoniíjs. Poftea coquuntur carnes aríetís , & ídolodé nuo offeruntur, dímiíttunturgp ante ídolum tandíu fufpenfz,donec completa fuerínt nephandxora tíones,Imprímis autem rogat pater idolum,ut filium fibi commendatum conferuet, Deínde immol tas carnes ad locum alíum deferunt, & confanguínei omnes congregati, carnes íllas magnac ligíone comedunt;offa ueroín uafe quodam conferuant, Paulus Venet, 43. Aríes INeptunoíme molatur,ad collaudandam marís placíditatem:fed Graece leyítur,d]a d» apaop 7 9uMtosue , 071 090a yeu, V arínus ín Ápveóc.. Veterum gentilium quídam humana cum brutís íungebant, à ín natura difTimílía erant,ut aít D. Athanafíus,deos fuos fecerunt;cynocephalos,criocephalos Gyraldus, Ammonem(quem deum Solem occídentem Libyes exiftímant ) aríetínis corníbus fitis eunt,quibus maxíme íd anímal ualet,fícut radijs Sol, Macrobíus,Bffe uero & alía arietíSolít com .munía , dixi ína, Cum Gigantes bellum díjs ínferrent, terrítídij alij alías animalium formasille duerunt,lupíter aríetis,underecuruís INunc quog; formatís Líbys eft cum cornibus Ammon , uidius $. Metam, Herodotus de Ammone libro fecundo fctíbit,quódlupíter cum nolletab Herdt le cerní,ab eo tandemexoratus,íd commentus efl,ut amputato aríetís capíte;pelleG uillofa quamil li detraxeratínduta,fefe íta Herculi oftenderet,& cob banc rem aríetes non mactantur à Thebanis fed eis facrofanctí funt,praterquam uno díe quotannis ín fefto Iouis (utpluribus retuli ín Capr: Ab alis Ammon traditur, quod in bellís ufus fít galea, cuius infigne caput fuerit aríetís, Fuerequl Ammonem aríetem Phríxí & Flelles putarent,ut Pherecydes jpdidít , Seruíus grammatícus ídeo a»? rietínocapiteaítconfingi,quod eius effentinuoluta refponfa: quín ea nutu & renutu alíjsdp fignis dabantur,quod & Strabo & Euftathíus prodidere, Plura uide apud Gyraldum ínloue Amme 1 Le Syntagmaté DeVeruece.. Libl . 9»; Syhtagmates, Deuerueceo oue qui ín draconem mutatus grauidam fecit Proferpínam Arnobíj S& Euftebtj uerba recitauí ín Tauro h, p PROVERBIÁA, t —* Adatíetesagreftes, uídefupra ín prouerbío Ad caprasferas, | Aríes cornibus lafciutens, Kore &eevyipoc:Diogeníanus oftendit conueníre ín magnos aclafcíuos,Pruríunt cornua arietibus bene — paftts,quod ídem accídít bubus, Mihí uidetur adagium conueníre & ín ftolídos preter merítum ea — gectos ad dígnítatem,;Eraímus, Oríeínem prouerbij lege fupra ína.ínter epítheta aríetís, & ín iconí — bus, Aríetem emíttít,uel obíjcít, Aera zró6z2e, (fed jv agnum potíus quám aríetem fignifícat,)In rá xc pugnae cupidum dicebatur, Antíquítus ením bellum fufcepturi foecíalem míttebant, qui ariee em adductum ín hoftium fines immitteret: hoc fignificans pactociuitatem & agros illorum hoftis. "T bus compafcuos fore, Autor Díogeníanus,Erafmus. Suidas fcribit legem fuiffe Athenís ne príus íni » tetur praelium, reip Ar abya arbo utiay qe A&6n-TÀ zroAsuty; Idem & V arínus ín Ave, -. Aríes nutrícaa tíonís mercedem perfoluiít, Kors 7» &z*710*,cítatur ex Menandro. Quadraf ubi quís pro benefaz - &ís malefícium reponit. Allegoría (umpta eft ab eo,quód aríes cornibus ímpetat(eos à quíbus nutrí 1 tus eft)aut uas(prafepe)ín quo pabulum apponitur , ipfosdj quorum opera nutrítus eft , aut etíam — Rutrítur,cornibus inceflit.Bffertur & ad hunc modum prouerbium, ei efexoviz,id eft, A víetís mint» —fteríum,pro officio collato ín ingratum, quí beneficíum íníuría penfet, Erafmusín Chilíad, (Memís — nerunt Hef, & Suid.) Etalibi,Aríetís mínifteríum, Kox josovie, Suidas & Z:enodotus (ínquit) fic — referunt, quafi díci folitum de officio ín íngratos collato: fíquídem aríes cornibus ferít paícentem, Hefychíus ítarefert,quafi congruat ín eos quí fpe cuiufuis praemíolí ínferuiüt indígnís.C)yuum puea tos inuítamus ad minifteríum,pollícemur alíquid, puta talos aut nuces, tídem ín apologo quopiam, opinor, dixítaries,Inunge, Gurztae d, forte sereno legendum : addita ftellula ín zedítíone Aldina A Hefychij locum deprauatum indicat, )dabo tíbí talos, Era(mus, DE VERVECE | A AE kal | A, myss ERVEX dicíturà naturauería,cuií out mari tefliculi dempti (unt, Varro, Hinc alij, Ver NE jf» uex mas eft inter oues cui ínuer(i uel ademptí funt teflículi. Ifídorus tamen & alij recens ja WANI tiores ueruecem pro aríete etíam;id eft oue non caftrato ufürpant, (& dictum nuganturd £ ep uíribus,quod caterís ouibus fit fortior, uel quod fit uir, íd eft mafculus ; uel quod uetrmes " in capíte habeat,quorum prurítu excítetur ad pugni , quod falfum effe Albertus afferít,) Quamob - tem quedamab illis de ueruece fcrípta;patlim ín Aríetís híftoríam ínferut ; hic illa adiecturus quz propríe ad aríetem caftratum pertínent.Girzcí uocemunam non habent,fed &ody veu, id eft ariete — cafiratum dícunt, Seciaríus ueruex,quí gregem agnorum pracedens ducit;Feflus: tanquam (cili cet uerueces agnís ducendis praficíantur,ut capí aliquando pullos ducuntzaríetes uero ouibus,cum — agnos fpernant. A pparetautem fectaríum dicí,quod eum fequantur agní, Apud Catonem cap.15o, porcos quog fectaríos legímus, Ariesueruex ue,críos & ctilos , precípue fectaríus , Hermolaus; 7. fed &ilon Grzcís fimpliciter aríetem gregis ducem fignificare, docui ín Aríete a. Veruex, aríes ca» : flratus,qui fübínde fectaríus eft, Vuíllíchius, Idemaríetem Germanice interpretatur bamell, ac — noftribanmmel ueruecem uocant, V ideriautem potefl uox orígine Arabíca, nam lefan alhamel, Bel — lunenfis uertítlinguamarictis, In quibufdam Heluetízlocís círca alpes, teruecem nomínàt frifcb lind; (qua uox quibufdam porcellum fylueftrem fígnificat:)círca Sabaudíam,bogner:alij wioer. Ví — defupraín Aríete A.. Scoppa ueruecem ltalice uocatcaftrone, (quauoce etíam Germani quídam utuntur,)caftrato & montone;forte qua(í mutílum propter teftes ademptos : nam & Gallí mouton - uocitant: (quamuis apud eofdem uox brebís,qua ouem fignitícant,à ueruece detorta uiderí poffit.) - lilyrjberam. (À qua uoce opínor Galli quídam aríetem non caftratum ran nomínant, Angli ram.) d Anglijawether (hepe, ^ Maraches, íd efi fel aeruecís,Syluatícus,. Je. : €| Verres , íuuencos , aríetes , hoedos decrefcente Luna caftrato,Plíníus, ^ Quos ín numea rum ueruecum referri uolunt,eof(dem non mínores quíng) menfium caflrareoporter, Platína. Aa pud Rhatos Italice fanareiut Germanís etíam beilert pro caftrare)dícuntur aríetes , qui funibus raa díces teíticulorum ín eís abrumpunt,aut ligno ímpofitas malleo contundunt: fed príor modus prae fiat, Pofteríore modo caftrratos Germanice uocant Enüt[doer, id eft contufos: horum teftícali cum mactantur,ceu fuggillatí & parui abíjciuntur. V ítulos etíam fiffa ferula compreffis & paulatím con — fra&ís teíticulís caftrarídocuímus in V ítulo E.Símilis quzdam olím homínibus ut eunuchi fierent caftratío adhíbíta,unde 9Aacim &C Sui díctí,a contufis contrítístp coleís, Caftrari agnos nifí quin - quemefires,preematurum exiftimant,Pliníus. Caftrareoportetagnum non mínorem quínc;men r fíum,neg;y ante quam calores autfrígorafe exegerint, Varro, — Cafiratíonís ratío iam dicta eit: néa ' que enim alía ín agnís,quam ín maíore pecude feruatur,Columella. Sed quz de uítulis caftrandís copiofe (crípfi,alijs etíam quadrupedibus accommodarí pofTe cpínor. i í 926 A deps ínter cutem & carnem abundat,ín porcís maxime,lardum uocant.fed ín arietibus quo caftratis ín Syría,Bellunenfis, Homines íta cemmutantur,ut etíam carterorum animantium qua. cung; caflrata, Nam & taurí & uerueces fua cornuae contrario geruntiquod fcemíne queg; eorum. contra dj mares armantur cornibus. ltacp illi maíora excifí gerunt,hí minora , Aríftoteles problem 158. In Aegyptocírca urbem Damíatam uerueces amplís & rotundis caudis fpectantur, tang interdum ponde:is ut uíx easfuftíneant, Italus quídam de ítínere ex Venetijs Flíerofolyma,Sed de - magnís ueruecum caudis plura leges ín Aríete B, : ET . uA Prafocurídas Grazecí uocant anímalía,quz folenthortís nocerezergo uentrículi ueruecis (oufg Ruellíus ex Díophane)flatim occífí plenum fordíbus (uís fpatio, quo abundant,leuíter debebis ope. rire. Poft bidu& reperíes ibí anímalía ipfa congefta.Hoc cumbís uel tertío fecerís,genus omne,quod nocebít,extíngues,Palladíus, | . | Le ug m hk zit » HIDE E Agnorum quí íam lacte remoti funt caro fatís eft laudabilis, fed optima caftratorum,praferiim annículorum,Auícenna tefte:fed fupra illam aetatem deteríor fit, Crefcentienfis, Plura uideín Aríe '*eP, Annículus placeat, uel fifineteftibus agnus, — Pínguior eft hoede. quum caletolla;u Huncamo fi durí per pafcua montísanhelat, — IMaluerofi auri uellere díues erít,Bapt.Fiera; giecum caro falubrís eft,& melíor agnína.calída ením & humida habetur, ad temperamentum ens:illa uero plus humíditatís quàm calídítatís habet,Platina. — Etalibi, Totum de ueruecen iniuria elíxabis,licetex fpatula & coxis bona fíat affatura,Platína, | Síuoles duas patínas eiu * meztí quod uulgó gelatinà uocamus,quadragínta pedes uerueceos excoríatos exofTatosQpín recenti per tresaut quatuor horas (íníto:lotos, ín cacabum, ubi aceti acerrímí albí metreta una albi altera, aquae due ínfintíimpones,tantum falís addendo quantum fat eft.Facito deínde effe lento igne, Defpumare etíam diligenter memento. ubí femícocti fuerínt;piperís rotundi, piperisgb longi,cínnamí,fpícenardí, quantum fatís erít,ínfríngíto potíus quàm cOteras,[n cacabum(y indito, ut unà tamdíu efferueant, donec ad tertías deuenerínt, pedes tum exímíto, íusG efferuere iterumf. níto,decem ouorum albamenta tudícula tamdíu agítato, donec uería ín fpumam uideatur, Ebullire fimul tantifper hzc debent,quoad femel aut bis cochleari inuolueris.Exempta ex cacabo,ftatimfit co líneo bís autter colato, Tale íus ín patínas, ubí pullí autheedí,aut capi bene eoctí & fruftatimdiy uífi,nec humectí,carofit,indítozingy frígido &C humido loco tamdíu fínito,quoad omnía'gelt com r creia fuerint,Ex hac patína níl comedat Voconius meus,ne bilem qua exagítatur, cum. fuo mag maloaugeat,Platina6.24. ^ Paflíllijut uocant,ex carneueruecínafiunt,hoc modo: Caro minutis tím concífa,& modiceferuefadcta in aqua, fale,zinzibere,uuis paffis autcepís, & pauco butyro cons dítur, & íntecta duas aut amplíus horas coquítur;Balthafar Stendel, In conuíuío apud Antiphis nem ín Cyclope ínter catera apponítur xeu 7opixs, ut Athenaeus recitat, | m"m Remedía quadam ex uerueceretuliín Aríete G, | Ad fpafmum, Capite caftratíno cum pedi bus fíuetrunculiís & ínteftínís, & hordeo,ín aqua decoctísbalneum parabís, cui ínfideat eger, pítis guía ením & humectantía omnía profunt,Leonellus Fauentínus, ^ , H, ? ApudFeftum ín Solítaurilium mentíone uerbíces pro uerueces corruptélegi conijcío.Semima rís ouís uífcera, Ouid.i,Faft, — Efeicaríes caftratus, veuíac sens, ( fic enim legendum;) Hefychíus, Varinus, (| Veruecem hominem amentem uocauit Plautus ín Merc... Ego ex hac ftatua ueruetta. uolo — Erogítare,meomínore quid fit factum filio, Plautus Capt.íd eft, ex feruo, quí uelutí f ueruecis eft,hoc eft (íneratíone € prudentía non alíter quàm ueruex. Autbouem, autouerm, alit ueruecem habet fignum, Varro de pop. Rom.uítaapud Noníum, — €JKal. Febr, loui 'Fonantibís dens uíctíma fiebatzídibus uero lanuarij,ueruex,Giyraldus. Ambegni bos & uetuex appellabat: tur;cum ad eorum utrag latera agníín facrífícíum ducebantur,Feflus, ^ Quodgenus facríficium larí ueruecibus fíebat,Cíceros, deLeg. — «Emblema Alciatí, loquitur autem Mediolaniücíuitasi f Bituricis ueruex,Heduís dat fucula fignum, His populís patrí debita orígo mez eft, ' Quam Medíolanum facram dixere puellae Tetram:nam uetus hoc Gallíca língua fonat, Cuita Minerua fuít,nunc eftubí numine Tecla — Mutato matrísuírgínisante domum, — — Laniger huíc fígnum fus eftanimal&pbiforme, ^^ Acríbushíncíctis/lanítio índeleui. Juadru pedibus ] 3 B le - DeAeno. A.B.C. Lib. IL. 927 A, — mee GN vs annículus Hebraís eft w23 kebes , & per metathefín Sw kefeb: Vide ín Oue l $98 A. mw, feh,erex,aries,agnus,ouís,Inuenitur autem aliquando mafculinum, ut oan nv, 3 fehtamím, agnus ínteger,Exodiis.alíquando foemíninum,ut v vwa nw, feh phefura;grex L * dífperfus Hieremíz $o.Significatautemagnum ouínum , & caprínum, (íd eft hoedum,) 38 Munfterus, Noftri ínterpretes pro feh plerungsreddunt ouem: fignificat at pecus paruum , ut oue 7 uelcapram,ín utrocp fexu.. vA, kar,uide ín Ariete A, "vy gedí, Dauid Kimhí putattam ex ouíumi 7 quám ex caprarum genere díci hoedum & agnum,propterea quód fzpe adíungítur uox haiffim , id €ft caprarum, R, Abraham folís caprís nomen attríbuít;ut folet etiam Arabica língua:uíde ín Hoedo A. CGrenefeos si. pro eo quod nos pofuímus,(ínquit Híeronymus,) mutauít mercedem meam dece 7 uícibus,L x x ínterpretes pofuerunt decem agnís , neícío qua opíníone ductí, quum uerbum He, 7 braícum móním,numerum magís quám agnos fonet, Atquí ego confjcio ín translatione L x x ínter Lo pretum nion d'éuz Gray legendum,ut uulgati codíces habent, ied d'tte way, hoc eft dece mínís:mana " ním,unde plurale maním,mínam uel libram Hebrzis fignífícat, Graci agnum aPvioy uocant &. — wjv«,à venitiuo efproe,nam rectus non efl ín ufu:item &uvoy, V ide ínfra ín H,a, — Apfoy, zrecGoeroy , &uvot; Hefych, Varín, Graecis etiam hodie uulgó avi dícítur,. Italís agna & agno, & dímínutiuum agnel - Je. Hifpaniscordero, Gallis agneau,dímínutíuumagnelet || Germaníslamb/ lámblin, Anglis prímo anno alambe,(ecundo a hogg. | | | B, — InAfrícaaríetes flatim cornigeri eenerantur,necfolum mares,ut Homerus fcribit, fed etíam foe ' minz,Aríflot, Huíus reírationem reddídimus in Boue B.b.ex Herodoto, V íde etíam ín Ouen, — sLadtes dicuntur ínteflina, Títínníus Pfaltría, Ferticula,cerebellum,lactes agnínas,INoníus; Cítatue — setíam à Prifcíano, Canem fugítiuum agnínís lactibus allígare,uíde infra ínter prouerbía. C, " — magís ínterfit ante folftítium quamante brumam fírmos effe, (olum&p hoc anímal utilíter bruma na- . 7: à ; à ; ; ; — taíunt matura & chordà,ut pure & molliter ftent,uidendum,& ne obterantur, Dícuntur agni chor "P E S " ^. -H 8 T ESSI m LT) b—À. [er o "O £9 Lo c A [9] "t C -. Qna. —-« e. ga e o zi fo ve T [| (9 [^] zi [o c £5 - e [er "1 — "A £2 e & fo x "J LV —- £o e. N» £» Ec UE a e - E t5 É [4 " idt £ e Varrone, Depaftuagnorum díxi etíam nonníhil ín Oue e.ex Crefcentienfi, Ad conficiendum -. eafeüi aliqui addunt pro coagulo de fící ramo lac & acetum, Qui ob caufam apud díug Rumíz facel B um paftoribus fatam fícum non negárímtibi ením folent facrífícarelacte pro uíno , & pro lactentía - busimammz ením rumís, fiue rumz,ut ante dicebant,à rumí;& índe dícuntur fubrumí(feugerling) ^ agni lactentes,à lacte, V atro, Dicuntur & hoedi fubrumarí,cum ad mammam admouentur, &c, — apudFeftum, Fereadquatuor meníes àmamma non dífiunguntur agni, Varro, Agni Tarentini quorum delicata & pretiofa lana efi, quomodo nutríendí,uíde ín Ouez, — €] Decaftrationeagnile gefupra ín Veruece, — (,/Agnímorbonon laborabunt, fibederam in paftu appones currículo fes prem dierum, Democrítus. Agnísquog fuccurrendum eft uel febricitantibus,uel egrítudine alía o affectistquiubi morbo laborant,admíttí ad matres non debent,ne ín eas perniciem transferant, Itas que feparatím mulgenda funtoues,& covlefiís aqua parí menfura lactí mífcenda eft , atgy. ea potío fcbricitantibus danda;multílacte caprino ijídem medentur, quod per corniculum ínfundítur faucís 3 | ii à 928 DeQuadrupedibus bus,Columella. Etrurfus,Eft etiam mentígo,quam paftores oftíiginem uocant , mortifera ladtenn bus.Ea plerungy fit,fi per imprudentíam paftorís emiffi agni, uel etiam bcedí rofcídas herbas depage rínt,quod míníme commítti oportet, Sed eum íd factum eft,uelut ignis facer os ates labra foedís ufce tíbus obfidet, Remediío funt hyffopus,& fal equís ponderibus contrita, INam ea míftura palatumat - quelinguam totumQ os perfrícatur, Mox ulcera lauantur aceto,& tunc píce líquida, cum adipe fuil lo perlinuntur , Quibufdam placet etugínis tertiam partem duabus ueterís axungíz portionibus commífcere,tepefactod utí medícamíne, Nonnulli folía cuprefli tríta mifcent aqua, & íta per ra,atg palatum, IVlentigo ín agnis & hoedís íd ferme malum efle uidetur,quod ínhomínibus tagram appellant, V tríufcp ttocabulí etymon à mento: quoníam ab ca parte fere otíebatur : foed ulceribus mentum,os,labra, obfídebat, Phíl.Beroaldus, Vídetur fane ut mentígo menti malum, fic. orís oflígo dictum. Agnos pedículís alíquando infeflari fcribit Crefcentien, - P D, ) * e | Agni (imulut funt ín lucem fufcepti,circum matres flatím erratíco faltu concurfare, & do cum íncípiuntab alieno ínternofcerezcum homo parentes fuos fero admodum agnofcere inci Aelíanus. Praterea tenerí tremulís ín uocibus heedí | Corníferas norunt matres , agniQ pet Lucretius, Agnus fimplíciffimus,cum àmatre quandog aberrat,frequenter eam balatu abfentem excitat, multísty lícet uerfetur ín míllibus ouíum , recognofcít uocem parentís , & feflínat adeam, INam quamuís cibí & potus defiderío teneatur, tranfcurrít tamen alíena ubera lícet We-— grauída exundent:folius&p materni lactís fontes requírit, Ambrofius, Latíníagnum ab agnofcene do putant díctum:eó quod pra czterís anímalíbus matrem fuam nofcat; adeo quód fi ín magnog ge errauiít,(tatim balatu uocem nofcat parentís,I(ídorus & Albert, Ouísagnum fuum odore pofi . riorum nofcít,& cum lactet agnus caudam uelocíffíme agitat, Albertus, — 4| Mírum eft & tamenue rum, fidibus lupí agnínas male obflrepere:quanquam hoc ídem contingat neruis fermé omnibusdi uerforum anímalíum;ut canís & agni, Cardan, V ide fuprain Oue D, | "C. E, In nutrícatu cum parere cceperínt:ínijcíütín eaftabula,quae habent ad eam rem feclufa: íbitgm ta recentía ad ignem prope ponunt:;& quoad conualuerínt , bíduum aut tríduum retinent,du enofcant matrem agní,& pabulo fe faturent, Deínde dum matres cum grege ín paftum prode retínentagnos:quí cum reducta funtad uefperum, aluntur lacte: € rurfus dífcernuntur , nen à matribus conculcentur.Hoc ídem faciunt mane ante quàm matres ín pabulum exeant, ut agnifi3 turífíantlacte, Círcíter decem díes cum prateríerunt,palos affigunt,& ad eos alligant libro, aut alía re leui díftantes,ne toto die curfantes ínter fe tenerí delibentalíquíd membrorum. Síadm piammam non accedít,admouere oportet, & labra agniungere butyro,aut adipe fuillo, & olfacee labralacte, Diebus poft paucís obijcere hís uícíam mollítam, aut herbam teneram antequám exeant ín paftum,& cum reuerterunt, Et fic nutrícantur , quoad fadt funt quadrímeflres, Interea matiti eorum hís temporibus non mulgent quídam (per duos menfes,ex Dídymo,)quí melíus omnínoptt petuo,quod & fanz plus ferunt, & agnos plures, Cum depulfi (unt agni à matribus , adhibendadilie eentía efi,ne defyderío fenefcant:ítag deliníendum ín nutrícatu pabuli bonitate, & à frígore &ellir ne quid laborent,curandum,Cum oblíuíione íam lactis non defyderant matrem,tum deníg; compel lendum ín gregem ouíum, Varro G mutuatus ab eo Crefcent, | Plura uide fupra ín c. & quadam4f de agníslactandís ín Oue E. Partus ípfos ubí lacte fuerint expletí,feparatím feruare oportet, Con culcantur ením una relíctí cum matribus, Ante duos mefes lac emulgendum non eft : melíus aute erít (ínunquam,Síc quíppe agní corpulentíores euadent, Ceeterumfoetus ex prímiparís ouibustili tríre operzpretium eft, cum fínt ínfirmíeres qudm ut durent díutíus,Didymus, Agníszditisfingi la feptímana per meníem fal darí debet, & ín poflerum decímoquínto femper díe.Quando autemfe parantur à matribus,mox tondentur propter pedículos, (oues quídem pedículis carere Aríftot;& Plíníus prodíderunt:)uel quía melíus creícunt,&& unaquag; hebdomade fal eís obijcítur, Círca natis uítatem Domíni íunguntur cum matribus,ut de agnís Palladíus fcribit, Crefcentien. «[Secia ueruex,quí gregem agnorum pracedens ducít,Feft, V ide ín Veruece A, Quod ad fructume gnis percipiendum , leges quxdam ex Catoneín Oue E, Bíniagni uníus ouis (cum uenduni numerumobtínent, Varro, € Rheno propríe ouíum pellís eft,juel agnina potíus,ut díxí ín Capta E, Pelles & lane agnorum funt optíma,atcp ad operímentum humani corporis aptíores qua m frida trum,Crefcent, Indumentum ex pellibus agnínís corroborat corpora íuuenum, Filíus Zor apud R.Mofen,Plura uídeínfra ín G. Agnínz pelles, quas pellífices noftríad ueflímenta parant, magna ex parte defumpte funt ab ouíbus quz uel ín partu uel proximís pofi diebus moríuntur, Nam inti? paucos díes lanz eís molliores fiunt & íneptze pellifícibus,Pelles qua ex foetu fumuntur , cum ous grauída madctantur,uulgo vfifdbinelitig uocátur,ac fi dícas excoríatitías, A dferütur ad nos ex lone gínquís regionibus:pulcherrímz quídem, crífpz praelo compreffz & maíorís pretíj ex Italize patte ultra Romam, Apulía przfertím.Elegantes & nigrz pelles ex Prouincía feu INarbonenfi Giallía& Hifpanía(ubí & monopolía haberí audio, íta ut certí quídam loci fuum habeant mercatorem, cuí for ' lipellesuendi omnesoporteat)fere míttuntur,íam ad ufum paratze;fünt autem pínguiufcule. Cats dida ueroapud nos parantur, & ex nofirís regionibus babentur. — «| Laciis Guóbus congtjs -- ; coa .— sgoagulum magnítudíneolez, ut coéat:quod melíus leporíbum & héedínum quám agnínum, Var, — Maio menfe cafeum coagulabímus fyncero la&'e,coagulis uelagní uel hoedi, Palladius. «| Tenv — pefütis future prognoflicon ab agnís,uidein Oue x, | - , Agnorum ato fatis eft conueniens,cun de lae remoti fuerínt,Crefcentíenfís, Agnína humis —. ditatís plus habet quàm calíditatissueruecína uero temperata eft,Platína, Ex pedeftribus anímantí - bus fuilla caro probatiffimus cíbus eft,deínde hoedína,mox uítulinázagnina uero humída, tum lets - torem mucoremáQ ín fe habere cenfetur , Galenus ín lib, de cibis boni & mali fucci, A gnícarnem habent humidiffimam ac pituítofam;ouium uero excrementofior eftac fucci deteriorís,Idem z.de aa j» lím,facult, Etín libro de attenuante uíctusratione, Agnorum efus propter ínfígnem humiditatem - eflfugíendus, Carnes quadrupedum recens ín lucem editarum,omnes mucotz habentur,ac prae — eípue qua fuapte natura humídiore funt carne;ut agní & fues,Gaalen.in lib, de mali & boni fucci cí - bis, Vídequadam fuperius in Oue & in Atíete E; Agnorum carnes modice calida (unt , humi , — damá habent fuperfluítatem;atg ideo ab ijs eduntur qui humídiorís funt temperaturz : qui uero ficcioris,ituantur;quáto autem ítníor agnus fuerit,tantó difficilius eíus caro concoquítur,, magiísip — humída eft;quantó uero maíor,tantó melíus concoquítur, & eó mítíus eft humída, Síc & ín caeteris animalibus contíngít quo funiora funt, eó humídior quàm maíorum eft eorum caro , Symeon $e, thi, Agnus lactens fimiliter fere uifcofus eft ut porci fylueftres, (porci lactentes potíus,)quód nuper ab utero prodíerít, I ex lacte quo aluntur humiditatem fequaturrquamobrem caro eius non lauda tur,ut que concodu difficilis fit, & lubricitate fua de uentrículo(citó)defcendat, Anniculiuerocuíde - fupra ín Veruece F.ex Bapt.Fíera)medíocrem habent temperiem ínter lactentium humíditatem,& iuuenum fíccíitatem:quamobrem praferuntur,quód facíliores concoctu fint, & fanguinem gíonat melíorem,l(aac ín díztís particulatib, Aenína robuftís & fanis hominibus ín cibo utilís efi;ínfirmis énutilís;quía etfí à uentrículo facile defcendat, uiícofo tamen quem gigníthumore, partibus nímis j tenaciter ínbaret,Liber denat.rerum, Suille & agnínz carnes diíffíciliores concoctu funt; & facile corrumpuntur propter pínguítudínem,caprínznon ftem, Athenzus, | Priamus apud Homerum - filijs (uis exprobrat, (tanquam nímíum gulofís,)quód ín cibo agnos & hoedos illicit & prater mo» — remgentís(z& wá vevogxo f )confumant,cum ínquít, Aevdy nd" Q3 iQuy Gd ipto &crnricó", Philochos rusquídem tradítagnum intonfum ne quis in cibo fumeret Athenis quondam interdicium fuiffe, " cumouíum penuría futura metuererur, Achenzus libro primo. Etlibro nono,An tíqua lex erar , ut — inquit Androtion, 75e GU Vyoynic (Gh vyeyn viua, Varínus) qve 78 d Sese czoy , ne mactaretur o. — wisqua nondum ronfía eifet,uel nondum peperíffet,Edebant fane ueteresanimalia iam aduita,pros — ciuero porcellos etíam lactentes, eitis evas, [Nunc quog; Mínerua facerdotem nec agnammactare, nec cafeumguftlare aíunt, | «|j Hoediutcumlibet cocti, (affi aut elixi,Yfuaues & falubres funt:coxz tamen aff meliores haben -» tur.Eadem & de agnicociura, Platina, In agnum uel hoedum uarios apparatus ex Apício recítas — uiinbedo £.ítemín íecínora eorum,& pulmones,& copadia,Ibídem, Veteres alíquando ín mas enífícís conuíurjs tum alía animalía íntegraaffabant,tum boues,ceruos;agnos, A thenzrus lib. 4. A« pud eundem ínter delícatíores conuíufj cutufdam cíbos numerantur etíam loei etgvig , id eft agnos 4 rumcapíta, Balthafar quí artem magíricam Germanice condidit, ex pulmoníbus agninis farcimí, P nauelífitía parat,huncfere ín modum: Pulmonibus íam craffiufcule concííis omentum addít,&€ mi nutíus concídít:oua admifcet, & modícum cremzlactis,& fanguínís agnini modícum, & pro condi — mentoaromata & uuas paffas:hanc mífcelam ínteflínis agní aut uentrículo infarcít,autíntefiinis de — uítulo,uel tenuioribus de boue,nec admodum replet,elíxat, &c. b ; uUG - « "Admorfus uenenatos,optime auxilíatur,fiflatim poft cucurbitas plagz ímponantur anímalía ? parua difcerpta & adhuc íntus calentía, uelut funtgallínz,hcedí, aení,porcellí, Venenum ením exu gunr,& dolores leníunt, A étíus,Idem fere Celfus fcríbit,ut recítauí ín Hcedo, initio ca pítís z, Expe ríerís uerum remedíum fi agnum candidi(Iimi capitis decoxerís:atqp índe caput eius,quem canum T " o eflenolís,ungi preceperis,IViarcellus, Sanguinis hcedíni recentís antequam coaguletur uncía cum aceto míxta & triduo pota, uomítui fanguínis confert: fimiliter fanguís agni, Auícenna. Galenus defimplicib.lib, 1. de hoedíno tantum fanguíne hocremedíum à Xenocrarte Ícríiptum refert. . Ibía dem, Agninum fanguínem (inquit) aliqui epilepfíam curare prodiderunt, quod mihí expetírinon p placuit. Quod (iquis perículidm facere uoluerit, fat fcío reprehenfum írí ab-eo qui talía fcripferunt, L Omnía enímremedía qua ín potu epileptícos iuuant, uim íncídendihabent , qux agnino fanguíni nullaíneft. Sanguísagnicum uíno epilepfíam fanat, Auicenna, — Vt mulier concipíat, Dorcadís, hocdí;leporís coagulum & fel,cum agníno fanguíne & adipe , medulla& ceruína, nardino & rofa« ceooleo commiíce, X poft purgationem fubdíto , (utero príus purgato, ) A étíus. ' €|Igní facro medetur fenectus ferpentium ex aqua íllitaà balíneo cum bítumine & feuo agníno, . 6s Pliníus. De fuillo & agníno(Ruellius apud Díofcorídem non ejvewy,id eft aeninum,legit:fed az «reo, id efturfinum,quod magís probo ) adípe curando Diofcoridis uerba ín Suerecítabo, q Mes dulla agni adígnem liquefacta, cum oleo nucum & fachare albo, deftillata fuper Apa RR NR ; 1 L4 930 . DeQuadrupedibus purum, Rafís) & fic epota.díffoluit calculum uefíca,& confert míngenti fanguínem, ( Rafis addit; €rematíone uirga,)& ad dolores uírgae,uefíce,renum, Albertus, 4J Dyfenterico fi frigoris fenfüg. - ad(it,pellem agnínam leuemliquída píce imbuíto,calefactamipaluo imponíto, Aétíus, ^ Veftisex. pellibus agnínís corroboratcorpora iuuenum, Fílius Zor apud R.Mofen, — Pelles agnorum magis. calefacíunt quàmhoedíng magisqp conferunt dorfo & renibus, Elluchafem in Tacuínis, Offic, 3o qued fitin dextro latere ranz rubeta,adalligato ín pellícula agnína recenti, quartanas alíastg fes. - bresfanaríaíunt,Plinius, — «| Cínísex offibus agnorum recie adhibetur ulceribus, qua non qas huntcicatrícem, Marcellus, Magna uís & ín cínere pecudum fímí ad carcínomata addito nítroy autcinere ex offibus feminum agnínorum, pracípue in his ulceríbus qua cícatrícem non trahunt Plinius, « (jJ A«rítus calcíamentorum agni pulmo fanare credítur, Galenus & Plínius : Impofit "13 contracios à calcíamentís attrítus ab ínflammatíone tuetur, Díofcorídes, Agnínus pulmo uel aríge tínus uritur,& cinis eíus cum oleo ímponitur, uel ípfe crudus admotus perpíonum ulceríbus utili ter alligatur, Marcellus, « «| Coagulum agnín& aduerfus omnía mala medicamenta pollet, Plíniy Contra uenena omnía ualet coagulum pecorís, Idem, ^ Hcedí;agní, hínnulí,&c, coagula fimile naturas fortíuntur,contra aconíti potum in uíno,& concretumlac ín aceto, conueníenter affum tur,Diofcorídes. ^ A uenenofis morfibus omnibus fanat,Auícenna, Contra paftínacam,& om nium marinorum íctus uel morfus coagulum leporís,uel hozdí, uel agni drachma pondere ex uí, fumítur,Plíníus, Murísaraneí morfus fanatur coagulo agníno ín uíno poto, Idem, . Infantibus- quilacte concreto uexantur, prarfidio eft agninum coagulum ex aqua potum: Aut fí uitium cog: gulato lacte accíderít,difcutitur coagulo ex aceto dato,Plínius, — Sanguinem iftitin naríbuscoae ag eulum ex aqua maxíme agnínum fubdítum uel ínfufum, etíam fi alía non profínt, Plinius, — Ex: aqua fubadtum & ínfufum naribus fluentibus míre prodeft, Marcellus, Víde nonnulla fupra in. Ficedo c. ubi dehoedíno coagulo, — 4| Comitíalibus morbís utile traduntfel pecudum cum d pracipué agnínum,Plínius & Samonicus, ^ Sífelleagnino ínungantur loca cancro affecta, mas nifefte prodeft, Albertus, — [Si quísagnum recens natum confeflim manibus díuellat, liene eius ubi extraxerít calídum fuper lienem dolentis ímponat, ac fafcía líget, & dicatadfidue reme lienís facio:poftero die (ublatum de corpore eius paríeti cubículí ín quolienofus dormire folítusef luto príus ínlítout haere poffitímponat,atcp ipfum lutum uiginti feptem fignaculis fignet ad gula dicens líeni remedium facio:hoc taleremedíum fiter fecerít, ín omne tempus lienofum quame uís infirmum & períclitantem fanabit, Marcellus. 4| Vtlanugo tardíor fit pubefcentium, man nes illinunt fanguínem eteftículis agnorum quí caftrantur : quí euulfís pilis íllitus & contra uí proficínPlínius, €«pInueficze doloribus (ftranguriofís, Marcellus ) decoctum agninorum pedum. bibiffe prodeft,Plínius. € Vu & faucium dolorífimus agnorum,príufquam herbam guflentin umbra arefa&tus & confríctus,atg; emplaftrí more adpofítus medetur, Marcellus, 4 : 1! a, Agnus,ánonnullís cumafpiratíone críbiturbagnus:fed ufus fam obtínuít, ut príore modo: Ícribatur. Agnus díciítur à Girzco &yvór, ( melius &yvós cum afpíratíone : unde nímírum etiam La tíné alíquí agnum afpírant,)quod fignificat caftum,eo quod fit hoftía pura & immolationí apta, flus. Sedalíbí apud eundem fic legítur, Agnus ex Graeco àv; deducítur,quod nomen apud m iorescommunís erat generís, Varroagnum dictum putat,quod agnatus fit pecorí ouillo, Agni à Graeco uocabulo dicitur quafí pius, ( &yvóp pium interpretatur,cum potíus caftum fignifícet,)nar inter omnía terre anímantía maxíme ínuenitur innocens & manfuetus, nullum ením lzdit dente autcornu,aurungue,lfídorus, Eralíbi, Latini agnum putant díctum, quod agnofcat matrem pra caterís animalibus, adeo ut etfi ín magno grege errauerít,ftatim balatu uocem nofcat parent Videfuprainp, Auillas agnas recentis partus dícímus, Feftus.forte quafi ouillas, forma dimis nutíua, Belluam indifferenter pofuítauthorítas ueterum, Quo quidem agno, fat fcio, magis nul quam curíofam effe ullam belluam,Plautus Aulul.cítanteNonio, ^ Dicigítur me tuum pallertus lum, gallínam,coturnícem, Agnellum,hoedillum,Plautus ín Afin, | (o4 Aerei TE mpoBarop ve, Pollux, Oues in tenerazetate ers & auvoi dícuntur, Varínus ínTg pu, AevaczpoBa7u, V arinus:Hefychius additzuxe£, Apud Aratum legimus ev«ei ín datíuo p! rali: & deijfdem ín recto auvol, Olovre d" aj (ajvs, ut Scholia habent ín dualí numero)ezugoy AwkMd) iripuy dÜusAmay, TÀ 7x «92 «Me, Homeruslliados y.unde communis effe generís hanc uocem ap à fet, À uoce ajuy, ajvos ( de qua paulo ínferíus, ) cafus eius obliqui fiunt;per fyncopen.rectus fin gularís nonínuenítur, Aetates(unt tres, &uvóc, tjvic, ajveic Suidas ; Ego ajvés pro genitiuo accíp rectusením ( utdíxi ) noneftín ufu, — Ifter ín dictionibus Atticísfcribít prímae aetatís uocabulum effe ajve, deinde &uvóy, deinde ajvedy, denícy Aezroyvauove Suid.&€ Varínus, INupernatum pooriop dis xetís, (uoo iovz, Suídas,malím ucsiiep. litro ín Attícís díctíonibus uoo tas .eft aries trímus, Hefychíus ap veiparietem trímum ínterpretatur:)annículum ueró a?ve,id eft agnum, &vór, ue] ejvisyrdeinde apr, (lego ajvaiy,) qui & ejip à poetís uocatur,Pollux,Sed eft quando hacc difcretío nonferuatur, Apre vuaryiMp vas. &jrvrisoio vues, Oppianus líb.4,dewenat, Awvés,ut Varínus & Etymologus referunt dictus eíl quafi jw", íd eft infirmus:uA/&- enim robur fonat; uelà uoce pas, que primam & tenes ramagnilanam fignificat;ut fit &pvis oissqutdu Q^ TW rwzrioy 7p y, A pud Suidam cimafpiraton E js DceAgno. Haa. Libl o- D itat &uilsqquod tion probon& Átticé &pràe,& formininum&ers, Oppianus fylueftrium etíam ca prarum (axy&spay) foetus, uvis uocat; Ariíftophanes ín Auíbus &uvoy «guis per (ocum protulit, — Apvit 6 apros, V arinustIMalim oxytonurti,ut Etymologus habet,díminutiuum elTe fcribens, Rachel, - homen proprium mulíeris,exponitur &pvae d evipdkvi(ie, V arínus,Eft autem uox Hebraíca:alíj agná - alij ouem ínterpretantur, ut dixiinOue A, ' Auvece) vroziuó6 o 6 uie; Suidas: uide Etymologum, Heads quidem aries eft,non agnus: quanquam pro agno Dídymus pofuerít: Vídein Arietea. — Arís /— és medía attatís &pvóe uocatur:alij agnumannículum &urip uocant,Suidas & Varínus ex fcholijs in — Ariftophanem. Apsén mod Garoy.oi de uvéc, Hefych, Varin, Auvoy, vaTWiytíd eft lanam, autouém nus | 'pernatam,Hefych. Auved'ae, uirgines aut oues, Hefych. Varin, Aptraqeot ei &eriyovors Kueluerinóós eod WU uc o oi TI a prdy Gora, uoroid t, V arínus: dise vo &prós, Suidas, Apvesmey,T apya, Hefych. Varinus. — " Homerus ouíum & caprarum atates díícrímínans, adultas , z&-rsg uocauitimedia zetatís , uteizus LL (peraovas, uide in Capra a.) & tee, adhuc teneros, V'arínus & Pollux, MUrRtoSWA , e vof Rvot vrecGa at, L Suidas, Ojo «ks fuz, agnus & agna, Varínus ín aoliz, Pluie apris; Blu/vew ajvaew,apvíue, Galenus — ínGlof(fis, Plz aprát , veste, Hefych. Varín. Egi jlusosiw soie, apud fuas oues, Apollonius 4, "Atgonaut Agnínon folum jlzé» dícuntur;fed etiam apvét;unde /vé per fyncopenzhínc aplwotoa "exec opilío, Varínus, Plwe, potere, oa(legoois uel cie, )Hefych. Aevér pro ajlodr uel pro ajroi per li 7 metaplafmum,Etymologus., &pvdy fecundi ueteres mon fit àrecta monofyllabo:fed ab aplo,apluiG", - &c.per fyncopen, Deríuatur autem 732 7l» ajo», hoc eft uoto; quoníam ín uotís & precationibus —— adhibebatur hoc anímal facrifícijs:uel aliter , quoníam pecorum poffeffio prífcís omnibus ualde exa 1€ optata & in uotis erat, V arínus, Pav, ajve, Hefychíus, Varín, Doricum uídetur pro jus. Pulie, D era, Romei lidem, Ppezivioy,ouis tenera,uel nuper nata,uel annícula,uel qu& prímum coire íncía — pítHefych, Varin. Pewzivé, agni anniículi, lidem, Varinus etíam alibi ex Aríftophanegrammas —. ti€o,caprílli pecorís nomína pro atate diuerfa enumerans: teslis etíam,inquít,ín atate quadam dí^ — cuntur, & &irpuzüvér, Tpwiv,ouis fex menfium, Hefych. Var. Bapiyotagní, lidem, | MsdAlu sop afa - we,lídem, Óyewagní qui poftremí nafcuntur, Hefych, Varin, nimirum qui Latínís chórdi dícátur, — exvoagnílidem, exysy agnum effe dicit Ariftoteles,Plutarch. problem,Gtzc. i4. Apud Hefy« — éhíum & Vatínum uox eadem oxytona fcribitur, & per ».in penultíma, WakxeAey,ze epvioy, Suidas: —. Hefychíus foetum & infantem interpretatur. Bowéig rk apveia, «gà Bavvipa 7o 39, Flef, V ar. Beoivvwus, — (apud Var.penultíma eft per ióta)z ajvee Up lidem, v ewe | 3* (Epitheta, Hirtus Columella z. Hornus,ídveft huíus anní , Propertítis 4. Eleg. [mbecillus B e immaturus,Columel.lib., Ladens,Ouid, 4.de Ponto, Lacteolí, Prudentius, Mollis, Martía 7 lísg. Petulci,Lucretíus lib.a. Pingues, Vergil.i, Aeneíd. Saturior ladiís,Columel,a, Subrumí, - hoceftlactentes,Ibídem, Etpraterea apud Textorem, Alacer,balans;blandus : Campíuagus,cor» | E niger,cornípeta;Imbellis,incuríofus:Lanicutís laniger,lafciuus:Mitis,molliculus:Pauidus, q[A« — gnaepítheta. Muta,Horat.s.Carm, INíuea,ltiuenalís Sat;12, Nitída,HIorat. 2,Serm, | INouella, Ouidius de Arte, Pauens,6.Metam. Pulla,íd eft nígra,Horat.i.Sérm, — Tenera,Statíus 8. 'Theb. — Btapud Textorem,Balans,cícurhumilís.lanígera,mollistenera, — € Ag &exAls, Homerus íad.x. ! Scholíaftes exponit &erixAlu, Agvdtr y&haSluci, Crates apud Athenzum, Agvedy Vk91AQy NE" ttp 71799910 —— ewibois Oppianus libro 4.de uenat. & mox eundem, zeou&(ioy duró uocat, Helvzvapfubaudí vpióas 4 mwy,) nouella & tenera ouís(agna uel agnus)lactens, qua nondum guftauít herbam, 46 Pup Qucip - mveró bulls loa iinz, Hefych. V arín.quaft in oraculo alíquo hoc uocabulum fiue epitheton ours, fis ie pro oue per antonomafíam pofitum reperíatur. Significat aute fuauíter odoratum ; folent ením - muper edítifoetus pecorum prafertím,(uauem quendam,uítalem & lacteum, utíta dícam , odorem - fpicare.Eft & herba hedypnoís apud Plínium,à fuauitate odoris dícta,ea dem opinor quz híeracíum | a fecundum Diofcorídi, & uulgo dens leonis, Hd'varvoid us, (melíus uetvzrvois , uride genítíuus setvzrvoia Lo elgzynoe «ois MiGoworzic, Hefych, V arín. x ^ (Dominus nofter Chríftus ínlíbrís facris agnus nomina tur,quód ínnocens & placídiffima pro. , peccatis noflris hoftía futurus effet, Quid ením agno caftíius,innocentíus, patíéntíus? Agna,inena fura genus inagrorum dimenfione, A ctus quadratus undicy finitur pedibus c x x hoc duplicatum | $9 facit iugerum, hunc actum prouíncíz Bztícz ruftíci agnam uocant, Columellalibro s. Agninus, |. quod adagnum pertínet,ut agnina pellís uelcaro. Rooíto pifces, índícat caros , agnínam caram; -—— Plautus:fübaudi carnem. Q| Apydtr ci neruos, Hefych, pre" agninus propatoxytonum, tiam oxytonumaríes eft:penari« flexumuero,menfis nomen, Aerea lg apud Xenophontem legimus. Apvéia ri loswzróuoc TE. aro : jop, Hefych, V arín,Dídymus, Etymol, BoAUepvir, pecore & pecunía abundantes : V ide in Oue a. —— ex Varrone. PoAVapwi, Gd pro vrAvajva, toAvSospuovi multa pecora (fynecdochicó) poffidentí, Flefya — chíus, Varin, Similiter dicuntur eroAuéplutt ,ut mox fubijcía. Y vf9vG^, vro (ev ct pvacc tyre, Hefych. V a L— min, Miswosaz, rx 7 tva retGe rit, Suidas:oues íntelligo mediz aetatis, s íam prímum agnos pàárere —— iíncípíant, Símiliter Nati dicitur,ut mox fequetur, - Agrávzz , 6 lvGiewrne, per translationem ab | 6o agnis qui ín caput fere proní faltate folent,ranquam acrem cornibus ímpetentes,Suídas & Varín, — exScholás inllíad.i. Aovdvriodts d vro , ei dvevzév, Hefych. Varín,hoc eft, in aquam fe mergentea prauío capite,urinatoresiquam uocem Latiníà Graca arneuteres mutuatí mihi uidentur. Aevóvzuo, P Á 932. — Dx Quadrupedibus ( I - o * el v dA. Yra 2 ant, do ja U- TU Vo 1 '«& - , Lin L L4 AX " * Hj ». dr Equítibus:ubí Scholía,eiep zré&rrad ue, vais itveós x92 ione , quod índe repetit Suídas & V arin, ie dicio pertínetad hominem fenfu & íudicío carentem notandum , unde apud Menandrum fiif, 6 b erp Q^ onDuc ng" otozw T rr gsvonGiy o 33 voGydic &pvós, V arínus ín. Bzyei, - Auvioy, paroxytoni, uasquo fanguis excipitur ín facrífícijs: Cretenfes &pviop dicunt , proparoxytonum, quafi du, d. ya fanguine, Varinus. Suídas etíam interpretatur 7» euodYiop &y do, Hefychius,* Vusua Tó eT Qo TIGs fcio quàm recié, Pyasve eU Grip ys, Homerus Odyf. y. apud Etymologum, : Avíoy,ut Empedodes;s. uocar,eft interíor fetum ín utero ínuoluens tuníca,tenuíor fcílicet ac mollior: nam extetíor Joi uocatur, Pollux. Galeni ínterpretes membranam fiue pellículam agnínam transferunt ; alba act nuiílima eft,& foetum totum proxíme amplectitur, ut fcribit Galenus de uterí diíffectione capite nos no,&alibí ^ pmeavéjlust, (ut zmAvaprórs fuperius, )qui agnos multos,íd efl pecora multa, per fynec dochen,poffident:zvAv9oiusuc ti mM, Scholía ín Hiad,s, && V arínus. Tiíbareníi populi eroAvépluir, (erojwme dear, rA Üpsppavétr,) incolunt iuxta mínorem Armeníam , Euftathíus in Dionyfíum, E | gluuG^,à wgMuzrpéeres Gr. dic do, Tao düclwos rs «ox dÜCoz Q-, Suídas & V arinus, Yerodpliuoy, vrevop (de qua uoce fuperíus paulo díxi,)5yvor (lege &yxvoy id eft grauídam,) Varínus, INeflor llíados x. explo ratoríadíturo Troianorum caftra promittítdonandamáà fingulís optimatibus Graecis ouem nígram & grauídam,dip utAszvaw | ORA Nzxcpi lop, BewwoCortoc, opilio,qui ajlzas,id eft agnos pafcit , fynecag dochice, fecundum Paufaniam , fcribitur etiam 4!gwoess, ( quod non placet; ) Varínus; Videin | One e. | | «| Plantago mínor folijs eft linguze pecorum fímillimis, Plíníus: quare Graecí arnogloffumquas fi agnínam lmguam uocant;ítem arníon, ut habetur ín nomenclaturís apud Diofcorídem, | Arnos p yrites,pyretrum,Ibídem, Arnopbyllon,cytííus, eft autem herba frutícofa, Hefych. V arin, Folia quídem eíus fatís tenera & mollia funt , & (uauem praebent fuccum malua ínftar , ut agnis ín cibo aptus X gratus uideatur, - | ) «| Agróvzis, pifcis quídam qui & hippuros,frequenter exiliens caprarum modo,Euftath.Ilíads, ex Athenao:alij delphinum exponunt, ut paulo fuperíus cítauí ex Scholíjs in Homerum, - | Arnzus, Ap zG", propríum nomen apud Homerum: (mendicí illius quí príus Irus dícebatur,)4« 6 oeroi 8" ueri ien "ri tja à xni, ni Bommnpaorrid us sois mro Gere ug vil 7o dÜn Ud , V arinus., Ágvy , proptis um rufticíácura agnorumy;in epiftolis Theopbylacti. "Tíbía ufum hyagniím prímum uolunt , & Czlíuso.s. Hydarnus,uíri nomen in Laconícís Paufaníz. | | Arne nympha fuit , nutrix INeptis ní,fic dictaquod cum Neptunum accepiffet à Rhea educandurm, Saturno eum querenti &zapvizat; ídeíi negárít, Varínus, Arne Theffalíz cíuítas nomen tulít,ab Arne Aeoli filia, ut quíbufdam: Da cet; Etymol.ex Paufaníz Bocotícís, Boeotí nomínatí funtà quodam Boeoto,quem Arne mater clam. enixa,círca boum flerquílínium expofuít, undenomen accepit, ác jigee&uqi ds Bóss , Euftathius ifi Dionyfium, V íde plura apud Varínum ín Ápvs, Homerus Ilíados A, zmAvszQvAsy Acvsy dixit: Ub Scholiaftes Arnen urbem Boeotiz ínterpretatur,díctam ab Arne, qua ex INeptuno Bocotum pepe rerít, Alij uero negantes Arnen urbem tempore belli Troianí extítíffe, Taj»lu fcribunt: Zenodotusse uero(ut Varínus refert) Áexesy: quae mínime vrwMsvQvAG" fuiffe uidetur , cum ab Hefiodo tanquam rigída & hyemalís uituperetur, Aíunt autem Homerícam íllam Arnen, fimul € Miídeam cíuitatetit. à Copaídelacuabforpraseffe, Penelope primum Arnea,Aevte;dícla fertur, & cumá parentibus ít mare proícctam aues quaedam penelopes diciz rurfus in contínentem expofuiffent, parentes recte ptam nutríuerunt , uocauerunt&gp Penelopen , atq; íta deínceps.fuit bínominis, Scholía ín Pindar - Olympíorum Carmen 9.. Rhene;Plws,ex Oileo filium fufcepit nothum, Homerusllíad, 8, 479 nomen nymphz,utmemínít Gyraldus, | à | €| Arnecíuítas eft íuxta finum IMalíacum, Plíníus, Etalía Theffalíz , ab Arne Aeolí fic díctas. uel(ut Crates uult)ab agnístquod pecorinutríendo apta fit; Etymol, Arne,urbs Boeotíz,(Lebaden fium urbs olím Arne dícebatur,ab Arne filía Aeolí,ut & Theffalíca Arne,Paufanías ín Boeot.) & a« 6€ lía Theifalíze áBoeotís deducta, qua Cierium uocatur:tertía Mefopotamía , quarta Erafiniorumí de, xtà Thracíam Stephanus. . Scythenís puella Arnen nefcío quam infulam prodídit, Scholia in. A) F ái. B DeAgno: H.ab.ed.e£h. Lib. L. 935 — Mad, «,& Hefychíus quocp fcribunt Arnen urbem effe Boeotíze, (de qua pauló ante etam ínter pro pría mulierum díxi, )& alteram Theffaliz, Phthíotz Dorída accolunt:eorum oppida celebría,Las — amía;Phthía,Arne,Plíníus 4,7, Campus quem Argum uocant ín Arcadia , decem ftadíorum efl: - & pauló pofteum alíus , ín quo fons Arne fpectatur , cuí hoc nomen contígít , ut Arcades ferunt; Quoní&Rhea illic Neptunum expofuerít ínter gregem agnorü:& fontem índe díctim,g agni círca Ü eum pafcerentur;Saturnum uero perfuafum pullum equí tanquam à R.hea xdítum deuoraffe, Pau — fanías ín Arcadicís, Arne Theffalíca,colonía eft Bceotíze: de qua hoc oraculum fertur, &gvs yuoóUa e pia Baerioy evdjex, In Scholfjs legítur Arnen etíam Charonezuiffe, € Tarnen Achaíz urbem,Ce terum Leontarne uícus círca Helíconem fuítraut fons,íta dí&tus , quod ímmolante illíc Adrafto leo agnumrapterít, Vatínus. Arna,Aevz ciuitas Lycix, Xanthus poftea dicta, Stephan, Arne » AQ - ysax, parua cíuítas Lycíz, Idem, | Poft Bolbiticum oftium INilijarenofum quoddà & humile promon -toríum ualde expofítum eft, quod Agní cornuappellatur,Strabo lí, | Apvac,ó 7r zwuos, Suid, V ar, - fluuíus circa Themifcyrum,Etymologus, Amnítz, Aui, populi paruas ínfulas Oceani Brítanná - ci habitant,quorum mulieres facra Baccho celebrant,Díonyfius Afer, Inter oppída Cretz ínfígnía - Polyrrheníum numerat Plínius.Suidas roxvéjlwey uocat,ín prouerbío, oí Kei v» (vene, | PoAvelu, — urbs Cretz,quod multas oues habeat,Stephan, Rhene,Plvs, infula parua prope Delum,uide Ono mafticon, Achaei commune confilium una ín curía cogebant , quod Arnaríon uocabant, Strabo » libro octauo, | MN... | «b. Vanus & Euganea quantumuts mollior agna, Iuuenalis Sat,8, Arne, agni caput; Feftus, Xcera, x Ty apviy wok f iQuy &ye, (ínteftina íntelligo, qua & chords uocantur) Hef, Var. | «c. Claudian.lib.i6,Agnígrundibant,díxít,cum grundire proprie füumfíc,INoníus, Agnus - cutio apud Plautum ín Aul.exponítur beftía curíofa,uel macra & curis confecta, ha (d. Vtpauetacreís Agnalupos,capreet leones, Horat.a.Epod. Lupis & agnís quanta for tító obtigí, Tecum míhí dífcordia eft,Idem Epodon 4. Quafítum aut matrí multis balatibus aa gnum Martíusa flabulís rapuit lupus, Vergil,gAen, ds dE Aviti afveosip re)eeop 9 pique, Flomes rus de audace & ímpudente rapína, V arínus ín PrapaGoax. Y | - . qe. Pefcía Ael Stílo dici aít capitia ex pellibus agninis facta , quód Grací pelles uocent pefce, - ww, VideiínOuee, Rheno proprie ouíum pellís eft,uel agnína potíus, ex Graca uoce jGf,ut con - fjeio:uide ibídem, Pungee, ejvaxid'as, Gialenus ín Gloffis, Apud Hefychium jluixstlegitur,non proe bo, Aewexic;pellís agnína, ?» vi ajvóc Gdko, pellis adhuc lanata, Hefych, V arín, & Suídas, quí ex Arí * flophanis Nebulís hzcuerba cítat; Éuol zie e dA. GG ASL dt agveidloy yvioulus iesépuzicla:Judit autem ínuoce arnacides,ut cuí anímus effet intentus arc 7o ajvediva cis lowaste, | K&dlop, Lovlerpioy, etpraxis, — Pollux, Melío;íd eft lero,círca collum canís uenatici ínteríus afluatur ejvexicne cerutx àloro atte- tatur,Idem, Alibíetíam inter uenatorís ínflrumenta ajvaxid'ae numerat, | Eveauyudu/ay e$ arovle eic enitue vx «o ajvaxid'ac, Plato ín Sympofío , ut Pollux cítat, — "rà dt oinezwóy 3potdlou, zrépisquvoy 2r otjvexio foy 7: és ye, Pollux ín períonís tragícís, Augymevay dE GA va Gureew Sero yüvow. voie, The ocrit.Idylliosi, — Eo zn geze d? WoExvrs qpiyos &pvS.— Égui: EcDiuréAnc Uekpams zreraMoytforte zramooy: quanquam Suidas ínr«zuAeic, (meminít etíam ín PaAuSqvzu,) aire interpretatur aua dz (Sis 7M 5$ Quwilanamolliffima,prima agnorum & pullorum lanugo, pluma tenuifima, proprícan 49 ferum, Varín, € Ko vu Xs aiit ou (o ele auxcoy xerrecveicon ey)" l'Auto ài 7x agvátr Miad,9. Ava TU Gia | —o muy Ey ras, Theocritus Idyllio prímo, | «| Agnus olím apud Lufitanos,tefte Polybio, tribus aut - quatuor obolísuendebatur,Atheneus, — (| Vermem qui in Indo fl.reperítur,feptem cubítorülona gítudine,capturí,agnum authoedum ín hamum ímpticant, Aelian. |^. «£ Patínas coznabatomafí Vilis & agninitribus urfis quod fatís effet; Horat, :.epift. Croefus ínlebete coxit tefladínem cum carnibus agnínís,quod ab eo factum ex oraculo etíam Delphíco aus diuit,unde Apollinem quafí omní(cíum ueneratus eft, Herodotus lib.i, Oraculi uerba funt, Oca dt $t deque nAv9s ud t low sseive(forte,0cpa wu? dtr Qoquae AO lrocerotte fron )ysMovuc ENLoufulue qe xoato eue ePvetos ^ e Loiaei, Suídas ín Croefo, Eya et opiy viyezi9up. 0M dp pv" Ui» usoby a vusrukoy ov9vAdvuoy,Coquus : quidam apud Menandrum;ut Athenas cítat, | Esas ^ ajváy, loo qriquy, Arifioph, apud As 4o thenzum, . «h. Agna aurea Phrixi,uide fupra ínarieteaureo, InPlutarchi Vítís alícubí legimus agnum | qui gemellos utríncg.corymbos haberet natum,nec íam occutrítlocus, Scalpereterram | V.nguia bus, & pullam díuellere mordicusagnam Ceeperunt, Horat. 1,Serm.Sat, 8. de mulíeribus ueneficis, Veteres Graeci hoedorum, agnorum uítulorumé& ínfpectis inteftinis futura praedicabant , Paufan, Coronata agna aliquíd luftrare (iue expíare,Iuue,Satig./ Agnus dicitura Girzco &yvéc, quod figni —— fícatcaftum,eó quod fit hoflía pura & ímmolatíoniapta,Feflus, Pecorís fcetus non ante octauum . diem facrificio purus eft,Plín, Fuit quídem prifcís opinio,ut ex hoedís potíus & agnis hoftíze fieret, -. quíahez mítes & cícures effent, Gyrald.. Agna humilís, Horat.3, Carm. ubí Acron, INon humilem — agnam,fed humiliumoblatíoni aptam. Agrícola de boue rem diuínam facit, opilio deagno,cpolus "o decapta,Lucían.in kb. de facrífícijs, Apvac aliqui deriuant va 02 aja, d f lo foy, quód ad uota / &fupplicationes agnus hoftía adhiberetur, Varínus. wajvsgsaerbum fít dud & «và, id eft cocilioz —— adreconciliandum ením prifcí hoftis utebantur agnís,Idem. An quum in Aequimelíum mifimus | ) | 9*4 . DeQuadrupedibus.— ^ qui afferat agnum quem immolemus,ís míhi agnus affertur,quihabet exta rebus accommodata e ad eum agnum non cafu;fed duce deo feruus deducíturz Cícero s,dedíuínat, ^ Apydy mp TOyÍvUp zr £y idolo tupezóu6lu, Homerus, — Idulís hoc eft agna alba,idibus ( índe nímírum ídulis dicta )àflar »i | ne louí cxdebatur;Feftus.Idibus alba louigrandior agna cadít, Ouídius, Ouidíus Terminodeoa, gnam & porcam in fecundo Faftorum ímmolari prodídít : tem Horatíus,cum cecínít, V el agna fe« fiís cae(a T'erminalibus, Vbí Acron, T'ermínalíorum ínquít díem ínflítutum,ut per epularum feffi: uítatem caffís aenís fines feruarífaceret, Numa tamen fanxifTe fertur, ne Termino ex re animata f» crumfiéret,Giyraldus, — De porco, agno uítulog; ímmolandís ín folítaurílibus,nugas quafdam, f] libetlege apud Catonem de reruft.cap. 141, Ambegníbos & ueruexappellabantur, cum ad rum utra lateraagni ín facrífícíum ducebantur,Feflus, — róvoy ss usAoy x apod ieiay i&ycty , Sop cles Danaé.íntellígít autem agnum, & porcum anímallibidínofum,quodídeo feram V'enereamyo cat, hís enim duabus hoftijs ad expíandum utebantur, Poteft etíam caprarum foboles accípí, quoq | hoc etíam animal nímís in Venerem proclíue fit, dst ox eic &augs v Bo/av, (ut agnum & hoedum íniel ligas) Alíquí perdices interpretantur, tanquam expíatíoni aptas, qua fcemina ín laqueo pro 0s fita íllící capiqp folentutínde V eneream agran,íd eftuenatíonem dixerit poeta, fed hoc non probat Hefychíus ín uoce Àgeoducie, — Praccídanea agna uocabatur, quaeante alía cxdebatur, Feftus, Eft & porca przcídanea,de quafuoloco. — Inomníbus Calendis regína facrorum, íd eft regís facro. rumuxor , porcam uelagnam Iunoni ímmolabat,Gyraldus. — T'ubilufirío, íd eft ultimo díe Quig. quattíorum,quo tubz lufirabantur, de agna res díuina Míneruz fiebat, Lege Varronem, & alio: INíueam regínz ducimus (alías,czedímus) agnam, Par uellus dabítur pugnantí GorgonelMaura,4 Iuuenalis Sat.12,id eft Palladí, quae Maurítana Gorgone,;capíte Medufz uíaa poétís fingítur.Athes nienfes annua folennía Míneruz taurís & agnis celebrare folebant, ut aít Alexander, Gyraldus, Cicer d" ito erwpoy Asuxdp, eriQup dé usAouvey, | T at woà «Ma, Ait et usce imousp oy, Homerus Iliad, ViídeinOueh, —Ipíeatríuellerisagnam | Aeneas matrí Eumenídum,magnzdpíorori Enfelg rit, Vergilius Aen,6. ( VíideínOue) ^ Ventum uíolentum &€ íimpetuofum Graci zveày appel» bant,pro quo fedando agnam nígram ímmolarí mos erat, Hínc íllud, Aov' ov piAczvay zrd*sc t: xx7& TuQue yop uxBawdu vrxoxaisvi(erou,ut Suidas cítat, ^ Ettempeftatibus agnam :Cederede índeíubet,Aen.,, Príapo ín Theoctítí epígrammatíbus,ab polo de uítula fit facrum, & de hitfip to hírco,& fagínato agno, Gyraldus, Y PROVERSIA, P Canibus agnos obijcere, rBaay moie xvely pvee, dicebatur qui imbellem & litium ímperitu calumníatoríbus & exercítatís exponeret, quod íd animalomnium maxímefit ímbelle, Refer Díogeníano,hemíftichíum eft heroícum,ex oraculo quopíam;ut coníjcío,decerptum;Erafmus,Mee mínít & Suídas ín reoBaAcvrw, |^ Agnínis lactíbus allígare canem:Plautus ín Pfeudolo, Ballíoni le noníuerba affíngít haec,Quía pol qua opera credam tíbí,una opera allígem fugitíuum canem agii nís lactibus. Qui canem alligatinteftínís agnínís,is non modo canem amíttit, uerum & przdamul tro dederít fugitiuo,Sic qui credít homini male fídeí,& rem perdit, & fruftra obligatum habeteum, uí non eft foluendo. lactes ením dicuntur ínteftína mollíora, Erafmus, Agnus tibilocutusell, Agviop coi MA&Anssp, Calias, 7» evioy cov, fed malim ew, ) uidetur ín eos conuenire, quí earefcíícát, que reícíící ab eís poffe nemo fperaffet,aut quí futura prafagiunt, In Aegypto ením ( Apoftolius nond recte habet, A egína) aiunt agnum humana uoce ufum: ín cuíus capite uifus fuerit regalis ferpens (Bataieuoe eeloicoy ) alatus,longitudíne cubítorum quatuor:Etab hoc(agno) res futuras cuidamta uelatas, Hiftoriam fcribít Suidas in A&rioy &C rà apvioy : fed ufum prouerbíj nonexplícat, — SubBoc choro dynafta Aegyptiorum,qui íura eís conftituít,agnum loquutum tradunt, ijs fere temporibus, quibus apud Albam zdítí funt Romulus & Remus,Calíus. — Dearíete Phríxi etíam legímus,. quod Phrízum humana uocefítallocutus. | (Lupoagnumetipere, Vtlupus agnum amat, uide hd inLupo. «[Euganeaquantumuís mollior agna,luuenalís, Axvxoztoz vzrxze zro7d y, Gor dw dt ajvés, TheocritusIdyl.scr, | Auvol e$ zpé7rve, hoc eft Ingenio & moribus agní,mítes, fimplíces, flo lídí,molleszapud Aríftophanem ín Pace,ut interpretantur, Scholíaftes, Hefychíus, V arínus, Voca tur & auvoxày,tali íngenío preedítus,ut fuperíus ín a docuí, «f Agnumobfjcituel emíttít: dove je B&te: V ide inter prouerbíaex Aríete, € Afpera nunc pauídos contra ruítagna leones, Valerius. s.Argon, — «| Míttam uos ficut agnos ínter lupos, Chriftus ad díícipulos Luczeso, — Habitabítlus pus cumagno,Efaiz i... Lupus & agnus pafcentur fimulEfaíz 65. V íde ín Lupo h, DE MVSMONE | s T ínHifpanía,fed maxime Corfica, non maxímé abfimile pecorí (íd eft ouibus) genu ] mufimonum,capríno uíllo quàm pecoris uellerí propius, quorum genere & ouíbus nas i | tos prifcíumbros uocauerunt,Plínius. Strabo quídem Grace,ut pauló poft cítabo, mulsa tuus" T00, eSruoy, duabus fyllabis fcribít,non tribustt Latini, ^ Afínum,autmufímonem;aut aríetem,Cato Deletorío ut INonius cíta. — Mufimonísfiguram pictam exhibuit dm i. críptione 1 ah d Tq 2 EU 1 - DePanthera. A; Lib. L.. 035 — feriptioneBardiniz,non tamen ad uiaum, fed narratione acceptam, Mu(imon,afinus, mulus, aut e — quus breuís, Pretium emiít,quíi uendít equum mufímonem,Lucílius,INoníus, Dí&i funt autem for — fitan mufimones,quod fjfdem ex locís baberentur,unde mufimones oues uel capra fylueftres, nem 3 eex Hifpania, Paruos quídem equos,quos aftures uel afturconesuocabant, Hifpaníam mífifie con 4 fiar. - Bqui Sardíníe agiles & elegantes funt fed mínores alijs, Munfier. Mufmo,ex capra & aríes — fe natus,ut cínirus ex oue & bírco, Albertus líb. 3, ín uoce brida , fed fineauthore, | Hírci fyluea — fires ín Sardínía(ínquít Paufan. ín Phocícís) magnitudine eadem funr qua hírcí aliarum regionum; "Formam uero habent,qualís ín plaftíce Aeginza repre fentatur aríetís fylueflrís;nífi quod círca pes ctus hirfutior eft, quàmarte illa reprefentarí folet, Cornua e non protenduntur à capite à (e ínuícem diffita,fed ftatim (uxta aures reuoluuntur,Celerítate quídem beluas omnes fuperat, (Aiymwzixa d'y; ei rues Ouuo mrt erdjoitrmus, V arínus, Rhópon multimodis rebus conflantem quazflum , Aeginzam appellamus mercaturam;Strabo.) | Hís in ínfulís(Sardínía, & Corfica)nafcuntur aríetes,qui prolas na pilum caprínum producunt,quos mufmones uocítant,eorum fefe pellibus thoracís modo íncoa la muníunt;pelta utuntur & pugíone,Strabolibro s; "Volaterranus-e uillíis mufímonum tomenta confici fcribit, Strabonem cítans;perperam ut apparet, CaprísSardíníz cubítalesinna(cí pilos INym "phoderus tradit, &c.utretulí in Capra B. Fia an exdem qua mufmones fint;nion aufm atfirmare, : —" oPHIONA ueroPlínij,cuíus mentionem apud Gracos fereperíffe fcribit,non alium qj mufmo - nem effe plané afferuerím:;cum Sardíniz peculíarís fit,ceruo mínor,pilo demum fímilís: quz omnía mufimoní conueníunt;& nomen etíam alíqua ex parte:hodíie ením muflo(uel,ut alij fcribunt , mua fron, )nomínatur.Interj(Te quídem fufpicarí,ut Plínius,abfurdum díxerím , cam natura rerum ges . nera & fpecies omnes fedulo femper conferuet. Nuperapud nos Sardus quídam, uír non illítera« tus,Sardíníam affirmauít abüdare apris, ceruís ac damís:& ínfuper anímalí quod uulgo muflonem uocant;quod nufquam alibi ín Europa repetíatur,Pelle & pilís(pílís caprez,ut ab alio quodam ac« cepí,catera fere ouí fimile)ceruo fimíle:corníbus aríetí,non longis, fed retro círca aures reflexis, ma. gnítudine medíocris ceruítherbís tantum níuere,in montibus afperíoríbus uerfari , carfu uelociffi- mo,carne uenatíonibus expetíta,Hzcille, — [Sunt € aliz oues ferz, ut fupra in Oue 5. retuli, 8C quadam earum nonlana,fed pilo duríore índutz , ut colos , id eft anímal fníatky uel (nak uulgo día &umaMofchouitís, In Aethiopía oues nonlana fed pilís camelorum hírfute fant, Aelianus. Sunt & Creticae oues quadam fylueftres círca Gortynium Cretz agrum, quibus prolana caprínus fere uillus eft;hírtus & afper,coloreflauus uel purputafcens, cornibus quaternís : Azyvs vreougétosa d" izÀ ggooc $sspowurroa, Hís & fubus colore fimilis eft,non lana,cornibus tantum binis, amphibíus, Alíz etí- - amotues X capra fylueftres reperíuntur,domeftícís paul maiores,curfu perníces,pugnaces,cornía ;bus íntortís, Ouíum quidem uís praecipua ín frontibus, itac; fepe apros proflernunt, (epe & ínter fe ^ «concurrunttanta pertínacía,ut neutra cedat, donec aut uicerít,aut mortua relínquatur, Opptanus i libai,deuenat, € Onglene, afinus uel aríes fylueftrís,Suidas & V arín, D. |J DE PANTHERA SEV PARDALL PARDO, LEOPARDO. 9$ —. 27 I spera xit "am zh 231-3 T — ER Zee Tr e o (6 .— 0S l) UN x ee OS CAT A Y ( / Lin j T. . 1 py, rA OA MR xA C. e E - t (fPs- xe | ANTHERA dPlinio& alis fcriptoribus Latinis dicta,quanquam oríginis Girzecze uo cabulum,ut ín progreffu etiam dícemus,apud Graecos tamen non panthera, fed pardaliís j uel pordalís dicitur, Alíus uero eft Grzcorum panther,mafculini tantum generis : quílua pís adnumeratur:alij enim hunc ceruaríum lupum efle uolüt,quí uulgo lynx nomínatui? 93:6 — DX Quadrupedibus alij canaríum, ut Theodorus & INiphus ex Atíftotele uertunt, quem Graeci etiamnum pandere uulgo appellant, Arabes lupum Armeníum, Turca cícalum,anímal uile,mínus lupo, & catera los gt degenerans,&c.ídetm anímal pantheríon,& lycopatheros nomínatur, ut copiofe Ícripfifaprai ter feraslupo congenéres, — | Panthera etíamuaría nominatur Latíne , nimirum propter pellem maculofam, [Nunc uatías,& pardos , quí mares fnt , appellant ín eo omni genere, creberrímoim - Afríca Syriatp.Q uídam abíjs pantheras folo candore di(cernunt,nec adhucalíam dífferentiamin, uení;Plíníus $17. Pantherz,qua & uaríz feu Africanae dicuntur Suetonío ín Gordíaniís, Egnati us, Varías quidem à maculatum uaríetate díci manifeflum eft, Senatufconfultum fuit Uetus,ne líceret Afrícanas ín Italíam aduehere,Plínius:proxime autem de pantherís díxerat;Et mox fübigg, git:Primus autem Scaurus «dilítatefua uarías cl.uníuerfasmifit,&c, Síà Libya Lucz botresdigey effent fortaffepantherz quog; & leonés non Africanz beftíz dícerentur , fed Lucze, Varro, le molaus etíam ín Plínium 8.19. ex Oppíano quaedam de thóe transferens patdum & pantheram po codem accipit. Philoflratus leenam ex pardali mare concipere fcribit Plinius & alíj ex pardogige plura in c.ínferíus, - Quí Girzca hactenus tranftulerunt tum facra tum profana , pleticy pardalin pardum reddunt:ego de mare tantumfíc uerterím ; pro fcemina pantheram , & fimilítet tibi fexy non exprímítur,Sed necp accufem eum quí Girecam uocem pardalin relinquat uitandae (cílice monymíz cau(a;.Pardus quidem Grace nu(quam legítur:nec apud Latinum puto uetuftioremL cano & Plinío. Leopardus etíam recentíus eft uocabulum.lpfe quídem hís omníbus uocabulis a, nimal unuim fignifícarí puto,INam fi fexus tantum differentia fit inter pardum & pantheramyauteti am colorís,quodtamen incertum eft, & dubitabat etíam Pliníus:genere fiue fpecie differre exiflimas y rí non debent. Oppíanus pantheram ín maíorem & mínorem díícernit, ut dícatiín B, Leopardus quídem proprie dici debebat animal ex leonís lezneue cum panthera pardóue coíta natum, atí capíte tertío profequar:fed obtínuít confuetudo,utleopardus fimpliciter pro pantliera ponatur de& uulgares línguze fua mutuantur nomina,peregrínuim anímal omnes uno feré Peer Far , IET ne uocitantes.Itali leenpardo,Ciallileopard uellyopard.Germanií fimilíter , uel leppatt uel lefta (nam quod quídam fcríbunt partbertbier, àrecentícríbus quibufdam fitum puto , eandem pan therz leopardum effe nefcíentibus.) Hifpani/león pardál, uel leonpardo potíus , ut Italí quoqj, An gli,lybarde,uel leparde.Illyríj lewhart, 4 Greci pro mare pordalís fcribunt, zvod'eve, per o. prof mína uero pardalís,?rev(zus, per a. ut Grammatici annotant;(ed uideo apud authores, (Philoflrati, Oppianum,)hanc diífferentíam non obferuarí, nífi quís culpam ín librarios reíecerít. . €| Pardalin Hebrainamer uocant, ^n21. & fic ubíg: uertere folent t x x ,Hieronymus pardum, Tribuít autem faera (críptura huíc anímolí celerítatem,ferocíam fingularem & maculas:qua omnia probé cont níuntpantherz. Auicenna etíam aliquoties ín aconítímentione nemer protulít , ubí Greci patda lin habent,uetus ínterpresJeopardum reddít: utnon fit dubitandum quín reci fic transferaturít facrís literís, Accedít quód grammaticí Hebracrum beftiam maculofam effe fcríbunt, e lupus cum agno,& pardus cum hordoaccubabit Efaíz i, ubi Chaldzus ínterpres pro namer halt mminímra, Danielísfeptíme nomínatur namer in uifione quatuor beftíarum de mari afcendenti um, Sic & d.loannes Apocalypfeos is. uidit beflíam de maríafcendentem decem cornibus infignem fimilem 734 &A«,Erafmus uertít pardo. Pardus(namer)uígilat fuper cíuítatem eorum ,utomntm inde egredientem dífcerpat,Hieremiz 3. Leuiores pardís(nemerim)equi eíus, Abacuc i, Factu fum cís ficutleo,& fícut pardus quí directus eft ad uíam, (Hieronymus uertit in uia Alycíz, ) Oft 15. Hic proleone Hebraice legitur (chachal, (Hieronymus & alij leenam interpretantur,Septuagíli ta panthérem,zrsea,à recto zdv9sg: pantherem autem à panthera díuerfum effe fuperius mof Munffterus ín Lexico trilinguí pro panthera & «rove eandem uoce Hebraícís quoqy líteris fcribit; quod ludzorum ín fualingua imperitíam arguit.) Sed de uoce fchachal pluribus díxí ín Leone, & inter caetera non effe,ut cuidam uídetur,leopardum:pro pardo autem(Ofee s iebraicci mer (quamuís libri quídam excufi perperam named, babent:) ín Graeca translatione pardalis, $i mutare poteft Aethíops pellem fuam;aut pardus maculas fuas,& uos poterítís benefacere cumdidi ceritís malum,Fíerem.is. | Coronaberís de uertíce Sanír & Hermon,de cubilibus leonum, demon. tibus pardorum, Canticorum 4, (Vlons leopardorum díflatà Tripoli per duas leucas, rotundus &al tus,una leuca àLibano difians,Brocardus ín defcriptione Terra fancte),| Immíttetur ín illos qua leo, & quafí pardus lzdet eos,Ecclefiafticia8. —€[ Alpheth,uel alpheil, (ut Rafís habetzut Albertus, alphecrut A uícenna, alfhed,)generatut ex leone & leopardo(íd eft panthera,uel pardalí, ) ut mulus. ex equa & afíno,Cícuratur autem aliquando, & uenatíoní adfuefcit ut canís, Cum autem errat íft uenatíone,(abetrat,fruftratur, & non affequítur pradam,) retrogredítur íratus,R.afis, Alíquando cícuratum hoc anímal,ducítur ad uenandum,& nífiadmodum blandíatur ei uenator,retrocedítt occídít homines & canes;lupos etíam libenter interficit, Albertus.Bellunenfis alfhedleopardumin terpretatur, & minorem effe aít quám alnemer,ut fit pardalis mínor; uídein s, Leopardos quídeim etíam hodie in aulís princípum, alíos maíores,alíos minores haberí audio, Aconitum pardalíanches ínterímít albed & alnemer, A uícenna: V etus interpres tranftulít leopardos & lynces, Leopardi quidem hodie uulgo díctum,ín príncipum & regum auliís, fimiliter ad uenatíones ínflítui, nífí itis tra paucos faltus feram affequatur à uenatore dímiflus, uehementer íracundum redire Irgicum " ardus DePanthera.. A. Lib. I. 037 - :Pardus fit quidem cícur,(ed nunquam prorfus fuam feritatem exuit. Nam cum 4 uenatore dítnittía — tur,nifi quarto aut quínto faltu feram affequatur,ferociter iratus fubfiftit: & nífi flatím furentí wena — "tor beftíam aliquam obtulerít,cuíus fanguine placetur,ín ípfum uenatorem uel ín quoslibet obuís — esirruit, Aliter ením quàm fanguíne placarí non poteft, Quamobrem uenatores curant ut femper agnos uel alía animalía (ecum habeant, Líber de nat, rerum, Alphec anímal eft perquam ferox & noxium:multi ín Italía, Galla & Germanía leunzam(anzíam)uocant,Albertus, v N C1A (inquit Midoruseft animal (uiffimum, non altius cane,fed longius corpore,canibus ualde ínfenfum, pra. — dam non edit, nifi ín fublimí;& fxpe cum ad arborem ueniít,à fummo ramo fufpenfam uorat, Cum ] libidíneferuens aliquem faucíauerít , mures ad faucíum conueniunt, & permíngunt, ille morítur. Jt» Vnde quidam ab ea uulneratus,nauigio ín mare uectus eft, ne infeftaretur à muribus : qui homíné quarentes cum ad líttus marís ueniíffent, fubftiterunt, Fel eius mortíferum eft, (hoc alíj de leopardí feu panthera felle fcribunt,folius opinor ínter quadrupedes:quamuís ínter cxtera etíam anímalía, nullis quàm ferpentibus fel uenenatum effe legere memíni ; muftelz fylueftris tantum fel uenenatü e(fe apud Plínium legímus,)Hac ille, A ddunt alij,nafcí hoc animal ín Afríca ínteríore, Italice lonza fcribitur. Aliquí(noftra etate)lexnam interpretátur,alij pardum,alíj pantheram,tefte Fr, Arlunno, Efl& LA v Z AN v M apud recentiores anímal, uícíní faltem nomínís occafione hic memorans - dum,Hoc crudelíffímum effe (cribunt,nullam ab eo tutam effe beftíam, leones quog terrere:fuo tan tum generíparcere,ín czttera gra(Tarí,illa precipue quz fortiora funt & uím alijs inferunt, bomine imprímis odifle,Liber de nat.rerum, & Albertus,quietiam Solínum cítat,apud quem ego níhil tale reperío, q[Demorfuleopardi, (alnemer & alfhed,)ex genereleonís,&€ uulnere unguium eorum, Auícenna 4.6.4.1, (Jj GBedutmagis fatísfaciam omnibus,neg, res díuerfas confundere cuiquam uidear,príuatim prímum quz de pardo fcrípta reperío, referam omnia:deinde quz de leopardo: nifi ubí ex Graco pardalís, uel Flebraíco aut Arabico namer , alíquí pardum aut leopardum tranftule» -runttea ením ad pantheram feu pardalín pertínere certíffimum eft, (PARDvM Pliniusápanthera,ut fuperíus recítauí,fexutantum differre putat,fed dubitat, Supra díxeram pardí nomen Latínís tantum! ufitatum efle, Gracís non ítem:fed nunc ín come - menterijs in Plutum Aríflophanis locus occurrít,ubí interpres enarrans uím uerbí &zszrxeebp,id eft €repítum alui emiífi,(ic fcribit:e]a vo &9poxw -PYe zrváUpaero exzradtuam, ó9qu 1g vrXodbe opui yetp 7o (op, P Verum apparet grammaticum iftum tecentíorem effe,nec inter clafficos adnumerandum authores, e * Apud Ariíflotelem hiíftoríz aním,2.11.legímus sw 73d tue, Theodorus pardos tranftulít,.Scribít aut Arifloteles chamaleonem habere pellem pallidam nígrís diíftinctam maculís ut pardalía. Nec alibí - ufquamhac uox uelapud ipfum,uelalios quod fcíam reperítur:nec Giaza pardum alíbi conuertit. - Helíogabalus ebríos amícos plerungy claudebat,& fubító no&e leones, & leopardos,& urfos,exar« - anatos ímmíttebat,íta ut expergefactí ín cubículo eodem,leones,urfos, pardos cum luce , uel quod — efl grauíus nocte inuenírent,ex quo pleríg; exanímatí funt, Lampridius, V íderi autem poteft eofz -. dem pofteríore loco pardos dícere,quos príusleopardos díxerat, In hís fylueftribus ( locis Hyrcaa níz)& pardí funt,fecundumà pantherís genus,noti fatís,nec latíus exequendi: quorum adulterínís coitíbus degenerantur partus lexnarum, & leones quidem procreant,fed igncbiles, Solínus, Pare —. dusfecundum poft pantheram eft genus,uaríum ac uelocíffimum,& praeceps ad fanguinem : faltu «t? enim ad mortem ruít, Ex adulterío pardi & leznz leopardus nafcitur , & tertiam originem efficit, - Mídorus. Leonesquos creant pardíín plebe remanent,iubarum inopes, Solinus &€ Plíníus, Para dus eft befiía totua , & acuto nímís impetu , corpustp moribus auium conueniens habet: colore uarium,faltu potius quàm curfu pradam infequitur,In Afríca propter inopiam aqua congregans tur diueríx fere ad amnes,ibí&p leenz beftijs uarijs (íd eft pantherís)mifcentur : & índe pardí pro- creari dícuntur,Bafilíus ut cítatur ín libro denat,rerum, Odore pardí coítü fentít ín adultera leo, totatp ui confurgit in poenam, Idcítco aut flumíne abluítur,aut longius comitatur, Plíníus, Philos flratus libro fecundo de uíta Apoll.pardales,734 «Aes nomínat,ex quibus leznz concipíant, & macu lofos paríant catulos:cum Plíníus iubís tantum dífferre fcribat, quod íjs careant, & ígnobiliores fínt, Sedquarendum eft,an utlezna ex pardo concipit, & corpore fibi fimilem gignit, animo diffimile: -$* ficetíam pardalis feu panthera ex leone concípíat,& maculofum gígnat foetum, V t duorum fintge nerum leopardi : Sícut & mulus alíus ex afino & equa nafcitur, alius ex equo & afina qui hin« nusuocatur. Omnía fané bígenera plus à matre accípere uidentur , prafertím quod ad magnítudiís« nem & formam corporís, Grammatícus quídam ín Promptuarío leopardum interpretatur anímal ex leone X panthera natum, uelex pardo & lena, nígrís maculís leonínam pellem diftínguentís bus,fíne iuba:fed authorem non adfert, Vídein Leone c. Pardi , ut quídam dícunt, ex pantherís aliquoties & caníbus procreantur, Albert. Leporaríos magnos,quos ueltres quídam uocant,aliquí naíciaiunt ex coítu leopardí cum cane, Albert, Avsozav9sosy quidam ín Lexico Gracolat. interpre tatur animal ex pardo & lupo natum. — 4| Leonibus ac pardis,omnibust generis eíus, etia felibus, -— ímbrícatz afperítatís língua eft, ac límz fimilis: atten uansQj lambendo cutem homínís, Quz caufa 1o etíam manfuefacta,ubí ad uícínum fanguínem peruenit faliua,inuítatad rabíem,Plín, Etalíbi, Mis rum pardos,pantheras,leones, & fimilia condito in corporis uagínas unguíum mucrone ne refcíne gatur hebetetürue íngredi,auerfíst falculís currere,nec nifi appetendo protedere, Pie in Africa | k E: E 938 | DeQuadrupedibus condenfa arborum ínfidat, occultatiip earum ramis, ín pratereuntía ínfiliunt, atcp &uolucrum fede (caede,codíces mínus emendatí,)graflantur,Plíníus, Scribit fant de pardalí quoq; Orus,eam prors fus infidíofam efle,celerítatem fuam abfcondere, X ex abdíto ínuadere anímalía, Aliquotíes inter. frondes & fruteta latens ín aues graffatur, fuz uelocítatí confidens, Albertus, ^ Pompeij Magni prímum ludioftenderunt chaum,effigíe lupípardorum maculís, Galli rhaphium uocabát; Plinius, Panther caurítamans,pardus híandof£elít, Author Phílomele, ^ qjPardi feluenenofum effe Car. danus fcríbít,alij omnes leopardí: fed Arabíce nemer legítur.quaread pantheram díffero, Pardí'epi theta,celer,fülmíneus,fublimis,uíirídís,apud Lucanum,Claudíanum,luuenalem, €|Hippard fera quaedam cornuta ab equo tiomínata, íubata, apud Aríftrophanem, níbíl quod memoretur cum pardo commune habet, q|Pícto quodíuga delícata collo. Pardus fufiínet, Martialis, 4r FIToc funus quz de pardo príuatím fcripta reperio : uidentur autem eadem omnía de panthera etíam ueredig, poffe.quamobrem ín illa etíam plerag repetentur,fed pardí nomine expre(fo, " (DeL EoPARD o fnonnihilín precedentibus íam díxí, Voluí autem hocloco de eo etia príuatím agere,quoníam apudrecentíores tantum hocnomen reperío, nec apud ullum quí uíxe ante Iulij Capítolíni, aut Acl, Spartíani feculum,R ecentíores quídam, ut Dellunenfis, minorem tum pantheram leopardum uocant;ut ín 8 .referam:alij maíorem,quídam non panthera,fed exg do &leznanatumanimal, «[|Pardalís, id cft leopardus, Syluatícus, ^ Leopardo Italice, pardus. Latíne, Arlunnus,Et alíbí; Pardo Italís, (forte apud poétas Italícos tantum,)Latíne pardus uelleopat. dus, Leopardum quídam putant eandem efle beflíam*cum pardo, Albertus, — Catos fyluefires etfi Angli quoq; h abent,ut nos,tamen lecpardum etíam catum montanum uocant;ut audio, - Leo 4, pardus ex lezna & pardo natus colore eft fubrufo, maculís per totum corpus nigrís. foemína mare - fortior eft, Albertus & Líber denat,rerum, ^ Leop. fimilis eft leoní capite & membrorum formg iínor tamen,nec adeó robuftus,Phyfiologus, ^ Pellís leopardí nuperà me confyderata huíufinoz di erat; Longitudo pellis fimul & cauda, quanta homínís medíocrís cum fefquidodrante : Cauda per fe,dodrantes tres cum dímídio,PellísTatítudo círca medíum, dodrantes tres, Color fere flauusdi lutus,maculis rotundis nígrís díftínctus, Pilí breues & lanugínofi, Pretium uníus, coronati, ídel denaríj aurei quingy autfex,plus mínus,pro pellium differentia, & region longínquítate, €[Etor pardirictant, Ael,Spartíanus, Anímaleft uehementer íracundum:& cum morbolaborat,fangu — nem caprí (ylueftrís requírít:aliquando & fímum homínís pro remedio.Camphora gaudet, & arbo rem eíus cuftodítne quis ínuadat, Albertus, Pantheram fane & ipfam odoratam effe, & aromatibus oblectarí Philoftratus & alij fcribunt, | Quamobrem non mírum eft fi allium deteftetur,ut Cadíns ex Ambrofíorepetiít; Nam ficubi paríetes,ínquit, itu allíj infecerís,exilit protínus nec refiftit, Vide infra in D.adfinem. q[Leop.íta cícuratur,ut tanquam canís uenatori inferuiat, Phyfiologus,Qui fi dimilfusnon tertío quartóue faltu prada potíatur, índígnatur adeo ut nifi fanguíne placetur;ali quando ín uenatorem ínfilíat, Albertus, ^ Audíopríncípes quofdam & reges cum uenatum exe unt,leopardum atergo fecumín equouehere,& ín ceruum aut alíam qua fe obtulerít feram ímmiti tere,Eadem fupra de pardo & alfhed fcrípfimus. ^ Magnus Cham Tartarorum uenatíoni fxpeoi peram dat, & equo ínfides ducít fecumleopardum domeftícum, quem in ceruos & damas prouocaty Paulus Venetusró$. EtalibiRex Tartarorum habet cícures leopardos,quimírumín modum nationi ínferuíunt,multastp capiunt befiías, | | EP € Leones ín delícijs atcp ítem leopardos habuiffe narratur Helíogabalus, exarmatos cícuresgt quos íta ínflítuerant manfuetarij,ut ad menías fecundas íuffi accumberet ex ínopínato,nemíne com (cío exarmatas efle feras, Caclíus ex Lamprídio, cuíus uerba ín Pardo íamrecítaui, 4| Fueruntiul Gordíano Roma camelopardalí decem, leopardímanfuetí trígínta,&c,Iul,Capitolinus, Gírallgy leones,leopardí,ín prouincía Abafize nafcuntur,Paulus Venetus 3, 4 5. In regno círca Melachatte beméregíone Sumatrz ínfulz, permultíleopardíreperíuntur, Vartomannus, — «(A Syría Ro: mam ufg cum beftíjs depugno per terram & mare díe ac nocteuinctus cum decem leopardis, lioc eft cum milítari cuflodía,quí ex benefícíjs peiores fiunt, Ignatíus ín epiftola ad Romanos, QLEFRA T dícla beflíaín Scandínauía,deuorat anímalcula muribus fimilía, qua lemmer cant,& eo cibo pinguefcit, pellís eíus aliquanto laxíot fit humana menfura, Z;ieglerus ín Scho utpluríbus recítaui fupra ín Muribus díuerfis, V detur autem hac beftía, uel leopardus effe;noml ne detorto,nam & Germanilepart proferunt;uel prorfus eí congener, - m. a" LEUJ — Pantherz ín Afía funt,ín Europa autem nulla, Arífloteles, Pantherz ín Afríca Syríagpabute dant,Plíníus. —Silucambouem Latíni (ic appellaffenta Libya;fortaffe panthera quoq; & leones non Afrícanz beftiz dícerentur,(edluce, Varro deling.Lat, —Maurítaníaalítleones,pardales,&* alías feras díuerfas, Strabo, ^ Vltra Catadupa INíli procedens Apollonius & comítes,uideruntleos nes & pantheras, Phíloflratus. — Vltímtm extrema Arabíz promontorium à Díra ufg ad Aufití cornu;fert pardales fortiffímas, eed &A«c &Axiuse, Strabolib.16. Poft Barygazam contínens ad iue firumpertíngens Dachínabades uocatur:qua fupra hanc eff medíterranea regío ad Oríenté, monesi tes magnos contínet,& omnígena ferarum genera, pardales,tígres,&c, Arríanus ín Períplo rubri marís, nparteSyríz contermína;leches & pardales multo plures maioresc E AEA | in Libya; — DePanthera. B. Lib: [ 9050 lnLibyaDiodorus, Pantherz capiuntur ín Pamphylia parte quoe aromata profert Philoftratus íi uíta Apoll, Lycía & Caríz pardalis,nec anímofa eft;neg ualde ualet faltu;nífi cum eft uuinerata: «um fpículis re(iftít,necy ferro facile cedít, Gyllius ex Aelíano, Eundem locum multo aliter transfert - Volaterranus, hís uerbís : In Caría & Libya (lego Lycía) prlongí admodum pardi funr , ac animo imbelles,mínímum faltu agiles, pelle adeo dura utferro non cedat, Vteruero melíus, iudicabunt - qui Graca uíderint.. Pantherae numerofz funt ín Hyrcanía,Solínus, Inítínere quod dextra Gan gen,fíniflrauero Hyphafin fluuios habet , defcendentí A pellonío leones ac panthera occurrerunt, — Philoftratus,| Pantheras cícuresad (uum regem Indi afferunt, A elían, L5 M LT | 4| Alnemer eft animal mínus lynce,id eftlupo ceruarío,leopardo fimile figura & colore, fed ali "! quanto maíus,pedíbus quog; & unguibus maíoríbus & acutioríbustoculís obícurís & terribilibus ut ipfeuidiIdem leopardo fortíus,ferocíus & audacius eft.Inuadít enim & dilaníat homínes, Cates rum leopardus Arabice nomínatur alfhed, Bellunenfis, Hinc coniecturam facío alnemer panthea — ram Oppíaní maiorem effe , alfhed autem mínorem : quanquam INícander de aconito ín Theríacís , cribens,pardalíanches uocaríait, quód à paftoribus pro ueneno mortifero obijcíatur 9ue«os« zreMopog. (id ef magnis ferís,quafi pardales omnes magnz fint,) 1d'sc qv sviolos totvexooue qui Bhosue, Eft autem 4 -Phalácra unum ex cacumínibus Idz montís, Pardalium duplex genus efl,inquit Oppianus : funt enímalíz maíores & dorfo ampliores:alíz uero mínores , fed robore(u/G)non inferiores, Eandem , €olorís uarij & figurae corporís fpeciem fimilitudínem à ambz,przter caudam,gerurit, nam maíorá bus mínor eft cauda, mínoribus uero maíor, V tríf qpfolída funt femora,corpus oblongii,oculí (plena didí;quorum pupilla fub elaucís fulgent palpebris , claucze etíam ípfz & interius rubicunda, ara dentibus fimiles, ieníta:dentes pallídí, iezixs;, id eft uenenofi: pellís uaría, color fplendidus, aéreus; c£ébrís oculis(íd eft maculís)nigricantíbus, Hac Oppíanus, | Anteannos aliquot Francfordíz mee mini uidere uenales quafdam pelles peregrínas,maculofas,anguftas,quing; autfex digitos latas, bea nelongas:cauda ferémagnitudine & figura utfelíam,círculis nigris diftíncta. pellesíingulas quina que drachmis argenteís indícabant;coníungebantur autem uígínti ín facem unum, Animal ipfum . leppatt uocabant;hoc eftleopardum. [n hoc genere(pardorum) eft quí cognomínatur bítís, hàud - alijs abfimilis,preterquam quod cauda carere dicitür:ís (íà mulíere afpicíatur,extemplo eam ín mor - bum deducit, Volaterranusex Aclíano, — | Inter omnía anímalía(i nquít Arífioteles ín Phyfioono micis) leo perfecüiffimam marís deam praefe fert, &c, Pardalís uero ínter ea quz fortía effe uidetur, e Íoemineam magis formam exprímit, (4 d£ zrpd'eoue 9uAvpepprze'rs, Adamant. ) cruribus tantum exces - ptís, quibus maxíme (ad inuadendum catéraaut fe defendend um)jutítur, & fortiter agit, Habete - nim facíem paruam,os magnum;oculos patuos,albicantes, (:xA4Uxx) modice cauos , & fere planos, xyssiAas, etucóis dt arfoezroMuozáot, leo o dz vare AvueTá!us : locus uidetur deprauatus,) frontem oblongam; - aures uerfus rotundam magís quam planam, (uerwerey zrbuiiedpay mrs m re qfoup es oy ut Greco - débog, V etus interpres uertít:frontem logam;aures rotundas magís quàm planas.) Collum ualdelon gum & tenue,Pectus non bene coflatum, (&zA4v;sy, paruis coftís preedítum :) dorfum longum , clu. nes carnofas & femora, Partes uero círca ílía(à«vzc) & uentrem magis planas, (jux, id eft nec pro tuberantes,nec cauas;nam quí éU(ava funt, cínctu gracilí, eam partem cauam habent.) Colorem uaritm, Corpus uero totum ínartículatum,& afymmetrum, Hzc Aríftoteles, Omnia fermé fzua T animalia feli fimilía funt, panthere,!ynceí, pardí:commune ením eft unguium magnitudo & robur, * pellis diftíncta,uerfícolor ac pulchra:caput rotundum, facies breuís,cauda prolíxa;agilítas corporis, - ferítas,& cibus quí uenationeacquírítur,Cardanus, «| Anímalía quzdam colore uaría funtidá dupliciterzaut enim genere,ut panthera,pauo:aut non genere toto,fed parte , ut boues & Capra ína terdum uaríz generantur, Ariftoteles, Panthera & tígrís macularum uatíetate propefola beflíari Ípectantut,ceterís unus ac fuus cuíufcy generís color eft,Plínius, Etalíbi,Pantheris in candido bre uesmacularum oculi, Etrurfus,Quídamà pardis pantheras folo candore difcernunt, INumero- - fx funtin Hyrcanía, minutis orbículis (uperpícize, íta ut oculatís ex fuluo círculís, uel ccirulea, uel alba díflínguatur tergi fupellex,Solinus, Pardíuírides,Claud.s.Paneg. Pícto quód íuga delícatà collo. Pardus fuftínet, Martíalis. | Cbamzleopellem habet pallidam nigro diflín ctam utziselizaue, o Artíftot, Gaza transfert,ut pardi, Panthera efianímal uaríium & ualde Ípecíiofum,Liber de nat. re rum, Simutare poteft Aethíops pellem fuam,aut pardus(namer)maculas fuas, & uos poterítís bes nefacerecum dídícerítís malum, Híerem.ig, Panthera undequaque uaría eft ( quare etiam uaría Latíne uocatur)maculís orbículatísad modum oculorum ex fuluo colore ínterdum ad album ínteta dum ad ceeruleum uergentibus, Albertus. Equíorynges dici (fíteà montibus, (iue ab impetu ad libídínem,)alij pellem maculís oblongis uaríam habent, tigrídum ínflar , alij uero rotundis ut pana - there, Oppíanus, Sed fuauíus dicam Girace , Toi d" à tézpoyeiAsun zrxodd]ooua eloud'eJhovro | ZQpeyisip - ovruvicip otia vrogdleMsost, Chaus anímal,quod Galli raphíum uocant, lupi effigie pardorum imaa - eulís,Plínius. De pardali díxerís, habere eam corpus MAcrusicrop Snerkoy, lgonseuts Jvomedoayoroy, dyes L- veto, ro weite v yodp vs Aierou, zm woodoy Pollux, Paufaníasin Arcadícis fcribit fe ínter Caetera fas 6s bulofa audiuílTeetíam gryphes punctís ut pantheras uaríum habere corpus, Terram Eremborumi (id eft Troglodytarum uel Saracenorum ín Libya)comparant 75d aAn,id eft pellí pantherze, i ye dà [agi s ugà oirypnsosq TéTUXTUL, . TR (gia v leyewoa ngezasia Q^ qid osi, Dionyfius NOE EPIS auteni » . . : ! 2 | oae De Quadrupedibus. ^ mortua ímmortalíter pergaudet,teftant.llla ait omnía fuftinens, fimul ac illa ipfas infultando,& illu. regionis illius uarietatem accidere propter Solís aduftionem Euftathius addít, r&y Aeeteéyvoy loma ga arocd'aMay, A gathías ín epigramm, Suntquitraduntin armo(dextro, Albertusfjs fimilem Lunge e(Te maculam,crefcentem in orbes, & cauantem parímodo cornua,Plínius, — «j Feruntodoreearg. míre folicíari quadrupedes cunctas, fed capítís toruítate terreri; quamobrem occultato eo, reliqua dulcedíne ínuítatas corrípiunt Plínius, "Tradunt Perficum fÍmaragdi genus uífum implere , quem - non admítrant,felium pantherarumép oculís fimiles: nang; & illos radíare,nec perfpicí : eofdem in fole heberarí,umbrís refulgere, & longíus quàm czteros nitere,Idem, Panthera dentes habetfer« ratos, Aríftoteles & Aelianus, Kajygeodbvaw dou spoyyuAse «git queMatosovzut c$$ idlvzus tysew , utleo;c nis,pardalís, Scholía ín Aríftophanisequites, Pardíslíngua eft ímbrícatz afperitatis, ac lima fimi, lís,ut fuperius ín Pardo fcripfi, Pantherze quaternas mammas uentre mediogerunt, Aríftotel, gt Plínius. Panthera cor maxímum efi proportíone,ut & relíquís tímídis , aut propter metum mil ficislidem, Multiplící pedum fiffura eft,Aríftot, Pedes príores quinís díftínctos dígítís haber, fleriores quaternís:parua quidem ínter quadrupedes digíitatas,pofteríores etíam quincy dígitos obi - nentdem, Condíto pantherz,& fímilía,ín corporís uagínas unguíum mucrone,ne refríngaturhe betecürue,ingredíuntur,auerfisdp falculís currunt, nec nífi appetendo protendunt,Plin, | Caudaleg ni infíma parte fetofa eftjut bubus & foricí:pantherís non ítem,Idem, — «Osamplum & refcíffum - babent,leo,canís & feher,quem nos dícímus leopardum, Albertus de anímal. 2.1. 4. Ego profeher legerim fhed:fíc enim leepardum Arabíce uocarí, ex Bellunenfi fuperius docui: al quidem fyllaba prafixa,artículi tantum tiícem obtínet, (| Foemína crebríus ínuenítur, V olaterranus:nimiru non fibi tantum,fed etíam catulís de uictu profpíciens,latíus uagatur, - | C, Pantber caurít amans,pardus híando felit, Author Phílomelz, Leopardiríctant, Ael. Sparta nus, Bjvy&dw uox leonis eft, & aliorum quae uocabulum fuz uocí proprium non habent; ut uf pardalís,pantherís, Varínus & Pollux, Oryges non metuunt canís latratum, Pogd'aAiayy eT s yip s ped uc «peli, Oppíanus, Ferarum aliae montanis, alíz paluftribus locís gaudent: vz ét zuis- q «gà UAcus dis cic cd «ec, V nde Homerus (llíad,q.) Hósw eréed'eJus eet BuSéns x EuAéxeso, Pollus, Y mons Troíx cfl, & accípitur pro quouís monte , ut Achelous pro quauis aqua. lones uero nett feufyluam,ídam uocítant,& ínterdum Attící quoq, V arínus, EVAsyG" locus montanus eft , fíedis cius quód ligna habeat:uel fimplícíter locus frutícíbus & arboribus cóferctus, Fedeoz (lego fhed; autfhedos uel fhedor numero plurali)qui funt leopardí,manent pleruncg; apud fluuíos ín locísconoy fitís arboribus, & maxímé iuxta arbores camphorz, Albertuslib.8. — «| Pardales uino delectantur, Oppíano tefte:unde forfan poétz fabulantur eas olím mulieres Bacchi nutríces fuí(fe, Videinfrain h.Quamobrem uíno ínebríatze etíam capíuntur,utdícamín eg, «[Panthera alíquando nímíumfe replet cibo,ut & alía acutorum unguíum quod acríus efuriant: fic repleta ín latibulum fe recipi diu dormít,Albert. Venenoaconíto carnibus ínfperfoa uenatoribus extínguítur,nifi flercushu manum ínueneriít,quo deuorato fibí medetur,ut pluribus referam capíte quínto, ' Leopardusc (E zorotat,fanguínem capri fylueflrís requírít,& flercorehomínís pro remedío utítur, Albert, (Far di ín Afríca infidunt condenfa arborum,occultatíi earum ramís ín pretereuntía defiliunt,atep ello lucrum fede graffantur, Plínius, Pardalís curfus celerítate cum alía pleraep,tum maxíme fimiasals fequítur, Aclianus.At alibi non celerítate , fed aftu mox recítando , fimíam ab ea comprehendíallid Philes fímplíciter fímiam ab ea captari fcribit, Plutarchus odore íllectam fponte accedere & capi; Quamobrem ín Maurítania pardales(ínquít Aelianus)cum robore fínt & uíríbus praeftantes; rion curfu quo maxíme ualent, fímías perfequi agegredíuntur : caufa eft, quoníam non longe ante hal excurrentes fe(e tradunt;fed & ut mox eam uíderunt,ín fugam fe conferentes,ín arbores altasa dunt,& illius ímpetum declínantes, íllic confident, Veruntamen pardalís ad hanc rationem lit dolo(ior,infidías molítur,& dolos nectít, V bi ením fímiarum multitudo manet,eó profecta, adttl ram fe fub arbore abíjcít,& uentre proíecto humi, fic íacet;tibías utadmodum remife porrígat, ct. los claudat, fpiritu compreffo fefe ab anhelando contíneat, & uero mortua uideatur. Ill uerohos fem ex alto defpicientes , mortuam fufpícantur , & facillime credunt íd quod uehementer optant nondum tamen defcendere audent, At experímentí caufa unam ex ipfis,quam audaciorem putant; f? ad examínandum pardalis affe&um pramittunt, hec quídem non omníno fibi prafídens defcendit fed timide & pedetentim prímo decurrít,poft metu reprefTa reuertitur, Tum uero íterum € & cum proxíme ad pardalím acceflit, regredítur rurfus. "um tertío defcendit, & illius oculos fpecu latur, fpirítum ducat necneperíclítatur, Illa autem immoram fe fortíífíme praftans , paulatimhue anímos addit, Etíam cum hanc permanere conflanter fine damno círcum illam fublímíores ex fupe riorilocofimía fpeculantur,fíducíam, & fpiritum colligentes , ex arboríbus frequentiffimz decuts runt, & círcum eam concurfantes,faltant, fimul & fupra ipfam gradientes ínfultant: & ín illíus cons tumeliam faltationem fimícam faltantes,multifaríam eí illudunt, & gaudium quod de hac ípfa tà dendo defatígatas effe inrellíoit,ex inopínato exfiliens,earum partem unguibus lacerat,parte dem bus difirahít;ate; opimum,& adipale ex hoftibus prandium fibi abunde comparat: & tanquá Vlyi*- fes ancíllarum contumelías & procorum, fic díu mukumcp harum infultatíones perpetítut y - - DePanthera. C. Lib. [. O41 ftes ulcifci queat, Hactenus Aelianus, Vide etíam infra in prouerbio , Pardi mortem adfimulat, —— «[Caucafus mons(inquit Phílofiratus líb.s.de uíta Apol.) príntipíum eft Taurí,quí per Armeníam, . Ciliciam & Pamphylíam ufep & Mycalen procedit, &c,Quód autem noftra ex parte appellatus Tau . rus per Armeníam protendatur,quod quodam tempore creditumnon eft,teflantur pantherze, quas ín Pamphylia parte quz aromata profert, captas efTe comperímus, Tales ením ferae aromatibus gau — dent,& exlonginquoodorem fequentes trahuntur,& ex Armenia per montes profectz ad floracís - lachrymam feruntur, quotíens uenti ab ea parte flant, & arbores líquore turgent, Accepí etíam iri Pamphylía pantheram captam fuiffe,aureum torquem círca collum habétem Armeníjs líterís huüíuf - modi infcriptum, Rex Arfaces deo Nilo, (Grací codíces non habent ínfcriptíonem nec Armenia » cam tec Ciracam,) Regnabat autem temporíbus íllís ín Armenía Arfaces , Isutopínor feram uía L— dens exímia prz caterís magnitudine, eam Baccho facrauít, Bacchus enim Nifus à INifa quat in In L día eft nuncupatur,non ab Indís (olum,fed ab omnibus gentibus quae Oríentem fpectant, llla uero - guam díxifera,aliquandíu cum homínibus eft uerfata,attrectarí demulcerít manibus patíens, A da . uéníente autem uere,ubí V enetís eam cupido flímulauít, maris defyderío tracta ín montes féceffit, 7. eodem quodgerebat ornamento ínfignís.Et poftea capta eft ín inferiore Taurí parte, aromatum o. - dore,ut diximus,allecta;FIzc Philoftratus, Leopardi amantarbores camphorze,& ne quís eas ína —— uadat cuftodíunt, Albertus, Admirabilem quandam(inquít Aelíanus)odorís fuauítatem olet para L. dalis,quam beneolendí przftantíam diuíno munere donatam, cumfibi propríam plane tenet, tuni uero catera anímalía hanc eius uím praeclare fentiunt , Haec autem hoc modo uenationem capit: Cum borum quz ad uíctum opus funt eget, fefe uel ín loca arboribus confita,uel folijs ueftíta,ita oc cultat,ut inuentu difficilis tantum ref píret:hinnulí,dorcades,caprz fyluefires,atg; alía eiufmodi a. - nímalía quadam fuauís odorís illecebra attrahuntur,& proxímé accedunt, Illa tum quám mox de la tebra exiliens, ad prada fe rumpit, atc; eam comprehendit , (ex latebris profilít atcp ínuolat, Vola« - tetranus.) Pantheram fe abícondentem uenatiferunt, propterea quod fuo odore belluas delectará - Híncalíquí pantheram dictam uolunt, quód ómnegenus ferarum allicíat & captet.Ifidorus tamen ^! q| Czecos gignunt canes,lupí pantherz,thóes,Pliníus, Author libri de nat.rerum,pantheram femel . D 2 H . i E e . tantum parere fcribit. [Nam cum ín utero matrís,inquít,coaluere catuli,maturíst ad naí(cendum uia tibus pollent,oderunt temporís moras.Itag; oneratam fcetibus uuluam,tanquam OP partuís En o42 . DeQuadrupedibus . unguibus lacerant. Vnde ílla partum effundit, feu potíus dímittít , dolore cogente, Ita poftea éortt ptís € cícatricofis fedíbus,genitale femen ínfufum non hzret acceptum,fed írrítum refilít,Nam;te - fle Plínio,animalía quorum acutí funt uftigues,frequenter parere nequeunt. uitíantur enímintrír . cusfemouentibus catulís, Hzcille, Lezenam quog; eandem ob caufam femel tantum parere, 1 - gi quondam opínío fuít,quam refellimus ín Leone c, Pantheram dícunt parui effe partus, & pai : ci € difficilis,propter ungues longos & acutos,quibus catülí frequenter uterum matrís ledunt; Ale bertus, Pantheratempore libídínís admodum uocalís eft, & ad uocem eíus alía eiufdem autuicini generís animalía conueniunt, Albertus, Leanas cum pardiís coire, undeleones gígnantur ignobis les,nec iubati, (aut, ut Phíloftratus refert, foetus maculofí,) pluribus díxí fupra ín Leopardi mentio, nepríuatím:& in Leone c.ex Phiílofirato & als. Pardusín Afríca abundat , ubi propter aqu ! nuríam multa anímalía conueníuntad amnes, & íbilezenz à pardís adulteratae generantleones; ftd. ignobiles, Albertus, Eft quandolupícum pantherís coéunt, unde gignuntur thóes bígenere ani, mal,quod pelle(ícilicet maculofa)pantheram refert, facíe autem patrem, Oppíanus s,de uenatione, Sed dethóe uarías authorum fententías ín híftoría eíus ftatím poft lupum exhibuf, - ^o | pi | -. Leopardigregatim conuerfari folent, Albertus, Panther(abutítur hoc nomíne pro panthera)fül - generís focietate gaudet, lfidorus, Pardalis ínter anímalía illa quz fortítudíne praedíta uidentur, magís ingenium mulíebre refert , ut corpore etíam formam muliebrem , ut ín B, díxí ex Ariflotele, Leocontra,uírátum íngeníum tum corporís fpeciem, Anímo fané pardalís eft pufillo, (uxesp, nifiles gendum uapóop;id eft ímprobo.fed uetus ínterpres legít pufillo:)furtíuo & ut paucís dícam delofo,A, qs vilot, Pantherx cor maxímum eftproportíone,ut X reliquís tímídís aut propter metum malefícis, ' -Ariftot, & Plinius, Panthera ingenium molle eft, ( &&pip, effoemínatum , ) iracundum, ínfidiofum | & fraudulentumJsyezixéy xoi eziGstap, )timidum fimul & audax, Hís moribus corporís etiamforma refpondet, Adamantíus, Namer, id eft,pardalis ín facrís librís tanquam ferocíffimum & crudeli 3 - tnum anímal cum lupo acleone memoratur,ut cítauíín A, Fulmineípardí , Claudianus 8. Par €j Sapientes Aegyptiorum defignaturí hominem qui (celeftum fuum ac malígnü occultet anim ne à fuis nofcatur, pardalín pingunt, Hac fiquidem clanculum alía perfequítur animantía, necíit impetum ac pernícitat£ fuam ínnotefcere, (s cy yogBon vp id leg Gpusiy qpisvaz,) qua ín íllis perfequam dísutítur,Orus. Quomodolatítans, aut capíte faltem occultato, (cum relíquum corpus nihil pr terribile ferat,)allectas ad fe propíus fui odorís fuauítate feras deuoret,íam fupra capite tertío docuf;/ Etibídem quàm mírabilí aftutía fe mortuam fimulans , fimías captet, qua dere uide etíam infràpto . uerbíum, Pardi mort adíimulat, | «| Panthera perpetuo fera eft, Aríftoteles, Atqui Albertus &dlj recentiores facile cícurari fcríbunt , przfertím ad uenatíonís ufum , ut fupra ín Leopardi mentíom . díxícapite prímo: & infra capíte quínto pluríbus dicetur, Sed utcungp cícur, nunquam prorfusde - ponit feritatem, & fxpe ad íngeníumredit. - Leoníbus ac pardís, omnibusQ generis eíus, Me . bus,ímbrícatz afperítatís língua eft;ac límze fimilis.attenuanscp lambendo cutem hominís, Qua cat faetiam manfuefacta, ubíad uicínum fanguinem peruenit falíua, ínuítat ad rabíem, Plinius. Pid .quod íuga delícata collo Pardus fuftínet , IMlartíalis, «| Leones, panthera & tígcídes , foetus fuos uehementer amant, & pro ipfis contra uenatores pugnando, quauis tela & mortem quog;con ath nunt, Oppíanus líb.s.de uenatíone, ubí etíam de ijfde ac lyncibus fcribit, quod cum ad latibul | Yeuerfz catulos fibi ablatos reperíunt , magno & miferabili eos ululatu plangant. — 4| De panthiera tradít Demetríus phyfícus,íacentem ín medía uía homínís defíderío, repente apparuíffe patrícuiuf. dam Philíni affectatorís fapientiz:illum pauore ccepiffe egredí,feram uero círcüuolutari nondubit geftiente:utfacileappareretgratíam referre, & níhil ínuíce imputare, quodetíamin homíneratum — eft,Plinius.. Similia quxdam leonínz etíam manfuetudínís exempla, ín Leonerecítauí, Pardalim. audio, cum eamá paruula cum homínibus uenator uerfarí adfuefeciflet, atque adeo manfuefecillet;: cami fané ranquá amafíá adamaret, & magna cura aleret, ob eamQ rem hoedá huíc, que fimul cum ipfa aluiffet,eam hoedí efu oblectare cupíens;comedendum dediffet;edere íllum,etfi occifus erat; T€ cufaífe, Cum ením prímo díe is ad paftit obiectus femel fuiffet , ab eo ipfo edendo fe fuftínuíffe, quia propter cibi expletíonem ínediía utí neceffe haberet, Secundo íterum díe hoedus huicallatus eft; eo fimiliter, quoníam adhuc fame non premeretur , fe contínuiffe, Tertío die quamuís efuríretque dem, & folíto (igno cibum requíreret,non hoedum tamen fuum contubernalem attíngere uoluillt, fed illo relicto, alterum fumpfiffe,Homínes aute fuos íntímos & perneceffaríos non modo produnt, fed (zpe etià in fratres parentes multa perfídíofe facíunt & improbe & malítiofe, Aelianus. /n* droclís ferui hiftoríam;quí fugitiuus ín Afríca áàleone nutrítus fertur toto tríennio, deínde captus ferís Romz obíectus,ínter quas fortuíto ídem leo captus erat , ab eodem agnítus & contra par jov ram defenfus eft,ín Leone retuli cap.quarto. m | Eu €| Panther ( abutítur hoc nomíne pro panthera) omníum anímali& amicus eft; excepto pee orus , DePanthera.. DE. [.ib. [. O45 — Tfidorus abftp authore, Ego pantheram omnibus inímicam dixerim, Panthera dicitur infefta effe ' draconí,&€ draconem ea uífa ad cauernas refugere, Albertus, Alfhed(id efi leopardus mínor)lupos — Mibenter ínterfícít, Albertus, Ante paucos annos flatím poft mortem Galliarum regís Francifci leos —— spardosaudio,marem & foemín3, fiue dímífTos neglíeentía aut malignitate cuftodís,fiue per uím € ca - uea egreffos,in fyluas aufugiffe, GC círca Aurelia plurímos homínes laníaffe, & (ponfam alíquádo ad - mnuptías ducenda ín uico rapuiífe,& ínuenta mulíerum cadauera quarum íllí mamillas tantum deuo — .raffent «Hyanapardalimodít,Aelíanus, | Hyxnz pantherís precipue terrorí effe traduntur, 'ut ne conentur quídem refíftere:& aliquid de corío earum habentem non appeti; mírumép díctu , fi — pellesutríufcg contraríz fufpendantur,decídere pilos pantherz , Plinius, Superiorem ab ínferíore uictum fignificare uolentes Aegyptij,duas pelles pingunthyarna unam, alteram pardalís: hae ením pelles fi fimul ponantur,pardalis quidem pilos abijcit, hyaenz uero non, Orus, Mygale,id efi mus araneus,pantheras terret, Philes, Crallinaceo iure perunctos pantherz'leonesip non attíngunt,pre cipue fi & allium fuerít íncoctum;Pliníus, Leopardus uifo homínís craneo,fugit, Aefculapius, ! | E, D Leopardus cícuratus & ad uenationem dímiíTus,nífi tertio quartóue fáltu práda potíatur ; fucs — xenfet adeo ut nifi fanguíne placetur,in uenatorem ínfiliat, Albertus, Plura uíde fupra ín A. ín Par — :do,Leopardo € Alfhed, Ego dum hzc fcríberem accepía quodam oculato tefle,ín aula regís Giala - "íarum,leopardos duorum generum ali,magnitudíne tantum differentes : maíores uituli corpulenes tia effe,humíliores,oblongiores;alteros mínores,ad canís molem accedere; Et unuin ex mitioríb, alía '&e quando ad fpectaculum regí exhibendum à beflíario aut üenatore equo infidente à tergo fuper ftra gulo aut puluíno uehí alligatum catena: X lepore obiecto dímítti , quem ílle (altibus aliquot bene magnís affequutus íugulet. V enator leopardum recepturus,accedítauerfus & fruftum carnís retro " 4nter cruta protenfum porrígit, ne fífaciem obuerteret ab eo ínuaderet; etrurfusloro alligatum ma nu demulcetac reducit ad equum:ille ín fedem fuam facile refilít.I[dem narrauit,tauro aliquando & leone fímul emíffis,leonem placídiorem nihil ín taurum fuíffe molítum , ac fponte ad caueam fuam regreffum:deínde duos leopardos eductos;ftatím uifo tauro ín eum ínfilijffe: quem & iugulaffent, - nífibeflíartj funibus alligatís ad catenas eorum,quibus tenerifolent,eosretraxiffent, Senatufcon- 7 fultumfuítuetus ne líceret Afrícanas(patheras intelligo;de quibus & proxíme dixerat, V ide in A.) - ínltalíamaduebere,Centra hoc tulít ad populum Cn, Aufidius tribunus plebis,permifit&g Circenfi "^ um gratía ímportare, Prímus autem Scaurus adilítate fua uarías cl,uniuerfas mifit, deínde Pompei P us Magnus quadríngentas decem,díuus Auguftus quadríngentas uiginti, Plinius, Pícto quod íu - «gadelícata collo Pardus fuftínet, Martialis, - | | | 1 ] «|j Aconitum prímum alío nomine pardalíanchesá firangulandís pantherís uocatur, ut Díofcorí ; -des,Plíníus & alij tradíderunt, Deherba ipfa copíofe differui in Lupo a. & eam effe ofterdi, qua ho - díepauciílimís locís cogníta,ín montíbus Sabaudia & Galliz Italiam uerfus tora uocatur, &c. Hic - plura adíjcíam,non ad herba híftoríam,fed pantherz qute radice eius tríta & ín carnibus obíecta ex tínguítur;quod fues etíam,& lupí & beftíz omnes Diofcoríde tefle patiuntur, "'Tangunt (id eft a« fpergunt)carnes aconíto,necanti guflatu earum pantheras;nifi hoc fieret repleturas illos fítus.Ob íd quidam pardalíanches appellauére,Atillas ftatím liberari morte,excremetorum homínís guflu 4» demonfiratum,Plíníus. Panthera cum uenenum pardalíanches ederít,quo leones etíam íntereüt, — ftercus homínís quarít: eo ením ípfoiuuatur, quocírca uenatores flercus ibi propinquum fufpen- | -duntexarbore alíqua ín uafe,ne procul bellua abeat;petens fuum medícamentum: ítag ínfiliens ibá - "dem,& fpecapiendi perfeuerans;in fe efferenda emorítur, Ariflot, Pantheras perfrícara carne aco - "níte(pollíne eíus,nimírum)barbari uenantur,Occupat ílíco fauces earum angor , quare pardalíana " ches íd uenenum appellauere quídam.A t fera contra haec excrementís hominis fibí medetur: & alía "ástam auida eorum;uta paftoríbus ex índufiría ín alíquo uafe fufpenía altíus , quam ut queatfaltu ' contíngete,íaculando fe appetendod deficíat;& poftremo expiret;alíoquín uíuacítatís adeó lenta; ut eíectís ínteraneís diu pugnet;Plíníus, Fyrcaní pantheras frequentíus ueneno, quàm ferro ne« - cant.Aconíto carnes illínunt,atg íta per compita fparguntfemitarum, Qua ubi ef funt, fauces eas /'4$e rum angína obfidentur,(&c.ut Plíníus,) Solínus, Auditumeft pantheras quz ín Barbaría uenea | matacarnecaperentur,remedíum quoddam(excrementum homínís forte nomfnare noluít) habere, . quouteffentufe,non morerentur, Cícero ».de nat;deorum,' Panthera & pardus(Arabicelegi pu to,alnemer & alíhed,hoc eft leopardus maíor & mínor:fic ením ín aconítí mentione apud Auícens namín Bellunenfís editione legííle memini)deuorato ueneno, ftercus hominís querunt , quo gua -— Wiatoeuadunt,Auícenna, Pardaliín(ínquít Pollux)tum alijs modís capiunt;tum aconíto pharmaco -—— "eibís(ezias, Diofcorides & alij melius, carnibus)admixto:unde fera uentrís profluuío exhaurítur , & -. fepeuíua capitur, Pardalisíntellígens aconítumfibí uenenum effe:non príus deguftat quàm excre - mentum homínís,utpote antipharmacum prope fe uíderít : quamobrem paftores excrementum ín —. arborem ea altítudíne fufpendunt,ad quam pardalis peruenire faltu non poffit, Hoc uifo fera tans 7*6 quam prafente remedío,aconiítum edit : deinde medícamentum petens, crebrís tandem affultíbus —— defeffa,autmorítur,auta pafloribus ínterímitur,Scholiaftes INícandri. Sed rídículus eft aconítuma -— pantihera edi (cribens,non carnes aconíto ímbutas;& cum plurimumratíonis eí RATS quae & P. | k 4 -. 944. [x Quadrupedibus uenenum & remedium fuum agnofcat: rurfus omnem eí rationem aufert, qux uenenum fciens'ae - prudensdeuoret.. Leones, lynces, pardales, pantheres , urfi, capiuntur aconítíco uenetio ad eg admíxto cibum quo quodq; eorum delectatur, &c, aut foueís , ut pluribus retulí ex Xenophonte Leoné E, Ariftoteles in Mirabilibus non pardalianches,fed pardalion(z&d'eieop)hoc uenenumm mínat,Cuíus uerbarecítauiín Lupoa, — «Eft & apocynon uenenofa herba,quam fimiliter paddle anches appellari ín nomenclaturís apud Díofcorídem legitur. INecantut apocynocanes, lupi, uul« pes,panithera, & omnes quadrupedes: Vídeín Cane c, Herba qua leopardi herba dicitur, leopar, dus terrétur:& herba quz leopardum firangulans dicítur, interficitur, R afís ut quidam citat:Eft au tem pofleríor herba,non alía quàm aconítum prímum:príor qua fit,non facile dixerim: nam prater allium herbàm qux eíaduerfetur nonlegímus, | [Pífces quíidá nigri uenenatí in Armenía tépéri iv unturiquos contrítos ín ouium aut cáprarum dífcíffum latus abdunt:quod cum pardalis,leo aut. pus guftárit,contínuo morítur, Aelianus, Síuenatorires fit cum alía fera quàmapro, uenabuli teneré oportet pedibus non tantum díuarícatís, quantum ín pugna aduerfus aprum: nam fera que, dam,utpantherz & leones,curfu ad uenatorem ul; delatae, cum prope funt , ínfilíunt, Dirígendu eft autem íctus ad pectus & cor,tanquam uulnere ín íllís eo ín loco maxime letalí futuro, Pollux, q| V bíproficifcentis ad aquam ex fpelunca pardàlís,uenatores trítam uíam obferiarunt, ibídemr tundam & altam fcrobém(mínorem imultó quàm pro leone capíendo)faciunt,ín cuíus medío colum namlígneam(nen la pideam ut pro leone)defíigunt; ex ea catellum (non agnum iit pro leone,autho dum)fufpendunt;cuíus teftículos tenuibus uínculís conftringunt.Is uinculorum dolore preffusges mít,& latrans fuo fono pardalim ad (é commouet, Ha non medíocriueluptate geftiens, illuc Íema4o gnis faltibus íncítat, & nullum dolum effe exíftimans , ín pofitas ínfidias íncidít , Oppianus libro, deuenatíone, Eundem capíendí modumlibro $.de pifcíbis defcribit pro fimilitiidíne adhibens, g admones etíam dicii pifces fimiliter capiantur ín naflas ille&ti, ín quíbus patuós pífcículos natantes uiderínt,S c.Sed uerfus poetae adícríbam;ut res tota claríor fíat, | £às d'en qe fugere deis G^ o guiorus Guelysy prune elut dh ide rum aáns luis cayo i uite, vidi —— Yysecdpuue ydo equi . Égyeri &udi doi sqveoa du Ge ri d" GisGe Vaypolejue ign o xp id jouit G^ aiite Mano puis, Toy dU B Ee, tps Eod opt" (V, Ezrerze Y Jac" avapzro cs louer doc dUAG-. hd qui BoSoms EjAeiroG arbre Sx ues al oh c7 Leon, Ax QUÉ zii d" 3e nouus Y vrolun, "" L fos,glaucos;contra apros,fultros aut ignis colore;contra pantheras,d'«qovic id eft ruffos aut punice: os, Pardales cum Maurí uenantür,eiufmodi infidías collocant,utíntra edífícatiunculam lapidibus quam prímoftruxeríntputrefcentís iam carhís fruftum ex longíore funículo appendant; deíndeex arundínibusíanuam rata fiructura ímponant,per eas ut foetídae carnís odor emanet,& longelateg uagetur, Hunc ínclufum foetorem ferz beflize (entiunttnam quodammodo tetrís odoribus deledan tur,Itag; huíus cibíappetitione,huc illuc círcunferuntur , & tanquam quadam atmatoría íllecebra attacte,& íncidunt ín laqueos, infelíci efca conflrictz tenentur, Aelianus ínterprete Gíllio, Vo laterranus eundem locum paulo aliter & breuius uertít,hoc modo;Capiuntur pardales ín Mautí nía loco lapide fubftrato,laqueis praparatís,carne& appofita;ad cuius odorem per conualles fübía cias delatum flatibus uentorum feflinantes,in infídíasincidunt, qj Leopardus dilígít uínum &iít ebríatus capitur, afis X Albertus, Oppianus modum etíam quo ínebríentur. XAR bít: Vbi prímum(nquíbin Libya paruum fontem anímaduetterunt,nó copiofum nec longíuseimia nantem,fed intra fe confifientem,& fub arenam fubeuntem, unde pardales príma luce bibere fole ant,eó uenatores noctu amphoras permultas(uígintí)fuauis uíní plenas afferunt , quod íam unde címannos ín dolijs bene condítum conftítit, Ac nímirum pofteaquam hoc idem ín fontem iínfude runt,índe non procul fedentflragulis tectí,nam nulla alíare fe occultare poffunt,neg; enim fanela pídum, neq; arborum tegmenta inueniuntur : bí ením fola terrarum ab arboribus nuda ex omni parte ad uídendum patent,Ez autem ardenter fitientes & erauem fitim depellete cupientes , adnía grum íam fontem accedunt,& fimul ut uíiní, cuius fludiofz funt, potione fitím expleuetuht, flatím primo faltatione ludunt, deinde fenfim obdormientes humí flernuntur, Itags arce & grauiter dorego mítantes,nullo negotío comprehenduntur, - xa q|Leopardorum pelles ad nos etíam adferuntur,quanquam raríus:frequentíus ín Galliam,Pel« lem uidí uenalem tríbus uel quatuor aureís Giallicís:funt qui preeftantiores aureís fex uelfeptemiris. dícent, Maurorum pedites leonum & pardalíum pelles índuunt, & dormíturi fubfternunt, s Idem alibi contra feras diuerfas,equos etíam colore díuerfos uenatorí eligendos confülit: contratti bo. Paftorales homínes quíloca inter Caucafum montem & fluuíum Cophéna tenent, Apolloní cum focás tranfeuntileonum ac pantherarum carnes, & earundem ferarum pellesá carnibus nup rimé díreptas donabant,Philofiratus, Plura depantherínispellibusauídeinfraine, — . : SAL i 4 . Agriophagipopuli ín Aethiopía(occídentem uerfus,Solinus)pantherarum & leonum carnibus. | uefcuntur,Plíníus 6.5». Inde nímírum & nominati funt, quód beftías edant agrías,id eft feras, P , * D * F $5 À A . therís uefci uidentur etíam quí inter Caucafum montem & fluuium Cophena habitant;lege Phil firatí uerba ín fíne pracedentíscapitis, Pardales & pantheres edunt aliqui Clem alme E | facultate. . DePanthera.. G.-H.a. Lib. L|. 945 facultate $1, Cum proxíme dixiffet aliquos etíam a(inís & camelis uefcí, homines fcilicet tum anímo | tum corpore évadlas «9x xgysMudles, Caroleopardi calída eft & fícca, I afís & Albertus, — "Tradiderunt aliquí,(i coríum leopardi(altamur,lego alnemer)fubfternatur,non accedere ferpen tes, aut fi ftragulum índe fíat:fed eíus quí bocretulítnulla eft authorítas,Auícenna, Quomodo : Pp ntherarum & leonum pínguía curarí oporteat, ex Díofcoríde & Plinio prafcripfímus ín Tauto, coninus adeps calidí(Tímus & ficciffimus eft, c. proximus eí pardínus,pardíno urfínus , Syluíus - ex fecundo Galení ad Glauconem, Pínguedo leopatdícraffa eft & acrís; fübtilitas eius apparet ín 1 hís quí patíuntur pulfum temporum & reuolutionem capítís(uertigínem,) (í odor eíus inter affana A9 dum recipiatur, R'afís, Albertus aliter: V tilís eft paralyticís,& pulfum cordis patientibus, & reuolus - tionem , fiodor eius inter affandum recípíatur. Seuum]leopardí míflum cum oleo laurino,fi cum 7 ebínungatur fcabíofus,cuíus fcabies fcíndít cutem,(qua nomínatur artrath,R afís, Impetigines ín. 1 tellígo,quas Crallí dartres appellant) confert, Albertus, — ((Sanguís leop.utilis eft tumori uenará lida &ificcaeft/lidem, — 4 Cerebrum eius míftum cum aqua erucz: & modico zambac, potum mítí —— gatdolorem uterí; Rafis, Albertus alíter: Cerebrumjeíus cum (ucco eruca , genitalibus uiri illítum, - confirmat coitus facultatem:medulfa uero pota uteri dolores tollít, | |^. (Leopardi fel potum(íntra corpus fumptum)eueftigio interficit, Bertrutíus: quí etíam de conis — felle ídem fcríbít,nefcio quàm uere, cum authorem non habeat, Plínfus etíam muftela (ylueftrís fel $e nenenofum effe fcríbit, Leopardi quidem felliaut etíam pardí,ut Cardanus fcribit)uím iftam letas lem Arabes tantum attribuunt, R ecentíores quídam obfcirí idem de felle anciz fcribunt: ego uncía - am,ut fupra díxi,pantheram fiue leop.effe conijcío. Qui biberit felleop. (alnemer) euomít bilem ui - ridem aut pallídam, & naribus percípitodorem aloés(& ore faporem aloés, IMatihzol,) & íncídit ín — éCerum maxímo perículo mortis; quód fi tres horas fuperauerít,melíus fperatur, Procurandus ígí tur mature efl uomitus,tum danda antídotus eí peculíarís , quz recipit, Terrz Lemníz, baccarum lauríana partem í,coaguli capreolí partes íi) femínís rutae & myrrhz,ana partem femís:excípiantur -. mélle.dofis efi magnitudo nucís.& mox iterum euomat, & fíat balneum ex aqua ín quares odoraa 2 sxlint decoctz, Auícenna 4, 6.3.15. Inducit hoc uenenum omnía fymptomata qua napellus & mora fusuiperz, & fjfdem remedíjs curatur , Matthzolusex Aponenfi, Leopardusanímal eft calídí(Tis '$o mum, quod uel ex maculis nigris & uelociffimo eíus motu eft confjcere: ítacp fel etíam eíus fuo calo — reuríthumores,Q íntra fex horas interficit, Adherendo mufculis uentrículi facít fpafmum, Scythae fagíttas co ínficíunt ut celeríus interficíant, Ferdínandus à Ponzetto. Idem antídotum eandem quá Auicenna praícribit; Mihi tamen, inquit, uídetur,potíus effe propínanda antipharmaca frigída corz — roborantía, € utendum balneo aquz odoriferze, deníq? eodem modo curandum quo uenenum naa pell... Lapís quem linguam ferpentis uocant,fudore fuo arguit felleopatdí,uíperam,napellum, Mat tbzotusex Aponeníi, Leopardifelrecens fumptum,letiferum eft uenenum,(iccatum uero uehes 'mentíam íllam amíttít, Albertus hzc deprauauít,) aureípondere fumptum , necat eodem díe, [Nus 7 "percum rex cuídam ex fuí regni príncípibus huíus fellis recentis drachma(uncíx , Albertus : non . tecic) pondus propínaffet ex uíno pu. (puro, )poftrídie cum dormire ccepiffet mortuus eft, R.a(is ci 4 tans Ariftotelem,apud quem nihil calelegicertum eft, Idem fel pondere dauíc (patuo pondere, Ala - bertus: Bellunenfis danich fcribit,que fit (exta pars drachma) fumptum cum cypho aqux decoctío nis caryophyllorum, (cum aqua fimplícíter , Albertus,) prohibet generatíonem & índuciít fierilitas "tem, R.afis, | | : " (Tefticulus leop.dexter à mulíere etíam prouectz xtatís fumptus,menfiruam purgationem de; "fitam eireftítuit: & fi pergatedere, fxpíus purgabitur : quod fi líbeatfiftere , propínabis eí femen pfyllij recentis, Rafis & Albertus, | | d.d "^o «Remedia ad morfusleonum,pantherarum & urforum,ex Aétij 15.5, uíde ín Leone a, Beftíze rapaces, ut leopardus (alnemer,) leo, & alfhed,non tam ínnoxíe funt morfu quàm canes & homí. nes:fed dentes eorum & ungues non prorfus uacant ueneno:quare danda eft opera ut curentur ím 4» prímis cum attractíone,quanquam leuí;deínde uulnus (anetur, Auícenna, ». u $ 2, Ferarum uocabula quadam peregrína funt,ut panthera,leo,utracp Cirzeca, Varro, moed'woue mas uocatur; ig 74 zr 64d: foemina autem vrxed'ezuc ie 78 vro, Hefychius:fic enim legi des bet,ex Euflathio ín Iliados o, Hinc natum puto errorem quíapud íanomínatum ín eundem librum Scholíaften habetur;his uerbís: rapelzoue 70 (Goy, d dto vrtoela i, à uf o y mb s don ri dE Gh rib re exeo Prorfus enim rídículum eft aliud etymon prímitíuo, aliud deríuato afTignare: quare facile coníjcío grammatícum aut libraríum alíque,qui Euftathij autalteríus uerba aut male Tu aut nó -— fitaffecutus,tam íneptefcripfiffe, Suídas quocp pordalin mare,pardalin foemíná facit. Pordalin, iri —.. quit Varínus,poéte proferüt 7g 9» O42, abundante delta. Caeterü ín I. hetorico lexicolegitur o perdalín communem effe uocem,pardalín Atticam, Homerus animal intelligens prímam fyllabam per omicron fcribit;pellem uero,per alpha, Hzc ille,Sed (ciendum eft apud Homerum pro anímali utrog modofcriprum reperíri;pro pelle uero; femper quidem per alpha ín prima fyllaba , non ws (uenarum cruríum, Raf, uaríces puto íntelligens,)fi eo calido confrícentur,Idem, — «| Caro leop.ca : ] 1 | 946 DeQ uadrupedibus dleiut tamen, fed zepd'aisi aut zagelao«s Ícribitur, eadem (cilicet termínatione qua aliorum quos malíum pelles:quod clarius teftatur V arínus ín uoce zagd'«A», — Ego pordalín per o. non folü ap poétas,fed hífloricos etíam ínüenío:& apud utroftp pordalin aliquando ín foeminíno genere,pardae lín ià mafculino,contra quát grammatici obferuarínt, fiue ita fcrípferunt authores, fiue librarij de, prauarunt, Mihíaliquando ín mentem uenit, fieri poffe utpardalís nox origine fit Hebraica pars des,id eft;horto: quód maculatum oculís tanquam floríbus pellís eius pulcherríme ornetur s fice pus etíam fímiarum generísa coloris elegantía nomen adeptus uídetur,ut xz &, íd eft, hortus dic retur, Popd'eAid*osiy ín datíuo pluralí,Oppíanus;üfitatits autem zroeelaais6$s diceretur; ut reliqui fus zroed ése, rege leAMey,apudeundem, — — | Tue 1 «|Epitheta, Panthera pícta,ferox,multícolor, Textor. Pictarum fera corporà pantherarum,, Ouid.s. Metam, | «Pardus celer,Lucanus lib.6, | Fulminei,Claud.S.Paneg, Sublimís, Iuuen Sat. Vírides,Claud, ;. Paneg. Item uolucer,perníx, leuís, apud l'extorem, — €| rocd'eAlop o o. &eroy, Pogd usc àAsoic Done. d'ecpoivoce. Pége la dup aitoAóva[op óns fuviy 7: xeuhào, de camelopárdali, Et mox x : Quicag dpmoicup &vasd lees zrogd Most — Goto pa, fueoowy , i9 op ysv(B^ ow Opazrom, Gigs dijo GUpót , d7Sdial Na evosóusvau óviysesi. rA xoi or id eft, uini amantes, Hac omnía Oppianus, | Préc d'e«ela«G",dé pelle pan. therz,Idem, | A«cessgvo A gathías ín epigrammate, | GAeeoss zrsAgorg, INícander in Aconíto, U ; k «| Panthera uocabulum Graecum eít,à quo etíam & rete quoddam panther, Varro, . Panth ; ; t P 4 fiue pantherum retís genus efl,ex eo nomen habens, quod omnes aues uenetur & concludat, eadé 3 Li T " * LS " "Pu " : ui^. fereratíone qua panagron,quod rete pifcatorium eft.9spe uenatum fignificat, &C ad me contrahitur, unde ógrioSsoac id efljauceps.Hoc rete humi exporrectum, & in oblongam tenuitatem. contractum,tegítur quifquilijs, ne ab auibus prouíderí poffit, Deinde quum opus eft addudtomg, enauifune , repente expandiítur inefcatasqp alíquot díebus auiculas tno ictu unítrerfas contegit, (noftri uocant SucEgarn , Galli retz faillant,) Veluti quum futurum factü retís à píícatore emimy aut índagínem plagis pofitísà uenatore,uel pantheram ab aucupe,nam etíamíi niliil capit,nihilomis nus emptor pretíum praftare neceffe habebit, VIpianus de Actío.empti. & uendít, Obferuauith Budeus. ScoppaPóllucem citat quiretía quaedam pardalesnomínet , quod ego apud Pollucéngg inueníríputo, Depanthberz retis ufu ad capiendas anates lege Crefcentíenfem 1e. 17,-.. €[Paatht rínum, pantberz fimile &€ uaríum, ut pantherína pellís Plínío, Caprigenumhominumnon phtt mihí, neg; pantherínum genus, Plautus Epíd, Menfis ex cedro precípua dosíri uena crifpis,üd in uertice uarijs.]llud oblongo euenit dífcurfu,ideoG tígrínae appellantur: hocintorto; X ideotaler pantheríne uocantur, Pliníus i5, 15, Hic ubilegitur in uertíce uartjs,uetus lectio erat, ín uertícepar ] | uis, Vbi Hermolaus,Legendum quidam putant perurjs,aut certe;uaríjs.quoníam pantherinae dica tur, pantheras autem non modo uarías effe conftat,fed & uocari, Fiebant & menfarum pedesebo reí,pardorum aut pantherarum effigie, Olím ex quauís arbore menfa fíebat; Atnunc díuitíbusce nandi nulla uoluptas, &c.nifí fuflínet orbes Grande ebur, & magno fublímis pardus hiatu. Deni tibus ex illis quos míttít porta Syenes,Xc.Iam nimíos,capítiqy(cum fcilicet menfa portantur capite ideft,orbe uel tabula pedibus impofíta,)graues,luuenalís Sat,i, — €«j Ariflophanes alícubí meret cem zóed'a)uy uocari fcribít, Pollux:nímírum ex collufíone nomínum ín príma fylaba. meretricem enim uulgo zópvsy uocitant, Accedít & natura anímalís, rapax & impudens, unde € Lupa & Lez na & Leontium meretrícum nomína fuerunt propría. Eft & Pantherís; ut V arro feríbit,muliereug ]z nomen, pulchre conueniens fcorto, quod omnes fine difcrímíne adfeallicíat& captet, — jiu - di sg rUpaatve qoi xvj A Tp Gy xoi raro an tol rod Mo, sot Axov71, xpi mtvie, ois Neuve, Pollux 1o. 43. Bft autem locus obfcurus, € ut conijcío deprauatus. neg; ením uel ex pracedentibus uel ax fequentíbus fenfum ullum colligas, Fegd'&Aecc uel zrzed'&2ws , quod ad pardalím attínet, Etymolos gus, PagdleMwros,referens colorem pardalís, uaríus, ut quidam ín Lexicon Graccolat.retulit, Bao chum tauro & pardali affimulant, quod eiufmodi fint homines ebrij , nempeuiolénti & íracundiy taurus: & pugnaces ac belluíni,29«v sk 3» zrxod'aAdvee, (id eft, unde pardalis fimilitudo conficiadfl) Platolib.s.delegibus, ^ «[Pardalium,unguentinomen,fíc díctum quod pardalis, quz fola ex anie mantibus odorata (belluís,non hominí,ut in c, díxi) creditur, Fuerat & pardalium ín Tarfo, cuius etíam compofitío & míftura oblíterata eft,Pliníuslíb.iz, No MISES Oe ji (Icon, Pardus eburneus,meníx pes: Vide paulo ante ín menfis pantherinis, ! ,. ([Sunr & áleonís pelle & pantherz nomínatz gemma, leontíos, pardalíos, Plin. Etalíbí, Tra dunt Per(ícum fmaragdí genus uífum fmplere quem non admíttant, felíum pantherarumd oculis fimiles,nang & illos radiare,nec perfpíci; eofde in Sole hebetarí,umbris refulgere, & longius quam ceteros nítere, Lapís pantherus,fecundum Albertum,multos habet colores,nigrum, uíirídem;tüs beum, & alíos plures. Inuenitur autem pallidus , purpureus & rofeus, Affertur plerung, ex Indía, À gefiante infpíci debet mane oriente Sole, fic efficacem fieri aiunt ; habereauté totidem facultates quot colores habet, ut Euax etíam fcribít,Syluatícus, | *- . APardaleherba,quaz alío nomine leontopetalon uocaturtuide ín Leone a, Pardalíanches,acór. nitum primum,uel apocynon:de quibus ín E ,dí&um eft. | yr 8 u-— ... (| Camelopardalís fera,uulgo gíraffa,capíte,oculis,colore,pilís,& cauda, Diodoro tefte , parda: lim refert; ungula fiffura camelum, c,ex qua & pardali nafcí creditur, ^ €j Pardalus auícula qu ! — ag Á - DePanth. H.sb.iéd.eh. Lib. L 947 - lam perhibetur qua magna ex parte gregatim uolat,colore tota cínereo,& c, Arífloteles, Hefychío - pon ed'aAG- fed zapelanie,auícula quedam eft, .. (p Pardalís etíam ínter ceteeft. / Patdalís píícis, - utij quí ipfum uíderunt,dícunt,in marí rubro naícítur,colore & maculís orbículatís fimilis terrenae t pardali, Aelíanus, | " oT | | | hi r ; uter ' | - e. € Marecírca Taprobanam ínfínítos pifces procreareferunt habentes capíta leonum, pantherae | tum,aríecumalíorumi anímalíum, A elíanus, | mi * ^. €jPantheris nomen mulierculz, V arro:pauló fuperius díxí nomen hoc effe meretrícíaptum, «Xj Mons leopardorum difiatà Trípoli duabus leucís,uíde fupra ín A, —- «b. Non crederesleones & pantheras effe, quum tibi quales effent dícerentur t Cícero i, de sg Nat, Gryphum corpori maculas ut pantherarum ínefle aíunt , Paufanías ín Arcadícís, Extrema - regio Arabia cepos fert,quí facíem leonis habent,corpus reliquum pantherís(zrzr9s9 €) habent, ma - gnítudínem caprez,Strabo:fed alíus à panthera panther eft,de quo poft lupum díxímus, Oneficrí ? tus formícarumndiz fcribit fe uídiffe pelles pantherínís fimiles, Giillius ex Artíaní opínor Indicis. Upon d y uso Cep Qsatrro srvpóe dara, - Kos fovere Suopnfe uper youN-qu d" GÀ varsa. Puvóy ózraeuvoii, lego DN ézo7roie: nam & alibí maculas huíus ferae czrezie uocat;Plíníus oculos , utpote rotundas : Íicut & ín " auda pauonís oculos aut gemmas, )«ox &yec 9ngo7 QUA, Oppianus de Bacchí nutricibus ín panthe 7 ras mutatís, ^ - aptis i | — o «e Atcatülipantherarum,fcymnig leonum,;Lucilíus. Pope le ]uelleic, Today cups pot , V arín, 1 fic C Aormiotés leonum catulí, Troíaniantehac fimiles erantfugacibus ceruis; de zex49 vAlw | Gotp, 4 03d uMoy Te, Aux v six (DBompezuw)ztAvzon, Homerus Tiadg, —— | Leer: 7 «qd. ovelyy £n Sueiap yunaanos ua yerrépoy,, idt rog. se d" caudae idt gua vrtiod ae , Atiftrophanes,..., Ovz' ay recla G^ aiosoy iU" 3e MovrG^, | ovk evoc x&mes, Cc, quanta Panthi filij (uís uíríbus nímís um freti fuperbíunt, Homerus llíadose, Item llíad,g.de pardaliífcribit,eam e fylua uenatorí obuía P prodire,nec metuere canes, & fi uulneraueríteam uenator, ferro etíam transf(xam non remíttere príufqua aut ínuadat uenatorem autextínguatut, Koi ar9t d'not zresopdum wx epe | Ait, fortem ac pertínacem ad uíndíctam animum índícans, Varínus ín Papa&iAs, Síc & Oppianus libro a. de pifcí- bus,pardalín fcríbít ín fpectaculís fponte irruere ín uenabulum opponentis fe eí homínis: 925 d* Ox 9upoqpévtop 716 civio dtd pu" d yoy Aa uoi doo quy poufa ayoguen * ^ 51€ , c )e PF 4 x qo z T 1 c E. papoleoMy oisphÜsiGey qui patQoitip ipedóoAue i o Eyyen eleyserott row aue doy p.0e Nzuo stet. H qs d'vgod Un ouai eara ry eayyliu Síc murenalocufts marínz aculeis fponte fe ímplícat &C Qjc. Venatio dataleonum & pantherarum;Liíuíus o.belli Maced, Vide (cripta ex Oppíano ín fine praecedentis partis proxíme, Liíneithoraces ín pugna ferrumuiolenter adactum tranfmíttunt; uenantíbus uero conueníunt;fuffringuntur (vezroxAavzou)ením in eís tum leonum tum pardalíum dentes,Paufanías ín A ttícís, | » 4| Antiphílus piaxit nobiliffímum Satyrum cum pelle pantherína,quem A pofcoponta appellat, Pliníus. DemííIaableua pantherz terga retorquens, V ergil.8.Aeneíd, | PapetaAs,pellís pardalís, - Pollux, Víde quedam fupra ín a, Caius pardaleam nuncuparifcribít,utleonísleonteam. — repete 4s An GC mrapeluzso, GC per fynarefin zapeleAi, exuuíum pantherze , Varinus, París Ilíad.fecundo pu —. gnat, PapeleAslio uoi GIU Kol XE VA TÉEoE, Et Menelaus Ilíados to, TetpelaAen [y erpree useripoguoy uev «&MN« PoxiM, Chiron Orpheo donat vebolu) matpd luu , utín Otpheí Argonautiícís legimus: intelligenda eft autem forte véez,id eft hinnuli pellís pantherínz inftar maculofa, Bugi de wapd a Max siye Qelosovuc (5o qelosep ToendUe(ovms)óuGose, Pindarus in Pythijs, — Paedie dt aopquedevec eic "r vox vdp Oguic iz? eirzop arapd as quip Buise Aríftoph.in Auibus, Vbi Schelíaftes,Porphyríones díxít pan« - terarum pellibus índutas,per iocum:quoníam penna earum coerulez funt, Cítat etíam Suídas ín papeles, fic ením fcribit cum acuto ín ultima. "l'erram Eremborum,id eft Troglodytarum zagd «Ais - comparat Díonyfius Afer:quod propter Solís aduftíonem uaría fit,utín s,retuli, Pardalea conue z ftitus dícítur,quí eft moríbus uarius,& uelut vreAvsnezes , íd eft multís ínterpunctus notís, Celíus &C i H dE à eloopó e rug Suxcroio ed is, Bypix Lwocerseve sSpvos rot, qu d* eje Aou | | ] | T CoA jo VarínusínTegeleAen, A. Wires ^— €«h. Apud Chaonesadolefcens quídam nobilis Anthippen amauit;& cum aliquando ín fylua quadam fimul effent,tum forte fortuna regis filius Cíchytus pardalín fugíentem ín eam üfque fyl« uan períequens, íacalum ín eam íntentat , aberransi puellam ferit, Opínatus autem fe feram elle iaculatum,equum propíus adígít: & quum uideret adolefcentem ín uulnere puella manus habens - temamens factus;ac uertígíne affectus,ab equo in prerüptum ac petrofum locum delapíus eft , ubi - fané ínteríjt. Chaenes autem ín honorem regis eundem locum muro cínxerunr, & cíuitatem Cíchy, - rumappellarunt, Partheníus ín Erotícís. «( Bacchumtauro afTímilát & pardalí,quod homines €a | brij belluarum iftarum íngenía referant, & omnía uiolenteragát,quídá ením iracundí fiunt taurorü 4 inftar: & pugnaces "I utpardales;Plato lib.a. delegíbus citante Athenzo lib,a, Oc8ds d 9 TAVa 6o T) 6 Avcioe (addo, rape «r0, ex Platone)vr*oc 7s 7016 &Aote «0. AU IOQQOVI FU dt Kou erae ches y Var inus ^ inAwüe, Pantheram Baccho facram effe dixíín c, ex Philofirato, Hínnulí pellem , (nebrídem,) d Bacchí mote(amvveiskór)eeltate dixeris homínem tímidum,ebrium,uaríumyínconftantem; propter e t 948 De Quadrupedibus CM üarías nebridum maculas, Varinus ín rapdlaAw: Videtur autem eandem ob caufam & nebrigge pantherína pellís Baccho attributa:;cum utra fítnilítermaculofa fit: proínde hominem quotqu & inconftantis ingenij pardaleam geffare prouerbialiter dixeris, Bacchumà íugo pardalíum uel, & ín comitatu eius pardales effe fíngunt,fiue propter uaríetatem colorísiuuarum: V íde in INebride ín Ceruo n.e;Yicuti & nebridem geftare fertur tumipfe tum Bacchze: fiue quód utcung fera ínge, nía moderata uinípotione manfue(cant , Phurnutus, | Eadem fcilícet rationelynces etiam Baccho (acra funt: V ide ín Lynce h.item axís, quam Ctefías ín Iridía nafci fcribit , hínnuli pelle , pluribus candídíoríbusi maculis, Bacchus aliquandoeffictus eft ín curru pampíneo & tríumphans,q pantheris modo,modo tígríbus(& ípfis maculofís)ac lyncíbus trahebatur,Gyraldus, INutrices Bae chí mulieres in pantheras mutatae deuorarunt Pentheum mutatum ín taurum propter contutelias, quibus Bacchum affecerat,ut prolixe fabulatur Oppianus de uenatíonelibro s. m " ^» "PROVERBIA, eni - Pardí mortem affimulat , «ves od woe Smooxolves, , dicebatur ubi quís aftu alicui perniciem moliretur,uelutí cum Brutus ftupidum ac dementem ageret,utín pofterum ímperio poríretur, Idae dagium ad quendam apologum referunt, In Maucutia fimíarum íngens copia, Xc,Era(m,R efertag tem apologum ex Apoftolio Byzantio non alium, quani nos fupra capite tertio tanquam ueram] floríam ex Aelíano recítauímus,de pardalí inquam qua mirabili aftutía fe mortuam fingens fimi capte. — (| Pardaleamgeftare prouerbío díci potefl uír uatíus , anímo ínconftans & fraudulenm. (Vide paulo ante ín e) Varinus,. €| Simutare poteft Aethiops pellem fuam;aut pardus(namer)ma culas fuas,& uos poterítís benefacere cum didicerítís malum, Flieremiz is, — 4| Habiítabit]ur cum agno, € pardus cum haedo accubabít;Efaíz t, — ( Apolosus quirefertur à PlutarchoinMo ralibus, interprete Erafmo ín prouerbío, Multa nouit tulpes,uerum echínus unum magnum; Cum aliquando pardus uulpem pra fe contemneret,quod ípfe pellem haberet omnigenis colorum mcr, lisuariegatam:refpondit uulpes,fibi id decorís ín animo effe,quod illi effetín cute, INeq; uero T I fatíuseffeingenío praeditum effe uafro,quám cute uerficolore, DE FELE ZIBETHT Hé icone doQlus ej tióbilis uir Petrus Merbelius Mediolani ad uuum depingendant nobis curae, - - MNNSSN ^ 3 HS DI uet PP Ee RS -- rp HE REPIT LRL C Dp eram n x u ive on NM ui IE l 4 vi "HH S LI Ww Ez $ AE | 1) Qe Vc ————Ó d TS EN SS. £& NWNDXLssANU (Cis (A NS (NTEGER NY Qa 49a^N Ue, 3 3 99), VIEN RN SWONCSAS, am / SN AS ^ LE af 3 « — — i "v NS NL SNC b SSSEN EESESENENNNNN: EXER SSSSSSSNSN. SSSSSNSN NS SN zd T X [3 1 : uíderí, Quod ille fortaffis (de credídít,quoníam folas anímalium pantheras odoratas elle apud ueteres legitur:nec alía fere hodie odorata reperiuntur prater zibethi & mofchí animalíat led quod mofchum fert,capreolum efTe conftat. A cqui de pantherís ueteres docent,non fimplíciter,nee homíni eas beneolere,utzibethi feles olet;fed anímalibus caterís.quanquam illud etíam dubitans dum mihi uídetur,nec uno modo, Prímum ením utrum omne animalium genus ad fe allícíant; Ut uulgo ferebatur olím,non conftat:deínde,utallicíant,odorís'ne an alía quapiam gratía id contíngsl merito dubitatur, Iam corporís quog figura,níhil ad pantheras;nec amplíus puto cum íllís comtmu ne habet,quam feles aut noctua cum Mínerua:pellís forfíran maculas,fed díuerfo modo, & mpi acutos qui uagínís conduntur. Suiigitur generís hoc anímal efto ; quo autem loco collocetur non admodumrefertinegi ením anxie autexquilité de ordínis ratione cuíquam refponderim, go De fcle zibethi. [ ib. [. 049 animal Venetijs uidi apud quendam quí odoramentí ex eo collígendi oratía (d alebatrfed defcribere *orporís formam neglexí:quamobrem alíenis tantum uerbís míhí utendum erít, | «JINatura zibes thum fínxít felí perfímilem, fed maíorem,animal quod Hífpanía míttít, dentibus armatum & ferum - ualde, quod nulla temporis longitudine mítefcat; pilo afperíore , oreoblongo , ut taxo anímalí: ín - ^huíus tam mafculíquám foemins genitalibus folliculum genuít,e quo femen argenteo cocliléari ex» — €ipítur , adeo odorís fragrantis, ut uel erana tría,pondus librarum pluríum cuíufep arborís odoraz — tí(fima uíncant,Cardanus, Longítudo huíus anímalís,(utoculatus quidam teftis ad me fcripfit,) d — fronte ufgj ad ínítium caudx,brachium integrum bomínís equat, Crurum altitudo.ufg; ad pedes, : tríentem brachij, Magnitudo fere uulpem excedit, Color fere lupinus eft,maculis paffim nígris inter - ceptus,per fummum dorfum obfcure fuluo colore mixtus, Maxillz ínferíus albze funt , & pilí barbae — albi, Pedes nigri funt,Latera uentrem uerfus albicant,íta ut color albus eo fynceríor fit, quo -uentrá D ímo propíor,Hcille, Vír quidam bonus & eruditus hoc anímal certo anní tempore íncalefcere, - & feipfum corrumpere,(iníre,)atq íta liquorem illum,ceu genítaleexcrementum emittere,mihí nar — rauít. Ziibethi anímal quod equidem fcíam non nouít antiquitas: id in felium genere habetur , lín, $ua tamen non afperaut cxteris felibus;felí fere (imile;pilo dutíore, etíam odorato:barbas habet , & - eculosnoctulucentes.Odoramentum ex eo colligítur,foemínz intra genítale && aluum , marí íntrà genitale membruf & teftes,orículario ueluti infiruméto offeo.Eft autem excrementitíus quída len tor,prímo butyri colore, quí mox liuídus redditur,fingulis díebus drachmzx pondere, Catnibus dun taxat uefcit crudís,ín fyluís mures fectat, Víx mafueícit mas, Feri odorís atcp ingrati eft ípfe liquor, ex quo plus(praefertím cum propfus ) iufto naribus fubijcítur, Leui tactu manus & faciem matrona rum odore commendat,cornu afferuatur, V ncía octonís aureís permutatur , nec ulla res ín maíori setate noftra pretío fuít, Adulteratur felle bubulo acftyrace líquída elota,uel melle Cretíco, Alexan - der Benedí&iusde curandis fíngíllatím morbís, 3.36. Idem ínlíbro de pefte, Vnguentis xtas noftra *- nonutítur,alíoqui ín omní genere luxuríz antíquitatís emula:quse zibetum anímalís catí magnitu * díneexcrementítíum ex naturalibus habechumorem,ac mofchum fuauíus fpírantem, Illud ex proa - ximo naresactíus ferít,& ex quo plus eft(lego,& quo ptopíus eft, eo fcilicet acrius && mínus grato - edorenares ferit.) VMlufcho tamen charíus comparatur:etením odorem quí gerít ipfe non fentit: (hoc - idem alíbi de mofcho fcrípferat.)Ab ijs quí impendio non parcunt,addítur etíam pilís fiue pomís uul ? eodictis qus odorísgratíageflantur. Etalíibí,Succínumoríentale(id eft ambra) confuetudine odo E ris fui eratíam acquírít, cum zibethum & mofchus faflíd:um paríant, Etrurfus , Mofchus Vene tís matronís non placet,quibus neczibethífordes. — «| Feram quandam anímantem zíibettum re- — centiores Girzcínemínant peregríno fermone, Eaautem felí,quí ueteríbus zdificíorum ruínís ober ? rat,non abfimilis efi;£ cuíus natara fordes manat odoratífTima , quz folet przcípue purgari, quum ? parseahac fcatet ulígíne, tum uafe uítreo uelalío recipitur.Sí cauernulz umbilící admoueatur,traz - duntconuerfumín alterutram partem uterum ín fuam refilire fedem;aut fi furfum uerfus ímpulfus opprímat,fubdito eo deuocarí:tam amans buius odoramenti uulua , ut ad íd undecuncp admodum írrepat.Nonnulli érecentíoríbus Cirzcís hoc anímalís genus zapetion appellant: uulgus noftrum - hodíeíiuettam nomínat. Quanquam celebratum Grazcís recentioribus medicamentum, quod ex aa nímalís mofcho,agallocho, & ambare conftet,offícínz galíam mofchatam malunt appellare, barbas 2c tifonc mofchatum,R uellíus de ftírpibus i,37.ex quo Matthaeolus etíam in Italícís fuis ín Díofcorís dem commentarijs mutuatus eft, Algalíacompofítio efl mofchata,de qua ín Mofchí caprea dixí,ca. ? pítequínto:eam nonnulli Galííceciuettam nominant, Peregríní murís pellicula,nomínatur ab Hie ronymo ad Demetríadem:quís autem peregrinus ífte mus fit (ínquít Hermolaus ín Díofcor.) non uideo;nífi quís anímal hoc íntellígat ex quo zibettum, fiue (utrecentiores Cirzcí uocant ) zapetion excípitur, quanquam & compofítionis quoddam genus eftzapetíon ex anímalís muíco, agallocho & oríentali fiiccíno:hzc ípfa compofítío etíam net uocari folet à Girzcís quibufdam, fed uox eft A. tabíca, lo. Agricola Ammonius fcribit Othonem Henrícum Bauaríx ducem, gazellam habuiffe, quam magnis impenfis affecutus faccharo potiflimum aluerít,neq; cornutam nec; dentibus promis nentibus,pauló maíorem cato,nígro & albo fere colore undícg infignem: atquí gazella capreolus go cft,cuí nihil cum zibethi felesimpofuit ei puto, quod utrungy anímal ( capreolus inquam mofchí & feles zibethi)peregrínum eft,& odoríbus nobile, «[InPegourbeIndia ínueníuntur feles,qui uri euentum íllud fraerantíffíimum gignunt, quod uuleó zibellum(zibettum) dícítur, Veneuntautem feles terni aut quaterni (íngulo aureo, LudouícusRomanus. | Alibi etíam has feles reperíri (cribit círca Tarnafarí urbemIndíz, Idem regem loghz peregrínantem perIndíam religionis caufa , ína - teralía animalía eibellos(catos zibethi)fecum ducere fcribit, Paulus Venetus 1,63, animal mofchá |. — haberifcribitpulchrum,magnítudine cati, €c. fed hzc magnitudo fer zibethí cons uenít: quanquam maior eftcato , autetiam uulpeznam mofchianímal — * capreolus efl;cuíus magnítudínem omnes norunt. 4| Am ^ "bramfadctítíam quz mofchum uel cibetum redole« 6 at;defcripfi in Mofchi caprea E. $t : i1 Qs5ó De Quadrupedibus | | | . DE POEPHAGO. " SoEPHA Gv$animaldicum uidetur quafi s:9&y6-, quód herba & gramine paftg, | tur,nímirum utequus,cuíus magnítudínem duplo excedit, . Posasey Ono/cp,o zuo Dozzygs Y top, Varinus, Pospxyia,BovevoQeyie,Hef, — q Indícum anímal poephagus, duplo quán 95:59 equus maior, fpí(fifTima cauda & nígerríma praedítus eft : humani pili fübtílitatem eius ja tz uíincunt, Permagní eas idcírco Indía mulieres eftímant, quod eís ipfis crínes fuos pulcherrime iímplícent& deuíncíant, Ad bína cubíta fíngulz ipfius fetzelongítudine procedunt:ex una radicetri. * Al ginta fimul exoríuntur. Omnium anímalíum tímídi(fimus eft, nam fi àquopíam fe ínfpectüm fentit, .. eueftigio quanta poteft maxima celeritate fefe ín fugam properat coníjcere, ín quam magis ftudigfe quàm cceleríter fe ímpellít.Quod fí quum infequentíbus canibus & equís ad currendumprom ) (m. mís urgetur,íntelligat fe appropínquareut comprehendatur,príus occultata cauda centra flans, ue- natores íntuetur,fímul & ex magno tímore collígít fe, && quadam fiducía nítítur, neg enim iam cau. daabdíta fe ullius precíj putat amplíus uífurm írí; quod praclate fcít ín caufa caudam effe quamol e tantopere appetatur, Veruntamen ínterea quifpíam praftantí telo illum fetít, & ab occífo caudam pramíum przda abícíndít: & pelle, quz utilís eft, ex toto corpore detracta , cadauer abíjcít, quód eiufmodi carníum ufum nullüm Indi habent, A elíanus, . Volaterranus alíter tranftulít, Animal;in. quit,tímidum eft, & obuíos quoc anímímagís anxíetatequám pedum celeritate fugiens, pracifafi bifponte cauda, ob quam fe petí racfagíre uidetur, INicolaus Venetus comes, extremae Afiz projds uincíam quandam Macínum nomínat, inter Indíz montes & Cathaium fitam, ( Sericam íntellioere uidetur.) ín hac regione qua ad Cathaíum uergit, boues albos nígros& eíeni fcribit, equína cauda fed pilofiore,ad pedes uígy protenfa:pilos cauda fubtiliffimos,ín modum plumze uolatilís,magr pretio effe, quos equítes ín cacumínelancearum fufpendentes egregíz nobilitatis ínfigne duc Aeneas Syluíus capite decimo de Afía.. FTec bellua aut ipfe poephagus cft, aut certe cum eiushiflo: ría coniungi meretur, | | DE RANGIFERO. Figurém bnc qualemcunq; ex tabula Septentrionalium regionum Olai Magni mutuati fütmus. Corn feorfim pofiti figua. vam depiriximus ex uetuftiftimis quibw[dama cornibus, que in urbe noftra ciuis quidam a[feruat, vangiferi ne,an alterius animalis,ne[cio. : | EH ANGIFER animal, ut Albertus Magnus & alij quídam eum fecutí uocant,in remotiffimiís ad n WS Septentríonem Scandinauiz regionibus ínueniz E il tur,prafertím apud Lappos populos quorum lin eua reen uocatur; unde facta Giermanís uocabula,alijs ali^ ter Ícribentíbus, rein/teyner / rainger/ ren[dbteren. Gallis, rangíer, uel ranglier, Latínís recentíoribus, rangifer, raín- eus. Hancueteres Graci € Latíní an cognouerínt íncet- tum eft. Amícus quídam nofter Plíntj machlín effe confjcít: fed machlín & alcen eandem míhi uíderí , ín Alces híftoría oftendií..Fíeriautem poteftut Plínius díuerías exiftim árít, quód nomína forte díuería à peregrínís homínibus audíuif fet, Ge, Agricola uir doctrína & iudicio fummus , taran- - . dum, técn interpretatur, Ego qua ueteres de tarando fcrí. | à píerunt in Boum fylueftríum hifloría recítauízubi et meam de eodem fententíá,autdubítationes potíusattulí. «[Lap pí fiue Lappones equorumloco utuntur anímalíbus, qua ge raíngi fuo fermone uocant, quibus magnítudo & color afi. S ní, (pilus prope a(iní , hírfutus, Munfterus) ungula bifídze, ; -: " formaatcp cornua ceruorü, fed cornua lanugíne quadam | €, A SS HW cooperíuntur,eadé humiliora (tenuíora & longíora, Mun- | ed "eh c ERES) T— /; po ERE « , ferus ) & ramís raríoríbus quàm ceruina funt, utípfiuidís — 7 Nu" mus, Animalia ípfa tante funtuelocítatís,ut fpatío duodecím(uigintiquatuor, Munflerus, Vid eit fra circa finem huiusanimalís híftoríse ) horar&, uehículum C L. millia paffuum, íd eft trígínta smilías ría Germanica proripíant, In progreffu eorum lento uel celerí, ex tíbíarum articulorum agítatí one adínflar nucum collífionís crepítusauditur,Damíanusá Goés, ^ €«|Rangiferí cícures multo mae iores funt ceruís, & gregatím pafcuntur, Olaus IVlagnus, | Bp q| Rangifer ín Septentríone uerfus polum Arctícumgeneratur , & ín regionibus INoruegíeat Sueciz,& alijs qua funt mínoris latítudinis,Dícítür autem rangifer, quafi ramifer, Speciem enim C " DcRangifero. . Lib. 1. — 951 (1 Lip J ?z / zy n rrr, NA » SD SN 7 I LL a / z NY 77 o, ZZ Aide í " ? VY TI dLdi ded ua a E i m ACE. A / T 7 VIII TA Ju" Sri TNAM b, NE eed EEG A $* peres HR Y RR rev TI ym rere 20. CE ud kbe t pU LAM ia ii E7777 AT ceruiprafentat,fed maior eft corpore,robore ínfígnis,& ad fugam celerrimus, Tres ordínes cornus um getit ín capíte,íta utín fingulis bína fint cornua,& caput eius uírgultís(alíás,uirgulís) circumpo fitum uideatur, Ex hís duo czterís maíora funt,ín loco cornuum ceruí,qua ad perfectam magnitu dínem augentur;adeó ut quíng; cubítorum menfuram aliquando attíngant, & ramis confpicíantur - uigínti quíncp. (idem de ramorum numero huíus ferze, Rob, Stephanus fcribitín Obferuationibus fuis uenatícís círca finem Díctionarij Gaallícolatíni. ) Duo etíam ín medío capítís, lata ut damarum habentur,mutilís & breuibus ramís mucronata.Deníg alía ín fronte, antrorfum uerfa, offibus fímis liora,quíbus ín pugna potiffimum utitur, Albertus:nimirum ut cerui fuís admíniculís,id eft infimis ramis, | Eftín Polonia uaftiffimís faltíbus celebre animal, renfchieron ab íncolis appellatum, - nufquamabulloauthore defcriptum,quod magnítudíne exaquat ceruum,cornibus praarduís ars ? matum,quorum utrung ín faftigio trídentem, hoc eft tríplicem uerticem oftentat. Huíufmodií fera pro fplendídomunereSaxoniz, l'uríngie & Mifniz principi Georgio mí(fa eft;anno Salutis triges - fimo prímo fupra fefquímillefimum,Ió, Agrícola Ammonius. De rangífero etíam accipiendum pur [£o,quod Io;Boémus (cribit,ín Polonía equum fyluefttem ceruino cornu reperíríi.Et fane poffet Iípa. pelaphus dící,non mínus quám alcen Albertus fic uocat,fed alius Solini hippelaphus efi, ut ín Alce docuí, Anímalís huíus híftoríam,inquiít ZLieglerus,putárím ueteres quog; agnouiffe , fed obícura & dubía quafi fama exceptam:fiquídem aíuncScythas quofdam equítare ceruos, In Scythía natío uzdamfterorum homínum eft,qua ex feritate ceruos ín eam manfuetudínem traduxit, ut ín cícus íbus íllís tanquam equís ínfideat, Aelianus. VItra Catadupa INilí procedens A polloníus & focfj,re pererunt feras quafdam ex boue & ceruo compofitas , Philoflratus, In Oríentalibus Afíz prouíns uo cíjs(Scythíam & Tartaríam uer(us)leditee habitant, homínes fylueftres , quí carnibus animalium - quauenando ceperínt uefcuntur,maxíme ceruorum,quorum magnpam habent copíam, X adeo cís cures facíunt;ut íllis tanquam equís uel afinis ínfideant, M. Paulus Venetus i, 61, Alibi etíam legis mus ceruos cícures equitarí ín Ocdor regione FS ad Oceanum Septentríonalem, Quod fí quís rangiferum etíam,ceruum Scythícum appellárítjmneo quídem íudício non inepte facíet. Efi bos ín Hercynía fylua ceruí figura,cuíusa media fronte ínter aures unum cornu exiftit excelítus ,magísQ directum hís,que nobís nota funt cornibus:ab eíus fummo ficut palma ramít late dífunduntur, ea dem eft forming marísqp natura , eadem forma magnítudoty cornuum, Caefar lib. 6. de bello Gallis co:Gillíus hoc loco non recié legít, Efi bifon ín.Hercynía fylua,&c,Ego plane rangiferum a Cafare defcríptum puto;quí cum ceruí quídem cornua gerat,fed corpulentía excedat, bou ab €o compara $e ri potuít: accedít quód etíam cícuratus mulgetur, Sed & Solinus , Tarando (quem rangiferum no- ftrum effe cum Ge, Agrícola libenter credímus,)ínquít,magnitudo queboui,caput maius ceruino, nec abfimile:cornua ramofa,ungula bifida, &c. Suntautem rangiferí quocp cornua lata,& ex latitur díne ínmucrones aliquot tanquam dígítata.Illud quídem cornu quod depictum dedímus feorfim, fi e tarandíautrangiferi , fiue alteríus anímalís , abuno príncípio orítur , deíndein duaspartes tana quam maríus aut alas ín díuerfum abeuntes bífurcatur : quarum altera duplo fere maior, ramulos feu muctones quíng, emittit; altera,tres,Latítudo cornu,qualatiffimum eft,à C, ad D. digitorum eft - duodecím,mucro longíffimus,quatuor palmorum:breuíffimus,fefquípalmi.Longítudo fecundum ] latítudinem accepta, hoc eft ab A,ad B. quatuor dodrantum,ut ipfe manibus tractando meníuraui, Sunt fané alcis etíam cornua lata,ut damarum uel caprearum potíus quas platycerotas uocant, ín ie digitos alíquot finduntur:fed rangiferí cornua melíus comparauerís ceruínís, ut Albertus & alij fta cerunt, Quamobrem ceruos etíam palmatos;ut Ca pítolínus nomínat , eofdem rangiferís effe fufpis «or,utpluribus dixi ín Ceruo B ,etíi llíc dubitarím,poffet ne dorcas platyceros, quam Mies iorum Os Quadrupedibus uccant,cerui palmati nomíne íntelligi, Illud'etíam ceruorum genus, quod alíqui uoc&t brantybige Ge. Agrícola tragelaphum ínterpretatur,cornta ín funimo latíufcula & tanquam e palmis digítata babet. Kangifer,inquitcBellunenfis,cornua duo extrema habet utceruus,fed maíora GC Tónoiora utpote cubitorum quingj,ramos augensad numerum quandog quíndecím, Alía duo ín medio ca; pitis habec, fere ut cornua dame lata, ramís exiguís & breuibus círcundantíbus,preter hac alia duo frontem fpectant,non corníibus,fedoflibus fcapularum fimiílía, M z €«| Rangiferí equis celeríus per níuem currunt in locís quíbu(dam Scandinauíz : ubi & metal prafectí quadríngentos aut quíngentos rangiferos alere folent,ad uehícula,currus,traheas, & equi tandí ufum.Quiínetíam mulgentur,& omne genus lactarij operís ex ípforum lacte conficitur, Ola, - us magnus, TengiíllusScricfínnorum ín Scandinauía rex equitatum habet rangiferís infídentem y & uincít tamen (aliquando) Helfínglandix regem Argrímum,cuíus equítes equís utuntur , Idem Quamobrem míror quod Munflerus fcríbít:Floc anímal equítem dorfo non fert, fed antilena í fita íungítur uehículo. Rangíferi circiter triginta milíaría uno díe emetiuntur, trahentes etíam tra heas ualde onuftas, Olaus, Par fermé etíam alcís celerítas pradicatur, Sed díes zflíuí ín regionibus lís longíffimi funt,íta utcírca folftítium nulla propemodumnox fit, €jRangíferorumneruísutyn tur ad arcus, X alicubi ubí clauís carent ad nauium tabulas compíngendas, Olaus; u DE RHINOCEROTE ! E pictura bec Alberti Dureri efl, qua clariftimus ille picr (cuius etiam libri de ptura extant ) R.hinocerolemEma manueli Lufitanie vegi anno falutis: 1 $ 3 5, € Cambaia Wdie regione VlyJbonam allatum, perpulcbve exprefit. Rh nocerotis,id eft naricornis, nuper piétzna uidimus imaginem referentem ex boc genere animal quod per bec temporeLu — fit«tio regi ex tndia allatum efe, &ug.Tuflinianus hanc ipfam indubie, quam bic dams imaginem intelligens. . E A, J E Suy HINOCEROS elephantofimilís efl,cornuín nare habet,undenomen,Díon, Em 2:| net enim et unici de fummo nafocornu,ut ín progreffu pluribus dícemus, Quamulsau tauros efle fcribítín Aethiopía, quírhínocerotes uocentur , à nafo cornuto, In Elíacís quoqpdeda. phanto fcribens,tautos Aethíopicos ín nafo cornu habere teftatur, uamobrem non probo Angdi Polítianí íudicium,quít ut Domítíum PUE. 3 Martíalís interpretem, nomen quídem commu. ne,anímalía diuerfa facit, Sed tauros AethíopicoSPaufaniz ueros rhínocerotes effe;a Plinij ac Acla ni taurís Aethíopícís díuerfos,contra Politíanum in bubus ferís oflendí, Elephantes nafcuntutjit Iphicrates fcribit.apud FHefperíos Aethiopes:et quí rhizes(si p (ec) uocantur,forma taurís perfimilet uíta uero,magnítudíne,& pugnandi uiribus elephantos referunt, Strab, Aethíopíci quídemifli ta rí,alij quàm rhínocerotes uidentur. Rhínocerotem quídam effe aíunt bouem Aegyptium, (lego, Aethiopicum,)Feftus. |. 4| Indorumlíngua hoc anímal fandabenamet uocat, xo^ reem , uocem Hebraícam ín Biblíjs ínterpretes alíás unicornem, alíás rhínocerotem transferunt, Apud Munfte p rum etíam rimna legítur;ín Lexico trilíngui , Chaldaíce.Idem v"? karas uel karafch , (quzeuoxi Biblijs non reperítur:alludit autem ad cartazonum,hoc eft monocerotem,ut Aelíanus appellatut €ornem ínterpretatur, Quód fiuoces reem uel rímna & karas coníunxerís , uox fiet fimilis Grac : rhínocetos,ut fufpicemur uel Gracos Hebraícas uoces duas copofuífTe, uel Hebraos Graccamünd: ín duas fecuiffe.Sed de Hebraicís íftís uocabulís plura leges fupra ín IVlonocerote A ,ubi etíam cotie ijcere me díxí utrocp eorum monocerotem potius quàm rhínocerotem fignifícarí:tem tamen ín me díoreliquí, AfinusIndícus ungulam unam & folídam habet,cornu quog unum; híc à quibufdá uocatur rhínoceros fiue unicornís;fed potíus eft animal quod quídam Arabícé uocant archa , &ell rhínoceros,cornu ín nareunico,ungula fícutbouís bífulca,& habet duo chahab in pedibus ficutcz terabifulca, Albertus deànímalibus a, v5. Et rurfuslibro i2. Afínus Indicus, inquit, habet unícum? cernu;& anímal quod quídam ueterum archos,quafí príncíipem;uocauerunt, nos unícornem Lát nérhinocerota Graci uocant, Huius cornu maxímum eft , & folídumificut ceruínum ni pedes ' ecem, VO d S7 EE NR "d reo. WS (A A i I, LM 2 P 2 EA a, zy r EA // AS A frr r.p E ; J E 7 //) er Cru PAM hi (22^ ^ NS UP : aa Set MED) MSS ja en S ^ Docet li NETT bis 4 RHET Nd NN DUNG ja Y »p-^ Ar — ut T. (0/ TN am LU (t AR ( SN (f ctf PONO li vcr Q EN Cf Tf "n (5) e ^J [ Y o. »ds NN TN o c (o LA pA 2 Hif 05555599 | p PI, e Mss (4f, / VIN mm a ee d, v t d LAS /, RN ni AP gi ji | m7 ij Neh qe, M | Tr i LT ^i T i E I. X Neon NI A Er [ AM NS 1 A 7 AME: EU RS Le « D E NE »! ny id Wd UA J 3 S. il ^3) 7 z x ) ; 7) 2r AE A T E a i S o A : qu WM S E ANN S 9277s -- OQ T y LORS RIA ES NN NNISNNS LU Up / UN v ANNANN Y ny A. E e. 7455: Ti d NS e E I, NNSNSISSNSSS o rice ELI) ANS NS P E. decem,ut ipfe menfuraui,longitudíne excedit: díameter eíus ín radice fefquipaImum, (fefquídoa drantem intellíoo,)fuperabat,FTzc ille.Ine pté autem facít, prímum quód afínum Indícum ex Ariíftos tele (cribens folipedem effe,mox rhinocerotem anímal bífulcum ínterpretatur:deínde , quod rhínos cerotem & unícornem confundit: tertío, quód archa uel archos Arabicum nomen facíens libro fe, cundo, (corruptum forte à uoce karas,)duodecímo príncípem interpretatur ac fí Girzca effet.Sed et proterítas ífía cornu,decem pedes excedens,rhínocerotí puto non conuenit,fed monocerotí cartas zzono,nam Oppíanus rhínocerotis cornu paruum (hoc eft breue, Giíllíus quocp paruum transfert) , . effe fcribit: dAigog d" vasto tex pwvóc Av she las iud enero tory &og. Quod (auis uerbum óAryyp , o fien ad cornu quantítatem,fed ad loci diftantíam referat, hoc fenfu : paulo fupra extremum nafum crudele & acutíífimum cornu orítur ; nos tamen ex ípfa pícturze quam ad uíuum dedímus, propota tíone,cornu breue effe conuíncemus; nam cum fupra nares incípíat, & multo infra aures definat, . Ups. 954 .. De Quadrupedibus. longumeffenon poteft, Aríflotelem nufquam huíus animalis memini ffe mitor, quod fiípfinotum - fuilet, omnino hiftoriam eíus orygi & afino Indíco íungere debebat, ubíunicornium naturamcons | templatur lib,s, cap, de partibus anímalíum. -— à B. | Rhínoceros non multo oryge maíor eft, Oppianus. Elephanto pare longitudine Pliníus facit: alij uel parem uel paulo longíorem,humiliorem tamen, & breuíoríbus crutibus, Elephantís lonoís tudine prope par eft,breuíor cruribus,Plin,& Solinus Aelíanus pugnare quídem ipfum aduerfus | elephantem fcribit, fiducía cornu fuí.catera non eí paría cum elephanto. nam híc (ínquit) & proces rillimus eft,& fortíffimus, SedStrabonís ex líbro 16. defcríptione recítabo, Hacregiío, (inquít, Ine dis puto contermína) rhínocerotes fert, quí (ut Artemídorus aít) lengítudíne parum ab elephantis DL. exceduntur,quod Alexandria uídílfe affirmat fe,fere etíam quantum ad altitudínem, (Grace fic les gítur in uulgatís codícibus 10U70/5 RUXQOp. &aroNererev [o a eAsqpitvzap à fuvoxouifeo, aere Ag7tsid gie Qurip, — GÀ c'aoay (Gp) petimcei. ote zrso ttoprexevo reto sy AN Eavd'eeie, ha oysd op 71 doy T UNL-er, ré ys T) e. up óQRa (tvzG-, &c.)EBius autem quem nos uídímus color,non buxo,fed elephanti fimilís erat; magnítudo ue ro taurí,forma apro proxíma,praefertím quantum ad ríctum,prater nafum, qui cornu quoddam eft recuruum, (oup, )omnií offe duríus,eo pro armís utuntur,quemadmodtü aper dentibus, Habet etíam duo cíngula(z9Aeve)tanquam draconum uolumina, à dorfo ufg; ad uentrem círcumeuntía, alterum | íubam(Aegep)uerfus, alterum ad lumbum,INos haec de co dícímus, quía nobis uífus eft, Hzc Strabo, Color eibuxeus,Plíníus, Díodorus,& Solínus, Eius frons leuiter rufa eft, & dorfum maculis pura pureis díftinguitur , Gillius ex Oppíano, cuíus hzc uerba, Heu d' Fawüoi G2 sotoumpoven pirórayoug t Ke viro, palauyyue vtae mropQupuai : ego fic uerterím , Frons pulchrís ornata pilís , item& dorfum, flauo fpeciantur colore, quem crebra puncta leuiter purpurei colorís díflínguunt,quanquam illud nokia id eft, leuíter,ad utrum potíus colorem referat, ex uerborum confiructíone manifeftü non eft, Pellis eíus ea exiflít firmítate,utzegre iaculo penetrarí queat, Aelíanus, Idem teftantur quí nofiro fze culo belluam in Lufítanía uíderunt; pellem ením habere pradeníam aíunt, ceu cruftis quibufdam Íquamatím compactam,colore & fígura teftam referre teftudinis, Plínius buxeum colorem,alij mue rínum,ue] qualís ín buxí cortíce eft, eíattribuunt, — «| Inludís Pompetj Magni exhibitus eft rhíno ceros,uníus ín narecornu,qualís fxpe uífus, Plíníus. In naríbus cornu unícum & repandum, ( d. eft,modicé reflexum,) Solinus, Breueideffe, fuperíusin A.docuí, Acutü eft enfis inftar, & adeó | ualídum, utquicquid ímpetíerít aut uentilet aut perforet , & ferrum etíam & faxa tranfígat, Oppías $9 nus, Aeclíanus, Símüeftforma, durumd inflar ferrí, Díodorus Sículus, Tertullianus inlibro ad, uerfus Praxeam tertío uerba illa enarrans de ueteteínflrumento, ( Deuteronomij 35, ) Taurí decor eíus:cornua unícornis (reem,rhínocerotís IVlunflerus)cornua eius:ín eís nationes uentilabit ad fum mum ufg terre:INon utíg, inquit, chínoceros deflinabatur unicornís, nec Minotaurus bícornís, & quzíequuntur. INon placet Éucherius , quí rhínocerota terribilem feram gemina ín naríbus cor» nua geftare fcríbít, Quanquam enímgemína ín hac animante cornua fpectentur,unum ín nare, ut díximus,quod grandíus: alter& fuperíus,paruum admodum, & inutile, cum eo utí bellua non pofz fít,ut ín pictura apparet.quare uix cornu etíam nomínatur ; ut non fit reprehendendus , quí ab altes to medíocríter magno & utilí unícornem hanc belkram effe dixerit, Rhinocerotí in fummo nafo cornu fingulare eft, & aliud fupra ipfum non magnum, (aliqui hac cítantes, de fuo addunt, fed uali« 4& diffimum,nam Girzcí codíces non habent) ín capite nullum unquam, Paufanias ín Boeotícis. . Hos IVartíalis uerfuslibros, INangy grauem cornu gemíno fic extulít urfum, Tactatut ímpofitas tata rus ínaftrapilas, Domitíus íta enarrat, Gemino(ínquít)cornu,fortí & uehementi, Vergilius, Giez míno dentalía dorfo.uel quonia rhínoceros habet duo cornua, ut apud Paufaníam folumlegi, Tas xathànc ínterpretatíonem Polítíanus,quae mihi fané proba uídetur,& picture, quam dedímus,con fentanea;& Paufaniíz authorítate nítítur ; ipfe Politianus aliam coactam, & ineptam, ut ego fudíco, affert. V rfum(inquit)uidelícetàrhinocerote cornu íllo uníco elatam,eiectatumép, fentít grauem ge míno cornu, hoc eft grauem tauro futurum, cuífunt cornua gemína. Conueníebant fané gemina huic belluz cornua , cum bífulcum fit, Solipeda ením omnía cornibus carent prater afinit Indicum, — quí unicum tantum gerit, Aríftoteletefle, Itag; Eucheríum dicemus, non ín numero erraffe, fed ín $9; loco,quod in naribus utruncy baberi fcríbat, / C. * : ... Coitusauerfus elephantis, camelis, rhínocerotí,leoni, &c.quíbus auerfa genítalía,Plinius & Sos linus. Sexus díícrímen rhínocerotes non habent, fed omnes eius generís mares apparent, foeminae nunquam,neg conflat degeneratione ipforum,Oppíanus, — D, Contra elephantum pugnaturus cornu faxis exacuit & límat: mox,eo cufpidato elephantí crura toto ríctu fubiens,aluum petit, quam fcit effe molliorem & fuís ictibus peruíam, eam(Q diífcerpít, Pli níus, Solínus, Aelianus, & Díodorus Sic. V íncitur & fanguíne fufo exanguís procumbítelephas, Pugna eís pro paftionibus, quibus tuendís multi morí dícuntur, Quod fi uentrem non praoccupá. 69" rit rhínoceros,fed ín aliam elephanti partem aberrárít probofcide ferítur acdentibuslaníaturzquo, — | rüm uis utcungy firmiflimam illius cutím & uel iaculo difficilem penetrat, Aclíanus, V eram hanc | inter 1 - De Rhinoc E.G.H.a b.e. Lib. I: 955 ínter hafce belluas difcordiam effe, compertum eft etíam VIysbonz, cum elephas rhínocerotem ils — lum,cuíus hzc píctura eft;productum fugítut mercatores teftantur,qui etíam íngenio callídum,a« ^ Bacre,uelox & agile hoc anímaleffe aiunt, | | X5 E, ! Ifidorus author eft, quofdam qui de animalibus fcrípferínt(quorum nomina exprímit) non alío —— modo capírhínocerotem afferere, quàm puella uírgine propofíta, &c, ut in Monocerote E, retulí, Sed illehoc animal cum monocerote confundit;uralij etíam ex recentioribus , qui rhínocerotí cora " muémedia fronte promínere , captumá eum prz índígnatione & furore morí falfiffíme fcríbunt, ] Monoceroti ením ífta omnía,non rbinocerotí,attribuunturà Grrzcís authoribus, quanquam illís es P» tíam recentibus, Sub Gordíano Roma monocerotem unum fuiffe Iulius Capitolinus fcripfit, / s | | Recentiores quidam tum medici tum alij, rhínocerotís cornu ad medícamenta non rect£ requís runt;decepti nimirum ab Ifidoro, Alberto,ac fimílibus,qui rhínocerorem cum monocerote confun — duntutdixiin A. Veterum quidem nemo ex rhínocerote quícquam ínter remedía ponit; monoce. — «otis uero uel afinionagriueIndicí cornu,contra uenena & alíos quofdam affectus míram habere fa 7 «ultatem Girxcírecentíores prodiderunt, ut ínIMonocerote docu, — — | » ; Hi àqua Lucílius etíam ínSatyrís rhínocerotem uocauíthomínem cuí dentes promínebant, furfum fcí licetutapro. Brunci(aliás Broncí,uide in Cane celere)funt producto ore dentibus promínetíbus, Bruncus(broncus)nouítlaníus dente aduerfo(Hermolaus uocem,aduerfo,relíquít)emínulo, híc eft thínoceros,Lucilíus apud Noníum, | Xp Suntquirhínocerotís nomine ín Aethiopía propri genes ge rísaues intelligant, Clíus ex Flefychío & Varino, Rhínocerotíacornua grammatíci quídam dí« - xerenefcío quo authore freti, . «b. In Rhaptís emporío íuxta mare rubrum;plurímum eft ebur,ítem rhínoceros, Arríanus ín Periplo. Intellígítautem forte cornu tantum rhínocerotis nomine,ut & elephantem pro ebore Gre cidícuntperíynecdochen, Díc míhí quz fuperis fint acceptiffima dona, Príncípíum nafi rhíno: cerotís amant, Aenígma Francifci Nigri noflri, Feliogabalusrhínocerotem Romz habuit , Lama pridíus. | | Zu «e. Rhinocerotem Pompeius lVlagnus ín fpectaculís Romz primus oftendit Plinius, Solinus, Seneca. Atquí Díon híftorícus, Augufto de Cleopatra tríumphante, hippopotamum & rhínoceros ta prímum uifos R.omz fcribit, Cxlíus, Edíta munera in quibus tígrides & rhínocerotes, &'c.exs 4s hibuít, Capitolínus ín Antonino Pío, Khínoceros apud Vartíalem lib.rín fpectaculis Domítíani ^ Caarís exhibítus,taurum cornu fuo ín.aéra fublimem reíecit, & rurfus etíáam urfum, O quàm ters ribilis exarfit pronus íníram, Quantus erat cornu,cuí pila tauruserat, Hunclocum expofuí ín ^ TauroH.e, Lycíon fuccum medícatum ) Indi ín utríbus camelorumaut rhínocerotum míttunt, | Plinius. "»e, | , "Wi du toe) " ^ €«h. Nafutoshomínes, & qui docit nouetínt alios ítrídere , Martíalís libro 1, rhínocerotís nas fum habere dicit, hís uerfibus; Maíores nufquam rhonchí,iuuenestp fenes(p | Et pueri nafuüm rhi nocerotís babent, INaíus ením per fe quog;fubdolz irrífioni dícatus eft:fed banc partem rhínoces tos & maxímam habet, € cornu repando ínfígnem, quare ab eo potius quàm ullo alío anímali, ad | prouerbíalem hunc fenfum affumpta eft. INafo fufpendis adunco, Horatius ín Serm, Rides aic 4» &nímísuncís INaríbus índulges,Perfius, Pe i: . RHINOCEPHAL v $ ceruicem habet equinam cum uniuerfo corpore ; flammas ore erua &at,quibus homínes pereunt, Phyfiologus author obfcurus, - | DE SCIVRO. A, &CIVRYS Crzcumnomen eft animalculo datum cauda,qua fupra dorfumreflexa fe dE tegit & inumbrat, (taut quum fub dio eft cauda illi pro tecto fít, ut pedes hominibus íllis ] quos fcíapodes fabulofe nominant. Graci ueteres nufquam eíus meminerunt, fed prímus 15:579 quod fcíam Oppianus quí Antonini Caefaris tempore uíxit,fcíurti nominauit.Latíni noa - en non habent, fed Graco utuntur, à quo alíarum etíam gentíum alíquoc LUE: nt nomína, | | 4 996 ^ DeQuadripedibus /— 00. I OM zl ul 1 * 4 - : (^h etfí quadam admodum detorta fínt, ut orígínem uíx agnofcas, Gallicum eft efcurieuuelefcureay (folent ením & alíás Latínís quibufdam e.líteram preponere;ut efperít, pro Ípirítu,) Germanicum. à Giallíco factum,eicbosn/ uel epdbosn. alijs eydbbosn/etdbbermlin,ac fí hermelinum,id eft muftel;g quercuum uel arborum dícerent,nos mafculíno genere proferímus;alíquí neutro 946 eydposn, An glícum,fquyrrell. Italicum fchiríuolo.Sciuri ín murium genere,(chíratí uulgó dicti, Maffaríus Ve netus, Hifpanicum,hàárda uelefquílo:alíqui non recté comadteía interpretantur,qua uox proprie muftelam fignificat, Illyricum wewerka:Poloni quidam fcribunt wijewijerka, Qua uoce appatet Ícíurum ab eís fub uaríor um nomíne comprehendi, V aríos ením(íd eft Pontícos mures, ut egoínier pretor)Germaníce etíam wercE nonnulliappellant,alij oecb,aut feb: ex quibus nomínibus quafity compofitum uídetur wewerka, Kecentíores quídam quí Latíne íneptíus (crípferunt, pirolum y fpiríoclum(forte quafi (piurum pro fcíuro)uocítant, Inepte Belluacenfís, Scurulus à currendo dí&g: eít, Pírolus;inquít Albertus, à uarío non díffert preterquamregíone ín qua nafcítur , uaríantefes cundum eam colore:nam quí ín Giermanía rubet cum adoleuít, íntra prímum autem atatís annum niger eft:ín Polonía gtífeum(id eft cínereum)rutilo admixtum habet, in[l'ufcía uero(R uffia)totusd nereus redditur, Quod ad corporís líneamenta,magnítudinem,mores & uíditt , nihil plané pirol auarío differt , Albertus & Ge, Agricola. Quamobrem qui uoluerítuarij híftoríam ínter mutesd. nobis defcríptà, cum hacconíunget:nos qua íllíc dicta funt híc non repetemus, q[Scíurus, animad quod alío nomíne seu io; 8 &C ira" uocatur, Hefychíus & Varinus, Oxesuel ie olis eft,non fciurus,etíi erammatící quídam Giraecí fcíurum ínterpretentur.Scíurum autemà elíre díuerfumetgs fe ín Glirishiftoría docui, Nssfismus quiin Cappadocía nafcítur,quem fcíurum aliqui trocant) Va. tinus; Vídeín Glire, Iudaíquiídam apud Germanos txa coach ínterpretantur fciurum, 1 B, Pirolus pauló maior eft uel corpulentíor quàm muftela,non tamen longior, Albertus, c rutilus,fed uenter candidus,Obfcurus. Kutilí & nígri plurími funtín Heluetía, & abundecapiun tur,autumno precipue, Stumpfius, Albertus quídem,ut pracedentícapite díxi,íntra prímumztat — annum níegros effe putat, deínde rutílos fierí, Pilo funt nígro & interím ferrugineo, IVIaffaríus,. Speríolus prímo ín dorfo niger eft;poftea procefTu aetatís rubefcit,& tandem quídam eorum fere ni redduntur íam prouecta etate, Albertuss.2.3, INigros fcíuros ín Franconía ruffis Ífrequentíos reseffeaíunt, Pírolis,ut relíquis etíam muríbus,duo inferiores denteslongifunt, Albertus & Agudt cola, Villofior eis cauda pro umbra & tegmento eft; Pliníus & IVlaffaríus. | Cauda eis uillofa, lon ga, & propead relíquí corporís magnitudinem, "Veras glíres & fcíuros ceecum inteftínum tantum habere fcímus,ut magnitudini uentrículí eorum facile refpondeat: atqy ídem ín fectione fecibustup gidum reperítur, Vefalius. Genitaleoffeum habent,utaudio, C, | Anímalíum quaedam ut manibus utuntur príorum míniflerio pedum, fedent& ad os íllísadmor uentía cibos;ut fcíurí,Plínius, Quum uefcuntur pedíbus anteríoribus,ficut cetera quoc; muríutit genera,cibum quafi manibus capiunt & ori imponunt , Albertus & Ge, Agricola. Po eriotibus - clunibus ínfídent, Eduntautem nuces,poma,& huíufmodi, Albertus: Vide in Mure Pontíco, Vi. uít nucibus, & dulcibus cibís(fructibus)delectatur, Obfcurus, Aeftate cibum congerít , unde pet? hyemem uíuat,Idem, Somnus eís pro cíbo cum hyberno tempore latent, Ge, Agricola, Pliniusqui dem cum de (cíurís fcripfiffet,mox fubdit,non de ícíurís,fed in uniuerfum:Alijs ígitur prouifumi liyemem pabulum,alijs pro cíbofomnus, | [nquíetí funt ualde, Albertus: & mirze agilítatís.[n arbos. tíbus habítant,nídíficant & foetum fouent, Facíleautem tranfíliunt deramo ad ramum,& alíqu do de arbore ad arborem,cauda feré tanquam ala utentes, (caudam ínterím mouentes, ac fí ea fe gu. bernent, Albertus,)Obfcurus, Cauda fua confpecia ad faltumíncítantur,Idem, Cummouentut;..— (gradiuntur,)caudam demiíffam poft fe trahbunt;cumuero fedent, fuper dorfum erígunt , Albertus, "J - 1 D » P1 s "y dente d Nídum ín arboribus conftruunt, Albertus, | Prxuident tempeftatem : obturatísGy qua fpiratus tus eft uentus cauernís,ex alía patte aperiunt fores,Plíníus, Albertus ídem ferede gale;íd eft mü fiela fcríbitiIn cauernístinquibhabitat, ad merídiem paríter & ad aquilonem apertis, utundecungs uentus ueniattutaab eofít, Síquando gratía paflus aquam tranfire cupit fcíürus,lignum(uel : tícem) ^ DeSimia... A. [ib. T. 057 - icenpleuiffimum aqua ímponit,eíg infidens cauda erecta uelifícans flante vento tranfurehítur, Au — xhetlib, denat, rerum, . Fluuíum traíjcít utens affere wel cortíce pro naue & cauda pro uelo, V ina - en,Belluac, Olaus Magnus ídem teflatur ín defcríptione Scandínauiz, tanquam illic peculíaríter — édfacíantfciurí, Quidam fíc eostratjcere aíunt geftantes interim cibum etíam ore, ut conum abíes tis. «jSciatuseaeftfolertía;utín maximis Solis feruoribus ad Árangendum calorem erecta cauda & patula fefe ítaopacet,quemadmodum pauones erecta fecauda adumbrant , Gillliüs ex Oppíano, 3 «| Domeftice alíquando aluntur,& íta cícurantur uthomínem non refugíant, fed fponte accedant, & à pedibus ad caput afcendant,& qua poffunt ín ueftímenta perrepant;líbere etíam Uaganites exa í - ttadomum fubinde redeant, Non proprie tamen cícures appellarí poffunt;fed femiferi,ut & cunicu Lote li femper funt. Muftelic & fcíuriallio dentibus tentato,in pofterum mordere uíx audent,cícuresé - hocmodofíunt,Cardanus, qJPelles eíus ín nullofert ufu, nífi quod pellífíces alíquando cum pel. libus pedum uulpinorum eas confarcínant, Fertur tamen eas multó magis calefacere corpus homía mis quamcateras pelles, | Cauda utilis eft ad penicillos, | band iuc P, : asc etu | .* Catofciuridulcís € bonaeft, Albertus, Suauiís & falubrís efl,egrotís etiam & imbecillibus:fed nigri rutilís preferuntur,Stumpfíus, Videtur fané hoedorum aut cunículorum carní recte compa | rarí poffe, quod fimilíter tenera & fuauis fít, OTMIMAT H» "me Au D. * Epítheta, Cuicomparatus indecenseratpauo, Inamabilis (ciurus & frequens phozníx, pr Martíalis lib. y,de Erotíonte puella, az gk Akeiop yy G- inilewoio exiigv, O ppíanus, | DE SIMIA " | EP. QIMIAE dícuntur,ut otammaticían notantquod fima fint & naribus dés SM preflis, uel quafi mima & ímítatríces. zx simia nomen CGracum , id eft pre(Iis. naribus:;unde fimías dícímus eó quód huiufmo —. difint,& facíe foeda ,lfidorus.. Girece 9s — dicítur,non fímia:fimus uero adiectíuum , pro AEN - depreflo, (peculiariter autem de naríbus dicis SNNT tur;)trocabulum eftGirecum,vwés, Lecítur es Pii m SR / . tiamfímíus mafculíno genere,fed apud poetas, m EN CN M: Horatium, Martíalem , Claudíanum : quamuis WA E d '" fimíolus dímínutiuum apud Cíceronem habes y E ! hn | tur, Flebreífimíam koph P^,appellant,ut Da e, 7 4? uíd Kimhí &C alij eruditiexponuntiunde plura. | -—— Jekophíms, Keg, re. Chaldeuskophín reddíc, 75i | Septuaginta en9mee, Hieronymus fímías, Flínc & A MTM 7 fJ A77 NS forte Grzecí cepi uel cephi , qua fímía caudata fi eft, nomen mutuati funt, Semamit raa, | | M |J. Prouerbiorum 3c, ut D, Kimhí annotauít , ex Ni / fA j fententía I:abí Ionz, Arabice uocatur fO UM li | C , — eataph,uulgó autem Bo", Ctarantulam "d y i Un puto íntelligens, íd eft phalangíum . nam & ui M j ut | NN ipfe Dauíd Kimi wezw,ideftaraneameffepa — WIR l NL DN A | $j?tat,pro qua ín Thalmud etíam ufurpatur, ) TN M 1277 // / 4 MA l N Y VINNONN I 7 Mi / // jh Ua Chaldaus uertit snas akmata, ludzímulti — —mi ///] VIE S araneamíntelligunt, & ínter ceteros R, Leuí, — ———— M I Alij uero noxa bogía;id eft fímíam,uel koph, — ^ | id eft (ímíam, ut Abraham & R., Emmanuel, - — Commentaríus etíam kabuenaki, fíimíam potís |. usquam .araneam accipiendam putat.Rabílfa. ac reptíle uolans interpretatur ; aliquí uermem pluuíalem, (lumbrícum.) Híeronymus ftellios -( nem,LXx.xgAatuzsy, T arantulam hodie ín zs vl "6o Italía uocant tum phalangfj , íd eft atanei quoddam genus uenenofum , tum ftellionem lacerto fimi. ^ lem,quem Gracíiafcalabotemuocant, Samada,id eft fímía,Syluaticus, IVlaíonio,id eft fímía, Ide, £ercopithecum Itali hodíe gatto maímone uocant, Símía quidem apud Girzcoes recentiores gpl Ln | ' Li Hi * (3. ; D 953€ | DeQuadrupedibus ! uocatur;ab imitatione fcilicet, Hifpanis hodie móna,uel ximío, ltalinomen feruant, ali silere cíamuocant, Gallífinge, Germani, aff. Flandrífifiteuel f6:beiritel. Anglí;ape. lilyrij,opicze, Grací recentiores pup, s GC ajxoi(iavos, (apud V arínum tame legitur apaGixvés, ín Nile" Try&vrzap;) ut LycophronísScholiafles fcribít, riós£,s uio, Suid, item ín PisxQ^ c orte "- : : B. »? A Simias fert Libya, Strabolibro iz; ex Pofídonio, Alíbi etíam IMaurítaníam fimías alere fcribit, - Apud Z ygantes Afríca populos paftoralíbus uicínos fimíz affatim in montibus degunt, Herodos «us, Omnelatifundíum quod ínter Aegyptum, Aethiopiam Líbyamá diffunditur, quacung lus - Ccísopacumefl,uaríum ímpleuít fimíarum genus,Solínus, Refert Pofidonius,(e cum ex Cradibus in Italíam nauigaret,ín Libyae oram delatum effe, ac fyluam quandam fecus mare uídiffe (imijs »le. 4e nam, quarum alíz fuper arboribus, alíz ín terra federent, nonnulla catulos haberent, & uberades pendentía:rí(iffe itaq; cum eas uberíbus graues cerneret,nonnullas etíam caluas,nonnullas herníos fas. & alía quadá huíufmodi detrimenta prarfe ferentes,Strabolib,i7. Caucafípars qua ín rubrum mare porrigitur fimfjs abundat, quz píper colligunt;ut ín D , referam ex Phílofirato, ApudIndos. pulchrae & magna admodum fímíz funt, Arríanus, In Indía, Clíitarchus tradít;fimíarum genusua ríum & multiplex orírítantami earum ín montibus multítudínem effe,ut uel Alexatidrum maenis. copíjs feptum ez frequentes perterrefecerínt, quod arbitraretur fe fibí ínfidiantem exercitum uides re, Nam cum Alexandto feoftenderunt cafu , excelfo & recto corpore erant, Aelíanus, Bafman regnum(ín Tartaría) abundat díuerfís fimíjs, magnís & paruís,homiínibus fimillimís, IM, Paul; Ve, netus. Plíníusin Indíafcríbit Orfeos uenarífimías (toto corpore) candentes, Strabo Prafíos, nofiqs Orfeos, effe tradit , quí cercopithecos albos capíant, Orfeos tamen fiue Orfios ínIndía uideturPlp níus agnofcere:(i modo recté caftigatus eft à nobíslocus libro 6.cap.2e. Hermolaus, Indiadregem: fuum afferunt fitnias nonnullas albas , alías nígras.nam rufas ídeo ín urbem non adducunt , quod. — Venetís libidine ínflammentur (n muliebrem fexum, Aelianus. €| Símía homíni forínfecus quidem fimilis efi;in nullo autem ínteríorum, & mínus quídéquam ulla beftía, Albertus & eum fecutí, Atqui Galenus uifcera etíam & ínteríora caetera fimiam homif fimíllíma habere fcríbít, ut ínferíus recítabo: ítem Plíníus, - INutrimentum magís mouetur -anttül; fum quàm retrorfum, propter calorem cordís & hepatís. quamobrem in. equís multís motus nuit menti eleuatiorem partem anteriorem quàm pofleríorem facit:& anímal feraph Arabice di&a ,mul tó altíus eft ante quàm retro, íta utfere erecta flatura effe uideatur, In hís autem fimijs quae exprdos fius referunthomínem,tantum poteft híc nutrimenti motus, utalíiquando homínís inftar erígan Albertus, Simía condenfa eft uillo.Obfcurus, — Q[Símia(ínquít Arífi.)tam parte fuícorporísp na pílofa eftjutpote quadrupes, quám fupína,ut fpecíem gerens homínís:quicontrá, atcp quadrupac des,obtínet pilum,ut díctü am eft, Sed craffiore pilo fimíze uefiiuntur, longe& hírtiores parte uttag funt, Conuenfunt cum homíne plurímum fua facie, quippe quz nares , aures, dentes, tam pt res, quàm miaxíllares homínís more habeant, Cilium etiácum caterz quadrupedes nonínut palpebra habeant, fimiz habent,quanquam practenue ac prolíxius;potílfimum ín ínferíore, Cati rac ením quadrupedes inferioribus carentcilijs, Habent fimíz ín pectore bínas mammarum papll- Jas:& brachíahomínís modo,fed hírtíufcula,qua & ipfa, & pedes uthomo ínflectunt, hoc efl, ítaut. círcunferentíz membrorum utrorüg; obuerf ínter fe adducantur, Adhacmanus, dígitos Un gues homíni fímíles,uerum omnía rudiora,efferatíoratg, Pedes fui generís habent:funtenim uelit manus maíufculz,& dígítís ut manus conftant medíolongíore, Veftigium etíam manuifimiledl nífí quod ínlongum fe porrígat, & uolam referens tendat ad poftrema, Callofius hoc altera füiparté extrema eft, & calcem ínepte wa exilíterímitatur, Pedumofficium duplex eft : js enim & utpedis bus,& ut manibus utuntur, ínflecunttj eofdéperíndeac manus, | Lacertos & femora habentbre uia proportíone cubitorum & tibiarum, V mbilícum qui emíneat, nullum habent: fed durumquit dam contíneturloco umbílicí, Partem corporís fuperíorem multo maiorem habent, quam ínferior rem,uídelícetmore quadrupedum: quínarij ením fert ad ternaríum ratíone conflant, Degenetant ergo,tum ea de caufa,tum etíam quod pedes manibus habeant fimiles, & quafi ex manu pedet cot flitutos, Calcísením poftremum ad pedem,reliquz autem partícula ad manum facile referuntumt y. digítí nanc; uolz fpecíem gerunt, Deguntplus temporís ptonz quadrupedum more, quám ert cz, Carentnatibus,utpote quadrupedes. Príuata cauda funt,utpote bípedes, Exiguaenímoma níno cauda íneft quatenus notafolumhabeatur, CGeenítale enim foemínz mulíerís eft ; marípotitis. canís, dj homínís, Hxc Ariftoteles, € Albertus feré eade omnía de animalibusa, r. 4, Símía quod forma ambígua fít,ut & ín neutro & ín utrog; genere fit conftituenda, ideo nec caudam habet, negi nates.uídelícet,ut bípes,cauda uacattut quadrupes, natibus, Aríftotel, de partibus 4. 1e, Aliter. AL bertus,Símía babet nates latas, & locum ín eís quafí paratum ad fedendum, | Pilofa eft,ín facíe ta né minus,Idem, Polítíanus ín epiftolís aduerfus folíus Cíceronís imitatores fcribens, Mihí (ínqu i) long? honeftíor taurífacíes, aut ítem leonís, quàm fimize uidetur, qua tamen homíni fimilíor eft, Sia míarum genera perfectam homínis fimulationem contínent,facíe,naríbus, auribus, palpebris, quasé fole: quadrupedum & ín ínferíore habent gena, íam mammas ín pectore, & brachía, & crura ín com tatíum fimiliter flexa;ín manibus ungues, dígitos,lengíotemt medíum. Pedíbus paulum differüt. Sunt. E. — Sutitenim ot manus przlorigi, fed ueftíigium palmz fimile faciunt, Pollex quocp hís & artículi utho J mínítac preter genitale tantum, & hocín maribus,ui(cera etíam ínteríora omnia ad exemplar , Plín; — - "(Natura fímie ridiculo animali, S anímá habenti rídícula, corporis quog; conftrudtioné rídicu lam dedít, Gialen. Símía ínter uníuería anímantítt generatum uilceríbus,turm mufculís, tum arte: ríjs, tum neraísiquoníam & offium forma) homíni eft fimilliia, Nam ob íllorum naturambínis cra ribus (acedít,príoríbustp artubus ut manibus utítur, Et pectorís os omníum quadrupedum latíffíz mum habet,clauículas humanis fimiles, faciem rotunda,collum longü,Crale, de anatom.admín, n2. Preftat ut exercítaturus fe ín corporum difectíonibus,fíimíarum bomíní dj fimíllimatum artus di(Te cet;ifín ea non detur;alíquam eí proximam delígat: autíí nulla omnino fímía reperítur , cynocephaa ; lum;uel fatyrum,uel lyncem,ln eodem opere, | Et libri f;xtí capíte prímo,Simía(inquí)homíni fía - míllíma eft ílla,cuinecp facies oblonga negp caniní dentes magní, (cuí nec oblonga maxilla, nec ca« níni dentes magní,In eodem opere i3) Etením hzc paríter aut augefcunt aut minuuntur (íd eft, ut eó fimilior homini fit (imía,quo minus longam habuerít facíem,mínusq magnos dentes canínos,& contra.)quemadmodunt rectus íncefTus,curfus uelocítas,magnus ín manu dígítus ; temporum mua fculus:& pilorum íuxta duritiem mollitiem, longitudinem & breuítatem dífferentía, Verum ex - hís enumerarís quodlibet contemplatus , alia quocp poterís cognofceretquíppe uníuerfa hacc fimul — tum íncrefcunt tum mínuuntur , Sí quandog fimíam confpexerís erectam currentem , flatím ex longínquo hanc fimilem homíni exíftere cognofces:ac poteris omnía ín ea efle,qua ante paulum ez numerauí,pratdícere:; faciem rotundam , dentes canínos exíguos , maíorem manus dígítum non az ; deo exíguum ut ín alíjs fimijs.rurfus pedís digitos mínores quàm quos relíqua (imix obtinent; tem porum mufculos exíguos,fícut etíam eos qui ex femore ad tibiam pertínent;baud ín longum proce dentes:ad hzc os coccygís appellatimínurum:mínimet hírfutam efle hanc fímíam, & pilos habere haud admodum duros uel prolíxos, lta fí quíd ex relatís fecus habeat;alía quoq different, lam non null ex ípfis proxíme cynocephalos fpecíe accedunt , adeo ut etíam lati offís mucronem (coccyga nuncupauí)longum reprafentent:quadam ad caudam uftp.atcp hae ínter fitnías hirtiores funt ; pilo ueftíuntur duro rectoG:& afpectu funt efteratiore.at ín uera fimía etíam híc tímídus eft; Et fane tem poralís mufculus ín uerís fimijs plurimum attollitur;ibí autem ceffatibi futura coronalís habetar,ut ín hominibus eft cernere, Símíliímodo dentes magní quídemomnes , fed caníní magís conípícuít quemadmodum & maxilla longa ; & pollícem ín manu omnes fimíz que cynocephalos ímítantur, go exiguum admodum habent, l'ales muículos quogi qui ex femore ín iom deícendunt ; longíflimée: ' expanfos obtínent:atq ídeo colligatum;ut íta díxerím,totum poplitent: cuius caufa crura perfecie extendere;ac probe ijs cfíflere nequeunt;quare nec erecta? incedere uel currere uelocíter poffunt, INeq ígitur maíorem ín pede digitum habet grandem,homínum modo: neg, alíos exíguos , fed om nes ex aequo magnostís mínor cxterís eft quem homo habet maximum, Porro caudz ínítium quod dam ípfis inefi:Et huiufmodi fímíz toto corpore cynocephalos referunt, Haec Galenus... Et rurfus libro j,cap.2. Símíz (ínquit)qua cynocephalos ímitantur,roftro longiore funt, & dentes canínos ha bent promínentiores, EH etíam uíx binis cruribus confiflunt erect, cantum abeft ut ambulare uel currere poffint,Itag; fímíz uel maxímehomiíni fimiles,exíguo alíquo£nteruallo perfectam illius rea &ítudinem non affequuntur, Nam & femorís caput obliquius quodammodo cum acetabulo coxze 4^ commíttítur;X quídam ex mufculís qui ín tíbíam defcendunt, ulteríus progrediuntur , que ambo rectitudinem ímpedíunt,offendunt&p:quemadmodum X pedes ípíis calce mags angufia confiant: | | digitis autem ínfigni fpatío ínuicem difcretis:fed hzc parua funt,eotp fimía paufulum à rectítudíne — diícedit:qua uero cynocephalos referunt, quoniam amplíus bac,ídip manifeftó íam ab humana fpe» - ciedegenerant,euídentem quogoffium diífimilitudinem fortítz funt, Flacc omnía Gralenus ín Ope re de anatomícís admíniflrationibus, Oen zvye ofeaw dsdid un tyr, AÜgeosot;doot dE empitie lu zov, uo Atl doi dt Gyr GM yl tpi ciag Seguoeyvvusullu/(iccam uel deficcátam, V etus ínterpres: quí pro mvye etía am non recté pecten uertit, lego zvysy;íd eft nates) xexon9ae, sivo erot. Ga es 19e, Adamantius hunc locum fíc habet: etym uuauxei, isd di: avd]ocin Noifit 3, itu Geni, finira esr à eereraiesu rod -— vicysa8e dudpic, aucirsu pete oth xt viuxey, Clunas fimías a cluníbus trítis dictas exiflímanr, Doma yo peiuslib.s, «[IMaligni habentur quorum caui fantoculi,quales fimijs, Arífloteles & Adamantis us, Quibus paruíoculíut fímtjs,pufillo funt anímo, Aríftotelestmalígno, Qursegsyawor, )A damantís us, Quiparuas habentaures,fimijs ingenío refpondent,zs9sxád'es, Aríflot. Adamantius malignos. " .& fraudulentos effe ait,uexonlac qox zrxvs;yse, Símís naribus homínes libídinofi fere iudícantur ; fi- mz autem etíam fimíz funt,unde quídam nomínatas exíflimant: conftat uero eas libidínofas effe, & quafdam adeó utmulíeres etíam appetant, Quibustabra funt craffa , & fuperíus ultra inferius. . emínet,ftulti iudicantur, à fimili a(ínorum & fimíará fpecie, Arífiot, | q lam uifum eftcor fimtj ma, ris,habensduo acumína,quod pro míraculo uel móftro habend& efi, Albert. | 4| Símía mamillas ut mulíer ín pectore habei:eotg manus dedíteí natura, quibus ad pectus poteft eleuare parti (icut mu lier:zcaetera autem anímalía ínferíus habent mamillas , ut à fuís foetíbus attíngí poflint, Albertus, , ELI Dorfum paruum, quale eft felís && (ímíac hominem pufillanimem arguit, Ariftoteles, Adamantius quog dorfumlatum & folidum , uiti fortís & anímofi fignum efe ait:contraríum ucro , contra. 4| Simijs ungues ámbrícati; Plinius, Símíia CX quadrupedes affuete uínum bibere unguibus carent, QÓo -. De Quadru pe dibus - utdicamin c, «QOuaxaniímalgenerant , gentraantefeflectunt, € fuffraginum artus ínauerf; Homini genua & cubíta contraría;ítem urfis & fímíarum generí,ob íd mínime pernícíbus ; Plinius, «| Caudz prater hominem ac fímias omnibus fere animalibus, Plíníus, qGSímía calcaneum habet ín pedibus, & propter hocerígitur uthomo,ftat,X currit quandog;, fed hocnon poteft nifi modici? : Author de nat, rerum, MS «| Venarumiín brachijs díuífio ín fímijs non fecus quàm ín homíne per omnía appatet, Genus ínlíbro de uenarum &art.díffect.cap. 4, Pollícem fimize etíam habent, fed breuem, gracílem Cuts uum,& omnínorídiculum.Sed & tota manus fímie humanam rídícule & ínepté imitatur, Galen, de ufupartíuma,3s. [IMufculi quí ex pofteríoribus partibus crurís proueníunt, ad medíum fere qe bíe, aut paulo fupra íd ín fímíjs ímplantati, mufculís anteríoríbus colum(crus)extendetibus reniteny tes, & crus retrorfum contrahentes,genu exacte extendínon permittunt, Galenus in eodem op E circa finemlibri3.Et mox, Omníum ením offíum crurum fyntaxím eiufmodi cum habeat fimía;qm eam recte flare non permíttat , maxíme rídículos retrorfum mufculos conftructioni aduer(antes fortita efl, Atgp ígitur puerorum ludícro uelut claudo fubfultans,neg exacié, neg; tutó ftare reditpg teft. Sed ut homo derídens & fubfannans alíumhomínem claudum, ftat,& ambulat,& cutríitclagdt cansiíta & fimía utítur cruribus, Símíz pescínquít ídem de anatom,adminíflrat.a,1$.) hac partegh humano difcrepat, (tendíne quodam quí ad tarfum reflectítur ex fuperioribus partíbus ad infero, res productus) quod etíam natura dígitorum huic anímalí díffimílis fit humanis, Illi fiquidemmuli$ mínores,quam qui ín manu exiftunt;hí uero maíores etíam ijs ín quos manus eft difcreta: qualesye pentibus quogp anímantibus plurímum fí(Ti,tum ínuícem dí(tantes adfunt, quorum beneficio exfq cili fublímía confcendít (ímía: quemadmodum muftelz,mures,uíuerra,& íd eenus alía,Huncioitgr tendínem, ut díxí;ín pede humanohaud efl reperire, &c, Demufculo etíareperto fub axilla (ime Ícribítquadam 1$.de anatom,admínift, | (|Símias ab homíneín pluríbus differre quàm putauít Galenus, Andr, V efalíus docet in Volyy iine fuo de fabríca corporís humaní:nempe ín mufculis thoracís & brachiti mouentibus;iteminyg. quí cubítum & femur aguntab eo differre , & manus ínterna fabríca ; In mufculís pedis digitorum imotoríbus, & pedes mouentibus & fcapulas: In tendíne pedí fubnato:Item colo & mefenteríoz. pulmonís lobo quínto aenam cauam fuftinente,quo homínescarent, Paffim etiam demonftratfik miarum fectíonis perítíorem fuifTe Gialenum quàm homínum : & fimíarum fe&ione delufum, al : rum Anatomícorum placíta uera fxpe euertere aggreffum, Defiímíarum offe facro & cocc Omentum earum ínter homínes & canes medíam ratíonem fortírí, Quare apud V efalíi ex Inc e Simíz ín montíum cauernís & foramínibus habitant, Philoflrratus. In rupibus uel arboribus Albertus, €| INucibus& pomís ín cibo delectantur:fed reperto ín eísamaro cortíce , totum abiti. unt,Obfcurus, Vermes(pedículos) ín capitibus & ueftíbus colligunt & comedunt, Albertus, «| Vinum etíam bibunt, & ínebríatz aliquando capíuntur,ut Athenzus refert, Simías quadrupa. . des quibusdigítifunt,negantcreícere affuetas merí potu, Plíníus, Huíus reí caufam inquirit Cv. lius Calcagnínus Epiftolicarum queftíonum lib.a,ad'l homam Calcag, nepotem, | € Omnísfoml na ínter quadrupedes urínam retro reddit;nifi forte erecta íncedat aliqua duobus pedibus ; ut cenna dícít de quodam genere fímíarum: quarum foeminas cum erectze autfedentes uríname tunt,certum eft antrorfum ab eís emítti utà mulíeribus, Albertus, | Aegyptíjbomínem fua dedec ta occultantem ínfínuantes , fímíam mingentem píngunt: haec enimurínam àfereddítam occulít; Orus, dq[Indifimíasrufas ín urbes non adducunt, quod Veneríslibídíne ínflammatz , in muli brem fexum furentes fínt: ac fí quando deprehendunt, eas tanquam adulteros odio perfequentes interfícíunt,Aclíanus, — «| Catulos paríunt gemínos,quorum alterum amant, alterum oderunt; Ut. dícaminp, Paríuntquandotp ín domibus ubi aluntur, € partus fuos oftendunthominibusquáfi pulchros, Albertus ex Plínío, Símía animal mobile & ínquíetum eft,morfu ferox, & prae czterísas nimalíbus exquífito ualet guflu, Obfcurus, Deinceffu eíus erectz & curfu , diximus quadamlus. pra in 5, | | * V. xm 4 b v T LE " Símiíarum generí przcípua erga foetum affectio, Geflant catulos : quos manfuefactz íntra dos mos peperere, omnibus demonftrant , tractarít gaudent, fimilesgratulationem íntelligentis, Itag magna ex parte complectendo necant,Plínius & Albertus, I mmoderate foetus amant, adeó ut ca tulos facílíus amittant quos ímpendío diligunt & ante fe geflant,quoníam neglectí pone(íd eft pof; átergo matrís)matrem (emperharent, Solínus, Duos foetus plerunc, parítex quibus charíorem magís complectítur etgeftat;mínus charus dorfo matrís ínfidet, Albertus, Ex gemínís catulís altes rumamant,alterum oderunt, Avzwis «i &yxgAidtosip ddp Seres (pro reversa) mex'ip , Oppíanus : íd eff, propri autem matrís ulnís perít catulus,arctíus fcilícet compreffus, Aegyptij utpatrem fignilb - cent quí ínuifo filio haeredítatem relíquít,fímíam cum catulo eius retro(ín tergo)píngunt: parít enítt fimía gemínos:unum amore;alterum odío profequítur, Quem ígítur amat antefe geftans ínterimitite quem uero odit poft fecin tergo)habet,ac illum reliquum nutrít, Orus, Vídemox ín E, ín uenatios ncíimíe, q[Símías facilliméman(uefieri,X ín edibus díuitumludicri acridículi (pectaculi gratía ET cater DeSimia.. D: Lib.l. oéi catenis alligatas nutríri,notum eft omnibus, E Fu — «Lunacaua trífles efe,quibus ín eo genere caudafit,nouam exultatione adorare, (nang; defe - Gumíyderum & cetera pauent quadrupedes,) Mutíanus tradit;Plíníus , Solínus tamen de íímijs; non caudatís,fed fimpliciter, Exultant(ínquíbnoua Euna,trífles funt cornuto & cauofydere, q[Sí - mí facíes turpiter homínem affimulat,tríftis,fraudulenta,Gillius, Díuítíbus in delicijs funtjomni | wumferérerum ímítatríces, | 4j Pufillicasanimi effe; malignas,ftolídas, X eodem íngenío przditos - «enferi homínes;qui oculos, aures,labra aut dorfum eiís fimílía habent , ex Aríftotele & Adamantío . dnB.díximus, Símía quemuísIudum docetur,natum ad fmítatíonem animal:fed mala potius quàm | bonaínhomíne ímitatur.Ferocítatem quídem oblitifcítur,fed nunquam adeó manfueícít,quín faci e le femper fíat rabida, (ad ímpetuofam iram prona. )Delectatur ludendo cum puerís & canibus ; fed. . puéros(infantes)non cuftodítos aliquando flrangulat,uelab alto praecípítat, Author de nat, rerum; & Albertus, rui84xe Gdotveron 7o BouoAsyrmop xo eipevisSy, A damantíus:hoc eft, Símíz íngeníum fcur ríle & fímulatione infigne eft, Símia cícur dominum fuum agnofcit etíam poft multos annos reuet *entem, Alexander, lníuríelongotempore memínít, & fimultatem díu exercet ín. eum à quo lafa fuerít, Albertus & alj, — «INatura fimíz ridiculo anímali & anímam habenti rídículam, corporís quog conftructionem rídiculam dedít, Calenus, | Símía maxime delectatur ludís unde factum as pud Graecos uerbum z]zzi$wxiros, dari fos, Suidas & V arínus. Pulchra femper apud pueros eft fie | mía,utaítueterum quídam,noós admonens ludicrum effe rídiculum puerornm hoc anímal ílludena - tíum.Omnes ením humanos actus imitari dum fatagit,& fruftratur ín ipfis, & rídiculum fe exhibet. à» An hon uidiftí fimíam fiftula canere, faltare,fcríbere,& alia agere uniuerfa conante,qua homo pul — 'chté perfícite Galen, deufupart,a.33.. Símíaadiuofum animal; & ad omnía imitanda habile, omné - qued corpore agítur,fi doceatur, prxclare dífcit,& idípfum actione repradfentat : ac fi faltare doceas tur,faltatíoneim affequitur:fi ad tibiam canere,canit, Ego auríoze munus obíre uídí , habenas nímís rum uel abducendi,uel remíttendi, € flagello fimul titendítbreui, fi quís ad alia quzpíam ínfítítuat, | xion fallit docentem:adeó tiarítm natura anímaleft,& multiplex,ut ad omnem actionem fefe uerfet, - Aelianus. Etrurfus,Cum caterís inrebus omníum beftíarum fimía peruerfiffima eft, tum peruers fior in js.in quibus hominem írmitari conatur, Cum enimnutrícem ex emínenti loco perípexi(Tet - puétüm infantem ín pélui lauare,& fafcías ín orbém contrabere,( ín arcium ád aqua expreffione - contorquere,attp quoreliquiffet loco pueruim obferuaffet; fimul & círca eumíipfuma cuftodibus $e. magnam introfpexilTet folitudinem : feneftella qiiae tum patérét ín domum intrauit ad puerum, - quem fímilitér ut factitaríà nutríce uiderat,ex lecto fublatuim integumentis nudauit, & aquam, fuc . cenfis carbonibus, calefcentém,in miferüm infantem infudit;arg interfecit, IMutianus & latruncu - lis lafiffe fictis cerá firías tradítnuces uifu diftíaguere;Pli, Callidus emíffas eludere fimius haftas, Martial. Caucafi parsinquit Philofttatus de uita Apol.lib.s. )qua ín rubrum inare porrígíiturtum alíaaromata,tum piperis arbores profert, INafcuntur ille íi extréimís praeruptísis locís, homini ínac cefTis:ubi fímíaruim populus imontís Cauerias & omiíaforamína incolít,Eas autem imaxímí faciunt Indi, quoniam píperísut fic dícam) itíndemiíatríces fünt: quapropter & arinís & canibus leones & catteras feras ab ipfís arcent Infidíatur autem fímiz leo egrotus , medicínz caufa, (uide pauló poft: '& cum iam fenex feras affequi alías nón potefi; paftus cibiG eratíá.Sed Indi fitmiías non negligunt, : o62 . De Quadrupedibus. uel confenfu uel puena HU eive quod non legí,fed hís oculis confpexi. Simius fi modumhorret teftudínem. Huíus reí quídam dedít nobis fpecímen Romae, Puero fuo ín We. impofuítteftudinem , & pileo contexít, dein producit ad fimíum, llíco fimíus gaudens infilijt ín hu, meros puerí uenaturus pedículos, fublato pileo reperit teftudínem. Mirum erat fpectacultm quanz tocum horrore refilierít beflía, quàm expauerít, quàm tímide refpexerítan fequereturteftudo, Ad, ditum eft alíud fpecimen : alligauímus teftudine catenae qua reuínctus erat fímíus, ut effugerenon 1 poffet,quín faltem afpiceret. incredibile dictu quantopere ueritdií(crucíatus: tantum non meti exa - nímabatur,interdum auerfus pofteríoríbus pedibus depellere rentauit harentem beftíam, Tandem quícquid erat in aluo aut uefíca oncris,reíecit, Sequuta eft ex pauore febrís , ut nobís fuerít foluem dus à catena, & aqua uíno rempetata refocillandus, Hzc ílle. Ego uero fimíam non teftudínes, fedlis; maces,metuere audio:qua fi círcumponantur eí, comprímereíe, &C prz metu contíngerenon au re:uterrárít Erafmus uulgarí hodíemultís errore tefiudínem pro límace dicentibus, Etpaulój ín eodem díalogo : Thomas Morus ( ínquít Ioannes ínterloquutor ) ín Anglía alebat domi fim pragrandem.tum forte , quó reualefceretà uulnere folutus obambulare finebatur, In exttemohort erant ínclufi cunículi , quibus infidíabatur muftella. Id fimius procul quíetus & ociofus fpectabag donec uideret cunículís nihil effe periculi, Caeterum pofteaquam muftella labefactafTet caueamá ro reuulfam,íamq perículum effet, ne cunículía tergo nudatí praedae e(Tenthoftí, accurrít fimiu confcenía trabe quadam, caueam retraxit ín locum príftínum, tanta arte,ut homo non poffetde rius.Ex quo perfpícuum,hoc anímantium genus fimíjs e(fe charum, Ipíi cunículi non íntelliget füum perículum,(ed hoftem fuum per cancellos ofculabantur. Símíus opítulatus eft períclitanti | H , j plícítatí, T'um Ephorínus, Omnibus (nquít) catulis mínoríbus delectantur fímij , gaudent&píouee - finu & compledií;fed píus ille fimius dígnus erat aliquo píetatís praemio, | ; ; E. NS Símía & elephas uíno inebríantur, ill quidem etiam inebriatee capiuntur , Athenzeus libn Mita folertíauifco ínungí,laqueísqp calcearí imitatione uenantíum traduntur, Plíníus, ut Roman exemplaría habent, Hermolaus magis probat Veneta, ín quibus legítur, V í(coínungi laqueos cearítpuenantíum í mítatíone.Scío & íntingere fibi oculos (inquítfolere fimías,atcp índe capi facli ut inquít Strabo : fed illud non tam folertíz quàm ftultítíz tribuendum erat, Hac ille, Ego I.omani. le&íonem malim : nam quod ín V enetís legitur, apud nullum alium authorem reperítur, Vulgus fimíarum paffim uídemus non fine íngenío azmulandi, quó facilíus ín manus ueníunt, Nam dum) auíde uenantíum geftus affectant, relícta confultó uifcí unguilla, quod mendacio fadum uídentyr cules fuos oblinunt. Ita uifu obducto pronum eft eas corripi , Solínus, In montana regione Indis genus fimíarum frequens & przgrande reperítur, (inquit Díodorus Sículus lib. 17.) quae cum lídocorpore & aními fagacítate praftent, haud facile per uím comprehendi poffunt, Igítur Cuen torum turba quífpíam melle fibí oculos perungít, alíus (belluís haec omnía uídentibus) calcíam fibi induít,alij (pecula capitibus applicant. Calcíamentís ínnectuntur laqueí , atcp ita ea difcede relínquunt.Pro melle uífcum fupponunt,& fpeculis adíjcíunt funes, (eaiavaspa Simi peftuc tum abítum conantur ea, qua uíderunt , facere & ípfz, fed fruftra. Cilía ením uiícoagglutínan t pedesq laqueis impediti , & corpora uíncta remanent, HacDíodorus, Inter Pivdsiaed & À nen ín India fylua eft prope Emodos montes, ín qua maximam íngentium cercopíthecorumr tudinem effe dícunt, adeó ut cum Macedones alíquando multos ín collibus quibufdam aper Ís Ui diffentín aciem ínftructos (namíd anímalad humanum accedítíngenium LoSpuzrovészezoy ) noni nus quàm elephantes, ) caftra putarint, & ín eos tanquam hofles ítruerínt: fed c& à Taxilo, quicum Alexandro erat,rem agnouiffent,ceffarüt, Hoc anímal duobus capítur modís,nam cum imitationi fludiofum fit, & ín arbores fugiat, uenatores cum eos ín arboribus infidere anímaduertüt, catínum aqua plenum ín confpectu ponunt;oculos fibi ex ea abluentes, poftea uifco pro aqua pofito abt ex longínquo ínfídíantes, Cum anímal ex arbore defcenderít, & fefe uífco ílleuerít , & connit palpebrz ímplícíta fuerínt, accedentes uíuum capiunt, Atq; híc unus efl modus, Alter efl, p culleolos vA2xsc)quofdam ín fubligaculi modum índuti fuerint, abeunt alijs ibí relíciís interius lofis & uífco íllitís, Símía ín hos ingredientes facile capiuntur, Strabolib, iy. Eadem fere def uifco aut calciametís propofítís,capíendís, Author librí denat.rerum & Albertus fcribunt. I píuntur retibus, neque fagacíum canum uenandí folertía praeditorum; fed cum fitanímal faltatio! auídum, altare cupít: fi tem quempíam uiíderít calceos induentem,ímítatur:& fí quem uiderit oci los píngentem,aut lauantem, hocídem facere ftudet: ítaque pro hís ex plumbo factos graues calceos proponunt, & laqueos fubüjcíunt , ut pes quídem ingredi poffit , & interím firmo uínculo retínet Item& uífco decipiuntur, nam illis uídentíbus Indus pelues aqua plenas in earum confpectu p ex eapoculos oblínít, ac mox uifcum proaqua reponit:illz afpicientes (ut funt ad omnía imítane? aptz)contínuo deícendunt, oculos & ora ipfi fimiliter uílco oblínunt, ítacp poftea facillime capitum tur, Aelianus, Otídes etíam aues ímítatoríz , uifco fimiliter capiuntur. Catulos fere gemínos pit, rítex quibus charíorem magis compledtítur,& geftat(ulnís.) quí mínus diligitur, dorfo matris ínll? det:& cumaliquandoà uenatore agítatur,neceflitate adacta foetum quem ulnís gefta, abtjcit, ut gere poffit. dorío autem adharens excutí no poteft, & fi forte cum illo euaferít, diligere incipít qi em . "t ante mínus dilexit, Albertus. Piper quomodoex arboribuscolligant fimi, dictum eft fupra in D. . RegioBafmanmagno Cham Tartarorum regí fübíecta,abundat díuerfis Íimíjs magnís & paruis, hominibus fimillimis, Has capiunt uenatores,& occífas totas depilant, pilís in barba tantum & ano -telíctís;& aromatibus conditas defíccant,& mercatoribus uendunt,quí ín díuerfas orbis partes cof | pora illa deferentes,hominibus perfiradent tales bomuncíones ín marís ínfulís reperiri, M, Paulus | | DeSimia. E.F.G.-Haa.. Lib. |. 063 Venetusgag, (Simia ín leporarío rarenter tenentur:fed catenula ín qualibet fere zedíum parte lí gantur,ut confpicí poffint atcp delectent,Girapaldus. — Imponituralíquando equo paruo, & canis bus in equum írrítatís,cum defilíre non audcat,metuens fibi à canibus, míros ínterím geftus zdit, - . Q/Serpens,canís,(imia € gallus gallínaceus,culeo patrícída ín mare pracípítando fimul ínferua. qo tur, Vt ením fímía homo non eff, attamen uídetur : fic qui proprium occiderit patrem, Serpens ina fidijs anteít,inimiciffimus humano generí non fecus ac parrícida, Canes omnes odílfe uidentur, fo. lum& hoc anímal nullí penítus parcit,neq; proprío generí,Gallus ínfons huíus culpa, forfan ob 9e - stís fimilitudínem adíjcítur,quam maxime R omani oderunt, uel quod fuperbiffimus fit, Praecipítas tur ín mare,uelutomní índígnus elemento;& cuíus focíetate aer,terra aquadp infícerentur;ob íd cu leoinfuitur uírgís (anguineis príus uerberatus, Cardanus, F. | Zygantes Afrícae populi fimíjs uefcuntur, quarum affatim gignitur fjs quí ín montibus deguni; "Herodotus, Símía frigida & auflera eft,& humorem generat peffimum,R afis, G. ! 3* . Corfimíz affum & arídum potum drachma pondere cti melícrato uetere, roborat cor, & actís - moníameíusaudacíamtp auget;pufillanímítatem & cordis pulíum depellít,acuít intellecta, OX cons tra caducum morbum ualet, R afis. |. «jSiuehomo, feu fimilis curpíffimabeflíanobís, Vulnera dente dedit, uírus fimul íntulít atrii, |. Betonícam ex duro(alíás puro)prodeft affumere Baccho, Necnon & raphaní cortex decocta mea - detur, Sítríta admorfis fuerit círcumlíta membrís, Serenus, Fel taurííllitum fuper morfum fímíz, - perfananSextus, — Símíae morfus(inquit Auicenna)alíquando uenenofus eft, cuí applícarí opor» tet eaqu& uenenum extrahant:quale eft cataplafma cum cínere,aceto,cepa & mellezaut cum amy» gdalís amarís & ficubus,prafertím ímmaturis. Conuenit etíam líthargyrus cum fale, & radix foeni culí.Apoftema eíus fedatur líthargyrolíquefacto ín aqua; & cooperiat(aliás aperiatur) ipfum cum go nigella & melle, & eruo & melle; Alias, Affuümat ín potu nigellà trítam & mel & porri; autorobum & mel, Arnoldus de V íllanoua in Breuíarío fic legít, INígella € mel cum farína orobí míxta & fu perpofíra,míré ualent. — Ferdinandus Ponzettus penultímo capíte operís fuí deuenenís, cum ín dícaffet remedía contra morfum catí,fubiungit;Símilíter curatur morfus muris fylueftrís & fimíz, & alíquorum, fuper quos ueteres ponebant fabas maflícatas, Et quídam putant quod betoníca &^ plantago fumpta cum uíno ueterí conferant adomnes; & q fimus caprarum decoctus ín aceto, ulcerí illítus fanet, H, : a, Clunasfimiíasá clunibus trítís dictas exiftimant;Feftus, |^ Grecíalvey uocant, zmox 2» 7:08, gnüicw, zreld yep tiic (70 (oy eid'eyllce ap zreorkyes «73, Btymologus:)Suidas, mí etíam legítur apud 4e Suídam, ^ mp,fimía, Varínus.fed melius apud Hefychtum príma per iótalegítur.et(i íllic quo ordínísratio «ze poftulet, — Aeuwor, fimía; Aríma uero mons Ciílícíz, ( (ic ením lego, ) Hefychíus & Varinus, Arímosprífca Hetrufcorum língua fimias uocabat; V ide ínferíus ínter propría, Símíze uocantur mímí & fatyrí, uo so eiézvqoi, V arin, ín Nácot yrye&vroy. mimi fcilicet ab ímitatione,à recto ptu" ,ab alijs wed, uel ueay fcribítur,ut ín A ,dixí, Satyrí,peculíare genus eft,de quo infra, Bezse, qioux G^ vx Bere, Hef. V ar,índe nímirum quod facile arbores fcandant,& ín fublime repant, IL ep, limía, Lacones, Hef, Var. Gialenus ín commentarfjs chirurgie Híppocratís notat yavxeav à Gtze cís uocari fuem,uel porcum ín facrificio,blanda fcilicec uóce,ut quog fimíam CEA eadem ratío- ne,Gyrald. Kixeey (melius «4yxo*.,) impoftor uel fimía, Hef, Varin.Suídas recte habetxqyel, ky |^ su. ludicer, zoyvisd sc, uel genus fere magna caudamhabentís,Hef, Varín, Símía quídem fimpli je citer & proprie dícta,caudata non eft; fed cepus fiue cercopíthecus:cercos ením Gracís cauda eft,un de & cercops deríuatur,ut eonomíne caudata fímía potíus quam fímía fimplícíter intelligenda uia deatur,Suídas cercopem non fímíam, fed genus fímíx ínterpretatur. | KQyxezi(sy, irrídere , illudere ficut fimiz:quod uerbum etíam prouerbíaliter ufurpatur,per translatíonem, ut Chry(ippus inquit, ab animalibus quz cercon,íd eft caudam motítantes adulantur, Cercopes,aftutí,dolofi,impoftores, adulatores,qui(ficut uulpes canes uenatícos decípít cauda huc ílluc translata, V arín.) homínes fima plíces decípiunt 78 Lo 7 May, Suidas,( V arín, )Et rurfus, KQxezr(ay ín prouerbium uenit, (iue ab anímalibus quz cauda adulantur:fiue à Cercopíbus,quos ín Lydía ueríatos aíantmagnos impo flores &Cinamabiles,(2s&5,) Pluralegesapud Erafmum ín prouerbijs Cercopum coetus, & Cerco píffare, Cercopesín fímías mutati, Ouídíus Metam,r4. | Cercopes duo fratres , íniquiffími homis 6o nes & abipfa improbitate fic dícti;alter Paffalos,alter Acmon. Quod cum anímaduerteret mater eo rum Memnonís,monuít ne ín melampygum incíderent ,boc efl Hercule. Flos Xenagoras propter malígnítatem ín fimias transformatas aít, & Píthecu(as infulas ab eis dictas,INomína eorum,Candu ! | inn à o64 . DeQuadrupe dibus lus & A das CAefchínes Sardíanus in Iambís nomína eorum fcribit Andülum & Atlantum, Varín) Alíj ex 'Thea(e sue) Oceano eos natos aítnt, & in faxa conuerfos , quód Ioui imponere conag effent, Et mox, Cercopes aíüt fuiffe mendaces, fuperbos,deceptores , quí per multas uagati terras, ubíco deceperínthomínes, Cercopes olim uocabantur Cyclopes,quare improbos &&malos homi neslic nominamus, Varin, Eft & lqpxuzn, parua cícada, Kéyxazroy,refiyoy,Hef, Varin, € Nas G», nanus & fimía,Etymologus. ! | | d «| Epítheta, Símíus, infamis, proteruus,calídus,fímulator,parafitus, turpis, apud Textor, | Sis mulator humani orís,Claudían.,ín Eutrop. — €[ Tibsx ^ wp", Philes, MaeAóc. euezctyuGp, "Tola cà yix aoc sop pau ai9hxep, Tic yep apu svyse oio jy G" daxgüy idw, AGawgüV,svyvesp, d vedi, ' oy jAxoAo6sAs p; Oppianus. NS E 7 4| Simía,per translatíonem,quíalium ímítatur,In quo Ruftícum ínfectatur , atcp etiam Wes fimiam appellat,Plínius epift, Quosnec pulcher. Hermogenes unquam legít , neg fimíus ifle, &c.Horatíus Serm, Simiolus dimínutiuum , quí utcung alterum imitatur, Híc fimielus animi caufa,me,ín quem ínuehereturdelegerat, Cíc. ad IMaríum lib, 7, epíft, "l'atianus orator (imi co. gnomentum indeptus eft,quod omnía ingeníofius ímítando exprimeret, Cxlius, IMaximinusiunie or oratore ufus eft Tatianofilíio Tatíani feníorís, qui dictus eft fimía temporis fuí , quód cundia imi tatus effer, Capítolínus ín IMaximíno luniore, Aríftophanes ín Auibus quendam traducens 7/9, xo uocat, (iue tanquam deformem, fiue tanquam panürgon,id eft ímprobum & aftutum. In homís nem deformem & nigrum,quí líberos etíam deformes habebat,iocofum epigramma authorisincer ti Anthologtj líbro fecundo legítür, ut appofuí, EpueAUxs Svyirug uxyedts dReNecro un9ako, Hd ergo erac Éguomi9wiidd lac, Scc, 'Tragica (imía, Texte 7rilixG", prouerbíali conuicío dicebat, qui fungere, - tur honoribus;opíbustp polleret,alíoquín indignus, Simíam appellant homuncionem,uíix homihé, (ed (imilachrum homínis magis. Tragícam addunt, propter fortunae flrepitum & perfonam addis xam Demofihenes ín oratione pro Ctefiphonte , Aeíchínem tragícam fimiam appellat, quódquum cffe nequiffimus,fplendidís uerbis probum ciuem ageret. Cuíus prouerbtj memínit Philoftratusín Ariftide, D. Hieronymus ín epiftolís oftendít hoc (comma íací folere uulgó in Chriftíanos,fed abim píjs ethnicístp, perínde quafi uultu habítu& (anctímoniá pra fe ferrent,quum effent ímprobí;quam quam hic locus in exemplaribus non eodem habetur modo, Conuenít & ín eos qui barba Pe :] phüofophos fe profitentur, cum caetera cultui non refpondéant, Erafmus, "Tgeynoc ariguyoe ao dy Glow exuvuropiuay,Hef, V ar, & Suidas, qui etíam pluribus, Demofihenes (ínquiít) praeter alía in At s | (chínen (commata, poétarum tragoedías eum ímítari díxit, (ímíam appellauit, fiue quod breuisfla tura: homo ín fcenam intraret:fiue quód fimía anímal eftad imítatíonem factum , & Aefchínest ue tragcedíarum hiflriones ímitaretur. Vídetur & 'Tragica fimía dici poffeín hominem i us & pretíofius ueftitum,ut Cadlíus innuit, Eleganter & apté Callippides Mynífcum hiíftríoné tra: gicum fímíam uocabat;nam fimías ueteres appellabant imitatores , quí geftu omnia exprímerecos nantur,R.obortellus. Símile buíc eft alíqua ex parte,Simía purpurata, de quo uíde infra ínter pros uerbía, Símí: barbata,Asyezi9uxG", uide ibídem. mi9sf,apud quofdam uocatur breuis homuncio, Varínus, 4|Lycophron Therfitís turpitudinem expreffurus z9wouopqoy illum nuncupauit, (dell. fimiz confimilem,Calíus, miS»ed ns fimi fimilis, Lexicon Gracolat, TuSsxeoy BA, 70 78 7 x», id eft afpectus uel facies fimíz, Suidas & Var.ín deformem,ut uidetur, oí zi àzw quxod yov, mJ Suxüdleg, A riftot, Ol wu mwAnc orae ziowac pois p arftsAabven C aliás 7f«Axovae, ) Arífloph, in Equitibus o/v7s à rires suo woAex d Üpoceig 9 ppt us vixike, ic wola er aire zone , Scholiaftes , Suidas, Warinus, Aum9uiccs, illudere, itrídere, (ut diswzap : ) d]azréitgos, deríuatum à fimía anímante ad ludos nata, Suídas, Varín. ru9uri(ay,fucís aut blanditijs fallere,Erafmus ín preuerbío Símíacit - data:fed authorem non cítat. | ; €| Efl & fimía ín mari rubro,non pifcís quídem,fed befía cartilaginea,colore terreftrí (milis reliqua etíam fpecíealiqua ex parte, fimiliter quoq; refima,&c, Aelíanus, 8] q|Pithecium, mulieris nomen Plauto, Hermolaus. | | - qj rilixop 19/7" ,id eft Simíarum finus, portus eft ín Libya fuxta Carthaginem.gentile , Píthecos colpítes, Stephanus. — € Píthecu(z, ru9sx3ec« ínfule ín marí Thufco contra Campaníam, fimisut p author eft Strabo, díctz, Harum una Aenaría quog; dicta elt ab flatíone nauíum Aenea, Homero Inarime:hodie Ifchía ab oppido cui coxendícís ftmilitudo,ut Hermolaus ín Caftigat.fuis ín Plin docet.Plínius uero à figlinis dolíariorum nomen factum putat , quae ibi ex Creta fiebant, Do enim Grzcí pithon,fímiam píthecon uocant, In harum fummítate oppidum fuít , quod pluralí nus mero Píthecufz dícebatur. Memínít Plinius 5. 6. & Ptolemaeus s. i. Inarímen Prochytendp legit,htà rílíalocatas Colle Píthecufas,habítantum nomíne dí&tas, Ouídíus, Incolae, Píthecufzi , Sepuie nus. Prochytam & Píthecufam à Mifeno abruptam Strabo ín prímo author eft, quá tamen idem quínto à Pithecufis ipfis quondam díuulfam tradít.Pofteríorem fententíam Plinius fequitur & be uius, Vnde & fecundum hos profufíone nomen Prochyta traxít,quod etíamnum feruat. AcDior nyfius libro 1, fcríbit ànutrice Aenez eiufdem nomínis díctam,Píthecufam autem & Pithecufasntt mero mulutudínis dicimus alteram infulam, qua Inaríme primum Vergilío dícta eft Nic, Erythie us ín Indice Vergilíano, ubi pluraleges in uoce Inarime, Arimum Hetrufci olím fimíam uo in !) ] 1 DcSimia! Hbéd.eh. Lib, oes A "Vide etiam Ihàríméin Onomaft,noftro:& quadam Suabonísloca,& Hermolaí ín Plíníüm , ex Ins dícibus, louem deuíc&tís Gigantibus aliqui Damafcum, alij Sícilíam;trophaeum ftatuíffe aiunt;alij uero Giígantum ínfulas,Píthecos(riSwos)accipíunt,quí iuxta Italíam funt, Aefchíoni memoratí, Ia his olím Giígantes habitabant poftea ueró Iupiter domítís eis infulas fuperímpofuit , & ftmías ín de« decus Gigantum inhabítandas dedit, Varínus ín Ni", |» «b. M.Cicero antíquíffimum uerfum (Enníj puto) refert defímía, Símía quám fimilis turpi(fi ta beftía ttobís, | |». Qc, Símonides apudStobeum ín fermone quo mulíeres uítuper&tur,pro díueríís ingeníjs alías ex alíjs anímalibus natas fíngens:;Ea uero,ínquít,qua ex fímía nafcítur, omníum peffíma eft : turpi » facie; omnibusridícula,breui ceruíce,natibus depreffis.Ingenío quoq; fímiam refert,a laetítía & rífu 1 | : alienazín neminem benefíca : hoc unum meditatur , quomodo ínfigne aliquod malum facínus edat, - «d. Epictetusdixít, Adulatorís mínas & fimiz iras eodem loco habendas: aut fi Grace mauis, qu9uxs dgylu «0 K9A«K(O" &zreiMip qv inea 9uriop, - «jc. Si(upponatur capiti dormientis cor fímiz,uídebít ín fomnijs res terribiles, afís, «| b. Cafarem cum peregrínos quofdam Romz locupletes homínes canum & (imíarum catulos 'circunferentes gremío,eísq; dedítos íntueretur,íntecrogafTe ferunt,nunquíd apud illos mulíeres lí beros parerent, Plutarchus ab ínítío uite Períclis,. (| Símiía quam rex Moloflorum ín delícijs habe bat, € fortes ipfas, & caetera quz erant ad fortem parata diftrurbauit, & alíud alio díffipauit , Cicero Ldedíuin, | Cercopes ín fímías mutati, Ouídíus Metam,i14. Vídefupraína, «p Símía Mínerue "o olím facra erat, Fr. Arlunnus fine authore, Díanz Coloénz templum fuit ín Sardíana regione pros ] | pe Coloen lacum,ín cuius celebrítate fímíaefaltare ferebantur,qua ín re fuam non uult fídemStra« boafiríngere,Gyraldus, INero Claudíus alíquando fomníauit afturconem , quo maxíme latabas tur,pofteríore corporís parte ín fímie fpeciem transfiguratum, ac tantum capíte íntegro hinnítus «dere canotos,Suetoníus, PROVERBIA - Afinüs inter fímías, ubi ftolidus aliquís íncídit ín tionisis nafutos & contumel(ofos, Símile eft illud Germanorum, Z£in enlevnoer einem bauffen Eráben:id eft, Noctua inter corníces,ubí ftupé dior aliquís ín homínes petulantes ac dícaces incídít, Extatapud A, Gellium a. 33. apud quem Mes . nander comícus marítum de uxorís iníuría querentem índucit,his uerbís; Cv qv n9woie o 70 Ad. go tdtiop 65 d'à Gp, Id eft, A (inus ínter fimías,uulgó quod aiunt, fane iftud , Conftat autem fimíam anís mal effe petulantiffimum,adeó utnon uereatur etíam leonem per lafcíuíam apítare, natibus illius af fíxa,Eraímus. Simíabarbata,(nó placet quód addít Erafmus; feu catidata.) Ariftophanes ín Achar penfibus,9 zi9w« Y zryor yu, Interpres admonuít allufum effe ad íllud Archilochíum, Tuluzt o 7í Suxs Tho srvyliy yep íd eft, Talem o fímía caudam(tales nates pouius,uel clunes) habens , Dící folitum deridiculís.R egulus R.ufticumStoícorum fimíum dixít,contumeliz gratía,ut refert Pliníus ín epís ftolís,opinor quod barba & pallio Stoícum ageret uerius quàm morib, Idem Aríftophanes alío quo dam loco quofdam eiu«cz79:x5c appellat , quafí populí (imías, Eft autem hoc anímal natuta 7«Ae7e. ray ,nec in alium ufum uidetur natum,quum nec ualeat ad efum utoues,nec ad zdíum cuftodíam utcanes,necadonera geftanda ut equi. Athenaus libro i4. narrat Anacharfím philofopbum genes 49 reScytham,quum ín conuíuium índucerentur homínes ad rííum mouendum edoctí,folum omniü [s "6o funt,ad humanum morem ornent acuefiíant,aliquotíes & purpura: quo parum attentos aut impea non rífiffe, Tandem quum índucerentur fimíz,ccepít ridere, Rogatus caufam ; Ha (ínquít natura funt ysAwzozroot illi fíngunt,Exrafmus. Vtbs noftra repleta efl^ou» BeuoMyey d'upyozi9uney | Éfazrezav quy * diuo &e, A riftoph.in R.anís,Scholíaftes otsqemÜvas interpretatur, d zmv$eyse af dliuop ds de (toy 6 aru (Q^: cis "Fr d'sieop moAexcdVovrec xol zrédorzwe. Hercules & (ima, Hgaxzvie xp 20x G^ , de nini mé congruentibus.Símía dolís ualet, Hercules uiribus antecellítINota eft fabula defratribus Perpes rís,quos Hercules comprehenfos à claua fufpendít:eos ferunt uerfos ín fimios, Erafmus, Quos ea egonon plurís facio quàm,ut dici folet,fimías,Díon Prufen(is ínlibrode Troía non capta. Eftením fimía plane ridiculum & uulgó contempt anímal, Eraf, Símiarum pulcherríma deformís eft, Tov aiSaxoy SoiogqowrG" d'Veuopos Crece dicetur de hís qua ipfo genere funt uítiofa, neg; proríus con ferenda cum uel extremís eorum quz funt ín honeftorum ordíne, V elutifí quís dícatlenonem ínte gerrímum elfe períurum,aut honefliffimum hífiríonem ínfamem,autoptímum Meuij carmen mae lum effe, Cítaturá Platone, & ad Heraclítum authorem refertur , Erafmus, Símía in pelleleonísz tractum & demutatum à fabula qua afínus ín pelle leonís deprehenfus firigitur, Tor7oy 1évop $sA48d ps N20 3i Asov 78 yMioy "riva zrigavop zréocssAoy, Lucíanus ín Philopfeude. — (| Huic fimile eft tllüd;Sia mía in purpura, Pi9uxG- qv zmeqveesquod (ínquítErafmus)ín uaríos ufus poteft adhiberi: nempe , ucl ín hos,qui tametfi magnifíco cultu (int ornatí tamen cuíufmodi fintex ipfo uultu moríbustp cogno Ícitur: uel ín hos quíbus dígnitas indecora addit;uel quotíes rei per fe fcedze;aícítítía peregrínat or nàmenta índecenter admouentur, Quíd ením tam rídículum quàm fímia ueftíta purpurea üefle? Atc id tamen non raró fieri uídemus apud iftos quí fimias habent ín delícijs,ut quát maxíme pofà rítos fallant, pro&p homíne falutetur íimía, aut fi deprehenfus fuerít fucus , res magis fit rídicula, Quám multos íd genus (imíos uidere eftin príncipum aulis , quibus fi purpuram; fi torquem ; ($ qmm i 96ó De Quadrupedibus .gemmas detrahias , meros cerdones deprehendes, Lepídíus erit fi longius tranfferatur , ueluti tos quí barba pallioGp fimulant fanctímoníam, Haec Erafmus,Memínítadagij Suídas, lulianum impe | ratorem,loquacem talpam, & purpuratam fimiam quídam appellabant, Ammí,Vlarcellínus, k | Simía fucata, (uel potíus cerufTata ; id eft ceruffa illita candorís comparandi gratía , & rugasac forma uítía occultandi, qua trox apud Martíalem & Cíceronem legitur ) de deformi anu , fucatata, men , & meretrícijs culta lenocínijs. Pézsgop zribvxG" eivazrAeos NappuÜlov, Hi pate civesuxvia red y? veccap; Atiftophanes ín Ecclefiazufis, Poteft & ad rem accommodari, ueluti fi quís turpem caufam, oratíonís phalerís adornet,ut honefla uideatur, Erafmus. — 4[Simía fimía eft , etiamfi aurea gefler ínfignía, TufuxQ- 0 zri9uxQ" xc» vesa tyu e vueoN« : refpondetilli, Símia purpurata, admonens fortur ornamenta non mutare hominís ingenium, Cítatur adagíumá Lucíano ín oratíonecótra erudi Natum uídetur à fimijs ills Aegyptijs faltatítonem humanam ímítantibus, Lucíanus refert apolgog ín hunc modum ; Rex quídam A egyptíus fimías alíquot ínftítuít,ut faltandí rationem perdifcereng, Quam ílle protínus edoctz, faltare coeperunt , ínfígnibus índutze purpurís ac perfonatz, IMultogy íam tempore maiorem ín modum placebat fpectaculum, donec € fpectatoríbus facetus quífpia ces, quas clanculum ín finu geftabat, ín medium abiecit. Ibi (imiz, fimul atq; nuces uídiffent,ol chorez, id eife coeperunt quod ante fuerant; cotrítístp perfonis,dílaceratis ueftibus,pro nucibu ter fe depugnabant, non fine maxímo fpectatorum rifu, Erafimus, Eundem apologum paulóaliti recitat 1 zetzes Chiliade 4.hiftorían, In eandem fententíam Germani , te fuw iff eits [uw/ ny blybt ein ftv. YD efi man einer fuv oucb ein gulve ftucE ansu de / [ legt [y fib oocb mit inn ouf, Qj Anus fímía(Símía uetula) feró quídem capitur, fed tamen alíquado capítur, rsgey zi9ux«&Ac pX usa joovav. Qgévov, Suid. )4" &Alexcfas; V bí uerfutus alíquís qui díu eluferít,tandem dat poenas. bítad exhortandum, ut quífgp ueris rationibus agat, fi uelít efTe tutus, ne fidat callidis quídemf, honeflísconfilíjs,Erafmus, (Suídas fimpliciter exponit à elvsvyse&rzoy , malim éY-ezrozt d'su, ecrey,)Idem prouerbium alibí ab Erafmo refertur, hoc modo:Símía non capítur laqueo, O zin dux &Aiens]az Booxo: in callídos tergíuerfatores dící folitum, quí coargui nó queunt, Id olím di&umel ín Heraclide,qüi per ímprudentía perperam citáratex Dionyfio quod erat apud Sophocle, Miffm. eft exemplar,utíbi cofpecto catmíne agnofceret fuum errorem.Hic quoq tergíuerfantáneclapfum. agnofcenti, dícetíG cafu fieri poffe ut in diuerfis poétis uerfus confentíant, fcripfit quifpíam fi niam haud capílaqueo.A uthor Diogenes Laértíus, Carmen Graecum fic habet, rieoy zríüsx( ovy &NetG] nbya; AMO ud uera ytvop dl &Mox«z?. SicItali, Paffarouecchíonontraíeín gaío. — € Tragig cafímía: Víde fupra ín a.ínter deríuata, " €| Símiz cum turpíffimz beftiz uocentur ab Ennío, credunttamen fuos catulos effe omníumfor mofiífimos,íd quod plerífg; noftrum quí fcribímus euenit, Grapaldus, | Símía ín naufragíocom fpícatus quífpíam períclitantem,& homínem effe ratus, manu data fcruauíte mari, Cum uerointtt« rogaret cuías effet, (imía Atheníenfem fe refpondit, Ille terum, An Píraceum noffet. (cft autem Pita: eus portus ín Attíca.)Simía, optíme fe noffe díxít, & filios eíus omnes, coníugem atq; amicos, Tum. ille indignatus,magís impulit eam ut fuffocaretur, Tzetzes Chilíade A.híftoría i, | Ksgd'a gi9aka dia eiy,npopkcsuMw, Eo vrzpian v do, xas i zrézra un, Babríus apud Suídam, DE SIMIIS DIVERSIS. EUIMIAR VM eenusomníno multiplex eft, hoc quidem omnibus comune,humaní corpo ris fpecíemaliquo modoreferre, pofleríoribus cruribus erígí, ad omnía dociles & imitati I ceseffe, Differuntautem ínter fe,cauda & barba,quod alíac habe&t,aliz careant, (Símlas 2525: rum genera homínis figurae proxíma, caudis ínter fe diíftínguuntur, Plíníus,)Deíndemae egnitudíne,colore,Itemfacíei fígura,qua uel homínem,uel canem, uel porcum reprafentant, Prime NS (implicíter fímíz dícuntur;alterze cynocephalí, tertíz cHo ER o PIT HECI, íd eft fímize porcaríaylit Gaza apud Arí(totelem uertit; Quiuno tantum íinloco hoc animal nomínat, chamzleonte Ícribens rofirum eí fímíllámum habere, Differunt autem ínter fe fímíze, non folum ut nomínibus díflínciz] funt, utfimplicíter dícize fímíae , de quíbus iam fcrípfimus ; cercopithecí, cepí, callitríches, cynot& phalí,fatyri,fphínges, de quíbus deínceps fcríibam, fed etíam qua unius funt generís & nomen com mune habent, non omnes funt fimiles, nam ex fimpliciter dictís fímijs , alíze fua facie homínems canem magís referunt, &c,ut fupra ex Galeno expofuí ín Símía B, Sunt € cynocephalorum diuete fagenera,nec unum genus caudatarum, Recentiores fimíarum generí animalía quaedam nonf& cte adícribunt;ut Albertus chímaram, quz non reuera anímal, fed poétarum fígmetum eft, de pluribusegíín Capraa, Idemdeanímalibus 7.1, 6-PY GMAEOS genusquoddam fimíaru putat, non homínes, fed homíní figura tantum & fiatura erecta fímiles, & actionibus tum alijs! pugna aduerfus grues , quafí ex deliberatione , ut INíphus ínquit, Círca paludes fupra Aegyptu unde Nilus profluit, Pygmzi pugnare dícuntur cum gruibus, non enim íd fabula eft, fed certe nustumhomínum, tum etíam equorum pufillum , ut dícítur, eft, degunt& ín cauernís, Aríftot dt híft.aním,9, 14, Vbi INiphus,Pygmxi(inquit)homínes non funt:Prímo quia non habent ratíonisti íum pef Defimiysdiuerfis. Lib. IL. 967 fum perfectum:deínde quía nec uerecundíam,nec honeflatem , nec íuftítiam reipub, exercent, Sed quía ín multis imitantur homínes, adeo utloquí poffint, ideo creduntur homines : non funt autem, quía locutíonem imperfectam habent, Ad hxc non uídentur homínes efTe , cum careant religíone; eftením religío,ut Platoní placet, propría homíni , & folí & omnihomini conueniens , Hzc ille, Sunt quídemin genere fímíarum nonnullx canína fpecie & paruíshominíbus fímíles , ut dicam ín cynocephalís ni, funt & fatyrí,& alía (imíarum genera,humanaferé forma, V íta etíam longitudo,an ní circiter octo,ut Albertus refert, & corporis procerítas , pygmaos fimijs potíus quàm homínibus coniungit. Sed ueterum nullus alíter de pygmacís fcrípfit, quam homuncíones elTe, &c. neg; recen -. tíores quícquam alíud praeterquam ex ueterum fcriptis de eís cognouerunt. Pygmaorum € pua ^e gnaipforum cum gruíbus memínit Homerus llíados tertío:cuíus uerfus Strabo etiam cítatlíbro r, |. Pygmaosmerídíanam oram Oceaní íncolerefcribens. [demlibro a. afferít (críptores rerum Indí carum,prafertím Deímachum & Megafihenem tum alía falfa prodídife,tum qua de Pygmaís an teipíos Homerus fabulatuserat, Etliíbro 1y.ex Oneficríto: Homines ín Indía(ínquit)quofdam trí um;quofídam quíng dodrantum effe aít,quorum nonnullí nafo careant, folís íptrandí foraminibus facie (upraos ínfigní.Cum íllís quorum proceritas tríum dodrantum eft,grues pugnare,ítem perdís cesanferum magnítudíne, Illos vruum oualegere atcp abolere:nam ibi nídificare grues,nec alibí ea« rum ouanídosQp reperírí, Saepe etíam gruem cadere qua aeneum fpículum habeat, quo fcilícet ín pugna uulnerata fuít, Item libro i7,Inlocís quibufdam;ubicalor(autfrígus ) excedít, pecora para uafunt:ut oues,capra,& boues, Canes quog pufilli,afperí tamen & pugnaces., Et fortaffis ab aní« 4e malium iftorum paruítate,homínes quocp Pygmzai conficti funt: neg; ením fíde dígnus quifquam ceu teftís oculatus eorum memínit, Pyemaxorum& latrantíum (vAexzsvroy:hos alij cynocephalos uocant)gentes ín Aethiopía paríter & Indía reperiuntur, Philoflratus, rvyavinotzvyeviosc. eft autem censante Aegyptum pufillorum homínum, V arínus. V ide rvyucoi apud eundem, €«j Raphael V olaterranus mantíchoram quog; & crocutam fimíarum genera effeputat, nullo authore,nullís argumentís; quanquam Albertus quog alícubí marícomorion(corrupto uocabulo mantíchoraz)fimíarum genetís effe fcribit,Egofententíam meam de duabus iflis beftijs , ftatím poft Hyanam fupra expofui, | E DE CERCOPITHECO. j)4 LEE / b 7 : z 7 A 7 74 ea I 7, e N Z IA E 2, e——— 22777 NN Lo m" f. Y ; NW fr, : M s N jw MC Át. a nu à Ns q MuR N ) À JU P DART A, EFE rncoprrTHECYS uocabulum Grzcum, Latínt ad uerbum fíimíam caudatam fo nat:cercos ením caudam fignificat, Callidus emiffas eluderefímiushafias, Símihíi | cauda foretcercopíthecus eram, IMartíalis, C)uamuísautem X alíze quadam caudatae Me 3i] (ínt,prater eam cuius íconem pofuimus:huiíc tamen príuatim hoc nome contígít, quod cetere minus cómunes fínt, Zim, aw, uoce Hebraicá ínterpretes uarie reddunt,utín Onocentau ti hífloría dixí:aliqui cercopithecos,uelcatos marínos,uel catos feros exponunt, (alij martes aut uí- verras, &c.)lbídem díxi de Hebraíca uoce tjm,quam fimilíter alíquicatos fylueftees ínterpretantur, 'Tuk,n, Dauid Kímbí iuxta Thargum reddíttauas o"'o, uulgaríter paon,íd eft pauo, wa. Alíqui animal uulgo dicium yva"à meimon,uel gatto mamone,R egum s.c, Chaldzus uertít tauafin: R5, Salomon & Leui & Híeronymus pauí.(tauas quídem Chaldaica uox ad Graecam xoc, íd eft pauo, alludit.)L x x ,Ailey voesUzày, fed placet fimías transferrí;na lofephus quoc; znÜuxse interpretatur, Koph my, plurale kephím,R.eg.5. 1e, Dauid Kimhí (imias ínterpretatur,ut L X x,quogp X Hierony Pu ; mi 4 6o 5s 9 O8 E. Quadrupedibus 1 mus.Chaldeus Hebraicam uocem relínquít, Graci quidem cepum peculíare genus fimi ue nant, (de quo poft cercopítbecum ftatim dícam, ) mutuati forte íd nomen ab Hebraís; Sunt oach,mis,cercopithecam uel cephum effe putent, (Babel fubuertetur, & cubabunt ibibeftiz horre das, rz fjm:)& implebunt domos eorum cercopitheci,tochím, ]Efaíz 15. interprete Munftero:)Alij ali ter, Vide fupra ínMuflela. — «J Maionio,íd eft fimia , Syluaticus : uidetur autem uox corrupta; && mamonus uel marmonus aut fimile quíd legendum:fic ením fere hodie cercopíthecum lHralí uecangg: qua uoces forte deterta: funt à Graeca ureap:qua tamen pro fimía fimpliciter Grací uulgó utuntur, De uoce dy, dixi in Símía A. Síimíarum genus quoddam componit uidetur ex fímía & catoa; greftí,(imiz admodum fimile, duabus nígrís maculís ín maxillis ínfigne; fed caudam habet oblon; gam grífei colorís,& in extremo nígram:hoc aliquí (phíngem appellant, alij cythofícam , Alberti A pparetautem de cercopíthecoloquí,unde & corruptum cythofice nomen conijcío, Defphíngg diuerío genere, dícam infra, Idem Albertus de aním, 3, r. 4. bís autter kybor uocari fcribit fimig genus cauda praeditum , efl autem id quod Arífloreles cebum uocat, alij cepum, caudatum qui, ' dem, fed cercopítheco (cuíus Aríftoteles nufquam memínit) díuerfum, ^ € CercopíthecusIm lís eft oatto maímone,Grallís marmot,forte quafi marmona, id eft marís fimía : móna ením Hiífpanig fimiam fonat.(at marmontana [talís mus alpinus eft.) Germanis meerEat,id eft catus marínusqmg rína ením uel tranfmarína feré uocamus,quacung nobís peregrína funt, lilyrijs fimiliter, morfka. koczka, Anglísmarmofet, Catiquidem nomen adíectum puto á cauda, qua fimiz fimpliciter di &xcarent, IVlammonetus (alíás Mamonetus per m. fimplex. ) eft anímal fimía minus , ltalifpings (fphíngem)uocant;quod ín noftrís etíam regíonibus haberi & alí poteft,Ifidorus & Albertus, Cen copithecos Celta uocant &&psvac, Helych, V arín. | B. Acthíopía generat cercopíthecos nigrís capitibus,pilo afiníno, & díffimiles caters uoce , Plin us, DePra(ianis uide inferius ad finem híftoría de Cercopítheco. Indíz fylua fupra Emodos mon tes abundat íngentibus cercopíthecis, Strabo lib, i$. Et alíbí; Oneficrítus fcribitin Indía cercopte thecos effe , qui per przcípítía uadentes , petras contra infequentes deuoluant, Strabo. Ex qui bufdam regionibus Noui Orbís cercopithecí pulcherrimi aduehuntur , ut Petrus Martyr fcribit Non procul ab Aden urbe Arabíz edítiffimus mons eft qui cercopíthecís abundat, LudouicusR$: 215. Etalibi;Rex log ín Indía cum peregrínatur relígíonts gratía, cercopíthecos complufculos - fecum ducít, Et a1. Regio Calechut míttít cercopíthecos,uendunturdp fíngulis folidís , id eft quaq cetnís caffis:tot enim folidum efficiunt,funt autem cercopítheci iflí cultoribus , inopibus praefertim magno onerí;quippe quí íuglandíum(palmarum genus effe puto, Gillius arborum nomen omitti) arbores confcendunt,& líquorem illum,unde uínum exprimí diximus,effundunt, euertuntáp uaa quibus líquor excipitur, Anglícercopithecum, ut dixí,marmofet uocant;eft autem alius mafor, alius mínor, Et rurfus munkaí ijdem appellant, alíud cercopithecorum genus barbatum, tie nus príore: íd&p fimiliter ín maius & mínus díuíditur : ta ut quatuor cercopíthecorum geneia fint,magnítudine differentíazquorum minimum ínftar fciuri fere eft,Et quoniam mirís geftículatio níbus,& uocís ut audío mutationibus díuerfis cercopíthecí,prefertím mínores utuntur, monachum ucl alium híflríoníce concíonantem Angli uulgo munkay cognomínant, | ( Cercopítheci caudas habent:hzc fola difcretío eft ínter príus dictas, Solínus, Símiascaudatas ab hominibus differreingi neruorum ferie: De lumborum uertebrís ín eis & proceffibus earundem : Item quod careant tetti mufculo dígitos manus mouentium, And. V efalius ín Fabríca corp.hum, Locos ex Indice requires. Mamonetus minor eft fímía,in dorfo fufcus,in uentre candídus:caudam habet longam & uillofam, collum aque craffum ac caput;quamobrem ilibusuentreynon collo allígatur,nelaqueus poffit lae bi, Caput habet rotundum, & facíem prorfus humana fimilem habet,nigram & (ine pilísa collotis que fupra frontem.INafus eí non contínuus otí ut in fimia,fed certo ínteruallo difcretus,ut in bomié ne,Ifidorus & Albertus. 4 | C | A ethiopía generat cercopíthecos, diffimiles caterís uoce, &c. Plinius, Cercopíthecos defiderío carnís comedenda correptos,caudam fibí przrodere uidemus, , Anímal eft corpore prorfus agillft D e . Ludicrum & a&iíonum homínís zmulum, Mich, Herus, Induflríz & fagacítatis inter bruta quídam prímas partes canibus tríbuunt,alij elephantis, alij cercopithecís, Cardanus, Quibus ínlis- míarum genere cauda fit, Luna caua trífles efleaiunt, nouam exultatione adorare, Plíníus, Intet mamonetos & fimías odíum eft ímplacabile bellum& frequens;illí quamuis impares uiribus aftutía tamen & animofítate bellandi fimi]s praferuntur , l(ídorus & Albertus. Cercopíthecí crocodilos íntuerí tantopere perhorrent , ut ne longinquum quidem crocodilínz pellis confpectum ferre pol | fint:ac nimírum potíus per ignes & aquas eftugiant. Quod quídem ípfum cum experirer; & exal- tíTima feneftella condítum crocodílum his longo ínteruallo díflantibus oftenderem, cum clamos- re, & aluídeiectione, & tremore, fí uínculis confirícti tenebantur; per obíecios ígnes & aquas eua» dere furenter conabantur, Gillius, | Cercoph Deíimijs diueriis.. Lib. I; 969 . Cercopitheei quomodo capíantur,ín Símía e, ex Straboneretuli, Calecuthenfibus nocent, lís ^ 4quore ex quo uinum illí confícíunt ín arboribus effufo,& uafís euerfis,utín A.díxí, Pelles mínos -. «ibus cercopíthecis detractas fpadíceo colore, fí bene memini ,apellionibus ad ueftímenta parará .. audiui, | : H , Quíd dubitatis utrum nuncfítis cercopitheci, An colubre, an belluz? Varro Eudzmonibus cítantelNonío. ([Cercopíthecum Panerotem foeneratorem,& urbanís rufícistp praedijs locuples tatum, Cl. Neto Cafar propéregío extulít funere,Suetonius, | € Effigies facri nítet aurea cercopte - y? theci,luuenalís Sat, 13.de anímalíb,qua ín Aegypto coluntur, DE CEPO 5 EP v S,Eiz G^ genus fimi caudatz nomen tulítà colorum uarietate, (à corporis & eetatís 1 decore, Díodorus Síc.)qua fimiliter infígnís fpectatur,ut hortus floribus diuerfis confitus, ] ut ínferius ex Aelíano recitabo, Apud Ariflotelem 6G" per 5. fcribitur , Gaza cabum AEN transfert:alíqui etíam cepum per z.díphthongum fcríbunt,alij cephum:;alij etíam íneptíz 1s,ut cepphum uel celphum.quídam Latíne Ortum transferunt, K&GA(" xuuoxeQuAQ" luz", Hefya "4e chíus & Varinus:egonon liz fed liz - legendum puto,hoc fenfu : Ceblon effe fimíarum generís fiue cynocephalum fiue cepum:pam ínter cete, íd efl belluas marínas , ceblon nufquam legímus, Hebrziquidem fimíam koph appellant,ut dixi ín cercopitheco A4 qua uoce Grecos cepum uel ces ' bum denominafle aliquís conijcíat, € Cébus fimia gerens caudam eft, Ariftotel, (Albertus;uel Auícenna potíus , procebo transfert kybor.). Etrurfus,Cebí omnes caudam habent, Partes uero ínteríores humanís fimiles,genera hec (Íimíarumm) omnía contínent, Etalibí, Sunt qua natura ancipíte partím hominem, partim quadrue pedem ímítentur, uelut fimíz, cebí, cynocephalí, Ex his Ariflotelis uerbís cebum à cercopitheco dicto,íd eft (implícíter caudata fímía non eft diftínguere,prafertím cum nec, cebí alibí meminerít: cercopítheci uero nufquam,Strabo, A elíanus, Plínius díflinguunt, ut uerbis eorum íam recitans /.3e dís apparebit. | «| Pompetj Magníprímum ludi oftenderuntchaum: lídem ex Aethiopia, quos uocant cephos, quorum pedes pofleriores pedibus humanís & cruribustpríores manibus fuere fimiles, hoc animal poftea Roma non uídít,Plínius, Ide feré ex eo Solímus repetit, apud quem non cephus fed celphus fcribítur.Seneca etíam cephumáPompeío Magno ín fpectaculis Roma prímum oftenfum refert, .. 4 Cepus faciem babet fatyro fímilem , cetera ínter canem atque urfum, ín Aethíopía nafcitur, Strabolibro iz, Etrurfus, Cepum colunt Babylonfj qui funt fuxtalVlemphim, Sunt & Prafíanze - fimiz caudatz & facie fatyrís fimiles , de quibus infra ex Aelíano:ut congeneres exiftímari poffint, (JIn extrema Arabía cepus reperitur , cui facies leonís , corpus relíquum pantherz , magnitu do dorcadis, id eft caprez , Strabo libro 16. & Díodorus Siculus: quí tamen non ín Axabiía , fed ín 149 Aethíopía cepum reperiri fcribit, "Terrenum quoddam anímal Pythagoras Ícríbít fecundum mas ' rerubrum procrearí, X cepum, hoceft hortum, appofíte íccírco nomínari, quód tanquam hortus. uaríjs coloribus diftinguatur, Cum eft confirmata xtate , parí magnitudine eft cum Erythrienfibus canibus. Iam porró huíus colorum uarietatem , (icut ílle (cribit , animus nobís eft explicare. Eíus caput & poftícz: partesad caudam ufque prorfus ualde ígneo colorefunt, tum aureí quídam pilí di((emtnati fpectantur , tum album roftéum , inde ad collum aurez uíttz pertinent; Colli ínferíos tes partes ad pectus , X anteríores pedes omníno albí: mammz duz manum ímplentes caruleo colore uífuntur : uenter candídus: pedes pofteríores nigri funt, rofirí forma cynocephalo recte compararípoteft , Aelíanus. "Textor nefcío quo ínterprete eundem locum multo alíter,(ínepte o« pinor, Girzca ením non uidí) translatum recítat; Ortus(inquio reperitur círca Erythraeum matre,co olore uarío , magnítudine canís,&c, DecaneErythrienfenon memíní alibi quícquam legere, € Chephrenem Aegyptiorum regem Herodotus liba, memorat, Díodorus Cephum uocat, b DE CALLITRICHEÉ SIMIA CAV- DATA BARBATAQVE,. | * FR ALLITRICHES totopentafpectu differunt coterís (imis: barba eft in facie, cau [E da latefufa priorí parte, Floc anímal negatur uiuere in alío dj Aethiopíze quo gígnítur *AY coelo, Plíníus. Callítríches,ínquít Hermolaus; d barbitío díctz funt,quod Grací zpixet | AS uocant. Callítríches toto pené afpectu à cxterís fimíjs differunt, In facie barba eft , lata cauda;has capere non eft arduum, fed proferrerarum:necy ením uiuuntín altero quàm ín Aethíopí£ co hoc eft fuo folo,Solinus, Sunt & Indíca(fímia)toto corpore candide,barbatz, caudis latís, quas EN fagíttísuenantur Indi, & cum cícurátur ín omnem lud& funt habiles, ac fí non níft ad Iud fint creas o0 .— DeQuadrupedibus tx, Albertus, |Etalibí, Sunt & alía fímíz facíe ualde gratae & blandz, & catterís fímijs diffimileg: barbatz, caudis longís, quae A ethíopicae dícuntur, & extra Aethíopiam delatze par uinunt, Albers. tus. Aduehuntur ín Germaníam alíquando cercopítheci parui (Eleine meerEatsen)barba caputtg tum ambíente,callítríches fortéaut congeneres, Chartolipís(fi recte legítur) genus fimiz, quae ulti, mam parte caudz uillofam habet;Feftus, Víde ne eadem callíthríx fit (fic ením proferendi ínredig. cafu fíngularícum t, afpírato,ín oblíquís nó ítem)cuíus caudam príoríi parte;íd eft ultíma Plinius]a: té diffundifcribit, [Simia barbata, rihixG^ zi»yov' Sv, apud Aríftophané ín Acharnenfibus, pro, uerbíaliter dí&um in homínemridículum,Etaímus, Víde fupra ínter prouerbía facta áfimía, - z DE SIMIIS SIVE CERCOPITHECIS PRASIANIS ET ALIIS MAGNIS, N Prafiana Indorum regione Megafihenes fimías fcribit, maximis canibus non ínferíoreg | effe magnítudine,quíncp cubítorü (fic GC V olaterranus tranftulít; & praeterea Coma » d | humanam effe) caudam habere, tum ex earítfronte comas propendere, eaídemtpb tlm. | promittere t tum facíe alba efle, & uero corpus nígrum fpectarí , neque malitia caererísfio. míjs ingeníta,fed manüfuetudíne & humanítate ímbutas effe, A elíanus, Sed audíamus Strabonem quog,à quo ille mutuatus uídetur, intereft enim nonníhil, Megafthenes author eft(ínquítStrabo,. libro ig)apud Prafíos gígni cercopithecos maxímís canibus maíores, & totos albos praeter faciem, qua hiípra eft, apudalíos uero econtra; cauda longítudíne fupra duos cubitos, praterea mitiffi & círca adortus (xziliea? ) & furta non malígnos, Orfeos Indorum gentem uenarí (imías candem tes apud Plíni&legítür: Strabo Prafíos non Orfeos efle tradit qui cercopíthecos albos capíant,Hers molaus, Rurfus eaídeni fímías Aelianus hís uerbis defcribit:In Prafijs Indis fíimíarum genus efleft runt,humanís fenfíbus, & magnítudine Hytcanorum canum; tum earum comam etíí naturale na tífícío tamen uerítatís ímperíto elaboratam tíderí, tum barbam ipfarum fpeciem fatyrícze fimilitud nemi gerere, caudamtp leonínz fimilem fpectarí: relíquo corpore albas, capíte & extrema c id flauas effe, INecp uero quod uíuendi ratíone & genere ípíofyluefires fint ( montanís ením reb. agreftibus pafcuntur) propterea feras effe:imo natura cícures, ad fuburbíum Latagis urbis frequens tes profícifcuntur, quibus coctam oryzam rex comedendam obíjcít,ac quotídie cíbaría eís profjem mus, Eíufdem generís fuerit fimía iftacuíus ímaginem hicadíecimus, ex Germaníco quodam libro defcríptionís Terra fancize mutuati, Deíimisdiuerfis Lib. L.. 975 E DE CYNOCEPHALO: | | Te EE "es "YNOCEPHALI&ipfifuntenumerofimiíarum,Aríflot, Plinius,Solínus & alij, Nos & | men ex eo trahunt quod canino pradiítí funt capite, cetera membra humana fiabent, A elí lanus, Gaza apud Aríftotelem canícípites tranftulít, Quidam Gallíce, Germanice, &€ 2524 [llyrícé interpretantur babíon, Babuino(lItalícé)fpecíes fimíz, fed mínor, (Ariftoteles cy nocephalum fimía maiorem effe fcribit, (ed dící poteft,multa cynocephalorum genera effe, Arriano il h à go tefte) Arlunnus, Anglícebabons, a | B. | T Regio quam Aratores ín Libya occídentem uerfus habitant, montana ualdeae nemorofa eft, Tta -. quereperiuntur ín ea tum alíz ferae tum cynocephali,tum acephali, Herodotus lib. 4. V íde ín R, a, X Cynocephalí ín Aethíopiz partíbus frequentiffimi funt,Solinus, Círcafolírudinem reperítur aní« mal corpore hominís,capíte canino,pifcatíonis perítiffimum ; toto ením díe immoratum aqua funs | do,tandem cum magna pifcíum copía emergit, Prefto loannes(ut uulgo uocant;id eft Rex Aethíos pumpiín epiftola Hebraíca ad pontificem Romanum, Atquí Orus ín Híeroglyph.cynocephalum à pí(cibus abhorrere fcribít;(ed díuerfa cynocephalorum generafunt, Extrema Arabíz regío à Día . raufgad Auftrí cornu,ín ultímo fuí promontorio, prater czteras feras producit fphinges, cynoces '&o phalos,cepos,Strabolib.i6, Poft Barygazam continens ad Auftrum pertíngens Dachinabades uo ^ catur:füpra quam medíterranearegío'ad Orientem montes magnos continet, & plurimas feras , tía gir€S,crocutas, X cynocephalorum pluríma genera, Arríanus in Periplo rubrí marís. : €j Cynocephalí capite funt caníno,cxtera membra homínís habent, Aelianus, Galenus ín Ána tomicís admíniflrationibus,Praftat (inquit) fímíarum homíni quàm fimíllimarum artus diffecare, cumteín exemplo exercere ínftítues:(in ea non detur,aliquam ei proxímam delígito:autfi nulla os mniíno fimía reperíatur,cynocephalum,uel fatyrum,uellyncem, Apollonius ínter Giangen € Hy phafim fluuíos ad mare deícendes,cum alías feras tum fimíarum genus uídit, longe díuerfum ab hís quas apud piperís arbores uiderat, (de quibus díxi fupra (n Símía p ,fímplíciter ením fimías effe fcrí bitPhilofiratus)Erantením nigra uillofzd, fpecie canina, paruis homínibus fimiles, Philoftratus, go Suntque natura ancípíte,partím hominem, partím quadrupedem ímítentur,uelut fimiz,cebi,cyno cephalí, Ariftoteles, Etruríus, Cynocephalus(Caníceps, Gaza)eadem forma qua fimía eít , fed ma- ior, Babuíno fpecíes fimiz, fed minor, Arlunnus)ualídíorgy & facie caninz fimilior, unde & nome accepit.ad haec moribus ferocioribus eft, & denterobufliore canínog propiore, Facíefímilís efl ca nífed totum reliquum corpus canino maíus & ualidíus habet;dentes etíam ut canís habet , fed forz tíores & longiores, Albertus, Corporís forma homíniper(imilis eft, Diodorus Síc. Cepus rofirum habet cynocephalo fimile, Aelíanus:atqui 5trabo € Diodorus faciemleonis cepo tríbuunt, qua cy nocephalo & caní non conuenit, Sed Strabo alibi facíem eíus fatyro fimilem effe aít, qua melius con uenit, Cynocephali fupercilijs afpectu&phorridoac trucí funt,DíodorusSie.. Círcuncíli gígnuns tur, Orus. Foemínis fua natura accidír,ut palàm expofitath extra corpus uuluam per omnem uítam A4» ferant,DiodorusSíc, Plurade quibufdam cynocephalí partibus ex Galeno recíauí fupra ín Si» mía B, C. * Inzquinoctgs duedecies per diem, femel fcilicet fíngulis horís,tum mineunttum latrant, (lods ew,)Orus, Vocem imitantur humanam, Díodorus Síc, Indicum fermonem íntelligunt: nihil tame Aloquuntur,fed ululant,Aelíanus. [Si efculenta teftaceís inuolucris claufa reperíant , cuíufmodi funtamygdala,glandes,nuces,excernunt przclaré,íntelligentes intíma quídem e&ulenta effe,extía ma uero reijci oportere, V íní tem potíone utí non recufant: atg; etíam carnibus uel elíxís uel affis exfaturantur,& hís quídem recte & (uauíter apparatís,magna delectatione afficiuntur ; Contra ex non accurate elixís ualde offenduntur,Aelianus, Etruríus, Ferína uefcuntur,quam quídem quía $4» uelociffimi fint,(deo facile comprehendunt, & captas beflias interficiunt,non tamen easigne,fed ad affatulum folem membratím concífas coquunt, Aluntetíam ouillum & caprínum pecus;atop lac bía bunt. Aegyptíorum fapientes facríficum defignaturí , cynocephalum píngunt: quod ís natura ab efu pifcíum abhorreat. (hic Grace additur, a» set r9vepwG- ePey,qus uerba nullum feníum confti tuunt,IVercerus uertít:quem tametíi pifcibus ínterím ueící contingat, fegne tamen & torporí dedis tum animal non eft,ficut & externi [extra Aegyptum) facerdotes, Sed fí natura abhorret, quomodo ínterdum edit? & uerbum iy9v&Sw, non edere pifces, fed capere fignificat, [Nos fupra in B, ex epifto la Hebraica regís Aethíopum, cynocephalos píícatores infignes effe recitauímus,) Adde quód cir« cuncífus gígnítur,quam quídem círcuncifíionem fummo curant ac peragunt ftudío facerdotes , Oa rus, Eundem fedentem píngunt equínodtia fignificantes, Duobus enim anníaquínoctijs , duos ;, decíes ín die per fingulas nimirum horas urínam reddit, ídemt & noctu facit, Vnde non immerito * fuishydrologfjs Aegyptij cynocephalum fedentem infculpunt, e cuius membro aqua defluat : ídcg groptecea quod duodecim, ut íatg dixi,in quas zquínociíj cempore díes ac noctes ex equo diuidun o |^ De Quadrupedibus 4 tur, boras fignificat, Caeterum ne foramen illud,per quod ín horologium aqua profluit & excerni tur, aiit latius fit,aut rurfurn ar&íus(hoc ením modo tardius aqua profunderetur , illo celeríus quám par forét)quícquid pilorum efl;ad caudam ufqs abradentes, (ws 7 zp&s pix dlQpswete Nlercerus uis detur legííIe kepavzst. Bernardini V icentinf translatio clarior eft,Extrema ípfius depilata caudajad huius craffitudinem ferream fiftulam ín hunc ufum parant, Notandum autem soc hic pro membre uitili àccípi. Ego Graeca fic legerím,qv)g8 2 7 veio plyet eos zt? hoc eft cauda ad cutím ufcy raf pro huíus craffítudine ferream quandam fiftulam ín ufum íam díctum fabricantur. Et hoc quídem non temere facíunt,tum quód urínam reddít,ut díctum efl : tum quod folus etíamex omnibusani,. mantibus,zquínoctío duodecíes ín díe per fingulas horas latrat(le«(e,clamat,)Idem, perso pore Trí(megiftus cum effet ín Aegypto,facrum quoddam anímalSerapi dedicatum , quod ín tot die duodecies urínam feciffet, pari femper ínterpofito tempore,per duodecím horas diem dímeinfür efe coníecít,& exínde hic horarum numerus cuftodítur, V ictorínus ín R.hetorícos Ciceronis, Li bídinofi cynocephalí;ut hírcíad res wenereas ardent:hos ením cum mulíeribus uenereo complexy iungi feruntiíllos libidinis furore ín uirgines infanire, & uím ínferre, Aelian, V iolentiad faltyn ferímorfu,Solíinus. Cynocephali pictura Aegyptijs natatíionem quoque fignificat; quoníamea, terà anímalía natatione ufa, fordibus íriquínantur,(nímírum pet terram fe uolutandoaquam ES fa.)folus autem cynocephalus riando peruenít quo libuerítnec ullís fordíbus confpurcatur, Orus, [ Eodem pícto terrarum orbem íntellígunt, quoníam feptuagínta duas inquiunt íam olim habitati * bís regiones (clímata) fuifle, Caeterum éynocephalííi diligenter ín facris nutríantur & curentur, non ficut caetera anímalia uno díe emoríuntur, fíc & ípfos emori aíunt; fed eorum partem aliquam fingulis diebus emoríentem ac tabefcentem à facerdotibus bumari , relíquó ínterím corporeín( natura petfiftente,idG per feptuaginta duos dies,quíbus demut expletis prorfus intereat,Idem, $ ;, Efferatior(quam fimijs)cynocephalis natura eft,Plínius & Albertus, Feri funt morfununqua íta manífuetí ut non fint magis rabídi, Solínus, Et (ifacíe canes referant,mores tamen Á-— ualdegraues & duri, eó quód feroces funt & mordaces, Albertus, | Cynoceph, animal omninofe rum eft atque índomítum, ratione carens , Díodorus Siculus, Supraquam catera anímantíaita cundus eít,& ad índígnationem proclíuís: quare Aegypttj, cynocephalo pícto íram deinen rus, Aemulifunthumanigeftus, & fi ínfantí admoucerís , ubera eí mulgenda praebent, V olatem nus ex Aclíano : Sed Giillíus alíter tranftulít, hoc modo: Sí eorum catulos etíam nunc perparuulss, ad mulíerís ubera admoueas, tanquam puerulilac exfugunt. Aluntouíllum & caprínum pecusk 'quelac bíbunt, Aelianus, | Vefteínduimirifice gaudent, Idem, | Et rurfus, Ferarum pellibusitt duuntur , & íuftitiz retínentes, Iedunt neminem : cumQ Indíci fermonís íntelligentes fínt , tam nihílloquuntur, fed ululant, Adhuinanum accedunt íngeníum, non mínus quàm elem Strabolibro:s, | CynocephalipiQura A egyptijs literas denotat, Eft enim apud. Aegyptios gets quoddam ( evjyqve& 715) cy nocephalorum quiílíteras tiorunt, Quapropter ubi prímum ín facram edem ductus fuerít cynocephalus , tabellam eí facerdos apponit & ftilum (gruvicy ) ac atrament míimírum ut perículum facíatfitne exeo cynocephalorum genere qui líterarumynari funt; píngi ítaqueín ea tabella literas, Praetereahoc anímal Mercuríó dicatum eft , quí literarum omníumpats tícepseft, Orus, Bene fané anímalía difcere íta percepi: Regnantibus Ptolemzís TN : «m Aegyptí literas legere , & faltare, ( talía fere etíam de (imis fcripfi ex Galeno in Símía D.) bíam canere, & pulfare cítharam docebant, ''um uero unufquifpiíam eynocephalorum merce horum nomíne fic fcíte tanquam períti pecüníarum coactores exigebat, & íd quod dabaturin mt fypium, (ín phaciolion quod capítís geflamen eft, Caelius hzec eadem transferens a5. 28, ) quodfi bat appenfum , congerebat, Aelianus, — Aegyptíj pro Luná cynoceéplialum píngunt : propteté quód anímal hoc confenfum quendam quo ad Lunz cum Sole coítum afficitur habet, V bíením quanto tempore Luna cum Sole congredíens expers lutiínís permanét, tum mas quídem cynoce phalus nec quoquam íntuetur,nec uefcítur:fed demiffo ín terram uultu, Lunae tanquamrapta ls cem dolere & indígné ferre uidetur, Foemína uero preterquam quód nufquaiti oculos contorqut "eademéüp cum mare patitur, infuper & é genitali uafe fanguinem mittit, Ideotp ad haec ufque temporge raín facrís cynocephali nutríuntur , ut ex ipfís coniunctionis Solis & Lunz témipus cognolci p fit, Orus, Etpauloó poft,Lunam autem oríentem índícare uolentes , cynocephalum píngunt ilans 'tem, manustp ín coelum tollentem,ac regium infigne capíte geflantem, Hanc autem figuram utt: pant, quód hoc habítuuideatur cynocephalus dex congratulari, quód ambo(Sol & Luna)lumini partícipes fínt, Nomades ex Aethiopum numero, cynocephalorum lacte uíuunt, Plinius & Solinus, - - . H, ] ; Es6AG lusoxsQa AG" lr G^, lego iim 9, ) Hefych, V arín, : E €| Cynocephalus adiectiuum, caníno capite predítus, Cleonapud Ariftophanem in Equític& bus cynocephalos cognomínatur,hocefl;proteruus,impudens,rapax , izmude , svaud ac , ayaso rt", &ezinziios:quod anímal(canís fcilicet potíus quàm cynocephalus) etíam tale fit, Scholia && V arínus ] Cyno? Defimiysdiuerfis. Lib. IL... 973 Cynocephali cognomentum, quod quum alíjs tum uero Períclí adbafiffe legimus , non feré aliud ' quàm ímpudentiam & rapacitatem fignar, Clíus, fed Perícles fchoenocephalus potius quàm cynoa cephalus díctus eft, & c. uide fupra ín Cane a, A" (Icon, Acgyptíj cynocephalum pínguntad díuer(as res fígnificandas , ut paffim fupra tertío & quatto capitibus expofui, | (| Cynocephali genítura aut capilli Magis,anethum , ut ínter Díofcorídis nomenclaturas legíe mus, | | €j Cynocephalí (unt quí ín Mappa mundi caníní homines uocantur, Albertus, Pygmaorum »J&latrantíum (vAexróvzop . hos altj cynocephalos uocant) gentes ín Aethíopía paríter & Indía re^ jo períuntur, Philoflratus. Regío quam Aratores ín Libya occídentem uerfus habitant , montana - twüalde ac nemorofa efl, itacp reperíuntur ín ea tum alíz ferze, tum cynocephalí, íd eft capita canína habentes,tum acephali,íd eft non habentes capíta,fed ín pectoribus oculos,ut ab Afrís memoratur, *e 6 H ,F " , " J " 1 - nec non uíri foemína& agrefles , Herodotus libro 4. quafi uero cynocephalí etiam homines quis -.. dam fint,nec potíus fimíarum genus,quod quoníam erígi facile poteft,erectum etii,ut hodie ín tabu lis Geographorum,fic olím etíam pictores pínxiffe uerífimile eft,atcy índe ín uulgus imperítum,tan quam tales quídam homínes uíuerent, opínionem fluxiffe:In qua & Aelíanus fuifle uidetur , nam cum cynocephalos fimías alibi defcripfitfet , rurfus de cynoprofopís homínibus, íd eft canína facie pracditis, fic (cribít; Poft uaflam Aegypti folitudinem,quam omnem feptem díebus tranfiri ferunt, fecundum uíam quz ad Aethíopíam pertínet, Cynoprofcpi homínes habitantes , ex uenatu dorcas ie dum & bubalorum uiuunt: nigro afpectu, capíte € dentibus caninís praediti funt , qua eorum fí« mílitudo cum canibus effecit , uthíc ipforum mentionem ínterpofuerim, Vocís quidem expertes funt,fed firídentacutéiínfra barbam mentum poflident, (ic promiffum , ut ferpentíum fimile id effe uídeatur:(círca labra more draconís pubefcentes , V olaterranus : ) eorum manus robuftís unguis bus,& acutís armantur,(imilíter&p toto pectore,ut capíte ípfo hírfutí habentur , atgy etíam pedum celeritate € ualent;& captu difficilia non ignorantlocaea effe ubí aqua exíftant, (petitiad aquas confugíunt,propterea uenatu difficiles, V olaterranus:)Hac Aelíanus, Philes non cynoprofopos (cd cynocephalos homínes uocat, ícríbens de eís tum horum quzdam, ex Aelíano íam recítata : tum alia quae fupra de cynocephalis fimíjs fcrípfimus:unde apparet non aliud animal cynocephalum fí- míam,aliud cynocephalum feu cynoprofopum hominem eum exiftimaffe,fed uni omníno,qua no o fira etíam fententia eft, INouí quoddam(nquit) canina fpecíe homínum genus,quod non loquitur, fed ululat,( àgv«ro, quouis cane uelocíus, feras uenatur , & carníbus uíuít , quas díffecare (unguis bus) € ad Solemtorrere folet. Pellibus uero detractís uefiítur, Homínum nulli nocet, Indorumlín guam íntellígit, & boues lactís caufa manfueté pafcít.. In multisIndíz)montibus genus homínum capitibus caninis,ferarum pellibus uelarí , pro uoce latratum zdere , unguibus armatum uenatu aucupio uefcí. Horum fupra c x x. M. fuiffe prodente fe,Ctefias fcribit, Plíníus 7, 3. Et paulo poft, Choromandarum gentem uocat Tauron fylueflrem, fine uoce, ftridorís horrendi , hírtís corporis bus, oculis glaucis , dentíbuscanínis, Plura de cynocephalís homínibus uíde ín Canea, inter pro príalocorum & pop. | ( NOSTRA ztate(ínquit author libri de nat.rerum) allata efl regi Franciz beftía , ad magnis » tudínem canís, Caput quidem non multum diftabatá capíte canís; cetera corporís membra, ut ho mo prorfus habebat, Crura quídem nuda, uthomo, manus & brachia, collum albumac nudum habebat.Carníbus coctís uefcebatur. Ita decenter & modefte manibus capíebat cibum , & ori fuo inferebat, utnullus dubítaret quinhumanum modum ín talíbus haberet, Eredtum ut homo flabat, -. fedebatuthoro. Puellís & foemínis libentiffime íungebatur, Et ín fexu uiri & foemínz diícretioz nem habebat, Genítale membrum ultra quàm corporis quantítas exigebat habebat magnum, Fus £ijs agitatum hoc anímal crudeliffime mouebatur, & in homines (xuíebat, Caeterum cum placatum efTet inflar homínís mítiffime & decentiíffime fe gerebat , & mulcebatur alloquijs , & colludentibus applaudebat, Hac ille. iz «| Cynocephalorum aquatiolocus in extrema Arabia Auflrumuerfus,Strabo, $e — «(Cynocephali cur ín facrís (ín templís ) nutríantur, legesín p, — Hermopolítani cynocephas lum colunt, Strabo. Cynocephalum Mercurio facrum efle, díxi ín D . ítem Serapidí,ín c, Ters tullianus & díuus Auguftínus, uidentur cynocephalum pro Anubi deo ponere, quód fcilicet capite fit caníno: non ením pro cynocephalo fero aa nimalí & índomito, ab ipfis defumítur, Gyraldus. | nn 974 — De Quadrupedibus. | DE SATYRO. A, Kk ZW VEMADHMOD v M cynocepbalifímíz occafionem fabulz dederunt,ut homines quí, ^ dam tales putarentur: ficfatyrí raríusetíam & maiorís admirationis fímíarum genus, da. 2 mones quídam credití funt (ab aliquibus etíam homínes,ut dícam ín B.) quíbus poétae à 2 fimfj eorum pictores, plaft ds caprinos pedes € cornua affinxerunt, ut admiratíonemac : fuperftítionem augerent,nam ín fatyris fimijs nihil rale fpectatur, Quanquam fíerí poteft ut dam: " nes talí quadam fpecie homínum confpectuíaliquádo fe íngefferint, ut onocentaurí quoc G évong,. Ass, aliis diuerfis figuris.Poteft hoc etíam fieríut demones non à fimijs fatyrís fed fimizipfa q : expreffam dmonum fíguram alíquo modo referrent à daemonibus denomínatz fint, Sunt nonnulla tum fatyrís fímijs, tum daemonibus fatyrís communía, forma fimilis humans, corpus ere: Cum,pilís hirtum, uerfarí ínlocís defertís, & libido in mulieres, qua alía etíam fítmize capíuntur, f& fatyti pracipue:unde z«ea guy as9wp, (ac fi Sathyrus diceretur:ut ab &Aus, &Apvpity hoc eft ind uiríli (ut ueteres Cirzecí appellarunt) díctos alíquí confjcíunt, Certü eft daemones pratftieiofam fuam libidinem, aut líbidínís potíus ímagínationem ín homínes alíquando exercere , unde faunorum ge nus íncubí € fuccubi dicti, Sed forttéab Hebraeis potíus fatyri nomen defcenderít, nam ín uetere Teftamento "yv fair,legimus, ut Efaíz 54, & multitudinis numero feirím, Efaía rz, Hebraimones fira quedam defertí ínterpretantur,noftrí pilofos autfaümos pílofos, INominantur aute fimuletiam - ijm & zim, & ípf beftíz fylueftres , aut demones quídam potíus : fiue reuera íllí ín folitudinede gant, fiue quod mentes humanz per folítudines accedente quodam horrore ípfz fibí talía fínxe ut melancholicí & fomníantes terríficís fepe fpectrís ludifícantur, Seir Hebraica üox, hirfutum etíam feu pilofum adíectíue fignificat ; & hírcum, cum additur íffim,id eft caprarum, - Leuitici, Chaldzus pro feírím reddít íchedín,íd eft malos daemones, A rabs, lefeíathín, íd eft (atanís, Perf. 5 uan, Perfica uoci fínítíma eft IIlyríca, A«vzd'os, Síc enim legímus apud Hef, & V arínum : Auk , Gi eer vqut 7rtoix Viveuoit, ftem , Acum , vic xiose baie, uy, Eft GC Giermaníca uox non remota , teift quafi elv&aac hoc eft demones, | Zavévtu, («du A merías Silenos íta uocarí aít à Macedonibus Std de fatyris daemonibus plura dícam ín i, B Er B. ' " Jl Satyrí de homínibus nihil aliud praeferunt quàm figuram, Solinus cap.4.de intimis gentibusl] byeagens. SatyríbabítantSatyrídas dictas Oceaní ínfulas, quibus iuxta coxas enafcuntur catids, non multó mínores equínis , ut aít Euphemus Car ,qui fe ín ltalíam nauígantem ui tempeflatun Oceanum raptum fcribit, &c,Paufanías, (reliqua lege ínfra ín s.) Videtur aute;ut & Solinusfü non de fatyris tanquam fímijs,nec tanquam daemonibus, fed homínibus loqui. Effe auté tales quof damhomínes credere, puerorum & anicularum eft, Sícetíam Plíníus 7, 3, de monftrofis homi busloquens:Sunt & Satyri fubfolanís Indorum montíbus (Cartadulorum dicitur regío) pernícilli mum animal,tum quadrupedes, tum recte currentes bumana effigie, propter uelocítarem nififenes autagrínoncapíuntur, Sunt & quasuocantfatyros (ínter fimías) facíe admodum grata, gellíc latís motibus ínquíetz,Solínus, Cepusfacíem habet fatyro fimilem, cztera ínter cane atg urfu ín Aethíopía nafcítur,Strabolib.rz, Símíarum genus ín Prafíjs Indis effe ferunt,barba fatyror inftar, & cauda leonis infígnes,&c, Aelíanus, Przftat fimíarum homíni quàm fimíllimarumatt díflecare, cum te ín exemplo exercere ínftítues. fín ea non detur, aliquam eí proxímam deligíto, a fí nulla omníno fímía reperíatur,cynocephalum,uel fatyrü, uel lyncem, Galenus ín anatom, adm Pliníus,ut íamrecítabo,(at$rorum manus appellat. F. C. , Conditin thefauros maxillarum cibum fphíngiorum & fatyrorum genus : mox inde fenfimad mandendum maníbus expromít:& quod formícis ín annum folene eft,hís ín díes uel horas, Dlíniüs;- €| Satyri inter (ímias geftículatis motíbus inquieti (unt, Solinus, " E D, : ' . Bfferatior(quàm fimijs)cynocephalís natura, fícut mítíffima fatyrís € fphingibus,Plíníus. ii fponte prudentía,non aliena inflítutione apud Indos ualent, elephas, pfittacus, fphínges, & nuncu patífatyrí, Aelianus. —— NET : | H, 1 j Xérugu jog &zeerecHef, Var, Quicum Diíonyfio per trípudía & feftos lufus plerag terti rum obiere,aunc fatyros nuncupant,quandoc & títyros, puto de cantuum lafcíuía, qua 7ieriapte v« dícunt,quibusíd genus duci magna parte, animaduertitur,.Satyros autem, rá zo? exewgtvaz, (qu dam uertít,ab orís ríCtu, evrupas; e y«AGy, xoà 6 x&extp, V arínus.)uocítatos opínantur, INam Sillani(le. go,Sileni)appellantur &x 7 eiokvep, Síllon autem morfum cum lufü uocant ingrato infefliuodp,C T ; líus ex tertío Variorum Aelíaní, fed ipfe authorem non cítat, Scribít INícandrí interpres , quosip fatyros dícímus,ab antiquís Silenos nuncupari confueffe,Calius, —"rízvoG", eiezvoG" epos Td x MEM, P á " De (imis diuerfis. Lb. [. Ov4 Hef,& Varia, "rervoluG-, uéveuAoe oM turum ^, Eidem, IMiniftri & affeclae Dionyfi] putabana tur,SileniSatyri,Bacchee, Nympha, Títyri,&c, Strabo lib. 10, Itac; pingítuf aliquando Bacchus ín curru pampíneo,&c,quem propter Sílenus aftat afello uectus, & Bacchz & Saryrí thyrfos ac ferus las uibrantes,Gyraldus, Satyrietíam Tragi,id eft hírcí uocabantur,índe quod aures haberent hire cínas, Hefych. Varín, Terrefires dij fuere, Satyri;Satyrífci,(Panifcum & Satyrífcum, Pána & Saty rum paruos,Cícero primo Díuin,nomínat)Syluaní,Silení,Ephíaltaeet Fly phíaltz,hoc eft Incubí & Succubí,publíca hos perfuafío , uc Macrobius ait, opinatur quíefcentes ínuadere , & pondere fuo LJ preffos ac fentientes grauare, Medíciuero morbum effe aiunt, quí quíefcentes ínuadít & premit, -— (q«i ínuadere & infilíre eft.) Themífon pnigalióna & pnígmona à fuffocando uocat, De hoc e morbo pluraleges apud Calíum Aurelianum;quí Latíne íncubonem uocaríaít: & apud Scríbonía - um,Gyraldus, [Noftri hunc morbum uocant fe:settele;quo ín fomnís affecti uehementer quidem -— & (upra quàm dici poffit, angi & comprimi fibi uídentur,clamare uero & opem ímplorare non pof: fe. Feré autem accídít cum redundans caput ínfeflat euaporatío,ex uoracítate & crudítate; ijs fze pius quibus comítialis morbus adeft,autadfuturus eftzítagy naturales caufas hoc malum habet, & quibuslibet hominibus íncubus ífte accídít, (Saxones alp uocitant:& belemniten lapíde,compofito ex ephíalte € fagitta uocabulo, alpfe[Jcbt uel alpfcbofi; potum contra eiufmodi noctís ludíbría && fuppreffiones ualere dícunt, ut Ge, Agricola prodidit.) Alij uero incubi funt mulieribus , fuccubi uíris,non morbí,fed demones, quí uel corpus alíquod fibí affumpferunt,uel míferorum mentes ín aníbus fpecirís ludifícantur.Hoc non patíuntur, nífihomínes planéímpij,quí Deoopt.max. relicto "4o fpretotp,damonibusfe addícunt & deuouent, Satyridi&ti funt,utMacrobíus docet,uelutí Sathua ni, fathuri uel fathyrí,utín A fcripfi) quód fint in libídínem proní , 74 7» elu , quod membrum uirile declarat, Hos petulcos(inquít Gryraldus) in libidinemfuiffe , etam D. Hieronymus ín Pauli "Thebae uita teftatur, & Eufebíus ín . prepar. Euang. eos omnem ueneream uirtutem oftendere ait. Satyros aít Phurnutus fymbolum effe &xsiews,íd eft mentis excefTus:dictos uero à v CAruiQsime, id eft quód ora aperíant: hos & ziugcis,Scírtos, ig vá exoeony, hoc eftà faliendo nominauit, Idem & exátid'ec itg v8 mxdVey, (edViolac forte, ig v6 e fVap, etfi neutrum ín Lexícís ínuenio:ín quibus elvat exv&d'. legitur:uide fupra ín A.) quod eft furere € fxuire;appellauitiunde & fuus apud nos dedu ci poteft, Haec Gyraldus, ' AfUszaivlaz, oi eitzugor, Hefychíus, Kíoy rue Gà qvrezutJu-,9uvauxiae sg usi dira" 3eidivz, GC c, Hef, & V arinus, | go Recentiores Grzcorum mediíci genitalis 7254 intelligunt fatyríafim (ewrvoizat , n ewrveizta pop) quod malum,Gialeno ín Díffinítionibus tradente,obtingít, mutone arrecto íntentogp , nec non partículís adiacentibus, cum feminís quandog; uoluptaría profufione , quandocp uero & mentís conflernatione ac diftentione neruorum, Caelius, Etalibí, Satyríafisà Paulo effe tradítur eudbizmAe uG-, íd eft pudendorum fubfultatío , quz uaforum fpermatícorum confequatur ínflammationem, Id uero ni fedetur malum, ín uaforum eorundem mox pracipítatur zw, (refolutionem.) Effe ue ro affectionem raramqua & mulíeribuscontíngat, Etrurfusse.14. Veretri ínflationem nomíne cuiufdam demonís fponfarüi depictinuncupauerunt,íd eft fatyría(in,ut interpretantur nonnullí:fa —— wyti(mum & príapifmum enuntíat Galenus. Satyrifmos tubercula intelligit Hippocrates pralone P ge cuíus uifuntur modií fub ipfas fatyrorumaures,ea & theres uocantur aut phéres, (94gótr, qst, ucl 4o Attíce dique à. qro pro 9p Acolicum eft; utí commemínit Galenus(ín Gloffis,)Cariius. zawverwoi, oblongz promínentíz adenum,íd eft glandularum círca(z2:,alibí »»)aures : uel membri genitalís intentiones, Ibídem, Satyría morbus eft;ín quo prz abundantia fluxíonís aut flatus crudí ín pare tes faciei decumbentis, facíes animalís diuerfí & fatyrí apparet, Ariftoteles de generat. 4, 5. Ele- phantiafis à quibufdam fatytíafis dicitur, propterea quód malz faciei fic affectis cum rubore attol- luntur,& mufculís maxillaríbus ueluti conuulfionem patíentibus,mentum ípfum dilatatur, queme admodum etíam rídentíbus eueníre folet, fímilitudíne quadam ad pícturas fatyrorum : quín & alas crítas uehemens ad coítum ipfís adeft, quemadmodum & de fatyrís fertur, Aétíus i5. 120. Elephan tem morbum,cum íncípít,fatyríafmon uocant:quoníam fatyrís ftmiles fiunt uultu: alíquí uero quz in temporibusfunt offez eminentíz, fic uocant: ínalis partibus quocp tales offíum fíunt emínens qo tice , eascp uocant aliqui exoftofes : ut naturales quoque pudendorum diflentíones non. defiftentes fatyríaímum aliquí uocant, aliqui uero pría pifmum,CGralenus de tumoríbus prater naturam,cap. 15. «[ A Satyrís( ínquít Giyraldus) poématis genus uaríum & maledicum , & petulans denomínatum elt,archez comoedíc charactere compofitum, Olim hzc ex uaríjs poématibus conftabat:quo genes re apud Latínos fcrípferunt, Pacuuíus, Enníus , & Varro Meníippeas. Nonnunquam interpofíta foluta oratíone,ut funt fragmenta quz extantPetronfj Arbítrí. Lucilius uero uerfu hexametro alis ud genus índuxit,& eum fecuti Horaríus,Perfíus & Iuuenalís,Dí&a eft autem(ut quídam putant) fatyra non á Satyris, fed à fatyralance, quz referta uarijs multístp prímitijs,, deís inferebatur: cuíus lancis Vergilius meminerit: fiue díctaà quodam genere farcíminis ; ut ait Varro X Díomedes. alij álege Satyra, (uíde plura ín Promptuario,in uoce Satyra)cuíus legís Lucilius meminit, Per fatys €&o ram zdilem fa&um quilegibus foluat, Plura Diomedes & Feftus grammatící , & demum ( in pros uerbio) Per fatyram Erafmus,& ipfe ín fexto de poétarum híftoría díalogo tradidí , Fac Gyraldus, Scena fatytíca ornatur arboribus,fpeluncis, montibus, rebus agreftíbus alijs; ín topíaríj operís [pes nn a 976 De uadrupedibus. ciem, Cedlíus:nimirum quod ín talibus focis uerfari Satyri fingantur, Z«ezvele, getius edulij ex fier, ba,Quidam in Lexíco Graecolat, z«zveisnc yoeóc, Satyricus chorus,Ibídem;& ewrvekap,artícere: qm, 7vel&y, pruríread Venerem, A fatyra poémate fít (atyrícust& fatyríce, id eft acriter , cum cenuício, X&vvoG",s qezaei, v yopsVrsc Hefychius, | zevgaw, ugroqxon, idem, | NE Ro €| Satyríon(herba) concitatric£ uim habet, Duo eíus genera, V na longioribus folijs quàm ofeg. Qc, radíce gemínaad formam homínís teftíum,alternís annis intumefcente acrefidente, Altera (2. tyrion orchís cognominatur, foemína effe credítur, Etaliud genus fatyríj erythraícon appellant, &c, Plinius, Et mox,In totum quídem Grací cum concítationem hanc uolunt fignificare fatyris on appellant, fíc & cratxgín cognominantes, X thelygonon quarum femen teftíum (imile eft, Pro. digiofa funt qua círca boc tradidit Theophraftus,author alíoqui grauis , feptuageno coitu durare libídínem contactu herb cuíuídam,cuíus nomen fpeciemt non pofuit, FzcPlínius, Herbamil- lam Theophrafto allatam ex Indía,cuíus contactu libidínem durare feptuagefímo coitu meminit, | tyríon Indam appellauerím, Habent hodíeG Syriherbam fimili effectu , bucheidenty nominant & Indícam fatyrion,fortafle cum ea,cuíus mentíonem Theophraftum feciíTe dixímus,eandem;radice. candída & dura, commendatíore quo craffior & rugofior,& albíor,podagrís utili, Sed S aríflolo, chía genus unum, quod polyrrhízon cognominant,íatyríon ex facto uocari cenfeo, Hermolaus, Teftículos (acerdotís Gzalli fatyríon uel cynoforchín hodíe uocant: Itali uero chelídoníum mínus, Satureiz etiam herba ufus marcefcentes coítus ftímulat; quare a Satyrís nomen eam traxi(fe com miínifcuntur(grammaticí,)R uellíus. ! | . — q| De Satherío & Satyrío amphibijs animalibus díxifupra ín Lutra, L, Florusín Valerij Coa uini híftoríacoruum fatyram auem dixit: fiue à peculíarilíbídíne, quoniam ore coíre & parereul go olím credebatur: fiue à Satura palude Pontína: nam ín agro Pontíno rem geftam Florus &aljj Ícribunt, oblectantur autem aquís corníx ac coruus , Cadlíus, «| L.Cornelíus Sylla à Dyrrhachig Brundufium cum claffe tratjcere parabat. Proxíma eft Apollonía, iuxta quam eft INymphaum; cer locus,e uirenti colle ac pratis gnís fontes effundens affídué per fparíos ríuulos defluentes, Hoe ínloco memoríz prodítum eft, fomno preífum Satyrum fuíffe captum , qualem poeta ac pictor (plaftz)etfingunt. Is perductus ad Syllam complures per ínterpretes quífnam effet ínterrogatus, níhil quod poffet íntellígi uix uociferatus efl; at uocem afperam equí prafertím bínnítu & hircila latu permíftam zedens, cum Syllam obftupefecíffet, datís comitibus dímiffus eft, (atqui eedtozmprée &« uerbum, deprecarí malum omen, & prodigíumà fe depellere & expíare pctíus fignificat: unde ss dij &xzreuaróiai dicti , qui & &ezpózreoi, Vide Budzcum in Comment. ) Plutarchus ín uíta Syllz. — «| Apolloníus & foctj (ínquít Philoftratus lib.6. ) cum ín uíco quodam Aethiopíz ultra cataradia INili ccenantes quíefcerent, ecce fubítus clamor ín uico audítus eft , mulierum fefe inuicem coliors tantíum, quarum alíz capere, alíx perfequí clamítabant,uíros quog; ad eiufdem operís communis catíonem cohortantes:íllí uero fuftibus,aut faxís,& quicquid in manus ueníffet arreptís , exclamm bant fe iníuría erga uxores affici, Venerat autem ín uícum illum decímo íam menfe ante Satyrífpts Ctrum'furcens erga mulieres , íamdp duas interfeciffe ferebatur, quas amare maxime uifus fuerat kic audíentes Apollontj comites perterrebantur : Ec Nilus , (unus € comítibus,)Certe per Iouem, ínquit,necp nos nudi hunc íam díutíus ínfultantem auertere potuímus unquam , quó mínus mort fuo lafciuíret, Eft tamen,ínquit Apollonius, aduerfus ínfultatores huíufmodí remedium alíquo quo ufum fuíffe Midam perhibent, Ipfe enim Midas Satyrorum genus partícipauit, quod ípfius alle res manifeftant, Satyrus ígítur quídam propter affinitatem ípfum ílludebat, ín Mída aures calum. nías iactans, nec uoce folum, uerum etíamtibijs ín ipfum carmína decantabat, Ille uero cumexpa tre(ut opínor) audíffet , Satyros uíno demulceri, adeo ut cum epoto uíno dormitauerínt, M íngenío modeftí ac temperantes euadant;(uel, modeflíores fíant & quibus ínfeftí erant reconcdi entur, nam dz287:&» uerbum ambiguum efl:) fontem qui prope regíam erat uíno commifcuitdta inde Satyrum ad fontem immífit, ílle autem bibít & fuperatus eft. Et ne hoc falfum effe puretís que ramus à uící huíus prafecto num aliquíd locihuius habitatores habeant , & illud Satyro prabtas mus: fíc enim non amplíus moleftíam afferet, Cum íta fíerí cunctis placuiffet , amphoras quatuor Aegyptias uíno plenas ín magnum uas ( 7wvop , lacum qui torcularí fubijcitur) ímpofuere , ubi eil uici pecora bibere confueuerant, Hocperacto Apolloníus Satyrum ínuocauit, occulte etíamaliqua. mínatus. Illeautem quafi adhuc uínum non uídí(fet,eíus tamen odore pene ac fí bibíffet correptus. acceflit, Poftquam uero bibit, Libemus inquit Satyro Apolloníus : íam ením dormít, Ea cum dixil. fet,omnes uiíci habitatores ad Nympharum antra deduxít,quz íugerís (patio à uico díftabant: i dormientem illum oftendens, V erberíbus,inquiít,& maledíctís parcíte,neque illum ullatenus lace: N fite, am enim moleftíam uobís afferre definet. Caeterum effe Satyros, eosi5 ad amandum proclíues negandum non eft,Ego ením ín Lemno quondam audiui zqualem meum, quí ad matrem fuamut« nire folitum Satyrum quendam narrabat:eíusty talem defignabat habítum : nebríde humeros amís círídicebat,cuíus anteríores pedes collum círcumplectentes ín pectore nectebantur , Hac Philo fitatus. | ' . €D.Hieronymusín Paulí Eremitz uita , cum Hiíppocentaurum Antonio apparuíffe fcripfi fct; qualem poétz efIe perhíbent,mox addít; INec mora, ínter (axofam conuallem haud É€-— » fur. omutns Defimijs diuerfis. Lib. L.— 977 —— ulum uídet,aduncís naribus, fronte cornibus afperata , cuius extrema pars corporís ín caprarum -.. pedes defínebat,.Infraciusg; & hoc Antoníus fpectaculo, fcutum fideí & lorícam fpei, ut bonus prae L arrípuit. Níhílomínus memoratum anímal palmarum fructus,eídem ad uíatícum quafi pacís obfides afferebat, Quo cogníto gradum preflít Antoníus,& quísnam effet interrogans , hoc ab eo refponfum accepit: Mortalís ego fum, & unus ex accolis eremí , ques uarío delufa errore gentilitas - Faunos Satyresi & Incubos uocans colít, Legatíone fungor gregís meí ; Precamur , ut pro nobís - communé Deum deprecerís,quem pro falute mundi ueniffe cognotríímus, Et paulo poft , Necdum ' uerba compleuerat,& quafi pennígero uolatu petulcum anímal aufugit, Floc ne cuíquam ob íncre dulítatem (crupulum moueat, fub rege Conflantíno , uniuerfo mundo tefte defendítur, INam Alea 1c xandríam iftuímodi homo uíuus perductus,magnum populo fpectaculum ptabuít:& poftea cadaa '' uer exaníme, ne calore aftatís diflipavetur, fale infufo Antiochiam,ut ab Imperatore uíderetur , al, latum eft, Hac fi uera funt, ínquít Florídus Sabínus Succíf, lect, 3,6. ) haud uera ufgiquag fuerit -— Lucretij ratío,qui libro quínto de rerum nat, afferít,neg Centauros;necp alía anímalía duplici nati ra,& corpore bíno ex alienigenis membrís compacto,confiflere pofle, — (| Paufanias ín Attícís pía turas & ftatuas quee Athenís ín arce fpectantur, defcribens, Lapís (inquít) eo ín loco eft , non mas gnus,fed tántus, quantus homo parue flaturz fedens:ín quo, cum Bacchus Attícam ingrederetur; Silenum quíeuiffe aítint, Satyros ením quí ztatís funt adultiorís, Silenos appellant, Caeterum de S22. tytís qui nam fint,cum plura quàm alá fcire laborarem, cum multísea de re fum colloquutus, Dixit autem Euphemus Car, fe quum ín Italíam nauígaret,curíu efTe excuffum uí uentorum , & ad mare 4o extímum,quod nauígarinon ítem foleat, perlatum, Infulas autem ibí multas effe acdefertas,& à uí rís agteflibus íncolí, Ad alias uero aiebat nautas deflectere recu(affe,quod antea quoc €o appulfi , incolarum inhumanitatem eflent experti, Tempeftatís deníg; uíolentia eo perueniffe.Infulas eas à nautís uocari dícebat Satyrías, Incolas íneffe rubícundos , & caudas ín ímo dorfo habere, equínís non multó mínores,Hos,ubí fenferunt,ad nauígium accurríffe,nullamig uocem ediídíífe, fed mulis eríbus nauí unà aduectís manus íníecifTe, INautas uero tímore correptos, barbaram mulíerem ín ína fulam tandem proíecíffe, Bam Satyros non folum qua parte cofuetudo permittat, uerum etíam toto corpore líbidinofe uíolaffe;referebat, Hzc Paufanías, ÍdemElíacorum fecundo , Sílenos mortales eíIe ex fepulchris contjcí poffe fcribit.fuifle ením in Hebraorum etíam regione Sileni monumentü, qHazcloca caprípedes Satyros INymphasq tenere, Lucretíus lib, 4, Satyros nonnulli uocant ;3e Aegípanas, Grapaldus, Síimilesquidem uídentur,utrígs caprínís cruríbus, hírti, cornutí; fed Pli ' níus diftíneuit.Plura lege ín Capra hunde quedamhicrepetemus. Aegípaní populi ad ripas INí& —' li habítant;Plíníus 6.zo.Et ín fíne eíufdem capitis, Iuxta Hefperios Aethiopes (ínquit) quídam mos dícos colles amcena opacítate ueftitos Aegipanum Satyrorumüp produnt, Item 5. i, A dantem no« cibus mícare crebrís ígoibus, Aegíipanum Satyrorumdp lafciuía impleri tibíarum ac fiftulae cantu, tympanorumég & cymbalorum fonitu flrepere, Etrurfus cap.8, ínter Aethíopíz populos numerat Aegipanas femíferos, & Satyros, Satyrís , ínquit , practer figuram níhil morís humanií effe tradíturz Aegipanis, qualís uulgo fíngítur forma, Pomponíus Mela ultra Adantem Maurítanie montem (cribit nodu perfzpe uifa lumina, & crepitus cymbalorum ac fiftularum cantus audítos:nec díe re- pertum quenquam,ídcitco pro conftantí habítum hos Faunos effe ac Satyros, Vide Melam libro 5, 4 in défcríptione Aethíopíz. In Parnaffo alternis annis Bacchanalía;id eft l'ríeteríca agebantur,ubi ^ Satyrorum frequens cernebatur coetus , & frequentíus uoces exaudíebantur , & cymbalorum cres pítus,id quod & Macrobíus poftPaufaníam annotauit, Gyraldus, — € Cordax faltatío fuit Comia c3: Arríanus ín Commentarío [Indíco Satyrícam putat,& a Libero patre ín India ínftituta, Sicinnis ab alijs,ut (cribít Athenzus,Satyríca intelligitur faltatío, unde & Satyri fícinnifte nuncupati, Czlí- us 5.4. ubi pluta etíam de huíus uocabulietymo, Saltantes Satyros imitabitur Alphefibceus, Verz ociliusín Bucolícís. ZezveQ-,9aoesvzuc Suidas, Aysgexóy 71 toà Gervoniy exis Fleliodorus. Pla to de legibus libro 7. non probat falrationes íllas quz nec belli nechoneflis pacis ftudijs conuenís unt,utín quibus faltantes imitantur INymphbas,Panas, Silenos, & Satyros inebríatos, (qualís apud nos faltatio quaedam eft, oet [dbláffer tan;hoc eft dormiturientium faltatío,) qua in facrís quibua $9 dam ceremonijs exercebantur, — (Extat Orphei hymnus ín Satyrum. Coluerunt ením ueteres "^ huiufmodimonftra pro femídeís fiue fylueftribus dijs:Faunos ac Satyros nemorum deos efle dícen-^ tes,Panasagrorum,Syluanosíyluarum. — (| Satyríacum fignum, Zezvelausy yet ,fimulachrum Príapí, quod in hortís apud antíquos ponebatur. Eft € religio quadam , hortosGj & fores tantum, contra ínuidentiurn fafcínatíones dícaríi uidemus:ín remedíum Satyríaca fiona, Plíníus libro 19. Antiphilus pínxit nobilíffimum Satyrum,cum pelle pantherína,quem Ee leoent appellant,Plí. nius. Arifiídis Thebani pí&orís efl Satyrus cum fcypho coronatus,Idem, | MyronfecitSatyrum admírantem tibias, Idem, Etrurfus , Myronfecit nobilemSatyrum quem periboéton cognomía: nant.HuncSatyrum(ínquit Hermolaus ín Caftigationibus)A thenís fuiffe tradunt,uía quae l'rípos des appellabatur , míratumqQ ín eo fe Praxítelem :adeo ut petenti Phrynz t qued ex operíbus (uís. 6o pracftantíflimum exíflímaret , daturum fe quidem receperit, (amabat ením) (edíudícare quodnam | - eiufmodi efTetnoluerít.fed fubornato uernula,quí comeflanti apud fe trepído curfu nuncíaret , aba. fumptam fabíto incendio maiorem operum eius partem, attonítum & accurrere parantem exclaa . | E nn 3 978 Dec Quadrupedibus maffe,falua effe omnia fi Satyrus & Cupido fupereffent, íta cófeffione iudicij dolo expreffa, fcemigg Cupidinem optantí non Satyrum dediffe, &c, Hxc ille ex Atticis Paufaniz, Protogenes Rhodigs pínxítSatyrüà quem Anapauómenon uccant, tíbías tenentem,Plíníius, Celebratur & Stratonicus, quiSatyrum ín phíala grauatum fomno collocauiífe uerius, cj ezlaffe díctus eft, Idem, Tímantheg pinxit Cyclopem dormíente ín paruula tabella, atcp íuxta Satyros thyrfo pollíce eius metientes, [de, | Satyri cuíufdam adulatorís utríufgg Dionyfij memínít Tímaus, Athenzus, Satyri architedii mentío apud Plíníum 6. 9. Satyrus Eleus, Lyfianadiís fil.ex genere Iamidarum, quínquiesín Nez mea pugiles uícit, ín Pythtjs bís, bísinfuper ín Olympía,ftatuá eíus fecít Silanion Atheniénfis,Pag, fanías ín Bliacís,, Giergíppus fílius Satyrítyranni Bofporí, Polyzenus lib.8. Strateg, Satyrus qui; dammedícus Gialení preceptor fuit, 4| Satyra nomen fcortí Attící, ze ver, A thenaolib, rs, (He, rodíanus fcribít Helotas quotp appellarí fatyros, quí fint apud Taenarum, Erátuero Helotz publía quodamimodo Lacedamoníorum feruí,&c, Caius; Satyrorum ínfulee,zezveoy veo, fünt tres cog tra Indíam,extra Gangen fite, Ptolemzo 4, 7, quas quí habítant eaudas habere dícuntur, quales $3 tyrís pinguntur,Paufanías has ínfulas Satyrias uocat, (Caclíus Satyrídes transfert) cuius uerba fupe rius bac ipfa ín parteretulí, Satyríon,regio prope Tarentum,gentile Satyrínus,Stephanus, Sam ra feu Satyra palus Pontína eft,uígintíquatuor urbium olím locus capax, Qua Satura íacet atra pa. lus,gelid usq perímas ^ Quaritíter ualles,atg; ín mare conditur Víens, V ergil.7.Áen.Calijsie : * mínitbuíus paludis etiam Plínius 3. 6. Satyrus fluuíus ín Aquítania,cuíus meminit Lucanuslib;, : Tunc ruralNemetís. Quítenet,& ripasSatyrí qualíttore curua, ! , ^ Qj FínitímosIndíx montes tranfmíttenti, ad íntímum latus denfiffimas conualles uideri aiunt, &ás Corudam locum nomínarí,ubi beftíz fatyrorum fimilitudiínem formamép gerentes, & torocompore | - hirfuta,uerfantur : atque equína cauda przdítz dícuntur, Ez cum non à uenatoríbus agitantur,in : opacís & fpííTis fyluis folent uiuere, Cum autem uenantíum flrepitum fentiunt, & canumlatratis exaudíiunt, ín montíum uertíces íncredibilí celeritate recurrunt : nam per montes íter conficere | fueta funt, Contra eos quí fe ínfequuntur pugnant, de fummís montíbus faxa deuoluentes, Ex nonnullz, fed aegerríme tandem, aut zgrotantes, aut grauídze comprehenduntur, Ille quídempro . pter morbum:ha uero ob grauídítatem,A elianus. Sed feras toto corpore hírtas effe, caudis equini & propter celerítatem non nifí morbo aut fenecta graues capí, alij authores fatyrís ípfis "- Monftri buius defcriptio proxima pagina fequetur, (» " ] ] -: Le ———— [19 | ce » zt NN Ne 7/7 , S000) Ls 77. J NIA a NS ees E. S res " 3 AU E E - i 1 i «In Syluis Saxoníz uerfus Dacíam, in deferto murice(nemore) cuíufda, capta funt parumante hac tempora duo monftra pilofa,fertín omnibus habentía figuram hominis: & fcemina quide tuafuit morfíibus canum & uulneríbus uenatorum, IMafculus autem captus eft domeftícus,& didi cít íre(uper pedes erectus;& didicit loquí imperfecte ualde & non multa uerba, & habuit uoce exis lem ficut capreolus, € rationem nullam habuit, de feceífu & egeftione & alijs talibus uerecundaba: tur, multum autem appetijt coire cum mulieribus, & has publice qualefcung; effent rempore yide nís opprimere tentauít, Albertus. Et rurfuslibro 33, in Catalogo quadrupedum, de Confufa be fiía fcribens, cítatis Solini uerbis; que apud Solínum non de Confu(a (corruptum enim hoc Ae. en ^. Defimiysdiuerfis. Lib. L.— o79 .. efhfed e celpho fimíar& generis habetur;Hanc, inquit, temporibus noftrís uidimus ín fyluíg Sclauíz (fupra legitur Saxonia, forte pro Sclauoniz)deprehenfam, marem & foeminá , utín preces -. dentibus díximus, docum iam recítatum íntellígens:)& procedente tempore uoces quafdam expref (it. Eft a&thocanimal degenere fimíarum, | Rurfus eodemlibro,Pílofus,ínquit,animal eft compos fitum ex homíne fuperius, X capra ínferíus , cornutüt in fronte. fimíará generis,(ed ualde monfiros fimialíquotíes erect íncedít & manfuefcít, In defertis Aethíopía habitare ferunt; & aliquando cas pti & mortuum fale condítü Alexandrí& míffum,índe Conftantínopolím delatum, Ex quibus uere - bisomnínoapparet pilofum Alberto & recentíoríbus,nihil aliud quàm fatyrum effe, P Satyrorum hiftoriz fubfjcíendum duxí monfirum íftud, cuíus effigiem appofuí,quam exímía ea ge tudiítionis & humanitatis uír Georgius Fabricius ex IMifnía Germanía ad nos milit, & fimul des - fcriptionem , hís uerbis : Quadrupes íllud captum eft ín dítione epifcopí Salceburgenfis, in faltu quem Hanefbergium uocant, Colore fuít gíluo ín flauum declinante , Feritatís infolíte, hominum enim afpectum fugit, (eG in tenebras, ubi potuít,abdidít, Tandem cum ad cibum capiendum neg - "cogi necpallíci poffet, paucos poft díes eft extinctum. Pedes pofteriores príoribus difTimíles, & mul - *tólongiores fuerunt, Reliqua facile ex icone intelliguntur, Captum eft anno falutis trícefimo pris "mofupramille quingentos, | P | |- M DE SPHINGE SIMIARYM GENERIS "3PHINGA sfufcopilomámis ín pecore gemínís, Aethíopía generat, multa alía mona 3l ftro finílía,Plín, Interfimías habentur & fphínges,uillofz comis,mammis promínulís ac profundis; dociles ad feritatís oblíuione,Solín. In promontorío quodá extrema Arabíae Sl quod fit& eft ínter Dírà & Auftri cornu,leones formícae dicti reperíuntur, & fphínges & alix ferg,utícribit Strab.li.16,. Efferatior (quàm fimijs)cynocephalís natura, ficut mítíffima fatyrís et fphingiíbus,Plín, Condítín thefauros maxillarum cíbum fphíngiorum & fatyrorum genus , mox índe fenfim ad mandendum manibus expromít;& quodformicis ín annum folenne eft, hís ín dies uelhoras,Idem, Sphínges & apud Troglodytas , Aethíopestip nafcuntur , forma haud eí diflimili qua pinguntur,fed pauló pínguíores.INaturam habent manfuetam, pluribus exercítijs difciplínísgs ge aptam, Diodorus Síc.lib. 4. de fabulofis antiquorum geftís Sphinges(inquit Albertus)nec íta funt te ? gzutdomarínon poffíntinec ítamanfuetx ut nocentíbus non noceant;non ledunt ením illos áquía bus nonlxduntur.Cercopíthecum fimíam ídem à quibufdamifphingem appellari fcribit; (ed ínepté, Sua fponte prudentía ualent ín Indía,elephantus;pfittacus, (phinges, & nuncupati fatyri, Aelian, ) DeSphinge fabulofa, Simulachra quadam funt rertrm ín natura non extantium,ut Tritones,Sphinges, Centauri, Sui das; Hydrapeperiít Chimzram,Chímara Sphíngem ex Ortho, € INemexum leonem, Hefiodus ín 'Theogon, Sphínga fabulantur filiam Chímzrz ac Orthí,qui fuit Geryonís canís, ut ín Theogonía cecinit Hefiodus,Calíus, Recentíor quídam Grammatícus Sphingis parrem facit, non Orthum, . fedOrcum, Tradunt & de hís fabulz,Sphínga tríforme monfirum,cuíus pars una uolucrís,altera 4o konis,uirgínis tertía, ut quidam citat ex Plínío. Terruít Aoníam uolucris,leo,uirgo,triformís — Sphinx uolucrís pennís, pedibus fera, fronte puella, Aufoníus ín geípho Ternarj, Sphínx,mons firumapud Thebas,cuíus caput & manus puellz,corpus canís,alz auís , uox homínis , ungues leo nís,cauda draconís , Grammatícusquidam, XAegyptij biformem tantum fínxeruntex uirgíne € leone corpore compofíto, Aelíano tefte, Bee Sphíngas, Hefych, Varin, Sphínx,anímál monfiro fum, vleezrióuspooy, id eft homíni fimile,ut Graci fabulantur, Varínus. — eigz o^esp, Sphíngem perníe ciofam.Eft autem ea Chímerz & Typhonis fílía:à qua Phícion etíam(mons)ín quo habitabat, denos mínatur. Lycus ínlibro de Thebanisá Bacchoeam mílfam fcribit, Dicebant autem Boeotí $3w pro Sphínge, Varínus, Sphíngem ferunt corpus canís habuife, caput & facíem puelle, alasuero a» uium, atq; homínis uocem:;Et in Sphíncío monte fedentem znígma unicuíque ex cíuibus propofuif xo (e.foluere nefcientem interemí(Te: cum uero id Oedipus foluiffet fefe ipfam ex monte deíecifIe, Sed uerítas fic fe habet. Cadmus cum mulíerem Amazonida cuí Sphinx eratnomen , fecum haberet, "Thebas peruenít,cumtá Draconem ínterfecíflet;huíus ipfius regnum occupauit. Poft bec & Draco nis forore,cuí Harmonía erat nomen, cepít, Intelligens at Sphinx qj Cadmus alía duxiffet uxore, ac fibí perfuadens multos cíues fe abeunte fecuturos effe, plurímas dítitías rapiens, fecumdt celea tem canem ducens quem Cadmus habebat, cum hís omnibus ín Sphíncium montem nuncupatum peruenít,& exinde Cadmo bellum ínfereba:& íncurfionibus quotídie factís plures homínes ínte» timebat. Vocant autem Thebani íncurfiones ipfas eníemata, Eloc ciues paffim díuulgabant , ín huncmodum dícentes : Argíua Sphínx nosznigma quoddam proponens dírípít, Quonam aue tem modo anigma facíat , inuenire nemo noftrum poteft, Publíco itaque edí&o nuncíarí Cada 6» mus iufit,Sphíngem ínterfícienti cuícung, dítiffimum praemium effe propofítit. Ad quam cum Oe dipus Corínthius acceffiffet,ci equo uelocí,quem fecum habebat unà cum Thebanis quibuída noa Kiuro temporemonte uerfus accedens,Sphínge de medio íuflulít,HecPalepharus, Oedipus Laíj o Mss MEOS nn 4 98e —.! De Quadrupedibus 7 ^ * Lu 2 MRMT 0 uciaólua,) Quoties itag; de regno quís litem Sphingi íntenderat, (nam & Laío ex pellícibus lie, rosfuille procreatos aiunt, &€ oraculum Delphícum ad Epícaften folummodo & Epícaftz filíosi &abat:)hac Sphíngem aiunt aduerfus fratres ufam effe fraude, ut ex Laíj ftirpe (i efTent procreati quod datum fuerat Cadmo oraculum,proferrent, Quírefpondere non poterant,eos morte mulm bat,ut quiimmeríto & de genere difceptarent & imperío, Oedipus uero ín fomnís oraculum edos ctus,Sphíngem acceffit, Hactenus Paufanías,Loefchero ferc ínterprete, Sphinpís fpecíem fuiffe aas untjanteríus leoninam,á tergo humanam;unguibus gryphís,alís aquilze,& alijs modís monfttofam R.euera autem mulíer hzc prdoQwspiofuítad Moaben regionem Afrícz,& Phicion montem,qie pratereuntes occídebat , nifi quís propofitum abeaznígma folueret,quod erat buíufniodí, sig srisy GÀ yit ol vip, 5 pue Moon, Kok vyuzroy, eNedosei ft Bali Lray, Go" dzÀ y oou Épzrvri yivierta cu9dput sd V] vrovrty, — AM Goroaty ziéisuay ezrevy doy regi Bow, EvSa a yG- ylouiy &qeuoire Thy zrlata "5,Scholíaftes Lycophronís, Dicta Sphínx quód cogeret tranfeuntes confiflere , quibus aenigma proponebat,quidnam íd effet in orbe terrarum quod quaternís prímum pedíbus inambularet, inde duobus; poftremo tribus,quod nefcíentes foluere,fublatos ín rupem agebat pracipites, Oedipusil lac ítet habens enígma diluít,bomínem e(Te dicens, quí in ínfantía manibus.& pedibus nitens, drupes,iri uuentüte pedibus tanti & bipes,in fenectute uero baculo utens trípes eft, T'unc Sphíüga fe de faxo przcípítem dedít.Inde orígo huius adagij apud Terentium,Dauus fum,non Oedípustid" eft,(eruili offícionon quaftionibus foluendís aptus fum,(uíde plura apud Era(mum ín prouerbís) Grammatícus quídam, | Eos qui propofítum àfe xnígma foluerenon poffcnt, alis & unguibusa fe in rupem trahebat , Xc, Lactantíus in prínum Thebaid, | Míchael Pfellus Sphíngem fuperiore corporís parte adumbílícum ufep uirginem, deínceps beítiam,&c,à poétís confictam fcribit : pluris bus ídem allegoríam ínterpretatur,de diuerfis fcilicet ín homine facultatibus, ex quibus homo con ponítur, mente, ratione, opinione, phantáfía & fenfibus utens, ínter rationale & rationís expersas nímalferémedíus. E9Jjyóc aed yuowo Top rd, E vrolhg rods (eri Th. crier rro dunyud]uy E Kadluéss 20) is aha 2j uui nO" Greqrác oni dE Seordfus nol vro voQurró!os , Suidas ex men nato. Q[Sphingemalatam tum píngunt tum fíngunt omnes qui ín ea arte , quz actionem mant i um habet cum actíone(fcientía uel contemplatíone)coníunctam,operam ponunt, Aelíanus, InLi bya funt fera facíe mulíebrí,íma parte fetpentes, alas non habent quemadmodum Sphiínges, neg loquuntur ut lle , Dion in híftoría Líbyca , utín Lamiz hífloría retulí, Sphingís pedes leoníni: rant, Scholíaftes ín Aríftoph, | Pícati appellantur quídam quorum pedes formati funt ín fpecí m fphíngum, quod eas Dorij Sphíncas (ges uel Bits, ut contjcío)yuocant, Feftus, Sphinx cum hor mini offertur,fi illum(llam)prafentíat,feruatur:(i uero befiía príus hominem fenferít , perditur ho: 1no,Quídam ín Onomaflíco fine authore, p s € Sphínx dícta uídetur à flríngendo , (&à 8 c9Xyev, ) ut (cribit Hermolaus : V el quód cogerdt tranícuntes confiflere,dum znígma eís proponeret : uel quod homínes fuís quxftionibus íta flríns geret,ut fe expedíre non pofTent;uel quafí omníum mentes fuis propofitíonibus lígaret, R.ecentío res alíquot Sphyngem per y.fcribunt,nonrecte. Tl e Quy avziaQiyle eye oso, Plato ín Cra tylo, EzxXxg,canem,aut Sphínx,Hef, Varin, | ueeyededbaic &ye&srouyE lidem, | €[Sí Sphíngos inf qux Callídus ambages te premonflrante;Statíusi.Thebaid, — (joi oesy,uide fuperius, $99 dlyezuseiew, (hoc eft infelicem & quz malo tempore Thebanis apparuit, Schol.) Ariflophanes in Ras fis, Quos lpeuviie, (rxorewns,d]a. c8 quvac u as ctor) ) soup equus, Lycophron, «aps &uds, 7 z9yyis;id eft Sphíngis difficilis, propter zenigmata: uel fanguínaríz, cy ZzeAvGze sv Kad uet its Ad, ZxAugus oil d em eop ey doeyotsw, Suidas ex Sophoclis Oedipo tyr, : PeriauetécSphínx, Vatin, * Sphíngem Sophocles rhapfodon uocat,Calíus, «FE uere ítem fcertílla qua fphinges nuncuparen tur:nam & molles(eQueoz, cínzdi,molles,Hef. Varin, ) íphínctz appellantur , quod prodít Suídas Czlius, Megarícz fphínges,Meyeomoz cQuyso:íta (coria qusedam uulgus olím appellabat(Hefy d us meretríces quaídam à Callía fíc uocatas (críbít)fiue quod uulgo molles fphicize 73a 7e cya dis cuntur apud Grzcos:fiue quod apud Megarentes nutrix fphínx appelletur,(iue quod Mago : A | —— À i . — mot : Defimiisdiuerfis. Lib. L.— og tores improbi fictiqp, S popularínotitia, quondam notatí fuerínt, Vnde Aríflophanes ín V efpis rifum Megaricum,de quo díctum eft alibi, tfxat Suídasrefert & hunc uerficulum, fed tacíto ( ut fos - feoauthorís nomíne, AA te siip Mcyatpixh 716 vno. R.ifitm feu iocum IMegaricum íntellígít mollíti —— em Megarenfium;R efertur à Diogeníano (& Suída,) Erafmus, Megarícz fphínges , meretríces: unde for(íitan molles etíam cQzyrrez nomínatí funt, Suidas & V arínus. Vocabulü quidem eqyrzoz magis probárím cum gamma fcríbí quàm fine eo:utrog; enim modo reperítur,ut íam cítauí, | (Icon, Sphíngem Aegypti quí fcalpturam exercent, & Thebanz fabulz;bíformem nobis rea [o praefenrant,ex corpore uírgínis & leonís cum grauítate & compofitíone ipfam archítectantes, A elía anus. Scyles Scytharumrex ín Boryflhenítarum urbe edes magníficas habebat, circum quas € las píde candído fphínges & erypes ftabant, Herodotuslibro 4, — Athenís ín arce,ín templo quod Par thenóna uocant,tum alíz quzdam de generatíone Míneruz effigies habentur , tum INeptuní cum Mínerua contentío de terra. Símulachrum ípfum (Mínerux) ex ebore & auro factum eft, & ín - medio galex Sphingís ímago expreffa, Paufanías. Pyramídes tresfunt inter Memphím & Del | taoppída, uíco appofíto quem uocant Bufirín, Ante has eft fphínx , uel magís míranda , qua fyl; - ueftría funt accolentíum. Amafin regem putant ín ea condítum,& uoluntínuectam uideri, Eft au« *— tem faxo naturali elaborata , & lubríca, Capitís monftrí ambítus per frontem centum duos pedes . colligítlongitudo pedum c x Li1r.eft, altítudoa uentre ad fummum apícem ín capite L x 11, Plíníus 36.13. Per totam longítudínem(templi Heliopolitani in Aegypto) protínus ex utraque latítudinís parte funt pofitae lapideze fphínges,uigenís cubítis,uel paulo pluribus inter fe diftates;& alter fphín '«« gum ordo eft à dextra, alter à finíflra, Poft fphínges eft ueftibulum ingens , procedentí ulteríus alía ud ueftibulum,poftea aliud:& neg» ueftibulorum,neg) fphíngum diffinítus eft numerus,Strabo lií« broiz. Aegyptij ante templa ( in propylaís ) Sphíngem aftítuebant, quo argumento índicarent, theologícam ipforum fapientíam obfcuríorem,fabulísqp ita (x pe conuelata,ut uerítatís ueftígía uíx ínterlucerent,Czlíus Rhodig.& Calcagnínus ex Plutarcho delfide, Amaíisrex Aegypti ueftíbus lum Míneruz fecit ín Saí, opus admirandum, ubi etíam ingentes coloffos & íimnranes androfphína gas pofuit, Herodotuslib.a. Sígnísque uocantur Corínthía, pleríque ín tantum capíuntur , utfes cum círcumferant, ficut Hortenfíus orator fphingem V erri reo ablatam, Propter quam Cícero illo - judicio (n altercatione negantí ei fe eniígmara intelligere, reí(pondit debere, quoníam fphíngem dos míhaberet,Plíníus, Octiauíus Auguftus ín diplomatibus libellis; & epiftolis fígnandis, ínítío go fphínge ufus eff, mox imagine IVlagni Alexandrí,nouiffime fua, Suetoníus, | «| Alciati emblema ín fubmouendam ígnorantíam,per díalogifmum. Quod monftrü ideSphínx eft.Cur cádída uírgínis ora, Etuolucrum pennas,crura leonis habete Hanc facie affumpfit rerit ígnorantía:tanti Scilícet eft triplex caufa & orígo mali, Sunt quos íngeniüleue,funt quos bláda uoluptas, Sunt & quos facíunt corda fuperba rudes, At quibus eft noti, quid Delphíca litera poffit, Pracípitis monfiríguttura dira fecant. Nang uír ipe, bíipesqp tripestp & quadrupesideefl, Prímat prudentis laurea, nofIe uirum, , Hazcille per uírgíneam partem uoluptatem íntelligens:per ccura leonís,fuperbíam;per alas , leuítae tem. «Et & Sphinx fabula ueterís cuiufdam poéte, Aefchyli ní fallor. 4* DE SIMIVVLPA. SIC ENIM FINGO NOMEN, NE SIT ANONYMOS HAEC BESTIA; -«uíusímaginem addidi, qualís ín tabulís Greographíe | . €ís depíngi folet, r- quí noftra memoría Payram regionemluftrarunt,beftiam dicunt fe uidiffe quadrupes dem,ex anteriore parte uulpem,ex pofteríore fímíam: praeterquam quod humanis pedía bus (it, & noctua auribus; fubter communem uentremjinftar marfupij alium uentrem 982 De Quadrupedibus. geratín quem tam diu eius catuli occultantur,dum tuto exíre,& fine parentis tuitione cibaria inqu rere poffunt;ac nímirum nón ex eo receptaculo prodeuht,nifi cum]lac fugunt,Gillius; Tranfcri autem, ut apparet, ex V íncentíaní Pínzoní INauígatíone, Portentofum hoc anímal, utín eadem fe gímus,cum catulís tribus Síbilíam delatum e(t, & ex Sibilía Illiberím,id eft Granatam, in eratiamr gum, Catulílícet ín ítinere perierint; confpectí tamen funt a copluríbus quí huius reí teftes fuerum Petrus Martyr etiam Oceanez Decadís prímz libro o, Arbores ibí (ín Paríana regíone, inquit) tan, tas effe aiunt, ut plerzcp fedecím homínum manu íunctor& ín gyrum uíx lacertís concludi quírent,- Inter eas arbores monftrofum illud anímal uulpínoroftro ; cercopíthecí cauda, uefpertílionis auri, bus,manibus humanís,pedíbus fimíam aemulans : qued natos íam filios alio geftat, quocung pr cíícatur, utero exteríore ínmodum magna crumenze,repertum eft.[d anímal lícetmortuum e dí,conuoluí, crumenamá illam nouum uterum, nouum naturz remedíum, quoà uenatoribusat alíás à czeterís uiolentís & rapacibus animalibus natos liberet, íllosfectü afportando, admiratus fum, Experímento effe compertumaíunt, eo femper utero crumenalí anímal catulos fecum portare, nee íllosíndeunquam emíttere,nifi autrecreandí aut lactandígratía, donec fibí uíctum per fe quaríta didícerínt, Cum catulís anímal ipfum deprehenderant : fed ín nauibus catulí íntra paucos díes pez ríerunt, mater per alíquot menfes fuperfuit, fed & ipfa tandem tantam aétís & ciborü mutationem ferre nequiuit, Hac ílle, | | iip Pdl * | | j Hzc beftía fí&o nomíne fíimiuulpa, aut fímia uulpina, Latine : enibux rut Grace dicí potetit, Germanis fucbfaff. Inter pifces quidem deglauco mare legítur quod foetus fuos, cum eís metuit, deuoretac rurfus íncolumes emíttatut Aelianus refert, | d DE SVBO ee sw v2 v s(sstG^ruffo colore, & robuftis cornibus geminis armatus,ín utracy fede viuit, SiS in marí natat,eum permultus pifcium erex confequens ofculatur, quod ex íllíus cófpedi Az fumma uoluptate afficiatur : fed przcípuo quodam ftudío círcum ipfum uerfantur pag oculatz,acus,mullí,aftací: Deníc; omne pifcí& genus círca fubum uerfari gaudet, atque ordínei faciensjà tergo dextra & finiftra eidem comitatur: fed fceleftus ílle externa amícítiam contemnens, marinos focios exediít & conficít, Hi uero tametfi ob oculos uerfantem mortem uident, tamen ínters fectorem fuum neque oderunt, neg; relinquunt, Sed fcelerate fube € fraudulente, non impuneino nocenteís pííces occíderís,nam ípfi tibí perníciem pífcatores molíentur, illius ex Oppian de uena tione fecundo, Víderíautem poteft adfyluefire ouíum genus hoc anímal referri poffe, namflatim ante híftoríam eius Oppíanus de ouibus ferís Cretícis egít, quas colore flauouel purpurafcente elt fcribit, quadrícornes, non lana, fed uillo fere capríno tectas, Ecemox addít,Quínetíam fubus colore flauefcit (plendido, fed non eque uillis hírfutus eft , & duo tantum ualída cornua fupra latam getit fronte, Quod finon congeneres beftías íftas exíftímaffet, conferre ínter featg díflinguere opus n) fuiffet, Sed coniectura hzc nuda eft. nam certínihil habeo ;cumnullus omníum excepto Oppian, (quod fcíam)authorum huius anímantis memínerít, * DE SVE r E A: VILL Y M genus uaríum , & uaríafortítur nomina pro zetate, fexur, caftratione, &cut. ZR hoc ín capíte , & ín Philología apparebit, Varro differentias omnes coprehendens pecus. Ese: fuillum nominat.In fuíllo pecore(inquít funt qua fe uíndícent ( aduerfus lupos) fues, Uefa. res,maíales,fcrofz. prope ením hac aprís, qui ín fyluís fxpe dentíbus canes occíderunt, Susgene ris communis fecundum prífcos,porcum & porcam fignificat, tefle Prífcíano, Sus fcemína, apud Columellam legitur, Suís foeminae cerebrum contra carbunculos proficit, Plínius, Suís nomine. apud Aríftotelem Michael Ephefíus generatím intelligit tam urbanum quàm ferum, INíphus, Ga zaquidemex Ariftotele urbanum reddere folet,pro cícure ( alícubi tamen etíam fues cícuresredey dít)uel domeftico,quod fero aut fylueftriopponitur,utboues & fuesurbanos:quod non admodum probo.manfuetum enim potíus díxerím:(Idem Ciaza apud Aríflotelem problem.te, 4.6.fuemag ftem & domefticum uertít, Y«c nuseor & &yptoi , apud Plutarchum leguntur, ) ut ín Boue alícubí di Eft quando fus fine adíectíone pro apro ponítur,ut: Sues Athí montís ne fcemínas quídem fpectate mares fitus ínferíorís audent, Ariftoteles interprete Giaza, Sed frequentíus fylueftrís aut ferí feraüe. differentía adijcítur,ut idem transferre folet.nam & mafculíno genere fuem ferum dícit, utrungpfee xum comprehendens: X foemíníno fuem feram,quod Attícum uidetur, proutrouís fexu : V t, Sues. fylueftres anímofz,peruicaces,& bruta omníno funt, WNangfagacius unusodoror, Polypusan erauís hírfutís cubet hírcusínalís, Quam canísacer ubíilateat fus,(íd eft aper;) Horatius, | Prts: ufquam porcam foemínam ímmolabís, Cato cap.i54. V etus exemplar habet porcum foemínam; 6 ibidem paulo anté,porco foemína, quam puto uera leciíonem, fí ením porca« díxí(Tet,quíd opus erat. adderefcemínaz Porca,íus fceta, Palladio. Porcum pro porcello Varro ai ad ni: Cic olumeua, [ 1: 3 E ] Columella, uide ínfraína, — «| Scrofa, (uel ut Mongthàre , alij fcríbunt fcropha, per ph, ut Girzcí etíam | | ! | per Q,reouqàe, & expopa, Suíd.) fus eft quae mul | | | tos peperít porcos, (alíás, qua fzepíus peperít;) tamen étíam pro porca ípfía peculíaríter fumís | | | .. "tur, Eorum fi cuíufquam fcrofam ín publico | |. eonfpexero,Plautus Capt, Scrofz probantur -. Vengiffimí ftatus, Scc. Columella, fic Plínius!lib, | 48&.ut quídam ín Promptuarío annotauit, 4» (Verres dicítur porcus non caflratus , mans fuetus, nam ferus , aper eft, Marcellus tamen Empitícus uerrem fyluatícum díxit pro apro: )) V & Suetoníus aprum ferum nomínat , quafí & J | cícures recté nomínentur apri , ut differentíae i ut 'caufa fiferum íntelligamus íd exprímere opor teat, Dentes exertínullí , quibus ferratí: raro fcemínz,& tamen fine ufu: ítacp cum aprí (ui. | ! p NO ^ NS à - o» IN Xt VR D i X 1o «Hülle IIl M V Har— detur tum manfuetos tum feros íntellígere)per cutíant,fcemíinz fues mordent, Plíníus, Etalí^ 29 bí de aprís,Píilus xreoíimilisagreflibus,cates — | | risníger, QInfuibus maíales(barg)funt,por ci feu uerres caftratí;ut ín equís canterij,ín gal lís gallinaceís capi, Varro. Plura uide in E. «| Hybridas antiqui uocabant fues femiferos, |. hoceft ex fero &€ domeftico progenitos, ut Pli^ níus refertlib, 8. fíc && canís hybrís uocatur, imparibus parentibus natus,hoc eft ex uenatí co € gregarío,Porphyrío, (| ^n chafir,fus aper , ( íd eft uerres,) ma; go fculíní generís:ut chafír thame , id eft mus ímz SM mundus,Leuít, i, Apud Rabínosfoeminínum — ,' e legitar n^n chaferah,Munfterus. Deuterono mij r4. pro chafir Hebraíco, Chaldaus reddít | — m^ chafira, Arabs, ^12 kanífir,Perfa ys "va J ^a,mar an buk, Lx x ,vc, Híeronymus fus, Hazir,id eft porcus,Syluatícus, Marchangir, íd eft fel porci Idem, Acanthil,ídeft porcus, - Idem, Achira, fcrofa , Syluatíc, corruptum à . Graco jgig€&- uocabulum, — Xícreon , id eft 4» porcína caro,Idem; V idetur autem hoc quog " eGrzcís deprauatum, «| Grace v: dicitur de porco , 9: de porca, . fed multí índifferenter utuntur,Scholiaftes A« ríftophanís & Suídas, Apud Arífiotelem fxpe c vc legimus , ín Phyfiognom, Athenzus etís am maículíno genere 7 vp dícít, Alibi tamen Aríftoteles vy foemínino genere profert de utrotp fexu, more fcilicet Attícotquem ín hoc Gaza Latt - mé etíam,nefcío quàm recte,ímítatur. Ye ydeG- dove, Varínus, YejeijG" 3 evz3eG", Suidas, Idem docetrectum fíngularem vc cam acuto fcribí, accufatíuum uero pluralem ve círcumflecti , zc 6c & gs dS c.eft ením communiís generís, Sed uideo authores hanc díftínctionem non obferuare , cum feré ^ emnesrectum fíngularem quogj círcumfleciant, Zecetíam abfolute pro apro ponitur, Hercules ue nando fagíttís petít,H evae,s4 eop zi xdoalu, si yeny azye, Adonís ab aprooccifus eft, quem ? vy, & 95 ex uocat lheocrítus Idyl.a9, | Uc sto ve, 6 oie Gv semp" dU, tox yAovne st you dMád ae, 6 toG" , V arinus. Homerus,Pindarus,Plutarchus & alij, (uem ferum u£7€&y nominant, Aprídícuntur à locís afpes rís,autfortea Graco «€i, Varro. In Geoponicís Grzcís tamen cápron legímus ubi uerrem Latí níreiruft, authores haben; & fyapron,ubiilliaprum, — ([TeóuQJe ?eouqic, ve d vr, rxeóqit, Suía das & Varínus:fed apud Hefychium 5eeuqt w'yeoudie, cum eadem ínterpretatíone,legítur. qSus,Italís porco:Florentinís peculíaríter cíacco, Arlunnus, Scrofanomen etíam Italícé feruat: alíás troíata,uel porca fattríce;(id eft porca matrix aut foeta potíus, )Idem. Troíam uulgó nunc Rha 6o uennates appellantícropham,ea puto ratíone qua quodam tempore(alíqui) Troíanum porcum noz mínabant,quí quafi inclufís animalibus przgnans,ut ille Troianus equus grauídus armatís fuit, ín menfam ínferrá folitus fit, INíc Erythreus. | Mafalis,lo porco caflrato, lo maíaie, Scoppa, - «| Sus V crceuu e ——À— nan -— ""* P 984 Te Quadrüpedibus. Gallís porceau, Susfoemína,truye,coche, Verres,uerrat, Porcellus, cochon,porcelet, & Lus, dunícaíon, Miaíalís,pore chaftre,íd efl porcus caftratus per periphrafin, — «[Sus Hifpanis, M D co, (Sus Germanisfaw uel Rino butbim uel fdowein. Sus foemína,mos uelloof:propríé ta, - man leofé eft fcrofa,id eft foeta, Vocabulum i165 fimile eft Cretíco:paety 7j cvy,Cretenfes,Hefyc - Símíle & Perficum efTe puto, Verres, ábet:qua uox ab apro Latinorum defcendit, IViaíalis id eftuerres caftratus,barg. Porcacaflrata,qalt$. Porcellus,fárle/feuwle:& lactens adhuc, [panfár, le. «jSus Anglís,fu uelfowe,fcem.generís ut Germanís ; in pluralífwyne. | V erres,porkuel bor alías boore;uel hog alíás hogge(ouís etíam annícula hog ab eis uocatur, )IVaaíalis,libdhog , uel baros wehogge, Porcacaftrata,libd(u,uel eeldíd fu, eft ením eís geldid,quod nobís gbetlet;íd eft caflyas tum, Porcelluspygge. (Sus Q1 dim prafe, | mr ; ! Athenxus libro ia. fues ex Sicilia tanquam praecipuas ad cibum probat, Agatharfides ait fires ín Aethiopía cornua habere, A elíanus:Plíníus apros Indorum cornutos effe prodídít, Arabes Sce nítz carnibus fuillis prorfus abftínent:fané hoc animalís genus fi ínuectum íllo fuerit , moritur illi, co,Solinus ní fallor. Suem nec ferum nec manfuetum Indía habet,tefte Ctefía, quanquam non ff, de dígno, Aríftoteles:Idem Aelíanus ex eo repetit, & addit (uilli generís e(um Indosa fe deteffarj, In Arabía fuillum genus non uíuít,Plínius, Germanía fuibus abundat, maxímé ínferior, Ad nos ex Bauaría macilentz fere, ex Burgundía pínguíores adíiguntur. Sues Belgíci feroces admodum funt,ut dícamín D. | É «| Eledío. Suesprocero corpore,capítíbus fínt paruís, Varro, Et alibi, Quifuum gregemuvltis habere ídoneum,elígere oportet prímum bona zetate,fecundo bona forma, Ea eft, cum excellit am plítudíne membrorum, przterquam pedibus,& capite,unius colorís potius quàm uarij, Cumbac eadem ut habeantuerres uidendum,tum utíg, fínt ceruícibus amplís , boní feminis, Suesenim ane — maduertunturà facie, & progeníe,& regione ccelí, A facíe,fí formofi (int uerres & fcrofa. A proge nie, fí multos porcos paríunt. A regíone,(í potíus ex his locís,ubí nafcuntur amplí,quàm exiles. , omni genere quadrupedum(ínquit Columella)fpecíes marís diligenter eligítur, quoniam frequent patri fimilior eft prcgeníes quàm matrí,Q'uare etíam ín fuillo pecore probandí funt,totíus quídem corporis amplítudíne eximij, & quí quadratí potíus,quam quí longí,aut rotundi funt, (rotundi poti us quàmlongi,Pallad.)uentre promiflo,clunibus uaftís,nec períride cruribus aut ungulís proceris, ample & glandulofz(glandulís fpiffz,Pallad.)ceruicís,roftrís breuibus & refupinis, IVlaximeg ddse adrem pertínet, quam falaciffimos oportet efTe mares,quí & ab annicula aetate commode progene rant,dum quadrímatum agant,poffunt tamen etíam femeflres implere foeminam, Scrofz probam - tur longíífimi flatus,& ut fínt reliquís membris fimiles defcríptis uerríbus, Si regío frigida & pruis nofa efl,quàm duriffimae denfzip & nigra fetz rex eligendus eft : Sí temperataatep apríca, glabri pecus,uel etíam píftrínale album poteft pafci, — Scrofas (inquit Palladíus)longi laterís debemuselie gere, & quibus ad füftínendum foeturz onus magnus fe uenter effundat , czetera uerribus fimiles; Sed ín regíonibus frigidís denfi & nígrí pilí;in tepidis qualefcungy prouenerínt, Eadem fere deus troc, fexu elígendo Florentínus ín Geoponicís Gracís prafcribit, Et ínfuper, V erres (ínquít)para tes circa ceruíicem,& humerorum commifliones(fynomías)habeant magnas:& A«Qj«v, íd efl rígen tes ín ceruíce fetas, condenfam : multumqQ (& craffum) collopem , quem uulgà callofum uocant, 4e 70 X OOV, P. «| Nullum corpus anímalís compofitíione & numero, &c. interiorum partium , tam refpondere humano fertur quam porcínum, Quamobrem Phyfíci interíora humani corporís inuefligantes, por. cos dí(Tectos quafí quoddam exemplar ínípíciunt , Obfcurus quídam, De porcí ínteríorum íf« fpectione Cophonís cuíuídam obfcuri authorís fÍcríptum extat, Bruta quaedam,ut fímía, homínem partibus externís referunt,ínternís uero nullum animal homíni tam fimile quàm porcus, quamobs rem anatomen ín eo ínftítuimus, Author libelli Galeno adícríptí de anatome parua, Príma anato mes exercítía fierí debent ín fue macra,ut uafa omnia melíus appareant. «JSuillis offíbus parum medullz ineft, Aríflot, | Tergusíuís eft quotegitur , Varro deling, lat Suum pilí craffiores funt quàm bubus & elephantis , quamuis tenuiorem quam boues & j«- elephantí cutem babeant,Idem. Seta pilus eft craffior,rígidíorG atcp erectus, qualem fues habent, Pílus zreo fimilis agreftibus,ceeterís níger,Plíníus, Apud nos ruffifere funt,ín Gallía & Italía nigri, Delardo & alijs quibufdam partibus,dícam ín r. Aruína durum pingue ínter cutem & uifcus, fts cundum Suetonium ín libro de V íts corporal.commune(puto)uocabulum ad pinguedínem hus iusloci ín fue & alijs animalibus.Etfpículalucídatergent Aruínapínguíi, Vergil.7. Aeneid, Ars bílla,aruína,id eft pinguedo corporís,Feftus, Saham Arabícé,eft adeps concretus círca renes & 0s mentum.Semen uero Arabíce eft pínguedo collecta fub cute & inter mufculos,ut apparet ín porcis. & aríetíbus caflratís ín Syría: V enetí pínguedinem íllam uulgó nomínant lardo , Andreas Bellum, - Vocant fanelardum Latíné etíam,fed ímperíte, recentiores quídam,non ín fue folum, fed alijs etíam pínguibus animalibus, ut mele,mure alpino, homíne, &c, Axungía adeps fuillus ínueteratus aut ^ cum fale,aut fyncerus: V íde plura ín a. «| Agatharfides aít fucs ín Aethíopía cornutos effe, apud Aclíanum ; Pliníus aptos in I | P | DeSue. B. Lib. LE 085 «| Suis cerebrum píoguíufculum eft, Aríflot, Decrefcente Luna maagís eis minuitur quàm ullí aníe . - smantíObfcurus. | Oculifuíbus cauí profundi funt, ut fíne uítz perículo exími non poffint: .. quareuelaltero tantum priuatí,extínguuntur,Obfcurus; Vídeínter morbos ín c, — «Quibus fus percilía nafum uerfus deorfum nutant,ad témpora ueroretrahuntur;ftolídi fünt;argumento fuum, - Arifloteles in Pbyfiognom. Vbi Grece legítur oí zc dqeve xerrvazaa tulo arOc T. favis:oiveaorata utat 5) are L0 d loosuqoy fuac, veré erots G2 cf ave. Quem locum A damantíus fic expreflir, oic 7W ópevoy e zre . /—— güpwi Were vUa, ov £6 cq exierigva eic cs ligosetse yooéiryrus voipeimz(s, — €jParuz frontis homínes impe títí funt,ut fues, Aríftotel, Fronsangufta non mínímum figni eft imperitia, A damantíus, — 4| Ouf extremam nafi partem craffam habent, infenfatí íudícantur à fimili fuum nafo, A riftot, Préc 3» &xpop go eryv rv. «gi yowpeeAoy, uatoiew n9ae geri eost, Adamantius, | 4j Labra herbas ruentibus límumiy,las — rayutfuum generí,Plinius. oic zx yeAu A«z]fà, ono 7l cs Luidbvws do vareirseutoe oi rte Syovrótr, dU. - véás,(gnobiles,uetus ínterpres,) avxQseeroa üP: v vc, Ariftoteles ín Phyfiognomicís : fed hunc locum -J tum deprauatum tum mutilum effe ex Adamantio apparet,cuíus hac funt uerba:Quibus labía íus : xta canínos dentes eleuantur, (99v 3704,)illí canes utore fic ingenío teferunthomines maligni, con» tumeliofi,clamofí,conuícíatores, Quibus uero os totum ualde porrígítur,& labia funt cráffa, rotun --- da& foras uerfa, fuis íllimores & íngeníum referunt, PVyy&-, íd eft roftrum Circi de caníbus & (uibus dícunt, Suisroflrum latum efl,ut facilius infodiat;nam radícum appetens eft , Aríftotel, de partibus. Quadam roftrí latítudo eft apta ad fodienda mollía:nam porcí propter radíces quas effo — díunt,habentos latum anteríus:ín cuius medio ínter nares eft addítamentum quafi acutum habens 1o angulum;quo terram fodit & cauat, Albert, |] Dentes exertíapro,híppopotamo, elephanto, Plís níus, Hippopotamís fuibusd ex inferiore mala dentes prorumpunt exertí,quos yevAidbvzwe appel lant, Cxlíus:non tamen dentes ipfi fic appellantur:fed ipfa animalía,quibus huiufmodi funt dentes; yeuMidbvzw recté dixeris, Aper dentes habetexertos,quibus fues foemínz carent, Aríftot.| Etalibí, Suibus dentes exertí ad auxilium & robur datí funt. (ues autem foemínae mordent , ut qua careant dente exerto, Quemadmodum duobus dentíbus aprí,(ic elephanti armantur,fed fítu contrarío: ile lis ením ín fublíme feruntur, hís deorfum retorquentur,Gíllius,. Exertos apri dentes, Pliníusdentí - umficas nomínat, Suíbusfoemínís pauciores (untdentes quàm maribus, Aríftot. Suíbus dentes nunquam decídunt,Plin, Sus dentes non amíttít, Aríflot, X Albert.nullum prorfus amíttít, Áríftot, AoQc uocamus fetas ín ceruice rígentes,Florentín. AsQja de fue proprie dicítur,ut iuba de equo $9 & leone, Varín, q[Quicollo funt nímíum craffo,íracundi,improbi & ímperíti habentur, à fuum natura, (vàd'ac;) Adamant. KéWrét uocantur coría duriora círca ceruícem fuum & boum;e quíbus nunc etíam díctos collabos, («9^»A&&»e, faciebant, V arín, Plura alicubi ín Boueattulí, Collops efi Qd uulgo uocant callofum, *» xg4ocsop, Florentínus:nomínat autem hanc partem flatím poft Asgjv,tans quam proxímam:& ín fue elígenda,ut multatmagna & craffa)fít requírít, IMagis calleo quam apru gnum callum callet,Plautus Perfa, Girammaticí callum interpretantur cutem laboreuelopere dene Íiorem factam,cuíufmodi fit ín fuís roflrro,ceruíce bouís, anímalíum plantís pedum, — qJSues quo« níam hebetíore fenfu funt,inartículatíora corda habent, Aríftot.s.4.departib. — | Genus quoddà ceruorum fel ín auribus habere exíftímatur.In aurículis etíam fuís ínuenítur humor quídam felli fia milís,mínus tamen líquídus,fed proximus denfitate (ua humorí (plenis. — € Petímínaín humerís 4^ iumentorum ulcera & uulgus appellat, & Lucilíus meminit, cum aít: Vtpetímen nafo autlumbos. ceruícibus tangat, Eo nomíne & ínter duos armos fuís quod eff,aut pectus appellarí folitum teftatur INxuíus ín defcríptione fuillae,cum aít:Petimine piícíno quí meruerat,Feft, «[Petafo,perna;glan. diíum,fumen,abdomen,finciput,clídium,& alie quaedam fuís partes ín cibo commendatz, dicentur inr. Suíllusuenter (uentrículus)amplíor eft fexuofusg , ut díutíus concoquat, habent autem omníafere utríng; dentata uentrículum aut fuíllo aut caníno fímilem, Aríftot, Etrurfus,Suiuentti culus eftamplus,cum paucioribus &lzuíbus cruflís, INoftrí uentrem rumínantíum uocat bud: fuísuero & aliorum non rumínantíum,magen. — €Iníocíneribus aprorum ínueniuntur lapilli, aut durítíe lapillis fímiles, candidi, ficuti ín uulgarifue,Plin, «Specie, caro quadam exos ínfra umbilicum:uídeínr, «(Qua numerofo foecunda partu, € quíbus dígítí tn pedibus, haec plures $» habent mammas toto uentre duplici ordíne,ut fues:generofae duodenas,uulgares bínis mínus; fímía liter canes,Pliníus & Aríftot, €] Aproteftes nonabfoluti funt, Aríftot, Sues habentteftes adne« xos, Plin, & ad fedem feffiles, Aríftot, Caftorem Softratus fcríbítínueniti ín defertis Scytt« : , & tes fticulos haberelatos aprí ínftar,c t&zes,Scholíafles INícandrí, Polímenta teftículi porcorum dícun tur cum caftrantur:;à polítione ueftíimentorum,quod fimilíter ut illa curantur, Feft, Polimenta porcí naPlautusdíxít | Susfaemína,genitale ea contínet parte, qua pecorís ubera habentur; & cum per libidinem turget,ac prurít ad coítum, furfum tantífper hoc retrahit , uertítqp foras , ut índe mari coitus fit facilior:tefciffum id longe productíus,& dehifcens amplíus efl,Ariflot, Etalíbi, A príaiux meia)etíam fcropharum caftratur,&c, Adheret autem apría uuluz, ut ipfe Arifloteles fcribit , inter — femina,quà maribus teftes maxíme contínentur, V íde ín E, ubí de caftratione. Alibi humorem euul / 6o ua deflillantem poft conceptum, apríam nomínat,ut ín c referam, «| Acro € longanoporcí;nomi nanturà Vegetío 56. (| Vngulasanímalíium folidas GirzcíózA«c uocant, ut fumentorum; bíful« cas feu bifidas,ut fuum;yvAde, Alíquando tamen;poétze prarfertím , hoc difcrimen negligunt; apud oQ ^ 986 | DeQuadrupedibus Atiftophanem fané zAdejoiguv legimus, & alibí ysAae izzwy, Sues ín Illyríco quibufdam locis folida habentungulas,Plín, Sues folípedes (y&vvyf)gienuntur in Illyría,Paconia;& alibi, Aríftot, Idem ín Mirabilibus,fues folipedes reperirí fcribit apud Emathiotas , Eft autem Emathía Macedonia, ud pars eius. Mihí etíam amícus quídam narrauít fues folípedes fua memoría in Anglía repertos, AL bertus eíufinodí in maritimis locís Flandríz repeririteftatur, [Sus talo caretprobiore,cum ínter fclipedes & bífulcos ambíguus fit, &riflot, Sues ex utrocp genere(folíp, bifulc.)exiftimatur: ided. fcedi eorum talí,Pliníus, «[Suesintorquentcaudam, Plinius. Etalibí, Cauda nud funt hirtis, ut aprís, | "I i C. | ! (| Susomne unguentum(odoratum,przfertím amaracínum,) tanquam uenenum fugit & timet, nam omneunguentü,tefte Lucretío,fetígerís fübusacreuenenumeft, «f Plurímum dormít, pra le cipue zeftate,quum humidítas eíus calere refofuitur, Albertus, «Vox, Porcellíerunniunt; Ae], Spartianus, Etcum remigibus grunnííTe Elpenora porcis, Iuuenalís Sat.1$.. Aut grunnitü, quum iugulatur,fus,Ciícero s. Tufc, Etpíícís quí aper uocatur in Acheloo amne grunnítum habet,Pli, níus, Grunníentem afpexi fcrofam, Laberíus Sedíeíto, ut INoníus cítat:fícut & illud Varronis] boríginibus, Grunnítlepido la&te fatur mola mactatus porcus, firectefíclegitur. Veteresaligui, progrunníre pofterunt uerbum grundíte , fí modo proba hzc leciío eft apud INoníum, Grundire (inquíbproprium eft fuum;ut Laberíus dícít: Grundientem afpexí fcropham. (fed alibi in eodemLg berij teftimonio, ut íamrecitaui, grunníentem, legitur.) Et Claud.lib.16, Agni grundibantdixit,N, Grundibat grauiter pecus fuillum.(fíc ením quidam legunt.) Etíam homínum effe grunditumCgeis, lius Ebríjs defignauít,Hzc Nonius, Grunnítus fuiterribilis, pracípue autem uno percuffo cateri erunniunt,€ quafi condolentes concurrunt.fed flatim oblítí fuí planctus, ad lutum uel ad cibumre deunt,Obfcurus, Gracauocabula fuper fiís uoce ad Phílologíam differo, In IVMacedoníaapt (fues Aelianus) muti effetraduntur, Plíníus, Cur fues, ctrm furfum uídere coguntut,filent? Quo níam genus íd animantium unum femper pronum ín terram eft, cibí auidum & rebus gaudensfas | dis ac fordídís, idcirco fubíta mutatione confpectus flupeícit, lucíst copía perculfum uocem emíti tere nullam poteft, Sunttamen quí afperam huíus aníimalís arteriam comprími per anguftíamue lint,cum ín fublíme erígítur, Aphrodifienfis problematum r14o, — [Sus anímal eft calidí tempe ramentí, Theophraftus, — «[Cur fueshybernum pilum amítterenon folent, cum caterze quadru edes(ut canes & boues)foleante An quod fus calídiffimus omníum eft, partí& calentí corporíseius s viliadharent, quippe cum píngue tale effe necefle fit, Ceterís tac , uel quía humor refrígefcit, pili. — defluunt, uel quia fius calor alimentum concoquere non poteft, uel quía bene alimentum con quitur, nam eti quando caufa cur defluant fit, camen pínguedo uetare poteft , Ariftoteles problem Y. 33. — ([Scrofzlaccraffiffimum eft, Ariftoteles : & fero reddendo ineptum, ut ouillum quoque Pinguíffimum eft omníum,ut ad concretionem coagulo non índigeat,ac perquám modicum feries cernat, decoctumid ocyffime coaguletur, Ideo necp facile fecedit, necp uentriculo congruit, fed naus | feam guftantibus excítat, A &tíus 2.8 5. Scerofz prepíngues,penuríamlactís fentíunt, — ^ — € Vidus, Susminímeherbz frugümue appetens eft,fed radicum maxíme ex omnibus aníma libus,quoníam rictu aptíífimo ad íd negocíj eft, Ariftoteles, Etalibi, Suis roflrumlatum eft utfade líus infodiat,nam radicum appetens eft, Labra herbas ruentibus límumdp lata, ut fuum generi, Ple níus, Vídefuprains, 4|Pafcere gregatím pro xtate uelle uidentur, Aríft, €] Glandes fuauiter quidem fuibus comeduntur,fed cariem humídam faciunt fí folge dantur, & fi grauidz elandemco. píofius ederínt, abortum facíunt, ut oues:quíbus conftantíus hoc glandibus efitatís accidít, Ariftol INouembrí menfe glandis legenda ac feruandae cura nos excítet,iftod opus foemíneis ac puerilibus operís celebrabítur facile more baccarum, Palladíus, ltaliz nemora cantum habent glandíum, ut educandis hínc porcorum gregibus maxima ex parte Romanus alatur populus , Authorís nomen nonmemini, Glans fageafuem hílarem facit, carnem coctibilem ac leuem & utilem ftomacbori gna fuem anguftam,nitidam,ftrigofam,ponderofam:querna díffufam & grauiffíimam, & ipfa glans díum zqué dulciffíma. Proxímam buic cerream tradit Nígidíus, necex alía folídiorem carnem, fed. duram.lligna tentari fues,nífi paulatím detur.hanc nouíflímam cadere.fungofam carnem fíetí ef lo,robore;fubere,Plíníus, ' Et rurfus, Haliphloeo ínter glandíferas raro elans , € cum tulít ama quam prater fues nullum attíngat anímal;ac ne ez quídem fí aliud pabulum habeant, Etalíbícum. praítantiora quadam caftanearum genera recenfuilfet, fubdit: Caeterze fitum pabulo gíonütur,fctüx pulofz corticis intra nucleos quogy rumínatíone, (rumínatíonem híc ímpropríe dixit; neg» enímrs mínant fues.) Palmarum fructus hí demum feruantur,qui nafcuntur ín falfís atcp fabulofs, ut ínTu daa & Cyrenaíca Afríca. ING ítem ín Aegypto, Cypro,Syría, & Seleucia Affyríz, Quamobrem futs. & relíqua animalía ex hís faginantur,Plín, Aluntur fues omní cibatu & radicibus, Plíníus. Omne porro fítum rurís(ínquít Columella) pecus hoc ufurpat, nam & montibus, & campís commode par. | fcítur, melius tamen paluftríbus agrís,quàm fitientibus, Nemora funt.conuenientiíffima, qua uefti: | untur quercu, fubere,fago,cerrís,ilícibus,oleaftrís, tamarícibus, corylís, pomiferísc fyluefiribus, ut funt albz fpinze, Graece filiquae, iuniperus;lotos,pínus,cornus,arbutus,prunus, & palíurus, atqjas chrades pyrí, Haec ením díuerfis temporibus mítefcunt , ac pene toto anno gregem faturant, At ubl | : penuria DhR3oSLLb s . penuria eft arborum; terrenum pabulum confectabimur, & ficco limofum praferemus, ut paludem |. rímentur,effodíant&p lumbrícos;atgy ín luto uolutentur,quod eft huíc pecorí gratiffimü,quín etíam ut aquís abutí poffint, nang: & íd teciffe maxime per aftatem profuít, & dulceis eruílTe radículas - aquatilís fyluz, tanquam (círpí iunciqs X degenerís arundínis, quam uulgus canna uccat, nam quí- dem cultus ager opimas reddit fues, cum eft eraminofus, & pluribus generibus pomorum confítus, ^ utperanní díuería tempora,mala, pruna, pyrum, multíformes nuces, acfícum praebeat, nec tamen L| propter hac parcetur horreís: nam fepede manu dandum eft, cum foris deficit pabulum, propter quod pluríma glans uel cifternis in aquam,uel fumo tabulatís recondenda eft. Fabx quog , & fimía -. lKiumlegumínum,cum uílítas permittit, facienda eft poteftas ; Et utícp uere , dum adhuc lactant (làa je Gent, Pallad.) V irídía pabula fuibus plerung; nocent: ítacy mane priufquam procedant ín paícua, - cendítiuís cibís fuftinenda funt,ne immaturis herbis cítetur aluus:ectp uítío pecus emacietur , Haa &enus Columella, | Gienus hoc omnibus locis haberi potefi,melíus tamen agrís paluftribus quàm ficcis, precipue ubi arborum fructuofarum fylua fuppetit, qua fubinde maturís fructibus alterna Lo per annum mutatione fuccurrat, IMaxíme locís gramínofís,& cannarum uelíunci radíce nutríun- - tur.Sed defícientíbus alímentís per hyemem,nonnunquam prebenda funt pabula glandis,caftanee, | uelfrugum uilía excrementa ceterarum,uerno magis cum lactent(uídetur addendum, & ín cibo ft munt, uel rale quíd: Vide paulo ante ín fine uerborum Columella ) nouella uírentía , quz porcís fo» lent nocere, Pallad, In paftu locus huíc pecoríaptus uligínofus , quód delectatur non folum aqua, Ícd etíam luto:ítag; ob eam rem aíunt lupos cum fint nacti fues trahere ufqp ad aquam, quód dentes "$e feruorem carnísferre nequeant, Varro, Hoc pecus alítur maxime glande,deíndefaba, & ordeo, |. & cxtero frumento;Qua res non modo pínguítudinem efficiunt, fed etíam carnís iucundum fapos rem, Varro, Sífundus minifirat,darí (olent uínacea acfcapíi ex uuis, Idem, Fraxiní fructu fues pinguefcunt,canes uero dolorem uertebrz coxarum inde fibi contrahunt, Aelían, hoc enim fentire uidetur Gillíus ínterpres cufus obfcura hoc ín locotranslatío eft, Frutexcytífus ab Aríftomacho Atheníeníi mírís laudibus pra dicatus eft pabulo ouíum,arídus uero etíam fuum,Plín. In Salami ne fi (us fegetem hetbefcentem fuerit depaftus,eíus dentes lege Salamíniorum exteruntur, Aclían, Tiíphagrandines rollít,& ín cíbatu utilis eft,Aríftot. (Tipham Tragus .1o.ex coniectura interpreta tur vel[cben wey[fen/otet wey[jert Eolben;hoc eft trítícum peregrinum, &c.) Ordeum crudum uer ticoéuntí dandum efi;fcetís autem fcrofís elíxum, Aríftot, Bulbí quoddam genus ín Bauaría fuil, go lum uocant,quoníam à fuíbus appetítur,flore rubente uel purpureo,fimili floribus lílij conuallium . uulgo dicti.deícríbitur ab Hier, Trago Tomo2.ca,79,. Appetunt & alías radíces díuerfas, (ut quas Itali dulcichínos uocant, uícia fylueftrís genus quoddam:quod Fuchfius & Tragusnon recie apion Diofcoridis faciunt, Crermani appellant eronuf & ftibzet , hoc eft nucem terree, & panem porcínif. quamuis recentíores quídam cyclamínum quocp Latíne panem porcínumnuncupant,temere ut pu to.licet ením à figura panís díci poffit,a fuibus tamen minime appeti credíderím,quód nímium medií camentofo & ingrato fapore,& anímalibus quibufdam uenenum fit.)& inter alías radicem rapiuel ut uulgo uocantrapunculí fyluatíci , quod uíolarum fere folia habet, acutíora, radícem candídam, dulcem,non fíne lacte:noftrí uocant biicbfpicE,quod ín nemoribus fagorum ferénafcaiur, Afples nos, uel utaltj uocant fplenion, confumit fplenem fuum, quiradícem eíus edunt, ut copíofé díctumi 4» cft ín Boue c.ubi de morbís boum egimus. FHyofcyamo deuorato infaniunt; Vide infra in Morbis eorum, Editporcus fere omnes cibos quíbus relíqua animalía utuntur , ita quod neporcí quidem carnibus abftíneat,lícet non interfíciat eum; & hoc expertus fum , quód porcíauídiffime ederunt baccones(lardum)& alías carnes porcínas, Albertus, Scío fues(domeftícos) occíforum à latroní; bus homínum cadauera ín fyluis relicta alíquando uorare. Suillum pecus tantopere explendo abs domíni deditum efl,ut ne proprijs quidem fuís foetibus parcat,necp helluationem fuam ab humano corpore abítineat, A elíanus. Sues comeffe foetus non eft prodígíum,Plín, Illud autem , quod peta tínetad religionem patrísfamilías,non retícendum putauí; funt quadam fcrofz , que mandunt fce: tus fuos:quod cum fít,non habetut prodígíum:nam fues ex omnibus pecudibus ímpatientilTimze fa mis funt,íta ut alíquando fiindígeant pabuli,non tantur alienam(filiceat)fobolem,(ed etíam fuam $9 confumant,Columella, Audiío fane fcrofas quaídam natura fua tam ímprobas effe,ut fuos ipfe por - cellos deuorare foleant,non alíter quàm gallínz quadam qua pepererínt oua, Sues uorant límas ces,Atiflot, Suiferpens aduerfatur,quia deuoratur ab ea,Idem. Talís & tanta uísuenení(falaman dra)jà fuíibus manditur,Plin.Et alibí, Apros ín Pamphylía € Cilicíe montuofis, falamandra ab hís de uorata;quí edere moriuntur:nec eft intelleciusullus ín odoreuelfapore, Síquando falamandrá coa mederít fus,ipíe extra perículum eft:eos autem quí fuís carnibus uefcantur, ínterímít , Aelíanus, Cumcícutam homo biberit,eí fanguís quaíí conglacíat , € eatenus concretione fpíffus fit, ut índe mnoríatur,Suíllum uero pecus,huíus faturítate fe licet compleuerit,tantum abeft eíus ueneno toll tur,hac ut maxime pínguefcat, Aelian Sturnos etíam cícuta nutrírílegimus, Círca Scytharum & Medorum dictàm Thracíaz regíonem,locus eft uiginti fere fladíorum fpacío,quí hordeum producít 6« quo homines uefcuntur,equi uero & boues € cztera animalía abftínent: ímo fues etiam & canes excrementa homínum qui mazam aut panem ex hordeo illo comederínt,auerfantur,tanquam mor tis periculo, Ariftotelesín Mirabilib, Solent nofirí carnem quam fumo indurare uoluerínt , dies j: L 00 à 988 —— DeQuadrupedibus. - aliquot copiofo fale afperfam in uafe aliquo relínquere:ín cuius fundo partim líquefcente fale, pag, tím laníem remitente carne, íus collígítttr, cuius guftu gallínaceum genus moti putantalíqui; fuib, étiam nocere,fi copíofius eís detur, quamobrem modícum ad relíquam potionem affundüt, q[Sus crebró potum defyderat,aftate potiffimum,Florentín, Scrofz bís díe ut bibant, curantlactís cay: fa, Varro, Cumomníquadrupedi per aftatem fitís (it infefla;tum fuíllo maxime eft ínímica, quare non ut capellam,uel ouem, fic & hocanímal bís ad aquam ducí przcípímus; fed, fifieri poteft , iuxta flumen,aut ftagnum per ortum caniculz detínerí, quía cum fít zftuofíffimum, non eft contentum potione aqua, ní(i obefam ílluuiem atcp diflentam pabulís aluum demerferítac refrigerarít;necul, la remagís gaudet, quàm ríuís atq; ceenofolacu uolutarí. Quod fílocorum fítus repugnat,ne íta fie. tí poflit, puteís extracta & large canalibus íimmiffa prabenda funt pocula, quibus nifi affatim fatieg m tur, pulmonaríz fiunt, Columella, | Suillumpecus ínluto fe uolutans & aquam turbídam bibeng pínguefcere audio, Aelian. Sues ínebríantur uínaceís faturatí, Athenzus. tern face uíni in collugi: emeorum mixta, — € Plerifqp anímalíum eft pinguitudo fine fenfu: quam caufam fues fpirantesa muribus tradunt arrofas, Quin et L, A pronij coníularís uiti filio detractos adípes,leuatumt corpus ímmobilíonere,Plin, Vere fus ufqy adeo pínguítudine crefcere folet,ut fe ipfa ftans füftinerenon pofit,neg progredí ufquam:itaep eas fiquís quo tratjcere uclít,in ploftrum ímponít.In Hifpaniaul teriore in Lufitanía cum fus effetoccífus,Attílius Hífpanienfis miníme médax,& multarum rerum perítus ín docitína dícebat,Lucio Volumnío fenatori miíffam offulam cum duabus coflís que pens deret i1, & x x.pondo,eíus fuis à cute ad os pedem:& rir.dígitos fuiffe, Cuí ego:INon mínus re admíranda,quám qua nunc eft dícta,ín A rcadía fcío efTe fpeciatam fuem , qua pra pínguitudine qs . carnis non modo furgere non poffet, fed etíam ut in eius corpore forex exefa carne nídum feciffet, & peperíffet mures, Hoc etíam ín iuuenca factum accepí , Varro. Crefcentienfís ex eodem fícha —— bet,1n Lufitanía fertur fus effe occifus, quí fuít xítj, pondo, íd eft quíngentis feptuagíntaquínglà — bris:eiustp fuisá cute ad os pedem & tres digitos fuifle, id eftlardum cum carne uno pede & tribus digitís cralfum, Audíoetíam noftra memoría Bafilez porcum ab oleario (fíc uoco illum quí oleum € íuglandibus exprímit)faginatum,pinguítudine tantum profecí(Te,ut excauata àmüríbus foramí, na in corpore eíus reperta fint, Píngueícunt fexaginta díebus, fed magis trídui ínedía faginatione orfa,Plin, Sexdiebus fenfibiliter pinguefcít, Albert, legendum fexaginta, non fex, cum Plinio & Ariffotele.Nam & noftri tribus fere menfibus fuí faginando opus effe aiunt, Angli aliquandoptr integrum annum fagínant porcum,cuíus píngue folidius & lautíus fieri uoluerint, ut dícamín F, 3e Sus facillime omníum ad quoduis pabulum affuefcit, & celerrime quocp in pínguedinem pré pro fuí corporís magnítudíne:fexaginta ením diebus píngueícit:quant& autem profecerít,fj cogno: fcunt,quibus ea res cura eft, ubí ieiunium ad fagínam conftituerínt , pinguefcit fame prafatígatus tríduo.& cetera quoqj omnía feré melíus prafatígata fame pínguefcunt:faginant à tríduo íam (ues obefant. Thraces per fagínam,cum prímo díe potum przcbuerint, poft interpofito uno díe pras bent,tum duobus, deinde tríduo,atg íta fubínde augendo numerum ufcy ín feptimum; c flot. Noftri hzccírca potum non íta obferuant;fed poft cibos quofdam,ut fabas & pifa,potumeis tílem efTe putant:poft auenam non ítem,ne liquidíor reddita mox per aluum dilabatur, Pinguefit hocanímal hordeo, milío,ficu,elande,píro,cucumere.Sed maxíme tum hoc,tum cetera,quíbus uti ter calidus eft,quíete,Ámmotionedp pinguefcunt:catterum fues pínguíores redduntur , etíam cum ín 4? luto feuolutant, Aríftrot. Etrurfus,Sed pracípue alunt & opímant ficus & cicer : cíbus denig non fímplex,fed uaríus fagína optíma efl.gaudent ením fues pabulí mutatíone,quemadmodum & cate. raanímalía:tum etíam fíerí aiunt cibi uarietate,ut partím ínfletur,partím ímpleatur carne, partimot pímetur.Intelligo fuíllum pecus fefe ín luto uolutans,ac turbídam aquam bibens, cum píngue euax dere,tum cibís quí uehementer ínflent € expleant, delectarí;tum etiam quíetem & fuile tenebris oppletum appetere, Aelían, Porcosalíquí farína efabís faginant,ut ín Elfatía Germania : multur enim etcító inde profícit pecus;alj (puto)farína hordeacea cum lacte à quo butyrum extractumeli, Sues ín alpibus qui fero lactís faginantur,carnem melíorem & albíorem habentut audío,quám qut clandíbus pafcuntur.Sed eft quando nímium repleti fero,& uentre diftenti períclitantur ; nifi mo aluus fluat,ij przfertím porci qui íta pafci non fueríntaffueti, INutrítur hoc anímal praecipue glatte dibus,fagínaturdp trítíceo fucfure,arez reíectamentis , ac deníg) ipfo frumento: hordeum autem prater hoc quod pínguefacít,etíam ut partus facilís (it ipfum anímal reddit optime p El rentín.ín Geopon, 9.6, Andrea à Lacuna ínterprete, Graecus codex fic habet, Ai dt lois gre 7o 71048. vy xc WP] alb ofyvuny $üd]aqopeip vroiiei 3» (&ey, Cornarius uertít, ordeum autem fuprahoc quod pir guefacit,etíam ad generationem índifferens anímal facít,nullo fenfu, Andreas à Lacuna fenfum qt dem alíquem exprimít,fed íneptum:neg ením fagínantur fues ut facilius paríant, cum conttari potíus accídat, & lactísetíam penuría laborent quz pínguiores funt,Ego pro yyvaow lego yVew;noC eft guflum & faporem:hocfenfu,Saginatos hordeo fues,non folum píngues, fed etíam melioris lo poris ín cibo fierí:ut vzjzpoesiy uerbum ínterpretemur praftare & excellere. dHiQop€" ením exces efi:nec refert non ufítatum effehoc uerbum,cum non pauca huíufmodi ín Gieoponícis reperiantur É utpote àrecentioribus Girzcís conícripta aut certe collecta, Confirmat fententíam noftram Vart his uerbis; Hoc pecus alítur maxíme glande, deinde faba & ordeo, & catero frumento: qua res mo DeSue. C. Lib IL 9g9 modo pínguítudinem efficiunt,fed etíam carnis iucundum faporem, Inregionibus qua cereuifid bibunt; hordeo pro cereuífía coquenda macerato ín aqua, optime faginantur. Noftri auenarm,fecale, '& glandes eís obijcíunt, Piflores ac mólitores furfure pafcunt, Tum píftores fctofipafci qui alát fur fure fues,Plaut. Capt.Olearf relíquíjstuglandíum expretfo ab eis oleo tnasime pínguesreddunt. fNon aliunde magís quám loti paluftrís radíce fues cratlefcunt,Plín, Et alibi;Filícís utriufg radice ues pínguefcunt, Relíquí ad faginationem pertinentes cibi, dicti funt fuperius inter cibos fimplie citer, Scrofanimíum pínguis parum lactís habet;& porcellosalere non poteft, "lain fütés , quàm «ateraanímalia omnía folent,cum lactantur,extenuari, Aríftot, Sexta pars ponderís quanti ports "derárít uiuus(fus faginatus)abfumitur occifo ín pilos, fanguinem, & reliqua íd genus, (excreméeta,) -pe Arifiot, M, Varro principatum dat ad agroslatífícandos turdorum fimo ex auíarijs:quod etíam pa 'buleboum fuumd& magnificat,necy alio cíbo celerius pínguefcere affeuerat,Plín. Sus ín regionib, - calidis propter uifcofí motum humidí,maior & obefior euadít quàm ín frígidís, Albert, Frifij qui "matítímam Giermaníz oram habitant, boues & porcos uno eodemép cíbo fagínant; bouí ením ad preefepe lígato hordeum cum fuis folliculís (iue eIumis przbent.íd bos dentíbusnon commínuens, 'deglutít;& ex molliore tantum eíus parte,qua emollírí ín uentrículo eius potuít, nutrímentum cae pít:reliquum cum ftercore reddít.Porcus igitur cauda bouís allígatus,ut aiunt, hordeí grana cum "ftercere emílfa mandit atqj pinguefcit, Albert, Sues utríufg fexus caftratí , celeríus pínguefcunt, De caftratione ueroeorum cap.quínto dícam, : ET ^ "QInluto uelutatíofuillo senerí erata;Plín, Haeceorumrequíes eft,utlauatío homini, V arro, 3o Susnullare magis gaudet quàm ríuis atqj coenofolacu uolutarí, ut fuperíus ín mentíone potus recí tauiex Colum, Volutatíone ín luto pinguefcít, Arift, Ephefius Heraclitus aít fues coeno,cohorta fesaues puluere uel cinere lauarí,Columel, Cur fiercoribus fues gaudeant ? Medici rationem red: 'dunt,quod iecur habeant maxímum,quz quidem fedes cupíditatís fiue libídinis eft. Ariftoteles ues 'ro quoníam naribus craffís interceptísQ fint,idcírco uím hebetem olfaciendí habere, ítagj fcetorem nequíre percipere fcrípfit, (67 vrxyvpiryxoi óvrótr exse d]a.qoespouny vüb Gedeon, «oix uti o3 ue oo uini" 'd'vcrlizc,) Alex. Aphrodífienfis Problem, 1:56. A «. « Maresnon ultra trímatum generant, Plín, Aproad tríenníum probitas coéundí edürattuetu ftioribus proles deterior gíenitur:nullus ením praterea profedtus ei accedit,nulla uirium recreatioz foletíníre pabulo fatíatus,& cum alteram non fübegerit,uel ínitus breuíor agítur,& foetus corpore 3e mínorecreatur,Aríft, Verresocto men(fium incipit alirejpermanet( ut d rect facere poflit, ufa adquartum annum, deínde caftratur,faginaturdp quoad perueníat adlaníum, Varro, Adfcetura "ierres duobus menfibus ante fecernendí, Prodeft apro coéuntíhordeum apponere pabulo: quod ídem & fcrof foete commodum eft, fed elízum, Ariftot, Verresunicus fufficit uel decem fuibus implendis,Florentin. Verrem fubantis audita uoce;nífí admittatur,cíbum non ca pere aiunt , ufqs ín macíem;Plín. Homerus non ignorans ut fus uidens fgemínam fefe extenuet,& carnes atterat, fa cit mares feparatím à foeminis cubare, A elían. Locus Homeri eft Odyf.f.círca ínitium, Verres pro | ptercopiofumhumorem multum ac díu coít,quoníam calídus non eft, Alber, IMaríbus ín coítu plu rima eft afperitas:tunc ínter fe dámícant índurantes attrítu arborum coftas, Text, de fuibus fímplíci «ter : cum Plínij de ferís tantum fuibus hec uerba fínt, Equos & canes & fues ínítum matutínit aps ijo petere,fcemínas autem poft merídíem blandírí,diligentíores tradunt;Plín. Mas fi pinguet, íníreos mnibus anní temporibus potefi;nec folum ínterdiu,fed etíam noctu, aut certe matutíno potílfimum tempore:fenefcens autem mínus fubínde agit,ut dicium efl:fzpe qui uel per etatem, uel per infirmi tatem fuz natura nequeant expedite coire, quum foemína impotens fuftíinendí marís fefTa clunes de inittat;cubantes unà cum fcemína coeunt, Arí(tlot, Foemínz fenectute feíTze cubantes cocunt;Plín. Aegyptij fuemizi2 vy)animal profanum exiftímant: uidetur enim praecipue iniri decrefcente Luna, Plutarch.in lib.de lide, Suesfzpíus coéunt paríunttp propter teporem & pabulí ubertatem,ut alía etiam anímalía qua cum homíne uíuunt, Arift, Sues agreftes femel(anno)ccéunt , domeftici (epe: nímírum propter pabulum, calorem atq; laborem:quíppe cum Venus comes fatíetatis fit,etc. A ríft, problem.1e.46,. Plutarchus etíam caufarum naturalium quaftione1 inquírít car fcropha fiue do jo meftice porcze,X fzpius,& alijs atcp alijs anní partibus feta: fint, cum fues fere omnes & femel tan. tum quotannís,X prope circa ídem tempus,nimírum cum zfílas appropinquat, paríant? V nde apud quendamlegatur,Mwxezi vuxee Vey, lov sext yporásn Os; hoc eft,[Non amplíus pluere nocte qua pepe écrit porca agreftis, R eijcít autem caufam fimiliter ut Aríftloteles in alimentum & laborem. quód do. meftícís alimentum abunde femper fuppetat,nec utferz íd inquirere, ac fpe fibi metuere cogáturz fed necp adeo laborent,cum àfübulcis parum feparentur:agreítes uero paffím per montes uagétur, unde nutrímentum omne ín corpus confumítur, Autforte, inquit, domeflící cum fubinde conuers fentur& gregatim degant,ex ipfa confuetudíne magis ad libidinem ferüturzagrefles uero cum ma« res a foeminis feparentur, tardos & hebetes ad uenerem motus habent, Aut uerum etíam íllud eft. quod Ariftoteles dícít,chlunen ab Homero nomínarí fuem monorchin,id eft uníus tefticuli, quonía "T plerííc; ex affríctu ad truncos,teíles atterantur, Sus anímalcur fit multíparum,ín fequentibus exs : plícabo, Sues tum mazes;tum fcemínz coíre (acípiunt menfe fuz ztatís octauo : quanquam mas. antequam fit anniculus;prolem generat uítiofam;foemina annicula parít ; fíc enim tempus gerendá e co $3 g9o0 . DeQuadrupedibus. uteri exigit, Sed non omnibus locís eadem xtatís ratío eft, ut díxí:íam ením fues ,hontufquam tag mares quàm foemínz quarto coeunt menfe:fexto tamen íta, ut uel progenerare & educare poffing; nonnufquam aprí menfe decímo iníre íncípíunt, Valentij coítu ad tríenníum,Ariftot.. Suillipecos rís admííTuraa fauonío ad zquínoctíumuernum,Plíníus & V arro:hoc eft, acalendiís Februaríjs ad duodecímum diem lMartij, Creícentienfis. Itaenim contíngit , ut fcrophaaftate paríat ; quatuor enim menfes eft prezgnans;& tunc parít,cum pabulo abundat terra, Varro & Florentín, Vbiag tem fues concepiTe apparet, feparant ab eís uerres,ut qui eas inuadentes & deturbantes,abortirecg gant,Florentín, Aetatísoctauo menfe(porca)coéunt; quibufdam inlocis etíam à quarto ad fer th mum annum, Plín, Februarío menfe uerres maxímé foemínas debent iníre, Pallad. Foemína: habetur ad partus edendos ídonea fere ufq; ín annos feptem,qua quanto foccundíor eft celerius fe " neícít, Annícula non ímprobé concipít,fed ínirí debet menfe Februario, Columella & Pallad, Non mínores admittenda quám annícule.IMelíus uígínti menfes expectare,ut bíma paríant. Cum corp tint,id facere dícuntur ufqp ad feptáímum annum recte, AdmíTuras cum facíunt, prodiígunt ín lut. fos límites ac luftra,ut uolutentur ínluto, quod eft illarum requies , ut lauatío homíní, Cumomne conceperunt,ruríus fegregant uerres, Varro, Audio fcrofasapud nos per annos círciter ocio pate re. Susubíquíntumdecimum annum nada efl,non praterea generat,fed efferatur. Sí pínguet,o cyus & íuuenís & fene(cens mouetur ad coítum , Ariftoteles. Scrofa poft quindecim annos non paríet, nífí admodum carnofa & bene nutríta fuerít, Albertus, ; ([Sues natura libidínofz funt. Ovep7&t ox evay xowoy,n ero 7 &Qgod leuc sus (encerteng ) A víft.in Phy fiognom, In fuíbus fubare (xev) dícítur, cum affect libidine currunt relicta focíetate, & emit: tunt íd quod apríam(xezeiap) uocant, ut equz nominatum híppomanes, Aríftoteles. Idem tamenali biín fcrophis «pie uocat, ( xz" quidem pro genitali uírí quandogp accípitur, ) quod fuibusa flrandís excínditur, utpluríbus dícam ín E, Horatius Epod.15, de mulíere díxít , Iamáp fubando Tentacubilia,tectag rumpit, Hínc & fübatío nomen apud Plinium, | Suumlibído ardentiffimait — ut opprobrium mulíeribus índe tractum fit cum fubare & fubíre dícuntur,Feflus. Sic deequabm, equíre dicitur, izaeavép:de uaccís rwoeap, (lóuffig [yrr, dicunt noftri ín genere de quibufuísbmtis foeminis coitum appetentibus,)Sunt & alía eiufdem terminatíonís uerba qua defyderíü fignifian, — ut Qo, ÉvAd(Ca, Kamp, mnt Ania, HU Aie, mto rse euoxdy, Hefych. & V atínus, Kazreavee opus [ing igne Tas mGcewwzeiey, V arínus, quafi de mafculís etíam alíiquando dícatur, quod ego legere non me Íní & (i forte de maríbus reperíatur, accípietur certe ímpropríe, xezezy proprie dicítur de porcautiit defyderante,utzevpzy de uacca, Varínus, Termínatio quídem ín «o alijs etíam uerbis defyderium. fignificantibus communis eft, utqevae, leva]am, | rgni siye, Anusfubans, demuliere praterata tem libidinofa, Erafmus non recte uertit hírcífTans , ut docui ínter prouerbíaex Hiírco, Agpdfimy iyexy ín Danae Sophoclís aliquí fuem interpretantut, eft enim hoc anímal pronum ín V enerem,un de uerba xezegp & sempswey facta, Hefychíus, | Gérez, kezpicas,Hef, & V arínus, lídem Soc (ly ponunt q9zoap, q 92i dy, íd eft furere. eft enim fane furor quídam, impetus illead Venerem, G ] nes ubi mire ín Venerem feruntur, dícuntur exv(zy; (Catulíetitem foeminam Plautus dixít,) fuesus aeicdvCxlius, Símas propter atatem coíte non poteft, declínatà porca, & porca falít mare & ptos uocateum,Albertus, Sues foemínze cum libidine excítantur,quod fubare dícítur, uelhomínesag: eredíuntur, Aríftoteles. Foeminas fubantes ín tantum efferatí aiunt , ut homínem lacerent, candi 4i da maxímé uefte indutum, rabíes ea aceto mítígatur naturz afperío, Plínius, | Quadrupedumptas gnantes Venerem arcent,prater equam & fuem, Plíníus. Ariftoteles uero, Sola anímalíummulitt & equa grauídacoítum patiuntur, — € Implentur fues unocoítu , quí gemínatur propter facilita, tem abortíendi (Eadem ferépauló poft ex Ariftotele recitabo:) remedium, ne príma fubatione, neg ante flaccídas aures coitus fíat, Plinius, Cauendum ne príma fubatíone ante aures flaccídas coitus fíat,fruflra etenim fuerit. At fi plena íam auídítateac defiderio libidinis turgido admiffura fíat,unus (ut modo dixi)ínitusfatís fit, Aríflot. Etrurfus, Concípít przcípue fus, cum prz libidine geflíente . pruríensaurículas flaccidas demittit : aliter femen à uulua refpuítur, relapfumép euanefcit, Süntt fcrofis alíae ftatím prolis foecunda laudabilis, alíae íncrefcentes melíus generat, Idem, Suestantum coitu fpumam ore fundere díligentiores tradát,Plínius, Suibus propriae funt uoces ad Veneretmy coitum, Aríflot, Scrofanifi conceperít,terum & íterum coíre quarít, Albertus, Sues cícuresut rum ferant menfes quatuor, Arífloteles,Pliníus, Varro,& alj. Iníri debet menfe Februarío, Qua tuor quoc menfibus fceta,quínto parere,cum íam herbz folidiores funt,ut & firma lactis — o porcís contíngat,& cum defierínt uberibus alí,flíipula pafcantur, czterísi legumínum caducis fre gibus, Hocautem fit longínquís regionibus , ubí níhil nifi fübmíttere expedit. [Nam fuburbaníslas Éiens porcus ere mutandus eft;fic ením mater non educando, labori fubtrahítur, celeríusc& Wr conceptü parti edet. Id£p bís anno facíet, Columel, Quarto exempto mefe pariunt,ubí quíntts Hn6* píet.Incípíunt autem, ficut dixi, menfe Februario, ut folidioríbus herbís natí , & ftipula fuccedente. pafcantur,Palladíus, Partusbísanno,Plínius, Foemína ín partu afperíores, Textor ; fed Plini de ferís tantum fuibus hoc fcribit. [Natura díuifus eft (crofze annus bífaríam , quod bísparít ina no:quaternís menfibus fert uentrem,binis nutrícat, Varro. . Bifulca, pauca generant, praterqu fues, Acíftot,Sene(centes etiam paríunt quidem fimili modo, fed tardius coéunr, implentur uon E : LU DeSue.- C. Lib - OOt itu, faepius tamen füperuentum patíuntur , ea de caufa, quod poft. coitum humorem, quam apríani nonnulli appellant,emíttunt;quod quídem commune omníbus íncídít, (ed alíquae unà cum hoc fe; men etíam admiffum eíjcíunt, Aríflot, Ex omníbus quz perfectos foetus, fues tantum & numero; Koszdunt: ítem plures , contra naturam folídipedum autbífulcorum, Plin, Sola inter multípara (fus parít perfectos, eap una euaríat, generat ením multos more multífidí generís, cum & bifulcum :& folipes fit.funt enim locís quibufdam fues folida ungula, partuigítur numerofa eft ; quoníam alis «mentum quod ín corporís magnítudínem abfumeretur , ín excrementum femínale decedít, Id enírà . at folipes magnítudíne caret, (id efl, ipfa fcropha, quamuis folípes fit, magnitudíne caret, & fic nor Áándíget multo alímento , INiphus.) quín & potíus quafí ambígens cum natura folipéduim, biíülcum 4e eft, hac igitur caufa &C unum parít,& duos, X quod plurímum,multos,enutrít uero ufc ín fine quae * .peperítpropter fuícorporis alimoniam probam,habetením ut folum píngue fuis flírpibus:fic fcrofa filijs alimentum copiofum & commodum, Aríf(tot,de generat;aním,4. 6. Etalibi Numerus partus qplurímum ad uicenos.fí tamen multos pepererínt, educare omnes non queunt, INumerusfcecun: :dítatís ad uícenos:fed educare tam multos nequeunt, Plíníus, Apud nos utplurímutmi círciter fedé (cim parere audio, fed raro. fzepeoctonos uel denos... Sue quod ad uefcendum homínibus àpta fit, ní .hilgenuit natura foecundius,Gillius, | Sus ad foeturam quam (it foecunda , anímaduertunt fere ex iprimo partu, quod non multum ín reliquis mutat, Varro, PaucifTíma fus zedít príma partíone, uía getfecunda, nec fenefcens copía foetus defícítur, quanquam lentíus coít, Ariftot, Penuríam lactis prapingues fentiunt , & prímo foetu mínus funtnumerofz, Plín, Pareretot oportét porcos quot 1e mammas habeat, (habent quidem denas pleraegp, ad (ummum duodenas:) (í mínus paríat, fructuari am idoneamnon efle:fi plures paríat,effe portentum, (exiftímandum eft,) In quo illud antíquiffia mum fuíffe fcribítur,quod fus Aenea Lauiní triginta porcos peperit albos: ítag quod portenderít factü, triginta annís ut Lauinienfes conderent oppidü Albà, Var, Sola ex omni calidorü genere ca mis & fus, partu numerofo notantur, Theophraftus de cauf.1.37. Cur quouís anní tempore & fepíus fuesmanfíuetz coéant,ac paríant non certo tempore, (bís anno,)agreftes uero femel tantum & (tato tempore,ex P. P & Arifloteleín praecedentibus docui, Sus,canís,lepus,partu funt numero fo:nímirum quod uuluas fiue uteros contínent multos,totídemáp formandi loculamenta, Ariftotel, Problem.ic.16,. Cur fus € canísfint tam foecunda & multíparze, Democrítus caufam affert, quod . multiplicem uuluam & femínís cellas receptatríces multas habeant;eas omnes femen non uno ínís g» tu explet, (Atquí Arífloteles & Plínius tum canes tum fues uno coitu impleri fcribunt: ) fed íterum " & fxpíusea profeminantur,utfrequentía femínis receptacula ímpleantur, Aelían, Scrophafce- «undiíor alba, [uuenal, Cítatur ab Era(mo ín prouerbío R.egía uaccula,quod olím de prodigiofa fees cunditate ferebatur;quód xtate Prolemzií iuníorísuacca quadam eodem partu fex zedídiflet uítue los. Cur parue quadam quadrupedes, ut canes, (ues , caprae , oues monftra frequentíus paríunt quam grandes? An quod paruz longe foecundíores funt: monftra autem tum confici folent, cum plura femína ínter fefe cohzrefcunt & confunduntur, &c, Aríflot, Problem, 10. 6o. . ( Fcetus quí ín uterolzfus minutus fuerít,metachoerum dícítur(quafi pofthumum uoces , ínquít Caza; mihi non placet.)quod ín parte qualibet uulua accídere poteft, Aríflotel, Foecundioribus (multiparís) animalibus,atc5 etíam magís multifídís,(ut canibus, )(zpiíus accidít monftra parere : nam cum alios 4e quiferéimpertectos zdant, (ut canís catcos»/facílius ad monftríficam partíonem delabuntur, (ut cas | preetíam & oues?)& ín ijs potí(Tímum etíam qua metachara appellantur confiflunt; quz alíquate nus labe monftrífíca funt affecta:nam deeífe aut fupereffe quicquam monftrofum & praeter natura eft, Ariftot. de generat. aním, 4. 4. V íderi autem poflet hoc ex loco Ariíftoleles metachoeron uocare fetum; non fuis tantum,fed cuíufcg animantis ín utero laefum mínutumdp: quoníam nulla híc fuís mentío,Ego locum hunc mutilum e(Te ccediderím,& fuis mentíonem addendam : quemadmodum ín problematibus etíam 10, 6o,ubí eiufdem argumenti qua'flío tractatur, & eadem anímalía multipa ra nomínantut, (canís,ouís, capra, fus quocp nomínatur, quamuis fine metachoerí mentíone, Certe uocabulum ipfum,a choro,id eft porco compofitum, de eo tantum,non ítem alíjs animalibus,recte accipi indícío eft, Et Aríflotelís uerba qua fuperius recítauí ex hiflor,aním, 6.18. ita pofita funt,ut de je ue priuatim ín pracedentíbus fimul & fequentibus agatur.Et eiufdem libri cap. 24, Ginní, inquít, ex equa prodeunt,cum ín gerendoutero agrotauít,more pumilionum ín ordíne horínum, aut por corum deprauatorum ín genere fuum,quos poflhumos (uszzyoex) nuncupauíf, | Et in finelib.a.de enerat,aním, Metachoerum uocatur, quod ín fcrofz utero lafum deprauatumiy eft; X magnitudis neimmínutum,qafi aporcellum díxerís:id&p cuilibet fcrofz accidere poteft: fic à mulís inni gene rantur, Vertít autem Gaza aporcellum,nímirum quod a, príuatíuum apud Gracos aliquando mí, nuat,ut &zvesa, Mezeoeiez Polluci (unt cordi & parui porci,Sus cordus, Graecis óV/y9, Hermola us, Meroe, v osi eva TE vp, V arinus (nifallór) alicubi : Caclius fues feríus nafcentes ínterpretas tur.Sedhocnonfentit Arífloteles, | q[Sigrauída glandem copiofius ederínt, abortum faciunt, ut oues:quibus conftantíus hoc glandibus efitatís accidit, Ariflot. Sigrauida admodum pínguefcat, &e efficiturutfoetà mínus habeat lactis. Proles,quod ad etatem attínet, optímà eft , cum uígent parens tes:quod ad tempora , przítantíor qua hyemis initio gíenítur : deterríma , queaftate: qui ppe qua parua, exilis, & perhumida fit , Ariftoteles, & Albertus, | Porcíqui nati funt hyeme, fíunt exiles 00 4 pier 99» De Quadrupedibus. | propter frígora,& quód matres eos afpernantur, propter exiguítatem lactís , & quód dentibus fai, ciantur propterea mammz,Varro, Partus quí eduntur hyeme;nutríuntur ínfelíciflime, (hez2952 ylvezsi JC ob acrís intemperantiam, & ob id etíam,quodlargam lactís copíam non fugant, nimirum matribus ipfis eos tunc abígentibus,quod mammz laborantes penutía lactís,attrítz ínter dentes eg. 'uleerentur,Florentín, INoftrí pr&ferunt porcellos Martio natos, ((2 ersling;) aut faltem tino ef altero menfeprius, In calídísregionibus melior eft foetus porcae hyemalis quàm aftíuus, ín frigidis. autem contra,Liber de nat,rerum, Díebus decem círca brumam ftatím dentatos naící , Nigidius. tradit,Plín, Sues & canes poftpartum fxuíre folent;nímírum quía extenuantur,ratione ínedía; 8C integra eís matería fecerniturtnon excrementa folum ut ouibus & mulíeríbus, Aríflot.problem, ro, $7. Cum fcrofa peperít,prímam mammam porco quí prímus ín lucem prodit, prabet,Aríflot.. Ere urfus,Porcís xdítis prímís,mammas praebent prímas.he ením mamma plurímum lads obtínent, Prímis genítís in quoq partu fues,prímas praebent mammas.Ex funt faucibus proxímz:tamen(gali, ás ut forte, &O)fuam quifqy nouit in foetu quo genítus eft ordíne, (quod Io, Tzetzes quog) fcribitz). .€aG alítur,nec alia, detracto illa alumno fuo, fterilefcít ilíco ac refilít, Vnouero ex omní turba relj« c&to,fola munífex, quz geníto fueratattributa,defcendít,Plin, De fanitate fuum unum modo exem. *plí caufa dícam:Porcís lactentibus fi fcrofz lac non poteft fuppeditare;tríticum fríctum dare opor "tet, (crudum ením foluít alutim,) uel ordeum obtjcí ex aqua,quoad fíant trímefires, Varro, Scrofam infaa quang, hara fuos alere oportet porcos: Víde ínfracap.quinto, Curabítautemut foetus pro, príos cum unaquag procludat. Plus uero quám octo(ficut Columella dícit)nutríre non debet. Mili üero utilius probatur experto, porcam cuí pabula fuppetunt,ut plurímum fex nutrire debere; quía. Tiícerpltires poffít educare, tamen frequentíore numero fucta deficiet, Pallad, INutricareoctonos. porcos paruulos prímó poffunt, incremento facto à perítís dimídía pars remouerí folet: quód neg mater fola poteft füfferrelac, necp congenerati alefcendo roborarí, Varro. Porci àmamma menfes duos non difiunguntur,Idem. Étruríus,In nutrícatu,quam porculatíonem appellabant,binis fibus porcos finunt cum matríbus:fed eos,cum íam paíci poffunt, fecerunt, Vbi fues pepererín porcellos und cum matribus relínquentes bímeftre,eos poflea fecernunt,matresq; denuo fupponii utex totoanro,octo quidem menfes dígerantur ín ípfam íimpregnatíonem,quatuor uero, ín edu tíonem emiíTorum ín lucem; Florentin, Vbifacultas eft tranfígendí,uenditis qui fubinde natifünt,- celeríor matríbusfceturareparatur,Pallad, — «| Hybrídam ex fue dosneftíca &C apro natum füett appellant alíqui. | | ML «| Morbí feum, Aconitum enecat patitheras, fues, Iupos, beflíasty omnes ín carnibus obiedit; Diofcorídes:fed apparet eum de fuibus ferísloqui.ferís ením tantum aconítum & alía uenenaobf ciuntuenatores:quanquam domeftícís quoc, ut quibufcunq; alijs anímalíbus letale eft aconítum, Syanchus,zveyyG-,radíx qua fuesá uenatoribus capiuntur, Hefych.& V arín, V ídetur autem mon. alia hzc radix quám aconítieffe,cum & radix fimiliter ufürpetur,& flrangularido, (unde & aconi« to pardalianchí cognomen;)fimiliter quod ex uocabuli compofítione apparet,morteri ínfetat, Sut necat chamzleon albus,radice fcilicet cum polenta & hydrelao fubacta, Díofcor,uíde ín Cane €, Succus radícís chamzleonís candidí occídit canes füiestp ín polenta : addíta aqua & oleo contrahit ín fe mures ac necat,ní protínus aquam forbeant,Pliníus. Elleboro nígro equí;boues, fues necans turzítagicauent íd,cum candído uefcantur,Plíníus, Suescumímprudentes hyofcyamtm comeds derínt,etfi egerrímeafficiuntur, (refcluuntur & conuelluntur,Hermolaus)tamen reptantes fefead aquas trahunt: quo profecti, cancros legunt, & deuorant,eorumüp cibo ad íncolurmitatem reftítuum. tur, Aelianus, —Hyofcyamo poto fuesinfaniunt, unde éce«vauzy pro itifaníre & delirare, Phera crates Keeixvois, Varínus, Yeeckveueie uota tà 7 zexs, Hefychíus, Hyofcyamus quidem Latint ad. uerbum fabam fuillam fonat quoniam fues, ut Aelíanus refert, paftu eíus conuellantur prafenti. mortís perículo,nifi copíofa aqua ftatím feforis & intus proluerint, IVlarcellus Vergilius, Sednos. alía de hyofcyamo A elíani uerba,ínterprete Giillio,proxíme recitauímus;quz magís probo,quonfd: & Hermolaus fímiliter legit Corollarío 682. XepedbosSeoy,legítur ínter nomenclaturas Xanthij lier. ba apud Díofcoridem , fic díctum, utípfe conijcío, non quod choeros, íd eft porcos, fed quod cfioe- rados fíue fcrophulos tollat:znam & contra tumores, Díofcoríde tefte,utiliter emplafiri modo impose nitur, Herba quam noftri anferínum pedem à foliorum figura nomínant, quam Hieronymus Tra gus Tomií prími de plantis ca, tor. ínter folana defcribit, (& à Germanís nonnullís à fuum perníck fweinfroot/ & feuwplag appellarí fcríbit,) (uibus fi forte ederint uenenofa effe creditur jídQ nonrarís experimentis conftare aít,Eadem forte chenopus Plínij fuerít,cuíus ille femel tantum tre mínit i8. quoníam & nomen conuenít,& uís forfitan uenenata:huius enim & ramiícis flores apes non attíngunt,ut Plín, fcribit: quamuis inde no fequttur uel hominiuel fui uenenatam effe, ut neg rumex eft. Egoconfecturam tantum affero,Quín & ferophularía maior, foetída herba,urtícae ferefo. Itjs,etc. (noftrí uocant b:unwurt$,íd eft herbam fpadiceam,à colore:uel [dowartenadt[cbatt,íd efl folanum nígrum,impropríe ramen)fuillo generi exítío effe fertur, Eupatorío aquatico(ut pharma éopolz quidam uocant R uellíus hydropíper,noftri ceruínum trífolium, &c.)hirundínaría , quam ; aliqui afclepíadem putant; arcío , íd eft perfonatafeu lappa maiore , tum fuestum pecudes fies abftinereaudio, : Tr Tyr PTS ETT Es DeS5ue. C. Lib. I 90s . QSiqus reptilium befliarum fues momorderit, jfdem remedijs dictis in lefis pecoribus, (bub, Quib,caprís)curabuntur , Dídymus, INíhil eque aduerfatí ferpentibus quàm cancros, fuesp pera cuffs hoc pabulo fibi mederí, (Thrafyllus author eft.) Plin. Sues fcorpionibus ín Scythía intería müntur;quanquam cteros uírulentos ictus míníme fentíunt.& nigri eorum potiffimum pereunt; quifqp tamen celerríme ínterít,fi ictus adíerítaquam,Aríftot, Scorpíones ín Scythía ínterímunt ee tíam fues,alioquin uiuacíores contra uenena talía, Plín, Sus egre fert hyemem,facile&; à frigore labefactatur:quocírca ípfis extruütharas,ex quibus hyemenon educütur príus quàm glacíes(pruis na)prorfus díícuffa fuerit, Florentin, — 4| xéxze,morbus quídam fuum , Hefych, & V arin, Latíne -. grandínem uocant recentíores,uocem Graecam ínterpretatí;reperíuntur ením in carne (uís grand "je nofz grana quadam alba & rotunda,grandíní fímílía,& fimiliter (paría,magnítudinelentís, V'n& -J exomnibus quz nouímus anímalibus, fus grandinem concipit, Aríftot, ( Atquí gallínae etíam praes fertím albze,fzpíus grandínofz apud nos reperíuntur,) Hinc & uerbum yg^«(zpfactum,íd eft evan díne laborare,ut azAwiy,v7teiy,Scholíafles ín Pacem Arífloph. Suís plerung, eft grandínofa ca« ro:quo fané argumento, chalaros dícit ues Girecorum natío : quía ín mortuorum carnibus uifatur xeA«(e,id eft erando:fed ín uiuentibus latens graffaturmorbus,Calíus, XeAe(a,ygA«gós sv, eft aua tem híc morbus pecorum, (7/ Spuieroy fuum melíus díxiffet) qui ín uiuentibus latet, apparet aua tem in díífectís,erandine carnibus eorum permixta & ínhazrente , Varínus ; quí & hoc Aríftophas nís cítat, Z««ous? d xaAc(z, Badem fere Suídas:qui tamen xga«(z uerbum apud Aríftophanem non fimpliciter x«A«péc &hy exponit,fed addít vep vpox7oy,ut poéta improprío & obícoeno fenfu hoc uerbo 4» fitufus;nec recte aut propríe porcusgrandínofus Circe ygAagóe dícatur, contra Celíum & Varíntz quanquam fuís grandínofi caro xeA«eé fítíd eft laxa & mollis; & ut Aríftoteles ínquít, ved Mew : GC grandiínofos fues fíerí dicit qui &jeéGzpiór funt, Xx&Aa(a 789 G- zo» (lego Tj jeieep, Suid. INoftri hune morbum uocant finnen alij pfinmen. Angli mefell:quo nomíne etíam puftulas(morbillos) puerorum uocant, à fimíli fere figura colore&:quanquam non íntra carnem fed ín fuperfície cutis nafcantur, &c, Itali gremm, Suem fic affectum nofirí finnig, Angli mefelled,Galli leprofum aut furfume;quod fuper lingua grandínes quafi femína quedam fparfa appareat.Itali eremígnos; Ariftoteles yg?a(uvtu & xaAe(avzw, Lanijnoflríuulgo dícunt fuem nullum effe,qui non ut mínímum ttía grandínís graz na habeat:(ed ea ní(i abundent non obefTe.quod fi in língua uel unícum appareat,undíquag; grana -« dínofos effe pronuncíant qui fues publícé uendendos apud nos(ore díducto per ínfertum baculum go fcu paxillum; quod coquos ín mortuís fuibus facere apud Suidam legitur, noftri antequam emant . uíuos fic ínfpícíendos curano& ín Gallía, & alrjs etiam plerífty regionibus puto íinfpícíunt. eft quan do abundant quídem,nec ullum tamen ínlíngua indícium apparet. Blephantíacis uenula fub lína gua uarícofzfíuntac nigrefcunt;quod fignum eft etíam uifcera ipfa in fimili conftítutíone efle, quaa. lís in porcís quibufdam círca ínterna uídetur,qua grandínis nomine infígnítur, Aétíus, Cirandíno fifiunt fues, (inquit Arífloteles,) quorum crura & collum & armí carne conflant humidiore, qtti bus partibus uel grandínes plurímz innafcuntur:cato dulcíor eft (i erandínes habet paucas ; fed'fi multas,humída ualde,& ínfipída eft, Facile qui grandent cognofcuntur: parte enimlinguz ínferíos re grandines habentur, fi etam dorfo euellas,cruorem ín radíce pilí euulíi uíderís,Pedíbus etiam pefteríoribus conftare non poffunt , quí erandent. carent grandíne cum adhuc Iactent, tolluntur 4o grandínes tipha,quee uel ín cibatu utílis eft; Haec Ariftoteles 8, a1.ínterprete Ciaza.quem locum Ale bertus ex Auícenna,ínepte ut folet reddit hís uerbís;Porcís etíam mollis carnis qui funt cafiratí con — tínguntpuftul ín crure & collo & fpatulís:& fepe funt ift pufiulz fub lingua & fub axíllís;& uo cantut leprofi tales porcí,&c.conuenít autem eís in cibocicer & fícus:Hec Ariíftoteles non aduerfus grandinem, fed fimplícíter ut obefentur fuíbus darí iubet, Index fuís ínualíde,cruor inradice fetae dorío euulfo,caput oblíquum ín inceffu, Plín, Qui emunt fues, ex fetis à ceruíce auulfis illos día fcernunt,nam fi ínfectas eas cruore uídeant, (íd eft círca radícem craffíufculam habentes faníem) ze erotare eos aiunt;fín autem puras,bene fe habere,Florentinus ín Geopon.19.6. € 7; Atquí Ariftote les hocex fetís índícium de grandíne fola fcríbit,non etíam alijs morbis: & fimiliter hodie multí fem ^ grandínofum iudícant illum,cuíus extractze fete craffum humorem ín radice retinent, SC cauda te« 4o res fuerít:latam enim bonze ueletudínis fignumfacíunt, Suntquí dies alíquot( círcíter quatuorde» cím)porcís antequam mactentur cínerís nonnihil ín colluuíem eorum admiceant , prafertím de li eno nucís,ut eo remedio grandínes abígant;alij eodem tempore,ucl aliás etam, lentís pugilla Íema peradiciunt, Sícaffectos fues noftrí non edunt,nec publice uendilicet,ut neg; Gallí. pauperes ta men edunt quía paruo emuntur.obeffe negant,nifi nimium grandinofa fuerít caro,ego ceu prorfus infalubrem & peíIimi fucciomníno relínquendam coníulo, X&Aa(z,xeA&Qoy , grando, collectio eft füb cute buboni ac Aegyptíz fabz fimilís, ut ínquítPollux, dolorem fí tangatur afferens, Dícun« qur & ín oculo grandínes,cum fegnís humor círca pelpebras coierít, fed íta, ut id tuberculum digito huc & illuc ímpellípoffit,Niphus, 4j Vtne porcizegrotent;R hamniradícem trítam, ín aquam ua - bife proluunt fues,profjcíto, Gale.Ii.. de parabilib.ca.ior.| Carnem caballínam díícoctam potu futt 6o morbísmederireperímus, Plin, Rubeta decocta &Cínaqua potu data , fuum morbís medetur , uel cuíuícunc ranz cínis,Idem. Sues non xgrotabunt,finoué canctos fluuíales eis comedendos pora xexeris,Didymus,Canctís quidem edendis ipfos ibí contra hyofcyamum & ictus (corpionum me 9904 De Quadrupedibus; derí ín precedentibus didum efl, Druide Gallorum famolum herbam nomínauere nafcen ía humídis:& hanc fíníflra manu legi à íeíunís cótra morbos fuum boumé íuff éreynec tefpícere] "Dells tem, nec alibí quàm ín canali deponere, ibíqy conterere poturís, Plíníus lib, 24. Lappacanaríatnee detur fuibus effoffa fine ferro, & addíta ín colluuiem poturís,uel ex lacte & uino, Quidam adijciunt & fodíentem dícereoportere: Haec eft herba argemon,Q uam Miínerua reperit, Suibus hís remedii. Quí de ílla euftauerínt,Plínius. Hacan eademfit cum argemone R.uellius dubitat, Paftoresqui; dam hodie tríchomane utuntur pro fuibus egrís,& mírifice pradícant, Hier. Tragus. V iif carduo benedicto , ut uulgó nomínant , & radice generis illius gentíanze quam noftri crücíatam foraminum autfectíonum fponte nafcentíum ín ea fitu appellant; & radice herba quam uulgdcer, uínam nígram uocitant,eft autem genus fefelis ut conijcio. | NER (jSoletetiátinquit Columella)uniuerfum pecus cgrotare íta;ut emacietur, nec cibos capíat,pro, - : ductumQ ín paícua medio campo procumbat , & quodam ueterno preffum fomnos aftíuo fub fole. captet,quod cum facít,totus grex tecto claudítur ftabulo, atcp uno die abftínetur potíone, & pabulo: . pofirídie radíx anguínei cucumerís tríta, & commifta cum aqua datur fitíentibus: quam cum pecus des biberunt, naufea correpta uomítant, atq expurgantur, omnít bile depulfa cícercula, uel faba, dura muría confpería,deínde (fícut homínibus)aqua calída potanda permittitur, Sues fi affligantyr incerto morbo, tota die € nocte includere oportet, níhílpínterím nec cíbi nec potus apponere; ftd radicesagreftís cucumerís commínutas, per díemac noctemaqua ínfundentes, aquam ipfam in po« tu eís poltrídíe offeremus: Ex qua quídem bibentes largíus morbí caufam pauló poft uomiítu rei dunt,Dídymus, Apudnos aliquí nefcíoad quos morbos,forte ipfís etíam incognítos,prafertim bítos,percort uel aures uulnerant, uel caudas abfcíndunt, nam uena fectione ín hoc pecote nofi quod fcíam,nen utuntur, Canes, boues, fues, caprz, ferpentes & beftiz alíz cum ímpendentem peftei,tum ueró terrae motum, & coelí falubrítatem, & frugum fertilítatem praefentíunt, Aelianus, Democritus phyfícus afphodeli radícís par& macerata fingulís fuibus nutrimento iubet mífceritmre mínas,fic fiquidem ante díes feptem fanítatís firmítudínem ait fues recuperatures, Didymus, Sut peftilenti affectu non corrípientut, aut correpti reftítuentur facile, fí afphodelí radíces ín eam quilt bibuntaquam íníecerís,aut etíam ubi crebro lauantur, Florentinus, Audio fuibus ín peftilent(ah (ectíone;multos círca collum duros tumores(tuberculayoborirí, Quatitaegros Tuffis anhelafües, : ac faucibus angítobefis, (tempore peftís, ) Vergilius, Polypodium aliqui fuum cíbo contra pdl lentemluem admífcent,Híeron,Tragus, Idemíolanigenus fyluatícum baccís nigris cerafi mag ni j* tudíne (aliquí Germanorum uocant porcorum herbam, alij baccas fomni, [üiwErnt/ fe:blaaffbto. aduerfus perículofos(contagiofosyfubítos & calídos fuum morbos,quales per medíos eftatis fert resaccidunt, plurímum commendari aít, folíjs fcilícet in cibo datís : eamq ob caufam ubi fponte fcens haberi non poteft, à plerííq in hortis plantarí. quód uero ídem fatiuum folanum effe aff nil nonaffentíor, Sí peftís ín fuillum gregem ínuaferít,límacum fpolía (cremata,ut alíqui uolunttri ín potu dabís,ut etíam bubus, V el Baracenícam herbam(berenifdbwunoEtut ; (ic noftri plerigu cant, quam Galli & Italí,coftum hortenfem, reliqui uero Germani , chírurgi prafertím uirgamalie ream Italorum)arídam trítam ín cíbo. Aut lactucam (latticb, malim atticb, id eft ebulam ) foetíd; ín aqua elíxam & mínutatím íncífam, ac rurfus cum decocto fuo íniectam, ín colluuiem porcorum admiífcebis,Hzec reperí ín manufcrípto quodamlibro Germanico. | Cauendum eft ne ad prae a boum fus autgallína perrepat.nam hoc quod decidit ímmiftit pabulo,bubus affert necem: &idprai cipue quod egeritfus aegra peflilentíam facere ualet, Columella, [Sues patarí & emi folentlk Illafce fues fanas effe , haberedp recte licere , noxíjsqp praflare, neg; de pecore morbofo effe, fpon désnezQuidam adijcíunt perfunctas effe à febri, &C a foría, V arro. Febrícitantíum figna funt, cum obftípz fues tranfuerfa capíta ferunt, ac per paícua fubíto cum paululum procurrerunt,confifunt L] & uertígine correpta concídunt, Earum notanda funt capita , quam ín partem proclínentur,utcx aduerfa parte de aurícula fanguinem míttamus. Item fub cauda duobus digitis à clunibus íntetmile (is uenam feríamus, qua eft in eoloco fatís ampla, eam farmento príus oportet uerberarí, deine ab ictu uírgz tumentem ferro refcíndí , detracto fanguine colligarí (alígneolíbro, uel etiiulmeo Quod cum fecerímus,uno aut altero díe fub tecto pecudem contínebímus,& aqua modice calídat quantam uolent , farínz& ordeacez fingulos fextaríos prabebímus, Columella, Febrientibus ex cauda fanguis eft detrahendus,Idem, | € Cum à magnoferuore ín frígidam incübunt, peg | (i nonftatim cogantur pergere ín uía,fed alicubí confiftere aut quíefcere permittantur, membrís ot nibus conuelluntur,fiuntty fpafmici(patiáoerig. atq; íta aliquando pereunt, nifi maturius real fcant, V itulí quídem fic affectí non euadunt. — € ofc do ES antur & pediculís fues,íta ut cutís alíquando plurímum erodatur, tolluntur locís illítis cremalactís,butyro, & fale multo,fímul ad ungentí modd decodtís,alij partes lotas purgatastp fxce uípiliquidaínungunt, [Sus multum dormít, praccipt aítate,& tunc nifi frequenter excitetur,lethargo captus morítur, Albertus, €| Accíditeís etía dolol capítís & grauitas, (aut fcotomía, Albertus. xeavyy , lego xexiee, uel xeavegp , C Albertus habet fratts tyn,] de quo morbo plura díxi ín Boue c. Gaza flrumam ínterpretatur, nefcío quám recte, mihinoV placet;inam & aluí profluuíum ín fuibus eodem uocabulo fignifícatur, ut infra dícam : ) quo pluríml laborare folent, remedíum eft, uíno adhibito naríbus, eoc ipfo dilutis , fed difficulter co quocp peri : c DeSue. C LLLI. oos €ulo fubtrahíturibidiro enim aut quatríduo interitus obuenit, Aríftot, Albertus huneex Aríftotele locum reddens, Hoc morbo, ínquít,morítur maíor pars fuum, propter collectos multos humores frá gídos ín capíte.fed remedíum quodapud Ariftotelem huic morbo adfcríbítur , perperam refert ad rofluuíum aluí,In hoc morbo ut ín brancho quog;,aurículz fuum flaccídz & deieciz funt, Idem, uídas ín dJagjors hunc morbum lipadcew appellat, & febrim interpretatur cum capítís dolore;fignum effe aurículas demiffas,& oculos deiectos : remedíum tyyveezi(ow, Sunt quí carduí genus, quod uulgo carlínam(jberwurtsyuocítant, fic affe&tís dari confulant, (radicem uídelícet ín cibo mínutatím .íncifam; tanquam níhil híc morbus à peftilentía firum differat, q[Suemaltero oculo amífTo breui extíngui magna ex parte nonnullí exiftíimant, Arífloteles &€ Plin, — 4| Quadrupedum fues tribus A49 morbi gencribus laborant, quorum unum raucedo uocatur, quo maxime fauces maxillz& ínflama mantur,(bí quidem proprie mihí uidetur branchus uocarí,alíjs ín locís ímpropríe, phlegmone potís us ín genere dicenda:;)fed ídem malum,uel qualibet alía corporis parte contrahi poteft.lam ením ple tunc ín pedem,alías ín aurem decumbít, Putrefcít protínus membrti,& ulcus ferpit, donec ad pul« tnonem deueníat,quo tacto mors fequítur,crefcít hoc uitíum celeríter, nec poteft fus quícquam ede rectum íta zgrotat,etíam fi quantumlibet fit morbi íncrementum, (C sdty vie, raw aj nou to vro 9os, [xv érwvig poteft autem xov óeovsy uel ad éSie referri;uel ad 96, ut Gaza retulit.) curaturà porcaa ríjs.cum malum íncípere fenferínt,haud alio modo quàm tota parte abfcí(a qua coeperít , Ariftotel, interprete Gaza, uocat autem hunc morbum Graece Bee jiey;& eo affíci, Boeyy&y. Raucelcuntilierya xe) potiflimum eo anno , quo montes abunde tulerínt , & pínguilfimi fint,Iuuat mora celfi dedifa $* Ífeín cibatu(qua & homini contra angínam profunt,ut ín medícamento diamoron, Niphus) & bala , neum multum & calidum, & uenz fub língua fit cultello adacto fanguinem detraxiffe, Ariftotel, BeXyyQ"véotuad 1 TW qv Go] otucem yryvoutulay " 93yxov legerim, i vep Bocyaoy) éraw Ve uaiusut d]aqoetcte Tui, Hefych. & Varin.hoc eft,Branchus morbus eft círca fauces quo fues maxime íntereunt.brons chía quídem medícís uocantur finguli arteríx afperz cartílaginéicírculi, -Boxyyav,s Goxyyiap, C Got XG- sdtrdfos, Varín, Becyys, morbusfuim, Suidas. Idem in uoce aiagpoi, Beiyylur (cribit elle mora bum ín parte alíqua corporis porcíni,Eexzeev uero febrim (id eft totíus corporis) cum capitis dolore, Branchus alíquando dílatatur fub gutture, & incídunt ín fynanchen: & tunc multum mouent pe« , des, X moríuntur íntra tres díes, Albertus: &c. ut Ariftoteles, Strumofis fublíngua fanguis miít- . tendus efl quí cum profluxerít, fale tríto cum farina trítícea confrícarí totum csconueníet, Quidá go prafentius putantefle remedium,cum per cornu fingulis ternos cyathos garí demittunt: deínde fif fas taleas ferularumlíneo funiculo relígant;& íra collo fufpendunt, ut ftrumz ferulis contingantur, Columella.Non facileaurem dixerím,craurám ne an branchon Aríftotelís,(irumam appellet ín fui bus,Crauram ením firumam Gaza ínterpretatur : (ed remedíum fanguinis füb lingua detrahendí branchoconuenit. quód (i quís neutrum horumfirumam eífe contendat,doceat meliora, Authos ritate Plínij nonnullia(ferunt ftrumam effe ferophulam ,ín qua concret quadam & pura (forte, purulenta)& fanguínez quafiglandule oríunrur,Niphus, —[Suíllum genus morbis obnoxium efl,angínz maxíme & firumz,Plín. Guttur bomínitantum & fuibus intumefcít.aquarum quz po tantur plerung uitío,Idem. Angina íüb f:ucibus apoftema eff,quod fuiíbus maxime accídít , Syle udtícus. [Noftri fíderítín illam quae eft latiffimo folio fcopastegías uocant; medetur angínís fuum, 4e Plin, Herba íimpía uocatur incana;rorífmaríni afpectu, &c. Alíqui fic appellatam, quód nullum a« nimaleam attingat, exiftimauere.hac ínter duos lapides trita feruet, praecipuo aduerfus anginas fuc co,lacte & uíno admixto:mírumd tradítur,nunquam ab eo morbo tentarí qui guftauerínt, tag; & fuibus darií;quaedg medícamentum íd noluerint hauríre, eo morbo interími, Plinius && Hermolaus Corollarío 767. ubíantipatrem uulgó di&áam herbam(filium ante patrem,uel Chriftophoríanam,& oculum confulis))ab ímpía Plintj diuer(am effe docet, necaliud, Herba trínítatis uulgo dicta, (a tí, plici lorum colore quí uiolas Martías reliqua fpecie omnino referunt freiffamErutuclis eft aíbus angína,id eft calído gutturis abícefTu laborantibtis. Habet fane haec herba utola Martiz uíres , quod ex guítu faporeG conijcío,quamuís odore caret.commendantur autem etíam uíolz flores,aut quod in eís purpureum eft,ad angínasà Díofcoríde, — «| T'on(ülz in homine,ín fue glandulz,Plín. Sí $» tonfillis(parifihmijs)infeftentur fues , fanguís ex bumerís detrahatur, Didymus, — Tubercula qux dam faucibus & gutturí porcorum ínnafcuntur,qua Anglí(ut audío)fua lingua kyrnel nomínant, quod malum ad angínam referendum puto, Nam qua extrínfecus ín collo nafcuntur tubercuía , & matura pusaut faníememittunt,cum uela fue attríta,uel à porcarío fecta fuerint , perículo uacant, & choerades uel fcrophulz;ni fallor,appellarípoffunt. «f Morbus quemnoftri rangen appellant, Ytaliquidam(ut audío)fidor,non contagíofus quidem, fed admodum perículofus e(t fuíbus. mors e. nímfere intra bíduum fequitur:quare uulgus ímprecando etia homíni huius morbi nomen ufurpat, ci nihil quod fcíam fimile in homine cadat, INafcítur hoc malum ín inferiore orís fuillí parte,ín ipfa (puto)maxilla eo fpatío quod ínter anteriores & pofleríores dentes eflzíndurat ením pars ílla cornu inftar,abfc; ullo tumore, colore albícat.inter hunc fcirthit & carn& fand acus cum filo ínferto,traijcí '&o tutore diftento perímmiffum baculi: fic eleuatus filofcírrhus ferro refcíndit, atqpíta curantur ples ricp.nififeró forte fectío adhibeatur, Sunt qui radícem gentíanz illius generis quod à díffect radi. cis figura cruciatam nofiri uocítant,(ut fupra dixi, & pluribus in Boue c ) aduerfus hunc morbum 996 De Quadrüpedibus. pabulo aut petíoniadmixtam prebeant,quare & 3 morbí illius auxilio tandenErut appellant nog, nullí,Sed noftri fert omnes,prafertím perítí lanij,fe&tíone potíus tanquam certíore prarfídio utu, tur, Accídere hoc eís aíunt fí colluuies nímís calida detur : quod & alías noxíum effe audio , arte à afpera(noftrates uocant oen wey[el verftrup[t)inde aftrícta, & exulceratis nonnunquam uel ali er laíis ínteftinís.Sus quirangam(ut Germaníco nomíní termínationem Latínam addam)patitur, n bo & potu abflínet, (quod Arífloteles etíam zX vos BeryyéizG" fcribít)ac uertígine laborat, q[ e praterea malum quod ín fuperiore orís parte (ín palato ) íntra dentes fed (uxta eos nafcítur , duriti es quadam quz fpatíum nonmaíus ungue humano occupat, hanc ferro refoluunt lanij , & utpof, funtrefecantiuocant autem oie fáfen. Eiu(dem nominís morbus, re tamen ut puto díuerfus nonni, hiljín equí etíam palato nafcitur,ut inter equorum morbos fcrípfi, — «[Fiinc (tempore peftís)ca m bus blandisrabies uenít,& quatítzegros T'uffis anhela fues, ac faucibus angit obefis , Vergilíus,- d q| Radíx herbz confilíginís,quam nuper ínuentam díxímus,fuum quídem & pecorís omnis reme, dium pracfens eft pulmonum uítío , uel traiecta tantum ínauricula.Dibi debet ex aqua, haberiügin. ore affiduc fub lingua, füperficies eius herbz an fit in aliquo ufu, adhucíncertum eft,Plínius, Sum. nifi potu affatím (atientur,pulmonariz fíunt:ístg morbus optíme fanatur auriculis ínferta confilig ne(quod ín ouibus etíam pulmonaríis fieri íubet;)de qua radícula diligenter ac fapíus íam locutil mus,Columella.Idem facít radíx helleborí nígrí per aurículam bouis aut fuís traíecta, ítemt adall, os ufus, faltem extra corpus,Intra corpus ením confiliginem darenon aufím,quamuís mediícus ándodtus xtatís noflra pulmonaríjs etíam homínibus intra corpus fumendam confulít , nec tamen. uelauthorítate uel experímento ullo íd confirmat.Sed plura de hac herba fcripfiin Boue c.&it Lut poa.ín aconítí mentíone, «[Laníjnoftrírarum eíIe fuem aiunt,quí nonalíquo uelbepatís uelpul monís uel alío uítio laboret:reperíri ením ín pulmone alíquando alba quadam tübercula, magnity díne dímidiatze iuglandis; & pulmonem aliquando coftís fiue membrana fuccíngenti adherere(d bubus etíam accídere audío, uulgó uocantatnabefft.) Inhepate uero uefícas quaídam aqua plen; (od'azid'ae waffergallen/wafferblatern,) confpicí, [INaufeantibus falutarís habetur eburneaft bis fali fricto & fabae mínuta frefze commifta,íeíanísi prius quàm ín pafcua prodeant obiecta; Coli mella. € Anímalhoc uoracíifimum natura exíftít,quare potíffimum fplenelaborat. danda effay, tem bíbenda aqua,ín qua mytícínze prunz extinciz fint, Hominibus uinum loco aqua ín fj(deptu nis imfufum opítulatur, Didymus ex Democríto. Solet etíam uítíofí fplenís dolor eas ínfeftare;quot accidit,cum fíccítas magna prouenít, & ut Bucolícon loquitur poema, Strata íacent paflim fig quaz«q fub arbore poma. Nam pecus ínfatíabile eft, (ues ením , dum dulcedínem pabuli confedtan tut, fupra modum zftate fplenís incremento laborant. Cui fuccurtítur, fíifabrícentur canales exte marícibus,& rufco,repleantur& aqua:;& deínde fitientibus admoueantur. Quíppe lígni fuccusme dicabílis,epotus ínteftínum tumorem compefcít, Columella. Adeo mirabilem myrícee antípatl iam contralíenem facíunt,ut affíirment,fi ex ea alueís factís bíbant fues,fine liene ínueníri; ídeo homi níquog,fplenetíco cibum potumá dant ín uafis ex ea factís, Plínius & Conftantínus monachus, Apud nos tam parua crefcit myríca,ut raro ftipes eíus ad dígitum craffitudíne duplus fit; quambl rem nec alueí inde fierí poffunt fuíbus,nec uafa homíní:pocula tamen ex pluribus paruís taleís ig rente adhuc cortíce,ambiente fupra infraty ligneo círculo parantur , ut uegetes feu uafa uínariatt pluribus lígneis afferíbus fierífolent, Ad fuum uero mediícínam,decoctum eíus ín potu datur, Tu marícís radícem uel folía tríta ex aceto bíbat,quíde fplene laborat, cuíus ufum fi experiri uoluen da porco edendam per díes nouem,cum eum occides fine fplene inueníes,Marcel, Afplenosetíam herba confumít fplenem fuum: VídeínBouec, p Aluiprofluuíum(quod fimiliter ut capítisde lorem & grauítatem firumam, Loxieew, nominant , ut fupra dictum eft:Suidas digporw) furibus iti medíabile íncidit,Aríflot, Aliqui fues empturi perfunctas effe febrí & à foría flípulantur, Varro Verno tempore herba nouellz & ímmaturz porcís aluum cítant,unde emacíantur , Columella Porcíquidam ín alpibus ferolactís nonaffüetí,fi nimium biberint, rumpí aliquando periclítantul nifialuus maturéfluat, «[Suídyfuría uel ííchuría laboranti quídam grana lathyrídís alíquotpra bent, ut audío, ' q| Plurimis uíta ad annos quíndecim:alíquibus etíam prope ad uícenos, Aríflot, "Vita ad quit f decímannos,quibufdam & uícenos;uerum efferantur,Plín, a | D, Sus animal eftíimpurum & uorax, uaedy «ox yaspipatpyy ; quare eos etíam qui partes corporis ti fimíleshabent,naturam quog eís non diffímilem habere conijcímus, Adamant, Quí porco fíml habentfrontem,fupercilía,labra,os,uel collum;homínes íudícantut íneptí,ftolidí,improbi,íracundi Guo Sác Uia cnouol, dlutg yaoi, deníqs Vaeles,ut ín B tecítauímus, Suí anímam pro fale datam uu gà fertur:uíde ínfra ab ínítio capitísfexti, Sues quoniam hebetiore fenfu funt, ínartículatíora cof da habent, Aríflot;s. 4.de part.aním, Suntqui fubtilitatem anímí conflare non tenuítate fang putent, fed cute operímentísd; corporum magís aut mínus bruta efTe,ut oftrea & teftudínes ; bout tergora,fetas (uum obflare tenuítatí ímmeantis fpirítus,nec purum liquidum tranfmítti , Plinii? Anímalíum hoc maxíme brutum , anímam(Q ei pro fale datam non illepide exiftimabatur, Come pertum agnita uoce fuaríj furto abactís , merfo nauigio ínclinationelaterís uníus remeaífe, Quit [b n Urt De Suc. D. E. [ ib. I. 007 ..& duces in urbe forum nundinari& domostp petere difcunt,Plin, Porculatorís uocem fuillum pé; cus fic agnofcit,ut etíar fi ab eo procul feductum fuetít;appellantem íntellígat,cuí quidam reí teftíe monio eft íd quod proxime fequítur. Cum maris pradones ad Tyrrhenam terram píratícam nauem appuli(fent,ex bara permultos fues furto abactos impofuerunt ín nauím , quam foluentes ad nauía gandum íncubuerunt, Subulcí prefentibus piratis filentium tenebant, fuestp eatenus abducí quies ícebant, quoad ex portu latrones fe erípuiffent, & à terra foluiffent, "um uoce fuibus audiri folíta fuaríj quám maxíme poterant exclamantes,cos retro uerfus ad fe reuocabant.Porci prímum ut fub latum clamorem paftorum exaudierunt,flatím fe ín alterum nauíslatus compellentes, eam euertea | runt:malefíci piratae naufragio quàm mox fundítus períerunt,fues ad fuos enatarunt, Aelíanus. - '*e Sus anímal ímpurum,coeno,& lacunís maxíme gaudet:ut tam crafli & hebetes ei fenfus quàm ínz qd genium exíflíimetur, Prímus fcrofz fcetuspríma ubera lactet, & deinceps caterí fuo quíícy gradu - -&ordiíne,Io, Tzetzes, alij ut ín c.recítaui.tübíhoc etíam diximus à (crofís nonnullís fuos porcela "losdeuorarí, Pafceregregatím prozetate uelle uidentur, Ariftoteles, Suí grunnítusterríbilís prae "cípué autem uno percuflo caterí erunníunt,& quafí condolentes accurrunt;fed mox oblíti fuíplan -dtus ad coenum cíbum ue redeunt, Obfcurus.INoftrí fíc concurfantes ínter fe fues , ut uíríbus core éunctís mutua ferant auxilía,ad uím uel arcendam uel ínferendam homini aut alterí anímanti, di :euntríidblen;alij rewlet, Verres unusingrege porcorum alijs pugna deuictís imperat, & gregem - fibi deditum babet, Hoc diffidij & pugna tempore , uelalíter etiam libídíne ardentibus non tutum /-eftaccederemeg enim homíni, necp pecoribus parcunt;precípue uero albís ueftibus índutos ínfe« 4e ftant, Mich.Herus. Sues Belgici procerítate,robore & celerítate prarftant, adeo ut ínfueto cuipíam accedentí, non mínus dj luporum periculorum íngruat, Strabo. Suí & crocodiílo natura eam cons cilíauit amícítíam,ut impune fues círca INilí ripas obuerfentur,necpà crocodilís offenfam ullam pa- tíantur,Calcagnin, Sui ferpens aduerfatur, quía deuoratur ab ea , Aríftot, IMuftelae & fues dííTia dent,Plín, Sus(ideft (ues aliquot coniuncti, Ephefius) etíam lupo obfiftere repugnaret poteft, -Aríftlot, Luposaiuntcum fint nacti fues,trahere ufqp ad aquam,quod dentes feruorem carnís fere renequeant, Varro:intelligendum fuesa lupis deuorari,non contra, : Minimo fuís firídore terrens tit elephantes,Plín, Elephas exhorrefcít porcellí recens nati uocem, Zoroaftres in Greopon. Ele 'phanti ex animalibus máxime exhorrent hírcumy,ceraften,(aríetem íntellígo,)& porcum: quibus fa némachínamentis Romani elephantos Pyrrhí regís prímum uertentes,uíctoría funt potiti, V olater go ran, V ide plura ín Elephanto p, lam uifus efileo,quí cum fuem aggrederetur , ut (etis horrenteim afpexit,fugeret,Ariftot, Lupus aliquando capram aut fuem aurícula mordicus apprehendit & a« Aiquo fecum deducit,ubi commode & fecure deuoret, ut plutibus retuli ín Lupop. (([Porcosfes quí eos à quibus cerebum corii acceperíntíin offa,quídam ferípferunt,Plínius & Sextus, ut Agere 'gator cítat. Idem facit iecur murís datum ín ficuquod € ín homíne fimiliter ualere dícunt, Aggres gator cítans Plínj librim 29, Nígídíus fugere tota díe canes confpectum eíus qui e fue rícínum ea -vellerít fcriptum relíquit, Plin, | £, ! — Subulecus debetconfuefacere, omnía utfacíantad buceínam,Prímo cum incluferünt,cum bues cinatum eft;aperiunt,ut exire poffint ín eum locum,ubí ordeum fufum in longitudine fit, Síc enim "4o mínus deperít,quám fi id ín aceruos pofítum eft,& plures facilius accedunt:iídeo ad X 11,conuenire dicuntur, (deot ad buccínam conuenire dícuntur,Crefcent.)ut fylueftri loco dífperfí ne difperes ant, Varro, Cuftos porcotum(inquit Columella)fít uigilans, impiger, indufiríus,nauus,Omníum, quas pafcit, et matrícum,& iuniorum memíní(Ie debet,ut uniufcuíu(gs partum confíderet, Semper obferuet enítentem:;claudatip ut ín hara foetum edat, Tum denotet protínus quot& & quales fínt - natí,& curetmaxíme nequís fub nutríce aliena educetürinam facilime porcí,fi euaferínt haram;,mí. fcent fe,& fcrofa cum decubuit, aque alieno ac fuo praebet ubera, Itagy porculatotís maximum ofs ficium eftjutunamquang, cum fua prole claudat,qui (i memoría defícitur,quo mínus agnofcat cu- iu(q; progeníem,píce líquída eandem notam fcrofz & porcís ímponat,& fíte per líteras, fite per a« Alias formas unumqueng faetum cum matre díftinguat:nam ít maiore numero dítréríis notis opus 4 eft,ne confundatur memoría cuftodis, Attamen quia íd faceregregibus amplis uidetur operofum, commodíffimum eft haras ítà fabrícare,ut límen earum ín tantam altítudínem confurgat , quanturti poffitnutrix euadere, lactens autem fupergredi non poflit.Síc nec alíenus írrépit, & in cubili fuam quifg; matrem nidus expectat, quitamen non debet octo capítim numerum excedere, Non quíti ignorem fcecunditatem fcrofarum maíorís e(Te numerí,fed quía celerríme fatíícít , quae plures edua €at, Atqp ex quibus partus fummittitur, cocto funt ordeo fuftínendanead maciem fummam perdu cántur;& ex ea adalíquam perniciem, Dílígens autem porculator frequenter fuile conuerrat, & face pius haras:nam quamuís predictum anímal ín pabulatíonem fpurce uerfetur, mundíffíimum tame cubile defiderat. Hic fere cultus eft fuillí pecorís récte ualentís, Etruríus,INec ut ceteri greges unía uerfí claudi debent,fed per porticus hara faciendae funt,quibus aut ápartu, aut etíam pragnantes 6e includantur:nampracípue fues cateruatím atqj incondita,cum fínt pariter inclufz,fupet alías alí cubant& fcetus elídunt. Quare;ut dixí,iuncte paríetíbus barz confiruenda funt ín altítudíne ped& quatuor;ne fus tranfilire fepta queat.nà contegi non debet,utà fuperiore parte cuftos numetrü pora PP oog De Quadrupedibus. corum recenfeat , & (i quem decumbens mater opprefferít; cubanti fubtrahat, Haec Columella; Neg gregatim claudendz funt porca more alíarum pecudum, fed haras füb portícíbus faciemus. quibus mater unaquaq claudatur, & alumnum gregem tutíor ípfa defendat à frigore, Qua, harzà fuperioriparte detecta fínt , utlibere numerum paflor exploret , & oppreffisà matre foetíbus fen fubueníar fubtrahendo, Palladíus, Scrofam ín fua quanque hara fuos ut alat oportet porcos, his níam alienos afpernatur, & ídeo fi conturbati funt ín foetura, fit deteríus, Varro. Síngula ex pare turíentibus fuibus peculiari ín hara funt íncludendz, ne fcilicet díuerfi partus mutuó ínter fe mice. antur,fed matres agnofcant prolem, porcelli&p (ímiliter affuefcant fuís matribus. quippe fi confuns dantur,haud amplíus eos ipfa fcrofz difcernent, Commodius autem eft (i (íngula propríos " - enutríant,Florentinus, Flaram facere oportet círcíter tríum pedum altam, & latam amplíus pag ' ea altítudíne abs terra,ne dum exilíre uelít pregnans,abortet. Altitudínís modus fit, utfubula cile defpicere poffit, nequis porcellus à matre opprímatur, & ut facile purgare poffit cubile.In hag, oftium efe oportet, & límen ínferíus altum palmípedale(d eft, pede & palmo, Crefcent,)ne porcíex hara,cum mater prodit,traníílire poffint, Quotiefcund haras fubulcus purgat, totíes ín fingulasare nam íníjcere oportet,aut quíd alíud,quod exugathumorem, Varro, Cum pepererit,largíore cibas tu fuftentare oportet, quo facilíus lac fappedítare poffit: ín quibus hordei circíter bínas libras aqu madefactas dare folent,& hoc quoq; conduplícant,utfit mane,;& uefperi,fi alía, quae obíjciant, non habuerínt, Idem, Etruríus, À partu decem díebus proxímís nó producunt ex harís matrem pras terquam potum. Praterítís decem díebus fínunt exíre paftum ín propínquum locum uillz , utcre, bro redítu lacte alerepoffít porcos, Cum creuerunt,cupiunt fequí matre, tum domí fecernunt à, tríbus , ac feorfum pafcunt, ut defyderíum ferre poffint parentís , quod decem diebus affequuntur, Paflumexígunt zftate mane, & ante quàm aftus íncípiat , fübígunt ín umbrofum locum, maxime ubíaqua fíc.Poft merídiem rurfus leníto feruorepafcunt, Hyberno tempore non prius exiguntpas ftum, quàm pruína euanuítac collíquefadia eft elacíes , (quod & Florentinus fcríbít, Denumet ín centum fues, decem uerres fatís elTe putant, Quidá etiam hínc demunt, Greges maíores nag bíles habent,Sed ego modicum puto centenaríum, Alíquot maiores facíüt, íta ut ter quínquage habeant porcos ín grege, alij duplicant, alij etíam maforem faciunt, Mínor grex, quám maíor minis fumptuofus, quod comítes fubulcus pauciores quarít, Itag; eregís numerum paítor ab fua utili conftítuít, non ut quotuerres habeat, id enim á natura fumendum hzchíc, Haec omnía Vario, Agriculturzab inítiofuiftudíofus, nec de pecore fuíllo míhi mínor cura eft, quàm uobis magnísp: cuaríjs, Cui ením ea res non eft communis? Quis ením noflrum fundum colít , quin fues habeat;& quí non audierít patres noftros dicere, ígnauum, & fumptuofum effe, qui fuccídíam ín carnaríofi fpenderít potíus ab laníarío, quám ex domeftíco fundo: Tremellius Scrofa apud Varronem, (Sues terram roftro fodíunt, (noftri dicunt ntüilas,)& fic fodiendo propter radíces multumm centagrís. Awibóreoe cis, (us alienam fegetem depaícens,cuí domini agri dentes elídebant, fecun Cypríamlegem ut aíunt.quam poenam etíam Vlyffi Irus apud Homerum mínatur , tanquamobíi mile delí&tum,utquí meffem fuam ex epulís procor&t ei depafceretur, Varinus, | Asi&ozuc apud tutis det (us fylueftrís exponítur, Sues admíttunt agtícole ín agros & fegetem , utlatibula effodíant, Ariftoteles, In porcís etíam íllud eftcommodum , quód ímmiffi uíneís necdum turgentibus,ud exacta uíndemía gramíne perfecuto dilígentíam fofforís ímítantur , Palladíus:gramen perfequendog uertunt folum,poftea relicta(reliqua)fofforís diligentia mutantur, Crefcentíenfís. V ulgocredeba tur à Nilíin Aegypto euagantis deceffu ferere folitos,mox fues impellere ueftigijs femina deprimen tes:& in madido folo credo antíquiítus factítatum,Plíníus, Eudoxus ídeo inquít Aegyptios abín molandis fuibus fe fuftínere, quód pofteaquam fementem fecerunt, eorum greges ad proterendam & conculcandam frumentorum fatíonem atg; depellendam ín altiorem terram & humidíoremíndu. cere foleant , ut hac quafí occatíone terra obducta ne ab auibus femína exhauríantur, Aelíanus, Std alíter Calcagnínus ín Aegyptíacis, Poftquam INilus (ínquít) reftagnare defierít, & ín aluá fuerítre uocatus , fuum opera ad profcíndendos fubígendostp agros utuntur, ín quos femina íacíantut, «| Quomodo Megarenfes ín przlío aduerfus Antípatrum fuibus píce oblitís incenfisá ín elephars tos eíus immífis eos perturbarínt,&c,díxi ín Elephanto D, «| Maialis eft porcus fiue uerres caflratus, Antiphani apud Athenzeum sez" ttu id eft apet fiue uerres caftratus,qua quidem períphrafi relíqua etíam línguze miíhí cognitae omnes utuntur Germaní proprium habentein batg uel bót$. Porcaftrus,id efl porcus caftus,Syluaticus:maíalem intelligo. Porcí nefrendes uel nephrendes uocabantur cafiratí, quafi fíne renibus, Fulgentíus: Chalcídium,.Grací quídem renes v«Qgsc uocant.fed V arto porcos nefrendes uocari ait, quí nonam plíus lactent , necdum tamen fabam frendere poffunt, Feftus aríetes nefrendes dícít , quí dentibus. frendere nondumpoffunt, Aper (Verres) iracundus & rudis eft , nec difciplinam ullam admittit, & quamuís caftretur nihilo melior euadít,lfídorus, Verres, íuwencos, aríetes, hoedos -— Luna caftrato, Plíníus, atquí Hefíodus ín Díebus octauo díemeníis Lunarís uerrem & bouem flrarííubet, Aper quatatecaflretur non refert; cater nífi nouella caftrentur, intereunt, Aríftot. f Caftratíonís in hoc pecore duo tempora feruantur,uerís,& autumni: & eíus admínífirande duplex ratio. Príma illa quamíam tradídimus ; cum duobus uulneríbus impreflis per unamquang Pa ingu DeSbes Boi ^ 009 finguli exprimuntur tefticuli. Altera eft fpeciofior,fed magís perículofa, quam tamen non oniíttam? cum uiírilem partem unamferro refectam detraxetís; per ímpref(Tum uulnus fcalpellum iínferíto, 8€ medíam quafi cutem,qua ínteruenit duobus membris genítalibus;refcindítozateg uncís dígítís alte rum quog teftículum educíto, fic fiet una cícatríx adhibitis czeterís remedijs,qua príus docuimus, Columella, Etrurfus, Mares uel cum prímum íneunt femeflres,aut cum fzpíus progenerauerunt, trímí aut quadrímí caftrantur,ut poffínt pínguefcere, Caftrantur uerres commoditfime anniculi, utíc; ne mínores,quam femeftres,quo factonemen mutant,atcp € uerríbus dícuntur maíales, Varr, Etruríus, Verres recie iníre poteft ufty ad quartum annum , deinde caftratut , fagínaturd quoad -( perueníatadlanium, —Polímenta teftículi porcorum dicuntur , cum caftrantur ; à polítione ueftíe L mentorum, quod fimiliter ut illa curantur, Feftus, — €|Cafiratur & foemína fus,etíam quae (pius íam peperit, & a noftrís uocatur eii dalt, Foemínís quog; uuluz ferro exulcerantur , & cícatrícía busclauduntur,ne fintgenítales,C)uod facíle(facere) non íntelligo qua ratío compellat , nífi penus ría cíbi:nam ubi eft ubertas pabulí, fubmittere prolem femper expedít, Golumella, Apría etíam fcrophz caflratur , ne praterea coitum appetat,fed breui temporeobefetur, Caflratur autem cum biduo ieiunarít;fafpenfa pernís prioribus,reciía cute inter femína,quà maribus teftes maxíme contí nentur: hac ením parteadharetuuluís apría dicta, cuius exigua parte abfcifía,confarcínant, Arífto teles. Lanij noflri porcís foemínís íuntoríbus uuluam totam (oie danse buroe) excíndunt; uetulís uéro apríam tantum:;f(ic enim ínterpretor quod ipfiuocant oie ost eoe bárEo:n , hoc eft grana uel | genitaliagrana,qua plura fímul coniuncta efTe aiunt , humore genítali gerauída : quamuis non eos "ago demloco quo apríam Ariftoteles fita effeferunt fed in dextrolatere os facr& uerfus, Caftrantur foe mínze fic quogp utí cameli, poft bidui ínedíam , fufpeníx pernís príoríbus , uuluareciía , celeríus íta pínguefcunt, Plin. | | : q| Phorine,qoo/vs, dicitur fuilla pellísshaec optima eft pro calcíamentís , Crefcentíenfis, Noftrí fu tores,utaudío,non utuntur,quod breuí mollís & flaccida fíat,&x humorem tráfmittat, (y wirt balo fleifibig vno blutt.) Ephíppiari puto lora índe confíciunt,& helcfjs fuperínducunt, Hínc & líbrís operímenta adduntur,multó díuturníora quàm ouílla aut uítulína: firmior ením fuperfícíes eft , nec íta facile deterítur. Ex corij fegmentís decoctís glutinum fit, quod quidam taurocolla: praferunt; ad cuius uocis fimilíitudínem chcoerocollam díxerís, Adeps fuillus optimus eft pro calcíamentís conferuandís, Crefcentien, INoftrí umbilicum cum fua pínguítudine pro calceís ínungendis fera gouant, Succínum rude primum naícítur € cortícofum,deinde íncoctum adipe lactentís fuís expoli tur ad quem uídemus nitorem, Solinus cap. 35, Deaxungíz ufibus (cribeturín c, Sanguínem fuillum aliqui mífcent medicamentís quz ínijcíuntur ín aquam pro pífcíbus capiendís, V enatos res quídam ut lupos aut uulpes captent,ex iecore fuíllo afTo & ín frufta díffecto quat melle tíingans tur,eícam parant,& calceos píngui fuilla tofta íllinunt,felem mortuam poft fe trahentes, &c. uide ín Catog, (QAcerrímus homínís fímus eft,ut € Chartodras omníum optímum eum effe afleuerat, fecundum fuillum,tertium caprarum, &c, Theophraflus. Aliqui(ad ftercorandum) praferunt ho mínum fimum, &c.proxíme fpurcitías fuum laudant, Columella folus damnat: alij cuiufcungs quas drupedísexcytifo,Plinius, | Ecalibí, Vrítuineas fuillum fimum;ni(i quinquennio ínterpofito,prae terquam fi riguís diluatur,. Stercus afínorum prímum eft, maxime hortis;deínde ouíllum, & capri 4o num,& iumentorum:;porcínum uero peflimum, cineres optímí, Pallad, Laciucarum amplítudíne quídam augent,recífís cum ad (emipedem excreuerint,fímodtp fuillo recenti illitis,Plín, Inarborum genere ftercoríbus nonnullís ex ualídíorum numero uti coníueuerunt,potíífimo cum fructus emol líre,ímmutared; uolunt;ceu fuíllo,quo puníce dulcefcant & nucleo uacuz reddantur , & amygdas Ll ex amaris ín dulces tranfeant, Theophraftusdehifl,s.13, Símala puníca acída nafcantur , ablas queatís radicibus fimum fuillum adhibent;eo anno uínolenta,proxímo dulcía futura, Plíníus, IVlaa lum punícum fiacídum aut mínus dulcem fructum feret,ftercore fuillo & humano urínatp uetere radíces rígato.Ea res & fertilem arborem reddet, & prímís annís fructum uínofum , & poft quíns quenníum dulcem & apyrenum facít, Ego abbomíne non índocto foenículum dulce futurum au díui, fi terra círca radicem effoífa fimum bubulum reponatur, Columbino ac fuillofimo pla« $e gís quoqparborum medentur,Plínius, — €[ Adlztas olíuas qua fructum non afferunt: Sed & (ine ablaqueatione adíuuanda eft amurca infulfa cum fuilla uel noftra urína uetere , Columella $9. «In quo quidem loco fues ftabulabunt,eodem equos nequaquam deducemus, neg; propc confiftez re patiemur, Inímica enim omnía fuilla equino generí,grunnitus,foetor, halitus, Camerarius, Quod egerít(us egra,(i ín prefepía boum ínciderít,peftilentíam facere ualet, Columella, Sed plura ín Dos uís & Equihífloría díximus quàm noxíum eís hoc excrementum fit; Cauendum neanferes hoediz nos porcínósue pilos deuorent;exoluuntením eos fi uorauerínt, Anatolius, — Xj Quomodo foueís capíantur tum alíz ferz,tum canesac porci intrátes & di(Tipates uíneas,Crefcentíen(ís docet 10, 45. q|Sues díutíus ín coeno immorantes,Qoevzà Grwupyotvso t , tempeftatem (yeuóva)fignificant, Ara tus, Immiínentem ením tempeftatem cum przfentíant,auídius faturarí quarunt príufquam íncludana ,, tur, Scholiaftes qui qoeveey coenum ínterpretatur: uíde paulo poft, Sues & capra prater morem lís bidinofz,(& maruríus,)tempeftatem magnam futurá figníficant: fin tardiores fuerínt ad coítit, (atis. moderatum anní rempus futurum expeciatur, Aratus ut retulí ín Ouecap.quínto. Porcí alienos. PP 23 1000 De Quadrupedibus. fibímanipulosfoeni lacerantes,tempeftatem,prafertím pluuiam fignifícant,Plínius: uidetur autem ex Arato uel alío Girzeco anthore qejvzer uocem foení manipulos reddídi(fe, Et fane Hefych. us qopv7»y interpretatur farmenta,paleas;quífquilías,etfoení manipulum quem uentus círca tertam íactet, (ut índe etíam nomen factum fitéee vá c«g«dhaz sto Qoa Noo ges, ) item. Qouyawávin NA BóoGapop xa rpsiew (addendum eere; uel eveperad n, &c, V ide Suidam, ) íd eft uaría purgamenta, coenum,quifquílías, V arinus praeterea qjoiop,u ua Od dtr zr yu qu co có. siye sue eNew , 3l TUD ix qe y&voy seouvip, hoc eft fifcí feu quali genus,uelftoream, | Aratí interpres,ut díxi, nihil quám coenum interpretatur ín hoc prognoftíco apud Aratum uocem phorytoón , ego cum Plínio fcení manipulos interpretarí malím, Mapyesvey uox ídem eft quod uario, CoA ey qua uoces de lafciuía etiam & con tumelíofis ludísufurpantur, Habent autem pecora quog, exultantía & indecora lafcíuía ludenti; ts eandem fignificationem,ut Plínius eodem ín loco fcribít, Atqui fues íta lafciuire, & obutum quodg roftro arrípere interdum, & íactare , uulgó notum eft. Accedít quod apud Aelíanum interprete Gillio fíc legímus Sues íactatis manipulís ínfaníentes , uentum aut imbrem ímminere fignificare, Democtítus aít, ' | Ln TOES v» | ; Sui animam pro fale datam non íllepidé exiftímabatur;Plín; Sus,inquit Cícero,quíd habetpre ter efcam:cuíquídem ne putrefceret,animam ipfam pro fale datam diícít efTe Chryfippus: qua pecus de,quód eratad uefcendumhomínibus apta;nihil genuít natura foecandíus,Gillius, Etenímomni um rerum quas & creatnatura € tuetur,qua aut fíne anímo funt,autnon multo fecus earum fim. mum bonum ín corpore eft,ut non ínfcíte íllud díctum uídeatur in fuem,anímum illí pecudi datum 4« pro fale, ne putrefceret. Sunt autem beftíz , ín quibus ineft aliquid fimile uírtutís , utin leonibus, ut ín caníbus , ut ín equís, ín quibus non corporum folum ut ín fuibus, fed etíam anímorum alíqua ex parte motus alíquos uidemus, Cicero libros. de fínibus, Girzcí porcum ànatura dona, tum dícuntad epulandum.itag fuíbus animam datam pro fale,quí feruaretcarnem, Varro, In lege Mofís Leuit, i. Deuter, 14.fuilla prohíbeturzquía nec rumínat fus & uíctu ímpuriffimuseli, Anímalía quzdam quz díuíno cultu profequebatur Aegyptus , ut ouem & bouem , Deus puraín cibohaberi uoluít,ut contemnere ea díícerent Iudzi. illa uero quee Aegyptíj auidíus lurcabantur, prohíbuit,utfuillam,quam ín folítudíne etíam defyderabant Iudzí , Procopíus, Comedentescan nem fuíllam & íus(anímalíum)abomínabilium habentes ín uafís fuis ; quí dicunt, mane apud tX ne accefferís ad me,quoníam fanctior te fum:illi(fufcitant)fumum ín furore meo,Efaíze 9 s. Munflezs roínterprete, Domínus íudicabít,Ec,edentes fuillam,& abomínationem atq; murem,Efa, 66, E« leazarus unus ex príncipibus fcríbarum,íam nonagenaríus aperto orehíans compellebatur carné porcínam manducare:fed ílle morí potíus quàm hoc exemplum uíolatz legis ín fe commítterejfuftt nuít,Machab.s.6. Contígítautemfeptem fratres unà cum matre apprehenfos compelli rege(An«- tíocho Epíphane)edere carnes porcinas flagrís & taureís crucíatos, &c, Ibíd, 3.7. — Heliogabalus abfiínebat fubus,ut mos eft Phoenícibus,Herodianus, Mulieres Barcez ín Afríca non modoguflu uaccínz carnís,fed etíam fuillae abftinent, Herodotus lib, 4. Aeeyptij quotp fuem non guftant, [bis dem, V íde plura ínfra ính,' Arabes Scenítz carnibus fuillís prorfus abltinent. fane hoc anímalis genus fí ínuectum íllo fuerítmorítur illíco,Solín.nifallor. Arabas nouímus camelorum lade ueíciy | ácarníbus fuíllis uero abftinere imprímis,copíze uel rarítatis utruncp ratione , Cadlíus, Apudlndosde nullum fuem neg; ferum ia cícurem nafcí Ctefías Cníidius ait, & fuilligeneris ufum Indosáfede teflarí,& tantopereab eouefcendo,quám ab humanis carnibus abhorrere, Aelían. €| Porcinz Gelgs)carnes prauz funt, quum fuerint crudiores aut ambuftz, Vlagis autem hole generant & turbatíonem facíunt,Suilla (Veu)autem optíma funt omníum carnium. Sed praflante tíam ex hís que non uehementer píngues funtneg; tenues,necp ueterís uíctímae (fspeis)aetaté € Edere uero ipfas oportet abíg; pelle,& fubfrígidas, Hippocrates ín libro de uictus ratíoneinmorbi acutis, V bí Cralenus ín commentarijs: Porcum(gigor,inquit)príuatlm nomínabát ueteres, ualde pat uum adhuc,Et fic accepít Homerus;ÉGy voy à fave, vt e d'uadoosi ortis Xoigs erp exon ye aug Une eét v sciy, Atqui nefcio quomodo proci fues fialos ; id eft vcio cs zieas, plus quàm adultos(wAeatln. telligo in uígore aetatís)comederínt,tanquá nullíus plane íudícij homínes ad díignofcendum fuauio^y* ra X concoctu facílíora cibaría:quod fimiliter de uentribus caprínís díxerím,quos fanguine & adí pe repletos edebant, quo uix difficiliorem concoctu cibum reperías, Facillima fané concoctu & fuas uíllíma caro eft fuís atate medíj,quae fanguínem quog probum generat, peífima uero tum uetuli ni. míum,tum nuperríme natí, Siquidem fus omníum fere terreftríum animalium, qua ín homínís cie bum ueníunt, humídiffima carne eft:quamobrem nuper genítí porcellí caro ímmodicé humida cum fit plurímam pituitam gígnít:ídis multó magis fí crudíufcula(non fatis cocta ad ignem)fuerit, Ean*- dem ob caufam Híppocrates fuís carnem nímíum pínguem magís improbat quàm mediocriter n pulenta fuisjhumiditatem eíus non probans:propter quam omnís fané pínguedo mínus benet n concoquetur tum nutríet quàm de eodem anímante caro. Sed ambuftze quogj(porcíne carnes )íntet- affandum,ad concoctíonem & boni fuccí generationem non ídonez funt, & propter acquífitam gb crimoníam choleram fiuebilem procreant. Commune ením hoc uitium bilioforum cibaríorum efl; cum humída & acría fuerint, Corrumpuntur ením hac(omnía)fimilíter, & cum acredíne fua i" : " ad Ue DeSue. b. Lib. L. :0t ' ad uentriculum pertíngentium ora mordícent,ut humores ex toto corpore ín uentrem deriuentur - efficiunt, Caeterum pellem non edi (ubet,quod carne concoctu difficilior (it, utpote frígídior, Porro cum fuillas etíam(ut caprínas ante)frígidíufculas edí uult,carnem nullam calídam probare uídetur, putans fcilicet eas & facilíus inflammaríQuweudtsdoa) & magis inflare,quám fi frígidíufcula fuerínt, Atqui ípfe ín carnibus caprínís, X fi qua ali natura calida funt, ratíonem íftam admitto:ín illis ue ro qua calefacíendo & refrigerando temperatz (unt, fimpliciter & abíg; díftín&tione alteras alterís przferrí non approbo, Hucufg; Galen, — Xo?" porcus eft adhuc tener, delphax uero adultus, alij contrauolunt,Hermol, Omníum cíborum (inquit Cralen.de alim.fac.5.1.) fuum caro potentiffime nuttít, Cuíus reí athletz certíflimum tíbí przbent índícium,Sí ením paribus exercitationibus paré o molem alteríus cíbí prídie totum díem comederínt,poflero die flatím fentíent fefe reddítos imbecila liores,Quod fi pluribus deínceps diebus íd fecerínt , non ímbecilliores modo, uerum etíam alimenti penuría macilentíores palàm conípiciuntur.ldem etíam de eo quod dicimus, potes ín puerís, quí ín . palaftra fefe exercent,experírí,& ín alijs,qui quamlibet actionem fortem ac uehementem(cuiufmo di eft fodíentíum)obeunt, Et mox,Czterum quantum carnes bubulz totíus fua fubftantíe cra(fitie fuillam fuperant,tanto fuill bubulaslentore antecedunt, Czterum ex fui carnibus,homínibus quí - dem ztate florentibus,fortíibus & qui fe multum exercent, fuii etate florentíum carnes ad coquena .dumífunt praflantíores:aljs uero fuum adhuc íncrefcentíum, Porró quemadmodum ex (uibus qui atate funt florentí,tjs íauenibus qui bono corporís funt habítu,conueníunt:fíc & boum;quí nond& florentem xtatem attígerunt,Bos enim temperamento eft quàm fus multo fíccíore.quemadmodü & -.4o uírztateflorens quàm puer. Et paulo pofi, Capra temperamento mínus quám bos eft ficca, (i tame homini &€ fuí comparetur,multum fuperat,Suille autem carnis fimilitudíne cum humana ex eo po terís intelligerequod quidá carnes humanas pto fuillís fine ulla ín guftu uel olfaciu fufpícione come derunt.íd enim ab improbis hofpitibus & alijs quibufdam fac fuiffe am compertum eft, IVleríto ígitur porcellí alíment& nobís przbent,tanto magis fuibus excrementoftus, quanto ipfís funt humís díores:meríto mínus etíam nutríunt, Nam alimentum humídíus,ut difiribuitur,íta etiam dífcutítur celeríus, Etrurfus,Sues quanij temperamento funthumidí,cum tamen íam (enuerínt,carnem has bent nonnund ficcam ac concoctu difficilem, Hzec omnía Galen, de alím.fac,.1. | Ex pedeftríbus animantibus fuilla caro probatiffímus cibus eft,deíndehoedína,mox uítulína,Galen. ín lib,de cíbís boní & mali fucci. Alíca;ficuti & fuilla cato,fí exacte ín uentrículo concoquantur: tum ín (anguis 5? nemaiocinore conuertantur,probatiffimos humores gienunt,fed glutinofi alíquid ín fe habent, ob ídG ín js iecur obflruunt, X renes, quibus hacánatura adftríctos meatus habent, &c.Ibídem, Apri fuibus domeftícís in cíbo funt anteponendí,utomnía quz exercentur ijs quz funt otíofa:& quee ci» bis ficcioribus,ijs qua humídioribus utuntur.denígy qua purü ac tenuem aérem inípitant, js quae contraríum funt przferenda, Suum quídem domeftícorum caro,omníum aliorum ciborum firmif- fiménutrit;multü ením ín feípfa babet lentorem,tum propter uítà defídíofam, tum propter cíbí huz midiorís affluentíam. V erii abhís prorfus abfiinebít,cui propofitü erít uíctu extenuante uti, Quod uero ad relíquas carnes attínet,non quíbufuís fimpliciter ueicetur,fed fí multum fefe exerceat, líce. biítei& auribus & rofirís, X pedibus fuíllis uefci,juentre praeterea & matríce , fi modo ea elíxa bellé fuerint,Galen.deattenuanteuíctu 6. Etrurfus ca. 1e. Quí attenuante uíctu utí uolet; poterítnónun 44» quam etíam pradíctísut cetaceís píícib, )craffiorís fucci cíbarijs uefci, fi ex aceto autoxymelíte fue rínt przparata,tum alijs etíam plurímís eorum quz fucco omní exhaurírí queunt, Quin & fuílla ip faexucca tuto uefcetur,qua utíqs alíoquí effet uítanda,ut qua fuccum craffum ac lentum generer, Omníum quas nouímus ciborum maxíme nutríens fuilla caro eft,(ed non zque ut praedícta (pifces faxatiles;alz teftes& gallinaceí,&c. )concoctu facilis eft, Przterea glutínofumfuccum craffum ge- nerat, Alioquí nec alío effehabítu poteft quod ín fummo fit nutríens;quippe adharere íd deber, & firmíter affigi,non autem pra tenuitate diíffluere;Gialen.7,IMethodí medendi, Carnes fuilizz,& que cung lentos ac craffos humores habent,longo tempore facíunt ex toto corpore tranfpiratíone.Oles ra uero & pifces faxatíles,& quaecunqg tenuem habent humorem difttibuendum,celeríus quídem di ftribuuntur & apponuntur,ftabilem uero naturá non habent,fed facile dífflantur, Galen.aphorifm, $9 2.19, Extremas quadrupedum partes edunt homínes,pedes,roftra,aurículas:quas magna ex parte aqua elíxas cum aceto & garo,ínterdit & cum finapí,alíquí uero etí cum oleo & garo, uíno quogg affufo,comedunt:quídà cum oleríbus fiue aqua elixas,fiue ín ollís condítas, Porcíní quidem pedes, ptííanz ínter coquendum íníecti;tum íllam meliore reddunt,tum ipfi molliores fiunt, eotp aptiores tum ore mandi tum concoquíi ín uentrículo,Gialen.de facult.alím,s.s. Et pauló ínferíus , Praeftant fuillí pedes rofiro,illud auríbus.aures ením fola cartilagíne & cute conflant , quare perparum alüt, Inter domeftícas quadrupedes (ínquít Celfus) leuiffima fuilla eft;& ex eodem fue ungula , roflrum aures,cerebellum,alíquantó quàm cxtera membra leuíora funt,adeo ut ín medía matería poní pof. fint:& eadem cum trunculís uuluísi ínter resleues,boni fucci & ftomacho ídoneas numerat. Suil (a tam recens quam falíta,etfí guftu títíllat,perniciofa tamen omnino eftac malífuccí,ut aic Celfus, 6e Platina, Porcellorum catnes mucofas & nímis humídas effe, in V ítulo etíam ab ínítío capitis fextí. ex Galenorecítauí. Caro fíuístum cícurís tum domeftíci , ut fertur , cito concoquítur X defcendit, multum alít.(ed (uccum gíenit craffum & uilcofum Auícenna, Caroaprí fecundum Chriftíanos | PP 53 [3 102. De Quadrupedibus. inter ferínas optima eftznempeleuíor quàm fuís cícurís, ualidi multi; nutrimenti,citó concogga tur,precipueautem hyemeconuenít,Idem. Porcellorum caro parum nutrít,quód facíle re & adimodum humída fit,Idem, | Gralen.lib, 8.de fanitatís ratione,fuíllam carnem cterís laudibi : rem facít, Auiícenna capíte de fanguíne,humanum fuillumqs fanguínem,íin omnibus exactam Iia, bere fímilitudínem fcríbit:& (ímiliter carnemzadeó ut ímpuratíores quídam pro fuilla humanam di ftrahere aufi (íat:quodfacínus díu perrexítímpunítum , donec dígítí hominis íntermixtí forte con fpeí,ad fupplícij dírítatem,etíamfi feram , auctores protraxere:id quod decímo(cap,a,) Símlicis. medícinz affatím expofuít Galenus. Auerroís quínto Collíget,ex Auicennz placítís porcinam car, nem czterís praferendam omnibus flatuít, uelutíhomínibus natura cognatíore, quod (inquit) effe ítaexperímento plane dífcímus, Caelius, Suum qui delphaces,hoc efl porculí nuper natí,quí & agn swdtrsheulactentes porci)uulgó dícütur, humidi funt, & fuperfluítatum abundantes, nec boni füc ci, quaex tehaud bonum eft eís uti quemadmodum nec uctuflís (uibus,quippe quibus malus ínfj fuccus, Aprorum uero caro melíor eft quàm fuif domeftícorum, quod tantarü non fint fuperfluitati pradirínecglutínofum gíenat humore, Qua uero inter hos exsz«eu dicitur, hoc eft,utdoctiquig; putant;callí aprugní, difficulter concoquunt etperfícíunt;atg ab hís ídeo abftínendi,Symeó Sethi, Et alibí,Suílla caro boni fucci eft € facilis concoctíonís cum porcus annalís eft; propter fimilitudir quá cum humano corpore habet, Quídam ením famis neceffitate carnes humanas guftauere, quas fuilla fímiles guftu effe prodiderunt, Alít uero magis omníbus alijs cíbartjs.Cuerentfortaffealiqui— quonam pado fuilla magís alat , & pra alijs temperata uel medíocrís fit , cum hoc femper aní j ín coeno & fordíbus uolutetur & nutríatur : quam dubitationem quídam foluentes , aíunt, quodnifjt? ualde bene temperatum foret fuís corpus, nunquam malum nutrímentum ín bonam carnem uertg, rct, Quemadmodum ením ín hominibus qui corpore bene temperato funt & fano , rebus malífüc & alimentis non multum lzduntur: quoníam natura cumtempore quod noxíum eft ín bonumfüc cum uertít , fíc & ín noxíjs anímalibus. Quí ergo humídí funtuentrículi,fuillam non bene conto quunt,fed obfxpíuntur,fuperuacaneadg; & fuperfluam humídítate,glutínofirmá humore adlyi m gignunt, At fí probeconcoquantur,bonum & boní (üccí alimentum facít, praefertim fi porcuscar cis alatur:tut enim aíunt, ís appríme fuauís & boní fucci alimentum facit, Hactenus Symeon$ll Suem fuauíores (habere)carnes íamdudum credítum eft, Aelianus, Suillam carnem quoque do coxerís, ínfalubremínueníes,Platína, Suillee & agnína carnes cum ín corporibus íncodla nent facíllímze corrumpuntur propter pínguítudinem:caprínz non ítem, Athenaus, Suillanifiui num bibatur deteríor eft ouílla , addíto autem uíno alímenti fimul & medicamenti ratíonem habit, (humectando corpus;)ut legitur ín Carmíne Salernítano: ubi Arnoldus, Hoc maxime íntelligendi eít de porcellís affis,uel aprís optímé praeparatís, nam fuilla falfa, uel Sole fumotie exiccata, fiuecum uíno fiue abfq; uíno fümatur, minime debet praferrí ouille, In eodem Carminelegitur, llía porco, rum bona funt,mala funt relíquorüt, Arnoldus ilía interpretatur omafa fiue ínteflína, Sed paucaine teflína(ínquít) comedímus, nífí quz replentur fanguíne, uel qua fant animalium prazepínguiuimyut porcína. Solus autem porcorum fanguís , propter fímílitudínem eíus cum temperamento humano. . inteflínís ímmiítti foletad cibum : & porci facilius obefantur quàm ullumalíud anímal. quamobrem fuís potius quam alía ínteflína eliguntur, E 3 Sus tíbi ccenofo fit ccena domeftícus ore, Grata ferat nobis menfahyemalís aprum, — 4 Ille lícet currat de uertice montis,aquofze Carnís erít,pluti fed tamen apta ciboefl, — Hüc feritas fyluz&g dómant,& ínaníafaxa, ^ Poft melíus pofita ruflícítate fapit Baptifta Fiera, Biantípugili cum natura uorax effet , contígít ut ín affectiones cholerícas , bilís furfum ac deorfum exeuntís,delaberetur,ex carnís efu, maxime uero ex porcínís carnibus crudíoribus,&€ ex ebrietate. uíniodoratí,&c, Hippocrates s,Epiídemíorum, | Scropha cum pepetit macilentior fít, & carnema gíslentam mínusip fapídam habet, Alíqui talpe caput precídufit, & cum terra à talpis excítatatii fum dígerunt ín paftillos pyxide flannea, & utuntur ad omnía qua íntumefcunt,& quae apoftemata | uocant,qua& ín ceruíce funt, (ut ftrumas,tonfillas, Juefcíd fuilla tunc uetant, Plínius, Adarqins tos: Herba rubía utere ín quotídíano uíctu abfq carne fuilia, Galenus Buporifton 3, 39. Mulíer ulceratus eftuterüus,abftíneat carnibus, porcínis, bubulís, & caprínís,edat autem panes, Hippo de morbísmulieb, Suilla uentrem uífcofo humore fuo humectat,& urínam mouet, aac, Mihi qui dem cum lentum craffumtq fuccum reddat,urínz mouenda nequaquam idonea uídetur, Porcelli lactentes(inquit Ifaac apud V íncentíti Bell.) facile ín malos humores uertuntur, & ín putredínemy. przcipue ín uentrículo prauís humoríbus imbuto, fortibus uero uentriculis utiles funt, cü bene cori coquuntur.fecus ením phlegma uífcofum gígnunt, & naícentes inde morbos,podagram,ilium dolo rem, calculos renum,paralyfín;& fimiles pro temperamentis & naturis edentium, Adulti fues; n zi liores funt,prafertím caftratí.uetuli uero peffimi, utpote frigidi, & carnís dura,lignez, infipída,qul. bus affuetiincídunt ín melancholíam & díiuturnas febres,ut quartanam, Raró utendum domeltic fue.praferentur autem partes extrema,ut pedes, & pernz, quz femper mouentur.Quí ederínt, pol. cibum exercítarí debent, quíete autem uíuentíbus cauenda funt fylueftría multó magís quàm dome? ftíca, Hacille. Suilla omnís tum cícurís tum ferífuís,zftate damnatur: nec probatur donec magit [iigus íngruat,círca brumam,íd eft;folftíitium hyemale, Per aftatem ením ímmodicc (omno dedit i eu efthocanimal,Mich.Herus, Susnímíum fomno obnoxíus per xflatem, nifi frequenter excítetur, , lethargum íncutrít & morítur alíquando. quare tum temporís,caro eíus ínfalubris eft, propter hus midítatem à calore refolutam , Albertus € Liber denat.rerum, Idem aprugnam dífficiliorem cona . cou effe fcribit quàm domeftici (uís, eam& ob caufam otiofíis homínibus mínus conueníre: quod A H $n ; H . * egononprobárím, Alíquiín cibo noxiam effe aíuntporcam, fí mactetur mox poftquam cumuers - recoíerit, Degrandínofis fuibus, quos alíquí eduntcum nonomníno abundant, fupra capite ters E tio dixí, ... («Aurelianus porcínam carnem populo R om.díftribuit, quz hodíetp díuiditur, Vopifcus, Ifte | de | | tibi faciet bona Saturnalía porcus, Inter fpumantes ilíce paftus apros,Martíalislib.i4, Felíogaba lus habuítíftam confuetudinem , ut una die non nifi de phaíianís tantum ederet;item alía díe de pul. lis,alía deporcís, Lamprídíus, Athenzus lib.i, fues ex Siciliatàánquam praecípuaslaudat, ldem H , - £y Isi H ; Z E ? 3 , CATES ? ' Antipbanis uerfuscitat de epulís Cyclopís, ín quíbus apponebantur,x&eos exzoutas, vs 5 Tou dat dle . QxE.id eft, maialís,fus non caftratus, X porcellus, «| Carnem fuís nondum uetuli mínutatím concí^ fam,cum lardo teffellatím incífo, & columbís, perdícibus aut alijs, &c, aliqui paftillo uulgo dicto íne clufamcoquunt, — €|Porcus Troíanus;Gulz ueteres archítecti(ínquit Erafmus ín Chilíad,)& hoc . commenti funt,ut bosaut camelus totus apponeretur,differtus intus uaríjs animantíum generíbus, LJ * dM LJ 2 " * É P. A H E E .Hínc & porcus Troíanus uenítin populi tabulam, cuí hoc nomen índítura eft , quod íta uarías aní- . mantíum fpecíes utero tegeret,quemadmodum Duriíus equus texít armatos uiros, Macrobíus libro 49 . Saturnaliumtertío(ca. 5. )refert Cíncíum in oratione qua fuafít legem Fannia de moderandis fum. ptibus,obíeci(Te fuo feculo,quód porcum Troíanum menfis inferrent, Conueníetín opípara conui . uia,aut ín homínem uarfjs delícijs expletum,Erafm, Callumaprugnum & porcus Troianus fume ptuaría lege prohibebantur, Volaterranus, Pofthac ínfertur difcus(z/v«£) argenteus,non modíca . craffitudine ínauratus,tantus ut porcum aíIum eumd pragrandem caperet,qui fupínus ín eo pofía bp tus erat,emínente uentre üaríjs bonís referto.Inerantením (imul affa,turdí,uuluz , ficedula pluría ma oua fuperinfufa,oftrea,pectínes:qua adhuc feruída (ingulís conuíuis unà cum orbibus diftri« buebantur,Hippolochus in epiftola ad Lynceum de Carani conuíuíc apud Athenzum lib, 4. Idem Athenzuslib.o. ín Dipnofophiftarum conuiuio, Allatus eft nobís(inquit)etíam porcus(delphax) dí máidía parte diligenter affus, (LoguGx2G" toflus, £upoe, xezrveoc,) & dimidia tanquam ex aqua molliter (meniods,tenere)elixus:míra etiam coqui índuftría íra paratus,ut qua parte íugulatus effer, & quomo $9 do uaríjs delícijs refertus eius uenter,non appareret, Inerant ením turdí,& alíz auículz , & fumín& .porcínorum uultrarumd partes.ítem uentrículi gallinacei cum uuluis, & íficía, choc eft zv ex eepkay eic Mif 4 «grraviQiud Wa, «gà. uemw reor eoÀd oy evuzzfopdwe, Carnes minutatím concifz,& cum eranis pís perís condita. Ificij uocabulum quamuis A ttícum non efi, tamen recentiores quídam Girzcí, ut Pas xamus,utuntur.T«zte/d'«c piperís grana accípío , ut arceuthídas íuníperíi.) Deínde poft diereffione n en 2T -ddbud ^ x t D*- j . adartem coquorum,poft títulum, pe: iuucz e xoà suu 9s xoa. &cQirrs y«uits? xus hoc eft, De porco (e amíaffo,femíelixo,non iugulato € farcto:Porcus(ínquít coquus)fub humero paruo uulnere macta tus eft:deinde copíofo fanguíne euacuato,inteflína omnía unà cum aphzrefi(quam & exzrefín uos cant,ut Díonyfius Comícus)exemi(hoc uerbum Athenzus non habet,fed addendum uidetur;) & poftquam uíno fxpíus ac diligenter colluí,à pedibus fufpendí,& rurfus uíno perfufum elixaui cum d. multo pípere,tum praedictas delítías(yewea zia nempe auículas,fumen,uítellos) per osuentrí íntrus ^ fas,copiofo & optimo iure perfudi, & dimidíam porcí partem multa polenta(farína ex hordeo) uino oleotp fubacta círcunquag repleuí, X ín clibanum fubíecta xrea menía impofuí,curauig ea mode- ratione affandam,ut neg; adureretur,nec auferretur cruda.nam cum pellís iam arídíufcula ( xee& aa)appareret, relíqua etíam fatís íam tofta effe( idv; malím 97/89)coíecí, X polenta remota uo- bis appofui, Hc ille. Caeterum quid fibí aelit uox aphzrefis fiue exarefís, non reperio. hoc manife« flum efi;aliquíd ín uentre porcí,quod unà cum inteflínis eximebatur,unde nomen índítum , fic diz éium fuifTe,omentum fortaffis , aut mefenteríum, Quanquam & índe dicí potuít, quod lanij forte has partes ceu parandi exenterandiQ mercedem fibí auferret & excíperent, ut pílcatores apud nos in pifcibus praeparandis faciunt.Síc & apharemata dícuntur, partes quasa uictímís auferebant (fas $? cerdotes qui eas mactabát,ut ín Sacrís literis legimus,)pectus,brachíum dextrum & fibra íecínoris, ut V arínus fcríbít. Cumhoc porcello Athenzí communía quadam habet porcellus hortulanus A picij, quí inferíus ínter caeteros Apícij porcellosdefcríbetur, — [ln Lufttanía,ut Polybius lib, 54. author eft,fua ztate tanta rerum uilitas erat , ut & cxtera mínímo plane pretío ueníret, & vc elezvey, centum librarum pondere,quíng; drachmis, Athenzus ab ínitío librí 8.ubí illud obferuandum, uoa cem dleavey(firedie legítur)ín recto fingulari pofitam uíderí,& obefum aut (aginatum fignificare, €| Porcelli lactei uel lactentes potius dícuntur,yeA«9wvo;, quí nuper natí folo adbuc materno lacte az luntur, Lacemeropaftum pígrz mihí matrísalumnum | Ponat,€ Aetolo de fue díuesedat, Mar. tíalis, Etalíbi,NNondumép uícta(concocta)lacteum faba porcum , libro quínto ín epígrammate ad Baffum:fed quifabas etíam edit,non folo lactealítur. Pherecrates & Alcaus vy yeAaSsvoy dixerüt, o GCOQgleoi yataSnvoy Heniochus & Crates,cítante Athenzeo, KojpN-o6 y puso loma" roe yaAouvoc, Antíphanes apud eundem. Porcellus noftro etíam zuo fzpiufcule folídus affatur, Mich. Humels bergíus, Vipera(uíuerra; Marcellus) porcelli modo inaffata íocínerum doloribus medetur, Plin, PP 4 (04. DeQuadrupedibus. «In percellum(uaerba funt Apícij 8.7.)farfilem duobus generibus, (quí duobus modis atty lo farcítur:fcilícecfub cute & ín uenire, ficut & pulli noflro auo farciri folent, Humelbereius,) Cur à gutture exenteras,à ceruíce ornas antequam pra dures,fubaperíes aurícular fub cutem,míttes jm penífam Tarenttnamín ueficam bubulam, & fiflulam auículartj (quí auíarío praefürofiro(colloyu, fica alligabis,per quam exprímes ín aurem quantum ceperít, poftea charta precludes & infiblabis & pra parabís aliam impenfam,fic facíes, Teres píper, líguflícum, oríganum, laferís radicem mo » cum:fuffundesliquamen:adijcíes cerebella cocta,oua cruda, alicá coctam,íus de fuo fibí,feruean cg. ferbuerit,auícellas,nucleos, píper íntegrum; liquamíne temperas:imples porcellum, charta obturas & fiblasmíttes in furnü:cum coctus fuerít,exornas,perunges,& ínferes, ^ Alíter porcellum,falem cumínum,lafer, Porcellus líiquamínatus:De porcello eijcís utrículum,(uentrículum,)ita nealíque " pulpa ín eoremaneant, T'eres píper,lígufticum,origanum:fuffundes líquamen:adijcíes unum cere bellum, oua duo mífces ín fe, porcellum praduratum ímples,fibIabis, ín fpertella feruenti olla fub. mítrís cocto fíblas tolles,ut íus ex ipfo manare poffit, pipere afperfum ínferes, | In porcellá elixum farfilem;De porcello utrículum efjcíes,praeduras. T'eres piper, lígufltícum, oríganum ; fuffundesli quamé : cerebella cocta quod fatís fit, fimiliter oua díffolues:liquamíne temperabís: farcímína coda integra pracides,fed ante porcellum praeduratum líquamíne delauas, deinde ímples, ínfiblas,in fpor tella feruentí olla fubmíttes, coctum fpongizas, fine pipere ínferes. Porcellus affus tractomelítus; Porcellum curatum águtture exenteras,fíccas, Terespiperís uncíam,mel,uinum;: ímpones utfer, ueat,tractam ficcatam confrínges, X partibus cacabo permiíces:agítabís furculo laurí uírídís;tandig coques donec lenis fíat € impínguet: hacímpenfa porcellum ímples, furclas, obturas charta, in PT] num míttes,exornas,& ínferes, In porcellumlacte paftum elíixum calídum fiue frígidum íureau - do Apicíano; Adtjcíes ín mortaríum píper, lígufticum, coríandri femen, mentham, rutam, fricabs fuffundes líquamen:adijcíes mel, uínum : & liquatmíne porcellum elíxum feruentem fabano mido ficcatum profundes & ínferes, Porcellus Vitellíanus:Porcellum ornas quafi aprum:faleafperges ín furno affas;adijcíes ín mortaríum piper,ligufticá;(uffundes liquamen : uíno & paffo remperabis; ín cacabo cum oleo pufíllum ferueat , & porcellum affum íure afperges íta ut fub cute íus recipiat, Porcellus Flaccíanus;Porcellum ornas ín modum apri, fale afperges, & ín furnum mittes: dump quítur,adijcíes ín mortaríum píper,líguftícum,careum;apíj femen, laferís radícem, rutam uiíridum, fricabís: fuffundes liquame:uino & paffo temperabis:ín cacabo cum oleo modícum feruear, amylo obligas,porcellum coctum aboffibus tanges ; apij femen teres íta ut fíat puluis, afperges & infer Porcellus laureatus:;Porcellum exoffas quafí cenogaratum,ornas,praeduras,laurum uirídem iba . diofranges,fatís in furno afTas: & míttes ín mortaríum píper,lígufticum, careum, apíj femen, laferis zadícem,baccas laurí;frícabís:fuffundes líquamen : uíno & paffo temperabis: adijcíes in cacabtüold modícum utferueat , oblígas, porcellum lauro exímes , & ius ab offe tanges , & inferes, Porcellus Frontoníanus;Porcellum exoffas,praduras, ornas : adijcíes ín cacabum líquamen, uínum:obligas faíciculum porrí, anethí; medía coctura míttes defrutum : coctü lauas & ficcurn mittes;piper afptts- ces,& inferes, Porcellus oenogaratus: Porcelli praduras, ornas, adijcies ín cacabum oleum, liqua men,uínum,aquam:oblígas fafcículum porrí,coríandri:medía coctura colorabís defruto; adfjcíes mortaríum piper,liguflícum,careum,oríganum,apíj femen,laferís radícem,frícabís: fuffundesligu men, íus defuofibi : uíno € paffo temperabís: exinanies ín cacabum; facías ut ferueat:cum ferbue rít.amylo obligas:porcellum compofitum ín patína perfundes:piperafperges,& ínferes, Porcelly Celfíníanus;Ornas,infundes pípere,tuta, cepa, fatureía, fucco fuo: & oua ínfundes per auriculam; & ex pipere,líquamíne,uíno modico ín acetabulum temperas & fumes, In porcellum affum;T& res píper,rutam,fatureíam,cepam,ouorum coctorum medía : líquamen, uinum, oleum, condímttis tum;bullíat condítura:porcellum ín boletarí perfundes & ínferes, In porcellum hortulanum, (foc eft;oleribus fartum,Humelbereíus, Meo quídem íudícío non falletur quí pro hortulano Troianum dixerit: ) Porcellus hortulanus exoffatur per gulam ín modum utrís , míttítur ín eo pullus íficiatus. pattículatím concífus,turdí,fícedulz,íficía de pulpa fua,(forte fuís, ) lucanicae, dactyli exoffati; ti briles bulbí,cochlez exemptaemaluz,betz, porrí, apíum, coliculí elíxi, coriandrum, píper integti nucleí;oua quíndecím füperinfunduntur:liquamen,piperatum;oua mittantur tría; & confuitur, praduratur, ín furno affatur, Deínde a dorío fcindítur, & (ure hoc perfunditur piper terítur;rutat líquamen, paffum,mel,oleum modícum,cum bullierít.amylum mittítur ; Habet quadam cum hore tulano ífto Apiícij porcello communia, ille Athenzí quem Dipnofophíftis appofitum fupra recítaut in Porcí Troianímentione.) lusfrigídum ín porcellum elíxum íta facies; T eres piper, careum,ane thum,oríganum modícé,nucleos píneos:fuffundes acetum, liquamen, carznum,mel,finape factum; fuperftillabís oleum: piper afperges GCínferes, Porcellum traganum (ic facíes: Exoffas porcelluim, & aptabis ficut cenogaratum, & ad fumum fufpendas & appendeas, & quantum appedeas tantum falis ín ollam mittes, & elíxasut coquatur, € ficcum ín lance ínferes, falfo recente, In porcellola* ctente;Piperis uncíam,uíní hemínam,oleí optímí acetabulum maius, líquamínís minus, Hucufqué - Apícíus, | ! E qj De porcello affo, Porcellumadhuc laGentem (inquit Platína 6,15.) iugulato, uíllosc; cultr omnino acute abradito,Per fpinam deínde fcindito,eximítoty quicquid ín uentre habet ; iecufcula eí "a u DeSue. F. Libl — 1:0; | €lascum larído,allio,cumt odoriferís herbis minutím concidito trítii cafeum , oua agítata, tunfum piper,crocumín puluerem redactum , cum fuperioríbus bene mifceto : ín porcellumd omníno íta inuerfum;ut quod íntus erat;forís fit; índítorac claudíto,ne excídat. Coquíin ueru , aut fuper cratía culam lento igne non incommode potefl,ut omnía paríter efuí bona fínt.DDum coquítur, aceto, pís pere;croco,fimul míxtís cum faluíe autrofmarini aut laurí ramufculís fpe afpergenda eft, Idem e; tíam fieri ex anfere,anate,erue,capo,pullaftra, poteft, IVlalé hoc & patum alít,tarde concoquitur: flo machó,capítí;oculís atg; hepati nocet, Obfiructiones facít,calculum creat;pituitam auget, «Eu bulus poéta apud Atheneum ínter caeteros delícatos cibos nomínat lios dtAqeniap, | (Lardum;ut grammatící quídam deríuant, dícítur quafi late aridum, darge arídum, Hermola« - "4e us ex Macrobio, )eft autem caro fuilla quoquo modo falía,fiue(ut alijs placeDíd píngue quod eft ín - fue,Pínguía cur illis guftantur larda calendís Ouidius 6, Faft, Pliniusdíxitlardum pinguehoc unctum,quafi & macrum dící poffit. Et pallens faba cum rubente lardo, Martíalis lib, . Graue lara dum,Statíus 4,Sylu. Etnatalítíum cognatís ponere lardum,luuenalís Sat, | Plautus ín Capt.laa tídum díxít)hís uerbís;Quanta pernís peftís ueníet,quantalabeslarído? Vncta fatís píngui ponen tut olufcula lardo, Horat,.Serm.s.6, Vtlurcaretur lardum & carnaría furtim,Lucílius, Lardum lurcabat lubens,Pomponíus Syrís apud INoníum. | Lardus porcorum optímus eft ín condíendis omnibus cibis, Crefcentíenfis, INoftrílardo olerum feré mínutalía & rapa condíunt, fiue decoquen do fimul lardi offas, fiue ín mínimas teffelas íncífum ínfpergendo, "Turunda etíam,utfíc uocem, . A oblongz,exiles quadratz,ín acum lígneam(ex fruticís quem fufaríam uocant,alíquí euonymon pu ^o tant;pracipue lígno)decuffatím fectam à pofteríori parte inferuntur, ut ea per carnes quafuís traíca &ajlardum ín eís relínc uat, íd& fimul affetur; quod cum aliás faporem carníum,commendat,tum ín parum pínguibus prafertím auibus fereneceffarít& uídetur, Adípem fuís carne multo ínfalubrío. rem effe,fupra uerbis Galenirecítauímus, luslardaríum apud Scoppam Italum Grammatícum le . gi, Habent & Germaní ín ufu panís offas ín aqua coctas cum lardo copiofo díffecto & cepis;fpecE. fuppers. Inferíores Germani lardum coctum feruant,& fríggídum edunt, quídam etíam crudum, €«j Líquamen efi pinguedo anímalíum ad ígnem liquefacta, & ín ufum coquínaríum feruata ad cons diendos cibos, Líquamen ex adipe porcí atgyanferum hoc modo fít;Concífum mínutím ad carbo. nes ígnítos ín cacabo pones,ne fí ad flammam fufpenderís,fumum concípíat: tantum£g (alís índes; quantum fatís effe putabís. Líquefactum, antequam refrixít, ín ollam repofítoríam colabis : repos so nestp adufum,ut ubi uoles,eo uti líceat, Fit item liquamen ex anferíno & gallinaceo adípe , Platína 4.31, Et przcedentícapíte, Colliguntur multa ad pulmentaría ex porco nuper cxío; utadeps. Pau peres apud nos ex adipe abdomínis fuilli (dbmmár uocanpadhuc recenti (aliter ením uirus refípit) lia quamen facíunt,quo oleí aut butyríloco utuntur, Pernas X lardum confícímus;non folum decem brimenfe,fed omnibus quos byemalís algor aflríngit,Palladíus, Larídi coctura: Tectum aqua cum multo anetho coques, oleí modícum diífiillabís && modicum falís , Apicius. Angli brán appellant lardum non quoduís,fedé uerre fagínato fere per anní fpacíum;quo toto tempore;non mollíter, nec ín ftramentís,fed tantum ín tabulís lieneíis cubare eí permíttitur,utlardum índuretur , & folidefcatz huius mactati lardum feruant ín aceto ex cereuifía facto:poteft autem díu feruarí, menfis apponit cum íure ín quo coctum eft,condíto agreflíum pomorum fucco(doco omphacij)& pauco fale; cíbas 4^ habetur nobilis € pretiofus,quem locupletes tantum ínter fe dono mittunt. | «| Suiílla caro íta aléquando paratur, ut fuís feri uideatur,ut díctum eft fupra ínter Apíctj porcel los:& dícetur infra ín prouerbíoSuilla caro eft, Suillarum carniumiíus decoctum opítulatur cona tra bupreftín, Galenus lib.s,deantídotís, Defue partes quedam fere aíTanturà lautíoribus,ut fpa tula fiue armus, (laffen:)coxa;(yBbein:)cofiz,in pectore, ( bzuftripple)ezedem ad fpinam dor(i fu. períus,(rambsaten:)& relíqua coftz,nempe laterum, Apícius 4.5. ín mínutalía aliquot addí iubet fpatulam porcínam coctam & teffellatím concífam. Varro fcribítL. V olumnío fenatorí miffam of fulam fuillá cum duabus coftís,qua penderet xxiíj,pondo. Offula ab offa míníma fuilla;ab eo cp ína fecta caro,utín carmíneSalíorum efl, quod ín extis dícítur nunc íffitía, Varro delíng, Lat, Penem antíqui codam uocabant;à qua antíquitate etíam nunc offa porcína cum cauda ín caenís purís offa $e peníta uocatur, Feft.Etrurfus, Penitam offam INzuius appellat abfegmen carnis cum coda;anríquí enim offam uocant abfciflum globi forma , ut manu glomeratam pultem, INoftrí ex cauda cum a- líjs partibus extremís gelu ín patína,ut uocant;pararefolent, Caryophyllatz feu benedictae uuleó díctz fucco trunculos fuillos macerant, & ad ufum aliquod tempus feruant , Ruellíus. Quoinodo caro fuilla fruftatím concifa , ín aqua falía feu muría multo tempore recens feruati poffit, Baltafar Cellarius ín libro fuo de arte coquínaría docet:Prímum,adornatum fuem in menfa poní prcípit,co píofa niue undiquacy círcundatum, donec caro duríufcula & folida appareat, quod fereper noctem unam fít:deínde carnem ín tomos oblongos díílectam ín uas laríignum cum multo fale alternís coma poniíubet per dies octo,tabella ímpofito lapíde oneratam:;poftea aquam fontaná cum multo fale no uís fcopís díu agítatam donec lentefcat, (uperínfundi,ut duobus dígitis aqua excedat, & oneratam 6o ad ufum feruarí, ZóVysiut, Tuto in zAdtoie iue qfuoy, lef, Gt V arínus : fed ídem V arínus vtuzye^ de pifcibus tantum proprie díci docet:quare (SÓy«M« etíam de pifcibus folum dícetue, Succídíaáfue riomínatur cuíus caro eft,Hermolaus, Succídía, (inquit grammatícus quídam recentior)eft tergü, (006 — DeQuadrupedibus. fiue maffa carnís porcína falíta , que quoties opus eft fuccídítur, contínet autem pernam, petafo, nem & latdum;Noníus fuccídíam prolardo exponit. Varrolib, 4.delíng, Latíninona fuccidéndo, - fed à (uibus czdendiís(fiue edendís,quod non placet, nec eft ín nofirís codícibus Varronis) dictam putat:nam id pecus prímum occidere cceperunt domíni , & ut íd feruarent , falire, lam hortum ipfi. agricolz fuccidíam alteram appellant, id efl, ut aít Noníus , fucce(fionem neceffaríam, Patres noflri, dixerunt ignauum & fumptuofum effe, quí fuccídíam in carnarío fufpenderit potíusab laniario, quám ex domeftíco fundo, Varro. Succídias Galli optímas & maxímas facere confueuerunt.Optis marum fignum, quod etíam nunc quotannis e Gallía apportantur Romam pernze;tomacinze, & tas níacz,& petafiones(malím petafones, Vocabula tomacínae & taníacz alibínufquam reperío:de to, maculis inferius dícam.) De tnagniítudine Ciallícarum fuccidíarum Cato fcribithís uerbis : In Italia ínícrobes terna atgp quaterna millía aulia fuccídía,Idem. Porcosfuccidaneos apud Apícium legis mus, Suumobeforum ac atate florentíum carnes, ad faliendum funt appofitze,ut qua utríu(cg; T ceffus fintexpertes,annoforum uidelícet ficcitatís, && nouellorum porcellorum ímmodiícae humidiz tatís,Quemadmodá ením corpora fícca, falíta,coríjs euadunt fimilía:(íc contra quae immodica humi dítate diíffluüt, (alis commercío contabefcunt, Galenus de alimentorumíacultatib, 34e, Adanni ubí uenerit porcus, falíturz non íncongruít, prídíe quám occídatur potíone prohibere oportet,quo fit eíus caro ficcíor:deinde diligenter falíre,ne fracefcat, & uítíum fapiat,neue tínea & uermibusla, datur, Dum falíuram facís,ín fundo dolíj aut feríze falem fterníto : frufta deínde poniíto , eutís deors fum fpectet, Tam díu caroin dolijs remaneat , quoad falem conceperít : (noftri fere quatuordecim díes relinquunt, & hís amplius fi fues annofí fuerint, uícg ad uigíntí.)In carnarío deinde, quo fumus 1s penetret, fufpendatur,FHínc fumes aridum pro tempore,hínc pernam,hínc petafonem,hínc fumen,. bínc glandíum,Platína. Omne pecus(ínquít Columella) & precipue fuem prídíe quàm occídatur, potíone prohiberi oportet,quo fit caro fíccíor, [Nam fi biberit; plus humorís falfura habebit, Ergo fis tíentem cum occíderís,bene exoffato,INam ea res mínus uítíofam , & magís durabilem falfuramfaa cít:deíndecum exofTauerís,cocto fale;nec nimium mínuto,íed fufpenfa mola infracto diligenterfa líto,& maxíme ín eas partes, quibus offa relicta funt, largum falem ínfarcíto , compofítístp fuprata, bulatum tergoribus,aut fruftís prafta pondera ímponíto,utexaníetur, T'ertío díe pondera remoueto: & manibus dilígenter falfuram frícato,eamip cum uoles reponere,mínuto & tríto fale afpergito;ati que íta reponíto:nec defíerís eius quotídie falfuram frícare,donec matura fít, Quod fi ferenitasfue rítijs díebus,quíbus perfrícatur caro, patierís eamfaleconfperfam effe nouem díebus:at fi nubilum ?? aut plauíz,undecíma uel duodecíma die ad lacum falfuram deferrí oportebit, & falem prius excuti, deinde aqua dulcí diligenter perluí:necubí fal ínhzreat,& paululum affíccatam in carnarío fufpem. dí,quo modícus fumus perueníat,qui (i quid humoris adhuc continetur,fíccare eum poffit. Hacfal fura luna decrefcente maxime per brumam, fed etíam menfe Februario ante Idus commode fiet, Ell. & alía falfura, quz etíam locís calídís omni tempore anní poteft ufurpari;qua talís efl: Cumab aqua prídie fues prohíbíti funt,poftero díe mactantur,& uel aqua candente , uel ex tenuibus lígnís flan mula facta glabrantur(nam utroq; modo pili detrahuntur)caro ín libraría frufta conciditur ; deínde ín feríam fubflernitur fal coctum, fed modíce(ut fupra díximus)ínfractum:deinde offulz carnísfpif fc componuntur,& alternís fal íngerítur:fed cum ad faucesfería peruentum eft,fale relíqua parsre« pletur, & ímpofitís ponderibus ín uas comprímítur:eatp caro femper conferuatur, & tanquamfalla 4e mentum ín muría fua permanet, Hactenus Columel, Carnemfalítamlarido íntertextam,ínteflek las concídes:concífam,in fartagíne non admodum friges:frí&Ctam,aceto,faccharo,cínnamo, petrolte lino mínutatím concífo afperges.Idem etíam fierí de perna ac fumíne poteft , Sed haec fucco cítríud: smalarancij fuffundí amant, Clamat ín hanc opínionem Bibulus, & fine acredíne, (íntín&tum aceto fum íntelligo,)quo uehementíor excítetur fitís,haec deuoranda affirmat, Platína, Etalibi,INon fu mem admodum píngue,fed rubeum coquatur eo modo quo perna , (cuíus coctío inferíus recitabía tur, fed melíus alíquantulum,Hancquog cocturam uult língua:quanto pínguíor,tanto melíorefli Eadem feré & derelíqua fuccídíaratío, Galli(Belga)carnibus multifaríam,praefertím fuillís, c1€ centibus & falítis utunGStrab, V enter fuis falí(cus uocatur, V olaterran.INon lucanica,non graues faliíci, Martíalis.Et alibi,Et lucaníca uentre cum falífco. | Lucanícam dícunt,quód milites à Lucanis e didicerunt,ut quod à Falerfjs falifcuum uentrem, Varro delíng.Latín, Filia Pícenze uenío Lucaníca: porce, Pultibus hincníueis grata corona datur , Martíalis, | Girammatíci farcímínis genus We pretantur,à Lucanis prímum ínuentum, (bzatwiitft.) Siuoles bonas lucanícas, carnem macramlts mul & pínguem ex fue concídito, ablatis omnibus fibrís ac neruís, Quod fí caro decem librarum fut rít,falís libram unam,foenículí bene mundíuncías duas, totídem piperís femítunf(i admifceto , corte frícatop. per diem hzc ín menfula finíto;Sequenti,in ínteftínum bene mundum infjcito, & fíc adu mum fufpendito,Platína,De lucanícís parandis lege etíam Apicíum 3, 4, Qui uenítbotulus me díztíbi temporebrumz, Saturnifepte ueneratantedíes,Martíali, Botulusaute fiue botellusdt: mínutiuum farcimínis genus eft e carne fuílla,à bolís,íd eft fruftulís carnís,ut quidam putant,ap latus, (propter connexíonem a bolís,Feflus.)Fiebat ex ouí uitellís co&tís;nucleis pineís conci(ís , ce pa;porro,íure crudo,concífís,.addebatur píper & líquamen & uínum, ficáp farcium ínteflínum co^ quebatur, A pícíus 3.5.íddi farcímínís genus ín Saturnalibus pracipue celebrabatur, Etpultemnis« | ueaim DeSue. F. Lib. l. I007- ueaim premens botellus , Martíalislib. s, Inteftína fanguíne farcta noftri nocantveffwiirft / blfifa wütft.ex hís quod craílius efl, apícem quendam adharentem habet, (unde & apexabo Latíne uo catur, Vatrone tefle)prater fanguínem,cerebro etíam & lardo concífo farcítur,& aromatibus quafi dog conditur, wecFerling. V entrículus etíam fuís uel ín oblongas partículas fectus, uel mínutatím cencífus , unà cum carne fimílíter fecta concií(a'ue craffioríbus inteftínís ínfarcítur , cum fale, careo, & pipere,fc:bübling uel magenwüirft, I(icium, farcímínis genus, V olaterranus. Scoppa Italíce tos macellam ínterpretatur,ut & tomaculum,de quo ínfra dícemus ín íecorís mentíone. Vídetur fan & i(icium,qua(t íncifum fectum Latíne díci,& tomaculum à uerbo vive, unde & sip" ,íd efl fes &ío, De porcello tenero ífícía quintum locum poft ífícía de pauo obtinét,apud Apicíum s,3. Idem . 1€ ificíorum uaría genera per totum librum fecundum deícríbit, Vbi Humelbergíus ín annotatíonís bus fuis,lficía,inquit,cibaría funt ex carne concíía & ínfectatqua nunc per fe, nunc retículo & o« mento círcundata ín fartagíne, alijs etíam íunctís rebus, & aromatibus aliquando, cum adípe aut oleo butyróue friguntur, Alío nomíne tomacula fiue per fynicopen tomacla & tomacinz alía quando uocantur, &3 756 7c, id eft à fectíone & íncifura, Infítía etíam aliquando farcímína fi, gníficant ,. que carne concifa fartís , íd eft ímpletís ínteftínís fíunt, Hac ille; fed quod potiffis mut ad ifícij rationem pertínet ; omííít, Nam mínutatim concídíalijs quog; edulíorum generi» buscommune eft,mínutalibus,lucanícis,botellís,& c.íficíum uero non concídítur folum , fed etam ín mortarío,ut íficíum fíat , pulpa cuíufuís anímantís tunditur, teritur, frícatur;hís ením uocabulís Apicíus utítur, & pulpam trítam ín ífícía plaffarí,íd eft formari iubet; contríta ením & ín unum res 4» dadctacorpus,facile manibus ín quam uoluerís formam,rotundam,teretem alíámue,formantur. Ede» bantur autem uel recentía,uel ín fumum fufpendebantur,ut ex Apícío patet.quanquam ídem luca nícís quocp admífcerí iubet pulpam bene tunfam,quod apud nos nonobferuatur,fed fimpliciter mi nutiffime concifa indítur.Sed lucanícz,botelli,& alía farcímína proprie diícia,femper ínteftínís ime miíttunturtifícía non ítem:nam quod Humelbergíus í(ícía pro farcíminibus alíquando accipi fcríé? bít, deceptus eft fortaílis à Volaterrano,ego apud nullum ídoneum authorem reperi, Quódueroin mortario femper tererentur íficía, fiue ificiorum pulpa, Macrobij & A phrodifienfís etíam authoríta teconítat. Hícením problematum 1,23. inquírens cur zgre íd genus carnís concoquatur quod ifie cíum,iexXO-",nominatur; Quoníam(ínquit)fua leuitate fluítat ín uentriculo per cíbí humídí medium, , meccíus corpus attíngit,quo tactu fíerí concoctío poteft:fed íuxta gulam redundat;quinetíam foríg 3? aqua íniectum non fubfidet,fed innatat:quoníam dum carnes teruntur , Ípírítus admittitur praeles uís,quícorpus eleuet, &€ ín humore fluítare aptiffimum reddat... Dícas quafo (ínquít Furius Albis - nus ad Diífaríum, apud Macrobium Satur,7,8.) quz caufa difficile dígeftu facít í(itíum,quod ab ín« fectione initium díctum:amiffione n.líterz,poftea,qued nunc habet nomen obtínuít:cum multum in eo digeftíonem futuram fuuerít trítura tam diligens, & quícquíd graue erat carnis affumpferít, confummatíonemá eíus multa ex parte confecerit. Et Difaríus:Leuítas quam trítura praftitit,facít ut ínnatet udo cibo quem ín medio uentrís ínuenerítnec adhaereat cuti uentrís, de cuíus calore die veftío promouetur:fic & mox trítum atcp fíirmatum,cum ín aquam coníjcítur natat, Ex quo íntellís gítur quod ídem faciens ín uentrís humore fubducit fe digeftionis neceflitatí:& tam fero illíc coquía turc, quàm tardíus confícíantur que uapore aqua quàm quz ignefoluuntur, Porcellus femítoftus 4? & femielíxus apud Atheneum libro 9. farctus erat tum alijs delícijs, tum ijs quz ifícía uocant: quan quam hoc uocabulo uix utífe audere coquus ínquit, prafente VIpíano quí Attíca tantum & uete ribus Girzcís ufíitata probabat:ifícíum uero apud recentiores tantumlegítur, Paxamum,(& alíos.) affert autem quafí arbezrizM duy ificiorum periphrafin huíufmodi, à tx Grxóy eic Aez]e. ugramvi(odtar, wp ueri zrvrsololoy evade] oua , lkyicay quidem fimpliciter evyxozfap GC xg wrtuvey fignificat , id eft mínutatím concídere,undeoleralvsx dícta, Apícíus 4.2.ificía uel íficiola mínuta ín mínutalía ali^ quotaddiíubet, Ventrem porcínum bene exínaníes,aceto & fale; poftea aqua latas , & fic hac íma penfa ímples.Pulpam porcínam tunfam trítam íta ut eneruata commiíceas cerebella tria, oua cru da,cuí nucleos infundiís, X píper íntegrirm mittís, X hoc íure temperas, T'eres piper, líguftícum, fila phíum;anifum,zíngiber,rutz modícum, liquamen optímum & olei modícum, reples aqualícum(a« '$? qualículum)fic utlaxamentum habeat,ne dí(lilíat ín coctura;furclas,amylas & ínollam bullíentem fubmittis,leuas,& pungiís acu ne crepet;cum ad dímidias coctus fuerít,leuas & ad fumum fufpena dís,ut coloretur, & denuo eum perlaxabís ut coquí poflit deinde líquamíne;mero,oleo modico ; € cultello aperíes,& cum líquamíne & liguftíco apponis, Apícius 7. 7, Ventrem ut toflum facías: In cantabro ínuolue;poftea ín muríam míttís,& fíc coques,Ibidem, | INon alio ex anímalí numea tofíor matería ganez,quínquagínta prope fapores, cum cteris fínguli. Hinc cenforíarum legum pagínz,interdíctag coenís abdomina,glandía,teftículí, uuluz,fyncípíta uerrína, ut tamen Publij mí sorum poeta ccena, poftquam feruítutem exuerat,nulla memoretur fíne abdomíne, etíam uocabu lo fumínis ab eo ímpofito,Pliníus, q[Giandíum pars quxdam ínteflínorum eft , ut ínquit Príícíaa nus. Alij uolunt effe partem aprí íuxta ceruícem, uelipfam ceruícem: in hac ením glandulz pofitae 6o funt, Arripuít gladíum,praetruncauít tribus tergoríbus glandía, Plautus Capt. Pernam, abdomen fuís,glandíum,Idem Curcu, Hínc Cenforiarum legum pagínz;ínterdíctag ccenís abdomina, elani día,teftículi,&c, Plíníus 8.5, Quibufdam funt tubera,fícut ín carne glandía,Idem lib.16.. Eft quí dam terre adeps ac uclut glandía i cerporibus,Idemlibaz.de marga, Gilandula, ut fcríbitGcam [008 De Quadrupedibus. : matícus quidami,caro glandulofa ín fue, qua ab antíquís boni faporís putabatur, ^ Glandulam fuif lam,larídum,pernam ítídem, Plautus Menah, Partítur apríglandulas palzfirítisMartíalis; Ter pofcítapri glandulas,quater lumbum,Idem, Porcellorum medía capita (4tqaxiop fux onto) Dips nofophíftis apponuntur apud Athengumlibro 8, — EiesA9qv splgoze vukéMd diAQuxG-, "Tory ul *di»y AP Uyi nuper my y'syo. ovd, Crobylus. Aidbret uAIY idhecuug Kon, o a ugp-iutxgaug? ajisdd, Amipfíias, Hacfcilicetfunt qux Plíníus fyncipita uerrína dixit, Videtur enim anterior pars poffes ríore lautior effe,Caterum ín Amipfize uerbís ubi fíniftram hemícrzram,id eft dímídiam capitis pat tem facerdotibus relínqui fcribit,aliter accipiendum eft,nempe ut caput non ín occiput et fyncipug fed ín dextram lxuamdp partem zqualíter díuídatur, — 4] Khodonía uel Rhoduntia olla, (Po/luigi fodbuvzin he7rs.ego rhodoníam malím , rhoduntía in margine tantum Ícríbítur,) hoc modo paratur, ut coquus quídam apud Athenaum líbro 9.docet:R ofistínquíbodoratiffimís ín píla contufís , cere; bella auíum & porcorum (jvi9ay xot xoresy)cocta & diligenter à fibris purgata, rmiaSqme, reddigo, teft eneruata:nam & Apícíus a.1.íecur porcínumaffatum eneruarííubet. Cerebrum etíam energa, tum apud eundem additur uentrículo porcíno,ut paulo fuperius mox poft ificía recítaui) & ouo, rum uítellos adíecí:deinde oleum;garum,piper,uínum.hac diligenter tríta ín ollam nouam iníeei, igne mollí & continuo fübiecto, Hac dicens fimul ollam aperíebat, unde fuauiflimus odor ín: totum fympofium díffluxit,Hac illezqua & Czlíus 7, 1o. tranftulit , fed parum diligenter. Fod'ovid OXy(O; num , locumrofiís «onfítum fignificat; híc uero adíectiué paroxytonum fed'evía Aezric fcribitur, € Sanguículum alíqui hoedi autfuis fanguínem exponuntín cibum formatum, ut in Hoedo dixiín Fr. Sanguis fuillus humidus eft, & mínus calidus , humano maxímé temperie fimilís : (íquidem 4 carnes fuum humanis funt fimiles, Galenus. Plura de fanguíne fuis fupra dixímus ín Carniumeius tnentíone, Clídium uocatur quod inter íugulum eft, V olaterranus:uel potíus os ín fummís coflis, xAec,xAddhp, lapars lumbi eftfeulaterís,Idem, Perna magis,an magís ili,Horatíius, «jSuisf na ubírecens eft;affa ad gulam facit.Sunt quí cepas ín eíus feruentí adipe coquant,deuorenttpPla, tina, Spediile uocatur ínfra (alíás iuxta)umbilícumfuís caro quadam proprtj habitus, exos; quae tíam antíquí per fe utebantur. Plautus enumerandís uilibus obfonijs in Carbonaría: Síc ego peti, fumen,fue.fpectile,callum,glandía,Feflus, Vuluaeiecto partu melíor quàm zedito:Eiectítía uon tur illa,hzc porcaría:prímípara fuis optíma,contra effoetís:à partu,praterquam eodem die fuís oce cifz,lítida ac macra,INec nouellarum fuum , praterquam primípararum probatur , potiusd uete rum,necdum effoetarum,& biduoante partum,aut poft partum, aut quo eiecerínt díe, Proximaeieg ctitíz eft occi(xe uno díe poft partum. huíus & fumen optímum,fi modo foetus non hauferit: eíediti deterrímum, Plínius, Verba Plinfj(inquíc Hermolaus ín Caftígatíonibus) de uulua fuís; multum obfcurítatis habent,(i pracedentía fequentibus conferas:illud memínero, Plínium príore locode ie&itía loquí ufq ad eum fínem , quo eiecerínt die , uteíectítíam íntelligat partu eiecto feu enedo, porcaríam edíto:quicquid literatores hac parte fentíant, Delphaces propríé uocantur fües fois na,qua delphinas, id eft uteros feu uuluas habent, Athenzus, [demlibro s. Alexis, inquit, Callime dontem rhetorem tanquam gulofum(& ínter alías delícias uuluarum appetentem)traducens;fetibit Vario orirgees [y zrét is iegDvioxey 96e, Yarto dé uéerpa KaAMupedloy 0 xoa 69^, Bic, Muzjoow tvie ruling idisoy losxc, Antíphanes, Olep eU üASvue Bocouarruy dic poiuu, Hvusyo Uhzgue, XoMMEU, Dioxíppus, Honiauc visi rvéUuovttr, uerpe, Eubulus, Mrzpac zwóc adtuQépauiune qedgersoz ize, Lynceus Samius yide eft,Cum autem círcutmferretur uulua quadam ín aceto lafere condíto, M&zpus gg erpóvaem Erit 244 G-, (ad dífferentíam ? uz, A thenzeus: ut errárít Hermolaus ín Plíníum n. 37. ecboládafi mul et ectomída eiectítíam ínterpretatus;porcaríam uero óécw,quam uocem ego generalem putoad utrang differentíam,ixzeuv(« uero porcacíam e(Te) dl&AQaE qv su etveo idle o(np , Flíipparchus, AM pliegos: ug tozr G^ ex GoA de Aldo, Ad Vg dox, vp 7x d'suzc,Sopater, Etalibí, Mrizjouc Uelocg vn apeitat ziuG^, "Tlo distiSupop qric ipeMelu yop. EtrurfusMézpac Veixs sq9óp dc Qiyns mipop, | Aguscirs ddü ym yesizig dc yo2hy uidetur autem rutae fuccum qui acrís fimul & amarus eft , zwyavirip jeAlz wocare, ll ufus eíus proembammate fuerít.Cxterum prifcí,inquit Athenzus,net; uuluas, necp lactucas nite aliud huiufmodi ante coenas proferebant ut nunc fít. (fed poft coena, hínc Martíalis de lactuca, Ctt dere quz coenaslactuca folebatauorum, Dícmiíhí cur noftras íncipit ílla dapes?) Quarepoffcorft nam,ut canít Archeftratus,potanti tibi, Q4i ero Teivdtpotyspa, Tasdx Ch uirpaw tQ9lz vis, qe mt lupe vu, Évv dfadjiue xgx nAQIn eed, Hactenus Athenzus, — Tefortaffe magís capiet de trírgitte porca, IMematerna graui de fue uulua capit, Martíalís, Apicius uuluam fterilem commendat, Het molaus, Curíus aliquando edebatolera,qua nuncetíam fqualidus foffor faftidit, Cui metnínit calida fapiat quid uulua popínz,Iuuenal.Sat.s, | Vulua nil pulchríus ampla,Horat. .epíft, Lang noftrí madtatis porcís hanc partem femper abijciunt,nec quifquam apud nos, quod fcíam , uuluam inciboappetít, € Publij mimoruupoéta,poftquam feruítutem exuít,coena nulla memoratur !h ne abdomíne,etíam uocabulo fuminís ab eo impofito, Pliníus, Et rurfüs,Occifz uno díe pofl pats. tum fumen optímum,fí modo foetus non hauferit ; eíectítía: deterrimum, Anríqui abdomen uocas bant,priufquam calleret íd,fcientes occídere non affueti, Scribendum arbitror (inquit Hermolaus) príus callere íd fiínentes,occíderenon affueti. (Paucíora mutabís,fi legas;priufquam calleret,id fínen tes, V tabdomen uocatum fít,(ímplíciter;cum callebat uero,fumen,quod magís probo.) P | | 'a |». Penue DeSue.. F. Lib. fH I000 Poenuload hanc confuetudínem fere alludens: V íde fís,inquit, calleas: cuí refpondens conferuus; Callum aprugnum(ínquít)callere xqué non fínam.Eft autem fenfus,Id quod modo fumen(ínquíD dicitur;hoc eft;fuillas cum Jacte fuo mammas, ueteres abdomen uocabant, ab lacte opínor iam abd o & fugato,utpotequí antequam ubera callefcerent:hoc eft;fíccato lacte durefcerent,fuem occidés .tenonífolerent,HIecEermolaus, Effe putes nondum fumen, fícuberelareo | Effluít, & uíuo làa &e papilla tumet, Martíalis, Sumen propríe à figendodictum:nam mulierís mammam, fumen ué teres díci uolunt, Quod fi nulla potefi mulíer tam corpore duro Effe,tamen tenero moueat fuccuf falacerto, Atque manus uberí lactantí ín fumíne fídat;Luciliusapud INoníum. | Sumen(ut graie matící quídam exponunt)fít ex papillís fuillís uno die poft partum fectís ac falítís, Couanta labesla $e rído, quanta fumíníi ab(umendo, Plautus Capt. Alij putant effe lac fuís extractum ac denfatum fué occífa:uel quafí rumen,íd eft mammam. . Czfar Vopifcus campos R.ofez , lali dixít effe fuumen,; ín quo relícta pertíca poftrrídíe non appareret propter berbam, Varro. Abdomen porcz,Iuuenal, Sat.4, Helíogabalus exhibuit fumina aprugna per díes decem, trícena quotidie cum fuís bulbís; Lampridíus. .Sumen quomodo parandum ex Platína fuperíus ín Succídia díctum eft. Abdos men quod Graci laparan uocant, uentris pats illa eft, qua ab umbilíco ad ínguína ínter cartilagia nem & pellem ducitur, Píngue íd quídem eft,Satyrico tefte: Montaníquog, uenter adeft abdomí: ne tardus.Erít igitur abdomen,ex quo fumen fít,quod idem uulua appellatur, (ín hoc fallitur. omnía no enímalía pars fuís abdomen eft,alía uulua,)nec obflat;íd etíam turgentíbus porca papillís fierí, cum círcaabdomen mammzfint,Platína, — Bfitiumex carne;Pro decem conuíuís(inquit idem) lí« 3o bram abdominis porcíni autuítulíní bene elíxato;coctam ac concí(am,cum felibra cafei ueterís, pai co etíam & píngui addíto,cumt herbís odoríferís bene concííis,pipere,gingibere,caryophyllo mifce to,Suntetíam quí pectus capi tunfí non íncommode addant. Hac omnia farina bene fubacta , acín tenuiffimum folium redacta;ad caftanex magnítudínem ínuolüítotinuoluta ín (ure píüguí àc croa co colorata decoquíto, Parum cocturz requirunt, In patínas traducta, cafeotríto && aromatibus dulcíoríbus afpergíto.Fíerí & hoc edulium ex pectore phafiani,perdícís, alíarümue altilíum poteft, In coena Lentulí flamínís Martíalís ínaugutatí;inter alía, appofíta funt fumína, patína fumínis, &c, Macrobius, - | T | €jIecur. Ificíaomentata íta fiunt: Áffas iecur porcínum , & tüm eneruas: atitetamen teras pís per,rutam,liquamen,& fic fuperímmiíttís iecur & teres; GX mifces, ficut affolet pulpa, ínomentum; 89 & fingula ínuolutantur folia laurí, C ad fumum fufpenduntut quandíu uoles, Cutn manducare uoa — lueris, tolles defumo,& denuo affas, € ficcum adijcies in mortaríum;píper,liguftícum, origanum; frícabís:fuffundes líquamen:adijcíes cetébella cocta,teres diligenter ne affulas habeat : adijcíes oua quinc; & díffolues diligenter ut unum corpus efficías:líquamíne temperas, & in patella enea exítias níes, coques: cum coctum fuerít, uetfas ín càábula munda, Teffellas concídes, adijcíes in mortaríumi piper, líguftícum,oríganum:frícabís ín fe:commiífces in cáccabum;facías ut ferueat ; cum ferbuerír; tracta confrínges;obligas,coagítabis, X exinanies ín boletarí;piper afperges , &C appones ; Apicius, fecufcula aut fuilla,autex quouís anímalí,ad magnitudínem nucís aperta;ínfperfag fale, feniculo & aromatibus dulcibus ac bene trítís,omento uítulíno attt hcédíno feparatim ínuolues: ad focumqg nonnímíum decoques,ac cocta flatím comedes,Platíta, Etrurfis , lécínora porcína uel quorums 4» uís animalium, paululum elíxa,teríto eo modo quo cafeum foles, Porcínum deínde uentrem condis toad quantítatem iecinorís tantum(tp cafeí ueterís,amaraci;petrofelini, paffularum, arotiatum cori trítorum,cum duobus ouorum uítellís admifceto,quantum fatís effe putauerís, Ex hís ín unum rea dadctís,ad magnítudínem nucís pilas facítotomentodp inuoluíto:ac ubí uoles,ín fartagíne cum laría do frígíto, Lentam & paruam cocturam requirünt, Tomacttla hzc uulgus appellat , qi fortaffe -melius omacula,cum ínuoluta omento fíant,dícerentur: tiel tomacla , ut Martiali placet, De tomás culís nonníhil fupra etíam díxi in ifícíorum mertíone: í(icíum enítm aliquiItalice tomacellam íntera pretantur, & ídem Latínétomaculum dící putant, Vttamen & pofcas aliquíd, uoueasi (acellís Exta, & candídulí díuina tomacula porci,luuenalís Sat,io. Iecut füillutn omento intectum ín fartà xine frigitur,ut ex Athenzo fcripfiín Ouer. Adhibetur & arsíecori foémínarum;, ficut anféruim; $e inuentum IV A picij,fíco caríca fagínatís,ac(a)fatie necatisreperite mulfí potü dato, Plíníus, lecur fuülum prafertur omnibus Aétío, fí quís,inquít, ahímal ídatída fico paucrít, quod genus Girzcí fy cotón appellant:unde ortum puto ut ímperítum uulgus(in Italia)omnía iecínora uocare ficata coe perit. Sane ut memínit Arífloteles , fuem praecípue alunt & opírnant fícus & cícer , Hermolats, Quemadmodum ín fuibus dum adhuc uíuunthepar ex carícarum paftu ficatum (evxozoy) ad üo« luptatem pre paratur:zitain anferíbus uídeo eorum alimenta lacte ímbuí: ut non tnodo eorum iecut fit iucundiffimum,fed potenter etíam nutríat, acoptími fit fucci, &c, Gialenus de alíment, facult, s. 40, Anthologij líbro fecundo, título In tnunera , extat Palladae tetraftíchon ; huiufmodi; Boáycacri ett yoletoy avia arose, Enedip d IN eap, rarpily Bye, ÁX iut euxolyere uaSap s eodtop sole, HoGGp db dispute vodue n Gd xvzpim, $c Apud Pollucem lib. 6,legimus sveze axo uico uve n Ta cvy cxoviemeyimofoy, — | Ventris porcini smentío facta eft etíá paulo ante ex Platína de iecorís apparatu:ítem poft ífícía flatim ex A pícío 7,7, quomodo pulpa tunía & cerebellis impleri debeat, V ide etíam ínfraín Pedum mentione, Sartutíl q4 Jo - De Quadrupedibus; lus,uenter fuiflus condíto farreexpletus,Feftus, Éyd elk y. hvuspop Boóg sol woiMey Oeay wemtbro lieiup, V'arínus ín Hvvspoy : füntautem Ariíftophanis ín Equitibus uerba, ut cítat etíam Athenazuslib, & Oc (forte épva,) vvoldloy, xal, eaíveluMi, Epícharmus, | Etalibí, Xocd't s^ Geluvaet ug aet, Y drxaned, Vocatautem nunc chordam (inquit A thenzuslib,o.) quod alíbí femper óevep, | Ocvee ocd'wkqli, He fych.& Var. fedlibraríorum ínícitía deprauata hec uerba cum herba sezvfic confudit, | Chordarg Épíchirmus memínit,eafdem ójvae uocans,quín & fabulam quandam Oryam ínfcrípfit, | 5a ni d" 0c, 659 0 7 xoovlic rou G^, Cratínus. Xogelereioy ráp (D tice, wo vrsermbue fio, A exis, Éxcxup Joe fit tta ecco, zred dy 7« xoi ario «71 )j poyyse, Antiphanes, ut Athenzuscítatlíb,s, V egetíus v y6. in potione equi prophylactíca utítur acrone falfo porcí pinguis, uel longanone: uelfi percína defuerint, capire hoedíno depílato cum pedibus fuis & cordulis ínteftinorum mundís. Mimarcis proprie eft chordate leporína,fiue edulium quoddam e uentre & ínteflínis leporís,aut ex fanguíne leporíno & inteflinis: fed ufürpatur etíam de fue:pluta de hac uoce attulímus ín Lepore F,' XoAf vox yoAixee ve Pollux, €. xéNxas V arinus uentres aut craffa ínteftína ínterpreratur, Líiquamen:Omenti fuís dum receng eft, mínutím concífum ad caftanez magnitudine, falemultoafperges ac contundes; contufum;per diem ín tabulato fines,fequenti, ín aheno ad ignem, fi centumlibrarum erít, cum duabus aqua me, tretis decoques.lento ígne efferueat neceffe eft, donec bene líquerít. Colo deinceps colabis, capiesi; quod ínaqua natabit.Inditum liquamen ín feríam, loco fubterraneo per annum cenferuabís, Pati, na, Omentoporcíno uel uítulino teffellatím íncifo inuoluendum edulium ex Platina 6, 2o, fcrípfi ín V ítulo F, | op - qjPecna à pede dicítur,(ut Varroni placet,)uel potíus à Graeco z/ieve, Dicuntur auté perna qm it príores quàm pofteríores coxa porcinz falitz cum toto pede , quos IVaartíalis petafones appellat, Pernam atqj ophthalmízm, Horzum,fcombrum,&c.Plautus Capt, Quanta pernís peflisueniet, quanta labes larídoclbidem, Cafirantur foeminae fíc quocp utí camelí ,fufpeníz pernís prioribus, uulua recífa, Plinius, Item offa ex acetabulispernarum,ldemlib.s8. Debilís perna, Sat, 4.Sylu, Fumofa,Horat.3,Serm, Abhuius fimílitudine perna etíam dícítur concha genus, quod margari tam fert, de quo Plíníus:Stant uelut fuillo crurelongo ínharena defíxz, Perna etíam ín arboribus dicítur Plinio lib.17. A uulfistg arboribus ftolones uexere : quoín genere & cum perna fua auellüm tur. INoftripernam fuís uocant bafi uel baiffien:alíqui, ni fallor , (doincÉen., eft autem os illudper fe,ab artículo fupra genu fito incipiens & coxam comprebendens, Petafo (ut grammatici docent) caro porcína quam alij coxam;alíj(inter quos Sipont.)eam partem fuis dicunt,qua ab alis incipit&3* coftas comprehendit,quíbufdam ueluti uírgulis pinguibus diftincta. Mufteus eft, (demufteoptte — ' fone uerba Apícij recítabo inferíus)propera,charos nec differ amícos, INam mihí cum uetulofítpa tafone nihil, Martíalíslib.is. Síccus petafunculus, & uas Pelamydum, luuenal, Sat, 7. Apud Varronema.de reruft.petafíones quíng fyllabís reperío, nec ufquam alibi, librariorum putoeme re.Etíam nunc (ínquit quotannís e Gallía apportantur pernz,, tomacínze, € taníacae, & petafíones, Et pulpam dubío de petafone uoras, Martíalis, [Non temere edí ín luce profefta Quicquampms — ter olus fumofa cum pede pernz, Horatíus Serm.s, 3, — Pernas & lardum conficímus, non folum Decembrímenfe,fed omnibus quos hyemalis algor aftringít, Palladius, CeretanaGegpezevovttta bo uocat populos , uíde pauló poft) mihi fiet, uel maffalícebit | DeMenapís , lauti de petafoneuo rent, Martíalís lib. r4.fublematePerna. —Pafcholas appellant Graci quas uulgus pernas uocat Fe ftus, IMalíín naue fuprema pars carchefíum uocatur,(ub ea ceruíx eft;ínfíma Mane lí-et elus is vay Awvoy (fic díctum foramen ,)índitur, Athenzus. Pzigve fignificat dolum & fraudem ínfidiam montís partem : ítem ferrum aratri 7o xeTereivop Naso up yVap vov 7rd 6e, V arínus, Ov 7iu& ix z/sovac, Homerus ín Batrachomyom, — Síngulís díipnofophiftís apud Athenzum lib.14. appofita erat pars petafonís quá pernam uocant, (zrzfeeávQ- ute" iy zrtgvay xa23e:, Romani fcilicet, namGrz cíueteres pternam dixerunt,unde illa muríum nomína ín Batrachomyomachía, pternotroctes;piet noglyphus,&c.) Suntautem pernarü praftantiffimze Gallicae, nec ínferíores eis quas Cibyra Áfía tíca, & quas Lycía mittit, Meminit autem earum Strabolib.s.hís uerbís: Pompelon Hifpania prope Aquitaniam urbs efl,ín qua pernz exímía habentur , qua cum Curícís (Kzeize, apud Athenatunt. fed Graci Strabonís codíces impreffi habent EKav8«oiezctinterpres Latinus uertit Canrabrícís)cett re poffunt,Hzc Athenzus, Sed nos apud Strabonem líb.s.fic legimus : Cerretaní medías Pyrenad montís conualles tenent , apud quos pernz fiuntegregíz , Cantabricis períimiles , unde prouentus non medíocrís adíncolas peruenít, Pernasfic falireoportet,ín dolío,autín fería, Cum pernas eme rís,ungulas earum pracídíto. Salis Romanienfis molití in fíngulas femodíus. In fundo dolíj, aut ft« ríz falem flerníto. Deínde pernam poníto, Cutís deorfum fpectet. Sale obruito totam, Deínde pe nam alteram ínfuper poníto,Eodem modo obruito, Caueto,ne caro carnem tangat. Ita omnes obrui | to,ubi íamomnes compofueris,fale eas ínfuper obrue,& ne caro appareat, qualem facito, V bifam díes v. in fale fuerínt,exímito omnes cum fuo fale, Qua tum fumma fuerint, imas facíto, Eodem modo obruito, & componíto.Poft diem omnino duodecímum pernas eximíto, & falem omnem des tergeto,& fufpendítoin uento bíduii. Die tertio extergeto fpongia bene,perungito oleo. Sufpendl to in fumo bíduum,Tertío die demíttito,Perungito oleo & aceto commifto,& fufpendiro in carma: tio;nec tínea,nec uermes tangent,Cato de re ruft, cap,ultimo, Pernasa cute liberatas,& (ut dece paratas DeSue. F. Lib IOII patatas íncifasty , tribus diebus cum fale relinques : poftea per tres uel quatuor feptimanas ín fumo . ficcabis , ficoptimz erunt: coquuntur integrz , & frigida per díes círcíter octo meníis ínferuntur; Balthafar Cellaríus,Etruxfus, Menfe Martío(inquít)pernas diligenter falítas,&t cum exempta funt bene ablutas ín aqua pura fluente, & cultro purgatas ne quíd falís refideat , funículís ín fumum fufpendes , baccarum íuniperi polline afperías: caue ne nírníum ínfumes: fic rofeó colore & grato faporeplacebunt, Pernam(ínquít Apícíus 7.9.)ubí eam cum carícís plurímís elixauerís , & tríbus lauri folijs, detracta cute teffellatím íncídis & melle complebis:deinde farínam oleo fubactam conteres & eí coríum reddis , € cum farina codia fuerít sexímas furno, & ínferes, Alíter : Pernae. cocturam ex aqua cum carícís cocta'fimplíciter ut folet ín lance cum buccellis , careno uel condíto yo melíus, Mufteí petafones;Ex mufleís petafonem elíxas cum bílibri ordeí,& carícís xxv, cum elíxa tus fuerít,decarnas, & armíllam íllíus candenti batíllo urís & melle contíngís: uel quod melíus eft, míffum ín furnum melle obligas;cum colorauerit,míttís ín cacabtrm paífum, piper , fafcículum rue tz,merum,temperas:cum fueríttemperatum,dimídíum ín petaíonem profundis: alía parte pípes tatíbuccellas mufteorum fractas perfundis;cum forbuerít , quod mufteí recufauerint , petafoni re« fundís, IMufteus dícítur,ínquít Humelbergius,qui nouus & récens eft; quí quídem longe prpoz nítur;nam uetus ob pínguedínem facile rancefcít, Celfus pernas,ut puto, trunculorum nomíne ína telligítidem, Fígitocultrum ín medíam pernam,olfactuG fi bene olebit,bona erít perna:(ín fecus; reijcíenda eft. Bonam ín uíno albo aut aceto decoquíto. Sunt quí tantundem aqua addendum día - cant,maxime uero Publíus,quí uínum non bibít, hí certe falluntur, Suauíor eft ín uino tantum, uel a, aceto, & diutius durat.INon eft coquenda perna,nec eft iure exímenda , ni(i ubi refríxerít , Platína, xyid'é(fic dicuntur laterum carnes, przcípue ín lepore & boue;ut díxi ín Lepore F.)4' àAóxvspoi hs eioy swxéMzterot Éort orvaxievtue, xoi l9 axeoxtiue. (fic apud Pollucem legímus;)Pherecrates, o ylys G- £Q90c, rc d? gorii ovlezre, Alexis, Ky per excellentíam de femore dícítur , cuíus pars carno ! á fuperior, &xeoxauep eft:inferíor Nroxeuy.hac enim uoce Xenophon de cane utítur,Síc etiam &«eà gei B Xaapeiow dicimus, Axpoxeua ele ooi sea ion Ge eda, Ariftophanes. Apud Athenzurn prin cipio libri g.«vAluudte swxépas(id efl zpvQspos) rtupdorrot uxo vizrv" qe 73i, Dicuntur G lansei ma fculíno genere, Op, (lego dpva,)rvoldap, o2xal, eévdluAsi , Epicharmus. Et alibí, Xcgvet z &dturos ux Aia, à Loos Kop etíam GC laa ín ufu funt, ZxeAs de ol loAloste fUSv mà fó9», Eupolis,Fít autem Le -aá contractum áleate,ut à evxee,cvxii, Okuot dE Loic ip ya sitio, Ariflophan.KazdtAqexiey &vAdy | go laci, Idem, KeQaARC T. ajvüy oM 7 éjiquy,Idem. Ty9ve lade, Quo xas, Plato rov ip, Aídbrot uou iqyaa quia. KM, 70 zrAd vod pguxptuo! pisa, A mipfias, Kuany ettoxids, Ae ive 0ye«e , Xenophon in libro de - uenatione;Hac omnía apud Athenaum cítatalegímus, | Kaos svzwerydt uie i99ol, Pollux. Ab (yrtus equo purgando per osínfundit decoctum laalzG-jeipés, Koc, poferíus crus fuillum, Vari nus & Hefych, alij partem carnís ínterpretantur,alíj fafcículum fcení,s zráponcie ge td udlucy , lidem. Kou loAcdp: KoAvetr, axpoioMe, lidem, | Olieat d sie, (m8 lio Ail, V arinus, )Aríftophanes, Káwzrx,pars poft genu, coxa: & xeAsN-, poples, Varínus, «[Pedefiríum animaliumpartes excar« nes homínes mandunt,pedes,rofira, & aures:eastp ut plutímum ín aqua elixas mandunt cum ace, to & garo,uínum affundentes:funtquí cum oleribus aut ín aqua elíxis,aut ín patínís conditis. Pors cellorum autem pedes ptifanz elixae íníectí aptiffimí funt, cum ut íllam meliorem efficiant tám o ut ipfi molliores reddantur , & ob íd ad elaboratíonem, qua in ore fit ac uentrículo, melíores, Galenus líbro tertío de alíment.faculta. — INoftrí extremas fere fuillas partes , pedes, caudas, autículas, roftra, & fummi dorfi carnes , ufurpant ad genus illud cíbarij quod quídam gelu ín pa tinauocant, Porcípedes utiles funt;bonít fucci;bene ením concoquuntutr.quapropter fe ex mor bo reficientibus idonei funt,SymeonSethi.. Porcí pedes refrigerant & humectant , conualefcentí, busutiles,Syluatícus, Vindícianus comes Archíatrorum ín epiftola ad Valentiníanum imperato tem,deícribens hiftoríam laborantís ardente febri & (iccítate uifcerum à fe curati, Praecepí etíam eí (nquíoeícam fierí de mínutalibus porcinís, íd eft podocylijs & uentrículo:ín quem uentrículum aa cetum cymínatum modíco adíecto lafere mítti mandauí,utomníno excocta car etíam offium duría . tiamemollírer,ut foluta eorum medulla cum íure ipfo abforberetur, Galenus lib.i, ad Glauconem de curanda febrí tertíana exquifita fcribens , ínter alios cibos commendat fuum pedes & cerebra, Porcellor& uero(ínquiít)caro etía vuexsqa tenera & bene cocta)exhibita,níhil nocebit, Pvyyiep, labo, uridlas "resepus vec, Lheophilus, Pvyy6* qoe&y veey, Anaxilas, 17x92 nomínauit Anaxandrides, M D ; Ae at el ' " n n PUyx Q^ ecifor zisQu, A xionicus, Ts teiclo jvyxe- acts uduoy, Aríftophanes, Dícítur autem jvyyG- proprie de fue, reperitur tamen de alijs quocp animalibus, Athenaeus, | | : € Suillamlac pínguiffimum (rafliflimum) eft omníum,ut ad concretionem coagulo non índi, geat;ac perquam modicum ferí excernat,decoctumq ocyílime coaguletur. ideo neg facile fecedit, . neg uentricalo congruit, fed naufeam guftantibus excitat, Aétíus, Eorum quí lac fuillum bibes rínt,corporaleprofa & fcabíofa fierí putant. hanc & alías ob caufas Aegypti] fuem anímal profa. num exíftímant,Plutarchus ínlibro delfíde, Manethonem porró Aegyptíum fumma fapíentía ui . rum accepi dícere , eum quí fuillo lacte uefcatur , uítiliginibus & lepra oppletumírí, quos quídem morbos A fíani omnes peílime oderunt, Aelíanus.Nos apud Aétium de ouillo lacte legimus frequen tí eíus ufu cuti uítiligínes albas induci, n5 14 * IOI2 De Quadrupedibus. . * . " Remediía ex porcello,fimpliciter, uel la&dente, Ad morfus uenenatos,optime auxillantur fi ffas- tim poft cucurbitas plagae ímponantur anímalía parua dífcerpta, & adhuc íntus calentia uelut funt gallínz, hoedi, agní,porcelli, Venenum ením exugunt & dolores leníunt, Aetius, Idem feré Celfus Ícribit dehoedo , Aétíus de agno: V ídeinEoedo c, abínítío, | Ad equos uulfos feu pneumonicos; Porcellum lactentem madta iuxta equum affectum , utfanguínem feruentem flatím ín fauces eius ínfundas,Pelagoníus, Porcellílacietís uentrículo,íd eft aqualiculo exempto,quod ín ínteríore cy teluteum adbaret lanz coníunges, madefáctaGy ea illum humorem aurículz inferes, cuius é diuers fa parte dens dolebit,certíffíimo remedío ftatim fubuenies,Marcellus, Porcelli fanguís,uide inferís usin fanguine fuís, | ED n. «|j Remediía ex fue,uerre,fcropha:& obiter quzedam ex A P R 0 maíufculís líterís fcripto femper cius nomine,ut Lector ab apro hucremiíffus facilíus ínueníret, Suillarum carníum íus decoctum opitulatur contra bupreftín, Galenus lib.s,de antídotís, Pharmacum Galení ad podagram , quod omnibus feré corporibus congruit; Cafeus bubulus uetutíffímus,adeó ut ob acrímoníá edinon pos fit,cum porcínz carnís inueteratz ac falfz decocto terítur,& probe emollítus ad duritíes artui impo mítur,A et, 123,45. (X pluribuslí, 3, ca. 100.) Vbí etíam alía duo medicamenta ad podagram flatím fübs fjcit, quorum prímü prater alía pernam porcíná recípit,alter uero.perne ueterís porcine tufculum, Indí elephantor& quos ceperint uulnera,aqua prímü tepída colluüt:deínde fi profunda fint, butyro ungunt:poftea inflammatíone leníunt,fuillá carnem recenti fanguíne madente & calídà admouens tes, A elía. V ulneríbus elephanti butyrit auxilíat, ferri enim extrabitzulcera fuillis carnibus fout 1s. 7zrve;So Strab, Suillamfalfam crematá cauftíca fíerí nuper quidam mihí affirmabat: quod cít experi rer falfum deprehendí,guftu indicante non cauftícá, fed fimpliciter ad exiccandü idonea effe iracre matam, [Sanguis fuillus humidus eft, & mínus calidus, humano maxime téperie fimilísiut didi eft in r )Iragy quifquís fanguine humani morbo alícuí utilem effe aít,ín fuillo prímü íd coprobetzae fi non eandem,faltem fimilem actíonem oftendat.INam etíi aliquatenus ínferior fit humano fangui, ne(hoc & Auicenna ex Gaalen,repetít)faltem affimile quíppíà efficiet,quo cogníto ab humano ple níorem fore utilitate 'fperabimus,INam fi ne paulii quidem promiffis refpondeat, non erít curínhiu mano expcerírí oporteat, Galenus de fímpl. 1,3. Eumelus equorefrígerato fanguinem porcínum calidum cum uino ínfundií iubet, In libro quodam Germanico manuícripto medicamentü ínueni huiufmodi; Verrem cafiratü pilís omnibus ruffis praedíttt && optimae ualetudínis iugulato: fanguinéje olla recens exceptum,bacillo de íunipero rubra díu agítato, & agítando collect fanguinis erum - eijcito, Tumramenta eíufdem íuniperí inrjcíes,&& baccas de iunipero rubra fimiliter circiter uiginti quing. His addes parüi agrímonize, (íd ef eupatortj uetera,)item ruta; phu, fcabiofe,ueronícae uulpo. dictz,pimpiínellz,cíchorij, pulegij,(ingulorum manipulum, Quod fi fanguínís menfura fextaríos tres excedit,adijcíes theríacae uncías duas.fin mínor fuerit,pro portione fanguinis theriacae modum. mínues, (Sed omnía praparata efTe debent , ut fanguíní adhuca fue calentí ímponantur,) Permís xtísomnibus,líquorem flillatitium elícito, quem diligenter feruatum ín uítreo uafe dies octo infolas bís, quod femel quotannís facies.duratením círcíter uiginti annos, Hunc liquorem experíentía con ftat egregie prodefTe aduerfus peflem,apoftemata capitis & laterum feu coftarum, íecorís & pulmo nís morbos,líenis ínflationem,fanguínem corruptum, febrím,tumores,cordis tremore h i calores prater naturam,malos humores, & imprímís uenena & peftilentem febrím, Bíberautemg— ger quocung ex pradíctis morbís correptus, lígulae menfuram,uel quatuor aut quíng;guttas,G ut ínfuper fudetcurabít. Alíquíliquore ui ignís extracto ex fanguine melís aduerfus peftem utune tur, Cum porcus íugulabítur,ís qui uerrucas habebit, fanguínem eiusfubiedta ea corporis parte — fcípiat,dum adhuc calídus exílít,&& moxubí fíccatus fuerit, ftatím abluat:cíitum remedium experíe — tur, Mulier faneremedíum de fcrofz fanguíne facíat, Marcellus, Verendorum carbunculíscete — brum A ? R I uelfuís,fanguísq medetur, Plinius. Vbera circunlita fanguine fcemínze fuis,m& — nus crefcent, Pliníus, Porcellum diffecans cruore mammas oblíne, amplíus non augefcent, Gale nus Euporiíft.s.29. | - «[D*e adipe fuillo: Serenus etiam feuum fuillum dixit, ut Grzci sip xeipeoy : & recentíores 4jvjago iv ad imítationem Latínze uocís axungia, Marcellüs axungíam fuillam alíquádo nominat, acfía« lior quocp animalià axungía dícatur,quod apud ueteres non reperío: nam noftro feculo qui minus Latíne fcribunt,axungia uocantpíngue quod ínter cute & carne folídíus cocrefcít, ín fue, homine; mele;elíre,mure montano,&c. Lardum uellarídü Latinícarnem fuillam appellant, non folam,fed unácum píngui fuo,índelardum píngue apud Plíníum & alios legímus: X lardum cum pínguifuo, — apud Marcellum.aliquando pro píngui folo,unde Marcellus, lardii quod ínter cute & carnem mactá. eft,Plura delardodíxiín r. Sedquía uidentur fcriptores lardum & axungíam, fiue adipem fuil lum, ínterdum índifferéter accipere, aut faltem eafdem uires tríbuere,nos quog non díftínguemus loco,recitando de eís autor& uerba:hunc folum otdíne fecuturí,ut prímó agamus de remedijs corti quum forís applícantur,fecundo loco quum íntra corpus fumuntur, Adipem & feuum & pingue! medíci fere confundunt,cum ueteres,tum noui, Sed feuum proprie rumínantía habet, cetera adipe, Vturung ín finecarnis eftjuttGgs concrefícít ac gelafcít, C fragile eft fi refrixerít ; pingue inter carné €ut : DeSue. G. Lib. T. IOI3 Cutemty eft, fucco liquidum;qui non gelatur, Hermolaus Corollario 38 6,Bt mox Corol,487, Adeps fuillus(ínquit)unguen,tefte Palladio(Serenus etiam unguen pro axungia díxít) & axungia Latíné dicítur;& Grací quog ufurpant fed oxyngon feré appellant,tracta orígine ab axíbus curruum per ungendís. quanquam eft ubi Plíníus aceti fecem oxyngíon interpretatus efTe uideatur, Et nos fortaf fe quibufdam locís autorítatem fummíuírí noftro iudicio pratulimus, Alíoquí Paulus A egíneta o» Xxyngion pro axungía claríffime uidetur íntellexiífe, in emplaftro cui Phoenícíte nomen eft, A xune« gie nomen ad alía quogj pínguía transferri, fed raró comperi, Hactenus Hermolaus, A butyro pro xima in communibus adiípís laus eft, fed maxime fuillí, apud antiquos etíam religiofi, Certe nouze nupta íntrantes etíamnum folenne habent poftes eo attíngere,Inueteratur duobus modís;aut cum ye fale, aut fyncerus:tanto utilior quanto fítuetuftior. Axungíam etíam Grací appellauere ín uolumis nibus fuis, Neg; eft occulta uíríum caufa, quoníam id anímal herbarum radícíbus uefcítur.Itag etía am fímo ínnumerí ufus. uamobrem non dealía loquimur fue , multo efficacíore foemina , & quae non peperit, Multo uero przftantíor in APR1S eft, Plin, INoftrí pharmacopole ad ungenta quz dam paranda, porcellum mafculum lactentem caftrant,eius& pinguedinem auferunt,;íllam maximé qua ín uentre ííntra carnem círca perítonzum habetur,plerig; de porcello ruffo malunt, Vocant au temaxungíam uulgo ft:bmár,Galli oing quafiunguen. Colligebatur etíamà renibus , utínfra dic, Alapis,íd eft axungía porcína, Syluatícus, Antíquí axungia maxime axibus uehículorum perun- gendís ad faciliorem círeumactum rotarum utebantur,unde nomen, Plínius, Noftrates pro axuna gía feuum,butyrum,;prafertím quod ínutile alioqui & rancídum fuerit, & butyrí fecem ac refinam $e abietís aut piniad ufum rotarum permiícent,que quidem compofítío illira ícabíem quoq; ín homíne & ferpiginem emendat, Synceram axungíam Plíníus uocat,Serenus fimplícem,qua non eft falfa: de qua femper íntellígendum puto, ubíalíud non exprímitur, Salfze ufus non eft, nifíad ea quae purganda fint,aut qua non fint exulcerata, Plinius, Cirzci falfam sia xofoeny woxyspóp uel sae utuop uocant,uel us9" &Adp skreezyéuutuoy.nam alioqui svzwerysvusey aliquando fimpliciter ínueteratum fi. enificare Cornaríus docet:& apud Díofcorídem ab inítio capítís de adípíbus inuenio, stp J)ye &Aap avzuerydvpiuoy id eft fíne fale ínueteratus adeps, Etperíeaxungíam mediíciantiquí maxíme proba bant renibus detractam, & exemptis uenís aqua coelefti frícabant crebro, decoquebantá fictili nos tuo fzpíus, tum demum afferuantes , Plíníus, Suillusadeps & urfinus (axe&-, ut Ruellíus legit; meus Diofcorídes Graecus afvaG" habet,id eft agninus;ut Marcellus etíam & Hermolaus uerterunt: go fed meliusforte Ruellius,quoniam ín fine capíus 79.legimus Zecy & afxesp,& de prcbatío,íd eftouil lo curando alíbítcap.376.Jagítur: & Marcellus etíam ín annotationibus magis probatut &?x«op legas tur)hoc curantur modo:R ecens, prepínguís,renibus potiffimum detractus , ín largiore aqua coeles ftí € quàmífrígidilTima, exemptis tunicis, diligentiflime manibus confrícatur,&C exprímendo fermé ficcatur,fubíndet noua aqua abluítur, cxterum fíctilí capacitatís dupla índítus, ín aquam demergi tur, & fubdítis leuibus prunís fpatha mouetur:zelíquatusip,colo transfunditur ín aquam : ubí uero tefrixít, X guttatím aquam omnem exclufít, ín praelotum fictile demíttitur,& ínfufa aqua leníter elis quarí debet, & manu deprími, quo facilius faculentum uírus peffum eat, poftea ín pilam fpongia madefactam transfunditur, V bí coíre coepit,cefidens ín imo fordes exímiítur:tertío cítra aquam elís quatut,repurgatusc, fictili beneoperculato,perquaám frigidis locís reponitur, Diofcorídes ínterpre 4c te Ruellío, Caprínus adeps füillo calídíor eft.Hoc femper memiínifIe oportet, pro animalium tema peratura femper exiftere differentías eíus qua ín illís eft póinguedínís,aut adipis, Igitur cum fus omz nibus prope quadrupedibus ín caliditate ac ficcitate ínferior fit pinguedinem quoq; mínus habet ca lídam,magísty humídam, Galenus de fimplíc. i, 4.Et mox, Pínguedo fuís ut ad nos quidem lareíus humedctare poteft,fed non eque excalfacere ut oleum : uerum pínguedinis fuum ralis eft calídítas, H " hj E * 17 : " A H qualís fpectatur ín nobís,Porro taurorum adeps fuillo multo calidíor efi & ficcíor, Quod Díofcori des non recie díxerít caprinum adipem adflríngenriorem effe fuillo,in capríno íam reprehendi Gale niuerbís ufus, Vfus axungíz eft ad mollienda,excalfacíenda dí(cutienda,purgandatp,Plinius.Et rurfus, Conuenit falfam magis emollíre, excalfacere,difcutere,utilioremt effe uinolotam, E fueue tuftíffimus quííg adeps fale condítus excalfacit, & emollít.elotus uíno pleuríticís prodeft.cinere aut ge calce exceptus,inflammatíonibus,fiftulís ac tumoribus fuccurrit, Diofcor, Adipísfuilli & uulpini eandem effe facultatem ín Succídaneis A egínetz legitur : egofzpe quídem indifferenter ufurpari poffe conceíferím, femper & abfolute non írem.uulpínus ením tum calídior fuíllo eft,tum mínus hu midus, Cinís uitium cum axungía uetere contra tumores proficit;ifcorpionum & canum plagís c& oleo perfanat,Plín, Caftor marrubíum,prafertím candídum,tunfum cum axungia ueteri uulnerís busaácane factís illíinííubet, Idem, | Spuma nítrícanum morfíbus ex afiníno aut fuíllo adipe mede , eur, Diofcoríd.lib, .fed hic adeps fuillus materiz potiífimum uicem explere uidetur ; utín omnibus - íllisunguentís que argento uinoaxungiz míxto, Xc.aduerfus Gallicum morbum pauló ante nos ftram memoríam parari cceperunt, Defenderít tamen alíquis,peculiarem quandam axungiz etíam per fe aduerfus hanc luem ineffe facultatem, qua fcilicet,ut Plíníus fcribít, ceníbus etíam adalligata és tedditorifaporem,ut expui uideatur.In rígore ceruícís poplítes axungíaílliniSerenus iubet, INico laus Myrepíus etíam ínter unguenta duobus ultimís ad fcabíem infcriptis argentum uíttum addit; ul tímo X antepenultimo etíam fuillum adípeltem fectione 47.qua tota eft de medícametís aduerfus — : | o. qq 3 * Bs i14 — DeQuadrupedibus. fcabiem, V riguéto ultimo mífcet adipem porcínum,hydrargyrum, oleum laurín& & fucca fumare, hoc palmas manuum & plantas ualídé perfrícarí (ubet ter díe,fic malum per urínam abíturum, Vp, deapparet unctíones uulgó ufítatas contra Gallicum morbü antíquíoxes effe quàm pleríg; putant, Lardumcoctum cum píngui fuo appofitumq, potenter omnía expellit , qua corporí ínhzferínr, (i íllíc allígetur, Marcellus, Ad uulnus incurabileín quauís corporís parte ; Buglolfon herbam eue], líto,& fuccifas radíces cutiofe lotas ín píla conteríto,fuillà axungíam adijcito,ac bene emolliens uuls neri ímponíto, Galenus Euporifl;s. 16o.. INeruís uulneratís prodeft, T'errae lumbrícos indere trítos, Queis uetus & ranís focíarí axungía debet, Serenus, — Fractaoffa lardum elixum ata círcunligagg mira celerítate folídat,Plinius, Sicuifortélapis teneros uíolauerítartus, INecteadipes uerulos, & trítam chamaciíIon, Serenus:uidetur autem fuís adípem intelligere, nam & ftercus lutez porca ad " idem prodeffe mox fübiungit, Axungía panís íllínítur cum calce : tem furunculís durítiz&ymam, marum.Rupta,X conuulía, & fpaímata, & luxata fanat, Clauos & rímas callí& uítía, cum elleborg albo,Plinius. Vtiliffimum contra ínflammatíones ulcerum adipeuerríno ( axungíam ) confici, 8 inungi putant utile: js&p quae ferpant íllinirecum refína;Idem, Axungía e fue qua non peperítap tíffíme utuntur ad cutem mulíeres,contta fcabíem uero admixto iumentorum feuo pro parte tertía, & píce, paríterip fubferuefactís, Plínius, .Cicatríces concolores facít cerufa admixta , uel argenti fpuma,at cum fulphure unguíum fcabrícías emendat,Idem, Cilans íntríta durítías quas cacoéthes uocant,cum falfa axungía fanat, Idem, Lacfículnum cum axungía uerrucas tollit;Plíníus, Rug emendat uítiligínes,ftrumas & fimilia cum flrychno & adipe fuillo ac taurino feuo,Idem. Parotidas fanat axungía , ammíxta farína falfamentaríz teft : quo genere profícít & ad flrumas, pruritus & 4s papulas ín balneo perunciís tollit,I[dem, | Partheníum illínítur flrumís cum axungía ínueteratajPli níus. ldemalibí lapathum (ylueftre ad firumas cum axungia efficaci(fimum efle tradit, Suillus adeps ambuftís igne medetur , Díofcor.abfceffibus & ambuftís, Auícenna, Synceraaxungíam detur ambuftis uel níue; pernioníbus autem cum hordei cínere & galla parí modo, Plíníus, Erali bi Viceribus exambufto cum candído ouorum toflum hordeü & fuillo adípe, míre prodeft, Com buftis igní, Ordea uel franges(forte,friges)atgp ouí candída iunges, ^ Adfítadeps porca, (mírat namforma medele,) lungechelídonías, ac fíc líne uulnera fuccís, Quoddp recens utlit glacies, axungíafimplex Mulcet,& ex facili grata eft medícamíne cura, Serenus, Syncera axungíapror deft cofricatís membrís:ítinerumdy laffitudínes & fatígatíones leuat,Plínius, Cinere de capillis my liebribus ín tefta crematís, addito adipe fuillo, emendarí aíunt facrum ígnem , fanguínem fiftííllico 9 & formícatíones corpori, Idem, Perníonesíz*cít, A PR Inumuelfuillumfel; cum adípe pulmoím pofítus,Pliníus. Virídes brafficarum caules unà cum radicibus fuís cremati, laterís díutinos dolo res impofitífanant,Diofcorídes, ^ «[Inpecorum etíam remedijs multíplex axungíz ufus efl, Pra Éractís cornibus boumlínteola faleatq; aceto & oleo imbuta fuperponuntur , lígatístQp per tríduüeas dem ínfunduntur.quarto demum axungía parí pondere cíí píce líquida, & cortice pineo leuígatog ímponítur,&c, Columella. Sítalum autungulambouís uomer lzferít,picem duram & axunglam cum fulfure & lana fuccída ínuolutam candente ferro fupra uulnus ínuríto, Idem, Boumattritis ungulís cornua ungendo aruína,medentur agrícole, Plinius, Canum aures à mufcís exulcerane tur:ín qua ulcera coctam picem líquídam cum fuillo adipe ftillarí conueníet, hoc eodem medícam& — ne contactirícíni decídunt, Columella. Admentigínem ín agnís uel hoedís, quibufdam placetaru 4t | ginís tertíam partem duabus ueterís axungíz portionibus commiífcere,tepefactog; utí medícamine, | ldem. Adfícabiem equi hyemalem,& ín cruríbus,rappas uocant; Axungíamígneliquaramínfum — | des in frigidam; & rurfus exempt fubactaGy admifcebís fulfur quàm tenuifTime derafum, & íterum fubiges, & ínunges, tertío die cruftulas fcabiei perfricando aperíes , & quotídie ínungere pergtsy Manufcriptus quídam liber Germanicus. Quídam cum fuppuratíone ín bubus ínufferunt , urina uetere eluunt,atg íta equis ponderíbus íncocta pícelíquída cum uetere axungia línunt, Columda, Sanguís demifTus ín pedes boum,ní(i emíttatur,faniem creabit, Locus prímo ferro círcücífus GC ex purgatus,deínde pannis aceto & fale & oleo madentíbus inculcatís,mox axungia uetere & feuohit. cíno parí pondere decoctís,ad fanítatem perducítur, Idem. FIzec de brutor& remedtjs per axungíam - «| Fabalíum filiquatum cínís ad coxendices,& ad neruorum ueteres dolores,cum adipis fuílli uetus ft fiate prodeft;Plinius. IMedícorum alíqui axungia admixto aníerís adípe taurorüQyfeuo & aefypo ad podagras uti íubent.fi uero permanet dolor,cü cera,myrto,refina,píce,Idem, Etrurfus, Axum gía podagricis prodeft mixto oleo uetere , contríto unà farcophago lapide, & quinquefolío tufo in uíno.uel cum calce,uel cum cínere,Facit & peculíare emplaftrum 83.pondo.C.fpumze argenteg mf xtís.(quod íta fere eft,ut axungíz ponderis fintpartesfex,líthargyrij fepte.) Adeps fuillacum aqua & cumíno fubadcta;podagrícís opitulatur,Sym.Sethí, IMedetur axungía & capillo fluenti ; & ulcea ribus in capitemulíerum,cum galla parte quarta: & ínfumata pilís oculorum, Plinius, Axungia porcina infulfa ápud Aeginetam medícamentís ad alopecíam miífcetur, Ruborum rofa alopecias cumaxungía emendat,Plíníus, Língua ( alíás Língulaca ) herba, nafcítut círca fontes: radix elus combufta & tríta cum adipe fuis,adijciunt ut nígra fit & flerilís(aliàs, ut nigra fít& nunquam pepe "y rerít,)alopecíasemendat ungentíum inSole,Idem, | Alopecías replet bippocampínus cinís nitro. adipe (uillo mixtus,aut fyncerus exaceto,ldem, Scrofína adipe recentífi quis contritos (contrita) á an gulos » DeSue.. G. [ ib. [. Ior$ angulos oculorum, interíus exteríustp ínunxerít, uermículos quí noxij funt oculls potenter educit, Marcellus, Axungía ínfumara (in fumo fufpenía) pilis oculorum (defluentíbus nímírit,ut & alos pecíz;,)medetur,Plíníus, Ad auríum dolorem qua pus emíttent, larídum uetuftífTimum teres ín mortarío,& fuccum íllum1ana delícata collectum ín auriculam íimmíttes,& fubínde aqua calida foa uebís,& iterum fuccum illum infundes míra uelocítate fanabis, Marcellus, Símaior fít dolor aut grauítas auríum,lardum píngue ínflillant,Plíníus, | Adacerbos doloresauríum:; Subactum oleo aa dípem(ssap,cum afteriíco appofito, quí locum deprauatum uel mutilum índícat. deeft enim anima, lís nomen fuis ut puto;autuulpis;)infundíto;& (pongia locum occludito: bene facít & ad neruor& morbos ex uulpíno adipe atcp fuillo( (5, lox corrupta,pro qua ínterpres legit Ve )zqua portione mí xtís remedíum, Galenus Parabilium 3,4. Pínguelarídílarídum)quod ínter cutem & carnem maa cram eft,fí parotídíbus adponatur,& illíc ligetur;cíto fanabuntur, Marcellus, Axungia(uetus, Mar cel. )fanatparotídas ammíxta farína falfamentariz teflz, (cum tefta uai (alfamenrari], )(ubacta & ad pofíta,Plinius € Marcellus, Síderítís cum axungia ueteri parotídas fanat,Plíníus, Si quod tuber culum ín collo nafcatur,uínum & lardum fimul ín olla calefacíes, & fubínde gargarizabis , Obfcur, Inrígore ceruícis, Gemínus mulcebítur unguíne poples, Hínc longum paríter neruos medicína (equetur Serenus, V nguen axungiíam fignificare fupra díxímus. Penetrare autem huíus illitíonís uím ad ceruicem mínus mírum,cum Plíníus fcribat axungíam genibus adalligatam reddere orí ía» porem , & expui uíderí: cuius uero reigratia íd fíat non expreflít, alibi quidem axungíam genibus dolentibus cumgeniífta ímponí prodidit, E fue uetuftus uíno elotus adeps pleurítícis prodeft, Dio 'àg fcorid, Ruta adeo peculíaris ín teftibus effectus eft , ut (ylueftri ruta cum axungia ueteri illítos raa míces fanarí prodant,Plíníus. Axungíaantíqui maxime axiíbus uehículorum perungendiís ad faci liorem cítcumactumrotarum utebantur,unde & nomen:fic quog utilí medícína cum ílla ferrugís nerotarum ad fedís uitía uirilítatísép,Idem, Genifta tufa cum axungia genua dolentía fanat, Plini. us; Suíllusadeps contra uüluze & fedis uítía ídoneus eft, Díofcor,/Syncera(íd eft non falfa:adípes enim falfí utero non conueníunt, Díofcoríde tefte)axungía partus ín abortum uergentes nutrít,col- lyríj modo fubdíta,Idem, | Períftereon appofita ín adipe íuillo recentí,firangulatum à uuluis menfí. uméa difficultatem emendat,Plínius, Sídolor & ulceraín matríce fint,fpongía aut mollílana ín ca lidam íntíncta locos expurgabís, &c.poflea refína & adipe fuillo míxtís fimul illíníto fxpe interdíu ac noctu; Hippocrates líb.i.de morbís muliebribus, . Et paulo poft , Síuero uehementer exulceratí £o fuerintlocí,Xc.collutís eis purgatísQprefínam ac mel &€ pínguedinem fuillamillíníto, Inlíbro etí« am de natura muliebri ad nefcío quos uterí affectus, (neg; ením fatís exprimítur : ) capra cornu , & eallam,& adipem fuillum ac cedríam fuffírííubet, 4f Vinum falfum cum adipe fuillo recente con tra hyofcyamum bíbitar, Díofcoríd. Lardum eíusá& decocti potum hís quí bupreftín hauferínt aus xiliatur,Plinius. lísquíargentum uíuum biberínt lardum remedio eft, Idem, | Phthificís medetur mactz fuís foemina herbís pafta lardum;Plíníus, Ad phthifin, Proderit & ueterís (euí pila fumpta fuüliSSerenus, Axungiz fuillz uetuftz uncíz tres ex uíní uetu(tíffimi cotyla una decoctz, potui phthificís datae potenter remedíantur, Marcellus. Axungia datur etíam phthíficís uncíatím,cum ui ni ueteris hemina decocta, donec tres uncíx e toto refidant;alij & mellís exíguum adijcíuntPlíníus, Et rurfus, Axungía uetus etíam phthifín ín pílulís fumpta fanat,quaz fíne fale ínueterata eft.Omnie 4e no ením non ni(i ad ea qua purganda fint,aut qua non fínt exulcetata , falía petítur. Quídam quas drantes axungía & muli ín uini cyathís tríbus decoquunt contra phtbifes , quinto die pícem li» quidam ín ouo fumí iubent, círcumlígatis lateríbus , & pectoribus, & (capults eorum quí phthiíín (entíant, Tanta& eft uís,utgenibus etíam adalligata,redeat ín os fapor, eam& expuere uídeantur. Etalibi, Ad in di ueterem recens axungía decoquítur quadrantís pondere in uíní cyathís tribus addito melle. Coelíacís dantur lutea ouorum tríum(cum)lardí ueterís & mellís quadrantíbus, uíni ueteris cyathís tríbus,trita ad craffitudínem mellis, & cum opus fit auellanz nucís magnítudíne ex aqua pota,Plíníus. Equo tuffienti offas e (uíllo adipe butyro & melle íllítas, per os ínfere,FTíppocra tes in Hippíatrí," Offz de adípe fuillo ueteri uíno uetere madefactas equo ob uíam aut curíum exa a ftuanti (caufonem patienti) per os dabís, Híerocle. Axungia parsuna tribus partibus hyífopi permifta,ín fauces uítülorum demiffa,lumbrícos pellit, Columel, 4e s «| Silíngua & fauces morbo epidemío nigreícant, (quem noftríà colore uocantoie bsíine,) líns 6s prius ab! gua faluberrimé perfrícari pollícentur interiore parte pellis larídi,fic extrahí nímíum calorem, Eam pellem fi poftea canis obíectam deuorauetít, zgrotabit aut forte moríetur,fi ualde infectus fuerit ho mo cuíus defrícata eftlíngua.Sí opus uidebitur, duabus aut pluribus huiufmodi pellículis deinceps linguam zgrí perfrícandam curabímus, Obícurus, : — € Lupinoadípe uel medulla fuum frícarí oculos contra lippítudines pracipíunt, Plin. Coítus flimulant medulla fuum hauftz,l dem. i - (In ambuftis prodeftfetarum ex fuíbus epenícillis te&orijs cinis cum adipe trítus, Plin, Pení« culi cinís fiftít fanguínem uulnerís nimíum fluentem,Serenus. Ad procídentem fedem: Sedi uino uta pícem arídam trítam;uel fetas porcínas uftas & trítas apponíto, A étius 14.6. | 4j Fractís offibus prafentaneus maxiíllarum A P R 1 cínís uel fuís,Plíníus, VIcera(ín tíbtjs cruri busipqua ferpuntmaxillarum A P & 1 ucl fuum cínís fanat,ldem, Offaex maxillis A P & 1 uel hi qg3 4 i6 — DeQuadrupedibus.: fuis domeflíci urunttir,ulceratp pernicíofa crurumillo cínere afperguntur, Marcel, |... * ^ uL 1 Tw «| Contra ferpenteslaudatur APR1 adeps cum melle refina&y:fimilimodo uerrin& lecur éxema. ptis duntaxat fibrís quatuor obolorum pondere, uel cerebrum ín uíno potum,Plín. Coritra carbun culos fuís foemínz cerebrum toflum illitumi proficít Idem. 'Verendorum carbunculís cerebrum APRI uelfuís fanguísQp medetur,Idem. Verrís cerebrum coctum € cum melle adpofitum carbun culos ín ueretro efficaciter anat, Marcellus, Auttenerís cerebrumgingíuis ílline porci Serenus ad ínfantesdentientes, — «| Officula in capite porcí duo naturaliter forata inueníuntut;id eft unum ín dextra parte, aliudin finiflra, qua reperta & repofíta,& cum opus fuerítlicio fufpenfa, medelam: capíti prout ínuenta funt przrflant;íd eft dextrum dextera partí, € fíniftrum finiftra : fed practer te. & zerum officulatertius non contíngat, qu ad hancnecelfitatem collígi diligenter & feruari de; » benr Marcellus. «| Auriculae porcínz os perforatum collo alligatum à tuíTi futura cuflodit,Gales nus Euporift,4, 45. V &Hrw f, E q«jIn fuíllo uentre gobíus recens decoquitur ad alui deíectíonem: V íde ín Gobio ex Díofcoríde €] Bbríetatem arcet pulmo APR1 aut fuís affus,íefuní cibo fumptus , eodíe, Plíníus, Suillus& agnínus pulmo ímpofitu attrítus à calcíiamentís contractos,ab ínflammatíone tuetur, Díofceríd.cal; ciamentorum attrítus fanare creduntur, Galenus,Sym. Sethí & Hali, Clauos & rímas callí uítia pulmo APRIN vs sutfuillusfanat, Plíníus, Perníonesurfinus adepsrímasQ pedum omnes fare cít,& c. ítem A PRIN v M uelfuillum felzcum adipe pulmo ímpofitus,Idem, E €| Suís iecur cum uíno fumptum uenenatorum morfibus medetur,Symeon Sethi, Contra fere pentes auxilíatur uerrínum íecur(ínueteratum cum ruta potum ex uírio , Ut A P R 1 quot) exemptisag duntaxat fibrís quatuor obolorum pondere, Plíníus, ' V ítía quz ín uerendís ferpunt, íecur fuisue] APRI combuftum maxime íuniperiligno & arrhenícofanar,Plíníus, Aluum fiftít fuillum íecuraf fum:uel APRIN VM exuínopotumcitra falem recensip, Idem, lecur uerrínum recens combuflum contrírumá ad fummamleuítatem,cum uíno,fed fine fale potui datum , efficaciter fupprímitnimi amdeiectionem, Marcel, «| Delapillis qui in íecorefuís reperíuntur,uide in Apro G, «| Diofcorides ubi de felle ín genere tractat, taurínum fuillo efficacíus effefcribit, Suiflumfd Gnquít Galenus de fimplíc.io,13.)mínimé uehemens eft , íta ut ulceribus etíam non intolerabilefit; & fané magís aquofum quàm ullum alíud uidetur, praterquam fylueftrium fuum & montanorum; quorum ut caro tota calidior fícciord efl, quàm uulgaríum, fic etíam fel, Pro felle fuillo,fel perdi cis, Anriballomena apud Aegínetam, Infirmiusdhumídius, Halíyeft czterís, Auícenna, IMatratge & uenenofis morfib. prodefi, & prauos humores foluít, Hali, Artículorum attritís fel A PR orum uel fuumlínteo calefacto ímpofitum prodeft,Plínius, V etuftam porrigínem mire adímes, (i heiba cyclamínis fucco fulphurís aliquantum mifcueris & fel fcrophinum, atq» inde caputín balneo bene perfrícabís,Marcellus. Ad euulfos palpebrarum pilos, ne renafcantur:Suís mafculi fel & adipem eiufdem,ín fictile nouum denfiffimum leuígatiffimum&p conijcíto,atey aceti acerrími & olei alíní(as : snygdalínum ínterpretantur)utríufcy tríentem infundito,denfíorí i2 linteo circunligato, & (ínitouls que ad díes feptem, deínde effunderis ín mortaríum tundíto,& habebis tanquam aurum , quod etís am toti corpori conferet, (pro pilorhro,uel ne pili euulfirenafcantur,)Aétíus 7.67, Panos&ape ^ ftemata ín quacung parte díícutit fel urfínum fíue uerrínum;Plínius, Adagílopas,Felporcínum — ficca & appone,Galenus Euporift.a:106.. Suillumfel contra aurium ulcera , reliquatp omnía, mad» eno ufu affi umitur,Díofcorid. Suillo felle aliqui utuntur ad ulcera auríum non ímprobandoreme — | dio,quo tu quoq utérís ubí nullum compofitum adfuerít, funt enim ínnumera., Caeterum proaflt ciionís magnítudíne aliud etíam alteríus anímantís fel conuenire poterit, Nam cum ulcus & dius turnum fuerít, € faníem ac pus multum habuerít,alíud etiam magís exiccans fel colerabit,quale efl ouíum paulo acríus fuillo,eofy magis caprinum,cui feré fimile eft urfinum & bubulum, Galenusde fimplíc.ie, 3, Auríumdolori € uittjs medetur fel A PR 1 uel fuís, uel bubulum cumoleo cícíno& toíaceo xquis portíonibus,Plíníus, Ad aures qua grauiter dolent € uetera uulnera íntrínfecusha bent,meilis optímí unam partem,acetí acerrimi duas partes confufas decoques feraoribus tribus,& longius ea ab ígne remouebís, donec commotus feruor conquiefcat; tum nitrum addes eo ufg doe necex uapore cognofcas nítrumrefediífTe,& iterum leni igne recoques, ne efferueat:tuncaddesfd j* hircínum,uel aprugnum,;uel uerrínum aut porcínum,dummodo non de fcrofa, & commouebis& iterum concoques,ac tepefacíes, & índe quantum fatís eft auribus infunde, Marcellus, Verrinum fel ín mali punicicute fícca tepefactum,infufum&,purulentas auriculas expurgat,lVlarcellus, Suis maníuetí fel parí mellís ad carbones cocti portíone admiflum tepidum infunde, Galenus Euporiff, 53. Porczfel quz nondum peperít cum mellis equo pondere ad auríum uitía laudatur , Alexate. der Benedictus. Líenem fedatfel a P & 1 uel fuis potum, Plíníus, Fel fuis arefactum marifcís feu hamorrhagtjs medetur, (eoppeyiew iro forte lesendum eapoppeidlee) Symeon: Sethí Gryraldo intere. prete, Perniones APRIN v M uelfuillum fel (anat, Plínius. Ad grappas,quz funr fiffuraz quada in pedíbus equorum,alíqui fel maíalís cum tribus ouorum uitellis mífcent & fuperilligant , malum fic una nocte pellendum promíttentes. | : E ; q| Ciet urinam uefíca fuís,fi terram non attigerit, impofita pubi, Plinius. Veffica uerrína codia uel ufia comedenda aut bibenda efficaciter datur eí qui urínam fuam non potefl continere, us T [ DeSue. G. bibl | 1m Alij adidem A PR t ueficam commendant, utpluribus ín eius hífloría dicetur, Adulceramanans tía capitis, quae uulgo tíneas uocantnoftrí er grin: V eficam maíalís cum urína fua accípíes,& íne ijcies in eam axungíam mínutatím concífam, & falís multum*addes, donec fere albefcat, Poflea uefü cam diligenter lígatam ín horto defofTam fub terra ad cubíti fere profunditate quadragínta aut quin quaginta dies relínques donec bene computruerit coagulata ín ea matería, Hanc poftea ín patella quabís,& reddítum índe unguentum feruabís.Oportet autem caput fíc exulceratum , prímumlíxis uio abluere, € cum bene ficcatum fuerit ínungere,ídip per hebdomadem tertío repetendum eft, Síe breui tempore corrupti capilli defluent & fubnafcentur noui, Caeterum líxíuium initio quídem mes rum adhíbeatur lauando capítí,poftea uero dílutum,ne nímía acrímonía laedat, Capíti interím à fría t* gore cauendum, Germanicus liber manufcríptus, Sícornu perfracium híet, (Sí thlafma ín ungula equi apertum fít,)poft cttera remedía, &c, ubí calor conquíeuerit fuilla uefíca dehífícentem locum índues,& ubi non amplíus claudicárit, refolues,Pelagoníus ín Híppíatr 1er, — Contra comitíalem morbum dantur fuum teftículí ínueterati trítidp in fuís lacte, praecedente uia ni abftinentía & fequente contínuís díebus,Plínius, Teftículos uerrís Bartolemzus Montagnana mifc et medícamento cuídam melle excípiendo,ad coitum ín uíro € conceptum ín muliere promos uendum, Ad urínz íncontinentíam;lMagi uerríní genitalís cínere poto ex uíno dulci demonfíirant urínam facere ín canís cubilí,ac uerba adijcere,ne ípfe urínam facíat,ut canis ín fuo cubi]i , Plínius, & (imiliter Marcel. fed fuperftitionem de míngendo in canís cubile omíttí Eandem(urina incona. tinentíam) uefica foemínz fuis cumbufta ac pota cohibet, Plíníus, I Memíniaudire quofdam € uula $9 co pueris contra hoc uitium uultam fcrofz díutílfime coctam ín cibo dare. Contra dolores auríum, uirus uerrínum e fcrofa exceptum, príufquam terram attíngat,prodeft,Plíníus, Verrís cum fcro- fam (aliet,príufquam in terram deftillet de uerendís eíus,uírus exceptum tep efactum& & cum aque modico aurículz índítum , quamuís moleftos dolores releuat:quod etíam circa aurículam ínlítum, plurímum prodeft, Marcel. | € Sicca líppitudo lumbulís furum toftís atcy contrítís & fmpofitís tollitur, Plin, qj Ad tuflientes adfídue:Pernam contundens & ínflar farína ín locum affedum fpargens,íuuat. hoc ídem & fanguinis ex ore eiectioni fuccurrít egregie, Galenus Euporíft,3.33. Perna porcína es ius'ue iufculum,mífcetur medícamentís ad podagram ímponendís apud Aétít 3,43. Emplafirum diapternes,hoc eft ex perna,quod tofos foluit:Perna fuillae ueterís pínguís, guttae ammoníacz, cafeá go ueterís uaccíniaut caprílli,feuí tauríní,apochymatís qua eft nauís rafura,fingulorum libra;meduls ^ faceruínz uncía víij,oefypí ceratuncíz tres,cypríni oleí uncia fex,uini Aegyptij quod fatís eft, Ae ineta lib, 7.cap.rz.de emplaftrís, Offa ex acetabulís pernarum círca qua coxendices uertuntur, entífricij ufum prabent.lifdem fanarí dímíffis ín fauces umentorum uerminatíones notum eft:fed & combuftis dentes confirmarí,Plíníus, Perna fcrofinz os quod eft ampliffimum combuftum tría tum optimum & falubre dentífrícíum praftat.gíngitias enim ficcat, & adflringit , dentesqj ab hu« moris iniuría & tumoredefendít, Marcel, Decoctum lo AvG" xoipes id eft pernz fuillae , equo pura uum duabus quotídie cotylís infunditur, docente Abfyrto ín Hippíatrícís cap. 138. e humida laboret fuccum pernz fuillzz cum pedibus decoctz per os ínfundes,menfus ra duarum cotylarum,percolatum & melle mixtum, ac ouís fímulagitatis.Idem utiliter per finiflram 4» narem infunditur, Hierocles ín Hippíat.cap.a. V'egetíus 1, 56.ín potíone equi prophylactíca adhis betacronem falfum porcí pínguis, uellonganonem, In perna fuis artículos effe diximus,quorum decoáum ius facít urina utile, Plín. ^ &«Suistaluscomburítur,dum é nígro albefcattquí tritus & potus ínflationibus coli, longísty tor minibus medetur,Díofcorídessmederifertur, Galenus, "Talum fuíllum uftum & trítum, totum ex aqua bibendum prabe, A étius 9.51. ínter remedía ad colícam, Talus fuís uftus diífcutít qua ín uene triculo fiunt ínflationes,& cephalalgíam,id eft capitis dolorem difkoluít , SymeonSethí, T'alorum fuís uel A PRI cínis,clauos & rímas callí& uítía fanat,Plin, Eft etíam prodítum,quod fi os(ósap)fua fpenfum fuerit quartana affecís,eos melíus habituros,Idem:;fed de quo offe loquatur,íncertum:pro xímé enim ante adipem tali memínerat, | «| Offa ex ungulís fuum combufla, dentífrícij ufum praebent: tem offa ex acetabulís pernarum circa quz coxendíces uertuntur:fjídem combuftís dentes confirmari notum eft,Plínius, Offium ex ungulís porcínís combuftorum cínís,pro dentífrícío habitus, plurímum confirmandis dentibus prodeft, Marcel. & Auícen. Dentífrícium fítex cínere cornu ceruíníi aut ungula porcz torrida, Se renus, Porcíungularum offa combufta tríta&p & críbrata, adiecto nardo & folio,frictione frequen ti dentes candidiffimos praftant, Marcel, Vrínz incontínentiam cohibet ungularum APR1 uel fuís cínís potioní ínfperfus,Plíníus: A P R1 ungula ufta ex uino, Galenus Euporifton, s, 257. Vna gula porcína combufta ad cinerem,poflera díe ex uíno haufta,mirabilíter dy(enteríco prodeft, Mare cel, Aluo foluenda mercuríalis decoquítur quantum manus capíat,ín duobus fextartjs aqua ad dá mídías,bibítur fale & melle admíxto,nec non cumungula fus, aut gallínaceo decoctum falubríus, :ando per tríd si equus maliíd $9 6o Plinius, | * | (Lacte fuís poto cum mulfo adíuuantur partus mulierum:per (euero potum, defícientía ubera puerperarumreplet,Plínius, Suillum lac ex melle potum partus accelerat, Galenus Euporift,a, 58, JOI8 De Quadrupedibus. utíli(fimum eft tenefmo, dyfenteriz,nec non phthificis, hoc && mulieri faluberrímum qui dicerent fuerunt, Plinius. Contra comítíalem morbum dantur fuum teftículi ínueterati trítity in fuís lade praecedente uíní abftinentía,& fequente contínuís díebus,Idem. Chamzleontis feminís finiftri uel pedis cineri fi mifceatur lac fuillum,podagrícos fierí illitis pedibusmagífcríipferunt, Plinius, — — «| Non eftocculta uítíum axungía caufa. quoníam ídanimalherbarum radícibus uefcitur,íta etiam fímo ínnumerí ufus, Plin. Admorfusuenenatos fuíllum recrementum aceto coctum utilis ter imponítur,Aétius, Pro hyenz flercore fubflítuí licet porcinum , Aétíus ín emplafiro quodam contra crocodilímorfum, Stercusfuís ímpone aduerfus íctum fcorpíj aut alteríus reptílís, Anatos lius in Híppíatrícís, Síbouem autaliam quadrupedem ferpens momorderít , melanthíj acetabuli & quod medici uocant ímyrníum,conterito ín uíní ueteris hemína, íd per nares indito, & ad ipfum " - morfum flercus fuíllum apponíto, Idem homíni facito, fí ufus ewenerít, Cato. Stercus fuill&recens '& melAttícum nonnullí cum uíno mifcent, & calefactum quafi cataplafma índucunt, addentes uri nam humanam,ad íctus uírulentos, Vegetíus 3, 77. Stercus fuill& (umentís propínatur contraue, nenófos morfus, Ibidem. V íde inferíus inter remedía ex hoc fímo intra corpus fumpto, Fímus fuil lusin tefta arefa&us & trítus,& cum oleo impofitus,míre fanatliuores, Marcellus, Luxatisrecens fimum APRIN v M uelfuíllum medetur,Plíníus:Díofcorídes fuís fylueftrís fimum cum ceratorofa, - ceoluxatísmederi fcribit; Fímumrecens fuum, uel ínueterati farína íllinitur uulneribus ferro £2 Wectis,Plínías, Aduulnus dulce,Suillum fímum cum oleo & actí aceto mííceto, & locum príus feta, ceopanno excoríat& ínungíto, Galenus Euporífi,s.19o. In ambuftís prodeft A PRIN v M aut fuils lum fímum ínueteratum ,Plin, Prurígini,papulís & fcabieíarcendís, Stercorís ex porco cínerem se confunditolymphís, Sícpauídum corpus dextra parcentefoueto, Serenus, Puftulís fuilli fimi ci nís aqua ílltus medetur, Plíníus. Fímum fuillum ín tefta calefactum , trtum cum oleo, dutitías corporum omnes tollít optime, Plinius, Clauos & rímas callí& uítía, fímum A P R 1 uel fuís recens illitum, actertío die folutum fanat,I[dem, Fímus A PR t uel fuis domeftíci recens ímpofitus, & poft tertium diem folutus,efficacíter clauos,uerrucas & callos aufert, Marcellus, Stercus fcrofinumuis no íimmixtum cum rofa líquida, íd eft,rofz fucco,lendes pedunculosi dífcruciat, Marcellus, Suíl lum fimum comburíto, & cinerem melli admífceto, caput& rafum inungíto, ac fuper brafficz folia dato,Galenus Euporíft,s. 385, Sicuifortelapis teneros utolauerítartus, Non pudeat luteztfle cus perducere porcz,Serenus, Sífanguis profluat iumentis, fuíllit fÍmum ex uíno infundendum, Plinius. Adhamorrhagíam ex uulnere, Fungus quem crepítumlupi uocant , cum ftercore pod s, gramina paícentis trítus & calidus appofitus plagz , fanguínem fiftit , fed intra tríduum remoueri non debet; R ufius bíppíatros, Adcynanchen, íd eft, angínam equortt , Stercus fuillum melle pet mixtum illíne.fit autem mellís tantum ut flercus occultetur, Híerocles.. Stercus porcínum ficcum ínlígatum phoenícío & collo fuf penfum,tuffem moleftílfimam fedat, Marcellus, IMulíerífi mamma ánflentur á partu, fuillum ftercus cum aqua trítum ínunge,Nícol. VMlyrepfus, Cum oleo perftídum & ín tefla calefactum,& ínguíníbus ímpofitum plurímum prodeft, Marcellus, Vitia qua ín uera dís ferpunt, fuillifimí cinís fanat, Plíníus. Inflatíoni uuluz fímt A PRINv M fuillümue cumoleo illini prodeft,I[dem. Vicera fanatín tibijs cruríbustp adeps urfínus cum rubríca ; quae ueró ferpti 1 Éimum fuum illitum ficcum, Idem, Spafmata& percuffu uítíata,fímo A P R IN O curant uere cile &o & arefacto,Síc & quadrigis agendis tractos, rotàue uulneratos;& quoquo modo fanguine ced tufo,uel(i recens íllínatur.Sunt quí íncoxiffe aceto utilius putent, Quín & ín potu farínam eamtiis ptis conuulneratís(p & euerfís, ex aceto falutarem promittunt, Reuerentíores cínerem eíus exaqyia bibunt, Ferunt& & INeronem príncipem hac potíone recrearí folitum , cum fíc quocp fe trígarío ap probare uellet. Proxímá fuillo fímo uím putant,Plinius, ^ «Remedía ex fuccerda ín corpus futit« pta. Farínam eíus ín potu ex aceto falutarem effe ruptís, conuulneratisqs & euerfís promíttunt, ut íam proxíme ex Plinio recítaut, Iumentís propínatur contra uenenofos morfus , V egetíus 5,77 Forinfecus quídem uenenofis morfibus & ictibus falubríter imponi ín praecedentibus dí&um eft, Equo & boui fxpe exítíalem effe fuis fimum fi forté comederínt, ín ipforum híftoría díxímus, quame ebrem míretur alíquís ídem inter remedía recenferí, atqui non fimplíciter fuis,fed agree fuís fimum noxium effe (i deuoretur íntelligend& eft, quod Columella expreffit, Vegetius non item. Idem Ve g getíus 5. 9. flercus fuís bibendum przebet iumento cuí natura excídít, Colo medetur fuilli fimifa rína addíto cumíno in aqua rutz decoctz, Plinius, Meminietíam alibi uel legere uel audire flercus fuillum aduerfus colicam ualere experimento cognitum effe, Sed contra hunc affectum alíj etíaalía excrementa praebent, bouis, equí, gallínze, Dyfenterícis & ccelíacís auxiliatur A PRINI uel fuílli uelleporíni fími cínis infperfus potioni tepídz uíni,Plínius, Suntqui phthíficis fuum fímí cínerem protuiffe fcripferíntín paffo,Idem. Lumborum dolores , &€ quacung alía mollire opus fít , urfino adipe perfrícari conuenit; cínerem A P RINI aut fuilli fími ínueterati afpergi potíone uíni, Plíníus, Ad firanguríam equí, Stercorís fuillí uncías quatuor cum uíní fextarío permifce, & colatur ín poe tu dato,ftatím pelleturínam,Híerocles, Inflatíoni uuluz fímum APRINVA fuillümue cum oleo illini prodeft. efficacius fiftít farína arjdí, ut afpergatur potioni, uel fi grauídae aut puerpera torque á antur, Plíníus. yu mw € Aduerfus panos & apoftemata in quacungy parte, urina fuum in lana ímpofíta mede M | | | | : emediutti DeSue. G. H.a; Lib. L. 1019 R emedíum ad achóras, íd eft,ulcera manantía capitís ex uefica maíalís cum urína fua, fuperius ín« terremedía ex uefíca expofuí, ^ Vrína uerrísin fumo arefacta ex aceto mulfo pota bene facít ad co amítíalem morbum.,eflo autem uríng portio ad Aegyptíe fabae magnítudínem, (ed optíma eft A » n r, Galenus Euporífia. s, Lotíum porcorum prodeft albedín(oculorum,fed eius propríetas eft ut cal culos frangat, &c, Halí, 'Vrína porcí frangítlapidem inrenibus & uefica , & prouocando educit ex ambobus, Auícenna, Lotío fuíllo locum ínguinum dolentem adíidue perungue, aut cum eo las nam fuccídam adpone,flatim medebere; Marcel, ; | «| V ertís (pumarecens cum aceto luxatís illinítur,Plín, | €| Virus feu femen genitale uerrís;uíde fupra in Genítalibus, Y H. a, Sus quínà Gireco eve oríatur , nemo dubítat, Ifídorus tamen parui ídorieis Ícríptór dí. tam ait (uem,quod pafcua fubigat,íd eft terra fubacta efcas inquirat, INam fetígerís fubus acre ue« nenum eft,Lucretíus de quouís unguento odorato, Suemladientem pro porcello lacente Solínus díxitcap.as, Pecus chordum & chordum fuem dícímus, ut Graeci V yorev, Hermolaus. Amí(fo nomíne lactentis dicuntur nefrendes; ab eo quód nondum fabam frendere poffint, íd efi frangere, Porcus ením Graecum nomen eft antíquum,fed obícuratum , quód nunc eum uocantjieey , Varro de teruft, aliqui nefrendem ínterpretantur caftratum , utfupra díxíín e, Sunt quí díctum putent porcum quód porrecto ríctu pafcatur,& terram dum herbarum radíces rímatur , latíus porrígat. Porcus quod Sabíni dícunt à prímo porco poride porcus, nífi à Girecís quod Athenís ín librís facro $o rum fcriptum eft, & proce porco, Varro delingua Lat, Porcus, quafi fpurcus, coeno ením límoós fe uolutat,lfídorus, Vergiliusfoemín.gen. porcampro porco díxitut adnotauít Seruíus, &c, V is deínfra ín h.ubí de facrífíci]s ex fue. Porcum & porcam femper de domefticís dící, non indoctus quídam annotauít: Albertus porcum (yluefirem proapro pofuít:& fic for(itan díci peteft,cum Gre ct etíam Hípponax «&3elew yotev díxerít: && Gialli aprum porc fanglier , quafi porcum fingularem aps pellant, Vídeín Aproa. Depubem,porcumlactentem;qui prohíbitus fít pubes fíeri,Feftus. Pora ' cetra (aliás Porceta,ut Hermolaus legit)que femel peperit, Feftus:fcropha qux fepíus, Hermolaus, Bieta porca dícítur,cuíus à ceruícefetz bifaríam diuiduntur, cum íam effe incípit maíor fex menfis um,Feftus, Porcí feGarfj, nominantur à Catone de reruft.cap.i5c, de ueruece fectario díxi ín V er ueceA, Sucula,dímínutiuumafue.Cum fucula & porculís,Plautus Rud, Bíturícís ueruex, Hes 3» duís datfucula fígnum,Alcíatus, Scoppa Italíce interpretarur,porchetta;porcella, frífínga, Porcel lusdímínutiuum apud Suetoníum, V arronem & alíos.Porculus,apud Plautum Meneh. Eft & por culus marínus Plinio memoratus, Abundat porco, hoedo , agno, &c, uilla locuples , Cícero de fe. nect.porco,íd eft porculo € lactente, Columella porcum lactentem dixit, Et alibí , Quum íam herz ba(íinquiít)folidiores funt,ut € firma lactís maturítas porcís contíngat, & quum defierínt holeríbus alí,ftíipula pafcantur, Sustríeínta porces peperit, Varro, Scrofz nutrícareoctonos porcos pars uulos primo poffunt,Idem. Candídulus porcus, Iuuenalis Sat. 1o. Epicurídegrege porcus, Ho. rat..epiflola, Ex recentioribus quídam porcellum,porcí catulum dixit,nefcío quàm recte;ipfe qu£ dem non probo:catulos ením dícímus;uel propríc,nempe canumt uel ímpropríe , ín quibus fcilicet propríum non habemus.Germaní porcellum dicunt ein fátle, uel fátcEel. Cum porci depulfifuntá ' 49 mammaa quibufdam delicí appellantur, (d'eAgar siuttxoroet ide pauló poft ínter Graeca uocabula fus um ) necp íam lactentes dicuntur. quí à partu decímo díe habentur purí, ab eo appellantur ab antís quis facres , quod tum ad facríficía idoneí dicuntur prímum , (ut ín h, pluribus dícetur,) Varro, Verremad homínem mafculum tranftulít Plautus Milit, Audin' tu mulíer ? Díxí hoc tibi duduami, & nunc díco,nifi huícuerriaffertur merces, [Non híc femínío fuo quang; porculenam partíturus eft, Verrinum íiecur,Plíníus, . Foecundius pecude nihil natura genuit,Cícero 1,de Nat. de fue; €| Sus Grace dícítur vc, olim 9ozwc ab íllo uerbo dictus , quod dicitur 9vay, quod eft immolare, (&c,uíde pluraính.) Varro, Suem Gracíhyem uocant, & fyn & hyn , aliquando thyten , quód à 'fuillo pecore antíquí príncípium immolandi fumpferínt, Hermolaus ín Díofcorídem. Sus Grace 6;,& 5eieG":quo uocabulo míror á ruftícís Hetruriz hoc genus clamando educíad pafcua & reduci, $^ V olaterranus,noftrí fubulcíad paícua educentes clamant fig fid. fignificat autem fíca;eine, fem a. pud Lacones,ut Hefychíus & Varínus docent, V ide (yrbe intra ínter fubftantíua à fue deríuata, xc dd do ed Ur os Oopwerinds Syev, V Ipíanus apud Athenzum: alíj, inquit , ey quafi 9vy díctum pu tant, ec 9veiew uS eriv zu, TA Suis voc, Alcaeus apud Athenzumr:id eft,fuíslactentis, | vs, 6 apio, vc, de foemína, eve de mare propríe,Suidas ex Scholiafte Aríftophanis in Acharnenf, fuper hoc uers fu, Oz ye dUpur" nui 7 &yaS&c vóc. (ed authores índifferenter utuntur , Avífloteles Attíco more ? vy mafculíno genere non de mare folum, fed alicubi etiam de fcemína ufurpat:utlib.de generatíone ani ním, 4. 6. Mórop dt vro Tix à ve seio, YexoipG" ticvt, Suidas, x0s,yuui ve rveyeG", Hefych. Poa nítur etíam abfolute fys pro fyagro,id eft apro, Keeiz xvelur vreiouns cua , Mte T riyedy , Orpheus ín Argonaut, XoiporUso vsu, Ud ayyetuexero noli ya Nul, Pollux díuerfa fuum nomína & eetatés o díuer(asíndicans, Zvacemass nz, Ody( £ | momol e apyiédbvré vé, Flomerus, | Suav(ótr , c vdte Sampeia ullos, Hefych. & Varín, Girammatíci Grzcí deríuata aliunde uocabula tomato polee VO cant, Sues foeminas Florentinus uocat vus vc GC 9uAeas xoipasifoxtas Flomerus Od, E, uade vonoelag, 1020 De Quadrupedibus.. Bedfeeiore oi ovidtus GA , Innomínatus apud V arinum ín uocabulo Éfeeírez, Socrates dícebattz vensy eU Gd" dixaln vriio vei Ó Kovziue , EvSvenuas m óoxvioudo: GASyuáy., daré) vi Vid]o mois M9uc , Suidasi Vaibp, Yidhy cum díphtbongo ín príma ín Vefpis Aríftophanís filiolum fignificat, quamuis in, Schelijs vidtw fine diphthongolegaturtut patridíon paterculum, — «[Xoie&" aliquando pro quouí fue accipitur, É8r«rAofeey,Flomerus Odyf.£. . Alíquando porcellum paruum fignificat, ut fcribi Galenus ín Hippocratem de uíctu ín morbís acutís;Xoipov (inquítpríuatim ueteres uocabant gy ji. npdp iw, ut Homerus etiam (Odyf. £.) utitur, Xo, &vup cst Ja Vas pyusiedtr volut, ecAss autem uoa. cat am adultos, cis veto dis swAdsc, Ove d golpay róvdt s curz às, M vro y qu dDnotamy eigyasea werk, Acviote xg perse voE" civ nier , Aefchylus apud Athenaeum, /— Xofezc (ínquit Scholiaftes in Achara.— nenfes Aríflophanís)uocat poéta, quos noftrí nunc delphacas , íd eft paruos fues , quos prifcí oen qe uocabant;ut Homerus, Xolee vue eucAsc y evas uvnssigdr tdlyriy, Caeterum magnos fues delphacas no minabant:; quamobrem po£ta ín fequentibus, Nia yap by , &MAe dtAqerauiile ( íd efl cum adoleuerit, ACA pai dw TAa) va oec vc, V arín,) Éfa py Mar ax (x) by) vrayeinw lnou9oav, Xoigep lones fuem fog. mínam uocant;ut Hiípponax:Zerevels gs so az A&yyxvormy &yelat xoes, Cumin AffumuenifIem (inquit - Ptolemzus Aegypti rex libro 9. pyuporfUperoy) Md exhibuerunt mihi yoigay vidp txovze (id eft ÍctOs. fam qua habebat porcellum)altitudíne duorum cubitorum cum dímídío, dy d" ajnoy 7r8s d» pie, colore niueum,& dícebat Eumenem regem talía fludíofé ab eís emere,expendentem pro uno quas; ter tnille drachmas, utrecítat Athenzus, | Aríflophanes etíam 3eigse pusaxae dixit : immolabantut es" ním Cereti in myfleríjs porcí foeminae tantum, Idem alibi, T&4t za yoigup 3o liis &d)zy, Etrurfus, Eo de spdidqu Mie dd roi X398 (pro qoipG,IVlegaríce)ugAa, XoieG" 759370 yap do diva, dio" , xoc C'uUnupts do cxi xoi o Gt 77e 9» eoo" $94p,Erymologus, —XoelzxG-díminutiuum,ut ín prouerbío Porcellus As — carnanícus. Yét,eUóo,xoigotApiie]a, dt paie, Pollux, Xeefdtey apud Florentínum etíam & Ariftos: phanem legítur:ítem eie apud eundem ín Acharn, Xvépold]ac, e (aot avt xio fd], Flefych, | Xeon, zo xoie/dhoy ldem, Xopodépuus Aeieldly, Idem, ^ «|Delpbax porcus eft adultus atque mafculus, ut grammatícus Ariftophanes exíflimat:32i9G" uero dum adhuc tener eft:altj contra uolunt: certe del phax& pro foemina fue capitur quandogy, fícut && choeros quandocp apudIones, Hermol, ín Dios — ícorid. Déelphax,porcus lactens uel patuus,fecundum alíos magnus;Suidas, V arínus;& Scholiaz- fles Arifloph.utfüperíusrecitaui, «laz4s dzsprrwAid ete ve dta apiQuay, Aefchínes ín Alcibíade, Kd sap ixeivaa ac déApichua are Blew xoe (sry, Antiphanes.Et alibi, Avz dtAqusdap zpiqusoe, AxAquNIE dia «iet Plato ín Pocta mafculín,genere protulit,item Sophocles & Cratínus, INícochares ín foem, generebvsGzy deque tem Eupolís & Plato alíbi &; Theopompus in foemín,genere ufi funt,citante Aihenxo. Deélphaca fuem mafculum Epícharmus uocauít, Anaxilas fimiliter fed adultum, hís uer. bís: 3c 2A deemópse Spp vroioes d lApet &u Bicrue, e$ dt orstyOnpore , Nae &ypusmo Axos, Acai. Sed Arís. flophanes T«yavisczs ín foem.gen, díxit,H dAQak(G- órrwetwhie zy, CX ín A charnenfibus, Nia LL] GM dtAQexspie Épeusy&Mup vv (Bcc lspsoy,). Cis Éqxein d'tnqaf, Hipponax.Et fané proprie foemínzita. dícerentur,que delphinas(Czlíus legít delphyas, quod placet : unde, ínquít, adelphí, íd eft fratreg. uteríni nuncupantur, ut quí eodem prognatíiíunt patre ac matre autadelphí) íd eft uteros habent, unde & &ectaqoi didi. Hes d'eAQaxte , xoigot eC aoi "Ao , Cratínus, — '"TGy evéy 7à uv udis CUVTVITWA TR dkaqaxdt: ax dt korea suoi qiu xoicai hínc intelligitur fllud Homerí,zz d'isisos: rXoxs3 Xoige, Tip eds ye o ate urusniodo edle, Fiaec omnía Athenzeus, Ke/zreG- sez XAvue sti yacuTuaclse 6 Qe", gi LU ora ars dtAqaie, V arínus ín vc, Anaxilas ipfos etiam apros, ut fuperíus ex Athenaeo recítaui dele. phacasnomínat, Delphacium etíam de pudendo muliebrídicitur : uíde ínfra poft Epitheta, Deli: phacíum funtquíuulgo temporalem díctum fuem intelligant, Calíus, — (Lactentem porcellum,. quí & fubgrumus (lego fubrumus) eft, Greci orthragorífcon uocant, quía matutínís uenas les effent:fed communíori uoce yaAx9uvoy, Hermolaus ín Díofcorídem, | reA«94vs voc, Alczeus apt Athenzum, Maciant Lacedaemoníj soà css yeAuSuvác épSpegeodr1se, Athenatus, Apud Hefychíum. non recie legítur: óp9ee fem", xuteldhoy uxeév, apud V arínum adhuc ineptius etiamrhó ín (ecu fyllaba omittitur, Beg9wyeelrsue, Xolgen Locas ol quneol xotpot, BacSeinot, Nitmovte, Hefych, && V arínus, Eft & ínter pifces orthragorifcus ídem quí porcus,uocalís,&c, Hermolaus, —Geleníus ín Lexicofym phono Latínam uocem porcus, Germanícam pfo:cE,& Graecam Bo Sut interfe componit, — € AUI je, piyoiga Hefych, & V arínus;Hínc forte & apud Latínos, ut Varro fcribit , porcí cum depulfi funtá mamma à quibufdam delíci appellantur, Hjoge autem forte di&a fuerínt ob paruítatem, quafi non íntegrífed dímidíati porcí,per etatem nímirum:nam quí alíquo uítío paruí & quafi nani; porci nafcuntur, uezzerge uocátur,utín C.díxí, "rà ei yove «gx uua pere yox, Pollux, Hgurdyu m lpuicovdtAQéd'u, (uox uidetur corrupta:nec fatis fcío an ad delphacas & fues pertíneat;) Hefych, & Su das. [mmoie, (us apud Lacones:uel fpecies arborís,(ulmus,)Hefychíus, | Pezeaíd'ae fues (pro obe fis) A cheus Eretríenfís ín AethoneSatyríco dixít,cum uituli propríe zszaAszrézs2o Hefych. && Vas rín,)dícantur cum cornua patula(ixzezwAw)habent, Athenzuslibro o. 4| Síalos prepíngues pot: cos uocant Girzcí,Caelíus, XezcoitAse &zrzew.Eumzaus Odyff, Xopwrwo cittoc ys ovas uvhstipftr a d'snyIbídem, Galenus ín Hippocratem de uíctu ín morbis acutís cítans hunc locum Homeri, fues. interpretatur c$s vae jv 7Aeise, id eft adultos & uigentes xtate;ut choeros porcellos, uídetur autem Vaio prepofitio ab&dare,nà &CAtheneo aes fimpliciter funtei sid'u «Aso, Zip Qaciy oi riui T adn j L7 E Eu. Ms DACIL aon 'yeigap &erichoyoode Apto, ad differentiam fylueftrium.fialos enim eft quí domi alitur , 4 2s erádw; '&xs, V arinus.Et rurfus, ziaAQ" à errávzes yoieG" id eft porcus altilíis, Sed hzc ad epítheta potíus referrí oportebat,negy ením emsy de fue abfolute díci ínuenías:& quando; etíam de alijs animantibus , ut exitsu exyós apud Hippocratem, Galenus 27588 interpretatur, ZieAMod s, Ata, move, apud Hí ppocratem, "Warínus. Zia vrac, uoi, Hefychíus, ZiMrea,zptQerm, ldem. Eft & fiálos (ubflantiuum, pro fputo, faliua,fpuma, (propinqua eftuox Germaníca fblymapud Hefychíum: atque índe adíes Giuum pro pínguí obefoG fierí uídeturttalía ením humidiora & quafi (aliuze fuccíd plena funt, & ucícentes etíam pínguibus cibis, faliuz & humoris amplius colligunt, Dicitur àutem faliua non fos ; lum deorís fputo,fed alijsetíam humoribus, Salíua lachrymatíonum , Plíníus libro i, Síue eft cceli . go. fudor,fiue quedam fyderum faliua,Ibidem.Suí cuíg; uino falíua ínnocentifTima,Idem libro 35. Hinc & blennus piícís eec ab Achaís uocatur,quód mucofo humore abundet,nímírum uttínca noftra, 4| 19/4 9-,8 yoieG^, Suidas & Hefych, | revjMay, idem, Hefychíus & Varín, — Mstyup d'iiuóvioy vium 3 9vidlop, yapbviu, Tzetzes Chilíade i2,cap. 418. Videntur fane hec nomínadá uóce fuum fa Cla, de qua Girzecí dícunt 129,5 ev Cep, & c, uide infraín c, Antiphilus íocofo nomine Gryllum rídículíha, bitus pínxít:unde hoc genus picture gryllus uocatur,Plíníus. TVAi^, porcus; autleo , aut Hercus les, Varínus & Etymologus:fed Gyllius pro Hercule apud Hefychium per l.duplex fcribitur, V íde ín Cunículo 4, ubí de choerogryllo uel choerogylio dixi, — €[ re/euy,$ xolg", Varínus, rosa (oxy 'tonum apud eundem, X circunflexum apud Hefychíum) &;, Aríftophaniuero nomen curforís quí | "ícítinOlympijs. Teougac uel pouce, fus uetula,fcropha, Hefychíus, ex quo corrüptus Vatríni los 19 cusemendarí potefl, Tguvie(st fues foemínz, lidem, | Baaóevyg , l3 ovy , Lacones , lidem : nimirum quod glebas & terram roflro fodíat, Dionyfius Siculus porcum íacchum nuncupabat, Czlíus(ex Athenzo) zeNMx(fimilis efl uox Germaníca loofi, prímís tríbus líterís tranfpofitis)ve, Hefych. V as rin, i&e/xaAei porcí, yaigor, fidem. O6e/uae quídem catuli quarundam ferarum dícuntur, ut leonum, luporum,hyfirichum; V íideín Hyfiriche g. — Kos&pós; porcellus, 6 uxgóc yoioG^, V arínus: forte quafí ssAsboc, id eft ímmínutus,mutilus, KoAa6eG" xo &A«60G- ,porcellus. unde uerbum s6Aa6erSes, yAdvo., den, Genvadem, eria eig sd quie AGys EIG^ vonédén.KmtteuDein xy uerbum ín príma per a, apud-Hefy- chíum fineinterpretatíonelegítur, Tide, ve 93Ae A&kuvét* , V arínus; apud Hefychium paroxyios numeft. Mapip,rh» cvy, Cretenfes, lídem:finitíma Íccophz Germanica uox efl,mooz. | Gv inpo, GÀ vos, Helychius, V arín. quafi capra Grace íta de porca dícatur,ut capros de porco feu uerre,. e 3o quídem nominatur non ínepte: nam & evy alíquí quafi 897p dictum putant, & Varro 9vzl» uocatum olím,quod facrífícijs aptusfít, xv n6azeoz períphra(is uerrís,«rzys, Varínus. Ariflophanes ín &charnenfibus yoiegy nominat Bézxsua, quam uocem Xenophon etíam de equís pofuit , Scholíaftes Aríftophan, | K&vlveG^xes eor Hefychius & Varín, malím fine diftinctíone x&zs cvopyic: hoe efi , uerres cafiratus, maíalis fcílícet, Yp vvrpasidy * ngmwxyy?, ZxAaguviG"", Hefychíus:; locus eft dee prauatus, €[Epiítheta, Suísuelporci. Amícaluto fus, Horatíus i. epift, Bí(ulcus. Brutüs, Clamoa fus. Glandilegus. Hiípídus, Horrens, Lucretiuslib.g. Aeneasfocijs ad líttora míttít Vígínd tautos,magnorumhorrentíacentum | T'ergafuum, Verg.i.Aen, Horrídus,Idem 4.Georg. lena uus, Immundi fues, Verg. i, Aen, Impatíensfamis, Ingens, Verg. 5, Aen. Latus glande, s, 4» Georg. Lutofus, Lutulenta,Horatíus z.epíft, Obfcoenus, Saginatus. Segnís, Setiger & fe, tofus aprís potíus attríbuuntur, Spurcus, T'urpes,Plinius, Vdus, Vulnilicus 8. Metam. ad aprum potius pertínet, [Porcz, Auída,Horat.s.Carm. Ouídius i. Faft, Lactens a, Faft, Mul: tíipara, Precidanea,non recteínter epitheta numeratur, fic enim dicebatur quà Cereri ímmolabàt porcam.uídein h. Sordida, Author Philomelz, Porcelluslactens, Lace mero paftum pígrae mihímatrísalumnum | Ponat, € Aetolo de fue díues edat, IMartíalis, | Bímeftrís porcus , Horatius s.Carm. djOraca, ÉxGds dt AdVwol ddésfee — Apyiéd'wr[G- (dentes albos habentís) | óc lapis tov qvdoe sax qii, Homerus Ilíad.x.de galea Vlyflis. momo; 2" aj yid ovfsc vie ÜeASovfec &2ci25, Homerus Iliad, 4, Agyiócleif«c, qui habent dentes acutos,uel magnos, V arinus. 49/9", albus, celer,Idem. alij ab &gyóp uOz lunt compofitum,abundante iÓta.ó: ó£uod'ovfec, oic &pyoi ód ov fee, d hn reeyeie, doo: so us]aMzifnós oteie, V 3« 4o. tinus, BAcvge,Phocylídí apudStoba, xvse Aepwor (ues obefí, Athenzeus lib, o. per translatione à larínís bubus fic díctís a uerbo Aeg d wa d efl zio, uel ab Epírotíco uíco Larína , uelà Laríno ipforü paftore, A&AQax(G^ ozrlvic tiyoiezoy, Ariftophanes apud eunde,nímírá quod autüno largioré uictu fappetente magís pínguefcatfus. —xvaeeizase, Homer, V ide fupíus ínter nomenclaturas fuü, Bue CocrpsQ ity , city (AUeaQay, Mzragdy ) "r apisoy &wéi]oy, Odyff.£. Ye vwvvlpi, Simonides apud Sto. bz, Puvruxsvau avec yeuacótvic ss Sxerzoovo, Odyf. £. Xeoud vvadleg eis ors pro xeuccusivaz, apud Co micos nomine íocofo in hic termínatíone ficto,ut evyalztise & Aexid'*ie dícímus, V aríntis ín Avizoze dst, Chamaeunádes fues cognomínantur,quod corpore ín terram proftrato dormíant, multz eníti aliz quadrupedes erectz & flantes dormíunt. Azrzíup dt, 47: Bólpac ópvoseiti 6t yes xo)hxe, Hefychius, €j Noftri uulgo fuem uocanthominem fordidum, íncíuilem,ímmodeftü,qui impudentía íntemz 6» perantíatp modum excedít,(crofam, ein [ooff, tam uirum quám mulierem, INofirae mulieres, maa xime nutríces,naturam,qua fcemínz funt, ín uirgínibus appellant porcam:& Graci yeieg, qut plutría busmox inter Girzca dicetur) Varre.. Ile pínguem & nítídum bene curatacute uifes, Cum tía ; ; rr e - 1022. DeQuadrupedibus. dere uoles Epicuri de grege porcum, Horat.epift. 1, 4. Sucula ( ínquít Budzus ) machína eft traQorg generís,conflat autem teretí lígno, duobus aut pluríbus uectibus traiecto, utríncp xqua extantib longitudine,hzc dum uerfatur,funís quí ductaríus dicitur círca eam obuoluítur, Meminit eius Vig. truuíuslíb,1c. Noftri uocant ein bafpel.uíde ín Afíno a,Stipites craffi pedes duos;altí cum cardínis bus pedes decem : fucula praeter cardínes pedes nouem , Cato cap. 18. de torcularij conftru&íone; Catera díuidíto quàm rectiffime,porculum ín mediía fucula facíto. ínter arbores medíum quod erít, — idad medíum collibrato, ubí porculumfigere oportebit, uti ín medio praelum recte fítum fiet;Idem, ? cape. Sucula genusintimz ueftís, author Promptuarij, ego pre uefte fubuculamlegendam pua to,non fuculam; & multó mínus fículam, fic ením legítur ín teftímonío ex Kudente Plautí quod cíz — tat, Suntetíam a(Tímilanter dícta hzc,canatím,fuatím, (íd eft,ad fímilitudínem fuis,)bouatím, INo4 níus, «|Porcaínagro díciturterra elata. Porcz appellantur rari fulci,quí ducuntur aqua deri; — uandz gratía,díctae quod porceant;íd eft prohibeant aquam frumentis nocere.nam crebriores fulci, — limí uocatur, Porcas quz in agrís(alibí addít, inter duos fulcos)fíunt,aít Varro dící, quod porrígant: frumentum, Feftus, Quaaratrum uomerelacunam fecít , fulcus uocatur, quod eft inter duos ful. cos elata terra, dícitur porca,quod ea feges frumentum porrigit, Varro de reruft, 1. 39, ut cítat [Nas níus, Beneprofciffas coffígerare ordíne porcas , bídenti ferro, rectas deruere, Accius, Porca funt figna fulcorum,quee ultra fe íaci femina prohibet. porcere ením pro prohibere (porro arcere) faepius. | legímus,INonius, Porculeta(fíc enímlegendum potíus quàm proculeta uidetur)Plínío 17. 33.3 por ca,utà límís límeta,Hermolaus, Semé(poftarationem) protinus iníjcíunt, crates dentatas fupere. trahunt, INec farríenda funt hoc modo fata,fed porcellís bínís ternistp fíc arant, Plínius18, 18, Her, molaus(in fecundis caftígatíonibus) fcribendum, ínquit, arbitror procellis, à quibus fuperíiorelibro: proculeta;etíam(i porculeta legebatur. Porca ín agro efl, quam ( ut Columella tradít) lírze fímilemin fationibus campeflríbus ruftíci facíunt;ut ulíginem uítent, Idem author 3.libro,Líiras inquit) rufliai uocant, eafdem porcas: cum fíc aratum eft; ut ínter duoslatíus diftantes fulcos medíus cumulus fice - cam fedem frumentis praebeat. Porcz,porculeta, porculz;porcellz, lib.18, cap.18. utracp editione, Campaní hodie porcas uocant puluínos fiue hortulos, ín quibus uelutí fulcatím fua cuíuíq generis: olera feruntur.íd genus & arez dícuntur multis locís, apud Columellam quoq, Hermolaus ín glofs. fematís ín Plíiníum, Quemadmodum os reíectum terra obtegatur , quart ín porca confraclaíura. fint, quotempore íncípíatfepulchrum effe & religíone teneatur, Ciceros. deLegibus, INonuides. ín pub.nocte tetabernas,qua populus ambulando perínde , ut ín aratro porcas reddít ? Varro TaQs Mwizzsapud INoníum. Ruflici ueteres nonlíras tantum, ut íam recítauí Columella uerbis; fed && trígintapedum latírudínem, c x x v .longítudínem,porcam uocabant, Columellalíb, Porca (ns. quít Robertus Cenalís ) apud Columellam longí(fíma dimenfione centum uígíntí pedes habet , latís tudine uero trígínta,quí numerus ductus ín alterum,profert pedes quadtatos ter mille fexcentos,Eff ergo porca octaua pars íugeri: & quarta parsactus,. Imporcítor,qui porcas ín agro facit arando, Feítus, Híncimporcatum femen eleganter díCtum per porcas íngefium. Apud Plíníum legímus. etíam porcellas uocabulo dímínutionis,Beroaldus, (uodaratrí uomer fuftollít, fulcus; quo eatet. raíacta,íd eft proíecta,porca, Varro, Eft € fcamnum erra altior inter duos fulcos,fed differta por. ca,quod uítio agrícolarum nonnunquam relinquatur,cruda uídelícet & ímmota,hoc eft aratro nott profcíffa,ut Columella & Plínius fcribunt, Porcam Graecéegvpz dici conijcio : hanc ením uocem Pollux ínterpretatur 7 uszutu 7H e/seec piu (lego cvugorufulop) cvtxov. V mbri & IMarfi ad uiícenos. pedes íntermíttunt(inter bínos uítíum ordínes)aratíonís gratia ín hís quz uocant porculeta, Plíníus dibiz. Suile,ftabulumfuum.Diligens porculator frequenter fuile conuerrat, & fzepíus haras, Cox lumella, Strumasfemídoctum uulgus fcrophulas uocat. quoníam eas Girzci ab eiufmodibruto yi e«d'ac appellauerínt:eft ením ín fue morbus firuma, fed ab hoc diuerfus omníno,Calius, Plura ques res inferíus ínter Graca ín uoce Choerades, E €[ XcigQ-, yorpótene eyocrpe m Pros euaAcime, Hefychius, Mulieres, inquít Varro, noflrze nutríces maxímé, naturam qua foeminz funt appellant porcum : & Grací eadem fignificatione choeron, fis ue(ut Athenaeus inquít)delphaca , Hermelaus ín Diofcorídem, | Delphacíon uocabant etíam mta: licbre pudendum, Varínus, Xoeip& Corínthijs pudendum muliebre fignificat: unde prouerbíumy Kxgosbouv ioc Gorxgee xuigozroMimes eds & sorde uet pviaer qu Koolv9d, roe yp exei vroioee , Suidas, Cadiw us memínítuirile membrum capron dící; quare non mírum muliebre yoiecy appellarí, Pauper quie dam Megarenfis apud Arífiophanem ín Acharnenfibus , filias quas alere non poterat perfuafas ut. — uendií potíus quàm efuríre uellent, cum porcína rofira capitibus & ungulas pedibus earum appos fuiffet,& ín faccum índidiffet , erunnire íuffas pro porcellis uenales habuít : & cum mercator quís dam alteríus eleuata pudendum inípícíens yoreoy efTe negaret, Megarenfis yoieov efTe affirmat, (quoa níam Grzcí etíam pudendum muliebre fíc uocant, ) tum grunnítum zdente illa , mercator ínquit, NuD y yoioG" Qekyerut, AU rerpoeipeic J« i BG isuczrqur" Vrüy, Tum Megarenfis, xdq 1v erofiav wrá?. éxadscvrot: GC alía plura íocofe,quae tum de porco tum de pudendo muliíerís ex equo accipí pof« funt, Ecrevexa T yoleop egavriMdUas, «s d'áhac quei, Suidas ex Aríflophane ut apparet. Ariliopha e nes ín Vefpís meretricem quandam uocat yae/y , ubí Scholia Xeie/dlop 7» juueuxeiop cad bioy Avyuet, Yi digrn ug éd do 7roieic id eft fuatim & fordidé facís, Varínus:fed magis placet , ut pus Sg | am DeSuce. Ha. Lib. 1053 dam legitur, vens 71 92 Codd tr 7ruie, hoc eft fuis & pecudis ínftar facís, Ov uévop ctrzos Unvéic o 2 olv desovrue ain dJoap n6 75 euyyotueattt us vezes Plato in Theateto. Yluie exocórue pin, moles , dh ^ &K TW yoloty d'ucaidYot; Varín.id efl, ruditas,fatuíras , uel foetor ex porcís, | Éy e&eséluea xm uvd Sp"; . e M. IE , F. " f, c [e c H J . Suídas ex innomínato. Ivo un ysvrroa Gsayyos vl, Ariftophanes: traducebatur enim "Theagenes tanquam fatuus & eved'se, corpore etíam craffus & yorgmid'uc, Alíquí tamen ólweew fcetorem fuum ína terpretantur,quí cum uartjs cíbís utantur fcetída reddunt excrementa, & ín cceno uolutantur, (7tvz cd 'w zrozmerton v) eie. Bópboeop dlxAMoraon fimilítér habet Scholíaftes Ariftophanís in Equítibus:fed me líus ín Pace,&oz eic BocGeene d LvAlovzou, )Suídas, à&aAie euo (O^ sto. 7rxcü vluaa ; ldem ex ínnomínas . to. Ylueg dt (forte Viboén , per diphthongum in prímia , à filiorum fcilicet generatíone ) 2 cvyyoleie; 19 Idem, xvlwép apud Platoném phílofophum rudíter,inepté & fuatim aliquid facere,Suídas, zeli - Qoi ruosies, V arinus habet lawluiz:lego «à élwiz; ruditas, infcítia, apiid Pherecratem , Eft & zvbvi cíuitas, & fyine ficus.Idem, &vluís, zapays, &udla, Hefychíus, - YaeldYe udlo upuos qv Bagbtem ; Idem Yowiot,r ven, uii, UGoue, ydo yi, Hefych, Varín, / Hyomtifia, (uilla ínconcínnítas;infcítía , Clíus, auod eo *? Vópatigt umi, Ariftophanes ín Equítibus:Scholía exponitint 7 yoigueléas , 7 &zromuláteise, Hippocratis filij, 'elefippus,Demophon & Perícles,tráducebantur &c Vwdlaw, de quíbus & Eupolis; laranetcroe v ord (tr &pUMugeot vo, — BAnyutrie Gert à Sd lioe me &, V arínis, t8 7józs, Scholía ín INe bulas Ariíftophanís.lego, io cvad'ec cf zpózrac, uc & fenfus & ueríus conftet, — Muzpa tis ere t, | peuapotóióg 716 de Ga dc Soce «0a uuo TO Vrzioxodrs viGy, 85 eie vadioo loptiduuiust oid, Athenaeus lib, z. déiuulua porcz loquens,qua nímícum ampla erat, (V ulua níl pulchríus ampla, Horatíüs.) unde ío 4o candi occafionem fitmpfit, quafi díceret fatis amplam effe íllam füís uuluaim , qua uel Hippocratis filios contineret, zvsc Hippocratís filios uocabát, item Panztíj & IMemnonis;ee Vlwiew lpmlSvzty., Varínus. Apud Grzcos allufío quaedam & paronomafía eft ínter Vac & Üiac uel vie , íd eft fues &C filios,ut apud Germanos quod:liíne focus ille Augufli dicentis malle fe fuem quam filium effe He todís,cum infantes ab eo trucidatos audíuiIet. Evae; 2r BapCneiudluc, (leoo Bopbooad'ic , íd eft loca caenofa,) Hef, Varín, | Eucdva aliquíin príma perv.rveéve Ícríbunr per analogíamà fue ; Athenzez uslibros. Ys«e/e;feftum apud Argíuos in quo Venerifues immolant, Athenas, — | Zvoxzoviz; immolatío fuis, Díonyfio Afro, xvoxzivoy, 7», uenabulum, T'zetzi in Chilíad, 7. 1» 2. Larynofs emis nentíífimz parti preponítur os multíple&,quod nonnulli a litera v.figura (Lisadte , alij fuccinctíus ' $cadtc appellant:qua uoce díffectíónum rudes delufí,ín Galeno osfuem referens uerterunt, V efalia 3o us, Syrbe,uox qua fues allectant fubulcí;Clíus, Suídas & V arínusfyrben ; eoo6lw , tárachon , id eft cumiiltà ínterpretatur: & eveELiy tamultirofum, £ueflutup yocis jo axiapaty ul" v) &viud e d. 4 oie lvciy (melius veip ut Suídas habeo &qovspws, lidem, Vide Erafinü ín próuerbio Syrbéna;zvpesvoc yo eec, uel(ut Athenaeus) EvoGsvesalp xogosimelítis éveBlucoy , àárecto éugOsiswé , ut Sttídas &' Varínus flia« bent,ínterpretantes chorum perturbatum & eva Eug Bwsve ij (dem tibicinem fignificat, & &v;6s Hle fychío thecam tibíarum.apud Suídam uero evGin exponitur theca tibíárum pellicea; aut pharetra, EvoCzuszi 9oes6s, Hef, Varín, Athenzus ex Aefchylo non fyrba fed tyrba citat; hoc uérfür , AezGe «9A ptr s Ge 12723 ' qo iro, e. farie rupes quod curbaim ac tumültuimi fighificat, INoftrí fübülcí cam fueseducunt,clamitant fig/fía:( à Grzco forte eve; üel eie , qua uoce Lacones fuem nominant) Iri Hetruría yoiov,ut fupra ínter futim nomenclaturas ex Volaterrano retuli, —&[Xop«d ét GCiocuidto, 4o à qai merca, id eft fcopuli latentes, Scholía Lycopbtonis,& íi Pythía Píndati, Texv eU &ykvpiv d. coy y9ové vretipaoqy yótetd G- &Aotp repas, Pín darus. Eft & urbs Mofyncecorum Xoigad it, item Ícopua li maríni círca Hellefpontum, | Xogdeldtr cs yeu rei po, Hefychíus : zezpoe Aou qv 9A; à Dyoycé quium wzpdy,Suídas.nimírum fic dictze quod chaerades glandulas quaídaim ín anímalibus duras ac eminentes referant, Xo, faxum füb mari nigrüm;aliquantulum éminens, ut porco rnanti fimile iría deatut;Scholíaftres Eurípidis, EajAG" rrt pi mraleád'u6, voiods , Hef, Vatín. Dicuntur & aziA«vtst: eae. dem petrae, Hefychíus, ^ Tumorés quídam (2ys9; glandul ) medfj ínter carneni & adípein con. fiftunt circa ínguína, alas; maxillas &€ mefenteríum : círca quos ( turhores) etíatn chaerades fiunt; Pollux, Quidatm parum Latíne ad ímítationem Ciracoruim fcrophulas uocant , ftrumas imelíus dia curi, Chorades círcà maxillas, ceruícém;alas & inguina fiunt;glandulis(&z fimiles; Pollux; Eadem Manatdus,addit;indutatos íflos tumores à pitüíta fieri: & fíc nomíriati;uela cliceradibus pez ' trís per marínas aqtias tranfparentibus;uelà fuibus mültiparís anímalibus,& eo morbo frequenter affectis, — Xop&d dtr, orat906 n d'éivip, Hefychius, Xepad'uzls Qupace, tiibercüla ftruriís fimilia apud Plu tarchum, Porró yée&e(év, uel ut alij fcríbunt yieseldtr GCyfonz, ríma feu fiffutzi pedum fünt,rhagades éalcaneorum, Scribunt Graci Píttacumab Alcao appellatum chaerapoda;quod ulcera i pedibus fentirec,qua uocafit cheeradas, Caelius. Séd fcribendum yeeaeüst: xéieezrod la (uel xépa medio ; ut Laer tius habe per e. diphthongum non perc. Plura dé hís & fimilibus uocibus atrüliin Equo c; ínter imorbos pedum equí,: Xvéjz,uox qua fuibus acclamant fubulcí; Hefych. m Hyades fiellze funt feptem ín cornibus &Core T'auri,qua quotíes nafcuntur uel occídunt,pluuías creant, Vergilius eti am (ut fcribit Níc. Erythraeus) Hyadas pluuías cognomírians,per epitheton Hyadüm ctigínem d 6o ái iayjd eft pluere,deríuari oftendít, Cuí fententíz praeter Seruiüm &X alíós accedit & INafo hoc ca míne, Nauíta quas Hyadas Graíus ab imbre uocat: noni autem ab hye,íd eft fue; ín cuiüs fpeciem fis gurentur,utetíam poftetíore fententía refert Séruiusiauta fratre Hyade,quem à lena interfectum it (o4 — De Qtadripedibus.- uenandoluxerunt, Veteres Romaniob imperitiam Gracz linguz, fimilitudíne nomínts decepit, quód Graci hyas fues uocant,Suculas appellarunt, Quanquam Gellius ab Hyadibus Sucafarüm nomen fuaratíone detorquet.Seruíus quidem à fucco Succulas appellare uidettif , quía fucculen puto,proprer plauías,Hzcílle, Plura leges in Onomaflíco & Hígíno,Sc, Suculas noflríà fim litudíne cognomínís Grzcí propter fues impofíttm arbítrantes,imperítía appellauere Suculas; Plie píuslib.g, «[ZvQwc uelevqQsav,locus ubi fues aluntur,fuile, &i us STO y eA gop daré, daz d dv cw xà uatvd aus "rie Thy Vapetitng uspdunne sper Verre, A oathías apud Suidam, vqvi,vqeis,cuqG- jor ev,Pollux. Etalibí, xvQ«ei sk evqoi , «ga yorgonbei, Xuq«óe, d» yoigoueivdjeioy, cvy Suvn, V arinus. voa poétícum eftabundanteíóta, Caeterum evqads per ae, ab Hefychío choerobofcus , íd eft fubulcu, exponitur, Bád"pdy dt cvs 99i cover you, Homerus Odyff, &. | Et rurfus,Éxvedw d" &vADc evqug. d'uonekdenig vro] | minotop &2MiNoy ove evo iy qu de ats: Pavrinov ru eUdir xou vod de dixtriovro | GM qux& dtc, 7ol dU apexvec exo iewoy Y'oMNóy vraueoTÓpo, XorgompoeQeiop, o, 7x c'vQG- , ox 2A yud 7g xfigot rior. qu, Pollux.Et rurfus, XorezpoQeiy eft ín quo porci aluntur , ut Eupolis & Phrynichus habent, idem yeigexoieioy wocatur Ariftophaní ín Lyfiftrata.- Xoigorbueity isis, Ariftophanes in V'efpís, ubi Scholíag Xoipoxbuéioy ,&y&ioy v1 xquvarzoy Gars oí olor Papovou- siae 5, crei GÀ 7 isses vpupuat yoiut. fignificat autem hic. caueam quandam uel locum cancellis ínclufum , eveaxzey jx y dla in Lyfifirata uero perticam, peti us uel palum , cuí porcus alligatur, Et mox, Xoigoroueiop , 7o xg Ns doy (vypeiey SUPGyTO , 7725 0) Olga. aptQorrit, Hefychius exponít Aezfáp 71 7hecfp óc jgviSopoqetoy. Xoigozyoorpetat , vreof (eure auouscioy vals. evo, Fefychíus, zwofabbeMsi, cay Musee xci »sierieut, Idem & Varínus, — [vot Gia ores, — porcorum , Suidas. xviQácGie , cvüy &yshes , d yolpoy &rQuAe Aul, V acinits; Hefychius. -Sutigg évodécCie Idem; rk 99 c váy veau, V arinus,zvGéawy 7» yogoqegGsio, Suidas, zváp ev&eew, Hel iodorus V "Tiosa e vay cvCoor vio? dezroMa zA«7€ ccyap Homerus llíad.f.de díuittjs Vlyffis. — q'Hyftríchidem ug cant affectum cum ín cauda equorum pili rígentfetís fimiles fuillis,Fippíat. $9. Hyftrix, flagellum J à (ue dí&tum,non ab hyflríche anímante; (V ídeín Hyftriche a, ) lorum cum ípíís pilis e pelle fuil Eiufdem fignificarionis eft vazas£ uel Dar MyE d] To i TR mprydp TR Vp yivedos rio uászye, V arinus,ae cipitur etíam pro fltimulo boum , & pro carceribus certamínum; Viídeín Hyflrichea.& ín Equoe,- q[ Y, 200iQap, Bic, Hefych, Varinnefcío quam recie. ^ eSuílus;adiectiud,quafi dáíminutiuum a fuínus, Hícením conciliator fuinze (uetus exemplar: babetfuilla)carnís datur populo, Varrolib. 3. Ego fuinum non díxerím,ut neq; bouínum & ouíz, num:fed fuillum,bubulum,ouillum, Plíníus fuíllum pecus díxít,fuillum gregem Líuíus, Suarie us, adiectíuum:ut fuarius negotíator, Plíníus libro 7.[nterdum fine adíecto pro fubulco: Compers tum agnítam uocem fuaríj furto abactís, c, Idemlíbro8. Scipio, Suarío cognominabatur, pros. pter fimilítudínem fuarfj cuiufdam negocíatorís,Plíníus.FHermolaus legendum coníjcit, Scipio Scf. ríatíco cognomínabatur, propter fímilitudinem feruí cuiufdam negocíatorís, | €] Porcinus, quod. eftex porco,Plautus Capt, — Porcaríus,ídem quod porcínus, utporcaría uulua apud Plíníum lib,- u, Porcaríus uero fubftantiuum,porcorum cuftos Fírmíco & Gaza. Porcínaríus,quí carnes por. cínas uendit, Quanta lanijs laffitudo, quanta porcínarijs,Plautus Capt. — Varro eundem generali uocabulo laníá uocat cum alibi,tum hís uerbis, Lanius concílíator fuillae carnís datur populo, Pors- culator Columella 7. 9. quí porcos nutrít ut pínguefcant: Beroaldus interpretatur eum quí curat orcellos lactentes, Scoppa ltalicé,lo porcaro, íd eft, fubulcum: Gallí porchíer. Porculatoris uen & fubulci diuerfa profeffio, diuerfa paftíones, Columella. Apparet fané porculatore dictum , quod porculos, id eft, porcellos, non fues aut porcos adultos curet, In nutrícatu, quam porculatíone 1 appellabantbínís menfibus porcos finupt cum matribus, Varro. Sícpullatío,pullorum nutrícatiQ: dicitur, Scrofipafcus , qui pafcít fcrofas. 'T'um piftores fcrofipafcí quí alunt furfure fures, Pla tus Capt. e €| xvGivrue V dés ug ov6vnia, Pollux. Etalibi, ZveopGoi, evGuzyim, | Etrurfus 4, 7, Plato Comictté- étíam cvCaznóy usAsc quoddam uocarí, ait. 97i d" kv s c vu pue uio Goya D gyuormó uou. Ces dE teóvap deron. eiTe, XvGerwS Ez flora G- à QjAéroq (G7 (doy 7, Hlef. Varinus, zv6azss, fubulcus & nomen pros príum,Hef.apud eundem & Varínum ev&ozuc quoq fcribitur per omícron ín penultima, zv6iza 6cvopoq €", V arínus,XvGtezuc &C cvGwzey Attice dicítur, non eveopBos, necevQop6ey, Idem, | xv his, femel apud Hormer.reperítur,lliad.q. V arínus.Éery&9s dt eveegGoe: Evueuos, T'heocr.Idyl.ig. | xvoqogéoty $cos pipa, Hef. Varinus. | Zvoy&swe, rvoqopGie, id eft, fubulcus , & nomen barbarícum, Hefychíuse. Zvpyssp(9" Uoqop60t, 3 rc, V arínus. Zudaxoc, xugeborwoc, Flef. — ZvoGotemoi, oi Borezot avec, Idem & V as rínus; Videínfrain prouerbío Boeotíca fus, xvóe barbari, ldem, xumíac, turpis , rudis, exeudt,. Marinus. zv95xsquífues (apros) uenantur, Varínus, zv6ae & cvGumas, libídinofus,Hef Vare xvGaug o vad'u Iidem. Zvogoy ye, Baza, Hef. ToÀv yc? qvrai &veia «oy 70 yicue, p tgüvo CS AE, eveuy,(líquamen fuillum uertit Romulus Amafzus, )ugx euovgavoy oz &vyd'eJuvoy, X enophon lib.4 de Cyri minorís exped. Syínen oleum & fefaminum, quo ungebantur quí milítabant cum Cyro Suidas: Calíus Suídam citans, idem oleum fefamínum & fyínon ab eouocarí aít : quafí legerít nor xvivoy VAauoy xoi euziéytvoy, fed à ko awettavoy, — | Y'sop , faillum, quod eft € fue. Y ecy Upezz , yoiceav. yope i Suewy 6e (fubaudi losay, Suidas, Ydoy d'jua non Vixép dicendum, nam Axionícus quí íta pofuít ' reprehenditur, díctíones enim qua partem corporís figníficant,omnes íney purum exeunt, nulla ín —. | | a *. ' i. cen T 1 s6y quee terminatio poffeffiuorum eft. fic dSpuaimiezrie non. dicitur, fed zSoszreG-, Varinus, «i JP Lotes env, às Boexop,Pollux 6,9, Kgte eve, yoiee Idem, Yindy, voe idhov, yefes ^ev, apud Xenophon. temín IMemorabilibus Socr, Varínus, ApudSuídam legítur vexdp per e,ín penultíma,quí & uera ba Xenophontis hatc cítatz A&yerot doy Xexpiz lu &Ay 7& 7I devra «93. 7 EvSuc lips eizréip, d71 vdxóu ew Gd. dbusin vriioyap 6 Keotziae; EvSud psa arbo kh Exo Givi az d avt Vic]a. ois Ai oig, A pud Xenophon tem ctiam legitur 9lvoy Sesppetroy, íd eft fuilli pecoris, Suídas ín Yexóy & ín Y lus, YozeAot VocopCol., éUgop6or, ( uox corrupta uídetur;)evesmw, Pollux, YoGérue evoGirxue, Hefychíus, Varínus, Y'oboowoj, Axiftoteles:Giaza porcaríos uertit, YUuwy, ( apud Varínum ultíma círcunflectitur, exp, &ua oy, (forte recto Vno.) nol Vursus, 6 aouóe, Suidas, YuMvuey uohwvay, Hefychius & Varínus, Yaclivay, 1e QUpoy, BooBopGy uoAwvoy, lidem; Yay einzos, BJesvoos, xna«zos, Va](8", V arínus.a pud Hefychíum 9&v«s proparoxyt.legitur, &Cvaveee, — €] Hyantes Bocotí dicebantur ,' 1d o» xrwvád'es eid «9x xeipiud eis, Varínus: Vídeinter prouerbía Boeotía fus. — xol (cumacuto in penultim a,quamuiís in Schoe Ijs habeatur ín ultíma ) apud Aríflophanemín Vefpís exponítur, qui pudendum muliebre ( quod fupra choeron uocari díxímus) conttéctat ; uelforí & lítíum ftudíofus,Qgiasd!esric quí choerínas(fie díctas conchulas,)quibus ad fuffragía utebantut, fpe manibus premat, XogorQoyes lvrnc, Hefy chíus : quí fues mactat, laníus, porcínatíus, — Xogezase; quí fues uendit, (negotíator fuaríus Plís nío, ) apud Aríftophanemin Acharnenfibus : Pollux cítat ex Horis Ariflophanís, Nutríces naa turam muliebrem chorum íd eft porcum uocabant, ex quo facetíffime quibufdam concínnatü uera bum yeigeraAsip,quod fígnat porcum uendere,íd eft capturas corpore quzrere,Calíus, so — (Icones, Sus Aenez Lauíni (utfcribít Varro ) trígínta porcos peperít albos, ítag; quod por. tenderít factum fcribitur, trígíntaannísut Lauíníenfes conderent eppidum Albam. Huius fuis ac porcorum etíam nunc ueftígía apparent, Iam ne fimulacra eorum zneaetíam nunc ín publíco po» fita, & corpus matrís ab facerdotíbus,quod ín falfura fuerit demonflratur? — Porci( apri, Plinius: uide ín Aproa.) effigies ínter milítaría figna quintum locum obtínebat, quía confecto bello, inter quos pax fieret, cafa porca foedus firmare folebant;Feftus, Evóc v V7ry , 7TWoUume kae eréiereo "rit S uie zrÀoic eas rveroy eyep Sp rude vrepsus, V arínus, — Xauata, eid'oc vede, avos Cyn: atowyasy, Varinus & He, Íychíus, Veteres numos pecudum effigie fienabant,ouís, bouis, fuís, Plutarchus ín uíta Publicós Ix, Bíturícis ueruex, Heduis dat fucula fignum, &c,uide ín Veruece H,ex Alcíato, Porcam aus ream & argenteam dící aít Capíto Atteíus,quz etfi numero hoftíarum non fit, nomen tame earum 39 habere, alteram ex auro,alteram ex argento factam adhiberi facríficio Cerealí,Feftus, — € Plante, Fungortm tertíumgenus fuilli, uenenís accommodatiffitnum, familias nuper íntera emete X tota conuiuía,Plíníus, ..J Et rurfus,Siccantur pendentes fuillííunco transfixí, quales € Bie thynía ueníunt,canum morfíbus ex aqua íllinuntur. Etalibi Robora boletos quoc fuíllosty ferüt, zulze nouiíffima írrítamenta, quse círca radíces eienuntut : quercus probatíffimos : robur autem & cypreffus & pínus,noxios, Hoc genus forte eft, quod Germani uocant tescbelen, qui menfe Aptiliad Maium ufcg; reperiuntur & appetuntur ín cíbo,colore ex pallído fufcí, pilei oblongi & ín conuim fe colligentís forma;in medio protuberantes, fpecie fauís fimiles, uocant autem noftii quog foeminam fuem mes,ut mo:cbelen fuillos fignificare uideatur, etfi quíd cirm fire commune habeat non fatís uídeam,contjcío tamen uel delectari eis ín cibo fues ; uel fuperiorem eorutn partem Círca 4^» conum,rofiri fuilliformam aliquatenus referre, Defcríbuntur ab Hieronymo Tràgo ab initio tertíj de ftirpibus Tomí,fed non recie Latíne tübera abeo uocantur,nam longe díuerfum ruberum genus eft;totum ínfra folum fuperficie nulla:alíqui Germanice gtebling uocant, íd eft foffilia, quod éterra fodiantur, Hypochoerís herba ín cibo uulgarís apud Aegyptios,Plínius : Víde plura ín Equoa, ubíde plantis ab equo dí&tís egi ftatím abínítíio, — Flyofirís íntubo fimilis, fed mínor & tactu afpez riormmulneribus contufa prxclare medetur, Plinius, INofirí fiioiffel,íd eft fuiarium carduuim,genus [onchí fpínofum uocant, quod alíquí puto ín Italia & Giallía cícerbitam, refetuntautem florum caly ces antequam aperíantur , ut & híeractj ; quandam roftri porcíni figuram, ut índe forfan hyofiris (quafi dc pis, hoc eft fuis nafus) uel potius hyof: erís,hoc eft feris uel intubus porcínus appellata uides ri poffit, Ruellius roflrum porcínum ab aliquibus eandem herbam uocari aít,quam alij dentem leo $? nísnominant,hoc eft cíchorij fylueftre genus, luteo flore, hedypnoida Plinij,aliqui apud Italos den. tem canís uocant, & alij pifcía al letto,ut Matthaeolus fcribitnoftrí wyenfdywants,uel füblitinen,id eft flores potcínos, Víderi autem potefl eadem Diofcorídís híeracíum mínus, Defcribitur à Syluas. tíicocap.ó1e, — Evapny, BsyAosoy, Hefychius, V arinus, ac fpanem potcíntim dícas, nimirum quod. ín cibo ab eís defíderetur,Indoctí quídem recentíores cyclamíum panem porcínum uocant, fed ín. epte,quamuís ením radíce rotunda panem referat, nibil tàmen ad (ues. habet enim propemodi uim uenenofam, Melius rufticí ín multis Giermaníe locis,fyluefiris quoddam leguminis aut uitíze genus, n6 difTimile aftragalo,pané porcínt& uocát,( fewbzot ober eror uf. )quodradículas eius dulces & ro tüdas,fues agris effoffis requirat, Fuchfius & Eliero, Trag, no recié apíon Díofcorídis ínterprer&tur, Capría , capparís , utlegítur ín nomenclaturís apud Diofcórídem, Frutex fpinofus quem Grzcí £o coccum uocat, de quo plura dícam inlibro de Infe&ísinafcítur ením in fructu uermículus, qui cum erumpít,culíci fimilis uolat)à Galatís quifuper Phryeíam incolunt língua uernacula vc nomínatur, . ut docet ín Phocícís Paufanías, Giallihodíe& hous appellitans ilícem aquifoliam (t&cbeno palmen) 1026 DeQuadrüpedibus. Ttagus interpret Graciimitationem fa&um efl: Germaní aliud proprium habent biilfert uel biljen. uel halícaccabí fructus magnítudíne fert, fed fine follículo, noflri uocant füvEtut, hoc efl porcori— (fEó2uulgo nominatus. cuíbufonem perfimilem effe fcio, tudíne meretut , & hodie ín Italía fluríones adhuc paruí , porcellze uocantur, piícem aliquí facrum uocant. putant autem hunc aliquí eryt ptimo»ex noftrís alíqui(ínquit Caelius 12. 13. fine hyfcam Latíné ínterpretantur porculum, Hyaznapifcís nomen eftapud Athenazü, quí & hys nida ex Epicharmo nomínat.uídetur autem ídem pifcis quem & hyn illic (lib, 7.) nominat; & dubís tatan idem fit quí capros,id eft, aper uocatur, ut pluribus fcripfi ín Flyena quadrupede capite prí* mo, Sed de píícibus quibus à fue nomen contigit propter pínguitudinem, uel uocem, uel corporís formam, ín Libro de pífcíbus copíofe agam. Syznam pífcem Girzcí recentíores choeríllam íntete — pretantur,hoc eft porculum, Hermolaus ín Plín, Diphilus(apud Athenzum) píícem quendamca gs prifcum díci fígnifícat,qui & mys uocetur.nifi quis non myn,íd eft, murem, fed hyn, íd eft, (uemle« gendum potíus exiftimet, Hermolaus, Gryllus & fuem fignificat,ut fupra díximus:& pifcis genus anguillz fimile Athenzeolib.8. quod libro feptimo congrum ínterpretatur. Oppíanuslib,s, de uea: natíone mullos pifces fuibus terrenís comparat duplící nomíne: prímum quod admodum uoraces (ínt;utquifcetída etíam quauis, & naufragorum cadauera deuorent: deínde quód ad lautitíam cibí. ita pracferantur reliquis pifcibus, ut pecoríbus fues.. IMarínumanímal quoddam ínforme eft, corío quafi fuillo, pedibus loraceís , fíne dentibus, paruis oculis, fub uentre duo foramina habet iuxta cau dam, cauda praloriga, brachíj menfura latiore, quam menfuram longítudine & latitudine ímplent | fingulz aurículz:corío craffiore quàm dígítus fit, forfan é polyporum genere, Cardanus, XoiWa conchae quzdam marínz funt, labrís ut íta dícam dentículatís,laeues admodum & fplendídze,à qua: dam oris fuilli opinor fpecie,quam parte fui dehiífcente quodammodo referunt,ficappellate.hasho lietp porcellanas uocant, funt autem díuerfz magnitudine fcilicet & colore differentes, Her | : Qeria — ^ M m"o—— 4e Dedi Hal. L4 |. 1027 hoerinas non recte ínterpretatur calculos marinos, necp ením calculi (unt, fed calculorum urícem ín fuffragijs implebant, minimum & album earum genus noftrí inepte uocant müterfEein, id eft lapil- los matrící utiles, nam quodfígura matrícem quodammodo referant, fuperfiítiofx quadam muliera culz corpotíappenfas uterí morbis falutares mentiuntur, Eft & gemma porcellana hodie uulgo ab Italis dícia , forfan à fimili nítore laoret porcellanz conchz, Scoppa murrham gémam, agathiam uulgó díctam uel porcellanam ínterpretatur, Georgius Agricola murrhínam non murrbam uocat, & ínterpretatur Chalcedoníum, ut X onyche,hís ením duobus nomínibus rem eandem Plínío defía gnati. onyx quídem etíamnít nomen apud multos retinet, enydbel. | Cardanuslibro quínto de (ub« tilítaté;myrrhína uafa ea effe affirmat, que hodíe porcellanz dícantur,ex Oríente míttí,nec gemmas fed figlína eile, ex argilla tenuiffíma , denía, leuí ac pínguí, cuiu(modí in Italía quog fiant, fed nullo odore & pallidiora quàm qua Oríens míttít ; folíjs ac imaginibus placere: purputz colorem abefíe, nímírum ob tempori & opíficij uaríetatem. — eryoQlógar ucl yoigo dícuntur ferpentes quida ín Schoa lijs Nícandrí, d quorum morfu fcilicet capillidefluunt. /Altamuga, íd eft porcus lutí, beftíola multís pedaacutí uenení,Syluaticus: Videtur non alía quàm fcolopendra effe, forte quod pilís ceu fetis ría geat,uteruca maiores. AMfellietíam ínfectorum generis à colore dicté ab alijs multípeda, uel mula tipedes aíclli,à nonnullis hodíe porcelli nomínantur,ní fallor,à corporis fcilícet figura. € Propríiabominum, Scipio Suarío cognomínabatur propter fimilitudíné fuartj cuíufdam ne» - eotíatorís, Pliníus.Hermolaus legendum coníjcít, Scipio Scíríatío cognomínabatur propter fimilis o 5 [C) 4 $e tüdínem feruí cuiufdam negotiatorís. Auus meus(ínquit Tremellíus Scrofa apad Varronem)pri- mum appellatus eft Scrofa;qui quaftor cum effet,Lícinio INerua praetore, ín Macedonía prouincia 1eli&us, quipraeffetexercítuí, dum prator rediret, hoftes arbitratí occafionem fe babere uíctoríz, ímpreffionem facere cceperunt ín caftra, Auus,cum hortaretur mílítes, ut caperent arma, ac exíret contra, dixitceletíter fe illos.(ut fcrofa porcos)difiedturum:idd fecit, nam eo pralío hofles íta fudit ac fugauit,uteo Nerua prator ímpetator fit appellatus, auus cognome ínuenerít,ut díceretur Scros fa. Sedalíter Macrobius Saturnaliorum libro i, círca finem cap.fexti: Tremellíus, ínquít,cum fami liaatcy liberis ín uilla erat : feruí eius cum deuícíno fcropha erraret, fürreptam conííciunt, Vicinus aduocatis teftibus omnía círcumuenít,ne quàhac efferri poffit, is ad domínum appellat reítitui íi- bi pecudem.Tremellius quí ex uillico rem comperífet, (crophee cadauer fub centoníbus coliocat, Íu per quosuxor cubabat,Quaftíonem uícíno permíttit, Cum uentum eft ad cubículum uerba íuratior nís concipit, nullam effe ín uilla (ua fcropham, nifi illam, ínquit , quz ín centonibus facet, lectulum. monfitat.Ea facetiffima íuratío, Tremellio Scropha cognomen dedít, Sergius, quí príus Os porcé "uocabatur,ex pontificibus prímus fuit quí proprium demutauit nomen; quod mox obferuatum ad nos ufg perdurat, Caelius, Porcelli grammatici in fuaforijs orationibus Seneca memínit. Idem eft puto quí aliquando ad Tiberium Carfarem uerbo haud Latíno ufum diíxit ; TuRomanorum homís nibus, Ó Caíar,zewreay dare potes , uerbísnonpoies, — Porcellíus poéta INeapolitanus fcripfit res Frederici ducis Vtbíní, |. A mínore pecorenomípna habemus, Porcíus, Ouíníus, Caprilius, Varro, Suíllus,Porcíus, Bübulcus, Caprarius, nomína fuerunt ueterum Romanorum , Plutarchus ín uíta Publícole, Porcíus cognomen fuit Catonís Cenforini, Porcía lex, ut Cícero ín quadam oratione innuit: & leges item alía fuerunt, quibus exilium damnatís permíttebatur, Cellíus,, Latro Portíus grauís fuitorator, utex Seneca refert Caelíusyi. 1, &C i. 13. € Verresnomen uíri Romanipratos rís ín Sícilía, contra quem repetundarum reum à Sículís Cícero oratíones habuit quae V ertína apz pellantur, | Choerilus,XofeAG", A cheníenfis Tragícus poéta, & alius Samíus;uídeSuídam. Athe nxuis libro 8. Chorril& poéram ínter helluones & gulofos homines numerat, Syadrz Spartaní fta» tuaríj meminit Paufanías ín Elíacís, & Sybota fiij Dotad« ín Meffeniacís. Tibía ufum Hyagníns prímum uolunt, X c.Calíus o. 5. Hyas.filius Adlantís & Aethrz, cuius meminit Oaidíus s. Faftoa rum,áquo Hyades forores alíqui díctas putant, Athenienfís quídam e Melíte uíco (tribus Oeneíe dis)KezeG- & zve,íd eft Verres & Sus cognominabatur,ut Viríus quoqy,à corporís hír(utie:aut fore té quod molas poffideret, in quibus alebat fues, Hef, Var. Gryllus, Xenophóntís Socratící filius, Suídas, - (Germani etíam nomen uítíab apro fecer&át, 2Leberbatt;ac (í Caprofthene dicas, aprum autem uocant non ferum modo, fed frequentius cícurem,íd eft,uerrem. — €f Porcianomén mulierís R.omanz.fuerüt autem dug, maíor G mínor, Porcía mínor cum laudaretur apud eam quadam bea ne motrata,qua fecundum habebat uirum, refpondit; Felíx & pudica matrona nunquam prater fea melnupfit Bouínía Porcillaauía Pij (ímperatorís puto.) — j Choerile dícta fuit uxor Euripidis, Xoio/g à Ex&Ex Suidas. Calliftó meretrix cognomíne vc, memoratur Athenzo libro i5. q Populorum& locorum. Clífihenes tribus Doríenfíum díuerfis nomínibus notauit, nam prae ter tribum fuam,cuí Archie nomé erat, reliquas ludibrio habítas ex brutís appellauit, Quippe Hyas tas, id eft,Suales:aliquíbus Oneatas,hoc eft A íinales : reliquís Choereatas, hoc eft Porcales nomína indidit, Alexander ab Alex, Hyza,Yaie, urbs Locrorum Ozolorum, gentíle Hyaus, Stephanus ex Thucyd.lib.s. Hyamea,urbs Mefenes, una ex quing, Idem. kyamion, urbs Troíana, Idem, 6o Hyampolís,urbsPbocídis,Stephanus. Et ualles Lebadea tuas, & Hyampolínacrí Suimíffam fcos pulo,Statíus lib.7. T heb. Meminit Herodotus, Homerus, & Pliníus lib, 4.cap.7. bís, Vbírelicto Abísoppido uiam rectam Opüntem uer(is fueris ingreffus,Hyampolis te excipiet,Ipfum autem ho EE. À & 1028. DeQuadrüpedibus. iminum nomen areuít, qua nam orígíne bí (int ottí, autunde egre(Ti in hanc regionem peruenering, Quíením Cadmtim eíusc$ exercítum Thebís fugtebant;Hyantes ín hüncfe locum contulerüt, Ve a cauít.nàm & Boeotí fues ab illiberalitate morum dicuntur, unde nomen Hyantibus, ( Vide plura ínfra ín prouerbío Boeotía fus. Varínus Hyampolin triplicem memorat;)Hermolaus, Hyantes populí circa Alalcomeníam, dicuntur etíam Hyantij & Hyantíní,Stephanus, Sunt quí Hyantesls Bocctíz populos faciant, quorum urbs FTyantía dicatur, incole Hyantiz, Hlyantía Stephano urbs. Locrorum eft, Hyapea, urbs Phocídis ab Hyape dicta, (e$ Yazrv, ) Stephanus. —Hyope;Yózg urbs Matíenorum,Stephan, Hyops,urbs ínIbería Cherronne(i non procul Lefyro fluuío, Idem, Oafis,cíuítas Aegypti, qua & Hyafis,Stephanus, Hyi Afiz populí praetenduntur fupra Elymai da,quam Perfídí ín ora íunxímus,Plínius, — Hyfiauel Hyfiz,urbs Boeotíze, (apud Suidam quoqj) colonía Hyreorum,cuíus memínít Thucyd.lib.;, Et alía regía fedes Parthorum, Item uicus Argi | uus Thucydidí, Charací uero cíuítas,&& Arcadíz urbs;Stephanus, -Hyfiz nomínantur locamu t»,in Bceotía, Arcadía, & alíbí,ex Thucydide, Pherecyde, Attemidoro. In Argolíde autem funtfiz- quas hic ( apud Plinium 4.5.) legímus,ex Paufania, & Strabone: quí Hyfias celebrem Argolicel cum facit, Hermolaus, Hyfix ciuítatís memínít Paufanías in'Arcadicís, | Syrbotze, (alíás Sybotz)pot1e puli fecundum flumen Aftacum ad Septentrionem uergentes, Plíníus 6, so. collocat autem eosí Aethiopia, & octonüm cubítorum ftaturam eís tribui fcribit, Sybota;ínfula quadam & portusSte. phanus, Sus fluuíus fiue torrens eft círca Olympum,Paufanías ín Boeotícís, Hyóefla fons qt dam apud Sophoclem nomínatur:de quo uíde plura ín Tauro n ínter propría,in Tauri fluuij men tione, — Hyomemnía,feftum quoddam Argis, Hefychius & Varínus, « €j Caprialacus : uide ín | AproH.interpropria, [| Choerades,urbs Mofynoecorum;gentíle Xógacf«ve, Stephanus. Legímus & fcopulos quofdam marínos círca Hellefpontum fíc nomínari,fed fupra ínter deriuata quofuis fco. pulos marínos,quí uel latent,uel paululum eminent, fíc appellarídocuímus, Infulasín Alexandria. Aegypti Pharon & Choerades appellatas fÍcíunt omnes,Hermolaus ín Plínium 3*3 D «jb. Chalafira urbs & lacus eft iIMacedoniz, unde Chalafirei fues díctí,&& Chalaflrzeum es Hefychius. | Círca Hierofolyma funt porcí mira magnitudinis, dentibus cubitalibus,Phyfiologus,- «celys pellís fuilla Híppoctatí ínlibro deratíone uíctus acutorum,ut Galenus exponit, (veívsys Tu qViorc zz voir», Hefychíus. Varínus fcribithumana quog pellem aliquando phorínen díci, |^ KGo; "rá varzbv à Qeolvu «gla Qe 70 axooy,Flefychíus, Carnem fuillam Girzeci uocant «etes evdop uel damp, non vex, quamuis íd Varinus fcribatín uoce pezwjorps : uíde füpra inter deríuatadfue,ína, ^ Sete à fuíbus dícuntur,unde & futores quod ex fetís fuant,l(idorus. — Acieífrontem in anguftum defi nentem,caput porcí fímplícítas mílítarís appellat, Ammíanus Marcellinus, Cuneus dícitur mule titudo pedítum,qua íuncta cum acíe prímoanguflíor deinde latior procedít, & aduerfaríorum ors. dines rumpít,qtía à pluribus in unum locum tela míttuntur: quam rem mílítes nomínat caput po cínum, V egetíus 5.19, Oculí porci naturale figmentum habet, íta ut ín terram neceffitate femper í tendant,Phyfiologus, Elephantorum promufcis íntus cócaua,(uilli labri fímilitudínem quanda geri,Aclanus. ^Delphíníslíngua breuis atgp lata, haud differens fuillze, Plíníus, iMarstibíu ueo facturum,fi unquam redíerít,bídenti uerre, Pomponius ín Attellana cítanteFeflo, | Bídentes non oues folum,fed omnes beflías bímas olím appellabant, quía neg; maiores aut minores lícebat hoftías dare, Macrobíus:;de bídentípecore,& quod de ouibus fere femper dícatur, uíde ín Boue i. ubidefacrificsexeo. INefrendes,adhuc lactentesporculi,quod nondum aliquid frendant,id commínuant dentibus,hínc & faba frefa qua molita eft, Ifidorus, Plura de hac uoce díxímus fupr inr. Chamzleonti eminetrofirum,ut ín paruo,haud abfimilefuillo,Plinius. | Roftrumfuís pros príe Grací jvyyor uocant, unde dímínutíuum fvyyioy ín Acharnenfibus Ariflophanis, Píhaoreb, (alías algorab, ) z^ yn "sid eft roftrum porcínum, Arabicé uocatur os acromíj, íd eft fummus hus y merus, qué fcapule proceifum Galenus s9gas6ed' nominauit, V efalius:fed oreb Hebraicé cornuum fonat.ítacp roflrum coruinum,non porcínum ab eo uert( oportebat,ut Galenus etíam Graecéá corui fímilíitudíne nomen índídít. Aluusinhomíne infima parte fimilis eft fuille,Plínius, Wentresele phanto quatuor,catera fuíbus fímilia,I[dem, ^ Exta elephanto fuillís proxíma,fed maiora, Aríftot, Veroy&seup alea rputoy d'sAQexoc, Pollux:hoc eft, abdomen,mamíllz, (ümen porci, HelAQaxocómua ewe a7puizov,Ariftoph,apud Athenzum, Candídus effoetz: tremebundior ubere percz, Columella | decucumere, VvAMe, d» 7rXyv 7o cvvyop d» 8 wbrmpov aud oioy Hefychius, V'arínus, Supernatidícuns tur quibus femina funt fuccifa ín modum füíllarum pernarum.Enníus, His pernas fucciditiniqua ' fuperbía Poeni,Feflus, —Talís fuum dífcordíam quandam íneffe traditur, Plinius nifallor, Ozàee| de (ue dixit Aríftophanes & Simonides: & Hefiodus Báóc ép GC frms yu!viy, contraría acceptione; ! quàm Grammatíci docent ufurpanda, Éexlzxs & alia [ignificat, & vk ? evap tuBovu, Flelychius & Varinus,(enfu míhiobfcuro. | 1 E Germank.. DeSue. H.c. Lib. . 1029 | A[Germaníi propría quzdam de fuum partibus uocabula ufurpant, nomínant ením pernas , leuff eoer bammen. fammum roftrum, fdone:ren uelaüiffel. | ^ Qc. Vox. Sordiída fus pafcens ruris per gramina grunnít, Author Philomele, | Quírrítatuer res,ldem. Minimo fuis ftridore terrentur elephantes, Plinius 8. 9. rev, uox e(t fuis , Tzetzes, Apud Suidam 59 circunflexum fcribíturquod nó placet, Ka«ewiz ixenpwousuov 2» erttoedoreg sdt ov, Aríftoph. in Pluto, ubí Scholíaftes 3ev exponit , Bezyv, id eft, mínimum, uelfordes unguium. arev£,à $92 € qoo tvvyG" rovCoe y ovf, V arínus.) aliqui wero(inquít) deducunt hanc uoculam à gryllífmo, id eft grunnítu fuum. aut genus eft paruí numifmatís. Jev ením paruü alíquíd & minimum (fignificat, .. undejgura dicta parua uafcula:& yevzezáAwe, pro qua uoce ueteres pvarezránus (& fuzrzrünuc) & ypus to zxese(híc locus apud Suidam mutilatus eft) dixerunt, Hínc eft quod alíquem $t 3ev 98:557, íd eft negryquídem loquí dícímus, pro eo quod eft ne mínímum quidem aut quoduís uerbum. | Eadem apud Varínum legimus ; & apud, Suidam, quí praterea addít, parcemíam effe 7» AievG" 5ev , az . oU gixpeu «ox vvXov[G^, INe gry quidem loquitur, hyperbole prouerbíalis , pro eo quod eft ne tana tulum quídem.nam gry mínímum quíddam,aut fordes unguium fígnífícat,aut uocem fuillá, quam edere folent ij quí grauantur fermone refpondere, (fiiwentiitfd,) Erafmus. Lege apud eunde pro- uerbíum Dionísgry. Hiínc facta funtuerba3ev(ey & 1eva(sy, & porcus ípfe eryllus díctus, | And qQ9épov C'us5ev(ue — Eius" énooy, Ariftophanes ín Pluto.ubí Scbolíaftes aít 5ev(ev proprie de porcel- lorum uóce díci, | rpuep dt yokavAuoy à x«9appe ms Ariftophanes in eadem (abula, Qvelawot :o9:y 0 fao, sd" oatyls yevfaz, Philoftratus in uíta A pollonij, íd eft, Hlaudquaquam locutus eft, nea; adducí 1o potuitutuelhítceret,ut citat Erafmus, Teu(o,lonvà s Qavi, Suidas. revEe« loqui,clamare, Idem. revs fevyre femveiy xoà To 6 ovi Vox] ly, V arinus:id eft lugere , & uoce nímís obícura uel fummiffa los quí ut intellígi non poffit, muffitare, É, 7i jeitoues, lego 9evgouas perv.) QOyou Ayo zrAsoy 7e yaaonvs oe Alceus apud Athengum, | In Creta facrum credítur fuillumjgenus, quoniam nafcentí louí (us mammam fubmiferít,ac gryfmo ( 39veuw ) id eftgrunnítu,pueríuagítum audiri uetuerít, Calíus ex Athenzo, |. De fuum uoce dicitur ev(dv, & )9vAueucs,yev(dy, aliqui etíam dícuóy & vido dixerunt, Pollux. Aga vxsiy fy oriyshoc eft an muflitare,hifcere;uellibereloquí debetiszSuídas,ex Aríftoz phaneutconijcío, TgvAKdv & ypvewoy aliquoties per A. fimplex legí,& Varinus quogp fic fcribi iua bet;non per duplex ut Phrynichus. Aríftophanes prímam femper producit, ut ín Pluto:Yuec d£ eva . AKovr« N99? QuAud lec, V arinus Attíce per lambda unum fcribí docet.Et rurfus, Duplex (ínquit) círca 39 hoc uerbum error commíttítur , prínum quod lambda duplex fcríbítur, deínde quod ufurpatur pro indecoré & ínepte faltare , cum ueteres degrunnitu , id eft fuum uoce femper pofuerínt, | Ajev£íe, filentíum,Hef, Var. Ozec t yevXufeims spl sdipert, Xoriréire Qvi xoreltoy uvenoixüy , Ariftophanes ír Acharnenfibus,ubi Scholía, el, vr ? dtAqusioy Qurs, nó(ay porcellídícuntur puuuzi«oc, Hef, V atin, 1n Acharnenfíbus Aríftophanis,bilía pauperis cuiufdam pro porcellis uendendz , fubinde clamitát XGIXOV, YovAMiQov]at y jevivre, Hefych. rQvaw, Vy Quv&, Idem & Varínus, FeuAM (up ,yeoyv du, lidem, To)evir malim yoyewepyimmurmurare, muffitare, grunníre, quod & yoyyvNCdy & yeviidy aliqui diz cunt, Toyyevezi, grünire,Hef, Varín, Ogur9e.4euAM(e, lidem, Épzveues,uox fuum,lidem. Kaeysy uo cemacutam non folum ín fuibus , fed etíam canibus Homerus uocat, Varínus, | (Omne purgas mentum & ablutío omnís efculentorum,ex pane,cafeo,carnibus ac pí(cíbus, quo porcí canes ues 4? (cuntur, vaydlea uocatur, Tzetzes $. is. Plura dehac uocereperíes in Canec, Turbídam (aum potionem ín culínis collectam, qua aluntur, Plínius colluuíem uocat, noftri Eatfotilen & tráncEe, hoc eft uaforum ablutíonem & potionem, | Porcus colliuíarís dícítur, quí cíbo permífto & collua uione nutritur, Feflus : à Scoppa Italice exponitur lo porco pontíno, notríto al pontino. Aqualícus lus , utSipontínus notat , propríe uas eft ín quo porcí forbent , per metaphoram uero pro uentre u« furpatur, Pínguís aqualículus propenfo fefquipede extat, Perííus, V ídetur autem dimínutiuü e(Te abaqualís;ut àcaulís cauliculus.apud Apícíum tamen etíam aqualícus legítur,. Filius prodigus ín Euangelío Lucz,quí confumptís omníbus porcos paícebat,cupiebat faturarí ceratijs,id eft filiquis, (fructibus fcilicet filíquae arborís quam ceratoníam uocant , noftrí panem D. loannís ) quibus porci . uefcebantur,neq, quifquam illí dabat, Taurus mons íllíus regíonís ( non exprimit cuíus) glandes $^ fert pabulum fuibus, Varínus ín TeopG-, Eevyuót vày,Pollux i. 12. íd eft faba frefa qua fues uefcátur, Laphygmus dicitur erudite canum & fuum inexplebilis norandí auídítas, ínclinato uocabulo à uera bo A&zrw «ga Avr «ox ^eqeose,íd eft (orbeo & deuoro,proquo Itali quídam flapare dicunt, Caelius; Erg (du uera póSs sgà "LéQs srav, ([dottiatsqen,) A riftophanes in Acharn,de porcís, IMulíeres que dà menfiruaín cibum porcorum mifcent,ut fagínentur felícíus, Lutherus ín decem praecepta deuenea ficisloquens, — «[Succerda,ftercus fuillum, Quid habes nifi unam arcam fine clauí,eo condis fuce cerdas * Títínníus apud Feftum, Recentíorum quídam dubitat num fufcerda forte melíus fcriberes tur,ut mufcerda,quod non placet, Lucílius cítante Nonio fucerdam per fyncopen díxít propter car men, Hic in flercorebumí,flabulisco, (fic lego, fimo, atcp fucerdís, ut INoníus citat. nifíquis femper J fücerdam1ecte dící exíftimet per c. (implex. lones fuis fimum hypeleuthon uocant , nos fucerdam, &o Hermolaus, Suísftercus, vsxAstSop Cirxcí uocant , V arínus in Azrozraczicos, Yzre«96 G^, fuis fimus, nam $26e de fimo cuiufuís brutí dicitur fue excepto, V arínus, z:2:99* quidem flercus equinum interpretantur, & agsasdw, by, ut plutibus díxi in Equo Fl, c, . Yexv9«, Uie 4qeciéuso Hef, V atínus, . diTuS I070 De Quadrupedibus. . 60lfa 5 ei, O^ uic loifi, V arínus:id eft, porcus rígentibus fetís horret, Moffynoeci publié coéunt,Ovet «vviig dude vid nui G^, DA veo dis — QopBtd'sg, od" a Beudy &v(opdyai vritosóvzus Míoermu yg , idis, Apollonius 3. Argon, | Phocylidesapud Stobzum ín Sermone quo uítuperantur mulíeres, pro morum & íngeníj díuerfitate, alías ex alijs animantibus prognatas fcribít, & eam qua ex fue nata fuerit,necbonam nec malam efle.Simonides uero € fue natam omnía domi impura fine ordíne & ornatu uel humí íacenitia neglígereaít : atqueipfam illotam cum ueftibus ímmundís ín ftercore. fedentem pínguefcere, — Calchas uates oraculum accepit,tunc fe moríturti quum ín uatem femez- líorem íncídiflet, Capto igítur Ilio Colephonem uenít ad Mopfum A pollínísfilium, à quo ínterrog. gauít quot grollos ( óAvvlse, id eft fícos ímmaturas,non de fylueflri fed urbana fícu ) ficus ferret. cui IMopfus refpódit, vols íd eft decíes mille, &€ medímnum,& ínfüper groffum unum.quod íta inuenft tumeft. Mopfusuero Calchantem de fue partuí uícína rogauit, quot foettis utero gereret & quans. do pareret. quo tacente, ípfe díxít, numero decem effe porcellos, & unum marem, paríturam uerg. pofirídie, Quod cum íta contígíffet, Calchas memor oraculí prz moerore obijt, uel (ut alij uolunt) uím fibi íntulit,Scholíaftes Lycophronís, ' Deteríz porca, íd eft macilentae,Feftus. Deditheccon tagiolabem, Etdabítin plures: fícutgrex, totusín agrís Vnius fcabíe cádít, & porrígine porci: Iuuenalís Sat.a. Dim : (jd, Aiunt Pyrrhonem deprehenfum tempeftate, alijs omnibus confternatis periculi magnitu. díne,annotaffe in nauíav eiAqexiy,íd eft porculum large ac fecure frugibus uefcentem, En(inquit) uobis ueram dVviae imaginem, &c, Calcagnínus círcafínem librideprofeciu, — | Traduntmas gíci iocínere murís dato porcis ín fíco,fequí dantem íd anímal,ín homine quocp fimiliter ualere, tefoluí cyatho oleí poto,Plíníus, | W (c, Triatantumgenera funt paftlorum,qui dignítatem ín Bucolicís habeant, bucolící, opili nes, & omníum mínimíi apoli,id eft caprarij, ut Ael, Donatus fcribit, Subulcorum ueró nulla nec apud Vergilium neg; Theocrítum mentío fit, Errorem enim Seruíj & aliorum;quí Aegl. 1e, legunt 'Tardíi uenere fubulcí, fupra ín Boue reprehendímus, ^— Subulcorum epítheta apud Textorem,. Tardi,Hírcofi,Durí, ^ Avzxptys evt muove QvA&oso 7& Vost 7«, Eumaeus apud Homerum Odyff & Plura de fubulcorum uaríjs appellationibus requíre fupra príma parte huius cap. ínter derítata 1 ítem alía nomina quz ad greges porcorum, ftabuláue & haras pertinet ab ipfis deríuata, ut evang, yerpesouéoy, Bc. — Kepat, Usoezreiac, uo re rvoQioue, Varinus, — (Hara efl porcorum ftabulum,]n ^ tenebtís ac fuilla (forte fuilí,íd eft ftabulo futiim ) uíuunt,nifi non forum,hata: atg; homínes quí ni plerícy fues funt exifltimandi, Varro Prometheo, Ex hara producte;non fchola, Cicero in Pííone, ut- cítàtlNoníus, Hara ftabulum dícítur tam de porcís, quàm de auibus, Varro dere ruft,sac, ut Ge Alexandrínus íntrerpretatur, Varro quídem & Columella 8. 14. haras anferum uocant, fepta eig. extructa ín quibus paríant, Haraín quapecora includuntur,Dohatus, Te lupíter díqj omnes pet dant,cboluíftí allium, Germana illuuíes,rufticus;hircus,hara fuís, Plautus Muflell, "T'ertíus ín munda cura fidelís har, Ouídíus inepift,Penelopes. — Villam difícandam fi locabís nouam ab. folo,faber hzc facíat,oportet, limina, poftes,cellas familie, hàras decem,&c,Cato. Diligens autem porculator frequenter fuíle conuerrat,& faepius haras, Colüinella lib., [xveuy, uínculum quo ligantur porcellí:uel lignum fecundum Ael.Diony(iam, Varínus, Xvéfuy,spvzrfy dl«zpdUsot c aola. gos esi 5 FUAvop, Hefychíus per e. duplex, quod magís placet, nam & yvijoivue id eft porcelli, fic fcrib tur, S XVéfz uox qua fuibus acclamatur:item XvépeBie, uincula fuum, Hefychíus, Varinus, | Papae k^, xel1x eno ez pur ua B, o diio ey &p Goo] apvzrüpstn spspdulsG-, o cdvava arbo d'eridy audp, msstiareut Ariflophanes aítín Laconícorum interpretatione, Hefychíus, Varínus, Pontifex mí« nor e firamentís napuras nectíto,íd eft funículos facíto, quibus fues adnectantur, ín Commentario facrorum,Feflus, Mex "tela Aoioud loo (forte XoieielÍop ) d'lsmqato, "ToeyHMoe o9 7IXyiC tune we Norm, Hefychíus, Varínus. ^ |nizvewat on 0p eb Adryvup, i Sp ejrzoy v Dio: vii Bap vopiep eigyamu, dame eiilxusp cós zoxyse ies; Aelianus ín epíft.hírcí autem caftrrati quómodo curentur,ex eadem cpifiolá. ín Hirco dictum eft, €j Homínem perníciofum cum uolunt (ignificare porcum pingunt, talís eft ením porcí natura, Orusin Hiíeroglyph. — «f Ád lithoflrota conficienda, ( qualía uulgo Mufaíca. uocant opera, ) ex fruftulís lapidum díuerforum colorum glutíno tenací inuicem iunctis, fítmaltha (glutínum, líthocolla ) perpetua ex calce & fuíllo adipe, uel píce & ouí candido, Cardanus, 01969 - xxvloz &Aduetm prot 6t «9 noon stan, Suidas ín Ys, Exvzos9s5 AdVwoi delévaxe — Aeyaódlovrog vót lapse. Vxov ele xo tr, Homerus Illiad.x,de galea V lyffis, ( qf. Plutarchus Sympofiacorum libro 4. problemate 5. Probabile uidetur, ínquít, Iudzos fuem colere ( & colentes potíus quàm faftidientes abftinere ) utpote feminandí & arandi magiftrum, ut afinum quog colunt quód aqua fontem eisaperuerít, — Scytha: fues pro nihilo putant, quos nec alereomníno ín fua regíone uolunt, Herodotus libro quatto, — «J Sues niactatos noflri in labro — aquz feruídz,addita etíamín fundum labri & alía fuibus impofita re(ina, depilant t alíquíflammí circanquag;é flramíne excítatís amburunt;ut in Gallía fit : quod Giraeci tvey,kQ/ep & z«eiq?syed uocát, (ut pluribus dixi ín muftela G.)íté 94sy&cev,noftrib[engen. — Oqer xgnbd'ohp d'sàQiouiop. ysyos va, Ariftophanes. Tov eiguxsy ql Usic 7r arpuroy. Meza Jy 70 zuUhvau arce d lA dite Ay ivo ive Lila, — Suidas, vh Coe 7 evesy) sAdp VV" irexe «ga apqorigorikgóVes, — EXrsp.(eQAoyit Schol, )pisv 1] 7194 ' c De5ue.. H. £g, h. Lib L 37 7X No Gud, dOkAoietp $mrepor, Ozfncat d* qr ertv]a. quy diu Oclucii Gio? alrroie cCsAoiety , 6 d^ GAQ)mE Adtxg roAwvv (d!sGeey, Schol.) Homerus Odyf,g, | romold" apyitvlorzse «o, SuAtSovsee &AoiQi, | Évopdvas (QASyiCépdtpor) sxvuormo ]à: QAsyéc iqossuio Homerus Ilíad.N- | adtise, zi d* vx uoa rA ipd Vufuoe, O xor 9 G^ t s ugs AvzraSe zrve, Aefchylus apud Athengum, | veuve, pe, Sev yia qv io 79e ve BuSi Qua gà ie &yxcperzu, Hefych, Varin, Évspe,fouea ín qua fues maciat uel amburunt, à uerbo tvey,qua & Q2. yisea dicítur.ítem fpíca qua ante maturítatem demeffa torretur, (INoftrí uocant ffrupffgerfter)hor deum montanum,quod Comící & Tragicí etíam &ugíxavzy uocant. Porro maturum hordei quod madefactum poftquam germen emií(ít torretur, Actíus 19,38. bynen appellat: Giermaní fíc madefas ctum ( non toftum tamen ) ad przparandam cereuífíam,talt$ nuncupant, Caterum hordeum to« yo flum fimpliciter, cachrys uel cachryas multítudínis numero Híppocrates uocítat, yo 6 oieep sco * quxA WoOnASuAwoy "rOvd? Qv vo8Evn (uox uidetur corrupta)kexó&ve 9402, T1 JA) ONop ysvorz! &p aireloi roüdt Bivzigs Aefchylus apud Athenzum, | esa (oye 3gigev edunt apud Theocritum ín Thyonicho, IVa: Cant Lacedaemonij soi ris yaAaSsvove op$peseeioxse, Athenaeus, Arcadicam defcribens coenam He atzus ex Athenzí monumentis,fuí(Ie mazam dícít ac vea xeu, id eft, fuillascarnes,Celíus, Cum Erythrzeí Chíos in conuíuío per ínfidías oppreffüri effent, quídam re intellecta fíc admonuit ; à xi», 7r "yop ÉouSgatsc ter Gor, QéUA Te d'ezrvAGevaxe 006. xquet jundt utvep DSy,ut Athenaeus líb.8.refert, Bo. ues s oEhiste infignes IVledíolano ad nos coronati ueniunt , príncípibus quotannís officij gratía dos vantíbus ; uifceratione hínc folenní orta, magiflratibus díuíía carne globulís , quos quía fere pares (unt, fociolos confüetudo appellat: quídam non focíolos,fed fuccídulos à fuílla uífceratíone uocare malunt,Hermolaus. lfte tibi facíat bonaSaturnalía porcus, Inter fpumantes ílíce paftus apros, Martialis lib. 14.Porcus faginatus,Propertíus 4.1, AsAqdxoy rrt? Sopater memínít:Ézrs xaióavG- Sip reAvd*AQat cifflrróc t bvE,ut Achengus cítat. Sagínatos & opímos fues Grací cognomínát z«ze Aelae Acexwic,cieAus,ut dixí ín a.fupra ín nomenclaturís & epíthetís, De porcelli coctura,& quomo do aduftionís uítíum tollatur, coquí cuiufdam uerfus obfcuros ex Alexídís Lebete, Athenaus lib, 8. - recítat, quor ego hunc fenfum effe conijcío : Sí carnes aduftz fuerint, olla(fictile in qua coquütur, ab igne adhuc feruentem , ín uas aliquod aceto frigido plenum ímpones, fic enim olla per cxcos fui meatus tanquam pumex attrahet & ímbibet acetí liquorem , unde & aduftíonis uítíum emendabis tur,& carnes non exucca fed rofcídae & tenera uidebuntur, Operam uero dabisut carnes aduftío nemolentes nó calídas,ne molefius fít nídor,fed refrígeratas apponas, Coquus quidá apud Menan 39 drü couíuís apponit xereleUe zrsexpogea xeouGme ac 9A, ut ibíde cítat Athenzus:potcellos intellíoo ínte gtos affos.xeau&ip enim exponunt xezvgop,hoc eft feruens & uft&, uel toftumn:ut & xpaluGop &C xcu Boc Aoy, £uodp & xazrveov, V oce quídem xgapGxA«G^ Athenaus fimiliter alibí de porcello tofto utítur. z«ez« Qigerz uox obfcura eft:fed licet interpretari porcellos cum pelle fua (quam Cirzcí qeeisy uocant) ín tegrosaffos. — T&exQooyád»« quídam interpretantur z«zeyvysae &x (A Qooívuc, & c, Varinus ín p«oxQo^ euudee, Oud" A7 wes, Ov d'u sed'ovet, sd" n pictop dleAQaxG^, Athenaeus lib.;. ex Ariftophanís Thef- mophoríazufis, Offa penita, íd efl offa porcína cum cauda, in ccenís purís, Feflus, Apexabo, ilicia,filicernía, lengatro, (forte longano per n.)nomína funt et genera farcíminum,hírquíno alía fan euíne,comminutis alía ínculcata pulmonibus, Quuíd tucetacquid nzníz? quíd offz? non uulei, fed quibus eft nomen appellatíoQ peníte:ex quibus quod prímum eft,in exíguas aruína eft mículas, & 4 ilía mínutím infecta de more, quod ín fecundo fitum efbínteflíni eft porrectío , per quam proluuies edítur, füccís perexíccata uitalibus, Offa autem penita eft,cum partícula uífcerís cauda pecorís am putata, Arnobíuslib, 7, contra gentes, Et paulo poft, O deorum magnitudo mírabilís, non príus íras atq; anímos ponunt,nifi fibi adolerí paratas confpexerint nzenías, offastp penítas, . Tuccetum per c. duplex apud Scoppam grammatícum Italum reperío;interpretatur autem tomacellam:qua uo- ce alibi tomaculum quoq; & ificíum reddídit,ut díxiin r, Silicerníum Fefius docet effe farcímínis genus,quo familía in luctu à fletu purgatur:quía cuius nomíne ínflituebatur ea res, ís am filentíua cerneret, — (Síccíterga fuísrara pendentíacrate — IMoríserat quondam (feculo adhuc frugali) fe ftís feruare diebus, Etnatalítium cognatis ponerelardum,luuenalís Sat, i. . € g. Medicamenta quzdam cum adípe fuísfoemínz líquato, bibenda confulít mulieribus abi : $9 ortuíobnoxíjs Hippocrates ín libro de fterilibus, — V efíca fuís foemínze, appofita fiftule, apta eft ad : uterí clyfterem,ut pluribus fcribit Hippocrates in líbro de fterilíbus, € h. Proteiconformatío ín díuerfa corpora,ímagínum falfarum ratíonem contínet quibus de« ludimur, Sunt ením quí ín uoluptate íummü flatuant bonum,hanc per fuem exprímí concípímus, tigrís itam & crudelitatem defignat,Calíus, —Socij Vlyffis à Circe in porcos couerfi defcribuntur ab Homero Odyffez x. & ab Ouídío Metamorphofeos lib. 14. Allegoríam exponít ínnomínatus ille cuíus de allegortjs Homericís libellam nos olím Latínum fecímus: íta ut Circe rationís expers uolue ptas fit, Vlyffes mens & ratío, focij ueró ratíocínationes & ínferíores anima facultates, Socrates ín conuíutjs facile cauebat;ne plus quàm deceret faturaretur. Qui uero hoc facere non poterant, hís confulebat abftínere ab illis quz perfuadent non famefcendo comedere, neg fitíendobíbere, Fc 65 ením efe aiebat quae uentribus, capítibus , atqp anímís noceant, Arbitrarí autem íocando dicebat, idcirco fües homines efficí à Cíircejquoníam multis talibus illos nutriebat, Vlyffem aute partím Mer curij confilio; partím abftínentía fua, fuem factum non fuiffe, Xenophon lib.i de díciís & factis So- e o (0t 6 dis Iii be rx Quadrupedibus. -«ratís, Viyffes fibibiffet pocula Círces cumfocijs, | Viíxiffet canis émmundus;uel amíca luto fus. -Horat.epíft:.2, Etcumremigibusgrunni(fe Elpenora potcís,Iuuenalís. Sat. 15. AB 4 TEST Amentum ludicrum fed antíquum Porcelli, deícríptum prímo Moguntíza Ioanne Alexandro Brafficano,& à Georgio Fabricio poftea correctum locis aliquot ex antíquí(Tíimo exem plarí,ínueto Memmelebij ín Turíngía ad Vnflrum. .|M, Grunníus Corocotra Porcellus teftamen tum fecí,quod quoniam manu mea fcribere nó potui, fcribendum díctauí, IMagirus cocus( proco quus ) dixituení huc euerfor domí, (pro domus,)folíuerfor fugitiue Porcelle, eco hodíe tíbí uitam adimo. Corocotta Porcellus díxit,(í qua fecí,(í qua peccauí, (í qua uafcula pedibus meís confregiy rogo domíne coce,ueníam peto,rogantíconcede, Magírus cocus díxít, Tranfipuer,adfer míhide culína cultrum,uthunc Porcellum facíam cruentum, Porcellus comprehenditor à famulís, ductugpe fub díe x v i, Cal. Lucerninas ubihabundant( pro abundant ) cymz , Clibanato & Piperato Coff, & ut uidít fe morítur& effe, horz fpatium petijt, cocum rogauít,ut reflamentum facere poffet, Incla; mauiít ad fe fues parentes,ut de cíbartjs fuís aliquid dímitteret eís,quí aít: Patrí meo V erríno Lardi, no,do,lego, daríglandís modios x: x x. & matrí mez V eturrinz Scrofz, do, lego,darí Laconica filiginis modíos x L. & fororí mez Quirínz,ín cuius uotum ínterefTe non potui, do,lego dari hor; dei modios x x x. & de meís uifceríbus dabo, donabo futoríbus fetas,ríxatoribus capítinas,furdis: autículas,caufidícís & uerbofís línguam;bubularijs ínteftína,eficíarijs femora, mulíeríbus lumbus los, puerís uefícam,puellís caudam,cínzedís mufculos, curforibus & uenatoríbus talos,latronibus: ungulos,& nec nomínando coco do,lego,ac dímítto popam & píflillum, quz mecum detulerama: querceto ufg ad haram,líget ftbí collum de refte, Volo mihí fierí monumentum ex lítterís(pro lítesse 'rís) aureisfcríptum. M, Grunníus Corocotta Porcellusuíxítannos D, € € € C,X: € V 111 i.quod. - fí femís uixiffet,milleannos implefIet, Optímiamartores mei uel confules uítz, rogo uos ut corpori: meo bene facíatís,bene condíatís, de bonís condímentis nucleí,píperís, & mellís, ut nomen meum. án fempiternum nominetur, Meí domini & confobríni mei, quí huíc meo teflamento íntexfuiflis,. íubete fígnarí, is | | Lucanícus fignauit, Tergillus fign. NNuptialicusfígn. ^ : Celfanus fign, Lardiofign, — Offellicus fign. Cymatus fign. D. Hieronymus in procemío octaui líbrí ín Efaíam,ínquit; T'eftamentum Grunhij Corococtze Porg cellí decantant ín fcholis agmína puerorum cachínnantíum, |. Etalibí, ín Ruffínum; À fue condis tum teflamentum,cachínno Beflorum membra concutit,ut Calíus cítat. ^» €| Hiftoríam de demonibus,quibus e duobus uíris (Lucas unius tantum meminit) quos occus. pauerant Chríflí ímperío expulfis ín regione Gergefenorum, ( Gadarenorum, Lucas) permiffum eít demigrare in gregem porcorum,unde ís mox per preceps ín mare delatus perijt Matthaeus & Lar cas euangelifiz,utercp octauo libri fuí capite,defcribunt, [Sus fi plures ( quàm mammas habet ) porcos paríat , portentum eft : ín quo illud antíqui(fis mum fuiffe fcribitur , quod (us Aenez Lauíní tríginta porcos peperit albos, ítac; quod portenderit: facti;trigínta annís,ut Lauiníenfes conderentoppídum Albam, EHuíus fuís ac porcorum etíam nic. ueflígía apparent, Iam ne fímulachra eorum znea etiam nunc ín publico pofíta, & corpus mattis. ab facerdotibus, quod ín falfura fuerít demonftratur: V arro, | " Cum tibi follícíto fecretí ad flumínís undam, Littoreís íngens ínuenta fub ilícibus fus, Trígínta capítum foetus eníxa íacebít, Alba folo recubans;albí círcum ubera natí: Is locus urbís erít, requíes ea certa laborum, Helenus ad Aeneam A eneíd,s. de urbe ín Italía cone denda. Eofdem uerfus Aeneasoctauo Aeneíd,à Tyberíno deo audit, & ínfuper: Exquo terdes nís urbem redeuntibus annís, Afcaníusclaricondet cognomínís Albam, EtIuuenalís Sat,duca/ decíma, Confpícíturfublímísapex (íd efl mons Albanus,ubí Afcaníus condidit Albam ) cuí cana. dída nomen Scropba deditlztís Phrygibus mirabile fumen, Etnunquamvuiífís trígínta clara mas millís. Díonyfío tyranno cum bellum aduerfus Díonem effet;fues in lucem nuper diti, cum reli - quís mancí partibus non effent,nullas habebantaures,Plutarchus ín.uíta Díonís, Cypríorumim uentum eft ex fuíbus ( ex fuillísextís, Alexander ab Alex, Gyraldus addít & inteflínís ) etíam uatís. cínari,Pauíanías ínElíacis, Susalatus Clazomeniorum agros uaflauit, uíde ín Aproh, Adolesg Ícentes (958a) Lacedmoníj ín Ephebaco exercentur & certant: ante certamen uerà IVlartí noctu. canem ímmolant, & poft facrificíum (t1 78i veia.) uerres maníuetos ( x&rpe altelze.) ad pugnam. commíttunt:& utríus partís uerres fuperíor fuerit, llam quoque ut plurímum uincere contíngít,. Paufanías ín Laconicís, | €| Sus apud Aegyptíosut impurum, deteftabile & uoracíffimum anímalin firmmo odío habe«. tur: contra autem mítíores befliz naturze & míferícordís & piz,praccipuo quodam honore affícíun . tur, Aelianus, Etalibi,Aegyptíjst inquít) perfuafiffimum eftfues Solí & Lunz inimíciffimos effe. - itacy lemel tantum eos fíngulís annís Lunze facríficant,utínferíus referam, Eudoxus ínquít Aegy ptíos ídeo ab ímmolandís fuibus fe fuftinere; quod pofteaquam fementem fecerunt, eorum greges ad proterendam & conculcandam frumentorum fationem, atq; depellendam in altíorem terram & humídiorem inducere foleant,uthac quafi occatione terra obducta ne ab auibus femína exhauríans tur, Aelianus, Síc & Plutarchus ín Sympofiacís 4, s, ludacos à (uibus abftinere putat, non quidem Ía DeSue...H;h. Lib. L 1035 faftidientes, fed colentes magis eas, ut arandí magiíflras, quam eíus opinionem faMiffimaim & ftolíc dí(fimam effe nemo non nofirz religionis non ímperítus agnofcít. Suem Aegypti fpurcam bea luam arbítrantur: quam fi quís uel tranfeundo contígerit, abijt lotum fefe cum ipfis ueftimentis ad flumen.Eotp foli omníum fubulcíin A egypto,etfi índígenz, tame nulli ingrediuntur in templum: nemotp aut filíam cuípíam eorum nuptum dare uult , autcuíufpíam eorum filíam in matrimonium ducere, Ipfi ínter fe fubulci dant, accípiunttg filias, Herodotuslib.a, | Lurix & Baccho tantuin Ae- eyptíj fuesímmolant, ut ínferíus eodem ex loco Flerodotírecitabo, | Aegypif; fuem animal profa- num exíftimant,(z5p vy (Soy e&iseoy,) uidetur enim praecípue iniri decrefcente Luna. Et eorum quí lac fuillum biberint corpora,lepra & fcabíe exafperantur, Ceterum fermoní quem proferunt, cum fes mel ín plenilunío fuem facrificant & edunt,nempe quod Typhon alíquádo fuem ín plenilunio pers fequens,arcamlígneam in qua corpus Ofírídís condítum erat írtuenetít, & difíecerít, non omnes fi. dem adhibent,Plutarchus ín libro de Jide, & Calcagnínus inlibro de rebus A egypriacis, qui addít: Alij melius exiftímauere ueteres íta oftendifTe , uoracitati delícijsqs & gula inuítamentís nuncium mittíoportere, Aegyptíjs quibufdam nullam pecudemfas eft ímmolare prztter fues, preterG bos ues mares & uítulos, dummodo müdos, & anferes,Herodottis lib.s, | Acegyptij fuem non eufiant, Idemlíb,4. Mulieres Barceez non modo guftu uaccinz carnís,fed etíam (uíllze abftínent,Ibidem, Videplurafupraíng, ^ | Aríftophanesin fabulis fuum plerung; & porcorum facríficium coms memorat, Notat &€ Galenus ín commentarijs Chírurgiz Híppoc.yAvxsay à Grecis uocatrí fuem uel porcum ín facrificio, blanda fcilicet uoce, Gyraldus, Fuítquídem príícís opínio, ut ex hoedis poe tíus & agnis hoftíz fierent;quía hae mítes & cícures effent, nam gallinacei, (ues & taurí animo mas gis abundare uídentur, Gyraldus.- Sex facríficía ex animalibus peragebantur,oue,fue, boue, ca« pra;gallína & anfere:& (bos) feptimus e farína, Suídasín EE, Quida Grace , evy quafí 9vp dictum putant , 7-es Sveizy dUSersvzw, V Ipíanus apud Athenzum, Sus Grace dicítur vs, (inquit Varro, ) olím üvzse ab illo uerbo di&tus,quod dicítur (vey,quod eft ímmolare. Ab fuillo ením pecorís genere immolandi ínítíum prímum fumptum uidetur , cuíus ueftligía quod ínitijs Cererís porci ímumolans tur,& quód ínitijs pacís fozdus cum feritur, porcus occídítur,& quód nuptiarum ínitíio antiqui res ces, ac fublímes uiri in Heiruría ín coniunctione nuptíalionoua nupta & nouus marítus(uíde infra in facríficio Veneris ex fue) prímum porcum immolant, Priící quocp Latíni,& etíam Grací ín Itas lía ídem factítaffe uidentur. Nam & noflrz mulieres maxíme nutríces naturam, qua foemínz funr; $9 in uírgínibus appellant porcam:; & Grzci xeieoy,fignificantes effe dignum id fígnit nuptíarum, Hac Varrodereruftícaa,4. | Suspríma hoftía fuit: uíde infra ín facrificio Cererísex Sue, Porc int« mola,preuerbium apud Eraímum,Plautus ín Menzchmís(ínquít)porcum fyncerum & facrum im molare iubet eum , quem mente captum fignificat, Adoleícens , quibus hic pretijs porcí uzneunt Sacres,(yncerí.nummum unum enàmeaccipe, lubetepíarí de mea pecunía: INam egoquicem infanum effe te certó (cío, Opínor quod ueterum ufu, quí PAMDR irati numínís intemperijs ages «etur, hoc píaculo fe foleat purgare, Idem paulo poft ín eadem fabula : INam tu quidem hercle certó non fanus fatis. IMenzchme , quí nunc ípfus maledicas tibí, Iube fi fapías porculum afferri tibí. Horatius ín Sermonibus,Immoletzquis Hícporcumlaríbus.loquítur de eo quiíam ab infanía re« fípuiffe uideretur , Hzc Erafmus, Porci quía partu decímo díe habentur puri, ab eo appellanrug 49 ab antiquis facres, quod tum ad facrificía idonei dicuntur prímum. (Suis fcetus facrificio die quíntoó urus eft, Pliníus.)ltacp apud Plautum ín IMenzchmís, cum íinfanum quem putat,ut píetur ín oppis do Epidamno,ínterrogat, Quanti hic porcí funrfacres? Varro de re ruft, Gyraldus hunc locum fic leoít,eum ínfanum putat,quí ut pietur, &c.) , Et alíbí, Porcí quí puri funt ad facrífícíum ut ímmos lentur , olim appellati (acres, quos appellat Plautus cum aít, Quanti funt porcífacres? | Porcí efft cíes inter militaria figna quíntum locum obtinebat: quía confecto bello , inter quos pax fieret caía porca foedus firmare folebanc, Feftus, Stabant & czía íungebant foedera porca, V ergil.S. Aeneid, Fabius Quintilíanus lib 8. ubi de ornatuloquitur, Quadam (inquít) non tamratíone, quàm fenftá iudícantur,utíllud:Cafa iungebát fcedera porca: fecítelegans, fictio nominis, quod fi fuiflet porco, uile erat, Hac Fabíus. Porró quód porco cxío (inquit Níc Erythrzus) fcedus percutífolenne cffet, 4o éx Liuio, Varronedp dífcímus: legimus tamen apud Pompeium Feftum líb, (4, (cuius fam uerba rea citaui)porcam cadi confueuifle, Seruiushunclocum enarrans,Foedera(inquiput díxímus fupra, dicta funt porca foeda & crudeliter occífa, cuius mors oprabatur ei , quíápace refilíj(Tet. Fal(o aute ait porca, nam ad boc genus facrífícij porcus adhibebatur. Ergoautufurpauit genus progenere, ut "Tímidi ueníent ad pocula damz, Aut certe illud oftendit, quía in omnibus facrís, foemíníní generís plus ualent uíctimz. Deníg fi per marem litare non poflent,fuccídanea dabatur foemína:ft auité per femínam non lítaffent,fuccidanez(uíciíma)adhiberi non poterat,Hacille, Eríneundemlocum Chriftophorus Landínus, Apud Romanos(inquit)foecialis hofiíü regem de foedere rogat, Hic poft multa uerba ait: Audi Iupiter , audí pater patríz populí Albanítaudí tu populus Albanus. Deinde expreffis foederis conditionibus , fubíunxit : lupiter porró fic feríto,ut ego hunc porcum ferio, ratia 6» toty magis ferito, quanto magis potes pollescy. inteliigebat autem fí non feruaretur pax.Id ubí d:xít, porcum ilice percuflit, Fozdus hinc dicitur ictum , quía non fine ictu fancítur. j Intorra cauda, íd | | NS. - | 8$ —— - Jo3A DeC uadrupedibus. etam notatum, facilíiuslitareín dexterum quàm Iauum detorta , Pliníus, Confceta fus dicebatur; qua cum omní fcetu adhíbebatur ad facríficíum, Pompeiuslib.z, ^ Exímía pecora dícuntur qued grege excepta funtad ufus domínorum fuorum ut uberius pafcantur,fed propríe eximij funt porci, maíores,quí ad facríficandum excepti, líberíis pafcuntur, Gyraldus, — Yagsuvie, feflum quoddant, Argis, Hefychius & Varínus, ^ Propudiítatporcus,dictus eft,utaít Capito Atteíus,quod facrificig. gentís Claudíz uelut palmentum, & exfolutío omiínís contractz relígionís eft parum, (forre,pora" cus, ) Caíus fe uidere pronuncíat magiftratus;cum de confulís fententía capítís quem condemnarut ruseft,Feflus. Hecatombe ( ínquít lulius Capitol.)tale facríficium eft; centum arze uno ín loco ce fpititíz extruuntur,& ad eas centum fues,centum oues mactantur,&c, — AF Vy rGersop, ive [^ vioy ipd Voc, cdv2s 18 ooo xcle;w ^? Févoy, Varinusex Homeroutconijcío. Antiochus Epiphanes i. Syría pracepit ludzís ut colerent idola, & immolarent carnes fuillas, Machabaeorum vi, — Chri ftíaní iuffí micam falís,iecur aut fuis litare,apud Prudentium ín paffione Cypríani, Qui offert - latíonem (ín templo Dominí,)fimilís eft offerentí fanguinem fuillum, Ef:ías 66, de Iudeorum pera. uerfitate,qui lícet Deouní facrificarent;nihilo tamen melíores erant gentilibus; Lucum coliucsl Gnquiít Cato cap.159.) Romano more ficoportet. Porco píaculo facíto,Síc uerba concípito,Sí deus, fidea,cuius íllud facrum eft, uti tibi iusfiet porco píaculo facere, illiufce facrí coércendi ergo, &c, uide etíam (equentí capíte Catonís, ^ Kabeoua, d» xorodddoy to li ksioy exieÜnugoy y "rotie verrons, $5 vta Ay dlnyocioc axorsiepyG" vAcyero, Hefychius & V'arinus. Latine porcum piaculum dicas . Cathara. mata dícebantur & homínes quídam uíles & obícuri Athenís,píaculares Latíné díci poffunt, quí ín. "hocalebantur,ut peftis aut alteríus calamítatís tempore íimmolarentur pro falute publica: Qu moi Romz etíam receptus fuít, Varínus, Porcouel agnoad expíationem utuntur, Hefychíus in Aggoe diem, Solítaurilía hoftíarum tríum díuerfí generísímmolationem fignificant, taurí, aríetís, uer quod omnes ez folidí íntegrí& fínt corporis, (non caflratí, ut uerueces,maíales.) Quídam díxerung eomníum tríum uocabula confufa,fuís,ouís,taurí,íta ut uno modo(tma uoce) appellarentur -— fx,Feftus. Plurade hoc facríficio,& eodem aut fimili quod Girací tríttyn uel tríáda uocant, leges. ín Boue,ín Tauro,ín Aríete. — Populus Romanus cum lufiratur, Solítaurilibus circumaguntur. uerres,aríes,taurus, —Inítíandi confueuerunt ímmolare porcum:uide infra ín prouerbío, A d pora cellum da míhí mutuo tres drachmas, | Sus in fponfalíbus facrificabatur:hinc clatior effe poteft fem (us prouerbij, ÁmeAsA« v$,x9x vAeww,xox yp", — (rTamquibus dijsex fue facrafíerent deinceps: dicendum; prímoloco quibus dijs, quíbus deabusfecundo, — In Creta facrum creditur aníimalz 'hocfuíllum,quoníam nafcenti louí fus mammam fubmiferít,ac eryfmo,íd eft erunnítu, pueri uagiz. tum audiri uetuerít, Celíus ex Athenzíinono:qui pluribus, Quamobrem, ínquít, omnes fuem cos lunt,& carnibus abflínent. Prefij uero(Praeffus;per f, duplex;aut etíam fimplex,urbs Cretz, Stepha. nus)etíam facríficant de fue,& perfectum hoc facrificium exíflímant, — Zuvid? cifre poe ualuzrsorequ. &gique xoreo, "T heocrítus Idyl.s1..— IniMlyíia Abretaní Iouís templumfuit, ín quo fues comeffea mactafTe fcelus erat.ídem & apud Phoenícas,quíbus pet omne tempus,;ut ludeís etíam,fuibus abflf. nere per leges cautum fuerat, Gyraldus, RegesSpartanorum cum prímum ín eam affumptí * dignitatem,príuileeio honorís przcípuí,Iouís coeleflís & Lacedamoniíj (acerdotio funguntur: quíz- bus ex omni fcrofarum foetu porcus debebatur, ut (i dijs ímmolare uellent, nunquam uíctima deef fet, Alexanderab Alex, — louíde tauro non íimmolabatur, nifi cum tríumphí nomine de fue uelae tauro fiebat;ubí non tant& louí;fed alijs etíam deís quibello prxerant facrificabatur;Seruíus, "Tauc ro,uerre,aríete louí ímmolarí non lícet, Atteíus (Capíto, V ocabantautem Solítaurilía facrificíum bís tríbus hoftijs coniunctís,ut paulo antedíxí, — «| Tauti & sapo, id eft uerres, Neptuno facri ha. bentur, utpote anímalía ímpetuofa, Proclus ín Hefiodi Dies, — «| Gallí Cifalpíniuerrem Marti dícabant,Gyraldus. —Marstibí uoueo facturum, fi unquam redíero, bídenti uerre, Pomponíus ít Attellana apud Macrobium & Nonium. | Díophantus Lacedaemonius quí de facrís deorum feria: pfit,aitapud Athenas Marti folece facrífícari facrum quod eurzeeórstua appellabatur. fi quis ením centum hoftes ínterfecíffec, IMarti de homíne facrificabat apud infulam Lemnum, quod facríficatit eíta duobus Cretenfibus, X uno Locto, fed pofteaquam hoc Athenienfibus difplicuít,coeperuntafa ferre porcum caftratum, quem nephrendem uocabant, quafi fíne renibus, Fulgentíus ad Chalcízi díum. ^ Luflrari exercítum nifi fue,oue & tauris, quí purí effentnon erat fas:quí poflquam ter cít. cum ínflructas acies ducti erant, precedente pompa X greffu compofíto, Martí íámmolabatur, Alez xander ab Alex,Hocgenus facrificij Solítaurilía dixeris,de quo fuperíus, «| Porcí Baccho ímmos labantur:uide infra ín Luna facrífícío ex fue, — 4| Immoletzquis Hícporcum laribus, Horatíus. Sermonum 2.5. loquítur de eo quí íam ab infanía refipuifle uideretur, Díxímus autem fuperius por. cum contra ínfaníam immolari foltum:unde prouerbíum, Immola porcum,ín hominem ínfanum, Czdere Syluano porcum,quadrante lauarí.uuenalís, Tellurem porco,Syluanum lacte píabant; Horatius. «[Obferuatum eft, Numam regem flatuífTe,neex re anímata res facra Termíno fíeretz id quod pluribus Plutarchus fcribit, &€ ante eum Dionyfius Halícatn, Ouídíus tame íllí agnam & porcam ín fecundo Faflorum immolatí prodídít,Gyraldus. — € Inítíjs(inítiationibus, Gyraldus)Ce terís porci ímmolantur, Varro. Porcí Cereri & Bacchoimmolabantur;utpote deorum illorum mt neribus noxij; Scholíain Ranas Aríflophanís, Eandem ob caufam caper etíam príuatim Baccho | maci: DeSue.. Hh. Lib. jos5 madcatur, Athenienfes ín myfterijs iure optimo fües ímmolat, propter perníciem quar fegétibus molíuntur, INam ex fpícís fzepe alías exínaníunt, alias qu nondum ad maturítatem peruenerüt ua ftant, alías effodíunt,Aelianus, Príma Ceres auíd gauifa eft fanguine porcz, — Vita fuas meríta cedenocentís opes, Nam fata uere nouo tenerís lactentía fuccís.! Eruta fetígerz: comperít oré fuís, Ouidius i. Faftorim, 'Ecalibi, Prímaputatur Hoftia fus meruifTé mori, (alíás necem,)quía femína pando | Eruetít roftro, fpemáp ínterceperít anni, Menfe Aprilí cam lampadibus & tzdís accenfis,facerdotes ín ueftibus albís mactata porca facrum Cererí peragebant, Sané porcum uileri admodum apud Platonem Socrates uíctimam facete uídetur ; in libro de Legibus, (imo íbro 3, dé repub.) In atcanís,ínquítaudienda fnt eiufmodi fabula à quàm pauciffimis,quí quidem non pora ie cum, fed pretíofam quandam raràmá uictimam facríficauerínt, Idém & Proclus repetit, Gyraldus; Phutnutus fcribít Cereri facrificíit de fue przegnante factum , proptér terr fertílitatem conceptüdi facilem,Idem, V ide infra ín Tellurís facríficio ex fue, ^ A&Agest voie ta vivioit qVA«os, Epícharrmus; Xoeloy wusueikGy, (nO pusuewxap ut apüd Suídani legítür )Atíftophanes ín Acharnenfibus: eó quod Cereri imrmolentur ín Myfteríjs, fic enim facra eítisupcabani, Quod (ifuüsfcemína; & ea fecunda Phürnutum etíam praegnans Céréri ímmolabatür,míretur aliquis cur 5ore/z, id eft, porcellos Aríftoz phanes díxerít. fed eo ínloco poeta iocatur; partím de fuibus, partím de puellís cuítifdam pauperis filíabus loquens.Eodem in locoj?rgse vest legimus, Sed néqueolatius huius Phérephatta ( Pros ferpínz ) facra enarrare; quafíllum, rapinam Edonez, (id eft, Proferpinze, ) terrae híatiim; fües Eus boleí,(Eubulá,Plutonis,) quas eodeín hiatu fimul & duas deas abforptas fuiffe aítint : unde Mega: 29 renfes ín Thefmophoríjs fues írimíttunt;Eufebius éítanté Gyraldo. Porc& auream & argenteani díci ait Capíto Atteíus,que etfi numero lióflíarum noii fitjnomen tamen earum habére,alteram ex auro,alteraim ex argento factam adhiberi facrifició Céreali,Féftus, Praecídaheam porcam dícebát; quam immolare erant foliti ahtea,quam notam frügein iíncíderent,Feflus. Praecídanéa agha uoa cabatur,qua anté alía cadebatur, ítem pórca, quse Cererí mactabatür ab eo, qui tnortuo íufta non fe cilfet,id eft elebam non obíeciffet, quía mos eratéís íd facéré prius quám nouas fruges guftarent, Fe flus. Precídaneum eft precídéndum, V arro dé uíta pop, Ro.líb.z, Quod hümatus (ínquit) non fit, heredi porca pracidanea füfcipienda ; Tellurí & Cererí ; aliter familia pura non eft, Noníus, Porca precídanea quomodo fíat Cereti pritifquá méffém facías , Cató cap; $54; Ambartrale facrum nifi de porca foecunda & grauida;aut uitula;fierí ón confüeuít, Eft autem (acritm ambaruale, curi go arua & fegetes folenníuíctíma lufirantur ; eàni uiCtímam maturís frugibus ter círcum arua ducere conuertit, omnest poft eam clamantes fequí: ex quibus utius querna ornatus fronde, cuin folenní faltatu compolito carmíne Cererí décantabat laides;ac poftquam lacte,uino & fairo libalfent;antes quam fruges meterent,porcam Cereri immólabant, qua praccidánea dí&a eft, Aléxánder ab Alex; PrefaPrefo)porca dícítur,utaít Veraniusqua familie purgandz caufa Cererí (mimolabatur,quód pars quadam eíus facríficij fítín confpectu mortui éítis, cuius funus ínftituitür, Feflus: fi rede legis tur Prafa(potíus quàm Przcidanea)nam Gyraldus quog dubitat, qui Syntagmate 17. de djs, plurà de Pracidaneis hoftijsfcribit, ^ 4 Proferpínaefterilis uíctíma attributa fuit ; quía nec ipía uhquami peperit. Macrob, ex fententía Cor, porca. Quidam fuper hoc & íllud Martialis ín fexto ínterpretans tur, Exoluittiotis hac te fibi uirgine porca, Vergilius tainén & Prüdéniius fierilí uácca eatm placari 4» cecinerunt,Gyraldus. | (| Iunoní porcam uel aghatn ín omnibus Kal, regina facrorüm , id eft regís facrorum uxorímmolabat,Giyraldus. — (pA egypittj, quibus perfuafilTimum eft, f ues Soli & Lunz inimíciffimos effe,femel tant& cum feftos díes agitánt,eos Lutz fiheulis annís;alias uero nunquam; nec huíc ipfi, tiec cuipíam alij deorum facríficanti idi propterea facíunt;quía execrandos & detefia- biles ducunt, Aelianus, — Alijsdijsimmolare fues (inquit Herodotus lib. 3. ) ius Aegyptijs non eft; praterquàm Luna tantuni & Líbero:nifí per tempus plénilunf, quo fués immolant ; ac fuilla carné uefcuntur, Ideo alíjs díebus fefiís fues reformidant,cum in ifto mactent;Cuius reí ab Aegyptijs rà tío reddítur, fed eandem íntellectam míhí magís decorum eft non referre. Sacrificium autem de fuíz bus Luna hunc ín modum fít:ilmiolata fue, extremam eius caudam, líene, & omenia fímül come ponunt, & adipe quí círca aluum pécudís exifiat, ea operíunt, ac deinde igbí admouenctrelíqua care go néplenilunij die uefcuntur,quo díe facra faciunt: alio die non amplíus gultarent, Qui funtex eis ina opes propter tenuítatem facultatum, affimulatos quofda fues coquuht, quos immolent Baccho qiros que íti &ius fefto.Singuli ín coenam porcum pro foribus mactant ,tedduntij fubulco qui illum tras dít,Hacille. PorcíCererí & Baccho ímmolabantur;ut qui deorum iflorum inuneribus noceant; Scholía in Ranáas Arifloph. hoc nomíne caper etíam Baccho pritatím üictimafit, — «| Maz, qua Mercurij mater fuiffé perhibetur, Romani menfe Maío fuem pregnantem immolabarit, Gyraldus; qj Horatius fecundo Epífi. Tellure porco placari folitam canít; quo loco Porphyrion ait porcum pro porca pofitá,Quín & Ouídíus ait, Placentur frugi matres, l'ellus&ip,CeresQp, Fatre fuo,gtaüridze uifceribustpíuís. Síquando terra mota effet, rítuales Hetrüfcorum librifue fceta oftentü procus tate folebant. & Arriobíusrídens faci ifícía,íta fcribit ín feprímo: Telluríinquiuntmatii Ícropha ína 6o gens immolatur foeta. Quodhumatus non fit, hzredi porca prac idanea fu fc ipienda, Tettüri x Cé rerí,aliter familía pura non eft, Varro de uítà pop.Rom, apud Nonium. Deorum matri nullim f crum nifi deporca fierí permífIum quídam prodidere, In facrís dez Pbrygie; qux daiatA 5 imaté£ (36. DeQuadrupedibus. dem dícta eft, cui Galli exe&í membra fecabant, cymbala pulfantes : porcam tanquam impu: hoftíam R homaní non admífere, Alexander ab Alex, ^ 4| Veneri (uem ímmolauít,AQeodFru vy a& Üvxsy,díci folitum ubi quís munusoffert míníme gratum , Inuifus enim Venerí fus propter Adonis dem íllius amafíum apri dente peremptum. Autcontra, cum quís alium in gratiam alteríus Izdít,: uemadmodum caper mactatur Líbero,non quía gratus,fed quíanocuir,Erafmus, . Prodítumeft: in Theffalía Venetis ( Caftnienfis,ut addit Alexander ab Alex. )fanumfuiffe,& alíud ía Sída Pam. phylíz,& ín Afpendo, & Argis, in celebrítate qua Hyflería dicebatur, ín quibus practer ínftituta" motesQ alíorum fues mactare lícebat,cü ín czterís nullo modo fas e(Tet,Gyraldus, | Évle cvoxzovinan. Auovainp iAaovroa, Dionyfius Afer de Afpendo : ubi Euflathius ín Scholfjs, Afpendus cínquít) Pamz- phyliz urbs eft;ubí mos obtinuítfues Veneri ímmoelarí, cum id ínítío feciffet Mopfus quídam :quít anímal quoduís primo ín regione obuíum immolaturum fe cum uouiffet, ftem cepit & immolauit, Quamuís fus ínuifus Veneri dicitur,fues tamen legimus etiam apud Gracos Venerí immolatos; uteft apud Athenzum comprobatumex Antiphanís, Callimachi uel Zenodotí fcriptis. Idem pras terea Athenzus aít,ab Argíuísfuem Veneri facrífícari,cuíus facrificij celebrítas afuibus vsseie nun cupabatur,Gyraldus. Écreizte qox axpoxduoy Veup AqvodYru y«Aeioy. &yvocic, i Tli Kuareto d^ rto QUAM — vraie Uem d'lacarora, dos tert aryéi &zreicEs vo (aoy cos dt Bae vitse, Antiphanes poéta apud Atheneum. , librg, — K4Ausós $5 gig" &dQgodYza vay, Aríflophanesin Acharnenfibus : ubi Scholía, Multi Ciraga corum Veneri porcos non immolant,ut qua propter necem Adonídis eos deteftetur. fed poétalus- dit per joigev intelligens pudendum puelle qua pro porcello à patre paupere uendebatur, ut dixi - mus füpra ín a.uídetur autem pars Venerea fuem, à qua denomínatur, quodammodo aptam V. perís facrificío reddere. hínc & xeigezeAdp uerbum de íjs,qux corpore quaftum facíunt, Eandem. forte ob caufam,nuptíarum ínítío (ut Varro fcribit) antíquí reges,ac fublímes uíriín Fletruría in. — coniunctione nuptiali, noua nupta & nouus maritus prímum porcum ímmolant. Prífcí quoc La: tini ( ínquít) & etam Graccí ín Italia ídem factitaffe uidentur. —Suill& genus ínuífum Veneri pr díderunt poéte,ob interfectum ab apro Adonim,quem diligebat dea : quídam autem quod ímmun: diffimi funt fuesex omní manfueto pecore, & ardentiffimz libídinís,ita ut opprobríum mulíeribus inde tractum dícatur,cum fubare & fubíre dícuntur,Feftus, PRÓVYVEREBIA Porcellus Acarnaníus, Xaejesbe AuppvéviG^tin mollem & amabilem atep in delicijs habitum dice batur. Lucíanus ín díalogís meretricijs, Asios tof qae Xoupsete, tok Xorola woe Axeviwios, Allufum opínot: Cinquít Erafmus ) ad porcellam quem índucít Ariflophanes ín Acharnenfibus, fymbolum eorum membrorum, quibus obícoenz uoluptates peraguntur, ^ Susacinos dependes, Amice Aolee yia yagvx:Lues quod admififti, reddes quod abftulifti, non fine fcenore, Q uadrabít, ubí pufillum coms - modí magno dependítur malo. Natum apparetá ruftíco quopíam,quí uerbis hífce commínatus fit: fuí pafcentiracemos,Erafmus, Tappiushuic prouerbío adiungit eíufdem fententíae Germanicum, C3i wirft eo noch mitberbautbesales. — Scropha fcecundior alba, Iuuenalis; de prodígíofa fozs cunditate:uídefupraín c, ^ Nihil cum amaracino fui, Aul. Gellius lib, ultímo, hoc eftftolídís uel optíma putent difplícent&y.Eratautem amaracínum unguentum nobile & imprímis odoratum, AP. fue cum níhilimmundius (it,nihíl íordium amantíus : ( Quamebrem dixit V ergilíus,Inmundí me: minere fues, Praterea Flaccus, V el amíca luto fus, Et, Lutulenta ruítfus.)nihil prefecto mínus cota" uenit roftro fuillo,quàm delícíz unguentariz. quippe cui íd demum dulce olet, quod ccenum olet; Maxime ueró inter unguenta, peculíarí quadam naturz propríetate amaracínum ínimicum efi fuil lo generí,ita ut ills uenení inflar fit, fiquidem credímus Lucretío,cuíus ín fexto libr.hi funt uerfus? Deníg, amaracínum fugitat fus, & timet omne | Vnguentum:nam fetígerís (ubus acre uenenü elt, Ad hoc adagium allufiffe uidetur M. Tullius cum ait:llli alabaftrus unguetí plena putet.íd eft;optís ima pro peflimis dífplicent, (Scarabeo etíam, ut fuoloco dícemus, ínuifum eft unguentum, ftercus- gratum, ) Erafmus, — Imperitis craffioreqy obuolutis ígnorantía, profale anímam effe datam proe puncíamus,quodà fuibus propagatum eft, Czlíus, V ide fupra ab ínitio capítís fextí. — €j Boeotíca fus, H Bowie vi: uetuftiffíimum adagíum,olím in ftolídum & índoctum hominem íaci folitum, ufut patur à Píndaro ín Olympíacís(carmine (exto:)Ézrerr apyezop dveG" hate. Üce Aye pi ous Boorig $y.admonet Aeneam chorodídafcalum,íta curet canendum hymnum, utuetus illud probrum uerís; rationibus oftendat ipfos(homines fcilicet Boeotos)effugere,quod in amufos díci confueuerit, Bue $5, Interpresoríginem prouerbij refertad híc modum. Quí prifcis temporibus Boeotíam regionem. incolebant, Y«vz« appellabátur,gens barbara & agreftís:proínde quidam deprauata uoce, pro Y aus uc,v«c,íd eft fesappellabant, Idip fcomma ceffít ín prouerbíum,ut prímum ín Boeotos dícereturz. àb hís in quofuis índoctos;incondítos, moribus ruflícanis homínes torqueretur, Buezia ve, Intera pres cítat eundem Píndar& ex Díthyrambis: Hy ó«evac 2 Boitrzioy élvoc «yop: (Hp 07x a vere Borzioy sv" tvemy, ut cítat Galenus ín Hortatíone ad artes: )id eft, Erat cum Boeotícam gentem fues uocarent,f Citat & ex Cratí notOvzu dT éci Xv Boueziuby «rs(opéoey yévG^ ede, id eft, Ifti funt Syboeotícti pedeftre- genus uirorum, dídtíone rídícula compofíta ex fue & boue, In comentaríjs Giracorü ínuení Baa V2$, DeSue. Hh. Lib. I. 077 v&t, ideft, Boeotícus animus, pro flupido bruto&, Plutarchus ín cómentarío we emotboeyíae, indía cat Attícos ftupídí,bardí,ínfulfi,deníc & fuís cognomen índidiffe Bootís,potíffim& ob edacítatem, Cuí adftípulatur Athenaeus líbro io. referens hos uerfus ex Eubulo: | revéy p iupse ; X8 dutyéip gvd eios, Kolc X£toTxonigat ? xoie d ASnvato A&ydv, TT qaysuRe, Gi d Oubozoi uiyd, In Graecis uer(ibtus appatet avep fcriptum pro zivey aut ziép ; & pi prius pro jap: & 7i pro à, Idem Bubulus ín Euro- paxzkie Bora vwoMyp — Àvd'güp episco ote dY. sone, Rurfusex Eubulialtera fabula , Ov]o eqéódo' 5 70V: 7p075$ Bue", Idem approbat multís multorum authorum teftíimonijs, Suntautem ínter fe cos gnata uítía zrAv$«yia & ftolíditas, Avsyepep 7»? Botezáy af xecioy eie gi Aeyly ivi, Plutarchus de dze monío Socratis, Hac omnía Erafmus, ' Hyantes Bocotí dicebantur, quod pecoribus & porcís fímía jo liter uiuerent, V arínuste]a o x[uviev/leig iva gi 3egigaid'eic. hínc fortaffis etíam Exrávis cognomínabatur, utapud eundem legímus, quafi xjw&d'ac, quanquam Eyxzárie quoque apud eum legatur pro cadem gente, Plurauídefupra ínter propríapopulorumín a, xwcGuwze BoiciTol oss, Flefych, && V arín, Lycophron Thebanos Exzivec uocat , cuius uocabuli ratione íenorare fe faietur Scholíaftes Ifacíis Tzetzes,ní(i íta appellauerít quafi z3c ex x/ur&y,dc [ava eic to &uaSex. Et mox;Hiíftorícus quídá(ína quítYfcripfit Flyantes gentembarbaram Thebís habítaffe; & àrudiplebe alíquo íllorum demonftra to pro Yee Bas G",corrupta uoce vs Bua G- díctum effe, Memínit huíus populi etíá Phryníchus trae oícus hís uerbís:Kod/zéc Ter &6 yip rive axsspude rd — Y ewz G^ ,üc yhp voe axe" Aue, — Foudlate (USE cortupta) vvv sot. vritor[iop aue, — Oei uo'yue QE Gd otvvv zo yr&9us, — €j Pro malo canefue repos Ícís, Avz? n&exóic xvvos cOp &wo[éct id eftpro re uilipretíofam.fus ením efculentus,canís haudquaquam 3o uefcus eft. Refertur à Díogeniano,Erafmus. Canis peccatum (üs dependit, Tà xvvóc góp vc &zriaosz quotíes protjs quz peccauít alíus,alíus dat poenas,Erafmus.Eíufdem fententíz eft, Yoavzov zzi uta 7 G- varie (lego uzriruo id eft faror, pezw,ut Varinus exponít, quod Erafmus non animad uertít, hanc uocem íe non íntellicere profeffus)ezé29s,íd eft, Ob textorís erratum far&or uapulauit. Suils la caro eft, à Czlío R.hodigíno 25. 35. tanquam prouerbium refertur, hís uerbís: Antíocho rege nta merofo exercítu ín Gireecíam irrumpente, T. Quíntíus Romanorum imperator íta ad Achaos uer» ba fecííIe memoratur, dum pedítum equítumQ nubes íactaríi audí(Tet à rege, quí & claffibus conítra turum fe maría intermínabatur ; Eft (ínquit) res fímíllima coenze Chalcidenfis hofpítís mei , homínís & boní & fcíti conuíuatorís:apud quem folftítíali tempore comiter accepti, quum míraremur, unde illieo temporeanni tam uaría & multa uenatío: homo non (quàm ifti funt) 9loriofus renídens,Con 3o dímentís aít,uaríetatem íllam & fpecíem ferínz carnís, ex manfueto fue factam, Hoc perínde ín re. gís copías, qua factentur promi poffe, V aría ením genera armorum, & multa nomína gentium ín« audítarum,Dacos & Medos, Cadufios,Elymzos, homínes tamen efle, hatid multó quàm mahncípíoe rum melíus,propter feruilía íngenía, militum genus,.Ex híftoría ueró huíufmodí, cutus auctor T,Lí uíus eft,commoneor,fcítum elící adagíum poffe; Atqui fuilla caro eft, de ijs quz re quide ipfa paruí fané aut nullius omnino mometí funr,apparatu tamen ac fuco, & (ut ille aít ) nugis peregrínís pra« cellere uídentur plurimum, | Sus comeffatur aut faltauít, Ye sxóuaoqe: Díogeníanus oftendit dici fo- litum de ijs, quí preter decorum quíppíam facerent, qui& rerum fücceffu preter meritum obiedto, femet ínfolentius efferunt, Attíngunt & Suídas & Z:enodotus,Eft autem Grxcis Xt CSU, (protera ue,lafcíué,íntemperanter & cum alíorum contemptu,ut iuuenes amatores folent, alíquíd facere)íua o uenum amantium more coronís,cantilenís,faltationibus,ceterístp íuuenilibus nugis lafcíuíre, & ín domos alienas irrumpere. Irrumpunt & fues, unde T'heocrítus ín Syracuftjs: A9e68- QyAG- a'9«vv9" dica zi6? v«e, Turba fímul coferta fuum more írruít.Czeterum quí ruftíciore funt ingenío mirü quam hzc dedeceant, Locus erítubí natura fxuus & agreflis affectat uíderífeftiuus. € Ad porcellii da mihi inutuo tres drachmas:dícebatur ab eo quí morí decreuiffet, aut quí uellet inítíarí. ni ínitiandi cona fueueruntímmolare porcum. Suídas ex Axriftophane cítat, Eft autem in Pace; Ei Xoro/vuty uo vUy d ^ vct zp&s loeyudo, Ad yy wunDsrasuscreip vastos, € Sus fub fufie:ubi quis fefe in prafens dífcríz men ac pernícíem pracípítat,nam fues apud quofdam fufte mactarí mos eft, Erafmus, Y'c Nz39 jU7rOts asy, (apud Hefychíum additur d get pueiz a.) "rout ken Tit Avo óyto, GT kewrat eic oAs9goy spGaAMev oy, Suía das. 4[Immola porcum,ín homíne ínfanum; V íde fupra ínter facrifícíaex porco, Suem írítat, Yy |o éefve; V ide inter prouerbía ín Aprihíftoría. qr Alía Menecles,alía porcellus loquítur:ubi quís mul. tum uerborum effutít,quz nihil ad rem pertineant. Míhí(inquít Erafmus) fubeffe prouerbium uide tur,tametfi nondum fatis líquetunde natum fit, Alludit ad íllud Lucillius ín Epígrammate Graco, arguto & elegantí:quod Erafmus Latine fic reddídít; ! Sucula,bos,& capra míhí, períere Menecles, Ac merces horum nomíne penfa tibi eft, INec mihi c& Othryade quícqua eft ue fuítuenegocí, INecfures ulloshuc cíto Thermopylis, Sed cotra Butychide nobíslís, pínde quídhíc mi Aut Xerxes facít,aut quíd Lacedemonij? Ob pact € de meloquere;aut clamauero clare, IMultó aliud dícit fus;aliud Menecles, Verfus ultimus Grace habetur, A3 A&ye Mevenaic d ve Xoro/dYoy. Simile huic epigráma eft apud Wiartíalem: INon deui,negs czde,nec ueneno: Sedlís eft mihí de tribus capellís , &c, V trung, igí. 6o tur ineumrecte dícetur,quí qua extra caufam funt, & ad rem nihil attínent, dicit; Alíud fus, aliud foquitar Menecles:GGDíc de tríbus capellis,Erafmus, | Sus Míneruam, Ye zap A9w&y : trítiffimum apud Latínos authores adagíum, fubaudiendum , docet, aut monet, díci folitum, quoties índoctus | TEE. | dem, quaftionibus, Nam etfi non fus Míneruam,utaíunt, tamen ínepté quí(quís Míneruam docet." 1038. DeQuadrupedibus. quífpíam atque ínfulfus ett docere conatur,à quo fit fpfe magis docendus: aut, ut Fefli Pompei, uer bís utar, cit quís id docetalterif,cuíus ipfe eft infcius. propterea quod Míneruz artíum & íngeniorit tutela tribuitur d poétís, Porró fte nulfum alíud animal magís brutum, magís& fordídum;ut quod flercoribus ímpenfe gaudeat, uelob íecorís magnitudinem, quz fedes eft concupifcentíz ac libídi nís:uelob nariüm craffítudinem & olfa&um hebetem.undefítut non offendatur foetore,& c, V nde nunc quot uulgó homínes ínfipídos,& quafi uentri atq; abdomíní natos,fues appellare confueui mus, Quín & Suetoníus ín catalogo ílluftríum grammatícorum,refert Palaamonem arrogantía tan. ta fuiffe,ut IM, Varronem porcum appellaret,fecum & natas & moríturas literas, Praeterea fi quíd indoctum atque illíteratum fignificare uolumus, íd ex hara profectum dícímus, quemadmodum: iM, Tullius ín Pífonem: Ex hara productz,non fchola,L.Caefat apud Cíceronem libr, de Oratore 3. Síc ego,inquit,Craffo awdíente, prímum lequar de facetijs, & docebo fus, ut aíunt, oratorem eum, quem cum Catulus nuper audiffet, foenumalíos aíebat effe oportere, Idem Cícerolíbro i, de Acas Hieronymus ín Rufínum, Pratermítto Gracos quorum tu íactas fententíam, & dum peregrína fea dlarís,pene tuifermonís oblítus es,ne uetere prouerbío fus Míneruam docere uideatur, M. Varro & Euemerus adagíum ad fabulas retulerunt,íd quod ex Pompetj uerbís lícet conijcere. Quam rem (ínquítyin medío,quod aíunt,pofítam,íneptis mythis ínuoluere maluerunt,quám fimpliciter referz re.Celebratur à multis Demofthenís fcomma, quí cum Demades uociferaretur ín eumt Aspen kt Béxerot. diocliy, À 0c rl Ábwráy . íd eft, Demofihenes uult me corríeere,fus Míneruam.refpondit, Ava iura argui à Alu uarydUsete sais id eft, Atqui nuper hec Mínerua ín adulteríofuit depresda henfa, Dícium allufitad Míneruamuírgínem,Erafmus, ^ Cum hocprouerbío aut ídem, aut certe quàm maxíme fínitíimum quodapud Theocritum legíturín Flodceporí s,Yc zr? Aluvotoey tony tiocrep ii eft,Sus cum Minerua certamen fufcepit: Quotíes índoctí ftolídit & depugnarevparatí, non ueren.- tur fummos ín omní doctrína uíros ín certame líteraríum prouocare, Theocriti enarrator fic efferri uulgo parcemíam fcríbít, Ye dy zrGs Alsvsp sede, Erafmus, — 4 Idemín prouerbío, Pínguís uentet, non gíenit fenfum tenuem, Menander ( ínquít )apud Athenzumlibro ra. de quodam obefoloquía, £ur, Payue yo vcoxer vn siue. id eft, Obefus etením fus premebatos uirí, Admonetadagium luxu corporís hebetefcere mentísacíem, — Alíter catulílonge olent, alíter fues, Plautusin Epidíco, quo dí&o fignificat,nó uefte dígnofc( hominem ab homíne, uerum íneffe natiuum quíddam, genuinum. ac proprium ín unoquog, quod ín ipfo uultu oculístg eluceat, quo homínum íngenía díícernas) 39 Erafmus. q[INihilad Parmenonís fuem, ovdtip zrOc vl» TacpfUor mee vy : de emulatíone díctum,qua longo interuallo abeffet ab eo quod imítaretur. Plutarchus ín Sympofíacís quinte Decadis fecundo problemate, quo pacto natum fit adagíum narrat ad hanc ferme fententíam, Parmeno quífpíam uà rias anímantíum & homínum uoces Ícíté ímítabatur ac reprefentabat ; quem cum relíquí conarens- tur zemularí,ac protínus ab omnibus diceretur illud t Ev 1v, &2W zdty zr&c 702 PapwUovzes vy ; quidam prodijt,ueram fuculam fub alis occultatam geftans, Huius uocem cum populus ímitatítíam efle cre: derent, fiatímtp, ficut folent, reclamarent, Tísy &évu arc r6» Paculiavz G^; uera fue deprompta, acz propalam oftenfa, refellit illorum iudicium. IVlemínitídem Parmenonis ac (uis adumbratze, ín com: mentaríjs De audiendis poétís , INec intempeftíuiter utemur hoc adagio, quotíes aliquís opinione deceptus, dereperperamíudícat,&c.Eraífmus, ^ Períjt míhifus,& talentum, nuptíze, AzsAeAqidp Dc, toii uvm xo yeu "^ : dici fuetum,ubi quis fruftratus perdídiffet operam & impenfam, INatum- à quodam,qui cum apparaffet ad nuptías omnía;non eft eas affecutus.Affíne illi, Oleum & operam perdidi, Erafmus, Suem ín fponfalibus immolari folíti author eft Varro,utfuprarecítaui. [Hips pocratis filij utíncomptís moribus Comícís profcinduntur, dícti fue refípere, ois Lzraokoderat vaetp. eikCae kat re xRASO Diuzoutuay,id eft Hippoctatis filios exhibebís,te& uocant blítomamam:íd eft,fa. tuum, Calíus. Vide (upraína,inYwieuoce —— Yee]a jód'uv : id eft,fus per rofas, quanquam ín alijs exemplaribus (inquit Erafmus ) fcríptum ínuenío dI juid'sy , Mihí neutra fcriptura fatís probatur; fed legendum arbítror, dd foiíd'ay, eg 7 faic, ut fit nomen díminutiuum, Rhoez uero Gracís dícu tur mala puníca, Eudemus prouerbíum cítat ex Cratetís fabula,cui títulus revo, indícans díci fos- lere deagreftibus & íntractabilibus, quemadmodum fus per mala commode ducí nen poteft, Hac? Erafimus.Ego omníno jovlop legerím.nam & Suídas fic habet, Ye e] péd'wy eri axndip sols cive hoc eft,de homínibus rudibus & male educatís, ut ídem fere fenfus fit prouerbij fupra dícti, INihil fuicumamaracíno, €«|INon quíuís (us hoc fcíet, Ov zr&ex Uc dievrma v7, Plato ín Lachete:ut cítat raf. mus in prouerbío, eiufdem fententia, INemomalus hoc fcíet, INatum, ínquít, apparet à myfierijs deorum , quz non nifi ab ínítíatís ac purís cognofcífaserat, | Matrem fequimini porcí, Ézreéde Leia api oigo: id fubinde repetítur apud Ariftophanem ín Pluto, Interpres admonet íocum effe prouer^- bíalem ín ftupídos & índoctos, V elutí fí quís diceret índocti preceptorís índoctís difcipulis; Ézrcdde przpl xoig, Quadrabit & ín gulee uentrícpdedítos,Erafmus, ^ Anus fubans, rgejs sevzgaer; Erafe mus non redté tranftulít hírciffans. A fuibus opprobrium mulieribus (libídinofis) tractum,cum fue bare & fubíredicuntur,Feftus, | Afínus afíno,& fusfui pulcher: conueniet (ínquítErafmus ) ubí o inter parum)honeftos fimilitudo morum & inftítuti concilíat beneuolentíam . Alcímus apud Dio genem Laértíü inter multa que collegit ex Platonis philofophí & Epicharmí Comici siptis.qu S períu DeSue. H.h, Lib. lL..— 1029 perfuadere conatur philofophum à comícis multa fuiffe fuffuratum, & hos refert fenaríos: Gavyasóy id sp £5 us zo Srt A&dv, Ka ewd'&vey ew[oieup eurzie, «o dixeip D x uh oed W' ' a ^ EcAc6 TR VXWRL, XQ yap ti xU KUVE K&Msoy wy TR xou Dac Bai, Li » r s st N Wr L 4 " : L6 ' ÓvG" d ivo x&Xusop,ves« Gd evi, ^ (Sustubamaudiuít: ín eos quadrabit ; quíres quídem egregías audíunt,uerum eas neque íntelligunt,necy mírantur,aut in eos, quí js qua audíunt,negi gaudent , neque cómouentur, Equí tubarum clangore concítantur ad bellum : fuem abígat cítíus, quám anímet ad pugnam,Extat apud Suídam huíuimodí fenaríus ; OvQ" Avgaec uxox, xoi eim" ve, Porcus Troíanus; Videíuprain E, XvócVaop,7ooniaxes, quoníá nauígía Samía fuís typum habes |o bantín prorís, Varínus ín zvc, Cómode fortaffís homínem obfcoenum aut turpem uerbís fáctis ue, - FeSuístypumhaberedícemus, — ([Porci uendere, XogozoAsp ; íd eft quafium corpore facere, 52i; ? Corínthíjs pudendum muliebre fignificat , unde prouerbium ; ÁxeoxsemSia some poreozr Mio du, crai guSapruray qv Koptv99, abundabat enim Corínthus fcortís, Suidas, Suem Veneri immolauít; V ídé fupra ín facrifícío Veneríisex fue, — Susín uolutabro caení, Yo As(egfum eig xvJucua BocGoos, id eft, Sus lota redíjtad uolutabrum lutí,cum quís íteratíam expíata flagítía. Extat in epiftolís díui Petrí(a. 4.) Huíc affine eft quod habent prouerbía Sírach, Qui lauaturaà mortuo , € íterum tangít mortuum, quíd prodeftlotíoillius ? Erafmus, ^ 4 Germanorum prouerbía àfuededucia, Suemrhenone ueftíre, FE iper[uw eín belts anlegen.in honoratum indigne. fic Grací dícát, Muftela (feli, Erafmus) crocoton, Ad mefamaccurrít,ut fusad alue&: Ar louffe sum ti[cb wie ein [usum treg. fic Geo cí, Illotis pedíbus íngredí uel írrumpere ad facra. Suem non opus eft tondere, cum amburi poffit: 4o £Zsiffnitnetbas man oie fuv fc:báre/ man pflucEt oocr [ángt [p oocb wol. Refpondetilli, Afin caputnelauesnítro, Sus perpetuo manet fus;CSie [uw tft cin [uvo/ oro blybt cin [pw. Sus lícet auro ueftita , ín coeno fe uolutabít: YDann man einer fiw oucb ein guloin ftucE ansudc/ [o legt [y ficb 9ocb mitinn ordcE.Simía efl (imía, etíam fiaurea geftetinfignía, Multum clamoris & parum lanz "Dil aefdieyo ono wenig wulla: natum ex apologo quodáde fue, ín eos quí maguifice pro- mittunt, nihil praeftíturi.ín quos & illud Horatíj ex Arte poétíca conueníet, Quid dignum tanto fe« rethíc promíffor híatu? Et ex eadem, Parturíunt montes, Et (lud, Aureos montes pollíceri, eis eiofum alíquid de fue dícere, twee delftlice vor einer [uw. ín eum quí res fordídas, uiles, ridi culas,aut etíam turpes,uultu tanquá ín uera narratione compofito, dícendo ílluficare & ornare co natur, INoftrí uulgo hoc prouerbío utütur ín mperandímodo , cum rídícul& alíiquíd & facetum ad 39 exhílarandos couíuasuelcógerronesnarrariíubent, Suem perpetrare, in [uo yrilegen.hoc eft, aliquíd incíuile uel turpe comíttere,. Sus uínum fubuertit, £3ie [uw bat oer wyn vinb deftefjen. Qui fe furfurí uelacerí íntermiíícet, à fibus deuorarí períclitat : 1D ác fib vnoer ole Elyen mengt/ oo frá [feno otc [iw dern. € Monile aureum ín naribus porcí,eft mulier formofa, quz deflítuítur iudicio rationis, Prouera biorum Salomonis cap. n.Munftero interprete, Nolite canibus facrum uel (uibus margarítas obíj- cere, Mlatthzí 7. Fabula quedam Phrygía ab Aefopo Phryge profecta, Suem aít, fí quís cam tetí^ gerít,clamare:id& meríto,INec ením uellera fus haber,neque lac,neque alíud praeter carnes. Statím ágítur fomníare mortem, cum fcíat quibus ufibus prafiandís ufurparí polfit, Suntautem Aefopícae fui fimiles tyranni, qui omnía fufpícantur & metuunt fciunt enim quod fícuti fues, íta & ipfi uitam 4^ omnibus debeant, Aelíanus apud Stobzeum, - qj Alcíati emblema,fub lemmate, Indíes melíora, | R oftra nouo mihi fetigeri fuís obtulít anno, Hac cliens uentrí yenía,dixithabe, Progredítur femper,necretro refpícít unquam, Gramína cum pando proruít ore uorax, Cura uitís cade eft,ne fpesfublapía retroríum ^^ Cedat;& ut melíus fít,quod & ulterius: DE APRO. Á, S1 ox ín fuibustantum, fed in omnibus quoq; animalibus cuiufcuniy generis ullum cf pláa | 85S LI cídum, eiufdem inuenitur & ferum,Plíníus, Aper deferís dícítur,ut quidam annotauit, Bu WS a , "t - -— : j [3S || cum fus tam de ferís quàm de domeftícís dicatur. At Sextus aprum agrefie nomínat, quafi uerres etíam,íd eft fus cícur mas, eodem nomíne nuncupari poffit, EcPlíníus,Pilus (ínquítreo ft- milís agreftibus aprís, caeterís ( manfuetís fcilícet ) niger, Greci quídem sé , de utriuícy generis (maníueti & feríi)mare ufurpant,Poeéte femper,ni fallor,«ezp de fero íntellígüt, fed reí ruftícee aus thores fpíus uerrem, Albertus Ariftetelís uerba de hift, anim, 5. 14. enarrans , multa tribuít apro fero,quz uerrís domefticífunt, Aprísmaríbus non nifi annículis generatío, Pliníus, uidetur aus tem pleonafmus quod addit maríbus.necp ením aprum foeminam quifquam dixit : fed uem feram tumipfe tumalij, INempefues fyluatícos ín montíbus fectarís uenabulo Varro apud INoníum, 6o Suem etíam fimpliciter pro apro poní tum Grace tum Latine, & alía quaedam de apri nominibus, ' docuiinSue A. ""wnchafir, Hebrazís fuem tum cícurem tum ferum fignifícat , ín utrouís generé marem, Deuaflateam (uítem tuam,íd cft gentem lfraelítícam) apex (chafir) de fylua; & fera (vw, fis | S$ A4 1040. De Quadrupedibus. | uelzíz , quod eft nomen commune de omnifera beftía )agrí depafcítur ea,Pfals mo 8o. IMunftero ínterprete, FTierony- mus alíter,Extermínauít eam aper de fyl ua, &íingularís ferus depaftus eft eam. EtSeptuagínta, ÉAvutvazo ebrznp vc sx deu p, xoà. ovtóe ityeX a prrwequriottTo QUU, emi» D sU» qi TER PV [f XVayey pro fuefero Antíphanes ufurpa- (4/2 IEEE ZEN CD. 4 H J " H MER: 1 E n 4244) 2 uit,& Dionyfius Tyrannus ín Adoníde, [EY / : cs & c jo S 1 í v 2 (ort & alij, Athenzus:; Víde pluraína, A- AMAN! NS M. s Z« prum Grací capron uocant & fyagronz | E NN) Pei 5 d iu poéte íté chlunín, utín TruculetoPlautí 3j: | cluínum pecus legendum cenfeam, chlu nínum, nam & Arífloteles fuem ferum chlunín uocat, Hermolaus, Scíendum -— j eft (ínquít Caelius) chlunem dici ab Gire —— — —— NS cís qvzuay,id eft exfectum, eunuchumáü ; | aprum,Id quod Aefchyli doctrína com probat,atcy ítem Aelíani ín libro de prouídentía, Fíuntweró eunuchíattrítís arbori aut faxo tefticulis,infeftante ufcp ad affectíonem prurítu. Sunt qui chlunem díci fuenrputent libere ín agrís pafcentem, uelut yAósvroy, (melius yAsdtvuy, ut V arínus habet ) id eff ín herbis foenóue dormientem. Alij magnitudine uifenda chlunem accipiunt, Aríftophanes grams maticus ín libro dezetatum nomenclatura ; Suntex fuibus,inquít,qui dícuntur monij, quíbus me lis for(an fuerít,quem uocant chlunem,fxuítía & uiribus , Moníum funt quí monolycon ínterpres- tentur:alij (uem ferum,quí cumalijs mínímeaggregetur , Cyrillus ín Ofeam prophetam afinum eo nomíne intelligit, Thomas magifler in A ttícís elegantijs, chlunem ac monion & chaulíodonta effe - putat poétícas uoces, ( V arínus hac tria fimiliter fuem ferum fignificare aít, ) Hzcomnía Cadlíus, Woviot, ti uspovtogjwm. aperte, Etymologus, XASvuy, sttau 70 vrvyop yAsÉUvup, voy qv 8 yMón ova (Gudtyoy, Flea fychius & Varinus : quí prxterea addit, apad, ur aQelsnp, 65. aopdau, (Ao ". EartyMsvw vuelto Sr. sgAsutla quitezpiborze, Varinus exScholijs ín decímumllíados, ^ Chlunion quidem apud Sua dam loci nomen eft, yaéveey uero cum e,díphthongo, aprínum, xeigdoy. — XASvuc, uovióc, zrànerue, xg, x36 G^, xpAvzroe, «ox 6 icvronbroe yAsvue, «oi yvvewd] Gg" eie, EL dbinusy eise edlen i, d]g. Thy EzibUgs Myog' gi Nrvynpexvóveicoeie o ÜnAve wp ese qe XapaTORAse Aluvue dladasytiome, Ü xAevus 7X Ko yévie NETH yia ad ulcis, sois Gray qv de jico i &quxcro oxd lei, Suidas ex innomínato, — XA&vas, Awzrielverou, ó qu 78 YARN. &oveépfvor Idem, Hefychíus &, Varínus. — Mares caftrati( ínquít Axíftoteles ) maíores ferocioresg euadunt,ut fcité Homerusfingítcumdícat: —Nutríjtexe&umfyluís horrentibusaprum, Inflar.- non bruti,fed dor(i montís opací, Caftrantur,quod recentibus adhuc morbus pruríens íncumbítín teftes, quó atterentes eam partem ad arbores, tefles extínguunt, Girzcí uerfus Flomeríci hí funt; | Geil en yASvuy cvy ¥y,sd'&y wuxe — Cuelye ovroQ& ym Ma pie viri, Tíad.íóta, — Xaóvay Homee L] 1us uocat,ut Aríftoteles fcribit, fuem uóvopyuv, à plerifqs ením dum affricant fe truncís, teftículi attes runtur, Plutarchus de caufísnat, quaft, ai, — Exferíscaprís mares íamadultí dum uenatcres fue, gíunt aliquando sei zeetzprlay &zroBasar zi duin, ut etíam yAvaz,id eft fues feri caftrati, & fic i fectostum apros tum hírcos fylueftres multí etíam noftro tempore uíderunt, Euftathius ín Homes." rum, X Vulcanusin fcuto Herculís uarías expreffitimagínes, Ey5 cv&ip &yiAe yAovop kon, adt Aci vay, &c, Hefiodus. 4[ Aper abltalís cinghíale & cínghíare uocatur, porco fyluatíco, — A Gala lís fanglíer,uel porc fanglíer, corrupta fcilicet uoce ut Italíca etiam à Latína fingularí, qua uoced, Hieronymus utítur ín translatíone Pfalmí 8o, Apet fylueftrís à nonnullis fíngularís ferus appella. — tur, Albertus.nímírum quod folítarius fere degat, unde & wviy recentiores Cirzci uocítant, alíqui - ínepté cíngularem fcribunt, Hífpanis,puerco filueftre: uel puecco montés,uelíauali, Germanís,. vvilo fd:bwein. Anglisbore. Illyríjs weprz. . Mitabilein Creta aprosnon effe,Plínius, Apri(fues, Aelianus) in Macedonia muti funt, Ide, Sues Athí montís ne fcemínas quídem fpectare mares fitus inferíorís audent, Aríftot, Hifpaniín quadam parte nouí Orbís apros ínuenerunt noftrís minores, caudis breuíffimís, adeó ut abíciffas fuiffe arbitrarentur ; pedibus etíam noflrís díffimiles.pofteríores quippe aíüit pedes ín hís aprís uno dígíto non ungulato conftare, (hoc efl; pofteríus folipedes effe, anteríus bífulcos, ) Carnibus multo quám noftrorum tum fuauioríbus tum falubrioríbus, nec mirum cum palmeta propelíttus effent, inter quz & paluftres uluas aprorum multítudo libera uagabatur, ut fcribit Petrus Martyr Oceas nez decadís:is. — OlausMagnus ín quibufdam Scandínauiz locís apros duodecím pedum lona gitudíne reperírí prodídit, — In Heluetía multifunt;prafertím in regionibus íuxta alpes fitís. quoa níam ez arboríbus abundant díuerfis,qua pabula aprís fundunt:effent&p plures,ni(i fubíndea ple 6 be egíam caperentur,permíttente magifiratuijs quorum agtís moleftífunt, ^ Apernulluseft in A- [rica Axiftoteles,Herodotus;Plíníus, Aelíanus & Euftathíusín Díonyfium. In Aegypto(ín Nilo) | infulz TAWNS a Dc Apro. Doa dom Infulie permaeni coagmentantur, ut & fues permulti ín eis nafcantur,quos incole tranfeufites uez narí confueuerunt, Theophraftus 4. 15. dehift, Suemnec manfuetum nec ferum Indía habet, teà fte Crefia,quanquá non fide dígno, Ariftoteles& Aelíanus,addít Aelianus, fuilli generís ufum Ina dos à fe deteflarí,& tantopereab eo uefcendo,quam ab humanis carnibus abhorrere. quamobre mí nus mírum efi fues, faltem manfuetos , apud eos non reperiri, Sed huícaliqua ex parte aduerfatur quodapudPlíníum legimus, Indícís aprís cubítales effe dentium flexus gemínos ex roftro ; & rotía dem à fronte ceu uítuli cornua exire, Lycotas ruftícus ín Bucolícís Calphurni], refert fe uídiffeR oa ma ínfpectaculis, niueos lepores , & non fínecornibusapros, Agatharfides aít (ues ín Aethíopía cornua habere, Aelíanus, ipae ? &yplop eva 6i Bpeyeie xo emoi, Hefych Varin, — | EE :» — «Deglandio (quae parseft aprííuxtaceruícem; uel ípfa ceruíx ) & giandula & alijs quíbu(dam . partibusaprí, dixífuprain Suer, Vide nonníhiletíam infraíng, Apríferecolore funt nígro, uel fpadíceo nígrícante, Piluszreo fimilis aereflibus, czterís níger, Plíníus. Suesferosalbos feuis dí(Ie Paufanías fcribit ín Arcadicís, Leo & aperfortíffima animalia, pilum gerunt durí(Timum, Aa tíftot.ínPhyfíog, Sanguiísaprorum non fpiflatur,Plin, fibrís refertus eft, Aríflot, innatí calorís ui nígrícans eft & afper, Plutarch.ín cau(.nat, Oculí íracundiís fimiles & apertís palpebris patulí, u£ ín lupis & aprís ,omníum peffími, Adamantius, — «| Deapri dentibus & cauda , uíde quedam ín SueB, Agyietis,epitheton aprí apud Homerum,quod dentes habeat albos, uel acutos,uel magnos; Varinus. Cum adterrá procubuít aper,canibus & multís haftís debellatus, dente illius ínflàmato anhelítu tantopere íenefcere aíunt , ut fi quís de ceruice fetam detractá & ad eíuíde etíamnü fpiran 4o tís dentem admouerít,candens ín orbem cótrahatur acaduratur : ac fíeo dente canes ínfectantes ata tigerít,ftatím ignita ueftigía pelli ipforum imprímantur,Gillius ex Oppíanitertío de uwenatíone, Eas dem Xenophon (cribítín libro -de uenatíone,& Pollux hís uerbis ; Sí dentibus oblique attíngat caa nes,piílos eorum adurít, quod fi àmorte(ftatím) denti eíus exerto pilum admouerís, cótrahetur tans quam ab ígne, adeo feruída & zftuofa huíus ferz natura eft, quamobrem dentes eius &doves cogno mínat Oppíanus. Armadentíum aprí,culmí(non tamen apud bonosauthores) uocantur, Albere tus: a noftris,bawsán/waeffen.Plínius apri dentium fícas dixit. )Et rurfus, Culmi efus quafi ferrum incídunt dum ín uíuo funt anímalí,& ídeo magna ínflígít uulnera, Dentes habet magnos X recuc uos,ad íncídendum aptos:ín quibus hoc mírabileeft, quod uíuente beftía poffunt idem quod ferrüz mortuz uero detractí , uím íncifíonis amifílTe probantur, Líber de nat;irerum. | Audio exertos apríé &o dentes aliquando íta excrefcere,ut círculum fere abfoluant,toti ín fe refléxi,. InIndía cubitales den tíum flexus gemíní ex roftro, Plínius:fed Albertus pro cubitales legit monopedales, quod non pros bo. Culmos (ínquío ín Indía aper habet monopedales longítudine , cum alibi uix perueníant ad fes inipedem:qua longitudine alíquando apud nosínueníuntur. Aprí felnonhabentPlínius. Haz bentos ad modum fcutí , quod uenabulís & machzrz opponunt, Líber denat. rerum, — Kj Apud Czallos qui fcite & uenatoríe de aprís loquuntur , propría quaedam uocabula ufurpant. nam dentes €xertos, uocant armes autlímes, autdefenfes , GCoppofitos eís fuperíores, quorum ufus tantum eft adacuendum exertos, grecz, pectus, le bourbelier.ueftígít (iue folum, la fole du píed, excrementa; laífíes, lidem urfijapri, & aliarum mordaciumbeflíarumcaput hure nomínant, C; S4 i Ferarum alíe montanz ut plurímum funt,ut leonestalíz paluftres(id eft,círca paludes;jut fues; Pollux, Scythís & Sarmatis uenationes funt, intra paludes quídem ceruorum aprorumt&,ín cama pís autem onagrorum X capreartt, Strabo. Lufira f: igníficantlamas (lama; aquaz collectío eft; Ideni alíbi) lutofas, quz funt ín fyluis aprorum cubilía, Feítus, Evvde [ vroled zrvistzai qui devüos nouivay; Époye 5 svyka d'óney emAvsyst 9upp, Oppianus de apro, ídefl, ín remotís & profundis precipitum loa corum receffibus uerfarí folet, V olutabrumapríGallí nomínantle fueil du fanglier, V ocemfues ferz fimilem manfuetís edunt: fed foemína uocalíor eft, mas raro uocem emittít, Aríftot, Frendet acreítís aper, Author Phílomele, — Aper frendens, Ouídíus de Arte am. Silíus leonem frendentem dixít, INos aperauditu; lynx uifu, fímía guftu, Vulrur odoratu przcellít,aranea tactu, Incertus; Propríumaprorum generi eft,quod & porcorum effe dicitur, concítari adrabíem uno fitídente, Ala qo bertus, Orygesnon metuunt canís latratum , Ov cvóc c )pauAMo vritq« exvusAoi qeu yit, Oppianus. €| Aper calida: & ignez naturz eft, Plutarchus. Dentíbus eíus canes aduri, X pilos eífdem admotos (dumrecens interfecta fera adhuc fpírat) contrahi tanquam ab igne, ín B.díctumeft, q Aper cun ctas beftías praecedit audítuá dextrís, Liber denatrerum. —. 4 Aper domeftícus magis ímmoratur fcetídís quàm fylueftrís, Albertus. Apri ínueníuntur alíquando inter filícum folia, qua ípfi fibí col legerínt & forte fubfirauerínt,utaudío, Gallífangliers afouchíes uocítantapros ; cum fcrobes foz diunt, & filíicum afparagorumd radíces ín terra rímantur, Genus quoddam farrís , quo nofiri íi aqua coctolegumínum modo uefcuntur,acutís & afperís hordei ínftar armatum aríftís,cuftíci accó Iz (yluarumin Germanía ferunt , quod buic generí mínus quam caterís propter acutas aríftas aprí noceant, ut annotauít Tragus Tomo a,híftoríz plantarum cap. 2o, Apros in Pamphylia & Ciliciae 6» montuofis,falamandra ab hís deuorata;quí edere moríuntur, nec eft intellectus ullus ín odoreuel fà pore,Plíníus: VidefuprainSue c. Aper fyluatícus gregatím incedít, nec alios quàm de fua progé níe porcos fecum ueící patítur, Albertus, Lumbrícis fiue ínteftínís terra rofiro effoffis uefcuntu£ Áo 1042 De Quadrupedibus. aprí,quod Gallí dicuntuermeiller, lidem maniues appellantloca ubifagorum & quercuum elati. dibuspafcuntur, — [Spuma tenax ín currentibus equís uel íra percítís aprís círca os generatur in hís propter calorem,ín illís tum eandem ob caufam, tum propter motus uehementíam, Gialenu ín aphorílmos Hippocratísas,4s. — Suum agreftíum lachryma cur dulcís, ceruorum autem falf & improba fít,fcrípfiin Ceruo c.ex Plutarchi decaufis naturalibus problemateao, unde Calíus: etíam tranftulít ra, S. ] pfi apro tam grauis fua urína eft, ut nifi egefta fugae non fufficíat, ac uelut des uínctus opprímatur.exutiilla tradunteos,Plínius, — €J Aprí cítca Cal, Decembris fübantes fues fectarí folent,índedg callum obducere uenabulo quog refractaríum,Budaus, Sues agrefles femel anno coeunt, domeftíci (zpe, Aríftoteles: V íde fupra in Sue manfueto c, Suesferz príncipío hyes mis coéunt,uere paríunt,petetes maxíme ínuía,prarupta,angufta,X opaca, más cum feemínís con; uerfarí díes trígínta magna ex parte folet.Numerus partus, & tempus ferendi ídeim, attp ín urbanis. fuibus eft, Aríftot, | Sues ferz femel annogignunt,Maríbus ín coitu pluríma afperítas, Tunc ínter. fe dímícant,índutantes attrítu arborum coftas,lutotp fe tergorantes.foemípnz ín partu afperíores, & fere fímilíter ín omni genere beflíarum, A prís maribus non nífí annículís generatío,Pliníus. Tem. pore líbídinís fures feri acerríme fxuiunt, quanquam per íd tempus ímbecillesex coítureddantur, dímicant inter fe mírum ín modum armátes fefe, & cutem quám craffiíffímam preparantes,índura testp attrítu arborum, fpe etíam luto obducto, ac refíccato, tergus ínuictum contra íctus efficiunt, pugnant adeo acrí certamíne,grege relícto,ut fepenumero mortem uterg aduerfarius obeat, Aría" floteles, — Perfyluastum fxuus aper, tum peffímá tígris, Vergilius ín Georg. de uí amorís, .Et- mox,lpfe ruít,dentesip Sabellícus exacuít fus; Etpedíbus fubígít térram, frícat arbore coftas: Atsdo quehínc atq íllinchumeros ad uulnera durat, Ad Veneríslíbídínem ínflàmmatiffimus eft, cerui. cis fetís fíc inhorre(cít, ut críflae galearum effe uideantur:fpumas funditab ore, magno flridore dena. tiutn concrepat, efferuefcentem fpirítum anhelat, coéundi furore ardet,quod fi faemina eum ficlibía díne furentem patíéter manet,omnemillíus bilem extinxit, & libídínem fedauit: Sín atitem Ccoítum - refugit,is cofeftím feruidis ftímulís íncítatus,autipfam ui expugnatam ínít, aut mortuam íü terram, dentíbus abíjcít,Giillíus ex Oppíano, — Qua ex ferís mitigentur,non concipere tradunt;utanferesz: apros uéto tarde, & ceruos:necnifi abínfantia educatos, — In nullo genere zque ( acín fuillo ) fa« cílís miftura cum fero:qualíter natos antíqui hybrídas uocabant,céu fetniferos, ad homínes quog, utín C, Antonium Ciceronis ín confuülatu collegam, appellatíone translata, Plíntus, —"'hemafini.- Epícadi ex gente Parthíca hybrídze, Suetoníusin Aug, | Hybrida quo pacto fit Perfius ultus, opí; nor,Horatius i. Serm, Hybrís etíam canis uocatut, qui ímparibus parentibus natis eft, ínquit Pore- phyrio;boc efl ex uenatíco & gregarío. Inflexioném apparet effe duplicem, nempehybrís hybridis, - ín tertía, more Cirscorum:uel hybrída,hybrídae,ít príma,nomen facta apparet ooa zu v Bexp, forte. quod per conturnelíam ín alíquos íactaretur:uel quod s28. vB6jy aut2z v Bes, nempe adulterío nati, hybrídes dícerentur,fiue fpurfj,fiue ex díuerfarirm gentíum parentibus homínes?aut alíé fere, ex pa rentíbus feu fpecie feu genere dífferentibus:fpecie díco,ut fus ex imanfueto & feroigenere, utcanís excane&leone,&c. ^ Cícurfus,ex apro & fcropha domeftíca,Feflus, Nüllí dentes exertí,quía - bus ferratí:raró foemínze, & tamen fine ufu:ítag; cum aprí percutíánt, foemina füés mordent. ü «j Aconitum & fyanchi radix fues ferós occidunt:uide ín Sue c.ab ínítío de morbis eor. Cum - perímprudentiam hyofcyamum cornedérunt; ftatim attrahunt pofteríora,dímifT? íta fefe gerentes Deíndelícet contracti tamen ad aquas perueníünt,ét ibi colle&os cancros epulaitut promptiffimé, quí morbí remedíum eísprefiant,Aelíanus, —Edera apríín morbis fibi tnedeiitur, & cancros U&s- | Ícendo maxíme maríeiectos,Plíiníus. — «| Nec uero patiendus eft oryx,autaper,alíüsue quís ferus. ultra quadrímatum(in uiuario)fenefcere,nam ufg, ín hoc tempus capíunt íncrementa, poflea ma ce(cunt fenectute, quare dum uírídís atas pulchritudinem corporís conferuat ere mutandi funt; Columella, f Ld Sues fylueftres animofz, peruicaces, & brutz oimninó funt, Ariftoteles, Et alibi, Aprianimoft, iracundi,furibundíty funt.fanguis ením eorumfibrís refertíoreft, ^ Adamantius épynp &vpovonThU, — id eft íram fubítam eístríbuit, Leo & aperanímalía fortíffima funt & pilum gerunt dutífimum, qa Ariftoteles ínPhyfiogn. ^ Aper nullíus difcíplinz capax eft, femper ferus ac ferox, Liber denat; rerum, — Aprí& Ceruí quomodo mufícaillectí capíantur, uíde ín Ceruog, Apud Varronéms, 14. legimus inleporarío quodam Varronís ín Thufculano, ad buccinam inflatàm certo tempore as ] pros & capreas conueníffead pabulum, — Paretpurpureís aper capíftrís,Vlartíalis libro i,iü fpecta culi cuiufdam defcríptione, — Sues feri fapíiunt ueftígía palude confundere, urína fugam leuaré, Pliníus: Videetíam fuperíusín C,deurína, Aper fyluefiríshoc proprium babet quod ad pabus lum fecum non admíttit porcos qui ex eo natí non funt;fed fi iungantur cum eo contendit cuim eis; ut obferuauíín apro quem cícurauí,Albertus. IMlas tem pore libídínis (zuít,foemína à partu,ut & cztera fert omnía anímalía,ut ín C,dí&um eft... Necením latetete debet, (ínquít Cyaxares ad Cys rum líbro 4.de ínftítutíone Cyri apud Xenophontem, )non maiorem tibi efTe cupiditatem hoftiurn. uxoresatcp liberos capíundi,quàm illis feruandi, Cogíitandum praterea tibi eft, fues, fimulta etíam fint, fugere, ubi uideat uenatorem, und cum natis Sed ubí quís uenetur quenquam ex earum natis; hon | DeApro. D. E. [ib. I. l04.5 non amplíus fugere, ne fi una fit quídem, fed ruere aduerfus capere molíentem. Própríam apro. xumgeneti efl, quod & porcorum effe dícitur, concitari ad rabiem uno flridente: & tunc perículos fam éft incidere ín gregem eorum, pracípue candida uefte índutum, & maxim? fcemínz libidine ardeant, (uel potíus, fi mares libidine ftímulentur,aut foeminz pepererínt,) Albertus, Intérfecon certantes aprí,cum uíderínt lupos, quafi confoederati (e iuuant mituo, & concurruntad uocem cia mantis quotquot audierínt: € hoc conuenit multís anímalibus,Idem, Lupus quomodo ra pueriít e£ uorárítaprum paruum, uíde ín Lupo b. ex Alberto, «| Apridentes acuunt ad lucia , Plutarchus, Lapiídibus dentes exacuunt Homero tefle, Aelíanus, Etalibí, Aprum príufquam in aliquem inua dít, dentes exacuere ferunt:cui reíteflímonio eft Homerus cum aít, Album acuens dentem, Inara | go botibusexacuuntlimant& cornua elephanti, & (axo rhínocerotes, & utrogp aprí dentíum ficas, Pli . nmíus, Suesferosuríus aggredítur,fi clam repentetp potuerít agere, Ariftoteles, Vulcanus ínfcis to Herculís uarías expreflít ímagínes,ut canít Hefiodus:& ínter cxtera apros leonest& acríter & for titer utrínep pugnantes, íta ut neutra pars cederet, & caderent utrincp mortuí, czeterí tamen magis ad pugnam excítabantur, Síuelísne in teaper graffetur , cancrorum brachía illa dentículata tecum appenfa círcunfer, Didymus, ^ E, c I Es - tss 9; ; ; Apri apud nos fert media hyemecapiuntur, Fufca& uillofa efte utendi eft ad apri uenatum; maiorum ínftitutoBudeus, Oppíanus ín uenatíone aduerfus apros, equísuti iubet fuluís fiue ig^ níscolore, Ceruí & apriquomodo capíantur podagra ínftrumento ín Ceruo docui ex Polluce; 4o Foueacapítur multítudo aprorum (inquít Petrus Creícent, re, 35.) hoc modo, In loco ubí mult uer- «. fanturaprí;agellus conferítur melíca, quam aliqui fagínam uecant, círca agellum cóftruitur ualida & alta (xpes ex uímínibus arborum : & una ín parte relínquítur apertus íntroítus , e regione fa pís depreffx, extra quam fouea fit fatis profunda. Melíca íam matura multí apri per locum apertum ínz trabunt, Tum uenator accedat quandocüg; uolet,etíam ínermís:& in loco introitus fando clamet, & quouís modo tumultum & firepítum excítet, Síc apri perterríti , cüm uía euadendi nulla pateac, ni(i per locum fzpís depreffum,índe pro(iliunt omnes foras, € ín foueamíncídunt, Círca Roma nos agros & ín fyluís fuburbanis , ínfidiatores íaculís , noctu, fiue machína ferrea íenícrepítante transtigunt tam capreas , quàm ceruos , urfos & apros lucente Luna,Blondus, Pífces quídà nigri uenenati ín Armenía reperíuntur : horum farína ficus confpergunt , quas in ealoca quz maxime go abundantferís,diflemínant Beftía primum uteas atrígerüc fiatim moríuntur. atqj ea fraude apri, fe - recaprascerui,& urfi necantur,utpote anímalía fictum & farinarum auidiflima, Aconíto, & fy. ancho dícto ueneno tum man(uetí tum ferí fues pereunt, ut díxi ín Sue c. A pros non folum natus ra obdurata pellepilis; hirfutis ueftiuít, uerum etiam í pfi luto fe quodammodo lorícant, ne tclís £a- cile lzdi poffint.unde euenit aliquando, ut nifi letaleuulnus acceperít aper, uenatorem conculcet fi épfum feríre nequíuerít, A«fí foemína fuerit, cum careat dentibus exertís,conculcatum uenatorem proftratuméy lacerat, Belifaríus, V íde plara fuprain c, Aper ín lanceam feu uenabulum fponte íncurrít,& nili letalíter uulneretur,uenatorem profternítni(i ín terram humi cadens íaceat,uel re« tro arboremuelfuperíus ín arborem ferecípíens euadat, quía culmis recuruis (urfum tant& fecare, deorfum non potelt, fed iacentem humo conculcat, foemina uero culmos non habens, dentibus ia- «4o cerat, Albertus. Susferus(ut fcribit author libride nat.rerun)fi mane antequam reddat onus uea fice,à uenatoríbus petatur, facile fatígatur, Sín aute uel ante, ucl in ipfa uenatíone reddat urínam:, dífficilis erít captu, Sed quamuis laffus non cedít; fed in pofterioribus fubfiftit , & atrocítate rígídà laffitudinem diffimulat, duellum offerens uenatorí. non feríre tamen nec inuadere folet homíne,ni(i príus ab eo uulneratus, Caeterum uenatorí cauendum eft; nam nífi prímo ictu letale uulnus ínter ar mum &laterum coflas adegerít,de uíta períclitabítur : nififorté aut proximam atborem conícende rit, autín humilíorí loco folí planícíem amplexus totís membr ís fe premat, non poterítením fera rea curuís dentibus fuis ní(i elatum & erectum attingere Suftínebíttamen pedum eíus conculcatione, donec fic acentífocij opem ferant , Hacc ille. Ipfíapro tam grauis fua urína eft , utnifi egefta fugae ton ífufficíat ac uelut deuínctus opprímatur,exuri ílla tradunteos, Plíníus. Solet aper quum eíyl ($9 ua egredítur,uentum ab omní parte excipere & odorarí, num quid eí aduerfum feu expectandum fit, quod Galli dícunt prendre le uent de toutes pars. Nempe fues fyluatícosín montibus feciarís uenabulo,autceruos, Varro ín Afino ad lyram apud Noníum. Eft autem uenabulum telum uena- tíoniaptum, latum longaG acíe, cornibus hínc & índe extantibus, quod Pollux v&S5oy uocat: id cum deícripfiffer libro quínto círca fínem capitís tertíj, quale contra carteras feras qua comínus pus gnant parari oporteretfequentí mox capíte, Aduerfus apros uerótínquít)círca fínem colli («vaa fic uocat 7 Acyyue o $9 3» $uAsy ) fupra alas (pteryges, fic uocat lancez partes fecantes quz utrínc dila. tantur,)utríng; emineantcornua, (xr&dbrsss,) qua ínter fabrícandü ex collo producta fint, e ferro foa lido: ne dum aper pra íracundía in uenatorem magna ui fertur , per ípfum haftíle ad eum perueniat, - fed obflaculís illis prohibeatur.Caeterum uenabulo hunc in modum utetur uenator: Pede finiftrum 6o pratendet , dextrum fiflet pofteríus, eo fere ínteruallo quo uti luciantes folent. Latus quod promís net( (iniftrum ) pedem uerfus antroríum protendau Manus finiftra medío uenabulo fubfjciatu r,ü£ - áciü dirígat:dextra uero pofteríus contraríofítu uenabulo fortíter apprehenío ictü quam ualídiffinià IOA A. De Quadrupedibus. poteft impellat, V ifus ín feram fixe & acríter intentus fit, Et fi aper fuerituuInus uel ín medium fn, ter fupercilía locum, uel ín armum adígat, utrunc ením letale eft, Quod fi maxillas etíam attigerit, efficiet quo mínus uti poffit dentibus exertis.Sue ínfiliente, retrocedet & fimul enfem diftrínger, IIa Iud cauendum,ne fus uíolento capitis motu, & uehementí ín lanceam ímpulfu,& impetu faltus ues nabulum elídat, & uenatorem comminus ínuadat,quo facte, ín terram ille pronus íncumbat opor«: tet, & ad folum (e,comprímens flirpes aut cefpítes tenacíter apprehendat:fic ením fito corpori nihil fuis dentibus fera nocere, nec infra ipfum fubijcere poteft, (ed ambiens calcat, foemína etíam mora det, Hucufg Pollux, — «| Caníbus capiuntur apri aclupí, fed cum auxílío uenatórum , nam rato (olieos ageredí audent,nifi maftini fortíffimi & audaces fuerint, Sed pro capiendis apris requíruns tur pilífortesquenabula ualída)circa ferrum promínentibus crucís inftar(hoc eft,tranfuerfis) obífta: culís, (ea quídam rídícule nomínant, fufficit: quod ferrum ecuíg; ín corpus adígi fatis fit, cum non. poffit ulterius.) Hos uenatores quum aprum uident indígnabundum accedere,ín terram obfirmát, — & cum accefferít uulnerant,probibentibus ne ín ipfos irruat obftaculís, Paruus ínterim catulus ad hoc ínfiractus per uíam it, & fic à canibus & foctjs uenationis occiditur, Creícentienfis ie, 29, Rios bufli canes uenatici tum contra alías feras tum contra aptos ímmíttütur, ut ín Canum hífloría pro« (equutusfüm, | Dehís Oppianus, Taurosinquíb& leones ínuadunt, Ko cvas o Beissioae Vrai pum Wosmwy, Aetolicanes celeres & fagaces, uenantur apros, utín canibusex Gratíoretulí. — Galli. fub nomíneleporariorum,fuaríos etíam luparíost; canes comprehendunt,Budaus. ^— Canesmas ftini,quos Galli uocant Alans uautrez,íd eft Alanosueltros,ut recentiores aliquí uocant, (ut Fr, As lurius),capitibus & aurículís magnís,labrís craffis,adueríus urfos etapros emíttátur, Apríín fylax uis fepe dentíbus canesoccíderunt, Varro. Aper cumexitecub(üliuel luftro fuo canibus uifís tio cem aduerfus eos emíttít,quod Galli dícuntrendreles abbaís, — [Apri & ceruí apud Tyrrhenos. cum retibus & caníbusmufíca adiumento capiuntur,ut ín Ceruorecitauíex Aeliano. — (| Vena. tor(ínquít Xenophon)ín apros canes comparet Indícas,Cretenfes,Locrenfes,Lacznas:fagenas,ias | cula,uenabula,tendículas, (afkve, dyvzta, volu zred'ospá as. ) Primum igitur canes hoc ex genere effe oportet, mínímeuulgares,ut parata fint cum fera pugnare, Sagenas autem eodem líno quoles- porum, (ufferat autem fupra leporum fagenas ex tenuíflímolino Phafianouel Carthaginenfí cone- lici,filis nouem)filis quíng; & quadraginta, & chordulis tribus:íta ut unaque chordula (75vG-)fi& lís quíndecím conftet, & longitudo fita faftigio macularum (&pu&roy ) decem, Laqueorum(Beoyey) autem altitudo cubítalís. Plaga dimidio craffíores fagenis, (0 dE zrveldjeopei fipaó Aoi TE 7 GPRVO eniti) extrematp earum per annulos exeant.fufficient uero quindecim, lacula uaría fínt, quz lanceas has. beant fatis amplas & leuigatas,haftílíatg ( je Bd'ovs)ualida, (Gre zc Aóyyets Borwereis wg fuxects, lego. feine ex Polluce.id eft, quz lanceas habeant benelatas,& nouaculz ínftar acutas. In lexico Gras ' colatíno £vsede exponitur lzuigatus,) At uenabula primum lanceas habeant longitudine zevzvta Acisat,id eft quíng; palmorum, & ín medio fiflule dentes, (xvavlevsas,yualídos fabrícatos, & haftilia cot - nea(ex corno arbore)craffitudine hafta. T'endiculz feu pedícze tales funto, quales pro ceruis fiunt, Sed uenatíionís comítes adfint.fera enim à multís uix capi poteft. Quomodo autem fingulís quibuf cung utí conueníat,oflendam, Primum ígítur cum ad locum uenerínt, ubí aprum efle conijcíunt; - canum gregem fübducere oportet, & foluta una ex Lacanís, reprímens alías cum cane circumeat, — Cum ueftígía deprehenderint índagando,fequatur deinceps quo tenor duxerit, Sed uenatoribus eiíam multa índícía aprum prodent,ín mollibus locís ueftígía, ín fyluofis ramorum fragmenta, ubi ^ arbores fuerint dentíum uulnera.Canís uero utplurímum ad fyluofa indagando perueniet, quod in hís locís fera plerunqp recumbít;nam hyeme minus frígida funt, minus calída afiate. Cum ad cubilé peruenerít,latrat:ille ueró ut plurímum furgere non folet, Sumat igitur canem, & ipfam cum alijs - omníno procul dcubilireliget, & fagenas ad díuortía (guae. d Vezeur paulo poft uertítloca quaefacile adirí non poffunt ) tendat, laqueos ínijcíens ad fyluz truncos bícipites, (em Baonovzw. có Boos enm &zroo audere 7? 02e dInod. )Ipftus autem fagenz longo producto finu tibícines(avaselvlac)intrinfes: cus facíat, fubíectís utring, ramis,ut ín finum per laqueos fplendor lucis (&x a2y&z v6 qtyyae, codices quídam corrupte habente eo») prorfus infiftat,& accurrenti fera pars interior perquam lucidilz — fima fit.Plagam (wxeldjeawp) ab arbore ualida relíget, non à flipite, ( «9 «iix jdpev, rion à uírga aut gel | frutice, jejei funt fafcículi lignorum, aut uírez tamaricis:;uel planta fpínofa fepibus apta, [rhamnus nimírum,)Hefychíus, V arínus, PáyotoxéAs l6 txenlad'us, V arinus.) flipites ením nudis ín locis inue« — níuntur;( evrtorrwt yep s ois Nneie d ptxor, ) V tríngs uero arborum ramís claudatea etíam qua faa cile adírínon poffunt, (z&d'veveua,)ut ín retía curfum nufquam declínans intendat . R etibus tenfís, ad canes redeant,omnestp foluant,& íaculís uenabulisdy fumptis procedant.Canes alíquís hortetue qui perítíffimus fit,reliquí deínceps ordine fequantur,magnis ínteruallis alius ab alío díftantes,ut fe rz difcurfüs late fatís pateat. Nam fi aper ín confertos inciderit, perículum eft ne faucientur, nam in quencungp irruerít,per iracundiam ladít, Porró canes cumíam cubilí propius fuerínt,incírentur & immíttantur d uenatore, excitatus ille confurger, & quacungp canísà frontefe illi oppofuerit, eam refjciet, (avadiid 4. ) Irruetautem curfu(fponte in retía:fín minus, neceffe eft perfequi, Quod ft pre-i ceps fuerítlocus,ín quo eum fagenz detínent,ftatim exurget:fi planus, ab ínítio ftabítibidem inhza tens;íncumbenttum uero canes, Símul etíam üenatores oportet intétos in eü (caute ne canes feríat). tela De pro. Eulcb.T, IO A5 tela contjcere, & círcumuenientes à tergo & eminus lapides mittere, donec retibus fe íngerens plaz gam eorum intenderít, Tum eorum qui ad(unt perítíffimus & robuftíffimus, uenabulo progreffus à fronte percutíat. Quód fi petítus íciusty telís,non fatis fe retíbus ingefferít, fed ín accedentem fecon uertat & ínflet occurfu, (& ezravieo yn me Y men[e aóoudJoopriy roispwic;) necelfe eft íümpto uena bulo accedere,Id tenendum eft manu laua anteríus, dextra pofleríus.ílla ením dírigít ictum;haec ura get & impellit,Pedes autem rhanus fequantur,lxuus leuam, dexter dexteram, ltagy accedens uenas bulum obfjcíat,cruribus non multó maíore fpatio díuarícatís, quàm fierí à lu&tatoríbus folet, (aia uy, lego 4 qv zw,ex Polluce:finifirolatere ínterím ad manum finíftram conuerfo, Diligenter au temferz oculos ínfpícíat, capitís illius motum obferuans, & uenabulum porrigat prouídus, ne aper go capíte rotato de maníbus eí excutíat. Venabulo enim interdum cum ímpetu clio (n uenatorem pergít. Hoc fí cuí contígerít , pronus ín ora cadatoportet, & uírgulta ínferíora ( 91 Ane tro sp) cóprehendat.nam fi hoc modo inhaerens procubuerit,fera pra incuruítate(]z 742 euwos[a) dentium corpus adipiíci non poteft, erectum uero aut flantem fauciari necefTe eft, quamobrem aper uenato tís corpus attollere tentat; quod fi nequíuerít, obambulans proterít, Huíus autem reí liberatio una tantum fupereft : cum ín bac anguflía deprebenfus fuerít, tum ex comitibus alíquís cum uenabulo accedens, fuem ítritet, ímmifTuro fímilís, non tamen immiíttet ne íacentem feríat, Hoc aper ubianis maduerteriít , omífIo eo quem premebat, contra írrítantem prz íra & furore conuertítur, Tum ille celeríter exilíatymemor cum uenabulo exurgendum effe:nam nífi uíncenti falus honefta non eft. &- rurfus ínuadat ficut antea, ferrum ínter fcapulas dírigat, qua parte iugulum eft, (1 $eQeya, Pollux 4o uidetur legílfe, v u«Gopvov, quod placet, hoc fenfu, ferrum ínter fcapulas , aut medío inter fupercilía loco adígat:)& obníxus uenabulo acríter íncumbat,Saucius aper furens progredítur, & nífi lancee dentalía(xvedbf)prohiberent,per haflíle fe trudens ad eum ueníret quí uenabulum tenet, Eft ením fera adeó feruída, ut cand pilos quos dentíbus forte perftrínxerít,amburat: & pilí recensoccífí den; tibus admotí contrahantur, (ut ín B.díxímus, )Caterum fí foemína ín retía ínciderít,cauebít uenatot neímpulfus cadat:quodfí contigerit, proteratur neceffe eft ac mordeatur, INon eft ígítur fponte ca» dendum. fi quís ueró ínuítus cecíderít, ei non alíter furgendü eft quàm fub mafculo. Cum uero fura rexít,uenabulo percutíatoporet,quoad eam occíderit, Porró capiuntur hoc etíam modo: R etía illis ín tranfitu faltuum (vazedy)ponütur,ad nemora,ad ualles;ad clíuos, (sseyt«.) Incurfiones uer (eie Gc, uenatorum fcilícetín hzecloca cum tumultu írruentíum, ut fuem excítent, ) fiuntín agros, ín $o paludes,ín aquas. Qui iuffus eft,retía cum uenabulo feruat, alij canes agunt,optíma quaegj locorum Ícrutantes;& cumprímum ínuentus fuerit,agítatur, V bi íam in caffes íncíderít, retíum cuftos acces dat fumpto uenabulo, & utatur quemadmodum dixímus. fí non íncíderít,infequí oportet, Capitur etíam dum medíiozftu premítar canibus, INam lícet uíribus praftet, prz nimío tamen anhelítu fatí^ (cit.Pereunt autem multz ín eíu(modí uenatione canes; quínetíam uenatores ípfí períclítantur, Cae terum ubi curíu fatígatum petere coguntur, fiue ín aqua , fiue ín rupís feceffu fuerit, fiue ex opaco exíre noluerit:ubi nec rete illum, nec alíud quícquam prohíbet cominus cum appropínquante cons gredí: nihilominus adire oportet,utmagnítudo anímí cuíus gratía hi labores (uícípiütur,declaretur,. Vtendum eft at uenabulo,& corpore íta compofiíto,ut dictü eft.nam ita etíamíi quíd aduerfi accíde rít, non ín ipfum aut ín(cítíam eius culparefjcíetur. Ponuntur uero ípfis tendícula , (mdbspaos, ) ín o eifdem locis ficut & ceruís.Obferuationes eedem funt, et curfus, (usfadjeoucs, infecutíones, )& adítus, & ufus uenabulí. Porro catulos earum capi uix contíngít, neg; ením ab eís diícedunt,donec adole uerínt, & cum eos canesínuenerint , uel alíquíd ipfi praefenferint, ftatím fe abdunt ín fyluas , & fe. quuntut eos ubícung fuerínt parentes utríc ; quo tempore fzuíores funt , & pro illís acríus quam pro feípfis pugnant : Hzc omnía Xenophon inlíbro de uenatíone, ex Omniboni Leoníceni íntera pretatíone per nos emendata, €| Germanicírca aprorum uenatíonem propría quadam uocabus la & locutiones proprias habent: ut funt, (2 an madbt.ein bag.binot feiler an. ftellt qarn vii veeer. tüder. ie fuw wirt gebenst/ loufft/nimpt ein (a/ bat [barpffewaaffen/ frift ever erfcblecbe vil bün? ober líit/witt geftocben. t 4j Viuaríaaprorum caterorumQ fylueftríum, prímus togatigenerís inuenit Fuluíus Hirpinus, to qui ín Tarquinienft feras pafcere ínftituít.nec díu ímíratores defuere L.Lucullus & Q.Hortenfius, Plinius, In leporario pater tuus Axi preterquam lepufculum € uenatíone uidit nunquam, neg ením erat magnum íd feptum, quod nunc uthabeant multos apros ac capras, (capreas, ) complura íugera maceríjs concludunt, INon tum(nquít) cum emifti fundum Thufculanum a M.Pifone ín le« porarioapríi fueruntmulti, V atto, Etalíbi,Leporaríj fpecies dua funt,in altera eft aper,caprea,les pus:ín altera apes,cocle,glires. Et rurfus, Apros quídé habere poffe in leporarío, nec magnone- gotío tibi efl, captiuos, & cicures qui ibi nati fint, & pinguesfolere fieri; fcis inquam Axí, Nam quem fundum (ín fundo, quem) ín Thufculano emít hic VarroàM. Pífone, uidifti ad buccínam inflatam certo tempore apros & capreas conueniíte ad pabulum , cum e fuperiore loco e palzfira effundere« tur aprís glans, Ic.utin Lepore fcípfi, €| Extat Gordíaní fylua memorabilis pícta in domo roftra 6o tà Cn.Pompefj,in qua picta etíam nunc contínentur, aprí ryo- ibíces 1eo. &c; hzc autem omnía poa pulo rapienda concellit díe muneris quod fextum zdebat,Capitolínus ín Giordíano i. €| Plutarchus ín Commentario de caufis naturalibus, uerlum hunc ceu prouerbío íacratü cítat, t L3 R [4 x 1046. De Quadrupedibus. Nrer vuxesee Odo, nep vx io eomrto c5, hoc eft, Non pluetpofl no&£, qua fus agreflíspepererit, Sue" cicures [zeptus pariunt ac diuerfis temporibus,ferae nó nifi femel, dá jfdem ferme diebus, nimirum ineunte aflate, Vnde negantfore pluuíam pofteaquam fus agreflís pepererít, nimirum exaciísíam, menfibus pluufjs.Períocum ufurparí poterít,fi dícamus,res fore tranquilliores pofteaquam moros. fus ac ríxofus quifpiam animo fuo morem geffitErafmus, d | F, | Suis caro uifcofa eft & frigida, &! maxime cum uicínior eft lactí:ferí tame minus quám manfuetig. Caro porci tum ferí tum cicuris, facile concoquitur & cíto defcendít,multü nutrít,et (uccum gignit Craffum ac uifcofum, A uicenna, Plura leges ín Sue F.non procul ínítíoex Galeno & alijs, — Caro aprína leuís concoctíonis,melíorts domceftica: ítem ualentifTimíi generís & plurími alímerí, authorem Celfo.Híppocrates aít, Caro fuis fyluatíci fíccat, corroborat, & mouet, — «| Primus Romanorum. P.Seruilíus Rullus,pater eíus Rullí,quí confulatu Ciceronis legem agraríam promulgauit, aprum folidum epulis appofuit, (ut mox ex Plínío recítabo, ) Ad quod refpíciens Iuuenalis, & fua norang. tempora,exclamat:Q uanta eft gula,qua fibítotos | Ponítapros,anímal propter conuíuía natum, Grapaldus, Num plurís nunctu € uilla illic natos uerres lanío uendís, quám hic apros milliarios: (alij milíaríos fcribunt perl. fímplex)emís? Varro, |» Aprimílliarij dicebantur mille rarum,quea folebantín ccenís apponere Romaní,Ge, Alexandrínus & Crinítus, Apud Athenzumaper Di pnofophíftis apponítur, Menfz apud Indos imponuntur íntegri leones,& caprez,& aprí;Philoz: firatuslib.3, — Rancídumaprum antíquilaudabant, non quíanafus ilis nullus erat. fed cred bac mente,quodhofpes "Tardíus adueniens, uítíatum commodíus,quàm Integrum edax domi nus confumeret, Horatíus 3, Serm, Rancorem grammaticí odorís grauítatem interpretantur, qua ex uetuflate ac corruptíone nafcítur: € rancídum,quod rancore putídum eft. ' «His addemus que de aprí apparatu Apícíus fcripfit ab inítío librioctauí;hís werbís. Aperita: condítur:Spongíatur,& fíc afpergitur eí fal,camínum trítum:& fic manet , Alía die míttítur ín fure num;cum coctus fuerít,perfundítur píipertrítum, ^ Condímentum aprínum:lVlef,líquamen,ca num & paffum, — Alíterínaprum: Aqua marina cumramulíslauri aprum elíxas quoufq; mades. fcat, (id eft mollefcat,tenerefcat, & coquatur:)coríum ei tolles:cum fale, (inape,aceto ínferes. Aliter ín apro:Teres piper, líguftícum,oríganum,baccas myrtha exenteratas,coríandrum,cepas : fuffurs des mel, uínum,líquamen,oleum modice ; calefacies;amyloobligas,aprum ín furno coctum perfüne. des.Hoc & in omnegenus carnísferínz facies, — Inaprumaflum íura feruentía facies fic: Díperyg cumínum fríctü,apij femen, mentham,thymum, fatureiam,cníci(alíás anethi) flores, nucleos NS amygdala tofta;mel,uínum,líquamen,acetum,oleum modícé, Alíter ínaprum affum íura feruens. tía; Piper, líguftícum,aptj femen, mentham,thymum,;nucleos toftostuínum, acetum, líquamen,oleit. modice, Cum íus fimplex bullierít,tunc tríturz globum míttes ; & agítas cepa & rutz faícículo , Si. uolterís píngue íus facere,oblígas íus albo ouorum liquido,moues paulatím,afpergís píper tritum, &iínferes, — lusín aprum elixum:Piper,ligufticum,cumínum,filphíum, oríganum, nucleos, cas ryotam;mel,finape,acetum,líquamen & oleum, — lus frígídum ín aprum elíxum;Píper careumli guftícum,coríandri femen fríCtum,anethi femen,apíj femen, thymum;oríganum;cepullam,mel,aà tum,fínape,liquamen,oleum, Aliter íus frigidum in aprum elíxum;Píper, liguftícum, cumínum;. anethi (emen,thymum,oríganum,filphíum modicum, eruca feme pluículum:tuffundes merü: con dímenta uírídía modica, cepam,pontíca, uel amygdala frícta, dactylum, mel, acetum, merum modis" cum:coloras defruto:díquamen,oleum, ^ Alíter ín apro : Teres piper, lígufticum, oríganum, apij femen,laferís radicem, cumínum,foenículi femen,rutam:liquame, uinum,paffum: facíes ut ferueatz- cum ferbuerít,amylooblígas íntroforas,& ínferes, ^ Perna aprína ita impletur recens: Per artícua. lum pernz palum míttes,íta ut cutem à carne fepares,ut poffit codímentum accípere per cornulum;. ut uníuerfa impleatur, Teres piper,baccam laurí,rütam:(i uoluerís,lafer adíjcíes,líquamen optimi, caraenum, & oleí uírídís guttas, Cum ímpleta fuerit, conftríngitur illa pars qua ímpleta eft ex línoz- & míttítur ín zymam,elíxatur ín aqua marína cum lauríturíonibus & anetho, Hucufg A pícíus8: 1. & rurfus 7.4. Ofella aprugnez (inquit) ex oleo, líquamíne coquuntur,& míttitur eís condimene tum, Cum cocirz fuerínt,fuperadijcítur hís,cum ín foco funt, condítura, Piper tríitum:condímetum, f mel,liquamen;amylum:& denuo bulliunt;cum íam bullierunt,fine liquamíne & oleo, elíxas & icd cas,pípere afperfo ínferes, | " ., S Antequam piper reperíretur myrtí bacca illam obtínebat aíicem,quodam etíam generofi obfo | ntj nomíne índe tracto,quod etíam nunc myrtatum uocaturtzEademü orígine aprorum fapor come mendatur,plerung ad íntínctus addítís myrtís, Pliníus, Helíogabalus exhibuít fumiína aprugna per dies decem trícena quotídíe cum fuís bulbís,Lamprídíus. Placuere & feri fues.Iam Catonís cen. forís oratíones aprínum exprobrantcallum, ín tres tamen partes díuifo, medía ponebatur lumbus aprugnus appellata.Solidum aprum Romanorum prímus ín epulís appofuítP.Seruilius Rullus,pa: ter eius R.ulli quí Cíceronís confulatu legem agraríam promulgauít. 'l'am propinqua orígo nune quotídíanz reí eft. Ethoc annales notarunt, herum fcilícet ademendationem morum: quibus nos tata quídem ccena, fed ín príncípio, bíni ter nícp paríter mandantur ( alíás,mandebantur ) aprí, Plí níus, Callumaprugnum & porcus Troianus fumptuaría lege prohibebantur, Volaterranus ex "is à Macros DeApro. G. Lib Ll. 1647 hs -— Mlacrobío, . Magis calleo quàm aprugnum callum callet, feftíue quidam apud Plautum ludens hos monymía huíus dictionís calleo,qua & ícíre,& callofum eflefigniíficat, CQuo die Lentulus flameo IMartialís ínauguratus eft,ín ccena fueruntlumbi aprugní,fumína, fíncíput aprugnum,Macrobíus, Eubulus qv Adkecip apud Athenzeum 423 xa nominatíntercaterosdelícatiorescíbos, |, G, Millia remediorum ex capra demonftrantur:amplior potetía ferís eiufdem generís;Pliníus, Eas demratío círcaremedía ex fue manfueto & fero fuerít,nec non alijs omnibus manfuetís & ferís: ut^ delicet ut ijdem aut fimiles utrorumtp effectus fint , fecundum magis && minus tantum differentes, quoníam animantíum ferarum partes eedem mínus bumidz mínusty frígidz , tj(dem ex manfuetís 1» anímantíbusfunt, Apro& fuícicuri cómmunía remedía ín aliquot eorum partibus , nempe fana guine, cerebro, maxillis, pulmone,íecore,felle;talis, ungulis, fimo & urína, ín Sue íam recítata nó eft quodhicrepetamus, — € Aprícerebrum contraferpenteslaudatur cum fanguine,Plínius;Et alíbí, "Verendorum carbunculís cerebrum aprifanguístp fuccurrít, Videínfanguíne fuís a, Axungia praliantior eft ínaprís,utin Sue c, ex Plínio retuli, Lardumaprielixum atqp círcumlíeatum mía ta cele:íitate folidat fracta, Plinius ut cítat Obfcurus quídam, Adeps aprí cum mellerefínadg cotra ferpentesfaudatur,Plinius, Cumadípe pulmo aprinus ímpofítus,fi pedes fubtríti fínt contufiüe of fenfione, prodeft, ldem, Apri & equíadipes quomodo curentur ín Tauro díxí ex Díofcorídet quanquam eíus interpretes horum anímalíü nomína omíttunt, Epínyciídas adipe apríno cumros ». faceoínungí prodeft;Plinius, — XJ Aprícerebrum cótra ferpentes laudatur cum fanguíne;Pliníus, &o Apricerebrum ad ferpentíum morfumualet Sextus, Verendorum carbunculís cerebrum apri fanguísQp fuccurrít, Pliníus, Ad carbunculos & dolores ueretrí: Apri cerebr& coctum contrítum ex melle, & impofitum,miíre fanat, Sextus, Cerebrum apri coctum & potatum cumuíno , ómnes doloresíedat, ldem, Plurade remedijsex cerebro, ín Suedictafunt, ^q Cinís maxillarum apri fanat ulcera quz ferpunt:Idem quog confert fractís,Plínius, VídeinSue, —«[Dentís (tme fcobes, diram pleutítída foluent, INec quatiet pectus tuflisanhela tuum,Io, Vríinus, Potus ín pleucíti. de expertus;Exhibeatur femilibra, fi grauior morbus efi; fin mínus, uncía duntaxat una aut altera oleilínini puri,calidí, cum fcobe dentis apríní, quanta fuper Marcellinum numum exagoerarí pos tefi;Io,Kufnerus, | | Hoedi,agní, dorcíaprí,ceruí,&c, coagula fimiles naturas (ortíuntur, contra aconiti potum ín uíno, & concretum lac ín aceto,conueníenter alfumuntur, Diofcorides, &[ Apri 8o pulmonem cum melle commixtum, ut malagma fuperpone pedibus a calcíamentis [zfís & exulcera tis,(anabuntur,Sextus, Diofcorídes alios quocp pulmones, (uillum,agninum, urfínum ad ídem res medíum commendat, nempe quod impofitís eís excítandz ín pedibus calceorum attrítu inflammas tionesarceantur, Cumadipe pulmo aprí impofítus, (i pedes fubtríti fínt contufiüe offenfione (uel etíam ad perniones, ut lij cítant;) prodeft, Plíníus, Ebríetatem arcet, Vídeín Sue, — (Jlecurapri (679»)recens fi arefactum teratur,ex uíno potum,contra ferpetíum canumdp (xs z/av&y, lego xvvà) morfus auxilio eft,Díofcor, Aprííecur inueteratum ctim ruta potum ex uifio, cotra ferpentes laus datur, Pliníus, lecorís aptí fibra, illa potiffimum qua prope fel & íecorís portas eft,ex aceto ucl po- tius uíno potacontra ferpentes auxilíatur;INicander. Lethargicos excítat iecur aprínum: ítacp Gc ueternofis datur,Plínius, Apriiecur auribus purulentis inftillat& profícít, Sextus, Aluum fiftit 49 iecur aprínum ex uíno potum cítra falem,recensqp,Plínius : recens ex uíno potatit, uentrís luxum mírereftringít, Sextus, Iníecore aprí ínueníuntur lapilli, fícutí ín. uulgarí fue , aut duritie lapillis (imiles,candidi, quibus contrítís & ín uíno potis, calculos pellí aíunt, Pliníus, Plura de remedíjs ex iecoreaprílegesínSue, — €[Strumas difcutitfel aprinum uel bubulum tepídum íllitum, Plíníus, fed Marcellus empíricus pro apríno caprínumlegít, hís uerbís; Fel bubulum uel caprínum ad íncís ientes firumas optímé facere experímenta docuerunt.nam penitus crefcere non finentur, fi eo ad: fidué tangantur, Vlcera qua ferpunt fanat fel aprínum cum refina & cerufa,Plínius, Felapruga num & oleum amygdalinum parí menfura permííce, tepidum laboranti auriculz inftilla, Marcel lus, Liene quog fedat potum, ut quídam ex Plinío cítant. Coítus ftimulat fel aprínum illitum, Plinius, Felaprícum feuo quolibet pofítum,optíme placat podagram ín prafens; Marcetlus, In $o Sueetiam nonulla deremedijs ex felleapridiximus, — 4| Comitíali morbo teffes urfinos edite pros deft,uelaprinos bíbiffe ex lacte equíno,autex aqua. d antur & fuü tefiículi, ínueterati trítícs ex fuís lacte precedente uiní abftínentía, & fcquente contínuis diebus, Plíníus, Ad caducos: T efticulos apréex uíno uel aqua potato, & curaberís, Sextus, (|I emediía ex uefíca requires ínferíus in lotío, | Remedía ex talísapri, uíde ín Sue, «| Vngularum aprugnarum exuftarü cínís potioni infpera. fus,plurímum utin difficultates iuuat, Marcellus, Vngues aprugni exuftí trítitp ín potíone futtts ptü efficaciter fubmeíulis profunt,Idem. Ad inuoluntaríum utína exitum in firatís; Aprít uel fuis, Plínjungulas uftas ex uíno potui dato, Galenus Euporift. 3237. Vide plura ín Sue, | € Fimuin fuís fyluefirís aridum, in aqua auttríno potum,reíeciíones fanguínis fiftit uetuftum laterís dolorem mulcet. ad rupta & conuulfa ex aceto bibitur. luxatis cum cerato rofaceo medetur, Diofcorídes : ex 6o quopartem etíam Auícenna tranfcripfit, Fímiapriniuímad membra fpafmo uel percuffü uitíata, aut quadrigis agedís rotaue uulnerata,forís illítí,tum in potu fumptiad ruptos, uulneratos & cucta fos.expofuiinSue G. Fímusaprirécens,X calidus, pracipgum eft remedium dea d UL fatis [048 — De uadrupedibus. guiíniís e naribus,Liber de nat.rerum. ^ Stercusaprugnum ex uíno fubactum,& emplaflri more teg pofítum,quicquid inhzeferít corporí celeríter extrahit € (anat, Marcellus, ^ Etalibi, ufum cribraz tumq,& cum melle deteríore coctum & fubactum,artículís impofítum medetur, — Vhceracatera (preterquam ín tibijs craribuscqp)explentur & purgantur fíimo apríno,Plínfus, ^ Apriflercus ara dum contrítum & potíoní ínfperfum dolores laterís fanat míra potentía, Marcellus. Etalibi,Síccit contrítum ex trino potuí datum, pulchre non folum fplenís, fed & renum dolorí medetur, — Lum borum dolores & quzcuncp alía mollíre opus fit, cinerem aprinifimi inueterat afpereí potíone uínil conueníGPlíníus. ^ Luxatís recens fímum apri, illinitur,ldem. ^ Stercus agreflís apri &c fulphur. - colatum,& ( ex ) hemína uiní pícati potata,coxendíces emendat,Sextus, —Fímus aprugnus uino , xemíffus tepefactus colatusip, & duorum cyathorum menfura potuí datus, ífchíadicis faluberríme medetur, Marcellus, — 1n aceto decoctus, X cum melle fubactus,impofírusc plantís uel talis, mitis gat eorum dolores,]dem, Apríni fimi cínis ínfperfus potíoní tepidi uíní dyicndentcts medetur, Plía. níus ut quídam cítant. — Kelíqua deremedijs ex fimo aprí,quares in Sue, € I: emedía ex uefíca & lotio aprí,tum fimul, tumfeorfím. | Ad caducos;Lotium aprí cum oxys inelíte bíbat,& remedium capíet, Plínfus. ^ Comítíali morbo prodeft aprinam urínam bibiffe ex; aceto mulfo,efficacíus que inaruerítín uefíca fua, Plinius, (Idemalibi de fibri urína fcribítadferuari eamoptíme ín uefícafua,) Auríum dolorí & uítijs medetur urína aprí ín uítro feruata, Plín. .. Ad aures mínus audíetes : Aprilotium ín uitrec repofitum tepefactum auribus ínftíllatum perfeciemes detur,Sextus, — Vrínaaprí feruatur in uítro,fed melíus ín uefíca ipfíus,quo(qua)modo eí fublata fuerit hac tepens ínfufa auribus(dolentibus puto & purufentis ) uníce prodeft, Marcellus. - Apríae. lotium ínfufum aurícu!e ualde medetur:quod quía uetuflum magís prodeft,colle&um feruarí debet ín uafe uítreo, ut fitad remedia preparatam,Idem, Etalibi, Aprilotium ín fumo ficcatum,& melle liquefactum aurí infunditur, & remedíat furdígíinem uel dolorem, ^— Porrífectíui fuccum, & los tíum apri, & oleum cyprinum parí pondere coiunges,& tepefactum auríbus ínftíllabís, IViarcellus, Aprínaurína uíríbus eifdem praedita eft ( proximeautem dixerat taurínam cum myrrba ínfiillatana — auríum dolores leníre)priuatím commínuiítueficze calculos, & potu expellít,Diofcorides, — Vringe íncontínentiam cohíbet uefíca aprína,fí affa mandatur,Plintus & Sextus. — Veficam a(fam( addis: derím aprí:zautuerrís)nam & uerrís uefice eandem uím tribuit Marcellus)efui dato per trídu&i míns gentibus ín firagulís, Galenus Buporifton ;.376. —— Quiurínamtenere non poterít capraeueficant comburat,& cinerem eius exaqua cumuini potione bibar,IMarcellus:ego non caprze,fed aprí leges? rim,quoníam czteri etíam authores aprí urina hanc facultatem attribuunt, caprínz nullus quod Íciam. Vefica calculorumá crucíatibus auxiliatur urína apri, & ípfa uefica pro cibo fumpta: Effia cacíus,fi prius fumo maceratur utrungy. V eficam clixam mandi oportet, & à mulíere foemínz fuísy Pliníus, . Vefífica aprirecte aduerfum ueficz dolores ín cibo fumitur, íta ut mulier foemínze, uít. mafculifumat, Marcellus, ^ Ad firanguríam & uefice dolorem: V efica aprí cumlotío ínfufo fi(us fpenfa € paffa fueritdonec aquatícus humor effluat,& difcoctam dederís máducare hís quí patium tur, mírt fanantur,Sextus. V errís fyluatíci lotum cum fua ueflica ín fumo fufpenífum & adferuas tum,firanguríofis cum potione míxtum potuí datum,elficaciffime prodeft, Marcellus. — Hydropía cís auxiliatur aprí urína,uel etíam uefica, paulatím in potu data,Plíníus ut quídam cítant, . Víde etíam in Sue deremedijs ex urína apri, | ; . (Aduomitum & fomnum:Spuma aprícum adípe ín heminís tríbusad tertías excocta & data — fanabit,Sextus, | . f Quandoquídem ueró & ín uenationibus à fylueftríbus fuibus laduntur quídam, operzpres tíum eft & de his facere mentíonem. V ulnera ítacp ab ipfis íncuffa grauía funt,propterea quod nom - folum profunda, fed & magna exiftant, Adglutínatorío autem medícationís ductu ea curare ímpofs fibile eft, Nam uná cum contufionelabía uulnerum difcindunt, X adurunt, Mutuo enim dentium inter fe attrítu,ac uelutí ad cotem affrí&tu utuntux,ad uíndíCtam eorum qui eís obueníunt currétes, Adufta ítag corpora cruftam quandam íuxta uulnerumlabía índucunt. Quare fuppuratoríum & non adglutinatoríum curationis modum ín eís adhibere cportet, Aetius i5, 4. Viceríbus rheus - maticís;íd eft fluidis non calída fed (rígida tam eeflate quam hyeme adhiberi debet. Facíle ením ínter go uenandá equus ab apro interno poplitís finu,autínteríori crure uulnus accípít, quod ín ulcus rheu. — matícum degenerat,ac tumor fequitur. huíc frígida adhibenda eft,& curatio ínflituenda ínungendo medícamentum quod atramento futorío conftat, díachalcanthes uocant, Autcanís caput exempta — lingua crematur,& redactum ín puluerem fuperínducítur cata plaímatiís ínftar, Qoam osery nili lea BaSxezwavosep,quod infpergere fonat, )Abfyrtus ín Híppíat,cap.u, | H, a, Aper dicitur quod ín afperís locís,fenticetís & montíbus íntonfis uerfatur,ut refert Varrolia — bro quarto delíngua Lat.nifí a Gracís quod hí x&v , Sed forte ádentíum etíam aut anímí afpería - tate fic dící potuít, Aprís maríbus,inquit Pliníus,in coítu afperítas pluríma, Ego tamen a Graeca — UOce capros potíus per apharefin prímze literze fícdíctumreor. — Aperaferocítate uocatus eft:ab-68 lata litera & p.fubrogata, unde & apud Graecos fragros (lego,fyagros) id eft ferus, dicitur. omne — enim quod ferum eft & ímmiíte, abufiue agrefte uocamus,lfidorus, Setiger epitheton, à Martíali —— pro E De A pro. H.a. Lib.I Io4g0 proaproabfolutéponitur, K&zpiG* pro w&r&c propter carmen,apud Homerum llíad, i, K&ze&- io xiimyiot, rs 9hAey e'wvd'iaseNop y", Recentiores fyagron dícunt, ut onagron, V arínus ín ÁpoTiQUys Zo)" non dicendum eft, nam ueteres duobus uocabulís femper ev ev proferunt, ut & Home rus, Varinus,Plura uide fupra ín A. Ép oic nip «gx evóc tels ute AX", íd eft magna portío apti, Suíz dasexinnomínato. zvésajgisevdyes Hefych. ——2ve)4G-, ve &ypiGo, Varín, | Ayeezien ae, apud poé tas, Ajporegse «oves Orpheus ín Argonautícís, | Zuc tpewAG", Oppíanus, ' xóe «oi ve, 6xoipG", icta Wreoc 5, scott xAsvuo, seote yecuduoe lae, Gero, V arinus:quafí eig femper de manfueto dícatur, quod etfi u£ plurímum fít, non tamen perpetuum efl.nam Hipponax &yeíev xoieop dix ít. aviCozzis , 6 &y21G" Xolo(G^, Varínus, Asifoyupeeve quidem pro manfueta fegetes depaícente à poéta ufurpatur, ut pluribus díxí ie ínSue E... Agriophiros(lego agríochiros,)id eft porcus fylueftrís, Syluatícus, Sic & delphax cut plerung & proprie de fue maníueto dicatur, Anaxilas tamen poeta de fylueftrí díxíthís uerbís; rie A gemis opap vropio d d'sMpasace Gu Gerue rae dt vriv9none, ut Athenaeus cítat; Apros & leones per excel lentíam antíquí uocabant 93046, Varínus, Aprumàquo Adonísoccifus eft, Theocrítusldyl, 19. 7 Op & ése nominat, Mowée fusferus,qui folítaríus eft, non degít gregatím.Díuus Cyrillus in pro« phetam Ofeam fcríbens,afínum interpretatur, alíquí magnam feram,que propter ferocíamQf zz?4 votp)folitaría pafcatur, Hefych. Varínus, Sunt quí monolycum interpretantur, c, Cztlíus:uíde fupraín A, Movies, &yerG" ve ovo ui G^, 88 uovóAvxG" Suidas, Movos-edd ue uovióc Rhys Aee, Helych« AstdlucG-, aper apud 1talos,Hef, Varín. Éd'v d* igsvzpop &ovd'o9G- àc, A efchylus, Et Scíras Comícus Tarentínus , Ev 2v vrpsp epi vu«ep Bof, Ov. &otd'ooO- vsu G^ urmpsz?, Níhil mirum autem 19 quód A efchylus qui ín Sicílía moratus eft,multas uoces Sículas ufurpárít, Athenzuslib.g. KtaxG», cux) eG", V arínus;Suídas addít, «ox óvrie, vu 6oG" av^, Hef, Suem Germani uoce cómmuní fc:bwyn appellant; & fuem ferum, eir wilo [dpwyr : priuatim tamen aliquando fcemínam íta nomi. nant:utaprum,ein wilbers áber,íd eft uerrem fyluatícum, | Ceterum qui lauté & uenatoritloquun tur propría quzdam uocabula ufurpant, Porcellum enim fyluefttem uocitant ein frifdbling, c Hel- uetij quidam ueruecem ita nominari. ) íam bímum, eint becEer,adultum aut uetulum, ein boweno fcwyn, hoceft (uem fecantem, quód grandes gerat dentíum ficas ad fecandum aptas.Scrophá fyl« ,ueflrem, (itte porcorum fylueftrium matrem,etn leert oocr badp. Y qr Epitheta,quorum ea qua fine authorís nomíne funt,apud Textorem inuenimus. Acer, Vers eilAeg.to. Agreflíis, Arcas. Arcadíus. Atralantzus. Conturbator , Martíalis, Cruentus, so Claudianus. "Dentatus, Durus,Propertlib.3, Erymantheusuel Erymanthius, Ferox. Fer uídus, Ferus, Fortís, Frendens, Ouiíd.i.de Arte... Fulmineus;Statíus 3, Achil, Fulmíneofpu mantís apri fum dente perempta, Martíalias de caneLydía, Fuluus,Horatíus »,de Arte, Furens, Glandilegus. Thufcz glandísaper populator, & ílíce multa Impíger, Aetola fama fecunda ferz, -Martíal, Hiírfutus, LHlírtus, Ouídíus x, de Arte. Horridus, Hifpidus, Seneca in Agam, IVizes nalius, Marfus, Meleagteus, Mínax, INemoríuagus, Catullus ín Aty. Quadrupes, Den- test Sabellicus exacuítfus, Verg.ín Ge, Szufens, Sauus, Verg.s.Georg. Sanguineus, Quí Diomedeís metuendus fetiger agrís , Martíalis. Vulnera feciffent , ní(i (etíger ínter opacas. INec íaculís iffet, nec equoloca peruía fyluas, Ouid. 8, Metamorph. Setofus, Vergil, Aeogl, Spu- mans Vergil. i, Aeneid, Martíal,.lib. 14. Fulmíneo fpumantís aprí fum dente perempta, Mare 4o tía ^ Spumeus, Spumíger. Strictus, Syluíuagus. Sordídus. Tegemus Terribilis, Thu« (cus, Martíalís, Et alibi ,'hufcee. glandís aper populator, Tímendus dente , Ouídíus 4, epift, 'Toruus, Ouíd.s. de Arte, "ruculentus. "lrux,Ouid.n. Metamor, Vaftator, 9, Metam. Vioz lentus,S. Metam, Vmber,Horatíus. | Vulnificus, Ouíd.8. Metam. — 4| Àcyióz'ac, Homero, uide fupra ín Sue a, ínter Epitheta, Zvac dibvsijioae, id cft apros ímpetuofos, Oppianus, Tác /^ óeeápare Ouay vruisd d '5Aguxas G6 rag, rás vrivSneac, Anaxílas apud Athena, — Kaos qwazuG- dt us tfoyoe qv 9uposip , Oppíanus. Xavayianse, aper fylueftrís Gaza ínterprete, Quidam ín Lexico Gracolat. Ov& c voc tres oAséQoorG",Elomerusliíad.g. Oeuzizs vos, Píndarus, íd eft,fuis ín montíbus nutrití à uerbo xfíza« quod eft nutrire, ese evroQyot, Homero. ZutcVópisiipse, Oppianus. — Hep yeuAModby[a, Oppíanus. KavAMod ay, xygiuco Misc ey ás ddovaws copy fes (extra alios dentes aut os, Hefych.) 6 xe 4o pkosop v36 ódbvzat, V arín us.alíquí &uQedbvzu, id efi urcíngs dentatum interpretantur, Hefych. Ké70; &ox yASvue xax xauuód ue,6 eO", V arínus ín Zve, — $2 9e«y dA yheru cup &yeuy ajyiüdbyme, Homerus Ilíad, e. Ey dE cvaiy &yshas yMivay «ey, Hefiodus ín Afpide. Btmox, Apqezsgu XAGvaz qt ovis, xotoo7roi 7& Above, Plura epitheta Girzca ex Polluce adferam in d, & e, ew € A prínus, adíectiuum, fic dicí debecfecundum analogíam, utà caper uel capra caprinus, anti, quítamen, ut apparetex uetuftís codícíbus , per quíntáuocalem ín fecunda , & per g.in tertía fcría buntaprugnustquo utitur Plíníus, callum aprugnum E lumbum aprugnum dicendo, Qua díxi ut nuncíares, fatín ea tenes? so. IViagiscalleo quam aprugnum callum caller , Plautus Perf. Feftíué fic refpondet , ludens homonymáía huíus diciionís calleo, que & fcire & callofum effe (ignificat, [Suligos, quí apros uenantur, Varínus ín Zve, Xvolngan, fabula Stefichorí, Syagtos, morbus quidà 6v apicularum, Varínus, Syagríaleguntur apud Lynceum,Calíus:(ex Atbenzi nono.cvapucintels lice xpect.) qK&z9G^, pudendum uírile,Suídas.xaip9- uero mulíebre,ut diu eftin Suea, Kreis carnes quzdam promínentes ín natura cameli quasexcídunt, Suídas, uidein Cam $5 , In fuibus 2B t 3 Toyo Det uadrupedibus. foemínís pars quz excindítur uuluz adharens,apría nomínatur. viue uigzrpot, Ac vce, V avíntrs, Tea : | go, Adtexgrapo, una díctione,uídetur enim A ín compofitíone augere, ut A« & (x, Aia euo, Dizraug, Leucadíjs,Hefychíus,ut Aatexeayoc forteà capri,íd efl membri genítalís magnitudine dicatur, ut E stuQG-etíam, — Adarec,xivaudloc Asp", Hefychíus: nimirum à A«« particula augente, & "ioc, uana - ] quam & A«ei7:e apud eundem exponítur xiva (S^ vropvu, — Aoki pay ,Anuvoty, ldem. Eft autem ag — psoce,clegans,tucundus,facetus,temeraríusloquax:qua fcílicet amatori & libídinofo conueniunt, Kézpae &xpAxcia, V arinus, ^ Kdmpouve, xgeropepo og T wem, Idem, Qc eumpa ropru, «o ncmpouvoc, Hermíppus apud Pollucem 8.70.2 s&zpauve, xg azxo/zoAe oz douds]bídem — Kemyay, Venerem ap petere,uíde fupraín C, Keeix,genus faltatíonís ín armís, V'arínus, Kazrpoo (ooa uerbum legitur apud Scíram Comícum,hís uerfibus Evi ize rouenip fio vie Bor, | Ova! &oidlogG" veyótdwos ugs zrea(erou, Athengo cítante. Capridij callopatira apud Athenaeum legíffe uidemur.eft autem capris dium, capro demínutum,que nomíne aprum íntelligímus, Czelíus, ^. €| Icones, Aquilam Romanis legionibus C, Maríus ín fecundo confulatu fuo proprie dicauir, Erat & antea príma cum quatuor alijs:lupíi, Mínotaurí,equí;aprítp fingulos ordínes anteibant Pau cisante annís fola ín acíem portarí coepta erat,relíqua ín caftrís relínquebantur, Marius in torum ea abdicauit,Plíníus,Feftus non aprum,fed porcum fimpliciter fuiffe fcribit, hísuerbís : Porci effigies ínter milítatía figna quíntum locum obtínebat,quía confecto bello, ínter quos pax fíeret,caría porca fodusfirmarefolebant. — Vulcanusin fcuto Herculis uatías expreffit ímagínes, Ep 5 váy &yetae , x ? M.,/ 3 ' ' f 3e , ; : : xMivap tewy AdtMdvrmp Écoqtac dequotdUoy nivruy v ifia 7v, ECC. Hefiodus in Afpide, Aper aus reusore humano, uide ínfra ín h.ex Plutarcho. | x q Plante, Chluníon,eryngíti,utlegítur ínter nomenclaturas Díofcorídi adfcriptas:fortequod apti radicibus eíus utpote dulcibus delectentur . Eftenimgenus eryngij, quod frequens in Gallias Narbonenfis littore deprehendimus, dulcí & odorata radíce,odore faporetp paftínacx. — In merí- díano orbe przcípuam obtínent nobilitatem palma fyagri, proximam margarídes, V na earum at bor ín Chora efTe tradítur,una & fyagrorum.mírum de ea accepímus, cum Phoeníce aue, qua pie. tatur ex huíus palmz argumento nomen accepiffe,íterum mori ac renafci ex feipía: erattp cum bae proderem fertilis Ipfum pomum grande, durum,horrídum,& à cxterís generibus diftans fapore fe« ríno,quem ferme in apris nouímus,euidentíffimec; caufa eftnominis,Plíníus, i «| Animalía, Eft & pifcís capros,id eft aper,& caprífcus:uideín Suea, Capron aliqui phagrít picem nemínant, Varínus:nimír& quod fpínz ín dorfo ei ut fetz fuillze rígeant, nam'& AeQjuy INus 35. meníuscognomínat, ^Syagrídes,pifces quidam Epicharmo, Athenaus, QPropría Diocletiani díctum fertur, Egoapros occído, fed pulpamento alter uefcítur.quod': índe eft natum, Agenti ín Giallia Díocletiano dícebat Dryas ( Dryas mulier uetula, Pomponius Lae tus:uídetur autem Dryas de foemina facerdote uel faga díci,ut Druída de uíro:)INímíum Díocletiaa ne auatus,nímíum parcus es,Cui per focum ís, unc ero largus,quum ímperator fuero, At Dryas: Noli Díocletíane íocarí:nam imperator erís,quum aprum occíderís, Ex eo uenatíonibus dedítus as. prosforte oblatos eníxíus occídebat, dicti euentum expectans : quo eft frufiratus,donec praefectum pratorij Aprum ( Aríium Aprum ) peremít, Calius. — Eft & Syagros uírí nomen, ut Gray" SVezpG-(uthabet Athenzicodex impreffus,legendum zvx)e9-)Herodoto libro 7. nomen eít cuíufz ^ dam Laconís,quí ad Gelonem Syracufanum legatus uenít;utauxilium ab eo contra IMedos pete. 4? ret, FuititemSyagros Aetolorum dux, Syagrosapud Sophoclem ín Ámatoríbus Achillis, nome eft canís, fic díctí quod uenaretur apros, Athenzuslío. [ Aprus,ÁzeG-, s,urbs Thraciz, Steph, ScythiacEuropza)prater munícípía urbibus nitet duabus, A prís & Períntho,quam Heracleam pos — fterítas dixit, Rhodopa huícannexa,&c, Marcellinuslíbro 37. ^ Aproscolonía à Philíppis abeft cIxxxvii, M, paff; Plinius 4.11. ín Thracía defcríptione. — Vallis quadam ín Liguria uulgo Pore. cifera dicítur,nímírum ab aprís feu porcísferis, ^ Syagra regio Cilícíz prope Adum & Laérrem, ^ gétíle ZuzygUe, Stephanus, Syagros,promontorium totíus orbís maxímum, ín Arabía thurifera, Arrianus. —Meffenij € Lacedamonij tertíam pugnam ad Aprí fepulchrum ínflítuunt. Locus híc (Apri fimulachrum ) ad Stenyclerum Meffeniz fitus eft.Herculem ením íbí ad díflectum aprumli" berís INeleí íufíurandum dedilTe, & accepííTe ab eís perhibent, Paufanias ín IMeffenicís, ^ Capretz " populi,ubí Apamía condíta eftà Seleucorege, ínteríerunt, lidorotefte apudPliníum, ^ Caprez, uel Capríz,uel Capríene, Kezróvs, infula Italíze, ultra Surrentum Campanie urbem circíter octo mil lía paffuum,proxíma Neapoli, Tíberij princípís arce nobilis, & coturnícum multitudíne, ^ Caper fluuius Laodíceam Caríz urbem cum Lyco & Afopo amnibus alluít, Strabo lib, rs. & Plíníus $5, 39». | In ora octauz regíonís Italíz, Arímínum colonía,cum amnibus Arímíno & A prufa, Plínius 5, 15» Capría,lacus íngens ín Pamphylía,ut memínit Strabo lib.14. | €| b. n&eyse mons Attícus aprorum & urforum uenationem prebet,Paufanías,: Hiíppopotaa mís & aprís dentes exertos ínferior maxilla profert,Paufanías, —Hippopotamo cauda & dentes a« prorum,adunci,fed mínus noxij,Plínius, ^ Apri Calydonij dentium exertorum alter longítudíne dimídiz ulnz fpectatur,Paufanias, qeu ÜpdVorr" Cage 0s Mfvxe olv n, Odyf.r. de V Iyffe, Ealeést | Aethiopica fera;maxillas habet aprí,Idem, WMonocerotem Indí uenátur,cauda apro fimilem,Idem ] : & Aelianus. ([Aprorumpernas noftri uccant,leuff ober bammen. ! | € c. Apre DeApro. H.c.d.e. Lib. E. 1051 € e Aprorumluftra, Budeus Gracé fao, Ex thynnís pifcibus maximi , fimiliter ut fues foli & feparatím natant: alij more luporum bíní proficí(cuntur , alij ut capre gregatím, Aelíanus, De robore & íracundía aprí ad pugnam, adferam nonnulla mox ín d, & e, — Éioreie vU dp vá evóg, BuSove Gd" poyyd rdy lui, xeod a Mice 9771 (vroie ddlior) ve dwdjon, 9lye 36 éd Vv oif zlo Ne Qjdy, Axyelore erto As óic óupuatat, 7rud pad «e Urb Av are ruo ex P opa &ineL,roic 0d sew aX lvroe ry, TO qc MAG xouzra Tl ódtvacoy pA , wSzifuy voit óclsowy, eivai yop, eadpiyvus, &qQoos eirzàs oic ypwMedsoi sri (8 , Pollux, Ked'd" £zeo? &p vOVÍuTT uanay,Odyf..de apro, —.4[ d. Ydigdisve d* dp vi mributois ovi eixsAQ" xxn, Homerus, intolerabilem apríad pugnam ímpe« tum denotans, Varínus ín P&exGcAs, | Ov àp 29d 4M" 7losop uU G^, rs 2«)[D^, Ovseovos wires óAsba 1o QewG^, Ouzxuiyis(O" -Gvisóc ivi stioeosi piya Qus BAsussevd (svlseud c Baszd,) Homerus Iad,e. quana tam Panthí filij fuis uiribus nímium freti fuperbíunt, YartelvuG", ev eóeys[" , rupes , iwtoncoi Gr", Pollux deapro,Plura leges ín e. . «| e, Spumantem aprum ex equolaceffere,írruentemi ultro eundem mucrone conficere, Bu daus. Autípumantísapri curfum clamore prementem, Verg.i, Aen. Thu(cz glandís aper popu lator, € ilíicemulta Impiger, Aetola fama fecunda ferz, Quem meus íntrauít fplendentí cufpíde culter , Przeda íaces nofirís inuídíofa focís , Martialis lb, 7. Fulmineo fpumantís aprí fum dente perempta, Quantus erat Calydon,aut Erymanthe tuus, Idem libro. ín epítaphío canís Lydíz, Síte delectant anímofa perícula, Thufcís | (T'utíor eft uírtus)infidiemur aprís,Idemlibro i3, ad Prís fcum ín leporum uenatu equo nímís przcipite periclítantem, [Nang fagacíus unus odoror, Po« e |ypusan grauís hírfutís cuberhírcus ínalís, Cuám canís acer ubi lateat fus, Horatíus ia, Epodon, Szpe uolutabrís pulfos fylueftríbus apros. Latratu turbabís agens, Vergílíus ín Georg. Ceruti, | aprum,urfum dímiffos,canís Indícus Alexandro donatus tanquam fe indignos contempfit: in fol . uero leonem ínfurrexit,ut ín Cane robuflo díxiex Aelíano. Actus aper fetís iram denuncíathira tís:- Et ruít oppofití nítens ín uulnera ferri, Preffus & emíffo moritur per uifcera telo, Ouid. ín Halíeut, Lepolemus quídátut fcríbít Apuleius lib.8. de a(ino aureo)cum uenaretur affumpto Thra fyllo cuius uxorem amabat, ut ín uenatíone eum occíderet,& à fera occífum mentíretur; ad feruídos diffonosd canum latratus , aper ímmanís atcp ínufítatus exurgit, torís callofz cutis Obefus, pilís ins horrentíbus, corío (qualídus, fetís ínfurgentibus fpina hífpídus , dentibus attrítu fonantí fpumeus: oculís lammeus, afpectu mínaci, ímpetu fzuo, feruentis orís, totus fulmíneus; & prímum quidem e canum procacíores,quí commínus cotulerant ueftígium, genis hac íllac íactatis,confectos ínterficit, deínde calcata retíolaqua prímos impetus reduxerat,tranfabijt,& c. Et mox, Beftía gentiní uígoría non oblíta,retorquet ímpetum, & íncendio ferítatís ardefcens, dentíum cópulfu, quem prímum ína filíatcontabunda rímatur, &c. Thrafyllum aper furens ínuadít iacentem : ac prímo lacínías eíus, mox ipfum refurgentem multo dente laníauít, &c, ' v9age, quí uenantur apros, V arínus ín Zve, Zvo9&pas fabula eft Stefichori, Pollux de apro, Teeyve Y wc ópyny , &xu& UO" 7 Suudy,elvrwe y", d'vz exo G^, d'uGrysvis Q^, mra Day rr en yvv p Gr, &uzrizifoy, verser y, pua G2 xay, plus c'vympooyacdlu, Diosa "A igunp,d'vexivs[Gx, d'veseife yis t oit uc Picus d]assN.esy Gy, xo ee sttouvete cvarmowvens, oit olivos mreocpic eerpiveny, Haec ille. Et alibi, zvv xoi xia oy cdi yrudez erras tp, Achillesadhuc puer, Aya. qxosip &ypoTiQue e7TPaoSt qvo irapa v tviuos Píndarus. | Etalibí, YQ Geuaew Vera Go,ip vU apózjom Boc,vrtod o vaup d iBdvd autyuste déAQUe xécmrem dE Buadlovis qévoy wóve: dli rhaSvuoy «&dVoéiy; ut citat Erafmus ín prouere bío,Equus ín quadrígis,inaratco bos; FIercules uenando fagíttis petít, H eva, 8i réglu xepaiy, Ora pheusinArgon. — ^, onn | Pe. c Nis i'Svcay di xvvxosip sone ko ,0r r^ Ca Mcomotn Buon &lfem r6 xSop Suowrtonyp. ^ Étoc zy 2p 7x oven d]oetgpaacs spado, AA dax dn. p^ ky "roizip &MEeroU &Ivd ?rezroiag, ÁN? cirsyirenoay , duod m erpwrap aAwdle t4, Flomerusllíad, e. Qc dU ow Sy d xVvVtoSt Kok &vdjosdes üyodUrües, KazpiG* s Akay spupes? Quei BAsusekvoy, (Kc, ut in Leone e, recitauí,) Ide Ilíad. u, Apud eundem Odyffez z. Autolycus cum filijs & Vlyfle ex filia nepote ín Parnaffo mote uenatur; Ói d" $c Biosay (pedem montis ) jictvoy VT, wd" dpoirzüy lyyniqdvvOvasg novis ni(xy fequebantug Autolyci filfj, cum quibus Vlyffes Hisp &yyt xvvüp,kgad' cy dbMpdrruev Eyyot. — » Év9x d" Go Aéyun erviuvS trrexerTo usse TUS, — "Tn P, dg vr gvsuy duce uiv CO" ypdr era, E ^ A »y à V. ud ^ 3l A Quat gy AeIuoc Quslup dneriomy eeu, Ovz' ápépG- aqaa s d]oporeocce.óo pa ruxvM Hw, &rdg QUAM qiexy yuote n9 7M Tf d? cvdjody s xvvay s vréox K[U2 8^ &AUs zródYoiy., flc éortbyorres vasa, o cC owTiG- x uA ooo, — elfectc ( aliás sv)AsQjap, rue d" óg9wAuola: dtdboxae, Ezüp cuzüy o«dilsp, o d? ape zreuisot Odlyosswe Bosus" ea oyo uu" dbjuyóy dVov yexoi 7rxyeim Qvsapluau usurae 6 d'e guy QOO" Seas aüs Tavoo voto, vroMp dt dYnQuas eatpxóc ódvvu, AuxeiQpie aiEae, sd éstoy Vxezo dui[og« Tóy d" ód'veive Prnesyrvyap wl dtpily Gnd |; Algo 5 dA9« Qaevs d'ugóc kunt, Kad? tuo? &y novinew pastu. &7rà d^ ezzfomo Supóe, Carmon quidam dum uenaretur ín Tmolo monte;ab apro percuffus, v? nés» ws obíjc Plutar chus de fluufjs ín Pactolo. Apri quídem,ut Plíníus fcribit; percutíunt, foeminz mordent, Sed plures 65 quosapríoccíderunt, ín h.memorabimus. . €[nec&ouoy , uenabulum ;genus hafte quo utuntur ad uenationem aprorum,Suídas & Varín, Hefychius ínterpretatur ai&vrvay (malim cum n, fimplici) Se Gy werd vo quip arbonas, hoc efi,uenabulum quod poft acíem lanceg, emínentía habetobftacula, tt. À 1052 De Quadrupedibus. —— ques(upraín E.svedlzeex Xenophontenomíinauimus. — A5yyeze evogórzim, Lucillius ín Antholo, (03,38. — Stbínam(melíus,Sibynam)appellant Illyríj telum uenabuli fímile.Enníus,Illyrfj reftang ficis fibynisqs fodentes,Feftus, iov rU» cv Bvvuy (lego eiBvvsy ) «gk ae vsyaov, Alexísapud Pollus cemio,s1, ZveBivs, (fed ipfe literarum ordo evBirs fcribendum requirit. ego malím eiBvvs, per ióta ín príma fyllaba, & ypfilon ín fecunda ) sez Bónioy su Boniop, Hefychíus, iov, czrhoy dloocz: Toa zàhnoy , V arínus t &xevziy papeiksy, Suidas. Ev Bhyn uero, n d'soua ivi auAsÜnxn, x qae, Varínus,. Éoviaidoi Gg" dvzt earypor v] mrvasoy. Tesperyovap Jguovpizptoy ewvvait (lego e1Bvveus ) &Pyveete d]ozrvrepon. vno "oxeltQepov o agros A tbenacus ín conuíuíio Caraní Macedonis, libr. 4, Dípnofoph, Ziyvys GC. eiyvvos, paruum fcutum.ítem hafta eferro folída, dYovoAseid'apev, qualís olim fíebat ad fuum twenatios: nem,propter nímíum feruorem & robur huíus ferz, unde. & ezyvvoe dictus uidetur quafi evixecvor 0l e$ oUs xozvay érva xor. Cypri] uero (ígynos uocant dboee id eft haflas, V arínus. Xíyvyvoy tu Bódoy éAovid npoy , Idem, EryUvne Ko a1yVvot ri diocau 7ritog MoexsdUan, "rove vito! HonxAMei ins ue. Toy eryvvup E TIONS Ae v^, Éy vzTypatieotzi. qot. GO. "TOU xUvat, TE. 7THQRU 76, NOU &ykUMquz eryvvty, Suidas : unde. apparet penultímam modo corrípi,modo producí, raa (melíus eryvpvoi, requírente etíam lítes rarumordíne ) z& fus dUpaze, v $5 óAsettnipovc xbv, Flefychius. — zifvyu, éAeeidupoy &x8v7toy, s A6yyu, gaza. piymox, [dem GC Varinus. — ziBvvric,eyyidie uxo lidem. | Zi(vvm,óAsoid nop Svr i azate. vé LV, Varinus. /Zícvyvoy dtov,Hefychíus, Varínus perv.fimplexhabet, ^ Ferunt difficiles par, tus flatím foluí,cum quís tectum, ín quo fit grauída, tranfmiferít lapide, uel miffilíi ex hís,quae tria. anímalía fíngulís í&ibus ínterfecerínt,homínem,aprum,urfam,Pliníus, Calli quod ex capto apro. etmactato canibus obijcítur pafcendís,ceu merces laborís,uernacula língua uocátla fouaille dung9 fanglíer, quod fíat fur lefoeuid eft ad ignem, )quídam Latíne uifcerationeminterpretitur, eandem. fideceruofíat,cureenuncupant, ^ Taífalorumgentem turpem acobícoenz uita flaoítijs íta acces pimus merfam, utapud eos nefandí concubitus foedere copulentur maribus puberes, Horum fi — quí íam adultus aprum exceperít folus,uel ínteremerít urfum ímmane,colluuíone liberatur incefii, IMarcellínus libro. ! Jd «| Adraflusoraculo íuffus filias coniungere apro & leoni: cum uenirent ad eum T'ydeus aprí, & Polyníces leonís pelleínduti,íllis elocauít, Varínusin O za, ^ (y Apud Calphurníum Aegl,6. ceruus quidam monile gerítín quo pendulusapri Dens fedet, INoftrí etíam hos dentes argento. claufes puerorum collís appendunt,ut & offa palmularum, ut dentium emíífio (uuetur, dum ifüs: mandendis exercentur gíngíuz, q| f. In niue Lucana dormísocreatus,utaprum — Coenem ego, Horatius Serm,s.5. Vmber && (ligna nutrítus glanderotundas Curuet aper lances,carnem uitantís ínerte,Idem 3.Serm, Quams- uis Putetaper,rhembusqprecens,mala copía quando Aegrum follicítat ftHmachum, Ibídem 2,4, Sumíne cum magno lepus;atg aper;atg; pygargus,uuenalísSat,n, Quanta eft gula qua fíbitos tos Ponítapros,anímal propter conuíuía natum,Idem, Pínguefcant madidí lato nídore penates, | Flagret & excifo fefta culína tugo, Sed coquus íngentem píperís confumetaceruum, — Addet & arcano mífla Falerna garo, Ad domínum redeas,nofler te nón capit ígnís Conturbator aper:uilíus efurío, Miartíalís deaproafeoccifo, ^— Kee yuetuy vrosüuxs cvy, satQepv 7X 7wyeoy, Orpheus ín Argonaut, - Susferus nihilo mínor celebri íllo Calydonio fue Dipnofophíftis apponítur apud Athenzum, ise ric uy rye Tie rauco de aud yeum ux TW QUAD circ Synt, ynceus Samíus apud Athenzum, pes podesos a] vri nay pot tiere rivo Tvrpa'yovoy yeveeuvrpay emuvaze (lego exBvvoag ) etpyugaze eluevrirsges. vuiduloi areoreQegor zo exse, Athenzeus lib. 4 ín deícriptione conuíutj Caraní. (|h. In portentis numerantur tres aprí;Erymantheus,Calydonius,& tertíus in Olympo Myfiz, Grapaldus.nos defingulísordinedícemus, ^ «| Erymanthus mons eft Arcadiíz,ín quoaprü agros rum uaftatorem Hercules domuít,uíuumi fuper humeros ad Euryftheum detulít: quo confpecto Euryfiheus ín zreo uafefeabfcondít. ^— AutErymanthi Placárítyluam,& Lernam tremefecerit arcu, Vergil, Eft & fylua & fluuius hoc nomíne ín Alpheum defluens,ut oftendit Plínius libro 4. Beluam Erymanthíam uaftificam legímus apud Cíceronem libro 3. Tufc,; — Arcadeshabitantfub Erymantho monte,ín quo multífuntaprí,Euftathius ín Díonyfium Afrum, |^ Dryopesgentemím $t probam círca Pythonem Hercules eiecit, ( u«zéxuex; ) quod ei uíctum petentí cum Erymanthíumas prum geftaret,non dediffent,Suidas ín K&zpos ÉcvusvliG", Poteft && ÉevuesleG fcribi per d.ín penul tima, Poétz eundem Arcadium,Manalíum & T'egezum nomínant, Fulmineofpumatísaprifum — denteperempta; — Quantus erat Calydon, aut Erymantbe tuus, Martíalís de cane Lydía, | &JIMe« leagri & Calydonij apríhíftoríam multis profequítur Homerus llíados nono.nos Scholíafle uerba, — quírem paucís complectítur, conuerfa apponemus, Oeneus( ínquít) Aetoliz prínceps,cum prímís tías anni fructuum dijs immolaret, folam Díanam neglexit, Quamobrem írata ílla, aprü immanem Aetolís ímmífit, quitum regionem tum íncolas perdebat, Aduetfus hunc ín uenatíonem prodíerüt Calydoníij & Pleuronij:;prímus autem feram uulnerauit IVleleager Oenei filius, & pellem eíus cum ^ capíte, quod uírtutís przmíum acceperat, Atalante uírgini Arcadifilíz Iafí uenationis focíz, cuíus amore captus erat,donauít, quod agre ferentes fili] Theftij, qui auunculi erant Meleagri, hoc eft fra tres Althaez matris eíus, infídíabantur eí;(&, ut alij fcribunt, donum illud Atalanta sbiulerug | | pé De Apro, Hh. Lib EL. 1:055 Ipfe re cognita alios interfecít, alios fugauit. Quam ob caufam Pleuronfj Calydonis bellum íntulea runttín cuíus initio Meleager matriíratus,patría opem non tulit.Cum uero cíuítasíam uaftareturd Cleopatra uxore perfuafus,in pugnam progreffus,hoftes partím occidit, partim fugatos ín prxcípis tía egit. Caterum Althza filío fuccenfens,datam fibíà Parcís tedam(títionem,íd efi flipitem (emíua ftum)concremat.hac ením exufla fatalís erat mors IMeleagro;quo defuncto , poenítudíne ducta ma, ter feipfam ínteremit, (uel, ut quídam fcribunt, ín rogum filíj fe iníecít, Varínus ín vsAtzyess) Plus ra uíde ín Onomaftíconoftro ín Atalante & Meleagri nomínibus , & apud Ouídium Metcamor, 2, Bus Calydoníus prímo círca Oetam fuit, ( quare à Liycophrone Orzwize ssvv£ nominatur , ^ deínde ía Actolíam à Diana ímmifTus eft, perfjt autem ín eius uenatíone Ancaus Agapenorís pater,Scholias 1o ficsLycophronís, Anczus Lycurgí Arcadis filius , cum Iafone ad Colchos nauígauít, & poflea ab apro Calydonio occííus eft,Pau(anías ín Arcadícis, | Denteshabuit plus quam cubitales memínea runt eíus Homerus Soteríchus (in Calydoníjs, ut Scholíaftes Lycoph. fcribit) & alij ínnumerí, Io. Tzetzes 7.102. Bademferé que Homeri Scholíaftes, Varínus quoq fcríbit ín dí&iíone MsMaryesy; GC addít quadam fuper allegoría títionís quz Meleagri uitam conferuabat, Quod autem, ínquit;À etolf & Calydonf propter aprícaput pugnarínt, ut Homerus canít , mírum non efl, cum hodie& multís ín locís,& maxíme ín Lycía,uenatorí quí prímus ceruum,capram autaprum attígerít, quamuis ín» utilí etíam íctu, ferz caput pro premio offeratur. Czterum Gieographus fcribit , quod uerífimile fit Curétas & Aetolos pro parte alíqua regionis pugnaffe, &c, Varínus, Crommyon terre quídem nunc eft Corinthíz, antea uero Megarenfis, ubi Crommyoníam uerfatam fuiffe (uem, refertur ín fa 1o buiís,ex qua Calydonium natum fuifTe aprum memorant;interg preclara Thefeí certamína unum . fllud prodiderunt, hanc ílliusmaníbus occíam,Strabolíb.8, ^ Sus Calydoníus albo colore & foemí na fuit , ut Cleomenes Kheginus prodidít, Athenzus lib. à, | Fera olím homíniíbus multo maoís (quàm noftro fzculo)metuendz fuerunt, ut INemezus & Parnafíusleo, & Calydoníus ac Eryman« thíus fus, & (alíus)ín Crommyone terre Corínthíz:íta ut díceretur,alías € terra prognatas, alías díjs facras fuifTe, alías ín ultionem homínum ímmiflas, Paufanías ín Attícís, QuíDíomedeís metuens dusfetígeragrís, Aetolacecídítcufpide,talís erat, Martíalis ín X enijs fub lemmate, A per. Et rura fus fub lemmate,Porcellus lactens: Lacte mero paftum pigra: mihi matrís alumnum | Ponat,& Ae. tolo defue diuesedat, Doctehunc aprum Meleagreum & Atalanteum cognominant. | Atalan, tz canís Aura nomíne fuít,quam cum Calydonia peremiffet;bruto fepulchrum índígenz firuxere, se Calíus, Ariftlophón pínxít Anceumuulneratumab apro , cum focia dolorís Aftypale , Plinius. His adfcribam quz ín Paufanía Axcadícfsdehoc apro leguntur, Anceus ( ínquít) Lycureí füius Calydonium aprum fuftínuít , lícet uulneratus, | Ecpaulo poft t Atalanta príma ín aprum íncídít, & fagittís eum petijt. Harum rerum gratía caput ei & pellis apri, praemía fortitudinis funt data. Et mox , In aquilís ( íd eft pínnís templi T'egeatarum ) parte priorí uenatio apri Calydoníj eft exa preffa.In medio potiffimum apri hi funt depícti una parte Atalanta; Meleager, Thefeus, Telamon, Peleus , Pollux , &lIolaus Herculís erumnarum maxíma ex parte focíus , l'heflij ítem filij, fratres autem Althzez Prothus & Cometes, Altera patte aprí Ancxum uulneratum íam & nenabulum GreAsxvy , fecurím ) emíttentem fuftínet Epochus, luxta eum Caflor & Amphíaraus Oíclei filius, poft hos Hippothus Cercyonís F, Agamedis E, Stympheli E, Pofliremus Píríthous eft, Caeterum | 4o dentes aprí Calydonij Romanorum ímperator Auguftus abftulít;pofiquam Antoníum bello fupes rauit, Etpauló poft, Alterum autem ex dentibus aprí retínerí aíunt rerum mírabilíum(llic)cuftoa des, reliquus ín hortís imperatoris ín Bacclii templo eft (ufpenfus , lógítudine dímidíam omnino ul; nam adaquans, (rlP z«ejusfpoy wire artic" kc ium ueMasu ópyvis-) Et mox,In templo Tegeas tarum donaria przftantilTima funt,pellís aprí Calydonij, qua temporis diuturnitate computruíc, & pilis omníno eft nudata, & c. Hzc omnía Paufanías, UE | € Adraftus natíone Phryx,regij generís,quum fratrem imprudens ínteremiffet, Sardís ad Crce fum confugít,& expíatus cum eo habítauít,Per hocídem tempus apud Olympum Myfiz,aper exía mí magniítudinís(zvac peyz Xsipa) extítít, quiex hoc monte progreffus Myforum rura peruaffabar, Adhunc conficíendum íncola à Croefo petunt ut Atyn filium cum uenatoribus alíquot mittat, Ile quod ín fomnís uidilfet filium ferrea cufpide períturum,metuens ei mítterenoluit, fed alíos uenatea res abíg; eo, Perfuafus tamen, mittit: & falutem eíus Adrafto commendat, Vbi igiturad feram pera uentum eft, Adraftus uibrato ín aprum íaculo, non íllum, fed Croeft filium uulneratum ím prudens occídít.qua re tantum índoluít, ut quamuís re cogníta ígnofceret ei Croefus fefe fuper bufium fig eius transfoderit , ut copiofe fcribit Herodotus lib.i, Scribítur autem &vv« per v. fimplex, nam alius fuít Àz»e Phryx ab apro occífus, ut inferiusreferam, | Buezviep nomen eft cíuítatís, nam cum apud Norícos populos aper díuínitus ímmítlus regionem uaflaret , & omnes eum peremptutí níhíl pro. ficerent, unus quídam fuem inuerfum ín humeros affumpfit , ut poéta etíam de Calydoniía fuefas bulantur. (nempe quód à Díana ímmiflus agros uaftauerit,nó quod alíquís eum in humeros affum pferít) Quod uidentes INoríci acclamarunt uernacula lingua, Buesvae, V ir. unus, Latínz uoces funt, 6o non lNorícz,íd eft Germanicae) unde cíuitatí nomen ímpofítum Bseswoy, Suídas, — qj Suem alatum Clazomenís exortum fuí(Te auditum eft, quí Clazomenios agros uaftaret, Quod quidem ípfum in Clazomeniorum finibus Artemon confirmauit accidiffe: unde íllic locus decantatus, Sus alatus nos *^ 154. DeQuadrupedibus. mínatur,Id quod fi cuipiam fabula uideatur, & ego hoc ídem non ignorem;tame de animali ditum facile patior, Aelíanus, — Inter Carfarez difcrímína feua Díana, — Fixiffet grauídam cum leuis: haftafuem, | Exilijt partus míferz deuulnere matrís. | OLucínaferox,boc peperiffe fuit? IMare: tíalís ín libro Spectaculorum, ! 4| Anceus Agapenoris pater ab apro Calydoníio interfectus efl,ut fupra in huius apri métione, retulí, Carmon quídam cum ín T'molo monte uenaretur;ab apro percuffus interijt, Plutarchus de fluufjsínPactolo, Atte duofuerunt;alter Syrus,alter Arcas,quorum uterqp ab aproínteremptus: tradítur, Plutarchus ab ínítío uíteSertorj. Attes(Áznc)quidam Phryx cum pafceret pecora, S ma; trem deorum fiue Rheam hymnís celebraret,amatus eft ab ea,& ín honore habítus cum frequenter - eiappareret, Quod xgre ferens lupiter, Atten ínterfecit,non palàm ob reuerentíam matrís,fed apro s ímmiffo, Rhea poft luctum, cadauer fepelíjt, & Phryges eundem quotannís uerno tempore lugent, — Scholíaftes Nícandrí, Plura de hoc Atte ín Achaicís (cribit Paufanías, ^ Idmonem Argonautam. aperoccidít Orpheus, Sus Veneri inuifus efl propter Adonín ab apro occifum:;uide ín Sueh.ín fa ctíficio Venerísexfue, Aperob Adonidis cedem uínctus ab Amoribus V eneríi adducítur apud TheocrítumlIdyllio 29, — Macrobíus líbror. Saturnaliorum Adonín non alium quàm Solem effe docens, Ab apro autem(ínquititradunt interemptum Adonin,hyemis ímagínem ín hoc anímalífig gentes:quod aper hífpidus &C afper gaudet locís humidis & lutofís,pruinaty cótectis,propríets hyes malí fructu pafícítur elande.Ergo hyems uelutíuulnus eft Solís,qua & lucemeius nobis mínuit && calorem,quoed utrungp anímantibus accídít merte, | | | «| Caíco Myfiz fluuio mons T'euthras adíacet,a Teuthrante IVlyforum rege dictus, Híc cum ali? 4e quando uenatíonís gratía Thrafyllum montem confcendiffet, aprum íngentem repertum camías tellitibus perfecutus eft, Aper ceu fupplex ín Orthofiz Diíanzetemplum confugit.Et cum uenatores qtiod íngrederentur, alta & humana uoce exclamauít, Parce Orex pecudi dez. fed T'euthras nihil commotus,eum ínteremít, Hanc regís improbítatem dea iníqueferens,apro uítà reftítuít: & regem impetígíne atgp ínfania affecít, cuíus ille mali pudore in montíum íugís remanfit, Hacre cognita Dy fippe mater,ín fyluá ad ipfum progreffa eftcum Polyído uate Cyranifilio,d quo infirücta deam bot facrificijs (.Balveiaet) placatrit.unde cum filium fane menti reftítutum recepillet; Díanse Orthofiz fa num confiruxit;& aureum aprum ore humano infignem (meovousip avlouzrs ncxnpiioy ) conflari curas vít,Plutarchusín librodefluuis, qj Aprumetiamín malum augurium retulít IVelampus.deftrus cionem enim eorum;quz agenda inftituit aliquis iter faciens,cum obuíus fuerit, pracfagit, Niphus,se € Olympíz in curía fimulachrum eft Iouís Horcij, à uramento fic dí&í, Isutrag; manu fulmen. tenet, Apud hüc morís eft athletas,& patres eorum & fratres;gymnaftlas ítem,per aprum diffecium iurare (t3 wes ugzbpvvow 7buty ) nullo feín Olympiorum certamíne ufuros effe dolo malo,&c;. Caterum ín quem ufum poft athletarum íuramentum conuertant aprum, non ín mentem uenit ína. terrogare, Quoniam antíquíoribus feculís ufitatum fuit ín facríficijs,ut quaecuncy in iureiurádoada hibuerant homínes,eorum prorfus efu abflínerent.Id quod Homerus uel potíffíimum fignificat; Áa prum certeper cuíus díffecias carnes Agamemnon íurauít, rem fe cum Brífeide non habuiffe, per praeconem fcrípfitin mare abiectum : H s9z à: eqepayov wazrotp ops vua xoa, "rày 4A Ta Mu ig "roig &Ade e pie Antruk — PIN- emidivuens, Bony iive, Paufanías Elíacorum primo, Idemín Meffenis. cis fÍctibit,.locum in Meffenía effe qui Apri fepulchrum nomínetur,quod Hercules íllic ad diffedu aprum liberis Nelei ufiurandum dediffe,& accepiffe ab eís perhibeatur, Galatz qui Pefinüntem incoluntaprorum contactu abftínent,nímírum quod Attes, quem colunt, ab apro occifus feratur quanquam ípfi alíam de eo fabulam narrent,Paufanías ín Achaicís, ^— Keveorvos,wiouélaong. V ati nus. Ezevel a «gà av Mtyyvotap &yeie xeies, Hipponax apud Athenzum. Parrhafij ín Arcadía Apol: líni Epicurío,id eft auxilíarí,aprum facrifícabant,Gyraldus, Diana ín Samo xez909«9- cognos mínabatur, Varínus:nímírum quodapríeíímmolarentur, ^ Toros u&zrGues pi oixeitio SAI, Homerus Odyflez tertío de Díana,propter ftudíum eíus círca uenatíonem, Laphríz Díanzcapud Patrefes magno ín ara igne excítato,apros,ceruos,& alías feras uíuas ínfjcítit, Paufan. ín Achaícís, PROVERBIA. Tn faltu uno duos aptos capere,eft eadem in re duos pariter deprehedere.Pfautus ín Cafina,Tam ga ego unoín faltulepíde apros capiam duos,Erafmus, ^ Dubiumnon eft; (ínquit idem Chiliadíster — tic centuría fexta,)quín ad prouerbíorum claffem pertíneat quod eft apud Maronem ín carmíne Bu colico:Eheu quíd uolui mifero mihi,ftlorbus auftrum | Perditus,& líquidís ímmifi fontibus apros: Vbíquís optatnocítura,nam uentus floribus ínimicíffimus, przcípueaufter, ob uíolentíiam. — Bt turíus Chíliadís quartz centuría 2, ídem repetens ,ín eum quadrare aít, qui fibi accerfitoptátue pere nícíem allatura, Síquídem aprí ( ínquít) non tantum bibunt e fonte ímpreílis pedibus,uerum etíam uolutantfefe, — Suem írítat, Yvcelvlin auidum ríxarum dicebatur.Sus enim agreflís prouocatusré« ctà petit eum, quo prouocatus efl,Sic enim narrantuenandi perítí: fíquís (ue lancea protenfa proa. uocarit,etíam fi iam ílle f(equebatur alium quempíam,ilico uertere curfum, & in prouocatorem ten. | dere,ne cufpide quídem uítata,Erafmus, Sus agreftis ubípepererít non pluet: Vídefupracírca lii nemcapitísquínti, — Delphinumfyluís appíngit fluctibus aprum, ^ Quíuatíare cupítrem pros digíaliter unam, Horatius de Arte, | «| Embles 1 $e go Ao | De Talpa. A. Db l 1055 | Emblema Alcíati,quod infcrípfit,Ex damno alteríus, alterius utilitas, Dum fzuís ruerent ín mutua uulnera telís, Vnguelezna ferox, dente tímEndus aper, Accurrítuultur fpectatum,& prandía captat. — Gloría uictorís, praeda futura fua eft, DE TALPA A. IA L PAM aliquimuríumgeneriadnumerant,quod ipfe ion probo.neg ením alíud ma AA fimile habet prater magnitudinem, qua & ípfa tamen ín muribus uaríat, Murium fanegenus omne , anteríores bínos dentes oblongos & curuos habet,talpze non ítem, Al. ** bertus talpam alíter murem terrenum uel cecum appellarí fcríbít, Sed mures terrení,quí fruges & herbarü radices ín aruís & hortís populantur, alij díuerforum funt generum, ut bomony- míz cauendz caufa, ídem nomen talpís communíicarí non placeat, Caecus ueró mus, ídem quí araz neus propríé cognomínatur,ut fuoloco dixímus, | traxvsn,tinfchemet, uocem Hebraicam Deute, 14. alij alíter interpretantur: Dauid Kímhí auem, qua cateras fuo confpe&u obftupefacíat;R. Salo mon cíuetam,ut Giallí uocant,íd eft noctuam,Leuitící undecímo Chaldzus transfert Bri, baueta, uel bota,íd eft cygnum, Arabs Y^nsw,fchahín,Perfa nomen Hebraict retínuit,Septuagínta & Hiee« tonymus íbín,Er Deuteronomr] 14.porphyríonem, R., Salomon auem fimilem murí, Gallícé dictam chaulue fouris,íd eft uefpertilionem,Et rurfus Leuítíci i, (ubi legítur : Stellio, lacerta & talpa, haec omnía immunda, Munftero interprete, Dauíd Kímhi reptile ínterpretatur, R, Salomon SEM tal pam.Chaldacus wpwwwsafchuta, Arabs qna, zambaraz. Perfa iv» wa" san gurbah dedach, Septuaginta afpalace, Híeronymustalpam, In díeilla profjcíet homo aureos & argenteos deos, ín foffuras talparum & uefpertilionum, E(aíz 3. Munflero ínterprete, Hieronymus uertít, Profjcíet ho mo ídola;uíg; ut adoraret talpas & uefpertilíones, Septuaginta, z&exvréy oie ucrroioue tol rois vue ín, Verba Hebraíca funt a"e2vy rin "&ti», lache por perot uelaatalephím. Alíquí príores duas uoces coníungunt & prounaleguntlacheporperot,ceu compofitam díctíonem. Dauíd Kímhí inlíbro Radicum & in Comentarfjs MVacH quoídam exiflimare fíc díci auem qua fodíat res 3? hiroth,íd eft foueas ; quofdam reptileà fodíendo díctum, Ipfe uoces duas effe putat, € ínterpretas 'tut,ad fodiendum foffas, ut ín T halmud aliquando n^ pro ven. Abraham Efra unam dictione facit,cheporperot,qua figníficetur auís noctu uolans,ínterdíu fe occultans,ut uefpertilio. uel, ut al dícunt,auís quz noctua uocatur, Chaldeus transfert abomínatíones aut ídola , ( (ecutus nímírum Septuaginta,ut fepe facít,quí uw uerterunt: ) unde ludaí quídam fufpícantur idola forma illari auium aut reptilium eos adorauiffe.Symmachus infructuofa, Aquila 4jvjes, (quam uocem uídetur profoffis accipere, nam uerbum óev ey fodere eft.) 'heodotíon Hebraicam r eliquit.Dodihodíe om nino talpaseffe putant;a fodíendo fíc díctas, Syluatícus barbaras uoces írbea & lagocecos,pro tala pa interpretatur, utguzden V etus gloffographus Auícennz,.| Anímal uocatum habeníum foueas ín campís habet, € pugnando uenatur anímal dictum pelagoz,quod Auícenna uídetur uocare mua rem caecum, quem nos talpam nomínamus, V trumlibet uícerít , deuoratalterum, Albertus ín Arí, flotelem 9. i, übí níhil omníno tale apud Arifiotelemreperio, — €| Talpa Grace &ez*af uocaturt aut ctiam azaAaf, fed raríus.R ecentiores quidam, V olaterranus & alij, Circe blactam à 7 Bs, id eftánocendo dici, ftulte fufpicantur, Blatta ením non blacta fcribendum: quz díctío Latína,non Greca, infecti quoddam genus,non talpam fignificat, Ex codem errore nat& puto quod fcribít Vo« &o laterranus, talpas frumenium ín area populari , quod blattz ac gurgulíones, ínfectorum fcarabeo. "e rümtpgenera faciunt Ineptiffime etíam Albertus talpam Graece colty, uel(utalibi leeítur) koky aps pellaríícribig quam uoce eum ab Auícenna fumpfiffe puto , utforte Perficafít, Talpa apudtalos.. Dc Quadrupedibe Ios 6 cCQuadrupecibus. . nomen Latínum retinuit, Hifpanice,tópo,qua uoce Itali murem nuncupát. Gallícé;taulpe, Gere manícé mulwerf,uel ut Saxones fcribunt molwutff,quód terram roftro fodiat & reíjcíat, Heluerj E frequentius uocant [cát uel [dátmie,ut excitatum ab eis terre cumulum fdbrbufen, à uerbo fi:batten,quod manibus aut pedibus radere & fodere fignificat, unde & agreftes mures quíterram fodíunt ut radíces deuorent,[cbo:rmáüf appellantur, Flandrí & Hollandí talpam uocantmeluel melmuf : Anglí molle,príma fyllaba tantum Germanícaz uocis mulwerf uelimolwurf,ut uidetur, ufurpata,Sed Anglietíam wantappellant, Illyrij krtícze, B. Tetra Bocotíz ín Orchomenío agro talpa habentur mult: at ín Lebadíco uicíno (ín Coronea, utlegímus ín Mírabilibus Aríftot, )nullz funt,negp fí aliunde portate eó fuerint, uolunt ínfodere, t Axílloteles & Aclíanus.quanquam huíus ínterpres Gillius fic uertit, Boeotíz terra: folum ralpís cas ret,&c, — In Bozotíze Lebadía illatze folum ípfum fugiunt, quz iuxta ín Orchomeno tota arua fubs ruunttalpa, Plinius, — €] Talpa coloris funt nigri, (cínerei, Cardanus) pilí mollis, breuis & denfi, Albertus, Pílos habent nigrore fplendído ínfignes, quí catulis earum funtalbi, Georg. Agrícola, 4j Acgyptíj ut homínem caecum fígnificent,talpam pingunt. hec enim necp oculos habet,neque aliter uídet,Orus. — Autoculíscapti fodere cubilía talpa, V ergil.1.Georg.ubí Seruius, Oculis cas ptí,íd eft oculís debíles. quum enim caca nafcantur,quomodo capti oculís * Quuíd talpam,num des fyderare lumen putas Cícero 4, Acad, Talpa príuata eft uifu, Hefychíus oculís,)Suídas, Ocu. los non habet.lídemín TvQAó7€-^, — Talpa cecíor, Tv$Aéz:9G- &az «Ax, prouerbíum ín eos qui fupra modum cacutíunt,aut quí míníme íudícant, Nam íocundior fiet metaphora, fí quídem adanísg. mum transferatur,Erafmus, Memiínerunt prouerbíj Suídas & Hefychius, Stefimbrotus aít eas à Terra excxcatas effe quoníam fruges perdát, Suídas.Talpam modo quedam oculos habere díxes rím,cum tamen omníno haberenegem.quíppe cum omníno quidem nec uídeat,nec perípícuos haa beat oculos, V erum fi quis prztentam membranam detrahít,locus oculorum apparet, & pars nígra eorundem:fítus deníg,, € defcríptío eadem,quam legitimam confpícui oculi obtínent, utpote cum obducta cute oculí preffi,confufi,oblacfits effent, dum crearentur, Ariftoteles, Etalibí, Generí tala parum uífus deeft,non ením oculos ín aperto íd habet; cute tamen detracta,quaz craffiu(cula obten ta fedem lumínum opacat,oculí intus laceffiti ímperfectítp uifuntur,fed íta;ut partes eaídem habeat omnes,quibus oculiíntegri conflant, Habet ením nígrícantem íllum orbículum, & quod íntra eum contínetur,quam uocant pupillam,atq; etíam portionis albidae ambitionem fed non tam líiquído, so quám oculí confpectí & eminentes.nec in partem exteriorem apparere hzc poffunt, propter cutís ^ obducta corpulentíam,utpote cum natura ínter generandum ladatur,atty íta opus ínchoatum res linquatur. pertínent ením à cerebro, quacum neruo cóiungitur,meatus duo neruofi ualídi ad ípfas oculorum fedes,quí ín dentes fuperiores finiunt, Hac Arífloreles, Quadrupedum talpis uifus nó eft. Oculorum effigies íneft,fí quis praetentam detrahatmembranam,Plínius, "Talpa dicta efl,eó quod perpetua cacítate tenebrís damnata fit. eft enim abfq oculísIfídorus, "Talpaloca oculorum habet,non oculos.nam pellem ínloco oculorum non habet pílefam, Albertus. Etrurfus 1, 2.5. "Talpa (ínquít) príuata eft oculis,ut uídetur. nihil enim omníno uidet, & erratíncedens quum de tetra egreditur.(ed boc experíméto cognouí,quod pellis ínloco oculorum plana eft, & tenuis, alba, fine pílis,& prorfus folída,ut ne ueftigium quidem díuífionis appareat.hanc cum cauté íncídiffem, 4. nibil omníno ínuení nígredínís aut materíz oculorum, fed carnem deprehendi illic humídíorem - quám alibí,eratautem recens capta talpa, & adhuc palpitabat. Sed nil mírum talpam oculis carere; - quum extra terram nec uíctum quzrere nec aliter uerfarí foleat. uenatur ením in terra lumbtícos, ubíoculiei forentínutiles,Pellem ueró oculorum loco,tenuem, planam & glabram obtinet,ut tenui ad eam luminis reflexione facta, hoc faltem percípíat fub terráne an fupra eam fit, INam fupra terra nífiad unam alterámuead fummum horam uiuere nequit, Hacille, — Míhí quidem alíquotiesine fpicienti,talparum ocellí líquido apparuerunt.prominent ením extra cutím ueluti puncta nígra,ma. gnítudine femínís milij uel papauerís,neruo affixa. Hac cum digito charte apprímerem, nígro bue more eamínfecerunt, Quín & eruditus quidam amícus nofter,ín talpa grauída diffecta foetus alíe quot fe reperifIe mihi narrauit,maíufculis capitibus,ín quibus iam etíam oculiapparerent, 4J m L| riculis caret, Albertus, — Roftrum habet &czrse y«Aáie,id eft tanquam muftele, Suidas & Hefychius ín Tv9AéqG^lego, dc uvyaMis,íd eft tanquam murís araneí.omníno ením fimile efi:aut,(í mauis,fuil lo rofiro,ut magnís paruaconferantur, Dentesetíam non ut caterí mures, fed murís araneí dena tibus fere fimiles habet, praefertim inferíores, bínos enim anteríus coniunctos & oblongos non has bet.fed ut canesuel muftelae utríncp ad latera fingulos habet eminentes, non ín utragj tamen ut illi, | fed fuperiore tantum maxilla, pofteríores fiue ínteríores multís cufpídibus utín mure araneo exae fperatos;ut meríto zueguze'as,id eft peffimos & ualde noxíos eam dentes habere Suidas & Hefych. — ín uoce TvQA672 6" fcrípferínt. XauAód'ovza fant, que dentes habent extra os promínentes,vzrsegsget, ut elephas,fus,talpa, Varínus ín Kejyegod'orme- fed fuí ab ínferíore mandibula furfum tendunt, ele» - phanto & talpz àfuperíore deorfum, ^ Línguaefttanta,quantam ínferíor orís meatus capere pos teft, Collumínter cruraanteríora breuíffimum,X propénullum, ^ Pulmcnes multe funtfibra. feparata,qua nullo communi ínterfe príncípio coherent, — Sítifuntilli cum corde quod amplea. duntur - De Talpa: B.C. D.E. Lib. L. 1es7 . éyntur,multó inferíüs quàm quís pütarec uentrem uérfus, Feleft ubflauim, Pedesurfínis (ioi les, Hefych. & Suíd. Digiti eius quibus terram fodit, omníno acutís unguículís a:mantür, Ge, As tíicola. Cruraeibreuiflima & ungues acütídigiti quinq) ante, & quatuor pofterfus, Albertus: (ed falus efl, nani ín pofteríoribus quóq pedibus dígítí quinq) funt, quorum m:nímus ítà (peciat íntror fum,utnegligentíus ínfpícíentem lateat, Vola feu palma anteríorum pedum bene lata eft , & ma num refért, catio ctíam per medíumi relicto fí modice cóprimatur. V ngues in eifdem robuftí,& ma iores longiores latíoresqy quàm ín ulla animante pro fuí corporis modo. Hoc etiam eifdem cruribus peculíare, quod anteríorem duntaxat partem hàbeant, offibus conftanté geminis, qua ftatim ín are mum fiue os humeri ínferuntur.fic ením fortius fodit. (ad quod íllud etíam facit,quod pedes eor; t. digiti non deorfum fed ad latera fpectant.) Pofleríora uero crura,utrancp partem, ut murium crura habent.fed pars que infra genu efl;ofIe uino conftat, quod paulo ínfragenu bifurcatur, Cauda bré uis € hirfuta eff, , | um nr M. i5 | Decxeitate talpz,pracedenti capite diximus, — «j Líquidiusiquàm homo) audíunt talpz obrue tz terra,tam denío atcp furdo naturz elemento.Praterea uoce omnium ín fublime tendente,fermo.; nem exaudíunt; & (ide ijs loquare, intelligere etíam dicuntur, & profugere, Plíníus, Auditus eís- actiór fübtérra,quam fupra, Mích.Herus, Talpa acri audítu eft. & ídeo longe ín terra trahetes (fe móuentes)uermes audít. Verum hoc non ex audítus praftantía contíngit, fed potíus ex commotae terre continuítate,Nam fi oblogus meatus fub terra excauetur,ín quem alíquis uocem emittat, aut / 5» Joquatur,longeauditur:ficut& ílle qui loquens'per haftas & ligna caua quámuís longa aüditur. Et hanc ob caufam talpaundíq círcafe oblongos meatus fodit, — | Homo nullíus iudicij, (ed tamen impendiío uerbofus,loquax talpa díctus eft popularí conuítio, Quod primum díctum eft in Iulianü Capellam,pofteaquam uenerat ín publíc odium.INam talpz nofirí ut czci (unt, íta funt que muti, Rerfert Ammíanuslibroiz,Erafmus, — «| Crura habet breuía, quare tarde gradítur, Cum iníus- tíam fibiin dorfo fierí fentit,mox fe refupínat, & pedibus roftroG; defendit, '"l'errá in aruís, magís uero ín pratís & hortís paffim egérít,Ge. Agrícola, Talpa domicilium fibí parat, Ariftot, Terram pedibus effodere, roftro rerjcere uidetur ; unde nomén Germanícum titlwerff./ Adeo autem hoc opus celeríter & ample explet,ut qui triderínt prímo defoffam (à) alpa humü, multum admírentur, Cardanus, INullumanímalfanguíne praeditum (& uiuíparum;) fub terra pérpetuó uíuens prater o talpam eft íüuentum,Cardanus, Audio talpasomnes menfe lunio apud nos latíbulís fuis aliquan do egrédí,ideoQ facilius eó menfecapi, —q[ Vitatalpa füper(extra)rerram,non durat nifí force ad unam autaltéram ad fummü lioram, Albertus, "Theophraftus tradít ín Paphlagonia effodí pifces gratiffimos cibis, &c. quícquíd eft; hoc certe míniis admirabile talparum facit títa fubterranei ania gmalis,Plíníus, "Talp& cum terram per cauernulas fübéant;füb terra fpírandi facultas eis no adímí^ tur:Et forfan cunículorum fuorutm adiítus terra obrutos,ídcirco rurfüis aperíunt, ne refpíratio necefz faría eís intercípíatur.quanqua aliquando ín fecundum àut tertíum diém id facere differunt. — qrín cíbolumbrícos appetunt, quamiobrém amant loca fletcoratà, & fterquilintjs hórtoriimtp areís pro» xíma. Agunt àutem cunículos fuos multo altíus quàm fübterranei mures; Lumbricí cuin talpas fibi ímmínere feníerínt,ad foli fuperficiem fugtünt, |^ Vermibus uiuunt, ín fame etíarn terra, A uthor lía 4? bridénat.rerum. Albertus lumbricis eas uéíci fcribit, & ín fame radicíbus lierbarü, pracípue frua gum, Oppianus talpam zroiog&yov, id eft herbiuóram uocat, & a6poy éd'ud'is,id efl uoracem. Sem: per terram fodít,&& humum egerít; € radices fübter frugibus comedit;lfidorus. | Experrus (um ( inz quit Albert.)quod talpa delectatur bufoníbus & ranís ín cíbo: Et aliquando deprehendi bufóne mas egnum,quem talpa fub terra pede mordícus apprehenfum retínebat: & bufo fugiens íam toto corpos re extra cunículum educto, altam uocem adebat propter miorfum talpa. Sed ranas etíam bufonesqg talpam mortuam edere expertus fum, — dj Créatur talpa ex térra fimul ac pluuía, Rodolphus qut. dam : de terra pluuijs madida & püutréfcente; Albertus, |Hínc puto Oppianus talparuim eveéyfara QUAE dixit, IN o ^ Muflelaínagrís & pratís mures & talpas capit: quas ín cuniculos etíam pérfeqüitur;& celeriter conficit, Feles quog; capíunt quídem talpas & perimunt; fed non edunt;utaudío, Voce omnit in fublíme tendente,talpa tanien füb terra fermone exaudiunt: & fi de his loquare,íntelligere etíani : . "T : Vit Xa npe 3s p re " TESTE 1 JE QUÉ LT a CELA Us ete dicuntur & profugere, Plínius. Cum talpa quadam ín uas incidiflet, e quio euadere noh poterát; altera terram ínijcíendo e( opem tulit;ut referat (equentí capíte,uerbis Gill, E » 4 $ f 2-0 - - ; y UE "T $5 ad do B E tyr ?5 e15 "V e- "na^ 2.3 j - ^n» bu t IAN —^-. "Talpz omnes menfe lunio latibulis fuís aliquando egredi dicuntür, ideodp facilius eo imenfe cas pi. Quidubitant talpanean mus fubtertaneus cuníctilos foderit, terra eos obruünt, quod fi fta. tím rurfus aperti íínueníaritur, muürém eflé íntellígüt, quamufs enim talpa quoq eos rurfus aperíat; aliquando tamen ín fecundum auttertíum diem differt. Virígi fimiliter capiuntur. obfertiatur eními 6o quando ad áperíendum accedat, deprelietifigplígóne ftatim poft ipfos in terram adacto etjciuntiir; Suntqui decípulás quafdam fimiliter ad utrofcy parent:machiniís quibufdam, quorüm ferréí mucró fies funt óblongí,pér tranfüerfüm ín tabulari ligüeaii deinceps íntíxi ; fere quini;lapide is dom LU os8. — De NEC ! | oneratís,íta inflrudctis,ut cum mus ad aperiendum cunicufum acceflerit, & impofítum illic paruum lignum attigerit, machína ruens dentibus fuis talpam perforet. aliquí filum ferreum mucronatum? baculo infigunt,quem terra ínfertum flectunt, X ita ínfiruunt,ut cum talpaín aditum fuí cauí£ ue; nerít,filo feríente traíjcíatur, ^ Talpas Grzcihocgenere perfequuntur ; INucem perforarí iubent, uelaliquod pomí genus folidítatis eiufdem.Ibi paleas, ceram(cedríam,Paxamus)cum fulfure fuf ficienter íncludí, ''uncomnes paruulos adítus, X reliqua fpiramenta talparüm di;genter obflrui, — unum foramen,quod amplum íítreferuarí,ín cuíus adítunucem intus íncenfam,fic poníi,ut ab una. parte flatus poffitaccipere,quos ab alía parte diffundat, fic impletís fumo cunículis ta!pas uel fugere — protínus,uel necarí,Palladius, Eademomníno Graceleguntur ín Geoponícís,authore Paxamo; — In foratam nucem, sc «zpvivsp, (ínquít) aut ín alíud fimile uas anguftum, paleas fulfur& & ex cedril$ lachryma quantum fatís eft ínferíto, Gc. ut íta fumus omnís íllapfus talpam fuffecet.IAn hüc modum. 1 talparum omníum adítus, ( QeAsae,zpvuauae,) circumueniens atqy ídem faciens, omnes extermínas — bís, Aliudeíu(dem Paxamií, V eratrum album & cortícem cynocrambes tríta & críbrata, cum fa rina & ouis ex lacte fubígens,ín offas ( ua(«c ) redíges,quas cunículís talparum ímpones. — IMulté: & formícas & talpas amurca necant,Plínius. ^ Cumad comprehendendas talpas fíctile uas angu. fiis faucibus ín fcrobem de induftría factum demífifTem,earumdQ una ín hoc ípfum íncídifiet,& exi - tus non eí pateret,quod furfum uerfus propter declíuítatem adrepere nó poffet;altera eí ope et falu t€ tulít, terrádpeffoffam ín uas randíucófecit, quoad exaggeratione facta, altera exire potuerít, Gill, - q[ E pellibus talparum cubícularía uídímus ftragula.adeo ne religío quídem à portentís fummos — uet delícías,Plinius, Ex earum pellibus etíam pileoles fierí Ge, Agricola fcribit. Ego crumenas alie quando ex eifdem confutas uídí,oblectat ením denía pilorum mollícíes,& color ex atro fplendens,. quo ferícum uillofumrefertur, — «| Cumulosa calpís excitatos in pratís hortísGy difjcere oportet, íd& potiffímum defcendente Luna, cancro fcilícet ad caprícornum,prefertím cum ín aliquo figno. ficco fuerít, Sunt quí eo utilius hocfieri putant, quo mínor Luna fuerít,non pluuío, fed ficco coelo; Obfcurus. Superftítiofum;Si falcem,qua foenum fecatur,;ín natali Dominí ín prato acuas, talpa" omnes quotquot fonum audiíerint,é prato diffugient,Obfcurus. — 4JIM, Varro author efl; cunicu. lis fuffoffum ín Hifpanía oppídum,à talpis ín Theffalia,Plíníus, " | a"! : . Magí detalpís multa uana prodiderunt: nec quícquá probabilius ínuenietur quàm murís arae nei moríibus aduerfarí eas,quoníam etterra,ut díximus,orbitís depreíTa aduerfatur,Plíníus, Mor fui murís aranei talpa dífcerpta ímponítur;Plíníus Valeríanus, ^ Soríces magná,íd eft talpae,(iíms — ponantur íctuifcorptj,fanant,Hali, ^ Talpam fuper glandulasligato,defiruit,Sextus, Pilulas ex — talpis cum melle fubactas,(díebus nouem deuoratas,) Arnoldus abocío & fcrophulis liberare putat, — Clíuaríus, Vtpilí defluant,nec renafcantur ; Talpam ín aqua tandíu macetarí relínques donec pf — lis nudetur:hac aqualocum pílofum íllínes: (& poftea ablues lixiuio,& línteo perfrícabis, & fi pili te diturí uideantur,bís aut ter repetas.)hoc alíqui feexpertos (críbunt, Andr, Furneríus, — Vt pilí fa ^ equis renafcantur : T'alpa coquatur in oleo donec diffoluatur 8&& confumatur caro. hoc oleo locum — pluries inunges,bís faltem die, ufius, | Vt píliequorum nígrí mutentur ín albos: Talpam ín aqua : falfa uellixíuto per tríduum coques:& cum aqua uellíxíuium confumptum fuerít, nouam aquam uellíxiuíum addes : quo facto;aqua illa alíquantulum calída locum madefacíto. Pílí nígrí mox des fluent, & fubnafcentur albi Rufius, — Alíter, Talpam ín olla noua dífcoques díutiffimé,& fupernae tante pinguedine collecta locum ín equo illínes, Obfcurus, — Aliter, Talpam ín aqua coques doa. ncc diffoluatur;& fic tríduo relínques.deínde íllines locum, ín quo pilos albos nafcí uoluerís, príus; derafum, Obfcurus. — INugantur quidam, fi quís talpam manu dextra teneat donec expiíret,fingu. larem in ílla manu facultatem futuram fedandis mammarum mulíiebríum doloríbus, 4|Talpa ufig cinis cum albumíne ouíloco leprofo íllítus, plurímum ualere dícítur, Albertus & alius obícurus,. 'Talpz cínís ex oleo uel melle illtus,cutim leprofam emendat, Iacobus Olíuaríus.Strumiís talpa cíne rem ex melle íllínire fuadent,Plínius € Marcellus. — Fertur etiam quod cínis talpee contra fiftulam; ualeat,nempe ad eíus putredínem confumendam, Obfcurus apud Víncentíum, | Ad dentes mox: biles: T'alpz cínerem míxtum cum melle fuperfrícato,dentesconfirmat,Sextus, — ([Sanguiístalpz: occiíz capiti glabro íllítus,pilos reftítuít, Albertus & alíus quidam obfcurus. Ad paronychiam: Talpa fanguínem charta ínftillatum fuperilligato, Innomínatus, — Magítradunt lymphatos fan guínis talpz afperfurefipífcere,Plínius, — «|j Adftrumas;Alíquitalpe caput precifum, & cum tet; raà talpís excítatatufum dígeruntín paftíllos pyxíde fiannea, & utuntur ad omnía quz íntumea, (cunt, € quz apoftemata uocant, qua ín ceruice funt, uefcí&s fuilla tunc uetant, Plíníus, — Tal parum capita recífa cum terra fua contunduntur, € pro emplaftro adponütur flrumis, utilíter proa funt,ob íd quod paftillí índe factí ín pyxíde flannea reponí debent,ut prato fint cum opus eft, Mar cellus, — [Dente talpe uíuz exempto.fanarídentíum dolores adalligato mogí affirmant, Plíníus, «| Arnoldus putat cor talpe nouem díes comeftum,liberare a bocío & fcrophulís, lacobus Olí- uarius, — (Ad flrumas:Aliquíiecur talpz contrítum ínter manus illínunt, & tríduo non abiuüt, 6 Plínius.lecur eiusínter manus trítum adpofítum, plurimum prodeft, Marcellus, 4| Dextrum quos que pedem eíus remedio efTe firumis affirmant, Plíníus, | Ta Ipa - De Talpa. H.ac.c.h.| Lib. L.. 1059 * a, Talpaoculis capti, Vergil. i, Georg. ubí Seruius, Mutauit(ínquit) genus, nam hzc talpa dícís tut.ficut &€ de damis fecit, Fiunt & círca genus figura ín nomíníbus, nam & oculís captitalpae, &€ tímidi damz dicunturà V írgüío.fed fubeft ratio.quía fexus utercp altero fignifícatur,tam ením mas res effetalpas damasQp,quam foemínas,certum eft, Ouintilianusg. s. 'alpadícta eft, eo quod pers petua cacítate tenebrís damnata (itiquam Cirzci afflata (lege, afpalaca) uocant, Ifidorus.. A fpíalis, (lego,afpalax)íd eft talpa,Syluatícus, Scríbítur & afphalax,nímird A ttíce.Twod o cura, yivsfou axrate a«£, unde afphálax,abundante alpha, & tenui in oppofitam fibi denfam conuería, Varínus, Arís ftophanesín Acharnen(ibus Boeotos ceu rudes aámodum homínes notans, Bocotüm quendam ín« i*' ducítin forouendenre lepores,uulpes,(calopes, ex2Aze,(Scholiíafles mures ínterpretatur quí alío . nomine fpalaces dícátur,íd efl talpas, ) quafí Boeotí hzc animalía ín cibo non afpernentur, z«£AeJ. pro ax&xt Atticum eft,|Nícocles. — Ao, &am NE, uU ru QS 6l» yip zpvzráy, Hefych.quídam Latíne etíam murem araneum,murem cecum appellant, iv/weG-,talpa, Hefych. Varín. Xivwwe, talpam nifallor fignificat Lycophroni, Varínus, XiQvoy terram interpretantur, & zupvvdy euacuare : ut talpa eiQvws dícatur, tanquam fubterraneüi anímal, uel quod terram fodiendo uacuet, Irlíocha,íd eft tal« pa.Syluatícus, Orthopontícos,íd eft,talpa,Idem, ^ €[Epítheta:Oculís captus,obrutus, captus lu míne,apud lTextorem, FPoo$ty-,A«69€" wed is &Aeót nirroy lev, Oppíano, ZemAexie, morbus, cata cítas, v49x 3c dpa Aue zi«oucic, Varinus, — «| IManardus in epiftolis ínter recentíora morborum nos mína,téftudínem & talpam (tumores, nimírum ab horum animalíum craffo,lato & ínformí corpore 4e .(ic dictos)ponit, Tl'eftudínem(inquit) uocant tumorem mollem, uel non ualde duri, fatis autem mas gnüm,ín quo pinguís matería, tuníca quadam obtecta contínetur, qua caluaría íta harret, utípfam plerundg uítíet,Hanc non efl dubíum de numero efle abícefIuum, & fub melíceríde uel atheromate contínerí, uidetur autem melícerís potíus quàm atharoma. Caterum talpz ab íflís non magnopere díftant,nífi quód quum albá materíam contíneant, ad atharomata potíus quàm melícerídes referuns tur,Hac IManardus, Sed uidetur etíam author líbrí tertj de Parabilibus , (quí Craleno adfcríbítur,) capíte 165. pet &rQxAaxi«t, interpres talpas reddít,abfce(Tuum genus íntelligere,díuerfum tamen a fu períore,&C ad fíftulas referendum propter foramína,Elues eas(ínquít)prímum mulfo, deínde fel bus bulum ínfjcíto , & leporís fímum , aut quod ex fapone confectum eft : aut rut fuccum ín foramína inftillato,aut aríftolochíam trítam cum aceto fübígens, ín foramína ínfarcíto, — «| Eft & herba fpa- soJax,uel ut Giaza reddit afpalax:de qua Theophraftus i. i. hífloríz plantarum,Hetrbaceorum etíam (inquit)plerag radíces habent grandes & carnofas,ut afpalax(aze/AxE)crocum,perdicíum, Sed nec ipfc alibijnecalius quifquam quod fcíam huíus herba: memínit. Aflragalus herba craffos carnofostg alíquot nodos ín radícibus habet, & querendum an ita melius quàm afpalax legatur, qj c Formica Indica , quemadmodum talpz , fic ad cauernarum fauces terram exaggerant, FSI NN I RUN, de S AN T | (p e, ride aród. P acaracoop Aeenqas doÉkodp 33 Go] yutupya vo t o elu v Tur yovisoy do zo toy, R.uftícus quídam ín epiftolís Símocat, — ((Acmo talpa contacta femina uberíora effe quídam pue tant,Plinius. — "uc E, d h. Phíneumexcacatum &C ín talpam mrtatum, Oppíanus canit círca finem lib,s.de uenatío: o né, Ouídíus tamen ín Metamorphofi ípfim & focíos ín faxa conuerfos fcribít, "T'alparum € pellí« - buscubicularía uídímus ftragula, adeo nereligio quídem portentís fummouet delícías, Namrea lígionis capax dicitut anímal,Plíníus, Et alibi,Peculíare uanítatís Magorum fít argumenttt, quod anímalítm cunctorum talpas maxíme mírantur , tot modís à rerum natura damnatas czcítatís pera petus, tenebrís etíamnum alijs defoffas,fepultísq fimiles, INullís aeque credunt extís, Nullumrelíz cionis capacíus iudicant anímal: ut fí quís cor eius recens palpítansGy deuorarít, díuínationís & re« rum efficiendarum euentus promittant./ Veteribus monumentis tradítur, gallinaceorum fibras maxímé díjs gratas uíderí,ficut talparum(uifcera)Magí uerífTima dícunt, illis haud fecus quàm fo lenní uíctíma pulcherrímelítarí, hec enim funt exta argutííTima, ín quibus díuína mens inefle credi tur; Alexander ab Alex. 5.35. Et paulo poft, Apud Maagostalparum exta eC ranarum, euentus fortus $e natos,nonnunquam magnos cafus praedicere credíderunt, INeptuno multis ín locís &cQ«A«x»e, lea go &eQ«Aenae id eft talpas facrífícant, & Phurnütus ícribít : ratíone nomínís duntaxat, ut uidetur, quód ipfe &rqaaós , id eft tuto & firmiter terre fundamenta & zdificia confiftere facíat , unde XA« fphalius cognominatus eft,Gyraldus, Francifcus Alunnus talpam Furfjs ínfernalibus facram effe fcribittauthoremuero non adfert, | | €| Prouerbía, Talpa cacíor,& Talpa loquax;explícata funt fupra capite tertio, üu 3 CAE CPP NEC " - * DE TIGRIDE 7 i v T i c um NW yw) NY ) j 4 (i Ww) 77 M A » 4 : ] . i QV m 13) e ES iS A / Vt : d mL n e | NN y P. | * A, | . "drenrs uocabulum eftfingue Armeniz.nam ibí & faeitta, & quod uehementiffimum. e| flumen, dícítur Tigris, Varrodeling.Lat, — Tigris uocata eft propter uolucrem fugam. | | à lic enim nominant Per(a & Indi fagittam, I(idorus. Medi tígrin fagittam appellanr,Pe:ot | -—55 rus, & Euflathíusin Dionyfíium, Munfierus in Dictíonarío fuo trilinguiuocem "gir, — & gírera,;gittam interpretatur, — Ineodemopere hancferam Hebraicís literís eiu(dem foní ide bus Latina & Graca eft, fcribit, ovv, rígros, ítem "iS7y, alaí (ic enim legendum puto, ípfe puncia. uocalíanonadiecít, . w"»,laifch,lob quarto. Septuaginta uertuat pvgew^eap (uidetur legendum. tugusio)sev: ) Hieronymus tígrís.Sed leonem magnum & prouectzztatís hac uoce Genificord cuimusínLeone A. A ludaís qspavtd uocatur animal, quod tígrís à Giraccís, Hefychius, V arinus, Hoc anímal quia Europx peregrínum eft, omnes ín ea populí tum barbari, tum Latíní Gracig, | uno & eodem nomíne peregrino utütur. Ab lralís tígre uel tígra ín recto (ingularí (cribítur. A Gals lis mafculíno genere ung tígre.à nobis neutro, tigertbier, hoc efl,tigrísanimal, Tigres uulgo día ctas non uere tígres,fed thóas maíores e(Tealíqui putantut dicam ín B.ex Arríano, frs uuleo dim Paufanías in Boeoticís,tigrin efle coníjcítiego leucrocutam potíus,ut intex animalia hyana: congea nera declarauí, zz B. | Leones & tígrídes ínregíionibus ad Orientem & A uftrum nafcuntur; quod maiorem calorís- copíam hac anímalía defyderent,Calíus, ^ Tígresin Indía funt & iuxta rubrum mare, Philofiraz. tus, | AfangeIndíz populi(ultra Gangen)tígrifera fcatent,Plinius.Prolemzus Be(ingos Perímu. leís ultra Ciangen uícínos tígríbus infeflarí plurímís (críbít, ^ IMegafihenes in Prafijs tigres gioní feoníbus fere dupló maíores tradít,Strabo. — In Taprobane tigrides & elephantí capiuntur, Soli nus, latertígríium epítheta apud poétas, Armenías & FHyrcanas legímus, Tigrín Hyrcani && Indíferunt,Plíníus. Tígridum míllía multa.apud Hyrcanos cernuntur, Ammianus IVlarcellin, Hyrcanía fcetaefttígribus,Solínus, /— Apollonius(ínquítPhilofiratus libr.z.) dextra quídem Gan gem,fíniflra uero Hyphafin fluuium habens,ad mare defcendít cum focijs. Defcendentibus autem multz fera, & ínter ceteras tígres occurrerunt, — In parte Syría contermína reperíuntur leones & pardales, € qui Babylontj uocantur tígres, Diodorus, Poft Barygazam contínensad Auftrum pertíngens Dachínabades uocatur:qua fupra hanc eft mediterranea regío ad Oríentem,motes ma 6 enos contínet, X omnígena ferarum genera, pardales,tigres,&c, Arríanus ín Períplo rubrí marís, Colonus Hifpanus ex Hí(panía foluens ab Oriente ín Occídentem díebus 26, Hifpaniolam ínfus lam ])o io $9 LOIS TUN egi EET Iam attigit. índe Occídentem recta fecutus ín Guanaffam ínfulam peruenít : unde pergeris, ad mil. liaría decem Cíambam regionem ínuenit,qua leenes & ugrides nuuít;Perrus Martyr. q Indi tigrim elephanto robuftiorem multó exiflimant. huius ferz peliem fe uidiffe INearchus Íctibit,anímal ueró ipfum nó uicille: Indos uero referre, tígrim efTe maximi equi magnítudine,uez locitate & uiribus beftías omnes fuperare:elephantum ctíam, infilieniem ín caput etus, facile fuo» care.Tllas uero quas nos uídemus & tígres uocamus,thoas uaríos efle, & maiores quam caterí thoes fint, Arríanus ín Indícís. Suwabo lib.is.teflatur Megaf.henem (cribere,tigres :n Ip día apud Piafros populos,magnítudíne duplos fere ad leonem,adeo ualentes effe, ut unus ex manfuetís à quatuor ho mínibus ductus fímulum pofteriore pede apprehenderít, ad fe trahat. — Tigris ad magnítudínem leporarij canís, (Anglící, Obfcurus, Hyrcan:; Arnoldus de V íllanoua) & zmplius excreífcit, Alberz tus. Tígríseftutleo, Varro. Símilís eft lexna,pelle tantum uaría excepta: Née QJ sóvop fwolo,Y czóz Aop sededvw[au — Nee lc 2o ppugov oe, tpi eüse .arguiatgov a, Tales ei(ut leena) oculi igneo fplendore mis cant, & reliquum corpus fimile ef, nempe ualídum & bene carnofum, (v2gwoy, » & cauda fimiliter prolíxa. Tale os,facíes,ac fimilis in ima fronte laxa pellís(epifcynion,de qua uoce plura díxí ín Leo« ne B.) nutat, & ftmilíter frendent dentes, Oppíanus. Etruríus, T/4pid(G- ev peremeifa xo» dle &elouRw, "Tücscéyavorsop quai üzrxos qeyvikoss | OpSaApoiay id'éy, Tantum autem praflat pulchrítu dine tígrís ínter alías feras, quantum ínter uolucres pauco... Idem libro prímo de uenatione, ín men tione equorum quos orynges uocat.horum alfj,ínquítfloridís decorantur maculis multis (ZoAyse ezsapipe mouviun (iue tzenfjs oblongís tigríum ínftar, alij werórotundis ut pantherz, — Mefis ex cedro pracípua dos ín uena crífpís, uel ín uertice uartjs.illud oblongo euenit diícurfu, ideog tigrinz ape pellantur:hoc íntorto, & ídeo tales pantherínz uocantur, (plura fuper hoc ioco dixi ín Panthera a. inter deríuata,)Plíníus, Panthera & tígrís macularum uarietate prope fola beftíarum fpectan- tur,czterís unusac fuus cuíufgq; generís color eft, Plínius. "Tigres beftías infignes maculis nota & pernícítas memorabiles reddíderunt,fuluo nítent.hoc fuluum nígrantibus fegmentis ínterundas tum;uaríetateappríme decer,Solínus, Albertus Soliní uerba non recie inuertít, nigri coloris effe Ícríbens, fuluís uírgulis quafí undatím intercepti. Tibí dantuaríz pectora tigres, Seneca ín Hip- polyto. Tigrisatra, Vergilio 4, Georg. Maculofa, Ouídío i. Metamor. Vngueshabet aduns Cos,dentes acutos,pedem multifidum, Albertus. Omniía ferme anímalía (zua feli fimilia (unt, pane therz,lynces,pardi,& forfan etíam tígrídes, commune ením eff unguium magnítudo & robur, pel. lis díftíncta,uerfícolor ac pulchra,caput rotundá, facies breuis, ( hzc duo tígrídí non conueníunt:) cauda prolíxa;agilítas corporís,ferítas, & cíbus quí uenatione acquirítur, Cardanus, INaturaleoní bus,(ícut & urfis & tígribus anguftíora (breuíora intelligo) creauit colla. quía ín terra ceruícem & ora non defjcíunt pafcendígratía,fed aut ceruum ínuadunt,aut bouem ouem dífcerpunt, Ambro fius, Falfó credítur omne genus tígríum fcemíneum efle , nec coire cum ullo mare , fed ex uento concípere.capítur ením nonnunquam mas,etíí rarius, Oppíanus, ar Tígrídes indomítz rancant,rugíunt&g leones, Author Phílomelz. Si uenatoresraptís eíus ca. tulis nauibus abeant, moefta ín líttore tígrís ululat, epverou, Philofiratus ín uíta Apollon, Quuitís gridís catulum rapuít, appropinquante Íremítu, (ipfa tigride fremente,) abtjcit unum ex catulis, Plí- 4onius. Oppianustígrín & cateraleznz fimilia habere fcribit, fi pellem maculofam excípías, & fimi líter ínquít eius AeAey«vew (dive, d ligrin Hyrcaní & Indi ferunt, animal uelocítatís tremendze, & maximé cognítz dum capítur, Plíníus. V ide ínferíus ín E, "lígres befiías macularum nota & pernícitas,memorabiles reddíderunt, Solínus, Ertrurfus, Pedum tigridis motum nefcío an ucloci- tasan peruícacía magis adiuuet, níhíl tam Jongum eft qued non breui penetret, nihil adeo anteces dít,quod non illíco aflequatur. Catera(prater pellem uaríam)fimilis eft lezenz: fed multo celeríor tum hac, tum quíbufuis uelocibus ferís, curfu enim fimilís eft Zephyro genítorí, namà uento eas concipere falfo credétur, Oppíanus. Huíc fabulz forfan nímía earum uelocítas occafionem dedit, uc & equos quo(da uelocíffimos € uentís prognates ueteres fabulati (unt,ut equos Dardani ex Borea, In Lufitanía etíam equas ex uento concipere, in Equoc,ex Varroneretuli, Prater tíigrídem nute $9 lum anímal ferme rapax, perníx eft, Cardanus. Ocyor & ccelí flammis & tiígride, Lucanus lib, s. 6o quoties naratu fu q Indítígrím elephanto robuftiorem multo exíftimant.auntautem eam maximi equí magnítudine e(fe,uelocítate & uíríbus tantís,ut nullum eí animal conferri poflit. namfí quando cum elephanto pugnat, ínfilíre ín eius caput, facile fuffocare. Quas uero nos uidemus & appellamus tigres, Near chus (cribít thóas uaríos & maífores efle, Arríanus in Indicís, IMegafihenes prodidit , in Prafijs tí gres gignileonibus duplo feré maíores, eo robore ut fi de manfuetis unus à quatuor bominibus du. cus, muli pofleríorem pedem ( à zia med i deapiduoy squóvov; poteft & alíter uertí,ubi mulum po» fieriore pedet fio pofleríore pede, mulí pede ] apprehenderít,)cóprehenderít,ad fe trabar,Gillíus ex Stabone, Detigrídecicure qua ferum leonem lacerauit, Martialis carmen extat ín libro Specias culorum,epigrammatei8. — 4[ Tigres ín Hyrcanía urgente ínedía Oxum & Maxeram amnes alía perantes, ímprouife fínítima populantur, Am, Marcellinus. LI Cibi caufa omné animalium genus,quadrupedes prafertím maíufculas,inuadit,Elephantum ab ea facile fuperari, & mulum uel pede appreheníum trahi , (à maiore Ícilicet & proprie dicta uigii,) paulo : bin recitat, uw Us 0062 De Quadrupedibus. Ceruos,boues & oues ínuadít, Ambrofius, — Tígrís cícurobíecto hoedo, quo cum familiariter dig. uerfata erat,bíduum totum abftínuít:tertio díe cum efuríens alíud poftularet, felem datum difcers: pfit Plutarchus ínlibro Vtraanímalium,&c, ^ €| Perfyluas tum ( tempere libídínís ) fieuus aper, tum peffimatígrís, — Heu malétum Libya folis erratur ínagrís, Vergil.ín Georg, ^ Coítusauer- fus elephantis, camelís,tígribus, &c.quibus auerfa genítalia,Pliníus& Solinus, — Tierís multos pa rítcatulos, Albertus. — Tígriscurfucft fimilis Zephyrogenítorí: etfi fabulofumuideatur ferís uen tum mífceri,fal(ó enim credítur omne tigrium genus foemíneum efle;nec coíre cum ullo mare,capís tur enim nonnunquam mas,etíi raríus,ut quí uifis uenatoríbus catulos deferere,& fuga fibí confuz Tere foleat,manente cum eís matre,Oppíanus, ^ Ex tígríde & cane Indícos canes gíení confirmat uerum non ftatím,fed tertío coítu, prímo ením belluínosadhuc catulos procrearí aíunt, allígantur i canes locís defertís,& nífi bellua íncenfalibídine fit, fzpelacerantur, Ariftoteles. ^ Idem alibí caz nes Indícos generari fcribítex cane & fera quadam fimili, ix sols 7005 xvvad sc nomíne non expreffo, Plinius Hyrcanos canes ex tígribus nafci fcribit, ut díxi ín Canibus robuftís, ] D, Tígrís bellua eft afpera, fua, índomiíta,rabida.hís enim epithetis eam poéte cognomínant, Ti eres leones&p nunquam ferítatem exuunt, aliquando fubmittunt,& cum mínímé expectauerís, exa | afperatut toruítas mítígata,Senecaín epiftolis. Leonibus manus magífter ínferít, ofculatur tígrím fuus cuftos,Ibídem cítante Críníito, Indiíad fuumregemafferunt tigres domítos, cícures panthes Á ras,&c,Aclíanus, Plutarchus(ín libro V traanímalium &c.) fcribíthoedum quo cum tiígrídi uie uendí confuetudofuífTet,cum deuorandum huic quídam obiecífTent, eiufmodi feram, quamuís alte $ xíus cibi nulla facultas effet,ab edendo non modo fe fuftetaffe toto biduo,uerü etíam ut alí& cíbü pe tere íntelligeretur,caueam(galeagram)qua contineretur, díftraxi(Te,& dírupiffe. Eandem hiftoria - de pardali,qua hoedum fecum nutrítum attíngere noluerít,ex Aclíano retulí ín Panthera D. Tigrís — anímal eft (xuífIimum,& incomparabili rabíe fzeuíens, praecípue quando raptís catulís ínfequítur uenatores,Phyfiologus, | Leones,pantherz & tígrídes,fcetus fuos uehementer amant, & pro ipfis ! contra uenatores pugnando,quzuis tela & mortem quoc contemnunt, Oppíanus líbr,s. de uenas & tíone, Deirjfdem & lyncibus ibidem fcribit, quod cum ad latibula fua reuerfz catulos fibí ablatos no - reperíunt,magno & míferabili eos ululatu plangant. — 'Tígrís mas raro capítur, nam uífis uenatos ribus relí&is catulís in fugam fe conijcít.formína ueró cum catulís manet, & anímo morfta à latísue natoribus írretítacapitur,Oppíanus, Pluraadferemus moxíequentícapiíte. — Tíorís etíam ( fi; $8 milía proxíme de elephanto díxerat)ferís caterís truculenta,atg ipfa elephanti quocp fpernens ueflí eía,homíne uíío transferre dícitur protínus catulos,Plíníus, ^ 4| uzeanímalía tígrís ínuadat, las: niet, aut fuffocet, pracedentí capite dixi.uidetur ením cibí duntaxatgratía, quzcune; confequi pos teft, interímere, «| Tígrem dicunt fitympanorum fono cbftrepatur, ínfanire atcp furere;(eledp díe- Ícerpere & lacerare, A elíanus, | ^ B, Tietís uíuus capi adhuc non potuit, Varro delíingua Lat, Iuxta Gangen Indíz fluuíum bus oloffo fimilis herba nafcítur,cuíus fuccum expreffum Indí feruant, X íntempefla nocte latíbulís tía grium afpergunt,unde ílla (ic afficíuntur,ut cum proeredí nequeant, ímmori&tur, (625 e] znp d'óvaz pap 7 exyvÜson vreaciac, vrpoxtooliav. uti 'uvtufwou vae xsmp,) ut Callif?ihenes prodíttertío de uenatíone, 4 Plutarchusínlibro defluuts, Tígrín Hyrcaní & Indíferunt, animal uelocitatís tremendae, & mas. xíme cogníte dum capítur-Totus ením fcetus,quí femper numerofus eft,ab ínfidiíante rapitur equo" quàm maxíme pernící,atq ín recentem fubinde transfertur, Atubí uacuum cubile reperítfoeta(ma ribus enímcura non eft fobolís)fertur przceps,odore ueftígans, Raptor appropinquante fremítu;, abijcít unum ex catulís.Tollít lla morfu, & pondere etíam ocyor acta remeat, íterumq confequítur. & fubinde,donec ín nauem egrelfo írríta ferítas fzeuít ín líttore,Plínius, ^ Tígríum potentía(uelo cítas)maxime probatur,cum maternís curís íncítantur,cum catulorum ínfiflunt raptoribus.Succes. dant fibí equítes lícet,& afiu quantolibet amoliri predam uelínt, nifi ín praefidío maría fuerínt, fru« ^ fira efl aufum omne, Notantur frequentíffime,(i quando latrones ( uenatores) fuís afportatís catulís renauíeantes uídent,ín littore irrita rabíefe dare pracipítes,uelut propríam tardítate uoluntaría cas «a ftíigantes ruínatquanquam de foetu uníuerfo uíx unus queat fubtrahí,Solínus. — Ad nauesufque procederetígrím feruntcatulorum repetundorum gratía,illístp receptís cum gaudío abíre, quod ff ablatís catulís abeuntes naues afpíciatmoeftam ín littore ululare, (uíde etíam fupra ín D,)quandogs etíam ob dolorís magnítudínem morí,Philofirat.lib. ade uíta Apollontj. IMasraro capítur. nam ue. natoríbus confpectís,catulos deferít & fugit.foemina ueró cum eís manens, iírretítaa uenatoribus ca pitur, Oppianus, Venatores quídam fphazrasuítreas catulorum quos rapuerínt ínfequentibus ma. tribus obfjcíunt,quas illa íntuentes,ímagíne quam ípf reddunt decípiuntur,ut catulos fubeffe pu tent;íd& eo magís,quod fphara moueatur,ceu uíuum ín fe anímal contínens. Sed cum tígrís fphae« ram pedibus confrínpít,ut catulo potíatur,delufam fe uidens pergit ínfequi. Illi alías fubinde fphaes ras obücíunt,deludunt&, donec ad cíuítates uel naues euadant, Albertus. — 4j Daríenen ínfulam 6 noui Orbis ín Oceano Occídentalí,qux octo fert díerum nauígatíone ab Hífpaníola diflat, ínfeflas - tam anno fuperíore(círca annum Domíni ryr4.)aíiunt;íta utíntegro femeftrí tempore,nox nulla ína | | . demnis id De Iendc. E.F:H,a. Lib. [. Ilo63 . demnisabierit,quín uel iuuenca aut equa, canis aut porcus,intra uící ipfius uías interímieretur Ar i9 $2 39 menta gregestp am alfequuntur.ímó & mínime tutó referunt, domo exíffe quenquam eo tempore; quando praecipue catulos alebat.tunc nancy adoríebatur & homines, fame urgente catulor um,ft ho mínes príus occurríffent quàm brutum anímal, INeceffítate cogente tandem ars ínuenta eft, qua tanti fanguínis poenas lueret, exploratís anguftijs femítarum, quibus écauernarum latebrís ad praes dam noctu prodíre folebar,íter fcíffum eft, Excauatam fcrobem cratibus & egefta terra, parte fupers uacua dífperfa,flrauerunt, Veniens incautus, mas quidem erat,tígrís decídít ín foueam, & fudibus acutis ín fcrobis fundo fixís ínhz(it.Rancatu fuo uniuerfam obtundebat uícíníà , & montes illo firís dorereboabant.Saxís íngentíbus € fofTz fupercilijs in éum fudibus infixum deíectís,perémptus eft, In mille affulas & mille fruftula,fixa dextra, directas haftas & ab alto íaculatas dírumpebat. Sémía; nimis & exanguís formídíne replebat íntuentes,Ioannes quídam Ledeíma Hifpalen(is,de tígríde il lo fe comediffe faffus eft, bouína carne nihíló deteriorem effe míhí retulit. V nde tígridem effe dícát interrogatí,quí nunquam tígridem uíderunt:refpódent, maculis, ferítate, a dexteritate, à fignísqg alijs ab authoribus datís tígrím arbítrarí, Cum & pardos & pantheras maculatos ex ipfís pleríq fe uídí(fe predícent, Tígríde mare perempto, montes uerfus ueftígía íllius fecuti, antrum coniugale ipfius domícilium adeunt, duos,abfente genítrice, catulos uberibus adhuc matrís índigos auferunt, Mutato confilío,quo grandíufculos effectos ín Hifpaníam poft hec mítteret,ferreis catenis dilígeris ter ín colla compofitís, ad maternum antrum paruulos reportant lactandos, Poft paucos índe dies regreíli ad (peluncam, catenís nil fuo loco mutatis, uacuam reperéte fpeluncam. Putantà matre ín frufta pre rabie dílaceratos, ablatosty ne quifquam eís frueretur, Affeuerant nangp folui e catenís nullo pado potui(fe uiuos, Pellís perempti tígrídís ad Hifpaníolam,ficcis herbís & culmo farcta,míf fa eftad Almirantum & prímores.Qui àtígríde incommoda paífi funt,& qui pellem eíus tractarüt, hac míhídifferuecunt,qua dant accípímus, Petrus Martyr Oceanez Decadis 5. libros, | «| Díuus Auguftus Q. Tuberone,Fabío Maximo coss, quarto nonas IMaafj, theatrí iVlarcelli dedícatíoe, tígrín. prímus omnium Roma offendit in cauea manfuefectam ; díuus uero Claudíus fimul quatuor, Plis níus, Inter munera Augufto mí(Ta ab Indis, tígres Roma uifz fuere prímo,utauthor eft Díon, Caé lius, Fueruntfub Gordíano R omz tígres decem, leones maníueti (exaginta, c. Iul Capítolínus, Heliogabalus portentofi íngentj ímperator,leones & tígres ad currum iunxit, Cybelemfe & Libera patrem uocítans, Textor ex Lamprídío. Memínit etíam Crínírus16. 1e. Pícto quod íuga delicata collo Pardus fuftínet, improbaptígres Indulgent patientiam flagello, Martíalís ín libro Specta- culorum epigrammate148. Roma ín triumpho Aureliani fuerunt tigrides quatuor, camelopare dalí,alces, Vopífcus, Edita munera inquíbus prater alía diuerfa ex toto orbe terrarum, tígrídes exhibuit, Capítolínus ín Antoníno Pío, | f. | Menfze apud Indos imponuntur leones , apri, € tígríum clunes, Caterís enim anímalís huius partibus uefcí Indí prohibentur , Philoftratus lib. 4. de uíta Apollon. Quí in Dariene infula tígría í : " »*1* 9 * " " " e nam carnem guftauít, bubula nihilo deteríorem effe retulít,ut praecedentí capite recitaui. | Hd a. Tigrís abaltjs aliter (cribitur,inflexione etía & genere non fjfdem utuntur authores. Tpi6 49 cum animal figníficat: ziyeuc ueró,cum fluuium, Suídas,fed hanc díftin ctionem non uídeo obferuas $e rí, Tiyetc eUgperruc qxgerot , Díonyftus Afer defluuio, Tiere íóta habet ín ultima (ínquít Euftathius Dionyfij Scholíaftes,) quod ínflexio indícat.genítíuus enim T/,0/&- eft apud Aríftotelem & Díony« fium:ut áque Aue, ut genítiuus Attícus inde fíat zz)e«ec, Arríanus ramen per d.ínflectit, T, o/4 €", ut ctia author fabulz Sufannz, Damafcenus ut íínfcriptio pra fe fert, Sic & à uocabulo Ápís gignendí cafum alíj &z1/t&- faciunt, alij Kw, Suntquifcribant zjpi,zbesfos ut nomína ín ss Iambíca, Apud Julianum quídem & Arríant& de geftis Alexandri, reperítur etíam Tips ; de fluuio, per p. ab ínítío, Eft & Paphlagoniz fluuíus Tígrís, 759,779" Xenophonti, Hac Euftathíus : Potfuntautém om, nía fic accipí,ut tam de anímalí quam de fluuio intelligantur.Piyeue tantum pet p.ad fluüíum propríe pertínere uidetur, Ego in Arríani Indicís inuenio z/,91c,75yexG", yop, de anímalí, Graci authoa res,quos ego uiderím,omnes fine delta inflectunt;Latiní uero alíquot cum delta, praefertim Mc cre res, líiurides ením legímus apud Solínum,Capitolinum,& authorem Philomelz: Tígrídum,apud Ai. Marcellinum: Tigrídibus,apud Capítolínum, Ocyor tigríde, Lucanuslib,s. Tígrín, tígrim, & tígrem, apud ueteres Latínosreperío, omnía ín accufandí cafu, Legimus & ín plurali numero apud clafficos authores, Plíníum,Seneca,& c.tígres, tígríum, tíigrbus, Tu (alloquítur teftudínem infirumentum muficum)potes tíereís, comitesG; fyluas Ducere, Horatíus Carmínum 5. r1. Ideni in libro de Arte,prímam huíus uocís corrípuit, Dictus ob hoc leníretígres,rapidosdpleones,de Or« pheo. Tigris quí eft utleo, qui uíaus capí adhuc non potuit, Varro genere mafculíno, Plíníus & alij Latini omnes, ni fallor, forminino genere efferunt. Graci uero plerícp ín maículíno, Paufanis s, Oppíanus,Strabo:qui 7)j«s weyisus dixit, Plutarchus uero inlibro V tra anímalium,&c.fcemínía éonumfecit, . 4 Alfebha Atabíce eft nomen commune ad omnía quadrupedum genera,quz dentía bus & unguíbus fuis aggredíuntur homines mordendo & lacerando, & quandog mortem íiifereria do ; utleo, lupus, tigris, & fimilia , Bellunenfis. Vetus Auicenna interpres lupos uertere folet, - & » runt ubera tígres,Idem 4. A eneíd.ín fzuum& crudelem, | Improbz,Maitíalis — Indomitze, Aue thorPhiílomelz, ^ Maculofa,Ouídíus n. IMetamorphofeos. Atrabídatíeres abfunt,& fzua leo; num Semina, Vergilius deIralía, ^ Quísícít an hacc fzuas ínfula tíeres habet? Ouidius epífto. io, Tibí dantuaríz pectora tigres, Seneca ín Híppolyto, Vírgatz,lbídem, ^ Et praterea apud Tes xtorem, Tígres acerbe, Afrz, afpera, auidz,capiftratae, Cafpiz,carchefíz, Caucafez, concíte, dene. tatz,efferz fera, furibunda, Gangetíce,immanes,Indz, Martíe, Parthícz, pedeflrenuz,rabiofa, rapida, rígidae, feuze, truces, ípumantes, ualide, uiolente, — «[T/y eie aAóverzu, Oppianus, Tis yotse. Gia: Dcos tgozr và (spipoio yevébtu, Idem, ^ Etalíbi, Aste: y&g xp id'orc zroAvewüte xgAoy euoizhy, de tía gríde mare, «| l'ígrinus, adíectiuum, IMen(zx tígrínze Plínío dicuntur, ut fupra retulí : que oblongo uena; rum diícurfu funt.tales apud nos ex acere & fraxíno fiunt, € utrefplendeant flauo pígmento (uer nícem uulgus uocat) illinuntur. — «| Tígrís nomen eft nauis Maflicí apud Vergilium libro decís moAeneídos, — «| Hiíppotígrín anímal celebratum ínuenías ín Antoníno Caracalla ex Díonís IN H cxí híftoría, Caius, n 4| Tigris uírí nomen ín epigrammate quod Suídas cítatín díCtíone BeAie: riyee [y zifwoiew &Qelg Bónoy.sy d* &Mowr — Ke; &p Üvgri Adque seuuovóuoe, — "lígris Ouidio inter canes Alcxonís nume: ratur, — INomínibus canes non longi(fímís appellandí funt,quo celeríus quífcy uocatus exaudíat, nec tamen breuioribus quàm qua duabus fyllabis enuncientur,ut funtScylax,Ferox:aut foemína; Lupa,Cerua,Tígrís, Varro, — Tiígranesrex fuit Armeniz maíorís,quem prímo Lucullus, deinde Pompeíus Magnus uícít.Eft € fluujnomen, — «| Tígris appellatur ingens fluuíus, propter uelos citatem, quí ínftar beflíz nímía pernicítate decurrít. Hlíc de paradífo exiens, iuxta Scrípture fídem, pergensq contra Affyrios,poft multos círcuítus dofepho tefte) ín mare rubrum defluit.Plura leges ín Onomaftíco.De ícríptíone & ínflexíone huíus uocabuli attulí quaedam fuperíus ab ínítio huius capítis, ^ QuaGcaputrapidotollítcum Tígríde magnus Euphrates,Lucanus, — Tie», fluuius Per(arum,& fluutj fonítus,goi(oc,Hefychíus, ^ Tigrís rapídiffimus fluuíorum eft, utnullus eí pers nícítate conferrí poffit:quamobrem T'ígrís uocatur, quod íaculum uel fagiíttam uelocítate equet, Medi ením fagittam tígrín uocat.Síc & Acís Sícilize fluuius apud Theocrítum dictus uídetur, quod - &xid? id eft (piculo uel telo celerítas eius comparetur, Alíquí tamen maluntátigri fera nomínatum huncfluuíum,Fabulantur ením quod cum Sylax (zéma£, apud Plutarchum de fluutjs)híc amnis uo caretur,hoc eft «eode, (nímírum à przcipiti & prono lapfu,quo in Araxem & Arfacídem palus dem deuoluitur,)poftea tígrís appellatus fit;hanc ob caufam , Bacchus ab irata Iunone ad ínfaníam redactus cum paíTím temere uagaretur ad hoc flumen peruenit, & cum de traíectu anxius haeret, míferatus eum pater lupiter, tigrín feram mittit, quauectus ille traiecit, unde fluuío nomen ímpos fitum, Sed etiam cítra fabulam à ferz huíus fumma & íncomparabilí pernícítate nomen eí apte íms poní potuít, Híc fluuíus íntellígítur etíam ín dolofo íllo oraculo quod lulíano redditum eft, promíte tens ínfígnía quadam facinora edenda zrgg (vet zrozeua, yop 77xo& Gg (nter Tv, ed, Euftathíus ín Díonyfium Afrum fcribens, Addit & Arriani ex opere de geftis Alexandri uerba ; Euphrates & Tí gres, ( TÓese,alíàs riyeuc) fluuij,medíam inter fe Aflyríam íncludunt. Vnde & Mefopotamía ab íne colís Tígres uocatur ( ípfa potíus regíofíc uocatur,ut & Dionyfius poéta canít, ) & humilior efi Eu phrate. Sedalíam cur Tigris fic dictus fitfabulam Hermefianax affert: Díonyfius ( ínquit)adas morem fuum nec donís nec precibus pellícere poffet, ín tigrín feram mutatus, metu conflernatam per fiuuíum tranfuexit, & Medum filíum ex ea genuít, quiííam adultus ín reí memoríam fluuium | appellauit Tígrín,Plutarchusinlíbrode fluutjs. ^ Tígrín aiunt prope hoftía quíbus ín mare feexe onerat, Pafiítíerín uocarí,quafi non amplíus fimplicem fed zeveeioy Tiyexw, propter multos ín ferece ptos amnes, Euftathíus ín Díonyfium, Defle Arabice eft fluuíus ín Mefopotamía, iuxta quem erat cíuitas INíníue, X apud Latínos Tígrís nomínatur,&c.Bellunenfís in glofíis ín Auícennam. Tigris mínor & Delas fluutj, Apameam Mefenorum cíuítatem círcundant, Stephanus, — Tígrís Xeno«. phonti Paphlagoníe fluuíus eft tríplethros,hoc eft tríum iugerum latítudíne, Herodotus etíam fcrí bítnon unum folum effe tigrín, fed alterum etíam & tertium,quí nec ídem fint, nec ex eodem fluát, fed nomen tantum commune habeant,Euflathíus, ^ Tígrana Ptolemao 3. 6, oppídum eft Medíae inmediterraneís, ^ Tuypewoxsezw, và apud Stephanum & Strabonem, urbs eftíuxta Armeníam, quafi Tiígraniciuítas.nam Parthís certa cíuítas eft. Inhabítauit autem eam Tígranes Armeníz rex, - ^— QJ b. Inrubrí marís infula e(Te frutícem baculís tantum idoneze craffitudinis, uaríum tígríum maculís, ponderofum, € cum ín fpiffiora decídituítrí modo fragilem, Alexandrí Magní comites prodíderunt,Plíníus, i «c. Cum Maxíminus omnía ín uíribus fuís íta poneret, quafi non poffet occídi, quídam ín ! theatro przfente íllo dícítur uerfus Graecos diíxiff: equorum hzc erat Latina fententía; Qui ab uno nO poteft occídi,d multís occídítur. Tigris fortis eft & occídítur, &c.Iulius Capitolinus, Turrígeros - | elephan« DeVrfo. A.B, Lib.l :o6s elephahtori míramur humeros, tigrítrm rapinas, &c, Plínius. Tiíerís utaudítis diuerfa wallé duos rum Extímulata fame mugitibusarmentor&, INefcítutro potíus ruat, & ruere ardet utrog.Síe dubíus Perfeus dextra Iauáue feratur, Ouídíus 3, Metam, | «| d. Hocegofi patíar, tum me detígríde natam, 'Tum ferrum & fcopulos geflate in corde fa tebor,Vledea apud Ouídium 7, Metam, Sylüeftreshomínes | Cadibus & ui&tu fcedo deterruit Or pbeus, Dictus obhoc leníre tigres,ràpídosqs leones, Horatíus de A rte, | «| h. Bacchus ín curru,quem fummum texeratuuís, Tigribus adíanctís aurea lora dabat, Ouí dius i, de Arie, Hac(uirtute)temerentem Bacche pater tuz - Vexere tígres,indociliiueum Collo , trahentes ; FToratius Carm, s. s. Sed de tígríbus alijscs ferís maculofís Baccho facris , plura díxi in . 9» Pantherah. Heliogabalus tigres iunxit, Liberum fele uocans, Lamprídíus, —4|Poétís quíde oma .. Ríalícent,fed cumalíquauerílimilitudíne, non ut. Serpentesauibus gemínentur,tíeríbus aení,Ho ratíusde Arte, — ([Proteí conformatío ín díuería corpora, imaginum falfarum ratíonem contínet quibus deludímur,Eft qui expleffe iram, crudelitatis cocepraculum, inter optata maxíme opínatur, «unc ín tígrídem demutatío recognofcítur, &c, Czlíus, : DE VRSO. NNAVAN "T qRsvs Hebraíseft ass dob, comunis generis, plurale e*z^, dubím, Prímo Regi cáp, (4 17, Acabíce legitur dubbe,(quo nomine Saracenos etíam hodie utí quida prodídír,) Chala VES daíce M2» duba. Alduburfus eft,Bellunenfis, A&C»w urfus Chaldzis, Hefych. V arín, — — Auicennz uetus ínterpres alicubi adib,íd eít,lupum cum aldub,íd efturío confundit: Ví deínLupo A, Adraces,d eft teftículiurfi, Syluaticus, IMaractís, id eft fel urfi, Idein. uidetur aus tem nomen inepte compofítum,ex díuerfis linguís,nempe à marah quod fel Hebrzís,& arctós, aic ?w,quod Gracísurfumíonat, — [Itali bocanimaluocantorfo : Galli, ours. Hifpani fimiliter Italis orfo:alij tamen fine r.ofo ueloffo proferunt, Germani bát, uel(ut alij (críbunt)beet, Angli (imilía ter beeruelbegre, — lllycicalíngua uaríat,nam Boheminedwed appeliant;Poloní wewer, per anadís plofín(utapparet)Germanicí uocabulí, $* AN | B, 6e — Vifosmultos regiones frigide cignunt, & quidem fufcos autnígros, quorum duo funr generat magni & paruí,hí facilius arbores fcandunt, & ín tantam magnitudinem, in quantam illinunquam eefcunt,GeAgrícola, Paruum urforum genus audio ab Heluetíjs noftxís uocarí ffanbáren, id to66.—— De Quadrupedibus. eft (axatilés aut faxórum incolas urfosMaíores, in quibufdam Germaniz locís,batptbáten, quafi capiítalés urfos, ^ Vríus aliusuulgo notus eft, X alius aquatícus colore albo,quí fub aqua uenatur utlitra & caflor, Albertus, | Suntquxdam genera urforum alborum & canum & luporum, & (imílíum quorundam anímalíum amphibía, quae tam ín aquaquam ínterrauerfantur,Idem, — [n | Oceaníínfulís ad Septentríonem, díuerfis locís,Iflandíz przcipue, magní & fxuí urfi albí repertun | tur, quí maníbus fuís glaciem frangunt, & eforamínibus extractos pííces deuorant, ut Olaus IVla, gnusannotauit.Sed de urfis albís plura adferam paulo poft, Abundanturfi ín alpinís Heluetiz rea gíonibus,magni,ualídí,& pra catterís anímofi, íta ut robuflos etíam equos X boues laníent,quama obrem ab íncolísmagno ftudío capíuntur,Stumpfíus, ^ «Formíca nímíum abundant ín occíden talis Indíz partibus nonnullís.Ibi gígnítur animal quod uocat v RS v M FOR MICARIV M, quodlíngua eas rapíat depafcaturty . atcp fic regíonís íacturae prouifum eft, cum ad nullum alium ufum hoc anímal paratum uídeatur,neg ením ferum eft,nec mordax: dictumQ potíus urfus à fímís litudíne corporísquámà robore uel ferítate, hoc língua: humore difcutít ac ditijcít folídiffimas fore mícarum domos.índe etíam hís dífiectís línguae harentes ad fe trahítac deuorat,Cardanus. — Q| Elephanti fíà Libya dícti effent Luce boues fortaffe;pantherze quoc & leones non. Afrícanze beftíz dícerentur,fed Luca. Sin ab Lucanís,utfí cur potius Lucani quàm Luci díctí? Varro de líne gua Latína.Et rurfus, Vrfi Lucana orígo,uel unde illí noftri ab ipfiusuoce: (fed locus míhí corrue ptus uídetur,)) VrfiPerficiultra omnem rabiem fzuíunt, Marcellinuslibr.s4, ^ Quod frenoLía byci domantut urfi, Martíalis, INumidíciurfi forma caeterís praeftant,rabíe duntaxat, & uillís pro» fundíoribus,Solinus.Seruatum eft ( ínquít Crínítus ) ín Romanis Annalíbusrelatum, urfos INumi- 49. dicos ín Círco Romano ab xdilibus zdítos MI, Pífone & IM, IMleffala coss.quam rem C. Plíníus tía rarífe plurimum refert,quod etíam INumidícos addítum fít, cum ín ípfa (utínquit ) Afríca mínime — utfigígnantur. Ego etíía Plínfj authorítatenon cenfeam penitus díffidendum,non tamen pretermit — tam quo mínus ea de urfís INumidicís afcribam,qua cum publíca Annalií& authorítate conueníant, — Poft hac reciítatís Solíniuerbís, tum illís qiiae nos íam attulímus : tum íllis quibus Annalium uerba ^ continentur,ut apudPlíníum quog;;addit: Herodotus quoq; Halícarnaffeus ídem fenfit de urfís Li | bycís:ut poétas noftros míttamus quíaperte probantfuifTe INumidas urfos maxímé celeres, nam & ^ INumídas & Líbycos paffim appellítant, cuíufmodi illud,Profuítergo nihil mífero,quod commínus urfos FigebatlNumidas Albananudusaréna,Hze ille, — Mirabilein Afríca,necapros, nec cera uos,nec uríos efTe,Plínius 8.56, A tquí Herodotus lib, 4.cerüum & aprum duntaxat ín A fríca repe; 39 rirínegat, & Ariftot.de hífl.aním 8.38. ceruum,aprum, & capratn fylüeftrem, uel, utPlíníus transs fert,capream:urfum ueró de fuo addít.lapfus,ut putómémoría, cum Crete non Afrícz urfos deeffe dicere debui(let,nam proxímeante Creta? meminerat, his uerbis; Mirabile ín Crétà certos, praetera quam ín Cydoníatarum regíone,non effe:item apros X attagenas,herinaceos, Vríos ueró Cretam non alere hocloconon memínit,quod tamen alibi affetít:In Olympo ( ínquíens) Macedoníaz monte non funtlupí, nec ín Creta infula, ibi quídem nonuulpes urftue, Et Aríftoteles ín Mirabilibus, In Creta ( ínquít) lupos, urfos,uiperas,& hís fimiles feras nafcí negant; eo quod Itipiter ín ea natus fit, Anglíamquog uríis carereaudío, — Inextrema Arabíx regíoneà Díra ufcg ad Auftrí corru cít» ca ultimum promontorium, urfí reperiuntur carníiuori, qui noftros & magnitudíne & celerítatelon géexuperant,colorefului, (zvijoi,ruffi)Strabolib1é. | Apud Roxolatos & Lítuanosíngentes ho. 42 die uenantur urfos,qui regibus íllís funt etíam ín delictis manfuefacti, Volatérranus, — In IMyfía — aiunt genus effe urforum alborum,quí cum à uenatoríbus urgentur,talem halitum sedant,quí canü carnes putrefacíat,& aliorum quog; animalíum cibo íneptas effícíat, Quod fí quísitiftet & propius accedat, phlegma copiofum ore emíttunt, quo canum ora afflat,& fimiliter homínüni, íta ut uel fuf focetuel exczcet, Aríftoteles ín Mírabilibus, —IVlyfía albos urfós eíenít; qui pííces ut lutra & fiber capiunt, Ge, Agrícola.fed quaerendum an Myfi íllí urfí albí, quorum Ariftoteles memínit,terreftres tantum non amphibi, fint. Paufanías ín Arcadícís memínit uidife fe apros albos, & urfos Thracíos albos,quos homínes priuatípoffederínt, Aethiopíz rex ín epiftola quam Hebraice ad Pontificem Romanum fcrípfit, camelos & urfos albos ín regno fuoreperirí teftatur, lamperdix uifa eflalba, & coruus,& paífer,& urfa, Aríftoteles ín libello de coloríbusR uellio ínterprete, uídeín Ceruo B, $9. uamuís ín codícíbus uulgatís habetur, «ox ueA«s eVzroze zreQuve «gi éAaqoe gi oves, X c, R.uellíus nó usAas, fed Adlic legít,quod probo, , ! q| Vrfus anímalefthumídum ualde & ínforme, Albertus, Vergilius utfos ínformes, Ouídius. — turpes díxít, Quid nífi podus íners,ftolidad ferocía metiscOuiídíus ín Halíeut.de urfo. Corpus ei craffum & uíx'mobile, Albertus. — Vríos multosregíones frigide gignunt,& quidem fufcos aut nígros,Ge, Agrícola Sunt quí urfum femper crefcere affirment; & fane ínueníuntur aliquandourfi — longítudíne quíndecím ( quíng) ) cubítorum, Sunt autem apud nos nígtí,fufci, & albi, Albertuss Forte pellem urfinam dum haec commentabar, V iennz uidí ex Lítuania allatam,longitudínis cubía torum quínc;latítudínis tátze ut quodlibet uel bouis tergus uínceret;quae Czefarí Maxímilíano tum in Thermís Badenfibus lauanti oblata,fumm admíratíoni fuít, Vadíanus ín IVlelam, | Vríí pellís fpiffa & uillofa eft, Albertus. — INumídicís urfís uilli profundiores,Solínus, lllís quíad diffectio- nem pattí& humani corporís prxpararíuolunt,fi defint fimie aut fimiles eís anámantes:alías pe : | quibus DeVifo. B.C. [ib. L lo6 7: quibus artuum extrema ín dígitos quíncp dífcreta fínt, Gc. & nífi commodior alía contigerit,urfürm & leonem, & omnía quz ferratis dentibus funt, Galenus de anatomícís admín, Credit Theophras ftus pet íd tempus ( cumlatítanthyeme) coctas quog; urforum carnes, ft afferuentur,crefcere;P Tín; & Albertus, V ide pauló mox ín Adipe. Eodemtempore(cum latitant fanguinis exíguas círca cor tantum guttas,relíquo corporí níhil ínefle Theophraftus credít, Idem, ^ Vríis nulla eft medulla; Pli níus, Axungía X laridum funtín animalibus non cornígerís,quorum quatuor dentes ut plurimi pmínent,ut funt,porcus,glís,felís,canís,urfus, &c, Monachí ín Mefuen, | Valde mirabile cft quod círca adipem urfíi contíngit , quí eo tempore quo latítanturfi, ín uafís attollitur & replet ea, Theoa phraftus ín libro de odoríbus, (Idem pauló ante de carnibus urfi ex Plínio díxímus , Theophraftum 1o. Cítante,)In Mirabilibus etíam Ariftotelís legímus urfínum adipem latente hoc anímali augeríín uaa fis eap excedere. Hís adijcíam Oppíani uerfus de urfi corpore & aliquot eíus partíbus: AGXVRU [6 zziii d'lucaroszrotAop Gus Q)e Geo, Mogotiy d" vi &cyownip zreweeid buo mreooaraoie, : , E boc 1 E 5 , - Kod eygteoy SAO dWap,, ztvetóy sap, icowsa pie, Oye Soop,n ugly inv rtoay ,o lei GUouYirnvoy, Xie yspart Deoáip bxeAou, zród'se nde zrodtost, — Inualídiffimum urfo caput, quod leoni fortífTimum, ideo urgente uí przcípíitaturife ex aliqua rupe,manibus eo operto íaciuntur, ac fzpe ín harena cóa lapho ínfradio exanímantur,Plíníus. Inualíditurfis caput, Solínus:fed pracípuefynciíput, Alber tus, Capíis offa ínfírmifTima effe urfis,duriffima pfíttacís,(uo díximusloco, Plínius, Os fiuero» firum uríi oblongum eft , ínftar fermefuilli, Mích. Herus, Oslongumurfo , Gilliusex Oppíano, . V'trincp dentatus eft, Dentíbus exertís armatus, Gillíus ex Oppíano:quí tam& non ygvivziiz, hoc 4o eftdétibus exertís urfum efle fcribit: fed os etus xcyegop effe, hoc eft ferratis dentibus,ut canes funt, Viríus idcirco dentibus retía non lacerat, quod ijs bene penitus reconditís, ea ipfa propter labrorum craffíitudínem affequi non poflit, Giilius(ex Plutarcho de caufís naturalibus.) Natura leonibus, fi cut & urfís & tígribus anguftíora(breuiora)creauít colla,quia ín terra ceruícem & ora nó defjciunt pafcendi gratíazfed aut ceruum ínuadunt, aut bouem ouem difcerpunt, Ambrofius, | Vríouens trículus eftamplus, Aríftot, Venter eíunus, ac poft uentrem ínteftínum, ficut & lupo. eft autem ín alíquibus anímalíbus uenter maior , ut ín porco & urío, ut quidam obfcurí ex Ariftotele citant, WVifx mammas habent quaternas, Aríftor. & Plínius. Genitale urfí,fimul ut expírauerít,cornefces reaiunt,Plíníus. Eomínigenua & cubita contraría; ítem urfis & (íimiarum generí, ob íd mínime pernicibus,Plíníus, — Vría pedes habet manibus fímiles, Ariftoteles, Extrema fimilia habet homís go ní, Albertus, Manus earum fimiles humanis manibus , & pedes pedibus, Oppíanus, | Vríis uís maxíma ín brachíjs & lumbis: undeinterdü poflícís pedibus infiftunt, Solinus, ^ Cameli pes imus ueftígío carnofo eft,ut urfi, qua de caufa in longiore ítínere fatifcunt, Plíníus, INofirí manus,íd eft anteríores pedes urfiuocantoat3as uel taapen, | Acmatí unguibus urfi, Ouídíus rc, IMletam, Vr» fís natura caudam díminuit, quod relíquum corpus admodum pilofum fir, Ariftot.| Cauda paruze funt uíllofís anímalibus,uturfis,Plíníus, V rfus animal eft humidum ualde & ínforme, Albertus, Valde frígídum & pítuítofutm, ut cori flatex corpore eíus quod admodum craffüm & uix mobile eft; pedes latí, pellis denfa,I[dem. Ex eo quod hyeme latítant urfí, & abíqy cibo multum temporís degunt, pítuítofo eos temperamento effe 4» confjcío, [ Antonino Getz familiare fuit has quaftíones grammaticis proponere,ut dícerent fina cula anímalía quomodo uocem emitterent, uelut, agni balant, urfifzuiunt, &c, ut refert Ael, Spara tíanus, Atq ín przíepibusurfí Szuíre, Vergilius de uocibus anímalíum audiítís ín domo Círces, Veípertínus círcungemít urfus ouile, Horatíus Épodo, Vrfus ferusuncat, Author Philomela. Bovy&d»e aerbum non modo de leone dicítur: fed etiam urfo & pardalt & panthere, (qua uocabutü propríum fuz uocis non habent, Varínus,)Pollux, XusedlgMu Covyn, Oppíanus de urío:Críllius uerz títrugitum ínfeftum, Venatores nofirí de urfí iratí uoceutuntur uerbo biommen uel bsumment aliquíetíam büler, — Vrfus latítans cum murmure quodam pedes fugit, Alexander. — | Ingredís untur urfí & bipedes,Plinius, Ingredí uel duobus innítens pedíbus erecius aliquandíu poteft, Art flot.fednon díu, Albertus, Interingrediendum pedes prímum anteríus leuiter ín terram ponür, $» deinde pofteriorem quog partem fubmittunt; unde & equos fimiliter íngredíentes bátnberi quis damuocaríuolunt. Arboremauerfi derepunt, Plínius. hoc efl, non proni, fed pofteríoribus prís mum pedibus , anteríoríbus ínterím molem corporís fuftentantes , ne ruant; K ín hoc quoque hoz minem ímítantur prater morem quadrupedum, — Viíiparui, ( quibus noflri à faxís nomen pos faerunt,) facilius arbores fcandunt, Georg. Agrícola. | Homínigenua & cubita contraría: ítem urfís & (imíarum generi, ob íd míníme pernícibus , Plinius, — Ac Oppíanus , Out loop , edveop àxvzwo, Vtíi corpus ualdecraffum & uíx mobile eft, Albertus, Vrío uís maxíma ín brachíjs & Iumbís: unde interdum poftícís pedibus intiftunr, Solínus, Brachíjs quídem & manibus rantum ualent, utretía tjs potíus quam dentibus dífcerpant, | Vríus brachijs ad multa opera utitur. his alía uandolígna forte ínuenta ín canes proijcít, & frangit olíueta & aluearía apum, & ín fublíme fcana 6» di, Albertus. — «| Vrfus anímal uorax eft, Erafmus, — Vrfus anímalomníuorum eft t quíppe qui. ^. & fructus arborum quas conícendiít corpore lubrícoedat;& legumina, & apes perfríngens alueos,. & cancros, & formícas. carne etíam uefcítur,uiribusenim fuís confidens , ínuadít quadrupedes día I068 De (uadrupedibus. | uerfas, (ut ín D.referam,JAríftoteles, |^ Carnesomnes praemaceratas, & propemodum putres caa. medit,Idem. Quibus uerbís Mich, Ephefius afferít Arifiotelem intellexifle, urfum non ucrarecare nesalícuíius animalis, nífi pené putridas ; cuíus contraríum docet obferuatío, nam deuíctís fue 8 tauro, ftatím uorat,unde conftat eum recentes carnes uorare. Melius ígitur exponas, ut díctum eft, ' quod urfus uoret etíam cadauera quorumcunep anímali& qua uíncít ac ín pugna fuperat, INíphus, Vifi & (rage, fronde,uíndemía,pomís uíuunt:& apibus;cancrís etiam & formicis, Plíníus. Vrfus alius eft aquaticus albus,quí uenatur fub aqua, utlutra & caftor:alíus terreftrís tantum,quí comedit carnes,berbas,mel,& fructus arborum, Albertus, — Vtrique comeduntcarnes,mel, fructus arbos rum,herbas,Ge.Agrícola, V'efpertínus círcungemit urfus ouíle, Floratius Epodo. — Infidíantur aluearibus apum,maxime fauos appetunt,nec auídíus aliud quam mella captant, Solínus. Huíusie gratia arbores fcandunt,ubí examen apum fylueftríum anímaduerterínt: & clauze mucronatzd rag. mo dependentis,& adítum examínís obtegentís, dum manibus índígnantes reijciunt,fubínderecía: procis ictibus íntereunt,ut pluribus dícetur capíte quinto. Alíquando ín mellarías foueas illapfi, ín eisfuffocantur, Oculíeorum hebetantur crebró:qua maxíme caufa fauos expetunt, ut conuulne ratum ab apibus osleuet fanguinegrauedinem íllam, Plíníus, Viríicum extra latibula fua paícuns tuf,círca arbores fructiferas fere capíuntur,Pollux, FHerbam arum comedere folent cumi prímum élatibulo egredíuntur,ut inteftínum laxetur & híet, Aríftoteles, ( V ide etíam ínferíus ubí de latítae ^ tíonecius dícetur.) Matthaolus Senenifísarbuftum quoddam fpínofum, (quod Crallí, ut milit ute detur; fpinam albá uocant,noftrí málbeerofolijs fere ut apij díuifis,flore albo,baccis rubetibus,&c. ín montibus círca Tridentum panem urfí uulgo uocarí author eft. Ego hanc Plinij fpínam appendí4e cem effeconijcíotipfe Girecorum oxyacantham facít, & diueríaniab ea uuam crifpínam Italorum fiueberberímuulgarem, ^ Idemalibi (críbiturfos delectarí fpecie illa rubí; que: mora fertodoratq & rubícunda,noftri quod hínnulís ceruorum gratafínt Dinbbeere appellitant, — Cralenuslibro 7; | cap. 4.de compef.fecund& locos, plant cüíufda memínít,qua uua utfí nominetur,folijs arbutí, &c,. hancquídarn ríbes noflrum uulgo díctum effe conijcíunt, fed falluntur, cum non arbuti fed opulí feré foliahabeat, — Caetera anímalía fana quz carnibus uiuunt;herbas non comedünt;ptater homi nem & urfum, Albertus, | "m | EN «| Vt(i bibendo nec fambunt nec (orbent, ut czetere animarites, fed aquamquoque morfu u& rant,Plíníus & Aríftoteles. — 4j Cum deguftauere mandragorz mala, formícas lambunt, Plíníus, Cum guftauére mandragore mala,moríuntur.fed eunt obuiam; ne malum íi pernícíem coualeícat, sg & formícas deuorant ad recuperandam fanítatem, Solínus, ^ Confiat urfos aegros deuoratis for^ micis fanarí,Plínius. (V íde nonnihil etíam ínfra, círca fínem ecruim qua de latítatone utfi afferens tur.) Vríuscum naufea laborat,fnyrmecíam adít;aílidensQp linguam humore dulci fluentem exer tam leuíter tandíu tenet, dum fcatere formícís üideat,eas deglutit poftea, & plürímüm íuuatur, Plu tarchus ínlibro Vtraanímalíum,&c, | Saturítatioccurrít uomítione, quam (ibí excítat commaria ducatís formícis, Textorfíne authore, ^ Vríus uulneratus herbis ficci temperamenti uufnera fa« : nare tentat, Albertus, .— Oculí eorum hebetantur crebro : qua ma&ime caufa fauos expetunt, ut conuulneratum ab apibus osleuet fanguíne grauedinemíllam,Plíníus, ^ A latítatíone egreffae ín díem liberum urfz,tantam patítitur ínfolentíam lucis,ut putes obfitas cecítate,Solínus, «| Dícunt alíquí urfum femper crefcere, Albertus, — 4 [Anima lecnís üírus graue;urfi peftílens.contacta has 4 litu eíus attingit nulla fera;cítiusg; putrefcunt afflata relíquís; Plinius; Vide in Leone c. In IMyfia- aíuntgenus effe uríforumalborum, qui cum 4 uenatotíbus urgentur, falém lialítiim dant; quí ca^ num carnes putrefacíat,S.c.utín B.retuli, — 4| Vrfae Veneríslibidine flagrant, & rioctes dícsqpa coít& inflammatíffimz marítos appetunt.Et quoníam fera grauida maribus rion mifcentur, prater lyncem & leporem,urfz ne díutíus marítís careant,ut ad Venereiü matutíus redire poffint, priufs quam certum paríendíi tempus uenerít,uentrem elidunt, & partit aíolenter edunt:ac mox à recentí partu fimul & alend prolí, & explenda libidini, (ut cunículi quog; ) dantopéram, Oppíanus : ex quo Gillius perperam tranftulít urfas etíam grauídas coíre, — T'emporénon alio( quam libidínís) catulorum oblítaleena ^ Szuior errauít campís;necfunera uulgó "Tam multainformes urfi ftra. gem dedére, Vergilius. — Vrfi,lupí,leones acríus libídínis tempore in eos qui acceíferínt, (zuitit, « inter fe tamen mínus hzc dímícant.uídelícet ob eam rem,quía nullum ex fjs gregale eft, Áríftoteles,. De Philippo Coffeo Conftantíenfium facrís przefecto,íngenuartü artium perítudiofo,quí hoe ipfum fe ex bonoauthore cognítum habere, míhí valde affirmauít: urfum accepí ex mótibus Allobrogum puellam ín fpeluncam rapuiffe,eandemq uenereo complexu & ofculatíone profecutum fuiffezatgs ex pomís agreftíbus,qua permulta quotidie ín fpeluncam ínferret maturíora, ftudiofe delegífTe, ei«. demi edenda amatoríé dedíffe,ac nimirum cum ad cíbí inquífitionem proficííceretur, íngentí faxo fpeluncam,ne puella exire poffet,occlufiffe Cum autem poftlongam ínquifítionem parentes ur fis numlatibulum przterírent, fuam peradolefcentem anímaduertíffe, faxocj xgre depulfo, eam recea piffe,Gíllius, ^ Vrforum coitus hyemis initío,Plínius, Defyderium V eneris hyems fufcítat, So« linus. — Coíturía menfe Februario,parit eo tempore quolatet,Aríftot. — Vrfico£unt,non fuper. 6 uenientes, fed humífiratí,Aríftot, ^ Cocuntnonítídem(eodem modo) quo quadrupedes, fed apti amplexibus mutuis,uelut humanis coníugationibus copulátur,Solínus;ambo cubátes comp Jlínius$ / De Vrfo. C. Lib. E I069 : Plinius: & alíbifhumanitus flrati, — Quadrupedum urfz demiffis cruríbus,quemadmoduin cetera; ' quz pedibus innítendo exercent V enerem,admota parte marís fupína ad dorfum fcemínz coéunt, Aríflot, Coéunturfiuthomínes, (icut & fimiae, Albertus, | Secretí honore reuerentur mares gras uidas,Solínus. Grauidam capi urfam dífficile eft, Ariftot, grauídae ením ( ut mox dicetur ) latent, Fertuterum díes trígínta Arífloteles € Solinus, V olaterranus non reáe tranftulítex Aelíano ur fam poft menfemtertíum parere,neg; ením tandíu uterum geftat; fed tanto tempore exacto, elatíbu lo in quo peperit pleruncp prodíre folet,ut inferius quoque dícetur, Coéunt hyemis ínítío,deinde fe« cedunt ín fpecus ubí paríunt trícefimo díe,Plin, Paríttum unum, tum etíam duos , fed complurí mum quíngp,Aríflot, Cacos parítcatulos, Idem, quod & uenatores noftriaffirmanr, Paríuntplu 19 rímum quaternos,Plíníus: Idem alibí ut plurímum quínos eas parereaít. Quadam catulos ínartís 4o culatos propemodum paríunt, ut uulpes,uría lezna,& alia nonnulla:fed omnía feré caecos, Ariftot. Quadrupedum pleracgp perfectos dunt partus,pauca ínchoatos,utlezna, urfx & uulpes, In formía etíam magís quam fupradicta urfz paríunt , raruméy eft uidere parientes, Poftea lambendo calefae cíunt foetus omnía ea & figurant, Plinius. — Vrfafcetum mínimum pro fuí corporís magnitudíne zedít:quippe qua mínorem catto, maiorem mure patere foleat, nudum item, & czcum, cruribus propemodum membrísi alijs plurímís índifcretum & rudem,coitmenfe Februario, parít eo tempo ce quolatet, Aríftot, Lucínz illis pperatius tempus cft. quíppe uterü trige(imus díes liberat; unde euenit,ut praecípitata fcecundiítas, informes creetpartus. Carnes pauxillulas edüt, quíbus color cán dídus,oculí nulli,nulli pili,& de feftína ímmaturítate tantum rudiís fanies, exceptís unguíum líneas mentís.Has lambendo fenfim figurat, & interdum ad pectora fouent, ut adíiduo íncubatu calfactze anímalem trahant fpiritum, Solínus & Plíníus, Vrfe partum ab inítío prorfus informem efíe, ut ne agnofcí quídem poffit, deinde à matre lingua fingi, & finu gremíoQ fouerí, Aelíanus quoc; anno tauít, INeccatulus partu quem reddídít urfa recent, Sed male uíua caro eft, lambendo mater in artus. Fíngít,& informa, quantam capitípfa;reducít, Ouídius ultámolVletam. Carne parít&euup, üvarp9eop, Oppíanus, hanc língua ceu manu utens figurat, Galenus ad Pilonem, H epu[- mue etieige, cif 5 tto etjSgoi do yere Ge) sóc ois mre és Qua rt ue ruo, Pollux, Aegypiujbomínée primo deformem natum,quií poftea formofior euaferit, fignificare uolentes, urfam pregnantem pín unt,bzc nang fanguínem primum condenfatum & concretum parít,hunc poftea proprijs fouens obi efformat, línguactplambens perfícit/Orus. Vríus dícíur quafíorfus, fcílicetin uenire, 39 & extra completus, quoníam pramaturum partum matar língendo ínformat , Liber de nat. rerum, Non quícquamratíus homínes quàm paríentem uidere urfam, Plín, Foetuum urfze membra uis dentur ímperfecia propter ímmodicum humorem:quamobrem urfa eos díu lambit & fouet, Áiber- tus, ldemde anímalib.7. 3, 5. Anímalía quzdam (inquíoin antrís círca fínem quietis fuz paríuntt propter quod etíam ígnoratur locus partus urforum, Concípiens enim urfa ex coítu, propter fríeídi tatem temperament, X pítuítofi humorís copiam, non poffet (emen ín utero formare perfecie, ni(i expectaret abflínentíe tempus : precípue cum eadem frigiditate & humoris copía, adeo cóftríngan xur meatus per quos parere debet,quod illo tempore uíx poffet.ítacy tempore latibulí fuí emíttít, (pa rít) quum recens expergíícítur, Et quanquam hoc tempus expectárít, adhuc tamen ínformem fere artum zedít,íta utalíqui poétarum putauerínt,níhil quàm carnís fruftum ab ea parí, íd&p poftca fpía P , quip P 4j? rítu & língua efus formari ín anímalís fíguram, quod tamen míníme uerá eft, E1ac Albertus, Vra (e à fuis catulís ueheméter ferocíunt,ut canesácatellis,Ariflot, — «| Hyfirix hybernís fe menfibus condít,quz natura multís, & ante omnia urfís, Plinius & Ariftot. fed utrum propter frigus an alía de caufa condantur,ambígítur, Arift, Flyeme tempore frigido & humído latet urfa, & tunc parít propter caloris in ea augmentum, Albertus, Hyberno tempore (ínquít Aelíanus) parít,cum pepe rít,latibulis fe tegít,nam frígorís uím reformídat,S uerís aduentum manet, nec ante treís meníes cà tulos ín lucem profert, Cum autem fe habítu corporis opimo fentít, (hoc ením ípfum morbíloco dua cít,latibulum,quod Graci qexey appellant, expetit, (V nde affectus quo latendi tenetur defiderío, quAi« Grace nomínatur,)In antrum nonrecto motu fui corporís, fed fupína ingredítur, & dorfi fuí wactu repít,uenatoribus ut ueftígía fua oblíteret;Ibít poftquam eft ingreffa , (e quíeti dans;habitü $? corporís extenuat per quadraginta díes:é quibus quídem quatuordecím ímmobilís manet, relíiquís alíjs mouetur:tantum folo lingendo dextero pede fe fuftentat, eit intefiínum eatenus adducítur,ut ropemodum cohzreat. Quod quídem ipfum ea fentíiens , aron berbam agreflem edit, (utpluribus dícam pauló poft, ) Hzc Aelíanus : Cuius ex hoc loco uerba Grzca recitat Czlíus 45, 47. Apud "Theocrítum QaAzZ«e ajs]or, rfe dícuntur tpQeadiscw, id efi ín latibulafe condentes, Czlius. Vra fus ueterno quem uocant appetente , príufquam plane torpet grauísto & ftupídus facet , locum rea purgatantea tac fubíturusfpecum , per reliqua quidem greffu quantum íd fieri poteft fufpenío mas xíme & leuí, fummis tantum níxus ueftigijs incedít: poftremo per terga uolutatus promouet cota pus agitqp ín lufirum,Plutarchusínlíbro Vtra anímalium,&c. Mares (inquit Plíníus) quadrages nis diebus latent,fcemínz quaternís mepfibus.Specus fí non habuere,ramorum fruticumt congéa 6o rie zdificanr,impenetrabíles imbribus,mollíG fronde coftratos, Primis diebus bís feptenis tam gra» ui fomno premuntur,ut ne uulneribus quidem excitati queant, (quod & Solínus ex Plínío repetit.) "Tunc mirum ín aodü ueterno pingue(cunt,Illi funt adípes medícamínibus aptí, cótratp defluuium XX L doanh a edd emi Jo7o Dc Quadrupedibus. | capilli tenaces; Ab fis diebus vefidunt,ac príorum pedum fuctu uíaunt. Foetus rio£tes apprimend pectori fouent,non alío íncubítu quàm oua uolucres, Mírum diciu,credít Theophraftus per íd tém pus coctas quog urforum carnes;(i afferuentur,íncreícere:cíbí cunc nulla argumenta, nec nifibu morís mínímtm ín aluo inueniri: fanguinis exiguas círca corda tantü gurtas, reliquo corpori nihif íneffe,.Proceduntuere,fed mares przpíngues: cuius reícaufanon prompta eft : quippe nec íomng quídem fagíinatis prater quatuordecim diíes,ut dixímus, Hac Pliníus, ^ Cum conditi funt;pingues | fcunturíí períd tempus,tum mares,tum fcemínz uehementer, (hoc & alibi ab eo repetitur,)ut mga. . uere fefefacile nequeant. parítetíam foemína eo tempore,et tandíu latet quoad tempus fit ut fuos ca. tulos ín apertum producat,quod uerno rempore menfeá bruma tertío facit, Sed quod minímé,dies. cítcíter quadragínta latet:ex quibus bís feptem íta fopitur,ut fe nihilo moueat: reliquis poftea pluz ríbuslatetquidem,fed mouetur,& furgit, Ariftoteles, Ec alibí, Cum prolem enutrierit,exitàámenfe íam uerís tettio:boc eft, inquit Albertus,)poft initium Maij qui eft tertius menfis ueris, Ex latib lis rurfus prodeunt uere, mares ualde píngues,fceminz non ítem,quod pepererínt eo tempore, Ge Agrícola.Secretí honore reuerentur mares erauídas,& ín fjfdem licet foueís,partítis tamé per (ros. bes fecubatíonibus díuíduntur,Solinus, —Etrurfus,Interea cibus nullus, 'Tíment hyemem & fij. gus urfi utcuncy hírfuti,& abdunt fe ín fatis amplum fpecum: nec ullo interea cibo utentes, manus. | pedes lambunt ac uelutífugunt,ut per hyemem fub fcopulís latítantes polypí fuos cirros arrodüt,- Oppíauuslib.a.de pifcat, ^ Vrfus non fine murmure pedes fugit, tanquam alímenti quippiam - índe percípiat, Alexander, — Vrfiquídem manum ín cibo etíam homíni furauiffimam effe, dicemus | infracapítefexto, — Eníxa quaterníslatent menfibus, mox egre(fz ín díem liberum, tantam pase tíuntur ínfolentíam lucís,ut putes obfitas czcítate,Solínus, ^ Foetu grauída uría, uel à nemine, uela pauciffimís capta eft, tempore fuí latíbuli hoc anímal níhil edere certum eft : quíppe quod "e excat,& captum uentre ínteflínoG inani uideatur, INarrant eíus ínteflínum per ínediam íra conia. uere,ut adductum prope cohzreat.Itagj urfum latebram egreffum prímum herbá arum dicia des. guftare,utínteflínum laxetur & híet, Ariftoteles. ^ Exeuntesherbam quandam aron nomíne las xandis ínteftinís alioquín concretis deuorant,cítca furculos cum dentíunt praedomantes ora, Plin, Solentaron berbam comedere cum latibulo egrediuntur, ut díctum eft: lígna etíam manducant,. quafi dentíant, Ariftoteles. Albertus hunclocum inepte tranftulít his uecbís: Cum eprotant, herba edunt, pracípué dracontíum ad acuendos dentes, — Arí herbae natura uentofa inteftinum urforu diducíc& dilatat,eídemi facultatem receptandíaffert.Cum autem cibís fefe rurfus refecerit, formís cas exedens facileexínanítur,Aelíanus, — Vríus poft íncubatum díutínum luftro exiens, fylueftri, aro ueícítur, alut coftríciam hactenus acrímonía eíus cíente.[dem,cum caepít naufea,myrmeciam adiens, affidensi línguam humore dulci fluentem exertam leuiter tandíu tenet,dum fcatere formíe: cís uídeat,eas deglutiít poftea; uehementerd iuuatur,Plutarchus, V íde (uperíus inter morbos urfi, Cum anímalía deantrís,ubi latuerant,egredíuntur, przcipuérequirunt ad cibum ea, qua alíquam. habentacredínem,ut appetítum cibi excítent, qualís eft herba cuculíquam quídam alleluía uccang & alluf & arus pes, (aron,qua uulgo pes uítulí, )has enim herbas egcedíens comedít urfus, Albers - tus 7.3. 2. Eft autem herba quam prímoloco nomínat,oxys Plínfj,ternís folijs, fapore acído:altera, dracunculus,calídíflima & acerríma planta; & eiufdem omníno facultatís tertía,nempearon, 1 alpibus Helueticis aiunt quendam uaccaríum, (fiue lactaríum appellare mauís,quí ín alpibus eflate uaccas mulget, X opera lactaría conficít,)à monte defcendentem,& amplam cucumam, ( ín qua la ad caíeos decoquunt, ) geftantem, emínus uidiffe urfum,quíradicem quandam fua manu effoffam edebat:Et eim eius difceffum expectaffet,adij(fe locum & ipfum etiam deradíce illa guftaffe, atqu inde tanto fomní defiderío affectum,ut continere fenon potuerit quin íbídem ín uía cubans fomno frueretut,capíte cucuma íntecto ut effet tutíor à frígore.erat ením initium hyemís.atc5 ita tctam bye: mem dormíendo exegifTe illz(um,proxímo demum uere expercectum.Hoc & fi fabulofum,ur appa. ret,quoníam tamen uulgo fertur,omíttere nolui, | í | D, Oppíanus urforum appellat d lohsgdy xeetp, &ioAS 57», Gilliusurfos aftutos, cedís auídos,perní«- ciofos,perfídos € fraudulentos effe fcríbit, Maligni certe natura funt adeó, utne longo quidem: tempore manfuefactís credendum fit,ut pauló inferíus dicetur. Agree uoo, dle, oxi, hoc | eft, Vrfus natura fzuus,aftutus & ímprobuseft, Adamantius, —Ferítate cxteras belluas fuperant, Philoftratus.Quamobrem tyranní morte mulctatos homínes urfis,ut pantherís & leonibus dilanis | andos obijcíunt,ut ínE,referemus, — Poétz utfos fzeuos & truces cognominant, Incertaminís! bus fpectacuiorum urfí mappa prorítantur,ut Seneca refertínlibrodeira, — Virfi Perfici ultra om nem rabíem fzuíunt, Ammianus Marcellinus, Numidicí urfi forma caterís praftant, rabíe dunta xat, uillís profundioribus,Solínus. ^ Quid nifi pondus íners;flolideG ferocia mentise Ouidius, ín Halieut.de urfo, Foemínz omnes ín uníuerfo anímantíum genere mínus quam mares funt anis. mofz,excepta panthera G urfa,Arífloteles, ^ Quám cautéínlatibulum, fuf, penfis prímum ucftigijs | accedens,refupínata irrepat,ut fallat uenatores, praecedenti ca pítedixí, ^ Vrficadauera fui gene: € rísfepeliunt/Tzetzes, — qApudRhoxolanos ínueniuntur pleríg manfuefacti, Textor. Qaod. freno Libyci domantur urfi,Martíalís, Captíalíquando manfue(cunt,& uaríjs ludis ac gefticulas | tionibus UU DeVifo. D.E. Lib. E. 1071 tionibus fe exercent. fed facile concítantur , & commoti feuíunt ac perímunt homínes, Aliquando .círcumeundo uoluuntrotas, & fic aquas € puteís trahunt, aut faxa per trochleás fupra altos muros, quod fapeobferuatum à nobis eft, Albertus, Dum ludís índulgent, mírífícos xdunt gcftus, & íns terdum pedes maníbus apprehendunt fupiní , atgpíta alternís in latera fe motant, ut nutríces folent infantes ín cunís, Prouerbíj (pecíem habet illud apud Martiale,Rabído nec perdítus ore | Firmar tem nafum ufui tentauerís urfí, Sítplaciduslícet; & lambat dígítosqp manusi: | Sí dolor & bilís; fi iufta cocgeritira, Vrfus erít uacua dentes in pelle fatíges, Admonet(ínquít Erafmus)nó efTe ten tandos quí poffint nocere, Confímíli modo Synefíus ín Encomío caluítij fcripfit, Canem naríbus prendere:;pro eo quod efl protocare mordacem & nociturum,Hac partetnafo) corporís ícta poti[Tia y» mumurfosirítari docentbeftíarij. Vríoutcung manfuefacto, quod ualde malígntm & fraudus lentum fít animal; & fubínde ad íngenit redeat, mínime credendü efTe, miferabiles (z pe cafus oftena derunt, Infidíofam certe &€ malígnam huius beflíz naturam etíam ipfe expertus fum aliquando, nam cum Bernz , quz Heluetiz cíuítas eft íuxta caueam ín qua publice urfos alere folent, aftaremi; - & manum ín clatrís tenerem , níhil fufpicans , quód urfus, quem contemplabar, uíderetur profuns díore efTe loco quàm ut facilelzderet : ille (übíto erectus mant fua clatrís íníecít íta ut quam mínía tum abeffet quín meam apprehenderet. Apud Brítannos complures alunt greges urforum ad fal tationem,aníimal uorax & malefícum,Erafmus Rot, Suídrígal(Síndrigal, Volaterranus)Lítuanizé prínceps urfam nutríuit, qua fueta ex manibus eíus panem accípere fxpe ín fyluas uagabatur, Rea deuntí,ufqp ad thalamum príncípís, oftía quay patebant, Ibí confrícare ac pulíare pedibus oftium; 9 cum fames urgebat,confüeuít, cuí prínceps aperiens cíbum praebuít, Confpíraucrenobiles aliquot adolefcentes aduerfus príncipem, atcp urfze modà fecutí, fumptis armís cubiculi príncípalís íanuam confrícauere, Credít Suídrígal urfam adeffe, oftiumdp aperuit, ibiGy mox ab infídíantibus confoffus ínterijt, Aeneas Syluíus, & Volaterranuslib,7. Geographíz, Sed Matthías à Míchou de Sarmatía Europ.2.3. hunc príncípemfíc occífum nomínatSigífmundum de Starodup, Deurfo quí per fibi. dinetn puellam rapuit, & luftro fuo obuoluto faxo inclufam amatoríe tractauit, allatís ei fübínde po mís,Sc. fuperiori capite dídtum eft, De urfa quam Pythagoras € fera mitem reddídít, & dímiffurus ne quod anímal deínceps lederet obftrinxit, dici infrainh, | Vríe eum fugíunt, fuos catulos pro« pellunt, fufceptosts portant, cum ab ínfectanteíam occupantur, arbores fcandunt, Aríflot, Víde plura fequenti capite , ubi de uenatíone urforum agítur, | Vrfi cum ferítate cxteras belluas fupez 3? rent, pro catulís tamen omnía faciunt , Apollonius apud Philofiratum, Occurram eís quafíurfus (dob;Hebraíce,dgxG^,Lxx.)orbatus,Ofeets, Vrfus nuper Berne, utaudio, ubí publíce urfialuna tur,fcetum coníugís eníxz fiatim occidit, — — | uis qj Vifus inanimálía qua impugnat, infilit:& fi fintcornutá, cornua eoram manibus apprehedít; & profternit ea, Cum homíne uero non facile przelíatur: aquo uulneratus, frequeter quafi frendens ungueslambít,Albertus, Vrfus uíribus fuis confídens inuadít non folum ceruos , fed etíam fues feros;fi clàm repente& potuerít agéré,tauruni apertó Marte aggredítur, conferta íam pugna, fterni£ fe refüpin&, dum taurus feríré conatur; ipfe fuís brachijs amplectítur cornua , ore morfum armís defigit,profternitq aduerfarítim;Áriflot, Tauros, ex ore Corníbusqj eorum pedibus omhiíbus fi. fpenfi,pondere fatigant.nec alteri animalí&t ín imaleficío ftultítía folertíor; Plíníus. Si quando aus €? ros adoríuntur; Ícíunt quibus potítfimum partibus inimorentir, néc aliud quam cornua aut nares petunt.cornua,ut pondere defatigent;nares, ut acríór dolor fit ín loco teneríore, Solinus. — Vríus Éimelicus íncídens ín tautum non aperto Marte pugnam comíttit, fed oblíqito ímpetu,palearíaínua dit, premendog lancínat , donec cónficíat, Volatécranus &. Gillius ex Aelíano, Pugnant lupus, «Albértus hecioco nor recte urfum reddít;)afintis, taurus, Aríftot.g. i, Si calcatrerít équus ueftis gium lupi, interpres non recte tcanftulit urfizuide in Equo L5. )torpore éfus pédes corrípiuntur, A e« Íículapius, Rhinoceros urfum in Cítco Romano éofnu exceptum reíecít,ut ínter fpecracula à Mar tíalidefcríptalegimus, | Vrfaqualeonutm catulos ín latíbulocumi patentes abeffent difcerpíerat, & cum ab ífjs reuer(ís fugaretur ín arboreim confugérat;quotnodo fabro materíarío efyltia per leone adducto,quí arborém fuccíderet, lena ínterím iuxta arboreri expectante, pcenas eis dederít, híflos $9 ría mirabilem ex Aelíano recitauiín Leoné capíte quarto, ^ Ibidem ex eodem authore leges hífto riam leonis ultí canem contubertialem fuum,quem ürfa itídém contubernalís inter colludendum ít ritatalanidrat. Equoanímalíóbfequijs hominum nato, capitale díffidium eft cum urfofiomini no. xia beftía. Agnofcit hoflem nunquá uifuii, ac protinus fé parat ad pugna: ín quà arté potíus quámi uiribus utitur. Tranfilit enim urfum,& ipfo faltu pofteríores calces íímpingit ín Caput, Atq urfus ina terím unguibus fcalpit equíní uentrís inollía,Eraímiis ín díalogo deamícítía, Phóocam etíam ín ter ra metuunt uri, & fi ad pugtiam congredíantur;uincuntur,Oppiíanus, Mortuos ediffe exiftimar tur:quatnobrem bomines proftratos;oré ad terram uerfo,rétentocy f pirítu,ülafos relínquat, ut plus ribus dícetut fequentí capite, és — Leones, pardi,urfi, & aliz eiufmodi fer& quomodo Caprantut, partim ín montibus ueneno proa ptét afperítatem regionis, partím ín planitíé noctu équis & armís introclufi, partím fotieís círcüris feptí , (uprà quarum medíum capra fub noctem fufpenfa fit; €x Z&éneplionte récítaui ín Leone B, XX à uadrupedibus. Quicirca Tigrin & Armeníam habitant, (ut canít Oppíanus lib, 4. de uenatíone;yürfos hoe mod: uenantur;Frequentes exeuntad fyluas cum caníbus;& cum tandem cubile urfí deprehenfum fue tit, canis fagacis ductu,mox canísa loro procurrere geftíens, latrat, fed reprímens eum uenator a focíos redit, l'um mox retía per longuríos extendunt, & fagenas ( Zexvas ) circuridant, ad utrumne xetís terminum fíngulosretíum cuftodes locant, deíndeab unolatere à retí oblongum tendunt fua nem tenijs uerficoloríbus & pennís auíum fplendidis, ut uulturum, cygnorum, cíconíarum reple tum,quz uento flantemícant,uibrantur,& flrepítum xdunt. (De pennis retibus affigédís, diximus. nonníhiletíam ín ceruorum uenatíone,)extendunt autem ea altítudíne fupra terram,utad homínís. umbilícum perueniat, Ad alterum uerolatus quatuor éuírídibus frondibus tuguría contexunt, im^ quibus uiti totídem latítet, ín fingulís fingulí, frondíbus toto corpore ueftíti, Síc omnibus infiructis, tuba ínflatur,cuíus uehementi fonítu excítatus urfus e cubili fziutens & igneum tuens progreditur, Tum íuuenes frequentes utríngp ad urfumfeftinant:ille rectà qua amplam & patentem uiderit pla níciem fugit fed fune cum pennís & tznijs(à retíum cuftodibus)concuffo, agítantibus etíam uentíg" & fibilum mouentibus,& fimul clamore,tuba,fonítu, € uírís terrítus & anxíus & inops confilijjin retía fertur, Tum fubito rettum cuftodes alíud fupra ipfum rete expandunt, & pluribus íntrícatum. retibus implícant.C)uod fínímíum fzxuientes,ut folent írretítí,retía dentíbus & manibus dilaníent, (ficením aliquádo euadunt:)robuftus alíquís uenator dexteram eíus manum iníecto uínculo impe dít,& ad aliquem truncumalligat, Fucufeg Oppíanus:ex quo Belifaríus etíam tranftulít ín libro de" uenatíone,fed pleraztpínepte, — Vrficapiuntur hocmodo: Homo armatus ferreís armis, capíteae .undiícs coopertus,cum folo cultello acuto ad latus:ad urfum,ubícung; fuerít,accedit, Viíuseríoitur 8 & homínem ampleciítur. quí ftatím euagínato gladio locum cordís urfi perforat, & fic eum occíz dít,Crefcentienfis. — V'rfíín pugna dícuntur evezAsóv2, (quod manibus hominem completa tur,colluctantíum inftar,) Pcllux. — Vríz cum fugiunt, fuos catulos propellunt, fufceptosQ pore tant,cum ab infectante íam occupantur;arbores fcandunt,Aríflotele, — Vrfafiínfequentibusur. getur,eatenus fuos quoad poteft catulos propellít: c& autem fe íam íntellioit laffitudine deficere, C. ut comprehendatur uíciínam effe,tum alterum dorío, alterum ore eeftans, ín arborem afcendít, eoa" rum alter unguibus ad dorfum urfz adhzreícít,alter detibus eiufdem retinetur, A clíanus, (Símiam" quotp fugientem fimiliter fere fuos geftare catulos, díctum eft ín hifloría eíus,) Vríus cum homía. ne non facíle pugnat: à quo uulneratus quafifrendens ungues lambít, Albertus. — Vríx pofleae - quam uenatores,quí non humi modo fe fternunt,fed & os ad terram abíjciunt,& fpírít& contínenta odoratí fuerint, tanquam mortucs relínquunt, eiufmodi ením anímalium genus exíftímatur mors tuos odíffe, Aelíanus.hínc eft forte quod mortuos etiam uríos urfi fepelíunt, fuerim eft quod Tzes tzesícribit, Fortem & robuflum admodum, quí fe urfo opponat, uenatoremeffe oportet,ínquit Blondus.namnífi ualidis retibus ímpedíatur,ageredi folet uenantem,et fi poteft flríctis amplexibus: colluciarí;quo genere pugnz plerung uíncit,raríffimt uíncitur. INos quídem uídíimus hominem ex haclucta fracta referentem crura, atq; idem nífi fubíto ex prarupta rupe fe deíecíffet, nequaqud- euafiffet uíuus, Porró cum quís infidias molitur urfo,poft retia cautius latítabít: & cum ínretía d ca níbus agitatam ínuolutamt& uíderítbelluam,acuto uenabulo ímpetet,ictu maxíme per os € gulam adacto:íd quodfortíter € magno anímo facíendumeít, Hzecílle, ^ Germani círca urfum & eius. uenatíonem propría quedam uocabula ufurpant,qualía funt: €er bár bzompt/debet /frifit/voitbt dejagt/ertrucEt vno [rift otl biino:wirbt geftedben.hoc eft; V rfus Geuít, (de uoce eíus:) procedit, uorat,agítatur,comprímít & deuorat multos canes;uenabulofígitur, Quamobrem urfüsretía mi. nus quam czterz ferzeut lupí & uulpes,dentíbus laniet,ínquírens Plutarchus ín libro de caufis na: turalibus: Forte,ínquít,hoc non facit, quía cum dentes ínteríus fitos habeat, magnis & craffis labris impedíentibus,retía eís attíngere fatís non poteft, aut potíus quód plurímum ualeat manibus, retía, hís íníectís lacerat.aut paríter manibus & oreutitur:íllisad laníandumrete:hoc,ut uenatoribtus fe defendat, Caeterum ut euadat,plurímum fzpe uolutationibus adiuuatur, ítacp dum per caput fe uos - luít,quod magis facere ftudet,quám retía laniare; fepe elabitur, &xv!isz, — Maftínidrecentioribus díctí canes,ex Alanorum genere,& à quibufdam Alani ueltres uel ueltrí, (Alans uauttez, Gallíce,) magnís leporarijs fimíles,fed capíte & auriculis magnís,labijs craffis,ín urfos & aprosímmittuntut,. Rob,Stephanus. — Nouímuscírca Romanosagros,ínG fyluís füburbanis,ínfidíatores aculís aut machína ferrea ígní crepítante capreas,ceruos,uríos atcp apros fígere, noctu fcilícet ad lumen Lu tz,Blondus. — Capítururfuslaqueís & falcibus,Platína. ^ Audiuímus nuperaSigí(mundiPolo nixregíslegato, Sarmatas quodam uenandií genere ad uríos uíuos capiendos utí, Nam tribus aut quatuor homínum millibus nemus(ubi urfos refídere compertum efücircundatur,íta utnon maíoz i ribus quàm cubíti díftent ínteruallís, Quo peracto,d uenatorum magiflrís eodem temporís momen to,ubí cornua tuba cecinére,arboribus aclígnis eodem impetu flatím fecuribus incífís atcp íta dí« fpofítís raptímedg contextís,ut quafi murus eleuatus circum effe uideatur, uenatores reliqui quí fura cas quafdam manibus detínent,cum urfís appropinquarint ínuentis, alíj capu, alíj brachía, aljpe« des urfi furcíllis ipfis ímpedíuntzadeo ut ligari os manus, urfusdy totus tutíffimé pollit, quem ad re gem ut canibus armísQ homines ínterficíantligatum deferunt;uel (i deferre nequiuerínt, trahunt, Belifarius, T'ale uenatíonis genus per furcas ligneas depíctum dedit nuper author Geographícze tabula | DeVrfo. E. Lib. L. 1073 tabule Mofchouix ín eadem tabula. —Ríhzti decipulas quafdam ad lupos & urfoe capiéndos firuunt, quas magnís trabibus confertís erígunt , & trabem delapfuram ut obruat feram , curi eícam fune dependentem attígerít, ualde onerant, eft quando urfus pede tantum oppreffo, rea - lícto eotandem euadít, Adalías atque alías feras equi etiam colote díuerfi requiruntur. Oppíae nus ín uenatíone urforum probat glaucos : aprorum , fuluos uel ígneí colorís, €c, In Helués. tícis círca alpes regionibus , ficubí urfüm animaduerterint incole , frequentíffimi ad eius uenatíos nem conueníunt, ut pecoribus fuis, quz per eftatem fub dio abfque paftoribus ( praeter eos quí mae ne & uefperi mulgenda cogunt) díes noctes relinquunt, perículum auertant, Quod (i quis pér feurfum uel bombarda uel alíter occíderít, quibufdam ín locís magna pecunia donatur, V rfo capto jo detractam pellem, ftramento farcíunt, ita ut uíuentis urfí effigiem reddat, & loco alíquo publíco fuz (pendunt, Stumpfíus, Vrfi ín Sarmatíz fyluís arbores f(candunt ut fauos deuorént, perímuntut autem clauz oblongz mucronatz repercuffu, cuíus pars craffior foramínís adítum operít. hancura fus mantrrepellít, & repercutíentí íratus maiore ui refjcít. illa quó ualidius repellítur , eo uehemetia tius urfum reuerberat:donec faucíus tande ín palos acutos fub arbore fíxos decídít, Quod i nullà arbor apum aut uefparum examen habuerit eoín loco ubí urfus moratur , uenatores aliquod ín are bore foramen ínuentum, aut recens ab eís excííum , ínteríus melleperlinunt: fic breui examen alíz quod illíc collígitur,ad quod urfus afcedens, perímítur ut díctum eft, InINoruegía palí multí acue tí círca arborem fíguntur,in qua nímírum fitfauus aut aliud quod appetit urfus:arbor ipfa fuperíus ferra fecatur , ita ut parum adhuc hzreat.eó cum peruenit urfus, unà cum parte refecta ín palos dez 4» lapfuscapiítur. Sunt quííntrabe aliqua uel trunco arborís foramen excauent , ad magniítudíneri utnz, quà aquae puteís haurítur.ín huius fundo mel ponunt, adduntur aliquot unci ferrei, quí urfí caput ínferendum ut mel deuotet, facile admíttunt : retrahi uero & exímínon patíuntur, Alligatue autém truncus arborí, Síc retentus urfus; & plurímum dum caput extrahere nitítur defeffus, facilé occiditur, quod fi etíam euadere ipfum contingat; íánoxius tamen eft obufjs, utpote captus oculis;, & dentibus lzfis ín contentíone illa capítís extrahendi,Mícb, Herus. Capiítur urfusretibus, & pus gna, & foueís quibufdam, quas uenatores fub arboribus fruciiferís fodíunt, & fragilibus lígnis ftipui lísqpínflernunt, íngefta ínfuper terra immota , ( hoc eft non cfioffa;fed alibi e (uperficie fumpta:) &€ hetbís íníectís, (quales pro lupís etíam fiunr.) V ríus ígitur cum ad arbore feftinat, utad fructus fura fum réptet, avagprysC uus, lígnís confractis ín foueamillabítur;Pollux, Aconítópereunt uulpes; lu pi,ríi,canes,& quodcücs anímal caecum nafcitur; ut Rhatí alpíniaffirmanr, Prímum aconiti ges nus cyclàmíni folío , toram hodie Valdenfes & alij alpium incolae nominant , ut phiríbus differat ín. Lupo. Hic qua fuper eadem herba, & occí(o fagitta inde infecta urfo amícus duídaim nuper ád mé fcripfit,adijcíam,hís uerbís: Valden(is quidam mihi affirmauít toram hérbam quandam à fuís u'Ocaa ri,ex cuius radice aliquandiu feriata loco humido & contiifa fuccus exprímítur quo fagitta tínguri tur, Quám ueró promptum & prafens uénénum herba illi írifít, ex eo cognofces quod mihí narras uít, Quum (ínquít) alíqiiando auunculus meus procul fagitta huiufmodi fucco infecta leuiter ura fum eumd uaftum attigiíTet, coepit utfüs mágno impetu pér fyltam fertí,& hucilluc difcurrere; ítà utauuncüluri meiim ualde perterrefaceret, Itácp locum xidituim confcendit ; ad quem ürfo nón pas tebat uía. hínc quum illum fpectaret, uidit tandem longís decurfis fpatts concídentem & uítam exs 4^ halantem.quüm nímírüm uenenum illud péruafíffet cor quod íta effé occífo íam urlo deprehendit, Faba lupína feu marcíllíum datuim íi adípe necat canes ; lupos, uulpes & urfos; Arnoldus de V illà noua. uidetur autem translatis híc locüs ex Diofcoríde , qui apocynon fcribit ín adipe occíderé cas nes,lupos, uulpes & paritheras, Séd marcillium noh alíud quam cefiliginem effe puto;quam hodie Sabaudí marfieure uocanttquz longe alía qiiam apocynon eft; cui Diofcorides folia hederz ttíbuit, &c. Pifces quídam nígrí uénenati ín Armenia reperiuntuür:borum farina ficus Confpérgunt; qiias eainlocaquae maíme abundantfetrís dílfemínant, beftis prítnum ut eas attígerunt; flatim moriuri tur;atcp ea fraude aprí,ceruí,urfí,&c.necantut; Aelianus. —— — 7 "eo! » «Spedacula. Annalibus notatüm eft M, Pifone, (M. Pífonis nomen Solinus omittit, Meffala tàtitum cos, hoc factum meimorans) M.Meffalà coss. ad 14. Calend. Octob. Domitium Aenobarbü «9 zdilem carulem urfos Numiídícos centum , & totídem ueriatores Aethíopas in Círco dediffe, Plín, mírátur autem adíedtum lNumidícos fuiffe;cum in Afríca(íriquit)urfos non gíghi cónflerqua dere plurafcripfifupraíng. Nuper inuentum urfórüim ín haréna & léonum ora afpergere chalcatia tho,tantàg efl uis in aftríngendo,ut nón quéant motrdere;Plíníus. Tauramcolór rubicundus exs cítat,urfos léonéstp tnappa prorítat, Senecalíb,s.de íra, ES Praceps fanguínea dumferotaturfusarena —— [miplicitam üifco perdidit ille fugam, Splendída íamtectoceffenruenabulàferró, ^— INecuoletexcuffalanceatortamanu, —— Deprendatuacuotenatorín aéreprédam, ^ — Sícaptareferas aucipís arte placet, Martialis inlibro Spectaculorum. | Canis Indicus Alexandro donatus,ceruü,aptuim & urfutn díiriífTos; tafis - quam fe índignos contempfit : ín folum uero leonem infurrexit, üt ín Canerobufto díxí ex Aetíatio; 6^ Intalidiffimum urfo caput: ideo fiepe ín harena cofapho ínflicto exanimantur; Plíníus, Catfíodos rus Vatíarum libro $.edíta círca belluas fpectacula defcribenssPrimus (ínquít) fragililigao confifüs eurrit adorabelluarum , & íllud quod cupit euadere; tiagno impetu uidetur oppetere, (dáppetere;) : | | | ux o$ 1994. De Quadrupedibus. poríG fe curfu feftinat predator & prada : nec alíter tutus effe poteft, nifi buic quam trítare cupit occurretrít, Tunc ín aére faltu corporís eleuato,quafi ueftes leuiflimafupínata membra í;ciuntur, & quídam arcus corporeus fupra belluam libratus,dum moras díícedendi facit, fobipto uelocitus. ferína difcedít.Sic accidít,ut ille magis poffít mítíor uíderí,quí probatur iiludi. Aler angulis in quae drifaria mundí diflributione compolfitís,rotabili uelocitate prefumens,non difcedendo fugit, non fe Jongíus faciendo dífcedit, fequitur ín(equentem,poplitibus fe reddens proxímum,ut ora uiter uríos ram, &c.utcitatGul Philander V itruuíum illuftrans, — qr Apros & urí(os;n uíuario quodà prope. Citeliphonrem ín À (ia fuiffe quos milites Romaniuenatorijslanceís & miffiitum multiudine cons foderínt, Ammianus Marcellinusfcribit, ^ € Valentinianus ímperator cà duas haberet urfas hoe. "minum ambefiríces, Mícam auream & [nnocentíam,cura agebat eníza ut earum caueas prope cus. biculum fuum locaret,cuftodesQ adderet fídos uifuros follicíte ne quo ea fuperarum debeturdocus; eftobfcurus,deprauatus ut coni]cío)luctificus calor. Innocentíam deníg; pofi mult.s quas eius las - Tiíatu cadauerum uíderat fepulturas,ut bene merítam ín fyluas abíre dímiftt íi noxiam, Am. Mars cellín,líb.29, «| Volucratuoluox)anímal teneres adhuc pampínos przrodit & uuas ; quod nefíat, I falces,quibus uíneam putauerís, peracta putatione fanguíne urfino línito, Columella iibro de arbo. — tibus,& fimiliter Plíntus; Contragrandínem multa dicuntur ; [Noctua pennis patenubus extenfa. f. ffigitur : uel ferramenta fepounguntur urfino, Aliqui urfiadipem cum oleo rufum referant, GC — falces hoc,cum putaturí funt,ungunt. Sed hocín occulto debet effe remedíum, ut nullus putator. íntellígat.cuíus uís tanta effe perbibetur,ut neg; gelu,neg nebula, nec alío malo poffít noceri. ina tereft etíam utres profanata non ualeat,Palladius, — Sífanguis uel pinguedo urfi in Ícrobe uel afe. fub lecto ponatur, conueniunt €ó pulices & moríuntur, Arnoldusde Villan, — € ápxv&i. Pollucí, pellsuríí, ^ FHerodorus Megarenfis tubícen,cubabat ín pelle uríína,xox Asovzay ézreBsBawz, Lapa- pones populi ad ultimum Septentríonem,hyeme ueftiuntur pellibus integrís phocarum fiue uríoa rumartificíofé elaboratís,easqp aftríngunt fupra caput, folid oculí patent, corpóre reliquo toti coga — tecti funt,& quafi ín cu'eum ín(utí, hinc fortaffis creditum quod fint corporehí futo brutorum ína — fiar, Munfterus, Maurorum pedites leonum & pardalium & urforum pelles induunt, & dormien — tes fubflernunt Strabo, ! F. - Sunt qui & urfis,& ijs adhirc deteríoríbus, leonibus ac pardís uefcantur, femel autbiís elíxantes, Galenus dealím.fac.s.« — Carourfifrigida eft,mucofa; difficilis concoctu, illaudata, Kafis. Ifaac perquam uifcofam efe fcribit,concoctu difficilem,peffimí nutrímenti ; medicínz magis quàm nus tritioniaptam, — Tarde concoquítur,fpleniatg hepati obeflzmulra recrementa generat, appetena — tiam tollít ac faftidío edentes affícít,Platína. Suntquiuríinam carnem ex paliíllo comedanr,Idem, — Carourfi cocta,tempore quo latítant urfi,in uafis ubi afferuatur crefcít,ut Theophrattus credic, Pli — nius,uide fupra ín & .ín mentione adipis urfi, — Vrfi manus,íd eft pedes anteriores ínter efitandum, effe pracdulces infignigy fuauitate traditur:quoníam (ut Plutarcho placet) partes bene concoquens: tes,carnem reddant fuauiorem.concoquiít autem pracípue omne quod difflat.íd uero eft quod mos. uetur,quodd exercetur:(icuti urfus partem hác agitat plurímum,tum ínceffus ratione, tum appres henfionis,Calíus ex Plutarcho de caufis nat.quaftíone 33. V rfína quanquam infalubris, hodie tas inen apud Germanos ín pretio habeturzfed manus przcípué,quas uel principes uiri apperüt, Mich, Herus, — Vríipedesanteriores falíos & ín camino fíccatos qui ederunt,optímum & íuauiffimum, effe cibum míhi retulerunt, nec amplius fe mírarí quod eos per hyemem inter latendum fugant, G. Panos & apoftemata ín quacung parte fanguís urfinus difcutit Pliníiu:.Galeni fententíam de caprini,hírcíni,& urfíní fanguínis ad abíceffus concoquendos curíofo ufu, in taurino fupra recíe tauí, Sanguísur(i prodeft pilís qui ín oculís nafcuntur,cum loco depilato illinítur,R afts, €| V ríus cum per hyemem latet ualde píngueícit. íllífunt adípes aptí med camínibus,; Plíníus; Conditum ín uafa hunc adípem,eodem tempore quo latitant urfi,ccefcere, upra ín B.retulí, Pro ádipe uulpís, adípe urfí utemur,utlegímus iínSuccídaneís Aegínetz adícríptis. — &deps urfínus quomodo curetur ex Díofcoríde recítaui in Sue Giquamuís Graecus euulgatus codex noíter Díos | fcorídís,non apxeoy id eft urfínum, fed sjveop, id eft agninum habet, quod non placet. nam & Ruel lius urfínum ueitít; & pauló pofi eodem ín libro apud Diíofcoríde ín fíne capitis deadípe odoribus - imbuendo,codex nofler a?xeoz, id efl urfínum habet, fimiliter mentíoriem eius cum fuíllo coniunges: ut & fupra, Adde quód eo ín loco de adípeagníno curando Díofcorídem agere non opus fit,cum. fequenti mox capíte de ouilloagat,(ub quo agnínuscontínetur, ^ Leonínus adepscalidíífimus & ficcifTimus eft,&c.Pardinus eí proxímus,pardino urfínus,taurínus urf(ino uícínus, lacob. Syluíus. R.ecentíores quidam medicí,urfi adípem alijs quibufdam mífcent medicamentis, ad íaungendum loca conuulfauelrefoluta. — Mifcetur & acopoex uulpeínoleo decocta apud INícolaum, — Vríi: adeps liuores & maculas eximit, Marcellus. — Ambuftis prodeft urfinus adeps cum lili radícibus, Plíníus, ldemalibi,Aduftís,uel combuftis aqua feruenti ( inquít ) adipe urfi cum cera utendum putant. —Obícurusquidam fcriptor hocadípe duros tumores molliri, & ad fuppurationem qua opus eft ducí,putat, Lumborum dolores, & quacunque alía mollire opus fiturfino adipe perfricari died | conu DOM. Gibt. 1075 conuenit, Plinius, Teni facro illinítur urf. adeps,maxíme quí eft ad renes, Plinius. Vrfinus maxiz meautuulpínus adeps,uel fi íftí haberí non poffint, taurinus cum farmetítío cinere emollítuüs,et cuni lixíuíococtus probe attenuat emínentes tumores, hoc ením modo etíam fapo preparatur; quem ia . ufum conuertereoportet , fi urfínus aut uulpinus adepsnon adfít, Archígenes apud Aétíum ín cu« ratíone elephantís, Vlcera fanat ín tibijs cruribusqp adeps urfínus admixta rubrica, Plíníus, Sed alíter Marcellus empirícus: VIceribus crurum & tíbíarum medetur adeps urfí cum herba rubrícatà tunfa. cum hac ergo ín unum corpus fubacia coíerínt , ímpofita uelut emplaffrum , conlígantur u& díumaneant, Vlceribusomnibus pedum ín qualibet parte, adeps urfína addito alumíne medetur; ldem, Perníones urfíadeps, rimasQ pedum omnes farcít, effícacíus alumine addíto, Plíníus. Dío- 1e fcorídes quoque perníoníbus eum fubueníre fcribit, Splenís afiníní leuiffimus puluís cum (eua urfino & oleo ad mellis craffitudinem redactus & íllítus, fupercílijs pilos reftituít,Rafíis, Wríinum adipem conflatraptos uitio alopecíz capíllos reftituere; Díofcor, & Auicenna, EFiunc adípem alo; pectjs congruere quídam ante nos uere fcrípferunt : fed nos alía magís probata pharmaca contra hunc affectum habemus, Galenus, | Leporís exuftum caput & cum adípe urfíno aut aceto illís tum , alopecíarum ínanitatíbus medetur , Diofcorides & Auícenna, Galenus lib, ii de fimpl; medícum quendam iínnomínatum eodem hoc pharmaco ufum fcríbit, Murem uflum & tritum; cum adipe urfino & melle fubiges , & alopecías ínunges, Galenus Euporífl. à. 86, — Et paulà mox , Cum folijs fícus fríca diligenter , deinde unge cum adipe urííno, | Apud Galenum fecun dum loc, Cleopatrz quadam compofítío eft laudatiffima, aduerfus alopecías & profluüíum càs 4» pillorum, cuí adeps urfinus addítur: Item alía Heraclídz, FHerínaceorum tnarínorum cínerem; ut ibídem docetur, alij aqua excipiunt, alíj, quod melíus eft; adípe urfíno ad eundem affectum. V í« deíupraín Echíno G. Vrííadeps & fel cum modíco pipere alopecis íllíta, pilos índucunt , as fis, Roborís pilulz, (quz gallas fimilant, ) cum adipe urfíno tríta, alopecías emendant X capils lo replent, Plíníus, Marcellus, & Samonícus, Rofafylueftrís cum adipe urfínoalopecías mirifice emendat, Pliníus. Calamí radices uítas cum adipe urf.excípe atcp impone, Críto apud Galenum, V ítíum capítísín quo funtalopecíz, príus radítur, poft illíc cepa acerríma perfrícatur, deínde hora deum combuftum & in puluerem redactum cum ur(ína adipe permíxtum, fuperímponítur, Mara cellus, Adeps urfína cum fungis quí ín lychno lucerna cocrefcuntfubacta, (uíde mox ex Plínío,) & alopecijs perunctíone impofita , príftíno decorí caput reuocato críne reftítuít, Idem, — Vrfínus go adeps cum ladano & uíno uetere míxtus, capíllos fluentes contínet & cófpiffat, Sextus. Ad capil. los decidentes confírmandos,adípem urf. cum ladano miíícebis, X caput, uel loca deluentíum capi lorum perunges, Marcellus, Capíilli deflauía urf, adeps, admíxtoladano & adíanto continet, alo- pecíast emendat, & rarítatem (uperciliorum cum fungis lucernarum, ( uíde paulo ante ex Marcel. lojac fuligine quz eft ín roftrís eard, porríeíni cum uíno prodeft, Plín, ^ Lacertz ut docuimus coma buftz,cum radíce recentís harundínís mínutatím fífIz:íta myrteo oleo permíxto cineres capilloruni defluuía cótínent.Effícacíus uírídes lacerte omnía eadem praftant, etiamnum utílíus admíxto fale, & adipeurfino & cepa tufa,Plíntus, Mifcetur & alijs medícamentís quz uel contínere capillos,uel locís etíam caluis teftítuere pollicentur, ut illí quod ex leporum uentrib.&c, Andromachus compo- fuit, apud Galenum de comp. fec.locos, lib.i. ín fíne capitis 3, ^ Adeps urf. parípondere cum feno Ao tauríno & cera permíxta atqp adpofita,parotídibus mirum remedium eft, Marcellus: comprímít pas rotídas.fed addunt quídam hypocifthidem,Pliníus, Adfaucium dolorem:Praterea fauces extrídià fecus ungere prodeft Vitfíno & tautí feuo , cerístpremi(fis, | Omnía qux gemínís aequabís lana cibus ante,Serenus, Ceruícum dolores butyroaut (&, Marcel, ) adipe urfino perfrícátur, Plínius, WViríiadeps commendatur contra flatus quos phlegma crudum excítat, & ín dorfi dolore, ( ad luni borum dolotes,Plíníus,) Rafíts, Gladíoli radix contufa cum fulfure uíuo & adípe urf; lumbis doa lentíbus ímpofita plurímum prodeft, Marcellus. Articularibus morbis & podagricis plurimi curíi oleo uetere urtícac femina, aut folía,cum urfíno adipe tríta imponunt, Plínius, Adeps uríf ccm fes uotauríno & cera parí pondere decoquuntur , eoQ ceroto podagra contacta lenítur, Marcellus, ada dunt quidam bypocifihíde & gallam,Pliníus,. Ls $e €«j Heraclides apud Gialenum pilos urfí combyftos, & adípem utfi altjs quíibufdain ad ínirereraa tas alopecías medicamentís mífcet, Eft & Soraní medicamentum apud eundem ad alopecías, hua - jufmodií,Folíori ac radícís calami uftorum,pilorum urft, (addendum uídetur, uftorum)adíantí;adi^ pis urfíní,pícís liquída,pilorit caprarü uftorum,cedríe,omníum octo par pondus accípe, líquídagg cum arídís cómítte, I pracfríctís adhibe, €f Vríi pellís utiliter fubfternítur morfís à cané rabído,u£ & phoce,Aéctíus, | Vrforum cerebro ueneficium effe Hifpanis credunt, occiforumd in fpecta culís capita cremant,teftato , quoníam potum ín urfínam rabiem agat, Plíníus. Rafís quidem &C Albertus cerebrum leonís intra corpus fumptum amentíam índucere tradiderunt, Catí cerebrum fimiliter uenenofum effe , fcrípfíín Cato G. — «| Oculus urfí dexter fíccatus & appenfus pueris, amolitur ab eis tímores quibus ín fomnís uexantur, Raíís, Oculos urfí erutos fí fínífiro homínís €o adíutorio( brachío) allígarís, (ebrím eius quartanam mitigabis; Aefculapius. « Suillus & aenís nus urfinusqp pulmo impofitus, attríttus à calcíamentís contractos ab ínflammatione tüetür;Díos fcorides fanare creditur, Gialenus lib, 11 de fímpl, Sed Gralenus fuillitantum & agníní pulmonís XX A lo76 De Quadrupedibus. mentíóneni facit,urfini nüllam,quamobrem coníjcío apud Díofcoridem quoc; ilf fuperfluam effe; potuit autem ín textunt irrepere uerbum apxecc,id eft urfínus,quod alíquís forte ín margíne tanquá díuerfam lectionem notauerat facilliimé enim pro afveve legitur ajxeus, uc] contra, ut fupra quog die xímus ín príncípío medícamínum ex adípe uri. Etfane rídículum foret pro pede quem calceus lafiflet,tam longe remedíum quatere;ab urfo ínquam,agnínus uero & fuillus pulmo, quotíes fibue: rit baberí poffunt, | : Fel urfinum cum uefíca fua ab hepate feparatum,fufpendi & ficcarí debet.per duos annos fer uatur,Phyfíoclogus, ^ Díofcorídes urfino taurínum prafert, eadem ením fed ínefficatius praftat,. Capríno et confimíle fere eft urfíinum & bubulum,effícacíus eís taurírium,Gialenus, Sifriígore íta occupetur corpus, ut tríx medícamentís cedat, fel urfínum tepefacta dilue lympha, ^ Proderíty hoc potu,Serenus. Fellís urfi myftra duo cum aquz cyathís duobus, móríis à canerabido quídam - per tríduum íeíunís offerunt, & ín magna admíratíone habent, Damocrates apud Galenum de ane 3 tidotíslibros, ^ Felurfínumfiueuerrínum panos & apoftemata ín quacurig; parte dí(cutít; Plís nius, Carcínomatísqua ferpunt círca ulcera fel urfinumbene adponítur, IVlarcellus : Sed alíter. Plíníus,Carcínomata(íriquít)curat coagulum lepotís,&c.gangranas urfínum fel penna íllitá, Pel urfinum leprofos adinodum fanat,fí eo affidueperlínantur, Marcellus. Sepum & fel urficam mo« dico pípete,fi alopeciz íllinantur;pilos reftítuunt;Rafís, ^ Artículorum uítijs (doloríbus,IVlarcele lus) felurfínum utiliffimum effe tradunt, Plíníus, Príuatím ín eclegmate comítiales adíuuat, Díoa ícorides, Felurfírtum cümaquacalída fumptum caducos fanat, Sextus, Ab Arnoldo de V illan, etíam ad epilepfíam commendatur. — Calídum eft & fíccum, contra epilepííam & paralyfim utile, 4a. Phyfiologus. Felleurfínocírcurilínifuffufiones prodeft,Pliníus, — Fel arfínumatqgy hyenz cum. melleoptíimo míxtum & díu coagítatum,calígínes exímit,fí adfidueínde oculi fuffurdantur aut fus | perlinantur, Marcellus, — Ad exefos dentes : Fel urfí impo(itum íllíicodolorem leuat : curatautem etíam quoquo modo íllínatur, Galenus Euporíft.3.133, Omnem oculorum obfcuritatem,íncípiens temti fuffufionem curatfel urfinum cumaqua duplo,Idem Euporíft, 44. — Ad fufpiriofos (anana: dos fel urfínum aqua ( calída, Sextus ) dilutam bíbendumoptíme datur.intra paucos ením dies pos — tenter medetur, Marcellus, ^ Felurfinumín aqualaxat meatus fpirandi,Pliníus, Feluríi potum. pondere fex granorum daníc cum melle & aqua calída,aaletcontraafthma,Rafís, — Tuffim fanat. urfinum feladmízto melle, Plíníius, ^ Antídotusex felle urfíno ad induratas hepatís affectiones, — defcribítur apud Galenum de compof.feclocos 8.8. | Ad morbum regium: Vríinifellis quantumgg Gracam fabam equat exhibeto, deínde aquam fuperbibito, Gálenus Euporif.a,39. — Peffusad" conceptum promouendum;Leonís aut urfí aut hyzenz, uel faltem táuríní fellis ueficam euacuatog & ibidem unguenti nardíní,írini,rofaceí, mellis, partes aquas íntjcíto,cumd; omnia fímul fuper ca lido cínere uníuerís,feruato & utere pofi menfíum pürgationem ante concübítum, Aétiíus 16. 54, Quiílígáritfel urfi fupet femur dextrum,coibít quoties uoluerit, & non nocebítei;Rafis, Sedis ui tjs praeclare prodeft fel urfinum cum adipetquídam adijciunt fpümam argentíac thus,Plíriíus. Fel utfí potum pondere fex granorum daníc cum melle € aqua cálída, afihtma & haemorrlioides remos uet, Rafís,- | | "M 5T M. | € Comitíalimorbo teftes arfínos ediíffe prodeft, Plinius. Suffimentüm ad epileptícos expertum; - tecípithírci & urfi & lupi teftium,fanguínís hírundínís, & lapidís ín eius üentrículo repertí, iiie ín marí inuenti,(ftellam marínam íntellígo,)anethí,ana s.fj.alliorüm purgatorum, cornu ceruiíni &C capríni,ana 5. 1, & c,Eft autem ordíne fecundum ínter fuffimenta apud INícolaa Myrepfum, 4| Do. lor auríum fedatur canino lacte & urfíno,fí recens ínfüilletar, Marcellus, - ! (De morfibus leenum,pantherarum & urforum,eorumQ remedíjs, Aétrj aerba recítaüt fupra. ín Leone c, H, a. Virus dicitur quafiorfus,fcilícet ín aentre,& extra completus, &c, Ifídorus,ut ín c recftadiid Vrfulus,dímínutiuum,ut grammatíci anpotant.ítem urfellus, Obfcurus, ^— Agsezee, voa 7o ajxd 78 VTUoKà), ctovoc: woo. zov éco e "TÀ T etjicree, o taxa &eu7$ (ay. aiunt enim urfum hyemem fíne ullo exe ternoalimentotranfigere,Etymologus, ^ Aewe,Bontenc «o o (Roy, Hefychíus & V arínus, Ofee is, Lxx.ínterpretes pro Hebraíca uoce dob,conuerterunt efc hínc & ejxeoy urfinum.Sed apud ue teres Graecos femper z,adíe&tum reperio, Theophraftus, Paufanías, Plutarchus & Pollux ít: fcemís nínogenere proferunt,non folum de foemína loquetes,fed de urfo f(implícíter: & haud feíó an quíís quam ídoneus author mafculínumfecerít, Kvazwe,uelutalíj proferunt xvazeve;aixvos, Hefychíus, Varinus, — Kivi77,ujx7o, Macedoníbus,lidem, ^ AecvAWs,a?voc, Etymologus: urías fic díctus àuile lofahirfutie, ^ A«cvaivlsc, ex d'acces, Varínus, — Sígifmundus Geleníus ín Lexico fuo fymphono, Gracam, Germanícam,& Polonícamuoces, Beece, ber, vewer,tanquatn eíüfdém fignifícatíonfs có iungit, Varinus B«gdp interpretatur d'acv,íd eft hírfutum,fubflantiue quídem pro urfo pofitum nuf quamreperío, ^ Movwóc,uríus folítaríus,Etymologus : alij moníon aprum, alij lupum folíraríum inz terpretantut,alij afínum,ut díxí ín Afinoa. AcvSvoGiis,urfa parua, V arinus:de Íydere intellígo, | y Valentinianus imperator duas habebaturías, licam auream, & Innocentíam, ut fupra ir &. &etulí, qE 4 De Vtío. H. a. Lib.l | Jo» -. «Epiítheta, Tulícet Aemonics íncludas fentibus urfos, Gratius,/ Armatí anguibus urfi; O« uídius ro, Metam. Foedus Lucanis prouoluítur urfus ab antrís, Ouid.ín Halíeut, Informes; Verg; $.Georg, Sauís inter fe conuenit urfís, IuuenalisSat, 15. Truces, Valeríusa, Argon, Turpes; Ouíid,s, Tríft, Statius 6, Theb. Vefpertínus círcumgemít urfusouile,Horat,Epodo, Villo(z ca- £ulos ín firmmís montibus urfz,Ouíd, is. Metam, Sunt & alía apud Textorem, nempe: Atrox,auía dus,Calydoníus,crudus,deformís,Erymanthíus;ferox,erauis, Líbycus, (uide ín £ .) mínax, fNumiís da, Numídícus, Offzus;praceps,rabídus,rígídus,rapax,terríbilís,triflis,trus, ^ 4| AexGi et &ypikd'se, [177 yevG^, eu AG SMS, Oppíanus, Aexi Xdigieosa, Idem, & souspay exu éNeoy Ure G^, Idem. Aprfo& Baorugd, roh wuaeyes, Uie rixon, Oppianus, 6 avwor, & laxe, d eX pue Aa ax6r, "Theocritus Idyl,r, jo Agx[G- aócony .dbAie,rkma, Adamantius — | «| Vrfauocatur fydus coelefte , figura & fitu fiellarum feptem plaufito fimile, quatuor enim ex eis rotarum,tres equorum locofunt.unde antíquí Grzcorum hámaxan; hoc eft plauftrum díxerüt, ur & Germani hodie. Latíni Septentríones appellant, à feptem ftellis à quibus quafi iuncti tríones hoc eft boues,figurantur, Sunt autem duz urfz, maior & mínor, quas Graect expe nominant, ^ Vr fam maíorem ( inquit Híginus) Hefiodus aít effe Califto (melius per duplex lambda, ut Graci fcria bunt,KaAusa, )nomine,Lycaonís filíam,eíus quiin Atcadía regnauít: eamá fludío uenatíonis íidu- &am ad Díanam fe applícuifTe;à qua non mediocriter effe dilectam, propter utríufcg confimilem na turam: Poftea autem ab loue compreffam, uerítam Díanz fuum dicere euentutn,quod diutius cx« . lherenon potuít. Nam íam utero ingrauefcente , prope díem partus ín flumine corpus exercitatione $o defeffum cum recrearet,à Díana cognita eft non obíeruaffeuirginitatem:quamobrem à dea ín urfae - fpeciem conuerfa eft In ea figura corporís Arcada procreauit, Sed ut aít Amphís comcedíarum fcrí pter, lupiter fímulatus effigiem Díanz, cum uírgínem uenantem atadíutans perfequererur, amo; tamá con(pectu caterarum compreffit: quz rogata à Díana quíd ei accídifTet quód tam grandi ute to uideretur,id illus peccato euenifTe díxíc, tac propter eius refponfum ín urfam eam Díana cona uertit. Qua cum ín fylua ut fera uagaretur , à quibufdam Aetolorum capta, ad Lycaonem pro mus nere ín Arcadíam cum filio eft deducta. Ibí igitur infcía legís ín. Iouís Lycaí templum fe coniecit: quá confeftím eft fílius fecutus, Ita cum eos Arcades ínfecuti interficere conarentur , Iupíter mes mor peccatí,ereptam Calífto cum filio inter fidera collocauít, eam& Arcum, filii autem Ar&ophya laca nomínauít, Nonnulli etíam dixerunt, (ut Scholíaftes Homeri etíam refert Iliad, (ema ex Calli o macho)cum Calífto ab Ioue effet compreffa, Iunonem índignatam ín urfam eam conuertífTe: quam Dianz uenantí obuíam factam,ab ea interfectam,& poftea cognítam ínter fidera locatam, &c, Haec Hiígínus.Hanc Callíftüs metamorphofin ín urfam Ouid.lib,a,IVetam,.deícríbit, Callifto Lycaonís filía fuit,quam(ut Girecí referuno Iupiter compreffic Iuno deprehenfam mutauítín urfam ; & Días na ín Iunonís gratíam fagíttís confecit, Iupiter uero miffo Mercurío filium quem utero gcfiabat Cal lifto feruarí fibi iuffit, Ipfam uero Callífto ín fydus,quod V ría maíot uocatur,conuertit : cuius etíám Homerus Odyf.«.meminít ubi Vlyffemà nympha Calypfo foluentem facit : rawizd'ee ^ &Godv]o , so éNLe diifas Baivzp, Acxfop 9 , hy v) Gpagap erixowew neis (Eofdem uerfus legimus Ilíad,z. & preterea, H r^ eUfoV speqeraz xat i? Qoiovidbxsue, Om dU dtpuepoe n Aero Xixuvoiz,) Sed fieri poteft ut fydusilz lud hoc nomen ín honorem. tantum Calliftüs acceperit: nam fepulchrum eíus Arcades ofteridurit, o Paufaníasín Arcadícís. Arcas(ut Ifirus inquit)natus eft ex loue & Themifle(lego,Calliflo,) fic di ctus propter matrís mutationem ín arcton,íd eft urfam,quo tempore etíam (ydus coclefte,quod Há maxa príus dícebatur, V ría dící ccepit, Stephanus in Arcas. eft autemlocus corruptus, Sed deLy- caonis filía Calliflo ín urfam conuería, plura fcripfi in Lupo a. ínter propría uírorum, Fabulam de Callífiüs mutatione Palaphatus índe natam conijcít, quod hzc montes habítans ab urfaforte ín ue natione confumpta fit:& quí ín uenatione cum ea erant, non íllam amplius ex urfx cubili egrediens . tem, fed folà uríamuídentes , quód Callifto puella urfa facta effet díctítarínt, Eft & alterum fydus fuperíori proximum,figura confimile, Vrfam mínorem uocant;de qua plura leges apud Hígínum; ubietíam de maíore Vría , quomodo ab altjs plauflrí nomen acceperít à feptem ftellís , ab alíjs Vra fx pluríbus ftellis ad unam effigiem computatis ; copiofius fcribit, &c, Item de Arctophylace fiue 4o Boote apud eundem, Nos de Cynofura,íd eft,minore Vrfa nonnihil attulimus ín Canea, EHelice (fic queque maíorem V ríam uocant) € Cynofura,in coelo dicuntur gemínz V rfi: quarum alteram (Cynofuram)louís nutricem fuiffe perhibent,alj ambas, SuntquíCynoftfram eíus nutrícem, He licen uero amores eius facíant, Pollux. Cynofura;id efl V fa mínor; fic nominatur, quód caudani inftar canís reHexam habeat: auius Homerus non meminít utpote pofteríus ínuentae a Tlialete Mía lefio,Scholiafles Homerí, INicander ín Alexípharmacís arcton omphalóeffan uocauit: interptes gpodád'u exponit, uelutidícas nutritíam, funt quí Cretícam exponant. nam Omphalos Cretz locus - eft,Cxllíus.Sed forte (ic dicítur quód eo fitu ín ccelo fit V rfa fydus, quo umbilícus ín anímante;uídes licermedio, Arctos ccelefies fcribit Theon appellari , órove &xga6 tox xsQaAde ? n$cuov ; quía fummaé Íint,ac coeli uelut capita, Peculíaríus aute Cynofuradíci e& caudae ímagine,quoníam canís caudam 6o habeat. Helícen uero Ze &uostdw, quía ínucluta fitcauda : uel per exochen quandam quod accld trahàtur,Celíus, Acxapias, urfa parua, Hef; Var, Arctürus uocatur fplendída quada fiella ; ín zos. na Arctophylacis;qued iuxta caudam uríi fita fit fic appellata; unde integruifltiam [ydus Bootes 1078. DeQuadrupedibus. éodém nómíne appellatat,Suídás & Varínus, — Apezdos sioe locus Septentrionalís,ín quo feptemi ftella uifantur, Varíinus, Kínc& círcalus Arctícus dícítur,& qui ab ea ccelí plaga exorítur uena tus &troxixs Pollux. V arínus taimeri ín uoce &gczee hüric uentum fíne, euphonix gratía aparcían dicíaít, SX dpue zvony,citatís iftís fenarijs z Kacusp wéAe(d xot good voi Agruos (&gxeioe potíus) dg volyz&ciy Gasol poop, A | 4| Viíinus,adiéctiuum, € Apxeue xsda?si, caput urfi; GC ajxesy seine urina caro,cum diphthongo, ejuop uero pér ióta, fufficíens,utile, Suídas & Varínus, ^— Aper», pellis urfi, Varínus: apud Hefy» — chíum ácuíturültíma, — 4| Vírgines «fxzéU«doz ( decimari interpretatur Giyraldus ) Atheníen(is po pulus dícebat,Pollux,Id uerbum fignat, inquit Calíus, )Díane ptíus quàm tempus appetat nuptía rum,uirgines confecrarí ínítíartue , Quod Lyfías fcribit ín oratione pro Phryníchí filia, fítamen ex t eíus illa prodijt officina.Decreto nang; fancítum Atheníenfium erat,ne qua uíro puella traderetur, &uá tbeidlras 280, id eft riii facra obrjffet Díange:quod menfe lanuatíotíert conífueffe indícat Liba níus ir oratióne quam de Díanz laudibus dixít . Induebantur autem uefte quam crocotam nomís. nant,rtéc decímo etatís anno grandíores,nec quínto ínferíores.lís autem placarí credebatur Diana, - qua caia eiufmodi índignationem concepiffe uidebatur. Ferunt quandocy urfam feram íri Attíca (sv Gg" d'huo eAawidloy)ita cícurém factam, ut homínes níhil auerfaretur omnino, fed compafcetetur, multadp lícentía huc illuc,nemine ímpedimentum ínferente,peruagaretur, Contígít puellam quane dam lafcíuiufcule cum bellua colludere:qua írítata,puellam facto impetu profcidít, Atfratresrem íntuítí,ac commotí acríus,uríam íacalís impetítam necarunt, Ex qua caufa peftilens morbus latíus per regionemgraflarí ccepit, Confultis oraculis, refpondit deus, mali non defuturum finem, (t uírgi T num nonnullas compellerent ( &zi uel vote addendum uídetur ) 7 swtzuoxone apers ejxzóVay,id ef — urfz perempta honori Díanz dicari. ( Giyraldüs exponit, fi uírgínes alíquas Díanze mactarent pro urfa, JNa & puella fic üocabantur arcti,id eft urfz,quod perfpícué docuít Euripides ín fabula Hyp fipyle;& ín Lemnijs Aríftophanes ac Lyfiftrate,Hucufcy Calíus, AgiráVaas, do vatliom ves s ya pop (ore y&uatoy ) rec vretolvac à Aerqudl au Moveyia, u 7& éxueuiiat (lego, Boxuguvie.,) Suidas && V arínus. Boxe T apxssysud lug vriolgvoy 3«Az5, Flefychius, Varínus, ^ E Boaveewioie aprrsvopswon yuveixsg ,78 Seruadi pra &rasp, c, Suidas,nam qua fequuntur aptid illutmijíam proxime interprete Celío recía tauí,quanquam ísauthiotetti non cítat, — Agree, ieesialego iipé, hoc eft mulier facerdos) ' Apzuadis, Hefychíus, | Évatpxréte, ( fi recie legitut ) qortud,xolvd, Hefychius, Varítius, ^ Atbenienfes cumin ^ Diana Munychíz templo urfam dez facram ínterfecifferit, fames facta eft, qua tum demum eos líbe3* ratum írí predíxitoraculum,cüm eorum quifpíam dez filíam facrificafTet, íd quod Embarus ea con ditione pollícítus eft,fi facerdotium ín fua familia perpetuo perriranfiffet,& gentilitiutti fieret.quod — cum annuiffent,exornatam fílíatn ímrnolaüít:qua ex re factüm ín eos eft prouerbium,qüi infani ac uecordes funt, Épseoóc ez, id eft, Embarus fuim. plura ín proaerbtjs Era(mus, Ab hoc facto, fcribit Harpocration,mos ínoleuít,ut inde uirgines Díanz Munychic & Brautonie confecraretur antenu ptías,exu, id eft urfze uocatad quibus & uerbum quoq; deductum apice quod dtr ép, ideft decímare fignificat. Plura dehacurfa ín templo Díatiz íntereinpta,deG Embaro,uide fupra ín Cas pra h.ubíde facrifícijs,ex Varíno ín ZóQjeuc OvZeAsSp, — €[Pifcatores noftri inflrümentís quibuf dam utuntur;retibus in coli formam contextis, líeneo círculo füperíus ambíente os apertum ; quae neício qua de caufa urfos appellant, báren.funt autem díuerfa;alía ffosbárer,quibus turbatos ín rí«! pís píícículos aut cancros excipiunt: alía naffis uimíneis fimílía iu profundum demíttuntur, febóis tcn, fersgart. " V AT | € Berna Heluetíze claríffima cíuítas urfos publice alit.eofdem pro infignío habet, quatuor pedis bus infiftentes, & nomen quoq cíuítatis ab urfo factum uídetur etymo Germaníco. Caterum San | gallenfes & Abbatifcellenfes Heluetíz populíurfo erecto proínfigníutuntuf, — " «Eft & fyluefireallium, quod urfínutn uocant, odore molli, capiteptaténü, fols grandibus, Plinfus Ardürus,genus herb, Hefychíus, Varínus. Arctíón uel arctürus lierba memoratur áPlinio 37.5. & à Díofcoríde,credítur autem effe qua uulgó lappá míüótr(quamuis xanthíon etíam áquibufdam lappa rmínor exponitur ) uocatur, Maior ueró lappa fiue bardana uulgo dícta, arcíon fiue profopion,íd eft perfonata Díofcorídis exíftimatur;Plínius (ut ipfe deprehendi) lappam boa« riamnuncupat, Arcophthalmus,chryfogenum:arcopus,catanance;arctu dendron, fambucus, ut ínter nomenclaturas apud Diofcorídem legímus. Depaneurfí,& uuaurfi,fcriptum eft fupra ín C, Brancaurfína uulgó appellata apud Gallos & Italos, (de quia lege Syluaticum cap.87,)tietérü acana — thus eft. Ea ueró quam Germani quídam medicí, Fuchfius & alij, banca urfinam tiocant, omníno - fphondylíonfuerit, ^ Alía eft etiam quam Germani uulgo brancham urfin& uocítant bárentapt, uel bárlap, aliqui bárenbsiicb : alij wyngrüin, quod uíno pendulo filicí círcumuoluta iníecta, mea: derícredatur.fed uínum cum fecibus príus perturbandum eft, & baculo fíffo, ut fierí folet, agitanz dum:) quod hírfutiem urfínam quodammodo referat,aut etíam pedís dígítorum figuram extremís tamuiis fereternís,repit círca faxa, quíbus minímis fibris adheret,folíjs fere abíetis tenerís,coferciís, &c.uide Híeronymum Tragum Tomo a.cap.189. «| Nafcítur apud Lucanos anímal quoddam rnedíum inter urfum & fuem, Galenus: uíde fupra íniMele A, Aexczosdijanimal D, Hieronymo memoratum, quafi murem urfinum dicas ; de quo P ? ur tíbus ) i De Vila: H.ab.c.d.e. [ib. ].. I7 "ribus fcripfi ín Cricetomure, Aldabha (íd eft hyzena) efranímal notum in Syría,colore rfi, Andr, yo fas zi Bellunen, Dalac, fera (ímilísurfo;Syluatícus, Eft & urfa marina;cancrorum generís;fíne chelís,a magno & informi corpore dicta, Arifloteli & Athenzo. ( .— Qj Viíulusnomen proprium uírí apud Am, Marcellínum lib,16, & V rficinus apud eundem Iib, w. Vríus quídam ceu uírfanctus apud Heluetíos Solodorenfes colítar, V rfínus monachus ícrí- píitopus infigne de non rebaptizandís haretícís, Scc,Gennadíus. In fanctorum catalogis legimus etíam Virficíni cuiufdam, & Vrfatij confefforís nomen, Nobilís quxdam familía apud Gallos or cínem fuam ànefcío quo V rfone deríuat , quemín folitudine urfa qued& annis aliquot nutriuerit, "Vrío quídafcríptor obfcurus defomnijs & de urínís quadá zdídiffefertur. V ríula,nomen (anciae cuíufdam uírginís. Achenfenfis quídam e Melíte uico(tríbus Oeneídis) «6» uelese,id eft fis, 8C arctos,id eft urfus cognomínabatur, propter corporis hírfutíem, Hef Var,ín mevrwe, ' Arcefíades, Apciniad'us, Laértes Avcefij filius, Nam mihi Laértes pater eft, Arcefius íllí, Iupiter huic, Sc, Vlyfz fes apud Ouídíum contra Aíacemloquens, Dicius eft autem Arcefíus quódab arco fíue arcto, íd eít,urfa lactatus fit, ut fabulantur, V era autem hífloría refert, Cephal& Deionei uel Deíonís filium ex Arcto uxore Arcefíum genuíífe, Varínus, Cephalo deliberís querenti, deus refponfum reddi: dífie fertur,ut cuícuncs prímum obuíam fadus effet,eí mifceretur,lMlum ueró cumin Arcon mulíes rem íncidiílet,filium ex ea fuftuliffe,qui deríuato à matre nomíne Arcefius dí&us (it, Heraclides íà Polítis, Eft autem ímpreffi codícís locus corruptus,ut fufpicor,hutufmodi, ép ££ svrvysy oro, fto mito ey [os yevusi au. uvelixae Hr ic". Aoxeittoy Qxouvówtoe avaueduvas A yc[us, lpfe Qmodolegerím, ex tranfe , lationeapparet, Arcinus Mileftus poeta, díícípulus Homeri, &c, Suídas, Habent& German uírí propríum nomen ab urfo fumptum, 2ernbart, ac (í Ar&oflhenem dícas, ^ q Ar&ütus, flu- uíus Scythía Phafís poftea díctus , Plutarchus ín libro de fluuijs, | Vrfa , fluuíusapud Heluetíos, uuleo bie tig, Aox[op o0 G^, id eft Vrfarum mons, Cyzico ímmínet , (ic dí&tus à Iouís nutrícibus, (Helíce & Cynofüra puto, )quas illíc ín urfas miígraffe tradunt,Stephanus (nífallor)alícubí, Vía rum mons nomínatus efl,à nutricibus Bacchi íllic ín urfas coueríis: Vel quodlocus uenationi a ptas feras contíneat,ab urfa fera: Velpropter altitudinem, quód uertíce fuo ad Arctos fydera appropinz quare uideatur, habitabant autem in eo agreftes quídam gigantes , 43e zw«s yryeeit , Varinus(ex Scholfis ía prímum Argonautícorum Apolloníj ad numerum 35. ubíaddítur hunc montem fitum effe iuxta Cherronnefum ín Propontíde.legítur autem &pxfop per o.paruum, apud Varinum, Apols lonium & Scholiaften,perperam apud omnes, In Propontíde eft ínfula Cyzicus cum urbe,cuíus. pars facetín planicie,pars fecus montem,quí Vitfatum mons (exfo i98) appella tur, Strabolib,is, Aexov ópoc o Ac aou ETQVUO, Pollux.hoceft, Arctóus mons ab ur(o dictus eft, Arcánes, gens Epíe rotíca,Stephanus, Arconeíus,Aeióvsc Q^, ínfüla Caríz, Stephanus; Memínít etíam Strabo, Plíníus infulam unam ex defertis círca Cherfonnefum efTe fcribit, Caterum Cyzicus olím Aexfoy vic" GC Apecsiiieot dícebatur,Stephanus, Virfa Baluía,Pícenorum urbs Ptolemzo 3. 1, hodie Vrbfa; | - «| b, Parnes mons Atticus aprorum & urforum uenatíonem prxber,Paufían, Apud Aratores Afros ad Occidentem reperíuntur leones,urfí,elephantes, Herodotuslib.s, — «| Cepus faciem ha betfatyro fimilem, caetera ínter canem atq; urfum, Strabo. "T'arando uillus magnítudíne urforum, Plíníus & Aelían, | Exvasy,pellís urfína,uel ouillajaut alterius anímalís, Hefych, & Varín, Hara &o pyiz ín Thracia habentaures uríinas,uulturü corpora, Varinus inScylla. Os urfi,séuz & yecue uo cat Plutarchus, X pedes anteríores yeg«e, íd eft manus, "T'alpa pedes habeturfíi,Suídas & He(; Be ftía quam uídi fimilís erat pardo, & pedes fimiles urfi, loannís Apocalyp. i5. Beftía alía fimilis urío; Daníclsz, €|Gallícaputurfi& aliarum mordacium ferarum hure nominant; & ur(z mamiíllas, poupes ueltettessur(inum fímum, utaprí quog; & lupijlaiffes,Rob.Stephanus, q[Pellemurfi, qui proprie apudnosloquuntur uocant eit but: & eandem excoríari dicunt, gefcburiSen werben. ^ «| c, Vrfafuosfcetus lambít, donec perfici & uocem zdere íncípiuut, Eioxe xvuQiluoia eveteaf long vwSeV(seiy, Oppíanus, Cumtubam uenatorum exaudíerit ura, € cubilí prodíens, | Ofo Azaws Sog. (s; coi 00 d'edboss Axe, Idem, V ociferamur(R.ugiemus,Hieronymus)nos omnes quafi urfi,& me: dítamur quafi columbz, Efaíz $9. hoc eft, ululamus & gemimus, |» KJ INequítía mulierís immutat $5 faciem eius, & obcaecauít gultum fuum tanquam urfus,Ecclefiaftíci 35. V rfis quidem oculos hebe- tarí,cum recens e latíbulo prodíerínt, ín c,retulí, — €[Patínas coenabatomafi Vilís & agníni, trí busurfis quod fatis effet, Floratius epift, — €| Vrfa przgnansa Gallis peculíarí & uenatoría locua tione dícitur une ourfe praín, | ApxfvAer dícuntur catuli urforum,Pollux.apud Varínum Zpu^i legi tur,quod mínus placet, . Cyclops apud Theocrítum Gialatez fe nutrire canít qviz veocao, xc ong voc vtosaeaeeoxfoy, Inuenigemínos, quí tecáludere poffunt, Inter fe fimiles, uíx ut dígnofcere pof fis, Villofz catulos ín fummís montíbusurfze , Polyphemus Gafatez canens Ouidij Metam, TA «| d. Occurram eís quafi urfus orbatus; & laceraboobftínatum cor eorum, Oféeig. Praflat occurrere urfo orbato (raptís catulís ) quam fatuo (obftínato) ín (tultítía (ua,Prouerb,rz, Tu noflí patrem tuum & uíros quí cum eo funt fortíflimos & amaro anímo, ueluti fi urfa raptís oculís in (ala 65 tu fzuíat,3.egumi7.Sunt autem uerba Chufaíad Abfalonem de Dauíde, «| €. Ferunt difficiles partus flatím foluí, cum quis te&um, in quo fit erauída, tranímiíferíé lapide: uel mi[li ex hís , qua tría anímalía fíngulís ictibus interfecerínt, hominem, aprum, urfam. " xs Io8O . De Quadrup edibus. Plinius. Taífaforum gentem turpemacobícoenz uitz flagitiis íra accepimus merfam,ut apud e nefandí concubítus fcedere copulentur maríbus puberes, Horum fí quis íam adultus aprum exces. perítfolus,uel ínteremerit urfum immanem,colluuíone liberatur inceftí, IVlarcellínus libro tríce(is moprímo, (Certefurít, acueluturfus | Obíectos cauez ualuit fi frangere clathros, Horatíus de Arteadfinem, — Heliogabalus ebríos amícos plerung; claudebat, & fubíto nocte leones, X leo, pardos, € urfos,exarmatos immíttebat,íta ut expergefactí ín cubículo eodem, leones,urfos,pardos cum luce,uel quod efterauíus nocte inuenirent,ex quo pleríqg exanímati funt,Lamprídíus, — Via toldus Lítuaníz prínceps fubditís fuís adeó metuendus fuít, ut íuffi laqueo fe fufpendere, parere potíus quàm ín eius índígnatíonem íncídercuoluerínt,detrectantes ímperíum, ínfutos urfina pelle uíuentibus urfís (quoseam ob caufam nutríebat ) dilaniandos obiectauít, erudelibuscp alíjs affecitt fupplícíjs;Aeneas Syluíus. —«|Maurileonum,pardorum & urforumtergoríbus uelantur,& dors mienites fubflernuntStrabo, — Ancxus Arcas humerís nunquam circuniecít chlaenam, AX &ex[ou A&eiy ssovoiS &uzriosG deus, Orpheus ín Argonauticís, €| g. Si urfifeuoliquefacto inungatur facies homínis, intelliget & difcernet quicquid audit ae . legi; R afís, 2 (jh. Heliogabalus ínter diuerfas fortes habuit & urfos decem, & decem gryllos, Lampridius, Perfeusrex capream & uríum amabat, Tzetzes, — Demetríus Mofchouitarum legatus Romam miffus,multoaudítorum rífu,ut erat íngenío comi & facet; proxímís annís uícíníze fus agrícolam, retulit, querendi mellís caufa ín pregrandem cauam arborem fuperne defilí(Te, eum profundo mellis gurgíte pectore tenus fuiffe hauftum, ac bíduo uítam folo melle fuftinuífe : quum uox e implorantiís ín ea fyluarum folitudíne ad uíatortm aures penetrare nequíuiffet, ad extremum uero defperata falute mirabili caftringentís uríz beneficio inde extractum euafiffe, quum forte eíus bel« luz,ad edenda melfa more humano fe demittentís, renes manibus comprehendiffet, && eam fubito tímore exterrítam ad exiliendum tum tractatu ípfo,tum multo clamore concítaffet, Paulus louius, Pafcebam ( inquit Dauid i.Regum i7.) patrís meí gregem, & ueníebatleo uel urfus,& tellebataríe - tem de medio gregís, X perfequebar eos, X percutícbam eruebamQ ab ore eorum,& interficiebam, ipfos. Dauidcumleonibuslufit quafi cum agnís, & urfos fidiliter ut agnos traciauít, Ecclefias. íftici47. | CumHelifzus propheta afcenderetín Bethel,parui puerí de cíuítate egrefTi, illudebant eí,dícentes : Afcende calue;afcede calue,Is ueró maledixiteís ín nomine Domíni:egreffig funt duo urfí de faltu, &€ lacerauerünt ex eís quadragíntaduos pueros, Regum 4.3. [Non enimnon potat omnípotens manus tua immittere íll(smultítudínem utforum,aut audaces leones,aut noui generís - íra plenas & ignotas beflías,Sapientíe v, Sanctus Florentíus urfum habuit, Textor, — Legímus fuiffe urfam quampíam ferítate cofpicuam,magnitudíne ínufítata, qua uífentíbus modo horrorem: incuteret.Eanrueró uir híc (Pythagoras ) accerfitam demulctamáp apud fealuít, Mox dímifiurus, ueluti conceptís uerbis, iureturando(ut fic dícam)adegiít, nullí animantium cunctarum damno obs lafioniue futuram, Abiens ílla ín fyIuas fe coníecit fuas,fummad£ fíde,quod ínter homínes quoque perrarum eft,in quod adíurata recefferat;praftítit,Cadlius. — París infans expofitus ab urfa factae tus fertur, V arínus,fíc & Arcefius Laértís pater,utícrípfi (pra inter nomína uirorum abunrfo fum pia. Etecce de proxímo fpecu uaftum attollens caputfunefia proferpit ur(a,quam fímul confpes xi, pauídus & repentína facíe conterrítus,totum corporís pondus ín poflremos poplítes recollo;are duadp ceruíce füblímíter eleuata,Iorum quo tenebar rumpo, med protínus perníci fuge committo, fummo ftudio fugiens ímmanem urfam, Apuleius fub perfona afíni aurei, — «| De Calliftüs filie. L ycaonís ín urfam mutatione, lege fuptaín a,ubí de Vríafyderedicium eft, Iphígeniam ímmos- landam in ceruam,alíj ín taurum,alíj ín uríum mutatam ferunt, V arínus íri N«ez/éAsi 8", ut pluríbus ín Tauroretuli, ^ Arctonoros, id eff Vrfarum mons, Cyzico ímmínet, fic díctus à louís nutricís bus ( Helice & Cynofura puto) quas illic írrurfas gta tradunt, Períclymenus INelei fuít fia. líus, frater Neflorís:cuiá Neptuno auo conceffum ut poffet ín quas uellet fe transformare fígaras, utin urfum,formicam,apem,Xc, uide Onomaftícon noftrum, — €| Vrfos quifacrí, ut lupos quos que, Aegypti eolocifepelíunt,ubi íacentesínueniunt, Herodotuslibrofecundo, ^ Deínterfecta uría Dianz Munychiz facra, plura díxi ín a.ínter deríuata, ín uerbo Aexz&dy, — Laphríe Dana: apud Patrenfes magno ín ara igneexcítato,apros,ceruos,dorcades, aliqui luporumauturforum cas tulos,uiuentes ínijcíunt, Paufaniías ín Achaicís. » | | (PROVERBLIA. Vríuscum adfíit ueftígía queris, Aguzbv vreccatie vie iyu Qvz 66, de ijs dícítum, quí timidítate prafens negotíü declínat,atep ad alias nugas dilabuntur, Translatü à formidolofis ue natoribus qui fe diffimulat fenfiffe urfum,& ueftigía perfequí fíngüt quo abfíntà perículo;Eraf..Me minit Suidas,etínterpretatur,ez1 ? ai zrpóvzw Qwrep zrbaorusuiloy, Fumantenafumurfi netentaue vístuidefuprainp, «JExfacrís, Leorugiens & urfus(ad pradam)excutres, eft prínceps impíus populopauperí,Prouer,38, Kabítabitlupus cti aeno,& pardus cü hoedo accubabit: Vitulus & ur: fus pafcet,fímul requiefcet catulí eorü,E(a, n, Factus eft mihi urfus infidias,et leo in latibulís,Hiet. Thren.s. Quomodo fi fugiat uir à facíeleonis,& occurrat eiurfus, Amos y. € Germanífi qué de paupertate,aut auarítía et parcítate notauerínt, mand ab eo fugi dicift (icut ab urfo: Ar fut oen taa pé vote eir bár. JAqios QUAGp sÜpwzrep vcrizris nv Xd, Ell. vsseop ico ux eur?. qu ary usan nivz T. qu &zronQUQa, Buidas, Re - e^ DeVulpe: A.B. Lib. DE VVLPE - Mectg aun ing RE 7724 Éltmt [En Eme Erg jo SESS SC 7 N OSSSSSES — if], JNSSS 3770777 9) d Js z : SN 4o go 4? .$o |IvLPESHebraice oy» fchual nominatur ; Chaldaíce eyn thaàl, Nam Pfalmo és. pro | íchualí; ideft uulpes numero multitudinis, Chaldzus reddít thealáia, Arabs zovn, tha« ?| 4 UI. 39 r - z RE er E 309i miren net a j ?" E 3^ i e b ; eb,Lxx.&Aoziop, Flteronymus uulpium, | 'Thaleb,id eff uulpes, Auícennalib.s.& Syl, uatícus cap.672, Idem alibi chabel & calcail Gülpem ínterpretatut ;corruptis,ut uídetur;uo cibus pro tháleb. | Chos alcalíp, ego althaleb) id eft teftículi uulpís, fatytíon, Idem, | Galeís id eft uulpes ,Syluatíctisiuoce,ut contjcío deptatiata y«vi ; quam Albertus aliquotiés uulpem interpreta tur,cum ominíno muftelam fignifícet, Apud Cirecosueteres &Morra£ dícitur,hódíe &Asz$, alice, uolpe. Gallíce,regnard;cuíus dímínütíuum regnardeau, Hifpanice,rapófa ; a rapiendo nimirüt, Germanice,fud?e, Flandrícejuos. Anglice,foxe. lllyríce,lifska, | B. | 6» ^ Alpinzregíones Heluetiorum plurimas habentuülpes: übi mercatores coémptas éarum pelles íü alias regiones díuendunt, Stumpfius, Amyntas ín Manfionibus, quas fic infcripfit, eam aít Ca« fpiarum uulpíG effe multitudíne;ut nó modo agteltía ftabula adeant ; fed urbes quoq ingrédiantati op — DeQusdrupedibus. £N níhil tamen nocentes,neq, rapientes,fed íta cícures Cafpíjs tanquam canícule adufantur, Aelianus, Vulpes ín Sardínía noxíz funt.occíduntením arietem etíam fortiffíimum, capram, && uítulum ade buctenerum, IMunfterus, — Lupos, uulpes, alía&g quadrupedum noxía, Creticus ager nufquam educat,Solínus & Plíníus, — Baffara,Baosige, genus uulpís, Varínus,altj uulpem fimpliciter íntera pretantur: uídeínPhilologíaa, ^ Vulpesín Aegyptomínores quàm ín Gracía fiunt, Ariftoteles, — V ulpí magnítudo eadem quz caní medíocrí domus cuftodi, Albertus, ^ Víllos habet uberes &t als tos,lfidorus, ^ Quiícorporís colore admodum ruffo funt, (zvfjoi &yay, ) aftuti (orevipyor) fudicams tur, (imilítudíne uulpium, Aríftotelesín phyfíognom, — Vulpí color fepe rutilus, príorí tamen. parte canefcens,Ge. Agrícola & Albertus:raró candídus, raríus niger, Agrícola, — Vulpes audio ín Hífpanía omníno albas reperíri,& à mercatoríbus Francfordíam ad nundínas uehí, ^ Vulpes nígrz & albe ín Mofchouía habéturzítem ín quibufdam Scandínauízlocís, ut Olaus Maenus ans notauít ^ Germaníuulpes quafdam uíllo denfiore € nigrícante;à colore bzanbfíícbe nominant, (ut ceruorum etíam genus denfiorís ac nigríorís pili, bxanobirt$en, ) noftri Éolerle : fünt autem mi^ noris pretíj, & magnítudíne etíam ut plurimum mínores, Círca montana Heluetiz,ut audio, uul^ pes externís maíoresacmelioresbabentur, — e[Serpentes,fimíz GC uulpeculz, & quaecung; mala | machínantur,exílibus ( anguftís) funt oculís, A«z/ exdedbexsy : oues autem & boues, & huiufmodi fímplícis íngenij,afpectu amplo, Adamantíus, —'l'eutonescum bonum & generofum equum des píngunt,diuerforum anímantíum uírtutes ín eo coníungunt, X ex alijs quídem animalibus alíaset atttibuunt,ex uulpe uero auresbreues,caudam longam;greffum lenem, altj, bonos oculos, & cau dampílofam, | Vulpi«marügenitale offeum eft, Aríftoteles, Plíníus, Albertus, ^ Cauda magna je & uíllofa, Albertus, Boum caudíslongíffimus caulis, &c,uulpíbus & lupís uíllofus,Plín, Vulpesanímal eft calídum,nam & mortui pellis calefacít, Albertus, Míhiquídem dubium non eft,quin calídi temperamenti hoc anímal fit,cum canum & muftelarum maíorum naturam referat, &todoremgrauem exhalet.adípem etíam eíus calfacere conftat, & oleum ín quo uulpes tota decos dlafuerít, 4| Gannire proprie de uoce uulpium dícítur, authore Donato:fed transfertur etíam ad. homínes,& ufurpatur pro eo quod eft obftrepere, & uelutí uapulantís uocem emíttere, Quidille- gannítequid uultzTerentíus Adel, Hínc gannítus,INanc hac (INereís) ín eodem fpectata líttore eft, cuíus moríentís etíamgannítum tríflem accolz audíuerelonge: Gannít (Gannuít, codícesím piefli)odiofus omni totí famílíz, Plautus ut cítat Varro delíngua Lat, ^ Fallax uulpecula gannit " Author Philomele, ^ Putesulularelupos,gannírefagaces Vulpeculas,Mantuanus, Latrando^ & ululando uulpes canem imítatur,cum íraícítur aut dolet, alíás uero gannit, & immurmurat blans- dé,utcum petit alíquíd,fí domialatur. — Latratut canes, (ut catuli canum,fecundum alíos) & gatis nítínfame,Albertus, — Infameprz anguftía latratus canum ímítarídícítur, Conftantínus, Dd minoribus ferís,ut funt uulpes,thóes & lupi, A«xzey & desc, íd eft latrare & ululare dicitur, Pola - lux, —Varínus tamen pv«9«« de lupis, canibus & leonibus ín fame ululantibus, díci fcribit: & de , alijs qua propríum fuz uocís uocabulum non habent, INoflrí etíam uulpem latrare dícunt, Qt. fucbe billt/trabt/tayet.. Ceruumaiuntfibitimereà gannitu uulpium, Albertus, — | V ulpesanis mal folertí audítu,in Thracía amnes gelatos lacusqp non nifi ad paftus ítura redíturag tranfit, obfer. uatum eam aure ad olacíem appofíta coniectare craffitudínem gelu,Plínius, ^ INugantur quídam € uulgó tam acute audire uulpem,ut nefcío quam herbam crefcentem percípíat, «| Vulpes,lutra, melís (übeuntcauernas:fed egrediütur ad paftum capeffendum,etíam hyberno tempore, Ge, Agrís cola, Cauernarum fuarum, Oppíano tefle, plura facít foramina & multífores adítus, Ezfazvase dif doprzoyspuavie eade — "TuM az GM Noy,ut mínus facile auenatoríbus íllaqueari poffit. IMles lis foueam occupat,aluo ín eam exonerata, utdícam ínD, — Aríftomenes Meffeníus a Lacedaemo níjs captus,per cauernam latomíarum euafít,anguftos uulpíum adítus fecutus,Plíníus, Ego cum domi aliquando uulpem alerem, fzpíus obferuauí íacentem ín uentre pedíbus pofteríoríbus rectà retro extenfis,ac fi homo ín uentre íaceret, quod & cunículi facíunt : facile autem eft conijcere eas huic extenfioni apta crura ídeo à natura accepilfe,ut facilius per anguftos X, oblongos terrae meatus penetrare eíslíceat, — €] Lepores & uulpes per zítatem noctu progredíuntur, T'ardiuus, Vulpes. & capreolí etiam nocte cibum quarunt,Cardanus, | (| Vulpesanímalfertomníuorum eft, Syl - uefires mures uenatur,Arífloteles:Suntqui mures € cauís fpírítuà uulpibus extrabí & deuorarí af^ firment, Vulpes edítcarnes,& muríbus ficut catus ínfidiatur:cunículos etíam & lepores capit,ra pítpgallinas, Albertus, INecuulpesnec alíud anímal gallinas continget,fi eallínís fub ala ruta fyl ucfttis fuípendatur : & multo magis fí uulpis aut felís fel ci:bo admíxtum exhibuerís,ut etíam Demo crítus confirmat, Cornaríus ín Gieopon. libr, ra. Andreas à Lacuna ín Graeco codice excufo,& fuo manufcrípto,hac legí negat:Inferíus tamen capite de turturibus eadem ponít, óevilas eoínloco non gallinas, fed aues fimplíciter exponens , Gallínaceos aiunt non attíngí à uulpíbus, quí fecur uulpís aridum ederint:zuel fi pellícula ex eo collo índucta,galli íníerínt:fímílía ín felle muftela le imus,Plíz níus,Per hyemem efuríens,fí uuas ín uítibus non ínueníar,aues & catulosleporum aftute capít,Op. píanus, Vídeplura mox ín p.quaaftutía anímalía quedam capíat. — Pauonibus unacura debes tur,utíncubantes per agrü foemínas,quz hoc paffim faciunt, uulpe cuftodías, Palla díus; In AB | multís DeViío. C;,D. Lib.I Io83 multís locís uínum fine íugo míniflrat uinea, quz fzepe uulpibus & homínibus fít communís , Vara ro, Apud Theocrítum Idyllio prímo puer quídam uineam cuftodit, A «Qi d* jay v &Aerwexse, & [A Ev doxes — orr,cwopPal rey pe Eueop d*üA exp Pév]a dUAsp TivxoiG, "Tam facíle uínces quàm uul pes pyrum comeft,Plautus ín Muftellaría, de re factu proclíu£, quod nihil negoti fit uulpi dentatí(Tis ia pyrum edere, Erafmus, Vulpes necant amygdale amarz , item apocynon ; Víde plura ín 5. - 4 Anímalefifoetídum, & etiam à pofteríori parte ímmínente mortís periculo, Liber de nat.rerum, Ore & anofoetet, Albertus, Hiíc olídam clamofus ages in retía uulpem, Martíalís, ^ €j Vulpes fuperueníiens coít , Aríftoteles, Atquí recentíores alíquí obfcurí authores ex Aríftotele citant hae uerba, Vulpes coítad terram proíecta, ( ín quibus uerbís uulpem eos pro fele feu cato poa 9 fuiffeconijcío.) Vulpes coéuntín]latera proiectaemaremip foemína amplexa; Plíníus, «jJ Quadrupedes(uíuiparz)plerzg perfectos dunt partus, pauca ínchoatos:ín quo funt genere lecnz,uría,& uulpes,Plínius, Multifidze quae paríunt íímperfecta , omnes multiparz funt, quo fít ut partum adhucrecentem alere poflint , au&ium iam adeptumG magnitudine nequeant, quedam ením ex íjs catulos ínartículatos propemodum paríunt, utuulpes, ura, leena, & alía nonnulla, fed omnía fere czcos;ut ea quz modo díxí,atcy etíam canis, lupus, thos, Aríflot, Etalibí, Vulpes, in quiít,patít cecos,ut urfa;atgp etíam ínfirmíores.parturíens íta fecedit,ut raro grauída capiatur.Cum partum zdiderit, lingua lambendo refouet & concoquit. parít cum plurímos quatuor, Deleonís partu fíngularí,uulpís multíplíci, apologum Aefopi in Leone c, recitauí ex Caio, ^ Vulpíum caa tulos feperapíunt milui, uultures, aquilz, Miích.Herus, — «| Coéuntanímalía etiam, quorum ges 4e nus díuerfum quídem,fed natura non multum diftat,fi modo par magnítudo fit,& tempora zquent erauíditatís, raro id fit , fed tamen fíerí & ín canibus , & ín uulpibus,& ín lupís certum eft, A rífiot, Ex uulpe € cane Laconící canes gíenuntur,Idem, Etalibí, Exuulpe & cane prímífoetus cómuni cenerís utríufcy (pecie generantur: fed tempore procedente díuerfi ex díuerfís proueníentes, demü& forma foemina (fcilicet primi genítrícís fuze)ínftítutí euadent, | Laconícos canes uulpiíbus & cani bus prímum natos & alopecidas dictos aíunt, Pollux, V ídeín Caníbus mixtís, BEofdem aliqui cynaz lopecas uocant. EBave,eAweregctse, Hefych, Varín,| Papío(íd efihyana)anímal uidetur ex lupo &€ uulpe compofitum, Albertus. . «| Vulpes xgrare(ínam píneam uorat, unde & ualetudínem recuz perat, SC uíta fruitur longiore, Albertus & Liberdenatrerum. Vulpes & muftelas rabiem íncura reredícunt,Auícenna. Catera(prater canem)anímalía,utlupi, uulpes, €c, rabíe afficitur zftas 39 te potíus quàm hyeme,Ponzettus, Vulpesrabienseadem íncómoda infert qua canís rabidus, A1 bertus, Quemadmodum quadam planta humorís proprij penuría tabefcunt, quacdam alíeno fuf : focantur : íta € capilli (üccorum paucitate corrumpi folent: ac humídi quídem paucitate caluícies, prauitate uero alopecíae & ophíafes generantur , xgrítudines níhil fpecie , fed figura tantum ac nos míne dífferentes, ophíafis enim ín parte quam obfidet capítis , formam ferpentís defcribít, alopecíze autem fic appellantur , quod íd morbí genus ín uulpibus frequentiffimum effe tradatur , Aétíus, Alopecíauítium eft quo capítís & barba pili defluunt, per metaphoram à uulpe, quae ubí mínxerit, locum fterilem facit, ita ut herba íllíc nafcí non poffit, & fi quae nata erat illam exíccat, Varín, AA«s qoia, depo Awztxia,) morbus capítís:feribitur etíam per diphthongum(e.fcilícet ín penultíma,) Va rínus, AAwzwie (malím íóta uel «án penultíma) 9HAweic zerydy &meqinsQ", ues 60 xsexAbw, Pols A4olux. Eundem morbum inuenío alopecíafin dící, Caelius. Alopecía uulpínus feré morbus eft, quo tíesin humano capite areas & glabreta capillus decíduusfacit, Hermolaus, Vulpicaput (íecur, Mich, Herus) aliquando nímíum íncalefcít , praefertim zeftate , && curatur fanguíne ad (fuperficiem fluente & ulcerante pellem: quare pili tum temporis defluunt, Albertus : € pelles captarum zítate inutiles habentur, Mích,Herus, Alfefafes eft animal generís ceccarum (íd eft rícinorum) quod caz nibus,bobus & uulpibus adhaerens fanguínem ab eís exugít, Andr, Bellunen, — «| Vulpes fatis ius flam zctatem confequítur,Stumpfius, | , -* » D. - a " Vulpes aftutz,malitiofze & callide funt, Aríftor, Homínes colore admodü ruffo maligni (24 »5pye)iudicantur, argumento uulpium,Idem in Phy(iognom, Adamantíus uulpís íngenium dolos o füm & in(idiofum effe inquít, Anímaleft odío dignum propterrapínam, defpectum propter ínfir mítatem, incautum fuz falutís dum ínfídíatur alienze, Ambrofius ín Hexaémeron, Mihíquídem eodem fermeíngenío uídentur pradiíta MU mulftelzeprae(ettíim maiores, ut martes,íctís, &c, Prouerbía alíquotà uulpis callídítate nata , ulpe pellace benígnior, Vulpes annofa haud capíture laqueo, V ulpes non íterum capítur laqueo, Vulpinari cum uulpe , Vulpína pellís affuenda fileo« nina non fufficítrefera ín hinter prouerbía, Opydis wis GAwarep ie3or, Pindarus in Pythíjs. hoc eít, V ulpium plane moribus fimiles, Eft € marinauulpes,picis fic dictus quod fimiliter ut terrena fraudulentum & folers fit anímal, Vulpínus, íd eft aitutus anímus ne quíd molíatur malí, Plaua tus, Frausquafi uulpecule,uis leonís uidetur, Cicero i.deINat, Complures apologí ex uulpís cal lidítate conficti, Aefopi & aliorum nomíneleguntur, lAftutam uapido feruas fub pectore uulpem, 6o PerfiusSat.s. | Vulpes Cafpíz tram numerofz funt,ut non modo agreftía ftabula adeant, fed uf besquog; ínecediantur:níhil tamen nocentes, negy rapíentes, fed ítacicures Cafpijstanquam canís cula adulantur , Amyntas apud Aelíanum, — € [ntímas cauernas; qua multos habeant exítué "TT JY A 1084 .De zijn use duuse) procul inter fe diíflrantes íncolit,ne círcum exítum unum pofitis uénatorum ínfid comprehendatur,Gilliusex Oppíano. — | Habítat ín foueis,quas ípfa tamen non parat;fed à taxo, íd eft mele effoffas dolo occupat.lllo enim abfente,adítum fuo excremento ínquínat.R euerfüs ille, fcedi odorís ímpatíens,foueam fuam deferít, quam mox uulpes ínhabítat, Ifídorus, ^ Sepeínmes liumcauernís uulpes effoffa comprehenditur, Alber, — «| Lupus contactu fcille conuellitur, unde etíam uulpes propter lupos latebrís fuís fcillas apponunt, Z:oroaftres in Gieopon.lib.yg. — Gilliug: - alíter uertí, nempe uulpes ín luport& cubilía folía fquillae imponere,quod non probo. non ením tam ftudioía lupo nocendí,quám fuos tuendi catulos uulpes eft, & cum à lupo occídatur, non eft uería! fimile eam fponte ad cubile eíusaccedere, — Turtur in nído fuo ponit folia fquilla, ne lupus pulz los eius íncuríet, Ambrofius turturí hoc adícribens,quod Z:oroaftres uulpi, non recte ut uidetur, lupum ením uulpíbus ínfidíarí conflat, turturí aut czterís auibus non ítem, —— € Vulpes pulícibus ínfeftata;fiípulam (manipulum) foení quod ínuenerit molliffimum, aut pie: los ore contínens, paulatím à pofteríorí parte in aquam fe mergít:cauda prímum ímmifTa, deinde re - líquo corpore; utpulíces aquam fugientes ad caput afcendant, quod & ípfum poftremo paulatim - ímmergit,íta ut pulíces ínftípulam autuillum quem ore tenet, colligantur : quo tandem ín aquam .- proiecto fugit, Albertus authorem cítanslorach, — In Thracía locís rígentibus & uulpes, animal. 'alíoquín folertíaudítu,amnes gelatos lacusqj non nífí ad paftus iturz redítureég tranfeunt, Obfer "watum,eam aure ad glacíem appofíta, coníectare craffitudinem gelu, Plinius, ^ Thraces congelas tum flmen molíentes tranfmiíttere, uulpem, Plutarchi ( ínlibro Vtra anímalíum &c. ) teftímónio, - pramíittuntglacíeiíndícem,quantum fírmitatís habeat,ea ením pedetentim & moderate gradíens; aurem admouet:ac fí ex flrepitu confluentem non multo ínfra ferri fentit, flatím coíectura affequia tur,frígoribus fluuíum non bene penítus conglacíaffe, fed tenuem & ínfirmam olacíem exifiere, ítacp regreditur:fín fubterlabens aqua non admurmuratíonem facít, confidenter tranfit, Quod quie 'dem ípíum nonacrem beftíz fenfum dícimus effe:fed ex fenfu ratiocinatione, Sic enímuulpes col; ligít,ipfum fitepere motu przedítum eft, quod autem motum habet non gelu conftríngítur, Item: Quod aqua non glacíat líquídum eft; quod autem líquídum, facile concedit, Gillíus. Eadem alibi Aelianus fcribít,ut Gillitrs uertít, Aure príus ad ripam humíadpofita,ferenítatem itínerís explorat, - Volaterranusex eodem, | 4| Vulpesín omnes hoftes fuos ínfefti(Tima eft:neg; modó contra canes, - fed & cum ferís robuftíoribus, & cum uenatoribus(canibus uenaticís, Oppianus)molítur pugriare, — Neg; folis beftijs terrenís, fed etíam aquatilibus, & uolatílibus mille ínfidías comparat, —.j vu pem beftíam improbam poétz & fraudulentam appellare folet, Sedet improbus erínaceus terre(lrís & ínfidiofus.nam utuulpem ís uel audíuerít, uel uiderít, os contrahít, pedesd; comprímít, & feto" tum ín globofam formam concludit : llla autem cum hunc fíc ín acctum conftrí&um comprehedere - 'non quít;ín eíus os urínám reddiít:bíc uel ex contracitíone,uel ex uulpís fraude fpírítu ínterclufo (uta focatur, Aelianus, Etalíbi, Vulpesfraudulentum anímal,ínfidías hoc pacto ín erínaceos terrenos" molitur,ut cum eos recios,quodà morfu uulpínum ímpetü fpínís prohibent,expugnare non queat; éipfos fumma cautíone orís leníter & caute primum euertens, fupines conftítuat, deinde & lacerét, & quiantea effent formídabiles, exedat,confícíattp, Vide plura fupra ín Echínoh, in prouerbío, - Multa nouít uulpes,fed echínus unum magnum, | 4j Vulpes cum dolofa fit,aliquando cum lepore uel cunículo,Ge. Agrícola)fe uelle ludere fímulat,& (incautum) apprehenfum deuorat.quamob! rem uulpem confpectam non mínus quàm canem fugiunt, Albertus, ^ Quemadmodum à uulpí^ 'buslepores noctu contínua perfecutíone defatígati,& fubinde quíete,quà ubí aliquantifper curfu; prauenere appetunt, exturbati tandem capíantur,ex Aelíano recítauíínLeporep, ^ Leporesfrea" quentiores funt ín infulís,quod íbí ut plurímum nec uulpes funt, à quíbus ípfí cum catulís occidum 'tur;nec aquile qua montes magnos (zpíus quàm paruos frequentant, nam parui plerung ín ínfua ) lisfunt,Xenophon. — «| Mures etíam ín aruís & pratís auulpibusaftute capiuntur, 4 Cumauít ereges fubuolantes uídet, humi flrata íacet,(ímul & oculos claudit, & roftrum ín terram deponit, & animam cótínet, & prorfus uel dormíentís,uel potíus extínctz fpeciem fimilitudinemá gerit, Cum autem eam fic ad terram abíectam aues defpicíunt, mortuam arbitrantes, gregatím delabuntur, ín; eat feffitantestanquam illudunt:at uulpes eas ad roflrum appropinquantes ore híante atcp immií- nente,deuorat, Gillius ex Oppíaní de pífcibus libr,3. ubi ille ranam quog pifcatrícem fimili fere aftu pífciculos captare dixerat, — [n fame aliquando ínfidiofe mortuam fe fimulans füpína facet, fpírítut comprefílo exertacp língua : quo uifo aues tanquam ad cadauer accedunt, & íncautz corripíunturs (fic & pardus fímías mortuum fe fíngens,captat) Albertus, Conftantinus, Ge, Aerícola, ^ Eadem Ícríbit Mich, Herus,fed addít uulpem príufquam íta fe refupínet, ín argilla rubra uolutarí ínquínas tiGp,utuulnerata & fanguíne cruenta appareat, quod ubí íta íacentem uíderint coruí,corníces,et alíz aues prafertím rapaces,gaudentes tanquam de hofte mortuo, aduolantes comprehendantur, unafaltemexeís, Muftelaaues íugulatutlupus oues, € pugnat cum ferpente, illo precipue qui mures uenatur, Aríftot,de hift. aním.9.6. Albertus imperíté eo ín loco galen interpretatur uulpem,& eadem deuulpeícribit. | Etrurfus alibi de muftelz fylueflris genere, quod uulgo putorím;noftri , iltiffum uocant,fcribens:Non comedit (ínquít) de eallinís, nífi príus omnes aut multas iugulauerít, /"euíus ingenij etíam uulpes efi; &C anímal quod dicitur féyton, ( íd eft muftela, ) Vulpes communís b | eft — LN ^ De Vulpe. gus. cab 1. 1085 efl hoftis pauonum,columbarum, & omníum fere atitum,Stumpfitis, In eó maxime nocethoimíinía - bus,quód rapit anferes,anates,eallínas,ín quo tamen eam parcere dicünt domi uicíníori iuxta quá uerfatur,Idem, Gallínas noctu clam íngreffa ín cafas;prehendit & afportat, Ge. Agricola, In Pon to fic otídas uenatur,ut & fefe auertens,& ín terram abijcíens, tanquam auís collum,(ic caudam ea tendat, ez autem hac ínfidiarum ínfirucifone feduciz, ad illam , tanquam ad fuam gregalem accee dunt,illa uero fé uertens nulló negotío capít, Aelianus interprete Grillo, Sed alíter ex eodem V olaz terranus tranftulít,non recte ut contjcío,ad(cribam tamen, Otídes(inquitín flumínibus (vapore les gít pro f'ófe)decipit, fefe uni ex eís feffz adfímilans, ille fuperuolant, uulpes conuerfa ftatim ínuos la. Tumuerofecundum fluuíorum rípas gradíens,paruulospifciculos callide exceptat, nàm cata 1o dam in aquàm defjcit, ín quam fj ínnantes denfís pilis comprehenduntur, quod quídem ípfum uul« pesfentiens,caudam ex aqua remouet,& repente fe ín arídum fubducens eam excutit, pííciculí exa cidunt;ataqp ab ea deuorantur, Aclíanus ínterprete Gillío & Volaterrano, Vulpes ín exuperantiami infinite tum malítíz, tum fraudís progredítur, níhil utnon & malítíofe , & dolofe agat: Cum ením uelparium refertum effe animaduerterít, retrorfum eo accedit, atque tota d uefpeto auería, ab acu leoram fane uulneríbus declínans, ín cellas uefparías ímmiffa hirfüta cauda, eademád bene prolíxa, uefpas concutít. Cumautem uefparum círcumueftítam fpiffís pilis caudam ímpetentíii referta eft, tum eam ipfam uelad arborem,uelad paríetem ad maceríemue allídít; Itaque multa caudae attrítíone hís extínctís, ín reliquas inuadít, períndedp eas ut prímas ínterímit : lamtp reliquas cateras ab acu» leís intelligens inopes effe,os ín uefparíà abijcíens;idipfum uorat, Aelíanus interprete Gillío. Trana 4o ftulit eadem alíter V olaterranus hís uerbis: V efparum quandog; multitudine uexata,fefe ín cauum condit,extante cauda, círca quam ut íllas certatím occupatas, uilloG denfo ímplícitas animaduertit, egredítur,atcp ad murum fíue arborem perfríc&do obterít, extinctasqp depafcítur. «| Quibusues to aftut(js utatur cum ín uenatione urgetur à canibus,fequenti capíte explicabímus, €[luftx magnítudínís accípitres & integrae aetatís, cum uulpibus pugnacíter certare audío, ila lias, Vulpemínuadit círcus accípíter, quía carne uíuit, Aríflotel, Vulpes hoftís eft círcí,Pbiles, Vulpi inimicus eft zcfalo. ferít ením pilosi eíus euellít, occídítis catulos uncís nang; unguibus eft, V ulpi amicus coruus eft, pugnat ením cü zefalone;unde fit,ut huíc cü ab íllo percutitur, auxilíetur, Aríftoteles & Aelianus, Aefalon uocatur parua auis, oua coruí frangens,cuíus pullí infe(tantur à uulpibus, Inuícem hac catulos eíus ipfam uellít, quod ubi uíderint coruí, contrà auxiliantur, uea $? lut aduerfus coimmunem boflem,Plíníus, Cuamuis autem díxímus coruum effe amícum uulpís, & commoraríeos,tamen hecnon eft uerà amícítia.nam uulpes (aliquando) infidíatur pradze coruo rum:undefabula ílla Apuleij celebratur de uulpe blandíente coruo, & ad cantum ínuítante. ilo ues ro canente,offam carhís ab ore eíus elapfam uulpes rapuít. Auícenna etíam fcribit, fe uídi(Tea rege Efceny deregíone qua uocatur Vla , coruum & uulpem ínunam caueam coníunciosfortíter pug- nalle:íta uta uulpe morfuim córuí caputfanguínem emíferít ; & coruus unguibus labía uulpís adeo conftrínxerit , ut hí(cere nequiret , walíde eam interimro(lro feriens, Albertus, — | TéAua y dxóe Gvioy seiGesns]y Uno A«ov[my Éy 7r0Vol, YAT di kAuNE, Avez er awacri]vepdue PoyGoy led, Píndarus ín | Pythijs Carmíne A4. delaudibus Meliffi, quem laudat tanquam homínem leoní fortitudíne fimilem, callídítate uulpí: quz aquílz etíam aduerfus fe impetum & flrepitum aftute fe refupinans fzpíus íra . &? ritum fecit. V el fic, Audacia Melí(Tum leoni; üafrície uulpi comparat: quz írruentem ín fe aquilam fupína éxcípit, pedibus tum fe defendens tum íllam qua poteft laníans, V ídeiur autem innuere boa mínís ín lucta fcíentíam , quí íacens etíam & fupínus , uolutatíone & agilitate adueríaríum uícerít, Scholía, In regionibus quíbufda ad Septentrióném remotis aquila parít & incubat ín pelle quam uulpíaut leporí detraxerít,ut fcribit Olaus Magnus. — 4j Vulpes ardeolamn nócte ínuadít, Ariftot. Amící pauones & columbz,turtures & pfittaci, merula & turdí, cornix & ardeolz, contra uulpí genus communibus ínímícítjs,Plíníus, —€| V ultur qued uulpem deprehendit, Obfcurus quidam Ariftotelemcítans, €| Vulpes ínímici fünt miluís, l'extor,forte quía utríqprapíubtgallínas, Sturm píus. « Vulpes& INilí angues diffident, Plinius, , «| Vulpes lupus íinuadit, nutrítur éním car mnibus,Aríflo. 4| Vulpes etíam cum ferpénté amice uíuít.ambo enim cauernís gaudent, Ariflot, $* €j Quid faciendum ut gallínacéià uulpibus non attíngantut;ín C .iam dictum efft, L4 Canes non affuefcant agitare uulpes.id enim non mediocre uítíum fuerit, & cum oportet, nutis quam prafíto adfunt.fed ín díueríos faltus educíto,ut & canes uenandi, & ipfe regionis peritus euas das, Xenophon.íudícat autem leporum capturam uenatícó flüidio quam uulpíum dígniore. q[ Hic olídam clamofus ages in rería uulpem,Martíalis, Lepus & uülpes canum mettrexhorrefcunr, atqj ínterdumuel folà canis latrantís denücíatíóne ex loco undidp fepto, uepríbus & dumétís uefiíto exa cítantur,Aelíanus, Vulpes ufgj adeo uerfüta efl,ut nullís dolislaqueís,aut retibus facile capiatur, » fuaením aftutía tumalíás euadere, tum retía & laqueos tnorfu abfcíndere folet, Quamobrem canes ín eam multí pariter ímmíttendí funt : quamuís neilli quídém eam abígy (anguíne, utcungy ualídí, 6o domare poffintOppíanus, ^ Velocibus €anibus capiuntur uulpes utcung) ín fuga fagaces ; Crea Ícentiehíis, Anímaduertendum eft (í uulpesa canibüs agítentur , ut uentus uenatoribus infpía &iatuticquüm gento(contrarío) quafi fem peiif ad curfum tiulpes uideantur, quo fiet ut nec calliditate | | YY 3$ m X96 — .| De Quadrüpedibus/ € aflüue;nec perhícitate ewadereà canum morfibus quín capiantur dífcerpantur& poffint. Si rero ca pres ceruít fuerínt,ad uenti(fecundi)flatum canes collocandi funtBelífaríus;. | Canem ínfectans tem uulpes cauda hac & illac per íp(ius ríctum ducta, eludít, Albertus & Ge. Agrícola, Hínc uer. bum x«exezicay ductum quidam putant; pro eo quod eft ílludere; aduládo decípere,ut pluribus dixi; ín Símíaa, Vrgentibus à tergo caníbus caudas fuas lotío perfundunt, hístp ínfeciantíum propius, canum ora díuerberantiqua moleftia affecií canes ínfequi defiftunt, T'extor, ^ Oppianus uulpem; ceu beflíam bene dentatam,contra feras fe maíores & canes uenatícos etíam pugnare fcribít. — lua; cundum aliquando fuí fpectaculum praebet ín proceta arbore deprehenfa,In ea ením (ínquít Blone. dus)tanquam ín arce oppugnarifolet,cum neg; ígnem tímeat,nííi pars proxíma ardeat ; plerunque: etiam acutas cufpides non fugiat, & perfodi potius fuftíneat quám ín turbam canum defcendere, qo "Tandem ueró defcendere coacta,ímpetu quodam inflar fulgurís detjcí foletín numerofam canum; cohortem,ut (agacílTimos laníet,& à preftantíoribus dilaceretur, Hac ille, ^ Círca uulpíum uena. tionem fuís ac propríjs locutionibus uenatores noftrí utuntur, quales funt: ín darn wirot gea. ftclit/ &er fuis witot ven em ftricE mit oen bunbcn geberst/ in oa$ dati deberst/er|cblagar: ober ven oen bunben erwíüirgt. ^ Canesquidam exigui apud nos locbbíinole uocantur, íd eft caz: uernarum canículz.fübeunt ením uulpium ac melíuni cauernas, & morfibus ad exítum cogunt, Canís uulpem ín locum fübterraneum fecuta, ín Orchemenís Boeotíz, cumlatrando íngentem fo. nitum excítaffet,uenatores adítu effracto ingreffi,locum quendam per foramína ílluflrarí, & nefcio: qua íntus latentía uíderunt, ac ín urbem regreffi magiíflratuí nuncíarunt, Arífloteles ín Mirabilis bus, Lupí & uulpes dentibuslacerant caffes,urfínon ítem,Plutarchus de caufís naturalibus 38.. -de €| Et laqueo uulpes, & decípe caffe foínas, Calentíus, ^ Laqueís capíuntur uulpes & lepores cum. per aliqua foramína íntroíre folent ínloca claufa,quod duobus fít modís, Vno,cumlaqueus annes; &ítur ad aliquam pertícam plicatam, & adeo ualídam ut feram collo captam ín altum eleuet acus fpendat. Altero,cum prope laqueum eftfortís canolus ftríngens laqueum feré,caput ímpedíens etía ne ipfalaqueumrodere poffit, Crefcentienfis o. $1, — Vulpescauerna fuz complures facitaditus intet fe diftantes, u^ tup Üvpnepe cwdjese — Audi üUgu Adae. N20 Pooyidtosip &yovra, Oppianus, — Pes dícz fiue laqueígenus quo lupí uulpes & meles capiuntur, Giallí haufepted nomínant, ^ Audío quafdam pedicís captas,crus irretítum aut ui extrahere,aut morfu fibí amputare;& íta tripedes eua. dere. Retíquod arolum uulgó uocant,capiuntur uulpes,fí gallina noctu ponatur ín medío, debet autem ualídíus fieri pro uulpíbus & aquilís, quàm alijs auibus, Crefcentíeníis 10.33. — Sagacíores$a oportetefTa uenatores ín decipiendís uulpíibus quàm czterís animalibus, quoniam facillime proría: píuntur,& curfu praflant canibus uenatícís , Occulta ítag; conficiuntur uíncula ín fzpibus & dua metís,quz tranfetedi folent uulpes, przcípue dum pullos gallínaceos requírunt, hís ením detínenz tur:fed ípfz fe extrícant, nifi uelox cuftos adfuerit, ut prímum alíquam comprehenfam anímaduer: teri;Blondus, ^ Parantur & decipulz quadam aut machínz, autínter ceteras egenus quoddam àrcus quod Germani appellant fudpebogen over felbfge[cbof. hoc eft arcum automaton: quíá fera; contactus,fagittam eíimmitrit. Decipulis autfoueís capta,fpiritum contínet, & mortuam fe fimus: lat, fi forte fic mínus curata effugere poffit, Mich, Herus,' ; Vulpes & lupí precípuecapíuntur qua^ dam taíola ferrea,quz círca fe multos habet rampiones acutos: & ípfi habent círca fe annulá prope fe ubi annexíuoluuntur,ad quem anneáiítur fruftum carnis, & c, Grefcentíenfís 10.52. ut recítauiing Luporz. Etrurfusie.55. Vulpes(ínquit)ín caueís(foueis)fuís capiuntur hoc modo, V enator has! beat alueateapum,fed longíus & anguftíus,quod ab uno capíte paucis filís ferreís claudatur, ab af« tero habeathoftiolum ínternum ex parte fuperiori preparatum, ut poffit íntus eleuarí fuperius íta: ne forasexeat.hoftiolum hoc defcendens fuperíuselenatum,permanet cum uírgula parua. Hoc ín; firumentum ponítur in fouea uulpís,cum pra(cítur ípfam in ea effe, Ponítur autem hoftíolí pars ín; parte intrínfeca foueg,cateriQ aditus fouez,quíplures effe folent, diligenter clauduntur,Itag uul«, pes exitura,ín alüeare íntrat;jnon metuens filís exitibus fe íimpedíendam : fícQ uirgulam fecum tras, hít, & hoftiolum cadens eam concludit: qua retro cedens magís claudit ac dar Sp Clor autem; quandocung ueniens, ( quo poteft modo uel ínterfícit fic captam uulpem: ) uel (i libuerít cumal ueatí fupra puteum aut uas alíquod profundum portans, aperto hoftíolo immittit, FIxcílle, | Pro lupís,uulpibus,leporibus,& czterís ferís ac canibus, & porcís íntrantíbus & uaflantiíbus uíneas,fo uea quomodo fíat pluribus defcribít Crefcentíenfís io.33. — Lepores & uulpes quomodo Indí ue. nentur,lege ín Aquíla E.ex Aeliano, C)uomodolupi & uulpes allícíantur à uenatore catum mor». tuum pofi fe trahente,&c.cum comite uenatíonís qui feram fi qua íam íntra telí íadtum accefferit,fe. tíat,dixíín Cato E.ttemín Lupo. €] Vulpesaíunt fiederínt amygdalas amaras,nec contíngate ufa: cínoaquamlambere,morí,Plínius. ^ Vulpesíi cum aliquo ( cíbo) amygdalas am.ederínt,enecana: tur,Díofcorídes € Auicenna,& Serapio. Marcellus Vergilíus hiftoríam fcribit felís, quae poft alía. quotamygdalas am.deuoratas,íntra horam períerít, | De muríbusetíam fertur, poft arfenícum & | alía quaedam uenena,ní(i fuperbiberínt,certíus moríturas, alij negant: uídeín Mureg, ^ Apocys non ín adípe canes,lupos,uulpes & pantheras necat, Díofcorides. V ídeplura ín Cane c. Fabalu pína feu marcillium datum ín adípe, necat canes, lupos, uulpes & urfos, Arnoldus. apparet autem | eum Díofcoridís de apocyno uerba mutyatum, (ut díxiín urfo E, ) quamuís marcillium uidetur E elie De Vulpe.'. effe herba , quz à Sabaudís hodíe marcieure nominatur, quz ueterum confilígo efi,alía quàm apos cynon,ipfa quocj uenenata. de qua pluribus egí ín Boue c, / Huíus herba femína aliquando uub pí quam domí alebam,cum carne & cafeo míxta dedí, qua cum poft horam feré uomítu refeci(Tet, id Ifa man(it, Aconitumluparíum , quod noftri radícem lupi nuncupant, omneanímaloccídit, u multís docuíín Lupo a, uelut Rhatus quídà mihi afferuit feras illas peculíaríter,quzeezcaze nafcuna tur,ut qulpes,lupos;urfos,canes, : De catapottijs fiue pílolís uenenatís, quibus lupi & uulpes íntería muntur;copíofe fcripfi ín Lupoa,aconitílycoctoní occafione, | * «[Necuulpes necaliud anímal gallínas cótínget,(i fub ala ruta fylueftris eís appendatur:& mulas to magís,fi uulpís autfelís fel cibo ammíxt& exhibuerís,ut Democritus confirmat, Geoponíca Graia jo Calibra, ; " | q| V ulpína pellís,zAwz««s Polluci; uox círcunflexa: Suid oxytona, in Av 4 Ae/js,&c, — Venatoa, res uulpem expetunt propter pellem, non propter carnes qua funt ínutiles,l(dorus. | Animal eft calidum: nam & mortuí pellís calefacít, Albertus, Calídíor eft aliorum anímalíum pellibus uulpia qma,Blondus(ex Auícenna,)pilís ením munítur denfís,mollibus, & oblongis, Praferrí audío & ma foris effe pretíj,ex catulís uulpíum ín Gaallía:quod an uerum (ít dubíto.apud nos ením catuli & oma nes mínores natu uulpes,ut & atate captz,ideo contemnuntur, quód pilí é pellibus earum facilius defluant.Sunt ením eís pelles tenuíores,íta ut radíces pilortr ab ínteríorí parte appareant, (quod uia tíum noftriuocant ourdbbárid, )unde pilífacile excídunt, Dorfum quidem fuos tenacíus/retínet, Xenophon Anabafeos feptimo Thraces fcribit, hyeme fzuíore alopecídibus, id efl pellibus uulpía 4o níscaput premunire ac aures, Czelíus,hínc eft forte quod Girammatícis quibufdam alopecía (malim alopecis)perícephalea,íd eft píleus exponitur, Fiunt autem ex hís pellibus pileí etíam apud noftras tes, & quandog ex difciffis fecundum longitudínem uulpium caudís, rurfus confutis, Ventrís etiam € laterumpelles duplo maíorís preti] feré habentur quáme dorfo , quód & colore magís pla« ceant,& mollíores leuíorest fint, X fi mínus temporís durent. Vulpes per xftate frequenter mora bo ab eís nomínato alopecía laborant , hoc eft pilorum defluuío. quamobrem pelles eo tempore caa, praruni non folum inutiles,fed etíam noxía aliquando funt.. Biffari(fibrbpellesmultü calefaciunt, fed uufpinze magís , Elluchafem ín Tacuínis, . Vtiles exiftímantur arthrítidi frígídzs , podagra, &C frigidis fluxionibus, quamobrem alíquí 'etíam tíbíalía fiue calígas índe parari curant podagrícis, Mich.Herus, Scythiz magna parstergoribus uulpium & mürípm opertííncedunt, Alexander aly "Alex, : Ad podagrá: Phocz, leonís,lupi aut uulpís coríum fí quís elaboret,& calceos geítct , pedes. 3? non dolebít, Galenus Euporíft,z. 248. uide ín a, ; | | r- Fs i i Vulpem ínfequiüttur uenatores propter pellem:non propter carnes, quz fubt inutiles, I(idorus,. Sartmatís, Vandalís , ac ínnumerís alijsequorum & uulpíü carnes folatío funt; Czlíus, Canum à uulpíum carnem nunquam equídem euftauí, nec faneguftare unquáfuí adactus;neg in Afíanegs ín Girzcía, neg ín Italíazaiunt tamen hanc quog) mandi, coníectare autem poffum uím eí íneffe cara níleporum fimilem, Nam canís & uulpes, ut fummatím dícam, temperamento funtfícco, Galenus de attenuante uictu, Vulpíum carnes autumní tempore etíam quí apud nos funtuenatores edunt, tum ením ex uaís pínguefcunt, Idem lib,s.de alím. facult, | Eat yay qeu vivae, Aaron, Ave, Boeos "m tus quídam apud Aríftophanem in Acharnenfibus, uidetur autem poéta írridere Bozotos tanquam. admodü rudes homínes,quí uulpes non mínus quàm lepores & anferes ín delícijs haberent, IMuez fidiachus apud Athenzum lib, 9.nomínat carnes efculentas díuerforum anímalíum, anferís , porcí, bouís,2gní, c.píca perdícis, &Aezredov id eft uulpeculz,nam fi edenda fint uulpes,zetate mítiores, cei teneríores & mínus graue olentes,praferentur, Carouulpis calída eft, uifcofa, dífficilis conco dtu, praui fuccítmelíor tamen eft autumno, (hoc eft mínus mala, quod tum fructus arborum díuers. fos & uus comedunt;unde pínguíores redduntur, Rafis, Aétius fcribit carnes uulpínas, itid nas, & erícij,naturze humans effe díTimíles, & alimenta efficere peíTima ; cuíus argumenti fit odor fcedus; utlo. Agrícola Ammoníus cítat: Atquí Antonius Crazíus ín Corona florída uerba hac dé nutrimento leporínz & uulpínz carnís ex Ifaaco cítat, go mirae, t dU T T - Podagrís magnífícantuulpem decoctam uíuam, donec offa tantum reflent, Plíníüs, Vulpem exaqia coquíto donec mollefcat, & ex aqua percolata pedes adfidue foueto,quo facto doloribus fa cile carerí hoc remedío quídam frequenter expertí funt, Marcellus, Ad morbum artículori; Vul, pís uiua ín amplo uafe decocta donec offa relínquat,mire fanat , fi z»píus ín aquam ín uafe quís dea ÍcenderitIdem praftatoleum ubi decocta fuerít,Sí quís hoc autillo modo uult,utatur,Sextus, Cae P.G^Lib.l ao ter& deuulpibus(nquit Galenus de fimplícibus n. 47.)qua tote ín oleo coquuntur, (nam fic quida curant arthrítícos,partím uíuas uulpes inlebete íngentem íntjcíentes, partim etíam mortuas;) fufíus dícere mihí necefle eft; quandoquidem plerofg; uifz funt príncípío plane morbo hoc liberaffe, uer& poft multum temporis non íta profuíffe, Síquidem illos malum repetijt, quanquá non íta uehemens 6o quàm antea.Sané oleum ín quo cocta uulpes eít, non eft potentíorís in digeredo facultatís, quam ín quo hyaria:qua fí fimiliter ín oleolíxetur, redditur oleum longe potentíflimz in dígerendo facultaa dis, Porro frequenter díctum eli,talibus medicamentis ínef[e potentíam eorum qua in alto contínéri ca | yy 4 v. Io88 De Quadrupedibus. YE tur corpore,ín extimam cutem extrahendi,ac eo nomine quandog; fedandí dolores, non enimpera petuó hoc ad ea fequítur, cum ij duntaxat dolores ab eiufinodí medicamentis fedentur, quorum caufa eft humor ín alto contentus,dolorem cíens aut fubftantíz craflitíe,aut refrígeratione,aut uehe menti acrímonía,aut etíam fpirítus flataofus exítum non babens,ltag; quí uft funt uulpibus,& ipfi oleum digeftoríum efficíebant: atque índe impletís eo alueolís totos arthrítícos ín eos ímponebant, multo ibi tempore immorari precipientes, unde fiebat ut non tantumqui círca artículos funt tumo reseuacuarentur,fed etíamuníuerfum corpus. Itaque cum corpus íllis antea plenitudine affecium fuílfet;mirutn non erat per euacuatíonem confecutum commodum,nempe cum & nihil amplíus in affedias partes ínflueret, corpore uníuerfo iam euacuato, & qui contínebantur humores difcuteren — tur. Ceterum quemadmodum antea cum corpus noxa uacaret,praua uícius ratio morbum ínuexít; I^ eundem in modum,aut etíam amplíus;à fímili diaeta par eft rurfum illos fimiliter afficiendos in ars ticulís quibus íam laborauerunt, dep Gaalenus,ex quo Aétíus quocp repetijt12.44. — Si uul pes coquantur ín aqua; boc decocto utiliflime embrochantur ( fouentur ímmifTi ) articulí dolentes, Similiter iuuat oleum,in quo uíua( aut etíam decollata ) difcoquítur,quod & efficacius eft, Eft au tem aliquandiu immorandum,potíffíimum poft euacuatíonem fiue purgatíonem : ne forte facultate fua attrahendi refoluenditp, humores ad artículos attrahat, & qtando euacuatur corpus poft íllud, nihil attrahitur ad artículoszquod fi redeat morbus,erít leuis, Auícenna. — Oleum uulpis dífcoctz, utile eft nodís & tumoribus arthriticis, Haly. ^ Podagrícís & neruís patientibus ob nímíam humía dítatem prodefi;Rafis. Infufum folío arthrítidem recentem ínfídentís & balneantis ín eo pellit, ueteremleuat & mítígat,[dem, ^ Vulpes decollatatota decoquatur ín cacabo aereo cum corio futs non fiffa,donec diffoluatur.huíc decocto ínfideat cuí neruí dolent aut artus ex pítuíta,Ide, Vulpí integra exenterata ín cucuma affundeaqua fontana & aqua marínae utríufa fextaríos duos ( at« quínon potefl prefcribi certa menfura:plus minus éním addetur,ut uulpes magna uel partia fuerit, annofa etíam cum díutíus coquenda fit antequam diffoluatur,plus aqua fubínde affundi poftulat;), oleíantiquí clari fextaríos duos (alías librastres,uncias nouem.) Decoque lento ígne cam falis uns cíjs ttíbus,donec aqua confurmantur,Deínde pone ín uafe:& adfjce herba anethi & alhafech (thye mum exponunt ) aria libram r.& affunde aquam dulcem;ín qua decoctz fintíam dictze berbze,ütríe ufquemanipulus.Decoque ficut príus,ufey ad aque confumptíonem, & adminiftra, eft enim miras bile. Aliquando etíam prater oleuni difcoquiítür(doneéc artus omneslaxentur & díffoluantur ) uuls pes ín aqua fontana & aqua falfa, utrac copío(a,adiectis eífde herbis, ad uftim balnei:quod et ipfumga efficax eft,|IVlefue, — Vulpescum pelle, exenterata, ín aliquot partes concídí poteft, ut melíus in y uafead decoquendum apterur, & antequam ímmiíttatur oleum,fi ímmíttendum erít,dilígeter príus auferenda eft puma, Monachi in Mefuen: R.ecentíores non ut IMefue fcribere uidetur, duas decos ciones facíunt,fed unam tantum,ín príma ftatím anethí & thymií ana libra. i,adijcíentes:& cum fas tis decocta fuerítuulpes, colant & fortíter exprimunt,uel alíás,uel cum przlo, — Leporís decoctá podagrícís & axthriticis,fimiliter prodeffe ut uulpis, author efl &uícenna, — Quin & herínacei tera - zeftres uiui oleo inco&i,ipfum díícufloríum reddunt, Aétíus poft mentíonem olei ín qua uulpes dif codiaefi, — V'ulpem exenteratam & excoríatam fractis offibus;in aqua menfura quae fufficíat cos quíto denec caro ab offibus feparetur.hoc decocto embrochetur nucha & membrum paralyticum, hocením prodeffe medíci omnes comprobant;Leonellus Fauentinus, ! qj Vnguentum admodum bonum ad neruorit íncontínetíam, podagrícos,arthrítícos,omnem(tg neruorum affectum & eorundem fíccitatem:zA ccípe uulpem uígam, & contjce cum ípía ín lebetem olei libras uiginti, & adijce feminis anethí,arnmeos,ftíchadis,carnabadij,foenigrarci,& apij;fíngulo rum uncías duas. Hxc decoque ín oleo cum uíua uulpe, donec uníuerfa eíus caro fuerit díffoluta, dein colato oleum,índ alíud uas traíjcíto,&€ de eo accipe libras quatuor,atcy ín lebetem cotiijce, ads - ditís,círnnamomí uncía femís,fpícae exagiis duobus, & íterum probé feruefacito, ac oleum quod re« lium fuerít colato íterum,indlebetem conijcíto:& cum eo oleí nardíní & laurín£fingalorum uns cias duas, A dípis leoniní,flruthiocamelí,afbí, (uíde ne taxum, id eft melemiítitellígat, ) anatís,anfes. rís,taurí,urfi,fuís,galling, fingulorum fefquuncía. Butyri ueteris uncias tres, Terebínthínzefe(quun ciam. Mledullz ceruínz,drachmam unam,Galbaní,uncías düas, ^ Opopanacis,caftoríj,ammonía ci fyracis calamitis,bdelli, fingulorum uncíam, Calami odotati,uncías duas, IMyrrhz, exagía tría. Sagapení£ medulla offis afinini,nepos, (vezectuox Fuchfio interpreti obfcura:ego legerími sia7oc uel quss. alioqui ením quid de catoaccípiendum fít,non conftat, eft autem adeps catí prafertím fyl- ueflrís,in ufu ad pradíctas affectiones, )catí, fingulorum fefquuncíam,Dilytaz, dutra fortaffis;)un. cías tres, & alíos adípes quos ínuenerís,fíngulorum unciam, Hiíomnes c& predicto oleo feruefiant;. donec díffoluantur.deín amoue ab ígne,& iufta (íntegra)hora quoad refrigerentur commoueto,ac . tepone in uafetatqp ubi ufus exígit,ínunge repídum neruis íncontínentíbus, Nicolaus IMyrepfus, qj Pellis uulpina membrís pro ueftítu adpofita quos íuuet affectus, dixi íam fupra ín E. Calía.- díor eft czterís. utilis humedctatís(níimio humoreaut fluxíonelaborantibus membrís,) fua refoluena di(difcutiendi)facultate,Auícenna. ^ Deuulpína pelle initeríor pars calcíamentorum fíat,& poda. | grici utantur, leuiorem inceffum babebunt,Sextus, — Aliqui hodíe martíum & uulpium pelles pos. dagra noxias putant;quod íntellexerím non de quauis fed calída podagra,fí horum anímalíü pelles: cuni El AES: De Vulpe. G. Lib Ll. 189 "cum füís pilis 3pplicentur.(Sed ut aliàs inutiles fint; pedibus tamen fubíectie praecipue uulpine; mot lioremgreffum efficient, propter denfam pilorum mollícíem,) Ad podagram: Phocz; leonís, lupi aut uulpís coríum fi quís elaboret et calceos geftet, nímírü ex pellibus fine pílís,)pedes non dolebír; Galenus Euporifl.s.248. «J| Cínís carníi uulpis ci uino potus aflhmatícis conferre dícítur, Albert, €| Sanguinem uulpínum calidum é uena fecta porum, calculum frangere audío;Syluíus, Remea "diumnephríticum: Accípe uulpem uiuam, & macta, confeftími prabeto fanguinem laboranti bis bendum feruídum,& colem eíus ac pudendum (anguíne illo ínunge, INícolaus Myrepfus antídotó 199. Itemantídoto 39, quz ínfcribitur Antídotus nobilis ad calculofos; Accípe (ínquít) uulpem ute uam, eamüp mactato, atc de recentí eíus fanguíne quantum dímídíum exíguí poculí capere poteft to bibendum prabeto. efficiet autem, ut zger eadem hora per urínam lapidem eijcíat, Vulp. fanguís "arídustrítus cum faccharo ex uíno bibítur contra calculum,Obícurus, Equo lethárgíco per nares infufldatur oxycratí non acrís cotyla, X fanguine uulpino recentí caputillínatur, Abltyrtus ín Hips píatio — €| Vulpíni adipis facultas ínter taurínum & fuíllum eft, Syluíus, Alíquando plus ata trahit quàm refoluat, Auícenna, | Pro adipe uulpis fubflítui poteft adeps urfi,utlegítur ín Succídas neís cum Aegíneta excufis, Etrurfus,pro adipe fuilloaadeps uulpínus,Ibídem, Pínguedine uulpie na & lupína nonnullí ad fpafmum utuntur, Adepsuulp. membtís tremulis & fpaímícis prodeft, & neruorum dolores mitígat , Mích, Ferus, Vrfinus maxime autuulpínusadeps , uel (ihí haberí non poffint,taurínus,cum farmetítío.cínere emollítus, & cum líxíuío coctus probéattenuat eminens . "testumores, hoc ením modo etíá fapo praeparatur, quem ín ufum conuertere oportet, fi ur(ínus aut *o uulpínus adeps non adfít, Aétíus i5, 135, de cura elephantíafis ex Archígene, Adeps uulp.álope: cías fanat,Syluius & Mich. Herus, | Capitísulceribus laudatur uulpíum adeps: fed pracípue fel & fimum cum finapí,parí modo,illítum, Plín.! -Adeps uulpitit exulceratíoníbus uuluarum ímpofiítus prodefi,Idem. Vilis eft aurí& doloribus, Díofcor.lib. 3. cap.67. & cap.s6. ínftillatus auríii dolores finit. debet autem príus remitti fíue líquaríad ignem, & trepidus ínflíllari, Idem fcribunt, Sextus, Auicenna,& Albertus, Rafis recentem adípem ín hunc ufum prafert,quanquam etíam falfus(iiz uereratum íntellígo,ínquít; multi prodeft, IVledicíquidà fcribunt adipem uulp.curare auri doloa tes,nec exprímunt quales nam íllídolores fint.quamobrem tanquam ígnorantes morborum dífcría mina non funt audíendí, Galenus defímpl.ii.4. — A d acerbosdolores aurium ; Subactam oleo adía pem, (anímantís nomen deeft;) ínfundíto, € fpongía locum occludíto : bene facít & ad neruorum 39 morbos uulpino adipe wi fuíllo equa portíone permiftus , Galenus Euporifl.2. 4. Ad aurium nocumenta ex aqua:Confert adeps tum anferínus,tum uulpínus, tum gallínaceus, Galen; Eupor. 1.16, Adfonitusauríum íntra feipfas & acres dolores: V ulpís adeps elíquata infundatur;lbiíd. 3, 4 Adeps uulp. cum oleo fifami (interpres aut alíus inepte addídit, id eft íreos.nifi fifami legeud& non efbliquefactus, auríum dentíumtQ medetur doloribus, Haly, Auribus fractís glutínum e naturís uitulorum factum,ín aqua líquattt medetur:altjs uítijs adeps uulpíum,Plíníus. Boum morbis com mendatur fulphur uíuum,allium fylueftre,ottum coctam:;omnía hzc tríta ín uino danda;aut uulpís adipem,Plínius. Sí pili corrumpantur ín extrema equí cauda,urína eam abftergere oportet, & fura fures uíno oleo diligenter abluere, alíquíloco adipem.canís aut uulpís (aut fuís, poftquam abftere ferínt,Hierocles,illinunt,quod utilíffimum eft, & pilos reftítuít, Abfyrtus & Theomneftus, in 34? alopecía,ubííam ulcera ad cícatrícem uenerínt, caput uulpecule uríto,& alcyonium,anchufzdy nía era folía omnía contríta fuper ínunctíoni índucíto, ut caput pílis contegatur, Aegíneta, | (| Ceres brumuulpis infantibus fxpe datum,facítut nunquam (intcaduci,Sextus,; qj Vulpínam linguam habentes ín armilla lippituros negant,Plíníus, Albuginioculorum detergende efficax remedítim: V ulpem uíuam capies , eí& línguam pracídes, ipfami uíuam dimittes: línguam autem eíus arefas ciam,phoenicio ligabís, & collo eíus quí albuginé patietur, fufpendes, Marcellus, | Vulpis línguam - Quidam mihi retulít (pícula extrahere, fi ímponatur t arídam etam, ft príus maceretur (nímírum ex uíno calído) íimpofitam ídem facere: (dd tam potenter, ut fi mucro lingua ímpofitz ínfra aut fupra Ípículi foramen ín cute ponatur , (duel períntegram carnem adíe trahat, — &| Vulpiínus pulmo fi arefacius bibatur; fufpiriofos adiuuat, Díofcor.& Galenus, lecuruulpínum autpulmo é uíno níe - 4? grolaxat meatus fpirandi,Plíníus lib.48. V ide nonnihil mox ín iecore,e Celfo. Profuít multis ad fuz fpirium uel dyfpnoeam depellendam pulmo uulpís, ucl íecur ín olla fi&ili exuflum; atq; ad cínerem redactum, X datum ad díem íeíuno,ménfura cochlearíorü tríum;cum aqua cyathís tribus, fi febríci tabit:(i fyncerus erit,ex uínouetere; Marcellus, Pulmonís uulpís arídí drachma pota utilis eft afthz matícís, Paulus & Auícenna : quídam citant ex Auícénna corpus príus purgandum efle, In cines: . keaffus & trítus ex uíno níero datus, fufpiríum míre fanat, Sextus & Galenus Euporíft, s, 35. qui tà men nonín cínere , fed fimpliciter ficcatum requírit, Rafís arídum trítum críbratumip , drachmae pondere cum aqua uuarü paffarüi, aut aqua frígída difficulter refpirantibus propínat, Pulmo uuls pis lauaturá (anguíne, clibano ficcatur, reponitur , terítur; cam alijs mifcetur utendi tempore, Syl tüíus, Alíquiuínoabluunt & ín olla fíccant ín furno, mox facchare códíunt.fic parato amícus quía » $odamnofter medícus egregíus,ín xerí cufuf(dam ínueterata cuffi annorum(ut aiebatyuiginti feliciter ufus eft, propínabat autem quotídiecochlearía duo éuíno, Pilmonem uulpís recentem, extractís ab eo arteríjs afperís,lauabis uíno odorato calído,& mox oll ímpofit& in furno tepído ficcabís;locd IOQO De Quadrupedibus. ficco repones, & abfinthío, ne putrefcatinuolues, Eurícius Cordus, Quídam ín umbra tantum ficcariiubet,quod non placet,nífi umbra illa (ít fub dío eftate feruída, Alíquirecentíores arídi trít pollinem línteolo íncludunt,quod afthmaticorum poculísínjciunt, ^Loch,íd effeclegma de pula mone uulpís,medícamentum compofitum,uulgo ad ufus medícorum in pharmacopoltjs paratur, Rafís & Albertus lupínum quog; pulmonem € lacte cum pipere bíbí iubent fufpiríofis, Galeni au thorítate fretijapud quem ego hoc medícamentum legere non memíni, Pulmonemuulpís phthía (icis maxíme prodeffe ob totíus fubftantiz familíarítatem, omnes propé practici inculcant, Syluius, Lienífedando pulmo uulpíum prodefi,cínere ficcatus,atcp ín aqua potus,Plínius & Sextus, qf Archigenes apud Galenum de compof fec.locos líb,9.(plenicis iecur uulpís arídum ex oxys melite ímperat:fimílíter potum Marcellus líenofís míre mederi ait, Sextus affatum & trítum fjfdem fimpliciter bibendum confulít,lecur quoque uulpinum,aut pulmo,ín uíno nígro laxat meatus fpi, - randi, Plíntus.Item Celfus libro 4.Eft etíam non uana opínío,uulpíum íecur ubificcum & aridum faQum eft, contundi oportere, polentamty ex eo potioní afpergi : uel eiufdem pulmonem quàm res centífIimum affum fed fine ferro coctum edendum effe. Tis uulpínum aut pulmo euino nigro laxat meatus fpírandi,Plínius. lecorís uulpíni cinerem potum fufpiríofis prodelfe, ex IVlarcello rey. tulípaulo ante ín remedijs ex pulmone, €/ Vulpium adeps capitis ulceribus laudatur, fed pracípue fcl; & fimum cum fínapí parí modo illítum, Plinius, Ad auríum dolorem: Fel uulpís fiin aurem cum oleoftíllatur,fanat,Sextus, ^ Cum melle Attíco commíxtum & oculís ínunctum , caliginem oculorum tnírabilíter tollí,Idem, ^ Fel fumpturn pondere drachmae mífceatur, &€ portet ín uulua müulier continue ín lana tríduo,deínde quarta díe uíro cum ea coéunte, concípiet mafculum, R'afís: 4 Verbum,mifceatur,fententíz non quadrat : pro quo legi poterit, formetur ín peffum, ni(i quis && intra corpus fumendum,& (imul peffum índefaciendum malit. | € q| V ulpis lienis füper locam(ttimentem & durusalligatus,lienofos morbo liberat, GialenusEu poríí,s.4o, q|Tonfillis príuatím renes uulpíum arídícum melle tríti illií&p profunt,Plínius, Ad faucíam tumorem;R ene uulpís ín melle fzepíus fauces tumentes confríca,Sextus. — € Vulpísmas fculz genítale círcunlígatum capítifi ctedímus,dolotes eius fedat, Plinius && Sextus, Genítalía offea funt lupís,uulpibus,muftelís,uíuerríssunde etíam calculo humano temedía precipua,Plinius, Admulíerum fuffocationem àlocís : Attículimembriuulpis in oleo ueterí unà cum bitumine codi & pto peffo fuppofitífanantSextus. — Simili modo ut fupra, íllinito capiti, alopecías fanat, Idem, Vtfüprainflillato ín aures, doloremtollítmirifice Idem, ^ «| Ad parotídes profunt & uulpiumtee » fies,Pliníus, — Tefliculo uulpís fzpíus parotidas confricato, diffoluit eas; Sextus. Strumas dá fcutíátteftes uulpini,Plínius, —T'eftículo uulpís fi faepius ínguina confrícauerís,cito fanat, Sextus, Ad erectionem pudendí; Teftículi uulpis fici bibe cochlear unum, Galenus Euporifi.2,142. Bare tolemzus IVlontagnana teftículos uulpis mífcet in electuaríum quoddam ad coitum in uíro, X cons ceptumin muliereexcítandum, ^ Sedfierbamquog; fatyrion recentiores quídam medici teflícue. lum uulpís appellanticuíius facultates ad Venerem excitandam & aduerfus tetanum, obícurí quía dam authores uulpís quadrupedis teftículo ímperítéadfcríbunt, — Mulier qua bínos uulpis teftícu los trítos fumpferit,concípiet,Rafis, «| V.ulpís caudam fummá ad brachíum fufpenfam,ítritamen sum effe adconcubítum dícímus,Sextus, — «[ Vulpísftercus cum aceto tere, & perunge lepram, cito fubueníes, Marcellus, ^ Capítís ulceribus laudatur uulpiumadeps,fed pracipuefel, & fimu , cum finapi,parí modo illitum,Plínius, Stercore ttulpis ttíto cum oleo rofarumfi ínungatur uírga, coéundiuim auget, Rafís, — Ad conceptum: Vulpinum fletcus ín peffo apponatur, &loci mua- liebres fubliníantur;attp ita Venere utatur, Galenus Euporíft,s, ss, — Aliud: Vulpís ftercus cum. (cuobubulo mifce,& mulieris uiricpgenitalía inunge,Galenus Euporift, 5,334. » e a, Vulpes,apud grammatícos etíam uolpes fcríbitur:fic dicia, ut Aelíus dícebat quod trolat pe dibus, Varro. quafí uolíipes, Albertus, — Eft & uulpís per í.in ultíma; apud recerttiores quofdam," quod nonprobo, Wulpecula,Cícero, Marcellus &alij, Huius uocis aritepenultímá ueteres pros. ducunt,Forte per anguftam tenuís uulpecularímam; Horatius s.epift, —Fallax uulpecula gannít, AuthorPhilemele. ^ Mantuanuscorrípuit,Gannírefagaces Vulpeculas,grunnirefues. €j Ve meríatim,id eft uulpis foemína parua cum eft ín fouea,Syluatícus, 4j Nomina apud Graecos coms plura inuenio,qua ordíne literarum fubnectam, — Aezst foemininum eft, fedreperítur etíam ma (culinum, Varínus, ^ AAgrwE, erga ao AG, 0 zTÀRIGD, tQ T0 ^L arzroe, xg "7o a««, ut quidam fcríbit,ex: Etymologonimírum. — Aw, uulpes, Hefychíus,& Varinus, hínc &Anvroc GC kAw?royese, cum dería uatísdícenda. —Baffarus,baffarís,baffarium,uulpem Gracís nefcio qua díalecto fignificat, Heroe dotus libro 4.hyenas & baffaría apud paftorales Afros gigni fcribit: V arínus uulpes interpretatur quanquam BáosaoG" ab Herodoto fcríbi ídem & Suídasannotant,quod egonon reperio, Baesdede qi uaria i Al Buse Xyser, Baosdos,genus uulpis,Idem, | Baeseele &Arn£, xg Baostrs apud Cyrene fes,Hefychíus, — Vuime &Atzrwvae Baesaeidt; X carnes circa lumbos, Idem. uide plura inter deríuata infra, BereweAdy,uóMe Ax Ap ig Bzfov Ünols iqveqivov vro, V arínus, quafi battus anímal quoddam fit fed legendum sexsv,quod nomen gentile eft, Battus ením homo quídam uocis admodum exilis fuít,utSuidas & Hefychíus docent, Erafmus nórecte legít esd«av, Thebanum interpretatus;apu que DeVulpe. H.a. Lib. Ll — 169i quem plura, fi liber, eges, ín prouerbío BxZ/«oXdy: ubi haec etíam eius uerba funt, Bez/«e/Ae dicebátur uulgo quíbalbutírent, quíbustp haíítans eflet & impedítalíngua, &c. Míhi magís apparet dicum fui(le DazxeXd pro dolo malo agere, quód apud Cyrenzos uulpes dícatur báffaros te(ie Herodoto, ut Latíní quoc díc&t uulpinari, Dattarus ením dux fuít deducendz ín Cyrene Coloníz, Hzc Erafe mus, eef,uulpes, Hefych. Varín, KalzQsy,aAwzsxz, lidem, Exsed'à,uulpes,lidem,nomíne facto ab aftutía, quam Gracíssedbc & xiedbevvsy uocant, | AoMey «odo vr Avidjow,, Ariftoph.ín Equítibus, KxodlgMos prudens,á uulpe quam Girzcí cerdo uocant, Scholía ínIlíad.«.| Gale(íd eft muftcla)á qui bufdam s«2d'é uocatur, V arínus & Suídas, Habent quídem uulpes & muflelarum genera non díffíe | mileingeníum,cum aliás tum precipue círca furta & rapinas aflutíam parem, ut non ímmeríto com jo nune nomen cerdo eís tríbuatur, Genere tamen differunt, € ímperíte Albertus gale pro uulpe íra terpretatur, K«ed'&w,uulpes, Hef, Varín. | Kxed'ízy , &Azrviany , lidem, | Kxef'te, zov yes, sez d'ieAda Qosy,aftutus,dolofus inftar uulpís. Ksade,uulpes,Suídas & V arínus.nímírum ved 7» sae, quod eft 9:2 dv, meaivdy, quod cauda eius ad demulcendum apta fit, Sed apud Varínum etíam «xe Ícribf tur, hís uerbíszs(o,o Aoid bod, dg QU XNuNT 1406, f Mud bola. qoi xuae,0 AoÍdbo(", wis tty, f GAzz NE, à uero lac soi gio , xo 7rvsce. I.urfusapud eundem ín «vgay, habetur xuA&c GAME, Kived Q^, uulpes, H auaispvafoy xivadG- d7nos w àz5; (Aiax de Vlyffe,apud Sophoclem puto ín Aíace,) Suídas, Et rurfus, Kivad G",genus anímantis ferí, cuíus Demofthenes memínit in oratíone de corona, Tee 4t xot Qvo xivad'oe rav 9ourmoy &5, Sunt quí beftíam omne fic appellari putét,'peculíaríter uero uulpe:& Sículos . príuatim uulpe xivdYoy appellare, (quod & Fiarpocration Ícríbit.)xivazlos etiam adíectige dícitur, uil 4o písínflar dolofus,Suidas && Varínus, Kiva(&-, ínquít T'heocríti ínterpres , uulpes nuicupatur à Sículís, 79d v» xtvadwe voulde, id eft abímpudenti motu: uel quía dolofe motetur, memínít pro Cteíía phon: eOemofthenes , fed € Aríftoteles. Ex noftrís martem díci Latíne opinantur nonnulli.Sunt qui eo nomíne intelligant paruum anímal genítalía nunc proferens , nuncretrudens: quod A rífto» phanij interpretes adnotarunt,(& ex eis V arínus,)Caelíus, In Auibus Aríftophantis cum Chorus interroga(!et Evi ao $iy 7 qewi;E pops refponder, rrvivézaóy, xwadQG^, | XóQjec uat, voe, alusiuet , vrouroi2 2ui? 9Aey, ubi Scholíaftes,Cínados(ínquit)uulpes efi,& accípítur pro ualde callído, ^ Kei zc 9 xivad? &v zudty toseroi, l'heocrítus Id.s. Kivad(", 9uoicv, Qus, EFief, Cínzedus mafculinum, óvmovG", rives d'G-ueró neutrum, àvovgy G^, Varín, | Kwa'vélga, uulpes, Hef. Varín. Kud'éguu xíd'aQO", nulpes, . ídem pofteríus etíam adíectíue ufurpatur pro uerfuto & dolofo, quem alíter ud'&quy uocant, unde go BLiud'agé dp uerbum, zo zavscysp,Hef, Varin.. Apud eofdem fcribitur etíam xu eos cum v, pro uud pe, Sc ruveliqioo o vravipy Gr", Kigz,uulpes Laconíce, Hef. Vatín, Kica«QG", uulpes,lídem, — Ko9zoiy, uulpem,lídem, KoiAs bie, uulpes, Vatiín, Koeoizis, uulpes, Hef. Varín. | A&uzzsoie, (proparoxyt.) uulpes,Hef, & Varínus ín lzrzsem. | A&uzsen,(oxytonum;)genus uulpis caudá albam habentís, Va rínus. Lampurus nomen canís eft apud Theocritum, fic dicti, ut quídam exponunt, quoniam uul pí fit afTimilis, quam lampuron uocant, Calíus, Aa«wz?ves, animalculume lígno (sx Qovyalvay ) naa ícens, ( ínfectí genus , cícíndela, ) ítem uulpes, Hef, Varín. zog, uulpes, lidem, | oo2ez, Nez, NLvicz, uide infra ín deríuatís, eva, uulpes,Hef, Varín, &'vaviy, Phrygibus uulpe fignificat, uide Azaniiínfra ínter propría. | Gioupilautrenard Gallíce,uulpes quz ín cubili (acer, ICob.Stephanus, .. &[Epíheta, Aftutaingenuum uulpes ímítataleone, Horatius Serm.i.g, Aftutamuapído fere 4» uas fub pectore uulpem,PerííusSat,. Cauta, Horatíus epift, Vulpe captare dolofam, Gratius, Failax uulpecula gannít, Author Philomele, Fota,Horat.s.Carm, Hicolídam clamofus ages ín retía uulpem,Martíalis, Sagaces uulpeculas, Mantuanus, Etapud T'extorem,Infignís dolís,caus data,bellax,fcelerofa, hírfuta, — 4| A9ey &wzat, Píndarus ín Clymptjs, Aethon uero nuncupatur uulpes,ut uaframentís ígníta;uel quía dícatur lampurís quoc,Czlius. AwzeuSimonídi Naejkdy dou 6SAG" vm Gypnuteun u&Msw — OnprizréAe xsqd lo, ate apos qv vro«zridlost, Kai ztvvri, Oppianus, Ao« Aiay sod à zroMid epi, Ax íftoph.in Equítibus, Mcó Tu; dla asox " &Mzrtxee, l'heoc.Id yl.5. q Vulpínus,adiectíuum, . Hominem uafrum noftrates uulpionem uocant, & ín Apologetico Apuleíus, Calíus, Vulpinarí cum uulpe,uide ínfra ínter prouerbía, Vulpinarís nomen adiectíe uum pro aftuto, Scoppa fine authore, : E i 4| Aug etíam genus faltatíonís eft, Hef, Var, Quod uero apud eofdem fequitur, «tox aAorrte xli. patoy , Gic XoqoMit, érro b qu eua. v9" yevópluoy , obícurum & deprauatum eft , ut apparet: quamuís pofteríora uerba de alopecía capítís morbo dicta uideantur, Grzcí alopecís uocabulo ín medícína quandog íntelligunt caríículas mufculares eas , qua utríng; lumbos anímalis quafiue: ftíunt, quas Hippocrates píyas, Aríftoteles pro lumbis ípfis píoas & pfceas : Hieronymus pfyas pro renibus accepír,alíj neurometras uocant;Hermolaus, Nonus & decimus mufculus (ínquít V efaa . líus 4, 58. de mufculís dorfum mouentíbus) ín illorum muículorum habentur numero, quí eoe 8. vdveauserpa. G& Mares Giraecis dicuntur.quanqua Clearchus exteríores quogy,quos(undecimum & duodecím&ü & duos fequétes )ín fermonis progreffu numerabo, ftc appellauerít, &c, Athenzus 4. libto 9, decarníbus fiue mulículís lumborum authores alíquotcítat, quorü uerba fubjcíam. deqd9s 6o G Vcaeyley ecoxsg veritvesuxyiou NLvou. Simar íftus. Xeoxee puro t9" edereoop usgot ae Or fA Novae os d Ada areae vétpousrmae uxo, Clearchus.Vieminit & Hippocrates V.vàp , quz fta dtctee funt dà 75 paa d'log ea adoz dip ig 8G Govt Ge a dE gin Gu vrUN S ralis éstas vrdoyo Ur, Flac Athenaeus, 9ovae Rar, H E] 4 : | 1002 DeQ uadrupedibus. i«c, Hefychius & Varinus, qué nomine nori anímalia; fed lumborum tantum mufculos intellígd; Vrvigi Aures, Batovaolefo, nois eto pex rub. óravy eerie, lidem. Ego baffarídas,uulpeculas quadrupes des femper íntellexerím, viec uero emper iumborum mufculos,ípfi confuündereuidentur, — veo, &Asmwsc; Niger lidem, — «p Anezadezlue, uafer, aftutus, Varinus : utuulpio apud Latínos. fed apud Hefychíum penultima per o.( quod magis placet, quamuis Cclíus etíam alopecades ferípferít ) non. pér «. legítur,hís uerbís : AAweros Mozremd uc ,vrotioyos, Zoqax Mie Guten qoi 1a yo, (C lviyo, ) 0 eve tot WP rli aeoroviy,pofletíora werba ad &ezoc tantum pertinent, — Aegre, pellís uulpina; alij círcuns ' fledtunt, | Aw, uulpíum fouez,Hefychíus, Varínus, ^— AAwzwiay aliquí interpretantur 2g. treorsQad okay, id eft píleum,Suídas & Varinus, Vídeíng. ^ De Alopecia morbo fcripfímus fupra: inc, — Awtki(ay,uulpinarí,decípere,adularí,uíde ínfraínter prouerbía. | Alopecides canes me: morauifupraín c, ^ Calíusex Xenophontis Anabafeos feptímo alopecídes ínterpretatur pelles: uulpínas, ^ AAwzmjswóé7zmANe Suidas, — AMwatkeG", GC Attice &Awz eos, uulpínus, — Apud Arís ftotelem lib, s. cap. 1.de gener, anímalíum vxzeAuzots &CvuxzwMzsE leguntur pro ufítatis nyctalops & nycialopes uocabulis, nefcío quàm recte,GiaZauertítlüfcíofitatem, — E. q Alopécüros herba Plínío, fpicam habet inollém & lanugírier denfam, non díffimilem uuf- pium caudís;ündeei & nomen, — Spícofa funt;oculus canínus,cauda uulpína;plantago,cuí quos dammodo fimílís bibínella(fevAMe, lego pvaAus, eft, V erum hac (implicía & quodámodo uniformía creantur, & fpícam nec acutamnec aríflatam gerunt,cauda uero uulpína birfutior & lanueinofio eflquamobrem fimilís uulpíüm caudís cernítur,unde & nomen accepit; huic plantago fimilís cona: ftat,nifí quod florem non quemadmodum illa partículatím zedit, fed per totam fpícam tríticí modo.tt ambabus tamen flofculus lanugíneus exiít,ficut etíam frumento. fímilís tota fpecie trítíco eft, uerum - folio latíorí, T'heopfiraftus de hífloría plantarum 7.1e, — Cauda uulpis uulgoóá quibufdám dícitur polygenos,íd eft fangüínaría foémína, Monachi ín Mefuen, ^ Denaphía calcail;íd eft cauda uulpís, herba quealiás centumnodía faémína dícítur,Syluaticus, ^ Idem fcribit cap.ai8. ex Serapione,cem. tumnodíam foemínam , fcapo nodofo, folijs píní &e, uulgó caudam uulpís nomínati, Arabice hara (iarbaí, quod nomen ibídem dipfaco quóqjatiribuit, ^ Luparía (aconitígenus ) iuxta Trídentum.- herba üulpís üócatür,quód eas occídat, Matthaolus, ^— Arbor uulpís, id eft líquírítía, Syluatícus Chofahaltaleb,íd eft teftículus uulpís;fatyríon eft, Vetus eloffographus Auícennz: qui & fucutíon & fcutudans,nómiíia corrupta,ut aídetur,à fatyrío,teftículum uulpis interpretatur . Pluralegesin Satytorum hifloríaínterfímias, "Tefiiculus uulpis,id eft buzeidem,fatyrion eft, Idem, fed alibi pro buzeidem,bacídem fcribit,Syluaticus bíziden, ^ Vua uulpíná;íd efi folanum, Bellunenfís & ues tus gloffographus Auicennzg, Auícennz ínterpretilib, 4.fen 6,&c.utia uulpis omníno dorycnion eftquod Matthaolus etíam uídit:adnumetrant autem dorycníon quoq alíquífolani generibus, fu^ tíOfum cognominantes, — Inter uuas dámnantür, uiu cínerea, & rabufcula, & afínifca, mínus tas — inen caudas üulpíam ímítata alopecis,Plíníus, ^ Fluius & Columellam alícubí memiíniíle puto Ars (malím &Aezréxeoc, uel &Aezrtxsoe proparoxytong, Attíce) ínter uuas a Polluce nomínatuty, 1 BNwirexue E p7reASe rw NiUNSURU, qt 0 zr. irr ic divoe, Hefychíus, V a rínus, - | |. (| Anímalquod príore fui parte uulpeni,pofieríore fímíam refert, quod fímíuulpam uecauirusy fupta ínter fimías defcriptameft, — XwaAvzs£hoc eft uulpanfer; auísdícta ex uulpís & anferís for ina, Volatetranüs, ^ Cynalópecés,canes Laconíca ex cane € uulpe natz, quz & alopecídes dicum tur,utín c,retulí, — Ariflophanes cynalopécem uócat homínem ímpudentem fímul & aftutum; Vulpem Gracelamputím & alopeca uocant.eft & uolücre anímal(auís) & pifcis hoc nomíne, He $iolaus. Vulpes píícís muftelorum generís,yaA«éc à &Awzrexiasc, fimilis eft euftu uulpi terrenze, und nomen ei ímpofitum, A thenzeus lib. 8, A elíanus fimiliter fraudulentam & dolofam effe fcribit maría nam uülpem,ut quadrupes eft, Gienetha beftía eff paulo maior(imínor)uülpecula;l(idorus, Rofz fomaca fiue gulo fera magnítudíne canís eft,facíe catí, corpore & cauda uulpís, ^ Eckutabnebe fiíola ín fuperfícíe aqua, &c.diícítur effe uulpis ab amatus Syluaticus,tipulain intelligo. q| ÀAozsf,nomen propríum,Suídas, ^ Apud Graecos legímüus,Limnzüin locum effe Orthiz fa crum Díanz,eíus fimulachrum id effe meinoranit, quod ex Tauríca cft ab Orefte & Iphígenía tralae tum. Hoc quí prímí compererunt Aftrabacus & Alopecus, mox dilapfíín amentíam funt, &c.Care liis(ex Paufaníz Laconícís,) ^ AAwzw«&, (Stepliano Aves, paróxyt, ) uícus Antiochídis tribus; unde gentile AAezexsve; ( AMezréinót, Suidas) & locí aduerbium Az, unde uero dicti fínt Phi lochorus explícatlibro tertío,Suídas; Hefychíüs, Vatínus, | Archippa uxor Themiífloclis ex tribut. Alopecía,Plutarchus, ^ Extat ín Alopecís Attícze buftum Anchímolij, íuxta Hercülís témplum quod eft ín Cynofargi, Herodotuslibro quínto, ^ Azaní urbsPhrygizeft, quam Hermogenes: Efewayav C alids Efeyava ) uocandaim afTerít.nam cum eo ín loco olím fame laborarent homines, pafto res conuenerunt, € pro iímpetranda fertílitate facrum fecerunt, Sed cum dtj non exaüdirent Eus phorbum feruntsesy,íd eft uulpem, & tip, íd eft echinum daemonibus imrholaffe, unde placatís dijs & fecuta fertilítate;íncolee Baphorbum facerdotem & príncípem creauerünt, & urbi nomen ab e pofüerunt Efey&vs ( alíás Efaveyov ) quod Graecis fonatÉyveAeszst Stephanus ín Azanítex quo Eraf imus etíam tranftulítín prouerbío Azanza mala, — Iuxta Smyrnam funt íníule,Perífterides, Alo« pece,Pliniusy.31,— Etapa Bofphorus Címmeríusinfulamhabet Alopecen, — Ptolemaüs;Poms i; poníus De Vulpe. H.ab.cd.e£h. Lib. I. 007 poníus,Strabo X alfj;infülam hané non Alopecen,fed Alopecíam, & Tanáínquotp uocant, Venés torum olím colóníam.nunc Turcz potiuntur, ut alie quoq; omní Ponto, Hermolaus ín Plínfj loci íam cítatum fcribens, Ante Emporíutm titbei fic dictam ad Tanaim fl, & lacuim, ínfüla íacet nos mine Alopecía, Migadorirm homínum domicilirm;Strabo lib.i, Alopecía infula KaA«j€" olim uo cabatur & Kaos Baeisor, Stephanus. Alopeconefus, (melius per n.dupléx, tut Suidas habet] ut Peloponnefus & fímilía,quod probat Euftathíus Dionyfij Afri ínterprés,) AAeeeevse", urbs Cher fonnefi ín Hellefponto,condíta ex oraculo, quod urbem íllíc condendam (Atheníen(ibus) iufferat; ubi catuli uulpís confpectifuiffent, Sunt qui uulpem dum urbs conderetur, catulum aliunde àllatit (alíás, catulos allatos) illuc depo fuiffe fcribatStephanus ín Alopeconefo & in Calaro, — Aliqui Aa 1e lopeconefüm ínfulae nomen faciunt, Czelíus, &Aearevvncot, roue piae P qu Xsppovvuaim, dl Av" ores 8 «f Gpdixuc , Hip ÉANwvec rit rpdrit A Aerareiibvwtons rrt (ep , Usteay ox MrzvMivus ig KViho Grwyeoyov[o vrolnus Suidas, Alopeconnefus hatid procul à Ccelo Cherronnefi portu; Pliníus 4, à. Tubera Afix no. bíüiffima;circa Lampfacüm & Alópeconnefum,Idem 19.5. "n, €«j b. Canesnon latrantes , uulpíno roftro ; alicubi ín INouo orberéperiuntur, — «f Qui apud nos dóctius loquütur , uulpis pedes uocant Élawert/ono nis fü : pellem ein balg/ vno nit ein but, de eadem cum uulpi detrahítur,fy wirt aeftreifft/óno nit ge|dpunven. | 2 (— € c. Super montem Sion qui defolatus eft ambulauerunt uulpes; T'hrení Híeremiz j. Vulpes foueas habent, & uolucres coelí nídos; at filius homínis non habet ubí Caput feclínet , Maátthaéi 8. &€ Luca9. [PevaGexsod'à «god inp 5 vitoesy | Ada reri eye (t Ma poios, Babrius ut Suídas cítat, $9 Nucá 795 dac vxsoube &Aurartac au 70 Mixav(O" Aue Qorzüras T zit osaskon pay, Theócrítus Idyl.s. Ap prehendite uobis uulpes,uulpes paruas, qux corrumpunt uineas: uínex ebím noflr& funt ín flore; Canticorum a, Defjcíant eos ín acíem eladij üefíant pars trulpíuim; Pfalmo 65, Praedícitautem illos rum cafüm(ínquit Munftérus) quód per hoftes adígendi fint ín gladíti,& cadatiera corum per uul. peslaceranda, — [Fienie,id eft fimum; Gallícé,non de quibüslibet ferís,fed proprie de fcetentibus dícítur,utuulpe,mele, 4| Vulpiumcatuli,Pliníus, Exvpvo t ekuAeie aAwex G^, Stephanus ín A^ - lopéconnefo, Dicuntur & proprío uocábulo &Auzeud*e;Pollux, Gallicheaux uocant catulos lt porum,uulpium, meliumi,lutrarum, — (Simonides apud Stobiüm ín uítuperatíone mulierum; alías ex alijsanimalibus, (fue,cane;afíno, equo, muftela, &c.) pro ingeniorum diuerfitate natas com ininífcenis, Aliam uero (inquit) Deus fecítex imalígna uulpe, (27 &vzpsit aAezxG";) mulierém omni 3? (cíam,quam neg malí,negp boni quícquaim latet : & fibi iniconftans nunc bona unc tnala eft ; alis alíjspradítamoribus, — Mae TOUS TP HAY "y Fw € d. Deuulpís aftitía plira in przcédentibus dícta funt Íparíim, cirm alibi ; tutu ín à. ínter noe nina uulpis,xsgcla, Sc. item ínepíthetis, INunquam tefallant animi fub uulpe latentes, Horatíus de Àrté.. Sólonís uerfus quofdam ín Atheníenfes aftutos quidem ; fed quí blandítijs decipi fe pàtea rentur, cum Pífifiratí tyrannís inciperet, Plutarchus ini Parallelis refert hbutufmodi: Éic JA! yyAGosery eo t xg eie Cri aus AS celoüg, Y uy eU uie uw egeo és" iyvsct Bozvei, &ojzritoi VV Vulp xpvvG- &/esi véo6, ex diuerfis (itapparet ) locís Blegíarum Solonis, Vérfütuie & uafrum hominem Latiíní tulpíos ném üocant Graci &ewekeoluy uel &àosswxovlii. potius t uérfüte & dolo agere, &Aesxi(dv, uulpinaa tí Aftutum fimul & impudentem xvyaMwsg: Ariftophanes díxít, | Axwwiko; decipio, Quídam i 4? Lexicofineauthore, Lyfander Lacedatnoníus , cum ei uitio uerteréturà nonnullís , quod fratide (ubínde agere uideretür, Quo(inquitleonís peruenire pellis non potefi;uulpínam afluiffe haud de« décuerit, Prouerbíum uülpes non garrít,de fjs quí diligentiffime cauent ne quíd temereloquana cür,Cálíus Calcagnínus commémorat, Domínüs nofter Chriftus in Euangelio Lucz cap, ig; Hes todenappellatuulpém, — ^, | eins MW. IR. Y uet. (O4 e. Esp more rli sgendisup &Narasitir qol hay ?ronaAos dtcuaie ardt olio rl Trai giaelotgoy , oit foo GzA D Asudteoy "rà &ypoixovi d vysg Nerd uy" orc eee, so vU zioNsilety Soie ad , ug o uisotiee epe TS Ferret dvi grip &d uero Bey UdsEue 6A, Seutlión rüfticus in epiftolis Símocati, | «| Mala medícas menta inferri negant pofte;aut cetté nocere, ftella matína uulpino fanguíne íllíta, & affixa límini fi períori, autclauo zreoíanuz,Pliníus, — Baffareus Bacchus dicitur, & Baffarides Bacchz,fiue $9 agenere ueftís talarís,quam Tliraces bailaram uocaiit; fie à uulpibus, quarti pellibus Bacchaefucs cíngebantür,üt & lyricum patitherarumá pellibus.uulpes índe Thraces baffares dicitt; Gyraldus. Ín pelle quai leporí aut uulpi detraxerít senis quoddam aquila ín locís quibufdam Scándinauíae ad Septeritríotiem rémiotís,oua ínCübat, — ^ | pu M €f Alexandrum Alopes & Príamifilium aiulpe nutritum; ín Varijs Aelíani legimus: quod ex éo Caius etíamrepétit, —— "Lo | - € h. Samíon iratus Phíliflrís accepit trecentas uulpés & caudas éatum íntérfe iunxit, & fa; ées íi medío ligatit,quas igne fuccéndens diífcurrere permifit.Tllae uero ftatíim fegetes Pliliftzoruti ingtefTa: fünt: quibus (üccenfís & comportatz íam fruges; & adhuc ftantes ín flípula concremarz funt;adeo ut uíneas quoce & olíueta flamma confuimeretutlegímus Iudicumig. — Qj Ariftomenes 6o Nieffeníus à Lácedzmontjs captus ; per cauernam.latoiiarum euafit, angüftos uulpium adírus fecutus,Plinías, Sed latius ín Meffenícis profequitut Paufanías. Lacedarmonfj (inquit) Arifibmes hem ín pralío capti cum alijs quínguagínta ex militibus €ius íi &eada abífjeiunt Sedis aia ég D drupedib d 109A - e Quadrupedibus. — ^ .quos ob maxima flagitia plectunt, Alij itacp ex Meffenijs deiecti continuó períerutit: A eiflomeniug . xóquidam aiunt aquilam auem uolatu fetubmififfe, alis; eum fuftinuiffe donec adfinem deferre; tut íllafus, Hic tertio díe flrepítu percepto,uulpem cadauera artodere anímaduertít, & currente n fecutus, cum ín loca effetuentum tranfitu ualde difficilia, ab ea eft anulfus, feró autem cauernatm. quandam deprebendít,nulpecule ad fuffugiendum aptam,& per eam lumínis fplendorem uídit, ac uía manibus latiorereddita euafit, Flanc hiftoriam paulo aliter Polyznus defcribit Strategematum lib.s, q Procrídis fiue Cephalí canis, fuit eus natura,utuítari non poffet, ubí infequeretur: fic iti Teumefía uulpes fuitfe narratur íncomprehenfibilis, Qua ratío ( neineuitabilem canem uulpes efe fageret,aut uulpem íncomprehenfibilem canís capereDutruncp deformauitín lapidem: Lege plug, ín Canís celerís bífloría circafínem. — Vulpeculam Teumefíam, ut damnum ínferret Thebanis, dw. Bacchoex índígnatione effe educatà narrant: € capíéda cum íam effet à cane, quem Procrídi Erech- theífiliz Diana dono dederat, ínlapídem unà cum cane tranfmutatam, Paufanías ín Becotícís, €| Vulpes fceta occurrens ín uía infortunatum íter prafaeit, Alexander ab Alex. Impíos parre- recinentisomen — Ducat,& pregnanscanís,aut abagro Iauadecurrenslupa Lanuuíno, Foe tatpuulpes,Horatius Carm.s.37, ^ q[Equítía fingulís annís duodecímo ( decímo quarto, Gyralz. dus)calend. IVlaías ín Círco maximo celebrarunt, quí díes Cerealibus incurrebat,ín quíbus pof equos,uulpes ftípulís alligatae,accenfa flamma,curfitabant, Alexanderab Alex, — Ouídíus quart Faftorum die quarto poft Idus Aprilis Hyades orírifcribit, & tertío poft Hyades remotas díe Equ tía celebrarí, & eodem díe uulpís pellem adurí;fabulam addit, fuiffe in rure Peligno pauperís col nifilium annorum duodecím,quí uulpem ceperít quz multas gallinas abflulerat: |^ Captíuamffí . pulafoencipínuoluít,&Cígnes — Admouet,urenteseffugítillamanus. — Quafugit, íncendíru itítosmeffibus agros, | Damnofís uíresignibusaura dabat, Factum abijt, monimenta mane nam dicere certam — Nunc Suog lex uulpem Carfeolana uetat, | Vt&luat pcenas genushoc C realibusardet, | Quod modo fegetes perdídit,illa perít, — juod ííanimantium cruore affici untur fuperí,cur non mactatís íllis mulos,canes,uulpes,&c, Arnobius contra gentes, ] PROVERBIA. | | Axchílochí vulpes,de ualde aftuto &€ maliítíam fuam egregie diffimulante, ut furit Quí Curíosfis mulant,& Bacchanalía uiuunt, prouerbíalíter díci poffe uídetur, INam apud Platonemlibro deres- pub, fecundo ín perfona Glauconís fic legíimus:Ea quz dícta funt(de íníuflitia apud homines con- modís,& facili peccatorum apud deos expíatíone) mihí quidem, fi iuflus (ím,non tamen appareamy3*- nihíl prodeffe dícunt,labores autem & poenas certas effe: Iniufto ueró opíníonem iuftítíae affequu : to,uíta díuina adeffe dícitur. Nonne ígítur poftquam exiftimatio hzc íuftitíz, ut (apientes tradunt, uerítatem cogít ac uíolat, & ad beatítudínem eft pracípua, ( hoc eft beatíores effícít apud homínes, quam uera íuftítía quas non appareat ) ad eam omnino tendendum eft? Induereitagy imagíné opore? tet iuflítíz, S quandam prz fe ferre uírtutís adumbratíonem,à tergo ueró íllam fapientís Archiloch uulpem aftutam ac uaríam trahere, ( rredfuee My ox oy sah Morerá ot omo, exui yee Quee &purüc oríbuyeq zrreoy Tho dE miyoptru'zoy RoyiAóys &Mozren y eoucrtoy «Eoi xsod eM soi riui Asp, ) Sefus eft, Virtutis fpeciem díuíti & felícifuturo pra fe ferendam effe, aflutiam ueró & improbitatem pofteríus occult tandam,Erafmus ín prouerbío,Benignior pellace uulpe,Platonís uerba ímperíte couertít,nos IVlare?. filij traslatíonem pofuímus. Archilochi uulpeculam commemorat & diuus Bafilius,cum alíás, tumd ín libello ad nepotes fuos,& Philoftratus ín Imaginibus. iVIulti funt apologi deuulpís aftutía, ex hís: quis fit Archilochíi non fatís liquet,Erafmus, Huc certefacít apologus ille, quem noflrí píctores alí« quando reprafentant,de uulpe homínis relígiofi habítu fumpto concíonante,& collectos ad concíg: nem aníferes galinqsg ínuadente, — «[ Benignior pellace uulpe, 0 zA&ep 1Aaoc ose Ane &Aersiberde eo quí commodi fuí caufa fimulatbeneuolentíam,Eraímus, Vulpes bouem agit, AAuzst Bep taebyat cum res abfurdé gerítur,nihil entm uufpí cum agrícolatione, ueluti fi quís poéta de rebus facrís com cionetur,autleno tractet rempublícam. Lícebit & ad eum torquere, quinon ex anímo,fed alió fpes Cans, fingit fefe quippíam uelle facere,Erafmus.Suídas interpretatur ez: ? wd vyl Aóyoy &vreBosvávzay, .« In canís podícem ac ttíum uulpítt ínfpícere, Ee nvvóc zrvysp Ge siot zpiap &xezrexoy: in coecurtic n tes autlippíentes:uel de rebus paruís atg; anguftis inutiliter anxíos & folícítos: Vide ín prouerbijs] àcanefumptís, ^ Annofauulpes haud capítur laqueo, repo &A&za£ vy &Aeieroa "n5ystfenarius pro; uerbíalis dícendus ín eum,quílonga etate multa& rerum experíentía callídior eft,quám ut arte do; lis capiqueat,Erafmus.Suídas interpretatur fimiliter,z22 7 d] yeóvov zuo" &uzreipy tox d'vawAray, Covx&uapravévray, Apoftolíus.) ^ Vulpes non íterum capitur laqueo: AX x àofis &Abrag micyese, id. eft, Atnon iterum uulpeslaqueís,fubaudiendum capitur, Qui fapit,s d'ic arc 3 edzop "rrxese My, íd efl,non terum ad eundem offenditlapídem, Stupidi eft homínís,ín malum euftatum íterum iuc dere,In Plutarchi collectaneís effertur hunc ad modum, AMzs£ dapuysow vriyec, culis sy &Alrserot, Erafmus. | Eadem fententía eft Germanícorum, Ar iff wol mebr vo: oem darn. geweft. 4 batbae dam derocber, — Vulpeshaudcorrumpítur muneribus. Suidas huius adagij Cratínum citatautorem, De callídís ac uerfutís,quos haud facile (ít obíe&omunufculo,autatfentatíuncula, € pollicitisue fallere, Larus ením & alíz quadam aues eíca capíuntur,uulpes non item, Erafmus.Lo €us Suida corruptus uídetur, Yuap tie pipexeesoc &AuzrsEv d'ecid'oxeim, ex Cratíno.hexametrum erítfl tollas | De vulpe H.h. Lib.T. 19* tollas negatiohem, Carmen quidem Solonis, Yudy cie jy txes(" &Àavroge fyyvni Bats , recítaui fupra íri 4d, Cauda deuulpe teflatur,H xkeioc 8 &Auweu uaprvosiín eos dici (olítum,qui pufilla ín re cuiu(mos di fint declarant, Bi autem uulpí cauda pro corpore maíor acpilofior,ur non (ít facile celare; alioquá canís uiderí poffit. V nde quadrabít de exítu declarante cuíufmodi fuerínt reliqua. Quídam prímo aggreífu agní,in euentu uulpes comperíuntur, Erafmus.. Vbíquem.admiffa noxa mulctaríleuíus. -anímaduertímus , uulpiscauda correptum fuifTe dictítare confueuimus, Calíus. Eft & Germanís *adeimlocutío ufitata,| KvraAozs£ Ariftophani, ímpudens fimul & aftutus , canína ímpudentía, & uulpína aftutía coníunciís,utía Cane alícubidíxímus. — «| Vulpíefuríenti íomnus obrepít, Fev PUR dusk. e. et Sad. " TT. ] TRE] , E E ] " 1 PY? (xy &areuz vavO" Vwsoyvroui; ubi quis ínopía cibi dormit. Neg; perperam dicetur & ín illos qui diis «9 mulaht, conníuenti ad quedam, ut per occafionem alíquid commodi ferant, fiquídem uulpes ura :xente fame fomnum ad(imulat, ut íllectas aues capíat deuoretiy, Fít autem hoc pru quadam ras tione, utfamem ac (ítím extínguat fomnus, Adagium recenfuiít Díogeniíanus, Erafmus. — «De prudentibus etíam dící folet illud, Anerst aea: íd eft, Vulpes nongarrít, prudentes ením dílígene tíffime cauent,ne quíd prater rem aut parum commodum loquantur,Calíus Calcagnínus, 4| luns gere uulpes,zdvyyvdy zc. &Auzree: de repalàm abfurda,| QuíBauíum non odit, amet tua carmína Maui, Atqueidem íungatuulpes , X mulgeathircos, Vergilius ín Palamone, Eft ením uulpes animal ab aratro uehementer alienum,Erafmus, | fà | «| Congregare cumleonibus uulpes,apud Martíale, eft res fmpares diffímilesty permíícere. V ul. pes dolís nítítur, leo uiribus fídít, Erafmus. Vbíleonís pellís defícít, uulpína ínfuenda eft , Suetos 2» nius, Lyfander Lacedemoníus cim et uitio uetteretur à nonnullis , quód fraude fubínde agere ui deretur;Quó (inquit) leonis peruenire pellis hon poteft ; uulpinam affuíffe haud dedecuerit, Czlius ' (exLyfandro Plutarchi, ) Víde in Leone e. Ap & aov ux GZxwrou , Tl &Awarexip 290v; ( imalím erpócoe*Lov fecundum Suídam & Apoflolium;)Z.enodotus, Huiusaffine efttínquít Erafmus)quod apud Plutarchum in uíta Sylla Carbo díxiffe memoratur: Quum éním Sylla non foli aperto Mar te, fed dolis bellum gereret , aít àc aÀGrareu xli Avo vroAquG qv "rà XA sbvyg wi [uxtiewy , N20 7. kiere evióim uy id eft, quod bellum gerens cüm uulpé ae léóne, quorum utrung; habiraret ín anímo Syf lz,auulpeuehementiusangeretur, — €] Multà nóuít uulpes, (ed echínus unum rhagnum, rox o2" &Mzraf, € SyivG" $e utya; V ide fupra in prouerbijs ab Echíno quadrupede fumptis, | € T'am fací« le uínces quàm uulpes pyrum comeft;Plautus in Muftellatía: de re factu proclíui, quód nihil nego- go tij fítuulpi dentatí(limz pyrum edere,Erafmus, Domileones,ín pugna uulpes: Apud Aríftopha. nem ín Pace Chorí bzec uerba funt , Pala 359 vti e dise Ove Unos p Aoi[ee; Ep utyn d*. Areas. Eft autem fcomma ín Lacones. Scholíaftes monet parcemíam effe , contórtam prímum ín Lacones re male gefta in Afia hís uérbís,O«ko Awv]es, dv E Qedév dt Aaxaiie; Plutarchus in comparatione Sylla 8€ Lyfandrí, referrhanc fententiam tanquam iiulgó factatam in príncipes, &AA' ei d'é lc G- icasqevyoc q273 3» zriolaX]oy, Otxoi Mavic, qu SxacaSem d" omes, id eft; Imo fí quis illud effügerat illud quod uulgo circunfertur, Domi leones;fed forísuülpecule, Conuetiet ín eos qui prepoftere fe gerunt: bi feros ces, ubi nihil erat opus:ibífugaces; übíres pofcebatuíruim, autquí in fuos fazüi, non ítídem audent aduerfus ínímicos:quod Cíceroni obijcít Saluftíus, uidelicet quod cotumeliofus in amícos , fupplex inímícis, A ut iri illos,quí finülata imanfuetudíne pérueníünt ad ryrannídem,Erafinus, Pülch:efal do lít uulpém, BaAwd uxAde TUb aAwae Suítlas recenfet düntaxat,nec explicat. Apparet dícium ín euni quí dolís captarétaftutum,cuícp fruftra tenduntür ítifidíz, nam viai éft arte illectare, V nde & co lumbz exoculat&,quas aucupes ín retí ponunt, quo fubfultaniés; reliquas deceptas allíciat zzwA4U, pia dícuntür.Et qui ferís teiduntcafles,zAdUso uocantur. Atuulpem dolo círcumueníre diffi. -cileeftjErafmus, «| Vulpinatícüm uulpe;AAwwexicfy mOctatoay aAwweig:fenarius puerbiíalís;cumi aítutís aftutijs agito, vx és &Aorari du A riftophanes ín V efpís, Gud? &yqosipói yiyvedhn: QUAsp. (Schos líaftes exponít zravoveysv,iSAxx&Udy,) Exafmüs, A poftolius ínterpretatur de ijs qui fuí fimiles decipere conantur, V ülpínari;medaácíjs ac fraudibus üera peruertére fiue effugere, Tractum ab íntorto uul pium curfu, Varro Myfteríjs, Vulpinare modo, & concurfa;qualibererras,Ex Nonío. Varro quiz | dem ítà pro &Aezrii du uulpínarí dixít,ut Horatius iuuénarí pro vui, Erafm Us, AAoratid dy, orta $49 say, Hefych. GA $ Zyavrerap kyy&csv]up, Suidas. Bundeim fenfum habet Gerimanicum illud , (2 ari müg fude mit fuüdbe faberi.hoc eft, V ulpes uulpe capienda efl; | K«ed'oi evaw f xécdbaruuny zia dvug,, id eft,Si cum uulpeuetferis,fraudés & mores üulpinos expecta;Suídas ín Aut zey Bay. €«| Gernianís peculíaria quzdam à üulpe adagía üfürpantur; quálía funt: &3ü müft fudbe vno baa [yii: Vulpem fimul ac leporem effe oportet, hoc eft pro re riata mutandum íngenium, Polypi mentem obtíne, &3ér fube Ean fine rücE nitla[fart.hioc eft, Vulpes dolos fuos relínquere tion pos teft, Natiuos mores occultare difficile, — — Pa ue n om Po 4 (| Quafi uulpes in defertís(bacharabotb)fuerünt propheta tui ó Tíraél, Ezechielis 13. Vbi Mun ' ferus, Comparantur(inquíofalfi prophete aulpibus fübdolís,qua per laceratas fepés íntrant ín uís fieas aut agros;ut utias & (egetes depafcant, & íntelliguritur hic per cliaraboth; loca fzepíuii dí(rus 66 pra;per qua beftíjs patet locus íntrandi.. Sí afcenderít uulpes ; iranfiliétmürurii eorum lapideum; INeemiza.deludais moenía Hierofolymorum reparantibus, " | Qj Forieperanguflamtenuisuulpecularima — Kepferatiiicameram frumenti; paftaGi rurfus zz d * 1006. ^T-" iid iui oar LU P MERAS - D osi astehal P que ILL L2 d 0 5 ww BN hant uadrupcdibus. C Ire foras plenotendebatcorporefrufira, ^^ — Cuímuftella procul, St uís(aít)effugere iflhine; IMacra cauum repetes arctum,qué macra fubifti, Horatius epift, i, 7. Apologum de uulpe detrez ante ad leonem, quí morbum fimulabat, in fpecum íngredí, recítauí ín Leone h. ex Philoflrato & Horatio.Item alium deleonís,afiní & uulpis focietate,in eodem ín prouerbío Leonina focíetas, rurfus alíum de uulpe multiplícem partum íactante, cuí leena refpondit, Seunum quídem p fedleonem, (quod ín prouerbíum abjt)ín Leone c, ex Celío, |. De Axchilochi uulpe,& de uulpe concionante apologum,fuperíus ínter prouerbíaab ínítiofcrípfi, ^ Deaftutía uulpis apologum: x 'Plutarcho;ínter uulpem,et pardó,recítauíínPantherah. — Eft alíus ínter uulpem & felem,apud. Erafmum ín prouerbío, Multa nouítuulpes. ^— Kee alos qul ip ops sida, -. Épol respi d xx. 7i eror, Babríusapud Suídam, — ^^ ^ ins I €«| Mentem,non formam plus pollere, Ingreffa uulpes ín Choragi pergulam, Fabrtexpo,. litum ínueníthumanum caput, ^ Síceleganter fabrícatum, ut fpírítus. Solüm deeffet, caterís uiuifceret, ^ Idílla cum fumpfiffet ín manus,aít: —Hocquale caput eft,fed cerebrum non habet, Alcíatus ín Emblematís. Go aspbri hace is nos Degilin Dnispiattdeue NG OEUDNCI $e. iei —- LE Paralipomena. 1007 PARALIPOMENA: LCES figuramnuper docií(fimus uír Seb. Munflerus ad nos mifit,ad uíütim(ut aít)pís ctam,quaz à nofiranihil díffert,nifi quod fubata nó efl: & fané puto non recte huíc quadru pedi iubam addi, Eadem cornuta eft gemínís cornibus , ( talibus qualenos unum feparaa " tím dedímus,)tergum uerfus reclínatís, íta ut pars ín mucrones diuí(a frontem fpectet,op pofítatergum, €j Boruffiaiínquít Erafmus Stella ) eígnít & alces, quos falfo fylueftres afínos quí- damautumant,quum hos Áfía tantum & Afríca procreet: fpecie media inter ceruínam & íumentí, nifi quantum auríum procerítas ípfag ceruíx díftínguít, magnítudíne ínter camelum & ceruum, IVlaribus ín fupercilijs cornua nafcuntur,qua quotannis amíttunt,latíora quàm ceruínís, ramofa tà men,& per totum concreta ac folída, Vngula bífida colore&j ceruum ímítatur. V enatorem e longín quo fentiít.anímal certe fimplex,& quod plus latebrís quàm fugz fidat, Síuí canum urgetur, magís ín canes fe calce quàm cornibus tuetur.In locís paluftribus fefe plurímum condit,illic & partus zedít fuos, Formídinis eius argumentum effe aiunt, quod rarenter folítaríum , ín armento multum apa arceat, Vngulis eíus comítíalem morbum etíam fpumantem abigi creditum eft , fí cute attíngítur, Erllacinati funt quí hanc feram nullo fuffragínum flexu díxerunt, Hac ílle, — €j Nuperetíam à peregríno quodam accepí;alcenà uenatoríbus agítatà ad aquas confugere, atg ín ijs flante, aquam ore hauftam in canes feruidam erudiare, "m v RI quog effigiem ante paucos díes, ad uíutt expreffam Seb, Munfterus nobís c ómunícauit anoftra(quam ex tabula Mofcouíz Antonij Vufed mutuatí fumus)nonníhil diuerfam, Corpus urí, quem pictura ílla reprzfentat , perquám craffum eft, tergo (ummofere gibbofo, logítudo eíà capite ad caudam breuior quàm procerítas & uentríslaterumq & dorfi craffitudo poftulet, Cornua dens fa,nigra,breuía,oculí uerfus exteríorem canthum rubicundi, oslatum,craffus & fimus nafus, Crat^ fum X amplum caput,facies(ut fic uocem lata, Tempora uillofa, mentum barbatum, fed breuibus uillis,nigrís, Color fere nígermaxíme ín temporibus,mento, collo &c.ín facíe, lateribus, cruríbus, cauda,ad puniceum uergít, «| Quí feuenationeurorum exercent,fi plurimos ínterfecere, relatís ín publícum corníbus,quaz teftímonio funt, magnam Iaudem adipiícütur.Solíti erant antiquitus cas ueis ad hoc exopera (foueís ad hoc in terra)fadiís eos capere,captostp íugulare:forte quod ea tempe ftate ferro caruere(Boruffi,) Pofteríoribus uero,lectís ad hoc pracípuaz uírtutís & audacíz iuuenis bus, canibus eos ínfequi placuít, uenabulísig comínus ac eminus petere , arboríbus fefe robuftioría bus femper condendo, ne 3 fera ímpetantur, qua cornibus arbori ínfertís , uíndictze auida ínhzret; donec ínfequentíum telis faucía concídat, Sub mento uíllos longíufculos habet ítraruncí fpecíem; c&terís tauro perfimilis, Erafmus Stella, DE CAPRIS INDICIS. jnoianifd seiffe«n. | zt XC cal ud -— * " 3 NE. NS N YE NN | NN ^on * «qoi cow. Paralipomena. CAPRA M Indícam, aut Mambrínam aut Syríacam potíus,ante annos aliquot Ferra: tía in Italía uidi, ex qua urbe figuram etíá mas "iorem claríffímus illuflríffimi príncipís Hercu. lís Eftenfis medicus Antoníus Mufa Brafauo- lus ad nos mífit, mínorem , quz gemínas babet * capras, ex Germaníco quodá libro deferíptios 777) nís Terrzfancte olím mutuatusfum, — Plurí« E24 bus autem de hoc caprarum genere fcrípfi ín. CapraB, | CAPREOLI marisfígura,quam cum hiftoría ipfius nimis: anguftam dedes ramus Foemína quídem cornibus caret, Aeed. rA re, A - 7 TT s NN e CEN | f JASNSSSN N Y 7 LT 2 S SW NN ASSSNNSSSNSSNSWNY SN NENNEN SESS S tW 7 wm CAPRI« 2d aralipomena. 1099 : LI CAPR ICOoRNIrUClpotius ibicis marís fíeuta,quam fimiliter cum eíus hífloríaangufliorem pofueramus, Ordinbect. EM Y IN Nu (v ! NN Wy Musfz, S à | 1 Nj, D - 7) il j 1 2 7A , M PE : Qe, Ier Ns o) It, Y Y / e Á i iU) USA Y N HI nd / L il 1 M 27] : : 7 Y iens Td. jl ; 2 7 » 7 : X : [1/4 X ——7 "1 7 7 Y N j j JM N Za A Iloo Paralipomena. D A MAE figecaprez platycerotis figüta,ín hifforía eius; ínter capras fylueftres, omiffa, Canmbirs/edimle [dd Aq Tm x m e * c «n e j MAY due | NS — : S—1 x mes —— I $9 Paraipomenà ^ ^^ moi DE TRAGELAPH O,ídeft Hircoceruo, Dunbbitms. EX XC —M—— SU SQ REO EE oue es ALAUIMÍCOLIUMSORU E DUST NEL e A SS SES ERE NES EO ON WELL ACAD OO OON — : DL E —LR LIA WT LIMIT /)]n», Qo 1 1 / I TLF PTT. FIGVRAM hancaduíuum expreífam uir undequacp doctíífimus & egregius póéta Gieora gius Fabrícius nobis tranfmifitex Milena Giermaniz,una cumlíterís, quibus hzcicontinentur : De ceruorum generibus, (inquit )qua ex uenatoribus didici, quamuís infirma auctorítate, uuleí fcilís cecnítuntur,tamen üt tuz uoluntati uidear fatísfeciffe,ad(cribam. — Tría ígitur dícunt effe ceruos rum genera;non fingulari quídem natura difcrimíne,fed aliquo tamen nomínis,formz,uíríum. Prí mum illud notum omnibus,quod dilígenter Arífloteles & Plíníus defcrípferunt, Alterum igno. tíus, quod Girzco nomíne tragelaphus dicítur, príore maíus, pínguíus,tum pílo defíus,& colore ní gríus:unde Germanis, femiuftilignicolore, D:anbbirtS nominatur, Hoc ín Torantínis X Koníg ftenianis Mifenze faltibus,Boémíe uícinis capitur, Vulgus uenatortü aítnome reperíffe à locís;ín quis bus carbones fiunt,quód ea frequentet,et herbís ibide renafcentíbus, libéter paícatur, Hoc uerá fit, antx'ertore ac opinione propter nomen fabella nata,ín medío relínquo:certe uulpes etíam uíllí den fiorís & nigrícantís,à colore eodem modo :anbfudbfe nomínantur,quos ín areis ills carbonartjs uerfarí non eft uerofímíle. Tertíum genus,quodrelíquorum ceruorum more non amittít cornua, hoccaflratís accídexe ait Plíníus: fed & uício accídere affirmant, quí feras apud nos confectantur; Ceruo enim fuga fititp feffo, & flumini fe committenti,in ipfo anhelítu auídíus bibentí, pinguedis nem qua abundat refoluí & díffundi aíutit:ex eoqp aut mori éum,aut fuperftes fi fit,cornua eí nuns z L x ry SALA » z H oll L L ] - 2 quam decídere.idd fieri eo maxímcetertipore, cum ardentíffime feemínam appetit, Hoc genus ceruí proprio nomíne,etn lRummterer appellant, Hac Ge, Fabrícius,quí fimul etíam praftátiffimí X eru dítiffim uíí Georgij Agricole Kempníct) cófulís líteras ad me mifit, quibus ille fuam detragelapho fententíam,quam meo nomíne Fabrícíus petíuerat, hifce uerbís exponít, Tragelaphus ex h:rcó & ceruo nomen ínuenit,nam hirciquídem inftar uídetur effe barbatus, quod ei illi niorí fint ín gut ture & ín armís longíceruiuero ge: ít fpeciem, eo tamen multo eft craílior & robuftior, céruinus AP pe & ilo? — Paralipomena. etiam ipfí color infidet fed nonnihil nigrefcens : unde nomen Germanicum traxit, veruntamen fie. préma dorfi pars cínerea eff,uentrís fubnígra,non ut ceruí candida,atep illius uillí circa genitalia nij gerrími funr. czteris non dífferunt,uterg eft in noflris fyluissquanquá plures tragelaphí ín hís quae finitims funt Boémícís quàm ínalijs reperiuntur.quare Plinius haud rec ferípíit tragelaphum no alibí quám iuxta Phafim amnem nafci,Hxc Agrícola, — Ego huíusanimantis cornua, qua cíuis quidam noftra cíuítatís tanquam ualderara aora diligenter ínfpexi,cum de Ceruo fcribere, ubi ín Philologia capite fecunde,defcriptíonem eorum appofuí hís uerbis: Obferuauí etíam ín confum mati ceruí(nam quod genus ceruí hoc efletadhuc ígnorabam ) cornibus mucrones fiue ramulos fu, premos,qui bini alioqui plerungp aut terní fpediantur,feptenos;& eodem in loco flípitís latitudine fex digitorum. inferius autem erant & alij bíní tamí,& admínícula, Inquírent fludíofi an hoccerz uorum genus à fpecie cornuum,qua ín fuprema fui parte tanquam palma ín dígitos finduntur,pal matum Latine díci recié poffit.nà ceruospalmatos Capitolinus memorat: Víde ín Ceruo 5. In Àn éliaceruos nígrícantes reperíríaudio,quían ijdé fínt cum íllo cuius effigiem bic pofuímus,non fum adhuc certus.Ariftoreles inlibro de coloribus ceruuni alíquando nigrum ( albü legit Kuellius,quod * probo»effe captum fcribituturfum quogp:non tamen generís differentíam facít, fed propter alíqué | corporis affectum id accidere putatquod tragelapho noftronon conuenit. — «| Tragelaphus Cine - quit Plinius)yeadem eft qua ceruus fpecie,barba tantum et armorum uillo diflaris,non alibi quàm íue xta Phafinamnem nafcens, GENETHAE pellis;qualis apud pellifices fpectatur, OenetbEan. Scripfimus autem de hoc anímalí;flatím | poft Equum. SS 4 ES Api 7 7 DN CC Ü PI go s e s IA, s | N MOSS ja N TAE Wem LY NCIS figuraquam dedimusuera effet, fi capit — facies (utficappellem ) catum referrent Gc ungues anguftiores effent, ÁMELIS Ecos -- y» E 4-2 dm a Mp. ow ctmoamu d oll " 3. i m Us. | y a4 : : *j Paralipomena: — —— mos AMELIS feuTaxi delineatio, Cabo. N n NS NS NN SS NE) AN. SESS SS DE MONOCEROTE, C v M mohócerotis hifloría exararem,ab incomparabili doctrína & uittute uiro Nícofao Cep belio, quem equídem patrís ac praceptorísloco && amo & ueneror, pet literas petíj, ut defcríptioné aliquam cornu illíus , quod pro monocerotís cornu Arcentoratí ín fumma ecclefiz thefauro fer, uarí audíeram,ad me daret, Sed cum refponfum eíus fero mihí redditum effet , maluí ínter Paralíe pomena collocare, quàm prorfus omíttere, Cornu ígitur (ínquít) quod ínter archana fummí templi .- habent heroes illifepiffime uídi, manibusi meis at;irectaui. Ea eft longitudíne homínis proceti, (ia quidem acíem íllí addíderís, fuít ením ínter íllos ímpius quidam , quía nefcío quo dídícerat acíem Íeu cacumen illius cornu contra uenena contraGy peflem remedíum effe prafentiffimum, Quam ob rem quadritur ílle fuperíorem partem ad tres aut quatuor tráfuerfos dígitos à relíquo corpore atiuí« fit.Ob quod facinus, & ipfe eiectus e cofortío illo,erne quí(qua unquam poftea buíus familia ín hoc fodalítium recipiatur, grauíter & mature fancítum, Hac cacuminísauulfio, notabilem deformitas tem pulcherrímo muneri attulít, Tot& cornu ab ea parte quafronti anímalís adharet, uf& ad fum mam aciem folídum eft;nullís punctis, rímís, aut fcífiuris híans. Pauló ampliore craffitíe quamd4lates rís fere noflrí, Sxpíusením manu dextra complexus cornu, propétotum comprehendi, A radíce ufque ad cacumen, paruís líneolís, ut folent S. Blafij candela incurvarí,elegantifTime faflícíatur dis fcrímínatur Gj.Pondus cornu, fürpraquàm quis credere aufít,ínfolitum : ut epe multos mírari aíde, rímátantillo anímalitantum onus ,tamáj longam molem geflarí poffe, Nullum ego prorfus odorem animaduertí, Color fímílís íaueterato eborí,medíus inter aibum & croceum, Verum nuíquam mea líus hunc deprehendes, quàm ex fegmentís quz ín myropolis uzneunt. Illis enim noflrí cornu cos lor fímílíseft, A quo uero huíc templo donatum fitíocompertum míhi, Hucufg; ;Gerbelíus. Alíus quídam amícus meus uír fíde dignus, afferuít mibife Lutetiae apud Cancellaríum D. à Prato uídiffe monocerotís cornu partem cubítalem , fpirís contortam,crafTítudíne baculi ( medíoctrís, cuíus días meter círcíter fefquídígitum extendatur )luteo colore íntus forísdg, fubftantia folida; cuius fragmen tain uíno ebullierínt, quamuis ufa non effent, odore nullo, €. Ld r T i3 Li " - P n »-— yt P, rug ^i $ «e De vw. ^h 1 quU Ae 70e vpEUHRL A aro WC 4 H » ' Rc. 3 ! " uw noA | Paralipomena. N DEMVREagreflimaiore, — Yütmug. , m 7 m LZ A e ; zs (itt P Jf t, XN ie A ON 7 e "m7 d Ó£ (t li 282 - EE E: y ZA D» "ALIVS & mínor hoc eft agteftis mus fubrubéus, quem iri agrís frumentarijs " quando abundare, terra fcilicet putredine ín mures conuetía; exíftimo ? non illuni cuíus híc effigiem damus, ? EFIINIS, à. A ALIAE ADDITIONES ET CASTIGATIONES; PLERAEQVE OMNES CIRCA PHI* lologíam tantü,cuíus fines tam late patent, ut nunquam non alíquíd adijcí poffit. fed hzc omnía praeterire poteft , cuí Phílología cordí non eft, cum ad ipfam anía malíum híftoríam & naturam neceflítas eorum nulla fit, Prior numerus pagínam,pofterior uerfum indicat, Annotauímus autem (zpíus nóquíd deprauatum,aut omifTum fit, fed fimplicíter quomodo legendum, 9l AGINA s. uerfu 8. díftínguat, (quos níam aures & ceruícem breuíores ha 3 betalce quàm iumentum, ) iumento fi 7 milem, 5. 7. bouínam)bubulam, 3$: 37. bufonem) elírem. 9.53. detractam cutem,Plín, & Marcellus, 12, $5. A finafira: Macrobío ínter fícorum gez 3. 19. dicatur, (nera, t3. 45. oin Cero ord ecc Míad.A, i5. 57. mulum fere femper, 18. 58. uentre, Varro, - 38. 61, Varro. )abundat hzcuox. 19, 16, pofihumos(uszzxeiga)uocant, 19« yo, Septuaginta, lofephus , € Hieronym. 26, 41, fatís amplum,altum,latum, 33. 44. Catos marínos,íd eft cercopithecos, 33. 55. Y 723, gamaleon , uocetur, (fed cha; mzleon quadrupes eft ouípara, non auís ut fom níant lIudzí, hunc Plíníus etíam aére uictítare putauit, )Quídam deníg;, &c. 46. 2o. aut bos ín genere) abüdanthac uerba, 46,21 Àngliceoxe, ——— 47. 48. cornua (id eft ipfas ungulas, fed Pli. níushomonymía forté deceptus non íta accepífz fe uídetur.uíde infra ín n, b.) 48. 3o, Aelianus & Oppíanus, 48. 23. Aelianus & Oppíanus. 48, 55, Ármeníjs duo cornua, . 48. zi, A elíanustítem Oppíanus,qui cum unís cocornu Aoníos defcrípfiffet, fubdít de Arme- nis, gemína eís effe cornua, Circa Boeotíze ure . bem Pormandríam,&c, — — 38. 57.iínScythicís.) Cypriosboues flercore humano uefcí ut medeantur tormínibus , apud Pliní& legimus: V ide ínter prouerbía ex boue, In Bocotía etíam Aríftophanis ínterpres «yapoQas | ove boues efle fcribit. 49. 5. trícornes,Solínus, | 49. 38. folus (atquí Aríftoteles etíam meminit de pattíbusaním,2,16.)opinor,c, —— 49. 44.tübro colore & flammeo ( Favor 2k A9. yis Oppianus, )altatp, c. | 39. 34. Aclían. & Oppíanus , qui & Pellaos hos uocattapud quem uíde plura. Y 33. 14, nemo tradídít, Similis error eft Plíntj circa eran etíam,id eft lolium,& feftucam, de quí busi$. 17. hzc eíus uerba funt: Trítícum , zra: hordeum,feftuca qua uocatur agílops, circums - ligando fe & complexu necat. 34. 76. author eft, Sed uidetur ille perperam demelega , quá nos forgí uocamus , íntellexiffe, ut etíam Hermolaus. Alaffeft, &c. 37. $4. formagines obolae(zpeqaAMd*ee dboMozas, id eft, catei obolares, uel quorü fingulí obolo uze« nírentjundeuígínti, &c. Das 58. 16, Aelíanus ex Horo Apollíne: qui ad: dít,hanc ob caufam Aegyptíos ut auditum des (ignenttaurí auriculam píngere, A43, 23.tam fímplícia, 44. 12. mortifera. ''heophraftus aconití(fee xundum Diíofcorídís) fruméto comparat, quod ad genícula fcilicet, propter caules genículatosz ficut € prím& gramiíni.Híeronym. Tragus, &c, A44. 6o, In aruís ( utícribit Sotíon ín Gieopos nícís 3, 4o.)non prodibit, A5. 35: ín. radice tantum haberi , R uellíus ex 'Theophrafto,quí tamen non aconítum, fed fcors pium hanc ftirpem uocat.eft autem prímum acos nítà Díofcorídis. Boues;oues, iumenta, omnétp quadrupedem necat,eodem díe,(i genítalibus ra dícula uel folíum imponatur , Theophraftus de aconíto fímpliciter.eft autem alterum genus aco nítíapud Diofcoridem,recentíores confundunt, Ego in montíbus,&c, 47. 54. De eeftro quo boues, Xc. ufq ad tras clabímus:) hzc tanquá nó huius locí deleantur, 49. 43. V eget. fed fumrna cutís cultello prius recídenda eft, Pelagoníus)refecare,&c, A9. 45. cteta fígulari (gypío, Pelagoníus) cír- cundarí, 55. 49. eiufdem nomínis , ( Angli uocant fala uíam Hiíerofolymítanam, )folijs,&c, ... $6. 56. fi pulmones coftís adhaferínt , (quod fuibus etíam accidere ferrur, uulgo uocant and befftouel omentum,&c. $8. 2o. fibi mederí ferunt, Plin.ut inter prouer bia etíam dícemus., 6o, 45. CL opus erít illines, Aliqui lauanteos decocto (abinz,cuíalumen etíam ínfpergunt, (Siquidnoxi,Xc. — — 1 61, 35, manfuefcet,R afis, Aelíanus tauri mati fuefcere (cribit, (i dextrum ip(ius genu fafcia des lígetur, ! 64. $4. flanneís, Quz eo ín loco de uítulís ca firandís íÍcribuntur , melíus omnía referretur ad Vitulum E. | 65. 17. Machíd,alias mathid,uaccínum, &c. 67.16, percoquunt,Plín. Quuínetíam ipfos bo ues & taurós captifico allígatos máfuefcere, cuni Plíníus alíbí,tum alij authores fcribunt, 71,18, applícetur, & praterea panní calidí; aaa Additiones & Moxlac caprinum príus feruefacum ín uefica bubulam ínfundes, (uelfponoía excípies, & pa- topfíde lígnea operíes ne diíftillet; ) &« umbili 72.35. Doríce & poetice. (co &c, 7 3. AG, 4 uy ol tud lac, íd eft contentio & mo- leftía,Hefychíus nímírum & và eQqédjea evectus, 76.ab ínitío uerfus decími b.lítera fígnetur, eadem deleatur ínítío uerfus decímíquinti. 77.33. Síchao. : 78.15.quz híc & deínceps de fimo bottís fcri; buntur,debuerát ad c.referrí, & qua de Boeotía, adpropríaa boue deríuata,qu ín h.reperíes,alí bi femper tamen propría ín ultíma parte a, col« locauf, | 79.41.€píftolam i5, V íde ín Tauro etíam ín E, exHoro, TON | $o, 2. mugientes, cum Perfeum perfequereri tur,caput Gorgonis eo ínloco reuocarínt: Vide IMycale & Mycaleffus apud Etymologum.. 8124. Progredí,.Sed de nomíne &uzpo, X uer bo &wzeéUdv, plura dícemus in Equo ne, & Mus lo n.d,Item de uocabulis &uzv£, vez «E uve, (de quibus eodem ín loco íllíc ín boue agitur, ) plura fimiliter ín Equo g.e, 932.21 Gergíttius per t, duplex, 82,27. loo0500c uel Booosóioc. | $85.63, contínere fcribit; Víde ínfra in Bonafo, - $4.13.cenfione)cafíone, 8 6.19, aU ysvsic) HQuysp, 96.4. (Uic usA«6, id eft aríes niger.) 90.38.fummoto líctorum) V etus lectio & Gy raldus addunt,firepítu.fieri poteft ut Plíníus aut ante eum alius é Graco tranftulerít, & pro d'uuz, íd eft populí,legerít d'stoy,íd eft lí&torum, 97.63. Melapodion: Plurauide ín Capra nh, 400, 5o. ín prouerbío Bac tewzasovierzot,Eraf — mus uerbum «éwso exponít, feftinandi ftudio ciere puluere, ego ex Plinío € Plutarcho potíus reddíderím, puluere & arena fe confpergere, ut athletz ante luctam folent, & fic forte alíus, quà qui ab Erafmo affertur, prouerbij fenfus fuerít, 104.55 A ethíopíci taurí Paufaníz rhínoce- totesfunt. i t6 3.24. caudamQeep. accipitur autem hocloco pro genítalí)ceruínam &c. - 106,25. dextrorfum, EHís fímilía,ueleadem pos tius, de equís etíam fcribuntauthores, quantum attínet ínquam ad curandum ut mas uelfoemína procreetur,uel uter fexus conceptus fít difcernas tur,utín Bquo referemus cap.s. 199.9. fed tremulos. fed recte legí poteft tormís nofos.nam & uaccarum & uítulor& medulla dy- Íenterícos fanat, Kafís ad neruorum contradtío- nes ea utítur, cc, | 14. 356, uulgo filt$; de qua dicá etíain Oue E, 116,5. P4ewa (inquit) Híppocrates uocat zxec vy, | 131,52. conftabat exuerre, (que Greci capron uocant,)aríete & tauro. 121: 60, Gyraldus;Plura uíde ín Aríete, . / evuug Soy orty € 133.22. H 9 ex TwUpc7TUR A45 À À. 3 ue - 5 , d'auac vai Dis cysMuae, 3 4s 151, 27, Marcellüs, Idemocus apud Plinium fic legitur, Maculas ín facíe, cefypum cum melle Corfíco,quod afperrímum habetur,extenuat:ite Ícobem cutís ín facie cum rofaceo ímpofitü uel; lere, Quídam & butyrum addunt.Si uero uítiligi nes fínt(hic uitulí fimum lMarcellus habet) fel ca nínum príus acu compunctias, 131.55. (uitulínum forte;quod &e, 51. 35. legitur.fed malim de capríno accípere, quod Plínius alíbi etía cum aceto ulcera ferpens tía curareícribít,ut ín capra dicam:prodeffe &rc, 140. 29, Kutz cohí; aut potítis buz cohí;fic e, ním etíam Deuter. 14, Perfíca translatio habet, pro dífchon Hebraica uoce,quam pygargum ín« terpretantur.) ET 1d 140. 47. Áfrícanum, 14e. 49. Ariftophanes grammaticus ( inquit Varínus ín Tetyo)ícribít ab Aefchylo dici «vro Xépzup BsBaXy, codem modo, declinandií fcilicet & accentus ratione,quo dép dícímus,nam as lioqui cóomuníor uox eft &xBaAie, oxytona, ín acs cufatíuo sBaAivle; &C a Sophocle yay«v& BzBinuy, I | | | Ego vsy«w& potíus legerím, quanquam ením j vic uocem nufquam reperíam ín Lexícís, díci taz men poffe exifiímo ( ut poétze multa huíaímodi uocabula prefertím compofita & epitheta fined) | pro »wy«va, utetíam »sya7toy eodem fenfu, Mea — hac coníectura eft;quí alíter cur ysy«vic,íd eft ter. rígena dícatur bubalís, no uídeo:nífi forte quod — ex terra & herbis alatur, quod nímis late patet.In ] Etymologíco ín dictione BzB«eas,legítur B5BaAsp, &c,ufcy ad yzwie zuyeis. EHoec fic emendata comas r modíusreferentur ad philologíam de bubalo dor ^ cadum,íd eft caprearum generís, à 14*.34.capreís)rupicaprís. Ég 147,33, Gum ífla fcriberem,nendum ínuenes ram quantam menfuram Aríftoteles per xAivsg - intelligeret: & dum ínquírerem apud authores, - quazcuncy obíter de clínes, tríclinij, & fímilium: uocti ufu & fignifícatione & dífcumbendi more ueterum fe offerebant,annotabam, Poftea uero | deprehendi ín IMechanícís Ariíflotelis problema ' te 35.clines,id eft lectílongítudinem effe pedum fex, & paulo plus: latitudínem uero pedum trí&i, unde izeizuvoy fpaciit tanti íntelligo, quanti fe« ptem lectís inter fe contiguis occupatur.quomos do ueró ínter fe coniungendi fintlecti;non facile díxerím, nam fi omnes uno ordine ponas, maíot quá deceatlogítudo,latítudo anguftior erít.Floc faltem confiat,quoníam lectus;utdixi,pedes fex longus,tres atus eft,uniuslecti fuperfícíem tota octodecim pedes cotínere, qui feptíes repetítí pe des conftítuütcentit uiginti fex, ex quíbus quot longítudini,quot ítem latitudíni tríbuas,coijcíen dum eft ex proportione longítudínis ad latítudís - nem coríj de boue uuleatí, 152. 37.cum hzc nomína potíus ad tarandum pertineant,de quo paulo poft agemus. ) hac uera baobeliíco inducí debent. 161, 18, quibufdam, | 161,55. interprete Pogio.fed Grecum exemplar infpicíendum efi, Quod ad caudam, &c, 161.537* Cati cationes. 16157. Camelopardalis, 166. 48, & Plinio; Vide etíamín Equo D, 166. ,7. equorum uelocítatí, quamuis Pollux fcribit Bacirrs camelos eíIe equís uelocíores) fed fua cuíg; &c. , 167. 5. Caclíus, Strabo libro i5, de elephantis, Aysdhoz d Nro (vydy xoi xgunAse,( lego xav» (vyoy dc «guinAsc,) l'hus collectum &c, 168, 24. fcoetarum ambulantium, alías Arabí- carum quod magis placet)prodeft &c. 179.410, & pileumlatum contra ímbre. 4| Icon, Rome índomo Ioánís Zampoliní iuxta plateam ludorum eft imago cameli, hanc habens ínfcrís ptíonem,Salíus Auguftus Foelíx Leonides:utle- gímus ín antíquis ínfcríptíonibus à Petro Apía- no & Bart, Amantío collectís, ubíetíam imago expreíTa eft, 174,58. Ariftoteles de partib, aním, 4.13, unde Plinius etíam tranftulít m. 45.fed locus Plínf] cor- ruptus eft, ut docebo ínLupo 5, Kapacibus un; ci xc, | 18o, 7. falem amarum, (forte ammoníacum,) & mel, ; 18e. $6.2ére,&c, V ide etíam in Mulo r.c, 185. 57. Quí paruam & planam habent frons tem,Xc. | | 185. $1. diuerfa ratione, Catera ad phyfiognos moníam à cane firmpta,uíde infra ín p.d. (jGilau cam X6 ^ "uuns o. Ed i85. 55. Aelianus, ex quo Czllíus defcrípfit is, i5, Atquí Plíníus nonàcane, fed ab anfere amos tam (cribít Glaucen Ptolemeo regi cíthara canen temtquam eodem tepore, inquít, & aríes amaffe proditur;Item ab anfere amatum Argís puerum Olenum. facíle quídem xvvos pto ysvóe fcríptumi eft,uel contra.uíde ín Aríere d, : ! 186.8, Plutarchus ín lib, V tra ahimalíüm &c, fcribit. 186.16. excítandi)furgéndií, x 5- 189.58. A efculap.Felherínacei pfilothirum eft, utígi míxto cerebro uefpertilíonis & lacte capría no, lege caníno;)Plíri, De Jae can, c, 199.232, línguam ín boue occupat, 193,53. A díanton , Author obícurüs: fed Ag: etegator ex Auícenna cítat, etíaad rabidícanís morfum ímnponí. 194. 8. AV7fn, | 198. 58. mox ínter medícamentá íntrà corpus furnenda;lícet hoc etíam foris alligetur;tefte Plí- nio, ! 200, 61, Ttíto allío defrí&to rabiofz canís uel lupi morfus ín boue curatur, Columella, 3et, 19, A uícenna ; fed bíbendam potíus íntel/ ligere uídetur,lícet non exprimatur. 203. 9, fecundum Galenum apud Serapío-. ném ( memínit Galenus de fimpl, 9. 3. ) illita ex acríaceto ( & pota ex uíno diluto ) fuperpofiris aliquibus folis: quorum pracipua funt fcordíj folia,poftcentaurij mínorís, Ec, — 204. 36. lício ) forte lineo brachialí , ut proxí- mé antéargenteo brachíali díxit.nifilegas;ac uel licio(.i.filo,ueftís íta infecta) brachíali ínferto, 203. 5o.Pofl títulum ftatim quí incipit, Antí dotí,&c. hic uerfus fubijciatur : Potíones omnes quas contra uiperarum morfus fcrípfi,Damocra tes apud Galenum líb,3.de antíd. |... 265. 58. lacerum panni ex fella; ( & &Qifps, apud Gralenum, Diíoícorídes in capite de lepore, & ín capíte de coagulís &gselpop pro puerperío ac cipít.Poteft autem, c. 266, 31. Alyffon folío ( flore potíus, na Aétius &vloc vogue Cor Alyffo tribuít, utpaulo fupra dí« xi fuppurpureo, c. | 108, 26, Plíníus)haec uox abundat, 209. 15. ín hift, plant. 9.9, Atquínon poffunt flocci illí ín oculosínuolare , cum ín uafculo fuo emper ínclufí maneant, etíam arído, fi tamen ína egrederetur oculos, ( quod uafculo per homínem aperto fíerí poffet à uento)omníno lzderent, Ve ri nec ipfe Theophraftus fímplíciter hoc appro« bat:fed ab herbarijs dícíaut fíerí fcribit quzdam huíufmodi, partím forfítà recte, partím quorem fuam oftentent ac praedicent, 216, 55, míhí uídetur, Eadem fert Plíníus de cacto,& caulem pternice uocaríait,fed pro afcaz leron habet afcalía, . 219. 42, X Varínus, hoc nímírü fuerit genus íllud lilj montanum apud nos,qued recentiores nonnullí nó recte afphodeli genus faciunt, flore rofeo, cuíus folíareflexa maculis afperguntur, quales & hyacintho tribu&tur.nofiri à radícís co lore radícem auream uocat. Itali martagon, forte corrupta à uulgo uoce pro cynorhodon, 212, 19, AxgAelie, auyela xUtoy , Ovopatzinn , wot éqveoy wieoy, Hefych. )haec uerba referantur ad íní tíum pagínz 218, ubí propría canum nomína res cefentur.Ovoue7ixóx ínter pretor,nomíne proprío, —. 412, 46, Odorífequus, in hymno Líuij Ana 413. 10, Kyvozrae, (droníci, . 417. uni fallor ( & eadem forfitan Díofcoríz dís delphínium fuerit, uíde ín Lupo g, a.) Aut hac, Kc, 317, 19. Idem. Aconítum etíam fecundá&, alía qui cynoctonon cognomínant, uide ín Lupo, a.Cynogloffus,S&c, 318, Aglaodos, Hylax ínlíminelatrat, V er gílius, Flyleus,&c, 218. 31 AÀtcas,O, | OrthusGeryoniís, Pame phagus,&c. 219. 4t. protnifcuts fit, Girammatícus quídà, fed inepte, nam Plíníts y. 1.íta fcribít:Qui proxía mos ( Nígro Afríce fluuío ultra Atlantem mone tem) ínhabítentfaltus refertos elephantorum fe« tarum & ferpentum omní genere Canaríos appellarí,Suetoníus Paulinus prodidít, Quippe uíctum ( íd eff cibi) eíus anímalís pmífcuum hís efTe, & díuídua ferarü uifcera. Hemícynes, c; 219« 56. Geellí&, Solinus cynocephalos ín A e. thíopía effe (críbít,uiolentos ad faltum, inoríu fe tos:fed feras íta dictas fímtarum generis, non ho mines íntelligens, Víde ín Cynocephialon, ín^ ter fíimias. Meminit etíam;&c, :^ $a 39, Catulíre) Ab hoc uerbo ínítiii efi ter. tíze partís Phílologíze, nempe c, quod apponi dea aad 3 — Additiones & buerat,& initiam fieri ànouo uerfu, 315. f5« ?rve:eic o, (uel,s $) &zzo.ersiovmoti, X C, 33: «33. dicam ín Canibus diuerfis cap.prímo, 2.43. 6. (ovis syoraut )malim WUQgvec óvzras, 247- 49. Syagrus uirí nomen apud Herodo- tum lib.7.legitur. 249. 14. & fera quadam fímilí ( &x9selov aavóc xvvod'sc)non exp. &c. 149. 49, maluiffet:Indus uidens,&c, 250. $4 EQ. 33^. 16, ídem hos canes plaudos appellat, ex Fefto Ícilícet quí plaudos canes flaccidís & latís auríbus ínterpretatur.INoftrates, Oc, 255 45: uezuÜsvos) fic habent codices Pollucís uulgati.lege pezaley, 254.8.retulí; & dicam etíam ínferíus ín Cane ueloce. ([Brícanníci, c, 239.15. Blondus,Paufaniz de hís uerba refe« ram ín V ulpeh. : 459. 43. bigenerí (bigeneres,bígenz,infititij) canes, 468, 44. cuflodibus : ( quanquam de cuftode príuatarum zdíum ínferíus etíam fimul cum Inz utílí cane quzdam afferemus.)Et prímum, c. 473.14.]dem, | Capra fanguinem non coa« gularí, ín Plínío alicubi malelegitur pro caprez. 472. Verfus 35.totus abundat, : 478, 4. Capríno fanguíne maculz contactz abluuntur, Marcell.) hxc uerba hocloco abunz, dant, obelííco nducenda. 279. 49. petíuit, Plura de melota , uide in Quen.e 480. i5. fuerit, ( Vide zt inSuida, ) Sicyos niíjs,Xc. 468. 9, capra (aprí potíus, uíde ín Apro q.) ueficam &c, 486. 2.6, capríno, legendum , caníno: ) ítem 295. 34. qua) abundat. (per fe, &c. 294. 46. acyisozy pro acyóxseue, GC ,vuMie, Gc, 234. 5. depafcí aiunt. (ed uc uideo xvrap« legi debet apud Hefychíum.cynará ením Athenaus cynosbatum efTe conijcít,ut ín Cane dixi, Phile lyream,Xc, 196, 35. éiógduoc. V ide ín Equo H.c. Mss, &c, 300, 1$, nam ad íd accommodat Erafmus)hec uerba parenthefi ínclufa,abundant, € 3o1. 47. teiafhía, & fímiliteruer(u $5. 3o1. A49. íffim, Perfz pro fheír ponuntkabale (alíás kalahei)pro íffim ueró bufan, 301. 5 ínterpretantur,(quod non placet.) sot. 38. adbehan lege pharbehan, ut ín A« tiete fcripfi. 304. 3. pellibus hircínis, (Strabo ídem fieri fcri bítcumtragopogone, de qua agemus infra in a, inter plantas,)fuffiuntgp &c, 399.18. eluxuriát, V ide izrzeuewei ín Equo n.a. 311, $2.quz quídem mihí hactenus ígnota eft.) hzc uerba índucantur. nam effigiem fimul & hí. floríam tragelaphi ín Paralipomenís damus, 313. 55. de equo. V íde in Equo H.c.Éve,&c, 314. ys. kahale(aliás calahei)bufan, ponuntau tem Períz kahale pro fheir Hebraico, € bufan pro íffím, bus quidem capram ets fignificat; Se pruagínta &c, - 3:6, &i, impofita. Idem fere A tius. uidein A, gnoG, (Alioquí &c. ET O 318.57. ad unum cxtuate(lego,ad imum extes nuatz,ut ín luparía noftra coerulea. uidein Lua pe a. ubi deacoríto:)babet&p & c, " 320, 43. Varinus,Eufiathius in quartumllas dos ife reperíríait ultíma circunflexa, de p«lle caprína, ut A«vz5 de lconína, in Lexico quocam rhetoríco, RE 323. 6i, Czterum abbac faculiate díciamno etíamnomen inditum eft, &* v8 dixzey, qucd eit BeAep:unde & dIezva,id eftretía dicuntur. —— 334. 15. Caprz ín plurímas fimilitudinestrans figurantur:funt caprez,funt rupíca prae; &c.Plis níus, Ícribens manfueta omnía etíam fera repes ríri,quafi ín illa transfígurentur, | 317. 1. Strabo, €| Caprz fanguinem non coas gularí apud Plíníum non reá legi pro caprez, uel índe conftat, quod medici hoedino fanguini ^ bibendo, antequam coaguletur, acetum muiícerí iubentne coagularí poffit. Poft hzc íequitur c, id efl caput tertium, 334.14. Íbicí ferae accommodari poffunttquan quam ueteres omnes,quod fcíam, de fydere tana - tum protulerínt, 333. 36. Noftra uero dama etíam in Europa ca pítur, cum alibí, ttim círca Oceánum Germanie «um,ut audio, Germaníuulgó uocant Gam, &c, 356. 1c. utapud Syluaticum !egimus.fed decea pít illum nomiínís uícinítas,nam canis ponucts; caftor efi:canís potamíos uero lutra, utin Lutrae hifloría demonftrabo.lValis, & e, | 336. 43. Ínterpretatur: (& inlibro $33.cadem,. ut apparet, uoce deceptus, lamíz quadam attris buít,queomníno cafltoris funt:)fed lamyakiz pro latace babet Auícennz translatío,pro caftore au ^ tem fafloz,Caftoreum teflículus efi &c, 318. 49. ab infectantibus, 341. 58. filphíum, 3423. 16, elímínat, 343. 33. mouentcaflorum tefles, | 346. $9. furíomorum,(alíás furonum.uide ín Furone,)ínquít,&c, | | 347. 34. Hancautem uolupt, 33e. 44. Felís aurea; Plín,6 25. - 35e. 62, apud Suídam ; addit autem Suidas, xzfoy Queiy vro: CC. 351. 1. domeftícam íntelligít: non quidem fpae talen dícens effe felem, ut aliquis putaret, cum "poQnp, id eft cibum paulo ante ínterpretatus fitz fed ínfínuans,ut uídetur,hzc uerba pertinere ad apologum quendam de muríbus & fele confie Cium.Catum marem Qc, 351.38. Porró catí non unguíb, 352. y exponítur ; ldem rur(us Helutos fcríe bítcum afpir, | 3357. 31. faltantcibotuo arrepto, Author ínno minatus apud Suidam in Spatalet tanquam ín à? pologo alíquís íta adfelem de muribus dixerit, Videtur fane &c, d aH -— | E Caftigationes. $34. 18. fugere legitur apud Auícennam, 355. 1o. fam apparent: & fubulones non ante bíennij ztatem dícuntur,cum tubera íflaannícu lís fe promant. "s 35y. Poft uerfum 55. fpatí& uacare debet, cuí B lítera fecundi capítís nota ínfcríbatur, 356. 121. palmata toga erammaticís. 337. 53.ramorum numero.Ceruum bímti no ftri uocant fpigbirts, trímum gabler, quadríma fimpliciter ceruum,bitt$. Proxtate,&c, 338. 1o. habeant : fed querendum an ea rans giferí fint,non cerui. 359.3. tradidit. proínde legendü fufpícor ele. phantos, quos íd facere conflat, non elaphos, id eft ceruos, | $65. 5o, meretur,nam GC quí ceruorum uíuas tíaapud nos curant, omníno máres hínnulís nís hil nocere aí&t,necocculíá matrib, | Ceruz,&c. 375. 21, coníecerit, Arfenícum quide Hebrais cz origínis uox uidetur. fimiles ením ucces pro ueneno fimplícíter ín Lexico Miunfterí trilingui inuenío, Mify xenícón apud Aegínetam & Gia- lenum de comp.fec.locos,ínterpretes alíquando telinquunt,;alíquando peregrínum uertunt, 375- 4o. putrefacíedi uel exededi,omnib. &c, 381. 49.ex oleo, 582.48. libuerít,non cum illa mollirí lenirít opus habebunt ut ín dentítíone, Aétíus, &c, 385. 11. nota fextaríj fíc erat píingenda, & .id eft S.lítera maíufcula, príncípío eíus & fíneobli qualínea coniunctis, | | 386, 5a. Cícutz (aconití potius, ex Díofcor,) & fungorum, 39». 23, exíftímatur , (ut recentiores quídam erammatici ín Dictíonarijs annotant;fed a nullo ídoneo authore íd proditum memíní.ego a colos re potíus autmaculís dictum putárím ceruaríi, aut quod ceruos ínfeftet,)de quo, &c. 391, 13. Obferuaui etíam, &c. ) hxc cornua nonuulgarís funtcerui,fed illius quem Germa; ni uocítant bzanobitts. quem Ge, Aericola tra- gelaphum facít,de quo ín Paralipomenis. 394.51 Fosttuterle uel bairiffer. | Choeros, Sc, 395. 33. deprehendifle, quod & ipfe poftea ob. feruauíi, 4[Hiíeronymus,Xc, EE 395. 41. reddit Yao, thapía, Pfalmó quoq 1o4.pro fephaním, &c, 356, 1. hoc eft ad. 396. 46. & auí ( propter pedes totos plumis índutos)dequa,Xc. — 8 | 397. 34. paríunt non caecos, ( hoc falfum effe paulo poft declarabo,quare legerím,paríunt au- tem czcos,)Plíníus, c, à 399. 7. fidentes, (fíndétes potíus;)Feftus, Gc, €| 401. 16. ufuerra, (quod non placet. ín nulla ením língua hodíe uulgare íd nome eft.) Septua; gínta, Nc. "T BO A91, 17. à Grzcís hyftricem uocari (críbít, ese Suida, AxgySwey, CC, k 403. $4. uetifimile fit: deuufpe uero, quam echíni hoflem effe conflat , hoc díci non forerabs fardum, | Vulpes quibus doiís conglobatum echínum tractet, ut explicátem fe deuoret, Lege ín uulpe D, & mox ín ,puerbío, Multà nouit uul pes,fed echínus unum magnum, 4o 6. obfidet; Cuius uítij Columella ín ouium morbís memínit, fubluuíem uel intertrígíne uel tuberculum ín ipfo dífcrímine ungula nafcí fcrá bens, 497. 53 annís fingulos fineulís sedíderat, 458. 7. neglígentem, AvisQavov, Suvózrse, Flea Ífych,& Varín. | Ceras,&c., 48, 9. factum nomen. Quanquam herbam quandá fuibus uenenofam Germani uulgo che- nopodem,íd eft;anferís pedem, genf fi uocítat, 408.36.PRO VERBIA, Éywvwezs£,uíde in uulpe. Echíno,&c, 409. to.Ícribít, (uíde in Vulpe p )uulpe,&c, 4t, 45. ín ea ínfufa)abundant hae uerba, 417 . 62. dícuntur , & Plíníus foetus eorü uía tulosuocat)metu€e, — ' 415. 33 quàm mas fi; Et Stc, Numerus pa^ gina 4.34, male notatur 438. 428. 1, defcribens)abundat, 451. 2. fed eorum quí, 431. 57. Palíbotrze, 455. 25. pallefcant, Ebur etíam uerum, cum in terram cadit, fzcilius frangitur, caetera offa te nacíora (unt, Ex arbore,&c, 438. 44. Deeburneo Pelopís humero, uide Leonicenum ín Varíjs, &c,) heec abundant hoc loco, | 446. 35. moliuntur, Víde ínfra capite tertío ín Cofineticís, 447. 17. & 18,ni fallor)abundat. 447.36. fübterfpatulas (forte fubterfpondy, los,ut & pauloante fpatule pro fpondylís legun tur) trígíntaduas, 447- $9. Vegetíus 4.7, | Sanguinem mitte de uena organica equí qua eft ín collo, I. ufius, Recentiores, Qc, .. 448. 8.[y[elaoet, (uel potíus feffelater, loco fic dícto, ut confjcío, quod iumentis iliíc numel: lz inijcíantur,id quod nos fefilen dícímus, 448. 12, Griimatící noftri (ut Seruíus) glaus cos, c, | 449. 7. Hierocles. Vídein H. a, ubí deíma, cinibus equorum, .. 449. 49. Ruellíus pro coccyge catagrapho, uertít promínentíam lítura díflínctam, &c, Abz fyrtus quidem expreffe dícít coccyge effe, &c, 44.3. 37. capite 26, Tevzy elei srya roo exAveqr (malím £xovoiw ut Ruellius: nam Abfyrtus Qeon habete * vex«vya uiae, dierba funt Híeroclís, & fimilia Abfyrti, uellíus uertít, luxta exortum armíín medíam promínentíam perforare tergus óportet, | b: 449. 6c, xwidvz. Eadem ex Xenophonte mus tuatus eff Pollux. — 4,50. 2. 79 i25, Eadem Pollux, cuíus & hxc funt, 955 eb» «o». payit «ox sdjou, ut 0usot dé vo ue fáytac, iru v sdjoat o Gyttitüwroi à Gier ubi appa ret eum eandem partem edjeap & fiy uocare: pracipue uero idee dici tmedíam fpina parten, | daà 3 Additiones & cüi infidet eques : ut fortelegendum fit , wtsa5 * mo T jiyses ASyerou «dJog eo &c. A $4. 6. 705 ero o paye xo edje( qurod uertes rím, & fimiliter reliqua fpína, & quz ínter clue nes eft: ) maxime ucró illa fpinz pars cuí ínfidez tar, )hzcomnía obelífco notentur, A54. 1t, mufculofo. fed Abfyrtus quoc pros bat waeze pspivoqouas,quarere in medio relinquo, A54. 15. omnía, Crura feu femora pofteríora d'isBsBusovu, Abfyrtus etíam in afino admiíffarío probat: quod fíc futurus fit &dlomovsqG* tp-78 vis BZce. Femur &c, 434. 37« vé dac, (Pollux ivad'«s,&c, ut paue 1o fuperius monuí:)u72e &c. A35. t dicetur, Quo acrior equus eft,eó am plíus ín bibédo nares mergit, Plin. (Emptio &c, A455. 6. Varro, Quales íinteligenda equae ex quíbus mulí procreétur, ín Aíino fcrípfímus, Forma &c, 4,37. 2.5. Fovdc E Tto o6, Aervrokoute, 437.37. Xenophontem. Cenfores P.Scípío Nafica, & M. Pompilius cum equítum cenfum agerét equum nímísftrígofum & male habítum, fed equítem eíus uberrímum & babitiffimum uí derunt ; Verba funt Mafuríj citante INonío, & Gellio 4.20, | 437 3o. uítij caufa, V ide infra ín c .de morbís toti corpori communibus, ínitío ftatim, 437. 34-vezifoe, (Naso7]]ns potíus,ut ín Híppía trícís legitur, )vlvrezritdwor, GCc, A6. 33.dependet,Strabo.Oppíani &c, 465. 48. nato equo, Admeti equa praftan, tiffimz apud Homerum llíad, 8. Theffalica fues runt, Acarnanum &c, 463. 38. Ápilsots, alíás ise Acclreus, IVleminit rurfus Euftathíus ín Dionyfium Afrum fcríbes, & Arethufam,cuíus hic mentío, Euboez fontem facit, 466.19, & Varinus, Calpeín Olympijs cur fus erat cum equa foemína,Paufa, | Kaàz&p &c, ' 466. 39. anbelc(anheli poríus)Prouoluát, c, - 467. 4c, Ego celetem equum non functum, & curfui ídoneum díxerím, fíue flratus ís,fiue in firatus fit.)abundant, 467. 47. unicum femper & fíngularem figní ficetXc, — ^ 4,68. 8. equítíbus, De celeríbus equis díce- mus etiam ín b, & H,e.ínter certamína. 468. 31. cap.24. fed &^ózonui, non equí ipfi dicuntur, uer&ü quí poffidetequos: V ide in H.b. 476. 38. Tarentínorü(fiue pedítes, fiue equí tes potius,utex fequentíbus Herodoti & Suida uerbis inter fe collatís collígitur) à ex eugd', 4,735.15. uetera (ueterína )Janímalía 473. A3. templa. Vínea qua pedaminibus, 47 4. 53.1 dem ín Mírabilibus,& qua fequun tur uíg; ad, Alpes.)abundant, — A77. 33. & nos forte referemus ín Yyievois,) abundant, 481. 52. [psingbendft, Vide etíam in i, a,.& H,C, 485. 48, ucl mafculus, . Varinum c, 485. 54.qua impulfí minores natu,qui foem — nas falierínt,pe:fequutí caftrant, 4,97, 1o, totídem paríunt quot. A488. 44. manucalci, ( corrupta puto uoce; pro uulgari illa,marefcalci,)mulomedicí &c, A89. 36.forte)abundat. i 498. a1, ínflantís,cum aliqua Ke, 439.19.locís deprehendi, Opus eft &c, €| 5o 4. 6. £s pror& morbus ab Alberto frea nes díctus,de quo leges ínfra ín morbísrenum & lumborum. 598. s Deueratro & agolethroíncibo, — - $18. 4. c9 71d ac wrreigyno ufurse, (malím ser«da jeyusésc.)) dem & Hefychíus, V íde plura ín Sue a inter deríuata, | 519. 36.dulcedínes uocát.olycea ulcera etíari apud Galenum iggimus)habentt &c, 510.1. dííceditafeipfo,íta utfpacium ín medío cauum & ínane relinquatur,(prafertím &c, 521. 24. equarum. in Mulo c. ubi de afino admíffarío, Equí&c, — ' $532. A. felfio(uel potíus táquam ín fella, nam d19,€- & bígam & fellam fignificat,)fed &e. — ' 332. At. (vr u7ros, lapidofos intellígo, ) ana guftos, 35:5. 4. Calabrum egi, qui &c, 34». 62. abunde;quod fcilíceraffatim paícas tur ex prfepi; uel femper redundans aliquid ex prafepi,dumíumentt pafcírur,delabatur,A pud 343. 3. Omnes) Vtrígy. 342. 47. Podagrus, ( Podargus,in Scholiis, quz ex hís duo tantum propría facíunt,) & Xan thus, &€c, 343. 14. ibídem, ( Vide nonnihil etíam infra in e,poft mentionem flímulorum.) Coppa &c, $42. 33. Pauor, (fic V aleríus lib.s.Argon,ína ter pretatur, )IMartís &c, 543. 47. YA alíás VIAM) «o Áemwzx, 0 343. 37. Erípha, Pauor,uídeDimos, Pes dafus,&c, . $44. 5€. Brigliaderum (hoc efl freno aureo iínfignem)& V egíantinum, 345. i. Epift, uíde etía pauló inferius; & ruta fus ín e, ubídecentrís, [Equum &c. 345. 21. fibí(fui)copíam, | 346. 43. &mqveuop, V arinus, lerzoQágBup : uia de pauló pofi:ítem ín e, Izrzóyoroy, cc. 347.5. Hermol, Atqui Scholíaflz ín Aues, Aríftoph, Xscyeysvs exponitur eu sey z lop zijvie — doy, &ygüvó à wow rot, hoc eft trulla,inftrumentrit camentaríj pro íllinendo muris tectorío, & índu cendo gypío: unde uerbü trullífare eir pflaftcr^ Éellen.ab alijs uero, inquit, 43yeAop émodbjussp, a &zcdlluvaai quc vr vUse vr9óc aAA, quod alíquí paa ráxyfton nomínant. ein mutbaffer, Yaayo)«ws, & zaosfuy, Pollux, Ab hííceduobus diuerí(um eft infirumentum quo lapides expoliuntur & có, planantur,rvxec díCtum(a quo zvxee alibi 4 eQved 7 Aezipay exponítur)unde uerbum vvv ín A« uibus Arífloph, e sep Afzgyimy, ein fteinmeta y[a.funt autem ea díuerfa,eu fpity[en/cin 5wet pU mc fpit/cin [dladyfent/ein eina. | ($59: 37. fine (quamís uel fpinís.Cítat,&c; ($5: 29. Xenophon, Címon(Kiuep) Atheníen fis, &c, fcripfit hippofcopicum librum mirabile; Suíd.ín K.lítera, lbídem uerfu s1,delehaecuer ba,dego Simonis) " 533. 36. Ab equo uídentiir;) hzc trerba íns choentnouumuerfum,cum lemmate:Propría, 353.18. eos. V ide infra in prouerbío, Hippo mene íníuftior, ^s $58. 35. Tríto(Tritoni)propínquíor, 6o. 39. de equis, Hefiodus ín Afpide, iz» reu, Gc, -L | $63, 15, Theb, Vide plura ínfra in c, ubíde uoce Equí. » s | | $66. 2.6, eés«a) uo uidet corrupta, malím (d'iy Gao, GC uerfu 37.x«nopuórec lege. $67. 1t, frementes,Plura fuper hoc uerbo les ges fuperíus ín b.ubi de equo animofo, | $67.62. dixetís, Xvoo, Quo ipa] xol Qgu&ye tero iere , Caelius. Eft & pars rote , mediolí, Xpóus, cc, $69. 43. evi 7) forte gVyyAVR 7x melíus, -— 369. 31. Plin, & Solinus. 37». $8. conftabít.quanquam & apud Pollu cem fic legitur , Oi vo iva quAiv e , en oU d Ve yadw: apipdy verae «xAsdos dix$e:, (ed hinc nihil certí , unusne plures an fíngulos equos alueríc,) 371. 34. interpres de fuo addit. 72. 6o, (üfpicemur, fed uavelvas potíus core tuptum fuerít,. K&velyc, Cc, $75.35 utuntur. Erant & anabatz , equís A3naríbus ad curfum utentes ín Olympíjs , à quí- bus prope fine currículi de(iliebát, & apprehene fis frenis fímul cum equís pedíbus currebant, quod ín calpe etíam fiebat, fed calpe equam fce; inínam habebat, & alíos termínos currículí, «| Olympia, &c. 374. t, ubí plura de curribus dícentur,,p hís uerbis fubftitue, poft carceri & meta mentione, 003474. 3. iungebat, ( ex Commentaríjs ín Pys thía Pindari.) 374. 3o. Asiy Vzraódjepoy ( apud Homerum Ilíad.4.) A&yser. 375. 47. Ego, ut res claríor fíat, Cirzeca app. 376.45. uídean melius x25yeAep.) delenda hec uerba, k $7 6.4 6. Gui zoe (malim seruzrfng. )oráp, etc, 37 6. $4. Vezinf. ( Atqui à zAwifo fit, unde & Bwaiit, eiufdem fignifícatíonís pro ftímulo , fíne y29 di, c. , — , 377« 49. &yxeid9ro , ( alíás SyyensQ9uso,) Va . furp.&c. 4 578.3,nefcio quám propric,)dele hac uerba, 378. 313. uetus ínuentum eft, , 388. $5. uel contrá,apud Varínum, ut paulo ante cítauí,pro lazizee, raraórac)ínter pres, &cc, 389. 11. ínterpretatur, ego equitíaríti potíus dixerím,quiíncy fyllabís,quiequitio praeeft uel cu rat,ut & Calíus habet. | $89.49. ? € (6 n) 7 qevie $ Umjvylay Qtgdp (esgoy) eurrels, ca[tgationes. $91: 9: folet, Vide ín Lupoti;à; Tempoa regem. ^ | UN . $093: 425 exponi; (Aut pro utrogs forfan re» cte accipí poteft, cum acetabulíi nomen laté pas teat , ita ut coxa etíam acetabulum , fed Latine, Gracé cotyla,dícatur,)Mutuatüs,&c; $94. 52. «vé, (malim oxytonum «vae, té po voc & wetorousne, )Poll; t. 396-18, mafculinum apud ueteres fuille dís xíj)Xc, E .. 609, 33. (hanc uocem fine fíema in Girxcís Lexicís non reperí,)delenda hzc uerba; 6oo, 6o. Pollux, fed per excellentíam de mua lís dicitur abfolute, & (4Uyespope fimiliter, « 603. $3. H.e.& in Mulo H. d.& Awzre. c; 6o7. éi.Ícribunt, (ego tamen Címonís mas lím,)ut díct, c. | 608, 5. Gp orvwyugiy, Cc; C uerfu 2.6. 9«)«vis dw qam, V atínus; | 618; 57; uaflauerunt; Varínus e& authore íri» nomínato: apud Dictyn quídem & Daretem nis hiltaleínuenío; — 1 619. 6, praftatius in pugna & alacrís cona fert,&c, 619,18, Albert, & recto) uulpecula, &c, 610. 13, ínterpretantur,quod & ipfe probo,lía cetnonnullí proglíreaccipíant, Hieronymus Lé uítícii, muremuertiti ítem Efaíz 66. quem nos (inquít) glirem uocamus, &c, Etueríu14. pít uel phir, 621. A8. (czurek , ( quidam rattum uulgo día &um,Polonícé fcurcz ínterpretatur,) quz, &c; 635; Inítíium Philologíz hoc fít;Glirís pro glís ín nomínandi cafu apud IMarcellü Empirícumz ítem apud Plíníum firectélegítur, — | Epithe: ta, Xc, A 626. 11, Plíníus; hoc Aelíanus etíam de lupo Ícribit,Hyzna;&c,; 639, 3y;eum;Plíníus, €f Süper,Sc, 629. 48. ceterís Rafís, "Tali,&c, 629. 33. Idem : Super quibus uerbís fentena tíam meam explicabo ín Lupo a, ín mentíone aconiti, ! 630, 5, lupi, (Sed chaus omnino ídem eftqui lupus ceruaríus,einlucbe.) De,&c, , 6zt. Verfus quartus híc fit; t vPvs Catus; uelr v P v $ Indícus: uidein fíne Operis in Ca» fligationíbus fuper pagina 77. 658. 19. & 2o. pro cícadarum, cícadam,cícas daz,repone locuftarum,locuftam,locufiz, 640. 4o.legimus.ego pro altera uoce ieguoAva «ety legeríim)pro,&c, | — 64€. 12, Calium i5. 8. nos etíam de coloré charopo & rauo plura afferemus ínfraín b. — 659. 13, Gellíus, ddem fere aliquí de pandhee raferunt, uide ín hiftoría eíus cap;3.)Q uod, &c, 672.49. Venetus. De tigride cícure quai ferum leonem lacerauít,Martíalís ín lib; Spectaa culorum epigrammate 18; 374. 48. Vide plura ínter prouerbía ex mus fiela, 1i 374. 55. A poftol.plura leges ín VulpeG, |. | 82a 4 Additiones & 677.17. ex Achille defumpferís,quí &c, 678. 34. adoranpabundat, | 695.15. Lepores albi raró Romam perferun« tur, Hermolaus,.)abundant, 693. 52. fundum (Nam ín fundo quem) ín Thufc. | 696, n. Equitibus, EysAid'«e 6AGkvUpe0L TÜKkQU T«r, Pherecrates de fue, (705. 15. epímedío, ( Theophraftus epime, tron uocat,)quod Xc. 7:9. 37. quídam ; Homerus forte.nam ídem alicubi zidxe Aeyaoy dixít, 717. 36, Phocícís, & Munflerus. 717. 38. Mirabilibus, Atqui Lycaftum Crete urbemStephanus díctam aítà Luporum multitu díne,quzibí effe crederetur, 717. 44. nífallor, INulliín Anglía hodíelu pi reperiuntur, Munfterus, €| Sunt &c, 733. at, Movozreigae, Flefychíus ínterpretatur quc us alone Ne al ive zreiga Teo Tue, Lupi &c, 756, 65. Ícribunt, & alíquíhodíe huíus quo; que cortícem luparíz radící admíícent ín globus los,quíbus deuoratis lupi moríuntut,ut dícam ín aconíto infra ín a.)ac ínter c, 743. 33. €tíam habetixzee, Etuerfu 54. Staphi(agría fané non, ^ 742. 4. placent: & uideo deceptum Euffa, thium quod cícutz attrbuendü erat, frígído ues neno ut confiat, (hanc ením cum uíno potam írremediabílem effe Plíníus fcribít;) aconíto ada fcrípfiffe, 742. 41, Paterníanum, Celfus uím exederis di corpora cícut tribuít,que certe non huíus fed aconíti eft, IMiífcetur &c. fed forteruta legens dum, ut & interea qua rodunt pauló ante apud eundem nó cícutz fed rutz femen, id ením ínter anaftomotíca príus numerauerat, 743. 23, díxerím, Sed fierí potefl, ut cícutae uires aconito Díofcorídes adícripferít, míícetur ením illa collyríjs, & oculorum medícamentis ad epiphoras, & dolores fedandos refrígerando & acceríendo fomnum,ut apud Plíníum & Díofco tídemlegímus , Confundunt ením aconíti & cí» cutz uíres ínter fe,pracípue Latíni aliquot & A- rabes,fed & Gracíut Aetius, 743. 37. Auicenna: à qua plurímum differt Grzcorum thapfía, quz tamen & ípfa,& gummí eiusá recentíoribus quibufda (Arnoldo & alijs) ínter uenena numeratur, & fuccus eius à Dio. fcoríde, Albís,Xc. 447. 13. non probat. alnemer ením nonlynx eft,fed panthera uel leopardus maíor:) 74. 3t przbet, Deímagine area eiufdem uíde infra ín d. 73$. Varínus, Argiuorum numus lupi íma gineinfignis fuít,quod Apollini facrum credere tur íd anímal,Scholia ín Electram Sophoclís. - 268.7.refecendü quídam exiflímat, eec &c. 768. 43.nudí. "Thos corpore longíor & cau da porrectíor eft, (quàm lupus, ut Plíníus accipit Ariftotelis uerba.eco caní potíus thóem ab eo có ferríputo, nam de cane propíus dixerat, lupos [ etiam etpanthetes ei comparatis:)fed proceritate breuíor, celerítate eque preflat, quamuís crura; haábeatbreuíora, mollís ením & agilís eft, profia líreqy longius ob eam rem poteft, Aríftot, 6.55.de híft,aním, Grace legítur, &si 5 ap id'ay vat zpdy, usp uaxq06,79 5 v^Los uaxoo7*0 "^, hoc eft, Oblongus eftàcapítead caudam uel extremum corpus,als títudíne ueró breuíor, nà & Plíníus íta fere tran» ftulít,nulla cauda mentione facta, Idem procerí tatem delongítudineà capite uerfus caudam ace cepit, non ut Gaza proaltítudíne crurum & res líquí corporís, Síc ínter uocabulareí mílítaris usa sv BoMiy &' see legimus, GC vr" ve«y. hoc eftmilítü conuerfione ab extremo agmíne, uel contra,Lu pi ceruartj certe noflri cauda perbreuis eft, quodi memíníffe debuerat Giaza, cum pro thóe lupum ceruaríum uerteret, Thosínterno,&c, 768. A9. Varinus & Arifílot, utrecítaui ín B, Quadrupedum &c, AL 770. 56, Alunnotefie, Ecoanteannos octo Tridentí ín arce epifcopi feram quandam uidi: quam ltalicé uocabant, loup chatt, íd eft lupum catum,catum ením feufelem quodammodo facíe fefert, & unguibus fimiliter acutís & maleficís pradíta eft, hanc tum temporis luchíam noftram íd eft lupum ceruaríum effe putabam; fed poflea cum pelles luchfz noftra infpícerem, (nondum enim uíuam uídere contígít, ) deceptumme anís maduertí; € lupum catum illum hyznam effe fu fpícarí ccepí, colore ením fi reGie meminí, nígri^ cans & maculofa erat,& à nonnullís etíam lupus Indícusnomínabatur, Talemautem efle hyzená, etíam amícus quidam uír doctus ín Gallía fibí ui fam míhí affírmauít, cam ab agyrta quodam, &€ hyznz quídem nomíne circunduceretur, Sed hzc alíeno híc loco.in hyzna enímfcribi debues fant, Luposceruaríos ín quibufdam Heluetía locís,& círca Sedunum,&c, 771. 12, lextorzatquí hoc fphingum non lyncum eft. 778, 31, amphibíum íaxta [ftrum, Varínus, 785. 21, fignum effe aiunt,cum &c. 788. 4o. uel fuos aníma aut &c, 793. 37. ledínfirmiorem,ut &c, $24. 35. Myünta condidit, Strabo, 826. 45, fcmentemfeci(Tent, ínfructuofas red didítfent:cumd Delphícaus deus dehiac re conful tus effet,refpondí(le ; Oportere facríficareSmín thio Apollini, Bos quibus datum eflet oraculum, refponfum fecutos, abhoc mutíum impetu líbes ratos fuí(fe,& frumenti eis ad íolítas meffes pera uenííle, Strabouero &c, $26, 29, utenfilium(clypeorumlora & arcu& neruos Áelían))ex corío &c.. Ecteodemloco, aps pellaffe(& Sminthío Apollíni templum excitaffe, Aelían,)Heraclídes Xc, | 738. yi, hícuerfus cum dimidio fequente,nó hic fed ínfra ponendus eft,fub Título, De muris bus fecundum regíones,ubí de Aegyptijs, 931. 26. infine B, adijcíantur hzc: Amicus quídam nofter medicus perquám erudítus,com- plutes ex putredíne natos ín aruís mures diffes cuít, cuit, acín omnibus ínteflínum unícum rectum & fimplex,non ut alíorum conuolutum fe depre hendilfe míhí narrauit:fumpferat autem occafío nem ex Daflianí Landi lib.s,dehumana hiífloría, ubí ille muribus ex putri matería genítís inteftí, na recta effe fcribit, 4| 837. 1c.propter nome Germanicum á mu, re eifacium syfelmuf, delenda hacc, " 944. 48.fed gracilíore, & (ut Atíus fcribit) breuiore:nec eadem, &c, 847. 19. potus, appenfus, ut ín fequent, &c, $10.58. conuenire, | (Ne mus araneus aní mal mordeat,ípfum anímal(ipfe mus ar.) uíuum de creta círcundabítur, qua cum índuruerit, (uz fpendítur ín collum , & non contíngetur à mor- fu,certiffimum efi, V egetíus, 855. 45. T artefus(ego femper potíus f, duplí ci fcripferím)urbs,&c, 86. 3, gylianchena (fed utrobicy praftíterít tertíam fyllabam per au.diphthongum fcríbi) le gunt&c | | 865. 54. experrecte, 864. 2, adferunt, — (| wegs dU vd zuo xiva "TET, 0iOU &pvdPüs — ixbd G^, àv dovies spi [usue lin éA9eop — Masvrott, ubi Scholia, &uvd]oac, troc usos, uz dlevüsWosopytÀm,, — QJ xkdwx, EC, 0 $73.57. hoedís: uíideín Agno 4, Ibidem uerfu 55. nv, ouís uel capra, uide ín Agno A.) abundant. lbíd.6r.Erythíam (aliqui ínfulà Ga- dibus proxímam faciunt, freto uníus fiadij di- Ícernente) uidetur, & c, Et 62, multam, 87 4. 3. lib. s. & Euflathíus ín Dionyfium A4 Ífrum, | $875. 31. fequuntur : ut copíofíus refera ínfra ftatím poft Símías, 880, 44. Plin. Acfíres exígít utplurími ma tesprogenerandi fint, Ariftoteles, c, $97. 37. lanam(nímirum cuis à lupo laníatz, utalíbi díxímus,)pexerít,&c. Ibid, 43. (agno. tum potíus)dele, Ibíd.49.ídoneafunt. [De ufu uentrículi ouís aut ueruecís contra erucas, (cribemusin Veruece, — «| Vrína,Qc, $96. 45, Pecudum pulmonesc(calídí recentes, Marcell, )podagrasleníunt, Plín, €«[lecur, &c, 9co, 18. eic &, daz irr, V arínus, 4| 905.27. líc lego non óuc)dele haec uerba. 994. 3. Mua S po6, (melíus wszueuSpos, uide ín (ra in e. )ouile,&c. | 996, 33. Ma7Noc 76 cexty, Hefych, , 91o. 45. Victímz antíquiís frequentes fuere, ouís,fus,bos,&c, Cryraldus.)abundant, 914. 1, Erythraís (erythris , íd eft rutilís , ut ipfeexponítz. 2.) Etíbíd. lanz (dífcolorlana potíus,uel difcolorís lanee,) multoQp, c. busobícurum Caftigau ones. 915: 14. acfí res exigit, ut plurimi mares pro» generandi fínt,Jabundanthac uerba. | 917. yy. ab ínitio uerfus legendum , s apud ueteres ín mafculíno genere, uíde mox ínter Epi theta, Aríies,Qc, | .. 937. 19, Heviop. et 932, 3, quód frequenter exilíat, ....937- 14. lonza (quod nomen fortaffisá lynce factum fuerit: & inde per apherefim , uncía, ab imperítis)fcribítur, — 94.4 10, quz leopardo aduerfetur, . 955. 52. author obícurus.Ipfa quídem compo fitio uocabuli perabfurda eft, quafi nafus pro caa pite ulli fitanimantíum.ego hoc anímal fimíle aut thori quí de eo prodídit effe puto, hoc eft omnía ígnotum, quód ín rerum natia ranon extet, ! 957. 3o. Simia (Símus,potius)nomen,&c, 968, n, Apparet autem eum de cerc, 985. 33. Cadlíius: Vbi notandà quód frequen tíusanímalía quibus huíufmodií dentes funt yev WMidloife nominantur:alíquando tamen, fed raró, etiam dentes ípfi adiectíue (ic dícuntur.nam He rodotus crocodilum habere fcribit édbv/ec usytAse X03 dguiuidov[as Caelius tame de dentíbus fubftan tíue pofuit, Aperdentes habet, &c, — 999,37. Sunt & alía eiufdem terminationís uerba,quz defyderiü fígnificant,ut qerzy,)abun dant, 991. 41. exíflímandum eft.)abundat, . 997. n. ubera fugit, & deinceps, &c. 997.34. ut Agoregator cítat, Víde infra ín H.d, Nigidius, Gc. 1992, 15. quod tanta non fint fuperfluítate praedítí, (1907, 7. mentíone,Idem alíbíi tuccetum,to« macellam interpretatur. ego apud Arnobíü tus cetum leco,lib,7.contra gentes,ubí ílle ; Tucet&á (ínquit)ín exíguas aruína eft mículas,& ílía míz nutím ínfecta de more, 1022,25.przbeat. Plíníus porce, porcules ta,porculz,porcellz,lib.18.cap.18, utra; edítíos ne,(Veneta & Romana,)Campani,&c. 1034. 6, (forte;porcus, ) Feflus, Hecatoma be, &c, 1951, 6. &zreAd, ! 1954.12, Paufanías, Hunc tame Catullus non Atten,fed Atyn uocat, príma breui, & ín fecuna da per ypfilon, | 1957. 21, fodít;, Albertus, «jHomo,&c, .. 1064. 44. Dionyfius (inquit) cum ad Alphe» fiboeam nympham ad amorem fuum, &c, EFIRNIS, * ippíkov zTEOoANOY TPÍMET?POoOI és 3» 75 Kojfad's Teo wios Zuinop, Y 7Ól PAd'ravog oe dixei,kxitba, O71 a6cnxd l yas tm row fuas T$ 7oiC yorsvo, «ox QIAsi6, KOÀ vrczpidb , Tray erdetn eivexsy r8QUAQUdM. Ó xeivoc gui s yréduaDny $xd6, TvXSU qs &pdy mon xAeouc sop, Pás n Qwrotdte mite oic hd eot, Évagyis eid qvi zo TUiNODU, Ko oie 7X6 yf oV |40V0IG oucerepaes, Wozu dt dosous ava use ASyGU, "Toic voit Sv qirUXSp cuv yp, TW eju Aera zy «9770 vaste BoAUU,, | Cose 7piqoe ly, rio Ao 7t, Iv y, I0 iU 7rd. dr o7] us yirav; Ways dhuio«v mo quudua dons, Éy ois &vruny qrdixuc à &y«sos e ÁN ky aU uoUvoy Jjaunertvas QJA Ty 78 nAez«vG- puucTop &uvsaovay AvTó ad) TpaTu ul msQuxsvas, zv d? à tpuiye o Qus TO Mirge, Q0 uSvoy (Auc uc lx p.ds ev yeyese E ergavei "re lpmrus VI6IU/; TóUTOV ». VUX'706 goygónot y X Hsgate, Ped fep TX eviqiemmie Ko LOLT &e, Erw PA&rovG- TU cupa ay vga, £le eio 4 Toy moro! iy Diop, Ko dà Troes TUyyevey hude ie, Terra yren.aus dc zr eiodue Yervset, ! Oi o £«o1 mre Qs 6o, QiASUC 7€ 5 eus aiQ«Acis | yerviengue, Ka zdt quos areei ToU QuóvG", Oros 3 & Met o5 S0) TTVnLA T, TÓ 7&5 7x woedpee «oi quasic (moy dAe, M eu dud eva Bep, a t) Qi TUTS; H X9. mu Moy ek PÜcaguetp Mes, E. F &dt jgaudura à &opin, | ày Xetop aot 7rivrue eid vae Aen - t ye 7i inéUlerp suc Qe QJASV) Ep oic idare uoi idonei, euQistera, Ézreizz d" ote AN eu x Bio ( Ejelas GMMy eivocy poyley IOYOy LAV$ ET GLORIA OMNIS DEBETVR DEO OP f, max, ex quo,ut phyficus Empedocles fcrípfit, P'Gv9^, Qe m nip, oie ^ Foy, id? dos ye ksat o7rÍost), Aqudysa v? Aue, to ojrooso ide yuvelixse, Gigus "T y OLoVÓL 7, NO. vd Glosuuoves ixfve, $& vir. « FU AOI "fn esty rnt cm Man EIE ^ T cda im Dre" n Ul es CA "jJ Ue TERT A A ARTS M Vd d igi "n *. (om Mi E V xw vod —— Dee peii fuh